SQLite format 3@ zJ5zJ- ~`D~~`i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) eM6/chapter_string_psZəbur'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languageaz)chapter_stringfəsilV#descriptionمقدَس کتاب آذربايجان ديلی, Daily Bible Azerbaijan Bw2qT9$~~~~~^~G~-~}}}}}p}U}:}||||||t|\|C|+|{{{{{|{W{2{ zzzzSz(yyyyzyGyxxxx{xXx-xwwwtwLw2B#ff7c80VəhyVəhy&A5#00ff00YəhYəhudanın məktubu0@I#00ff003YəYəhyanın üçüncü məktubu,?A#00ff002YəYəhyanın ikinci məktubu->C#00ff001YəYəhyanın birinci məktubu(=;#00ff002PePeterin ikinci məktubu)<=#00ff001PePeterin birinci məktubu!;-#00ff00YaqYaqubun məktubu(:9#ffff00İbrİbranilərə məktubu#9/#ffff00FlmnFilimona məktubu 8+#ffff00vTitTitusa məktubu+7?#ffff00l2TimTimoteyə ikinci məktubu,6A#ffff00b1TimTimoteyə birinci məktubu15K#ffff00X2SalSaloniklilərə ikinci məktubu24M#ffff00N1SalSaloniklilərə birinci məktubu%35#ffff00DKolKoloslulara məktubu(2;#ffff00:FilFilipililərə məktubu'17#ffff000EfesEfeslilərə məktubu)0=#ffff00&QalQalatiyalılara məktubu0/I#ffff002KorKorinflilərə ikinci məktubu1.K#ffff001KorKorinflilərə birinci məktubu%-5#ffff00RomRomalılara məktubu),9#00ffffHəvaHəvarilərin işləri&+5#ff6600YəhYəhyanın müjdəsi#*1#ff6600LukLukanın müjdəsi#)/#ff6600MarkMarkın müjdəsi$(3#ff6600MatMattanın müjdəsi'#ffff99MəlMəlaki&%#ffff99ZəkZəkəriyyə%#ffff99HaqHaqqay$#ffff99SefSefanya##ffff99HabHabaqquq"#ffff99NahNahum!#ffff99MikMikeya #ffff99YunYunus#ffff99|AvdAvdiya#ffff99rAmosAmos#ffff99hYoelYoel#ffff99^HuşHuşə#ff9fb4TDanDaniyıl!#ff9fb4JYezYezekiyıl);#ff9fb46ağlYeremiyanın ağlaması#ff9fb4,YerYeremiya#ff9fb4"İsaİsayya*;#66ff99NəğNəğmələr Nəğməsi#66ff99VaizVaiz+?#66ff99SülSüleymanın məsəlləri#66ff99ZəbZəbur#66ff99ƏyyƏyyub#ffcc99EstEster#ffcc99NehNehemya#ffcc99EzrEzra"-#ffcc992Sal2 Salnamələrin" -#ffcc991Sal1 Salnamələrin +#ffcc99x2Pad2 Padşahların +#ffcc99n1Pad1 Padşahların !#ffcc99d2Sam2 Samuilin !#ffcc99Z1Sam1 Samuilin#ffcc99PRutRut#ffcc99FHakHakimlər!#ffcc99<İsaİsa Navin -#ccccff2QanQanunu təkrarı#ccccff(SaySaylar!#ccccffLevLevililər#ccccffÇıxÇıxış '#ccccff Yaradılış z|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~z~t~n~h~b~\~V~P~J~D~>~8~2~,~&~ ~~~~~}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}}~}x}r}l}e}^}W}P}I}B};}4}-}&}}}} }|||||||||||||||||||~|w|p|i|b|[|T|M|F|?|8|1|*|#|||||{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{{t{m{f{_{X{Q{J{C{<{5{.{'{ {{{ {zzzzzzzzzzzzzzف؁ׁցՁ|ԁrӁ`ҁNс0Ёρy΁_́3́ˁʁsɁJȁ1ǁƁ~ŁkāXÁQB6$ zhU.[+}Q6 vEb=hD ^LWNNPPKHCQdo|$&*-09 &4=AFOUWU]fmvpm~o}f|c{^zNy:xwJvlut.scrzq p3obnmMlkUjiOhg>fied0c_bla`i_Q^T]^\K[\ZjY|XWV UTS}RgQ5PORNYMcLiKwJIHG F EDCBpA@? > = < ;:98765'4/30261=02/.-+,'+#*)('~&w%o$># " ! fX; {hTDA#uV@4* i J ) lW' EteUE  q(  "g  ^ TU ,LW C$ @ :  0 x' Z 2 # u.~~c}}(|a{{2zyxSxvv_u[ttssqpplo^nlkjVi;gg`gfIe]dcc/bWa``_{^^k]]W\\ [UYYWWOVnUU/SSMRVRQ"ONMM>=y<;;$:9~877n6554]3F2100?/.-,,***)(( 'p'&&%%@$~$'#"""!P jL 'd sY1 % 5oDn 3u:'o نوح، اوغوللاري، آروادي، و گلئنلري بئرلئکده گمئيه مئندئلر کي، سل سولاريندان آمانليقدا قالسينلار.a&= يِر اوزونه سل گلنده نوحون آلتي يوز ياشي وار ائدي.p%[ رب نوحا نجه امراتمئشدي، او دا هر شيي اِلَجه يرئنه يتئردي.l$S چونکي يدّي گون سونرا يِر اوزونه قيرخ گون-قيرخ گجه ياغيش ياغديراجاغام و ياراتديغيم بوتون جانلي‌لاري ير اوزوندن محو اده‌جيم.":#o هم ده گؤيده‌کي هر قوشون اِرکَک و دئشئسئندن يدّي جوت گؤتور کي، نسلي بوتون ير اوزوندن کَسئلمه‌سئن.2"_ هر پاک حيوانين اِرکَک و دئشئسئندن يدّي جوت، هر نجئس حيوانين اِرکَک و دئشئسئندن بئر جوت گؤتور.R! ! رب نوحا ددي: "سن بوتون عايئلَن ائله بئرلئکده گمئيه گئر، چونکي بو بشر نسلی ائچئنده آنجاق سني نظرئمده صالح گؤردوم.  نوح دا اله اتدی: تاري اونا نجه امر اتمئشدی، او دا هر شيي اِلَجه يرئنه يتئردی.:o سن گرک يِمه‌لي اولان هر شيي ده گؤتوروب، آنبار اده‌سن؛ اونلار هم سنه هم ده اونلارا يمک اونلارلار."S! جئنسلرئنه گؤره قوشلارين، حيوانلارين و يرده سوروننلرئن هر بئرئندن بئر جوتو سنئن يانينا گله‌جک کي، دئري قالسين.B بوتون جانلي مخلوقلاردان بئر جوتونو، اِرکَک و دئشئسئني گمئيه گؤتورَرسن کي، سنئنله بئر دئري قالسينلار.3a لاکئن عهدئمي سنئنله باغلاياجاغام. سن، اوغوللارين، آروادين و گلئنلرئنله بئر گمئيه مئنه‌جکسن.5 باخ، من، بلي من، ير اوزونه سلي گتئرئرم کي، گؤيون آلتيندا حيات نَفَسي اولان بوتون جانلي‌لار محو اولسونلار؛ ير اوزونده اولانلارين هاميسي آرادان گده‌جک.# گمئنئن اوستوندن بئر قول‌آچ آشاغي پنجره آچارسان و قاپيني يان طرفدن قويارسان. گمئنئن اوچ مرتبه‌سي اولسون: بئري آلتدا، بئري اورتادا، بئري ده اوستده.E گمئني بله دوزلت: اونون اوزونلوغو اوچ يوز قول‌‌آچ ، اِني اَلّئ‌قول‌آچ ، بويو دا اوتوز قول‌‌آچ اولسون.L اؤزونه گوفِر آغاجيندان بئر گمي دوزلت، اونون ائچئنده اوتاقلار دوزلت، اوستونه ائچه‌رئدن و چؤلدن قَطران وور.3  تاري نوحا ددي: "قاباغيمدا اولان بوتون بشرئن آخيري چاتيب، چونکي ير اوزو اونلارين سببئندن قدّارليقلا دولوب. باخ، من اونلاري ير اوزو ائله بئر محو اده‌جيم.T#  تاري ير اوزونده ائنسانلارين نه قدر چوخ فاسئد اولدوقلاريني گؤردو، چونکي دونيادا اولان بوتون بشر يولدان آزميشدي.xk  تارينين نظرئنده ير اوزو فسادا چکئلمئش و قدّارليقلا دولموشدو.U%  نوحون اوچ اوغلو وار ائدی: سام، خام و يافَت.L  نوحون تارئخچه‌سي بله‌دئر: نوح صالح و اؤز نسلي آراسيندا قوصورسوز بئر آدام ائدي. او، تارييا ياخين ياشاييردي.I آنجاق نوح ربّئن گؤزونده لوطف تاپدي.Y- رب ددي: "ياراتديغيم ائنساني ير اوزوندن محو اده‌جيم، بونو ائنسانلارلا بئر، حيوانلارين، سوروننلرئن و گؤيده‌کي قوشلارين دا باشينا گتئره‌جيم، چونکي اونلاري ياراتماغيما پشمان اولموشام."  او، يِر اوزونده ائنساني ياراتماغينا پشمان اولدو و اوره‌يئني قم باسدي.`; رب گؤردو کي، ير اوزونده ائنسانين شرارتي بؤيوکدور و هر زامان اونون اوره‌يئنده‌کي فئکئرلرئن نئيّتلري آنجاق پئسلئکدئر.^7 ائلاهي وارليقلارين ائنسان قيزلاري ائله اِوله‌نئب اوشاق صاحئبي اولدوقلاري گونلرده، و داها سونرا، ير اوزونده "نِفئلئم" وار ائدي. بونلار قَدئم دؤورانين قهرمان و آدلي-سانلي آداملاري ائدئلر.e E رب ددي: "منئم روحوم ائنساندا اَبده‌جک قالماياجاق، چونکي اونلار آنجاق جئسمدئرلر. اونلارين عؤمرو يوز ائيئرمي ائل اولاجاق."F  ائلاهي وارليقلار گؤردولر کي، ائنسان قيزلاري چوخ گؤزلدئرلر و بَيَندئکلري هر قيزي اؤزلرئنه آرواد اتدئلر.  ائنسانلار يِر اوزونده چوخالماغا باشلاديلار و اونلارا قيزلار دوغولدو.   نوح بش يوز ياشيندا اولاندان سونرا سام، خام و يافَت آديندا اوغوللاري اولدو.` ; لَمِک يدّي يوز يتمئش يدّي ائل عؤمور سوروب اؤلدو.;q نوح دوغولاندان سونرا، لَمِک داها بش يوز دوخسان بش ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.5 اوغولون آديني نوح قويوب ددي: "ربّئن لعنت اتدئيي بو تورپاغي بِجَردئيئمئز واخت، بو اوغول بئزه چکدئيئمئز اذئيّتلرده و الئمئزئن زحمتئنده تسلّي وره‌جکدئر."wi لَمِک يوز هشتاد ائکي ياشيندا اولاندا اونا بئر اوغول دوغولدو.r_ مَتوشِلَخ دوقّوز يوز آلتميش دوقّوز ائل عؤمور سوروب اؤلدو.M لَمِک دوغولاندان سونرا، مَتوشِلَخ داها يدّي يوز هشتاد ائکي ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.zo مَتوشِلَخ يوز هشتاد يدّي ياشيندا اولاندا اوغلو لَمِک دوغولدو.! او، تارييا ياخين ائدي. سونرا قِيب اولدو، چونکي تاري اونو اؤز يانينا گؤتوردو.H خَنوخ اوچ يوز آلتميش بش ائل ياشادي.L مَتوشِلَخ دوغولاندان سونرا خَنوخ اوچ يوز ائل تاري ‌ائله ياخين ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.q] خَنوخ آلتميش بش ياشيندا اولاندا اوغلو مَتوشِلَخ دوغولدو.f~G يِرِد دوقّوز يوز آلتميش ائکي ائل عؤمور سوروب اؤلدو.3}a خَنوخ دوغولاندان سونرا، يِرِد داها سکّئز يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.t|c يِرِد يوز آلتميش ائکي ياشيندا اولاندا اوغلو خَنوخ دوغولدو.n{W مَهه‌له‌لِل سکّئز يوز دوخسان بش ائل عؤمور سوروب اؤلدو.Lz يِرِد دوغولاندان سونرا، مَهه‌له‌لِل داها سکّئز يوز اوتوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.wyi مَهه‌له‌لِل آلتميش بش ياشيندا اولاندا اوغلو يِرِد دوغولدو.Wx) قِنان دوقّوز يوز اون ائل عؤمور سوروب اؤلدو.?wy  مَهه‌له‌لِل دوغولاندان سونرا قِنان سکّئز يوز قيرخ ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.rv_  قِنان يتمئش ياشيندا اولاندا، اوغلو مَهه‌له‌لِل دوغولدو.Uu%  اِنوش دوقّوز يوز بش ائل عؤمور سوروب اؤلدو.?ty  قِنان دوغولاندان سونرا، اَنوش داها سکّئز يوز اون بش ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.dsC  اِنوش دوخسان ياشيندا اولاندا اوغلو قِنان دوغولدو.\r3 شِت دوقّوز يوز اون ائکي ائل عؤمور سوروب اؤلدو.-qU اِنوش دوغولاندان سونرا شِت سکّئز يوز يدّي ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو._p9 شِت يوز بش ياشيندا اولاندا اوغلو اِنوش دوغولدو.Yo- آدَم دوقّوز يوز اوتوز ائل عؤمور سوروب اؤلدو.-nU شِت دوغولاندان سونرا، آدَم داها سکّئز يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو./mY آدَمئن يوز اوتوز ياشي اولاندا، اؤزونه بنزر، اؤز صورتئنده بئر اوغلو اولدو و آديني شِت قويدو.4lc تاري اونلاري کئشي و آرواد ياراتدي، اونلارا برکت وردي و ياراتديغي گون اونلاري "ائنسان" چاغيردي.k 9 آدَمئن نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر. تاري ائنساني ياراداندا اونو اؤزونه بنزر ياراتدي.6jg شِتئن ده بئر اوغلو اولدو و آديني اِنوش قويدو. او زامان ائنسانلار ربّه سئتايئش اتميه باشلاديلار.i3 آدَم گئنه آروادي ائله ياخينليق اتدي و حَوّا بئر اوغلان دوغوب آديني شِت قويدو و ددي: "هابئلئن يرئنه کی، قاين اؤلدوردو، تاري منه آيري بئر نسئل تعيئن اتدی."h- اگر قاين اوچون يدّي قات قئصاص آليناجاقسا، لَمِک اوچون يتمئش يدّي قات آليناجاق."Wg) بئر دفه لَمِک آروادلارينا ددي: "اي عادا و زئلّا، سسئمي اشئدئن، اي لَمِکئن آروادلاري، سؤزومه قولاق آسين: مني يارالاديغي اوچون بئر آدام اؤلدوردوم، مني ووردوغو اوچون بئر جاوان اؤلدوردوم.Uf% زئلّا دا توبَل-قايني دوغدو. توبَل-قاين بورونجدن و دمئردن هر جور آلَتلر دوزلدن ائدي. باجيسينين آدي دا نَعَما ائدی.7ei اونون قارداشينين آدي يوبال ائدي. يوبال او آداملارين آتاسي اولدو کي، هر جور طنبور و نِي چاليرلار.2d_ عادا يابالي دوغدو. يابال او آداملارين آتاسي اولدو کي، چاديردا ياشاييرلار و سورو ساخلاييرلار.c لَمِک ائکي آرواد آلدي: بئرئنئن آدي عادا، او بئرئنئن آدي زئلّا ائدی.[b1 خنوخدان عئراد اولدو. عئراد مِخويائلئن آتاسي اولدو، مِخويائل مِتوشائلئن آتاسي اولدو، مِتوشائل لَمِکئن آتاسي اولدو.faG قاين آروادي ائله ياخينليق اتدي و آروادي بويلو اولوب خنوخو دوغدو. او زامان او، بئر شهر تئکدی، شهره اوغلو خنوخون آديني وردی.8`k بلجه قاين ربّئن حوضورونو ترک اتدي و عَدن باغينين شرق سمتئنده، "نود" تورپاغيندا ياشاماغا باشلادي._# رب اونا ددي: "بونا گؤره کئم قايني اؤلدورسه، اوندان يدّي قات ائنتئقام آليناجاق."" رب قاينه بئر علامت قويدو کي، کئم اونا راست گلسه، اونو اؤلدورمه‌سئن. ^; باخ، بو گون سن مني بو تورپاقلاردان قوووبسان. من ده سنئن حوضوروندان گئزله‌نئب ير اوزونده قاچاق و سرگردان اولاجاغام. کئم ده منه راست گلسه، مني اؤلدوره‌جک."f]G  قاين ربّه ددي: "جزام چکه بئله‌جيئمدن داها آرتيقدير.4\c  تورپاغي بِجَردئيئن زامان او داها گوجونو سنه ورميه‌جک. ير اوزونده قاچاق و سرگردان اولاجاقسان."L[  ائندي بو تورپاغين لعنتي آلتينداسان؛ او تورپاق کي آغزيني آچيب کی، سنئن اَلئنله تؤکولن قارداش قانيني اودسون.|Zs  رب ددي: "سن نه ادئبسن؟ قارداشينين قاني تورپاقدان منه فرياد ادئر.JY  او زامان رب قايندن سوروشدو: "قارداشين هابئل هارادادير؟" قاين ددي: "بئلمئرم، مگر من قارداشيمين کشئکچئسئيم؟""BX قاين قارداشي هابئلله دانيشدي. اونلار چؤلده ائکن، قاين قارداشي هابئلئن اوستونه يوگوروب اونو اؤلدوردو.#WA اگر ياخشي اولاني اده‌سن، مگر قبول اولونمازسان؟ اگر ياخشي اولاني اتميه‌سن، گوناه قاپينين آغزيندا کمئن قوروب سني گؤزله‌يئر، آمّا سن اونا قالئب گلملی‌سن."~Vw رب قاينه ددي: "نئيه قضبله‌نئبسن؟ نئيه قاش-قاباغيني ساللاييبسان؟8Uk آمّا قايني و اونون تقدئمئني قبول اتمه‌دي. بونا گؤره ده قاين چوخ قضبله‌نئب قاش-قاباغيني ساللادي.T} هابئل ده سوروسونده ائلک دوغولان حيوانلاردان بئر نچه‌سئني و اونلارين پئيئني هدئيّه تقدئمي گتئردي. رب هابئلي و اونون تقدئمئني قبول اتدی،S! بئر مودّت کچندن سونرا قاين تورپاغين مئيوه‌سئندن ربّه هدئيّه تقدئمي گتئردی.R' سونرا حَوّا اونون قارداشي هابئلي دوغدو. هابئل چوبان اولدو، آمّا قاين اَکئنچی.gQ K آدام آروادي حَوّا ائله ياخينليق اتدي و حَوّا بويلو اولوب قايني دوغدو. و ددي: "ربّئن کؤمَيي ائله بئر ائنسان دونيايا گتئردئم."P) بلجه رب تاري آدامي قوودو. او، عَدن باغينين شرق سمتئنه کَرّوبلار و هر طرفه فيرلانان اودلو قيلينجيني قويدو کي، حيات آغاجينا گدن يولو موحافئظت اتسئنلر.\O3 بونا گؤره رب تاري آدامي عَدن باغيندان اشئيه سالدي کي، تورپاغي بِجَرسئن، او تورپاغي کي، اؤزو اوندان ياراديلميش ائدی.IN رب تاري ددي: "باخ، آدام خيئرله شرئن نه اولدوغونو بئله‌رک بئزدن بئري کئمي اولوب؛ و ائندي مومکوندور الئني اوزاتسين و حيات آغاجينين دا مئيوه‌سئندن درئب يسئن و اَبده‌جک ياشاسين!""M! اوندا رب تاري آدَمله آروادي اوچون درئدن پالتار دوزلتدي و اونلارا گيئندئردی.L3 آدام آروادينين آديني حَوّا قويدو، چونکي او، ياشايانلارين هاميسينين آناسي اولدو.K تورپاغا قاييداناجاق، آلينينين تری ائله چؤرک يئيه‌جکسن، چونکي تورپاقدان گؤتورولوبسن. اونا گؤره کي، يرئن تورپاغيسان، تورپاغا دا قاييداجاقسان."J او سنه تئکان و قانقال بئتئره‌جک، سن ده چؤلده‌کي اوتلاري يئيه‌جکسن.I سونرا رب تاري آدَمه ددي: "آروادينين سؤزونه قولاق آسديغين اوچون، قدغن اتدئيئم، «اونون مئيوه‌سئندن يميه‌جکسن» ددئيئم آغاجدان يدئيئن اوچون، سنئن اوزوندن ير لعنتله‌نئر. عؤمرون بويو زحمتله تورپاقدان يمک گؤتوره‌جکسن.QH سونرا رب تاري آروادا ددي: "اوشاغيني دوغاندا سنئن آغريني داها دا چوخالداجاغام، اوشاقلاريني آغري ائچئنده دوغاجاقسان. آمّا گئنه ده ائشتئياغين اَرئنه اولاجاق، و او سنه آغاليق اده‌جک."G من سنئنله آرواد آراسيندا سنئن نسلئنئن و اونون نسلئنئن آراسيندا عداوت قويورام. او، سنئن باشيني اَزه‌جک، سن ده اونون دابانيني سانجاجاقسان."IF رب تاري ائلانا ددي: "بونو اتدئيئن اوچون بوتون مال-حيوانلارين و چؤلون وحشي حيوانلارينين آراسيندا سن ملعونسان. قارنين اوستونده سورونه‌جکسن، بوتون عؤمرون بويو تورپاق يئيه‌جکسن.E5  رب تاري آروادا ددي: "بو ندئر کي، ادئبسن؟" آرواد ددي: "ائلان مني آلداتدي، من ده يدئم.";Dq  آدام ددي: "بو آرواد کي، منئمله اولماق اوچون منه وردئن، او آغاجين مئيوه‌سئندن منه وردی، من ده يدئم."WC)  رب تاري ددي: "کئم سنه بئلدئردي کي، لوتسن؟ آيا او آغاجين مئيوه‌سئندن ييئبسن کی، سنه اوندان يمه‌يی قدغن اتمئشدئم؟""6Bg  او جاواب وردي: "باغدا سسئني اشئتدئم و لوت اولدوغوم اوچون قورخدوم، اونا گؤره ده اؤزومو گئزلتدئم."SA!  رب تاري آدامي سسله‌يئب ددي: "هاراداسان؟"",@S اونلار گونون سرئنلئيئنده باغدا گزن رب تارينين سسئني اشئتدئلر. آدام و اونون آروادي رب تارينين حوضوروندان قاچيب، اؤزلرئني باغداکي آغاجلارين آراسيندا گئزلتدئلر.? او واخت ائکئسئنئن ده گؤزلري آچيلدي و لوت اولدوقلاريني بئلدئلر. بونا گؤره ده انجئر يارپاقلاريني بئربئرئنه حؤروب، اؤزلرئنه فئته دوزلتدئلر.X>+ آرواد گؤردو کي، آغاجين مئيوه‌سي يمک اوچون ياخشيدير، گؤزه خوش گؤرونور و بو آغاج ائنساني عاغيلّي اتميه ده چکئجئدئر. اونون مئيوه‌سئندن درئب يدي. سونرا يانينداکي ارئنه ده وردی، او دا يدي.^=7 چونکي تاري بئلئر کي، اونون مئيوه‌سئندن يدئيئنئز گون گؤزلرئنئز آچيلاجاق و خيئرله شري بئلئب، تاري کئمي اولاجاقسينيز."Q< ائلان آروادا ددي: "يوخ، اصلا اؤلمزسئنئز.t;c آمّا باغين اورتاسينداکي آغاجين مئيوه‌سي باره‌ده تاري ديئب: اوندان يميه‌جکسئنئز، اونا توخونماياجاقسينيز دا، يوخسا اؤلرسئنئز!"": آرواد ائلانا جاواب وردي: "باغداکي آغاجلارين مئيوه‌لرئندن يئيه بئله‌رئک.N9  رب تارينين ياراتديغي بوتون وحشي حيوانلارينين لاپ حئيله‌کاري ائلان ائدي. ائلان آرواددان سوروشدو: "دوغرودان تاري سئزه ديئب: باغدا اولان هچ بئر آغاجين مئيوه‌لرئندن يميه‌جکسئنئز؟""}8u آدام و آروادي، ائکئسي ده لوت ائدئلر، آمّا بوندان اوتانميرديلار.=7u بونا گؤره ده کئشي اؤز آتا-آناسيندان آيريلاجاق، اؤز آروادينا ياپيشاجاق و اونلار بئر بدن اولاجاقلار.^67 آدام ددي: "نهايت، سومويومدن آلينميش سوموک، اَتئمدن آلينميش اَت. اونا "آرواد" ديئله‌جکدئر، چونکي او کئشئدن گؤتورولوب."*5O رب تاري آدامدان گؤتوردويو قابيرقا سومويوندن آروادي ياراتدي و اونو آدامين يانينا گتئردي.4 او زامان رب تاري آداما آغير بئر يوخو گؤندردي و او، يوخويا گتدي. اوندا رب تاري اونون قابيرقا سومويوندن بئرئني گؤتوردو و يرئني اَتله اؤرتدو.[31 آدام بوتون مال-حيوانا، گؤيده‌کي قوشلارا، چؤلون وحشي حيوانلارينا آد وردی، آمّا آدَمه موناسئب بئر کؤمکچي تاپيلمادي.r2_ رب تاري بوتون وحشي حيوانلارا و گؤيده‌کي بوتون قوشلارا تورپاقدان شکئل وردي و اونلاري آدامين يانينا گتئردي کي، اونلارا نه آد وره‌جيئني گؤرسون. آدام هر جانلي مخلوقا هانسي آدي قويدو، او جور ده آدلاندي.51e رب تاري گئنه ددي: "آدام اوچون ياخشي ديئل کي، تک قالسين، من اونا موناسئب بئر کؤمکچي ياراداجاغام.":0o آنجاق خيئرله شري بئلمه آغاجينين مئيوه‌سئندن يميه‌جکسن، چونکي اوندان يئين واخت قطعن اؤله‌جکسن." / رب تاري آداما امر ادئب ددي: "باغين هر آغاجيندان ائستيه‌سن، يئيه بئلرسن.. رب تاري آدامي گؤتوروب عَدن باغينا قويدو کي، اوراني بِجَرئب ساخلاسين.- اوچونجو چايين آدي دِجله‌دئر. آشور شرقئنه آخير. دؤردونجو چاي فَراتدير.m,U  ائکئنجي چايين آدي گئخوندور. بوتون کوش اؤلکه‌سئنه آخير.+7  بو اؤلکه‌نئن قيزيلي ياخشيدير. عطئرلي قَطران و دامارلي عقئق داشي دا اله بورادادير.*  بئرئنجي چايين آدي پئشوندور. او قيزيل چيخان بوتون "خَوئلا" اؤلکه‌سئنه آخير.)'  باغي سووارماق اوچون عَدندن بئر چاي آخيردي، و اورادا بؤلونوب دؤرد چاي اولوردو.(-  رب تاري يردن گؤزل گؤرونوشلو و يمک اوچون ياخشي مئيوه‌لي جوربه‌جور آغاجلار يتئشئردي. باغين اورتاسيندا حيات آغاجي و خيئرله شري بئلمه آغاجي دا وار ائدي.' رب تاري شرق سمتئنده، عَدنده بئر باغ تئکدي و شکئل وردئيي آدامي اورايا قويدو.U&% رب تاري آداما يِرئن تورپاغيندان شکئل وردي و اونون بورنونا حيات نَفَسي اوفوردو. بلجه آدام جانلي بئر وارليق اولدو.t%c آنجاق يردن سو بولاقلاري چيخيردي و بوتون تورپاغي سولاييردي.$+ ير اوزونده حله بئر بئتکي يوخ ائدی، هچ بئر اوت دا حله بئتمه‌مئشدي، چونکي رب تاري ير اوزونه حله ياغيش ياغديرماميشدي و تورپاغي بِجَرَن آدام دا يوخ ائدی.#/ بودور گؤيلر و يرئن يارانماسينين روايتي، او گونده کي، رب تاري يِر و گؤيو ياراتدي.i"M تاري يدّئنجی گونه برکت ورئب، اونو تقدئس اتدی، چونکي او گونده او، ياراتديغي و دوزلتدئيي بوتون خئلقت ائشئندن ائستئراحت اتدی.9!m تاري يدّئنجي گونه قدر گؤردويو ائشلري باشا چاتديردي و يدّئنجي گون اتدئيي هر ائشدن ائستئراحت اتدی.Y  / بلجه گؤيلر و ير، و اوراداکي هر شي تاماملاندي. 3 تاري گؤردو کي، ياراتديغي هر شي چوخ ياخشيدير. آخشام اولدو، سحر اولدو؛ آلتينجي گون!: q يرده‌کي وحشي حيوانلارين، گؤيده‌کي قوشلارين و يرده سورونن مخلوقلارين هاميسينا، يعني نَفَسي اولان بوتون جانلي‌لارا يمک اوچون بوتون ياشيل اوتلاري ورئرم"". بله ده اولدو. - تاري ددي: "باخ، ير اوزونده توخوم ورن بوتون اوتلار و مئيوه‌لرئنده توخومو اولان بوتون آغاجلارين مئيوه‌سئني سئزه ورئرم. اونلار سئزه يئيه‌جک اولسونلار.x m تاري اونلارا برکت ورئب ددي: "ثمره‌لي اولوب، چوخالين و ير اوزونو دولدورون و اونو اؤزونوزه موطئع ادئن: دهنزده‌کي باليقلار، گؤيده‌کي قوشلار، و ير اوزونده سورونن بوتون جانلي‌لار اوستونه حؤکمرانليق ادئن."8 m تاري ائنساني اؤز صورتئنده ياراتدي، اونو تارينين صورتئنده ياراتدي، اونلاري کئشي و آرواد ياراتدي.  او واخت تاري ددي: "ائنساني اؤز صورتئمئزده و اؤزوموزه بنزر ياراداق. قوي او، دهنزده‌کي باليقلارا، گؤيده‌کي قوشلارا، بوتون ير اوزونده اولان حيوانلارا، و ير اوزونده سورونن مخلوقلارين هاميسينا حؤکمرانليق اتسئن."H  تاري ير اوزونون وحشي حيوانلاريني، اؤز جئنسلرئنه گؤره، بَهئمه‌لري اؤز جئنسلرئنه گؤره و يرده سورونن بوتون جانلي‌لاري اؤز جئنسلرئنه گؤره ياراتدي. و تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.   تاري ددي: "ير اوزو جانلي مخلوقلار اؤز جئنسلرئنه گؤره گتئرسئن؛ بَهئمه‌لر، سورونن جانلي‌لار و وحشي حيوانلار، اؤز جئنسلرئنه گؤره."" بله ده اولدو.H  آخشام اولدو، سحر اولدو؛ بشئنجي گون!_ ; تاري اونلارا برکت ورئب ددي: "ثمره‌لي اولوب، چوخالين و دهنزلرده‌کي سولاري دولدورون. قوشلار دا ير اوزونده چوخالسينلار."s c تاري سويون بؤيوک حيوانلاريني ياراتدي، سودا قايناشان هر جور حرکت ادن جانلي مخلوقلاري اؤز جئنسلرئنه گؤره ياراتدي، هر جور قانادلي قوشلاري ياراتدي، هم ده اؤز جئنسلرئنه گؤره. تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.: q تاري ددي: "سولار چوخلو جانلي مخلوقلارلا قايناشسين، ير اوستونده‌، گؤي قوبّه‌سئنده قوشلار اوچسون."L  آخشام اولدو، سحر اولدو؛ دؤردونجو گون!C  گوندوزو و گجه‌ني ائداره اتسئنلر و ائشيق-قارانليغي بئربئرئندن آييرسينلار. تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.z q و اونلاري گؤي قوبّه‌سئنه قويدو کي، ير اوزونه ائشيق ساچسينلار،  تاري ائکي بؤيوک چيراق دوزلتدي؛ گوندوزو ائداره اتمک اوچون بؤيوک چيراق، گجه‌ني ائداره اتمک اوچون کئچئک چيراق. تاري اولدوزلاري دا ياراتدي. 7 قوي اونلار گؤي قوبّه‌سئنده چيراق اولوب، ير اوزونه ائشيق ساچسينلار."" بله ده اولدو.  تاري ددي: "گؤي قوبّه‌سئنده چيراقلار اولسون کي، گجه‌-گوندوزو بئربئرئندن آييرسين. اونلار علامتلری، فصئل‌‌لري و گونلرله ائللري گؤرسدسئنلر.J   آخشام اولدو، سحر اولدو؛ اوچونجو گون!3  c ير اوزي بئتکئلر يتئردی: اوتلار اؤز جئنسلرئنه گؤره توخوم بئتئردئلر و آغاجلار اؤز جئنسلرئنه گؤره توخومو ائچئنده اولان مئيوه بار وردئلر. و تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.  } تاري ددي: "ير اوزو بئتکئلر گؤيرتسئن؛ توخوملار ورن اوتلار و اؤز جئنسلرئنه گؤره توخومو مئيوه‌‌لرئنده اولان مئيوه آغاجلاري."" بله ده اولدو.#  C تاري قورولوغا "ير"، سو ييغينلارينا دا "دهنزلر" آديني وردي. تاري گؤردو کي، بو، ياخشيدير.#  C تاري ددي: "گؤيون آلتينداکي سولار بئر يره ييغيلسين کي، قورولوق گؤرونسون"". بله ده اولدو.  تاري قوبّه‌‌يه "گؤي" آديني وردي. آخشام اولدو، سحر اولدو؛ ائکئنجي گون!D  تاري قوبّه‌ني دوزلتدي و قوبّه‌نئن آلتينداکي سولاري، اونون اوستونده‌کي سولاردان آييردي. بله ده اولدو.  تاري ددي: "سولارين آراسيندا بئر قوبّه اولسون و سولاري بئربئرئندن آييرسين."' K تاري ائشيغا "گوندوز"، قارانليغا دا "گجه" آديني وردي. آخشام اولدو، سحر اولدو؛ بئرئنجي گون!| u تاري گؤردو کي، ائشيق ياخشيدير؛ و او، ائشيغي قارانليقدان آييردي.K  تاري ددي: "ائشيق اولسون."" ائشيق اولدو.G  ير شکئلسئز و بوش ائدي. درئنلئکلرئن اوستونده قارانليق وار ائدي و تارينين روحو سولارين اوستونده دولاشيردي. ~~}~}'|{zzy{xx%wvvttPsGrr"qppooImmqlgkj~iiiYh/gff&d}cc-aa$`_^^6]]W\Q[_ZhYYDXDWGVUUVTTSRvQQxPPWOONNHMMzLL-KJJ IVHHHGGFFKFEMDdCBBgBA@@h@3??q>=<<;::98^77 5504{43C22 100//]..:-- ,M++*X)"(' &%%$+#8!! ..Q:.Mp ~$ a |9LVW+ چؤل قيراغينداکي اِل-‌پارانا قدر اوزانان سِعئر داغلاريندا خورلولاري قيرديلار.'VI اون دؤردونجو ائل کِدورلاعومِر و اونونلا بئرلئکده اولان پادشاهلار گلئب، عَشتِروت-‌قارنايئمده رِفالي‌لاري، حامدا زوزلولاري، شاوه-‌قئرياتاييمدا اِملئلري،GU اونلار اون ائکي ائل کِدورلاعومِرئن اسارتي آلتيندا قالميشديلار، لاکئن اون اوچونجو ائل عوصيان اتمئشدئلر.rT_ بوتون بونلار سئدّئم دره‌سئنده (يعني دوز دهنزی) بئرلشدئلر.7Si سودوم پادشاهي بِرَعله، گومورا پادشاهي بئرشاعلا، اَدما پادشاهي شئنابلا، صِبويئم پادشاهي شِمِبِرله، و بِلَع پادشاهي يعني صوعَر پادشاهي ائله موحارئبه‌يه باشلاديلار.NR  بو زامان شئنار پادشاهي اَمرافِل، اِلآسار پادشاهي اَريوک، عِيلام پادشاهي کِدورلاعومِر و گويئم پادشاهي تئدالhQK اَبرام چاديريني گؤتوردو و گلئب خِبروندا اولان مَمرِه پاليدينين يانيندا ساکئن اولدو. او اورادا ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي.|Ps قالخ بو تورپاغي اوزونونا و اِنئنه گَز، چونکي من اونو سنه ورئرم."7Oi نسلئني يرئن توزو قدر چوخالداجاغام. اگر بئر نفر يرئن توزونو سايا بئلسه، سنئن نسلئني ده سايا بئلر.N گؤردويون بوتون تورپاقلاري اَبدي اولاراق سنه و سنئن نسلئنه وره‌جيم.aM= لوط اَبرامدان آيريلديقدان سونرا رب اَبراما ددي: "گؤزلرئني قالديريب دايانديغين يردن شئمالا، جنوبا، شرقه و قربه طرف باخ.|Ls سودومون اهالئسي چوخ ياوا ائدي و ربّئن ضئدّئنه چوخ گوناه ادئردي.QK اَبرام کَنَعان تورپاغيندا قالدي، لوط دا دره‌ده اولان شهرلرده ساکئن اولدو و سودوما قدر اؤز چاديرلاريني قوردو.NJ لوط اؤزونه اوردون دره‌سئنئن هاميسيني سچدي. او، شرق سمتئنه طرف حرکت اتدي. بلجه اونلار بئربئرئندن آيريلديلار.I لوط گؤزلرئني قالديريب بوتون اوردون دره‌سئني گؤردو کي، هر يرئنده بول سو وار ائدي؛ او واخت بو يِر مئصئر تورپاغي کئمي، تامامن صوغَره قدر سوواريليردي و ربّئن باغي کئمي ائدي. رب حله سودوم و گوموراني محو اتمه‌مئشدي.H بوتون اؤلکه مگر گؤزونون قاباغيندا ديئل؟ خاهئش ادئرم، مندن آيريل. اگر سن سولا گده‌سن، من صاغا گده‌رم، اگر سن صاغا گده‌سن، من سولا گده‌رم."PG اَبرام لوطا ددي: "قوي منئمله سنئن و چوبانلاريملا چوبانلارينين آراسيندا موباحئثه اولماسين، چونکي بئز قوحوموق.1F] اَبرامين مال-حيوانلارينين چوبانلاري ائله لوطون مال-حيوانلارينين چوبانلاري آراسيندا موباحئثه دوشدو. او واخت بو تورپاقدا کَنَعانلي‌لار و پِرئزلئلر ياشاييرديلار.KE بئرلئکده ياشاماق اوچون يِر اونلارا دارليق ادئردي، چونکي اونلارين مالي چوخ ائدي و بئرلئکده قالا بئلمزدئلر.D اَبراملا بئرلئکده گدن لوطون دا سورولر، رَمه‌لر و چاديرلاري وار ائدي.C7 اَبرام قاباقلار دوزلتدئيي قوربانگاهين يانينا چاتدي و اورادا ربّئن آديني چاغيردي.cBA سفرئنده نِگِبدن چيخيب، بِيت‌-ائله قدر گتدي؛ بِيت-‌ائل و عاي شهري آراسيندا اولان يِره کي، اوّللر اورادا چادير قورموشدو.A ائندي اَبرام چوخ وارلي ائدي؛ اونون چوخلو مال-حيوان و قيزيل-گوموشو وار ائدي.P@  اَبرام آروادي و صاحئب اولدوغو بوتون شيلرله بئرلئکده مئصئردن چيخيب، نِگِب تورپاغينا گتدي. لوط دا اونونلا ائدي.Y?- فئرعون آداملارا اونون حاقّيندا امر وردی و اَبرامينان آرواديني صاحئب اولدوغو بوتون شيلرله بئرلئکده يولا سالديلار.]>5 نه اوچون ددئن کي، "بو منئم باجيمدير."" اِله کي، من ده اونو اؤزومه آرواد آلديم؟ باخ، آروادين بورادادير، اونو گؤتور، گت."_=9 فئرعون اَبرامي چاغيريب ددي: "بو نه ائشدئر، منئم باشيما گتئردئن؟ نئيه منه بئلدئرمه‌دئن کي، بو آرواد، سنئن آرواديندير؟B< آمّا رب اَبرامين آروادي سارايدان اؤتري، فئرعونون و اونون اِو اهلئنئن باشينا آغير ناخوشلوقلار گتئردي.z;o اونون خاطئرئنه فئرعون اَبراملا دا ياخشي رفتار اتدي؛ و اونا سورو، مال-حيوان، اِرکَک و دئشي اِششَکلر، نؤکرلر، کنئزلر، و دَوه‌لر وردي.=:u فئرعونون اعيانلاري دا آروادي گؤردولر و اونو فئرعونا تعرئفلدئلر. آرواد فئرعونون سارايينا آپاريلدي. 9; اَبرام مئصئره گلئب چاتاندا، مئصئرلئلر اونون آروادينين چوخ گؤزل اولدوغونو گؤردولر./8Y سن دِه کي، منئم باجيمسان، اوندا سنئن خاطئرئنه منئمله ياخشي رفتار ادرلر و من ده صاغ قالارام."B7 مئصئرلئلر سني گؤروب دئيه‌جکلر: "بو اونون آرواديدير."" و مني اؤلدوره‌جکلر، لاکئن سني صاغ بوراخاجاقلار.6/ او، مئصئره ياخينلاشاندا آروادي سارايا ددي: "باخ، من بئلئرم کي، سن گؤزل آروادسان.Y5- بو تورپاقدا آجليق باشلادي. اَبرام مئصئره گتدي کي، بئر مودّت اورادا قالسين، چونکي اؤلکه‌ده بؤيوک آجليق حاکئم ائدي.a4= اَبرام سفرئنه داوام ورئب نِگِبه طرف حرکت ادئردي.3+ اورادان اَبرام بِيت‌-ائلئن شرقئنده يرلشن داغليق بؤلگه‌يه طرف يولا دوشدو و اورادا چادير قوردو. چاديرين قربئنده بِيت-‌ائل، شرق سمتئنده ده عاي شهري ائدي. اَبرام اورادا دا ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي و ربّئن آديني چاغيردي.T2# رب اَبراما گؤرونوب ددي: "بو تورپاغي سنئن نسلئنه وره‌جيم."" اَبرام اونا گؤرونن ربّه اورادا بئر قوربانگاه دوزلتدي.W1) اَبرام اورادان کچئب، شِکِم ديئلن يرده‌کي موره پاليدينين يانينا چاتدي. او واخت بو يرده کَنَعانلي‌لار وار ائدئلر.S0! اَبرام آروادي سارايي، قارداشي اوغلو لوطو، خاراندا مالئک اولدوغو بوتون واريني و صاحئب اولدوغو نؤکرلرئني گؤتوروب، کَنَعان تورپاغينا طرف يولا دوشدو. اونلار کَنَعان تورپاغينا گلدئلر.o/Y اَبرام ربّئن اونا ددئيي کئمي اورادان چيخدي. لوط دا اونونلا بئرلئکده گتدي. خاراندان چيخديغي واخت، اَبرام يتمئش بش ياشيندا ائدي.k.Q سنه برکت ورنلره، برکت وره‌جيم. سنه لعنت ادنلري، لعنت اده‌جيم. و يِر اوزونون بوتون طايفالاري سنئن واسئطَنله برکت آلاجاقلار."@-{ سندن بؤيوک بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم، سنه برکت وره‌جيم، آديني اوجالداجاغام و برکت قايناغي اولاجاقسان.F, رب اَبراما ددي: "اؤز تورپاغيندان، قوحوملارينين آراسيندان، آتا اِوئندن چيخ و سنه گؤرسده‌جيئم تورپاغا گت.`+; تِرَخ ائکي يوز بش ائل عؤمور سوروب خاراندا اؤلدو.;*q تِرَخ، اوغلو اَبرامي، نوه‌سي لوطو کي، اوغلو خاراندان قالميشدي، گلئني سارايي کي، اوغلو اَبرامين آروادي ائدي، گؤتوردو و کَنَعان تورپاغينا گتمک اوچون کَلده‌لئلرئن اور شهرئندن بئرلئکده چيخديلار. اونلار خارانا گلئب، اورادا ساکئن اولدولار.U)% ساراي سونسوز ائدي، اونون اوشاغي اولموردو.2(_ اَبرام و ناخور اؤزلرئنه آرواد آلديلار. اَبرامين آروادينين آدي ساراي، ناخورون آروادينين آدي دا مئلکه ائدي. مئلکه هارانين قيزي و هاران مئلکه و ائسکه‌نئن آتاسي ائدي.%'E خاران آتاسي تِرَخئن صاغليغيندا دوغولدوغو اؤلکه‌ده، کَلده‌لئلرئن اور شهرئنده اؤلدو..&W تِرَخئن نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر: تِرَخدن اَبرام، ناخور و خاران اولدو. خاراندان لوط اولدو.%' تِرَخ يتمئش ياشيندا اولاندان سونرا، اوغوللاري اَبرام، ناخور و خاران دوغولدو.<$s تِرَخ دوغولاندان سونرا، ناخور داها يوز اون دوقّوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.u#e ناخور ائيئرمي دوقّوز ياشيندا اولاندا، اوغلو تِرَخ دوغولدو.1"] ناخور دوغولاندان سونرا، سِروگ داها ائکي يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.d!C سِروگ اوتوز ياشيندا اولاندا، اوغلو ناخور دوغولدو.8 k سِروگ دوغولاندان سونرا، رِعو داها ائکي يوز يدّي ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.kQ رِعو اوتوز ائکي ياشيندا اولاندا، اوغلو سِروگ دوغولدو.<s رِعو دوغولاندان سونرا، پِلِق داها ائکي يوز دوقّوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.b? پِلِق اوتوز ياشيندا اولاندا، اوغلو رِعو دوغولدو.<s پِلِق دوغولاندان سونرا، عِبِر داها دؤرد يوز اوتوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.mU عِبِر اوتوز دؤرد ياشيندا اولاندا، اوغلو پِلِق دوغولدو.8k عِبِر دوغولاندان سونرا، شِلَخ داها دؤرد يوز اوچ ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.dC شِلَخ اوتوز ياشيندا اولاندا، اوغلو عِبِر دوغولدو.@{ شِلَخ دوغولاندان سونرا، اَرفَکشَد داها دؤرد يوز اوچ ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.q] اَرفَکشَد اوتوز بش ياشيندا اولاندا، اوغلو شِلَخ دوغولدو.1] اَرفَکشَد دوغولاندان سونرا، سام داها بش يوز ائل ياشادي. اونون داها اوغوللار و قيزلاري اولدو.E سامين نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر: سلدن ائکي ائل سونرا، سام يوز ياشيندا اولاندا، اوغلو اَرفَکشَد دوغولدو.  بونا گؤره ده او يرئن آدينا بابئل ددئلر، چونکي اورادا رب بوتون دونياداکي آداملارين دئلئني قاريشديردي و اورادان اونلاري بوتون يِر اوزونه يايدي.# رب اونلاري اورادان بوتون يِر اوزونه يايدي؛ و اونلار شهري تئکمکدن اَل چکدئلر.9m گلئن آشاغي اِنئب، اورادا اونلارين دئلئني قاريشديراق کي، بئربئرلرئنئن دئلئني باشا دوشمه‌سئنلر.",S رب ددي: "باخ، اونلارين هاميسي بئر خالقدير و بئر دئللري وار. و بو اونلارين اتدئکلرئن باشلانيشيدير. و ائندي اتمک ائستدئکلري هچ ائش اونلارا قيري- مومکون اولماياجاق.~w رب آشاغي اِندي کي، بشر اؤولادلارينين تئکدئيي شهر و بورجو گؤرسون.`; گئنه ددئلر: "گلئن اؤزوموزه بئر شهر و باشي گؤيلره چاتان بئر بورج تئکئب آد چيخارداق، يوخسا بوتون يِر اوزونه داغيلاجاغيق."mU سونرا بئربئرلرئنه ددئلر: "گلئن کَرپئج دوزلدک و اونو ياخشي پئشئرک."" اونلار داش عوضئنه کَرپئج و پالچيق عوضئنه قَطران گؤتوردولر.2 _ ائنسانلار شرقدن کؤچدوکلري زامان شئنار تورپاغيندا بئر اووا تاپديلار و اورادا ساکئن اولدولار.Y  / بوتون دونيادا بئر دئل و بئر دانيشيق وار ائدي.} u اؤز مئلّتلري آراسيندا نسئللرئنه گؤره نوح اوغوللارينين طايفالاري بونلاردير. بؤيوک سلدن سونرا بونلاردان يِر اوزونه مئلّتلر بؤلوندولر.W ) بونلار سام اوغوللاري ائدئلر کي، اؤز اؤلکه‌لرئنده و مئلّتلري آراسيندا طايفالارينا و دئللرئنه گؤره آيريميشديلار. 1 اونلار شرق سمتئنده، مِشادان سِفارا طرف يرلشن داغليق بؤلگه‌ده مسکن سالميشديلار.  اوفئر، خَوئلا و يوباب اولدو؛ بونلارين هاميسي يوقتانين اوغوللاري ائدي.2a اوبال، اَبئمائل، شِبا،2a حادورام، اوزال، دئقلا،_9 يوقتاندان اَلموداد، شِلِف، خَضَرماوِت، يِرَخ،_9 عِبِرئن ائکي اوغلو اولدو: بئرئنئن آدي پِلِگ ائدي، چونکي اونون دؤورانيندا ير اوزو بؤلوندو. قارداشينين آدي يوقتان ائدي.a= اَرپَکشاددان شِلاخ اولدو، شِلاخدان عِبِر اولدو.S! اَرامين اوغوللاري: عوس، خول، گِطِر و مَش.lS سامين اوغوللاري: عِيلام، آشور، اَرپَکشاد، لود و اَرام.4c و ساما دا کي، عِبِرئن بوتون اوغوللارينين اجدادي و يافِتئن بؤيوک قارداشي ائدي، اوغوللار اولدو.R بونلار خام اوغوللاريدير کي، اؤز اؤلکه‌لرئنده و مئلّتلرئنئن آراسيندا طايفالارينا و دئللرئنه گؤره آيريلديلار.e~E کَنَعانليلارين اراضئسي صئدوندان گِرارا طرف غزّه‌يه قدر، سودوما، گومورايا، اَدمايا، سِبويئمه طرف لاشايا قدر اوزانيردي.1}] اَروادلي‌لار، سِمارلي‌لار و حاماتلي‌لار. سونرالار کَنَعان طايفالاري اطراف يرلره ياييلدي.F| خئولي‌لر، آرقلي‌لار، سئنلي‌لر،U{% هم ده يِبوسلولار، اِمورلولار، گئرگاشلار،hzK کَنَعانين نسئللري بونلاردير: ائلک اوغلو صئدون، خِت،y پَطروسلولار، فئلئسطلي‌لرئن اَجدادي اولان کَسلوخلولار، هم ده کَفتورلولار. x; مئصرايئم بو نسئللرئن آتاسي ائدي: لودلولار، آناملی‌لر، لِهابلي‌لار، نَفتوخلولار،[w1 نِينَوا ائله کَلاخي آراسينداکي رِسِني تئکدي.,vS او بو تورپاقدان آشور تورپاغينا کؤچوب، نِينَواني، رِخوبوت-‌عئري، بؤيوک شهر اولان کَلاخي،/uY اوّلجه اونون پادشاهليغينا شئنار اؤلکه‌سئنده اولان بابئل، اِرِک، اَکَد و کالنه داخئل ائدي.Yt- نَمرود ربّئن حوروندا ماهئر بئر شئکارچي ائدي، بونا گؤره ده "ربّئن حوضوروندا نَمرود کئمي ماهئر شئکارچي" سؤزو ديئلئر.s' کوشون نَمرود آدلي بئر اوغلو دا اولدو. او، يِر اوزونده ائلک قودرتلي آدام اولدو.)rM کوشون اوغوللاري: سِبا، خَوئلا، سابتا، راعما و سابتِکا. راعمانين اوغوللاري: شِبا و دِدان.]q5 خامين اوغوللاري: کوش، مئصراييم، پوت و کَنَعان.ipM بونلاردان ساحئل‌‌نشئن خالقلار، اؤز تورپاقلارينا ياييلديلار؛ هر بئري اؤز دئلئنه، اؤز طايفالارينا، و اؤز مئلّتلرئنه گؤره.ioM ياوانين اوغوللاري: اِلئشا، تَرشئش، کئتّئم و دودانئم._n9 گومِرئن اوغوللاري: اَشکه‌ناز، رئفات و توگَرما.m يافِتئن اوغوللاري: گومِر، ماگوگ، ماداي، ياوان، توبال، مِشِک و تئراس.Fl نوحون اوغوللاري سام، خام و يافِتئن نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر. بؤيوک سلدن سونرا اونلارين اوغوللاري اولدو.Yk- او، دوقّوز يوز اَلّي ائل عؤمور سوروب، اؤلدو.\j3 نوح سلدن سونرا، داها اوچ يوز اَلّي ائل ياشادي.i تاري يافِته ووسعت ورسئن، سامين چاديريندا ياشاسين. کَنَعان اونا قول اولسون."h نوح گئنه ددي: "سامين تاريسي رب موبارک اولسون، کَنَعان اونا قول اولسون.}gu "کَنَعانا لعنت اولسون، اؤز قارداشلارينين قوللارينا قول اولسون."{fq نوح اؤز کِفلئلئيئندن آييلدي و کئچئک اوغلونون عملئني بئلئب ددي:geI سام و يافِت بئر پالتار گؤتوروب، اؤز چئيئنلرئنه سالديلار و دالدالي ائچه‌ري گئرئب، آتالارينين لوت بدنئني اؤرتدولر. اونلارين اوزلري او بئري طرفه چوئرئلمئشدي و آتالارينين لوتلويونو گؤرمه‌دئلر."d? کَنَعانين آتاسي خام، آتاسينين لوت اولدوغونو گؤردو و بونو اشئکده ائکي قارداشينا ددي.ac= شراب ائچئب کِفلَندي و اؤز چاديريندا لوت اوزاندي.hbK نوح تورپاغي بِجَرميه باشلادي و بئر اوزوم باغي اَکدي.a% نوحون اوچ اوغلو بونلاردير و يِر اوزونده‌کي بوتون ائنسانلار اونلاردان اولدو.`- گمئدن چيخان نوحون اوغوللاري بونلاردير: سام، خام، و يافِت. خامدان کَنَعان اولدو.7_i تاري گئنه نوحا ددي: "منئم يِر اوزونده ياشايان بوتون جانلي‌لارلا باغلاديغيم عهدئن علامتي بودور."y^m بولوددا کامان گؤرونن زامان من اونو گؤروب، او ابدي عهدي يادا سالاجاغام کي، من تاري و يِر اوزونده ياشايان بوتون جانلي مخلوقلارلا وار."|]s من سئزئنله و بوتون جانلي مخلوقلارلا باغلاديغيم عهدي يادا سالاجاغام. سولار بئر داها سله چوئرئلميه‌جک کی، بوتون جانلي‌لاري محو اتسئن.{\q من يِر اوزونه بولود گتئردئيئم زامان، بولوددا کامان گؤرونه‌جک."[? بولوددا اؤز کامانيمي قويورام کي، منئمله ير اوزو آراسيندا اولان عهدئن علامتي اولسون.sZa تاري گئنه ددي: "منئم سئزئنله و سئزئنله اولان بوتون جانلي‌لارلا و سئزدن سونرا گلن بوتون نسئل‌لرله باغلاديغيم عهدئن علامتي بودور:nYW سئزئنله اؤز عهدئمي قويورام کي، بوتون جانلي‌لار بئر داها سلله محو اولماياجاق و هچ واخت يِر اوزونده وئران ادن سل باش ورميه‌جک."X بو عهدی جانلی مخلوقلارلا- قوشلار، مال-حيوانلار و بوتون وحشی حيوانلارلا دا کی، گمئدن چيخيبلار و يِر اوزونده‌ سئزئنله‌دئرلر، باغلاييرام.W "باخ، من سئزئنله، سئزدن سونراکي نسئلئنئزله اؤز عهدئمي باغلاييرام،VV' تاري نوحا و يانيندا اولان اوغوللارينا ددي:~Uw سئز ثمره‌لي اولوب چوخالين، يِر اوزونه ياييلين، اورادا چوخالين."JT کئم ائنسان قاني تؤکسه، اونون دا قاني ائنسان اَلي ائله تؤکوله‌جک. چونکي تاري ائنساني اؤز صورتئنده ياراديب. S آرخايين کي، من ده سئزئن قانينيزين قئصاصيني هر جانلي‌دان آلاجاغام. هر حيواندان قانينيزي آلاجاغام. هر آدامين قانيني دا آيري ائنساندان آلاجاغام. R آنجاق اَتي اونون قاني‌ائله بئرلئکده کي، اونون جانيدير، يميه‌جکسئنئز.@Q{ حرکت ادن بوتون جانلي‌لار دا سئزه يمک اولاجاق، اونلارين هاميسيني بوتون ياشيل اوتلار کئمي سئزه ورئرم.AP} يرده‌کي بوتون حيوانلار، گؤيده‌کي بوتون قوشلار، يرده سورونن بوتون جانلي‌لار و دهنزده اولان بوتون باليقلار سئزدن قورخوب دهشته گله‌جک. اونلار سئزئن ائختئيارينيزا ورئلئب..O Y تاري نوحا و اونون اوغوللارينا برکت ورئب ددي: "ثمره‌لي اولوب، چوخالين و يِر اوزونو دولدورون.N/ دونيا دوردوقجا اَکئن-بئچئن، سويوق-ائستي، ياي-قيش و گجه-گوندوز آرادان گتميه‌جک."%ME بوندان ربّه خوش عطئر قالخدي و رب اوره‌يئنده ددي: "ائنسان اوزوندن تورپاغي بئر داها لعنت اتميه‌جيم، گرچي جاوانليغيندان بري اونون اوره‌يئنئن نئيّتلري همئشه پئسدئر، ائندي اتدئيئم کئمي، بوتون جانلي‌لاري بئر داها محو اتميه‌جيم.UL% نوح ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي. او هر جور پاک حيواندان و پاک قوشدان گؤتوروب، اورادا يانديرما قورباني تقدئم اتدي.1K] بوتون حيوانلار، سوروننلر، قوشلار و يرده سورونن بوتون جانلي‌لار دسته- دسته گمئني ترک اتدئلر.xJk نوح، اوغوللاري، آروادي، و گلئنلري ائله بئرلئکده گمئدن چيخدي.&IG سنئله بئرلئکده اولان بوتون جانلي‌لاري؛ قوشلاري، حيوانلاري و يرده سوروننلري اِشئيه چيخارت. قوي يِر اوزونه ياييلسينلار و يِر اوزونده تؤره‌يئب چوخالسينلار."~Hw "سن، اؤز آروادين، اوغوللارين و گلئنلرئن ائله بئرلئکده گمئدن چيخ.!G? تاري نوحا ددي:}Fu ائکئنجي آيين ائيئرمي يدّئنجی گونو يِر اوزونده‌کي سو قوروموشدو.5Ee  نوحون عؤمرونون آلتي يوز بئرئنجي ائلئنده، بئرئنجي آيين بئرئنجي گونو يِر اوزونده سو قورودو. نوح گمئنئن قاپاغيني قالديردي و يِرئن اوستونده‌کي سويون قورودوغونو گؤردو.,DS  او داها يدّي گون گؤزله‌دي و گؤيرچئني گئنه بوراخدي، آرتيق گؤيرچئن اونون يانينا قاييتمادي.C  آخشام‌ اوستو گؤيرچئن اونون يانينا قاييتدي. گؤيرچئنئن دئمدئيئنده تزه قوپموش زيتون يارپاغي وار ائدي. نوح سويون ير اوزوندن چکئلدئيئني بئلدي.pB[  او داها يدّي گون گؤزله‌دي و گؤيرچئني گئنه گمئدن بوراخدي.aA=  آمّا گؤيرچئن قونماق اوچون راحات بئر يِر تاپماديغينا گؤره، اونون يانينا-گمئيه قاييتدي، چونکي حله بوتون يِر اوزونده سو وار ائدي. نوح اَلئني اوزاديب، گؤيرچئني توتدو و گمئيه-اؤز يانينا آپاردي.@5 نوح بو دفه بئر گؤيرچئن بوراخدي کي، سويون ير اوزوندن چکئلئب-چکئلمه‌دئيئني بئلسئن.?/ بئر قارغا بوراخدي؛ قارغا اوچوب گتدي و يِر اوزونده سو قورويانا قدر هر طرفي گَزدي.k>Q قيرخ گون سونرا نوح دوزلتدئيي گمئنئن پنجره‌سئني آچيب،/=Y اونونجو آيا قدر سو ياواش-ياواش چکئلدي، اونونجو آيين بئرئنجي گونو داغلارين باشلاري گؤروندو.v<g يدّئنجی آيين اون يدّئنجی گونو گمي آرارات داغلارينا اوتوردو. ; سو، ير اوزوندن ياواش-ياواش چکئلدي. يوز اَلّي گون کچدئکدن سونرا سو آزالدي.: درئنلئکده اولان سو قايناقلاري و گؤيون پنجره‌لري باغلاندي، ياغيش داياندي.9  و تاري نوحو و اونونلا بئر گمئده اولان بوتون وحشي حيوانلار و مال-حيوانلاري يادا سالدي. تاري يِر اوزونه بئر يِل گؤندردي و سو آزالماغا باشلادي.R8 سولار يِر اوزونو يوز اَلّي گون بورودولر.p7[ رب يِر اوزونده اولان بوتون جانلي‌لاري محو اتدي: ائنسالاردان توتموش، حيوانلارا، سوروننلره و گؤيده‌کي قوشلارا قدر، هر شي يِر اوزونده محو اولدو. آنجاق نوح و اونونلا بئر، گمئده اولانلار صاغ قالديلار.6 قورودا ياشايان حيات نَفَسي بورنوندا اولان جانلي وارليقلارين هاميسي اؤلدو.h5K يِر اوزونده حرکت ادن جانلي‌لارين هاميسي؛ قوشلار، مال-حيوانلار، وحشي حيوانلار، يرده سوروننلر و بوتون ائنسانلار محو اولدو.4 سولار داغلارين باشيندان اون بش قول-‌آچ قالخديلار و اونلاري اؤرتدولر.43c سولار يِر اوزونو اِله توتدولار کي، گؤيون آلتيندا اولان بوتون اوجا داغلار سولارين آلتينا گتدي.2/ سولار چوخ يوخاري قالخيب يِر اوزونو آلديلار و گمي سويون اوزونده اوزمَيه باشلادي.1 يِر اوزونده قيرخ گون سل گلدي و سو چوخاليب گمئني يردن يوخاري قالديردي.g0I تارينين نوحا امر اتدئيي کئمي بوتون جانلي‌لاردان اِرکَک و دئشي حيوانلار گمئيه گئردئلر. اونلارين دالينجا رب قاپيني اؤرتدو. / حيات نَفَسي اولان بوتون جانلي‌لاردان جوت-جوت، نوحون يانينا گمئيه گلدي.. اونلارلا بئر هر جور وحشي حيوان، هر جور مال-حيوان، هر جور يرده سورونن، هر جور گؤيده اوچان جانلي و هر جور قوش، اؤز جئنسلرئنه گؤره گمئيه گئردي:-1  اِله همئن گون نوح، اوغوللاري سام، خام، يافِت، آروادي، و اوچ گلئني گمئيه مئندئلر.T,#  يِر اوزونه قيرخ گون- قيرخ گجه ياغيش ياغدي."+?  همئن گون- نوحون عؤمرونون آلتي يوزونجو ائلئنده، ائکئنجي آيين اون يدّئنجي گونو درئن درئنلئکده اولان بوتون سو قايناقلاري پارتلادي و گؤيون پنجره‌لري آچيلدي.F*  يدّي گون سونرا يِر اوزونه سل گلدي.)7  اِرکَک و دئشئسي، جوت- جوت نوحون يانينا گمئيه گلدئلر؛ نجه کي، تاري نوحا امراتمئشدي.n(W پاک و نجئس حيوانلارين، قوشلارين، بوتون يرده سوروننلرئن ~~|{{Lzy-xwvNu(tosrr8qnponmm,lEkkjj8ihggZfeddcRbjaaQ``>_^_]\EZYY'XFWWUU T0SRR]Q|PPOO(NMLKJJHGFFDCCPB.@@?>R==d<<";.99m876544G32k100 /r..,-@++*c))(&%%K$&#\"B!% !@46Tn90 L ? %$B8<Vl5 "او بئري گون بؤيوک قيز کئچئيئنه ددي: "باخ، دونَن گجه من آتاملا ياتديم. گل بو گجه ده اونا شراب ائچئردک و سن ده اونونلا يات کي، اؤز آتاميزدان نسلئمئز اولسون."ky !اونلار او گجه آتالارينا شراب ائچدئردئلر. بؤيوک قيز ائچَري گئرئب، آتاسي ائله ياتدي. لاکئن آتاسي اونون نه واخت ياتيب-دوردوغونو بئلمه‌دي.j  گل آتاميزا شراب ائچئردک و اونونلا ياتاق کي، اؤز آتاميزدان نسلئمئز اولسون."bi? اونون بؤيوک قيزي کئچئيئنه ددي: "آتاميز قوجاليب و بوتون دونيادا ائنسان عادتئنه گؤره بئر کئشي يوخدور کی، يانيميزا گئرسئن.xhk لوط ائکي قيزي ائله بئرلئکده صوعَردن چيخيب، داغدا ياشادي، چونکي صوعَرده ياشاماقدان قورخوردو. او، ائکي قيزي ائله بئر ماغارادا قالدي.g تاري دره‌ده‌کي شهرلري محو اتدئيي زامان، ائبراهئمي خاطيرلادي، بونا گؤره ده لوطون ياشاديغي شهرلري داغيدارکن، اونو هلاکت ائچئندن چيخارتدي.^f7 اورادان سودوم و گومورايا، بوتون دره‌نئن تورپاغينا باخدي. گؤردو کی، او يردن اوجاق توستوسو کئمي بئر توستو گؤيه قالخير.tec ائبراهئم سحر ارکن قالخيب ربّئن حوضوروندا دوردوغو يره گتدي.d آمّا لوطون آروادي آرخادا دؤنوب آرخايا باخدي و دوز سوتونونا چِورئلدي. c; بو شهرلري، بوتون دره‌ني، اورانين بوتون ساکئنلرئني و تورپاقدا بئتن هر شيي محو اتدي.sba رب سودوم و گومورانين اوستونه گؤيدن اودلو گوگورد ياغديردي،Ra گونش يِر اوزونه دوغاندا لوط صوعَره گلدي.4`c تز اول، اورايا قاچ! سن اورايا چاتماميش من بئر شي اتميه‌جيم."" بونا گؤره ده او شهر صوعَر آدلاندي._1 آداملاردان بئري لوطا ددي: "سنئن خاطئرئنه بونو دا اده‌رم: ددئيئن شهري داغيتمارام.D^ ياخينليقدا قاچا بئله‌جيئم کئچئک بئر شهر وار. قوي اورايا قاچيب جانيمي قورتاريم. مگر او شهر کئچئک ديئل؟"";]q ائندي باخ، بو قولون سنئن گؤزونده لوطف تاپيب و جانيمي خئلاص اتمکله منه بؤيوک محبّتئني گؤرستدئن. لاکئن داغا قاچماغا قودرتئم يوخدور، مبادا بو بلا منه يتئشسئن و هلاک اولوم.;\s لوط اونلارا ددي: "آمان، آغام![ اونلاري چيخاردان زامان آداملاردان بئري ددي: "اؤز جانيني قورتار، آرخانا باخما. بو دره‌نئن هچ يرئنده قالما، داغا چيخ، يوخسا هلاک اونلارسان."FZ آمّا لوط ياواش تَرپَندي. اونا گؤره ده بو آداملار اونون، آروادينين و ائکي قيزينين اَلئندن توتوب اشئيه چيخارتديلار و شهرئن قيراغينا قويدولار، چونکي ربّئن اونا مرحمتي وار ائدي. Y سحر آچيلاندا مَلَکلر لوطو تَلَسدئرئب ددئلر: "قالخ يانينداکي آروادين و ائکي قيزيني گؤتور گت، مبادا شهرئن باشينا گلن جزادا سئز ده محو اولاسينيز."!X= لوط گدئب، قيزلاريني آلماق ائستين کوره‌کَنلرئنه ددي: "قالخيب بو يردن چيخين، چونکي رب شهري محو اده‌جک."" آمّا کوره‌کَنلري گومان اتدئلر کي، او ضارافات ادئر.`W;  چونکي بئز بو يِري محو اده‌جيئک، چونکي بو خالقين فريادي ربّه گلئب چاتيب، بونا گؤره ده رب بئزي گؤندرئب کي، اونو محو ادک."V  آداملار لوطا ددئلر: "بورادا داها کئمئن وار؟ بو شهرده کوره‌کَنئن، اوغوللارين، قيزلارين، نسلئندن اولان هر کس وار، هاميسيني بو يردن چيخارت،sUa  مَلَکلر اِوئن قاپيسي آرخاسيندا دوران آداملاري، کئچئکدن توتموش بؤيوکه قدر، کور اتدئلر. بو سببدن آداملار قاپيني تاپا بئلمه‌دئلر.NT  اوندا ائچَرئده‌کي آداملار اَللرئني اوزاديب لوطو اِوئن ائچئنه، اؤز يانلارينا سالديلار و قاپيني باغلاديلار.S  کئشئلر ددئلر: "دالي چکئل! بو آدام قرئب اولاراق بئزه پناه گتئردي، لاکئن ائندئدن قاضيليق ادئر. ائندي سنئنله اونلاردان دا پئس رفتار اده‌جيئک"". اونلار لوطا شئدّتله هوجوم ادئب، قاپيني سينديرماق اوچون ياخينلاشديلار.VR' باخ، منئم اَره گتمه‌مئش ائکي قيزيم وار. قيزلاريمي سئزئن يانينيزا گتئرئم، اونلارا نه ائسته‌يئرسئنئز، ادئن. آنجاق بو آداملارا توخونمايين، چونکي اونلار منئم اِوئمئن قوناقلاريديرلار."eQE و ددي: "قارداشلاريم، خاهئش ادئرم، پئسلئک اتمه‌يئن.wPi لوط اِشئيه، اونلارين يانينا چيخيب، آرخاسيندا قاپيني اؤرتدو.zOo آداملار لوطو چاغيريب اونا ددئلر: "بو گجه سنئن يانينا گلن آداملار هارادادير؟ اونلاري بئزئم يانيميزا گتئر کي، اونلارلا ياخينليق ادک."".aN= لاکئن اونلار ياتماميش، جاواندان توتموش قوجايا قدر، سودوم شهرئنئن هر محلّه‌سئندن اولان کئشئلر اِوي احاطه‌يه آلديلار.#MA لوط اونلاري چوخ دئله توتدو. نهايت اونلار لوطلا بئرلئکده اونون اوئنه گتدئلر. لوط اونلار اوچون بئر ضئيافت حاضيرلاييب، ماياسيز چؤرکلر پئشئردي و اونلار يدئلر.AL} "آغالاريم، قولونوزون اِوئنه گئرئب گجه‌ني بورادا قالين و آياقلارينيزي يويون. سحر قالخيب يولونوزا داوام ادرسئز."" اونلار ددئلر: "يوخ، بئز گجه‌ني شهر ميدانيندا کچئرده‌جيئک."K  آخشام ائکي مَلَک سودوما گلدي. لوط شهرئن دروازاسي يانيندا اوتورموشدو. او، مَلَکلري گؤردو، قالخيب اونلارين پئشوازينا چيخدي و يِره قدر اَيئلئب ددي:J !رب ائبراهئمله صؤحبتئني بئتئرئب گتدي. ائبراهئم ده اؤز يرئنه قاييتدي.I{  ائبراهئم ددي: "رب قضبلنمه‌سئن؛ من آخير دفه دانيشاجاغام: اورادا اون نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "اون نفرئن ده خاطئرئنه اوراني محو اتمه‌رم."H- ائبراهئم ددي: "باخ، من گئنه ده ربّه بونو دِمه‌يي جسارت ادئرم: اورادا ائيئرمي نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "ائيئرمي نفرئن ده خاطئرئنه اوراني محو اتمه‌رم."G' ائبراهئم ددي: "منئم چوخ دانيشديغيم اوچون رب قضبلنمه‌سئن: اگر اورادا اوتوز نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "اگر اورادا اوتوز نفر ده تاپيلسا، بونو اتمه‌رم."FF ائبراهئم گئنه اونا ددي: "اگر اورادا قيرخ نفر تاپيلسا، نجه؟" رب ددي: "قيرخ نفرئن ده خاطئرئنه بونو اتمه‌رم."!E= اَلّي نفردن بش نفر آز صالح آدام تاپيلسا، آيا بش نفر اَسکئک اولدوغو اوچون بوتون شهري محو ادرسن؟" رب ددي: "اگر اورادا قيرخ بش نفر تاپسام، شهري محو اتميه‌جيم."/DY ائبراهئم جاواب وردی: "من گرچي توز و کول کئمي بئر شِيَم، آمّا باخ، بونو ربّه دميه جسارت ادئرم:>Cw رب ددي: "اگر سودوم شهرئنده اَلّي نفر صالح آدام تاپسام، اونلارين خاطئرئنه بوتون بو يِره رحم اده‌جيم."NB بو ائشي اتمک سندن ائراقدير، سن صالح آدامي پئس آداملا بئرلئکده اؤلدورمزسن کي، ائکئسئنئن ده عاقئبتئني بئر اولسون. بو سندن ائراقدير. مگر بوتون دونيانين حاکئمي ائنصافلا رفتار اتمز؟""qA] اگر بو شهرده اَلّي نفر صالح آدام اولسا، سن گئنه ده اوراني محو اده‌جکسن؟ اَلّي نفر صالح آدامين خاطئرئنه بو يِره رحم اتميه‌جکسن؟,@S ائبراهئم ياخين گلئب ددي: "مگر سن دوغرودان صالح آدامي دا پئس آداملا بئرلئکده محو اده‌جکسن؟(?K او آداملار اورادان دؤنوب سودوما گتدئلر، آمّا ائبراهئم حله ده ربّئن حوضوروندا دورموشدو.*>O بونا گؤره ده آشاغي اِنئب باخاجاغام کي، منه چاتان فريادين دوغرو اولوب-اولماديغيني بئلئم."H= رب گئنه ددي: "سودوم و گومورانين ضئدّئنه قالخان فرياد، حقئقتن بؤيوک و اورانين اَهلئنئن گوناهي چوخ آغيردير._<9 چونکي من اونو سچمئشم کي، صالحلئک و عدالت عمل‌لرئني يتئرمکله اوغلوللارينا و اؤزوندن سونراکي نسلئنه امر اتسئن کي، ربّئن يولو ائله گتسئنلر. رب ده ائبراهئم باره‌ده ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن."h;K حئقئقتن، ائبراهئمدن بؤيوک و گوجلو بئر مئلّت حاصئل اولاجاق و اونون واسئطه‌سئله يِر اوزونون بوتون مئلّتلري برکت آلاجاقدير.x:k او واخت رب ددي: "من مگر اده‌جَيئم شيي ائبراهئمدن گئزلده‌جيم؟G9 او آداملار قالخيب اورادان سودوما طرف باخديلار. ائبراهئم اونلارلا بئرلئکده گتدی کی، اونلاري يولا سالسين.8' سارا قورخدوغو اوچون يالان ديئب، ددي: "گولمه‌دئم."" لاکئن رب ددي: "خيئر، گولدون."^77 رب اوچون مگر لاپ چتئن بئر شي وار؟ گلن ائل ددئيئم واخت من گئنه سنئن يانينا قاييداجاغام و سارانين بئر اوغلو اولاجاقدير."A6}  رب ائبراهئمه ددي: "سارا نه اوچون گولوب ددي "قوجالديقدان سونرا مگر من دوغرودان دا اوشاق دوغا بئله‌رم؟""45c  او، اوره‌يئنده گولوب ددي: "قوجالديغيم حالدا مگر منه بله شادليق اوز وره بئلر؟! آغام دا قوجادير." 4;  ائبراهئم و سارا آرتيق قوجاليب ياشلي اولموشدولار. سارا آي‌باشي عادتئندن کسئلمئشدي.43c  اونلاردان بئري ددي: "گلن ائل بو واخت گئنه ده سنئن يانينا گله‌جيم. باخ، آروادين سارانين بئر اوغلو اولاجاق."" سارا اونون آرخاسيندا، چاديرين گئره‌جَيئنده قولاق آسيردي.29  سونرا ائبراهئمه ددئلر: "آروادين سارا هارادادير؟" ائبراهئم ددي: "بورادا چاديردادير." 1 ائبراهئم قاتيغي، سودو و حاضيرلاديغي بوزووو گؤتوروب اونلارين قاباغينا قويدو، اؤزو ده آغاجين آلتيندا، اونلارين يانيندا دوردو. اونلار دا يدئلر.X0+ ائبراهئم مال-حيوانا طرف قاچدي. اورادان کؤرپه و بَسلنمئش بئر بوزوو گؤتوروب نؤکرئنه وردی کي، تز پئشئرئب حاضيرلاسين.E/ ائبراهئم چاديرا، سارانين يانينا قاچيب ددي: "تِز اول، اوچ «سه‌آ» نارين اون گؤتوروب خمئر ات و فطئر پئشئر."#.A ائندي کي، قولونوزون گؤروشويونه گلئبسئنئز، قويون سئزه بئر تئکه چؤرک گتئرئم کي، جانينيزا قووّت گلسئن. اوندان سونرا گدرسئنئز."" اونلار ددئلر: "ددئيئن کئمي ات."#-A ائندي قوي بئر آز سو گتئرئلسئن کي، آياقلارينيزي يويوب، آغاج آلتيندا دئنجه‌له‌سئنئز. , "اي آغام، اگر ائندي گؤزونده لوطف تاپميشام، قولونون يانيندان کچئب گتمه.0+[ او زامان کي، گؤزلرئني قالديريب باخدي، قاباغيندا اوچ آدام دايانميشديلار. اونلاري گؤرن آن، چاديرين گئره‌جَيئندن، اونلارين پئشوازينا قاچدي و يِره قدر اَيئلئب ددي:p* ] مَمرِه پاليدينين يانيندا رب ائبراهئمه گؤروندو؛ بو زامان ائبراهئم ناهار واختينين ائستئسئنده چاديرين گئره‌جَيئنده اوتورموشدو.H) اونونلا بئرلئکده اِوده‌کي بوتون کئشئلر، اِوئنده دوغولان و ياد اِللردن ساتين آلينميش هر کس ختنه اولوندو.s(a ائبراهئم اوغلو ائسماعئلله بئرلئکده همئن گون ختنه اولوندو.v'g اوغلو ائسماعئل ده ختنه اَتي کسئلن واخت اون اوچ ياشيندا ائدي.r&_ ختنه اَتي کسئلن واخت ائبراهئم دوخسان دوقّوز ياشيندا ائدي.<%s ائبراهئم اوغلو ائسماعئلي، اِوئنده دوغولان بوتون نؤکرلري، ساتين آلديغي هر کسی- اؤز اِوئنده هر اِرکَک آدامي گؤتوروب، همئن گون تارينين اونا ددئيي کئمي ختنه اَتلرئني کسدي.n$W تاري صؤحبتئني ائبراهئمله بئتئرئب اوندان يوخاري چکئلدي.#9 لاکئن عهدئمي ائسحاقينان برقرار اده‌جيم کي، گلن ائل بو واخت سارا اونو سنه دوغاجاق."" ائسماعئله گلئنجه، اونون حاقّيندا ددئيئن سؤزلري ده اشئتدئم. باخ، اونا برکت وره‌جيم، اونو ثمره‌لي اده‌جيم، نسلئني لاپ چوخالداجاغام. او، اون ائکي ريئسئن آتاسي اولاجاقدير. اوندان بؤيوک بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم.!7 تاري دا ددي: "خيئر، آروادين سارا سنه بئر اوغول دوغاجاق و آديني ائسحاق قوياجاقسان. اونونلا و اوندان سونراکي نسلی ائله عهدئمي ابدی اولاراق برقرار اده‌جيم. ! سونرا ائبراهئم تارييا ددي: "کاشکي ائسماعئل سنئن حوضوروندا مقبول ياشاسايدي!""tc ائبراهئم اوزو اوسته دوشدو و گولوب اوره‌يئنده ددي: "مگر يوز ياشلي آدامين اوغلو اولا بئلر؟ مگر دوخسان ياشيندا اولان سارا دوغاجاق؟"";q اونا برکت وره‌جيم و اوندان دوغرودان دا سنه بئر اوغول عطا اده‌‌جيم. سونرا اونا برکت وره‌جيم و او، مئلّتلرئن آناسي اولاجاق و خالقلارين پادشاهلاري اوندان دوغولاجاقدير."@{ تاري گئنه ائبراهئمه ددي: "آروادين سارايا آرتيق ساراي دميه‌جکسن. بوندان سونرا اونون آدي سارا اولاجاق.A} لاکئن ختنه اَتي کسئلمه‌مئش هر اِرکَک، خالقينين آراسيندان قووولاجاق، چونکي او آدام عهدئمي سينديريب."zo  اِوئنئزده دوغولموش و يا ساتين آلينميش هر اِرکَک نؤکر گرک ختنه اولونسون. بلجه منئم عهدئمئن علامتي ابدی اولاراق بدنئنئزده اولاجاقدير.\3  سئزه دوغولموش هر اِرکَک اوشاق، بوتون نسئللرده، سکّئزئنجي گون ختنه اولونار، هم ده سئزئن اِوئنئزده دوغولان بئر نؤکر يا دا سئزدن اولمايان و پولونان ساتين آلينان نؤکر کي، سنئن نسلئندن ديئل.)  ختنه اَتئنئزي کسئب آتين؛ بو منئمله سئزئن آرانيزدا اولان عهدئن علامتي اولاجاق.  بودور منئم عهدئم کي، سنئنله و سندن سونراکي نسلئنله باغلاييرام و سئز اونو ساخلاياجاقسينيز، قوي آرانيزدا اولان بوتون اِرکَکلر ختنه اولونسون.O  سونرا تاري ائبراهئمه ددي: "سنه گلئنجه، سن و سندن سونراکي اؤولادلارين، نسئللر بويو عهدئمه باغلي قالاجاقسينيز. بوتون کَنَعان تورپاغيني کي، اوندا قرئب کئمي ياشاييرسان، سنه و سندن سونراکي نسلئنه مولک اولاراق همئشه‌لئک وره‌جيم و اونلارين تاريسي اولاجاغام."hK اؤزومله سنئن و سندن سونراکي نسلئنئن آراسيندا ابدي عهدئمي برقرار اده‌جيم. من سنئن و سندن سونراکي نسلئنئن تاريسي اولاجاغام.$C سني چوخ ثمره‌لي اده‌جيم، سندن مئلّتلر تؤره‌ده‌جيم و نسلئندن پادشاهلار چيخاجاقلار.B داها سنه اَبرام ديئلمَيه‌جک، بو گوندن آدين ائبراهئم اولاجاق، چونکي سني چوخلو مئلّتئن آتاسي اده‌جيم.!= "منه گلئنجه، باخ، سنئنله باغلاديغيم عهد بودور؛ سن بئر چوخ مئلّتئن آتاسي اولاجاقسان.dC اَبرام اوزو اوسته دوشدو. تاري اونونلا دانيشيب ددي:y عهدئمي اؤزومله سنئن آراندا قوياجاغام و نسلئني لاپ چوخالداجاغام."] 7 اَبرام دوخسان دوقّوز ياشيندا اولاندا رب اونا گؤرونوب ددي: "قادئری- موطلق تاري منم. منئم حوضورومدا ياشا و قوصورسوز اول. هاجر ائسماعئلي اَبراما دوغاندا، اَبرامين هَشتاد آلتي ياشي وار ائدي. ; هاجر اَبراما بئر اوغول دوغدو و اَبرام هاجرئن دوغدوغو اوغولون آديني ائسماعئل قويدو." ? بونا گؤره ده بو بولاق "بئر لَخايي رويی" آدلانير. او، قِدِشله بِرِدئن آراسيندا يرلشئر.U %  هاجر اونونلا دانيشان ربّه ددي؛ "سن مني گؤرن تاريسان."" چونکي او دمئشدي: "آيا من دوغرودان مني گؤرن تاريني گؤرموشم؟""q ]  او، وحشي اِششَک کئمي بئر ائنسان اولاجاق: او هامييا، هامي دا اونا ضئدّ چيخاجاق، بوتون قارداشلاري ائله چکئشمه ائچئنده ياشاياجاق." {  سونرا ربّئن مله‌يي اونا ددي: "باخ، سن بويلوسان، بئر اوغول دوغاجاقسان. اونون آديني ائسماعئل قويارسان، چونکي رب سنئن ذلئل‌لئيئني اشئدئب.:o  ربّئن مله‌يي سؤزونه داوام وردی: "سنئن نسلئني لاپ چوخالداجاغام، اِله کي، سايي-حسابي بئلئنميه‌جک."  ربّئن مله‌يي اونا ددي: "خانيمينين يانينا قاييت و اوندان ائطاعت ات."]5 مَلَک اونا ددي: "اي سارايين کنئزي هاجر، هارادان گلئب، هارايا گدئرسن؟" هاجر ددي: "من خانيميم سارايين يانيندان قاچيرام." ; ربّئن مله‌يي اونو چؤلده بئر بولاغين يانيندا، شور يولونداکي بولاغين يانيندا تاپدي./ اَبرام سارايا ددي: "کنئزئني سنئن ائختئيارينا ورئرم، اونا نه ائسته‌يئرسن، ات."" ساراي کنئزي ائله ياوا رفتار اتميه باشلادي و کنئزي اونون يانيندان قاچدي.X+ ساراي اَبراما ددي: "منئم تحقئر اولونماغيما سن سبب اولدون. من کنئزئمي سنئن قوينونا وردئم، او دا بويلو اولدوغونو گؤرنده منه حقارتله باخماغا باشلادي. قوي سنئنله منئم آرامدا رب حؤکم اتسئن."R اَبرام هاجرله ياخينليق اتدي و هاجر بويلو اولدو. هاجر بويلو اولدوغونو گؤرنده خانيمينا حقارتله باخماغا باشلادي.@{ اَبرامين آروادي ساراي، کنئزي مئصئرلي هاجري گؤتوروب اَري اَبراما وردی کی، اونا آرواد اولسون؛ بو احوالات او زامان باش وردی کي، اَبرام کَنَعان تورپاغيندا اون ائل ياشاميشدي.1] ساراي اَبراما ددي: "باخ، رب منئم بطنئمي باغلاييب کي، اوشاغيم اولماسين. کنئزئمله ياخينليق ات، بلکه اوندان اوشاق صاحئبي اونلارام."" اَبرام سارايين سؤزونه قولاق آسدي.& I اَبرامين آروادي سارايين اوشاغي اولموردو. اونون هاجر آديندا مئصئرلي بئر کنئزي وار ائدي.:~o اِمورلولارين، کَنَعانلي‌لارين، گئرگاشلي‌لارين و يِبوسلولارين تورپاغيني من سنئن نسلئنه ورئرم."R} خئتلئلرئن، پِرئزلئلرئن، رِفالي‌لارين،S|! قِنلئلرئن، قِنئزلئلرئن، قَدمونلولارين،?{y او گون رب اَبراملا عهد باغلاييب ددي: "بو تورپاقلاری کی، مئصئر چاييندان بؤيوک چاي فَراتا قدر اوزانيب؛dzC گونش باتيب قارانليق دوشنده، باخ، توستو چيخان بئر تندئر و آلوولانان مشعل گؤرونوب پارچالانميش حيوانلارين آراسيندان کچدي.=yu سونرا سنئن دؤردونجو نسلئن بورايا قاييداجاق، چونکي اِمورلولارين گوناهي حله کامئل حدّئنه چاتماييب."?xy آمّا سن آرامليق ائچئنده آتالارينين يانينا گده‌جکسن؛ ياخشي بئر عؤمور سورندن سونرا باسديريلاجاقسان.Iw لاکئن اونلارين قوللوق اده‌جکلري خالقي جزالانديراجاغام. سونراسي اونلار بؤيوک ثروتله اورادان چيخاجاقلار.v  رب اَبراما ددي: "يقئن بئل کي، نسلئن ياد اؤلکه‌ده قرئب اولاجاق، و دؤرد يوز ائل اورادا اولان مئلّته قوللوق اده‌جک و اونلارا ظولم ادئله‌جکدئر.'uI  گونش باتان واخت اَبراما آغير يوخو گلدي. بئردن اونون اوستونه دهشت و آغير قارانليق دوشدو.t  کَرکَسلر لِشلرئن اوستونه اوچوب گلدئلر، آمّا اَبرام اونلاري قوودو.Ys-  اَبرام بونلارين هاميسيني گؤتوروب کسدي و ائکي بؤلدو، هر قئسمتي او بئرئنئن موقابئلئنه قويدو، آمّا قوشلاري کسمه‌دي.lrS  رب اونا ددي: "منئم اوچون بئر اوچ ياشلي ائنَک، بئر اوچ ياشلي کِچي، بئر اوچ ياشلي قوچ، هم ده بئر قومري و بئر گؤيرچئن بالاسي گتئر."q اَبرام سوروشدو: "يا پروردئگار رب، نجه بئلئم کی، اونو مئراث آلاجاغام؟""Ap} رب اَبراما ددي: "من او ربّم کي، سني کَلده‌لئلرئن اور شهرئندن چيخارتديم کی، بو تورپاغي سنه مئراث ورئم."koQ اَبرام ربّه ائمان گتئردي و رب بونو اونا صالحلئک سايدي.Vn' رب اونو اشئيه چيخارديب ددي: "گؤيه باخ، اگر اوراداکي اولدوزلاري سايا بئلرسن، ساي."" گئنه ددي: "نسلئن او قدر اولاجاق."cmA او واخت اونا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: "او سنئن وارئثئن اولماياجاق، اؤز بِلئندن گلن اؤولادين، سنئن وارئثئن اولاجاقدير."Dl اَبرام سؤزونه داوام وردی: "سن منه اؤولاد ورمه‌دئيئن اوچون، باخ، اِوئمده دوغولان نؤکر منئم وارئثئمدئر."Sk! اَبرام ددي: "اي پروردئگار رب، منه نه وره‌جکسن؟ منئم اؤولاديم يوخدور، اِوئمئن وارئثي بو دَمَشقلي اِلئعِزِردئر."ej G بئر مودّت سونرا اَبراما رؤيادا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: "اي اَبرام، قورخما. سنئن قالخانين منم. اَجرئن چوخ بؤيوک اولاجاق."uie نؤکرلرئن يدئکلرئندن آيري، هچ بئر شي گؤتورميه‌جيم. اوسته‌لئک منئمله گدن آداملار-آنِر، اِشکول و مَمرِه اؤز پايلاريني گؤتورسونلر."=hu سنئن نه بئر ائپئني، نه ده بئر چاريق باغيني گؤتوره‌جيم، مبادا دئيه‌سن کي، من اَبرامي وارلانديرديم.Fg لاکئن اَبرام سودوم پادشاهينا ددي: "اَللرئمي گؤي و يِرئن صاحئبي اوجالاردا اولان تاري ربّه قالديريرام کي،f سودوم پادشاهي اَبراما ددي: "آداملاريمي منه ور، آمّا شيلر سنئن اولسون."re_ اوجالاردا اولان تاري موبارک اولسون کی، دوشمنلرئني سنئن اَلئنه تسلئم اتدی."" اَبرام بوتون قنئمتئن اوندا-بئرئني مِلکئصِدِقه وردی.2d_ مِلکئصِدِق اَبراما برکت ورئب ددي: "گؤي و يرئن صاحئبي اوجالاردا اولان تاري اَبراما برکت ورسئن.5ce او واخت سالئم پادشاهي مِلکئصِدِق، چؤرک و شراب گتئردي. او، اوجالاردا اولان تارينين کاهئني ائدي."b? اَبرام کِدورلاعومِر و اونونلا اولان پادشاهلاري مغلوب ادئب قاييداندان سونرا، سودوم پادشاهي، شاوه دره‌سئنده (يعني "پادشاه دره‌سی"") اونون پئشوازينا چيخدي.Da اَبرام غارت اولونموش بوتون شيلري، قوحومو لوطو و اونون واريني، هم ده آروادلاري و جاماعاتي گری قايتاردي.x`k اؤزو و نؤکرلري گجه واختي دسته‌لره بؤلونوب، اونلاري قيرديلار و صاغ قالانلاري دَمَشقئن شئمال طرفئنده اولان خوبايا قدر تعقئب اتدئلر._) اَبرام قوحومو لوطون اسئر آلينديغيني اشئدنده اِوئنده دوغولموش، دؤيوش تعلئمي گؤرموش اوچ يوز اون سکّئز نؤکرئني گؤتوروب، دوشمنلري دانا قدر تعقئب اتدي.a^=  دؤيوشدن صاغ قورتاران بئر نفر گلئب، عئبراني اَبراما بونو خبر وردی. او، اِمورلي مَمرِه‌نئن پاليدينين يانيندا کي، اِشکول و آنِرئن قارداشي ائدي، ياشاييردي. اونلار اَبرامين موتّفئقلري ائدئلر.6]g  اَبرامين قارداشي اوغلو لوطو و اونون واريني دا گؤتوروب چيخديلار، چونکي او دا سودومدا ياشاييردي.\  قالئبلر سودوم و گومورانين بوتون وار-يوخ و آذوقه‌سئني گؤتوروب گتدئلر.['  سئدّئم دره‌سئنده قَطرانلا دولو چوخ چوخور وار ائدي. سودوم و گومورا پادشاهلاري دؤيوشدن قاچاندا اورايا دوشدولر، لاکئن صاغ قالانلار داغلارا قاچديلار.!Z=  عِيلام پادشاهي کِدورلاعومِر، گويئم پادشاهي تئدال، شئنار پادشاهي اَمرافِل، اِلآسار پادشاهي اَريوک ائله دؤيوشه گئردئلر: دؤرد پادشاه بش پادشاها ضئدّ ائدي._Y9 سودوم پادشاهي، گومورا پادشاهي، اَدما پادشاهي، سِبويئم پادشاهي، بِلَع پادشاهي (يعني صوعَر)، سئدّئم دره‌سئنه صف چکئب،X سونرا گری قاييديب اِن-‌مئشپاتا، (يعني قِدِشه) گتدئلر. عَمالِقلي‌لرئن بوتون تورپاغيني و خه‌سِسون-‌تاماردا ياشايان اِمورلولاري آلديلار. Y~~}H|v{zzywvutt sWrqpp nmmlkkjjtihhIgffevdcc1b ``L_^^n]\x\9[ZZ#YY?XWVV(UTSRR&QDP =<{;{:[9T87765432210/..-++>*)(''L%$##4"" !/ M6vx51N < ? q ^ E @~0eg  CYf G <رئبقايا برکت ورئب ددئلر: "اي باجيميز، مئنلرجه، اون مئنلرجه اؤولادا آنا اولاسان! قوي نسلئن عاصئلرئن يوردونا صاحئب اولسون!""E  ;اونلار باجيلاري رئبقاني، اونون دايه‌سئني، ائبراهئمئن نؤکرئني و اونونلا اولان آداملاري يولا سالديلار.  :رئبقاني چاغيريب اوندان سوروشدولار: "آيا بو آداملا گدئرسن؟" او دا "گدئرم" ددي.d C 9اونلار ددئلر: "قوي قيزي چاغيريب اؤز دئلئندن اشئدک.")M 8نؤکر اونلارا ددي: "ائندي کي رب منه يول آچدي، منی يوباتمايين، بوراخين آغامين يانينا گدئم."-U 7قيزين قارداشي ائله آناسي ددئلر: "قوي قيز بئر نچه گون، هچ اولماسا اون گون قالسين، سونرا گدر."zo 6اؤزو و اونونلا بئرلئکده اولان آداملار ييئب-ائچدئلر و گجه‌ني سحر اتدئلر. سحر اونلار قالخاندا نؤکر ددي: "منی آغامين يانينا گؤنده‌رئن."G 5نؤکر قيزيل-گوموش شيلر و پالتارلار چيخارديب رئبقايا وردی. اونون قارداشينا و آناسينا دا قئيمتلي شيلر وردی. 4ائبراهئمئن نؤکري اونلارين سؤزلرئني اشئدنده يِره قاپانيب ربّه پرستئش اتدي.5e 3باخ، رئبقا حوضوروندادير: اونو گؤتور گت و قوي او، ربّئن ددئيي کئمي آغانين اوغلونا آرواد اولسون.">w 2لابان و بِتوعِل اونا بله جاواب وردئلر: "بو ائش ربدن اولدو؛ سنه نه ياخشي، نه ده پئس سؤز دئيه بئله‌رئک.} 1اگر منئم آغاما محبّت و صداقتله رفتار اده‌جکسئز، ائندي منه ديئن. اگر اتميه‌جکسئنئز ده، منه ديئن. اِله کي، من ده نه يولا گده‌جيئمي بئلئم."% 0سونرا اَيئلئب ربّه سجده اتدئم. ربّه، آغام ائبراهئمئن تاريسينا شوکور اتدئم کي، آغامين قارداشي نوه‌سئني اوغلونا آلماق اوچون منه دوغرو يولو گؤرستدي. /اوندان سوروشدوم: "سن کئمئن قيزيسان؟" او ددي: "مئلکانين ناخورا دوغدوغو بِتوعِلئن قيزييام."" من ده اونون بورنونا حالقا و قوللارينا دا قولباق تاخديم.J~ .او تز سهنگئني چئينئندن اِندئرئب ددي: "سن ائچ، گدئم دوه‌لرئنه ده سو ورئم."" من ائچدئم، او دا دوه‌لره سو وردی.y}m -من اوره‌يئمده دوعا اتمه‌يي قورتارماميشديم کي، رئبقا سهنگي چئينئنده گلدي و بولاغا اِنئب سو چکدي. اونا ددئم: "خاهئش ادئرم، منه سو ور."S|! ,او دا منه ديئر "سن ده ائچ، دوه‌لرئنه ده سو چکئم"، قوي او قيز آغامين اوغلو اوچون ربّئن تعيئن اتدئيي آرواد اولسون."t{c +باخ، ائندي من بولاغين يانيندا دورورام؛ او قيز کي، سو چکمه‌يه گلئر و من اونا ديئرم "خاهئش ادئرم، منه سهنگئندن بئر آز سو ور، ائچئم"،:zo *من ده بو گون بولاغين يانينا گلئب ددئم: "اي آغام ائبراهئمئن تاريسي رب، يالواريرام، گتدئيئم يولو آچ.tyc )طايفامين يانينا گتدئيئن زامان، منه ائچدئيئن آنددان آزاد اولاجاقسان. اگر او قيزي سنه ورمسه‌لر، ائچدئيئن آنددان آزاد اولاجاقسان."+xQ (او منه ددي: "يولونو گتدئيئم رب سنئنله اؤز مَله‌يئني گؤندره‌جک، او دا سنه يول آچاجاق و قوحوملاريمين آراسيندان، آتامين طايفاسيندان اوغلوما بئر آرواد آلاجاقسان.[w1 'من آغاما ددئم: "بلکه او آرواد منئمله گلمه‌دي."+vQ &لاکئن آتامين طايفاسينا، قوحوملاريمين يانينا گدئب، اورادان اوغلوما بئر آرواد آلاجاقسان."Vu' %سونرا دا منی آند ائچدئرئب ددي: "اؤلکه‌لرئنده ياشاديغيم کَنَعانليلارين قيزلاريندان اوغلوما آرواد آلماياجاقسان،:to $آغامين آروادي سارا قوجا ائکن آغاما بئر اوغول دوغدو. آغام اؤزونه مخصوص اولان هر شيي بو اوغولا وردی.{sq #رب آغاما چوخلو برکت ورئب، اِله کي، وارلي بئر آدام اولوب. اونا سورولر و رَمه‌لر، قيزيل و گوموش، نؤکرلر و کنئزلر، دوه‌لر و اششکلر ورئب.?r{ "او ددي: "من ائبراهئمئن نؤکرئيم.Fq !اونلارين قاباغينا يِمک گتئرئلدي، لاکئن بو آدام ددي: "مقصدئمي دانيشمايينجا يميه‌جيم."" لابان ددي: "دانيش."p!  او آدام اِوه گئردي. لابان دوه‌لرئن يوکونو بوشالتدي، اونلارا سامان و يِم وردی، و سو گتئردي کي، او و اونونلا بئرلئکده اولانلار آياقلاريني يوسونلار.\o3 لابان ددي: "اي ربّئن برکت وردئيي آدام، ائچَري گئر. نه اوچون اشئکده دورورسان؟ من سنه اِوي و دوه‌لره يِر حاضيرلاميشام."lnS او، باجيسينين بورون حالقاسيني و قوللارينداکي قولباغي گؤرنده، باجيسي رئبقانين "بو آدام منئمله بله دانيشدي" سؤزلرئني اشئدنده او آدامين يانينا گلدي. او، بولاق باشيندا دوه‌لرئن يانيندا دايانميشدي. سارا کَنَعان تورپاغيندا اولان قئريَت‌اَربَعده، يعني خِبروندا اؤلدو. ائبراهئم ياس توتوب آغلاماقدان اؤتري سارانين اؤلوسونون باشينا گتدي.m= W سارا يوز ائيئرمي يدّي ائل ياشادي؛ او بو قدر عؤمور سوردو.<' اونون رِعوما آدي اولان جارئيه‌سي ده تِبَخي، قَخَمي، تَخَشي و مَعَکاني دوغدو.;1 بِتوعِلدن رئبقا اولدو. بو سکّئز اؤولادي مئلکا، ائبراهئمئن قارداشي ناخورا دوغدو.P: کِسِد، خَزو، پئلداش، يئدلاف و بِتوعِل."~9w ائلک اوغلو اوس، اونون قارداشي بوز، اَرامين آتاسي اولان قِموعِل،$8C بئر مودّت سونرا ائبراهئمه خبر ورئب ددئلر: "باخ، مئلکا قارداشين ناخورا اوشاقلار دوغدو:a7= سونرا ائبراهئم اؤز نؤکرلرئنئن يانينا قاييتدي و اونلار قالخيب، «بئر شئبايا» گتدئلر. ائبراهئم «بئر شئبادا» ساکئن اولدو.;6q دونيانين بوتون مئلّتلري سنئن نسلئنئن واسئطه‌سئله برکت آلاجاق، چونکي سن منئم سؤزومه قولاق آسدين.")5M سنه بؤيوک بئر برکت وره‌جيم، نسلئني گؤيده‌کي اولدوزلار و دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر آرتيريب چوخالداجاغام. سنئن نسلئن اؤز دوشمنلرئنئن شهرلرئنه صاحئب اولاجاق.04[ "رب ديئر: اؤز وارليغيما آند ائچمئشم کي، سن بو ائشي اتدئيئنه و يگانه اوغلونو قييماديغينا گؤره_39 ربّئن مله‌يي گئنه گؤيدن ائبراهئمي چاغيريب ددي:L2 ائبراهئم او يِري «يَهوِه يئرِه» چاغيردي؛ بونا گؤره ده ائندئيه قدر بله ديئلئر: "ربّئن داغيندا حاضيرلاناجاق.":1o  ائبراهئم باشيني قالديريب باخدي و آرخاسيندا بئر قوچ گؤردو کی، بوينوزلاري کوللوغا ائلئشمئشدی. ائبراهئم گدئب قوچو گؤتوردو و اوغلونون عوضئنه يانديرما قورباني تقدئم اتدي.f0G  مَلَک ددي: "اوشاغا اَل اوزاتما و اونا بئر شي اتمه. ائندي بئلدئم کي، سن تاريدان قورخورسان؛ اؤز يگانه اوغلونو مندن قييمادين."//  آمّا ربّئن مله‌يي گؤيدن اونو چاغيردي: "ائبراهئم، ائبراهئم!"" او ددي: "بورادايام!"".  ائبراهئم اَلئني اوزاديب اوغلونون باشيني کَسمک اوچون بيچاغي گؤتوردو.I-  سونرا تارينين ائبراهئمه ددئيي يِره گلدئلر. ائبراهئم اورادا بئر قوربانگاه دوزَلدئب اودونلاري دوزدو و اوغلو ائسحاقين اَل-قولونو باغلاييب قوربانگاها، اودونلارين اوستونه قويدو.C, ائبراهئم ددي: "اوغلوم، يانديرما قورباني اوچون قوزونو تاري اؤزو حاضيرلاياجاق."" اونلار بئرلئکده گتدئلر.$+C ائسحاق آتاسي ائبراهئمه ددي: "آي آتا!"" ائبراهئم جاواب وردی: "بورادايام، اوغلوم"". ائسحاق ددي: "باخ، اود و اودون وار، بس يانديرما قورباني اوچون قوزو هارادادير؟""* ائبراهئم يانديرما قورباني اوچون اودون گؤتوروب اوغلو ائسحاقين کوره‌يئنه قويدو، لاکئن اودو و بيچاغي اؤزو گؤتوردو. اونلار بئرلئکده گتدئلر.^)7 او، نؤکرلرئنه ددي: "سئز اِششَکله بئرلئکده بورادا قالين، من اوغوللا اورايا گده‌جيم. پرستئش ادئب، يانينيزا قاييداريق."x(k ائبراهئم اوچونجو گون باشيني قالديريب اوزاقدان او يِري گؤردو.J' ائبراهئم سحر تزدن قالخدي و اِششه‌يئني پالانلادي. اؤزو ائله ائکي نؤکرئني و اوغلو ائسحاقي گؤتوردو. او، يانديرما قورباني اوچون اودون ياردي و قالخيب تارينين ددئيي يِره يولا دوشدو.& تاري ددي: "سودئيئن يگانه اوغلون ائسحاقي گؤتور و مورئيا اؤلکه‌سئنه گت. اورادا سنه گؤرسده‌جَيئم بئر داغدا اوغلونو يانديرما قورباني تقدئم ات."7% k بو شيلردن سونرا تاري ائبراهئمي ائمتاحانا چکئب اونا ددي: "اي ائبراهئم!"" ائبراهئم ددي: "بورادايام!""o$Y "ائبراهئم فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئنده اوزون مودّت قالدي.9#m !ائبراهئم بئر‌شئبادا بئر گَز آغاجي اَکدي و اورادا ربّئن آديني، ابدی اولان تارينين آديني چاغيردي.l"S  بلجه بئر‌شئبادا عهد باغلاديلار. سونرا اَبئمِلِک و اونون قوشون باشچيسي فئکول قالخيب، فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئنه قاييتديلار.(!K بونا گؤره ده او بوراني «بئر شئبا» چاغيردي، چونکي اونلارين ائکئسي ده اورادا آند ائچدئلر.: o ائبراهئم ددي: "بو يدّي دئشي قوزونو منئم اَلئمدن آلمالي‌سان کي، بو قويونو قازديغيما شهادت اولسون." اَبئمِلِک ائبراهئمه ددي: "آييرديغيم بو يدّي دئشي قوزو نه اوچوندور؟""Y- ائبراهئم سوروسوندن يدّي دئشي قوزونو آييردي.) ائبراهئم سورو و مال-حيوان آليب ابئمِلِکه وردی. بلجه ائکئسي بئر عهد باغلاديلار.H اَبئمِلِک ددي: "بئلمئرم، بو ائشي کئم ادئب. اونو نه سن منه بئلدئر‌دئن، نه ده بو واختا کئمي اوندا خبرئم وار."+Q آمّا ائبراهئم اَبئمِلِکه، اونون نؤکرلرئنئن قَصب اتدئيي سو قويوسوندان اؤتري شئکايت اتدي.<u ائبراهئم ددي: "من آند ائچئرم."6g ائندي بورادا تارينين حاقّينا منه آند ائچ کي، نه منه، نه اوغلوما، نه ده نوه‌مه خيانت اده‌جکسن: من سنه محبّت اتدئيئم کئمي، سن ده منه و ساکئن اولدوغون تورپاغا محبّت ات."8k او زامان اَبئمِلِک و اونون قوشون باشچيسي فئکول ائبراهئمه ددئلر: "سن نه اده‌سن، تاري سنئنله‌دئر.y او، پاران چؤلونده ساکئن اولدو. آناسي اونا مئصئردن بئر آرواد آلدي.# تاري بو اوغلانلا ائدي. او بؤيويوب، چؤلده‌ ياشاماغا باشلادي و اوخ آتان اولدو.@{ تاري هاجرئن گؤزلرئني آچدي و او، بئر سو قويوسو گؤردو. گتدي و تولوغو سو ائله دولدوروب، اوشاغا ائچتئردي.- قالخ، اوشاغي قالدير، اونون الئندن توت. من اوندان بؤيوک بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم."7 تاري اوغلانين سسئني اشئتدي. تارينين مله‌يي گؤيدن هاجري چاغيريب ددي: "سنه نه اولوب، هاجر؟ قورخما، چونکي اوغلانين اوتوردوغو يردن تاري اونون سسئني اشئدئب."? سونرا اورادان بئر اوخ مسافتي قدر آرالانيب، اونون قاباغيندا اوتوردو. "اوغلومون اؤلومونو گؤرمه‌يئم" ددي و اوشاغين قاباغيندا اوتوروب، هؤنکور-هؤنکور آغلادي.~w تولوقدا سو قورتارديقدا، هاجر، اوغلونو بئر بوتانين آلتينا قويدو.$C ائبراهئم سحر تزدن قالخدي، چؤرک و بئر تولوق سو گؤتوروب هاجرئن چئينئنه قويدو. اوشاغي دا اونا ورئب، اونو يولا سالدي. هاجر گدئب «بئر شئبا» چؤلونده آوارا گزئردي.+  آمّا کنئزئن اوغلوندان دا بئر مئلّت تؤره‌ده‌جيم، چونکي او دا سنئن نسلئندندئر."   تاري ائبراهئمه ددي: "اوشاقدان و کنئزدن اؤتري ناراحات اولما. سارانين سنه ددئيي بوتون سؤزلره قولاق آس، چونکي سنئن نسلئنئن وارئثي ائسحاق اولاجاق.^ 7  ائبراهئم بو اوغلوندان اؤتري چوخ ناراحات اولدو.Y -  سارا ائبراهئمه ددي: "بو کنئزي و اونون اوغلونو قوو. بو کنئزئن اوغلو منئم اوغلوم ائسحاقلا بئرلئکده وارئث اولماياجاق." }  سارا گؤردو کي، مئصئرلي هاجرئن ائبراهئمه دوغدوغو اوغلو اونا گولور.+ Q اوشاق بؤيويوب سوددن کسئلدي. ائسحاقين سوددن کسئلدئيي گون، ائبراهئم بؤيوک بئر ضئيافت وردی.[ 1 او گئنه ددي: "کئم ائبراهئمه دئيَردي کي، سارا اوشاق اَمئزدئره‌جک؟ آمّا قوجاليق واختيندا من اونا بئر اوغول دوغموشام."- سارا ددي: "تاري منئم اوزومو گولدوردو. بونو اشئدن هر کس منئمله بئرلئکده گوله‌جک."^7 ائسحاق دوغولاندا ائبراهئمئن يوز ياشي وار ائدي.-U تارينين ائبراهئمه امر اتدئيي کئمي او، اوغلو ائسحاقي دوغولاندان سکّئز گون سونرا ختنه اتدي.jO ائبراهئم سارادان دوغولان اوغلونا ائسحاق آديني قويدو.-U سارا بويلو اولدو و ائبراهئمئن قوجاليق واختيندا، تارينين اونا ددئيي زامان بئر اوغول دوغدو.x m رب ددئيي کئمي سارايا نظر سالدي و اونا ددئيي سؤزو يرئنه يتئردي.J چونکي رب ائبراهئمئن آروادي سارادان اؤتري، اَبئمِلِکئن اِوئنده اولان بوتون آروادلارين بطنئني باغلاميشدي.a= ائبراهئم تارييا دوعا اتدي، تاري دا اَبئمِلِکه، اونون آروادينا و کنئزلرئنه شفا وردی، اله کي، اونلارين اوشاقلاري اولدو.7i سونرا سارايا ددي: "باخ، قارداشينا مئن پارچا گوموش وردئم. بو گوموش سنئن يانينداکيلارا گوناهسيزليغيني گؤرسدن بئر ثوبوت اولسون و هر کس سنئن گوناهسيز اولدوغونو بئله‌جک."#A اَبئمِلِک ددي: "باخ، منئم اؤلکَم سنئن قاباغيندادير: ائسته‌دئيئن يرده ياشايا بئلرسن."K~ او واخت اَبئمِلِک سورو، مال-حيوان، نؤکرلر و کنئزلر گؤتوروب ائبراهئمه وردی. آروادي ساراني دا اونا قايتاردي.}5  تاري مني آتا اِوئمدن قوربته آپارديغي واخت آرواديما ددئم: "منه محبّتئني بو جور گؤرسده‌جکسن: گده‌جَيئمئز هر يرده منئم باره‌مده ده: "بو منئم قارداشيمدير."/|Y  او، دوغرودان دا، منئم باجيمدير: آتاميز بئردئر، آمّا آناميز آيريدير. او، منئم آرواديم اولدو./{Y  ائبراهئم ددي: "دوشونوردوم کي، بورادا تاري قورخوسو يوخدور و آرواديما گؤره مني اؤلدوره‌جکلر.yzm  اَبئمِلِک گئنه ائبراهئمه ددي: "بو ائشي گؤرنده نه دوشونوردون؟"">yw  اَبئمِلِک ائبراهئمي چاغيريب اونا ددي: "بئزه نه اتدئن؟ سنه نه گوناه اتدئم کي، اؤزومون و پادشاهليغيمين اوستونه بله بئر بؤيوک گوناهي گتئردئن؟ منه اتدئيئن ائش گرک ادئلمَيدي.Rx اَبئمِلِک سحر تزدن قالخيب، بوتون نؤکرلرئني چاغيردي و بو سؤزلري اونلارين حوضوروندا ددي. آداملار چوخ قورخدولار.Jw ائندي آروادي اَرئنه قايتار، چونکي او، بئر پِيغمبردئر. سنئن اوچون دوعا ادر، سالامات قالارسان. آمّا اگر آروادي قايتارماياسان، بئل کي، هم سن، هم ده سنئن اولان هرکس حؤکمن اؤله‌جک.".vW تاري يوخودا اونا ددي: "من ده بئلئرم کي، سن بونو قوصورسوز اورکله اتدئن. من ده سني قويماديم کي، منئم ضئدّئمه گوناه اده‌سن؛ بونا گؤره ده قويماديم کی، اونا توخوناسان.vug مگر او آدام منه دمه‌دي کي "بو منئم باجيمدير"؟ آرواد اؤزو ده ددي کي "او منئم قارداشيمدير."" من بونو قوصورسوز بئر اورک و اَللرله اتدئم."t9 اَبئمِلِک آروادا توخونماميشدي. او ددي: "يارب، مگر سن گوناهسيز خالقي اؤلدوره‌جکسن؟csA لاکئن گجه يوخودا تاري اَبئمِلِکه گؤرونوب ددي: "باخ، آپارديغين آروادا گؤره، سن اؤله‌جکسن، چونکي او، اِولي بئر آرواددير."Pr ائبراهئم آروادي سارا باره‌سئنده ددي: "بو منئم باجيمدير."" گِرار پادشاهي اَبئمِلِک آدام گؤندرئب ساراني آپاردي.Nq  ائبراهئم مَمرِه‌دن نِگِب تورپاغينا کؤچدو و قِدِشله شور آراسيندا ساکئن اولدو. سونرا بئر مودّت گِراردا قالدي.6pg &کئچئک قيز دا بئر اوغول دوغدو و اونون آديني بِن-عَمّي قويدو. او، ائندئکي عَمّونلولارين جَدّئدئر.'oI %بؤيوک قيز بئر اوغول دوغدو و اونون آديني موآب قويدو. او، ائندئکي موآبلي‌لارين جَدّئدئر.bn? $لوطون ائکي قيزي بلجه آتالاريندان بويلو اولدولار.jmO #او گجه گئنه آتالارينا شراب ائچدئردئلر. کئچئک قيز قالخيب اونونلا ياتدي، لاکئن آتاسي اونون نه واخت ياتيب-دوردوغونو بئلمه‌دي. y1~}}n|m|zzyyQxx.w?vvHuBtssr&qqponnm>d=x<  اَبئمِلِک ائسحاقي چاغيريب ددي: "باخ، يَقئن او سنئن آرواديندير! بس نئيه ددئن کي، "او منئم باجيمدير؟" ائسحاق اونا ددي: "چونکي دوشوندوم اوندان اؤتري مومکوندور جانيمي اَلدن ورئم."=y ائسحاق اورادا اوزون مودّت قالدي. بئر گون فئلئسطلی‌لرئن پادشاهي اَبئمِلِک پنجره‌دن باخيب گؤردو کي، ائسحاق آروادي رئبقاني عزئزله‌يئر.< اورانين ساکئنلري ائسحاقين آروادي باره‌ده سوروشاندا، ائسحاق ددي: "او منئم باجيمدير."" چونکي قورخوردو دسئن: "او منئم آرواديمدير."" و دوشونوردو کي، "رئبقادان اؤتري بو يِرئن آداملاري منی اؤلدوررلر، چونکي او گؤزلدئر."8;m بلجه ائسحاق گِراردا قالدي.,:S چونکي ائبراهئم مندن ائطاعت ادئب فرمانلاريما، امرلرئمه، قايدالار و قانونلاريما عمل اتدي."#9A نسلئني گؤيده‌کي اولدوزلار قدر چوخالداجاغام و بوتون بو اؤلکه‌لري سنئن نسلئنه وره‌جيم. يِر اوزونون بوتون مئلّتلري سنئن نسلئن واسئطه‌سئله برکت آلاجاقلار.8! بو تورپاقدا قال. من سنئنله اولاجاغام و سنه برکت ورئب بوتون بو اؤلکه‌لري سنه و سنئن نسلئنه وره‌جيم؛ آتان ائبراهئمه ائچدئيئم آندي يرئنه يتئره‌جيم.7 رب اونا گؤرونوب ددي: "مئصئره گتمه؛ سنه دئيه‌جَيئم اؤلکه‌ده ساکئن اول.'6 K ائبراهئمئن ياشاديغي گونلرده اولان آجليقدان ساوايي، اؤلکه‌ده داها بئر آجليق اولدو. بونا گؤره ائسحاق گِرارا، فئلئسطلی‌لرئن پادشاهي اَبئمِلِکئن يانينا گتدي.^57 "يعقوب عئسويا چؤرک و مرجي شورباسي وردی. عئسو يئب ائچدي و سونرا قالخيب گتدي. بلجه عئسو ائلک اوغوللوق حاقّينا حقارت اتدي.*4O !يعقوب ددي: "اوّلجه منه آند ائچ."" عئسو اونا آند ائچدي و ائلک اوغوللوق حاقّيني يعقوبا ساتدي.3  عئسو ددي: "باخ، من اؤلوم حاليندايام، ائلک اوغوللوق حاقّي نَيئمه لازيمدير؟""b2? يعقوب ددي: "اوّلجه ائلک اوغوللوق حاقّيني منه سات."K1 عئسو يعقوبا ددي: "بو قيرميزي شوربادان بئر آز ور، ييئم، چونکي آجميشام."" بونا گؤره ده عئسويا اِدوم آدي ورئلدي.c0A بئر گون يعقوب شوربا پئشئرئردي. عئسو چؤلدن آج گلدي.U/% ائسحاق عئسويو سِوئردي، چونکي اونون شئکار اتدئيي حيوانلارين مزه‌سي آغزينا خوش ائدي. لاکئن رئبقا يعقوبو سِوئردي.X.+ اوشاقلار بؤيودولر. عئسو ماهئر شئکارچي و چؤل آدامي اولدو. حالبوکي يعقوب چاديرلاردا ياشايان مولايئم بئر آدام اولدو.C- اوندان سونرا قارداشي دوغولدو. او، اَلي ائله عئسونون توپوغوندان توتموشدو. بونا گؤره ده اونون آدي يعقوب چاغيريلدي. رئبقانين اونلاري دوغدوغو واخت، ائسحاق آلتميش ياشيندا ائدي.>,w ائلک دوغولان اوشاغين بوتون دَرئسي قيرميزي و توکلو جوبّه کئمي ائدي. اوندا اونون آديني عئسو قويدولار.+ رئبقانين دوغما واختي چاتاندا اونون بطنئنده اِکئز اوغوللار وار ائدي.#*A رب اونا جاواب وردی: "سنئن بطنئنده ائکي مئلّت وار، سنئن قارنيندان ائکي خالق چيخاجاق. بئر خالق او بئري خالقدان گوجلو اولاجاق، بؤيوکو کئچئيئنه قوللوق اده‌جک."h)K رئبقانين بطنئنده‌کي اوشاقلار چارپيشماغا باشلاديلار. او دا "نئيه بو ائش باشيما گلدئ؟" ديئب بو باره‌ده ربدن سوروشماغا گتدي.n(W ائسحاق آروادي اوچون ربّه يالواردي، چونکي او، سونسوز ائدي. رب ائسحاقين يالواريشينا جاواب وردی: اونون آروادي رئبقا بويلو اولدو.V'' ائسحاق اَراملي لابانين باجيسي، پَدّان‌اَرامدان اَراملي بِتوعِلئن قيزي رئبقاني آرواد آلاندا قيرخ ياشيندا ائدي.&) ائبراهئمئن اوغلو ائسحاقين نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر: ائبراهئمدن ائسحاق اولدو.*%O ائسماعئلئن نسئللري خَوئلادان شورا قدر اولان اراضئده ساکئن اولدولار کي، آشورا گدرکن مئصئرئن شرق سمتئنده‌دئر. او بوتون قارداشلارينين موقابئلئنده ساکئن اولدو.9$m ائسماعئل يوز اوتوز يدّي ائل عؤمور سوردو. او، عؤمرونو باشا چاتديردي و اؤلوب اَجدادلارينا قوشولدو. # ائسماعئلئن اوغوللاري بونلاردير، کَندلري و اوبالاري ائله بئرلئکده اونلارين آدلاري بله‌دئر. اونلار اؤز قبئله‌لرئنئن اون ائکي باشچيسي ائدئلر.H" خَدَد، تِما، يِطور، نافئش و قِدما؛,!U مئشما، دوما، ماسّا،f G  دوغولما سيراسينا گؤره ائسماعئلئن اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: ائسماعئلئن ائلک اوغلو نِوايوت، قِدار، اَدبِعِل، مئبسام،D  بودور ائبراهئم اوغلو ائسماعئلئن نسئل تارئخچه‌سي کي، سارانين کنئزي مئصئرلي هاجر اونو ائبراهئمه دوغدو:>w  تاري ائبراهئمئن اؤلوموندن سونرا اوغلو ائسحاقا برکت وردی. ائسحاق بئر لَخايي رويئيه ياخين ياشاييردي.$C  او زمئني ائبراهئم خئتلئلردن ساتين آلميشدي. ائبراهئم و آروادي سارا اورادا باسديريلدي.  اوغوللاري ائسحاق و ائسماعئل اونو مَمرِه‌نئن موقابئلئنده اولان ماکپِلا ماغاراسيندا، خئتلي زوخَر اوغلو عِفرونون زَمئسئنده باسديرديلار."? او، اوزون عؤمور سوروب حياتدان دويموش حالدا عؤمرونو باشا چاتديردي و خالقينا قوشولدو.N ائبراهئم يوز يتمئش بش ائل عؤمور سوردو.kQ جارئيه‌لرئنئن اوغوللارينا دا هدئيّه‌لر وردی. صاغليغيندا اونلاري اوغلو ائسحاقين يانيندان شرقه، شرق تورپاغينا طرف گؤندردي.P ائبراهئم بوتون وار-يوخونوائسحاقا وردی.L مئديانين اوغوللاري: اِفاه، اِفِر، هه‌نوک، اَبئداع و اِلداعا. بونلارين هاميسي قِطورانين اؤولادلاريديرلار.9 يوقشاندان شِبا و دِدان اولدو. دِدانين نسئللري: آشورلولار، لِتوشلولار، لِعوملولار. قِطورا اونا بونلاري دوغدو: زئمران، يوقشان، مِدان، مئديان، يئشباق و شواَح.f I ائبراهئم آيري بئر آرواد آلدي. اونون آدي قِطورا ائدي. Cائسحاق رئبقاني آناسي سارانين ياشاديغي چاديرا آپاردي و رئبقاني آرواد آلدي و ائسحاق اونو سودي. بلجه ائسحاق آناسينين اؤلوموندن سونرا تسلّي تاپدي.hK Bنؤکر باش ورمئش بوتون ائشلر باره‌ده ائسحاقا دانيشدي.}u Aاو، نؤکردن سوروشدو: "بو آدام کئمدئر کی، بئزئم پئشوازيميز اوچون چؤللويه گلئر؟" نؤکر ددي: "آغامدير."" رئبقا روبندئني اوزونه چکئب اؤرتوندو.mU @رئبقا دا باشيني قالديريب ائسحاقي گؤرنده دوه‌دن دوشدو..1] ?آخشام دوشنده ائسحاق گزمک اوچون چؤللويه گتدي. باشيني قالديريب باخاندا گؤردو کي، دوه‌لر گلئر./ >بو واخت ائسحاق بئرلَخايي رويئدن گلمئشدي، چونکي او، نِگِب تورپاغيندا ياشاييردي.K  =رئبقا و قوللوقچولاري قالخيب دوه‌لره مئندئلر و او آداملا بئرلئکده گتدئلر. بلجه، نؤکر رئبقاني گؤتوروب گتدي. _>~}}p||F{zzfyyTx/wvvCuutqsrqpoo,n?mmMlkk@jj=iishgfddoccQbUbaa `__(^C]]B\([>YXX@WVXUXTASlR"QPj=<< ;:988:6543210//-,+(**C)e(('B&>%$#""!! Lvou Y*`qbPr .  G  5|_|Js ! عئسو ددي: "منئم سوروم چوخدور، قارداشيم، سنده اولان سنئن اولسون."UI% !عئسو سوروشدو: "راست گلدئيئم او بئري دسته‌ني نه اوچون گؤندرمئشدئن؟" يعقوب ددي: "آغامين گؤزونده لوطف تاپماق اوچون."AH} !سونرا لئيه ائله اوشاقلاري ياخينلاشيب تعظئم اتدئلر، آخيردا دا يوسئفله راحئل ياخينلاشيب تعظئم اتدئلر.dGC !اوّل کنئزلرله اوشاقلاري ياخينلاشيب تعظئم اتدئلر،~Fw !عئسو باشيني قالديريب آروادلاري و اوشاقلاري گؤرنده ددي: "بو يانينداکيلار کئم؟" يعقوب ددي: "تارينين سنئن قولونا لوطف اتدئيي اوشاقلاردير."1E] !عئسو يعقوبون پئشوازي اوچون قاچيب اونو قوجاقلادي و بوينونا ساريليب اؤپدو. اونلار آغلاشديلار.D) !اؤزو ده اونلارين قاباغينا کچدي و قارداشينا ياخينلاشاندا يدّي دفه يره اَيئلدي.OC !کنئزلرله اونلارين اوشاقلاريني قاباغا، لئيه ائله اونون اوشاقلاريني اورتايا، راحئلله يوسئفي ده آرخايا قويدو.vB i !يعقوب باشيني قالديريب گؤردو کي، عئسو دؤرد يوز نفر آداملا بئرلئکده گلئر. او، اوشاقلاريني لئيه، راحئل و ائکي کنئزئنئن آراسينا بؤلدو:A اونا گؤره بو گونه قدر ده ائسرايئللی‌لر بود اويناغينين اوستونده‌کي وَطَري يمزلر. چونکي گولَشَن شخص يعقوبون بود اويناغينين وَطَرئنئه توخونموشدو.|@s يعقوب پِنی‌اِلي کچئرکن گونش دوغدو. او، بئر بودوندان آخساييردي.,?S يعقوب او يِرئن آديني پِنی‌اِل قويدو، چونکي ددي: "تاريني اوز-اوزه گؤردوم و سالامات قالديم."D> يعقوب سوروشدو: "خاهئش ادئرم، آديني دِه."" او ددي: "آديمي نئيه سوروشورسان؟" او شخص اورادا يعقوبا برکت وردی.==u شخص ددي: "آرتيق سنه يعقوب يوخ، ائسرايئل ديئله‌جک، چونکي سن تاري و ائنسانلارلا گولَشئب قالئب گلدئن."[<1 او شخص سوروشدو: "آدين ندئر؟" يعقوب ددي: "يعقوب."/;Y او شخص ددي: "بوراخ، گدئم، چونکي سحر آچيلير."" يعقوب ددي: "منه برکت ورمَيه‌سن، سني بوراخمارام.": يعقوبا قالئب گله‌بئلمه‌دئيئني گؤرنده، اونون بودونون اويناغينا ضربه ووردو. اله کي، او آداملا گولَشَرکن يعقوبون بودونداکي اويناغي ضربه‌لَندي.{9q سونرا يعقوب تک قالدي. سحر آچيلانا قدر بئر آدام اونونلا گولَشدي.j8O اونلاري گؤتوروب چايي کچئرتدي و وار-يوخونو دا کچئرتدي.O7 يعقوب او گجه قالخيب ائکي آرواديني، ائکي کنئزئني و اون بئر اوشاغيني گؤتوروب يَبّوق چايينين داهاز يرئندن کچدي.6/ هدئيّه‌لر يعقوبون قاباغيندا گتدي، آمّا او گجه‌ني اوتوراق اتدئيي يرده کچئرتدي.J5 دئيه‌جکسئنئز: «قولون يعقوب دا داليميزجا گلئر.»" چونکي او، اؤز-اؤزونه ديئردي: "اوّلجه گؤندردئيئم هدئيّه‌ ائله اونو يومشالديب، سونرا اونونلا گؤروشه‌رم. بلکه اوندا منی قبول ادر."l4S سونرا يعقوب، ائکئنجي، اوچونجو قولونا و سورولرئن دالينجا گدن هر کسه همن امري وردی: "عئسويا راست گلنده همن شيلري دئيه‌جکسئنئز.P3 اونا دِه: «بونلار قولون يعقوبوندور، بو دا آغام عئسويا گؤندرئلمئش هدئيّه‌دئر. اؤزو ده بئزئم داليميزجا گلئر.»"" 2 يعقوب بئرئنجي قولا امر ادئب ددي: "قارداشيم عئسو سنه راست گلئب سوروشاندا کي، «کئمئن آداميسان، هارا گدئرسن، قاباغينداکي بو حيوانلار کئمئندئر؟»k1Q سورولري آيري-آيري قوللارينا تاپشيردي و اونلارا ددي: "منئم قاباغيمدا گدئن و بئر سورو ائله او بئري سورو آراسيندا آرا ساخلايين."F0 بالالاري ائله بئرلئکده اوتوز دئشي دوه، قيرخ ائنَک، اون گاميش، ائيئرمي دئشي و اون اِرکَک اِششَک گؤتوردو./ ائکي يوز دئشي کچي، ائيئرمي اِرکَک کچي، ائکي يوز قويون، ائيئرمي قوچ،#.A يعقوب او گجه‌ني اورادا کچئرتدي. اؤزونده اولان هر شيدن قارداشي عئسويا هدئيّه اولاراق,-S سن ددئن: "حؤکمن سنه ياخشيليق اده‌جيم، نسلئني ساييسيز-حسابسيز دهنز قومو قدر چوخالداجاغام."U,% يالواريرام، منی قارداشيم عئسونون اَلئندن قورتار. چونکي قورخورام گلئب منه و اوشاقلاريملا آنالارينا هوجوم اتسئن.q+] قولونا گؤرستدئيئن بوتون خيئرخاهليق و وفايا لايئق ديئلم؛ بو اوردون چاييني تَکجه دَيَنَکئمله کچدئم، و ائندي ائکي دسته کؤچوم وار.&*G سونرا يعقوب ددي: "ای آتام ائبراهئمئن تاريسي، آتام ائسحاقين تاريسي! يارب، سن منه دمئشدئن: "اؤز اؤلکه‌نه و قوحوملارينين يانينا قاييت. من سنه ياخشيليق اده‌جيم.")- "اگر عئسو بئر دسته‌يه هوجوم ادئب اونلاري قيرسا، آرخادا قالان دسته قاچا بئلسئن."S(! يعقوب چوخ قورخوب پرئشان اولدو. يانيندا اولان آداملاري، سورولري، مال-حيواني و دوه‌لري ائکي دسته‌يه آييريب ددی:v'g قاصئدلر يعقوبون يانينا قاييديب ددئلر: "قارداشين عئسونون يانينا گتدئک. اؤزو ده سنئن پئشوازين اوچون گلئر و يانيندا دؤرد يوز نفر وار."& اؤکوزلرئم، اششَکلرئم، سورولرئم، قوللاريم و کنئزلرئم اولدو. من آغاما خبر ورمک اوچون يانينا قاصئدلر گؤندردئم کي، سنئن گؤزونده لوطف تاپيم."R% اونلارا بو امري وردی: "آغام عئسويا ديئن کي، قولون يعقوب بله ديئر: "من لابانين يانيندا قاليب ائندئيه قدر ياشاديم.1$] يعقوب اؤزوندن قاباق اِدوم چؤلونه، سِعئر تورپاغينا، قارداشي عئسونون يانينا قاصئدلر گؤندردي.%#E يعقوب اونلاري گؤرنده ددي: "بو، تارينين اوردوگاهيدير."" او يرئن آديني مَخه‌نايئم قويدو.p" ] يعقوب يولونا داوام وردی. تارينين ملکلري اونا راست گلدئلر.0![ 7لابان سحر تزدن قالخيب نوه‌لرئني و قيزلاريني اؤپدو، اونلارا برکت وردی. سونرا اؤز يرئنه گتدي.= u 6سونرا يعقوب او داغدا قوربان کسدي و قوحوملاريني يميه چاغيردي. اونلار يدئلر و داغدا گجه‌ني قالديلار.r_ 5قوي ائبراهئمئن، ناخورون و اونلارين آتاسينين تاريسي آراميزدا حؤکم اتسئن!"" يعقوب آتاسي ائسحاقين سئتايئش اتدئيي تارييا آند ائچدي.$C 4بو قالاق و سوتون شاهئد اولسون کي، نه من سنئن طرفئنه-قالاغين او تايينا گده‌جيم، نه ده سن پئسلئک اتمک اوچون منئم طرفئمه-قالاغين و سوتونون بو تايينا گله‌جکسن.  3لابان گئنه يعقوبا ددي: "باخ بو دا اؤز آراميزدا دوزلتدئيئم قالاق و سوتون!{ 2اگر قيزلاريمي ائنجئده‌سن و يا اونلارين اوستونه آرواد آلاسان، بئل کي، بئزئم آراميزدا بئر نفر شاهئد اولماسا دا، تاري آراميزدا شاهئددئر."Q 1اونا هم ده مئصپا ديئلدي، چونکي لابان ددي: "بئربئرئمئزدن آيريلان زامان قوي رب سنئنله منئم آرامدا گؤزتچي اولسون.*O 0لابان ددي: "بو قالاق بو گون منئمله سنئن آراندا شاهئددئر"". بونا گؤره ده اونون آدي قالِددئر.3 /لابان اونون آديني يِگَر‌ساحه‌دوتا قويدو، لاکئن يعقوب اونون آديني قَلعِد قويدو.Z/ .اورادا اؤز قوحوملارينا ددي: "داش ييغين."" اونلار داشلاري گؤتوروب بئر قالاق دوزلتدئلر و او قالاغين يانيندا يمک يدئلر.P -يعقوب بئر داش گؤتوروب سوتون کئمي قويدو. ,ائندي گل بئربئرئمئز؛ من و سن عهد ادک کي، منئمله سنئن آراندا شاهئد اولسون."mU +لابان يعقوبا بله جاواب وردی: "قيزلار منئم قيزلاريم، اوشاقلار منئم اوشاقلاريم، سورولر منئم سورولرئم و سنئن گؤردويون هر شي منئمدئر. بو گون قيزلاريما و يا اونلارين دوغدوغو اوشاقلارا نه اده بئله‌رم؟Z/ *اگر آتامين و ائبراهئمئن تاريسي، ائسحاقين سئتايئش اتدئيي تاري منئمله اولماسايدي، ائندي يقئن منی اَلی‌بوش يولا سالاردين. تاري عذابيمي و اَلئمئن زحمتئني گؤردو، دونَن گجه سني توبيخ اتدي."  )بو ائيئرمي ائل سنئن اِوئنده قالميشديم: ائکي قيزين اوچون اون دؤرد ائل و سورون اوچون آلتي ائل سنه خئدمت اتدئم. آمّا سن اون دفه حاقّيمي ديئشدئردئن.' (گوندوزون ائستئسي، گجه‌نئن سويوغو منی اَلدن سالاردي، يوخوم گؤزومدن تؤکولردي. 'وحشي حيوانلارين پارچالاديغي حيواني سنئن يانينا گتئرمزدئم، ضررئني اؤزوم چکَردئم. ائستر گوندوز، ائستر گجه اوغورلانان هر حيواني مندن طلب ادردئن.b? &کچن ائيئرمي ائل سنئن يانيندا ائشله‌دئم، قويونلارين و کِچئلرئن هچ بالاسي دوشمه‌دي، سورولرئنده‌کي قوچلاريني يمه‌دئم.9 %بوتون شيلرئمي گزدئن، بوتون اِو شيلرئندن نه تاپدين؟ تاپديغين شيي منئم قوحوملاريمين و اؤز قوحوملارينين قاباغينا قوي کي، ائکئمئزئن آراسيندا حؤکم اتسئنلر.G $يعقوب قضبله‌نئب لابانلا موباحئثه اتدي. او، لابانا ددي: "گوناهيم و تقصئرئم ندئر کي، منی بله تعقئب ادئرسن؟ ' #راحئل آتاسينا ددي: "حوضوروندا قالخا بئلمه‌دئيئم اوچون قوي آغام قضبلنمه‌سئن، چونکي آيباشي عادتئنده‌يم."" لابان آختاردي، آمّا اِو بوتلرئني تاپمادي. y "راحئل اِو بوتلرئني گؤتورموشدو و دوه‌نئن يَهَرئنه قويوب اونلارين اوستونده اوتورموشدو. لابان بوتون چاديري گَزدي، آمّا اونلاري تاپمادي.  !لابان يعقوبون، لئيه‌نئن و ائکي کنئزئن چاديرينا گئردي، آمّا بوت آللاهلاري تاپمادي. او، لئيه‌نئن چاديريندان چيخيب، راحئلئن چاديرينا گئردي.   آمّا بوت آللاهلاريني کئمئن يانيندا تاپاسان، او، صاغ قالماياجاق. قوحوملاريميزين قاباغيندا منئم اولان شيلرئن آراسيندا هانسي سنئندئر، گؤرسد و اؤزونه گؤتور."" آنجاق يعقوب راحئلئن اونلاري اوغورلاديغيني بئلمئردي.  يعقوب لابانا جاواب وردی: "قورخوب دوشوندوم کي، قيزلاريني زورلا مندن آلارسان.L ائندي آتانين اِوي اوچون چوخ داريخديغينا گؤره چيخيب گدئرسن. بس بوت آللاهلاريمي نئيه اوغورلاييب آپاريرسان؟""dC سئزه پئسلئک اده بئلَردئم، لاکئن آتانيزين تاريسي دونَن گجه منه بله ددي: "اؤزونو گؤزله، يعقوبا نه ياخشي، نه ده پئس سؤز دِه."  قويمادين کی، نوه‌لرئمله قيزلاريمي اؤپوم؛ آغيلسيزجاسينا رفتار ادئبسن.p[ نه اوچون گئزلئجه قاچيب منی آلداتدين؟ منه بونو بئلدئرمه‌دئن کي، سني سِوئنجله، ماهني اوخوماقلا، دف و طنبور چالماقلا يولا ساليم.7i لابان يعقوبا ددي: "نئيه بله اتدئن؟ نئيه منی آلداتدين و قيزلاريمي موحارئبه اسئرلري کئمي آپاردين؟dC لابان يعقوبا چاتدي. يعقوب داغليق بؤلگه‌سئنده چادير قورموشدو. لابان قوحوملاري ائله بئرلئکده گئلعاد داغيندا چادير قوردو.9m تاري گجه يوخوسوندا اَراملي لابانا گؤرونوب ددي: "اؤزونو گؤزله، يعقوبا نه ياخشي، نه ده پئس سؤز دِه."H او، قوحوملاريني اؤزو ائله گؤتوروب، يدّي گون اونو تعقئب اتدي و گئلعادين داغليق بؤلگه‌سئنده يعقوبا چاتدي._9 يعقوبون قاچديغي لابانا اوچونجو گون بئلدئرئلدي.H بلجه اؤزونه مخصوص اولان هر شيي گؤتوروب قاچدي. او، فرات چاييني کچئب، گئلعادين داغليق بؤلگه‌سئنه طرف گتدي.n~W يعقوب قاچديغيني بئلدئرمه‌مکله اَراملي لاباني آلداتدي.} لابان قويونلاريني قيرخماغا گدنده، راحئل آتاسينين اِو بوتلرئني اوغورلادي.|- بوتون سوروسونو، قازانديغي بوتون وار-دؤولتئني، پَدّان‌اَرامدا اَله گتئردئيي اؤز سوروسونو سوردو کي، کَنَعان تورپاغينا، آتاسي ائسحاقين يانينا گتسئن.x{k اوندا يعقوب قالخيب اوشاقلار و آروادلاريني دوه‌لره مئندئردي.zy بونا گؤره ده تارينين آتاميزدان آلديغي بوتون او وار-دؤولت، بئزئم و اوشاقلاريميزيندير. ائندي سن ده تارينين ددئيي شيلرئن هاميسينا عمل ات."%yE مگر او بئزي اؤزگه حساب اتمئر؟ آخي او بئزي ساتيب، بئزئم اوچون ورئلمئش پولو دا خَرجلَدي."x? راحئل و لئيه اونا جاواب وردئلر: "مگر آتاميزين مولکونده بئر پاييميز يا مئراثيميز وار؟xwk  من بِيت‌ائلئن تاريسييام؛ اورادا کي بئر سوتون مسح اتدئن و منه نذئر اتدئن. ائندي قالخ و بو تورپاقدان گت و دوغولدوغون اؤلکه‌يه قاييت."v!  او ددي: "ائندي باخ! گؤزلرئني قالديريب گؤر کي، جوتلَشَن بوتون اِرکَک کِچئلر آلابَزَک، خاللي و لَکه‌لي‌دئر، چونکي لابانين سنه اتدئيي هر شيي گؤردوم.u  يوخودا تارينين مله‌يي منه ددي: "يعقوب!"" جاواب وردئم: "من بورادايام!""Vt'  سورونون جوتلَشدئيي واخت، يوخودا گؤزلرئمي آچيب گؤردوم کي، جوتلَشَن اِرکَک کِچئلر آلابَزَک، خاللي و لکه‌لی‌دئر.Vs'  بلجه تاري آتانيزين سوروسونو آليب منه وردی.Tr# او، «خاللي حيوانلار سنئن حاقّين اولاجاق» دئيَنده، بوتون سوروده خاللي حيوانلار دوغولدو. «آلابَزَک حيوانلار سنئن حاقّين اولاجاق» دئيَنده ده، بوتون سوروده آلابَزَک حيوانلار دوغولدو.1q] آتانيز منی آلداتدي و حاقّيمي اون دفه ديئشدئردي، آمّا تاري اونو قويمادي کي، منه پئسلئک اتسئن.tpc سئز بئلئرسئنئز کي، بوتون وار گوجومله آتانيزا خئدمت اتمئشم.`o; يعقوب اونلارا ددي: "من آتانيزين رفتاريني گؤرورَم کي، منئمله اَوّلکي کئمي رفتار اتمئر. لاکئن آتامين تاريسي منئمله‌دئر.n يعقوب خبر گؤندرئب راحئلي و لئيه‌ني چؤله، سوروسونو اوتارديغي يره چاغيردي.0m[ رب يعقوبا ددي: "آتالارينين اؤلکه‌سئنه، اؤز قوحوملارينين يانينا قاييت. من سنئنله اولاجاغام.")lM يعقوب لابانين اونا اولان رفتاريني گؤردو، باخ، او دا يعقوبلا اَوّلکي کئمي رفتار اتمئردي. k = يعقوب لابانين اوغوللارينين بو سؤزلري ددئکلرئني اشئتدي: "يعقوب آتاميزا مخصوص اولان هر شيه صاحئب اولدو، بوتون بو وار-دؤولتي آتاميزين واريندان اَله گتئردي."j+ +يعقوب چوخ وارلاندي: اونون چوخلو سوروسو، کنئزي، قولو، دوه‌سي و اِششه‌يي اولدو.Qi *لاکئن حيوانلار ضعئف اولاندا اونلاري قويمازدي. بلجه ضعئف حيوانلار لابانين، قووّتلي حيوانلار دا يعقوبون اولدو. h )هر دفه سورونون قووّتلي حيوانلاري جوفتلَشَنده يعقوب تَکنه‌لره، سورونون گؤزلري قاباغينا چوبوقلار قويوردو کي، چوبوقلار آراسيندا جوفتلَنسئنلر.Fg (يعقوب قوزولاري آييردي و سورونون اوزونو لابانين سوروسونده اولان بوتون آلابَزَک و قارا حيوانلارا طرف توتوردو. او اؤز سوروسونو آيريجا قويدو و اونلاري لابانين سوروسونه قاتمادي.Qf 'بلجه حيوانلار چوبوقلارين قاباغيندا جوفتله‌شئردئلر و سورولرده آلابَزَک، خاللي و زولاقلي حيوانلار دوغولوردو.e! &سونرا قابيغيني سويدوغو چوبوقلاري سورولرئن سو ائچمَک اوچون گلدئکلري تَکنه‌لره، حيوانلارين قاباغينا قويدو. اونلار گلئب سو ائچَنده جوفتلَشئردئلر.|ds %يعقوب سپئدار، بادام و چئنار آغاجيندان تزه چوبوقلار گؤتوردو و چوبوقلارين قابيغيني سويوب آغ رَنگلي ائچي اوزه چيخانا قدر زولاقلار آچدي.8ck $سونرا اؤزو يعقوبدان اوچ گونلوک يول قدر اوزاقلاشدي. آمّا يعقوب لابانين قالان سوروسونو اوتاريردي.(bK #آمّا او بو گون آلابَزَک و زولاقلي اِرکَک کِچئلري، بوتون خاللي و زولاقلي دئشي کِچئلري، آغ کِچئلري و بوتون قارا قوزولاري آييريب اوغوللارينين ائختئيارينا وردی.Ua% "لابان ددي: "ياخشي، قوي ددئيئن کئمي اولسون."P` !بوندان سونرا قاباغيندا اولان حاقّيم اوچون گلدئکده دوزلويوم منئم بارمده شهادت وره‌جک. قوي کِچئلردن خاللي و زولاقلي اولماياني، قوزولاردان دا قارا اولماياني اوغورلانميش ساييلسين."N_  قوي بو گون سنئن بوتون سورولرئنئن ائچئندن کچئب، قويونلار آراسيندان هر خاللي، زولاقلي قويونو و قارا قوزونو، کِچئلر آراسيندان هر زولاقلي و خاللي کِچئني آييريم؛ حاقّيم دا بو اولسون.f^G لابان ددي: "سنه نه ورئم؟" يعقوب ددي: "منه هچ نه ورمه. اگر آنجاق بو بئر شيي منه اده‌سن، گئنه سنئن سورونو قورويوب اونا باخارام:]' چونکي من گلمه‌مئشدن قاباق سنئن مالين آز ائدي، آمّا سونرا چوخ چوخالدي؛ رب منئم گلئشئمله سنه برکت وردی. بس من اؤز عايئلَم اوچون نه واخت چاليشاجاغام؟""+\Q يعقوب اونا ددي: "سنه نجه خئدمت اتدئيئمي و منئمله اولان سورولرئني نجه ساخلاديغيمي بئلئرسن.O[ سونرا ددي: "حاقّيني منه تعيئن ات، ورئم."aZ= لابان اونا ددي: "اگر ائندي سنئن گؤزونده لوطف تاپميشام، يانيمدا قال، چونکي فالدان آنلاديم کي، سنه گؤره رب منه برکت ورئب."HY عوضئنده سنه خئدمت اتدئيئم آروادلاريمي و اوشاقلاريمي دا ور، گِدئم، چونکي سنه نجه خئدمت اتدئيئمي بئلئرسن."&XG راحئل يوسئفي دوغاندان سونرا، يعقوب لابانا ددي: "منی گؤندر، اؤز اِوئمه و اؤلکه‌مه گدئم.Wy او "رب منه بئر اوغول دا آرتيرسين" ديئب، اوشاغين آديني يوسئف قويدو.wVi او بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "تاري خجالتئمي گؤتوردو."gUI تاري راحئلي يادا ساليب اونو دا اشئتدي و بطنئني آچدي.NT سونرا بئر قيز دوغوب، آديني دئنا قويدو.xSk او ددي: "تاري منه ياخشي بئر هدئيّه وردی، بو دفه اَرئم منه دَيَر ورَر، چونکي اونا آلتي اوغول دوغدوم."" او، اوشاغين آديني زِبولون قويدو.gRI لئيه گئنه بويلو اولوب يعقوبا آلتينجي اوغلونو دوغدو.0Q[ لئيه ددي: "تاري حاقّيمي وردی، چونکي کنئزئمي اَرئمه وردئم."" او، اوشاغين آديني يئسّاکار قويدو.P} تاري لئيه‌ني اشئتدي و او بويلو اولوب يعقوبا بشئنجي اوغلونو دوغدو.%OE يعقوب آخشام چؤلدن گلنده، لئيه اونون پئشوازينا چيخيب ددي: "منئم يانيما گئر، چونکي سني اوغلومون محبّت اوتلاري ائله ساتين آلميشام."" يعقوب او گجه اونونلا ياتدي.sNa لئيه اونا ددي: "اَرئمي الئمدن آلديغين بس ديئل؟ ائندي ده ائسته‌يئرسن کی، اوغلومون محبّت اوتلاريني آلاسان؟" راحئل ددي: "اگر اِله‌دئر، قوي اَرئم اوغلونون محبّت اوتلارينين عوضئنده بو گجه سنئنله ياتسين."0M[ رِعوبئن بوغدا بئچئني واختي گدئب زمئده محبّت اوتلاري تاپدي و اونلاري آناسي لئيه‌يه گتئردي. راحئل لئيه‌يه ددي: "خاهئش ادئرم، اوغلونون محبّت اوتلاريندان منه ده ور."'LI  لئيه ددي: "خوشبختم، چونکي آروادلار منی بختور ساياجاقلار."" او، اوشاغين آديني آشِر قويدو.cKA  لئيه‌نئن کنئزي زئلپا يعقوبا ائکئنجي اوغول دوغدو.aJ=  لئيه "اوغور قازانديم" ديئب اونون آديني جاد قويدو.[I1  لئيه‌نئن کنئزي زئلپا يعقوبا بئر اوغول دوغدو.!H=  لئيه داها دوغماديغيني گؤرنده کنئزي زئلپاني گؤتوروب يعقوبا آرواد اولماق اوچون وردی.;Gq راحئل ددي: "باجيملا گوجلو موبارئزه‌يه گئرئشئب اونا قالئب گلدئم."" او، اوشاغين آديني نَفتالئ قويدو.Fy راحئلئن کنئزي بئلحا گئنه بويلو اولوب يعقوبا ائکئنجي اوغول دوغدو.HE راحئل ددي: "تاري منی حاقلي چيخارتدي و سسئمي اشئدئب منه بئر اوغول وردی."" بونا گؤره ده اونون آديني دان قويدو.TD# بئلحا بويلو اولوب يعقوبا بئر اوغول دوغدو.C) راحئل کنئزي بئلحا‌ني اونا آرواد اولماق اوچون وردی و يعقوب اونون يانينا گئردي.iBM راحئل ددي: "باخ، بو کنئزئم بئلحا‌، اونونلا ياخينليق ات کي، دئزلرئمئن اوستونه بئر اوشاق دوغسون و اوندان بئر عايئلَم اولسون."A/ يعقوبون راحئله قضبي آلوولاندي و ددي: "مگر من سنئن بطنئنه ثمره ورمه‌ين تارييام؟""H@ راحئل يعقوبا اوشاق دوغماديغيني گؤرنده باجيسينا پاخيلّيق اتدي و يعقوبا ددي: "منه اوشاق ور، يوخسا اؤله‌رم."|?s #او گئنه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "بو دفه ربّي مدح اده‌جيم."" بونا گؤره ده اونون آديني يهودا قويدو. سونرا او، بئر مودّت دوغمادي.> "لئيه گئنه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "ائندي بو دفه اَرئم منه باغلاناجاق، چونکي اونا اوچ اوغول دوغدوم"". بونا گؤره ده آدي لاوی قويولدو.\=3 !او گئنه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و ددي: "رب سِوئلمه‌دئيئمي اشئدئب، منه بونو دا وردی"". اونون دا آديني شَمعون قويدو.m<U  لئيه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو و اونون آديني رِعوبئن قويوب ددي: "يَقئن رب منئم ذلئل‌لئيئمي گؤردو. ائندي اَرئم منی سِوه‌جک"".;- رب لئيه‌نئن سِوئلمه‌دئيئني گؤروب، اونون بطنئني آچدي. لاکئن راحئل سونسوز ائدي.C: يعقوب راحئلئن ده يانينا گئردي. راحئلي لئيه‌دن چوخ سِودي. او، لابانين يانيندا داها يدّي ائل خئدمت اتدي.k9Q اؤز کنئزي بئلحاني دا وردی کي، قيزي راحئله کنئز اولسون.*8O يعقوب بله ده اتدي: او هفته‌ني بئتئردي. لابان دا قيزي راحئلي اونا آرواد اولماق اوچون وردی.47c بو هفته‌ني بئتئر، اونو دا سنه وره‌رئک. اونون اوچون ده يانيمدا داها يدّي ائل خئدمت اتمه‌لئسن."6 لابان ددي: "بئزئم يرده کئچئک قيزي بؤيوکوندن قاباق اَره ورمک اولماز.!5= سحر معلوم اولدو کي، بو، لئيه‌دئر. يعقوب لابانا ددي: "نه اوچون منئمله بله رفتار اتدئن؟ مگر سنئن يانيندا راحئل اوچون خئدمت اتمه‌دئم؟ بس منی نئيه آلداتدين؟""}4u لابان اؤز کنئزي زئلپاني قيزي لئيه‌يه وردی کي، اونا کنئز اولسون.3 گجه قيزي لئيه‌ني گؤتوروب يعقوبون يانينا آپاردي. يعقوب اونون يانينا گتدي.2 لابان او تورپاغين بوتون آداملاريني بئر يره ييغدي و بئر ضئيافت وردی.1% يعقوب لابانا ددي: "واختيم چاتدي؛ ائندي آرواديمي منه ور کي، اونون يانينا گدئم."<0s يعقوب راحئله گؤره يدّي ائل خئدمت اتدي. اونو سِودئيي اوچون بو مودّت گؤزونه بئر نچه گون کئمي گؤروندو. / لابان ددي: "اونو سنه ورمک آيري آداما ورمکدن داها ياخشيدير. يانيمدا قال.".- يعقوب راحئله وورولدو و ددي: "کئچئک قيزين راحئل اوچون سنه يدّي ائل خئدمت اده‌رم."-} لئيه‌نئن گؤزلري ضعئف گؤروردو، لاکئن راحئل چوخ گؤزل و قامتلي ائدي., لابانين ائکي قيزي وار ائدي: بؤيوکون آدي لئيه، کئچئيئن آدي راحئل ائدي.;+q لابان يعقوبا ددي: "مگر قوحوم اولدوغون اوچون منه موفته خئدمت اده‌جکسن؟ منه دِه، حاقّين نه اولسون؟"">*w لابان اونا ددي: "سن، دوغرودان دا، منئم سومويومدن، منئم اَتئمدنسن."" يعقوب اونون يانيندا بئر آي قالدي. ~}}7|{$zyxwwvuu?ttBsFrq^p~oo*nXmlkjjiih3gfed3cvbai`__]X\[ZYXHWUVUTSRQQ,POOJNgMM LKKfJIIbHH6GCFF$EEDDCZA@@}??>=<;::87W665n44o3e22o1100./h..^-,,i++9*)-((}'l&%:$7#%"S! iGCv y, E  U U@E )iM & اونان بئلئردي کي، بو نسئل اونون اؤزونون اولماياجاق. بونا گؤره ده قارداشي آروادي ائله ياخينليق ادنده توخومونو يره تؤکدو کي، قارداشي اوچون نسئل يتئشدئرمه‌سئن.Nh &يهودا اونانا ددي: "قارداشين آروادينلا يات، اؤز قايينليق وظئفه‌ني يرئنه يتئرئب قارداشين اوچون نسئل يتئشدئر."g} &يهودانين ائلک اوغلو عِر ربّئن گؤزونده پئس ائدي و رب اونو اؤلدوردو.}fu &يهودا ائلک اوغلو عِر اوچون بئر آرواد آلدي، اونون آدي تامار ائدي.6eg &سونرا گئنه ده بئر اوغلان دوغوب، آديني شِلا قويدو. آرواد اونو دوغدوغو زامان، يهودا کِزئبده ائدي.vdg &آرواد گئنه بويلو اولوب بئر اوغلان دوغدو و آديني اونان قويدو.cy &آرواد بويلو اولوب بئر اوغلان دوغدو و يهودا اونون آديني عِر قويدو.7bi &يهودا اورادا شوعه آدلي کَنَعانلي بئر آدامين قيزيني گؤردو. يهودا قيزي آرواد آليب، اونونلا ياتدي.$a E &او زامان يهودا قارداشلاريندان آيريلاراق خئرا آدلي عَدولّاملي بئر آدامين يانينا گتدي..`W %$مئديانليلار يوسئفي مئصئرده فئرعونون بئر اعيانينا-اونون کشئکچئلر ريئسي پوطئفَره ساتديلار.T_# %#بوتون اوغوللار و قيزلاري اونا تسلّی ورمک اوچون ييغيشديلار، لاکئن او تسلّی تاپماق ائستَمه‌يئب ددي: "ماتمله اوغلومون يانينا-اؤلولر دئيارينا اِنه‌جيم."" بلجه آتاسي اونون اوچون آغلادي.$^C %"يعقوب اؤز پالتاريني جيردي و بلئنه چول باغلادي؛ او، اوزون مودّت اوغلو اوچون ياس توتدو.C] %!او، پالتاري تانييب ددي: "بو، اوغلومون پالتاريدير؛ اونو وحشي بئر حيوان يِيئب، يوسئف حقئقتن پارچالانيب."i\M % سونرا قارداشلار بو اَلوان پالتاري گؤتوروب، آتالارينا گتئردئلر و ددئلر: "بئز بونو تاپديق: گؤر، اوغلونون پالتاريدير يا يوخ؟""#[A %اونلار يوسئفئن پالتاريني گؤتوردولر و بئر اِرکَک کِچي کسئب، پالتاري قانا باتيرديلار.Z %سونرا قارداشلارينين يانينا قاييديب ددي: "اوشاق يوخدور، بس من هارايا گدئم؟""Y+ %رِعوبئن قويويا طرف قاييديب گؤردو کي، يوسئف قويودا يوخدور. او، پالتاريني جيردي.{Xq %اورادان مئديان تاجئرلري کچنده، يوسئفي قويودان چيخارديب ائسماعئللی‌لره ائيئرمي گوموشه ساتديلار. اونلار دا يوسئفي مئصئره آپارديلار.|Ws %گلئن اونو ائسماعئللی‌لره ساتاق و اونا توخونماياق، چونکي قارداشيميزدير، بئز همن قاندانيق."" قارداشلاري اونون سؤزو ائله راضيلاشديلار.9Vm %يهودا قارداشلارينا ددي: "اگر قارداشيميزي اؤلدوروب قتلئن اوستونو باسديراق، بونون نه خيئري اولار؟ U %قارداشلار چؤرک يمک اوچون اوتوردولار. اونلار باشلاريني قالديراندا گؤردولر کي، گئلعاددان ائسماعئللی‌لرئن بئر کارواني گلئر. اونلارين دوه‌لري کتئره، بالزام و عطرئيّاتلا يوکلَنمئشدي و بونلاري مئصئره آپاريرديلار.T %اؤزونو ده گؤتوروب قويويا آتديلار. قويو بوش ائدي، اورادا سو يوخ ائدي.AS} %يوسئف قارداشلارينين يانينا چاتاندا اونلار يوسئفئن اَينئنه گيدئيي اَلوان پالتاري زورلا چيخارتديلار.`R; %رِعوبئن اونلارا ددي: "قان تؤکمه‌يئن، اونو چؤلده‌ اولان بو قويويا آتين، لاکئن اونا توخونمايين."" بونو اونا گؤره ديئردي کي، يوسئفي قارداشلارينين اَلئندن قورتاريب آتاسينين يانينا قايتارسين.5Qe %رِعوبئن بونو اشئدئب، يوسئفي اونلارين اَلئندن قورتارماق اوچون ددي: "گلئن اونون جانيني آلماياق."|Ps %ائندي گلئن اونو اؤلدوروب بئر قويويا آتاق، سونرا دا دئيَک کي، وحشي حيوان اونو پارچالاييب. او واخت گؤره‌رئک، يوخولاري نجه دوغرو چيخير."qO] %قارداشلار بئربئرلرئنه ددئلر: "باخ، يوخو گؤره‌نئمئز گلئر.>Nw %قارداشلاري اونو اوزاقدان گؤردولر و اونلارين يانلارينا چاتماميش، قرار وردئلر کی، اونو اؤلدورسونلر.M %او آدام ددي: "بورادان گتدئلر، چونکي من اونلارين "دوتانا گدک" سؤزلرئني اشئتدئم."" يوسئف قارداشلارينين دالينجا دوشدو و اونلاري دوتاندا تاپدي.L7 %او ددي: "قارداشلاريمي آختاريرام. منه دِه گؤروم، اونلار سورونو هارادا اوتاريرلار؟""K+ %چؤلده گَزَرکَن بئر نفر اونا راست گلدي. بو آدام اوندان سوروشدو: "نه آختاريرسان؟""-JU %ائسرايئل گئنه اونا ددي: "گت گؤر، آيا قارداشلارين ياخشيدير، سورو سالاماتدير؟ سونرا منه خبر گتئر."" بلجه اونو خِبرون دره‌سئندن يولا سالدي. يوسئف گلئب شِکِمه چاتدي.I{ % ائسرايئل يوسئفه ددي: "مگر قارداشلارين شِکِمده سورو اوتارميرلار؟ گل سني ده اونلارين يانينا گؤندرئم."" يوسئف آتاسينا ددي: "گتمَيه حاضيرام."H) % بئر گون يوسئفئن قارداشلاري آتالارينين سوروسونو اوتارماق اوچون شِکِمه گتدئلر.G % قارداشلاري اونا پاخيلّيق اتدئلر، آمّا آتاسي بو سؤزو ياددا ساخلادي.EF % او، يوخوسونو آتاسينا و قارداشلارينا دانيشاندا، آتاسي اونو دانلاييب ددي: "بو گؤردويون يوخو نه دمکدئر؟ دوغرودان دا، من، آنان و قارداشلارين سنه يِره اَيئلئب، تعظئم اده‌جيئک؟""yEm % يوسئف آيري بئر يوخو گؤردو و اونو قارداشلارينا ددي: "باخ، گئنه بئر يوخو گؤردوم؛ گؤردوم کي، گون، آي و اون بئر اولدوز منه سجده ادئردئلر."D- %قارداشلاري اونا ددئلر: "دوغرودان، سن بئزه پادشاه اولاجاقسان، حؤکمرانليق اده‌جکسن؟" اونلار يوسئفدن يوخولارينا و سؤزلرئنه گؤره داها چوخ نئفرت اتدئلر.C %بئز زمئنئن اورتاسيندا دَرز باغلاييرديق؛ باخ، منئم دَرزئم قالخيب دئک دوردو، آمّا سئزئن دَرزلرئنئز منئم دَرزئمي اَحاطه‌يه آليب اونا سجده اتدئلر."nBW %يوسئف اونلارا ددي: "لوطفن گؤردويوم بو يوخويا قولاق آسين:NA %بئر دفه يوسئف يوخو گؤردو و اونو قارداشلارينا نقل اتدي. بوندان سونرا اوندان داها چوخ نئفرت اتمَيه باشلاديلار.@ %قارداشلاري گؤردولر کي، آتالاري اونلارين هاميسيندان چوخ يوسئفي سِوئر. بونا گؤره ده يوسئفدن نئفرت اتدئلر و اونونلا آرتيق ياخشي رفتار اتمه‌دئلر.?y %ائسرايئل يوسئفي بوتون او اوغوللاريندان چوخ سِوئردي، چونکي يوسئف اونون قوجاليق واختينين اوغلو ائدي. او، يوسئفه اَلوان پالتار تئکدئردي./>Y %يعقوبون تارئخچه‌سي بله‌دئر: يوسئف اون يدّي ياشيندا بئر جاوان ائدي. او اؤز قارداشلاري، آتالارينين آروادلاري بئلحا‌نين و زئلپانين اوغوللاري ائله بئرلئکده سورو اوتاريردي. يوسئف اونلارين پئس ائشلري باره‌ده خبرلري آتاسينا چاتديردي.|= u %يعقوب آتاسينين قرئب اولاراق قالديغي کَنَعان تورپاغيندا ياشادي. < $+باشچي ماگدی‌اِل، باشچي ائرام؛ صاحئب اولدوقلاري اؤلکه‌ده ياشاديقلاري يِرلره گؤره اِدوم باشچيلاري بونلاردير. عئسو دا اِدوملولارين اجداديدير.R; $*باشچي قِناز، باشچي تِمان، باشچي مئبسار،X:+ $)باشچي اوهولئباما، باشچي اِلا، باشچي پئنون،h9K $(عئسونون نسلئندن اولان باشچيلارين قبئله‌لرئنه و يِرلرئنه گؤره آدلاري بله‌دئر: باشچي تئمه‌ناع، باشچي عَلوا، باشچي يِتِت،83 $'آکبورون اوغلو بَعَل‌خانان اؤلدو و اونون يرئنه هَدَر پادشاه اولدو. اونون شهري پاعو ائدي. اونون آروادينين آدي مِزاحاب قيزي مَترِد قيزي مِحِته‌بِل ائدي.7{ $&شاول اؤلدو و اونون يرئنه آکبورون اوغلو بَعَل‌خانان پادشاه اولدو.(6K $%ساملا اؤلدو و يرئنه شاول پادشاه اولدو. شاول فَرات چايي قيراغيندا اولان رِخوبوتدان ائدي.{5q $$حَدَد اؤلدو و اونون يرئنه ماسرِقادان اولان ساملا پادشاه اولدو.V4' $#خوشام اؤلدو و اونون يرئنه موآب چؤلونده مئديانليلاري قيران بِدَد اوغلو حَدَد پادشاه اولدو. اونون شهري عَوئت ائدي.3- $"يوباب اؤلدو و اونون يرئنه تِمانلي‌لارين تورپاغيندان اولان خوشام پادشاه اولدو.2{ $!بِلَع اؤلدو و اونون يرئنه زِراخ اوغلو بوسرالي يوباب پادشاه اولدو.1 $ اِدومدا بِعورون اوغلو بِلَع پادشاه اولدو. اونون شهري دئنهابا ائدي.B0 $ائسرايئللی‌لره بئر کس پادشاهليق اتمه‌دن قاباق، اِدوم اؤلکه‌سئنده پادشاهليق ادن آداملار بونلاردير:A/} $باشچي دئشون، باشچي اِسِر، باشچي دئشان؛ سِعئر تورپاغيندا قبئله‌لرئنه گؤره خورلو باشچيلار بونلاردير.0.[ $خورلولاردان اولان باشچيلار بونلاردير: باشچي لوتان، باشچي شوبال، باشچي صئب‌عون، باشچي آنا،T-# $دئشانين اوغوللاري بونلاردير: عوس و اَران.n,W $اِسِرئن اوغوللاري بونلاردير: بئلهان، زَعه‌وان و اَقان.x+k $دئشونون اوغوللاري بونلاردير: خِمدان، اِشبان، يئتران و کِران.x*k $آنانين اؤولادلاري بونلاردير: دئشون و آنانين قيزي اوهولئباما.) $صئب‌عونون اوغوللاري بونلاردير: آيّا و آنا؛ بو اِله او آنادير کي، آتاسي صئب‌عونون اِششَکلرئني اوتارارکن، چؤلده‌کي ائستي بولاقلاري تاپدي.( $شوبالين اوغوللاري بونلاردير: اَلوان، مانه‌خَت، عِبال، شِفو و اونام.r'_ $لوتانين اوغوللاري حوري و هِمام، لوتانين باجيسي تئمه‌ناع.(&K $دئشون، اِسِر و دئشان. اِدوم تورپاغيندا باشچيليق ادن خورلو سِعئرئن اوغوللاري بونلاردير.%9 $اؤلکه‌ده ياشايان خورلو سِعئرئن اوغوللاري بونلاردير: لوتان، شوبال، صئب‌عون، آنا،$' $بونلار عئسونون، يعني اِدومون اوغوللاريدير، بونلار دا اونلارين باشچيلاريدير.4#c $عئسونون آروادي اوهولئبامانين اوغوللاري بونلاردير: باشچي يِعوش، باشچي يالام، باشچي قوراح؛ اونلار عئسونون آروادي آنا قيزي اوهولئبامانين نسلئندن اولان باشچيلاردير.p"[ $عئسونون اوغلو رِعواِلئن اوغوللاري بونلاردير: باشچي نَخَت، باشچي زِرَخ، باشچي شامّا، باشچي مئزّا. اِدوم تورپاغيندا رِعواِلدن اولان باشچيلار بونلاردير؛ اونلار عئسونون آروادي باسمَتئن نوه‌لرئدئر.l!S $باشچي قوراح، باشچي قَعتام، باشچي عَمالِق. اِدوم تورپاغيندا اِلئفازدان اولان باشچيلار بونلاردير؛ اونلار آدانين نوه‌لرئدئر.{ q $عئسو اوغوللارينين باشچيلاري بونلاردير: عئسونون ائلک اوغلو اِلئفازين اوغوللاري: باشچي تِمان، باشچي عومار، باشچي صئفوا، باشچي قِناز،tc $صئب‌عون نوه‌سي و آنانين قيزي اولان عئسونون آروادي اوهولئبامانين اوغوللاري بونلاردير: او، عئسويا يِعوشو، يالامي و قورَخي دوغدو.H $ رِعواِلئن اوغوللاري بونلاردير: نَخَت، زِرَخ، شامّا و مئزّا؛ بونلار عئسونون آروادي باسمَتئن نوه‌لرئدئر.gI $ تئمه‌ناع عئسونون اوغلو اِلئفازين جارئيه‌سي ائدي. او، اِلئفازا عَمالِقي دوغدو. عئسونون آروادي آدانين نوه‌لري بونلاردير.p[ $ اِلئفازين اوغوللاري: تِمان، عومار، صئفوا، قاتام و قِناز.]5 $ عئسونون اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: عئسونون آروادي عادانين اوغلو اِلئفاز، عئسونون آروادي باسمَتئن اوغلو رِعواِل. $ اِدوملولارين اجدادي عئسونون، سِعئر داغينداکي تارئخچه‌سي بله‌دئر:X+ $عئسو، يعني اِدوم سِعئر داغيندا ساکئن اولدو.mU $چونکي املاکلاري چوخ اولدوغونا گؤره، بئرلئکده ياشايا بئلمه‌دئلر؛ سورولري چوخ اولدوغو اوچون قالديقلاري تورپاغا سيغميرديلار.  $عئسو آروادلاريني، اوغوللاريني، قيزلاريني، اِوئنده‌کي آداملارين هاميسيني، سورولرئني، بوتون حيوانلاريني و کَنَعان تورپاغيندا قازانديغي بوتون وار-دؤولتي گؤتوروب، قارداشي يعقوبون يانيندان آيري بئر تورپاغا گتدي.?y $اوهولئباما يِعوشو، يالامي و قورَخي دوغدو؛ عئسونون کَنَعان تورپاغيندا دوغولان اوغوللاري بونلاردير.kQ $عادا عئسويا اِلئفازي دوغدو، باسمَت ده رِعواِلي دوغدو.vg $هم ده ائسماعئلئن قيزي، نِبايوتون باجيسي باسمَتي آرواد آلدي.B $عئسو کَنَعان قيزلاريندان خئتلي اِلونون قيزي عاداني، خئولي صئب‌عونون قيزي آنانين قيزي اوهولئباماني،W + $عئسونون، يعني اِدومون تارئخچه‌سي بله‌دئر:S! #او، قوجاليب ياشلي اولاراق آخير نَفَسئني چکدي و اؤلوب خالقينا قوشولدو. اوغوللاري عئسو و يعقوب اونو باسديرديلار.E #ائسحاق يوز هشتاد ائل عؤمور سوردو.oY #يعقوب قئريَت‌اَربَعده، يعني خِبروندا اولان مَمرِه‌يه، آتاسي ائسحاقين يانينا گلدي. ائبراهئم و ائسحاق مَمرِه‌ده قرئب ائدئلر.A} #لئيه‌نئن کنئزي زئلپانين اوغوللاري: جاد و آشِر. يعقوبون پَدّان‌اَرامدا دوغولان اوغوللاري بونلاردير.d C #راحئلئن کنئزي بئلحا‌نين اوغوللاري: دان و نَفتالي.I  #راحئلئن اوغوللاري: يوسئف و بنيامئن.f G #يعقوبون اون ائکي اوغلو وار ائدي. لئيه‌نئن اوغوللاري: يعقوبون ائلک اوغلو رِعوبئن، شمعون، لاوي، يهودا، يئسّاکار و زِبولون.J  #ائسرايئل بو اؤلکه‌ده ياشايارکن، رِعوبئن گدئب آتاسينين جارئيه‌سي بئلحا ائله ياتدي. ائسرايئل بونو اشئتدي.  #ائسرايئل گئنه کؤچدو و عِدِر قولّه‌سئنئن او بئري طرفئنده چادير قوردو./ #يعقوب اونون قبري اوستونه بئر سوتون قويدو. او بو گونه قدر راحئلئن قبئر سوتونودور.{q #راحئل اؤلدو و اِفراتا، يعني بِيت‌لِخِمه گدن يولدا باسديريلدي.E #او، اؤلوم آياغيندا جان وِرَرکَن اوغلونون آديني بِن‌اونی قويدو، آمّا آتاسي اونون آديني بِنيامئن قويدو.  #دوغوش زاماني آغري چکنده ماما اونا ددي: "قورخما، گئنه ده بئر اوغلون اولدو."_9 #اونلار بِيت‌ائلدن يولا دوشدولر. اِفراتا چاتانا ياخين راحئلئن اوشاق دوغما واختي يِتئشدي. راحئل دوغارکن چوخ آغير چکدي.xk #يعقوب تارينين اونونلا دانيشديغي يِرئن آديني بِيت‌ائل قويدو.mU #يعقوب تارينين اونونلا دانيشديغي يرده بئر داش سوتونو قويدو، اوستونه تؤکمه‌لئک تقدئمي سَپدي و سونرا اوستونه زيتون ياغي تؤکدو.sa # تاري يعقوبلا دانيشديغي يرده اونون يانيندان يوخاري چکئلدي.-U # ائبراهئمه و ائسحاقا وردئيئم تورپاغي سنه وره‌جيم. سندن سونرا دا اونو سنئن نسلئنه وره‌جيم." # و اونا ددي: "قادئری‌موطلق تاري منم. قوي نسلئن آرتيب چوخالسين. سندن بئر مئلّت و مئلّتلر ييغيني حاصئل اولاجاق، سنئن نسلئندن پادشاهلار چيخاجاق. ~ # تاري اونا ددي: "سنئن آدين يعقوبدور. آرتيق آدين يعقوب چاغيريلماياجاق، بوندان سونرا آدين ائسرايئل اولاجاقدير."" تاري اونون آديني ائسرايئل قويدو}! # يعقوب پَدّان‌اَرامدان قاييداندا تاري گئنه يعقوبا گؤروندو و اونا برکت وردی.s|a #رئبقانين دايه‌سي دِبورا اؤلدو. او، بِيت‌ائلين آشاغيسيندا اولان پاليدين آلتيندا باسديريلدي. اورانين آدي اَلّون‌باکوت قويولدو.{ #اورادا بئر قوربانگاه دوزَلدئب، او يِرئن آديني «ائل‌بِيت‌ائل» قويدو، چونکي قارداشينين اَلئندن قاچاندا تاري اؤزونو اورادا يعقوبا ظاهئر اتمئشدي.6zg #يعقوب يانينداکي بوتون آداملارلا بئرلئکده کَنَعان تورپاغيندا اولان لوزا، يعني بِيت‌ائله گلدي.oyY #اونلار يولا دوشدولر. تاري اطراف شهرلرئن ساکئنلرئني دهشته سالميشدي و بونا گؤره ده اونلار يعقوبون اوغوللاريني تعقئب اتمه‌دئلر.Kx #اونلار يانلاريندا اولان بوتون اؤزگه بوت آللاهلاريني و قولاقلارينداکي گوشوارالاري يعقوبا وردئلر. يعقوب بونلاري شِکِم ياخينليغيندا اولان چؤل پوسته‌سي آغاجين آلتيندا باسديردي.wwi #قالخيب بِيت‌ائله گدک. اورادا بئر قوربانگاه دوزَلده‌جيم، او تارييا کی، دردلي گونومده منه جاواب وردی و گتدئيئم يولدا منئمله اولدو."v #يعقوب عايئله‌سئنه و اونونلا اولانلارين هاميسينا ددي: "يانينيزدا اولان اؤزگه بوت آللاهلاريني آتين و اؤزونوزو پاک ادئب، پالتارلارينيزي دَيئشئن.u ) #تاري يعقوبا ددي: "قالخيب بِيت‌ائله گت و اورادا قال. اورادا تارييابئر قوربانگاه دوزلت، او تارييا کی، قارداشين عئسونون اَلئندن قاچاندا سنه نظر سالدی."t% "آمّا اونلار ددئلر: "مگر بئزئم باجيميزلا بئر فاحئشه کئمي رفتار اتمه‌لي ائدی؟""%sE "يعقوب شمعونا و لاوئيه ددي: "اؤلکه‌ده ياشايان کَنَعانلي‌لاردان و پِرئزلئلردن منه ضئدّ نئفرت قالديريب منی بلايا سالدينيز. بئز ساييجا آزيق، اگر منئم ضئدّئمه بئرله‌شئب هوجوم اده‌لر، اؤزوم ده عايئلَمله بئرلئکده هلاک اولاجاغام."Ir "بوتون ماللاريني، اوشاقلاريني و آروادلاريني اسئر آپارديلار، اونلارين اِولرئنده اولان هر شيي غارت اتدئلر.>qw "اونلارين قويون-کِچئلرئني، مال- حيوانلاريني، اِششَکلرئني، شهرده و چؤلده‌کي اولان هر شيي گؤتوردولر.Up% "يعقوبون باشقا اوغوللاري اؤلَنلرئن يانينا گلدئلر و شهري غارت اتدئلر، چونکي باجيلارينين ناموسونا توخونموشدولار.o! "خَمورو و اوغلو شِکِمي ده اؤلدوردولر. دئناني شِکِمئن اِوئندن گؤتوروب گتدئلر.rn_ "اوچونجو گون اونلار حله ده آغري چکَرکَن، دئنا‌نين قارداشلاري، يعقوبون اوغوللاريندان ائکئسي، شمعون و لاوي، قيلينجلاريني گؤتوروب شوبهه قالديرمادان شهره گئردئلر و بوتون کئشئلري قيلينجدان کچئرتدئلر.9mm "شهرئن دروازاسيندان کچن هر کس خَمورا و اوغلو شِکِمه قولاق آسدي؛ شهرئن بوتون کئشئلري ختنه اولوندو.Wl) "مگر اونلارين سورولري، مولکلري و بوتون حيوانلاري بئزئم اولماياجاق؟ گلئن اونلارلا راضيلاشاق و اونلار ياشاسينلار."vkg "بو آداملار آنجاق بئر شرطله ياشاماغا و بئر خالق اولماغا راضي اولورلار کي، بئزئم ده بوتون کئشئلرئمئز، اونلار کئمي ختنه اولونسونلار.j ""بو آداملار بئزه دوستلوق گؤرسدئرلر. قوي بو اؤلکه‌ده ياشاييب تئجارت اتسئنلر. باخ، بو اؤلکه اونلار اوچون کئفايت قدر گِنئشدئر. اونلارين قيزلاريني اؤزوموزه آرواد آلاريق، اؤز قيزلاريميزي دا اونلارا اَره وره‌رئک.i7 "خَمور و اوغلو شِکِم اؤز شهرلرئنئن دروازاسينا گلدئلر و شهرئن آداملارينا بله ددئلر:_h9 "جاوان اوغلان بو ائشي درحال اتدي، چونکي يعقوبون قيزي چوخ خوشونا گلمئشدي. شِکِم آتاسينين اِوئنده لاپ حؤرمتلي آدام ائدي.igM "اونلارين سؤزلري خَمورون و اوغلو شِکِمئن خوشونا گلدي.f- "اگر بئزه قولاق آسماياسينيز و ختنه اولونماياسينيز، قيزيميزي گؤتوروب گده‌جيئک."Me "اؤز قيزلاريميزي سئزه اَره وره‌رئک، سئزئن قيزلارينيزي اؤزوموزه آلاريق و سئزئنله ياشاييب، بئر خالق اولاريق.*dO "آنجاق بئر شرطله سئزئنله راضي اولوروق: بوتون کئشئلرئنئز ختنه ادئلئب بئزئم کئمي اولسالار،uce "اونلارا ددئلر: "بئز بونو اده بئلمه‌رئک، باجيميزي ختنه اولونماميش بئر آداما اَره وره بئلمه‌رئک. بو بئزئم اوچون روسوايچيليق اولار.kbQ " يعقوبون اوغوللاري شِکِمه و اونون آتاسي خَمورا حئيله ائله جاواب وردئلر، چونکي شِکِم باجيلاري دئنا‌نين ناموسونا توخونموشدو.Na " مندن چوخلو باشليق و هدئيّه‌ ائسته‌يئن، منه ددئيئنئز هر شيي وره‌رم. آنجاق قيزي آرواد اولماق اوچون منه ورئن."N` " شِکِم قيزين آتاسينا و قارداشلارينا ددي: "سئزئن گؤزلرئنئزده لوطف تاپماق اوچون مندن نه ائستيه‌سئنئز، وره‌رم.2__ " ياشايين، اؤلکه ده سئزئن ائختئيارينيزدادير. بورادا ياشايين، تئجارت ادئن و مولک صاحئبي اولون."^/ " قوحوم اولون؛ اؤز قيزلارينيزي بئزه آرواد ورئن، بئزئم قيزلاريميزي اؤزونوزه آلين.\]3 "خَمور اونلارا بله ددي: "اوغلوم شِکِمئن قلبی قيزينيزا باغلانيب. خاهئش ادئرم، قيزي اونا آرواد اولماق اوچون وره‌سئنئز.e\E "يعقوبون اوغوللاري بونو اشئدئب چؤلدن گلدئلر. اونلار ناراحات اولوب چوخ قضبلندئلر. چونکي شِکِم يعقوبون قيزي ائله ياتاراق ائسرايئلئن حيثئيّتئني آياق آلتينا قويموشدو. بله بئر ائش اولمامالي ائدي.|[s "شِکِمئن آتاسي خَمور، يعقوبون يانينا گتدي کي، اونونلا دانيشسين.xZk "يعقوب قيزي دئنا‌نين زورلانديغيني اشئتدي، آمّا اوغوللاري چؤلده‌کي سورولري يانيندا اولدوقلاري اوچون، اونلار گلنه قدر ساکئت قالدي.[Y1 "شِکِم آتاسي خَمورا ددي: "بو قيزي منه آرواد آل."X1 "اونون قلبی يعقوبون قيزي دئنايا باغلاندي. شِکِم قيزي سِودي و اونونلا خوش دانيشدي.7Wi "او اؤلکه‌نئن آغاسي خئولي خَمورون اوغلو شِکِم، دئنا‌ني گؤرونجه اونو توتوب اونونلا زورلا ياتدي.V  "لئيه‌نئن يعقوبا دوغدوغو قيزي دئنا، او اؤلکه‌نئن قيزلاريني گؤرمَيه چيخدي. U !يعقوب اورادا بئر قوربانگاه قوروب، آديني «اِل اِلوهِه ائسرايئل» قويدو.CT !او، چاديريني قوردوغو يِر پارچاسيني شِکِمئن آتاسي خَمورون اوغوللاريندان يوز پارچا گوموشله ساتين آلدي.xSk !يعقوب پَدّان‌اَرامدان قاييتديقدان سونرا صاغ- سالامات کَنَعان تورپاغيندا اولان شِکِم شهرئنه گلدي و شهرئن موقابئلئنده ساکئن اولدو.UR% !يعقوب سوکّوتا کؤچوب، اؤزونه اِو تئکدي و سوروسونه طؤوله‌لر دوزلتدي. اونا گؤره ده بو يِرئن آديني سوکّوت قويدولار.NQ !عئسو او گون يولا دوشوب سِعئره قاييتدي.P+ !عئسو ددي: "منئمله اولان آداملارين بعضئسئني سنئنله قالماق اوچون قويوم."" يعقوب ددي: "بو نَيه لازيمدير؟ من آنجاق آغامين گؤزونده لوطف تاپماق ائسته‌يئرم."vOg !خاهئش ادئرم، آغام قولوندان قاباقدا گتسئن، من ده سورولرئن و اوشاقلارين يرئشئنه گؤره ياواش ياواش گله‌جيم. سِعئرده آغاما يتئشه‌رم."N% ! يعقوب اونا ددي: "آغام بئلئر کي، اوشاقلار ضعئفدئر، يانيمدا اولان قويون-کچي و مال-حيوان دا سودده‌دئر. سورولري بئر گون چوخ سورسه‌لر، هاميسي تلف اولار.oMY ! عئسو ددي: "کؤچ ادئب گِدَک. من سئزئن قاباغينيزدا گده‌جيم."L% ! خاهئش ادئرم، سنه گتئرئلن هدئيّه‌‌ني گؤتور. چونکي تاري منه لوطف اتدي و ائندي منئم هر شيئم وار."" يعقوب تأکئد اتدئکدن سونرا عئسو هدئيّه‌‌ني گؤتوردو.:Ko ! يعقوب ددي: "يوخ، خاهئش ادئرم، ائندي اگر گؤزونده لوطف تاپميشام، مندن بو هدئيّه‌‌ني گؤتور. چونکي سنئن اوزونو گؤرنده تارينين اوزونو گؤرموش سانديم، منی لوطفله قبول اتدئن. |~8||Qzz2yxBw vutysrqepo0nmllUkcjj:igff0ecc b\aa __S^^]t\[[1ZBYDXXWVUU(TAS'RQPPdOVN{MLKKBJjIvHHoGGGFEDDCBA5@??U==P3211{0//,.s-,q++,*j)(('%%2#""!i *?[x\^ c od1ydC *اونلاردان بئري گجه قالديغي يرده اِششه‌يئنه يِم ورمک اوچون چوواليني آچاندا، اؤز پولونو گؤردو؛ پول چووالين آغزيندا ائدي.  *قارداشلار تاخيللاريني اِششَکلرئنئن بِلئنه يوکله‌يئب، اورادان گتدئلر.%~E *يوسئف امر اتدي کي، اونلارين چوواللاري تاخيللا دولدورولسون، هر بئرئنئن وردئيي پول دا اؤز چووالينا قويولسون و اونلارا يول اوچون آذوقه ورئلسئن. بله ده ادئلدي.`}; *يوسئف اونلارين يانيندان قيراغا چکئلئب آغلادي. سونرا قارداشلارينين يانينا قاييديب اونلارلا صؤحبت اتدي. آرالاريندان شَمعونو گؤتوروب قارداشلارينين گؤزو قاباغيندا اونون اَل-قولونو باغلادي.K| *قارداشلار بئلمئردئلر کي، يوسئف اونلارين سؤزلرئني باشا دوشور، چونکي ترجومه‌چي واسئطه‌سئله دانيشيرديلار.{ *رِعوبئن اونلارا بله جاواب وردی: "مگر من دمه‌دئم اوشاغا پئسلئک اتمه‌يئن، لاکئن سئز منه قولاق آسمادينيز. ائندي اونون قانينا گؤره جزا چکئرئک."czA *اونلار بئربئرلرئنه ددئلر: "دوغرودان دا، بئز قارداشيميزين موقابئلئنده تقصئرکاريق. او بئزه يالوارديغي واخت چکدئيي اذئيّتي گؤردوک، لاکئن اونا قولاق آسماديق. بونا گؤره ده باشيميزا بو بلا گلدي."myU *سونرا کئچئک قارداشينيزي منئم يانيما گتئرئن. بلجه سؤزلرئنئزئن دوز اولدوغو بئلئنَر و سئز اؤلمزسئنئز."" قارداشلار بله ده اتدئلر. x; *اگر سئز دوز آدامسينيز، قوي قارداشلارينيزدان بئري حبس اولوندوغونوز يرده قالسين، او بئرئنئز گدئب، عايئله‌لرئنئزي آجليقدان قورتارماق اوچون تاخيل آپارين.5we *اوچونجو گون يوسئف اونلارا ددي: "ددئيئمه عمل ادئب جانينيزي قورتارين، چونکي من تاريدان قورخورام.Qv *يوسئف اوچ گون اونلاري زئنداندا ساخلادي.guI *آرانيزدان بئر نفري گؤنده‌رئن کي، قارداشينيزي گتئرسئن، لاکئن سئز بورادا ساخلاناجاقسينيز. او واخت سئزئن دوز ديئب-دِمه‌دئيئنئز بئلئنه‌جک. يوخسا فئرعونون جانينا آند اولسون کي، سئز جاسوسسونوز."wti *آمّا من سئزي بله ائمتاحان اده‌جيم: فئرعونون جانينا آند اولسون کي، کئچئک قارداشينيز بورايا گلمسه، سئز بورادان گده بئلميه‌جکسئنئز.use *يوسئف اونلارا ددي: "هر شي من ددئيئم کئمئدئر: سئز جاسوسسونوز،@r{ * اونلار ددئلر: "بئز قوللارين اون ائکي قارداشيق و کَنَعان تورپاغيندا بئر آدامين اوغوللاريييق. کئچئک قارداشيميز ائندي آتاميزين يانيندادير، لاکئن بئر قارداشيميز يوخا چيخيب."!q= * آمّا يوسئف اونلارا ددي: "خير، سئز اؤلکه‌نئن ضعئف يرلرئني اؤيرنمَک اوچون گلئبسئنئز."p- * بئز هاميميز بئر آدامين اوغوللاريييق. بئز دوز آداملاريق. قوللارين جاسوس ديئللر."o- * قارداشلاري اونا ددئلر: "خير ای آغاميز، قوللارين آنجاق ارزاق آلماق اوچون گلئبلر.n * يوسئف قارداشلاري باره‌ده گؤردويو يوخولاري خاطيرلاييب، اونلارا ددي: "سئز جاسوسسونوز، اؤلکه‌نئن ضعئف يرلرئني اؤيرنمَک اوچون گلئبسئنئز."vmg *يوسئف قارداشلاريني تانيدي، آمّا اونلار يوسئفي تانيماديلار.ylm *يوسئف قارداشلاريني گؤروب تانيدي، لاکئن اونلارلا ياد آدام کئمي رفتار ادئب برک دانيشدي. يوسئف اونلاردان سوروشدو: "هارادان گلئبسئنئز؟" اونلار جاواب وردئلر: "ارزاق آلماق اوچون کَنَعان تورپاغيندان گلمئشئک."$kC *يوسئف اؤلکه‌نئن باشچيسي ائدي و اؤلکه‌نئن بوتون اهالئسئنه ده تاخيلي اؤزو ساتيردي. يوسئفئن قارداشلاري گلئب اونون حوضوروندا اوزلرئني يره قويوب سجده اتدئلر.Qj *تاخيل آلماغا گلنلر آراسيندا، ائسرايئلئن اوغوللاري دا وار ائدي، چونکي کَنَعان تورپاغيندا دا آجليق حاکئم ائدي.yim *آمّا يعقوب يوسئفئن قارداشي بنيامئني، قارداشلاري ائله بئرلئکده گؤندرمه‌دي، چونکي فئکئرله‌شئردي کي، اونون باشينا بئر بلا گله بئلر.ihM *يوسئفئن اون قارداشي تاخيل آلماق اوچون مئصئره گتدئلر.`g; *سؤزونه داوام وردی: "باخ، من اشئتدئم کي، مئصئرده تاخيل وار، گدئب اورادان بئزئم اوچون تاخيل آلين کي، اؤلمه‌يئب ياشاياق."2f a *يعقوب بئلدي کي، مئصئرده تاخيل وار. او اؤز اوغوللارينا ددي: "نه اوچون بئربئرئنئزه باخيرسينيز؟""ceA )9بوتون اؤلکه‌لرئن آداملاري تاخيل آلماق اوچون مئصئره، يوسئفئن يانينا گلدئلر، چونکي بوتون ير اوزونده شئدّتلي آجليق ائدي.xdk )8بوتون ير اوزونده آجليق اولدو. يوسئف محصول اولان بوتون آنبارلاري آچيب، مئصئرلی‌لره تاخيل ساتيردي. مئصئر تورپاغيندا آجليق گوجلَندي.c )7بوتون مئصئر اَهالئسي آجليق چکنده، چؤرک اوچون فئرعونا فرياد اتدئلر. فئرعون بوتون مئصئرلی‌لره ددي: "يوسئفئن يانينا گدئن، اونون ددئيئني ادئن."hbK )6يوسئفئن ددئيي کئمي يدّي ائل آجليق باشلادي. بوتون اؤلکه‌لرده آجليق اولدو، لاکئن مئصئر تورپاغينين هر يرئنده ارزاق وار ائدي.Wa) )5مئصئر تورپاغيندا يدّي ائل بوللوق قورتاردي.<`s )4ائکئنجي اوغلونون آديني اِفرايئم قويدو، چونکي ددي: "تاري اذئيّت چکدئيئم تورپاقدا منی ثمره‌لي اتدي.z_o )3يوسئف ائلک اوغلونون آديني مِنَسّه قويدو، چونکي دمئشدي: "تاري بوتون زحمتئمي و آتامين اِوئنده‌کئلرئن هاميسيني ياديمدان چيخارتديردي."T^# )2آجليق ائللرئندن قاباق يوسئفئن ائکي اوغلو اولدو؛ اونلاري يوسئفه اون شهرئن کاهئني پوتي فِرانين قيزي آسنات دوغدو.%]E )1يوسئف دهنز قومو قدر چوخ تاخيل ييغدي و داها اونو حسابلامادي، چونکي سايي-حسابي يوخ ائدي..\W )0يوسئف يدّي ائلده مئصئر تورپاغيندا ييغيلميش بوتون محصولو بئر يره ييغدي. او، محصولو شهرلره قويدو. هر شهرئن اطرافيندا اولان زَمئده يِتئشَن محصولو او شهرده ساخلادي.][5 )/يدّي بوللوق ائلئنده تورپاق بول-بول محصول وردی.|Zs ).يوسئف مئصئر پادشاهي فئرعونون حوضوروندا اولارکن، اوتوز ياشيندا ائدي. يوسئف فئرعونون حوضوروندان چيخيب، بوتون مئصئر اؤلکه‌سئني گَزدي.3Ya )-فئرعون يوسئفئن آديني صافِنات‌پَنِه‌آخ قويدو و اون شهرئنئن کاهئني پوتئ‌فِرَعئن قيزي آسنَتي اونا آرواد اولماق اوچون وردی. يوسئف مئصئر اؤلکه‌سئني گَزمه‌يه چيخدي.EX ),فئرعون يوسئفه ددي: "من فئرعونام. بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنده هچ کس سنسئز اَلئني و يا آياغيني تَرپَتميه‌جک."W) )+فئرعون يوسئفي اؤزونون ائکئنجي آراباسينا مئندئردي و موقابئلئنده "دئز چؤکون!"" ديئب باغيريرديلار. بلجه او، يوسئفي بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه باشچي قويدو.iVM )*فئرعون اؤز نو بارماغيندان چيخارديب، يوسئفئن بارماغينا تاخدي، اونا ائنجه کتان پالتار گيئندئردي و بوينونا قيزيل زنجئر آسدي. U ))فئرعون يوسئفه ددي: "باخ، سني بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه باشچي تعيئن اتدئم."qT] )(سن منئم ساراي آداملاريما باشچيليق اده‌جکسن و بوتون خالقيم سنئن امرئنله ائداره اولوناجاق. من آنجاق تختده سندن بؤيوک اولاجاغام."`S; )'سونرا فئرعون يوسئفه ددي: "ائندي کي، تاري سنه بوتون بو شيلري بئلدئردي، دِمه‌لي، سنئن کئمي آغيلّي و بصئرتلي آدام يوخدور.>Rw )&فئرعون اعيانلارينا ددي: "مگر بو آدام کئتاپا بئله‌جيئک کی، اونون کئمی تارينين روحونا مالئک اولسون؟""gQI )%بو سؤزلر فئرعونون و اونون اعيانلارينين خوشونا گلدي.WP) )$بو آذوقه مئصئر تورپاغينا گلن يدّي ائل آجليق دؤورو اوچون احتئياط اولاجاق، مبادا اؤلکه اهالئسي آجليقدان قيريلسين." O )#قوي اونلار اوغورلو اولان بو ائللرئن بوتون محصوللاريني توپلاسينلار و تاخيلي آذوقه اولاراق شهرلرده فئرعونون نظارتي آلتيندا ييغيب ساخلاسينلار.nNW )"فئرعون امر اتسئن کي، اؤلکه‌ده مأمورلار قويولسون و يدّي ائل بوللوق زاماني مئصئر تورپاغينين محصوللارينين بِشده بئرئني ييغسين.5Me )!ائندي قوي فئرعون آغيلّي و بصئرتلي بئر آدام آختارسين، اونو مئصئر اؤلکه‌سئنه باشچي تعيئن اتسئن.%LE ) فئرعون يوخونو ائکي دفه گؤروب، چونکي تاري بله قرارا گلئب و تزلئکله بو ائشي گؤره‌جکدئر.7Ki )اؤلکه‌ده‌کي بوللوق اوندان سونرا گلن آجليق اوزوندن گؤرونميه‌جک، چونکي آجليق چوخ آغير اولاجاق.gJI )بوندان سونرا يدّي ائل آجليق گله‌جک. مئصئر اؤلکه‌سئنده اولان بوتون بوللوق ياددان چيخاجاق و آجليق اؤلکه‌ني اَلدن سالاجاق.kIQ )بوتون مئصئر تورپاغيندا يدّي ائل بؤيوک بوللوق اولاجاق.)HM )فئرعونا دِمَک ائسته‌دئيئم سؤزلر بونلاردير. تاري اتمک ائسته‌دئيي ائشي فئرعونا گؤرستدي.oGY )اونلاردان سونرا چيخان يدّي آريق، حالسيز ائنَک و شرق کوله‌يئندن يانميش بوش يدّي سونبول ده يدّي ائلدئر؛ يدّي ائل آجليق اولاجاق.1F] )يدّي بَسلَنمئش ائنَک يدّي ائلدئر، يدّي دولو سونبول ده يدّي ائلدئر؛ يوخولارين معناسي بئردئر.AE} )يوسئف فئرعونا ددي: "فئرعونون يوخولارينين بئر معناسي وار. تاري اتمک ائسته‌دئيي ائشي فئرعونا بئلدئردي.iDM )اؤلوشکه‌مئش سونبوللر يدّي ياخشي سونبولي اودّولار؛ بونلاري سِحربازلارا دانيشديم، آمّا منه معناسيني آچيقلايان تاپيلمادي."C3 )اونلاردان سونرا سولغون، اؤلوشکه‌مئش و شرق کوله‌يئندن يانميش يدّي سونبول بئتدي.B )گئنه يوخومدا گؤردوم کي، بئر ساپلاقدان يدّي دولو و ياخشي سونبول چيخدي.rA_ )لاکئن کؤک ائنَکلري اولدوقلاري حالدا، اونلاري يدئکلري حله ده بئلئنمئردي، چونکي اوّلکي کئمي حله ده آريق ائدئلر. او واخت اويانديم.k@Q )آريق و حالسيز ائنَکلر اَوّلکي يدّي کؤک ائنه‌يي يدئلر.|?s )اونلاردان سونرا آيري يدّي ائنَک چيخدي کي، آريق، چئرکئن، و حالسيز ائدئلر. بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنده بونلار کئمي آريق ائنَک گؤرمه‌مئشم.1>] )باخ، چايدان يدّي کؤک و بَسلَنمئش ائنَک چيخدي. اونلار قاميشليق ائچئنده اوتلاماغا باشلاديلار. = )فئرعون يوسئفه ددي: "يوخومدا گؤردوم کي، نئل چايينين ساحئلئنده دورموشام.<% )يوسئف فئرعونا جاواب وردی: "بو مندن ديئل، تاري فئرعونون خيئرئنه جاواب وره‌جک."t;c )فئرعون يوسئفه ددي: "بئر يوخو گؤرموشم، آنجاق اونو يوزان يوخدور. من سنئن بارَنده اشئتمئشم کي، بئر يوخو اشئتدئکده اونو يوزا بئلئرسن."z:o )فئرعون آدام گؤنده‌رئب يوسئفي چاغيرتدي. اونو تز زئنداندان چيخارتديلار. او، باشيني قيرخيب پالتاريني ديئشدي و فئرعونون حوضورونا گلدي.+9Q ) او بئزه نجه يوزدو، اِله ده اولدو: منی اؤز وظئفه‌مه قايتاردي، لاکئن باش چؤرکچئني آسديردي."R8 ) اورادا بئرلئکده، بئر عئبراني جاوان وار ائدي کي، کشئکچئلر ريئسئنئن قولو ائدي. بئز بو باره‌ده اونونلا دانيشديق، او دا يوخولاريميزي يوزدو، هر بئرئمئزه يوخوسونون معناسيني تشرئح اتدي.!7= ) بئز بئر گجه ائکئمئز ده يوخو گؤردوک، يوخولاريميزين هر بئرئسئنئن اؤز معناسي وار ائدي.96m ) بئر دفه فئرعون قوللارينا قضبلَندي و منئمله باش چؤرکچئني زئندانا، کشئکچئلر ريئسئنئن اوئنه سالدي.{5q ) باش ساقي فئرعونا بله ددي: "من بو گون اؤز گوناهيمي ياديما سالديم:4 )سحر اويانديقدا اونون جاني پرئشان ائدي. خبر گؤندرئب مئصئرئن بوتون سِحربازلاريني و بئلئجئلرئني چاغيردي. فئرعون اونلارا اؤز يوخوسونو دانيشدي، آمّا اونلارين آراسيندا فئرعونون يوخوسونو يوزان بئر آدام تاپيلمادي.?3y )اؤلوشکه‌مئش سونبوللر يدّي دولو و بؤيوک سونبولي اودّولار. او واخت فئرعون اوياندي؛ بو، بئر يوخو ائدي.2' )آمّا اونلاردان سونرا اؤلوشکه‌مئش و شرق کوله‌يئندن يانميش يدّي سونبول بئتدي.%1E )سونرا ياتيب ائکئنجي دفه بو يوخونو گؤردو: بئر ساپلاقدان يدّي دولو و ياخشي سونبول چيخدي.F0 )حالدان دوشموش و آريق ائنَکلر، بَسلَنمئش و کؤک اولان يدّي ائنه‌يي يدئلر. او واخت فئرعون يوخودان اوياندي./{ )اونلاردان سونرا نئل چاييندان يدّي ائنَک چيخدي کي، حالدان دوشموش و آريق ائدئلر. اونلار چايين ساحئلئنده‌کي ائنکلرئن يانيندا دايانديلار.1.] )باخ، چايدان يدّي بَسلَنمئش و کؤک ائنَک چيخدي. اونلار قاميشليق ائچئنده اوتلاماغا باشلاديلار..- Y )ائکي ائل تامام کچندن سونرا فئرعون بله بئر يوخو گؤردو: او، نئل چايينين ساحئلئنده دايانميشدي.s,a (آنجاق باش ساقي يوسئفي يادا سالمادي و اونو ياددان چيخارتدي.y+m (لاکئن باش چؤرکچئني آسديردي؛ هر شي يوسئفئن يوزدوغو کئمي اولدو.* (باش ساقئني ساقئلئيئنه قايتاردي و او، پئياله‌ني فئرعونون الئنه وردی،p)[ (اوچونجو گون، فئرعونون دوغوم گونو، او بوتون اعيانلارينا ضئيافت وردی. باش ساقئني و باش چؤرکچئني اعيانلارينين قاباغينا چيخارتدي.T(# (اوچ گون عرضئنده فئرعون سنئن باشيني بدنئندن آييراجاق، اؤزونو ده آغاجدان آساجاق و قوشلار سنئن اَتئني دئده‌جکلر."~'w (يوسئف بله جاواب وردی: "اونون يوزماسي بله‌دئر: اوچ سبد اوچ گوندور.f&G (لاپ اوستده‌کي سبدده چؤرکچئنئن فئرعون اوچون پئشئردئيي هر جور چؤرک وار. قوشلار باشيمين اوستونده‌کي سبددن اونلاري ييئردي."r%_ (باش چؤرکچي يوسئفئن يوخونو ياخشيليقلا يوزدوغونو گؤروب، اونا ددي: "آمّا من يوخودا گؤردوم کي، باشيمين اوستونده اوچ سبد آغ چؤرک وار.T$# (دوغرودان دا من عئبرانئلرئن تورپاغيندان اوغورلانميشام و بورادا دا زئندانا سالينماغا لايئق بئر ائش گؤرمه‌مئشم."W#) (آمّا سنئن وضعئيّتئن ياخشيلاشاندا منی يادينا سال و مهرئبانليق گؤرسد. حاقّيمدا فئرعونا دانيشيب منی بو يردن چيخارت. " ( اوچ گون عرضئنده فئرعون سني اوجالداجاق. سن ده اونون ساقئسي اولدوغون واختداکي کئمي، اَوّلکي قايديا گؤره فئرعونون پئياله‌سئني الئنه وره‌جکسن.w!i ( يوسئف اونا ددي: "اونون يوزماسي بله‌دئر: اوچ بوداق اوچ گوندور.c A ( فئرعونون پئياله‌سي منئم الئمده ائدي. اوزوملري گؤتوروب فئرعونون پئياله‌سئنه سيخديم و پئياله‌ني فئرعونون الئنه وردئم.";q ( تَنَکده اوچ بوداق وار ائدي. اونلاردا تومورجوقلار آچار-آچماز چئچکلَندي و سالخيم-سالخيم اوزوم وردی.9 ( باش ساقي يوخوسونو يوسئفه ددي: "يوخومدا گؤردوم کي، قاباغيمدا بئر اوزوم تَنه‌يي وار.' (اونلار يوسئفه ددئلر: "يوخو گؤرموشوک، لاکئن اونو يوزان يوخدور."" يوسئف اونلارا ددي: "مگر يوخو يوزماق تارينين ائشي ديئل؟ خاهئش ادئرم، اونو منه دانيشين."cA (يوسئف اونونلا بئرلئکده آغاسينين اوئنده زئنداندا اولان فئرعون اعيانلاريندان سوروشدو: "نئيه بو گون اوزونوز کَدَرلئدئر؟""xk (سحر يوسئف اونلارين يانينا گلدي و کَدَرلي اولدوقلاريني گؤردو.{q (بئر گون مئصئر پادشاهينين زئنداندا محبوس اولان ساقئسي و چؤرکچئسي يوخو گؤردولر. هر ائکئسي بئر گجه‌ده موختلئف تعبئرلي يوخولار گؤردولر.\3 (کشئکچئلر ريئسي يوسئفي اونلارا خئدمتچي تعيئن اتدي و يوسئف ده اونلارا خئدمت اتدي. اونلار بئر مودّت زئنداندا قالديلار.) (و اونلاري کشئکچئلر ريئسئنئن اِوئنده، يوسئفئن محبوس اولدوغو زئنداندا ساخلادي.vg (فئرعون بو ائکي اعيانينا؛ باش ساقئيه و باش چؤرکچئيه قضبلَندی* Q (بئر مودّت سونرا مئصئر پادشاهينين ساقئسي و چؤرکچئسي، آغالاري مئصئر پادشاهيني ائنجئتدئلر.zo 'زئندانين باش نظارتچئسي يوسئفئن ائختئياريندا اولان هچ نَيه نظارت اتمئردي، چونکي رب يوسئفله ائدي و اتدئيي هر ائشده اونا اوغور ورئردي.kQ 'زئندانين باش نظارتچئسي زئنداندا اولان بوتون محبوسلاري يوسئفئن ائختئيارينا وردی. اورادا گؤرولَن هر ائشه او باشچيليق ادئردي.G 'آمّا رب يوسئفله ائدي و اونا مهرئبانليق گؤرستدي. اونا زئندانين باش نظارتچئسئنئن گؤزونده لوطف قازانديردي.I 'آغاسي يوسئفي گؤتوروب، پادشاهين محبوسلارينين ساخلانديغي زئندانا تحوئل وردی. يوسئف اورادا زئنداندا قالدي.'I 'يوسئفئن آغاسي آروادينين "سنئن قولون منئمله بله رفتار اتدی" سؤزلرئني اشئدنده، قضبلَندي.  'سسئمي اوجالديب قيشقيرديغيم زامان، پالتاريني يانيمدا قويوب اشئيه قاچدي."6g 'سونرا اَرئنه ده بو سؤزلري ددي: "بئزه گتئردئيئن بو عئبراني قول، منی تحقئر اتمک اوچون يانيما گلدي. 'يوسئفئن آغاسي اِوه گلنه قدر، آرواد يوسئفئن پالتاريني اؤز يانيندا ساخلادي.& G 'او، سسئمي اوجالديب قيشقيرديغيمي گؤرنده، پالتاريني يانيمدا قويوب قاچدي و اشئيه چيخدي." 9 'اِو آداملاريني چاغيردي: "باخين، آغانيز بو عئبرانئني يانيميزا گتئرئب کي، بئزي تحقئر اتسئن. او منئمله ياتماق اوچون يانيما گلدي، آمّا من اوجادان قيشقيرديم.m U ' آرواد اونون پالتاريني اَلئنده قويوب قاچديغيني گؤرنده،H  ' آرواد اونون پالتاريندان توتوب ددي: "منئمله يات!"" يوسئف پالتاريني اونون اَلئنده قويوب قاچدي و اشئيه چيخدي.* O ' بئر گون يوسئف اؤز ائشئني گؤرمک اوچون اوه گئردي. ائچَرئده اِو آداملاريندان هچ کس يوخ ائدي.=u ' آرواد هر گون بونو يوسئفه ديئردي. لاکئن يوسئف اونونلا ياتماغا، حتّا بئرلئکده اولماغا راضي اولموردو.3a ' بو اوده مندن بؤيوک هچ کس ديئل و سندن باشقا هچ بئر شيي مندن قييمادي، چونکي سن اونون آرواديسان. بس من نجه بو بؤيوک پئسلئيي ادئب، تارينين ضئدّئنه گوناها باتا بئله‌رم؟""*O 'لاکئن يوسئف بوندان ائمتئناع ادئب، آغاسينين آروادينا ددي: "باخ، من بورادا اولارکن آغام اوئنده نه اولدوغونو بئلمئر و صاحئب اولدوغو هر شيي منئم ائختئياريما ورئب.  'بئر مودّت سونرا آغاسينين آروادينين گؤزو يوسئفه دوشوب ددي: "منئمله يات."# 'آغاسي صاحئب اولدوغو هر شيي يوسئفئن ائختئيارينا ورمئشدي، يدئيي يمکدن باشقا، اوئنده اولان هچ نَدن خبري يوخ ائدي. يوسئف گؤزل قامتلي و ياراشيقلي ائدي.E 'اِوئنئن و صاحئب اولدوغو هر شيئن ائختئياريني اونا ورن واختدان بَري، رب يوسئفه گؤره مئصئرلئنئن اِوئنه برکت وردی، اوئنده، زمئسئنده و صاحئب اولدوغو هر شيده ربّئن برکتي گؤروندو.+ 'يوسئف آغاسينين گؤزونده لوطف تاپدي و اونون شخصي خئدمتچئسي اولدو. آغاسي يوسئفي اوئنه نظارتچي تعيئن اتدي و صاحئب اولدوغو هر شيي اونون ائختئيارينا وردی.}u 'آغاسي گؤردو کي، رب اونونلادير و اتدئيي هر ائشده اونا اوغور ورئر.%E 'رب يوسئفله ائدي و او، ائشلرئنده اوغور قازاندي. يوسئف مئصئرلي آغاسينين اوئنده قاليردي.n Y 'يوسئف مئصئره آپاريلدي. فئرعونون بئر اعياني، کشئکچئلر ريئسي مئصئرلي پوطئفَر، اونو اورايا گتئرمئش ائسماعئللی‌لردن ساتين آلدي."~? &اوندان سونرا اَلئنده قيرميزي ائپ اولان قارداشي دوغولدو. اونون آديني زِرَخ قويدولار.t}c &آمّا او اوشاق اَلئني گري چکدي و قارداشي بئرئنجي چيخدي. ماما ددي: "اؤزونه نجه دِشئک آچدين؟" بونا گؤره ده اونون آديني پِرِص قويدولار.U|% &دوغوش واختيندا بئر اوشاق اَلئني چيخارتدي. ماما گؤتوروب اونون اَلئنه قيرميزي ائپ باغلادي و ددي: "اوّلجه بو چيخدي."a{= &تامار دوغاندا معلوم اولدو کي، بطنئنده اِکئز وار.hzK &يهودا بونلاري تانييب ددي: "او مندن حاقليدير، چونکي اونو اوغلوم شِلايا ورمه‌دئم."" يهودا اونونلا بئر داها ياخينليق اتمه‌دي.Ey &او اِشئيه چيخاريلديغي زامان قايناتاسينا خبر گؤندرئب ددي: "من بو شيلرئن صاحئبي اولان آدامدان بويلو اولدوم."" سونرا ددي: "خاهئش ادئرم، باخ گؤر، بو مؤهور، قايتان و عصا کئمئندئر؟""x1 &بوندان تخمئنن اوچ آي سونرا يهودايا بئلدئردئلر: "گلئنئن تامار فاحئشه‌لئک ادئب، هم ده بو فاحئشه‌لئکدن بويلو اولوب."" يهودا ددي: "اونو چيخارديب يانديرين."ywm &يهودا ددي: "قوي بو شيلر اونونکو اولسون، مبادا بئز بو ائشدن روسواي اولاق. باخ من بو کچي بالاسيني اونا گؤندردئم، آمّا سن اونو تاپمادين."tvc &او، يهودانين يانينا قاييديب ددي: "اونو تاپا بئلمه‌دئم. بوندان علاوه او يرئن آداملاري دا ددئلر کي، "بورادا معبد فاحئشه‌سي يوخدور."u) &آروادين اولدوغو يرئن آداملاريندان سوروشدو: "عِنايئمده يول قيراغيندا اولان معبد فاحئشه‌سي هارادادير؟" اونلار ددئلر: "بورادا معبد فاحئشه‌سي يوخدور."mtU &يهودا آروادين اَلئندن گئرووونو آلماق اوچون اَدولّلاملي دوستونون واسئطه‌سئله کچي بالاسيني گؤندردي. آمّا او، آروادي تاپمادي.s &سونرا تامار قالخيب گتدي و روبندئني گؤتوروب دوللوق پالتاريني گِيدي.2r_ &يهودا سوروشدو: "گئروو اولاراق سنه نه ورئم؟" آرواد ددي: "اؤز نو، قايتانيني و اَلئنده اولان عصاني."" يهودا بونلاري آروادا ورئب، اونونلا ياتدي. آرواد اوندان بويلو اولدو.Hq &يهودا ددي: "سورودن بئر کچي بالاسي گؤندره‌رم."" او ددي: "اونو گؤندرَنه قدر منه گئروو اولاراق بئر شي ورَرسن؟"" p; &يهودا يولونو اونا طرف ساليب ددي: "لوطفن ائجازه ور، سنئنله ياتيم."" آمّا اونون اؤز گلئني اولدوغونو بئلمه‌دي. آرواد ددي: "منئمله ياتماق اوچون منه نه ورئرسن؟""o% &يهودا اونو گؤرنده اله بئلدي کي، بئر فاحئشه آرواددير، چونکي اوزونو اؤرتموشدو.n &تامار دوللوق پالتاريني اَينئندن چيخارديب روبند اؤرتدو و بورونوب، تئمه‌ناعيا گدن يولدا اولان عِنايئم دروازاسينين يانيندا اوتوردو. چونکي او گؤروردو کي، شِلا بؤيويوب، لاکئن او حله ده شِلايا اَره ورئلمه‌يئب.m & تامارا بئلدئردئلر: "باخ قايناتان سوروسونو قيرخماق اوچون تئمه‌ناعيا گلئر."Ol & اوزون مودّتدن سونرا شوعه‌نئن قيزي اولان يهودانين آروادي اؤلدو. يهودا ماتم قورتاراندان سونرا، دوستو اَدوللاملي خئره ائله بئرلئکده تئمه‌ناعيا، سوروسونو قيرخانلارين يانينا گتدي.@k{ & يهودا گلئني تامارا ددي: "اوغلوم شِلا بؤيوينه قدر آتانين اِوئنده دول اولاراق قال."" يهودا فئکئرلشدي کي، شِلا دا قارداشلاري کئمي اؤله بئلر. تامار گدئب آتاسينين اِوئنده قالدي.j{ & اونون اتدئيي بو ائش ربّئن گؤزونده پئس اولدو و رب اونو دا اؤلدوردو. M~}}|{zVyxvut`ts5rlqqpnnmllKjiibhgeeeccba:`]_^H]\\ [OZY:XWgVU?T9SNRQmPP`ONMLLMKJJIMH GFED.CBB7AA>@6?? >=DY ,او ددي: "بو ائش مندن عئراق اولسون. آنجاق يانيندا کاسا تاپيلان آدام منه قول اولاجاق، لاکئن سئز صاغ-سالامات آتانيزين يانينا گدئن."==u ,يهودا ددي: "آغاما نه ديئم، نه دانيشيم؟ اؤزوموزو نجه تمئزه چيخاردا بئله‌رئک؟ تاري اؤز قوللاريندا تقصئر گؤردو. باخ، بئز ده، يانيندا کاسا تاپيلان آدام دا آغاميزين قولويوق."G< ,يوسئف اونلارا ددي: "بو نه ائشدئر کي، گؤروبسونوز؟ گومان اتمه‌دئنئز کي، منئم کئمي بئر آدام فال توتا بئلر؟""^;7 ,يهودا قارداشلاري ائله بئرلئکده يوسئفئن اِوئنه گلدي. او حله ده اورادا ائدي. اونلار يوسئفئن قاباغيندا يِره قاپانديلار.:! , قارداشلار پالتاريني جيرديلار و هر بئري اِششه‌يئني يوکله‌يئب شهره قاييتدي.89k , اِو نظارتچئسي بؤيوکدن باشلاييب کئچئيه قدر اونلاري آختاردي و کاسا بِنيامئنئن چوواليندا تاپيلدي.8 , اونلارين هر بئري تَلَسئک چوواليني يِره اِندئردي و چووالينين آغزيني آچدي.7y , او ددي: "ياخشي، قوي سئز دئيَن کئمي اولسون: بو کئمئن يانيندا تاپيلسا، او منه قول اولسون، لاکئن قالانلارينيز تقصئرکار ساييلماياجاقسينيز."96m , بو شي قوللارينين هانسيندان تاپيلسا، قوي او آدام اؤلومه ورئلسئن، قالانيميز دا آغاميزا قول اولاق."5 ,باخ، بئز چوواللاريميزين ائچئنده تاپديغيميز پولو کَنَعان تورپاغيندان سنه گری قايتارديق. آغانين اوئندن نجه قيزيل و يا گوموش اوغورلايا بئله‌رئک؟)4M ,قارداشلار اونا ددئلر: "نه اوچون آغام بله سؤزلر دانيشير؟ بو ائش قوللاريندان اوزاق اولسون.Y3- ,اِو نظارتچئسي اونلارا چاتدي و بو سؤزلري ددی.-2U ,مگر بو کاسا آغامين ائچدئيي و اونونلا فال توتدوغو کاسا ديئل؟ بونو اتمکله پئسلئک ادئبسئنئز."_19 ,اونلار شهردن تزه چيخميشديلار و اوزاق ديئلدئلر کي، يوسئف اؤز اِو نظارتچئسئنه ددي: "قالخ او آداملارين دالينجا گت و اونلارا چاتديغين زامان بله دِه: نه اوچون ياخشيليغا پئسلئکله جاواب وردئنئز؟{0q ,سحر آچيلاندا بو آداملار اِششَکلرئله بئرلئکده يولا سالينديلار.g/I ,هاميسيندان کئچئيئنئن چووالينين آغزينا، منئم گوموش کاسامي و تاخيل عوضئنه ورئلن پولو قوي."" او، يوسئفئن ددئيي سؤزه عمل اتدي..  ,يوسئف اؤز اِو نظارتچئسئنه امر وردی: "بو آداملارين چوواللاريني گوجلري چاتانا قدر ارزاقلا دولدور و هر کسئن پولونو اؤز چووالينين آغزينا قوي.K- +"يوسئفئن قاباغينداکي يمکلردن اونلارا پاي آيريلدي. لاکئن بِنيامئنئن پايي اونلارين هر بئرئنئن پاييندان بش قات آرتيق ائدي. اونلار يِيئب-ائچدئلر و اونونلا برابر خوش واخت کچئرتدئلر.U,% +!قارداشلار بؤيوکدن-کئچئيه دوغوم حاقلارينا گؤره اونون حوضوروندا اوتوردولار. اونلار بئربئرلرئنه حيرتله باخديلار._+9 + يِمه‌يي اونا آيريجا، قارداشلارينا آيريجا، اونونلا بئرلئکده يئين مئصئرلی‌لره آيريجا قويدولار، چونکي مئصئرلئلر عئبرانئلرله بئرلئکده يمک يمزدئلر؛ بو، مئصئرلئلر اوچون ائيرنج بئر شي ائدي.m*U +سونرا اوزونو يويوب چيخدي، اؤزونه گلئب ددي: "يمک گتئرئن."I) +يوسئف تَلَسئک اورادان چيخدي، چونکي اوره‌يي سيزيلدادي، اونو آغلاماق توتدو و اوتاغا گئرئب، اورادا آغلادي.D( +يوسئف باشيني قالديراندا اؤز آناسينين اوغلو اولان قارداشي بِنيامئني گؤروب ددي: "منه دِدئيئنئز لاپ کئچئک قارداشينيز بودور؟" سونرا بِنيامئنه ددي: "تاري سنه لوطف اتسئن، اوغلوم."8'k +اونلار ددئلر: "سنئن قولون آتاميز سالاماتدير، حله ده ياشايير."" اونلار يوسئفه اَيئلئب سجده اتدئلر.-&U +يوسئف اونلارين کِفئني سوروشوب ددي: "او دِدئيئنئز قوجا آتانيز سالاماتدير؟ حله ده ياشايير؟""C% +يوسئف اِوه گلنده اونلار هدئيّه‌ني اِوه گتئرئب اونا تقدئم اتدئلر، اونون حوضوروندا يِره قدر اَيئلدئلر.A$} +قارداشلار، يوسئف ناهارا گلنه قدر، هدئيّه‌ني حاضيرلاديلار، چونکي اورادا يمک يئيه‌جکلرئني اشئتدئلر.J# +او آدام، قارداشلاري يوسئفئن اِوئنه گتئردي. آياقلاريني يوماق اوچون اونلارا سو وردی و اِششَکلرئنه يِم وردی.C" +اِو نظارتچئسي ددي: "ناراحات اولمايين، قورخمايين. اؤزونوزون و آتانيزين تاريسي سئزه چوواللارينيزدا خزئنه وردی. پولونوز منه گلئب چاتدي."" سونرا شَمعونو اونلارين يانينا گتئردي.Y!- +ارزاق آلماق اوچون اؤزوموزله آيري پول دا گتئرمئشدئک. آمّا بئلمئرئک کي، پولوموزو کئم بئزئم چوواللاريميزا قويموشدو."L  +آمّا گجه قالديغيميز يِره چاتديغيميز زامان، چوواللاريميزي آچيب گؤردوک کي، هر بئرئمئزئن پولو تامام-کامال چوواللاريميزين ائچئنده‌دئر. ائندي اونو اؤز اَللرئمئزله گري قايتاريريق.{q +"ای آغاميز، بئز کچن دفه دوغرودان دا ارزاق آلماق اوچون گلمئشدئک.7 +اونلار يوسئفئن اِو نظارتچئسئنه ياخينلاشديلار و اِوئن آستاناسيندا اونا بله ددئلر:7i +قارداشلار يوسئفئن اِوئنه آپاريلديقلاري اوچون قورخوب ددئلر: "کچن دفه چوواللاريميزدا گري قايتاريلميش پول اوستونده آپاريليريق. او ائسته‌يئر کي، بئزئم ضئدّئمئزه بهانه تاپيب اوستوموزه دوشسون، بئزي اؤزونه قول اتسئن و اِششَکلرئمئزي آلسين." +او آدام يوسئفئن ددئيئنه عمل اتدي؛ بو آداملاري يوسئفئن اِوئنه آپاردي.! +يوسئف بِنيامئني اونلارلا برابر گؤرنده اؤز اِو نظارتچئسئنه ددي: "بو آداملاري اِوه آپار و حيوان کسئب حاضيرلا، چونکي اونلار منئمله ناهار يئيه‌جکلر."}u +قارداشلار اؤزلرئله بو هدئيّه‌ني ائکي قات پوللا گؤتوردولر. بِنيامئني ده گؤتوروب قالخديلار و مئصئره گلئب، يوسئفئن حوضوروندا دوردولار.W) +قادئری‌موطلق تاري او آدامدا سئزئن حاقّينيزدا مرحمت اويانديرسين، او دا او بئري قارداشينيزي و بِنيامئني سئزه تحوئل ورسئن. منه گلئنجه، اگر من اوشاقلاريمدان محروم اولاجاغام، قوي اولوم."ue + قارداشلارينيزي گؤتورون، قالخين و او آدامين يانينا قاييدين.iM + اؤزونوزله ائکي قات پول گؤتورون. چوواللارينيزين ائچئنده گري قايتاريلميش پولو اؤز اَللرئنئزله قايتارين، بلکه بئر سهو اولوب.{ + آتالاري ائسرايئل اونلارا ددي: "اگر بله‌دئر، اوندا بونو ادئن: توربالارينيزدا بو تورپاغين لاپ ياخشي محصوللاريندان او آداما هدئيّه اولاراق بئر قدر بالزام، بئر قدر بال، کتئره، عطرئيّات، پوسته و بادام گؤتورون.iM + اگر يوباتماسايديق، ائندي ائکي دفه گدئب-قاييتميشديق." + من اونا ضامئن دورورام، اونو مندن طلب ادرسن. اگر اونو سنئن يانينا گتئرئب قاباغيندا دايانديرماسام، عؤمروم بويو قاباغيندا تقصئرکار اولاجاغام.iM +سونرا يهودا آتاسي ائسرايئله ددي: "اوشاغي منئمله گؤندر کي، قالخيب گدک. بئز ده، سن ده، اوشاقلاريميز دا اؤلمه‌يئب صاغ قالاريق.:o +اونلار ددئلر: "او آدام اؤزوموز و عايئله‌مئز باره‌ده دفه‌لرله بئزدن بله سوآللار سوروشدو: «آيا آتانيز حله صاغدير؟ آيا آيري قارداشينيز دا وار؟» بئز ده اونون بو سوآللارينا جاواب وردئک. مگر آغليميزا گلردي کي، «قارداشينيزي گتئرئن» دئيه‌جک؟""'I +ائسرايئل ددي: "نئيه او آداما داها بئر قارداشينيز اولدوغونو بئلدئرئب منه پئسلئک اتدئز؟""b? +لاکئن اگر اونو گؤندرميه‌سن، گتميه‌جيئک، چونکي او آدام بئزه ددی کي، «قارداشينيز سئزئنله گلمسه، گؤزومه گؤرونمه‌يئن.»""jO +اگر سن قارداشيميزي گؤندره‌سن، گدئب سنه ارزاق آلاريق.E +يهودا اونا بله ددي: "او آدام بئزه برک ائخطار ورئب کي، اگر قارداشينيز سئزئنله گلمسه، گؤزومه گؤرونمه‌يئن.V ' +قارداشلارين مئصئردن گتئردئيي بوغدا يِيئلئب قورتاراندا، آتالاري اونلارا ددي: "گئنه گدئب، بئزه بئر آز ارزاق آلين."N   +کَنَعان تورپاغيندا آجليق گوجلَنمئشدي.f G *&يعقوب ددي: "اوغلوم سئزئنله گتمَيه‌جک، چونکي اونون قارداشي اؤلوب و تک قاليب. اگر گتدئيئنئز يولدا اونون باشينا بئر بلا گلسه، منئم آغ ساچلي باشيمي کَدَر ائچئنده اؤلولر دئيارينا اندئره‌جکسئنئز." { *%رِعوبئن آتاسينا بله ددي: "اگر اونو سنئن يانينا گتئرمَسَم، ائکي اوغلومو اؤلدورَرسن. اونو منئم ائختئياريما ور، من ده اونو سنه قايتارارام."3 a *$آتالاري يعقوب اونلارا ددي: "سئز منی اؤولادسيز قويدونوز. يوسئف يوخ، شَمعون يوخ، بِنيامئني ده آپاراجاقسينيز. ائسته‌يئرسئنئز بوتون بونلاري منئم باشيما گتئره‌سئنئز." *#قارداشلار چوواللاريني بوشالدارکن گؤردولر کي، هر کسئن چوواليندا پول کئسه‌سي وار. اؤزلري و اونلارين آتاسي پول کئسه‌لرئني گؤرنده قورخدولار.B *"سونرا کئچئک قارداشينيزي يانيما گتئرئن. او زامان سئزئن جاسوس يوخ، دوز آدام اولدوغونوزو بئله‌جيم. او واخت قارداشينيزي سئزه تحوئل وره‌جيم و اؤلکه‌ده آل-وِر اده بئلرسئنئز.»""dC *!او اؤلکه‌نئن باشچيسي اولان آدام بئزه ددي: «سئزئن دوز آدام اولدوغونوزو بوندان بئله‌جيم: قارداشلارينيزدان بئرئني يانيمدا قويوب، عايئله‌لرئنئزي آجليقدان قورتارماق اوچون تاخيل گؤتوروب گدئن.}u * بئز بئر آتانين اوغوللاري، اون ائکي قارداشيق. بئر قارداشيميز يوخا چيخيب، لاپ کئچئيي ده ائندي کَنَعان تورپاغيندا آتاميزين يانيندادير.»Y- *اونا ددئک: «بئز دوز آداملاريق، جاسوس ديئلئک.#A *"او اؤلکه‌نئن باشچيسي اولان آدام برک دانيشدي، بئزي اؤلکه‌يه گلن جاسوسلار حساب اتدي.B *اونلار کَنَعان تورپاغينا، آتالاري يعقوبون يانينا گلدئلر و باشلارينا گلن بوتون حکايه‌لري اونا ددئلر:tc *او، قارداشلارينا ددي: "پولوم اؤزومه قايتاريليب، باخين، او، چوواليمين ائچئنده‌دئر."" قارداشلارين اوره‌يي ائضطئرابا دوشدو و تئتره‌يه-تئتره‌يه بئربئرلرئنه ددئلر: "تاري بئزئم باشيميزا نه ائش گتئردی؟"" ~f}}r|W{zyxxvv tsqQpogn:m>kkiihffe:dscba`_^^]*\ [,ZYXXLWUV TSRQ6P\ONNlMLLYK=<;L:987[665?4432 00A/u.B-,+ *}('&&"$W##"!9 x%m{4up\ : { % ]c;z"? موسا اطرافينا باخيب هچ کسئن اولماديغيني گؤرنده، مئصئرلئني اؤلدوروب قومدا گئزلَتدي..W موسا بؤيودوکدن سونرا، بئر دفه اؤز خالقينين يانينا گتدي و اونلارين آغير زحمتئني گؤردو. و بئر مئصئرلئيه راست گلدي کي، اونون خالقيندان اولان بئر عئبرانئني دؤيوردو. اوشاق بؤيودو و آرواد اونو فئرعون قيزينين يانينا آپاردي و اوشاق اونون اوغلو اولدو. و او، اوشاغين آديني موسا قويوب ددي: "چونکي اونو سودان چيخارتديم."mU فئرعونون قيزي اونا ددي: "بو کؤرپه‌ني گؤتور و منئم اوچون اَمئزدئر، سنئن اوجرتئني وره‌رم"". آرواد کؤرپه‌ني گؤتوروب اَمئزدئردي.فئرعونون قيزي اونا ددي: "گت."" قيز دا گدئب کؤرپه‌نئن آناسيني چاغيردي.$Cاو واخت کؤرپه‌نئن باجيسي فئرعونون قيزيندان سوروشدو: "ائسته‌يئرسئنئز گدئم سئزئن اوچون عئبراني آروادلاريندان بئر دايه چاغيريم کي، کؤرپه‌ني اَمئزدئرسئن؟""vgسبدئن آغيزيني آچديقدا کؤرپه‌ني گؤردو. اوشاق آغلاييردي. فئرعون قيزي اونا رحمي گلدئيئندن، ددي: "بو عئبراني اوغلانلاريندان بئرئدئر."&Gفئرعونون قيزي يويونماق اوچون چايا گئردي. کنئزلري چايين قيراغيندا گزئردئلر. فئرعونون قيزي قاميشلارين آراسيندا سبدي گؤروب، کنئزئني گؤندردي کي، اونو گتئرسئن./کؤرپه‌نئن باجيسي اوزاقدا دوروب باخيردي کي، اونون باشينا نه گله‌جَيئني گؤرسون.Rآمّا بوندان آرتيق اونو گئزلي ساخلايا بئلمه‌دئيئندن، قاميشدان بئر سبد گؤتوروب قير و قَطرانلا بورودو، کؤرپه‌ني سبدئن ائچئنه قويوب، نئل چايين قيراغينداکي قاميشليغين آراسينا قويدو.;qآرواد بويلو اولوب، بئر اوغلان دوغدو. آرواد اوشاغين گؤزل اولدوغونو گؤردوکده، اونو اوچ آي گئزلَتدي.i Oلاوي قبئله‌سئندن بئر کئشي لاوئلي بئر قيزلا اِولَندي. 3او واخت فئرعون بوتون خالقينا امر ادئب ددي: "عئبرانئلردن دوغولان هر اوغلان اوشاغي گرک نئل چايينا آتيلسين! و قيز دوغولان هر اوشاغي گرک دئري ساخلاياسينيز." #مامالارين تاريدان قورخدوقلارينا گؤره، تاري بو مامالارا دا عايئله نصئب اتدي.u gتاري مامالارا ياخشيليق اتدي و خالق چوخاليب، داها قووّتلندي.} wمامالار فئرعونا جاواب وردئلر: "چونکي عئبراني آروادلار، مئصئرلي آروادلار کئمي ديئللر. اونلار داها گوجلودورلر و ماما گلمه‌دن دوغورلار."b Aبلجه مئصئر پادشاهي مامالاري چاغيرتديريب، اونلارا ددي: "نئيه بله ادئبسئنئز؟ نئيه اوغلان اوشاقلاريني صاغ بوراخيبسينيز؟""  آمّا مامالاردا تاري قورخوسو وار ائدي. بونا گؤره ده مئصئر پادشاهينين اونلارا امر اتدئيي کئمي اتمه‌دئلر و اوغلان اوشاقلاريني صاغ بوراخديلار.  )اونلارا ددي: "عئبراني آروادلاريني دوغوزدوراندا، دوغوم صَندلئسئنده باخين: اگر اوشاق اوغلان اولسا، اونو اؤلدورون، آمّا اگر قيز اولسا، قويون ياشاسين."  او زامان مئصئر پادشاهي، شئفرا و پوعا آدلانان عئبراني مامالارلا دانيشيب،  )اونلارين حياتلاريني پالچيق و کرپئج کئمي آغير ائشلرله آجي اتدئلر و هر جور زمي ائشلری‌ و آغير زحمتلرله ائسرايئل اؤولادلارينين حياتلاريني زهر اتدئلر.E   اونلاري آمانسيزجا چاليشديرديلار.   آمّا مئصئرلئلر ائسرايئل اؤولادلارينا نه قدر اذئيّت وردئلر، اونلار او قدر چوخاليب ياييلديلار. اونا گؤره ده ائسرايئل اؤولادلاريندان دهشته دوشوب،   بلجه مئصئرلئلر ائسرايئل اؤولادلارينين اوستونه ائش نظارتچئلري قويدولار کي، آغير ائشلرله اونلاري ذلئل اتسئنلر. ائسرايئل اؤولادلاري فئرعون اوچون پئتوم و رَعمِسِس آدلانان شهرلر تئکدئلر کي، اونون آنبارشهرلري ائدي.' K گلئن اونلارلا اولان رفتاريميزدا حئکمتلي اولاق، مبادا چوخالسينلار و موحارئبه واختي دوشمنلرئمئزله بئرله‌شئب، بئزه ضئدّ ووروشسونلار و اؤلکه‌ني ترک اتسئنلر."  او، خالقينا ددي: "باخين، ائسرايئل خالقي ساييجا بئزدن چوخ و داها قووّتلئدئر.m Wمئصئرده تزه بئر پادشاه تخته چيخدي کي، يوسئفي تانيميردي.S #لاکئن ائسرايئل اؤولادلاري آرتديلار، تؤره‌يئب چوخالديلار، چؤخ قووّتلي اولدولار، و اؤلکه اونلارلا دولوب داشدي.m Wيوسئف اؤلدو، قارداشلاري و او نسلئنئن هاميسي دا اؤلدولر. {يعقوبون نسلئندن گلنلر يتمئش نفر ائدئلر. يوسئف آرتيق مئصئرده ائدي.4 gدان، نَفتالي، جاد، آشِر،= yيئسّاکار، زِبولون، بِنيامئن،> {رِعوبئن، شَمعون، لاوي، يهودا،:~ sائسرايئل اؤولادلارينين آدلاري کي، عايئله‌لري ائله، يعقوبلا بئرلئکده مئصئره گلدئلر، بونلار ائدي:} 2يوسئف يوز اون ياشيندا اؤلدو. اونو مئصئرده مومئيالاييب بئر تابوتا قويدولار.| 2سونرا يوسئف ائسرايئلئن اؤولادلارينا آند ائچدئرئب ددي: "تاري آرخايين سئزه نظر سالاجاق. گدن زامان منئم سوموکلرئمي ده بورادان چيخاردارسينيز."?{y 2بئر گون يوسئف قارداشلارينا ددي: "من اؤلورَم، آمّا تاري آرخايين سئزه نظر سالاجاق. او سئزي بو اؤلکه‌دن ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا ورمک اوچون آند ائچدئيي تورپاغا آپاراجاق."[z1 2او، اِفرايئمئن اوچونجو نسئل اؤولادلاريني گؤردو. مِنَسّه‌نئن اوغلو ماکئرئن اؤولادلاري دا يوسئفئن اَلئنده دوغولدو.y 2يوسئفئن و آتاسينين نسلی مئصئرده ساکئن اولدو. يوسئف يوز اون ائل عؤمور سوردو.Kx 2داها قورخمايين، من هم سئزي، هم ده اؤولادلارينيزي ساخلاياجاغام."" يوسئف اونلارا مهرئبان سؤزلرله تسلّی وردی. w 2باخين، سئز منئم حاقّيمدا پئس فئکره دوشدونوز، لاکئن تاري اونو ياخشي ائشه چِوئردي کي، بو گون گؤردويونوزو اتسئن و چوخلو آدامين حياتيني قوروسون.ovY 2يوسئف اونلارا ددي: "مگر من تارييام کي، مندن قورخورسونوز؟Ku 2سونرا قارداشلاري اؤزلري يوسئفئن يانينا گدئب، قاباغيندا يره قاپانديلار و ددئلر: "باخ، بئز سنئن قوللارينيق."Gt 2يوسئفه بله ديئن: «باخ سندن خاهئشئم بودور کي، قارداشلارينين گوناهيني و تقصئرئني باغيشلاياسان. آخي اونلار سنه پئسلئک ادئبلر. خاهئش ادئرئک، سن آتانين تاريسينين قوللاري اولان بئز قارداشلارينين گوناهيني باغيشلا.»" بو سؤزلر يوسئفه چاتاندا او آغلادي.s% 2بونا گؤره ده يوسئفه خبر گؤندردئلر: "آتان اؤلوموندن قاباق بئزه وصئيّت اتدي کي،>rw 2آتالاري اؤلَندن سونرا يوسئفئن قارداشلاري اؤز آرالاريندا ددئلر: "بلکه يوسئف بئزئم ضئدّئمئزه کئن ساخلايير. اگر اونا اتدئيئمئز پئسلئيه گؤره بئزدن قئصاص آلسا، نه اده‌رئک؟""vqg 2يوسئف آتاسيني دفن اتدئکدن سونرا هم اؤزو، هم قارداشلاري، هم ده اونونلا بئرلئکده آتاسينين دفنئنه گلنلرئن هاميسي مئصئره قاييتديلار.p 2 اونو کَنَعان اؤلکه‌سئنه گتئرئب، مَمرِه‌نئن ياخينليغينداکي ماکپِلا زمئسئنده اولان ماغارادا باسديرديلار. ائبراهئم بئر واخت بو ماغاراني قَبئر دوزلتمک اوچون زمي ائله بئرلئکده خئتلي عِفروندان ساتين آلميشدي.o 2 يعقوبون اوغوللاري آتاسينين وصئيّتئني امر اتدئيي کئمي يرئنه يتئردئلر.n 2 او اؤلکه‌نئن اهالئسي اولان کَنَعانليلار، آتاد خرمنئنده‌کي ياسي گؤرنده ددئلر: "گؤر مئصئرلئلر نجه بؤيوک ماتم ائچئنده‌دئرلر."" اونا گؤره ده اوردون چايينين او بئري طرفئنده‌کي بو يِره آبِل‌مئصرايئم آدي ورئلدي.}mu 2 اونلار اوردون چايينين او بئري طرفئنده، آتاد خرمنئنه چاتاندا چوخ آجي و بؤيوک ماتمله ياس توتدولار. يوسئف آتاسي اوچون يدّي گون ياس توتدو.,lS 2 اونلارلا بئرلئکده عارابالار و آتليلار دا يولا چيخميشدي، اونا گؤره ده دسته چوخ بؤيوک ائدي./kY 2يوسئفئن بوتون اِو آداملاري، قارداشلاري و آتاسينين اِو آداملاري اونونلا گتدئلر. گوشِن وئلايتئنده آنجاق اوشاقلاريني، قويون-کِچئلرئني و مال-حيوانلاريني قويدولار.Hj 2بِلَجه، يوسئف آتاسيني باسديرماغا گتدي. فئرعونون بوتون اعيانلاري، سارايين و مئصئرئن بوتون آغساقّاللاري،vig 2فئرعون ددي: "گت، آتانين سنه آند ائچدئردئيي کئمي اونو باسدير."Nh 2آتام منی آند ائچدئرئب دمئشدي: «باخ، من اؤلورَم. کَنَعان تورپاغيندا اؤزوم اوچون قبئر قازميشام، منی اورادا باسدير.» ائندي قوي او منه ائجازه ورسئن کي، گدئب آتامي باسديريم و قاييديم."g} 2ياس گونلري قورتاراندان سونرا، يوسئف، فئرعونون ساراي آداملارينا دانيشيب ددي: "اگر گؤزونوزده لوطف تاپميشام، خاهئش ادئرم فئرعونا ديئن کي،lfS 2بو ائش قيرخ گونه گؤرولدو، چونکي مومئيالاماق اوچون اله بئر مودّت لازيم ائدي. مئصئرلئلر يتمئش گون ائسرايئل اوچون ياس توتدولار.De 2سونرا حکئم خئدمتچئلرئنه امر اتدي کي، آتاسينين جسدئني مومئيالاسينلار. حکئملر ائسرايئلي مومئيالاديلار.sd c 2يوسئف اؤزونو آتاسينين اوستونه آتدي و آغلاياراق اونو اؤپدو.\c3 1!يعقوب اوغوللارينا وصئيّت ادئب قورتاراندا، آياقلاريني ياتاغينا ييغاراق آخير نَفَسئني چکدي و اؤلوب خالقينا قوشولدو.lbS 1 همئن زمي ائله اوراداکي ماغارا خئتلئلردن ساتين آلينيب."Ia 1ائبراهئمله آروادي سارا و ائسحاقلا آروادي رئبقا اورادا باسديريلميشديلار. من لئيه‌ني دا اورادا باسديرديم.O` 1او ماغارا کَنَعان تورپاغيندا اولان مَمرِه‌نئن موقابئلئنده‌کي ماکپِلا زمئسئنده‌دئر. ائبراهئم او ماغاراني قبئر دوزلتمک اوچون خئتلي عِفروندان زمئسي ائله بئرلئکده ساتين آلميشدي._! 1سونرا يعقوب اوغوللارينا وصئيّت ادئب ددي: "من اؤلوب خالقيما قوشولاجاغام. منی آتالاريمين يانيندا، خئتلي عِفرونون زمئسئنده اولان ماغارادا باسديرين.y^m 1بونلارين هاميسي ائسرايئلئن اون ائکي قبئله‌سئدئر. آتالاري اونلارا برکت ورَرکَن بو سؤزلري ددی و هر بئرئنه، اؤزونه موناسئب برکت وردی.] 1بِنيامئن آجگؤز بئر قورددور، سحر شئکاريني يئيَر، آخشام قنئمت پايلار."O\ 1آتانين برکت ورمه‌سي داغلارين برکتلرئندن داها اوجادير؛ ابدی قالان تپه‌لرئن گؤزل‌لئيئنه چاتار. قوي برکتلرئم يوسئفئن باشيندا، قارداشلار آراسيندا باشچي اولانين، اوستونده اولسون.Y[- 1سنه کؤمک ادن، آتانين تاريسيدير، سنه برکت ورن، قادئري‌موطلقدئر. يوخاريدا گؤيلرئن برکتلري ائله، درئنلئکده اولان سو منبعلرئنئن برکتي ائله، دؤشلرئن و بطنلرئن برکتي ائله سنه برکت وره‌جک.jZO 1آمّا يعقوبون قووّتلي تاريسي اَلئندن، (کي، چوبان و ائسرايئلئن قاياسي اوراداندير) اونون کاماني مؤحکم، قوللاري قووّتلي اولدو.Y! 1اوخچولار اونا گوجلو هوجوم اتدئلر، دوشمنچئلئک ادئب اوستونه اوخ ياغديرديلار.3Xa 1يوسئف بارلي بئر آغاج، چشمه قيراغيندا مئيوه‌لي بئر آغاجدير، بوداقلاري دووارين اوستوندن آشار.pW[ 1نَفتالي آزاد ادئلمئش بئر مارالدير، گؤزل بالالار وره‌جک.{Vq 1آشِرئن يئيه‌جيي وارلي اولاجاق، شاهانه لذّتلي يمکلر يتئره‌جک. U 1جاد تالانچيلارين هوجومونا دوشه‌جک، لاکئن اونلاري توپوغوندان ووراجاق.HT 1يارب! من سنئن خئلاصيني گؤزله‌يئرم.tSc 1دان يول اوستونده بئر ائلان، طرئقده بئر افعي اولاجاق؛ اله بئر افعي کي آتين توپوغوندان سانجير، اوستونه مئنَن آرخاسي اوسته ييخيلير.R 1دان ائسرايئل قبئله‌لرئندن بئري اولاراق، اؤز خالقينا حؤکم اده‌جک.(QK 1او، دئنجَلمک اوچون ياخشي بئر ير گؤره‌نده، چئينئني يوک داشيماق اوچون اَيَر، قوللوق ادر.P 1قويون آغيللاري آراسيندا ياتان يئسّاکار بئر قووّتلي اِششَيه اوخشار.EO 1 زِبولون دهنز قيراغيندا ياشاياجاق، اورا گمئلره لنگرگاه اولاجاق، اَراضئسي صئدونون يانيناجاق اوزاناجاق.yNm 1 گؤزلري شرابدان دا پارلاق اولاجاق، دئشلري سوددن ده آغ اولاجاق.yMm 1 اِششَه‌يئني اوزوم آغاجينا، اِششَک بالاسيني لاپ سچمه بئر تَنه‌يه باغلاياجاق. پالتاريني شرابدا، کؤينه‌يئني اوزوم قانيندا يوياجاق.+LQ 1 پادشاهليق عصاصي يهودادان گتمَيه‌جک، حؤکمدارليق عصاصي اونون نسلئندن ائتمَيه‌جک؛ او واختا قدر کي عصانين صاحئبی گلسئن. او واخت خالقلار اوندان ائطاعت اده‌جکلر.K 1 يهودا بئر آصلان بالاسيدير، ای اوغلوم، شئکاردان دؤنوب بئر شئر کئمي يِره اَيئلئرسن، دئشي آصلان کئمي تورپاغا ياتيرسان. کئم سني يرئندن قالديرا بئلر؟hJK 1ای يهودا، قارداشلارين سني مدح اده‌جکلر، اَلئن دوشمنلرئنئن بوينوندا اولاجاق، آتانين اوغوللاري، حوضوروندا سجده اده‌جکلر.I 1لعنت اولسون وحشي قضبلرئنه، لعنت اولسون قدّار حئدّتلرئنه. اونلاري يعقوب اوغوللارينين آراسيندا داغيداجاغام، ائسرايئل اؤلکه‌سئنده سپه‌ليه‌جيم.H- 1ای جانيم، اونلارين مجلئسئنه گتمه، ای شرفئم، اونلارين جَمئنده اولما. چونکي اونلار قضبلَنَنده قتل اتدئلر، جانلاري ائسته‌دئکجه اؤکوزلري سَقَط اتدئلر.zGo 1شَمعونلا لاوي قارداشدئر، قيلينجلاري قدّارليق سئلاحلاري‌دير.?Fy 1آمّا او سو کئمي اويناقدير، آرتيق اوستون اولماياجاقسان. چونکي آتا ياتاغيني نجئس ادئب، اورايا چيخدين.OE 1ای رِعوبئن، ائلک اوغلوم، گوجومون و قودرتئمئن منبعي سنسن. لياقتئن هاميدان اوستوندور، قووّتئن هاميدان چوخدور.D{ 1ای يعقوب اوغوللاري، ييغيليب اشئدئن، آتانيز ائسرايئله قولاق آسين:C 3 1يعقوب اوغوللاريني چاغيريب ددي: "ييغيلين، گله‌جکده باشينيزا گلنلري سئزه دانيشيم:IB 0سنه قارداشلاريندان بئر پاي دا آرتيق ورئرم؛ او يري کي، من اِمورلولارين الئندن قيلينج و کامانيملا آلميشام."VA' 0ائسرايئل يوسئفه ددي: "باخ، آرتيق من اؤلورَم، آمّا تاري سئزئنله اولاجاق، سئزي آتالارينيزين تورپاغينا قايتاراجاق.R@ 0او گون ائسرايئل نوه‌لرئنه برکت وره‌رک ددي: "ائسرايئل نسلي، سنئن آدينلا بَرَکتلَيئب دئيه‌جک: "تاري سنی اِفرايئم و مِنَسّه کئمي اتسئن" يعقوب بلجه اِفرايئمي مِنَسّه‌دن اوستون توتدو.e?E 0لاکئن آتاسي ائستَمه‌يئب ددي: "بئلئرم، اوغلوم، بئلئرم؛ مِنَسّه‌نئن نسلئندن ده بؤيوک بئر خالق اولاجاق. لاکئن کئچئک قارداش بؤيوک قارداشدان بؤيوک اولاجاق و اونون نسلئندن بئر چوخ مئلّت دوغاجاق.";>q 0بونا گؤره ده آتاسينا ددي: "آتا، بله دوز ديئل. ائلک اوغول مِنَسّه‌دئر، صاغ اَلئني اونون باشينا قوي."S=! 0يوسئف آتاسينين صاغ اَلئني اِفرايئمئن باشينا قويدوغونو گؤردو و بو، اونون خوشونا گلمه‌دي. او، ائسته‌دی کی، آتاسينين اَلئني اِفرايئمئن باشيندان گؤتوروب، مِنَسّه‌نئن باشينا قويسون.F< 0منی بوتون پئسلئکلردن خئلاص ادن مَلَک، قوي بو اوشاقلارا دا برکت ورسئن! قوي منئم آدئم، آتالاريم ائبراهئم و ائسحاقين آدي بو اوشاقلارلا ياشاسين. ير اوزونده چوخالديقجا چوخالسين!""s;a 0ائسرايئل يوسئفه برکت وره‌رَک بله ددي: "آتالاريم ائبراهئم و ائسحاقين خئدمت اتدئيي تاري، عؤمرومون بويو قدر منه چوبانليق ادن تاري،: 0ائسرايئل اَللرئني چارپاز اوزاتدي: صاغ اَلئني کئچئک اولان اِفرايئمئن، سول اَلئني ده مِنَسّه‌نئن باشينا قويدو. گرچي مِنَسّه ائلک اوغول ائدي.19] 0 يوسئف اوغوللارين ائکئسئني ده گؤتوروب، اِفرايئمي صاغ اَلي ائله ائسرايئلئن سول طرفئنه، مِنَسّه‌ني ده سول اَلي ائله ائسرايئلئن صاغ طرفئنه چکئب اونا ياخينلاشديردي.81 0 يوسئف اؤولادلاريني آتاسينين دئزلري يانيندان چکئدي و اوزونو يره قويوب سجده اتدي.]75 0 سونرا ائسرايئل يوسئفه ددي: "دوشونموردوم کي، اوزونو بئر ده گؤره‌رم، آمّا باخ، تاري منه سنئن اؤولادلاريني دا گؤرستدي."6- 0 ائسرايئل آرتيق قوجالميش، گؤزلري ده ضعئفله‌مئشدي و گؤره بئلمئردي. او واخت يوسئف، اوغوللاريني اونا ياخينلاشديردي و ائسرايئل اونلاري اؤپوب قوجاقلادي.W5) 0 يوسئف آتاسينا جاواب وردی: "تارينين بورادا منه وردئيي اوغوللاردير."" ائسرايئل ددي: "اونلاري يانيما گتئر، برکت ورئم."y4m 0ائسرايئل يوسئفئن اوغوللاريني گؤروب سوروشدو: "بونلار کئمدئر؟""3 0من پَدّاندان گلنده کَنَعان تورپاغيندا اِفراتا ياخين يرده راحئل يانيمدا اؤلدو. اونو اِله اورادا، اِفرات يولوندا، يعني بِيت‌لِخِمده باسديرديم."z2o 0آمّا اونلاردان سونرا سنئن اوچون دوغولان اوشاقلار سنئنکي اولاجاق، اؤز مئراث تورپاقلاريندا قارداشلارينين آدلاري ائله قيد اولوناجاق.11 0ائندي سنئن يانينا، مئصئره گلمه‌دن قاباق مئصئر تورپاغيندا سنه دوغولان ائکي اوغلون دا منئمدئر: اِفرايئم و مِنَسّه رِعوبئنله شمعون کئمي منئمکي اولاجاق.?0y 0او منه بله ددي: «باخ من سني ثمره‌لي ادئب، نسلئني چوخالداجاغام، سندن چوخلو خالقلار تؤره‌ده‌جيم. بو تورپاغي سندن سونرا گلن اؤولادلارينا مولک اولاراق همئشه‌لئک وره‌جيم.»2/_ 0يعقوب يوسئفه ددي: "قادئری‌موطلق تاري کَنَعان تورپاغيندا اولان لوزدا منه گؤروندو و برکت وردی.E. 0يعقوبا خبر ورئب ددئلر: "باخ، اوغلون يوسئف يانينا گلئر."" ائسرايئل گوجونو ييغيب، ياتاغي اوستونده اوتوردو.C-  0بئر مودّت سونرا يوسئفه ددئلر: "آتان ناخوشدور."" او، ائکي اوغلونو، مِنَسّه و اِفرايئمي اؤزو ائله گؤتوردو.J, /آتاسي ددي: "منه آند ائچ."" او دا اونا آند ائچدي. او واخت ائسرايئل ياتاغينين باشيندا اَيئلئب تارييا سجده اتدي.r+_ /لاکئن اجدادلاريملا بئرلئکده ياتاندا منی مئصئردن آپاريب، آتالاريمين مقبره‌سئنده باسديرارسان."" يوسئف ددي: "ددئيئن کئمي اده‌رم."~*w /ائسرايئلئن اؤله‌جيي گون ياخينلاشاندا، اوغلو يوسئفي چاغيريب ددي: "اگر گؤزونده لوطف تاپميشام، اَلئني بودومون آلتينا قوي و آند ائچ کي، منه مهرئبانليق و وفا گؤرسده‌سن. خاهئش ادئرم منی مئصئرده باسديرماياسان.)' /يعقوب مئصئر تورپاغيندا اون يدّي ائل ياشادي. او، يوز قيرخ يدّي ائل عؤمور سوردو.N( /ائسرايئلئن نسلی مئصئرده‌کي گوشِن وئلايتئنده ياشاياراق، اورادا مولک صاحئبي اولدو. اونلار چوخاليب آرتديلار.)'M /يوسئف مئصئر تورپاغيندا بئر قانون قويدو کي، محصولون بشده بئري فئرعونا ورئلسئن. بو قانون بو گونه قدر قووّه‌ده‌دئر. آنجاق کاهئنلرئن تورپاغي فئرعونا ورئلمه‌دي.>&w /خالق ددي: "سن بئزئم جانيميزي قورتاردين. قوي آغاميزين گؤزونده لوطف تاپاق، بئز فئرعونون قولو اولوروق."_%9 /محصول ييغيلاندا اونون بشده بئرئني فئرعونا وره‌جکسئنئز. بشده دؤردونو ده اَکئن توخومو اوچون اؤزونوزه ساخلاياجاقسينيز کي، هم اؤزونوز، هم اِو اَهلئنئز، هم ده اوشاقلارينيز اوچون يمک اولسون."x$k /يوسئف خالقا ددي: "باخ بو گون سئزي ده، تورپاقلارينيزي دا فئرعون اوچون ساتين آلميشام. آلين، بو سئزئن توخومونوز! تورپاغي اَکه‌جکسئنئز.)#M /آنجاق کاهئنلرئن تورپاغيني ساتين آلمادي، چونکي اونلار فئرعوندان مَواجئب آليب، فئرعونون وردئيي مَواجئبله دولانيرديلار. بونا گؤره ده تورپاقلاريني ساتماديلار.("K /يوسئف مئصئر اراضئسئنئن بئر اوجوندان او بئري اوجونا قدر، بوتون اهالئني شهرلره کؤچورتدو.:!o /بِلَجه، يوسئف مئصئرئن بوتون تورپاقلاريني فئرعون اوچون ساتين آلدي. بوتون مئصئرلئلر اؤز زمئلرئني ساتديلار، چونکي آجليق اونلارا چوخ آغير ائدي. تورپاقلار فئرعونون اولدو./ Y /نه اوچون گؤزونون قاباغيندا تورپاغيميزلا برابر محو اولاق؟ بئزي و تورپاقلاريميزي چؤرک عوضئنه ساتين آل. قوي هم بئز، هم ده تورپاقلاريميز فئرعونا قول اولسون. توخوم ور کي، اؤلمه‌يئب ياشايا بئلَک، هم ده تورپاغيميز صحرايا چِوئرئلمه‌سئن."' /ائل باشا چاتاندا ائکئنجي ائل گئنه اونون يانينا گلئب ددئلر: "آغاميزدان گئزلَده بئلمه‌رئک کي، پولوموز قورتاريب، حيوان سورولرئمئز ده آغاميزيندير. آغاميزين حوضوروندا جانيميز و تورپاقلاريميزدان باشقا بئر شيئمئز قالمادي.iM /اونلار حيوانلاريني يوسئفئن يانينا گتئردئلر. يوسئف ده آتلارين، قويون-کچي و مال-حيوان سورولرئنئن و اِششَکلرئن عوضئنه اونلارا چؤرک وردی. همئن ائل اونلاري، حيوانلاري عوضئنه وردئيي چؤرکله ساخلادي.P /يوسئف ددي: "حيوانلارينيزي ورئن. اگر پولونوز قورتاريب، حيوانلارينيزي ورئن، اونلارين عوضئنه سئزه چؤرک وره‌رم."$C /مئصئر و کَنَعان اؤلکه‌لرئنده پول قورتاراندا بوتون مئصئرلئلر يوسئفئن يانينا گلئب ددئلر: "بئزه چؤرک ور. گؤزونون قاباغيندا نئيه اؤلَک؟ پولوموز آرتيق يوخدور."]5 /يوسئف ساتديغي تاخيلين عوضئنده مئصئر و کَنَعان اؤلکه‌لرئنده ييغيلان بوتون پوللاري ييغيب، فئرعونون سارايينا آپاردي.ue / آجليق گتدئکجه او قدر گوجلَندي کي، هچ بئر اؤلکه‌ده چؤرک تاپيلمادي. آجليق مئصئر و کَنَعان اؤلکه‌لرئنئن اهالئسئني طاقتدن سالميشدي.p[ / بوندان علاوه، يوسئف آتاسينا، قارداشلارينا و آتاسينين عايئله‌سئنه مالئک اولدوقلاري اوشاقلارين سايينا گؤره چؤرک تداروک گؤردو.- / يوسئف آتاسي ائله قارداشلاريني مئصئرده يِرلَشدئردي و فئرعونون امر اتدئيي کئمي، اونلارا اؤلکه‌نئن لاپ ياخشي يرئنده، رَعمِسِس بؤلگه‌سئنده مولک وردی.b? / سونرا فئرعونا برکت ورئب، اونون حوضوروندان چيخدي.) / يعقوب فئرعونا جاواب وردی: "عؤمرومون يوز اوتوز ائلئني قوربتده کچئرتدئم، آمّا عؤمروم آز و آغير اولدو، آتالاريمين قوربتده‌کي عؤمرو قدر اوزون اولمادي."T# /فئرعون يعقوبدان سوروشدو: "نچه ياشين وار؟""- /يوسئف آتاسي يعقوبو گؤتوروب، فئرعونون حوضورونا گتئردي. يعقوب فئرعونا برکت وردی.' /مئصئر تورپاغي سنئن قاباغيندادير: آتانينلا قارداشلاريني بو تورپاغين لاپ ياخشي يرلرئنده يِرلَشدئر. قوي گوشِن وئلايتئنده ياشاسينلار. اگر اونلارين آراسيندا باجاريقلاريني تاني‌ييرسان، اونلاري منئم سورولرئمه چوبان قوي." }|k{dzzyx>wvu}ttdsarqpp'oml5knjihg<< ;B:: 877"6p543`2{100$..N-,;+h**F)l('&n%d$z##V"! ~=;h@aaFh>A l _ 9JIZ*/رب موسا و هارونا نجه امراتمئشدي، اونلار دا اِله اتدئلر: فئرعونون و اونون اعيانلارينين موقابئلئنده هارون دَيَنَکئني قالديردي و چايداکي سويا چاتديردي. نئل چايينداکي بوتون سو قانا دؤندي؛,)Sرب موسايا ددي: "هارونا بله دِه: دَيَنَکي گؤتور و اَلئني مئصئر سولاري، چايلاري، آرخلاري، حوووضلاري و بوتون گؤلمَچه‌لري اوستونه اوزات. اونلار قانا دؤنسونلر، بوتون مئصئر تورپاغيندا هم تاختا قابلاردا، هم ده داش قابلاردا قان اولاجاق.".(Wچايدا اولان باليقلار اؤله‌جک و چاي قوخوياجاق، مئصئرلئلر چايدان سو ائچمَيه ائيرَنه‌جکلر."}'uبونا گؤره ده رب بله ديئر: بوندان بئله‌جکسن کي، رب منم. باخ، من الئمده‌کي دَيَنَکي نئل چايينين سويونا ووراجاغام اوندا سو قانا دؤنه‌جک.:&oسونرا فئرعونا دئيَرسن: «عئبرانئلرئن تاريسي رب منی سنئن يانينا گؤندردي کي، سنه دِيئم: خالقيمي آزاد بوراخ کي، صحرادا منه عئبادت اتسئن! باخ، سن ائندئيه قدر قولاق آسمادين، %سن صاباح سحر او زامان کی، فئرعون سويا طرف گدئر، اونون موقابئلئنه چيخ. اونو نئل چايينين ساحئلئنده گؤزله‌يئب، ائلانا دؤنن دَيَنَکي الئنه گؤتور.$5رب موسايا ددي: "فئرعونون عئنادکار اوره‌يي وار، خالقي بوراخماقدان بويون قاچيردير.#/ لاکئن ربّئن ددئيي کئمي فئرعونون اوره‌يي عئنادکار اولدو و اونلارا قولاق آسمادي.A"} هر بئري اؤز دَيَنَکئني يره آتيب ائلانا دؤندردي، آمّا هارونون دَيَنَکي، اونلارين دَيَنَکلرئني اودّو.?!y لاکئن فئرعون مودرئک آداملاري و جادوگرلري چاغيردي. مئصئر سِحربازلاري دا اؤز سِحرلري ائله بله اتدئلر.6 g موسا و هارون فئرعونون يانينا گلئب، رب نجه امراتمئشدي، اله ده اتدئلر. هارون اؤز دَيَنَکئني فئرعونون و اونون اعيانلارينين موقابئلئنده يره آتدي و دَيَنَک ائلانا دؤندو.~w "فئرعون سئزه دئيَنده کي، «بئر مؤجوزه گؤرسدئن.» موسا هارونا دسئن: «اؤز دَيَنَکئني گؤتوروب فئرعونون قاباغيندا يره آت کي، ائلانا دؤنسون.»1_رب موسايا و هارونا ددي:-فئرعونلا دانيشديقلاري واخت، موسانين هشتاد، هارونون دا هشتاد اوچ ياشي وار ائدي.kQرب موسا و هارونا نجه امراتمئشدي، اونلار دا اله اتدئلر.p[اَلئمي مئصئر اؤلکه‌سئنه اوزاديب ائسرايئل اؤولادلاريني اونلارين آراسيندان چيخارتديغيم واخت مئصئرلئلر بئله‌جکلر کي، رب منم!""9mسئزه قولاق آسماسين. او واخت من الئمي مئصئر تورپاغينا اوزاديب، بؤيوک جزالار گؤندره‌رک، قوشونومو، خالقيم اولان ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخارداجاغام.W)لاکئن من فئرعونون اوره‌يئني عئنادکار اده‌جيم کي، مئصئر تورپاغيندا گؤرسده‌جيئم علامتلر و مؤجوزه‌لري چوخالديم.jOبوتون سنه امر اتدئکلرئمي دئيه‌جکسن، قارداشين هارون دا فئرعونا دئيه‌جک کي، ائسرايئل اؤولادلاريني اؤلکه‌دن آزاد بوراخسين!- Wرب موسايا ددي: "سني فئرعون اوچون تاري کئمي قويدوم، قارداشين هارون دا سنئن پيغمبرئن اولاجاق.8kآمّا موسا ربّئن حوضوروندا ددي: "من دانيشماقدا فصئح بئر آدام ديئلم، فئرعون منه نجه قولاق آساجاق؟""$Cرب موسا ائله دانيشيب ددي: "من ربّم! سنه ددئيئم بوتون سؤزلري مئصئر پادشاهي فئرعونا دِه."Rرب مئصئر تورپاغيندا موسا ائله دانيشاندا&Gاونلار همن آداملار ائدئلر کي، مئصئر پادشاهي فئرعونلا، ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئر تورپاغيندان چيخارتماق اوچون دانيشديلار؛ اونلار همن موسا و هارون ائدئلر.Z/بو اله همن هارون و موسا ائدي کي، رب اونلارا ددي: "ائسرايئل اؤولادلاريني لشگرلر حاليندا مئصئر تورپاغيندان چيخاردين.")هارونون اوغلو اِلازار پوتي‌اِلئن قيزلاريندان بئرئني آرواد آلدي؛ او اونا پئنِخاسي دوغدو. عايئله‌لرئنه گؤره لاوئلی‌لرئن نسئل باشچيلاري بونلاردير..Wقورَخئن اوغوللاري: اَسّئر، اِلقانا و اَبي‌آساف؛ قورَخئن عايئله‌لري بونلاردان عئبارتدئر.dCهارون نَخشونون باجيسي عَمّئنادابين قيزي اِلئشِبَعله اِولَندي؛ اِلئشِبَع اونا ناداب، اَبئهو، اِلازار و ائتاماري دوغدو.cAاوزي‌يئلئن اوغوللاري: مئشااِل، اِلصافان و سئتري.T #يئصهارين اوغوللاري: قورَخ، نِفِگ و ذئکري.D اَمرام بئبئسي يوکِبِدله اِولَندي؛ يوکِبِد هارون و موساني دوغدو. اَمرام يوز اوتوز يدّي ائل عؤمور سوردو.< sمِرارئنئن اوغوللاري: مَخلي و موشي؛ نسئللرئنه گؤره لاوئلي‌لرئن عايئله‌‌لري بونلاردان عئبارتدئر.7 iقوحاتين اوغوللاري: اَمرام، يئصهار، خِبرون و اوزي‌اِل؛ قوحات يوز اوتوز اوچ ائل عؤمور سورموشدور.j Oعايئله‌لرئنه گؤره گِرشونون اوغوللاري: لئبني و شئمعي.Oنسئللرئنه گؤره لاوئنئن اوغوللاري بونلاردير: گَرشون، قوحات و مِراري. لاوي يوز اوتوز يدّي ائل عؤمور سورموشدور.~wشَمعونون اوغوللاري: يِمواِل، يامئن، اوحَد، ياکئن، سوخَر و کَنَعانلي بئر آروادين اوغلو شاول؛ شَمعونون عايئله‌سي بونلاردان عئبارتدئر.=uائسرايئل اؤولادلارينين عايئله باشچيلاري بونلاردير: ائسرايئلئن ائلک اوغلو رِعوبئنئن اوغوللاري: خَنوخ، پالّو، خِصرون و کَرمي؛ رِعوبئنئن عايئله‌سي بونلاردان عئبارتدئر.$C رب موسا و هارونلا دانيشيب، اونلارا ائسرايئل اؤولادلاري و مئصئر پادشاهي فئرعون اوچون امرلر وردی کي، ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئر تورپاغيندان چيخارتسينلار.  آمّا موسا ربّئن حوضوروندا ددي: "ائسرايئل اؤولادلاري منه قولاق آسمادي؛ فئرعون منه نجه قولاق آساجاق؟ چونکي من دانيشماقدا فصئح بئر آدام ديئلم. ""7 "مئصئر پادشاهي فئرعونون يانينا گدئب دِه: «ائسرايئل اؤولادلاريني اؤلکه‌دن بوراخ!»8m رب موسا ائله دا‌نيشيب ددي:eE موسا ائسرايئل اؤولادلارينا اله ددی. آمّا اونلار روحدان دوشدوکلرئنه و آغير اسارت چکدئکلرئنه گؤره موسايا قولاق آسماديلار.fGسئزي او اؤلکه‌يه گتئره‌جيم کي، اونو ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا وره‌جَيئمه آند ائچدئم. اونو سئزه مولک وره‌جيم؛ رب منم."او واخت سئزي اؤزومه خالق اده‌جيم و سئزئن تارينيز اولاجاغام. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، سئزي مئصئرلی‌لرئن ظولموندن قورتاران رب تارينيز منم.Y~-بونا گؤره ائسرايئل اؤولادلارينا دِه: من ربّم. سئزي مئصئرلی‌لرئن ظولموندن چيخارداجاغام، اونلارين اسارتئندن سئزي قورتاراجاغام و قودرتلي اَلئمله، بؤيوک جزالارلا سئزي خئلاص دا اده‌جيم.a}=بوندان علاوه مئصئرلی‌لرئن اسارتده ساخلاديغي ائسرايئل اؤولادلارينين باغيرتيسيني اشئتمئشم و اؤز عهدئمي خاطيرلاميشام.8|kاونلارلا عهد ده باغلاديم کي، قرئب ياشاديقلاري اؤلکه‌ني، يعني کَنَعان اؤلکه‌سئني اونلارا ورئم.V{'من ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا قادئري‌موطلق تاري اولاراق گؤروندوم، آمّا اونلارا اؤزومو رب آدي ائله تانيتماديم.@z}سونرا تاري موسايا ددي: "من ربّم.[y 3رب موسايا ددي: "گؤره‌جکسن کی، فئرعونا نه اده‌جيم؛ زورلا اونلاري بوراخاجاق، بئر ده زورلا اونلاري اؤلکه‌دن قوواجاق."Oxسنئن آديندا فئرعونلا دانيشماق اوچون گلندن بَري او، بو خالقي بلايا ساليب، سن آمّا خالقيني هچ قورتارماييبسان."Qwاو واخت موسا ربّئن حوضورونا قاييديب ددي: "ای پروردئگار، نه اوچون بو خالقي بله بلايا سالدين؟ منی نئيه گؤندردئن؟:voاونلارا ددئلر: "قوي رب سئزئن نه اتدئيئنئزي گؤرسون و جزانيزي ورسئن! سئز بئزي فئرعون و اونون نؤکرلري گؤزونده رَذئل اتدئنئز و اللرئنه قيلينج وردئنئز کي، بئزي اؤلدورسونلر."u1فئرعونون يانيندان چيخاندا، اونلارا مونتَظير اولان موسا و هارونلا راستلاشديلار.3taائسرايئل اؤولادلارينين گؤزَتچئلري پئس وضعئيّته دوشدوکلرئني گؤردولر، چونکي اونلارا ديئلدي کي، "سئزئن اوچون موعَيّن اولونموش گونده‌لئک کرپئج ساييسي آزالماياجاق."5seائندي گدئن ائشله‌يئن. سئزه سامان ورئلميه‌جک، آمّا گئنه ده همن ساييدا کرپئج دوزلتمَلي‌سئنئز."6rgآمّا فئرعون ددي: "سئز تنبلسئنئز، چوخ تنبل، بونا گؤره ده ديئرسئنئز: «گدک، ربّه قوربان تقدئم ادک.»`q;قوللارينا سامان ورمئرلر، آنجاق «کرپئج دوزَلدئن» ديئرلر. باخ، قوللارين دؤيولور. آنجاق بو سنئن اؤز خالقينين تقصئرئدئر."ap=او واخت ائسرايئل اؤولادلاريندان اولان گؤزَتچئلر، فئرعونون يانينا گلئب باغيرديلار: "قوللارينلا نئيه بله رفتار ادئرسن؟o}بوندان علاوه، ائسرايئل اؤولادلارينين گؤزَتچئلري کي، فئرعونون نظارتچئلري اونلاري ائش باشينا قويموشدولار، دؤيولوب سوروشولدولار: "نئيه دونن و بو گون، داها قاباکي ساييدا اولان کئمي کرپئج دوزلتمه‌يئبسئنئز؟""]n5 نظارتچئلر اونلاري زورلاييب ديئردئلر: "گونده‌لئک ائشئنئزي يرئنه يتئرئن، اله همن قدر کي، سامان ورئلن واخت ادئردئنئز."&mG بلجه خالق بوتون مئصئر تورپاغينا سَپه‌له‌نئب، سامان عوضئنه کولَش ييغماغا باشلاديلار..lW گدئن، اؤزونوز هارادان تاپا بئلئرسئنئز، سامان ييغين، لاکئن ائشئنئزدن هچ بئري آزالماياجاق."Uk% خالقين گؤزَتچئلري و نظارتچئلر، خالقين يانينا گلئب اونلارا ددئلر: "فئرعون بله ديئر: «آرتيق سئزه سامان ورميه‌جيم.6jg قوي زحمتلري داها آغير اولسون، قوي ائشلرئنه مشغول اولسونلار کي، يالان سؤزلره قولاق آسماسينلار."Si!آمّا اونلاردان ائسته‌يئن کی، قاباقکي همن ساييدا کرپئچ دوزَلتسئنلر. کرپئچ ساييسيني آزالتمايين. چونکي اونلار تنبلدئرلر، بونا گؤره ده باغيريرلار کي، «گدک تاريميزا قوربان تقدئم ادک.»#hA"خالقا کرپئج دوزلتمک اوچون بئر داها سامان ورمه‌يئن. قوي اؤزلري گدئب سامان ييغسينلار. gبلجه اِله همن گون فئرعون خالقين نظارتچئلري و گؤزَتچئلرئنه امر ادئب ددي:Gf فئرعون گئنه ددي: "باخين، اؤلکه‌نئن خالقي ائندي چوخدور، سئز، اونلارا، اتدئيي ائشلرئنده مانع اولورسونوز."Qeلاکئن مئصئر پادشاهي اونلارا ددي: "ای موسا و هارون، نه اوچون خالقي ائشئندن ساليرسينيز؟ ائشئنئزئن باشينا دؤنون.""d?اونلار ددئلر: "عئبرانئلرئن تاريسي بئزئمله گؤروشوب؛ قوي صحرادا اوچ گون سفر ادئب، تاريميز ربّه قوربان تقدئم اِدَک. يوخسا بئزي وَبا يا دا قيلينجلا محو اِدَر."c%لاکئن فئرعون ددي: "رب کئمدئر کي، اونون سَسئنه قولاق آسيب ائسرايئل اؤولادلاريني بوراخيم؟ ربّي تانيميرام، ائسرايئل اؤولادلاريني دا بوراخماياجاغام."ib Oموسا و هارون گلئب فئرعونا ددئلر: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: خالقيمي بوراخ کي، گدئب صحرادا منئم اوچون بايرام توتسونلار!""%aEبلجه خالق ائناندي و او زامان کي، اشئتدئلر رب نجه ائسرايئل اؤولادلارينين قيدئنه قاليب و بونو دا کي، رب اونلارين چکدئيي اذئيّتي گؤروب، اَيئلئب پرستئش اتدئلر.2`_هارون ربّئن موسايا ددئيي سؤزلرئن هاميسيني اونلارا ددی و خالقين موقابئلئنده علامتلر گؤرستدي.,_Sاو واخت موسا و هارون گدئب، ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون آغساقّاللاريني بئر يره ييغديلار.l^Sموسا هارونا ربّئن اونا ددئيي بوتون سؤزلري بئلدئردي کي، ‌نجه رب اونو بو سؤزلرله و اده‌جَينه امر اتدئيي مؤجوزه‌لرله گؤندرئب.P]رب هارونا ددي: "موسانين پئشوازي اوچون صحرايا گت."" هارون گدئب تارينين داغيندا قارداشينا راست گلدي و اونو اؤپدو.2\_بلجه، رب اوندان اَل چکدي. او زاماندا صئپّورا موسايا ختنه‌يه گؤره "سن منه قانلي بئر اَرسن" ددی.[او زامان صئپّورا بئر چاخماق داشي گؤتوروب، اوغلونو ختنه اتدي و ختنه اَتئني موسانين آياقلارينا آتيب ددي: "حقئقتن کي، سن منه قانلي بئر اَرسن."Z1يولدا اوتراق اِتدئکلری واخت، رب موسايا راست گلدي و ائسته‌دی کی، اونو اؤلدورسون.Yسنه ددئم کي، قوي اوغلوم منه عئبادت اتمک اوچون گتسئن! آمّا سن اونا بو ائجازه‌ني ورمه‌دين. باخ، من سنئن اوغلونو، سنئن ائلک اوغلونو اؤلدوره‌جيم.»"" Xفئرعونا دئيه‌جکسن: «رب بله ديئر: ائسرايئل منئم اوغلوم، منئم ائلکئمدئر.W}رب موسايا ددي: "مئصئره قاييداندا، فئرعونون حوضوروندا اونلارا بوتون او مؤجوزه‌لری گؤرسد کی، اونلارين قودرتئنی سنه ورمئشم. گؤرسد؛ آمّا من اونون اوره‌يئني عئنادکار اده‌جيم، اله کي، او دا خالقي بوراخماياجاق.dVCبلجه موسا آرواديني و اوغوللاريني گؤتوروب اِششَيه مئندئردي و تارينين بويوردوغو دَيَنَکي ده اَلئنه آليب، مئصئره قاييتدي.JUمئديان تورپاغيندا رب موسايا ددي: "مئصئره قاييت، چونکي سنئن جانيني آلماق ائسته‌ين آداملارين هاميسي اؤلوب."lTSاو واخت موسا اورادان گتدي و قاييناتاسي يئترونون يانينا قاييديب ددي: "ائجازه ور قاييديب مئصئرده‌کي قارداشلاريمين يانينا گدئم، گؤروم حله صاغ-سالاماتديرلار، يا يوخ؟" يئترون موسايا ددي: سالامات گت."S{بو دَيَنَکي اَلئنده گؤتوره‌جکسن کي، اونونلا علامتلر گؤرسده‌سن."ERسنئن عوضئنه خالقلا هارون دانيشاجاق. او سنئن اوچون آغيز اولاجاق، سن ده اونون اوچون تاري کئمي اولاجاقسان.Q قارداشينلا گرک دانيشاسان. نه دمک لازيمدير، اونا باشا سال. و من، بلی من، سنئن و اونون آغزي‌ ائله دانيشاجاغام. سئزه نه اتمه‌يي اؤيرَده‌جيم‌.2P_او زامان رب موسايا قضبله‌نئب ددي: "قارداشين لاوئلي هارون مگر يوخدور؟ بئلئرم کي، دانيشيقدا فصئح بئر آدامدير. باخ، سنئن پئشوازينا گلئر. سني گؤرنده اورَکدن سوئنه‌جک.O لاکئن موسا ددي: "آمان ای پروردئگار! نه اولور، سؤزونو آيري بئر آداملا گؤندر."%NE ائندي گت، من، بلی من، سنئن آغزينلا دانيشاجاغام و دئيه‌جَيئن سؤزو سنه اؤيرَده‌جيم.‌""M او واخت رب اونا ددي: "کئم ائنسانا آغيز ياراديب؟ کئم ائنساني لال يا دا کار ادئر؟ کئم ائنساني گؤزلو يا دا کور ادئر؟ بونو ادن، مگر من رب ديئلم؟TL# موسا ربّه ددي: "آمان ای پروردئگار! من هچ واخت فصئح دانيشان بئري اولماميشام، نه بو ياخينلاردا، نه کچمئشده، نه ده بو نؤکرئنله دانيشديغين زاماندان بَري. دئلئم توتولور، پَلتک بئر آدامام."K/ آمّا اگر بو ائکي علامته ده ائنانماييب، سؤزونه قولاق آسماسالار، نئل چايينين سويوندان گؤتوروب، قورويا تؤک. چايدان گؤتوردويون سو، قورودا قانا دؤنه‌جک.">Jwرب داوام وردی: "اگر سنه ائنانماسالار و اَوّلکي علامتي قبول اتمَسه‌لر، آخيرکي علامتي قبول اده‌جکلر.wIiسونرا رب ددي: "اَلئني گئنه قوينونا قوي."" موسا گئنه اَلئني قوينونا قويدو؛ اَلئني قوينوندان گؤتورنده، اَلي گئنه ده اوّلکي کئمي اولدو.-HUرب گئنه موسايا ددي: "ائندي اَلئني قوينونا قوي."" موسا اَلئني قوينونا قويدو. اونو قوينوندان چيخارداندا، باخ، اَلي جوذام مرضئنه توتولوب، قار کئمي آغاپّاق اولموشدو.HG سونرا رب ددي: "بونو ات کي، ائنانسينلار آتالاري ائبراهئمئن، ائسحاقين، و يعقوبون تاريسي رب سنه گؤرونوبدور."dFCلاکئن رب موسايا ددي: "اَلئني اوزاديب اونون قويروغوندان توت."" موسا اَلئني اوزاديب توتاندا، او گئنه اَلئنده دَيَنَک اولدو..EWرب ددي: "اونو يره آت"". موسا اونو يره آتدي و دَيَنَک ائلان اولدو. موسا اونون قاباغيندان قاچدي.Dرب موسادان سوروشدو: "سنئن اَلئنده‌کي ندئر؟" او جاواب وردی: "دَيَنَک."oC [او واخت موسا ددي: "بلکه اونلار منه ائنانماييب، سؤزومه قولاق آسمايالار؟ مومکوندور دئيه‌لر: «رب سنه گؤرونمه‌يئب!» او زامان نه؟!""WB)هر آرواد اؤز قونشوسوندان يا دا اِوئنده ياشايان آرواددان قيزيل-گوموش شيلر و پالتارلار ائستيه‌جک. اونلاري اوغوللارينيز و قيزلارينيزا گيدئره‌جکسئنئز؛ بلجه مئصئرلی‌لري سوياجاقسينيز."WA)مئصئرلی‌لرئن گؤزونده بو خالق اوچون لوطف قازانديراجاغام، اله کي، يولا دوشدويونوز زامان اَلی‌بوش گتمَيه‌سئنئز؛e@Eمن ده اَلئمي اوزاديب اورادا هر جور مؤجوزه‌لر اده‌رک، مئصئري ووراجاغام؛ بوندان سونرا مئصئر پادشاهي سئزي آزاد بوراخاجاق.1?]آمّا بئلئرم کي، مئصئر پادشاهي زور آلتيندا قالماديقجا، سئزئن گتمه‌يئنئزه ائجازه ورمَيه‌جک.S>!اونلار سنئن سؤزونه قولاق آساجاقلار. سن ائسرايئل آغساقّاللاري ائله بئرلئکده مئصئر پادشاهينين يانينا گدئب دئيه‌جکسن: «عئبرانئلرئن تاريسي رب بئزئمله گوروشوب. ائندي بئزه ائجازه ور کي، چؤلده‌ اوچ‌گونلوک بئر سفره چيخاق و اورادا تاريميز ربّه قوربان کسک.»t=cبونا گؤره ددئم کي، سئزي مئصئرده‌ چکدئيئنئز عذابدان قورتاريب کَنَعانليلارين، خئتلئلرئن، اِمورلولارين، پِرئزلی‌لرئن، خئولئلرئن و يِبوسلولارين اؤلکه‌سئنه، سود و بال آخان بئر اؤلکه‌يه آپاراجاغام."<گت، ائسرايئل آغساقّاللاريني بئر يره ييغ و اونلارا بله دِه: آتالارينيزين تاريسي، ائبراهئمئن، ائسحاقين و يعقوبون تاريسي رب منه گؤرونوب ددي: "حقئقتن سئزئن قيدئنئزده‌يَم و مئصئرده سئزه ادئلن هر شي نظرئمده‌دئر.; تاري داها علاوه اتدي: "ائسرايئل اؤولادلارينا بله دئيرسن: آتالارينيزين تاريسي ائبراهئمئن، ائسحاقين و يعقوبون تاريسي رب منی سئزئن يانينيزا گؤندرئب. آديم ابدی اولاراق بودور. قوي منی نسئلدن-نسله بله خاطيرلاسينلار.`:;تاري موسايا ددي: "من وارام کي، وارام."" گئنه ددي: "ائسرايئل اؤولادلارينا بله دئيرسن: «وارام» منی سئزئن يانينيزا گؤندرئب."n9W موسا تارييا ددي: "باخ، ائسرايئل اؤولادلارينين يانينا گدئرم و اونلارا دئيه‌جيم: منی سئزئن يانينيزا آتالارينيزين تاريسي گؤندرئب. او واخت مندن سوروشا بئلرلر: «اونون آدي ندئر؟» او واخت نه دئيه‌جيم؟""8+ تاري ددي: "آرخايين اول کي، من سنئنله اولاجاغام. منئم سني گؤندردئيئمه علامت بو اولاجاق: سن خالقي مئصئردن چيخارديقدا، بو داغدا تارييا عئبادت اده‌جکسن."N7 لاکئن موسا تارييا ددي: "آخي من کئمَم کي، فئرعونون يانينا گِدَم، ائسرايئل اؤولادلاريني دا مئصئردن چيخاردام؟""N6 اونون اوچون ائندي گل. سني فئرعونون يانينا گؤندره‌جيم کي، خالقيم ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئردن چيخارداسان."C5 ائندي باخ، ائسرايئل اؤولادلارينين فريادي منه چاتيب، مئصئرلی‌لرئن اونلارا اتدئکلري ظولمو ده گؤرموشم.;4qبونا گؤره ده نازئل اولموشام کي، اونلاري مئصئرلی‌لرئن اَلئندن قورتاريب، او اؤلکه‌دن ياخشي و گِنئش بئر دئيارا، سود و بال آخان بئر يره گتئرئم؛ کَنَعانليلارين، خئتلئلرئن، اِمورلولارين، پِرئزلی‌لرئن، خئولئلرئن و يِبوسلولارين اؤلکه‌سئنه.%3Eرب ددي: "حقئقتن، من مئصئرده اولان خالقيمين اذئيّتئني گؤرموشم، نظارتچئلرئن الئندن چکدئکلري فريادلاريني دا اشئتمئشم، چونکي اونلارين عذابلاريندان خبرئم وار.2سونراسي دا ددي: "من آتانين تاريسي، ائبراهئمئن، ائسحاقين و يعقوبون تاريسييام."" او واخت موسا اوزونو اؤرتدو، چونکي تارييا باخماقدان قورخوردو.?1yتاري ددي: "بورايا ياخينلاشما. آياقلاريندان چاريقلاريني چيخارت، چونکي دوردوغون ير موقدّس تورپاقدير."a0=رب موسانين باخماغا يولدان دؤندويونو گؤرنده، تاري بوتانين اورتاسيندان اونو چاغيريب ددي: "موسا، موسا!"" او دا ددي: "بويور."G/ موسا ددي: "گرک ائندي يولدان دؤنوم و بو قرئب حادئثه‌يه بئر باخيم، گؤروم نه اوچون بو بوتا يانيب کول اولمور."C.ربّئن مله‌يي اونا بئر بوتادان قالخان آلوو ائچئندن گؤروندو؛ باخ! بوتا آلوولو، آمّا يانيب کول اولموردو.- {موسا قاييناتاسي مئديانلي کاهئن يئترونون سوروسونو اوتاريردي. بئر دفه او، سورونو صحرانين او بئري طرفئنه آپاريب تارينين داغي خورِبه گلدي.k,Qتاري ائسرايئل اؤولادلاريني گؤردو و اونلارا نظر سالدي.'+Iتاري اونلارين باغيرتيسيني اشئتدي و ائبراهئم، ائسحاق و يعقوبلا اولان عهدئني خاطيرلادي.P*چوخ ائل کچدي. بو آرادا مئصئر پادشاهي اؤلدو. ائسرايئل اؤولادلاري اسئرلئکلرئنده ناله چکئب فرياد اتدئلر، و بو اسئرلئک اوچون اونلارين کؤمک ائسته‌ين باغيرتيسي تارينين حوضورونا چاتدي.8)kصئپّورا بئر اوغلان دوغدو. موسا اونون آديني گِرشوم قويوب ددي: "من ياد بئر اؤلکه‌ده قرئب اولموشام."-(Uموسا راضي اولدو کلی، او آدامين اِوئنده قالسين. او دا قيزي صئپّوراني موسا ائله اِولَندئردي.A'}رِعواِل قيزلاريندان سوروشدو: "او آدام بس هارادادير؟ اونو نئيه بوراخدينيز؟ چاغيرين، گلئب بئر شي يسئن."|&sاونلار جاواب وردئلر: "بئر مئصئرلي بئزي چوبانلارين الئندن قورتاردي، بوندان دا علاوه، حتّا قويودان بئزئم اوچون سو چکئب سورونو سوواردي.".%Wقيزلار آتالاري رِعواِلئن يانينا گلنده، رِعواِل سوروشدو: "نجه اولدو کي، بو گون تز گلدئنئز؟""+$Qآمّا چوبانلار گلئب اونلاري قوودولار؛ موسا اونلارين کؤمَيئنه قالخدي و سورولرئني سوواردي.#مئديانلي بئر کاهئنئن يدّي قيزي وار ائدي. اونلار گلئب قويودان سو چکدئلر. آتالارينين سوروسونو سووارماق اوچون، سو تَکنه‌لرئني دولدوردولار.$"Cفئرعون بو ائشدن خبردار اولاندا، ائسته‌دي کي، موساني اؤلدورتسون. آمّا موسا فئرعونون اَلئندن قاچيب، مئديان تورپاغينا چاتاراق، بئر قويونون يانيندا اوتوردو.!او آدام ددي: "سني بئزئم اوستوموزه کئم باشچي، يا دا حاکئم قويوب؟ يوخسا مئصئرلئني اؤلدوردويون کئمي، بو فئکئرده‌سن کی، منی ده اؤلدوره‌سن؟" او زامان موسا قورخوب اوره‌يئنده ددي: "يقئن کي، اتدئيئم ائش اوزه چيخيب."c A صاباحيسي گون گتدئيئنده گؤردو کي، ائکي عئبراني بئر-بئری ائله ساواشير. موسا حاقسيز اولانا ددي: "يولداشيني نئيه وورورسان؟"" .!~*}||f{zyrxwwvouVt=shrqqApoomlkjlih gwfded@cbt``__J^f]\[[@ZGY'XKWVxUaTSRzQQPONzMMLK(J5I`HGG+FEDDfCBA@?>F=}<&:9L8^7k6e542210/^..5-,t++ * )(Q&&%8$#"!!S!P\ g_2,  ~pc.4 اونلارا جاواب ورئن: «بو، رب اوچون پاسخا قوربانيدير، او خئلاص ادن رب کي، مئصئرلی‌لري بلايا سالديغي زامان، مئصئرده‌کي ائسرايئل اؤولادلارينين اِولرئندن کچدي، لاکئن بئزئم اِولرئمئزي ساخلادي.»" خالق اَيئلئب سجده اتدي.31 اگر اؤولادلارينيز سئزدن سوروشالار کي، «بو عئبادتئن معناسيني سئزئن اوچون ندئر؟»2 ربّئن ددئيي کئمي سئزه وردئيي تورپاغا گلئب بو عئبادتي يرئنه يتئرئن.1 بونو ابدی قايدا اولاراق اؤزونوز و اؤولادلارينيز اوچون رئعايت ادئن.R0 رب مئصئرلی‌لري بلايا سالماق اوچون گلنده، قاپينين اوست دئرک و يان تاختالارينين اوستونده اولان قاني گؤروب، او قاپينين يانيندان کچه‌جک. محو اِدئجي بلاني اِوئنئزه گئرميه قويماياجاق.8/k بئر دسته مرجانکؤشک گؤتوروب لَيَنده اولان قانا باتيرين و اوراداکي قاندان قاپينين اوست دئره‌يئنه و يان تاختالارينا سورتون. سحره قدر هچ کس اِوئنئن قاپيسيندان چيخماسين.j.O موسا ائسرايئلئن بوتون آغساقّاللاريني چاغيريب ددي: "عايئله‌لرئنئزه گؤره اؤزونوز اوچون قوزو گؤتورون و پاسخا قوربانيني کسئن. - هچ بئر مايالي شي يمه‌يئن، ياشاديغينيز هر بئر يرده ماياسيز چؤرک ييئن.»""),M يدّي گون اِوئنئزده مايا اولماسين. چونکي مايالي بئر شي يئين هر کس ائستر اؤلکه‌ده قرئب اولسون، ائستر يرلي، آياغي ائسرايئل ائجماعسينين آراسيندان کسئلمه‌لئدئر.P+ بئرئنجي آيين اون دؤردونجو گونونون آخشاميندان، آيين ائيئرمي بئرئنجي گونونون آخشامينا قدر، ماياسيز چؤرک ييئن.3*a بو ماياسيز چؤرک بايراميني اونا گؤره رئعايت ادئن کي، محض همئن گون سئزئن دسته‌لرئنئزي مئصئر تورپاغيندان چيخارتديم. بو گونو نسئل بويو ابدی قايدا اولاراق رئعايت ادئن.r)_ سئزئن اوچون بئرئنجي و يدّئنجي گونلرده موقدّس ييغين اولاجاق. بو گونلر هر کس اؤزونه يمک حاضيرلاماقدان باشقا هچ بئر ائش گؤرمه‌سئن.](5 يدّي گون ماياسيز چؤرک ييئن. آمّا بئرئنجي گون اِولرئنئزدن ماياني ييغيشديرين. چونکي بئرئنجي گوندن يدّئنجي گونه قدر مايالي چؤرک يئين هر کسئن آياغي ائسرايئللی‌لرئن آراسيندان کسئلمه‌لئدئر.['1 بو گون سئزئن اوچون خاطئره گونو اولاجاق. اونو رب اوچون بايرام ادئن. نسئللر بويو ابدی قايدا اولاراق، اونو بايرام ادئن.<&s اولدوغونوز اِولرئن اوستونده‌کي قان، سئزئن اوچون علامت اولاجاق. قاني گؤروب يانينيزدان کچه‌جيم و مئصئر اؤلکه‌سئني جزالانديرديغيم زامان، سئزه محو اِدئجي بلا گلميه‌جک.% لاکئن من او گجه مئصئر تورپاغيندان کچه‌جيم. مئصئر تورپاغيندا اولان هم ائنسانلارين بوتون ائلک اوشاقلاريني، هم ده حيوانلارين بوتون ائلک بالالاريني اؤلدوره‌جيم. بوتون مئصئر آللاهلارينا دا جزا وره‌جيم. رب منم.$y اونو بله ييئن: بِلئنئز قورشانميش، چاريقلارينيز آياغينيزدا، و دَيَنه‌يئنئز اَلئنئزده اولسون، اونو تَلَسئک ييئن. بو، ربّئن پاسخاسيدير.y#m اوندان سحره قدر بئر شي ساخلامايين و سحر قالانلاريني يانديرين.b"? اونو چئي، و يا سودا قايناديلميش حالدا يمه‌يئن. کلّه‌سي، پاچاسي و ائچالاتي ائله بئرلئکده اوددا قيزارديلميش حالدا ييئن.,!S همئن گجه اونون اَتئني يسئنلر؛ اَتي اوددا قيزارديب، ماياسيز چؤرک و آجي گؤيرتي ائله يسئنلر.T # قوربانين قانيندان گؤتوروب، اونو يئيه‌جکلري اِوئن قاپيسينين هر ائکي يان تاختاسينا و اوست دئره‌يئنه سورتسونلر.;q اونو آيين اون دؤردونجو گونونه قدر ساخلايين. قوي آخشامچاغي ائسرايئل جاماعاتيندان هر کس اونو کسسئن.<s قوزونوز بئر ائلّئک قوصورسوز اِرکَک قوزو اولسون. اونو قويونلاردان يا دا کِچئلردن گؤتوره بئلرسئنئز.D اگر بئر آدامين عايئله‌سي بئر قوزو اوچون ساييجا آزدير، قوي او آدام، اِوئنه ياخين قونشوسي ائله بئرلئکده، بئر حيوان گؤتوروب آداملارين سايينا، هر کسئن يئيه‌جيئنه گؤره بؤلسون.$C بوتون ائسرايئل جاماعاتينا ديئن: «قوي بو آيين اونونجو گونونده، اونلاردان هر بئري اؤزلري اوچون بئر قوزو، آتالارينين اِولرئنه گؤره، هر اِو بئر قوزو گؤتورسون.zo "بو آي سئزئن اوچون ائلک آي، سئزئن اوچون ائلئن ائلک آيي اولاجاق.M  مئصئر تورپاغيندا رب موسا و هارونا ددي:;q موسا و هارون بوتون بو مؤجوزه‌لري فئرعونون حوضوروندا گؤرستدئلر. لاکئن رب فئرعونون اوره‌يئني عئنادکار اتدي و او، ائسرايئل اؤولادلاريني اؤز تورپاغيندان آزاد بوراخمادي.1] رب موسايا ددي: "فئرعون سئزه قولاق آسماياجاق کي، مئصئر دئياريندا منئم مؤجوزه‌لرئم چوخالسين.»]5 سونرا بوتون بو قوللارين يانيما گله‌جک و منه تعظئم ادئب دئيه‌جکلر: سن و دالينجا گلن بوتون خالق بورادان چيخين! بوندان سونرا من چيخاجاغام.»" سونرا موسا قيزغين قضبله فئرعونون يانيندان چيخدي.lS لاکئن ائسرايئل اؤولادلارينين هچ بئرئنئن ضئدّئنه حتّا بئر ائت ده هورميه‌جک، نه بئر آداما، نه ده بئر حيوانا. بوندان بئله‌جکسئنئز کي، رب ائسرايئل اؤولادلاري ائله مئصئرلئلر آراسيندا نجه فرق قويور.V' بوتون مئصئر تورپاغيندا اله بؤيوک بئر فغان قوپاجاق کي، ائندئيه‌جک بله‌سي اولماييب و بوندان سونرا دا اولماياجاق.T# مئصئر تورپاغيندا تختده اوتوران فئرعونون اوغلوندان توتموش، دَيئرمان آرخاسيندا اولان کنئز اوغلونا قدر، هامينين ائلک اوشاغي اؤله‌جک. حتّا بوتون حيوانلارين دا ائلک بالالاري اؤله‌جک.y موسا ددي: "رب بله ديئر: «گجه ياريسي من مئصئرئن آراسيندان کچه‌جيم؛! رب اؤز خالقينا مئصئرلی‌لرئن گؤزونده لوطف قازانديردي. موسا اؤزو ده مئصئر اؤلکه‌سئنده فئرعونون اعيانلارينين و خالقين گؤزونده چوخ بؤيوک آدام ائدي.5e خالقا چاتدير کي، هر کئشي اؤز قونشوسوندان و هر آرواد اؤز دوستوندان قيزيل-گوموش شيلر ائسته‌سئن."' K سونرا رب موسايا ددي: "فئرعونون و مئصئرئن اوستونه داها بئر جزا گؤندره‌جيم؛ بوندان سونرا او، سئزي آزاد بوراخاجاق، سئزي بوراخاندا، بورادان سئزي تامامن قوواجاق.eE موسا ددي: "دوز ديئرسن؛ بئر داها گؤزونه گؤرونمه‌رم."cA سونرا فئرعون موسايا ددي: "ردّ اول، اؤزونو گؤزله و بئر ده منئم گؤزومه گؤرونمه؛ بئر داها گؤزومه گؤروندويون گون اؤله‌جکسن."+ Q رب فئرعونون اوره‌يئني عئنادکار اتدي و او ائستمه‌دی کی، ائسرايئل اؤولادلاريني بوراخسين. y حيوانلاريميز دا بئزئمله گتمَلي‌دئرلر: بئر ديرناق بله قالماماليدير، چونکي تاريميز ربّه قوربان گتئرمک اوچون اونلاري گؤتورمَلي‌يئک. لاکئن اورايا گدئب چاتماميش، ربّه نه‌يي قوربان گتئره‌جيئمئزي بئلمئرئک."G   لاکئن موسا ددي: "سن بئزه قوربانلار و يانديرما قوربانلاري دا ورمَلي‌سن کي، تاريميز ربّه قوربان تقدئم ادک. { فئرعون موساني چاغيريب ددي: "گدئن ربّه عئبادت ادئن. قوي اوشاقلارينيز دا سئزئنله گتسئن، لاکئن قويون-کچئنئز و مال-حيوانينيز بورادا قالسين."| s اوچ گون هچ کس بئر-بئرئني گؤرمه‌دي و هچ کس يرئندن ترپنه بئلمه‌دي؛ آمّا بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين ياشاديقلاري يرلر، ائشيقليق ائدي.1 موسا الئني گؤيه طرف اوزاتدي. بوتون مئصئر تورپاغيندا اوچ گون آغير قارانليق اولدو.1] سونرا رب موسايا ددي: "الئني گؤيه طرف اوزات کي، مئصئر تورپاغيندا ظولمت، آغير قارانليق اولسون."5 آمّا رب فئرعونون اوره‌يئني عئنادکار اتدي و او، ائسرايئل اؤولادلاريني بوراخمادي.3 رب کوله‌يي دؤنده‌رئب چوخ گوجلو قرب کوله‌يي گؤندردي و کولک چيئرتکه‌لري آپاريب، قيرميزي دهنزه آتدي؛ بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنده بئر چيئرتکه بله قالمادي.Y- موسا فئرعونون يانيندان چيخيب ربّه يالواردي.I  ائندي آنجاق بو دفه بئر داها گوناهيمي باغيشلايين و تارينيز ربّه يالوار کي، بو اؤلومو آنجاق مندن ردّ اتسئن.";q فئرعون تَلَسئک موساني و هاروني چاغيريب اونلارا ددي: "تارينيز ربّه و سئزئن حاقّينيزدا گوناه اتدئم،J چيئرتکه‌لر بوتون ير اوزونو اله اؤرتدولر کي، تورپاق گؤرونموردو؛ اونلار، اؤلکه‌نئن بوتون بئتکئلرئني و دولو ياغديقدان سونرا قالان بوتون آغاجلارين مئيوه‌لرئني يدئلر؛ بوتون مئصئر تورپاغيندا نه آغاجلاردا، نه ده چؤللوکلرده هچ بئر ياشيلليق قالمادي. چيئرتکه‌لر بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنه هوجوم اتدئلر و بوتون مئصئر تورپاغينا ياييلديلار؛ بله آغير چيئرتکه هوجومو نه اولموشدو، نه ده اولاجاق.<s موسا دَيَنَکئني مئصئر تورپاغينين اوستونه اوزاتدي؛ رب اؤلکه‌يه بوتون او گون و گجه داوام ادن شرق کوله‌يي گؤندردي. سحر آچيلاندا شرق کوله‌يي اؤزو ائله چيئرتکه‌لر گتئردي.M~ او واخت رب موسايا ددي: "اَلئني مئصئر تورپاغينين اوستونه اوزات. قوي مئصئر تورپاغينا چيئرتکه‌لر هوجوم اتسئن و اؤلکه‌نئن بوتون بئتکئلرئني، دولو ياغاندان سونرا قالان هر شيي يسئنلر.^}7 بله اولماز، سئز کئشئلر گدئن و ربّه عئبادت ادئن. مگر بونو ائسته‌مئرسئنئز؟" سونرا فئرعون اونلاري اؤز حوضوروندان قوودو.| فئرعون اونلارا ددي: "اگر من سئزي آرواد-اوشاقلارينيزلا بئرلئکده آزاد بوراخسام، او زامان رب سئزه کؤمک اولسون! يقئن سئزئن پئس نئيّتئنئز وار.o{Y موسا ددي: "اوشاق، قوجا، اوغول، قيزلاريميز، قويون- کچي و مال- حيوانلاريميزلا بئرلئکده گده‌جيئک، چونکي ربّه بايرام اتمَلي‌يئک."jzO موساني و هاروني گئنه فئرعونون يانينا چاغيرديلار؛ فئرعون اونلارا ددي: "گدئن، تارينيز ربّه عئبادت ادئن. لاکئن کئملر گده‌جک؟""Yy- فئرعونون اعيانلاري اونا ددئلر: "نه واختا قدر بو آدام بئزي تله‌يه سالاجاق؟ بو آداملاري آزاد بوراخ، قوي اونلار اؤز تاريلاري ربّه عئبادت اتسئنلر. مگر سن حله بئلمئرسن کي، مئصئر محو اولور؟""yxm اونلار سنئن، اعيانلارينين و بوتون مئصئرلی‌لرئن اِولرئني دولدوراجاقلار. بله شيي نه آتالارين، نه ده بابالارين بو تورپاقدا مسکن سالديغي گوندن ائندئيه کئمي گؤرمه‌يئب. موسا دؤنوب فئرعونون يانيندان چيخدي.Sw! چيئرتکه‌لر ير اوزونو اله اؤرته‌جکلر کي، تورپاغي گؤرمک اولماياجاق. دولو ياغاندان سونرا سئزه قالان شيلري ده اونلار يئيه‌جکلر؛ زمئده‌کي آغاجلارينيزين وردئيي زوغلاري دا يئيه‌جکلر.Ev اگر سن منئم خالقيمي آزاد اتمکدن بويون قاچيرداسان، باخ، من صاباح سنئن اؤلکه‌نه چيئرتکه‌لر گؤندره‌جيم.Wu) موسا و هارون فئرعونون يانينا گلئب اونا ددئلر: "عئبرانئلرئن تاريسي رب بله ديئر: «نه واختا قدر حوضورومدان بويون قاچيرديب منه تابع اولماياجاقسان؟ خالقيمي آزاد بوراخ کي، منه عئبادت اتسئن! t اله کي، سن ده اوغلونا و نوه‌نه دانيشارسان کی، مئصئرلی‌لري نجه ائستِهزا اتدئم و اونلارا علامتلر گؤرستدئم. اونلار بوندان بئله‌جکلر کي، رب منم."s  رب موسايا ددي: "فئرعونون يانينا گت. من فئرعونون و اعيانلارينين اوره‌يئني اونا گؤره عئنادکار اتمئشم کي، اونلارين آراسيندا اؤز علامتلرئمي گؤرسدئم.Xr+ #ربّئن موسا واسئطه‌سئله ددئيي کئمي، فئرعونون اوره‌يي عئنادکار اولدو و او، ائسرايئل اؤولادلاريني آزاد بوراخمادي.uqe "فئرعون ياغيشين، دولونون و ائلديريمين دايانديغيني گؤروب گئنه ده گوناه اتميه باشلادي، اؤزو و اعيانلاري اورکلرئني عئنادکار اتدئلر.Fp !موسا فئرعونون يانيندان شهردن چيخيب الئني ربّه طرف اوزاتدي؛ ائلديريم و دولو داياندي و يره ياغيش ياغمادي.o آمّا بوغدا و قيرميزي بوغدا محصولو محو اولمادي؛ چونکي اونلار گِج يِتئشئرلر.n/ بو واخت کتان و آرپا محصولو محو اولدو، چونکي آرپا دن گتئرمئش، کتان دا يِتئشمئشدي.m} لاکئن من بئلئرم کي، سن و اعيانلارين گئنه ده تاريدان قورخمورسونوز." l  موسا اونا ددي: "شهردن چيخاندا الئمي ربّه طرف اوزاداجاغام، ائلديريم داياناجاق و داها دولو ياغماياجاق. بوندان بئله‌جکسن کي، دونيا ربّئنکئدئر.Ok ربّه يالوارين، چونکي کئفايتجه ائلديريم و دولو باش ورئب. من ده سئزي آزاد بوراخارام و بورادا داها قالمازسينيز."Uj% فئرعون موساني و هاروني چاغيرتديريب اونلارا ددي: "بو دفه گوناه اتدئم. رب صالحدئر، شرئر اولان من، و منئم خالقيمدير.i آمّا ائسرايئل اؤولادلارينين ياشاديغي گوشِن وئلايتئنه دولو ياغمادي.Qh دولو بوتون مئصئر تورپاغيندا آدامدان حيوانا قدر ووردو و زمئده اولان هر بئتکئني محو اتدي و هر آغاجي قيريب تؤکدو.ogY بلجه، چوخ گوجلو بئر دولو ياغدي. دولو ائچئنده اود آليشيردي؛ مئصئر مئلّتئنئن قورولوشوندان بَري، بورادا بله بئر دولو اولماميشدي.Xf+ موسا دَيَنَکئني گؤيه اوزاتدي. رب ائلديريملا دولو گؤندردي و يره اود دوشدو؛ رب مئصئر تورپاغي اوستونه دولو ياغديردي.e رب موسايا ددي: "الئني گؤيه اوزات. قوي بوتون مئصئر تورپاغينا و اورادا اولان ائنسانلارين، حيوانلارين و بوتون زمي بئتکئلرئنئن اوستونه دولو ياغسين."d) ربّئن سؤزونه اعتئناسيزليق ادنلر، اؤز قوللاريني و حيوانلاريني زمئده قويدولار.Dc فئرعونون اعيانلاريندان بعضئلري ربّئن سؤزوندن قورخوب اؤز قول و حيوانلاريني تَلَسئک اِولرئنه گتئردئلر.>bw ائندي حيوانلاريني و چؤلده‌ اولان هر شيئني اَمئن-آمانليغا آپار، چونکي زمئده قالان بوتون ائنسانلار و حيوانلار اِوه گتئرئلمَسه، اونلارين اوستونه دولو ياغاندا اؤله‌جکلر."Qa باخ، من صاباح بو واخت چوخ گوجلو بئر دولو گؤندرئرم: اله بئر دولو کي، مئصئرئن قورولماسيندان بري اورادا اولماييب.p`[ سن حله ده منئم خالقيما آغاليق ادئب، اونلاري بوراخميرسان.3_a اونا گؤره سني قورويوب ساخلاديم کي، اؤز گوجومو سنه گؤرسدئم و آديم بوتون دونيايا اعلان ادئلسئن.;^q اگر ائندي اَلئمي اوزاديب سني و خالقيني وبا ائله جزالانديرسايديم، ير اوزوندن سئلئنئب کَسئلردئنئز.] چونکي من بو دفه سنئن، اعيانلارينين و خالقينين اوستونه بوتون بلالاريمي گؤندره‌جيم. بوندان بئله‌جکسن کي، بوتون دونيادا منه بَنزَر يوخدور.\1 رب موسايا ددي: "صاباح سحر تزدن قالخ و فئرعونون قاباغيندا دايانيب اونا بله دِه: «عئبرانئلرئن تاريسي رب بله ديئر: خالقيمي آزاد بوراخ کي، منه عئبادت اتسئن!<[s ربّئن موسايا ددئيي کئمي اولدو: رب فئرعونون اوره‌يئني عئنادکار اتدي و فئرعون اونلارا قولاق آسمادي.Z! سِحربازلار دا بو چئبانلارا گؤره موسانين قاباغيندا دايانا بئلمه‌دئلر؛ چونکي چئبانلار سِحربازلارين دا بدنلرئنه، بوتون مئصئرلی‌لر کئمي چيخميشدي. Y اونلار کوره کولونو گؤتوروب فئرعونون حوضوروندا دايانديلار. موسا اونو گؤيه‌ سَپدي، ائنسانلارين و حيوانلارين بدنئنه گؤينه‌ين چئبانلار چيخدي.AX} بوتون مئصئر تورپاغيندا توز قالخاجاق، ائنسانلارين و حيوانلارين بدني گؤينه‌ين چئبانلار تؤره‌ده‌جک."XW+ رب موسايا و هارونا ددي: "کوره‌دن ائکي اوووچ دولوسو کول گؤتورون. قوي موسا اونو فئرعونون گؤزو قاباغيندا گؤيه سَپسئن.V3 فئرعون آدام گؤندردي و باخ، ائسرايئل‌لئلرئن حيوانلاريندان حتّا بئري ده اؤلمه‌مئشدي. لاکئن فئرعونون اوره‌يي عئنادکار اولدو و او خالقي آزاد بوراخمادي.uUe محض بونو دا رب صاباحي گون اتدي. مئصئرلی‌لرئن بوتون حيوانلاري اؤلدو. آمّا ائسرايئل اؤولادلارينين حيوانلاريندان هچ بئري اؤلمه‌دي.nTW رب واخت تعيئن ادئب ددي: "رب بونو اؤلکه‌ده صاباح اده‌جک."5Se لاکئن رب ائسرايئل اؤولادلارينين حيوانلاري ائله مئصئرلی‌لرئن حيوانلاري آراسيندا فرق قوياجاق. ائسرايئل اؤولادلارينا عاييد اولان حيوانلاردان هچ بئري اؤلميه‌جکدئر.nRW باخ، رب الئني، زمئنده اولان حيوانلارين؛ آت، اِششَک، دَوه، مال- حيوان و قويون-کچئنئن اوستونه قالديراجاق؛ چوخ آغير وبا اولاجاق.Q اگر سن اونو بوراخماقدان بويون قاچيرديب، ساخلاماغي داوام اتدئره‌سن،`P = رب موسايا ددي: "فئرعونون يانينا گدئب اونا دِه: «عئبرانئلرئن تاريسي رب بله ديئر: خالقيمي آزاد بوراخ کي، منه عئبادت اتسئن!O  آمّا بو دفه ده فئرعون اوره‌يئني عئنادکار اتدي و خالقي آزاد بوراخمادي.8Nkرب موسانين سؤزونه عمل اتدي. فئرعونو، اعيانلاريني و خالقيني چئبئنلردن قورتاردي؛ بئري ده قالمادی.WM)موسا فئرعونون يانيندان گدئب ربّه يالواردي.Lموسا ددي: "باخ، من سنئن يانيندان گدئرم. ربّه يالواراجاغام کي، صاباح چئبئن ييغينلاري فئرعونو، اعيانلاريني و خالقيني ترک اتسئن؛ آمّا مبادا فئرعون، خالقي ربّه قوربان گتئرميه بوراخماماقلا گئنه ده بئزي آلداتسين." K فئرعون ددي: "من سئزي آزاد بوراخيرام کي، صحرادا تارينيز ربّه قوربان گتئره‌سئنئز، آمّا چوخ اوزاغا گتمه‌‌يه‌جکسئنئز. منئم اوچون ده يالوارين.";Jqبئز ائسته‌يئرئک کي، صحرادا اوچ گون يول گدک و تاريميز ربّئن بئزه امر اتدئيي کئمي قوربان تقدئم ادک."uIeلاکئن موسا ددي: "بله اتمک اولماز، چونکي بئزئم تاريميز ربّه قوربان کسمه‌يئمئز مئصئرلی‌لري ائيرَندئره‌جک. اگر مئصئرلی‌لرئن قاباغيندا بئز ائيرَندئرن قوربانلار کَسَک، مگر اونلار بئزي داشا باسمازلار؟'HIفئرعون موساني و هاروني چاغيريب ددي: "گدئن، بو اؤلکه‌ده اؤز تارينيزا قوربان تقدئم ادئن."Gرب بله ده اتدي. فئرعونون سارايينين، اعيانلارينين اِولرئني، بوتون مئصئر تورپاغيني، آغير چئبئن ييغيني باسدي. چئبئنلرئن الئندن اؤلکه وئران اولدو.Fسنئن خالقينلا اؤز خالقيم آراسيندا فرق قوياجاغام. بو علامت صاباح اولاجاق."vEgلاکئن او گون خالقيمين ياشاديغي گوشِن وئلايتئني آييراجاغام کي، اورادا چئبئنلر اولماسين؛ بوندان بئله‌جکسن کي، بو اؤلکه‌ده رب منم.eDEاگر اونلاري بوراخماقدان ائمتئناع اده‌سن، سنئن، اعيانلارينين و خالقينين اوستونه و اِولرئنئن ائچئنه چئبئن ييغينلاري گؤندره‌جيم. مئصئرلی‌لرئن اِولري، ياشاديقلاري تورپاق چئبئنلرله دولاجاق.C#رب موسايا ددي: "سحر تزدن چيخ. او زامان کی، فئرعون سويا طرف گدئر، اونون موقابئلئنه گدئب بله دِه: «رب بله ديئر: خالقيمي آزاد بوراخ کي، منه عئبادت اتسئن!B سِحربازلار فئرعونا ددئلر: "بوندا تارينين اَلي وار"". لاکئن ربّئن ددئيي کئمي، فئرعونون اوره‌يي عئنادکار اولدو و فئرعون اونلارا قولاق آسمادي.A5سِحربازلار دا ائسته‌دئلر کی، اؤز سِحرلري ائله ميغميغالار گتئرسئنلر. لاکئن بونو باجارماديلار. ائنسانلارين دا، حيوانلارين دا اوستونه ميغميغالار قوندو.\@3اونلار بله ده اتدئلر. هارون اَلئنده‌کي دَيَنَکئني اوزاديب يرئن توزونا ووردو و ائنسانلارين دا، حيوانلارين دا اوستونه ميغميغالار قوندو. بوتون مئصئر تورپاغيندا يرئن توزو ميغميغايا دؤندو.c?Aرب موسايا ددي: "هارونا بله دِه: «دَيَنَکئني اوزاديب يرئن توزونا وور کي، او بوتون مئصئر اؤلکه‌سئنده ميغميغالارا دؤنسون.»T>#آنجاق فئرعون گؤرنده کي، وضعئيّت يونگوللَشئب، ربّئن ددئيي کئمي اوره‌يئني عئنادکار اتدي و اونلارا قولاق آسمادي.o=Yاونلاري قالاق-قالاق ييغديلار و تورپاق قوخوماغا باشلادي."<? رب ده موسانين سؤزونه عمل اتدي. اِولرده، حيطلرده، زَمئلرده اولان قورباغالار اؤلدولر.J; موسا و هارون فئرعونون يانيندان چيخديلار. موسا فئرعونون اوستونه گؤندردئيي قورباغالارا گؤره ربّه يالواردي./:Y قورباغالار سندن، اِولرئندن، اعيانلاريندان و خالقيندان رَدّ اولوب آنجاق چايدا قالاجاقلار."Q9 فئرعون ددي: "صاباح."" موسا ددي: "سن ددئيئن کئمي اولسون؛ بوندان بئله‌جکسن کي، تاريميز ربّه بَنزَر هچ تاري يوخدور!8% موسا فئرعونا ددي: "دانيش، نه واخت سنئن، اعيانلارين و خالقين اوچون يالواريم کي، قورباغالار سندن و اِولرئندن يوخ اولسونلار و آنجاق چايدا قالسينلار؟""7%فئرعون موساني و هاروني چاغيريب ددي: "ربّه يالوارين کي، قورباغالاری مندن و خالقيمدان رَدّ اتسئن، اوندا خالقي بوراخارام کي، ربّه قوربان تقدئم اتسئن."65سِحربازلار دا اؤز سِحرلري ائله بله اتدئلر و مئصئر تورپاغينا قورباغالار يتئردئلر.85kهارون اَلئني مئصئر سولاري اوستونه اوزاتدي و اورادان قورباغالار چيخيب مئصئر تورپاغيني بورودولر.4)رب موسايا ددي: "هارونا بله دِه: «دَيَنکئني گؤتور و اَلئني چايلارين، آرخلارين و گؤلمَچه‌لرئن اوستونه اوزات. قوي مئصئر تورپاغي قورباغالارلا دولسون.»""3 سنئن، خالقينين، و بوتون اعيانلارين اوستونه قورباغالار چيخاجاقلار.»""a2=چاي، قورباغالارلا قايناشاجاق و اورادان چيخيب سنئن ساراييندا، ياتاق اوتاغيندا، ياتاغينين اوستونده گزه‌جکلر، اعيانلارينين، خالقينين اِولرئنه، تَندئرلرئنه و خمئر تَکنه‌لرئنه گئره‌جکلر.K1اگر خالقيمي بوراخماقدان ائمتئناع اده‌سن، من سنئن بوتون تورپاغيني قورباغالارلا دولدوروب بلايا سالاجاغام.<0 uرب موسايا ددي: "فئرعونون يانينا گدئب اونا دِه: «رب بله ديئر: خالقيمي آزاد بوراخ کي، منه عئبادت اتسئن!W/)رب چايا بلا گؤندرَندن سونرا يدّي گون کِچدي.j.Oبوتون مئصئرلئلر نئل چايي ساحئلئنده يِر قازماغا باشلاديلار کي، ائچمَلي سو تاپسينلار. چونکي چايين سويوندان ائچه بئلمه‌دئلر.y-mفئرعون قاييديب اؤز سارايينا گلدي؛ بو ائشه ده اَهمئيّت ورمَدي.s,aآمّا مئصئر سِحربازلاري دا اؤز سِحرلري ائله بله اتدئلر. ربّئن ددئيي کئمي فئرعونون اوره‌يي عئنادکار اولدو و اونلارا قولاق آسمادي.[+1چايداکي باليقلار اؤلدو و چاي قوخولادي. مئصئرلئلر بورادان سو ائچه بئلمه‌دئلر. بوتون مئصئر تورپاغي قان ائچئنده ائدي. 5o~|{{%zEyxwvv?utisr{qq4ppommrll]l:k@j ih2gffddcba:`g^]\i[ZAYXIWWVQUT+RRAQoPlON M LKJJHGFEDCBA@?>=d;::928766554*3B2+100K//.T-++*2)x('&&%?#y"Y! RL(2 i $ |s.V5T@#$بئر عومِر اِفانين اوندا بئر قئسمَتئ‌دئر.?)#ائسرايئل اؤولادلاري قيرخ ائل مانّا يدئلر، او زامانا قدر کي، آباد بئر اؤلکه‌يه يتئشدئلر؛ اونلار کَنَعان اؤلکه‌سئنئن سرحدئنه گلنه قدر، مانّا يدئلر.+>Q"رب موسايا امر اتدئيي کئمي، هارون اونو شهادت لؤوحه‌لرئنئن قاباغيندا قويدو کي، ساخلانسين.T=#!موسا هارونا ددي: "بئر قاب گؤتور، اونا عومِر دولو مانّا قوي و قابي ربّئن حوضورونا قوي کي، نسئلدن-نسئله ساخلانسين."A<} موسا ددي: "ربّئن امري بودور: قوي مانّادان بئر عومِر نسئلدن-نسئله ساخلانسين؛ اِله کي، مئصئر اؤلکه‌سئندن سئزي چيخارتديغيم زامان، صحرادا سئزه يِدئرتدئيئم چؤره‌يي گؤرسونلر.";ائسرايئل خالقي بو يمه‌يئن آديني "مانّا" قويدو. او، گؤرونوشجه کِشنئش توخومو کئمي ائدي، رنگي آغيمتيل، آمّا دادي باللي کولچه‌يه بنزه‌يئردي.M:بلجه خالق يدّئنجي گون ائستئراحت اتدي.9-باخين، رب سئزه سَبّت گونونو وردي؛ بونا گؤره ده او سئزه هر آلتينجي گون ائکي گونلوک يمک ورئر. قوي هر کس اؤز اِوئنده قالسين و يدّئنجي گون هچ يره چيخماسين."18]رب موسايا ددي: "نه واختا قدر امرلرئمه و تعلئماتلاريما ائطاعت اتمکدن بويون قاچيرداجاقسينيز؟""7خالقين بعضئلري يدّئنجي گون يمک ييغماغا چيخديلار، آمّا تاپماديلار.6#سئز اونو آلتي گون عرضئنده ييغين؛ يدّئنجي گون، سَبّت گونو او يمک يوخ اولاجاق."I5 موسا ددي: "بو گون او يِمه‌يي ييئن، چونکي بو گون رب اوچون سَبّت گونودور. بو گون چؤلده‌ يمک تاپماياجاقسينيز.\43ائسرايئل اؤولادلاري، موسا اونلارا امر اتدئيي کئمي، يِمه‌يي سحره ساخلاديلار. نه ائيلَندي، نه ده ائچئنده قورد اولدو.`3;موسا اونلارا ددي: "رب بله ديئر: «صاباح رب اوچون موقدّس سَبّت، ائستئراحت گونودور. پئشئردئيئنئز هر شيي پئشئرئن، قايناتديغينيز هر شيي قاينادين، آرتيغيني دا اؤزونوز اوچون سحره قويوب ساخلايين."2ائسرايئل اؤولادلاري آلتينجي گون بو يمکدن ائکي قات آرتيق، آدام باشي ائکي عومِر ييغديلار. جاماعاتين بوتون باشچيلاري گلئب بونو موسايا بئلدئردئلر.I1 ائسرايئل اؤولادلاريندان هر کس اؤزونه يئيه‌جيي قدر هر سحر اوندان ييغيردي. آمّا گونش قيزاندا او اَرئيئردي.o0Yلاکئن بعضئلر موسانين سؤزونه باخماييب، بوندان سحره قدر ساخلاديلار. ساخلاديقلاري يمک قوردلاييب ائيلَندي. موسا اونلارا قضبلندي./موسا ائسرايئل اؤولادلارينا ددي: "قوي سحره قدر هچ کئمده بو يمکدن قالماسين."r._اونلار عومِرله اؤلچدوکلري زامان، چوخ ييغانلارين آرتيغي، آز ييغانلارين دا اَسکئيي اولمادي. هر کس اؤزونه يئيه‌جيي قدر يمک ييغدي.-ائسرايئل اؤولادلاري بله ده اتدئلر. بعضئلري چوخ، بعضئلري ده آز ييغدي. ,ربّئن امري بودور: هر آدام يمک اوچون اؤزونه احتئياجي قدر اوندان ييغسين. اؤز چاديريندا اولان آداملارين سايينا گؤره آدامباشي بئر عومِر گؤتورون."6+gائسرايئللی‌لر بونو گؤردوکده بئربئرلرئنه ددئلر: "بو ندئر؟" چونکي اونون نه اولدوغونو بئلمه‌دئلر. موسا اونلارا ددي: "بو او چؤرکدئر کی، ربّ سئزئن يِمه‌يئنئز اوچون ورئب.*1شِح بوخارلاناندا، صحرادا، تورپاق اوستونده قيرووا بنزر نازئک پولچوکلار گؤروندو.0)[ آخشام بئلدئرچئنلر اوچوب، دوشَرگه‌نئن يرئني اؤرتدولر. سحر دوشَرگه‌نئن اطرافينا شِح دوشدو؛7(i "من ائسرايئل اؤولادلارينين ديئنمه‌لرئني اشئتدئم. اونلارا دِه: «آخشامچاغي اَت يئيه‌جکسئنئز، سحر ده چؤرکله دوياجاقسينيز. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، تارينيز رب، منم.»""!'? رب موسايا ددي:g&I هارون ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون جاماعاتينا دانيشديغي واخت، اونلار صحرايا باخديلار. باخ، ربّئن عظمتي بولوددا گؤروندو.j%O موسا هارونا ددي: "بوتون ائسرايئل جاماعاتينا بله دِه: «ربّئن حوضورونا ياخينلاشين، چونکي او سئزئن ديئنمه‌‌لرئنئزي اشئدئب.»""M$موسا ددي: "سئزه آخشام يِمَيه اَت، سحر ده دويونجا چؤرک ورن رَبدئر؛ چونکي رب سئزئن اونا ضئدّ اولان ديئنمه‌‌لرئزي اِشئدئر. بئز کئمئک؟ ديئنمه‌‌لرئنئز بئزه ضئدّ ديئل، ربّه ضئدّدئر."n#Wسحر ربّئن عئزّتئني گؤره‌جکسئنئز. چونکي رب اوندان اتدئيئنئز گئلِيلئکلري اشئتدي. بئز کئمئک کي، سئز بئزدن گئلِيلئک ادئرسئنئز؟""M"موسا و هارون بوتون ائسرايئل‌لی‌لره ددئلر: "آخشام بئله‌جکسئنئز کي، سئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخاردان ربدئر.6!gآلتينجي گون، ييغديقلاريني حاضيرلاديقدا، او بئري گونلر ييغديقلاريندان ائکي قات آرتيق اولاجاق."[ 1رب موسايا ددي: "باخ، من سئزئن اوچون گؤيدن چؤرک ياغديراجاغام. خالق هر گون چيخيب، گونلوک چؤره‌يئني ييغاجاق. آمّا من اونلاري، وردئيئم تعلئماتلارا عمل ادئب اتمه‌مَکلرئني ائمتاحان اده‌جيم.Lائسرايئل‌ اؤولادلاري اونلارا ددئلر: "کاشکي مئصئر اؤلکه‌سئنده اولاندا ربّئن اَلئندن اؤلَيدئک، هچ اولماسا اَت قازانلارينين باشيندا اوتوروب دويونجا چؤرک يِيئردئک! آمّا سئز بئزي بو صحرايا بونا گؤره گتئردئنئز کي، بوتون جاماعاتي آجليقدان قيراسينيز." صحرادا بوتون ائسرايئل جاماعاتي موسا و هارونون اَلئندن گئلِيلئک اتدئلر.E بوتون ائسرايئل جاماعاتي اِلئمدن يولا دوشدو. اونلار مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخديقدان سونرا، ائکئنجي آيين اون بشئنجي گونو سئن صحراسينا چاتديلار کي، اِلئم و سئنا داغي آراسيندادير.3سونرا ائسرايئل اؤولادلاري ائلئمه گلدئلر. اورادا اون ائکي سو قايناغي و يتمئش خورما آغاجي وار ائدي. ائسرايئل خالقي اورادا سولار اطرافيندا دوشَرگه قوردو.B"اگر سئز تارينيز ربّئن سَسئنه دئقّتله قولاق آسيب اونون گؤزلري قاباغيندا صداقتلي اولاسينيز، اونون امرلرئني اشئدئب بوتون قايدالاريني رئعايت اده‌سئنئز، مئصئرلی‌لره وردئيئم ناخوشلوقلارين هچ بئرئني سئزه ورميه‌جيم. چونکي سئزه شفا ورن رب، منم."Nموسا ربّه فرياد اتدي و رب اونا بئر آغاج گؤرستدي. موسا اونو سويا آتدي و سو شئرئن اولدو. رب اورادا، ائسرايئل اؤولادلاريني ائمتاحانا چکدئيي يرده، اونلار اوچون قايدا-قانون قويوب، ددي:Y-خالق موسادان گئلِيلئک ادئب ددئلر: "نه ائچک؟""H مارايا چاتديلار، لاکئن اورانين سويونو ائچه بئلمه‌دئلر، چونکي آجي ائدي. بونا گؤره ده او يِر مارا آدلانير.`;موسا ائسرايئل خالقيني قيرميزي دهنزدن گتئردي. اونلار شور صحراسينا چيخيب اورادا اوچ گون يول گتدئلر، آمّا سو تاپماديلار.W)مريم اونلارين موقابئلئنده بو نغمه‌ني اوخودو: ربّه اوخويون، چونکي اوجالديقجا اوجاليب آتي و آتليني دهنزه توللادي!6gهارونون باجيسي پيغمبر مريم، الئنه دف آلدي؛ بوتون آروادلار دف و رقصلرله اونون دالينجا چيخديلار.xkفئرعون آتلاري، دؤيوش عارابالاري، اونلارا مئنَنلرله بئرلئکده دهنزه گئرَنده، رب دهنزئن سولاريني اونلارين اوستونه گری قايتارميشدي. لاکئن ائسرايئل اؤولادلاري دهنزئن اورتاسيندان قورولوق يردن کچمئشدئلر.Jرب ابددن ابده‌جک سلطنت اده‌جکدئر.» خالقيني گتئرئب، مئراثين اولان داغدا اَکه‌جکسن، اؤزون اوچون مسکن اتدئيئن يره، يارب! موقدّس مکانينا، ای پروردئگار، اَل‌لرئنئن قوردوغو يره.Jاونلارين اوستونه قورخو دوشدو، دهشت گلدي. قولونون عظمتي ائله اونلار داش کئمي قورويوب قاليبلار. او واختاجاق کي، خالقين کچسئن، يارب، او واختاجاق کي، قورتارديغين خالق کچسئن، يارب!<sاو آن اِدوم باشچيلاريني دهشت بورودو. موآب ريئسلرئنه لرزه دوشور؛ بوتون کَنَعان ساکئنلري اَرئيئبلر.  اشئدن خالقلار اَسه‌جکلر؛ فئلئسط بؤلگه‌سئنئن ساکئنلرئني قورخو باسيب.&G قورتارديغين خالقا سن اؤز محبّتئنده يول گؤرستدئن. موقدّس مسکنئنه، اؤز گوجونده آپاردين.X + ساغ الئني اوزاتدين، و تورپاق اونلاري اودّو.Z / يارب، آللاهلار آراسيندا سنئن کئمي کئم وار؟ سنئن کئمي موقدّسلئکده عظمتلي، حمدلرده زهملي، و عجايئب يارادان مگر وار؟# A يلئني اوفوردون، دهنز اونلاري بورودو. قورغوشون کئمی، اونلار هيبتلي سولاردا باتديلار. ! دوشمن ددي: "اونلارين دالينجا گده‌جيم؟ اونلارا چاتيب، قَنئمت پايلاياجاغام: بوندان دوياجاق جانيم؛ قيلينجيمي چکه‌جيم، و اَلئم اونلاري محو اده‌جک."d Cبورنونون نفسي ائله سولار بئر يره ييغيلدي! ييغيلديلار بئر يره او آخان سولار! دوندو او دهنز قوينونداکي درئنلئکلرئن سولاري!dCسنه ضئدّ چيخانلاري، عظمتئنئن بؤيوکلويونده، يره ييخدين گؤندردئيئن يانديريب ياخان قضب، اونلاري سامان چؤپو کئمی کول ادئر.)يارب! سنئن صاغ الئن قودرتده شؤوکتلئدئر. يارب! سنئن صاغ الئن، دوشمنی ‌اَزَندئر.oYدرئن سولارا بورونوب، داش کئمی درئنلئکلرده قرق اولدولار.7iفئرعونون دؤيوش عارابالاريني و قوشونونو دهنزه آتيب. سِچمه افسرلري ده قيرميزي دهنزده بوغولوبلار.Aرب دؤيوشچودور، ربدئر اونون آدي.ymرب منئم قووّتئم، منئم نغممدئر. ، او، منئم نئجاتيم اولوب. بو منئم تاريمدير، اونا حَمد اده‌جيم. آتامين تاريسيدير، رَبّي اوجالداجاغام. #او واخت موسا ائله ائسرايئل اؤولادلاري ربّه بو نغمه‌ني اوخودولار: "ربّه نغمه‌لر اوخوياجاغام، چونکي اوجالديقجا اوجالدي آتي و آتليني دهنزه توللادي.\3ائسرايئل خالقي ربّئن مئصئرلی‌لره بؤيوک قووّتله نه اتدئيئني گؤرنده، ربدن قورخدولار؛ اونا و قولو موسايا ائنانديلار.^7بلجه رب او گون ائسرايئلي مئصئرلی‌لرئن الئندن خئلاص اتدي. ائسرايئل خالقي مئصئرلی‌لري دهنزئن ساحئلئنده اؤلو گؤردولر.yآمّا ائسرايئل اؤولادلاري دهنزئن اورتاسيندان، قورولوقدا يِرئيه‌رَک کچئب گتمئشدئلر. سولار اونلار اوچون صاغ و سول طرفده دووار اولموشدو.i~Mيرئنه قاييدان سولار دؤيوش عارابالاريني، اونلاري سورَنلري، فئرعونون بوتون قوشونونو کی، ائسرايئل اؤولادلارينين دالينجا دهنزه گِدئردئلر، اؤرتوب اودّو. اونلاردان بئر نفر ده اولسون، صاغ قالمادي.3}aموسا اَلئني دهنزئن اوستونه اوزاتدي. سحره ياخين دهنز اَوّلکي حالينا قاييتدي. مئصئرلئلر سولاردان قاچماق ائسته‌ينده، رب اونلاري ائته‌له‌يئب دهنزئن اورتاسينا آتدي.}|uرب موسايا بله ددي: "اَلئني دهنزئن اوستونه اوزات کي، سولار مئصئرلی‌لرئن، دؤيوش عارابالارينين و اونلاري سورَنلرئنئن اوستونه قاييتسين."F{او عارابالارين تَکَرلرئني اِله لَنگئتدي کي، عارابالار گوجله حرکت اتدئلر. مئصئرلئلر ددئلر: "گلئن ائسرايئل اؤولادلاريندان قاچاق، چونکي رب اونلارين طرفئنده بئزه ضئدّ دؤيوشور."Iz سحر نؤوبَتئنده رب اود و بولود دئره‌يئندن مئصئرلی‌لرئن قوشونونا باخيب قوشونلارين آراسينا قاريشيق سالدي.y1مئصئرلئلر اونلاري تعقئب اتدئلر؛ فئرعونون بوتون آتلاري، دؤيوش عارابالاري و اونلاري سورَنلر ائسرايئل اؤولادلارينين دالينجا دهنزئن اورتاسينا گئردئلر.Sx!و ائسرايئل اؤولادلاري قورولوق يردن، دهنزئن اورتاسيندان کچدئلر. سولار اونلار اوچون صاغ و سول طرفدن دووار اولدو.{wqموسا اَلئني دهنز اوستونه اوزاتدي. رب بوتون گجه اَسن قووّتلي شرق کولَيي ائله دهنزئن سويونو قوووب، دهنزي قورويا چِوئردي. سولار ياريلديLvمئصئرلی‌لرئن دوشَرگه‌سي و ائسرايئل‌لی‌لرئن دوشَرگه‌سي آراسينا گلدي. بولود بئر طرفه ظولمت، لاکئن او بئري طرفه گجه ائشيق وردی. بوتون گجه بو خالقلار بئربئرئنه ياخينلاشماديلار.euEائسرايئل خالقينين قاباغيندا گدن تارينين مله‌يي، اونلارين آرخاسينا کچدي. بولود دئره‌يي قاباقلاريندان آرخالارينا کچئب،Rtفئرعونون دؤيوش عارابالارينين و سورَنلرئنئن واسئطه‌سئله عئزّتلندئيئم زامان، مئصئرلئلر بئله‌جکلر کي، رب منم.Bsمن مئصئرلی‌لرئن اورکلرئني عئنادکار اده‌جيم کي، سئزي تعقئب اتسئنلر. سونرا فئرعونون، اونون بوتون قوشونونون، دؤيوش آارابالارينين و سورَنلرئنئن واسئطه‌سئله عئزّتلنه‌جيم.rآمّا سن دَيَنَکئني قالديريب، الئني دهنزئن اوستونه اوزات، سولاريني يار کي، ائسرايئل اؤولادلاري قورولوق يردن دهنزئن اورتاسيندان کچسئنلر.(qKرب موسايا ددي: "نه اوچون منه فرياد ادئرسن؟ ائسرايئل اؤولادلارينا دِه کي، يولا دوشسونلر."Rpساکئت اولون، رب سئزئن اوچون دؤيوشه‌جک!"" o آمّا موسا خالقا بله ددي: "قورخمايين! دورون، گؤرون رب بو گون نجه سئزی خئلاص اده‌جک! بو گون گؤردويونوز مئصئرلی‌لري داها هچ واخت گؤرميه‌جکسئنئز.qn] مئصئرده مگر سنه دمئردئک: بئزدن اَل چک، مئصئرلی‌لره قوللوق ادک؟ صحرادا اؤلمَکدن مئصئرلی‌لره قوللوق اتمک بئزئم اوچون ياخشيدير."}mu اونلار موسايا ددئلر: "مگر مئصئرده قبئرئستانليق يوخدور کي، سن بئزي صحرادا اؤلمَيه آپاردين؟ بئزي مئصئردن چيخارديب باشيميزا نه گتئردئن؟l فئرعون ياخينلاشاندا ائسرايئل اؤولادلاري باخيب گؤردولر کي، مئصئرلئلر اونلارين دالينجا گلئرلر. بونا گؤره ده چوخ قورخوب، ربّه فرياد اتدئلر.Uk% مئصئرلئلر، فئرعونون بوتون آتلاري، عارابالاري، سورَنلرئني و قوشونو اونلاري تعقئب ادئب في‌حَخئروت يانيندا، بَعل‌صِفون موقابئلئنده دهنزئن ساحئلئنده قوردوقلاري دوشَرگَيه چاتديلار.jyرب مئصئر پادشاهي فئرعونون اوره‌يئني عئنادکار اتدي و او، ائسرايئل اؤولادلاريني تعقئب اتدي. آمّا ائسرايئل اؤولادلاري جورعتله گدئردئلر.Niاو، آلتي يوز سِچمه دؤيوش آرابا، و مئصئرئن بوتون باشقا عارابالاريني گؤتوردو. هر آرابانين اؤز مأمورو وار ائدي.h فئرعون دؤيوش عارابالاريني حاضيرلاييب، آداملاريني اؤزو ائله گؤتوردو.[g1مئصئر پادشاهينا ائسرايئل خالقينين قاچديغيني خبر ورنده، فئرعون و مأمورلارينين فئکري ديئشئلدي. اونلار ددئلر: "بئز نه اوچون بله اتدئک؟ ائسرايئل اؤولادلاريني نئيه قوللوغوموزدان بوراخديق؟tfcآمّا من فئرعونون اوره‌يئني عئنادکار اده‌جيم کي، او سئزي تعقئب اتسئن. سونرا فئرعون و اونون بوتون قوشونو واسئطه‌سئله عئزّتلنه‌جيم. مئصئرلئلر بئله‌جکلر کي، رب منم.»" ائسرايئللی‌لر بله ده اِله‌دئلر.*eOفئرعون دوشونه‌جک کي، ائسرايئل اؤولادلاري آماجسيز سرگرداندير، صحرا، يوللاريني کسئبدئر.7di"ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: «دؤنوب پی‌حَخئروت قاباغيندا، مئگدوللا دهنزئن آراسيندا دوشَرگه سالين. بَعل‌صِفون موقابئلئنده دهنزئن ساحئلئنده دوشَرگه‌نئز اولسون. c ?رب موسايا ددي:b' گوندوزلر بولود دئره‌يي، گجه‌لر ده اود دئره‌يي خالقين قاباغيندان آيريلمادي.Ba رب اونلارين قاباغي ائله، گوندوز اونلارا يول گؤرسدمَک اوچون، بولود دئره‌يئنده، گجه ده، اونلارا ائشيق ورمک اوچون، اود دئره‌يئنده گدئردي کي، گوندوز ده، گجه ده گده بئلسئنلر..`W ائسرايئل اؤولادلاري سوکّوتدان يولا دوشوب، صحرانين قيراغيندا اولان اِتامدا خيمه قوردولار.O_ موسا يوسئفئن سوموکلرئني اؤزو ائله آپاردي، چونکي يوسئف ائسرايئل اؤولادلارينا برک آند ورئب دمئشدي: "تاري موطلق سئزه نظر سالاجاق. گدن زامان اؤزونوله سوموکلرئمي ده بورادان چيخاردين."Q^ تاري خالقي قيرميزي دهنزه طرف، صحرا يولو ائله آپاردي. ائسرايئل اؤولادلاري مئصئر تورپاغيندان نئظاملا چيخديلار.V]' فئرعون خالقي آزاد بوراخديغي زامان، تاري اونلاري فئلئسطلی‌لرئن بؤلگه‌سئندن، حتّا يولون قيسا اولدوغو حالدا آپارمادي. چونکي ددي: خالق موحارئبه گؤرنده بلکه پشمان اولوب مئصئره قاييدار.^\7 قوي بو اَلئنئزده نئشانه و گؤزلرئزئن قاباغيندا خاطئره علامتي اولسون، چونکي رب بئزي قووّتلي اَل‌له مئصئردن چيخارتدي.">[w فئرعون بئزي آزاد بوراخماماغا عئناد ادنده، رب مئصئر تورپاغيندا اولان هم ائنسانلارين هم ده حيوانلارن بوتون ائلک اوشاغيني اؤلدوردو. بونا گؤره من بوتون ائلک دوغولان حيوان بالالاريني ربّه قوربان ورئرم، بوتون ائلک اوغوللاريمين دا عوضئني ورئرم.OZ اوغوللارينيز سئزدن «بو ندئر؟» سوروشاندا ديئن: «رب بئزي مئصئردن، نؤکرچئلئک اِوئندن قووّتلي اَل‌له چيخارتدي.kYQ هر ائلک دوغولان اِششَک بالاسي عوضئنه، بئر قوزو وره‌‌جکسئنئز. اگر عوضئني ورمَيه‌سئنئز، گرک اونون بوينونو سينديراسينيز. اوغلانلارينيزين آراسيندا هر آدامين ائلک دوغولانين عوضئني ورمه‌لئسئنئز.jXO آنا بطنئندن ائلک دوغولان بوتون اوغلانلارينيزی ربّه تقدئم اتمه‌لئسئنئز: ائلک دوغولان بوتون حيوان بالالاري دا ربّئن اولسون.kWQ او زاماندان کي، رب، سئزه و آتالارينيزا آند ائچدئيي کئمي، سئزي کَنَعانليلارين اؤلکه‌سئنه گتئردي، اوراني سئزه وردئيي زامان،mVU ائلدن ائله بو قايدايا تعيئن اولونان واخت عمل اده‌جکسن.U3 قوي بو اَلئنئزده نئشانه و گؤزلرئنئزئن قاباغيندا خاطئره اولسون کي، ربّئن قانونو آغزينيزدان دوشمه‌سئن، چونکي رب سئزي قووّتلي اَل‌له مئصئردن چيخارتدي.@T{ او گونو اوغلونوزا بئلدئرئب ديئن: «مئصئردن چيخديغيم واخت رب منئم اوچون نَلر اتدئيئنه گؤره بله ادئرم.»\S3 او يدّي گون عرضئنده، آنجاق ماياسيز چؤرک ييئلمه‌لئدئر. آرانيزدا بوتون اؤلکه‌ده نه مايالي چؤرک گؤرونسون، نه ده مايا.uRe يدّي گون ماياسيز چؤرک ييئن، يدّئنجي گون ربّه بايرام اولسون.Q  رب آتالارينيزا آند ائچمئشدي کي، کَنَعانليلارين، خئتلئلرئن، اِمورلولارين، خئولئلرئن، و يِبوسلولارين اؤلکه‌سئني سئزه وره‌جک. سئزي سود و بال آخان بئر تورپاغا گتئره‌جيي واخت، بو عئبادتي همئن آيدا يرئنه يتئرئن.KP آبئب آييندا اولان بو گون چيخيرسينيز.0O[ موسا خالقا ددي: "مئصئردن، نؤکرچئلئک اِوئندن چيخديغينيز گونو خاطيرلايين. چونکي رب سئزي قووّتلي اَل‌له اورادان چيخارتدي و بونا گؤره ده مايالي چؤرک گرک ييئلمه‌سئن.vNg "ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا هر بطندن ائلک دوغولان بوتون اوغلانلاري و بوتون حيوانلارين بالالاريني منه تقدئس ات. اونلار منئمدئر." M ? رب موسايا ددي: L  3رب او گون ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئر تورپاغيندان دسته-دسته چيخارتدي.K 2رب موسا و هارونا نجه امراتمئشدي، ائسرايئل اؤولادلاري دا بله اتدئلر.J 1او قرئب اوچون ده کي، يانينيزدا يرلئلر کئمي ياشايير، قانون هَمَندئر."? %ائسرايئل اؤولادلاري رَعمِسِسدن سوکّوتا يولا دوشدولر. آرواد-اوشاقدان باشقا، آلتي يوز مئنه قدر پئيادا گدن کئشي وار ائدي.]=5 $رب خالقا مئصئرلی‌لرئن گؤزونده لوطف قازانديردي و اونلارا ائسته‌دئکلرئني وردئلر. بلجه اونلار مئصئرلی‌لري سويدولار.<<s #ائسرايئل اؤولادلاري موسانين سؤزونه عمل اتدئلر. مئصئرلی‌لردن قيزيل-گوموش و پالتارلار ائسته‌دئلر.<;s "خالق خمئرلرئن ماياسي آجيماميش حالدا، پالتارلارينا بورونموش خمئر طاباقلاريني چئيئنلرئنده آپاردي.\:3 !مئصئرلئلر خالقي زور آلتينا قويدولار کي، اؤلکه‌‌ني تَلَسئک ترک اتسئنلر، چونکي ديئردئلر: "يوخسا هاميميز اؤله‌جيئک."!9= نجه کي ديئرسئنئز، قويون-کچئنئزي و مال-حيوانينيزي دا گؤتوروب گدئن، منه ده برکت ورئن."85 فئرعون گجه موسا و هاروني چاغيريب ددي: "چيخين گدئن! هم اؤزونوز، هم ده ائسرايئللی‌لر خالقيمين آراسيندان چيخين گدئن، ائسته‌دئيئنئز کئمي ربّه عئبادت ادئن.7# گجه واختي فئرعون، اونون اعيانلاري و بوتون مئصئرلئلر قالخديلار. مئصئردن بؤيوک بئر فغان قوپدو، چونکي اله بئر اِو يوخ ائدي کي، اورادا اؤلَن اولماسين.h6K گجه ياريسي رب مئصئر تورپاغيندا اولان بوتون ائلک اؤولادلاري ووردو؛ تختده اوتوران فئرعونون ائلک اؤولاديندان توتموش، زئنداندا اولان اسئرئن ائلک اوشاغينا قدر؛ حيوانلارين ائلک بالاسيني دا ووردو. 5 رب موسا و هارونا نجه امراتمئشدي، ائسرايئل اؤولادلاري دا گدئب اله اتدئلر. ~}|N{zy2x wnvnutsbsqqponmml!kdj~iKhxg{feodcjbaaS`_^]\[hZYXXxWVUU,T!SSRQPOOMLKKUJ/I~H^GG F EDCC:BB_BA??:>~>=<;}:::::*9e8p766+5h4321~10T/..,,G**)*((/'?&o&%% $6""3 اگر اؤکوز قولو يا دا کنئزي بوينوزو ائله وورسا، اؤکوز صاحئبي، آغاسينا اوتوز شِکِل گوموش ورسئن، آمّا اؤکوز داشلانسين.|=sهمن حؤکم اوغلانا و يا قيزا بوينوز وورانين ضئدّئنه ده ائشلَنسئن.b<?اگر حيوانين صاحئبئندن، گری ورئلمه پولو ائسته‌نئلئر، او، ائسته‌نئلَن پولون مبلغئني گری ورئب، جانينين عوضئني وره بئلر.x;kلاکئن اگر اؤکوز او واختا قدر ووراغان ائمئش، و صاحئبي ده بوندان خبري وار ائمئش، آمّا اونون قاباغيني آلماييب، نتئجه‌ده ده حيوان بئر کئشي و يا آروادي اؤلدوروب، اؤکوز داشا باسيلسين، صاحئبي ده اؤلدورولسون.#:Aاگر بئر اؤکوز بئر کئشي يا دا بئر آروادي بوينوزلا ووروب اؤلدورسه، اؤکوز گرک داشا باسيلسين؛ اونون اَتي يِيئلمه‌مه‌لي، آمّا اؤکوز صاحئبي گوناهسيز ساييلسين.9/اگر آغا قولونون، و يا کنئزئنئن دئشئني سينديرسا، دئشئنئن عوضئنه اونو آزاد اتسئن.+8Qاگر آغا قولونون و يا کنئزئنئن گؤزونه ووروب اونو کور اتسه، گؤزونون عوضئنه اونو آزاد اتسئن.y7mيانيق عوضئنه يانيق، يارا عوضئنه يارا، زَده عوضئنه زَده ورسئن.6{گؤز عوضئنه گؤز، دئش عوضئنه دئش، اَل عوضئنه اَل، آياق عوضئنه آياق،o5Yاگر آروادا زئيان دَيئبسه، تقصئرکار آدام جان عوضئنه جان،44cکئشئلر، داعوالاشان زامان، اگر بويلو بئر آروادا ضربه ووروب اونون اوشاغينين دوشمه‌سئنه باعئث اولسالار، آمّا آيري بئر زئيان اونا دَيمه‌سه، تقصئرکار آدام، او آروادين اَرئنئن طلب اتدئيي جرئمه‌ني، حاکئملرئن تعيئن اتدئيي مبلغده وره‌جک.A3}اگر قول و يا کنئز بئر-ائکي گون دئري قالسا، آغا جزا چکمه‌سئن؛ چونکي قول، و يا کنئز آغانين اَملاکي‌دير.?2yبئر آدامين دَيَنَکله ووردوغو قولو، و يا کنئزي ضربه‌دن اؤلدويو حالدا، او آدام جزالانديريلمالي‌دير.31aاو سونرا ياتاقدان قالخيب اَل آغاجي ائله اشئکده گزسه، اونو ووران آدام جزاسيز ساييلسين و آنجاق ياتديغي مودّتئن عوضئني ورسئن، کامئل صاغالانا قدر اونون قيدئنه قالسين.f0Gآداملار موناقئشه ادنده، اگر کئمسه آيري آدامين داشلا ووردوغو يا دا يومروغو ائله ووردوغو بئر آدام اؤلمه‌يئب ياتاغا دوشسه،]/5آتا-آناسينا لعنت ادن آدام اؤلدورولمه‌لی‌دئر..yائنسان اوغورلاييب ساتان، و يا ساخلايان آدام اؤلدورولمه‌لي‌دئر.j-Oآتاسيني، و يا آناسيني دؤيَن آدام اؤلدورولمه‌لي‌دئر.L,بئر آدام، آيري آدامي قصدن حئيله ائله اؤلدورسه، او آدامي حتّا منئم قوربانگاهيمدان گؤتور کي، اؤلومه ورئلسئن.l+S لاکئن اگر او شخص اؤلدورمک قصدئنده اولماسا و اؤلوم منئم ائجازمله اولسا، او زامان بئر ير تعيئن اده‌رم کي، اورايا پناه گتئرسئن.X*+ آدام ووروب اؤلدورن شخص اؤلدورولمه‌لی‌دئر.)3 اگر اَري بو اوچ حاقّي آروادا ورمئر، قوي بو آرواد هچ پول قايتارمادان آزاد ادئلسئن.Y(- اگر او آدام ائکئنجي آرواد آلير، بئرئنجي آرواديني يمک و پالتار تأمئناتيندان و آروادليق حوقوقوندان محروم اتمه‌سئن.4'c اگر آغا کنئزئني اوغلو اوچون تعيئن ادئب، اونونلا عادته گؤره، اؤز قيزي کئمي رفتار اتمه‌لي‌دئر.&اگر او قيز، اونو اؤزو اوچون تعيئن ادن آغاسينين گؤزونده پئس گؤرونور، آغاسي قيزين گری ورئلمه پولونو قبول ادئب، اونو آزاد اتسئن؛ او آغانين ائختئياري يوخدور کي، قيزي ياد اِلّئلره ساتسين. چونکي او قيزا خيانت ادئب. %اگر بئر آدام قيزيني کنئزلئيه ساتير، قيز، کئشي نؤکرلر کئمي آزاد اولماسين.6$gاوندا قوي قولون آغاسي اونو تارينين حوضورونا گتئرسئن؛ قولونو قاپييا و يا قاپينين يان تاختاسينا سؤيکه‌يئب قولاغيني بئزله دشسئن. بو قول آغاسينا عؤمورلوک قوللوق اتسئن./#Yلاکئن اگر قول تأکئدله دسه: «آغامي، آرواديملا اوشاقلاريمي سوئرم و آزاد اولماق ائسته‌مئرم،»o"Yاگر قول صاحئبي قولونا آرواد ورئب و قولون آروادي اوغلان و يا قيز دوغوب، آروادلا اوشاقلاري آغاسي اوچون قالسين. آمّا قول تک گتسئن.!+اگر قولون تک گلئب، قوي تک ده گتسئن؛ اگر آروادي وارسا، قوي آروادي اونونلا گتسئن.D سئزدن بئري عئبراني قول آلاندا، او قول آلتي ائل قوللوق ادئب يدّئنجی ائل پولو قايتارمادان آزاد اولونسون._ ;سن اونلارين موقابئلئنه بو حؤکملري قويمالي‌سان: عاييبين آچيلماماق اوچون، منئم قوربانگاهيما پئلّه‌ ائله چيخماياجاقسان.~wاگر منئم اوچون داشدان قوربانگاه دوزَلده‌سن، يونما داشدان تئکميه‌جکسن، چونکي اونون اوستونده اگر آلَتله ائشلَيه‌سن، اونو نجئس ادرسن.منئم اوچون تورپاقدان قوربانگاه دوزَلَت و يانديرما و باريش قوربانلارينيز اولاراق اؤز قويون-کچي و مال-حيوانينيزي اونون اوستونده قوربان اده‌جکسئنئز. آديمي يادئگار اوچون قويدوغوم هر يره گلئب، سنه برکت وره‌جيم.Kمندن ساوايي، باشقا آللاهلار دوزلتمه‌يئن؛ اؤزونوز اوچون نه قيزيلدان، نه ده گوموشدن آللاهلار دوزلتمه‌يئن.?yرب موسايا ددي: "ائسرايئل اؤولادلارينا بله دئيه‌جکسن: «سئز گؤردونوز کي، من سئزئنله گؤيلردن دانيشديم.)خالق اوزاقدا دوراندا، موسا اورادا تارينين اولدوغو آغير قارانليغا ياخينلاشدي. موسا خالقا ددي: "قورخمايين، تاري اونا گؤره گلئب کي، سئزي ائمتاحانا چکسئن و اونون قورخوسو گؤزونوزون قاباغيندا اولسون کي، گوناه اتميه‌سئنئز."/موسايا ددئلر: "سن دانيش، بئز ده اشئدک. قوي تاري بئزئمله دانيشماسين، مبادا اؤلَک."q]بوتون خالق گؤي گورولتوسونو، شئمشَکلري، کَره‌ناي سَسئني اشئدئب، داغين توستولَنمه‌سئني گؤرنده تئتره‌دئلر و اوزاقدا دوردولار.A}کئمسه‌نئن اِوئنه، آروادينا، قولونا، کنئزئنه، اؤکوزونه، اِششه‌يئنه، اونون هچ نه‌يئنه طاماح سالما."T#کئمسه‌‌نئن ضئدّئنه يالان شاهئدلئک اتمه.%Gاوغورلوق اتمه‌.1زئنا اتمه.- قتل اتمه.+ آتا و آنانا حؤرمت ات کي، تارين ربّئن سنه وره‌جيي تورپاقدا عؤمرون اوزون اولسون.5e چونکي آلتي گون عرضئنده رب گؤيلر و يري، دهنزي و کائناتداکي هر شيي ياراتدي، لاکئن يدّئنجي گون ائستئراحت اتدي. بونون اوچون رب سَبّت گونونه برکت ورئب، اونو موقدّس سايدي. لاکئن يدّئنجي گون، تاري ربّئن سَبّت گونودور. بو گون سن، اوغلون، قيزين، قولون، کنئزئن، حيوانين، يانيندا ياشايان ياد اِلئن، هچ بئر ائش گؤرمه‌سئن.K  آلتي گون چاليشيب بوتون ائشلرئني گؤر.c Aسَبّت گونونو ياددا ساخلاييب، موقدّس گون کئمي ساي.8 kرب تارينين آديني بوش يره آغزينا گتئرمه، چونکي رب اونون آديني بوش يره آغزينا آلاني جزاسيز قويماز.  آمّا منی سِوئب امرلرئمه عمل ادنلره، مئنلر نسئله قدر محبّت گؤرسده‌رم.= uبله شيلرئن قاباغيندا سجده‌يه دوشوب عئبادت اتمه. چونکي من، سنئن تارين رب، قيرتلئيم. مندن نئفرت ادن آتالارين جزاسيني، اوچونجو-دؤردونجو نسئله قدر اؤولادلارينا چکدئره‌رم. اؤزون اوچون هچ بئر بوت، نه يوخاريدا، گؤيده و يا آشاغيدا، يرده، نه ده يرئن آلتيندا ييغيلان سولارداکي شيلرئن هچ بئرئنئن صورتئني دوزلتميه‌جکسن.G مندن باشقا آللاهلارين اولماياجاق. "سئزي مئصئر تورپاغيندان، نؤکرچئلئک اِوئندن چيخاردان تارينيز رب، منم.M تاري بوتون بو سؤزلري دانيشيب، بله ددي:V'موسا خالقين يانينا اِنئب بونو اونلارا ددی.'رب اونا ددي: "دوش گت. سن و سنئنله برابر هارون بورايا چيخين. قويما کاهئنلرله خالق ربّئن يانينا چيخماق اوچون سرحدي کچسئنلر؛ يوخسا او، خالقا ضئدّ چيخار."Oموسا ربّه ددي: "خالق سئنا داغينا چيخا بئلمز، چونکي سن بئزه ائخطار ورئب ددئن: «داغا سرحد چک و اوراني تقدئس ات.»""3ربّه ياخينلاشان کاهئنلر ده اؤزلرئني تقدئس اتسئنلر کي، رب اونلارا ضئدّ چيخماسين."iMرب موسايا ددي: "دوش، خالقا تاپشير کي، مبادا ربّي گؤرمک اوچون اونون طرفئنده اولان سرحدي کچسئنلر، يوخسا چوخلاري محو اولارلار./Yرب سئنا داغي اوستونه، داغين باشينا اِندي و موساني داغين باشينا چاغيردي. موسا اورايا قالخدي.~/کَره‌ناي سَسي گت‌-‌گده اوجالدي. موسا دانيشيردي و تاري اونا سَسله جاواب ورئردي.}3بوتون سئنا داغي توستو ائچئنده ائدي، چونکي رب اونون اوستونه آلوو ائچَرئسئنده اِنمئشدي. توستوسو کوره‌نئن وردئيي توستو کئمي چيخدي. بوتون داغ تئتره‌‌دي.-|Uتارينين پئشوازي اوچون، موسا خالقي دوشَرگه‌دن آپاردي و اونلار داغين اَته‌يئنده دوردولار."{?اوچونجو گونون سحري آچيلاندا، گؤي گورولتوسو، شئمشَکلر، داغ اوستونده آغير بئر بولود و چوخ اوجا کَره‌ناي سَسي اولدو. دوشَرگه‌ده اولان بوتون خالق تئتره‌دي.z/سونرا موسا خالقا ددي: "اوچونجو گونه حاضير اولون، آروادلارلا ياخينليق اتمه‌يئن."!y=موسا داغدان خالقين يانينا اِندي. او، خالقي تقدئس اتدي. اونلار پالتارلاريني يودولار.`x; اونا اَل ديميه‌جک. بونو ادن ائستر حيوان، ائستر ائنسان اولسون، داشا باسيلمالي‌دير، يا دا اوخونان وورولمالي‌دير. قوچ بوينوزوندان اولان کَره‌ناي اوزون چاليناندا اونلار داغا چيخاجاقلار.»""w خالقين اطرافينا سرحد چکئب دِه: «اؤزونوزو داغا چيخماقدان، اونون اَته‌يئنه توخونماقدان گؤزله‌يئن. داغا توخونان هر کس اؤلدورولمه‌لي‌دئر.Nv اوچونجو گونه حاضير اولسونلار، چونکي اوچونجو گون بوتون خالقين گؤزو قاباغيندا، رب سئنا داغي اوستونه اِنه‌جک.4uc رب موسايا ددي: "خالقين يانينا گت. بو گون و صاباح اونلاري تقدئس ات. قوي پالتارلاريني دا يوسونلار.t1 رب موسايا ددي: "باخ، من سنئن يانينا آغير بولوددا گلئرم، قوي خالق سنئنله دانيشديغيمي اشئدئب، سنه دائم ائنانسينلار."" موسا خالقين سؤزلرئني ربّه چاتديردي.Qsبوتون خالق بئرلئکده بله جاواب وردی: "ربّئن بوتون ددئکلرئنه عمل اده‌جيئک."" موسا خالقين جاوابيني ربّه چاتديردي.Mrموسا گلئب خالقين آغساقّاللاريني چاغيردي و ربّئن اونا امر اتدئيي بوتون بو سؤزلري اونلارين موقابئلئنه قويدو.Jqسئز منئم اوچون کاهئنلر سلطنتي و موقدّس مئلّت اولاجاقسينيز. بو سؤزلري ائسرايئل اؤولادلارينا دمه‌لی‌سن.»""p ائندي اگر سؤزومه دئقّتله قولاق آسيب، عهدئمي ساخلاياسينيز، سئز بوتون خالقلار آراسيندان منه عاييد خالق اولاجاقسينيز. بوتون ير اوزو منئمدئر؛Oo«سئز اؤزونوز گؤردونوز کي، مئصئرلی‌لره نه‌لر اتدئم و سئزي قارتال قانادلاريندا نجه داشي‌ييب يانيما گتئردئم.Nnموسا داغا، تارينين حوضورونا چيخدي. رب اونو داغدان چاغيريب ددي: "يعقوب نسلئنه، ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه:gmIائسرايئللی‌لر رِفئدئمدن کؤچوب، سئنا صحراسينا گلدئلر. او صحرادا ائسرايئل اؤولادلاري داغين موقابئلئنده دوشَرگه سالديلار.8l mائسرايئل اؤولادلاري مئصئر تورپاغيندان چيخديقدان اوچ آي سونرا، تزه آي گونو سئنا صحراسينا گلدئلر.~kwسونرا موسا، قاييناتاسيني يولا سالدي، او دا اؤز اؤلکه‌سئنه گتدي.ejEاونلار دائم خالق آراسيندا قضاوت ادئردئلر؛ چتئن ائشلري موسانين يانينا گتئرئب، آمّا هر کئچئک ائشه اؤزلري قاضي اولوردولار.iموسا بوتون ائسرايئل آراسيندان باجاريقلي آداملار سچدي و اونلاردان خالقا باشچي: مئنباشيلار، يوزباشيلار، اَلّی‌باشيلار، و اونباشيلار تعيئن اتدي.nhWموسا قاييناتاسي دئيَن بوتون سؤزلره قولاق آسيب عمل اتدي.3gaاگر بله اده‌سن، تاري دا سنه بله امر اتسه، دؤزه بئلرسن. بوتون خالق دا راضي اولوب اؤز يرئنه گدر."`f;خالق آراسيندا دائم قضاوت اتسئنلر. قوي هر بؤيوک ائشي سنئن يانينا گتئرسئنلر، آمّا هر کئچئک ائشه اؤزلري قاضي اولسونلار. بلجه اؤز يوکونو يونگوللَشدئر. قوي بو يوکو او آداملار سنئنله داشيسينلار.6egبوتون خالق آراسيندان باجاريقلي، تاريدان قورخان، حقئقت آختاران حاقسيز قازانجدان نئفرت ادن آداملاري سِچ. اونلاري مئنباشي، يوزباشي، اَلّی‌باشي، اونباشي تعيئن ات کي،Bdاونلاري قايدا-قانونلار باره‌سئنده خبردار اده‌جکسن؛ گده‌جکلري يولو و گؤره‌جکلري ائشي گؤرسده‌جکسن.~cwائندي سؤزومه قولاق آس، سنه بئر مصلحت ورئم. قوي تاري سنه يار اولسون! سن بو خالقا گؤره، تارينين حوضوروندا دايان و ائشلرئني ده اونا چاتدير.Jbالبتّه، هم سن، هم ده سنئنله اولان خالق اوزولرسئنئز. بو ائش سنئن اوچون آغيردير، اونو تَکباشينا اده بئلمزسن.kaQموسانين قاييناتاسي اونا ددي: "گؤردويون ائش ياخشي ديئل.`}آرالاريندا داعوا چيخاندا، مَسَله منئم يانيما گلئر. من ده اونلارين آرالاريندا قضاوت ادئب، تارينين قايدا-قانونلاريني اونلارا بئلدئرئرم"" _;موسا قاييناتاسينا ددي: "اونا گؤره کي، خالق تاريدان سوروشماق اوچون منئم يانيما گلئر.9^mقاييناتاسي موسانين خالق اوچون نه اتدئيئنه باخيب ددي: "نه اوچون بو خالقا بله ادئرسن؟ نئيه سن تَک اوتورورسان و بوتون خالق سحردن آخشاماجاق اطرافيندا دايانيب گؤزله‌يئر؟""D] صاباحيسي گون موسا اوتوروب خالقا قاضيليق ادئردي. خالق دا سحردن آخشاماجاق موسانين اطرافيندا دايانميشدي.J\ سونرا موسانين قاييناتاسي يئترون، تارييا يانديرما و باشقا قوربانلاري گتئردي. هارونلا ائسرايئلئن بوتون آغساقّاللاري موسانين قاييناتاسي ائله تارينين حوضوروندا يمک يميه گلدئلر.:[o ائندي بئلدئم کي، رب بوتون آللاهلاردان بؤيوکدور، چونکي اونلارين فخر اتدئکلرئندن ده اوستون اولدو."yZm يئترون ددي: "سئزي مئصئرلی‌لرئن و فئرعونون اَلئندن قورتاران ربّه شوکور اولسون! خالقي مئصئرلی‌لرئن اَلئنئن آلتيندان قورتاران اودور.OY يئترون ربّئن ائسرايئله اتدئيي بوتون ياخشيليقلارا و مئصئرلی‌لرئن الئندن اونلاري قورتارديغينا گؤره سِوئندي./XYموسا قاييناتاسينا نقل اتدي کي، رب ائسرايئلئن خاطئرئنه فئرعون و مئصئرلی‌لره نه اتدي، يولدا باشلارينا گلن بوتون زحمتلري، و ربّئن اونلاري نجه قورتارديغيني دا ددی.bW?موسا قاييناتاسينين پئشوازينا چيخدي، تعظئم ادئب اونونلا اؤپوشدو؛ اونلار بئربئرلرئندن حال-اَحوال توتوب چاديرا گئردئلر.9Vmيئترون بو خبري موسايا گؤندردي: "من، سنئن قاييناتان يئترون، آروادين و ائکي اوغلونلا يانينا گلئرم."]U5موسانين قاييناتاسي يئترون، موسانين اوغوللاري و آروادي ائله، موسانين صحرادا، تاري داغيندا دوشَرگه سالديغي يره گلدي.]T5موسا او بئرئسئنئن آديني اِلئعِزِر قويوب دمئشدي: «آتامين تاريسي کؤمه‌يئم اولدو و منی فئرعونون قيلينجيندان قورتاردي.+SQموسا اوغلانلارينين بئرئنئن آديني گِرشوم قويوب دِمئشدي: "من ياد بئر اؤلکه‌ده قرئب اولدوم.Rموسانين قاييناتاسي يئترون، موسانين آروادي صئپّوراني ائکي اوغلو ائله بئرلئکده گری گتئردي، موسا اوّلجه‌دن آروادي اونون يانينا گؤندرمئشدي.3Q cمئديانلي کاهئن يئترون کي، موسانين قاييناتاسي ائدي، تارينين موسا و خالقي ائسرايئل حاقّيندا اتدئيي بوتون ائشلري، و ربّئن ائسرايئلي مئصئردن نجه چيخارتديغيني اشئتدي.7Piو ددي: "اَللر ربّئن تختئنه طرف قالديريلدي. رب نسئلدن-نسئله عَمالِقلئلرئن ضئدّئنه دؤيوشه‌جکدئر."mOUموسا بئر قوربانگاه دوزَلدئب آديني يَهوِه‌نئسّی قويدو.~Nwرب موسايا ددي: "بونو خاطئره اولاراق کئتابا ياز، يوشَعئن قولاغينا چاتدير کي، من عَمالِقئن آديني کامئل بئر شَکئلده ير اوزوندن سئله‌جيم."_M9 يوشَع عَمالِق خالقيني قيلينجدان کچئردئب قيردي. L لاکئن موسانين اَللري يورولوردو. اونا گؤره ده بئر داش گؤتوروب اونون آلتينا قويدولار. موسا داشين اوستونده اوتوردو. الئنئن بئرئندن هارون، او بئرئسئندن ده خور ياپيشدي. بلجه موسانين اَللری گون باتاناجاق مؤحکَم قالدي."K? موسا الئني قالديراندا ائسرايئل قالئب گلئردي، الئني اِندئرنده عَمالِق قالئب گلئردي.SJ! يوشَع ده موسانين ددئيی کئمي اتدي و گدئب عَمالِقلئلرله دؤيوشدو. آمّا موسا، هارون و خور تپه‌نئن باشينا چيخديلار.|Is موسا يوشَعه ددي: "بئزئم اوچون آدام سِچ، گت عَمالِقلئلرله دؤيوش. صاباح من الئمده تارينين دَيَنَکی‌ ائله تپه‌نئن باشيندا داياناجاغام."H+بوندان سونرا عَمالِقلئلر گلئب، رِفئدئمده ائسرايئل اؤولادلاري ائله دؤيوشدولر.$GCموسا او يره مَسّا و مِرئبا آديني وردی، چونکي اورادا ائسرايئل اؤولادلاري داعوا اتمئشدئلر و "گؤره‌سن رب آراميزدادير، يا يوخ؟" ديئب، ربّي ائمتاحان اتمئشدئلر.hFKاورادا، خورِبده‌کي قايانين اوستونده، من سنئن قاباغيندا داياناجاغام. ضربه ائله قايايا وور و اورادان خالق اوچون ائچمه‌لي سو چيخاجاق. موسا دا ائسرايئل آغساقّاللارينين گؤزو قاباغيندا بونو اتدي.|Esرب موسايا ددي: "خالقين موقابئلئنه چيخ. اؤزونله بئر نچه ائسرايئل آغساقّالي گؤتور. نئل چايينا ووردوغون دَيَنَکي اَلئنه آليب ائره‌لي گت.,DSاوندا موسا ربّه فرياد ادئب ددي: "من بو خالقلا نه ادئم؟ بئر آز دا کچسه، منی داشا باساجاقلار."HC آمّا خالق اورادا سوسوز اولموشدو. اونا گؤره ده موسانين الئندن ديئنئب ددئلر: "نئيه، بئزي مئصئردن چيخارتدين کي، بئزي، اوغوللاريميزي و حيوانلاريميزي دا سوسوزلوقدان اؤلدوره‌سن؟""$BCاونا گؤره ده خالق موسا ائله داعوا ادئب بله ددئلر: "بئزه ائچمه‌يه سو ور."" موسا اونلارا ددي: "نئيه منئمله داعوا ادئرسئنئز؟ نه اوچون ربّي ائمتاحانا چکئرسئنئز؟"":A qائسرايئللی‌لرئن بوتون جاماعاتي سئن صحراسيندان يولا دوشدولر و ربّئن بويوردوغونا گؤره کؤچوردولر. اونلار رِفئدئمده دوشَرگه سالديلار. اورادا خالقا ائچمه‌لي سو يوخ ائدي. G~~B}|{zzVyxwwvuut+srr3q;pon{mm]kjjFiyhgfedzcb-a`\_^]\F[ZYYXVVU/TPSpRQQ$PONpNM*LaKKJJ/II?HHGGFEDD.CC(BAA\@9?7>=AYwچَرچئوه‌لري قيزيللا اؤرت؛ دئرَکلرئن کچدئيي حالقالاريني قيزيلدان دوزلت؛ دئرَکلري ده قيزيللا اؤرت.X%اورتا دئرَک چَرچئوه‌لرئن اورتاسيندان، بئر اوجدان او بئري اوجا قدر اوزانسين.W'بِشي ده خيمه‌‌نئن قربه طرف اولان آرخا طرفئنده‌کي چَرچئوه‌لري اوچون اولسون."V?اَقاقئيا آغاجيندان دئرَکلر دوزلت: بِشي خيمه‌نئن بئر طرفئنده‌کي چَرچئوه‌لر اوچون،1U]بو سکّئز چَرچئوه اوچون اون آلتي گوموش آلتليق، هر چَرچئوه‌نئن آلتيندا دا ائکي آلتليق اولسون.VT'بونلار آشاغيدا ائکي قات اولوب يوخاريدا بئرئنجي حالقايا تاخيلسينلار؛ هر ائکي کونج اوچون اله ائکي چَرچئوه اولسون.jSOآمّا خيمه‌نئن آرخا کونجلري اوچون ائکي چَرچئوه دوزلت.qR]خيمه‌نئن قربه طرف اولان آرخاسي اوچون آلتي چَرچئوه دوزلت.BQو قيرخ گوموش آلتليق، هر چَرچئوه‌نئن آلتيندا ائکي آلتليق، او بئرئسئنئن آلتيندا دا ائکي آلتليق اولسون.wPiخيمه‌نئن ائکئنجي طرفئنده، شئمال سمتئنده ده ائيئرمي چَرچئوه`O;و اونلارين آلتيندا قويولاجاق قيرخ گوموش آلتليق دوزلت؛ هر چَرچئوه‌نئن آلتيندا ائکي رَضه‌سي اوچون ائکي آلتليق اولسون.vNgخيمه‌يه چَرچئوه‌لر دوزلت؛ جنوب طرفي اوچون ائيئرمي چَرچئوهGM هر چَرچئوه‌نئن اوستونده ائکي بئربئرئنه باغلانان گئره اولسون؛ خيمه‌نئن بوتون چَرچئوه‌لرئني بله دوزلت.Lهر چَرچئوه‌نئن اوزونلوغو اون قول‌آچ ، اِني ده قول‌آچ ياريم اولسون.tKcخيمه اوچون اَقاقئيا آغاجيندان دئک دوران چَرچئوه‌لر دوزلت.[J1چادير اوچون قيرميزي بويانميش قوچ دَرئلرئندن بئر اؤرتوک و اونون اوستونده سو ائتي دَرئلرئندن باشقا بئر اؤرتوک دوزلت.uIe چاديرين اؤرتوکلرئنئن اوزونلوغوندان هر ائکي اوجوندا آرتيق قالان بئر قول‌آچ پارچا هر ائکي طرفئندن ساللانسين کي، خيمه‌ني اؤرتسون.CH چاديرين اؤرتوکلرئندن آرتيق قالانلاري، هر ائکي طرفدن اؤرتويون ياريسيني، خيمه‌نئن آرخا طرفئندن ساللا./GY بورونجدن اَلّي گئره دوزلت؛ گئره‌لري ائلمه‌لره تاخ و چاديري بئرلَشدئر کي، او بوتؤو اولسون.nFW بئر بئرلَشمه‌نئن قيراق اؤرتويون قيراغيندا اَلّي ائلمه، او بئري بئرلَشمه‌نئن قيراق اؤرتويون قيراغيندا دا اَلّي ائلمه دوزلت.AE} بش اؤرتويو آيريجا و آلتي اؤرتويو آيريجا بئرلَشدئر. آمّا آلتينجي اؤرتويو چاديرين قاباق طرفئندن قاتلا.?Dyهر اؤرتويون اوزونلوغو اوتوز قول‌آچ ، اِني ده دؤرد قول‌آچ اولسون. اون بئر اؤرتوک بئر اؤلچوده اولسون.C{خيمه‌نئن اوستونو اؤرتمَک اوچون کچي يونوندن اون بئر اؤرتوک دوزلت.B1قيزيلدان اَلّي گئره دوزلت. گئره‌لرله پرده‌لري بئرلَشدئر کي، خيمه بوتؤو اولسون.\A3بئر پرده‌يه اَلّي ائلمه، او بئري بئرلَشمه‌ده‌کي پرده‌نئن قيراغيندا دا اَلّي ائلمه بئربئرئنئن موقابئلئنده دوزلت.>@wبئر بئرلَشمه‌نئن اوجوندا اولان پرده‌نئن قيراغيندا لاجورد ائلمه‌لر دوزلت: او بئري بئرلَشمَده‌کي پرده‌نئن قيراغيندا دا کي، اِشئيه طرفدئر، همن شَکئلده ائلمه‌لر دوزلت.?پرده‌لردن بِشي بئربئرئنه بئرلَشسئن؛ او بئري بِشي ده بئربئرئنه بئرلَشسئن.W>)هر پرده‌نئن اوزونلوغو ائيئرمي سکّئز قول‌آچ ، اِني ده دؤرد قول‌آچ اولسون؛ قوي بوتون پرده‌لر بئر اؤلچوده اولسون.,= Uربّئن خيمه‌سئني اون پرده‌دن دوزلت؛ پرده‌لري نفئس توخونموش نازئک کتاندان، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچادان، آمّا اوستونو کَرّوبلار شَکلئنده ناخيشلا دوزلت.|<s(بونلارين هاميسيني داغدا سنه گؤرسدئلن نومونه‌يه موطابئق دوزلت.;''چيراقدان و اونون بوتون بو لوازئماتيني بئر تالانت خالئص قيزيلدان دوزَلدئلسئن.h:K&پئلته ماشالاري و سئني‌لري ده خالئص قيزيلدان اولسون.,9S%اونون اوچون يدّي چيراق دوزلت و چيراقلاري اونون اوستونه قوي کي، قاباق طرفئنه ائشيق سالسين.B8$قؤنچه‌لري و شاخه‌لري اونونلا بئر حئصّه‌دن اولسونلار؛ هاميسي ياستيلانميش خالئص قيزيلدان اولسونلار.)7M#چيراقدانين مئله‌‌سئندن چيخان شاخه‌لرئن بئرئنجي جوتونون آلتيندا بئر قؤنچه اولسون، چيراقدانين مئله‌‌سئندن چيخان شاخه‌لرئن ائکئنجي جوتونون آلتيندا بئر قؤنچه، و چيراقدانين مئله‌‌سئندن چيخان شاخه‌لرئن اوچونجو جوتونون آلتيندا بئر قؤنچه اولسون. چيراقداندان چيخان بوتون آلتي شاخه‌يه بله اولسون.&6G"چيراقدانين مئله‌سئنده بادام چئچه‌يئنه بَنزَر دؤرد پئيالا، قؤنچه‌لر و گوللر اولسون؛5}!بئر شاخه‌ده بادام چئچه‌يئنه بَنزَر اوچ پئيالا، بئر قؤنچه، و بئر گول اولسون. او بئرئسئنده ده بادام چئچه‌يئنه بَنزَر اوچ پئيالا، بئر قؤنچه، و بئر گول اولسون. چيراقداندان چيخان بوتون آلتي شاخه‌يه بله اولسون.?4y چيراقدانين يانلاريندان آلتي شاخه، اونون بئر يانيندان اوچ شاخه، او بئري يانيندان دا اوچ شاخه چيخسين.<3sخالئص قيزيلدان بئر چيراقدان دوزلت. بو چيراقدان، اونون پايا و مئله‌سي ياستيلانميش قيزيلدان اولمالي‌دير؛ پئيالالاري، قؤنچه‌لري، و گوللري اونونلا بئر حئصّه‌دن اولسون.k2Qهمئشه منئم حوضورومدا مئزئن اوستونه تقدئس چؤرکلري قوي.41cمئز اوچون خالئص قيزيلدان سئني‌لر و نئمچه‌لر، مايِع تقدئملري اوچون ده سَهَنگ و قابلاري دوزلت.80kدئرَکلري اَقاقئيا آغاجيندان دوزلت و اونلاري قيزيللا اؤرت؛ مئز اونلارين واسئطه‌سئله آپاريلسين./9حالقالار يان لؤوحه‌لره ياخين اولوب مئزي آپاران دئرَکلرئن کِچدئيي يرلر اولسونلار.(.Kمئز اوچون دؤرد قيزيل حالقا دوزلت، حالقالاري اونون دؤرد آياغينداکي دؤرد کونجونه بَرکئت.8-kاطرافيندا، بئر اوووج اِنئنده، يان لؤوحه‌لر دوزلت. يان لؤوحه‌لرئن اطرافينا دا قيزيل حاشئيه قوي.d,Cاونو خالئص قيزيللا اؤرت. اطرافينا قيزيل قالئب قوي.H+ اَقاقئيا آغاجيندان بئر مئز دوزلت: اوزونلوغو ائکي قول‌آچ ، اِني بئر قول‌آچ، بويو دا قول‌آچ ياريم اولسون.=*uاورادا کفّاره قاپاغينين اوستونده، شهادت سانديغينين اوستونده‌کي ائکي کَرّوب آراسيندا سنئنله گؤروشه‌جيم و ائسرايئل اؤولادلاري اوچون سنه امر اده‌جيئم هر شيي دئيه‌جيم.1)]کفّاره قاپاغيني سانديغين اوستونه قوي؛ سنه وره‌جيئم شهادت لؤوحه‌لرئني سانديغين ائچئنه قوي.~(wکَرّوبلار يوخاري طرف آچيلميش قانادلاري ائله کفّاره قاپاغيني اؤرتسونلر. کَرّوبلارين اوزلري بئربئرئنئن موقابئلئنده قاپاغا طرف اولسون.'9بئر کَرّوب قاپاغين بئر اوجوندا دوزلت، او بئرئسئني ده او بئري اوجوندا؛ کفّاره قاپاغينين ائکي اوجوندا اولان کَرّوبلار اونونلا بئر حئصّه‌ حاليندا اولسون.&'کفّاره قاپاغينين هر ائکي اوجو اوچون، ياستيلانميش قيزيلدان ائکي کَرّوب دوزلت.A%}خالئص قيزيلدان کفّاره قاپاغيني دوزلت. قوي اوزونلوغو ائکي قول‌آچ ياريم، اِني ده قول‌آچ ياريم اولسون.j$Oسنه وره‌جيئم شهادت لؤوحه‌لرئني سانديغين ائچئنه قوي.v#gدئرکلر سانديغين حالقالاريندا قاليب اورادان آيريلماسينلار؛ " سانديغي داشيماق اوچون دئرکلري سانديغين يانلارينداکي حالقالارا کچئرت.^!7 اَقاقئيا آغاجيندان دئرکلر دوزلت. اوستونو اؤرت.  سانديق اوچون دؤرد تؤکمه قيزيل حالقا دوزلت و اونلاري اونون دؤرد آياغينا قوي. ائکي حالقاني بئر يانينا، ائکي حالقاني دا او بئري يانينا بَرکئت.~w اونو ائچَرئدن و چؤلدن خالئص اؤرت؛ چَرچئوه‌سئنه قيزيل قالئب قوي.iM قوي اَقاقئيا آغاجيندان بئر سانديق دوزلتسئنلر: اوزونلوغو ائکي قول‌آچ ياريم ، اِني قول‌آچ ياريم، بويو قول‌آچ ياريم اولسون.' موقدّس مکاني و اونون بوتون لوازئماتيني گؤرستدئيئم نومونه‌لره گؤره دوزَلدئن.zoمنئم اوچون موقدّس مکان دوزلتسئنلر کي، آرالاريندا ساکئن اولوم.{اِفودلا دؤشلويون اوستونه تاخيلان دامارلي عقئق و ساغاناق داشلاري.-چيراق اوچون ياغ، مسح ياغي اوچون اَدوئيّه‌لر و عطئرلي بوخور اوچون عطرئيّاتلار،}uقيرميزي بويانميش قوچ دَرئلري، سو ائتي دَرئلري، اَقاقئيا آغاجي،mUلاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا، نازئک کتان، کچي توکو،yاونلاردان قبول اده‌جيئز هدئيّه‌لر بودور: قيزيل، گوموش، بورونج،\3"ائسرايئل اؤولادلارينا دِه کي، منه بئر هدئيّه گتئرسئنلر. گؤيلو ائسته‌يَن هر بئر آدامدان، منئم هدئيّه‌مي قبول ادئن.? }سونرا رب موسا ائله دانيشيب ددي: موسا داغا چيخارکن بولودون ائچئنه گئردي و قيرخ گون-قيرخ گجه داغدا قالدي.Eائسرايئل اؤولادلارينين گؤزونده، ربّئن عئزّتئنئن گؤرونوشو داغين باشيندا کوله دؤنده‌رَن اود کئمي ائدي.lSربّئن عئزّتي سئنا داغينين اوستونده ساکئن اولدو. بولود اونو آلتي گون بورودو. يدّئنجی گونده رب موساني بولودون ائچئندن چاغيردي.S!سونرا موسا داغا چيخدي. بولود داغي بورودو.*Oآمّا آغساقّاللارا ددي: "بئز سئزئن يانينيزا گری قاييداناجاق بورادا گؤزله‌يئن. باخ، هارون و خور يانينيزدادير؛ کئمئن نه چتئن ائشي وار، اونلارين يانينا گده بئلر."tc موسا خئدمتچئسي يوشَعله قالخدي و موسا تارينين داغينا چيخدي.  رب موسايا ددي: "منئم يانيما داغا چيخ و اورادا دور؛ سنه او داش لؤوحه‌لری وره‌رم کی، اولارين اؤيرنمه‌سي اوچون اوستونه قانون و امرلري يازميشام."" ? تاري ائسرايئلئن باشچيلارينا الئني اوزاتمادي؛ اونلار تاريني گؤردولر و ييئب-ائچدئلر.v g و ائسرايئلئن تاريسيني گؤردولر. اونون آياقلاري آلتيندا لاجورد داشيندان دؤشه‌مه کئمي، سَمايين اؤزونه بَنزَر آيدين بئر شي وار ائدي.( K سونرا موسا هارون، ناداب، ابئهو و ائسرايئل آغساقّاللاريندان يتمئش نفرله بئرلئکده چيخدي\ 3سونرا موسا قاني گؤتوروب خالقين اوستونه سَپه‌رَک ددي: "باخ، بوتون بو سؤزلره گؤره، ربّئن سئزئنله کَسدئيي عهدئن قاني!""[ 1او، عهد کئتابيني الئنه آليب خالقا اوجادان اوخودو و اونلار ددئلر: "ربّئن ددئيي بوتون سؤزلره عمل ادئب قولاق آساجاغيق."S!موسا حيوانلارين قانينين ياريسيني گؤتوروب لَيَنلره تؤکدو. قانين او بئري ياريسيني دا قوربانگاهين اوستونه سَپدي.iMسونرا موسا ائسرايئلئن جاوانلاريني گؤندردي و اونلار ربّه يانديرما قوربانلاري و باريش قوربانلاري اولاراق گاميشلار کَسدئلر. موسا ربّئن بوتون سؤزلرئني يازدي. او سحر اِرکَن دوروب داغين اَته‌يئنده قوربانگاه و ائسرايئلئن اون ائکي قبئله‌سئنه گؤره، اون ائکي سوتون تئکدي. موسا گلئب ربّئن بوتون سؤزلرئني و حؤکملرئني خالقا نَقل اتدي. بوتون خالق بئر سَسله جاواب ورئب ددئلر: "ربّئن ددئيي سؤزلرئن هاميسينا عمل اده‌جيئک."I سونرا آنجاق سن، ای موسا، ربّئن حوضورونا ياخينلاش؛ او بئرئلري ياخينلاشماسينلار؛ خالق دا بورايا چيخماسين."] 7رب موسايا ددي: "سن، هارون، ناداب، ابئهو و ائسرايئل آغساقّاللاريندان يتمئش نفر ربّئن يانينا چيخين. اوزاقدان سجده ادئن.5!قويمايين اونلار اؤلکه‌نئزده ياشاسينلار کي، باعئث اولسونلار سئز منئم ضئدّئمه گوناه ادئب، اونلارين آللاهلارينا عئبادت اده‌سئنئز. بو سئزه تله اولاجاق."`; نه اونلارلا عهد باغلايين، نه ده آللاهلاري ائله؛Z/قيرميزي دهنزدن فئلئسطلی‌لرئن دهنزئنه قدر، صحرادان فَرات چايينا قدر سرحدلرئنئزي چکه‌جيم. اؤلکه‌نئن ساکئنلرئني سئزئن اَلئنئزه تسلئم اده‌جيم، آمّا سئز اونلاري يانينيزدان قووارسينيز.]5ياواش-ياواش اونلاري قاباغينيزدان او واختاجاق قوواجاغام کي، سئز نسئل گتئرئب چوخالاراق، اؤلکه‌نئن صاحئبي اولاسينيز.~لاکئن بئر ائل عرضئنده اونلاري قاباغينيزدان قووماياجاغام کي، اؤلکه وئرانه قالماسين و وحشي حيوانلار چوخاليب، سئزئن اوستونوزه داراشماسين.L}اِششَک‌چئبئنئني ده سئزدن قاباق گؤندره‌جيم کي، خئولی‌لري، کَنَعانليلاري و خئتلئلري قاباغينيزدان قووسون.&|Gاؤز دهشتئمي سئزدن قاباق گؤندرئرم؛ آرالارينا يِتئشدئيئنئز بوتون خالقلارا قاريشيقليق سالاجاغام و بوتون دوشمنلرئنئزي دؤنوب سئزدن قاچماسينا باعئث اولاجاغام.#{Aاؤلکه‌نئزده نه اوشاق سالان اولاجاق، نه ده سونسوز آرواد. عؤمرونوزو ده اوزون اده‌جيم.lzSلاکئن سئز تارينيز ربّه خئدمت ادئن، او دا چؤره‌يئنئزه و سويونوزا برکت وره‌جک؛ سئزئن آرانيزدان ناخوشلوغو اوزاقلاشديراجاغام.Yy-اونلارين آللاهلارينا سجده اتمه‌يئن، اونلارا عئبادت اتمه‌يئن و اونلار ادن عمل‌لره، عمل اتمه‌يئن؛ او آللاهلاري داغيديب يوخ ادئن، اونلارين موقدّس سوتونلاري تئکه-تئکه اتمه‌لي‌سئنئز.Nxمنئم مَله‌يئم قاباغينيزدا گده‌جک و سئزي اِمورلولارين، خئتلئلرئن، پِرئزلی‌لرئن، کَنَعانليلارين، خئولئلرئن و يِبوسلولارين تورپاغينا گتئره‌جک؛ من اونلاري تامامن محو اده‌جيم.lwSاگر اونون سَسئنه حقئقتن قولاق آسيب ددئيئمه عمل اده‌سئنئز، اوندا من سئزئن دوشمنلرئنئزه دوشمن، خصملرئنئزه ده، خصم اولاجاغام.v3اونون حوضوروندا احتئياطلي اول و سَسئنه قولاق آس. اونون ضئدّئنه عوصيان قالديرما، او سئزئن عوصيانينيزي باغيشلاماز، چونکي منئم آديم اونون اوستونده‌دئر.@u{باخ، من يولدا، سنئن قاباغيندا بئر مَلَک گؤنده‌رئرم کي، سني حئفظ ادئب، حاضيرلاديغيم يره سني گتئرسئن.Ut%تورپاغين نوبارينين ائلک حئصّه‌سئني تارينيز ربّئن معبدئنه گتئرئن. کچي بالاسيني، آناسينين سودونده بئشئرمه‌يئن.Is منه گتئردئيئنئز قوربانين قانيني مايالي چؤرکله تقدئم اتمه‌يئن. بايرام قوربانيمين پئيي سحره قدر قالماسين.r+ائلده اوچ دفه سئزئن بوتون اِرکَک آداملارينيز رب پروردئگارين حوضورونا گلسئنلر.qزمئده‌کي اَکئن ائشئنئزئن نوباري ائله بئچئن بايراميني توتون. ائلئن آخيريندا ائشئنئزئن بوتون محصولونو زمئدن ييغيب، ييغيم بايراميني توتون.npWماياسيز چؤرک بايراميني توتون. من سئزه امر اتدئيئم کئمي، آبئب آييندا تعيئن اولونا‌‌‌‌‌‌‌‌‌ن واخت يدّي گون ماياسيز چؤرک ييئن. چونکي مئصئردن او آيدا چيخدينيز. هچ کس حوضوروما اَلي‌بوش گلمه‌سئن.>oyمنه ائلده اوچ دفه بايرام ادئن:Yn- منئم سئزه ددئيئم هر شيي رئعايت ادئن. آيري آللاهلارين آديني چکمه‌يئن، قوي او آدلار سئزئن آغزينيزدان اشئدئلمه‌سئن.m9 آلتي گون ائشلرئنئزي گؤرون، آمّا يدّئنجی گونده ائستئراحت ادئن کي، اؤکوزونوز و اِششه‌يئنئز راحاتلانسين، کنئزئنئن اوغلو، نؤکرلر و قرئبلر ده دئنجَلسئنلر.;lq يدّئنجی ائل اونا اَل دَيمه‌يئن کي، خالقينيزدان اولان مؤحتاجلار اورادان يسئنلر. اونلاردان آرتيق قالاني دا وحشي حيوانلار يسئنلر. اوزوم و زيتون باغلارينيزدا دا بله ادئن.[k1 آلتي ائل تورپاغينيزي اَکئن و محصولونو ييغين؛tjc قرئب آداما ظولم اتمه، سئز اؤزونوز قرئب آدامين نه حئسّ اتدئيئني بئلئرسئنئز، چونکي سئز اؤزونوز ده مئصئر اؤلکه‌سئنده قرئب ائدئنئز.i+روشوت آلما، چونکي روشوت گؤزو آچيقلاري کور ادر، صالحلرئن سؤزلرئني ده تحرئف ادر.Ohيالان ائشدن اوزاق اول. معصوم و يا صالح آدامي دا اؤلومه ورمه. چونکي من خاطاکار آداما بَرائت قازانديرماياجاغام.gمؤحتاج اولان آدامين محکمه ائشئنده، اونون ضئدّئنه عدالتي تحرئف اتمه.kfQسندن نئفرت ادن آدامين اِششه‌يئني، يوکو آلتيندا ييخيلميش حالدا گؤرنده، اونو ترک اتمه؛ اونا کؤمک ات کي، بو يوکدن آزاد اولسون.'eIاگر دوشمنئنئن آزميش اؤکوزونه، و يا اِششه‌يئنه راست گله‌سن، صاحئبئنه قايتارمالي‌سان.Id کاسيبا دا محکمه‌ده طرفدارليق اتمه.lcSشر ائش گؤرن قالاباليغا قوشولمايين. محکمه‌ده چوخلاري ائله بئرلَشه‌رَک عدالتئن قاباغيني آلماق اوچون يالانچي شاهئد اولمايين.b ;يالان خبر گزدئرمه‌يئن. يالانچي شاهئد اولماق اوچون، حاقسيز آداملا اَلبئر اولمايين.saaمنئم اوچون موقدّس خالق اولاجاقسينيز. بونا گؤره ده چؤلده‌ پارچالانديغي حيوانين اَتئني يميه‌‌جکسئنئز، اونو ائتلره آتاجاقسينيز.j`Oاؤکوز و قويونون ائلک بالالاري ائله ده بله اده‌جکسن: يدّي گون اونلاري آنالاري ائله قويوب، سکّئزئنجي گون منه تقدئم اده‌جکسن.I_ اؤز محصولونو و شئره تقدئملرئني منه گتئرمه‌يئني گِجئکدئرميه‌جکسن؛ ائلک اوغوللاريني منه تقدئم اده‌جکسن.p^[تاريني سؤيميه‌جکسن و خالقين باشچيسينا لعنت اتميه‌جکسن.]9چونکي بو پالتار اونون يگانه اؤرتويو و اَينئنئن گِيئمئدئر. بس او آدام ياتاندا نه ائله اوستونو اؤرتر؟ او منه فرياد ادنده سَسئني اشئده‌جيم، چونکي من کرئمم.\)اگر آيري بئر آدامين پالتاريني گئروو آليرسان، گون باتماميش اونا گئرووو قايتار.[اگر يانيندا ياشايان خالقيمين کاسيبينا پول بورج وره‌سئنئز، اونونلا سَلَمچي کئمي رفتار اتميه‌‌جکسئنئز، اوستونه سَلَم قويماياجاقسينيز.1Z]و قضبله‌نئب سئزي قيلينجدان کچئرده‌جيم. آروادلارينيز دول، اوشاقلارينيز دا يتئم قالاجاقلار.(YKاگر بونلاردان بئرئنه اذئيّت وره‌سئنئز و او منه فرياد اتسه، من قطعن فرياديني اشئده‌جيمVX'هچ بئر دول آروادا و يتئمه اذئيّت ورمه‌يئن.5Weقرئب آداما نه حاقسيزليق ادئن، نه ده ظولم. چونکي سئز اؤزونوز ده مئصئر اؤلکه‌سئنده قرئب ائدئنئز. L~r}B|{zycxxvvDuts@rrRqtpp2oonmmsllykkihgeedccZb@an`_6^}]]\[ ZjYzXXOWHVVnVTTSRQPP;OON>MLJI1HWGFEDCBAAc@?v>=<;;&:987655a4a322P1Q0//N.O-,+*)((&&j%J$#""! #8bz*]EJgI% 3 +s~L!= رب موسايا ددي: "دوش آشاغي، چونکي مئصئر اؤلکه‌سئندن گتئردئيئن خالقين اخلاقيني پوزدو { صاباحيسي گون خالق سحر تزدن قالخيب يانديرما قوربانلاري ائله باريش قوربانلاري کَسدي. خالق اوتوروب يِيئب-ائچدي، و سونرا اويناماغا قالخدي.L  هارون بونو گؤردوکده دانانين قاباغيندا بئر قوربانگاه دوزلتدي و اعلان اتدي: "صاباح رب نامئنه بايرام اولاجاق."' I هارون اللرئندن آلديغي سيرغالاردان اويما آلَتي ائله قيزيلا صورت ورئب تؤکمه بئر دانا دوزلتدي. خالق "ای ائسرايئل، باخ سئزي مئصئردن چيخاردان آللاهلارينيز!"" ددی.  بوتون خالق قولاقلاريندا اولان قيزيل سيرغالاري چيخارديب هارونا گتئردي.q ] هارون اونلارا ددي: "آروادلارينيزين، اوغوللارينيزين، قيزلارينيزين قولاقلاريندان قيزيل سيرغالاري چيخارديب منئم يانيما گتئرئن."4 e خالق موسانين داغدان اِنمَکده گِجئکدئيئني گؤره‌نده هارونون اطرافينا ييغيليب اونا ددي: "قالخ و بئزئم اوچون آللاهلار دوزلت. قوي اونلار قاباغيميزدا گتسئنلر. چونکي بئزي مئصئردن چيخاردان آدامين-بو موسانين باشينا نه ائش گلدئيئني بئلمئرئک!""q]سئنا داغيندا تارينين موسا ائله صؤحبتي قورتاراندان سونرا تاري اؤز بارماغي ائله يازيلميش ائکي شهادت داش لؤوحه‌سئني موسايا وردی.منئمله ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا ابدی بئر علامتدئر کي، آلتي گون عرضئنده رب گؤيلر و يري دوزلتدي، آمّا يدّئنجی گون ائستئراحت اتدي و دئنجَلدي."3ائسرايئل اؤولادلاري نسئلدن-نسله ابدی عهد کئمي سَبّت گونونو رئعايت و عمل اتسئنلر.a=آلتي گون ائش گؤرولسون، آمّا يدّئنجی گون رب اوچون موقدّس سَبّت ائستئراحت گونودور. او گون ائش گؤرن هر کس گرک اؤلدورولسون.+بلجه، سَبّت گونونو رئعايت ادئن، چونکي او سئزئن اوچون موقدّسدئر. کئم اونو لَکه‌لَسه، گرک اؤلدورولسون. او گون ائش گؤرن هر کس خالقي آراسيندان قووولسون.M "سن ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: "منئم سَبّت گونلرئمي گرک رئعايت اده‌سئنئز. چونکي بو منئمله سئزئن آرانيزدا نسئلدن-نسله اونو بئلمک اوچون بئر علامتدئر کي، سئزي تقدئس ادن رب، منم.!? رب موسايا ددي:9m مسح ياغيني، موقدّس ير اوچون عطئرلي بوخورو من سنه نجه امر اتدئيئم کئمي، قوي او جور ده دوزلتسئنلر"".H  توخونموش پالتارلاري يعني کاهئن هارونون موقدّس پالتارلاريني و اوغوللارينين کاهئنلئک اتمه پالتارلاريني،J~ يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهي و اونون بوتون لوازئماتيني، بؤيوک لَيَني و اونون آلتليغيني،C}مئزي و اونون لوازئماتلاريني، خالئص قيزيلدان چيراقداني و اونون بوتون اشيالاريني، بوخور قوربانگاهيني،.|Wحوضور چاديريني، شهادت سانديغي و اوستونده‌کي کفّاره قاپاغيني، چاديرين بوتون لوازئماتيني،-{Uمن ده دان قبئله‌سئندن اَخئماساک اوغلو اوهولئيابي اونا کؤمکچي تعيئن اتمئشم. هر مودرئک آدامين اوره‌يئنه حئکمت قويموشام کي، من سنه نجه امراتمئشم، بله ده اتسئنلر:zساغاناقلار اوچون داش-قاش يونسون، آغاج اويسون، هر جور مهارت گؤرسده بئلسئن.eyEقيزيللا، گوموشله و بورونجله باجاريقلا ائشله‌سئن،x!اونو تارينين روحو ائله حئکمت، فراست، بئلئک و هر جور مهارتله دولدورموشام کي،~ww"باخ، يهودا قبئله‌سئندن خور اوغلو اوري اوغلو بِصه‌له‌لي چاغير. v ?رب موسايا ددي:&uG&هر کس کي، عطئرلي اولماق اوچون اونا بَنزَرئني حاضيرلاسا، خالقينين آراسيندان قووولسون."@t{%حاضيرلاديغين بوخورون ترکئبئنه گؤره اؤزونوز اوچون بوخور حاضيرلامايين؛ بو سنئن اوچون ربّه موقدّسدئر. s$اوندان بئر قدر نارين دؤي و شهادت سانديغينين قاباغيندا منئم سنئنله گؤروشه‌جيئم ير اولان حوضور چاديرينا قوي. بو سئزئن اوچون لاپ موقدّس اولسون.;rq#بونلاردان بوخور حاضيرلا؛ عطرئيّاتچينين ترتئب اتدئيي بو قاتيشيق دوزلو اولمالي و تمئز و موقدّسدئر.}qu"سونرا رب موسايا ددي: «بو عطئرلي مادّه‌لردن گؤتور: قارا کوندور، اونئکا ، خوش عطئرلي رزه‌نه، خالئص کوندور؛ هر شي برابر مئقداردا اولسون.:po!اونا بَنزَرئني تَرتئب ادن و يا اونو اؤزگه آدامين اوستونه سورتَن هر کس، خالقي آراسيندان قووولسون."doC بو ياغ ائنسان بدنلرئنه تؤکولمه‌سئن. ترکئبئنه گؤره، اونا بَنزَر هچ نه حاضيرلامايين. بو ياغ موقدّسدئر؛ اونو موقدّس سايين.n5ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: بو سئزئن اوچون نسئلدن-نسله منه موقدّس مسح ياغيدير.m هارونلا اوغوللاريني دا مسح اده‌رک تقدئس ات کي، منه کاهئنلئک اتسئنلر.&lGبلجه بو شيلري تقدئس ات کي، لاپ موقدّس اولسونلار؛ اونلارا توخونان هر شي موقدّس اولاجاق.Gk يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهي و اونون بوتون اشيالاريني، بؤيوک لَيَني و اونون آلتليغيني.'jIمئزي و اونون بوتون لوازئماتلاريني، چيراقداني و اونون اشيالاريني، بوخور قوربانگاهيني،ri_همئن ياغلا بونلاري مسح ات: حوضور چاديريني، شهادت سانديغي،Chبونلاردان موقدّس مسح ياغي حاضيرلا؛ بو عطرئيّاتچينين ترتئب اتدئيي عطئرئيّات، موقدّس مسح ياغي اولاجاق./gYو بش يوز شِکِل دارچين، هر شي موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره ساييلسين؛ هم ده بئر هئن زيتون ياغي.f "بو گؤزل عطرئيّاتلاردان گؤتور: بش يوز شِکِل دورو مور، اونون ياريسي قدر ائکي يوز اَلّي شِکِل عطئرلي دارچين، ائکي يوز اَلّي شِکِل عطئرلي قاميش!e?رب موسايا ددي:Ddاَل-آياقلاريني يوسونلار، يوخسا اؤله‌جکلر. بو هارونلا اؤولادلاري اوچون نسئلدن-نسله ابدی قايدا اولسون."@c{اونلار حوضور چاديرينا داخئل اولدوغو زامان سويو ائله يويونسونلار، يوخسا اؤله‌جکلر. خئدمت اتمک اوچون و ربّه تقدئم توستوله‌دئب يانديرماق اوچون قوربانگاها ياخينلاشاندا داnbWهارونلا اوغوللاري اَل و آياقلاريني او سو ائله يوسونلار.a3"يوماق اوچون بؤيوک بئر بورونج لَيَن دوزلت. قوي آلتليغي دا بورونجدن اولسون. اونو حوضور چاديري ائله قوربانگاهين آراسينا قوي، ائچئني ده سو ائله دولدور کي،0`]رب موسايا دانيشيب ددي:`_;بو کفّاره گوموشونو ائسرايئل اؤولادلاريندان گؤتوروب حوضور چاديرينين عئبادتي اوچون تعيئن ات. بو، حياتلارينيزين کفّاره‌سي اوچون ربّئن قاباغيندا ائسرايئل اؤولادلارينين خاطئره‌سي اولاجاق.b^?حياتلارينيزي کفّاره اتمک اوچون ربّئن پاييني ورنده، نه وارلي ياريم شِکِلدن چوخ، نه ده کاسيب ياريم شِکِلدن اَسکئک ورسئن.$]Cائيئرمي ياشيندا و اوندان يوخاري اولان، ساييلميش اولان هر بئر کئشي بو پايي ربّه ورسئن.0\[ ساييلميش آداملارا داخئل اولان هر کس ياريم شِکِل گوموش ورسئن. بو، ائيئرمي گِرادان عئبارت اولان موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره ساييلسين. بو ياريم شِکِل ربّئن پاييدير.[+ "ائسرايئل اؤولادلاريني سئياهييا آلديغين زامان، ساييلان هر بئر آدام اؤز حياتينين عوضئني ربّه ورسئن کي، ساييلديقلارينا گؤره آرالاريندا بلا اولماسين.;Zs سونرا رب موسايا دانيشيب ددي:fYG ائلده بئر دفه هارون گوناه اوچون کفّاره قوربانينين قانيني قوربانگاهين بوينوزلارينا چکه‌رک، قوربانگاه اوچون کفّاره اتسئن. بو قوربان گلن نسئللر اوچون اولسون. قوربانگاه رب اوچون لاپ موقدّسدئر."DX اونون اوستونده نه ياد بوخور گتئرئن، نه يانديرما قورباني، نه ده تاخيل تقدئمي. مايع تقدئمي ده تؤکمه‌يئن.{Wqآخشامچاغي دا چيراقلاري حاضيرلاديغي زامان اونو يانديرسين. بو سئزئن اوچون نسئلدن-نسله ربّئن قاباغيندا همئشه‌لئک بوخور تقدئمي اولسون.V1هارون هر سحر، چيراقلاري حاضيرلاديغي زامان، قوربانگاهدا عطئرلي بوخور يانديرسين.yUmبو قوربانگاهي شهادت سانديغينين موقابئلئنده اولان پرده‌نئن قاباغينا، منئم سنئنله گؤروشه‌جيئم يره، کفّاره قاپاغينين قاباغينا قوي.dTCدئرَکلري اَقاقئيا آغاجيندان دوزلت و قيزيللا اؤرت.{Sqبئربئرئنئن موقابئلئنده اولان ائکي يانلاردا، قالئبئن آلتينا ائکي قيزيل حالقا دوزلت کي، اونو آپاران دئرَکلرئن کچدئيي يرلر اولسونلار.)RMاونون اوستونو، هر يانيني و بوينوزلاريني، خالئص قيزيللا اؤرت و اطرافينا قيزيل قالئب قوي.jQOدؤرد گوشه‌لي، اوزونلوغو بئر قول‌آچ اِني بئر قول‌آچ، بويو دا ائکي قول‌آچ اولسون، بوينوزلاري اونونلا بئر حئصّه‌دن اولسون.sP cاَقاقئيا آغاجيندان بوخور يانديرماق اوچون قوربانگاه دوزلت.|Os.اونلار دا بئله‌جکلر کي، آرالاريندا ساکئن اولماق اوچون اونلاري مئصئر تورپاغيندان چيخاردان تاريلاري رب، منم. اونلارين تاريسي رب، منم.N%-ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا ساکئن اولاجاغام و اونلار اوچون تاري اولاجاغام.SM!,من حوضور چاديريني و قوربانگاهي تقدئس اده‌جيم؛ هارونلا اوغوللاريني دا تقدئس اده‌جيم کي، منه کاهئنلئک اتسئنلر.4Lc+اورادا من ائسرايئل اؤولادلاري ائله گؤروشه‌جيم؛ حوضور چاديري منئم عئزّتئمله تقدئس اولوناجاق.%KE*بو سئزئن اوچون نسئلدن-نسله، حوضور چاديرينين گئرئشئنده ربّئن قاباغيندا همئشه‌لئک يانديرما قورباني اولاجاق. من اورادا سئزئنله گؤروشوب، سنئنله دانيشاجاغام.jJO)آخشامچاغي تقدئم اتدئيئن او بئري قوزو ائله سحرکي کئمي تاخيل تقدئمي و مايع تقدئمي گتئر. بو ربّه خوش اولان عطئرلي اود تقدئمدئر.I)(بئرئنجي قوزو ائله بئرلئکده، دؤردده بئر هئن سيخما زيتون ياغي ائله يوغرولموش، اوندا بئر اِفا نارين اون و مايع تقدئمي اولاراق دؤردده بئر هئن شراب گتئر.hHK'قوزونون بئرئني سحر، او بئرئني ده آخشامچاغي تقدئم ات.|Gs&همئشه‌لئک هر گون قوربانگاه اوستونده بئر ائلّئک ائکي قوزو گتئر.F}%يدّي گون عرضئنده قوربانگاه اوچون کفّاره اده‌رک اونو تقدئس ات. سونرا قوربانگاه لاپ موقدّس ساييلاجاق و اونا توخونان هر شي موقدّس اولاجاق.yEm$هر گون کفّاره اوچون بئر گاميشي گوناه قورباني اولاراق تقدئم ات. قوربانگاه اوچون کفّاره اده‌رک، اونو پاک ات و تقدئس اتمک اوچون مسح ات.[D1#من سنه امر اتدئيئم کئمي، او جور ده هارونلا اوغوللاري اوچون ات. اونلارين وظئفه‌يه کچمه واختيني يدّي گون داوام اتدئر.lCS"اگر وظئفه‌يه قويولما قوربانينين اَتئندن و چؤرکدن سحره قدر قالسا، اوندان قالاني ياندير؛ بو شيلر يِيئلمز، چونکي موقدّسدئرلر.9هارونون موقدّس پالتارلاري اؤزوندن سونرا اوغوللارينا قالسين کي، اونلاري گئيه‌رَک مسح اولونوب وظئفه‌يه قويولسونلار.7=iبو قالديريلان تقدئم هارونلا اؤولادلارينين ائسرايئللی‌لردن گلن ابدی حاقّي اولسون. ائسرايئل اؤولادلارينين باريش قوربانلاريندان دا بو، ربّه قالديريلان تقدئم اولسون.=<uهارونلا اوغوللارينين وظئفه‌يه قويولما قوچوندان يِللَدئلَن دؤش اَتئني و قالديريلان بودو تقدئس ات.e;Eهارونون وظئفه‌يه قويولما قوچوندان دؤش اَتئني گؤتوروب يِللَتمه تقدئمي اولاراق ربّئن حوضوروندا يِللَت. بو سنئن پاييندير.m:Uسونرا بو شيلري اَللرئندن آليب قوربانگاهدا يانديرما قورباني ائله توستوله‌دئب ياندير. بو، ربّه خوش اولان عطئرلي اود تقدئمدئر.N9بونلاري هارون و اونون اوغوللارينين اللرئنه ور. بونلاري منئم حوضورومدا يِللَتمه تقدئمي اولاراق يِللَتسئنلر.V8'ربّئن قاباغيندا اولان ماياسيز چؤرکلر سبدئندن بئر چؤرک کؤکه‌سي، ياغلا يوغرولموش چؤرک کؤکه‌سي و بئر کولچه گؤتور.e7Eسونرا قوچون پئيئني؛ قويروغونو، ائچالاتي اؤرتَن پئيي، قارا جئيه‌رئنئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني، هر ائکي بؤيره‌يئني، اوستونده‌کي پئيي و صاغ بودو گؤتور. چونکي بو وظئفه‌يه قويولما قوچودور.p6[قوربانگاهداکي قاندان و مسح ياغيندان گؤتوروب هارونا و اونون پالتارلارينا، اوغوللارينا و اونلارين پالتارلارينا چئله. بلجه هارون و اونون پالتارلاري، اوغوللاري و اونلارين پالتارلاري تقدئس اولونسون.5+سونرا قوچو کَس؛ قانيندان بئر آز گؤتوروب هارونون صاغ قولاغينين مَرجه‌يئنه، اوغوللارينين صاغ قولاق مَرجکلرئنه، اونلارين صاغ اللرئنئن و صاغ آياقلارينين باش بارماقلارينا چک. قوچون قالان قانيني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپ.4سن او بئري قوچو گؤتور، هارونلا اوغوللاري اَللرئني اونون باشينا قويسونلار.N3بوتون قوچو قوربانگاهدا توستوله‌دئب ياندير. بو، ربّئن يانديرما قورباني، اونا خوش اولان عطئرلي اود تقدئمدئر.*2Oقوچو تئکه-تئکه دوغرا، ائچ آلاتيني و بودلاريني يويوب، باشينين و تئکه‌لرئنئن اوستونه قوي.z1oسونرا قوچو کَس، قانيني گؤتور و اونو قوربانگاهين هر طرفئنه سَپ. 0 بئر قوچ گؤتور؛ قوي هارونلا اوغوللاري اَللرئني قوچون باشينا قويسونلار.5/eگاميشين اَتئني، دَرئسئني و باغيرساغيني دوشَرگه‌نئن اِشئيئنده ياندير. بو، گوناه قورباني‌دير.(.K حيوانين ائچ آلاتيني اؤرتَن بوتون پئيي، قارا جئيه‌رئنئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني، هر ائکي بؤيره‌يئني و اوستونده‌کي پئيي قوربانگاهدا توستوله‌دئب ياندير.d-C گاميشين قانيندان گؤتور و بارماغينلا قوربانگاهين بوينوزلارينا چک. قانين قالان حئصّه‌سئني ده قوربانگاهين آلتليغينا تؤک.n,W گاميشي ربّئن قاباغيندا، حوضور چاديرينين گئرئشئنده کَس.T+# سونرا حوضور چاديرينين گئرئشئنئن قاباغينا گاميشي گتئر. قوي هارونلا اوغوللاري اللرئني گاميشين باشينا قويسونلار."*? هارونا و اونون اوغوللارينين بلئنه قورشاق باغلا و باشلارينا پاپاق قوي. ابدی قايدايا گؤره کاهئنلئک اونلارين اولسون. بلجه هارونلا اوغوللاريني وظئفه‌يه قوي.g)Iسونرا اوغوللاريني گتئر و اونلارا خئرقه‌لر گيئندئر.g(Iمسح ياغيني گؤتوروب هارونون باشينا تؤک و اونو مسح ات.m'Uاونون باشينا عمّامه‌ني، عمّامه‌يه ده موقدّس تاجي قوي.&پالتارلاريني گؤتوروب هارونون اَينئنه خئرقه‌ني، نفئس توخونموش اِفود جوبّه‌سئني، اِفودو و دؤشلويو گيئندئر و اِفودون کمرئني بلئنه باغلا. %;سونرا هارونلا اوغوللاريني حوضور چاديرينين گئرئشئنه گتئرئب، اونلاري سودا قوسول ور.$اونلاري بئر سبدئن ائچئنه قوي، گاميش و ائکي قوچلا بئرلئکده تقدئم ات.l#Sماياسيز چؤرکلري، ياغلا يوغرولموش ماياسيز فطئرلري، و اوستونه ياغ سورتولموش ماياسيز کولچه‌لري نارين بوغدا اونوندان حاضيرلا." 5منه کاهئنلئک اتمک اوچون اونلاري بله تقدئس ات. قوصورسوز بئر گاميش و ائکي قوچ گؤتور.{!q+هارونلا اوغوللاري حوضور چاديرينا داخئل اولاندا، يا دا موقدّس يرده خئدمت اتمک اوچون قوربانگاها ياخينلاشاندا بونلاري گئيه‌جکلر کي، خاطايا باتيب اؤلمه‌سئنلر. بو، هارونلا اؤولادلارينا ابدی قايدا اولسون.u e*بِلدن بودا قدر لوت بدنلرئني اؤرتَن کتان آلت پالتارلاري تئک.W))بونلاري قارداشين هارونلا اوغوللارينا گيئندئرئب اونلاري مسح ات، وظئفه‌يه قوي و منه کاهئنلئک اتمک اوچون تقدئس ات.5(هارونون اوغوللارينا خئرقه‌لر، قورشاقلار و عئزّت و گؤزللئک اوچون پاپاقلار دوزلت.5e'خئرقه‌ني نازئک کتاندان، ناخيشلي حؤر، عمّامه‌ني ده نازئک کتاندان توخو. قورشاغي ناخيشلي دوزلت.;q&بلجه لؤوحه‌جئک هارونون آلنينين اوستونده اولسون. هارون او تقصئري داشيياجاق کي، ائسرايئل اؤولادلاري، تقدئس اتدئکلري بوتون موقدّس هدئيّه‌لرده، مومکوندور ائشلَتسئنلر. او همئشه هارونون آلنيندا اولاجاق کي، ربّئن حوضوروندا مقبول اولسونلار.vg%اونو لاجورد قايتانلا عمّامه‌نئن اوستونه، قاباق طرفئنه تئک.N$خالئص قيزيلدان بئر لؤوحه‌جئک دوزلت و اونون اوستونده مؤهور اويماسي اولاراق "ربّه موقدّسدئر" يازيسيني حکّ ات.'#قوي جوبّه هارون خئدمت اتدئيي زامان اَينئنده اولسون. وردئيي سَس ده اونون موقدّس يره، ربّئن حوضورونا گئرئب-چيخديغي زامان اشئدئلسئن کي، او اؤلمه‌سئن.%"جوبّه‌نئن اَته‌يي بويونجا اطرافيندا قيزيل زينقيروو و نار نؤوبتله دوزولسون.b?!جوبّه‌نئن اَته‌يئنئن اطرافينا لاجورد، ارغواني و آلا- قيرميزي پارچادان نارلار و و آرالارينا قيزيلدان زينقيروولار دوز:1] اورتاسيندا باش کچئرتمک اوچون ير اولسون. اونون قيراغيندا جيريلماماق اوچون بئر ياخا توخونسون.`;اِفودون جوبّه‌سئني تامامن لاجورد پارچادان تئک./اورئم و تومّئمی ده قضاوت دؤشلويونه قوي کي، ربّئن حوضورونا داخئل اولدوغو زامان اونلار دا اوره‌يئنئن اوستونده اولسون. بلجه هارون ائسرايئل اؤولادلارينين حؤکمونو ربّئن حوضوروندا همئشه‌لئک اوره‌يئنئن اوستونده داشيياجاق.8kهارون موقدّس يره داخل اولدوغو زامان، ربّئن قاباغيندا همئشه‌لئک خاطئره اولاراق، ائسرايئلئن اوغوللارينين آدلاريني قضاوت دؤشلويونده، اوره‌يئنئن اوستونده داشيياجاق.%Eدؤشلوک حالقالاري ائله اِفودون نفئس توخونموش حالقالارينا لاجورد قايتانلا باغلانيب، اِفودون کَمَرئنئن اوستونه برکئدئلسئن کي، دؤشلوک اِفوددان ساللانماسين. داها ائکي قيزيل حالقا دوزلت و اونلاري اِفودون نفئس توخونموش چئيئنلئکلرئنئن قاباق طرفئنه، آشاغييا، اِفودون کَمَرئله بئرلَشمه اوستونه بَرکئت.3aگئنه ده ائکي قيزيل حالقا دوزلت و اونلاري دؤشلويون ائکي اوجونا، اِفودلا ياناشي ائچ قاتينا تاخ.:oائپلرئن او بئري اوجلاريني ائکي حؤرمه ساغاناغا تاخيب، اِفودون چئيئنلئکلرئنئن قاباق طرفئنه باغلا.oYائکي قيزيل ائپي دؤشلويون اوجلارينداکي ائکي حالقايا تاخ. دؤشلوکده ائکي قيزيل حالقا دوزلت و اونلاري دؤشلويون ائکي اوجونا تاخ.q ]دؤشلوکده خالئص قيزيلدان ائپه بَنزَر بورما زنجئرلر قايير.^ 7داشلار ائسرايئلئن اوغوللارينين آدلارينا موطابئق اون ائکي و اون ائکي قبئله اوچون هر داش بئر آدين اويما مؤهورو اولسون.= uدؤردونجو سيرا زبرجد، دامارلي عقئق و يَشَم داشي اولسون. بو داشلار حؤرمه قيزيل ساغاناقلارا تاخيلسين.L اوچونجو سيرا سئرکون، عقئق و آمِتئست،V'ائکئنجي سيرا فئروزه، لاجورد داشي و آغ عقئق5اوستونده‌کي بئر چَرچئوه‌يه دؤرد سيرا داش تاخ. بئرئنجي سيرا ياقوت، توپاز، زومرود5دؤشلوک ائکي قات و موربّع شَکلئنده، اوزونلوغو بئر قاريش، اِني ده بئر قاريش اولسون.Z/قضاوت دؤشلويونو اِفود کئمي ناخيشلي قيزيلدان، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونموش نازئک کتاندان دوزلت.!=خالئص قيزيلدان ائکي ائپه بَنزَر بورما زنجئر دوزلت؛ بورما زنجئرلري ساغاناقلارا تاخ.F حؤرمه قيزيلدان ساغاناقلار دوزلت،@{ بو ائکي داشي اِفودون چئيئنلئکلرئنه تاخ. بونلار ائسرايئلئن اوغوللارينين خاطئره داشلاريدير؛ هارون اونلارين آدلاريني ربّئن قاباغيندا ائکي چئينئنده خاطئره کئمي گزدئره‌جک.wi حکّاکين ائشي اولان مؤهور اويماسي کئمي ائکي داش اوستونده ائسرايئلئن اوغوللارينين آدلاريني حَکّ ات. حؤرمه قيزيل ساغاناقلارا ساليب،A} اونلارين دوغولما سيراسينا موطابئق بئر داشين اوستونده آلتي آد، او بئرئسئنئن اوستونده قالان آلتي آدي،$C ائکي عدد دامارلي عقئق داشي گؤتور و اوستونده ائسرايئلئن اوغوللارينين آدلاريني حکّ ات.%~Eاِفودو باغلايانين اوستوندن گلن ناخيشلي کَمَر، اونونلا بئر حئصّه‌دن، او دا قيزيلدان، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونموش نازئک کتاندان اولسون.} ائکي چئيئنلئک اولسون کي، هر ائکي اوجونو بئربئرئنه باغلاييب بَرکئدئر.?|yاِفودو قيزيلدان، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونموش نازئک کتاندان ناخيشلا دوزلتسئنلر.4{cقوي پالتارلاري حاضيرلايانلار قيزيل، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نازئک کتان گؤتورسونلر.qz]اونلارين حاضيرلاياجاغي پالتارلار بونلاردير: دؤشلوک، اِفود ، اوست جوبّه، ناخيشلي خئرقه، عمّامه و قورشاق. بو موقدّس پالتارلاري قارداشين هارونا و اوغوللارينا حاضيرلاسينلار کي، منه کاهئنلئک اتسئنلر.-yUسن ده منئم حئکمَت روحو ائله دولدوردوغوم بوتون مهارتلي اوستالارا تاپشير کی، هارونون تقدئس اولونماسي اوچون اونا پالتارلار حاضيرلاسينلار و او منه کاهئنلئک اتسئن.~xwقارداشين هارونا عئزّت و گؤزللئک اوچون موقدّس پالتارلار حاضيرلا.,w Uسن آمّا قارداشين هارونو و اونون اوغوللاري نادابي، اَبئهونو، اِلازاري و ائتاماري ائسرايئل اؤولادلارينين آراسيندان يانينا گتئر کي، اونلار منه کاهئنلئک اتسئنلر. vحوضور چاديريندا شهادت سانديغينين موقابئلئنده‌کي پرده‌نئن قيراغيندا يانسين. هارونلا اوغوللاري ربّئن حوضوروندا اونا آخشامدان سحره قدر يتئشسئنلر. قوي بو نسئلدن-نسله ائسرايئل اؤولادلاري اوچون ابدی قايدا اولسون. ~|}}I| zxxww-vutss-rqOpronm]lkjii3hgyfedccb$a`h_Y^]\[AZ8YYWWVUqTTPSSQQaPlO\NMLLdKI-H G5FEDCC0BA?>>*=u< ;::_98766 543d2l1002/..S--Y,,;+h**i))('q&& %$#'"!$ )S4YI*f'B ee+@xo#Y$آمّا خيمه‌نئن آرخا کونجلري اوچون ائکي چَرچئوه دوزلتدي؛u"e$خيمه‌نئن قربه طرف اولان آرخاسي اوچون آلتي چَرچئوه دوزلتدي.D!$و قيرخ گوموش آلتليق، هر چَرچئوه‌نئن آلتيندا ائکي آلتليق، او بئرئسئنئن آلتيندا دا ائکي آلتليق دوزلتدي.w i$خيمه‌نئن ائکئنجي طرفي اوچون، شئمال سمتئنده ائيئرمي چَرچئوهlS$و اونلارين آلتيندا قويولاجاق قيرخ گوموش آلتليق دوزلتدي؛ هر چَرچئوه‌نئن آلتيندا ائکي گئره‌سي اوچون ائکي آلتليق دوزَلدئلدي.~w$خيمه اوچون چَرچئوه‌لر دوزلتدي؛ جنوب طرفي اوچون ائيئرمي چَرچئوهN$هر چَرچئوه‌نئن اوستونده ائکي بئربئرئنه باغلانان گئره وار ائدي؛ خيمه‌نئن بوتون چَرچئوه‌لرئني بله دوزلتدي.}$هر چَرچئوه‌نئن اوزونلوغو اون قول‌آچ ، اِني ده قول‌آچ ياريم ائدي.{q$خيمه‌ اوچون اَقاقئيا آغاجيندان دئک دوران چَرچئوه‌لر دوزلتدي.]5$چادير اوچون قيرميزي بويانميش قوچ دَرئلرئندن بئر اؤرتوک و اونون اوستونده سو ائتي دَرئلرئندن آيري بئر اؤرتوک دوزلتدي.{$چاديري بئرلَشدئرئب بوتؤو اتمک اوچون بورونجدن اَلّي گئره دوزلتدي.|s$بئر بئرلَشمه‌نئن قيراق پرده‌سئنئن قيراغيندا اَلّي ائلمه، او بئري بئرلَشمه‌نئن قيراق پرده‌سئنئن قيراغيندا دا اَلّي ائلمه دوزلتدي.mU$بش پرده‌ني آيريجا، آلتي پرده‌ني ده آيريجا بئتئشدئردي.4c$هر پرده‌نئن اوزونلوغو اوتوز قول‌آچ ، اِني ده دؤرد قول‌آچ ائدي. اون بئر پرده بئر اؤلچوده ائدي.|s$خيمه‌ني اؤرتَن چادير اوچون کچي توکوندن اون بئر پرده دوزلتدئلر.W)$ قيزيلدان اَلّي گئره دوزلتدئلر، گئره‌لرله پرده‌لري بَرکئتدئلر و چاديري بئرلَشدئردئلر. بلجه، خيمه‌ بوتؤو اولدو.cA$ بئر پرده‌يه اَلّي ائلمه، او بئري بئرلَشمَده‌کي پرده‌نئن قيراغيندا دا، اَلّي ائلمه بئربئرئنئن موقابئلئنده دوزلتدئلر.p[$ بئر بئرلَشمه‌نئن اوجوندا اولان پرده‌نئن قيراغيندا لاجورد ائلمه‌لر دوزلتدئلر؛ او بئري بئرلَشمه‌نئن اوج پرده‌سئنئن قيراغيندا دا بئربئرئنئن موقابئلئنده اولاراق، همن شکئلده ائلمه‌لر دوزلتدئلر. $ پرده‌لرئن بِشي بئربئرئنه بئرلَشدي. او بئري بِشي ده بئربئرئنه بئرلَشدي.G $ هر پرده‌نئن اوزونلوغو ائيئرمي سکّئز قول‌آچ ، اِني ده دؤرد قول‌آچ ائدي. بوتون پرده‌لر همن اؤلچوده ائدي. $ائشي گؤرمک اوچون اورکلري حئکمتله دولو بوتون آداملار، خيمه‌ني اون پرده‌دن دوزلتدئلر. پرده‌لر نفئس توخونموش نازئک کتاندان لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچادان، اوستونو ده کَرّوبلار شَکلئنده ناخيشلا دوزلتدئلر.$چونکي بوتون ائشي گؤرمک اوچون لازيم اولان مئقداردان داها دا آرتيق وار ائدي.! =$موسا امر وردی و دوشَرگه‌ده اعلان اتدئردي کي، نه کئشي، نه ده آرواد موقدّس ير اوچون داها هدئيّه گتئرمه‌سئن. بلجه خالقين چوخ هدئيّه گتئرمه‌سئنه مانع اولدو.O $موسانين يانينا گلدئلر و اونا ددئلر: "خالق ربّئن امر اتدئيي بئنا ائشي اوچون لازيم اولاندان داها چوخ شي گتئرئب."/ Y$او واخت موقدّس يرئن بئناسي ائله مشغول اولان بوتون حئکمتلي صَنَتکارلار هر ائشئندن اَل چکئب، $اونلار موقدّس يرئن بئنا ائشئني گؤرمک اوچون ائسرايئل اؤولادلارينين بونا گؤره گتئردئيي بوتون هدئيّه‌لري موسانين يانيندان گؤتوردولر. ائسرايئل اؤولادلاري هر سحر اؤز گؤيلو ائله تقدئملر گتئرميه داوام ورئردئلر.9 m$موسا بِصه‌لِل، اوهولئيابي و بوتون اورَکلري حئکمتله دولو يعني ربّئن اونلارين اورَکلرئنه حئکمت قويدوغو آداملاري، اورکدن بو ائشي گؤرمک ائسته‌ينلرئن هاميسيني چاغيردي.] 7$بِصه‌لِل، اوهولئياب و هر باجاريقلي کي، رب موقدّس يرئن بئنا ائشئني اتمک اوچون اونلارا بو ائشي باجارماق اوچون حئکمت و فراست ورمئشدي، گرک رَبّين بوتون اونلارا امر اتدئيي کئمي ائشله‌سئنلر.">w##اورَکلرئني حئکمتله دولدورموشدور کي، اويماچيليق، ناخيشچيليق، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچادا و نازئک کتاندا ناخيش تئکمه‌سي، توخوجولوق، هر جور صَنَت باجارا بئلسئنلر.R#"رب اونون و دان قبئله‌سئندن اَخئساماک اوغلو اوهولئبانين اورَکلرئنه باشقالاريني اؤيرَتمَک باجاريغيني قويموش،"?#!سيغيناقلار اوچون داش-قاش يونسون، آغاج اويسون، هر جور مهارتله باجاريق گؤرسده بئلسئن.kQ# او، قيزيللا، گوموشلا، بورونجله باجاريقلا ائشله‌سئن،7#و اونو تارينين روحو ائله، باجاريق، فراست، بئلئک و هر جور مهارتله دولدورموشدور کي،W)#موسا ائسرايئل اؤولادلارينا ددي: "باخين، رب يهودا قبئله‌سئندن خور اوغلو اوري اوغلو بِصه‌لِه‌لي آدي ائله چاغيريب1#ائسرايئل اؤولادلاريندان هر کئشي و آرواد کي، ربّئن موسا واسئطه‌سئله امر اتدئيي نه ائش اوچون تقدئم اتمک ائسته‌يئردي، ربّه اؤز گؤيلو ائله تقدئم گتئردي.p[#چيراق، مسح ياغي و عطئرلي بوخور اوچون اَدوئيّه‌لر و ياغي.M#خالقين باشچيلاري بونلاري تقدئم اتدئلر: اِفودلا دؤشلويون اوستونه تاخيلان دامارلي عقئق و ساغاناق داشلاريني،~#اورَکلردن بو ائشي گؤرمک ائسته‌ين باجاريقلي آروادلار کچي توکو اَيئردئلر.w}i#اوره‌يي حئکمتله دولو بوتون آروادلار اؤز اللري ائله اَيئردئيي لاجورد، ارغواني و قيرميزي ائپلئک و نازئک کتان ائپلئيي تقدئم اتدئلر؛w|i#ربّه هدئيّه اولاراق گوموش و بورونج گتئرن هر کس ده اونو تقدئم اتدي؛ کئمده اَقاقئيا آغاجي وار ائدي، اونو خئدمت ائشي اوچون تقدئم اتدي.{#کئمده لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا، نازئک کتان، کچي توکو، قيرميزي بويانميش قوچ دَرئلري و سو ائتي دَرئلري وار ائدي، بونلاري تقدئم اتدي.\z3#کئشئلر و آروادلار، گؤيلو ائسته‌يَنلرئن هاميسي بزکلي سانجاقلار، گوشوارالار، اوزوکلر، گردنبندلر کئمي بوتون قيزيل اشيالاريني، ربّه تقدئم کئمي گتئردئلر. ربّه هدئيّه قيزيل تقدئم ادن هر کس y#اوره‌يئنه قويولان و گؤيلو ائسته‌ين هر آدام گلئب حوضور چاديرينداکي ائش اوچون، اونون بوتون خئدمتي و موقدّس پالتارلار اوچون ربّه هدئيّه گتئردي.px[#ائسرايئللی‌لرئن بوتون جاماعاتي موسانين يانيندان چيخدي.lwS#موقدّس يرده خئدمت اوچون توخونموش پالتارلاري: کاهئن هارونون موقدّس پالتارلاريني و اوغوللارينين کاهئنلئک اتمه پالتارلاريني."sva#خيمه‌نئن ميخلاريني؛ حيطئن ميخلاريني؛ اونلارين ائپلرئني؛!u=#حيطئن پرده‌لرئني، سوتونلاريني و آلتليقلاريني؛ حيطئن دروازاسي اوچون آراکَسمه‌ني؛t#يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهي، اونون اوچون بورونج تورو، دئرَکلرئني و بوتون لوازئماتيني؛ بؤيوک لَيَني و اونون آلتليغيني؛!آمّا او داوام وردی: "اوزومو گؤره بئلمزسن، چونکي منی گؤرن آدام صاغ قالماز."1=]!رب ددي: "من بوتون ياخشيليغيمي سنئن موقابئلئندن کچئرده‌جيم و رب اولان آديمي قاباغيندا جار چکه‌جيم. کئمه ائسته‌سم، لوطف گؤرسده‌رم، کئمه ائسته‌سم ده، رحم اده‌رم."]<5!موسا ددي: "يالواريرام عئزّتئني منه گؤرسده‌سن."V;'!رب موسايا جاواب وردی: "سنئن مندن ائسته‌دئيئن بو شيي اده‌جيم. چونکي گؤزومده لوطف تاپدين و سني آدينلا تاني‌ييرام."+:Q!نه ائله بئلک کي، من و سنئن خالقين، سنئن گؤزونده لوطف تاپميشيق؟ مگر سنئن بئزئمله گتمه‌يئندن ديئل؟ من و سنئن خالقين ير اوزونده اولان هر خالقدان نه ائله فرق ادک؟""9%!موسا ربّه جاواب وردی: "اگر سنئن حوضورون بئزئمله گتمَسه، بئزي بورادان گؤندرمه. 8!رب جاواب وردی: "منئم حوضوروم سنئنله گده‌جک. اؤزوم سنه راحاتليق وره‌جيم."7! اگر من سنئن گؤزونده لوطف تاپميشام، يالواريرام، اؤز يولونو منه بئلدئر کي، سني تاني‌ييم و گؤزونده لوطف تاپيم. باخ، بو مئلّت سنئن خالقيندير."<6s! موسا ربّه ددي: "باخ، سن ديئرسن: «بو خالقي چيخارت.»؛ منئمله بئرلئکده کئمي گؤندره‌جيئني منه بئلدئرمئرسن. حالبوکي سن ددئن: «سني آدينلا تاني‌ييرام و گؤزومده لوطف تاپيبسان.»35a! رب موسا ائله اوز-اوزه دانيشاردي، نجه کي، بئر نفر دوستو ائله دانيشير. سونرا موسا دوشَرگه‌يه قاييداردي. لاکئن اونون جاوان کؤمکچئسي نون اوغلو يوشَع چاديري ترک اتمزدي.b4?! بوتون خالق حوضور چاديرينين گئرئشئنده دوران بولود دئره‌يئني گؤرنده، هامي قالخيب اؤز چاديرينين گئرئشئنده سجده اِدَردي.73i! موسا چاديرا گئره‌نده بولود دئره‌يي دوشوب چاديرين گئرئشئنده دوراردي؛ و رب موسا ائله دانيشاردي. 2!موسا چاديرا طرف چيخديغي واخت بوتون خالق آياغا قالخيب دوراردي. هر کس چاديرينين گئرئشئنده گؤزله‌يئب، موسا چاديرا گئره‌نه قدر دالينجا باخاردي.&1G!موسا چاديري گؤتوروب اونو دوشَرگه‌دن کناردا اوزاقدا قوراردي. اونو حوضور چاديري چاغيردي. رَبله مصلحتلَشَن هر کس دوشَرگه‌دن کنارداکي حوضور چاديرينا گِدَردي.0!بلجه خورِب داغينين اَته‌يئنده ائسرايئل اؤولادلاري بزکلرئني سويوندولار.[/1!رب موسايا ددي: "ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: «سئز دئکباش خالقسينيز؛ من آرانيزدا بئر آن گتسَيدئم، سئزي محو اِدَردئم. آمّا ائندي بزکلرئنئزي چيخاردين. من ده بئلئم کي، سئزئنله نه اده‌جيم."m.U!خالق بو يامان خبري اشئدنده ياس توتدو. هچ کس بزک تاخمادي.X-+!سود و بال آخان تورپاغا گدئن. سئز دئکباش خالقسينيز؛ بونا گؤره من آرانيزدا گتميه‌جيم، يوخسا يولدا سئزي محو اده‌رم."p,[!قاباغيندا بئر مَلَک گؤندرئب کَنَعانليلاري، اِمورلولاري، خئتلئلري، پِرئزلی‌لري، خئولی‌لري و يِبوسلولاري اورادان قوواجاغام.*+ Q!رب موسايا ددي: "سن و مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخارتديغين خالق بو يري ترک ادئن؛ ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا آند ائچئب «سنئن نسلئنه اونو وره‌جيم» ددئيئم تورپاغا گدئن.* #رب هارونون دوزلتدئيي دانا ائله نه اتدئکلري اوچون خالقي بلايا سالدي.) "لاکئن ائندي گت، خالقي سنه ددئيئم يره آپار. باخ، منئم مَله‌يئم سنئن قاباغيندا گده‌جک. آنجاق جزا گونو گلنده اونلارا گوناهلارينا گؤره جزا وره‌جيم.!(= !رب موسايا ددي: "منئم ضئدّئمه کئم گوناه ائشله‌دئب، اونون آديني کئتابيمدان سئله‌جيم.+'Q ائندي، يالواريرام، گوناهلاريني باغيشلا. اگر بله اتميه‌سن، آديمي يازديغين کئتابدان سئل."?&y موسا ربّئن حوضورونا قاييديب ددي: "آه، بو خالق بؤيوک گوناها باتيب، اؤزونه قيزيلدان آللاهلار دوزلتدي؛~%w صاباحيسي گون موسا خالقا ددي: "سئز بؤيوک گوناها باتدينيز. ائندي آمّا من ربّئن حوضورونا قالخاجاغام کي، بلکه گوناهينيزي کفّاره اده بئلئم."~$w موسا لاوئلی‌لره ددي: "بو گون سئزئن هر بئرئنئزه اوغلونون و قارداشينين جاني باهاسينا اؤزونه برکت قازانيب، رب اوچون وظئفه‌يه تعيئن ادئن.0#[ لاوئلی‌لر دا موسا اونلارا امر اتدئيي کئمي عمل اتدئلر. او گون اوچ مئنه ياخين آدام هلاک اولدو.E" موسا اونلارا ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «قوي هر بئرئنئز قيلينجيني بِلئنه قورشاسين. هر کس دوشَرگه‌ده قاپي-قاپي گزه‌رک اؤز قارداشيني، دوستونو و قونشوسونو اؤلدورسون.|!s موسا دوشَرگه‌نئن گئرئشئنده دوروب چاغيردي: "ربّئن طرفئنده اولانلار منئم يانيما گلئن!"" بوتون لاوي اؤولادلاري اونون يانينا ييغيلديلار.H   موسا گؤردو کي، خالق نظارتدن چيخيب. هارون او قدر نظارتي ضعئفلَتمئشدي کي، دوشمنلر اونلاري لاغا قويوردولار.Y- من ده اونلارا ددئم: «کئمده قيزيل وار، اونو چيخارتسين.» خالق دا قيزيلي منه وردی. من اونو اودا آتديم و بو دانا آليندي."0[ اونلار منه ددئلر: «بئزئم اوچون آللاهلار دوزلت کي، قاباغيميزدا گتسئنلر. چونکي بئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان آدامين-بو موسانين باشينا نه ائش گلدئيئني بئلمئرئک!»&G هارون جاواب وردی: "قوي آغام قضبلنمه‌سئن. سن بو خالقي تاني‌ييرسان. اونون نئيّتي پئسدئر. ; موسا هاروندان سوروشدو: "بو خالق سنه نه اتدي کي، اونلاري بله بؤيوک گوناها باتيردين؟""a= خالقين دوزلتدئيي داناني گؤتوروب يانديردي، توزا دؤنَنه قدر اَزدي و سويون اوزونه سَپئب ائسرايئل اؤولادلارينا ائچتئردي.' موسا دوشَرگَيه ياخينلاشيب داناني و اونون اطرافينداکي رَقصلري گؤردو. او قضبلَندي و لؤوحه‌لري اَلئندن آتيب، داغين اَته‌يئنده پارچا-پارچا سينديردي.C موسا وردی: "بو قَلَبه چالانلارين نئداسي ديئل، مغلوبئيّته دوشَنلرئن ده سَسي ديئل. من نغمه سَسي اشئدئرم." يوشَع خالقين سَس-کويونو اشئدئب موسايا ددي: "دوشَرگه‌دن موحارئبه سَسي گلئر."  اونلار تارينين ائشي ائدي؛ اوستونده‌کي اويما يازيلار اونون يازيسي ائدي.S! موسا دؤنوب اَلئنده شهادتئن ائکي لؤوحه‌سي اولاراق داغدان اِندي. لؤوحه‌لرئن ائکي طرفي يعني هر اوزو يازيلي ائدي.eE بِلَجه، رب اؤز خالقينا بلا گتئرمک نئيّتئندن دؤندو.?y قوللارين ائبراهئمي، ائسحاقي، و ائسرايئلي خاطيرلا و اؤزونون آدينا اونلارا آند اده‌رک «نسلئنئزي گؤيلرده‌کي اولدوزلار قدر چوخالداجاغام؛ وعده اتدئيئم بو اؤلکه‌نئن هاميسيني نسلئنئزه وره‌جيم و اونلار ابدئلئک اورايا صاحئب اولاجاقلار» ددئن."G  آخي نه اوچون مئصئرلئلر «اونلاري پئس نئيّتله، داغلاردا اؤلدوروب ير اوزوندن يوخ اتمک اوچون چيخارتدي» دسئنلر؟ يالواريرام، قضبئني ياتيرت و اؤز خالقينا بلا گتئرمک نئيّتئندن دؤن.;q موسا تاريسي ربّه يالواريب ددي: "يارب، نه اوچون اؤز خالقينين ضئدّئنه قضبئن آلوولانسين؟ مگر سن اونلاري مئصئر اؤلکه‌سئندن بؤيوک قووّتئنله و قودرتلي اَلئنله قورتارمادين؟5 ائندي منی بوراخ کي، خالقا قضبله‌نئب اونو يوخ ادئم، آمّا سندن بؤيوک مئلّت گتئرئم." رب موسايا سؤزونو داوام وردی: "بو خالقي گؤرورم، باخ، او دئکباش بئر خالقدير.{ و من اونلارا امر اتدئيئم يولدان يامان تز دؤندولر. اؤزلري اوچون تؤکمه دانا دوزَلدئب اونا سجده قيلديلار، قوربان کَسدئلر و ددئلر: «ای ائسرايئل اؤولادلاري باخ، سئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخاردان آللاهلارينيز!»"" &~i}}|m{zyxwvv9uHtt:s{rqpp onn3mlkjjhgf eQdd bba``^^](\k[[hZtYXWVlUtUT8SRQmOO#NMLKJ6IDGFEE D*CGB"At@Q?>|=c<;;:{: 998#766g5432m11F0u/..w-,++'*)(F''&&X%l$#"~!! 3[bz'nyGW&^ J q  bP$T&A #کاهئن هارونون اؤولادلاري قوربانگاهدا اود قالاييب، اوستونه اودون قويسونلار.@ +سونرا او آدام يانديرما قوربانينين دَرئسئني سويوب، قورباني تئکه-تئکه دوغراسين.*? Qاو، گاميشي ربّئن حوضوروندا کَسسئن. هارون نسلئندن اولان کاهئنلر، گرک قاني تقدئم ادئب، او قوربانگاهين هر طرفئنه سَپسئنلر کي، حوضور چاديرينين گئرئشي يانيندادير.L> او آدام گرک اَلئني يانديرما قوربانينين باشينا قويسون کي، قوربان، اونون حاقّيندا کفّاره کئمي قبول اولونسون.(= Mاگر يانديرما قورباني قويون-کچئدندئر، گرک عيبسئز اِرکَک بئر حيوان اولسون. قورباني گرک حوضور چاديرينين گئرئشئنده تقدئم اتسئن کي، ربّئن حوضوروندا مقبول اولسون.-< W"ائسرايئل اؤولادلارينا دانيشيب اونلارا بله دِه: «سئزدن هر کس اؤز حيوانلاريندان ربّه قوربان گتئرنده، قوربانليغينيزي گرک قويون-کچئدن، يا دا مال-حيواندان گتئرسئن._; =رب موساني چاغيريب حوضور چاديريندان اونا بله ددی::}(&بوتون سفرلري بويو ائسرايئل اؤولادلارينين گؤزلري قاباغيندا گوندوز ربّئن بولودو خيمه‌نئن اوستونده، گجه‌لر ده اود بولودون ائچئنده ائدي.w9i(%لاکئن بولود قالخماياندا، قالخديغي گونه قدر يولا دوشمَزدئلر..8W($ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون سفري بويو بولود خيمه‌نئن اوستوندن قالخاندا يولا دوشَردئلر؛P7(#موسا حوضور چاديرينا گئره بئلمه‌دي، چونکي بولود اونون اوستونده يرلشمئشدي و ربّئن جلالي خيمه‌ني دولدورموشدو.6("او واخت بولود حوضور چاديريني بورودو و ربّئن جلالي خيمه‌ني دولدوردو.U5%(!خيمه‌ ائله قوربانگاهين اطرافيندا حيطي قوردو و حيط دروازاسينين آراکَسمه‌سئني آسدي. بلجه موسا ائشلري تاماملادي.R4( نه زامان حوضور چاديرينا گئردئلر، نه زامان قوربانگاها ياخينلاشديلار، ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي يويوندولار.|3s(موسا، هارون و هارونون اوغوللاري اورادا اَل-آياقلاريني يودولار.;2q(بؤيوک لَيه‌ني حوضور چاديري ائله قوربانگاه آراسيندا يِرلَشدئرئب، ائچئنه يويونماق اوچون سو تؤکدو.p1[(يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهي، خيمه‌نئن، يعني حوضور چاديرينين گئرئشئنده يرلشدئردي؛ اونون اوستونده يانديرما قوربانيني و تاخيل تقدئمئني گتئردي. ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي اولدو.Q0(خيمه‌نئن گئرئشئنده آراکَسمه‌ني قوردو./(اونون اوستونده عطئرلي بوخور يانديردي. ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي اولدو../(قيزيل قوربانگاهي دا حوضور چاديرينين ائچئنده، پرده‌نئن قاباغيندا يِرلَشدئردي؛--(چيراقلاريني دا ربّئن حوضوروندا قوراشديردي. ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي اولدو.5,e(چيراقداني دا حوضور چاديرينين ائچئنده، مئزئن موقابئلئنده، خيمه‌نئن جنوب طرفئنده يِرلَشدئردي.+'(اونون اوستونه ربّئن حوضوروندا چؤرک دوزدو. ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي اولدو.2*_(مئزي حوضور چاديرينين ائچئنده، خيمه‌نئن شئمال طرفئنده، پرده‌نئن بايير طرفئندن يِرلَشدئردي.v)g(سانديغي خيمه‌نئن ائچئنه گتئردي و آراکَسمه پرده‌سئني قوروب، شهادت سانديغينين قاباغيني کَسدي. ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي اولدو.(y(بوندان سونرا او شهادت لؤوحه‌لرئني گؤتوروب، سانديغين ائچئنه قويدو. دئرَکلري سانديغا تاخدي، کفّاره قاپاغيني دا سانديغين اوستونه قويدو.O'(خيمه‌نئن اوستونه چادير سالدي، اونون اوستونه ده چاديرين اؤرتويونو قويدو. ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي اولدو.N&(موسا خيمه‌ني قوردو: آلتليقلاريني قويدو، چَرچئوه‌لرئني بَرکئتدي، دئرَکلرئني قوردو و سوتونلاريني دئکَلتدي.|%s(بلجه ائکئنجي ائلئن، بئرئنجي آيين بئرئنجي گونونده خيمه قورولدو.X$+(رب موسايا نجه امراتمئشدي، او دا بو جور اتدي.q#](آتالاريني مسح اتدئيي کئمي اونلاري دا مسح ات کي، منه کاهئنلئک اتسئنلر. اونلار نسئلدن-نسله ابدی کاهئنلئک اوچون مسح اولوناجاقلار."{"q(سونرا هارونون اوغوللاريني گتئرئب، اونلارا خئرقه‌لر گِيئندئر.!5( هارونا موقدّس پالتارلار گِيئندئر. اونو مسح ادئب، تقدئس ات کي، منه کاهئنلئک اتسئن. '( هارونلا اوغوللاريني حوضور چاديرينين گئرئشئنه گتئر و اورادا سو ائله يويوندور.gI( بؤيوک لَيه‌ني و اونون آلتليغيني مسح ادئب، تقدئس ات.eE( يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهي، اونون لوازئماتيني مسح ات و قوربانگاهي تقدئس ات کي، او لاپ موقدّس اولاجاق.dC( سونرا مسح ياغيني گؤتوروب، خيمه‌ني و ائچئنده‌کي هر شيي مسح ات؛ بلجه اونو و بوتون لوازئماتيني تقدئس ات کي، موقدّس اولسون.eE(اطراف حيطي و حيطئن دروازاسينين آراکَسمه‌سئني قور. (بؤيوک لَيه‌ني حوضور چاديري ائله قوربانگاهين آراسينا قوي، ائچئنه سو تؤک.T#(يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهي خيمه‌نئن يعني حوضور چاديرينين گئرئشئنئن موقابئلئنده يِرلَشدئر.=u(بوخور اوچون قيزيل قوربانگاهي شهادت سانديغينين قاباغينا قوي. خيمه‌نئن گئرئش آراکَسمه‌سئني ده قور.)(سونرا مئزي گتئر، اوستونه اشيالاري دوز. چيراقداني گتئر، چيراقلاري دا قوراشدير.dC(شهادت سانديغي اورايا قوي و پرده ائله قاباغيني کَس.("بئرئنجي آيين بئرئنجي گونو ربّئن خيمه‌سئني يعني حوضور چاديريني قور.  ?(رب موسايا ددي:X+'+موسا بوتون ائشلري نظردن کچئردئب گؤردو کي، اونلار بو ائشه ربّئن امر اتدئيي کئمي عمل ادئبلر. موسا اونلارا برکت وردی.+'*رب موسايا نجه امراتمئشدي، ائسرايئل اؤولادلاري دا بو ائشي اِلَجه تاماملاديلار.~w')موقدّس يرده خئدمت اوچون توخونموش پالتارلاري، کاهئن هارونون موقدّس پالتارلاري و اوغوللارينين کاهئنلئک اتمه پالتارلاري اونا گتئردئلر.L'(حيطئن پرده‌لرئني، سوتونلاريني و آلتليقلاريني، حيطئن دروازاسي اوچون آراکَسمه‌ني، اونون ائپلرئني و ميخلاريني، خيمه يعني حوضور چاديري و خيمه‌نئن عئبادتي اوچون بوتون اشيالاري،hK''بورونج قوربانگاهيني، قوربانگاهين بورونج تورونو، اونون دئرَکلرئني و بوتون لوازئماتيني، بؤيوک لَيه‌ني و اونون آلتليغيني،+'&قيزيل قوربانگاهيني، مسح ياغيني، عطئرلي بوخورو، چاديرين گئرئش آراکَسمه‌سئني،  '%خالئص قيزيلدان چيراقداني، اونون دوزولموش چيراقلاريني و ائشيق ياغيني،X +'$مئزي و اونون لوازئماتيني؛ تقدئس چؤرکلرئني،g I'#شهادت سانديغي و اونون دئرَکلرئني، کفّاره قاپاغيني؛G  '"قيرميزي بويانميش قوچ دَرئلرئندن اؤرتويو، سو ائتي دَرئلرئندن دوزَلدئلمئش اؤرتويو، آراکَسمه پرده‌سئني، '!خيمه‌ني موسانين يانينا گتئردئلر. چاديريني و اونون بوتون لوازئماتيني، گئره‌لرئني، چَرچئوه‌لرئني، دئرَکلرئني، سوتونلاريني، آلتليقلاريني، ' بلجه خيمه، يعني حوضور چاديري اوچون بوتون ائشلر باشا چاتدي. رب موسايا نجه امر اتمئشدي، ائسرايئل اؤولادلاري دا بو ائشي اِلَجه تاماملاديلار.0['لاجورد قايتان تئکدئلر کي، اونو عمّامه‌نئن اوستونه قويسونلار. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.ue'خالئص قيزيلدان موقدّس تاج اولان لؤوحه‌جئيي دوزلتدئلر و اونون اوستونده مؤهور اويماسي اولاراق "ربّه موقدّسدئر" يازيسيني يازديلار.lS'نفئس توخونموش نازئک کتان و لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچادان ناخيش تئکمه‌لي قورشاغي تئکدئلر. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي./Y'نفئس توخونموش نازئک کتاندان عمّامه، نازئک کتان پاپاقلاري، اَيئرمه نازئک کتان آلت پالتاري،mU'هارون و اوغوللاري اوچون توخونما نازئک کتان خئرقه‌لري،[1'بلجه خئدمت جوبّه‌سئنئن اَته‌يي بويونجا اطرافيندا زينقيروو و نار، سئره ائله دوزولدو. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.+Q'خالئص قيزيل زينقيروولار دوزَلدئب، جوبّه‌نئن اَته‌يي بويونجا نارلارين آراسينا تئکدئلر.M'جوبّه‌نئن اَته‌يئنئن اطرافينا لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچادان و نفئس توخونموش کتاندان نارلار دوزدولر.)M'جوبّه‌نئن اورتاسيندا ير تئکدئلر، اونون قيراغيندا جيريلماماق اوچون بئر ياخا توخودولار.wi'اِفودون جوبّه‌سئني تامامن توخونما لاجورد پارچادان تئکدئلر.L~'دؤشلوک حالقالاري ائله اِفودون حالقالاريني لاجورد قايتانلا باغلاييب، ناخيشلي اِفودون کمرئنئن اوستونه بَرکئتدئلر کي، دؤشلوک اِفوددان ساللانماسين. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.}+'داها ائکي قيزيل حالقا دوزلتدئلر و اونلاري اِفودون چئيئنلئکلرئنئن قاباق طرفئنه، آشاغي‌يا، اِفودون ناخيشلي کمري ائله بئرلَشمه‌ اوستونه بَرکئتدئلر.B|'گئنه ده ائکي قيزيل حالقا دوزَلدئب، اونلاري دؤشلويون ائکي اوجونا، اِفودلا ياناشي ائچ قاتينا تاخديلار.D{'ائپلرئن او بئري اوجلاريني ائکي حؤرمه ساغاناغا تاخيب، اِفودون چئيئنلئکلرئنئن قاباق طرفئنه باغلاديلار.zzo'ائکي قيزيل ائپي دؤشلويون اوجلارينداکي ائکي حالقايا تاخديلار؛=yu'ائکي حؤرمه قيزيل ساغاناق و ائکي قيزيل حالقا دوزلتدئلر. ائکي حالقاني دؤشلويون ائکي اوجونا تاخديلار.{xq'دؤشلوکده خالئص قيزيلدان ائپه بَنزَر بورما زنجئرلر قاييرديلار.owY'داشلار ائسرايئلئن اوغوللارينين آدلارينا گؤره اون ائکي و اون ائکي قبئله اوچون نظرده توتولموشدو، هر بئر آدين اويما مؤهورو ائدي.7vi' دؤردونجو سيرا زبرجد، دامارلي عقئق و يَشَم داشي ائدي. بو داشلار حؤرمه قيزيل ساغاناقلارا تاخيلدي.Lu' اوچونجو سيرا سئرکون، عقئق و آمِتئست؛Xt+' ائکئنجي سيرا فئروزه، لاجورد داشي و آغ عقئق؛s' اوستونه دؤرد سيرا داش تاخديلار. بئرئنجي سيرا ياقوت، توپاز، زومرود؛)rM' دؤشلوک موربّع شَکلئنده ائکي قات ائدي؛ اوزونلوغو بئر قاريش، اِني ده بئر قاريش دوزلتدئلر.Tq#'دؤشلويو ده اِفود کئمي ناخيشلي قيزيلدان، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونموش نازئک کتاندان دوزلتدي.Xp+'اِفودون چئيئنلئکلرئنه تاخديلار. بونلار ائسرايئلئن اوغوللارينين خاطئره داشلاريدير. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.o%'دامارلی عقئق داشلاري کی، اونلارين اوستونده ائسرايئل اوغوللارينين آدلاري مؤهور اويماسي کئمي حکّ اولونموشدو و حؤرمه قيزيل ساغاناقلارا سالينميشدي،>nw'اونو اوستوندن باغلايان ناخيشلي کمر، هَمن حئصّه‌دن يعني او دا قيزيلدان، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونموش نازئک کتاندان ائدي. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.m'ائکي چئيئنلئک دوزلتدئلر کي، اِفودون هر ائکي اوجونو بئربئرئنه باغلاييردي.l9'قيزيل لؤوحه‌لري دؤيدولر و او، اونلاردان ساپلار کَسدي و اونلارلا لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نازئک کتانين آراسينا نفئس توخونموش ناخيشلار تئکدئلر.*kO'اِفودو قيزيلدان، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونموش نازئک کتاندان دوزلتدي.!j ?'هارونون موقدّس پالتارلاري و موقدّس يرده خئدمت اوچون توخونموش پالتارلاري لاجورد، ارغواني، و قيرميزي پارچادان حاضيرلاديلار، نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي._i9&حيطئن اطراف آلتليقلاري، حيطئن دروازاسينين آلتليقلاري، خيمه‌نئن بوتون پايالاري و حيطئن بوتون اطراف ميخلاري دوزلتدي.\h3&اوندان حوضور چاديري گئرئشئنئن آلتليقلاري، بورونج قوربانگاه، اوستونده‌کي بورونج تور، قوربانگاهين بوتون لوازئماتي;gq&يِللَتمه تقدئمي اولاراق هدئيّه ورئلَن بورونجون چکئسي يتمئش تالانت و ائکي مئن دؤرد يوز شِکِل ائدي.pf[&مئن يدّي يوز يتمئش بش شِکِل گوموش ده سوتونلار اوچون قارماقلار دوزلتمَک، باشليقلاريني اؤرتمَک و اونلاري بندلمک اوچون ائشلَندي.-eU&موقدّس يِرئن آلتليقلاريني و پرده‌نئن آلتليقلاريني تؤکمَک ائشئنه يوز تالانت گوموش: يوز آلتليق اوچون يوز تالانت، يعني هر آلتليق اوچون بئر تالانت گوموش ائشلَندي.Rd&بو، ساييلميش آداملارا داخئل اولان هر کَس، ائيئرمي ياشيندا و اوندان يوخاري اولان ۶۰۳۵۵۰ کئشي اوچون آدامباشي بئر بِکا ، يعني موقدّس مکانين شِکِلئنئن اؤلچوسونه گؤره ياريم شِکِل ائدي.ncW&جاماعاتين سئياهي‌يا آليناندا وردئيي گوموشون چکئسي موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز تالانت و مئن يدّي يوز يتمئش بش شِکِل ائدي.[b1&موقدّس يِرئن بوتون بئناسي اوچون ائشله‌نن قيزيلين، يعني يِللَتمه تقدئمي اولاراق هدئيّه ورئلن قيزيلين چکئسي موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره ائيئرمي دوقّوز تالانت يدّي يوز اوتوز شِکِل ائدي.Ca&اونونلا چاليشان دان قبئله‌سئندن اولان اَخئسامَک اوغلو اوهولئياب اويماچيليق، ناخيشچيليق، لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچادا و نازئک کتاندا ناخيش تئکمه‌سي ائشي باجاريردي.(`K&يهودا قبئله‌سئندن خور اوغلو اوري اوغلو بِصه‌لِل ربّئن موسايا نه امر اتدئيئني دوزلتدي.,_S&بودور شهادت خيمه‌سئنئن لوازئماتينين حسابي کي، لاوئلی‌لر موسانين امري ائله کاهئن هارونون اوغلو ائتامارين باشچيليغي آلتيندا خئدمت اوچون اونلارا مشغول ائدئلر.h^K&خيمه‌نئن و حيطئن بوتون اطراف ميخلاري بورونجدن ائدي.X]+&اونون دؤرد دئره‌يي و دؤرد آلتليغي بورونجدن، قولّابلاري گوموشدن، باشليقلارينين اؤرتويو و بندلري ده گوموشدن ائدي.j\O&حيطئن دروازاسينين ناخيش تئکمه‌لي آراکَسمه‌سي لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچادان و نفئس توخونموش نازئک کتاندان ائدي؛ اوزونلوغو ائيئرمي قول‌آچ ، بويو دا حَيَطئن پرده‌لري کئمي بش قول‌آچ ائدي.[5&دئرَکلرئن آلتليقلاري بورونجدن، دئرَکلرئن قولّابلاري و بندلري گوموشدن، باشليقلارين اؤرتويو ده گوموشدن ائدي؛ حيطئن بوتون دئرَکلري گوموشله بندلَندئلر.qZ]&حيطئن بوتون اطراف پرده‌لري نفئس توخونموش نازئک کتاندان،2Y_&دروازانين او بئري طرفي ده بله ائدي. حيطئن دروازاسينين هر ائکي طرفي اوچون اوزونلوغو اون بش قول‌آچ پرده‌لر وار ائدي کي، اونلارين اوچ دئره‌يي و اوچ آلتليغي وار ائدي.[X1&دروازانين بئر طرفي اوچون اوزونلوغو اون بش قول‌آچ پرده‌لر وار ائدي؛ و اونلارين اوچ دئره‌يي و اوچ آلتليغي وار ائدي؛ZW/& شرق طرفئنده ده حيطئن اِني اَلّي قول‌آچ ائدي.tVc& قرب طرفئنده اَلّي قول‌آچ پرده وار ائدي؛ اونون اون دئره‌يي و اون آلتليغي وار ائدي. دئرَکلرئن قولّابلاري و بندلري ده گوموشدن ائدي.DU& شئمال طرفي اوچون، اوزونلوغو يوز قول‌آچ اولان پرده‌لر وار ائدي، پرده‌لرئن ائيئرمي دئره‌يي و ائيئرمي آلتليغي بورونجدن ائدي، دئرَکلرئن قولّابلاري و بندلري ده گوموشدن ائدي.KT& اونلارين ائيئرمي دئره‌يي و ائيئرمي آلتليغي بورونجدن ائدي، دئرَکلرئن قولّابلاري و بندلري ده گوموشدن ائدي.S-& ربّئن خيمه‌سئنئن حيطئني دوزلتدي. حيطئن جنوب طرفئنده، بئر طرف اوچون، اوزونلوغو يوز قول‌آچ اولان پرده‌لر وار ائدي کي، نازئک کتاندان نفئس توخونموشدو.PR&بؤيوک لَيه‌ني و اونون بورونج آلتليغيني حوضور چاديرينين گئرئشئنده خئدمت ادن آروادلارين گوزگولرئندن دوزلتدي.pQ[&قوربانگاهي آپارماق اوچون دئرَکلري اونون هر ائکي يانينداکي حالقالارا تاخدي. قوربانگاهين ائچي بوش ائدي و اونو تاختادان دوزلتدي.|Ps&اَقاقئيا آغاجيندان دئرَکلر دوزَلدئب، اوستونو بورونجله اؤرتدو.O{&بورونج تورون دؤرد بوجاغيندا دئرَکلرئن کچدئيي دؤرد حالقاني تؤکدو.9Nm&قوربانگاه اوچون بورونجدن تور شبکه دوزلتدي کي، کناريندان آشاغي‌يا، اونون ياريسينا قدر يتئشئردي.jMO&قوربانگاهين لوازئماتيني، ياغ و کول قابلاريني، کورَکلري، لَيَنچه‌لري، چَنگل‌لري و خَکَندازلاري، هر شيي بورونجدن دوزلتدي.AL}&قوربانگاهين دؤرد کونجونده اونونلا بئر حئصّه‌دن اولان دؤرد بوينوز دوزلتدي، اوستونو بورونجله اؤرتدو.#K C&يانديرما قورباني اوچون، قورولان قوربانگاهي اَقاقئيا آغاجيندان دوزلتدي: اوزونلوغو بش قول‌آچ ، اِني ده بش قول‌آچ، موربّع شکلئنده، بويو دا اوچ قول‌آچ ائدي.J%عطرئيّاتچينين ائشي اولان موقدّس مسح ياغيني و عطئرلي بوخورو دا حاضيرلادي.zIo%دئرَکلري اَقاقئيا آغاجيندان دوزَلدئب اونلاري قيزيللا اؤرتدو.H%بئربئرئنئن موقابئلئنده اولان ائکي يانلاردا، قالئبئن آلتيندا ائکي قيزيل حالقا دوزلتدي کي، اونو آپاران دئرَکلر، اونلارين ائچئنه کچسئنلر..GW%اونون اوستونو، هر يانيني و بوينوزلاريني خالئص قيزيللا اؤرتدو، اطرافينا قيزيل زولاق قويدو.RF%اَقاقئيا آغاجيندان بوخور اوچون قوربانگاه دوزلتدي؛ مورَبّع شَکلئنده ائدي؛ اوزونلوغو بئر قول‌آچ ، اِني بئر قول‌آچ، بويو دا ائکي قول‌آچ ائدي. بوينوزلاري اونونلا بئر حئصّه‌دن ائدي. E%چيراقداني و اونون بوتون لوازئماتيني بئر تالانت خالئص قيزيلدان دوزلتدي.D7%اونون اوچون يدّي چيراق دوزلتدي. پئلته ماشالاري و سئنی‌لري ده خالئص قيزيلدان ائدي.8Ck%قؤنچه‌لري و بوداقلاري اونونلا بئر حئصّه‌دن ائدي، يعني هاميسي ياستيلانميش خالئص قيزيلدان ائدي.jBO%چيراقداندان چيخان بوداقلارين بئرئنجي جوتونون آلتيندا بئر قؤنچه وار ائدي. چيراقداندان چيخان بوداقلارين ائکئنجي جوتونون آلتيندا بئر قؤنچه، و چيراقداندان چيخان بوداقلارين اوچونجو جوتون آلتيندا بئر قؤنچه وار ائدي. چيراقداندان چيخان بوتون آلتي بوداقدا بله وار ائدي.A%%چيراقداندا بادام چئچه‌يئنه بَنزَر دؤرد پئيالا، قؤنچه‌لر و گول‌لر وار ائدي.l@S%بئر بوداقدا بادام چئچه‌يئنه بَنزَر اوچ پئيالا، بئر قؤنچه و بئر گول، او بئري بوداقدا دا بادام چئچه‌يئنه بَنزَر اوچ پئيالا، بئر قؤنچه، و بئر گول دوزلتدي؛ چيراغدانين بوتون آلتي بوداقلاري اله ائدي.D?%چيراقدانين يانلاريندان آلتي شاخه يعني اونون بئر يانيندان اوچ شاخه، او بئري يانيندان دا اوچ شاخه چيخدي. >;%چيراقداني خالئص قيزيلدان دوزلتدي. بو چيراقدان ياستيلانميش قيزيلدان ائدي؛ پاياسي، مئله‌لري، پئيالالاري، قؤنچه‌لري و گوللري اونونلا بئر حئصّه‌دن ائدي.=%مئزئن اوستونده اولان لوازئماتي، نئمچه‌لري و قابلاري، مايع تقدئملرئنئن تؤکولمه‌سي اوچون سَهَنگلري، و کاسالاري خالئص قيزيلدان دوزلتدي.<7%مئزي آپارماق اوچون دئرَکلري اَقاقئيا آغاجيندان دوزلتدي و اونلاري قيزيللا اؤرتدو.;)%حالقالار يان لؤوحه‌لره ياخين اولاراق مئزي آپاران دئرَکلرئن کچدئيي يرلر ائدي.(:K% مئز اوچون دؤرد قيزيل حالقا تؤکدو، حالقالاري اونون دؤرد آياغينداکي دؤرد کونجه بَرکئتدي.59e% اطرافيندا بئر اوووج اِنئنده يان لؤوحه‌لري دوزلتدي؛ اونلارين اطرافينا دا قيزيل قالئب دوزلتدي.q8]% اونو خالئص قيزيللا اؤرتدو، اطرافينا قيزيل قالئب دوزلتدي.J7% اَقاقئيا آغاجيندان بئر مئز دوزلتدي؛ اوزونلوغو ائکي قول‌آچ ، اِني بئر قول‌آچ ، بويو دا قول‌آچ ياريم ائدي.x6k% کَرّوبلار يوخاري طرف آچيلميش قانادلاري ائله کفّاره قاپاغيني اؤرتدولر. کَرّوبلارين اوزلري بئربئرئنئن موقابئلئنده قاپاغا طرف ائدي.5%بئر کَرّوبو قاپاغين بئر اوجوندا، او بئرئسئني ده او بئري اوجوندا دوزلتدي؛ قاپاغين ائکي اوجوندا اولان کَرّوبلار اونونلا بئر حئصّه‌دن ائدي.4+%کفّاره قاپاغينين هر ائکي اوجو اوچون ياستيلانميش قيزيلدان ائکي کَرّوب دوزلتدي.;3q%خالئص قيزيلدان کفّاره قاپاغيني دوزلتدي؛ اوزونلوغو ائکي قول‌آچ ياريم، اِني ده قول‌آچ ياريم ائدي.2%سانديغي داشيماق اوچون دئرَکلري سانديغين يانلارينداکي حالقالارا کچئرتدي.x1k%اَقاقئيا آغاجيندان دئرَکلر دوزَلدئب اوستونو قيزيللا اؤرتدو.m0U%اونون دؤرد آياغي اوچون دؤرد تؤکمه قيزيل حالقا، ائکي حالقاني بئر ياني اوچون، قالان ائکي حالقاني دا او بئري ياني اوچون دوزلتدي./%%اونو ائچَرئدن و چؤلدن خالئص قيزيللا اؤرتدو، اطرافينا دا قيزيل قالئب دوزلتدي.t. e%بِصه‌لِل اَقاقئيا آغاجيندان سانديق دوزلتدي. سانديغين اوزونلوغو ائکي قول‌آچ ياريم ، اِني قول‌آچ ياريم و بويو قول‌آچ ياريم ائدي.Y--$&اونون بش سوتون و قولّابلاريني دا دوزلتدي؛ يوخاريلاريني و گئره‌لرئني قيزيللا اؤرتدو؛ بش آلتليق بورونجدن وار ائدي.m,U$%چاديرين گئرئشي اوچون آراکَسمه‌ني لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونموش نازئک کتاندان ناخيش تئکمه‌‌سئله دوزلتدي.++$$اونون اوچون اَقاقئيا آغاجيندان دؤرد سوتون دوزلتدي و اونلاري قيزيللا اؤرتدو، اوستونده قيزيل قولّابلاري قويدو؛ اونلار اوچون دؤرد گوموش آلتليق تؤکدو.g*I$#پرده‌ني لاجورد، ارغواني و قيرميزي پارچا و نفئس توخونولموش نازئک کتاندان، اوستونو ده کَرّوبلار شَکلئنده ناخيشلا دوزلتدي.J)$"چَرچئوه‌لري قيزيللا اؤرتدي؛ دئرَکلرئن کچدئيي حالقالاريني قيزيلدان دوزلتدي؛ دئرَکلري ده قيزيللا اؤرتدو. (;$!چَرچئوه‌لرئن اورتاسيندان بئر اوجدان او بئري اوجا قدر اوزانان اورتا دئرَک دوزلتدي.#'A$ بش دئرَک ده خيمه‌نئن قربه طرف اولان آرخا طرفئنده‌‌کي چَرچئوه‌لر اوچون دوزَلدئلدي.-&U$اَقاقئيا آغاجيندان دئرَکلر دوزلتدي: بش دئرَک خيمه‌نئن بئر طرفئنده‌کي چَرچئوه‌لر اوچون،9%m$بو سکّئز چَرچئوه اوچون اون آلتي گوموش آلتليق، هر چَرچئوه‌نئن آلتيندا دا ائکي آلتليق دوزَلدئلدي.V$'$بونلار آشاغيدا ائکي قات اولوب يوخاريدا بئرئنجي حالقايا تاخيلديلار؛ هر ائکي کونج اوچون اله ائکي چَرچئوه دوزلتدي. ~}|{zyPxjw\vu$tmrqppounmlkjihggfVeidZcfbU``3_^]a\P[vZYYXVV@VU@TCSbRRP:OjN`M-LKTJMIQHGGREEDCB8A|@>=<<+;f:8t77%543:11)0>/.U,,+)(&%%$"! Sx3=^:.fuO# #S Dبلئنده‌کي هر ائکي بؤيره‌يئني اوستونده‌کي پئيي ائله، قارا جئيه‌رئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني؛ بونلاري بؤيرَکلري ائله بئرلئکده چيخارتسين.Cاونون بوتون پئيئني تقدئم اتسئن: قويروغونو، ائچ‌آلاتي اؤرتَن پئيي،LBتقصئر قورباني، يانديرما قوربانلار کَسئلن يرده کَسئلسئن و کاهئن اونون قانيني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپسئن.kA Sتقصئر قورباني باره‌ده قانون بودور؛ او، لاپ موقدّسدئر.p@[لاکئن گوناه قوربانيندان کي، اونون قاني کفّاره اوچون حوضور چاديرينا گتئرئلئب، يِيئلمه‌سئن. او قوربان اوددا يانديريلمالي‌دير.h?Kکاهئن نسلئندن هر اِرکَک اونو يسئن؛ او لاپ موقدّسدئر._>9اَتئن پئشئرئلدئيي ساخسي قاب دا سينديريلسين؛ اگر او بورونج قابدا پئشئرئلئب، اوندا بو قاب اووولوب، سو ائله ياخالانسين.r=_اونون اَتئنه توخونان هر بئر شي موقدّس ساييلار؛ او قوربانين قانيندان هر پالتارا سيچراسا، او پالتار گرک موقدّس بئر يرده يويولسون.@<{گوناه قوربانيني تقدئم ادن کاهئن اونو يسئن. او گرک موقدّس بئر يرده، حوضور چاديرينين حيطئنده يِيئلسئن.;;q"هارونلا اوغوللارينا بله دِه: «گوناه قورباني باره‌ده اولان قانون بودور: گوناه قورباني، يانديرما قوربان کَسئلَن يرده ربّئن حوضوروندا کَسئلسئن. بو قوربان لاپ موقدّسدئر.,:Uسونرا رب موسايا ددي:9بلجه کاهئنئن گتئردئيي هر تاخيل تقدئمي تامامن يانديريلسين؛ او يِيئلمَزدئر."8%اونو او کاهئن تقدئم اتسئن کي، هارون اوغوللاريندان مسح اولونوب و اونون يرئنه کچئب؛ ابدی بئر قايدايا گؤره، بو گرک تامامن توستوله‌دئلئب يانديريلسين.v7gياغلا ساجدا حاضيرلانسين. ياخشي قاريشيلديغي زامان اونو گتئرئن. بو تاخيل تقدئمئني تئکه-تئکه قيزارميش، ربّه خوش عطئر اولاراق گتئرئن.L6"هارونون مسح اولاناجاغي گون، هارونلا اوغوللارينين ربّه اده‌جکلري تقدئم بودور: «دائمي تاخيل تقدئمي اولاراق نارين اوندان اِفانين اوندا بئرئنی ، ياريسيني سحر، ياريسيني دا آخشام،,5Uسونرا رب موسايا ددي:(4Kهارون اؤولادلاريندان هر اِرکَک، اوندان يسئن. بو، ربّه اودلا تقدئم اولانلاردان سئزئن نسئل‌لرئنئزه ابدی بئر قايدادير. اونلارا توخونان هر کس موقدّس ساييلير.»"""3?بو، مايا ائله گرک پئشئرئلمه‌سئن. من اونو، منه يانديريلان تقدئملرئمدن کاهئنلره دوشَن پاي کئمي ورمئشم. او گوناه قورباني و تقصئر قورباني کئمي لاپ موقدّسدئر.m2Uتقدئمئن قالان حئصّه‌سئني هارونلا اؤولادلاري يسئنلر؛ اونو موقدّس بئر يرده-حوضور چاديرينين حيطئنده ماياسيز چؤرک کئمي يسئنلر.q1]سونرا اونلاردان بئري بئر اوووج تاخيل تقدئمئنئن نارين اونونو، ياغي و اوستونده‌کي بوتون کوندورله گؤتورسون و قوربانگاهين اوستونده توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، خاطئره تقدئمي‌دئر.S0!تاخيل تقدئمي باره‌ده قانون بودور: هارون اؤولادلاري بونو ربّئن حوضوروندا قوربانگاهين قاباغيندا تقدئم اتسئنلر.y/m قوربانگاهدا يانان اود گرک همئشه يانار ساخلانسين و سؤنمه‌سئن. . قوربانگاهدا يانان اود گرک يانار ساخلانسين و سؤنمه‌سئن. لاکئن کاهئن هر سحر اونون اوستونده اودون يانديرسين، اوستونه يانديرما قوربانيني دوزسون و باريش قوربانلارينين پئيئني اونون اوستونده توستوله‌دئب يانديرسين.M- سونرا کاهئن پالتاريني چيخارديب، آيري پالتار گيئنسئن و کولو دوشَرگه‌دن قيراغا داشي‌ييب پاک بئر يره تؤکسون.J, کاهئن کتان پالتاريني، کتان آلت پالتاريني اَينئنه گيئب، يانديرما قوربانينين کولونو کي، قوربانگاهدا اود اوستونده يانيب کول اولوب، گؤتورسون و او کولو قوربانگاهين يانينا قويسون.[+1 "هارونلا اوغوللارينا امر ادئب دِه: «يانديرما قورباني باره‌ده قانون بودور: يانديرما قورباني بوتون گجه سحره قدر قوربانگاهداکي اود اوستونده قالسين، قوربانگاهين اودو گرک سؤنمه‌دن يانسين.!*?رب موسايا ددي:[)1بونونلا کاهئن ربّئن حوضوروندا او آدام اوچون کفّاره اتسئن و گوناه ادن آدام تقصئرئنه سبب اولدوغو هر شيدن باغيشلانار."r(_سونرا سوروسوندن عيبسئز و سنئن قئيمت قويدوغونا موطابئق بئر قوچ، تقصئر قورباني اولاراق، ربّه تقدئم اوچون کاهئنئن يانينا گتئرسئن.A'}و يا اونا گؤره يالاندان آند ائچدئيي هر شيي تامام-کامال قايتارسين؛ اشيانين اساس دَيَرئنئن اوستونه بِشده بئرئني ده علاوه ادئب تقصئر قوربانيني تقدئم ادن گون، صاحئبئنه ورسئن. &گوناه اتدئيئني و تقصئرئني بئلَنده، قوي سوياراق و يا ناحاقليقلا گؤتوردويو اشياني، و يا يانيندا اولان امانت و گئرووو، و يا تاپديغي ائتمئش شيي،|%sو يا ائتمئش بئر شيي تاپيب او باره‌ده يالان ديئب آند ائچئر، اله آدامين گوناه ائشله‌دئب اتدئيي هر هانسي بئر شيدن اؤتري گوناهکار چيخير،($K"او زامان کي، بئر آدام ربّئن ضئدّئنه گوناه ادئب وفاسيزلئق ادئر، و آيري آدامدان آلديغي گئروو و يا امانتده حئيله ائشله‌دئر، يا دا اوغورلايير، و اگر اونو سويور، # ?رب موسايا ددي:{"qبو تقصئر قوربانيدير. بو آدام قطعن ربّئن حوضوروندا تقصئرکاردير.Y!-او، کاهئنئن يانينا تقصئر قورباني اولاراق سورودن عيبسئز و سنئن قئيمت قويدوغونا موطابئق بئر قوچ گتئرسئن. بونونلا کاهئن اونون بئلمه‌دن اتدئيي سهو گوناهي کفّاره اتسئن کي، او باغيشلانسين. ;اگر بئر نفر ربّئن قدغن اتدئيي بوتون امرلرئنئن ضئدّئنه بئر ائش گؤروب گوناه ائشلَتسه و بونو بئلمه‌دن اتسه، گئنه ده تقصئرکار ساييليب جزاسيني چکمه‌لي‌دئر.Bموقدّس شيه ووردوغو زئياني دا قوي او آدام ورسئن و اوستونه بِشده بئرئني علاوه ادئب کاهئنه ورسئن؛ کاهئن اونون اوچون تقصئر قورباني اولان قوچلا کفّاره اتسئن کي، او باغيشلانسين.mU«خَيانت ادن و ربّئن موقدّس شيلرئنه سَهوَن گوناه ادن هر کس، تقصئر قورباني اولاراق سورودن عيبسئز بئر قوچ گتئرسئن. بو تقصئر قورباني موقدّس مکانين شِکِلئنه موناسئب، گوموش شِکِلله گرک قئيمت قويولسون.!?رب موسايا ددي:! بونونلا کاهئن او آدام اوچون ائشلَتدئيي هر هانسي بئر گوناهي کفّاره اتسئن کي، او آدام باغيشلانسين. قالان حئصّه تاخيل تقدئمي کئمي کاهئنه عاييددير.»""=u اونو کاهئنئن يانينا گتئرسئن. کاهئن اوندان خاطئره تقدئمي اولاراق بئر اوووج گؤتورسون و اونو ربّه تقدئم اتسئن و قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين. بو، گوناه قورباني‌دير.O آمّا اگر او آدامين حتّا ائکي قومري قوشونا و يا ائکي گؤيرچئنه گوجو چاتميرسا، قوي ائشلَتدئيي گوناه اوچون نارين اوندان اِفانين اوندا بئرئني گوناه قورباني اولاراق تقدئم اتسئن. لاکئن اونون اوستونه نه ياغ قويسون، نه ده کوندور. چونکي بو گوناه قورباني‌دير.0[ ائکئنجي قوش دا قايدا-قانونا موناسئب اولاراق يانديرما قورباني کئمي تقدئم اولونسون. بونونلا کاهئن او آدام اوچون ائشلَتدئيي گوناهي کفّاره اتسئن کي، او باغيشلانسين.ue و گوناه قوربانينين قانيندان قوربانگاهين بئر طرفئنه سَپسئن، قانين قالانيني قوربانگاهين آلتليغينا تؤکسون. بو، گوناه قورباني‌دير.V'اونلاري کاهئنه گتئرسئن. کاهئن قاباق گوناه قورباني اولان قوشو تقدئم اتسئن: باشيني بدندن آييرمادان بوينونو اوزسونp[لاکئن اگر او آدامين قوزو قورباني کَسمه‌يه گوجو چاتميرسا، گوناهينا گؤره تقصئرئني يوماق اوچون ربّه ائکي قومري قوشو، و يا دا ائکي گؤيرچئن گتئرسئن؛ بئرئني گوناه قورباني، و او بئرئني يانديرما قورباني.Mو او گوناها گؤره ربّئن حوضوروندا تقصئرئني يوماق اوچون سورودن دئشي قوزو، يا دا دئشي کچي گؤتوروب، گوناه قورباني اولاراق گتئرسئن. بونونلا کاهئن او آدام اوچون گوناهيني کفّاره اتسئن.#بو آدام بونلاردان بئرئنه گؤره تقصئرئني بئلَنده، گرک گوناهيني اعتئراف اتسئن.gIهر کس کي، پئسلئک و يا ياخشيليق اتمک اوچون، دوشونمه‌دن و بئلمه‌دن احتياطسيز بئر آند ائچئر، بونو بئلَنده تقصئرکار ساييلير.Eاگر بئلمه‌دن ائنسان مدفوعونا توخونسا، اونو نجئسله‌ين شيه توخونان آدام اونو بئلَنده تقصئرکار ساييلير.Dبئلمه‌دن هر هانسي بئر نجئس شيه توخونان، ائستر نجئس وحشي حيوانين لِشي اولسون، ائستر نجئس مال-حيوانين لِشي، يا دا قايناشان نجئس حيوانين لِشي، او آدام نجئس و تقصئرکار ساييلير.J اگر بئر نفر گؤردويو و يا اشئتدئيي بئر شي حاقّيندا جاماعات قاباغيندا شهادت ورمه‌سه، تقصئري اؤز بوينونادير.+Q#سونرا او آدام قوزونون بوتون پئيئني باريش قورباني اولان قويونون پئيئني کئمي چيخارتسين و کاهئن اونو ربّه تقدئم ادئب قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين. بونونلا کاهئن او آدام اوچون، ائشلَتدئيي گوناهي کفّاره اتسئن، و او باغيشلانار.jO"سونرا کاهئن بارماغي ائله گوناه قوربانينين قانيندان بئر آز گؤتوروب، يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهين بوينوزلارينا چکسئن؛ قانين قالان حئصّه‌سئني ده قوربانگاهين آلتليغينا تؤکسون.* O!و اَلئني گوناه قوربانينين باشينا قويسون و اونو يانديرما قوربانلاري کَسئلَن يرده کَسسئن. 5 اگر آدام گوناه قورباني اولاراق قوزو گتئرسه، قوي او قوزو عيبسئز دئشي حيوان اولسون. سونرا حيوانين بوتون پئيئني باريش قوربانينين پئيئني چيخارتديغي کئمي چيخارديب، اونو ربّئن خوشونا گلن عطئرلي قوربان کئمي قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرين. بونونلا کاهئن او آدام اوچون کفّاره اتسئن و او، باغيشلانار.[ 1سونرا کاهئن بارماغي ائله قوربانين قانيندان بئر آز گؤتوروب، يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهين بوينوزلارينا چکسئن؛ قانين قالان حئصّه‌سئني ده قوربانگاهين آلتليغينا تؤکسون.A }و اَلئني گوناه قوربانينين باشينا قويوب، بو گوناه قوربانيني يانديرما قوربانلاري کَسئلَن يرده کَسسئن.H ائشلَتدئيي گوناه اؤزونه آشکار اولاندا، او گوناهينا گؤره عيبسئز بئر دئشي کِچي اؤزو اوچون قوربان گتئرسئن،6gاگر خالقدان بئر نفر سَهوَن ربّئن قدغن اتدئکلرئنئن بئرئنه عَمل ادئب، اؤزونو تقصئرکار چيخارتسا،0[سونرا او حيوانين بوتون پئيئني باريش قوربانينين پئيي کئمي قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين. بونونلا کاهئن او آدام اوچون گوناهيني کفّاره اتسئن، و او باغيشلانار.)Mسونرا کاهئن بارماغي ائله گوناه قوربانينين قانيندان بئر آز گؤتوروب، يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهين بوينوزلارينا چکسئن. قانين قالان حئصّه‌سئني ده يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهين آلتليغينا تؤکسون.fGاَلئني اِرکَک کِچئنئن باشينا قويوب، اونو ربّئن حوضوروندا، يانديرما قوربانلار کَسئلَن يرده کَسسئن. بو، گوناه قوربانيدير.8kائشلَتدئيي گوناه اؤزونه آشکار اولان واخت، تقدئمي اوچون بئر اِرکَک و عيبسئز کِچي قوربان گتئرسئن.T#باشچيلاردان بئري بئلمه‌دن گوناه ائشله‌دنده و سَهوَن تاريسي ربّئن قدغن اتدئيي بئر ائش گؤروب تقصئرکار چيخاندا، سونرا کاهئن گاميشي دوشَرگه‌دن قيراغا چيخارديب، اَوّلکي گاميشي يانديران کئمي، اونو دا يانديرسين. بو، جاماعات اوچون ورئلَن گوناه قوربانيدير.lSگوناه قورباني اولان گاميشا نه جور اتسه، بو گاميشا دا هَمن جور اتسئن. بونونلا کاهئن خالق اوچون کفّاره اتسئن و خالق باغيشلانار.!او گرک حيوانين بوتون پئيئني گؤتورسون و قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين؛)~Mکاهئن او قاندان بئر آزيني حوضور چاديريندا ربّئن قاباغينداکي قوربانگاهين بوينوزلارينا چکسئن و گاميشين قانينين قالان حئصّه‌سئني او قوربانگاهين آلتليغينا تؤکسون کي، حوضور چاديرينين گئرئشئنده يانديرما قوربانلاري اوچون قورولوب.}9کاهئن بارماغيني قانا باتيريب، ربّئن حوضوروندا پرده‌نئن قاباغينا يدّي دفه سَپسئن.|سونرا مسح ادئلمئش کاهئن گاميشين قانيندان گؤتوروب، حوضور چاديرينا گتئرسئن.C{جاماعاتين آغساقّاللاري ربّئن حوضوروندا اللرئني گاميشين باشينا قويوب، ربّئن حوضوروندا اونو کَسسئنلر.xzkاتدئکلري گوناه آشکارا چيخاندا، جاماعات مال-حيواندان گوناه قورباني اولاراق بئر گاميش گؤتوروب، حوضور چاديرينين قاباغينا گتئرسئنلر.y اگر بوتون ائسرايئل جاماعاتي سَهو اتسه‌لر و بو اونلارين نظرئندن قاچسا، و ربّئن قدغن اتدئکلرئنئن بئرئني يرئنه يتئرئب، تقصئرکار اولسالار،0x[ يعني، هر قالان حئصّه‌سئني دوشَرگه‌دن قيراغا چيخارديب، کول تؤکولَن پاک بئر يره گتئرسئن و اورادا اودون اوستونده اونو يانديرسين. کول توکولَن يرده گرک يانديريلسين.!w= لاکئن گاميشين دَرئسئني، بوتون اَت و باشيني، آياقلار و ائچ‌آلاتيني، و باغيرساغيني،/vY بونلارين هاميسي باريش قورباني اولان اؤکوزدن گؤتورولدويو کئمي گؤتورولسون و کاهئن اونلاري يانديرما قوربانلاري اوچون قورولان قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين.u بلئنده‌کي هر ائکي بؤيره‌يي اوستونده‌کي پئيي ائله، قارا جئيه‌رئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني. بونلاري بؤيرَکلري ائله بئرلئکده چيخارتسين.Ltکاهئن گوناه قورباني اولان گاميشين پئيئني کامئل گؤتورسون. ائچ‌آلاتي اؤرتَن پئيي و اوستونده‌کي بوتون پئيي،Rsسونرا کاهئن حوضور چاديريندا، ربّئن قاباغيندا اولان عطئرلي بوخور قوربانگاهينين بوينوزلارينا او قاندان بئر آز چکسئن، گاميشين قانينين قالان حئصّه‌سئني او قوربانگاهين آلتليغينا تؤکسون کي، حوضور چاديرينين گئرئشئنده يانديرما قوربانلاري اوچون قورولوب.9rmکاهئن بارماغيني قانا باتيريب، ربّئن حوضوروندا، موقدّس يرئن پرده‌سي قاباغيندا، يدّي دفه سَپسئن.qسونرا مسح ادئلمئش کاهئن گاميشين قانيندان گؤتوروب، حوضور چاديرينا گتئرسئن.]p5گاميشي حوضور چاديرينين گئرئشئنه، ربّئن حوضورونا گتئرسئن و الئني حيوانين باشينا قويوب، اونو ربّئن حوضوروندا کَسسئن.yomاگر مسح ادئلمئش کاهئن گوناه ائشله‌دئب تقصئري خالقا گتئرسه، او گوناها گؤره ربّه گوناه قورباني اولاراق عيبسئز بئر گاميش تقدئم اتسئن.Yn-"ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: «اگر بئري ربّئن بويوردوقلارينئن بئرئنده، بئلمه‌دن ربّئن قدغن اتدئيي بئر شي اتسه، m ?رب موسايا ددي:.lWبو، بوتون ياشاديغينيز يرلرده نسئلدن-نسله سئزئن اوچون ابدی قايدادير: نه پئي ييئن، نه ده قان. kکاهئن بونلاري قوربانگاهدا خورَک کئمي توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير. بوتون پئي ربّه عاييددير. jبلئنده‌کي هر ائکي بؤيره‌يئني اوستونده‌کي پئيي ائله، قارا جئيه‌رئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني. بونلاري بؤيرَکلري ائله بئرلئکده چيخارتسين._i9او آدام اوندان بونلاري اودلا ربّه تقدئم اتدئيي قوربان کئمي گتئرسئن: ائچ‌آلاتي اؤرتَن پئيي و اوستونده‌کي بوتون پئيي،lhS الئني حيوانين باشينا قويوب، اونو حوضور چاديرينين قاباغيندا کَسسئن. هارون اؤولادلاري قانيني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپسئنلر.g و اگر آدامين قوربانليغي بئر کچئدئر، قوي اونو ربّئن حوضوروندا تقدئم اتسئن،Vf' او واخت کاهئن بونلاري خورَک کئمي قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو رب اوچون اودلا تقدئم اولونان قورباندير. e بلئنده‌کي هر ائکي بؤيره‌يئني اوستونده‌کي پئيي ائله، و قارا جئيه‌رئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني. بونلاري بؤيرَکلري ائله بئرلئکده چيخارتسين.Kd او آدام باريش قوربانيندان بونلاري اودلا ربّه اولونان تقدئم کئمي گتئرسئن: پئيئني، بِل سومويونه ياخين کَسدئيي بوتون قوروغونو، و ائچ‌آلاتي اؤرتَن پئيي و اوستونده‌کي بوتون پئيي،lcSالئني قوربانين باشينا قويوب، اونو حوضور چاديرينين قاباغيندا کَسسئن و هارون اؤولادلاري قاني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپسئنلر.bاگر گتئردئيي قوربان بئر قوزودور، اوندا اونو ربّئن حوضوروندا تقدئم اتسئن،Ga لاکئن اگر ربّه تقدئم اولونان باريش قورباني قويون-کچئدندئر، قوي او عيبسئز اِرکَک و يا دئشي حيوان گتئرسئن.S`!بونلاري هارون اؤولادلاري قوربانگاهدا، اودونلارلا قالانان اود اوستونده‌کي يانديرما قورباني ائله توستوله‌دئب يانديرسينلار؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير. _بلئنده‌کي هر ائکي بؤيره‌يئني، اوستونده‌کي پئيي ائله و قارا جئيه‌رئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني. بونلاري بؤيرَکلري ائله بئرلئکده چيخارتسين.p^[قوي او آدام باريش قوربانيندان بونلاري اودلا ربّه اولونان تقدئم کئمي گتئرسئن: ائچ‌آلاتي اؤرتَن پئيي و اوستونده‌کي بوتون پئيي، ]قوي آدام الئني قوربانليغين باشينا قويوب، حوضور چاديرينين گئرئشئنده کَسسئن و هارون نسلئندن گلن کاهئنلر، قاني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپسئنلر.i\ Oاگر کئمسه باريش قورباني گتئرسه و قوربانليق مال- حيوانداندير، گرک ربّئن حوضورونا عيبسئز اِرکَک يا دا دئشي حيوان تقدئم اتسئن..[Wکاهئن بئر آز يارماني ياغي ائله گؤتوروب، بوتون کوندورو ائله اونون خاطئره تقدئمئني توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير.pZ[اونون اوستونه ياغ تؤک، کوندور قوي. بو، تاخيل تقدئمي‌دئر.Yyاگر سن ربّه نوباريندان تاخيل تقدئمئني گتئرئرسن، اوندا تزه تاخيل باشلاريني اوددا قوووروب، يارماسيني نوبار تاخيل تقدئمي اوچون تقدئم ات.TX# تاخيل تقدئملرئنئن هر بئرئني دوزلا؛ بلجه تارينين عهدئنئن دوزونو تاخيل تقدئمئندن قييما؛ بوتون تقدئملرئني دوزلا.[W1 محصولون ائلک ثمرئني ائلک محصول تقدئملري اولاراق ربّه گتئرئن. آمّا خوشا گلن عطئر کئمي قوربانگاهدا تقدئم اولونماسين.V5 ربّه گتئردئيئن هچ بئر تاخيل تقدئمي، مايالي خمئردن حاضيرلانماسين. ترکئبئنده مايا و يا بال اولان تقدئم رب اوچون گتئرئلسئن. توستوله‌دئلئب يانديريلماسين.gUI تاخيل تقدئمئنئن قالان حئصّه‌سي هارونلا اؤولادلارينا عاييد اولسون. بو حئصّه اودلا ربّه اولونان تقدئملردن لاپ موقدّسئدئر./TY کاهئن بو تاخيل تقدئمئندن، خاطئره تقدئمي اولان اون پايي گؤتوروب، اونو قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير.\S3بو شيلرله حاضيرلانان تاخيل تقدئمئني ربّئن يانينا گتئرنده، او گرک کاهئنه ورئلسئن و کاهئن تقدئمي قوربانگاها آپارسين.R5اگر تقدئمئن تاوادا پئشَن تاخيل تقدئمي‌دئر، او گرک نارين اون و ياغلا حاضيرلانسين. Qاونو تئکه-تئکه اده‌جکسن و اوستونه ياغ تؤکه‌جکسن. بو، تاخيل تقدئمي‌دئر.6Pgاگر تقدئمئن ساجدا پئشمئش تاخيل تقدئمي‌دئر، گرک نارين اوندان، ماياسيز و ياغلا قاتيشميش اولسون.O5تندئرده پئشئرئلمئش تاخيل تقدئمي گتئرنده، ياغلا قاتيشميش نارين اوندان دوزَلمئش ماياسيز فطئرلر، يا دا اوستونه ياغ سورتولموش ماياسيز کولچه‌لر تقدئم ات.qN]تاخيل تقدئمئنئن قالان حئصّه‌سي هارونلا اؤولادلارينا عاييد اولسون. بو حئصّه رب اوچون اودلا اولونان تقدئملردن لاپ موقدّسي‌دئر.M#اونو هارون نسلئندن گلن کاهئنلره گتئرسئن. کاهئن بئر اوووج نارين اونلا ياغ و کوندورون هاميسيني گؤتوروب، قوربانگاهدا خاطئره تقدئمي اولاراق توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير.3L cکئمسه ربّه تاخيل تقدئمي گتئرسه، تقدئمي نارين اون اولسون، اوستونه ده ياغ تؤکوب، کوندور قويسون.K سونرا قوشو قانادلاريندان پارچالاسين، آمّا ائکي يره بؤلمه‌سئن. بوندان سونرا کاهئن قوشو قوربانگاهدا اودونلا قالانان اود اوستونده توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير.+J Sکاهئن قوشون چئنه‌دانيني فضله‌لري ائله چيخارديب، قوربانگاهين شرق طرفئنه، کوللويه آتسين. I کاهئن اونو قوربانگاها گتئرسئن، بوينونو اوزوب، باشيني قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين؛ اونون قاني گرک قوربانگاهين يان طرفئندن آخيديلسين.bH Aآمّا اگر اونون ربّه يانديرما قورباني، قوشدان عئبارتدئر، او زامان قورباني قومرئلردن، يا دا گؤيرچئنلردن گتئرمه‌لي‌دئر.G  آمّا ائچ‌آلاتي و آياقلاريني او آدام سو ائله يوسون. کاهئن بونلارين هاميسيني تقدئم اتسئن و قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين. بو، يانديرما قورباني‌دير؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير. F  سونرا او آدام حيواني، باشي و پئيي ائله بئرلئکده، تئکه-تئکه دوغراسين؛ کاهئن ده قورباني قوربانگاهين اودونلاري ائله قالانان اود اوستونه دوزسون.{E s اونو قوربانگاهين شئمال طرفئنده، ربّئن حوضوروندا کَسسئن؛ هارون نسلئندن اولان کاهئنلر حيوانين قانيني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپسئنلر.D 9 آمّا اگر اونون يانديرما قورباني قويون-کچئدندئر، گرک عيبسئز اِرکَک حيواني گتئرسئن.lC U لاکئن قوربانين ائچ‌آلات و آياقلاريني او آدام سو ائله يوسون. کاهئن بونلارين هاميسيني قوربانگاهدا توستوله‌دئب، يانديرما قورباني يانديرسين؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قورباندير.B  سونرا هارون نسلئندن اولان کاهئنلر، بو تئکه‌لرله گاميش بالاسينين باشيني و پئيئني قوربانگاهين اودونلاري ائله قالانان اود اوستونه دوزسونلر. j%~x}|| {IzyQxwwuuPssrFppp,o nwmmm]lOkHjii!gfedccfbrbaa`r_;^]]&\.[ZjY~WVUUTTRXQPOFNLL JItGFlEDCBBXA@?@>^=o<; :x9 77w6r5433%10//./-,7+))$(&%$""!! u X6B K j P FiRPr~joTY گِکّون، واران، دووار کَرتَنکَله‌سي، کَلر، بالا سوسمار.FS يرده قايناشان حيوانلار آراسيندا سئزئن اوچون نجئس اولان بونلاردير: کور سئچان، سئچان، هر جور کَرتَنکَله،TR# اونلارين لِشئني داشييان، پالتارلاريني يوسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين. بو حيوانلار سئزئن اوچون نجئس ساييلسين.pQ[ پنجه‌لري اوستونده يرئين دؤرد آياقلي هر حيوان سئزئن اوچون نجئس اولسون؛ اونلارين لِشئنه توخونان هر کس آخشاما قدر نجئس ساييلسين.ZP/ کامئل قوشا ديرناغي اولمايان، و يا قؤوشمه‌ين هر حيوان سئزئن اوچون نجئس اولسون. اونلارا توخونان هر کس نجئس ساييلسين.4Oc اونلارين لِشئندن بئر حئصّه‌سئني داشييان هر کس پالتارلاريني يوسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.0N[ بو حيوانلاردان سئز نجئس اولا بئلرسئنئز. اونلارين لِشئنه توخونان دا آخشاما قدر نجئس ساييلير.M لاکئن بوتون او بئري دؤرد آياقلي قانادلي حشره‌لر سئزئن اوچون ائيرنج اولسون.L! اونلاردان چَيئرتکه جئنسئندن اولانلاري، کِچَله چَيئرتکه جئنسئندن اولانلاري، سوساري جئنسئندن اولانلاري، جيرجيراما جئنسئندن اولانلاري يمک اولار.YK- لاکئن دؤرد آياقلا گزن، قانادلي حشره‌لردن اونلاري کي، يرده سيچراماق اوچون اويناقلي آياقلاري وار، يئيه بئلرسئنئز؛ J دؤرد آياقلا گزن، قانادلي حشره‌لرئن هاميسي دا سئزئن اوچون ائيرنج اولسون.vIg لِيلَک، باليق‌اودان جئنسئندن اولانلار، شاناپئپئک، خوفّاش.HH  آغ بايقوش، چؤل بايقوشو، لِش کرکسي،QG بالا بايقوش، قاراباتداق، بؤيوک بايقوش،xFk بايقوش، قارتال بايقوشو، دهنز قوشو، قيرغي جئنسئندن اولانلار،AE بوتون قارغا جئنسئندن اولانلار،HD  چالاغان، شاهئن جئنسئندن اولانلار،#CA ائيرنج اولدوغونا گؤره قوشلاردان بونلاري يِمه‌يئن: قارتال، کِچَله‌کرکس، قارا کرکس،'BI سولاردا اوزمَک باله‌لري و پولجوقلاري اولمايانلارين هاميسي سئزئن اوچون ائيرنج اولسون.%AE اونلار سئزئن اوچون ائيرنج اولاجاق، اونلارين اَتئني يِمه‌يئن و لِشئندن ده ائيره‌نئن.@ آمّا دهنزلرده، و يا چايلاردا قايناشان حيوانلاردان اوزمَک باله‌لري و پولجوقلاري اولمايان سولاردا ياشايان هر مخلوق، سئزئن اوچون ائيرنج اولسون.8?k سولاردا اولانلاردان بونلاري يئيه بئلرسئنئز؛ سولاردا، دهنزلرده، و يا چايلاردا ياشايان حيوانلاردان اوزمَک باله‌لري و پولجوقلاري اولانلارين هاميسيني يئيه بئلرسئنئز.> اونلارين نه اَتئني ييئن، نه ده لِشئنه توخونون. اونلار سئزئن اوچون حارامدير.2=_ دونگوز، چونکي او کامئل قوشا ديرناقلي اولسا دا، قؤوشه‌مئر. بونا گؤره ده سئزئن اوچون حارامدير.$<C دووشان، چونکي او قؤوشه‌سه ده، قوشا ديرناقلي ديئل. بونا گؤره ده سئزئن اوچون حارامدير؛/;Y قايا دووشاني، چونکي او قؤوشه‌سه ده، قوشا ديرناقلي ديئل. بونا گؤره ده سئزئن اوچون حارامدير؛#:A لاکئن قؤوشه‌ين، و يا قوشا ديرناقلي حيوانلار ائچئنده بونلاري يِمه‌يئن: دَوه، چونکي او قؤوشه‌سه ده، قوشا ديرناقلي ديئل. بونا گؤره ده سئزئن اوچون حارامدير؛ 9  هر هانسي کامئل قوشا ديرناقلي قؤوشه‌ين حيوانين اَتئني يئيه بئلرسئنئز،78i "ائسرايئل اؤولادلارينا بله ديئن: «قورودا ياشايان حيوانلاردان بِله‌لرئن اَتئني يئيه بئلرسئنئز.T7 % رب موسا ائله هارونا گئنه دانيشيب، بله ددي:I6  موسا بونو اشئدئکده نظرئنه خوش گلدي.5 آمّا هارون موسايا ددي: "باخ، اله بو گون اونلار گوناه قورباني و يانديرما قورباني ربّئن حوضوروندا تقدئم ادئبلر. باشيما بله شيلر گلدئکده، اگر من بو گون گوناه قوربانيني يمئش اولسايديم، مگر ربّئن نظرئنده مقبول اولاردي؟»s4a کچئنئن قاني ائچَرئيه، موقدّس يره گتئرئلمه‌دئيئنه گؤره، سئز اونون اَتئني حتمن موقدّس يرده يمه‌لي ائدئنئز. نجه کي، امراتمئشدئم."d3C "سئز نه اوچون گوناه قوربانيني موقدّس يرده يِمه‌دئنئز؟ چونکي بو قوربان لاپ موقدّسدئر، و رب سئزه وردی کي، اونونلا جاماعاتين تقصئرئني قالديريب، اونلار اوچون ربّئن حوضوروندا کفّاره اده‌سئنئز.21 موسا گوناه قورباني اولان کچئني دئقّتله آختاردي. آمّا يانديريلميشدي. اونا گؤره ده، هارونون صاغ قالان اوغوللارينا، اِلعازارا و ائتامارا قضبله‌نئب ددي:n1W قالديريلان بود اَتي و يِللَدئلن دؤش اَتي ربّئن قاباغيندا يِل‌لَتمه تقدئمي اولاراق يِل‌لَتمَک اوچون پئي تقدئمي ائله گتئرئن. بو، سئزئن و اؤولادلارينيزين ابدی پايي اولاجاق. نجه کي، رب امر ادئبدئر." 0 لاکئن يِل‌لَتمه تقدئمي اولان دؤش اَتئني و قالديرما تقدئمي اولان بود اَتئني سن، اوغوللارين، و قيزلارين پاک بئر يرده ييئن؛ چونکي بونلار ائسرايئل اؤولادلارينين باريش قوربانلاريندان سنئن و اؤولادلارينين پايي‌دير.n/W اونو موقدّس بئر يرده ييئن، چونکي بو، ربّه اودلا تقدئم اولانلاردان سنئن و سنئن اوغوللارينين پايي‌دير. منه ورئلمئش امر بله دئر.o.Y موسا هارون و اونون صاغ قالان اوغوللاري اِلعازار و ائتامارا ددي: "ربّه اودلا تقدئم اولونموشدان قالان تاخيل تقدئمئني گؤتورون و ماياسيز چؤرک پئشئرئب قوربانگاهين يانيندا ييئن، چونکي بو لاپ موقدّسدئر. -; و موسا واسئطه‌سئله ربّئن ددئيي بوتون قايدالاري ائسرايئل اؤولادلارينا اؤيره‌دئن." , موقدّسله عادي شيلري آييرد ادئن، هم ده پاک و نجئس شيلر آراسيندا فرق قويون.!+= "سن و اؤولادلارين حوضور چاديرينا گئرنده نه شراب، نه ده کِفلَندئرئجي آيري بئر ائچکي ائچمه‌يئن. يوخسا اؤلرسئنئز. بو، سئزئن اوچون نسئلدن-نسله ابدی قايدادير.!*? رب هارونا ددي:")? سئز حتّا حوضور چاديرينين گئرئشئندن اشئيه ده چيخمايين، يوخسا اؤلرسئنئز. چونکي ربّئن مسح ياغي، سئزئن اوستونوزده‌دئر.» اونلار دا موسانين ددئيي کئمي اتدئلر.b(? موسا هارون و اونون اوغوللاري اِلعازار و ائتامارا ددي: "باشلارينيزين ساچلاريني داغيتمايين، پالتارلارينيزي جيرمايين کي، اؤلمَيه‌سئنئز و ربّئن قضبي ده بوتون جاماعاتا گلمه‌سئن. آنجاق بوتون ائسرايئللي هموطنلرئنئز، ربّئن يانديرديغي آداملارين ياسيني توتسونلار.P' بِلجه اونلار ياخينلاشيب، جسدلري خئرقه‌لري اَينئنده‌جه دوشَرگه‌نئن اشئيئنه آپارديلار. نجه کي، موسا دمئشدي.;&q موسا هارونون عَمئسي اوزّئ‌اِلئن اوغوللاري مئشااِل و اِلصافاني چاغيريب ددي: «ياخين گلئن و قوحوملارينيزين جسدلرئني موقدّس يرئن قاباغيندان دوشَرگه‌نئن اشئيئنه آپارين.% موسا هارونا ددي: "بودور او سؤز کي، رب ددي: «منه ياخينلاشانلار، منی موقدّس ساياجاقلار، بوتون خالق منی عئزّتلَندئره‌جک.» لاکئن هارون ساکئت قالدي.$% ربّئن حوضوروندان اود گلئب، اونلاري محو اتدي. اونلار ربّئن حوضوروندا اؤلدولر.R# ! هارون اوغوللاري ناداب و اَبئهو بوخوردانلاريني گؤتوروب، ائچئنه کؤزَرمئش کؤمور، کؤمورون اوستونه ده بوخور قويدولار و ربّئن حوضورونا حارام اود گتئردئلر. بله تقدئمي رب امر اتمه‌مئشدي. "; سونرا ربّئن حوضوروندان اود چيخيب، قوربانگاهداکي يانديرما قورباني ائله پئيي يانديريب يوخ اتدي. بوتون خالق بونو گؤردوکده قيشقيريب اوزو اوسته يره دوشدولر.[!1 موسا ائله هارون حوضور چاديرينا گئردئلر. چاديردان چيخيب خالقا برکت وردئکدن سونرا، ربّئن جَلالي بوتون خالقا گؤروندو. % سونرا هارون اللرئني خالقا طرف قالديريب، اونلارا برکت وردی، و گوناه قوربانيني، يانديرما قوربانيني و باريش قوربانيني تقدئم ادندن سونرا آشاغي دوشدو.eE لاکئن دؤش اَتلرئني صاغ بودو ائله بئرلئکده ربّئن قاباغيندا يِل‌لَتمه تقدئمي اولاراق تقدئم اتدي. نجه کي، موسا امراتمئشدي.@{ پئي حئصّه‌لرئني دؤش اَتلرئنئن اوستونه قويدولار. هارون دا پئيلري قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديردي.nW گاميش و قوچون پئيئني، قويروغونو، ائچ‌آلاتي اؤرتَن پئيئني، بؤيرَکلرئني، قارا جئيه‌رئنئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني گؤتوروب1 هارون خالق اوچون باريش قورباني اولان گاميش و قوچو کسدي. هارونون اوغوللاري اونلارين قانيني آتالارينا گتئردئلر؛ او دا قاني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپدي.4c سونرا هارون تاخيل تقدئمئني گتئردي. اوووجونو تاخيل تقدئمي ائله دولدورودو و قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديردي. بو سحر تقدئم اولونان يانديرما قوربانيندان علاوه ائدي.# يانديرما قورباني اوچون حيواني گتئرئب، اونو قايدا-قانونا موناسئب تقدئم اتدي.} سونرا هارون خالقين قوربانيني تقدئم اتدي. خالق اوچون گوناه قورباني اولان کچئني گؤتوروب کسدي؛ اونو بئرئنجي گوناه قورباني کئمي تقدئم اتدي.S! قوربانين ائچ‌آلاتي ائله آياقلاريني يويوب، قوربانگاهدا يانديرما قورباني ائله بئرلئکده توستوله‌دئب يانديردي.U% پارچا-پارچا کسئلن يانديرما قورباني باشي ائله هارونا گتئردئلر؛ او دا اونلاري قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديردي.} بوندان سونرا هارون يانديرما قوربانيني کسدي. اونون قانيني هارونون اوغوللاري آتالارينا گتئردئلر؛ او دا قاني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپدي. لاکئن قوربانين اَتي ائله دَرئسئني دوشَرگه‌نئن اشئيئنده يانديردي.9 سونرا گوناه قوربانينين پئيئني، بؤيرَکلرئني، قارا جئيه‌رئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديردي. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.T# اونون قانيني هارونون اوغوللاري آتالارينا تقدئم اتدئلر. هارون بارماغيني قانا باتيريب، قوربانگاهين بوينوزلارينا بئر آز چکدي؛ قانين قالان حئصّه‌سئني ده قوربانگاهين آلتليغينا تؤکدو.  هارون قوربانگاها ياخينلاشيب اؤزو اوچون گوناه قورباني اولان داناني کسدي.5e سونرا هارونا ددي: "قوربانگاها ياخينلاش و اؤزون اوچون گوناه قورباني ائله يانديرما قوربانيني تقدئم ات. اله کي، هم اؤزون، هم ده خالق اوچون کفّاره اده‌سن. سونرا خالقين قوربانيني تقدئم ات کي، اونلار اوچون کفّاره اده‌سن. نجه کي، رب امر ادئب.")M موسا ددي: "بودور او شي کي، رب سئزه اده‌جيئني امر ادئب. اله کي، ربّئن جلالي سئزه گؤرونسون."kQ بلجه اونلار موسانين امر اتدئيي هر شيي حوضور چاديرينين قاباغينا گتئردئلر و بوتون جاماعات ياخينلاشيب، ربّئن حوضوروندا دوردو.^7 و باريش قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، ياغلا قاتيلميش تاخيل تقدئملري گؤتورون. چونکي بو گون رب سئزه گؤرونه‌جک.»""I   سونرا ائسرايئل اؤولادلاري‌ ائله دانيشيب اونلارا دِه: «گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي، يانديرما قورباني اولاراق بئر-ائلّئک عيبسئز بئر دانا و بئر-ائلّئک عيبسئز بئر قوزو، % هارونا ددي: "اؤزون اوچون گوناه قورباني اولاراق عيبسئز بئر اِرکَک دانا، و يانديرما قورباني اولاراق عيبسئز بئر قوچ گؤتور، و ربّئن حوضوروندا تقدئم ات..  Y سکّئزئنجي گون موسا هارونو، هارونون اوغوللاريني، و ائسرايئل آغساقّاللاريني يانينا چاغيريب '$بلجه هارونلا اوغوللاري، ربّئن موسا واسئطه‌سئله امر اتدئيي هر شيه عمل اتدئلر.n W#يدّي گون، گجه-گوندوز حوضور چاديرينين گئرئشئنده قالين و ربّئن امرئني رئعايت ادئن کي، اؤلمَيه‌سئنئز. چونکي منه بله امر ورئلئب."-"رب اونون اوچون بو گون ادئلَن هر شيئن اولماسيني امر اتدي کی، سئزي کفّاره‌ اتسئن.zo!تقدئس گونلرئنئز باشا چاتانا قدر، يدّي گون حوضور چاديرينين گئرئشئندن قيراغا چيخمايين؛ او گونه کئمي کي، سئزئن وظئفه‌يه کچمه‌ واختينيز حله باشا چاتماييب. چونکي او سئزي يدّي گون ائچئنده وظئفه‌يه قوياجاق.jO چؤره‌يئن و اَتئن قالان حئصّه‌لري اوددا يانديريلسين.lSسونرا موسا هارونلا اوغوللارينا ددي: "اَتي حوضور چاديرينين گئرئشئنده قاينادين و و اورادا اونو تقدئس تقدئمئنئن سبدئنده اولان چؤرکله ييئن. نجه کي، امر ادئب ددئم: «هارون و اوغوللاري اونو يئيه‌جکلر.»#موسا مسح ياغيندان و قوربانگاهداکي قاندان بئر آز گؤتوروب، هارونا، اونون پالتارلارينا، اوغوللارينا و اونلارين پالتارلارينا سَپدي. بِلَجه، هارونو و اونون پالتارلاريني، اوغوللاريني و اونلارين پالتارلاريني تقدئس اتدي.2_موسا دؤش اَتئني گؤتوردو و اونو ربّئن حوضوروندا يِللَتمه تقدئمي اولاراق تقدئم اتدي. بو، تقدئس قورباني اولان قوچدان موسانين پايي ائدي، نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.]5سونرا موسا بو شيلري اونلارين اللرئندن آلسين و قوربانگاهدا يانديرما قورباني ائله توستوله‌دئب يانديردي. بونلار، خوش عطئر اوچون تقدئس قورباني ائدي؛ اودلا ربّه تقدئم اولان بئر قوربان ائدي.kQسونرا بونلارين هاميسيني هارون و اونون اوغوللارينين اللرئنه وردی کي، ربّئن حوضوروندا يِل‌لَتمه تقدئمي اولاراق تقدئم اتسئن.!=ربّئن قاباغيندا اولان ماياسيز چؤرکلر سبدئندن، بئر ماياسيز چؤره‌يي، ياغلا قاتيلميش چؤرک کؤکه‌سي، و بئر کولچه گؤتوردو و پئي ائله صاغ بودون اوستونه قويدو.#Aموسا پئيئني، قويروغونو، ائچ‌آلاتينين اوستونده‌کي بوتون پئيي، قارا جئيه‌رئنئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني، هر ائکي بؤيرَکله پئيئني و صاغ بودونو گؤتوردو.b~?هارونون اوغوللاريني دا گتئرئب، اونلارين صاغ قولاق مَرجکلرئنه، صاغ اللرئنئن باش بارماقلارينا و صاغ آياقلارينين باش بارماقلارينا قان چکدي. سونرا قانين قالانيني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپدي.g}Iموسا اونو کسدي؛ قانيندان بئر آز گؤتوروب، هارونون صاغ قولاغينين مَرجه‌يئنه، صاغ الئنئن و صاغ آياغينين باش بارماغينا چکدي.=|uسونرا موسا او بئري قوچو يعني تقدئس قوچونو گتئردي؛ هارون و اوغوللاري اللرئني قوچون باشينا قويدولار.%{Eائچ آلات و آياقلاريني سو ائله يوياندان سونرا، موسا بوتون قوچو قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديردي. بو، خوش عطئر اوچون يانديرما قورباني ائدي؛ بو ربّه خوش عطئر اوچون، اودلا تقدئم اولونان قوربان ائدي. نجه کي، رب موسايا امر اتمئشدي.z!قوچو تئکه-تئکه دوغرادي؛ باشيني، تئکه‌لرئني و پئيئني توستوله‌دئب يانديردي.hyKموسا قوچو کسدي و قانيني قوربانگاهين هر طرفئنه سَپدي.Kxسونرا يانديرما قورباني اوچون نظرده توتولموش قوچو گتئردي. هارون و اوغوللاري اللرئني قوچون باشينا قويدولار.]w5لاکئن گاميش و دَرئسئني، اَتئني و باغيرساغيني دوشَرگه‌‌نئن اِشئيئنده اوددا يانديردي. نجه کي، رب موسايا امر اتمئشدي.>vwموسا حيوانين ائچ‌آلاتينين اوستونده‌کي بوتون پئيي، قارا جئيه‌رئن قويروغا بَنزَر حئصّه‌سئني، هر ائکي بؤيره‌يي پئيي ائله گؤتورودو و قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديردي.uموسا گاميشي کسدي، قانيني گؤتوروب بارماغي ائله قوربانگاهين بوينوزلارينين هر طرفئنه چکدي و قوربانگاهي تطهئر اتدي. سونرا قانين قالان حئصّه‌سئني قوربانگاهين آلتليغينا تؤکدو و اونا کفّاره اتمک اوچون تقدئس اتدي.htKبوندان سونرا موسا گوناه قورباني اوچون نظرده توتولموش گاميشي گتئردي. هارون و اوغوللاري بو گاميشين باشينا اللرئني قويدولار.!s= سونرا موسا هارونون اوغوللاريني ائره‌لي گتئردي، اونلارا خئرقه گيئندئردي، بِللرئنه قورشاق باغلادي و باشلارينا پاپاق قويدو. نجه کي، رب موسايا امر اتمئشدي.r1 سونرا مسح ياغيندان بئر آز هارونون باشينا تؤکوب، اونو تقدئس اتمک اوچون، مسح اتدي.tqc مسح ياغيني قوربانگاها يدّي دفه سَپدي، قوربانگاه و اونونلا بوتون اسبابلاريني، بؤيوک لَيَنله آلتليغيني تقدئس اتمک اوچون مسح اتدي.p5 سونرا موسا مسح ياغيني گؤتوروب، خيمه‌ني و ائچئنده‌کي هر شيي مسح ادئب، تقدئس اتدي.hoK اونون باشينا عمّامه‌ني، عمّامه‌نئن قاباق حئصّه‌سئنه قيزيل لؤوحه‌جئيي، موقدّس تاجي قويدو. نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.nاِفودون اوستونه دؤشلويونو، دؤشلويونه ده اورئم و تومّئمی يرلشدئردي.3maهارونون اَينئنه خئرقه‌ني گيئندئرئب، بلئنه قورشاغيني باغلادي و اوستوندن جوبّه‌ني گيئندئردي. سونرا اِفودو اوستونه قويدو و اِفودون کمرئني بلئنه باغلاييب بَرکئتدي. lسونرا موسا هارونلا اوغوللاريني ائره‌لي گتئرئب، اونلاري سودا غوصل وردی.|ksموسا اونلارا ددي: "يرئنه يتئره‌جَيئمئز ربّئن امر اتدئيي بودور." jموسا ربّئن امرئنه عمل اتدي. جاماعات حوضور چاديرينين گئرئشئنه ييغيلاندا_i9و بوتون جاماعاتي حوضور چاديرينين گئرئشئنه ييغ."ph["هارونلا اوغوللاريني، کاهئن پالتارلاريني، مسح ياغيني و گوناه قورباني کسمک اوچون گاميشي، ائکي قوچو، ماياسيز چؤرک سبدئني گؤتور. g ?رب موسايا ددي:f+&کي، رب سئنا داغيندا موسايا امر اتدي. رب بو امري ائسرايئل اؤولادلارينا سئنا چؤلونده، او گون وردی کي، اونلاردان ربّه قوربان گتئرمَکلرئني ائسته‌مئشدي.jeO%بو، يانديرما قورباني، تاخيل تقدئمي، گوناه قورباني، تقصئر قورباني، تقدئس تقدئمي و باريش قوربانلاري باره‌ده اولان قانوندورqd]$رب هارون و اونون اؤولادلاريني مسح اتدئيي گون ائسرايئل اؤولادلارينا امر ورمئشدي کي، نسئلدن-نسله بو ابدی پايي اونلارا ورسئنلر.»"" c#ربّه يانديريلان تقدئملردن هارون و اونون اوغوللارينا مخصوص اولان پاي بودور کي، هارون اونلاري کاهئنلئيه تعيئن اتدئيي گون، بو پايي اونلارا وردی.b"چونکي من يِل‌لَتمه تقدئمئنئن دؤش اَتئني و قالديرما تقدئمئنئن بودو ائسرايئل اؤولادلاريندان، اونلارين باريش قوربانلاريندان گؤتوروب، کاهئن هارونلا اؤولادلارينا ائسرايئللی‌لردن گلن ابدی پاي اولاراق ورمئشم.Va'!هارون اؤولادلارينين آراسيندان او کاهئن کي، باريش قوربانينين قان و پئيئني تقدئم ادئر، بو صاغ بود اونون پايي‌دير. ` باريش قوربانلارينيزين صاغ بودونو قالديرما تقدئمي اولاراق کاهئنه ورئن؛:_oکاهئن پئيي قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين؛ آمّا دؤش اَتي هارونلا اؤولادلارينا عاييد اولسون.^يانديريلان قوربانيني اؤز الي ائله ربّه تقدئم گتئرسئن؛ حيوانين پئيئني، دؤشو اَتئني گتئرئب، دؤشو ربّئن حوضوروندا يِل‌لَتمه تقدئمي ورسئن. ]"ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: «ربّه باريش قوربانلاري تقدئم ادن هر کس، باريش قوربا‌نلارينين بئر حئصّه‌سئني ربّئن حوضورونا قوربان گتئرسئن.!\?رب موسايا ددي:X[+قان يئين هر کس خالقي آراسيندان قووولاجاق.»""Z)بوتون ياشاديغينيز يرلرده هچ واخت قوشلارين و حيوانلارين قانيني يميه‌جکسئنئز؛%YEهر کس ربّه يانديريليب تقدئم اولونان حيوانين پئيئندن يِسه، خالقي آراسيندان قووولاجاق.X اؤلو حيوانين پئيئني، قوردون پارچالاييب اؤلدوردويو حيوانين پئيئني هر آيري بئر ائش اوچون ائشله‌ده بئلرسئنئز، لاکئن اونو اصلا يميه‌جکسئنئز.W"ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: «اؤکوز، قويون، يا دا کچي پئيئني يِمه‌يئن.!V?رب موسايا ددي:_U9بئر نفر هر هانسي نجئسه، ائستر ائنسان نجئسلئيي، ائستر نجئس بئر حيوان، و يا هر هانسي نجئس بئر شيه توخونوب، امّا سونرا ربّئن باريش قوربانينين اَتئندن يِسه، او گرک خالقي آراسيندان قووولسون.»""JTآمّا هر کس نجئس حالدا اولارکن ربّه کَسئلن باريش قوربانينين اَتئني يِسه، گرک اؤز خالقي آراسيندان قووولسون.\S3نجئس ساييلان هر هانسي بئر شيه توخونان اَت يِيئلمه‌لي ديئل؛ گرک اوددا يانديريلسين. هر پاک آدام آيري اَتدن يئيه بئلر؛XR+اگر باريش قوربانلارينين اَتئندن اوچونجو گون يِيئلسه، او قورباني گتئرن آدام مقبول اولماز. قوربانين دا فايداسي اولماز. بو اَت ائيرنج ساييلار و اونو يئين آدامين تقصئري اؤز بؤينونا اولار.Qلاکئن قوربانليق اَتئندن قالان هر شي اوچونجو گون اوددا يانديريلسين.&PGآمّا اگر کئمسه اتدئيي نذره گؤره، و يا اؤز گؤيلو ائله قوربان تقدئم اتسه، قوربانين اَتي، کَسئلدئيي گون يِيئلسئن، و قالان حئصّه‌سي ده صاباحکي گون يِيئله بئلر،Jw ياغلا قاتيلميش، يا دا هر قورو تاخيل تقدئمي بوتون هارون اؤولادلاري آراسيندا برابر پايلارا بؤلونسون.GI  تندئرده پئشئرئلمئش هر تاخيل تقدئمي، تاوادا، ساجدا حاضيرلانان هر بئر شي، اونو تقدئم ادن کاهئنه عاييددير..HWبئر آدامين گتئردئيي يانديرما قوربانينين دَرئسي ده همئن قورباني تقدئم ادن کاهئنه عاييددير.lGSتقصئر قورباني دا، گوناه قورباني کئمي‌دئر، اونلارين حاقّيندا آنجاق بئر قانون وار؛ قوربانين اَتي کفّاره ادن کاهئنه عاييددير.)FMکاهئن نسلئندن اولان هر اِرکَک اوندان يسئن؛ موقدّس بئر يرده يِيئلسئن؛ او، لاپ موقدّسدئر.WE)کاهئن بونلاري اودلا ربّه تقدئم اولان قوربان اولاراق قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين؛ بو، تقصئر قورباني‌دير. y}||zz>yxx,w!vuqtsrr%qsqEp~> <;;?:l877695+44+3|210/.-Q++)('s'&$##" \* u(F ) b 7SL"oVyYh-هر کس کی، بدن آخينتيسي اولان شخصئن بدنئنه توخونور، پالتاريني يوسون و سو ائله يويونسون، و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.g%هر کس کي، بدن آخينتيسي اولان شخصئن اوستونده اوتوردوغو اشيانين اوستونده اوتورور، پالتارلاريني يوسون، سو ائله يويونسون، و آخشاما قدر نجئس ساييلسين./fYکئم اونون ياتاغينا توخونسا، پالتاريني يوسون، سو ائله يويونسون؛ و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.seaاوستونده ياتديغي هر ياتاق و اوتوردوغو هر شي نجئس ساييلسين.fdGآخينتيسينا گؤره بو اونون نجئسلئيي‌دئر: کئشئلئک عوضوونون آخينتيسي ائستر آزاد آخسين، ائستر قاتيلميش، او شخص نجئس ساييلير.Fc"ائسرايئل اؤولادلارينا دانيشيب ديئن: «بئر نفرئن کئشئلئک عوضوونده آخينتي اولسا، آخينتيسي نجئس ساييلسين.0b _رب موسايا و هارونا ددي:Pa9کي، نه واخت نجئس، نه واخت تمئز ساييلمالاري باره‌ده اونلارا اؤيرتسئن. جوزام و کوف حاقّيندا اولان قانون بودور."F`8شئش، سَپمه و لکه اوچون تعلئماتديرJ_7پالتارلاردا و اِولرده عمله گلن کوف،K^6بو، هر جور جوزام علامتي، حتّا قوتور،=]u5کاهئن صاغ قالان قوشو شهردن قيراغا، چؤله بوراخسين. بلجه او اِوي کفّاره اتسئن کي، اِو، تمئز ساييلسين.P\4قوشون قاني، آخار سو، صاغ قالان قوش، سئدر آغاجينين بوداغي، مَرجانکؤشک اؤتو و قيرميزي ائپله او اِوي تمئز اتسئن.([K3سونرا کاهئن سئدر آغاجينين بوداغيني، مَرجانکؤشک اوتونو، قيرميزي ائپي و صاغ قالان قوشو گؤتوروب، کَسئلن قوشون قانينا و آخار سويا باتيرسين و اِوه يدّي دفه سَپئبgZI2قوشلارين بئرئني ساخسي قابدا آخار سو اوستونده کسسئن.:Yo1اِوي تمئز اتمک اوچون او ائکي قوش، سئدر آغاجينين بوداغي، قيرميزي ائپ و مَرجانکؤشک اوتونو گؤتوروب،X0لاکئن اگر اِو مالالاناندان سونرا، کاهئن گلئب اِوه باخسا و گؤرسه کي، علامت اِوه ياييلماييب، او، اِوي تمئز اعلان اتسئن، چونکي کوف کچئب گدئب.]W5/او اِوده ياتان و يئين آدام پالتارلاريني يوسون.V .اِوئن قرنطئنه اولدوغو واخت، اِوه گئرن هر بئر آدام آخشاما قدر نجئسدئر.QU-بله حالدا او گرک اِوي سؤکسون و اونون داشلاريني، تاختالاريني، بوتون مالاسيني شهردن قيراغا، نجئس بئر يره آتسين.T1,کاهئن گلئب باخسين. اگر علامت اِوه ياييليبسا، اِوده فاسئد بئر کوف وار. او نجئسدئر.:So+اگر داشلاري قوپارديقدان و اِوي قاشي‌ييب مالالاياندان سونرا، گئنه ده اِوده کوف علامتي عمله گلسه،DR*قوپاريلميش داشلارين يرئنه آيري داشلاري گؤتوروب قويسونلار، سونرا تزه مالا گؤتوروب، اِوي مالالاسينلار.DQ)سونرا اِوئن ائچئنئن هر طرفي قاشينيليب تمئزلَنسئن و قاشيديقلاريني شهردن قيراغا، نجئس بئر يره تؤکسونلر.2P_(اوندا امر اتسئن کي، اونلار کوفلو داشلاري قوپارتسينلار و شهردن قيراغا، نجئس بئر يره آتسينلار.O+'يدّئنجی گون کاهئن گلئب ائمتاحان اتسئن. اگر علامت اِوئن دووارلارينا ياييليبسا، N&اوندا کاهئن اِودن قاپييا چيخسين و اِوي باغلاييب يدّي گون قرنطئنه اتسئن.JM%علامته باخسين: اگر اِوئن دووارلاريندا ياشيل‌تَهر و يا قيرميزيتيل لکه وار و دووارين سطحئندن درئن گؤرونور،lLS$کاهئن گلئب کوفه باخمادان قاباق، اِوئن بوشالتماسينا امر اتسئن کي، اِوده هر بئر شي نجئس ساييلماسين؛ سونرا گدئب او اِوه باخسين.K#اِو صاحئبي گدئب کاهئنه خبر ورسئن: «منه اِوئمده کوفه بَنزَر بئر شي گؤرونوب.»hJK""سئزه مولک اولاراق وره‌جيئم کَنَعان تورپاغينا گئرندن سونرا، من مولکونوز اولان اؤلکه‌نئزده، بئر اِوه کوف علامتي گؤندرسم،1I_!رب موسايا و هارونا ددي:H/ بو، جوزام ناخوشلوغو اولان و تمئزلَنمه‌سئنه گوجو چاتمايان آدام اوچون قانوندور."GG گوناه قورباني، قووّتئنده اولان او بئرئسئني ده تاخيل تقدئمي ائله بئرلئکده يانديرما قورباني اولاراق تقدئم اتسئن. بلجه کاهئن تمئزلَنَن آدام اوچون ربّئن حوضوروندا کفّاره اتسئن.Fسونرا بو آدام قووّتئنده اولان قومري قوشلاريندان، يا دا گؤيرچئنلردن بئرئنيiEMکاهئن اووجونداکي ياغين قالان حئصّه‌سئني تمئزلَنَن آدامين باشينا چکسئن. بونونلا اونون اوچون ربّئن حوضوروندا کفّاره اتسئن.D)اووجونداکي ياغدان، تمئزلَنَن آدامين صاغ قولاق مَرجه‌يئنه، صاغ الئنئن و صاغ آياغينين باش بارماغينا، يعني تقصئر قوربانينين قانيني چکدئيي يره چکسئن.(CKو صاغ الئنئن بئر بارماغي ائله سول اووجونداکي ياغدان ربّئن حوضوروندا يدّي دفه چئله‌سئن.OBکاهئن ياغدان بئر آز سول اووجونا تؤکسونLAتقصئر قورباني اولان قوزونو کسسئن. سونرا کاهئن تقصئر قوربانينين قانيندان بئر آز گؤتوروب، تمئزلَنَن آدامين صاغ قولاق مَرجه‌يئنه و صاغ اَلي ائله صاغ آياغينين باش بارماغينا چکسئن.I@ کاهئن تقصئر قورباني اولان قوزونو و بئر لوق ياغي گؤتوروب، يِللَتمه تقدئمي اولاراق ربّئن حوضورونا گتئرسئن.\?3سونرا سکّئزئنجي گون بونلاري کاهئنئن يانينا تمئزلَنمه‌سي اوچون، حوضور چاديرينين گئرئشئنده ربّئن حوضورونا گتئرسئن._>9بئري گوناه قورباني، او بئري يانديرما قورباني اولاراق ائکي قومري قوشو، و يا ائکي گؤيرچئن گؤتورسون. بونلارا گوجو چاتار. = اگر او آدام يوخسولدور و بو تقدئملره گوجو چاتمير، اؤزونون کفّاره‌سي اوچون يِللَدئلن تقصئر قورباني اولاراق بئر اِرکَک قوزو، تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش بئر اِفا نارين اونون اوندا بئرئني ، بئر لوق ياغلا،d<Cکاهئن يانديرما قورباني و تاخيل تقدئمئني قوربانگاهدا تقدئم اتسئن. بلجه کاهئن او آدام اوچون کفّاره ادر و او، تمئز ساييلار.v;gبوندان سونرا کاهئن گوناه قوربانيني کسسئن. بونونلا تمئزلَنَن آدام اوچون نجئسلئيئني کفّاره اتسئن و سونرا يانديرما قوربانيني کسسئن.m:Uکاهئن اووجونداکي ياغين قالان حئصّه‌سئني بو تمئزلَنَن آدامين باشينا چکئب، بونونلا اونون اوچون ربّئن حوضوروندا کفّاره اتسئن.-9Uاووجوندا قالان ياغدان کاهئن تمئزلَنَن آدامين صاغ قولاق مَرجه‌يئنه، صاغ ال و صاغ آياغينين باش بارماغينا، يعني تقصئر قوربانينين قانيندان چکدئيي يِرلره سورتسون.b8?و صاغ الئنئن بئر بارماغيني سول اووجونداکي ياغا باتيريب، بارماغي ائله ياغدان بئر آزيني ربّئن حوضوروندا يدّي دفه سَپسئن.k7Qکاهئن بئر آز ياغ لوقوندان گؤتوروب، سول اووجونا تؤکسون6!سونرا کاهئن تقصئر قوربانينين قانيندان بئر آز گؤتوروب، تمئزلَنَن آدامين صاغ قولاغينين مَرجه‌يئنه، صاغ الئنئن و صاغ آياغينين باش بارماغينا چکسئن.S5! سونراسي اِرکَک قوزونو، گوناه قورباني و يانديرما قورباني کَسئلن يرده، موقدّس ساييلان يرده کسسئن؛ چونکي گوناه قورباني کئمي تقصئر قورباني دا کاهئنه عاييددير. او قوربان لاپ موقدّسدئر.45 سونرا کاهئن اِرکَک قوزولارين بئرئني گؤتوروب ياغ لوقو ائله تقصئر قورباني اولاراق گتئرسئن. اونلاري ربّئن حوضوروندا يِللَتمه تقدئمي اولاراق تقدئم اتسئن.v3g تمئزلَنمه مراسئمي ائله مشغول اولان کاهئن، تمئزلَنَن آدامي و گتئردئيي تقدئملري حوضور چاديرينين گئرئشئنده ربّئن حوضورونا گتئرسئن.Q2 سکّئزئنجي گون او آدام عيبسئز ائکي اِرکَک قوزو، بئر-ائلّئک عيبسئز دئشي قوزو، تاخيل تقدئمي اولاراق بئر اِفانين اوندا اوچ حئصّه‌سي قدر ياغلا قاتيلميش نارين اون و بئر لوق ياغ گتئرسئن.G1  يدّئنجی گون او آدام بوتون توکلرئني قيرخسين: باشيني، ساقّاليني، قاشلاريني، حتّا بدنئنده‌کي بوتون توکلرئني قيرخسين. سونرا پالتاريني يوسون، بدنئني سو ائله يوسون و تمئز اولسون.P0تمئزلَنَن آدام پالتارلاريني يوسون، بوتون توکلرئني قيرخسين، سو ائله يويونسون و تمئز اولسون. بوندان سونرا دوشَرگه‌يه گئره‌بئلر. لاکئن او، يدّي گون اؤز چاديريندان اِشئکده ياشاسين.]/5سونرا جوزامدان تمئزلَنَن آدامين اوستونه يدّي دفه قاني سَپئب، اونو تمئز اعلان اتسئن. صاغ قالان قوشو دا چؤله بوراخسين..9سونرا کاهئن صاغ قالان قوشو، سئدر آغاجينين بوداغيني، قيرميزي ائپي و مرجانکؤشک اوتونو گؤتوروب، اونلاري آخار سويون اوستونده کَسئلن قوشون قانينا باتيرسين.-کاهئنئن امرئنه گؤره قوشلارين بئري ساخسي قابدا آخار سو اوستونده کَسئلسئن.r,_اوندا کاهئن تمئزلَنَن آدام اوچون امر اتسئن کي، ائکي تمئز دئري قوش، سئدر آغاجينين بوداغي، قيرميزي ائپ و مَرجانکؤشک اؤتو گتئرسئن.++Qکاهئن دوشَرگه‌دن قيراغا چيخيب، جوزاما توتولان ناخوشا باخسين؛ اگر جوزام علامتي صاغاليب،J*"دَرئسئنده جوزام اولان آدامين تمئزلَنه‌جيي گون حاقّيندا قانون بودور؛ بو آدام کاهئنئن يانينا گتئرئلدئکده/) ]رب موسايا دانيشيب ددي: ( ;بو، يون و يا کتان پالتاردا، هر توخونما پارچادا، و دَرئدن اولان هر شيده عمله گلن کوف علامتئنه اَساسن اونو تمئز، يا نجئس سايماق اوچون قانوندور."F' :يويولدوقدان سونرا علامت اوستوندن يوخ اولان پالتار، پارچا، و يا دَري اشيا گئنه ده يويولوب تمئز ساييلسين.t&c 9اگر بوندان سونرا علامت پالتاردا، پارچادا، و يا دَري اشيادا تزه‌دن عمله گلسه، علامت آرتيق يايييليب و او شي گرک اوددا يانديريلسين.t%c 8لاکئن اگر کاهئن باخيب گؤرسه کي، علامت، يويولدوقدان سونرا، رنگي سولوب. کاهئن گرک اونو پالتاردان، دَرئدن، و يا پارچادان قوپارتسين.u$e 7علامت يويولدوقدان سونرا، کاهئن گئنه ده باخسين. اگر علامتئن گؤرونوشو، ياييلماسينا باخماياراق، دَيئشمه‌يئب، او شي نجئسدئر. اونو يانديرمالي‌سينيز، ائستر علامت اوز طرفئنده اولسون، ائستر آرخا طرفئنده.O# 6اوندا کاهئن امر ورسئن کي، اوستونده علامت اولان شي يويولسون. سونرا اونو گئنه ده يدّي گون قرنطئنه‌ده ساخلاسين.1"] 5آمّا اگر کاهئن باخيب گؤرسه کي، علامت پالتارا، پارچايا، و يا دَرئدن اولان اشيايا ياييلماييب،! 4کاهئن اوستونده علامت اولان يون، يا دا کتان پالتاري، و يا پارچاني، يا دا دَرئدن اولان اشياني يانديرسين. بو فاسئد کوفدور. او گرک يانديريلسين.  3يدّئنجی گون گئنه ده اونا باخسين. اگر علامت پالتارا، پارچايا، دَرئيه، و يا دَرئدن دوزَلمئش شيلره ياييليب، بو علامت فاسئد کوفدور. نجئس ساييلسين.nW 2کاهئن اونا باخيب، اشياني يدّي گون قرنطئنه‌ده ساخلاسين.H  1اگر پالتاردا، و يا دَرئده، يا دا هر جور پارچادا، دَرئدن دوزَلمئش هر بئر اشيادا عمله گلن علامت ياشيل‌تَهر و يا قيرميزيمتيل اولسا، بو، کوف علامتي‌دئر. قوي بو کاهئنه گؤرسدئلسئن.' 0هر جور توخونما پارچا، و يا دَري و دَرئدن اولان هر شيئن حاقّيندا تعلئمات بودور. /اوستونده کوف علامتي اولان هر جور پارچا: يون، يا دا کتان پالتار و يا،L .دَرئسئنده علامت اولدوغو بوتون مودّت، او نجئس ساييلسين. نجئسلئيئنه گؤره دوشَرگه‌‌نئن اشئيئنده تک ياشاسين.} -بله جوزام ناخوشلوغا توتولان آدامين پالتارلاري جيريلمالي، ساچي دا داغينيق اولمالي‌دير. او آدام بوغونو اؤرتوب چيغيرسين: نجئسَم! نجئسَم!""C ,او کئشي جوزام ناخوشلوغونا توتولوب. و نجئسدئر. باشينداکي علامته گؤره کاهئن حَتمن اونو نجئس اعلان اتسئن.E +کاهئن اونا باخسين، اگر کِچَل و يا آلني آچيلميش آدامداکي شئش، قيرميزيمتيل-آغديرسا و جوزام کئمي گؤرونور،!= *لاکئن کِچَل و يا آلني آچيلميش آدامين ساچي تؤکولَن يردن، قيرميزيمتيل-آغ لکه چيخسا، بو، کِچَل و يا آلني آچيلميش آدامين ساچي تؤکولَن يرده باشلانان جوزامدير.6g )اگر ساچي آلنيندان و باشينين طرفلرئندن تؤکولوبسه، او آدامين آلني آچيلميشدير. او، تمئز ساييلسين. (اگر بئر آدامين باشيندا اولان ساچ تؤکولسه، آدام کِچَلدئر. او تمئز ساييلسين.E 'اوندا کاهئن باخسين؛ اگر دَرئسئنده سولغون آغ لَکه‌لر وار، بو باشلانان دَمروودور. او آدام تمئز ساييلسين.wi &بئر کئشئنئن يا دا آروادين دَرئسئنده آغ پارلاق لکه‌لر اولسا،|s %لاکئن اگر نظرئنده قوتورلوق يرئنده قاليب و اوستونده قارا توک عمله گلئب، قوتور شفا تاپيب و او آدام تمئزدئر. کاهئن اونو تمئز اعلان اتسئن.  $کاهئن اونا تکرار باخسين. اگر قوتورلوق دَرئسئنه ياييليبسا، کاهئن اوستونده‌کي ساري توکون اولوب-اولماماسينا باخماسين. او آدام نجئس ساييلسين.  #لاکئن اگر کاهئن ناخوشو تمئز سايديقدان سونرا قوتورلوق دَرئيه ياييليرسا،K "يدّئنجی گون کاهئن گئنه ده قوتورا باخسين. اگر قوتور دَرئيه ياييلماييبسا و دَرئدن درئن ده گؤرونمه‌سه، کاهئن او آدامي تمئز اعلان اتسئن. او آدام پالتارلاريني يوسون و تمئز ساييلسين.dC !اوندا او آدام، قوتورلوق اولان يردن ساوايي، بوتون بدنئني قيرخسين. سونرا کاهئن اونو گئنه ده يدّي گون قرنطئنه‌ده ساخلاسين.{ q يدّئنجی گونده گئنه علامته باخسين، اگر قوتورلوق ياييلماييبسا، اوستونده‌کي توکلر سارالماييبسا، قوتورلوق دا دَرئدن درئن گؤرونمورسه،  کاهئن قوتور علامتئنه باخسين. اگر علامت دَرئدن درئن گؤرونمه‌يئب، اوستونده ده قارا توکلر يوخدور، کاهئن قوتور آدامي يدّي گون قرنطئنه‌ده ساخلاسين./ Y کاهئن اونا باخسين. اگر چئرک اتمه دَرئدن درئن گؤرونسه و اوستونده‌کي توکلر ساري و نازئکدئرسه، کاهئن اونو نجئس اعلان اتسئن. بو باش و يا چَنه‌ جوزامي‌دير، قوتوردور.  اگر بئر کئشئنئن و يا آروادين باشيندا، يا دا چَنه‌سئنده چئرک اتمه وارسا،' I آمّا اگر لَکه يِرئنده قاليب دَرئسئنه ياييلماييب، و سولوبسا، بو يانيقدان قالان شئشدئر؛ کاهئن او آدامي تمئز اعلان اتسئن، چونکي بو، يانيق ياراسينين قابوغودور.[1 يدّئنجی گون کاهئن گئنه ناخوشا باخسين. اگر لکه دَرئيه ياييليبسا، کاهئن او آدامي نجئس اعلان اتسئن؛ بو جوزام علامتدئر.0[ لاکئن اگر کاهئن باخيب گؤرسه کي، لکه‌نئن اوستونده آغ توکلر يوخدور و لکه دَرئدن درئن اولماياراق سولغون حالدادير، اوندا کاهئن ناخوشو يدّي گون قرنطئنه‌ده ساخلاسين.K کاهئن لکه‌يه باخسين، اگر لکه‌نئن اوستونده‌کي توکلر آغارميش و دَرئدن درئن گؤرونسه، بو، يانيقدا باشلانان جوزامدير. بونا گؤره کاهئن او آدامي نجئس اعلان اتسئن. بو جوزام علامتدئر.C بئر آدامين دَرئسئنده‌کي اولان يانيغين دئري اَتي يرئنده قيرميزيمتيل- آغ، و يا آغ پارلاق لکه عمله گلسه،D آمّا اگر لکه يرئنده قاليب ياييلماييبسا، بو، چئباندان قالان چاپيقدير و کاهئن او آدامي تمئز اعلان اتسئن.- اگر دَرئده‌کي لکه ياييليرسا، کاهئن آدامي نجئس اعلان اتسئن. چونکي بو، علامتدئر.3a آمّا اگر کاهئن باخيب لکه‌نئن اوستونده آغ توکلر گؤرمه‌سه، لکه‌ دَرئدن ده درئن اولماياراق سولغون حالدا اولسا، کاهئن ناخوشو يدّي گون مودّتئنه قرنطئنه‌ده ساخلاسين. کاهئن لکه‌يه باخسين. اگر دَرئدن درئن گؤرونسه و اوستونده‌کي توکلر آغارميش اولسا، کاهئن او آدامي نجئس اعلان اتسئن. بو چئبانلا باشلانان جوزامدير. ; اگر يِرئنده آغ شئش، و يا قيرميزيمتيل-آغ لَکه عمله گلسه، بو علامت کاهئنه گؤرسدئلسئن.nW بئر آدامين دَرئسئنده چئبان عمله گلئب صاغالاندان سونرا،;~q و کاهئن اونا باخسين؛ اگر چئرک اتمه آغا دؤنموش اولسا، او آدامي تمئز اعلان اتسئن، چونکي او، تمئزدئر.v}g اگر دئري اَت تَکرار دؤنوب آغارسا، آدام کاهئنئن يانينا گتسئن|% کاهئن دئري اَته باخيب، اونو نجئس اعلان اتسئن. دئري اَت نجئسدئر، او، جوزامدير.f{G لاکئن او آدامدا دئري اَت گؤرونسه او، نجئس ساييلسين.izM قوي کاهئن باخسين. اگر جوزام، بوتون بدني اؤرتوب، کاهئن ناخوشو تمئز اعلان اتسئن. هاميسي آغارديغي اوچون او آدام تمئز ساييلسين.@y{ اگر جوزام دَرئيه ياييليب بوتون درئني بوروسه و علامت اونو تپه‌دن ديرناغاجاق توتماسي کاهئنه گؤرونسه،nxW بو، آدامين دَرئسئنده‌کي کؤک سالميش جوزامدير. کاهئن او آدامي نجئس اعلان اتسئن، آمّا قرنطئنه‌ده ساخلاماسين، چونکي او نجئسدئر.9wm کاهئن اونا باخسين، اگر دَرئده توکلري آغاردان خورالي آغ بئر شئش وار، و شئشده قيرميزي اَت گؤرونور،0v[ بئر آدامين دَرئسئنده جوزام چئرک اتمه‌سي عمله گلسه، اوندا او آدام کاهئنئن يانينا گتئرئلسئن.Pu کاهئن گئنه ده اونا باخسين، دَرئسئنده‌کي سَپمه ياييليبسا، اوندا کاهئن او آدامي نجئس اعلان اتسئن. بو جوزامدير.Et لاکئن کاهئن اونا باخيب تمئز سايديقدان سونرا، سَپمه دَرئسئنه ياييلسا، او گئنه ده اؤزونو کاهئنه گؤرسدسن.Ws) يدّئنجی گون کاهئن گئنه ده اونا باخسين. علامت سولوب دَرئسئنه ياييلماييبسا، کاهئن او آدامي تمئز اعلان اتسئن. بو مرض آنجاق دَري سَپمه‌سي‌دئر. او آدام پالتارلاريني يوسون و تمئز ساييلسين.r3 يدّئنجی گون کاهئن گئنه ده اونا باخسين. علامت نظرئنده دَرئسئنه ياييلميش يوخ، يرئنده قاليبسا، کاهئن اونو گئنه ده يدّي گون مودّتئنه قرنطئنه‌ده ساخلاسين.%qE آمّا اگر دَرئسئنده‌کي لَکه آغارميش، دَرئدن درئن گؤرونمه‌سه، اوستونده‌کي توکلري ده آغارميش اولماسا، کاهئن ناخوشو يدّي گون مودّتئنه قرنطئنه‌ده ساخلاسين.Yp- کاهئن دَرئده‌کي علامته باخسين. اگر علامت ائچئنده‌کي توکلر، آغارميش و بدنئنئن دَرئسئندن داها درئن گؤرونسه، بو چئرک اتمه جوزامدير. کاهئن اونا باخاندان سونرا، او آدامي نجئس اعلان اتسئن.o "بئر آدامين بدنئنئن دَرئسئنده شئش، و يا سَپکي، و يا لَکه عمله گلئب، دَرئده جوزام کئمي گؤرونن بئر چئرک اتمه اولسا، قوي او آدام کاهئن هارونون، و يا اونون اوغوللاريندان اولان کاهئنلرئن بئرئنئن يانينا گتئرئلسئن.Bn  رب موسايا و هارونا دانيشيب، ددي:m اگر آروادين قوزو گتئرميه گوجو چاتمير، اوندا او، ائکي قومري قوشو، و يا ائکي گؤيرچئن گتئرسئن؛ بئرئني يانديرما قورباني، او بئرئني ده گوناه قورباني. بونونلا کاهئن همئن زاهي اوچون کفّاره اتسئن کي، او تمئز اولسون.,lS کاهئن بونلاري ربّئن حوضوروندا قوربان ادئب، زاهي آرواد اوچون کفّاره اتسئن کي، او قان آخماسيندان تمئز اولسون. قيز يا اوغلان دوغان زاهي آرواد اوچون قانون بودور.»""k اوغلان و يا قيز اوشاغي دوغوب تمئزلَنمه مودّتي قورتاراندا، آرواد حوضور چاديرينين گئرئشئنده کاهئنئن يانينا يانديرما قورباني اولاراق بئر-ائلّئک بئر قوزو و گوناه قورباني اولاراق بئر گؤيرچئن، و يا قومري قوشونو گتئرسئن.]j5 آمّا اگر قيز اوشاغي دوغسا، آيباشي واختي کئمي، ائکي هفته نجئس ساييلسين؛ و تمئزلَنمک اوچون آلتميش آلتي گون گؤزله‌سئن.@i{ آرواد، قان آخمادان تمئزلَنمَک اوچون، داها اوتوز اوچ گون گؤزله‌سئن. بو تمئزلَنمه دؤورو قورتارانا قدر، آرواد هچ بئر موقدّس شيه توخونمامالي و موقدّس مکانا گئرمه‌مه‌لئدئر.Hh  سکّئزئنجي گون اوشاق ختنه اولونسون.g "ائسرايئل اؤولادلارينا بله دِه: «بويلو اولوب اوغلان اوشاغي دوغان بئر آرواد، آيباشي نجئسلئک دؤورونده اولدوغو کئمي، يدّي گون نجئس ساييلسين.+f U سونرا رب موسايا ددي:.eW /بونونلا پاکلا نجئس شيلر آراسيندا، يِيئلَن و يِيئلمه‌يَن حيوانلار آراسيندا فرق قويولور.»""@d{ .حيوان، قوش، سولاردا اوزَن هر جور جانلي مخلوق، ير اوزونده قايناشان هر جور حيوان حاقّيندا قانون بودور.Sc! -چونکي تارينيز اولماق اوچون سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان رب، منم. بونا گؤره، موقدّس اولون، چونکي من موقدّسم.vbg ,تارينيز رب منم. اؤزونوزو تقدئس ادئن و موقدّس اولون، چونکي من موقدّسم؛ اؤزونوزو يرده سورونن هچ بئر قايناشان حيوانلا نجئس اتمه‌يئن.3aa +قايناشان حيوانلارين هچ بئري ائله اؤزونوزو ائيرنج ادئب نجئسلَمه‌يئن، اله کي، نجئس اولاسينيز.` *ائستر قارني اوستونده، ائستر دؤرد آياغي ائله سورونن، يا دا ير اوزونده‌کي چوخ آياقلي اولان قايناشان حيوانلاردان يمه‌يئن، چونکي اونلار ائيرنجدئر._' )ير اوزونده سورونن هر قايناشان حيوان سئزئن اوچون ائيرنج اولسون؛ اونو يمه‌يئن.^  (او حيوانين لِشئندن يئين آدام پالتاريني يوسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين. لِشئني داشييان آدام دا پالتاريني يوسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.?]y 'اگر اَتي سئزئن اوچون يِمه‌لي حيوانلاردان بئري اؤلسه، لِشئنه توخونان آدام آخشاما قدر نجئس ساييلسين.\) &آمّا لِش، سويا سالينميش توخومون اوستونه دوشسه، توخوم سئزئن اوچون نجئس اولسون.0[[ %بونلاردان بئرئنئن لِشي اَکئن اوچون آيريلميش توخومون اوستونه دوشسه، او توخوم تمئز ساييلسين.5Ze $آنجاق سو بولاغي، و يا سو آنباري پاک ساييلسين. بو حيوانلارين لِشئنه توخونان هر کس نجئس ساييلسين.Y7 #او حيوانلاردان بئرئنئن لِشي، اوستونه دوشَن هر بئر شيي نجئس ادئر. ائستر تندئر، ائستر اوجاق، سؤکولسون، چونکي نجئسله‌نئب؛ اونلار سئزئن اوچون نجئس اولسون.LX "بله بئر قابدان، خؤره‌يئن ائچئنه سو تؤکولسه، او خؤرک نجئسله‌نئر. بو جور قابين ائچئنده هر ائچکي نجئسله‌نئر.DW !اونلاردان بئري گئل قابين ائچئنه دوشسه، اونون ائچئنده‌کي هر شي نجئس ساييلاجاق و قابي گرک سينديراسينيز.bV? اونلاردان بئرئسئنئن لِشي، اوستونه دوشن هر شيي نجئس ادئر. هر تاختا، پارچا، دَري، و يا کئسه، هر نه ائش اوچون ائشله‌نن شي سويا سالينسين. آخشاما قدر نجئس ساييلسين، آخشامدان سونرا تمئز ساييلسين.eUE بونلار بوتون قايناشان حيوانلار آراسيندا سئزئن اوچون نجئس اولسون. اونلارين لِشئنه توخونان هر کس آخشاماجاق نجئس ساييلسين. ~}|{zyxx wVvuu#tasrqponnVmml!k5jihgGfaddc.baaJ`-_]\[ZY'XVUTSRRQyPhOO+MMAKKJI:HnGNGF|EDQBA@?>=<;:977'66l5;4l33@221L0//;.. -,++**.)b('&&2%$a#"!! H \ k#DotH R  tn<5{eاگر اؤلکه خالقي گؤرسه کي، او آدام اؤولاديني مولِکه تقدئم ادئر و گؤز يوموب او آدامي اؤلدورمَسه،Jzاؤز اؤولاديني مولِکه تقدئم اتدئيي اوچون من ده او آدامدان اوز دؤنده‌رئب، خالقي آراسيندان اونو قوواجاغام. چونکي او منئم موقدّس مکانيمي نجئسله‌يئب، موقدّس آديمي لَکَله‌يئبدئر.cyA"ائسرايئل اؤولادلارينا بونو دا دِه: «ائسرايئللی‌لردن و ائسرايئلده ياشايان ياد اِللی‌لردن هر کئم اؤولادلاريندان بئرئني مولِک بوتونه تقدئم اتسه، گرک اؤلدورولسون. اؤلکه خالقي اونو داشلاسين./x ]رب موسايا دانيشيب ددي: w%منئم بوتون قايدالاريمي و حؤکملرئمي ساخلاييب، اونلارا عمل ادئن. رب منم.»""|vs$تَره‌زئنئز، چکي داشينيز، تاخيل و مايع اؤلچوسو اوچون ائشلَنَن قابلارينيز دوز اولسون. سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان تارينيز رب منم.ru_#قضاوتده، اؤلچوده، چکي‌ده و مئقداردا حاقسيزليق اتمه‌يئن.t%"آرانيزدا ياشايان قرئب آدام يرلي کئمي اولاجاق، اونو اؤزونوزو سِوَن کئمي سِوئن. چونکي سئز اؤزونوز ده مئصئر اؤلکه‌سئنده قرئب ائدئنئز. تارينيز رب منم.{sq!سئزئنله اؤلکه‌نئزده ياشايان هچ بئر قرئبه حاقسيزليق اتمه‌يئن.2r_ ياشلي‌لارين قاباغيندا آياغا دورون، آغساقّاللارا احتئرام قويون. تارينيزا حؤرمت ادئن. رب منم.Wq)جئنچئلره و روح چاغيرانلارا طرف دؤنمه‌يئن، اونلارلا دانيشمايين، يوخسا اونلاردان نجئسلَنَرسئنئز. تارينيز رب منم.ypmسَبّت گونلرئمي ساخلايين. موقدّس مکانيما دا حؤرمت ادئن. رب منم.po[قيزينيزي فاحئشه‌لئيه چکئب اونو لَکَلَمه‌يئن، اله کي، فاحئشه‌لئک اؤلکه‌يه ياييلماسين و اؤلکه عئفّتسئزلئکله دولوب داشماسين.n1اؤلولره گؤره بدنئنئزه يارا وورمايين، بدنئنئزه هچ بئر شکئل دؤيدورمه‌يئن. رب منم.#mAباشينيزين يان طرفئنده‌کي ساچلاري قيرخمايين، ساقّاللارينيزين کنارلاريني کسمه‌يئن.~lwهچ بئر اَتي قانلي-قانلي يمه‌يئن. باخيجيليق و فالچيليق اتمه‌يئن.Kkبشئنجي ائلده او آغاجين مئيوه‌سئني يئيه بئلرسئنئز. بونو ادئن کي، محصولو سئزئن اوچون آرتسين. تارينيز رب منم."j?دؤردونجو ائلده اونون بوتون مئيوه‌سي شوکور تقدئمي اولاراق رب اوچون موقدّس ساييلسين.(iKکَنَعان تورپاغينا گئرئب، يمک اوچون هر مئيوه آغاجيني اَکه‌سئز، مئيوه‌سي سئزئن اوچون حارام ساييلير. بو مئيوه سئزئن اوچون اوچ ائل حارام اولاجاق. اونو يمه‌يئن.whiکاهئن او کئشئنئن ائشلَتدئيي گوناهيني، تقصئر قورباني اولان قوچلا ربّئن حوضوروندا کفّاره اتسئن و ائشلَتدئيي گوناه اونا باغيشلانار.*gOاو کئشي ربّئن حوضورونا، حوضور چاديرينين گئرئشئنه تقصئر قورباني اولاراق بئر قوچ گتئرسئن.mfUاگر بئر کئشي آيري بئر کئشئنئن نئشانلي‌سي اولان کنئزله کي، حله قئيمتي حقئقتن ورئلمه‌مئش، آزاد دا اولونماميشدير، ياتسا، اونا جزا ورئلسئن. آمّا اونلار اؤلدورولمه‌سئنلر، چونکي آرواد آزاد ديئلمئش.6egمنئم قايدالاريمي ساخلايين. فرقلي جئنسدن اولان مال-حيواني جوتلَشدئرمه‌يئن. زمئنئزده ائکي جور توخوم اَکمه‌يئن. اَينئنئزه ائکي جور ساپدان توخونموش پالتار گِيمه‌يئن.[d1اؤز خالقينيزين آراسيندا هچ کسدن قئصاص آلمايين، هچ کئمدن کئن ساخلامايين. آنجاق قونشونوزو اؤزونوز کئمي سِوئن. رب منم.pc[اوره‌يئنئزده وطنداشينيز حاقّيندا نئفرت ساخلامايين. قونشونو گرک نصئحت اده‌سئنئز، مبادا سئز ده اوندان اؤتري گوناها باتاسينيز.%bEخالقينيز آراسيندا خبرچئلئک اتمه‌يئن؛ قونشونوزون جانينا ضرر ورمک ائستمه‌يئن. رب منم.[a1قضاوت ادنده حاقسيزليق اتمه‌يئن. نه يوخسولا طرفدار اولون، نه ده وارليني اوستون توتون. قونشونوزا عدالتله قضاوت ادئن.G` کار آدامي سؤيمه‌يئن و کور آدامين موقابئلئنه ده بودره‌دن هچ بئر شي قويمايين. تارينيزا حؤرمت ادئن. رب منم.T_# قونشونوزا ظولم اتمه‌يئن، اونو سويمايين؛ موزدلو ائشچئنئن زحمت حاقّيني آخشامدان سحره‌جک يانينيزدا ساخلامايين.!^= منئم آديما يالاندان آند ائچمه‌يئن، اله کي، تارينيزين آديني لکه‌ليه‌سئنئز. رب منم.]5 اوغورلامايين، بئربئرئنئزئن باشينا بؤرک قويمايين، بئربئرئنئزه يالان دا دمه‌يئن.\ اوزوم باغيندا دا تَنَکلري کامئل تمئزلمه‌يئن، يره دوشَن سالخيملاري دا ييغمايين. اونلاري کاسيبلار و قرئبلر اوچون بوراخين قالسين. تارينيز رب منم.A[} تورپاغينيزدا محصول بئچَنده، زمئنئن قيراقلاريني بئچمه‌يئن و بئچئندن تؤکولن سونبول‌لري ده ييغمايين.aZ=او قورباني يئين آدام ربّئن موقدّس يِمه‌يئني نجئس اتدئيئنه گؤره تقصئرکار قالار. او آدام، خالقي آراسيندان گرک قووولسون.Yاگر اوندان اوچونجو گون يِيئلسه، ائيرنج ساييلار و او قوربان قبول اولونماز.@X{قوربانينيز، کسئلن گون و يا صاباحيسي يِيئلسئن، لاکئن اوچونجو گونه قالان حئصّه گرک اوددا يانديريلسين. Wربّه باريش قوربانلاري گتئرنده، اله گتئرئن کي، قوربانينيز قبول ادئلسئن.V%بوتلره طرف دؤنمه‌يئن و اؤزونوزه تؤکمه آللاهلار دوزلتمه‌يئن. تارينيز رب منم.*UOسئزدن هر کس آتاسينا و آناسينا حؤرمت اتسئن و منئم سَبّت گونلرئمي ساخلايين. تارينيز رب منم.JT"بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين جاماعاتينا دانيش و اونلارا دِه: «موقدّس اولون، چونکي من تارينيز رب موقدّسم./S ]رب موسايا دانيشيب ددي:dRCبلجه، ددئيئمي يرئنه يتئرئن. قاباغينيزدا ادئلن ائيرنج عادتلره عمل ادئب، اونلارلا اؤزونوزو نجئسلَمه‌يئن. تارينيز رب منم.8Qkبونا گؤره ده بو ائيرنج ائشلرئن هر هانسي بئرئنه عمل ادن هر کس، خالقينين آراسيندان قووولمالي‌دير.CPآمّا اگر سئز ده بو تورپاغي نجئسلَيه‌سئنئز، تورپاق سئزي ده، سئزدن قاباق اولان مئلّت کئمي قوصوب آتاجاق.1O]چونکي قاباغينيزداکي اؤلکه‌نئن ساکئنلري بوتون بو ائيرنج ائشلري ادئبلر و تورپاق نجئسله‌نئب.N+آمّا سئز گرک قايدالاريمي و حؤکملرئمي ساخلاياسينيز و بو ائيرنج ائشلرئن هچ بئرئني اتمَيه‌سئنئز، ائستر يرلي، ائستر آرانيزدا ياشايان ياد اِللي اولسون.G اوغلونون و يا قيزينين قيزي ائله ياخينليق اتمه، چونکي اونلارين ناموسو سنئن ناموسوندور.6=g آتاندان و يا آناندان بئر اولان، سنئنله بئر اِوده، و يا آيري يرده دوغولان باجينلا ياخينليق اتمه.x<kآتانين آروادي‌ ائله ياخينليق اتمه. او سنئن آتانين ناموسودور.;;qآتانين ناموسونا توخونما، يعني، اؤز آنانلا ياخينليق اتمه. او سنئن آناندير. اونون عئصمتئنه توخونما.~:wهچ کس اؤز ياخين قوحوملاري ائله جئنسي رابئطه‌ده اولماسين. رب منم.'9Iبونا گؤره قايدالاريمي و حؤکملرئمي ساخلايين کي، آدام بونلاري اتدئيئنده ياشايار. رب منم.K8گرک منئم حؤکملرئمه عمل ادئب، منئم قايدالاريمي ساخلاياسينيز و اونلارا موناسئب ياشاياسينيز. تارينيز رب منم.-7Uنه قاباق ياشاديغينيز مئصئر تورپاغيندا ادئلن ائشلره عمل ادئن، نه ده سئزي آپاراجاغيم کَنَعان تورپاغيندا ادئلن ائشلره. اونلارين قايدالاري ائله ياشاماياجاقسينيز.y6m"ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيش و اونلارا ده: «تارينيز رب منم.<5 wسونرا رب موسايا دانيشيب، ددي: 4اگر بله آدام پالتاريني و بدنئني يوماسا، تقصئري اؤز بوينوندا اولاجاق.»""Y3-اؤلموش، و يا وحشي حيوان واسئطه‌سئله پارچالانيب اؤلَن حيواني يئين آدام، ائستر يرلي، ائستر ياداِلّي اولسون، گرک پالتاريني يوسون، سو ائله يويونسون، آخشاماجاق نجئس، سونرا تمئز ساييلسين.|2sچونکي هر مخلوقا حيات ورن اونون قاني‌دير. بونا گؤره من ائسرايئل اؤولادلارينا ددئم کي، هچ بئر مخلوقون قانيني يِمه‌يئن. چونکي هر مخلوقا حيات ورن اونون قاني‌دير. اونو يئين هر کس خالقينين آراسيندان قووولسون.*1O ائسرايئل اؤولادلاريندان، يا دا آرالاريندا ياشايان ياد اِللی‌لردن هر کس، اگر يِيئله بئلن حيوان، يا دا قوش اوولايا، اونون قانيني يره آخيديب، تورپاقلا اؤرتسون.I0  بونا گؤره ده من ائسرايئل اؤولادلارينا دمئشم: سئزدن هچ بئر کس، آرانيزدا ياشايان ياد‌اِلّي ده قان يمه‌سئن.4/c چونکي هر مخلوقون حياتي اونون قانيندادير. من اونو حياتينيزين کفّاره‌سي اوچون قوربانگاهدا تقدئم اولونماغا تعيئن اتمئشم؛ چونکي حيات وردئيئنه گؤره کفّاره ادن قاندير. . ائسرايئل خالقيندان، يا دا آرالارينيزدا ياشايان ياد اِللی‌لردن هر جور قاني يئيَن آدامدان من اوز دؤنده‌رئب، اونو خالقي آراسيندان قوواجاغام،_-9 و اونو ربّئن حوضورونا تقدئم اتمک اوچون حوضور چاديرينين گئرئشئنه قوربان گتئرمه‌سه، او آدام خالقي آراسيندان قووولسون.v,gبئر ده کي اونلارا دِه: ائسرايئل خالقيندان، و يا آرالاريندا ياشايان ياد اِللئلردن، کئم يانديرما قوربانيني، يا دا بئر قوربان کَسسه، +ائسرايئل اؤولادلاري بئر داها ربّه خَيانت ادئب، کچي تئمثالينداکي ائبلئسلره قوربان کسمه‌سئنلر. بو، نسئلدن-نسله اونلار اوچون ابدی قايدا اولسون.-*Uکاهئن بله قوربانين قانيني حوضور چاديري گئرئشئنئن يانينداکي ربّئن قوربانگاهينا سَپسئن، پئيئني ده ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئم اولاراق توستوله‌دئب يانديرسين.[)1بو امره دلئل بودور کي، ائسرايئل اؤولادلاري چؤلده کسدئکلري قوربانلاريني، ربّئن حوضورونا، حوضور چاديرينين گئرئشئنه، کاهئنئن يانينا گتئرئب، ربّه باريش قوربانلاري اولاراق تقدئم اتسئنلر.Q(و اونو حوضور چاديرينين گئرئشئنه، ربّئن خيمه‌سئنئن قاباغيندا ربّه بئر قوربان کئمي تقدئم اتمه‌سه، قان تؤکمکده موقَصّئر ساييلسين. بله آدام قان تؤکوب و گرک خالقي آراسيندان قووولسون.R'«اگر ائسرايئل خالقيندان بئري دوشَرگه‌ده، يا دا دوشَرگه‌دن اِشئک، بئر اؤکوز، و يا بئر قوزو، و يا بئر کچي کَسسه&/"هارونلا اوغوللارينا و بوتون ائسرايئل اؤولادلارينا دِه: ربّئن امر اتدئيي بودور:1% aرب موسايا دانيشيب، ددي:$3"ائلده بئر دفه ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون گوناهلارينين کفّاره ادئلمه‌سي اوچون بو، سئزه ابدی قايدا اولسون."" رب نجه موسايا امراتمئشدي، او دا اله اتدي.H# !موقدّس مکان، حوضور چاديري و قوربانگاه اوچون کفّاره اتسئن؛ کاهئنلر و بوتون جاماعات اوچون ده کفّاره اتسئن.["1 آتاسينين يرئنه کاهئنلئک اتمک اوچون مسح ادئلمئش وظئفه‌لي کاهئن بله کفّاره اتسئن: او، موقدّس کتان پالتارلاريني گيئبq!]او گون سئزئن اوچون سَبّت گونونه بَنزَر ائستئراحت گونودور، اله کي، سئز جانلارينيزي موته‌واضِع اده‌سئنئز. بو ابدی بئر قايدادير.L چونکي او گون سئزي تمئزلمک اوچون کفّاره اولونسون کي، ربّئن حوضوروندا بوتون گوناهلارينيزدان تمئزلنه‌سئنئز._9بو سئزئن اوچون ابدی بئر قايدا اولسون. يدّئنجی آيين اونونجو گونونده اؤزونوزو هر شيدن محروم ادئب هچ بئر ائش گؤرمه‌يئن؛ هم يِرلی‌لرئنئز، هم ده آرانيزدا ياشايان ياد‌اِلّي‌لرئنئز بله اتسئن.+Qاونلاري يانديران آدام پالتاريني و بدنئني سو ائله يوسون، اوندان سونرا دوشَرگه‌يه گئرسئن.7iلاپ موقدّس يرده کفّاره اتمک اوچون قاني اورايا گتئرئلَن گوناه قورباني اولان گاميش ائله کچئنئن دَرئسي، اَتي و باغيرساقلاري دوشَرگه‌نئن کنارينا آپاريليب يانديريلسين.9mعَزازئل کچئسئني آزاد بوراخان آدام دا پالتاريني و بدنئني سو ائله يوسون، سونرا دوشَرگه‌يه گئرسئن.}uگوناه قوربانينين پئيئني ده قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين. موقدّس بئر يرده بدنئني سو ائله يوسون و اؤز پالتاريني گيسئن و گلئب کفّاره اوچون اؤز يانديرما قوربانيني و خالقين يانديرما قوربانيني تقدئم اتسئن.U%هارون حوضور چاديرينا گئرسئن و لاپ موقدّس يره گئرمه‌دن قاباق گيمئش اولدوغو کتان پالتاري چيخارديب اورادا قويسون.Bکچي اونلارين بوتون تقصئرلرئني اؤز اوستونده آياق ديمه‌مئش تورپاغا آپارار. و کچئني چوله آزاد بوراخسين.Mائکي الئني او دئري کچئنئن باشينا قويوب، ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون گوناهلاريني و اونلارين خاطالاري اوچون اولان بوتون تقصئرلرئني اعتئراف اتسئن. و اونلاري کچئنئن باشينا قويوب، بو ائش اوچون تعيئن اولونان آدامين واسئطه‌سئله اونو چؤلده‌ بوراخسين.T#هارون لاپ موقدّس يري، حوضور چاديريني، و قوربانگاهي کفّاره ادئب قورتاراندان سونرا، صاغ قالان کچئني تقدئم اتسئن.%هارون قوربانگاهين اوستونه بارماغي ائله يدّي دفه قاندان بئر آز سَپئب اونو تمئزله‌سئن. بلجه اونو ائسرايئل اؤولادلارينين نجئسلئکلرئندن تقدئس اتسئن.)Mسونرا ربّئن حوضوروندا اولان قوربانگاها گدئب، اونون اوچون کفّاره اتسئن؛ گاميشين و کچئنئن قانيندان بئر آز گؤتوروب، قوربانگاهين بوينوزلارينين هر طرفئنه چکسئن.3لاپ موقدّس يرده کفّاره اتمَيه گئرندن چيخانا قدر، حوضور چاديريندا هچ کئم اولماسين. هارون اؤزو، عايئله‌سي و بوتون ائسرايئل جاماعاتي اوچون کفّاره اتسئن.xkبونونلا هارون ائسرايئل اؤولادلارينين نجئسلئکلرئنه، بوتون گوناهلاري اوچون اولان تقصئرلرئنه لاپ موقدّس ير اوچون کفّاره اتسئن؛ حوضور چاديرينا دا کي، اونلارين نجئسلئيئنئن آراسيندا يرله‌شئر، بله اتسئن.1]سونرا خالق اوچون گوناه قورباني اولان کچئني کسسئن و اونون قانيني پرده‌نئن ائچ طرفئنه گتئرئب، قانيني گاميشين قاني کئمي کفّاره قاپاغينين و اونون موقابئلئنه سَپسئن.{گاميشين قانيندان بئر آز گؤتوروب، بارماغي ائله کفّاره قاپاغينين شرق سمتئنه، هم ده اونون موقابئلئنه بارماغي ائله قاندان يدّي دفه سَپسئن.zo ربّئن حوضوروندا بوخورو اودا قويسون. بلجه بوخورون توستو بولودو شهادت سانديغينين اوستونده اولان کفّاره قاپاغيني اؤرتسون، يوخسا اؤلر.8k ربّئن حوضوروندان، قوربانگاهدان گؤتورولَن کؤزَرمئش کؤمورله دولموش بئر بوخوردان گؤتوروب، ائکي اوووج دولو نارين اَزئلَن خوش عطئرلي بوخورلا پرده‌نئن ائچ طرفئنه کچسئن. ! سونرا هارون گوناه قورباني اولان گاميشي تقدئم ادئب، بونونلا اؤزو ائله عايئله‌سي اوچون کفّاره اتسئن و اؤزو اوچون گوناه قورباني اولان گاميشي کسسئن. - لاکئن پوشکله آزاد بوراخيلماق اوچون سچئلن کچئني ربّئن قاباغيندا دئري ساخلاسين کي، کفّاره‌ني اونون اوستونه قويوب عَزازئل اولاراق چؤله آزاد بوراخسين. % سونرا هارون پوشکله ربّه عاييد اولان کچئني گوناه قورباني اولاراق تقدئم اتسئن.. Wهارون بو کچئلرئن آراسيندا پوشک آتيب، بئرئني رب اوچون، او بئرئسئني ده عَزازئل اوچون سِچسئن. %هارون ائکي کچئني گؤتوروب، حوضور چاديرينين گئرئشئنده ربّئن حوضورونا گتئرسئن.S!سونرا هارون اؤزو اوچون گوناه قورباني اولان گاميشي تقدئم اتسئن کي، هم اؤزو، هم ده عايئله‌سي اوچون کفّاره اتسئن.]5ائسرايئل اؤولادلارينين جاماعاتيندان گوناه قورباني اوچون ائکي اِرکَک کچي و يانديرما قورباني اوچون بئر قوچ گؤتورسون.wiموقدّس کتان خئرقه گيسئن، اَينئنده کتان آلت پالتاري دا اولسون، بِلئنه کتان قورشاق باغلاسين، باشينا کتان عمّامه قويسون. بونلار موقدّس پالتارلاردير. هارون اوّل بدنئني سو ائله يوسون، سونرا اونلاري گيسئن.b?بونا گؤره هارون آنجاق بونلارلا موقدّس يره گئره بئلر: گوناه قورباني اوچون بئر گاميش، و يانديرما قورباني اوچون بئر قوچلا.  رب موسايا ددي: "قارداشين هارونا دِه کي، پرده‌نئن ائچ طرفئنده‌کي موقدّس يره، سانديق اوستونده‌کي کفّاره قاپاغينين قاباغينا هچ واخت کچمه‌سئن، يوخسا اؤلر؛ چونکي من بولوددا کفّاره قاپاغينين اوستونده گؤرونه‌جيم.* Qهارونون ائکي اوغلونون ربّئن حوضورونا ياخينلاشيب اؤلدويوندن سونرا، رب موسا ائله دانيشدي.!آيباشي اولوب نجئسلَنَن هر آرواد اوچون، آيري بئر آخينتييا دوچار اولان هر کئشي و هر آرواد اوچون، نجئس آروادلا ياخينليق ادن هر کئشي اوچوندور.&G بو قانون بدن آخينتيسي اولان آداملار اوچون و توخومو تؤکولمکله نجئسلَنَن هر کئشي اوچون،hKبلجه ائسرايئل اؤولادلاريني اؤز نجئسلئيئندن آييرين کي، آرالاريندا اولان خيمه‌مي، نجئسلئکلري ائله نجئس ادئب اؤلمه‌سئنلر.H کاهئن قوشلارين بئرئني گوناه قورباني، او بئرئسئني ده يانديرما قورباني اولاراق تقدئم اتسئن. بونلارلا کاهئن بو آرواد اوچون آخينتيسينئن نجئسلئيئني ربّئن حوضوروندا کفّاره اتسئن.e~Eسکّئزئنجي گون همئن آرواد ائکي قومري قوشو، يا دا ائکي گؤيرچئن گؤتوروب حوضور چاديرينين گئرئشئنده، کاهئنئن يانينا گتئرسئن. }اگر آخينتيسي کسئلسه، او آرواد يدّي گون گؤزله‌سئن، سونرا تمئز ساييلسين.O|اونلارا توخونان هر کس ده نجئس ساييلسين. قوي او، پالتاريني يوسون، سو ائله يويونسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.L{بوتون آخينتي واختي، آيباشي نجئسلئيي واختي کئمي، اوستونده ياتديغي هر ياتاق و اوتوردوغو هر شي نجئس ساييلسين.z+آيباشي واختيندان کنار، يا دا سونرا نچه گون داوام ادن قان آخماسي اولان آرواد، بوتون بو آخينتي مودّتي آيباشي نجئسلئيي دؤورونده‌کي کئمي نجئس ساييلسين.y'اگر کئشي او آروادلا ياخينليق اتسه، قان آخما نجئسلئيي اونا دا بولاشار. کئشي ده گرک يدّي گون نجئس ساييلسين؛ کئشئنئن ياتديغي هر ياتاق دا نجئس ساييلسين.Ix اگر بئر آدام او آروادين ياتاغينا، يا دا اوستونده اوتوردوغو شيه توخونسا، او آدام آخشاما قدر نجئس ساييلسين.Rwاو آروادين اوتوردوغو هر شيه توخونان هر کس ده پالتارلاريني يوسون، سو ائله يويونسون، و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.>vwاو آروادين ياتاغينا توخونان هر کس اؤز پالتاريني يوسون، سو ائله يويونسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.uآيباشي مودّتي آرواد نه‌يئن اوستونده اوزانيب و يا اوتورسا، نجئس ساييلسين.Qtآيباشي واختي قان آخماسي اولان هر آرواد يدّي گون نجئس ساييلسين، اونا توخونان هر کس ده آخشاما قدر نجئس ساييلسين.Gs کئشي آروادلا ياخينليق ادئب توخومو تؤکولسه، ائکئسي ده سو ائله يويونسونلار و آخشاما قدر نجئس ساييلسينلار.0r[اوستونه توخوم تؤکولولن هر پالتار و يا دَري اشيا سو ائله يويولسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.q!توخومو تؤکولن هر کئشي بوتون بدنئني سو ائله يوسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.&pGو کاهئن اونلاري تقدئم اتسئن، بئرئني گوناه قورباني، او بئرئني ده يانديرما قورباني. بونلارلا کاهئن او شخص اوچون آخينتيسينا گؤره ربّئن حوضوروندا کفّاره اتسئن.|osسکّئزئنجي گون ائکي قومري قوشو و يا ائکي گؤيرچئن گؤتوروب ربّئن حوضور چاديرينين گئرئشئنده ربّئن حوضورونا گلسئن و بونلاري کاهئنه ورسئن.n  بو آدام، اؤز آخينتيسي کسئلدئيي حالدا، تمئزلنمک اوچون يدّي گون گؤزله‌سئن، سونرا پالتاريني يوسون، بدنئني آخار سو ائله يوسون و تمئز ساييلسين.9mm بدن آخينتيسي اولان شخصئن توخوندوغو هر ساخسي قاب سينديريلسين، آمّا هر تاختا قاب سو ائله يويولسون.rl_ بدن آخينتيسي اولان شخص اللرئني يوماميش کئمه توخونسا، او آدام پالتارلاريني يوسون و سو ائله يويونسون، و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.k9 اونون آلتيندا اولموش هر شيه توخونان هر کس آخشاما قدر نجئس ساييلسين. اونلاري داشييان دا پالتارلاريني يوسون، سو ائله يويونسون، و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.njW بدن آخينتيسي اولان شخصئن مئندئيي هر يَهر نجئس ساييلسين.^i7اگر بدن آخينتيسي اولان شخص تمئز آداما توپورسه، او آدام پالتاريني يوسون، سو ائله يويونسون. و آخشاما قدر نجئس ساييلسين. ~~}}|E{Cz6ywvuus}rq oo0nMmkjwihgffEedcRbfaq`_^]]\\'[[ZqZ;YXUWVvUUTSBR QSPOONM5LxKJSIIGGEE4DCA@@>>==<|;;x::!987665_4332S1a0/8.-(,o+B)('&%r%6##P#!! ; aPiB9x;g%+ V ] Q )mQI`u 3ائستر قرئب، ائستر يرلي سئزئن آرانيزدا بئر حؤکم اولاجاق؛ چونکي تارينيز رب، منم.»"" 1حيوان اؤلدورن، ضررئن عوضئني ورسئن، آمّا آدام اؤلدورن آدام، اؤزو ده اؤلدورولسون.D سينيق عوضئنه سينيق، گؤز عوضئنه گؤز، دئش عوضئنه دئش؛ او آداما نه جور يارا ووروبسا، اونا دا بله وورولسون. {بئر آدام آيري آدامي يارالاسا، او نه جور ادئب، اونا دا بله ادئلسئن: yحيواني اؤلدورن آدام، جان عوضئنه جان اولاراق، ضررئن عوضئني ورسئن.dCآيري بئر آدامين جانيني آلان هر کس گرک اؤلدورولسون.?yبوندان علاوه، ربّئن آدينا کوفر دئين هر کس گرک اؤلومه ورئلسئن؛ بوتون جاماعات گرک اونو داشلاسين. ائستر قرئب اولسون، ائستر يرلي، تارينين آدينا کوفر ددئيئنده اؤلومه ورئلسئن.A}ائسرايئل اؤولادلارينا دانيشيب اونلارا دِه: «تاريسينا لعنت ادن هر کس، اؤز گوناهينين آلتيندا قالاجاق؛+"لعنت اده‌ني دوشَرگه‌دن قيراغا چيخارت؛ قوي بو لعنتي اشئدنلرئن هاميسي، اللرئني او آدامين باشينا قويسونلار. سونرا بوتون جاماعات اونو داشا باسسينلار.2a رب موسايا دانيشيب، ددي: او آدامي حبس ادئب گؤزله‌دئلر کي، ربّئن قراري اونلارا آيدين اولسون.$C آناسي ائسرايئللي اولان آدام تارينين آدينا کوفر و لعنت اتدي. او آدامي موسانين يانينا گتئردئلر. اونون آناسينين آدي شِلومئت، دئبري قيزي دان قبئله‌سئندن ائدي.  بئر گون آناسي ائسرايئللي، آتاسي مئصئرلي اولان بئر آدام، ائسرايئل اؤولادلارينين آراسينا چيخدي. او، دوشَرگه‌ده بئر ائسرايئللي ائله ساواشدي.+Q بو چؤرکلر هارونلا اؤولادلارينين پايي‌دير. اونلار بو چؤرکلري موقدّس بئر يرده يسئنلر. چونکي بونلار ربّئن اود تقدئملرئندن لاپ موقدّس، هارون اوچون ابدی پاي‌دير."Fاو گرک بو چؤرکلري هر سَبّت گونو دائم ربّئن حوضوروندا دوزسون؛ بو، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون ابدی عهددئر.Q~هر سيرانين اوستونه خالئص کوندور قوي. چؤرکلرئن اوستونده‌کي کوندور ربّه اود تقدئمي اولان خاطئره تقدئمي اولسون. };اونلاري ربّئن حوضوروندا خالئص قيزيلدان دوزه‌لمئش مئزه، ائکي سيرايا آلتي-آلتي قوي.-|Uنارين اون گؤتوروب، اون ائکي فطئر پئشئر؛ هر فطئرده بئر اِفانين اوندا ائکئسئ قدر اون اولسون.!{=ربّئن حوضوروندا خالئص قيزيلدان دوزَلمئش چيراقدانداکي چيراقلارا همئشه نظارت اتسئن.>zwحوضور چاديريندا، شهادت پرده‌سئنئن بايير طرفئنده يانسين. هارون اونو هر آخشام ربّئن حوضوروندا يانديريب سحره قدر نظارت اتسئن. بو نسئلدن-نسله سئزئن اوچون ابدی قايدا اولسون.Py"ائسرايئل اؤولادلارينا امر ات کي، سنه ائشيق اوچون خالئص سيخما زيتون ياغي گتئرسئنلر. بو ياغدان همئشه بئر چيراق:x sسونرا رب موسايا دانيشيب ددي:!w=,بلجه موسا ائسرايئل اؤولادلارينا ربّئن تعيئن اتدئيي بايراملار باره‌سئنده نقل اتدي.v++بلجه سئزئن نسئل‌لرئنئز بئله‌جک کي، من ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئر تورپاغيندان چيخارداندان سونرا اونلاري چارداقلاردا يرلشدئردئم. تارينيز رب، منم.u-*يدّي گون چارداقلاردا قالين؛ بوتون يرلي ائسرايئللی‌لر چارداقلاردا ياشاسينلار.Nt)هر ائل رب اوچون بو بايرامي يدّي گون کچئردئن. بو نسئلدن-نسله ابدی قايدادير؛ بو بايرامي يدّئنجی آيدا جشن توتون.s'(بئرئنجي گون گؤزل آغاجلارين مئيوه‌لرئني، خورما آغاجلارينين بوداقلاريني، سيخ يارپاقلي آغاجلارين و چاي قيراغيندا بئتَن سؤيود آغاجلارينين بوداقلاريني اؤزونوز اوچون ييغيب، تارينيز ربّئن حوضوروندا يدّي گون شَنلئک ادئن.#rA'يدّئنجی آيين اون بشئنجي گونو، تورپاغين محصوللاريني ييغاندان سونرا، يدّي گون رب اوچون بايرام کچئردئن. بئرئنجي گون و سکّئزئنجي گون ائستئراحت گونلري اولسون.cqA&بونلار ربّئن سَبّتلرئندن و ربّه وردئيئنئز هدئيّه‌لردن، نذرلردن و اؤز گؤيلو ائله تقدئم اتدئيئنئز تقدئملردن علاوه‌دئر.opY%بونلار ربّئن تعيئن اتدئيي بايراملاردير: بو زامان موقدّس ييغين چاغيريب ربّه اودلا تقدئملر گتئرئن؛ يانديرما قوربانلاري، تاخيل تقدئملري، قوربانلار و مايع تقدئملري. هر بئرئني اؤز گونونده تقدئم ادئن.o/$بو يدّي گون عرضئنده ربّه اودلا تقدئم اولان بئر تقدئم گتئرئن. سکّئزئنجي گون موقدّس ييغينيز اولسون و ربّه اودلا تقدئم اولان بئر تقدئم گتئرئن. بو گون جاماعاتين ييغين گونودور. بو گونده، گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرميه‌جکسئنئز.~nw#بئرئنجي گون موقدّس ييغين گونودور. بو گونده هچ بئر ائش گؤرمه‌يئن.hmK""ائسرايئل اؤولادلارينا دانيشيب اونلارا دِه: «يدّئنجی آيين اون بشئنجي گونوندن رب اوچون يدّي گون چارداقلار بايرامي اولاجاق.9lo!رب گئنه موسايا دانيشيب ددي:-kU او گون سئزئن اوچون سَبّت ائستئراحت گونو کئمي‌دئر. اؤزونوزو هر شيدن گرک محروم اده‌سئنئز. آيين دوقّوزونجو گونو آخشامدان، گلن آخشاما قدر سَبّت گونونو ساخلايين.»"">jwهِج بئر ائش اصلا گؤرمه‌يئن. بو، بوتون ياشاديغيز يِرلرده نسئلدن- نسله سئزئن اوچون ابدی قايدا اولسون.iاو گون هر هانسي بئر ائش گؤرن آدامي، من خالقي آراسيندان يوخ اده‌جيم.hبو گون اؤزونو هر شيدن محروم اتمه‌ين آدام، خالقي آراسيندان قووولسون.Gg بو گون هچ بئر ائش گؤرمه‌يئن، چونکي بو، تارينيز ربّئن حوضوروندا سئزئن اوچون کفّاره ادئلن کفّاره گونودور.Af}"ائسرايئل اؤولادلارينا دِه: «يدّئنجی آيين اونونجو گونو کفّاره گونودور، سئزئن اوچون موقدّس ييغين اولسون؛ اؤزونوزو هر شيدن محروم ادئن و ربّه اودلا تقدئم اولان تقدئم گتئرئن.0e]رب موسايا دانيشيب ددي:#dAاو گون هچ بئر گونده‌لئک ائش گؤرمه‌يئن، آنجاق ربّه اودلا تقدئم اولان تقدئم گتئرئن.»"";cq"ائسرايئل اؤولادلارينا دانيشيب اونلارا بله دِه: «يدّئنجی آيين بئرئنجي گونو سئزئن اوچون ائستئراحت گونودور. موقدّس بئر ييغين کي، کَره‌ناي چالينماقلا سئزه خاطيرلاناجاق.9boرب گئنه دانيشيب موسايا ددي:;aqتورپاغينيزدا محصول بئچَنده، زمئنئن قيراقلاريني بئچمه‌يئن و بئچئندن تؤکولن سونبول‌لري ده ييغمايين. اونلاري کاسيبلار و قرئبلر اوچون بوراخين قالسين. تارينيز رب، منم.»""`همئن گون موقدّس ييغين اعلان ادئن و هچ بئر گونده‌لئک ائش گؤرمه‌يئن. بو بوتون ياشاديغينيز يرلرده نسئلدن-نسله سئزئن اوچون ابدی قايدا اولسون._کاهئن بو ائکي قوزونو نوبار چؤره‌يي ائله بئرلئکده ربّئن حوضوروندا يِللَتمه تقدئمي اولاراق يِللَتسئن. بونلار کاهئنئن رب اوچون موقدّس پايي اولسون.3^aگوناه قورباني اوچون بئر اِرکَک کچي، و باريش قورباني اوچون ائکي بئر-ائلّئک اِرکَک قوزو گتئرئن.7]iچؤرکله بئرلئکده بئر-ائلّئک يدّي عيبسئز اولان قوزو، مال-حيواندان بئر گاميش و ائکي قوچ تقدئم ادئن؛ اونلار ربّه يانديرما قورباني‌ديرلار. اونلارين تاخيل تقدئملرئني و مايع تقدئملرئني ده گتئرئن. بو، ربّه اودلا تقدئم اولان خوش عطئر اوچوندور.)\Mياشاديغينيز يردن يِللَتمه تقدئمي اولاراق ائکي چؤرک گتئرئن کي، بئر اِفانين اوندا ائکئسي مئقدار نارين اوندان مايا ائله پئشئرئلمئشدئر و ربّه نوبار تقدئمي‌دئر.5[eيدّئنجی سَبّت گونون صاباحي اَلّي گون سايميش اولاجاقسينيز. او گون ربّه تزه تاخيل تقدئمي گتئرئن.TZ#سَبّت گونونون صاباحيندان، يعني دَرزي گتئرئب يِللَدئره‌رَک تقدئم اتدئيئنئز گوندن تام يدّي سَبّت ساياجاقسينيز.4Ycتارينيزا بو قورباني تقدئم اتدئيئنئز همئن گونه قدر نه چؤرک ييئن، نه قووورغا، نه ده تزه سونبول. بو بوتون ياشاديغينيز يرلرده نسئلدن-نسله سئزئن اوچون ابدی قايدا اولسون.dXC اونون تاخيل تقدئمي ياغلا قاتيلميش بئر اِفانين اوندا ائکئسی مئقدار نارين اون گرک اولسون. بو، رب اوچون اودلا تقدئم اولان خوش عطئردئر. اونون مايع تقدئمي ده گرک بئر هئن شرابين دؤردده بئری اولسون.=Wu دَرزي يِللَتدئيئنئز گونو، ربّه بئر-ائلّئک عيبسئز اولان اِرکَک قوزو يانديرما قورباني اولاراق کسئن.nVW کاهئن او دَرزي ربّئن حوضوروندا يِللَده‌رَک تقدئم اتسئن کي، قبول اولوناسينيز. کاهئن اونو سَبّتئن اِرته‌سي گون گرک يِللَتسئن.)UM "ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيش و اونلارا دِه: «سئزه وره‌جيئم تورپاغا گلدئيئنئز زامان، اونون محصولونو بئچَنده، بئچدئيئنئز ائلک دَرزي کاهئنئن يانينا گتئرئن.CT سونرا رب موسايا دانيشيب بله ددي:zSoبو يدّي گون عرضئنده ربّه اودلا تقدئم اولان بئر تقدئم گتئرئن؛ يدّئنجی گون موقدّس ييغينيز اولسون؛ گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن.»""R)بئرئنجي گون موقدّس ييغينيز اولسون؛ بو گونده گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن.6Qgهمئن آيين اون بشئنجي گونو ربّئن ماياسيز چؤرک بايرامي‌دير. يدّي گون ماياسيز چؤرک يئيه‌جکسئنئز.Pبئرئنجي آيين اون دؤردونجو گون، آخشامچاغي ربّئن پاسخا بايرامي‌دير._O9بونلار ربّئن تعيئن اتدئيي واختلاردير، موقدّس ييغينلارديرلار کي، سئز گرک اونلارا بو واختلاري بايرام اعلان اده‌سئنئز-NUآلتي گون ائش گؤرولسون، آمّا يدّئنجی گون سَبّت ائستئراحتي و موقدّس ييغين گونودور. هچ بئر ائش گؤرمَيه‌جکسئنئز. بو گون ياشاديغينيز بوتون يرلرده ربّه بئر سَبّتدئر.,MS"ائسرايئل اؤولادلارينا دانيش و اونلارا بله دِه: «ربّئن تعيئن اتدئيي واختلار کي، اونلاري موقدّس ييغينلار چاغيراجاقسينيز، منئم تعيئن اتدئيئم واختلار بونلاردير::L sسونرا رب موسايا دانيشيب ددي:|Ks!تارينيز اولماق اوچون سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخارتديم. رب منم."TJ# منئم موقدّس آديمي لَکَلَمه‌يئن. من ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا موقدّس تانيناجاغام؛ سئزي تقدئس ادن رب منم کي،dICمنئم امرلرئمي ساخلايين و اونلارا عمل ادئن؛ رب منم.H-قوربانين اَتي اله او گون يِيئلسئن، اوندان هچ بئر شي سحره قدر ساخلامايين. رب منم.Gربّه تشَکّور قورباني گتئرنده اله گتئرئن کي، او سئزدن مقبول اولسون.Fائستر ائنَک اولسون، ائستر قويون، اونو بالاسي‌ ائله بئر گونده کَسمه‌يئن.E-"اؤکوز، قوزو، يا دا کچي بالاسي دوغولاندا، يدّي گون آناسينين يانيندا قالسين. سکّئزئنجي گوندن ربّه تقدئم اولونان يانديرما قوربان اولاراق قبول اولونار.;Dsسونرا رب موسايا دانيشيب ددي:*COبله بئر حيواني ياد اِللی‌لردن گؤتوروب پاي اولاراق تارينيزا تقدئم اتمه‌يئن، چونکي بله حيوانلارين شئکستي ائچلرئنده‌دئر، معيوبدورلار، سئزدن قبول اولونماز.»""^B7خاياسي زده‌لَنمئش، اَزئلمئش، بورولموش، يا دا کسئلمئش حيواني ربّه تقدئم اتمه‌يئن، اؤلکه‌نئزده ده قوربان اتمه‌يئن.sAaچولاق و يا عوضولرئنده ناقئص اولان ائنک و يا بئر قوزونو اؤز گؤيلونله تقدئم اده بئلرسن، لاکئن نذره وفا اتمک اوچون او قبول اولونماز.@ کور، شئکست، يارالي، قايساقلي، خورالي، دَمروولو حيوانلاري ربّه تقدئم اتمه‌يئن، اونلاري ربّئن قوربانگاهيندا دا يانديرما قورباني اتمه‌يئن.$?Cهر کس کي، ائسته‌يئر ربّه اتدئيي نذرئني يرئنه يتئرسئن و يا اؤز گؤيلو ائله مال-حيواندان، يا دا سورودن باريش قوربانلاري تقدئم اتسئن، قوربانين قبول اولونماسي اوچون، قوربان گرک کامئل اولسون؛ اونون بدنئنده گرک هچ بئر عيب اولماسين.>معيوب اولاني تقدئم اتمک اولماز، چونکي بله تقدئم سئزدن قبول اولونماز.9=mگرک معيوب اولمايان اِرکَک مال-حيواندان، يا قويوندان، يا دا کچئدن اولسون کي، سئزدن قبول اولونسون.-<U"هارونلا اوغوللارينا و بوتون ائسرايئللی‌لره بله دِه: «ائسرايئل خالقيندان و يا ائسرايئلده ياشايان ياد اِللی‌لردن هر کس کي، تقدئمئني گتئرئر، ربّه يانديرما قورباني اولاراق بو تقدئم ائستر بئر نذره گؤره اولسون، ائستر اؤز گؤيلو ائله،;;sسونرا رب موسايا دانيشيب ددي: :;و باعئث اولماسينلار کي، ائسرايئل اؤولادلاري موقدّس تقدئملرئن يمه‌يي ائله گوناها باتيب، تقصئرلري اوچون جزالانسينلار. چونکي اونلاري تقدئس ادن رب، منم.»""&9Gکاهئنلر ائسرايئل اؤولادلارينين ربّه تقدئم اتدئکلري موقدّس تقدئملري لَکَلَمه‌سئنلر،!8=سَهوَن موقدّس يمکدن يئين آدام، بِشده بئرئني علاوه ادئب موقدّس يمه‌يي کاهئنه ورسئن.]75 آمّا جاوانليغيندا دول قالميش و يا بوشانميش کاهئنئن قيزي کي، اؤولادسيز آتاسينين اِوئنه قاييديب، آتاسينين يمه‌يئندن يئيه بئلر. لاکئن کاهئن عايئله‌سئندن اولمايان هچ کس اوندان يئيه بئلمز.@6{ اگر کاهئنئن قيزي کاهئن عايئله‌سئندن اولمايان بئري ‌ائله اِولَنسه، او آدام موقدّس يمکدن يئيه بئلمز.95m لاکئن کاهئنئن پوللا ساتين آليب مالئک اولدوغو، يا دا اِوئنده دوغولان قوللار او يمکدن يئيه بئلرلر.O4 کاهئن عايئله‌سئندن اولمايان، کاهئنله ياشايان قرئب، يا دا موزده آلينان ائشچي موقدّس يمکدن يِمه‌مه‌لي‌دئر.y3m اونلار منئم ددئيئمي رئعايت اتسئنلر کي، بلجه گوناها باتماسينلار و اونو لَکَله‌دئکلري اوچون اؤلمه‌سئنلر. اونلاري تقدئس ادن رب، منم.Z2/کاهئن اؤلموش حيوان، يا دا وحشي حيوانين وسئله‌سئله پارچالانميش حيوانين اَتئندن يِيئب اؤزونو نجئسلَمه‌سئن. رب منم.:1oلاکئن گونش باتاندا او آدام تمئز ساييلسين، سونرا موقدّس يمکدن يسئن، چونکي بو، اونون خؤره‌يي‌دئر..0Wبله شيلره توخونان هر کس، آخشاماجاق نجئس ساييلسين و بدنئني يومايينجا موقدّس يمکدن يمه‌سئن.5/eو يا اگر بئر آدام اونو نجئس ادن قايناشان جانلي مخلوقا و يا هر جور نجئسلئيي اولان آداما توخونسا،2._هارون نسلئندن جوزاملي، و يا بدن آخينتيسي اولان هچ کس، تمئز اولانا قدر، موقدّس يمکدن يمه‌سئن؛ اگر بئر آدام مِيئته گؤره نجئس اولان شيه توخونسا، و يا توخومو تؤکولسه،U-%اونلارا دِه: «نسئلدن-نسله سئزئن اؤولادلارينيزدان هر کس کي، نجئس حالدا، ائسرايئل اؤولادلارينين رب اوچون وقف اتدئکلري موقدّس شيلره ياخينلاشسا، منئم حوضورومدان قووولمالي‌دير. رب منم.,-"هارونلا اوغوللارينا دِه کي، ائسرايئل اؤولادلاري منئم اوچون وقف اتدئکلري موقدّس شيلر‌ده احتئياطلي اولسونلار و موقدّس آديمي لَکَلَمه‌سئنلر. رب منم.:+ sسونرا رب موسايا دانيشيب ددي:~*wموسا هارونلا اوغوللارينا و بوتون ائسرايئل اؤولادلارينا بله ددی.5)eلاکئن او، بدنئنده معيوب اولدوغونا گؤره نه موقدّس پرده‌يه ياخينلاشسين، نه ده قوربانگاها. اله کي، موقدّس مکانلاريمي لَکَلَمه‌سئن. چونکي اونلاري تقدئس ادن رب، منم.»"""(?بله آدام تاريسينا گتئرئلن پايدان، هم لاپ موقدّس يمکدن، هم ده موقدّس يمکدن يئيه بئلر.J'کاهئن هارونون نسلئندن اولان هر کسئن کي، بدنئنده بئر عيبي وار، ربّئن يانديرما تقدئملرئني تقدئم اتمک اوچون ياخينلاشماسين. او، تاريسينا پاي تقدئم اتمک اوچون ياخينلاشمامالي‌دير.&#نه قوزبِل، نه جيرتدانبوي، نه گؤزو معيوب، نه خورالي، و يا دَمروولو، نه آختا –3%cنه اَل-آياغيندان شئکست،"$?معيوب اولان هچ کس بو خئدمته ياخينلاشماسين؛ نه کور، نه آخساق، نه عِيبه‌جَر، نه علئل،]#5"هارونا دانيشيب اونا ده: «نسئلدن-نسله اؤولادلاريندان معيوب اولان آدام، تاريسينا پاي تقدئم اتمک اوچون ياخينلاشماسين.,"Uسونرا رب موسايا ددي:!اؤولادلاريني، خالقي آراسيندا لکه‌لي اتمه‌سئن. اونو تقدئس ادن رب، منم.»""D دول، بوشانميش و يا فاحئشه‌لئکله لکه‌لَنمئش آرواد يوخ، آنجاق اؤز خالقيندان اولان باکئره قيز آلسين کي،X+ بو کاهئن اؤزونه باکئره بئر قيز آرواد آلسين؛ او، موقدّس مکاني نه ترک اتسئن، نه ده تاريسينين موقدّس مکانيني لَکَله‌سئن، چونکي تاريسينين نئشانه‌سي اولان مسح ياغي اوستونده‌دئر. رب منم.- بو کاهئن هچ بئر مِيئته، حتّا اؤلن آتا-آناسينا ياخينلاشيب اؤزونو نجئس اتمه‌سئن.4c قارداشلاري آراسيندا اوستون اولان، باشيندا مسح ياغي ائله مسح اولونان، و کاهئنلئک پالتارلاري گئين باش کاهئن نه ساچيني داغيتسين، نه ده اَينئنده‌کي پالتاريني جيرسين.2_ فاحئشه‌لئکله لَکَله‌نن کاهئن قيزي، آتاسيني دا لَکَله‌يئب؛ بو قيز اوددا يانديريلمالي‌دير.q]اونو موقدّس ساي، چونکي تارينيزا گتئرئلن پايي، او تقدئم ادئر؛ او سنئن اوچون موقدّس اولسون، چونکي من، سئزي تقدئس ادن رب، موقدّسم.hKکاهئنلر فاحئشه‌‌لئکله لکه‌لنمئش، و يا اَرئندن بوشانميش آروادي دا آرواد آلماسينلار، چونکي کاهئن تاريسي اوچون موقدّسدئر.Oاونلار تاريلاري اوچون موقدّس اولسونلار و اونون آديني لَکَلَمه‌سئنلر، چونکي اونلار اودلا ربّه تقدئم گتئرئرلر، يعني تاريلارينا پاي گتئرئرلر؛ بونا گؤره ده موقدّس اولمالي‌ديرلار.b?کاهئنلر باشلارينين هچ بئر حئصّه‌سئني قيرخماسينلار، ساقّاللارينين کناريني کسمه‌سئنلر، بدنلرئنه ده يارا وورماسينلار.6gکاهئن، اِولئلئک سببي ‌ائله اونا قوحوم اولانين مِيئتي ‌ائله ده اؤزونو نجئس ادئب لَکَلَمه‌سئن.'Iيانيندا ياشايان باکئره سوباي باجيسي دا. کاهئن بو باجيسينا گؤره ده اؤزونو نجئس اده بئلر.مگر کاهئنئن اؤز ياخين قوحومو اولسون؛ آناسي، آتاسي، اوغلو، قيزي، قارداشي،* Qسونرا رب موسايا ددي: "هارون نسلئندن اولان کاهئنلرله دانيش و اونلارا بله دِه: «هچ کاهئن اؤز خالقي آراسيندان اولان هر هانسي بئر مِيئته گؤره اؤزونو نجئس اتمه‌سئن؛cAجئنچي و يا روح چاغيران بئر کئشي و يا آرواد گرک اؤلدورولسون. اونلار داشلانسينلار. بونلارين قانلاري اؤز بويونلارينادير.»""[1سئز منئم اوچون موقدّس اولماليسينيز، چونکي من رب موقدّسم. من سئزي او بئري خالقلاردان آييرديم کي، سئز منئم اولاسينيز.Lبِلَجه، سئز تمئز و نجئس حيوان و قوشو بئربئرئندن آييرد ادئن. سئزئن اوچون آييرد اتدئيئم نجئس ساييلان حيوانلار، و يا قوشلار، يا دا يرده سورونن مخلوقلارلا اؤزونوزو ائيرنج اتمه‌يئن.Rمن سئزه ددئم کي، اونلارين تورپاغينا سئز صاحئب اولاجاقسينيز و من او اؤزوم، سود، و بال آخان تورپاغي سئزه ورئرم کي، اونا مالئک اولاسينيز. سئزي او بئري خالقلاردان آييران تارينيز رب منم.,Sبوندان علاوه، قاباغينيزدان قوواجاغيم مئلّتلرئن رسم-روسوملاريني اؤزونوز اوچون دَب اتمه‌يئن؛ اونلار بوتون بو شيلري اتدئکلرئنه گؤره، منئم گؤزومده ائيرنجدئرلر._ 9سئز منئم قايدالاريمي و حؤکملرئمي ساخلايين و اونلارا عمل ادئن کي، ياشاماق اوچون آپاراجاغيم تورپاق سئزي قوصوب آتماسين.J قارداشي آرواديني آلان کئشي نجئس ائش گؤرور؛ او، قارداشينين ناموسونا توخونور. اونلار اؤولادسيز قالاجاقلار.  عَمئسي آروادي ائله ياخينليق ادن کئشي، اؤز عَمئسئنئن ناموسونا توخونوب؛ ائکئسئنئن ده گوناهي اؤز بويونلارينادير. اونلار اؤولادسيز اؤله‌جکلر.t cخالانلا و يا بئبئنله ياخينليق اتمه، چونکي بله بئر آدام ياخين قوحوملاري ائله ياخينليق ادئب؛ اونلارين تقصئري اؤز بويونلاريندادير.v gآيباشي اولان آروادلا ياخينليق ادن کئشي، آروادين ناموسونا توخونوب، اونون قان‌آخماسيني آشکار ادئبدئر. آرواد دا قان آخماسيني آشکار ادئب. بونا گؤره اونلارين هر ائکئسي ده خالقلاري آراسيندان قووولسونلار. اگر بئر آدام آنا و يا آتا طرفئندن اولان باجيسيني آليب اونونلا جئنسي رابئطه‌يه گئرسه، رَذئللئک ادئر؛ اونلار خالقينين گؤزلري قاباغيندا قووولسونلار. بله آدام باجيسينين ناموسونا توخونوب؛ تقصئري اؤز بوينوندادير.gIهر هانسي بئر حيوانلا جئنسي رابئطه‌يه گئرن آرواد، حيوانلا بئرلئکده گرک اؤلدورولسون. اونلارين قانلاري اؤز بويونلارينادير.7حيوانلا جئنسي رابئطه‌يه گئرن کئشي گرک اؤلدورولسون؛ حيواني دا گرک اؤلدوره‌سئنئز.%Eهر کس بئر قيزي، آناسي ائله بئرلئکده اؤزونه آرواد آلسا، عئفتسئزلئک ادئر؛ آرانيزدا بله عئفتسئزلئک اولماماق اوچون، هم کئشي هم ده آروادلار گرک يانديريلسينلار.E اگر بئر کئشي، آروادينان ياخينليق ادن کئمي، آيري بئر کئشي ائله ياخينليق اتسه، اونلارين ائکئسي ده ائيرنج ائش ادئبلر و گرک اؤلدورولسونلر؛ اونلارين قانلاري اؤز بويونلارينادير.+Q گلئني ائله ياخينليق ادن کئشي، گلئني ائله بئرلئکده، هر ائکئسي گرک اؤلدورولسون. اونلار اؤزلرئنه محرم اولان بئری ‌ائله زئنا ادئبلر و قانلاري اؤز بويونلارينادير.   آتاسينين آروادي ائله ياخينليق ادن کئشي آتاسينين ناموسونا توخونوب. اونلارين هر ائکئسي گرک اؤلدورولسون. بونلارين قانلاري اؤز بويونلارينادير.~w اگر بئر کئشي آيري بئر کئشئنئن آروادي‌ ائله زئنا اتسه، دوستونون آروادي‌ ائله زئنا ادن کئشي، زئناکار آروادلا بئرلئکده گرک اؤلدورولسون.M آتا-آناسينا لعنت ادن هر کس گرک اؤلدورولسون. او آدامين قاني اؤز آتا-آناسينا لعنت اتدئيي اوچون اؤز بوينونادير.ymقايدالاريمي ساخلاييب اونلارا عمل ادئن؛ سئزي تقدئس ادن رب منم.~ بونا گؤره ده اؤزونوزو تقدئس ادئن و موقدّس اولون، چونکي تارينيز رب منم.Z}/منه خَيانت ادئب جئنچئلره و روح چاغيرانلارا طرف دؤنَن هر کسدن ده اوز دؤنده‌رئب، اونو خالقينين آراسيندان قوواجاغام.|{من اؤزوم همئن آدامدان و عايئله‌سئندن اوز دؤنده‌رئب، اونو و اونونلا بئرلئکده مولِکله منه خَيانت ادن هر کسي خالقين آراسيندان قوواجاغام. S~~u}|{zyyxIwYvttNssxrhqepooOnnm(lXkjj igufdcba`__!^]]\a[ZZ~YXWUUTRR7QyPONMM"LoKJ6I'HyGFF5EDDCzBA ?>>=8?0ساتيلديقدان سونرا اونون گری آلما حوقوقي وار. قارداشلاريندان بئري اونو گری آلا بئلر؛T=#/اگر آرانيزدا اولان ياداِلّي و يا موسافئر بئري وارلي اولوب، يانينداکي وطنداشين يوخسوللاشسا و اؤزونو او وارلي ياداِلّي، يا دا موسافئر، و يا اونون عايئله‌سئندن بئرئنه قول کئمي ساتسا،<}.سئز اؤزونوزدن سونرا بونلاري اوغوللارينيزا املاک کئمي وصئيّت اده بئلرسئنئز و اونلاري همئشه‌لئک قول کئمي ائشلَده بئلرسئنئز. آنجاق ائسرايئللي هموطنلرئنئز آراسيندا هچ کئم وطنداشينا شئدّتله آغاليق اتمه‌سئن.;-آرانيزدا ياشايان موسافئر‌لردن و اونلارين اؤلکه‌نئزده دوغولموش عايئله عوضولرئندن ده ساتين آلا بئلرسئنئز. بونلار سئزئن مولکئيّه‌تئنئز اولاجاق.F:,قوللارينيز و کنئزلرئنئز اطرافينيزداکي مئلّتلردن اولسون. سئز اونلاردان نؤکر و کنئز ساتين آلا بئلرسئنئز.a9=+او وطنداشينا شئدّتله آغاليق اتمه. تاريندان قورخ.C8*چونکي اونلار منئم مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخارتديغيم قوللاريم‌دير؛ اونلار قول کئمي ساتيلمامالي‌ديرلار.47c)سونرا اوشاقلاري ائله بئرلئکده، عايئله‌سئنئن يانينا گده‌جک کي، آتالارينين مولکونه قاييتسين.86k(او، سنئن يانيندا موزدلو ائشچي، يا دا قوناق کئمي اولاجاق. او، سنه آزادليق ائلئنه‌جک ائشلَيه‌جک،75i'اگر يانينداکي وطنداشين يوخسوللاشيب سنه اؤزونو قول کئمي ساتسا، اونا قولون آغير ائشئني گؤردورمه.S4!&منم تارينيز رب کي، سئزه کَنَعان تورپاغيني ورمک اوچون و تارينيز اولماق اوچون سئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخارتديم.o3Y%اونا منفعتله پول ورمه، منفعتئني گودمک اوچون ده يمک ورمه.21$اوندان سَلَم، و منفعت آلما. تاريندان قورخ و قوي وطنداشين سنئن يانيندا ياشاياسين.1!#اگر يانينداکي وطنداشين يوخسوللاشيب و اؤزونو تأمئن اده بئلمئر، اونا کؤمک اتمه‌لي‌‌سن. او، سنئن يانيندا ياداِلّي، يا دا موسافئر کئمي ياشايا بئلر.>0w"آمّا اونلارين شهرلرئنئن اطراف اوتلاقلاري ساتيلماز، چونکي بونلار لاوئلی‌لرئن همئشه‌لئک مولکودور.W/)!بِلَجه، لاوئلره عاييد اولان گری آلينا بئلر و شهرده اولان ساتديغي اِو، آزادليق ائلئنده اونا قايتاريلار. چونکي لاوئلی‌لرئن اِولري، اونلارين ائسرايئل اؤولادلاري آراسينداکي مولکلردئر.M. لاکئن لاوئلی‌لرئن شهرلرئنده، شهرلرده مالئک اولدوقلاري اِولرئن گری آلينما حوقوقونا همئشه‌لئک مالئکدئرلر.!-=آنجاق کَندده اولان اِولر کي، اونلارين دووارلاري يوخدور، تورپاق ساحه‌لري کئمي ساييلسين؛ اونلارين گری آلينما حوقوقو واردير و آزادليق ائلئنده قايتاريلار.&,Gآمّا اگر ائل باشا چاتماميش او آدام اِوي گری آلا بئلمَسه، قالالي شهرده‌کي اِو، همئشه‌لئک، نسئلدن-نسله اونو آلانين اولاجاق. بو، آزادليق ائلئنده قايتاريلماز.]+5اِلَجه ده، اگر بئر آدام قالالي شهرده اولان ياشاديغي اِوئني ساتسا، اونون گری آلينما حاقّي، ساتديغي گوندن تام بئر ائل اعتئباري وار؛ ساتان آدامين گری آلما حاقّي فَقط بئر ائل اعتئبارلي‌دير. *آمّا اگر اونو گری آلماغا يِته‌رئنجه تاپماييب گوجو چاتماسا، ساتديغي ساحه آزادليق ائلئنه قدر، اونو آلان آدامين الئنده قالسين؛ لاکئن آزادليق ائلئنده قايتاريلمالي‌دير کي، ساتان آدام گئنه اؤز مولکونه مالئک اولسون.)}او زامان ساتيلان واختدان نچه ائللر کچدئيئني حسابلاسين و قئيمتئن قالان مئقداريني ساتديغي آداما قايتاريب، گئنه اؤز مولکونه مالئک اولسون.&(Gاگر گری آلان قوحومو اولماسا، لاکئن سونرالار او تورپاغي گری آلماغا اؤزونون گوجو چاتسا، 'اگر يانينداکي وَطَنداشين يوخسوللاشيب مولکوندن بئر ساحه ساتمالي‌دير، اونون لاپ ياخين قوحومو گلئب، او قوحومونون ساتديغي ساحه‌ني گری آلا بئلر.&بلجه مولکونوزدن ساحه ساتاندا، اونون گری آلينما حاقّيني ساخلامالي‌سينيز.L%اوسته‌لئک تورپاق دا ابدی اولاراق ساتيلماز؛ چونکي تورپاق منئمدئر، سئز ده منئم يانيمدا قرئب و موسافئرسئنئز.r$_سکّئزئنجي ائل توخوم اَکَن واخت، حله ده کؤهنه محصولدان يئيه بئلرسئنئز. دوقّوزونجو ائلئن تزه محصولو يِتئشَنه قدر، کؤهنه‌ني ييئن.#%آلتينجي ائل اوستونوزه اله برکت تؤکه‌جيم کي، تورپاق اوچ ائلّئک محصول وره‌جک."#آمّا اگر دئيه‌سئنئز: «محصول اَکئب-بئچمه‌يَک، يدّئنجی ائلده نه يئيه‌جيئک؟» !;تورپاق دا باريني وره‌جک کي، سئز دويونجا يِيئب اورادا اَمئن-آمانليقدا ياشاياسينيز.F منئم قايدالاريما عمل ادئن، حؤکملرئمي ده ساخلايين کي، اونلارا عمل اتمکله اؤلکه‌ده آرخايين ياشاياسينيز.$Cبئر-بئرئنئزئن حاقيندا حاقسيزليق اتمه‌يئن. تارينيزدان قورخون، چونکي تارينيز رب، منم.yاونون قئيمتئني ائللرئن چوخلوغونا گؤره قالدير، اونون قئيمتئني ائللرئن آزليغينا گؤره اِندئر، چونکي او سنه، محصوللارين مئقداريني ساتير. سن گرک آزادليق ائلئندن نچه ائل کچمه‌سئنه گؤره قئيمتلَندئرئب دوستوندان آلاسان. ساتان آدام دا محصول گؤتوره‌جيي ائللره موناسئب اولاراق ساتسين.saاگر دوستونا زمي ساتيب يا دا آليرسان، اوندا حاقسيزليق اتمه.]5 بو آزادليق ائلئنده هر کس اؤز مولکونه قاييتسين.9 چونکي بو آزادليق ائلي‌دئر؛ سئزئن اوچون موقدّس اولمالي‌دير. زمئنئن محصولونو ييئن.7 اَللئنجي ائل سئزئن اوچون آزادليق ائلي اولسون. او ائل هچ نه اَکمه‌يئن، دوشن توخومدان بئتن محصولو بئچمه‌يئن، اوزوم آغاجلارينيزدان سالخيملاري ييغمايين،B بلجه اَللئنجي ائلي تقدئس ادئن و اؤلکه‌نئن بوتون ساکئنلري اوچون آزادليق اعلان ادئن. بو ائل سئزئن اوچون آزادليق ائلي اولسون؛ هامينيز اؤز مولکونه، اؤز عايئله‌سئنه قاييتسين.lS سونرا يدّئنجی آيين اونونجو گونونده کَره‌ناي چالينسين؛ يعني کفّاره گونونده بوتون اؤلکه‌نئزده اوجا سسله کَره‌ناي چالينسين.I اؤزون اوچون يدّي دئنجلئک ائلي، يعني يدّي دفه يدّي ائل ساي. يدّي دئنجلئک ائلئن مودّتي قيرخ دوقّوز ائل‌دئر.(Kحتّا مال-حيوانينيز و اؤلکه‌ده‌کي اولان حيوانلار دا اونون بوتون محصولوندان يئيه‌جکلر.~wبو دئنجلئک ائلئنده تورپاغين وردئيي هر محصول سئزئن اوچون يمک اولاجاق؛ قولونوز، کنئزئنئز، موزدلو ائشچئنئز، آرانيزدا ياشايان قرئبئنئز، بئچئنئندن دوشن توخومدان بئتن محصولو بئچمه و اؤزونه بوراخيلميش اوزوم آغاجلاريندان، سالخيملاري ييغما. تورپاغين گرک بئر ائل دئنجلئيي اولسون.!=لاکئن يدّئنجی ائل تورپاغين دئنجَلمَک سَبّتي اولسون. بو، ربّئن دئنجلئک سَبّت ائلي‌دئر. بو ائل سن نه زمئني اَک، نه ده اوزوملويونو هَرز بوداقلاردان تمئزله،آلتي ائل زمئني اَک، اوزوملويونون هَرز بوداقلاريني کس و اونون محصولونو ييغ.hK"ائسرايئل اؤولادلارينا دانيشيب اونلارا دِه: «سئزه وره‌جَيئم تورپاغا داخئل اولاندا، اؤلکه رب اوچون سَبّتي ساخلامالي‌دير.S #سونرا رب سئنا داغيندا موسايا دانيشيب ددي:1]موسا ائسرايئل اؤولادلارينا بونو ددی. لعنت اده‌ني دوشَرگه‌دن قيراغا چيخارديب، داشا باسديلار. ائسرايئل اؤولادلاري، ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي، بونا عمل اتدئلر. @~~~_~}}||==r<_::v9U88V77&6Y5543311)07//-,,D+*)(&%$#"!! u%j&_c J ^ ~J(@G; (گِرشونلولارين بوتون خئدمتي، ائستر يوک داشيماق، ائستر آيري ائش گؤرمک، گرک هارونلا اوغوللارينين امري ائله گؤرولسون. گِرشونلولارين بوتون يوکلرئني سن گرک اونلارا تعيئن اده‌سن.:-(حيطئن پرده‌لرئني، خيمه و قوربانگاهين اطرافينداکي حيطئن دروازاسينين آراکَسمه‌سي ائله ائپلرئني، و اونلارين عئبادت اوچون ائشله‌نَن بوتون اشيالاريني داشيسينلار؛ بو شيلرله گؤروله‌جک بوتون ائشلري گِرشونلولار گؤرسونلر.97(خيمه‌نئن پرده‌لرئني، حوضور چاديري ائله اونون اؤرتويونو، اوستونده‌کي سو ائتي دَرئسئندن اولان اؤرتويو، حوضور چاديرينين گئرئشئنده اولان آراکَسمه‌ني، 8(ائش گؤرمَک و يوک داشيماق خوصوصوندا گِرشون نسئل‌لرئنئن وظئفه‌سي بودور: 7(اونلاردان اوتوز ياشيندان اَلّي ياشينا قدر اولانلاري سئياهييا آل؛ بوتون اونلاري کي، حوضور چادرينا خئدمت اوچون گئرئب، اونون ائشلرئني گؤرورلر.6("گِرشونلولاري دا منصوب اولدوقلاري آتالارينين اِو اَهلئنه گؤره سئياهييا آل.J5(سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:14](لاکئن قوحاتلي‌لار بئر آن بِله، ائچَري گئرئب، موقدّس اشيالارا باخماياجاقلار، يوخسا اؤلرلر."f3G(آنجاق بونو اونا گؤره ات کي، لاپ موقدّس شيلره ياخينلاشديقلاري دئري قاليب اؤلمه‌سئنلر؛ هارونلا اوغوللاري ائچَري گئرئب، اونلارين هَره‌سئني اؤز ائشئنئن اوستونه و اؤز يوکونون باشينا قويسونلار.'2I("قويمايين کي، لاوئلی‌لر آراسيندان قوحاتلي‌لارين عايئله‌لرئنئن قبئله‌سي يوخ اولسون.Q1(رب موسا و هارونلا دا‌نيشيب اونلارا ددي:q0](کاهئن هارون اوغلو اِلعازارين ائشي چيراق اوچون ياغا، عطئرلي بوخورا، دائمي تاخيل تقدئمي و مسح ياغينا نظارت اتمکدئر. او بوتون خيمه و ائچئنده اولان هر شيه، موقدّس مکانلا آوادانليغينا نظارت اده‌جکدئر."h/K(دوشَرگه يولا دوشَنده، هارونلا اوغوللاري موقدّس اشيالاري و موقدّس مکانين بوتون آوادانليغينين اؤرتمه‌يئني قورتاراندان سونرا، قوحاتلي‌لار اونو داشيماغا گلسئنلر. بلجه موقدّس شيلره توخونماييب اؤلمَزلر. حوضور چاديريندا اولان بو شيلري گرک قوحاتلي‌لار داشيسينلار.?.y(عئبادت زاماني ائشله‌دئلَن بوتون اشيالاريني دا اونونلا قويسونلار: خَکَندازلاريني، چَنگل‌لري، کورَکلري، لَيَنچه‌لري، قوربانگاهين بوتون آوادانليغيني. سونرا بونلارين اوستونو سو ائتي دَرئسئندن بئر اؤرتوکله اؤرتوب، دئرَ‌کلرئني تاخسينلار.-( سونرا قوربانگاهدان ياغ و کولو تمئزله‌يئب، اوستونه ارغواني کتان چکسئنلر.,5( موقدّس مکاندا عئبادت زاماني ائشله‌دئلَن بوتون اشيالاري گؤتوروب لاجورد کتانلا ساريسينلار و سو ائتي دَرئسئندن بئر اؤرتوکله اؤرتوب، خَره‌يه قويسونلار.]+5( قيزيل قوربانگاهين اوستونه لاجورد کتان سَرئب، اونو سو ائتي دَرئسئندن بئر اؤرتوکله اؤرتسونلر و دئرَکلرئني تاخسينلار.>*w( چيراقداني و اونون بوتون آوادانليغيني سو ائتي دَرئسئندن بئر اؤرتوکله ساري‌ييب، خَره‌يه قويسونلار.)/( لاجورد کتان گؤتوروب، ائشيق ورن چيراقداني، چيراقلاريني، پئلته ماشالاريني، سئنئلرئني و چيراقدان خئدمتئنه ائشله‌دئلَن بوتون ياغ قابلاريني اؤرتسونلر.Z(/(اونلارين اوستونه قيرميزي بئر کتان سَرئب، سو ائتي دَرئسئندن بئر اؤرتوک چکسئنلر و اونون دئرَکلرئني يرئنه قويسونلار.Z'/(تقدئس چؤره‌يئن مئزي اوستونه لاجورد کتان سَرئب، کتانين اوستونه نئمچه‌لري، قابلاري، لَيَنلري و مايع تقدئمي تؤکمَک اوچون پئياله‌لري قوياجاقلار. دائمي چؤرک اونون اوستونده قالمالي‌دير.d&C(اونون اوستونه سو ائتي دَرئسئندن اؤرتوک چکئب، اوستونه بوسبوتون لاجورد کتان سَرسئنلر و اونون دئرَکلرئني يرئنه قويسونلار.j%O(دوشَرگه يولا دوشَنده هارونلا اوغوللاري ائچَري گئرسئنلر، آراکَسمه پرده‌سئني اِندئرئب، اونونلا شهادت سانديغيني اؤرتسونلر.$(قوحاتلي‌لارين حوضور چاديريندا لاپ موقدّس اشيالار حاقّيندا خئدمتي بودور:9#m(حوضور چاديريندا خئدمت اتمه‌يه گلن اوتوز ياشيندان اَلّي ياشينا قدر کئشئلرئن هاميسيني حسابلايين.6"g("لاوئلی‌لر آراسيندان قوحات اؤولادلارينا منصوب آتالارينين اِو اَهلي و نسئل‌لري سئياهييا آلين.U! '(سونرا رب موسا هارونلا دانيشيب اونلارا ددي:A }(3سونرا موسا ربّئن امرئنه گؤره، فئدئيه حاقّيني هارونا و اونون اوغوللارينا وردي؛ نجه کي، رب امراتمئشدي.,S(2ائسرايئل اؤولادلارينين ائلک اوغلانلاريندان موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره ۱۳۶۵ شِکِل آلدي.7i(1بلجه موسا او آداملاردان کي، ساييلاري لاوئلی‌لرئن ساييلاريندان علاوه ائدي، فئدئيه حاقيني آلدي.-(0لاوئلی‌لرئن ساييسيني آشانلارين فئدئيه حاقّيني هارونا و اونون اوغوللارينا ور."U%(/هر آدام اوچون بش شِکِل گؤتور؛ اونلاري موقدّس مکانين شِکِلئنه موطابئق گؤتورمه‌لي‌سن (هر شِکِل ائيئرمي گِرادير.)V'(.ائسرايئللی‌لرئن ائلک اوغلانلاريندان اولوب لاوئلی‌لرئن ساييسيني آشان ۲۷۳ نفرئن فئدئيه‌سئني آلماق مقصدي ائله،'I(-"لاوئلی‌لري ائسرايئل اؤولادلارينين ائلک دوغولانلارينين عوضئنه و لاوئلی‌لرئن حيوانلاريني اونلارين حيوانلاري عوضئنه آيير. لاوئلی‌لر منئم اولاجاق؛ رب منم."J(,سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:U%(+آدلاري قيد ادئلَن، بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا ائلک دوغولان کئشي جئنسئندن ساييلانلارين جَمي ۲۲۲۷۳ نفر ائدي.D(*بلجه موسا ربّئن اونا امر اتدئيي کئمي ادئب، ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا بوتون ائلک دوغولانلاري سايدي.D()ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون ائلک اوغلانلارينين عوضئنه، لاوئلی‌لري و ائسرايئللی‌لرئن ائلک دوغولان حيوانلارينين عوضئنه لاوئلی‌لرئن حيوانلاريني منئم اوچون آيير. رب منم."((رب سونرا موسايا ددي: "بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا کئشي جئنسئندن ائلک دوغولان بوتون ائسرايئل اؤولادلاريني ساي و اونلارين آدلاريني سئياهييا آل. ('ربّئن امري ائله موسا و هارونون لاوي عايئله‌لرئندن سايديقلاري بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا کئشي جئنسئندن اولانلارين جَمي ۲۲۰۰۰ نفر ائدي.gI(&موسا و هارونلا اوغوللاري خيمه‌نئن شرق طرفئنده، گون دوغان طرفده حوضور چاديرينين قاباغيندا دوشَرگه سالمالي‌ديرلار. اونلار ائسرايئل اؤولادلاري اوچون موقدّس مَکا‌‌ندا اؤز وظئفه‌لرئني يرئنه يتئرمه‌لئدئرلر. لاکئن اورايا ياخينلاشان عادي آدام اؤلدورولمه‌لئدئر.S!(%خيمه‌نئن اطرافينداکي حيطئن سوتونلاري ائله آلتليقلاري، ميخلاري و ائپلري مِراري اوغوللارينين بوينونا قويولدو.S!($خيمه‌نئن چَرچئوه‌لري، دئرَکلري، سوتونلاري، آلتليقلاري، بوتون آوادانليغي و بونلارا مربوط اولان بوتون خئدمت، (#مِراري نسئللرئنه منصوب آتالارينين اِو اَهلئنئن رهبري اَبئخايِل اوغلو صوري‌اِل‌دئر. اونلار خيمه‌نئن شئمال طرفئنده دوشَرگه سالمالي ائدئلر.!=("بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا اولان بوتون کئشي جئنسئندن اولانلار ۶۲۰۰ نفر ائدئلر. (!مَخلي و موشي نسئل‌لري مِراري نسلئندن ائدي. مِراري نسئل‌لري بونلار ائدي.| s( لاوئلي رهبرلرئنئن رهبري، کاهئن هارونون اوغلو اِلعازار ائدي. او، موقدّس مکانين وظئفه‌لرئنه مسعول اولانلارا نظارتچي تعيئن ادئلمئشدي.7 i(اونلار سانديغا، مئزه، چيراقدانا، قوربانگاهلارا، موقدّس مکاندا عئبادت اوچون ائشلَنَن بوتون اشيالارا، آراکَسمه پرده‌سئنه و بونلارا مربوط اولان خئدمته مسعول ائدئلر.% E(قوحات نسئللرئنه منصوب آتالارينين اِو اَهلئنئن رهبري اوزّي‌يِل اوغلو اِلئصافان ائدي.{ q(قوحات نسئل‌لري خيمه‌نئن جنوب طرفئنده دوشَرگه سالمالي ائدئلر.n W(بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا اولان بوتون کئشي جئنسئندن اونلار ۸۶۰۰ نفر ائدئلر. اونلار موقدّس مکانين ائشلرئنه مسعول ائدئلر.8k(عَمرام، ائزحار، خِبرون و اوزّي‌يِل نسئل‌لري قوحات نسلئندن ائدي. قوحات عايئله‌لري بونلار ائدي.+(حيطئن پرده‌لرئنه، خيمه ‌ائله قوربانگاهين اطرافينداکي حيطئن دروازاسينين آراکَسمه‌سئنه، ائپلرئنه و بونلارا مربوط اولان بوتون خئدمته مسعول ائدئلر.`;(حوضور چاديريندا گِرشون اؤولادلاري خيمه‌يه، چاديرا و اونون اؤرتويونه، حوضور چاديرينين گئرئشئنده اولان آراکَسمه‌يه، ;(گِرشونلولارا منصوب اولان آتالارينين اِو اَهلئنئن رهبري لايِل اوغلو اِلياساف ائدي.(گِرشون عايئله‌لري قرب طرفئنده خيمه‌نئن آرخاسيندا دوشَرگه سالمالي ائدئلر.%E(بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا اولان بوتون کئشي جئنسئندن ساييلانلار ۷۵۰۰ نفر ائدئلر. (لئبني و شئمعي نسئل‌لري گِرشون نسلئندندئر. گِرشون طايفالاري بونلار ائدي.I (مِراري اوغولاري عايئله‌لرئنه گؤره: مَخلي و موشي. آتالارينين اِو اَهلئنه گؤره لاوي عايئله‌لري بونلاردير. (قوحات اوغولاري عايئله‌لرئنه گؤره: عَمرام، ائزحار، خِبرون و اوزّي‌يِل.5(گِرشون اوغوللارينين آدلاري اونلارين عايئله‌لرئنه گؤره بونلاردير: لئبني و شئمعي.v~g(لاوي اوغوللارينين آدلاري بونلاردير: گِرشون، قوحات و مِراري.}(موسا دا ربّئن سؤزونه گؤره امر ادئلدئيي کئمي اونلاري سئياهييا آلدي.|5("لاوئلی‌لري آتالارينين اِو اَهئلنه و عايئله‌لرئنه گؤره سئياهييا آل. بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا اولان بوتون کئشي جئنسئندن اولانلاري سئياهييا آل.»\{3(رب سئنا صحراسيندا موسا ائله دا‌نشيب اونا ددي:z( چونکي بوتون ائلک اوغلانلار منئمدئرلر. مئصئر تورپاغيندا بوتون ائلک اوغلانلاري محو اتدئيئم گون، ائسرايئلده ائستر ائنسان، ائستر حيوان، بوتون ائلک اوغلانلاري اؤزوم اوچون آييرديم. اونلار منئم اولاجاقلار. رب منم."y( "باخ، ائسرايئل آروادينين دوغدوغو ائلک اوغلان اوشاغينين عوضئنه، ائسرايئللی‌لر آراسيندان لاوئلی‌لري سچمئشم. بونا گؤره ده لاوئلی‌لر منئمدئرلر.Hx ( رب گئنه موسا ائله دانيشيب اونا ددي:owY( هارونلا اوغوللاريني تعيئن ات کي، کاهئنلئک وظئفه‌لرئني يرئنه يتئرسئنلر؛ آمّا موقدّس مکانا ياخينلاشان عادي آدام اؤلدورولسون."v( بلجه سن لاوئلی‌لري هارونلا اوغوللارينين ائختئيارينا ورمه‌لي‌سن؛ اونلار ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندان کامئل اونون خئدمتئنه ورئلئبدئر.nuW(حوضور چاديرينين بوتون آوادانليغينا باخسينلار و خيمه‌يه خئدمت ادئب، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون وظئفه‌لرئني يرئنه يتئرسئنلر.ftG(قوي حوضور چاديرينين قاباغيندا هارون و بوتون جاماعات اوچون اؤز وظئفه‌لرئني يرئنه يتئرسئنلر و خيمه‌نئن خئدمتئني اتسئنلر.s5("لاوي قبئله‌سئني گتئر و کاهئن هارونون قاباغيندا داياندير کي، اونا خئدمت اتسئنلر.Jr(سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:eqE(لاکئن ناداب ائله اَبئهو سئنا صحراسيندا ربّئن حوضوروندا حارام اود تقدئم اِدَرکَن اؤلدولر. اونلارين اؤولادلاري يوخ ائدي. بونا گؤره اِلعازارلا ائتامار آتالاري هارونون يانيندا کاهئنلئک اتدئلر.Fp(هارونون کاهئنلئک وظئفه‌سئنه کچئرتدئيي اوغوللارينين آدلاري بونلاردير کي، مسح اولونموش کاهئنلر ائدئلر.&oG(هارونون اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: ائلک دوغولان ناداب، اَبئهو، اِلعازار و ائتامار.$n E(رب سئنا داغيندا موسا ائله دانيشديغي زامان، هارونلا موسانين نسئل تارئخچه‌سي بله‌دئر.Qm("ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن موسايا امر اتدئيي هر شيي يرئنه يتئردئلر. بايراقلارينين آلتيندا بله دوشَرگه سالديلار و هر کس اؤز عايئله‌سي ائله آتاسينين اِو اَهلئنه گؤره بله يولا دوشدو.Ul%(!آنجاق ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي، لاوئلی‌لر او بئري ائسرايئل اؤولادلاري ائله بئرلئکده سئياهييا آلينماديلار.k-( ائسرايئل اؤولادلاريندان آتالارينين اِو اَهلئنه گؤره سئياهييا آلينانلار بونلاردير. اوردوگاهلاردان بؤلوکلرئنه گؤره جَمي ۶۰۳۵۵۰ نفر سئياهييا آليندي.Mj(دان اوردوگاهيندان جَمي ۱۵۷۶۰۰ نفر سئياهييا آليندي. اؤز بايراقلارينين آلتيندا لاپ آخيري اونلار کؤچه‌جکلر.»[i1(اونون اوردوسوندان ۵۳۴۰۰ نفر سئياهييا آليندي.-hU(سونرا نَفتالي قبئله‌سي دوشَرگه سالاجاق. نَفتالی‌لرئن رهبري عِينان اوغلو اَخئرَع اولسون.[g1(اونون اوردوسوندان ۴۱۵۰۰ نفر سئياهييا آليندي.Jf(اونون يانيندا دوشَرگه سالانلار آشِر قبئله‌سي اولاجاق. آشِرلی‌لرئن رهبري عوکران اوغلو پَگعي‌اِل اولسون.We)(دان اوردوسوندان ۶۲۷۰۰ نفر سئياهييا آليندي.d(شئمال طرفئنده دان اوردوگاهينا عاييد بؤلوکلر اؤز بايراغينين آلتيندا دوشَرگه سالاجاقلار. دانلي‌لارين رهبري عَمّئشَدّاي اوغلو اَخئعَزَر اولسون.Ac}(اِفرايئم اوردوگاهيندان فوجلارينا گؤره ساييلانلارين جَمي ۱۰۸۱۰۰ نفر ائدي. اوچونجو اونلار کؤچه‌جکلر.[b1(اونون اوردوسوندان ۳۵۴۰۰ نفر سئياهييا آليندي.7ai(سونرا بِنيامئن قبئله‌سي دوشَرگه سالاجاق. بِنيامئنلی‌لرئن رهبري گئدعوني اوغلو اَبئدان اولسون.[`1(اونون اوردوسوندان ۳۲۲۰۰ نفر سئياهييا آليندي.=_u(اونون يانيندا مِنَسّه قبئله‌سي اولاجاق. مِنَسّه‌لی‌لرئن رهبري پِدَهصور اوغلو گَملي‌اِل اولسون.a^=(اِفرايئم اوردوسوندان ۴۰۵۰۰ نفر سئياهييا آليندي.]+(قرب طرفئنده اِفرايئم اوردوگاهينا عاييد بؤلوکلر اؤز بايراغينين آلتيندا دوشَرگه سالاجاقلار. اِفرايئملی‌لرئن رهبري عَمّئهود اوغلو اِلئشاماع اولسون.3\a(سونرا حوضور چاديري يولا دوشسون و لاوئلی‌لرئن دوشَرگه‌سي، دوشَرگه‌لرئن اورتاسيندا اولسون. هَره نجه دوشَرگه ساليب، همئن نئظاملا، اؤز بايراغي آلتيندا يولا دوشسون.?[y(رِعوبئن اوردوگاهيندان فوجلارينا گؤره ساييلانلارين جَمي ۱۵۱۴۵۰ نفر ائدي. ائکئنجي اونلار کؤچه‌جکلر.[Z1(اونون اوردوسوندان ۴۵۶۵۰ نفر سئياهييا آليندي.'YI(سونرا جاد قبئله‌سي دوشَرگه سالاجاق. جادلي‌لارين رهبري دِعواِل اوغلو اِلياساف اولسون.[X1( اونون اوردوسوندان ۵۹۳۰۰ نفر سئياهييا آليندي.XW+( اونون يانيندا دوشَرگه سالانلار شَمعون قبئله‌سي اولاجاق. شَمعونلولارين رهبري صورئشَدّاي اوغلو شِلومئيِل اولسون._V9( رِعوبئن اوردوسوندان ۴۶۵۰۰ نفر سئياهييا آليندي.U%( جنوب طرفئنده رِعوبئن اوردوگاهينا عاييد بؤلوکلر اؤز بايراغينين آلتيندا دوشَرگه سالاجاقلار. رِعوبئنلی‌لرئن رهبري شِدِه‌اور اوغلو اِلئصور اولسون.;Tq( يهودا اوردوگاهيندان بؤلوکلرئنه گؤره بوتون ساييلانلار ۱۸۶۴۰۰ نفر ائدي. اونلار بئرئنجي کؤچه‌جکلر.[S1(اونون اوردوسوندان ۵۷۴۰۰ نفر سئياهييا آليندي.9Rm(سونرا زِبولون قبئله‌سي دوشَرگه سالاجاق. زِبولون اؤولادلارينين رهبري خِلون اوغلو اِلئآب اولسون.[Q1(اونون اوردوسوندان ۵۴۴۰۰ نفر سئياهييا آليندي.XP+(اونون يانيندا دوشَرگه سالانلار يئسّاکار قبئله‌سي اولاجاق. يئسّاکارلي‌لارين رهبري صوغَر اوغلو نِته‌نِل اولسون.YO-(يهودا اوردوسوندا ۷۴۶۰۰ نفر سئياهييا آليندي.%NE(شرق طرفئنده، گون دوغان طرف يهودا اوردوگاهينا عاييد بؤلوکلر اؤز بايراغينين آلتيندا دوشَرگه سالسينلار. يهودالي‌لارين رهبري عَمّئناداب اوغلو نَخشون اولسون.M7(«ائسرايئل اؤولادلاري حوضور چاديريني اَحاطه ادئب، بئر آز کناردا، هر بئري اؤز بايراغينين آلتيندا آتالارينين اِو اَهلئنئن نئشاني ائله دوشَرگه سالسينلار.ML (رب موسا و هارونلا دانيشيب اونلارا ددي: K (6ائسرايئل اؤولادلاري بوتون بونلاري ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي اتدئلر."J A(5لاوئلی‌لر ده شهادت خيمه‌سي اطرافيندا دوشَرگه سالسينلار کي، ائسرايئل جاماعاتي ربّئن قضبئنه دوچار اولماسين. لاوئلی‌لر شهادت خيمه‌سئنه مسعول اولسونلار.»kI S(4ائسرايئل اؤولادلاريندان هر کس چاديريني اؤز بؤلوکونده قورسون. هر کس اؤز دوشَرگه‌سئنده اؤز بؤلوکونون بايراغي آلتيندا اولسون.;H s(3خيمه داشيناجاغي زامان، لاوئلی‌لر اونو ييغسينلار. خيمه بئر يره قويولاجاغي زامان، گئنه لاوئلی‌لر اونو قورسونلار. اونلاردان باشقا خيمه‌يه ياخينلاشان هر کس اؤلدورولسون.PG (2آمّا شهادت خيمه‌سي ائله اونون بوتون آوادانليغينين مسعولئيّتئني، هم ده خيمه‌يه عاييد اولان هر شيئن مسعولئيّتئني اونلارين اوستونه قوي. خيمه‌ني و اونون بوتون آوادانليغيني اونلار داشيسينلار، خيمه‌يه باخسينلار، اونون اطرافيندا دا دوشَرگه سالسينلار.DF (1«آنجاق لاوي قبئله‌سئني سئياهييا آلما، ساييلاريني دا او بئري ائسرايئل اؤولادلارينين سئياهيسينا قاتما.OE (0چونکي رب موسا ائله دانيشيب اونا دمئشدي:D ;(/لاکئن اونلارين آراسيندا لاوئلی‌لر آتالارينين قبئله‌سئنه گؤره سئياهييا آلينمادي.XC -(.سئياهييا آلينانلارئن جَمي ۶۰۳۵۵۰ کئشي ائدي.B 1(-بلجه ائسرايئل اؤولادلاريندان ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان کئشئلرئن هاميسي، منصوب اولدوقلاري عايئله‌يه گؤره سئياهييا آلينديلار.mA W(,بونلار موسا، هارون و ائسرايئلئن اون ائکي رهبري طرفئندن سئياهييا آلينديلار؛ هر بئري منصوب اولدوقلاري عايئله‌ني تمثئل ادئردي.a@ ?(+نَفتالي قبئله‌سئندن ساييلانلار ۵۳۴۰۰ کئشي ائدي.? +(*نَفتالي اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.[> 3()آشِر قبئله‌سئندن ساييلانلار ۴۱۵۰۰ کئشي ائدي.= ((آشِر اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.Y< /('دان قبئله‌سئندن ساييلانلار ۶۲۷۰۰ کئشي ائدي.; (&دان اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.c: C(%بِنيامئن قبئله‌سئندن ساييلانلار ۳۵۴۰۰ کئشي ائدي.9 /($بِنيامئن اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.a8 ?(#مِنَسّه قبئله‌سئندن ساييلانلار ۳۲۲۰۰ کئشي ائدي.7 +("مِنَسّه اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.c6 C(!اِفرايئم قبئله‌سئندن ساييلانلار ۴۰۵۰۰ کئشي ائدي.L5 ( يوسئف اؤولادلاريندان، يعني اِفرايئم اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.a4 ?(زِبولون قبئله‌سئندن ساييلانلار ۵۷۴۰۰ کئشي ائدي.3 +(زِبولون اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.c2 C(يئسّاکار قبئله‌سئندن ساييلانلار ۵۴۴۰۰ کئشي ائدي.1 /(يئسّاکار اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.]0 7(يهودا قبئله‌سئندن ساييلانلار ۷۴۶۰۰ کئشي ائدي./ #(يهودا اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي.Y. /(جاد قبئله‌سئندن ساييلانلار ۴۵۶۵۰ کئشي ائدي.- (جاد اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا قيد ادئلدي._, ;(شَمعون قبئله‌سئندن ساييلانلار ۵۹۳۰۰ کئشي ائدي.8+ m(شَمعون اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره ساييليب، آدلار سئياهيسينا آيري-آيري قيد ادئلدي.a* ?(رِعوبئن قبئله‌سئندن ساييلانلار ۴۶۵۰۰ کئشي ائدي.V) )(ائسرايئلئن ائلک اوغلو رِعوبئنئن اؤولادلاريندان، ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولان هر کئشي، منصوب اولدوغو نسئل و عايئله‌يه گؤره آدلار سئياهيسينا آيري-آيري قيد ادئلدي.( '(نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي. بلجه موسا اونلاري سئنا صحراسيندا سئياهييا آلدي.Z' 1(ائکئنجي آيين بئرئنجي گونونده بوتون جاماعاتي ييغديلار؛ عايئله‌لرئنه و آتالارينين اِو اهلئنه گؤره آدلارينين سئياهيسي ائله ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا اولانلار آيري- آيري يازيلديلار،s& c(بلجه موسا و هارون آدلاري بئلدئرئلَن بو آداملاري گتئرتدئلر.W% +(بونلار جاماعاتدان تعيئن ادئلمئش آداملار، اؤز آتا-بابالارينين قبئله رهبرلري و ائسرايئلئن طايفا باشچيلاري ائدئلر.D$ (نَفتالئدن: عِينان اوغلو اَخئرَع."B# (جاددان: دِعواِل اوغلو اِلياساف؛C" ( آشِردن: اوکران اوغلو پَگعي‌اِل؛L! ( داندان: عَمّئشَدّاي اوغلو اَخئعَزَر؛H   ( بِنيامئندن: گئدعوني اوغلو اَبئدان؛> y( يوسئف اؤولادلاريندان: اِفرايئمدن: عَمّئهود اوغلو اِلئشاماع مِنَسّه‌دن: پِدَهصور اوغلو گَملي‌اِل؛B ( زِبولوندان: خِلون اوغلو اِلئآب؛ j~~f}|{pzyyxwPvvutts:rqqponn>c==Y<<;:98_87661564k322f00i//.-,b++m+*)''&&%% #p# "{"*!" m x'~Wbc j  ITQXujX (Mباريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر-ائلّئک بش اِرکَک قوزو. عوکران اوغلو پَگعي‌اِلئن گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.NW(Lگوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛V(Kيانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`U;(Jبوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛T(Iاونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛S)(Hاون بئرئنجي گون آشِرلی‌لرئن رهبري عوکران اوغلو پَگعي‌اِل تقدئملرئني گتئردي.R!(Gباريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. عَمّئشَدّاي اوغلو اَخي‌يِزِرئن گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.NQ(Fگوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛P(Eيانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`O;(Dبوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛N(Cاونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛M3(Bاونونجو گون دانلي‌لارين رهبري عَمّئشَدّاي اوغلو اَخي‌يِزِر تقدئملرئني گتئردي.L(Aباريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. گئدعوني اوغلو اَبئدانين گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.NK(@گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛J(?يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`I;(>بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛H(=اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛G1(<دوقّوزونجو گون بِنيامئنلی‌لرئن رهبري گئدعوني اوغلو اَبئدان تقدئملرئني گتئردي. F(;باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. پِدَهصور اوغلو گَملي‌اِلئن گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.NE(:گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛D(9يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`C;(8بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛B(7اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛!A=(6سکّئزئنجي گون مِنَسّه‌لی‌لرئن رهبري پِدَهصور اوغلو گَملي‌اِل تقدئملرئني گتئردي. @(5باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. عَمّئهود اوغلو اِلئشاماعين گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N?(4گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛>(3يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`=;(2بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛<#(1اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلاا دولو ائدي؛;1(0يدّئنجی گون اِفرايئملی‌لرئن رهبري عَمّئهود اوغلو اِلئشاماع تقدئملرئني گتئردي.:(/باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. دِعواِل اوغلو اِلياصافين گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N9(.گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛8(-يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`7;(,بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛6(+اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛5(*آلتينجي گون جادلي‌لارين رهبري دِعواِل اوغلو اِلياصاف تقدئملرئني گتئردي.4()باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. صورئشَدّاي اوغلو شِلومئيِلئن گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N3((گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛2('يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`1;(&بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛0(%اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛//($بِشئنجي گون شَمعونلولارين رهبري صورئشَدّاي اوغلو شِلومئيِل تقدئملرئني گتئردي..(#باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. شِدِعور اوغلو اِلئصورون گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N-("گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛,(!يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`+;( بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛*'(اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونونلا دولو ائدي؛)/(دؤردونجو گون رِعوبئنلی‌لرئن رهبري شِدِه‌اور اوغلو اِلئصور تقدئملرئني گتئردي.~(w(باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. خِلون اوغلو اِلئآبين گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N'(گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛&(يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`%;(بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛$(اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي. #(اوچونجو گون زِبولونلولارين رهبري خِلون اوغلو اِلئآب تقدئملرئني گتئردي."(باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. صوعار اوغلو نِته‌نِلئن گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N!(گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛ (يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`;(بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛(اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني؛ يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛(ائکئنجي گون يئسّاکار رهبري صوعار اوغلو نِته‌نِل تقدئملرئني گتئردي. (باريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. عَمّئناداب اوغلو نَخشونون گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N(گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛ (يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک اِرکَک قوزو؛`;(بوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛'( اونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونونلا دولو ائدي؛( بئرئنجي گون تقدئمي گتئرن يهودا قبئله‌سئندن عَمّئناداب اوغلو نَخشون اولدو.1( سونرا رب موسايا ددي: "قوربانگاهين تقدئسي اوچون هر گون بئر رهبر تقدئمئني گتئرسئن."L( قوربانگاه مسح ادئلَنده، رهبرلر اونون تقدئسي اوچون تقدئملرئني گتئرئب، قوربانگاهين قاباغيندا تقدئم اتدئلر.G ( لاکئن قوحاتلي‌لارا بئر شي ورمه‌دي، چونکي اونلارين وظئفه‌سي موقدّس اشيالاري چئيئنلرئنده داشيماق ائدي.wi(مِرارئلی‌لره ده وظئفه‌لرئنه گؤره دؤرد آرابا و سکّئز اؤکوز وردی. اونلارين هاميسي کاهئن هارون اوغلو ائتامارين نظارتي آلتيندا ائدي.xk(گِرشونلولارا وظئفه‌لرئنه گؤره ائکي آرابا و دؤرد اؤکوز وردی،kQ(موسا عارابالاري و اؤکوزلري گؤتوروب، لاوئلی‌لره وردی.q]("اونلاري بو آداملاردان گؤتور کي، حوضور چاديرينداکي خئدمتده ائشله‌نئلسئن. اونلاري لاوئلی‌لره، هر بئرئنئن وظئفه‌سئنه گؤره ور."M(او واخت رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:A}(ربّه تقدئم اولاراق اوستو اؤرتولو آلتي آرابا و اون ائکي اؤکوز گتئردئلر؛ هر ائکي رهبر اوچون بئر آرابا و هر رهبر اوچون بئر اؤکوز. بو تقدئملري خيمه‌نئن قاباغيندا تقدئم اتدئلر.5 e(سونرا ائسرايئل رهبرلري کي، آتالارينين اِو اَهلي ائدئلر، تقدئم گتئردئلر. (اونلار قبئله‌لرئن رهبرلري ائدئلر، همئن آداملار کي، سئياهييا آلينان خالقا نظارت ادئردئلر.)o  [(موسا خيمه‌ني قوروب قورتاراندا، اونو و بوتون آوادانليغيني مسح و تقدئس اتدي. قوربانگاه و بوتون آوادانليغيني دا مسح و تقدئس اتدي.1 ](بلجه کاهئنلر منئم آديملا ائسرايئل اؤولادلارينا برکت ورسئنلر، من ده اونلارا برکت وره‌جيم.»""b ?(رب اوزونو سئزه طرف چِوئرسئن، سئزه باريش ورسئن.‎»l S(رب اؤز نورلو اوزونو سئزه ساچسين. سئزه عئنايت گؤرسدسئن؛F(«رب سئزه برکت ورئب، سئزي قوروسون؛=u("هارون و اوغوللاري ائله دانيشيب اونلارا دِه: ائسرايئل اؤولادلارينا بله برکت ورئن. اونلارا بله ديئن:,U(سونرا رب موسايا ددي:vg(اؤزونو وقف اتدئيئنه گؤره ربّه تقدئمئني و بونا علاوه اولاراق وره بئله‌جَيي آيري شيلري نذر ادن نذئره‌يه مربوط اولان قانون بودور. نذئره‌لئک قانونا گؤره نذئره نه نذر اتمئشسه، اونو ائجرا اتمه‌لي‌دئر.»""W)(سونرا يِللَتمه تقدئمي کئمي اونلاري ربّئن حوضوروندا يِللَتسئن. اونلار يِلله‌دئلَن دؤش اَتي و قالديريلان بودلا بئرلئکده موقدّسدئر، کاهئنه مخصوصدور. اوندان سونرا نذئره شراب ائچه بئلر.9m(نذئره اولان، وقف اتدئيي ساچيني قيرخديقدان سونرا، کاهئن قوچون پئشمئش بئر قولونو، سبددن گؤتوردويو ماياسيز بئر فطئر و ماياسيز بئر کولچه ائله نذئره‌نئن اَللرئنه قويسون. (سونرا نذئره اولان، حوضور چاديرينين گئرئشئنده، اؤز وقف اتدئيي ساچيني قيرخسين، سونرا ساچيني گؤتوروب باريش قوربانينين آلتينداکي اودا قويسون.xk(ماياسيز فطئر سبدي ائله بئر قوچو دا ربّه باريش قورباني کئمي تقدئم اتسئن؛ کاهئن اونون تاخيل تقدئمي ائله مايع تقدئمئني ده تقدئم اتسئن.9m(کاهئن ربّئن حوضوروندا اونلاري تقدئم اتسئن و اونون گوناه قوربانيني و يانديرما قوربانيني گتئرسئن.(بئر سبد ماياسيز چؤرک، نارين اوندان ياغلا قاتيلميش ماياسيز فطئرلردن و اوستونه ياغ سورتولموش ماياسيز کولچه‌لردن تاخيل تقدئملري و مايع تقدئملري.a~=(اورادا ربّه بو قوربانلاري تقدئم اتسئن: يانديرما قورباني اولاراق بئر-ائلّئک عيبسئز بئر اِرکَک قوزو، گوناه قورباني اولان بئر-ائلّئک عيبسئز بئر دئشي قوزو، باريش قورباني اولان عيبسئز بئر قوچ،X}+( نذئره‌يه عاييد اولان قانون بودور: اؤزونو وقف اتدئيي مودّت قورتاراندا، قورباني حوضور چاديرينين گئرئشئنه گتئرسئن.&|G( نذئره کئمي گونلرئني ربّه وقف اتسئن و تقصئر قورباني اولاراق بئر-ائلّئک اِرکَک قوزو گتئرسئن. آمّا اَوّلکي گونلر ساييلماياجاق، چونکي نذئرئلئيي نجئسلَنمئشدئر.{1( کاهئن بئرئني گوناه قورباني و او بئرئني يانديرما قورباني تقدئم اتسئن کي، مِيئت اوچون باتديغي گوناهي کفّاره اولسون. همئن گون تزه‌دن باشيني تقدئس اتسئن.-zU( سکّئزئنجي گون حوضور چاديرينين گئرئشئنده کاهئنه ائکي قومري قوشو و يا ائکي گؤيرچئن گتئرسئن.!y=( آمّا اگر يانيندا بئر آدام بئردن-بئره قَفلَتَن اؤلسه و نذئرئنئن ساچيني نجئس اِتسه، اوندا تمئز اولدوغو گون باشيني قيرخديرسين؛ اونو يدّئنجی گون قيرخديرسين.ax=(نذئري اولدوغو بوتون مودّتده او، ربّه وقف ادئلئب.kwQ(آتاسي و آناسي، قارداشي و باجيسي اؤلسه، اونلارا گؤره اؤزونو نجئس اتمه‌سئن؛ چونکي اؤزونو تارييا وقف اتدئيي اونون باشيندادير.uve(اؤزونو ربّه وقف اتدئيي بوتون گونلرده مِيئته ياخينلاشماسين.uue(نذئري اولدوغو بوتون مودّتده باشينا اولگوج دَيمه‌سئن. اؤزونو ربّه وقف اتدئيي مودّت قورتارانا قدر موقدّس اولسون؛ ساچيني اوزاتسين.t-(نذئري اولدوغو مودّتده توخومدان قابيغا قدر مِينه‌دن آلينميش هچ بئر شي يمه‌سئن.!s=(گرک شراب و کفلندئرن ائچکئدن چکئنسئن. حتّا شراب سئرکه‌سي ده، کفلندئرن ائچکئدن حاضيرلانميش سئرکه ده، اوزوم سويو دا ائچمه‌سئن؛ نه اوزوم، نه ده کئشمئش يسئن.qr]("ائسرايئل اؤولادلارينا دانيش و اونلارا دِه: «بئر کئشي و يا بئر آرواد مخصوص بئر نذر، نذئرئلئک وعده‌سي ادئب اؤزونو ربّه وقف اتسه،Gq (رب گئنه موسا ائله دانيشيب اونا ددي:p%(کئشي تقصئردن آزاد اولاجاق، آمّا او آرواد اؤز تقصئرئنئن جزاسيني چکه‌جکدئر.»""vog(و يا بئر کئشي حسودلوق ادئب آرواديندان شوبهه‌لَنَنده کاهئن آروادي ربّئن حوضوروندا دايانديرسين و اونا بوتون بو قانوني ائجرا اتسئن.Dn(حسودلوغا عاييد اولان قانون بله‌دئر: بئر آرواد اَري ائله نئکاهدا اولاراق اَيري يولا دوشوب نجئس اولانداm1(اگر آرواد نجئسلئک اتمه‌يئب و پاکديرسا، جزاسيز اولاجاق و اوشاق دوغا بئله‌جکدئر.l(آروادا سويو ائچدئکدن سونرا اگر اؤزونو نجئسله‌يئب اَرئنه خَيانت اتمئشسه، لعنت گتئرن او سو اونون ائچئنه گئره‌جک و آجيليق وره‌رک؛ قارني شئشه‌جک، بطني سونسوز اولاجاق و اؤزو خالقينين آراسيندا لعنتلَنه‌جکدئر.ykm(خاطئره تقدئمي اولاراق تاخيل تقدئمئندن اوووج دولوسو گؤتورسون و قوربانگاهدا توستوله‌دئب يانديرسين، سونرا دا آروادا سويو ائچئرتسئن.Yj-(کاهئن حسودلوق اوچون تاخيل تقدئمئني آروادين الئندن آلسين و ربّئن حوضوروندا يِلله‌دئکدن سونرا قوربانگاها گتئرسئن.3ia(سونرا لعنت گتئرن آجي سويو آروادا ائچئرتسئن. لعنت گتئرن سو اونون ائچئنه گئره‌جک و آجي اولاجاق.zho(سونرا کاهئن بو لعنتلري بئر طومارا يازسين و آجي سودا ائسلاتسين.Hg (لعنت گتئرن بو سو سنئن بدنئنه گئرسئن و قارنيني شئشئردئب بطنئني سونسوز اتسئن.› و آرواد دسئن: ‹آمئن، آمئن!›f((اوندا کاهئن آروادا لعنت آنديني ائچدئرئب بله دسئن): ‹رب سني خالقينين آراسيندا لعنت و آندا دوچار اتسئن، سنئن بطنئني سونسوز ادئب قارنيني شئشئرتسئن.xek(لاکئن اگر اَرئنئن نئکاهي آلتيندا اولاراق اَيري يولا دوشوبسن، و اؤزونو نجئس ادئب اَرئندن باشقا آيري بئر کئشي ائله ياخينليق ادئبسن›Zd/(کاهئن آروادا آند ائچدئرئب دِسئن: ‹اگر هچ کئشي سنئنله ياخينليق اتمه‌يئب، اگر اَرئنئن نئکاهي آلتيندا اولاراق اَيري يولا دوشوب نجئسلئک اتمه‌يئبسن، لعنت گتئرن بو آجي سو سنه ضرر وورماسين.ccA(کاهئن آروادي ربّئن قاباغيندا دايانديريب، اونون ساچيني داغيتسين. خاطئره تقدئمئني کي، حسودلوق اوچون تاخيل تقدئمي‌دئر، اونون اللرئنه قويسون. آمّا کاهئنئن الئنده لعنت گتئرن آجي سو گرک اولسون. b;(گئل قابا موقدّس سو آلسين و موقدّس خيمه‌نئن دؤشَمه‌سئندن توز گؤتوروب، سويا سالسين.kaQ(کاهئن آروادي ياخين گتئرئب ربّئن حوضوروندا دوردورسون؛*`O(کئشي آرواديني کاهئنئن يانينا آپارسين و آروادي اوچون اِفانين اوندا بئري قدر آرپا اونو تقدئم اتسئن. اونون اوستونه نه ياغ تؤکسون، نه ده کوندور قويسون، چونکي بو حسودلوق اوچون تاخيل تقدئمدئر. تقصئرکارليغي خاطيرلادان خاطئره تقدئمدئر.!_=(اَري حسودلوق ادئب نجئس ائش گؤرَن آرواديندان شوبهه‌لَنمَيه باشلايارسا و يا آروادي نجئس ائش گؤرمه‌دئيي حالدا گئنه ده حسودلوق ادئب اوندان شوبهه‌لَنَرسه،}^u( و آيري کئشي ائله ياخينليق ادئب بو جئنسي رابئطه‌ني اَرئندن گئزلَتسه و بلجه آروادينين خَيانتي اورتايا چيخماسا، گرچي اؤزونو نجئس اتدئيي حالدا اونون ضئدّئنه هچ بئر شاهئد يوخدور، عمل اوستونده ده توتولماييب،J]( "ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشيب اونلارا دِه: «اگر بئر کئشئنئن آروادي اَيري يولا دوشوب اونا خَيانت اتسه،J\( سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددی:C[( بلجه هر کسئن اؤزو اوچون تقدئس اتدئيي اشيالار اؤزونه مخصوصدور، آمّا کاهئنه نه ورسه، کاهئنه عاييددئر.»""-ZU( ائسرايئل اؤولادلارينين کاهئنه تقدئم اتدئکلري بوتون موقدّس اَعانه‌لر ده کاهئنه مخصوصدور._Y9(اگر او آدامين هچ قوحومو يوخدور کي، تقصئرکار آدام اونا تقصئرئنئن عوضئني وره بئلسئن، ورئله‌جک عوض گرک ربّه ورئلسئن؛ بو عوض، تقصئرکار اوچون ورئلدئيي کفّاره قوچلا بئرلئکده کاهئنئنکي اولسون.oXY(قوي او، ائشلَتدئيي گوناهلاري اعتئراف اتسئن و تقصئرئنئن عوضئني بِشده بئرئني علاوه ادئب، قاباغيندا تقصئرکار اولان آداما ورسئن.qW]("ائسرايئل اؤولادلارينا دِه: «ائنسانلارين ائشلَتدئيي گوناهلاردان بئرئني ادن هر کئشي يا دا آرواد ربّه خَيانت ادئر و تقصئرکاردير.>Vy(رب موسا ائله دانيشيب اونا ددی:jUO(ائسرايئل اؤولادلاري بله اتدئلر و اونلاري دوشَرگه‌دن چيخارتديلار. رب موسايا نجه دمئشدي، ائسرايئل اؤولادلاري اله ده اتدئلر.nTW(هم کئشئلري دوشَرگه‌دن چيخارت، هم ده آروادلاري. اونلاري اِشئيه چيخارت کي، آراسيندا اولدوغوم دوشَرگه‌لرئني نجئس اتمه‌سئنلر."Sy("ائسرايئل اؤولادلارينا امر ات کي، بوتون جوذاملي‌لاري ، بدن آخينتيسي اولانلاري، و مِيئتدن نجئسله‌نَن هر کسي دوشَرگه‌دن چيخارتسينلار.IR (سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددی:JQ(1ربّئن امرئنه گؤره هر بئري اده‌جَيي خئدمته و داشيياجاغي يوکه گؤره موسانين نظارتي ائله سئياهييا آلينديلار؛ بونلار موسانين ساييلان کئشئلري ائدئلر، نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.DP(0سايديقلاري کئشئلر ۸۵۸۰ نفر ائدي.eOE(/اوتوز ياشيندان اَلّي ياشينا قدر، حوضور چاديريندا خئدمت اتمک و يوک داشيماق اوچون گلن کئشئلرئن هاميسيني سئياهييا آلديلار.N'(.موسا ائله هارون و ائسرايئل رهبرلري، آتالارينين اِو اَهلئنه گؤره لاوئلی‌لري،,MS(-حوضور چاديريندا خئدمت ادن مِراري عايئله‌لرئنه منصوب ساييلان کئشئلرئن جَمي بو ائدي کي، ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي، موسا ائله هارون اونلاري سئياهييا آلديلار.gLI(,عايئله‌لرئنه گؤره سايديقلاري کئشئلر ۳۲۰۰ نفر ائدي.ZK/(+اوتوز ياشيندان اَلّي ياشينا قدر، حوضور چاديريندا خئدمت ادئب ائش گؤرمَک اوچون گلن کئشئلرئن هاميسي سئياهييا آليندي.fJG(*مِراري اؤولادلاريندان آتالارينين اِو اَهلئنه گؤرهI()گِرشون نسلئندن سئياهييا آلينان، حوضور چاديريندا خئدمت ادن کئشئلرئن جَمي بو ائدي کي، ربّئن امرئنه گؤره موسا ائله هارون اونلاري سئياهييا آلديلار.xHk((آتالارينين اِو اَهلئنه گؤره سايديقلاري کئشئلر ۲۶۳۰ نفر ائدي.XG+('اوتوز ياشيندان اَلّي ياشينا قدر، حوضور چاديريندا خئدمت ادئب ائش گؤرمک اوچون گلن کئشئلرئن هاميسي سئياهييا آليندي.`F;(&گِرشونلولاردان عايئله‌لرئنه و نسئللرئنه گؤره،BE(%حوضور چاديريندا خئدمت ادن قوحات نسئل‌لرئنئن عايئله‌لرئنه منصوب ساييلان کئشئلرئن جَمي بو ائدي کي، ربّئن موسايا وردئيي امره گؤره موسا ائله هارون اونلاري سئياهييا آلديلار.gDI($عايئله‌لرئنه گؤره سايديقلاري کئشئلر ۲۷۵۰ نفر ائدي.^C7(#اوتوز ياشيندان اَلّي ياشينا قدر، حوضور چاديرينا خئدمت ادئب ائش گؤرمَک اوچون گلن کئشئلرئن هاميسيني سئياهييا آلديلار.!B=("بلجه موسا، هارون، و جاماعات باشچيلاري، قوحاتليلاردان عايئله‌لره و نسئل‌لره گؤره،eAE(!حوضور چاديريندا مِراري نسئل‌لرئنئن وظئفه‌سي بودور. اونلار کاهئن هارون اوغلو ائتامارين نظارتي آلتيندا خئدمت اده‌جکلر."E@( چاديرين اطرافينداکي حيطئن سوتونلاري ائله آلتليقلاريني، ميخلاريني، ائپلرئني، بوتون آوادانليغيني و ائشلَتدئکلري هر شيي داشيماق. هر کسي آدباآد تعيئن ات کي، اشيالاري داشيسين.j?O(حوضور چاديريندا خئدمت اِدَرکَن اونلارين وظئفه‌سي بودور: خيمه‌نئن چَرچئوه‌لرئني، دئرَکلرئني، سوتونلاريني، آلتليقلاريني;>q(اوتوز ياشيندان اَلّي ياشينا قدر حوضور چاديرينين ائشئني گؤرمک اوچون گلنلرئن هاميسيني سئياهييا آل. =(مِرارئلی‌لري منصوب اولدوقلاري آتالارينين اِو اَهلئنه گؤره سئياهييا آل.<(حوضور چاديريندا گِرشون نسئل‌لرئنئن عايئله‌لرئنئن خئدمتي بودور. اونلارين وظئفه‌لري کاهئن هارون اوغلو ائتامارين نظارتي آلتيندا اولاجاق. +f}}m||{z\ywv"ts5rrqVpoo8n!mlNkjidhgfed,ca`_4]]\\ZYYlXzWVUTtSSRdQtPO6MLLaKUJ I%GFE~DzD'C1BAAX@M?>=;;/:s988e77>6a55K433'211200@..4-^,+**)a(6''&%#$$""U!t ZpvGY .6 -  q H')++|fs( لاکئن بولود چاديرين اوستوندن چکئلَنده مريم جوزاما دوچار اولوب، قار کئمي آغارميشدي. هارون مريمه باخديقدا گؤردو کي، او جوزاما توتولوب.keQ( ربّئن قضبي اونلارين ضئدّئنه آلوولاندي و اورادان گتدي.d ( من اونونلا موعَمّالارلا يوخ، اوزبه اوز آچيق دانيشيرام و او ربّئن شَکئلئني گؤرور. نه اوچون قولوم موسانين ضئدّئنه دانيشماقدان قورخمادينيز؟»c}( آمّا قولوم موسا ائله اله اتمئرم؛ او منئم بوتون اِوئمده وفالي‌دير.zbo( رب اونلارا ددي: "ائندي سؤزلرئمي اشئدئن؛ اگر آرانيزدا بئر پيغمبر وار، من رب رؤيادا اونا اؤزومو بئلدئره‌رم، يوخودا اونونلا دانيشارام.Va'( او زامان رب بولود دئره‌يئنده اِندي و چاديرين گئرئشئنده دوروب، هارونلا مريمي چاغيردي؛ هر ائکئسي ائره‌لي گلدئلر.0`[( رب بئردن موسايا، هارونا و مريمه ددي: "اوچونوز ده حوضور چاديرينا گلئن."" اوچو ده اورايا گتدئلر._( موسا ير اوزونده ياشايان بوتون آداملاردان داها باشي آشاغي بئر ائنسان ائدي.S^!( اونلار ددئلر: "مگر رب فقط موسانين واسئطه‌سئله دانيشدي؟ مگر بئزئم واسئطه‌مئزله ده دانيشمادي؟" و رب بونو اشئتدي.]] 7( مريمله هارون موسانين اِولَندئيي کوشلو آرواددان اؤتري اونون ضئدّئنه دانيشديلار. چونکي موسا کوشلو بئر آروادي آلميشدي.n\W( #جاماعات قئبروت-حاتّاوادان خَصِروتا کؤچوب اورادا قالدي.%[E( "بلجه او يِرئن آدي قئبروت-حاتّاوا قويولدو، چونکي طاماحکار اولانلار اورادا باسديريلدي.`Z;( !آمّا اَتي حله دئشلري آراسيندا چينَمه‌مئشدن، ربّئن قضبي خالقين ضئدّئنه آلوولاندي. رب اونلارا شئدّتلي بئر بلا گؤندردي.+YQ( بوتون او گون، او گجه و او گونون صاباحي جاماعات چيخيب بئلدئرچئنلري ييغدي. لاپ آز ييغان اون حومِر ييغدي. بئلدئرچئنلري اؤزلري اوچون دوشَرگه‌نئن اطرافينا سَردئلر.RX( رب بئر کولَک اَسدئردي و کولَک دهنز طرفئندن بئلدئرچئن گتئردي. کولَک بئلدئرچئنلري دوشَرگه‌نئن هر طرفئندن بئر گونلوک يول قدر اوزاقليغا، يِرئن اوستوندن ائکي قولاچ قدر اوجاليغا سالدي.uWe( سونرا موسا و ائسرايئل آغساقّاللاري دوشَرگه‌يه قاييتديلار.TV#( آمّا موسا ددي: "منه گؤره مگر حسودلوق ادئرسن؟ کاشکي ربّئن بوتون خالقي پيغمبر اولايدي و رب اونلارا روحونو ورَيدي!""7Ui( نون اوغلو يوشَع کي، جاوانليغيندان بَري موسانين کؤمکچئسي ائدي، ددي: "آغام موسا، اونلاري قدغن ات."$TC( بئر جاوان قاچاراق موسايا خبر ورئب، ددي: "اِلداد و مئداد دوشَرگه‌ده پيغمبرلئک ادئرلر."'SI( دوشَرگه‌ده ائکي آدام قالميشدي؛ بئرئنئن آدي اِلداد و او بئرئنئن آدي مئداد ائدي. اونلار يازيلان يتمئش نفر آراسيندا ائدئلر، لاکئن چاديرين يانينا گتمه‌مئشدئلر. روح اونلارين دا اوستونه دوشدو و اونلار دوشَرگه‌ده پيغمبرلئک اتدئلر.IR ( او واخت رب بولوددا اِندي و موسا ائله دانيشدي. اونداکي روحدان گؤتوروب، يتمئش نفر آغساقّاللارا وردي؛ اونلارين اوستونه روح تؤکَن زامان پيغمبرلئک اتدئلر. آمّا بئر داها اتمه‌دئلر.nQW( بلجه موسا چيخدي و ربّئن سؤزلرئني خالقا چاتديردي. خالقين آغساقّاللاريندان يتمئش نفري ده ييغدي و چاديرين اطرافيندا دايانديردي./PY( رب موسايا ددي: "مگر ربّئن اَلي قيساليب؟ ائندي گؤره‌جکسن سنه ددئکلرئم يرئنه يِتئشئر يا يوخ.»WO)( بوتون قويون-کچي و مال-حيوان کَسئلسه ده، اونلار مگر دويار؟ دهنزئن بوتون باليقلاري توتولسا دا، اونلار مگر دويار؟»""nNW( لاکئن موسا ددي: "آراسيندا اولدوغوم بو خالقدا آلتي يوز مئن پئيادا وار و سن ديئرسن: «من اونلارا بئر آيليق يمک اوچون اَت وره‌جيم.»4Mc( دوز بئر آي، بورنونوزدان گلنه قدر، ائيرَنه قدر يئيه‌جکسئنئز؛ چونکي آرانيزدا اولان رَبّي رَدّ اتدئنئز و اونون قاباغيندا آغلاييب دِدئنئز: نه اوچون مئصئردن چيخديق؟»""~Lw( نه بئر گون، نه ائکي گون، نه بش گون، نه اون گون، نه ده ائيئرمي گون،K1( خالقا دِه: «صاباح اوچون اؤزلرئنئزي تقدئس ادئن، و اَت يئيه‌جکسئنئز. چونکي آغلاييشلارينيزي ربّه اشئتدئرئب دِدئنئز: کاشکي اَتئمئز اولايدي! مئصئرده حاليميز ياخشي ائدي. اونا گؤره رب سئزه اَت وره‌جک، سئز ده اَت يئيه‌جکسئنئز.KJ( سونرا من اِنئب، اورادا سنئنله دانيشاجاغام. سنده اولان روحدان گؤتوروب اونلارا وره‌جيم. اونلار دا خالقين يوکونو سنئنله برابر چکه‌جکلر، اله کي، بو يوکو تک باشينا داشيماياجاقسان.+IQ( رب موسايا ددي: "منه خالق آراسيندا رهبر و مؤعتَبَر سايديغين ائسرايئل آغساقّاللاريندان يتمئش نفر بئر يره ييغ. اونلاري حوضور چاديرينا گتئر و قوي سنئنله دورسونلار.vHg( بونا گؤره ده اگر منئمله بو جور رفتار اده‌جکسن، اگر گؤزونده لوطف تاپميشام، منی يوباتمادان اؤلدور و قويما کي، بدبختچئلئيئمي گؤروم." G( من بو خالقي تک باشيما داشييا بئلمه‌رم، چونکي بو منئم اوچون چوخ آغيردير.ZF/( بوتون بو خالقا يِدئرتمَک اوچون اَتي من هارادان تاپيم؟ چونکي اونلار قاباغيمدا آغلاييب ديئرلر: «بئزه اَت ور، يئيَک.»yEm( مگر من بوتون بو خالقا بويلو اولموشام؟ مگر من بونلاري دوغموشام کي، ديئرسن: «سود اَمن اوشاغي گَزدئرن دايه کئمي اونلاري قوجاغيندا او اؤلکه‌يه آپار کي، سن اونون ورمه‌سئني اونلارين آتالارينا آند ائچئبسن؟»D'( اونا گؤره ربّه ددي: "سن نه اوچون قولونلا بو قدر چتئن رفتار ادئرسن؟ نه اوچون سنئن گؤزونده لوطف تاپماميشام کي، بو خالقين يوکونو منئم اوستومه قويوبسان؟]C5( موسا خالقين، هر عايئله‌نئن چاديرينين گئرئشئنده آغلاماقلاريني اشئتدي؛ و ربّئن قضبي چوخ آلوولاندي. موسا ناراضي ائدي.iBM( مانّا گجه دوشَرگه اوستونه دوشَن شِحله برابر دوشَردي.VA'( جاماعات دولانيب اونو ييغارديلار و دَيئرماندا دارتيب، يا دا هَوَنگدسته‌ ائله دؤيَردئلر. قازاندا قايناديب اوندان کؤکه دوزَلدَردئلر. اونون دادي ياغلا پئشئرئلمئش کؤکه‌لره اوخشاييردي.u@e( مانّا کِشنئش توخومو کئمي ائدي، رنگي ده قَطران رنگئنده ائدي. ?( آمّا ائندي ائشتاهاميز گدئب، يِمه‌يه مانّادان باشقا هچ بئر شي گؤرموروک."[>1( مئصئرده موفته يِدئيئمئز باليقلاري، خئيارلاري، قوحونلاري، کاوارلاري، صوغانلاري، و ساريمساقلاري ياديميزا ساليريق.=!( خالقين آراسيندا اولان آلچاق ياد اِللی‌لرئن طاماحلي هَوَسلري وار ائدي. ائسرايئل اؤولادلاري دا گئنه آغلاييب ددئلر: "کئم بئزه يمک اوچون اَت وره‌جک؟$<C( بونا گؤره او يِرئن آدي تَبعِرا قويولدو، چونکي ربّئن اودو اونلارين آراسيندا يانميشدي.r;_( جاماعات موسايا فرياد اتدي. موسا ربّه يالواردي و اود سؤندو.': K( جاماعات چکدئيي سيخينتيدان ربّه شئکايت اتدي. رب بونو اشئدنده قضبي آلوولاندي. ربّئن اودو اونلارين آراسيندا ياندي و دوشَرگه‌نئن اطرافلاريني يانديريب يوخ اتدي..9W( $سانديق داياناندا بله ددي: "يارب، ائسرايئل طايفالارينين اون‌مئنلر مئنلرئنئن يانينا قاييت."K8( #سانديق يولا دوشَنده موسا ددي: "يارب قالخ! قوي دوشمنلرئن داغيلسين، سندن نئفرت ادنلر سنئن حوضوروندان قاچسين."-7U( "دوشَرگه سالديقلاري يردن يولا دوشدوکلري واخت، ربّئن بولودو گوندوز اونلارين اوستونده ائدي.76i( !بلجه ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن داغيندان آيريليب، اوچ گون يول گتدئلر. ربّئن عهد سانديغي دا اوچ گون اونلارين قاباغيندا گدئردي کي، دئنجَله‌جکلري يري اونلارا گؤرسدسئن. 5( اگر بئزئمله گده‌سن، ربّئن بئزه اده‌جَيي ياخشيليغي بئز ده سنه اده‌رئک."R4( موسا ددي: "خاهئش ادئرم، بئزي ترک اتمه، چونکي صحرادا دوشَرگه سالاجاغيميز يرلري سن بئلئرسن. سن بئزه گؤز اولارسان.$3C( لاکئن حوباب اونا ددي: "گده بئلمه‌رم. من اؤز تورپاغيما و قوحوملاريمين يانينا گده‌جيم."`2;( موسا قايين‌آتاسي مئديانلي رِعواِل اوغلو خوبابا ددي: "ربّئن «سئزه وره‌جيم» ددئيي يره يولا دوشوروک؛ بئزئمله گل، بئز سنه ياخشيليق اده‌رئک. چونکي رب ائسرايئله ياخشيليق اده‌جَيئنه سؤز ورئب."g1I( ائسرايئلئن قوشون دسته‌لري بو نئظاملا يولا دوشدولر.0( نَفتالي قبئله‌سئنئن قوشونونا عِينان اوغلو اَخئرَع رهبرلئک ادئردي.h/K( آشِر قبئله‌سئنئن قوشونونا عوکران اوغلو پَگعي‌اِل،u.e( آمّا لاپ آخيردا دانين قوشون دسته‌لري اؤز بايراقلاري آلتيندا يولا دوشدولر. بو قوشونا عَمّئشَدّاي اوغلو اَخئعَزَر رهبرلئک ادئردي. -( بِنيامئن قبئله‌سئنئن قوشونونا دا گئدعوني اوغلو اَبئدان رهبرلئک ادئردي. ,( مِنَسّه قبئله‌سئنئن قوشونونا پِدَهصور اوغلو گَملي‌اِل رهبرلئک ادئردي.\+3( اِفرايئمئن قوشون دسته‌لري اؤز بايراقلاري آلتيندا يولا دوشدولر. بو قوشونا عَمّئهود اوغلو اِلئشاماع رهبرلئک ادئردي./*Y( موقدّس اشيالاري داشييان قوحاتلي‌لار يولا دوشدولر؛ او بئرئلر گلنه‌جک خيمه‌ني قورارديلار.){( جاد قبئله‌سئنئن قوشونونا دِعواِل اوغلو اِلياصاف رهبرلئک ادئردي.(( شَمعون قبئله‌سئنئن قوشونونا صورئشَدّاي اوغلو شِلومئيِل رهبرلئک ادئردي.Y'-( رِعوبئنئن قوشون دسته‌لري اؤز بايراقلاري آلتيندا يولا دوشدولر. بو قوشونا شِدِه‌اور اوغلو اِلئصور رهبرلئک ادئردي.&/( سونرا خيمه سؤکولدو؛ و خيمه‌ني داشييان گِرشون و مِراري اؤولادلاري يولا دوشدولر.%( زِبولون قبئله‌سئنئن قوشونونا دا خِلون اوغلو اِلئآب رهبرلئک ادئردي.$ ( يئسّاکار قبئله‌سئنئن قوشونونا صوعار اوغلو نِته‌نِل رهبرلئک ادئردي.n#W( هاميدان اوّل يهودانين قوشون دسته‌لري اؤز بايراقلاري آلتيندا يولا دوشدولر. بو قوشونا عَمّئناداب اوغلو نَخشون رهبرلئک ادئردي. "( بلجه اونلار ائلک دفه اولاراق، ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي يولا دوشدولر.8!k( ائسرايئل اؤولادلاري کؤچلرئنه گؤره سئنا صحراسيندان يولا دوشدولر. بولود پاران صحراسيندا داياندي.8 k( ائکئنجي ائلئن ائکئنجي آييندا، آيين ائيئرمئنجي گونونده شهادت خيمه‌سئنئن اوستوندن بولود چکئلدي.( شاد گونونوزده، تعيئن اولونان بايراملارينيزدا، و آيلارينيزين بئرئنجي گونونده، يانديرما و باريش قوربانلارينيزي تقدئم اِدَرکَن کَره‌ناي چالين؛ تارينيزين قاباغيندا بو سئزئن اوچون بئر خاطئره اولسون. تارينيز رب، منم."\3( او زامان کي، تورپاغينيزدا سئزه هوجوم گتئرن دوشمنئن ضئدّئنه جنگه چيخيرسينيز، کَره‌نايلاري ائخطار ورن کئمي چالين کي، تارينيز ربّئن حوضوروندا خاطيرلانيب، دوشمنلرئنئزدن خئلاص اولاسينيز.]5( بوندان علاوه، کَره‌نايلاري هارون اوغوللاري اولان کاهئنلر چالسينلار. بو، نسئلدن-نسله سئزئن اوچون ابدی قايدا اولسون. ( جاماعاتي ييغماق لازيم اولاندا چالين، آنجاق ائخطار ورن کئمي چالمايين. ( گئنه ده ائخطار ورن کئمي چاليناندا، جنوبي دوشَرگه‌ده‌کئلر يولا دوشسونلر. اونلاري يولا سالماق اوچون گرک کَره‌ناي ائخطار ورن کئمي چالينسين.y( ائخطار ورن کئمي چاليناندا، شرقي دوشَرگه‌ده‌کئلر يولا دوشسونلر.$C( اگر تَک بئري چالينارسا، رهبرلر، ائسرايئلئن طايفا باشچيلاري سنئن يانينا ييغيلسينلار.+Q( ائکي کَره‌ناي چالينارسا، بوتون جاماعات سنئن يانينا، حوضور چاديرينين گئرئشئنه ييغيلسين.r_( "اؤزونه ياستيلانميش گوموشدن ائکي کَره‌ناي دوزلت. بونلاري، جاماعاتي چاغيرماق و دوشَرگه‌ده‌کئلرئن يولا دوشمه‌سي اوچون ائشلَت.P ( سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا بله ددي:{( ربّئن امرئنه گؤره دوشَرگه سالارديلار و ربّئن امرئنه گؤره ده يولا دوشَردئلر. اونلار ربّئن ددئيئني موسايا امر اتدئيي کئمي ساخلايارديلار.eE( ائستر ائکي گون اولسون، ائستر بئر آي، يا دا بئر ائل، بولود خيمه اوستونده دايانيب قالاندا، ائسرايئل اؤولادلاري دوشَرگه سالديقلاري يرده قاليب يولا دوشمزدئلر. لاکئن قالخان زامان يولا دوشَردئلر.( بعضن ده بولود آخشامدان سحره قدر داياناردي؛ سحر بولود قالخديقدا يولا دوشَردئلر. ائستر گجه، ائستر گوندوز، بولود قالخديقدا يولا دوشَردئلر.4c( اگر بعضن بولود خيمه‌نئن اوستونده بئر نچه گون قالاردي؛ اونلار دا ربّئن امرئنه گؤره دوشَرگه سالديقلاري يرده قالارديلار. سونرا گئنه ربّئن امرئنه گؤره يولا دوشَردئلر.a=( بولود اوزون مودّت خيمه‌نئن اوستونده داياناندا دا ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن ددئيئني ساخلايارديلار و يولا دوشمَزدئلر.G ( اونلار ربّئن امرئنه گؤره يولا دوشَردئلر و ربّئن امرئنه گؤره ده دوشَرگه سالارديلار. نه قدر کي، بولود خيمه‌نئن اوستونده قالاردي، اونلار دا دوشَرگه سالديقلاري يرده قالارديلار. ( بولود چاديرين اوستوندن قالخان زامان، ائسرايئل اؤولادلاري دا کؤچَردئلر؛ بولودون دايانديغي يرده ده ائسرايئل اؤولادلاري دوشَرگه سالارديلار.( دائم بله اولدو؛ گوندوز بولود خيمه‌ني بورويردو، گجه ده اود گورونوشو.x k( خيمه‌نئن قورولدوغو گون بولود خيمه‌ني يعني شهادت چاديريني بورودو؛ آخشامدان سحره قدر خيمه‌نئن اوستونده‌کي بولود اودا اوخشاييردي.L ( اگر سئزئنله ياشايان بئر ياداِلّي ربّئن پاسخا بايراميني کچئرتسه، پاسخاني قايدالارينا و حؤکملرئنه گؤره بله کچئرتسئن؛ هم ياداِلّي اوچون، هم ده يرلي اهالي اوچون قايدا بئر اولسون.»^ 7( آمّا کئم کي، پاکدير، اوزاق يولدا دا ديئل و پاسخاني کچئرتمئر، او آدام اؤز خالقي آراسيندان قووولسون؛ چونکي تعيئن اولونان واختدا ربّئن تقدئمئني گتئرمه‌يئب. او آدامين گوناهي بوينوندا قالار.X +( اوندان صاباحا قدر هچ نه قالماسين و بئر سوموک بله قيريلماسين. پاسخايا عاييد اولان بوتون قانونلاري يرئنه يتئرسئنلر.l S( ائکئنجي آيين اون دؤردونجو گونو آخشامچاغي پاسخا بايراميني توتسونلار. پاسخا قوربانيني ماياسيز چؤرک و آجي گؤيَرتي ائله يسئنلر.D( "«ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشيب اونلارا دِه: «اگر سئزدن و يا نسئلئنئزدن بئر نفر مِيئته توخونوب نجئس اولسا و يا اوزاق يولدا اولسا، گئنه ده ربّئن پاسخا بايراميني توتا بئلر.>y( رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:( موسا اونلارا ددي: «دايانين، گؤروم رب سئزئن باره‌ده نه امر اده‌جک.»9( بله ددئلر: "گرچي اؤلويه گؤره بئز نجئسئک، آمّا نه اوچون بئز آيري ائسرايئل اؤولادلاري کئمي، تعيئن اولونموش واختدا ربّه قوربان تقدئم اتمه‌دن محروم اولاق؟»+( آمّا مِيئته توخونان نجئس آداملار وار ائدئلر کي، او گون پاسخا بايراميني کچئرده بئلمه‌دئلر. اونا گؤره ده، او گون بو آداملار موسا و هارونون يانينا گلئب0[( اونلار بئرئنجي آيين اون دؤردونجو گونونده، آخشامچاغي پاسخا بايراميني سئنا صحراسيندا توتدولار. ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن موسايا امر اتدئيي هر شيي يرئنه يتئردئلر.( بلجه موسا ائسرايئل اؤولادلارينا امر اتدي کي، پاسخا بايراميني کچئرتسئنلر.nW( اونو آيين اون دؤردونجو گونونده، آخشامچاغي، تعيئن اولونموش واختدا توتون؛ اونو بوتون قايدالارينا و حؤکملرئنه گؤره ساخلايين.»"" ( "ائسرايئل اؤولادلاري پاسخا بايراميني تعيئن اولونموش واختدا توتسونلار.z q( ائسرايئل اؤولادلاري مئصئر تورپاغيندان چيخديقدان سونرا، ائکئنجي ائلئن بئرئنجي آييندا، رب سئنا صحراسيندا موسا ائله دانيشيب اونا ددي:~3(حوضور چاديريندا اؤز وظئفه‌لرئني يرئنه يتئرن قارداشلارينا کؤمک اده بئلرلر، لاکئن اؤزلري خئدمت اتمه‌سئنلر. لاوئلی‌لرئن وظئفه‌لرئني بله قايدايا سال""}-(لاکئن اَلّي ياشا چاتاندا گؤردوکلري خئدمتلرئني دايانديريب داها ائشلَمه‌سئنلر.j|O("بو قانون لاوئلی‌لره عاييددير. ائيئرمي بش ياش و اوندان يوخاري اولانلار حوضور چاديرينين ائشئني گؤرمک اوچون خئدمته گئرسئنلر.>{y(رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:Lz(اوندان سونرا لاوئلی‌لر گتدئلر کي، حوضور چاديريندا هارونلا اوغوللارينين نظارتي آلتيندا خئدمتلرئني يرئنه يتئرسئنلر؛ رب موسايا لاوئلی‌لر حاقّيندا نه امراتمئشدي، اله ده اتدئلر.Ky(لاوئلی‌لر ده اؤزلرئني گوناهدان تمئز ادئب پالتارلاريني يودولار. هارون اونلاري ربّئن حوضوروندا يِللَتمه تقدئمي اولاراق وقف اتدي. اونلار اوچون کفّاره ده اتدي کي، تمئز اولسونلار.!x=(موسا ائله هارون و بوتون ائسرايئل جاماعاتي لاوئلی‌لره بله اتدئلر؛ ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن لاوئلی‌لر حاقّيندا موسايا امر اتدئيي هر شيي يرئنه يتئردئلر.Tw#(ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندان لاوئلی‌لري هارونا و اوغوللارينا هدئيّه ورمئشم کي، حوضور چاديريندا ائسرايئل اؤولادلاري اوچون خئدمتي يرئنه يتئرئب، اونلار اوچون کفّاره اتسئنلر و بلجه موقدّس مکانا ياخينلاشان ائسرايئللی‌لري بلايا دوشمکدن حئفظ اتسئنلر."(vK(آمّا ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا بوتون ائلک اوغلانلارين يرئنه لاوئلی‌لري گؤتورموشم.Tu#(چونکي ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا ائلک دوغولان بوتون اوغلانلار و بوتون حيوان بالالاري منئمدئر؛ مئصئر دئياريندا بوتون ائلک اوغلانلاري محو اتدئيئم گون، اونلاري اؤزومه تقدئس اتدئم.Vt'(چونکي ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندان اونلار کامئل منه ورئلئب؛ بطنئن ائلک دوغدوغو عوضئنه، يعني ائسرايئللي آروادلارين دوغدوغو بوتون ائلک اوغلانلارين عوضئنه اونلاري اؤزومه گؤتورموشم.|ss(بوندان سونرا لاوئلی‌لر حوضور چاديرينين خئدمتي اوچون گده بئلرلر. آنجاق سن اونلاري تمئز ادئب يِللَتمه تقدئمي اولاراق وقف اتمه‌لي‌سن.)rM(لاوئلی‌لري او بئري ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندان بلجه آيير کي، لاوئلی‌لر منئم اولسون.Uq%( لاوئلی‌لري هارونلا اوغوللارينين قاباغيندا داياندير، اله کي، اونلاري ربّه يِللَتمه تقدئمي اولاراق وقف اده‌سن.?py( لاوئلی‌لر اللرئني گاميشلارين باشلارينا قويسونلار؛ سونرا بئرئني گوناه قورباني و او بئرئني ده يانديرما قورباني اولاراق ربّه تقدئم ات کي، لاوئلی‌لر اوچون کفّاره اتسئنلر.noW( هارون يِللَتمه تقدئمي اولاراق ائسرايئل اؤولادلارينين آراسيندان لاوئلی‌لري ربّئن قاباغينا گتئره‌جک کي، ربّه خئدمت اتسئنلر.1n]( لاوئلی‌لري ربّئن حوضورونا گتئر؛ و ائسرايئل اؤولادلاري اللرئني اونلارين اوستونه قويسونلار.>mw( لاوئلی‌لري حوضور چاديرينين قاباغينا گتئر. ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون جاماعاتيني دا بئر يره ييغ. l(او زامان بئر گاميش و اونون تاخيل تقدئمي ائله بئرلئکده کي، ياغلا قاتيلميش نارين اوندور، گؤتورسونلر. گوناه قورباني اولاراق داها بئر گاميش گؤتور.k!(اونلاري تطهئر اتمک اوچون بله ات: تمئزلَمه سويونو اوستلرئنه سَپ. قوي بدنلرئنده‌کي بوتون توکلري قيرخيب پالتارلاريني يوسونلار. بلجه، تمئز اولارلار. j("ائسرايئل اؤولادلارينين آراسيندان لاوئلی‌لري گؤتور و اونلاري تطهئر ات.Hi (گئنه رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:?hy(چيراقدان قيزيلدان بله دوزَلدئلمئشدي: آلتليغيندان گول تَصوئرلرئنه قدر ياستيلانميش قيزيلدان حاضيرلانميشدي. او، چيراقداني ربّئن موسايا گؤرستدئيي نومونه‌يه گؤره دوزلتدي.-gU(هارون بله اتدي؛ ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي چيراقلاري چيراقدانين قاباغيندا يِرلَشدئردي.^f7("هارونلا دانيشيب اونا بله دِه: «چيراقلاري يِرلَشدئردئيئن زامان، يدّي چيراق، چيراقدانين قاباغيني ائشيقلانديراجاق.»""Ie (سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:|ds(Yموسا رب ائله دانيشماق اوچون حوضور چاديرينا گئردئيي زامان، شهادت سانديغينين اوستونده اولان کفّاره قاپاغيندان ربّئن سَسئني اشئتدي کي، ائکي کَرّوبون آراسيندان اونا خئطاب ادئردي. بلجه رب موسا ائله دانيشدي.icM(Xباريش قورباني اوچون اؤکوزلرئن جَمي ائيئرمي دؤرد گاميش، آلتميش قوچ، آلتميش اِرکَک کِچي، بئر ائلّئک آلتميش اِرکَک قوزي. قوربانگاه مسح ادئلَندن سونرا اونون وقفي اوچون ورئلَن تقدئملر بونلار ائدي.&bG(Wيانديرما قورباني اولاراق، مال-حيوانلاردان گاميشلارين جَمي اون ائکي، بوتون قوچلارين جَمي اون ائکي، بئر ائلّئک اِرکَک قوزولارين جَمي تاخئل تقدئملري ائله بئرلئکده اون ائکي، و گوناه قورباني اولاراق کِچئلرئن جَمي اون‌ائکي ائدي؛?ay(Vبوخورونان دولي اون ائکي قيزيل قابدان هر بئرئنئن آغيرليغي موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره اون شِکِل ائدي. بِلَجه، قابلاردا‌کي بوتون قيزيلين آغيرليغي يوز ائيئرمي شِکِل ائدي؛I` (Uهر گوموش سئنئنئن آغيرليغي يوز اوتوز شِکِل و هر لَيَنچه‌نئن آغيرليغي يتمئش شِکِل ائدي؛ بوتون گوموش قابلارين آغيرليغي موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره ائکي مئن دؤرد يوز شِکِل ائدي؛"_?(Tقوربانگاه مسح ادئلَنده ائسرايئل رهبرلرئنئن اونون وقفي اوچون گتئردئيي تقدئملر بونلاردير: اون ائکي گوموش سئني، اون ائکي گوموش لَيَنچه، اون ائکي قيزيل قاب؛^(Sباريش قورباني اولاراق ائکي اؤکوز، بش قوچ، بش اِرکَک کچي، بئر ائلّئک بش اِرکَک قوزو. عِينان اوغلو اَخئرَعنين گتئردئيي تقدئملر بونلار ائدي.N](Rگوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي؛\(Qيانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش، بئر قوچ، بئر ائلّئک بئر اِرکَک قوزو؛`[;(Pبوخور دولو اون شِکِل آغيرليغيندا بئر قيزيل قاب؛Z(Oاونون تقدئملري بونلار ائدي: موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره يوز اوتوز شِکِل آغيرليغيندا بئر گوموش سئني، يتمئش شِکِل‌لئک بئر گوموش لَيَنچه؛ بونلارين ائکئسي ده تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش نارين اونلا دولو ائدي؛Y'(Nاون‌ائکئنجي گون نَفتالی‌لرئن رهبري عِينان اوغلو اَخئرَع تقدئملرئني گتئردي. W ~c}|{{N{zy7xxgxwwfwvv4uuu2tssrmqponm`llRjihggfGdcc2b``]_^]]N\[2Z6YKX}VVUaTSRRfQPONMMLL-KJ7IMHGFEDDCfBAAF@?z>==Awy(رب موسا و هارونلا دانيشيب ددي:|vs(بلجه قورَخ بوتون يولداشلاريني حوضور چاديرينين گئرئشئنه ييغدي کی، موسا ائله هارونا ضئدّ چيخسين. و ربّئن جلالي بوتون جاماعاتا گؤروندو.~uw(هر کس اؤز بوخوردانيني گؤتوروب اوستونه کؤزَرمئش کؤمور و بوخور قويدو. سونرا موسا و هارونلا بئرلئکده حوضور چاديرينين گئرئشئنده دوردولار.@t{(هر بئرئنئز اؤز بوخوردانينيزي گؤتوروب اوستونه بوخور قويون. سونرا ائکي يوز اَلّي نفرئن هر بئري بوخوردان گؤتوروب ربّئن حوضورونا گتئرسئن. سن و هارون دا بوخوردانينيزي گتئرئن."@s{(موسا قورَخه ددي: "سن و بوتون يولداشلارين، صاباح ربّئن حوضوروندا اولون؛ هم سن، هم اونلار و هم ده هارون.r}(موسا چوخ قضبله‌نئب ربّه ددي: "اونلارين تقدئمئني قبول اتمه! اونلاردان بئر اِششَک بِله، آلماميشام و اونلارين هچ بئرئنه پئسلئک اتمه‌مئشم."!q=(بوندان آيري، بئزي سود و بال آخان بئر اؤلکه‌يه گتئرمه‌دئن، بئزه نه زَمئلر ائرث وردئن نه ده اوزوم باغلاري. بو آداملاري مگر کور حساب ادئرسن؟ گلمَيه‌جَيئک!""epE( بئزي صحرادا اؤلدورمک اوچون سود و بال آخان اؤلکه‌دن چيخارتديغين بس ديئل، حله ائسته‌يئرسن اوستوموزه باشچيليق دا اده‌سن؟)oM( موسا اِلئآب اوغوللاري داتاني و اَبئرامي چاغيرتديردي، آمّا اونلار ددئلر: "گلمَيه‌جَيئک!Jn( دِمه‌لي، سن و بوتون يولداشلارين ربّئن ضئدّئنه قالخيرسينيز. هارون کئمدئر کي، اونون ضئدّئنه ديئنئرسئنئز؟»\m3( سني ای قورَخ، و بوتون لاوئلي قارداشلاريني حوضورونا گتئرئب. بو سئزه مگر آز گلئر؟ ائندي کاهئنلئيي ده ائسته‌يئرسئنئز؟elE( ائسرايئلئن تاريسي سئزي ائسرايئل جاماعاتيندان سِچئب اؤز حوضورونا گلمه‌يئنئز اوچون ائمکان ياراديب کي، ربّئن خيمه‌سئنده ائش گؤره‌سئنئز و جاماعاتين قاباغيندا دوروب اونلارا خئدمت اده‌سئنئز.ska(موسا قورَخه بونو دا ددي: "ای لاوي اؤولادلاري، ائندي اشئدئن!j(صاباح ربّئن حوضوروندا اونلارين ائچئنه کؤزَرمئش کؤمور و بوخور قويون. رب کئمي سِچسه، موقدّس اولان اودور. ای لاوي اؤولادلاري، آرتيق بَسدئر!"" i(ای قورَخ و بوتون يولداشلاري، بونو ادئن. اؤزونوز اوچون بوخوردانلار آلين؛]h5(سونرا قورَخله بوتون يولداشلارينا ددي: "سحر رب کئمئن اونا مخصوص اولاني، کئمئن موقدّس اولدوغونو گؤرسده‌جک و اونو اؤز حوضورونا آپاراجاق؛ حتّا کئمي سِچه‌جَيئني و اؤز يانينا آپاراجاغيني دا.Pg(موسا بونو اشئدنده اوزو اوسته يره دوشدو.xfk(بئرلئکده موسا و هارونون ضئدّئنه ييغيليب ددئلر: "آرتيق بَسدئر! چونکي بوتون جاماعات موقدّسدئر، هاميسي موقدّسدئر. رب ده اونلارين آراسيندادير. نه اوچون سئز اؤزونوزو ربّئن جاماعاتيندان اوستون توتورسونوز؟"" e;(موسانين ضئدّئنه عوصيان قالديرديلار. ائسرايئل اؤولادلاريندان جاماعات ائچئندن سِچئلمئش و آد قازانميش ائکي يوز اَلّي نفر جاماعات باشچيسي اونلارا قوشولدو.}d w(لاوي اوغلو، قوحات اوغلو، يئصحار اوغلو قورَخ رِعوبئن نسلئندن اِلئآب اوغوللاري داتانلا اَبئرام و پِلِت اوغلو اونلا بئرلئکده عمله گئرئب(cK()تارينيز اولماق اوچون سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان تارينيز رب منم؛ تارينيز رب، منم!»)bM((اِله کي، بوتون امرلرئمئن يرئنه يتئرمه‌سئني ياددا ساخلاييب، تارينيزا موقدّس اولاسينيز.a%('بو قوتازلارا باخاندا ربّئن بوتون امرلرئني خاطيرلايين و اونلارا عمل ادئن؛ اؤز اوره‌يئنئزئن و گؤزلرئنئزئن ائستکلرئنه قاپيليب منه خَيانت اتمه‌يئن. `;(&"ائسرايئل اؤولادلارينا دِه کي، نسئلدن-نسله پالتارلارينين اَتَکلرئنئن اوجلارينا قوتاز تئکسئنلر. هر اوجداکي قوتازين اوستونه لاجورد بئر قايتان سالسينلار.>_y(%رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:f^G($بلجه جاماعاتين هاميسي او آدامي دوشَرگه‌دن اِشئيه چيخارتديلار و اونو داشا باسيب اؤلدوردولر، نجه کي رب موسايا امراتمئشدي.E](#رب موسايا ددي: "بو آدام گرک اؤلدورولسون؛ قوي بوتون جاماعات اونو دوشَرگه‌دن اِشئک داشا باسيب اؤلدورسون."\("او آدامي حبس اتدئلر، چونکي اونونلا نه اده‌جکلري حله اعلان ادئلمه‌مئشدي.1[](!اودون ييغان آداملا راستلاشانلار اونو موسانين، هارونون و بوتون جاماعاتين قاباغينا گتئردئلر.#ZA( ائسرايئل اؤولادلاري صحرادا اولارکن سَبّت گونونده اودون ييغان بئر آداما راست گلدئلر.QY(چونکي او، ربّئن سؤزونه حقارتله باخيب و اونون امرئني پوزوب. بله آدام گرک قووولسون و تقصئري اؤز باشيندا قالار.»"".XW(لاکئن اگر يرلي يا ياداِلّي قصدن گوناه ائشلَتسه، ربّه کوفر ادئب و خالقي آراسيندان قووولسون.=Wu(ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا ائستر يرلي ائستر ياداِلّي، سَهون گوناه ادنلر اوچون قانون بئر اولسون.dVC(کاهئن سَهون گوناه ائشله‌دن آدام اوچون ربّئن قاباغيندا کفّاره اتسئن کي، او باغيشلانسين. کفّاره ادنده آدام باغيشلاناجاق."U?(اگر بئر نفر سَهون گوناه اتسه، قوي گوناه قورباني اولاراق بئر-ائلّئک دئشي کچي گتئرسئن.bT?(بلجه بوتون ائسرايئل جاماعاتي و آرالاريندا ياشايان ياد اِللی‌لر باغيشلاناجاقلار، چونکي سهون بوتون خالقين باشينا گلئب."S?(سونرا کاهئن بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين جاماعاتي اوچون کفّاره اتسئن. بلجه اونلار باغيشلانارلار، چونکي سهو اولموشدور و بو سهو اوچون ده ربّه اودلا تقدئم اولان قوربانلاريني و اونون حوضوروندا گوناه قوربانلاريني تقدئم ادئبلر.FR(اگر بو ائش سَهون جاماعات طرفئندن بئلمه‌دن ادئلئبسه، اوندا بوتون جاماعات ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئم اولاراق قايدايا گؤره تاخيل و مايع تقدئملري ائله بئرلئکده يانديرما قورباني اولاراق بئر گاميش و گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي گتئرسئن.[Q1(ربّئن امر اتدئيي گوندن باشلاياراق نسئلدن-نسله موسا واسئطه‌سئله سئزه بويوردوغو هر هانسي بئر شيه عمل اتمَيه‌سئنئز،1P](اگر سَهو ادئب ربّئن موسايا بويوردوغو بوتون بو امرلرئن يرئنه يتئرمه‌سئنده قوصور اده‌سئنئز، O(ائلک خمئرئنئزدن ادئلَن بو قالديرما تقدئمئني نسئلدن-نسله قدر ربّه ورئن.)NM(ائلک خمئرئنئزدن بئر کؤکه گتئرئن؛ بونو خَرمَنئنئزئن قالديرما تقدئمي اولاراق تقدئم ادئن.zMo(تورپاغين چؤره‌يئندن يئيَنده ربّه قالديرما تقدئمي تقدئم ادئن.>Lw("ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشيب اونلارا بله دِه: «من سئزي آپاراجاغيم تورپاغا گئره‌جَيئنئز واخت،QK(سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا بله ددي:"J?(سئزئن اوچون و سئزئنله ياشايان ياد اِللی‌لر اوچون همن قانون و همن حؤکم اولماليدير.»""I7(ای جاماعات، سئزئن اوچون و سئزئنله ياشايان ياداِلّي اوچون قايدا بئردئر، نسئل‌لر بويو ابدی قايدادير، چونکي رب سئزه ده، ياد اِللی‌لره ده بئر گؤزله باخير.H(مووَقّتي و يا نسئلدن-نسله آرانيزدا ياشايان ياداِللي ربّئن خوشونا گلن عطئرلي اود تقدئمي گتئرمک ائسته‌سه، گرک سئزئن اتدئيئنئز کئمي اتسئن.KG( هر بئر يرلي ائسرايئللي ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئم اولاراق اود تقدئمي گتئردئيي زامان بو شيلري بله اتسئن.F7( حاضيرلاديغينيز حيوانلارين ساييسينا قدر، هر بئري ائله بئرلئکده همن تقدئمي گتئرئن.lES( هر اؤکوز، قوچ، اِرکَک قوزو و يا کچي ده بله حاضيرلانسين.%DE( مايِع تقدئمي کئمي ياريم هئن شراب تقدئم ادئن. بو، ربّئن خوشونا گلن عطئرلي اود تقدئمدئر.AC}( گاميشلا بئرلئکده تاخيل تقدئمي کئمي ياريم هئن ياغلا قاتيلميش اِفانين اوندا اوچو قدر نارين اون گتئرئن.ZB/(ربّه يانديرما قورباني و يا قوربان اولاراق، نذر قورباني يرئنه يتئرمک اوچون و يا باريش قورباني کئمي بئر گاميش کَسندهQA(مايع تقدئمي اولاراق هئنئن اوچده بئري قدر شراب حاضيرلايين. بونلاري ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئم اولاراق ورئن.T@#(قوچ اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق هئنئن اوچده بئري قدر ياغلا قاتيلميش اِفانين اوندا ائکي حئصّه‌سي قدر نارين اون و_?9(يانديرما قورباني و يا آيري بئر قوربان اوچون هر بئر قوزويا تؤکولَن مايع تقدئمي اولاراق دؤردده بئر هئن شراب حاضيرلايين.\>3(ربّه قوربان گتئرن آدام تاخيل تقدئمي اولاراق دؤردده بئر هئن ياغلا قاتيلميش اِفانين اوندا بئري قدر نارين اون گتئرسئن.=y(اگر کئمسه ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئم گتئرمک اوچون ربّه اود تقدئمي اولاراق يانديرما قورباني، نذر قورباني، اؤز گؤيلو ائله قوربان و يا بايرام قورباني اولاراق مال-حيواندان و يا قويون-کچئدن ربّه تقدئم اتسه،P<("ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشيب اونلارا دِه: «ساکئن اولماق اوچون سئزه وره‌جيئم تورپاغا گئره‌جيئنئز واخت،=; y(رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:~:w(-او زامان همئن داغليقدا ياشايان عَمالِقلی‌لر و کَنَعانليلار اِنئب اونلارا هوجوم اتدئلر و اونلاري خورما شهرئنه‌جک قوووب مغلوب اتدئلر.s9a(,آنجاق اونلار اؤزلرئنه اعتئماد ادئب داغليغين اوجا تپه‌سئنه چيخديلار. لاکئن نه ربّئن عهد سانديغي، نه ده موسا دوشَرگه‌دن آيريلدي..8W(+چونکي عَمالِقلی‌لر و کَنَعانليلار اورادا قاباغينيزداديرلار و قيلينجلا اؤله‌جکسئنئز؛ مادام کي ربّئن دالينجا گتمَکدن اوز دؤندَردئنئز، رب سئزئنله اولماياجاق.»7'(*دؤيوشه چيخمايين، چونکي رب آرانيزدا ديئل. مبادا دوشمنلرئنئزه مغلوب اولاسينيز.6()موسا ددي: "نه اوچون ربّئن امرئنه ضئدّ چيخيرسينيز؟ بونو باجارا بئلمزسئنئز.q5]((اونلار سحر تزدن قالخديلار و داغليغين اوجا تپه‌سئنه چيخيب ددئلر: "باخ، گوناه اتمئشئک، آمّا ائندي ربّئن وعده وردئيي يره چيخيريق."4%('موسا بو سؤزلري بوتون ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشدي و خالق چوخ کَدَرلَندي./3Y(&اؤلکه‌ني تجسّوس اتمک اوچون گدنلردن فقط نون اوغلو يوشَع و يِفونّه اوغلو کالئب صاغ قالديلار.|2s(%اؤلکه حاقّيندا پئس خبر گتئرنلر ربّئن قاباغيندا وبادان اؤلدولر.41c($او آداملار کي، موسا اونلاري اؤلکه‌يه تجسّوس اوچون گؤندرمئشدي، قاييديب اؤلکه حاقّيندا پئس خبر گتئردئلر و باعئث اولدولار کي، بوتون جاماعات ربّئن ضئدّئنه ديئنسئنلر.P0(#من رب ددئم: حقئقتن، منئم ضئدّئمه بئرلَشَن بو پئس جاماعاتا بله ده اده‌جيم. بو صحرادا اؤلوب تَلَف اولاجاقلار.»""//Y("اؤلکه‌ني تجسّوس اتدئيئنئز گونلرئن سايينا گؤره قيرخ گون، هر گون اوچون بئر ائل اولماقلا، قيرخ ائل تقصئرئنئزي چکه‌جکسئنئز و سئزدن اوز دؤندَردئيئمي بئله‌جکسئنئز..(!اؤولادلارينيز قيرخ ائل صحرادا چوبانليق اده‌جکلر. نه واختا قدر کي مِيئتلرئنئز صحرايا سَرئلمه‌يئب، سئزئن خَيانَتئنئزئن آجيسيني چکه‌جکلر.i-M( آمّا سئزه گلدئکده، مِيئتلرئنئز بو صحرايا سَرئله‌جک.f,G(لاکئن "تالان اولاجاقلار" دِدئيئنئز اوشاقلارينيزي اورايا آپاراجاغام و سئزئن ردّ اتدئيئنئز اؤلکه‌ني اونلار تانيياجاقلار.b+?(سئز، ساکئن اده‌جَيئمه آند ائچدئيئم تورپاغا گئرميه‌جکسئنئز. اورايا فقط يِفونّه اوغلو کالئب و نون اوغلو يوشَع گئره‌جک. *(مِيئتلرئنئز بو صحرايا سَرئله‌جک. منئم ضئدّئمه شئکايت ادن ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا اولوب سئياهييا آلينانلارين هاميسي صحرادا اؤله‌جکلر،0)[(اونلارا دِه کي، رب ديئر: «نه قدر کي، وارام، منئم ضئدّئمه ددئکلرئزئن عِينئسئني سئزه اده‌جيم.K(("نه واختا قدر بو پئس جاماعات منئم ضئدّئمه شئکايت اده‌جک؟ ائسرايئل اوغوللارينين منه ديئنمه‌لرئني اشئتدئم.>'y(رب موسا و هارونلا دانيشيب ددي:[&1(عَمالِقلی‌لر و کَنَعانليلار دره‌لرده ياشاييرلار. اونا گؤره صاباح قاييدين و قيرميزي دهنزئن يولو ائله صحرايا گدئن."}%u(آنجاق قولوم کالئبده آيري روح وار. او بوتون قلبي ائله داليمجا گتدي. اونو، گَزدئيي تورپاغا آپاراجاغام و اونون نسلی اورايا وارئث اولاجاق.P$(آتالارينا ورميه آند ائچئب وعده وردئيئم تورپاغي اصلا گؤرميه‌جکلر و منی ردّ ادنلرئن هچ بئري اوراني گؤرميه‌جک.)#M(دوغوردان دا بوتون بو آداملار کي، منئم جلاليمي و مئصئرده و صحرادا اتدئيئم علامتلري گؤروبلر، آمّا گئنه ده منی اون دفه ائمتاحانا چکئب و سَسئمه قولاق آسماييبلار،"(آمّا دوغوردان دا، نه قدر کي، وارام، بوتون ير اوزو ربّئن جلاليندان دولاجاق.P!(رب ددي: "سنئن خاهئشئنه گؤره باغيشلاديم،w i(يالواريرام کي، مئصئردن چيخديقلاري گوندن بو گونه کئمي بو خالقي نجه باغيشلييبسان، اونلارين تقصئرئني بؤيوک محبّتئنه گؤره باغيشلا.»""(«گِج قضبلَنَن، بول محبّتلي، تقصئري و عاصئلئيي باغيشلايان‌دير، لاکئن جزاسيز دا قويماز، آتالارين تقصئرئني اوچونجو-دؤردونجو نسله چکدئرَر.»9(لاکئن ائندي، يالواريرام کي، پروردئگارين بؤيوک قودرتي گؤرسدئلسئن، نجه کي، سن ددئن:1](«رب بو خالقي صحرادا اؤلدوردو چونکی اونلاري آند ائچئب وعده وردئيي اؤلکه‌يه آپارا بئلمه‌دي.»#A(اگر بو خالقي بئر نفر کئمي اؤلدوره‌سن، سنئن شؤهره‌تئني اشئدن مئلّتلر بله دئيه‌جکلر:<s(بونو اؤلکه‌نئن اهالئسئنه آنلاداجاقلار. اشئتدئلر کي، سن رب بو خالقين آراسينداسان. چونکي، يارب، سن اونلارلا اوزبه اوز گؤروشورسن، سنئن بولودون اونلارين اوستونده دورور. سن گوندوز بولود دئره‌يي و گجه آلوو دئره‌يي ائله اونلارا يول گؤرسدئرسن.J( موسا ربّه ددي: "او زامان مئصئرلی‌لر اشئده‌جک، چونکي بو خالقي اونلارين آراسيندان قودرَتئنله سن چيخارتدين.gI( اونلاري وبا ائله جزالانديرجاغام. اونلاري قوواجاغام. سندن اله بئر مئلّت تؤرده‌جيم کي، اونلاردان چوخ بؤيوک و گوجلو اولسون."xk( رب موسايا بله ددي: "نه واختاجاق بو خالق منی ردّ اده‌جک؟ آرالاريندا اتدئيئم علامتلري گؤره-گؤره نه واختا قدر منه ائمان گتئرميه‌جکلر؟^7( لاکئن بوتون جاماعات "اونلاري داشا باسين!"" دئيَنده ربّئن عئزّتي حوضور چاديريندا بوتون ائسرايئل اؤولادلارينا گؤروندو.6g( آنجاق ربّه عاصئلئک اتمه‌يئن. اؤلکه‌نئن خالقيندان قورخمايين، اونلاري مغلوب اده بئله‌رئک. اونلار آرتيق مودافئعه‌سئزدئرلر، و رب بئزئمله‌دئر. اونلاردان قورخمايين!»)M(اگر رب بئزدن راضي اولسا، بئزي او اؤلکه‌يه آپاراجاق، سود و بال آخان تورپاغي بئزه وره‌جک.R(بوتون ائسرايئل جاماعاتينا بله ددئلر: «تجسّوس اتمک اوچون ائچَرئسئندن کچدئيئمئز اؤلکه چوخ ياخشي بئر اؤلکه‌دئر.@{(نون اوغلو يوشَع و يِفونّه اوغلو کالئب کي، اؤلکه‌‌ني تجسّوس ادنلردن ائدئلر، پالتارلاريني جيرديلار؛D(او زامان موسا ائله هارون اورادا ييغيلميش بوتون ائسرايئل جاماعاتينين قاباغيندا اوزو اوسته يره دوشدولر.~w(سونرا بئر-بئرلرئنه ددئلر: "اؤزوموزه باشچي سِچک و مئصئره قاييداق."3a(نه اوچون رب بئزي بو تورپاغا آپارير؟ يعني بئز قيلينلا قيريلاق؟ آروادلاريميز و اوشاقلاريميز تالان اولاجاقلار. مئصئره قاييتماق مگر بئزئم اوچون داها ياخشي اولمازدي؟»-(بوتون ائسرايئل اؤولادلاري موسا و هارونون ضئدّئنه ديئندئلر؛ بوتون جاماعات اونلارا ددي: "کاشکي، مئصئر تورپاغيندا اؤلموشدوک! يا دا بو صحرادا اؤلموشدوک!m W(بوتون جاماعات اوجا سَسله فرياد ادئب گجه بويو آغلاديلار. ( !اورادا نِفئل‌لري ده گؤردوک. (عَناق خالقي دا نِفئللی‌لردندئر.) اونلارين يانيندا اؤزوموزو چَيئرتکه کئمي حئسّ اتدئک، اونلارا دا اِله گؤروندوک." ( بلجه اونلار تجسّوس اتدئکلري تورپاق حاقّيندا ائسرايئل اؤولادلارينا پئس خبر گتئرئب ددئلر: "گتدئيئمئز و تجسّوس اتدئيئمئز تورپاق اؤز اَهالئسئنئن باشيني يئيَن تورپاقدير و اورادا گؤردويوموز هر کس اوجا بويلو کئشئلر ائدي.7 i( آمّا اونونلا گِدن آداملار ددئلر: "او خالقا هوجوم اده بئلمه‌رئک، چونکي اونلار بئزدن گوجلودورلر."\ 3( کالئب موسانين قاباغيندا جاماعاتي ساکئتلَشدئرئب ددي: "گدئب اوراني اَله کچئردک. چونکي بئز يقئن اونا قالئب گله‌جَيئک." %( نِگِب اؤلکه‌سئنده عَمالِقلی‌لر، داغليقدا خئتلئلر، يِبوسلولار و اِمورلولار، دهنز کَناريندا و اوردون چايي ساحئلئنده ده کَنَعانليلار ياشاييرلار."Z/( لاکئن اورادا ياشايان خالق گوجلودور. شهرلر ائستِحکاملي و چوخ بؤيوکدور. بوندان علاوه، اورادا عَناق نسلئني ده گؤردوک.( موسايا بله تشرئح ادئب ددئلر: "اؤلکه‌يه گتدئک و بئزي گؤندردئيئن يِره چاتديق. حقئقتن ده، اورادا سود و بال آخير. باخ بو دا او تورپاغين مئيوه‌سي‌دئر!`;( پاران صحراسينداکي قِدِشه، موسا ائله هارونون و بوتون ائسرايئل اؤولادلاري جاماعاتينين يانينا گلدئلر. اونلارا و بوتون جاماعاتا خبر گتئردئلر، سونرا اؤلکه‌نئن مئيوه‌سئني اونلارا گؤرستدئلر.fG( قيرخ گوندن سونرا اؤلکه‌نئن تجسّوسوندن قاييتديلار.!=( ائسرايئل اوغوللارينين اورادان کَسدئکلري سالخيما گؤره او يره اِشکول دره‌سي ديئلدي.}u( سونرا اِشکول دره‌سئنه چاتديلار و اورادان بئر تَنَک بوداغي کَسدئلر اوستونده بئر سالخيم اوزوم وار ائدی و آداملارين ائکئسي بئر نِچه نار و اَنجئرله بئرلئکده تَنَک بوداغيني آرالاريندا بئر دئرَکده آپارديلار.%( نِگِبه چيخديلار و خِبرونا چاتديلار؛ اورادا اَناقلي اَخئمَن، شِشَي و تَلمَي ياشاييردي. خِبرون مئصئرده‌کي صوعَن شهرئندن يدّي ائل قاباق تئکئلمئشدي.)M( اونلار يولا دوشدولر و سئن صحراسيندان لِبو-خَماتداکي رِخوبا قدر اؤلکه‌ني تجسّوس اتدئلر.-( تورپاق نجه، محصوللو يا محصولسوز؟ اورادا آغاجلار وار يا يوخ؟ چاليشين اؤلکه‌نئن مئيوه‌سئندن بئر آز گتئره‌سئنئز."" او زامان اوزوم يِتئشَن مؤوسوم ائدي.%E( ياشاديقلاري شهرلري اؤلکه نجه، ياخشيدير يا پئس؟ شهرلري نجه، حاصارلي‌دير يا حاصارسيز؟,~S( اؤلکه‌نئن نجه اولدوغونو گؤرون. گؤرون اورادا ياشايان خالق گوجلودور يا ضعئف، آزدير يا چوخ؟W})( موسا اونلاري کَنَعان تورپاغيني تجسّوس اتمک اوچون گؤنده‌رَرکَن ددي: «بو يولدان نِگِبه گدئن، سونرا داغليغا چيخين.h|K( اؤلکه‌ني تجسّوس اتمک اوچون موسانين گؤندردئيي آداملارين آدلاري بله‌دئر: لاکئن موسا نون اوغلو هوشِعه‌يه يوشَع آديني وردی.K{( جاد قبئله‌سئندن ماکي اوغلو گِعواِل.Rz( نَفتالي قبئله‌سئندن ووفسي اوغلو نَخبي؛Py( آشِر قبئله‌سئندن مئکايئل اوغلو سِتور؛Wx)( دان قبئله‌سئندن گِمَلّي اوغلو عَمّي‌اِل؛~ww( يوسئف قبئله‌سئندن، يعني مِنَسّه قبئله‌سئندن سوسي اوغلو گَدّي؛Yv-( زِبولون قبئله‌سئندن سودي اوغلو گَدّي‌اِل؛Ru( بِنيامئن قبئله‌سئندن رافو اوغلو پَلطي؛Rt( اِفرايئم قبئله‌سئندن نون اوغلو هوشِعه؛Ts#( يئسّاکار قبئله‌سئندن يوسئف اوغلو يئگال؛Rr( يهودا قبئله‌سئندن يِفونّه اوغلو کالئب؛Nq( شَمعون قبئله‌سئندن خوري اوغلو شافاط؛|ps( آدلاري بونلار ائدي: رِعوبئن قبئله‌سئندن زَکّور اوغلو شَمّوعه؛Lo( موسا ربّئن امرئنه گؤره پاران صحراسيندان اونلاري گؤندردي؛ هاميسي ائسرايئل اؤولادلارينين باشچيلاري ائدئلر.wni( "آداملار گؤندر کي، ائسرايئل اؤولادلارينا وره‌جَيئم کَنَعان تورپاغيني تجسّوس اتسئنلر؛ آتالارينين هر قبئله‌سئندن بئر رهبر گؤندر."Im ( سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:l/( اوندان سونرا جاماعات خَصِروتدان يولا دوشدو و پاران صحراسيندا دوشَرگه سالديلار.%kE( مريم يدّي گون دوشَرگه‌دن اِشئک ساخلاندي. او گری گتئرئلئنجه‌يه قدر جاماعات کؤچمه‌دي.Oj( آمّا رب موسايا ددي: "اگر آتاسي اونون اوزونه توپورموش اولسايدي، مگر يدّي گون اوتانج ائچئنده قالمازدي؟ قوي مريم دوشَرگه‌دن اِشئک يدّي گون ساخلانسين، اوندان سونرا گری گتئرئله بئلر."xik( موسا ربّه فرياد ادئب ددي: "يالواريرام، ای تاري، اونا شَفا ور!""9hm( قويما کي، اونون بدني آنانين بطنئندن چيخان اؤلو دوغولموش اوشاغين ياري چوروموش بدنئنه بَنزه‌سئن."\g3( هارون موسايا ددي: "ای آغام، يالواريرام کي، آخماقليق و گوناه ائشله‌دئيئمئزه گؤره بئزي بو گوناه اوچون تقصئرکار سايما. p~}||{zyQxvutt5ss.qppoznnmvll6kXiishFgBeedd baK`_#^e]I[ZmXXVwUTT$RQPDON!LKKGIHYH FFEDAC3BEA@?>==#_y(رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:f^G(موسا و هارون جاماعاتين قاباغيندان حوضور چاديرينين گئرئشئنه گلدئلر و اوزو اوسته يره دوشدولر. ربّئن جلالي اونلارا گؤروندو.}]u(نه اوچون بئزي مئصئردن چيخارديب بله پئس يره گتئردئنئز؟ بورا نه اَکئن، نه انجئر، نه اوزوم، نه ده نار يري‌دئر. ائچمه‌يه بِله، سو يوخدور."4\c(ربّئن جاماعاتيني بو صحرايا نه اوچون گتئردئنئز؟ گتئردئنئز کي، بئز و حيوانلاريميز بورادا اؤلک؟6[g(خالق موسايا ناراضيليق ادئب ددي: "کاشکي بئز ده هموطنلرئمئزله بئرلئکده ربّئن قاباغيندا اؤلَيدئک! Z(جاماعات اوچون سو يوخ ائدي، اونا گؤره موسا و هارونون ضئدّئنه ييغيلديلار. Y (بئرئنجي آي بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين جاماعاتي سئن صحراسينا گلدي. اونلار قِدِشده دايانديلار. مريم اورادا اؤلدو و اِله اورادا دا باسديريلدي.+XQ(نجئس آدامين توخوندوغو هر شي نجئس ساييلسين؛ او شيه توخونان آدام آخشاما قدر نجئس ساييلسين."mWU(بو اونلارا ابدی قايدادير. پاکلاما سويي سَپَن آدام پالتارلاريني يوسون و پاکلاما سويونا توخونان آدام آخشاما قدر نجئس ساييلسين.NV(لاکئن نجئس اولوب اؤزونو تمئز اتمه‌يَن آدام جاماعات آراسيندان قووولسون، چونکي ربّئن موقدّس مکانيني نجئسله‌يئب؛ اونون اوستونه پاکلاما سويو سَپئلمه‌دئيي اوچون او نجئس ساييلسين.2U_(پاک آدام نجئس آدامين اوستونه اوچونجو گون و يدّئنجی گون سَپسئن؛ يدّئنجی گون نجئسلئکدن تمئز اولاجاق. او، پالتارلاريني يوسون، سو ائله يويونسون و آخشام تمئز ساييلسين.rT_(پاک بئر آدام مرجانکؤشک اوتونو گؤتوروب، او سويا باتيرسين و چاديرين، بوتون قابلارين و اورادا اولانلارين اوستونه سَپسئن. سومويه، اؤلدورولَن آداما، مِيئته يا دا قبئره توخونان آدامين اوستونه ده سَپسئن. S;(نجئس آدام اوچون يانميش گوناه قورباني کولوندن گؤتوروب، اونون اوستونه آخار سو تؤکون.cRA(چؤلده قيلينجلا اؤلدورولموش اولانا، بئر اؤلويه و يا بئر ائنسان سومويونه، يا دا قبئره توخونان شخص يدّي گون نجئس ساييلسين.tQc(ائپله باغلانميش قاپاغي اولمايان هر آچيق قاب نجئس ساييلسين.:Po(چاديردا اؤلَن آدام اوچون قانون بله‌دئر: چاديرا گئرن و چاديردا اولان هر کس يدّي گون نجئس ساييلسين.1O]( بئر اؤلويه، هر هانسي بئر ائنسان مِيئتئنه توخونان و اؤزونو تمئز اتمه‌يَن آدام ربّئن خيمه‌سئني نجئس اِدَر، او شخص ائسرايئلدن قووولسون. پاکلاما سويو اونون اوستونه سَپئلمه‌دئيي اوچون نجئس ساييلسين؛ اونون نجئسلئيي حله اوستونده قالير.tNc( اوچونجو و يدّئنجی گون اؤزونو سو ائله پاکلاسين کي، تمئز اولسون؛ آمّا اگر اوچونجو و يدّئنجی گون اؤزونو پاکلاماسا، تمئز اولماياجاق.yMm( هانسي بئر ائنسان مِيئتئنه توخونان آدام يدّي گون نجئس اولاجاق.4Lc( ائنه‌يئن کولونو ييغان آدام پالتارلاريني يوسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين. بو، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون و آرالاريندا ياشايان ياد اِللي اوچون ده ابدی بئر قايدادير.\K3( تمئز آدام ائنه‌يئن کولونو ييغيب دوشَرگه‌نئن باييريندا تمئز بئر يره قويسون و ائسرايئل اؤولادلارينين جاماعاتي گرک اونو پاکلاما سويو دوزلتمک اوچون ساخلاسين. بو، گوناهدان تمئزلَنمه‌دئر.HJ (ائنه‌يي يانديران آدام دا پالتارلاريني سو ائله يوسون، بدنئني ده سو ائله يوسون و آخشاما قدر نجئس ساييلسين.JI(کاهئن پالتارلاريني يوسون، بدنئني سو ائله يوسون، سونرا دوشَرگه‌يه گئرسئن. لاکئن آخشاما قدر نجئس ساييلسين.LH(کاهئن سئدر آغاجينين بوداغيني، مرجانکؤشک اوتونو و قيرميزي ائپي گؤتوروب يانديريلان ائنه‌يئن اوستونه آتسين.BG(سونرا ائنَک اونون گؤزلري قاباغيندا يانديريلسين. دَرئسي، اَتي و قاني، باغيرساغي ائله بئرلئکده يانسين.lFS(سونرا کاهئن اِلعازار بارماغي ائله اونون قانيندان گؤتوروب، قانين بئر آزيني حوضور چاديرينين قاباق طرفئنه طرف يدّي دفه سَپسئن.3Ea(اونو کاهئن اِلعازارا ورئن. ائنَک دوشَرگه‌نئن باييرينا چيخاريلسين و اونون قاباغيندا کسئلسئن.,DS("بو، ربّئن امر اتدئيي قانونون قايداسي‌دير: ائسرايئل اؤولادلارينا ديئن کي، تمئز، عيبسئز و قيرميزي بئر ائنَک گتئرسئنلر کي، اونون بوينونا هچ واخت يوغ تاخيلماييب.ZC 1(سونرا رب موسا و هارونلا دانيشيب، اونلارا ددي:$BC( اوندان لاپ ياخشيسيني تقدئم اتدئيئنئز اوچون، گوناها باتميش اولمازسينيز. لاکئن ائسرايئل اؤولادلارين موقدّس تقدئملرئني نجئس اتمه‌يئن، يوخسا اؤلر‌سئنئز.»""jAO(سئز و اِو خالقينيز هر يرده اونو يئيه‌بئلرسئنئز، چونکي او، سئزئن حاقّينيزدير، حوضور چاديريندا اولان خئدمتئنئزئن عوضي‌دئر. @(اونلارا گرک دئيه‌سن: «اوندان لاپ ياخشيسيني تقدئم اتدئيئنئز زامان، قالاني لاوئلی‌لر اوچون خَرمن محصولو و اوزوم سيخان محصولو کئمي ساييلاجاق.M?(بوتون هدئيّه‌لرئنئزدن ربّه تقدئم گتئرئن؛ اونلارين لاپ ياخشيسيندان، اونلارين تقدئس اولونموش حئصّه‌سئندن.>(ائسرايئل اؤولادلاريندان آلاجاغينيز اوندا-بئرلرئنئزئن هاميسيندان دا ربّه تقدئم گتئرمَلئسئنئز؛ اوندان ربّه گتئرئلَن تقدئمي هارونا ورئن.=5(تقدئمئنئز خَرمَنده دؤيولَن تاخيل و يا اوزوم سيخاندان چيخان محصول کئمي ساييلاجاق.N<("لاوئلی‌لرله دانيش و اونلارا بله دِه: «ائسرايئل اؤولادلاريندان ائرثئنئز اولاراق سئزه وردئيئم اوندا بئر حئصّه‌سئني آلديغينيز واخت، بو حئصّه‌نئن اوندا بئرئني ربّه تقدئم گتئرئن.J;(سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:{:q(ائسرايئل اؤولادلارينين اوندا بئرئني کي، اونلار ربّه تقدئم کئمي گتئرئرلر، من لاوئلی‌لره ائرث اولاراق ورئرم؛ بونا گؤره لاوئلی‌لر اوچون ددئم کي، ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا اونلارين ائرثي اولماياجاق."k9Q(حوضور چاديرينين خئدمتئني فقط لاوئلی‌لر اتسئنلر و اونلارين خاطالاريني بويونلارينا آلسينلار؛ بو، نسئلدن-نسله سئزئن اوچون ابدی قايدادير. ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا اونلارين ائرثي اولماياجاق.)8M(آرتيق ائسرايئل اؤولادلاري حوضور چاديرينا ياخينلاشماسينلار، يوخسا گوناها باتيب اؤلرلر.t7c(آمّا ائسرايئلده بوتون اوندا بئرئني لاوئلی‌لره ائرث اولاراق وردئم. بو، خئدمتلرئنئن، حوضور چاديريندا اتدئکلري خئدمتئن عوضي‌دئر.16](سونرا رب هارونا ددي: «اونلارين تورپاغيندا سنئن ائرثئن اولماياجاق و اونلار آراسيندا هچ بئر پايين اولماياجاق. ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا سنئن پايين و ائرثئن منم.5(ائسرايئل اؤولادلارينين ربّه قالديرما تقدئمي کئمي گتئردئکلري موقدّس تقدئملرئن هاميسيني من سنه و اوغوللارينلا قيزلارينا ابدی پاي اولاراق وردئم. بو، سنئن و نسلئن اوچون ربّئن حوضوروندا ابدی و پوزولماز عهددئر."4+(يِل‌لَتمه تقدئمي اولان دؤش اَتي و صاغ بودو کئمي، اونلارين اَتي ده سنئن اولسون.m3U(آنجاق ائنه‌يئن، قويونون، يا دا کچئنئن ائلک بالاسينين عوضئني آلما؛ اونلار موقدّسدئرلر. قانلاريني قوربانگاهين اوستونه سَپ و پئيلرئني توستوله‌دئب ياندير کي، ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئم اولسون. 2(اونلار بئر آيليق اولاندا عوضلرئني آل؛ قئيمتئني سن قوياجاقسان کي، ائيئرمي گِرادان عئبارت اولان موقدّس مکانين شِکِلئنه گؤره بش گوموش شِکِلدئر\13(هر بَطندن ائلک دوغولان بوتون ائنسانلار و بوتون حيوان بالالاري کي، اونلار ربّه وقف ادئرلر، سنئندئر. آنجاق هر ائلک دوغولانين عوضئني گرک آلاسان. هر نجئس حيوانين ائلک بالاسينين دا عوضئني آل.]05(ائسرايئلده ربّه وقف اولونان هر شي سنئن اولسون.z/o( تورپاقلاريندا بئتَن تزه مئيوه نوبارلاريندان ربّه گتئردئکلرئنئن هاميسي سنئن اولسون؛ سنئن عايئلَنده تمئز اولان هر کس اونو يئيه بئلر.q.]( ربّه وردئکلري ائلک محصوللاري، زيتون ياغينين لاپ ياخشيسينين هاميسيني، تزه شرابين و بوغدانين لاپ ياخشيسينين هاميسيني سنه وردئم.-%( بو دا سنئن اولسون؛ هدئيّه‌لرئنئن تقدئمي، حتّا ائسرايئل اؤولادلارينين يِللَتمه تقدئملرئنئن هاميسي سنئندئر. اونلاري سنه و اوغوللارينلا قيزلارينا ابدی پاي اولاراق وردئم. سنئن عايئلَنده تمئز اولان هر کس اونو يئيه بئلر.%,E( بونلاري لاپ موقدّس شيلر کئمي يِه؛ کئشي جئنسئندن هر کس اونلاردان يسئن. اونو موقدّس ساي.0+[( قوربانگاهدا يانديريلمايان لاپ موقدّس تقدئملردن بونلار سنئن اولسون: اونلارين هر تقدئمي، حتّا هر تاخيل تقدئمي، هر گوناه قورباني، و هر تقصئر قورباني کي، منه گتئرئلئر. اونلار لاپ موقدّس تقدئملردئر و هاميسي سنئن و اؤولادلارينينکي‌دير.S*!(سونرا رب هارونا ددي: "باخ، من اؤزوم منه گتئرئلَن تقدئملره نظارت اتمه‌يي سنه تاپشيرميشام. ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون موقدّس تقدئملرئني ابدی پاي اولاراق سنه و اؤولادلارينا ورمئشم.)}(لاکئن قوربانگاها و پرده‌نئن ائچ طرفئنه عاييد اولان هر شيه فقط سن و سنئنله اوغوللارين کاهئن کئمي خئدمت ادئن. کاهئنلئيي سئزه هدئيّه اولاراق ورئرم. لاکئن سئزدن باشقا موقدّس مکانا کئم ياخينلاشسا، اؤلدورولسون."(+(باخ، من ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندان لاوئلي هموطنلرئنئزي سئزه هدئيّه اولاراق سچدئم. اونلار ربّه وقف اولونوبلار کی، حوضور چاديريندا خئدمت اتسئنلر.:'o(موقدّس يره و قوربانگاها سئز مسعول اولون کي، ائسرايئل اؤولادلاري بئر ده قضبئمه دوچار اولماسينلار.v&g(اونلار سنه قوشولسونلار و حوضور چاديرينين ائشلرئنه، چاديرداکي بوتون خئدمته مسعول اولسونلار. آيري هچ کئم سئزه ياخينلاشمامالي‌دير.*%O(سنه جاوابده‌ اولوب چاديرين بوتون ائشلرئنه باخسينلار. آنجاق موقدّس مکانين اشيالارينا و قوربانگاها ياخينلاشماسينلار کي، هم اونلار، هم ده سئز اؤلمه‌يه‌سئنئز.6$g(آتانين قبئله‌سي اولان لاوي قبئله‌سئنه منصوب اولان قارداشلارينيزي دا اؤزونله گؤتور کي، سن و اؤولادلارين شهادت چاديرينين قاباغيندا ائکَن، سنه قوشولوب کؤمک اتسئنلر.# }(رب هارونا ددي: "سن، اؤولادلارين و آتانين اِو اَهلي موقدّس مکانا مربوط اولان هر هانسي بئر تقصئر اوچون مسعوليّت داشيياجاقسينيز. کاهئنلئيئنه مربوط اولان خاطا اوچون مسعولئيّتي سن و اوغوللارين سنئنله داشيياجاق."!( ربّئن خيمه‌سئنه ياخينلاشان هر کس اؤلور. دوغوردان مگر هاميميز اؤله‌جَيئک؟""q!]( او زامان ائسرايئل اؤولادلاري موسا ائله دانيشيب اونا ددئلر: "يوخ اولاجاغيميز بَلّي‌دئر! هلاک اولاجاغيق! هاميميز هلاک اولاجاغيق!E ( موسا ربّئن امر اتدئيئنه عمل اتدي.a=( آمّا رب موسايا ددي: "هارونون عصاسيني شهادت سانديغينين قاباغينا قوي کي، عوصيان ادنلرئن ضئدّئنه علامت اولوب ساخلانسين. بلجه اونلارين منئم بارَمده ضئدّ ديئنمه‌لرئنه آخير قويارسان و اؤلمزلر."{( موسا عصالارين هاميسيني ربّئن حوضوروندان بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغينا چيخارتدي. عصالارا باخديلار و هر کس اؤز عصاسيني گؤتوردو.)M(صاباحي گون موسا شهادت چاديرينا گئردي و گؤردو کي، لاوي نسلئني تمثئل ادن هارونون عصاسي تومورجوقلاييب. تومورجوق قؤنچه‌له‌مئش، چئچک آچميش و بادام يتئشدئرمئشدي.fG(موسا عصالاري شهادت چاديريندا ربّئن حوضورونا قويدو.xk(موسا ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشيب اونلارا بونو ددی. اونلارين بوتون رهبرلري اونا بئر عصا وردئلر. هر قبئله رهبري اوچون بئر عصا، اون ائکي عصا اولدو کي، هارونون عصاسي دا اونلارين عصالاري آراسيندا ائدي.Z/(او زامان سچه‌جيئم آدامين عصاسي تومورجوقلاياجاق و ائسرايئل اؤولادلارينين سئزه ضئدّ ديئنمه‌لرئنه آخير قوياجاغام."9(عصالاري سئزئنله گؤروشدويوم يره، حوضور چاديرينداکي شهادت سانديغينين قاباغينا قوي.-(هارونون آديني لاوي عصاسي اوستونه ياز کي، هر قبئله باشچيسي اوچون بئر عصا اولسون.1("ائسرايئل اؤولادلارينا دِه و هر قبئله اوچون اونلاردان بئر عصا آل؛ اون ائکي عصا اونلارين بوتون قبئله‌لري اوچون. هر بئرئنئن آديني اؤز عصاسي اوستونه ياز.I (سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:%(2وبا دايانديغينا گؤره هارون موسانين يانينا حوضور چاديرينين گئرئشئنه قاييتدي. ;(1قورَخ اَحوالاتيندان اؤلَنلردن آيري، وبادان اؤلَنلر اون دؤرد مئن يدّي يوز نفر ائدي.tc(0هارون اؤلولرله دئرئلر آراسيندا دوردو، اله کي، وبا داياندي.,S(/هارون موسانين ددئيي کئمي بوخورداني گؤتوردو و جاماعاتين آراسينا قاچدي. گؤردو کي، خالق آراسيندا وبا باشلاييب. بونا گؤره بوخورو تقدئم ادئب خالق اوچون کفّاره اتدي.eE(.موسا هارونا ددي: "اؤز بوخوردانيني گؤتور، اوستونه قوربانگاهدان کؤزَرمئش کؤمور گؤتور و بوخورو اوستونه قوي. سونرا تز جاماعاتا آپار و اونلار اوچون کفّاره ات. چونکي رب قضبئني تؤکوب و وبا باشلانيب."B(-"بو جاماعاتين آراسيندان چيخين کي، اونلاري بئر آندا محو اِدئم."" موسا ائله هارون اوزو اوسته يره دوشدولر.>y(,رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:\3(+موسا و هارون حوضور چاديرينين قاباغينا گلدئلر.u e(*جاماعات موسايا و هارونا ضئدّ چيخماق اوچون ييغيليب حوضور چاديرينا طرف گِدنده، قَفلَتَن بولود چاديري بورودو و ربّئن جلالي گؤروندو.| s()او گونون صاباحي ائسرايئلئن بوتون جاماعاتي موسا و هارونون ضئدّئنه ديئنئب ددئلر: «سئز باعئث اودونوز کی، ربّئن خالقي اؤلومه ورئلسئنلر.»~ w((کي، ائسرايئل اؤولادلارينا بئر خاطئره اولسون و هارونون نسلئندن اولمايان هچ کس ربّئن حوضورونا گلئب بوخور يانديرماسين. اله کي، قورَخ و يولداشلاري کئمي اؤلمه‌سئن. نجه کي، رب اونا موسانين واسئطه‌سئله دمئشدي.> w('بلجه کاهئن اِلعازار يانديريلان آداملارين بورونج بوخوردانلاريني کی، تقدئم اتمئشدئلر، گؤتورودو. اونلاري دؤيدولر و اونلاردان قوربانگاهي اؤرتمک اوچون لؤوحه‌لر دوزلتدئلر! =(&بو آداملارين بوخوردانلاريندان کی، اؤز حياتي باهاسينا گوناه ادئبلر، قوربانگاه اوچون اؤرتوک اولاراق لؤوحه‌لر دوزلتسئنلر. چونکي بوخوردانلار ربّه تقدئم اولونوب و موقدّسدئرلر. قوي بونلار، ائسرايئل اؤولادلارينا علامت اولسون."V'(%"کاهئن هارون اوغلو اِلعازارا دِه کي، بوخوردانلاري اود آراسيندان گؤتورسون، چونکي موقدّسدئر. کؤزلري کَنارا داغيت.J($سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:(#ربّئن حوضوروندان اود چيخدي و بوخور تقدئم ادن ائکي يوز اَلّي نفري محو اتدي.sa("اونلارين اطرافيندا اولان بوتون ائسرايئل اؤولادلاري اونلارين فريادلاريني اشئدنده قاچديلار، چونکي ديئردئلر: "يِر بئزي ده اودار!""(!بلجه اونلار و اونلارا عاييد اولانلارين هاميسي دئري- دئري اؤلولر دئيارينا اِندئلر. ير اوستلرئنه قاپاندي و جاماعات آراسيندان يوخ اولدولار.>w( ير آغزيني آچدي، اونلاري، عايئله‌لرئني، قورَخه عاييد اولان بوتون آداملاري و بوتون ماللاريني اودّو. (موسا بوتون بو شيلري دا‌نيشيب قورتاراندا اونلارين آلتينداکي ير ياريلدي. `~}T{zyy xwv;utsr{qpp omlYjihhBgff5eJdcc!b+``W_h^]\[[ZRY{XXVUTSRQPO|NN%MvLKKIIHyGFEDCCBWA@?L>=q<;;9:\9877655n4432<1005/H.n-0,**)(k'&%$7#u""!k THO=jFAll P 1+x*VRh`b ?(يهودا نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۷۶۵۰۰ نفردئر.9(پِرِص اؤولادلاري بونلاردير: خِصرون نسلئندن خِصرون نسلي؛ خامول نسلئندن خامول نسلی.fG(نسئل‌لرئنه گؤره يهودا اؤولادلاري بونلاردير: شِلا نسلئندن شِلا نسلي؛ پِرِص نسلئندن پِرِص نسلي؛ زِراخ نسلئندن زِراخ نسلی.9(يهودانين اوغوللاري وار ائدي: عِر و اونان. لاکئن اونلار کَنَعان تورپاغيندا اؤلدولر.^7(جاد نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۴۰۵۰۰ نفردئر.kQ(اَرود نسلئندن اَرود نسلي؛ اَرِلي نسلئندن اَرِلي نسلی.cA(اوزني نسلئندن اوزني نسلي؛ عِري نسلئندن عِري نسلي:cA(نسئل‌لرئنه گؤره جاد اؤولادلاري بونلاردير: صِفون نسلئندن صِفون نسلي؛ خَگّي نسلئندن خَگّي نسلي؛ شوني نسلئندن شوني نسلي؛dC(شَمعون نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۲۲۲۰۰ نفردئر.hK( زِراخ نسلئندن زِراخ نسلي؛ شاعول نسلئندن شاعول نسلي؛( نسئل‌لرئنه گؤره شَمعون اؤولادلارينين نسلی بونلاردير: نِمواِل نسلئندن نِمواِل نسلي؛ يامئن نسلئندن يامئن نسلي؛ ياکئن نسلئندن ياکئن نسلي؛=w( لاکئن قورَخئن نسلی اؤلمه‌دي.( و قورَخله ۲۵۰ يولداشيني اود يانديريب يوخ ادنده، ير آغزيني آچدي و اونلاري اودّو. قورَخله بئرلئکده اؤلَنلر، آيريلارينا دا بئر عئبرت اولدو.kQ( اِلئآبين اوغوللاري نِمواِل، داتان و اَبئرام ائدي. بونلار او داتانلا اَبئرامدير کي، جاماعات طرفئندن چاغيريلديلار و ربّه ضئدّ دوران قورَخئن طرفدارلارينا قوشولوب، موسا ائله هارونا ضئدّ چيخديلار.2a(پَلّونون اوغلو اِلئآب،xk(رِعوبئنلی‌لرئن نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۴۳۷۳۰ نفر ائدي.kQ(خِصرون نسلئندن خِصرون نسلي؛ کَرمي نسلئندن کَرمي نسلی.Z/(ائسرايئلئن ائلک اوغلو رِعوبئن، رِعوبئن اؤولادلاري بونلاردير: خَنوخ نسلئندن خَنوخ نسلي؛ پَلّو نسلئندن پَلّو نسلي؛ ("ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا اونلاري سئياهييا آلين!"" مئصئر تورپاغيندان چيخان ائسرايئل اؤولادلاري بونلاردير:U %(موسا ائله کاهئن اِلعازار اوردون چايي يانيندا، اَرئحانين موقابئلئنده، موآب اووالاريندا اونلارلا دانيشيب ددئلر:g I("ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون جاماعاتيني عايئله‌لرئنه گؤره ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا دؤيوشه قابئل اولانلاري سايين."  (وبادان سونرا رب موسا و کاهئن هارون اوغلو اِلعازارلا دانيشيب اونا ددي:r _(چونکي اونلار حئيله‌لري ائله سئزه دوشمنچئلئک اتدئلر و اونلارلا سئزي پِعوردا مئديانلي باشچي قيزي کوزبي مَسَله‌سئنده آلداتديلار. او مَسَله‌‌ده کي، باجيلاري پِعوردا باش ورن وبا گونونده اؤلدورولدو."U %("مئديانليلاري دوشمن حساب ات و اونلاري قير.@}(سونرا رب موسا ائله دانيشيب ددي:0[(اؤلدورولَن مئديانلي آروادينين آدي صور قيزي کوزبي ائدي. صور مئدياندا بئر طايفا باشچيسي ائدي.|s(مئديانلي آروادلا بئرلئکده اؤلدورولَن ائسرايئللي کئشئنئن آدي سالو اوغلو زئمري ائدي. او، شَمعونلولارين آراسيندا بئر طايفا رهبري ائدي.( بو اونون اوچون و اوندان سونرا گلن نسلی اوچون ابدی کاهئنلئک عهدي اولاجاق. چونکي تاريسينين قيرتئني چکئب، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون کفّاره اتدي.»""oY( بونا گؤره دِه: «باخ، من اونونلا باريش عهدئمي باغلاييرام.iM( ‎"کاهئن هارون اوغلو اِلعازار اوغلو پئنِخاس منئم قضبئمي ائسرايئل اؤولادلاريندان دؤندَردي، چونکي آرالاريندا فقط او منئم قيرتئمي چکدي. بلجه، من اؤز قيرتئمده ائسرايئل اؤولادلاريني محو اتمه‌دئم.>y( رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:T#( وبادان اؤلَنلر ائيئرمي دؤرد مئن نفر ائدي. ;(ائسرايئللي کئشئنئن دالينجا چاديرين ائچئنه گئردي، نئزه‌ني ائسرايئللي کئشئنئن و آروادينين قارنينا سوخدو. بلجه، ائسرايئل اؤولادلاريني قيران وبا داياندي.O(کاهئن هارون اوغلو اِلعازار اوغلو پئنِخاس بونو گؤردوکده جاماعاتين آراسيندان قالخدي و الئنه بئر نئزه گؤتوردو.Y~-(و باخ، بو آن ائسرايئل اؤولادلاريندان اولان بئر نفر گلدي، موسانين و حوضور چاديرينين گئرئشئنده آغلاشان بوتون ائسرايئل جاماعاتينين گؤزو قاباغيندا قوحوملارينا مئديانلي بئر آرواد گتئردي.f}G(بونا گؤره موسا ائسرايئلئن قاضي‌لارينا ددي: "هر بئرئنئز اؤز آداملارينيز آراسيندا پِعورداکي بَعَله قوشولانلاري اؤلدورون."{|q(رب موسايا ددي: "خالقين بوتون باشچيلاريني گؤتور و گوندوز ربّئن قاباغيندا دار آغاجيندان آسدير. بلجه، قوي ربّئن قضبي ائسرايئلدن دؤنسون."H{ (ائسرايئل اؤولادلاري پِعورداکي بَعَل بوتونه قوشولدولار و ربّئن قضبي ائسرايئللی‌لرئن اوستونه آلوولاندي.uze(بو آروادلار آللاهلارينا قوربان کسنده ائسرايئل خالقيني دا دعوت ادئردئلر. ائسرايئل خالقي يمک يدي و اونلارين آللاهلارينا سجده اتدي.*y Q(ائسرايئل خالقي شئتّئمده ياشايارکَن، کئشئلري موآب قيزلاري ائله زئنا اتمه‌يه باشلاديلار.'xI(بوندان سونرا بَلعام قالخيب يولا چيخدي و اِوئنه قاييتدي. بالاق دا اؤز يولونا داوام وردی./wY(کئتّئم ساحئللرئندن گَمئلر گله‌جک، آشورلا عِبِري ذلئل اده‌جک، بلجه اونلار دا محو اولاجاق."v%(بَلعام صؤحبتئنه داوام وردی: "واي، تاري بونو اتدئيي زامان کئم ياشايا بئله‌جک؟{uq(لاکئن آشورلولار سئزي اسئر آلاندا، قِنلئلر يانيب يوخ اولاجاق؟""t!(قِنلئلره باخيب سؤزونه داوام وردی: "مَسکنئنئز مؤحکم، يووانيز قايادا قورولوب.Ds(بَلعام عَمالِقلئلره باخيب صؤحبته باشلادي: "عَمالِق مئلّتلرئن بئرئنجئسي ائدي، لاکئن عاقئبتي هلاکتدئر."'rI(يعقوبون نسلئندن اولان او آدام سلطنت سوره‌جک، شهرده‌کئلرئن قالانلاريني محو اده‌جک.»"">qw(اِدوم اونون مولکو اولاجاق، اونون دوشمنلري سِعئر ده اونون مولکو اولاجاق، آمّا ائسرايئل گوجلَنه‌جک.{pq(«اونو گؤرورَم، آمّا ائندي يوخ، اونا باخيرام، آمّا ياخيندان ديئل. يعقوبدان بئر اولدوز چيخاجاق، ائسرايئلدن بئر عصا اوجالاجاق، موآبليلارين آلينلاريني اَزه‌جک، بوتون شِت اؤولادلارينين باشلاريني قيراجاق./oY(تارينين سؤزلرئني اشئدن آدامين کلامي، او آدام کي، اوجالاردا اولانين بئلئيئني بئلئر، قادئري‌موطلقئن رؤياسيني گؤرَن، يره سَرئلَن، آمّا گئنه ده گؤزلري آچيق اولان:'nI(بَلعام سؤزونو باشلاييب ددي: «پِعور اوغلو بَلعامين کلامي، گؤزلري آچيلان کئشئنئن کلامي،Sm!(ائندي من خالقيمين يانينا گدئرم. قوي سنه بئلدئرئم کي، بو خالق گله‌جک گونلرده سنئن خالقينين باشينا نه گتئره‌جک."%lE( بالاق منه قيزيل و گوموشله دولو اِوئني ورسه بله، ربّئن سؤزوندن چيخا بئلمه‌رم، اؤز نظرئمه گؤره ياخشي يا پئس هچ بئر شي اده بئلمه‌رم. رب نه دسه، اونو دئيه‌جيم؟xkk( بَلعام بالاقا ددي: «يانيما گؤندردئيئن قاصئدلره مگر دمه‌دئم،Bj( ائندي تِز گت، يرئنه قاييت. دمئشدئم کي، سنه سخاوتلي حؤرمت اده‌جيم، آمّا باخ، رب سني اوندان محروم اتدي."8ik( بالاقين قضبي بَلعامين اوستونه آلوولاندي؛ اَللرئني بئربئرئنه ووروب بَلعاما ددي: "سني دوشمنلرئمه لعنت اتمک اوچون چاغيرديم و باخ، هر اوچ دفه، اونلارا آنجاق برکت ورئبسن.h1( کَمئن قوروب شئر کئمي ياتار، دئشي آصلانا اوخشار. اونو اويانديرماغا کئم جورعت اِدَر؟ سئزه برکت ورن خيئر-دوعالي اولسون، سئزه لعنت ادن قوي ملعون اولسون!»"":go(تاري اونلاري مئصئردن چيخاردير؛ اونلارا چؤل اؤکوزونون قووّتي کئمي‌دئر. اونا دوشمن اولان مئلّتلري يِيئب قورتاراجاق. سوموکلرئني قيراجاق، اوخلاري ائله اونلاري دَله‌جک.Vf'(سطئل‌لرئندن سولار آخاجاق، توخوملاري بول سو ائله سولاناجاق، پادشاهلاري اَقَق بؤيوک اولاجاق، مملَکتي اوجالاجاق.ieM(ياييلميش دره‌لر کئمي، چاي کنارينداکي باغلار کئمي، ربّئن اَکدئيي عؤد آغاجلاري کئمي، سولارين يانينداکي سئدر آغاجلاري کئمي.d}(«ای يعقوب، سنئن چاديرلارين نه گؤزلدئر سنئن مسکنلرئن، ای ائسرايئل!\c3(تارينين سؤزلرئني اشئدن آدامين کلامي، قادئري‌موطلقئن رؤياسيني گؤرن، يره سَرئلَن، آمّا گئنه ده گؤزلري آچيق اولانين:b7(او، سؤزونو باشلاييب ددي: "پِعور اوغلو بَلعامين کلامي، گؤزو آچيلميش کئشئنئن کلامي،Ha (بَلعام گؤزلرئني قالديردي و ائسرايئلي قبئله‌لرئنه گؤره يرلشمئش گؤرنده اونون اوستونه تارينين روحو اِندي.` (بَلعام ربّئن گؤزونده ائسرايئله برکت ورمه‌يئن ياخشي اولدوغونو گؤردوکده، اوّلکي کئمي باخيجيليق اتمه‌دي، آمّا اوزونو صحرايا طرف چِوئردي._'(بالاق بَلعامين ددئيي کئمي اتدي. هر قوربانگاهدا بئر گاميش و بئر قوچ تقدئم اتدي.B^(بَلعام بالاقا ددي: "بورادا منه يدّي قوربانگاه دوزلت و بورادا منئم اوچون يدّي گاميش و يدّي قوچ حاضيرلا."a]=(بالاق بَلعامي چؤله باخان پِعور تپه‌سئنه آپاردي.\}(بالاق بَلعاما ددي: ‎"خاهئش ادئرم گل، سني باشقا بئر يره آپاريم؛ بلکه تارينين گؤزونه خوش گلر کي، اورادان اونلاري منئم خيرئمه لعنت اده‌سن."&[G(لاکئن بَلعام بالاقا جاواب ورئب ددي: "مگر سنه دمه‌دئم کي، رب نه دسه، اونو اتمه‌لي‌يم؟»iZM(بالاق بَلعاما ددي: "اونلارا نه لعنت ات، نه ده برکت ور."YY-(باخ، خالق دئشي آصلان کئمي اويانير، شئر کئمي قالخير، شئکاري يمه‌يئنجه، اؤلَنلرئن قانيني ائچمه‌يئنجه ياتماياجاق."vXg(يعقوبون ضئدّئنه افسون يوخدور. ائسرايئلئن ضئدّئنه فالچيليق اولماز. واختي واختيندا يعقوبا، ائسرايئله ديئله‌جک: «تاري نه‌لر اتدي!»W#(تاري اونلاري مئصئردن چيخارتدي؛ تاري اونلارا چؤل اؤکوزونون قووّتي کئمي‌دئر.YV-(يعقوبدا بدبختلئک، ائسرايئلده ده بلا گؤرمه‌يئب. تاريسي رب اونونلادير. پادشاهين شادليق نعره‌سي اونلارين آراسيندا!U(باخ، برکت ورمک اوچون امر آلديم؛ او، برکت وردئکده، من اونو ديئشه بئلمه‌رم.Ty(تاري ائنسان ديئل کي، يالان دانيشسين. بشر اوغلو ديئل کي، فئکرئني ديئشدئرسئن. ددئيئني حياتا مگر کچئرتمَز؟ وردئيي سؤزو يرئنه مگر يتئرمَز؟S7(بَلعام سؤزونو باشلاييب ددي: «قالخ، ای بالاق! و اشئت؛ منه قولاق آس، ای صئپّور اوغلو./RY(بلجه، بَلعام بالاقين يانينا گلدي. گؤردو کي، بالاق يانديرما قوربانينين يانيندا دوروب. موآب باشچيلاري دا اونونلا برابر دوروبلار. بالاق اوندان سوروشدو: "رب نه ددي؟""$QC(رب بَلعاما گؤروندو و اونون آغزينا بئر کلام قويوب ددي: "بالاقين يانينا قاييت و بله دِه."HP (بَلعام بالاقا ددي: "سن بورادا يانديرما قوربانينين يانيندا دور، قوي من بئر آز ائره‌لي گدئب رَبله گؤروشوم."yOm(بلجه بالاق اونو پئسگا تپه‌سئنده‌کي صوفئم يايلاغينا آپاردي. يدّي قوربانگاه دوزلتدي و هر قوربانگاهدا بئر گاميش و بئر قوچ تقدئم اتدي.>Nw( بالاق اونا ددي: "خاهئش ادئرم، منئمله گل، باشقا بئر يره گدک کي، اورادان اونلاري گؤره‌سن. اونلارين هاميسيني يوخ، آخير قئسمئني گؤرَرسن. اورادان منئم خيرئمه اونلاري لعنت ات."%ME( بَلعام جاواب ورئب ددي: «مگر من گرک ربّئن دئلئمه قويدوغونو دِمه‌يه دئقّتلي اولماييم؟""BL( بالاق بَلعاما ددي: "منه نه اتدئن؟ دوشمنلرئمه لعنت اتمک اوچون سني گتئردئم، باخ، سن اونلارا برکت وردئن!""K%( يعقوبون توزونو کئم سايا بئلر؟ ائسرايئلئن دؤردده بئرئني کئم حسابلار؟ قوي صالح آداملارين اؤلومو ائله اؤلوم! قوي منئم آخيريم اونلارينکي کئمي اولسون."pJ[( قايالارين باشيندان اونلاري گؤرورم، تپه‌لردن اونلارا باخيرام. باخ، موستقئل ياشايان بئر خالق، اِللَردن اؤزونو آييران بئر خالق!,IS(تارينين لعنت اتمه‌دئيئنه من نجه لعنت ادئم؟ ربّئن قارغيش اتمه‌دئيئنه من نجه قارغيش ادئم؟H1(بَلعام سؤزونو باشلاييب ددي: "بالاق منی اَرامدان، موآب پادشاهي منی شرق داغلاريندان گتئرئب کي، «گل، منئم خيرئمه يعقوبو لعنت ات، گل ائسرايئله قارغيش ات.»SG!(بَلعام بالاقين يانينا قاييتدي. گؤردو کي، بالاق و موآبين بوتون باشچيلاري يانديرما قوربانينين يانيندا دورورلار. F(رب بَلعامين آغزينا بئر کلام قويوب ددي: "بالاقين يانينا قاييديب بله دِه."_E9(تاري بَلعاملا گؤروشدو و بَلعام اونا ددي: "يدّي قوربانگاه حاضيرلاديم و هر قوربانگاهدا بئر گاميشلا بئر قوچ تقدئم اتدئم."-DU(بَلعام بالاقا ددي: "سن يانديرما قوربانينين يانيندا دور، من گدئم. بلکه رب منئم گؤروشويومه گلسئن و منه نه گؤرسدسه، سنه بئلدئره‌رم.» سونرا چيلپاق بئر تپه‌يه چيخدي.6Cg(بالاق بَلعامين ددئيي کئمي اتدي. بالاقلا بَلعام هر قوربانگاهدا بئر گاميش و بئر قوچ تقدئم اتدئلر.AB (بَلعام بالاقا ددي: "بورادا منه يدّي قوربانگاه دوزلت و منئم اوچون بورادا يدّي گاميش و يدّي قوچ حاضيرلا."XA+()سحر بالاق بَلعامي گؤتوردو و اونو باموت-‌بَعَله چيخارتدي. بَلعام اورادان ائسرايئل خالقينين بئر حئصّه‌سئني گؤردو.+@Q((بالاق اؤکوز و قويون قوربان کسئب، بَلعاما و اونونلا بئرلئکده اولان باشچيلارا اَت گؤندردي.l?S('بَلعام بالاقلا بئرلئکده گتدي و قئريَت‌-خوصوتا گلدئلر.d>C(&بَلعام بالاقا ددي: «باخ، ائندي سنئن يانينا گلدئم! آمّا نه دئيه بئله‌رم کی؟ آنجاق تارينين دئلئمه قوياجاق سؤزو دئيه‌جيم.»=(%بالاق بَلعاما ددي: «سني چاغيرتديرماق اوچون تعجئلله مگر آدام گؤندرمه‌دئم؟ نه اوچون منئم يانيما گلمه‌دئن؟ مگر من حقئقتن سنه حؤرمت اده بئلمئرم؟»<($بالاق بَلعامين گلدئيئني اشئتدئکده، موآبين بئر شهرئنه گتدي کي، اونو پئشواز اتسئن. موآب اَرنون سرحددئنده، سرحدّئندئن لاپ اوزاق يرئنده‌دئر.{;q(#لاکئن ربّئن مَله‌يي بَلعاما ددي: "بو آداملارلا گت، آمّا فقط سنه دئيه‌جَيئم سؤزو دِه."" بلجه بَلعام بالاقين باشچيلاري ائله برابر گتدي.$:C("بَلعام ربّئن مَله‌يئنه ددي: "گوناه اتمئشَم، چونکي سنئن منئم ضئدّئمه يولدا دوردوغونو بئلمه‌دئم. ائندي اگر بو سنئن گؤزونده پئس گؤرونور، قوي اِوئمه قاييديم."9(!اِششَک منی گؤردو و بو اوچ دفه قاباغيمدان يانا دؤندو. اگر يولدان دؤنمه‌سَيدي، حقئقتن سني ائندئيه کئمي اؤلدورموشدوم و اونو صاغ بوراخميشديم."{8q( ربّئن مَله‌يي اونا ددي: "نه اوچون اِششه‌يئني بو اوچ دفه ووردون؟ باخ، من سنئن ضئدّئنه دورموشام، چونکي سنئن يولون منئم يولوما ضئدّدئر.7#(سونرا رب بَلعامين گؤزلرئني آچدي. بَلعام ربّئن مَله‌يئني گؤردو کي، الئنده سئيرئلمئش قيلينجلا يول اوستونده دورور. و اَيئلئب اوزو اوسته يره سَرئلدي.65(اِششَک بَلعاما ددي: "عؤمرونون اوّلئندن بو گونه قدر بِلئنه مئندئيئن اِششه‌يئن من مگر ديئلم؟ مگر اولوب کي، من سنه بله ائش اتمئش اولوم؟» بَلعام ددي: "خِير."O5(بَلعام اِششه‌يه ددي: "چونکي منی مسخره اتدئن. اگر الئمده بئر قيلينج اولسايدي، سني ائندئيه کئمي اؤلدورموشدوم.»"4?(رب اِششه‌يئن دئلئني آچدي و او، بَلعاما ددي: "سنه نه اتدئم کي، منی بو اوچ دفه ووردون؟""S3!(اِششَک ربّئن مَله‌يئني گؤره‌نده بَلعامين آلتيندا خيخدي. بَلعامين قضبي آلوولاندي و دَيَنَکله اِششه‌يي ووردو..2W(ربّئن مَله‌يي ائره‌لي گتدي و اله دار بئر يرده دوردو کي، صاغا-سولا دؤنمک اوچون يول اولمادي.T1#(اِششَک ربّئن مَله‌يئني گؤره‌نده دووارا سيخيلدي و بَلعامين آياغيني دووارا سيخيشديردي. او گئنه اِششه‌يي ووردو.09(سونرا ربّئن مَله‌يي باغلارين آراسيندا دار بئر يولدا دوردو. هر ائکي طرف دووار ائدي./%(اِششَک، يولدا دوران ربّئن مَله‌يئني سئيرئلمئش قيلينجي الئنده گؤره‌نده، يولدان دؤنوب زمئيه گئردي. بَلعام اِششه‌يي ووردو کي، اونو يولا دؤندَرسئن.*.O(لاکئن اونون گتدئيي اوچون تارينين قضبي آلوولاندي و ربّئن مَله‌يي يول اوستونده اونون ضئدّئنه دوردو. بَلعام اِششه‌يئنه مئنمئشدي و ائکي نؤکري ده اونونلا ائدئلر.-7(بلجه بَلعام سحر قالخيب اِششه‌يئني پالانلادي و موآب باشچيلاري ائله بئرلئکده گتدي.k,Q(تاري گجه بَلعاما گلئب اونا ددي: "اگر بو آداملار سني چاغيرماق اوچون گلئبلر، دور اونلارلا گت؛ آنجاق منئم سنه دئيه‌جيئم شيي ات."+)(ائندي خاهئش ادئرم، سئز ده بو گجه بورادا قالين و گؤروم رب منه باشقا نه دئيه‌جک."5*e(بَلعام جاواب ورئب بالاقين آداملارينا ددي: "بالاق اِوئني قيزيل و گوموشله دولو منه ورسه بله، تاريم ربّئن سؤزونون ضئدّئنه هچ بئر ائش نه کئچئک، نه ده بؤيوک اده بئلمه‌رم.r)_(چونکي دوغوردان دا سنه سخاوتله حؤرمت اده‌جيم و نه دِسن، هاميسيني اده‌جيم. ائندي خاهئش ادئرم، گل، منئم خيرئمه بو خالقي لعنت ات.»""W()(اونلار بَلعامين يانينا گلئب، اونا ددئلر: "صئپّور اوغلو بالاق بله ديئر: «خاهئش ادئرم، يانيما گلمکدن ائمتئناع اتمه.'(گئنه بالاق اَوّلکئلردن داها چوخ و داها اِعتئبارلي باشچيلار گؤندردي.A&}(موآب باشچيلاري قالخديلار و بالاقين يانينا گلئب ددئلر: "بَلعام ائستمه‌دی کي، بئزئمله بئرلئکده گلسئن."g%I( بَلعام سحر دوردو و بالاقين باشچيلارينا ددي: "تورپاغينيزا قاييدين، چونکي رب منه ائجازه ورمه‌دي کي، سئزئنله بئرلئکده گدئم."$-( تاري بَلعاما ددي: "او آداملارلا گتمه، او خالقا لعنت اتمه، چونکي موبارک خالقدير."^#7( «باخ، مئصئردن چيخان خالق ير اوزونو بويورور. ائندي گل، منئم خيرئمه اونلاري لعنت ات. بلکه دؤيوشوب اونلاري قووا بئلئم.»"" "( بَلعام تارييا ددي: "موآب پادشاهي صئپّور اوغلو بالاق منه سؤز گؤندرئب کي،!}( تاري بَلعامين يانينا گلئب سوروشدو: "يانينداکي بو آداملار کئمدئر؟""v g(بَلعام اونلارا ددي: "بو گجه‌ني بورادا کچئردئن کي، ربّئن منه ددئيئني سئزه ديئم.» بِلَجه، موآب باشچيلاري بَلعامين يانيندا قالديلار.r_(موآب آغساقّاللاري ائله مئديان آغساقّاللاري فالا باخماق اوجرتئني گؤتوروب بَلعامين يانينا گتدئلر و بالاقين سؤزلرئني اونا ددئلر.7(خاهئش ادئرم، ائندي گل، منئم خيرئمه بو خالقي لعنت ات، چونکي اونلار مندن چوخ گوجلودورلر. بلکه اوندا من اونلاري مغلوب ادئب، اؤلکه‌دن قووا بئلدئم. چونکي بئلئرم کي، سنئن برکت وردئيئن خيئر-دوعالي، لعنت اتدئيئن ده ملعون اولاجاق."kQ(بالاق پِعور اوغلو بَلعامي چاغيرماق اوچون فَرات چايينين کناريندا اولان آماو اؤلکه‌سئنده‌کي پِتورا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "مئصئردن بئر خالق چيخيب، باخ، ير اوزونو بورويه‌رک موقابئلئمده يرله‌شئب.N(موآبلي‌لار مئديان آغساقّاللارينا ددئلر: "اؤکوز چؤل اوتونو يِيئب يالاديغي کئمي، بو جاماعات دا بوتون اطرافيميزي يِيئب يالاياجاق."" او واختلار صئپّور اوغلو بالاق موآب پادشاهي ائدي.(جاماعاتي گؤردوکده موآبلي‌لار بَرک قورخدولار، چونکي ائسرايئل خالقي چوخ ائدي. موآب ساکئنلري ائسرايئل اؤولادلاريندان واهئمه‌يه دوشدولر.%(صئپّور اوغلو بالاق ائسرايئلئن اِمورلولارين باشينا گتئردئيي هر شيي گؤرموشدو.^ 9(ائسرايئل اؤولادلاري يولا دوشوب موآب اووالاريندا، اوردونون او بئري طرفئنده، اَرئحانين موقابئلئنده دوشَرگه سالديلار.\3(#بلجه ائسرايئللی‌لر اونو، اؤولادلاريني و بوتون خالقيني بئر نفر قالمايانا قدر قيرديلار؛ و تورپاغيني اَله کچئرتدئلر.]5("رب موسايا ددي: "اوندان قورخما، چونکي من اونو، بوتون خالقيني و تورپاغيني سنئن اَلئنه تسلئم اتمئشم. خِشبوندا ياشايان اِمورلولارين پادشاهي سئخونون باشينا گتئردئيئني، اونون دا باشينا گتئر.»K(!سونرا دؤنوب باشانا يوللانديلار. باشان پادشاهي عوگ بوتون خالقي ائله برابر اِدرِعئده اونلارلا دؤيوشه چيخدي.( موسا يَعزِري نظردن کچئرتمَک اوچون آداملار گؤندردي. ائسرايئل اؤولادلاري اونون قصبه‌لرئني اَله کچئرتدئلر و اورادا ياشايان اِمورلولاري قوودولار.xk(بلجه ائسرايئللی‌لر اِمورلولارين تورپاغيندا ساکئن اولدولار._9(لاکئن بئز اونلاري مغلوب اتمئشئک، خِشبون دئبونا قدر محو اولوب، مِدِبايا اوزانان نوفه‌خَيه قدر هر طرفي وئران اتمئشئک."wi(واي حالينا، ای موآب! ای کِموشون خالقي، يوخ اولدون! اوغوللاريني اِمورلولارين پادشاهي سئخونا قاچقينليغا قيزلاريني دا اسئرلئيه ورئب.mU(چونکي خِشبوندان بئر اود، سئخونون شهرئندن آلوو چيخدي؛ موآبين عار شهرئني، اَرنونون تپه‌لرئنئن باشچيلاريني يانديريب محو اتدي.C(بونون اوچون شاعئرلر بله ديئرلر: "خِشبونا گلئن؛ قوي خِشبون تزه‌دن تئکئلسئن، سئخونون شهري برپا ادئلسئن.5(چونکي خِشبون اِمورلولارين پادشاهي سئخونون شهري ائدي. سئخون موآبين اوّلکي پادشاهي ائله دؤيوشموش و اَرنونا قدر اوزانان بوتون تورپاغيني اَله کچئرتمئشدي.}(ائسرايئل اؤولادلاري بو شهرلرئن هاميسيني اَله کچئرتدئلر و اِمورلولارين بوتون شهرلرئنده، خِشبوندا و اونون بوتون قصبه‌لرئنده ياشاديلار.Y -(ائسرايئل اؤولادلاري اونو قيلينجدان کچئرتدئلر، و اونون تورپاغيني کي، اَرنوندان يَبّوقا و عَمّونلولارين سرحدئنه قدر اوزانميشدي، آلديلار. چونکي عَمّون سرحدئنئن مؤحکم ائستِحکاماتي وار.I  (آمّا سئخون ائسرايئله اؤز سرحددئندن کچمه‌يه ائجازه ورمه‌دي. بوتون خالقيني بئر يره ييغيب، ائسرايئل اؤولادلاري ائله ووروشماق اوچون صحرايا چيخدي و ياحِسه گلئب اونلارلا ووروشدو.[ 1("خاهئش ادئرم، سنئن تورپاغيندان کچمک اوچون بئزه ائجازه وره‌سن. نه زمئيه، نه ده باغا گئره‌جَيئک. قويولارينين سويوندان ائچميه‌جيئک. سنئن سرحدئندن کچنه‌جک فقط پادشاه يولو ائله گده‌جيئک." ?~~f}^||{{zzyPxwwxvuu+tHsrrlq|ppxpoEnnrnmm)l8kwjiih(gg"ehd=cqb]``_ ^]]w\x[[ZYSXXVVQUTSS(RPPO^OMLL=KnJIHG}FEDCBCAr@@u?>>==y(بلجه، ائسرايئلئن طايفالاريندان، هر قبئله‌دن مئن نفر اولماقلا دؤيوشه حاضير اون ائکي مئن نفر سچئلدي.x=k(ائسرايئل قبئله‌لرئنئن هر بئرئندن مئن نفر دؤيوشه گؤنده‌رئن."*<O(موسا خالقلا دانيشيب اونلارا بله ددي: "دؤيوش اوچون آرانيزدان بعضی آداملاري سئلاحلانديرين کي، مئديانلي‌لارلا دؤيوشه چيخيب، ربّئن قئصاصيني اونلاردان آلسينلار.@;{("ائسرايئل اؤولادلارينين قئصاصيني مئديانلي‌لاردان آل. اوندان سونرا اؤلوب اؤز خالقينا قوشولاجاقسان."P: (سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا بله ددی: 9(کئشي ائله آروادي، آتاسي ائله اونون اِوئنده ياشايان جاوان قيزي آراسيندا اولان موناسئبت باره‌ده، ربّئن موسايا امر اتدئيي قايدالار بونلاردير.8-(اگر اونلاري اشئتدئکدن بئر مودّت سونرا مانع اولسا، آروادينين جزاسيني اَري چکر.»U7%(آمّا اگر اَري بئر گون ائچئنده بو باره‌ده اونا هچ بئر شی دمه‌سه، بوتون نذئرلرئني و يا تکلئفلرئني تصدئقله‌مئش اولور. اونلاري اشئدن گون آروادا هچ بئر شي دمه‌مکله تصدئقله‌مئش ساييلار.z6o( اَر، آروادينين اؤزونو محروم اتمک اوچون اتدئيي هر نذئري و يا آند ائچه‌رک بوينونا گؤتوردويو هر تکلئفي تصدئق يا دا اونا مانع اولا بئلر.05[( آمّا اگر اَري بونلاري اشئدن گون اونا حقئقتن مانع اولسا، آروادينين بوتون نذئرلري و گؤتوردويو تکلئفلر قووّه‌دن دوشر. اَري مانع اولدوغو اوچون رب آروادي باغيشلايار.o4Y( و اَري بونو اشئدنده اونا بئر شي دمه‌يئب مانع اولمور، آروادينين بوتون نذئرلري و يا گؤتوردويو تکلئفلرئن هاميسي قووّه‌ده قالار.3( اگر آرواد اَرئنئن اِوئنده نذئر ادئر، و يا بوينونا بئر تکلئف گؤتورور،2( آمّا دول و يا بوشانان آروادينين نذئري و گؤتوردويو هر تکلئف قووّه‌ده قالار.V1'(آمّا اگر اَري بونو اشئدن گون مانع اولسا، گلئنئن اتدئيي نذئر و گؤتوردويو تکلئف قووّه‌دن دوشر. رب اونو باغيشلايار.Z0/(اَري بونو اشئدن واخت، اشئتدئيي گون اونا هچ بئر شي دمه‌سه، اونون اتدئيي نذئرلر و گؤتوردويو تکلئفلر قووّه‌ده قالار.%/E(اگر قيز نذئر اتدئکدن، يا دا دوشونمه‌دن بوينونا بئر تکلئف گؤتوردوکدن سونرا اَره گتسه،.(آمّا آتاسي بونلاري اشئدن گون مانع اولسا، قيزين اتدئيي نذئرلر و گؤتوردويو تکلئفلر قووّه‌دن دوشر. رب اونو باغيشلايار، چونکي آتاسي اونا مانع اولوب.-(و آتاسي اونون نذئرئني و گؤتوردويو تکلئفي اشئدئر و هچ بئر شي دِمئر، قيزين اتدئيي بوتون نذئرلر و گؤتوردويو تکلئفلرئن هاميسي قووّه‌ده قالار.,5(اگر آتاسينين اِوئنده ياشايان جاوان قيز ربّه نذئر ادئب بوينونا بئر تکلئف گؤتورور،+ (اگر بئر کئشي ربّه نذئر ادئر، يا دا آند ائچئب بوينونا بئر تکلئف گوتورور، وردئيي سؤزو پوزمامالي‌دير؛ آغزيندان چيخان هر شيي گرک يرئنه يتئرسئن.A* (موسا ائسرايئل اؤولادلارينين قبئله باشچيلاري ائله دانيشيب اونلارا ددي: "ربّئن امر اتدئيي سؤز بله‌دئر:)}((موسا ربّئن اونا امر اتدئيي هر شيي ائسرايئل اؤولادلارينا بئلدئردي.&(G('بونلاري تعيئن اولونموش واختلاردا گرک ربّه تقدئم اده‌سئنئز. بونلار سئزئن نذئرلر و اؤز گؤيلونوزله گتئردئيئنئز تقدئملردن، يانديرما قوربانلارينيز، تاخيل تقدئملرئنئز، مايع تقدئملرئنئز و باريش قوربانلارينيزدان علاوه اولاجاق.»""'(&گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني ائله تاخيل و مايع تقدئملرئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.G& (%گاميش، قوچ و قوزولارين سايينا گؤره اونلارين لازيمي تاخيل و مايع تقدئملرئني اؤز قايدالارينا گؤره گتئرئن.%-($ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئم اولان يانديرما قورباني، اودلا تقدئم اولونان قوربان تقدئم ادئن: بئر گاميش، بئر قوچ و بئر-ائلّئک عيبسئز يدّي اِرکَک قوزو.$7(#سکّئزئنجي گون اؤزونوز اوچون بايرام ادئن؛ هچ بئر گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن.#("گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني ائله تاخيل و مايع تقدئملرئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.G" (!گاميش، قوچ و قوزولارين سايينا گؤره اونلارين لازيمي تاخيل و مايع تقدئملرئني اؤز قايدالارينا گؤره گتئرئن.!( يدّئنجی گون: يدّي گاميش، ائکي قوچ، بئر-ائلّئک عيبسئز اون دؤرد اِرکَک قوزو. (گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني ائله تاخيل و مايع تقدئملرئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.G (گاميش، قوچ و قوزولارين سايينا گؤره اونلارين لازيمي تاخيل و مايع تقدئملرئني اؤز قايدالارينا گؤره گتئرئن.(آلتينجي گون: سکّئز گاميش، ائکي قوچ، بئر-ائلّئک عيبسئز اون دؤرد اِرکَک قوزو.(گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني ائله تاخيل و مايع تقدئملرئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.=u(گاميش، قوچ و قوزولارين سايينا گؤره لازيمي تاخيل و مايع تقدئملرئني اؤز قايدالارينا گؤره تقدئم ادئن.(بشئنجي گون: دوقّوز گاميش، ائکي قوچ، بئر-ائلّئک عيبسئز اون دؤرد اِرکَک قوزو.(گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني ائله تاخيل و مايع تقدئملرئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.N(گاميش، قوچ و قوزولارين سايينا گؤره اونلارين لازيمي تاخيل و مايع تقدئملرئني اؤز قايدالارينا گؤره تقدئم ادئن.(دؤردونجو گون: اون گاميش، ائکي قوچ، بئر-ائلّئک عيبسئز اون دؤرد اِرکَک قوزو.(گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني ائله تاخيل و مايع تقدئملرئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.6g(گاميش، قوچ و قوزولارين سايينا گؤره لازيمي تاخيل و مايع تقدئملرئني اؤز قايدالارينا گؤره گتئرئن.#(اوچونجو گون: اون بئر گاميش، ائکي قوچ، بئر ائلّئک عيبسئز اون دؤرد اِرکَک قوزو.7(گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني و اونون تاخيل تقدئمئندن و مايع تقدئملرئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.X+(گاميش، قوچ و قوزولارين سايينا گؤره اونلارين لازيمي تاخيل تقدئمئني و مايع تقدئملرئني اؤز قايدالارينا گؤره گتئرئن.'(ائکئنجي گون: اون ائکي گاميش، ائکي قوچ، بئر ائلّئک عيبسئز اون دؤرد اِرکَک قوزو.(گوناه قورباني اولاراق اِرکَک بئر کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري دائمي يانديرما قورباني ائله تاخيل و مايع تقدئمئندن علاوه اولاراق تقدئم ادئن.{q(اون دؤرد قوزودان هر قوزو اوچون اوندا بئر اِفا نارين اون گتئرئن.=u(هر گاميش اوچون تاخيل تقدئملري اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا اوچ اِفا، هر قوچ اوچون اوندا ائکي اِفا،_9( ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئمي يانديرما قورباني اولاراق، اودلا تقدئم اولونان قوربان تقدئم ادئن: هر اون اوچ گاميش، هر ائکي قوچ و بئر-ائلّئک اون دؤرد اِرکَک قوزو. اونلار عيبسئز اولمالي‌دير.h K( يدّئنجی آيين اون بشئنجي گونونده موقدّس ييغين کچئردئن؛ هچ بئر گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن. ربّه يدّي گون بايرام توتون.P ( گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن. بونلاري کفّاره اوچون اولان گوناه قوربانيندان، دائمي يانديرما قورباني و اونون تاخيل تقدئمي و مايع تقدئملرئندن علاوه تقدئم ادئن.{ q( يدّي قوزودان هر قوزو اوچون اوندا بئر اِفا نارين اون تقدئم ادئن.3 a( گاميش اوچون تاخيل تقدئملري اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا اوچ اِفا، قوچ اوچون اوندا ائکي اِفا،j O(ربّه خوش عطئر کئمي يانديرما قورباني تقدئم ادئن: بئر گاميش، بئر قوچ، بئر-ائلّئک يدّي اِرکَک قوزو. اونلار عيبسئز اولمالي‌دير.?y(همئن يدّئنجی آيين اونوندا موقدّس ييغين کچئردئن؛ اؤزونوزو هر شيدن محروم ادئن و هچ بئر ائش گؤرمه‌يئن.?y(بونلار، قايدالارينا گؤره، تزه آي اوچون اولان يانديرما قورباني و اونون تاخيل تقدئمئندن، دائمي يانديرما قورباني و اونون تاخيل تقدئمئندن، و اونلارين مايع تقدئملرئندن علاوه اولاجاق. بو، اودلا تقدئم اولونان، ربّئن خوشونا گلن عطئرلي قورباندير.3(اؤزونوزو کفّاره اتمک اوچون، گوناه قورباني اولاراق، بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن.{q(يدّي قوزودان هر قوزو اوچون اوندا بئر اِفا نارين اون تقدئم ادئن.5e(گاميش اوچون تاخيل تقدئملري اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا اوچ اِفا ، قوچ اوچون اوندا ائکي اِفا ،oY(ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئمئني يانديرما قورباني اولاراق تقدئم ادئن: بئر گاميش، بئر قوچ و عيبسئز بئر ائلّئک يدّي اِرکَک قوزو. (يدّئنجی آيين بئرئنجي گونونده موقدّس ييغين کچئردئن، هچ بئر گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن. او گون سئزئن اوچون کَره‌ناي چالما گونو اولاجاق.sa(دائمي يانديرما قورباني و اونون تاخيل تقدئمئندن علاوه، اونلاري اونلارين مايع تقدئملري ائله تقدئم ات. اونلار عيبسئز اولمالي‌دير.oY(اؤزونوزو کفّاره اتمک اوچون بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن.{q(يدّي قوزودان هر قوزو اوچون اوندا بئر اِفا نارين اون تقدئم ادئن.9~m(هر گاميش اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا اوچ اِفا، تک قوچ اوچون اوندا ائکي اِفا،c}A(ربّئن خوشونا گلن عطئرلي تقدئمئني يانديرما قورباني اولاراق ائکي گاميش، بئر قوچ و بئر-ائلّئک يدّي اِرکَک قوزو تقدئم ادئن.v|g(نوبارين ييغيلما گونو هفته‌لر بايرامينيزدا ربّه تزه تاخيل تقدئمي گتئرنده موقدّس ييغين کچئردئن، گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن.{(يدّئنجی گون موقدّس ييغين کچئردئن، گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن.Oz(بلجه، هر گون ربّئن اودلا تقدئم اولونان قوربانين يمه‌يئني، اونون خوشونا گلن عطئرلي تقدئمي يدّي گون تقدئم ادئن. دائمي يانديرما قورباني ائله مايع تقدئمئنه علاوه اولاراق تقدئم ادئن.)yM(هر سحر تقدئم اده‌جيئنئز دائمي يانديرما قوربانينا علاوه اولاراق، بونلاري دا تقدئم ادئن.x!(اؤزونوزو کفّاره اتمک اوچون گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کچي تقدئم ادئن.iwM(يدّي قوزودان هر قوزو اوچون اوندا بئر اِفا تقدئم ادئن.=vu(هر گاميش اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا اوچ اِفا نارين اون، قوچ اوچون اوندا ائکي، u(ربّه اودلا تقدئم اولونان قوربان، يانديرما قورباني اولاراق ائکي گاميش، بئر قوچ و بئر-ائلّئک يدّي اِرکَک قوزو تقدئم ادئن؛ هاميسي عيبسئز اولسون.t(بئرئنجي گون موقدّس ييغين کچئردئن؛ گونده‌لئک ائشلرئنئزي گؤرمه‌يئن.s(بو آيين اون بشئنجي گونو بايرام اولسون. يدّي گون ماياسيز چؤرک ييئلسئن.pr[(بئرئنجي آيين اون دؤردونجو گونو ربّئن پاسخا بايرامي‌دير.Mq(دائمي يانديرما قورباني و اونون مايع تقدئمئندن علاوه ربّه گوناه تقدئمي اولاراق بئر اِرکَک کچي ده تقدئم ادئن.8pk(اونلارين مايع تقدئملري، بئر گاميش اوچون ياريم هئن شراب، قوچ اوچون اوچده بئر هئن ، و بئر قوزو اوچون دؤرده بئر هئن. ائل بويو هر تزه آيدا ورئله‌جک يانديرما قورباني بودور.4oc( هر قوزو اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا بئر اِفا نارين اون تقدئم ادئن. بو يانديرما قورباني، اودلا تقدئم اولونان، ربّئن خوشونا گلن عطئرلي قورباندير.!n=( هر گاميش اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا اوچ اِفا نارين اون و تک قوچ اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا ائکي اِفا نارين اون؛Ym-( هر آيين باشيندا ربّه يانديرما قورباني اولاراق ائکي گاميش و بئر قوچ، بئر-ائلّئک عيبسئز يدّي اِرکَک قوزو تقدئم ادئن.@l{( دائمي يانديرما قورباني و اونون مايع تقدئمئندن علاوه، هر سَبّتئن يانديرما قورباني اولان تقدئم بودور.k'( سَبّت گونونده بئر-ائلّئک عيبسئز ائکي اِرکَک قوزو، و تاخيل تقدئمي اولاراق ياغلا قاتيلميش اوندا ائکي اِفا نارين اون و اونون مايع تقدئمئني تقدئم ادئن.6jg(او بئري قوزونو آخشامچاغي تقدئم ادئن. سحرکي کئمي تاخيل تقدئمي و مايع تقدئمي ائله بئرلئکده اونو تقدئم ادئن. بو، اودلا تقدئم اولونان، ربّئن خوشونا گلن عطئرلي قورباندير.Gi (هر قوزو ائله بئرلئکده اولان مايع تقدئمي دؤردده بئر هئن اولاجاق. کفلندئرن ائچکئني ربّه موقدّس يرده تؤکون.Nh(بو، دائمي يانديرما قورباني، سئنا داغيندا بويورولان، ربّئن خوشونا گلن اودلا تقدئم اولونان عطئرلي قورباندير.Kg(هم ده تاخيل تقدئمي اولاراق دؤردده بئر هئن سيخيلميش ياغلا قاتيلميش اِفانين اوندا بئري نارين اون تقدئم ادئن.vfg(قوزولاردان بئرئني سحر، او بئرئني آمّا آخشامچاغي تقدئم ادئن.e(اونلارا دِه: «ربّه وره‌جيئنئز اودلا تقدئم اولونان قوربان بودور: دائمي يانديرما قورباني اولاراق هر گون بئر-ائلّئک عيبسئز ائکي اِرکَک قوزو.[d1("ائسرايئل اؤولادلارينا امر ادئب دِه: «دئقّت ادئن کي، منه اولان تقدئمي، تقدئم اولونان قوربانلاريم اوچون يمه‌يئمي، و منئم خوشوما گلن عطئرلي تقدئملري، موعيّن واختلاردا تقدئم اده‌سئنئز.»=c y(رب موسا ائله دانيشيب اونا ددی:.bW(سونرا اللرئني اونون اوستونه قويوب اونو منصوب اتدي، نجه کي، رب موسانين واسئطه‌سئله دمئشدي.Ya-(موسا ربّئن اونا امر اتدئيي کئمي اتدي؛ يوشَعي گؤتوروب، کاهئن اِلعازارين و بوتون جاماعاتينين قاباغيندا دايانديردي.`(بوندان علاوه، او کاهئن اِلعازارين حوضوروندا دورمالي، اِلعازار دا اورئم واسئطه‌سئله رَبدن سوروشمالي‌دير. اونون امري ائله هم او، هم ده اونونلا اولان ائسرايئل اوغوللاري، حتّا بوتون جاماعات دا چيخيب گئرمه‌لی‌دئر."$_C(اؤز ائقتئداريندان بئر آزيني اونا ور کي، بوتون ائسرايئل جاماعاتي اوندان ائطاعت اتسئن.<^s(اونو کاهئن اِلعازار و بوتون جاماعات قاباغيندا داياندير و اونلارين گؤزلري قاباغيندا اونو منصوب ات.;]q(اوندا رب موسايا ددي: "نون اوغلو يوشَعي کي، ائچئنده منئم روحوم وار، گؤتور و الئني اونون اوستونه قوي.~\w(او کئشي جاماعاتين قاباغيندا چيخيب-گئرسئن، اونلارا هادي اولوب اونلاري آپاريب-گتئرسئن. قوي ربّئن جاماعاتي چوبانسيز سورو کئمي اولماسين."$[C(«يالواريرام کي، رب، بوتون بشر روحلارينين تاريسي، جاماعات اوستونه بئر آدام نصب اتسئن.>Zy(موسا رب ائله دانيشيب اونا ددي:pY[(چونکي صئن چؤلونده جاماعاتين داعواسيندا منئم امرئمدن چيخدين و سويا گؤره اونلارين گؤزلري قاباغيندا منئم موقدّسلئيئمه موطابئق رفتار اتمه‌دئن."" (بونلار صئن چؤلونده قِدِشده اولان مِرئبا سولاري‌دير.)X1( اونو گؤردوکدن سونرا سن ده خالقينا قوشولاجاقسان، نجه کي، قارداشين هارون قوشولدو.*WO( سونرا رب موسايا ددي: "بو عَبارئم داغينا چيخ و ائسرايئل اوغوللارينا وردئيئم اؤلکه‌ني گؤر.UV%( اگر عَمي‌لري يوخدور، او زامان مئراثيني نسلئندن اونا لاپ ياخين اولان قوحومونا ورئن کي، مولک اونون اولسون. بو، ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي ائسرايئل اؤولادلارينا قايدا و حؤکم اولسون."oUY( اگر قارداشلاري يوخدور، اوندا مئراثيني عَمی‌لرئنه ورئن.|Ts( اگر اونون قيزي يوخدور، اوندا مئراثيني اونون قارداشلارينا ورئن.WS)(ائسرايئل اؤولادلارينا دِه کي، اگر بئر آدام اؤلسه و اوندان اوغول قالماسا، او زامان مئراثيني اونون قيزينا کچئردئن.{Rq("صِلوفخادين قيزلاري دوغرو ديئرلر. گرک اونلارا آتالارينين قارداشلاري آراسيندا مولک وره‌سن و آتالارينين مئراثيني اونلارا کچئرده‌سن.>Qy(رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:YP-(موسا اونلارين ائشئني ربّئن حوضورونا گتئردي.tOc(اوغلو اولماديغينا گؤره نه اوچون اونون آدي اؤز نسلی آراسيندان سئلئنمه‌لي‌دئر؟ آتاميزين قارداشلاري آراسيندا بئزه بئر مولک ورئن."uNe("آتاميز صحرادا اؤلدو، لاکئن قورَخئن طرفئني توتوب ربّه عوصيان ادنلرئن آراسيندا ديئلدي. او اؤز گوناهينا گؤره اؤلدو و اوغلو اولمادي.SM!(اونلار حوضور چاديرينين گئرئشئنده موسانين، کاهئن اِلعازارين و رهبرلرله بوتون جاماعاتين قاباغيندا دوروب ددئلر:}L w(مِنَسّه اوغلو ماکئر اوغلو گئلعاد اوغلو خِفِر اوغلو صِلوفخادين قيزلاري کي، يوسئف اوغلو مِنّسه‌نئن نسئل‌لرئنه منصوب ائدئلر، ائره‌لي گلدئلر؛ قيزلارينين آدلاري بله‌دئر: مَخلا، نوعا، خوگلا، مئلکا و تئرصا.K(Aاونا گؤره کي، رب اونلارا دِمئشدي: "اونلار قطعن صحرادا اؤله‌جکلر."" اونلاردان يِفونّه اوغلو کالئبله نون اوغلو يوشَعدن باشقا کئمسه صاغ قالماميشدي.HJ (@آمّا موسا ائله کاهئن هارونون سئنا صحراسيندا سايديغي ائسرايئل اؤولادلاريندان هچ کئم بو سئياهيدا اولمادي.'II(?بونلاردير ائسرايئل اؤولادلارينين سئياهيسي کي، موسا و کاهئن اِلعازار طرفئندن اوردون چايينين يانيندا، اَرئحانين موقابئلئنده‌‌کي موآب اووالاريندا توتولدو.6Hg(>لاوئلی‌لردن ساييلان بئر آيليق و اوندان يوخاري ياشدا بوتون کئشي جئنسئندن اولانلار ۲۳۰۰۰ نفر ائدي. بونلار او بئري ائسرايئل اؤولادلاري ائله بئرلئکده سئياهييا آلينماميشدي. چونکي ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا اونلارا مئراث ورئلمه‌مئشدي.Gy(=ناداب و اَبئهو ربّئن حوضوروندا حارام اود تقدئم اِدَرکَن اؤلدولر.F{(<هارونون ناداب، اَبئهو، اِلعازار، و ائتامار آدلي اوشاقلاري اولدو.fEG(;عَمرامين آروادينين آدي يوکِبِد ائدي. او، مئصئرده لاوئدن دوغولموشدو. يوکِبِد عَمراما، هارون، موسا و باجيلاري مريمي دوغدو.]D5(:بونلار دا لاوي نسئل‌لري‌دئر: لئبني نسلي، خِبرون نسلي، مَخلي نسلي، موشي نسلي، قورَخ نسلی. قوهات عَمرامين آتاسي ائدي.uCe(9نسئل‌لرئنه گؤره ساييلان لاوئلی‌لر بونلاردير: گِرشون نسلئندن گِرشون نسلي؛ قوهات نسلئندن قوهات نسلي؛ مِراري نسلئندن مِراري نسلی.B (8هر قبئله‌نئن پايي پوشکله بؤلونسون، ائستر بؤيوک اولسون، ائستر کئچئک."=Au(7آنجاق اؤلکه پوشکله بؤلونسون. هر کسئن پايي آتالارينين عاييد اولدوغو قبئله‌لرئن آدينا گؤره اولاجاق.m@U(6ساييسي چوخ اولانا بؤيوک، ساييسي آز اولانا آز پاي وره‌جکسن. سئياهي‌يا يازيلانلارين ساييسينا گؤره هر بئرئنه دوشن پاي ورئلسئن.?(5"اؤلکه، آداملارين ساييسينا گؤره، بونلارين آراسيندا ائرث بؤلونسون.S>!(4سونرا رب موسا ائله دانيشيب، اونا بله ددي:j=O(3ساييلان ائسرايئل اؤولادلارينين جَمي ۶۰۱۷۳۰ نفر ائدي.f<G(2نَفتالي نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۴۵۴۰۰ نفردئر.g;I(1يِصِر نسلئندن يِصِر نسلي؛ شئلّم نسلئندن شئلّم نسلی.G: (0نسئل‌لرئنه گؤره نَفتالي اؤولادلاري بونلاردير: يَخصِعِل نسلئندن يَخصِعِل نسلي؛ گونو نسلئندن گونو نسلي؛e9E(/آشِر اؤولادلاري بونلاردير، ساييلاري ۵۳۴۰۰ نفردئر.N8(.آشِرئن سِرَخ آديندا بئر قيزي وار ائدي./7Y(-بِرئعا اؤولادلاري بونلاردير: خِبِر نسلئندن خِبِر نسلي؛ مَلکي‌اِل نسلئندن مَلکي‌اِل نسلی.l6S(,نسئل‌لرئنه گؤره آشِر اؤولادلاري بونلاردير: يئمنا نسلئندن يئمنا نسلي؛ يئشوي نسلئندن يئشوي نسلي؛ بِرئعا نسلئندن بِرئعا نسلی._59(+هاميسي شوخام نسلئندندئر، سايلاري ۶۴۴۰۰ نفردئر.h4K(*نسئل‌لرئنه گؤره دان اؤولادلاري بونلاردير: شوخام نسلئندن شوخام نسلی. نسئل‌لرئنه گؤره دان نسئل‌لرئندن عمله گلن بونلاردير. 3()نسئل‌لرئنه گؤره بِنيامئن اؤولادلاري بونلاردير، سايلاري ۴۵۶۰۰ نفردئر._29((بِلَعئن اوغوللاري اَرد و نَعَمان نسلئندن عمله گلنلر بونلاردير: اَرد نسلئندن اَرد نسلي؛ نَعَمان نسلئندن نَعَمان نسلی.o1Y('شِفوفام نسلئندن شِفوفام نسلي؛ خوفام نسلئندن خوفام نسلی.}0u(&نسئل‌لرئنه گؤره بِنيامئن اؤولادلاري بونلاردير: بِلَع نسلئندن بِلَع نسلي؛ اَشبِل نسلئندن اَشبِل نسلي؛ اَخئرام نسلئندن اَخئرام نسلي؛V/'(%اِفرايئم اؤولادلارينين نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۳۲۵۰۰ نفردئر. نسئل‌لرئنه گؤره يوسئف اؤولادلاري بونلاردير.o.Y($شوتِلَخ اؤولادلاري بونلاردير: عِران نسلئندن عِران نسلی.y-m(#نسئل‌لرئنه گؤره اِفرايئم اؤولادلاري بونلاردير: شوتِلَخ نسلئندن شوتِلَخ نسلي؛ بِکِر نسلئندن بِکِر نسلي؛ تَخَن نسلئندن تَخَن نسلي؛f,G("مِنَسّه نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۵۲۷۰۰ نفردئر.C+(!خِفِر اوغلو صِلوفخادين اوغلو اولمادي، آمّا مَخلا، نوعا، خوگلا، مئلکا و تئرصا آديندا قيزلاري وار ائدي.o*Y( شِمئداع نسلئندن شِمئداع نسلي؛ خِفِر نسلئندن خِفِر نسلی.t)c(اَسرئيِل نسلئندن اَسرئيِل نسلي؛ شِکِم نسلئندن شِکِم نسلي؛&(G(گئلعاد اؤولادلاري بونلاردير: ائعِزِر نسلئندن ائعِزِر نسلي؛ خِلِق نسلئندن خِلِق نسلي؛V''(مِنَسّه اؤولادلاري بونلاردير: ماکئر نسلئندن ماکئر نسلي، ماکئر گئلعادين آتاسي ائدي؛ گئلعاد نسلئندن گئلعاد نسلي؛n&W(نسئل‌لرئنه گؤره يوسئفئن اوغوللاري: مِنَسّه و اِفرايئم.f%G(زِبولون نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۶۰۵۰۰ نفردئر.$(نسئل‌لرئنه گؤره زِبولون اؤولادلاري بونلاردير: سِرِد نسلئندن سِرِد نسلي؛ اِلون نسلئندن اِلون نسلي؛ يَخلِه‌اِل نسلئندن يَخلِه‌اِل نسلی.h#K(يئسّاکار نسئل‌لري بونلاردير، سايلاري ۶۴۳۰۰ نفردئر.k"Q(ياشوب نسلئندن ياشوب نسلي؛ شئمرون نسلئندن شئمرون نسلی.=!u(نسئل‌لرئنه گؤره يئسّاکار اؤولادلاري بونلاردير: تولاع نسلئندن تولاع نسلي؛ پووا نسلئندن پووا نسلي؛ )~~|{{$zy$xewwcuuVtssrHqpponnMmplkkjcj:jiihhgwff7e}e'dddcbb)``_f^]\N[kZYXWVV6U;TSvRQPONM LgK\JIHVGvFEE DCAA@?>=b=<;;z:99J877'6O5S4r33a21007//L..;--I,,r,++D**}*))Q(((A''l&&}&%%"$#B"!!n! (JML1^/Me2~Jh m 1 ; F  Ixa)@o }(#اوردون چايينين يانيندا، اَرئحانين موقابئلئنده اولان موآب اووالاريندا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:Zn/("بونلار ربّئن امر اتدئيي آداملاردير کي، کَنَعان تورپاغيندا ائسرايئل اؤولادلارينا تورپاقلاري ائرث بؤله‌جک ائدئلر.m("نَفتالي اؤولادلارينين قبئله‌سئندن رهبر اولان عَمّئهود اوغلو پِده‌‌هِل.»l}("آشِر اؤولادلارينين قبئله‌سئندن رهبر اولان شِلومي اوغلو اَخئهود؛k("يئسّاکار اؤولادلارينين قبئله‌سئندن رهبر اولان عَزّان اوغلو پَلطي‌اِل؛ j("زِبولون اؤولادلارينين قبئله‌سئندن رهبر اولان پَرناک اوغلو اِلئصافان؛ i ("اِفرايئم اؤولادلارينين قبئله‌سئندن رهبر اولان شئفطان اوغلو قِمواِل؛1h]("يوسئف اوغوللاريندان: مِنَسّه اؤولادلارينين قبئله‌سئندن رهبر اولان اِفود اوغلو خَنّي‌اِل؛wgi("دان اؤولادلارينين قبئله‌سئندن رهبر اولان يوگلي اوغلو بوقي؛Zf/("بِنيامئن قبئله‌سئندن کئسلون اوغلو اِلئداد؛sea("شَمعون اؤولادلارينين قبئله‌سئندن عَمّئهود اوغلو شَموئل؛zdo("بو آداملار بونلاردير: يهودا قبئله‌سئندن يِفونّه اوغلو کالئب؛sca("تورپاقلاري بؤلمَک اوچون هر قبئله‌دن بئر نفر رهبر گؤتورون.9bm(""بودور او آداملارين آدلاري کي، تورپاقلاري سئزه ائرث بؤله‌جکلر: کاهئن اِلعازار و نون اوغلو يوشَع.@a}("سونرا رب موسا ائله دانيشيب ددي:.`W("بو ائکي ياريم قبئله اَرئحانين موقابئلئنده، اوردون چايينين شرق طرفئنده ائرثلرئني آليبلار."r__("چونکي رِعوبئن اؤولادلارينين قبئله‌سي، جاد اؤولادلارينين قبئله‌سي، و مِنَسّه قبئله‌سئنئن او بئري ياريسي اؤز ائرثئني آليبلار.8^k(" بلجه موسا ائسرايئل اؤولادلارينا امر ادئب ددي: "بو او تورپاقدير کي، سئز اونو پوشکله بؤلمه‌لي‌سئنئز. ربّئن امري ائله اونو دوقّوز ياريم قبئله آراسيندا بؤلمه‌لي‌سئنئز.w]i(" سونرا سرحد اوردون چايي بويونجا اِنه‌جک و اونون اوجو دوز دهنزئنئن يانيندا اولاجاق. هر طرفدن اؤلکه‌نئزئن سرحدلري بونلار اولاجاق.»""^\7(" سرحد شِفامدان عَيئنئن شرق طرفئنده اولان رئبلايا اِنه‌جک؛ و اورادان کئنّرِت دهنزئنئن شرق کنارينداکي ياماجا چاتاجاق.y[m(" شرق سرحدئنئزه خَصَر عِيناندان شِفاما قدر نئشان قوياجاقسينيز.4Zc(" سرحد زئفرونا قدر اوزاناجاق و اونون آخيري خَصَر‌عِيناندا اولاجاق. بو، شئمال سرحدئنئز اولاجاق.0Y[("هور داغيندان دا لِبو‌خَمات گردنه‌سئنه قدر نئشان قوياجاقسينيز. سرحدئن اوجو صِدادا اولاجاق.X3("شئمال سرحدئنئز بو اولاجاق: بؤيوک دهنزدن هور داغينا قدر سرحد نئشاني قوياجاقسينيز.W("قرب سرحدئنئز بؤيوک دهنزي و اونون کناري اولاجاق، قرب سرحدئنئز بله اولاجاق.V-("سرحد عَصموندان مئصئر دره‌سئنه قدر گده‌جک و اونون اوجو دهنزئن يانيندا اولاجاق.GU ("سرحدئنئز جنوبدان عَقره‌بّئم گردنه‌سئنه طرف دؤنوب، سئن صحراسينا کچه‌جک و اورادان قِدِش‌بَرنِعه‌نئن جنوبونا قدر اوزاناجاق. اورادان خَصَره‌دّارا اوزانيب، عَصمونا کچه‌جک.^T7("جنوب طرفئنئز سئن صحراسيندان اِدوم سرحدي بويونجا اوزاناجاق. جنوب سرحدئنئز شرقه طرف دوز دهنزئنئن اوجوندان باشلاياجاق.+SQ(""ائسرايئل اؤولادلارينا امر ات و اونلارا دِه: «کَنَعان اؤلکه‌سئنه گئره‌جَيئنئز، ائرث اولاراق سئزه دوشه‌جک تورپاق، يعني کَنَعان تورپاغي سرحدلرئنه گؤره بودور:?R }("سونرا رب موسا ائله دانيشيب ددي: Q(!8من ده اونلارا نه اتمک نئيّتئنده اولسام، اونو سئزئن باشينيزا گتئره‌رم.»""P)(!7آمّا اگر يرلي اهالئني قووماياسينيز، قالانلار چؤپ کئمي گؤزونوزده، تئکان کئمي ده بؤيرونوزده قالاجاق. ياشاياجاغينيز اؤلکه‌ده سئزه اَذئيّت وره‌جکلر.O(!6پوشکله اؤلکه‌ني طايفالارينيز آراسيندا مئراث بؤلون. بؤيوکونه بؤيوک تورپاق پايي، کئچئيئنه کئچئک تورپاق پايي ورئن. کئمئن پوشکونه نه چيخسا، قوي اورا اونون اولسون. پايلارينيزي آتالارينيزين قبئله‌لرئنه گؤره ائرث آلين.-NU(!5اؤلکه‌ني اَله کچئردئب اورادا ياشايين، چونکي اوراني سئزه ورمئشم کي، اونا مالئک اولاسينيز.|Ms(!4اؤلکه‌ده ياشايان بوتون اهالئني قووون. اويما داشلارينين، تؤکمه بوتلرئنئن هاميسيني يوخ ادئن. اونلارين بوتون پرستئشگاهلاريني داغيدين.7Li(!3"ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشيب اونلارا بله دِه: «اوردون چاييندان کَنَعان اؤلکه‌سئنه کچنده،0K[(!2اورادا، اوردون چايي يانيندا، اَرئحانين موقابئلئنده‌کي موآب اووالاريندا رب موسايا بله ددي:+JQ(!1اوردون چايي بويونجا بِت‌يِشئموتدان آبِل-شئتّئمه قدر موآب اووالاريندا دوشَرگه سالديلار.\I3(!0عَبارئم داغلاريندان آيريليب، اوردون چايي يانيندا، اَرئحانين موقابئلئنده اولان موآب اووالاريندا دوشَرگه سالديلار.6Hg(!/عَلمون‌دئبلاتايئمي ترک ادئب، نِبونون موقابئلئنده اولان عَبارئم داغلاريندا دوشَرگه سالديلار.zGo(!.دئبون-گاددان آيريليب، عَلمون‌دئبلاتايئمده دوشَرگه سالديلار.^F7(!-عئيئمي ترک ادئب، دئبون-گاددا دوشَرگه سالديلار. E (!,اوبوتو ترک ادئب، موآب سرحدئنده‌کي عئيِه‌عَبارئمده دوشَرگه سالديلار.VD'(!+پونوندان کؤچوب، اوبوتدا دوشَرگه سالديلار.]C5(!*صَلموناني ترک ادئب، پونوندا دوشَرگه سالديلار. B (!)ائسرايئل اؤولادلاري هور داغيندان آيريليب صَلمونادا دوشَرگه سالديلار.RA(!(کَنَعان اؤلکه‌سئنئن نِگِب بؤلگه‌سئنده ياشايان کَنَعانلي عَراد پادشاهي اشئتدي کي، ائسرايئل اؤولادلاري گلئب.n@W(!'هارون هور داغيندا اؤلَنده يوز ائيئرمي اوچ ياشيندا ائدي.??y(!&اوندا کاهئن هارون ربّئن امرئنه گؤره هور داغينا چيخدي و ائسرايئل اؤولادلارينين مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخماسينين قيرخينجي ائلئنده، بشئنجي آيين بئرئنجي گونونده اورادا اؤلدو.>-(!%قِدِشدن آيريليب، اِدوم اؤلکه‌سئنئن قيراغينداکي هور داغيندا دوشَرگه سالديلار. = (!$عِصيون گِبِري ترک ادئب، سئن صحراسيندا، يعني قِدِشده دوشَرگه سالديلار.j<O(!#عَبروناني ترک ادئب، عِصيون گِبِرده دوشَرگه سالديلار.^;7(!"يوطباتادان کؤچوب، عَبرونادا دوشَرگه سالديلار.l:S(!!خور‌حَگّئدگادي ترک ادئب، يوطباتادا دوشَرگه سالديلار.}9u(! بِنه‌يَعه‌قاندان آيريليب، خور‌حَگّئدگاددا دوشَرگه سالديلار.m8U(!موسِروتو ترک ادئب، بِنه‌يَعه‌قاندا دوشَرگه سالديلار.b7?(!خَشمونادان آيريليب، موسِروتدا دوشَرگه سالديلار.]65(!مئتقاني ترک ادئب، خَشمونادا دوشَرگه سالديلار.T5#(!تِرَخدن کؤچوب، مئتقادا دوشَرگه سالديلار.V4'(!تاخَتدن آيريليب تِرَخده دوشَرگه سالديلار.]35(!مَقهِلوتو ترک ادئب، تاخَتده دوشَرگه سالديلار.b2?(!خَرادادان آيريليب، مَقهِلوتدا دوشَرگه سالديلار.d1C(!شِفِر داغيني ترک ادئب، خَرادادا دوشَرگه سالديلار.g0I(!قِهِلاتادان کؤچوب، شِفِر داغيندا دوشَرگه سالديلار.Z//(!رئسادان کؤچوب، قِهِلاتادا دوشَرگه سالديلار.Z./(!لئبنادان آيريليب، رئسّادا دوشَرگه سالديلار.c-A(!رئمّون‌پِرِصدن کؤچوب، لئبنادا دوشَرگه سالديلار.h,K(!رئتماني ترک ادئب، رئمّون‌پِرِصده دوشَرگه سالديلار.^+7(!خَصِروتو ترک ادئب، رئتما‌دا دوشَرگه سالديلار.s*a(!قئبروت-هَتّعه‌واني ترک ادئب، خَصِروتدا دوشَرگه سالديلار.)(!سئنا صحراسيندان يولا دوشوب، قئبروت-هَتّعه‌وادا دوشَرگه سالديلار.i(M(!رِفئدئمدن آيريليب، سئنا صحراسيندا دوشَرگه سالديلار.6'g(!آلوشو ترک ادئب، رِفئدئمده دوشَرگه سالديلار؛ اورادا ائدي کي، خالق اوچون ائچمه‌يه سو تاپيلمادي.T&#(! دوفقادان کؤچوب، آلوشدا دوشَرگه سالديلار.a%=(! سئن صحراسيندان کؤچوب، دوفقادا دوشَرگه سالديلار.$(! قيرميزي دهنزئن کناريندان آيريليب، سئن صحراسيندا دوشَرگه سالديلار.u#e(! اِلئمي ترک ادئب، قيرميزي دهنزئن کناريندا دوشَرگه سالديلار.d"C(! مارادان کؤچوب، اِلئمه گلدئلر؛ اِلئمده اون ائکي سو چشمه‌سي و يتمئش خورما آغاجي وار ائدي. اونلار اورادا دوشَرگه سالديلار.x!k(!پي‌حخئروتو ترک ادئب، دهنزئن اورتاسيندان کچه‌رک صحرايا چيخديلار. اِتام صحراسيندا اوچ گون يول گدئب، سونرا مارادا دوشَرگه سالديلار.J (!اِتامدان کؤچوب، بَعَل‌صِفونون شرقئنده پي‌حَخئروتا قاييتديلار و مئگدولون موقابئلئنده دوشَرگه سالديلار.y(!سوکّوتو ترک ادئب، صحرانين قيراغينداکي اِتامدا دوشَرگه سالديلار. (!ائسرايئل اؤولادلاري رَعمِسِسدن يولا چيخيب، سوکّوتدا دوشَرگه سالديلار.]5(!او واخت مئصئرلی‌لر ربّئن قيرديغي بوتون ائلک اوغوللاريني باسديريرديلار. رب اونلارين آللاهلاريني دا جزالانديرميشدي.xk(!ائسرايئل اؤولادلاري پاسخا بايرامينين سحري، بئرئنجي آيين اون بشئنده مئصئرلی‌لرئن گؤزو قاباغيندا جسارتله رَعمِسِسدن يولا دوشدولر.T#(!موسا ربّئن امرئنه گؤره اونلارين کؤچلرئني و قالديقلاريني قيد اتدي. اونلارين کؤچلري و قالديقلاري يرلر بونلاردير:H (!ائسرايئل اؤولادلارينين کؤچلري بونلاردير کي، موسا و هارونون باشچيليغي ائله قوشون-قوشون مئصئردن چيخديلار.3( *نوبَخ گدئب قِناتي و اطرافداکي کَندلري آلدي. اوراني دا اؤز آدينا گؤره نوبَخ قويدو.3a( )مِنَسّه نسلئندن اولان ياعئر گدئب اِمورلولارين شهرلرئني آلدي و آدلاريني خَوّوت‌-ياعئر قويدو.( (موسا گئلعادي مِنَسّه اوغلو ماکئره وردی و ماکئر اورادا ساکئن اولدو.D( 'مِنَسّه اوغلو ماکئرئن اؤولادلاري گئلعادا گدئب اوراني اَله کچئرتدئلر و اوراداکي اِمورلولاري قوودولار.^7( &نِبونو و بَعَل‌مِعونو کي، بو آخير ائکي آد ديئشئلدي، هم ده سئبماني برپا اتدئلر. تئکدئکلري شهرلره آيري آدلار قويدولار.sa( %رِعوبئن اؤولادلاري خِشبونو، اِلعالِه‌ني، قئرياته‌يئمي،B( $بِت‌نئمراني، بِت‌خاراني مؤحکَملَنمئش شهرلر اولاراق برپا اتدئلر و سورولر اوچون آغيل‌لار دوزلتدئلر.M( #عَتروت-‌شوفاني، يَعزِري، يوگبوهاني،Y-( "جاد اؤولادلاري دئبونو، عَطاروتو، عَروعِري،#( !بلجه موسا اِمورلولار پادشاهي سئخونون اؤلکه‌سئني، باشان پادشاهي عوگون اؤلکه‌سئني، اطراف شهرلري و تورپاقلاري ائله بئرلئکده رِعوبئن اؤولادلاري ائله جاد اؤولادلارينا و يوسئف اوغلو مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا وردی.|s( بئز ربّئن حوضوروندا سئلاحلانيب چايدان کَنَعان تورپاغينا کچه‌جيئک، لاکئن بئزئم مئراث آلاجاغيميز تورپاق اوردونون بو تاييندا اولسون."K( جاد اؤولادلاري ائله رِعوبئن اؤولادلاري بله جاواب وردئلر: "رب سنئن قوللارينا نجه ديئب، بئز ده اله اده‌جيئک.r _( آمّا اگر اونلار سئلاحلانيب سئزئنله چايين او بئري تايينا کچمسه‌لر، اونلار سئزئن آرانيزدا، کَنَعان تورپاغيندا مئراث آلاجاقلار."~ w( موسا اونلارا ددي: "اگر جادلي‌لارلا رِعوبئن اؤولادلاري سئلاحلانيب ربّئن حوضوروندا سئزئنله اوردون چايينين او بئري تايينا کچسه‌لر و اؤلکه سئزه تابع اولسا، اوندا گئلعاد تورپاغيني اونلارا مولک اولاراق ورئن.T #( موسا اونلارين حاقّيندا کاهئن اِلعازارا، نون اوغلو يوشَعه و ائسرايئل اؤولادلارينين قبئله باشچيلارينا امر اتدي.p [( آغاميز بويوردوغو کئمي سنئن قوللارين، هاميميز موحارئبه‌يه سئلاحلانيب، ربّئن حوضوروندا دؤيوش اوچون چايين او طرفئنه کچه‌جيئک."A }( اوشاقلاريميز، آروادلاريميز، حيوانلاريميز و بوتون مال- حيوانيميز، اورادا گئلعاد شهرلرئنده قالارلار.b?( جاد اؤولادلاري ائله رِعوبئن اؤولادلاري موسا ائله دانيشيب اونا ددئلر: "آغاميز نجه بويورور، بئز قوللارين اله ده اده‌رئک.:o( اوشاقلارينيز اوچون شهرلر، سورولرئنئز اوچون آغيل‌لار دوزَلدئن و وعده‌ وردئيئنئزي يرئنه يتئرئن."\3( لاکئن اگر بله اتمَيه‌سئنئز، باخ، ربّئن ضئدّئنه گوناهاتمئش اولورسونوز و بئلئن کي، گوناهينيزا گؤره جزا آلاجاقسينيز.U%( و بو تورپاق ربّئن حوضوروندا تابع اولسا، اوندا قاييدا بئلرسئنئز. ربّئن و ائسرايئلئن قاباغيندا بورجلارينيزدان آزاد اولارسينيز. او واخت بو تورپاق ربّئن حوضوروندا سئزئن مولکونوز اولار._9( و رب دوشمنلرئني حوضوروندان قووانا قدر، هامينيز اونون حوضوروندا اوردونون او بئري تايينا سئلاحلي اولاراق کِچه‌سئنئز،F( موسا اونلارا بله جاواب وردی: "اگر سئز بله رفتار ادئب، ربّئن حوضوروندا دؤيوشه گتمک اوچون سئلاحلاناسينيز، ( بئز اونلارلا بئرلئکده اوردونون او بئري تايينداکي هچ تورپاقدان ائرث ائستميه‌جيئک، چونکي بئزئم پاييميز شرقه طرف، اوردونون بو طرفئنه دوشوب."9( ائسرايئل اؤولادلاريندان هر بئري اؤز ائرثئني آلانا قدر اِولرئمئزه قاييتماياجاغيق.V'( آمّا بئز اؤزوموز سئلاحلانيب ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا گتمه‌يه حاضيريق. اونلاري اؤزلرئنئن اولاجاق اؤلکه‌يه قدر گؤتوره‌نه‌جک، اونلاري ترک اتمه‌رئک. آنجاق اوشاقلاريميز مؤحکَملَنمئش شهرلرده قالسينلار کي، بو تورپاغين ساکئنلرئندن قورونسونلار.[1( او واخت اونلار موسايا ياخينلاشيب ددئلر: "بورادا سورولرئمئز اوچون آغيل‌لار، اؤولادلاريميز اوچون شهرلر تئکه‌جَيئک.u~e( اگر سئز ربّئن دالينجا گتمَکدن دؤنه‌سئنئز، او بوتون بو خالقي گئنه ده صحرادا ترک اده‌جک و سئز اونلارين اؤلومونه سبب اولاجاقسينيز."o}Y( باخ، آتالارينيزين يرئنه، سئز گوناهلي‌لار نسلی قالخيب، ربّئن آلوولانان قضبئني ائسرايئلئن ضئدّئنه داها دا آلوولانديريرسينيز.W|)( بلجه ربّئن قضبي ائسرايئله آلوولاندي و رب گؤزونده پئسلئک اتمئش نسئل اؤلَنه قدر، اونلاري قيرخ ائل صحرادا گَزدئردي.h{K( آنجاق قِنئزلي يِفونّه اوغلو کالئب و نون اوغلو يوشَع بو تورپاغي گؤره‌جک، چونکي اونلار ربّئن دالينجا بوتون اورَکله گلدئلر."fzG( "مئصئردن چيخان ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا اولان آداملارين هچ بئري ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا آند ائچئب وعده وردئيئم تورپاغي گؤرميه‌جک، چونکي بوتون اورَکلري ائله منئم داليمجا گلمه‌دئلر.Xy+( او گون ربّئن قضبي آلوولاندي و آند ائچئب ددي:wxi( اونلار اِشکول دره‌سئنه چاتيب تورپاغي گؤردوکده، ائسرايئل اؤولادلاريني مأيوس اتدئلر کي، ربّئن اونلارا وردئيي تورپاغا گتمه‌سئنلر.8wk( آتالارينيز دا کی، قِدِش‌بَرنِعه‌دن او تورپاغي گؤزدن کچئرتمه‌يه گؤندرمئشدئم، بله حرکت اتدئلر.^v7( نه اوچون ائسرايئل اؤولادلاريني مأيوس ادئرسئنئز کي، چايين او تايينا کچئب ربّئن اونلارا وره‌جيي تورپاغا گتمه‌سئنلر؟u#( آمّا موسا جادلي‌لارين و رِعوبئنلی‌لرئن اؤولادلارينا ددي: "ائسرايئللي قارداشلارينيز دؤيوشمه‌يه گِدرکَن سئز مگر بورادا قالماق نئيّتئنده‌سئنئز؟t( سونرا علاوه اتدئلر: "اگر بئز سنئن گؤزونده لوطف تاپميشيق، قوي بو تورپاق مولک اولاراق بئز قوللارينا ورئلسئن. بئزي اوردوندان او تايا کچئرتمه‌يئن."Zs/( ربّئن ائسرايئل جاماعاتينا تسلئم اتدئيي بو اؤلکه حيوان اوتارماق اوچون موناسئب يردئر؛ قوللارينين دا حيوانلاري وار." r( "عَطاروت، دئبون، يَعزِر، نئمرا، خِشبون، اِلعالِه، سِبام، نِبو و بِعون،_q9( جاد اؤولادلاري ائله رِعوبئن اؤولادلاري گلئب موسايا، کاهئن اِلعازارا و جاماعاتين رهبرلري ائله دانيشيب اونلارا ددئلر:Jp ( رِعوبئن اؤولادلاري ائله جاد اؤولادلارينئن چوخلو حيوانلاري وار ائدي. اونلار يَعزِرله گئلعاد تورپاقلاريني گؤرنده حيوان اوتارماق اوچون بو يرلرئن موناسئب اولدوغونو باشا دوشدولر.0o[(6موسا ائله کاهئن اِلعازار مئن‌باشي‌لاردان و يوزباشي‌لاردان قيزيلي آليب، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون ربّئن قاباغيندا بئر خاطئره اولاراق حوضور چاديرينا گتئردئلر.n(5دؤيوشه گدن ائگئدلرئن هر بئري اؤزلري اوچون تالان ادئلمئش مالدان گؤتورموشدو./mY(4مئن‌باشي‌لاردان و يوزباشي‌لاردان ربّه تقدئم گتئرئلن قيزيل ۱۶۷۵۰ شِکِل آغيرليغيندا ائدي.l'(3موسا ائله کاهئن اِلعازار قيزيلي و هر جور بَزَک اشيالاريني اونلاردان آلديلار؛rk_(2اونا گؤره ده هر کَسئن تاپديغي موختلئف قيزيل اشيالاري–بازوبَندلري، دَستبَندلري، اوزوکلري، گوشوارالاري، بويونباغي‌لاري تقدئم اولاراق ربّه گتئردئک کي، ربّئن قاباغيندا اؤزوموز اوچون کفّاره اِدَک."4jc(1ددئلر: «بئز، قوللارين، حؤکم اتدئيئمئز دؤيوشچولرئن ساييني بئلدئک. بئزدن هچ کئم اَسکئک ديئلدئر.0i[(0قوشون بؤلمه‌لرئنده حؤکم ورن سرکرده‌لر، مئن‌باشي‌لار و يوزباشي‌لار موسانين يانينا گدئب،h7(/موسا ائسرايئل اؤولادلارينين پاييندان هر اَلّي نفردن و حيواندان بئرئني سچئب ربّئن خيمه‌سئنده خئدمت ادن لاوئلی‌لره وردي؛ نجه کي، رب موسايا امر اتمئشدي. g=(.۱۶۰۰۰ ائنسان.!f?(-۳۰۵۰۰ اِششَک،&eI(,۳۶۰۰۰ مال-حيوان،Sd!(+جاماعاتا دوشن ياري پاي ۳۳۷۵۰۰ قويون-کچي،6cg(*موسانين دؤيوشه گدن ائگئدلردن آييرديغيندان ائسرايئل اؤولادلارينا دوشن پايين ياريسي بونلاردير:"b?()موسا ربّئن اونا امر اتدئيي کئمي ربّه ورگي اولاراق آيريلانلاري کاهئن اِلعازارا وردی.a'((آداملارين سايي ۱۶۰۰۰ نفر ائدي کي، بونلاردان ۳۲ نفر ربّه ورگي اولاراق آيريلدي.`+('اِششَکلرئن سايي ۳۰۵۰۰ ائدي کي، بونلاردان ۶۱ اِششَک ربّه ورگي اولاراق آيريلدي؛_7(&مال-حيوانين سايي ۳۶۰۰۰ ائدي کي، بونلاردان ۷۲ مال-حيوان ربّه ورگي اولاراق آيريلدي؛]^5(%بونلاردان ربّه ورگي ورئلن ۶۷۵ قويون- کچي ائدي؛]($بونلارين ياريسي دؤيوشه گدن ائگئدلره پاي دوشدو: قويون-کچئنئن سايي ۳۳۷۵۰۰،l\S(#کئشي ائله ياخينليق اتمه‌مئش قيزلارين سايي ۳۲۰۰۰ ائدي.![?("۶۱۰۰۰ اِششَک،&ZI(!۷۲۰۰۰ مال-حيوان،Y7( دؤيوشه گدن ائگئدلرئن گؤتوردويو تالان ماليندان بو قنئمتلر قالميشدي: ۶۷۵۰۰۰ قويون،zXo(موسا و کاهئن اِلعازار ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي عمل اتدئلر.>Ww(او بئري ائسرايئل اؤولادلارينا دوشن پايدان ائنسان، مال-حيوان، اِششَک، قويون-کچي و باشقا حيوانلاردان اَلّئده بئرئني گؤتوروب ربّئن خيمه‌سئنده خئدمت ادن لاوئلی‌لره ورئن."(VK(بو ورگئني ائگئدلره بؤلونن پايدان گؤتوروب، ربّه بئر تقدئم اولاراق کاهئن اِلعازارا ورئن.YU-(دؤيوشه گدن ائگئدلره دوشَن ائنسان، مال-حيوان، اِششَک، قويون-کچي پاييندان ورگي اولاراق بش يوزده بئرئني ربّه آييرين. T;(تالان ماللاريني دؤيوشه چيخان ائگئدلرله جاماعاتين قالان قئسمي آراسيندا ياري بؤلون._S9("سن، کاهئن اِلعازار و جاماعاتين طايفا باشچيلاري اَله کچئردئلن تالان ماللاريني هم ائنسانلاري، هم ده حيوانلاري، سايين.>Ry(رب موسا ائله دانيشيب اونا ددی:#QA(يدّئنجی گون پالتارلارينيزي يويون، اوندا تمئز اونلارسينيز، سونرا دوشَرگه‌يه گئرئن."P(اودا داواملي اولان هر شيي آلوودان کچئردئن کي، تمئز ساييلسين. لاکئن پاکلاما سويو ائله ده پاکلانسين. آمّا اودا داوامسيز اولان شيلري سودان کچئردئن.uOe(آنجاق قيزيلي، گوموشو، بورونجو، دَمئري، قالايي، قورغوشونو،MN(بوندان سونرا کاهئن اِلعازار دؤيوشدن قاييدان عسگرلره ددي: "ربّئن موسايا امر اتدئيي قانونون قايداسي بله‌دئر.M3(هر پالتاري، دَرئدن، کچي توکوندن و آغاجدان دوزه‌لن نه وارسا، هاميسيني تمئز ادئن."L(دوشَرگه‌نئن کناريندا يدّي گون قالين؛ هر کس کي، آدام اؤلدوروب يا دا مِيئته توخونوب. اوچونجو و يدّئنجی گون اؤزونوزو، هم ده اسئرلرئنئزي تمئز ادئن.K(فقط کئشي ائله ياخينليق اتمه‌مئش قيزلاري اؤزونوز اوچون صاغ ساخلايين.J+(ائندي بوتون اوغلان اوشاقلاريني و کئشي ائله ياخينليق اتمئش آروادلاري اؤلدورون.mIU(باخ، بونلار همئن آروادلاردير کي، بَلعامين وردئيي نصئحته قولاق آسيب، پِعور حادئثه‌سئنده ائسرايئل اؤولادلارينين ربّه اهانت اتمه‌سئنه سبب اولدولار. اونا گؤره ده ربّئن جاماعاتي آراسينا وبا دوشدو.dHC(اونلارا ددي: "بوتون آروادلاري صاغ ساخلاييبسينيز؟""G)(موسا دؤيوشدن قاييدان سرکرده‌لره، مئن‌باشي‌لارا، و يوزباشي‌لارا قضبله‌نئب;Fq( موسا، کاهئن اِلعازار و جاماعات رهبرلري دوشَرگه‌نئن کنارينا چيخديلار کی، اونلاري پئشواز اتسئنلر.uEe( اسئرلري، قنئمتي، تالان ماللاريني اوردون چايينين شرقئنده، اَرئحانين موقابئلئنده، موآب اووالارينداکي دوشَرگه‌ده موسا ائله کاهئن اِلعازارين و ائسرايئل اؤولادلارينين بوتون جاماعاتي يانينا گتئردئلر.D( ائنسانلاري، حيوانلاري، بوتون قنئمتي، و تالان ماللاريني گؤتوردولر. C( سونرا مئديانلي‌لارين ياشاديقلاري بوتون شهرلره، اوبالارا اود ووردولار.B7( سونرا ائسرايئل اؤولادلاري مئديان آروادلاري ائله اوشاقلاريني اسئر گؤتوروب، اونلارين بوتون مال-حيوانلاريني و سورولرئني، بوتون اشيالاريني تالان اتدئلر.)AM(اونلار باشقا اؤلدورولَنلرله مئديان پادشاهلاريني دا اؤلدوردولر: اِوي، رِقِم، صور، خور و رِبَع، بش مئديان پادشاهي. پِعور اوغلو بَلعامي دا قيلينجلا اؤلدوردولر.#@A(اونلار ربّئن موسايا امر اتدئيي کئمي مئديانلي‌لارلا دؤيوشوب بوتون کئشئلري قيرديلار.R?(موسا هر قبئله‌دن مئن نفري کاهئن اِلعازارين اوغلو پئنِخاسلا بئرلئکده دؤيوشه گؤندردي. پئنِخاس اؤزو ائله موقدّس يره عاييد بعضی اشيالاري و خبردارليق اتمک اوچون کَره‌نايلاري گؤتوردو. ~}}>{zyxxvwwvutsrr(qYppnnll jjPi\h7gff4eqdEc\a`^]\[kZRXXWVUTSRrQ]PWOOM$KK+JII)HYGFECC&AA6@/>>1=u<`;:9G887655'4c3J2100.-,++*)))"'&&6$#"q! bt:29h-XJ L  . k$=):5fwG2آنجاق بوتون حيوانلاري گؤتوروب، شهرلري تالان اتدئک.v}2خِشبون پادشاهي سئخونون باشينا گتئردئيئمئز کئمي، اونلاري دا قيريب، کئشي، آرواد و اوشاقلاري ائله برابر شهرلرئن هاميسيني کامئل محو اتدئک.kuQ2شهرلرئن هاميسي قالالي و اوجا دووارلي ائدي، دروازالاري و چَفته‌لري وار ائدي. بوندان علاوه چوخلو دووارسيز کَندلر ده وار ائدي.t2او واخت بوتون شهرلرئني آلديق، اونلاردان آلماديغيميز بئر شهر بله قالمادي؛ آلتميش شهر، بوتون اَرگوب دئياريني، يعني عوگون باشاندا اولان مملکتئني.csA2بلجه تاريميز رب باشان پادشاهي عوگو و بوتون خالقي بئزئم اَلئمئزه تسلئم اتدي. بئز ده هچ کسي صاغ بوراخمادان اونلاري قيرديق.irM2آمّا رب منه ددي: اوندان قورخما، چونکي من اونو، بوتون خالقيني و تورپاغيني سنئن الئنه تسلئم اتمئشم. خِشبوندا ياشايان اِمورلولارين پادشاهي سئخونون باشينا نه گتئردئنئز، اونون دا باشينا اله گتئرئن.Vq )2سونرا دؤنوب باشانا طرف يولا دوشدوک. باشان پادشاهي عوگ بوتون خالقي ائله برابر اِدرِه‌عي‌ده بئزئمله دؤيوشه چيخدي.p72%آنجاق عَمّون اؤولادلارينين اؤلکه‌سئنه، بوتون يَبّوق چايي کنارينا و داغليق بؤلگه‌سئنده‌کي شهرلره و تاريميز ربّئن قدغن اتدئيي هچ يره ياخينلاشمادينيز.(oK2$اَرنون دره‌سئنئن کَناريندا عَروعِردن و دره‌ده اولان شهردن گئلعاداجاق قاباغيميزا بئزدن گوجلو بئر شهر چيخمادي. تاريميز رب اونلارين هاميسيني بئزه تسلئم اتدي.rn_2#آنجاق حيوانلاريني گؤتوروب، آلديغيميز شهرلري تالان اتدئک.gmI2"او واخت اونون بوتون شهرلرئني آلديق. هر بئر شهري کئشي، آرواد و اوشاقلاري ائله بئرلئکده کامئل محو اتدئک. هچ کسي صاغ قويماديق."l?2!تاريميز رب اونو بئزه تسلئم اتدي. بئز ده سئخونو، اوغوللاريني و بوتون قوشونونو قيرديق. k 2 سئخون بوتون خالقي ائله دؤيوشمَک اوچون ياهَصده بئزئم قاباغيميزا چيخدي.zjo2رب منه ددي: باخ، سئخونو و اونون اؤلکه‌سئني سنه تسلئم اتمه‌يه باشلاميشام. اوراني تصرّوف اتميه باشلا کي، اونون مولکونه مالئک اولاسان.Fi2لاکئن خِشبون پادشاهي سئخون بئزي تورپاغيندان کچمه‌يه قويمادي. چونکي تارينيز رب، سئزه تسلئم اتمک اوچون، اونون روحونو عئنادکار و اوره‌يئني داش اتدي، نجه کي، بو گون اِله اولوب.h32سِعئرده ياشايان عئسو اؤولادلاري و عاردا ياشايان موآبلي‌لار اتدئيي کئمي، سن ده ائجازه ور کي، اوردون چاييندان تاريميز ربّئن بئزه وره‌جيي تورپاغا کِچک.\g32يِمه‌يئمئز اوچون بئزه يمک ساتارسينيز، ائچمه‌يئمئز اوچون بئزه سو ساتارسينيز. بئزه اؤلکه‌ني پئيادا کچمک کئفايتدئر.@f{2ائجازه ور، سنئن تورپاغيندان کِچک. فقط گِنئش يولدان کچه‌جيئک، اورادان نه صاغا، نه ده سولا دؤنه‌جيئک.Qe2قِدِموت صحراسيندان خِشبون پادشاهي سئخونون يانينا قاصئدلر گؤندردئم کي، باريش باره‌ده دانيشسينلار. اونا ددئم:7di2بو گوندن من باشلاييرام کي، سئزئن قورخو و دهشتئنئزي گؤي آلتيندا اولان بوتون خالقلارين اوره‌يئنه ساليم. سئزئن سوراغينيزي اشئدنلر قاباغينيزدا تئتره‌يئب بوزوشه‌جکلر.Ic 2رب ددي: قالخين، کؤچون، و اَرنون دره‌سئندن کچئن. باخين! خِشبون پادشاهي اِمورلو سئخونو و اونون اؤلکه‌سئني سئزئن اَلئنئزه ورمئشم. اوراني آلماغا باشلايين و اونلارلا دؤيوشه گئرئن.ibM2کَفتوردان چيخان کَفتورلولار دا، کَندلرده ياشايان عَوّئلی‌لري، غَزّه‌يه قدر، قيرديلار و اونلارين يرئنده ساکئن اولدولار.)Ba2رب سِعئرده ياشايان عئسو اؤولادلاري اوچون ده همئن ائشي گؤروب، خورلولاري اونلارين قاباغيندان يوخ اتمئشدي. عئسو اؤولادلاري خورلولاري قوووب، يرلرئنده بو گونه قدر ساکئندئرلر.M`2اونلار عَناقلي‌لار کئمي گوجلو، چوخ سايلي و اوجابوي بئر خالق ائدي، آمّا رب اونلاري عَمّونلولارين قاباغيندان يوخ اتمئشدي. عَمّونلولار اونلاري قوووب، يرلرئنده ساکئن اولموشدولار.u_e2(اورا رِفالي‌لارين تورپاغي دا ساييلير، چونکي اَوّللر اورادا رِفالي‌لار ياشاييردي. عَمّونلولار اونلاري زَمزوملولار چاغيريرلار.^#2عَمّون اؤولادلارينا ياخينلاشاندا، اونلاري ائنجئتمه‌يئن و موناقئشه ياراتمايين، چونکي عَمّون اؤولادلارينين تورپاغيندان سئزه هچ مولک ورميه‌جيم، اونا گؤره کي اوراني دا لوط اؤولادلاري اولان عَمّونلولارا مولک ورمئشم.m]U2سئز بو گون موآب سرحدئندن يعني عار شهرئندن کچه‌جکسئنئز.7\k2رب منئمله دانيشيب بله ددي:k[Q2خالقين بوتون دؤيوش آداملاري اؤلوب-قورتاراندان سونرا،@Z{2دوغرودان دا، ربّئن اَلي اونلارين ضئدّئنه ائدي کي، اونلاري اوردوگاهدان هلاک ادئب هاميسيني يوخ اتسئن.:Yo2قِدِش‌بَرنِعه‌دن کؤچوب زِرِد چاييني کچنه‌جک اوتوز سکّئز ائل چکدي. اله کي، ربّئن آند ائچدئيي کئمي دوشَرگه‌ده اولان او دؤورده‌کي نسلئن دؤيوشچولرئنئن هاميسي اؤلدولر.{Xq2 ‹ائندي دورون و زِرِد چاييني کِچئن.› بئز ده زِرِد چاييني کچدئک.W{2 سِعئرده ده اوّل‌لر خورلولار ياشاييردي. لاکئن عئسو اؤولادلاري اونلاري قوودولار و اونلاري قيريب، تورپاقلاريندا ساکئن اولدولار، نجه کي، ائسرايئللی‌لر، ربّئن اونلارا مولک وردئيي تورپاغين اهالئسئنه اتدئلر.:Vo2 اونلار دا عَناقلي‌لار کئمي رِفالي‌لار ساييلير، لاکئن موآبلي‌لار اونلاري اِملي‌لر چاغيريرلار.IU 2 اورادا اَوّل اِملي‌لر ياشاييرديلار؛ اونلار عَناقلي‌لار کئمي گوجلو، چوخ سايلي و اوجابوي بئر خالقديرلار.dTC2 رب منه ددي: موآبلي‌لاري ائنجئتمه و اونلارلا دؤيوشه گئرمه. من اونلارين تورپاغيندان سئزه هچ مولک ورميه‌جيم، چونکي عار شهرئني لوط اؤولادلاري اولان موآبلي‌لارا ورمئشم کي، اونلارا مولک اولسون.S!2بئز سِعئر داغيندا ياشايان قارداشلاريميز عئسو اؤولادلاريندان، عَرابا يولوندان، اِيلَت و عِصيون‌گِبِردن گتدئک. دؤنوب موآب صحراسي يولوندان کچدئک.BR2چونکي تارينيز رب اَلئنئزده اولان هر ائشه برکت ورئب. بو گِنئش چؤلده گَزئب-دولانديغينيز ربّئن نظرئنده‌دئر. بو قيرخ ائل عرضئنده سئزئنله اولوب؛ هچ نَيه اِحتئياجينيز اولماييب.Q-2اونلاردان يِمه‌يي ده، سويو دا پوللا آلين، قوی يِيئب- ائچمه‌يئنئز بله اولسون.›P72اونلارلا موناقئشه ياراتمايين، چونکي تورپاقلاريندان بئر قاريش دا سئزه ورمَيه‌جيم. چونکي من سِعئر داغيني عئسونون نسلئنه ورمئشم کي، اونلارا مولک اولسون.)OM2خالقا بله امر ات: ‹عئسو اؤولادلارينين تورپاغيندان کی، سِعئرده ياشايان قوحوملارينيزدير، کچه‌جکسئنئز. اونلار سئزدن قورخاجاقلار، بونا گؤره چوخ دئقّتلي اولون.Ny2بَسدئر بو قدر بو داغي گَزئب دولانماغينيز. ائندي شئمالا طرف دؤنون.9Mo2رب منئمله بله دانيشيب، ددي:SL #2ربّئن منه امر اتدئيي کئمي قاييديب، قيرميزي دهنز يولو ائله صحرايا کؤچدوک. چوخ گونلر سِعئر داغيني گَزئب دولانديق.]K 72.بلجه اوزون بئر زامان اورادا، قِدِشده قالدينيز. 2!اونا کي، قاباغينيزجا يول گِدئر و سئزئن دوشَرگه سالماغينيز اوچون ير آختارير؛ گجه اودلا، گوندوز ده بولودلا گده‌جَيئنئز يولو سئزه گؤرسدئر.z= q2 بوتون بونلاري نظرده آلماييب تارينيز ربّه اعتئماد اتمه‌دئنئز،y< o2صحرادا، يِرئدئيئنئز بوتون يولدان بو يره چاتانا قدر، گؤردونوز کي، ائنسان اؤز بالاسيني آپارديغي کئمي، تارينيز رب ده سئزي اِله آپاردي.A; 2قاباغينيزدا گِدن تارينيز رب اؤزو سئزئن اوچون دؤيوشه‌جک، نجه کي، گؤزلرئنئزئن قاباغيندا مئصئرده اتدي.l: U2او واخت من سئزه ددئم: اونلاردان قورخمايين، چکئنمه‌يئن.q9 _2آخي بئز هارا گِدئرئک؟ قارداشلاريميز اوره‌يئمئزي اوزدولر. ديئرلر: ‹او خالق ساييجا بئزدن چوخ و اوجابويدور؛ شهرلري بؤيوکدور و گؤيه چاتان دووارلاري وار. بوندان علاوه، عَناقلي‌لاري دا اورادا گؤردوک.›8 +2اؤز چاديرلارينيزدا ديئنئب دِدئنئز: رب بئزدن نئفرت اتدئيي اوچون، بئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخارتدي کي، اِمورلولارين الئنه تسلئم ادئب بئزي هلاک اتسئن.7 2آمّا سئز تارينيز ربّئن امرئنه عاصي چيخيب، اورايا گتمک ائستمه‌دئنئز.6 2سونرا بو تورپاغين ثمرئندن اَللرئنه گؤتوروب، يانيميزا اِنئب قاييتديلار و بله معلومات وردئلر: تاريميز ربّئن بئزه وره‌جيي تورپاق، ياخشي تورپاقدير85 m2اونلار داغليق بؤلگه‌سئنه دؤنوب اورايا گتدئلر. اِشکول دره‌سئنه قدر گلئب اوراني گؤزدن کچئرتدئلر.4 2بو فئکئر خوشوما گلدي. اون ائکي نفر گؤتوردوم يعني هر قبئله‌دن بئر نفر.q3 _2او زامان هامينيز يانيما گلئب دِدئنئز: قوي اؤزوموزدن قاباق آداملار گؤنده‌رک کي، تورپاغي بئزئم اوچون نظردن کچئرتسئنلر. قوي گده‌جيئمئز يول و چاتاجاغيميز شهرلر باره‌ده اونلار بئزه معلومات گتئرسئنلر.2 2گؤرون، تارينيز رب بو تورپاغي سئزه ورئب. قالخين و آتالارينيزين تاريسي ربّئن سئزه ددئيي کئمي اورايا مالئک اولون. هچ نَدن قورخوب چکئنمه‌يئن.$1 E2من سئزه ددئم: تاريميز ربّئن بئزه وره‌جيي اِمورلولارين داغليق بؤلگه‌سئنه چاتيبسينيز.D0 2سونرا بئز خورِبدن کؤچدوک. تاريميز ربّئن بئزه امر اتدئيي کئمي گؤردويونوز بؤيوک و قورخولي صحراني کچئب، اِمورلولارين داغليق بؤلگه‌سئنه طرف کؤچدوک و قِدِش‌بَرنِعه‌يه چاتديق.g/ K2او واخت اده‌جَيئنئز شيلرئن هاميسيني سئزه امر اتدئم. . 2هچ کئمه طرفدارليق اتمه‌يئن؛ کئچئيي ده بؤيوک کئمي اشئدئب حؤکم چيخاردين. ائنساندان قورخمايين، چونکي حؤکم تارينين‌دير. سئزئن اوچون چتئن اولان موناقئشه‌لي مَسَله‌‌ني منئم يانيما گتئرئن. من اونلارا قولاق آسارام.+- S2او واخت حاکئملرئنئزه امر ادئب ددئم: آرالاريندا موناقئشه‌سي اولان هموطنلرئنئزي اشئدئن. موناقئشه ائستر ائسرايئللي هموطنلرئنئز آراسيندا اولسون، ائستر بئر ائسرايئللي ائله ياداِلّي آراسيندا اولسون، حؤکم چيخاردارکَن عدالتلي اولون. , 2بلجه من قبئله‌لرئنئزئن حئکمتلي و تجروبه‌لي باشچيلاريني گؤتوروب سئزه مئنباشي، يوزباشي، اَلّي‌باشي، اونباشي و قبئله مأمورلاري تعيئن اتدئم.}+ w2سئز ده جاواب ورئب دِدئنئز: اتمه‌يئمئز اوچون سن دئيَن ياخشي‌دير.L* 2 اؤزونوز اوچون هر قبئله‌دن حئکمتلي، بصئرتلي، و تجروبه‌لي کئشئلر سچئن. من اونلاري سئزه باشچي تعيئن اده‌جيم.) 12 من سئزئن زحمتئنئزه، يوکونوزه، و داعوالارينيزا تک باشينا نجه تاب گتئره بئله‌رم؟O( 2 قوي آتالارينيزين تاريسي ربّ، وعده وردئيي کئمي، سئزي اولدوغونوزدان مئن قات آرتيق چوخالتسين و سئزه برکت ورسئن. ' 2 تارينيز رب سئزي چوخالديب و باخ، بو گون سئز گؤيون اولدوزلاري قدر چوخسونوز.!& ?2 او واخت من سئزئنله دانيشيب بله ددئم: تک‌باشينا سئزئن يوکونوزو داشيماغا قادئر ديئلم.P% 2باخين، بو تورپاقلاري سئزه وردئم؛ گدئن و بو تورپاغا کي، رب اونو آتالارينيزا، يعني ائبراهئمه، ائسحاقا، يعقوبا و اونلاردان سونرا گلن اؤولادلارينا ورمه‌سئني آند ائچئب، مالئک اولون.»[$ 32بورادان کؤچون و سفره داوام ورئب، اِمورلولارين داغليق بؤلگه‌سئنه گدئن، عَرابا دره‌سئنده، داغلاردا، هامار بؤلگه‌ده، نِگِبده و دهنز کناريندا ياشايان بوتون قونشو خالقلارين آراسينا گدئن، کَنَعان تورپاغينا و لوبنانا گدئن کي، بؤيوک فَرات چايينا قدر اوزانير.# 52"خورِبده اولاندا تاريميز رب بئزئمله دانيشيب بله ددي: «بَسدئر بو داغدا قالديغينيز!0" ]2اوردون چايينين شرق طرفئنده يِرلَشَن موآب تورپاغيندا، موسا بو قانوني تشرئح اتمه‌يه باشلادي.! 2بونو او زامان اتدي کي، خِشبوندا ياشايان اِمورلولارين پادشاهي سئخونو، عَشتاروت و اِدرِه‌عي‌ده ده ياشايان باشان پادشاهي عوگو مغلوب اتدي.  2لاکئن مئصئردن چيخديقلارينين قيرخينجي ائلئنده، اون بئرئنجي آيين بئرئنده، موسا ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينا ورمک اوچون اونا امر اتدئيي هر شيي ددی. 72سِعئر داغينين يولو ائله خورِبدن قِدِش‌بَرنِعه‌يه گتمک اوچون اون بئر گون يول چکر.k U2بونلار موسانين بوتون ائسرايئله ددئيي سؤزلردئلر کي، اونلاري اوردون چايينين شرق طرفئنده، صحرادا پارانلا توفِل، لابان، خَصِروت و دي‌ذاهاب آراسيندا، سوفون موقابئلئنده اولان عَرابا دره‌سئنده ددی.7i($ بونلار ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينا وردئيي امرلر و حؤکملردئر کي، اونلاري موسا واسئطه‌سئله اوردون چايينين يانيندا، اَرئحانين موقابئلئنده‌کي موآب اووالاريندا وردی.3($ اونلار يوسئف اوغلو مِنَسّه اؤولادلارينين نسئللرئنه منصوب کئشئلره اَره گتدئلر. اونا گؤره ده ائرثي آتالارينين منصوب اولدوغو قبئله و نسئل ائچئنده قالدي.+Q($ صِلوفخادين قيزلاري مَخلا، تئرصا، خوگلا، مئلکا، و نوعا، عَمئسي اوغلانلارينا اَره گتدئلر.y($ نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي، صِلوفخادين قيزلاري دا اِله اتدئلر.\3($ بلجه هچ بئر ائرث بئر قبئله‌دن آيري قبئله‌يه کچمز. چونکي هر بئر ائسرايئل قبئله‌سي اؤز ائرثئنه باغلي قالمالي‌دير.»""`;($ائسرايئل قبئله‌لرئندن هر هانسي بئرئنده ائرثه مالئک اولان هر قيز، آتاسينين منصوب اولدوغو قبئله‌دن و نسئلدن اَره گتمه‌لي‌دئر کي، هر بئر ائسرايئل اؤولادي آتالارينين ائرثئنه مالئک اولسون.%($بلجه ائسرايئل اؤولادلارينين ائرثي قبئله‌دن قبئله‌يه کچمز. چونکي ائسرايئل اؤولادلارينين هر بئري آتالاري قبئله‌سئنئن ائرثئنه باغلي قالمالي‌دير.($صِلوفخادين قيزلاري حاقّيندا ربّئن امر ادئب ددئيي سؤز بودور: «اونلار اؤز ائسته‌دئکلري کئشئيه اَره گده بئلرلر، آنجاق آتالارينين منصوب اولدوغو قبئله‌دن اولان آداما کي، نسئل ائچئنده‌دئر، اَره گتمه‌لي‌دئرلر.>w($موسا ربّئن امرئنه گؤره ائسرايئل اؤولادلارينا امر ادئب ددي: "يوسئف اؤولادلارينين قبئله‌سي دوز ديئر.A}($ائسرايئل اؤولادلارينين آزادليق ائلي گلنده، قيزلارين ائرثي اَرلرئنئن قبئله ائرثئنه علاوه اولوناجاق. بلجه، قيزلارين ائرثي آتالاريميزين قبئله‌سئنه دوشَن ائرثدن دوشه‌جک."($اگر صِلوفخادين قيزلاري آيري بئر ائسرايئل قبئله‌سئنئن کئشئلرئنه اَره گتسه‌لر، اونلارين ائرثي بئزئم آتالاريميزين ائرثئندن گؤتورولوب، اَرلرئنئن قبئله ائرثئنه قاتيلاجاق. بلجه، پوشکله بئزه دوشَن پاي آزالاجاق.U%($بله ددئلر: "رب آغاميزا امر اتدي کي، اؤلکه‌ني ائسرايئل اؤولادلارينا پوشکله ائرث اولاراق ورئن. رب طرفئندن آغاميزا امر اولوندو کي، قارداشيميز صِلوفخادين ائرثئني اونون قيزلارينا ورسئن.z q($يوسئف اؤولادلارينين نسئل‌لرئندن مِنَسّه اوغلو، ماکئر اوغلو، گئلعاد اؤولادلارينين عايئله باشچيلاري ياخينلاشيب، موسانين قاباغيندا و ائسرايئل طايفالارينين باشچيلاري اولان رهبرلرئن قاباغيندا دانيشيب،eE(#"ياشاديغينيز، اؤلکه‌ني کي، من ده اوندا ساکئنم، نجئس اتمه‌يئن. چونکي من ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا ساکئن اولان ربّم.»""(K(#!بلجه اولدوغونوز اؤلکه‌ني نجئسلَمه‌يئن. چونکي قان تؤکمک اؤلکه‌ني نجئس ادر، و اؤلکه‌ده تؤکولَن قانين عوضي آنجاق اونو تؤکه‌نئن قاني ائله کفّاره اولونا بئلر.?y(# پناهگاه شهرئنه قاچان اوچون کفّاره آلمايين کي، باش کاهئنئن اؤلوموندن قاباق تورپاغينا دؤنوب ياشاسين.& G(#اؤلوم جزاسينا لايئق قاتئلئن جاني اوچون کفّاره آلمايين، چونکي او، اؤلدورولمه‌لي‌دئر.P (#آدام اؤلدورَن، شاهئدلرئن شهادتي ائله اؤلدورولسون. لاکئن هچ بئر قاتئل تک شاهئدئن شهادتي ائله اؤلدورولمه‌سئن. }(#بونلار نسئلدن-نسله بوتون ياشاديغينيز يرلرده قايدا و حؤکم اولاجاق.! =(#چونکي آدام اؤلدورَن، باش کاهئنئن اؤلومونه قدر، پناه توتدوغو شهرده قالمالي ائدي. لاکئن باش کاهئنئن اؤلوموندن سونرا اؤز مولکو اولان تورپاغينا قاييدا بئلر.p [(#او واخت اگر تؤکولَن قانين قئصاصيني آلان آدام، اؤلدوره‌ني پناهگاه شهرئن سرحد کناريندا تاپيب اؤلدورسه، او، قاتئل ساييلماياجاق.lS(#اگر آدام اؤلدورَن قاچديغي پناهگاه شهرئن سرحدئني کچسه،]5(#جاماعات آدام اؤلدوره‌ني، تؤکولَن قانين قئصاصيني آلانين الئندن قورتاراجاق، قاچديغي پناهگاه شهره گری گؤندره‌جک؛ و او، موقدّس ياغلا مسح اولونموش باش کاهئنئن اؤلومونه قدر اورادا قالاجاق.W)(#او زامان، آدام اؤلدورَنله تؤکولَن قانين قئصاصيني آلان آدام آراسيندا بو حؤکملره موطابئق جاماعات حؤکم چيخارداجاق.#(#يا دا اونو گؤرمه‌مئش اوستونه آدام اؤلدوره بئلَن بئر داش دوشوردوب اؤلدورموش اولسا، حال بو کي، اونا دوشمن ديئلمئش و زئيان يتئرمک ده ائستمه‌مئشدئر،L(#لاکئن عداوتي اولماياراق بئرئني قَفلَتَن ائته‌له‌مئش اولسا، و يا کمئنده دورمادان اونا بئر شي آتميش اولسا،)M(#يا دا عداوته گؤره اونو الي ائله ووروب اؤلدوروب، ووران گرک اؤلدورولسون. او قاتئلدئر، تؤکولَن قانين قئصاصيني آلان آدام قاتئله راست گلدئيي زامان اونو اؤلدورسون.#(#اگر اونو کئنله ائته‌له‌يئب و يا کمئنده دوروب اونا طرف بئر شي آتيب اؤلدوروب،-U(#تؤکولَن قانين قئصاصيني آلان، اؤزو قاتئلي اؤلدورسون، اونونلا راست گلدئيي زامان اؤلدورسون.K(#و يا اگر اونو الئنده‌کي آغاج بئر آلَتله وورسا و او آدام اؤلسه، او آدام قاتئلدئر. قاتئل اؤلدورولمه‌لي‌دئر.D(#اگر بئري آيري بئرئني بئر داشينان وورسا و آدام اؤلسه، اوندا او آدام قاتئلدئر. قاتئل اؤلدورولمه‌لي‌دئر.8~k(#اگر بئري دمئر بئر آلَتله آيري بئرئني ووروب اؤلدورب، او آدام قاتئلدئر. قاتئل اؤلدورولمه‌لي‌دئر.(}K(#بو آلتي شهر ائسرايئل اؤولادلارينا، آرالاريندا ياشايان ياد اِللی‌لره و قرئبلره پناهگاه شهرلري اولاجاق؛ بله کي سهون بئرئني اؤلدورَن هر کس اورايا قاچا بئلسئن.H| (#اوردون چايينين او بئري تاييندا اوچ شهر و کَنَعان تورپاغيندا دا اوچ شهر ورئن. بونلار پناهگاه شهرلر اولسون.[{1(# وره‌جيئنئز بو آلتي شهر پناهگاه شهرلر اولسون. z(# بونلار اؤله‌نئن قئصاصيني آلاندان پناهگاه شهرلرئنئز اولسون کي، آدام اؤلدورَن شخص جاماعاتين قاباغيندا موحاکئمه اولونانا قدر اؤلدورولمه‌سئن.$yC(# اؤزونوز اوچون بعضی شهرلري پناهگاه شهرلر سچئن کي، سَهوَن آدام اؤلدورَن اورايا قاچسين.8xk(# "ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيش و اونلارا دِه: «سئز اوردون چاييني کچئب کَنَعان تورپاغينا گئرندهJw(# سونرا رب موسا ائله دانيشيب اونا ددي:7vi(#ائسرايئل اؤولادلاريندان لاوئلی‌لره وره‌جيئن شهرلري هر قبئله‌يه دوشَن پايين نئسبَتئنده آلين؛ چوخ شهري اولان قبئله‌دن چوخ شهر، آز شهري اولان قبئله‌دن آز شهر آلين.";uq(#لاوئلی‌لره وره‌جيئن شهرلرئن جَمي قيرخ سکّئز شهر اولاجاق. اونلاري اوتلاقلاري ائله بئرلئکده ورئن.t}(#لاوئلی‌لره وره‌جيئن شهرلرئن آلتيسي پناه شهري اولاجاق کي، آدام اؤلدورَن بئري اورايا قاچا بئلسئن. بونلاردان باشقا قيرخ ائکي شهر ده ورئن.xsk(#شهر اورتادا اولوب، شهرئن باييريندان شرق طرفئني ائکي مئن قول‌آچ ، جنوب طرفئني ائکي مئن قول‌آچ، قرب طرفئني ائکي مئن قول‌آچ، و شئمال طرفئني ائکي مئن قول‌آچ اؤلچون. بو اونلار اوچون شهر اوتلاقلاري اولسون.-rU(#لاوئلی‌لره وره‌جيئن شهرلرئن اطرافينداکي اوتلاقلار، شهر دوواريندان مئن قولاچ اوزاناجاق.oqY(#بلجه، لاوئلی‌لرئن ياشاماق اوچون شهرلري اولاجاق، مال-حيوانلاري، سورولري و بوتون باشقا حيوانلاري اوچون ده اوتلاقلاري اولاجاق.p/(#"ائسرايئل اؤولادلارينا امر ات کي، مولک اتدئکلري تورپاقدا، لاوئلی‌لره ياشاماق اوچون شهرلر ورسئنلر؛ سن شهرلرئن اطرافيندا لاوئلی‌لره اوتلاقلار دا ور. ~~P}]{zxwtwBvu srq3p'oo_nm0lSkqj[ihsgff ecyba`2^G]-\([LZCYkXXWUwTSRQoPOMLKJIIGFED\CEBbAn@w?>=/21اوردون چايينين شرقئنده اولان بوتون عَراباني حتّا عَرابا دهنزئنه قدر اولان پئسگاه ياماجلارينين آلتيناجاق آلديلار.=120اَرنون دره‌سي کناريندا اولان عَروعِردن حتّا سئيون داغينا قدر يعني خِرمونا قدر، <2/اونون اؤلکه‌سئني و باشان پادشاهي عوگون اؤلکه‌سئني يعني اوردون چايينين شرق طرفئنده اِمورلولارين ائکي پادشاهينين اؤلکه‌سئني اَله کچئرتدئلر،Y;-2.بونلاري موسا اوردون چايينين شرقئنده ددی، او زامان کي، مئصئردن چيخيب بِيت‌پِعورون موقابئلئنده‌کي دره‌ده ائدئلر. بِيت‌پعور خِشبوندا ياشايان اِمورلولار پادشاهي سئخونون اؤلکه‌سي ائدي. موسا و ائسرايئل اؤولادلاري سئخونو مئصئردن چيخان زامان شئکست وردئلر.F:2-بونلار او شهادتلر، قايدالار و حؤکملردئر کي، موسا مئصئردن چيخان زامان ائسرايئل اؤولادلاري ائله دانيشدي.|9s2,بودور او شرئعت کي، موسا ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغينا قويدو.B82+بونلار رِعوبئن قبئله‌سي اوچون هامار بؤلگه‌ده يِرلَشَن صحراداکي بِصِر شهري، جادلي‌لار اوچون گئلعادداکي راموت شهري، مِنَسّه قبئله‌سي اوچون ده باشانداکي گولان شهري ائدي.p7[2*کي، قونشوسو ائله کچمئشدن عداوتي اولمايان و بئلمه‌دن اونو اؤلدورَن آدام اورايا قاچسين و بو شهرلردن بئرئنه قاچماقلا صاغ قالسين.n6W2)او زامان موسا اوردون چايينين شرق طرفئنده اوچ شهر آييرديa5=2(بلجه بو گون سئزه وردئيئم ربّئن قايدالار و امرلرئني ساخلايين کي، سئزه و سئزدن سونرا گلن اؤولادلارينيزا خيئر گتئرسئن و تارينيز ربّئن ابدی اولاراق وردئيي بو تورپاقدا اوزون عؤمور سوره‌سئنئز."s4a2'بونا گؤره، بو گون بئلئن و اوره‌يئنئزده ساخلايين کي، يوخاريدا اولان گؤيده و آشاغيدا اولان يرده رب تاري‌دير. اوندان باشقا يوخدور.p3[2&سئزدن بؤيوک و قووّتلي مئلّتلري قاباغينيزدان قووسون و سئزي اورايا گتئرسئن کي، بو گونکي کئمي، اونلارين تورپاغيني ائرث آلاسينيز._292%آتالارينيزي سِودئيئندن، اونلاردان سونرا، اؤولادلاريني سچدي. و اؤزو شخصن سئزي بؤيوک قودرتي ائله مئصئردن چيخارتدي کي،1!2$سئزي تَربئيه اتمک اوچون گؤيلردن سَسئني سئزه اشئتدئردي. ير اوستونده اؤز بؤيوک آلووونو سئزه گؤرستدي و آلووون ائچَرئسئندن اونون سؤزلرئني اشئتدئنئز.'0I2#بوتون بونلار سئزه گؤرسدئلدي کي، ربّي تاني‌ياسينيز، رب تاري‌دير؛ اوندان باشقا يوخدور.Y/-2"يا دا هانسي تاري، سئزئن تارينيز رب کئمي، مئصئرده، گؤزلرئنئز قاباغيندا، سئزئن خِيِرئنئزه ائشله‌يئب، ائمتاحانلارلا، علامتلرله، مؤجوزه‌لرله، دؤيوشلرله، قووّتلي اَلي ائله، اوزانان قولو ائله، بؤيوک زَهملري ائله آيري مئلّتدن اؤز مئلّتئني آلماغا چاليشيب؟&.G2!هانسي بئر خالق سئزئن کئمي آلوو ائچَرئسئندن دانيشان تارينين سَسئني اشئدئب و صاغ قاليب؟|-s2 ائندي تارينيزين ير اوستونده ائنسان ياراتديغي گوندن بَري سئزدن اَوّلکي دؤورون گونلري باره‌ده گؤيلرئن بئر باشيندان او بئري باشينا قدر هاميدان سوروشون. بله بؤيوک حادئثه مگر اولوب؟ بله بئر شي مگر اشئدئلئب؟X,+2چونکي تارينيز رب رَحملي تاري‌دير؛ او سئزي آتماز، محو اتمز. آتالارينيزا آندلا تصدئق اتدئيي عهدي ياددان چيخارتماز.N+2عذابدا اولان واخت، بوتون بو شيلر باشينيزا گلن واخت، آخير گونلرده تارينيز ربّه دؤنوب اونا قولاق آساجاقسينيز.X*+2آمّا او يرده تارينيز ربّي آختاراجاقسينيز. اگر اونو بوتون قَلبئنئزله، بوتون جانينيزلا آختاراسينيز، تاپاجاقسينيز.,)S2اورادا دا سئز ائنسانين اَل ائشي اولان آللاهلارا يعني گؤرمه‌يَن، اشئتمه‌يَن، يمه‌يَن، ائي بئلمه‌يَن آغاجدان و يا داشدان اولان آللاهلارا قوللوق اده‌جکسئنئز.9(m2رب سئزي خالقلار آراسينا داغيداجاق و آپاراجاغي يرده مئلّتلر آراسيندا ساييدا چوخ آز قالاجاقسينيز. ' 2سئزئن قاباغينيزدا بو گون گؤي و يري شاهئد توتورام کي، مالئک اولماق اوچون اوردون چاييني کچئب گتدئيئنئز تورپاق اوستوندن تِزلئکله يوخ اولاجاقسينيز. او تورپاقدا اوزون عؤمور سورميه‌جکسئنئز، کامئل محو اولاجاقسينيز.H& 2سئز اؤلکه‌ده اوزون زامان ياشاديقدان و اؤولادلارينيز، نوه‌لرئنئز دوغولاندان سونرا، اؤزونوزه هر هانسي بئر شيئن صورتئنده بوت ياراداراق اؤلکه‌ده ياشلانديقدان سونرا يولدان آزاسينيز، تارينيز ربّئن گؤزونده پئس اولاني ادئب اونو آجيقلانديراسينيز، %2چونکي تارينيز رب هر شيي يانديريب ياخان آلوودور. او، قيرتلي بئر تاري‌دير./$Y2احتئياطلي اولون کي، تارينيز ربّئن سئزئنله باغلاديغي عهدي ياددان چيخارتماياسينيز و تارينيز ربّئن قدغن اتدئيي هر هانسي بئر شيه بَنزَر اويما بوت دوزلتمَيه‌سئنئز.r#_2چونکي من اوردون چاييني کچه بئلمه‌يئب بو تورپاقدا اؤله‌جيم. آمّا سئز او ياخشي تورپاغا کچه‌جکسئنئز و اورايا مالئک اولاجاقسينيز.x"k2سئزئن اوزوزدن رب منه قضبلَندي و آند ائچدي کي، من اوردون چاييني کچميه‌جيم و ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی او ياخشي تورپاغا گئرميه‌جيم._!92آمّا رب سئزي گؤتوروب دمئر ارئدن کوره‌‌نئن ائچئندن يعني مئصئردن چيخارديب کي، بوگونکي کئمي اونا مخصوص خالق اولاسينيز. 2مبادا گؤزلرئنئزي گؤيه قالديريب گونو، آيي، اولدوزلاري و بوتون گؤي جئسئملرئني گؤرنده آزاسينيز و اونلاري پرستئش ادئب، اونلارا خئدمت اده‌سئنئز، او شيلره کي، تارينيز رب اونلاري بوتون گؤي آلتينداکي خالقلارا ورئبدئر. 2تورپاقدا سورونن هر هانسي بئر مخلوقا بَنزَر، يِرئن درئنلئکلرئنده اولان سودا ياشايان هر هانسي بئر باليغا بَنزَر، اويما بوت دوزلتمَيه‌سئنئز.#A2يرده اولان هر هانسي بئر حيوانا بَنزَر، گؤيده اوچان هر هانسي بئر قانادلي قوشا بَنزَر،,S2اله کي، فاسئد اولماييب، اؤزونوز اوچون هر هانسي بئر جئسمه بَنزَر، کئشي و يا آروادا بَنزَر،T#2بونا گؤره چوخ دئقّتلي اولون، چونکي رب خورِبده آلووون ائچَرئسئندن سئزئنله دانيشان گون هچ بئر صورت گؤرمه‌دئنئز،2اله او واخت رب منه امر اتدي کي، قايدالار و حؤکملري سئزه اؤيره‌دئم، اله کي، مالئک اولماق اوچون گده‌جيئنئز تورپاقدا اونلارا عمل اده‌سئنئز.X+2 او سئزه عهدئني، يعني عمل اتمه‌يئنئز اوچون امر اتدئيي اون فرماني اعلان اتدي. بونلاري ائکي داش لؤوحه اوستونه يازدي.}2 او واخت رب سئزئنله بو آلووون ائچَرئسئندن دانيشدي. سئز اونون دانيشيق سَسئني اشئتدئنئز، لاکئن هچ بئر شي گؤرمه‌دئنئز. فقط بئر سَس وار ائدي.'2 سئز ياخينلاشيب داغين اَته‌يئنده داياندينيز. داغ ياندي، آلووو گؤيون درئنلئکلرئنه چاتدي؛ گؤيون هر ياني قارانليق، بولود، و قالين ظولمت ائچئنده ائدي.gI2 خورِبده تارينيز ربّئن قاباغيندا دايانديغينيز گونو خاطيرلايين. او زامان رب منه ددي: خالقي منئم حوضوروما بئر يره ييغ. من اؤز سؤزلرئمي اونلارا اشئتدئره‌جيم، بله کي ير اوستونده ياشاديقلاري بوتون زاماندا آنجاق مندن قورخماغي اؤيرنسئنلر و اؤولادلارينا دا اؤيرتسئنلر.%2 آنجاق عاغلينيزي باشينيزا ييغين و دئقّتله چاليشين کي، گؤزلرئنئزلهگؤردوکلرئنئزي ياددان چيخارتماياسينيز و اونلار عؤمرونوزون بوتون گونلرئنده اوره‌يئنئزدن آيريلماسين؛ اونلاري اوغوللارينيزا و نوه‌لرئنئزه اؤيره‌دئن.X+2هانسي مئلّت بله بؤيوکدور کي، بو گون قاباغينيزا گتئردئيئم بو شرئعت کئمي عدالتلي قايدالارا و حؤکملره مالئک اولسون؟N2تاريميز رب، هر دفه دوعا ادنده بئزه ياخينلاشار. هانسي مئلّت بله بؤيوکدور کي، تاريسي اونا بو جور ياخين اولسون؟2اونلاري ساخلايين و اونلارا عمل ادئن، بو، آيري خالقلارا نه قدر حئکمتلي و عاغيلّي اولدوغونوزو گؤرسدر. اونلار بوتون بو قايدالاري اشئدنده دئيه‌جکلر کي، ‹بو بؤيوک مئلّت، حقئقتن، حئکمَتلي و عاغيلّي بئر خالقدير.›2باخين، تاريم ربّئن منه امر اتدئيي قايدالار و حؤکملري سئزه اؤيرتمئشم کي، مالئک اولماق اوچون گئره‌جيئنئز تورپاقدا بونلارا عمل اده‌سئنئز. 2آمّا سئز هامينيز تارينيز ربّه باغلي قالديغينيز اوچون بو گون صاغسينيز.2ربّئن بَعَل‌پِعور مَسَله‌سئنده نَلر اتدئيئني اؤز گؤزونوزله گؤردونوز. تارينيز رب بَعَل‌پِعورون دالينجا گدنلرئن هاميسيني آرانيزدان محو اتدي.H 2سئزه وره‌جيئم سؤزه هچ نه آرتيب-اَسکئلتمه‌يئن. فقط سئزه امر اده‌جيم تارينيز ربّئن فرمانلاريني ساخلايين.j Q2ائندي، ای ائسرايئل، سئزه اؤيرده‌جيئم قايدالارا و حؤکملره قولاق آسين. اونلارا عمل اده‌سئنئز، ياشاياجاقسينيز، آتالارينيزين تاريسي ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا گئرئب، اورايا مالئک اولاجاقسينيز.w i2بونا گؤره ده بِيت‌پِعور موقابئلئنده اولان دره‌ده دايانديق. 2يوشَعي وظئفه‌يه قوي، اونا اورک ور و اونو قووّتلَندئر، چونکي بو خالقين قاباغيندا او بو چايي کچه‌جک و گؤره‌جيئن تورپاغي اونلارا مئراث وره‌جکدئر.^ 72پئسگاه تپه‌سئنه چيخيب قربه، شئمالا، جنوبا و شرقه گؤز گَزدئر و اؤز گؤزلرئنله گؤر، چونکي سن اوردون چاييني کچميه‌جکسن.Y -2لاکئن سئزئن اوزونوزدن منه قضبلي ائدي و منه قولاق آسميردي؛ و رب منه ددي: بَسدئر! بو باره‌ده بئر داها منئمله دانيشما!j O2خاهئش ادئرم، قوي اوردون چاييني کچئب، اونون قرب طرفئنده اولان گؤزل تورپاغي يعني او ياخشي داغليق بؤلگه‌سئني و لوبناني گؤروم.=u2ای پروردئگار رَب، سن اؤز بؤيوکلويونو و قودرتلي اَلئني بو قولونا گؤرسدميه باشلايبسان. گؤيده و يرده هانسي تاري وار کي، سنئن اتدئيئن بله ائشلري، قووّتلي عمللري اده بئلسئن؟;s2او زامان ربّه يالواريب ددئم:2اونلاردان قورخمايين، چونکي سئزئن اوچون دؤيوشَن، تارينيز رب اؤزودور! 2او واختلار يوشَعه امر ادئب ددئم: گؤزلرئن گؤروب کي، تارين رب بو ائکي پادشاهين باشينا نه گتئرئب! رب کچه‌جيئنئز بوتون اؤلکه‌لره ده بله اده‌جک.)2او زاماناجاق کي، رب سئزئن کئمي، هموطنلرئزه ده راحاتليق ورسئن، و اونلار دا ربّئن اوردون چايينين او تاييندا، اونلارا وره‌جيي تورپاغي مالئکئيّته کچئرتسئنلر. او واخت سئز هر بئرئنئز سئزه مولک وردئيئم يره قاييدا بئلرسئنئز.hK2لاکئن آروادلارينيز، اوشاقلارينيز، و حيوانلارينيز (بئلئرم کي، چوخ حيوانلارينيز وار) سئزه وردئيئم شهرلرده قالمالي‌ديرلار.K2او واختلار سئزه امر ادئب ددئم: رب تارينيز بو تورپاغي سئزه مولک اولماق اوچون ورئب؛ سئزئن بوتون جنگ‌آورلرئنئز سئلاحلانيب قارداشلارينيز ائسرايئل اؤولادلارينين موقابئلئنده گدئن.ym2عَرابادا سرحد اوردون چايي ائدي: کئنّرِتدن عَرابا دهنزئنه، يعني دوز دهنزئنه، شرق طرفده‌کي پئسگا ياماجلارينين آلتينا قدر اوزانيردي.8k2رِعوبئنلی‌لرله جادلي‌لارا گئلعاددان اَرنون دره‌سئنه قدر اوزانان تورپاقلاري وردئم. دره‌نئن اورتاسي اونلارين سرحدي يَبّوق چايينا قدر کي، عَمّونلولارين سرحدي ائدي./[2گئلعادي ماکئره وردئم.P~2مِنَسّه اوغلو ياعئر گِشورلولار و مَعَکاتلي‌لارين سرحدئنه قدر بوتون اَرگوب دئياريني آلدي. اورايا يعني باشانا اؤز آدي اوچون خَوّوت‌ياعئر آديني وردی کي، بو گونه قدر ده بله آدلانير.K}2 گئلعادين قالان حئصّه‌سئني، عوگون اؤلکه‌سي اولان بوتون باشاني مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا وردئم. يعني باشان اولان بوتون اَرگوب دئياريني کي، رِفالي‌لار اؤلکه‌سي چاغيريلير.|2 او واخت بو تورپاقلاري اؤز مالئکئيّتئمئزه گؤتوردوک: اَرنون دره‌سئنئن يانيندا اولان عَروعِردن باشلانان اؤلکه‌ني، گئلعادين داغليق بؤلگه‌سئنئن ياريسيني، شهرلري ائله برابر رِعوبئنلی‌لره و جادلي‌لارا وردئم.:{o2 رِفالي‌لاردان آنجاق باشان پادشاهي عوگ صاغ قالميشدي. اونون ياتاغي دمئر تخت ائدي. عَمّون اؤولادلارينين رَبّا شهرئنده‌دئر. بو ياتاغين اؤلچوسو، او گون ائشله‌دئلَن قول‌آچ اؤلچوسونه گؤره، اوزونلوغوندا دوقّوز ، اِنئنده ده دؤرد قول‌آچ ائدي.ozY2 دره‌ده اولان بوتون شهرلري، بوتون گئلعادي، سَلکا و اِدرِعي‌يه قدر بوتون باشان تورپاغيني، باشان پادشاهي عوگون مملکتئني آلديق.y2 صئدونلولار خِرمونو سئريون چاغيريرلار. اِمورلولار دا اورايا سِنئر ديئرلر.x-2بلجه او واختلار اِمورلولارين ائکي پادشاهينين اَلئندن اوردون چايينين شرقئنده‌کي اؤلکه‌ني کي، اَرنون دره‌سئندن خِرمون داغينا قدر اوزانيردي، آلديق.   }|{zywwutss-qppnnlk;jhgJeedjccbaL`__^]\[ZYyX*WRUTS[QPO MM1LJJFIHGGEECBB @@_>>{=<<:988%7"6,5M4<32V1J0p/z--p,++_*Q))9(''&Q$$D""q r?JKmU71 }C 92 اورادا تارينيز ربّئن قاباغيندا عايئله‌لرئنئزله بئرلئکده يمک يئيه‌جکسئنئز، و اَل آتديغينيز هر شيده کي، تارينيز رب سئزه برکت ورئب، شادليق اده‌جکسئنئز.2_2 يانديرما قوربانلارينيزي، قوربانلارينيزي، قازانجينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، اَلئنئزئن ائعانه‌لرئني، نَذر اتدئيئنئز تقدئملري، اؤز ائختئيارينيزلا تقدئم اتدئکلرئنئزي، مال-حيوان و قويون-کچئلرئنئزئن ائلک بالالاريني اورايا گتئرئن.~!2 ربّی او يرده آختارين کي، تارينيز رب بوتون قبئله‌لرئنئز آراسيندان اوراني سچئر و اورايا آديني قويور اورادا ساکئن اولور. سئز اورايا گلمه‌لي‌سئنئز.j}O2 سئز تارينيز ربّي اونلار کئمي گرک پرستئش اتميه‌سئنئز. |;2 قوربانگاهلاريني داغيديب، موقدّس سوتونلاري سينديرين، اَشِرا بوتلرئني اوددا يانديريب، تاري سايديقلاري اويما بوتلري بالتالايين و آدلاريني او يردن سئلئن.){M2 هانسي مئلّتلرئن تورپاغيني آلاسينيز، آللاهلارينا قوللوق اتدئکلري اوجا داغلاردا، تپه‌لرده، بول يارپاقلي هر آغاجين آلتيندا اولان بوتون يرلري حتمن وئران ادئن.z 2 بونلار او قايدالار و حؤکملردئر کي، سئز گرک اونلاري عؤمور بويو او اؤلکه‌ده رئعايت اده‌سئنئز کي، آتالارينيزين تاريسي رب اوراني سئزه مولک وره‌جک.-yU2 دئقّتلي اولون کي، بو گون قاباغينيزا قويدوغوم بوتون قايدالار و حؤکملري يرئنه يتئره‌سئنئز.txc2 تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا مالئک اولماق اوچون اوردون چاييني عنقرئب کچه‌جکسئنئز. اوراني اَله کچئردئب اورادا يِرلَشَنده9wm2 مگر بو ائکي داغ اوردون چايينين او بئري تاييندا، يولون شرقئنده يعني عَرابادا ياشايان کَنَعانليلار اؤلکه‌سئنده، گئلگال موقابئلئنده، مورِه پاليدلارينين يانيندا ديئل؟ovY2 تارينيز رب مالئک اولماق اوچون گئره‌جيئنئز تورپاغا سئزي آپاراندا، گِرئزئم داغيندا برکت، عِيبال داغيندا دا لعنت قوياجاقسينيز.-uU2 اگر تارينيز ربّئن امرلرئني اشئتمَيه‌سئنئز، تانيماديغينيز آيري آللاهلارين دالينجا گده‌رک، بو گون سئزه امر اتدئيئم يولدان آزاسينيز، لعنته دوچار اولاجاقسينيز.-tU2 تارينيز ربّئن امرلرئنه، بو گون سئزه بويوردوغوم امرلره قولاق آساسينيز، برکت تاپاجاقسينيز.Ws)2 باخ، بو گون قاباغينيزا برکت و لعنت قويورام.xrk2 سئزئن قاباغينيزدا هچ کئم دايانا بئلميه‌جک؛ تارينيز رب، سئزه وعده وردئيي کئمي، آياق باساجاغينيز هر يره واهئمه و قورخونوزو ياياجاق.Lq2 آياق باساجاغينيز هر ير سئزئن اولاجاق؛ سرحدئنئز صحرادان لوبنانا، فَرات چاييندان قرب دهنزئنه قدر اوزاناجاق.jpO2 اوندا رب قاباغينيزدان بوتون بو مئلّتلري قوواجاق و سئزدن داها بؤيوک، داها گوجلو مئلّتلرئن تورپاقلارينا مالئک اولاجاقسينيز.:oo2 اگر عمل اتمه‌يئنئز اوچون سئزه بويوردوغوم بوتون بو امري دئقّتله يرئنه يتئره‌سئنئز، تارينيز ربّي سِوئب اونون بوتون يوللاري ائله گده‌سئنئز و فقط اونا باغلي قالاسينيز،>nw2 بله اده‌سئنئز، ربّئن آتالارينيزا وره‌جه‌يئني آند ائچدئيي تورپاقلاردا سئزئن ده، اؤولادلارينيزين دا عؤمرو اوزون اولار و گؤي يِر اوستونده دوردوقجا اورادا ياشايارسينيز.m2 اونلاري اِولرئنئزئن قاپي چَرچئوه‌لرئنه، شهرلرئنئزئن دروازالارينا يازين.Xl+2 اونلاري اؤولادلارينيزا اؤيره‌دئن. اِوئنئزده اوتوراندا، يولدا گِدنده، ياتاندا، دوراندا بونلار باره‌ده دانيشين.k2 بونا گؤره ده منئم بو سؤزلرئمي اوره‌يئنئزده و جانينيزدا ساخلايين؛ اَلئنئزه بئر نئشان کئمي، گؤزلرئنئزئن آراسينا آلين باغي کئمي باغلايين.:jo2 يوخسا ربّئن قضبي سئزئن ضئدّئنئزه آلوولانار. او، گؤيلري باغلاييب ياغيش ياغديرماز، تورپاق محصولونو ورمز و تِزلئکله ربّئن سئزه وردئيي او ياخشي تورپاقدان محو اولارسينيز.Ci2 آييق اولون مبادا اوره‌يئنئز آلدانسين. آزمايين، آيري آللاهلارا قوللوق ادئب، اونلارا پرستئش اتمه‌يئن.h2 زَمئلرئنئزده حيوانلارينيزا اوت وره‌جيم. سئز دويونجا يئيه‌جکسئنئز."g/2 او زامان تورپاغينيزا ياغيشي يعني ياز ياغيشلا پاييز ياغيشي واختلي-واختيندا وره‌جيم. او واخت تاخيلينيزي، تزه شرابينيزي و زيتون ياغينيزي ييغاجاقسينيز.f#2 رب ديئر: "اگر بو گون سئزه بويوردوغوم امرلره ياخشي قولاق آساسينيز، تارينيز ربّي سِوئب، بوتون اوره‌يئنئزله و بوتون جانينيزلا اونا خئدمت اده‌سئنئز،Ze/2 اورا تارينيز ربّئن لوطف گؤرستدئيي اله بئر تورپاقدير کي، ائلئن اوّلئندن آخيرينا قدر تارينيز ربّئن نظري آلتيندادير.Jd2 آمّا مالئک اولماق اوچون گده‌جيئنئز تورپاق داغلي-دره‌لي بئر دئياردير. بو تورپاق گؤيون ياغيش سويونو ائچئر.-cU2 چونکي مالئک اولماق اوچون گئره‌جيئنئز تورپاق، چيخميش اولدوغونوز مئصئر اؤلکه‌سئنه بنزه‌مئر. اورادا توخوموزونو اَکئردئنئز، بوستان کئمي آياغيزلا سولاييردينيز.qb]2 ربّئن آتالارينيزا و اونلارين اؤولادلارينا وره‌جه‌يئني آند ائچدئيي تورپاقدا اوزون عؤمور سوره‌سئنئز؛ سود و بال آخان تورپاقدا./aY2 بو گون سئزه بويوردوغوم امرلرئن هاميسينا عمل ادئن کي، قووّتلي اولاسينيز و مالئک اولماغينيز اوچون اوردون چاييني کچه‌جيئنئز تورپاغا گئرئب اورايا مالئک اولاسينيز.q`]2 گؤزلرئنئز ربّئن اتدئيي بو عظمتلي ائشلرئن هاميسيني گؤروب._ 2 گؤردونوز کي، رِعوبئنلي اِلئيابين اوغوللارينا يعني داتانا و اَبئراما نه اتدي؛ بوتون ائسرايئللی‌لرئن آراسيندا يري ياردي، اونلاري و اِو اهلئني چاديرلار و اونلارا عاييد اولان بوتون جانلي‌لاري ائله برابر اودّو.w^i2 گؤروبسونوز کي، صحرادا، بو يره چاتاناجاق سئزئن اوچون نه ادئب.U]%2 گؤروبسونوز کي، رب مئصئر قوشونونا، اونلارين آتلارينا، دؤيوش عارابالارينا نه اتدي؛ نجه اونلاري، دالينيزجا دوشَرکَن، قيرميزي دهنزئن سولاريندا قرق اتدي. نجه اونلاري بوسبوتون محو اتدي.6\g2 مئصئرده، مئصئر پادشاهي فئرعونا و بوتون اؤلکه‌سئنه اتدئيي علامتلري، اتدئيي ائشلري گؤروبسونوز.O[2 بو گون بئلئن کي، سئزئن بئلمه‌يَن و تارينيز ربّئن تَنبِهئني گؤرمه‌يَن اؤولادلارينيزلا دانيشميرام، سئزئنله دانيشيرام. اونون عظمتئني، قودرتلي الئني، و اوزانان قولونو گؤروبسونوز.3Z c2 تارينيز ربّي سِوئن. همئشه اونون بويوردوقلارينا، قايدالارينا، حؤکملرئنه، و امرلرئنه عمل ادئن.WY)2 آتالارينيز يتمئش نفر اولاراق مئصئره گتدئلر. آمّا ائندي تارينيز رب سئزي چوخالديب گؤيده‌کي اولدوزلار قدر ادئبدئر.%XE2 سئزئن فَخرئنئز اودور. بو عظمتلي و زَهملي عمللري تاري ادئر کي، گؤزلرئنئزله گؤرورسونوز.)WM2 تارينيز ربدن قورخون، اونا خئدمت ادئب باغلي قالين و آندلارينيزي آنجاق اونون آدينا ائچئن.V 2 سئز ده قرئبي سِوئن، چونکي اؤزونوز ده مئصئر اؤلکه‌سئنده قرئب ائدئنئز. U 2 او، يِتئمئن و دولون دادينا چاتير. قرئبي سِوئر، اونا چؤرک و پالتار ورئر. T2 چونکي تارينيز رب آللاهلارين تاريسي، حؤکمدارلارين حؤکمراني‌دير. او طرفدارليق اتمه‌يَن، روشوت آلمايان، عظمتلي، قودرتلي، و زَهملي تاري‌دير.|Ss2 بونا گؤره ده اورَکلرئنئزي ختنه ادئن و بئر داها دئکباش اولمايين.aR=2 لاکئن رب آتالارينيزا شفقتلي اولدو. اونلاري سِوئب سونراکي نسئل اولان سئزي، بوگونکي کئمي، بوتون خالقلار آراسيندان سچدي.)QM2 باخ، گؤيلر، گؤيلرئن لاپ اوجالاري بِله، ير اوزو و ير اوستونده اولان هر شي تارين ربّئندئر. P2 و بو گون سنئن خيئرئنه دِدئيئم ربّئن امرلرئني و قايدالاريني ساخلاياسان.xOk2 ائندي، ای ائسرايئل، تارين رب سندن نه ائسته‌يئر؟ مگر بونو ائسته‌مئر کي، تارين ربدن قورخاسان، اونون بوتون يوللاريني توتاسان، اونو سِوه‌سن، و تارين ربّه بوتون اوره‌يئنله و بوتون جانينلا خئدمت اده‌سن،rN_2 سونرا رب منه ددي: «قالخ، کؤچَن خالقين قاباغيندا گت کي، آتالارينا ورمه‌سئني آند ائچدئيئم تورپاغا گئرئب اورايا مالئک اولسونلار.»VM'2 اوّلکي کئمي گئنه ده قيرخ گون-قيرخ گجه داغدا قالديم. رب بو دفه ده منی اشئتدي و اونا گؤره ائستمه‌دي کی، سئزي قيرسين.L 2 بونا گؤره ده لاوئلی‌لره قارداشلاري ائله بئرلئکده پاي و تورپاق مئراثي دوشمه‌دي. رب اونلارين مئراثي ائدي، نجه کي، تارينيز رب اونلارا دمئشدي.HK 2 او زامان رب لاوي قبئله‌سئني آييردي کي، ربّئن عهد سانديغيني داشيسينلار، ربّه خئدمت ادئب اونون آدي ائله برکت وره‌رک حوضوروندا دايانسينلار. اونلار بو گونه‌جک همن ائشي گؤرورلر.J'2 اورادان گودگودايا و گودگودادان دا آخار سولار دئياري اولان يوطباتايا کؤچدولر. I2 ائسرايئل اؤولادلاري بِعِروت‌بِنِه‌يَعه‌قاندان موسِرا‌يا کؤچدولر. هارون اورادا اؤلوب دَفن اولوندو. اونون يرئنه اوغلو اِلعازار کاهئن اولدو.[H12 من دؤنوب داغدان اِندئم و ربّئن منه امر اتدئيي کئمي بو لؤوحه‌لري دوزلتدئيئم سانديغا قويدوم کي، حله ده اوراداديرلار.rG_2 رب، ييغين اولان گون، داغدا آلووون ائچئندن سئزه دانيشديغي اون فرماني بو لؤوحه‌لرئن اوستونه گئنه ده اوّلکي کئمي يازدي و منه وردی.Fy2 اَقاقئيا آغاجيندان بئر سانديق دوزه‌لدئب، اوّلکي کئمي ائکي داش لؤوحه‌ني يوندوم. سونرا بو ائکي داش لؤوحه‌ني الئمه گؤتوروب داغا چيخديم.@E{2 قيرديغين اوّلکي لؤوحه‌لرده يازيلان سؤزلري تزه لؤوحه‌لرئن اوستونه يازاجاغام. اونلاري سانديغا قوي.»fD I2 او واخت رب منه ددي: «اَوّلکي کئمي اؤزون اوچون ائکي داش لؤوحه يون و يانيما داغا چيخ. آغاجدان بئر سانديق دا اؤزون اوچون دوزلت.SC!2 حال بوکي، اونلار سنئن خالقين، سنئن ائرثئندئر. سن اونلاري بؤيوک قودرتله، اوزانان قولونلا مئصئردن چيخارديبسان.»VB'2 يوخسا بئزي چيخارتديغين اؤلکه‌نئن خالقي دئيه‌جک کي، رب اونلاري وعده وردئيي تورپاغا آپارا بئلمه‌دي و بو خالقا نئفرت اتدئيي اوچون اونلاري صحرادا محو اتمک مقصدي ائله مئصئردن چيخارتدي.CA2 قوللارين ائبراهئمي، ائسحاقي، يعقوبو يادا سال. بو خالقين دئکباشليغينا، پئسلئيئنه، گوناهينا نظر سالما.z@o2 ربّه يالواريب ددئم: «يا پروردئگار رب، خالقيني، اؤز ائرثئني، عظمتئنله خئلاص اتدئيئن، قودرتلي اَلئنله مئصئردن چيخارتديغيني محو اتمه..?W2 رب سئزي محو اده‌جيئني ددئيي اوچون، قيرخ گون-قيرخ گجه اونون حوضوروندا يره دؤشه‌نئب قالديم.S>!2 سئزي تانيديغيم گوندن ربّه عاصي اولدونوز. =2 رب سئزي قِدِش‌بَرنِعه‌دن يولا سالارکَن بله بويورموشدو: «گدئن، سئزه وره‌جيئم تورپاغي اؤزونوز اوچون مولک ادئن.» سئز آمّا تارينيز ربّئن امرئنه عاصي چيخدينيز؛ ربّه اعتئماد اتمه‌دئنئز، سؤزونه ده قولاق آسمادينيز.< 2 سئز تَبعِرادا، مَسّادا، قئبروت‌هَتّعه‌وادا دا ربّي قضبلَندئردئنئز.;/2 اتدئيئنئز گوناه اسبابيني يعني او دانايا بَنزَر تؤکمه بوتو گؤتوروب اودا آتديم و سينديرديم، اَزئب توزا دؤنده‌ردئم. سونرا توزو داغدان آخان سويا تؤکدوم.4:c2 ربّئن قضبي هارونا دا قالخميشدي. ائسته‌يئردی اونو دا محو اتسئن. او آن هارون اوچون ده يالوارديم.z9o2 ربّئن آلوولانان قضبي قاباغيندا قورخدوم. قضبي او قدر آلوولانميشدي کي، سئزي محو اتمک ائسته‌يئردي. آمّا رب گئنه ده يالواريشيمي اشئتدي.L82 گئنه ربّئن حوضوروندا قيرخ گون-قيرخ گجه يره سَرئلئب قالديم، نه چؤرک يدئم، نه ده سو ائچدئم؛ چونکي گوناه اتمئشدئنئز و ربّئن گؤزونده پئس ساييلان ائشلر گؤروب اونو قضبلَندئرمئشدئنئز.97m2 بونا گؤره ده الئمده توتدوغوم ائکي لؤوحه‌ني آتديم و گؤزونوز قاباغيندا اونلاري پارچا-پارچا اتدئم.46c2 گؤردوم کي، حقئقتن تارينيز ربّئن ضئدّئنه گوناه ادئبسئنئز. اؤزونوز اوچون دانايا بَنزَر بئر تؤکمه بوت دوزَلدئبسئنئز و ربّئن سئزه بويوردوغو يولدان يامان تز آزيبسينيز.'5I2 داغ آلوولانيب يانارکَن، من دؤنوب آشاغي اِندئم. عهدئن يازيلديغي ائکي لؤوحه الئمده ائدي.R42 قوي اونلاري محو ادئم. آدلاريني گؤيلرئن آلتيندان سئلئم. سندن اونلاردان داها گوجلو، داها بؤيوک مئلّت تؤرده‌رم.»x3k2 رب منه بونو دا ددي: «گؤرورم کي، بو خالق حقئقتن دئکباش خالقدير.B22 سونرا رب منه ددي: «قالخ، بورادان تز آشاغي اِن، چونکي مئصئردن چيخارتديغين خالق عئفّتسئزلئک ادئر. اونلار بويوردوغوم يولدان يامان تز آزيبلار؛ اؤزلرئنه تؤکمه بوت ياراديبلار.»"1?2 رب ائکي داش لؤوحه‌ني يعني عهد لؤوحه‌لرئني قيرخ گون-قيرخ گجه‌نئن آخيريندا منه وردی..0W2 رب تاري منه اؤز بارماغي ائله يازديغي ائکي داش لؤوحه وردی. ييغيلديغينيز گون داغدا ربّئن سئزه آلووون ائچئندن بئلدئردئيي بوتون سؤزلر اونلارين اوستونده يازيلميشدي./2 او زامان کي، ربّئن سئزئنله اتدئيي عهدئن داش لؤوحه‌لرئني آلماق اوچون داغا چيخديم، اورادا قيرخ گون-قيرخ گجه قالديم: نه چؤرک يدئم، نه ده سو ائچدئم.'.I2 سئز ربّي حتّا خورِبده قضبلَندئردئنئز و رب او قدر قضبلَنمئشدي کي، سئزي محو اده‌جک ائدي.@-{2 خاطيرلايين و بونو ياددان چيخارتمايين کي، تارينيز ربّي صحرادا نجه قضبلَندئردئنئز؛ مئصئر تورپاغيندان چيخديغينيز گوندن بو يره گلنه‌جک ربّئن ضئدّئنه نه قدر عوصيان اتدئنئز.\,32 بئلئن کي، تارينيز رب صالحلئيئنئزه گؤره بو گؤزل تورپاغي مولک آلماق اوچون سئزه ورمئر، چونکي سئز دئکباش بئر خالقسينيز.Q+2 تورپاقلارينا گئرئب اورايا مالئک اولماغينيز سئزئن صالحلئيئنئزه گؤره، اوره‌يئنئزئن دوزلويونه گؤره ديئل. آنجاق تارينيز رب بو مئلّتلري پئس عمل‌لرئنه گؤره سئزئن قاباغينيزدان قووور کي، آتالارينيز ائبراهئمه، ائسحاقا، و يعقوبا ائچدئيي آندي تصدئق اتسئن.*2 تارينيز رب اونلاري قاباغينيزدان قوواندا اوره‌يئنئزده دمه‌يئن: «رب بئزي بورايا صالحلئيئمئزه گؤره گتئردي کي، بو اؤلکه‌ني آليب اونا صاحئب اولاق.» رب بو مئلّتلري اونلارين شرارتلرئنه گؤره قاباغينيزدان قووور. ) 2 اونا گؤره بو گون بئلئن کي، سئزئن قاباغينيزدا گدن تارينيز رب، هر شيي يانديريب ياخان آلوودور. رب اونلاري قيراجاق، قاباغينيزدا بويون اَيدئره‌جک، اله کي، ربّئن سئزه ددئيي کئمي اونلاري قوووب تزلئکله محو اده‌سئنئز.(2 بو گوجلو، اوجابوي خالق عَناقلي‌لاردير. اونلاري تاني‌ييرسينيز و حاقلاريندا بله اشئدئبسئنئز: «عَناقلي‌لارين قاباغيندا کئم دايانا بئلر؟»]' 72 ای ائسرايئللی‌لر، قولاق آسين! بو گون اوردون چاييني کچئرسئنئز کي، سئزدن داها بؤيوک، داها قودرتلي مئلّتلرئن تورپاقلارينا مالئک اولاسينيز. اونلارين شهرلري بؤيوک، قالالاري دا گؤيلره چاتير.T&#2رب سئزئن قاباغينيزدان مئلّتلري يوخ اتدئيي کئمي، سئزي ده يوخ اِدَر، چونکي تارينيز ربّئن سؤزونه قولاق آسمادينيز.K%2اگر تارينيز ربّی ياددان چيخارديب، آيري آللاهلارين دالينجا گده‌سئنئز، اونلارا قوللوق ادئب اونلاري پرستئش اده‌سئنئز، بو گون ضئدّئنئزه شهادت ورئرم کي، حقئقتن محو اولاجاقسينيز!P$2آمّا سئز تارينيز ربّي خاطيرلايين، چونکي اودور کي، سئزه بو ثروتي قازانماق قابئلئيّتئني ورئر. او بونو ادئر کي، آتالارينيزا آند ائچدئيي عهدئني تصدئق اتسئن. نجه کي، بو گون گؤرورسونوز.B#2مبادا اوره‌يئنئزده دئيه‌سئنئز: «بئز اؤز قابئلئيّتئمئزله، اَلئمئزئن قودرتي ائله بو ثروتي قازانديق.»x"k2صحرادا سئزي آتالارينيزا معلوم اولمايان مانّا ائله يدئرتدي کي، کئبئرئنئزي سينديرسين و سئزي ائمتاحان ادئب، نهايت سئزه خيئر يتئرسئن.! 2رب سئزي او بؤيوک و قورخولو صحرادا، زَهَرلي ائلان و عَقرَبلرله دولو اولان او سوسوز شوران تورپاقلاردا گَزدئردي؛ سئزه داش قايادان سو چيخارتدي.b ?2اوره‌يئنئز کئبئرله دولار و سئزي مئصئر تورپاغيندان، نؤکرچئلئک دئياريندان چيخاردان تارينيز ربّي ياددان چيخاردارسينيز.2 ناخيرينيز و سورونوز چوخالاندا، قيزيل-گوموشوز و هر شيئنئز آرتاندا،}u2 يوخسا يِيئب دوياندا، گؤزل اِولر تئکئب ائچه‌رئسئنده اوتوراندا،92 احتئياطلي اولون کي، تارينيز ربّئن امرلرئني، حؤکملرئني و قايدالاريني يرئنه يتئرمه‌مکله اونو ياددان چيخارتماياسينيز، اونلاري کي، بو گون سئزه امر ادئرم.72 يِيئب-دوياندا سئزه وردئيي ياخشي تورپاغا گؤره تارينيز ربّي موبارک چاغيراجاقسينيز.3a2 اِله بئر اؤلکه‌يه کي، اورادا قيتليق اولمادان چؤرک يئيه‌‌جکسئنئز، هچ نَيه ده مؤحتاج اولماياجاقسينيز؛ داشلاريندان دمئر، تپه‌لرئندن ده مئس چيخاردا بئله‌جکسئنئز.y2بوغدا، آرپا، اوزوم، انجئر، نار، زيتون ياغي و بال اولان اؤلکه‌يه.D2چونکي تارينيز رب سئزي ياخشي تورپاغا، چاي و گؤللري اولان، دره و تپه‌لرئنده بولاقلار آخان يرلره آپارير؛-2بلجه تارينيز ربّئن امرلرئني ساخلاييب، اونون يوللاري ائله گدئن و اوندان قورخون.)M2بونو اورَکدن درک اتمه‌لئسئنئز کي، تارينيز رب ده، آتا ورن کئمي، اؤز اوغلونا تربئيه ورئر.2بو قيرخ ائل عرضئنده پالتارينيز ييرتيليب داغيلمادي، آياقلارينيز شئشمه‌دي./2تَکَبّورونوزو سينديردي و سئزي آج قويدو، سونرا دا نه سئزئن، نه ده آتالارينيزين گؤردويو مانّا ائله سئزي يِدئرتدي. بونونلا سئزه آنلاتماق ائسته‌دي کي، ائنسان آنجاق چؤرکله يوخ، ربّئن آغزيندان چيخان هر بئر سؤزله ياشايا بئلر. 2تارينيز ربّئن سئزه قيرخ ائل صحرادا يول گؤرستدئيئني يادا سالين. بونو اونا گؤره اتدي کي، کئبئرئنئزي قيرسين و سئزي ائمتاحان ادئب، اوره‌يئنئزده‌ اولاني بئلسئن؛ گؤرسون کي، آيا اونون امرلرئنه عمل اده‌جکسئنئز يا يوخ.6 i2بو گون سئزه بويوردوغوم بوتون امرلري يرئنه يتئرمَيه چاليشين کي، ياشاييب چوخالاسينيز و ربّئن آتالارينيزا ورمه‌سئني آند ائچدئيي تورپاغا گئرئب اورايا مالئک اولاسينيز.#A2ائيرنج بئر شيي اِوئنئزه گتئرمه‌يئن، يوخسا سئز ده اونون کئمي حارام اولارسينيز. ائيرنج بئر شيدن کامئل ائکراه و نئفرت اتمه‌لي‌سئنئز، چونکي بله شي حارامدير. 2اونلارين تاري سايديقلاري اويما بوتلري اوددا يانديرين. اونلارين اوستونده اولان قيزيل- گوموشه نه طاماح سالين، نه ده اؤزونوز اوچون گؤتورون، يوخسا تَله‌يه دوشَرسئنئز، چونکي اونلار تارينيز ربّئن گؤزونده ائيرنجدئر.C2اونلارين پادشاهلاريني دا سئزئن اَلئنئزه تسلئم اده‌جک، اِله کي، سئز اونلارين آدلاريني گؤي آلتيندان سئله‌جکسئنئز؛ سئز اونلاري قيرارکَن، هچ کس قاباغينيزدا دورا بئلميه‌جک.>w2لاکئن تارينيز رب اونلاري سئزه تسلئم اده‌جک و محو اولونانا قدر اونلاري بؤيوک واهئمه‌يه سالاجاقدير.A}2تارينيز رب ياواش-ياواش او مئلّتلري قاباغينيزدان قوواجاق. اونلاري تِزلئکله محو اده بئلمَيه‌جکسئنئز، يوخسا وحشي حيوانلار ساييدا حَددن آرتيق چوخاليب اوستونوزه داراشارلار.( K2اونلاردان هچ دهشت اتمه‌يئن، چونکي آرانيزدا اولان تارينيز رب عظمتلي و زَهملي تاري‌دير.B 2تارينيز رب يرده قاليب سئزدن گئزلَنَن‌لرئن اوستونه ده اِششَک‌چئبئني گؤنده‌رئب هاميسيني يوخ اده‌جک. 92گؤزونوزله گؤردويونوز بؤيوک ائمتاحانلاري، سئزي مئصئردن چيخاردان زامان تارينيز ربّئن گؤرستدئيي علامتلري، مؤجوزه‌لري، قودرتلي اَلئني، اوزانان قولونو خاطيرلايين. تارينيز رب قورخدوغونوز خالقلارين هاميسيني بو حالا سالاجاق.* O2اونلاردان قورخمايين. تارينيز ربّئن فئرعونا و بوتون مئصئره نه اتدئيئني همئشه خاطيرلايين.7 i2اگر اوره‌يئنئزده دوشونه‌سئنئز کي، «بو مئلّتلر بئزدن گوجلودورلر، اونلاري نجه قووا بئله‌رئک؟»*O2تارينيز ربّئن سئزه تسلئم اده‌جَيي بوتون خالقلاري محو اده‌جکسئنئز. اونلارا رحم اتمه‌يئن، آللاهلارينا قوللوق اتمه‌يئن. اگر بله اده‌سئنئز، بو سئزه تله اولار.>w2رب اوستونوزدن بوتون ناخوشلوقلاري گؤتوره‌جک. سئزي مئصئرده گؤردويونوز دهشتلي ناخوشلوقلارين هچ بئرئنه دوچار اتمه‌يه‌جک. بو بلالاري سئزدن نئفرت ادنلرئن باشينا گتئره‌جک.kQ2سئز او بئري خالقلاردان داها چوخ برکت آلاجاقسينيز. آرانيزدا هچ بئر کئشي و آرواد سونسوز، هچ بئر حيوانينيز دا قيصير اولماياجاق.lS2 او سئزي سِوه‌جک، سئزه برکت ورئب سئزي چوخالداجاق. سئزه ورمک اوچون آتالارينيزا آند ائچدئيي تورپاقدا، بَطنئنئزدن دوغولانلارينيزي، تورپاغينيزين بَهره‌سئني، بوغدانيزي، تزه شرابينيزي، زيتون ياغينيزي، مال- حيوانينيزين و قويون-کِچئلرئنئزئن بالالاريني برکتلي اده‌جک.'2 بو حؤکملره قولاق آسيب دئقّتله عمل اده‌جَيئنئز اوچون، تارينيز رب ده آتالارينيزا ائچدئيي آندا صادئق قاليب، عهدئنه عمل اده‌جک و محبّتئني گؤرسده‌جک.+2 اونا گؤره سئزه بو گون وردئيئم امري، قايدالاري و حؤکملري ساخلاييب يرئنه يتئرئن.oY2 آمّا اوندان نئفرت ادنلردن قئصاص آليب اونلاري محو اده‌جک. اوندان نئفرت ادندن قئصاصيني آلماغي يوباتماياجاق، عوضئني وره‌جکدئر.2 بئلئن کي، تارينيز رب تاري‌دير. او، وفالي تاري‌دير. عهدئنه صادئق قاليب اونو سِوَنلرئن، امرلرئني يرئنه يتئرنلرئن بئر مئن نسلئنه محبّتئني گؤرسدَر.cA2رب سئزي سِودئيي اوچون و آتالارينيزا آند ائچه‌رک وردئيي سؤزو يرئنه يتئرمَک اوچون، سئزي قووّتلي اَلي ائله مئصئردن چيخارتدي. او سئزي نؤکرچئلئک دئياريندان، مئصئر پادشاهي فئرعوندان ساتين آلدي.q]2ربّئن سئزي سِومه‌سي، سئزي سچمه‌سي او بئري خالقلاردان داها چوخ اولدوغونوز اوچون ديئلدي. حقئقتن، سئز اونلاردان داها آز ائدئنئز. u0~}:{qz yqxvvvts raq5oo-n^n mlpkIihgZee*ducb2a<_V]]\8[|ZYYWVUTBRQQ*P2OOONTLKK8JJ)II5HHvH%GGRFFmDD2BA0@?!>C=a;;y99 8B7y5432*1$0/.--,<+)(h'&%%x$#"9!< !}H+8/~&  U f +Q%u!=2قوي پادشاه اؤزو اوچون آت چوخالتماسين. آتلاريني آرتيرماق اوچون خالقي مئصئره دؤنمه‌يه چکمه‌سئن، چونکي رب سئزه بله ديئب: «بئر ده بو يولدان گری قاييتمايين.»_92آرخايين اولون کي، تارينيز ربّئن سچه‌جيی آدامي پادشاه قوياسينيز. پادشاه تعيئن اتدئيئنئز آدام اؤز هموطنلرئنئزدن اولمالي‌دير. هموطنئنئز اولمايان ياداِلّي بئر آدامي پادشاه اده بئلمزسئنئز.$C2تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا گئرنده، اورايا مالئک اولوب اوراني مسکن ادنده، اگر دئيه‌سئنئز: «بوتون اطراف اؤلکه‌لرده‌کي کئمي بئر پادشاه تعيئن ادک.»ue2 بوتون خالق بو خبري اشئدئب قورخار و بئر داها بو اهانت اولماز.}2 هر کس کي، اهانت ادئب تارينيز ربّئن حوضوروندا دوران قاضييا و يا کاهئنه قولاق آسماسا، گرک اؤلدورولسون؛ بلجه بو پئسلئيي ائسرايئلدن سئلرسن.+Q2 اؤيره‌دئلن قانونا و ديئلن قرارا گؤره رفتار ادئن. امر ادئلنلردن نه صاغا، نه ده سولا دؤنون.J2 ربّئن سچه‌جيی يردن سئزه ديئلن قرارا عمل ادئن. دئقّت ادئن کي، سئزه اؤيرتدئکلرئنئن هاميسينا عمل اده‌سئنئز.~ 2 او دؤورده خئدمت ادن لاوئلي کاهئنلرئن يا دا قاضينين يانينا گدئب اونلاردان بو باره‌ده نظر آلين. داعوانين قراريني اونلار سئزه اعلان اده‌جکلر.}2اگر شهرلرئنئزده آدام اؤلدورمک، موناقئشه و يا يوگوروب يارالاماق داعوالاري وار کي، محکمه‌لرئنئزده اونلار باره‌ده قرار چيخارتماقدا چتئنلئکلره راست گلئرسئنئز، اوندا قالخين و تارينيز ربّئن سچه‌جيی يره گدئن.1|]2او آدامي اوّلجه شاهئدلر، سونرا ده بوتون خالق داشا باسسين. بلجه، بو پئسلئک آرانيزدان آتيلسين.k{Q2اؤلومه محکوم اولان آدام ائکي و يا اوچ نفرئن شاهئدلئيي ائله اؤلدورولمه‌لي‌دئر. تک بئر نفرئن شاهئدلئيي ائله اؤلدورولمه‌سئن.,zS2او واخت بله پئس حرکت ادن کئشئني و يا آروادي شهرئن دروازاسينا گتئرئن و داشا باسيب اؤلدورون.y2اگر بو حادئثه‌دن خبردار اولاسينيز، اشئتدئکلرئنئزي دئقّتله آراشديرين. اگر بو خبر دوغرودور و بله ائيرنج شيئن ائسرايئلده باش وردئيي ثابئت اولسا،\x32و گدئب منئم امرئمئن ضئدّئنه آيري آللاهلارا، گونه، آيا و يا گؤي جئسئملرئندن هر هانسي بئرئنه قوللوق ادئب پرستئش اتسه،*wO2تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي شهرلرئن بئرئنده، اگر آرانيزدان هر هانسي بئر کئشي يا دا آرواد چيخسا کي، اونون عهدئني پوزوب و تارينيز ربّئن گؤزونده پئس اولاني ادئب،fv I2هر هانسي بئر عِيب و يا شئکستي اولان اؤکوزو يا دا قويونو تارينيز ربّه قوربان اتمه‌يئن. بله اتمک تارينيز رب اوچون ائيرنجدئر.kuQ2تارينيز ربّئن نئفرت اتدئيي موقدّس بئر سوتون قويمايين.-tU2تارينيز رب اوچون قوراجاغينيز قوربانگاهين يانينا اَشِرانين هچ بئر آغاج سوتونونو قويمايين.Ss!2عدالتئن، آنجاق عدالتئن دالينجا گدئن کي، ياشاياجاقسينيز و تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا مالئک اولاسينيز..rW2حؤکم اِدَرکَن حاقسيزليق اتمه‌يئن، هچ کئمئن طرفئني ساخلامايين. روشوت آلمايين، چونکي روشوت حئکمتلي ائنسانين گؤزلرئني کور ادئر و صالح آدامين سؤزلرئني اَيری ادئر.oqY2تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي شهرلرده هر قبئله‌نئز اوچون قاضيلار و مأمورلار تعيئن ادئن. قوي اونلار خالقا عدالتله قضاوت اتسئنلر.p2هر کس تارينيز ربّئن سئزه وردئيي برکته گؤره گوجو چاتديغي قدر ورمه‌لي‌دئر.o2بوتون کئشئلرئنئز ائلده اوچ دفه ماياسيز چؤرک بايراميندا، هفته‌لر بايراميندا، و چارداقلار بايراميندا تارينيز ربّئن حوضوروندا اولماق اوچون اونون سچه‌جيی يره گتسئنلر. ربّئن حوضورونا هچ کئم اَلي‌بوش گتمه‌سئن.Tn#2تارينيز ربّئن سچه‌جيی يرده رب اوچون يدّي گون بو بايرامي توتون، چونکي تارينيز رب بوتون محصول‌لارينيزا، اَللرئنئزئن هر ائشئنه برکت ورئب و سئز هامينيز شادليق ائچئنده ياشاياجاقسينيز.m)2بو بايرامدا سئز، اوغولونوز، قيزينيز، قولونوز، کنئزئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لر، قرئبلر، يتئملر و دول‌لارلا بئرلئکده شادليق اده‌جکسئنئز.Hl 2 خَرمَنئنئزدن، اوزوم سيخانينيزدان محصول گؤتورندن سونرا، اؤزونوز اوچون يدّي گون چارداقلار بايرامي توتون. k 2 مئصئرده قول اولدوغونوزو يادا سالين و بو قايدالارا دئقّت ائله عمل ادئن.j2 تارينيز ربّئن حوضوروندا يعني اونون اؤز آدينا مسکن سچه‌جيی يرده سئز، اوغولونوز، قيزينيز، قولونوز، کنئزئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لر، آرانيزدا ياشايان قرئبلر، يتئملر و دول‌لار بئرلئکده شادليق اده‌جکسئنئز.Oi2 تارينيز ربّئن سئزه وردئيي برکته گؤره، اؤز گؤيلو ائله تقدئم ورمکله تارينيز رب اوچون هفته‌لر بايرامي کچئردئن. h;2 يدّي هفته اؤزونوز اوچون سايين، اَکئنه اوراق ووردوغونوز ائلک گوندن يدّي هفته سايين.Jg2آلتي گون ماياسيز چؤرک ييئن. يدّئنجی گون تارينيز رب اوچون طَنطَنه‌لي ييغين کچئردئن و هچ بئر ائش گؤرمه‌يئن.:fo2اَتي تارينيز ربّئن سچه‌جيي يرده پئشئرئب ييئن. سحر آچيلاندا اورادان چيخيب چاديرلارينيزا قاييدين.qe]2آنجاق تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي يرده کسئن. پاسخا قوربانيني آخشام، گون باتاندا، مئصئردن چيخديغينيز ساعاتلاردا کسئن.d'2پاسخا قوربانلاريني تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي شهرلرئن هچ بئرئنده کسمه‌يئن،ycm2اؤلکه‌نئزئن هچ بئر يرئنده يدّي گون مايا گؤرونمه‌سئن. قوربان کَسدئيئنئز حيوانلارين اَتي بئرئنجي گونون آخشاميندان صاباحا قالماسين. b2قوربان اَتي ائله بئرلئکده مايالي چؤرک يمه‌يئن؛ اونونلا يدّي گون ماياسيز چؤرک، يعني اذئيّت چؤره‌يي ييئن. چونکي مئصئر اؤلکه‌سئندن تَلَسئک چيخدينيز. اله کي، عؤمور بويو مئصئردن چيخديغينيز گونو ياددا ساخلاياسينيز.@a{2تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي يرده قويون- کچئلرئنئزدن، مال- حيوانينيزدان پاسخا قورباني کسئن.g` K2آبئب آييني رئعايت ادئن و تارينيز ربّئن پاسخا بايراميني توتون. چونکي تارينيز رب سئزي مئصئردن آبئب آييندا گجه ائکن چيخارتدي.d_C2آنجاق قانيني يمه‌يئن؛ اونو سو کئمي تورپاغا تؤکون.b^?2بله حيوانلاري کسئب شهرلرئنئزده يئيه بئلرسئنئز. پاک و يا نجئس ائنسان بو اَتدن جيران و يا مارال اَتي يدئيي کئمي يئيه بئلر.K]2لاکئن اگر بئر حيوانين عيبي وارسا، آخساق و يا کوردور، يا دا شئکَستي وار، اونو تارينيز ربّه قوربان اتمه‌يئن.P\2سئز عايئله‌لرئنئزله بئرلئکده هر ائل تارينيز ربّئن حوضوروندا، اونون سچه‌جيي يرده بو حيوانلارين اَتئني ييئن.~[w2مال-حيوان و قويون-کچئلرئنئزئن ائلک دوغولان بالالاريندان هر اِرکَک حيواني تارينيز رب اوچون تقدئس ادئن. مال-حيوانينيزين ائلک بالالاريني ائشلَتمه‌يئن، قويون-کچئلرئنئزئن ائلک بالالارينين يونونو قيرخمايين.0Z[2قولونوزو آزاد اتمک سئزه چتئن گلمه‌سئن. او، سئزه قوللوق اتدئيي آلتي ائل عرضئنده، موزدلو ائشچئدن ائکي قات آرتيق ائش گؤروبدور. سئزه تارينيز رب هر ائشده برکت وره‌جک.Y/2اوندا بئر بئز گؤتورون و قولونوزون قولاق مَمه‌سئني دِشئب قاپييا باغلايين. بوندان سونرا او عؤمرو بويو قولونوز قالاجاق. کنئزئنئزله ده بو جور رفتار ادئن.NX2اگر قولونوز سئزي و سئزئن اِو اهلئنئزي سِوئر و سئزئنله خوش بئر حياتي وار و «سئزدن آيريلماق ائسته‌مئرم» ديئر،@W{2مئصئرده قول اولدوغونوزو، تارينيز ربّئن سئزي قورتارديغيني يادا سالين. بو گون اونا گؤره بو امري ورئرم.dVC2سخاوت گؤرسدئب سورونوزدن، تاخيلينيزدان، شرابينيزدان اونا ورئن. تارينيز رب سئزه نجه برکت ورئبسه، سئز ده اونلارا اله ورئن.RU2 آزاد ادنده اونو اَلي‌بوش يولا سالمايين. T2 اگر عئبراني هموطنلرئنئزدن بئر کئشي و يا آرواد سئزه قول اولاراق ساتيليبسا، بو قول آلتي ائل سئزه قوللوق ادندن سونرا، يدّئنجی ائل اونو آزاد ادئن.S}2 اؤلکه‌ده همئشه کاسيبلار اولاجاقلار، بونا گؤره من سئزه بله امر ادئرم: اؤز اؤلکه‌نئزده‌کي کاسيب و مؤحتاج هموطنلرئنئزه اَلي‌آچيق اولون.R2 کاسيبا سخاوتله، اؤز گؤيلونوزله کؤمک ادئن، چونکي بونا گؤره تارينيز رب بوتون بويونا آلديقلارينيزا، اَل آتديغينيز هر ائشه برکت وره‌جکدئر.KQ2 مبادا دئيه‌سئنئز: «يدّئنجی ائل يعني بورجلارين باغيشلانما ائلي ياخيندير» و اوره‌يئنئزه پئس فئکئرلر گتئره‌سئنئز. کاسيب هموطنئنئز اوچون خَسئسلئک اتمه‌يئن، اونا کؤمک اتمکدن بويون قاچيرتمايين. يوخسا او سئزدن ربّه شئکايت ادر، و گوناه قازانارسينيز.P72عکسئنه، اَلي‌آچيق اولون، نَيه احتئياجي وارسا، اونا لازيمي اولدوغو قدر بورج ورئن.JO2اگر تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغين هر هانسي بئر شهرئنده ياشايان هموطنلرئنئزدن بئري کاسيبدير، داش اورکلي اولمايين. کاسيب هموطنلرئنئزئن قاباغيندا اَلئنئز باغلي اولماسين. N2تارينيز رب سئزه وعده وردئيي کئمي برکت وره‌جک. سئز بئر چوخ مئلّتلره بورج وره‌جکسئنئز، لاکئن اونلاردان بورج آلماياجاقسينيز. سئز بئر چوخ مئلّتلره حؤکمرانليق اده‌جکسئنئز، لاکئن اونلار سئزه حؤکمرانليق اتميه‌جکلر.EM2اگر تارين ربّئن سؤزوندن ائطاعت اده‌سئنئز، بو گون سئزه ددئيئم امرلرئن هاميسينا دئقّتله عمل اده‌سئنئز،ZL/2او واخت آرانيزدا کاسيب اولماز، چونکي تارينيز رب سئزه مئراث آلماق اوچون وره‌جيي تورپاقدا سئزه البتّه برکت وره‌جک،AK}2ياد اِللي‌لردن بورجلارينيزي گری آلا بئلرسئنئز، لاکئن هموطنلرئنئزئن بورجلاريني باغيشلامالي‌سينيز.J2بورجلارين باغيشلانما ائشئني بله ادئن: طلبکار اولان شخص قونشوسونون بورجونو باغيشلاسين؛ قونشوسونو و يا هموطنئني مجبور اتمه‌سئن کی، بورجونو گری قايتارسين، چونکي رب طرفئندن بورجلارين باغيشلانما ائلي اعلان اولوبدور.gI K2هر يدّي ائلئن آخيريندا بورجلو اولانلاري باغيشلايين.zHo2سئزئنله بئرلئکده پايي و ائرثي تورپاغي اولمايان لاوئلی‌لر، شهرلرئنئزده اولان قرئبلر، يِتئملر و دول‌لار قوي گلئب بوندان دويونجا يسئنلر. بله ادئن کي، تارينيز رب سئزه اَلئنئزئن بوتون زحمتئنده برکت ورسئن.^G72هر اوچ ائلئن آخيريندا، اوچونجو ائلده بئتَن بوتون محصولونوزون اوندا بئر حئصّه‌سئني چيخارديب شهرلرئنئزده آنبار ادئن.ZF/2شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لري ياددان چيخارتمايين، چونکي اونلارين سئزئنله بئرلئکده پايي و ائرثي تورپاغي يوخدور.`E;2بو پوللا اوره‌يئنئز ائسته‌دئيئني آلين: مال-حيوان، سورو، شراب، کفلَندئرئجي ائچکي، و يا اوره‌يئنئزئن ائسته‌دئيئني؛ سئز و اِوئنئزئن اهلي اورادا تارينيز ربّئن قاباغيندا يِيئب شادليق ادئن.'DI2او زامان بونلاري ساتيب پولا چِوئرئن، و بو پولو گؤتوروب تارينيز ربّئن سچه‌چيي يره گدئن.WC)2اگر تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي ير سئزدن چوخ اوزاقدادير و يولون اوزاقليغيندان سئز تارينيز ربّئن سئزه برکت وردئيي محصوللارين اوندا بئر حئصّه‌سئني اورايا آپارا بئلمئرسئنئز،#BA2همئشه تارينيز ربدن قورخماغي اؤيرنمَک اوچون تاخيلينيزين، تزه شرابينيزين، زيتون ياغينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، مال- حيوانينيزين، قويون- کچئلرئنئزئن ائلک بالالاريني تارينيز ربّئن حوضوروندا، اؤز آدينا مسکن سچدئيي يرده ييئن."A?2ائل به ائل زمئلرئنئزده بئتَن بوتون محصوللارين اوندا بئر حئصّه‌سئني گرک آييراسينيز.@2اؤلو حالدا تاپيلان حيوان اَتئندن يمه‌يئن. شهرئنئزده اولان اَجنَبئيه وره بئلرسئنئز کي، يسئن، يا دا ياد اِللی‌لره ساتا بئلرسئنئز. لاکئن سئز تارين ربّئن موقدّس خالقيسينيز. کچي بالاسيني آناسينين سودونده پئشئرمه‌يئن.l?S2قانادي اولان تمئز حيوانلارين هاميسيني يئيه بئلرسئنئز.s>a2قانادلي قايناشان حيوانلار سئزئن اوچون حارامدير، يمه‌يئن.=}2لِيلَک، بوتون باليق‌اودان جئنسئندن اولانلار، شاناپئپئک، خوفّاش.K<2چؤل بايقوشو، لِش کرکسي، قاراباتداق،N;2بالا بايقوش، بؤيوک بايقوش، آغ بايقوش،x:k2بايقوش، قارتال بايقوشو، دهنز قوشو، قيرغي جئنسئندن اولانلار،A92بوتون قارغا جئنسئندن اولانلار،Y8-2 چالاغان، شاهئن، چالاغان جئنسئندن اولانلار،7#2 لاکئن بو قوشلارين اَتئني يمه‌مه‌لي‌سئنئز: قارتال، کِچَله کرکس، قارا کرکس،Y6-2 بوتون تمئز قوشلارين اَتئندن يئيه بئلرسئنئز./5Y2 آمّا اوزمَک باله‌لري و پولجوقلاري اولمايانلارين هچ بئرئني يمه‌يئن؛ اونلار سئزه حارامدير.74i2 سولاردا ياشايان حيوانلاردان اوزمَک باله‌لري و پولجوقلاري اولانلارين هاميسيني يئيه بئلرسئنئز.d3C2لاکئن دونگوز قوشا ديرناقلي اولسا دا، گؤوشه‌مئر، او سئزئن اوچون حارامدير. اونلارين نه اَتئني ييئن، نه ده لِشئنه توخونون.u2e2لاکئن گؤوشه‌يَن و يا قوشا ديرناقلي اولان بو حيوانلارين اَتئني يِمه‌يئن: دَوه، دووشان، و قايا دووشاني. چونکي اونلار گرچي گؤوشه‌يئرلر، لاکئن قوشا ديرناقلي ديئل‌لر. بونا گؤره سئزئن اوچون حارامديرلار.:1o2حيوانلاردان کامئل قوشا ديرناقلي اولان و گؤوشه‌يَن حيوانلارين هاميسينين اَتئندن يئيه بئلرسئنئز.w0i2مارال، جيران، خاللي مارال، داغ کچئسي، غزال، آهو، داغ قويونو.o/Y2بو حيوانلارين اَتئني يئيه بئلرسئنئز: اؤکوز، قويون، کچي،1._2ائيرنج بئر شي يمه‌يئن.t-c2چونکي سئز تارينيز ربّئن موقدّس خالقيسينيز. رب ير اوستونده اولان بوتون خالقلار آراسيندان سئزي سچئب کي، اونا مخصوص خالق اولاسينيز.B, 2سئز تارينيز ربّئن اؤولاديسينيز. اؤلَن اوچون بدنئنئزي يارالامايين و ساچينيزين قاباق طرفئني قيرخمايين.c+A2 اگر تارينيز ربّئن سؤزونو اشئده‌سئنئز، بو گون سئزه ددئيئم امرلره عمل ادئب، تارينيز ربّئن گؤزونده دوز اولاني اده‌سئنئز.g*I2 محو ادئلمه‌يه وقف ادئلن ماللاردان هچ نه‌يي اَلئنئزه گؤتورمه‌يئن. او واخت ربّئن آلوولانان قضبي ياتار و آتالارينيزا آند ائچئب سؤز وردئيي کئمي سئزه رحم ادر، و سئزه مرحمت گؤرسدئب سئزي چوخالدار؛)2 تالان ماللارينين هاميسيني ييغيب، ميدانين اورتاسينا قالايين. شهري و ماللارين هاميسيني تارينيز رب اوچون يانديرما تقدئمي اولاراق کامئل يانديرين. قوي بو شهر ابده کئمي وئرانه قالسين. بو شهر هچ واخت تزه‌دن بئنا اولماسين.a(=2 او شهرده ياشايانلاري حتمن قيلينجدان کچئردئن. شهري کامئل محو ادئب، اوراداکي بوتون خالقي و حيوانلاري قيلينجدان کچئردئن. '2 بونو آراشديرين و آختاريب کامئل بئر شکئلده تفتئش ادئن. اگر اشئتدئکلرئنئز دوغرودور و آرانيزدان بئرئسئنئن بله ائيرنج ائش گؤردويو ثابئت اولونوب،B&2 سئزئن آرانيزدان ياراماز آداملار چيخيب شهرلرئنده ياشايان آداملاري آزديريبلار و اونلارا ديئبلر کي، «گلئن تانيماديغينيز باشقا آللاهلارين دالينجا گدک و اونلارا قوللوق ادک.»%-2 اگر تارينيز ربّئن سئزه ياشاماق اوچون وره‌جيي شهرلرئن بئرئنده اشئده‌سئنئز کي،[$12 او واخت بونون سوراغيني آلان بوتون ائسرايئللی‌لر قورخاجاقلار و بئر ده آرانيزدا بونا بَنزَر بئر پئس ائش اتميه‌جکلر.i#M2 بلجه اونو داشا باسمالي‌سان، چونکي چاليشدي کي، سئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن، نؤکرچئلئک اِوئندن چيخاردان تارينيز ربدن آزديرسين.8"k2 آمّا حتمن اونو اؤلدورون؛ اوّلجه سنئن اَلئن، سونرا دا بوتون خالقين اَلي اونون اؤلومونه اوزانسين.K!2 اونا تسلئم اولمايين، سؤزونه ده قولاق آسمايين. اونا رحمئنئز گلمه‌سئن، اونو قورومايين، اونا پناه ورمه‌يئن.> w2 اطراف خالقلارين آللاهلاري کي، دونيانين بو باشيندان او بئري باشينا قدر سئزه ياخين و يا اوزاقديرلار،  2 اگر قارداشينيز، آنانيزين اوغلو، اؤز اوغلونوز و يا قيزينيز، سِودئيئنئز آروادينيز يا دا جاندان عَزئز دوستونوز سئزي گئزلئجه توولاديب دِسه کي، «گل گدک و سنه و آتالارينيزا نامعلوم اولان باشقا آللاهلارا قوللوق ادک»b?2 لاکئن او پيغمبر و يا رؤيا گؤرن اؤلدورولسون، چونکي سئزي چکئردي کي، سئزي مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخاردان و نؤکرچئلئک اِوئندن قورتاران تارينيز ربّئن ضئدّئنه گده‌سئنئز و سئزي آلداديردي کي، تارينيز ربّئن امر اتدئيي يولدان آزاسينيز. بو جور پئسلئيي آرانيزدان محو ادئن.r_2 سئز تارينيز ربّئن دالينجا گدئن و اوندان قورخون. اونون امرلرئنه عمل ادئب سؤزلرئنه قولاق آسين، اونا خئدمت ادئن و اونا باغلي قالين.S!2 بله پيغمبرئن و يا رؤيا گؤره‌نئن سؤزلرئنه قولاق آسمايين. چونکي تارينيز رب سئزي ائمتاحان ادئر کي، سئزئن تارينيز ربّی بوتون قَلبئنئزله و بوتون جانينيزلا سِوئب سِومه‌دئيئنئزي گؤرسون.hK2 سونرا «تانيماديغينيز باشقا آللاهلارين دالينجا گدک و اونلارا سئتايئش ادک» دسه، بحث اتدئيي علامت و يا مؤجوزه حياتا کچسه ده،1 _2 اگر آرانيزدان بئر پيغمبر و يا بئر رؤيا گؤرن چيخيب سئزه بئر علامت يا دا مؤجوزه اولاجاغيني دسه،M2 سئزه بويوردوغوم بوتون امرلره دئقّتله عمل ادئن. اونلارا هچ نه آرتيرماييب، اونلاردان هچ نه ده اَسکئلتمه‌يئن.[12 تارينيز رَبله بله رفتار اتمه‌يئن. اونلار اؤز آللاهلاري اوچون ربّئن نئفرت اتدئيي هر ائيرنج ائشي گؤروبلر؛ بله کي حتّا اوغوللاريني، قيزلاريني اوددا يانديراراق آللاهلارينا قوربان ادئرلر.'2 اونلاري محو ادنده احتئياطلي اولون کي، اونلارين تَله‌لرئنه دوشمه‌يئب اونلارين عمل‌لرئني اتميه‌سئنئز. اونلارين آللاهلارينا طالئب اولوب دميه‌سئز کي، «بو مئلّتلر آللاهلارينا نجه قوللوق ادئردئلر، قوي من ده اله ادئم.»gI2 تارينيز رب تورپاقلاريني آلماغا گده‌جيئنئز مئلّتلري قاباغينيزدان محو ادنده، اونلاري قوووب تورپاقلاريندا ساکئن اولاندا،fG2 دئقّتلي اولون کي، سئزه ددئيئم بوتون بو امرلره قولاق آساسينيز، اله کي، تارينيز ربّئن گؤزلرئنده ياخشي و دوز ائشلر گؤردويونوز اوچون سئزئن و سئزدن سونرا گلن اؤولادلارينيزين خوش بئر حياتي اولسون.#A2 يانديرما قوربانلارينيزي، اَتي و قاني، تارينيز ربّئن قوربانگاهيندا تقدئم ادئن. قوربانلارينيزين قاني، تارينيز ربّئن قوربانگاهيندا تؤکولسون و اَتئني ييئن.$C2 آنجاق موقدّس تقدئملرئنئزي و نَذر اتدئيئنئز تقدئملري گؤتوروب ربّئن سچه‌جيي يره گدئن.p[2 قان يمه‌يئن. اله کي، سن و سندن سونرا گلن اوغوللارينيز اوچون حيات خوش کچسئن، چونکي ربّئن گؤزلرئنده دوز اولاني اتمئش اولارسينيز.O2 اونو يمه‌يئن، اونو سو کئمي يِره تؤکون.K2 لاکئن احتئياطلي اولون کي، اَتي قانلي-قانلي يميه‌سئنئز، چونکي قان، حياتدير. حياتي اَتله بئرلئکده يمه‌يئن.~w2 پاک و يا نجئس ائنسان بو اَتي جيران و يا مارال اَتي کئمي يئيه بئلر.2 اگر تارينيز ربّئن آديني قويماق اوچون سچه‌جيي ير سئزدن اوزاق اولسا، امر اتدئيئم کئمي ربّئن وردئيي مال-حيوانلارينيزدان، سورولرئنئزدن حيوان کسئب اؤز شهرلرئنئزده اوره‌يئنئز ائسته‌يَن قدر اَت يئيه بئلرسئنئز.( K2 تارينيز ربّئن سئزه وعده وردئيي کئمي سرحدئنئزي گِنئشلَندئرَنده اَت يمک ائستيه‌رک "گلئن اَت يئيَک" دئيه‌سئنئز، اوره‌يئنئز ائسته‌يَن قدر اَت يئيه بئلرسئنئز.% E2 دئقّت ادئن کي، بو تورپاقدا ياشاديغينيز مودّتده لاوئلی‌لره سايماماقليق اتميه‌سئنئز. 12 سئز، اوغولونوز، قيزينيز، قوللارينيز و کنئزلرئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان لاوئلی‌لر بونلاري تارينيز ربّئن حوضوروندا، اونون سچه‌جيي يرده يئيه‌جکسئنئز. تارينيز ربّئن حوضوروندا اَل آتديغينيز هر ائشده شادليق تاپاجاقسينيز.S !2 تاخيلينيزين، تزه شرابلارينيزين، زيتون ياغينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، مال-حيوان و قويون-کِچئلرئنئزئن ائلک بالالاريني، نَذر اتدئکلرئنئزئن هاميسيني، اؤز ائختئيارينيزلا تقدئم اتدئکلرئنئزي، و يا اَلئنئزئن ائعانه‌لرئني ياشاديغينيز شهرلرده يمه‌يئن.t c2 آنجاق قانيني يميه‌جکسئنئز. اونو يره سو کئمي تؤکه‌جکسئنئز.{q2 آنجاق تارينيز ربّئن سئزه وردئيي برکته گؤره، ياشاديغينيز شهرلرده اوره‌يئنئز ائسته‌يَن قدر حيوان کسئب اَتئندن يئيه بئلرسئنئز. پاک و يا نجئس ائنسان بو اَتي جِيران و يا مارال اَتي يِدئيئنئز کئمي يئيه بئلر.wi2 يانديرما قوربانلارينيزي او يرده تقدئم ادئن کي، رب سئزئن قبئله‌لرئنئزئن بئرئنده سچئر. سئزه امر اتدئيئم هر شيي اورادا يرئنه يتئرئن.+2 دئقّت ادئن کي، يانديرما قوربانلارينيزي گؤردويونوز هر يرده تقدئم اتميه‌سئنئز.`;2 تارينيز ربّئن قاباغيندا شادليق ادئن؛ قوي سئز، اوغوللارينيز، قيزلارينيز، قوللارينيز، کنئزلرئنئز، شهرلرئنئزده ياشايان سئزئنله بئرلئکده پايي و مئراث تورپاغي اولمايان لاوئلی‌لر سِوئنسئن.E2 او زامان سئزه امر اتدئيئم هر شيي تارينيز ربّئن اؤز آدينا مسکن سچه‌جيي يره گتئره‌جکسئنئز؛ يعني ائعانه‌لرئنئزي، قوربانلارينيزي، قازانجينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني، اَلئنئزئن قالديرما تقدئملرئني و ربّه نذر اتدئيئنئز بوتون سچمه تقدئملرئنئزي.Y-2 اوردون چاييني کچئب تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيي تورپاقدا ساکئن اولاندا، رب سئزي اطرافينيزداکي بوتون دوشمنلردن قورتاريب راحاتليق وره‌جک و اَمئن-آمانليقدا ياشاياجاقسينيز.%2 چونکي حله تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي راحاتليق و ائرث تورپاغا چاتماييبسينيز.L2 بو گون بورادا اتدئکلرئنئزي اورادا اصلا اتمه‌يئن. بورادا هر کس اؤز نظرئنده نه‌يي دوز ساييرسا، اونو دا ادئر. R~~}A|6zz,yZxwvvButt)srrjq;plo2nmmCl.kjjizhgfeccXb]`` _^3]\[[:ZPYXX$WXVUTESR~QPjO NfMLLKmJXIHGFECBA@?>==*<;z:99C765l43I2x11//B-,+*)('&%%2$$_$ #""!O 4M6SX!)M D ! Q c )wi[12دئقّت ادئن کي، آغزينيزدان چيخاني يرئنه يتئره‌سئنئز، چونکي تارينيز ربّه اؤز ائختئيارينيزلا اورَکدن نذر ادئبسئنئز.r_2آمّا اگر نذر اتمکدن چکئنئرسئنئز، بو، سئزه گوناه ساييلماز.xk2تارينيز ربّه بئر نذر ادنده، نذئري يوباتمايين، چونکي اونو يرئنه يتئرمه‌مه‌يئنئز گوناه ساييلير و تارينيز رب بونو سئزدن طلب اده‌جک. 2ياد اِللئدن فايض آلا بئلرسئنئز، آمّا هموطنئنئزدن آلمايين کي، تارينيز رب مالئک اولماق اوچون گده‌جيئز تورپاقدا اَل آتديغيز هر ائشه برکت ورسئن.'2هموطنئنئزه پولو ، ارزاقي، يا دا فايض گتئرن آيري بئر شيي سَلَمه بورج ورمه‌يئن.oY2آروادين و يا کئشئنئن فاحئشه‌لئکله قازانديغي قازانجي تارينيز ربّئن معبدئنه تقدئم اتمه‌يئن. هر ائکئسي تارينيز ربّه ائيرنجدئر.ym2ائسرايئللي آرواد و يا کئشي هچ بئر معبده فاحئشه‌لئک اتمه‌سئن.- U2قوي اؤزو سچه‌جيی يرده، بَيَندئيي بئر شهرده آرانيزدا ياشاسين. اونونلا پئس رفتار اتمه‌يئن. }2آغاسينين يانيندان سئزئن يانينيزا قاچان قولو آغاسينا قايتارمايين.X +2تارينيز رب سئزي قورتارماق و دوشمنلرئنئزي سئزه تسلئم اتمک اوچون اوردوگاهينيزين ائچئنده گَزئر. اونا گؤره اوردوگاهينيز موقدّس اولسون کي، رب نانَجئب بئر شي گؤروب سئزدن اوز دؤندَرمه‌سئن.Z /2 اسبابلارينيز آراسيندا ير قازماق اوچون بِل ده اولسون کي، آياق يولونا گدنده ائفرازاتين اوستونو باسديرا بئله‌سئنئز.k Q2 اوردوگاهينيزدان کناردا آياق يولو اوچون ير تعيئن ادئن.}u2 آخشاماجاق سو ائله يويونسون و گون باتان واخت اوردوگاها قاييتسين.L2 اگر گجه ياتارکن آرانيزدا توخومو تؤکولَن شخص اولسا، او، اوردوگاهدان کنارا چيخسين و اورايا تکرار گئرمه‌سئن.2 دوشمنلرئنئزله دؤيوشمَک اوچون چيخاندا، اؤزونوزو هر جور پئسلئکدن حئفظ ادئن. 2اونلاردان دوغولانلارين اوچونجو نسلی ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلر.2آمّا اِدوملولاردان ائيرَنمه‌يئن، چونکي اونلار سئزئن قوحوملارينيزدير. مئصئرلی‌لردن ده ائيرَنمه‌يئن، چونکي تورپاقلاريندا قرئب ائدئنئز.2نه قدر عؤمرونوز وارسا، اونلارين صولحو و يا رئفاهي اوچون چاليشمايين.Q2آمّا تارينيز رب بَلعامي اشئتمک ائستمه‌دي. تارينيز رب بو لعنتي سئزئن اوچون برکته چِوئردي، چونکي او سئزي سِوئر.X+2چونکي اونلار مئصئردن چيخديغينيز زامان، يولدا سئزي چؤرک و سو ائله پئشواز اتمه‌دئلر. سئزه لعنت اتمک اوچون اَرام‌نَخه‌ره‌يئمده‌کي پِتور شهرئندن بِعور اوغلو بَلعامي اوجرتله توتدولار.92ربّئن جاماعاتينا هچ بئر عَمّونلو و يا موآبلي داخئل اولا بئلمز. اونلارين هچ بئر اؤولادي، حتّا اونونجو نسله قدر ده ربّئن جاماعاتينا اصلا داخئل اولا بئلمز،tc2نامشروع دوغولان ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلمز. اونون اؤولادلاري، حتّا اونونجو نسله قدر ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلمزلر.~ )2جئنسئيّت عوضوو اَزئلمئش يا دا کَسئلمئش شخص ربّئن جاماعاتينا داخئل اولا بئلمز.}-2هچ کئم آتاسينين آرواديني آلماسين و آتاسينين اِولئلئک ياتاغيني لَکه‌لَمه‌سئن.7|i2او زامان اونونلا ياخينليق ادن آدام قيزين آتاسينا اَلّي شِکِل گوموش ورسئن و همئن قيز اونون آروادي اولسون، چونکي اونو ذلئل ادئبدئر؛ او، آروادي عؤمرو بويو بوشايا بئلمز.<{s2اگر کئمسه نئشانلانماميش باکئره بئر قيزا راست گلسه، و اونو توتوب اونونلا زورلا ياتسا و توتولسالار،&zG2چونکي کئشي قيزا چؤلده راست گلئب. نئشانلي قيز قيشقيريب، آمّا کؤمه‌يئنه چاتان اولماييب.y2جاوان آروادا هچ نه اتمه‌يئن؛ اوندا اؤلومه لايئق بئر گوناه يوخدور. اونا گؤره کي، بئر آدام قونشوسونا نجه هوجوم ادئب اؤلدورَرسه، بو ائش ده اله‌دئر.zxo2اگر بئر کئشي نئشانلي قيزا چؤلده راست گلسه، اونو زورلاييب اونونلا ياخينليق اتسه، او زامان فقط اونونلا ياخينليق ادن کئشي اؤلدورولسون.zwo2او زامان اونلارين ائکئسئني ده او شهرئن دروازاسينا گتئرئن و داشا باسيب اؤلدورون؛ چونکي قيز شهرده اولدوغو حالدا قيشقيرماييب، کئشي ده هموطنئنئن آروادينين ناموسونا توخونوب. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي آتين.$vC2اگر بئر قيز بئر کئشئيه نئشانليديرسا، و شهرده کئمسه اونو تاپيب اونونلا ياخينليق اتسه،u!2کئم آيريسينين آروادي ائله ياتاقدا توتولسا، او زامان هر ائکئسي ده اؤلدورولسون؛ آرواد و آروادلا ياتان کئشي. بلجه ائسرايئلدن بو پئسلئيي تمئزله‌يئن.|ts2اوندا جاوان آروادي، آتاسينين اِوئنئن قاپيسينا چيخارتسينلار. شهرئن کئشئلري اونو داشا باسيب اؤلدورسونلر، چونکي آتا اِوئنده زئنا اتمکله ائسرايئلده ناموسسوزلوق ادئب. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي تمئزله‌يئن.dsC2آمّا اگر ائدّئعا دوغرودور و قيز باکئره تاپيلماسا،^r72اونو يوز گوموش شِکِل جزاسينا محکوم ادئب، قيزين آتاسينا ورسئنلر، چونکي او آدام ائسرايئلده بئر قيزين آديني لَکه‌له‌يئب. بو آرواد همئن آدامين آروادي اولاجاق و عؤمرو بويو اونو بوشايا بئلمز.gqI2شهرئن آغساقّاللاري او آدامي توتوب جزالانديرسينلار.Kp2باخين، بو آدام قيزيمين آديني لَکه‌له‌يئب ديئر: «سنئن قيزيني باکئره تاپماديم.» لاکئن بو، قيزيمين اوز آغليق مَلَفه‌سي‌دئر. مَلَفه‌ني شهرئن آغساقّاللارينين قاباغينا سَرسئنلر.3oa2قيزين آتاسي شهر آغساقّاللارينا بله دسئن: «بو آداما قيزيمي آرواد وردئم. ائندي قيزيمي بَيَنمئر.8nk2اوندا آتا-آناسي قيزين «اوز آغليق مَلَفه‌سئني» دروازايا، شهر آغساقّاللارينين يانينا گتئرسئنلر.Lm2و اونا شر آتيب آديني لَکه‌لَسه و دسه: «بو قيزي آلديم، اونونلا ياخينليق ادندن سونرا گؤردوم کي، باکئره ديئل.»tlc2 اگر بئر نفر آرواد آليب ياخينليق ادندن سونرا اونو بَيَنمسه،Sk!2 بوروندويون عبانين دؤرد طرفئنه قوتاز سال.njW2 يونلا کتاندان توخونموش قاريشيق پارچادان پالتار گيئنمه._i92 شوخوملاماق اوچون اِششَکله اؤکوزو ياناشي قوشما.@h{2 باغيندا ائکي جور توخومو قاريشديريب اَکمه. بله اده‌سن، اَکدئيئن توخومون دا، باغين محصولو دا نجئسدئر.]g52تزه تئکدئيئن اِوئن دامينين کنارينا قيسا دووار چک کي، کئمسه داميندان ييخيليب اؤلسه، قاني اِوئنئن اوستونه دوشمه‌سئن.Sf!2اؤزون اوچون بالالاريني گؤتوره بئلرسن، آمّا آناسيني گرک بوراخاسان. بله اده‌سن، حياتين خوش، عؤمرون اوزون اولار.Ke2اگر تصادوفن يولدا، آغاجدا و يا تورپاق اوستونده بئر قوش يوواسي گؤره‌سن و آنا قوش بالالارينين يا دا يومورتالارينين اوستونده اوتورموشسا، آنا قوشو بالالاري ائله بئرلئکده گؤتورمه.Td#2آرواد کئشي پالتاري، کئشي ده آرواد پالتاريني گيئنمه‌سئن؛ چونکي بله شيلري ادن هر کس تارينيز ربّه ائيرنج گؤرونور.ncW2گؤرنده کي، هموطنئنئن اِششه‌يي و يا اؤکوزو يولدا ييخيليب، اؤزونو گؤرمه‌مَزلئيه وورما. گرک کؤمک ادئب حيواني آياغا قالديراسان.bb?2هموطنئنئن اِششه‌يئني، پالتاريني و يا ائتئردئيي آيري شيلري تاپاندا دا بو جور اتمه‌لي‌سن. اؤزونو گؤرمه‌مَزلئيه وورما.Fa2اگر هموطنئن سندن اوزاقدادير يا دا حيوانين کئمه عاييد اولدوغونو بئلمئرسن، اوندا اونو اؤز اِوئنه آپار. هموطنئن اونو آختاراناجاق بو حيوان اِوئنده قالسين. سونرا اونو گری قايتار.m` W2اگر هموطنئنئن آزميش اؤکوز و يا قويونونو گؤره‌سن، اؤزونو گؤرمه‌مَزلئيه وورما. اؤکوزو و يا قويونو هموطنئنه گری قايتارماليسان.V_'2ميئتي گجه آغاجدا آسيلي قويمايين. گرک اونو همئن گون باسديراسينيز، چونکي آسيلان آدام تارينين لعنتئنه دوچار اولوب. بلجه تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی تورپاغي نجئسلَمَزسئنئز.1^]2اگر بئر آدام اؤلوم جزاسينا لايئق بئر گوناهدان اؤتري اؤلومه ورئلئب و اونو آغاجدان آسيرسينيز،] 2او واخت شهرئن اهالئسي اونو داشا باسيب اؤلدورسونلر؛ بلجه بو پئسلئيي آرانيزدان تمئزله‌يئن. بوتون ائسرايئللی‌لر بو خبري اشئدئب قورخاجاقلار.Q\2شهر آغساقّاللارينا بله دسئنلر: «بئزئم اوغلوموز دئکباش و عاصي‌دئر. سؤزوموزه هچ باخمير، قارينقولو و عيّاشدير.»[52آتا-آناسي اونو توتوب، شهرئن دروازاسينا، شهرئن آغساقّاللارينين يانينا گتئرسئنلر.MZ2اگر بئر آدامين دئکباش، عاصي، والئدِينئنه قولاق آسمايان، آتا-آنا تربئيه‌سئنه محل قويمايان بئر اوغلو وارسا،8Yk2سِومه‌دئيي آروادينين اوغلونو ائلک اوغول اولاراق تانيسين و بؤلونَن مالين ائکي قات پاييني اونا ورسئن، چونکي گوجونون ائلک يادئگاري‌دير؛ ائلک اوغوللوق حاقّي اونوندور.cXA2بو کئشي اَملاکيني ائرث اولاراق اوغوللاري آراسيندا بؤلَنده، ائلک اوغوللوق حاقّيني سِودئيي آروادينين اوغلونا وره بئلمز.W92اگر بئر کئشئنئن ائکي آروادي وارسا، بئرئني سِوئب آيريسيني سِومئرسه، و هر ائکي آرواد دا اونا اوغوللار دوغموشسا، اگر ائلک اوغول سِومه‌دئيي آرواددان‌دير،@V{2اگر او سونرادان سنئن خوشونا گلمه‌سه، گؤيلو ائسته‌دئيي کئمي اونو آزاد بوراخ. لاکئن آروادي اصلا پولا ساتا بئلمزسن، اونونلا پئس رفتار اده‌ بئلمزسن، چونکي اونو ذلئل ادئبسن.lUS2 اسئر آليناندا گئيَن پالتارلاري چيخارتسين و اِوئنئزده قاليب آتا-آناسي اوچون بئر آي کامئل ياس توتسون؛ بوندان سونرا آروادي اونون يانينا گئرئب، اونون اَري اولا بئلرسئنئز و او سئزئن آروادينيز اولار.T12 او واخت او آروادي اؤز اِوئنئزه گتئرئن، و او، باشيني قيرخيب ديرناقلاريني توتسون،@S{2 اگر اسئرلرئن آراسيندا گؤزل آرواد گؤروب اونا وورولاسينيز، اونو اؤزونوزه آرواد آلماق ائستَيه‌سئنئز،PR2 دوشمنلرئنئزله دؤيوشه چيخاندا، و تارينيز رب اونلاري سئزئن اَلئنئزه تسلئم ادنده، و سئز اونلاري اسئر گؤتورنده،Q+2 ربّئن گؤزونده دوز اولاني اتدئيئنئز اوچون، ناحاق قان بوينونوزدان گؤتوروله‌جک.P2يارب، قورتارديغين خالقين ائسرايئلي باغيشلا. سنئن خالقين ائسرايئلي ناحاق تؤکولَن قان اوچون تقصئرکار توتما.» بلجه، قان تؤکمَک گوناهي باغيشلانار.7Oi2و جاواب ورئب دسئنلر: «بئزئم اَللرئمئز بو قان تؤکمه‌يئب. کئمئن اتدئيئني ده گؤزلرئمئز گؤرمه‌يئب.QN2ميئته لاپ ياخين شهرئن بوتون آغساقّاللاري دره‌ده بوينو سينديريلميش دئشي بوزووون اوستونده اَللرئني يوسونلار؛>Mw2سونرا لاوئلي کاهئنلر ده اورايا گلسئنلر، چونکي تارينيز رب اونلاري اؤزونه خئدمتچي سچئب کي، ربّئن آديندا برکت ورسئنلر؛ آرانيزداکي هر موناقئشه و دؤيوشمه داعوايا باخسينلار.aL=2دئشي بوزوو شوخوملانماميش، اَکئلمه‌مئش تورپاقداکي آخار سولو دره‌يه گتئرسئنلر و اورادا بوزووون بوينونو سينديرسينلار.YK-2مِيئته لاپ ياخين شهر هانسي‌دير، اورانين آغساقّاللاري ائشه قوشولماميش، يوغ تاخيلمايان بئر دئشي بوزوو گؤتورسونلر.BJ2آغساقّاللارينيز و حاکئملرئنئز گدئب مِيئتئن اولدوغو يرله اطراف شهرلر آراسينداکي مسافه‌ني اؤلچسونلر.I 92تارينيز ربّئن مالئک اولماق اوچون سئزه وره‌جيی تورپاقدا، اگر چؤلده، يره سَرئلمئش اله بئر ميئت تاپاسينيز کي، اونون کئمئن طرفئندن اؤلدورولدويو بئلئنمئر،[H12آنجاق او آغاجلاري کَسئب محو اده‌بئلرسئنئز کي، اونلارين بار ورمه‌مکلرئني بئلئرسئنئز. سئزئنله دؤيوشه چيخان شهري آلاناجاق، موحاصئره عملئيّاتيندا بو آغاجلاردان ائستئفاده اده بئلرسئنئز.7Gi2هر هانسي بئر شهرله دؤيوشَنده، اگر اورانين موحاصئره‌‌سي اوزون چکسه، آغاجلاري بالتالاييب محو اتمه‌يئن. بو آغاجلارين محصولوندان يئيه بئلرسئنئز، آمّا اونلاري قيرمايين. مگر چؤلده‌کي آغاجلار ائنساندير کي، اونلاري موحاصئره‌يه آلاسينيز؟eFE2آللاهلارينا اتدئکلري بوتون ائيرنج شيلرئن اتمه‌يئني سئزه اؤيرتمه‌سئنلر و سئز تارينيز ربّئن ضئدّئنه گوناه اتميه‌سئنئز.zEo2خئتلئلري، اِمورلولاري، کَنَعانليلاري، پِرئزلی‌لري، خئولی‌لري، يِبوسلولاري تارينيز ربّئن سئزه امر اتدئيي کئمي کامئل محو ادئن کي،dDC2آنجاق تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی بو مئلّتلرئن شهرلرئنده نَفَسي اولان هچ بئر جانليني بِله، صاغ بوراخمايين.EC2سئزدن اوزاقلاردا يِرلَشَن شهرلرئن هاميسينا دا کي، ياخينينيزدا اولان مئلّتلرئن ديئللر، بله رفتار ادئن!B2آروادلاريني، اوشاقلاري، حيوانلاري و شهرده اولان بوتون ماللاري دا تالان ادئن. تارينيز ربّئن سئزه وردئيي دوشمن ماليني اؤزونوزه صرف اده بئلرسئنئز.A'2 تارينيز رب شهري سئزه تسلئم ادنده، اورانين بوتون کئشئلرئني قيلينجدان کچئردئن.-@U2 يوخ، اگر سئزئن باريش دعوتئنئزي ردّ ادئب، دؤيوشه باشلاسالار، اوندا شهري موحاصئره‌يه آلين.|?s2 اگر حاضير اولوب سئزئنله صولح اتسه‌لر و دروازالاريني سئزه آچسالار، او واخت اورانين بوتون اهالئسي سئزه ائجباري چاليشيب خئدمت اتسئنلر.*>O2 دؤيوشمَک اوچون هانسي شهرئن ضئدّئنه يوروش اده‌سئنئز، اوّل اونون خالقيني باريشا چاغيرين.#=A2 افسرلر قوشونلا دانيشماقلاريني قورتاراندان سونرا خالقا قوشون رهبرلري تعيئن اتسئنلر.Y<-2افسرلر خالقلا دانيشماغا داوام ورئب بله دسئنلر: «کئم وار کي، قورخوسوندان اوره‌يئني ييئر؟ او آدام دؤنوب اِوئنه قاييتسين اِله کي، هموطنلرئنئن ده اوره‌يئني اؤز اوره‌يي کئمي اوزمه‌سئن.»;)2کئم وار کي، بئر قيزا نئشانلي اولوب، آمّا حله اِولَنمه‌يئب؟ او دا دؤنوب اِوئنه قاييتسين. اولماسين کي، دؤيوشده اؤلسون و نئشانليسيني آيري بئري آلسين.»u:e2کئم وار کي، اوزوم باغي ساليب، محصولونو حله ييغماييب؟ قوي او دا اِوئنه قاييتسين. اولماسين دؤيوشده اؤلسون و محصولونو آيريسي ييغسين.(9K2افسرلر ده خالقا بله دسئنلر: «کئم وار کي، تزه اِو تئکئب و ائچئنده حله اوتورماييب؟ قوي اِوئنه قاييتسين. اولماسين کي، دؤيوشده اؤلسون و اِوئنده آيري آدام ياشاسين.8)2چونکي تارينيز رب سئزئنله گدئر کي، دوشمنلرئنئزله دؤيوشسون و سئزه نئجات ورسئن.»R72اونلارا بله دسئن: «ای ائسرايئللی‌لر، قولاق آسين! بو گون دوشمنلرئنئزله دؤيوشه چيخيرسينيز. اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن. اونلاردان قورخوب اورکمه‌يئن، اونلارين قاباغيندا دا اَسمه‌يئن،q6]2کاهئن دؤيوشدن قاباق قوشونون يانينا گلئب خالقلا دانيشسين.E5 2دوشمنلرئنئزئن ضئدّئنه دؤيوشه چيخاندا، آتلاري، دؤيوش عارابالاريني و سئزدن بؤيوک بئر قوشونو گؤرنده قورخمايين، چونکي سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان تارينيز رب سئزئنله‌دئر.H4 2بله آداما رحم اتمه‌يئن: جان عوضئنه جان، گؤز عوضئنه گؤز، دئش عوضئنه دئش، اَل عوضئنه اَل، آياق عوضئنه آياق.,3S2قالانلاري دا بونو اشئدئب قورخاجاقلار و بئر داها سئزئن آرانيزدا بو جور پئسلئک اتميه‌جکلر.:2o2اوندا هموطنئنه اتمک ائسته‌دئيئني، اونون اؤز باشينا گتئرئن. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي سئلرسئنئز.:1o2حاکئملر داعواني ياخشي آراشديرسينلار. اگر شاهئد يالانچي‌دير و هموطنئنه يالاندان ائتّئهام ووروب،f0G2آرالاريندا موناقئشه اولان ائکي آدام ربّئن حوضوروندا، او دؤورده خئدمت ادن کاهئنلرئن و قاضي‌لارين قاباغيندا دايانسينلار.n/W2اگر بئر يالانچي شاهئد پئس مقصدله بئرئني تقصئرلَندئرسه،u.e2هر هانسي بئر تقصئر و يا گوناه باره‌ده تک بئر شاهئدئن شهادتي کئفايت ديئل؛ هر ائدّئعا ائکي و يا اوچ شاهئدئن سؤزو ائله تصدئق ادئلسئن.l-S2تارينيز ربّئن مالئک اولماق اوچون مئراث آلاجاغينيز ائرثئنئزده، قونشونوزون اجدادلار طرفئندن قويولان سرحدئني ديئشدئرمه‌يئن.,12 اونا رحم اتمه‌يئن. گوناهسيز قاني ائسرايئلدن تمئزله‌يئن کي، حياتينيز خوش کچسئن.Q+2 بو آدامين شهرئنئن آغساقّاللاري آدام گؤندرئب، اونو اورادان آليب، اؤلمَک اوچون قان قئصاصي آلانا تسلئم اتسئنلر.*}2 لاکئن اگر بئرئنئن قونشوسو ائله عداوتي وار، و کمئنده دوروب اونو گؤزله‌سه و هوجوم اده‌رک اونو ووروب اؤلدورسه، و بو شهرلردن بئرئنه قاچسا،m)U2 بلجه تارينيز ربّئن ائرث اولاراق سئزه وره‌جيی تورپاقدا گوناهسيز قان تؤکولميه‌جک؛ و هم ده قان تؤکمَکده تقصئرکار اولمازسينيز.[(12 اگر بو گون سئزه ددئيئم بو امري دئقّتله رئعايت اده‌سئنئز، يعني تارينيز ربّی سِوه‌سئز و همئشه اونون يوللاريندا يِرئيه‌سئنئز، او زامان اؤزونوز اوچون بو اوچ شهردن علاوه، اوچ شهر ده سِچئن.w'i2اگر تارينيز رب، آتالارينيزا آند ائچدئيي کئمي، سئزئن سرحدئنئزي گِنئشلَندئرسه و آتالارينيزا وعده وردئيي بوتون اؤلکه‌ني سئزه ورسه،c&A2بونون اوچون سئزه امر ادئرم: اؤزوزه اوچ شهر آييرين.W%)2يوخسا قان قئصاصيني آلان قضبئنئن حئدّتئنده قاتئلئن دالينا دوشه بئلر. يول اوزاق اولسا، چاتيب اونو اؤلدوره بئلر، گرچي اونونلا قاباقدان عداوتي اولماديغينا گؤره اؤلوم جزاسينا لايئق ديئل.$2مثلن، اودون کَسمَک اوچون قونشوسو ائله مِشه‌يه گدئب آغاج دوغراماق اوچون بالتا ووراندا، بالتانين دمئري ساپيندان چيخيب قونشوسونا دَيسه و قونشوسو اؤلسه، اؤلومه باعئث آدام بو شهرلردن بئرئنه قاچيب جا‌نيني قورتارسين. #2صاغ قالماق اوچون اورايا قاچان قاتئل حاقّيندا، يعني قونشوسو ائله اوّلجه‌دن عداوتي اولمادان و بئلمه‌دن اونو اؤلدورن آدام باره‌ده قايدا بودور."{2اؤزون اوچون يوللار چکئب، تارينيز ربّئن سئزه مولک وره‌جيی اؤلکه‌ني اوچ بؤلگه‌يه آييرين. بله کي، آدام اؤلدورن بو شهرلردن بئرئنه قاچسين.6!g2تارينيز ربّئن مالئک اولماق اوچون سئزه وره‌جيی تورپاغين مرکزئنده اؤزونوز اوچون اوچ شهر آييرين.l  U2تارينيز رب، تورپاقلاريني سئزه وره‌جيی مئلّتلري محو ادنده، و سئز اونلارين مولکونو آليب شهرلرئنده و اِولرئنده ساکئن اولاندا،12اگر بئر پيغمبر ربّئن آديندا دانيشاندا، ددئيي سؤز باش ورمَزسه، و يا دوز چيخمازسا، اونو رب دمه‌مئشدئر. او پيغمبر گوستاخليقلا دانيشيب. اوندان قورخمايين.!=2مومکوندور اوره‌يئنئزده دئيه‌سئنئز: «بو سؤزون رَبدن اولوب-اولماديغيني نجه بئلَک؟»2لاکئن هانسي بئر پيغمبر اونا امر اتمه‌دئيئم سؤزو منئم آديمدا دِمَيه جورعت اتسه، و يا آيري آللاهلارين آديندا دانيشسا، او پيغمبر گرک اؤلدورولسون.»2منئم آديمدا دئيه‌جيي سؤزلره قولاق آسمايان آدامي من اؤزوم جزالانديراجاغام.2اونلار اوچون هموطنلري آراسيندان سنئن کئمي بئر پيغمبر يتئره‌جيم و سؤزلرئمي اونون آغزينا قوياجاغام. او امر اتدئيئم هر شيي اونلارا دئيه‌جک.M2او واخت رب منه ددي: «ددئکلري دوغرودور.6g2چونکي خورِبده ييغيلديغينيز گون، تارينيز ربدن بونو آرزو اتمئشدئنئز: «قوي بئر ده تاريم ربّئن سَسئني اشئتمه‌يئم و بئر داها بو بؤيوک آلووو گؤرمه‌يئم، يوخسا اؤله‌رَم.»K2تارينيز رب سئزئن اوچون آرانيزدان، اؤز هموطنلرئنئز ائچئندن منئم کئمي بئر پيغمبر يتئره‌جک. اونا قولاق آسين.+Q2چونکي تورپاقلاريني آلاجاغينيز بو مئلّتلرئن گله‌جيي دئيَنلرئن و فالچيلارين سؤزلرئنه قولاق آسيرلار. آمّا سنه گلئنجه؛ تارينيز رب سئزئن اوچون بونا ائجازه ورمئر.U%2 تارينيز ربّئن گؤزو قاباغيندا کامئل اولون.P2 بله ائش گؤرَنلر ربّه ائيرنجدئرلر؛ و اله بو ائيرنج ائشلره گؤره تارينيز رب اونلاري سئزئن قاباغينيزدان قوواجاق.2 اووسونچو، جئنلرله رابئطه ساخلايان، روحلار و يا اؤلولري چاغيران اولماسين.52 آرانيزدا اوغول و قيزيني اوددا قوربان ادن، فالچي، گله‌جيي دئيَن، باخيجي، جادوگر،a=2 تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيي تورپاغا گئردئيئنئز زامان، او مئلّتلرئن ائيرنج رسم-روسوملاريني اؤيره‌نئب تقلئد اتمه‌يئن.2اونلارين پايي بئر اولاجاق مگر نه کي، آتا مولکونون ساتيشيندان اَله گتئرئر.%E2اورادا تاريسي ربّئن حوضوروندا دايانان لاوئلي هموطنلري کئمي، ربّئن آدينا خئدمت اتسئن./Y2اگر بئر لاوئلي ياشاديغي ائسرايئل شهرلرئنئن بئرئندن اؤز گؤيلو ائله ربّئن سچه‌جيی يره گلسه،`;2چونکي تارينيز رب اونلاري و اؤولادلاريني بوتون قبئله‌لرئنئز آراسيندان سچئب کي، دائم ربّئن آدينا خئدمتده دايانسينلار.T #2تاخيلينيزين، تزه شرابينيزين، زيتون ياغينيزين نوباريني و قويونلارينيزدان قيرخديغينيز ائلک يونو کاهئنلره ورئن.N 2خالق آراسيندا اؤکوز و يا قويون قورباني تقدئم ادنلرئن کاهئنلره وره‌جيي پاي بو اولاجاق: قول، چَنه و ائچ‌آلات.J 2لاوئلی‌لرئن هموطنلري آراسيندا ائرثي تورپاقلاري اولماياجاق؛ اونلارين ائرثي رب اؤزودور، نجه کي، سؤز ورئب.8  m2لاوئلي کاهئنلرئن، بوتون لاوي قبئله‌سئنئن او بئري ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده پايي و ائرثي اولماياجاق. اونلار ربّه اودلا تقدئم ادئلَنلرله و ربّئن پايي ائله دوياجاقلار.  2اله کي، اؤزونو هموطنلرئندن اوستون توتماسين و امردن نه صاغا، نه ده سولا دؤنسون. او واخت ائسرايئلده اؤزونون و نسلئنئن پادشاهليغي اوزون اولار.9m2بو قانونون صورتي اونون يانيندا اولسون و عؤمرونون بوتون گونلرئنده اونو اوخوسون کي، بو قانونون بوتون سؤزلرئنه و بو قايدالارا عمل اتمکله تارينيز ربدن قورخماغي اؤيرنسئن.P2پادشاهليق تختئنه چيخاندا، لاوئلي کاهئنلرئن نظارتي آلتيندا بو قانوندان بئر صورتئني اؤزو اوچون طومارا يازسين.*O2پادشاه چوخ آرواد آلماسين، يوخسا اوره‌يي آزار؛ اؤزو اوچون چوخلو قيزيل-گوموش ده ييغماسين. a~}})|9zyy wvv uwttnsrqpaonmRlRkvjihggfe?ccbaj`__<^^]K\\0[BYYWVVTT,STRR-Q.P;NeMKJIHNGaFEE~DCBB4AV@@W?@>z>+=/O2سئز يورولوب اَلدن دوشَرکَن، اونلار يولدا سئزه هوجوم اتدئلر، آرخادا قالان بوتون گوجسوزلري قيرديلار؛ و تاريدان قورخماديلار.=2مئصئردن چيخاندان سونرا عَمالِقلي‌لرئن يولدا سئزه نه اتدئيئني يادا سالين.<2چونکي تارينيز رب بله پئس ائشلر گؤرن و حاقسيزليق ادنلردن ائيره‌نئر.I; 2چکي داشينيز، اؤلچونوز دوز و دقئق اولسون کي، تارينيز ربّئن سئزه وره‌جيی تورپاقدا اوزون عؤمور سوره‌سئنئز.:32اِوئنئزده سئزئن اوچون ائکي جور اؤلچو، بئري بؤيوک، او بئري کئچئک اؤلچَن اولماسين.9{2 توربانيزدا ائکي جور چکي داشي، بئري آغير، او بئري يونگول اولماسين.Y8-2 بله آروادين اَلئني کَسئن و رحم گؤرسدمه‌يئن.S7!2 اگر ائکي کئشي بئربئري ائله ساواشيرلار و اونلارين بئرئنئن آروادي ياخين گلئر کي، اَرئني دؤيَن کئشئنئن اَلئندن قورتارسين، و اَلئني اوزاديب او بئري کئشئنئن جئنسئيّت عوضووندن ياپيشير،x6k2 ائسرايئلده اونون نسلی «چاريغي چيخارديلانين نسلي» آدلاناجاق.#5A2 او زامان همئن آرواد آغساقّاللار قاباغيندا گلئب قاينينين چاريغيني آياغيندان چيخارتسين و اوزونه توپوروب دسئن؛ «قارداشينين نسلئني ياشاتمايانا بله ادئلئر.»N42او واخت شهر آغساقّاللاري اونون قاينيني چاغيريب دانيشاجاقلار. اگر او عئناد ادئب گئنه ده «اونو آلميرام» دِسه،X3+2کئم مرحوم قارداشينين دول آرواديني آلماق ائستَمه‌سه، دول آرواد دروازادا يِرلَشَن آغساقّاللارين يانينا گتسئن و بله دسئن: «قاينيم ائمتئناع ادئر کی، ائسرايئلده قارداشينين آديني ياشاتسين. ائسته‌مئر کی، منئم اوچون قايين-قَيّوملوق وظئفه‌سئني ائجرا اتسئن.»?2y2آروادين دوغاجاغي ائلک اوغول، اؤلَن قارداشينين آديني ياشاتسين. قوي ائسرايئلده مرحومون آدي باتماسين.&1G2قارداشلار بئر يرده ياشايان زامان، اگر اونلاردان بئري اؤلسه و اؤله‌نئن اوغلو اولماسا، دول آرواد آيري عايئله‌دن اولان بئر آداما اَره گتمه‌سئن. اَرئنئن قارداشي گلئب اونو آرواد آلسين و قايين-قَيّوملوق وظئفه‌سئني يرئنه يتئرسئن.N02خرمن دؤيَن اؤکوزون آغزيني باغلامايين.\/32تقصئرکارا قيرخ ضربدن آرتيق وورولماسين. اگر قيرخدان چوخ ضربه ووراسينيز، هموطنئنئز گؤزونوز قاباغيندا ذلئل اولا بئلر.d.C2اگر تقصئرکار آدام کؤتَکلَنمه‌يه لايئقدئر، قوي حاکئم اونو يره اوزانديريب کؤته‌يي گوناهينين آغيرليغينا گؤره ووردورسون.y- o2ائنسانلار آراسيندا موناقئشه اولسا، قوي اونلار محکمه‌يه گتسئنلر. حاکئملر بو ائشه باخيب حاقلي آداما برائت، آمّا حاقسيزا جزا ورسئنلر.0,[2مئصئر تورپاغيندا قول اولدوغونوزو خاطيرلايين. بونون اوچون بله رفتار اتمه‌يي سئزه امر ادئرم.X++2باغينيزين اوزوملرئني ييغان زامان، تَنَکلرده قالاني اوچون گری قاييتمايين. قوي او، قرئبئن، يِتئمئن و دولون اولسون.|*s2زيتون آغاجلارينيزي دؤيوب زيتون ييغان زامان، بوداقلاردا قالاني دنله‌مک اوچون گری قاييتمايين. قوي او، قرئبئن، يِتئمئن و دولون اولسون.u)e2زَمئنئزده اَکئني بئچن زامان، اگر بئر دَرز ياددان چيخارديبسينيز، اونو گؤتورمک اوچون گری قاييتمايين. قوي او، قرئبئن، يِتئمئن و دولون اولسون. او واخت تارينيز رب اَله گؤتوردويونوز هر ائشده سئزه برکت ورر.j(O2خاطيرلايين کي، سئز ده مئصئرده قول ائدئنئز و تارينيز رب سئزي اورادان قورتاردي. بونون اوچون بله رفتار اتمه‌يي سئزه امر ادئرم.$'C2قرئبي و يِتئمي عدالتدن محروم اتمه‌يئن و دول آروادين پالتاريني دا گئروو گؤتورمه‌يئن.)&M2اوغولا گؤره آتا، آتايا گؤره اوغول اؤلدورولمه‌سئن؛ هر کس اؤز گوناهينا گؤره اؤلدورولسون.r%_2اوجرتئني هر گون، گون باتمادان قاباق ورئن، چونکي کاسيبدير و اونا اومئد باغلاييب. يوخسا سئزدن ربّه فرياد ادر و سئزه گوناه ساييلار. $ 2کاسيب و مؤحتاج بئر اوجرتله ائشلَيه‌نه ظولم اتمه‌يئن؛ ائستر بئر هموطنئنئز اولسون، ائستر اؤلکه‌نئزده‌کي شهرلرده ياشايان هر هانسي بئر قرئب.Y#-2 گئروو گؤتوردويونوزون اوست پالتاريني گرک گون باتاندا گری قايتاراسينيز کي، او اؤز اوست پالتاريندا ياتيب سئزه خيئر-دوعا اتسئن؛ و بو، تارينيز ربّئن حوضوروندا سئزئن اوچون صالحلئک ساييلار.w"i2 اگر او آدام کاسيبدير، اونون گئرووو سئزده اولا-اولا ياتمايين. !2 باييردا دايانين، قوي بورج وردئيئنئز آدام اؤزو گئرووو باييرا چيخارتسين. 2 قونشونوزا بئر شي بورج ورنده، گئروو گؤتورمک اوچون اونون اِوئنه گئرمه‌يئن.2 خاطرلايين کي، مئصئردن چيخاندان سونرا تارينيز رب يولدا مريمه نه اتدي..W2جوزام ناخوشلوغو باره‌ده دئقّتلي اولون و لاوئلي کاهئنلرئن امر اتدئيي کئمي سئزه اؤيرده‌جکلري هر شيه دئقّتله عمل ادئن؛ اونلارا امر اتدئيئم کئمي دئقّتله عمل ادئن.B2اگر ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا کئمسه هموطنئني اوغورلاييب اونونلا ياوا رفتار ادئب و يا اونو ساتارسا، بو اوغرو اؤلدورولمه‌لي‌دئر. بلجه آرانيزدان بو پئسلئيي تمئزله‌يئن.=u2دَيئرماني و يا اوست داشيني کئمسه گئروو گؤتورمه‌سئن، چونکي او آدامين حياتيني گئروو گؤتورموش اولور.b?2تزه اِولَنَن آدام دؤيوشه گتمه‌سئن. هچ وظئفه‌يه قويولماسين. قوي بئر ائل اِوئنده آزاد قاليب، آلديغي آروادي سِوئندئرسئن.2اونو اِودن چيخارتميش اوّلکي اَري اونو تکرار اؤزونه آرواد آلا بئلمز، چونکي آروادي لَکه‌له‌مئشدئر؛ بو، ربّئن حوضوروندا ائيرنجدئر. تارينيز ربّئن سئزه ائرث اولاراق وره‌جيی اؤلکه‌ده بله گوناها يول ورمه‌يئن.lS2اگر او بئري کئشي ده اونو بَيَنمَسه، اونا بوشانما کاغيذي يازيب اَلئنه ورسئن و اِوئندن گؤندرسئن. و يا اگر اونو آلان کئشي اؤلسه،kQ2آرواد او اِوي ترک ادئب گدر و آيري کئشئيه اَره گده بئلر. 52کئمسه بئر آروادي آليب، اِولئلئک زاماني اوندا اوتانديريجي بئر شي تاپديغي اوچون آروادي بَيَنمَسه، بوشانما کاغيذي يازيب اَلئنه ورسئن و اِوئندن گؤندرسئن.&G2قونشونوزون زمئسئنه گئرنده اَلئنئزله باشاق ييغا بئلرسئنئز، آمّا زمئيه اوراق وورمايين.12قونشونوزون باغينا گئرنده دويونجا اوزوم يئيه بئلرسئنئز، آمّا سبدئنئزه ييغمايين. m~}|{{zcyxPvutsr7q8poknmllkNjihh-gfee1dpca`*_]\\[ZYY+XPWQV>UTXSRfQUPONAMLKJxII=GFEDBBwAL??>b=;;3:`987W6144;210J.-++l*.))4(M'2&$a#"!!o !A]2 oW s7  n J 9 t wm'2 (دوغوردان دا الئمي گؤيلره قالديريب ديئرَم: ‹ابدی وارليغيما آند اولسون کي،h&K2 'ائندي گؤرون کي، تاري فقط منم. باشقاسي يوخدور. منم اؤلدورَن و حيات ورن، منم يارالايان و شفا ورن، هچ کئم الئمدن قورتارا بئلمز.% 2 &قوربانلارينين پئيئني يئيَن کئم ائدي؟ مايع تقدئملرئنئن شرابيني ائچَن کئم ائدي؟ قوي سئزه کؤمک اتمک اوچون قالخسينلار، پناهگاهينيز اولسونلار. $2 %دئيه‌جک: «هاني اونلارين آللاهلاري، هاني اونلارين سيغيناجاقلاري قايا؟{#q2 $رب اؤز خالقينين حاقيني آلاجاق. قوللارينين گوجونون قورتارديغيني گؤرنده، نه قولدان، نه آزاددان کئمسه قالماياندا، اونلارا رحم اده‌جک.n"W2 #قئصاص منئمدئر، عوضئني من وره‌جيم. واختي چاتارکَن آياقلاري سوروشه‌جک، چونکي اونلارين هلاک گونو ياخيندير، اجل‌لري تز چاتار.»%!E2 "«مگر بونلارين هاميسي يانيمدا ساخلانمادي؟ بونلار مگر خزئنه‌لرئمده مؤهورلَنمه‌دئلر؟w i2 !شرابلاري ائلانلار زهري‌دئر، اَفعئلرئن اؤلدوروجو زهري‌دئر.V'2 تَنَکلري سودومداکي اوزوم آغاجلاريندان‌دير، گومورا باغلاريندان‌دير. اوزوملري زهرلي‌دئر، سالخيملاري آجي‌دير.92 حقئقتن، اونلارين قاياسي بئزئم قاياميز کئمي ديئل، حتّا دوشمنلرئمئز بونو قبول ادئر.72 اگر اونلارين قاياسي اونلاري ساتماسايدي، اگر رب اونلاري تسلئم اتمه‌سَيدي، بئر آدام مئن نفري نجه قووا بئلردي؟ ائکي کئشي اون مئن نفري نجه قاچيردا بئلردي؟2 کاشکي، حئکمتلي اولوب بونو درک اتسَيدئلر، کاشکي، عاقئبتلرئني دوشونسَيدئلر.xk2 چونکي اونلار دوشونجه‌سئز بئر مئلّتدئر، اونلاردا فهم يوخدور. ;2 مگر دوشمنئن ائستِهزاسيندان قورخماديم کي، مبادا اونلارلا ساواشانلار سَهو آنلاييب دسئنلر: «اؤز اَللرئمئز بئزه ظفر قازانيب، بوتون بو ائشلري گؤرن رب ديئل.»*O2 دِمئش اولايديم: «اونلاري پارچالاياجاغام، اونلاري ائنسانلارين خاطئره‌سئندن پوزاجاغام»)2 اِشئکده قيلينج اونلاري اؤولادسيز اده‌جک، اِولرئنده دهشت حؤکم سوره‌جک، جاوان اوغلاني، باکئره قيزي، سود اَمن کؤرپه‌ني، آغساچلي کئشئني محو اده‌جک.8k2 قيتليقدان تلف اولاجاقلار، وبادان قيريلاجاقلار، آجي هلاکتدن يوخ اولاجاقلار. وحشي حيوانلارين دئشلرئني، تورپاقدا سورونن ائلانلارين زَهَرئني اونلارا ساري دؤندره‌جيم.2 من اونلارين اوستونه بلالار ييغاجاغام، اوخلاريمي اونلارين طرفئنه آتاجاغام.2 چونکي قضبئمدن بئر اود آلوولانيب، اؤلولر دئيارينين دئبئنه‌جک يانير. دونياني و نعمتلرئني اودوب قورتارير، داغلارين بونؤوره‌لري اودلايير.C2 منی تاري اولمايانلارلا قيرته گتئرئبلر، بوش بوتلري ائله منی قضبلَندئرئبلر. من ده اونلاري خالق اولمايان بئر خالقلا پاخيل‌ليغا سالاجاغام، آخماق بئر مئلّتله قضبلَندئره‌جيم.#2 او واخت رب ددي: «اونلاردان اوزومو گئزلَده‌جيم، اونلارين عاقئبتئنئن نه اولاجاغيني گؤره‌جيم. چونکي اونلار تَرسه بئر نسئل، وَفاسيز اؤولادلارديلار.'2 رب بونو گؤروب اونلاري ردّ اتدي، چونکي اوغوللاري و قيزلاري اونو قضبه گتئردئلر.)2 سئز، سئزي حياتا گتئرن قاياني آتدينيز. سئزي يارادان تاريني ياددان چيخارتدينيز.oY2 تاري اولمايان ائبلئسلره، تانيماديقلاري آللاهلارا، آتالارينين قورخماديقلاري، آخير زامانلار تزه گلن آللاهلارا قوربان کسدئلر.)2 باشقا آللاهلارلا تاريني قيرته گتئردئلر، ائيرنج عمل‌لرله اونو قضبلَندئردئلر.'I2 لاکئن يِشورون کؤکه‌‌لئب تَپئک آتدي، کؤکَه‌لئبسن، يوغونلاشيبسان، پئيله‌شئبسن! سونرا اونو يارادان تاريني ترک اتدي، خئلاصکاري اولان قايايا گوستاخليق اتدي.3 a2 اونو ائنَکلرئن قاتيغي ائله، سورونون سودي ائله، قوزولارين پئيي ائله، باشانداکي قوچلارلا، تَکه‌لرله، لاپ ياخشي بوغدا ائله کؤکَلتدي. اوزومون قاني ائله شراب ائچدئن، 2 اونو ير اوزونون اوجالارينا مئندئردي، زَمئنئن محصولوندان يِدئرتدي. اونو قايادان سوزولَن باللا، چاخماق داشيندان چکئلَن ياغلا اَمئزدئردي.v g2 اونا يول گؤرسدن فقط رب ائدي. يانيندا اؤزگه بئر تاري يوخ ائدي.) M2 يوواسيندا بالالاريني اوچورماغا قيشقيرتيب، اونلار اوستونده قاناد چالان قارتال کئمي، او قانادلاريني آچدي و اونلاري توتدو، اونلاري پَرلرئنئن اوستونده آپاردي.\ 32 اونو کؤشَنده، اولويان، بوش بئر صحرادا تاپدي. اونو دؤوره‌لَدي، اونون قيدئنه قالدي، گؤز بَبه‌يي کئمي اونو حئفظ اتدي.2 چونکي ربّئن پايي اؤز خالقي‌دير! يعقوب اونون پايينا دوشَن ائرثئدئر.}u2 اوجالاردا اولان مئلّتلره ائرثي تورپاق بؤلرکَن، بشر اؤولادلاريني آييرارکَن، ائسرايئل اؤولادلارينين سايينا گؤره خالقلارا سرحد قويدو.+2 کچن گونلري يادينيزا سالين، کچمئش نسئل‌لرئن ائللرئنه باخين، آتانيزدان سوروشون، او سئزه دئيَر، آغساقّاللارينيزدان سوروشون، اونلار سئزه دانيشارلار.dC2 ربّه بله عوض ورئرسئنئز، ای آغيلسيز، آخماق خالق؟ مگر سئزي ساتين آلان او آتانيز ديئل؟ سئزي يارادان، سئزي برقرار ادن اودور.O2 اونون ضئدّئنه خيانت اتدئلر، فاسئد اولدوقلارينا گؤره، اونون اؤولادلاري ديئل‌لر اَيري و تَرسه بئر نسئلدئرلر.kQ2 او، قايادير، ائشلري کامئلدئر، چونکي بوتون يوللاري حاقدير، وفالي تاريدير، حاقسيزليق اوندا تاپيلماز، صالح و دوز اولان اودور.sa2 چونکي ربّئن آديني اعلان ادئرم! تاريميزين عظمتئني مدح ادئن!!2 قوي تعلئمئم باهار ياغيشلاري کئمي تؤکولسون، سؤزوم شح کئمي دوشسون، چمن اوستونه دوشَن نارين ياغيش کئمي اولسون، اوت اوستونه تؤکولَن سولارا اوخشاسين. 12 "ای گؤيلر، قولاق آسين، قويون دانيشيم، قوي ير اوزو آغزيمدان چيخان سؤزلري اشئتسئن.C2موسا بو نغمه‌نئن سؤزلرئني آخيراجاق اوخودو کي، بوتون ائسرايئل جاماعاتي بو نغمه‌نئن سؤزلرئني اشئتسئن.:~o2اؤلومومدن سونرا بوسبوتون فاسئد اولدوغونوزو، سئزه امر اتدئيئم يولدان آزاجاغينيزي بئلئرم. آخير گونلرده موصئبتلرله راست گله‌جکسئنئز. چونکي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلري يرئنه يتئرئب، اَللرئنئزئن عمل‌لري ائله اونو قضبلَندئره‌جکسئنئز."}2قبئله‌لرئنئزئن بوتون آغساقّال‌لاريني و سرکرده‌لرئني يانيما ييغين کي، بو سؤزلري اونلارا اشئتدئرئم، گؤيو و يِري اونلارين ضئدّئنه شاهئد توتوم.|)2چونکي سئزئن عاصي و دئکباش اولدوغونوزو بئلئرم. بو گون من صاغ اولاراق آرانيزدا ائکَن بِله، ربّه عاصي اولدونوز، گؤر من اؤلَندن سونرا نجه اولاجاقسينيز؟c{A2"بو شرئعت کئتابيني گؤتوروب تارينيز ربّئن عهد سانديغينين يانينا قويون. قوي سئزئن ضئدّئنئزه بئر شاهئد کئمي اورادا قالسين.mzU2ربّئن عهد سانديغيني داشي‌يان لاوئلی‌لره بو امري وردی:y2موسا بو شرئعتئن سؤزلرئني اوّلدن آخيرا کئمي کئتابا يازيب قورتاراندا،:xo2رب او گون نون اوغلو يوشَعي ائش باشينا قويوب ددي: "گوجلو و اورَکلي اول، چونکي ائسرايئل اؤولادلاريني اونلارا آند ائچدئيئم اؤلکه‌يه سن آپاراجاقسان و من سنئنله اولاجاغام."}wu2همئن گون موسا بو نغمه‌ني يازيب ائسرايئل اؤولادلارينا اؤيرَتدي.5ve2اونلارا چوخ پئسلئکلر و بلالار يتئشنده، بو نغمه اونلارين ضئدّئنه شاهئد کئمي سَسلَنه‌جک، چونکي بو نغمه نسئللرئن دئلئندن دوشميه‌جک؛ اونا گؤره کي، من اونلارا آند ائچدئيئم تورپاغا گتئرمَزدن اوّل، بو گون بِله، فئکئرلرئندن کچنلري بئلئرم."Mu2چونکي اونلاري آتالارينا آند ائچدئيئم سود و بال آخان تورپاغا گتئرنده، يِيئب دويوب کؤکه‌لَنده باشقا آللاهلارا طرف دؤنوب اونلارا قوللوق اده‌جکلر، منی ردّ ادئب عهدئمي پوزاجاقلار.Pt2ائندي اؤزونوز اوچون بو نغمه‌ني يازين و اونو ائسرايئل اؤولادلارينا اؤيره‌دئن. اونو دوداقلارينين اوستونه قويون. بله کي بو نغمه ائسرايئل اؤولادلارينين ضئدّئنه منئم شاهئدئم اولسون.Ks2آمّا من، اونلارين اده‌جيي پئسلئکلر اوچون، آيري آللاهلارا طرف دؤنمک اوچون، اوزومو اونلاردان گئزلَده‌جيم.Dr2او واخت اونلارا قضبلَنه‌جيم، اونلاري آتيب اونلاردان اوز دؤندره‌جيم. اونلار آيريلارينا يِم اولاجاقلار، باشلارينا چوخ بلالار و موصئبتلر گله‌جک. اله کي، همئن گون دئيه‌جکلر: «مگر بو پئسلئکلر تاريميزين بئزئمله اولماديغي اوچون باشيميزا گلمئر؟»Vq'2رب موسايا بله ددي: "عنقرئب اؤلوب آتالارينا قوشولاجاقسان؛ بو خالق دا قالخيب گده‌جيي اؤلکه‌نئن آللاهلارينا باغلانيب، منه خيانت اده‌جک. منی آتيب، اونلارلا باغلاديغيم عهدي پوزاجاقلار.2p_2رب چاديردا بئر بولود دئره‌يي ائچئنده گؤروندو. بولود سوتونو چاديرين قاپيسي اوستونده داياندي.2من بو عهدي و آندي فقط سئزئنله يوخ،$=C2 اِله کي، بو گون او سئزي اؤز خالقي اولاراق برقرار اتسئن، سئزه سؤز وردئيي کئمي آتالارينيز ائبراهئمه، ائسحاقا، يعقوبا ائچدئيي آندا گؤره سئزئن تارينيز اولسون.<32 بو گون تارينيز ربّئن آند ائچه‌رک سئزئنله باغلاديغي بو عهدي حياتا کچئرده‌سئنئز،;%2 اوشاقلارينيز، آروادلارينيز، اوردوگاهينيزدا ياشاييب اودونوزو دوغرايان و سويونوزو داشييان ياد اِللی‌لر تارينيز ربّئن قاباغيندا دايانيبسينيز کي،=:u2 بو گون سئز هامينيز، قبئله باشچيلارينيز، آغساقّاللارينيز، مأمورلارينيز، ائسرايئللی‌لرئن هاميسي،#9A2 اَله گؤتوردويونوز هر ائشده اوغور قازانماق اوچون بو عهدئن هر سؤزونه دئقّتله عمل ادئن.K82تورپاقلاريني اَله کچئردئب ائرث اولاراق رِعوبئنلی‌لره، جادلي‌لارا، مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا وردئک.Q72بورايا چاتاندا خِشبون پادشاهي سئخونلا باشان پادشاهي عوگ بئزئمله دؤيوشه باشلاديلار. آمّا اونلاري مغلوب اتدئک.s6a2چؤرک يِمه‌دئنئز، شراب يا دا کِفلَندئرن ائچکي ائچمه‌دئنئز. بونلاري اونا گؤره اتمئشم کي، منئم تارينيز رب اولدوغومو بئله‌سئنئز.»65g2رب ديئر: «سئزي قيرخ ائل صحرادا گزدئردئم. اَينئنئزده‌کي پالتار، آياغينيزداکي چاريق ييرتيلمادي.D42لاکئن رب بو گونه‌جک سئزه آنلاماق اوچون اورَک، گؤرمک اوچون ائکي گؤز، اشئتمک اوچون ائکي قولاق ورمه‌يئب.3#2بؤيوک ائمتاحانلاري، او بؤيوک علامتلري و مؤجوزه‌لري اؤز گؤزونوزله گؤردونوز.12]2موسا بوتون ائسرايئللی‌لري بئر يره ييغيب اونلارا بله ددي: "ربّئن مئصئرده گؤزلرئنئز قاباغيندا فئرعونا، بوتون اعيانلارينا و بوتون اؤلکه‌سئنه نه اتدئيئني گؤردونوز.{1 s2رب ائسرايئل اؤولادلاري ائله خورِب داغيندا عهد باغلاميشدي. موآبدا دا موسايا امر اتدي کي، تزه‌دن عهد باغلاسين. عهدئن سؤزلري بونلاردير:h0K2Dمن سئزه دمئشدئم کي، گلدئيئنئز يولو تکرار گؤرميه‌جکسئنئز. رب سئزي گَمئلرله مئصئره گری قايتاراجاق. اورادا قول و کنئز کئمي دوشمنلرئنئزه اؤزونوزو ساتاجاقسينيز، لاکئن سئزي پوللا آلان اولماياجاق."1/]2Cاوره‌يئنئزه دولان واهئمه‌دن و گؤزلرئنئزله گؤردويونوز حادئثه‌لر اوزوندن سحر اولاندا «کاشکي آخشام اولايدي»، آخشام اولاندا دا «کاشکي سحر اولايدي» دئيه‌جکسئنئز.J.2Bجانينيزين قيدئني چکه‌جکسئنئز، گجه-گوندوز واهئمه ائچئنده ياشاياجاقسينيز. حياتينيزين آسايئشي اولماياجاق.0-[2Aبو مئلّتلر آراسيندا نه راحاتينيز اولاجاق، نه ده آياغينيز اوچون دئنجَلمَک يري. رب سئزه اورادا اورَک تئتره‌مه‌سي، گؤزلَمَکدن يورولان گؤزلر و اومئدسئزلئک وره‌جک.r,_2@رب سئزي دونيانين بو باشيندان او بئري باشيناجاق بوتون خالقلارين آراسينا داغيداجاق. اورادا سئزئن ده، آتالارينيزين دا تانيماديغي، آغاجدان و يا داشدان دوزَلدئلمئش باشقا آللاهلارا قوللوق اده‌جکسئنئز.>+w2?سئزه ياخشيليق اتمک و آرتيرماقدان رب نجه راضي قاليرديسا، سئزي هلاک اتدئيي و يوخ اتدئيي اوچون ده اله راضي قالاجاق. مولک آلماق اوچون گده‌جيئنئز اؤلکه‌دن قوپاريلاجاقسينيز.M*2>گؤيده‌کي اولدوزلار قدر چوخالماق عوضئنه ساييجا چوخ آز قالاجاقسينيز، چونکي تارينيز ربدن ائطاعت اتمه‌دئنئز.6)g2=بو شرئعت کئتابيندا يازيلماميش هر جور ناخوشلوق و بلاني، رب سئزي يوخ ادنه‌جک باشينيزا گتئره‌جک.<(s2<قورخدوغونوز بوتون مئصئر ناخوشلوقلاريني گئنه باشينيزا گتئره‌جک، بو ناخوشلوقلارا توتولاجاقسينيز.Q'2;رب سئزي و نسلئنئزي دهشتلي بلالارا، بؤيوک و قورتارمايان موصئبتلره، صاغالماز، آغير ناخوشلوقلارا دوچار اده‌جک.u&e2:اگر بو کئتابا يازيلميش بو قانونون بوتون سؤزلرئنه دئقّتله عمل اتميه‌سئنئز، تارينيز ربّئن عظمتلي و زَهملي آديندان قورخماياسينيز،%329بطنئندن چيخان جوفتو و دوغدوغو اوشاقلاري دوشمن اولاجاق، هچ بئر شي قالماديغي اوچون گئزلي يئيه‌جک، چونکي شهرلرئنئز موحاصئره‌يه دوشَنده دارليق اولاجاق.1$]28آرانيزدا اوره‌يي نازئک و حسّاس آرواد، ظرئفلئيئندن و نازئکلئيئندن آياغيني يره باسماق ائستَمه‌يَن آرواد بِله، سِودئيي اَرئنه، اؤز اوغلونا و قيزينا رحم اتميه‌جک. ~||Q{zymyxw(vHu}tsrrqoponmlrkMjMimhhOg eddcbaa/`n_w^^]1\%ZYyXX"VVU"TcSRDQPP ObNNLKKIHGG3EE+DOBt@?>> <;:9876654'310/.--+*`)('&%$u$"! Q$v%CSONd A,+ <يوشَع اوردون چاييندان گؤتورولموش همئن اون‌ائکي داشي گئلگالدا قوردو.^*7<بئرئنجي آيين اونونجو گونونده، خالق اوردون چاييندان چيخيب، اَرئحانين شرق سرحدئنده اولان گئلگالدا اوردوگاه قوردولار.)<ربّئن عهد سانديغيني داشييان کاهئنلر اوردون چايينين اورتاسيندان چيخاندا، کاهئنلرئن آياقلاري قورولوق تورپاغا دَيَن واخت، اوردون چايينين سولاري اؤز يرئنه قاييتدي. گئنه اوّلکي کئمي سولار داشيب بوتون ساحئل‌لري باسدي.n(W<يوشَع ده کاهئنلره امر ادئب ددي: "اوردون چاييندان چيخين!"" '<"شهادت سانديغيني داشييان کاهئنلره امر ات کي، اوردون چاييندان چيخسينلار."!&?<رب يوشَعه ددي:%)<او گون رب يوشَعي بوتون ائسرايئل خالقينين گؤزونده اوجالتدي. اونلار دا يوشعه چوخ حؤرمت گؤرستدئلر، نجه کي، موسايا اونون بوتون عؤمرو بويو گؤرستمئشدئلر.#$A< دؤيوش اوچون سئلاحلانميش قيرخ مئن قدر آدام ربّئن قاباغيندا اَرئحا اووالارينا کچدئلر.#< رِعوبئنلی‌لر، جادلي‌لار و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي موسانين اونلارا ددئيي کئمي سئلاحلانيب، ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا چايي کچدئلر."9< خالق چايي کچئب قورتاراندان سونرا، ربّئن سانديغي و کاهئنلر خالقين قاباغينا کچدئلر.c!A< سانديغي داشييان کاهئنلر اوردون چايينين اورتاسيندا دايانميشديلار، اِله کي، خالقا دمک اوچون ربّئن يوشَعه امر اتدئيي شيلر قورتاردي. نجه کي، موسا يوشَعه امراتمئشدي. خالق تَله‌سئک چايي کچدئلر.( K< سونرا يوشَع اوردون چايينين اورتاسيندا، عهد سانديغيني داشييان کاهئنلرئن آياقلارينين مؤحکم دوردوغو يِره، اون ائکي داش قويدو. اونلار بو گونه قدر اوراداديرلار.A}<ائسرايئللی‌لر يوشَعئن امر اتدئيي کئمي اتدئلر و ربّئن يوشَعه ددئيي کئمي، ائسرايئل قبئله‌لرئنئن سايينا گؤره اوردون چايينين اورتاسيندان اون‌ائکي داش گؤتوردولر. داشلاري اؤزلري ائله گجه قالاجاقلاري يِره آپاريب، اونلاري اورادا يِره قويدولار.G <اونلارا بله دئيَرسئنئز: «اونا گؤره دئر کي، اوردون چايينين سولاري ربّئن عهد سانديغينين قاباغيندا کسئلدي؛ عهد سانديغيني اوردون چاييندان کچئردنده، اوردون چايينين سولاري کسئلمئشدي.» بلجه بو داشلار ائسرايئل اؤولادلارينا ابدی بئر يادئگار اولاجاق."7i<قوي بو سئزئن آرانيزدا بئر علامت اولسون. سئزدن سونرا اؤولادلارينيز «بو داشلار ندئر؟» سوروشاندا،+Q<يوشَع اونلارا ددي: "تارينيز ربّئن سانديغي قاباغيندان، اوردون چايينين اورتاسينا کچئب، ائسرايئل قبئله‌لرئنئن سايينا گؤره هر بئرئنئز چئينئنئزه بئر داش گؤتورون.5e<يوشَع ائسرايئل اؤولادلارينين آراسيندان سچدئيي اون ائکي کئشئني چاغيردي، هر قبئله‌دن بئر نفري.D<اونلارا امر ادئب ده: «بورادان، اوردون چايينين اورتاسيندان، کاهئنلرئن آياقلارينين مؤحکم دوردوغو يردن اون ائکي داش گؤتورون. بو داشلاري آپاريب بو گجه قالديغينيز يرده قويون.»""  <"خالق آراسيندان اؤزونه اون‌ائکي کئشي گؤتور، يعني هر قبئله‌دن بئر نفر.t e<بوتون مئلّت کامئل اوردون چاييني کچندن سونرا، رب يوشَعه ددي:<s<ربّئن عهد سانديغيني داشييان کاهئنلر ده اوردون چايينين اورتاسيندا قورولوق يرده مؤحکم دوردولار. بوتون ائسرايئللی‌لر اوردون چاييني کامئل کچنه قدر قورولوق يرده گدئردئلر.wi<يوخاريدان آخان سولار چوخ اوزاقدا، صارِتان يانيندا اولان آدام شهرئنده، ييغين حاليندا دايانيب قالخدي؛ عَرابا گؤلونه، يعني دوز گؤلونه آخان سولار کامئل کسئلدي. بلجه خالق چايي اَرئحانين موقابئلئنده کچدي.1]<محصول واختي عرضئنده، اوردون چايينين سولاري داشيب بوتون ساحئل‌لرئني باسيردي. سانديغي داشييان کاهئنلر اوردونا گئرنده و اونلارين آياقلاري چايين سولارينا دَيَنده،^7<بلجه خالق اوردون چاييني کچمک اوچون چاديرلاريندان چيخاندا، عهد سانديغيني داشييان کاهئنلر خالقين قاباغيندا گدئردئلر.M< بوتون يِر اوزونون صاحئبي ربّئن سانديغيني داشييان کاهئنلرئن آياقلاري اوردون چايينين سولارينا دَيَن واخت، چايين سولاري کسئله‌جک. يوخاريدان آخان سولار، ييغين حاليندا داياناجاق."*O< ائندي اؤزونوزه ائسرايئل قبئله‌لرئندن اون‌ائکي کئشي گؤتورون، يعني هر قبئله‌دن بئر نفر.%E< باخ، بوتون يِر اوزونون صاحئبئنئن عهد سانديغي سئزدن قاباق کچئب اوردون چايينا گئره‌جک.{< يوشَع ددي: "وار اولان تارينين آرانيزدا اولماسيني بوندان بئله‌جکسئنئز کي، او سئزئن قاباغينيزدان کَنَعانليلاري، خئتلئلري، خئولی‌لري، پِرئزلی‌لري، گئرگاشلي‌لاري، اِمورلولاري و يِبوسلولاري حتمن قوواجاق.%E< يوشَع ائسرايئل اؤولادلارينا ددي: "بورايا ياخينلاشين و تارينيز ربّئن سؤزلرئني اشئدئن."X+<بوندان علاوه، عهد سانديغيني داشييان کاهئنلره امر ادئب دِه: «سئز اوردون چايينين کنارينا چاتاندا اورادا دايانين.»"" /<رب يوشَعه ددي: "بو گون من سني بوتون ائسرايئللی‌لرئن گؤزونده اوجالتماغا باشلاياجاغام کي، اونلار موسا ائله اولدوغوم کئمي سنئنله ده اولدوغومو بئلسئنلر.q ]<کاهئنلره ده بله ددي: "عهد سانديغيني گؤتورون و خالقين قاباغيندا گدئن."" اونلار دا عهد سانديغيني گؤتوروب، خالقين قاباغيندا گتدئلر./ Y<سونرا يوشَع خالقا ددي: "اؤزونوزو تقدئس ادئن، چونکي صاباح رب آرانيزدا مؤجوزه‌لر گؤرسده‌جک."U %<آنجاق سئزئنله اونون آراسيندا ائکي مئن قول‌آچا قدر مسافه اولمالي‌دير. اونا ياخينلاشمايين کي، هانسي يوللا گده‌جيئنئزي بئله‌سئنئز، چونکي سئز قاباق هچ واخت بو يولدان کچمه‌يئبسئنئز." <و خالقا امر ادئب ددئلر: "تارينيز ربّئن عهد سانديغيني لاوئلی‌لردن اولان کاهئنلرئن داشيديغيني گؤرنده، سئز ده يرئنئزدن قالخيب اونون دالينجا گدئن.jO<اوچونجو گونون آخيريندا سرکرده‌لر اوردوگاهي گَزدئلر. /<يوشَع سحر اِرکَن قالخدي؛ اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئل اؤولادلاري شئطّئمدن چيخيب اوردون چايينا گلدئلر. اونلار چايي کِچمَزدن اوّل اورادا قالديلار.}u<اونلار يوشَعه ددئلر: "حقئقتن، رب بوتون او تورپاغي بئزئم اَلئمئزه ورئب؛ او تورپاغين بوتون ساکئنلري ده قاباغيميزدا قورخودان اَرئيئبلر."<سونرا او ائکي کئشي گری دؤنوب داغليق بؤلگه‌دن اِندئلر، و چايي کچئب نون اوغلو يوشَعئن يانينا گلدئلر و باشلارينا گلن هر شيي اونا نقل اتدئلر.#A<بو آداملار گتدئلر و داغليغا چيغيب، تعقئبچئلر قاييدانا قدر، اوچ گون اورادا قالديلار. تعقئبچئلر بوتون يول بويو اونلاري آختارميشديلار، لاکئن تاپماميشديلار.eE<راخاب ددي: "نجه ديئرسئنئز، اله ده اولسون.» سونرا اونلاري يولا سالدي و اونلار گتدئلر. راخاب قيرميزي ائپي پنجره‌يه باغلادي.2_<آمّا اگر بو ائشئمئزئن اوستونو آچاسان، اوندا سنئن بئزه ائچدئردئيئن بو آنددان آزاد اولاجاغيق."iM<سنئن اِوئنئن قاپيسيندان کئم باييرا چيخسا، قاني اؤز باشينا اولاجاق و بئز بونا گوناهکار اولماياجاغيق. لاکئن سنئنله بئرلئکده اِوئنده اولان هر کسه توخونولسا، قوي اونون قاني بئزئم باشيميزا اولسون.4c<مگر بو تورپاغا گلدئيئمئز واخت، بئزي دوشوردويون پنجره‌يه بو قيرميزي ائپي باغلاياسان. آتاني، آناني، قارداشلاريني و آتانين بوتون قوحوملاريني يانينا، اؤز اِوئنه ييغ.<آداملار اونا ددئلر: "سنئن بئزه ائچدئردئيئن بو آندين آلتيندا اولماياجاغيق،~<آرواد اونلارا ددي: "داغليغا گدئن کي، تعقئبچئلر سئزه چاتماسينلار، اونلار قاييدانا قدر، اوچ گون اورادا گئزله‌نئن. سونرا يولونوزا داوام ورَرسئنئز."t}c<او واخت آرواد اونلاري ائپل پنجره‌دن آشاغي اِندئردي، چونکي اونون اِوي شهرئن قالا دوواريندا ائدي و او، دووارين ائچئنده ياشاييردي.&|G<آداملار اونا ددئلر: "اگر بو ائشئمئزئن اوستونو آچماياسينيز، جا‌نيميز سئزه فدا اولسون. رب بو تورپاغي بئزه ورن واخت، سؤزوموزه وفا ادئب سئزه مهرئبان اولاجاغيق."o{Y< آتامي، آنامي، قارداشلاريمي، باجيلاريمي، اونلارين يانيندا اولان هر کسي صاغ قوياجاقسينيز و جانيميزي اؤلومدن قورتاراجاقسينيز."Nz< ائندي خاهئش ادئرم، منه ربّئن آديندا آند ائچئن کي، سئزه مهرئبانليقلا رفتار اتدئيئم اوچون، سئز ده منه و آتامين عايئله‌سئنه مهرئبان اولاجاقسينيز. منه اعتئبارلي بئر نئشانه ورئن کي، y< بونلاري اشئدنده اوره‌يئمئز اوزولدو و سئزئن قورخونوزدان، هچ کئمئن طاقتي قالمادي، چونکي تارينيز رب يوخاريدا گؤيون و آشاغيدا يِرئن تاريسي‌دير.Yx-< چونکي اشئتمئشئک کي، مئصئردن چيخديغينيز زامان، رب قيرميزي دهنزئن سولاريني نجه قاباغينيزدا قوروتدو و اوردون چايينين او تاييندا محو اتدئيئنئز ائکي اِمور پادشاهي سئخون و عوگا نه اتدئنئز.w< و بو آداملارا ددي: "بئلئرم کي، رب بو تورپاغي سئزه ورئب. سئز بئزي دهشته ساليبسينيز و بو تورپاغين بوتون ساکئنلري سئزئن قاباغينيزدا اَرئيئبلر.hvK<جاسوسلار ياتماميش آرواد اونلارين يانينا داما چيخدي.|us<پادشاهين گؤندردئيي آداملار جاسوسلاري يول بويو اوردون چايينين کچئدئنه قدر تعقئب اتدئلر. تعقئبچئلر باييرا چيخان واخت دروازا باغلاندي.$tC<لاکئن آرواد اونلاري داما چيخارديب، دامدا سَردئيي کتان لئفلرئن آراسيندا گئزلَتمئشدي.msU<آخشام واختي دروازا باغلاناندا او آداملار چيخديلار؛ بئلمئرم هارايا گتدئلر. تِز داللارينجا گدئن کي، اونلاري توتا بئله‌سئنئز."orY<لاکئن راخاب او ائکي کئشئني گؤتوروب گئزلَتمئشدي. راخاب ددي: "بلی، آداملار يانيما گلمئشدي، آمّا هارادان اولدوقلاريني بئلمئردئم.q<اَرئحا پادشاهي راخابا خبر گؤندرئب ددي: "سنئن يانينا گلن و سنئن اِوئنه گئرن آداملاري چيخارت، چونکي اونلار بوتون تورپاغيميزين جاسوسلوغونا گلئبلر."jpO<اَرئحا پادشاهينا خبر آپاريلدي: "باخ، بو گجه ائسرايئل اؤولادلاريندان بورايا آداملار گلئب کي، تورپاغيميزي گؤزدن کچئرتسئنلر."o {<نون اوغلو يوشَع شئطّئمدن ائکي کئشئني جاسوسلوق اتمه‌يه گئزلي گؤندرئب ددي: "گدئن اورانين تورپاغيني خوصوصن ده اَرئحاني گؤزدن کچئردئن."" اونلار گتدئلر و راخاب آدلي بئر فاحئشه‌نئن اِوئنه گئرئب اورادا قالديلار.Kn <سنئن امرلرئنه ضئدّ چيخان و بويوردوغون سؤزه قولاق آسمايان هر کس اؤلدوروله‌جک. آنجاق سن گوجلو و اورَکلي اول."pm ]<نجه هر ائشده موسادان ائطاعت ادئردئک، سندن ده اِله ائطاعت اده‌جيئک. آنجاق تارين رب قوي موسا ائله اولدوغو کئمي، سنئنله ده اولسون.3l c<اونلار يوشَعه جاواب ورئب ددئلر: "بئزه نه امر ادئبسن، اده‌جيئک و هارايا گؤندره‌سن، گده‌جَيئک.lk U<او زاماناجاق کي، رب، سئزه وردئيي کئمي، سئزئن قارداشلارينيزا دا راحاتليق ورسئن و اونلار دا تارينيز ربّئن اونلارا وره‌جيی تورپاغا مالئک اولسونلار. سونرا اؤز مولکونوزه قاييديب اونا مالئک اولارسينيز، او مولک کي، ربّئن قولو موسا اوردون چايينين شرقئنده سئزه مولک وردی."Wj +<آروادلارينيز، اوشاقلارينيز، و مال-حيوانلارينيز اوردون چايينين بو تاييندا، موسانين سئزه وردئيي تورپاقدا قالسين. لاکئن سئز يعني سئزئن بوتون ائگئد آداملارينيز گرک سئلاحلانيب، قارداشلارينيزين قاباغيندا او تايا کچه‌سئنئز. سئز گرک اونلارا کؤمک اده‌سئنئز.Xi -< "يادينيزا سالين کي، ربّئن قولو موسا سئزه بله امراتمئشدي: «تارينيز رب سئزه راحاتليق ورئر و بو تورپاغي سئزه وره‌جک.»h !< يوشَع رِعوبئنلی‌لره، جادلي‌لارا، و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا بله ددی:ng Y< "اوردوگاهي گَزئن و خالقا امر ادئب ديئن: «اؤزونوزه آذوقه حاضيرلايين، چونکي گلن اوچ گونده اوردون چاييني کچه‌جيئک و تارينيز ربّئن سئزه مولک اولاراق وردئيي تورپاغا گئرئب اورايا مالئک اولاجاقسينيز.»""_f ;< او واخت يوشَع خالقين سرکرده‌لرئنه امر ادئب ددی:ie O< مگر سنه امر اتمه‌مئشم؟ گوجلو و اورَکلي اول! قورخما، اوره‌يئن ده اوزولمه‌سئن. چونکي تارين رب گده‌جيئن هر يرده سنئنله‌دئر."Od <بو شرئعت کئتابينين سؤزلري دئلئندن دوشمه‌سئن، گجه-گوندوز اونون اوستونده دوشون کي، اورادا يازيلان هر شيه دقئق عمل اده‌سن. چونکي او واخت يولون اوغورلو اولاجاق و آماجينا چاتاجاقسان.:c q<آنجاق چوخ گوجلو و اورَکلي اول؛ دئقّت ات کي، قولوم موسانين سنه تاپشيرديغي بوتون قانونا عمل اده‌سن؛ اوندان نه صاغا، نه ده سولا دؤن کي، گده‌جيئن هر ياندا اوغور قازاناسان.>b y<گوجلو و اورَکلي اول، چونکي آتالارينا ورمک اوچون آند ائچدئيئم بو تورپاغي، سن بو خالقا مولک وره‌جکسن.~a y<بوتون عؤمرون بويو هچ کس سنه ضئدّ چيخا بئلميه‌جک. موسا ائله اولدوغوم کئمي، سنئنله ده اولاجاغام، سني بوراخماياجاغام، سني ترک اتميه‌جيم.8` m<صحرا و بو لوبناندان بؤيوک چايا قدر، يعني فَرات چايينا قدر، خئتلی‌لرئن بوتون اؤلکه‌سي بؤيوک دهنزه قدر کي، گونشئن باتديغي طرف اولسون، يِر سئزئن تورپاقلارينيز اولاجاق.o_ [<موسايا ددئيئم کئمي، آياق قوياجاغينيز هر يري سئزه ورمئشم.Y^ /<"قولوم موسا اؤلدو. ائندي قالخ، سن و بوتون بو خالق اوردون چاييني کِچئب ائسرايئل اؤولادلارينا وره‌جيئم تورپاغا گدئن.&] K<ربّئن قولو موسانين اؤلوموندن سونرا، رب موسانين خئدمتچئسي نون اوغلو يوشَعه دانيشيب ددی:"\?2" موسانين عمل‌لري بوتون ائسرايئلئن گؤزلري قاباغيندا چوخ قودرتلي و بؤيوک زَهملي ائدي.y[m2" رب اونو گؤندرمئشدي کي، مئصئر تورپاغيندا فئرعونا، اونون بوتون اعيانلارينا، و بوتون اؤلکه‌سئنه چوخلو علامتلر و مؤجوزه‌لر گؤرسدسئن.Z2" ائسرايئلده موسا کئمي بئر پيغمبر داها چيخماييب کی، رَبله اوز-اوزه گؤروشسون.CY2" نون اوغلو يوشَع حئکمت روحو ائله دولموشدو، چونکي موسا اونون اوستونه اللرئني قويموشدو؛ ائسرايئل اؤولادلاري دا اونا قولاق آسديلار و ربّئن موسايا امر اتدئيي هر شيه عمل اتدئلر.TX#2"ائسرايئل اؤولادلاري موسا اوچون موآب اووالاريندا اوتوز گون ياس توتدولار. موسا اوچون اولان ماتم گونلري قورتاردي.;Wq2"گرچي موسا اؤلَنده يوز ائيئرمي ياشيندا ائدي، لاکئن گؤزو نوردان دوشمه‌مئش، طاقتي ده چکئلمه‌مئشدي.mVU2"رب اونو موآب تورپاغيندا اولان بِيت‌‌پِعورون موقابئلئنده‌کی دره‌ده دفن اتدي. بو گونه قدر هچ کئم اونون قبرئنئن يرئني بئلمئر.{Uq2"ربّئن سؤزونه گؤره قولو موسا اله اورادا، موآب تورپاغيندا اؤلدو. T2"سونرا رب اونا ددي: "ائبراهئمه، ائسحاقا و يعقوبا ورميه آند ائچدئيئم تورپاق بودور کي، دِمئشدئم: «اوراني سئزئن اؤولادلارينيزا وره‌جيم.» من ائجازه وردئم کي، اوراني اؤز گؤزلرئنله گؤره‌سن. لاکئن اورايا گئرميه‌جکسن‌."S2"نِگِبي، خورمالار شهري اَرئحا دره‌سئنئن صوعَره قدر اوزانان اوواني گؤرستدي.=Ru2"بوتون نَفتالئني، اِفرايئم و مِنَسّه تورپاقلاريني، قرب دهنزئنه قدر اوزانان بوتون يهودا تورپاغيني،Q 52"موسا موآب اووالاريندان نِبو داغينا گدئب، اَرئحانين موقابئلئنده اولان پئسگا تپه‌سئنه چيخدي. رب اونا بوتون اؤلکه‌ني گؤرستدي. دانا قدر اوزانان گئلعادي،P 2!ای ائسرايئل! نجه موبارکسن، سنئن کئمي بئري مگر وار؟ ربّئن قورتارديغي خالقسان! رب قالخاندير، کؤمه‌يئنه چاتاندير، عظمتئنئن قيلينجي‌دير. سنه دوشمنلر يالتاقلاناجاق، سن اونلارين پرستئشگاهلاريني تاپدالاياجاقسان."O 2!اونا گؤره ائسرايئل اَمئن-آمانليقدا ياشاياجاق. تاخيل و تزه شراب تورپاغيندا يعقوبون چشمه‌سي اَمئن-آمانليقدا قالاجاق، گؤيلري شِح داميزديرير._N92!سيغيناغين ابدی تاري‌دير، سني داشييان اونون ابدی قوللاري‌دير. دوشمنئني سنئن قاباغيندان قوودو، «يوخ ات اونلاري!» ددی.3Ma2!يِشورونون تاريسي کئمي يوخدور، او کي، سنه کؤمک اتمک اوچون، گؤيلر و بولودلارا عظمتي ائله مئنئر.(LK2!دروازالارينين چفته‌لري دمئردن و بورونجدن اولاجاق، قووّتئن عؤمرون بويو قورتارماياجاق!sKa2!آشِر اوچون بله ددي: "اوغوللار آراسيندا آشِر لاپ چوخ برکت آلسين! قارداشلارينين لاپ چوخ بَيَندئيي او اولسون! آياغيني ياغا باتيرسين.=Ju2!نَفتالي اوچون بله ددي: "ای ربّئن لوطفو و برکتي ائله دولو اولان نَفتالي، قربي و جنوبو مولک اده‌جکسن."vIg2!دان اوچون بله ددي: "دان باشاندان سيچرايان آصلان بالاسي‌دير."-HU2!او اؤزو اوچون ائلک حئصّه‌ني ساخلادي. چونکي اورادا سردارين پايي ساخلانيلدي. خالق رهبرلري ييغيلاندا ربّئن عدالتئني ائسرايئللی‌لره گتئردئيي حؤکملري ائجرا اتدي."DG2!جاد اوچون بله ددي: "جادين اَراضئسئني آرتيرانا شوکور اولسون! جاد آصلان تَک ياشايير، قولو، باشي قوپاردير.F2!اونلار خالقلاري داغا چاغيراجاقلار؛ اورادا صالح قوربانلاري کَسه‌جکلر. دهنز نعمتلرئنئن بوللوغو ائله، قوملاردا گئزلَنَن خزئنه‌لرله دوياجاقلار."*EO2!زِبولون اوچون بله ددي: "ای زِبولون، يولا دوشَنده سِوئن، ای يئسّاکار، چاديرلاريندا سِوئن!#DA2!او، ائلک دوغولان اؤکوز قدر هيبتلئ‌دئر، بوينوزلاري چؤل اؤکوزونون بوينوزلاري‌دير. بو بوينوزلارلا خالقلاري، بئردن ير اوزونون او بئري اوجلارينا قدر ووراجاق. باخ، بونلار اِفرايئمئن اون مئنلري، باخ، بونلار مِنَسّه‌نئن مئنلري."@C{2!يِرئن لاپ قئيمتلي محصولو و بوللوغي ائله، بوتادا مسکن سالانين لوطفو ائله قوي برکت آلسين! يوسئفئن باشي اوستونه، قارداشلاريندان مومتاز اولانين باشي اوستونه قوي برکت ياغسين!B 2!قدئم داغلارين اَعلا نعمتلري ائله، ابدی تپه‌لرئن سچئلمئش شيلري ائله،A2!گونشئن يِتئشدئردئيي لاپ گؤزل بارلارلا، هر آي يِتئشَن لاپ گؤزل بَهَرلرله،\@32! يوسئف اوچون بله ددي: "اونون تورپاغي ربدن برکت آلسين، گؤيون سچئلمئش شيلري ائله، شِحله، ير آلتيندا ياتان درئنلئکلرله،|?s2! بِنيامئن اوچون بله ددي: "ربّئن عزئزي اونون يانيندا اَمئن-آمانليقدا ياشاسين! رب گون بويو اونو قورويور، او دا ربّئن قوجاغيندا ساکئندئر."!>=2! يارب، اونلارين مالينا برکت ور، اَللرئنئن ائشلرئني قبول ات. اونلارين ضئدّئنه قالخانلارين، اونلاردان نئفرت ادنلرئن بِلئني قير کي، بئر داها قالخماسينلار!""=2! حؤکملرئني يعقوب نسلئنه، قانونونو ائسرايئله اؤيرَده‌جکلر. اونلار حوضوروندا بوخورو، قوربانگاهيندا بوتؤو يانديرما قوربانلاريني تقدئم اده‌جکلر.+<Q2! او، آتا- آناسي اوچون ددي: «اونلارا نظر سالماديم.» قارداشلاريني تانيمادي، اؤولادلاريني ياددان چيخارتدي، چونکي سنئن سؤزونو ساخلاديلار، سنئن عهدئني حئفظ اتدئلر.;!2!لاوي اوچون بله ددي: "تومّئمئن و اورئمئن سنئن صادئق قولون اوچون اولسون. اونو مَسّادا ائمتاحاندان کچئردئن، اونونلا مِرئبا سولاريندا موباحئثه اتدئن.#:A2!موسا يهودا اوچون بله ددي: "يارب، يهودانين سَسئني اشئت، اونو اؤز خالقينا گتئر. او، اونلار اوچون اؤز اللري ائله دؤيوشدو، دوشمنلرئنئن قاباغيندا اونا کؤمک ات!""x9k2!قوي رِعوبئن اؤلمه‌سئن، ياشاسين! کئشئلرئنئن سايي آزالماسين!""852!ائسرايئل قبئله‌لري، خالقين رهبرلري بئر يره ييغيلاندا، رب يِشوروندا پادشاه ائدي.7/2!موسا بئزه شرئعته عمل اتمه‌يي تاپشيردي، بو، يعقوبون جاماعاتي اوچون بئر ائرثدئر.j6O2!دوغوردان دا، او خالقي سِوئر! بوتون موقدّسلرئن سنئن الئنده‌دئر! اونلار سنئن آياغينين ائزلرَئنده گتدئلر؛ سؤزلرئني اشئدئرلر.C52!موسا ددي: «رب سئنا داغيندان گلدي، اونلارا سِعئردن ظوهور اتدي، پاران داغيندان شفق ساچدي، اون مئنلر موقدّسلر آراسيندا گلدي. صاغ الئنده اونلار اوچون آلوو ساچان شئمشک وار ائدي.4 )2!تاري آدامي موسا، اؤلوموندن قاباق، ائسرايئل اؤولادلارينا بو خيئر- دوعاني وردی.G3 2 4اونا گؤره اؤلکه‌ني اوزاقدان گؤره‌جکسن، لاکئن ائسرايئل اؤولادلارينا وره‌جيئم تورپاغا گئرميه‌جکسن.‌""\232 3چونکي سئن صحراسيندا، مِرئبا-قِدِش سولاريندا، ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا منئمله موقدّس کئمي رفتار اتمه‌دئن.V1'2 2قارداشين هارون حور داغيندا اؤلوب اجدادلارينا قوشولدوغو کئمي، سن ده چيخاجاغين داغدا اؤلوب خالقينا قوشولاجاقسان.02 1"اَرئحانين موقابئلئنده، موآب تورپاغيندا اولان بو عَبارئم داغينا، نِبو داغينا چيخ. ائسرايئل اؤولادلارينا مولک وره‌جيئم کَنَعان تورپاغيني گؤر.V/'2 0رب اله همئن گون موسا ائله دانيشيب اونا ددي:8.k2 /چونکي بو سئزئن اوچون بوش بئر سؤز ديئل؛ حقئقتن کي، بو سؤزلر حياتينيزدير. بو سؤزلر مولک آلماق اوچون اوردون چاييني کچئب گده‌جيئنئز تورپاقدا سئزه اوزون عؤمور وره‌جکدئر""*-O2 .اونلارا بله ددي: "بو گون سئزه بيان اتدئيئم سؤزلرئن هاميسينا اورَکدن باغلانين کي، اؤولادلارينيزا بو قانونون بوتون سؤزلرئنه دئقّتله عمل اتمه‌يي امر اده‌سئنئز.w,i2 -موسا بوتون ائسرايئله‌ بو سؤزلرئن هاميسيني ديئب قورتاراندا،#+A2 ,موسا نون اوغلو يوشَعله برابر گلئب، بو نغمه‌نئن بوتون سؤزلرئني خالقين قاباغيندا ددی.*52 +ای مئلّتلر، اونون خالقي ائله برابر سِوئنئن! چونکي او، قوللارينين قان قئصاصيني آلاجاق، دوشمنلرئندن عوض چيخاجاق، اؤلکه‌سي و خالقي اوچون کفّاره اده‌جک."~)w2 *اونلارين قاني ائله اوخلاريمي کِفلَندئره‌جيم، قيلينجيم اَتي، قيريلانلارين، اسئر ادنلرئن قانيني، دوشمن رهبرلرئنئن باشيني اوداجاق.›»a(=2 )اگر شئمشک چيخان قيلينجيمي ائتئلدئب عدالتي الئمه آلسام، دوشمنلرئمدن قئصاص آلاجاغام، مندن نئفرت ادنلردن عوض چيخاجاغام. q]5~}o|zRyoxwvtsrqponlkjjYiigf\e;d{c!a`__{]\\[-YXWV_UKTRQPN(MLJI`HGFDCBBF@?M=<::'8766.4G3m20/.-G+*)(''&X% $1""!2iseQ1o> j@qy]+< اونلار گئلگالدا اولان اوردوگاها، يوشَعئن يانينا گتدئلر، اونا و ائسرايئللی‌لره ددئلر: "بئز اوزاق بئر اؤلکه‌دن گلمئشئک، ائندي بئزئمله عهد باغلايين."tc< آياقلاريندا جيريق و ياماقلي چاريقلاري، اَيئنلرئنده کؤهنه پالتارلاري وار ائدي. يمکلري اولان بوتون چؤرکلر قوروموش و کوفسه‌مئشدي.#A< حئيله ائله رفتار اتدئلر؛ گدئب اؤزلرئني اِلچي کئمي گؤرستدئلر و کؤهنه‌لنمئش توربالار، کؤهنه، ييرتيق و باغلانميش شراب تولوقلاريني اِششَکلرئنه يوکله‌دئلر.$C< لاکئن گئبعون اهالئسي يوشَعئن اَرئحا و عاي شهرئنئن باشينا نه گتئردئکلرئني اشئتدئکده،-< و بئر يره ييغيلديلار کي، يوشَع و ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه بئرلئکده دؤيوشسونلر.  < اوردون چايينين قرب طرفئنده، داغليقدا، هامار بؤلگه‌ده، لوبنانا قدر اوزانان بؤيوک دهنزئن ساحئلئنده ياشايان خئتلئلر، اِمورلولار، کَنَعانليلار، پِرئزلئلر، خئولئلر و يِبوسلولارين بوتون پادشاهلاري بونو اشئتدئلرG <#بوتون ائسرايئل جاماعاتينين، آروادلارين، اوشاقلارين و آرالاريندا اولان قرئبلرئن حوضوروندا موسانين بوتون بويوردوقلاريندان هچ بئر سؤز قالمادي کي يوشَع اونو اوخوماميش اولسون.P<"اوندان سونرا يوشَع شرئعتئن بوتون سؤزلرئني، برکت و لعنتي، يعني شرئعت کئتابيندا يازيلانلارين هاميسيني اوخودو.q]<!بوتون ائسرايئللی‌لر، آغساقّاللار، سرکرده‌لر، حاکئملر، و حتّا قرئبلر ربّئن عهد سانديغينين ائکي طرفئنده، سانديغي داشييان لاوئلي کاهئنلرئن قاباغيندا دايانديلار. خالقين ياريسي گِرِزئم داغينين، او بئري ياريسي دا عِيبال داغينين قاباغيندا دوردو. نجه کي، ربّئن قولو موسا ائسرايئل خالقينا برکت ورمک اوچون اوّللر بو جور دايانماغي بويورموشدو.M< يوشَع اورادا، موسانين ائسرايئل اؤولادلاري حوضوروندا يازديغي شرئعتئن بئر نوسخه‌سئني داشلار اوستونه يازدي.W)<او، اوستونه هچ کئمئن دمئر وورماديغي، يونولماميش داشلاردان بئر قوربانگاه دوزلتدي، نجه کي، ربّئن قولو موسا ائسرايئل اؤولادلارينا امراتمئشدي و موسانين شرئعت کئتابيندا يازيلميشدي؛ اونون اوستونده ربّه يانديرما قوربانلاري و باريش قوربانلاري تقدئم اتدئلر.<او زامان يوشَع عِيبال داغيندا ائسرايئلئن تاريسي ربّه بئر قوربانگاه قوردو.$C<او، عاي شهرئنئن پادشاهيني آغاجدان آسيب آخشاما قدر ساخلادي. گون باتاندا يوشَع امر وردی و اونون جسدئني آغاجدان دوشورتدولر. اونو شهر دروازاسينين گئره‌جيئنه آتديلار. اوستونه اِله بؤيوک داش قالاغي ييغديلار کي، بو گونه کئمي قالير.V'<بلجه يوشَع عاي شهرئني يانديردي. اوراني ابدی بئر داش قالاغينا دؤندَردي، يعني بئر وئرانه‌يه کي، بو گونه قدر قالير.fG<آنجاق ربّئن يوشَعه بويوردوغو سؤزه گؤره، ائسرايئللی‌لر او شهرئن حيوانلاريني و اشيالاريني تالان ادئب اؤزلرئنه گؤتوردولر.A }<چونکي يوشَع بوتون عاي شهرئنئن اهالئسئني کامئل قيريب قورتارانا قدر، نئزه اوزادان اَلئني گری چکمه‌دي.> w<او گون قيريلان کئشئلر و آروادلارين ساييسي، اون ائکي مئن نفر ائدي؛ يعني عاي شهرئنئن بوتون اهالئسئني. 5<ائسرايئللی‌لر عاي شهرئنئن اهالئسئنئن هاميسيني اؤلدوروب قورتارانا قدر، اونلاري زَمئده و تعقئب اتدئکلري چؤلده قيلينجدان کچئرتدئلر. سونرا بوتون ائسرايئللی‌لر عاي شهرئنه قاييديب، اورادا قالانلاري دا قيلينجدان کچئرتدئلر.| s<آمّا عاي شهرئنئن پادشاهيني دئري توتوب يوشَعئن يانينا گتئردئلر.m U<او بئري ائسرايئللی‌لر ده شهردن اونلارا طرف چيخديلار. او واخت اونلار ائکي طرفدن گلن ائسرايئللی‌لرئن آراسيندا تله‌يه دوشدولر. اونلاري او قدر قيرديلار کي، اونلاردان هچ کس دئري و يا قاچميش اولمادي. ;<يوشَع و بوتون ائسرايئللي‌لر او واخت کي، گؤردولر کمئنده اولان آداملار شهري آليبلار و شهردن توستو گؤيه قالخير، دؤنوب عاي شهرئنئن آداملارينا هوجوم اتدئلر.{q<عاي شهرئنئن اهالئسي آرخايا دؤنوب باخاندا، گؤردولر کي، شهردن گؤيه توستو قالخير و اونلارين او يان بو يانا قاچماغا دا يرلري يوخ ائدي. چونکي چؤله طرف قاچان ائسرايئللی‌لر ده اونلاري تعقئب ادنلره طرف دؤندولر. <يوشَع اَلئني شهره طرف اوزاتديقدا، کمئنده دورانلار جَلد يرلرئندن قالخديلار. قاچيب شهره گئردئلر و اوراني آلديلار. و تزلئکله شهره اود ووردولار.+<او واخت رب يوشَعه ددي: "اَلئنده‌کي نئزه‌ني عاي شهرئنه طرف اوزات، چونکي اوراني سنه تسلئم اده‌جيم."" يوشَع اَلئنده‌کي نئزه‌ني عاي شهرئنه طرف اوزاتدي.}<عاي و بِيت ائل شهرلرئنده بئر نفر ده قالمادي کي، ائسرايئللی‌لرئن دالينجا گتمه‌سئن. اونلار شهري آچيق قويوب ائسرايئللی‌لري تعقئب اتدئلر.Q<شهرده اولان بوتون جاماعات چاغيريلدي کي، اونلاري تعقئب اتسئنلر. اونلار يوشَعي تعقئب ادئب شهردن اوزاقلاشديلار.E<يوشَعله بوتون ائسرايئللی‌لر اؤزلرئني اونلارين قاباغيندا مغلوب اولموش کئمي گؤرسدئب چؤله طرف قاچديلار.`;<عاي شهرئنئن پادشاهي بونو گؤردوکده، سحر تزدن شهرئن آداملاري ائله بئرلئکده تَله‌سئک قالخدي و بوتون جاماعات موعيّن يرده ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه عَرابا دره‌سئنئن قاباغيندا دؤيوشه چيخديلار. لاکئن پادشاه بئلمئردي کي، شهر آرخاسيندا اونون ضئدّئنه کمئن قورولوب.< شهرئن شئماليندا اولان بوتون قوشون و شهرئن قربئنده کمئنده دورانلار دؤيوش اوچون يِرلَشدئرئلدي. يوشَع او گجه‌ني دره‌نين اورتاسينا کچئرتدي.C< يوشَع بش مئنه قدر آدام گؤتوردو، اونلاري بِيت‌ ائلله عاي شهري آراسيندا، شهرئن قرب طرفئنده کمئنه قويدو.G~ < بوتون دؤيوشچولر ده اونونلا بئرلئکده گتدئلر و ياخينلاشيب شهرئن قاباغينا گلدئلر و عاي شهرئنئن شئمال طرفئنده ييغيلديلار. ائندي يوشَعله عاي شهري آراسيندا آنجاق بئر دره وار ائدي.T}#< يوشَع سحر تزدن دوردو، خالقا نئظام وردی، اؤزو و خالقين آغساقّاللاري خالقين قاباغيندا عاي شهرئنئن طرفئنه گتدئلر.K|< بلجه، يوشَع اونلاري گؤندردي. اونلار کمئن يرئنه گتدئلر و بِيت ائلله عاي شهري آراسيندا کمئنده، عاي شهرئنئن قرب طرفئنده گؤزله‌دئلر. آمّا يوشَع گجه‌ني جاماعاتين آراسيندا کچئرتدي.A{}<شهري اَله کچئرتدئيئنئز زامان، شهره اود وورون. بونو ربّئن سؤزونه گؤره ادئن. گؤرون، سئزه بله امر اتدئم."z/<او واخت سئز کمئندن قالخيب شهري آلين، چونکي تارينيز رب اوراني سئزه تسلئم اده‌جک.y<آرخاميزجا او قدر آپاراجاغيق کي، شهردن اوزاق دوشسونلر. چونکي «اوّلکي کئمي قاباغيميزدان قاچيرلار» دئيه‌جکلر. بلجه اونلارين قاباغيندان قاچاجاغيق.x<من و يانيمدا اولان بوتون خالق شهره ياخينلاشاجاغيق. اوّلکي کئمي شهرئنئن ساکئنلري بئزئم ضئدّئمئزه چيخاندا، بئز ده اونلارين قاباغيندان قاچاجاغيق.wy<و اونلارا بله امر اتدي: "قولاق آسين، شهرئن ضئدّئنه آرخا طرفدن کمئن قوراجاقسينيز، شهردن چوخ اوزاغا گتمه‌يئن، لاکئن هامينيز حاضير دورون.jvO<يوشَعله بوتون دؤيوشچولر عاي شهرئنه گتمک اوچون قالخديلار؛ يوشَع اوتوز مئن ائگئد آدام سچئب، اونلاري گجه ائکن اورايا گؤندردي.muU<اَرئحانين و اورانين پادشاهينين باشينا نه گتئردئن، عاي شهرئنئن و اونون پادشاهينين باشينا دا اِله گتئر؛ آنجاق ماللاريني و حيوانلاريني اؤزونوز اوچون قارت ادئن. شهرئن ضئدّئنه آرخا طرفدن کمئن قورون."Tt %<رب يوشَعه ددي: "قورخما، اوره‌يئن ده اوزولمه‌سئن. بوتون دؤيوشچولرئني اؤزونله گؤتور و عاي شهرئنه هوجوم ات. باخ، من عاي شهرئنئن پادشاهيني، خالقيني، شهرئني و تورپاغيني سنه تسلئم اتمئشم.*sO<اونلارين اوستونه بؤيوک داش قالاغي ييغديلار کي، بو گونه قدر دورور. بوندان سونرا ربّئن قضب آلووو سؤندو. بونون اوچون بو گونه قدر او يرئن آدينا آکور دره‌سي ديئلئر. r <يوشَع ددي: "نه اوچون بئزي بلايا سالدين؟ رب بو گون سني بلايا سالاجاق."" بوتون ائسرايئللی‌لر اونلاري داشا باسديلار؛ سونرا دا اوددا يانديرديلار.&qG<يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر، زِراخ اوغلو آکاني، گوموشو، پالتاري، قيزيل تئکه‌ني، اوغوللاريني، قيزلاريني، اؤکوزلرئني، اِششَکلرئني، قويونلاريني، چاديريني و بوتون ماليني گؤتوروب، آکور دره‌سئنه چيخارتديلار.epE<اونلاري چاديرين ائچئندن گؤتوروب يوشَعئن و بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين يانينا گتئردئلر و ربّئن قاباغيندا يره قويدولار.Vo'<يوشَع آداملار گؤندردي و اونلار چاديرا قاچديلار. باخ، شيلر اونون چاديريندا گئزلَدئلمئشدي، گوموش ده آلتيندا ائدي.cnA<او زامان کي، تالان مالي آراسيندا شئنعار مالي اولان گؤزل بئر پالتار، ائکي يوز شِکِل گوموش، و آغيرليغي اَلي شِکِل اولان بئر قيزيل تئکه‌سي گؤردوم، اونلارا طاماح ساليب گؤتوردوم. باخ، هاميسي چاديريمين اورتاسيندا تورپاغا باسديريليب، گوموش ده اونلارين آلتيندادير."8mk<آکان يوشَعه جاواب وردی: "حقئقتن، من ائسرايئلئن تاريسي ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمئشم. اتدئيئم بودور:l <يوشَع آکانا ددي: "اوغلوم، سنه يالواريرام، ائسرايئلئن تاريسي ربّی عئزّتلَندئر ، و اونو حمد ات؛ ائندي منه دِه گؤروم نه ادئبسن؟ مندن گئزلَتمه."k}<زَبدي عايئله‌سئني کئشي‌به‌کئشي ائره‌لي چيخارتدي؛ زِراخ اوغلو، زَبدي اوغلو، کَرمي اوغلو آکان کي، يهودا قبئله‌سئندن ائدي، گؤتورولدو.)jM<يهودا قبئله‌سئنئن نسئل‌لرئني ائره‌لي چيخارتدي و زِراخ نسلئني گؤتوردو؛ زِراخ نسلئني عايئله‌به‌عايئله گؤره ائره‌لي چيخارتدي و زَبدي عايئله‌سي گؤتورولدو.Ri<يوشَع سحر تزدن قالخدي و ائسرايئللی‌لري، قبئله‌‌به‌قبئله ربّئن حوضورونا گتئردي و يهودا قبئله‌سي گؤتورولدو.h7<حارام اولونموش شيلردن گؤتورن آدام و اونا عاييد اولانلارين هاميسي اوددا يانديريلاجاق، چونکي او، ربّئن عهدئني پوزوب و ائسرايئلده روسوايچيليق ادئبدئر.»""g<صاباح سحر قبئله‌به‌قبئله ربّئن حوضورونا چيخارسينيز و اونون پوشکله سچدئيي قبئله نسئل‌به‌نسئل ائره‌لي گلر. ربّئن سچدئيي نسئل، عايئله‌به‌عايئله ائره‌لي چيخار. و ربّئن گؤرستدئيي عايئله کئشي‌به‌کئشي قاباغا گلر.f'< قالخ! خالقي تقدئس ات و دِه: «صاباحکي گون اوچون اؤزونوزو تقدئس ادئن، چونکي ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: ای ائسرايئللی‌لر، آرانيزدا حارام شي وار. اونو آرانيزدان گؤتورميه‌سئنئز، دوشمنلرئنئز قاباغيندا دورا بئلمزسئنئز.sea< بونا گؤره ده ائسرايئل اؤولادلاري دوشمن قاباغيندا دورا بئلمئرلر؛ دوشمنه آرخا چِوئرئرلر. چونکي اونلار لعنته دوچار اولوبلار. اگر حارام شيلري آرانيزدان يوخ اتميه‌سئنئز، بئر داها سئزئنله اولماياجاغام.~dw< ائسرايئللی‌لر گوناه ادئبلر و اونلارا امر اتدئيئم عهدئمي پوزوبلار. حتّا حارام اولونموش شيلردن گؤتوروبلر، اونلاردان هم اوغورلاييب هم ده مَکر ادئبلر. بوندان علاوه اونلاري اؤز اشيالاري آراسيندا گئزلَدئبلر.rc_< رب يوشَعه ددي: "قالخ، نه اوچون بله اوزو اوسته ييخيليبسان؟""4bc< کَنَعانليلار و بو اؤلکه‌ده ياشايان بوتون خالقلار بونو اشئده‌جکلر، بئزي موحاصئره‌يه آليب، آديميزي ير اوزوندن سئله‌جکلر. بس سن اؤز بؤيوک آدين اوچون نه اده‌جکسن؟""#aA<ای پروردئگار، ائسرايئللی‌لر دوشمنلرئنه آرخا چِوئردئکدن سونرا، من نه دئيه بئله‌رم؟c`A<يوشَع ددي: "آه، ای پروردئگار رب، آيا بئزي اِمورلولارا تسلئم اتمک اوچون، بئزي محو اتمک اوچوندور کي، بو خالقي اوردون چاييندان کچئرتدئن؟ کاشکي اوردون چايينين او تاييندا ياشاماغا راضي اولايديق._!<يوشَع پالتاريني جيردي، اؤزو و ائسرايئلئن آغساقّاللاري ربّئن سانديغي قاباغيندا اوزو اوسته آخشاما کئمي يره سَرئردئلر؛ و باشلارينا تورپاق تؤکدولر.^ <عايلي‌لار اونلاردان اوتوز آلتي نفر اؤلدوردولر و ائسرايئللی‌لري شهرئن دروازاسي قاباغيندان شِبارئمه قدر قوودولار و باييردان آشاغي قاچانلاري قيرديلار. اونا گؤره خالقين اوره‌يي قورخودان اَرئيئب سو کئمي اولدو.9]m<بلجه، اورايا خالقدان اوچ مئن نفره قدر گتدئلر، لاکئن اونلار عاي ساکئنلرئنئن قاباغيندان قاچديلار.O\<اونلار يوشَعئن يانينا قاييديب ددئلر: "بوتون خالق گتمه‌سئن، عايي وورماق اوچون آنجاق ائکي يا اوچ مئن نفر آداما احتياج وار؛ بوتون خالقي اورايا گؤندرئب يورما، چونکي اونلار آزديرلار."^[7<يوشَع اَرئحادان بِيت‌آوِنئن يانيندا اولان عاي شهرئنه کي، بِيت ائلئن شرقئنده ائدي، آداملار گؤندرئب اونلارا ددي: "گدئن، اؤلکه‌ني گؤزدن کچئردئن."" آداملار چيخيب عاي شهرئني گؤزدن کچئرتدئلر.Z ;<آمّا ائسرايئل اؤولادلاري حارام شيلر باره‌ده خيانت اتدئلر. چونکي يهودا قبئله‌سئندن زِراخ اوغلو زَبدي اوغلو کَرمي اوغلو آکان حارام اولونموش شيلردن گؤتوردو. اونا گؤره ده ربّئن قضبي ائسرايئل اؤولادلارينين ضئدّئنه آلوولاندي.mYU<بلجه رب يوشَعله و اونون شؤهرتي بوتون اؤلکه‌يه ياييلدي.YX-<يوشَع او واخت خالقا آند ائچدئرئب اونلارا ددي: "ربّئن حوضوروندا ملعون اولسون او آدام کي، بو اَرئحا شهرئني برپا ادئر؛ بونو ادن آدام اونون بونؤوره‌سئني ائلک اوغلونون حياتي باهاسينا قوياجاق، اونون دروازالاريني دا کئچئک اوغلونون حياتي باهاسينا برپا اده‌جک."(WK<لاکئن يوشَع فاحئشه راخابي، اونون آتاسينين عايئله‌سئني و اونون بوتون وار-يوخونو حئفظ اتدي؛ آرواد بو گونه قدر ائسرايئللی‌لرئن آراسيندا ياشاييب، چونکي اَرئحاني گؤزدن کچئرتمَک اوچون يوشَعئن گؤندردئيي اِلچئلري يانيندا گئزلَتدي.iVM<شهره و اورادا اولان هر شيه اود ووروب يانديرديلار. آنجاق قيزيل و گوموشو، بورونج و دمئر اشيالاري ربّئن خَزئنه‌سئنه قويدولار.tUc<بلجه بو جاوان جاسوسلار گدئب راخابي، آتاسيني، آناسيني، قارداشلاريني، و بوتون وار-يوخونو گتئردئلر؛ اونلار حتّا اونون بوتون قوحوملاريني دا گتئردئلر و اونلاري ائسرايئل اوردوگاهينين کناريندا قويدولار.1T]<يوشَع اؤلکه‌ني گؤزدن کچئردن او ائکي نفر جاسوسا ددي: "فاحئشه آروادين اِوئنه گدئن، اونا آند ائچدئيئنئز کئمي آروادي و اونون يانينداکيلارين هاميسيني اِودن چيخاردين."S<اونلار شهرده اولانلارين هاميسيني حارام اولاراق قيلينجدان کچئردئب کامئل محو اتدئلر؛ کئشئني، آروادي، جاواني، قوجاني، اؤکوزو، قويونو، اِششه‌يي.XR+<خالق چيغيردي و کاهئنلر کَره‌نايلاري چالديلار. خالق کَره‌ناي سَسئني اشئدنده اوجادان چيغيردي. او واخت قالا دووارلاري ييخيليب يرله بئر اولدو و خالقين هر بئري ائره‌لي گدئب شهري آلديلار.CQ<آنجاق بوتون قيزيل و گوموش، بورونج و دمئر اشيالار ربّه مخصوصدور؛ اونلار گرک ربّئن خزئنه‌سئنه ورئلسئن."UP%<لاکئن سئز، حارام اولموش شيلردن اوزاق دورون، اله کي، طاماحلانماييب حارام اولان شيلردن هچ نه گؤتورمَيه‌سئنئز. و ائسرايئل اوردوگاهيني لعنت آلتينا سالماييب باشينا بلا گتئرمَيه‌سئنئز.NO<شهر بئزه حارامدير، شهر و اوندا اولان هر شي ربّه عاييددير؛ آنجاق فاحئشه راخاب و اونونلا بئرلئکده اِوده اولانلارين هاميسي گرک صاغ قالسين. چونکي او، گؤندردئيئمئز اِلچئلري گئزلَتدي.ON<يدّئنجی دفه دولانان زامان، کاهئنلر کَره‌نايلاري چالاندا، يوشَع خالقا ددي: "چيغيرين! چونکي رب شهري سئزه ورئب.uMe<يدّئنجی گون تزدن سحر آچيلاندا قالخديلار و شهري يدّي دفه بو قايدا ائله دولانديلار؛ آنجاق او يدّئنجی گون، شهري يدّي دفه دولانديلار.7Li<بلجه اونلار ائکئنجي گون ده شهري بئر دفه دولانديلار و اوردوگاها قاييتديلار؛ آلتي گون بله اتدئلر.CK< يدّي کاهئن کي، قوچ بوينوزوندان اولان يدّي کَره‌نايي داشي‌ييرديلار، ربّئن سانديغي قاباغيندا گدئردئلر و کَره‌نايلاري چاليرديلار؛ سئلاحلي آداملار اونلارين قاباغيندا گدئردي. آرخا دسته ده، کاهئنلر شيپورلاري چالارکَن اونلارين دالينجا گدئردي.{Jq< يوشَع سحر اِرکَن قالخدي. کاهئنلر ده ربّئن سانديغيني گؤتوردولر.KI< بلجه ربّئن عهد سانديغيني شهرئن اطرافينا بئر دفه دولانديردي؛ سونرا اوردوگاها گلدئلر و اورادا گِجَله‌دئلر.3Ha< لاکئن يوشَع خالقا امر ادئب ددي: "سئزه «چيغيرين» دئيه‌جيئم گونه قدر چيغيرمايين، سَسئزي اشئتدئرمه‌يئن، آغزينيزدان هچ بئر سؤز چيخماسين. آنجاق من دئيَن واخت چيغيرين."G7< سئلاحلي آداملار کَره‌نايلاري چالان کاهئنلرئن قاباغيندا گدئردئلر. کاهئنلر کَره‌نايلاري چالا-چالا گِدَرکن، آرخادا اولان دسته سانديغين دالينجا گدئردي.VF'<يوشَع بونو خالقا ددئيئنده، يدّي کاهئن قوچ بوينوزوندان اولان يدّي کَره‌نايي گؤتوردولر و ربّئن قاباغيندا کچئب کَره‌نايلاري چالديلار؛ ربّئن عهد سانديغي دا اونلارين دالينجا آپاريلدي.E<ربّئن قوشونونون باشچيسي يوشَعه ددي: "چاريغيني آياغيندان چيخارت، چونکي اوستونده دوردوغون ير موقدّسدئر."" و يوشَع بله اتدي.=<او ددي: "خير، من کي، ائندي گلمئشم، ربّئن قوشونونون باشچيسي‌يام."" يوشَع اوزو اوسته يره ييخيلدي و اونا سجده ادئب ددي: "آغامين بو قولونا نه سؤزو وار؟""!<=< يوشَع اَرئحانين ياخينليغيندا اولاندا، باشيني قالديريب باخدي و اَلئنده سئيرئلمئش قيلينج اولان بئر شخص گؤردو کي، قاباغيندا دايانيب. يوشَع اونون يانينا گلئب اوندان سوروشدو: "سن بئزئم طرفئمئزدنسن، يوخسا دوشمنلرئمئز طرفئندن؟""X;+< اونلار او تورپاغين بَهره‌سئندن يِدئکلري گونون سحري مانّانين تؤکولمه‌سي کسئلدي. آرتيق ائسرايئل اؤولادلارينين مانّاسي يوخ ائدي و او ائل کَنَعان تورپاغينين محصوللاري ائله دولانديلار.E:< پاسخانين صاباحيسي، اِله همئن گون بو تورپاغين بَهره‌سئندن اولان ماياسيز چؤرک و قووورولموش باشاق يدئلر.t9c< ائسرايئل اؤولادلاري گئلگالدا اوردوگاه قوردولار. آيين اون دؤردونجو گونو، آخشام واختي اَرئحا اوواسيندا پاسخا بايراميني توتدولار.x8k< سونرا رب يوشَعه ددي: "مئصئر روسوايچيليغيني بو گون اوستوزدن هِل‌له‌دئب آتديم."" اونا گؤره ده بو گونه قدر او يرئن آدينا گئلگال ديئلئر.Y7-<بوتون ائسرايئللی‌لرئن ختنه اولونماسي قورتارديقدان سونرا، اونلار صاغالانا قدر اوردوگاهدا اؤز يرلرئنده قالديلار.6<بونون عوضئنه رب اونلارين اؤولادلاريني يتئشدئردي و يوشَع اونلاري ختنه اتدي. چونکي اونلار ختنه‌سئز ائدئلر و يولدا اونلاري هچ کئم ختنه اتمه‌مئشدي.5<ائسرايئل اؤولادلاري قيرخ ائل صحرادا گَزدئلر، اله کي، مئصئردن چيخان دؤيوش قابئلئيّتي اولان آداملارين هاميسي اؤلدولر. چونکي اونلار ربّئن سؤزونه قولاق آسماديلار. رب آند ائچمئشدي کي، بئزه ورمک اوچون آتالاريميزا آند ائچدئيي سود و بال آخان تورپاغي ائطاعت اتمه‌يَنلره گؤرسدميه‌جک.r4_<اورادان چيخان خالقين هاميسي ختنه‌لي ائدي، آمّا مئصئردن چيخاندان سونرا يول بويو صحرادا دوغولانلارين هچ بئري ختنه اولونماميشدي.l3S<يوشَعئن ختنه اتمه‌سئنئن سببي بودور: بوتون دؤيوش قابئلئيّتي اولان اِرکَکلر، مئصئردن چيخاندان سونرا يول بويو صحرادا اؤلدولر.O2<يوشَع اؤزو اوچون چاخماق داشيندان بيچاقلار دوزَلدئب، گئبعَت‌‌حاعَرالوتدا ائسرايئل اؤولادلاريني ختنه اتدي._19<او زامان رب يوشَعه ددي: "اؤزون اوچون چاخماق داشيندان بيچاقلار دوزلت و ائسرايئل اؤولادلاريني قاباقکي دفه کئمي ختنه ات."60 i<اوردون چايينين قرب طرفئنده اولان بوتون اِمورلولارين پادشاهلاري، و دهنز کناريندا ياشايان بوتون کَنَعان پادشاهلاري اشئتدئلر کي، رب ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا نجه اوردون سولاريني قوروتدو، اله کي، اونلار کچسئنلر. و اورَکلري قورخويا دوشدو. ائسرايئل اؤولادلارينين واهئمه‌سئندن اونلاردا طاقت قالمادي._/9<اله کي، ير اوزونون بوتون خالقلاري ربّئن اَلئنئن قودرتلي اولدوغونو بئلسئن و سئز ده تارينيز ربدن ابده کئمي قورخاسينيز." .;<چونکي تارينيز رب اوردون چايينين سولاريني سئز کچنه قدر قوروتدو، نجه کي، تارينيز رب قيرميزي دهنزه اتمئشدي و بئز کچنه قدر اونون سويونو قاباغيميزدا قوروتدو.-7<اؤولادلارينيزا ديئن: «ائسرايئللی‌لر اوردون چاييني قورولوق يِر اوستونده کچدئلر.»G, <او، ائسرايئل اؤولادلارينا ددي: "سونرا اؤولادلارينيز آتالاريندان «بو داشلار نَيه گؤره‌دئر؟» سوروشاندا، ~;~s}H|!zyxxw*v8uFts2rqpommmlkihqgOfzdcbbaaR_^ \[TZeYYKXWVUTTRQPO6MLHK}IHGFEED/BB@$>b=<;;F:E88 7%543X2q10/.-,+D*)(' %f$x#>! ]Cy7Y|3d8{ 8 5 c#.J~\3< بِيت‌پِعور، پئسگاه ياماجلاري، بِيت-يِشئموت،jO< قئرياته‌يئم، سئبما، دره داغيندا اولان صِرِت‌شَخَر،6i< يَهصا، قِدِموت، مِپاعَت،'I< خِشبون و يايلادا يِرلَشن شهرلرئن هاميسي يعني دئوون، باموت‌بَعَل، بِيت‌بَعَل‌مِعون،q]< اونلارين سرحدي بله ائدي: اَرنون دره‌سي کنارينداکي عَروعِردن، بو دره‌نئن اورتاسينداکي شهر و مِدِبا يانيندا اولان بوتون يايلا؛~w< موسا رِعوبئن اؤولادلارينين قبئله‌سئنه نسئللرئنه گؤره پاي وردی.-< آمّا لاوي قبئله‌سئنه ائرث اولاراق تورپاق ورئلمه‌دي، چونکي ربّئن موسايا ددئيي کئمي، اونلارين ائرثي ائسرايئلئن تاريسي ربّه گتئرئلَن اود تقدئملردئر. < لاکئن ائسرايئللی‌لر گِشورلولاري و مَعَکاتلي‌لاري قووماديلار. گِشورلولارلا مَعَکاتليلار بو گونه قدر ائسرايئللی‌لر آراسيندا ياشاييرلار.5< عوگون بوتون تورپاقلاري کي، عَشتاروت و اِدرِ‌عي‌ده حؤکمرانليق ادئردي. رِفالي‌لاردان آنجاق تَک او اورادا قالميشدي، چونکي موسا اونلاري ووروب قووموشدو.7i< گئلعاد، گِشورلولار و مَعَکاتلي‌لارين تورپاقلاري، بوتون خِرمون داغي، سَلکايا قدر بوتون باشان؛7i< عَمّونلولارين سرحدئنه قدر خِشبوندا حؤکمرانليق ادن اِمورلولارين پادشاهي سئخونون بوتون شهرلري؛N< اَرنون دره‌سئنئن کناريندا اولان عَروعِردن دره‌نئن اورتاسيندا اولان شهر، دئبونا قدر بوتون مِدِبا يايلاسي؛^7< مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي ائله بئرلئکده رِعوبئنلئلر و جادليلار موسانين اوردون چايينين شرق طرفئنده اونلارا وردئيي ائرث تورپاقلاري آلميشديلار، نجه کي، ربّئن قولو موسا اونلارا ورمئشدي؛5< ائندي بو يرلري دوقّوز قبئله ائله مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا ائرث اولاراق بؤل."< لوبناندان مِسرِفوت‌مه‌يئمه قدر بوتون داغليق اهالئسي و بوتون صئدونلولاري دا ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان من اؤزوم قوواجاغام. لاکئن بو تورپاقلاري سنه امر اتدئيئم کئمي ائسرايئللی‌لره ائرث اولاراق بؤل.S!< گِباللي‌لارين تورپاغي، خِرمون داغي اَته‌يئنده اولان بَعَل‌گاددان خَمات کِچئدئنه قدر شرقه طرف بوتون لوبنان؛`;< جنوبدا بوتون کَنَعان تورپاغي، صئدونلولارا مخصوص، ماغارادان اَفِقه يعني اِمورلولارين سرحدلرئنه قدر اولان تورپاقلار؛ < مئصئر قاباغيندا اولان شئخور چاييندان شئمالا طرف کَنَعانليلارين تورپاغي ساييلان عِقرون سرحدئنه قدر تورپاقلار؛ فئلئسطلی‌لرئن بش آغاسينا عاييد، غَزّه‌لئلرئن، اَشدودلولارين، اِشقِلونلولارين، گَتلی‌لرئن تورپاقلاري و عِقرونلولارين آغالارينا عاييد، تورپاقلار؛ عَوّئلرئن تورپاغي؛( K< قالان يرلر بونلاردير: فئلئسطلی‌لرئن بوتون بؤلگه‌لري، گِشورلولارين بوتون تورپاقلاري؛A  < يوشَع ياشلانيب قوجالميشدي. رب اونا ددي: "سن قوجاليب ياشلي اولوبسان، و چوخ ير حله قاليب کي، گرک آلينسين.d C< تئرسا پادشاهي. بوتون پادشاهلار جَمي ۳۱ نفر ائدئلر.k Q< نافوت دورداکي دور پادشاهي؛ گئلگالداکي گويئم پادشاهي؛^ 7< قِدِش پادشاهي؛ کَرمِلده‌کي يوقنِعام پادشاهي؛F< تَعنَک پادشاهي؛ مِگئدّو پادشاهي؛Q< شئمرون‌مِرون پادشاهي؛ اَکشاف پادشاهي؛?{< مادون پادشاهي؛ خاصور پادشاهي؛D< عَفِق پادشاهي؛ لَشارون پادشاهي؛F< تَپّواَخ پادشاهي؛ خِفِر پادشاهي؛I < مَقّدا پادشاهي؛ بِيت‌ائل پادشاهي؛F< لئبنا پادشاهي؛ عَدولّام پادشاهي؛?{< خورما پادشاهي؛ اَراد پادشاهي؛?{< دِبئر پادشاهي؛ جادِر پادشاهي؛A< عِگلون پادشاهي؛ گِزِر پادشاهي؛A~< يَرموت پادشاهي؛ لاکئش پادشاهي؛F}< اورشلئم پادشاهي؛ خِبرون پادشاهي؛v|g< اَرئحا پادشاهي؛ بِيت‌ائلئن يانينداکي عاي شهرئنئن پادشاهي؛w{i< يوشَع داغليق بؤلگه‌ده، هامار بؤلگه‌ده، عَرابادا، ياماجلاردا، چؤللوکده، نِگِبده يِرلَشن بو تورپاقلاري، يعني خئتلئلر، اِمورلولار، کَنَعانليلار، پِرئزلئلر، خئولئلر و يِبوسلولار اؤلکه‌سئني، ائسرايئل قبئله‌لرئنه اونلارين بؤلوملرئنه موطابئق ائرث پايي کئمي مولک وردي؛Yz-< لوبنان دره‌سئنده اولان بَعَل‌گاددان سِعئره چيخان خالاق داغينا قدر، اوردون چايينين قرب طرفئنده اولان تورپاقلاردا يوشَعله ائسرايئل اؤولادلارينين قالئب گلدئکلري پادشاهلار بونلاردير:Xy+< ربّئن قولو موسا و ائسرايئل اؤولادلاري اونلارا قالئب گلدئلر. سونرا ربّئن قولو موسا اونلارين تورپاقلاريني ائرث اولاراق رِعوبئنلی‌لره، جادلي‌لارا، مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا وردی.)xM< او، خِرمون داغيندا، سالکادا، گِشورلولار و مَعَکاتليلار سرحدئنه قدر بوتون باشاندا، خِشبون پادشاهي سئخونون سرحدئنه قدر گئلعادين ياريسيندا حؤکمرانليق ادئردي.7wi< باشان پادشاهي عوگ کی، صاغ قالان رِفالي‌لاردان بئري ائدی، عَشتاروتدا و اِدره‌عي‌ده ياشاييردي.`v;< عَرابا بؤلگه‌سئنئن شرقي ده اونا عاييد ائدي. بوراسي کئنّروت دهنزئندن عَرابا دهنزئنه، يعني دوز دهنزئنه قدر اوزانيردي. شرقده بِيت‌يِشئموتا، جنوبدا دا پئسگاه داغينين ياماجلارينا ياپيشيردي.Cu< خِشبوندا ياشايان اِمورلولارين پادشاهي سئخون بو تورپاقلاردا حؤکمرانليق اتمئشدي: اَرنون دره‌سي ساحئلئنده‌کي عَروعِردن- دره‌نئن اورتاسيندان باشلاييب عَمّونلولارين سرحدي اولان يَبّوق چايينا قدر اوزانيردي و گئلعادين ياريسينا شامئل اولوردو،nt Y< ائسرايئل اؤولادلاري بو پادشاهلارا قالئب گلدئلر و اونلارين تورپاقلاريني–اوردون چايينين شرقئنده‌کي بوتون عَرابا ائله اَرنون دره‌سئندن خِرمون داغينا قدر اولان يري ضبط ادئب اؤزلرئنه مولک اتدئلر.6sg< ربّئن موسايا ددئيي کئمي يوشَع بوتون اؤلکه‌ني آلدي. يوشَع اوراني ائسرايئللی‌لره، هر قبئله‌يه ائرث اولاراق اؤز پاييني وردی. اؤلکه موحارئبه‌دن اَمئن-آمانليغا چيخدي.jrO< ائسرايئل اؤولادلارينين تورپاغيندا عَناقلي‌لاردان قالمادي، لاکئن اونلاردان بعضئلري غَزّه‌ده، گَتده و اَشدوددا قالديلار. q;< او واخت يوشَع گدئب داغليق خِبروندا، دِبئرده، عَنابدا، بوتون يهودانين داغليق بؤلگه‌سئنده و بوتون ائسرايئلئن داغليق بؤلگه‌سئنده اولان عَناقلي‌لاري قيريب محو اتدي. يوشَع اونلاري شهرلري ائله بئرلئکده کامئل يرله يکسان اتدي.p3< چونکي رب اونلارين اورَکلرئني بَرک اتمئشدي، اله کي، دؤيوش اوچون ائسرايئللی‌لرئن قاباغينا چيخسينلار و يوشَع اونلاري کامئل محو اتسئن. اونلارا هچ رحم اولونماسين و يوشَع اونلاري آرادان آپارسين؛ نجه کي، رب موسايا امراتمئشدي.zoo< گئبعونون اهالئسي اولان خئولئلردن باشقا، ائسرايئل اؤولادلاري ائله صولح باغلايان آيري بئر شهر يوخ ائدي؛ بوتون يرلري دؤيوشله آلديلار.Un%< يوشَع اوزون مودّت بو پادشاهلارلا ووروشدو.@m{< خالاق داغيندان کي، سِعئره طرف اوزانير، حتّا خِرمون داغينين اَته‌يئنده لوبنان دره‌سئنده اولان بَعَل‌گادا قدر. يوشَع اونلارين بوتون پادشاهلاريني توتدو و ووروب اؤلدوردو.Sl!< بلجه يوشَع بوتون اؤلکه‌ني آلدي؛ داغليق بؤلگه‌ني، بوتون نِگِبي، بوتون گوشِن بؤلگه‌سئني، هامار بؤلگه‌ني، عَراباني، داغليق بؤلگه‌سئنده اولان ائسرايئلي و اونون هامار بؤلگه‌سئني،ska< رب هر نه کي، قولو موسايا امر اتمئشدي، موسا دا يوشَعه امر اتدي و يوشَع ده اله اتدي. رب موسايا نه امراتمئشدي، هاميسيني يرئنه يتئردي.)jM< ائسرايئل اؤولادلاري بو شهرلرئن بوتون شيلرئني و حيوانلاريني تالان اتدئلر. هاميسيني هلاک ادنه‌جک قيلينجدان کچئردئب محو اتدئلر. نفس چکن بئر آدام بِله، قالمادي.Oi< ائسرايئللی‌لر يوشَع يانديرديغي خاصوردان باشقا، تپه‌جئکلر اوستونده اولان شهرلردن هچ بئرئني يانديرماديلار. h< يوشَع بو سلطنتلرئن بوتون شهرلرئني و بوتون پادشاهلاريني توتدو و هاميسيني قيلينجدان کچئردئب کامئل محو اتدي، نجه کي، رب قولو موسايا امر اتمئشدي.cgA< اورادا اولان بوتون آداملاري قيلينجدان کچئردئب، کامئل محو اتدئلر. نفس چکن بئر نفر ده بله قالمادي. سونرا خاصورا اود ووردو.dfC< او واخت يوشَع گری قاييديب، خاصورو آلدي و اونون پادشاهيني قيلينجلا اؤلدوردو. خاصور اوّلجه بوتون بو اؤلکه‌لرئن باشي ائدي.ceA< يوشَع ربّئن اونا ددئيي کئمي اونلارلا رفتار اتدي؛ آتلارينين آياق وَتَرئني کسدي و دؤيوش عارابالارينا اود ووروب يانديردي.vdg< رب اونلاري ائسرايئللی‌لره تسلئم اتدي. بلجه اونلارا قالئب گلئب بؤيوک صئدونا و مئسرِفوت‌مه‌يئمه قدر، شرق طرفده‌کي مئصپا دره‌سئنه قدر دوشمنلري قوودولار و بئر نفر صاغ قالمايانا قدر هاميسيني قيرديلار.hcK< يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون دؤيوشچولر، مِروم سولاري يانيندا قَفلَتَن دوشمنلرئن اوستونه گلدئلر و اونلارا هوجوم اتدئلر.cbA< رب يوشَعه ددي: "اونلاردان قورخما، چونکي صاباح بو واخت هاميسيني ائسرايئللی‌لره اؤلو تسلئم اده‌جيم؛ اونلارين آتلارينين آياق وَتَرئني کسه‌جکسن، دؤيوش عارابالارينا اود ووروب يانديراجاقسان."caA< بوتون بو پادشاهلار بئرلَشدئلر و ائسرايئللی‌لرله ووروشماق اوچون گلئب مِروم سولاري يانيندا بئرلئکده اوردوگاه قوردولار.W`)< بونلار بوتون قوشونلاري ائله دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر بؤيوک بئر قوشون و چوخلو آت و دؤيوش عارابالاري ائله گلدئلر.Z_/< شرقده و قربده ياشايان کَنَعانليلارا و اِمورلولارا، خئتلئلره، پِرِزلی‌لره، داغليقدا ياشايان يِبوسلولارا، خِرمون داغينين آشاغيسينداکي مئصپا دئياريندا ياشايان خئولی‌لره خبر گؤندردي.}^u< شئمالدا، داغليق يرلرده‌کي کئنّروت دهنزئنئن جنوبوندا اولان عَراباداکي هامار بؤلگه‌ده‌کي و قربده يِرلَشن نافوت دورداکي پادشاهلارا،5] g< خاصور پادشاهي يابئن، بونو اشئدنده، مادون پادشاهي يوبابا، شئمرون پادشاهينا، اَکشاف پادشاهينا،$\C< +بلجه يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر گئلگالداکي اوردوگاها قاييتديلار.n[W< *يوشَع بوتون بو پادشاهلاري و اونلارين اؤلکه‌لرئني بئر موحارئبه‌ده آلدي، چونکي ائسرايئلئن تاريسي رب، ائسرايئل اوچون ووروشدو.EZ< )يوشَع قِدِش‌بَرنِعه‌دن غَزّه‌يه قدر، بوتون گوشِن دئياريندا ياشايانلاري حتّا گئبعونا قدر مغلوب اتدي.>Yw< (بلجه يوشَع بوتون اؤلکه‌ني يعني داغليق يرلري، نِگِبي، هامار بؤلگه‌ني و داغ ياماجلاريني توتدو و بوتون او يرلرئن پادشاهلاريني قيردي. ائسرايئلئن تاريسي ربّئن امر اتدئيي کئمي، بئر آدامي بِله، صاغ بوراخمادي، نَفَس آلان هر آدامي کامئل محو اتدي._X9< 'يوشَع دِبئري، پادشاهيني و بوتون کَندلرئني آليب اهالئسئني قيلينجدان کچئرتدي. اورادا اولان بوتون آداملاري کامئل محو اتدي. بئر آدام بِله، صاغ قويمادي. يوشَع خِبرونون، لئبنانين و اونون پادشاهينين باشينا گتئردئيئني، دِبئرئن و اونون پادشاهينين دا باشينا گتئردي.5We< &يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر، دِبئره قاييتديلار و اوراداکيلارلا ووروشدولار.kVQ< %اوراني دا آليب پادشاهيني، بوتون کَندلري و بوتون اهالئسئني قيلينجدان کچئرتدئلر. يوشَع عِگلوندا اتدئکلري کئمي، خِبروندا دا دئري بئر آدام قويمادي؛ اوراني و اوراداکي بوتون آداملاري کامئل محو اتدي.OU< $سونرا يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر، عِگلوندان خِبرونا کِچدئلر و اوراداکيلارلا ووروشدولار.pT[< #اِله همئن گون اوراني آلديلار و قيلينجدان کچئرتدئلر؛ لاکئشده اتدئکلري کئمي، عِگلونداکي بوتون آداملاري او گون کامئل محو اتدئلر.\S3< "يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر لاکئشدن عِگلونا کِچدئلر، و اوردوگاه قوروب عِگلونلولارلا ووروشدولار.ZR/< !او زامان گِزِر پادشاهي خورام، لاکئشه کؤمک اتمک اوچون گلدي. يوشَع او و اونون خالقيني دا قيردي و هچ کسي صاغ بوراخمادي.Q+< رب لاکئشي ائسرايئللی‌لره تسلئم اتدي؛ يوشَع اوراني ائکئنجي گون آلدي. لئبنادا اتدئکلري کئمي، لاکئش و اوراداکي بوتون آداملاري دا قيلينجدان کچئرتدئلر.xPk< يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر لئبنادان لاکئشه کچدئلر و اونلارين قاباغيندا اوردوگاه قوروب لاکئشلئلرله ووروشدولار.-OU< رب هم شهري، هم ده اونون پادشاهيني ائسرايئللی‌لره تسلئم اتدي. يوشَع پادشاهي و اورادا اولان بوتون آداملاري قيلينجدان کچئردئب بئر آدامي بِله، صاغ بوراخمادي. اَرئحا پادشاهينين باشينا گتئردئيئني، اورانين پادشاهينين دا باشينا گتئردي.GN < يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر، مَقّدادان لئبنايا کچدئلر و لئبنانين ضئدّئنه ووروشدولار.M#< يوشَع او گون مَقّداني آلدي، اونو و اونون پادشاهيني قيلينج آغزينا وردي؛ اونو و اوندا اولان هر کسي کامئل محو اتدي. بئر آدامي بِله، صاغ بوراخمادي. اَرئحا پادشاهينين باشينا گتئردئيئني، مَقّدا پادشاهينين دا باشينا گتئردي.RL< گون باتاندا يوشَع امر اتدي کي، اونلاري آغاجدان اِندئرسئنلر و اونلاري گئزلَندئکلري ماغارايا آتديلار. ماغارانين آغزينا دا بؤيوک داشلار قويدولار و بو داشلار بو گونه قدر ده اورادادير.HK < اوندان سونرا يوشَع اونلاري ووروب اؤلدوردو. اونلاري بش آغاجدان آسدي و آخشاما کئمي آغاجدان آسيلي قالديلار. J< يوشَع اونلارا ددي: "قورخمايين، اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن. گوجلو و جسارتلي اولون. چونکي رب ووروشاجاغينيز بوتون دوشمنلرئنئزئن باشينا بله اده‌جک.";Iq< بو پادشاهلاري يوشَعئن يانينا گتئرن زامان، او بوتون ائسرايئل آداملاريني چاغيردي. اونونلا گدن دؤيوشچولرئن باشچيلارينا ددي: "ياخينلاشين، آياقلارينيزي بو پادشاهلارين بوينونا قويون."" اونلار ياخينلاشيب آياقلاريني اونلارين بوينونا قويدولار.-HU< اِله ده اتدئلر، ماغارادان بو بش پادشاهي يعني اورشلئم پادشاهيني، خِبرون پادشاهيني، يَرموت پادشاهيني، لاکئش پادشاهيني و عِگلون پادشاهيني اونون يانينا گتئردئلر.G!< او واخت يوشَع ددي: "ماغارانين آغزيني آچين، بو بش پادشاهي منئم يانيما گتئرئن."F< بوتون خالق مَقّدادا‌کي اوردوگاها، يوشَعئن يانينا سالامات قاييتدي و بوندان سونرا ائسرايئل اؤولادلارينين ضئدّئنه هچ کئم بئر سؤز دئيه بئلمه‌دي.lES< يوشَع و ائسرايئل اؤولادلاري دوشمنی، محو اولاناجاق، چوخ آغير بئر شکئلده قيرديلار. صاغ قالانلار قالالي شهرلرده پناه توتدولار.:Do< لاکئن سئز اؤزونوز دايانمايين؛ دوشمنلرئنئزي تعقئب ادئن و اونلارا آرخادان هوجوم گتئرئن. اونلاري قويمايين کي، شهرلرئنه گئرسئن. چونکي تارينيز رب اونلاري سئزه تسلئم ادئب."QC< يوشَع ددي: "ماغارانين آغزينا بؤيوک داشلار يووارلادين و يانينا آداملار قويون کي، اونو گؤز آلتيندا ساخلاسينلار.B)< يوشَعه خبر وردئلر: "بش پادشاه تاپيليب. اونلار مَقّداداکي ماغارادا گئزلَنئبلر."mAU< بو بش پادشاه قاچيب مَقّدادا اولان ماغارادا گئزلَندئلر.&@G< سونرا يوشَع و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئللی‌لر گئلگالداکي اوردوگاها قاييتديلار.k?Q< ربّئن ائنسان سَسئني اشئتدئيي او گون کئمي بئر گون، نه اوندان اوّل، نه ده اوندان سونرا اولدو؛ چونکي رب ائسرايئل اوچون ووروشدو.\>3< ائسرايئل خالقي دوشمنلرئندن قئصاص آلانا قدر گونش اورادا داياندي و آي يرئنده قالدي. مگر بو، ياشار کئتابيندا يازيلماييبدير؟ گونش گؤيون اورتاسيندا دوردو و گِجئدئب تخمئنن بوتون گون باتمادي.R=< رب اِمورلولاري ائسرايئل اؤولادلارينا تسلئم اتدئيي گون يوشَع ربّه يالواردي و ائسرايئللی‌لرئن گؤزو قاباغيندا ددي: "ای گونش، گئبعون اوستونده دايان، ای آي، سن ده اَيّالون دره‌سئنده."U<%< اِمورلولار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندان قاچديقلاري زامان، بِيت‌ خورون اِنئشئنده ائکن، رب اونلارين اوستونه عَزِقايا قدر گؤيدن بؤيوک داشلار آتدي و اونلار اؤلدولر؛ داش دولوسو ائله اؤلَنلر ائسرايئل اؤولادلارينين قيلينجلا اؤلدوردوکلرئندن داها چوخ ائدي.k;Q< رب اونلاري ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا گئجَلتدي، و ائسرايئللی‌لر اونلاري گئبعوندا بؤيوک بئر شکئلده قيرديلار و اونلاري بِيت ‌خورونا چيخان يول بويونجا تعقئب ادئب عَزِقا و مَقّدايا قدر قيرديلار. :< يوشَع گئلگالدان بوتون گجه‌ني يول گدئب قَفلَتَن اونلارين اوستونه گلدي.Z9/< رب يوشَعه ددي: "اونلاردان قورخما، چونکي اونلاري سنه تسلئم اتمئشم؛ اونلاردان هچ کئم سنئن قاباغيندا دورا بئلميه‌جک." 8;< يوشَع، اونونلا بئرلئکده بوتون دؤيوشچولر و بوتون ائگئد آداملار گئلگالدان چيخديلار.7)< گئبعون آداملاري گئلگالداکي اوردوگاها، يوشَعه خبر گؤندرئب ددئلر: "اَلئني قوللارينين اوستوندن چکمه، تز يانيميزا گل، بئزي قورتار و بئزه کؤمک ات. چونکي داغليقدا ياشايان بوتون اِمور پادشاهلاري بئزئم ضئدّئمئزه بئرلَشئبلر."y6m< بلجه بش اِمور پادشاهي يعني اورشلئم پادشاهي، خِبرون پادشاهي، يَرموت پادشاهي، لاکئش پادشاهي، عِگلون پادشاهي، بوتون قوشونلاري بئرلَشدئرئب چيخديلار و گئبعون قاباغيندا اوردوگاه قوروب اونونلا ووروشدولار.Q5< "يانيما گلئب گئبعونلولاري قيرماقدا منه کؤمک ادئن، چونکي اونلار يوشَع و ائسرايئل اؤولادلاري ائله صولح ادئبلر."47< بونون اوچون اورشلئم پادشاهي اَدوني‌صِدِق، خِبرون پادشاهي هوهاما، يَرموت پادشاهي پئراما، لاکئش پادشاهي يافئعه، عِگلون پادشاهي دِبئره خبر گؤندرئب ددي:'3I< چوخ قورخويا دوشدو، چونکي گئبعون شهري شاه‌نئشئن شهرلردن بئري کئمي بؤيوک بئر شهر ائدي. گئبعون عاي شهرئندن ده بؤيوک ائدي و اورانين بوتون آداملاري ائگئد ائدئلر.`2 =< او زامان کي، اورشلئم پادشاهي اَدوني‌صِدِق اشئتدي کي، يوشَع عاي شهرئني آليب و اونو کامئل محو ادئب (نجه کي، هم اَرئحا ائله پادشاهينين، هم ده عاي شهري ائله پادشاهينين باشينا گتئرمئشدي)، گئبعون اهالئسي ده ائسرايئللی‌لرله صولح باغلاييب اونلارين آراسينداديرلار،1-< او گون يوشَع جاماعات اوچون و ربّئن سچه‌جيی يرده‌کي اؤز قوربانگاهي اوچون، اونلاري اودون کَسن و سو داشيماق ائشئنه تعيئن اتدي و بو گونه قدر ده بله‌دئر.L0< يوشَع اونلارلا بله رفتار اتدي و اونلاري ائسرايئل اؤولادلارينين اَلئندن قورتاردي و اونلاري اؤلدورمه‌دئلر.|/s< آرتيق سنئن اَلئنده‌يئک. سنئن گؤزونه نه خوش و دوز گلئر، بئزه ات."e.E< اونلار يوشَعه جاواب ورئب ددئلر: "بئز سنئن نؤکرلرئن اشئتمئشدئک کي، سنئن تارين رب اؤز قولو موسايا امر ادئب کي، بوتون اؤلکه‌ني سئزه ورسئن و اؤلکه‌نئن بوتون ساکئنلرئني سئزئن قاباغينيزدان محو اتسئن. بونا گؤره ده سئزئن اوزونوزدن جا‌نيميز اوچون چوخ قورخوب بله اتدئک.?-y< ائندي لعنت اولوبسونوز. دائم نؤکر اولاجاقسينيز. تاريميزين اِوي اوچون اودون کَسئب سو داشيياجاقسينيز."g,I< سونرا يوشَع اونلاري چاغيريب بله ددي: "آراميزدا ياشاديغينيز حالدا، نه اوچون بئزي آلداديب دِدئنئز: «بئز سئزدن چوخ اوزاغيق؟»}+u< رهبرلر خالقا ددئلر: "قوي اونلار صاغ قالسينلار."" بلجه اونلار رهبرلرئن سؤزلري کئمي بوتون جاماعات اوچون اودون کَسن و سو داشييان اولدولار.**O< اونا گؤره ده بله ادک: اونلاري صاغ بوراخاق، يوخسا ائچدئيئمئز آندا گؤره اوستوموزه قضب گلر."c)A< آمّا رهبرلرئن هاميسي جاماعاتا ددئلر: "بئز اونلار اوچون ائسرايئلئن تاريسي ربّه آند ائچمئشئک و اونلارا توخونا بئلمه‌رئک.)(M< ائسرايئللی‌لر اونلارا هوجوم اتمه‌دئلر، چونکي جاماعات رهبرلري اونلار اوچون ائسرايئلئن تاريسي ربّه آند ائچمئشدئلر. بوتون جاماعات رهبرلرئن ضئدّئنه ديئندئلر.n'W< ائسرايئللی‌لر چيخيب اوچونجو گون اونلارين شهرلرئنه گلدئلر. اونلارين شهرلري گئبعون، کِفئرا، بِعِروت و قئريَت‌يِعه‌رئم ائدي.n&W< اونلارلا عهد باغلاديقدان اوچ گون سونرا اشئتدئلر کي، بو آداملار ائسرايئللی‌لرله قونشولوقدا، اِله اؤز آرالاريندا ياشاييرلار.R%< يوشَع اونلارلا صولح ادئب، عهد باغلادي کي، اونلاري صاغ بوراخسين؛ جاماعاتين رهبرلري ده بونون اوچون آند ائچدئلر.'$I< بلجه ائسرايئللی‌لر اونلارين ارزاقلارينين بئر آزيني گؤتوردولر و ربدن مصلحت آلماديلار.# < دولدوردوغوموز بو شراب تولوقلاري تزه ائدي، باخ، آمّا ائندي ييرتيليب. يولون چوخ اوزونلوغوندان پالتارلاريميز و چاريقلاريميز دا کؤهنه‌لَنئب." "< يانينيزا گلمک اوچون چيخديغيميز گون بو چؤره‌يئمئزي ارزاق اولاراق اِولرئمئزدن ائستي-ائستي گؤتورموشدوک، باخ، آمّا ائندي قورويوب و کوفسه‌يئب.X!+< اونا گؤره آغساقّاللاريميز و اؤلکه‌مئزئن بوتون اهالئسي بئزه بله ددئلر: «يول اوچون ارزاق گؤتوروب اونلارين گؤروشويونه گدئن و ديئن: ‹بئز سئزئن قوللاريزيق، ائندي بئزئمله عهد باغلايين.›»# A< اشئتمئشئک کي، اوردون چايينين او طرفئنده اولان اِمورلولارين ائکي پادشاهي يعني خِشبون پادشاهي سئخونون و عَشتاروتداکي باشان پادشاهي عوگون باشينا نه گتئردي.'I< اونا ددئلر: "بئز قوللارين، سنئن تارين ربّئن شؤهرتلي آدينا گؤره چوخ اوزاق اؤلکه‌دن گلمئشئک. چونکي ربّئن خبرئني، و اونون مئصئرده اتدئيي بوتون شيلري اشئتمئشئک.D< اونلار يوشَعه ددئلر: "بئز سنئن قوللارينيق."" آمّا يوشَع اونلارا ددي: "سئز کئمسئنئز و هارادان گلئرسئنئز؟""A}< ائسرايئللی‌لر خئولئلره ددئلر: "بلکه سئز بئزئم آراميزدا ياشايارسينيز. بئز سئزئنله نجه عهد باغلاياق؟"" ~P}||zzexx$w1vtsrq7p`ommkjkihsgBf)ddba``<_ ^;]G\iZYHX$W UUSSRtQQPNNOMtM?M LLLMLKKKMKJUIIvI/HiH+GGGFFFlEEDCCkC(BBhB7AAAA@@<@?c>>$=[ 9 O`k*.2W<صِله، هااِلِف، يِبوس يعني اورشلئم، گئبعَت، قئريَت، يعني کَندلري ائله بئرلئکده اون دؤرد شهر. نسئل‌لرئنه گؤره بِنيامئن اؤولادلارينين ائرث تورپاقلاري بونلاردير.>1y<رِقِم، يئرپِه‌اِل، تَره‌لا،.0Y<مئصپه، کَفئرا، موصا،2/a<گئبعون، راما، بِعِروت، .<کِفَر‌عَمّوني، عوفني، گِبَع، يعني کَندلري ائله بئرلئکده اون ائکي شهر؛.-Y<عَوّئم، پارا، عوفرا،L,<بِيت‌عَرابا، صِماره‌يئم، بِيت ائل،J+<بِنيامئن اؤولادلاري قبئله‌سئنئن نسئل‌لرئنه گؤره شهرلري بونلار ائدي: اَرئحا، بِيت‌حوگله، عِمِق‌قِصئص،[*1<اونون شرق طرفدن سرحدي اوردون چايي ائدي. بو بِنيامئن اوغوللارينين نسئل‌لرئنه گؤره ائرث تورپاقلارينين اراضئسي ائدي.~)w<سرحد شئمالا طرف بِيت‌حوگلايا کچئب، سرحدئن آخيري دوز گؤلونون شئمال خلئجئنده، اوردون چايينين جنوبوندا قورتاريردي. بو، جنوب سرحدي ائدي.({<سونرا شئمالا طرف عَرابانين ضئدّئنه طرفئنه کچئب عَرابايا اِنئردي.8'k<سونرا سرحد شئمالا طرف اوزانيب عِين‌شِمِشه چيخيردي، اَدومّئمه قالخان يولون موقابئلئنده اولان گِلئلوتا چاتيردي؛ اورادان دا رِعوبئن اوغلو بوهه‌نئن قاياسينا اِنئردي.z&o<اوندان سونرا سرحد رِفاعئم دره‌سئنئن شئماليندا بِن‌هئنّوم دره‌سئنئن موقابئلئنده‌کي داغين لاپ آخير حئصّه‌سئنه اِنئردي؛ بورادان دا هئنّوم دره‌سئنه، يِبوسون جنوب ياماجينا اِنئب عِين‌روگِله چاتيردي.N%<جنوب طرفي قئريَت‌يِعه‌رئمئن کَناريندان باشلاييردي و قربه چاتيب نِفتواَخ سولارينين چِشمه‌سئنه اوزانيردي.$'<سرحد اورادان اوزانيب قرب طرفدن جنوبا طرف، بِيت‌خورونون موقابئلئنده اولان داغدان جنوبا طرف دؤنوردو. اونون آخيري يهودا اؤولادلارينين شهري اولان قئريَت‌بَعَلده، يعني قئريَت‌يِعه‌رئمده قورتاريردي؛ قرب سرحدي بو ائدي.#7< سرحد اورادان لوزا، يعني بِيت ‌ائله، لوزون جنوب ياماجلارينا چاتيردي. سونرا سرحد آشاغي بِيت‌خورونون جنوبوندا اولان داغليقدان عَطِروت‌اَدّارا اِنئردي.M"< شئمال طرفدن اونلارين سرحدي اوردون چاييندان باشلاييردي. سرحد اَرئحانين شئمال طرفئنده‌کي ياماجينا قالخيب، سونرا قربه طرف داغليغا چاتيردي، آخيري دا بِيت آوِن چؤلونده قورتاريردي.!3< ائلک پوشک نسئللرئنه گؤره بِنيامئن اؤولادلاري قبئله‌سئنه دوشدو. اونلارا دوشَن حئصّه يهودا اؤولادلاري ائله يوسئف اؤولادلارينين تورپاغي آراسيندا ائدي.a =< يوشَع شئلودا ربّئن حوضوروندا اونلار اوچون پوشک آتدي و اورادا ائسرايئل اؤولادلارينين بؤلوکلرئنه گؤره تورپاغي پايلادي.< آداملار گدئب اؤلکه‌ني دولانديلار. اوراني شهرلرئنه گؤره يدّي حئصّه‌يه آييريب کئتابا يازديلار؛ و شئلوداکي اوردوگاها، يوشَعئن يانينا قاييتديلار.sa<آداملار قالخيب گتدئلر و يوشَع اؤلکه‌ني توصيف اتمه‌يه گدنلره امر ادئب ددي: "گدئن، اؤلکه‌ني گَزئب اوراني توصيف ادئن و يانيما قاييدين. من ده بورادا، شئلودا، ربّئن حوضوروندا سئزئن اوچون پوشک آتاجاغام.")M<آمّا آرانيزدا لاوئلی‌لرئن پايي يوخدور، چونکي اونلارين ائرثي ربّئن کاهئنلئيي‌دئر. جاد و رِعوبئن قبئله‌لري و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي اوردون چايينين شرق طرفئنده ربّئن قولو موسانين اونلارا وردئيي ائرث تورپاقلاريني آليبلار."iM<سئز اؤلکه‌ني يدّي حئصّه‌ده توصيف ادئن و اونو بورايا منه گتئرئن. بورادا تاريميز ربّئن حوضوروندا سئزئن اوچون پوشک آتاجاغام.xk<اونلار اوراني يدّي حئصّه‌يه بؤلسونلر؛ يهودا جنوبدا اولان اؤز تورپاغيندا قالسين، يوسئفئن نسلی ده شئمالدا اولان تورپاغيندا قالسين.0[<هر قبئله‌دن اؤزونوزه اوچ آدام سچئن. اونلاري گؤندره‌جيم کي، چيخيب اؤلکه‌ني دولانسينلار و آلاجاقلاري ائرث تورپاقلارا گؤره اوراني توصيف ادئب منئم يانيما گلسئنلر.'<يوشَع ائسرايئل اؤولادلارينا ددي: "نه قدر يوباداجاقسينيز و آتالارينيزين تاريسي ربّئن سئزه وردئيي بو تورپاغا گئرمه‌يئب اونا مالئک اولماياجاقسينيز؟cA<ائسرايئل اؤولادلارينين آراسيندا يدّي قبئله‌ قالميشدي کي، اونلارين آراسيندا ائرث اولان تورپاقلاري حله بؤلونمه‌مئشدي.| u<بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين جاماعاتي شئلويا ييغيشيب، اورادا حوضور چاديريني قوردولار؛ بو تورپاق اونلارين حؤکمرانليغي آلتيندا ائدي. ;<داغليق بؤلگه ده سئزئن اولاجاق. او ير مِشه‌لئکدئر، آمّا سئز اوراني تمئزلَيه‌جکسئنئز و لاپ اوزاق يرلرئنه‌جک سئزئن اولاجاق. کَنَعانليلار قووّتلي اولسا دا، اونلارين دمئر دؤيوش عارابالاري اولسا دا، سئز اونلاري قوواجاقسينيز.".W<او واخت يوشَع يوسئف نسلئنه يعني اِفرايئملی‌لره و مِنَسّه‌لئلره بله ددي: "سئز بؤيوک سايلي خالقسينيز، قووّتئنئز ده بؤيوکدور، اونا گؤره سئزه بئر پوشک کئفايت ديئل./<يوسئف اؤولادلاري ددئلر: "داغليق بؤلگه‌سي بئزه بس ديئل. لاکئن دره‌ده اولان تورپاقدا ياشايان بوتون کَنَعانليلارين، هم بِيت‌شِه‌آن و اونون قصبه‌لرئنده، هم ده يئزرِعِل دره‌سئنده ياشايانلارين دمئر دؤيوش عارابالاري وار."?y<يوشَع اونلارا ددي: "اگر سئز بؤيوک خالقسينيز و اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سي سئزه دارليق ادئر، مِشه‌لئيه چيخين، اورادا پِرئزلئلر و رِفالي‌لار تورپاغيندا اؤزونوزه ير آچين."-<سونرا يوسئف اؤولادلاري يوشَعه بله ددئلر: "ائرث تورپاق آلماق اوچون نئيه بئزه تک پوشکله بئر پاي وردئن؟ بئز بؤيوک خالقيق و ائندئيه قدر رب بئزه برکت ورئب."K< ائسرايئللی‌لر قووّتلَنَنده کَنَعانليلاري اؤزلرئنه زورلا خئدمتچي اتدئلر، آمّا اونلاري کامئل قووماديلار.lS< لاکئن مِنَسّه اؤولادلاري بو شهرلرده ياشايانلاري قووا بئلمه‌دئلر چونکي کَنَعانليلار دا بو تورپاقدا قالماغا قَرارلي ائدئلر.< يئسّاکار و آشِر تورپاقلارينين داخئلئنده اولان بو شهرلر مِنَسّه‌نئن ائدي: بِيت‌شِه‌آن و اونون قصبه‌لري، يئبلِعام و اونون قصبه‌لري، دور اهالئسي ائله قصبه‌لرئنئن اهالئسي، عِين‌دور اهالئسي ائله قصبه‌لرئنئن اهالئسي، تَعنَک اهالئسي ائله قصبه‌لرئنئن اهالئسي، مِگئدّو اهالئسي ائله قصبه‌لرئنئن اهالئسي. بونلار بئرلئکده اوچ بؤلگه‌دن عئبارت ائدي.zo< جنوب سمتي اِفرايئمئن، شئمال سمتي ده مِنَسّه‌نئن ائدي. دهنز اونلارين سرحدي ائدي؛ سرحد شئمالدان آشِره، شرقدن يئسّاکارا گدئب چاتيردي.j O< سرحد قانا دره‌سئنه اِنئردي. بو دره‌نئن جنوبوندا اولان شهرلر مِنَسّه‌نئن شهرلري آراسيندا اولسا دا، اِفرايئمئن ائدي. مِنَسّه‌نئن سرحدي دره‌نئن شئمال طرفئنده ائدي، آخيري دا دهنزده قورتاريردي.V '<تَپّواَخ تورپاغي مِنَسّه‌نئن ائدي، آمّا مِنَسّه سرحدئنده اولان تَپّواَخ شهري اِفرايئم اوغوللارينا عاييد ائدي.n W<مِنَسّه‌نئن سرحدي آشِردن شِکِمئن شرقئنده اولان مئکمِته اوزانيب، جنوبا طرف عِين‌تَپّواَخ اَهالئسئنئن يرلرئنه گلئب چاتيردي.x k<چونکي مِنَسّه قيزلاري دا اونون اوغوللاري آراسيندان ائرث تورپاغي آلديلار. گئلعاد دئياري مِنَسّه‌نئن قالان اوغوللارينا عاييد ائدي.F <مِنَسّه‌يه اوردون چايينين او تاييندا اولان گئلعاد و باشان تورپاغيندان آيري، اون حئصّه تورپاق دا دوشدو.;q<اونلار کاهئن اِلعازارين، نون اوغلو يوشَعئن و رهبرلرئن قاباغينا گلئب ددئلر: "رب موسايا امر اتدي کي، هموطنلرئمئزئن يانيندا بئزه ائرث تورپاق ورسئن."" بلجه يوشَع ربّئن امرئنه گؤره آتالارينين کئشي قوحوملاري آراسيندا اونلارا ائرث تورپاغي وردی.F<لاکئن مِنَسّه اوغلو ماکئر اوغلو گئلعاد اوغلو خِفِر اوغلو صِلوفخادين اوغلانلاري يوخ ائدي. آمّا قيزلاري وار ائدي. قيزلارينين آدلاري بله ائدي: مَخلا، نوعا، حوگلا، مئلکا، تئرصا.#<مِنَسّه‌نئن او بئري اوغوللاري اوچون يعني اَبئعِزِرئن، خِلِقئن، اَسري‌الئن، شِکِمئن، خِفِرئن و شِمئداعين اوغوللاري اوچون ده نسئللرئنه گؤره پوشک دوشدو. بونلار نسئللرئنه گؤره يوسئف اوغلو مِنَسّه‌نئن کئشي نسلی ائدي.p ]<مِنَسّه قبئله‌سئنئن پوشکونه بو تورپاقلار دوشدو، چونکي مِنَسّه يوسئفئن ائلک اوغلو ائدي. گئلعادين آتاسي ماکئر مِنَسّه‌نئن ائلک اوغلو ائدي. ماکئره گئلعاد و باشان تورپاغي ورئلدي، چونکي دؤيوشچو ائدي.E< آمّا اِفرايئم اؤولادلاري گِزِرده ياشايان کَنَعانليلاري قووماديلار. اونلار بو گونه قدر اِفرايئم اؤولادلاري آراسيندا ياشاييرلار و زور آلتيندا اونلارين خئدمتچئلري اولوبلار.W)< بوندان علاوه مِنَسّه اؤولادلارينا دوشَن تورپاقلاردا دا اِفرايئم اؤولادلاري اوچون آيريلان شهر و کَندلر وار ائدي.+<بو سرحد تَپّواَخدن قربه طرف قانا دره‌سئنه گدئب، آخيري دهنزده قورتاريردي. اِفرايئم اؤولادلاري قبئله‌سئنئن نسئل‌لرئنه گؤره ائرث تورپاغي بونلاردير.B<يانوخانين ده عطاروتا و نَعه‌رايا اِنئب، اورادان اَرئحايا چاتيردي و آخيري اوردون چاييندا قورتاريردي.q]<سونرا سرحد قربه طرف دؤنوردو و شئمالدا اولان مئکمِتادا شرقه طرف دؤنوب، تَعَنَت‌شئلو شهرئندن دؤنه‌رک يانوخانين شرقئنه چيخيردي.gI<اِفرايئم اؤولادلارينين نسئللرئنه گؤره ائرث تورپاغينين سرحدي بله ائدي: شرقه طرف عَطِروت‌اَدّار، يوخاري بِيت‌خورونا قدر.~}<يوسئفئن اؤولادلاري مِنَسّه و اِفرايئم ائرث تورپاقلاريني آلديلار.{}q<سونرا قربه طرف يَفلِطلی‌لر بؤلگه‌سئنه، آشاغي بِيت‌خورونا قدر اِنئردي، حتّا گِزِره قدر چاتيردي. بو سرحدئن آخيري دهنزده قورتاريردي.}|u<بِيت ائلدن ده لوزا چيخيب، اَرکلئلر بؤلگه‌سئنه، عطاروتا کچئردي.I{ <يوسئف اؤولادلارينا پوشکله دوشَن تورپاقلارين سرحدي اَرئحانين اوردونوندان، اَرئحا سولارينين شرقئندن باشلاييب چؤللويه، اَرئحادان داغليق بؤلگه‌سئنده اولان بِيت ائله قالخيردي.z1<?لاکئن يهودا اؤولادلاري اورشلئمده ياشايان يِبوسلولاري قووا بئلمه‌دئلر و يِبوسلولار بو گونه قدر يهودا اؤولادلاري ائله بئرلئکده اورشلئمده ياشاييرلار.y!<>نئبشان، دوز شهري، عِين‌گِدي. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده آلتي شهر ائدي.x<=چؤللوکده يِرلَشَن شهرلر ده بونلاردير: بِيت‌عَرابا، مئدّئن، سِکاکا،1w]<<قئريَت‌بَعَل، يعني قئريَت‌يِعه‌رئم، رَبّا. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده ائکي شهر ائدي.v1<;مَعه‌رات، بِيت‌عَنوت، اِلتِقون. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده آلتي شهر ائدي.7uk<:خَلخول، بِيت‌صور، گِدور،t<9قه‌يئن، گئبعا، تئمنا. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده اون شهر ائدي.>sy<8يئزرِعِل، يوقدِعام، زانواَخ،9ro<7ماعون، کَرمِل، زئف، يوطّا،.qW<6خومطا، قئريَت‌اَربَع يعني خِبرون، صئعور. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده دوقّوز شهر ائدي.Ap<5يانوم، بِيت‌تَپّواَخ، اَفِقا،.oY<4اَرَب، دوما، اِشعان،n <3گوشِن، خولون و گئلو. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده اون بئر شهر ائدي.2ma<2عَناب، اِشتِمو، عانئم،@l}<1دنّا، قئريَت‌سنّا يعني دِبئر،k <0داغليق بؤلگه‌سئنده يِرلَشن شهرلر ده بونلاردير: شامئر، يَتّئر، سوکو،njW</اَشدود و اونون قصبه‌لري ائله کَندلري، مئصئر دره‌سئنه و بؤيوک دهنزئن ساحئلئنه قدر اولان غَزّا و اونون قصبه‌لري ائله کَندلري.i'<.عِقروندان دهنزه قدر کَندلري ائله بئرلئکده بوتون اَشدود اطرافيندا يِرلَشنلر،Uh%<-قصبه‌لري و کَندلري ائله بئرلئکده عِقرون،g<,قِعئلا، اَکزئب و مارِشا. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده دوقّوز شهر ائدي.0f]<+يئفتاخ، اَشنا، نِصئب،.eY<*لئبنا، عِتِر، عاشان،+dQ<)گِدِروت، بِيت‌داگون، نَعَما و مَقّدا. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده اون آلتي شهر ائدي.4ce<(کَبّون، لَخماس، کئتلئش،2ba<'لاکئش، بوصقَت، عِگلون،=aw<&دئلعان، مئصپِه، يوقتِه‌اِل،;`s<%صِنان، خَداشا، مئگدَل‌گاد،B_<$شَعه‌ره‌يئم، عَدئته‌يئم، گِدِرا و گِدِروته‌يئم. بونلار دا کَندلري ائله بئرلئکده اون دؤرد شهر ائدي.D^<#يَرموت، عَدولّام، سوکو، عَزئقه،U]%<"زانواَخ، عِين‌گَنّئم، تَپّواَخ، عِينام،\<!هامار بؤلگه‌ده يِرلَشن شهرلر ده بونلاردير: اِشتاول، صورعا، اَشنا،9[m< لِباوت، سئلخئم، عَيئن و رئمّون. بو شهرلرئن هاميسي کَندلري ائله بئرلئکده ائيئرمي دوقّوز شهر ائدي.8Zm<صئقلَگ، مَدمَنّا، سنسنّا،4Ye<اِلتولَد، کِسئل، خورما،0X]<بَعَله، عئيئم، عاصِم،JW<خَصَر‌شوعال، بئرشئباع، بئزيوتِيا،FV<خَصَرگَدّا، خِشمون، بِيت‌پِلِط،0U]<اَمام، شِمَع، مولادا،XT+<خاصورخَده‌تا، قِرئيوت‌خِصرون، يعني خاصور.SY<زئف، طِلِم، بِعَلوت،0R]<قِدِش، خاصور، يئتنان،2Qa<قئنا، دئمونا، عَدعادا،WP)<يهودا اؤولادلاري قبئله‌سئنئن اِدوم سرحدئنه طرف لاپ جنوبدا يِرلَشن شهرلري بونلاردير: قَبصِه‌اِل، عِدِر، ياگور، O<يهودا اؤولادلارينين قبئله‌سئنئن ائرث تورپاغي، نسئل‌لرئنه گؤره، بودور:!N=<عَکسا ددي: "منه بئر برکت ور. ائندي کي نِگِب تورپاغيني منه ورئبسن، اوندا سو قايناقلاريني دا منه ور."" کالئب اونا يوخاريداکي و آشاغيداکي سو قايناقلاريني وردی. M <عَکسا عوتني‌اِلئن يانينا گلدئکده اونو راضي اتدي کي، کالئبدن بئر زَمي ائسته‌سئن. قيز اِششه‌يئندن دوشَنده کالئب اونا ددي: "نه ائسته‌يئرسن؟""/LY<اوراني کالئبئن قارداشي قِنَزئن اوغلو عوتني‌اِل آلدي. کالئب ده قيزي عَکساني اونا اَره وردی.+KQ<کالئب ددي: "کئم قئريَت‌سِفِرلی‌لري قيريب اوراني آلسا، قيزيم عَکساني اونا اَره وره‌جيم."J'<سونرا دِبئر اهالئسئنئن ضئدّئنه چيخدي؛ دِبئرئن اوّلکي آدي قئريَت‌سِفِر ائدي.CI<کالئب اورادان عَناقين اوچ اوغلونو قوودو؛ شِشه‌يي، اَخئمنی و تَلمه‌يي کي، عَناقين اوغلوللاري ائدئلر.+HQ< يوشَع يهودالي‌لارين تورپاغيندا اولان قئريَت‌اَربَعه‌ني، يعني خِبرونو، ربّئن امرئنه گؤره ائرث اولاراق يِفونّه اوغلو کالئبه وردی. اَربَع عَناقين آتاسي ائدي.SG!< قرب سرحدي بؤيوک دهنزئن ساحئلي ائدي. يهودا اؤولادلارينين نسئل‌لرئنه گؤره ورئلَن تورپاغين اطراف سرحدي بله ائدي.+FQ< سونرا دا عِقرونون يانيندان شئمالا طرف چيخيردي. سونرا سرحد شئکّرونا اوزانيب، بَعَله داغينا کچئردي و يَبنِعِله قالخيردي. بورادا سرحدئن آخيري دهنزده قورتاريردي.E'< بَعَله‌دن قربه طرف، سِعئر داغينا قدر دؤنَندن سونرا، يِعه‌رئم داغينين، يعني کِسالونون شئمال طرفئندن کِچئب، بِيت‌شِمِش اِنئردي و تئمنايا چاتيردي. D;< بو داغين تپه‌سئندن ده نِفتواَخ سولارينين منبعئنه طرف اوزانيب، عِفرون داغينداکي شهرلره چيخيردي و اورادان بَعَله، يعني قئريَت‌يِعه‌رئمه طرف اوزانيردي.C1<سونرا سرحد بِن‌هئنّوم دره‌سئندن کچه‌رک، يِبوسلولارين شهرئنئن، يعني اورشلئمئن جنوب سمتئندن کچئردي. بورادان داغين تپه‌سئنه قالخيردي کي، قربده هئنّوم دره‌سئنئن موقابئلئنده‌دئر، يعني رِفاعئم دره‌سئنئن شئمال سمتئنده.~Bw<سونرا دا آکور دره‌سئندن دِبئره چيخيب، شئمالا، گئلگالا طرف دونوردو کي، اَدومّئمئن يوخاري بؤلگه‌سئنئن موقابئلئنده ائدي؛ سرحد بورادان عِين‌شِمِش سولارينا کچئردي و اونون آخيري عِين‌روگِلئن يانيندا ائدي.ZA/<سونرا بو سرحد بِيت‌حوگلايا قالخيب، بِيت‌عَرابانين شئماليندان کچئردي و رِعوبئن اوغلو بوهه‌نئن قاياسينا چاتيردي.p@[<شرق سرحدي دوز دهنزئندن اوردون چايينين آغزينا قدر ائدي. شئمال طرفدن ده بو سرحد اوردون چاييندا يِرلَشن دهنز خلئجئندن باشلاييردي.J?<سونرا دا عَصموندن کچئب، مئصئر دره‌سئنه چيخيردي و بو سرحدئن آخيري دهنزده قورتاريردي. جنوب سرحدلري بو ائدي./>Y<سونرا عَقرَبّئم کچئدئنئن جنوبوندان کچئب، سئنه يتئشئردي و اورادان قِدِش‌بَرنِعه‌نئن جنوبوندان قالخيب خِصرونا چاتيردي. بورادان اَدّارا قالخيب قَرقاعا دؤنوردو.!==<اونلارين جنوب سرحدي دوز دهنزي قورتاران يردن يعني جنوبدا يِرلَشن خلئجدن باشلاييردي.< <يهودا اؤولادلاري قبئله‌سئنه دوشَن تورپاق، نسئل‌لرئنه گؤره، اِدوم سرحدئنه، جنوبا طرف و اورانين لاپ جنوبوندا يِرلَشَن سئن صحراسينا قدر چاتيردي.;}<خِبرونون آدي اوّلجه قئريَت‌اَربَع ائدي. عَناقلي‌لار آراسيندا اَربَع لاپ بؤيوک آدام اولموشدو. اؤلکه موحارئبه‌دن اَمئن-آمانليغا چيخدي.:<بونون اوچون خِبرون بو گونه قدر قِنئزلي يِفونّه اوغلو کالئبئن ائرث تورپاغي‌دير. چونکي او بوتون اورَکله ائسرايئلئن تاريسي ربّئن دالينجا گتمئشدي.9 < يوشَع اونا برکت وردی. خِبرونو يِفونّه اوغلو کالئبه ائرث اولاراق وردی. 8< بونا گؤره ده ربّئن او زامان ددئيي بو داغليق يري سن ائندي منه ور. او گون سن ده اشئتدئن کي، بو داغليق يرده عَناقلي‌لار و بؤيوک و قالا دووارلي شهرلرئن وار. بلکه رب منئمله اولار و من ده ربّئن ددئيي کئمي اونلاري قووارام."7%< موسانين منی گؤندردئيي واختدا اولدوغوم کئمي، بو گون ده قووّتلئيَم. او زامان قووّتئم نجه ائدي، ائندي ده گئرئب-چيخماق و دؤيوشمک اوچون اله قووّتئم وار.-6U< ائندي باخ، رب وردئيي سؤزه عمل اتدي و منی داها قيرخ بش ائل ياشاتدي. رب بو سؤزو موسايا ائسرايئللی‌لرئن صحرادا گَزدئکلري واخت ِمئشدي. من بو گون هشتاد بش ياشيندايام.57< او گون موسا آند ائچئب ددي: «قدم باسديغين تورپاق حتمن سنه و سنئن اؤولادلارينا ابدئلئک ائرث ورئله‌جک، چونکي سن تاريم ربّئن دالينجا بوتون اورَکله گدئبسن.»R4<لاکئن منئمله بئرلئکده گدن هموطنلرئم، خالقين اوره‌يئني اوزدولر. آمّا بوتون اورَکله تاريم ربّئن دالينجا گتدئم.13]<قيرخ ياشيندا ائدئم کي، ربّئن قولو موسا منی اؤلکه‌ني گؤزدن کچئرتمک اوچون قِدِش‌بَرنِعه‌دن گؤندردي و من گؤردوکلرئمي اوره‌يئمده حئسّ اتدئيئم کئمي اونا خبر وردئم.m2U<بله بئر زاماندا يهودا اؤولادلاري گئلگالا، يوشَعئن يانينا گلدئلر. قِنئزلي يِفونّه اوغلو کالئب يوشَعه ددي: "سن اؤزون بئلئرسن کي، قِدِش‌بَرنِعه‌ده رب سنئنله منئم حاقّيمدا تاري آدامي موسايا نه ددی.1%<ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن موسايا بويوردوغو کئمي اتدئلر و تورپاغي بؤلوشدولر.i0M<چونکي يوسئف اؤولادلاري مِنَسّه و اِفرايئم ائکي قبئله ائدئلر. بوندان سونرا لاوئلی‌لره ياشاماقدان اؤتري شهرلردن، سورولري و ناخيرلاري اوچون اوتلاقلاردان آيري هچ بئر تورپاق حئصّه‌سي ورئلمه‌دي.E/<چونکي موسا ائکي قبئله ائله ياريم قبئله‌نئن ائرث اولان تورپاغيني اوردونون شرق طرفئنده اونلارا ورمئشدي، لاکئن اونلارين آراسيندا لاوئلی‌لره ائرث اولاراق تورپاق ورمه‌مئشدي.S.!<ربّئن موسا واسئطه‌سئله بويوردوغو کئمي دوقّوز قبئله و بئر قبئله‌نئن ياريسي اوچون ائرث اولاراق پوشکله بؤلدولر.U- '<بونلاردير او تورپاقلار کي، ائسرايئل اؤولادلاري کَنَعان تورپاغيندان ائرث آلديلار؛ بو تورپاقلاري کاهئن اِلعازار، نون اوغلو يوشَع و ائسرايئل اؤولادلاري قبئله‌لرئنئن نسئل باشچيلاري،r,_< !آنجاق موسا لاوي قبئله‌سئنه ائرث اولاراق تورپاق ورمه‌دي؛ اونلارين ائرثي ائسرايئلئن تاريسي ربدئر. نجه کي، اونلارا وعده ورمئشدي.~+w< بونلار او تورپاقلار ائدي کي، اَرئحا شهرئنئن موقابئلئنده، اوردون چايينين شرق طرفئنده‌کي موآب اووالاريندا موسا ائرث اولاراق بؤلموشدو.*< گئلعادين ياريسي باشان پادشاهي عوگون اؤلکه‌سئنده‌کي عَشتاروت و اِدرَعي شهرلرئني ده اَحاطه ادئردي. بونلار مِنَسّه اوغلو ماکئر اؤولادلارينا نسئللرئنه گؤره، ماکئر اؤولادلارينين ياريسينا ورئلمَک اوچون ائدي.)9< اونلارين تورپاغي مَحنايِمدن، بوتون باشان دئياري، باشان پادشاهي عوگون بوتون اؤلکه‌سي و باشاندا اولان ياعئرئن بوتون قصبه‌لر ائدي کي، آلتميش شهر اولسون.o(Y< موسا مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا دا تورپاق وردی کي، بو دا مِنَسّه اؤولادلاري قبئله‌سئنئن ياريسي اوچون نسئللرئنه گؤره ائدي..'W< جاد اؤولادلارينين نسئللرئنه گؤره تورپاق ائرثي اولان شهرلر و اونلارين کَندلري بونلار ائدي. &< دره‌ده بِيت‌هارام، بِيت‌نئمرا، سوکّوت، صافون، خِشبون پادشاهي سئخونون اؤلکه‌سئنئن قالان حئصّه‌سي، اوردون چايي ائله اونون ساحئل تورپاقلاري، اوردون چايينين شرق طرفئندن کئنّروت گؤلونون جنوب ساحئلئنه قدر ائدي.%< خِشبوندان رامَت‌مئصپِه و بِطونئمه قدر؛ مَحَنه‌يئمدن دِبئر سرحدئنه قدر؛$-< اونلارين سرحدي بله ائدي: يَعزِر، گئلعادين بوتون شهرلري و عَمّون اؤولادلاري اؤلکه‌سئنئن ياريسي کي، رَبّا موقابئلئنده اولان عَروعِره قدر اوزانميشدي.#< موسا جاد قبئله‌سئنه، جاد اؤولادلارينا نسئللرئنه گؤره تورپاق وردی.e"E< رِعوبئن اؤولادلارينين سرحدي اوردون چايي ائدي. بو رِعوبئن اؤولادلارينين نسئللرئنه گؤره ائرثي اولان شهرلر و کَندلري ائدي.G! < ائسرايئل اؤولادلاري اؤلدوردوکلري آداملارلا بئرلئکده بِعور اوغلو فالچي بَلعامي دا قيلينجدان کچئرتدئلر., S< حتّا بو يايلانين بوتون شهرلري و خِشبوندا حؤکمرانليق ادن اِمورلولار پادشاهي سئخونون بوتون اؤلکه‌سي کي، موسا سئخونو و مئديان باشچيلاري اولان اِوي، رِقِمي، صورو، خورو، و رِبه‌عي ووردو. بو آغالار سئخونون اؤلکه‌سئنده ياشاييرديلار. g~~`~'}}}!|{'yxww!vuuAtsssQsrqppppopnKmm!l[kjihh8hgff(ee6dddd6caa<`&_#]g]\e[~YXWV,TRQPwONtMlLKKJIIGGVFF&EEDjCC>BWAP@@?>=<`;;D::988<7,6654432510/>.-,,%*((J&%+#8!uwYl #Y~g=!<"رِعوبئن اؤولادلاري و جاد اؤولادلاري قوربانگاهين آديني "شاهئد" قويدولار. چونکي اونلار ددئلر: "بو قوربانگاه بئزئم آراميزدا شاهئددئر کي، رب تاريدير."s<a<!بو ائشي ائسرايئل اؤولادلاري دا بَيَندئلر. اونلار تارييا شوکور اتدئلر و رِعوبئن اؤولادلارينين، جاد اؤولادلارينين ضئدّئنه موحارئبه اتمک و اونلارين ياشاديقلاري اؤلکه‌ني وئران اتمک فئکرئندن دؤندولر.`;;< کاهئن اِلعازار اوغلو پئنِخاس و رهبرلر رِعوبئن اؤولادلاري و جاد اؤولادلارينين يانيندان، گئلعاد تورپاغيندان کَنَعان تورپاغينا ائسرايئل اؤولادلارينين يانينا قاييديب اونلارا خبر گتئردئلر.1:]<کاهئن اِلعازار اوغلو پئنِخاس رِعوبئن اؤولادلارينا، جاد اؤولادلارينا و مِنَسّه اؤولادلارينا ددي: "بو گون بئلدئک کي، رب آراميزدادير، چونکي اونون ضئدّئنه بو خيانتي اتمه‌دئنئز؛ ائندي ائسرايئل اؤولادلاريني ربّئن اَلئندن قورتاردينيز."x9k<کاهئن پئنِخاس، اونونلا بئرلئکده اولان جاماعات رهبرلري، يعني ائسرايئل طايفالارينين باشچيلاري رِعوبئن اؤولادلارينين، جاد اؤولادلارينين و مِنَسّه اؤولادلارينين ددئکلرئني اشئدنده بو سؤزلري بَيَندئلر.8%<قوي بئزدن ايراق اولسون کي، ربّئن ضئدّئنه چيخاق، بو گون ربّئن يولوندان دؤنک، يانديرما قورباني، تاخيل تقدئملري، آيري قوربانلار اوچون تاريميز ربّئن خيمه‌سي قاباغيندا اولان اؤز قوربانگاهيندان آيري قوربانگاه دوزَلدَک."D7<بئز ددئک: «صاباح بئزه و يا نسئل‌لرئمئزه بله دسه‌لر، بئز ده بله جاواب وره‌رئک کي، آتالاريميزين قوردوغو ربّئن قوربانگاهينين صورتئنه باخين. بو يانديرما قوربانلاري و آيري قوربانلار اوچون ديئل، فقط سئزئنله بئزئم آراميزدا شاهئد اولماق اوچوندور.»65<بئزئمله سئزئن آرانيزدا و سونراکي نسئل‌لرئمئز آراسيندا شاهئد اولماق اوچوندور. تا کي بئز ده يانديرما قوربانلاريميزلا، آيري قوربانلاريميزلا و باريش قوربانلاريميزلا ربّئن حوضوروندا اونا خئدمت ادک. صاباح سئزئن اؤولادلارينيز دا بئزئم اؤولادلاريميزا دمه‌سئنلر کي، «ربده سئزئن پايينيز يوخدور.»`5;<اونا گؤره بله ددئک: «گلئن اؤزوموزه بئر قوربانگاه دوزَلدَک. بو قوربانگاه يانديرما قورباني و آيري قوربانلار اوچون ديئل،x4k<ای رِعوبئن اؤولادلاري، ای جاد اؤولادلاري! رب سئزئنله بئزئم آراميزدا اوردون چاييني سرحد قويوب. ربده سئزئن پايينيز يوخدور.» و بلجه سئزئن اؤولادلارينيز بئزئم اؤولادلاريميزي رب قورخوسوندان دؤندره بئلرلر.i3M<حقئقتن ده بونو بو مقصدله اتدئک کي، صاباح سئزئن اؤولادلارينيز اؤولادلاريميزا دِمه‌سئنلر: «ائسرايئلئن تاريسي ربدن سئزه نه؟E2<اگر بو قوربانگاهي قورموشوق کي، ربّئن يولوندان دؤنک و اوستونده يانديرما قوربانلاري، تاخيل تقدئملري، باريش قوربانلاري تقدئم ادک، قوي رب اؤزو بونون جاوابيني بئزدن ائسته‌سئن.G1 <"قادئر تاري رب! قادئر تاري رب! او بئلئر، قوي ائسرايئل اؤزو ده بئلسئن. اگر بو ائشئمئز عوصيان اوزوندندئر، و يا اگر ربّئن ضئدّئنه خيانت عملي ادئرئک، قوي بو گونوموز آخيرا گلمه‌سئن!Z0/<رِعوبئن اؤولادلاري، جاد اؤولادلاري، مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي ائسرايئل طايفالارينين باشچيلارينا جاواب وردئلر:G/ <مگر زِرَخ اوغلو آکان حارام اولان شيلردن گؤتورمکله خيانت اتمه‌دي؟ مگر اونا گؤره بوتون ائسرايئل جاماعاتي اوستونه قضب گلمه‌دي؟ بو گوناهدان اؤتري او آدام تک اؤزو محو اولمادي.»""H. <اگر صاحئب اولدوغونوز تورپاق نجئسدئر، ربّئن خيمه‌سئنئن يِرلَشدئيي يره، ربّئن مولکو اولان تورپاغا کچئن. قوي تورپاق پايينيز بئزئم آراميزدا اولسون. تاريميز ربّئن قوربانگاهيندان باشقا اؤزونوزه قوربانگاه قورماقلا ربّئن و بئزئم ضئدّئمئزه چيخمايين.o-Y<بو گون ربّئن يولوندان دؤنورسونوز؟ اگر سئز بو گون ربّئن ضئدّئنه قالخاسينيز، او دا صاباح بوتون ائسرايئل جاماعاتينا قضبلَنه‌جک.w,i<مگر پِعور تقصئري بئزه بس ديئل کي، اوندان حله بو گونه کئمي تمئزلَنمه‌مئشئک، گرچي اونون اوزوندن ربّئن جاماعاتي اوستونه بلا دا گلدي؟#+A<"ربّئن جاماعاتي هاميليقلا بله ديئر: "بو خيانت عملي ندئر کي، سئز ائسرايئلئن تاريسينين ضئدّئنه ادئبسئنئز؟ نئيه بو گون اونون يولوندان اوز دؤندَرئبسئنئز و اؤزونوز اوچون باشقا قوربانگاه دوزلتمکله ربّئن ضئدّئنه عوصيان ادئبسئنئز؟z*o<اونلار گئلعاد تورپاغينا، رِعوبئن اؤولادلارينين، جاد اؤولادلارينين و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين يانينا گلئب اونلارا بله ددئلر:))<اونونلا بئرلئکده اون رهبر ده گؤندردئلر کي، هر بئري بئر قبئله‌نئن باشچيسي ائدي. اونلارين هر بئري ائسرايئل طايفالاري آراسيندا نسئل باشچيلاري ائدئلر."(?< ائسرايئل اؤولادلاري گئلعاد تورپاغينا، رِعوبئن اؤولادلارينين، جاد اؤولادلارينين و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين يانينا کاهئن اِلعازار اوغلو پئنِخاسي،'< ائسرايئل اؤولادلاري بونو اشئدن واخت، بوتون ائسرايئل اؤولادلارينين ائجماعسيني شئلويا چاغيرديلار کي، اونلارين ضئدّئنه دؤيوشه چيخسينلار.N&< ائسرايئل اؤولادلاري بونون خبرئني اشئتدئلر: "باخ، رِعوبئن اؤولادلاري، جاد اؤولادلاري و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي کَنَعان تورپاغينين سرحدئنده، اوردون چايينين يانينداکي گِلئلوتدا، ائسرايئل اؤولادلارينا عاييد اولان طرفده بئر قوربانگاه قوروبلار."%%E< اونلار کَنَعان تورپاغيندا اولان گِلئلوتا چاتديلار کي، اوردون چايينين يانيندا ائدي. اورادا، اوردون چايينين يانيندا، رِعوبئن اؤولادلاري، جاد اؤولادلاري و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي مؤحتشم گؤرونوشلو بئر قوربانگاه دوزلتدئلر.o$Y< رِعوبئن اؤولادلاري، جاد اؤولادلاري، مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي کَنَعان تورپاغينداکي شئلودان، ائسرايئل اؤولادلارينين يانيندان قاييتديلار. اونلار ربّئن امرئنه گؤره موسا واسئطه‌سئله صاحئب اولدوقلاري گئلعاد تورپاغينا يعني اونلارا مولک ورئلن تورپاغا يولا دوشدولر.d#C<اونلارا بله ددي: "ائندي اؤز چاديرلارينيزا چوخلو وار دؤولتله و چوخلو حيوان، قيزيل-گوموش، بورونج، دمئر و چوخلو پالتارلا قاييدين. دوشمنلرئنئزدن تالان اتدئيئنئز بو مالي هموطنلرئنئزله پايلاشين."3"a<موسا باشاندا مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينا ائرث تورپاغي ورمئشدي. لاکئن يوشَع بو قبئله‌نئن او بئري ياريسينا، اوردون چايينين قرب طرفئنده، هموطنلري آراسيندا ائرث تورپاغي وردی. يوشَع اونلاري چاديرلارينا گؤندرن زامان اونلارا برکت وردی.!5<بلجه يوشَع اونلارا برکت ورئب اونلاري يولا سالدي و اونلار چاديرلارينا قاييتديلار.g I<آنجاق دئقّت ادئن کي، ربّئن قولو موسانين سئزه بويوردوغو امره و قانونا عمل اده‌سئنئز. تارينيز ربّی سِوه‌سئنئز، تارينين بوتون يوللاري ائله گده‌سئنئز و امرلرئني يرئنه يتئره‌سئنئز، اونا باغلي قالاسينيز و بوتون قَلبئنئزله، بوتون جانينيزلا اونا قوللوق اده‌سئنئز."K<اونا گؤره ده تارينيز رب هموطنلرئنئزه وعده وردئيي کئمي دئنجلئک ورئب. ائندي دؤنون و چاديرلارينيزا، ربّئن قولو موسانين اوردون چايينين او طرفئنده سئزه مولک وردئيي تورپاغا قاييدين.Q<بو گونه قدر کچن اوزون مودّتده هموطنلرئنئزي ترک اتمه‌دئنئز و تارينيز ربّئن سئزه بويوردوغو ائشلره عمل اتدئنئز.a=<اونلارا ددي: "سئز ربّئن قولو موسانين امر اتدئيي هر شيه عمل اتدئنئز و منئم سئزه امر اتدئيئم هر شيده سؤزومه قولاق آسدينيز.! ?<او زامان يوشَع رِعوبئنلی‌لري، جادلي‌لاري، مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيني چاغيريب،6g<-ربّئن ائسرايئل نسلئنه وردئيي بوتون ياخشي وعده‌لردن هچ بئري بوشا چيخمادي؛ هاميسي يرئنه يتئشدي.I <,رب آتالارينا ائچدئيي آندا گؤره، هر شيده اونلارا هر طرفدن دئنجلئک وردی و بوتون دوشمنلرئندن هچ بئري اونلارين موقابئلئنده دورا بئلمه‌دي؛ رب بوتون دوشمنلرئني اونلارا تسلئم اتدي. <+بلجه رب آتالارينا ائچدئيي آندا گؤره، وعده وردئيي بوتون تورپاغي ائسرايئللی‌لره وردی. اونلار بو تورپاغا مالئک اولدولار و اورادا مسکن سالديلار.'<*بو شهرلرئن هر بئرئنئن اطرافيندا اوتلاقلاري وار ائدي. شهرلرئن هاميسي بله ائدي.Z/<)ائسرايئل اؤولادلارينين مولکو آراسيندا، لاوئلی‌لرئن بوتون شهرلري، اوتلاقلاري ائله بئرلئکده، قيرخ سکّئز شهر ائدي.lS<(بونلارين هاميسي مِراري اؤولادلارينين، يعني لاوئلی‌لردن قالان نسئللرئن شهرلري ائدي؛ اونلارين پوشکو اون ائکي شهره دوشموشدو. <'خِشبونلا اوتلاقلاريني، يَعزِرله اوتلاقلاريني وردئلر؛ هاميسي دؤرد شهر.ym<&جاد قبئله‌سئندن گئلعادداکي راموتلا، يعني سهون آدام اؤلدورنلر اوچون سيغيناجاق بو شهرله اوتلاقلاريني، مَخَنه‌يئمله اوتلاقلاريني،<%قِدِموتلا اوتلاقلاريني، مِفاعَتله اوتلاقلاريني وردئلر؛ دؤرد شهر.)<$اونلارا رِعوبئن قبئله‌سئندن بِصِرله اوتلاقلاريني، يَهصا ائله اوتلاقلاريني،ym<#دئمنا ائله اوتلاقلاريني، نَحه‌لاللا اوتلاقلاريني؛ دؤرد شهر. <"لاوئلی‌لردن اولان مِراري اؤولادلارينين نسئللرئنه بو شهرلري وردئلر: زِبولون قبئله‌سئندن يوقنِعاملا اوتلاقلاريني، قَرتا ائله اوتلاقلاريني،,S<!نسئل‌لرئنه گؤره گِرشونلولارين بوتون شهرلري، اوتلاقلاري ائله بئرلئکده، اون اوچ شهر ائدي.I < نَفتالي قبئله‌سئندن جَلئلده‌کي قِدِشله يعني سهون آدام اؤلدورنلر اوچون سيغيناجاق بو شهرله اوتلاقلاريني، خَمّوت‌دورلا اوتلاقلاريني و قَرتانلا اوتلاقلاريني وردئلر؛ اوچ شهر. <خِلقاتلا اوتلاقلاريني، رِخوبلا اوتلاقلاريني وردئلر؛ يعني دؤرد شهر. y<آشِر قبئله‌سئندن مئشاللا اوتلاقلاريني، عَبدونلا اوتلاقلاريني،  <يَرموتلا اوتلاقلاريني، عِين‌گَنّئمله اوتلاقلاريني وردئلر؛ دؤرد شهر. <يئسّاکار قبئله‌سئندن قئشيونلا اوتلاقلاريني، دابِرَتله اوتلاقلاريني،  <لاوئلی‌لر نسئل‌لرئندن گِرشون اؤولادلارينا مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيندان باشاندا اولان گولانلا يعني سهون آدام اؤلدورن اوچون سيغيناجاق بو شهرله اوتلاقلاريني، بَعَشتِرا ائله اوتلاقلاريني وردئلر؛ ائکي شهر.?y<آيري قوحات اؤولادلارينا نسئللرئنه گؤره ورئلَن بوتون شهرلر، اوتلاقلاري ائله بئرلئکده، اون شهر ائدي.]5<مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيندان دا بو شهرلري وردئلر: تَعَنَکله اوتلاقلاريني، گَت‌رئمّونلا اوتلاقلاريني؛ ائکي شهر.~w<اَيّالونلا اوتلاقلاريني، گَت‌رئمّونلا اوتلاقلاريني؛ دؤرد شهر.*O<دان قبئله‌سئندن بو شهرلري وردئلر: اِلتِقِه ائله اوتلاقلاريني، جِبِتونلا اوتلاقلاريني،<قئبصه‌يئمله اوتلاقلاريني، بِيت‌خورونلا اوتلاقلاريني وردئلر؛ دؤرد شهر.<اونلارا شِکِمله يعني اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده سهون آدام اؤلدورنلر اوچون سيغيناجاق شهري ائله اوتلاقلاريني، گِزِرله اوتلاقلاريني،cA<لاوئلی‌لردن اولان دئگر قوحات اؤولادلارينا نسئللرئنه گؤره او شهرلري وردئلر کي، پوشکله اِفرايئم قبئله‌سئنه عاييد ائدي.2_<هارون اؤولادلارينين، يعني کاهئنلرئن بوتون شهرلري اوتلاقلاري ائله بئرلئکده اون اوچ شهر ائدي.sa<عَناتوتلا اوتلاقلاريني، عَلمونلا اوتلاقلاريني؛ دؤرد شهر..W<بِنيامئن قبئله‌سئندن ده بو شهرلري وردئلر: جِبِعونلا اوتلاقلاريني، گِبَعله اوتلاقلاريني،'~I<عَيئن، يوطّا، بِيت‌شِمِش شهرلري ائله اوتلاقلاريني؛ بو ائکي قبئله‌دن جَمي دوقّوز شهر.\}3<خولونلا اوتلاقلاريني، دِبئرله اوتلاقلاريني،h|K<يَتّئرله اوتلاقلاريني، اِشتِموعَعله اوتلاقلاريني،A{}< خِبرونلا يعني سهون آدام اؤلدورنلر اوچون سيغيناجاق شهري ائله اوتلاقلاريني، لئبنا ائله اوتلاقلاريني، z< آمّا شهرئن زَمئلري ائله کَندلرئني يِفونّه اوغلو کالئبه مولک ورمئشدئلر.y+< بونا گؤره يهودانين داغليق بؤلگه‌سئنده‌کي قئريَت‌اَربَع شهرئني يعني خِبرونو و اطرافيندا اولان اوتلاقلاري اونلارا وردئلر. اَربَع عَناق آتاسي ائدي.px[< بونلار هارون اؤولادلاري اوچون ائدي کي، لاوئلی‌لردن اولان قوحات اؤولادلارينين نسئلئندن ائدئلر. چونکي ائلک پوشک اونلارين ائدي.%wE< اونلارا يهودا و شَمعون اؤولادلارينين قبئله‌لرئندن آدلاري آپاريلان بو شهرلري وردئلر.mvU<ائسرايئل اؤولادلاري، ربّئن موسا واسئطه‌سئله اتدئيي امره گؤره، بو شهرلري و اونلارين اوتلاقلاريني پوشکله لاوئلی‌لره وردئلر.8uk<مِراري اؤولادلارينا نسئل‌لرئنه گؤره رِعوبئن، جاد، و زِبولون قبئله‌لرئندن اون ائکي شهر ورئلدي.t5<گِرشون اؤولادلارينا يئسّاکار قبئله‌سي نسئل‌لرئندن، آشِر و نَفتالي قبئله‌لرئندن، باشاندا مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيندان پوشکله اون اوچ شهر ورئلدي.s<آيري قوحات اؤولادلارينا دا اِفرايئم قبئله‌سئنئن نسئل‌لرئندن، دان قبئله‌سئندن و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيندان پوشکله اون شهر ورئلدي.r%<پوشک قوحاتدان اولان نسئل‌لره دوشدو. لاوئلی‌لردن اولان کاهئن هارون اؤولادلارينا يهودا، شَمعون و بِنيامئن قبئله‌لرئندن پوشکله اون اوچ شهر ورئلدي.fqG<بلجه ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن امرئنه گؤره اؤز ائرث تورپاقلاريندان بو شهرلري و اورانين اوتلاقلاريني لاوئلی‌لره وردئلر.Ip <کَنَعان تورپاغيندا يِرلَشن شئلودا اونلارلا دانيشيب بله ددئلر: "رب موسا واسئطه‌سئله امر اتدي کي، بئزه ياشاماق اوچون شهرلر، حيوانلاريميز اوچون ده اونلارين اوتلاقلاري ورئلسئن." o <او زامان لاوئلی‌لرئن نسئل باشچيلاري کاهئن اِلعازارا، نون اوغلو يوشَعه و ائسرايئل اؤولادلاري قبئله‌لرئنئن نسئل باشچيلارينا ياخينلاشديلار..nW< بونلار بوتون ائسرايئللی‌لر اوچون و آرالاريندا ياشايان ياد اِللی‌لر اوچون تعيئن اولونان شهرلر ائدي کي، سهون قتل ادن هر بئر کس اورايا قاچا بئلردي و جاماعات قاباغيندا موحاکئمه اولوناجاق قان قئصاصيني آلانين اَلي ائله اؤلدورولمَزدي.%mE<اوردون چايينين او بئري طرفي اَرئحانين شرقئنده ده رِعوبئن قبئله‌سئنئن تورپاغيندان يايلادا يِرلَشن صحراداکي بِصِري، جاد قبئله‌سئنئن تورپاغيندان اولان گئلعادداکي راموتو، مِنَسّه قبئله‌سئندن اولان باشاندا گولاني آييرديلار.Sl!<سيغيناجاق شهر اوچون جَلئلدن، نَفتالئنئن داغليق بؤلگه‌سئنده قِدِشي، اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده شِکِمي و يهودانين داغليق بؤلگه‌سئنده قئريَت‌اَربَعي، يعني خِبرونو آييرديلار.^k7<بو آدام جاماعات موقابئلئنده موحاکئمه اولانا قدر و او دؤورده اولان باش کاهئنئن اؤلومونه قدر بو شهرده ياشاسين. بوندان سونرا قاتئل اؤز شهرئنه، اؤز اِوئنه، اوندان قاچديغي شهره قاييدا بئلر.»""j<اگر قان قئصاصي آلان اونو تعقئب اتسه، او زامان قاتئلي اونا تسلئم اتمه‌سئنلر، چونکي قونشوسونو بئلمه‌دن اؤلدوروب، اوّلدن اونونلا عداوتي يوخ ائدي.i{<قوي قاتئل بو شهرلردن بئرئنه قاچسين، شهر قاپيسينين گئره‌جيئنده دورسون. اورادا او شهرئن آغساقّاللارينا اؤز عملئني دانيشسين. اونلار دا اونو شهره، يانلارينا آپارسينلار و اونا ير ورسئنلر کي، اونلارلا ياشاسين.chA<بئلمه‌دن، سهون بئر آدامي اؤلدورن قاتئل اورايا قاچسين. اورا سئزئن اوچون قان قئصاصيني آلان آدامدان سيغيناجاق يري اولسون.5ge<"ائسرايئل اؤولادلارينا دِه: «اؤزونوز اوچون موسا واسئطه‌سئله ددئيئم سيغيناجاق شهرلري سچئن کي،Ff <سونرا رب يوشَعله دانيشيب اونا ددي:8ek<3بونلار او ائرث تورپاقلارديرلار کی، کاهئن اِلعازار. نون اوغلو يوشَع، ائسرايئل قبئله‌لرئنئن نسئل باشچيلاري شئلوداکي حوضور چاديرينين گئرئشئنده، ربّئن حوضوروندا پوشکله بؤلدولر. بلجه، اونلار اؤلکه‌نئن بؤلوشدورمه‌سئني باشا چاتديرديلار.dy<2ربّئن امرئنه گؤره ائسته‌دئيي شهري يعني اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده تئمنَت‌سَره‌خي اونا وردئلر. او دا بو شهري تئکئب اورادا ياشادي.c<1اؤلکه‌ني تورپاق پايلارينا گؤره ائرث اولاراق بؤلوشدوروب قورتاراندان سونرا، ائسرايئل اؤولادلاري نون اوغلو يوشَعه آرالاريندا ائرث تورپاق وردئلر.2b_<0نسئل‌لرئنه گؤره دان اؤولادلاري قبئله‌سئنئن ائرث اولان کَندلري ائله بئرلئکده بو شهرلر ائدي.Pa</آمّا دان اؤولادلارينين تورپاغي اونلارين اَلئندن چيخدي. اونا گؤره ده دان اؤولادلاري لِشِم اوستونه دؤيوشه گتدئلر. اوراني آليب اهالئسئني قيلينجدان کچئرتدئلر و اورايا صاحئب اولوب مسکن سالديلار. اونلار آتالاري دانين شَرَفئنه گؤره لِشِمه دان آدي وردئلر.m`U<.مِه‌يَرقون، يافا موقابئلئنده اولان سرحدي ائله رَقّون.G_ <-يِهود، بِنِه‌بِرَق، گَت‌رئمّون،:^q<,اِلتِقا، گئبّتون، بَعَلَت،2]a<+اِيلون، تئمنا، عِقرون،A\<*شَعَله‌بّئن، اَيّالون، يئتلا،n[W<)ائرث تورپاقلاري بونلار ائدي: صورعا، اِشتاول، عئرشِمِش،~Zw<(يدّئنجی پوشک، نسئللرئنه گؤره، دان اؤولادلاري قبئله‌سئنه دوشدو.OY<'نسئل‌لرئنه گؤره نَفتالي اؤولادلاري قبئله‌سئنئن ائرث اولان تورپاقلاري کَندلري ائله بئرلئکده بو شهرلر ائدي.HX <&يئرون، مَجدَل‌اِل، خورِم، بِيت‌عَنات، بِيت‌شِمِش. بونلار کَندلري ائله بئرلئکده اون دوقّوز شهر ائدئلر.=Ww<%قِدِش، اِدرِعي، عِين‌خاصور،.VY<$اَداما، راما، خاصور،zUo<#قالالي شهرلر بونلار ائدي: صئدّئم، صِر، خَمّت، رَقّت، کئنّرِت، T <"سرحد قربه طرف اَزنوت تابورا دؤنوب، اورادان خوقوقا قالخيردي؛ جنوبدا زِبولونا، قربده آشِره، گون دوغان طرفده اوردون چاييندان يهودايا چاتيردي.!S=<!اونلارين سرحدي خِلِفدن شَعَنَن‌نئمده‌کي پاليد آغاجيندان باشلاييب اَدامي نِگِب و يَبنِه‌اِلي کِچئب، لَقّوما چاتيردي، آخيري دا اوردون چاييندا بئتئردي.#RA< آلتينجي پوشک، نَفتالي اؤولادلاري اوچون، نسئللرئنه گؤره نَفتالي اؤولادلارينا دوشدو.IQ <نسئل‌لرئنه گؤره آشِر اؤولادلاري قبئله‌سئنئن ائرث اولان تورپاقلاري کَندلري ائله بئرلئکده بو شهرلر ائدي.BP<عوما، عَفِق، رِخوب تورپاغيندا دهنزده قورتاريردي. بونلار کَندلري ائله بئرلئکده ائيئرمي ائکي شهر ائدي.,OS<او واخت سرحد رامايا، قالالي صور شهرئنه دؤنوردو؛ سونرا سرحد خوشايا دؤنوردو، آخيري اَکزئب،wNi<خِبرونا، رِحوبا، خَمّونا، قانايا، بؤيوک صئدونا قدر چاتيردي.!M=<گون دوغانا طرف بِيت‌داگونا دؤنوردو. سونرا شئمالا طرف زِبولونا، يئفته‌خِل دره‌سئنه، اورادان بِيت‌عِمِقه، نِعي‌اِله چاتيردي، سونرا شئمالا طرف کابولا،L1<اَلَم‌مِلِک، عَمعاد و مئشال ائدي. سرحد قربه طرف کَرمِله، شئخورلئبناتا چاتيردي،^K7<اونلارين تورپاغي خِلقَت، خَلي، بِطِن، اَکشاف،~Jw<بشئنجي پوشک، نسئللرئنه گؤره، آشِر اؤولادلاري قبئله‌سئنه دوشدو.>Iw<نسئل‌لرئنه گؤره يئسّاکار اؤولادلاري قبئله‌سئنئن ائرثي اولان کَندلري ائله بئرلئکده بو شهرلر ائدي.}Hu<سرحد تابورا، شَخه‌سئمايا، بيت‌شِمِشه چاتيردي. سرحدلرئنئن آخيري اوردون چاييندا ائدي. بونلار کَندلري ائله بئرلئکده اون آلتي شهر ائدي.gGI<رِمِت، عِين‌گَنّئم، عِين‌خَدّا، بِيت‌پَصّص ائدي.0F]<رَبّئت، قئشيون، آبِص،EE<خَفاره‌يئم، شي‌اون، اَناخَرَت،YD-<اونلارين تورپاغي يئزرِعِل، کِسولوت، شونِم، C<دؤردونجو پوشک، نسئللرئنه گؤره، يئسّاکارا، يئسّاکار اؤولادلارينا دوشدو.7Bi<نسئل‌لرئنه گؤره زِبولون اؤولادلارينين ائرثي اولان تورپاق کَندلري ائله بئرلئکده بو شهرلر ائدي.4Ac<قَطّات، نَهَلال، شئمرون، يئده‌لا، بِيت‌لِخِم؛ يعني کَندلري ائله بئرلئکده اون ائکي شهر ائدي.@<سرحد شئمالا طرف، خَنّاتونا دؤنوب، آخيري يئفته‌خِل دره‌سئنده ائدي.?3< اورادان شرقه طرف گَت‌خِفِره، عِت قاصئنه کچئردي و نِعايا دؤنَن رئمّونا قالخيردي.<>s< سارئددن شرقه، گون دوغانا طرف کئسلوت‌تابور سرحدئنه دؤنوب، دابِرَته يتئشئردي و يافئعه‌يه چاتيردي.P=< سونرا سرحدي مَرعه‌لايا قدر، قربه طرف قالخيردي و دَبّشِتدن کِچئب يوقنِعام موقابئلئنده اولان دره‌يه چاتيردي.W<)< اوچونجو پوشک، نسئللرئنه گؤره، زِبولون اؤولادلارينا دوشدو. اونلارين ائرث اولان تورپاغينين سرحدي سارئده قدر ائدي.;!< شَمعون اؤولادلارينين ائرث اولان تورپاغي يهودا اؤولادلارينين پاييندان آليندي، چونکي يهودا اؤولادلارينين پايي اونلار اوچون چوخ ائدي؛ بونا گؤره ده شَمعون اؤولادلاري اونلارين تورپاقلاري آراسيندا تورپاق ائرث آلديلار.p:[<بو شهرلرئن اطرافينداکي بوتون کَندلر بَعَلَت‌بِعِره قدر، يعني جنوبدا رامايا قدر اونلارين ائرث اولان تورپاغي ائدي. بونلار نسئللرئنه گؤره شَمعون اؤولادلاري قبئله‌سئنئن ائرث اولان تورپاقلاري‌دير.9<عَيئن، رئمّون، عِتِر، عاشان؛ يعني کَندلري ائله بئرلئکده دؤرد شهر؛|8s<بِيت لِباعوت، شاروخِن؛ يعني کَندلري ائله بئرلئکده اون اوچ شهر؛M7<صئقلَگ، بِيت‌مارکابوت، خَصَر‌سوسا،46e<اِلتولَد، بِتول، خورما،65i<خَصَرشوعال، بالا، عاصِم،}4u<اونلارين ائرث تورپاقلاري بونلار ائدي: بئرشئباع، شِبَع، مولادا،3 5<ائکئنجي پوشک، نسئللرئنه گؤره، شَمعونا، شَمعون اؤولادلارينين قبئله‌سئنه دوشدو. اونلارين ائرث تورپاغي يهودا اؤولادلارينين ائرث تورپاغي آراسيندا ائدي. y ~6}X|zyxxMw|vvWuNsqpnmlWkejihfeYdbcb"`_^\[ZNYXXJWQVUUTtSRQiPPkOtNhLK|JIHKG:F~ECBA@@'?z>= 5<رب ائسرايئللی‌لره هر طرفدن دوشمنلرئندن دئنجلئک ورندن سونرا، اوزون مودّت کچدي. آرتيق يوشَع قوجاليب ياشي چوخالميشدي. z.d}}|{zqySxwBvut`srLponmm:l jj4hg]fHelcbaa%`,^]s\T[eZPYXXrVUTSS1R{QPP OYNMLKJII GFEDoCBB1A@?>>X=N<^;:d8I796c5482100*..-++)B(v'G&%$#2"9 lf"NaXvwc} J : .05F او گجه رب اونا ددي: "قالخ، مئديان اوردوگاهينا اِن، چونکي اونلاري سنه تسلئم اتمئشم.5/eFبو اوچ يوز آدام خالقين آذوقه‌سئني و کَره‌نايلاري اَللرئندن آلدي. جِدعون قالان ائسرايئللی‌لرئن هاميسيني اؤز چاديرلارينا گؤندردي، آمّا اوچ يوز نفري يانيندا ساخلادي؛ مئديان اوردوگاهي جِدعونون اولدوغو يِرئن آشاغيسينداکي دره‌ده ائدي.#.AFرب جِدعونا ددي: "سئزي دئلي ائله سو ائچَن بو اوچ يوز نفرله قورتاراجاغام و مئديانلي‌لاري سنه تسلئم اده‌جيم. قوي خالقين قالان حئصّه‌سي اؤز يرلرئنه قاييتسين."-Fاَللرئني آغيزلارينا آپاريب سويو دئلي ائله ائچَنلرئن سايي اوچ يوز نفر اولدو. لاکئن خالقين قالان حئصّه‌سي سو ائچمک اوچون دئز اوسته يره اوتوردولار.V,'Fجِدعون خالقي سو قيراغينا اِندئرَنده رب اونا ددي: "سويو ائت کئمي دئلي ائله ائچَنلرئن هاميسيني بئر طرفه، سو ائچمک اوچون دئز اوسته اوتورانلارين هاميسيني دا او بئري طرفه آييريب ييغارسان."/+YFرب جِدعونا ددي: "خالقين سايي گئنه ده چوخدور، اونلاري سو قيراغينا اِندئر و اورادا آداملاري سنئن اوچون اَلَکدن کچئرده‌جيم. «بو سنئنله گده‌جک» دِدئيئم آدام، سنئنله گده‌جک و «بو سنئنله گتميه‌جک» دِدئيئم بوتون آداملار دا گتميه‌جکلر."*+Fائندي سن خالقا بونو اشئتدئرئب دِه: «کئم قورخودان اسئر، گئلعاد داغيندان گری قاييتسين.»" خالقدان ائيئرمي ائکي مئن نفري گری قاييتدي، اون مئن نفري قالدي.H) Fرب جِدعونا ددي: "يانيندا اولان خالقين سايي چوخدور، اونا گؤره مئديانلي‌لاري اونلارا تسلئم اتمئرم. چونکي ائسرايئللی‌لر فخر ادئب دئيَرلر: «اؤز قووّتئمئزله اؤزوموزو قورتارديق.»i( OFيِروب‌بَعَل، يعني جِدعون و اونونلا برابر بوتون خالق تزدن دوروب خَرود چشمه‌سئنئن باشيندا اوردوگاه قوردولار. مئديان اوردوگاهي دا اونلارين شئمال طرفئنده مورِه تپه‌سئنئن يانينداکي دره‌ده ائدي.'9F(تاري او گجه بله ده اتدي. بوتون تورپاق شِحه بوروندو، لاکئن قيرخيلميش يون قورو قالدي.~&wF'سونرا جِدعون تارييا ددي: "قوي منئم ضئدّئمه قضبئن آلوولانماسين، گئنه بئر خاهئشئم وار. ائسته‌يئرَم بو يونلا بو ائشي بئر ده ائمتاحان اِدئم. ائندي قوي فقط بو يون قورو قالسين و بوتون يِر شِحله ائسلانميش اولسون."2%_F&بله ده اولدو. جِدعون او گونون صاباحي تزدن قالخيب يونو سيخدي. يوندان بئر کاسا دولو سو چيخارتدي.O$F%قوي من خَرمَنئن اوستونه قويوندان قيرخيلان يون قويوم. اگر شح فقط يونو ائسلادسا، آمّا تورپاق قورو قالسا، اوندا بئله‌جيم کي، سن، ددئيئن کئمي، ائسرايئلي منئم اَلئمله قورتاراجاقسان."$#CF$سونرا جِدعون تارييا ددي: "سؤز وردئيئن کئمي اگر ائسرايئلي منئم اَلئمله قورتاراجاقسان،'"IF#او بوتون مِنَسّه‌يه قاصئدلر گؤندردي و اونلاري دا اؤز يانينا چاغيردي؛ سونرا آشِره، زِبولونا و نَفتالئيه قاصئد گؤندردي. اونلار قاصئدلرئن پئشوازينا چيخديلار.7!iF"ربّئن روحو جِدعونون اوستونه اِندي؛ جِدعون کَره‌ناي چاليب اَبئعِزِرلی‌لري اؤز يانينا چاغيردي. F!بو واخت بوتون مئديانلي‌لار، عَمالِقلی‌لر و باشقا شرق خالقلاري بئر يره ييغيلديلار؛ و اوردون چاييني کچئب يئزرِعِل دره‌سئنده اوردوگاه قوردولار.{qF بوندان سونرا جِدعونون آدي يِروب‌بَعَل قويولدو، يعني "قوي بَعَل اونونلا موبارئزه اتسئن."" چونکي او، بَعَلئن قوربانگاهيني داغيتميشدي.^7Fآمّا يوآش اونون ضئدّئنه چيخانلارين هاميسينا بله ددي: "بَعَلدن مگر سئز دئفاع اده‌جکسئنئز؟ مگر سئز اونو قورتاراجاقسينيز؟ بَعَلدن طرفدارليق ادن سحره قدر اؤله‌جک. اگر او، حقئقتن، آللاهدير، قوي اؤزو اؤزوندن دئفاع اتسئن، چونکي بئري اونون قوربانگاهيني داغيديب."Fشهر ساکئنلري يوآشا ددئلر: "اوغلونو بورايا گتئر کي، اؤلدورولسون. چونکي او، بَعَلئن قوربانگاهيني داغيديب و يانينداکي اَشِرا بوتونو ده کسئب."iMFآداملار بئربئرلرئنه ددئلر: "بو ائشي کئم ادئب؟" اونلار بونو آراشديراندان سونرا ددئلر: "بو ائشي گؤرَن يوآشين اوغلو جِدعوندور."hKFشهر ساکئنلري سحر تزدن قالخيب گؤردولر کي، بَعَل قوربانگاهي کامئل داغيديليب و يانينداکي اَشِرا بوتو کسئلئب. قورولان تزه قوربانگاه اوستونده ده ائکئنجي گاميش يانديرما قورباني کئمي تقدئم اولونوب.&GFجِدعون نؤکرلرئندن اون نفري اؤزو ائله گؤتوروب، ربّئن ددئيي کئمي اتدي؛ لاکئن آتاسينين اِو اهلئندن و شهر ساکئنلرئندن قورخدوغو اوچون ائشي گوندوز يوخ، گجه اتدي.:oFبو تَپه‌نئن باشيندا تارين ربّه لايئق بئر قوربانگاه دوزلت. سونرا کسدئين اَشِرانين آغاج بوتونه اود ووروب گؤتورودويون ائکئنجي گاميشي اونونلا يانديرما قورباني تقدئم ات."@{Fهمئن گجه رب جِدعونا ددي: "گت، آتانين گاميشيني، يدّي ائلّئک ائکئنجي گاميشيني گؤتور. سونرا گت، آتانين بَعَل بوتونه دوزلتدئيي قوربانگاهي داغيت و يانينداکي اَشِرا بوتونو کَس.Fجِدعون اورادا ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي و اونون آديني يَهوه-شالوم قويدو. بو قوربانگاه بو گونه قدر اَبئعِزِرلی‌لرئن عوفرا شهرئنده‌دئر.\3Fرب اونا ددي: "آرام اول، قورخما، اؤلمَيه‌جکسن."^7Fجِدعون اونون ربّئن مَله‌يي اولدوغونو آنلاييب ددي: "آي آمان، ای پروردئگار رَب! من ربّئن مَله‌يئني اوز به اوز گؤرموشم." Fربّئن مَله‌يي اَلئنده اولان عصانين اوجونو اورايا اوزاديب اَتله ماياسيز چؤره‌يه توخوناندا، قايادان آلوو چيخدي و اَتله ماياسيز چؤره‌يي اودوب يوخ اتدي. سونرا ربّئن مَله‌يي اونون گؤزونون قاباغيندان قِيب اولدو.ueFتارينين مَله‌يي اونا ددي: "اَتي و ماياسيز چؤره‌يي گؤتور، بو قايانين اوستونه قوي و اَتئن سويونو دا اورايا تؤک."" جِدعون بله ده اتدي. Fجِدعون ائچَري گئردي. بئر کچي بالاسي کسئب بئر اِفا اوندان ماياسيز چؤرکلر پئشئردي؛ اَتي سبده قويدو، اَتئن سويونو دا قازانا تؤکدو. سونرا اونلاري چؤل پوسته‌سي آغاجينين آلتيندا ربّئن يانينا گتئرئب اونا تقدئم اتدي.xkFخاهئش ادئرم، بورادان گتمه‌ کي، گِدئم قوربانيمي گتئرئب سنه تقدئم اِدئم."" رب جِدعونا ددي: "سن گری قاييدانا قدر من بورادا گؤزلَيه‌رم."EFجِدعون ددي: "اگر ائندي سنئن گؤزونده لوطف تاپميشام، منه بئر علامت گؤرسد، بئلئم کي، منئمله دانيشان سن‌سن.A}Fلاکئن رب اونا ددي: "من يقئن سنئنله اولاجاغام، سن ده مئديانلي‌لارين هاميسيني بئر نفر کئمي قيراجاقسان."+QFجِدعون اونا ددي: "ای آغام، ائسرايئلي من نجه قورتاريم؟ باخ، منئم طايفام مِنَسّه قبئله‌سئنده هاميسيندان لاپ کئچئکدئر، من ده آتامين اِوئنده هاميدان لاپ کئچئيَم."H  Fرب اونا باخيب ددي: "بو قووّتئنله گت، ائسرايئلي مئديانلي‌لارين اَلئندن قورتار. سني گؤندرَن من مگر ديئلم؟""T #F جِدعون اونا ددي: "آه منئم آغام، اگر رب بئزئمله‌دئر، بس بوتون بو ائشلر باشيميزا نئيه گلئب؟ اونون او بوتون موجوزه‌لري بس هاني کي، آتالاريميز اونلاردان دانيشيب ديئردئلر: «مگر رب بئزي مئصئردن چيخارتمادي؟» ائندي رب بئزي آتيب و مئديانلي‌لارين اَلئنه ورئب." }F ربّئن مَله‌يي اونا گؤرونوب ددي: "ای جسور جنگ‌آور، رب سنئنله‌دئر."d CF سونرا ربّئن مَله‌يي گلئب اَبئعِزِرلي يوآشين عوفرا شهرئنده‌کي چؤل پوسته‌سي آغاجينين آلتيندا اوتوردو. يوآشين اوغلو جِدعون اوزوم سيخيلان يرده تاخيلي دويوردو کي، مئديانلي‌لاردان گئزلَتسئن.{ qF سئزه ددئم کي، «تارينيز رب منم، تورپاغيندا ياشاديغينيز اِمورلولارين آللاهلاريندان قورخمايين.» آمّا سئز منئم سؤزومه قولاق آسماديز.»""]5F سئزي مئصئرلی‌لرئن و بوتون ظولمکارلارين اَلئندن آزاد اتدئم، اونلاري قاباغينيزدان قوودوم و تورپاقلاريني سئزه وردئم.?yFرب ائسرايئل اؤولادلارينا بئر پيغمبر گؤندردي. او، ائسرايئللی‌لره بله ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «سئزي مئصئردن چيخاردان، نؤکرچئلئک دئياريندان قورتاران من ائدئم.|sFمئديانلي‌لارين اَلئندن ائسرايئل اؤولادلاري ربّه فرياد ادنده،RFائسرايئللی‌لر مئديانلي‌لارين اَلئندن چوخ ذلئل اولدولار. اونا گؤره ده ائسرايئل اؤولادلاري ربّه فرياد اتدئلر.vgFچونکي اونلار اؤز حيوانلاري و چاديرلاري ائله چيخيرديلار. گلنده ده چَيئرتکه کئمي او قدر چوخ گلئردئلر کي، نه اؤزلرئنئن، نه ده دَوه‌لرئنئن سايي-حسابي اولوردو. اونلار گلئردئلر کي، اؤلکه‌ني وئران اتسئنلر.;qFائسرايئلئن ضئدّئنه اوردوگاه قوروب تورپاغين محصوللاريني غَزّه‌يه قدر محو ادئردئلر. ائسرايئللی‌لره دولانماق اوچون هچ نه قويمازديلار، نه قويون، نه اؤکوز، نه ده اِششَک.\3Fائسرايئللی‌لر اَکئن اَکَنده مئديانلي‌لار، عمالِقلی‌لر و باشقا شرق خالقلاري گلئب ائسرايئللی‌لره هوجوم ادئردئلر.G Fمئديانليلارين گوجلو اَلي ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه قالخدي. مئديانلي‌لارين اوزوندن ائسرايئل اؤولادلاري اؤزلري اوچون داغلاردا سيغيناجاق يرلري، ماغارالار و قالالار قوردولار.R !Fائسرايئل اؤولادلاري گئنه ده ربّئن گؤزونده پئس ائشلر گؤردولر؛ رب ده اونلاري يدّي ائل مئديانلي‌لارا تسلئم اتدي. Fيارب، بوتون دوشمنلرئن بله يوخ اولسون. آمّا سني سِوَنلر قودرتي ائله دوغان گونش کئمي اولسونلار!"" بوندان سونرا اؤلکه‌يه قيرخ ائل راحاتليق دوشدو.~)F«بلکه قنئمت ماليني تاپيب بؤلوشدورورلر، يقئن کي هر ائگئده بئر-ائکي قيز دوشور. سئسِرايا تالان ماليندان اَلوان پالتارلار دوشور، بلی، تالان ماليندان ناخيشلي اَلوان پالتارلار. قارَت اتدئکلرئنئن ائچئندن تاپيب بؤلوشدوردولر، تالانچيلارين بويونلاري اوچون ائکي طرفدن اَلوان ناخيشلي پالتارلار.»3}aFحئکمتلي اَصئلزاده خانيملار اونا جاواب ورئردي، او دا اؤز- اؤزونه سؤزلرئني تکرار- تکرار ديئردي:?|yFسئسِرانين آناسي پنجره آرخاسيندان، موشَبّکدن نئگاران-نئگاران باخيب چيغيردي: "نه اوچون اونون دؤيوش آراباسي بو قدر يوبادير؟ دؤيوش عارابالارينين سَسي آخي نئيه اِشئدئلمئر؟""l{SFاو ييخيليب يااِلئن آياقلاري آلتينا سَرئلدي، يِره دؤشَندي، او ييخيليب آياقلاري آلتينا سَرئلدي، ييخيلديغي يره سَرئلئب اؤلدو.zFاَلئني چاديرين ميخينا اوزاتدي، صاغ اَلئنه ائشچي توخماغيني گؤتوردو، اونلارلا سئسِراني ووردو، باشيني اَزدي؛ سينديريب، گئجگاهلاريني دِشدي.y/Fسئسِرا سو ائسته‌يئنده، يااِل اونا سود وردی. آغالارا لايئق بئر جامدا آيران وردی.ax=Fقِنلي خِبِرئن آروادي يااِل آروادلار آراسيندا هاميدان آرتيق موبارکدئر، چاديردا ياشايان آروادلاردان داها بَختَوَردئر!w!Fربّئن مَله‌يي ددي: "مِروز شهرئنه لعنت ادئن، اونون اهالئسئنه لعنتلر گؤندرئن. چونکي ربّئن کؤمه‌يئنه، جنگ‌آورلره ضئدّ ربّئن کؤمه‌يئنه گلمه‌دئلر."v%Fاو زامان آتلار دؤردنالا چاپديلار، دؤردنالا-دؤردنالا چاپارکَن قووّتلي آتلار."u?Fاونلاري قئشون چايي آپاردي، او قدئم چاي، قئشون چايي! ای جانيم، سن قووّتله ائره‌لي گت!tFاولدوزلار گؤيدن دؤيوشدولر، سئسِرانين ضئدّئنه اؤز دؤوره‌سئنده دؤيوشدولر.ssaFپادشاهلار گلئب ووروشدولار. سونرا دا تَعنَکده، مِگئدّو سولاري کناريندا کَنَعان پادشاهلاري ووروشدولار. گوموش قنئمت آلان اولمادي./rYFلاکئن زِبولون خالقي، نَفتالي خالقي، جانلاريني دؤيوش ميدانينين اوجا يرلرئنده خطره آتديلار!q'Fگئلعاد خالقي اوردون چايينين او تاييندا قالدي. بس نئيه دان گَمئلرئن يانيندا ساکئن اولدو؟ آشِر دهنزلرئن ساحئلئنده ساکئن اولدو، اؤز بندرلرئنده قالدي. pFچوبانلارين سورولرئنه چالديغي توتَک سَسئني اشئتمَک اوچون نئيه آغيل‌لار آراسيندا اوتوردونوز؟ رِعوبئن قبئله‌سئنئن بؤلمه‌لري چاشيب قالميشدي.PoFيئسّاکارداکي آغالار دِبورا ائله گلدئلر. يئسّاکار نجه‌دئر، باراق دا اِله ائدي؛ اونون دالينجا دره‌يه هوجوم چکدئلر. رِعوبئن قبئله‌سئنئن بؤلمه‌لري بؤيوک قَرارسيزليق ائچئنده ائدي./nYFعَمالِق نسلئندن اولانلار اِفرايئمدن گلدئلر، سنئن دالينجا گلن خالق آراسيندا بِنيامئن ده وار ائدي. ماکئردن اَمئرلر، زِبولوندان سرکرده عصاسيني داشييانلار گلدئلر.(mKF او زامان صاغ قالانلار اعيانلارين يانينا اِندئلر. ربّئن خالقي جنگ‌آور کئمی يانيما گلدي.^l7F اويان، ای دِبورا، اويان! اويان، اويان، بئر نغمه اوخو! آياغا قالخ، ای باراق! سن، ای اَبئنوعَم اوغلو، گل اسئرلرئني آپار!Ik F اوخ آتانلارين سَس-کويوندن اوزاقدا، سو چکَنلر آراسيندا، اورادا ربّئن صالح عمللرئندن، ائسرايئلده‌کي کَندلئلرئن ظفرلرئندن نقل اده‌جکلر. او زامان ربّئن خالقي دروازالارا اِندي.CjF سئز ای آغ اِششَکلره مئنَنلر، سئز ای اَلوان قاليلار اوستونده اَيلَشَنلر، ای بوتون يولدان کچنلر، باخين!^i7F منئم اوره‌يئم ائسرايئله حؤکم ادنلرله‌دئر، خالق ائچئندن اؤز گؤيلو ائله آياق قاباغا قويانلارلادير. رب موبارک اولسون!ehEFتزه آللاهلار سِچئلدي؛ سونرا دا دروازالاردا دؤيوش قالخدي. قيرخ مئن ائسرايئللي‌نئن اَلئنده نه نئزه، نه ده قالخان گؤروندو.Hg Fمن دِبورا آياغا قالخاناجاق، ائسرايئلده آنا کئمي ميدانا چيخاناجاق، ائسرايئلده کَندلئلر آرتيق ياشاميردي.CfFعَنات اوغلو شَمگَر زامانيندا، يااِل زامانيندا يوللار بوش قالدي، سفره چيخانلار اطراف يوللارلا گتدئلر.%eEFداغلار ربّئن حوضوروندا، سئنا داغي، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن حوضوروندا تئتره‌يه گلدي.FdFيارب، سن سِعئردن چيخاندا، اِدوم چؤلوندن کچنده، يِر تئتره‌دي، گؤيلر دامدي. بلی، بولودلاردان سولار آخدي.dcCFقولاق آسين، ای پادشاهلار! قولاق آسين، امئرلر! من ربّه اوخوياجاغام، ائسرايئلئن تاريسي ربّه سئتايئش نغمه‌سي اوخوياجاغام!2b_Fباشچيلار ائسرايئلده رهبرلئک اتدئلر، خالق اؤز گؤيلو ائله آياق قاباغا قويدو. رب موبارک اولسون!ua gFاو گون دِبورا و اَبئنوعَم اوغلو باراق بو نغمه‌ني اوخودولار:^`7Fائسرايئل اؤولادلارينين اَلي کَنَعان پادشاهي يابئنه ضئد گت-گده قووّتلَندي و نهايت کَنَعان پادشاهي يابئني محو اتدئلر._Fبلجه او گون تاري کَنَعان پادشاهي يابئني ائسرايئل اؤولادلارينا تابع اتدي.k^QFبو واخت باراق سئسِراني تعقئب ادئردي. يااِل اونون قاباغينا چيخيب ددي: "گل، آختارديغين آدامي سنه گؤرسدئم."" او، يااِل‌له بئرلئکده چاديرا گئرنده، گؤردو کي، سئسِرا گئجگاهيندا ميخ، اؤلوب يره سَرئلئب.b]?Fلاکئن خِبِرئن آروادي يااِل اَلئنه بئر چادير ميخي، بئر ده توخماق گؤتوروب ياواش-ياواش اونا ياخينلاشدي. سئسِرا چوخ يورولدوغوندان درئن يوخويا گتمئشدي. يااِل چادير ميخيني اونون گئجگاهينا ضَربله اِله ووردو کي، ميخ اونون باشيندان کچئب، يره گئردي و سئسِرا بله اؤلدو.b\?Fسئسِرا آروادا ددي: "چاديرين قاپيسيندا دايان، اگر بئر آدام گلئب سندن سوروشسا کي، «بورادا کئمسه وار؟» دئيَرسن کي، «يوخ.»""t[cFسئسِرا آروادا ددي: "سوسوزلاميشام، خاهئش ادئرم، منه بئر ائچئم سو ور."" آرواد سود تولوغونو آچيب اونا سود وردی و سونرا اوستونو اؤرتدو.ZFيااِل سئسِرانين پئشوازينا باييرا چيخيب ددي: "گل ائچَري، آغام، بئزه گل! قورخما."" سئسِرا اونون چاديرينا گئردي و آرواد اونون اوستونو کئلئمله اؤرتدو.kYQFسئسِرا قِنلي خِبِرئن آروادي يااِلئن چاديرينا پئيادا قاچدي، چونکي خاصور پادشاهي يابئنله قِنلي خِبِر آراسيندا صولح وار ائدي.X1Fباراق اونلارين دؤيوش عارابالاري ائله قوشونونو خَروشِت حَقّويئمه قدر قوودو و سئسِرانين بوتون قوشونو قيلينجدان کچئردئلدي؛ حتّا بئر نفر ده صاغ قالمادي.HW Fرب سئسِراني و بوتون دؤيوش عارابالاري ائله قوشونونو باراقين موقابئلئنده قيلينج قورخوسوندان دهشته سالدي و اونلاري مغلوب اتدي؛ سئسِرا اؤز دؤيوش آراباسيندان دوشوب پئيادا قاچدي.iVMFدِبورا باراقا ددي: "قالخ! چونکي ربّئن سئسِراني سنه تسلئم اتدئيي گون بو گوندور. باخ، مگر رب سنئن قاباغيندا گتمه‌يئب؟!"" بلجه باراق داليسيجا گلن اون مئن نفر کئشي ائله بئرلئکده تابور داغيندان اِندي.uUeF سئسِرا دوقّوز يوز دمئر عارابادان عئبارت بوتون دؤيوش عارابالاريني و يانينداکي بوتون خالقي خَروشِت حَقّويئمدن قئشون چايينا ييغدي.TyF سئسِرايا خبر چاتدي کي، اَبئنوعَم اوغلو باراق تابور داغينا چيخيب.HS F قِنلي خِبِر کي، موسانين قايني خوبابين نسلئندن ائدي، او بئري قِنلی‌لردن آيريلميشدي. او، قِدِشئن ياخينليغيندا، صَعَنانّئمده‌کي پاليد آغاجينين يانيندا اؤز چاديريني قورموشدو.mRUF باراق زِبولون و نَفتالي اؤولادلاريني قِدِشه چاغيردي و اون مئن نفر اونون دالينجا گتدي؛ دِبورا ده باراقلا بئرلئکده يولا دوشدو.QF دِبورا ددي: "من يقئن کي، سنئنله بئر گده‌جيم، آمّا بونو دا بئل کي، گتدئيئن يولون شؤهرتي سنئن اولماياجاق، چونکي رب سئسِراني بئر آروادين اَلئنه تسلئم اده‌جک."" دِبورا آياغا قالخدي و باراقلا بئرلئکده قِدِشه گتدي.XP+Fباراق دِبوره‌يه ددي: "اگر سن منئمله برابر گده‌سن، من ده گده‌رم؛ لاکئن اگر منئمله بئر گتميه‌سن، من ده گتميه‌جيم."OFمن ده يابئنئن قوشون باشچيسي سئسِراني و اونون دؤيوش عارابالاري ائله قوشونونو يولوندان دؤنده‌رئب، قئشون چايينا گتئره‌جيم و سنه تسلئم اده‌جيم.»""}NuFدِبورا آدام گؤندردي و نَفتالي بؤلگه‌سئنده قِدِش شهرئندن اَبئنوعَم اوغلو باراقي چاغيريب ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب سنه امر ادئب «نَفتالي و زِبولون اؤولادلاريندان اون مئن نفر يانينا آليب تابور داغينا چيخ.RMFبو آرواد اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده، دِبورانين خورما آغاجي آلتيندا اوتوراردي کی، راما ائله بِيت ائل آراسيندا ائدی؛ و ائسرايئل اؤولادلاري دا قضاوت اوچون اونون يانينا گلئردئلر.#LAFاو واختلار لَپّئدوتون آروادي دِبورا کي، بئر پيغمبر ائدي، ائسرايئلده داورلئک ادئردي.-KUFائسرايئل اؤولادلاري ربّه فرياد اتدئلر؛ چونکي يابئنئن دوقّوز يوز دمئر دؤيوش آراباسي وار ائدي و ائيئرمي ائل ائسرايئل اؤولادلارينا ذئلّت چکدئرئب چوخ ظولم ادئردي.*JOFبونا گؤره ده رب اونلاري کَنَعان پادشاهي يابئنه تسلئم اتدي کي، خاصوردا پادشاهليق ادئردي. يابئنئن قوشون باشچيسي سئسِرا ائدي. او، خَروشِت‌حَقّويئمده ياشاييردي.)I OFاِهود اؤلَندن سونرا، ائسرايئل اؤولادلاري گئنه ده ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر گؤردولر.^H7Fبوندان سونرا عَنات اوغلو شَمگَر داور اولدو و او، آلتي يوز فئلئسطلئني اؤکوز دَيَنَکي ائله قيريب ائسرايئلي خئلاص اتدي.CGFبلجه او گون موآب اؤلکه‌سي ائسرايئللی‌لره تابع اولدو و ائسرايئل اؤلکه‌سئنه هشتاد ائل راحاتليق دوشدو.F Fاو زامانکي دؤيوشده، موآبلي‌لاردان اون مئن نفره قدر قيرديلار. اونلارين دا هر بئري قووّتلي بئر ائگئد ائدي و هچ کئم جا‌نيني قورتارا بئلمه‌دي.,ESFاِهود ائسرايئللی‌لره ددي: "داليمجا گلئن، چونکي رب دوشمنئمئز موآبلي‌لاري سئزه تسلئم ادئب."" ائسرايئل اؤولادلاري دا اِهودون دالينجا اِنئب، موآبلي‌لارين ضئدّئنه بوتون اوردون چايينين کچئدلرئني باغلاديلار کي، هچ کئم کچه بئلمه‌سئن.KFاِهود سول اَلئني اوزاديب صاغ بودونا باغلاديغي خنجري چيخارتدي و پادشاهين قارنينا سوخدو.=/Fاِهود اونون يانينا گلدي. پادشاه بالاخاناداکي سَرئن اوتاغيندا تک باشينا اوتورموشدو. اِهود اونا ددي: "تاريدان سنه بئر سؤزوم وار."" پادشاه تختئندن قالخدي.{<qFآمّا اؤزو گئلگالين ياخينليغينداکي داش بوتلرئن يانيندان گِرئيه قاييديب پادشاها ددي: "ای پادشاه، سنه گئزلي بئر سؤزوم وار."" پادشاه ددي: "ساکئت اول."" او واخت يانيندا دايانان آداملارين هاميسي اِشئيه چيخديلار. ;Fاِهود خراج تقدئمئني بئتئرندن سونرا، هدئيّه گتئرن آداملاري گری گؤندردي. :Fاِهود خراجي موآب پادشاهي عِگلونا تقدئم اتدي. عِگلون چوخ يوغون آدام ائدي.b9?Fاِهود اؤزونه ائکي آغيزلي بئر خنجر دوزلتدي کي، اوزونلوغو بئر قول‌آچ ائدي. و اونو پالتارينين آلتيندا صاغ بودونا باغلادي.k8QFلاکئن ائسرايئل اؤولادلاري ربّه فرياد ادنده، رب بِنيامئنلي گِرانين اوغلو سولاخاي اِهودو اونلارا قورتاريجي قالديردي. ائسرايئل اؤولادلاري موآب پادشاهي عِگلونا اِهود واسئطه‌سئله خراج گؤندردئلر.7+Fبِلَجه، ائسرايئل اؤولادلاري موآب پادشاهي عِگلونا اون سکّئز ائل قوللوق اتدئلر. ~0|{z xwvutEs'rMpp#nElkj6hgfedcbay`__ ^0\[[RZ;Y)X@VUTSRQ%ONN,MMLJJ IH8FEDC B@?? >==OUFنَفتالئدن، آشِردن و بوتون مِنَسّه‌دن چاغيريلميش ائسرايئللی‌لر مئديانلي‌لاري قوودولار.u=eFاوچ يوز نفر شيپور چالاندا، رب دوشمن اوردوگاهينداکي‌لارين قيلينجيني بئربئرئنئن ضئدّئنه قالديردي؛ دوشمن قوشونو صِرِرايا طرف بِيت‌شئطّايا قدر، طَبّاتين يانيندا اولان آبِل‌مِخولا سرحدئنه قدر قاچدي.V<'Fاوردوگاهين اطرافيندا هامي اؤز يرلرئنده داياندي؛ و بوتون مئديان قوشونو قاچديلار، اونلار باغيرا-باغيرا قاچديلار.;/Fاوچ دسته ده کَره‌ناي چاليب دولچالاري قيردي، سول اَللرئنده مشعل، صاغ اَللرئنده ده چالديقلاري کَره‌نايي توتوب باغيرديلار: "ربّئن و جِدعونون قيلينجي!""s:aFجِدعونلا يانيندا اولان يوز نفر کئشي اورتا نؤوبه‌سئنئن باشلانيشيندا، نؤوبَتچئلر تزه دَيئشئلَن زامان، اوردوگاهين قيراغينا چاتديلار. اونلار کَره‌نايلاريني چاليب، اَللرئنده‌کي دولچالاري قيرديلار.97Fمن و منئمله برابر اولانلارين هاميسي کَره‌ناي چالديقدا سئز ده اوردوگاهين بوتون اطرافيندا کَره‌نايلارينيزي چالين و باغيرين: «رب اوچون و جِدعون اوچون!»""u8eFاونلارا تاپشيردي کي، "منه باخين، من نجه ادئرم، سئز ده اِله ادئن. باخ، من اوردوگاهين کنارينا چاتان زامان نه اتسَم، سئز ده اِله ادئن.{7qFيانيندا اولان اوچ يوز نفري اوچ دسته‌يه آييردي. هاميسينين اَلئنه کَره‌نايلار و بوش دولچالار وردی و دولچالارين ائچئنه مشعل‌لر قويدو.16]Fجِدعون يوخو دانيشان آدامين حکايه‌سئني و معناسيني اشئدنده تارييا سجده اتدي و ائسرايئل اوردوگاهينا قاييديب ددي: "قالخين، چونکي رب مئديان قوشونونو سئزه تسلئم ادئب."5 Fيولداشي اونا جاواب وردی: "بو ائسرايئللي يوآش اوغلو جِدعونون قيلينجيندان آيري بئر شي ديئل؛ تاري مئدياني و بوتون اوردوگاهيني اونا تسلئم ادئب."Z4/F جِدعون گلدئکده اشئتدي کي، بئر نفر يولداشينا اؤز يوخوسونو دانيشير و بله ديئر: "باخ، يوخومدا گؤرموشم کي، آرپا اونوندان پئشئرئلمئش بئر يومرو چؤرک يووارلانيب مئديان اوردوگاهينا گلدي و چاديرا چاتدي. چاديري ووردو و اونو ييخيب آلت- اوست اتدي و چادير يره سَرئلدي."73iF دره‌يه ييغيلان مئديانلي‌لار، عَمالِقلی‌لر و بوتون باشقا شرق خالقلارينين سايي چَيئرتکه قدر چوخ ائدي. دَوه‌لرئنئن ده دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر سايي-حسابي يوخ ائدي.Q2F اورادا سن اونلارين صؤحبتئني اشئده‌جکسن، اوندا قووّت آليب اوردوگاهين ضئدّئنه اِنَرسن."" او زامان جِدعون و نؤکري پورا، اوردوگاهين کَناريندا اولان سئلاحلي آداملارين يانينا اِندئلر.x1kF اگر اوردوگاها اِنمَيه قورخورسان، نؤکرئن پورا ائله برابر اِن. xE~}}#|5{zoy&xwvus}rrqjoQmqljihgfedcLbaa%__@^,\[ZYXWVUbT>RQOYMLLfKJJ>II%HNGYFvEDDBAH?>=<<;o:987X665322u160//Z.c,+_*D)('9%%$#W"! &M;"$UN f , bKEw' kFشَمشون غَزّه‌يه گتدي و اورادا بئر فاحئشه گؤروب اِوئنه گئردي.& Fفئلئسطلی‌لرئن دؤورونده، شَمشون ائسرايئلده ائيئرمي ائل داورلئک اتدي.=%uFاو واخت تاري لِخئده چوخور ياريب سو آخيتدي. شَمشون سو ائچدئکده قووّتي دؤنوب جاني تزه‌لَندي. بونا گؤره بو چشمه‌‌نئن آديني عِين‌حَقّوره قويدو کي، بو گونه قدر لِخئده‌دئر.4$cFبوندان سونرا شَمشون چوخ سوسوزلادي و ربّه فرياد ادئب ددي: "سن قولونا بو بؤيوک قَلَبه‌ني وردئن، آمّا ائندي مگر من سوسوزلوقدان اؤلوب، ختنه‌سئزلرئن اَلئنه دوشه‌جيم؟""Y#-Fشَمشون بو سؤزلري ديئب قورتاراندان سونرا، اِششه‌يئن چنه سومويونو توللادي. اونا گؤره ده او يِره رامَت‌لِخي ديئلئر.a"=Fسونرا شَمشون ددی: "اِششه‌يئن چنه سومويو ائله قالاق اوستونه قالاق ياراتديم. اِششه‌يئن چنه سومويو ائله مئن نفري قيرديم."X!+Fشَمشون يرده تزه اؤلموش بئر اِششه‌يئن چنه سومويونو تاپدي. اَل آتيب سومويو گؤتورودو و اونونلا مئن نفر کئشئني قيردي.x kFشَمشون لِخئدن گلنده، فئلئسطلی‌لر اونو باغيرا-باغيرا پئشواز اتدئلر. اله او آندا ربّئن روحو قودرتلي بئر شکئلده شَمشونون اوستونه اِندي. قوللارينا باغلانان ائپ آليشيب يانان کتان کئمي قيريليب يره تؤکولدو.JF يهودالي‌لار اونا ددئلر: "يوخ، بئز آنجاق سني مؤحکم باغلاييب اونلارا تسلئم اده‌جيئک، لاکئن سني اصلا اؤلدورميه‌جيئک."" سونرا اونو ائکي تزه ائپله ساريديلار و قايادان چيخارتديلار.6gF يهودالي‌لار اونا ددئلر: "بئز گلمئشئک کي، سنئن اَل-قولونو باغلاييب فئلئسطلی‌لره تسلئم ادک.» شَمشون اونلارا ددي: "آند ائچئن کي، سئز اؤزونوز منی اؤلدورمه‌يه‌جکسئنئز." ;F يهودادان اوچ مئن نفر اِيتام قاياسينين ماغاراسينا گدئب شَمشونا ددئلر: "بئلمئرسن فئلئسطلی‌لر بئزئم اوستوموزده داوردئر؟ بو نه ائشدئر کي، باشيميزا گتئردئن؟" شَمشون اونلارا ددي: "اونلارين منه نه اتدئکلرئني باشلارينا گتئرمئشم."@{F يهودا آداملاري ددئلر: "نه اوچون بئزئم ضئدّئمئزه چيخيبسينيز؟» اونلار ددئلر: "بئز گلمئشئک کي، شَمشونون اَل-قولونو باغلاياق و بئزئم باشيميزا گتئردئيئني، اونون باشينا گتئرک."F فئلئسطلی‌لر چيخيب يهودادا اوردوگاه قوردولار و لِخئده ياييلديلار.PFشَمشون اونلارا آمانسيزجا هوجوم ادئب، اونلاردان بئر چوخونو قيردي؛ و گدئب اِيتام قاياسينين ماغاراسيندا قالدي.)MFشَمشون اونلارا ددي: "ائندي کي سئز بله اتدئنئز، سئزدن قئصاصيمي آلماميش اَل چکمه‌يه‌جيم."6gFفئلئسطلی‌لر بئربئرئندن سوروشدولار: "گؤره‌سن بونو کئم ادئب؟" ددئلر: «بونو تئمنالينين کوره‌کَني شَمشون ادئب، چونکي قايين‌آتاسي گؤتوروب اونون آرواديني صاغدوشونا اَره ورئب."" فئلئسطلی‌لر چيخيب او آروادلا آتاسينا اود ووروب يانديرديلار.Fمشعل‌لري يانديريب، چاقّاللاري فئلئسطلی‌لرئن اَکئنلرئنه بوراخدي و بونونلا دا تاخيل دَرزلرئنه، اَکئنلره، اوزوملوکلره، زيتونلوقلارا اود ووردو.zoFشَمشون گدئب اوچ يوز چاقّال توتدو و مشعل‌لر گؤتوردو. چاقّاللاري جوت-جوت قويروق-قويروغا باغلادي و قويروقلارين آراسينا بئر مشعل قويدو.+Fشَمشون اونلارا ددي: "بو دفه فئلئسطلی‌لره پئسلئک اِتسَم، هچ تقصئرکار اولمارام."ymFقيزين آتاسي ددي: "اِله بئلدئم کي، سنئن اوندان، حقئقتن، زَهلَن گدئر، اونا گؤره ده آرواديني سنئن صاغدوشونا اَره وردئم. باخ، مگر کئچئک باجيسي اوندان گؤزل ديئل؟ خاهئش ادئرم، قوي اونون يرئنه، بو سنئن اولسون." Fبئر مودّت کچندن سونرا، بوغدا بئچئني مؤوسومونده، شَمشون بئر کچي بالاسي گؤتوروب، آروادينا باش چکمه‌يه گتدي و ددي: "ائسته‌يئرم آرواديمين يانينا، اونون اوتاغينا گئرئم. » لاکئن آروادين آتاسي قويمادي کی، شَمشون گئرسئن.|sFآمّا شَمشونون آرواديني شَمشونون صاغدوشلاريندان بئرئنه وردئلر.U%Fبوندان سونرا ربّئن روحو قودرتلي بئر شکئلده اونون اوستونه اِندي. شَمشون اَشقِلونا گدئب اوراداکي‌لاردان اوتوز نفري اؤلدوردو و اونلارين ماللاريني تالان ادئب، تاپماجانين آچماسيني دئيَنلره بايرام لئباسي وردی. سونرا او، آلوولو قضبله آتاسينين اِوئنه گتدي.vgFشهرئن آداملاري يدّئنجی گون، گون باتمادان شَمشونا ددئلر: "بالدان شئرئني مگر وار؟ آصلاندان گوجلوسو مگر وار؟" شَمشون اونلارا ددي: "اگر منئم دئشي ائنَکئمله جوت سورمه‌سَيدئنئز، تاپماجامي تاپا بئلمزدئنئز."gIFيدّي گون ضئيافت عرضئنده آرواد اونون قاباغيندا آغلادي. يدّئنجی گون شَمشون تاپماجانين آچماسيني آروادينا ددی، چونکي آرواد اونو جانا گتئرمئشدي. آرواد دا گدئب تاپماجانين جاوابيني اؤز خالقينا ددی.6gFشَمشونون آروادي اونون قاباغيندا آغلاييب ددي: "سنئن مندن زَهلَن گدئر، منی سِومئرسن؛ خالقيمين اوغوللارينا تاپماجا ديئبسن، آمّا جاوابيني منه آچماييبسان."" شَمشون اونا ددي: "باخ، هچ آتا-آناما دا بو تاپماجانين جاوابيني آچماميشام. سنه آچيم؟""M Fدؤردونجو گون شَمشونون آروادينا ددئلر: "اَرئني توولا کي، بئزه بو تاپماجانين جاوابيني دسئن، يوخسا سنئن ده، آتانين دا اِوئني يانديراريق. مگر سئز بئزي بورايا سويماغا چاغيريبسينيز؟""v gFشَمشون اونلارا ددی: "يئيَندن بئر يِمه‌لي شي چيخدي، گوجلودن بئر شئرئن شي چيخدي."" اوچ گون عرضئنده اونلار تاپماجاني تاپا بئلمه‌دئلر.C F يوخ، اگر تاپماجانين آچماسيني منه دئيه بئلمَيه‌سئنئز، اوندا سئز منه اوتوز کتان پالتار و اوتوز بايرام لئباسي ورمَلي‌سئنئز."" اونا ددئلر: "تاپماجاني دِه، بئر اونا قولاق آساق."4 cF شَمشون اونلارا ددي: "قويون سئزه بئر تاپماجا دِيئم. اگر ضئيافتئن يدّئنجی گونونه قدر آچماسيني منه دئيه‌سئنئز، من سئزه اوتوز کتان پالتار و اوتوز بايرام لئباسي وره‌رم. F اونو گؤرن خالق، موشايئعت اوچون اونا اوتوز نفر صاغدوش-سولدوش سچدئلر.I F سونرا آتاسي آروادين اِوئنه گتدي؛ و شَمشون اورادا ضئيافت قوردو، چونکي او زامانلار جاوانلار بله اِدَردئلر.QF او، اوووجلاريندا بالدان گؤتوروب يئيه-يئيه گتدي. آتا آناسينين يانينا گلدئکده بالين بئر آزيني اونلارا دا وردی، لاکئن اونلارا بئلدئرمه‌دي کي، بالي آصلانين لِشئنئن اوستوندن گؤتوروب.PFبئر مودّت کچندن سونرا، شَمشون آروادي آلماق مقصدي ائله گری قاييتدي. آصلانين لِشئنه باخماق اوچون، او، اؤز يولوندان دؤندو. گؤردو کي، آصلانين لِشئنئن اوستونده آري سوروسو ائله بال وار.}Fسونرا گدئب آروادلا صؤحبت اتدي؛ آرواد شَمشونون گؤزونه خوش گؤروندو..WFربّئن روحو شَمشونون اوستونه قودرتلي بئر شکئلده اِندي، اله کي، جاوان آصلاني بئر کچي بالاسي کئمي اَلي يالين پارچالادي. لاکئن نه اتدئيئني آتا-آناسينا بئلدئرمه‌دي.)Fشَمشون آتا و آناسي ائله بئرلئکده تئمنايا گتدي. اونلار تئمنانين اوزوم باغلارينا چاتاندا، قَفلَتَن جاوان بئر آصلان نعره چکه‌رک اونون قاباغينا چيخدي.DFآتا و آناسي بئلمئردي کي، بو ائستَک ربدندئر. اونا گؤره کي، رب فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه بئر فورصت آختاريردي. او واخت فئلئسطلی‌لر ائسرايئللی‌لرئن اوستونده حؤکمرانليق ادئردئلر.8kFآتاسي ائله آناسي اونا ددئلر: "مگر قوحوملارينين قيزلاري آراسيندا، بوتون اؤز خالقيميز آراسيندا بئر آرواد يوخدور کي، گدئب اؤزونه ختنه‌سئز فئلئسطلی‌لردن آرواد آليرسان؟" شَمشون آتاسينا ددي: "منئم اوچون اونو آل، چونکي گؤزومه او خوش گؤرونور."saFاو، آتا-آناسينين يانينا قاييديب ددي: "تئمنادا فئلئسطلي قيزلارينين آراسيندا بئر آرواد گؤرموشم، گدئن، اونو منئم اوچون آرواد آلين." !Fبئر گون شَمشون تئمنايا گتدي و تئمنادا فئلئسطلي قيزلاريندان بئر آرواد گؤردو.~1F ربّئن روحي مَخَنِداندان، صورعا ائله اِشتاول آراسيندا، اونو قالديرماغا باشلادي.#}AF بِلَجه، آرواد بئر اوغول دوغدو و آديني شَمشون قويدو؛ اوشاق بؤيودو و رب اونا برکت وردی.;|qF آروادي اونا ددي: "اگر رب ائسته‌سيدي کی، بئزي اؤلدورسون، بئزدن يانديرما قورباني و تاخيل تقدئمي قبول اتمَزدي. بو شيلري بئزه گؤرسدمَزدي، ائندي اشئتدئکلرئمئزي ده دِمَزدي."{F مانواَخ آروادينا ددي: "بئز حتمن اؤله‌جيئک، چونکي تاريني گؤرموشوک."czAF ربّئن مَله‌يي بوندان سونرا مانواَخله آروادينا بئر داها گؤرونمه‌دي. مانواَخ او زامان بئلدي کي، او، ربّئن مَله‌يي ائدي..yWF قوربانگاهين اوستوندن آلوو گؤيه قالخاندا، ربّئن مَله‌يي ده قوربانگاهين آلوو ائچئنده گؤيه قالخدي. مانواَخله آروادي بونو گؤرنده ائکئسي ده اوزو اوسته يره دوشدولر.xF مانواَخ کچي بالاسي و تاخيل تقدئمئني گؤتوروب قايا اوستونده ربّه تقدئم اتدي. ملک ده مانواَخله آروادينين گؤزو قاباغيندا عجايئب ائشلر گؤردو.wF ربّئن مَله‌يي اونا ددي: "نئيه آديمي سوروشوب اونو اعجازلي گؤرورسن؟""2v_F مانواَخ ربّئن مَله‌يئنه ددي: "سنئن آدين ندئر کي، سؤزلرئن يرئنه يِتئشَنده سني شَرَفلَندئرک؟""ouYF ربّئن مَله‌يي مانواَخه ددي: "منی بورادا ساخلاياسان دا، سنئن خوره‌يئندن يِمه‌رم. لاکئن اگر يانديرما قورباني حاضيرلاييرسان، اونو ربّه تقدئم ات."" چونکي مانواَخ بئلمئردي کي، بو، ربّئن مَله‌يي‌دئر.JtF مانواَخ ربّئن مَله‌يئنه ددي: "خاهئش ادئرم، بئر آياق ساخلا، سنئن اوچون بئر کچي بالاسي کسئب يمک حاضيرلاياق."1s]F تَنَکدن عمله گلن شيلردن هچ نه يِمه‌سئن. شراب، و کِفلَندئرن هچ ائچکي ائچمه‌سئن، دئلئنه ده هچ بئر ناپاک شي دَيمه‌سئن؛ قوي او، اونا امر اتدئيئم هر شيي رئعايت اتسئن."r5F ربّئن مَله‌يي مانواَخه ددي: "قوي آروادين اونا تاپشيرديغيم شيلردن اؤزونو قوروسون.q5F مانواَخ ددي: "سنئن سؤزلرئن يرئنه يِتئشَنده، اوشاغين حيات طرزي و ائشي نه اولاجاق؟""[p1F مانواَخ دوروب آروادينين داليسيجا گتدي. او آدامين يانينا گلئب سوروشدو: "بو آروادلا صؤحبت ادن آدام سنسن؟" او ددي: "منم." o;F آرواد جَلد قاچيب اَرئنه خبر وردی: "باخ، کچن گون يانيما گلن او آدام گئنه منه گؤروندو."nF تاري مانواَخئن سَسئني اشئتدي؛ آرواد، چؤلده اوتوراندا، تارينين مَله‌يي گئنه اونون يانينا گلدي. لاکئن آروادين اَري مانواَخ اونون يانيندا ديئلدي.m1F مانواَخ ربّه يالواريب ددي: "يارب، يالواريرام، گؤندردئيئن تاري آدامي قوي يانيميزا گئنه گلسئن و دوغولاجاق اوشاق باره‌ده نه اده‌جيئمئزي بئزه اؤيرتسئن."}luF لاکئن منه ددي: «باخ، سن بويلو اولوب بئر اوغول دوغاجاقسان. شراب، و آيري کِفلَندئرن ائچکئلر ائچمه. دئلئنه ده هچ بئر ناپاک شي دَيمه‌سئن، چونکي اوشاق آنا بطنئندن، اؤلَن گونونه قدر تارينين نذئره‌سي اولاجاق.»""]k5F آرواد گدئب اَرئنه بله ددي: "منئم يانيما بئر تاري آدامي گلمئشدي. او، تارينين مَله‌يي گؤرونوشونده چوخ زَهملي ائدي. بونا گؤره ده اونون هارادان گلدئيئني سوروشماديم. منه آديني دا بئلدئرمه‌دي.gjIF اونا گؤره کي، سن بويلو اولوب بئر اوغول دوغاجاقسان. اونون باشينا اولگوج دَيمه‌مَلي‌دئر. چونکي اوشاق آنا بطنئندن تارييا نذئره‌دئر او، ائسرايئلي فئلئسطلی‌لرئن اَلئندن قورتارماغا باشلاياجاق."=iuF ائندي دئقّتلي اول کي، شراب، و کِفلَندئرن ائچکئلر ائچمَيه‌سن، دئلئنه ده هچ بئر ناپاک شي دَيمه‌سئن.Yh-F ربّئن مَله‌يي بو آروادا گؤرونوب ددي: "باخ، ائندي سن سونسوزسان، دوغمورسان، آمّا بويلو اولوب بئر اوغلان دوغاجاقسان.@g{F دان قبئله‌سئندن مانواَخ آدلي صورعالي بئر آدام وار ائدي؛ اونون آروادي سونسوز ائدي و اوشاغي اولموردو._f ;F ائسرايئل اؤولادلاري گئنه ده ربّئن گؤزونده پئس ائشلر اتدئلر. اونا گؤره رب ده اونلاري قيرخ ائل فئلئسطلی‌لره تسلئم اتدي.qe]F پئرعاتونلو خئلّل اوغلو عَبدون دا اؤلدو و عَمالِقلی‌لرئن داغليق بؤلگه‌سئنده‌کي اِفرايئم تورپاغيندا، پئرعاتوندا دفن اولوندو.Sd!F اونون قيرخ اوغلو و اوتوز نوه‌سي وار ائدي کي، يتمئش اِششه‌يه مئنَردئلر؛ او، سکّئز ائل ائسرايئلده داورلئک اتدي.cF اوندان سونرا پئرعاتونلو خئلّل اوغلو عَبدون ائسرايئلده داورلئک اتدي. bF زِبولونلو ائلون دا اؤلدو و زِبولون تورپاغيندا، اَيّالوندا دفن اولوندو.zaoF اوندان سونرا زِبولونلو ائلون اون ائل ائسرايئلده داورلئک اتدي._`9F سونرا ائبصان اؤلدو و بِيت‌لِخِمده دفن اولوندو.E_F اونون اوتوز اوغلو و اوتوز قيزي وار ائدي. قيزلاريني آيري طايفالارا اَره ورمئش، اوغوللارينا دا آيري طايفالاردان اوتوز گلئن گتئرمئشدي. ائبصان ائسرايئلده يدّي ائل داورلئک اتدي.u^eF اوندان سونرا بِيت‌لِخِملي ائبصان ائسرايئلده داورلئک اتدي.H] F يئفتاخ آلتي ائل ائسرايئلده داورلئک اتدي. سونرا گئلعادلي يئفتاخ اؤلدو و گئلعادين بئر شهرئنده دفن اولوندو.+\QF او زامان اونا دئيَردئلر: "بئر «شئبّولِت» دِه گؤرک" او دا کلمه‌ني دوغرو دئيه بئلمه‌يئب "سئبّولِت" دئيردي. او واخت گئلعادلي‌لار اونو توتوب اوردون چايينين کچئدلرئنده اؤلدورَردئلر. او واخت اِفرايئملی‌لردن قيرخ ائکي مئن نفر قيريلدي.;[qF گئلعادلي‌لار اِفرايئمئن موقابئلئنده‌کي اوردون چايينين کچئدلرئني توتدولار. اگر قاچيب قورتولماق ائسته‌يَن اِفرايئملی‌لردن بئري گلئب "قوي چايي کچئم" دِسَيدي، گئلعادلي‌لار اوندان سوروشارديلار: "آيا اِفرايئملي‌سن؟" اگر او "خير" دِسَيدي،CZF سونرا يئفتاخ بوتون گئلعادلي‌لاري ييغيب اِفرايئملی‌لرله دؤيوشدو و گئلعادلي‌لار اِفرايئملی‌لره شئکست وردئلر، چونکي اِفرايئملی‌لر بله دِمئشدئلر: "ای اِفرايئمله مِنَسّه آراسيندا ياشايان گئلعادلي‌لار، سئز اِفرايئمدن قاچان فَرارئلرسئنئز!""[Y1F من ده گؤردوم کي، سئز منی قورتارميرسينيز، حياتيمي خطره ساليب عَمّون اؤولادلاري ائله دؤيوشمَک اوچون او تايا کچدئم. و رب اونلاري منه تسلئم اتدي. نه اوچون بو گون منئمله داعوايا چيخيبسينيز؟"" X;F يئفتاخ اونلارا ددي: "من و خالقيم عَمّون اؤولادلاري ائله آغير دؤيوشده اولان واخت سئزي کؤمَيه چاغيرديم، لاکئن سئز گلئب منی اونلارين اَلئندن قورتارمادينيز.jW QF اِفرايئملی‌لر ييغيليب صافونا گتدئلر و يئفتاخا ددئلر: "سن نئيه عَمّون اؤولادلاري ائله دؤيوشه چيخدين، لاکئن بئزي اؤزونله گتمه‌يه چاغيرمادين؟ بونا گؤره بئز سنئن اِوئني سنئن باشينا يانديراجاغيق.".VWF (کي، هر ائل ائسرايئل قيزلاري گدئب گئلعادلي يئفتاخين قيزي اوچون ائلده دؤرد گون ياس توتدولار.NUF 'ائکي آي کچندن سونرا، آتاسينين يانينا قاييتدي و آتاسي اونون باره‌سئنده اتدئيي نذري يرئنه يتئردي؛ قيزين هچ کئشي ائله رابئطه‌سي يوخ ائدي. بوندان سونرا ائسرايئلده بو بئر عادت اولدوcTAF &آتاسي اونا ددي: "گت."" بلجه اونا ائکي آي ائجازه وردی. او دا رفئقه‌لري ائله برابر گدئب داغلاردا اؤز ناکام قيزليغينا آغلادي.SF %سونرا قيز آتاسينا ددي: "آنجاق بو آرزومو يرئنه يتئر؛ منه ائکي آي ائجازه ور، قوي رفئقه‌لرئمله داغلارا گدئب اؤز ناکام قيزليغيم اوچون آغلاييم."R9F $قيزي اونا ددي: "آتا، سن ربّه نذر ادئبسن. ائندي کي، رب دوشمنلرئندن، عَمّون اؤولادلاريندان سنئن اوچون قئصاص آليب، سؤز آغزيندان نجه چيخيب، منه اِلَجه ده ات."~QwF #او، قيزيني گؤرنده پالتاريني جيريب ددي: "واي، قيزيم! بِلئمي اَيدئن، منی فلاکته قويدون! من ربّه نذر اتمئشم، آرتيق سؤزومدن دؤنه بئلمه‌رم.">PwF "يئفتاخ مئصپا‌يا، اؤز اِوئنه قاييداندا، يئفتاخين قيزي دف چاليب اويناياراق اونون پئشوازينا چيخدي. بو اونون يگانه اؤولادي ائدي؛ اوندان باشقا نه اوغلو وار ائدي، نه ده قيزي.OF !عَمّون اؤولادلاريني عَروعِردن مئنّئته چاتانا قدر، ائيئرمي شهري، آبِل‌کِرامئمه قدر قتلي‌عام اتدي. بلجه اونلار ائسرايئللی‌لره موطئع اولدولار.-NUF يئفتاخ عَمّون اؤولادلاري ائله دؤيوشه چيخدي. رب ده عَمّون اؤولادلاريني يئفتاخا تسلئم اتدي.0M[F او زامان عَمّون اؤولادلارينين دؤيوشوندن صاغ سالامات قاييداندا، اِوئمئن دروازاسيندان قاباغيما بئرئنجي نه چيخسا، ربّئن اولاجاق و اونو يانديرما قورباني اده‌جيم."L!F يئفتاخ ربّه نذر ادئب ددي: "اگر عَمّون اؤولادلاريني حقئقتن منه تسلئم اده‌سن،KF ربّئن روحو يئفتاخين اوستونه اِندي. او، گئلعاددان و مِنَسّه‌دن کچدي؛ سونرا گئلعادداکي مئصپا‌دن کچئب، عَمّون اؤولادلارينين اوستونه گتدي.JF لاکئن عَمّون پادشاهي، يئفتاخين اونا گؤندردئيي سؤزلره قولاق آسمادي.DIF من سنئن ضئدّئنه گوناه اتمه‌مئشم. آمّا سن منئم ضئدّئمه دؤيوشمکله منه پئسلئک ادئرسن؛ قوي حؤکم ادن رب بو گون ائسرايئل اؤولادلاري ائله عَمّون اؤولادلاري آراسيندا حؤکم اتسئن.»""HH F اوچ يوز ائل ائسرايئل خِشبونلا عَروعِرده، بونلارين اطراف قصبه‌لرئنده و اَرنون دره‌سي بويونجا يِرلَشَن بوتون شهرلرده ياشادي. نه اوچون بو مودّتده بو تورپاقلاري گری آلمادينيز؟sGaF ائندي سنئن موآب پادشاهي صئپّور اوغلو بالاقدان نه‌يئن ياخشيدير؟ گؤر او، ائسرايئلله هچ چکئشدي؟ و يا اونلارين ضئدّئنه هچ دؤيوشدو؟cFAF مگر سن اؤز تارين کِموشون سنه وردئکلرئنه مالئک اولمازسان؟ بئز ده تاريميز ربّئن بوتون بئزه وردئکلرئني اؤزوموزه آلاجاغيق.gEIF ائندي کي، ائسرايئلئن تاريسي رب اؤز خالقي ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندان اِمورلولاري قوووب، مگر سن بورايا صاحئب چيخاجاقسان؟iDMF ائسرايئللی‌لر بلجه اَرنوندان يَبّوق چايينا قدر، صحرادان اوردون چايينا قدر بوتون اِمورلولار تورپاقلارينا مالئک اولدولار.MCF ائسرايئلئن تاريسي رب سئخون و اونون بوتون خالقيني ائسرايئللی‌لره تسلئم اتدي و اونلاري مغلوب اتدئلر؛ بلجه، ائسرايئللی‌لر او يرده ياشايان اِمورلولارين تورپاغينا مالئک اولدولار.1B]F آمّا سئخون ائسرايئللی‌لره اعتئبار اتمه‌دي کي، اونلارا اؤز تورپاغيندان کچمک يولو ورسئن؛ بوتون خالقيني ييغيب ياهِصادا اوردوگاه قوردو و ائسرايئللی‌لرله دؤيوشدو.QAF ائسرايئللی‌لر اِمورلولارين پادشاهي، خِشبون پادشاهي سئخونون يانينا قاصئدلر گؤندرئب دِمئشدئلر: {خاهئش ادئرئک، اؤز اؤلکه‌مئزه چاتانا قدر ائجازه وره‌سن کي، سنئن تورپاغيندان کِچک.}\@3F سونرا ائسرايئللی‌لر صحرانين ائچئندن گتدئلر، اِدوملا موآب تورپاقلارينين اطرافيندان کچئب، موآب اؤلکه‌سئنئن شرق سمتئنه چاتديلار و اَرنون دره‌سئنئن او بئري طرفئنده دوشَرگه سالديلار. لاکئن موآبين سرحدئني کچمه‌دئلر، اونا گؤره کي، اَرنون موآبين سرحدي ائدي.?%F سونرا ائسرايئل اِدوم پادشاهينين يانينا قاصئدلر گؤندرئب بله دِمئشدي: ‹خاهئش ادئرئک تورپاغيندان کچمک اوچون بئزه ائجازه وره‌سن.› لاکئن اِدوم پادشاهي اونلارا قولاق آسمادي. موآب پادشاهينين يانينا دا آداملار گؤندردئلر، آمّا او دا راضي اولمادي. اونا گؤره ده ائسرايئللی‌لر قِدِشده قالديلار.$>CF چونکي ائسرايئللی‌لر مئصئردن چيخاندا، قيرميزي دهنزه قدر صحرادان کچئب قِدِشه گلدئلر،a==F قاصئدلر اونا ددئلر: "يئفتاخ بله ديئر: «ائسرايئللی‌لر نه موآب تورپاغيني آليبلار، نه ده عَمّون اؤولادلارينين تورپاغيني.<F يئفتاخ گئنه ده عَمّون خالقينين پادشاهينين يانينا قاصئدلر گؤندردي.;F عَمّون اؤولادلارينين پادشاهي يئفتاخين قاصئدلرئنه ددي: "اونا گؤره کي، ائسرايئللی‌لر مئصئردن چيخان زامان، منئم تورپاقلاريمي اَرنوندان يَبّوق و اوردون چايلارينا قدر آليبلار. ائندي اونلاري منه دؤيوشسوز گری قايتارين."|:sF بوندان سونرا يئفتاخ عَمّون پادشاهينين يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "بئزئم آراميزدا نه اولوب کي، تورپاغيمدا منئمله ووروشماغا گلئبسن؟""9 F يئفتاخ گئلعاد آغساقّاللاري ائله برابر گتدي و خالق دا اونو اؤزونه باشچي و سرکرده اتدي؛ يئفتاخ مئصپا‌دا، ربّئن حوضوروندا بوتون شرطلرئني ددی.]85F گئلعاد آغساقّاللاري يئفتاخا ددئلر: "سنئنله بئزئم آراميزدا قوي رب شاهئد اولسون! بئز حقئقتن سنئن سؤزونه عمل اده‌جيئک.""7?F يئفتاخ گئلعاد آغساقّاللارينا ددي: "اگر منی آپاراسينيز کي، عَمّون اؤولادلارينين ضئدّئنه دؤيوشم و رب اونلاري منه تسلئم اده، آيا سئزئن باشچينيز اولاجاغام؟""E6F گئلعاد آغساقّاللاري يئفتاخا ددئلر: "سنئن يانينا اونا گؤره گلمئشئک کي، ائندي سن بئزئمله گدئب عَمّون اؤولادلارينين ضئدّئنه دؤيوشه‌سن و بوتون گئلعاد اهالئسئنه باشچي اولاسان."5%F يئفتاخ گئلعاد آغساقّاللارينا ددي: "مگر سئز مندن نئفرت ادئب آتامين اِوئندن منی قوومادينيز؟ بس ائندي نئيه چتئنلئيه دوشَنده، منئم يانيما گلئبسئنئز؟"")4MF اونلار يئفتاخا ددئلر: "گل بئزه سرکرده‌لئک ات کي، عَمّون اؤولادلارينين ضئدّئنه ووروشاق."j3OF عَمّون اؤولادلاري ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه چيخان زامان، گئلعاد آغساقّاللاري گتدئلر کي، يئفتاخي طوب دئياريندان گتئرسئنلر.21F بئر مودّتدن سونرا، عَمّون اؤولادلاري ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه دؤيوشه چيخديلار.k1QF يئفتاخ قارداشلارينين يانيندان قاچيب طوب دئياريندا ياشادي؛ يئفتاخين باشينا دَيَرسئز آداملار ييغيليب اونونلا دولانيرديلار.K0F گئلعادين آروادي اونا اوغوللار دوغدو؛ و بو آروادين اوغوللاري بؤيويَن زامان يئفتاخي قوووب اونا ددئلر: "آتاميزين اِوئندن سنه مئراث دوشمور، اونا گؤره کي، سن آيري آروادين اوغلوسان." r[~8||8zyxwvuUtmrqpnnljihgfeddHba`_\^V\ZZzYWVtUTT0SRQPOOSMLJIIHFEDCBAAK?>>;<<:99T8765432 1)//-,+Y*=) '&%g#-! Yq&a;<{rk W [5[V'F قوشونا آذوقه گتئرمک اوچون ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لرئنئن هر يوز نفردن اونونو، مئن نفرئندن يوزونو، اون مئن نفرئندن مئنئني گؤتوره‌جيئک کي، بِنيامئنئن گئبعا شهرئنه گدئب چاتاندا، ائسرايئلده اتدئکلري آلچاق ائشلرئن هاميسينين عوضئني اونلارا اده بئلسئنلر."{F ائندي بله بئر ائش گؤرمَلي‌يئک: پوشک آتيب گئبعايا هوجوم اده‌جيئک.FFبوتون خالق بئر نفر کئمي آياغا قالخيب ددي: "بئزدن هچ کئم چاديرينا گتمَيه‌جک و هچ کئم اِوئنه قاييتماياجاق.Fای ائسرايئل اؤولادلاري! باخين هامينيز بورادا اؤز فئکئر و مصلحتئنئزي ورئن."@{Fمن ده جارئيه‌مي گؤتوردوم و تئکه-تئکه دوغراييب هر حئصّه‌سئني ائسرايئلئن ائرث تورپاقلارينين بوتون بؤلگه‌لرئنه گؤندردئم، چونکي ائسرايئلده پوزغونچولوق و آلچاقليق ادئلئب.0[Fگئبعا کئشئلري منه ضئد قالخديلار و گجه واختي قالديغيم اِوي موحاصئره‌يه آلديلار، منی اؤلدورمک ائسته‌دئلر و جارئيه‌مي زورلاديلار. بونون نتئجه‌سئنده آرواد اؤلدو.saFاؤلدورولَن آروادين اَري اولان لاوئلي اونلارا جاواب وردی: "منئمله جارئيَم گجه‌لَمَک اوچون بِنيامئنئن گئبعا شهرئنه داخئل اولدوق.'IFبِنيامئن اؤولادلاري ائسرايئل اؤولادلارينين مئصپا‌يا چيخديقلاريني اشئتدئلر. اورادا ائسرايئل اؤولادلاري ددئلر: "دانيشين گؤرَک، بو پئس حادئثه نجه باش وردي؟""$CFبوتون خالقين، بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئنئن باشچيلاري تارينين خالقينين ييغينيندا اؤز يرلرئني توتدولار. اورادا قيلينج داشييان دؤرد يوز مئن پئيادا وار ائدي." AFبوتون ائسرايئل اؤولادلاري، داندان بئرشئباعيا قدر بؤلگه‌دن و گئلعاد تورپاغيندان مئصپا‌يا چيخديلار. جاماعات بئر نفر کئمي ربّئن قاباغيندا بئر يره ييغيلدي.T#Fبو حئصّه‌لري گؤرَن هر کس ددي: "ائسرايئل اؤولادلاري مئصئردن چيخاندان بو گونه‌جک، بله بئر حادئثه نه اولوب، نه ده گؤرونوب. بو باره‌ده دوشونون، مصلحتله‌شئب وردئيئنئز قَراري بئلدئرئن."Fاو، اِوئنه چاتاندا، بئر بيچاق گؤتوروب جارئيه‌سئنئن جَسَدئني اون ائکي تئکه‌يه بؤلدو و دوغراديغي تئکه‌لري بوتون ائسرايئل بؤلگه‌لرئنه گؤندردي. Fکئشي آروادا ددي: "دور، گِدَک."" لاکئن اوندان هچ بئر جاواب گلمه‌دي. سونرا کئشي جارئيه‌سئني اِششه‌يئن اوستونه قويوب، اؤز شهرئنه يولا دوشدو. Fآغاسي سحر قالخيب اِوئن قاپيلاريني آچدي و يولونا داوام اتمک اوچون چيخاندا، جارئيه‌سئني اِوئن دروازاسيندا اَللري آستانادا يره ييخيلميش گؤردو.u eFآرواد گون آغاراندا آغاسينين قالديغي يره، قوجا آدامين اِوئنه قاييديب قاپينين يانيندا يره ييخيلدي و هاوا آچيلانا قدر اورادا قالدي.= uFلاکئن بو آداملار اونا قولاق آسماق ائستَمه‌دئلر. اونا گؤره ده لاوئلي جارئيه‌سئنئن قولوندان توتوب باييرا، اونلارين يانينا چيخارتدي. اونلار اونا تَجاووز ادئب بوتون گجه‌ني سحره‌جک اونونلا پئس ائشلر گؤردولر. سحر آچيلاندا آروادي بوراخديلار. Fباخ منئم اِوده اَره گتمه‌مئش قيزيم و او کئشئنئن جارئيه‌سي وار. قوي اونلاري بورايا چيخارديم، بو بي‌آبيرچيليغي اونلارلا ادئن، اونلارلا گؤزونوزه خوش گؤرونه‌ني ادئن، لاکئن بو کئشي ائله بله آلچاقليق اتمه‌يئن."-Fاِو صاحئبي باييرا چيخيب اونلارا ددي: "يوخ، هموطنلرئم، يالواريرام، بله بئر پئسلئک اتمه‌يئن. ائندي کي بو آدام منئم اِوئمه گلئب، بو آلچاقليغي اتمه‌يئن.U%Fيِيئب-ائچدئکلري زامان، شهر ساکئنلرئندن بئر دسته ياراماز آدام اِوي احاطه‌يه آليب قاپيني دؤيدولر. بو آداملار اِو صاحئبي قوجايا ددئلر: "اِوئنه گلن کئشئني باييرا چيخارت، اونونلا ياتاق.":oFاونو گؤتوروب اِوئنه گتئردي و اِششَکلرئنه يِم وردی. هامي آياقلاريني يوياندان سونرا يِيئب-ائچدئلر.I Fقوجا کئشي ددي: "جانين صاغ اولسون! قويون سئزئن احتئياجلارينيزي من رفع ادئم. آنجاق گجه‌ني ميداندا قالمايين." Fحال بو کي، اِششَکلرئمئزئن ساماني دا وار، يِمي ده وار. منئم، جارئيه‌مئن و يانيمداکي نؤکرئن چؤره‌يي و شرابي وار؛ هچ نَيه احتئياجيميز يوخدور." Fکئشي اونا ددي: "بئز يهودانين بِيت‌لِخِم شهرئندن اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنئن اوزاقلارينا گدئرئک. من اورالي‌يام. يهودانين بِيت‌لِخِم شهرئنه گتمئشدئم، ائندي ده اِوئمه قاييديرام. آمّا منی اِوئنه آپاران يوخدور.A}Fبو قوجا کئشي باشيني قالديردي و شهرئن ميدانينداکي موسافئري گؤروب ددي: "هارادان گلئب، هارايا گِدئرسن؟""G Fبو زامان آخشام بئر قوجا کئشي زَمئده اولان ائشئندن اِوه قاييديردي. او، اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئندن ائدي و گئبعادا ياشاييردي. آمّا اورانين ساکئنلري بِنيامئنلی‌لردن ائدئلر.dCFگئبعايا دؤندولر کي، گجه‌ني اورادا قالسينلار. شهره گئرئب ميداندا اوتوردولار، لاکئن هچ کس اونلاري اِوئنه قوناق آپارمادي.)MFاونلار اورادان کچئب گتدئلر. بِنيامئنئن گئبعا شهرئنه ياخينلاشارکَن آرتيق گونش باتميشدي.;~qF سونرا آغاسي نؤکرئنه ددي: "گل چاليشاق گئبعايا يا دا رامايا چاتاق. گجه‌ني اونلارين بئرئنده قالاريق."N}F آمّا آغاسي اونا ددي: "يوخ، ائسرايئل اؤولادلاريندان اولمايان ياد اِللی‌لرئن شهرئنه گئرمه‌يَک، گئبعايا گدک." |F اونلار يِبوسا ياخينلاشاندا، آرتيق گون باتماقدا ائدي. نؤکري آغاسينا ددي: "خاهئش ادئرم، گل يِبوسلولارين بو شهرئنه گئرک و گجه‌ني بورادا کچئردک."{F لاکئن بو کئشي ائستمه‌دی کی، گجه‌ني اونونلا قالسين و آياغا قالخيب يولا دوشدو. او، يِبوس، يعني ائندئکي اورشلئم شهرئنئن موقابئلئنه گلئب چيخدي. اونون پالانلي ائکي اِششه‌يي وار ائدي، جارئيه‌سي ده يانيندا ائدي.6zgF کئشي جارئيه‌سي و نؤکري ائله گتمک اوچون آياغا قالخاندا، قايين‌آتاسي، يعني جاوان آروادين آتاسي اونا ددي: "باخ، گون آرتيق باتير؛ خاهئش ادئرم، بو گجه‌ني ده بورادا قال. چونکي گون باشا گلئب آخشام دوشور. گجه‌ني بورادا قالين. قوي اوره‌يئن شاد اولسون. صاباح سحر سفرئنئز اوچون تزدن دورارسينيز و اِوئنه قاييدارسان."py[Fبشئنجي گون کئشي گری قاييتماق اوچون سحر تزدن قالخدي. جاوان آروادين آتاسي اونا ددي: "خاهئش ادئرم، بئر آز يمک يِه کي، قووّت آلاسان. گون‌اورتادان سونرايا قدر گؤزله."" اونلار ائکئسي ده بئرلئکده يمک يدئلر.|xsFکئشي يولا دوشمَک اوچون آياغا قالخدي، لاکئن قايين‌آتاسي اونون قالماسينا چوخ تأکئد اتدي، اونا گؤره ده، او گجه‌ني گئنه اورادا کچئرتدي..wWFاونلار اوتوردولار و ائکئسي ده بئرلئکده يِيئب-ائچدئلر؛ سونرا جاوان آروادين آتاسي بو کئشئيه ددي: "خاهئش ادئرم، بو گجه‌ني ده بئزئمله قال، قوي اوره‌يئن شاد اولسون.",vSFدؤردونجو گون سحر تزدن دوردولار. کئشي گتمه‌يه حاضيرلاشاندا، جاوان آروادين آتاسي کوره‌کَنئنه ددي: "بئر تئکه چؤرک يِه کي، قووّت آلاسان، اوندان سونرا گِدَرسئنئز."u+Fبو کئشئنئن قايين‌آتاسي يعني جاوان آروادين آتاسي اونو اِوئنده قوناق ساخلادي. کئشي اونلاردا اوچ گون قالدي و اونلار يِيئب-ائچئب اورادا قوناق قالديلار.pt[Fاَري اونون دالينجا گتدي کي، جارئيه‌نئن گؤيلونو آليب اونو گری قايتارسين. او اؤزو ائله نؤکرئني و بئر جوت اِششَک گؤتوردو. جارئيه اَرئني آتا اِوئنه آپاردي و آتاسي کئشئني گؤرنده شادليقلا پئشوازا چيخدي.rs_Fبو جارئيه آيري بئر آداملا زئنا اتدي و اوندان آيريليب آتاسينين اِوئنه، يهودانين بِيت‌لِخِم شهرئنه قاييديب اورادا دؤرد آي قالدي.@r }Fائسرايئلده پادشاه اولمايان او گونلرده، اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنئن اوزاقلاريندا بئر لاوئلي ياشاييردي. او، يهودانين بِيت‌لِخِم شهرئندن اؤزو اوچون بئر جارئيه آلميشدي.RqFتارينين عئبادتگاهي شئلودا اولارکن، بوتون بو دؤورده دانلي‌لار مئکانين دوزلتدئيي اويما بوته سئتايئش ادئردئلر.Hp Fدان اؤولادلاري اورادا اؤزلري اوچون اويما بوتو قوردولار؛ اؤلکه‌نئن اسئرلئيه دوشَن گونونه قدر موسا اوغلو گِرشوم اوغلو يوناتان اؤزو و اوغوللاري دان قبئله‌سئنه کاهئن اولدولار.\o3Fاونلار ائسرايئلده دوغولان اؤز آتالاري دانين خاطئرئنه بو شهرئن آديني دان قويدولار. آمّا شهرئن اوّلکي آدي لَيئش ائدي.nFاونلاري قورتاران اولمادي، چونکي لَيئش صئدوندان اوزاقدا ائدي. بو خالقين هچ کسله ده رابئطه‌سي يوخ ائدي. بو شهر بِيت‌رِخوبون يانيندا اولان بئر دره‌ده يِرلَشئر. دانلي‌لار بو شهري تزه‌دن تئکئب اورادا ياشاديلار.%mEFدان اؤولادلاري مئکانين دوزلتدئيي شيلري و اونون کاهئنئني گؤتوروب لَيئشه، دئنج و آرام بئر خالقا هوجوم اتدئلر. اهالئسئني قيلينجدان کچئردئب شهره اود ووردولار.DlFدان اؤولادلاري يوللارينا داوام وردئلر. مئکا بو آداملارين اوندان گوجلو اولدوغونو گؤروب اِوئنه قاييتدي.Gk Fدان اؤولادلاري اونا ددئلر: "سَسئن آراميزدا اِشئدئلمه‌سئن، يوخسا تِز قضبلَنَن آداملاريميز سنئن اوستونه هوجوم اِدَر، هم اؤز حياتيني، هم ده اِوئنده‌کئلرئن حياتيني ائتئرَرسن."}juFمئکا اونلارا ددي: "دوزلتدئيئم آللاهلاري و کاهئني گؤتوروب گتدئنئز، مگر آرتيق منه بئر شي قاليب؟ نجه منه دئيه بئلرسئنئز: «سنه نه اولوب؟»""]i5Fاونلار دان اؤولادلارينا قيشقيرديلار. دان اؤولادلاري دؤنوب مئکايا ددئلر: "سنه نه اولوب کي، بونلاري بورايا ييغيبسان؟""h9Fمئکانين اِوئندن اوزاقلاشاندا مئکانين اِو اهلي ييغيليب دان اؤولادلارينا چاتديلار.g9Fاونلار اؤز اِو اهلئني، حيوانلاري و اِو اشيالاريني قاباقلارينا قاتيب يولا دوشدولر.*fOFکاهئنئن اوره‌يي شاد اولدو، اِفودلا اِو بوتلرئني و اويما بوتو گؤتوروب خالقلا برابر گتدي.Ye-Fاو واخت ددئلر: "ساکئت اول، اَلئنله آغزيني اؤرت. دور بئزئمله گِدَک، بئزه آتا و کاهئن اول. سنئن اوچون بئر آدامين اِوئنده کاهئنلئک اتمک ياخشيدير، يوخسا بئر ائسرايئل قبئله‌سئنه، بئر نسله؟""bd?Fاونلار مئکانين اِوئنه گئرئب اويما بوتو، اِفودلا اِو بوتلرئني و تؤکمه بوتو گؤتورَنده کاهئن اونلارا ددي: "نه ادئرسئنئز؟""OcFاؤلکه‌ني آختارماغا گِدن او بش ائگئد اِوه گئرئب اويما بوتو، اِفودلا اِو بوتلرئني و تؤکمه بوتو گؤتوردولر. کاهئن سئلاحلانميش آلتي يوز نفرئن يانيندا دروازانين گئرئشئنده دايانميشدي.5beFدان اؤولادلاريندان دؤيوش اوچون سئلاحلانميش آلتي يوز نفر اونون دروازاسينين گئرئشئنده داياندي.LaFاونلار اورايا دؤنوب، او جاوان لاوئلي‌نئن قالديغي مئکانين اِوئنه گلدئلر و اونون حال-اَحواليني خبر آلديلار.`Fاو بش نفر کي، لَيئش دئيارينين تفتئشي اوچون گتمئشدئلر، اؤز خالقينا ددئلر: "آيا بئلئرسئنئز کي، بو اِولرده اِفود، اِو بوتلري، هم ده اويما و تؤکمه بوتلر وار؟ ائندي گؤرون نه ادئرسئنئز، بو باره‌ده بئر قَرارا گلئن." _ F اورادان اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنه کچدئلر و مئکانين اِوئنه گلدئلر.^/F يهودايا قالخيب گجه‌ني قئريَت‌يِعه‌رئمده قالديلار. بونا گؤره ده او يِر بو گونه قدر مَخَنِدان چاغيريلير. او يِر قئريَت‌يِعه‌رئمئن قربئنده يِرلَشئر.] F دان نسلئندن آلتي يوز کئشي سئلاحلانيب صورعا و اِشتاولدان يولا دوشدولر.\)F اورايا چاتاندا آرخايين بئر خالق و گِنئش بئر تورپاق گؤره‌جکسئنئز. تاري بو تورپاغي سئزه تسلئم ادئب. اورا اِله تورپاقدير کي، هچ نَيه اِحتئياجي يوخدور."%[EF ائگئدلر اونلارا ددئلر: "قالخين، اونلارا هوجوم اِدَک، چونکي اونلارين تورپاغيني گؤردوک، چوخ ياخشيدير. نئيه هچ نه اتمئرسئنئز؟ گدئب تورپاغي آلماغي يوباتمايين!IZ Fائگئدلر صورعا و اِشتاول شهرلرئنه، اؤز خالقينين يانينا قاييداندا خالق اونلارا ددي: "نه اؤيرَنه بئلدئنئز؟""uYeFبو بش ائگئد گدئب لَيئشه چاتديلار و گؤردولر کي، اورادا ياشايان خالق اَمئن-آمانليقداديرلار. صئدونلولار کئمي دئنج و راحات ياشاييرلار؛ چونکي بو بؤلگه‌ده هچ کئم یوخ ائدی کی، اونلارا حؤکم ادئب اذئيّت ورسئن. اونلار صئدونلولاردان اوزاق ائدئلر و هچ کسله ده رابئطه‌لري يوخ ائدي. X Fکاهئن اونلارا ددي: "سالامات گدئن، گتدئيئنئز بو يول ربّئن نظرئنده‌دئر."DWFدانلي‌لار اونا ددئلر: "خاهئش ادئرئک، تاريدان سوروش. گؤر بئزئم گتدئيئمئز بو يول اوغورلو اولاجاق يا يوخ."XV+Fلاوئلي اونلارا ددي: "مئکا منئم اوچون فئلان بَهمان ائشلر گؤردو. او منی اوجرَتله توتوب، من ده اونون کاهئني اولموشام."AU}Fحله مئکانين اِوي يانيندا ائکَن، جاوان لاوئلي‌نئن سَسئني تانيديلار؛ اِوه طرف دؤنوب اوندان سوروشدولار: "بورايا سني کئم گتئرئب؟ بورادا نه ادئرسن؟ سنئن بورادا نه ائشئن وار؟""ST!Fدان اؤولادلاري صورعا و اِشتاول شهرلرئندن اولان بوتون طايفالاريندان بش نفر ائگئد آدامي اؤلکه‌نئن تَجَسّوسونه گؤندردئلر و اونلارا ددئلر: "گدئن، اؤلکه‌ني آختارين."" اونلار اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنه، مئکانين اِوئنه گلدئلر و گجه‌ني اورادا قالديلار.vS iFاو گونلرده ائسرايئلده پادشاه يوخ ائدي. اِله همئن گونلرده دان قبئله‌سي، ياشاماق اوچون اؤزلرئنه ائرثي تورپاق آختاريردي، چونکي او گونه قدر ائسرايئل قبئله‌لري آراسيندا اونلارا ائرث تورپاق دوشمه‌مئشدي.(RKF سونرا مئکا ددي: "ائندي بئلئرم کي، رب منه ياخشيليق اده‌جک، چونکي بئر لاوئلي کاهئنئم وار." Q F مئکا لاوئلئني اؤزونه کاهئن تعيئن اتدي و بو جاوان اونون اِوئنده ياشادي.P F او، مئکا ائله قالماغا راضي اولدو و بو جاوان اونا بئر اوغول کئمي اولدو.O}F مئکا اونا ددي: "منئمله قال، منه آتا و کاهئن اول. من ده سنه ائلده اون شِکِل گوموش، بئر دست پالتار و يِمه‌يئني وره‌رم."" لاوئلي اونونلا گتدي.}NuF مئکا اونا ددي: "هارادان گلئرسن؟" او، مئکايا ددي: "من يهودانين بِيت‌لِخِم شهرئندن گلن بئر لاوئلي‌يَم، ياشاماق اوچون بئر يِر آختاريرام."MFهمئن آدام ياشاماغا بئر يِر تاپماق اوچون يهودانين بِيت‌لِخِم شهرئندن چيخدي. سفره چيخارکَن، اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنه، مئکانين اِوئنه گلدي.GL Fجاوان لاوئلي وار ائدي کي، يهودانين بِيت‌لِخِم شهرئندن اولان بئر يهودالي عايئله‌نئن يانيندا ياشاييردي. K;Fاو گونلرده ائسرايئلده پادشاه يوخ ائدي؛ هَره اؤز گؤزونده دوغرو گؤرونَن ائشي ادئردي.QJFمئکانين عئبادتگاهي وار ائدي. او بئر اِفود و اِو بوتلري دوزَلدئب اوغوللاريندان بئرئني اؤزونه کاهئن تعيئن اتدي.*IOFگوموشو آناسينا گری قايتارارکَن، آناسي ائکي يوز شِکِل گوموش گؤتوروب زرگره وردی. اوندان بئر اويما و بئر تؤکمه بوت دوزلتدئردي. بو بوتلري مئکانين اِوئنه قويدولار.rH_Fاو، مئن يوز شِکِل گوموشو آناسينا قايتاردي. آناسي اونا ددي: "بو گوموشون هاميسيني رب اوچون وقف ادئرم. قوي اوغلوم اوندان بئر اويما و بئر تؤکمه بوت دوزلتسئن. بونون اوچون ده ائندي بو گوموشو سنه قايتاريرام."^G7Fاو، آناسينا بله ددي: "سندن اوغورلانان مئن يوز شِکِل گوموشدن اؤتري کي، لعنت اتدئن و من ده اشئتدئم، باخ، او گوموش منده‌دئر، اونو من گؤتورموشم."" آناسي اونا ددي: "اوغلوم، قوي رب سنه برکت ورسئن."F {Fاِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئندن اولان مئکا آدلي بئر آدام وار ائدي. E;Fاونون قارداشلاري، آتاسينين بوتون اِو اهلي گلدئلر و شَمشونون مِيئتئني اورادان چيخارديب آپارديلار. اونو صورعا ائله اِشتاول آراسيندا، آتاسي مانواَخئن مقبره‌سئنده دفن اتدئلر. بلجه شَمشون ائسرايئلده ائيئرمي ائل داورلئک اتدي.2D_Fشَمشون ددي: "قوي من ده فئلئسطلی‌لرله اؤلوم!"" سونرا وار گوجو ائله اَيئلئب سوتونلاري ائتَله‌دي و معبدئن داميني اوراداکي بوتون آغالارين و خالقين اوستونه ييخدي. بلجه، شَمشون اؤلَنده حياتي بويو اؤلدوردويو آداملاردان داها چوخ آدام قيردي.CFشَمشون اَللرئني معبدئن داميني ساخلايان ائکي اورتا سوتونا اوزاتدي. صاغ اَلي ائله بئر سوتوندان، سول اَلي ائله ده او بئري سوتوندان ياپيشدي.`B;Fاو واخت شَمشون ربّه فرياد ادئب ددي: "ای پروردئگار رَب، يالواريرام، منی يادا سال. يالواريرام سنه ای تاري، منه آنجاق بو دفه‌لئک قودرت ور کي، بو فئلئسطلی‌لردن ائکي گؤزوم اوچون بئر قئصاص آليم."8AkFمعبد کئشي و آروادلارلا دولو ائدي. فئلئسطلی‌لرئن بوتون آغالاري دا اورادا ائدئلر. شَمشونون قال اِله‌دئيئنه تاماشا ادن اوچ مئنه قدر کئشي و آرواد دا دامين اوستونده ائدي.C@Fشَمشون اَلئندن توتان اوغلانا ددي: "قوي معبدئن داميني ساخلايان سوتونلارا توخونوم و اونلارا سؤيکه‌نئم."?}Fاونلارين کِفي کؤکه‌لَنده ددئلر: "شَمشونو بورايا گتئرئن، قوي باشيميزي قال اِله‌سئن."" اونلار شَمشونو زئنداندان چاغيرتديرديلار و شَمشون اونلارين باشيني قال اِله‌دي. اونو سوتونلارين آراسيندا دايانديرديلار.>+Fخالق شَمشونو گؤرنده اؤز آللاهلارينا حمد ادئب ددئلر: "اؤلکه‌مئزه زئيان ووروب بئزدن بئر چوخلاريني اؤلدورَن دوشمنئمئزي بئزه اؤز آللاهيميز تسلئم ادئب."3=aFفئلئسطلی‌لرئن آغالاري ييغيلديلار کی، اؤز آللاهلاري داگونا بؤيوک بئر قوربان تقدئمي اوچون شَنلئک اتسئنلر، چونکي ددئلر: "تاريميز دوشمنئمئز شَمشونو بئزه تسلئم ادئب."p<[Fلاکئن شَمشونون قيرخيلميش ساچي تزه‌دن بئتمه‌يه باشلادي.;Fفئلئسطلی‌لر اونو ياخالاييب گؤزلرئني چيخارتديلار؛ اونو غَزّه‌يه گتئرئب بورونج زنجئرلرله باغلاديلار. او، زئنداندا دَيئرمان داشي چکئردي.l:SFدَلئله ددي: "فئلئسطلی‌لر سنئن اوستونه گلدئلر، شَمشون!"" شَمشون يوخودان اويانيب ددي: "آيري واختلاردا اولدوغو کئمي، بو دفه ده سئلکه‌لَنئب اؤزومو آزاد اده‌رم."" لاکئن بئلمئردي کي، رب اوندان آيريليب. 9Fدَلئله دئزلري اوستونده شَمشونو يوخويا وردی. سونرا آدام چاغيريب اونون ساچينين يدّي حؤرويونو قيرخديردي و بونونلا اونو ذلئل اتدي، و گوجدن دوشدو.n8WFدَلئله او زامان کي، گؤردو شَمشون اوره‌يئنئن سئرّئني اونا آچيب، فئلئسطلی‌لرئن آغالارينا خبر گؤندرئب اونلاري چاغيردي و ددي: "بو دفه ده بورايا گلئن، چونکي او، اوره‌يئنده‌کي سئرّي منه آچدي."" فئلئسطلی‌لرئن آغالاري اؤزلري ائله گوموش گؤتوروب دَلئله‌نئن يانينا گلدئلر.7!Fاونا گؤره ده اوره‌يئنئن سئرّئني آروادا آچدي: "منئم باشيما اولگوج اصلا دَيمه‌يئب، چونکي من آنا بَطنئندن تارينين نذئره‌سئيَم. اگر باشيم قيرخيلسا، او زامان بو قودرت مندن چيخار و گوجدن دوشوب عادي بئر آدام کئمي اولارام."+6QFآرواد بو سؤزلرله هر گون اونو زورا قويوب باش‌آغري ورئردي، اِله کي، جاني بوغازينا ييغيلدي.>5wFاو واخت دَلئله ددي: "نجه منه «سني سِوئرَم» ديئرسن، حال بو کي، اوره‌يئن منده ديئل؟ اوچ دفه‌دئر کي، منی لاغا قويورسان و بؤيوک قودرتئنئن هارادان اولدوغونو منه بئلدئرمئرسن."}4uFشَمشون ياتارکَن، دَلئله اونون ساچينين يدّي حؤرويونو پايايا بَرکئتدي و اونو سَسله‌دي: "فئلئسطلی‌لر سنئن اوستونه گلدئلر، شَمشون!"" آمّا او يوخودان اويانيب، توخوجو دَزگاهينين پاياسيني پارچا ائله قوپارتدي.c3AF دَلئله شَمشونا ددي: "بَسدئر، ائندئيه قدر منی لاغا قويوب يالان ددئن. ائندي دِه گؤروم، سني نجه باغلاماق اولار؟" شَمشون ددي: "اگر ساچيمين يدّي حؤرويونو توخوجو دَزگاهينداکي پارچا ائله توخوياسان."q2]F دَلئله تزه ائپلر گؤتوردو و اونلارلا شَمشونو باغلاييب ددي: "فئلئسطلی‌لر سنئن اوستونه گلدئلر، شَمشون!"" کمئنده دورانلار ائچ اوتاقدا قالميشديلار. او آمّا قوللارينداکي ائپلرئن ساريغيني ساپ کئمي قيردي.d1CF شَمشون ددي: "اگر هچ ائشلَدئلمه‌مئش تزه ائپلرله منی ياخشيجا باغلاسالار، او زامان گوجدن دوشوب عادي بئر آدام کئمي اولارام."F0F دَلئله شَمشونا ددي: "باخ، منی لاغا قويوب يالان ددئن؛ خاهئش ادئرم، منه دِه گؤروم سني نجه باغلاماق اولار؟""/+F ائچ اوتاقدا آروادين کمئنده دوران آداملاري وار ائدي. آرواد شَمشونا ددي: "فئلئسطلی‌لر سنئن اوستونه گلدئلر، شَمشون!"" لاکئن شَمشون قوللارينداکي ائپلري اودا توخونوب قيريلان کتان لئفي کئمي قيردي و گوجونون سئرّي بئلئنمه‌دي.J.Fفئلئسطلی‌لرئن آغالاري آروادين يانينا قورومامئش يدّي تزه ائپ گتئردئلر و دَلئله بونلارلا شَمشونو باغلادي. -Fشَمشون اونا ددي: "اگر منی قوروماميش يدّي تزه ائپله کي، اوندان کامان يايي دوزَلدئرلر، باغلاسالار، او زامان گوجدن دوشوب عادي آدام کئمي اولارام."r,_Fبلجه دَلئله شَمشونا ددي: "خاهئش ادئرم، منه دِه گؤروم سنده‌کي بو بؤيوک قودرت هارادان گلئر؟ سني نجه باغلاييب گوجدن سالماق اولار؟""&+GFفئلئسطلی‌لرئن آغالاري او آروادين يانينا گلئب ددئلر: "شَمشونو دئله توتوب اؤيرَن، گؤر اوندا بو قدر گوج هاراداندير؟ نجه اونا زور گلئب باغلايا بئله‌رئک؟ ذلئل اده بئله‌رئک؟ بوندان اؤتري هَره‌مئز سنه مئن يوز شِکِل گوموش وره‌رئک."*'Fبوندان بئر قدر سونرا، شَمشون سورِق دره‌سئنده دَلئله آدلي بئر آروادا وورولدو.b)?Fشَمشون گجه‌ياريسينا قدر ياتدي، سونرا آياغا قالخيب گلدي، شهر دروازاسينين هر ائکي دئره‌يئندن توتوب چفته قاريشيق دروازاني چئينئنه قويدو و خِبرونون موقابئلئنده‌کي داغين تپه‌سئنه چيخارتدي.D(Fغَزّه‌لئلره خبر چاتدي کي، شَمشون بورايا گلئب. غَزّه‌لئلر اِوي موحاصئره‌يه آلديلار، بوتون گجه‌ني شهرئن دروازاسيندا کمئنده دوروب اونو گؤزله‌دئلر. بوتون گجه‌ني ساکئت دوروب ديئردئلر: "قوي سحر ائشيغينا قدر گؤزله‌يَک، سونرا اونو اؤلدوره‌رئک." ~m~n||zyxw[vvuLts$rqWpoLm{lljli hfed=;;x:N98765504@3L2 1Q0u/--N,3+*b)|('&%%#$H#", 3;@&DI}x  { j}vgPناعومي روتا ددي: "قيزيم، گؤزله، گؤر بو ائشئن آخيري نجه قورتارير؛ چونکي او آدام بو ائشي بو گون آخيرا چاتديرمايينجا آرام اولماياجاق.",SPسونرا ددي: "او منه بو آلتي اؤلچو آرپاني ورئب ددی کي، قايين‌آنانين يانينا اَلئبوش قاييتما."iMPاو، قايين‌آناسينين يانينا گلنده، قايين‌آناسي اونا ددي: "نجه اولدو، قيزيم؟" روت بوعَزئن اونا نه اتدئيئني ناعومئيه دانيشدي.BPسونرا بوعَز روتا ددي: "اوست اؤرتويونو گؤتور، بورادا توت."" روت اؤرتويونو گؤتوروب کناريندان توتدو. بوعَز آلتي اؤلچو آرپاني اؤرتويون اوستونه تؤکوب اونا وردی. روت شهره قاييتدي.Y-Pبلجه روت اونون آياقلاري آلتيندا صوبحه‌جک ياتدي و سحرئن آلاقارانليغيندا، گؤزون حله ياخشي سچمه‌دئيي واختدا آياغا قالخدي، چونکي بوعَز دمئشدي: "قوي هچ کس بئلمه‌سئن کي، خرمنه آرواد گلئب."jOP بو گجه‌ني قال، صاباح اگر او آدام سنه قَيّوم اولماق ائسته‌سه، چوخ ياخشي، قوي اولسون. يوخ، اگر بوندان ائمتئناع اتسه، وار اولان رب حاقّي، سنئن قَيّومون من اؤزوم اولاجاغام. حله‌لئک صاباحا قدر يات."xkP دوزدور، سنئن قَيّومون منم، آمّا مندن ده ياخين بئر قَيّوم وار.eEP قيزيم، داها قورخما! ددئيئن هر شيي سنئن اوچون اده‌جيم. شهرئمئزئن بوتون اهالئسي ياخشي بئلئر کي، سن شخصئيّتلي بئر آروادسان.,SP بوعَز ددي: "قوي رب سنه برکت ورسئن، قيزيم! آخيرکي مهرئبانليغين اَوّلکئندن ده ياخشي‌دير. چونکي جاوان کئشئلرئن دالينجا گتمه‌دئن، ائستر کاسيب اولسون، ائستر وارلي. P بوعَز آروادا ددي: "سن کئمسن؟" آرواد جاواب وردی: "من کنئزئن روتام. اَته‌يئنله بو کنئزئنئن ده اوستونو اؤرت، چونکي سن منئم قورتاراجاق قَيّومومسان.": oPگجه ياريسي بئردن بوعَز دئسکئندي و چِورئلئب باخاندا گؤردو کي، آياقلاري آلتيندا بئر آرواد اوزانيب. #Pبوعَز يِيئب-ائچئب کِفي کؤکَلَندن سونرا، ياتماق اوچون محصول تاياسينين کنارينا گتدي. روت دا گئزلئجه گلدي و آياقلارينين اوستونو آچيب اورادا اوزاندي. yPروت خرمنه اِندي و قايين‌آناسينين بوتون تاپشيريقلارينا عمل اتدي.^ 7Pروت اونا ددي: "ددئکلرئنئن هاميسينا عمل اده‌رم."\ 3Pاِله کي ياتماغا گتدي، يرئني تاپيب آياقلارينين اوستونو آچ و اورادا يات. سونرا نه اتمک لازيمدير، او اؤزو سنه دئيه‌جک."fGPسن ده يويون، عطئرلَن و لاپ گؤزل پالتاريني گِيئنئب خرمنه اِن. آمّا او يِيئب-ائچمه‌يئني قورتارمايينجا اؤزونو اونا گؤرسدمه.V'Pکنئز قيزلاري ائله ساحه‌سئنده ائشله‌دئيئن بوعَز مگر بئزئم قوحوموموز ديئل؟ باخ، او بو آخشام خرمنده آرپا سووورور.H Pبئر گون قايين‌آناسي ناعومي روتا ددي: "قيزيم، مگر منه گرکلي ديئل کي، سنئن راحاتليغين اوچون بئر ير آختاريم؟wiPبِلَجه، روت آرپا و بوغدا بئچئنلري قورتارانا قدر، بوعَزئن کنئز قيزلارينين يانيندا باشاق ييغدي و قايين‌آناسي ائله بئرلئکده ياشادي.^7Pناعومي گلئنئنه ددي: "قيزيم، اونون کنئز قيزلاري ائله ائشلَمه‌يئن چوخ ياخشي‌دير، يوخسا آيري زَمئلرده سني ائنجئدَرلر."7iPموآبلي روت ددي: "بئر ده او منه ددی کي، «منئم بئچئنئم قورتارانا قدر ائشچئلرئمله بئرلئکده ائشله.»""[1Pناعومي گلئنئنه ددي: "دئرئلردن و اؤلولردن اؤز مهرئبانليغيني قييمايان رب، قوي اونا برکت ورسئن!"" ناعومي گئنه روتا ددي: "او کئشي ياخين قوحوملاريميزدان بئرئدئر. او بئزي قورتاراجاق قَيّومدور""'Pقايين‌آناسي اونا ددي: "بو گون هارادا باشاق ييغدين؟ هارادا ائشله‌دئن؟ سنه حؤرمت ادن قوي برکت آلسين!"" روت يانيندا ائشله‌دئيي آدام حاقّيندا قايين‌آناسينا دا‌نيشيب ددي: "بو گون يانيندا ائشله‌دئيئم آدامين آدي بوعَزدئر."-Pسونرا اونو گؤتوروب شهره گلدي. قايين‌آناسي اونون نه قدر باشاق ييغديغيني گؤردو. روت ناهاردا دوياندان سونرا آرتيق قالان يِمه‌يئني قايين‌آناسينا وردی.*OPروت آخشاما قدر زَمئده باشاق ييغدي و ييغديغي باشاغي دؤيوب بئر اِفايا ياخين آرپا چيخارتدي.~Pدَرزلر آراسيندان چکئب اونون اوچون ده آتين کي، او دا ييغسين. اونو قينامايين."t}cPروت باشاق ييغماق اوچون آياغا قالخاندا، بوعَز نؤکرلرئنه امر ادئب ددي: "قويون او حتّا دَرزلردن ده باشاق ييغسين، اونو ائنجئتمه‌يئن.|Pيمک زاماني بوعَز روتا ددي: "بورايا گل، سن ده چؤرکدن يِه، تئکه‌ني سئرکه-شئره‌يه باتير."" بلجه آرواد گلئب بئچئنچئلرئن يانيندا اَيلَشدي. بوعَز اونا قووورغا اوزاتدي. آرواد يِيئب دويدو و يِمه‌يئندن آرتيق دا قالدي.{-P روت ددي: "قوي سنئن گؤزونده تاپديغيم بو لوطف اَسکئلمه‌سئن. نجه ده منه تسلّی وردئن. سنئن کنئزلرئنه تاي اولماديغيم حالدا، بو کنئزئنه مهرئبان سؤزلر ددئن."Yz-P بو ائشئنئن عوضئني، قوي رب ورسئن! قوي قانادي آلتينا سيغينماق اوچون گلدئيئن ائسرايئلئن تاريسي رب، سنه بول عوض ورسئن!+yQP بوعَز اونا جاواب وردی: "اَرئن اؤلَندن سونرا قايين‌آنانا اتدئيئن هر شيي اشئتمئشم. سن آتاني، آناني، دوغما تورپاغيني آتيب، تانيماديغين بئر خالقين يانينا گلئبسن."gxIP روت باشيني اَيئب يره‌جک تعظئم اتدي و ددي: "نه‌يه گؤره من گؤزلرئنده لوطف تاپديم کي، منئم قيدئمه قالاسان. من کي، بئر قرئبم؟""Yw-P گؤزونو بئچئنچئلرئن بئچدئيي بو زمئيه دئک و قيزلارين دالينجا گت. نؤکرلره امراتمئشم کي، هچ کئمئن سنئنله ائشي اولماسين. سوسوز اولاندا، سو قابلارينين يانينا گت و نؤکرلرئن چکدئيي سودان ائچ."bv?Pاو واخت بوعَز روتا ددي: "منه قولاق آس، قيزيم! باشاق ييغماق اوچون آيري زمئيه گتمه. بورادان گتمه، منئم کنئز قيزلاريملا قال.2u_Pمنه ددي: «خاهئش ادئرم، قوي بئچئنچئلرئن دالينجا دوشَن باشاقلاري دَرزلرئن آراسيندان ييغيم.» سحردن گلئب، ائندئيه‌جک بورادادير، تالوار آلتيندا دا لاپ آز دئنجه‌لئب."Wt)Pبئچئنچئلره نظارت ادن نؤکر جاواب وردی: "بو، او جاوان موآبلي آرواددير کي، ناعومي ائله بورايا موآب تورپاغيندان گلئب.s Pبوعَز بئچئنچئلره نظارت ادن نؤکرئنه ددي: "بس بو جاوان آرواد کئمئندئر؟""Xr+Pبو واخت بوعَز بِيت‌لِخِمدن گلدي و بئچئنچئلره ددي: "رب سئزئنله اولسون!"" بئچئنچئلر جاواب وردئلر: "رب سنه برکت ورسئن."%qEPروت گتدي و بئر زمئيه گئرئب بئچئنچئلرئن دالينجا باشاق ييغماغا باشلادي؛ روت تصادوفن او ساحه‌يه گئرمئشدي کي، اِلئمَلِکئن طايفاسيندان اولا‌ن بوعَزئنکي ائدي.pPبئر گون موآبلي روت ناعومئيه ددي: "ائجازه ور، زمئيه گدئم. کئمئن گؤزونده لوطف تاپسام، اونون دالينجا باشاق ييغيم."" ناعومي اونا ددي: "گت، قيزيم."KF/لاکئن آلتي يوز کئشي دؤنوب چؤله طرف، رئمّون قاياسينا قاچديلار و دؤرد آي اورادا قالديلار.9=mF.همئن گون قيلينج گَزدئرَن ائيئرمي بش مئن بِنيامئنلي قيريلدي. بونلارين هاميسي ائگئد جنگ‌آور ائدي.~<wF-قالانلاري دؤنوب چؤله طرف، رئمّون قاياسينا قاچديلار. ائسرايئللی‌لر اصلي يوللار بويونجا اونلاردان بش مئن کئشئني قيرديلار. سونرا گئدعوما قدر بِنيامئنلی‌لرئن دالينجا دوشوب داها ائکي مئن کئشئني اؤلدوردولر.&;GF,بِنيامئنلی‌لردن اون سکّئز مئن نفر يره سَرئلدي. بونلارين هاميسي ائگئد جنگ‌آور ائدئلر.o:YF+بِنيامئنلی‌لري موحاصئره‌يه آلديلار و دايانمادان اونلاري تعقئب اتدئلر و گئبعانين قاباغيندا گون دوغان طرفده اونلاري اَزدئلر.91F*اونلار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندان گری چکئلئب چؤله طرف قاچديلار، لاکئن دؤيوش اوراني دا بورودو. شهرلردن چيخانلار، اونلاري موحاصئره‌يه آليب قيرديلار._89F)ائسرايئللی‌لر دؤنوب اونلارين اوستونه گلنده بِنيامئنلی‌لري دهشت بورودو، چونکي فَلاکَتله راستلاشديقلاريني گؤردولر.g7IF(لاکئن شهردن توستو سوتون کئمي قالخماغا باشلاياندا، بِنيامئنلی‌لر آرخايا باخيب گؤردولر کی، بوتون شهردن توستو گؤيه قالخير.q6]F'بو علامته گؤره دؤيوش ميدانينداکي ائسرايئللی‌لر دؤنوب بِنيامئنلی‌لرئن اوستونه گتمه‌يه باشلاديلار. بِنيامئنلی‌لر ائسرايئللی‌لري قيرماغا باشلاميشديلار و اوتوز نفره قدر آدامي اؤلدوردولر. چونکي ديئردئلر: "يقئن اَوّلکي دؤيوشده اولدوغو کئمي قاباغيميزدا مغلوبدورلار."85kF&شهردن قالخان بؤيوک توستو، ائسرايئللی‌لرله کمئنده دورانلار آراسيندا تعيئن اولونموش علامت ائدي.s4aF%کمئنده دوران آداملار جَلد تَرپه‌نئب گئبعايا هوجوم اتدئلر؛ کمئنده دوران آداملار اطرافا ياييليب بوتون شهري قيلينجدان کچئرتدئلر.U3%F$بِنيامئن اؤولادلاري گؤردولر کي، مغلوب اولوبلار. بله اولدو کي، ائسرايئللی‌لر گئبعانين ضئدّئنه قوردوقلاري کمئنده دورانلارا بِل باغلاديقلارينا گؤره بِنيامئنلی‌لره ميدان ورمئشدئلر.a2=F#رب ائسرايئلئن قاباغيندا بِنيامئنلی‌لري دارماداغين اتدي. همئن گون ائسرايئل اؤولادلاري بِنيامئنلی‌لردن ائيئرمي بش مئن يوز کئشئني هلاک اتدئلر. بونلارين هاميسي قيلينج گَزدئرن آداملار ائدي.15F"او زامان کي، بوتون ائسرايئلدن سچئلمئش اون مئن کئشي گئبعايا هوجوم اتدي، دؤيوش شئدّتلي ائدي؛ آمّا بِنيامئنلی‌لر موصئبتله راستلاشديقلاريني بئلمه‌دئلر.0}F!بوتون ائسرايئللی‌لر يرلرئندن قالخيب بَعَل‌تاماردا دوزولدولر؛ گئبعانين قرب سمتئنده کمئنده دوران ائسرايئللی‌لر ده يرلرئندن چيخديلار.H/ F بِنيامئن اؤولادلاري ديئردئلر: "اَوّلکي کئمي اونلار گئنه ده قاباغيميزدا مغلوبدورلار."" لاکئن ائسرايئل اؤولادلاري ديئردئلر: "قاچاق، اونلاري شهردن اوزاغا اصلي يوللارا چيخارداق."!.=Fبِنيامئن اؤولادلاري دا بو خالقين ضئدّئنه چيخديلار و شهردن کنارا چکئلدئلر. اوّلکي کئمي اونلار ائسرايئللی‌لري قيرماغا باشلاديلار. بِيت ائله و گئبعايا گدن اصلي يوللاردا، هم ده آچيق تورپاقدا اوتوز نفره قدر ائسرايئللي قيريلدي.f-GFاوچونجو گون گئنه ائسرايئل اؤولادلاري بِنيامئن اؤولادلارينين ضئدّئنه چيخديلار و اوّلکي کئمي گئبعانين ضئدّئنه دوزولدولر.},uFائسرايئللی‌لر گئبعانين اطرافيندا کمئن قوروب آداملار قويدولار.M+Fهارون اوغلو اِلعازار اوغلو پئنِخاس او گونلرده سانديغين قاباغيندا خئدمت ادئردي. اونلار ربّه ددئلر: "هموطنلرئمئز بِنيامئن اؤولادلارينين ضئدّئنه بئر داها دؤيوشه چيخاق، يوخسا بو ائشدن اَل چکَک؟" رب ددي: "چيخين، چونکي صاباح اونلاري سئزه تسلئم اده‌جيم."3*aFائسرايئل اؤولادلاري رَبدن مصلحت ائسته‌دئلر، چونکي تارينين عهد سانديغي او گونلر اورادا ائدي.P)Fبوتون ائسرايئل اؤولادلاري و بوتون قوشون بِيت ائله چيخيب آغلادي؛ اورادا ربّئن قاباغيندا قاليب آخشاما قدر اوروج توتدولار. ربّئن حوضوروندا يانديرما و باريش قوربانلاري تقدئم اتدئلر.;(qFهمئن گون ده بِنيامئنلی‌لر اونلارين قاباغينا چيخيب ائسرايئل اؤولادلاريندان بو دفه اون سکّئز مئن کئشئني ووروب يره سَردئلر. بونلارين هاميسي قيلينج داشييان آداملار ائدي. 'Fائکئنجي گون ائسرايئل اؤولادلاري بِنيامئن اؤولادلارينا ياخينلاشديلار.v&gFائسرايئل اؤولادلاري بِيت ائله چيخيب ربّئن قاباغيندا آخشاما قدر آغلاديلار و رَبدن سوروشوردولار: "آيا هموطنئمئز بِنيامئن اؤولادلاري ائله گئنه دؤيوشه گئرئشَک؟" رب اونلارا ددي: "اونلارين قاباغينا چيخين."*%OFلاکئن ائسرايئل قوشونو جسارته گلئب اوّلکي گون دوزولدوکلري يرده گئنه ده دؤيوشه دوزولدولر.M$Fبِنيامئن اؤولادلاري گئبعادان چيخديلار و او گون ائسرايئللی‌لردن ائيئرمي ائکي مئن کئشئني ووروب يره سَردئلر.#9Fائسرايئللی‌لر بِنيامئنلی‌لرله دؤيوشه چيخيب گئبعادا اونلارين ضئدّئنه دوزولدولر.")Fبلجه ائسرايئل اؤولادلاري سحر تزدن قالخيب گئبعانين ضئدّئنه اوردوگاه قوردولار.W!)Fائسرايئل اؤولادلاري بِيت ائله چيخديلار و تارينين حوضورونا گلئب ددئلر: "بِنيامئن اؤولادلارينين ضئدّئنه بئزئم طرفدن اوّلجه کئم دؤيوشه چيخاجاق؟" رب ددي: "اوّلجه يهودا قبئله‌سي چيخاجاق."i MFبِنيامئنلی‌لردن باشقا، ائسرايئللی‌لردن قيلينج داشييان دؤرد يوز مئن کئشئني سايديلار کي، بونلارين دا هاميسي دؤيوشچو ائدي.A}Fبوتون بو خالقين آراسيندا سولاخاي اولان يدّي يوز سچمه آدام وار ائدي کي، هر بئري سرراست ساپاند آتيب، داشلا باشدا اولان بئر توکو بِله، وورا بئلئردي و آتديقلاري بوشا چيخميردي.$CFهمئن گون شهرلردن گلن قيلينج داشييان بِنيامئن اؤولادلاري ائيئرمي آلتي مئن کئشي ائدي. بوندان علاوه گئبعا اهالئسئندن ده يدّي يوز نفر سچئلمئش آدام ييغيلديلار.A}Fبِنيامئن اؤولادلاري ائسرايئل اؤولادلاري ائله دؤيوشه چيخماق اوچون اؤز شهرلرئندن گئبعايا ييغيلديلار.%F ائندي گئبعادا اولان او ياراماز آداملاري بئزه ورئن، اونلاري اؤلدورک و بونونلا ائسرايئلدن بو پئسلئيي تمئزلَيَک.» لاکئن بِنيامئن اؤولادلاري ائستَمه‌دئلر کي، هموطنلري اولان ائسرايئل اؤولادلارينين سؤزونه قولاق آسالار.{qF ائسرايئل قبئله‌لري بِنيامئن قبئله‌سئنئن تورپاقلارينين هر طرفئنه قاصئدلر گؤندرئب ددئلر: "بو نه پئسلئکدئر، سئزئن آرانيزدا باش ورئب؟F بوتون ائسرايئللی‌لر بئر نفر کئمي بئرله‌شئب او شهرئن ضئدّئنه ييغيلديلار. ~}}#zqy\xFvutsHqppo'n$mllbkkk)jiqhg]fee0dSc/b9a`"_^^\\[pZYVXWVUTrTS-RRPPHO[NMMKLKWJwIH6GFECBAA)@)>=<;;O99 76 4221//(-,z+\*))('v&%$$#L"!m }SiGp/ea" s } q 6o> ;Zاو گونون صاباحي اَشدودلولار اِرکَن دوراندا گؤردولر کي، داگون ربّئن سانديغينين قاباغيندا اوزو اوسته يره دوشوب. اونلار داگونو گؤتوروب اؤز يرئنه قويدولار.#Zتارينين سانديغيني داگونون معبدئنه گتئرئب داگونون هيکلئنئن يانينا قويدولار. 'Zفئلئسطلی‌لر تارينين سانديغيني اَله کچئردئب اِبِنعِزِردن اَشدودا آپارديلار.Zاو ددي: "جَلال ائسرايئلدن گدئب، چونکي تارينين سانديغي اسئر آپاريليب."q]Zاوغلانين آديني ائکابود قويوب ددي: "جلال ائسرايئلدن گدئب."" چونکي تارينين سانديغي اَله کچمئش، قايين‌آتاسي ائله اَري ده اؤلموشدو.T#Zاؤلوم آياغيندا اورادا دوران آروادلار ددئلر: "قورخما، بئر اوغلون اولدو."" آمّا او اعتئنا اتمه‌يئب جاواب ورمه‌دي.lSZعِلئ‌نئن گلئني، يعني پئنِخاسين آروادي بويلو ائدي. دوغما واختي چاتميشدي. تارينين سانديغينين اَله کچئرئلدئيئني، قايين‌آتاسي ائله اَرئنئن اؤلوم خبرئني اشئدن واخت آغريسي توتدو و چؤمبه‌لئب دوغدو.]5Zبو آدام تارينين سانديغيندان دانيشان زامان عِلي کورسودن آرخايا، قاپينين يانينا ييخيلدي؛ هم قوجا، هم ده کؤک اولدوغو اوچون بوينو سينيب اؤلدو. او، قيرخ ائل ائسرايئل خالقينا داورلئک اتمئشدي.jOZخبر گتئرن آدام بله جاواب وردی: "ائسرايئللی‌لر فئلئسطلی‌لرئن قاباغيندان قاچيبلار و خالق آراسيندا بؤيوک قيرغين اولوب. ائکي اوغلون حوفني ائله پئنِخاس اؤلوب، تارينين سانديغي دا اسئر آپاريليبدير."PZهمئن آدام عِلئيه ددي: "من دؤيوش ميدانيندان گلمئشم. بو گون دؤيوشدن قاچديم."" عِلي سوروشدو: "اوغلوم، نه باش وردي؟""#Zبو زامان عِلي دوخسان سکّئز ياشيندا ائدي، آرتيق گؤزلري توتولموشدو، گؤرموردو.+Zعِلي بو سَسي اشئدنده ددي: "بو نه قيشقيريقدير؟" بو آدام تز گلئب هر شيي عِلئيه ددی.lSZ باخ، او گلن زامان عِلي کورسو اوستونده اوتوروب يول کناريندا گؤزله‌يئردي و تارينين سانديغيندان اؤتري اوره‌يي چيرپينيردي. بو آدام شهره گئرئب باش ورن حادئثه‌لري دانيشاندا بوتون شهرده شئون قالخدي.r_Z بئر نفر بِنيامئنلي دؤيوش يرئندن قاچدي و اله همئن گون گلئب شئلويا چاتدي. اونون پالتاري جيريلميش، باشي دا توز-تورپاق ائچئنده ائدي. #Z تارينين سانديغي اسئر آپاريلدي و علي‌نئن ائکي اوغلو حوفني و پئنِخاس اؤلدولر. !Z فئلئسطلی‌لر ووروشدولار و ائسرايئل مغلوب اولدو، و هر کس اؤز چاديرينا قاچدي. چوخ بؤيوک قيرغين اولدو و ائسرايئللی‌لردن اوتوز مئن پئيادا هلاک اولدو.; qZ ای فئلئسطلی‌لر، جسور اولون، کئشي کئمي دايانين! يوخسا عئبرانئلر سئزه نجه بويون اَيدئلر، سئز ده اونلارا اِله بويون اَيه‌جکسئنئز! بونا گؤره کئشي کئمي دايانين و دؤيوشون!"" {Zواي حاليميزا! بو قودرتلي آللاهلارين اَلئندن بئزي کئم قورتاراجاق؟ بونلار او آللاهلارديلار کي، صحرادا مئصئرلی‌لره هر جور بلالار وردئلر.F Zفئلئسطلی‌لر قورخوب ددئلر: "تاري اوردوگاها گلئب، واي حاليميزا! چونکي بوندان اوّل بله بئر شي اولماييبدير.=uZفئلئسطلی‌لر بو قيشقيريغين گورولتوسونو اشئدنده ددئلر: "عئبرانئلرئن اوردوگاهيندا نئيه بله بؤيوک قيشقيريق و گورولتو وار؟" سونرا بئلدئلر کي، ربّئن سانديغي اوردوگاها گلئب.S!Zربّئن عهد سانديغي اوردوگاها چاتان کئمي بوتون ائسرايئللی‌لر وار گوجلري ائله اِله قيشقيرديلار کي، ير تئتره‌دي.S!Zبلجه خالق شئلويا آدام گؤندردي. کرّوبلار آراسيندا تخت قورموش قوشونلار ربّئن عهد سانديغيني اورادان گتئردئلر؛ عِلي‌نئن ائکي اوغلو خوفني و پئنخاس تارينين عهد سانديغينين يانيندا ائدي.G Zخالق اوردوگاها قاييدارکَن ائسرايئلئن آغساقّاللاري بئربئرئندن سوروشدولار: "گؤره‌سن رب بو گون بئزي فئلئسطلی‌لر قاباغيندا نه اوچون مغلوب اتدي؟ شئلودان ربّئن عهد سانديغيني يانيميزا گتئرک. قوي آراميزدا اولسون و بئزي دوشمنلرئن اَلئندن قورتارسين."A}Zفئلئسطلی‌لر ائسرايئللی‌لرله دؤيوشمک اوچون دوزولدولر. دؤيوش قيزيشاندا ائسرايئللی‌لر فئلئسطلی‌لره مغلوب اولدولار و دؤيوش ميدانيندا دؤرد مئنه ياخين ائسرايئللي قيريلدي.K Zسمويئلئن سؤزو بوتون ائسرايئله ياييلدي. او دؤورده ائسرايئللی‌لر فئلئسطلی‌لرله دؤيوشمک اوچون چيخديلار. ائسرايئللی‌لر اِبِنعِزِرده، فئلئسطلی‌لر ده اَفِقده اوردوگاه قوردولار.,SZرب گئنه شئلودا گؤرونمه‌يه باشلادي. چونکي رب شئلودا اؤزونو سمويئله کلامي ائله گؤرسدمئشدي."?Zبوتون ائسرايئل، داندان بئرشئباعا قدر، سمويئلئن ربّئن پيغمبري اولدوغونو باشا دوشدو.)Zسمويئل بؤيودو. رب اونونلا ائدي و رب اونون سؤزلرئندن هچ بئرئني بوشا چيخارتمادي.KZبلجه سمويئل اونا هر شيي ددی و هچ نه گئزلَتمه‌دي. عِلي ده ددي: "او، ربدئر، قوي گؤزونده نه خوشدور، اونو اتسئن."4~cZعِلي اوندان سوروشوب ددي: "رب سنه نه ددي؟ خاهئش ادئرم، مندن گئزلَتمه. اگر سنه ددئکلرئندن بئرئني بِله، مندن گئزله‌ده‌سن، تاري سنه بِله‌سئني و بوندان بَتَرئني اتسئن."*}OZسونرا عِلي سمويئلي چاغيريب ددي: "سمويئل، اوغلوم."" سمويئل جاواب ورئب ددي: "بلی، بورادايام."V|'Zسمويئل سحره قدر اوزاندي، سونرا ربّئن اِوئنئن قاپيلاريني آچدي. لاکئن قورخدو کي، گؤردويو رؤياني عِلئيه بئلدئرسئن.l{SZبونا گؤره ده عِلي‌نئن اِوئنه آند ائچمئشم کي، عِلي‌نئن اِوئنئن تقصئري هچ واخت نه قوربان، نه ده آيري تقدئملرله باغيشلاناجاق.".zWZ چونکي اونا چاتديرميشديم کي، اؤزو بئلدئيي گوناهلارينا گؤره اونون اِوئني همئشه‌لئک محکوم ادئرم، چونکي تارييا لعنت گتئردئلر، آمّا عِلي اونلارين قاباغيني آلمادي.)yMZ همئن گون عِلي‌نئن اِوي حاقّيندا ددئکلرئمئن هاميسيني اوّلدن آخيرا قدر يرئنه يتئره‌جيم.6xgZ رب سمويئله ددي: "باخ ائسرايئلده اله بئر ائش گؤره‌جيم کي، اشئده‌نئن قولاقلاري جئنگئلده‌يه‌جک.:woZ رب گلئب اورادا دوردو و اوّلکي کئمي چاغيردي: "سمويئل! سمويئل!"" سمويئل ددي: "دانيش، قولون سني اشئدئر."vvgZ بونا گؤره ده سمويئله ددي: "گت اوزان، گئنه سني چاغيرسا، بله دئيَرسن: «دانيش، يارب، قولون سني اشئدئر.»" بلجه سمويئل گدئب يرئنده ياتدي.:uoZرب اوچونجو دفه سمويئلي چاغيردي و سمويئل گئنه قالخيب عِلي‌نئن يانينا گتدي و اونا ددي: "باخ بورادايام، منی سن چاغيردين."" او آندا عِلي آنلادي کي، بو اوغلاني چاغيران ربدئر.wtiZسمويئل ربّی حله تانيميردي و ربّئن سؤزو اونا حله آچيلماميشدي.,sSZرب تزه‌دن چاغيردي: "سمويئل!"" سمويئل گئنه قالخيب عِلي‌نئن يانينا گتدي و ددي: "منی چاغيردين؟ من بورادايام!"" عِلي گئنه ده جاواب وردی: "من چاغيرماديم اوغلوم، گت يات."yrmZسونرا دا عِلي‌نئن يانينا قاچيب ددي: "منی چاغيردين، من بورادايام."" آمّا عِلي جاواب وردی: "من چاغيرماميشام، گت يات."" سمويئل گدئب ياتدي.Tq#Zرب سمويئلي چاغيردي. او دا ددي: "بورادايام."CpZتارينين چيراغي حله سؤنمه‌مئشدي و سمويئل ربّئن مَقدَسئنده، تارينين سانديغي اولان يرده اوزانميشدي کي،o)Zبئر گجه عِلي ياتاغيندا اوزانميشدي. گؤزلري ضعئف اولدوغونا گؤره ياخشي گؤرموردو.n 1Zجاوان سمويئل عِلي‌نئن باشچيليغي آلتيندا ربّه خئدمت ادئردي. او گونلرده ربّئن سؤزونون نازئل اولماسي و رؤيالارين گؤرولمه‌سي نادئر حاللاردا باش ورئردي.Wm)Z$عايئلَندن صاغ قالان هر کس بئر آز گوموش پول يا دا بئر پارچا چؤرک اوچون گله‌جک و اونون قاباغيندا اَيئلئب يالواراجاق: «نه اونلار، بئر پارچا چؤرک اوچون منه هر هانسي بئر کاهئنلئک ائشي ور.»""OlZ#آمّا من اؤزومه وفالي بئر کاهئن سچه‌جيم کي، اوره‌يئمئن و جانيمين ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرسئن. اونون اِوئني مؤحکم بئنا اده‌جيم. او، مسح اتدئيئمئن حوضوروندا ابده‌جک خئدمت اده‌جک. k;Z"ائکي اوغلونون يعني خوفني و پئنخاسين هَمن بئر گونده اؤلمه‌سي سنه بئر علامت اولاجاق.DjZ!لاکئن قوربانگاهيمدان بوتون نسلئنئن آياغيني کسميه‌جيم، اله کي، گؤزلرئن آغلاماقدان کور اولاجاق و جانين عذاب چکه‌جک و نسلئندن اولانلارين هاميسي جاوانليقلاريندا اؤله‌جکلر.niWZ گرچي ائسرايئله ياخشيليق اده‌جيم، لاکئن سن مسکنئمئن پرئشانليغيني گؤره‌جکسن و آرتيق نسلئندن هچ کئم اوزون عؤمور سورمه‌يه‌جک.LhZباخ، اله گونلر گلئر کي، سنئن ده، آتا نسلئنئن ده گوجونو قيراجاغام و نسلئندن هچ کئم اوزون عؤمور سورمه‌يه‌جک.OgZاونا گؤره ده ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: "حقئقتن دمئشدئم کي، عايئلَن و آتا نسلئن همئشه‌لئک منئم حوضورومدا خئدمت اده‌جک."" آمّا ائندي رب ديئر: "ائراق اولسون مندن، چونکي منه حؤرمت ادنلره حؤرمت اده‌جيم. آمّا منی سايمايانلار حقارت آلتيندا قالاجاقلار!^f7Zبس نه اوچون مسکنئمه امر اتدئيئم قوربان و تقدئملري پايمال ادئرسئنئز؟ نه اوچون خالقيم ائسرايئلئن بوتون تقدئملرئنئن لاپ اعلاسي ائله اؤزونوزو کؤکَلدئب، اوغوللاريني مندن اوستون توتورسان؟»""JeZمگر بوتون ائسرايئل قبئله‌لري آراسيندان اونلاري سچمه‌دئم کي، کاهئنلرئم اولسونلار، قوربانگاهيما ياخين گلئب بوخور يانديرسينلار و منئم حوضورومدا اِفود داشيسينلار؟ مگر ائسرايئللی‌لرئن بوتون اودلا تقدئم اولانلاريني آتانين اِوي نسلئنه ورمه‌دئم؟,dSZبو سيرالاردا بئر تاري آدامي عِلي‌نئن يانينا گلئب ددي: "رب بله ديئر: «مگر من اؤزومو مئصئرده آتانين اِوي نسلئنه، فئرعونون خالقينا قول اولارکن آيدين گؤرسدمه‌دئم؟ c;Zاوغلان اوشاغي سمويئل گتدئکجه بؤيويوب، ربّئن و ائنسانلارين گؤزونده لوطف قازانيردي.b7Zاگر کئمسه، کئمسه‌نئن ضئدّئنه گوناه ائشلَدسه، اونلار اوچون تاري شفئع اولار. آمّا ربّئن ضئدّئنه گوناه ائشلَدنه کئم شفئع اولا بئلر؟" لاکئن اونلار آتالارينين سؤزلرئنه قولاق آسمازديلار، چونکي رب اونلاري اؤلومه محکوم اتمئشدي. aZيوخ، اوغوللاريم! ربّئن خالقي آراسيندا گَزَن اشئتدئيئم خبرلر ياخشي ديئل.?`yZعِلي اونلارا ددي: "نئيه بله ائشلر گؤرورسونوز؟ نئيه بوتون خالقدان اشئتدئيئم بو پئس عمللري ادئرسئنئز؟U_%Zعِلي آرتيق چوخ قوجالميشدي. او، اوغوللارينين باره‌سئنده هر شيي اشئتمئشدي کي، نجه بوتون ائسرايئللی‌لرله ياوا رفتار ادئرلر و حوضور چاديرينين گئرئشئنده خئدمت ادن آروادلارلا ياتيرلار.`^;Zربّئن لوطفي ائله خَنّا گئنه بويلو اولوب اوچ اوغول و ائکي قيز دوغدو. اوغلان اوشاغي سمويئل ده ربّئن حوضوروندا بؤيويوردو.F]Zسونرا کاهئن عِلي اِلقانا ائله آروادينا برکت ورئب دئيَردي: "قوي رب سنه ربّه وقف اتدئيئن اوشاغين يرئنه بو آرواددان اؤولادلار ورسئن."" بوندان سونرا اونلار اِولرئنه قاييدارديلار.|\sZآناسي سمويئله کئچئک جوبّه تئکَردي. هر ائل اَري ائله ائلّئک قورباني تقدئم اتمک اوچون شئلوها گلنده، جوبّه‌ني ده گتئرئب اوغلونا ورَردي.[-Zاوغلان اوشاغي سمويئل اَينئنه کتان اِفود گئيه‌رک ربّئن حوضوروندا خئدمت ادئردي.SZ!Zربّئن گؤزو قاباغيندا بو جاوانلارين گوناهي چوخ بؤيوک ائدي، چونکي اونلار ربّه گتئرئلَن تقدئملري تحقئر ادئردئلر.)YMZاگر قوربان گتئرن دئيَردي: "گرک اوّلجه پئيي يانديرسينلار و سونرا ائسته‌دئيئن قدر گؤتور"، خئدمتچي جاواب ورَردي: "خير، گرک ائندي وره‌سن، يوخسا زورلا گؤتوره‌رم."HX Zاوسته‌لئک ده قوربانين پئيئني يانديرمادان اوّل، کاهئنئن خئدمتچئسي گلئب قوربان گتئرن آداما دئيَردي: "کاهئنه کاباب اوچون اَت ور. چونکي سندن پئشمئش اَت يوخ، چئي اَت قبول اده‌جک."kWQZاَت قارماغيني قازانا، چاينئکه، تاوايا، يا دا بارداغا سالاردي و قارماقلا نه چيخاردي، کاهئن اونو اؤزو اوچون گؤتورَردي. اونلار شئلوها قوربان گتئرن ائسرايئللی‌لرئن هاميسي ائله بله رفتار ادئردئلر.#VAZ نه ده خالقلا کاهئنلر عادتئنه گؤره رفتار ادئردئلر. قوربان تقدئم ادئلن زامان، اَت قاينايارکَن، کاهئنئن خئدمتچئسي اَلئنده اوچ‌دئشلي اَت قارماغي ائله گلردي.UZ عِلي‌نئن اوغوللاري ياراماز آداملار ائدئلر؛ نه ربّی تاني‌ييرديلار،WT)Z سونرا اِلقانا راماداکي اِوئنه قاييتدي. آمّا اوغلان اوشاغي سمويئل کاهئن عِلي‌نئن نظري آلتيندا ربّه خئدمت ادئردي.bS?Z ربّه ضئدّ دورانلار پارچا-پارچا اولاجاقلار، اونلارين اوستونه گؤيلري گورولتويه گتئره‌جک. رب بوتون دونياني موحاکئمه اده‌جک، اؤز پادشاهينا قووّت وره‌جک، مسح اتدئيئنه بؤيوک گوج وره‌جکدئر! »\R3Z موتّقي‌لرئنئن قدملرئني حئفظ ادئر، لاکئن پئسلر ظولمتده ساکئت اولورلار. چونکي ائنسان اؤز قووّه‌سي ائله ظفره چاتماز.xQkZاو، يوخسوللاري توز-تورپاغين ائچئندن قالديرير، فاغيرلاري کوللوکدن چيخاردير کي، نجئبزاده‌لرله اوتورسونلار، و شرف تختئني مئراث آلسينلار. چونکي يرئن پايالاري ربّئندئر، دونياني اونلارين اوستونده قوردو.uPeZرب يوخسوللوق و وار-دؤولت گؤندرئر، آلچالدير دا، اوجالدير دا.O{Zرب اؤلدورور ده، دئرئلدئر ده. اؤلولر دئيارينا اِندئرئر و چيخاردير.~NwZتوخلار چؤرک اوچون اوجرَته ائشله‌يئرلر، لاکئن آجلار دويورولورلار. حتّا سونسوز آرواد يدّي اؤولاد دوغور، آمّا چوخ‌اوشاقلي آرواد سولور.MZجنگاورلرئن کامانلاري قيريلير، آمّا ييخيلانلار قودرتله قورشانيرلار.iLMZآرتيق بؤيوک-بؤيوک دانيشمايين، آغزينيزدان تکَبّورلو سؤزلر چيخماسين. چونکي رب هر شيي بئلَن تاري‌دير، اودور عمل‌لري اؤلچَن!,KSZرب کئمي موقدّس بئري يوخدور، دوغرودان دا، سنئن کئمي هچ کس يوخدور! تاريميز کئمي قايا يوخدور!J )Zخَنّا ربّه دوعا ادئب ددي: "اوره‌يئم ربده جوشا گلئر، رب منه بؤيوک گوج ورئر، آغزيم دوشمنلرئمئن قاباغيندا فخرله دانيشير، چونکي سنئن نئجاتيندا سوئنئرم."I AZمن اونو ربّه وقف اتمئشم؛ عؤمرو بويو ربّه وقف اولونوب."" اوشاق اورادا ربّه پرستئش اتدي.rH aZيالواريشيم بو اوشاق اوچون ائدي و رب موراديمي يرئنه يتئردي.TG %Zخَنّا ددي: "ای آغام، سنئن جانين حاقّي، ای آغام، من هَمن او آروادام کي، بورادا، سنئن يانيندا دوروب ربّه يالوارديم.jF QZگاميشي کَسندن سونرا اوشاغي عِلي‌نئن يانينا گتئردئلر.0E ]Zاوشاغي سوددن آييراندان سونرا خَنّا اونو اوچ ياشيندا بئر گاميش ، بئر اِفا اون و بئر تولوق شرابلا بئرلئکده ربّئن شئلوداکي اِوئنه آپاردي، گرچي اوشاق حله بالاجا ائدي.ND Zاَري اِلقانا اونا ددي: "گؤزونده نه خوشدور، اله ده ات، اونو سوددن آييرانا قدر اِوده قال؛ قوي رب اؤز سؤزونو تصدئق اتسئن."" بلجه آرواد اِوده قاليب اوغلونو سوددن آييرانا قدر اَمئزدئردي.mC WZآمّا خَنّا گتمه‌دي، اَرئنه ددي: "کؤرپه‌ني سوددن کَسندن سونرا گتئره‌رم کي، ربّئن خئدمتئنه گئرسئن و عؤمرو بويو اورادا قالسين."6B iZسونرا اِلقانا بوتون اِو اهلي ائله شئلويا گتدي کي، ربّه ائلّئک قوربانيني و نذرئني يرئنه يتئرسئن./A [Zواخت کچدي، خَنّا بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو. "اونو ربدن آرزو اتدئم" ديئب آديني سمويئل قويدو.@@ }Zاو گونون صاباحي اونلار سحر تزدن قالخيب ربّئن حوضوروندا پرستئش اتدئلر و گئنه راماداکي اِولرئنه قاييتديلار. اِلقانا آروادي خَنّا ائله ياخينليق اتدي و رب خَنّاني يادا سالدي.R? !Zخَنّا ددي: "قوي کنئزئن سنئن گؤزونده لوطف تاپسين."" بلجه آرواد يولو ائله گتدي و يمک يدي. آرتيق سئماسي قَملي ديئلدي.> 1Zعِلي جاواب ورئب ددي: "سالامات گت، قوي ائسرايئلئن تاريسي سني مورادينا چاتديرسين!""B= Zکنئزئني ياراماز آرواد سانما. بو يالواريشيم، ائندئيه‌جک چکدئيئم بؤيوک اورَک يوکو و اذئيّته گؤره‌دئر."?< {Zلاکئن خَنّا جاوابيندا ددي: "خير، آغام، من نه شراب ائچمئشم، نه ده کفلَندئرئجي آيري بئر ائچکي. روحونو قَم باسميش بئر آروادام کي، اوره‌يئمي آنجاق ربّئن حوضوروندا بوشالديرام.; }Zعِلي اونا ددي: "نه واختا قدر کفلئلئک اده‌جکسن؟ بسدئر، آت بو شرابي."q: _Z خَنّا قلبئنده يالوارديغي اوچون فقط دوداقلاري تَرپه‌نئردي، سَسي اشئدئلمئردي. اونا گؤره ده، عِلي اله گومان اتدي کي، او، کفلئدئر.9 Z خَنّا ربّئن حوضوروندا دوعاسينا داوام ورَرکَن، عِلي اونون آغزينا باخيردي.&8 IZ ربّه نذر ادئب ددي: "ای قوشونلارين ربّي، اگر اؤز کنئزئنئن ذلئل‌لئيئني گؤره‌سن، منی يادا ساليب، ياددان چيخارتماياسان، منه بئر اوغول وره‌سن، من ده اونون بوتون حيات گونلرئني سنه وقف ادئب، قويمارام کي، اونون باشينا اولگوج دَيسئن."j7 QZ خَنّا اورَک يانيغي ائله ربّه دوعا ادئب آجي-آجي آغلادي.r6 aZ اونلار شئلودا يِيئب-ائچَندن سونرا خَنّا آياغا قالخدي. کاهئن عِلي ربّئن معبدئنئن قاپي آستاناسينين يانينداکي کورسوده اوتورموشدو. 5 =Zبئر گون اَري اِلقانا اوندان سوروشدو: "خَنّا، نئيه آغلاييرسان؟ نئيه يمک يمئرسن؟ آخي اوره‌يئن نئيه قوصّه‌لي‌دئر؟ مگر من سنه اون اوغولدان دا آرتيق ديئلم؟""Y4 /Zبو، ائللر بله داوام ادئردي. خَنّا هر دفه ربّئن اِوئنه گِدنده، گونوسو اونا سؤز آتاردي؛ خَنّا دا آغلاييب يمک يِمَزدي.E3 Zگونوسو پِنئنّا همئشه خَنّايا ساتاشيردي کي، اونو ائنجئتسئن. چونکي خَنّانين بطني رب طرفئندن باغلانميشدي.(2 MZلاکئن خَنّايا ائکي قات پاي ورَردي، چونکي اونو سِوئردي، آمّا رب اونون بطنئني باغلاميشدي.41 eZاِلقانا قوربان کسئلن گون آروادي پِنئنّايا، و اونون اوغوللار و قيزلارينين هاميسينا پاي ورَردي.+0 SZاِلقانا هر ائل اؤز شهرئندن شئلوها گِدَردي کی، قوشونلار ربّئنه پرستئش ادئب قوربان کَسسئن. عِلي‌نئن خوفني و پئنخاس آدلي ائکي اوغلو اورادا ربّئن کاهئنلري ائدئلر.a/ ?Zاِلقانانين خَنّا و پِنئنّا آديندا ائکي آروادي وار ائدي. پِنئنّانين اوشاقلاري وار ائدي، آمّا خَنّانين اؤولادي يوخ ائدي.F. Zاِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده يِرلَشَن رامه‌ته‌يئم‌صوفئم شهرئنده اِلقانا آدلي بئر آدام ياشاييردي؛ او صوف اوغلو توخو اوغلو اِلئهو اوغلو يِروخام اوغلو بئر اِفرايئملي ائدي.k-QPعوبِد يَسّه‌يه آتا اولدو. يَسّه‌ ده داوودا آتا اولدو.`,;Pسَلمون بوعَزه آتا اولدو. بوعَز عوبِده آتا اولدو.n+WPعَمّئناداب نَخشونا آتا اولدو. نَخشون سَلمونا آتا اولدو.b*?Pخِصرون راما آتا اولدو. رام عَمّئنادابا آتا اولدو.Y)-Pپِرِصئن نسلی بودور: پِرِص خِصرونا آتا اولدو.|(sPقونشو آروادلار اونا آد قويوب ددئلر: "ناعومي اوچون اوغول دوغولوب."" اونون آديني عوبِد قويدولار. او، داوودون آتاسي يَسّه‌نئن آتاسي‌دير.c'APناعومي اوشاغي باغرينا باسيب اونون دايه‌سي اولدو.&yPقوي بو کؤرپه سني جانلانديرسين و قوجا واختيندا سني ساخلاسين. چونکي اونو، سني سِوَن گلئنئن، سنه يدّي اوغولدان داها ياخشي اولان دوغوبدور."f%GPآروادلار ناعومئيه ددئلر: "ربّئن آدي موبارَک اولسون کي، بو گون سني قَيّومسوز بوراخمادي. قوي اونون آدي ائسرايئلده تانينسين.W$)P بلجه بوعَز روتو آلدي و روت اونا آرواد اولدو. بوعَز اونونلا ياتدي. رب روتون بطنئنه قووّت وردی و روت بئر اوغول دوغدو.:#oP قوي رب سنئن اِوئني بو جاوان آرواددان گلن نسلله، تامارين يهودايا دوغدوغو پِرِصئن اِوي کئمي اتسئن.""/P دروازا يانينا ييغيلان بوتون خالق و آغساقّاللار ددئلر: "بئز شاهئدئک. قوي رب سنئن اِوئنه گلن آروادي، ائسرايئل اِوئني قوران او ائکي آرواد راحئل و لئيه کئمي اتسئن. اِفراتادا ياخشي ائشلر گؤره‌سن و بِيت‌لِخِمده آدين تانينسين. !P بوندان علاوه، مَخلونون دول آروادي موآبلي روتو دا اؤزومه آرواد آليرام کي مرحومون آدي اؤز ائرثي اوستونده قالسين، اله کي، مرحومون آدي قارداشلاري آراسيندان، يورد قاپيلاريندان سئلئنمه‌سئن. سئز ده بو گون شاهئدسئنئز." 7P بوعَز آغساقّاللارا و بوتون خالقا ددي: "سئز بو گون شاهئدسئنئز کي، من اِلئمَلِکئن بوتون مولکونو، کئليون و مَخلونون بوتون مولکلرئني ناعومئدن ساتين آليرام.3Pقَيّوم اولان آدام بوعَزه ددي: "سن اؤزون ساتين آل."" سونرا دا اؤز چاريغيني چيخارتدي.(KPقَدئم زامانلاردا ائسرايئلده بله بئر عادت وار ائدي: قَيّوملوق وظئفه‌سئني ائجرا ادنده و مال دَيئشنده بئري اؤز چاريغيني چيخارديب آيريسينا ورَردي کي، موقاوئله‌نئن باغلانماسينا شهادت اولسون. بو، ائسرايئلده راضيلاشما اوصولو ائدي.Pقَيّوم اولان آدام ددي: "من اونا قَيّوملوق اده بئلمه‌رم، يوخسا اؤز ائرثئم داغيلار. منئم وظئفه‌مي سن اؤز عؤهده‌نه گؤتور، من قَيّوم اولا بئلمه‌رم."Pبوعَز ددي: "زمئني ناعومئدن ساتين آلاندا، اونون مرحوم اوغلونون آروادي موآبلي روتو دا آرواد آلمالي‌سان کي، مرحومون آدي اؤز ائرثي اوستونده قالسين.".WPمن ده دوشوندوم کي، سنه خبر ورئم: بورادا اوتورانلارين و خالقيمين آغساقّاللاري حوضوروندا اوراني ساتين آل. اگر سن بو قَيّوملوق وظئفه‌سئني يرئنه يتئره‌جکسن، بونو ات، اگر بوندان ائمتئناع ادئرسن، بونو آچيق دِه، من ده بئلئم؛ چونکي سندن باشقا کئمسه يوخدور کي، بو وظئفه‌ني عؤهده‌سئنه گؤتورسون. فقط سندن سونرا من وارام."" او، بوعَزه ددي: "قَيّوملوق وظئفه‌سئني من يرئنه يتئره‌رم."H Pبوعَز بو قَيّوما ددي: "موآب تورپاغيندان قاييدان ناعومي، مجبوردور قارداشيميز اِلئمَلِکئن زمئسئني ساتسين.JPشهر آغساقّاللاريندان اون آدامي دا چاغيريب اونلارا ددي: "سئز ده بورادا اوتورون."" اونلار دا گلئب اوتوردولار.? {Pبوعَز شهرئن دروازاسينا چيخيب آداملار ييغيلان يرده اوتوردو. بوعَزئن ددئيي قَيّوم اورادان کچئردي. بوعَز اونا ددي: "دوستوم، بئر دؤن، بورادا اوتور."" او دا گلئب اورادا اوتوردو. xV~}|{yx4vttsrq8o7mlkjthggee-cbba`_ ]\[Z~YWWUVUVT S!RPONMLZLK>JKII*HEGFEDCeBsA@~>>n==iZسمويئل ددي: "بوتون ائسرايئللی‌لري مئصپا‌يا ييغين و من سئزه گؤره ربّئن حوضوروندا دوعا اده‌جيم.""=?Zاو زامان ائسرايئل اؤولادلاري بَعَل و عَشتاروت بوتلرئني آتيب فقط ربّه قوللوق اتدئلر.&<GZسَمويئل بوتون ائسرايئللی‌لره خئطاب ادئب ددي: "اگر بوتون قلبئنئزله ربّه دؤنه‌سئنئز، ياد آللاهلاري، عَشتاروت بوتلرئني آتيب، اوره‌يئنئزي ربّه وره‌سئنئز و فقط اونا قوللوق اده‌‌سئنئز، او سئزي فئلئسطلی‌لرئن اَلئندن قورتارار."U;%Zسانديق قئريَت‌يِعه‌رئمه گلن گوندن چوخ واخت کچدي، ائيئرمي ائل سوردو. بوتون ائسرايئل خالقي رب اوچون حسرت چکئردي.J: Zقئريَت‌يِعه‌رئم اهالئسي گلئب ربّئن سانديغيني آپارديلار. اونو تپه‌ده اولان اَبئنادابين اِوئنه چيخارتديلار و اوغلو اِلعازاري تقدئس اتدئلر کي، ربّئن سانديغينا گودوکچو اولسون.u9eZبونا گؤره ده قئريَت‌يِعه‌رئم اهالئسئنه قاصئدلر گؤندرئب ددئلر: "فئلئسطلی‌لر ربّئن سانديغيني گری قايتارديلار، گلئن اونو آپارين."g8IZبيت‌شِمِشلی‌لر ددئلر: "ربّئن قاباغيندا، بو موقدّس تارينين قاباغيندا کئم دايانا بئلر؟ بئزدن سونرا کئمئن يانينا گده‌جک؟""Y7-Zتاري بِيت‌شِمِشلی‌لري ده ووردو، چونکي ربّئن سانديغينين ائچئنه باخميشديلار. تاري بوتون خالقدان اَلّي مئن يتمئش نفري ووردو. خالق ربّئن اونلارين باشينا گتئردئيي موصئبته گؤره ياس توتدو.6Zقيزيل سئچانلارين دا ساييسي، بش آغايا عاييد اولان بوتون فئلئسطلي قالالي شهرلرله اطراف کَندلرئن سايينا گؤره بش دنه ائدي. بِيت‌شِمِشلي يَهوشَعئن زمئسئنده ربّئن سانديغي قويولان بؤيوک داش بو گونه قدر شاهئد کئمي قالير.51Zفئلئسطلی‌لرئن تقصئر تقدئمي اولاراق ربّه قايتارديغي قيزيل شئشلر بونلارديرلار: بئري اَشدودا، بئري غَزّه‌يه، بئري اَشقِلونا، بئري گَته، بئري عِقرونا.47Zفئلئسطلی‌لرئن بش آغاسي بو حادئثه‌ني گؤردوکدن سونرا همئن گون عِقرونا قاييتديلار.3}Zلاوئلی‌لر ربّئن سانديغيني و اونون يانينداکي قيزيل اشيالار ييغيلميش موجرئني آرابادان اِندئرئب، او بؤيوک داشين اوستونه قويدولار. او گون بيت‌شِمِشلی‌لر ربّه يانديرما قورباني ورئب آيري قوربانلار دا کسدئلر.B2Zآرابا بِيت‌شِمِشلي يوشَعئن زمئسئنه گئرئب بؤيوک بئر داشين يانيندا داياندي. بيت‌شِمِشلی‌لر آرابانين آغاجلاريني قيرديلار، ائنَکلري ده ربّه يانديرما قورباني تقدئم اتدئلر.E1Z او زامان بِيت‌شِمِشلی‌لر دره‌ده بوغدا بئچئردئلر. اونلار باشلاريني قالديريب سانديغي گؤرنده سوئندئلر.05Z ائنَکلر بئرباشا بِيت‌شِمِشه گدن يوللا، صاغا-سولا دؤنمه‌دن، بؤيوره-بؤيوره گتدئلر. فئلئسطلی‌لرئن آغالاري دا اونلاري بِيت شِمِش سرحدئنه قدر اؤتوردولر.X/+Z ربّئن سانديغيني آرابايا قويدولار، ائچئنده سئچانلار و شئشلرئن قيزيل صورتلري قويولان موجرئني ده آرابايا قويدولار.>.wZ آداملار بله ده اتدئلر. ائکي سود ورن ائنَک گتئرئب آرابايا قوشدولار و بالالاريني دا اِوده باغلاديلار.;-qZ آمّا باخين، اگر اونلار سانديغين اولدوغو تورپاغا يعني بِيت‌شِمِش يولونا گده‌لر، دِمه‌لي اودور کي، بئزه بو بؤيوک بلاني گتئرئب. آمّا اگر اورايا گتمسه‌لر، اوندا بئله‌جيئک کي، بئزي ووران اونون اَلي ديئل و بو قضا باشيميزا تصادوفَن گلئبدئر."7,iZربّئن سانديغيني گؤتوروب آرابايا قويون و تقصئر تقدئمي اولاراق اونا وره‌جيئنئز قيزيل اشيالاري دا بئر موجري ائچئنده سانديغين يانينا قويون، سونرا دا يولا سالين، گتسئن.y+mZائندي تزه بئر آرابا دوزَلدئن و يوغا قوشولمايان ائکي سود ورن ائنه‌يي آرابايا قوشون. لاکئن بالالاريني اونلاردان آييريب اِوه گؤندرئن.*3Zنه اوچون سئز ده مئصئرلی‌لرله فئرعون کئمي اوره‌يئنئزي عئنادکار ادئرسئنئز؟ تاري اونلارلا شئدّتلي رفتار ادنده، مگر ائسرايئللی‌لري آزاد بوراخماديلار؟g)IZاونا گؤره ده هم شئشلرئنئزئن، هم ده اؤلکه‌نئزي داغيدان سئچان صورتلرئني يارادين و ائسرايئلئن تاريسينا عئزّت ورئن. بلکه او سئزئن، آللاهلارينيزين و تورپاغينيزين اوستونده اَلئني يونگوللَشدئردي.}(uZفئلئسطلی‌لر سوروشدولار: "اونا گؤندره‌جيئمئز تقصئر تقدئمي نه اولمالي‌دير؟» کاهئنلر و فالچيلار بله جاواب وردئلر: "فئلئسطلی‌لرئن آغالارينين سايينا گؤره بش قيزيل شئش صورتي ائله بش قيزيل سئچان صورتي دوزَلدئب گؤندرئن. چونکي هَمن بلا هم سئزئن، هم ده آغالارينيزين اوستونده‌دئر.' Zاونلار ددئلر: "اگر ائسرايئل تاريسينين سانديغيني گری گؤندرمک ائسته‌يئرسئنئز، اونو بوش گؤندرمه‌يئن. اونو حتمن بئر تقصئر تقدئمي‌ائله گؤندرئن. او زامان صاغالارسينيز و او سئزدن نه اوچون اَل چکمه‌دئيئني بئلدئرر."f&GZفئلئسطلی‌لر کاهئنلرله فالچيلاري چاغيريب ددئلر: "بو ربّئن سانديغيني نه اِدَک؟ بئزه ديئن اونو اؤز يرئنه نجه گری گؤنده‌رک."j% QZربّئن سانديغي فئلئسطلی‌لرئن دئياريندا يدّي آي قالدي.~$wZ صاغ قالانلارين دا بدنلرئنه شئش چيخدي و شهرئن فريادي عرشه قالخدي.#Z اونا گؤره ده هر طرفه قاصئدلر گؤندردئلر و بوتون فئلئسطلی‌لرئن آغالاريني يانلارينا ييغيب ددئلر: "ائسرايئل تاريسينين سانديغيني اؤز يرئنه گری گؤنده‌رئن اِله کي، بئزي و خالقيميزي قيرماسين."" چونکي بوتون شهري اؤلوم واهئمه‌سي بوروموشدو و تارينين اَلي اورا اوچون ده چوخ آغير اولموشدو. "Z بو حادئثه‌دن سونرا تارينين سانديغيني عِقرونا گؤندردئلر. تارينين سانديغي عِقرونا چاتاندا، عِقرونلولار فرياد ادئب ددئلر: "ائسرايئلئن تاريسينين سانديغيني بورايا گتئرئبلر کي، هم بئزي هم ده خالقيميزي اؤلدورسونلر!""e!EZ اونلار سانديغي گَته گتئرندن سونرا، ربّئن اَلي بو شهرئن اوستونده ده آغيرلاشدي. شهري دهشتلي بئر قورخو بورودو. شهر ساکئنلرئنئن هاميسيني بؤيوکدن کئچئيه قدر ووردو. اونلارين دا بدنلرئنه شئش چيخدي.x kZاونا گؤره ده هر طرفه قاصئدلر گؤندردئلر و بوتون فئلئسطلی‌لرئن آغالاريني يانلارينا ييغيب سوروشدولار: "ائسرايئل تاريسينين سانديغيني نه اِدَک؟" فئلئسطلی‌لرئن آغالاري ددئلر: "ائسرايئل تاريسينين سانديغي گَته آپاريلسين."" بِلَجه، ائسرايئل تاريسينين سانديغيني گَته آپارديلار.OZاَشدودلولار وضعئيّتئن بله اولدوغونو گؤرنده ددئلر: "ائسرايئل تاريسينين سانديغي بئزئم يانيميزدا گرک قالماسين، چونکي اونون اَلي بئزي و آللاهيميز داگونو آغير بئر شَکئلده ذلئل ادئر."T#Zربّئن اَلي اَشدودلولارين اوستونده آغيرلاشدي. اونلارا و اطرافينداکي جاماعاتا بلا ورئب بدنلرئنه شئشلر چيخارتدي.7iZبونا گؤره بو گونه قدر اَشدودداکي داگون معبدئنه گلنلر ده بو معبدئن قاپيسي آغزينا آياق باسميرلار.}uZآمّا صاباحيسي گون سحر اِرکَن دوردوقلاري واخت گؤردولر کي، داگون گئنه ربّئن سانديغينين قاباغيندا اوزو اوسته يره دوشوبدور. بو دفه داگونون باشي ائله ائکي اَلي قيريليب، قاپي آغزينا دوشموش و فقط بدني قالميشدي. {~H}H|H{Oz!yUxiwuussqpooWmmkji:h(gvfedAba``#^]] [ZYXWVUTT:SQPOMLpKDJ2ItHGFUE"CBA@@>>=;;u:M9z8^76534Y3210/p..-,]+t*)('p&,%$z#"p!} (WaYy3"Z!.g  \ 33`jOZشاعول عَمالِقلی‌لرئن شهرئنه گلئب دره‌ده کمئن قوردو.O Zشاعول خالقي چاغيردي و اونلاري طِلائمده سايدي: ائکي يوز مئن پئيادا عسگرله برابر يهودادان اون مئن نفر وار ائدي.] 5Zائندي گت، عَمالِقلی‌لري قير، هر شيلرئني کامئل دارماداغين ات و اونلارا حِيفئن گلمه‌سئن. کئشئدن آرواداجاق، اوشاقدان کؤرپه‌يه‌جک، اؤکوزدن قويوناجاق، دَوه‌دن اِششيه‌جک هاميسيني قير.»"" #Zقوشونلار ربّی بله ديئر: «عَمالِقلی‌لري جزالانديراجاغام. ياديمدادير کي، نجه ائسرايئللی‌لر مئصئردن چيخان زامان، يولدا اونلارين ضئدّئنه دوردولار.j  QZسمويئل شاعولا ددي: "رب منی گؤندردي کي، سني اؤز خالقي ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماق اوچون مسح ادئم. ائندي ربّئن سؤزونو اشئت. Z4شاعولون عؤمري بويي فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه شئدّتلي دؤيوشلر ده اولدو و او، گوجلو يا دا جَسور بئر آدام گؤرَن زامان اونو اؤز يانينا گؤتوروردي. Z3شاعولون آتاسي قئش ائله آبنِرئن آتاسي نِر، اَبئ‌اِلئن اوغوللاري ائدئلر.I Z2شاعولون آروادينين آدي اَخئماعاص قيزي اَخئنوعَم ائدي. قوشونونون باشچيسي دا عَمئسي نِرئن اوغلو آبنِر ائدي.[1Z1شاعولون اوغوللاري يوناتان، يئشوي و مِلکئشوعه ائدي. ائکي قيزيندان بؤيوکونون آدي مِرَب، کئچئيئنئن آدي دا مئکَل ائدي.)MZ0او شوجاعَت گؤرسدئب عَمالِقلئلري مغلوب اتدي و ائسرايئلي تالان ادنلرئن اَلئندن قورتاردي.LZ/بِلَجه، شاعول ائسرايئل اوستونده پادشاه اولاندان سونرا اطرافداکي بوتون دوشمنلرئنئن ضئدّئنه يعني موآبلي‌لارين، عَمّونلولارين، اِدوملولارين، صوبا پادشاهلارينين و فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه دؤيوشدي. هانسي طرفه دؤنوردي، اونلارين باشينا بلا گتئرئردي.2_Z.شاعول داها فئلئسطلی‌لري تعقئب اتمه‌يئب گری قاييتدي و فئلئسطلی‌لر اؤز يِرلرئنه قاييتديلار.a=Z-خالق شاعولا بله ددي: «ائسرايئلده بله بؤيوک قورتولوش گتئرن يوناتان مگر گرک اؤلسون؟ اصلا! وار اولان ربّه آند اولسون، اونون باشيندان بئر توک بِله، يِره دوشمَيه‌جک. چونکي بو گون او، تارينين کؤمه‌يي ائله ائش گؤردو.» بِلَجه، خالق يوناتاني خئلاص اتدي و او اؤلمه‌دي.*OZ,شاعول ددي: «يوناتان، تاري منه بِله‌سئني و بوندان بَتَرئني اتسئن! سن حقئقتن اؤلمَلئ‌سن.»#AZ+شاعول يوناتانا ددي: «نه ادئبسن، منه بئلدئر!» يوناتان اونا ددي: «آنجاق اَلئمده اولان دَيَنه‌يئن اوجي ائله بئر آز بال دادميشام، بونا گؤره مگر اؤلمَلئ‌يَم؟»)Z*شاعول ددي: «منئمله اوغلوم يوناتان آراسيندا دا پوشک آتين.» پوشک يوناتانا دوشدو.C~Z)شاعول ائسرايئلئن تاريسي ربّه ددي: «حقئقتي اوزه چيخارت!» پوشک شاعوللا يوناتانا دوشدو. خالق تمئزه چيخدي.o}YZ(شاعول بوتون ائسرايئللی‌لره ددي: «سئز بئر طرفده، من و اوغلوم دا آيري بئر طرفده دوراق.» خالق شاعولا ددي: «گؤزونده نه خوشدور، ات.»5|eZ'چونکي ائسرايئلي قورتاران، وار اولان ربّه آند اولسون، بو ائشده اوغلوم يوناتان تقصئرکار اولسا بِله، گرک اؤلومه ورئلسئن.» لاکئن خالق آراسيندان اونا جاواب ورن اولمادي.D{Z&شاعول ددي: «ای بوتون خالقين باشچيلاري، بورايا ياخينلاشين. آراشديريب گؤرون بو گون بو گوناه نجه باش ورئب. zZ%شاعول تاريدان سوروشدو: «آيا فئلئسطلی‌لرئن دالينجا دوشوم؟ آيا اونلاري ائسرايئللی‌لره تسلئم اده‌جکسن؟» لاکئن تاري او گون اونا جاواب ورمه‌دي.#yAZ$شاعول ددي: «فئلئسطلی‌لرئن دالينجا گجه ائکَن دوشَک کي، سحر آچيلانا قدر اونلاري تالان اِدَک و اونلاردان هچ کئمي صاغ بوراخماياق.» اونا ددئلر: «گؤزونده نه خوشدور، ات». لاکئن کاهئن ددي: «گلئن بورايا، تارينين حوضورونا ياخينلاشاق.»x1Z#شاعول ربّه بئر قوربانگاه دوزلتدي. بو اونون رب اوچون قوردوغي ائلک قوربانگاه ائدي.\w3Z"شاعول سؤزونه داوام وردی: «خالقين آراسينا گدئب اونلارا ديئن: "هر کس اؤکوزوني يا دا قويونوني يانيما گتئرسئن. اونو بورادا کَسئب يِسئن. اَتي قانلي-قانلي يئيه‌رَک ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمه‌يئن.""» بلجه بوتون خالق او گجه اؤکوزوني اؤز اَلي ائله اورايا گتئرئب کَسدي.#vAZ!بونو شاعولا خبر وردئلر: «باخ، خالق اَتي قانلي-قانلي يئيه‌رَک ربّئن ضئدّئنه گوناه ادئر.» شاعول ددي: «خيانت ادئبسئز، بو گون منی بؤيوک بئر داش آلتيندا اَزئن.»]u5Z خالق دوشمن مالي اوستونه دوشوب قويون-کِچئلري، اؤکوزلري، و بوزوولاري يِرئنده‌جه کَسدئلر و اونلاري قانلي-قانلي يدئلر.4tcZهمئن گون ائسرايئللی‌لر مئکماسدان اَيّالونا قدر فئلئسطلی‌لري قيرديلار. خالق چوخ يورغون ائدي.:soZاگر بو گون دوشمنلردن اَله کچئردئلَن يمکلري خالق دويونجا يِمئش اولسايدي، گؤر نه‌لر اونلاردي! چونکي فئلئسطلی‌لرئن اؤلدورولمه‌سي ائندئيه کئمي اِله ده بؤيوک اولماييب.»bwZ يوناتان، اونون دالينجا سئلاحداري، اَل و آياقلاري ائله يوخاري ديرماشديلار. يوناتان فئلئسطلی‌لري قيريب تؤکدو، آرخادان سئلاحداري دا اونلاري اؤلدوروب ائشلرئني بئتئرئردي.CaZ عسگرلر يوناتانا و اونون سئلاحدارينا باغيريب ددئلر: «يانيميزا چيخين، سئزه بئر شي دئيه‌جَيئک.» يوناتان سئلاحدارينا ددي: «داليمجا گل، چونکي رب اونلاري ائسرايئله تسلئم ادئب.»`Z او زامان کي، ائکئسي ده اؤزلرئني فئلئسطلی‌لرئن کشئک دسته‌سئنه گؤرستدئلر، فئلئسطلی‌لر ددئلر: «باخ، عئبرانئلر گئزلَندئکلري دِشئکلردن چيخيرلار.»_9Z لاکئن اگر دِسه‌لر: "يانيميزا چيخين"، او زامان يِرئمئزدن دوروب اونلارين يانينا چيخاريق، چونکي رب اونلاري بئزه تسلئم ادئب و بو بئزئم اوچون علامت اولاجاق.»F^Z اگر بئزه دِسه‌لر: "دايانين بئز سئزئن يانينيزا گلَک"، او زامان يِرئمئزده دوروب اونلارين يانينا چيخماريق.]1Zاو واخت يوناتان ددي: «باخ، بو آداملارا طرف گدئب، اؤزوموزي اونلارا گؤرسده‌جَيئک.V\'Zسئلاحداري اونا ددي: «اوره‌يئنده نه وارسا، ات. گت، باخ، من ده سنئن اوره‌يئنئن ائسته‌يئنه مووافئق، سن ائنه‌نَم.»J[Zيوناتان سئلاحداري جاوانا ددي: «گل بو ختنه‌سئزلرئن کشئک دسته‌سئنه کِچک، بلکه رب بئزئم اوچون بئر ائش گؤردو. چونکي آدامين آز يا دا چوخ اولماسي ربّئن قورتولوشونا مانع اولا بئلمز.»Z'Zقايانئن بئري شئمال طرفدن مئکماسا، او بئري قايا دا جنوب طرفدن گئبعايا باخيردي.?YyZفئلئسطلی‌لرئن کشئک دسته‌سئنه گتمَک اوچون، يوناتانين کِچمَک ائسته‌دئيي کِچئدلر ائکي تئز قايانين آراسيندا ائدي. قايانين بئرئنئن آدي بوصِص، او بئرئنئن آدي دا سِنّه ائدي.X+Zشئلودا ربّئن کاهئني، عِلي اوغلو پئنخاس اوغلو ائکابودون قارداشي اَخئطوبون اوغلو اَخئيا، اِفود گِيئنمئشدي. يوناتانين گتدئيئندن خالقين خبري يوخ ائدي.OWZشاعول گئبعا کَناريندا مئقرونداکي نار آغاجي آلتيندا اوتورموشدو. يانينداکي خالق تقرئبن آلتي يوز نفر اونلاردي.$V EZبئر گون شاعولون اوغلو يوناتان اؤز سئلاحدارينا کي، جاوان ائدي، ددي: «گل او تايدا اولان فئلئسطلی‌لرئن کشئک دسته‌سئنه کِچک.» لاکئن بونو آتاسينا بئلدئرمه‌دي.eUEZ فئلئسطلی‌لرئن کشئک دسته‌سي مئکماس کچئدئنه چيخدي.1T]Z اونا گؤره ده موحارئبه زاماني شاعوللا يوناتانين يانيندا اولان خالقين اَلئنده قيلينج و نئزه يوخ ائدي، بو سئلاحلار آنجاق شاعولون و اوغلو يوناتانين اَلئنده وار ائدي.pS[Z کوتانين و کَرکئنئن ائتئلتمه قئيمتي شِکِلئن اوچده ائکئسي ائدي. چَنگلئن، بالتالارين و بئزلر ائتئلتمه قئيمتي شِکِلئن اوچده بئري.pR[Z بلجه بوتون ائسرايئللی‌لر کوتانلاريني، کَرکئلرئني، بالتالاريني و اوراقلاريني ائتئلتمک اوچون فئلئسطلی‌لرئن يانينا گلئردئلر.QZ بوتون ائسرايئل اؤلکه‌سئنده بئر نفر ده اولسون، دمئرچي يوخ ائدي. فئلئسطلی‌لر دمئشدئلر کي، "قوي عئبرانئلر قيلينج يا دا نئزه دوزلتمه‌سئنلر."]P5Z آيري دسته بِيت‌خورون يولونا طرف گتدي. او بئري دسته ده سرحد يولونا يؤنَلدي کي، چؤل سمتئنده صِبوعئم دره‌سئنه باخيردي.sOaZ فئلئسطلی‌لرئن اوردوگاهيندان قارَتچي هوجومچولار اوچ دسته‌يه بؤلونوب چيخديلار: بئر دسته عوفرا يولونا، شوآل تورپاغينا طرف گتدي،vNgZ شاعول، اوغلو يوناتان، و يانيندا اولان خالق بِنيامئنلی‌لرئن گئبعا شهرئنده ائدئلر. فئلئسطلی‌لر ده مئکماسدا اوردوگاه قورموشدولار.|MsZ بوندان سونرا سمويئل گئلگالي ترک ادئب بِنيامئنلی‌لرئن گئبعا شهرئنه گتدي. شاعول يانيندا اولان خالقي سايدي: تقرئبن آلتي يوز نفر ائدئلر.IL Z لاکئن ائندي پادشاهليغين داوام اتميه‌جک. رب اؤزو اوچون، اؤز اوره‌يئنه ياتان بئر آدام تاپيب. و رب بو آدامي خالقينا باشچي تعيئن ادئب. چونکي سن ربّئن وردئيي امرلري ساخلاماييبسان."/KYZ سمويئل شاعولا ددي: "آغيلسيزليق ادئبسن، تارين ربّئن سنه وردئيي امره عمل اتمه‌يئبسن. بله اولماسايدي، رب ائسرايئل اوستونده سنئن پادشاهليغيني ابدی ساخلاياجاق ائدي..JWZ ددئم کي، ائندي فئلئسطلی‌لر گئلگالا، اوستومه گله‌جکلر، آمّا من حله ربّئن راضيليغيني آلماميشام. اونا گؤره ده اؤزومو مجبور ادئب، يانديرما قوربانيني تقدئم اتدئم."I/Z آمّا سمويئل ددي: "سن نه ادئبسن؟" شاعول ددي: "گؤردوم کي، اطرافيمداکي خالق داغيلير، سن ده تعيئن اتدئيئن گون گلمه‌دئن و فئلئسطلی‌لر مئکماسدا ييغيليرلار،KHZ يانديرما قوربانينين تقدئمي قورتاراندا سمويئل گلئب چاتدي و شاعول سالاملاشماق اوچون اونون پئشوازينا چيخدي.:GoZ شاعول ددي: "يانديرما قوربانيني و باريش قوربانيني يانيما گتئرئن."" و يانديرما قوربانيني تقدئم اتدي.FZ شاعول سمويئلئن تعيئن اتدئيي واختا قدر يدّي گون گؤزله‌دي، لاکئن سمويئل گئلگالا گلمه‌دي، اونا گؤره ده خالق شاعولون يانيندان داغيلماغا باشلادي.(EKZ عئبرانئلردن بعضئلري اوردون چاييندان جاد و گئلعاد تورپاغينا کچمئشدئلر. لاکئن شاعول حله ده گئلگالدا ائدي و بوتون خالق قورخودان اَسه-اَسه اونون دالينجا گدئردي.KDZ ائسرايئللی‌لر مَضئقه‌يه دوشدوکلرئني گؤردولر، چونکي خالق ائضطئراب ائچئنده ائدي. او واخت خالق ماغارالاردا، مِشه‌لئکلرده، قايالاردا، يِرآلتي آنبارلاردا و قويولاردا گئزلَندي.[C1Z فئلئسطلی‌لر ائسرايئلله ووروشماق اوچون ييغيلديلار. اوتوز مئن دؤيوش عاراباسي، آلتي مئن آتلي و دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر جاماعات چيخيب بِيت‌آوِنئن شرقئنده، مئکماسدا اوردوگاه قوردولار.cBAZ ائسرايئللی‌لرئن هاميسي اشئتدئلر کي، شاعول فئلئسطلی‌لرئن کشئک دسته‌سئني مغلوب ادئب و فئلئسطلی‌لر ائسرايئلدن ائيره‌نئرلر. سونرا خالق شاعولون اطرافيندا ييغيلماق اوچون گئلگالا چاغيريلدي.'AIZ يوناتان گئبعاداکي فئلئسطلی‌لرئن کشئک دسته‌سئني مغلوب اتدي. فئلئسطلی‌لر بونو اشئتدئلر. شاعول بوتون اؤلکه‌ده کَره‌ناي چالديريب ددی: "عئبرانئلر اشئتسئنلر."K@Z شاعول اؤزو اوچون اوچ مئن نفر ائسرايئللي سچدي. بونلاردان ائکي مئن نفر مئکماسدا و بِيت‌ائل تپه‌لرئنده شاعولون يانيندا قالديلار، مئن نفر ده بِنيامئنئن گئبعا شهرئنده يوناتانين يانيندا ائدئلر. شاعول خالقين قالان حئصّه‌سئني اؤز چاديرلارينا گؤندردي.7? kZ شاعول پادشاه اولان زامان اوتوز ياشيندا ائدي و ائسرايئلئن اوستونده قيرخ ائکي ائل پادشاهليق اتدي.>7Z آمّا اگر پئسلئک اتمکده داوام اده‌سئنئز، هم سئز محو اولاجاقسينيز، هم ده پادشاهيز."C=Z آنجاق ربدن قورخون و اونا حقئقتده بوتون قلبئنئزله خئدمت ادئن. گؤرون سئزئن اوچون نجه عظمتلي ائشلر گؤروب.!<=Z بوندان علاوه، منه گلئنجه، مندن ائراق اولسون کي، سئزئن اوچون دوعا اتمکدن اَل چکئب، بلجه ربّئن ضئدّئنه گوناه اِدئم. من سئزه ياخشي و حاق يولونو اؤيرَده‌جيم.K;Z چونکي رب خالقيني اؤز بؤيوک آدينين خاطئرئنه آتماياجاق، اونا گؤره کي، سئزي اؤز خالقي اتمک ربّئن خوشونا گلئب.u:eZ دؤنمه‌يئن، چونکي او زامان بوش بوتلرئن دالينجا گتمئش اولاجاقسينيز، او بوتلر کي فايدا ورمَزلر، خئلاص دا اتمَزلر، چونکي پوچدورلار.9'Z لاکئن سمويئل خالقا ددي: "قورخمايين، بوتون بو پئسلئيي سئز ادئبسئنئز، آمّا گئنه ده ربّئن دالينجا گتمکدن دؤنمه‌يئن، بوتون قلبئنئزله ربّه قوللوق ادئن.58eZ او واخت جاماعات سمويئله ددي: "قوللارين اوچون تارين ربّه يالوار کي، اؤلمه‌يک، چونکي بوتون گوناهلاريميزين اوستونه اؤزوموزه پادشاه ائسته‌مک تقصئرئني ده علاوه اتدئک."<7sZ سمويئل ربّی چاغيردي و رب او گون گؤي گورلاديب ياغيش ياغديردي. بوتون خالق ربدن و سمويئلدن چوخ قورخدو.y6mZ بو گون مگر بوغدا بئچئمي ديئل؟ ربّئن حوضورونا يالواراجاغام کي، گؤي گورولتوسو و ياغيش گؤندرسئن. او زامان گؤرَرسئنئز کي، اؤزونوز اوچون پادشاه ائسته‌مَکله اتدئيئنئز پئسلئک، ربّئن گؤزونده نه قدر بؤيوکدور.53Z حتّا ائندي دايانين، ربّئن گؤزونوز قاباغيندا اده‌جَيي بو بؤيوک حادئثه‌ني گؤرون.4+Z يوخ، اگر ربّئن سَسئنه قولاق آسماياسينيز و ربّئن امرئنه ضئدّ چيخاسينيز، او زامان ربّئن اَلي آتالارينيزا ضئدّ اولدوغو کئمي، سئزئن ده ضئدّئنئزه اولار.C3Z اگر ربدن قورخوب اونا قوللوق اده‌سئنئز و سَسئنه قولاق آسيب امرئنه ضئدّ چيخماياسينيز، او واخت هم سئزه حؤکمرانليق ادن پادشاهينيز، هم ده سئز تارينيز ربّئن دالينجا گِدَرسئنئز.92mZ ائندي باخين. بو دا سِچدئيئنئز و ائسته‌دئيئنئز پادشاه! باخين، رب اوستونوزه بئر پادشاه تعيئن ادئب.1'Z سئز عَمّون پادشاهي ناخاشين سئزئن ضئدّئنئزه گلدئيئني گؤرنده، رب تارينيز سئزه پادشاه ائکَن منه دِدئنئز: «خير، گرک بئزه بئر پادشاه حؤکمرانليق اتسئن.»v0gZ رب ده يِروب‌بَعَلي ، يئفتاخي و من سمويئلي گؤندردي. او سئزي اطرافينيزداکي دوشمنلرئن اَلئندن قورتاردي و اَمئن-آمانليقدا ياشادينيز.I/ Z خالق ربّه فريادلا ددي: «بئز گوناه اتمئشئک، چونکي ربّی آتيب، بَعَل و عَشتاروت بوتلرئنه قوللوق اتمئشئک. ائندي يارب، بئزي دوشمنلرئمئزئن اَلئندن قورتار و بئز سنه قوللوق اده‌رئک.»R.Z لاکئن اونلار تاريلاري ربّی ياددان چيخارتديلار، رب ده اونلاري خاصور قوشونونون باشچيسي سئسِرايا، فئلئسطلی‌لره و موآب پادشاهينا تسلئم اتدي. اونلار آتالارينيزين ضئدّئنه ووروشدولار.|-sZ يعقوب مئصئره گتدي. سونرا آتالارينيز ربّه فرياد اتدئلر. رب موسا و هارونو گؤندردي کي، آتالارينيزي مئصئردن چيخارديب بو يرده ساکئن اتسئن.[,1Z ائندي، دايانين. قويون ربّئن حوضوروندا، ربّئن سئزه و آتالارينيزا اتدئيي بوتون صالح عمللر باره‌ده ثوبوتلار گؤرسدئم..+WZ سمويئل خالقا ددي: "موساني و هارونو تعيئن ادن، آتالارينيزي مئصئر دئياريندان چيخاردان ربدئر.*Z سمويئل اونلارا ددي: "سئزئن ضئدّئنئزه اَلئمده بئر شي تاپماديغينيزا بو گون رب و اونون مسح اولونموش پادشاهي دا شاهئددئر."" خالق ددي: "بلی، شاهئددئر."U)%Z اونلار بله جاواب وردئلر: "سن بئزي هچ واخت آلداتماييبسان، ظولم اتمه‌يئبسن، هچ کئمئن اَلئندن ده هچ نه آلماييبسان."H( Z باخ، قاباغينيزدايام، هانسينيزين اؤکوزونو آلميشام؟ کئمئن اِششه‌يئني آلميشام؟ کئمي آلداتميشام، کئمه ظولم اتمئشم، يا دا کئمدن روشوَت آليب حاقسيز عملئنه گؤز يومموشام؟ ربّئن و اونون مسح اتدئيئنئن قاباغيندا منه ضئدّ شهادت ادئن کي، حاقّينيزي ورئم."1']Z ائندي قاباغينيزدا پادشاه گدئر، لاکئن من آرتيق قوجالميشام، ساچلاريم آغاريب. باخ، اوغلانلاريم دا سئزئنله‌دئر. جاوانليغيمدان بو گونه قدر سئزئن قاباغينيزدا گتمئشم.W& +Z سمويئل ائسرايئللی‌لرئن هاميسينا ددي: "باخين من سئزئن هر دِدئيئنئزه قولاق آسيب اوستونوزه بئر پادشاه تعيئن اتمئشم.d%CZ بلجه بوتون خالق گئلگالا گتدي. اورادا، گئلگالدا شاعولو ربّئن حوضوروندا پادشاه اتدئلر. ربّئن حوضوروندا باريش قوربانلاري دا کَسدئلر. بوتون ائسرايئللی‌لر شاعوللا بئرلئکده بؤيوک بايرام اتدئلر.$)Z سمويئل خالقا ددي: "گلئن گئلگالا گِدَک و اورادا پادشاهليغي تزه‌دن تصدئق اِدَک."-#UZ لاکئن شاعول ددي: "بو گون هچ کس اؤلدورولمه‌يه‌جک، چونکي رب بو گون ائسرايئله قورتولوش ورئب."e"EZ خالق سمويئله ددي: "کئملردئر او آداملار کي، دِمئشدئلر «مگر شاعول اوستوموزده پادشاه اولاجاق؟» او آداملاري ورئن، اؤلدورَک."x!kZ صاباحيسي شاعول خالقي اوچ قئسمته بؤلدو و سحر کشئک نؤوبتئنده دوشمنئن اوردوگاهينين ائچئنه گئرئب، گون قيزانا قدر عَمّونلولاري قيرديلار. قالانلار دا اله داغيلديلار کي، اونلاردان ائکي نفر بئر يرده قالمادي.G  Z يابِشلی‌لر عَمّونلولارا ددئلر: "صاباح تسلئم اولاجاغيق و بئزئمله گؤزونوزده خوش گؤرونَن کئمي رفتار ادئن."8kZ گلن قاصئدلره ددئلر: "يابِش گئلعادلي‌لارا بله دئيَرسئنئز: «صاباح گون قيزينجا سئزه قورتولوش اولاجاق.»" قاصئدلر گدئب بونو يابِشلی‌لره بئلدئردئلر و اونلار دا سِوئندئلر.A}Z شاعول اونلاري بِزِقده سايدي: ائسرايئل اؤولادلاري اوچ يوز مئن و يهودا آداملاري دا اوتوز مئن نفر اولدو.^7Z او، بئر جوت اؤکوزونو گؤتوروب پارچا-پارچا دوغرادي و اونلاري قاصئدلرئن اَلي ائله بوتون ائسرايئل اراضئسئنه گؤندرئب ددي: "کئم شاعولون و سمويئلئن دالينجا گتمه‌سه، اؤکوزلرئنئن باشينا بو گله‌جک."" خالقين آراسينا ربّئن قورخوسو دوشدو و هامي بئر نفر کئمي يولا چيخدي./YZ همئن سؤزلري اشئدن زامان تارينين روحو شاعولون اوستونه قووّتله اِندي، قضبدن اود توتوب ياندي.hKZ بو واخت شاعول اؤکوزلرئن داليسيجا زمئدن گلئردي. او ددي: "خالقا نه اولوب کي، آغلايير؟" اونا يابِشلی‌لرئن سؤزونو چاتديرديلار.H Z قاصئدلر شاعولون گئبعا شهرئنه گلدئلر و خالق آراسيندا بو سؤزلري جار چکدئلر. بوتون خالق دا شئون ادئب آغلادي.*OZ يابش آغساقّاللاري اونا ددئلر: "بئزه يدّي گون مؤهلَت ور کي، ائسرايئلئن بوتون اراضئسئنه قاصئدلر گؤنده‌رَک و اگر بئزي خئلاص ادن بئري اولماسا، سنه تسلئم اولاريق."ueZ آمّا عَمّونلو ناخاش اونلارا ددي: "بو شرطله سئزئنله باغلايارام کي، هر بئرئنئزئن صاغ گؤزونو چيخارديب بوتون ائسرايئلي روسواي اِدئم."| uZ عَمّونلو ناخاش گلئب يابِش‌گئلعادي موحاصئره‌يه آلدي. بوتون يابش اهالئسي ناخاشا ددئلر: "بئزئمله عهد باغلا، بئز ده سنه قوللوق اده‌رئک."|sZ لاکئن بعضی ياراماز آداملار ددئلر: "بو آدام بئزي نجه قورتاراجاق؟" اونا حقارتله باخيب هدئيّه گتئرمه‌دئلر. لاکئن شاعول بونا ساکئت قالدي.QZ شاعول دا گئبعايا، اؤز اِوئنه قاييتدي و قلبلرئنده تارينين اويانيش ياراتديغي جنگاورلر ده اونونلا برابر گتدئلر._9Z سمويئل پادشاهليق قايدالاريني خالقا ددی و کئتابا يازيب ربّئن حوضورونا قويدو. سونرا سمويئل بوتون خالقي اِوئنه گؤندردي. ~u}}L{{Czxx5w{v-uqt^shrqipJnmlljj-iehgofeddca!`_/^&\[ZYYnXVUTSSLRQtP!OkNMLKJIHH GIFEDCBAM@!>>^==%<;+:j9876W532y1//Q.--,'+U*-)'')%$$ #Y"{!  /HE~DSz O  0RxG Zشاعولون او بئري قيزي مئکَل داوودا وورولموشدو. بو خبري شاعولا چاتديرديلار و بو اونون گؤزونده خوش گؤروندو."?Zلاکئن شاعولون قيزي مِرَب، داوودا ورئله‌جيي واخت، مِخولالي عَدري‌اِله اَره ورئلدي.jOZداوود شاعولا ددي: "مگر من کئمَم کي؟ جانيمين نه دَيَري وار؟ يا دا ائسرايئلده آتامين نسلی کئمدئر کي، پادشاها کوره‌کَن اولوم؟""9Zاو واخت شاعول داوودا ددي: "باخ، بودور بؤيوک قيزيم مِرَب، اونو سنه اَره وره‌جيم. آنجاق سن منئم خاطئرئم اوچون جسور اول و ربّئن دؤيوشلرئني آپار."" چونکي بله دوشوندو: "قوي منئم اَلئم يوخ، فئلئسطلی‌لرئن اَلي اونون ضئدّئنه اولسون."2 _Zآمّا بوتون ائسرايئل و يهودا خالقي داوودو سِوئردئلر، چونکي اونلاري دؤيوشلره آپاريب-گتئرئردي.~ wZشاعول داوودون بؤيوک اوغورلار قازانديغيني گؤرنده داها دا قورخدو.~ wZداوود بوتون يوروشلرئنده اوغور قازانيردي، چونکي رب اونونلا ائدي.P Z اونا گؤره ده شاعول اونو اؤز يانيندان اوزاقلاشديريب مئنباشي اتدي و داوود خالقي دؤيوشه آپاريب-گتئرميه باشلادي. Z شاعول داووددان قورخدو، چونکي رب داوودلا ائدي و شاعولدان آيريلميشدي.eEZ شاعول "داوودو بو نئزه ائله دووارا ياپيشديريم" دوشونوب، نئزه‌ني آتدي. لاکئن داوود اونون قاباغيندان ائکي دفه کنارا چکئلدي.|sZ او گونون صاباحي تارينين طرفئندن شر روح شاعولون اوستونه قووّتله گلدي و او، اِوئنئن اورتاسيندا دَلي حالينا دوشدو. داوود دا هر گون اتدئيي کئمي، گئنه ده اَلئنده چنگ چاليردي. شاعولون اَلئنده بئر نئزه وار ائدي.X+Z او گوندن سونرا شاعول داووددان شوبهه‌لَندي.W)Zشاعول بوندان چوخ قضبلَندي، چونکي بو سؤز اونون خوشونا گلمه‌دي و ددي: "داوود اوچون اون مئنلري، منئم اوچون آنجاق مئنلري ديئرلر. آيري داها نه وار، تَکجه پادشاهليق قالدي کي، اونا ورئلسئن؟""5Zآروادلار اويناييب بله ماهني اوخويوردولار: "شاعول قيردي مئنلري، داوود اون مئنلري."'Zداوود فئلئسطلي گولياتي اؤلدوروب قاييداندا، عسگرلر گری گلرکن، ائسرايئلئن بوتون شهرلرئندن آروادلار دفلر و جوربه‌جور موسئقي آلَتلرله شَنلئک ماهنيسي اوخوياراق و اويناياراق چيخيرديلار کي، شاعول پادشاهي پئشواز اتسئنلر.=uZبلجه داوود شاعولون گؤندردئيي هر يره گدئردي، و او اوغور قازانيردي. شاعول داوودو دؤيوشچولرئنئن باشچيسي اتدي و بو هم خالقين، هم ده شاعولون اعيانلارينين گؤزونه خوش گؤروندو.+QZيوناتان جوبّه‌سئني اَينئندن چيخارديب قيلينج، اوخ-کامان و کمرئني ائله برابر داوودا وردی.{qZيوناتان داوودلا عهد باغلادي، چونکي اونو اؤز جاني کئمي سِوئردي.'IZشاعول او گون داوودو اؤز يانيندا ساخلاييب ائجازه ورمه‌دي کي، آتاسينين اِوئنه قاييتسين.Y~ /Zداوود شاعوللا صؤحبتئني قورتارميشدي کي، يوناتانين قلبي داوودون قلبئنه باغلاندي و يوناتان اونو اؤز جاني کئمي سِودي.O}Z:شاعول اوندان سوروشدو: "ای جاوان، کئمئن اوغلوسان؟" داوود جاواب وردی: "قولون بِيت‌لِخِملي يَسّه‌نئن اوغلويام."m|UZ9داوود گولياتي اؤلدوروب قاييداندان سونرا، آبنِر اونو گؤتوروب شاعولون حوضورونا گتئردي. فئلئسطلي‌نئن باشي اونون اَلئنده ائدي.`{;Z8پادشاه ددي: "سوروش گؤر، بو جاوان کئمئن اوغلودور."/zYZ7شاعول داوودون فئلئسطلي‌نئن ضئدّئنه چيخديغيني گؤرَن زامان، قوشون باشچيسي آبنِره ددي: "آبنِر، بو جاوان کئمئن اوغلودور؟" آبنِر ده ددي: "پادشاه صاغ اولسون، بئلمئرم." y;Z6داوود گولياتين باشيني گؤتوروب اورشلئمه گتئردي، لاکئن سئلاحيني اؤز چاديرينا قويدو.CxZ5ائسرايئل اؤولادلاري فئلئسطلی‌لري آرخادان قوواندان سونرا قاييديب اونلارين اوردوگاهيني تالان اتدئلر.w Z4ائسرايئللی‌لرله يهودالي‌لار دا قالخيب نعره چکدئلر و فئلئسطلی‌لري گَتئن گئرئشئنه و عِقرونون دروازالارينا چاتانا قدر قوودولار. فئلئسطلی‌لردن اؤلَنلر شَعه‌رئم يولو بويو گَتئن و عِقرونا قدر يره سَرئلمئشدئلر.svaZ3او قاچيب بو فئلئسطلي‌نئن اوستوده دوردو. فئلئسطلي‌نئن قيلينجي گؤتوردو، قينيندان چکئب اونو اؤلدوردو و بو قيلينجلا اونون باشيني کَسدي. فئلئسطلی‌لر اؤز قهرمانلارينين اؤلدورولدويونو گؤرنده قاچديلار.NuZ2داوود فئلئسطلئني بئر ساپاند، بئر داشلا مغلوب اتدي و اونو ووروب اؤلدوردو. داوودون اَلئنده هچ قيلينج يوخ ائدي.tZ1داوود اَل آتيب تورباسيندان بئر داش گؤتوردو، ساپاندلا فيرلاديب فئلئسطلي‌نئن آلنيندان ووردو. داش اونون آلنينا باتدي و او، اوزو اوسته يره ييخيلدي.`s;Z0فئلئسطلي داوودون قاباغينا چيخماق اوچون دوروب ياخينلاشاندا، داوود جَلد اونو قاباقلاييب فئلئسطلي فوجلارينا طرف قاچدي.rr_Z/بوتون بو جاماعات دا بئله‌جک کي، رب قيلينج يا دا نئزه ائله خئلاص اتمَز، چونکي بو دؤيوش ربّئندئر و او سئزي بئزئم اَلئمئزه وره‌جک."qZ.بو گون رب سني منه تسلئم اده‌جک و من سني اؤلدوره‌جيم. باشيني بدنئندن آييراجاغام. بو گون فئلئسطلي قوشونونون لِشلرئني گؤيده‌کي قوشلارا و يرده‌کي حيوانلارا وره‌جيم کي، بوتون دونيا بئلسئن کي، ائسرايئلده بئر تاري وار.=puZ-او واخت داوود فئلئسطلئيه ددي: "سن منئم اوستومه قيلينج، نئزه و مئزراقلا گلئرسن، لاکئن من سنئن اوستونه سؤيدويون ائسرايئل فوجلارينين تاريسي قوشونلار ربّئن آدي ائله گلئرَم.o-Z,و ددي: "يانيما گل، سنئن اَتئني گؤيده‌کي قوشلارا و چؤلده‌کي حيوانلارا وره‌جيم."Zn/Z+فئلئسطلي داوودا ددي: "مگر من ائتَم کي، اوستومه دَيَنَکلرله گلئرسن."" فئلئسطلي اؤز آللاهلاري ائله داوودو لعنتله‌دي،.mWZ*نظر ساليب داوودو گؤرنده اونا اهانتله باخدي. چونکي داوود جاوان، آل‌ياناق و اوزو گؤيچک ائدي. l;Z)فئلئسطلي ائره‌لي گلئب داوودا ياخينلاشدي. سئپر داشييان نؤکري اونون قاباغيندا ائدي.#kAZ(اَلئنه دَيَنه‌يئني گؤتوروب، چايدان اؤزونه بش هامار داش سچدي و اونلاري اوستونده‌کي چوبان تورباسينين جئبئنه قويوب اَلئنده ساپاند، فئلئسطلئيه ياخينلاشدي.OjZ'داوود بو زئرِهئن اوستوندن قيلينج تاخيب يِرئمَيه چاليشدي، چونکي اونا آليشماميشدي. سونرا داوود شاعولا ددي: "بونلارا آليشماديغيم اوچون يِرئيه بئلمئرم."" و اونلاري اَينئندن چيخارتدي.Zجاوان نؤکرلردن بئري جاواب وردی: "من گؤرموشم کي، بِيت‌لِخِملي يَسّه‌نئن اوغلو ياخشي چنگ چالير. او، ائگئد، جسور دؤيوشچو، حئکمتله دانيشان، ياراشيقلي بئر اوغلاندير و رب اونونلادير."=)Zشاعول نؤکرلرئنه ددي: "منئم اوچون ياخشي چنگ چالان بئر آدام تاپيب يانيما گتئرئن."9<mZای آغاميز، قاباغيندا اولان قوللارينا امر ات کي، ياخشي چنگ چالان بئر آدام آختارسينلار. تارينين گؤندردئيي شر روح سنئن اوستونه گلن زامان او چنگ چالار، سن ده روحلانارسان.";9Zشاعولون نؤکرلري اونا بله ددئلر: "باخ، تارينين گؤندردئيي شر بئر روح سنه اذئيّت ورئر.:/Zربّئن روحو شاعولدان آيريلميشدي. ربّئن گؤندردئيي شر بئر روح اونا عذاب چکدئرئردي.9-Z سمويئل ياغ بوينوزونو گؤتوروب قارداشلاري آراسيندا اونو مسح اتدي و او گوندن ربّئن روحو قووّتله داوودون اوستونه اِندي. سونرا سمويئل قالخيب رامايا گتدي.89Z يَسّه آدام گؤندرئب اونو ائچَري گتئرتدي. اوغلان آل‌ياناق، گؤزلري گؤزل، ظاهئري ده ياراشيقلي ائدي. رب سمويئله ددي: "دور، اونو مسح ات، چونکي سِچئلمئش بودور.";7qZ سونرا يَسّه‌دن سوروشدو: "اوغلانلارينين هاميسي بودور؟" يَسّه جاواب وردی: "لاپ کئچئيي ده وار، لاکئن ائندي قويون اوتارير."" سمويئل يَسّه‌يه ددي: "داليسيجا آدام گؤندر و اونو دا بورايا گتئر. چونکي او بورايا گلمَسه، بئز سوفره‌يه اوتورماياجاغيق."^67Z بلجه يَسّه اوغلانلارينين يدّئسئني ده سَمويئلئن قاباغيندان کچئرتدي. آمّا سمويئل يَسّه‌يه ددي: "رب بونلاري سچمه‌يئب."m5UZ يَسّه شمّاني گتئردي و سمويئل ددي: "رب بونو دا سچمه‌يئب."I4 Zاو زامان يَسّه اَبئنادابي چاغيردي و اونو سمويئلئن حوضوروندان کچئرتدي. سمويئل ددي: "رب بونو دا سچمه‌‌يئب."A3}Zلاکئن رب سمويئله ددي: "اونون گؤرونوشونه و اوجا بويونا باخما، من اونو ردّ اتمئشم. اونا گؤره کي، رب ائنسانين گؤردويو کئمي گؤرمَز، چونکي ائنسان ظاهئره، رب آمّا اوره‌يه باخار."62gZاونلار گلدئکده سمويئل اِلئيابا باخيب ددي: "دوغرودان دا، ربّئن مسح اتدئيي، ربّئن حوضوروندادير!""x1kZاو جاواب وردی: "بلی، خيئردئر. ربّه قوربان کسمک اوچون گلمئشم. اؤزونوزو تقدئس ادئن و منئمله برابر قوربان مراسئمئنه گلئن."" سمويئل يَسّه ائله اوغوللاريني دا تقدئس ادئب اونلاري دا قوربان مراسئمئنه دعوت اتدي.0Zسمويئل ربّئن ددئيي کئمي ادئب بِيت‌لِخِمه گلدي. شهرئن آغساقّاللاري اونو تئتره‌يه‌رک پئشواز اتدئلر و سوروشدولار: "بو گلئشئن آيا خيئردئر؟""i/MZيَسّه‌ني ده قوربان مراسئمئنه دعوت ات، و سونرا نه اده‌جيئني سنه بئلدئره‌‌رم. سنه دئيه‌جيئم آدامي منئم اوچون مسح اِدَرسن.".}Zلاکئن سمويئل ددي: "نجه گده‌ بئله‌رم؟ شاعول اشئتسه، منی اؤلدورَر."" رب ددي: "اؤزونله بئر بوزوو گؤتوروب ده: «ربّه قوربان کسمک اوچون گلمئشم.»k- SZرب سمويئله ددي: "ائندي کي، شاعولو ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماقدان ردّ اتمئشم، نه واختا قدر اونون دردئني چکه‌جکسن؟ ياغ بوينوزونو ياغلا دولدور و گت. سني بِيت‌لِخِملي يَسّه‌نئن يانينا گؤندره‌جيم. چونکي اونون اوغوللاري آراسيندان اؤزوم اوچون پادشاه تعيئن اتمئشم."s,aZ#سمويئل اؤلَنه قدر داها شاعولو گؤرمه‌دي، چونکي شاعول اوچون ماتم توتموشدو. رب شاعولو ائسرايئلئن پادشاهي اتدئيئنه پشمان اولموشدو.z+oZ"سونرا سمويئل رامايا گتدي، آمّا شاعول گئبعاداکي اِوئنه قالخدي.4*cZ!سمويئل ددي: "سنئن قيلينجين آروادلاري نجه اؤولادسيز قويوب، سنئن آنان دا آروادلار آراسيندا بلجه اؤولادسيز قالاجاق."" سمويئل گئلگالدا، ربّئن حوضوروندا اَگَگي دوغرادي.3)aZ سونرا سمويئل ددي: "عَمالِق پادشاهي اَگَگي بورايا، منئم يانيما گتئرئن."" اَگَگ اونون يانينا بَشّاش گلدي. اَگَگ اؤز-اؤزونه ديئردي: "يقئن کي، اؤلومون آجيليغي کچئب گدئب."y(mZسمويئل شاعولون داليسيجا گری قاييتدي و شاعول ربّه پرستئش اتدي..'WZشاعول ددي: "گوناها باتديم. خاهئش ادئرم، ائندي خالقيمين آغساقّاللاري و ائسرايئل موقابئلئنده منه حؤرمت ات و منئمله بئرلئکده گری قاييت کي، تارين ربّه پرستئش اِدئم."@&{Zائسرايئلئن عئزّتي اولان يالان دِمَز و فئکرئني دَيئشمَز. چونکي او، ائنسان ديئل کي، فئکرئني دَيئشسئن."D%Zسمويئل اونا ددي: "بو گون رب ده سندن ائسرايئل پادشاهليغيني بو جور ييرتيب و سندن ياخشي اولان قونشونا ورئب.D$Zسمويئل گری قاييتماق اوچون دؤنَن زامان، شاعول اونون جوبّه‌سئنئن اَته‌يئندن ياپيشاندا اَتَک ييرتيلدي.#)Zسمويئل شاعولا ددي: "من سنئنله گری قاييتماياجاغام، چونکي سن ربّئن سؤزونو ردّ ادئبسن. اونا گؤره رب ده سني ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماقدان ردّ ادئب." ";Zخاهئش ادئرم، گوناهيمي باغيشلا و ائندي منئمله برابر گری قاييت کي، ربّه پرستئش ادئم."!Zاو واخت شاعول سمويئله ددي: "گوناه اتمئشم. دوغرودان دا ربّئن امرئني و سنئن سؤزلرئني پوزموشام، چونکي خالقدان قورخوب اونلارين سؤزونه قولاق آسميشام./ YZچونکي عاصئلئک فالچيليغا برابر گوناهدير، عئنادکارليق دا بوت‌پَرَستلئک تقصئرئنه برابردئر. ائندي کي، سن ربّئن سؤزونو ردّ ادئبسن، او دا سني پادشاهليقدان ردّ ادئب."KZسمويئل ددي: "ربّئن نَدَن خوشو گلر، سؤزونون ائطاعت اولماسيندان يا يانديرما قورباني و آيري قوربانلاردان؟ باخ ائطاعت اتمک قورباندان، قولاق آسماق قوچلارين پئيئندن داها ياخشي‌دير.1Zلاکئن خالق تالان ماليندان قويون-کچئلري و اؤکوزلري، محو ادئلمه‌يه وقف اولونانلاردان لاپ ياخشيسيني گؤتوردو کي، گئلگالدا سنئن تارين ربّه قوربان اتسئن."4cZشاعول سمويئله ددي: "من ربّئن سؤزوندن ائطاعت اتدئم و ربّئن منی گؤندردئيي وظئفه‌يه گتدئم. عَمالِق پادشاهي اَگَگي بورايا گتئرمئشم، عَمالِقلی‌لري ده کامئل محو اتمئشم.CZبس نه اوچون ربّئن سؤزوندن ائطاعت اتمه‌دئن، تالانا گئرئشدئن و ربّئن گؤزونده پئس ساييلان ائشي گؤردون؟""r_Zرب سني وظئفه اوچون گؤندرئب ددي: «گت و گوناهکارلاري، بو عَمالِقلی‌لري کامئل محو ات. اونلاري قيريب قورتارانا قدر اونلارلا ووروش.»Zسمويئل ددي: "سن اؤز گؤزونده کئچئک اولدوغون حالدا، مگر ائسرايئل قبئله‌لرئنئن باشچيسي اولمادين؟ مگر رب سني ائسرايئل اوستونه پادشاه مسح اتمه‌دي؟8kZاو واخت سمويئل شاعولا ددي: "دايان، قوي کِچَن گجه ربّئن منه ددئکلرئني سنه ديئم."" شاعول ددي: "دانيش."JZشاعول ددي: "اونلاري عَمالِقلی‌لردن گتئرئبلر. چونکي خالق قويون-کچئلرئن و اؤکوزلرئن لاپ ياخشيسيني ساخلادي کي، سنئن تارين ربّه قوربان اتسئنلر. لاکئن قالانلاريني کامئل يوخ اتدئک."6gZآمّا سمويئل ددي: "بس قولاقلاريما گلن بو قويون مَلَشمه‌سي و اشئتدئيئم بو اؤکوز بؤيورتوسو ندئر؟""2_Z سمويئل شاعولون يانينا گلدي. شاعول اونا ددي: "قوي رب سنه برکت ورسئن، من ربّئن امرئنه عمل اتدئم."0[Z سحر اِرکَن دوردو کي، شاعوللا گؤروشسون. آمّا اونا بله خبر وردئلر: "شاعول کَرمِله گلدي و اؤزونه يادبود بئر سوتون قوياندان سونرا دؤنوب، ائره‌لئده‌کي گئلگالا اِندي." ;Z "شاعولو پادشاه اتدئيئمه پشمان اولدوم. چونکي او منئم داليمجا گلمکدن دؤنوب، سؤزلرئمي يرئنه يتئرمه‌يئبدئر."" سمويئل قضبلَندي و بوتون گجه‌ني ربّه فغان اتدي.Z/Z بوندان سونرا ربّئن سؤزو سمويئله نازئل اولدو:(KZ آمّا شاعول و خالق اَگَگه و عَمالِقلی‌لرئن لاپ ياخشي قويونلارينا، اؤکوزلرئنه، کؤکَلدئلمئش حيوانلارينا، قوزولارينا و ياخشي شيلرئن هاميسينا حيفي گلئب کامئل محو اتمک ائستمه‌دئلر. کامئل محو اولونان فايداسيز و دَيَرسئز شيلر ائدي. ;Zعَمالِق پادشاهي اَگَگي صاغ توتدو و بوتون خالقي کامئل بئر شکئلده قيلينجدان کچئرتدي.}Zشاعول خَوئلادان مئصئرئن شرقي اولان شورا قدر عَمالِقلی‌لري قيردي. Zاو، قِنلی‌لره ددي: "گدئب عَمالِقلی‌لردن آيريلين کي، سئزي ده اونلارلا برابر قيرماييم. چونکي ائسرايئل اؤولادلاري مئصئردن چيخان زامان سئز اونلارا مهرئبانليق اتدئنئز.» بلجه قِنلی‌لر عَمالِقلی‌لردن آيريلديلار. {n~}|e{z3y#wwv~u"t%s rpoZnmlqkji(hgg*fDedecTba:`#^^ \[Z"X_WVUTS}RQQpONaMML^KJJIHGCFF ED#BB@>=[<;::%9V877 65a32i10/.P,+*((z'(&%$$#! ssK{%h { A 7 ci-wLnZ /Z داوود بئلئردي کي، شاعول اونون ضئدّئنه پئس بئر فئتنه قورور. اونون اوچون ده کاهئن اِبياتارا ددي: "اِفودو بورايا گتئر."J Zشاعول بوتون خالقي موحارئبه‌يه چاغيردي کي، قِعئلايا اِنسئنلر و داوودلا آداملاريني موحاصئره‌يه آلسينلار.Y -Zداوودون قِعئلايا گلمه‌سي شاعولا چاتديريلدي. شاعول ددي: "تاري اونو منئم اووجومون ائچئنه قويوب، چونکي چفته‌لي دروازالاري اولان بئر شهره گئرمَکله او اؤزونو چيخيلماز بئر وضعئيّته ساليب."2 _Zاَخئمِلِکئن اوغلو اِبياتار قِعئلايا، داوودون يانينا قاچاندا بئر اِفوددا اَلئنده آپارميشدي.8kZداوودلا آداملاري قِعئلايا گدئب فئلئسطلی‌لره هوجوم اتدئلر. داوود اونلارين مال-حيوانلاريني آپاردي و فئلئسطلی‌لري بؤيوک بئر شکئلده قيردي و قِعئلا اهالئسئني قورتاردي.vgZداوود تزه‌دن مصلحت اوچون ربّئن حوضورونا گلدي و رب اونا جاواب ورئب ددي: "قالخ قِعئلايا اِن، چونکي فئلئسطلی‌لري سنه تسلئم اده‌جيم."&GZلاکئن داوودون آداملاري اونا ددئلر: "باخ بورادا، يهودادا بئز قورخو ائچئنده‌‌يئک. بس نه قدر چوخ قِعئلايا، فئلئسطلي قوشونلارينين ضئدّئنه چيخاندا اولاجاغيق؟""Zداوود مصلحت اوچون ربّئن حوضورونا گلئب ددي: "آيا گدئب فئلئسطلی‌لرله ووروشوم؟" رب داوودا ددي: "گت فئلئسطلی‌لره هوجوم ات و قِعئلاني قورتار."  =Zداوودا خبر ورئب ددئلر: "باخ، فئلئسطلی‌لر قِعئلايا هوجوم چکئب خرمنلري تالان ادئرلر."eEZيانيمدا قال، قورخما، چونکي منئم جانيمي آلماق ائسته‌ين سنئن ده جا‌نيني آلماق ائسته‌يئر. منئم يانيمدا سالامات قالارسان."5Zداوود اِبياتارا ددي: "او گون اِدوملو دواِق اورادا اولاندا يقئن بئلئردئم کي، بونو شاعولا چاتديراجاق. آتانين بوتون اِو اهلئنئن قيريلماسينا سبب من اولدوم.zoZاِبياتار داوودا خبر وردی کي، شاعول ربّئن کاهئنلرئني اؤلدوروب.9mZاَخئطوبون اوغلو اَخئمِلِکئن اوغوللاريندان اِبياتار آدلي بئر نفر قورتولوب داوودون يانينا قاچدي.:oZسونرا او، کاهئنلرئن شهري اولان نوبو دا قيلينجدان کچئرتدي. بوتون کئشئلر، آروادلار، اوشاقلار و کؤرپه‌لري، اِلَجه ده اؤکوزلري، اِششَکلري و قويونلاري قيلينجدان کچئرتدي.~!Zپادشاه اِدوملو دواِقه ددي: "دؤن، بو کاهئنلره هوجوم ات."" اِدوملو دواِق دؤنوب کاهئنلره هوجوم اتدي و او گون کتان اِفود گئيَن هشتاد بش کاهئني اؤلدوردو.}}Zپادشاه يانينداکي گودوکچو عسگرلره ددي: "دؤنون، ربّئن کاهئنلرئني اؤلدورون. اونا گؤره کي، اونلار دا داوودلا بئرله‌شئبلر. چونکي اونون قاچديغيني بئلئردئلر، لاکئن بو خبري قولاغيما چاتديرماديلار."" آمّا پادشاهين آداملاري ائستمه‌دئلر کي، ربّئن کاهئنلرئنه اَل قالديريب اؤلدورسونلر.|Zلاکئن پادشاه ددي: "ای اَخئمِلِک، سن و آتانين اِو اهلي قطعن اؤلمَلي‌سئنئز."5{eZاونون اوچون تاريدان مصلحت ائستَمه‌يي مگر او گوندن باشلاميشام؟ اصلا! پادشاهيم بو قولونا و آتامين عايئله‌سئنه شر آتماسين، چونکي قولونون بو ائشدن هچ بئر خبري يوخدور."JzZاَخئمِلِک پادشاها جاواب وردی: "بوتون اعيانلارينين آراسيندا داوود کئمي وفاليسي مگر وار؟ او، پادشاهين کوره‌کني، موحافئظه‌چئلرئن باشچيسي و سنئن اِوئنده مؤحترم ساييلان آدامدير.y#Z شاعول ددي: "نه اوچون سن و يَسّه‌نئن اوغلو منئم ضئدّئمه فئتنه قوروبسونوز و سن اونا چؤرک و قيلينج ورئبسن، تاريدان دا اونون اوچون مصلحت ائسته‌يئبسن؟ بونون اوچون کي، منئم ضئدّئمه قالخسين و بو گونکي کئمي منه کمئن قورسون؟""x/Z شاعول ددي: "ای اَخئطوب اوغلو، ائندي منی قولاق آس."" اَخئمِلِک ددي: "بويورون، آغام."RwZ او زامان پادشاه آدام گؤندردي کي، اَخئطوب اوغلو کاهئن اَخئمِلِکي، آتاسينين بوتون عايئله‌سئني، و نوبدا اولان کاهئنلري اونون يانينا گتئرسئنلر. اونلارين هاميسي پادشاهين يانينا گلدي.LvZ اورادا اَخئمِلِک داوود اوچون ربدن مصلحت ائسته‌دي و اونا هم ارزاق، هم ده فئلئسطلي گولياتين قيلينجيني وردی."$uCZ لاکئن اِدوملو دواِق ده کي، شاعولون اعيانلارينين يانيندا دايانميشدي، شاعولا ددي: "يَسّه‌نئن اوغلونو نوبدا، اَخئطوب اوغلو اَخئمِلِکئن يانينا گلنده گؤردوم.|tsZچونکي هامينيز منئم اوچون فئتنه قوروبسونوز، منئم اوغلوم يَسّه‌نئن اوغلو ائله عهد باغلايان زامان، بونو قولاغيما چاتديران اولمادي و هچ بئرئنئزئن منه يازيغي گلمه‌دي. اوغلوم منئم اوستومه قولومو قيزديرير کي، منه کمئن قورسون، نجه کي، بو گوندور. و بونو قولاغيما چاتديران يوخدور."s1Zشاعول اونلارا ددي: "قولاق آسين، ای بِنيامئنلی‌لر! مگر يَسّه‌نئن اوغلو سئزئن هامينيزا زَمئلر و اوزوملوکلر ورَر؟ مگر هامينيزي مئنباشي و يوزباشي اِدَر؟mrUZشاعول اشئتدي کي، داوودلا يانينداکي آداملارين يري بَلّي اولوب. او، گئبعاداکي بئر تپه‌ده، گَز آغاجينين آلتيندا اوتورموشدو و اَلئنده بئر نئزه وار ائدي، بوتون اعيانلاري دا اطرافيندا دايانميشديلار.CqZجاد پيغمبر داوودا ددي: "سن قالادا قالما، يهودا دئيارينا گت."" داوود اورادان چيخيب خِرِت مِشه‌سئنه گتدي.gpIZداوود اونلاري موآب پادشاهينين يانيندا قويدو و اؤزو قالادا قالديغي مودّتده، آتا و آناسي موآب پادشاهينين يانيندا قالديلار.o'Zداوود اورادان موآبين مئصپا شهرئنه گلئب موآب پادشاهينا ددي: "خاهئش ادئرم، تارينين منه نه اده‌جيئني بئلَنه قدر، قوي آتاملا آنام گلئب يانيندا قالسين."3naZوضعئيّتي آغير اولان هر کس، بورجو اولان، ناراضي اولان هر کس اونون يانينا ييغيلدي و داوود اونلارين باشچيسي اولدو. ائندي اونون يانيندا دؤرد يوز نفره قدر آدام وار ائدي.zm qZداوود گَت شهرئندن يولا چيخيب عَدولّام ماغاراسيندا گئزلَندي. قارداشلاري و آتاسينين اِو اهلي بونو اشئدنده اورايا اونون يانينا گلدئلر.clAZمگر منئم دَلی‌لرئم اَسکئکدئر کي، قاباغيمدا دَلي‌لئک اتمک اوچون بونو دا گتئردئنئز؟ مگر بله آدام گرک منئم اِوئمه گلسئن؟=kuZآکئش اعيانلارينا ددي: "باخ گؤرورسونوز کي، بو آدام دَلي‌دئر. نه اوچون اونو منئم يانيما گتئرئبسئنئز؟yjmZ اؤزونو دَلئلئيه ووردو و يانلاريندا دَلي کئمي رفتار ادئب، دروازا قاپيسينين تايلاريني جيرماقلادي و آغزينين سويونو ساقّالينا آخيتدي.|isZ داوود بو سؤزلري اوره‌يئنه ساليب گَت پادشاهي آکئشدن چوخ قورخدو.NhZ لاکئن آکئشئن اعيانلاري اونا ددئلر: "مگر بو اؤز اؤلکه‌سئنئن پادشاهي داوود ديئل؟ مگر آروادلار اويناياندا، بونو ترنّوم ادئب اوخوموردولار؛ «شاعول قيردي مئنلري، داوود اون مئنلري؟»""xgkZ او گون داوود شاعولدان قاچدي و گَت پادشاهي آکئشئن يانينا گتدي.(fKZ کاهئن ددي: "ائلاه دره‌سئنده اؤلدوردويون فئلئسطلي گولياتين قيلينجي بِزه بوکولو اورادا، اِفودون آرخاسيندادير. اگر اونو ائسته‌يئرسن، گؤتور، چونکي بورادا اوندان باشقا يوخدور."" داوود ددي: "اونون کئمي هچ قيلينج يوخدور، اونو منه ور.">ewZداوود اَخئمِلِکه ددي: "آيا بورادا يانينيزدا بئر نئزه يا دا بئر قيلينج وار؟ چونکي پادشاه منه تَعجئلي ائش بويوردوغو اوچون، نه قيلينجيمي گؤتوره‌ بئلدئم، نه ده سئلاحلاريمي."d+Zاو گون شاعولون اعيانلاريندان بئر نفر اورادا ائدي. او، ربّئن قاباغيندا اولان دئني مراسئمه گؤره يوبانميشدي. بو، شاعولون باش چوباني اِدوملو دواِق ائدي.McZکاهئن اونا موقدّس چؤرک وردی، چونکي رب اوچون تقدئس اولموش چؤرکلردن باشقا، چؤرک يوخ ائدي. او چؤرکلر ربّئن قاباغيندان گؤتورولموشدو کي، گؤتورولدويو گون يرئنه ائستي چؤرکلر قويولسون.rb_Zداوود کاهئنه جاواب ورئب ددي: "عادته گؤره منئم آداملاريم عادي سفره چيخاندا بِله، بدنلرئني طاهئر ساخلاييرلار و آروادلارلا ياخينليق اتمئرلر. بس نه قدر چوخ بوگونکي سفره، کي، هامي طاهئر اولمالي‌ديرلار."Ha Zکاهئن داوودا ددي: "عادي چؤرک يوخدور، آنجاق اگر آداملار آروادلارلا ياخينليق اتمه‌يئبلر، موقدّس چؤرک وار."`{Zائندي يانيندا يِمَيه نه وار؟ منه بش کؤمبه چؤرک يا دا نه وارسا، ور."O_Zداوود کاهئن اَخئمِلِکه ددي: "پادشاه منه ائش بويوروب و منه ديئب کي، سني نه اوچون گؤندردئيئمي و سنه امر اتدئيئم ائشي هچ کئم بئلمه‌سئن. اونا گؤره ده آداملاري موعيّن بئر يره گؤندرمئشم. ^ =Zداوود نوب شهرئنه، کاهئن اَخئمِلِکئن يانينا گلدي. اَخئمِلِک قورخودان اَسه‌‌رک داوودون پئشوازينا چيخيب ددي: "نئيه تک گلئبسن؟ نئيه يانيندا هچ کئم يوخدور؟""P]Z*يوناتان داوودا ددي: "صاغ-سالامات گت، چونکي «سنئنله منئم آرامدا و سنئن اؤولادلارينلا منئم اؤولادلاريم آراسيندا ابده کئمي رب اولاجاق» دئيه‌رک ائکئمئز ده ربّئن آدينا آند ائچمئشئک."" بوندان سونرا داوود قالخيب اؤز يولو ائله گتدي، يوناتان دا شهره قاييتدي.+\QZ)اوشاق گِدندن سونرا، داوود داشين جنوب طرفئندن چيخيب اوزو اوسته يره دوشدو و اوچ دفه اونون موقابئلئنده اَيئلدي. اونلار اؤپوشوب آغلاشديلار، داوود داها چوخ آغلادي.w[iZ(يوناتان سئلاحلاريني اوشاغا ورئب ددي: "گت، بونلاري شهره آپار."ZZ'لاکئن اوشاغين هچ نَدن خبري يوخ ائدي. بو ائشي آنجاق يوناتانلا داوود بئلئردي.]Y5Z&يوناتان اوشاغي گئنه آرخادان چاغيريب ددي: "تِز اول، قاچ، دايانما!"" يوناتانين نؤکري اوخو گؤتوروب آغاسينين يانينا گلدي.RXZ%اوشاق يوناتانين آتديغي اوخون يانينا چاتاندا، يوناتان اوشاغي آرخادان چاغيريب ددي: "اوخ سندن اوزاقدا مگر ديئل؟""KWZ$او، اوشاغا ددي: "قاچ، ائندي آتاجاغيم اوخلاري تاپ."" اوشاق قاچارکَن يوناتان اونون باشي اوستوندن بئر اوخ آتدي.4VcZ#او گونون صاباحي يوناتان داوودلا تعيئن اتدئيي واخت چؤله گتدي. يانيندا کئچئک بئر اوشاق وار ائدي.U)Z"يوناتان آلوولانان قضبله سوفره اوستوندن قالخدي. تزه آيين ائکئنجي گونونده يمک يِمه‌دي، چونکي آتاسينين داوودا نامردلئک اتدئيي اوچون قاني قارالميشدي.ST!Z!شاعول يوناتاني اؤلدورمک اوچون نئزه آتدي. او واخت يوناتان باشا دوشدو کي، آتاسي، داوودو اؤلدورمک نئيّتئنده‌دئر.S Z يوناتان آتاسي شاعولا جاواب وردی: "نه اوچون اؤلمَلي‌دئر؟ مگر نه ادئب؟""3RaZنه قدر کي يَسّه‌نئن اوغلو يِر اوزونده ياشايير، نه سن برقرار اولاجاقسان، نه ده پادشاهليغين. ائندي آدام گؤندر، و اونو يانيما گتئرت، چونکي او اؤلوم جزاسينا لايئقدئر."Q Zيوناتانين ضئدّئنه شاعولون قضبي آلوولاندي و اونا ددي: "ای خيانتکار و اَيري آروادين اوغلو! يَسّه‌نئن اوغلو داوودون طَرفدارليغيني اتمه‌يئندن مگر خبرئم يوخدور؟ بو هم سنه، هم ده سني دوغوران آنانا بي‌آبيرچيليقدير.bP?Zمنه ددي: «خاهئش ادئرم، ائجازه ور گدئم، چونکي شهرده عايئله‌مئزئن قورباني وار. بؤيوک قارداشيم منه امر ادئب کي، اورادا اولوم. اگر ائندي گؤزونده لوطف تاپميشام، خاهئش ادئرم، منی بوراخ، گدئم قارداشلاريملا گؤروشوم.» بونا گؤره ده پادشاهين سوفره‌سئنه گله بئلمه‌يئب."+OQZيوناتان شاعولا جاواب وردی: "داوود بِيت‌لِخِمه گتمک اوچون مندن ائصرارلا ائجازه ائسته‌دي.lNSZاو گونون صاباحيسي يعني تزه آي مراسئمئنئن ائکئنجي گونو داوودون يري گئنه ده بوش ائدي. اونون اوچون شاعول اوغلو يوناتاندان سوروشدو: "نه اوچون يَسّه‌نئن اوغلو نه دونَن، نه ده بو گون يِمَيه گلمه‌يئب؟""ZM/Zشاعول او گون بئر سؤز دِمه‌دي، چونکي دوشونوردو: "داوودون باشينا بئر شي گلمئش اولمالي، طاهئر ديئل، حَتمن طاهئر ديئل."L Zهمئشه‌کي کئمي پادشاه اؤز يرئنده، دووارين يانيندا اوتوردو. يوناتان آياغا قالخدي و آبنِر شاعولون يانيندا اوتوردو. آمّا داوودون يري بوش ائدي.K%Zبلجه داوود چؤلده گئزلَندي. تزه آي مراسئمي باشلايارکَن پادشاه يِمَيه اوتوردو.J/Zآراميزدا دانيشديغيميز سؤزه گلئنجه، بئل کي، رب ابده کئمي سنئنله منئم آرامدادير.";IqZلاکئن اگر اوشاغا «اوخلار سندن اوزاقدادير» دِسَم، اؤز يولونلا چيخ گت، چونکي رب سني اوزاغا گؤندرئب.&HGZسونرا «گت اوخلاري تاپ» دِئيب بئر اوشاق گؤندره‌رم باخ، اگر اوشاغا مخصوصَن دِسَم کي: «اوخلار سنئن بو يانيندادير، گت اونلاري اورادان گؤتور.» يانيما گل، چونکي سنئن اوچون سالاماتليقدير و وار اولان ربّه آند اولسون، هچ بئر شي يوخدور.gGIZمن هَدفه آتان کئمي، داشين بئر طرفئنه اوچ اوخ آتارام.KFZاوچ گون قالاندان سونرا، تزدن بورا اِنَرسن و اوّل گئزلَندئيئن يره گلئب «اِسِل» داشينين يانيندا اوتورارسان.:EoZيوناتان ددي: "صاباح تزه آي مراسئمئدئر، يِرئن بوش اولدوغو اوچون اورادا اولماديغين باشا دوشوله‌جک.7DiZيوناتان داوودا اولان سِوگئسئنه گؤره بئر ده اونا آند ائچدئردي، چونکي اونو اؤز جاني کئمي سِوئردي.3CaZبلجه يوناتان داوود نسلی ائله عهد باغلاييب ددي: "قوي رب داوودون دوشمنلرئني اؤزو جزالانديرسين!""gZ يوناتان داوودا ددي: "گل چؤله چيخاق."" ائکئسي ده چؤله چيخديلار.+=QZ داوود يوناتانا ددي: "آتان اگر سنه بو باره‌ده بَرک بئر جاواب ورسه، بونو منه کئم بئلدئرَر؟""a<=Z يوناتان ددي: "اصلا، بو سنئن باشينا گلمَز! آتامين سنه پئسلئک اتمک نئيّتئنده اولدوغونو بئلسَيدئم، سنه مگر خبر ورمَزدئم؟""=;uZبونا گؤره بو قولونا خيئرخاهليق ات، چونکي قولونو اؤزونله ربّئن عهدئنه سالدين. لاکئن اگر منئم تقصئرئم وار، اِله سن اؤزون منی اؤلدور، نه اوچون منی آتانين يانينا آپاراسان؟""U:%Zاگر دِسه: «لاپ ياخشي.» دِمَلي سنئن قولون سالاماتدير، يوخ، اگر قضبلَنسه، اوندا او منه پئسلئک اتمک نئيّتئنده‌دئر.49cZاگر آتان منئم يوخلوغومو آنلاسا، او واخت دِه کي، داوود اؤز شهري بِيت‌لِخِمه دَيمَک اوچون مندن ائجازه ائسته‌دي. چونکي اورادا بوتون عايئله‌سئنئن ائلّئک قورباني وار. 8;Zداوود يوناتانا ددي: "صاباح تزه آي مراسئمئدئر و قطعن پادشاهلا يِمَيه اوتورمالي‌يام. لاکئن سن منه اوچونجونون آخشاميناجاق ائجازه ور، گدئب چؤلده گئزله‌نئم.i7MZيوناتان داوودا ددي: "سن نه دئيه‌سن، اونو دا اده‌جيم."?6yZداوود گئنه آند ائچئب ددي: "آتان ياخشي بئلئر کي، من سنئن گؤزونده لوطف تاپميشام. اونا گؤره ديئب: «قويمايين يوناتان بونو بئلسئن، يوخسا ناراحات اولار.» لاکئن وار اولان ربّه و جانينا آند اولسون، منئمله اؤلوم آراسيندا، حقئقتن، آنجاق بئر قَدَم وار."w5iZيوناتان اونا جاواب وردی: "ائراق اولسون! سن اؤلمَيه‌جکسن. باخ، آتام منه دِمه‌مئش هچ بئر ائش گؤرمَز، ائستر بؤيوک اولسون، ائستر کئچئک. اونا گؤره ده نه اوچون آتام مندن بو ائشي گئزلَتسئن؟ بله شي اولا بئلمز!""4 %Zداوود راماداکي نايوتدان قاچدي و گلئب يوناتاندان سوروشدو: "مگر من نه اتمئشم؟ تقصئرئم ندئر؟ آتانين ضئدّئنه نه گوناهيم وار کي، جانيمين قصدئنه دوروب؟""R3Zسونرا او دا، پالتاريني سويونوب سمويئلئن قاباغيندا پيغمبرلئک اتدي و گلئب بوتون او گونو و گجه‌ني لوت يره سَرئلدي. بونا گؤره دئر ده کي، ديئرلر: "مگر شاعول دا پيغمبرلرئن سيراسيندادير؟""e2EZشاعول راماداکي نايوتدا گِدنده، اونون دا اوستونه تارينين روحو اِندي و رامه‌ده‌کي نايوتا چاتانا قدر پيغمبرلئک ادئب گتدي.+1QZآخيردا اؤزو رامايا گتدي و سِکودا اولان بؤيوک قويونون يانينا گلئب اوراداکي‌لاردان سوروشدو: "سمويئل و داوود هاراداديرلار؟" بئر نفر ددي: "باخ، رامانين نايوتوندا."0!Zبونو شاعولا خبر وردئلر، او آيري آداملار گؤندردي و اونلار دا پيغمبرلئک اتدئلر. شاعول اوچونجو دفه گئنه آداملار گؤندردي، اونلار دا پيغمبرلئک اتدئلر.,/SZشاعول داوودو توتماق اوچون اورايا آداملار گؤندردي. آداملار سمويئلئن باشچيليغي آلتيندا پيغمبرلر دسته‌سئنئن پيغمبرلئک اتدئيئني گؤردولر. او واخت بو آداملارين دا اوستونه تارينين روحو اِندي و اونلار دا پيغمبرلئک اتمه‌يه باشلاديلار.g.IZشاعولا خبر وردئلر: "باخ، داوود راماداکي نايوتدادير." -Zداوود قاچيب قورتولدو و رامايا، سمويئلئن يانينا گلدي و شاعولون اونا اتدئيي بوتون شيلري سمويئله ددی. داوود و سمويئل نايوتا گدئب اورادا قالديلار.&,GZشاعول مئکَله ددي: "نئيه منی بله آلداديب دوشمنئمي بوراخدين کي، قورتولسون؟" مئکَل شاعولا جاواب وردی: "داوود منه ددی کي، منی بوراخ، گدئم! آخي نئيه سني اؤلدوروم؟""1+]Zبو آداملار ائچَري گئرئب گؤردولر کي، ياتاقدا باشينا توکلو کچي دَرئسي کچئردئلمئش بوت اوزانيب.b*?Zسونرا شاعول داوودو گؤرمک ائسته‌دي. اونون اوچون آيري آداملار گؤندرئب ددي: "اونو ياتاغي ائله يانيما گتئرئن کي، اؤلدوروم.")1Zشاعولون داوودو ياخالاماق اوچون گؤندردئيي آداملار گلنده مئکَل ددي: "او ناخوشدور."D(Z مئکَل عايئله بوتونو گؤتوروب ياتاغا اوزاتدي و باشينا توکلي کچي دَرئسي کچئردئب اوستونو پالتارلا اؤرتدو.'!Z سونرا مئکَل داوودو پنجره‌دن آشاغي سالدي و او اِشئيه چيخيب قاچدي و قورتولدو.a&=Z شاعول داوودون اِوئنه آداملار گؤندردي کي، اونو گودوب سحر واختي اؤلدورسونلر. آمّا داوودون آروادي مئکَل بونو داوودا خبر ورئب ددي: "اگر بو گجه جا‌نيني قورتارماياسان، صاباح اؤلومه ورئله‌جکسن."%/Z شاعول داوودو نئزه ائله دووارا ياپيشديرماغا چاليشدي، لاکئن داوود شاعولون قاباغيندان قاچدي، نئزه دووارا ياپيشدي. داوود او گجه قاچيب جا‌نيني قورتاردي.B$Z شاعول اَلئنده نئزه اِوده اوتورموشدو، ربّئن طرفئندن شر بئر روح اونون اوستونه اِندي. داوود چنگ چاليردي.)#MZتزه‌دن موحارئبه باشلاندي. داوود قالخيب فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه ووروشدو، اونلاري بؤيوک بئر شکئلده قيريب مغلوب اتدي. فئلئسطلی‌لر داوودون قاباغيندان قاچديلار. " Zيوناتان داوودو چاغيردي و بوتون بو سؤزلري اونا خبر وردی. سونرا او، داوودو شاعولون يانينا گتئردي و داوود اوّلکي کئمي شاعولون قوللوغوندا دوردو.+!QZشاعول يوناتانين سؤزونو اشئتدي و آند ائچئب ددي: "وار اولان رب حاقّي، اونو اؤلدورمَيه‌جيم."R Zاو، جا‌نيني اَلئنه آليب گولياتي اؤلدوردو و رب بوتون ائسرايئله بؤيوک قَلَبه قازانديردي. بونو سن ده گؤروب سِوئندئن. داوودو بوش يره اؤلدورمکله نه اوچون ناحاق قان تؤکوب گوناه ادئرسن؟""T#Zيوناتان آتاسي شاعولا داوودو تعرئفله‌يئب ددي: "پادشاه، قولو داوودون ضئدّئنه گوناه اتمه‌سئن، چونکي او سنئن ضئدّئنه هچ واخت گوناه اتمه‌يئب و اونون ائشلري سنئن اوچون چوخ خيئرلي اولوب.~wZمن ده چؤلده، سنئن گئزلَندئيئن يره گلئب آتامين يانيندا دايانارام و سنئن حاقّيندا اونونلا دانيشارام. اگر بئر شي گؤرسَم، سنه خبر وره‌رم.")Zيوناتان داوودا خبر ورئب ددي: "آتام شاعول سني اؤلدورمک ائسته‌يئر. اونا گؤره خاهئش ادئرم، سحره قدر اؤزونو قورو. گئزلَنه بئله‌جيئن بئر يِر تاپ، گئزلَن.y oZشاعول، اوغلو يوناتانا و بوتون اعيانلارينا تاپشيردي کي، داوودو اؤلدورسونلر. لاکئن شاعولون اوغلو يوناتانين داووددان چوخ خوشو گلئردي.X+Zفئلئسطلی‌لرئن باشچيلاري دؤيوشه چيخيرديلار. اونلار هر دفه دؤيوشه چيخاندا، داوود شاعولون اعيانلارينين هاميسيندان داها چوخ باشاريلي اولوردو. بونا گؤره ده اونون آدي چوخ شؤهرَتلَنمئشدي.yZداووددان داها دا قورخدو. و عؤمرونون آخيرينا قدر اونا دوشمن اولدو. Zشاعول ربّئن داوودلا اولدوغونو، قيزي مئکَل ده داوودو سِودئيئني گؤرنده!Zداوود قالخيب آداملاري ائله گتدي و فئلئسطلی‌لردن ائکي يوز کئشئني اؤلدوردو. پادشاهين کوره‌کني اولماق اوچون داوود اونلارين ختنه دَرئلرئني گتئردي و اونلاري تام سايدا پادشاها وردئلر. شاعول قيزي مئکَلي داوودا اَره وردی. Zشاعولون اعيانلاري بو سؤزلري داوودا چاتديرديلار و پادشاهين کوره‌کني اولماق اونون گؤزونده خوش گؤروندو. تعيئن اولونان گونلر حله باشا چاتماميش،=uZاو واخت شاعول ددي: "داوودا دئيَرسئنئز: «پادشاه سندن باشليق پولو ائسته‌مئر. آنجاق پادشاهين دوشمنلرئندن قئصاص آلماق اوچون يوز فئلئسطلي‌نئن ختنه دَرئسئني ائسته‌يئر.»" شاعول بونو قوراشديرميشدي کي، داوودو فئلئسطلی‌لرئن اَلي ائله هلاک اتسئن.nWZشاعولون اعيانلاري داوودون ددئکلرئني شاعولا خبر وردئلر.*OZشاعولون اعيانلاري بو سؤزلري داوودا اشئتدئرَنده، او ددي: "مگر پادشاها کوره‌کن اولماق سئزئن گؤزونوزه کئچئک گلئر، هم ده من کي، کاسيب و اَهَمئيّتسئز بئر آدامام؟""!Zسونرا اعيانلارينا امر اتدي: "داوودا گئزلئجه ديئن: «باخ پادشاهين سندن خوشو گلئر و بوتون اعيانلاري دا سني سِوئر؛ گل ائندي پادشاها سن کوره‌کَن اول.»""RZشاعول دوشوندو: "داوودا مئکَلي ورئم کي، بو اونا بئر تله اولسون. قوي فئلئسطلی‌لرئن اَلي داوودون ضئدّئنه اولسون."" اونا گؤره ده داوودا ددي: "بو گون منه کوره‌کن اولماغا گئنه فورصتئن وار." }7}}{zzyXx6wyveuxutrqpnn*m?ll$k6ihngfedcbw`__^O]\[[0Z?YrXWVUTTSnRQZOO:N@MILK>JHHJGEpDCB}Ag@?>'<yZبونو اؤز نؤکرلرئندن ده سوروشا بئلرسن و اونلار دا سنه دئيَرلر. قوي آداملاريم سنئن گؤزونده لوطف تاپسين، چونکي يانينا بايرام زاماني گلمئشئک. خاهئش ادئرم کي، قوللارينا و اوغلون داوودا اَلئنده اولانيندان ور.»""E=Zاشئتمئشم کي، ائندي سئزده يون قيرخيمي‌دير. سنئن چوبانلارين بئزئم يانيميزدا اولاندا بئز اونلاري ائنجئتمه‌دئک و کَرمِلده قالديقلاري گونلر عرضئنده هچ نه‌لري ده اَسکئلمه‌دي.G< Zاونا ديئن: «عؤمرون اوزون اولسون، سن و اِو اهلئن سالامات اولسون، سنئن اولان بوتون شيلر سالامات اولسونلار!&;GZاو، اون جاوان گؤندرئب اونلارا ددي: "کَرمِله نابالين يانينا گدئن و مندن اونا سالام ديئن.e:EZداوود صحرادا اشئتدي کي، نابالين قويون قيرخيمي وار.9Zبو آدامين آدي نابال، آروادينين آدي دا اَبئگائل ائدي. آرواد آغيلّي و گؤزل ائدي. لاکئن کالئب نسلئندن اولان بو کئشي داش اورَکلي و رفتاريندا پئس ائدي.H8 Zماعوندا بئر آدام ياشاياييردي کي، کَرمِلده مولکو وار ائدي. چوخ دا وارلي بئر آدام ائدي. اونون اوچ مئن باش قويونو، مئن باش دا کچئسي وار ائدي. او، قويونلاريني کَرمِلده قيرخديريردي. 7 Zسمويئل اؤلدو و بوتون ائسرايئل ييغيليب اونون اوچون ياس توتدولار. اونو رامادا، اؤز اِوئنئن يانيندا دفن اتدئلر. داوود دوروب پاران صحراسينا اِندي.(6KZداوود شاعولا آند ائچدي و شاعول اِوئنه قاييتدي. داوود دا آداملاري ائله سيغيناجاغا چيخدي.Q5Zائندي ربّئن حاقّي آدينا منه آند ائچ کي، مندن سونرا نسلئمي کَسمَيه‌جکسن و آتامين نسلئندن آديمي سئلمَيه‌جکسن."I4 Zائندي باخ، بئلئرم کي، سن قطعن پادشاه اولاجاقسان و ائسرايئلئن پادشاهليغي سنئن اَلئنه کچئب برقرار اولاجاق.m3UZمگر ائنسان دوشمنئني تاپاندا اونو سالامات بوراخار؟ بونا گؤره ده منه اتدئيئن بو گونکو ائشئنئن عوضئني، رب سنه ياخشيليقلا ورسئن.C2Zاِله بو گون منه اتدئيئن ياخشيليغي بئلدئردئن، چونکي رب منی سنئن اَلئنه وردی، آمّا سن منی اؤلدورمه‌دئن.41cZسونرا داوودا ددي: "من سنئن قدر صالح ديئلم، سن منه ياخشيليق اتدئن، حالبوکي، من سنه پئسلئک اتدئم.R0Zداوود بو سؤزلري شاعولا ديئب قورتاراندان سونرا شاعول ددي: "اوغلوم داوود، بو سنئن سَسئندئر؟" و اوجا سَسله آغلادي.F/Zقوي رب سنئنله منئم آرامدا داور اولوب حؤکم ورسئن. باخيب بو داعوامي او اتسئن و منی سنئن اَلئندن قورتارسين."=.uZائسرايئلئن پادشاهي کئمئن ضئدّئنه چيخيب؟ سن کئمي قووورسان؟ اؤلو ائتي قووورسان، يوخسا بئر بئره‌ني؟S-!Z نجه کي، قدئم زامانلاردان قالميش مَثَل ديئر: «پئسلئک پئسلردن چيخار.» لاکئن منئم اَلئم سنئن ضئدّئنه قالخماياجاق.2,_Z سنئنله منئم آرامدا قوي رب حؤکم اتسئن! قوي رب سندن منئم قئصاصيمي آلسين. من سنه اَل قالديرمارام.V+'Z ای آتام، اَلئمده‌کئنه باخ، بو سنئن جوبّه‌نئن اَته‌يي‌دئر. جوبّه‌نئن اَته‌يئندن کَسئب سني اؤلدورمه‌دئيئمدن گؤر و آنلا کي، سنئن ضئدّئنه پئسلئک و قئيام اتمک اَلئمدن گلمئر. سن جانيمي آلماق اوچون منئم کمئنئمه اوتورارکن من سنئن ضئدّئنه گوناه اتمه‌مئشم.*Z باخ اؤز گؤزلرئنله گؤردون کي، بو گون رب ماغارادا سني منه نجه تسلئم اتدي. منه تکلئف اتدئلر کي، سني اؤلدوروم، لاکئن منئم سنه رحمئم گلدي. ددئم کي، آغامين ضئدّئنه اَل قالديرمارام، چونکي او، ربّئن مسح اولونموشودور.D)Z داوود شاعولدان سوروشدو: "«داوود سنئن پئسلئيئني ائسته‌يئر» دئيَن آداملارين سؤزونه نئيه قولاق آسيرسان؟ ( Zاوندان سونرا داوود قالخيب ماغارادان چيخدي و شاعولون داليسيجا چيغيردي: "آغام پادشاه!"" شاعول آرخايا باخدي. داوود اوزو اوسته يره‌جک تعظئم اتدي.c'AZداوود بو سؤزلرله آداملاريني قانع ادئب قويمادي کي، شاعولون ضئدّئنه قالخسينلار. شاعول ماغارادان چيخيب يولونا داوام وردی. &Zاونا گؤره ده آداملارينا ددي: "ربّئن مسح اتدئيي آغاما اَل قالديريب بله بئر ائش گؤرمه‌يي رب مندن اوزاق اتسئن، چونکي او، ربّئن مسح اولونموشودور."!%=Zسونرا شاعولون اَته‌يئندن بئر پارچا کَسدئيئنه گؤره، داوودون وئجداني ناراحات اولدو.x$kZداوودون آداملاري اونا ددئلر: "باخ، ربّئن سنه ددئيي گون بو گوندور کي، «باخ دوشمنئني سنه تسلئم اده‌جيم، گؤزونده نه خوشدورسا، اونا اده‌جکسن.»" داوود قالخيب گئزلئجه شاعولون جوبّه‌سئنئن اَته‌يئندن کَسدي.H# Zيول کنارينداکي قويون آغيل‌لارينا گلدي. اورادا بئر ماغارا وار ائدي. شاعول آياق يولونا گتمک اوچون اورايا گئردي. داوود آداملاري ائله ماغارانين لاپ ائچَري طرفئنده اوتورموشدولار.j"OZاو بوتون ائسرايئلدن اوچ مئن سچمه آدام گؤتوروب، داوودلا آداملاريني آختارماق اوچون داغ کچئلري قاياليغينين ياخينليغينا گتدي.0! ]Zشاعول فئلئسطلی‌لرئن تعقئبئندن دؤنَنده اونا بله خبر ورئلدي: "داوود عِين‌گِدي صحراسيندادير."d CZداوود اورادان چيخيب عِين‌گِدي قالالاريندا قالدي.gIZبلجه شاعول داوودو تعقئب اتمکدن اَل چکئب فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه دؤيوشه گتدي. اونا گؤره ده او يره "قاچماق قاياسي" آدي ورئلدي.I Zبو واخت شاعولون يانينا بئر قاصئد گلئب ددي: "تِز اول، گری قاييت، چونکي فئلئسطلی‌لر اؤلکه‌يه هوجوم ادئبلر." Zشاعول داغين بئر طرفئندن گتدي، داوودلا آداملاري دا داغين او بئري طرفئندن. داوود تَله‌سئردي کي، شاعولون قاباغيندان قاچسين، چونکي شاعوللا آداملاري داوودلا آداملاريني توتماق اوچون اوراني موحاصئره‌يه آليرديلار.I Zشاعوللا آداملاري اونو آختارماق اوچون همئن يره گتدئلر. بو، داوودا خبر ورئلدي و او دا قاياليغا اِنئب ماعون صحراسيندا قالدي. شاعول بونو اشئدنده ماعون صحراسيندا داوودو تعقئب اتدي.iMZزئفلی‌لر قالخيب شاعولدان قاباق زئفه قاييتديلار. داوودلا آداملاري يِشئمونون جنوبوندا، عَراباداکي ماعون صحراسيندا ائدئلر.QZگئزلَندئيي يرلرئن هاميسيني تاپيب اؤيره‌نئن، دوغرو خبرله يانيما گلئن و من ده سئزئنله اورايا گده‌جيم. اگر او بؤلگه‌ده اولسا، اونو يهودا طايفالارينين هاميسي آراسيندا آختاراجاغام."jOZگدئن، داها ياخشي آراشديرين و اؤيره‌نئن کي، هارا آياق باسيب، کئملر اونو اورادا گؤروب. چونکي ديئرلر کي، او چوخ حئيله‌گَردئر.ueZشاعول ددي: "منه اورک يانديرديغينيز اوچون رب سئزه برکت ورسئن.iMZائندي ای پادشاه، ائندي اورايا اِنه‌سن، اوره‌يئنده‌کي آرزونا چاتارسان. بئزئم پاييميز بودور کي، اونو پادشاها تسلئم اِدَک."Zزئفلی‌لر گئبعايا، شاعولون يانينا گلئب ددئلر: "مگر داوود بئزئم يانيميزدا، يِشئمونون جنوبونداکي تپه‌سئنده، خورِشده‌کي قالالاردا گئزلنمه‌يئب؟9mZسونرا ائکئسي ده ربّئن حوضوروندا عهد باغلاديلار؛ داوود خورِشده قالدي، يوناتان دا اِوئنه قاييتدي.7Zاونا ددي: "قورخما، آتام شاعولون اَلئنه دوشمَيه‌جکسن، ائسرايئلئن پادشاهي سن اولاجاقسان، من سندن سونرا ائکئنجي اولاجاغام. بونو حتّا آتام شاعول دا بئلئر.":oZشاعولون اوغلو يوناتان قالخيب مِشه‌لئيه، داوودون يانينا گلدي و اونو تاري آدي ائله اورَکلَندئردي.2_Zداوود زئف صحراسينداکي خورِشده اولاندا گؤردو کي، شاعول اونون جا‌نيني آلماق اوچون يولا چيخيب.#Zداوود چؤللوکده قالالاردا قاليب، زئف صحراسينداکي داغليق بؤلگه‌سئنده ياشادي. شاعول هر گون داوودو آختاريردي، لاکئن تاري اونو شاعولا تسلئم اتمه‌دي.1]Z داوود و آداملاري، تخمئنن آلتي يوز نفر، قالخيب قِعئلادان چيخديلار و گده بئله‌جيي هر يره گتدئلر. داوودون قِعئلادان قاچديغيني شاعولا خبر ورنده، او تعقئبدن اَل چکدي.LZ او واخت داوود سوروشدو: "آيا قِعئلالي‌لار منی و آداملاريمي شاعولا تسلئم اده‌جکلر؟" رب ددي: "تسلئم اده‌جکلر.")Z آيا قِعئلا ساکئنلري منی اونا تسلئم اده‌جکلر؟ آيا شاعول بو قولونون اشئتدئيي کئمي گله‌جک؟ ای ائسرايئلئن تاريسي رب، يالواريرام، بونو قولونا آگاه ات."x kZ سونرا سؤزونه داوام وردی: "ای ائسرايئلئن تاريسي رب، بو قولون اشئدئب کي، شاعول منه گؤره شهري محو اتمک اوچون ائسته‌يئر قِعئلايا گلسئن. ~}}^|{{yxx+wvvtrrqYpjo,nlkjii#h@gAeocPb``3_.]]\([)ZHYnXWVlUqT3SvRQPONMJLJJEHGFzDCcBSA@@?w>>f=<;;T988*65433M2%1\0/k.-v,+x+*)(M'&f%|$$#"z! w}R6nsrn J o  V\\e> wdبِنيامئن اؤولادلاري آبنِرئن آرخاسينا ييغيلديلار و بئر دسته اولوب بئر تپه‌نئن باشيندا گؤزله‌دئلر.o Ydيوآبلا اَبشه‌ي آبنِرئن دالينجا قاچديلار و گون باتارکن گئبعون چؤلو يولوندا گئيَخله اوزبه‌اوز اولان اَمّا تپه‌سئنه چاتديلار.] 5dلاکئن عَساهِل يولوندان دؤنمَک ائستمه‌دي. آبنِر ده نئزه‌سئنئن آرخا اوجو ائله اونون قارنيندان اله ووردو کي، نئزه اونون کوره‌يئندن چيخدي. عَساهِل اورادا دوشوب او يرده اؤلدو. بو حادئثه‌دن سونرا عَساهِلئن ييخيليب اؤلدويو يره گلنلرئن هاميسي، آياق ساخلاديلار.sadآبنِر عَساهِله بئر ده ددي: "قاييت، اَل چک، منی قووما! آخي نئيه سني اؤلدوروب يره سَرئم؟ سونرا قارداشين يوآبين اوزونه نجه باخارام؟""|sdآبنِر اونا ددي: "بئر ساغينا و يا سولونا دؤن. او جاوانلاردان بئرئني توت، اونون سئلاحلاريني آل."" لاکئن عَساهِل اَل چکمه‌دن اونو قوووردو.}udآبنِر آرخايا باخيب ددي: "عَساهِل، بو مگر سنسن؟" او ددي: "بلی، منم."(Kdاو، آبنِرئن دالينجا دوشوب اونو قوووردو و آبنِرئن تعقئبئنده نه صاغا، نه ده سولا دؤنوردو.Jdصِرويانين اوچ اوغلو يوآب، اَبشه‌ي و عَساهِل ده اورادا ائدئلر. عَساهِل چؤل جِيراني کئمي آياقدان ائتي ائدي.>wdاو گون دؤيوش چوخ شئدّتلي اولدو و آبنِرله ائسرايئللی‌لر داوودون آداملاري قاباغيندا مغلوب اولدولار.S!dاونلار بئربئرئنئن باشيندان توتوب هر بئري اؤز قيلينجيني قاباغيندا اولانين بؤيرونه سوخدو. هاميسي بئرلئکده يره ييخيلديلار. بونا گؤره ده گئبعوندا اولان او يره خَلقَت‌هَصّورئم ديئلئر.+dاونلار قالخديلار. بِنيامئن و شاعول اوغلو ائشبوشِت طرفئندن اون ائکي نفر و داوودون آداملاريندان دا اون ائکي نفر قالخيب سايي-حسابي ائله يرلرئنه کچدئلر.;qdآبنِر يوآبا ددي: "قوي جاوانلار قالخيب قاباغيميزدا تَک‌به‌تَک دؤيوشسونلر."" يوآب ددي: "قالخسينلار."mUd صِرويا اوغلو يوآب دا داوودون آداملاري ائله چيخيب، گئبعون حوووضونون يانيندا اونلاري گؤرمَيه گتدي. يوآب آداملاري ائله حوووضون بئر طرفئنده، آبنِر ده آداملاري ائله حوووضون او بئري طرفئنده اَيلَشدي./~Yd بئر گون نِر اوغلو آبنِر، شاعول اوغلو ائشبوشِتئن اعيانلاري ائله مَخه‌نايئمدن گئبعونا گتدي.}d داوودون خِبروندا، يهودا نسلی اوستونه پادشاه اولماسي يدّي ائل آلتي آي ائدي. | d شاعول اوغلو ائشبوشِت ائسرايئلئن پادشاهي اولان زامان قيرخ ياشيندا ائدي. او، جَمي ائکي ائل پادشاهليق اتدي. گرچي يهودا نسلی داوودا پِيرَو ائدي.R{d اورادا آبنِر اونو گئلعاد، آشورئلر، يئزرِعِل، اِفرايئم، بِنيامئن و حتّا بوتون ائسرايئلئن اوستونه پادشاه اتدي.Az}dلاکئن شاعولون قوشون باشچيسي نِر اوغلو آبنِر شاعولون اوغلو ائشبوشِتي گؤتوروب مَخه‌نايئمه آپارميشدي.}yudآغانيز شاعولون اؤلدويو اوچون، قوي ائندي قوللارينيز قووّتدن دوشمه‌سئن و جسور اولون. چونکي يهودا نسلی منی اؤز اوستونه پادشاه مسح ادئب."Bxdقوي رب ده سئزه شفقت و حقئقتله رفتار اتسئن! بو ائشئنئزئن و بو ياخشيليغينيزين عوضئني من ده سئزه وره‌جيم.}wudداوود يابش گئلعادين ساکئنلرئنئن يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "رب سئزه برکت ورسئن، چونکي آغانيز شاعولا شفقت گؤرسدئب اونو دفن ادئبسئنئز. v;dاو واخت يهودا آداملاري گلئب داوودو اورادا يهودا اِوئنئن پادشاهي آديندا مسح اتدئلر. و داوودا بئلدئردئلر کي، "شاعولو دفن ادنلر يابش گئلعاد اهالئسي ائدئلر."Su!dداوودون يانيندا اولان آداملاري اؤز عايئله‌لرئني گؤتوروب خِبرونون و اونون اطراف محلّه‌لرئنده ساکئن اولدولار.Dtdبلجه داوود، ائکي آروادي يِزرِعِللي اَخئنوعام و کَرمِل‌لي نابالين دول آروادي اَبئگائلله خِبرونا گتدي.s -dبوندان سونرا داوود ربدن مصلحت آختاريب سوروشدو: "آيا يهودا شهرلرئندن بئرئنه گدئم؟" رب اونا جاواب وردی: "گت."" داوود ددي: "هارايا قالخيم؟" رب ددي: "خِبرونا."or [dائگئدلر نجه ده ييخيليب! دؤيوش سئلاحلاري نجه ده يوخ اولوب! q dای قارداشيم يوناتان، سنئن اوچون اوره‌يئم يانير. سن منه چوخ عزئز ائدئن. سنئن منه اولان محبّتئن حيران ادئجي ائدي، آرواد محبّتئندن ده اوستون ائدي.5p gdدؤيوش ميدانيندا نجه ده ائگئدلر قيريليب دوشوب! يوناتان سنئن اوجا يرلرئنده قيلينج آغزيندان کچئب.ko Sdای ائسرايئل قيزلاري، آغلايين شاعول اوچون. او سئزه قئيمتلي قيرميزي قوماشلار گِيدئرَردي، پالتارينيزا قيزيل ناخيشلار ووراردي.!n ?dشاعوللا يوناتان حياتلاريندا نجه سِوئملي، نجه عزئز، اؤلومده ده بئربئرئندن آيريلماديلار! اونلار قارتاللاردان سورعتلي ائدئلر، آصلانلاردان قووّتلي ائدئلر.Qm dاؤلدورولَنلرئن قانينا، ائگئدلرئن پئيئنه گؤره يوناتانين کاماني گری دؤنمَزدي، شاعولون قيلينجي بوش قاييتمازدي.?l {dای گئلبوعا داغلاري، اوستونه شِح، ياغيش دوشمه‌سئن، قوي زمئلرئن محصول ورمه‌سئن! چونکي اورادا لَکه‌لَندي ائگئدلرئن قالخاني، شاعولون بئر داها ياغلا سئلئنمَيه‌جک قالخاني.k dبونو گَتده بئلدئرمه‌يئن، اَشقَلون کوچه‌لرئنده يايمايين. مبادا فئلئسطلی‌لرئن قيزلاري سِوئنسئنلر، ختنه‌سئزلرئن قيزلاري فَرَحلَنسئنلر.Gj  dای ائسرايئل، گؤزل‌لئيئن اؤز اوجا يرلرئنئن اوستونده قيلينج آغزيندان کچئب! نجه ده جنگاورلر قيريليب دوشوب!ii Odسونرا تاپشيردي کي، "اوخ‌آتان کامان" آدلي بو مرثئيه‌ني يهودا اؤولادلارينا اؤيرَتسئنلر. بو مرثئيه، ياشار کئتابيندا يازيليب:h dاو واخت داوود شاعول و اوغلو يوناتانين ياسيندا بو مرثئيه‌ني اوخودو. g dداوود عَمالِقلئيه دمئشدي: "قانين اؤز باشيندادير! چونکي اؤز آغزين سنئن ضئدّئنه شاهئدلئک ادئب ددي: «من ربّئن مسح اولونموش پادشاهيني اؤلدوردوم.»"".f Ydداوود آداملاريندان بئرئني چاغيريب ددي: "گت، اونو اؤلدور."" او دا عَمالِقلئني ووروب اؤلدوردو.6e idداوود اونا ددي: "بس نئيه قورخماييب اَل قالديردين کي، ربّئن مسح اولونموش پادشاهيني اؤلدوره‌سن؟""fd Id داوود احوالاتي اونا دانيشان جاواندان سوروشدو: "هارالي‌سان؟" او جاواب وردی: "من ياداِللي‌يم، بئر عَمالِقلي‌نئن اوغلويام."Tc %d اونلار شاعول اوچون، اوغلو يوناتان اوچون، ربّئن خالقي و بوتون ائسرايئل نسلی اوچون آخشاماجاق ياس توتوب آغلاديلار و اوروج توتدولار، چونکي اونلار قيلينج آغزيندان کچئب اؤلدورولموشدولر. b d داوود پالتارلاريني توتوب جيردي و يانينداکي بوتون آداملار دا بله اتدئلر.{a sd اله بونا گؤره ده من اونون اوستونه اَيئلئب نفسئني کسدئم. چونکي بئلئردئم کي، ييخيلاندان سونرا آرتيق ياشايا بئلميه‌جک. سونرا اونون باشينين تاجيني و قولونون دستبندئني گؤتوردوم و بورايا، آغام اوچون گتئردئم."N` d او واخت شاعول منه ددي: «گل اَيئل اوستومه، منی اؤلدور، جانيم عذاب چکئر و بو آغريلاردان قورتارماق ائسته‌يئرم.»c_ Cdمنه ددي: "سن کئمسن؟" اونا ددئم: "من بئر عَمالِقلئيم."q^ _dشاعول گِرئيه باخاندا منی گؤروب چاغيردي. من ددئم: "بويورون."F]  dداوودا خبر ورن جاوان بله ددي: "تصادوفن گئلبوعا داغيندا ائدئم و گؤردوم کي، شاعول نئزه‌سئنه سؤيکه‌نئب. دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار دا اونو چوخ ياخين بئر شکئلده تعقئب ادئردئلر.0\ ]dداوود اونا خبر ورن جاوان آدامدان سوروشدو: "سن هارادان بئلئرسن کي، شاعوللا يوناتان دا اؤلوب؟""D[ dداوود اونا ددي: "اورادا نه باش ورئب؟ خاهئش ادئرم، منه دِه."" آدام ددي: "خالق دؤيوش ميدانيندان قاچيبلار و اونلارين بئر چوخو قيريليب اؤلوبلر. شاعوللا اوغلو يوناتان دا هلاک اولوب.")Z Odداوود اوندان سوروشدو: "هارادان گلئرسن؟" آدام اونا ددي: "ائسرايئل اوردوگاهيندان قاچميشام."7Y kdاوچونجو گون شاعولون يانيندان، اوردوگاهدان پالتاري جيريلميش، باشي توز-تورپاغا باتميش بئر آدام گلدي. او، داوودون يانينا گلدئکده قاباغيندا اوزونو يره قويوب تعظئم اتدي.2X cdشاعولون اؤلوموندن سونرا داوود عَمالِقلئلري مغلوب ادئب قاييدان زامان ائکي گون صئقلَگده قالدي.EWZ سونرا جسدلرئن سوموکلرئني گؤتوروب يابِشده، گَز آغاجينين آلتيندا باسديرديلار و يدّي گون اوروج توتدولار.$VCZ بوتون جنگاورلري قالخديلار و گجه بويو يول گدئب شاعولون و اوغوللارينين جسدئني بِيت‌شِه‌آنين دوواريندان گؤتوردولر و يابِشه گلئب اورادا جسدلري يانديرديلار.|UsZ يابش گئلعاد اهالئسي فئلئسطلی‌لرئن شاعولا اتدئکلرئني اشئدنده،MTZ شاعولون سئلاحلاريني ائلاهه عَشتاروتون معبدئنه قويدولار و جسدئني بِيت‌شه‌آن شهرئنئن دووارينا ميخلاديلار.SZ شاعولون باشيني کسئب سئلاحلاريني گؤتوردولر. بوتلرئنئن معبدئنه و خالقا خوش خبر ورمک اوچون فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئنئن هر طرفئنه قاصئد گؤندردئلر.eREZاو گونون صاباحي فئلئسطلی‌لر اؤلدورولَنلري سويماق اوچون گلنده، گئلبوعا داغيندا شاعوللا اوچ اوغلونون مِيئتئني تاپديلار. QZدره‌نئن او بئري طرفئنده و اوردون چايينين او بئري تاييندا اولان ائسرايئللی‌لر، ائسرايئل قوشونونون قاچديغيني و شاعوللا اوغوللارينين اؤلدويونو گؤرنده شهرلري قويوب قاچديلار. فئلئسطلی‌لر گلئب او يرلرده ياشاديلار.P1Zاو گون شاعول، اوچ اوغلو، سئلاحداري، بوتون آداملاري ائله بئرلئکده هلاک اولدولار.>OwZسئلاحداري شاعولون اؤلدويونو گؤرنده، او دا اؤزونو قيلينجينين اوستونه ييخيب شاعوللا بئرلئکده اؤلدو.ENZشاعول اؤز سئلاحدارينا ددي: "قيلينجيني چک، منی وور، يوخسا بو ختنه‌سئزلر گلئب قيلينجلاريني منه سوخوب باشلاريني قال اده‌جکلر."" لاکئن سئلاحداري چوخ قورخدوغوندان بونو اتمک ائستمه‌دي. اونا گؤره ده شاعول قيلينجي گؤتوروب اؤزونو اونون اوستونه ييخدي. M;Zدؤيوش شاعولون اطرافيندا شئدّتلننده اوخ‌آتانلار اونو تاپديلار و آغير يارالاديلار.WL)Zفئلئسطلی‌لر شاعوللا اوغوللاريني تعقئب ادئب شاعولون اوغوللاري يوناتاني، اَبئنادابي و مِلکئشوعه‌عي اؤلدوردولر.uK gZفئلئسطلی‌لر ائسرايئللی‌لرله دؤيوشوردولر. ائسرايئللی‌لر فئلئسطلی‌لرئن قاباغيندان قاچديلار و گئلبوعا داغيندا قيريليب دوشدولر.J'Zخِبروندا اولانلارا، و بوتون او يرلره کي، داوودلا آداملاري اونلاري گَزئردئلر.zIoZخورمادا اولانلارا، بورعاشاندا اولانلارا، عَتاقدا اولانلارا،HZراکالدا اولانلارا، يِرَخمِه‌اِللئلرئن و قِنلئلرئن شهرلرئنده اولانلارا،GZعَروعِرده اولانلارا، سئفموتدا اولانلارا، اِشتِموعه‌ده اولانلارا،FZبِيت ائلده اولانلارا، نِگِبده‌کي راموتدا اولانلارا، يَتّئرده اولانلارا،E1Zداوود صئقلَگه گلدي و تالاندان دوستلاري اولان يهودانين آغساقّاللارينا گؤنده‌رئب ددي: "باخين، سئز اوچون ربّئن دوشمنلرئندن آلينان تالاندان بئر هدئيّه."D1Zداوود بونو او گوندن بو گونه قدر بوتون ائسرايئل اوچون بئر قانون و حؤکم تعيئن اتدي. CZسئزئن بو سؤزونوزه کئم قولاق آسار؟ چونکي دؤيوشه گده‌نئن پايي نه قدردئر، اَسبابلارين يانيندا قالانين دا پايي او قدر اولاجاق، برابر بؤلونه‌جک.")BMZآمّا داوود اونلارا ددي: "خير، قارداشلاريم! ربّئن بئزه وردئيي شيلرله بله اتميه‌جکسئنئز. رب ائدي کي، بئزي قورودو و اوستوموزه گلن تالانچيلاري او بئزه تسلئم اتدي.fAGZداوودلا بئرلئکده گدن آداملار آراسيندا اولان دَيَرسئز آداملار ددئلر: "اونلار بئزئمله بئرلئکده گتمه‌دئکلري اوچون بئز ده قورتارديغيميز تالان ماليندان اونلارا هچ نه ورميه‌جيئک. آنجاق هر آداما اؤز آرواد-اوشاقلاريني وره‌جيئک. قوي اونلاري گؤتوروب بورادان گتسئنلر."W@)Zداوود يورولوب دالينجا گله بئلمه‌يَن و بِسور دره‌سئنده قالان ائکي يوز نفرئن يانينا گلدي. اونلار داوودون و يانينداکي آداملارين پئشوازينا چيخديلار. داوود اورايا ياخينلاشيب سالام وردی.v?gZداوود قويون-کچئلرله اؤکوزلري ده گری قايتاردي. اونلاري او بئري حيوانلارين قاباغيندان سوروب ديئردئلر: "بو، داوودون تالان مالي‌دير."r>_Zاونلارين هچ بئر شيلري ائتمه‌مئشدي ائستر بؤيوک اولسون، ائستر کئچئک‌، اوغوللار اولسون، يا دا قيزلار، عَمالِقلی‌لرئن تالان اتدئکلرئنئن هاميسيني داوود گری قايتاردي و اونلاردان هچ نه اَسکئک اولمادي.!==Zاو، عَمالِقلئلرئن گؤتوروب آپارديغي هر شيي گری قايتاردي، ائکي آرواديني دا قورتاردي.<!Zداوود گون باتاندان صاباحيسي گونون آخشاميناجاق اونلاري قيردي. هچ کئم جا‌نيني قورتارا بئلمه‌دي مگر دؤرد يوز نفر جاوان کي، دوه‌لره مئنئب قاچديلار.E;Zاو، داوودو تالانچيلارين يانينا اِندئردي. بو زامان اونلار هر يانا ياييلميشديلار. فئلئسطلي و يهودا دئياريندان بؤيوک تالان مالي گؤتوردوکلري اوچون يِيئب-ائچئب شَنلئک ادئردئلر.o:YZداوود اوندان سوروشدو: "منی بو تالانچيلارين يانينا آپارارسان؟" آدام جاواب وردی: "تاري حاقّي اوچون آند ائچ کی، منی اؤلدورمَيه‌جکسن و آغاما تسلئم اتمَيه‌جکسن. من ده سني تالانچيلارين يانينا آپارارام."K9Zبئز کِرِتلی‌لرئن نِگِبئنه، يهودا تورپاغينا و کالئبئن نِگِبئنه هوجوم اتدئک، صئقلَگه اود ووروب يانديرديق."!8=Z داوود اونا ددي: "سن کئمئن قولوسان؟ هارادانسان؟" او ددي: "بئر عَمالِقلي‌نئن قولو، مئصئرلي بئر جاوانام. اوچ گون قاباق ناخوشلاديم، اونا گؤره ده آغام منی آتدي.77Z سونرا بئر تئکه باسيلميش انجئر لاواشاسي ائله ائکي سالخيم قورو اوزوم وردئلر. او دا يِيئب اؤزونه گلدي. چونکي اوچ گون-اوچ گجه چؤرک يمه‌مئش و سو ائچمه‌مئشدي.46cZ چؤلده بئر مئصئرلي تاپديلار و اونو داوودون يانينا گتئردئلر. اونا چؤرک يِدئردئب، سو ائچئرتدئلر.g5IZ لاکئن داوود دؤرد يوز نفرله تالانچيلارين تعقئبئنه داوام وردی، چونکي ائکي يوز نفر يورولوب بِسور دره‌سئني کچه بئلمه‌مئشدي.94mZ داوود يانيندا اولان آلتي يوز نفرله گدئب بِسور دره‌سئنه چاتديلار. دالا قالانلار اورادا قالديلار.:3oZداوود ربدن مصلحت ائسته‌يئب ددي: "بو فوجون داليسيجا دوشسَم، اونلارا چاتارام؟" رب اونا ددي: "اونلارين داليسيجا گت، قطعن اونلارا چاتاجاقسان و قطعن اسئرلري قورتاراجاقسان."w2iZاو، اَخئمِلِکئن اوغلو کاهئن اِبياتارا ددي: "خاهئش ادئرم، اِفودو منئم اوچون بورايا گتئر."" اِبياتار دا اِفودو داوودون يانينا گتئردي.^17Zداوودون اوره‌يي چوخ سيخيليردي، چونکي خالق "اونو داشلاياق" ديئردي. اونا گؤره کي، جاماعاتين هر بئرئنئن اوغول و قيزيندان اؤتري جاني آجي چکئردي. لاکئن داوود اؤزونو تاريسي ربده قووّتلَندئردي.m0UZاسئر آپاريلانلار آراسيندا داوودون ائکي آروادي، يئزرِعِل‌لي اَخئنوعَمله کَرمِل‌لي نابالين دول آروادي اَبئگائل دا وار ائدي.+/QZبونا گؤره داوود يانينا ييغيلان جاماعاتلا بئرلئکده طاقتدن دوشَنه قدر هؤنکوروب آغلاديلار.V.'Zداوود آداملاري ائله شهره گلئب گؤردو کي، شهر يانديريليب و اونلارين آروادلاري، اوغوللاري و قيزلاري اسئر آپاريليب.]-5Zاورادا اولان آروادلاري و بوتون اهالئني بؤيوکدن کئچئيه قدر اسئر ادئب اؤلدورمه‌مئشدئلر و اؤز يوللاري ائله گتمئشدئلر.{, sZداوودلا آداملاري اوچونجو گون صئقلَگه چاتديلار. اله بو زامان عَمالِقلی‌لر نِگِبه و صئقلَگه هوجوم ادئب صئقلَگ شهرئنه اود وورموشدولار.r+_Z بلجه داوود و آداملاري سحر اِرکَن قالخديلار کي، آيريليب فئلئسطلی‌لرئن تورپاغينا قاييتسينلار. فئلئسطلی‌لر ده يئزرِعِله گتدئلر.Z*/Z ائندي سنئنله گلن آغانين قوللاري ائله بئرلئکده سحر تزدن قالخين. صوبح تزدن قالخين و سحر آچيلار-آچيلماز بورادان گدئن.".)WZ آکئش داوودا جاواب وردی: "بئلئرم کي، منئم گؤزومده سن تارينين مَله‌يي کئمي ياخشي‌سان، آمّا فئلئسطلی‌لرئن باشچيلاري ديئبلر: «او گرک بئزئمله بئر دؤيوشه چيخماسين.»(}Zداوود آکئشه ددي: "مگر من نه اتمئشم؟ يانينا گلن گوندن بو گونه قدر قولوندا نه تاپيبسان کي، آغام پادشاهين دوشمنلرئنه ضئدّ گدئب ووروشماييم؟""3'aZائندي صاغ-سالامات اؤز يرئنه قاييت کي، فئلئسطلی‌لرئن آغالارينين گؤزونده پئس گؤرونمه‌يه‌سن."&9Zآکئش داوودو چاغيريب اونا ددي: "وار اولان ربّه آند اولسون، سن دوز آدامسان. قوشوندا منئمله يوروشه چيخماغين گؤزومده خوشدور، چونکي يانيما گلدئيئن گوندن بو گونه قدر سنده پئس بئر شي تاپماديم. لاکئن آغالارين گؤزونه خوش گؤرونمورسن.?%yZمگر بو او داوود ديئل کي، رقصلرده ترنّوم ادئب اوخويوردولار: «شاعول قيردي مئنلري، داوود اون مئنلري؟»""$1Zفئلئسطلی‌لرئن آغالاري آکئشئن اوستونه قضبله‌نئب اونا ددئلر: "بو آدامي گری قايتار، قوي او تعيئن اتدئيئن يره قاييتسين و بئزئمله دؤيوشه گتمه‌سئن، يوخسا دؤيوشده بئزه دوشمنچئلئک اِدَر. چونکي او اؤزونو آغاسينا مقبول اتمک اوچون داها نه ياخشي يول تاپا بئلر؟ مگر بو آداملارين کَسئک باشلاري اولماز؟N#Zفئلئسطلی‌لرئن آغالاري ددئلر: "بو عئبرانئلرئن بورادا نه ائشي وار؟" آکئش اونلارا ددي: "بو ائسرايئل پادشاهي شاعولون قولو داووددور کي، بو گونلرده، يا داها دوغروسو، بو ائل‌لرده منئم يانيمدا قاليب. منئم يانيما گلن گوندن بَري اوندا پئس بئر شي گؤرمه‌مئشم."{"qZفئلئسطلی‌لرئن آغالاري يوز نفرلئک و مئن نفرلئک دسته‌لرله ائره‌لي‌ گدئردئلر. داوودلا آداملاري دا آکئشله بئرلئکده آرخادان گلئردئلر._! ;Zفئلئسطلی‌لر بوتون قوشونلاريني اَفِقده ييغديلار. ائسرايئللی‌لر يئزرِعِلده اولان بولاغين يانيندا اوردوگاه قوردولار.H  Zسونرا اونو شاعوللا اعيانلارينين قاباغينا قويدو. اونلار يِيئب آياغا قالخديلار و همئن گجه ده دوروب گتدئلر.T#Zآروادين اِوئنده کؤکَلدئلمئش بئر دانا وار ائدي. تز اونو کسدي و اون گؤتوروب يوغوردو، اوندان ماياسيز چؤرک پئشئردي.4cZلاکئن شاعول بونو ردّ ادئب ددي: "يِمئرَم."" آمّا اعيانلاري دا آروادلا برابر اونو مجبور اتدئکده شاعول اونلارين سؤزونه قولاق آسدي. يردن قالخيب ياتاغين اوستونده اوتوردو.dCZخاهئش ادئرم، ائندي کنئزئنئن سؤزونه قولاق آس. قوي قاباغينا بئر تئکه چؤرک قويوم. اونو يِه کي، يولا دوشَنده قووّتئن اولسون."'Zآرواد شاعولون يانينا گلدي و اونو دهشت ائچئنده گؤردوکده ددي: "باخ، کنئزئن سنئن سؤزوندن ائطاعت اتدي. جانيمي اَلئمه آليب منه ددئيئن سؤزلره قولاق آسديم.'IZشاعول او زامان کامئل يره سَرئلدي. اونا گؤره کي، سمويئلئن سؤزلرئندن چوخ قورخموشدو، هم ده جانيندا طاقت قالماميشدي، چونکي بوتون گونو و گجه‌ني چؤرک يِمه‌مئشدي.:oZرب سنئنله برابر ائسرايئلي ده فئلئسطلی‌لره تسلئم اده‌جک و صاباح سن و اوغوللارين منئمله برابر اولاجاقسينيز، چونکي رب ائسرايئل قوشونونو دا فئلئسطلی‌لره تسلئم اده‌جک."kQZسن ربّئن سؤزونه باخماديغين و اونون آلوولانان قضبئني عَمالِقلئلرئن اوستونه گتئرمه‌دئيئن اوچون، بو گون او سني بو حالا ساليب.4cZرب منئم واسئطَمله ددئيئني ادئب؛ پادشاهليغي سنئن اَلئندن آليب و اونو سنئن ياخينين داوودا ورئب.*OZسمويئل ددي: "ائندي کي، رب سندن اوز دؤنده‌رئب و سنه دوشمن اولوبدور، نئيه مندن سوروشورسان؟:oZسمويئل شاعولا ددي: "منی ظاهئر اتمکله نئيه منی ناراحات اتدئن؟" شاعول جاواب وردی: "چؤخ دارا دوشموشم، چونکي فئلئسطلی‌لر منئم ضئدّئمه موحارئبه ادئرلر. آرتيق تاري دا مندن اوز دؤنده‌رئب، داها منه پيغمبرلر، يا دا يوخولار واسئطه‌سئله جاواب ورمئر. اونا گؤره ده سني چاغيرديم کي، نه اتمه‌لي اولدوغومو منه بئلدئره‌سن."+Zشاعول ددي: "او کئمه اوخشايير؟" آرواد ددي: "جوبّه گِيئنمئش قوجا بئر آدام چيخير."" شاعول اونون سمويئل اولدوغونو باشا دوشدو و اوزو اوسته دوشوب يره سَرئلدي.W)Z پادشاه اونا ددي: "قورخما، دِه گؤروم، نه گؤرورسن؟" آرواد شاعولا ددي: "يِر آلتيندان چيخان ائلاهي بئر مؤوجود گؤرورَم."#AZ آرواد سمويئلي گؤرونجه برکدن چيغيريب شاعولا ددي: "سن کي شاعولسان، نئيه منی آلداتدين؟"" Z آرواد ددي: "سنئن اوچون کئمي ظاهئر ادئم؟" شاعول ددي: "منه سمويئلي ظاهئر ات."*OZ شاعول ربّه آند ائچئب ددي: "وار اولان ربّه آند اولسون، بو ائشئن سنه بئر زئياني اولماياجاق."9Z آرواد ددي: "باخ، شاعولون بو اؤلکه‌ده نه اتدئيئني، جئندارلاري و روح‌چاغيرانلاري نجه قيرديغيني بئلئرسن. بس نئيه منی اؤلدورمک اوچون جانيما تله قورورسان؟""{qZشاعول ظاهئري گؤرونوشونو دَيئشدئردي، آيري پالتار گِيئنئب، ائکي نفرله برابر اورايا گتدي و گجه ائکَن آروادين يانينا گلئب ددي: "خاهئش ادئرم، منئم اوچون روحلارلا دانيش و کئمي دِسَم، اونو منئم اوچون ظاهئر ات."!=Zاو واخت شاعول اعيانلارينا ددي: "منئم اوچون بئر جئندار آرواد تاپين کي، گدئب اوندان مصلحت آليم."" اعيانلاري اونا ددئلر: "باخ، عِين دوردا بئر جئندار آرواد وار.": oZربدن مصلحت ائسته‌دئيئنده ده، رب اونا يوخو، يا اورئم ، يا دا پيغمبرلر واسئطه‌سئله جاواب ورمه‌دي.u eZشاعول فئلئسطلي اوردوگاهيني گؤرنده قورخودان اوره‌يي اَسدي.e EZفئلئسطلی‌لر ييغيليب گلدئلر و شونِمده اوردوگاه قوردولار. شاعول دا بوتون ائسرايئلي ييغيب گئلبوعا داغيندا اوردوگاه قوردو.= uZسمويئل اؤلموشدو و بوتون ائسرايئل اونون اوچون ياس توتموشدو. اونو رامادا، يعني اؤز شهرئنده دفن اتمئشدئلر. شاعول دا بوتون جئندارلاري و روح‌چاغيرانلاري اؤلکه‌دن قووموشدو. ~}|{zyxwwIvCutts?qBpkoomlkkjAijhg(fTdc7aa(`(_ ]\[sZYjXWVU6TTS|RQPNNULKJIkGFEjD^BB&@?G>=;;X988f7z6}5444P3&210#/q.-,,'+*=)!(8'&L%]$$(# "M h Q3D"s * HTqV {dبونون اوچون، ای پروردئگار رب، سن بؤيوکسن. قولاقلاريميزلا اشئتدئکلرئمئزئن هاميسينا گؤره سنئن کئمئسي هچ يوخدور و سندن باشقا تاري يوخدور.F dسن بوتون بو بؤيوک شيلري قولونا باشا سالماق اوچون، هم ده اؤز سؤزونون خاطئري اوچون اؤز اوره‌يئنجه ادئبسن. dداوود سنه داها نه ديئه بئلر؟ ای پروردئگار رب، سن بو قولونو تاني‌ييرسان!(Kdای پروردئگار رب، سنئن گؤزونده بو دا کئچئک گؤروندو، حله بو قولونون نسلئنئن گله‌جيي حاقّيندا دا خبر ورئبسن. مگر ائنسانلارلا بله رفتار ادئرسن، ای پروردئگار رب؟kQdداوود پادشاه ائچَري کچدي و ربّئن حوضوروندا اوتوروب ددي: "ای پروردئگار رب، من کئمم و نسلئم کئمدئر کي، سن منی بو يره چيخارتدين؟lSdناتان داوودا بوتون بو سؤزلري و بوتون بو وَحيي نقل اتدي.1]dسنئن نسلئن و پادشاهليغين منئم حوضورومدا ابده‌جک سوره‌جک و تختئن ابده‌جک پايدار قالاجاق.»"";qdلاکئن شفقتئم اوندان آيريلماياجاق، نجه کي، شفقتئمي سنئن قاباغيندان گؤتوردويوم شاعولدان گؤتوردوم.p[dمن اونا آتا، او دا منه اوغول اولاجاق. گوناه ادنده اونو ائنسانلارين دَيَنه‌يي ائله، بشر اؤولادلارينين کؤتَکلري ائله ووراجاغام.)d او منئم آديم اوچون اِو تئکه‌جک و اونون شاهليق تختئني ابده‌جک برقرار اده‌جيم.d «عؤمرون باشا چاتيب آتالارينلا ياتاندا، يرئنه سنئن نسلئندن يعني بِلئندن گلن اؤولاديني قالديراجاغام و اونون پادشاهليغيني برقرار اده‌جيم.;qd حتّا او گوندن کي، خالقيم ائسرايئل اوستونه داورلر تعيئن اتدئم. من سئزه بوتون دوشمنلرئنئز اَلئندن راحاتليق وره‌جيم.» رب سنه بونو دا بئلدئرئر کي، رب اؤزو سنه اِو تئکه‌جک.W)d خالقيم ائسرايئل اوچون بئر ير تعيئن ادئب اونلاري اورادا ساکئن اده‌جيم کي، اؤز يوردلاريندا ياشاسينلار و بئر داها نه پرئشان اولسونلار نه ده شر آداملار اوّللر کئمي اونلارا ظولم اتسئنلر،y~md گتدئيئن هر يرده سنئنله اولدوم و سنئن قاباغيندان بوتون دوشمنلرئني قيريب آتديم. آديني دا دونياداکي بؤيوکلرئن آدي کئمي بؤيوک اده‌جيم.m}Udائندي قولوم داوودا دِه: قوشونلار ربّی بله ديئر: «من سني اوتلاقلاردا قويون اوتاراندا گؤتوروب، خالقيم ائسرايئله حؤکمدار اتدئم.+|Qdبوتون او يِرلرده‌کی ائسرايئل اؤولادلاري ائله بئرلئکده گَزدئم، مگر اولوب کي، ائسرايئل قبئله‌لرئندن بئرئنه دئيَم: «نئيه منه سئدر آغاجيندان بئر اِو تئکمه‌دئنئز؟» او قبئله‌لره کی، خالقيمين چوبانليغيني اونلارين اوستونه قويدوم؟""{7dائسرايئل اؤولادلاريني مئصئردن چيخارتديغيم گوندن بو گونه قدر من هچ بئر اِوده ياشاماميشام، آنجاق بئر سيّار چاديردا، حتّا خيمه‌ده اورايا-بورايا کؤچموشم. zd"گت، قولوم داوودا دِه: رب ديئر: "مگر سن منه ياشاماق اوچون اِو تئکه‌جکسن؟^y7dلاکئن او گجه ربّئن سؤزو ناتانا نازئل اولوب ددي:x7dناتان پادشاها ددي: "گت، اوره‌يئنده‌کي نئيّتئني يرئنه يتئر، چونکي رب سنئنله‌دئر."hwKdپادشاه پيغمبر ناتانا ددي: "باخ، من سئدر آغاجيندان تئکئلَن بئر سارايدا ياشاييرام، لاکئن تارينين سانديغي بئر چاديردا قالير."ov [dداوود پادشاه اؤز اِوئنده ساکئن اولاندا و رب داوود پادشاها اطرافيندا اولان بوتون دوشمنلرئنئن اَلئندن راحاتليق ورن زامانلاردا،cuAdشاعول قيزي مئکَلئن اؤلَنه قدر هچ اؤولادي اولمادي.htKdبوندان سونرا بوندان بَتَر آلچاليب اؤز منلئيئمي هچ اده‌جيم، لاکئن سن ددئيئن آداملارين کنئزلري قاباغيندا بؤيوک اولاجاغام."Gs dداوود مئکَله ددي: "بو او ربّئن حوضوروندا ائدي کي، منی آتانين و اونون بوتون نسلئنئن يرئنه سچدي و اؤز خالقي ائسرايئله حؤکمدار قويدو. بونا گؤره ده ربّئن حوضوروندا شَنلئک اده‌جيم.4rcdداوود اؤز عايئله‌سئنه برکت ورمک اوچون قاييداندا، شاعولون قيزي مئکَل داوودون قاباغينا چيخيب اونا ددي: "گؤر بو گون ائسرايئلئن پادشاهي نجه ده شرف قازاندي! سَفِه‌لردن بئري کئمي اوتانمادان بو گون اعيانلارينين کنئزلري قاباغيندا سويوندو!"" qdبوندان علاوه، خالقين هاميسينا، بوتون ائسرايئل جاماعاتينا، ائستر آرواد، ائستر کئشي، هَره‌يه بئر کؤمبه چؤرک، بئر پارچا خورما لاواشاسي و بئر پارچا کئشمئش لاواشاسي پايلادي. سونرا خالقين هاميسي اؤز اِوئنه قاييتدي.Mpdداوود يانديرما و باريش قوربانلاريني تقدئم ادئب قورتاراندان سونرا، قوشونلار ربّئن آدي ائله خالقا برکت وردی.>owdبلجه ربّئن سانديغيني گتئرئب داوودون اونون اوچون قوردوغو چاديرين ائچه‌رئسئنده اونون اوچون آيريلان يره قويدولار. داوود ربّئن حوضوروندا يانديرما و باريش قوربانلاري کسدي.3nadربّئن سانديغي داوودون شهرئنه گتئرئلَنده، شاعولون قيزي مئکَل پنجره‌دن باخيب پادشاه داوودو ربّئن قاباغيندا آتيليب اوينايارکَن گؤردو و اوره‌يئنده اونا حقارت اتدي.%mEdداوودلا بوتون ائسرايئل نسلی ربّئن سانديغيني هاي-کوي و کَره‌ناي سَسي ائله گتئرئردئلر.ylmdاو، کتان اِفود گيئب ربّئن حوضوروندا وار گوجو ائله اويناييردي.Ckd ربّئن سانديغيني داشييانلار آلتي قدم گدندن سونرا، داوود بئر اؤکوز و کؤکَلدئلمئش بئر بوزوو قوربان کسدي.|jsd داوود پادشاها خبر ورئلئب ديئلدي: "رب عوبِد اِدومون اِوئنه و اونا مخصوص هر شيه تارينين سانديغينا گؤره برکت ورئب."" داوود گدئب عوبِد اِدومون اِوئندن تارينين سانديغيني شادليقلا داوودون آدي ورئلن شهره گتئردي.Oid ربّئن سانديغي اوچ آي گَتلي عوبِد اِدومون اِوئنده قالدي. رب عوبِد اِدوما و اونون بوتون عايئله‌سئنه برکت وردی.hd داوود مايئل ديئلدي کي، ربّئن سانديغيني اؤز يانينا، داوودون شهرئنه آپارسين. سانديغي يولوندان دؤنده‌رئب گَتلي عوبِد اِدومون اِوئنه قويدو. gd همئن گون داوود ربدن قورخوب ددي: "ربّئن سانديغي منئم يانيما نجه گله بئلر؟"" f;dداوود ربّئن عوزّا‌ني وورماسيندان قضبلَندي. او يره بو گونه قدر پِرِص‌عوزّا ديئلئر.keQdعوزّا‌نئن ضئدّئنه ربّئن قضبي آلوولاندي و تاري اونو سَهوئنه گؤره اورادا ووردو. عوزّا اورادا، تارينين سانديغي يانيندا اؤلدو.8dkdناکونون خرمنگاهينا چاتاندا، اؤکوزلر بودره‌دئلر و عوزّا اَل اوزاديب تارينين سانديغيندان توتدو.,cSdبو آرادا داوودلا بوتون ائسرايئل نسلی ربّئن حوضوروندا بوتون قووّتلري ائله جشن توتموشدولار و چنگلر، طنبورلار، دفلر، زئنقئروولار و سئنجلرله چاليب اويناييرديلارebEdاونلار تارينين سانديغيني عَمّئنادابين تپه‌ده‌کي اِوئندن عارابايا قويوب چيخارتديلار. اَخيو سانديغين قاباغيندا گدئردي.a+dتارينين سانديغيني بئر تزه عارابايا قويوب، عَبئنادابين تپه‌ده‌کي اِوئندن چيخارتديلار. تزه عاراباني عَبئنادابين اوغوللاري عوزّا و اَخيو سوروردولر.H` dداوود دوروب يانينداکي خالقلا بئرلئکده بَعَله‌يهودا شهرئنه گتدئلر کي، کرّوبلار اوستونده تخت قوران قوشونلار ربّئنئن آدي ائله تانينان تارينين سانديغيني اورادان چيخارتسينلار._ 1dداوود ائسرايئلده تزه‌دن بوتون سچمه آداملاري ييغدي. اونلار اوتوز مئن نفر ائدئلر.^7dرب داوودا نجه بويورموشدو، او دا اله اتدي و فئلئسطلی‌لري گِبَعدن گِزِره قدر قيردي.]dبالزام آغاجلارينين باشيندان قدم سَسلرئني اشئدنده جَلد حرکته کچ، چونکي او زامان رب سنئن قاباغينجا چيخيب کي، فئلئسطلی‌لرئن قوشونونو مغلوب اتسئن."\)dبونا گؤره داوود ربدن مصلحت ائسته‌دي و رب ددي: "اونلارين قاباغينا چيخما، آرخالاريندان دولانيب بالزام آغاجلارينين قاباغيندا بو دوشمنلرئن اوستونه گل.t[cdفئلئسطلی‌لر گئنه ده رِفاعئم دره‌سئنه چيخاراق ياييلديلار..ZWdفئلئسطلی‌لر قاچاندا بوتلرئني اورادا قويدولار. داوودلا آداملاري او بوتلري گؤتوروب آپاردي.cYAdبلجه داوود بَعَل‌پِراصئمه گلئب فئلئسطلی‌لري قيردي و بله ددي: "سِللر بندلري داغيتديغي کئمي رب ده دوشمنلرئمي منئم حوضورومدا اله داغيتدي."" بونا گؤره ده او يِرئن آديني بَعَل‌پِراصئم قويدولار.5Xedداوود ربدن سوروشدو: "آيا فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه چيخيم؟ آيا اونلاري منه تسلئم اده‌جکسن؟" رب داوودا جاواب وردی: "چيخ، آرخايين اول کي، فئلئسطلی‌لري سنه تسلئم اده‌جيم."`W;dفئلئسطلی‌لر گلئب رِفاعئم دره‌سئنه ياييلديلار.&VGdفئلئسطلی‌لر اشئتدئلر کي، داوود ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماق اوچون مسح ادئلئب. او واخت هاميسي داوودو آختارماغا چيخديلار. داوود بونو اشئدئب قالايا اِندي.EUdاِلئشاماع، اِلياداع و اِلئفِلِط.FTdيئبخار، اِلئشوعه، نِفِگ، يافئعه،(SKdاونون اورشلئمده دوغولان اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: شَمّوعه، شوباب، ناتان، سوليمان،lRSd داوود خِبروندان گلندن سونرا اورشلئمدن اؤزونه تزه آروادلارلا جارئيه‌لر آلدي. اونلار داوودا گئنه اوغوللار و قيزلار دوغدولار.yQmd او واخت داوود باشا دوشدو کي، رب اونو ائسرايئل اوستونده پادشاه نصب ادئب و خالقي ائسرايئلئن خاطئرئنه اونون پادشاهليغيني اوجالديبدير.hPKd صور پادشاهي خئرام داوودون يانينا قاصئدلرله سئدر آغاجلاري، دولگرلر و داشچيلار گؤندردي. اونلار داوود اوچون بئر اِو تئکدئلر.Od داوود گتدئکجه گوجله‌نئردي، چونکي قوشونلار تاريسي رب اونونلا ائدي.mNUd داوود قالادا ساکئن اولدو و قالاني داوودون شهري آدلانديردي. سونرا اطرافدا، قالا ياماجيندان ائچَرئيه طرف اولان ساحه‌ني تئکدي.vMgdداوود او گون ددي: "يِبوسلولارا کئم هوجوم اتسه، قوي داوودون جاني نئفرت ادن او توپاللارا و کورلارا ير آلتيندا اولان سو کچئدئندن چاتسين."" اله بونا گؤره ده ديئرلر کي، کورلار و توپاللار سارايا گئرميه‌جکلر."Ldلاکئن داوود صهيون قالاسيني آلدي. بو قالايا ائندي "داوود شهري" ديئلئر.dائشبوشِت گون اورتا واختي دئنجَلَنده، بِعِروتلو رئمّونون اوغوللاري رِکاب و بَعَنا يولا چيخيب گون اورتانين ائستي چاغيندا اونون اِوئنه چاتديلار.?=ydشاعول اوغلو يوناتانين آياقدان شئکَست بئر اوغلو وار ائدي. يئزرِعِلدن شاعوللا يوناتانين اؤلوم خبري چاتاندا، اونون بش ياشي وار ائدي. دايه‌سي اونو گؤتوروب قاچدي. تَله‌سئب قاچاندا اوشاق اَلئندن دوشوب توپال اولدو. بو اوشاغين آدي مِفئبوشِت ائدي.<7dچونکي بِعِروتلولار گئتّايئمه قاچديلار و بو گونه قدر اورادا قرئبلئکده ياشاييرلار.3;adشاعول اوغلو ائشبوشِتئن دسته باشچيسي اولان ائکي آدامي وار ائدي: بئرئنئن آدي بَعَنا، او بئرئنئن آدي دا رِکاب ائدي، بونلار بِنيامئن اؤولادلاريندان اولان بِعِروتلو رئمّونون اوغوللاري ائدئلر. بِعِروت دا بِنيامئنئن بئر حئصّه‌سي ساييلير.O: dشاعول اوغلو ائشبوشِت، آبنِرئن خِبروندا اؤلدويونو اشئدنده جسارتئني اَلدن وردی و بوتون ائسرايئلي دهشت بورودو.*9Od'من مسح ادئلمئش بئر پادشاه اولدوغوم حالدا بو گون حله ضعئفم. بو آداملار يعني صِرويانين اوغوللاري منه حددن آرتيق موشکولدورلر. قوي رب پئسلئک اده‌نه عوضئني ورسئن!""I8 d&سونرا پادشاه اعيانلارينا ددي: "مگر بئلمئرسئنئز کي، بو گون ائسرايئلده بئر رهبر، بؤيوک بئر آدام هلاک اولوب؟T7#d%او گون خالق و بوتون ائسرايئللی‌لر باشا دوشدولر کي، نِر اوغلو آبنِرئن اؤلدورولمه‌سي پادشاهين ائسته‌يي ديئلدي.^67d$بوتون خالق بونا دئقّت وردی و اونلارين گؤزونه چوخ خوش گلدي، نجه کي، پادشاهين اتدئيي هر شي اونلارين گؤزونه خوش گلمئشدي.!5=d#سونرا بوتون خالق داوودون يانينا گلدئلر کي، حله گوندوز ائکَن اونو چؤرک يميه مجبور اتسئنلر. لاکئن داوود آند ائچئب ددي: "اگر گون باتمادان اوّل چؤرک و يا آيري بئر شي دئلئمه وورسام، قوي تاري منه بِله‌سئني و بوندان بَتَرئني اتسئن!""4/d"اَللرئن باغلانماميشدي، آياقلارينا دا زنجئر وورولماميشدي. شر آداملار قاباغيندا يره دوشَن بئر آدام کئمي ييخيلدين."" بوتون خالق گئنه آبنِر اوچون آغلادي.3#d!پادشاه آبنِر اوچون مرثئيه اوخودو: «مگر آبنِر، بئر آخماق کئمي اؤلمه‌لي ائدي؟U2%d آبنِري خِبروندا دفن اتدئلر. پادشاه آبنِرئن قبري اوستونده اوجا سَسله آغلادي و بوتون خالق اونا قوشولوب آغلاديلار.15dسونرا داوود يوآبا و يانيندا اولان بوتون خالقا بله ددي: "پالتارلارينيزي جيرين، چولا بورونوب آبنِر اوچون ياس توتون."" داوود پادشاه تابوتون دالينجا گدئردي.d0Cdبلجه يوآبلا قارداشي اَبشه‌ي آبنِري اؤلدوردولر، چونکي آبنِر اونلارين قارداشي عَساهِلي گئبعونداکي دؤيوشده اؤلدورموشدو.u/edقوي بو گوناه يوآبين باشينا و آتاسينين بوتون نسلئنئن اوستونه دوشسون. قوي يوآبين نسلئندن يارا-خورالي، جوزاملي ، قولتوق آغاجينا سؤيکَنَن، قيلينجدان کِچَن و يا آجليق چکن آداملار هچ واخت اَسکئک اولماسين."q.]dسونرا داوود بوندان خبر توتاندا ددي: "ربّئن حوضوروندا نِر اوغلو آبنِرئن قانيندان اؤتري من و پادشاهليغيم ابده کئمي گوناهکار ديئل.%-Edآبنِر خِبرونا قاييداندا يوآب اونو دروازانين ائچئنه چکدي کي، اونونلا تکلئکده دانيشسين. و قارداشي عَساهِلئن قانيندان اؤتري آبنِري قارنيندان ووروب اؤلدوردو.,/dيوآب داوودون يانيندان چيخديقدا آبنِرئن داليسيجا قاصئدلر گؤندردي و اونو سئرا قويوسونون يانيندان گری قايتارديلار، لاکئن داوودون بوندان خبري يوخ ائدي.|+sdسن نِر اوغلو آبنِري تاني‌ييرسان. بئلئرسن کي، او سني آلداتماق اوچون، هارا گدئب-گلدئيئني اؤيرنمک و اتدئيئن هر شيي بئلمک اوچون گلمئشدي."R*dيوآب پادشاهين يانينا گلئب ددي: "سن نه ادئبسن؟ باخ، آبنِر سنئن يانينا گلدي، بس نه اوچون اونو بوراخدين کي، گتسئن؟5)edاو زامان کي، يوآب و اونونلا اولان بوتون قوشون گلدئلر، يوآبا خبر وردئلر: "نِر اوغلو آبنِر پادشاهين يانينا گلمئشدي و پادشاه اونو بوراخدي، او دا صاغ-سالامات چيخيب گتدي." (dبو واخت داوودون آداملاري و يوآب بئر هوجومدان قاييتميشديلار و اؤزلري ائله چوخلو تالان مالي گتئرمئشدئلر. لاکئن آبنِر خِبروندا داوودون يانيندا ديئلدي، چونکي داوود اونو بوراخميشدي، او دا صاغ-سالامات چيخيب گتمئشدي. 'dآبنِر داوودا ددي: "قوي گدئم، بوتون ائسرايئلي آغام پادشاهين يانينا ييغيم کي، سنئنله عهد باغلاسينلار. سن ده اوره‌يئن ائسته‌ين کئمي هر شيئن اوستونه پادشاهليق ات."" داوود آبنِري بوراخدي، او دا صاغ-سالامات چيخيب گتدي.P&dآبنِر و اونونلا برابر ائيئرمي نفر خِبرونا، داوودون يانينا گلدئلر. داوود آبنِرله آداملاري اوچون ضئيافت قوردو.n%Wdآبنِر بونو بِنيامئنلی‌لره ده ددی و ائسرايئلله بوتون بِنيامئن نسلئنئن گؤزونده خوش اولان هر شيي گدئب خِبروندا داوودا نقل اتدي.L$dائندي ائسته‌دئيئنئزي يرئنه يتئرئن! چونکي رب داوود حاقّيندا دانيشيب و ديئب: «قولوم داوودون اَلي ائله خالقيم ائسرايئلي فئلئسطلی‌لرئن و بوتون دوشمنلرئنئن اَلئندن قورتاراجاغام.»S#!dآبنِر ائسرايئل آغساقّاللاري ائله مصلحتلَشئب دمئشدي: "کچمئشده چوخ ائسته‌يئردئنئز کي، داوود پادشاهينيز اولسون.S"!dاونون اَري آغلايا-آغلايا بَخورئمه قدر آروادينين دالينجا گتدي. بورادا آبنِر اونا ددي: "گری قاييت."" او دا قاييتدي.!ydائشبوشِت آدام گؤندرئب آروادي اَري لايئش اوغلو پَلطي‌اِلدن آلدي. dبلجه داوود شاعول اوغلو ائشبوشِتئن يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "يوز فئلئسطلي‌نئن ختنه دَرئسئني گتئرئب نئشانلاديغيم آرواديم مئکَلي منه قايتار."/d داوود ددي: "لاپ ياخشي، من سنئنله عهد باغلايارام. آنجاق سندن بونو ائسته‌يئرم: منی گؤرميه گلدئيئنده شاعولون قيزي مئکَلي ده گتئر. يوخسا منی گؤرميه‌جکسن."9md سونرا آبنِر داوودون يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: «بو تورپاق کئمئندئر؟ گل سن منئمله عهد باغلا و باخ، منئم اَلئم ده سنئنله اولاجاق کي، بوتون ائسرايئلي سنئن طرفئنه چکسئن." d بله اولاندا ائشبوشِت هچ بئر جاواب وره بئلمه‌دي، چونکي آبنِردن قورخوردو.Od و پادشاهليغي شاعول نسئلئندن گؤتوروب داوودون تختئني ائسرايئل و يهودا اوستونه داندان بئرشئباعا قدر قورماسام."S!d قوي تاري آبنِره بونو و بوندان بَتَرئني اتسئن، اگر ربّئن داوودا آند ائچدئيئني، من اونون اوچون يرئنه يتئرمه‌سم،ymdائشبوشِتئن بو سؤزلرئنه گؤره آبنِر چوخ قضبلَندي و ددي: "مگر من يهودايا عاييد اولان بئر ائت باشي‌يام؟ من بو گون آتان شاعولون نسلئنه، اونون قارداشلار و دوستلارينا مهرئبانليق گؤرسدئب سئزي داوودا تسلئم اتمه‌مئشم، لاکئن ائندي سن او آرواددان اؤتري منئم اوستومه گوناه ييخيرسان؟V'dشاعولون اَيّا قيزي رئصپا آدلي بئر جارئيه‌سي وار ائدي. ائشبوشِت آبنِره ددي: "نئيه آتامين جارئيه‌سي ائله ياتدين؟""Ndشاعول نسلی ائله داوود نسلی آراسيندا اولان چکئشمه زاماني، آبنِر اؤزونو شاعول نسلی آراسيندا قووّتلَندئرئردي.8kdآلتينجيسي دا داوودون آروادي عِگلادان دوغولان يئترِعام ائدي. بونلار خِبروندا داوودا دوغولدولار.+dدؤردونجوسو خَگّئتدن دوغولان اَدونئيا، بِشئنجئسي اَبئطالدان دوغولان شِفَطيا،dائکئنجئسي کَرمِل‌لي نابالين دول آروادي اَبئگائلدن دوغولان کئلاب، اوچونجوسو گِشور پادشاهي تَلمه‌يئن قيزي مَعَکادان دوغولان اَبشالوم،-Udخِبروندا داوودا اوغوللار دوغولدو: ائلک اوغلو يِزرِعِللي اَخئنوعَمدن دوغولان اَمنون ائدي.Z 1dشاعول نسلی ائله داوود نسلی آراسيندا چکئشمه اوزون چکدي. و داوود نسلی گتدئکجه قووّتلَندي، آمّا شاعول نسلی ضعئفله‌دي.!d عَساهِلي گؤتوروب آتاسينين بِيت‌لِخِمده اولان قَبرئنده دفن اتدئلر. سونرا يوآب و آداملاري بوتون گجه‌ني يول گتدئلر و گون دوغاندا خِبرونا چاتديلار.>wdداوودون آداملاري دا بِنيامئنلی‌لري و آبنِرئن آداملاريني ووردولار و اوچ يوز آلتميش نفر اؤلدوردولر. dيوآب آبنِرئن دالينجا دوشمکدن اَل چکئب قاييتدي و بوتون خالقي بئر يره ييغدي. داوودون آداملاريندان عَساهِلدن باشقا اون دوقّوز نفر اَسکئک ائدي.kQdآبنِرله آداملاري بوتون گجه‌ني عَرَبا وادئسئنده يول گتدئلر. اوردون چاييني کچئب بوتون صاباحي يول گدئب مَخه‌نايئمه چاتديلار.eEdسونرا يوآب کَره‌ناي چالدي و بوتون خالق داياندي. آرتيق ائسرايئللی‌لري تعقئب اتمه‌دئلر، دؤيوشمه‌يه ده داوام ورمه‌دئلر. 'dيوآب ددي: "وار اولان تارييا آند اولسون، اگر سن بو سؤزلري دِمه‌سَيدئن، حقئقتن، صاباحا قدر دؤيوشچولر دايانمادان اؤز هموطنلرئني تعقئب اده‌جک ائدئلر."M dآبنِر يوآبا اوز توتوب چيغيردي: "همئشه مگر گرک قيلينج اودسون؟ مگر بئلمئرسن کي، بونون آخيري آجي اولاجاق؟ نه واختا قدر بو خالقا دِمَيه‌جکسن کي، هموطنلرئنئن تعقئبئندن اَل چکسئنلر؟"" x}}!|n{\zGyxFwrv'usrqqpon9mkl'kmj/i|hhJ=<;:9&8H6654$39210/8.-y,c**[)''%$#"|!;ku"H\)& & )9md يوناداب اونا ددي: "ياتاغينا گئر و اؤزونو ناخوش گؤرسد. آتان سني گؤرميه گلنده اونا بله دِه: «خاهئش ادئرم، باجيم تامار گلئب منه چؤرک يدئرتسئن و گؤزومون قاباغيندا يمک حاضيرلاسين، من ده اونو گؤروم، پئشئردئيي يمه‌يي اونون اَلئندن آليب يِيئم.»"".Wd يوناداب اَمنونا ددي: "ای شاهزاده، نئيه گوندن-گونه ضعئفله‌يئرسن؟ آيا بونو منه بئلدئرمزسن؟" اَمنون اونا ددي: "قارداشيم اَبشالومون دوغما باجيسي تامارا وورولموشام."jOd اَمنونون يوناداب آدلي بئر دوستو وار ائدي. يوناداب داوودون قارداشي شئمعانين اوغلو ائدي و اؤزو ده چوخ حئيله‌گر بئر آدام ائدي.*Od اَمنون اؤگِي باجيسي تاماردان اؤتري او قدر پرئشان ائدي کي، لاپ ناخوشلوغا دوشدو. چونکي تامار باکئره قيز ائدي و اَمنونا چتئن گلئردي کي، اونونلا بئر شي اده بئلسئن. 'd داوودون اوغلو اَبشالومون تامار آدلي گؤزل دوغما باجيسي وار ائدي. رَبّا‌ شهرئنئن آلينماسيندان بئر مودّت سونرا، داوودون اوغلو اَمنون تامارا وورولدو.~}d او، شهرده اولان خالقي کؤچوردوب اَره، دمئر کولونگ، دمئر بالتا ائله گؤرولَن ائشلرده و کرپئج اِعماليندا ائشلَتدي. داوود عَمّونلولارين بوتون شهرلرئنده بله ادندن سونرا، بوتون خالقلا بئرلئکده اورشلئمه قاييتدي.t}cd سونرا اونلارين پادشاهينين باشيندان تاجيني گؤتوردو. تاج قيزيلدان اولوب چکئسي بئر تالانت ائدي. اونون اوستونده قئيمتلي بئر داش وار ائدي. بو تاج داوودون باشينا قويولدو. داوود بو شهردن چوخلو قنئمت آپاردي.|/d بلجه داوود دا بوتون خالقي ييغيب رَبّا شهرئنه گتدي و شهره هوجوم ادئب اوراني آلدي.{d آمّا ائندي سن خالقين قالان حئصّه‌سئني بئر يره ييغ و شهرئن ضئدّئنه اوردوگاه قوروب اوراني آل. يوخسا من گدئب شهري آلارام و بو ائش منئم آديما چيخار.">zwd سونرا يوآب داوودون يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "رَبّا شهري ائله موحارئبه ادئب سو منبعلرئني آلميشام. y d يوآب عَمّون اؤولادلارينين رَبّا شهرئنه هوجوم ادئب شاهنئشئن شهري آلدي.+xQd و ناتان پيغمبرئن وسئله‌سئله سؤز گؤندردي. او دا ربّئن آدينا اوشاغين آديني يِدئدياه قويدو.w)d داوود آروادي بَتشِبَعه تسلّی وردی و يانينا گئرئب اونونلا ياتدي. بَتشِبَع اونا بئر اوغول دوغدو و داوود اونون آديني سولِيمان قويدو. رب بو اوشاغي سِودیvd لاکئن ائندي اوشاق اؤلوب، نه اوچون اوروج توتوم؟ مگر اونو گری قايتارا بئله‌رم؟ من اونون يانينا گده‌جيم، لاکئن او منئم يانيما قاييتماياجاق."Wu)d داوود جاواب وردی: "اوشاق صاغ اولاندا اوروج توتوب آغلاييرديم و ديئردئم کي، بلکه رب منه لوطف اِدَر، اوشاق صاغ قالار.td او واخت اعيانلاري اونا ددئلر: "بو نه ائشدئر کي، ادئرسن؟ کؤرپه صاغ ائکن نه اوچون اوروج توتوب آغلادين، آمّا کؤرپه اؤلَنده دوروب چؤرک يدئن؟""@s{d داوود يردن قالخدي، يويونوب باشينا زيتون ياغي سورتدو و پالتارلاريني دَيئشئب، ربّئن اِوئنه گتدي و پرستئش اتدي. اِوه قاييديب يمک ائسته‌يئنده قاباغينا يمک قويدولار و او يدي.rd داوود اعيانلارينين پيچيلداشماسيني گؤرنده باشا دوشدو کي، اوشاق اؤلوب. اونا گؤره ده اعيانلارينا ددي: "آيا اوشاق اؤلدو؟" اونلار ددئلر: "اؤلدو."Aq}d يدّئنجی گون کؤرپه اؤلدو. داوودون اعيانلاري قورخدولار کی، اوشاغين اؤلدويونو اونا بئلدئرسئنلر و بله دوشوندولر: "اوشاق صاغ ائکَن اونو دئله توتدوق، لاکئن سؤزوموزه قولاق آسمادي. ائندي اوشاغين اؤلدويونونو اونا نجه دئيَک؟ اؤزونه بئر زئيان يتئرَر."vpgd اِوئنئن آغساقّاللاري اونو يردن قالديرماق اوچون يانيندا دايانديلار، لاکئن او قالخماق ائستمه‌دي و اونلارلا بئرلئکده چؤرک يمه‌دي.%oEd داوود اوشاق اوچون تارييا يالواردي. اوروج توتوب گتدي و بوتون گجه‌ني قورو يرده اوزاندي.Gn d سونرا ناتان اِوئنه قاييتدي. رب داوودون اورئيانين دول آرواديندان اولان اوشاغيني ووردو و اوشاق ناخوشلادي.hmKd لاکئن بونو اتمکله ربّئن دوشمنلرئنه بؤيوک فورصت ورئبسن کي، اونا کوفر دسئنلر. اونا گؤره ده قطعن سندن دوغولان اوشاق اؤله‌جک."Vl'd داوود ناتانا ددي: "من ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمئشم."" ناتان داوودا ددي: "رب ده سنئن گوناهيني سئلئبدئر، اؤلمَيه‌جکسن.Pkd بو ائشي سن گئزلي اتدئن، آمّا من بو ائشي بوتون ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا گوندوزون گون‌اورتا چاغي اده‌جيم.»""{jqd بونا گؤره ده رب ديئر: «باخ سنئن ضئدّئنه پئسلئيي اؤز اِو اهلئندن چيخارداجاغام. سنئن گؤزونون قاباغيندا حتّا آروادلاريني گؤتوروب ياخينينا وره‌جيم. او دا گوندوزون گون‌اورتا چاغي سنئن آروادلارينلا ياتاجاق.ri_d بوندان سونرا هچ واخت قيلينج سنئن اِوئندن آيريلماياجاق، چونکي سن منی تحقئر اتدئن و خئتلي اورئيانين آرواديني اؤزونه آرواد اتدئن."h d نه اوچون ربّئن سؤزونه حقارتله باخيب، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشي اتدئن؟ خئتلي اورئياني قيلينج آغزيندان کچئرتدئن، اونون آرواديني اؤزونه آرواد اتدئن. اورئياني عَمّون اؤولادلارينين قيلينجي ائله اؤلدورتدوردون.@g{d سنه آغانين اِوئني ده وردئم. آغانين آروادلاريني قوينوندا ياتيرديب، ائسرايئل و يهودا نسلئني سنه وردئم. اگر بو سنه آزليق اولسايدي، سنه بله شيلردن داها چوخونو علاوه اِدَردئم.=fud او واخت ناتان داوودا ددي: "او آدام سنسن! ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «من ائدئم کی، سني ائسرايئلئن اوستونده پادشاه مسح اتدئم. من ائدئم کی، سني شاعولون اَلئندن قورتارديم.e/d بو ائشي گؤردويونه گؤره، رحم اتمه‌دئيئنه گؤره، قوزونون عوضئني دؤرد قات وره‌جک."hdKd بو واخت داوودون قضبي او آدامين ضئدّئنه آلوولاندي و ناتانا ددي: "وار اولان ربّئن حاقّي اوچون، بونو ادن آدام اؤلومه لايئقدئر.)cMd بئر گون وارلي آدامگئله بئر موسافئر قوناق گلدي. وارلي آدام قييمادي کي، اؤز سوروسوندن و ناخيريندان حيوان گؤتوروب کَسسئن و اونلارا گلن قوناغا يمک حاضيرلاسين. او گدئب کاسيبين قوزوسونو گؤتوروب کسدي و يانينا گلن قوناغا يمک حاضيرلادي."ebEd لاکئن کاسيب آدامين هچ بئر شيي يوخ ائدي مگر ساتين آليب بَسله‌دئيي بئر کؤرپه دئشي قوزو. او، قوزوسونو اؤز يانيندا اوشاقلاري ائله برابر بؤيوتموش، اونا اؤز يِمه‌يئندن يدئرتمئش، اؤز ائچدئيي قابدان سو ائچئرتمئش و قوينوندا ياتيرتميشدي. قوزو اونا دوغما قيزي کئمي ائدي.[a1d وارلي آدامين چوخلو سورولري و ناخيري وار ائدي. ` d رب ناتاني داوودون يانينا گؤندردي. ناتان اونون يانينا گلئب اونا ددي: "بئر شهرده ائکي آدام وار ائدي. اونلاردان بئري وارلي، او بئري ده کاسيب ائدي.P_d ياس قورتاراندان سونرا داوود آدام گؤندرئب بَتشِبَعي اؤز اِوئنه گتئردي و او، داوودون آروادي اولدو. سونرا داوودا بئر اوغول دوغدو. لاکئن داوودون گؤردويو بو ائش ربّئن گؤزونده پئس ائدي.^{d اورئيانين آروادي اَرئنئن اؤلومونو اشئدنده اونون اوچون ياس توتدو.]{d داوود قاصئده ددي: "يوآبا دئيَرسن کي، «بو حادئثه سنئن گؤزونده پئس گؤرونمه‌سئن، چونکي قيلينج گاه بئرئنئن، گاه دا آيريسينين باشيني يِيئر. شهرئن ضئدّئنه دؤيوشو گوجلَندئرئب اوراني ييخ.» بونونلا يوآبي تشوئق ات."\d اوخ‌آتانلار دوواردان دؤيوشچولرئن اوستونه اوخ ياغديرديلار و پادشاهين آداملاريندان اؤلَنلر ده اولدو. قولون خئتلي اورئيا دا اؤلَنلر آراسيندادير."[d قاصئد داوودا ددي: "آداملار بئزه قالئب گلدئلر. اونلار بئزئم ضئدّئمئزه دؤيوشمَک اوچون چؤله چيخديلار. اونلاري دروازانين گئرئشئنه قدر قوودوق.3Zad قاصئد يولا دوشدو و داوودون يانينا گلئب يوآبين گؤندردئيي معلوماتلارين هاميسيني اونا خبر وردی.$YCd يِروبّشِت اوغلو اَبئمِلِکي کئم ووردو؟ مگر دووارين اوستوندن بئر آرواد ديئرمانين اوست داشيني اونون اوستونه آتمادي، اله کي، تِبِصده اؤلدو؟ بس نئيه بو قدر دووارا ياخينلاشدينيز؟» او زامان دئيَرسن: «قولون خئتلي اورئيا دا اؤلوب.»""Xd پادشاه سنه قضبله‌نئب دئيَر: «شهره هوجوم اتمک اوچون نئيه بو قدر ياخينلاشدينيز؟ مگر بئلمئردئنئز کي، دووارين اوستوندن سئزه اوخ آتاجاقلار؟$WCd قاصئده امر ادئب ددي: "دؤيوش حاقّيندا اولان بوتون معلوماتلاري پادشاها ديئب بئتئرَنده،'VId يوآب داوودون يانينا آدام گؤندرئب دؤيوش حاقّيندا اولان معلوماتلارين هاميسيني خبر وردی.gUId شهرئن آداملاري قالخيب يوآبلا دؤيوشه چيخديلار. داوودون آداملاريندان اؤلَنلر اولدو. خئتلي اورئيا دا اؤلَنلر آراسيندا ائدي.lTSd يوآب شهري موحاصئره آلتيندا ساخلايارکن، اورئياني او يره تعيئن اتدي کي، بئلئردی دوشمنئن جنگاورلرئنئن لاپ جسورلاري اورادادير.oSYd مکتوبوندا بله يازميشدي: "اورئياني آلوولانان دؤيوشلره گؤندر و اونو لاپ قاباق خطّه قوي و يانيندان چکئل کي، وورولوب اؤلدورولسون."R3d سحر آچيلاندا داوود يوآبا مکتوب يازدي و مکتوبو اورئيانين اَلي ائله يوآبا گؤندردي.Q5d داوود اونو چاغيردي و اورئيا اونون حوضوروندا يِيئب ائچدي. داوود اونو کِفلَندئردي. اورئيا پادشاهين يانيندان آخشام اوستو چيخدي. او گئنه ده اوئنه گتمه‌دی؛ آغاسينين موحافئظه‌چئلرئنئن يانينا گدئب، اورادا اؤز ياتاغيندا ياتدي.ZP/d داوود اورئيايا ددي: "بو گون ده بورادا قال، صاباح سني يولا سالارام."" اورئيا او گونو و گونون صاباحيني اورشلئمده قالدي.POd اورئيا داوودا ددي: "عهد سانديغي، ائسرايئللی‌لر و يهودالي‌لار چاديرلاردا قالارکن، آغام يوآب و آغامين سرکرده‌لري چؤل‌لرده مسکن سالارکن، من نجه يمک-ائچمَک و آرواديملا ياتماق اوچون اِوئمه گده بئله‌رم؟ حياتينا و جانينا آند اولسون، من بله شي اتمه‌رم."ZN/d داوودا خبر وردئلر: "اورئيا اِوئنه گتمه‌دي."" داوود اورئيايا ددي: "مگر سن يولدان گلمه‌يئبسن؟ نئيه اِوئنه گتمه‌دئن؟""VM'd لاکئن اورئيا پادشاهين سارايينين قاپيسيندا، آغاسينين بوتون موحافئظه‌چئلري ائله بئرلئکده ياتيب اِوئنه گتمه‌دي.vLgd سونرا داوود اورئيايا ددي: "اِوئنه گت، ائستئراحت اِله."" اورئيا پادشاهين ساراييندان چيخاندا پادشاه داليسيجا اونا هدئيّه ده گؤندردي.K/d اورئيا داوودون يانينا گلنده داوود يوآبين، خالقين و دؤيوشون وضعئيّتئني سوروشدو.TJ#d داوود يوآبين يانينا آدام گؤندرئب ددي: "خئتلي اورئياني منئم يانيما گؤندر."" يوآب اورئياني داوودون يانينا گؤندردي.sIad آرواد بوندان بويلو اولوب داوودا خبر گؤندردي: "من بويلويام."H3d داوود قاصئدلر گؤندرئب اونو يانينا گتئرتدي. آرواد اونون يانينا گلدئکده داوود اونونلا ياتدي و آرواد اؤزونو نجئسلئيئندن تمئز ادندن سونرا اِوئنه قاييتدي.qG]d داوود آدام گؤندرئب بو آرواد باره‌سئنده خبر آلدي. بئري بله ددي: "مگر بو آرواد اِلئآم قيزي خئتلي اورئيانين آروادي بَتشِبَع ديئل؟""Fd بئر آخشامچاغي داوود ياتاغيندان قالخيب پادشاه سارايينين دامي اوستونده گَزئردي. او، دامدان باخيب گؤردو کي، بئر آرواد يويونور. آرواد چوخ گؤزل ائدي.E -d باهار گلنده پادشاهلار موحارئبه‌يه چيخان واخت، داوود يوآبي، سرکرده‌لرئني، بوتون ائسرايئل قوشونو ائله بئرلئکده موحارئبه‌يه گؤندردي. اونلار عَمّونلولاري قيريب رَبّاني موحاصئره‌يه آلديلار. آمّا داوود اورشلئمده قالدي.}Dud هَدَدعِزِره موطئع اولان پادشاهلارين هاميسي، ائسرايئل قاباغيندا مغلوب اولدوقلاريني گؤرنده، ائسرايئللی‌لرله صولح باغلاييب اونلارا قول اولدولار. اَراملي‌لار آرتيق عَمّونلولارا کؤمک اتمه‌يه قورخدولار.NCd لاکئن اَراملي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندان قاچديلار. داوود اَراملي‌لاردان يدّي يوز دؤيوش آراباچيسي ائله قيرخ مئن آتليني قيردي و اورادا قوشون باشچيسي شوبَکي ووروب اؤلدوردو.B'd بونو داوودا خبر ورنده، او، بوتون ائسرايئللی‌لري ييغيب اوردون چاييني کچدي و خِيلاما گلدي. اَراملي‌لار داوودون ضئدّئنه دوزولوب اونونلا ووروشدولار.8Akd هَدَدعِزِر آدام گؤندرئب فَرات چايينين او تايينداکي اَراملي‌لاري دؤيوشه چيخارتدي. اونلار خِيلاما گلدئلر و هَدَدعِزِرئن قوشون باشچيسي شوبَک اونلارا باشچيليق ادئردي.(@Kd اَراملي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا مغلوب اولدوقلاريني گؤرنده بئر يره ييغيلديلار.0?[d عَمّونلولار اَراملي‌لارين قاچديغيني گؤرنده، اونلار دا اَبشه‌يئن قاباغيندان قاچيب شهره گئردئلر. عَمّونلولارلا دؤيوش قورتاراندان سونرا، يوآب اورشلئمه قاييتدي.H> d يوآب و يانينداکي قوشون اَراملي‌لارين ضئدّئنه دؤيوشه ياخينلاشديلار؛ اونلار يوآبين قاباغيندان قاچديلار.^=7d جسارتلي اول. گل خالقيميزين خاطئرئنه و تاريميزين شهرلري خاطئرئنه ائگئدلئک گؤرسدک. قوي رب ده گؤزونده خوش اولاني اتسئن."<d يوآب ددي: "اگر اَراملي‌لار مندن گوجلو چيخسالار، سن منه کؤمک اِدَرسن، لاکئن اگر عَمّونلولار سندن گوجلو چيخسالار، من گلئب سنه کؤمک اده‌رم.>;wd آمّا خالقين قالان حئصّه‌سئنه قارداشي اَبشه‌يي باشچي قويدو و اونلاري عَمّونلولارين ضئدّئنه دوزدو.!:=d يوآب قاباقدان و آرخادان دوشمنلرئن اونا ضئدّ دوزولدوکلرئني گؤرنده، بوتون ائسرايئلئن سچمه دؤيوشچولرئندن بئر قئسمئني آييريب اَراملي‌لارين ضئدّئنه دوزدو.9d عَمّونلولار چيخيب دروازانين گئرئشئنده دؤيوشه دوزولدولر. صوبا و رِخوب اَراملي‌لاري ائله طوب و مَعَکا آداملاري، چؤلده آيريجا دورموشدولار.8d داوود بونو اشئدنده يوآبلا بوتون جنگاور قوشونونو اونلارين اوستونه گؤندردي.Y7-d عَمّونلولار اؤزلرئنئن ضئدّئنه داووددا نئفرت اوياتديقلاريني گؤرنده، آدام گؤنده‌رئب بيت رِخوبون اَراملي‌لاريندان و صوبانين اَراملي‌لاريندان ائيئرمي مئن پئيادا عسگري، مَعَکا پادشاهي ائله مئن آدامي و طوب اهالئسئندن اون‌ائکي مئن نفري اوجرتله توتدولار.B6d بونو داوودا خبر وردئلر، داوود دا اونلاري گؤرمک اوچون آداملار گؤندردي، چونکي اونلارا چوخ حقارت ادئلمئشدي. پادشاه ددي: "ساقّالينيز چيخانا قدر اَرئحادا قالين، سونرا قاييدين." 5d خانون داوودون آداملاريني توتدو و ساقّاللاريني ياريياجاق قيرخديريب، پالتارلاريني اوتوراجاق يرئنه قدر آشاغيدان کسدئردي و اونلاري گری گؤندردي.u4ed عَمّونلولارين باشچيلاري اؤز آغالاري خانونا ددئلر: "سن اله بئلئرسن کي، داوود بو باش‌صاغليغي ورن آداملاري سنئن آتانا حؤرمتي اولدوغو اوچون گؤندرئب؟ داوودون سنئن يانينا آداملاريني گؤندرمه‌سي مگر بونون اوچون ديئل کی، شهري گؤزدن کچئرتسئن، جاسوسلوق اتسئن و بوراني ييخسين؟""_39d داوود ددي: "آتاسي منه ياخشيليق اتدئيئنه گؤره، من ده ناخاشين اوغلو خانونا ياخشيليق اده‌جيم."" داوود اعيانلاردان بئر نچه‌سئني خانونون يانينا گؤندردي کي، اونا آتاسينين اؤلومو اوچون باش‌صاغليغي آرزو اتسئنلر. لاکئن داوودون آداملاري عَمّون اؤلکه‌سئنه چاتاندا،!2 ?d بئر مودّت سونرا عَمّونلولارين پادشاهي اؤلدو و اونون يرئنه اوغلو خانون پادشاه اولدو.T1#d بلجه مِفئبوشِت اورشلئمده قالدي، چونکي همئشه پادشاهين سوفره‌سئنده يمک يِيئردي. او، ائکي آياغيندان شئکَست ائدي.p0[d مِفئبوشِتئن کئچئک بئر اوغلو وار ائدي. اونون آدي مئکا ائدي. صئبانين اِوئنده ياشايانلارين هاميسي مِفئبوشِتئن خئدمتچئلري ائدئلر.2/_d صئبا پادشاها ددي: "من آغام پادشاهين بو قولونا امر اتدئيي هر شيي يرئنه يتئره‌جيم."" بلجه، مِفئبوشِت پادشاه اوغوللاريندان بئري کئمي داوودون سوفره‌سئنده يمک يِيئردي.).Md آغانيزين نوه‌سئنئن تورپاغيني سن، اوغوللارين و قوللارين بِجَره‌جک. محصولونو اونا وره‌جکسئنئز کي، آذوقه‌سي اولسون. آغانيزين نوه‌سي مِفئبوشِت ده همئشه منئم سوفره‌مده يمک يئيه‌جک."" صئبانين اون بش اوغلو و ائيئرمي قولو وار ائدي.^-7d پادشاه، شاعولون خئدمتچئسي صئباني چاغيريب ددي: "شاعولا و اونون نسلئنه عاييد اولان هر شيي سنئن آغانين نوه‌سئنه ورمئشم.A,}d مِفئبوشِت گئنه تعظئم ادئب ددي: "مگر بو قولون کئمدئر کي، منئم کئمي اؤلو بئر ائته بله ائلتئفات اده‌سن؟""6+gd داوود اونا ددي: "قورخما، آتان يوناتانين خاطئرئنه قطعن سنه شفقت گؤرسده‌جيم و بابان شاعولون بوتون تورپاغيني سنه قايتاراجاغام. سن همئشه منئم سوفره‌مده يمک يئيه‌جکسن."*/d شاعول اوغلو يوناتان اوغلو مِفئبوشِت داوودون يانينا گلدي و اوزو اوسته يره دوشوب تعظئم اتدي. داوود ددي: "مِفئبوشِت!"" او دا ددي: "قولون سنئن حوضوروندادير."/)Yd داوود پادشاه آدام گؤندرئب لودِباردان عَمّي‌اِل اوغلو ماکئرئن اِوئندن مِفئبوشِتي گتئرتدي.T(#d پادشاه اونا ددي: "هارادادير؟" صئبا پادشاها ددي: "باخ، ائندي او، لودِباردا عَمّي‌اِل اوغلو ماکئرئن اِوئنده‌دئر."*'Od داوود ددي: "شاعولون نسلئندن آيا هچ بئر آدام قالماييب کي، اونا تارينين شفقتئني گؤرسدئم؟" صئبا پادشاها ددي: "يوناتانين ائکي آياغيندان شئکَست بئر اوغلو حله قالير."&yd شاعولون نسلئنده صئبا آدلي خئدمتچي بئر کئشي وار ائدي. اونو داوودون يانينا چاغيرديلار و پادشاه اونا ددي: "آيا صئبا سنسن؟" او ددي: "قولونام."4% ed داوود ددي: "آيا شاعولون نسلئندن صاغ قالان بئري وار کي، يوناتانين خاطئرئنه اونا ياخشيليق ادئم؟""@${dيِهوياداع اوغلو بِنايا کِرِتلی‌لر و پِلِتلی‌لرئن باشچيسي ائدي؛ داوودون اوغوللاري دا کاهئن ائدئلر.#3dاَخئطوب اوغلو صادوق و اِبياتار اوغلو اَخئمِلِک کاهئن ائدئلر؛ سِرايا مئرزه ائدي؛"3dصِرويا اوغلو يوآب قوشون باشچيسي ائدي؛ اَخئلود اوغلو يِهوشافاط سالنامه‌چي ائدي؛/!Ydداوود بوتون ائسرايئله پادشاهليق اتدي. او بوتون خالقينا عدالت و ائنصافلا حؤکمرانليق ادئردي.: odاِدوما حربي دسته‌لر يرلشدئردي. اِدومون هر طرفئنه حربي دسته‌لري يرلشدئرندن سونرا، اِدوملولارين هاميسي داوودا موطئع اولدولار. رب داوودا گتدئيي هر يرده ظفر قازانديردي.6gd بلجه داوود دوز دره‌سئنده اِدوملولاردان اون سکّئز مئن نفري قيريب قايينداندا اؤزونه آد قازاندي.@{d يعني اَراملي‌لاردان، موآبلي‌لاردان، عَمّونلولاردان، فئلئسطلی‌لردن، عَمالِقلی‌لردن آلديغي گوموش و قيزيلي، هم ده صوبا پادشاهي رِخوب اوغلو هَدَدعِزِردن آلينان تالاني.Jd داوود پادشاه بونلاري دا اؤزونه موطئع اتدئردئيي بوتون مئلّتلردن آلديغي گوموش و قيزيل‌لارلا ربّه وقف اتدي:5ed اوغلو يورامي اونون يانينا گؤندردي کي، داوود پادشاهي سالاملاسين و هَدَدعِزِري دؤيوشده مغلوب اتدئيئنه گؤره اونا تبرئک ورسئن. چونکي توعي هَدَدعِزِرله همئشه موحارئبه اتمئشدي. يورام اؤزو ائله داوودا قيزيل، گوموش و بورونج اشيالاري گتئردي.)d خَمات پادشاهي توعي اشئدنده کي، داوود هَدَدعِزِرئن بوتون قوشونونو مغلوب ادئب،dداوود پادشاه هَدَدعِزِرئن بِتَخ و بِروته‌ي شهرلرئندن چوخلو بورونج آلدي.'Idاو، هَدَدعِزِرئن سرکرده‌لرئنئن گَزدئردئيي قيزيل قالخانلاري گؤتوروب اورشلئمه گتئردي.1dداوود دَمَشقده اولان اَراملي‌لار آراسيندا حربي دسته‌لر يرلشدئردي و اَراملي‌لار اونا قول اولوب خراج وردئلر. رب داوودا گتدئيي هر يرده ظفر قازانديردي.gIdدَمَشقده ياشايان اَراملي‌لار صوبا پادشاهي هَدَدعِزِره کؤمک اتمه‌يه گلنده، داوود اونلاردان ائيئرمي ائکي مئن نفري قيردي.0[dاو، هَدَدعِزِرئن مئن يدّي يوز آتليسيني و ائيئرمي مئن پئيادا عسگرئني اسئر اتدي و آتلاردان يوزه قَدَرئني دؤيوش عاراباسي اوچون ساخلاييب آتلارين آياق وَتَرئني کسدي.1dداوود صوبا پادشاهي رِخوب اوغلو هَدَدعِزِري ده مغلوب اتدي. هَدَدعِزِر بو زامان گدئردي کي، فَرات چايينين اطرافيندا اؤز حاکئمئيّتئني تزه‌دن برپا اتسئن.G dموآبلي‌لاري دا مغلوب اتدي. اونلاري يره اوزاديب اؤلچو ائپي ائله اؤلچدو، اؤلچدويو ائکي سيراني اؤلدوردو، لاکئن بئر سيراني صاغ بوراخدي. موآبلي‌لار داوودا قول اولوب خراج وردئلر.P dبوندان سونرا داوود فئلئسطلی‌لري مغلوب ادئب اونلاري اؤزونه موطئع اتدي و مِتِگ‌‌عَمّاني فئلئسطلی‌لردن آلدي.Pdقوي بو قولونون نسلئنه برکت ورمک سنئن گؤزونه خوش گلسئن و سنئن حوضوروندا ابده‌جک قالسين. چونکي سن ای رب پروردئگار، دانيشيبسان. قوي بو قولونون نسلی سنئن برکتئنله ابدئلئک برکت آلسين!"")Mdای پروردئگار رب، سن تاريسان، سنئن سؤزلرئن حقئقتدئر و بو قولونا بو ياخشي شيي وعده ورئبسن.dچونکي سن قوشونلار ربّي، ائسرايئلئن تاريسي بو قولونا وحي گؤندرئب ددئن: «سنه اِو تئکه‌جيم.» اونا گؤره ده قولون جسارت تاپدي کی، سنه بو دوعاني اتسئن.dقوي ديئلسئن: «قوشونلار ربّی ائسرايئلئن اوستونه تاري‌دير.» و بلجه آدين ابده‌جک اوجالديلسين. و قولون داوودون نسلی سنئن حوضوروندا پايدار اولسون./Ydائندي ده، يارب تاري، بو قولون و اونون نسلی حاقّيندا ددئيئن سؤزو ابدی ساخلا و ددئيئنه عمل ات.) Mdخالقين ائسرايئلي اؤزون اوچون ابده کئمي برقرار اتدئن و سن، يارب، اونلارين تاريسي اولدون.. Wdير اوستونده خالقين ائسرايئل کئمي بئر مئلّت مگر وار؟ ای تاري، سن اونو اؤزونه خالق اتمک اوچون ساتين آلماغا گتدئن کي، اؤزونه شؤهرت قازاناسان و اونلار اوچون بؤيوک ائشلر و اؤلکَن اوچون خارئقه‌لي ائشلر اده‌سن؛ بله کي، سن مئصئردن ساتين آلديغين اؤز خالقين قاباغيندان مئلّتلري و اونلارين آللاهلاريني قوودون. }~{}|{zyywvuu)t*sr+pp/oKn%m+kkjpihgYdبوتون ائسرايئلده هچ کئم يوخ ائدي کي، ياخيشيقليغينا گؤره، اَبشالوم قدر تعرئفلنسئن. تپه‌دن ديرناغا قدر اوندا بئر عيئب يوخ ائدي.{=qdلاکئن پادشاه ددي: "قوي او اؤز اِوئنه قاييتسين، منئم گؤزومه گؤرونمه‌سئن."" بلجه اَبشالوم اِوئنه قاييتدي و پادشاهين گؤزونه گؤرونمه‌دي.p<[dبلجه يوآب دوروب گِشورا گتدي و اَبشالومو اورشلئمه گتئردي.L;dيوآب اوزو اوسته يره دوشدو و تعظئم ادئب پادشاها تبرئک ددی. سونرا يوآب ددي: "آغام پادشاه، بو گون سنئن گؤزونده لوطف تاپديغيني بو قولون بئلئر، چونکي پادشاه قولونون خاهئشئنه عمل اتدي.":dپادشاه يوآبا ددي: "ياخشي، اونو اده‌رم. گت، او جاواني، اَبشالومو گری گتئر."~9wdقولون يوآب بونو ائشئن گؤرونوشونو ديئشمک اوچون بله اتدي. لاکئن آغام تارينين مَله‌يي قدر حئکمتلئدئر، ير اوزونده اولوب-کچن هر شيي بئلئر."L8dپادشاه ددي: "آيا سنئن بو ائشلرئنئن هاميسيندا يوآبين دا اَلي وار؟" آرواد جاواب وردی: "سنئن جانين اوچون ديئرم کي، آغام پادشاهين سؤزوندن هچ کئم نه صاغا، نه ده سولا دؤنه بئلر. دوغرودان دا قولون يوآب منه امر اتدي و بو سؤزلرئن هاميسيني کنئزئنه او، اؤيرَتدي.79dبو سؤزدن سونرا پادشاه آروادا جاواب ورئب ددي: "سندن بئر شي سوروشاجاغام، خاهئش ادئرم هچ بئر شيي مندن گئزلَتمه."" آرواد ددي: "آغام پادشاه، بويور، خاهئش ادئرم."[61dاو واخت کنئزئن دوشوندو: "خاهئش ادئرم، آغام پادشاهين سؤزو منه تسّلي ورسئن، چونکي ياخشيني-پئسي باشا دوشمکده تارينين مَله‌يي نجه‌دئر، آغام پادشاه دا اله‌دئر. قوي رب تارين سنه يار اولسون!""s5adاونا گؤره کي، پادشاه بو کنئزئني اِشئدَر و او آدامدان قورتارار کي، ائسته‌يئر هم منی، هم ده اوغلومو تارينين ائرث وردئيئندن آتسين."c4Adائندي آغام پادشاها بو سؤزو دِمَک اوچون گلمه‌يئمئن سببي بودور کي، خالق منی قورخودوب. اونا گؤره ده بو کنئزئن ددي: «قوي ائندي گدئب پادشاهلا دانيشيم، بلکه پادشاه کنئزئنئن خاهئشئني يرئنه يتئرَر.03[dهاميميز اؤله‌جيئک، يره داغيلان و تزه‌دن بئر يره ييغيلمايان سو کئمئيئک. لاکئن تاري جاني آلماز، بئر چاره دوشونر کي، آواراليغا دوشن آدام، اؤزوندن اوزاق دوشمه‌سئن._29d آرواد ددي: "اگر بله‌دئر، بس نه اوچون تاري خالقينين ضئدّئنه بو جور ائش گؤرورسن؟ چونکي پادشاهين بو سؤزو اونون اؤزونو ده تقصئرکار ادئر. اونا گؤره کي، آوارا اتدئيي آدامي قايتاريب گری گتئرتمئر.41cd او واخت آرواد ددي: "خاهئش ادئرم، ائجازه ور، کنئزئن آغام پادشاها بئر سؤز دانيشسين."" او ددي: "دِه."=0ud آرواد ددي: "خاهئش ادئرم، پادشاه، تاريسي ربّی خاطيرلاسين اِله کي، قان قئصاصيني آلان، هلاک اتمَيه آرتيق چاليشماسين. يوخسا اونلار منئم اوغلومو هلاک اده‌جکلر."" داوود ددي: "وار اولان رب حاقّي، اوغلونون باشيندان بئر توک بِله، اَسکئک اولماياجاق."!/=d پادشاه ددي: "کئم سنه بئر سؤز دِسه، اونو منئم يانيما گتئر؛ او سنه آرتيق توخونماياجاق."n.Wd تِقوعه‌لي آرواد پادشاها ددي: "آغام پادشاه، گوناهين قوي منئم و آتامين نسلی اوستونه دوشسون! قوي پادشاهلا تختي گوناهسيز قالسين!""~-wdپادشاه آروادا ددي: "اِوئنه قاييت. من سنئن حاقّيندا فرمان وره‌رم.",dائندي بوتون عايئله بو کنئزئنه ضئدّ چيخيب ديئرلر: «قارداش قاتئلئني بئزه ور، اؤلدوردويو قارداشينين جاني عوضئنه اونو اؤلدورَک، قوي مئراثا وارئث اولان قارداش دا هلاک اولسون.» بلجه اونلار اوجاغيمين قالان کؤزونو ده سؤندوره‌جکلر و اَرئمئن ير اوزونده نه آدي، نه ده يادئگاري قالاجاق.",+Sdکنئزئنئن ائکي اوغلو وار ائدي. بئر گون اونلارين ائکئسي ده چؤلده بئر-بئري‌ ائله ساواشديلار. اورادا اونلاري آييران هچ کئم يوخ ائدي و بئري او بئرئني ووروب اؤلدوردو.)*Mdپادشاه اونا ددي: "دردئن ندئر؟" آرواد جاواب وردی: "حقئقتن، من دول بئر آروادام، اَرئم اؤلوب.Q)dتِقوعه‌لي آرواد پادشاهين حوضوروندا گلنده اوزو اوسته يره دوشوب تعظئم اتدي و اونا بله ددي: "کؤمک ات، ای پادشاه!""8(kdسونرا پادشاهين يانينا گت و اونونلا بله دانيش."" بلجه يوآب آروادا نه دمک لازيم اولدوغونو اؤيرَتدي.@'{dبونا گؤره ده تِقوعه‌يه آدام گؤندرئب اورادان حئکمتلي بئر آرواد گتئرتدي و اونا ددي: "خاهئش ادئرم، اؤزونو ياسلي آدام کئمي گؤرسد. ياس پالتاري گِيئن، باشينا زيتون ياغي سورتمه، اؤزونو اله بئري بَنزَت کي، اله بئل، اؤلو اوچون چوخدان بَري ياسلي‌دير.& dصِرويا اوغلو يوآب باشا دوشموشدو کي، پادشاه اَبشالومون حسرتئني چکئر.H% d 'اَبشالوم اوچون داوود پادشاه اوره‌يئنده حسرت چکئردي، چونکي اَمنونون اؤلومونه گؤره آرتيق تسلّی تاپميشدي.g$Id &اَبشالوم کي، گِشورا قاچميشدي، اوچ ائل اورادا قالدي.X#+d %اَبشالوم قاچيب گِشور پادشاهي عَمّئهود اوغلو تَلمه‌يئن يانينا گتدي. داوود، اوغلو اَمنون اوچون هر گون ياس توتوردو.a"=d $او سؤزونو قورتارديقدا شاهزاده‌لر ائچَري گئرئب برکدن آغلاديلار و پادشاهلا بوتون اعيانلاري دا آجي گؤز ياشلاري تؤکدولر.!!d #يوناداب پادشاها ددي: "باخ، شاهزاده‌لر گلئر، قولون نجه دمئشدي، اله ده اولدو."F d "اَبشالوم قاچميشدي. کشئک ورن جاوان، باشيني قالديريب باخدي. آرخا يولدان داغين ياماجيندان چوخ آدام گلئردي.Qd !اونون اوچون ده آغام پادشاهيم، بوتون شاهزاده‌لرئن اؤلوم خبرئني اوره‌يئنه سالماسين، چونکي تکجه اَمنون اؤلوب."~wd داوودون قارداشي شئمعانين اوغلو يوناداب ددي: "آغام بوتون جاوانلاري، شاهزاده‌لري اؤلموش ظنّ اتمه‌سئن، تکجه اَمنون اؤلوب. اونا گؤره کي او، اؤگِي باجيسي تاماري زورلاديغي گوندن بَري اَبشالوم بو نئيّتده ائدي.;qd پادشاه قالخيب پالتاريني جيردي و يره سَرئلدي. يانينداکي اعيانلارين هاميسي اؤز پالتاريني جيرديلار.X+d حله اونلار يولدا ائکن داوودا بله خبر چاتدي: "اَبشالوم بوتون شاهزاده‌لري قيريب، اونلاردان هچ بئرئني صاغ قويماييب."fGd اَبشالوم نجه امراتمئشدي، نؤکرلري ده اله اتدئلر. بونو گؤرن بوتون شاهزاده‌لر قالخديلار و هر بئري اؤز قاطيرينا مئنئب قاچدي.jOd اَبشالوم نؤکرلرئنه بله امر اتدي: "باخين، اَمنونون اوره‌يي شرابلا نشعه‌لَنَنده سئزه «اَمنونو وورون!» دئيه‌جيم؛ او زامان اونو اؤلدورون، قورخمايين. سئزه امر ورن مگر من ديئلم؟ جسور و ائگئد اولون."3d اَبشالومون تأکئدي قاباغيندا داوود اَمنونو و بوتون شاهزاده‌لري اونونلا گؤندردي.\3d سونرا اَبشالوم ددي: "هچ اولماسا، قوي قارداشيم اَمنون بئزئمله گتسئن."" پادشاه اونا ددي: "آخي نه اوچون او سنئنله گتسئن؟""7id لاکئن پادشاه اَبشالوما ددي: "يوخ، اوغلوم، قوي هاميميز گتمه‌يک، سنه آغيرليق دوشَر."" گرچي اَبشالوم چوخ دا تأکئد اتدي، آمّا پادشاه گتمک ائستمه‌دي. لاکئن اونا برکت وردی.vgd او، پادشاهين يانينا گلئب ددي: "باخ، بو قولون قويون قيرخيمي کچئردئر. خاهئش ادئرم، قوي پادشاه و اعيانلاري بو قولونون يانينا گلسئنلر.""?d ائکي ائل تامام اولاندان سونرا، اَبشالوم اِفرايئمه ياخين بَعَل‌خاصوردا قويون قيرخيمي کچئردئردي. اَبشالوم پادشاهين بوتون اوغوللاريني اورايا دَعوَت اتدي.`;d آمّا اَبشالوم اَمنونا نه ياخشي، نه ده يامان بئر سؤز ددی؛ چونکي باجيسي تاماري زورلاديغينا گؤره اَمنوندان نئفرت ادئردي.mUd داوود پادشاه بو مطلبلرئن هاميسيني اشئدئب چوخ قضبلَندي. d قارداشي اَبشالوم اونا ددي: "آيا سنه توخونان قارداشين اَمنون ائدي؟ حله‌لئک ساکئت اول، باجيم، او سنئن قارداشيندير، بونو قلبئنه سالما."" بلجه تامار قارداشي اَبشالومون اِوئنده قالدي و هاميدان اؤزونو اوزاق ساخلادي.V'd تامار باشينا کول تؤکدو. اَينئنده‌کي الوان پالتاريني جيردي و اَللري ائله باشيني توتوب گتدي. او گده-گده آغلاييردي.!=d قيزين اَينئنده اَلوان پالتار وار ائدي، چونکي پادشاهين باکئره قيزلاري بله پالتار گئيَردئلر. اَمنونون نؤکري تاماري باييرا آتيب داليسيجا قاپيني قيفيلّادي.{qd لاکئن اَمنون ائستمه‌دی کی، اونا قولاق آسسين. نؤکرئني يانينا چاغيريب ددي: "بو آروادي يانيمدان باييرا آت و داليسيجا دا قاپيني قيفيللا."<sd آمّا تامار ددي: "يوخ! ائندي بو پئسلئک کي، منی قووورسان، منه اتدئيئن او بئري پئسلئکدن داها بؤيوکدور." d بوندان سونرا اَمنون تاماردان حددن چوخ نئفرت اتدي؛ اونا اولان نئفرتي اوّلکي سِوگئسئندن داها گوجلو ائدي. اَمنون اونا ددي: "دور، بورادان چيخ گت."P d لاکئن اَمنون ائستمه‌دی کی، اونون سؤزونو اشئتسئن و قيزدان قووّتلي اولدوغو اوچون قيزي زورلاييب اونونلا ياتدي.5 ed من بو روسوايچيليقدان نجه قورتارا بئله‌رم؟ سني ده ائسرايئلده آخماق بئري کئمي تانييارلار. بونا گؤره ائندي خاهئش ادئرم، گت پادشاهلا دانيش، او منی سنه ورَر، يوخ دِمَز."j Od لاکئن تامار جاواب وردی: "يوخ، قارداشيم! منئم ناموسوما توخونما، چونکي ائسرايئلده بله ائشلر اتمک اولماز. بو ائيرنج ائشي گؤرمه.9 md کؤکه‌لري يمک اوچون اَمنونون يانينا گتئرنده، اَمنون تاماردان ياپيشيب ددي: "گل منئمله يات، باجيم."-Ud او واخت اَمنون تامارا ددي: "يِمه‌يي ياتاق اوتاغينا گتئر کي، سنئن اَلئندن آليب يِيئم."" تامار پئشئردئيي کؤکه‌لري گؤتوروب قارداشي اَمنونون ياتاق اوتاغينا گتئردي.wid تاواني گؤتوروب اونون قاباغينا بوشالتدي. لاکئن او يمک ائستمه‌دي. اَمنون ددي: "هاميني يانيمدان چيخاردين."" هامي اونون يانيندان چيخدي.kQd تامار قارداشي اَمنونون اِوئنه گتدي. اَمنون اوزانميشدي. تامار خمئر دوزلتدي و اونون گؤزو قاباغيندا کؤکه‌لر دوزَلدئب پئشئردي.-Ud داوود اِوه آدام گؤندرئب تامارا ددي: "ائندي قارداشين اَمنونون اِوئنه گت و اونا يمک حاضيرلا."}d اَمنون ياتاغا گئرئب اؤزونو ناخوش گؤرستدي. پادشاه اونو گؤرميه گلنده اَمنون پادشاها ددي: "خاهئش ادئرم، باجيم تامار گلسئن و گؤزومون قاباغيندا ائکي کؤکه پئشئرسئن کي، من ده او کؤکه‌لري اونون اَلئندن آليب يِيئم." pM~}}| {zyxx=<;A99L877 532 0/.,o+*_)G(J'J& $#"}! ;I2'.YVL ~ %MTp#dعماسا يهودالي‌لاري بئر يره چاغيرماق اوچون گتدي، لاکئن يوبانيب اونون اوچون تعيئن اولونان واختدا گری قاييتمادي..oWdپادشاه عماسايا ددي: "اوچ گون عرضئنده يهودالي‌لاري منئم يانيما چاغير و اؤزون ده بورادا اول."Nndداوود پادشاه اورشلئمده‌کي اِوئنه گدئب اون آروادي، اِوي حئفظ اتمک اوچون ساخلاديغي جارئيه‌لري گؤتوروب اؤز نظارتي آلتيندا ساخلادي و اونلارين ياشاييشيني تأمئن اتدي، لاکئن يانلارينا گئرمه‌دي. اؤلَنه قدر بو آروادلار دول کئمي قاليب باغلي ساخلانديلار.Gm dبوتون ائسرايئللی‌لر ده داوودو آتيب بئکري اوغلو شِبَعئن دالينجا گتدئلر. لاکئن يهودالي‌لار، پادشاهلاري داوودا صادئق قاليب اوردون چاييندان اورشلئمه قدر اونو موشايئعت اتدئلر.@l }dاله بو زامانلار بِنيامئنلي بئکري اوغلو شِبَع آديندا دَيَرسئز بئر آدام تصادوفن گئلگالدا ائدي. او، کَره‌ناي چاليب ددي: "بئزئم داوودلا رابئطه‌مئز قالماييب. يَسّه‌نئن اوغلوندا هچ بئر پاييميز يوخدور! ای ائسرايئللی‌لر، هامينيز اِوئنئزه دؤنون!""Vk'd+ائسرايئللی‌لر يهودالي‌لارا جاواب ورئب ددئلر: "پادشاه بئزه سئزدن اون قات آرتيق ياخيندير، اونون اوچون ده داووددا بئزئم سئزدن ده آرتيق حاقّيميز وار. بس نئيه بئزه حقارتله باخيرسينيز؟ مگر اوّل بئز ديئلدئک کي، پادشاهي گری قايتارماقدان صؤحبت اتدئک؟" لاکئن يهودالي‌لارين سؤزلري ائسرايئللی‌لرئن سؤزلرئندن داها مؤحکم و آجي ائدي.hjKd*بوتون يهودالي‌لار ائسرايئللی‌لره جاواب وردئلر: "چونکي پادشاه ياخين قوحوموموزدور. نئيه بوندان بله قضبله‌نئبسئنئز؟ مگر بئز پادشاه شوتونا بئر شي يِمئشئک؟ و يا پادشاه بئزه مگر بئر هدئيّه ورئب؟""siad)بوتون ائسرايئللی‌لر پادشاهين يانينا گلئب، پادشاها ددئلر: "نه اوچون قارداشيميز يهودالي‌لار سني اوغورلاديلار؟ نه اوچون پادشاهلا عايئله‌سئني و يانينداکي بوتون آداملاري اوردون چاييندان کچئرتدئلر؟""thcd(پادشاه گئلگالا طرف گتدي و کئمهام دا اونونلا بئرلئکده گتدي. بوتون يهودا خالقي و ائسرايئل خالقينين ياريسي پادشاهي موشايئعت ادئردي.ngWd'بوتون خالق اوردون چاييني کچدي. پادشاه دا چايي کچدي. سونرا پادشاه بَرزئل‌له‌يي اؤپدو و اونا برکت وردی. او دا اؤز يرئنه قاييتدي.fd&پادشاه ددي: "کئمهام منئمله برابر او تايا کچه‌جک، سنئن گؤزونده خوش اولاني اونون اوچون اده‌جيم. مندن طلب اتدئيئن هر شيي سنئن اوچون اده‌جيم."`e;d%قوي بو قولون قاييتسين، قوي اؤز شهرئمده، آتا-آنامين قبرئنئن يانيندا اؤلوم. آمّا باخ، بو، قولون کئمهامدير، قوي کئمهام، آغام پادشاهلا چايي کچسئن و سن ده گؤزونده خوش گؤرونه‌ني اونون اوچون ات." d;d$بو قولون آنجاق پادشاهلا اوردون چاييني کچئب. نه‌يه گؤره پادشاه منه بله پاداش ورسئن؟7cid#منئم بو گون هشتاد ياشيم وار، مگر آرتيق ياخشيني پئسدن آييرا بئله‌رم؟ بو قولون مگر هچ يدئيئنئن، ائچدئيئنئن داديني بئلئر؟ کئشي و آرواد خانَنده‌لرئن سَسئني مگر اشئده بئله‌رم؟ بونا گؤره ده، نه اوچون بو قولون آغام پادشاها آرتيق يوک اولسون؟'bId"بَرزئل‌له‌ي پادشاها ددي: "مگر عؤمرومدن نه قدر قاليب کي، پادشاهلا برابر اورشلئمه گدئم؟=aud!پادشاه بَرزئل‌له‌يه ددي: "منئمله برابر چايي کچ، سنئن کچنه‌جيئني اؤزومله اورشلئمده تأمئن اده‌رم.">`wd بَرزئل‌له‌ي هشتاد ياشينا چاتميش و آرتيق قوجالميشدي. پادشاه مَخه‌نايئمده قالان، زامان بَرزئل‌له‌ي اونون دولاناجاغيني تأمئن اتمئشدي، چونکي او چوخ بؤيوک بئر آدام ائدي.Q_dگئلعادلي بَرزئل‌له‌يي روگِلئمدن گلمئشدي. او دا اوردون چايينا قدر گتدي کي، پادشاهي اوردون چاييندان کچئرتسئن.)^Mdمِفئبوشِت پادشاها ددي: "ائندي کي پادشاه اؤز اِوئنه سالامات گلدي، قوي هر شيي او گؤتورسون."f]Gdپادشاه اونا ددي: "اؤز ائشلرئن حاقّيندا نه اوچون سؤزو اوزاديرسان؟ آرتيق قرار ورمئشم؛ سن و صئبا تورپاغي اؤز آرانيزدا بؤلون."^\7dآتامين بوتون اِوي آغام پادشاهين قاباغيندا اؤلومدن آيري بئر شيه لايئق ديئلکَن، سن بو قولونو اؤز سوفرَنده يمک يئيَنلر آراسيندا قويدون. آرتيق پادشاهدان بئر شي ائستَمه‌يه نه حاقّيم وار کي؟""[ dلاکئن خئدمتچئم آغام پادشاهين قاباغيندا قولونا بؤهتان آتدي. آمّا آغام پادشاه تارينين مَله‌يي کئمئدئر. ائندي سنئن گؤزونده نه خوشدور، منه ات.VZ'dمِفئبوشِت جاواب ورئب ددي: "ای آغام پادشاه، خئدمتچئم منی آلداتدي، چونکي بو قولون دمئشدي کي، "پادشاهلا برابر گتمک اوچون اِششه‌يي پالانلاييب اوستونه مئنئم. چونکي قولون علئل بئر آدامدير.9Ymdپادشاهين پئشوازينا اورشلئمه گلن زامان پادشاه اونا ددي: "مِفئبوشِت، نئيه سن ده منئمله گتمه‌دئن؟""NXdشاعولون نوه‌سي مِفئبوشِت پادشاهي پئشواز اتميه گلدي. پادشاه گدن گوندن اِوئنه صاغ-سالامات قاييدان گونه قدر او، آياقلارينا باخماميش، بيغلاريني کسمه‌مئش و پالتارلاريني يوماميشدي.W3dپادشاه سونرا شئمعئيه ددي: "سن اؤلومه ورئلميه‌جکسن."" و بلجه پادشاه اونا آند ائچدي.[V1dداوود ددي: "ای صِرويا اوغوللاري، آخي سئزه نه؟ نئيه منه دوشمنچئلئک ادئرسئنئز؟ بو گونده مگر اولار کي، ائسرايئلده کئمسه‌ني اؤلومه وِرَک؟ مگر من بئلمئرم کي، بو گون ائسرايئلئن پادشاهي منم؟""_U9dلاکئن صِرويا اوغلو اَبشه‌ي جاواب ورئب ددي: "مگر شئمعي ربّئن مسح اتدئيئنه لعنت ياغديرديغي اوچون اؤلدورولمه‌لي ديئل؟""~Twdچونکي گوناه اتدئيئمي بو قولون اؤزو ده بئلئر و باخ، بو گون آغام پادشاهي پئشواز اتمک اوچون، بوتون يوسئف نسلئندن، هاميدان اوّل من گلمئشم." S dاو، پادشاها ددي: "قوي آغام منی گوناهکار سايماسين و آغام پادشاه اورشلئمدن چيخديغي گون بو قولونون اتدئيي سهوئني اوره‌يئنه ساليب خاطيرلاماسين.yRmdسونرا پادشاهين عايئله‌سئني چايدان کچئرتمک اوچون و اونون گؤزونده خوش گؤرونَن ائشلر اوچون داهاز يردن او تايا-بو تايا کچدئلر. گِرا اوغلو شئمعي، پادشاهين اوردون چاييني کچن آن، اونون قاباغيندا يره سَرئلدي.=Qudاونون يانيندا بِنيامئندن مئن نفر و شاعول اِوئنئن خئدمتچئسي صئبا ائله اون بش اوغلو و ائيئرمي قولو وار ائدي. اونلار اوردون چايينا طرف پادشاهين قاباغينا چيخماغا تَلَسدئلر.|Psdبَخورئمدن اولان بِنيامئنلي گِرانين اوغلو شئمعي ده يهودا آداملاري ائله بئرلئکده پادشاه داوودون پئشوازينا جَلد ترپه‌نئب آشاغي اِندي.yOmdپادشاه گری قاييتدي و اوردون چايينا قدر گلدي. يهودالي‌لار پادشاهي پئشواز اتمک و اونو اوردون چاييندان کچئرتمَک اوچون گئلگالا گلدئلر.N#dبلجه او، بوتون يهودالي‌لارين اوره‌يئني بئر نفر کئمي اَله گتئردي و اونلار پادشاهين يانينا آدام گؤندرئب ددئلر: "قاييت، هم سن هم ده بوتون آداملارين."IM d عَماسايا دا ديئن کي، مگر سن ده منئم اَتئمدن و سومويومدن ديئلسن؟ قوي تاري منه بله‌سئني و بوندان بَتَرئني اتسئن اگر سن همئشه منئم قاباغيمدا يوآبين يرئنه قوشون باشچيسي اولماسان."?Lyd سئز منئم قارداشلاريم، اَتئمدن، سومويومدنسئنئز. بس نئيه پادشاهي گری قايتارماقدا آخيرا قاليبسينيز؟"")KMd داوود پادشاه کاهئن صادوق و کاهئن اِبياتارا بو خبري گؤندرئب ددي: "يهودا آغساقّاللارينا دانيشين و اونلارا بله ديئن: «پادشاهي اِوئنه قايتارماقدا سئز نئيه آخيرا قاليرسينيز؟ بوتون ائسرايئلده گَزَن سؤز-صوحبت پادشاهين قولاغينا چاتيب.{Jqd هر حالدا بئزه حاکئم اولماق اوچون مسح اتدئيئمئز اَبشالوم دؤيوشده اؤلوب. ائندي پادشاهي گری قايتارماق باره‌ده نئيه ساکئت قاليرسينيز؟""cIAd ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لرئنده هر کس موباحئثه ادئب ديئردي: "پادشاه بئزي دوشمنلرئمئزئن اَلئندن قورتاردي و فئلئسطلی‌لرئن اَلئندن خئلاص اتدي. ائندي آمّا اَبشالوما گؤره او، بو اؤلکه‌دن قاچيب.H dبلجه پادشاه قالخيب دروازادا اوتوردو. بوتون خالقا خبر ورئلدي کي، "باخ، پادشاه دروازا آغزيندا اوتوروب."" او واخت بوتون جاماعات پادشاهين حوضورونا گلدي. بو زامان ائسرايئللی‌لرئن هاميسي اؤز اِولرئنه داغيلميشديلار.ZG/dآمّا ائندي قالخ، اِشئيه گت و آداملارينلا محبّتلي دانيش. چونکي من ربّئن حاقّي اوچون آند ائچئرم، خالقين قاباغينا چيخماياسان، بو گجه سنئنله تک بئر نفر بله، قالماياجاق. بو دا سنئن اوچون اوشاقليقدان ائندئيه‌جک باشينا گلن موصئبتلرئن هاميسيندان بَتَر اولاجاق.";Fqdچونکي سندن نئفرت ادنلري سِوئب، سني سِوَنلردن نئفرت ادئرسن. بو گون سن آشکار اتدئن کي، باشچي‌لارين و آداملارين سنئن گؤزونده دَيَرسئزدئلر. من بو گون باشا دوشدوم کي، اگر اَبشالوم صاغ قاليب، بئز هاميميز بو گون اؤلسَيدئک، بوندان راضي قالاردين.rE_dاو واخت يوآب اِوه، پادشاهين يانينا گلئب ددي: "بو گون بوتون قوللارينين اوزونو خجالتدن قيزارتدين، اونلارين اوزونو کي، سنئن جا‌نيني، اوغوللارينين، قيزلارينين و جارئيه‌لرئنئن جانلاريني خئلاص اتدئلر.*DOdپادشاه اوزونو اؤرتوب فريادلا چيغيريردي: "اوغلوم اَبشالوم، ای اَبشالوم، اوغلوم، اوغلوم!""BCdاو گون قوشون شهره اله قاييتدي کي، اله بئل، دؤيوشدن قاچان فراري بئري اوتانديغيندان اوغرو کئمي قاييدير.4Bcdاو گون ظفر خالق اوچون ياسا چِورئلدي، چونکي بوتون خالق اشئتدي کي، پادشاه اوغلو اوچون ياس توتوب.xA mdيوآبا ديئلدي: "باخ، پادشاه، اَبشالوم اوچون ياس توتوب آغلايير."v@gd!پادشاه ائضطئرابدان تئتره‌يئب دروازانين اوستونده‌کي اوتاغا قالخدي و آغلادي. قَدَمله‌يئب بله ديئردي: "اوغلوم اَبشالوم، اوغلوم، اوغلوم اَبشالوم! کاش سنئن يرئنه من اؤلَيدئم، اوغلوم! اوغلوم، اَبشالوم!""J?d او واخت پادشاه کوشلويا ددي: "آيا او جاوان اَبشالوم سالاماتدير؟" کوشلو جاواب وردی: "قوي آغام پادشاهين دوشمنلري، پئس نئيّتله سنئن ضئدّئنه قالخانلارين هاميسي او جاوان کئمي اولسون."u>edباخ، کوشلو گلدي و ددي: "آغام پادشاها موژده وار! رب سنه آرخا اولوب بو گون سني، سنئن ضئدّئنه قالخانلارين هاميسينين اَلئندن قورتاريب."=dپادشاه ددي: "چکئل، بئر ياندا دايان."" او دا چکئلئب بئر ياندا داياندي.n<Wdپادشاه ددي: "آيا او جاوان اَبشالوم سالاماتدير؟" اَخئمَعَص جاواب وردی: "يوآب پادشاهين بئر قولونو و من قولونو گؤندرَن زامان گؤردوم کي، اورادا بؤيوک بئر قاريشيقليق وار، لاکئن نه اولدوغونو بئلمه‌دئم."H; dاَخئمَعَص چيغيريب پادشاها ددي: "سالاماتليقدير."" سونرا پادشاها تعظئم ادئب اوزو اوسته يره دوشدو و ددي: "تارين رب موبارک اولسون کي، آغام پادشاها اَل قالديرانلاري اونا تسلئم ادئب.":}dنؤوبتچي ددي: "منه گؤره بئرئنجئسئنئن قاچيشي صادوق اوغلو اَخئمَعَصئن قاچيشينا بَنزه‌يئر."" پادشاه ددي: "او ياخشي آدامدير، موژده ائله گلئر." 9dسونرا نؤوبتچي قاچان آيري بئر آدام گؤردو و قاپيچييا قيشقيريب ددي: "باخ، تک باشينا قاچان داها بئر آدام دا گلئر."" پادشاه ددي: "او دا موژده‌ گتئرئر."U8%dنؤوبتچي قيشقيريب پادشاها خبر وردی. پادشاه ددي: "اگر او تک گلئر، دمه‌لي موژده گتئرئر."" آدام گتدئکجه ياخينلاشيردي.$7Cdبو واخت داوود ائچَري و چؤل دروازالارين آراسيندا اوتورموشدو. نؤوبَتچي دووارا، دروازانين اوستونه چيخدي و باشيني قالديريب گؤردو کي، بئر آدام تک باشينا قاچير.f6Gdلاکئن او ددي: "نه اولورسا-اولسون، قاچاجاغام."" يوآب دا ددي: "ياخشي، قاچ."" اَخئمَعَص دره‌ يولو ائله قاچيب کوشلو کئشئني اؤتدو.<5sdصادوق اوغلو اَخئمَعَص گئنه يوآبا ددي: "نه اولورسا- اولسون، قوي من ده کوشلو کئشئنئن دالينجا قاچيم."" يوآب ددي: "نه اوچون قاچاسان، اوغلوم؟ گتدئيئن اوچون پاداش آلماياجاقسان."N4dيوآب کوشلو کئشئيه ددي: "گت، بوتون گؤردوکلرئني پادشاها خبر ور."" کوشلو کئشي يوآبين قاباغيندا باش اَيدي و قاچدي.3dآمّا يوآب اونا ددي: "سن بو گون موژده‌چي اولماياجاقسان، موژده‌ني آيري گون ورَرسن. بو گون هچ خبر آپارما، اونا گؤره کي پادشاهين اوغلو اؤلوب."I2 dاو واخت صادوق اوغلو اَخئمَعَص ددي: "قوي قاچيم، پادشاها موژده ورئم کي، رب اونو دوشمنلرئن اَلئندن قورتاريب.".1Wdاَبشالوم حله صاغ ائکن بئر سوتونو گؤتوروب اؤزو اوچون برپا اتمئشدي، چونکي ديئردي: "آديمي ياشادان بئر اوغلوم يوخدور."" بو سوتون پادشاه دره‌سئنده‌دئر. بلجه ابشالوم بو سوتونا اؤز آديني قويدو و بو گونه قدر اونا اَبشالومون يادبودو ديئلئر. 0dاَبشالومو گؤتوروب مِشه‌ده‌کي درئن چوخورا آتديلار و اوستونه بؤيوک داش قالاغي ييغديلار. بوتون ائسرايئللی‌لر قاچيب اؤز اِولرئنه داغيليشديلار.6/gdيوآب کَره‌ناي چالدي و قوشون ائسرايئللی‌لري تعقئب اتمکدن اَل چکدي، چونکي يوآب بونا مانع اولدو.7.idيوآبين سئلاحلاريني داشييان اون نفر جاوان آدام اَبشالومو اَحاطه اتدئلر و اونو ووروب اؤلدوردولر.-9dيوآب ددي: "سنئنله بله واخت هدر اده بئلمه‌رم."" اَبشالوم چؤل پوسته‌سي آغاجينين ائچئنده حله صاغ ائکن، يوآب اَلئنه اوچ مئزراق آليب اونون سئنه‌سئنه ساپلادي.o,Yd اگر من خيانت ادئب اونون جا‌نيني آلميش اولسايديم، هچ بئر شي پادشاهدان گئزلئن قالماز و سن اؤزون ده اؤزونو مندن اوزاق ساخلاردين."+}d آدام يوآبا ددي: "اووجوما مئن گوموش ورئلسه بله، پادشاهين اوغلونا اَل قالديرمارام. چونکي پادشاهين سنه، ابئشه‌يه و ائتّه‌يه وردئيي امري قولاقلاريميزلا اشئتدئک کي، «منئم خاطئرئمه او جاوان اَبشالومو قورويون.»* d يوآب اونا خبر ورن آداما ددي: "باخ، اگر اونو گؤردون، بس نئيه اونو اورادا ووروب يره سَرمه‌دئن؟ او واخت من سنه اون پارا گوموش و بئر کمر ورَردئم."9)md بئر نفر بونو گؤروب يوآبا خبر وردی: "باخ، اَبشالومو گؤردوم کي، بئر چؤل پوسته‌سي آغاجيندان آسيليب."X(+d اَبشالوم داوودون آداملارينا راست گلدي. او، قاطيرا مئنمئشدي و قاطير بؤيوک بئر چؤل پوسته‌سي آغاجينين سيخ بوداقلاري آلتيندان کچنده، اَبشالومون ساچي چؤل پوسته‌سي آغاجينا ائلئشدي. آلتينداکي قاطير يولونا داوام وردی، لاکئن او، گؤيله ير آراسيندا آسيلي قالدي.G' dاورادا اولان دؤيوش بوتون اطرافا ياييلدي و او گون قيلينجلا قيريلانلاردان چوخ، مِشه‌ده قيريلانلار اولدو.m&Udائسرايئللی‌لر اورادا داوودون آداملاري قاباغيندا مغلوب اولدولار. او گون او يرده بؤيوک قيرغين اولدو، ائيئرمي مئن نفر قيريلدي.$%Cdخالق چؤله، ائسرايئلئن ضئدّئنه دؤيوشه چيخدي و موحارئبه اِفرايئم مِشه‌سئنده باش وردی.S$!dپادشاه يوآبا، ابئشه‌يه و ائتّه‌يه امر ادئب ددي: "منئم خاطئرئمه او جاوان اَبشالوملا مولايئم رفتار ادئن!"" پادشاهين اَبشالومون حاقّيندا بو باشچي‌لارا امر اتدئيئني بوتون خالق اشئتدي.$#Cdپادشاه اونلارا ددي: "سئزئن گؤزونوزده ياخشي ساييلان نه اولسا، اونو اده‌رم."" بلجه پادشاه دروازانين يانيندا داياندي و بوتون خالق يوز-يوز، مئن-مئن شهردن چيخدي.f"Gdلاکئن خالق اونا ددي: "يوخ، سن دؤيوشه چيخماياجاقسان، چونکي اگر بئز قاچساق، بئزه اهمئيّت ورمزلر، ياريميز اؤلسک بله، گئنه ده اهمئيّتي اولماز. لاکئن سن بئزئم اون مئنئمئزدن ده قئيمتلي‌سن. بونا گؤره داها ياخشيسي اودور کي، شهرده قاليب بئزه کؤمک اتمه‌يه حاضير اولاسان."!dداوود خالقي اوچ دسته‌يه بؤلدو. بئرئنجئسئنه يوآبي، ائکئنجئسئنه يوآبين قارداشي صِرويا اوغلو اَبشه‌يي، اوچونجوسونه ده گَتلي ائتّه‌يي باشچي اتدي. پادشاه خالقا ددي: "من اؤزوم ده سئزئنله برابر دؤيوشه چيخاجاغام."'  Kdداوود يانينداکي خالقي سايدي. اونلارين اوستونه مئن‌باشي‌لار و يوزباشي‌لار تعيئن اتدي.8kdبال، قاتيق، ائنَک پندئري و قويون گتئردئلر. چونکي دوشونوردولر: "خالق چؤلده آج، يورغون و سوسوزدور."p[dداوودلا يانينداکي جاماعاتا دؤشکلر، لَيَنلر، گئل قابلار، يمک اوچون بوغدا، آرپا، اون، قووورغا، پاخلا، مَرجئمَک و قوورولموش دن،+dداوود مَخه‌نايئمه گلنده، عَمّون اوغوللارينين رَبّا شهرئندن ناخاش اوغلو شوبي، لودِباردان عَمّي‌اِل اوغلو ماکئر و روگِلئمدن گئلعادلي بَرزئل‌له‌ي~wdائسرايئللی‌لرله اَبشالوم گئلعاد تورپاغيندا اوردوگاه قوردولار.xkdاَبشالوم عَماساني يوآبين يرئنه قوشون باشچيسي قويموشدو. عَماسا ائسرايئللي يئترا آدلانان بئر آدامين اوغلو ائدي کي، ناخاشين قيزي اَبئگائلئن يانينا گئرمئشدي. اَبئگائل يوآبين آناسي صِرويانين باجيسي ائدي.8kdداوود مَخه‌نايئمه گلدي. اَبشالوملا يانيندا اولان بوتون ائسرايئللی‌لر ده اوردون چاييني کچدئلر.1dاَخئتوفِل گؤرنده کي، ائشلر اونون مصلحتئنه گؤره ادئلمه‌يئب، اِششه‌يئني پالانلاييب يولا چيخدي و اؤز شهرئنه، اؤز اِوئنه گتدي. اِو ائشلرئني نئظاما سالاندان سونرا، اؤزونو آسيب اؤلدوردو و اونو آتاسينين قبرئنده باسديرديلار.Ldداوود و يانيندا اولان بوتون خالق قالخيب اوردون چاييني کچدئلر و سحر آچيلانا قدر چايي کچمه‌مئش آدام قالمادي.Mdاَبشالومون آداملاري گدندن سونرا، يوناتانلا اَخئمَعَص قويودان چيخديلار و گدئب پادشاه داوودا خبر وردئلر: "قالخين، تز بو چايدان کِچئن، چونکي اَخئتوفِل سئزئن ضئدّئنئزه مصلحت ورئب."ymdاَبشالومون آداملاري بو اِوه، آروادين يانينا گلئب ددئلر: "اَخئمَعَص و يوناتان هارادادير؟" آرواد اونلارا ددي: "چايي کچدئلر."" اونلار آختارماغا باشلاديلار، لاکئن هچ کسي تاپا بئلمه‌يئب اورشلئمه قاييتديلار.S!dاِو صاحئبئنئن آروادي بئر اؤرتوک گؤتوروب قويونون آغزينا دؤشه‌دي. اورايا يارما تؤکدو کي، هچ بئر شي بئلئنمه‌سئن.|sdلاکئن بئر جاوان اونلاري گؤروب اَبشالوما خبر وردی. اونا گؤره ده يوناتانلا اَخئمَعَص جَلد گدئب بَخورئمده اولان بئر آدامين اِوئنه گئردئلر. بو آدامين حيطئنده بئر قويو وار ائدي. اونلار قويونون ائچئنه گئردئلر.Mdيوناتانلا اَخئمَعَص عِين‌روگِلده قاليرديلار. بئر کنئز قيز گدئب اونلارا خبر ورَردي، اونلار دا گدئب بونو پادشاه داوودا چاتديرارديلار. اونا گؤره کي، شهر ائچئنده گؤرونه بئلمزدئلر.fGdائندي جَلد داوودون يانينا آدام گؤندرئن و اونا ديئن: «بو گجه چؤلده، چايين داهاز يرئنده قالما، هر نه جور اولسا، چايين او بئري طرفئنه کچ، يوخسا پادشاه و اونونلا اولان بوتون خالق محو اولاجاقلار.»""dخوشه‌ي سونرا کاهئن صادوقا و کاهئن اِبياتارا ددي: "اَخئتوفِل اَبشالوما و ائسرايئل آغساقّاللارينا بو جور مصلحت وردی، من ده بله مصلحت وردئم. dاو واخت اَبشالوملا بوتون ائسرايئللی‌لر ددئلر: "اَرکلي خوشه‌يئن مصلحتي اَخئتوفِلئن مصلحتئندن ياخشي‌دير."" چونکي رب اَبشالومون باشينا فلاکت گتئرمک اوچون، اَخئتوفِلئن ياخشي مصلحتئنئن پوزولماسينا قرار ورمئشدي.'d اگر او بئر شهره چکئلمئش اولسا، او زامان بوتون ائسرايئللی‌لر شهره ائپلر گتئرئب اوراني اله دره‌يه چکئب آتاريق کي، اورادا بئر چينقيل بله تاپيلماسين."Pd داوودون قالديغي يرلرئن بئرئنده اونون اوستونه هوجوم گتئرئب تورپاغا دوشن شح کئمي اونلارين اوستونه اِله سَپَلَنه‌رئک کي، نه اؤزو، نه ده کي يانينداکي آداملاردان بئري بله، صاغ قالار." ?d لاکئن من بله مصلحت ورئرم: داندان بئرشئباعا قدر بوتون ائسرايئللی‌لر کي، دهنز کنارينداکي قوم کئمي‌دئرلر، سنئن يانينا ييغيلسينلار و دؤيوشه شخصن سن گده‌سن.X +d حتّا آصلان اوره‌يي کئمي اوره‌يي اولان ائگئد اوغول دا بوندان کامئل اوزولوب اَرئيه‌جک. چونکي بوتون ائسرايئل بئلئر کي، آتان جنگاور بئر آدامدير، اونونلا اولانلار آداملار دا جسوردورلار.J d باخ ائندي او ماغارالارين بئرئنده يا دا آيري بئر يرده گئزله‌نئب. ائلک حمله‌ده سئزلردن قيريلانلار اولسا، هر اشئدن دئيه‌جک: «اَبشالومون دالينجا گدن خالقين آراسيندا قيرغين وار.»i Mdسونرا سؤزونه داوام وردی: "بئلئرسن کي، آتان و آداملاري جنگاوردئلر. اونلار چؤلده بالالاري توتولموش آيي کئمي جيريب يارتانديلار. آتان موحارئبه‌ده تجروبه‌لي‌دئر و خالقلا بئر يرده گجه‌ني سحر اتمز. dخوشه‌ي اَبشالوما ددي: "اَخئتوفِلئن بو دفه وردئيي مصلحت ياخشي ديئل."dخوشه‌ي اَبشالومون يانينا گلنده اَبشالوم اونا ددي: "اَخئتوفِل بله بئر مصلحت وردی. آيا اونون وردئيي مصلحته عمل اِدَک؟ اگر يوخ، سن نه مصلحت گؤرورسن."+Qdلاکئن اَبشالوم ددي: "ائندي اَرکلي خوشه‌يي ده چاغيرين، قويون اونون دا ددئيئنه قولاق آساق." dبو سؤز اَبشالومون و بوتون ائسرايئل آغساقّاللارينين نظرئنده خوش گؤروندو.oYdبوتون خالقي دا سنه قايتارارام. هامينين سنه طرف دؤنمه‌سي آختارديغين آداما باغلي‌دير. او زامان بوتون خالق باريش ائچئنده اولار."r_dگرک اونو يورغون و قول-قانادي قيريلميش ائکن قورخويا ساليم. او واخت يانيندا اولان بوتون خالق قاچار و من ده فقط پادشاهي اؤلدوره‌رم.I dبوندان علاوه، اَخئتوفِل اَبشالوما ددي: "ائندي قوي اون ائکي مئن نفر سچئم کي، چيخيب بو گجه داوودو تعقئب ادئم.,Sdاو زامانلار اَخئتوفِلئن وردئيي مصلحت تارينين سؤزوندن آلينان مصلحتلرله برابر ساييليردي. اَخئتوفِلئن هر مصلحتي هم داوود اوچون، هم ده اَبشالوم اوچون بو جور ائدي.}udدام اوستونده اَبشالوم اوچون چادير قوردولار، اَبشالوم دا بوتون ائسرايئللی‌لرئن گؤزو قاباغيندا آتاسينين جارئيه‌لرئنئن يانينا گئردي. ~}{zy,x@vuts@rYqHpo6nlk j-ii-hgedc*bIaA`?^]W[[+YFXVUTSR:PONNMVLKKDJJ7IFHwGG/FF6EEXDCCnBBYAAI@@3?? >Z==9<<5;; ::@99>88&7y66@5_433b22H110K/.v-,,++*S)o(.&% ## !! QA"O33x t1; )(iMdداوود جادا ددي: "من چوخ پرئشانام. قوي ائندي ربّئن اَلئنه دوشَک، چونکي اونون رحمي چوخدور. لاکئن قويما من ائنسان اَلئنه دوشوم.":od جاد داوودون يانينا گلئب بونو اونا بئلدئردي: "سنئن اؤلکَنده يدّي ائل آجليق اولسون، يوخسا سني تعقئب ادن دوشمنلرئن قاباغيندا اوچ آي قاچاسان، يا دا اؤلکَنده اوچ گون وبا اولسون؟ ائندي ياخشي فئکئرلَش و قرار ور، منی گؤنده‌رنه من نه جاواب ورئم؟""Od "گت، داوودا دِه کي، رب بله ديئر: «سنئن قاباغينا اوچ شي قويورام، اؤزون اوچون بونلارين بئرئني سچ کي، سنه ادئم.»"" ;d او گونون صاباحي سحر آچيلاندا، ربّئن سؤزو داوودون گؤروجوسو جاد پيغمبره گلدي. رب ددي:ued لاکئن خالقي ساياندان سونرا، داوود وئجدان عذابينا دوشدو. بونا گؤره ده ربّه ددي: "بو ائشي گؤرمکله بؤيوک گوناه اتمئشم. آمّا ائندي، يارب، يالواريرام، قولونون بو تقصئرئندن کچ، چونکي چوخ آغيلسيزليق اتمئشم."^~7d يوآب خالقين سئياهيسيني پادشاها وردی. ائسرايئلده قيلينج چکن سکّئز يوز مئن ائگئد، يهودادا دا بش يوز مئن ائگئد وار ائدي."}?dبوتون اؤلکه‌ني دولانديلار و دوقّوز آي ائيئرمي گون کچندن سونرا اورشلئمه قاييتديلار.\|3dسور قالاسينا و خئولی‌لرله کَنَعانليلارين بوتون شهرلرئنه يتئشئب، نهايت، يهودانين جنوبوندا اولان بئرشئباعا گلدئلر.&{Gdسونرا گئلعادا و تَختئم‌خودشي تورپاغينا گتدئلر و دان‌‌يَعه‌ني کچئب صئدونا چاتديلار.gzIdاوردون چاييني کچدئلر و يَعزِره باخان عَروعِرده دوشَرگه سالديلار، يعني جاد دره‌سئنئن اورتاسيندا اولان شهرئن صاغ طرفئنده.2y_dلاکئن پادشاهين سؤزو يوآبا و اونون قوشون باشچيلارينا قالئب گلدي. بلجه يوآبلا قوشون باشچيلاري پادشاهين حوضوروندان چيخديلار کی، ائسرايئل خالقيني سئياهييا آلسينلار.:xodلاکئن يوآب پادشاها ددي: "قوي تارين رب بو خالقا اولدوقلاريندان يوز قات چوخ آرتيرسين و آغام پادشاه بونو گؤزلري ائله گؤرسون. آمّا نئيه بله شيلر آغام پادشاهين خوشونا گلئر؟""%wEdپادشاه يانينداکي قوشون باشچيسي يوآبا ددي: "ائندي داندان بئرشئباعا قدر ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لري آراسيندا دولانين و خالقي سئياهييا آلين کي، ساييني بئلئم."rv adربّئن قضبي گئنه ائسرايئلئن ضئدّئنه آلوولاندي و داوودو اونلارين ضئدّئنه تحرئک ادئب ددي: "گت، ائسرايئللی‌لرله يهودالي‌لاري ساي."huKd'خئتلي اورئيا. هاميسي بئرلئکده اوتوز يدّي نفر ائدئلر.Ctd&يَتّئرلي عئرا و يَتّئرلي گارِب،sd%عَمّونلو صِلِق، صِرويا اوغلو يوآبين سئلاحداري اولان بِعِروتلو نَخره‌ي،Nrd$صوبالي ناتان اوغلو يئگال، جادلي باني،Wq)d#کَرمِل‌لي خِصره‌ي، اَرَ‌بلي پَعه‌ره‌ي،pd"مَعَکا‌لي اَخَسبه‌ي اوغلو اِلئفِلِط، گئلو‌لو اَخئتوفِل اوغلو اِلئعام،Xo+d!هَرارلي شَمّا، اَرارلي شارار اوغلو اَخئآم،hnKd شَعَلبونلو اِل‌يَخبا، ياشِنئن اوغوللاري، يوناتان،Vm'dعَربالي اَبي عَلبون، بَرخوملو عَزما‌وِت،_l9dپئرعاتونلو بِنايا، گاعَش دره‌لرئندن هئدّه‌ي،+kQdنِط‌وَفالي بَعَنا اوغلو خِلِب، بِنيامئن اؤولادلاريندان گئبعالي رئبه‌ي اوغلو ائتّه‌ي،Njdاَخوخلو صَلمون، نِط‌وَفالي مَهره‌ي،Si!dعَناتوتلو اَبئعِزِر، خوشالي مِبونّه‌ي،Xh+dپَلَطلي خِلِص، تِقوعَعلي عئقّش اوغلو عئرا،3gcdخَرودلو شَمّا و اِلئقا،3fadاوتوز ائگئدئن آراسيندا اولانلار: يوآبين قارداشي عَساهِل، بِيت‌لِخِملي دودو اوغلو اِلخانان،Oedاو، "اوتوز ائگئد" آراسيندا مَشهور ائدي، لاکئن او اوچ ائگئده يتئشمزدي. داوود اونو اؤز کشئکچئلرئنه باشچي قويدو.'dIdبونلاري يِهوياداع اوغلو بِنايا اتدي. بونا گؤره ده اونون "اوچ ائگئد" قدر شؤهرتي وار ائدي.kcQdاو هم ده قد-قامتلي بئر مئصئرلئني ووروب اؤلدوردو. مئصئرلئنئن اَلئنده نئزه وار ائدي. بِنايا اونون اوستونه دَيَنَکله گتدي و مئصئرلئنئن اَلئندن نئزه‌سئني چکئب آلدي، اونو اؤز نئزه‌سي ائله اؤلدوردو.`b;dيِهوياداع اوغلو بِنايا دا ائگئد آدام ائدی و بؤيوک ائشلر گؤرموشدو. او، قَبصِه‌اِلدن گلمئشدي. بِنايا موآبلي اَري‌اِلئن ائکي اوغلونو اؤلدوردو. او، قارلي گونده چوخورا اِنئب بئر شئر اؤلدوردو.Nadاصلئنده او، اوتوز نفرئن لاپ شؤهرتلئسي ائدي. بونا گؤره ده اونلارا باشچي اولدو. لاکئن او اوچ ائگئده يتئشمه‌دي.I` dيوآبين قارداشي صِرويا اوغلو اَبشه‌ي او اوتوزون باشچيسي ائدي. او، نئزه‌سئني اوچ يوز نفرئن ضئدّئنه قالديريب اونلاري قيردي. بونا گؤره اونون دا آدي اوچ ائگئدئن آدي قدر شؤهرتلندي.c_Adو ددي: "يارب، بونو اتمک مندن ائراق اولسون، مگر من بو آداملارين قانيندان کی، گدئب جانلاريني خطره سالديلار، ائچه‌جيم؟" بونا گؤره ده ائستمه‌دی کی، بو سويو ائچسئن. بونلاري او "اوچ ائگئد" اتمئشدي.%^Edبونا گؤره بو "اوچ ائگئد" فئلئسطلی‌لرئن اوردوگاهيني ياريب، دروازانين يانيندا اولان بِيت‌لِخِم قويوسوندان سو چکدئلر و اونو گؤتوروب داوودا گتئردئلر. لاکئن داوود ائستمه‌دی کی، بو سويو ائچسئن و اونو ربّه تقدئم اولاراق يره تؤکدو.I] dداوود حسرت چکه‌رک ددي: "کاش کي، بئري بِيت‌لِخِم دروازاسي يانينداکي قويودان منه ائچمک اوچون سو گتئرَيدي!""#\Adبو زامان داوود قالادا ائدي. فئلئسطلی‌لرئن بئر کشئکچي دسته‌سي ده بِيت‌لِخِمده ائدي.A[}d بئچئن زاماني اوتوز باشچي آراسيندان "اوچ ائگئد" داوودون يانينا، عَدولّام ماغاراسينا گتدئلر. بو واخت فئلئسطلی‌لرئن بئر دؤيوش دسته‌سي رِفاعئم دره‌سئنده اوردوگاه قورموشدو.TZ#d لاکئن شَمّا زمئنئن اورتاسيندا دوروب اوراني قورودو و فئلئسطلی‌لري قيردي. رب ائسرايئللی‌لره بؤيوک بئر ظفر وردی.#YAd اوندان سونرا هارارلي آگِه اوغلو شَمّا ائدي. فئلئسطلی‌لر مَرجئمَک اَکئلن بئر زمي ساحه‌سئنئن يانيندا ييغيلميشديلار. خالق فئلئسطلی‌لرئن قاباغيندان قاچدي.X3d اِلعازار مؤحکم داياندي و قيلينج چکئب اَللري طاقتدن دوشَنه قدر فئلئسطلی‌لري قيردي و قيلينج اَلئنه ياپيشدي. رب او گون ائسرايئللی‌لره بؤيوک ظفر وردی. ائسرايئللی‌لر اونون دالينجا آنجاق تالان مالي گؤتورمک اوچون قاييتديلار.W}d اوندان سونرا اَخوخ نسلئندن دودو اوغلو اِلعازار ائدي. او، دؤيوش اوچون اورادا ييغيلان فئلئسطلی‌لره ميدان اوخوناندا، داوودون يانينداکي اوچ ائگئددن بئري ائدي. ائسرايئللی‌لر دؤيوش ميدانيندان گِرئيه چکئلَنده=Vudداوودون ائگئد دؤيوشچولرئنئن آدلاري بله‌دئر: تَخکِمونلو يوشِب‌بِشّبِت، اوچ ائگئدئن باشچيسي ائدي. او، نئزه‌سئني قالديريب بئر هوجومدا سکّئز يوز نفري ووروب اؤلدورموشدو.`U;dلاکئن اونلارا توخونانلار دمئرله، نئزه ساپي ائله سئلاحلانمالي‌ديرلار. دَيَرسئزلر يِرئنده‌جه کامئل يانديريلاجاقلار.0T[dبوتون دَيَرسئز آداملار تئکانلار کئمي آتيلاجاقلار، چونکي اونلاري هچ کئم اَلئنده توتا بئلمز. S;dمگر منئم اِوئم تاري ائله بله ديئل؟ چونکي او منئمله ابدی عهد باغلاييب، کامئل و تام تأمئناتلي عهد باغلاييب، مگر قورتولوشومو، مگر آرزومو تام حياتا کچئرتمز؟1R]dبولودسوز گؤيده، گون دوغارکَن صوبح شفقي کئمئدئر؛ شوعاسي ياغيشدان سونرا يردن تزه اوت بئتئرئر.Qdائسرايئلئن تاريسي بله ددی، ائسرايئلئن قاياسي منه بله ددی: ائنسانلار اوستونده دوغرولوقلا حؤکم سورَن آدام، تارينين قورخوسو ائله حؤکم سورَن آدام،Pydربّئن روحو منئم واسئطَمله ددی؛ اونون سؤزو دئلئمئن اوستونده ائدي.O 3dداوودون آخير سؤزلري بونلاردير: يَسّه اوغلو داوود ديئر! تارينين اوجالتديغي آدام، يعقوبون تاريسينين مسح اتدئيي، ائسرايئلئن شئرئن مزمور شاعئري بله ديئر:2N_d3رب پادشاهينا بؤيوک ظفرلر ورئر، مسح اتدئيئنه سِوگي گؤرسدئر. داوودا و اونون نسلئنه، ابده کئمي."4Mcd2اونا گؤره ده، يارب، مئلّتلر آراسيندا سنه شوکر ادئرم، سنئن آدينا پرستئش نغمه‌لري اوخوياجاغام.JLd1او منی دوشمن ائچئندن چيخاردير، ضئدّئمه قالخانلاردان منی چوخ اوجالديبسان، قدّار آدامدان منی خئلاص ادئبسن.tKcd0ائنتئقاميمي آلان تاري‌دير، خالقلاري منه موطئع ادن، اودور.Jd/رب دئري‌دئر، منئم قاياما حمد اولسون! قورتولوش قايام، منئم تاريم اوجالسين!Id.اورکلري اوزولور، قالالاريندان تئتره‌يه-تئتره‌يه اشئيه چيخيرلار.Hd-ياداِلّي‌لر منه بويون اَيئرلر. سَسئمي اشئدنده مندن ائطاعت ادئرلر.XG+d,خالقيمين چکئشمه‌سئندن منی قورتاريبسان، مئلّتلره منی ريئس قويوبسان، اله کي، تانيماديغيم خالق دا منه قوللوق ادئر.F)d+سونرا اونلاري يرده‌کي توز کئمي داغيتديم، کوچه‌لرئن پالچيغي کئمي تاپدالاديم.]E5d*کؤمک اوچون باغيرديلار، لاکئن اونلارين دادينا يِتئشَن هچ کس يوخ ائدي، ربّی چاغيرديلار، لاکئن اونلارا جاواب ورمه‌دي.Dd)دوشمنلرئمئن آرخاسيني منه دؤنده‌ردئن، مندن نئفرت ادنلري محو اتدئم..CWd(موحارئبه اوچون منی قووّته سئلاحلانديران سنسن؛ منه ضئدّ اولانلاري آياغيمين آلتينا سالدين،)BMd'اونلاري اَزئب قورتارديم، اله کي، قالخا بئلمه‌دئلر، اونلار آياقلاريمين آلتينا دوشدولر.A'd&دوشمنلرئمي قووالاديم، اونلاري قيرديم، اونلار محو اولاناجاق، گری قاييتماديم.{@qd%آتديغيم قدملرئن يرئني گِنئشلَتدئن کي، آياقلاريم سوروشمه‌سئن.v?gd$سن منه نئجاتينين قالخانيني ورئبسن، عئنايتئن منی بؤيوک ادئب.>d#اَللرئمه دؤيوشمک اوچون تعلئم ورئر، قوللاريم بورونج کاماني دا اَيئر.=d"آياقلاريمي مارال آياقلاري کئمي ادئر، اوجا يرلرده منی برک دوردورور.V<'d!تاري قالامدير، منئم يولومو او، کامئل ادئر.s;ad ربدن باشقا تاري کئمدئر؟ بئزئم تاريدان ساوايي قايا کئمدئر؟:1dتارينين يولو کامئلدئر، ربّئن سؤزو خالئصدئر، رب اونا پناه گتئرن هرکسه قالخاندير.v9gdسنئنله بئر قوشونو اَزه‌رم، تاريملا دووار اوستوندن اوچارام.8 dيارب، سن منئم چيراغيمسان، قارانليغيمي ائشيغا دؤنده‌رن، رب تاريمدير.7dفاغير آداملارا نئجات ورئرسن، لووغالارا گؤز قويورسان، اونلاري آلچالديرسان.6 dپاک آداما اؤزونو پاک گؤرسدئرسن، لاکئن اَيري آدامين قاباغيني آليرسان.-5Udسنه وفالي قالانا، اؤزونو وفالي گؤرسدئرسن، کاماللا ياشايان آداما، اؤزونو کامئل گؤرسدئرسن.4%dرب صالحلئيئمه گؤره، گؤزونون قاباغيندا تمئزلئيئمئن موطابئقئنده منه عوض ورئب. 3dاونون گؤزونون قاباغيندا کاماللا ياشاميشام، اؤزومو تقصئردن ساخلاميشام.23dاونون هامي حؤکملرئني قاباغيما قويموشام، اونون امرلرئنئن ائطاعتئندن چيخماميشام.s1adچونکي ربّئن يوللاريني توتموشام، تاريما عوصيان اتمه‌مئشم.05dرب صالحلئيئمه گؤره اجرئمي ورئب، اَل‌لرئمئن پاکليغينين موطابئقئنده منه عوض ورئب.l/Sdمنی گِنئشلئيه چيخارديب قورتاردي، چونکي مندن خوشلاندي.t.cdبلالي گونومده ضئدّئمه قالخديلار، لاکئن رب منه داياق اولدو.-/dقودرتلي دوشمنئمدن منی قورتاردي؛ مندن نئفرت ادنلردن کي، اونلارا گوجوم چاتميردي. ,dرب اوجالاردان اَلئني اوزاديب منی توتدو، منی او درئن سولاردان چيخارتدي.C+dربّئن تَنبِهئندن، بورنونون نفسئنئن ووروشوندان، دهنزلرئن دئبي گؤروندو، دونيانين بونؤوره‌لري آچيلدي.*dاوخلاريني آتيب اونلاري داغيتدي، شئمشه‌يئني چاخديريب اونلاري سَرسَم اتدي.f)Gdرب گؤيدن گورلادي، اوجالاردا اولانين سَسي سَسلَندي.r(_d اونون پاريلدايان حوضوروندان اودلو کؤزلر دوشوب آلوولاندي.'d اطرافيني ظولمته بورودو، سولارين ييغينيني، گؤيون قارا بولودلاريني.o&Yd رب کَرّوبا مئنئب اوچدو، يِل قانادلاري اوستونده گؤروندو.%d رب، گؤيلري ياريب اِندي. قارا بولودلار اونون آياقلاري آلتيندا ائدئلر.:$od اونون بورنوندان دومان قالخدي، آغزيندان يانديريب ياخان اود چيخدي، کؤز کؤمورلر اوندان توتوشدولار.K#dاو زامان ير لرزه‌يه دوشدو، تئتره‌دي، گؤيلر پايالاريندان اسئردئلر، تئتره‌يئردئلر، چونکي او قضبلَنمئشدي.m"Udسيخينتيم ائچئنده ربّی چاغيرديم، تاريما يالوارديم. او، معبدئندن سَسئمي اشئتدي، کؤمک ائسته‌ين فرياديم اونون قولاغينا يتئشدي.!dاؤلولر دئيارينين ائپلري اطرافيما ساريلدي، اؤلوم تله‌لري قاباغيما چيخدي.w idاؤلوم شپه‌لري اطرافيما دولاشدي، هلاکت سل‌لري منی قورخوتدو.{qdحمدلره لايئق اولان ربّی چاغيريرام، دوشمنلرئمدن خئلاص اولورام.#dتاريم قايامدير، اونا پناه آپاريرام، اودور قالخانيم، گوجلو خئلاصکاريم، بورجوم، سيغيناجاق يِرئم. خئلاصکاريم؛ سن منی قدّارليق اَلئندن قورتاريرسان!ymdاو بله اوخودو: "منئم قايام، منئم قالام، منئم قورتاريجيم ربدئر.8 mdرب داوودو بوتون دوشمنلرئنئن و شاعولون اَلئندن قورتاراندا، داوود بو نغمه‌نئن سؤزلرئني ربّه ددی؛`;dبو دؤرد کئشي رافا اؤولادلاريندان اولوب گَتده دوغولموشدولار. اونلار داوودون و اونون آداملارينين اَلي ائله قيريلديلار.-dاو، ائسرايئله ميدان اوخودو. اونو داوودون قارداشي شئمعا اوغلو يوناتان اؤلدوردو.Kdگَتده گئنه موحارئبه باش وردی. اورادا اوجابوي بئر آدام وار ائدي کي، او دا رافا اؤولادلاريندان ائدي. بو آدامين اَللري و آياقلاري آلتي بارماقلي ائدي؛ ائيئرمي دؤرد بارماغي وار ائدي.T#dگئنه فئلئسطلی‌لرله گوبدا دؤيوش اولدو و بِيت‌لِخِملي يَعرِه‌اورِگئمئن اوغلو اِلخانان، گَتلي گولياتي اؤلدوردو. گولياتين نئزه‌سئنئن ساپي توخوجو دَزگاهينين اَرئش آغاجي بويدا ائدي.^7dبوندان سونرا گئنه فئلئسطلی‌لرله گوبدا دؤيوش اولدو. او زامان خوشالي سئبّه‌که‌ي، رافا اؤولادلاريندان صَفي اؤلدوردو. dلاکئن صِرويا اوغلو اَبشه‌ي داوودون کؤمه‌يئنه چاتدي و بو فئلئسطلئني ووروب اؤلدوردو. او زامان داوودون آداملاري اونا آند ائچئب ددئلر: "بئر داها سن بئزئمله برابر دؤيوشه چيخما کي، ائسرايئلئن چيراغيني سؤندورميه‌سن."9mdرافا اؤولادلاريندان يئشبي‌بِنوب بو نئيّتده ائدي کي، داوودو اؤلدورسون. اونون نئزه‌سئنئن باشي اوچ يوز شِکِل آغيرليغيندا بورونجدن ائدي و بِلئنه تزه قيلينج باغلاميشدي. dگئنه فئلئسطلی‌لرئن ائسرايئللی‌لرله دؤيوشو اولدو. داوود آداملاري ائله بئرلئکده دؤيوشه گتدي. اونلار فئلئسطلی‌لرله دؤيوشَرکَن داوود يورولدو.-dاونلار شاعولون و اوغلو يوناتانين سوموکلرئني بِنيامئن تورپاغيندا، شِلاعدا، شاعولون آتاسي قئشئن مقبره‌سئنده باسديرديلار، پادشاهين اونلارا امر اتدئيي هر شيه عمل اتدئلر. بوندان سونرا تاري اؤلکه اوچون دوعالاري قبول اتدي.-Ud داوود شاعولون و اوغلو يوناتانين سوموکلرئني گتئرتدي و آسيلانلارين دا سوموکلرئني ييغديلار.a=d داوود گدئب شاعولون سوموکلرئني و اوغلو يوناتانين سوموکلرئني يابِش‌گئلعاد اهالئسئندن آلدي. فئلئسطلی‌لر گئلبوعا‌دا شاعولو اؤلدوردوکلري گون اونلارين جسدلرئني بِيت‌شِه‌آن ميدانيندا آسميشديلار، يابِش- گئلعاد اهالئسي ده گلئب جسدلري اورادان اوغورلاميشديلار. d شاعولون جارئيه‌سي اَيّا قيزي رئصپانين اتدئيي بو ائشي داوودا خبر وردئلر.)d اَيّانين قيزي رئصپا چول گؤتوروب اؤزو اوچون بئر قايا اوستونه سَردي. بئچئن مؤوسومونون باشلانيشيندان ياغيش مؤوسومونه‌جک رئصپا اورادا قاليب اونلارين ميئتلرئني گوندوز گؤيده‌کي قوشلاردان، گجه ده وحشي حيوانلاردان قورودو.{qd و اونلاري گئبعونلولارا تسلئم اتدي. گئبعونلولار اونلاري ربّئن حوضوروندا، داغين اوستونده آسديلار و يدّئسي ده بئرلئکده اؤلدو. اونلار بئچئن واختينين ائلک گونلرئنده، آرپا بئچئني باشلانيشيندا اؤلدورولدولر.e Edبلجه پادشاه اَيّا قيزي رئصپانين ائکي اوغلونو يعني شاعولدان دوغدوغو اَرموني ائله مِفئبوشِتي، بئر ده شاعولون قيزي مِرابين مِخولالي بَرزئل‌له‌ي اوغلو عَدري‌اِلدن دوغدوغو بش اوغلونو گؤتوردو~ wdلاکئن پادشاه شاعول اوغلو يوناتان اوغلو مِفئبوشِتي اونلارين اَلئنه ورمه‌دي، چونکي ربّئن حوضوروندا شاعول اوغلو يوناتانا آند ائچمئشدي. dيدّي نفر بئزه ورئلسئن. بئز ده ربّئن سچدئيي شاعولون گئبعا شهرئنده، اونلاري ربّئن حوضوروندا آساجاغيق."" پادشاه ددي: "من اونلاري سئزه وره‌رم."] 5dاونلار پادشاها ددئلر: "بئزي قيريب محو ادن و ائسرايئل اراضئسئنده قالماماق اوچون بئزه قصد قوران آدامين اؤولادلاريندانg Idگئبعونلولار اونا ددئلر: "شاعوللا اونون نسلئندن قيزيل-گوموش ائسته‌مک فئکرئنده ديئلئک. ائسرايئلده بئرئني اؤلومه ورمک ده بئزئم ائختئياريميزدا ديئل."" داوود ددي: "سئز نه دئيه‌سئنئز، اونو اده‌رم."}dداوود گئبعونلولارا ددي: "سئزئن اوچون من نه اده بئله‌رم؟ ادئلن بو گوناهي نه ائله تمئزليه بئله‌رم کي، سئز ربّئن ائرثئنه برکت وره‌سئنئز؟""p[dپادشاه گئبعونلولاري چاغيردي و اونلارلا دانيشدي. (گئبعونلولار ائسرايئل اؤولادلاري ديئلدئلر. اِمورلولاردان صاغ قالان بئر خالق ائدئلر کي، ائسرايئللی‌لر اونلارلا عهد باغلاميشديلار. لاکئن شاعول ائسرايئل و يهودايا اولان قيرتي اوزوندن اونلاري يوخ اتمه‌يه جَهد اتمئشدي.)M dداوودون دؤورونده اوچ ائل دالبادال قيتليق اولدو. داوود بونا گؤره ربدن مصلحت ائسته‌دي. رب ددي: "بو قيتليق شاعول و اونون قان تؤکَن نسلئنه گؤره‌دئر. چونکي او، گئبعونلولاري اؤلدوردو.»Kdياعئرلي عئرا دا داوودون کاهئني ائدي.\3dشِوا مئرزه، صادوق و اِبياتار دا کاهئن ائدئلر،5dاَدورام ائجباري ائشچئلرئن باشچيسي و اَخئلود اوغلو يِهوشافاط دا سالنامه‌چي ائدي.X+dيوآب بوتون ائسرايئل قوشونونون باشچيسي ائدي. يِهويادانين اوغلو بِنايا کِرِتلی‌لرئن و پِلِطلی‌لرئن باشچيسي ائدي.<sdآرواد آغيلّي تَرپه‌نئب خالقينين يانينا گتدي. اونلار دا بئکري اوغلو شِبَعئن باشيني کسئب يوآبا آتديلار. بوندان سونرا يوآب شيپور چالدي و قوشون شهرئن موحاصئره‌سئندن چکئلدي. هامي اؤز اِوئنه قاييتدي. يوآب دا اورشلئمه، پادشاهين يانينا قاييتدي.4cdمطلب بله ديئل. لاکئن اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئندن بئکري اوغلو شِبَع آدلي بئر آدام، داوود پادشاهين ضئدّئنه عوصيان قالديريب. فقط اونو بئزه ورئن، من ده بو شهردن چکئله‌رم."" آرواد يوآبا ددي: "باخ، اونون باشي، شهر دوواريندان سنه آتيلاجاق."1]dيوآب جاواب وردی: "ائراق اولسون، مندن ائراق اولسون کي، داغيتماق و يا محو اتمک نئيّتئنده اولام!I~ dمن صولح سِوَن و ائسرايئله وفالي آداملاردان بئرئيم. سن ائسته‌يئرسن کی، ائسرايئلده شهرلرئن آناسي اولان بئر شهري داغيداسان. نه اوچون ائسته‌يئرسن کی، ربّئن ائرثئني محو اده‌سن؟""A}}dآرواد سؤزونه داوام وردی: "قدئم زامانلاردا دئيَردئلر «آبِلده مصلحت آلين.» و داعواني بله حلّ اِدَردئلر. |dيوآب اونا ياخينلاشاندا آرواد سوروشدو: "يوآب سنسن؟" او جاواب وردی: "بلی، منم."" آرواد اونا ددي: "سن بو کنئزئنئن سؤزونه قولاق آس."" يوآب ددي: "اشئدئرم."c{Adبئر آغيلّي آرواد شهردن قيشقيريب ددي: "قولاق آسين! قولاق آسين! خاهئش ادئرم، يوآبا ديئن: «بورايا ياخينلاش، سنه سؤزوم وار.»""Tz#dيوآبين يانينداکي بوتون خالق گلئب شِبَعئن قالديغي آبِل‌بِيت‌مَعَکا شهرئني موحاصئره‌يه آلديلار و شهر دووارينا ضئدّ دايانان بئر تورپاق ييغيني قوردولار و دوواري ييخماغا باشلاديلار.y7dشِبَع بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئنئن ائچَرئسئندن آبِله، حتّا بِيت‌مَعَکا و بوتون بِرئم دئيارلارينا قدر کچدي و بوتون جاماعات ييغيليب اونون دالينجا گتدي.Jxd عماسانين جسدي اصلي يولدان گؤتورولدوکده، هامي يوآبين دالينجا گتدئلر کي، بئکري اوغلو شِبَعي تعقئب اتسئنلر.4wcd لاکئن عماسا اصلي يولون اورتاسيندا قان ائچئنده اوزوردو. يوآبين طرفداري اولان بو آدام گؤردو کي، عماسانين جسدئنئن يانينا گلن هر کس دايانير. خالقين دايانديغيني گؤردويو اوچون جسدي اصلي يولدان گؤتوروب چؤله آپاردي و اوستونه بئر پالتار آتدي.hvKd يوآبين آداملاريندان بئري اونون يانيندا دوروب ددي: "کئم يوآبدان راضي‌دير، کئم داوودون طرفئنده‌دئر، يوآبين دالينجا گلسئن."Jud آمّا عماسا يوآبين سول اَلئنده‌کي قيلينجا اهمئيّت ورمه‌دي. يوآب قيلينجي ائله عماسانين قارنيندان ووروب باغيرساقلاريني يره اله تؤکدو کي، ائکئنجي ضربه‌يه احتئياج قالمادان عماسا اؤلدو. سونرا يوآب و قارداشي اَبشه‌ي بئکري اوغلو شِبَعي تعقئب اتدئلر.\t3d يوآب عماسايا ددي: "قارداشيم، آيا ياخشي‌سان؟" سونرا يوآب صاغ اَلي ائله عماسانين ساقّاليندان ياپيشدي کي، اونو اؤپسون.Bsdاونلار گئبعونداکي بؤيوک قايانين يانيندا اولاندا، عماسا اونلارين پئشوازينا گلدي. يوآب دؤيوش پالتاريني گِيمئشدي و پالتارينين اوستونده کمري وار ائدي. کمرئنه باغلي قينيندا اولان بئر قيلينج بلئنده ائدي. او قاباغا گِدَرکَن قيلينج قينيندان چيخدي.irMdبلجه يوآبين آداملاري، کِرِتلی‌لرله پِلِطلی‌لر و بوتون جنگاورلر اورشلئمدن چيخديلار کي، بئکري اوغلو شِبَعي تعقئب اتسئنلر.oqYdداوود ابئشه‌يه ددي: "ائندي بئکري اوغلو شِبَع بئزه اَبشالومدان داها چوخ زئيان ووراجاق. سن آغانين قوللاريني گؤتور، اونو تعقئب اتمه‌يه گت. يوخسا او اؤزونه قالا دووارلي شهرلر تاپار و گؤزوموزدن قاچار." }|{{{Wzsy%wwut?srq>pzo6n=mlkjihg]ffebd;cbla``d_^],\[ZZ#XX VVUTSoRQVPOOzNhMeLKrJUJHlGFFHDCBBtA@F>= Gn0پادشاه بونو دا ديئب: «ائسرايئلئن تاريسي رب موبارک اولسون کي، بو گون حله گؤزلرئم گؤرَرکَن، تختئمده اوتوران بئر نفر ورئب!»""= n/اوسته‌لئک پادشاهين اعيانلاري آغاميز داوود پادشاهين يانينا تبرئک اتميه گلئب ددئلر: «سنئن تارينين سوليمانين آديني سنئن آديندان داها بؤيوک، تختئني سنئن تختئندن داها اوجا اتسئن!» پادشاه دا ياتاغينين اوستونده اَيئلئب.Q< n.سوليمان حتّا پادشاهليق تختئنده اوتوروب.; /n-کاهئن صادوق و پيغمبر ناتان گئخوندا اونو پادشاه آديندا مسح ادئبلر و اورادان شادليقلا گدئبلر. بونا گؤره ده شهرده بله گورولتو وار. اشئتدئيئنئز سَس بودور.:: qn,پادشاه کاهئن صادوقو، پيغمبر ناتاني، يِهوياداع اوغلو بِنايانی، کِرِتلی‌لري و پِلِطلی‌لري ده سوليمانلا بئرلئکده گؤندرئب. اونلار دا اونو پادشاهين قاطيرينا مئندئرئبلر.19 _n+يوناتان اَدونئيايا جاواب ورئب ددي: "يوخ، اله ديئل. آغاميز داوود پادشاه، سوليماني پادشاه ادئب.8 {n*او، سؤزونو قورتارماميش، بئردن کاهئن اِبياتارين اوغلو يوناتان گلدي. اَدونئيا اوندان سوروشدو: "گل، سن ائگئد آدامسان، ياخشي خبر گتئرَرسن."7 n)اَدونئيا و اونونلا اولان بوتون قوناقلار يمکلرئني قورتاراندا بو سَسي اشئتدئلر. يوآب کَره‌ناي سَسئني اشئدنده ددي: "شهردن نئيه بله گورولتو گلئر؟""Q6 n(بوتون جاماعات اونون دالينجا قالخيب گتدئلر. اونلار نِي چالاراق اِله سِوئنئردئلر کي، سَسلرئندن ير تئتره‌يئردي.5 n'کاهئن صادوق عئبادت چاديريندان ياغ بوينوزونو گؤتوروب سوليماني مسح اتدي. کَره‌نايي چالديلار و بوتون جاماعات ددي: "ياشاسين پادشاه سوليمان!""24 an&کاهئن صادوق، پيغمبر ناتان، يِهوياداع اوغلو بِنايا، کِرِتلی‌لر و پِلِطلی‌لر آشاغي اِنئب سوليماني داوود پادشاهين قاطيرينا مئندئردئلر و اونو گئخونا قدر آپارديلار._3 ;n%رب آغام پادشاها يار اولدوغو کئمي، سوليمانا دا يار اولسون و اونون تختئني آغام داوود پادشاهين تختئندن داها بؤيوک اتسئن."%2 Gn$يِهوياداع اوغلو بِنايا پادشاها جاواب ورئب ددي: "آمئن! آغام پادشاهين تاريسي رب بله ديئر.1 n#سونرا اونون دالينجا قالخين، او دا گلئب تختئمده اوتورسون، چونکي منئم يرئمه پادشاه اولاجاق. اونو ائسرايئل و يهودايا حؤکمدار تعيئن اتمئشم."m0 Wn"اورادا کاهئن صادوق و پيغمبر ناتان اونو ائسرايئلئن پادشاهي آديندا مسح اتسئنلر. کَره‌ناي چاليب ديئن: «ياشاسين پادشاه سوليمان!»h/ Mn!پادشاه اونلارا ددي: "آغانيزين اعيانلاريني يانينيزا آلين و اوغلوم سوليماني منئم قاطيريما مئندئرئب گئخون بولاغينا اِندئرئن.. n سونرا داوود پادشاه ددي: "کاهئن صادوقو، پيغمبر ناتاني و يِهوياداع اوغلو بِناياني منئم يانيما چاغيرين."" اونلارين هاميسي پادشاهين حوضورونا گلدئلر.I- nبَتشِبَع پادشاهين قاباغيندا اوزو اوسته يره اَيئلئب تعظئم اتدي و ددي: "آغام داوود پادشاه ابده‌جک ياشاسين!""E, nنجه سنئن اوچون ائسرايئلئن تاريسي ربّه آند ائچئب ددئم کي، «مندن سونرا اوغلون سوليمان پادشاه اولاجاق و منئم يرئمده تختئمده او، اوتوراجاق.» بونو بو گون حقئقتن يرئنه يتئره‌جيم."++ Snپادشاه آند ائچئب ددي: "وار اولان ربّه کی، جانيمي بوتون دارليقلاردان قورتاريب، آند اولسون،C* nاو واخت داوود پادشاه ددي: "بَتشِبَعي يانيما چاغيرين!"" بَتشِبَع پادشاهين حوضورونا گلئب قاباغيندا دوردو.g) Knآيا بو ائش آغام پادشاهين امري ائله اولوب؟ و سن قوللارينا بئلدئرمه‌يئبسن کي، آغام پادشاهدان سونرا تختئنده کئم اوتوراجاق؟""$( Enآمّا من قولونو، کاهئن صادوقو، يِهوياداع اوغلو بِنايا و قولون سوليماني چاغيرماييبدير.#' Cnاَدونئيا بو گون گدئب چوخلو اؤکوز، بَسلَنمئش حيوان و قويون قوربان کسئب و پادشاهين بوتون اوغوللاريني، قوشون باشچيلاريني و کاهئن اِبياتاري چاغيريب. باخ، اونلار اونون حوضوروندا يِيئب ائچئرلر و «ياشاسين پادشاه اَدونئيا!» ديئرلر.>& ynناتان ددي: "آغام پادشاه! آيا ديئبسن کي، «مندن سونرا اَدونئيا پادشاه اولاجاق و تختئمده او اوتوراجاق؟»K% nپادشاها خبر وردئلر: "پيغمبر ناتان بورادادير."" ناتان پادشاهين حوضورونا گلدي و اوزو اوسته اَيئلئب تعظئم اتدي.l$ Unبَتشِبَع حله پادشاهلا دانيشيردي کي، پيغمبر ناتان گلدي.*# Qnيوخسا آغام پادشاه اؤلوب آتالاري ائله ياتديقدا، من و اوغلوم سوليمان موقصّئر ساييلاجاغيق."g" Knآغام پادشاه، بوتون ائسرايئلئن گؤزو سنده‌دئر؛ سن اونلارا بئلدئرمه‌لي‌سن کي، آغام پادشاهدان سونرا تختئنده کئم اوتوراجاق.9! onاو، چوخلو اؤکوز، بَسلَنمئش حيوان و قويون-کچي قوربان کسئب و پادشاهين بوتون اوغوللاريني، کاهئن اِبياتاري و قوشون باشچيسي يوآبي چاغيريب، آمّا قولون سوليماني چاغيرماييب.  nائندي باخ، آغام پادشاه، اَدونئيا پادشاه اولوب و سنئن بوندان خبرئن يوخدور.# Cnبَتشِبَع اونا ددي: "منئم آغام! بو کنئزئنه تارين ربّئن حاقّي اوچون آند ائچئب ددئن کي، «مندن سونرا اوغلون سوليمان قطعن پادشاه اولاجاق و تختئمده او اوتوراجاق.» 5nبَتشِبَع پادشاهين قاباغيندا دئزه دوشوب تعظئم اتدي. پادشاه ددي: "نه ائسته‌يئرسن؟""; snبَتشِبَع اوتاغا، پادشاهين يانينا گتدي. پادشاه چوخ قوجالميشدي و شونِملي اَبئشَگ اونا خئدمت ادئردي. -nباخ، سن اورادا پادشاهلا دانيشارکن من سندن سونرا گلئب، سؤزلرئني تصدئق اده‌جيم."  n درحال داوود پادشاهين يانينا گت و اونا دِه: "ای آغام پادشاه! مگر بو کنئزئنه آند ائچئب دِمه‌دئن کي، ‹مندن سونرا اوغلون سوليمان قطعن پادشاه اولاجاق و تختئمده او اوتوراجاق›؟ بس اوندا نه اوچون اَدونئيا پادشاه اولوب؟» )n ائندي گل، قوي سنه مصلحت ورئب هم سنئن هم ده اوغلون سوليمانين جا‌نيني حئفظ ادئم: n او واخت ناتان سوليمانين آناسي بَتشِبَعدن سوروشدو: "مگر اشئتمه‌يئبسن کي، خَگّئت اوغلو اَدونئيا آغاميز داوودون خبري اولمادان پادشاه اولوب؟  n آمّا پيغمبر ناتاني، بِناياني، جنگاورلري و قارداشي سوليماني چاغيرمادي.z qn اَدونئيا عِين‌روگِلئن ياخينليغينداکي زوخِلِت قاياسيندا قويون، اؤکوز و بَسلَنمئش حيوانلار قوربان کسدي. بوتون قارداشلاريني، يعني پادشاهين اوغوللاريني و پادشاها قوللوق ادن بوتون يهودالي‌لاري چاغيردي،d Enآمّا کاهئن صادوق، يِهوياداع اوغلو بِنايا، پيغمبر ناتان، شئمعي، رِيعي و داوودون جنگاورلري اَدونئيانين طرفئنده ديئلدئلر.7 knاَدونئيا صِرويا اوغلو يوآب و کاهئن اِبياتارلا اَل‌بئر اولدو، اونلار دا اَدونئيايا کؤمک اتدئلر.u gnآتاسي هچ واخت اونا آجيقلانيب دمه‌مئشدي کی، "نئيه بله ادئبسن؟" اَدونئيا چوخ ياراشيقلي ائدي. او، اَبشالومدان سونرا دونيايا گلمئشدي.@ }nداوودون خَگّئتدن اولان اوغلو اَدونئيا "من پادشاه اولاجاغام" ديئب اؤزونو اوجالتدي. او اؤزو اوچون دؤيوش عارابالاري، آتلي‌لار و اَلّي نفر حاضيرلادي کي، قاباغيندا قاچسينلار.@ }nقيز چوخ گؤزل ائدي. او، پادشاهين پرستاري اولوب اونا خئدمت اتدي، آمّا پادشاه اونونلا ياخينليق اتمه‌دي.S #nاونلار ائسرايئلئن بوتون اراضئسئنده گؤزل بئر قيز آختارديلار و شونِملي اَبئشَگي تاپيب پادشاهين يانينا گتئردئلر.f Inبونا گؤره اعيانلاري اونا ددئلر: "قوي آغاميز پادشاه اوچون جاوان باکئره بئر قيز آختارسينلار. قوي او، پادشاهين يانيندا قاليب اوندان پرستارليق اتسئن. و قوينوندا ياتسين کي، آغاميز پادشاه قيزيشسين."< wnداوود پادشاه قوجاليب ياشلانميشدي؛ اونون اوستونو اؤرتوکلرله نه قدر اؤرتوردولر، گئنه ده قيزيشميردي.Ldداوود اورادا ربّه بئر قوربانگاه دوزَلدئب يانديرما قوربانلاري و باريش قوربانلاري تقدئم اتدي. رب اؤلکه اوچون ادئلَن دوعالاري قبول اتدي و ائسرايئلئن اوستونه گلن وباني دايانديردي.} udلاکئن پادشاه اَرَونايا ددي: "بله يوخ، آمّا سندن بونو قطعن قئيمت قويوب ساتين آلاجاغام. چونکي من هاوايي مالي تاريم ربّه يانديرما قورباني ورمه‌رم."" بلجه، داوود خرمنی و اؤکوزلري اَلّي شِکِل گوموشه ساتين آلدي.F dای پادشاه، اَرَونا بونلارين هاميسيني سنه ورئر."" اَرَونا پادشاها گئنه ددي: "قوي تارين رب سندن قبول اتسئن."G  dاَرَونا داوودا ددي: "قوي آغام پادشاه، گؤزونه خوش گؤرونه‌ني گؤتورسون و ربّه تقدئم اتسئن. باخ يانديرما قورباني اوچون اؤکوزلر، يانديرماغا اودون يرئنه وَللر و اؤکوزلرئن يوغلاري.J dسونرا اَرَونا ددي: "نه اوچون آغام پادشاه بو قولونون يانينا گلئب؟" داوود ددي: "ربّه قوربانگاه قورماق اوچون سندن بو خرمنئني ساتين آلماغا گلدئم کي، خالقين اوستونه گلن وبا دايانسين."` ;dاَرَونا آشاغي باخيب گؤردو کي، پادشاهلا اعيانلاري اونا طرف گلئرلر. باييرا چيخيب پادشاهين قاباغيندا يره قدر تعظئم اتدي.fGdجادين سؤزو ائله داوود، ربّئن امر اتدئيي کئمي چيخدي.7idاو گون جاد داوودون يانينا گلئب ددي: "چيخ، يِبوسلو اَرَونانين خرمنئنده ربّه بئر قوربانگاه دوزلت."*Odداوود، خالقي قيران مَله‌يي گؤرن زامان، ربّه ددي: "باخ، گوناه ادن منم، من تقصئرکارام. بس بو قويونلار نه ادئب؟ قوي سنئن اَلئن منئم و آتا نسلئمئن ضئدّئنه قالخسين."fGdخالقي هلاک ادن مَلَک اورشلئمي محو اتمک اوچون اورايا طرف اَلئني اوزاداندا، رب وره‌جيی بلادان واز کچئب مَله‌يه ددي: "بسدئر، اَل ساخلا!"" ربّئن مَله‌يي يِبوسلو اَرَونانين خرمنئنئن يانيندا ائدي.iMdبلجه رب صاباحدان تعيئن اولونان واختا قدر ائسرايئلئن اوستونه وبا گؤندردي. داندان بئرشئباعا قدر خالقدان يتمئش مئن نفر اؤلدو. }~|X{{yxwwfvv2uttDrruqqApo2mmYllNkkjlihCgsfe&dcbaa;`__]\[[=ZY_X#VDU0T;R^QQ P O{N]MLKKIHGGGF-DlC3B+A|@@T?>u>*<;P:99 7655N43]31P1 0/.-*,g+{*l))P('t%%$o#"! j`Xl(  b 4vlSn'پايالارين بِشئني معبدئن جنوب طرفئنده، بِشئني ده معبدئن شئمال طرفئنده قويدو. حوووضو دا معبدئن جنوب-شرق کونجونده يِرلَشدئردي. 'n&خئرام بورونجدن اون لَيَن دوزلتدي، هر لَيَن قيرخ بَت توتوردو؛ هر لَيَن دؤرد قول‌آچ اِنئنده ائدي و اون پايالارين هر بئري اوستونده بئر لَيَن وار ائدي. ;n%بلجه اون پايا دوزلتدي. اونلارين هاميسي بئر تؤکمه، بئر اؤلچوده و بئر قورولوشدا ائدي.] 5n$خئرام دستکلرئن و لؤوحه‌لرئن اوستونده يِر چاتان قدر کَرّوب، شئر، خورما آغاجي تصوئرلري، اطرافيندا دا چَلَنگلر اويدو.q ]n#پايانين باشيندا ياريم قول‌آچ بويوندا مودوّر بئر چنبر وار ائدي. پايانين باشيندا اولان دستکلري و لؤوحه‌لري اؤزونه بئتئشئک ائدي. #n"هر پايانين دؤرد کونجونده چيخينتي وار ائدي. چيخينتي‌لار پايايا بئتئشئک ائدي.uen!چرخلرئن قورولوشو دؤيوش عارابالارينين چرخلري قورولوشو کئمي ائدي. اونلارين اوخلاري، فلکه‌لري، مئللري و توپلاري-هر شيي تؤکمه ائدي.Cn دؤرد چرخ لؤوحه‌لرئن آلتيندا ائدي و چرخلرئن اوخلاري پايادا ائدي. بئر چرخين بويو بئر قول‌آچ ياريم ائدي.iMnپايانين باشليغيندا بئر دهنه وار ائدي. باشليغين بويو بئر قول‌آچ ائدي، دهنه ده مودوّر و بئر قول‌آچ ياريم اِنئنده ائدي، اوستونده اويمالار وار ائدي. لؤوحه‌لر دايره شکلئنده يوخ، دؤردگوشه‌لي ائدي.vgnهر پايانين دؤرد بورونج چرخي، بورونج اوخلاري و لَيَن اوچون دؤرد تؤکمه دسته‌يي وار ائدي. دستکلر هر طرفدن چَلَنگلرله بَزه‌دئلمئشدي.Knچَرچئوه‌نئن آراسيندا اولان لؤوحه‌لر اوستونده شئر، اؤکوز و کَرّوب تصوئرلري وار ائدي. همچئنئن چَرچئوه، شئر و بوزوو تصوئرلرئنئن يوخاريسيندا و آشاغيسيندا آسما چَلَنگلر وار ائدي.=unپايالار بله حاضيرلانميشدي: اونلارين يان لؤوحه‌لري وار ائدي و لؤوحه‌لر چَرچئوه‌يه بَرکئدئلمئشدي.8knخئرام بورونجدن اون پايا دوزلتدي. هر پايانين اوزونلوغو دؤرد، اِني دؤرد و بويو دا اوچ قول‌آچ ائدي.5nحوووضون قالينليغي دؤرد بارماق قالينليغيندا ائدي، اونون کناري کاسا کناري کئمي دوزَلدئلمئشدي و آچيلان زانباغا بَنزه‌يئردي. او، ائکي مئن بَت سو توتوردو.nWnحوووض اون‌ائکي تؤکمه اؤکوزون اوستونده دوردو: اوچو شئمالا، اوچو قربه، اوچو جنوبا، اوچو ده شرقه باخيردي. حوووض يوخاريدا، اونلارين اوستونده ائدي و اؤکوزلرئن بوتون آرخا حئصّه‌لري ائچَرئيه طرف ائدي.@{nهر طرفدن کنارينين آلتيندان اونو بالقاباق تصوئرلري اَحاطه ادئردي. هر قول‌آچدا اون بالقاباق وار ائدي. بالقاباقلار ائکي ردئف ائدئلر و اونلار حوووضلا بئرلئکده تؤکولموشدولر.n~Wnخئرام تؤکولموش بورونجدن دايره شکلئنده بئر حوووض دوزلتدي. بئر کناريندان او بئري کنارينا قدر اون قول‌آچ ائدي، اونون درئنلئيي بش قول‌آچ ائدي و اوتوز قول‌آچليق بئر ائپ ده اونون اطرافينا دولانميشدي.2}_nسوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلار سو زانباغي شکلئنده ائدي. بلجه سوتونلارين ائشي قورتاريلدي.|nخئرام معبدئن اِيوانيندا سوتونلار قويدو. صاغ طرفده اولان سوتونو قويوب اونو ياکئن، چاغيردي. سول طرفده اولان سوتونو قويوب اونو دا بوعَز آدلانديردي.X{+nهر ائکي سوتونون يوخاريسيندا اولان باشليقلار، حؤرمه تورلارين يانينداکي گئرده چيخينتينين اوست طرفئنده ائدي. هر باشليغين اوستونده دايره شکلئنده چَلَنگلرده ائکي يوز نار تصوئري وار ائدي.czAnاِيواندا اولان سوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلار سو زانباغي شکلئنده دوزَلدئلمئشدي و هر بئرئنئن بويو دؤرد قول‌آچ ائدي. y;nاو، سوتونلاري بله دوزلتدي. حؤرمه تورلارين اطرافيندا ائکي ردئف نار دوزلتدي کي، سوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلاري اؤرتسونلر. هر باشليق اوچون ده بله اتدي.Wx)nسوتونلارين اوستونده اولان باشليقلاردا حؤرمه تورلار و زنجئرواري چَلَنگلر وار ائدي. هر باشليقدا يدّي دنه وار ائدي.:wonاو، سوتونلارين اوستونه تؤکمه بورونجدن ائکي باشليق دوزلتدي. هر ائکي باشليغين بويو بش قول‌آچ ائدي. v nخئرام ائکي بورونج سوتون دوزلتدي. بئرئنجي سوتونون بويو اون سکّئز قول‌آچ ائدي. ائکئنجئسئنئن اطرافينا اون‌ائکي قول‌آچليق بئر ائپ دولانميشدي.u7nاونون آناسي نَفتالي قبئله‌سئندن دول بئر آرواد، آتاسي دا صورلو بئر مئسگر ائدي. خئرام بورونجدن هر جور شي قاييرماق ائشئنده حئکمتلي، درّاکه‌لي و بئلئکلي آدام ائدي. او، سوليمان پادشاهين يانينا گلئب اونون بوتون ائشلرئني گؤردو.etEn سوليمان پادشاه خئرام آدلي بئر نفري صوردان گتئرتدي.ysmn بؤيوک حَيَط ده، ربّئن معبدئنئن ائچَري حَيَطي و معبدئن ايواني کئمي، اوچ ردئف يونولموش داش و بئر ردئف سئدر دئرَکلرله اَحاطه اولموشدو.r9n اونلارين اوستونده اؤلچويه گؤره يونولموش کيفئيّتلي داشلار و سئدر دئرَکلر وار ائدي.3qan بونؤوره بؤيوک و کيفئيّتلي داشلاردان قويولموشدو؛ اون قول‌آچليق و سکّئز قول‌آچليق داشلاردان.Opn بوتون بونلار بونؤوره‌دن داما و بايير طرفدن بؤيوک حَيَطه قدر کيفئيّتلي داشلاردان دوزَلمئشدي. بو داشلار ائچ و بايير طرفدن، اؤلچويه گؤره يونولموش و داش اَرّه‌سي ائله کَسئلمئشدئلر.:oonاونون ياشاديغي ساراي، اِيوانين آرخاسيندا، او بئري حَيَطده ائدي و هَمن قورولوشدا تئکئلمئشدي. سوليمان آرواد آلديغي فئرعون قيزي اوچون ده بو اِيوان کئمي بئر اِو تئکدئردي.`n;nاو همچئنئن حؤکم وره‌جيی تخت اِيوانيني، يعني محکمه ايوانيني تئکدي و اونو دؤشَمه‌دن تاوانا قدر سئدر آغاجي ائله اؤرتدو.'mInسوليمان سوتونلو بئر ايوان تئکدي. اونون اوزونلوغو اَلّي و اِني اوتوز قول‌آچ ائدي. ايوانين قاباغيندا آرتيرما و سوتونلار، اونلارين قاباغيندا دا هَشتي دوزلتدي.4lcnبوتون گئرئشلر و اونلارين چَرچئوه‌لري دؤردگوشه‌لي ائدي. پنجره‌لر اوچ ردئفده اوز-اوزه ائدئلر.!k=nموشَبّک پنجره‌لر اوچ ردئف ائدي و اونلارين ائچئنده اوز-اوزه اوچ ردئف پنجره وار ائدي.Yj-nسوتونلار اوستونده‌کي قيرخ بش دئره‌يئن اوستونده، سئدردن اولان تئرلر سالينميشدي و هر ردئفده اون بش دئرَک وار ائدي.iynاونون تئکدئيي "لوبنان مِشه‌سي" آدلي سارايين اوزونلوغو يوز قول‌آچ ، اِني اَلّي قول‌آچ ، بويو دا اوتوز قول‌آچ ائدي. بو ساراي دؤرد ردئف سئدر سوتونلاردان و سوتونلار اوستونده اولان سئدر دئرَکلردن عئبارت ائدي.h +nلاکئن سوليمانا اون‌اوچ ائل زامان چکدي کي، بوتون اؤز ساراييني تئکئب قورتارسين.=gun&اون‌بئرئنجي ائلده، سکّئزئنجي آي اولان بول آييندا، معبد، بوتون لوازئماتي ائله بئرلئکده، بوتون نقشه‌سئنه موطابئق، تئکئلئب قورتاردي. بلجه سوليمان اونو يدّي ائلده تئکدي.}fun%دؤردونجو ائلده، زئو آييندا ربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سي قويولدو،e+n$او، ائچَري حَيَطي اوچ ردئف يونولموش داشلاردان و بئر ردئف سئدر دئرَکلردن تئکدي. dn#اونلارين اوستونده کَرّوبلارين، خورما آغاجلارينين، آچيلميش گوللرئن تصوئرئني اويدو و اويما ائشئنئن اوستونو قيزيللا دوزگون بئر شکئلده اؤرتدو.hcKn"هَمچئنئن شام آغاجيندان ائکي قاپي دوزلتدي. بئر قاپينين هر ائکي تايي قاتلانيردي، او بئري قاپينين دا هر ائکي تايي قاتلانيردي.?byn!اِلَجه ده بؤيوک اوتاغين گئرئشي اوچون ائيده آغاجيندان چَرچئوه دوزلتدي کي، دووارين دؤردده بئري ائدي،pa[n او، ائيده آغاجيندان دوزَلدئلمئش ائکي قاپي اوستونده کَرّوبلارين، خورما آغاجلارينين و آچيلميش گوللرئن تصوئرئني اويدو و قاپيلاري قيزيللا اؤرتدو. کَرّوبلارين و خورما آغاجلارينين اوستونه قيزيل چکدي. ` nائچ اوتاغين گئرئشي اوچون ائيده آغاجيندان چَرچئوه‌لي قاپيلار دوزلتدي. چَرچئوه‌لي قاپينين گِنئشلئيي، معبدئن گِنئشلئيئنئن بِشده‌بئري ائدي.n_Wnمعبدده ائچ و بايير اوتاغين دؤشَمه‌سئني قيزيللا اؤرتدو.m^Unمعبدئن ائچ و بايير اوتاغينداکي بوتون دووارلاريندا کَرّوبلارين، خورما آغاجلارينين و آچيلميش گوللرئن اويما تصوئرئني دوزلتدي.@]}nاو، کَرّوبلاري قيزيللا اؤرتدو.>\wnسوليمان کَرّوبلاري معبدئن ائچ اوتاغينين اورتاسينا قويدو. کَرّوبلارين قانادلاري آچيق ائدي. بئر کَرّوبون قانادي بئر دووارا، او بئرئسئنئن قانادي دا او بئري دووارا توخونوردو. اونلارين او بئري قانادلاري معبدئن اورتاسيندا بئربئرئنه توخونوردو.H[ nائکئسئنئن ده بويو اون قول‌آچ ائدي.8Zknاو بئري کَرّوبون اؤلچوسو ده اون قول‌آچ ائدي. هر ائکي کَرّوب هَمن اؤلچوده و هَمن گؤرکَمده ائدئلر.1Y]nکَرّوبون بئر قانادينين اوزونلوغو بش قول‌آچ، او بئري قانادينين دا اوزونلوغو بش قول‌آچ ائدي؛ بئر قانادينين اوجوندان او بئري قانادينين اوجونا قدر اون قول‌آچ ائدي.$XCnائچ اوتاقدا ائيده آغاجيندان ائکي کَرّوب دوزلتدي کي، هر بئرئنئن بويو اون قول‌آچ ائدي.rW_nبلجه بوتون معبد آخيرا چاتانا قدر، ائچه‌رئسئني باشدان-باشا قيزيللا اؤرتدو. ائچ اوتاغا عاييد اولان قوربانگاهي دا قيزيللا اؤرتدو.\V3nسوليمان معبدي ائچه‌رئدن خالئص قيزيللا اؤرتدو، ائچ اوتاغين قاباغيندان قيزيل زنجئرلر کچئرتدي و اونو قيزيللا اؤرتدو.)nسوليمانين يوک داشييان يتمئش مئن و داغلاردا داش يونان هشتاد مئن آدامي وار ائدي.=/nهر آي اونلارين اون مئن نفرئني نؤوبه ائله لوبنانا گؤندرئردي؛ بئر آي لوبناندا، ائکي آي اِولرئنده قاليرديلار. اونلارين اوستونده اَدونئرام نظارت ادئردي.!<=n سوليمان پادشاه بوتون ائسرايئلدن فَعله ييغدي. ييغيلميش فَعله‌لر اوتوز مئن نفر ائدي.i;Mn رب وعده وردئيي کئمي سوليمانا حئکمت وردی. خئراملا سوليمان آراسيندا صولح وار ائدي و اونلار بئر-بئري‌ ائله عهد باغلاميشديلار.L:n سوليمان دا هر ائل خئرامين سارايينا ارزاق اوچون ائيئرمي مئن کور بوغدا و ائيئرمي کور خالئص زيتون ياغي ورئردي.~9wn خئرام سوليمانا بوتون ائسته‌دئيي قدر سئدر و شام آغاجلاري ورئردي.Y8-n منئم آداملاريم اونلاري لوبناندان دهنزه اِندئرَرلر و من بو آغاجلاردان سال‌لار دوزَلده‌رم، دهنز يولو ائله تعيئن اده‌جيئن يره آپارارام و اونلاري اورادا آييريب ييغارام، سن ده گؤتورَرسن. آنجاق سن ده منئم ائسته‌يئمي يرئنه يتئرئب ساراييمي ارزاقلا تأمئن ات."q7]nاو، سوليمانا خبر گؤندرئب ددي: "منه گؤندردئيئن سؤزو اشئتدئم. من سنئن سئدر و شام آغاجلاري باره‌ده هر ائسته‌يئني يرئنه يتئره‌جيم:6nخئرام سوليمانين سؤزلرئني اشئدنده چوخ سِوئندي و ددي: "بو گون رب موبارک اولسون کي، بو بؤيوک خالقي ائداره اتمک اوچون داوودا بله حئکمتلي اوغول ورئب!""[51nائندي امر ات کي، منئم اوچون لوبناندان سئدر آغاجلاري کَسسئنلر. آداملاريم دا سنئن آداملارينلا بئرلئکده اولاجاق و من سنئن آداملارين اوچون نه قدر دئيه‌سن، او قدر زحمت حاقّي وره‌رم. چونکي بئلئرسن کي، بئزده صئدونلولار کئمي آغاج کَسمه‌يي بئلَن آداملار يوخدور."84knباخ، من بو نئيّتده‌يم کي، تاريم ربّئن آدينا بئر معبد تئکئم، نجه کي رب آتام داوودا دمئشدي: «اوغلون منئم آديما معبد تئکه‌جک کي، اونو سنئن يرئنده تختئنده اوتورداجاغام.»23_nآنجاق ائندي تاريم رب منه هر طرفدن اَمئن-آمانليق ورئب: نه بئر دوشمن وار، نه ده بئر قاراباختليق.$2Cn"سن بئلئرسن کي، آتام داوود، تاريسي ربّئن آدينا بئر معبد تئکه بئلمه‌دي. چونکي رب دوشمنلرئني اونون آياقلاري آلتينا آتانا قدر، اطرافيندا موحارئبه‌لر گدئردي.A1nسوليمان خئراما خبر گؤندرئب ددي:M0 nصور پادشاهي خئرام آتاسينين يرئنه سوليمانين پادشاه اولماق اوچون مسح ادئلدئيئني اشئدنده، اؤز آداملاريني اونون يانينا گؤندردي، چونکي خئرام داوودلا بوتون عؤمرو بويو دوست اولموشدو./n"سوليمانين حئکمتئنه قولاق آسماق اوچون بوتون خالقلاردان و اونون حئکمتي باره‌ده اشئتمئش بوتون دونيا پادشاهلاريندان يانينا آداملار گلئردي.0.[n!لوبناندان اولان سئدر آغاجيندان دوواردا بئتَن مَرجانکؤشک اوتونا قدر بئتکي‌لر باره‌ده بحث اتدي، همچئنئن حيوانلار، قوشلار، سوروننلر و باليقلار حاقّيندا دانيشدي.p-[n او، اوچ مئن مَثَل دمئشدي و اونون مئن بش نغمه‌سي وار ائدي.,/nاو بوتون آداملاردان، اِزراخلي اِيتاندان، ماخولون اوغوللاري حِيمان، کَلکول و دَردَعدن حئکمتلي ائدي، شؤهرتي بوتون اطراف مئلّتلر آراسيندا ياييلميشدي.++nسوليمانين حئکمتي بوتون شرق خالقلارينين و مئصئرلی‌لرئن حئکمتئندن اوستون ائدي.*9nتاري سوليمانا دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر حئکمت، بول درّاکه و اورَک گِنئشلئيي وردی.0)[nهر والي اونا ورئلمئش امره گؤره دؤيوش و چاپار آتلارينين اولدوقلاري يره آرپا-سامان گؤندرئردي.w(inبو والئلرئن هر بئري اؤز آييندا سوليمان پادشاها و اونون سوفره‌سئنه گلنلرئن هاميسينا ارزاق گؤندرئردي و هچ بئر شيه احتئياج قالميردي.' nسوليمانين دؤيوش عارابالاري ائله آتلاري اوچون قيرخ مئن آخيري وار ائدي. & nاونون بوتون عؤمرو بويو داندان بئرشِبَعه قدر يهودا و ائسرايئلده هر کس اؤز اوزوم آغاجينين و انجئر آغاجينين آلتيندا دئنجلئک ائچئنده ياشاييردي.i%Mnتئفسَخدن غَزّه‌يه قدر فَرات چايينين بو تايينداکي بوتون تورپاقلار و چايين بو تايينداکي بوتون پادشاهلار اوستونده سوليمان حؤکمرانليق ادئردي و بوتون اطراف اؤلکه‌لرله صولح شرايئطئنده ياشاييردي.\$3nاون باش بَسلَنمئش اؤکوز، ائيئرمي اوتلاق اؤکوزو، يوز قويون-کچي، مارال، جيران، خال‌لي مارال و بَسلَنمئش اِو قوشلاري.L#nسوليمانين سارايينين گونده‌لئک ارزاقي بونلاردان عئبارت ائدي: اوتوز کور نارين اون و آلتميش کور کَپَکلي اون،O"nسوليمان فَرات چاييندان فئلئسطلی‌لرئن تورپاغينا و مئصئر سرحدئنه قدر بوتون پادشاهليقلار اوستونده حؤکمرانليق ادئردي. اونلار سوليمانين عؤمرو بويو خراج وردئلر و اونا قوللوق اتدئلر.R!nيهودالي‌لار و ائسرايئللی‌لر دهنز ساحئلئنده‌کي قوم قدر چوخ ائدئلر. اونلار يِيئب-ائچئب و خوشبخت ياشاييرديلار., Snگئلعاد تورپاغيندا اوري اوغلو گِبِر. بو بؤلگه کچمئشده اِمورلولارين پادشاهي سئخونا و باشان پادشاهي عوگا عاييد ائدي. گِبِر يهودا بؤلگه‌سئنئن تَک والئسي وار ائدي.Onبِنيامئن تورپاغيندا اِلا اوغلو شئمعي؛]5nيئسّاکار تورپاغيندا پارواَخ اوغلو يِهوشافاط؛uenآشِر تورپاغيندا و بِعالوت بؤلگه‌سئنده خوشاي اوغلو بَعَنا؛nنَفتالي تورپاغيندا اَخئمَعَص کي، سوليمانين قيزي باسِمَتي آرواد آلميشدي؛a=nمَخه‌نايئم بؤلگه‌سئنده عئدّو اوغلو اَخئناداب؛q]n گئلعاددا اولان مِنَسّه اوغلو ياعئرئن کَندلرئنئن و باشاندا اولان اَرگوب اطرافيندا دووارلار و بورونج چفته‌لري ائله باغلانميش آلتميش بؤيوک شهرئن عاييد اولدوغو راموت-گئلعاد بؤلگه‌سئنده بِن‌گِبِر؛kQn تَعنَک، مِگئدّو، يئزرِعِل آلتينداکي صارِته‌نئن يانيندا اولان بوتون بِيت-شِآن بؤلگه‌سئنده و بِيت-شِآندان آبِل‌مِخولايا، يوقمِعامين او بئري طرفئنه قدر اوزانان بؤلگه‌ده اَخئلود اوغلو بَعَنا؛3n بوتون طافَتئن دور بؤلگه‌سئنده سوليمانين قيزي طافَتئن اَري اولان بِن عَبئناداب؛5n سوکو و بوتون خِفِر تورپاغينين دا عاييد اولدوغو اَروبّوت بؤلگه‌سئنده بِن‌خِسِد؛n ماقَص، شَعَلبئم، بِيت‌شِمِش و اِيلون-بِيت-خانان بؤلگه‌لرئنده بِندِقِر؛{nاونلارين آدلاري بله‌دئر: اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده بِنخور؛G nسوليمانين بوتون ائسرايئل اوستونده اون‌ائکي بؤلگه والئسي وار ائدي. اونلار پادشاهين و اونون سارايينين ارزاقيني تأمئن ادئردئلر؛ هر بئري ائلده بئر آيليق ارزاق گؤندرمه‌لي ائدي.)Mnاَکئشار ساراي ريئسي ائدي، عَبدا اوغلو اَدونئرام ائجباري ائشچئلر اوستونده نظارتچي ائدي.$Cnناتان اوغلو عَزَريا باش والي ائدي، کاهئن ناتان اوغلو زابود پادشاهين هم‌صؤحبتي ائدي،%nيِهوياداع اوغلو بِنايا قوشون باشچيسي ائدي، صادوق و اِبياتار کاهئنلر ائدئلر،<snشئشانين اوغوللاري اِلئخورِف و اَخئيا مئرزه‌لر ائدئلر، اَخئلود اوغلو يِهوشافاط سالنامه‌چي ائدي،q]nاعيانلاري بونلار ائدئلر: صادوق اوغلو عَزَريا کاهئن ائدي،i Onسوليمان پادشاه بوتون ائسرايئل اوستونده حؤکمران ائدي.  nبوتون ائسرايئللی‌لر پادشاهين وردئيي حؤکمو اشئدئب اونا چوخ حؤرمت اتدئلر، چونکي گؤردولر کي، عدالته عمل اتمک اوچون اوندا تارينين حئکمتي وار.> wnاو واخت پادشاه ددي: "صاغ اولان اوشاغي بئرئنجي آروادا ورئن، اونو اؤلدورمه‌يئن، اوشاغين آناسي اودور."n Wnاوغلو صاغ اولان آرواد، بالاسي اوچون اوره‌يي يانديغينا گؤره، پادشاها بله ددي: "آمان، آغام، صاغ اولان اوشاغي اونا ورئن، اوشاغي اؤلدورمه‌يئن."" لاکئن او بئري ددي: "قوي نه اونون اولسون، نه منئم. بؤلون.". Wnپادشاه ددي: "صاغ اولان اوشاغي ائکي يره بؤلون، ياريسيني بئرئنه، ياريسيني دا او بئرئنه ورئن!"" nپادشاه ددي: "منه بئر قيلينج گتئرئن!"" پادشاهين حوضورونا بئر قيلينج گتئردئلر."?nاو واخت پادشاه ددي: "بئري ديئر، صاغ اولان اوشاق منئم اوغلومدور، اؤلَن سنئنکي‌دئر؛ او بئري ده ديئر، يوخ! اؤلَن اوشاق سنئن اوغلوندور، صاغ اولان منئمکي‌دئر."nسونرا او بئري آرواد ددي: "يوخ، صاغ اولان اوشاق منئم اوغلومدور و اؤلَن سنئنکي‌دئر."" لاکئن بئرئنجي آرواد ددي: "يوخ، اؤلَن اوشاق سنئن اوغلوندور، صاغ اولان منئمکي‌دئر."" پادشاهين حوضوروندا اونلار بلجه موباحئثه ادئردئلر.iMnسحر اوغلومو اَمئزدئرمک اوچون دوراندا گؤردوم کي، او اؤلوب. آمّا سحر دئقّتله باخاندا بئلدئم کي، بو منئم دوغدوغوم اوشاق ديئل." `~ }V}|{zyy wvuqsrrYqap.o@n`m>l kvjj.ihgfee#dcXb%aU__]U\[ZYXWVUsTS7RPO~NKMLL J_ICHGhF)DDBBAI?>>U=t`~ wn سوليمان پادشاهين بوتون ائچکي قابلاري قيزيلدان ائدي، "لوبنان مِشه‌سي" آدلي ساراييندا اولان بوتون اشيالار دا خالئص قيزيلدان ائدي. گوموشدن هچ بئر شي يوخ ائدي، چونکي گوموش سوليمانين دؤورونده هچ نه ساييليردي.L n آلتي پئلّه‌نئن ائکي طرفئنده ده اون ائکي شئر موجسّمه‌سي وار ائدي. هچ بئر پادشاهليقدا بله شي دوزَلدئلمه‌دي.. Wn تختئن آلتي پئلّه‌سي وار ائدي. آرخا طرفده تختئن باشي مودوّر ائدي. اوتوراجاغين هر ائکي طرفئنده قول‌لاري وار ائدي، قوللارين يانيندا ائکي شئر موجسّمه‌سي دورموشدو. n پادشاه فئل دئشئندن بؤيوک بئر تخت ده دوزلتدي و اونو خالئص قيزيللا اؤرتدو.  n او، دؤيمه‌ قيزيلدان اوچ يوز قالخان دا دوزلتدي. هر بئر قالخانا اوچ مئنا قيزيل ائشلَندي. پادشاه اونلاري "لوبنان مِشه‌سي" آدلي سارايينا قويدو.;qn سوليمان پادشاه دؤيمه‌ قيزيلدان ائکي يوز سئپر دوزلتدي. هر بئر سئپره آلتي يوز شِکِل قيزيل ائشلَندي.jOn آل-وِر ادن آداملاردان، تاجئرلرئن تئجارتئندن، بوتون عرب پادشاهلاريندان و ائسرايئلئن والئلرئندن گلن قيزيل بوندان آيري ائدي.  n بئر ائلده سوليمانا گلن قيزيلين چکئسي آلتي يوز آلتميش آلتي تالانت ائدي.Ln سوليمان پادشاه اؤز سخاوتئنه گؤره شِبا مَلَکه‌سئنه وردئکلرئندن آيري، اونون آرزولاديغي و ائسته‌دئيي بوتون شيلري وردی. او دا آداملاري ائله بئرلئکده قاييديب اؤز اؤلکه‌سئنه گتدي.On پادشاه اَردَج آغاجيندان ربّئن معبدي و پادشاه سارايي اوچون دستکلر، موسئقئچئلر اوچون طنبورلار و چنگلر دوزلتدي؛ هچ واخت بو قدر اَردَج آغاجي گلمه‌مئشدي و بو گونه قدر گؤرونمه‌مئشدي.0[n اوفئردن قيزيل گتئرن خئرامين گَمئلري، اورادان چوخلو اَردَج آغاجي و قئيمتلي داشلار گتئردئلر.0[n شِبا مَلَکه‌سي پادشاها يوز ائيئرمي تالانت قيزيل، چوخلو عطرئيّات و قئيمتلي داشلار باغيشلادي. اونون سوليمان پادشاها وردئيي قدر چوخ عطرئيّات داها هچ واخت گلمه‌دي.5en تارين رب موبارک اولسون کي، سندن خوشلانيب، سني ائسرايئل تختئنده اوتورتدو! رب ائسرايئله اولان ابدی سِوگئسي اوزوندن سني پادشاه اتدي کي، عدالت و صالحلئکله عمل اده‌سن.»5en سنئن آداملارين و قوللوقچولارين نه بَختَوَردئرلر کي، همئشه حوضوروندا دوروب حئکمتئني اشئدئرلر.8kn گلئب اؤز گؤزلرئمله گؤرَنه قدر من بو خبره ائنانماميشديم. باخ، منه هچ گؤردوکلرئمئن ياريسي دانيشيلماميشدي، سنئن حئکمتئن و وار-دؤولَتئن منئم اشئتدئيئمدن داها اوستوندور.&~Gn او، پادشاها ددي: "سنئن ائشلرئن و حئکمتئن باره‌ده اؤز اؤلکَمده اشئتدئيئم خبر دوز ائمئش.}n سوفره‌سئنده‌کي يِمه‌يي، اعيانلارينين اوتوروشونو، قوللوقچولارينين خئدمتئني و اونلارين پالتارلاريني، ساقئلرئني، و اونا عاييد اولان و اونون ربّئن معبدئنه گتئردئيي يانديرما قوربانلاريني گؤرنده حيران قالدي.|{n شِبا مَلَکه‌سي سوليمانين بوتون حئکمتئني و اونون تئکدئيي سارايي،@{{n سوليمان اونون بوتون سوآللارينا جاواب وردي؛ اله بئر گئزلي شي اولمادي کي، پادشاه اونا تشرئح اتمه‌سئن.Ezn او، چوخ بؤيوک کاروانلا، عطرئيّات، چوخلو قيزيل و قئيمتلي داشلارلا يوکلَنمئش دَوه‌لرله اورشلئمه، سوليمانين يانينا گلدي و اوره‌يئنده اولان هر شي باره‌ده اونونلا صؤحبت اتدي.Py n صَبا مَلَکه‌سي ربّئن آديندان اؤتري، سوليمانين شؤهره‌تئني اشئدئب گلدي کي، اونو تاپماجالارلا ائمتاحان اتسئن.9xmn اونلار اوفئره گلدئلر و اورادان دؤرد يوز ائيئرمي تالانت قيزيل گؤتوروب، پادشاه سوليمانا گتئردئلر.1w]n خئرام دهنزه بَلَد اولان اؤز گَمئچئلرئني سوليمانين آداملاري ائله بئرلئکده گَمئلرله گؤندردي.ivMn سوليمان پادشاه همچئنئن اِدوم اؤلکه‌سئنده، قيرميزي دهنزئن کناريندا، اِلوتون يانيندا اولان عِصيون-گِبِرده گَمئلر دوزلتدي.Uu%n سوليمان ربّه تئکدئيي قوربانگاهين اوستونده ائلده اوچ دفه يانديرما و باريش قوربانلاري گتئرئردي، بونونلا برابر ربّئن حوضوروندا بوخور يانديريردي. بلجه او، معبدئن ائشئني باشا چاتديردي.Qtn فئرعونون قيزي داوودون شهرئندن سوليمانين اونون اوچون تئکدئيي اِوئنه کؤچدويونده، سوليمان قالا ياماجيني تئکدي.\s3n بونلار سوليمانين ائشئنه نظارت ادن باش ريئسلر ائدئلر. ائش گؤرَن خالقا ريئسلئک ادن بو آداملار بش يوز اَلّي نفر ائدئلر.r-n لاکئن ائسرايئل اؤولادلاريني قول اتمه‌دي؛ چونکي دؤيوشچو، اعيانلار، ريئسلر، سرکرده‌لر، اونون دؤيوش عارابالارينين و آتلي‌لارينين باشچيلاري ائدئلر.=qun چونکي ائسرايئللی‌لر اونلاردان سونراکي نسئل‌لرئني کي، اؤلکه‌ده بوراخيلميشديلار، محو اده بئلمه‌مئشدئلر. سوليمان اونلاري ائجباري فَعله‌لر اتدي و بو گونه قدر بله‌دئر.qp]n اؤلکه‌ده ائسرايئل اؤولادلاريندان اولمايان آيري خالقلار يعني اِمورلولار، خئتلئلر، پِرئزلئلر، خئولئلر و يِبوسلولار قالميشدي،ro_n اؤزونون بوتون آنبار شهرلرئني، دؤيوش عارابالارينين اولدوغو شهرلري، آتلي‌لارين اولدوغو شهرلري، اورشلئمده، لوبناندان و اونون حؤکمرانليغي آلتيندا اولان بوتون يِرلرده تئکمک ائسته‌دئيي هر شيي تئکدي.an=n بَعَلاتي، اؤلکه‌ده‌کي صحراليقدا اولان تَماري،gmIn سوليمان تزه‌دن گِزِري و او آشاغي بِيت-خورونو تئکدي.>lwn چونکي مئصئر پادشاهي فئرعون گلئب گِزِري توتموشدو و اوراني اوددا يانديرميشدي. شهرده ياشايان کَنَعانليلاري قيرميشدي و بو شهري سوليمانين آروادي اولان قيزينا جِهئز ورمئشدي. k;n سوليمان پادشاه ائجباري فَعله‌لر قويوب بو ائشلري گؤردو: ربّئن معبدئني، اؤز ساراييني، قالا ياماجيني، اورشلئم دوواريني، خاصورو، مِگئدّونو و گِزِري تئکدي.`j;n خئرام پادشاها يوز ائيئرمي تالانت قيزيل گؤندردي.Ui%n او ددي: "قارداشيم، بو نه شهرلردئر کي، منه ورئبسن؟" اونلاري کابول بلجه اونلار بو گونه قدر کابول تورپاغي چاغيريلير.0h[n خئرام صوردان چيخدي کي، سوليمانين اونا وردئيي شهرلره باخسين. اونلار خئرامين خوشونا گلمه‌دي. g n سور پادشاهي خئراما گالئل دئياريندا ائيئرمي شهر وردی، چونکي خئرام سوليمانا اونون بوتون آرزوسونا گؤره سئدر و شام آغاجلاري و قيزيل گؤندرمئشدي.8fkn سوليمان ائکي اِوي يعني ربّئن معبدئني و پادشاه ساراييني ائيئرمي ائلده تئکئب قورتارديقدان سونرا،Ken و دئيه‌جکلر: «اونا گؤره کي، بو خالق اؤزلرئنئن رب تاريلاريني ترک اتدئلر، او تاري کي، آتالاريني مئصئر تورپاغيندان چيخارتدي و اونلار آيري آللاهلاردان ياپيشيب اونلارا پرستئش و قوللوق اتدئلر. بونا گؤره ده رب بوتون بو بلاني اونلارين اوستونه گؤندردي.»""Kdn اوجا اولان بو معبدئن يانيندان کِچَن هر کس مات قاليب دئيه‌جک: «نه اوچون رب بو تورپاغا و بو معبده بونو اتدي؟»Zc/n او واخت من ائسرايئلي اونلارا وردئيئم تورپاقدان کَسه‌جيم و اؤز آديما تقدئس اتدئيئم بو معبدي حوضورومدان آتاجاغام. بلجه ائسرايئل باره‌ده بوتون خالقلار آراسيندا مَثَل و کئنايه ديئله‌جک.Ebn آمّا اگر سئز و اؤولادلارينيز داليمجا گتمکدن دؤنوب، قاباغينيزا قويدوغوم امرلرئمه و قايدالاريما عمل اتميه‌سئنئز، گدئب آيري آللاهلارا قوللوق ادئب اونلارا پرستئش اده‌سئنئز،Dan سنئن پادشاهليق تختئني ائسرايئل اوستونده ابده‌جک پايدار اده‌جيم. نجه کي، بونو آتان داوودا دا وعده ورئب دمئشدئم: «ائسرايئل تختئنده سنئن نسلئندن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»1`]n اگر منئم سنه امر اتدئکلرئمي يرئنه يتئرئب آتان داوودون يِرئدئيي کئمي اورَک صداقتلئيي و دوغرولوقلا حوضورومدا يِرئيه‌سن، منئم قايدالاريما و حؤکملرئمه عمل اده‌سن،G_ n رب سوليمانا ددي: "من حوضورومدا اتدئيئن دوعا و يالواريشيني اشئتدئم. آديمي ابدئلئک اورايا قويماق اوچون تئکدئيئن بو معبدي تقدئس اتدئم. منئم نظرئم و اوره‌يئم دائم اورادا اولاجاق.i^Mn رب گئبعوندا گؤروندويو کئمي ائکئنجي دفه اونا گؤروندو.C] n سوليمان ربّئن معبدئني، پادشاه ساراييني و تئکمک ائسته‌دئيي بوتون شيلري تاماملاييب قورتاراندان سونرا،H\ nBسکّئزئنجي گون سوليمان خالقي بوراخدي. اونلار پادشاها برکت ورئب، ربّئن قولو داوودا و خالقي ائسرايئله اتدئيي بوتون ياخشيليقلارا گؤره شادليقلا و شاد اورَکله اؤز اِولرئنه گتدئلر.l[SnAاو واخت سوليمان و اونونلا بئرلئکده بؤيوک بئر جاماعات، خَمات کِچئدئندن مئصئر دره‌سئنه قدر ياشايان بوتون ائسرايئل، تاريميز ربّئن قاباغيندا يدّي گون و داها يدّي گون يعني اون دؤرد گون بايرام توتدو.5Zen@همئن گون پادشاه ربّئن معبدي قاباغينداکي حَيَطئن اورتاسيني تقدئس اتدي کي، يانديرما قوربانلاريني، تاخيل تقدئملرئني و باريش قوربانلارينين پئيئني اورادا تقدئم اتسئن، چونکي ربّئن قاباغينداکي بورونج قوربانگاه کئچئک ائدي و يانديرما قوربانلاري، تاخيل تقدئملري و باريش قوربانلارينين پئيي اورايا يِرلَشمَزدي.PYn?سوليمانين ربّه تقدئم اتدئيي باريش قوربانلارينين سايي ائيئرمي ائکي مئن اؤکوز و يوز ائيئرمي مئن قويون-کچي ائدي. بلجه، پادشاه و بوتون ائسرايئل اؤولادلاري ربّئن معبدئني تقدئس اتدئلر.Xn>پادشاه و اونونلا بئرلئکده بوتون ائسرايئل ربّئن قاباغيندا قوربانلار کَسدي.!W=n=قوي سئزئن اوره‌يئنئز کامئل بئر شکئلده تاريميز ربّه صادئق اولسون کي، بو گون اولدوغو کئمي اونون قايدالاري ائله گده‌سئنئز و اونون امرلرئنه عمل اده‌سئنئز." V;n<اله کي يِر اوزونون بوتون خالقلاري بئلسئن کي، فقط رب تاري‌دير، اوندان باشقا يوخدور.U3n;قوي ربّئن قاباغيندا بو يالواريش سؤزلرئم گجه-گوندوز رب تاريميزين خاطئرئنده اولسون، اؤز قولونون و خالقي ائسرايئلئن ياخشيليغي اوچون گون به گون چاليشسين.T7n:بئزئم اورَکلرئمئزي اؤزونه طرف يؤنَلتسئن کي، اونون بوتون يوللاري ائله گِدَک و اونون آتالاريميزا بويوردوغو امرلرئنه، قايدالارينا و حؤکملرئنه عمل اِدَک.?Syn9قوي تاريميز رب آتالاريميزا يار اولدوغو کئمي بئزه ده يار اولسون، قوي بئزي بوراخماسين و ترک اتمه‌سئن.7Rin8"رب موبارک اولسون کي، وردئيئن وعده‌لرئن هاميسينا موطابئق خالقي ائسرايئله دئنجلئک ورئب! اؤز قولو موسانين واسئطه‌سئله وردئيي ياخشي وعده‌لرئندن هچ بئري هدر اولماييب.Qn7او آياغا دوردو و بوتون ائسرايئل جاماعاتينا اوجا سَسله برکت ورئب ددی:Pn6سوليمان بوتون بو دوعا و يالواريشيني ربّه ديئب قورتاراندان سونرا، ربّئن قوربانگاهي قاباغيندان، اَللري گؤيه آچيق حالدا، دئزه دوشدويو يردن قالخدي.QOn5چونکي، يا پروردئگار رب، سن ائرثئن اولماق اوچون اونلاري يِر اوزونون بوتون خالقلاريندان آييردين. نجه کي، بونو آتالاريميزي مئصئردن چيخارتديغين واخت قولون موسا واسئطه‌سئله دمئشدئن."DNn4بو قولونون و خالقين ائسرايئلئن يالواريشينا نظر يتئر کي، اونلارين سنه فرياد اتدئکلري هر سؤزو اشئده‌سن.VM'n3چونکي اونلار سنئن خالقين، سنئن ائرثئندئرلر. سن اونلاري مئصئردن، دمئر اَرئتمه‌ کوره‌سئنئن ائچئندن چيخارديبسان.#LAn2سنئن ضئدّئنه گوناه ادن خالقيني و اونلارين سنئن ضئدّئنه اتدئکلري بوتون تقصئرلري باغيشلا و اونلاري اسئر آلانلارا شفقت ور کي، اونلارلا شفقتلي رفتار اتسئنلر.-KUn1او واخت سن گؤيده، اؤز مسکنئنده اونلارين دوعا و يالواريشلاريني اشئت، اونلارين طرفئنده اول.bJ?n0اگر اونلاري اسئر ادن دوشمنلرئن اؤلکه‌سئنده بوتون اورَکلري و جانلاري ائله سنه طرف دؤنسه‌لر، آتالارينا وردئيئن تورپاغا، سچدئيئن شهره و آدينا تئکدئيئم معبده طرف اوز توتوب سنه دوعا اتسه‌لر،;Iqn/اگر اونلار اسئرلئکده اولدوقلاري اؤلکه‌ده اورَکلرئني دؤنده‌رئب تؤوبه اتسه‌لر و اسئر اولان يرده سنه دوعا ادئب دِسه‌لر کي، «بئز گوناه و خاطا اتمئشئک، پئسلئک اتمئشئک»،NHn.اگر اونلار سنئن ضئدّئنه گوناه اتسه‌لر–چونکي گوناه اتمه‌ين ائنسان يوخدور–سن قضبله‌نئب اونلاري دوشمنه تسلئم اده‌سن و دوشمن اونلاري اسئر ادئب ياخين يا اوزاق تورپاغينا آپارسا،Gn-سن گؤيده اونلارين دوعا و يالواريشلاريني اشئت، اونلارين طرفئنده اول.F+n,اگر خالقين گؤنده‌ردئيئن يوللا دوشمنلرئنئن ضئدّئنه موحارئبه‌يه چيخسالار و سنئن سچدئيئن شهره طرف، سنئن آدينا تئکدئيئم معبده طرف ربّه دوعا اتسه‌لر،)EMn+او واخت سن گؤيده، اؤز مسکنئنده اشئت و ياد اِللي‌نئن سنه فرياد اتدئيي هر شيي ات کي، يِر اوزونون بوتون خالقلاري دا سنئن آديني تانيسينلار، خالقين ائسرايئل کئمي سندن قورخسونلار و بئلسئنلر کي، تئکدئيئم بو معبد سنئن آدينلا چاغيريلير.]D5n*چونکي سنئن بؤيوک آدين، قودرتلي اَلئن و اوزانان قولون باره‌ده اشئده‌جکلر، او ياداِللي گلئب بو معبده طرف دوعا ادنده،'CIn)اگر خالقين ائسرايئلدن اولمايان ياداِللي ده سنئن آدينين خاطئرئنه اوزاق اؤلکه‌دن گلسه،/BYn(اله کي، اونلار آتالاريميزا وردئيئن تورپاقدا ياشاديقلاري بوتون گونلر بويو سندن قورخسونلار./AYn'او واخت سن گؤيده، اؤز مسکنئنده اشئت، باغيشلا و بئر علاج ات. اوره‌يئني بئلدئيئن هر آداما بوتون عمل‌لرئنه گؤره عوض ور، چونکي هر ائنسانين اوره‌يئني فقط سن بئلئرسن.@n&بئر شخصئن، يا دا بوتون خالقين ائسرايئل طرفئندن بئر دوعا و يالواريشي اولسا، هر کس اؤز اوره‌يئنئن دردئني بئلئب بو معبده طرف اَللرئني آچسا،z?on%اگر اؤلکه‌ده آجليق اولسا، وبا اولسا، ائستي يِل يا دا کوف، چَيئرتکه يا دا بئتکي قوردو اولسا، اگر دوشمن اونلاري اؤلکه‌نئن هر هانسي بئر شهرئنده موحاصئره‌يه آلسا، هانسي بلا، هانسي ناخوشلوق اولور، اولسون،0>[n$او واخت سن گؤيده اشئت، قوللارينين و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا و گده‌جکلري طرف ياخشي يولو اونلارا اؤيرَت. خالقينا ائرث وردئيئن تورپاغينا دا ياغيش گؤندر.g=In#خالقين سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون گؤي باغلانيب ياغيش ياغمايان واخت، اگر بو يره طرف دوعا ادئب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و اگر سن اونلارا بلا گؤندردئيئن واخت اؤز گوناهلاريندان دؤنسه‌لر،M<n"او واخت سن گؤيده اشئت و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا، اونلاري گئنه آتالارينا وردئيئن تورپاغا قايتار.N;n!خالقين ائسرايئل سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون دوشمن قاباغيندا مغلوب اولاندا، اگر اونلار تکرار سنه طرف دؤنوب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و بو معبده سنه يالواريب فرياد اتسه‌لر،:)n او واخت سن گؤيده اشئت، عمل ات، و قوللارينا حؤکم ات. شَرور آدامين عملئني اؤز باشينا دؤنده‌ره‌رک اونو محکوم ات و صالح آداما صالحلئيئنه گؤره بَرائت ور.9nاگر بئر آدام اؤز ياخينينين ضئدّئنه گوناه اتسه و اوندان آند ائچمک طلب اولونسا، او دا گلئب بو معبده، سنئن قوربانگاهين قاباغيندا آند ائچسه،q8]nبو يِره طرف دوعا اتدئکلري واخت، اؤز قولونون و خالقين ائسرايئلئن يالواريشلاريني سن اشئت؛ گؤيلرده اولان مسکنئنده اشئت و باغيشلا! 7;nقوي سنئن نظرئن گجه-گوندوز بو معبدئن اوستونده اولسون. بو يِر باره‌ده سن ديئبسن: «منئم آديم اورادا اولاجاق.» قولونون بورايا اوز توتوب اتدئيي دوعاسيني اشئت.a6=nآنجاق سن بو قولونون دوعاسينا و يالواريشينا نظر سال، يارب تاريم، بو گون سنئن قاباغيندا اتدئيي فرياديني و دوعاسيني اشئت.Y5-nلاکئن، مگر تاري دوغرودان دا يرده ساکئن اولار؟ سن گؤيه و گؤيلرئن گؤيونه سيغمازسان، او کي قالدي منئم تئکدئيئم معبده!4nای ائسرايئلئن تاريسي، ائندي قولون آتام داوودا ددئيئن سؤزون تصدئق ادئلسئن!>3wnيارب، ائسرايئلئن تاريسي، ائندي ده قولون آتام داوودا وردئيئن وعده‌يه عمل ات، اؤزون دمئشدئن: «اگر سن يولوملا گتدئيئن کئمي، اوغوللارين دا يولوملا گدئب اؤز عمل‌لرئنه دئقّت اتسه‌لر، ائسرايئل تختئنده سنئن نسلئندن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»L2nسن قولون آتام داوودا وردئيئن وعده‌يه عمل ادئبسن؛ اؤز دئلئن ائله ددئيئني بو گون اؤز اَلئنله يرئنه يتئرئبسن.j1Onددي: "يارب، ائسرايئلئن تاريسي! نه يوخاريدا گؤيده، نه ده آشاغيدا يرده سنئن کئمي تاري وار. سن عهدئني و محبّتئني بوتون او قول‌لارينلا ساخلاييرسان کي، بوتون اورَکلري ائله سنئن حوضوروندا ياشاييرلار.L0nسوليمان ربّئن قوربانگاهي قاباغيندا، بوتون ائسرايئل جاماعاتينين حوضوروندا دوردو و اَللرئني گؤيه طَرف آچيب//Ynاورادا سانديق اوچون يِر حاضيرلاميشام کي، ربّئن باغلاديغي عهد اونون ائچئنده‌دئر، او عهد کي، رب آتالاريميزي مئصئر تورپاغيندان چيخارتديغي واخت اونلارلا باغلادي."*.Onرب وعده وردئيئني يرئنه يتئردي: چونکي من آتام داوودون يرئنه قالخيب، ربّئن ددئيي کئمي ائسرايئل تختئنده اوتورموشام و ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا معبد تئکمئشم.--nآنجاق معبدي سن تئکميه‌جکسن، سنئن بِلئندن گلن اوغلون منئم آديما معبد تئکه‌جک.»,,Snلاکئن رب آتام داوودا ددي: «سن ياخشي ادئبسن کي، منئم آديما بئر معبد تئکمک نئيّتئنه دوشوبسن.,+Snآتام داوودون اوره‌يئنده آرزو وار ائدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا بئر معبد تئکسئن.*7n«من خالقيم ائسرايئلي مئصئردن چيخارتديغيم گوندن بَري ائسرايئلئن هچ بئر قبئله‌سئندن بئر شهر سچمه‌دئم کي، اورادا بئر معبد تئکئم و آديم اوستونده اولسون.»u)enپادشاه ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب موبارک اولسون کي، آتام داوودا اؤز آغزي ائله دانيشدي و اؤز اَلي ائله اونو يرئنه يتئردي. او دمئشدي:](5nپادشاه اوزونو دؤنده‌رئب بوتون ائسرايئل جاماعاتينا برکت وردی. بو زامان بوتون ائسرايئل جاماعاتي آياق اوسته دورموشدو.+'Qn دوغرودان دا من سنئن اوچون شؤوکتلي بئر معبد تئکمئشم کي، سنئن ابدی ياشاياجاغين يِر اولسون."&n او واخت سوليمان ددي: "رب بويوروب کي، قالين قارانليقدا ساکئن اولاجاق.<%sn کاهئنلر بولودا گؤره دايانيب خئدمت اده‌بئلمه‌دئلر. چونکي ربّئن شؤوکتي اونون معبدئني دولدورموشدو.$n کاهئنلر موقدّس يردن چيخديقلاري واخت، بولود ربّئن معبدئني اله دولدوردو کي،/#Yn سانديقدا هچ بئر شي يوخ ائدي، مگر موسانين خورِبده قويدوغو ائکي داش لؤوحه‌سي. رب اورادا ائسرايئل اؤولادلاري ائله، مئصئر تورپاغيندان چيخديقلاري زامان عهد باغلادي."7nدئرَکلر اله اوزون ائدي کي، اونلارين اوجو ائچ اوتاغين قاباغينداکي موقدّس يردن گؤرونوردو، آنجاق بايير طرفدن گؤرونموردو. اونلار بو گونه قدر اوراداديرلار.\!3nکَرّوبلار قانادلاريني سانديغين يري اوستونده آچميشديلار، اونلار سانديغي و اونون دئرَکلرئني يوخاريدان اؤرتموشدولر.j Onکاهئنلر ربّئن عهد سانديغيني معبدئن ائچ اوتاغينا، يعني لاپ موقدّس يره، کَرّوبلارين قانادلاري آلتينداکي اؤز يرئنه گتئردئلر./Ynسوليمان پادشاه و اونون يانينا ييغيلميش بوتون ائسرايئل جاماعاتي سانديغين قاباغيندا او قدر قويون-کچي و اؤکوز قوربان کَسدئلر کي، چوخلوغونا گؤره سايي‌-حسابا گلمَز.tcnکاهئنلر و لاوئلی‌لر، ربّئن سانديغيني و اونونلا بئرلئکده، حوضور چاديريني و چاديردا اولان بوتون موقدّس اشيالاري يوخاري گتئردئلر.-nسونرا بوتون ائسرايئل آغساقّاللاري گلدئلر و کاهئنلر ربّئن سانديغيني گؤتوردولر.Lnيدّئنجی آيدا اولان بايرام واختي، يعني اتانئم آييندا بوتون ائسرايئل خالقي سوليمان پادشاهين يانينا ييغيلدي.' Knاو زامان سوليمان پادشاه ائسرايئلئن آغساقّال‌لاريني، بوتون قبئله باشچيلاريني، يعني ائسرايئل اؤولادلارينين نسئل رهبرلرئني اورشلئمه، اؤزونون يانينا ييغدي کي، ربّئن عهد سانديغيني داوودون شهري اولان صَحيوندان يوخاري گتئرسئنلر.Fn3سوليمان پادشاهين، ربّئن معبدئنده گؤردويو بوتون ائشلر قورتاردي. سوليمان آتاسي داوودون تقدئس اتدئيي قيزيل-گوموشو و اشيالاري ائچَري گتئرئب، ربّئن معبدئنئن خزئنه‌لرئنه قويدو.9mn2خالئص قيزيلدان کاسالار، پئلته ماشالاري، لَيَنچه‌لر، قاشيقلار و بوخوردانلار؛ ائچ اوتاغين، يعني لاپ موقدّس يِرئن و بؤيوک اوتاغين قاپي تايلاري اوچون قيزيلدان لولالار. n1خالئص قيزيلدان چيراقدانلار کي، ائچ اوتاغين قاباغيندا بِشي صاغ طرفده، بِشي ده سول طرفده دوروردولار؛ قيزيلدان اولان قؤنچه، چيراقلار و ماشالار؛b?n0سوليمان ربّئن معبدئنده‌کي بوتون بو اشيالاري دوزلتدي: قيزيل قوربانگاه؛ قيزيل مئز کي، اوستونه تقدئس چؤرکلري قويولاردي؛Qn/بوتون بو اشيالار حَددن آرتيق چوخ اولدوغو اوچون، سوليمان اونلاري چکمه‌دي و بورونجون چکئسئني موعَيّن اتمه‌دي.Pn.پادشاه بونلاري اوردون چايينين کنارينداکي اووادا، سوکّوتلا صارِتان آراسينداکي گئل‌لي تورپاقلاردا تؤکموشدو. n-خَکَندازلار، کورَکلر، و لَيَنچه‌لر. بوتون بو اشيالاري خئرام ربّئن معبدي اوچون پادشاه سوليمانين امري ائله جئلالانميش بورونجدن دوزلتمئشدي.[1n,حوووض؛ حوووضون آلتيندا اون ائکي تؤکمه اؤکوز؛Rn+اون پايا؛ پايالارين اوستونده اون لَيَن؛1]n*ائکي ردئفده دؤرد يوز نار تصوئري کي، سوتونلارين اوستونده اولان مودّور باشليقلاري اؤرتسونلر؛r_n)ائکي سوتون؛ سوتونلارين اوستونده ائکي مودّور باشليق؛ ائکي حؤرمه تور کي، سوتونلارين اوستونده‌کي ائکي مودّور باشليغي اؤرتسونلر؛{qn(خئرام قازانلار، کورَکلر و لَيَنچه‌لر ده دوزلتدي. خئرام ربّئن معبدي اوچون سوليمان پادشاهين امري ائله بوتون بو ائشلري گؤروب قورتاردي: }~~ }J|@zyywvu tAsrbqp}onn:llk jvihgfedcbga`?_-^']"\ZZiY?XTV TTGS.R]PRONMM`LKJJIHkGhF[EkDsC AA@j?=<;o99n76b55>3x220/P..6-t+*y)'x&r$#"! " 1EY P  (s anگت، يَروبعاما دِه کي، ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «من سني خالقين ائچئندن اوجالديب، خالقيم ائسرايئلئن اوستونده حؤکمران اتدئم.6 gnآرواد قاپيدان گئرَنده، اَخئيا اونون آياق سَسلرئني اشئدئب ددي: "يَروبعامين آروادي، ائچَري گل! نه اوچون قئيافه‌ني دَيئشئبسن؟ من گؤندرئلمئشم کي، سنه آغير بئر خبر ورئم.Dnرب اخئيايا دمئشدي: "باخ، يَروبعامين آروادي گلئر کي، سندن اوغلو باره‌ده سوروشسون، چونکي اوغلو ناخوشدور. او گلنده آيري بئر قئيافه‌ده‌ اولاجاق. سن اونا فئلان و بهمان دئيَرسن." nيَروبعامين آروادي بله ده اتدي؛ قالخيب شئلويا گتدي و اَخئيانين اِوئنه گلدي. اَخئيا آرتيق گؤره بئلمئردي، قوجالديغي اوچون گؤزلري ضعئفله‌مئشدي.X+nاَلئنه اون کؤمبه چؤرک، کولچه‌لر و بئر کوپه بال گؤتوروب اونون يانينا گت. اوغلانا نه اولاجاغيني او سنه بئلدئره‌جک."winيَروبعام آروادينا ددي: "قالخ اؤز قئيافه‌ني اله دَيئش کي، سنئن يَروبعامين آروادي اولدوغونو بئلمه‌سئنلر. شئلويا گت. باخ، پيغمبر اَخئيا اورادادير. او منئم بارَمده دمئشدي کي، بو خالقين پادشاهي اولاجاغام.V )nاو واخت يَروبعامين اوغلو اَبئيا ناخوشلادي.Bn "بو ائش يَروبعامين اِو اهلئنه گوناه ساييلدي و ير اوزوندن سئلئنئب آتيلماسينا و محو اولماسينا سبب اولدو.S!n !بو ائشدن سونرا دا يَروبعام اؤز پئس يولوندان دؤنمه‌دي. گئنه ده پرستئشگاهلارا خالقين هر طبقه‌سئندن اولان کاهئنلر قويدو. او، پرستئشگاهلارين کاهئني اولماق ائسته‌ين هر کسي تقدئس اتدي.n چونکي ربّئن بِيت ائلده اولان قوربانگاها و سامئره شهرلرئنده اولان پرستئشگاهلارين بوتون معبدلرئنئن ضئدّئنه ديئلمئش سؤزو حتمن يرئنه يِتئشه‌جک."En اونو باسديراندان سونرا قوجا پيغمبر اوغوللاري ائله دانيشيب اونلارا ددي: "اؤلَنده منی تاري آدامينين باسديريلديغي قبئرده باسديرين، سوموکلرئمي اونون سوموکلرئنئن يانينا قويون. n اونون جسدئني اؤزونون قبرئنه قويدو و ياس توتوب ديئردئلر: "واي، قارداشيم!""r~_n قوجا پيغمبر تاري آدامينين جسدئني گؤتوروب، اِششه‌يئن اوستونه قويدو و اؤز شهرئنه گری گتئردي کي، اونون اوچون ياس توتوب باسديرسين.j}On او گدئب يولا سَرئلمئش جسدي تاپدي. اِششَک و شئر جسدئن يانيندا دورموشدولار. شئر نه جسدي يِمئشدي، نه ده اِششه‌يي پارچالاميشدي.M|n سونرا اوغوللاري ائله دانيشيب اونلارا ددي: "منئم اوچون اِششه‌يي پالانلايين."" اونلار اِششه‌يي پالانلاديلار.4{cn اونو يولدان قايتاران پيغمبر بونو اشئدنده ددي: "او، ربّئن سؤزونه ضئدّ گِدن تاري آدامي‌دير. رب ده اونا ددئيي سؤزه گؤره، اونو شئره وردی و شئر اونو پارچالاييب اؤلدوردو."mzUn آداملار اورادان کچدئلر و يولا سَرئلمئش جسدي، جسدئن يانيندا دا دورموش شئري گؤردولر و گلئب قوجا پيغمبرئن ياشاديغي شهرده ددئلر.$yCn تاري آدامي گتدي، يولدا اونا بئر شئر راست گلدي و اونو اؤلدوردو. اونون جسدي يولا سَرئلمئشدي و اِششَک اونون يانيندا دايانميشدي، شئر ده جسدئن يانيندا دورموشدو.Nxn تاري آدامي يِيئب ائچدئکدن سونرا، قوجا پيغمبر اونون اوچون يعني گری گتئرمئش پيغمبر اوچون اِششه‌يي پالانلادي.`w;n گری قاييديب اونون سنه ‹چؤرک يِيئب سو ائچمه› ددئيي يرده، چؤرک يِيئب سو ائچئبسن، جسدئن آتالارينين قبرئنه گئرميه‌جک.»""vn او، يهودادان گلن تاري آداميني خئطاب ادئب ددي: "رب بله ديئر: «ائندي کي، ربّئن امرئنه ناموطئع اولوب تارين ربّئن سنه اتدئيي امرئنه عمل اتمه‌يئبسن،'uIn اونلار سوفره باشيندا اوتورارکَن، اونو يولدان قايتاران پيغمبره ربّئن سؤزو نازئل اولدو.|tsn تاري آدامي اونونلا قاييتدي و اونون اِوئنده چؤرک يِيئب سو ائچدي.?syn قوجا پيغمبر اونا ددي: "من ده سنئن کئمي بئر پيغمبرم. بئر مَلَک ربّئن سؤزو ائله منه ددي: «اونو اؤزونله اِوئنه گری گتئر کي، چؤرک يِيئب سو ائچسئن.»" لاکئن بونو اونا يالاندان ددی.Ern چونکي ربّئن سؤزو ائله منه بله امر ادئلدي: «اورادا نه چؤرک يِه، نه سو ائچ. گتدئيئن يوللا دا گری قاييتما.»""9qmn او ددي: "سنئنله قاييدا بئلمه‌رم، گده ده بئلمه‌رم، سنئنله بو يرده چؤرک يِيئب سو دا ائچه بئلمه‌رم.pp[n او واخت قوجا پيغمبر اونا ددي: "منئمله اِوئمه گل و چؤرک يه."-oUn تاري آدامينين دالينجا گتدي. اونو چؤل پوسته‌سي آغاجينين آلتيندا اوتورموش حالدا تاپدي و اوندان سوروشدو: "آيا يهودادان گلن تاري آدامي سنسن؟" او دا جاواب وردی: "منم."hnKn آتا، اوغوللارينا ددي: "منئم اوچون اِششه‌يي پالانلايين."" اِششه‌يي اونون اوچون پالانلاديلار و او، اِششه‌يئن اوستونه مئنئبXm+n آتالاري اونلارا ددي: "او هانسي يوللا گتدي؟" اوغوللاري يهودادان گلن تاري آدامينين هانسي يوللا گتدئيئني گؤرموشدولر.ln بِيت ائلده قوجا بئر پيغمبر ياشاييردي. اونون اوغوللاريندان بئري گلئب تاري آدامينين همئن گون بِيت ائلده اتدئيي بوتون ائشلر باره‌ده اونا خبر وردی. اوغوللاري اونون پادشاها ددئيي سؤزلري ده آتالارينا بئلدئردئلر. kn بلجه تاري آدامي آيري يوللا گتدي و بِيت ائله گلدئيي يوللا گری قاييتمادي.Fjn چونکي ربّئن سؤزو ائله منه بله امر گلدي: «اورادا نه چؤرک يِه، نه ده سو ائچ. گتدئيئن يوللا دا گری قاييتما.»""\i3n آمّا تاري آدامي پادشاها ددي: "سن منه اِوئنئن ياريسيني دا وره‌سن، سنئنله گتمه‌رم، بو يرده چؤرک يِيئب سو دا ائچمه‌رم.3han پادشاه تاري آدامينا ددي: "منئمله بئرلئکده اِوه گل و بئر آز دئنجَل. من ده سنه هدئيّه وره‌‌‌رم."Tg#n پادشاه تاري آدامينا ددي: "خاهئش ادئرم رب تارينا يالوار و منئم اوچون دوعا ات کي، اَلئم اؤزومه طرف دؤنسون."" تاري آدامي ربّه يالواردي و پادشاهين اَلي اؤزونه طرف دؤنوب اَوّلکي کئمي اولدو.kfQn قوربانگاه دا آرادان ائکي بؤلوندو و کول قوربانگاهدان تؤکولدو، اِله او علامته موطابئق کي، تاري آدامي ربّئن سؤزو ائله ورمئشدي.$eCn يَروبعام پادشاه تاري آدامينين بِيت ائلده قوربانگاهين ضئدّئنه ددئيي سؤزو اشئدنده، قوربانگاهين اوستوندن اَلئني اوزاديب ددي: "اونو توتون."" لاکئن تاري آدامينين ضئدّئنه اوزاتديغي اَلي قورودو و اَلئني اؤزونه طرف دؤندره بئلمه‌دي.dn تاري آدامي همئن گون بئر علامت ورئب ددي: "ربّئن ددئيي علامت بودور: «باخ، بو قوربانگاه آرادان بؤلونه‌جک و اوستونده‌کي کول تؤکوله‌جکدئر.»""c-n ربّئن سؤزو ائله قوربانگاهين ضئدّئنه فرياد ادئب ددي: "قوربانگاه، ای قوربانگاه! رب بله ديئر: «باخ، داوودون نسلئنده بئر اوغلان اوشاغي دوغولاجاق، اونون آدي يوشئيا اولاجاق. او سنئن اوستونده، بوخور يانديران پرستئشگاهلارين کاهئنلرئني قوربان اده‌جک و سنئن اوستونده ائنسان سوموکلري يانديراجاق.»""`b =n يَروبعام بوخور يانديرماق اوچون قوربانگاهين يانيندا دورارکَن، بئر تاري آدامي ربّئن سؤزو ائله يهودادان بِيت ائله گلئب،Ha n !او سکّئزئنجي آيين اون بشئنجي گونو، حتّا اؤزوندن ائختئراع اتدئيي آي، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون بايرام کچئرتدي و بوخور يانديرماق اوچون بِيت ائلده دوزلتدئيي قوربانگاها قالخدي.+`Qn يَروبعام سکّئزئنجي آيين اون بشئنجي گونو، يهودادا کچئردئلَن بايرام کئمي، بئر بايرام باشلاتدي و بِيت ائلده دوزلتدئيي دانالارا قوربان گتئرمک اوچون قوربانگاها قالخدي و تئکدئيي پرستئشگاهلارين کاهئنلرئني بِيت ائلده وظئفه‌يه قويدو.>_wn يَروبعام پرستئشگاهلاردا معبدلر تئکدي و خالقين آراسيندان لاوئلی‌لردن اولمايان کاهئنلر تعيئن اتدي.^7n بو ائش گوناه اولدو. چونکي خالق اونلاردان بئرئنه پرستئش اتمک اوچون دانا قدر گدئردي.u]en او، دانالاردان بئرئني بِيت ائلده، او بئرئني ده داندا قويدو.G\ n پادشاه مصلحتله‌شئب، ائکي قيزيل دانا دوزلتدي و خالقا ددي: "سئزه اورشلئمه گتمک چوخ آغير زحمتدئر. ای ائسرايئللی‌لر، باخين، بو دا سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان آللاهلارينيز!""~[wn اگر بو خالق اورشلئمه، ربّئن معبدئنه قوربان گتئرمک اوچون گده‌لر، بو خالقين اوره‌يي آغالارينا، يعني يهودا پادشاهي رِحوبعاما طرف دؤنه‌جک. اونلار دا منی اؤلدوروب يهودا پادشاهي رِحوبعامين طرفئنه کچه‌جکلر."Z!n يَروبعام اوره‌يئنده دوشوندو: "پادشاهليق گئنه داوود سولاله‌سئنه قاييداجاق.@Y{n يَروبعام اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده شِکِمي تئکدي و اورادا ياشادي. اورادان چيخيب پِنواِلي تئکدي.BXn رب بله ديئر: «سئز گرک گتمه‌يه‌سئنئز و اؤز هموطنلرئنئز ائسرايئل اؤولادلاري ائله موحارئبه اتمه‌يه‌سئنئز. هر کس اؤز اِوئنه قاييتسين، چونکي بو ائش منئم طرفئمدن اولوب.»" بلجه اونلار ربّئن سؤزونه قولاق آسديلار و ربّئن سؤزونه گؤره گری قاييتديلار./WYn "يهودا پادشاهي سوليمان اوغلو رِحوبعاما، بوتون يهودا و بِنيامئن اِوئنه، قالان خالقا دِه کي،nVWn لاکئن تارينين بو سؤزو تاري آدامي شَمَعيايا نازئل اولدو:U n رِحوبعام اورشلئمه گلدئکده، بوتون يهودا اِوي ائله بِنيامئن قبئله‌سئني بئر يره ييغدي کي، ائسرايئل اِوي ائله موحارئبه ادئب پادشاهليغي سوليمان اوغلو رِحوبعاما قايتارسين: او يوز هشتاد مئن سچمه دؤيوشچوسونو ييغدي.}Tun بوتون ائسرايئللی‌لر يَروبعامين قاييتديغيني اشئدنده، اونو اؤز ائجلاسينا چاغيرتديرديلار و بوتون ائسرايئل اوستونده اونو پادشاه اتدئلر. يهودا قبئله‌سئندن آيري، داوود سولاله‌سئنئن داليسيجا گِدن اولمادي. Sn بلجه ائسرايئل داوود سولاله‌سئنئن ضئدّئنه قالخدي و بو گونه قدر بله‌دئر.mRUn رِحوبعام پادشاه ائجباري فَعله‌لر اوستونده نظارتچي اولان اَدورامي گؤندردي، بوتون ائسرايئللی‌لر اونو داشا باسيب اؤلدوردولر. پادشاه رِحوبعام تَلَسئک اؤز دؤيوش عاراباسينا مئندي و اورشلئمه قاچدي.!Q=n رِحوبعام فقط يهودا شهرلرئنده ياشايان ائسرايئل اؤولادلاري اوستونده پادشاهليق اتدي.MPn بوتون ائسرايئللی‌لر پادشاهين اونلارا قولاق آسماديغيني گؤرنده جاواب ورئب ددئلر: "داوودلا بئزئم نه ائشئمئز وار؟ يَسّه‌نئن اوغلوندا ائرثئمئز يوخدور! ای ائسرايئللی‌لر، گدئن اِوئنئزه، ای داوود، ائندي اؤز اِوئنه باخ!"" ائسرايئللی‌لر اِولرئنه گتدئلر.O)n بلجه پادشاه خالقا قولاق آسمادي، چونکي بو حادئثه رب طرفئندن اولدو کي، او، شئلولو اَخئيا واسئطه‌سئله نِباط اوغلو يَروبعاما ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن.fNGn جاوان آداملارين مصلحتئنه گؤره خالقا ددي: "آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من سئزئن يوغونوزو داها دا آرتيراجاغام؛ آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه ادئردي، آمّا من عقربلرله تَنبِه اده‌جيم."M%n پادشاه خالقا ياوا جاواب وردی، آغساقّاللارين اونا وردئيي مصلحته محل قويماييبsLan يَروبعام بوتون خالقلا بئرلئکده، پادشاهين ددئيي کئمي کي، "اوچ گون سونرا گئنه يانيما گلئن" اوچ گون سونرا رِحوبعامين يانينا گلدئلر."K?n آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من سئزئن يوغونوزو داها دا آرتيراجاغام؛ آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه اتدي، آمّا من سئزي عقربلرله تَنبِه اده‌جيم.»""OJn اونونلا بئرلئکده بؤيوموش جاوان آداملار اونا ددئلر: "سنه «آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو، سن اونو يونگوللَشدئر» دئين بو خالقا بله دِه: «منئم کئچئک بارماغيم آتامين بِلئندن يوغوندور.tIcn اونلارا ددي: "سئز نه مصلحت ورئرسئنئز؟ منه ديئن بو خالقا کي، «آتانين اوستوموزه قويدوغو يوغو يونگوللَشدئر» ديئرلر، نه جاواب ورئم؟""lHSn لاکئن او، آغساقّاللارين وردئکلري مصلحته محل قويمادي، اونونلا بئرلئکده بؤيوموش و اونا خئدمت ادن جاوان آداملارلا مصلحتلَشدي. G n آغساقّاللار اونا ددئلر: "اگر بو گون سن بو خالقا خئدمتچي اولاسان، اونلارا قوللوق اده‌سن و اونلارلا ياخشي دانيشاسان، دائم سنه قول اولاجاقلار."Fyn پادشاه رِحوبعام آتاسي سوليمانين صاغليغيندا اونا مصلحت ورن آغساقّاللاردان سوروشدو: "بو خالقا جاواب ورمک اوچون منه نه مصلحت ورئرسئنئز؟""#EAn رِحوبعام اونلارا ددي: "ائندي گدئن و اوچ گوندن سونرا گئنه منئم يانيما گلئن."" خالق گتدي.D{n "آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو. ائندي سن، آتانين چتئن قوللوغونو و اوستوموزه قويدوغو آغير يوغو يونگوللَشدئر، بئز ده سنه قوللوق اده‌رئک."LCn اونو چاغيرتديرديلار. يَروبعام گلدي و ائسرايئلئن بوتون جاماعاتي ائله بئرلئکده رِحوبعاملا دانيشيب اونا ددی:iBMn نِباط اوغلو يَروبعام بونو اشئتدئيي زامان، حله مئصئرده ائدي. اورايا سوليمان پادشاهين اَلئندن قاچميشدي و مئصئرده ياشاييردي./A [n رِحوبعام شِکِمه گتدي، چونکي بوتون ائسرايئللی‌لر شِکِمه گلمئشدئلر کي، اونو پادشاه اتسئنلر.V@'n +سوليمان اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو رِحوبعام پادشاهليق اتدي.|?sn *او، اورشلئمده بوتون ائسرايئل اوستونده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي.Q>n )سوليمانين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اونون حئکمتي باره‌ده مگر سوليمانين عمل‌لري کئتابيندا يازيلماييبدير؟=n (سوليمان يَروبعامي اؤلدورمک ائسته‌دي، آمّا يَروبعام قالخيب مئصئره، مئصئر پادشاهي شئشَقئن يانينا قاچدي و سوليمانين اؤلومونه قدر مئصئرده قالدي.< n 'من بوندان اؤتري داوودون نسلئني آلچالداجاغام، آنجاق همئشه‌لئک يوخ.»""; n &اگر قولوم داوود کئمي منئم قانونلاريما و امرلرئمه عمل ادئب سنه بويوردوغوم هر شيه قولاق آسان، منئم يوللاريملا گده‌سن و منئم گؤزومده دوز اولان ائشلر گؤره‌سن، اوندا من ده سنئنله اولاجاغام. داوود اوچون قوردوغوم کئمي سنئن اوچون ده پايدار بئر سولاله قوراجاغام و ائسرايئلي سنه وره‌جيم.M:n %من سني سچئرم، سن اوره‌يئن ائسته‌دئيي هر شي اوستونده حؤکمرانليق اده‌جکسن و ائسرايئلئن پادشاهي اولاجاقسان.9%n $اونون اوغلونا دا بئر قبئله‌ وره‌جيم کي، منئم حوضورومدا، آديمي اورايا قويماق اوچون سچدئيئم شهر اولان اورشلئمده همئشه قولوم داوودون چيراغي يانسين.85n #آنجاق پادشاهليغي اونون اوغلونون اَلئندن چکئب آلاجاغام و اون قبئله‌ سنه وره‌جيم.47cn "لاکئن بوتون پادشاهليغي اونون اَلئندن چکئب آلماياجاغام. سچدئيئم قولوم داوودون خاطئرئنه کي، امرلرئمه و قايدالاريما عمل اتدي، اونو بوتون عؤمرو بويو حؤکمدار اده‌جيم.06[n !بونو اونا گؤره ادئرم کي، اونلار منی ترک ادئبلر و صئدونلولارين ائلاهه‌سي عَشتورِته، موآب آللاهي کِموشا، عَمّونلولارين آللاهي مئلکوما پرستئش ادئبلر. منئم يوللاريمي توتماييبلار، منئم گؤزومده دوغرو اولانا عمل اتمه‌يئبلر، قايدالاريمي و حؤکملرئني ساخلاماييبلار. نجه کي، آتاسي داوود بونلارا عمل اتمئشدي.g5In آنجاق قولوم داوودون خاطئرئنه و ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لرئندن سچدئيئم شهر اولان اورشلئمدن اؤتري بئر قبئله اونون اولاجاق.&4Gn سونرا يَروبعاما ددي: "اؤزونه اون حئصّه گؤتور، چونکي ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «باخ، من پادشاهليغي سوليمانين اَلئندن چکئب آليرام و اون قبئله‌ سنه ورئرم.3n اَخئيا اونون اَينئنده اولان تزه پالتاري گؤتوروب اون ائکي يره جيردي.2!n او واخت، يَروبعام اورشلئمدن چيخدي و يولدا شئلولو پيغمبر اَخئيا اونون پئشوازينا چيخدي. اَخئيا تزه پالتار گِيمئشدي. زمئده فقط اونلار ائکئسي ائدئلر.1'n يَروبعام باجاريقلي آدام ائدي. سوليمان جاوان اوغلانين ائش باجاريغيني گؤردو و اونو يوسئفئن نسلئندن اولان بوتون ائجباري فَعله‌لر اوستونه ريئس قويدو.0}n يَروبعامين پادشاها ضئدّ چيخماسينين سببي بو ائدي کي، سوليمان قالا ياماجيني تئکدي و آتاسي داوودون شهرئنئن دووارينداکي ياريغي تعمئر اتدي./n صِرِ‌دادان اولان اِفرايئملي نِباط اوغلو يَروبعام کي، سوليمانا خئدمت ادئردي و اونون آناسينين آدي صِروعا ائدي. صِروعا دول بئر آرواد ائدی..n هَدَدئن اتدئيي پئسلئکله بئرلئکده، او، سوليمانين بوتون عؤمرو بويو ائسرايئله دوشمن ائدي. او ائسرايئلدن نئفرت ادئردي و اَرامدا پادشاهليق ادئردي.N-n داوود صوبا‌لي‌لاري قيراندان سونرا او، يانينا آداملار ييغيب بئر حَرامي دسته‌سئنئن باشچيسي اولموشدو. بو آداملار دَمَشقه گدئب اورادا قالميشديلار و دَمَشقده حؤکمرانليق ادئردئلر.R,n تاري همچئنئن اِلياداع اوغلو رِزونو دا کي، آغاسي صوبا پادشاهي هَدَدعَزَردن قاچميشدي، سوليمانا دوشمن قالديردي.%+En فئرعون اوندان سوروشدو: "مگر منئم يانيمدا بئر شيه احتئياجين وار کي، اؤز اؤلکَنه گتمک ائسته‌يئرسن؟" او جاواب وردی: "يوخ، آمّا گرک منه ائجازه وره‌سن کي، گِدئم."*5n آمّا هَدَد مئصئرده اولاندا داوودون اؤلوب آتالاري ائله ياتديغيني و قوشون باشچيسي يوآبين اؤلدويونو اشئدئب فئرعونا ددي: "منی گؤندر کي، اؤز اؤلکَمه گِدئم.")7n تَخپِنِسئن باجيسي اونا اوغلو گِنوبَتي دوغدو. تَخپِنِس اؤزو فئرعونون اِوئنده اونو بؤيوتدو. گِنوبَت فئرعونون اِوئنده، فئرعونون اوغوللاري آراسيندا ائدي.L(n هَدَد فئرعونون گؤزونده بؤيوک ائلتئفات قازاندي و فئرعون آروادي مَلَکه تَخپِنِسئن باجيسيني اونا آرواد وردی.S'!n اونلار مئدياندان قالخيب پارانا گلدئلر، پاراندان اؤزلري ائله آداملار گؤتوروب مئصئره، مئصئر پادشاهي فئرعونون يانينا گلدئلر. او، هَدَده اِو و تورپاق وردی، اونو آذوقه ائله تأمئن اتدي.p&[n او زامان هَدَد و آتاسينين اعيانلاردان بعضی اِدوملولار، اونونلا بئرلئکده، مئصئره طرف قاچميشديلار. هَدَد بالاجا بئر اوشاق ائدي..%Wn يوآب بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده اِدومدا آلتي آي قاليب بوتون کئشئلري اورادا قيرديلار.R$n داوود اِدومدا اولارکن، قوشون باشچيسي يوآب اؤلَنلري باسديرماق اوچون گلمئشدي و اِدومدا بوتون کئشئلري قيرميشدي.#!n رب اِدوملو هَدَدي سوليمانا دوشمن قالديردي. او، اِدومون پادشاه نسلئندن ائدي.}"un هم ده بوتون پادشاهليغي چکئب آلماياجاغام، قولوم داوودون خاطئرئنه و منئم سچدئيئم اورشلئمدن اؤتري، بئر قبئله‌ني سنئن اوغلونا وره‌جيم."G! n آنجاق آتان داوودون خاطئرئنه من بونو سنئن دؤورونده اتميه‌جيم، اونو سنئن اوغلونون اَلئندن چکئب آلاجاغام.] 5n اونا گؤره ده رب سوليمانا ددي: "بو نئيّتده اولدوغونا گؤره، سنه امر اتدئيئم عهدئمه و قايدالاريما عمل اتمه‌دئيئن اوچون، من ده پادشاهليغيني اَلئندن چکئب آلاجاغام و اونو سنئن قولونا وره‌جيم.:on بو باره‌ده امر ورمئشدي کي، آيري آللاهلارين دالينجا گتمه‌سئن. لاکئن او ربّئن امرئنه عمل اتمه‌دي.A}n رب سوليمانا قضبلَندي، چونکي اونون اوره‌يي ائسرايئلئن تاريسي ربدن دؤنموشدو. رب اونا ائکي دفه گؤرونوب<sn او بوتون ياداِللي آروادلاري اوچون ده بله اتدي کي، اؤز آللاهلارينا بوخور يانديريب قوربان کَسسئنلر. n او واخت سوليمان اورشلئمئن شرقئنده‌کي داغدا موآبين ائيرنج بوتو کِموش اوچون و عَمّون اؤولادلارينين ائيرنج بوتو مولِک اوچون پرستئشگاه دوزلتدي.Qn سوليمان ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّه کامئل بئر شکئلده پِيرَو اولمادي.7in سوليمان صئدونلولارين ائلاهه‌سي عَشتورِتئن و عَمّونلولارين ائيرنج بوتو مئلکومون دالينجا گتدي. ;n سوليمانين ياشلانديغي واخت، آروادلاري اونون اوره‌يئني آيري آللاهلارا طرف آزديرديلار. او، بوتون اوره‌يئني، آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّه ورمه‌مئشدي.[1n اونون شاهزاده‌گان نسلئندن يدّي يوز آروادي و اوچ يوز کنئزي وار ائدي. آروادلاري اونون اوره‌يئني يولدان چيخارتديلار.1n رب ائسرايئل اؤولادلارينا بو خالقلار باره‌ده دمئشدي: "اونلاردان قيز آلمايين و اونلارا قيز ورمه‌يئن. اگر بله اده‌سئنئز، يقئن کي، اوره‌يئنئزي اؤز آللاهلارينا طرف آزديراجاقلار."" لاکئن سوليمان اونلارا سِوگي ائله باغلاندي.y on سوليمان پادشاه فئرعونون قيزيندان آيري، موآبلي‌لار، عَمّونلولار، اِدوملولار، صئدونلولار و خئتلی‌لردن چوخلو ياداِللي آرواد سِودي._9n هر بئر دؤيوش عاراباسي آلتي يوز شِکِل گوموشه، هر بئر آت دا يوز اَلّي شِکِل گوموشه مئصئردن گتئرئلئردي؛ بوتون خئت و اَرام پادشاهلاري دا بونلاري سوليمانين تاجئرلرئنئن واسئطه‌سئله آليرديلار.En سوليمانين آتلاري مئصئردن و قِوِه‌دن گتئرئلئردي، پادشاهين تاجئرلري اونلاري قِوِه‌دن ساتين آليرديلار.fGn پادشاه اورشلئمده چوخلوغونا گؤره گوموشو داشلار کئمي، سئدر آغاجيني دا هامار بؤلگه‌ده بئتَن وحشي انجئر آغاجي کئمي اتمئشدي.jOn سوليمان دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار ييغدي؛ اونون مئن دؤرد يوز دؤيوش عاراباسي و اون ائکي مئن آتليسي وار ائدي. اونلاري عارابالار اوچون آيريلان شهرلرده و اورشلئمده، پادشاهين يانيندا يِرلَشدئردي.n اونون يانينا گلن هر کس هدئيّه گتئرئردي. بلجه اونا هر ائل قيزيل و گوموش قابلار، پالتارلار، سئلاحلار، عطرئيّات، آتلار و قاطيرلار گتئرئلئردي.<sn هامي ائسته‌يئردي کي، سوليمانين حوضورونا گلسئن و تارينين اونون اوره‌يئنه قويدوغو حئکمتي اشئتسئن.,Sn بلجه سوليمان پادشاه وار-دؤولَتده و حئکمتده يِر اوزونون بوتون پادشاهلاريندان اوستون ائدي.Bn چونکي پادشاهين دهنزده خئرامين گَمئلري ائله بئرلئکده تَرشئش گَمئلري وار ائدي. اوچ ائلده بئر دفه تَرشئش گَمئلري گلئب قيزيل، گوموش، فئل دئشي، ميمونلار و طاووسلار گتئرئردئلر. U~}{{zqy xvZutsrqpo nllkji=h\gffesdkc\bVa`_^^0]\[tZYYKXYVUWSSNQPHORN1MyL KCIHGG^F:E~DCBBeAs@>=nيهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده، بَعشا نادابي اؤلدوردو و اونون يرئنه پادشاه اولدو.i=Mnيئسّاکار قبئله‌سئندن اَخئيا اوغلو بَعشا اونون ضئدّئنه فئتنه قوردو و فئلئسطلی‌لره عاييد اولان گئبّتوندا اونو اؤلدوردو. او زامان ناداب و بوتون ائسرايئللی‌لر گئبّتونو موحاصئره‌يه آلميشديلار.4<cnاو، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، آتاسينين يولو و ائسرايئله اتدئردئيي گوناهي ائله گتدي.;5nيهودا پادشاهي آسانين پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده، يَروبعام اوغلو ناداب ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و ائسرايئل اوستونده ائکي ائل پادشاهليق اتدي.r:_nآسا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يِهوشافاط پادشاه اولدو.x9knآسانين بوتون قالان ائشلري، اونون بوتون قووّتي، اتدئيي هر شي و تئکدئيي شهرلر باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟ لاکئن قوجاليق زامانيندا آسانين آياقلارينا مرض دوشدو.8nآسا پادشاه ائستئثنا اتمه‌دن بوتون يهودالي‌لاري چاغيردي و اونلار رامادا بَعشانين تئکمکده اولدوغو يرلرئن داشلاريني و دئرکلرئني داشيديلار. بونلارلا پادشاه آسا بِنيامئن تورپاغينداکي گئبعاني و مئصپا‌ني تئکدي.7}nبَعشا بونو اشئتدئکده راماني تئکمه‌يي دايانديردي و تئرصادا قالدي.6{nبِن‌هَدَد آسا پادشاها قولاق آسدي و قوشون باشچيلاريني ائسرايئل شهرلرئنئن اوستونه گؤندردي. اونون قوشونو بوتون نَفتالي تورپاغيندان علاوه، عئيّونو، داني، آبِل-بِيت-مَعَکاني و بوتون کئنِروتو ده اَله کچئرتدي.h5Kn"سنئن آتانلا منئم آتام آراسيندا سازئش وار ائدي، قوي بئزئم اَراميزدا دا سازئش اولسون. باخ، سنه قيزيل-گوموش هدئيّه گؤندرمئشم. ائسرايئل پادشاهي بَعشا ائله اولان سازئشئني پوز کي، مندن گری چکئلسئن."4nآسا ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئندن قالان بوتون قيزيل-گوموشو گؤتوروب اعيانلارينا وردی. پادشاه آسا اونلاري دَمَشقده ياشايان اَرام پادشاهي خِزيون اوغلو طَبرئمّون اوغلو بِن‌‌هَدَده بو خبرله گؤندردي:n3Wnائسرايئل پادشاهي بَعشا يهودايا هوجوم اتدي و راما شهرئني گوجلَندئردي کي، يهودا پادشاهي آسانين يانينا گلئب-گدنلره مانع اولسون.2+nآسا ائله ائسرايئل پادشاهي بَعشا آراسيندا بوتون عؤمورلري بويو موحارئبه گدئردي.81knاو، آتاسينين و اؤزونون وقف اتدئيي اشيالاري، يعني قيزيلي، گوموشو و قابلاري ربّئن معبدئنه گتئردي.M0nپرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي، لاکئن آسانين اوره‌يي بوتون عؤمرو بويو ربّه کامئل بئر شکئلده باغلي ائدي.7/in بؤيوک نَنه‌سي مَعَکاني ده ملکه‌لئکدن محروم اتدي، چونکي او، ائلاهه اَشِرا اوچون ائيرنج بئر بوت دوزلتمئشدي. آسا اونون ائيرنج بوتونو کَسئب قئدرون دره‌سئنده يانديردي. .n او، کئشي فاحئشه‌لري کی، يالان دئنلرئن موطابئقئنه اؤلکه‌ده وار ائدئلر، اؤلکه‌دن قوودو و آتالارينين دوزلتدئيي بوتون بوتلري آرادان قالديردي.o-Yn آسا آتاسي داوود کئمي ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي.1,]n او، اورشلئمده قيرخ بئر ائل پادشاهليق اتدي. بؤيوک نَنه‌سئنئن آدي اَبئشالوم قيزي مَعَکا ائدي.N+n ائسرايئل پادشاهي يَروبعامين پادشاهليغينين ائيئرمئنجي ائلئنده، آسا پادشاه اولوب يهودا اوستونده سلطنت اتدي.F*nاَبئيا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو آسا پادشاه اولدو.2)_nاَبئيانين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟ اَبئيا ائله يَروبعام آراسيندا موحارئبه گدئردي.(1nرِحوبعاملا يَروبعامين آراسيندا موحارئبه، ابئيانين بوتون عؤمرو بويو داوام وردی.'nچونکي داوود ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي و بوتون عؤمرو بويو اونون امر اتدئيي هچ بئر شيدن آزمادي، مگر خئتلي اورئيا ائله اولان ائشده. &nلاکئن تاريسي رب، داوودون خاطئرئنه، اونا اورشلئمده بئر چيراق وردی کي، اؤزوندن سونرا اوغلونو اونون يرئنه اوتورتسون و اورشلئمي مؤحکملَندئرسئن.%nاَبئيا آتاسينين اوندان قاباق اتدئيي بوتون گوناهلاري ائله گتدي؛ اونون اوره‌يي آتاسي داووددان فرقلي ائدی؛ تاريسي ربّه کامئل باغلي ديئلدي.$-nاو، اورشلئمده اوچ ائل پادشاهليق اتدي؛ آناسينين آدي اَبئشالوم قيزي مَعَکا ائدي.:# qnنِباط اوغلو يَروبعامين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، اَبئيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو."7nرِحوبعام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. آناسي عَمّونلو نَعَمه ائدي. اونون يرئنه اوغلو اَبئيا پادشاه اولدو.i!Mnرِحوبعاملا يَروبعام آراسيندا همئشه موحارئبه گدئردي.] 5nرِحوبعامين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟U%nهر دفه پادشاه ربّئن معبدئنه گلنده، کشئکچئلر اونلاري داشي‌ييرديلار و سونرا کشئکچئلرئن اوتاغينا گری گتئرئردئلر.|snرِحوبعام پادشاه اونلارين يرئنه بورونج قالخانلار دوزلتدي و بونلاري پادشاه سارايينين قاپيسيني قورويان کشئکچي ريئسلرئنئن اَلئنه وردی.|snاو، ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئني گؤتوردو. هر شيي آلدي، حتّا سوليمانين دوزلتدئيي بوتون قيزيل قالخانلاري دا گؤتوردو.9nرِحوبعامين پادشاهليغينين بشئنجي ائلئنده مئصئر پادشاهي شئشَق اورشلئمه هوجوم اتدي.Cnاؤلکه‌ده يالان دئنلره گؤره کئشي فاحئشه‌لر ده وار ائدي. خالق او مئلّتلرئن بوتون ائيرنج ائشلرئنه گؤره رفتار اتدي کي، رب اونلاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو. nاونلار دا هر اوجا تپه اوستونده و بول يارپاقلي هر آغاج آلتيندا اؤزلري اوچون پرستئشگاهلار، موقدّس سوتونلار و ائلاهه اَشِرا بوتلري دوزلتدئلر.winيهودالي‌لار ربّئن گؤزونده شرارت اتدئلر و آتالارينين اتدئيي بوتون گوناهلاردان داها چوخ گوناه اتمکله ربّئن قِيرَتئني قيزديرديلار.]5nسوليمان اوغلو رِحوبعام يهودادا سلطنت ادئردي. رِحوبعام، پادشاه اولان واخت، قيرخ بئر ياشيندا ائدي. او اورشلئمده اون يدّي ائل پادشاهليق اتدي. رب ائسرايئلئن بوتون قبئله‌لرئندن بو شهري سچمئشدي کي، اؤز آديني اونا قويسون. اونون آناسينين آدي عَمّونلو نَعَمه ائدي.Rnيَروبعامين پادشاهليغي ائيئرمي ‌ائکي ائل سوردو. او، اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو ناداب پادشاه اولدو.}nيَروبعامين قالان ائشلري، نجه دؤيوشدويو و نجه پادشاهليق اتدئيي باره‌ده، باخ، ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير. nبوتون ائسرايئللی‌لر اونو باسديريب اونون اوچون ياس توتدولار. بلجه ربّئن سؤزو کی، اؤز قولو اَخئيا پيغمبرئن واسئطه‌سئله دمئشدی، يرئنه يِتئشدي.6gnيَروبعامين آروادي قالخيب گتدي و تئرصايا گلدي. اِوئن آستاناسينا آياق باسديغي واخت اوغلان اؤلدو.Jnيَروبعامين اتدئيي گوناهلارينا گؤره کي، اونلارلا ائسرايئلي گوناها باتيردي، رب ائسرايئلدن اوز دؤندره‌جک."6gnرب ائسرايئلي سودا يِللَنَن بئر قاميش کئمي ووراجاق و ائسرايئللی‌لري آتالارينا وردئيي بو ياخشي تورپاقدان چکئب چيخارداجاق، اونلاري فَرات چايينين او طرفئنه سَپَلَيه‌جک، چونکي اؤزلرئنه ائلاهه اَشِرا بوتلري دوزَلدئب ربّی قضبلَندئرئبلر.tcnبوندان علاوه، رب اؤزو اوچون ائسرايئل اوستونده بئر پادشاه قوياجاق، او دا يَروبعامين نسلئني بو گون، حتّا ائندئدن بله کَسئب آتاجاق.a=n بوتون ائسرايئللی‌لر اونون اوچون ياس توتوب اونو باسديراجاقلار. يَروبعام نسلئندن فقط او، قبئره گده‌جک، چونکي يَروبعامين نسلئندن ائسرايئلئن تاريسي رب اوچون، فقط اوندا ياخشي بئر شي تاپيلدي. n ائندي سن قالخ و اِوئنه گت. شهره آياقلاريني باسديغين واخت اوغلان اؤله‌جک.<sn يَروبعامدان شهرده اؤلَنلري ائتلر، چؤلده اؤلَنلري ده گؤيلرئن قوشلاري يئيه‌جک، چونکي رب بله ديئب.»; qn بونون اوچون من يَروبعامين نسلی اوستونه بلا گتئرئرم. ائسرايئلده يَروبعامين نسلئندن بوتون اِرکَک جئنسئني، ائستر قول اولسون، ائستر آزاد، کَسئب آتاجاغام و اونلاري پِيئن يانديريلان کئمي يانديريب محو اده‌جيم، اله کی، هاميسي يانيب قورتارسين.' In سن ده اؤزوندن قاباق اولانلارين هاميسيندان چوخ پئسلئک ادئبسن. منی قضبلَندئرمَک اوچون گدئب اؤزونه آيري آللاهلار، تؤکمه بوتلر دوزَلدئبسن و منی آرخانا آتيبسان.P nپادشاهليغي داوودون اِوئندن چکئب آلديم و سنه وردئم. آمّا سن قولوم داوود کئمي اولماييبسان. او، امرلرئمه عمل ادئب بوتون اوره‌يي ائله منه پِيرَو اولدو و آنجاق گؤزومده دوز اولاني اتدي. vP~X}|0zyxvutrqponmlkkOihggXfedcba``^^2\\[ZiYXWUiTSRQ;P O@N5LKwIHHGCFEDkCBAV@(?f>?<;99847i6544G310/7.,+Y* ('y&$g"! @6/{viv{ z : Tq"{c7nاَخابين نسلئندن شهرده اؤله‌ني ائتلر، چؤلده اؤله‌ني ده گؤيلرئن قوشلاري يئيه‌جک."5enرب ائزِبِل باره‌ده دانيشيب ددي: "يئزرِعِل دووارينين ائچه‌رئسئنده، ائزِبِلي ائتلر يئيه‌جکلر.#nمن سنئن اِوئني نِباط اوغلو يَروبعامين اِوي کئمي، اَخئيا اوغلو بَعشانين اِوي کئمي اده‌جيم. چونکي سن ائسرايئله گوناه اتدئرمکله منی قضبلَندئردئن.»"" ;n«باخ، سنئن اوستونه بلا گتئره‌جيم، سني يانديريب محو اده‌جيم. ائسرايئلده اَخابين نسلئندن هر اِرکَک جئنسئني ائستر قول اولسون، ائستر آزاد، کَسئب آتاجاغام. nاَخاب ائليادان سوروشدو: "ای دوشمنئم، نهايت منی ده تاپدين؟" او جاواب وردی: "سني ده تاپديم، چونکي سن ربّئن گؤزونده اؤزونو شرارت اتمه‌يه ساتيبسان.oYnسن اونونلا دانيشيب اونا دِه کي، رب بله ديئر: «آدام اؤلدوروب اؤزونه مولک ده گؤتورورسن؟» سونرا اونا دِه کي، رب بله ديئر: «نابوتون قانيني ائتلر هارادا يالاديلار، سنئن قانيني دا اورادا يالاياجاقلار.»""a~=n"قالخ سامئره‌ده ائسرايئل پادشاهي اَخابين پئشوازينا گت. او، نابوتون اوزوم باغيندادير. گدئب کي، اوراني اؤزونه گؤتورسون.g}Inاو واخت تئشبه‌لي ائليايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:_|9nاَخاب نابوتون اؤلدويونو اشئدنده، قالخدي کي، يئزرِ‌عِل‌لي نابوتون اوزوم باغينا گتسئن و اوراني اؤزونه مولک گؤتورسون.\{3nائزِبِل نابوتون داشا باسيليب اؤلدويونو اشئدنده اَخابا ددي: "قالخ يئزرِ‌عِل‌لي نابوتون اوزوم باغيني کی، ائستمه‌دی اونو سنه پوللا ورسئن، اؤزونه مولک گؤتور، چونکي نابوت صاغ ديئل، اؤلوب."znاونلار ائزِبِله خبر گؤندرئب ددئلر: "نابوت اؤلَنه‌جک داشا باسيليب."y7n ائکي نفر دَيَرسئز آدام گلئب اونون قاباغيندا اوتوردو. اونلار خالقين قاباغيندا نابوتون ضئدّئنه شاهئدلئک ادئب ددئلر: "نابوت هم تاريني، هم ده پادشاهي لعنتله‌دي."" سونرا اونو شهرئن باييرينا چيخارتديلار و داشا باسيب اؤلدوردولر.x/n اونلار اوروج اعلان اتدئلر و نابوتو خالقين آراسيندا يوخاري باشدا اَيلَشدئردئلر.}wun نابوتون ياشاديغي شهرئن آداملاري، اورادا ياشايان آغساقّاللار و اعيانلار ائزِبِلئن اونلارا گؤندردئيي مکتوبلاردا يازديغي کئمي اتدئلر._v9n ائکي نفر دَيَرسئز آدامي اونون قاباغيندا اوتوردون و اونلار اونون ضئدّئنه شاهئدلئک ادئب دسئنلر: «سن هم تارييا، هم ده پادشاها لعنت اتدئن.» سونرا اونو باييرا چيخاردين و اؤلَنه قدر داشا باسين."=uun ائزِبِل مکتوبلاردا بله يازدي: "اوروج اعلان ادئن و نابوتو خالقين آراسيندا يوخاري باشدا اَيلَشدئرئن.4tcnاو، اَخابين آديندان مکتوبلار يازدي و اونلاري اَخابين مؤهورو ائله مؤهورله‌دي. نابوتون شهرئنده اونونلا بئرلئکده ياشايان آغساقّاللارا و اعيانلارا مکتوبلار گؤندردي.+sQnآروادي ائزِبِل اوندان سوروشدو: "سن ائسرايئل اوستونده بلجه پادشاهليق ادئرسن؟ قالخ يمک يِه، اوره‌يئني سيخما. يئزرِ‌عِل‌لي نابوتون اوزوم باغيني من سنه وره‌رم."lrSnاو جاواب وردی: "من يئزرِعِل‌لي نابوتلا دانيشيب اونا ددئم: «اوزوم باغيني پوللا منه سات، يا دا ائستيه‌سن، اونون عوضئنده سنه باشقا اوزوم باغي وره‌رم.» آمّا او جاواب وردی: "اوزوم باغيمي سنه ورمه‌رم."!q=nآروادي ائزِبِل يانينا گلئب اوندان سوروشدو: "نئيه قانين قارادير، هچ يمک ده يِمئرسن؟""Jpnاَخاب سارايينا قاشقاباقلي و قضبلي گلدي، چونکي يئزرِ‌عِل‌لي نابوت اونا دمئشدي کي، "آتالاريمين مئراثيني سنه ورمه‌رم."" او، ياتاغي اوستونه اوزانيب اوزونو چِوئردي و يمک يِمه‌دي.o+nلاکئن نابوت اَخابا ددي: "رب مندن ائراق اتسئن کي، آتالاريمين مئراثيني سنه ورئم!""n#nبئر گون اَخاب نابوتلا دانيشيب اونا ددي: "اوزوم باغيني منه ور کي، اوراني اؤزوم اوچون بوستان ادئم، چونکي ساراييما ياخيندير. من اونون عوضئنه سنه داها ياخشي باغ وره‌رم، يا دا اگر مايئلسن، اونون دَيَرئني سنه پوللا وره‌رم."Um 'nيئزرِعِلده، سامئره پادشاهي اَخابين سارايينين يانيندا يئزرِ‌عِل‌لي نابوط آدلي بئرئنئن بئر اوزوم باغي وار ائدي.ln+ائسرايئل پادشاهي قاشقاباقلي و قضبلي سامئره‌ده اولان سارايينا گلدي.xkkn*او، ائسرايئل پادشاهينا ددي: "رب بله ديئر: «منئم اؤلومه لعنت اتدئيئم آدامي، سن اَلدن بوراخدين. بونا گؤره ده اونون يرئنه سن اؤله‌جکسن و اونون خالقينين باشينا گله‌جک ائشلر، سنئن خالقينين باشينا گله‌جک.»""0j[n)او جَلد گؤزلرئندن اؤرتويو گؤتوردو. ائسرايئل پادشاهي اونون پيغمبرلردن بئري اولدوغونو گؤردو.in(بو قولون اورادا-بورادا مشغول اولارکن او، يانيمدان قاچدي."" ائسرايئل پادشاهي بو آداما ددي: "حؤکمون اِله ده اولمالي‌دير، اؤزون قرار ورئبسن."h#n'پادشاه کچنده اونو سَسله‌يئب ددي: "بو قولون دؤيوشون اورتاسينا گئرمئشدي. باخ، بئر آدام کنارا چکئلدي و منئم يانيما بئر نفر گتئرئب ددي: «بو آدامي گود. اگر آرادان چيخسا، عوضئنده يا جا‌نيني وره‌جکسن يا دا بئر تالانت گوموش.»Nwn بو واخت بئر پيغمبر ائسرايئل پادشاهي اَخابين يانينا گلئب ددي: "رب بله ديئر: «بوتون بو بؤيوک قوشونو گؤرورسن؟ باخ، بو گون اونلاري سنه تسلئم اده‌جيم و بئله‌جکسن کي، رب منم.»""#MAn بِن-هَدَد بو سؤزو اشئدنده، پادشاهلارلا بئرلئکده چارداقلاردا شراب ائچئردي. او، عسگرلرئنه ددي: "سيرايا دوزولون!"" اونلار شهرئن موقابئلئنده سيرايا دوزولدولر.>Lwn ائسرايئل پادشاهي جاواب ورئب ددي: "ديئن، زئره‌هئني گِيمه‌دن اوّل يوخ، سويوناندان سونرا فَخر اتسئن."*KOn بِن‌هَدَد اونا خبر گؤندرئب ددي: "اگر سامئره تورپاغي منئم داليمجا گدن قوشونون اوووجلاريني دولدورماغا بس اتسه، قوي آللاهلار منه بله و بوندان بَتَرئني اتسئنلر.»?Jyn او، بِن‌هَدَدئن قاصئدلرئنه ددي: "آغام پادشاها ديئن: «بو قولوندان اوّلجه ائسته‌دئيئن هر شيي وره‌رم، آنجاق بونو اده بئلمَيه‌جيم.»" قاصئدلر گدئب اونون سؤزونو چاتديرديلار.}Iunبوتون آغساقّاللار و خالق اونا ددئلر: "قولاق آسما، راضي دا اولما."NHnائسرايئل پادشاهي اؤلکه‌نئن بوتون آغساقّال‌لاريني چاغيريب ددي: "گؤرون بو آدام نجه پئسلئک آختارير. آروادلاريمي، اوغوللاريمي، قيزيل-گوموشومو مندن طلب اتدي، من اونا يوخ دِمه‌دئم."G5nآنجاق صاباح بو واخت آداملاريمي سنئن يانينا گؤندره‌جيم. اِوئني و اعيانلارينين سارايلاريني آختاراجاقلار و سنئن خوشونا گلن هر شيي گؤتوروب گتئره‌جکلر.»""zFonقاصئدلر گئنه گلئب ددئلر: "بِن‌هَدَد بله ديئر: «هر چند کي سنه ‹قيزيل- گوموشونو، آروادلاريني و اوغوللاريني منه ور› ديئب خبر گؤندردئم،5Eenائسرايئل پادشاهي جاواب ورئب ددي: "آغام پادشاه سنئن ددئيئن کئمي اؤزوم و هر نه‌يئم وار، سنئندئر."HD n"بِن‌هَدَد بله ديئر: «سنئن قيزيل-گوموشون منئمدئر، آروادلارينين و اؤولادلارينين لاپ گؤزَلي ده منئمدئر.»""|Csnاو، شهره، ائسرايئل پادشاهي اَخابين يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي:RB !nاَرام پادشاهي بِن‌هَدَد بوتون قوشونونو ييغدي. اونونلا بئرلئکده اوتوز ائکي پادشاه، آتلار و دؤيوش عارابالاري وار ائدي. بِن‌هَدَد گلئب سامئره‌ني موحاصئره‌يه آلدي و شهره هوجوم اتدي.Anاِلئشَع اونون آرديندان گری قاييتدي. اؤز بئر جوت اؤکوزونو گؤتوروب اونلاري قوربان کَسدي. اؤکوزلري کوتانين تختلري ائله پئشئرئب اَتلرئني خالقا وردی و اونلار يدئلر. سونرا قالخيب ائليانين دالينجا گتدي و اونا خئدمت اتدي.(@Knاِلئشَع اؤکوزلري قويوب ائليانين دالينجا قاچدي و ددي: "قوي گدئب آتا- آنامي اؤپوم، سونرا سنئن دالينجا گله‌رَم."" ائليا اونا ددي: "گری قاييت، مگر من سنه نه اتدئم؟""?nائليا اوراني ترک اتدي و شافاط اوغلو اِلئشَعي تاپدي. او، ير شوخوملاييردي، قاباغيندا اون ائکي جوت اؤکوز وار ائدي و اؤزو اون‌ائکئنجي جوت اؤکوزو سوروردو. ائليا اِلئشَعئن يانيندان کچنده جوبّه‌سئني اونون اوستونه آتدي.> nآنجاق من ائسرايئلده يدّي مئن آدامي قورويوب ساخلاميشام، بوتون اونلاري کي، بَعَلئن قاباغيندا دئزه دوشمه‌يئبلر و اونون آغزيني اؤپمه‌يئبلر."E=nخَزااِل قيلينجيندان قورتاراني يِيهو اؤلدوره‌جک، يِيهونون قيلينجيندان قورتاراني اِلئشَع اؤلدوره‌جک..<Wnنئمشي اوغلو يِيهونو دا گرک ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماق اوچون مسح اده‌سن، آبِل-مِخولادان اولان شافاط اوغلو اِلئشَعي ده اؤز يرئنه پيغمبر اولماق اوچون مسح ات._;9nرب اونا ددي: "قالخ، يولونلا دَمَشق صحراسينا قاييت. اورايا چاتاندا خَزااِلي اَرام اوستونده پادشاه اولماق اوچون مسح ات،4:cnائليا ددي: "من قوشونلارين تاريسي رب اوچون چوخ قيرت گؤرستدئم. چونکي ائسرايئل اؤولادلاري سنئن عهدئني ترک ادئبلر، قوربانگاهلاريني داغيديبلار، و پيغمبرلرئني قيلينجلا اؤلدوروبلر. تَکجه من قالميشام، منی ده آختاريرلار کي، جانيمي آلسينلار."r9_n ائليا بونو اشئدنده، اوزونو جوبّه‌سي ائله اؤرتدو و چيخيب ماغارانين آغزيندا داياندي. بئر سَس اونا ددي: "ائليا، بورادا نه ادئرسن؟""8-n زلزله‌دن سونرا اود دوشدو، آمّا رب اوددا ديئلدي. اوددان سونرا خفئف بئر سَس گلدي.(7Kn او ددي: "چيخ، داغدا ربّئن حوضوروندا دور."" و باخ، رب اورادان کچئردي. داغلاري ياران و ربّئن قاباغيندا قايالاري پارچالايان بؤيوک و گوجلو بئر کولَک اسئردي، آنجاق رب کولَکده ديئلدي. کولَکدن سونرا زلزله اولدو، آمّا رب زلزله‌ده ديئلدي.D6n ائليا ددي: "من قوشونلارين تاريسي رب اوچون چوخ قيرت گؤرستدئم. چونکي ائسرايئل اؤولادلاري سنئن عهدئني ترک ادئبلر، قوربانگاهلاريني داغيديبلار، و پيغمبرلرئني قيلينجلا اؤلدوروبلر. تَکجه من قالميشام، و اونلار منی ده آختاريرلار کي، جانيمي آلسينلار."V5'n ائليا اوراداکي ماغارايا گئردي و گجه‌ني اورادا قالدي. باخ، ربّئن سؤزو نازئل اولوب ددي: "ائليا، بورادا نه ادئرسن؟"".4Wnاو قالخدي و يِيئب ائچدي. يِمه‌يئن گوجو ائله قيرخ گون-قيرخ گجه تارينين داغي خورِبه قدر گتدي.23_nربّئن مَله‌يي گئنه گلدي و اونا توخونوب ددي: "قالخ يمک يِه، چونکي يول سنئن اوچون چوخ اوزوندور."p2[nائليا باخيب گؤردو کي، باشينين کناريندا ائستي داش اوستونده پئشَن بئر کؤکه و بئر بارداق سو وار. او يِيئب ائچدي و گئنه يوخويا گتدي.L1nاو، سوپورگه بوتاسينين آلتيندا اوزانيب يوخويا گتدي. باخ، بو زامان بئر مَلَک اونا توخونوب ددي: "قالخ يمک يِه!""K0nاؤزو چؤلده بئر گونلوک يول گتدي. و گلئب بئر سوپورگه بوتاسينين آلتيندا اوتوردو و جانينا اؤلوم آرزو ادئب ددي: "بَسدئر، يارب، ائندي منئم جانيمي آل، چونکي من آتالاريمدان ياخشي ديئلم."G/ nائليا قورخدو و قالخيب جا‌نيني قورتارماق اوچون يهودايا عاييد اولان بئرشئباعا گلدي. نؤکرئني اورادا قويوب.'nائزِبِل ائليانين يانينا قاصئد گؤندرئب ددي: "صاباح بو واختاجاق اگر من سني اونلارين گونونه سالماسام، قوي آللاهلار منه بله و بوندان بَتَرئني اتسئنلر.»D- nاَخاب ائليانين اتدئيي بوتون ائشلري و اونون نجه بوتون پيغمبرلري قيلينجلا اؤلدوردويونو ائزِبله دانيشدي.>,wn.ائليايا ربّئن قووّتي گلدي و او، کمرئني باغلاييب اَخابين قاباغيندا يئزرِعِله گئره‌جيئنه قدر قاچدي.v+gn-بئر آز کچمه‌مئشدي کي، گؤيلر بولودلارلا قارالدي، کولَک اَسدي و گوجلو ياغيش، ياغماغا باشلادي. اَخاب عارابايا مئنئب يئزرِعِله گتدي.7*in,يدّئنجی دفه گدنده نؤکر ددي: "باخ، دهنزدن ائنسان اووجو بويدا کئچئک بئر بولود چيخير."" ائليا ددي: "گت، اَخابا دِه: «عاراباني قوشوب آشاغي اِن کي، ياغيش سنه مانع اولماسين.»""i)Mn+نؤکرئنه ددي: "ائندي چيخ و دهنز طرفئنه باخ."" نؤکر قالخدي و دئقّتله باخيب ددي: "بئر شي يوخدور."" ائليا يدّي دفه اونا "گئنه گت" ددی.V('n*اَخاب يِيئب-ائچمه‌يه گتدي. لاکئن ائليا کَرمِل داغينين تپه‌سئنه چيخدي؛ يره اَيئلئب اوزونو دئزلري آراسينا قويدو.}'un)ائليا اَخابا ددي: "گت، يِيئب-ائچ، چونکي گوجلو ياغيشين سَسي گلئر."7&in(او واخت ائليا اونلارا ددي: "بَعَل پيغمبرلرئني توتون، قويمايين اونلاردان بئر نفر ده قاچسين."" اونلاري توتدولار. ائليا اونلاري قئشون دره‌سئنه اِندئرئب اورادا اؤلدوردو. %n'بوتون خالق بونو گؤرنده اوزو اوسته دوشوب ددئلر: "رب تاريدير! رب تاريدير!""q$]n&او واخت ربّئن اودو نازئل اولدو و يانديرما قوربانيني، اودونلاري، داشلاري، و تورپاغي يانديريب ياخدي و خندقده اولان سويو قوروتدو.^#7n%منه جاواب ور، يارب، منه جاواب ور. قوي بو خالق بئلسئن کي، سن تاريسان، يارب. و اونلارين اوره‌يئني اؤزونه طرف دؤندرئبسن.""n$آخشام قورباني تقدئم ادئلَن واخت، ائليا پيغمبر ياخين گلئب ددي: "ای ائبراهئمئن، ائسحاقين و ائسرايئلئن تاريسي رب! قوي بو گون بئلئنسئن کي، ائسرايئلده سن تاريسان و من سنئن قولونام، بوتون بو ائشلري ده سنئن سؤزونله اتدئم.i!Mn#سو قوربانگاهين اطرافينا آخدي و خندق ده سو ائله دولدو.U %n"سونرا او ددي: "ائکئنجي دفه ادئن."" اونلار ائکئنجي دفه اتدئلر. او ددي: "اوچونجو دفه ادئن."" اونلار اوچونجو دفه اتدئلر..Wn!سونرا اودونلاري دوزدو، اؤکوزو دوغراييب اودونلارين اوستونه قويدو و ددي: "اونو دؤرد سَهَنگ سو ائله دولدورون. سويو يانديرما قوربانينين و اودونلارين اوستونه تؤکون."fGn ائليا داشلارلا ربّئن آدينا بئر قوربانگاه تئکدي. او، قوربانگاهين اطرافيندا ائکي اؤلچو توخوم توتاجاق قدر بئر خندق دوزلتدي.nائليا يعقوب اوغوللاري قبئله‌لرئنئن سايينا گؤره اون ائکي داش گؤتوردو، چونکي يعقوبا ربّئن سؤزو نازئل اولوب دمئشدي: "سنئن آدين ائسرايئل اولاجاق."mUnاو واخت ائليا بوتون خالقا ددي: "منئم يانيما گلئن."" بوتون خالق اونون يانينا گلدي. او، ربّئن داغيديلميش قوربانگاهيني تعمئر اتدي.}unگون اورتا کِچئنجه، آخشام قورباني تقدئم اولونان واختا قدر جوشوب دَلي‌لئک اتدئلر، آمّا نه بئر سَس- سوراق، نه ده بئر قولاق آسان وار ائدي.Z/nاونلار اوجا سَسله چاغيرديلار و روسوملارينا گؤره بدنلرئندن قان آخانا قدر قيلينج و نئزه‌لرله اؤزلرئني يارالاديلار.nگون اورتا اولاندا ائليا اونلاري لاغا قويوب ددي: "اونو اوجا سَسله چاغيرين. چونکي او بئر آللاهدير؛ يا فئکئره گدئب، يا دا آياق‌يولوندادير، بلکه ده سفره چيخميش؟ مومکوندور ياتميش اولسون و اونو اوياتماق لازيمدير."3nاونلار اؤزلرئنه ورئلَن اؤکوزو گؤتوروب حاضيرلاديلار و سحردن گون-‌اورتايا قدر بَعَلئن آديني چاغيريب ديئردئلر: "ای بَعَل، بئزه جاواب ور!"" آمّا هچ سَس-سوراق يوخ ائدي. اونلار دوزلتدئکلري قوربانگاهين اطرافيندا آتيليب دوشدولر.4cnائليا بَعَل پيغمبرلرئنه ددي: "بئر اؤکوزو اؤزونوز اوچون سچئن و مندن اوّل اونو حاضيرلايين، چونکي سئز چوخسونوز. سئز اؤز آللاهينيزين آديني چاغيرين، لاکئن اود وورمايين."/nسئز اؤز آللاهينيزين آديني چاغيرين، من ده ربّئن آديني چاغيراجاغام؛ او تاري کي، اودلا جاواب ورسه، تاري اودور."" بوتون خالق جاواب ورئب ددي: "ياخشي سؤزدور."8knائندي قوي بئزه ائکي اؤکوز ورئلسئن: قوي اونلار اؤزلري اوچون بئر اؤکوز سچسئنلر، اونو دوغراييب اودونلارين اوستونه قويسونلار، لاکئن اود وورماسينلار. من ده آيري اؤکوزو حاضيرلاييب، اونو اودونلارين اوستونه قوياجاغام، آنجاق اود وورماياجاغام.S!nاو واخت ائليا خالقا ددي: "ربّئن پيغمبرلرئندن تَکجه من قالميشام. آمّا بَعَلئن پيغمبرلري دؤرد يوز اَلّي نفردئرلر. nائليا بوتون خالقين يانينا گلئب ددي: "داها نه واختا قدر ائکي طرف آراسيندا لَنگه‌يه‌جکسئنئز؟ اگر رب تاريدير، اونا پِيرَو اولون، يوخ، اگر بَعَل تاريدير، اوندا اونون دالينجا گدئن."" خالق اونون سؤزونه جاواب ورمه‌دي.Lnاَخاب بوتون ائسرايئل اؤولادلارينا خبر گؤنده‌رئب، اونلاري پيغمبرلرله بئرلئکده کَرمِل داغينا چاغيرتديردي.T#nائندي بوتون ائسرايئللی‌لري منئم اوچون کَرمِل داغينا چاغيرتدير، اونلارلا ائزِبِلئن سوفره‌سئنده يمک يئيَن دؤرد يوز اَلّي بَعَل پيغمبرئني و دؤرد يوز ائلاهه اَشِرا پيغمبرئني ده ييغ."tcnاو جاواب وردی: "ائسرايئلي من يوخ، سن و آتانين اِوي دَرده ساليبسينيز. سئز ربّئن امرلرئندن دؤنوب بَعَل بوتلرئنئن دالينجا گدئبسئنئز.,Snاَخاب ائلياني گؤرنده اوندان سوروشدو: "آيا بو، سن اؤزونسن، ای ائسرايئلي دَرده سالان آدام؟"" }X~ }:|{nzzUyGww*uu;srqmpTotnml4kqjiFhIgfedcc7bfaj`_^]\[ZqYTXX$W#UUTT~SxRQPP ONMLKCJUII GuFE;DBA@?l>=;:9&86q54F3n20/]-,+*)('&Q%$`#! ;SF'_~N|  X{xآمّا ائسرايئل اوردوگاهينا گلدئکلري واخت، ائسرايئللی‌لر قالخيب موآبلي‌لاري قيرديلار. موآبلي‌لار اونلارين قاباغيندان قاچديلار. ائسرايئللی‌لر قاباغا گدئب موآب تورپاغينا گئردئلر و موآبلي‌لاري قيرديلار.nWxاو واخت ددئلر: "بو قاندير، يقئن پادشاهلار بئربئرلري ائله ووروشوب، بئربئرلرئني قيريبلار. ائندي، ای موآبلي‌لار، گِدَک قارَته!""wixموآبلي‌لار سحر تزدن دوران زامان گونش چيخيب، سولارين اوستونه شفق سالميشدي. اونلار قاباقلارينداکي سولاري قان کئمي قيرميزي گؤردولر.:~oxبوتون موآبلي‌لار اشئتدئلر کي، پادشاهلار اونلارلا ووروشماغا گلئبلر. سئلاح داشييا بئلَن هر کسي و اونلاردان ياشدا بؤيوک اولانلاري چاغيرديلار. اونلار سرحدده دايانديلار.-}Uxصاباحي گون سحر، تقدئم گتئرئلَن زامان، بئردن اِدوم يولوندان سو گلدي و تورپاق سو ائله دولدو.?|yxبوتون قالالي شهرلري و سچمه شهرلري ووروب داغيداجاقسينيز، هر ياخشي آغاجي کَسه‌جکسئنئز، بوتون بولاقلارين گؤزونو توتاجاقسينيز و هر ياخشي زَمئني داشلارلا دولدوراجاقسينيز."{xبو، ربّئن گؤزونده آسان بئر شي‌دئر. او، موآبلي‌لاري دا سئزه تسلئم اده‌جک.zxچونکي رب بله ديئر: «سئز کولَک و ياغيش گؤرميه‌جکسئنئز، لاکئن بو دره سو ائله دولاجاق. سئز، مال-حيوانينيز و حيوانلارينيز دويونجاق سو ائچه‌جکسئنئز.»py[xاو ددي: "رب بله ديئر: «بو دره‌نئن هر يرئنده خندقلر قازين.»Qxxائندي منئم يانيما چنگ چالان بئر آدام گتئرئن."" گتئرئلَن آدام چنگ چالارکن، ربّئن قووّتي اِلئشَعئن اوستونه گلدي.w5xاِلئشَع ددي: "حوضوروندا دوردوغوم وار اولان قوشونلار ربّئنه آند اولسون کي، يهودا پادشاهي يِهوشافاطا حؤرمت اتمَسَيدئم، نه سنه باخارديم، نه سني گؤرَردئم.!v=x اِلئشَع ائسرايئل پادشاهيندان سوروشدو: "مندن سنه نه؟ آتانين پيغمبرلرئنئن، آنانين پيغمبرلرئنئن يانينا گت."" ائسرايئل پادشاهي اونا ددي: "يوخ! چونکي رب بو اوچ پادشاهي بئر يره چاغيريب کي، اونلاري موآبلي‌لارين اَلئنه تسلئم اتسئن."Vu'x يِهوشافاط ددي: "اوندا ربّئن سؤزو وار."" بلجه ائسرايئل پادشاهي، يِهوشافاط و اِدوم پادشاهي اِلئشَعئن يانينا گتدئلر.t x يِهوشافاط سوروشدو: "بورادا ربّئن بئر پيغمبري يوخدور کي، اونون واسئطه‌سئله ربدن مصلحت آلاق؟" ائسرايئل پادشاهينين اعيانلاردان بئري جاواب ورئب ددي: "شافاط اوغلو اِلئشَع بورادادير. او، ائليانين اَلئنه سو تؤکَردي."Qsx او واخت ائسرايئل پادشاهي ددي: "آي آمان! رب بو اوچ پادشاهي بئر يره چاغيريب کي، اونلاري موآبلي‌لارا تسلئم اتسئن."vrgx ائسرايئل پادشاهي، يهودا پادشاهي و اِدوم پادشاهي گدئب او يولو يدّي گون گَزدئلر. عسگرلر و داللارينجا گلن حيوانلار اوچون سو يوخ ائدي.qxيورام سوروشدو: "هانسي يوللا چيخاق؟" او جاواب وردی: "اِدوم چؤلونون يولو ائله."Npxسونرا گدئب يهودا پادشاهي يِهوشافاطا خبر گؤندردي و اونا ددي: "موآب پادشاهي منئم ضئدّئمه عوصيان قالديريب. آيا منئمله بئرلئکده موآبين ضئدّئنه گِدَرسن؟" يِهوشافاط جاواب وردی: "گده‌رم، منی اؤزون کئمي، خالقيمي خالقين کئمي، آتلاريمي آتلارين کئمي حساب ات."oxاو واخت پادشاه يورام سامئره‌دن چيخدي و بوتون ائسرايئللی‌لري ييغدي.#nAxاَخابين اؤلوموندن سونرا، موآب پادشاهي ائسرايئل پادشاهينين ضئدّئنه عوصيان قالديردي.]m5xموآب پادشاهي مِيشَع قويون يِتئشدئرئردي. او، ائسرايئل پادشاهينا هر ائل يوز مئن قوزو و يوز مئن قوچون يونونو گؤندرَردي.Dlxآمّا هرحالدا نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان ياپيشدي؛ اونلاردان اَل چکمه‌دي.qk]xاو، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، گرچي آتاسي و آناسي کئمي ديئلدي، چونکي آتاسينين دوزلتدئيي بَعَل سوتونونو آرادان آپاردي.&j Ixيهودا پادشاهي يِهوشافاطين پادشاهليغينين اون‌سکّئزئنجي ائلئنده، اَخاب اوغلو يورام سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و اون ائکي ائل پادشاهليق اتدي.ixاِلئشَع اورادان کَرمِل داغينا گتدي، اورادان دا سامئره‌يه قاييتدي.}huxاو آرخايا دؤنوب اوغلانلاري گؤردو و اونلاري ربّئن آدي ائله لعنتله‌دي. مِشه‌دن ائکي دئشي آيي چيخيب اونلاردان قيرخ ائکي نفري پارچالادي. gxاِلئشَع اورادان بِيت ائله قالخدي. او يولا دوشَنده کئچئک اوغلانلار شهردن چيخديلار و اونو لاغا قويوب ددئلر: "گؤيه قالخ، کِچَل، گؤيه قالخ، کِچَل!""qf]xاِلئشَعئن ددئيي سؤزه گؤره بو سو بو گونه قدر ده تمئز قالير.deCxاو، بولاغا چيخدي، دوزو اورايا آتيب ددي: "رب بله ديئر: «بو سولاري تمئز اتمئشم، آرتيق اوندا اؤلوم و ثمرسئزلئک اولماياجاق.»""d!xاو ددي: "منه تزه بئر قاب گتئرئن و اونون ائچئنه دوز قويون."" بونو اونا گتئردئلر.Zc/xشهرئن آداملاري اِلئشَعه ددئلر: "آغامين گؤردويو کئمي بو شهرئن يري ياخشي‌دير، آنجاق سويو پئسدئر، تورپاغي ثمر ورمئر."Xb+xسونرا اِلئشَعئن يانينا کي، اَرئحادا قالميشدي، قاييتديلار. اِلئشَع اونلارا ددي: "من سئزه دِمه‌دئم کي، گتمه‌يئن؟""a'xآمّا اونلار او قدر عئناد اتدئلر کي، اِلئشَع اوتانيب ددي: "گؤندرئن."" اَلّي نفر گؤندردئلر و اونلار اوچ گون آختارديلار، آنجاق ائلياني تاپا بئلمه‌دئلر.d`Cxاونا ددئلر: "باخ، بو قوللارينين يانيندا اَلّي ائگئد وار، لوطفن قوي گدئب آغاني آختارسينلار. بلکه ربّئن روحو اونو قالديريب داغلارين، يا دا دره‌لرئن بئرئنه آتيبدير؟" اِلئشَع ددي: "گؤندرمه‌يئن."N_xاَرئحادا اولان پيغمبرلر اؤولادلاري اونو اوزاقدان گؤروب ددئلر: "ائليانين روحو اِلئشَعئن اوستونده‌دئر."" اونلار اِلئشَعئن پئشوازينا گلدئلر و اونون قاباغيندا يره قدر تعظئم اتدئلر.4^cxائليانين اَينئندن دوشَن جوبّه‌ني گؤتوروب سويا ووردو و ددي: "ائليانين تاريسي رب هارادادير؟" او دا جوبّه‌ني سويا ووراندا، سو ائکي يره آيريلدي. اِلئشَع اورادان کِچدي.5]ex سونرا ائليانين اَينئندن دوشَن جوبّه‌ني گؤتوروب گری دؤندو و اوردون چايينين قيراغيندا داياندي.<\sx اِلئشَع بونو گؤروب قيشقيردي: "آتام، ای آتام! ائسرايئلئن عاراباسي و آتلي‌لاري!"" و ائلياني داها گؤرمه‌دي. او واخت اؤز پالتارلاريني گؤتوردو و اونلاري جيريب ائکي يره بؤلدو.[3x اونلار دانيشا- دانيشا گِدَرکَن قفلتن اودلو بئر عارابا و اودلو آتلار گؤروندولر و اونلاري بئر-بئرئندن آييرديلار. ائليا فيرلانان يِل‌له گؤيه قالديريلدي.eZEx ائليا ددي: "سن چتئن بئر شي ائسته‌دئن. اگر سنئن يانيندان گؤتورولدويومو گؤره‌سن، سنئنله بله اولاجاق، يوخسا بو اولماياجاق."HY x اونلار کچندن سونرا ائليا اِلئشَعدن سوروشدو: "من سنئن يانيندان گؤتورولمه‌دن، مندن بئر شي ائسته؛ سنئن اوچون نه اِدئم؟" اِلئشَع ددي: "لوطفن سنده اولان روح، ائکي قات مَنده اولسون."IX xائليا جوبّه‌سئني گؤتوردو و اونو بوکوب سويا ووردو. سو ائکي يره آيريلدي و اونلار قورو يرئن اوستوندن کچدئلر.mWUxپيغمبرلر اؤولادلاريندان اَلّي آدام گدئب اوزاقدا اونلارين موقابئلئنده داياندي. اونلار دا اوردون چايينين يانيندا دايانديلار.VV'xاو واخت ائليا اونا ددي: "خاهئش ادئرم بورادا قال، چونکي رب منی اوردون چايينين يانينا گؤندرئر."" اِلئشَع ددي: "وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم."" اونلار گتدئلر.[U1xاَرئحادا اولان پيغمبرلر اؤولادلاري اِلئشَعئن يانينا گلئب اوندان سوروشدولار: "آيا بئلئرسن رب بو گون آغاني سنئن باشين اوستوندن گؤتوره‌جک؟" اِلئشَع جاواب وردی: "بلی، بئلئرم، ساکئت اولون!""\T3xائليا اونا ددي: "اِلئشَع، خاهئش ادئرم بورادا قال، چونکي رب منی اَرئحايا گؤندرئر."" آمّا اِلئشَع ددي: «وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم."" اونلار اَرئحايا گلدئلر.PSxبِيت ائلده اولان پيغمبرلر اؤولادلاري اِلئشَعئن يانينا گلئب اوندان سوروشدولار: "آيا بئلئرسن رب بو گون آغاني سنئن باشين اوستوندن گؤتوره‌جک؟" اِلئشَع ددي: "بلی، بئلئرم، ساکئت اولون."YR-xاو واخت ائليا اِلئشَعه ددي: "خاهئش ادئرم بورادا قال، چونکي رب منی بِيت ائله گؤندرئر."" اِلئشَع ددي: "وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم.» اونلار بِيت ائله گتدئلر.TQ %xائليا، اِلئشَعله گئلگالدان گتدي. بو او زامان باش وردی کي، رب ائلياني عنقرئب فيرلانان يِل‌له گؤيه آپاراجاق ائدي.:P qxاَخَزيانين اتدئيي قالان ائشلري مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟iO Oxبلجه اَخَزيا ائليانين ددئيي ربّئن سؤزونه گؤره اؤلدو. اوغلو اولماديغي اوچون يرئنه قارداشي يورام پادشاه اولدو. بو دا يهودا پادشاهي يِهوشافاط اوغلو يِهورامين پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده اولدو. N xاونا ددي: "رب بله ديئر: «ائسرايئلده سؤزونو سوروشماغا تاري يوخدور کي، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشماق اوچون قاصئدلر گؤندردئن؟ بونا گؤره ده اوستونده اوزانديغين ياتاقدان قالخا بئلميه‌جکسن، قطعن اؤله‌جکسن!»"""M Axاو واخت ربّئن مَله‌يي ائليايا ددي: "اونونلا بئرلئکده آشاغي دوش، اوندان قورخما."" ائليا قالخيب آشاغي دوشدو و اَلّي‌باشي ائله بئرلئکده پادشاهين يانينا گلدي.rL axباخ، گؤيدن اود ياغيب اوّل گلن ائکي اَلّي‌باشيني و اونلارين هَره‌سئنئن اَلّي آداميني تلف اتدي. ائندي منئم جانيما يازيغين گلسئن."!K ?x پادشاه گئنه اوچونجو بئر اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني گؤندردي. اوچونجو اَلّي‌باشي گلئب چاتديقدا، ائليانين قاباغيندا دئزه دوشدو و اونا يالواريب ددي: "ای تاري آدامي، خاهئش ادئرم، منئم و بو اَلّي قولونون جانينا يازيغين گلسئن.KJ x ائليا اونلارا جاواب ورئب ددي: "اگر من تاري آدامي‌يام، گؤيدن اود ياغسين، سني و اَلّي آداميني تلف اتسئن!"" او واخت گؤيدن تارينين اودو ياغدي، اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني تلف اتدي.I  x پادشاه باشقا بئر اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني اونون يانينا گؤندردي. اَلّي‌باشي اونا ددي: "ای تاري آدامي، پادشاه بله ديئر: «تِز آشاغي دوش.»""LH x ائليا اَلّي‌باشي‌يا جاواب ورئب ددي: "اگر من تاري آدامي‌يام، گؤيدن اود ياغسين، سني و اَلّي آداميني تَلَف اتسئن!"" او واخت گؤيدن اود ياغدي، اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني تلف اتدي.lG Ux پادشاه بئر اَلّي‌باشي ائله اَلّي آداميني ائليانين يانينا گؤندردي. اَلّي‌باشي اونون يانينا گلدي. ائليا تپه‌نئن باشيندا اوتورموشدو. اَلّي‌باشي اونا ددي: "ای تاري آدامي، پادشاه ديئر «آشاغي دوش.»""kF Sxاونا ددئلر: "اَينئنده توکلو بئر پالتار اولان آدام ائدي، بِلئنه ده دَري قورشاق باغلاميشدي."" پادشاه ددي: "او، تئشبِلي ائليادير."2E axپادشاه اونلاردان سوروشدو: "سئزئنله راستلاشان و سئزه بو سؤزلري دئيَن آدام نه قئيافه‌ده ائدي؟""D /xاونا ددئلر: "بئر آدام بئزئمله راستلاشدي و بئزه ددي: «سئزي گؤندرَن پادشاهين يانينا قاييديب اونا ديئن کي، رب بله ديئر: ‹ائسرايئلده تاري يوخدور کي، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشماق اوچون قاصئدلر گؤندردئن؟› بونا گؤره ده اوستونده اوزانديغين ياتاقدان قالخا بئلميه‌جکسن، قطعن اؤله‌جکسن!»""C /xقاصئدلر پادشاهين يانينا قاييتديقدا، پادشاه اونلارا ددي: "نئيه گری قاييتدينيز؟""SB #xبونا گؤره ده رب بله ديئر: «اوستونده اوزانديغين ياتاقدان قالخا بئلميه‌جکسن، قطعن اؤله‌جکسن!»" سونرا ائليا گتدي._A ;xلاکئن ربّئن مَله‌يي تئشبِلي ائليايا ددي: "قالخ سامئره پادشاهينين قاصئدلرئنئن پئشوازينا چيخ و اونلارا دِه: «ائسرايئلده تاري يوخدور کي، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشماغا گِدئرسئنئز؟»@ !xپادشاه اَخَزيا سامئره‌ده‌کي سارايينين بالاخاناداکي موشَبّک پنجره‌‌سئندن ييخيليب ناخوشلادي. او، قاصئدلر دالينجا گؤندرئب اونلارا ددي: "گدئن، عِقرون آللاهي بَعَلزِبوبدان سوروشون، آيا بو ناخوشلوقدان صاغالاجاغام؟""? }xاَخابين اؤلوموندن سونرا موآب ائسرايئلئن ضئدّئنه عوصيان قالديردي.D>n5اَخَزيا، آتاسينين اتدئيي کئمي، بَعَله قوللوق و اونا پرستئش اتدي و ائسرايئلئن تاريسي ربّی قضبلَندئردي.j=On4اَخَزيا ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، آتا-آناسينين و ائسرايئله گوناه اتدئرمئش نِباط اوغلو يَروبعامين يولو ائله گتدي.E<n3يهودا پادشاهي يِهوشافاطين پادشاهليغينين اون يدّئنجی ائلئنده، اَخاب اوغلو اَخَزيا سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو. او، ائکي ائل ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدي.v;gn2يِهوشافاط اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده، آتالارين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يِهورام پادشاه اولدو.:n1او واخت اَخاب اوغلو اَخَزيا يِهوشافاطا ددي: "قوي گَمئلرده سنئن آداملارينلا بئرلئکده، منئم آداملاريم دا گتسئنلر."" لاکئن يِهوشافاط راضي اولمادي.n9Wn0يِهوشافاط تَرشئش گَمئلري دوزلتدي کي، قيزيل دالينجا اوفئره گتسئنلر. آمّا گده بئلمه‌دئلر، چونکي گَمئلر عِصيون‌گِبِرده سيندي.|8sn/اِدومدا پادشاه يوخ ائدي، بئر جانئشئن اورادا حؤکمرانليق ادئردي.7!n.او، کئشی فاحئشه‌لری کی، آتاسي آسانين زامانيندان قالميشدي، اؤلکه‌دن قوودو.6n-يِهوشافاطين قالان ائشلري، اونون گؤرستدئيي قووّت و نجه دؤيوشدويو باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟j5On,يِهوشافاط ائسرايئل پادشاهي ائله صولح ائچئنده ياشادي.a4=n+او، آتاسي آسانين يولو ائله گتدي و اوندان آزماييب ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي. آنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي و خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.3n*يِهوشافاط، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز بش ياشيندا ائدي. او، اورشلئمده ائيئرمي بش ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي شئلخي قيزي عَزوبا ائدي.R2n)ائسرايئل پادشاهي اَخابين پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، آسا اوغلو يِهوشافاط يهودا اوستونده پادشاهليق اتدي. 1n(بلجه اَخاب اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو اَخَزيا پادشاه اولدو.<0sn'اَخابين قالان ائشلري و اونون اتدئيي هر شي، فئل دئشئندن بَزه‌دئيي ساراي و تئکدئيي بوتون شهرلر باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟}/un&عاراباني سامئره حوووضونون سويوندا يودولار، و ربّئن ددئيي سؤزونه گؤره، ائتلر اونون قانيني يالاديلار. بو حوووضدا فاحئشه‌لر يويوناردي.{.qn%بلجه پادشاه اؤلدو و اونو سامئره‌يه گتئرئب اورادا باسديرديلار..-Wn$گونش باتماقدا ائکن اوردوگاهين ائچئنده جار چکئلدي: "هر کس اؤز شهرئنه! هر کس اؤز اؤلکه‌سئنه!"",-n#او گون دؤيوش قيزيشدي. پادشاه اؤز دؤيوش عاراباسيندا اَراملي‌لارين قاباغيندا داياندي و آخشام او اؤلدو. دؤيوش عاراباسي اونون ياراسينين قانينا بولاشدي.=+un"بئر آدام نئشان آلمادان کامان چکئب ائسرايئل پادشاهيني زئرِ‌هئنئن بئرلَشدئيي يردن ووردو. پادشاه عاراباچيسينا ددي: "دؤندَر و منی دؤيوشدن چيخارت، چونکي آغير يارالانميشام."N*n!دؤيوش عارابالارينين باشچيلاري اونون ائسرايئل پادشاهي اولماديغيني گؤرنده دالينجا گتمه‌يئب گری قاييتديلار.)!n دؤيوش عارابالارينين باشچيلاري يِهوشافاطي گؤرنده ددئلر: "يقئن ائسرايئل پادشاهي بودور."" دؤنوب اونونلا ووروشماغا گتدئلر. او واخت يِهوشافاط چيغيردي.(9nاَرام پادشاهي اؤز دؤيوش عارابالارينين اوتوز ائکي باشچيسينا امر ادئب دمئشدي: "نه کئچئکله، نه ده بؤيوکله ووروشون، فقط ائسرايئل پادشاهي ائله دؤيوشه گئرئن."9'mnائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "من قئيافه‌مي دَيئشئب دؤيوشه گئره‌جيم، لاکئن سن اؤز شاهليق پالتاريني گِي."" بلجه ائسرايئل پادشاهي قئيافه‌سئني دَيئشئب دؤيوشه گئردي.&nائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط راموت-گئلعادين ضئدّئنه گتدئلر.V%'nمئکايا ددي: "اگر سن سالامات قاييداسان، رب منئم واسئطَمله دانيشماييبدير."" سونرا ددي: "ای جاماعات، هامينيز اشئدئن!""x$knاونلارا ديئن کي، پادشاه بله ديئر: «بو آدامي زئندانا آتين و من سالامات قاييدانا قدر اونا آنجاق او قدر چؤرک و سو ورئن کي، اؤلمه‌سئن.»""M#nائسرايئل پادشاهي امر اتدي: "مئکاياني گؤتورون، اونو شهر ريئسي آمونون و پادشاهين اوغلو يوآشين يانينا گؤندرئن.0"[nمئکايا جاواب وردی: "باخ، سن بونو او گون گؤره‌جکسن کي، گئزلَنمک اوچون ائچَري اوتاغا گئرئرسن."p![nاو واخت کِنَعَنا اوغلو صئدقئيا ياخينلاشدي و مئکايانين ياناغينا ووروب سوروشدو: "ربّئن روحو مندن سنه نجه کچدي کي، سنه دانيشسين؟""\ 3nبس ائندي، باخ، رب سنئن بوتون بو پيغمبرلرئنئن آغزينا يالانچي بئر روح قويوب. رب سنئن باشينا بلا گتئرمه‌يي اعلان ادئب."nاو جاواب وردی: «من گدئب بوتون پيغمبرلرئن آغزيندا يالانچي بئر روح اولارام.» رب ددي: «سن اونو توولاياجاقسان و بونو باجاريرسان، گت و بله ات.»@{nاو واخت بئر روح ائره‌لي گلئب ربّئن قاباغيندا داياندي و ددي: «من اونو توولايارام.» رب اونا ددي: «نجه؟»<snرب سوروشدو: «اَخابي کئم توولاياجاق کي، راموت- گئلعادا گدئب هلاک اولسون؟» بئري اله ددی، او بئري بله.ymnمئکايا ددي: "او واخت ربّئن سؤزونو اشئت. من ربّی گؤردوم کي، اؤز تختئنده اوتوروب و بوتون گؤيلر قوشونو اونون ساغيندا و سولوندا دوروبلار.S!nائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "مگر سنه دِمه‌دئم کي، او منئم ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک اده‌جک؟""Pnمئکايا ددي: "من گؤردوم کی، بوتون ائسرايئللی‌لر داغلار اوستونده، چوباني اولمايان سورو کئمي سَپَله‌نئبلر. رب ددي: «اونلارين آغاسي يوخدور. قوي هر بئري سالامات اؤز اِوئنه قاييتسين.»""?ynپادشاه اونا ددي: "سنه نچه دفه گرک آند ائچدئرئم کي، منه ربّئن آديندا حقئقتدن باشقا بئر شي دِمَيه‌سن؟""H nاو، پادشاهين يانينا گلدئکده پادشاه اونا ددي: "مئکايا، ووروشماق اوچون راموت گئلعادا گِدَک، يوخسا گتمه‌يک؟" مئکايا اونا ددي: "گت، قاليب گله‌جکسن، رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک." nمئکايا ددي: "وار اولان ربّه آند اولسون کي، رب منه نه دِسه، اونو دئيه‌جيم."_9n او قاصئد کي، مئکاياني چاغيرماق اوچون گتمئشدي، اونونلا دانيشيب اونا ددي: "باخ، پيغمبرلر پادشاها بئرلئکده خوش سؤزلر ديئرلر. قوي سنئن سؤزون ده اونلاردان بئرئنئن سؤزو کئمي اولسون و خوش دانيش."\3n بوتون پيغمبرلر ده پيغمبرلئک ادئب ديئردئلر: "راموت- گئلعادا گت، قالئب گله‌جکسن، چونکي رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک."%n کِنَعَنا اوغلو صئدقئيا اؤزونه دمئر بوينوزلار دوزَلدئب ددي: "رب بله ديئر: «اَراملي‌لاري قيريب قورتارانا قدر، اونلاري بونلارلا بوينوزلاياجاقسان.»"" n ائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط سامئره دروازاسينين گئره‌جيئنده‌کي خرمن يرئنده، شاهليق لئباسي گِيمئش حالدا، هر بئري اؤز تختئنده اوتورموشدو و بوتون پيغمبرلر اونلارين قاباغيندا پيغمبرلئک ادئردئلر./Yn ائسرايئل پادشاهي بئر ساراي خئدمتچئسئني چاغيريب ددي: "تِز يئملا اوغلو مئکاياني بورايا گتئر." nائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "ربدن سوروشماق اوچون بئر نفر ده وار: يئملا اوغلو مئکايا. آنجاق منئم اوندان زَهلَم گدئر، چونکي ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک ادئر."" يِهوشافاط ددي: "قوي پادشاه بله دِمه‌سئن."2_nيِهوشافاط سوروشدو: "بورادا اولانلاردان باشقا، ربّئن بئر پيغمبري يوخدور کي، اوندان سوروشاق؟""5enائسرايئل پادشاهي دؤرد يوزه قدر پيغمبري ييغدي و اونلاردان سوروشدو: "ووروشماق اوچون راموت گئلعادا گدئم يا گتمه‌يئم؟» اونلار ددئلر: "گت، رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک." nيِهوشافاط گئنه ائسرايئل پادشاهينا ددي: "اوّلجه گؤرَک ربّئن سؤزو ندئر؟"" nسونرا او، يِهوشافاطدان سوروشدو: "آيا سن منئمله بئرلئکده راموت گئلعادا گِدَرسن کی، اونلارلا شاواشاق؟" يِهوشافاط ائسرايئل پادشاهينا جاواب وردی: "منی اؤزون کئمي، خالقيمي خالقين کئمي، آتلاريمي آتلارين کئمي حساب ات." nائسرايئل پادشاهي اعيانلارينا ددي: "آيا بئلئرسئنئز کي، راموت گئلعاد بئزئمدئر و بئز هچ نه اتمئرئک کی، اونو اَرام پادشاهينين اَلئندن گری آلاق؟"" nاوچونجو ائلده يهودا پادشاهي يِهوشافاط ائسرايئل پادشاهينين يانينا گلدي.  nاوچ ائل کچدي. بو مودّتده اَراملا ائسرايئل آراسيندا موحارئبه گتمئردي.^ 7n"گؤرورسن اَخاب منئم حوضورومدا نجه اؤزونو آلچالديب؟ قاباغيمدا اؤزونو آلچالتديغي اوچون من بو بلاني اونون دؤورونده گؤندرميه‌جيم، آمّا اوغلونون دؤورونده بو بلاني اونون اِوئنه گؤندره‌جيم."gInاو واخت تئشبه‌لي ائليايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:Nnاَخاب بو سؤزلري اشئدنده پالتاريني جيريب اَينئنه چول گِيدي. او، اوروج توتوب چولدا ياتدي و ياواش قدملرله گتدي.nاَخاب اِمورلولارين اتدئيي کئمي بوتلره پِيرَو اولماقدا چوخ ائيرنج ائشلر اتدي. رب اِمورلولاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو.gInحقئقتن، اَخاب کئمي ربّئن گؤزونده شرارت اتمه‌يه اؤزونو ساتان حله اولماميشدي. چونکي آروادي ائزِبِل اونو بونا تحرئک ادئردي. vX~K}{Yyxx)w2v:u8t4rr6qFponLmclkk8jiihGgoffed bZa`j_^)]][ZYYWVqU_TSNR7QP7O=N\ML{KVIH6GFEjDLBA@=?&=<_;:\9^76W54w211&0,/..'-/,+*)('' &6$$>"! [1p-<l x !Xwx قاپيچيلار قيشقيريب بو خبري ساراي ائچه‌رئسئنده اولان آداملارا بئلدئردئلر.5vex بلجه اونلار گلئب شهرئن قاپيچيلاريني سَسله‌دئلر و اونلارا بئلدئرئب ددئلر: "اَراملي‌لارين اوردوگاهينا گتدئک. باخ، اورادا هچ کس يوخ ائدي، ائنسان سَسي ده گلمئردي. آنجاق باغلي آتلار، باغلي اِششَکلر و اولدوغو کئمي قالان چاديرلار وار ائدي."guIx اونلار بئربئرلرئنه ددئلر: "اتدئيئمئز ياخشي ديئل، بو گون موژده گونودور، آمّا بئز ساکئت قالميشيق. اگر سحر آچيلانا قدر گؤزله‌يَک، باشيمزا جزا گلر. گلئن گِدَک و ساراي آداملارينا بو خبري بئلدئرَک.";tqxبو جوزاملي‌لار اوردوگاهين کنارينا گلئب بئر چاديرا گئردئلر و يِيئب-ائچدئلر. اورادان قيزيل، گوموش و پالتار گؤتوروب گتدئلر و اونلاري گئزلَتدئلر. سونرا قاييديب آيري بئر چاديرا گئردئلر. اورادان دا شيلر گؤتوروب گتدئلر و اونلاري دا گئزلَتدئلر.Msxاونلار آخشام آلاقارانليغيندا قالخيب قاچميشديلار. چاديرلاريني، آتلاريني، اِششَکلرئني، حتّا بوتون اوردوگاهي اولدوغو کئمي بوراخميشديلار. جانلاريني قورتارماق اوچون قاچميشديلار.Mrxچونکي رب اَراملي‌لارين اوردوسونا دؤيوش عارابالارينين گورولتوسونو، آتلارين تاپّيلتيسيني و بؤيوک قوشونون سَسئني اشئتدئرمئشدي. اونلار بئربئرلرئنه دِمئشدئلر: "ائسرايئل پادشاهي، خئت و مئصئر پادشاهلاريني اوجرَتله توتوب کي، بئزئم اوستوموزه گلسئنلر."cqAxاونلار اَراملي‌لارين اوردوگاهينا گتمک اوچون آخشام قالخيب آلاقارانليغيندا اونون کنارينا گلدئلر. اورادا هچ کس يوخ ائدي.p1xدِسَک شهره گئرَک، شهرده اولان آجليقدان اؤله‌جيئک، اگر بورادا قالساق، بورادا دا اؤله‌جيئک. بونا گؤره ده گلئن اَراملي‌لارين اوردوگاهينا گدئب تسلئم اولاق. اگر بئزي صاغ بوراخسالار، صاغ قالاريق. اؤلدورسه‌لر ده، اؤله‌رئک."po[xشهر دروازاسينين قاباغيندا دؤرد جوزاملي آدام وار ائدي. اونلار بئربئرلرئنه ددئلر: "نه اوچون بئز اؤلَنه قدر بورادا اوتوروب قالاق؟n'xاو سرکرده‌کي پادشاه اونون اَلئنه سؤيکَنَردي، تاري آدامينا جاواب ورئب ددي: "باخ، رب گؤيلرده پنجره‌لر آچسا دا، مگر بو ائش اولا بئلر؟" او واخت تاري آدامي ددي: "باخ، سن گؤزلرئنله بونو گؤره‌جکسن، لاکئن اوندان يِمَيه‌جکسن."2m axاِلئشَع ددي: "ربّئن سؤزونو اِشئدئن، رب بله ديئر: «صاباح بو ساعاتلاردا سامئره دروازاسيندا بئر اؤلچو نارين اون بئر شِکِله ، ائکي اؤلچو آرپا دا بئر شِکِله ساتيلاجاق.»""mlUx!اِلئشَع حله اونلارلا دانيشارکن، قاصئد اونون يانينا گلئب ددي: "باخ، بو بلاني گؤندرَن ربدئر. نه اوچون داها ربدن کؤمک گؤزلَيَک؟""k)x اِلئشَع اؤز اِوئنده اوتورموشدو، آغساقّاللار دا اونون يانيندا اَيلَشمئشدئلر. پادشاه حوضوروندان بئر قاصئد گؤندردي. آمّا قاصئد اونون يانينا گلمه‌دن قاباق اِلئشَع آغساقّاللارا ددي: "آيا گؤرورسونوز بو قاتئل منئم باشيمي کَسمک اوچون نجه آدام گؤندرئب؟ باخين قاصئد گلنده قاپيني باغلايين و اونو ائچَري بوراخمايين. مگر اونون داليسيجا آغاسينين دا آياق سَسلري گلمئر؟""_j9xپادشاه ددي: "اگر بو گون شافاط اوغلو اِلئشَعئن باشي چئيني اوستونده قالسا، تاري منه بله و بوندان داها بَتَرئني اله‌سئن."yimxپادشاه آروادين سؤزلرئني اشئدنده پالتاريني جيردي. او بو واخت قالا دووارينين اوستوندن کچئردي و خالق گؤردو کي، اونون اَينئنده چول وار.Dhxاوغلومو پئشئرئب يِدئک. او گونون صاباحي اونا ددئم: «اؤز اوغلونو ور، يئيَک.» آمّا او، اوغلونو گئزله‌دئب."g+xسونرا پادشاه اوندان سوروشدو: "نه ائسته‌يئرسن؟" او جاواب وردی: "بو آرواد منه دمئشدي: «سن اؤز اوغلونو ور، بو گون يئيَک، منئم اوغلومو دا صاباح يئيه‌رئک.»!f=xپادشاه ددي: "رب سنه کؤمک اتمَسه، من سنه نجه کؤمک ادئم؟ خرمندن يوخسا اوزوم سيخاندان؟""Oexبئر دفه ائسرايئل پادشاهي قالا دووارينين اوستوندن کچنده بئر آرواد فرياد ادئب اونا ددي: "آغام پادشاه، کؤمک ات!""Sd!xسامئره‌ده بؤيوک بئر آجليق اولدو. شهري او قدر موحاصئره‌ده ساخلاميشديلار کي، بئر اِششَک باشي هشتاد شِکِل گوموشه و بئر کابين دؤردده بئري قدر گؤيرچئن پِيئني بش شِکِل گوموشه ساتيليردي.>cwxبئر مودّت سونرا اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد بوتون قوشونونو ييغيب چيخدي و سامئره‌ني موحاصئره‌يه آلدي.kbQxاو، اَراملي‌لار اوچون بؤيوک بئر ضئيافت وردی و اونلار يِيئب-ائچَندن سونرا اونلاري گؤندردي و اونلار اؤز آغالارينين يانينا گتدئلر. اَراملي‌لارين دسته‌لري بئر داها ائسرايئل تورپاغينا گلمه‌دئلر.naWxاِلئشَع جاواب وردی: "اونلاري قيرماياجاقسان. مگر قيلينجين و اوخ-کامانينلا اسئر اتدئيئن آداملاري قيرارسان؟ اونلارين قاباغينا چؤرک و سو قوي کي، يِيئب-ائچسئنلر و سونرا اؤز آغالارينين يانينا گتسئنلر.",`Sxائسرايئل پادشاهي اونلاري گؤرنده اِلئشَعدن سوروشدو: "منئم آتام، اونلاري قيريب محو اِدئم؟""+_Qxاونلار سامئره‌يه گئرَنده اِلئشَع ددي: "يارب، اونلارين گؤزلرئني آچ کي، گؤرسونلر."" رب اونلارين گؤزلرئني آچدي و اونلار گؤردولر کي، سامئره‌نئن اورتاسينداديرلار. ^ xاِلئشَع اونلارا ددي: "يول بو ديئل، شهر ده بو ديئل. داليمجا گلئن، سئزي، آختارديغينيز آدامين يانينا آپاريم."" اِلئشَع اونلاري سامئره‌يه گتئردي.e]Exقوشون اونا طرف اِنَنده، اِلئشَع ربّه دوعا ادئب ددي: "لوطفن بو آداملاري کور ات."" اِلئشَعئن سؤزونه گؤره رب اونلاري کور اتدي.g\Ixسونرا اِلئشَع دوعا ادئب ددي: "يارب، اونون گؤزلرئني آچ کي، گؤرسون."" رب نؤکرئن گؤزلرئني آچدي و او گؤردو کي، داغ آتلار و اودلو دؤيوش عارابالاري ائله دولودور. اونلار اِلئشَعي اَحاطه‌يه آلميشديلار.&[Gxاِلئشَع جاواب وردی: "قورخما، چونکي بئزئمله اولانلار، اونلارلا اولانلاردان چوخدورلار."JZxتاري آدامينا خئدمت ادن سحر تزدن دوروب باييرا چيخدي و گؤردو کي، شهرئن اطرافيني قوشون، آتلار و دؤيوش عارابالاري موحاصئره‌يه آليب. او، تاري آدامينا ددي: "واي، آغام، نه اده‌جيئک؟""QYxپادشاه اورايا آتلار، دؤيوش عارابالاري و چوخلو قوشون گؤندردي و اونلار گجه ائکن گلئب شهري موحاصئره‌يه آلديلار.CXx پادشاه ددي: "گدئن گؤرون، او هارادادير کي، من آدام گؤندرئب اونو توتوم."" پادشاها ديئلدي: "او، دوتاندادير."Wx اعيانلاردان بئري ددي: "هچ کئم، آغام پادشاه. ائسرايئلده اولان پيغمبر اِلئشَعدئر کي، ائسرايئل پادشاهينا ياتاق اوتاغيندا ددئيئن سؤزلري بئلدئرئر."V%x اَرام پادشاهي بوندان چوخ قضبلَندي و اعيانلاريني چاغيريب اونلاردان سوروشدو: "منه ديئن گؤرَک، بئزئمکئلردن ائسرايئل پادشاهينا طرفدار اولان کئمدئر؟""fUGx ائسرايئل پادشاهي تاري آدامينين ددئيي يره خبر گؤندردي. بلجه پادشاه اونون خبردارليق اتدئيي يرلرده دفه‌لرله اؤزونو قورودو._T9x تاري آدامي ائسرايئل پادشاهينا خبر گؤندرئب ددي: "موواظئب اول کي، او يردن کچميه‌سن، چونکي اَراملي‌لار اورايا اِنئرلر."mSUxاَرام پادشاهي ائسرايئلئن ضئدّئنه موحارئبه ادئردي. او اعيانلاري ائله مصلحتله‌شئب ددي: "فئلان و بَهمان يرده اوردوگاه قورارام."qR]xاِلئشَع ددي: "اونو گؤتور."" آدام اَلئني اوزاديب اونو توتدو.tQcxتاري آدامي سوروشدو: "هارايا دوشدو؟" او، اِلئشَعه دوشَن يري گؤرستدي. اِلئشَع بئر بوداق کَسئب اورايا آتدي و دمئر سويون اوزونه چيخدي.DPxاونلاردان بئري آغاج کَسَنده بالتانين دمئري سويا دوشدو. او قيشقيريب ددي: "واي، آغام! اونو بورج آلميشديم."O3xو اونلارلا گتدي. اونلار اوردون چايينين قيراغينا گلدئلر و آغاج کَسميه باشلاديلار.N-xاونلاردان بئري ددي: "خاهئش ادئرم، سن ده بو قوللارينلا گل.» اِلئشَع ددي: "گله‌رم."vMgxقوي اوردون چايينين کنارينا گِدَک، هَره‌مئز بئر آغاج کسئب گتئرَک و قالماق اوچون اورادا اؤزوموزه يِر دوزَلدَک."" اِلئشَع ددي: "گدئن."LL xبئر گون پيغمبرلر اؤولادلاري اِلئشَعه شئکايت اتدئلر: "باخ، ائندي سنئن يانيندا قالديغيميز ير بئزه چوخ داردير.pK[xبونا گؤره ده نَعَمانين جوزامي ابدی اولاراق سنه و سنئن نسلئنه ياپيشاجاق."" گِخَزي قار کئمي جوزاملي اولوب اونون حوضوروندان چيخدي. J xاِلئشَع اونا ددي: "او آدام سني پئشواز اتمک اوچون عاراباسيندان دوشَنده اوره‌يئم مگر اورادا ديئلدي؟ مگر ائندي گوموش گؤتورمک، پالتار، زيتون و اوزوم باغلاري، قويون-کچي، مال-حيوان، نؤکرلر و کنئزلر آلماق واختي‌دير؟I'xسونرا آغاسي اِلئشَعئن يانينا گدئب قاباغيندا داياندي. اِلئشَع اوندان سوروشدو: "هارادان گلئرسن، گِخَزي؟" گِخَزي جاواب وردی: "بو قولون هچ يره گتمه‌دي."BHxتپه‌يه چاتاندا گِخَزي شيلري اونلارين اَلئندن آليب اِوئنه قويدو. نؤکرلري گری گؤندردي و اونلار گتدئلر.|Gsxنَعَمان ددي: "بويور ائکي تالانت گؤتور."" اونا تأکئد ادئب ائکي تالانت گوموشو ائکي توربايا قويوب باغلادي و ائکي دست پالتارلا بئرلئکده نؤکرلرئندن ائکئسئنه وردی. نؤکرلر گِخَزئنئن قاباغيندا بونلاري داشيديلار.Fxگِخَزي ددي: "خيئردئر. آغام منی گؤندردي کي، سنه دِيئم: «اِله ائندئجه اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئندن يانيما پيغمبرلردن اولان ائکي جاوان اوغلان گلدي. خاهئش ادئرم، اونلارا بئر تالانت گوموش و ائکي دست پالتار ور.»""zEoxگِخَزي نَعَمانين دالينجا قاچدي. نَعَمان دالينجا بئر نفرئن گلدئيئني گؤرنده، اونو پئشواز اتمک اوچون عارابادان دوشوب ددي: "خيئر اولا؟""hDKxآمّا تاري آدامي اِلئشَعئن نؤکري گِخَزي دوشوندو: "باخ، آغام ائستمه‌دی کی، بو اَراملي نَعَماندان گتئردئيي شيي گؤتورسون. وار اولان ربّه آند اولسون کي، اونون دالينجا قاچيب اوندان بئر شي آلاجاغام."C!xاِلئشَع اونا ددي: "سالامات گت."" نَعَمان اونون يانيندان چيخيب بئر آز يول گتدي.jBOxآنجاق رب بو ائشي قولونا باغيشلاسين: آغام پادشاه پرستئش اوچون رئمّون معبدئنه گئرَنده، منئم اَلئمه سؤيکه‌نئر. من ده رئمّون معبدئنده سجده اتمه‌لي‌يَم. اورادا سجده اتدئيئمي رب قولونا باغيشلاسين."UA%xنَعَمان ددي: "اگر گؤتورمورسن، اوندا قوي بو قولونا بورادان ائکي قاطير يوکو تورپاق ورئلسئن. چونکي بو قولون آرتيق آيري آللاهلارا يوخ، فقط ربّه يانديرما قوربانلاري و قوربانلار گتئره‌جک.@!xلاکئن اِلئشَع ددي: "حوضوروندا دوردوغوم وار اولان ربّه آند اولسون کي، هچ نه گؤتورميه‌جيم."" نَعَمان گؤتورمَيي تأکئد اتدي، لاکئن اِلئشَع ائستمه‌دي. ? xنَعَمان بوتون دسته‌سي ائله گئنه تاري آدامينين يانينا گلدي و اونون قاباغيندا دايانيب ددي: "باخ، ائندي بئلدئم کي، ائسرايئلدن باشقا، دونيانين هچ بئر يرئنده تاري يوخدور. بويور، ائندي بو قولونون هدئيّه‌سئني گؤتور.">%xبوندان سونرا نَعَمان تاري آدامينين سؤزونه گؤره اوردون چايينا اِنئب، يدّي دفه سويا باتيب چيخدي. اونون بدني صاغالدي و بئر کؤرپه بدني کئمي تمئز اولدو.e=Ex نَعَمانين آداملاري اونون يانينا گلدئلر و اونونلا دانيشيب ددئلر: "ای آتاميز، اگر پيغمبر سنه بؤيوک بئر شي امر اتسَيدي، مگر اونا عمل اتمَزدئن؟ بس نه قدر چوخ ائندي کي، سنه «يويون و تمئز اول» ديئر."</x مگر دَمَشقئن چايلاري اَبانا و فَرپَر، ائسرايئلئن بوتون سولاريندان داها ياخشي ديئل؟ مگر اونلاردا يويونوب تمئز اولا بئلمزدئم؟" بلجه حئرصله دؤنوب گتدي.J;x آمّا نَعَمان قضبله‌نئب گتدي و ددي: "باخ، گومان ادئردئم کي، اِشئيه چيخيب يانيما گله‌جک، دوروب تاريسي ربّئن آدي ائله چاغيريب اَلئني جوزاملي يرئن اوستونده يِلله‌يئب شفا وره‌جک.Y:-x اِلئشَع اونون يانينا قاصئد گؤندرئب ددي: "گت، اوردون چاييندا يدّي دفه يويون، بدنئن صاغاليب جوزامدان تمئز اولارسان."95x نَعَمان آتلاري و دؤيوش عاراباسي ائله گلدي و اِلئشَعئن اِوئنئن قاپيسيندا داياندي.h8Kxتاري آدامي اِلئشَع ائسرايئل پادشاهينين اؤز پالتاريني جيرديغيني اشئدنده اونا خبر گؤندرئب ددي: "نه اوچون پالتاريني جيردين؟ قوي ائندي او منئم يانيما گلسئن و بئلسئن کي، ائسرايئلده بئر پيغمبر وار."07[xائسرايئل پادشاهي مکتوبو اوخوياندا پالتاريني جيريب ددي: "مگر من تارييام کي، اؤلدوروب دئرئلدَم؟ نئيه بو آدام منئم يانيما سؤز گؤندرئر کي، بئر آداما جوزاميندان شفا ورئم؟ دئقّت ادئن و گؤرون کي، منئمله داعوا اتمک اوچون نجه بهانه آختارير."!6=xمکتوبو ده ائسرايئل پادشاهينا گتئردي. اورادا بله يازيلميشدي: "ائندي بو مکتوبلا برابر قولوم نَعَماني دا يانينا گؤندرمئشم کي، سن اونون جوزامينا شفا وره‌سن."#5Axاَرام پادشاهي ددي: "گت، من ائسرايئل پادشاهينا بئر مکتوب گؤندره‌رم.» نَعَمان اؤزو ائله آلتي مئن شِکِل قيزيل، اون تالانت گوموش و اون دست پالتار گؤتوروب گتدي.64gxنَعَمان گتدي و آغاسي ائله دانيشيب اونا ددي: "ائسرايئل تورپاغيندان اولان قيز فئلان و بَهمان ددی."]35xاو، خانيمينا ددي: "کاشکي آغام سامئره‌ده اولان پيغمبرئن يانيندا اولسايدي. او زامان پيغمبر اونون جوزامينا شفا ورَردي."v2gxاَراملي‌لار دسته‌لرله چيخيب ائسرايئل تورپاغيندان کئچئک بئر قيزي اسئر گؤتورموشدولر. بو قيز نَعَمانين آروادينين يانيندا قاليردي.Q1 xاَرام پادشاهينين قوشون باشچيسي نَعَمان آغاسينين يانيندا حؤرمت و اعتئبار صاحئبي ائدي، چونکي رب اونون واسئطه‌سئله اَراما ظفر ورمئشدي. او، جسور بئر دؤيوشچو ائدي، لاکئن جوزاملي ائدي.'0Ix,بلجه يِمه‌يي اونلارين قاباغينا قويدو. ربّئن ددئيي کئمي اونلار يدئلر و يمک آرتيق قالدي./!x+اونا خئدمت ادن ددي: "بونو يوز آدامين قاباغينا نجه قوياق؟" اِلئشَع ددي: "آداملارا ور، يِسئنلر. چونکي رب بله ديئر: «يئيه‌جکلر، حله آرتيق دا قالاجاق.»""4.cx*بَعَل‌‌شالئشادان بئر آدام گلدي. او، تاري آدامي اوچون ائلک ثمردن ائيئرمي کؤمبه آرپا چؤره‌يي و اؤز محصولوندان سونبول‌لر گتئردي. اِلئشَع ددي: "آداملارا ور، يِسئنلر."U-%x)اِلئشَع ددي: "اون گتئرئن."" سونرا اونو قازانا آتيب ددي: "آداملار اوچون تؤک، يِسئنلر."" قازاندا ضررلي بئر شي اولمادي.,x(شورباني يمک اوچون آداملارا وردئلر. شوربا يئيَنلر قيشقيريب ددئلر: "قازانداکي يمکدن يِسَک، اؤله‌رئک، ای تاري آدامي!"" هچ کس اوندان يئيه بئلمه‌دي.@+{x'اونلاردان بئري اوت ييغماق اوچون چؤله چيخدي. بئر چؤل تَنه‌يي تاپيب اوندان اَتَک دولوسو قرئب بالقاباق ييغدي و گتئرئب شوربا قازانينا دوغرادي. بونون نه اولدوغونو بئلمئردئلر.e*Ex&اِلئشَع گئلگالا قاييتديقدا، اؤلکه‌يه قيتليق دوشموشدو. پيغمبرلر اؤولادلاري اونون قاباغيندا اوتورموشدولار. او، نؤکرئنه ددي: "بؤيوک قازاني اوجاغا قوي و پيغمبرلر اؤولادلاري اوچون شوربا پئشئر.")+x%آرواد گلئب اِلئشَعئن آياقلارينا دوشدو. يره قدر اَيئلئب اوغلونو گؤتوردو و گتدي.j(Ox$اِلئشَع گِخَزئني چاغيريب ددي: "شونِملي آروادي چاغير."" او، آروادي چاغيردي. آرواد اِلئشَعئن يانينا گلنده، او ددي: "آل اوغلونو."'x#اِلئشَع ياتاقدان دوشوب اِوده او طرفه-بو طرفه گَزدي. سونرا گئنه ياتاغا قالخيب اونون اوستونه اَيئلدي. اوغلان يدّي دفه آسقيريب گؤزلرئني آچدي.c&Ax"سونرا ياتاغا قالخيب اوشاغين اوستونه اَيئلدي. آغزيني اونون آغزينين، گؤزلرئني اونون گؤزلرئنئن، اوووجلاريني اونون اوووجلارينين اوستونه قويدو. اوشاغين اوستونه سَرئلدي و اوشاغين بدني قيزيشدي.~%wx!او ائچَري گئرئب قاپيني اونلارين اوزونه باغلادي و ربّه دوعا اتدي. $x اِلئشَع اِوه گئردي. باخ، اؤلَن اوغلان اونون ياتاغي اوستونده اوزانميشدي.Z#/xگِخَزي اونلاردان قاباق گتدي و عصاني اوغلانين اوزونون اوستونه قويدو، آنجاق نه بئر سَس، نه ده بئر جاواب اولدو. گِخَزي قاييتدي کي، اِلئشَعي گؤرسون و اونا خبر ورسئن کي، "اوغلان دئرئلمه‌دي."_"9xاوغلانين آناسي ددي: "وار اولان ربّه و سنئن جانينا آند اولسون کي، سندن اَل چکمه‌رم."" اِلئشَع قالخيب اونون دالينجا گتدي.Y!-xاِلئشَع گِخَزئيه ددي: "بِلئني باغلا و عصامي اَلئنه گؤتوروب گت. اگر بئر آداملا راستلاشاسان، اونا سالام ورمه و سنه سالام وره‌نئن سالاميني دا آلما. گت، عصامي اوغلانين اوزونون اوستونه قوي." xآرواد ددي: "من آغامدان مگر اوشاق ائسته‌دئم؟ مگر «منی آلداتما» دِمه‌دئم؟""-Uxآرواد داغا چيخيب تاري آدامينين يانينا گلدي و اونون آياقلارينا ساريلدي. گِخَزي ياخينلاشدي کي، اونو گری ائتَله‌سئن. آمّا تاري آدامي ددي: "اونو بوراخ، چونکي اوره‌يي، ائچئنده چوبالايير. رب بونون سببئني گئزله‌دئب و منه بئلدئرمه‌يئب."vgxائندي اونون پئشوازينا قاچ و سوروش: «نجه‌سن، آيا ياخشي‌سان، اَرئن ياخشي‌دير؟ اوغلون ياخشي‌دير؟»" آرواد جاوابدا ددي: "ياخشي‌ييق." xاو گتدي و کَرمِل داغينا، تاري آدامينين يانينا گلدي. تاري آدامي آروادي اوزاقدان گؤردوکده، نؤکري گِخَزئيه ددي: "باخ، شونِملي آرواد بورايا گلئر. xاو، اِششه‌يي پالانلاييب نؤکرئنه ددي: "سور و من سنه دِمَيئنجه دايانما."Lxاَري ددي: "نه اوچون بو گون اونون يانينا گدئرسن؟ نه تزه آي مراسئمي، نه ده سَبّت گونودور."" آرواد ددي: "عيبي يوخ."T#xاو، اَرئني چاغيريب ددي: "نؤکرلرئندن بئري ائله منه بئر اِششَک گؤندر. تِز تاري آدامينين يانينا گدئب، قاييداجاغام."Exآرواد يوخاري چيخيب اوشاغي تاري آدامينين ياتاغي اوستونه اوزانديردي، سونرا قاپيني دالينجا اؤرتوب چيخدي.Oxنؤکر اونو گؤتوروب آناسينين يانينا گتئردي. او، گون‌اورتايا قدر آناسينين دئزلري اوستونده قالدي و سونرا اؤلدو.%Exاو، آتاسينا ددي: "باشيم آغري‌يير، باشيم!"" آتاسي نؤکره ددي: "اونو آناسينين يانينا آپار."(Kxاوشاق بؤيودو. او بئر گون آتاسينين يانينا کي، بئچئنچئلرله بئرلئکده ائشله‌‌يئردي، گتدي."?xاِلئشَعئن ددئيي کئمي آرواد بويلو اولدو و بئر ائل سونرا همئن فصئلده بئر اوغلان دوغدو.oYxاِلئشَع ددي: "بئر ائلدن سونرا بو فصئلده قوجاغيندا بئر اوغلون اولاجاق."" آرواد ددي: "يوخ، ای آغام تاري آدامي، کنئزئنه يالان دِمه!""xاِلئشَع ددي: "آروادي چاغير."" گِخَزي آروادي چاغيردي و او گلئب قاپيدا دوردو.eExاِلئشَع سوروشدو: "اگر اِله‌دئر، اونون اوچون نه اده بئله‌رم؟" گِخَزي جاواب وردی: "دوغروسو، اوغلو يوخدور، اَري ده قوجادير.",Sx اِلئشَع نؤکرئنه ددي: "ائندي آروادا دِه: «باخ، بئزئم اوچون بو قدر زحمت چکئبسن. من سنئن اوچون نه اده بئله‌رم؟ سنئن حاقّيندا پادشاهلا يا دا قوشون باشچيسي ائله دانيشيم؟»" آرواد ددي: "يوخ، لازيم ديئل، من اؤز خالقيملا بئرلئکده ياشاييرام."Ex سونرا نؤکري گِخَزئيه ددي: "شونِملي آروادي چاغير."" او، آروادي چاغيردي و آرواد اونون موقابئلئنده داياندي.~wx بئر گون اِلئشَع اورايا گلدي و دامداکي اوتاغا چيخيب اورادا ياتدي.lSx گل دامدا اونا کئچئک بئر اوتاق دوزَلدَک، اورايا اونون اوچون ياتاق، مئز، تخت، بئر ده چيراق قوياق کي، بئزه گلنده اورادا قالسين."< sx آرواد اَرئنه ددي: "باخ، ائندي بئلدئم کي، همئشه يانيميزدان کِچَن بو آدام موقدّس بئر تاري آدامي‌دير.: oxبئر گون اِلئشَع شونِمدن کچئردي. اورادا وارلي بئر آرواد ياشاييردي و آرواد اِلئشَعي يمک يِمَيه دعوت اتدي. سونرالار، اِلئشَع هر دفه کِچَنده، يمک يمک اوچون اورايا گِدَردي. {xآرواد گلئب بونلاري تاري آدامينا خبر وردی. او دا ددي: "گت، زيتون ياغيني ساتيب بورجونو ور. قالاني ائله ده اوغوللارينلا بئرلئکده کِچئنَرسن."~ wxقابلار دولدوقدا او، اوغوللاريندان بئرئنه ددي: "منه داها بئر قاب دا گتئر."" اوغلو اونا ددي: "داها قاب قالمادي."" او واخت زيتون ياغي کَسئلدي.t cxآرواد اونو ترک ادئب قاپيني اؤزونون و اوغوللارينين دالينجا باغلادي. اوغوللاري قابلاري اونون يانينا گتئرئردئلر، او دا دولدوروردو.saxسونرا ائچَري گئر، اؤزونون و اوغوللارينين دالينجا قاپيني باغلا، اؤز ياغيني بوتون بو قابلارا تؤک و اونلاري دولدوروب بئر طرفه قوي." xاِلئشَع ددي: "گت بوتون قونشولاريندان بوش قابلار بورج آل، آز قاب يوخ، چوخ!/Yxاِلئشَع اوندان سوروشدو: "سنئن اوچون نه ادئم؟ منه دِه گؤروم، اِوئنده نه‌يئن وار؟" آرواد جاواب وردی: "بئر قاب زيتون ياغيندان باشقا بو کنئزئنئن اِوئنده هچ نه يوخدور."i Oxپيغمبرلر اؤولادلاريندان اولان بئر آدامين آروادي اِلئشَعه فرياد ادئب ددي: "سنئن قولون اَرئم اؤلدو! بئلئرسن کي، او قولون ربدن قورخوردو. ائندي بئر طلبکار گلئب کي، ائکي اوغلومو اؤزونه قول گؤتورسون."2_xسونرا او، ائلک اوغلونو کي، اونون يرئنده سلطنت اده‌جک ائدي، گؤتوردو و دووارين اوستونده اونو يانديرما قورباني تقدئم اتدي. او واخت ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه بؤيوک بئر قضب اوياندي، اونلار دا اوراني ترک ادئب، اؤز اؤلکه‌لرئنه قاييتديلار.8kxموآب پادشاهي دؤيوشده مغلوب اولدوغونو گؤرنده، اؤزو ائله يدّي يوز نفر قيلينجلي آدام گؤتوردو کي، اِدوم پادشاهينين قوشونونو ياريب قاچسينلار، لاکئن بونو اده بئلمه‌دئلر.1]xاونلار شهرلري داغيتديلار، هر کس ياخشي بئر زمئيه داش آتيب اوراني دولدوردو. بلجه بوتون بولاقلارين گؤزونو توتدولار و هر ياخشي آغاجي کَسدئلر. فقط قئر-خَرِسِتئن داشلاري يرئنده قالدي، آنجاق ساپاندچيلار اونو دا موحاصئره‌يه آليب ووردولار. r~C|p{z/ywvu/txsr9qRpZnm)l`kJichgedcbaa_^^ \[[ZY&WW V T/SER^Q4PONXMsLKK,IHmGSF D]CB@?>=;;O:T9 76L5w43362P1'0Y/q.=-q,**)@'%$#"! I)G]'$ Q D AvZi/x او، آلتي ائل ربّئن معبدئنده دايه‌سي ائله بئرلئکده گئزلي قالدي و بو زامان عَتَليا اؤلکه اوستونده پادشاهليق ادئردي.Khx آنجاق يِهورام پادشاهين قيزي، اَخَزيانين باجيسي يِهوشِبَع، اؤلدورولَن شاهزاده‌لر آراسيندان اَخَزيانين اوغلو يوآشي گئزلئجه آپاردي و اونو دايه‌سي ائله بئرلئکده ياتاق اوتاغيندا يِرلَشدئردي. بلجه يوآشي عَتَليادان گئزلَتدئلر و او، اؤلدورولمه‌دي.*g Qx اَخَزيانين آناسي عَتَليا اوغلونون اؤلدويونو گؤرنده قالخيب بوتون پادشاه نسلئني محو اتدي.%fEx $يِيهونون سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدئيي مودّت ائيئرمي سکّئز ائل ائدي.Dex #يِيهو اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو سامئره‌ده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو يِهوآخاز پادشاه اولدو.ydmx "يِيهونون قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اونون بوتون قودرتي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟Yc-x !اوردون چايينين شرق طرفئنده‌کي جادلي‌لارا، رِعوبئنلی‌لره و مِنَسّه‌لئلره عاييد اولان بوتون گئلعاد تورپاغيني کي، اَرنون دره‌سئنئن کناريندا اولان عَروعِردن گئلعادا و باشانا قدردئر.[b1x رب او دؤورده ائسرايئل تورپاغيني کَسئب کئچئلتمَيه باشلادي. خَزااِل بوتون ائسرايئل حودودلاريندا اونلاري مغلوب اتدي: a;x آنجاق يِيهو دئقّت اتمه‌دي کي، بوتون قلبي ائله ائسرايئلئن تاريسي ربّئن قانونو ائله ياشاسين؛ او يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.`1x رب يِيهويا ددي: "سن گؤزومده دوغرو اولان ائشلر گؤرمَکله ياخشي اِله‌دئن و منئم اوره‌يئمده اولان هر شيه گؤره اَخابين آداملاري ائله رفتار اتدئن. بونا گؤره ده دؤردونجو نسلئنه قدر سنئن اؤولادلارين ائسرايئل تختئنده اوتوراجاق." _x آنجاق يِيهو نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان، حتّا بِيت ائلده و داندا اولان قيزيل دانالاري پرستئش اتمکدن اَل چکمه‌دي.[^1x بلجه، يِيهو ائسرايئلدن بَعَلئن کؤکونو کَسدي.O]x بلجه بَعَله قويولان سوتونو ييخديلار. بَعَل معبدئني ده داغيديب آياق يولو اتدئلر، اورا بو گونه قدر ده بله‌دئر.s\ax بَعَل معبدئنئن تئمثال سوتونولاريني چيخارديب يانديرديلار.f[Gx يانديرما قوربانلاري گتئرئلمه‌سي آخيرا چاتاندا، يِيهو کشئکچئلره و ريئسلره ددي: "ائچَري گئرئب اونلاري قيرين، هچ کس چيخا بئلمه‌سئن."" کشئکچئلر و ريئسلر اونلاري قيلينجدان کچئردئب قيرديلار و مِيئتلرئني باييرا آتديلار. سونرا بَعَل معبدئنئن ائچَري اوتاغينا گئردئلر.Z9x سونرا اونلار قوربانلار و يانديرما قوربانلاري گتئرمک اوچون قاباغا گلدئلر. يِيهو باييردا هشتاد آدام قويموشدو و اونلارا دمئشدي: "اَلئنئزه وردئيئم بو آداملاردان بئري کئمدن قاچيب قورتارسا، او آدام عوضئنده اؤز جا‌نيني وره‌جک."WY)x يِيهو رِکاب اوغلو يِهونادابلا بئرلئکده بَعَل معبدئنه گئرئب بَعَلي پرستئش ادنلره ددي: "آختاريب باخين، بورادا ربّی پرستئش ادن بئر نفر سئزئنله اولماسين، فقط بَعَلي پرستئش ادنلر اولسون."WX)x يِيهو پالتارلارا باخان آداما ددي: "بَعَله پرستئش ادنلرئن هاميسي اوچون عَبا ور."" بو آدام دا اونلار اوچون عَبا وردی.BWx يِيهو ائسرايئلئن هر طرفئنه خبر گؤندردي. بَعَلي پرستئش ادنلرئن هاميسي گلدي، گلمه‌يَن بئر نفر ده قالمادي. اونلار بَعَل معبدئنه گئردئلر و بَعَل معبدي آغزيناجاق آداملا دولدو. V;x يِيهو ددي: "بَعَل اوچون تقدئس اولونموش بئر ييغين چاغيرين."" اونلار ييغين چاغيرديلار.^U7x ائندي بَعَلئن بوتون پيغمبرلرئني، اونو پرستئش ادنلرئن هاميسيني، اونون بوتون کاهئنلرئني منئم يانيما چاغيرين؛ هچ کس قالماسين، چونکي بَعَله بؤيوک قوربانيم وار. کئم گلمَسه، صاغ قالماياجاق."" آنجاق يِيهو بورادا حئيله ائشلَتدي کي، بَعَلي پرستئش ادنلري محو اتسئن.;Tqx يِيهو بوتون خالقي ييغيب اونلارا ددي: "اَخاب بَعَله آز سجده اتدي، آنجاق يِيهو اونا چوخ سجده اده‌جک.aS=x يِيهو سامئره‌يه گلدي و ربّئن ائليايا ددئيي سؤزو کئمي، اَخابين سامئره‌ده قالان بوتون آداملاريني کامئل قيريب محو اتدي.BRx سونرا ددي: «منئمله گل و رب اوچون گؤرستدئيئم قِيرَتي گؤر.» اونو يِيهونون آراباسينا مئندئرئب آپارديلار.?Qyx يِيهو اورادان گدنده، رِکاب اوغلو يِهونادابا راست گلدي کي، اونون گؤروشويونه گلئردي. و اونو سالاملاييب ددي: "منئم اوره‌يئم نجه سنئنله دوزدور، آيا سنئن اوره‌يئن ده منئمله بله‌دئر؟" يِهوناداب جاواب وردی: "بلی."" يِيهو ددي: "اگر اِله‌دئر، اَلئني منه ور."" او، اَلئني يِيهويا وردی و يِيهو اونو اؤز عاراباسينا قالديردي..PWx يِيهو ددي: "بونلاري دئري توتون."" اونلاري دئري توتدولار و بو قيرخ ائکي نفر آدامي بِيت عِقِد قويوسونون يانيندا اؤلدوردولر. يِيهو اونلاردان هچ بئرئني صاغ بوراخمادي.Ox يهودا پادشاهي اَخَزيانين قوحوملارينا راست گلدي و اونلاردان سوروشدو: "سئز کئمسئنئز؟" اونلار جاواب وردئلر: "بئز اَخَزيانين قوحوملاري‌ييق. گلمئشئک کي، پادشاهين اؤولادلاريني و آنا ملکه‌نئن اؤولادلاريني سالاملاياق."+NQx يِيهو قالخيب سامئره‌يه طرف يولا دوشدو. يولدا چوبانلارا عاييد اولان بِيت‌عِقِدّن کچنده،XM+x بلجه يِيهو يئزرِعِلده، اَخابين ساراييندا اولان آداملاردان صاغ قالانلارين هاميسيني–اونون بوتون بؤيوکلرئني، ياخين آداملاريني و کاهئنلرئني قيردي، اونون بئر آداميني دا صاغ بوراخمادي.qL]x بئلئن کي، اَخابين نسلئنئن ضئدّئنه ربّئن ددئيي سؤزلردن هچ بئري هدر گده بئلمز. رب اؤز قولو ائليا واسئطه‌سئله ددئيي ائشي ادئبدئر."DKx سحر واختي يِيهو باييرا چيخدي و قالخيب بوتون خالقا ددي: "سئزئن تقصئرئنئز يوخدور. باخ، آغامين ضئدّئنه من قصد حاضيرلاديم و اونو من اؤلدوردوم. لاکئن بونلارين هاميسيني کئم قيردي؟Jx قاصئد گلدي و اونا خبر ورئب ددي: "شاهزاده‌لرئن باشلاريني گتئرئبلر."" يِيهو ددي: "اونلاري ائکي قالاق ادئب دروازانين گئرئشئنده سحره قدر قويون."lISx مکتوب اونلارا چاتاندا اونلار يتمئش نفر شاهزاده‌ني توتوب اؤلدوردولر و باشلاريني سبدلره قويوب يئزرِعِله، يِيهويا گؤندردئلر.]H5x يِيهو ائکئنجي مکتوبوندا اونلارا بله يازدي: "اگر سئز منئمله راضي اولوب سؤزومه قولاق آسيرسينيز، آغانيزين اوغوللارينين باشلاريني گؤتوروب صاباح بو واخت يئزرِعِله، يانيما گلئن."" يتمئش نفر شاهزاده اونلاري تربئيه ادن شهرئن بؤيوک آداملارينين يانيندا قاليرديلار.G{x ساراي ريئسي، شهر باشچيسي، آغساقّاللار و اوشاقلاري قورويانلار يِيهويا خبر گؤندرئب ددئلر: "بئز سنئن قوللارينيق و بئزه ددئيئن هر شيي اده‌رئک، هچ کسي ده پادشاه اتميه‌جيئک. سنئن نظرئنده نه ياخشي‌دير، اونو ات."JFx آمّا اونلار چوخ قورخوب ددئلر: "باخين، ائکي پادشاه اونون قاباغيندا دايانا بئلمه‌دي، بئز نجه داياناجاغيق؟""jEOx آغانيزين شاهزاده‌لرئندن لاپ ياخشيسيني، لاپ لايئقئني سچئن و اونو آتاسينين تختئنده اوتوردون و آغانيزين نسلی اوچون ووروشون."D{x "آغانيزين شاهزاده‌لري سئزئن يانينيزدادير، دؤيوش عارابالارينيز و آتلارينيز، قالالي شهرئنئز و سئلاحلارينيز وار. بو مکتوب سئزه چاتاندا،mC Wx اَخابين نسلئندن سامئره‌ده يتمئش نفر شاهزاده وار ائدي. يِيهو يئزرِعِل باشچيلارينا، آغساقّاللارا و اَخابين نسلئندن اولان اوشاقلاريني قورويانلارا مکتوبلار يازيب، سامئره‌يه گؤندردي. او بله يازدي:HB x %ائزِبِلئن جسدي يئزرِعِل زمئسئنه تؤکولموش پِيئن کئمي اولاجاق و هچ کس دئيه بئلميه‌جک کي، بو ائزِبِلدئر.»""0A[x $گری قاييديب يِيهويا خبر وردئلر. يِيهو ددي: "بو ربّئن سؤزودور کي، قولو تئشبِلي ائليا واسئطه‌سئله بله دمئشدي: «يئزرِعِل زمئسئنده ائزِبِلئن اَتئني ائتلر يئيه‌جکلر.d@Cx #اونلار ائزِبِلي باسديرماق اوچون گتدئلر. آنجاق اونون کَلّه‌سئندن، آياقلاريندان و اوووجلاريندان باشقا هچ نه تاپماديلار.J?x "يِيهو ائچَري گئردي و يِيئب-ائچدي. و ددي: "بو لعنته گلمئش آروادي گؤتورون و باسديرين، چونکي پادشاه قيزي‌دير."%>Ex !يِيهو ددي: "اونو آشاغي آتين."" ائزِبِلي آشاغي آتديلار. اونون قانينين بئر آزي دووارا و آتلارين اوستونه سيچرادي و آتلار اونون جسدئني آياق آلتيندا تاپدالاديلار.b=?x يِيهو اوزونو پنجره‌يه طرف قالديريب ددي: "کئم منئم طَرفداريمدير، کئم؟" ائکي-اوچ ساراي خئدمتچئسي بويلانيب اونا باخديلار.+<Qx يِيهو دروازادان گئرَنده، ائزِبِل سوروشدو: "خيئر اولا، زئمري ، ای آغاسيني اؤلدورَن آدام؟""W;)x يِيهو يئزرِعِله گلدئکده، ائزِبِل بونو اشئتدي. گؤزلرئنه سورمه چکئب باشينا بَزَک ووردو و پنجره‌دن بويلانيب باخدي.3:ax اَخاب اوغلو يورامين پادشاهليغينين اون بئرئنجي ائلئنده، اَخَزيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.Q9x نؤکرلري اونو عارابا ائله اورشلئمه گتئردئلر و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا، اؤز قبئرئنده باسديرديلار.8x يهودا پادشاهي اَخَزيا بونو گؤردوکده بِيت‌حَگّان يولو ائله قاچدي. يِيهو اونو تعقئب ادئب ددي: "اونو دا وورون."" يئبلِعام يانيندا اولان گور يولوندا اونو عارابادا ووردولار. لاکئن او، مِگئدّويا قاچيب اورادا اؤلدو.27_x رب ديئر: «دوغرودان دا من دونَن نابوطون و اونون اوغوللارينين قانيني گؤرموشم.» رب ديئر: «سندن بو زمئده قئصاص آلاجاغام.» ائندي ربّئن سؤزونه گؤره اونو گؤتور و زمئيه آت."F6x يِيهو سرکرده‌سي بئدقَره ددي: "اونو گؤتوروب يِئزرِعِللي نابوطون زمئسئنه آت. يادينا سال، من سنئنله بئرلئکده اونون آتاسي اَخابين دالينجا گِدَرکَن، رب اونون ضئدّئنه بله دمئشدي:w5ix يِيهو اوخ-کامانيني بوتون قووّتي ائله چکدي و يورامي کوره‌يئندن ووردو. اوخ اونون اوره‌يئندن کچئب چيخدي و او اؤز عاراباسينا ييخيلدي. 4x يورام عاراباسيني دؤنده‌رئب قاچدي و اَخَزيايا ددي: "خيانت، ای اَخَزيا!""'3Ix يورام يِيهونو گؤرنده سوروشدو: "خيئر اولا، يِيهو؟" يِيهو جاواب وردی: "آنان ائزِبِلئن زئناکارليغي و جادوگرلئکلري بو قدر چوخ اولدوغو حالدا، نجه خيئر اولا بئلر؟"" 2 x او واخت يورام ددي: "عارابامي قوش."" اونون عاراباسيني قوشدولار. ائسرايئل پادشاهي يورام و يهودا پادشاهي اَخَزيا اؤز عارابالاريندا يِيهونون پئشوازينا چيخديلار و اونونلا يئزرِ‌عِللي نابوطون زمئسئنده راستلاشديلار.1/x گؤزَتچي ددي: "قاصئد اونلارين يانينا گلدي، آنجاق گری قاييتمادي. عارابا سورمه‌يي نئمشي اوغلو يِيهونون سورمه‌يئنه اوخشايير، چونکي او، دَلي کئمي سورور."0{x پادشاه ائکئنجي آتليني گؤندردي. او دا يِيهونون يانينا گلئب ددي: "پادشاه بله ديئر: «خيئر اولا؟»" يِيهو ددي: "خيئردن سنه نه؟ دؤن، داليمجا گل."d/Cx بئر آتلي يِيهونون پئشوازينا چيخدي و اونا ددي: "پادشاه بله ديئر: «خيئر اولا؟»" يِيهو ددي: "خيئردن سنه نه؟ دؤن، داليمجا گل."" گؤزَتچي خبر گؤندردي: "قاصئد اونلارين يانينا گلدي، آنجاق گری قاييتمادي."\.3x يئزرِعِلده بورج اوستونده دوران گؤزَتچي، يِيهونون اورايا ياخينلاشان فوجونو گؤروب ددي: "بئر فوج گؤرورَم."" يورام ددي: "بئر آتلي گؤتوروب اونلارين پئشوازينا گؤندر کي، سوروشسون: «خيئر اولا؟»""Z-/x يِيهو عارابايا مئنئب يئزرِعِله گتدي، چونکي يورام اورادا ياتيردي. يهودا پادشاهي اَخَزيا گلمئشدي کي، يورامي گؤرسون.),Mx آنجاق يورام پادشاه يئزرِعِله قاييتميشدي کي، خَزااِلئن ضئدّئنه ووروشارکن اَراملي‌لارين اونا ووردوقلاري يارالاردان صاغالسين. يِيهو ددي: "اگر سئز منئمله راضيسينيز، قوي شهري هچ کس ترک اتمه‌سئن کي، بو خبر يئزرِعِله گدئب چاتماسين."E+x نئمشي اوغلو يِهوشافاط اوغلو يِيهو، يورامين ضئدّئنه قصد حاضيرلادي. بو واخت يورام بوتون ائسرايئللی‌لرله راموت-گئلعادي اَرام پادشاهي خَزااِلئن هوجوموندان موحافئظت ادئردئلر.*'x هامي تِز قالخيب اؤز پالتاريني گؤتوردو و اونلاري پئلّه‌کَنئن اوستونه، يِيهونون آياغي آلتينا سَردي. اونلار کَره‌ناي چاليب ددئلر: "يِيهو پادشاهدير!""9)mx اونلار ددئلر: "يالان ديئرسن! اونون نه ددئيئني بئزه بئلدئر."" يِيهو ددي: "منه فئلان و بَهمان ددی. ددی کي، رب بله ديئر: «سني ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اوچون مَسح اتمئشم.»""~(wx يِيهو چيخيب آغاسينين نؤکرلرئنئن يانينا گلدي. اونلاردان بئري يِيهودان سوروشدو: "خيئر اولا؟ بو دَلي سنئن يانينا نه اوچون گلدي؟" يِيهو اونلارا ددي: "اونون نجه آدام اولدوغونو و نه دئيه‌جيئني ياخشي بئلئرسئنئز."@'{x ائزِبِلي يئزرِعِل زمئسئنده ائتلر يئيه‌جک و اونو باسديران اولماياجاق.»" سونرا او، قاپيني آچيب قاچدي.'&Ix اَخابين نسلئني نِباط اوغلو يَروبعامين نسلی و اَخئيا اوغلو بَعشانين نسلی کئمي اده‌جيم.T%#x بوتون اَخاب نسلی محو اولاجاق: ائسرايئلده اَخابدان بوتون کئشئلري، ائستر قول اولسون، ائستر آزاد، کَسئب آتاجاغام.a$=x آغان اَخابين نسلئني قيريب محو اده‌جکسن کي، قوللاريم پيغمبرلرئن و ربّئن بوتون قوللارينين قان قئصاصيني ائزِبِلدن آليم.=#ux يِيهو قالخيب ائچَري گئردي. نؤکر ياغي اونون باشينا تؤکوب ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «سني ربّئن خالقي اوستونده، بلی ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماغا مَسح اتمئشم.$"Cx اورايا گلئب گؤردو کي، قوشون باشچيلاري بورادا اوتوروبلار. او ددي: "ای سردار، سنه سؤزوم وار."" يِيهو سوروشدو: "اَراميزدان کئمه؟" نؤکر جاواب وردی: "سنه، ای سردار."p![x پيغمبرئن نؤکري اولان بو جاوان اوغلان راموت-گئلعادا گتدي.& Gx ياغ قابيني گؤتور و ياغي اونون باشينا تؤکوب دِه: «رب بله ديئر: ‹سني مَسح اتمئشم کي، ائسرايئل اوستونده پادشاه اولاسان.›» سونرا قاپيني آچيب قاچ و اورادا دورما."cAx اورايا چاتينجا نئمشي اوغلو يِهوشافاط اوغلو يِيهونو تاپ. گئرئب اونو قارداشلارينين آراسيندان چاغير و ائچَري اوتاغا آپار.f Ix پيغمبر اِلئشَع پيغمبر اؤولادلاريندان بئرئني چاغيريب اونا ددي: «بِلئني باغلا و بو ياغ قابيني اَلئنه آليب راموت-گئلعادا گت.X+xيورام پادشاه يئزرِعِله قاييتدي کي، راموت-گئلعاددا اَرام پادشاهي خَزااِلئن ضئدّئنه ووروشارکن، اَراملي‌لارين اونا ووردوقلاري يارالاردان صاغالسين. يهودا پادشاهي يِهورام اوغلو اَخَزيا يئزرِعِله گلدي کی، اَخاب اوغلو يورامي گؤرسون، چونکي او، يارالي ائدي.zoxاو، اَخاب اوغلو يوراملا بئرلئکده راموت-گئلعادا گتدي کي، اَرام پادشاهي خَزااِلئن ضئدّئنه ووروشسون. اَراملي‌لار يورامي يارالاديلار.oYxاَخَزيا دا اَخاب نسلئنئن يولو ائله گتدي و اونلار کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، چونکي اَخاب نسلئنئن کوره‌کَني ائدي.&Gxاَخَزيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي عَتَليا، ائسرايئل پادشاهي عومري‌نئن نوه‌سي ائدي.oYxائسرايئل پادشاهي اَخاب اوغلو يورامين پادشاهليغينين اون‌ائکئنجي ائلئنده، يِهورام اوغلو اَخَزيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.kQxيِهورام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو اَخَزيا پادشاه اولدو.Rxيِهورامين قالان ائشلري، و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟Jxبلجه اِدوملولار بو گونه قدر يهودانين ضئدّئنه عوصيان قالديرديلار. همئن واخت لئبنا شهري ده عوصيان قالديردي.[1xاو واخت يِهورام بوتون دؤيوش عارابالاري ائله بئرلئکده صاعئره گتدي. گجه ائکن قالخيب اونو هر طرفدن اَحاطه ادن اِدوملولاري و عارابا سرکرده‌لرئني قيردي، لاکئن قوشونو اؤز چاديرلارينا قاچدي.Qxاونون دؤورونده اِدوملولار عوصيان قالديريب يهودانين اسارتي آلتيندان چيخديلار و اؤزلرئنه بئر پادشاه قويدولار. xآمّا رب اؤز قولو داوودون خاطئرئنه ائسته‌مئردي کي، يهوداني محو اتسئن. چونکي وعده ورمئشدي کي، داوودا و اونون نسلئنه همئشه‌لئک بئر چيراق ورسئن.%Exاو دا، اَخاب نسلئنئن اتدئيي کئمي، ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گتدي، چونکي اَخابين قيزي اونون آروادي ائدي؛ يِهورام ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.'Ixاو، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده سکّئز ائل پادشاهليق اتدي./xائسرايئل پادشاهي اَخاب اوغلو يورامين پادشاهليغينين بشئنجي ائلئنده، يِهوشافاط يهودا پادشاهي اولاندا، اونون اوغلو يِهورام دا پادشاه اولماغا باشلادي.}uxاو گونون صاباحي خَزااِل بئر اؤرتوک گؤتوروب سويا باتيردي، آغاسينين اوزونون اوستونه چکدي و او، اؤلدو. اونون يرئنه خَزااِل پادشاه اولدو. xخَزااِل اِلئشَعي ترک ادئب آغاسينين يانينا گلدي. آغاسي اوندان سوروشدو: "اِلئشَع سنه نه ددي؟" او جاواب وردی: "منه ددی کي، سن قطعن صاغالاجاقسان." x خَزااِل سوروشدو: "بو ائت قولون کئمدئر کي، بو بؤيوک ائشي اتسئن؟" اِلئشَع جاواب وردی: "رب منه گؤرسدئب کي، سن اَرام اوستونده پادشاه اولاجاقسان." yx خَزااِل سوروشدو: "آغام نه اوچون آغلايير؟" او جاواب وردی: "اونا گؤره کي ائسرايئل اؤولادلارينا سنئن اده‌جيئن پئسلئيي بئلئرم: اونلارين قالالارينا اود ووراجاقسان، جاوانلاريني قيلينجلا اؤلدوره‌جکسن، اوشاقلاريني داشلارا چيرپاجاقسان و بويلو آروادلارين قارينلاريني ييرتاجاقسان."$ Cx تاري آدامي خَزااِله او قدر گؤزونو دئکدي کي، خَزااِل اوتاندي. تاري آدامي سونرا آغلادي.= ux اِلئشَع اونا ددي: "گت، اونا دِه کي، «حَتمن صاغالاجاقسان.» لاکئن رب منه گؤرسدئب کي، او قطعن اؤله‌جک."c Ax خَزااِل اونون گؤروشويونه گتدي. اَلئنده‌کي هدئيّه ائله بئرلئکده دَمَشقئن بوتون ياخشي شيلرئندن قيرخ دَوه يوکو هدئيّه گؤتوروب گلدي و اونون قاباغيندا دوروب ددي: "اوغلون اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد منی سنئن يانينا گؤنده‌رئب ديئر: «آيا بو ناخوشلوقدان صاغالاجاغام؟»""xپادشاه خَزااِله ددي: "اَلئنده بئر هدئيّه گؤتوروب تاري آدامينين گؤروشويونه گت و اونون واسئطه‌سئله ربدن سوروش: «آيا بو ناخوشلوقدان صاغالاجاغام؟»""Exاِلئشَع دَمَشقه گلدي. اَرام پادشاهي بِن‌هَدَد ناخوش ائدي. اونا خبر ورئب ددئلر: "تاري آدامي بورايا گلئب."saxپادشاه آرواددان سوروشاندا او، پادشاها هر شيي دانيشدي. پادشاه اونا بئر ساراي خئدمتچئسي ورئب ددي: "اونون هر شيئني قايتار، اؤلکه‌ني ترک اتدئيي گوندن ائندئيه قدر زمئسئنئن يتئردئيي بوتون محصولو اونا ور."6gxاو، اِلئشَعئن اؤلونو نجه دئرئلتدئيئني پادشاها دانيشديغي واخت، اوغلو دئرئلَن آرواد دا اِوئني و زمئسئني ائسته‌مک اوچون پادشاها يالوارماغا باشلادي. گِخَزي ددي: "آغام پادشاه، بو اله او آرواددير، اِلئشَعئن دئرئلتدئيي اوغلو دا باخ، بودور."tcxاو واخت پادشاه تاري آدامينين نؤکري گِخَزي ائله دانيشيب اونا ديئردي: "خاهئش ادئرم، اِلئشَعئن اتدئيي بوتون بؤيوک ائشلري منه دانيش."cAxيدّي ائلدن سونرا، آرواد فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئندن قاييتدي. او، اِوئني و زمئسئني ائسته‌مک اوچون پادشاهين يانينا گتدي._9xآرواد قالخيب تاري آدامينين ددئيي کئمي اتدي و اِو اَهلي ائله بئرلئکده گدئب فئلئسطلی‌لرئن اؤلکه‌سئنده يدّي ائل قالدي.X -xاِلئشَع اوغلونو دئرئلتدئيي آروادلا دانيشيب اونا ددي: "قالخ اؤز اِو اَهلئنله بئرلئکده گت و قالا بئله‌جيئن يرده قال. چونکي رب آجليق گؤندرميه قرار ورئب و يدّي ائل اؤلکه‌ده آجليق اولاجاق."3axهمئن ائش ده اونون باشينا گلدي؛ خالق اونو دروازانين آغزيندا آياق آلتيندا تاپدالادي و او اؤلدو.Mxسرکرده ده تاري آدامينا جاواب ورئب دمئشدي: "رب گؤيلرده پنجره‌لر آچسا دا، مگر بو ائش اولا بئلر؟" تاري آدامي دا دمئشدي: "باخ، سن گؤزلرئنله بونو گؤره‌جکسن، لاکئن اوندان يِمَيه‌جکسن.".~Wxتاري آدامينين پادشاها ددئيي کئمي اولدو. او دمئشدي: "صاباح بو ساعاتلاردا سامئره دروازاسيندا ائکي اؤلچو آرپا بئر شِکِله، بئر اؤلچو نارين اون بئر شِکِله ساتيلاجاق."i}Mxپادشاه، اَلئنه سؤيکَنَن سرکرده‌ني دروازانين آغزينا قويدو. آمّا خالق دروازانين آغزيندا اونو آياق آلتيندا تاپدالاديلار و او اؤلدو؛ نجه کي، تاري آدامي، پادشاهين اونون يانينا گلدئيي واخت دمئشدي. |xبلجه خالق چيخيب اَراملي‌لارين اوردوگاهيني قارَت اتدي. ربّئن ددئيي کئمي بئر اؤلچو نارين اون بئر شِکِله، ائکي اؤلچو آرپا دا بئر شِکِله ساتيلدي.S{!xاونلار اَراملي‌لارين دالينجا اوردون چايينا قدر گتدئلر. بوتون يول، اَراملي‌لارين تَلَسئکدن آتديقلاري پالتار و اشيالارلا دولو ائدي. قاصئدلر گری قاييديب پادشاها بو خبري بئلدئردئلر.fzGxاونلار آتلار قوشولموش ائکي دؤيوش عاراباسي گؤتوردولر. پادشاه اونلاري اَرام قوشونونون دالينجا گؤنده‌رئب ددي: "گدئن گؤرون."Oyx اعيانلاردان بئري جاواب ورئب ددي: "قوي بئر نچه آدام شهرده قالميش آتلاردان بِشئني گؤتورسون و اونلاري گؤنده‌رک. قوي گدئب گؤرسونلر. اونلارين دا عاقئبتي قالان بوتون ائسرايئل جاماعاتينين عاقئبتي کئمي اولاجاق، چونکي بوتون ائسرايئل جاماعاتي هلاک اولاجاق."9xmx پادشاه گجه ائکن قالخيب اعيانلارينا ددي: "ائندي سئزه دئيه‌رم کي، اَراملي‌لار بئزه نه ادئبلر: اونلار بئلئرلر کي، بئز آجيق، بونا گؤره ده اوردوگاهدان چيخيب چؤلده گئزله‌نئبلر و ديئرلر: «شهردن چيخاندا اونلاري دئري توتاريق و شهره گئره‌رئک.»"" z~_}||}{zyNxwvbut9rrq on mClkkjYhgfe,dhba`_^u]\\:[gYgXWVqU)T(S,RQONMMKJIHGKFEDTC~BhA@t?>=<;:988B6542100.|-e,1+7*Y)(''A&%^$}#%"V![$/))Fe Q w 7`4Zc}xائسرايئل پادشاهي پِقَخئن دؤورونده، آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِر گلئب عئيّونو، آبِل‌بِيت‌مَعَکاني، يانواَخي، قِدِشي، خاصورو، گئلعادي، گالئلي و بوتون نَفتالي تورپاغيني توتدو و اهالئسئني آشورا اسئر اتدي.Vb'xاو، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي؛ او نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.(aKxيهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اَلّي‌ائکئنجي ائلئنده، رِمَليا اوغلو پِقَخ سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و ائيئرمي ائل پادشاهليق اتدي.S`!xباخ، پِقَخيانين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.>_wxرِمَليا اوغلو پِقَخ کي، پِقَخيانين کشئکچئلر ريئسي ائدي، اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلادي. گئلعادلي‌لاردان اَلّي نفرئن کؤمه‌يي ائله، سامئره‌ده، سارايين قالاسيندا، اونو اَرگوب و اَريِه ائله بئرلئکده ووروب اؤلدوردو و اونون يرئنه پادشاه اولدو.Q^xاو، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي؛ نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.]1xيهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اَلّئنجي ائلئنده، مِناخِم اوغلو پِقَخيا سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و ائکي ائل پادشاهليق اتدي.\xمِناخِم اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو پِقَخيا پادشاه اولدو.V['xمِناخِمئن قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟`Z;xمِناخِم آشور پادشاهينا ورمک اوچون ائسرايئلئن وارلي آداملارينين هاميسيندان گوموش ييغدي، اونلارين هر بئرئندن اَلّي شِکِل گوموش آلدي. او واخت آشور پادشاهي بو اؤلکه‌ده قالماييب گری قاييتدي.Y xآشور پادشاهي پول اؤلکه‌يه هوجوم اتدي. مِناخِم اونا مئن تالانت گوموش وردی کي، پادشاهليغيني مؤحکملَندئرمک اوچون فول اونونلا موتّفئق اولسون.qX]xاو، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و بوتون عؤمرو بويو نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي."W?xيهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اوتوز دوقّوزونجو ائلئنده، جادي اوغلو مِناخِم ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و سامئره‌ده اون ائل پادشاهليق اتدي.Vxاو واخت مِناخِم تئرصادان چيخيب تئفصَخده و اونون سرحدلرئنده ياشايانلارين هاميسيني قيردي. دروازالاري اونون اوزونه آچماديقلارينا گؤره اونلاري محو اتدي و اورادا اولان بوتون بويلو آروادلارين قارينلاريني ييرتدي.]U5xباخ، شَلّومون قالان ائشلري و نجه قصد حاضيرلاديغي باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير._T9xجادي اوغلو مِناخِم تئرصادان چيخيب سامئره‌يه گلدي. سامئره‌ده يابش اوغلو شَلّومو ووروب اؤلدوردو و يرئنه پادشاه اولدو.|Ssx يهودا پادشاهي عوزئيّانين پادشاهليغينين اوتوز دوقّوزونجو ائلئنده، يابش اوغلو شَلّوم پادشاه اولدو و سامئره‌ده بئر آي پادشاهليق اتدي.oRYx ربّئن يِيهويا دانيشيب ددئيي سؤز بو ائدي: "دؤردونجو نسلئنه قدر سنئن اؤولادلارين ائسرايئل تختئنده اوتوراجاقلار."" و بله ده اولدو.9Qmx باخ، زِکَريانين قالان ائشلري باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.KPx يابش اوغلو شَلّوم اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلادي؛ اونو خالقين قاباغيندا ووروب اؤلدوردو و يرئنه پادشاه اولدو.Oyx او، آتالارينين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.(NKxيهودا پادشاهي عَزَريانين پادشاهليغينين اوتوز سکّئزئنجي ائلئنده، يَروبعام اوغلو زِکَريا سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و آلتي آي پادشاهليق اتدي.rM_xعَزَريا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو يوتام پادشاه اولدو.RLxعَزَريانين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟$KCxرب پادشاها بلا گؤندردي، اِله کي، اؤلومونه قدر جوزاما دوچار ائدي. پادشاه آيري بئر اِوده ياشاييردي. اونون اوغلو يوتام سارايا باخيب اؤلکه خالقينا حؤکم ادئردي.FJxآنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي، خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.I'xعَزَريا، آتاسي اَمَصيانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.qH]xاو، پادشاه اولدوغو واخت، اون آلتي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي ائکي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئمدن ائدي، آدي دا يِکوليا.hG Mxائسرايئل پادشاهي يَروبعامين پادشاهليغينين ائيئرمي يدّئنجی ائلئنده، يهودا پادشاهي اَمَصيانين اوغلو عَزَريا پادشاه اولدو..FWxيَروبعام اؤلوب آتالاري ائسرايئل پادشاهلاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو زِکَريا پادشاه اولدو.E%xيَروبعامين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي، اونون قودرتي، نجه ووروشدوغو و اَوّل‌لر يهودايا عاييد اولان دَمَشقي و خَماتي ائسرايئله نجه قايتارماسي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟wDixرب دِمه‌مئشدي کي، ائسرايئلئن آديني گؤيلر آلتيندان سئله‌جک. بونا گؤره ده يِهوآش اوغلو يَروبعامين واسئطه‌سئله اونلارا نئجات وردی.KCxچونکي رب ائسرايئللی‌لرئن آجي فلاکتئني گؤرموشدو: نه قول قالميشدي، نه آزاد. نه ده ائسرايئل اوچون بئر کؤمکچي.TB#xاو، خَمات کچئدئندن عَرَبا دهنزئنه قدر ائسرايئل تورپاقلاريني گری آلدي، نجه کي، ائسرايئلئن تاريسي رب اؤز قولو اَمئتّي اوغلو يونوس پيغمبر واسئطه‌سئله دمئشدي. يونوس گَت‌خِفِرلي ائدي.]A5xاو، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي بوتون گوناهلاردان اَل چکمه‌دي.9@mxيهودا پادشاهي يوآش اوغلو اَمَصيانين پادشاهليغينين اون بشئنجي ائلئنده، يِهوآش اوغلو يَروبعام سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و قيرخ بئر ائل پادشاهليق اتدي."??xپادشاه آتالاري ائله ياتديقدان سونرا، عَزَريا اِلاتي يهودايا قايتاريب اوراني تئکدي.,>Sxبوتون يهودا خالقي اون آلتي ياشلي عَزَرياني گؤتوروب آتاسي اَمَصيانين يرئنه پادشاه اتدئلر.1=]xاونو آت اوستونده گتئردئلر. او، اورشلئمده، داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلدي.s<axاَمَصيانين ضئدّئنه اورشلئمده قصد حاضيرلاديلار. او، لاکئشه قاچدي. اونون دالينجا لاکئشه آداملار گؤندرئب، اورادا اونو اؤلدوردولر.8;kxاَمَصيانين قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟Z:/xيهودا پادشاهي يوآش اوغلو اَمَصيا ائسرايئل پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين اؤلوموندن سونرا داها اون بش ائل ياشادي.v9gxيِهوآش اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و سامئره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يَروبعام پادشاه اولدو.08[xيِهوآشين اتدئيي قالان ائشلري، اونون قودرتي و يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله نجه ووروشدوغو باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟7!xربّئن معبدئنده و سارايين خزئنه‌لرئنده تاپيلان بوتون قيزيل-گوموشو، بوتون اشيالاري آپاردي. گئروگان آلديغي آداملاري دا گؤتوروب سامئره‌يه قاييتدي.6 x ائسرايئل پادشاهي يِهوآش، يهودا پادشاهي اَخَزيا اوغلو يوآش اوغلو اَمَصياني بِيت‌شِمِشده توتدو. يِهوآش اورشلئمه گلئب، اورشلئم دووارينين اِفرايئم دروازاسيندان کونج دروازاسينا قدر دؤرد يوز قول‌آچيني اوچورتدو.53x يهودالي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا مغلوب اولدولار و هر کس اؤز اِوئنه قاچدي.y4mx آمّا اَمَصيا قولاق آسمادي. ائسرايئل پادشاهي يِهوآش چيخيب، يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله يهودادا اولان بِيت شِمِشده اوز-اوزه دوردولار.R3x اَلبَتّه، سن اِدوملولاري قيريبسان و اوره‌يئن کئبئرله‌نئب. بونونلا فخر ات و اؤز اِوئنده اوتور. نه اوچون اِله بئر بلا قالديراسان کي، يهودالي‌لارلا بئرلئکده سن اؤزون ده ييخيلاسان؟""?2yx ائسرايئل پادشاهي يِهوآش، يهودا پادشاهي اَمَصيايا جاواب ورئب ددي: "لوبنانداکي قانقال، لوبناندا اولان سئدر آغاجينا خبر گؤندرئب ددي: «قيزيني اوغلوما آرواد ور.» آمّا لوبناندا اولان بئر وحشي حيواني اورادان کچئب، قانقالي آياق آلتيندا تاپدالادي.i1Mxاو واخت اَمَصيا ائسرايئل پادشاهي يِيهو اوغلو يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين يانينا قاصئدلر گؤنده‌رئب ددي: "گل، اوز-اوزه گؤروشَک."u0exاو، اون مئن نفر اِدوملونو دوز دره‌سئنده قيريب، سِلَعي موحارئبه ائله آلدي. اونون آديني يوقتِه‌اِل قويدو و بو گونه قدر ده بله‌دئر.//xآنجاق موسانين شرئعت کئتابيندا يازيلديغي کئمي، قاتئل‌لرئن اوغوللاريني اؤلدورمه‌دي، چونکي رب امر ادئب دمئشدي: "اوغوللارا گؤره آتالار، آتالارا گؤره اوغوللار اؤلدورولمه‌سئن، هر کس اؤز گوناهينا گؤره اؤلدورولمه‌لي‌دئر."(.Kxپادشاهليق اَلئنده مؤحکَملَنَنده، اَمَصيا، آتاسي پادشاهي اؤلدورَن اعيانلاري اؤلدوردو.G- xآنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي و خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.W,)xاَمَصيا ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، لاکئن آتاسي داوود کئمي يوخ، آتاسي يوآشين بوتون اتدئکلري کئمي اتدي.+9xاو پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي يِهوعَدّان ائدي. يِهوعَدّان اورشلئمدن ائدي.i* Oxائسرايئل پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده، يهودا پادشاهي يوآشين اوغلو اَمَصيا پادشاه اولدو.T)#x يِهوآخاز اوغلو يِهوآش موحارئبه‌ده آتاسي يِهوآخازين اَلئندن آلينان شهرلري خَزااِلئن اوغلو بِن‌هَدَدئن اَلئندن آلدي. يِهوآش اَراملي‌لاري اوچ دفه قيريب ائسرايئل شهرلرئني گری آلدي.( x اَرام پادشاهي خَزااِل اؤلدوکده، يرئنه اوغلو بِن‌هَدَد پادشاه اولدو.M'x لاکئن رب ائبراهئم، ائسحاق و يعقوبلا باغلاديغي عهدئندن اؤتري لوطف و مرحمت گؤرسدئب اونلاردان اوزونو دؤندَرمه‌دي، اونلاري محو اتمک ائستمه‌دي و ائندئيه قدر اؤز حوضوروندان آتمادي.&+x اَرام پادشاهي خَزااِل، يِهوآخازين بوتون عؤمرو بويو ائسرايئللی‌لره ظولم اتدي.(%Kx بئر دفه بئر نفري باسديرارکَن آداملار بئر دسته گؤردولر و اؤلونو اِلئشَعئن قبرئنه آتديلار. اؤلو اِلئشَعئن سوموکلرئنه توخونان واخت دئرئلدي و آياق اوسته قالخدي.D$x اِلئشَع اؤلدو و اونو باسديرديلار. موآبلي‌لارين دسته‌لري هر باهار فصلئنده اؤلکه‌يه هوجوم گتئرَردئلر.#x تاري آدامي اونا قضبله‌نئب ددي: "بِش-آلتي دفه وورمالي ائدئن. او واخت اَراملي‌لاري آخيرا قدر قيرا بئلردئن، لاکئن ائندي اونلاري اوچ دفه قيراجاقسان."R"x سونرا ددي: "اوخلاري گؤتور."" او گؤتوردو. اِلئشَع ائسرايئل پادشاهينا ددي: "يره وور."" او، يره اوچ دفه ووروب داياندي.!)x سونرا ددي: "شرق طرفئنه باخان پنجره‌ني آچ."" او آچدي. اِلئشَع ددي: "اوخو آت."" او آتدي. اِلئشَع ددي: "بو، ربّئن قورتولوش اوخودور، حتّا اَرامين ضئدّئنه ده قورتولوش اوخودور! چونکي سن اَراملي‌لاري اَفِقده آخيرا قدر قيراجاقسان."P x اِلئشَع ائسرايئل پادشاهينا ددي: "کاماني چک."" او، کاماني چکدي. اِلئشَع اَللرئني پادشاهين اَللري اوستونه قويدو.x اِلئشَع اونا ددي: "کامان و اوخلار گؤتور."" او، کامان و اوخلار گؤتوردو.T#x اِلئشَع اؤلومجول حالدا ناخوشلاميشدي. ائسرايئل پادشاهي يِهوآش اونا باش چکمک اوچون يانينا گلدي و اونون اوستونده آغلاييب ددي: "آتام، ای آتام! ائسرايئلئن دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لاري!""sax يِهوآش اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونون تختئنده يَروبعام اوتوردو. يِهوآش سامئره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين يانيندا باسديريلدي.5ex يِهوآشين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله دؤيوشده گؤرستدئيي قودرت باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟x او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي؛ نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي بوتون گوناهلاردان اَل چکمه‌دي و بو گوناهلارين دالينجا گتدي.#Ax يهودا پادشاهي يوآشين پادشاهليغينين اوتوز يدّئنجی ائلئنده، يِهوآخاز اوغلو يِهوآش سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي.Bx يِهوآخاز اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو سامئره‌ده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو يوآش پادشاه اولدو.r_x يِهوآخازين قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اونون قودرتي باره‌ده مگر ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟0[x اَلّي آتلي‌دان، اون دؤيوش عاراباسيندان و اون مئن پئيادادان باشقا، يِهوآخازين داها قوشونو قالمادي، چونکي اَرام پادشاهي اونلاري محو ادئب خرمنده توز کئمي اتمئشدي.x آنجاق اونلار يَروبعام نسلئنئن ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلاردان اَل چکمه‌دئلر و بو گوناهلارين دالينجا گتدئلر، اَشِرا بوتو ده سامئره‌ده قاليردي.x رب ائسرايئللی‌لره بئر قورتاريجي وردی و اونلار اَرامين اَسارَتي آلتيندان چيخديلار. ائسرايئللی‌لر اَوّلکي کئمي اؤز اِولرئنده ياشاديلار. x او واخت يِهوآخاز ربّه اوز توتوب يالواردي و رب اونو اشئتدي، چونکي ائسرايئللی‌لرئن عذابيني و اَرام پادشاهينين اونلارا نجه ظولم اتدئيئني گؤردو.xkx ربّئن قضبي ائسرايئلئن ضئدّئنه آلوولاندي و اونلاري اوزون مودّت اَرام پادشاهي خَزااِلئن و خَزااِلئن اوغلو بِن‌هَدَدئن اَلئنه وردی.}ux او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي و نِباط اوغلو يَروبعامين ائسرايئله اتدئردئيي گوناهلارين دالينجا گتدي، اونلاردان اَل چکمه‌دي.D x يهودا پادشاهي اَخَزيا اوغلو يوآشين پادشاهليغينين ائيئرمي اوچونجو ائلئنده، يِيهونون اوغلو يِهوآخاز سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و اون يدّي ائل پادشاهليق اتدي.[1x اونو اؤلدورَنلر اعيانلاري شئمعات اوغلو يوزاکار و شومِر اوغلو يِهوزاباد ائدي. يوآش اؤلدو و اونو داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو اَمَصيا پادشاه اولدو.Ex اعيانلاري قالخيب اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و سئللايا اِنَن يولداکي بِيت‌مئلّودا يوآشي ووردولار.Jx يوآشين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟| sx يهودا پادشاهي يوآش، آتالاري اولان يهودا پادشاهلاري يِهوشافاطين، يِهورامين و اَخَزيانين تقدئس اتدئيي بوتون شيلري، اؤزونون تقدئس اتدئيي شيلري، ربّئن معبدئنئن و سارايين خزئنه‌لرئندن تاپيلان بوتون قيزيلي گؤتوروب، اَرام پادشاهي خَزااِله گؤندردي. او دا اورشلئمدن گری چکئلدي.O x او واخت اَرام پادشاهي خَزااِل گلدي و گَته هوجوم ادئب اوراني آلدي. سونرا او، يؤنَلدي کي، اورشلئمه هوجوم اتسئن.? yx تقصئر تقدئملرئنئن و گوناه تقدئملرئنئن گوموشو ربّئن معبدئنه گتئرئلمه‌دي، چونکي او، کاهئنلرئن ائدي.^ 7x ائش گؤرَنلره ورمک اوچون اَللرئنه گوموش وردئکلري آداملاردان حساب ائسته‌مئردئلر، چونکي اونلار صداقتله چاليشيرديلار. x چونکي گوموشو ائش گؤرَنلره ورئردئلر و اونونلا ربّئن معبدئني تعمئر ادئردئلر.)x آنجاق ربّئن معبدئنه گتئرئلمئش گوموشدن معبد اوچون گوموش کاسالار، پئلته ماشالار، لَيَنچه‌لر، کَره‌نايلار و قيزيل يا دا گوموش قابلار دوزَلدئلمئردي.A}x بَنّالارا، داش‌يونانلارا، ربّئن معبدئنئن اوچوقلاريني تعمئر اتمک اوچون تخته و يونولموش داشلار ساتين آلان آداملارا ورئردئلر و معبدئن بوتون تعمئر ائشلرئنه خرجله‌يئردئلر.sax چکئلَن گوموشو ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادن ريئسلره ورئردئلر. اونلار دا بونو ربّئن معبدئنده ائشله‌يَن دولگَرلره، اوستالارا،{x سانديقدا چوخلو گوموش اولدوغونو گؤرنده، پادشاهين مئرزه‌سي و باش کاهئن گلئب ربّئن معبدئنده اولان گوموشو ساييب توربالارا دولدوروردولار.#x کاهئن يِهوياداع بئر سانديق گؤتوردو و اونون قاپاغيندا دَلئک آچدي. اونو قوربانگاهين يانينا، ربّئن معبدئنه گئرَن يرده صاغ طرفه قويدو. قاپيدا کشئک چکَن کاهئنلر ربّئن معبدئنه گتئرئلَن گوموشون هاميسيني اورايا قويوردولار.@{x کاهئنلر راضي اولدولار کي، نه خالقدان گوموش آلسينلار، نه ده معبدئن اوچوقلاريني اؤزلري تعمئر اتسئنلر.8kx يوآش پادشاه کاهئن يِهوياداعني و او بئري کاهئنلري چاغيريب اونلاردان سوروشدو: "نه اوچون سئز معبدئن اوچوقلاريني تعمئر اتمئرسئنئز؟ ائندي داها خَزئنه‌دارلارينيزدان اؤزونوز اوچون گوموش آلمايين، اونو معبدئن اوچوقلارينين تعمئري اوچون ورئن."U%x آمّا يوآش پادشاهين پادشاهليغينين ائيئرمي اوچونجو ائلئنده، کاهئنلر حله معبدئن اوچوقلاريني تعمئر اتمه‌مئشدئلر._9x کاهئنلرئن هر بئري اؤز خَزئنه‌داريندان گؤتورسون و معبدده هارادا اوچوق بئر ير وار، او اوچوقلاري اؤزلري تعمئر اتسئنلر."1]x يوآش کاهئنلره ددي: "موقدّس شيلر کئمي ربّئن معبدئنه گتئرئلَن گوموشو، سئياهييا آلما زاماني ييغيلميش گوموشو، هر کَسئن اؤز جاني عوضئنه وردئيي گوموشو و ربّئن معبدئنه گتئرمک اوچون هر کَسئن اوره‌يي ائسته‌دئيي قدر وردئيي گوموشون هاميسينيA~}x لاکئن پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي، خالق حله ده پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.2}_x يِهوياداع کاهئنئن يوآشي اؤيرَتدئيي دؤور عرضئنده، يوآش ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.| x يِيهونون پادشاهليغينين يدّئنجی ائلئنده، يوآش پادشاه اولدو و اورشلئمده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي صئبيا ائدي. صئبيا بئرشئباعدان ائدي.X{+x يوآش پادشاه اولدوغو واخت يدّي ياشيندا ائدي.Czx بوتون اؤلکه خالقي سِوئندي و شهر ساکئتلَشدي. چونکي عَتَلياني پادشاه ساراييندا قيلينجلا اؤلدورموشدولر.yx او، يوزباشيلاري، کاريالي‌لاري، کشئکچئلري، بوتون اؤلکه خالقيني اؤزو ائله گؤتوردو. اونلار پادشاهي ربّئن معبدئندن گتئردئلر و کشئکچئلر دروازاسينين يولو ائله پادشاه سارايينا گلدئلر. يوآش پادشاهلارين تختئنده اوتوردو.jxOx بوتون اؤلکه خالقي بَعَل معبدئنه گتدي. اونو داغيديب قوربانگاهلاريني و بوتلرئني تئکه-تئکه اتدئلر، بَعَل کاهئني مَتّاني قوربانگاهلارين قاباغيندا اؤلدوردولر. کاهئن ربّئن معبدئنه گؤزَتچئلر قويدو.rw_x يِهوياداع رَبله پادشاه و خالق آراسيندا عهد باغلادي کي، اونلار ربّئن خالقي اولسونلار. او، پادشاهلا خالق آراسيندا دا عهد باغلادي.=<;5:88 7t66*5433A200/e.k-,H+ *('%%>$$"k!r <O*"5* %kYQx باخ، اشئدئبسن کي، آشور پادشاهلاري بوتون اؤلکه‌لره نه ادئبلر، اونلاري نجه بوسبوتون وئران ادئبلر. مگر سن قورتولا بئله‌جکسن؟rX_x "يهودا پادشاهي خئزقئيايا بله ديئن: «قويما بِل باغلاديغين تارين سني آلداديب دسئن: ‹اورشلئم آشور پادشاهينين اَلئنه ورئلميه‌جک.›yWmx آشور پادشاهينا خبري چاتدي کي، "کوش پادشاهي تئرهاقا سنئن اوستونه ووروشماغا گلئب."" او، خئزقئيانين يانينا تزه‌دن قاصئدلر گؤندرئب ددي:sVaxرَبشاقِه گری قاييديب آشور پادشاهينين لئبنا شهري اوستونه هوجوم اتدئيئني گؤردو. چونکي پادشاهين لاکئشدن گری چکئلدئيئني اشئتمئشدي. Uxباخ، من اونون ائچئنه اِله بئر روح قوياجاغام کي، بئر خبر اشئدئب اؤز اؤلکه‌سئنه قاييداجاق و اؤز اؤلکه‌سئنده اونو قيلينجلا اؤلدورتدوره‌جيم.»""Txاِشَعيا اونلارا ددي: "آغانيزا ديئن کي، رب بله ديئر: «اشئتدئيئن آشور پادشاهينين نؤکرلرئنئن سؤزلرئندن کي، اونونلا منه کوفر اتدئلر، قورخما.pS[xبلجه خئزقئيا پادشاهين نؤکرلري اِشَعيانين يانينا گلدئلر.'RIxبلکه سنئن تارين رب رَبشاقِه‌نئن سؤزلرئني اِشئدَر، او آدامين سؤزلرئني کي، اونون آغاسي آشور پادشاهي اونو گؤنده‌رئب کي، ياشايان تاريني تحقئر اتسئن. و تارين رَب، اشئتدئيي سؤزلري توبئخ اِدَر. اونا گؤره ده قالانلار اوچون دوعا ات.»"""Q?xاونلار اِشَعيايا ددئلر: "خئزقئيا بله ديئر: «بو گون دارليق، تحقئر و روسوايچيليق گونودور، چونکي اوشاقلارين دوغولماسي واختي چاتيب، آنجاق دوغماغا گوج يوخدور.Pxسونرا ساراي ريئسي اِلياقئمي، مئرزه شِبنايي و کاهئنلرئن آغساقّال‌لاريني چولا بورونموش حالدا آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيانين يانينا گؤندردي.O 1xپادشاه خئزقئيا بونو اشئدنده پالتاريني جيردي و چولا بورونوب ربّئن معبدئنه گئردي.8Nkx%ساراي ريئسي خئلقئيا اوغلو اِلياقئم، مئرزه شِبنا و سالنامه‌چي آساف اوغلو يوآخ جيريلميش پالتارلاردا خئزقئيانين يانينا گلئب، رَبشاقِه‌نئن سؤزلرئني اونا چاتديرديلار.CMx$خالق ساکئت قالدي و اونون جاوابيندا هچ بئر سؤز دِمه‌دي. چونکي پادشاه امراتمئشدي: "اونا جاواب ورمه‌يئن."\L3x#بوتون بو آللاهلاردان هانسي اؤز اؤلکه‌سئني منئم اَلئمدن قورتاردي کي، رب ده اورشلئمي منئم اَلئمدن قورتارا بئلسئن؟»""~Kwx"هاني خَماتين و اَرپادين آللاهلاري؟ هاني سِفَروَيئمئن، هِنَعئن و عئوّانين آللاهلاري؟ مگر اونلار سامئره‌ني منئم اَلئمدن قورتارديلار؟#JAx!مگر مئلّتلرئن آللاهلاريندان بئري اؤز اؤلکه‌سئني آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاردي؟1I]x سونرا من گلئب سئزي اؤلکه‌نئزه بَنزَر بئر اؤلکه‌يه، بوغدا، تزه شراب، چؤرک، اوزوم باغلاري، زيتون ياغي و بال اولان بئر تورپاغا آپارارام. بلجه اؤلمه‌يئب صاغ قالارسينيز. ‹رب بئزي قورتاراجاق› ديئب سئزي آزديران خئزقئيايا قولاق آسمايين.RHxاونا قولاق آسمايين! چونکي آشور پادشاهي بله ديئر: «منئمله صولح باغلايين و يانيما گلئن. هر کس اؤز اوزوم آغاجينين و اؤز انجئر آغاجينين مئيوه‌سئندن يِيئب اؤز قويوسونون سويوندان ائچسئن.iGMxقويمايين دا کي، خئزقئيا سئزي ربّه آرخايين ادئب دسئن: ‹رب بئزي قطعن قورتاراجاق و بو شهر آشور پادشاهينا تسلئم ادئلميه‌جک.›»;Fqxپادشاه بله ديئر: «قويمايين خئزقئيا سئزي آلداتسين، چونکي او، سئزي منئم اَلئمدن قورتارا بئلميه‌جک.HE xاو واخت رَبشاقِه دوروب يهودي دئلئنده اوجا سَسله باغيردي: "بؤيوک پادشاهين، آشور پادشاهينين سؤزونو اشئدئن!yDmxلاکئن رَبشاقِه اونلارا ددي: "مگر آغام منی گؤندرئب کي، بو سؤزلري تَکجه سنئن آغانا و سنه دِيئم، و دووار اوستونده اوتوران بو آداملارا دِمه‌يئم کي، سئزئنله بئرلئکده نجئسلرئني يِيئب سودوکلرئني ائچه‌جکلر؟""C}xخئلقئيا اوغلو اِلياقئم، شِبنا و يوآخ رَبشاقِه‌يه ددئلر: "خاهئش ادئرئک، بو قوللارينلا اَرامي دئلئنده دانيش، بئز بو دئلي باشا دوشوروک، دووار اوستونده‌کي خالقين اشئتدئيي يرده بئزئمله يهودي دئلئنده دانيشما."hBKxمگر ائندي من بو يري وئران اتمه‌يه ربّئن ائسته‌يي ائله گلمه‌مئشم؟ رب منه ددي: ‹بو اؤلکه‌يه هوجوم آپار و اونو وئران ات.›»""lASxبس نجه اده بئلرسن کي، آغامين کئچئک قولو اولان بئر باشچيني دفع ادئب دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار اوچون مئصئره بِل باغلاياسان؟@@{xائندي آغام آشور پادشاهي ائله مَرج اِله: اگر سن ائکي مئن سوواري تاپا بئله‌سن، من سنه او قدر آت وره‌رم.i?Mxلاکئن اگر منه ديئرسئنئز: ‹بئز تاريميز ربّه بِل باغلاييريق.› مگر بو همئن تاري ديئلدي کي، خئزقئيا اونون پرستئشگاهلاريني و قوربانگاهلاريني آرادان قالديردي؟ مگر يهودالي‌لارا و اورشلئملی‌لره دِمه‌دي کي، ‹فقط اورشلئمده‌کي بو قوربانگاهين قاباغيندا پرستئش ادئن›؟\>3xائندي باخ، سن اَزئلمئش قاميش چوبوغونا، يعني مئصئره بِل باغلاييرسان. بئل کي، کئم اونا سؤيکَنسه، اوووجونا باتيب دِشَر. مئصئر پادشاهي فئرعون اونا بِل باغلايانلارين هاميسي اوچون بله‌دئر.›=}xآيا اِله دوشونورسن کي، بومبوش سؤزلر موحارئبه اوچون تدبئر و گوج اولا بئلر؟ ائندي سن کئمه بِل باغلاييرسان کي، منئم ضئدّئمه عوصيان ادئبسن؟M<xرَبشاقِه اونلارا ددي: "ائندي خئزقئيايا ديئن: «بؤيوک پادشاه، آشور پادشاهي بله ديئر: ‹نه‌يه بِل باغلاييرسان؟u;exاونلار پادشاهي چاغيرديلار. ساراي ريئسي خئلقئيا اوغلو اِلياقئم، مئرزه شِبنا و سالنامه‌چي آساف اوغلو يوآخ اونلارين يانينا گلدئلر.5:exآشور پادشاهي تَرتاني، رَبسارئسي، رَبشاقِه‌ني لاکئشدن بؤيوک قوشونلا اورشلئمه، پادشاه خئزقئيانين يانينا گؤندردي. اونلار چيخيب اورشلئمه گلدئلر و پالتار آغاردان زمئسي يولونا، يوخاري حوووضون سو کمرئنئن يانينا قالخيب اورادا دايانديلار.9'xاو واخت يهودا پادشاهي خئزقئيا ربّئن معبدئنئن قاپيلارينين و قاپي سوتونلارينين اوستونه اؤزونون اؤرتدويو قيزيلي چيخارتدي و اونو آشور پادشاهينا وردی.8+xخئزقئيا ربّئن معبدئنده و سارايين خزئنه‌لرئنده تاپيلان گوموشون هاميسيني وردی.A7}xاو واخت يهودا پادشاهي خئزقئيا لاکئشه، آشور پادشاهينا خبر گؤندرئب ددي: "تقصئرکارام، اوستومدن گری چکئل، مندن نه قدر خراج طلب اده‌سن، وره‌رم."" آشور پادشاهي يهودا پادشاهي خئزقئيادان خراج اوچون اوچ يوز تالانت گوموش و اوتوز تالانت قيزيل طلب اتدي.s6ax خئزقئيانين پادشاهليغينين اون دؤردونجو ائلئنده، آشور پادشاهي سَنخِرئب، يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه هوجوم ادئب اونلاري آلدي.{5qx بو ائش اونا گؤره اونلارين باشينا گلدي کي، اؤز تاريلاري ربّئن سؤزوندن ائطاعت اتمه‌دئلر و اونون عهدئني، ربّئن قولو موسانين امر اتدئيي هر شيي پوزدولار. اونلار بونا نه قولاق آسميشديلار، نه ده عمل اتمئشدئلر.4 x آشور پادشاهي ائسرايئللی‌لري آشور تورپاغينا اسئر آپاردي و اونلاري خِلَخده، خابور چايي ساحئلئنده‌کي گوزاندا، و ماد شهرلرئنده يِرلَشدئردي.$3Cx اوچ ائلدن سونرا شهري آلديلار. خئزقئيانين پادشاهليغينين آلتينجي ائلئنده، يعني ائسرايئل پادشاهي هوشِعَعئن پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنده سامئره آليندي.q2]x خئزقئيانين پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، يعني ائسرايئل پادشاهي اِلا اوغلو هوشِعَعئن پادشاهليغينين يدّئنجی ائلئنده، آشور پادشاهي شَلمَنِسِر سامئره اوستونه هوجوم ادئب اوراني موحاصئره‌يه آلدي.*1Oxفئلئسطلی‌لري غَزّه‌ و اونون سرحدلرئنه‌جک، کشئکچي بورجوندن قالالي شهره قدر مغلوب اتدي.v0gxرب ده اونونلا ائدي و هارايا گدئردي، اوغور قازانيردي. خئزقئيا آشور پادشاهين ضئدّئنه عوصيان ادئب اونا قوللوق اتمکدن بويون قاچيرتدي./9xاو، ربدن ياپيشيب اونون يولوندان دؤنمه‌دي و ربّئن موسايا وردئيي امرلرئنه عمل اتدي.r._xخئزقئيا ائسرايئلئن تاريسي ربّه اعتئماد اتدي. اؤزوندن اَوّل و سونرا اولان بوتون يهودا پادشاهلاري آراسيندا اونون کئمئسي اولمادي.+-Qxاو، پرستئشگاهلاري آرادان قالديردي، موقدّس سوتونلاري پارچا-پارچا اتدي و اَشِرا بوتونو کَسدي. موسانين دوزلتدئيي بورونج ائلاني تئکه-تئکه اتدي، چونکي ائسرايئللی‌لر اونون آديني نِخوشتان قويوب او واختا قدر اونا بوخور يانديريرديلار.,xخئزقئيا، آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.n+Wxاو، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسي زِکَريا قيزي اَبي ائدي.a* ?xائسرايئل پادشاهي اِلا اوغلو هوشِعَعئن پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده، آخاز اوغلو خئزقئيا يهودا اوستونده پادشاه اولدو.)x)بلجه بو مئلّتلر هم ربّه حؤرمت ادئردئلر، هم ده اؤز بوتلرئنه قوللوق اتمئشدئلر. آتالاري نجه ادئردي، اوغوللاري و نوه‌لري ده بو گونه قدر بله ادئرلر..(Wx(آمّا اونلار بو سؤزلره قولاق آسماديلار و اؤزلرئنئن اَوّلکي روسوملارينا گؤره رفتار اتِدئلر.'#x'فقط تارينيز ربّه حؤرمت ادئن و او سئزي بوتون دوشمنلرئنئزئن اَلئندن قورتارار."&%x&سئزئنله باغلاديغيم عهدي ياددان چيخارتمايين. آيري آللاهلارا حؤرمت اتمه‌يئن،H% x%سئزئن اوچون يازديغي قايدالارا، حؤکملره، قانونا و امرلره همئشه عمل ادئن و آيري آللاهلارا حؤرمت اتمه‌يئن.%$Ex$لاکئن او ربّه حؤرمت ادئن کي، سئزي بؤيوک قودرتي و اوزاتديغي اَلي ائله مئصئر تورپاغيندان چيخارتدي و آنجاق اونون حوضوروندا اَيئلئن و آنجاق اونا قوربان گتئرئن./#Yx#رب يعقوب اؤولادلاري ائله عهد باغلاييب، اونلارا امر ادئب دمئشدي: "باشقا آللاهلارا حؤرمت اتمه‌يئن. اونلارا باش اَيمه‌يئن، اونلارا قوللوق ادئب قوربان گتئرمه‌يئن.0"[x"اونلار بو گونه قدر ده اَوّلکي روسوملارينا گؤره رفتار ادئرلر؛ و ربّه حؤرمت اتمئرلر، اونلارين قايدالارينا، حؤکملرئنه، يا دا شرئعتئنه عمل اتمئرلر. و ربّئن يعقوبون نسلئنه بويوردوغو امرلري کي، آديني ائسرايئل قويموشدو، يرئنه يتئرمئرلر.t!cx!اونلار هم ربّه حؤرمت ادئردئلر، هم ده آرالاريندان اسئر اولوندوقلاري مئلّتلرئن روسوملارينا گؤره اؤز آللاهلارينا قوللوق ادئردئلر.Y -x اونلار ربّه ده حؤرمت ادئردئلر. پرستئشگاهلارين معبدلرئنده خئدمت اتمک اوچون اؤز آرالاريندان کاهئنلر سچئب قويدولار.&Gxعَوّه‌لئلر نئبخَز و تَرتاق بوتلرئني دوزلتدئلر. سِفَروَيئملی‌لر اوغوللاريني سِفَروَيئم آللاهلاري اَدرَم‌مِلِک و عَنَم‌مِلِک اوچون اوددا يانديريرديلار.'Ixبابئللی‌لر سوکّوت بِنوت بوتونو، کوتلي‌لار نِرگل بوتونو، خَماتلي‌لار اَشئما بوتونو،xلاکئن هر مئلّت اؤز آللاهلارينين بوتونو دوزلتدي. اونلاري ياشاديقلاري شهرلرده سامئره‌لئلرئن تئکدئکلري پرستئشگاهلارين معبدلرئنه قويدولار:Kxسامئره‌دن اسئر اتدئکلري کاهئنلردن بئري گلئب بِيت ائلده ياشادي و ربّه نجه حؤرمت اتمه‌يي اونلارا اؤيرَتدي.&Gxآشور پادشاهي امر ادئب ددي: "اورادان اسئر اتدئيئنئز کاهئنلردن بئرئني گری قايتارين، گدئب اورادا ياشاسين و اؤلکه تاريسينين رسم-روسوملاريني اونلارا اؤيرَتسئن."uexاونلار آشور پادشاهي ائله دانيشيب اونا ددئلر: "اسئر ادئب سامئره‌نئن شهرلرئنده يِرلَشدئردئيئن مئلّتلر، بو اؤلکه تاريسينين رسم-روسوملاريني بئلمئرلر. او تاري دا آرالارينا شئرلر گؤندرئب و شئرلر اونلاري اؤلدورور، چونکي بو آداملار اؤلکه تاريسينين رسم-روسوملاريني بئلمئرلر."wixاونلار اورادا ياشاماغا باشلاياندا، ربّه حؤرمت اتمه‌دئلر. رب ده آرالارينا شئرلر گؤندردي و شئرلر اونلاردان بعضي‌لرئني اؤلدوردولر.xآشور پادشاهي بابئلدن، کوتادان، عَوّادان، خَماتدان و سِفَروَيئمدن آداملار گتئرئب، ائسرايئل اؤولادلارينين يرئنه سامئره‌نئن شهرلرئنده يِرلَشدئردي. اونلار سامئره‌يه صاحئب اولدولار و اورانين شهرلرئنده ياشاديلار.S!xرب اؤز قولو اولان بوتون پيغمبرلر واسئطه‌سئله ددئيي کئمي، نهايت، ائسرايئللی‌لردن اوز دؤنده‌ردي. اونلار اؤز تورپاقلاريندان آشور تورپاغينا اسئر آپارديرديلار و بو گونه قدر بله‌دئر.Jxائسرايئل اؤولادلاري يَروبعامين اتدئيي بوتون گوناهلارا گؤره رفتار اتدئلر و بو گوناهلاردان اَل چکمه‌دئلر.Dxرب ائسرايئلي داوود سولاله‌سئندن کَسئب آتديقدا، ائسرايئللی‌لر نِباط اوغلو يَروبعامي پادشاه اتدئلر. يَروبعام اونلاري ربّئن يولوندان آزديردي و اونلارا بؤيوک گوناه اتدئردي.~wxرب بوتون ائسرايئل نسلئندن اوز دؤنده‌رئب اونلاري ذلئل اتدي. اونلاري تالانچيلارين اَلئنه وردی و نهايت، اونلاري حوضوروندان اِشئيه آتدي.Kxيهودالي‌لار دا اؤز تاريلاري ربّئن امرلرئنه عمل اتمه‌دئلر و ائسرايئللی‌لرئن قويدوغو عادتلرله ياشاديلار.b?xبونا گؤره ده رب ائسرايئللی‌لره چوخ قضبله‌نئب، اونلاري اوز حوضوروندان آتدي. يهودا قبئله‌سئندن باشقا، هچ بئري قالمادي.*Oxسونرا دا اوغوللاريني و قيزلاريني اوددا قوربان وردئلر، فالچيليغا و باخيجيليغا اوز گتئردئلر. ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلره اؤزلرئني ساتيب اونو قضبلَندئردئلر.zoxاؤز تاريلاري ربّئن بوتون امرلرئندن اوز دؤنده‌رئب، تؤکمه تئمثال‌لاري حتّا ائکي تؤکمه دانا بوتونو اؤزلرئنه تاري اتدئلر. اَشِرا بوتو دوزه‌لدئب بوتون گؤي جئسئملرئني پرستئش اتدئلر و بَعَله قوللوق اتدئلر.xاونون قايدالاريني، آتالاري ائله باغلاديغي عهدئني، و اونلارا وردئيي ائخطارلاري ردّ اتدئلر. بوش شي دالينجا گدئب بوش آداملار اولدولار. رب "اطرافينيزداکي مئلّتلر کئمي اتمه‌يئن" ددئيي حالدا، اونلار کئمي رفتار اتدئلر.G xآمّا اونلار بو سؤزلره قولاق آسماميشديلار و تاريلاري ربّه ائمان اتمه‌يَن آتالاري کئمي دئکباشليق اتدئلر.I  x رب بوتون پيغمبرلرئنئن و گؤروجولرئنئن واسئطه‌سئله ائسرايئله و يهودايا ائخطار ورئب دمئشدي: "پئس يولونوزدان دؤنون. و بوتون شرئعتده اولان امرلرئمه و قايدالاريما کي، آتالارينيزا امر اتدئم و قوللاريم پيغمبرلرئن واسئطه‌سئله سئزه گؤندردئم، عمل ادئن." 'x ربّئن اونلارا "بله اتمه‌يئن" دِمئش اولدوغونا باخماييب، بوتلره قوللوق اتدئلر. x ربّئن اونلارين قاباغيندان قوودوغو مئلّتلرئن اتدئيي کئمي، بوتون بو پرستئشگاهلاردا بوخور يانديرديلار و پئس ائشلر گؤروب ربّی قضبه گتئردئلر.\ 3x هر اوجا تپه‌نئن اوستونده، بول يارپاقلي هر آغاجين آلتيندا اؤزلري اوچون موقدّس سوتونلار و اَشِرا بوتلري برپا اتدئلر.6 gx گئزلئنده اؤز تاريلاري ربّئن ضئدّئنه دوغرو اولمايان ائشلر گؤردولر. بوندان علاوه، بوتون شهرلرئنده کشئکچي بورجوندن قالالي شهره قدر اؤزلري اوچون پرستئشگاهلار تئکدئلر.zoxو ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قوودوغو مئلّتلرئن روسوملارينا و ائسرايئل پادشاهلارينين قويدوغو عادتلره گؤره ياشاديلار.7ixبو ائش اونا گؤره ائسرايئل اؤولادلارينين باشينا گلدي، چونکي تاريلاري ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمئشدئلر، او رب کي، اونلاري مئصئر پادشاهي فئرعونون اَسارتي آلتيندان، مئصئر تورپاغيندان چيخارتميشدي. ائسرايئللی‌لر آيري آللاهلارا حؤرمت اتدئلرymxهوشِعَعئن پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنده، آشور پادشاهي سامئره‌ني آلدي و ائسرايئللی‌لري آشور تورپاغينا اسئر آپاردي. اونلاري خِلَخده، خابور چايي ساحئلئنده‌کي گوزاندا، و ماد شهرلرئنده يِرلَشدئردي.Lxآشور پادشاهي بوتون اؤلکه‌يه هوجوم گتئردي. او، سامئره‌يه ياخينلاشدي و اوراني اوچ ائل موحاصئره‌ده ساخلادي.@{xآمّا آشور پادشاهي هوشِعَعئن قصد حاضيرلاديغيندان خبردار اولدو، چونکي او هم مئصئر پادشاهي سونون يانينا قاصئدلر گؤندرمئشدي، هم ده هر ائل اولدوغو کئمي آشور پادشاهينا خراج ورمه‌مئشدي. بونا گؤره ده آشور پادشاهي اونو توتوب زئنداندا اسئر ساخلادي.1]xآشور پادشاهي شَلمَنِسِر هوشِعَعئن اوستونه هوجوم گتئردي و هوشِعَع اونا تابع اولوب خراج وردی.7ixاو، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، آنجاق اؤزوندن قاباقکي ائسرايئل پادشاهلاري کئمي ديئلدي. +xيهودا پادشاهي آخازين پادشاهليغينين اون‌ائکئنجي ائلئنده، اِلا اوغلو هوشِعَع سامئره‌ده ائسرايئل اوستونده پادشاه اولدو و دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي.eExآخاز اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو خئزقئيا پادشاه اولدو.=uxآخازين اتدئيي قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟~xربّئن معبدئندن سَبّت گونو اوچون معبدده دوزَلدئلمئش اوستو اؤرتولو يولو، و پادشاهين باييرداکي گئرئش يرئني آشور پادشاهيندان اؤتري گؤتوردو.F}xآخاز پادشاه پايالارين يان لؤوحه‌لرئني کَسئب پايالارين اوستوندن لَيَن‌لري گؤتوردو. حوووضو آلتيندا اولان بورونج اؤکوزلرئن اوستوندن قالديريب، بئر داش سَکئنئن اوستونه قويدو.x|kxکاهئن اورئيا دا آخاز پادشاهين امر اتدئيي هر شيي يرئنه يتئردي.F{xآخاز پادشاه کاهئن اورئيايا امر ادئب ددي: "سحرئن يانديرما قوربانيني، آخشامين تاخيل تقدئملرئني، پادشاهين يانديرما قوربانيني و تاخيل تقدئملرئني، بوتون اؤلکه خالقينين يانديرما قوربانيني، تاخيل تقدئمئني و تؤکمه تقدئمئني بؤيوک قوربانگاهين اوستونده ياندير. يانديرما قوربانلارينين و آيري قوربانلارين بوتون قانيني اونون اوستونه سَپ. آنجاق بورونج قوربانگاه مصلحتلَشمک اوچون منئم اولاجاق.")zMxربّئن قاباغيندا اولان بورونج قوربانگاهي معبدئن قاباق طرفئندن، اؤز قوربانگاهي ائله ربّئن معبدي آراسيندان گتئردي و اونو اؤز قوربانگاهينين شئمال طرفئنه قويدو.yx قوربانگاهين اوستونده اؤز يانديرما قوربانيني و تاخيل تقدئمئني يانديردي، تؤکمه تقدئمئني تؤکدو و باريش قوربانلارينين قانيني اورايا سَپدي.'xIx پادشاه دَمَشقدن قاييتديقدا، قوربانگاهي گؤردو. ياخينلاشيب قوربانگاهين اوستونه قالخدي. wx کاهئن اورئيا پادشاه آخازين دَمَشقدن گؤندردئيي بوتون شيلره گؤره بئر قوربانگاه دوزلتدي. کاهئن اورئيا، پادشاه دَمَشقدن قاييدانا قدر بونو اتدي.Bvx آخاز پادشاه آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِرئن گؤروشويونه دَمَشقه گتدي. او، دَمَشقده اولان قوربانگاهي گؤردو، قوربانگاهين بوتون قورولوشونو و تصوئرئني کاهئن اورئيايا گؤندردي.duCx بونا گؤره ده آشور پادشاهي اونا قولاق آسدي: دَمَشقه هوجوم ادئب اوراني آلدي، اهالئسئني قئره اسئر آپاردي و رِصئني اؤلدوردو.Ht xآخاز ربّئن معبدئنده و سارايين خزئنه‌لرئنده تاپيلان قيزيل-گوموشو گؤتوروب آشور پادشاهينا هدئيّه گؤندردي.4scxآخاز آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِرئن يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "من سنئن قولون و اوغلونام. گل، منی اوستومه هوجوم ادن اَرام و ائسرايئل پادشاهلارينين اَلئندن قورتار."r5xاو واخت اَرام پادشاهي رِصئن، اِلاتي اَراما قايتاردي و يهودالي‌لاري اِلاتدان قوووب چيخارتدي. اِدوملولار اِلاتا گلدئلر و بو گونه قدر اورادا ياشاييرلار.5qexاو واخت اَرام پادشاهي رِصئن و ائسرايئل پادشاهي رِمَليا اوغلو پِقَخ اورشلئمئن اوستونه هوجوم گتئردئلر و آخازي موحاصئره‌يه آلديلار، لاکئن اونو مغلوب اده بئلمه‌دئلر.@p{xاو، پرستئشگاهلاردا، تپه‌لر اوستونده و بول يارپاقلي هر آغاج آلتيندا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي.>owxآخاز ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گتدي و حتّا اوغلونو دا اوددا قوربان اتدي، نجه کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قوودوغو مئلّتلرئن ائيرنج عمل‌لري ائدي.@n{xآخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. او، تاريسي ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتمه‌دي، نجه کي، آتاسي داوود اتمئشدي.Fm xرِمَليا اوغلو پِقَخئن پادشاهليغينين اون يدّئنجی ائلئنده، يوتام اوغلو آخاز يهودا اوستونده پادشاه اولدو.llSx&يوتام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو آخاز پادشاه اولدو.1k]x%رب او دؤورده اَرام پادشاهي رِصئني و رِمَليا اوغلو پِقَخي يهودانين اوستونه گؤندرميه باشلادي.?jyx$يوتامين اتدئيي قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟ i;x#لاکئن پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي؛ خالق حله ده بو پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئب بوخور يانديريردي. او، ربّئن معبدئنئن يوخاري دروازاسيني تعمئر اتدي.hx"يوتام، آتاسي عوزئيّانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.dgCx!او، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي، صادوق قيزي يِروشا ائدي.ffGx ائسرايئل پادشاهي رِمَليا اوغلو پِقَخئن پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده، عوزئيّا اوغلو يوتام يهودا اوستونده پادشاه اولدو.Kexباخ پِقَخئن قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده ائسرايئل پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيليبدير.Bdxاِلا اوغلو هوشِعَع، رِمَليا اوغلو پِقَخئن ضئدّئنه قَصد حاضيرلادي؛ اونو ووروب اؤلدوردو و عوزئيّا اوغلو يوتامين پادشاهليغينين ائيئرمئنجي ائلئنده اونون يرئنه پادشاه اولدو. y~~C}t|7{Nzyxwvut$skrUq p{oUn(melkcjj;i=hg_f ed{cba{`__ ^|]\ZYXX(WVUSSPRjQYOOMNMbL JII GFEDCBA@??4>>#={<;;-:9K8X7]6g55432&10.-,f+*V)f'&V%#"/ 8(7R"oa M # R]PRxيوشئيانين قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟Q-xرب ددي: "ائسرايئلي حوضورومدان ردّ اتدئيئم کئمي، يهوداني دا ردّ اده‌جيم. سچدئيئم شهر اورشلئمدن و "آديم اورادا اولاجاق" دِدئيئم معبددن اوز دؤندره‌جيم."pP[xآمّا رب يهودانين ضئدّئنه آلوولانان بؤيوک قضبئندن دؤنمه‌دي، چونکي مِنَسّه‌ ربّی بوتون اتدئکلري عمل‌لري ائله قضبلَندئرمئشدي.O!xموسانين بوتون شرئعتئنه گؤره بوتون قلبي، بوتون جاني، بوتون گوجو ائله اونون کئمي ربّه اوز توتان بئر پادشاه نه اوندان اوّل، نه ده اوندان سونرا اولدو.3Naxبوندان باشقا، يوشئيا ربّئن معبدئنده کاهئن خئلقئيانين تاپديغي کئتابدا يازيلان شرئعتئن سؤزلرئنه عمل ادئب جئندارلاري و اووسونچولاري، اِو بوتلرئني و آيري بوتلري، يهودا اؤلکه‌سئنده و اورشلئمده گؤزونه دَيَن بوتون ائيرنج شيلري محو اتدي.3Maxلاکئن يوشئيانين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، بو پاسخا رب اوچون اورشلئمده کچئردئلدي.qL]xائسرايئله حؤکم ادن داورلرئن دؤوروندن بَري، ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين بوتون دؤورو بويو پاسخا بايرامي بله کچئرئلمه‌مئشدي.MKxپادشاه بوتون خالقا امر ادئب ددي: "بو عهد کئتابيندا يازيلديغي کئمي تارينيز رب اوچون پاسخا بايراميني کچئردئن."&JGxيوشئيا قوربانگاهلارين اوستونده، همئن پرستئشگاهلارداکي بوتون کاهئنلري قوربان گتئردي و اونلارين اوستونده ائنسان سوموکلري يانديردي. سونرا اورشلئمه قاييتدي.nIWxيوشئيا سامئره شهرلرئنده اولان بوتون پرستئشگاهلاردا اولان اِولري آرادان قالديردي. ائسرايئل پادشاهلاري بو اِولري تئکئب ربّی قضبلَندئرمئشدئلر. او، بِيت ائلده اتدئيي بوتون ائشلري بو يرلرده ده اتدي. H xاو ددي: "اونا توخونمايين، هچ کَسئن اونون سوموکلري ائله ائشي اولماسين."" بلجه اونون و سامئره‌دن گلمئش اولان پيغمبرئن سوموکلرئنه توخونماديلار.Gxسونرا يوشئيا سوروشدو: "بورادا گؤردويوم يادبود موجسّمه‌سي ندئر؟" شهرئن آداملاري اونا ددئلر: "يهودادان گلن تاري آدامينين قَبري‌دئر. او، بِيت ائلده‌کي قوربانگاهينين ضئدّئنه سنئن اتدئيئن بو ائشلري قاباقجادان دمئشدي."!F=xيوشئيا دؤنوب موقابئلئنده‌کي داغدا اولان قبئرلري گؤردو و آدام گؤنده‌رئب سوموکلري قبئرلردن گؤتوردو. بو ائشلري قاباقجادان اعلان ادن تاري آدامينين ددئيي ربّئن سؤزونه گؤره، اونلاري قوربانگاه اوستونده يانديريب اونو نجئس اتدي.Exهمچئنئن بِيت ائلده اولان قوربانگاهي و ائسرايئله گوناه اتدئرمئش نِباط اوغلو يَروبعامين دوزلتدئيي پرستئشگاهي داغيتدي. او قوربانگاه و پرستئشگاهي داغيتدي، داشلاريني ييخدي و اَزئب توز اتدي، اَشِرا بوتونو ده يانديردي.QDxاو، موقدّس سوتونلاري تئکه-تئکه اتدي، اَشِرا بوتلرئني کَسدي و اونلارين يرلرئني ائنسان سوموکلري ائله دولدوردو./CYx اورشلئمئن شرق طرفئنده، هلاک داغينين جنوب طرفئنده صئدونلولارين ائيرنج بوتو عَشتورِت، موآبلي‌لارين ائيرنج بوتو کِموش و عَمّونلولارين ائيرنج بوتو مئلکوم اوچون ائسرايئل پادشاهي سوليمانين دوزلتدئيي پرستئشگاهلاري، پادشاه نجئس اتدي.!B=x آخازين يوخاري اوتاغينين داميندا يهودا پادشاهلارينين دوزلتدئيي قوربانگاهلاري و ربّئن معبدئنئن ائکي حَيَطئنده مِنَسّه‌نئن دوزلتدئيي قوربانگاهلاري دا پادشاه داغيتدي. اونلاري اورادا اَزدي و توزلاريني قئدرون دره‌سئنه آتدي.A x او، ربّئن معبدئنئن گئرئشئنه، ساراي خئدمتچئسي نَتَن‌مِلِکئن حَيَطده اولان اوتاغينا، يهودا پادشاهلارينين گونشه وقف اتدئکلري آتلارين گتئرئلمه‌سئنه آخير قويدو و گونشه وقف ادئلمئش عارابالاريني اوددا يانديردي.a@=x يوشئيا، بِن‌هئنّوم دره‌سئنده اولان توفِتي نجئس اتدي کي، هچ کس اوغلونو و يا قيزيني مولِک اوچون اوددا قوربان اتمه‌سئن.m?Ux لاکئن پرستئشگاهلارين کاهئنلري اورشلئمده ربّئن قوربانگاهينا قالخماديلار، آمّا قارداشلاري ائله بئرلئکده ماياسيز چؤرک يدئلر.E>xيوشئيا يهودا شهرلرئندن بوتون کاهئنلري چاغيريب گتئرتدي، گِبَعدن بئرشئباعا قدر بو کاهئنلرئن بوخور يانديرديقلاري پرستئشگاهلاري نجئس اتدي. شهر ريئسي يوشَعئن دروازاسينين گئره‌جک يرئنده، سول طرفده اولان شهر دروازاسينداکي پرستئشگاهلاري داغيتدي.~=wxربّئن اِوئنده معبد فاحئشه‌لئيي ائله مشغول اولان کئشئلرئن اِولرئني داغيتدي. آروادلار اورادا اَشِرا بوتو اوچون قوماشلار توخويوردولار.A<}xاَشِرا بوتونو ربّئن معبدئندن اورشلئمئن کنارينا، قئدرون دره‌سئنه چيخارتدي. اونو قئدرون دره‌سئنده يانديردي، اَزئب توز اتدي و توزونو عوام آداملارين قبئرلري اوستونه سَپدي.[;1xاو، بوتپرست کاهئنلري کي، يهودا پادشاهلاري اونلاري يهودا شهرلرئنده و اورشلئمئن اطرافيندا اولان پرستئشگاهلاردا بوخور يانديرماق اوچون قويموشدولار، ائشدن برکنار اتدي. بَعَله، گونشه، آيا، بورجلره، بوتون گؤي جئسئملرئنه بوخور يانديرانلاري دا ائشدن چيخارتدي.:#xپادشاه باش کاهئن خئلقئيايا، کؤمکچي کاهئنلره و قاپيدا دوران کشئکچئلره امر اتدي کي، بَعَل، اَشِرا و بوتون گؤي جئسئملري اوچون دوزَلدئلمئش شيلرئن هاميسيني ربّئن معبدئندن چيخارتسينلار. اونلاري اورشلئمئن اِشئيئنده اولان قئدرون دره‌سئنده‌کي زمئلرده يانديردي و کول‌لرئني بِيت ائله آپاردي.K9xپادشاه سوتونون يانيندا داياندي. او، ربّئن قاباغيندا عهد باغلادي کي، ربّئن يولو ائله گدئب اونون امرلرئنه، شهادتلرئنه، قايدالارينا بوتون قلبي، بوتون جاني ائله عمل اتسئن و بو کئتابدا يازيلميش عهدئن سؤزلرئني يرئنه يتئرسئن. بوتون خالق دا عهد باغلادي.89xپادشاه و اونونلا بئرلئکده بوتون يهودا آداملاري و اورشلئمده ياشايانلار، کاهئنلر، پيغمبرلر و بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالق ربّئن معبدئنه گتدئلر. پادشاه، ربّئن معبدئنده تاپيلميش عهد کئتابينين بوتون سؤزلرئني اونلارا اوخودو.17 _xپادشاه، يهودا و اورشلئمئن بوتون آغساقّال‌لاريني چاغيرتدي و اونلار اونون يانينا ييغيلديلار.N6x«باخ، من ده سني آتالارينا قوشاجاغام، راحاتليق ائچئنده اؤز قبرئنه قويولاجاقسان و بو يرئن اوستونه گتئره‌جيئم بوتون بلاني گؤزلرئن گؤرميه‌جک.»" اونلار بو خبري پادشاها چاتديرديلار.:5ox«چونکي منئم بو يرئن و اورادا ياشايانلارين حاقّيندا ‹وئرانه‌لئک و لعنت اولسون› ددئيئم سؤزو اشئدنده اوره‌يئن يومشالدي و ربّئن قاباغيندا اؤزونو آلچالتدين، پالتاريني جيريب حوضورومدا آغلادين. بونا گؤره ده من سني اشئتمئشم.» رب بله بويورور.l4Sxآنجاق ربدن مصلحت آلماق اوچون سئزي گؤنده‌رن يهودا پادشاهينا ديئن کي، ائسرايئلئن تاريسي رب اشئتدئيئن سؤزلر باره‌ده بله ديئر:63gxچونکي اونلار منی ترک ادئبلر و آيري آللاهلارا بوخور يانديريب بوتون عمل‌لري ائله منی قضبلَندئرئبلر. بونا گؤره ده بو يرئن ضئدّئنه قضبئم آلوولاناجاق و سؤنميه‌جکدئر.›»R2xرب بله ديئر: ‹من بو يره و بورادا ياشايانلارين اوستونه بلا گتئرئرم، بوتون او بلالاري کي، يهودا پادشاهي اوخويوب.11]xخولدا اونلارا ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «سئزي منئم يانيما گؤنده‌رن آداما ديئن کي،0'xکاهئن خئلقئيا، اَخئقام، عَکبور، شافان و عَسايا نَبئيّه خولدانين يانينا گتدئلر. او، خَرخَس اوغلو تئقوا اوغلو پالتارلارا باخان شَلّومون آروادي ائدي و اورشلئمده ائکئنجي محلّه‌ده ياشاييردي. اونلار اونونلا صؤحبت اتدئلر./x "گدئن، تاپيلميش بو کئتابين سؤزلرئنه گؤره منئم اوچون، خالق اوچون، و بوتون يهودا اوچون ربدن مصلحت آلين، چونکي ربّئن بئزئم ضئدّئمئزه آلوولانميش قضبي بؤيوکدور. اونا گؤره کي، آتالاريميز کئتابين بوتون سؤزلرئنه قولاق آسماييبلار و اورادا بئزئم اوچون يازيلميش بو شيلره عمل اتمه‌يئبلر."o.Yx پادشاه کاهئن خئلقئيايا، شافان اوغلو اَخئقاما، مئکايا اوغلو عَکبورا، مئرزه شافانا و پادشاهين خئدمتچئسي عَسايايا امر ادئب ددي:r-_x پادشاه شرئعت کئتابينين سؤزلرئني اشئدنده پالتاريني جيردي.Y,-x مئرزه شافان پادشاها بونو دا خبر ورئب ددي: "کاهئن خئلقئيا منه بئر کئتاب ورئب."" شافان اونو پادشاهين حوضوروندا اوخودو.+)x مئرزه شافان پادشاهين يانينا گلدي و اونا خبر گتئرئب ددي: "قوللارين معبدده تاپيلان پولو بوشالتديلار و اونو ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادنلره وردئلر."m*Uxباش کاهئن خئلقئيا مئرزه شافانا ددي: "ربّئن معبدئنده شرئعت کئتابيني تاپميشام."" خئلقئيا کئتابي شافانا وردی و شافان اونو اوخودو.")?xآنجاق اَللرئنه ورئلَن پولون حسابي اونلارلا آپاريلماسين، چونکي صداقتله چاليشيرلار.".(Wxدولگرلره، اوستالارا، بنّالارا، معبدي تعمئر اتمک اوچون تخته و يونولموش داش آلماغا ورسئنلر.r'_xاونو ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادنلره ورسئنلر. اونلار دا پولو ربّئن معبدئنده اولان ائشچئلره ورسئنلر کي، معبدي تعمئر اتسئنلر؛w&ix"باش کاهئن خئلقئيانين يانينا گت. قوي او، ربّئن معبدئنه گتئرئلَن پولو کي، قاپيدا دوران کشئکچئلر خالقدان ييغيبلار، تَره‌زئده چکسئن.o%Yxيوشئيانين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، پادشاه، مِشولّام اوغلو اَصَليا اوغلو مئرزه شافاني ربّئن معبدئنه گؤندرئب ددي:G$ xيوشئيا، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، هر ائشده آتاسي داوودون يولو ائله گدئب صاغا-سولا دؤنمه‌دي.# #xيوشئيا، پادشاه اولدوغو واخت، سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوتوز بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي يِدئدا ائدي، بوصقَطلي عَدايانين قيزي ائدي.&"Gxاو، عوزّا باغچاسيندا، اؤز قبئرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يوشئيا پادشاه اولدو.=!uxآمونون اتدئيي قالان ائشلري باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟_ 9xاؤلکه خالقي پادشاه آمونون ضئدّئنه قصد حاضيرلايانلارين هاميسيني قيرديلار و اونون يرئنه اوغلو يوشئياني پادشاه اتدئلر.$Cxآمونون اعيانلاري اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و پادشاهي اؤز ساراييندا اؤلدوردولر.}uxبلجه آتالارينين تاريسي ربّی ترک اتدي و ربّئن يولو ائله گتمه‌دي. xآتاسينين يولو ائله گدئب اونون قوللوق اتدئيي بوتلره پرستئش و قوللوق اتدي.xآمون، آتاسي مِنَسّه‌نئن اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.}xآمون، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائکي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي يوطبالي خاروصون قيزي مِشول‌لِمِت ائدي.r_xمِنَسّه اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اؤز سارايينين باغچاسيندا، عوزّا باغچاسيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو آمون پادشاه اولدو.vgxمِنَسّه‌نئن قالان ائشلري، اتدئيي هر شي و اِله‌دئيي گوناه باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟"?xمَنسّه ربّئن نظرئنده پئس ائشلري اده‌رک، يهودالي‌لاري گوناها باتيرماقلا بس اتمه‌دي، اورشلئمي بئر اوجدان او بئري اوجونا قدر گوناهسيز قانلارلا دا بولادي.Fxچونکي گؤزومده شرارت ادئبلر و آتالارينين مئصئردن چيخديقلاري گوندن حتّا بو گونه قدر منی قضبلَندئرئبلر.»""^7xائرثئمئن قالانلاريندان اوز دؤندره‌جيم، اونلاري دوشمنلرئنه تسلئم اده‌جيم و دوشمنلري اونلاري سويوب تالان اده‌جکلر.Cx سامئره‌ني اؤلچدويوم ائپي و اَخاب نسلئنئن اوستونه چکدئيئم شاقولو، اورشلئمئن اوستونه ده چکه‌جيم. بئر نفر بوشقابي نجه سئلئب اوزو اوسته چِوئرئر، من ده اورشلئمي اله سئله‌جيم.x بونا گؤره ائسرايئلئن تاريسي رب ديئر: «باخ، من اورشلئمئن و يهودانين اوستونه اله بئر بلا گتئرئرم کي، اونو اشئدن هر کسئن قولاقلاري جئنگئلده‌يه‌جک.2_x "ائندي کي، يهودا پادشاهي مِنَسّه بو ائيرنج ائشلري اتمکله، اؤزوندن اَوّلکي اِمورلولارين اتدئکلرئندن ده چوخ پئسلئک ادئب و بوتلري ائله يهودالي‌لاري دا گوناها چکئب،cAx رب اؤز قوللاري پيغمبرلر واسئطه‌سئله دانيشيب ددي:&Gx آمّا اونلار قولاق آسماديلار. مِنَسّه اونلاري اله يولدان چيخارتدي کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا محو اتدئيي مئلّتلردن ده چوخ پئس ائشلر اتسئنلر.W)xاگر منئم بوتون اونلارا بويوردوقلاريما و قولوم موسانين اونلارا امر اتدئيي بوتون قانونا عمل اتسه‌لر، ائسرايئللی‌لري قویمایاجاغام کی، آتالارينا وردئيئم تورپاقدان دئدَرگئن دوشسونلر."S!xدوزلتدئيي اويما اَشِرا بوتونو معبده قويدو. او معبده کي، رب داوودا و اوغلو سوليمانا دمئشدي: "بو معبدده و بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن سچدئيئم اورشلئمده، اؤز آديمي ابده‌جک قوياجاغام.Nxاو، اوغلونو اوددا قوربان وردی، فالچيليغا مشغول اولدو، باخيجيليق ادئب جئندارلارا و روح چاغيرانلارا اوز گتئردي. او، ربّئن گؤزونده چوخلو پئس ائشلر گؤروب اونون قضبئني آلوولانديردي. %xربّئن معبدئنئن هر ائکي حَيَطئنده بوتون گؤي جئسئملرئنه قوربانگاهلار دوزلتدي. +xربّئن "آديمي اورشلئمده قوياجاغام" ددئيي معبدئنده، مِنَسّه قوربانگاهلار تئکدي.l Sxآتاسي خئزقئيانين داغيتديغي پرستئشگاهلاري تزه‌دن تئکدي. ائسرايئل پادشاهي اَخابين اتدئيي کئمي بَعَل بوتو اوچون قوربانگاهلار قوردو و اَشِرا بوتو دوزلتدي، بوتون گؤي جئسئملرئنه سجده و قوللوق اتدي. xمِنَسّه، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر ادئب، او مئلّتلرئن ائيرنج ائشلري کئمي اتدي کي، رب اونلاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو.b  Axمِنَسّه پادشاه اولدوغو واخت، اون ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي بش ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي خِفصئباه ائدي.xخئزقئيا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو مِنَسّه پادشاه اولدو.9mxخئزقئيانين قالان ائشلري، اونون بوتون قووّتي، نجه حوووض و سو کمري دوزَلدئب سويو شهره گتئرمه‌سي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟{qxسونرا خئزقئيا اِشَعيايا ددي: "ددئيئن ربّئن سؤزو ياخشي‌دير."" چونکي دوشونوردو: "هچ اولماسا منئم دؤورومده صولح و اَمئن-آمانليق اولاجاق."yx"سنئن نسلئندن اولان و سندن عمله گلن بعضی اوغوللاريني گؤتوروب آپاراجاقلار و اونلار بابئل پادشاهينين ساراييندا حرم‌آغاسي اولاجاقلار.»"" x«باخ، اله گونلر گله‌جک کي، سنئن ساراييندا اولان هر شي و آتالارينين بو گونه قدر ييغديقلاري شيلر بابئله آپاريلاجاق، هچ نه قالماياجاق.» رب ديئر.U%xاِشَعيا خئزقئيايا ددي: "ربّئن سؤزونو اشئت:-xاِشَعيا سوروشدو: "سنئن ساراييندا نه گؤروبلر؟" خئزقئيا ددي: "ساراييمدا اولان بوتون شيلري گؤروبلر. خزئنه‌لرئمده اونلارا گؤرستمه‌دئيئم بئر شي قالمادي."?yxاو واخت اِشَعيا پيغمبر، خئزقئيا پادشاهين يانينا گلئب اوندان سوروشدو: "بو آداملار نه ددئلر؟ سنئن يانينا هارادان گلدئلر؟" خئزقئيا ددي: "اوزاق بئر اؤلکه‌دن، بابئلدن گلدئلر."A}x خئزقئيا اونلارا قولاق آسدي. او، خزئنه‌سئنده اولان بوتون شيلري، قيزيل-گوموشو، عطرئيّاتي، قئيمتلي ياغلاري، سئلاح آنبارينداکي بوتون اشيالاري اِلچئلره گؤرستدي. خئزقئيانين ساراييندا و بوتون پادشاهليغيندا اونلارا گؤرستمه‌دئيي بئر شي قالمادي.x او زامان بابئل پادشاهي بَلَدان اوغلو مِرودوک بَلَدان خئزقئيايا مکتوبلار و هدئيّه‌لر گؤندردي، چونکي خئزقئيانين ناخوشلاديغيني اشئتمئشدي.J~x پيغمبر اِشَعيا ربّی چاغيردي، رب ده آخازين تئکدئيي پئلّه‌که‌نئن اوستونه دوشَن کؤلگه‌ني اون قدم گری چکدي. }x خئزقئيا ددي: "کؤلگه اوچون اون قدم اوزانماق آساندير. قوي اون قدم قيسالسين."U|%x اِشَعيا جاواب وردی: "سنه ربّئن ددئيي سؤزه عمل اده‌جيئنه علامت بودور: آيا کؤلگه اون قدم اوزانسين، و يا قيسالسين؟""L{xخئزقئيا اِشَعيادان سوروشدو: "ربّئن منی صاغالداجاغينا و اوچونجو گون ربّئن معبدئنه قالخاجاغيما علامت ندئر؟""Az}xسونرا اِشَعيا ددي: "انجئر کونده‌سي گؤتورون."" بونو گؤتوروب چئبانين اوستونه قويدولار و پادشاه صاغالدي.y'xسنئن عؤمرونو اون بش ائل آرتيراجاغام. سني و بو شهري آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاراجاغام، اونو اؤزوم اوچون و قولوم داوودون خاطئرئنه حئفظ اده‌جيم.»""\x3x"قاييت، منئم خالقيمين رهبري خئزقئيايا دِه کي، آتان داوودون تاريسي رب بله ديئر: «سنئن دوعاني اشئتدئم، گؤز ياشلاريني گؤردوم. باخ، سني صاغالداجاغام و اوچونجو گون ربّئن معبدئنه قالخاجاقسان.wxاِشَعيا حله اورتا حَيَطدن چيخماميش ربّئن بو سؤزو اونا نازئل اولدو:$vCx"يالواريرام، يارب، يادينا سال کي، نجه سنئن قاباغيندا صالحلئک و کامئل اورَکله ياشاميشام، نجه سنئن گؤزونده ياخشي اولان ائشلراتمئشم."" خئزقئيا آجي-آجي آغلادي.fuGxخئزقئيا اوزونو دووارا چِوئردي و ربّه دوعا ادئب ددي:Ot xاو گونلرده خئزقئيا اؤلومجول ناخوشلادي. آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيا اونون يانينا گلئب ددي: "رب بله ديئر: «اِوئنئن ائشلرئنئن ترتئباتيني ات، چونکي ناخوشلوقدان صاغالماييب اؤله‌جکسن.»""gsIx%او اؤز آللاهي نئسروکون معبدئنده پرستئش اِدَرکَن، اوغوللاري اَدرَم‌مِلِک و شَرِ‌سِر اونو قيلينجلا اؤلدوردولر و آرارات اؤلکه‌سئنه قاچديلار. سَنخِرئبئن يرئنه اوغلو اِسَرخَدّون پادشاه اولدو.pr[x$آشور پادشاهي سَنخِرئب گری چکئلئب گتدي و نِينَوادا قالدي.zqox#او گجه ربّئن مَله‌يي چيخيب آشور اوردوگاهيندا يوز هشتاد بش مئن نفري قيردي. سحر اِرکَن قالخيب گؤردولر کي، اونلارين هاميسي اؤلدورولوب.px"«من بو شهري اؤزوم اوچون، قولوم داوودون خاطئرئنه قورويوب خئلاص اده‌جيم.»""ox!آنجاق گلدئيي يوللا گری قاييداجاق، و بو شهره گئرميه‌جکدئر.» رب بله بويورور.,nSx بونا گؤره رب آشور پادشاهي باره‌ده بله ديئر: «او بو شهره گئرميه‌جک، اورايا اوخ آتماياجاق، موقابئلئنه قالخانلا چيخماياجاق، قاباغيندا تورپاق قالاغي قورماياجاق.Nmxچونکي قالانلار اورشلئمدن، خئلاص اولانلار صَهيون داغيندان چيخاجاقلار. قوشونلار ربّئنئن قيرتي بونو اده‌جک.»?lyxيهودا نسلئندن خئلاص اولوب قالانلار، گئنه آشاغي‌يا طرف کؤک سالاجاقلار، يوخارييا طرف بهره وره‌جکلر.)kMxسنئن اوچون علامت بو اولاجاق؛ بو ائل و گلن ائل اؤزو يِتئشَن باريني ييئن، آمّا اوچونجو ائل اَکئن ادئن، بئچئن ادئن، اوزوم باغلاري ساليب اونلارين بهره‌سئني ييئن."j?xمنئم ضئدّئمه حئدّتلَندئيئنه گؤره، لووغاليغين قولاغيما چاتديغينا گؤره، حالقامي بورنونا و جئلووومو آغزينا تاخاجاغام، سني گلدئيئن يوللا گری قايتاراجاغام.ixسنئن اوتوروشونو، گئرئشئني-چيخيشيني، منئم ضئدّئمه اولان حئدّتئني بئلئرم.Dhxبونا گؤره بو شهرلرئن ساکئنلري ضعئف ائدئلر، هراسا، خجالته دوشدولر. يِتئشمه‌مئشدن اوّل يانديريلان چؤل اوتو کئمي، گؤيَرتي کئمي، دامدا بؤيومه‌دن يانيب گِدن اوت کئمي اولدولارgxمگر اشئتمه‌يئبسن؟ من بونو چوخ قاباق اتدئم. قدئمدن بَري اونون نقشه‌سئني چکدئم. ائندي يرئنه يتئرمئشم کي، سن قالالي شهرلري وئرانه‌لئيه چِوئره‌سن.5fexقويو قازديم و اؤزگه سولاريني ائچدئم، مئصئرئن بوتون چايلاريني آياغيمين داباني ائله قوروتدوم.›Ae}xقاصئدلرئنئن واسئطه‌سئله ربّی تحقئر ادئبسن: ديئبسن: ‹چوخلو دؤيوش عارابالاريملا داغلارين زئروه‌سئنه، لوبنانين لاپ اوزاق يرلرئنه چيخديم. اوجا سئدر آغاجلاريني، سچمه شام آغاجلاريني کَسدئم، لاپ آخير مسکنئنه، ثمره‌لي ياشيل مِشه‌لرئنه چيخديم.Ndxکئمي سؤيوب کوفر ادئبسن؟ کئمئن ضئدّئنه سَسئني قالديريبسان؟ کئمه لووغاليقلا باخيبسان؟ ائسرايئلئن موقدّسئنه!pc[xاونون ضئدّئنه ربّئن ددئيي سؤز بودور: "باکئره صَهيون قيزي، سنه خور باخيب لاغ ادئر، اورشلئم قيزي، سنئن آرخانجا باشيني تَرپه‌دئب.b!xاو واخت آموص اوغلو اِشَعيا خئزقئيايا خبر گؤندرئب ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «آشور پادشاهي سَنخِرئب باره‌ده منه اتدئيئن دوعاني اشئتدئم.»qa]xائندي ای تاريميز رب، يالواريرام، بئزي اونون اَلئندن قورتار و بوتون دونيا پادشاهليقلاري بئلسئنلر کي، يارب، سن، فقط سن تاريسان!""s`axآللاهلاريني اودا آتديلار. چونکي اونلار تاري ديئلدئلر، ائنسانلار اونلاري آغاج و داشدان دوزلتمئشدئلر. اونا گؤره ده آرادان گتدئلر._+xيارب، دوغرودور، آشور پادشاهلاري مئلّتلري و اونلارين تورپاقلاريني محو ادئبلر،e^Exيارب، قولاق ور و اشئت. گؤزونو آچ و گؤر يارب، سَنخِرئبئن سؤزلرئنه قولاق آس کي، وار اولان تارييا کوفر اتمک اوچون گؤنده‌رئب.9]mxخئزقئيا ربّئن قاباغيندا دوعا ادئب ددي: "ای کَرّوبلار اوستونده اَيلَشَن ائسرايئلئن تاريسي رب! بوتون دونيا پادشاهليقلارينين تاريسي آنجاق سنسن. گؤيو و يري سن ياراديبسان.K\xخئزقئيا مکتوبو قاصئدلرئن اَلئندن آليب اوخودو. او، ربّئن معبدئنه قالخيب، مکتوبو ربّئن قاباغيندا يره سَردي.8[kx هاني خَمات پادشاهي، اَرپاد پادشاهي؟ هاني لاعئرئن، سِفَروَيئمئن، هِنَعئن و عئوّانين پادشاهي؟»""}Zux آتالاريمين محو اتدئکلري مئلّتلرئن، حتّا گوزانين، خارانين، رِصِفئن و تِلَسّاردا اولان عِدِنلی‌لرئن آللاهلاري مگر اونلاري قورتاردي؟ ~}{{pz+xwUvButrqq p3ondmUllk}j%hgfae(dgcYba`$_^]*\8[ZYIX}WVVU(T@SRPP!NNM8LJHGGFDCC.BBBFB AAR@@@$?s>>+==9<<##e#"c" ! IX!MyL+/ODzTn K  . ]fm)eCاِلئشاماع، اِلياداع و اِلئفِلِط؛ جَمي دوقّوز نفر.3aنوگاه، نِفِگ، يافئعَع،A}يئبخار، اِلئشاماع، اِلئفِلِط،ucداوودون اورشلئمده دوغولان اوغوللاري بونلاردير: عَمّي‌اِلئن قيزي بَتشوعه‌دن دوغولان دؤرد اوغلو: شئمعا، شوباب، ناتان و سوليمان؛s~_داوودون بو آلتي اوغلو خِبروندا دوغولدو. داوود اورادا يدّي ائل آلتي آي پادشاهليق اتدي. اورشلئمده ده اوتوز اوچ ائل پادشاهليق اتدي.#}?بِشئنجئسي اَبئطالدان دوغولان شِفَطيا، آلتينجيسي آروادي عِگلادان دوغولان يئترِعام.P|اوچونجوسو گِشور پادشاهي تَلمه‌يئن قيزي مَعَکادان دوغولان اَبشالوم، دؤردونجوسو خَگّئتدن دوغولان اَدونئيا،{ 1داوودون خِبروندا دوغولان اوغوللاري بونلاردير: ائلک اوغلو يِزرِعِللي اَخئنوعَمدن دوغولان اَمنون، ائکئنجئسي کَرمِل‌لي اَبئگائلدن دوغولان داني‌اِل،z'7يَعبِصده ياشايان مئرزه‌لرئن نسئل‌لري: تئرعالي‌لار، شئمعاتلي‌لار، سوکاتلي‌لار. بونلار بِيت رِکابين آتاسي خَمّتئن نسلئندن اولان قئنلی‌لردئرلر.ay;6سَلمانين نسئل‌لري: بِيت‌لِخِملی‌لر، نِطوَفالي‌لار، عَطروت بِيت يوآبلي‌لار، مانه‌خَتلی‌لرئن ياريسي و صورعئلئلر. x5قئريَت‌يِعه‌رئمئن نسئل‌لري: يِتِرلی‌لر، پوتلولار، شومالي‌لار، مئشرالي‌لار. بونلارين آراسيندان صورعالي‌لار و اِشتااول‌لولار چيخديلار.6we4قئريَت‌يِعه‌رئمئن آتاسي شوبالين نسئل‌لري بونلاردير: هارواِ‌لئلر، مِنوخوتلو‌لارين ياريسي.jvM3بِيت‌لِخِمئن آتاسي سَلما، بِيت گادِرئن آتاسي خارِف.]u32بونلار کالئبئن نسئل‌لري ائدئلر. اِفراتانين ائلک اوغلو خورون اوغوللاري بونلاردير: قئريَت‌يِعه‌رئمئن آتاسي شوبال،Jt 1او، هم ده، مَدمَنّا‌نين آتاسي شَعَفي، مَکبِنانين و گئبعانين آتاسي شِواني دوغدو. کالئبئن قيزي عَکسا ائدي.ksO0کالئبئن جارئيه‌سي مَعَکا شِبِري و تئرخه‌ناني دوغدو.~ru/ياهدايين اوغوللاري: رِگِم، يوتام، گِيشان، پِلِت، عِيفا و شاعَف.q5.کالئبئن جارئيه‌سي عِيفا خاراني، موصاني و گازِزي دوغدو. خاران گازِزئن آتاسي ائدي.kpO-شَمّه‌‌يئن اوغلو ماعون ائدي. ماعوندان بِيت صور گلدي.uoc,شِمَعدان يورقوعامين آتاسي رَخَم، رِقِمدن ده شَمّه‌ي گلدي.hnI+خِبرونون اوغوللاري: قورَخ، تَپّواَخ، رِقِم و شِمَع.7mg*يِرَخمِعِلئن قارداشي کالئبئن اوغوللاري: زئفئن آتاسي ائلک اوغلو مِيشاع، خِبرونون آتاسي مارِشا.dlA)شَلّومدان يِقَميا، يِقَميادان دا اِلئشاماع گلدي.`k9(اِلعاسادان سئسمه‌ي، سئسمه‌يدن ده شَلّوم گلدي.Xj)'عَزَريادان خِلِص، خِلِصدن ده اِلعاسا گلدي.Ti!&عوبِددن يِيهو، يِيهودان دا عَزَريا گلدي.Vh%%زاباددان اِفلال، اِفلالدان دا عوبِد گلدي.Ug#$عَتّه‌يدن ناتان، ناتاندان دا زاباد گلدي.f#شِشان قولو يَرخاعيا قيزيني آرواد وردی. آروادي اونا عَتّه‌يي دوغدو.Me"شِشانين اوغوللاري يوخ ائدي، فقط قيزلاري وار ائدي. شِشانين بئر مئصئرلي قولو وار ائدي، اونون آدي يَرخاع ائدي.d!يوناتانين اوغوللاري: پِلِت و زازا. بونلار يِرَخمِعِلئن نسئل‌لري ائدئلر.c# شَمّه‌يئن قارداشي ياداعين اوغوللاري: يِتِر و يوناتان. يِتِر اوغولسوز اؤلدو.#b?اَپّه‌يئمئن اوغلو يئشعي ائدي. يئشعئنئن اوغلو شِشان ائدي. شِشانين اوغلو اَخلاي ائدي.wagنادابين اوغوللاري: سِلِد و اَپّه‌يئم. سِلِد اوغولسوز اؤلدو.`!اَبئشورون آروادينين آدي اَبئگائل ائدي. او، اَبئشورا اَخباني و مولئدي دوغدو._اونامين اوغوللاري: شَمّه‌ي و ياداع. شَمّه‌يئن اوغوللاري: ناداب و اَبئشور.|^qيِرَخمِعِلئن ائلک اوغلو رامين اوغوللاري: مَعَص، يامئن و عِقِر.!];يِرَخمِعِلئن آيري بئر آروادي وار ائدي، اونون آدي عطارا ائدي. اونامين آناسي او ائدي.,\Qخِصرونون ائلک اوغلو يِرَخمِعِلئن اوغوللاري: ائلک اوغلو رام، بونا، اورِن، اوصِم و اَخئيا.H[ خِصرون کالئب اِفراتادا اؤلدوکدن سونرا، خِصرونون آروادي اَبئيا اونا تِقوعه‌نئن قوروجوسو اَشخورو دوغدو.gZGآمّا گِشور و اَرام اونلاردان ياعئرئن شهرلرئني آلديلار، بوندان علاوه، قِناتي و اونون قصبه‌لرئني ده آلديلار. جَمئسي آلتميش شهري آلديلار. بونلارين هاميسي گئلعادين آتاسي ماکئرئن نسئل‌لري ائدي.Y+سِگوب ياعئرئن آتاسي ائدي. ياعئرئن گئلعاد تورپاغيندا ائيئرمي اوچ شهري وار ائدي.aX;بوندان سونرا خِصرون، آلتميش ياشيندا ائکَن، گئلعادين آتاسي اولان ماکئرئن قيزيني آرواد آلدي؛ او، خِصرونا سِگوبو دوغدو.OWخوردان اوري، اورئدن ده بِصه‌لِل گلدي.V+عَزوبانين اؤلوموندن سونرا، کالئب اِفراتي آرواد آلدي و او دا کالئبه خورو دوغدو. U خِصرون اوغلو کالئبئن آروادي عَزوبا و يِرئعوت اونا اؤولادلار دوغدولار. کالئبئن عَزوبا‌دان اولان اوغوللاري بونلاردير: يِشِر، شوباب و اَردون.T}اَبئگائل عَماساني دوغدو. عَماسانين آتاسي اِسماعئل‌لي يِتِر ائدي. {1شاعول اؤلدو و اونون يرئنه عَکبور اوغلو بَعَل‌خانان پادشاه اولدو.= %0سَمله اؤلدو و اونون يرئنه فَرات چايينداکي رِخوبوتدان گلن شاعول پادشاه اولدو.{< q/هَدَد اؤلدو و اونون يرئنه مَسرِقادان اولان سَمله پادشاه اولدو._; 9.خوشام اؤلدو و اونون يرئنه موآب تورپاغيندا مئديانلي‌لاري قيران بِدَد اوغلو هَدَد پادشاه اولدو. اونون شهري عَوئت ائدي.: --يوباب اؤلدو و اونون يرئنه تِمانلي‌لارين تورپاغيندان اولان خوشام پادشاه اولدو.9 {,بِلَع اؤلدو و اونون يرئنه زِراخ اوغلو بوصرالي يوباب پادشاه اولدو.8 )+ائسرايئللی‌لره بئر کس پادشاهليق اتمه‌دن قاباق، اِدوم اؤلکه‌سئنده پادشاهليق ادن آداملار بونلارديرلار: بِعور اوغلو بِلَع. اونون شهري دئنهابا ائدي.7 -*اِصِرئن اوغوللاري: بئلهان، زَعه‌وان و يَعه‌قان. دئشانين اوغوللاري: عوص و آران. 6 )عَنانين اوغلو دئشون. دئشونون اوغوللاري: خَمران، اِشبان، يئتران و کِران.05 [(شوبالين اوغوللاري: عَليان، مانه‌خَت، عِبال، شِفي و اونام. سئبعونون اوغوللاري: اَيّا و عَنا.n4 W'لوطانين اوغوللاري: حوري و هومام، لوطانين باجيسي تئمناع.3 &سِعئرئن اوغوللاري: لوطان، شوبال، سئبعون، عَنا، دئشون، اِصِر و دئشان.c2 A%رِعواِلئن اوغوللاري: نَخَت، زِرَخ، شَمّه و مئزّا.1 7$اِلئفازين اوغوللاري: تِمان، اومار، صِفي، گَعتام، قِناز، تئمناعدان دوغان عَمالِق.v0 g#عئسونون اوغوللاري: اِلئفاز، رِعواِل، يِعوش، يَعلام و قورَخ.~/ w"ائبراهئمدن ائسحاق تؤره‌دي. ائسحاقين اوغوللاري: عئسو و ائسرايئل.D. !مئديانين اوغوللاري: عِفا، عِفِر، خَنوخ، اَبئداع و اَلدَعه. بونلارين هاميسي قِطورانين اؤولادلاري‌دير. -  ائبراهئمئن جارئيه‌سي قِطورانين دوغدوغو اوغوللار بونلاردير: زئمران، يوقشان، مِدان، مئديان، يئشباق و شواَخ. يوقشانين اوغوللاري: شِبا و دِدان.p, [يِطور، نافئش و قِدِما. بونلار ائسماعئلئن اوغوللاري‌دير.I+  مئشماع، دوما، مَسّا، خَدَد، تِيما،4* cاونلارين اوغوللاري بونلاردير: ائسماعئلئن ائلک اوغلو نِبايوت، سونرا قِدار، اَدبِعِل، مئبسام،S) !ائبراهئمئن اوغوللاري: ائسحاق و ائسماعئل.1( _اَبرام، يعني ائبراهئم..' Yسِروگ، ناخور، تِرَخ،,& Uعِبِر، پِلِگ، رِعو،2% aسام، اَرفَکشَد، شِلَخ،$ اوفئر، خَوئلا و يوباب تؤره‌دي. بونلارين هاميسي يوقطانين اوغوللاري ائدئلر.4# eاِبال، اَبئماعِل، شِبا،2" aحَدورام، اوزال، دئقلا،_! 9يوقتاندان اَلموداد، شِلِف، خَضَرماوِت، يِرَخ،[  1عِبِرئن ائکي اوغلو اولدو: بئرئنئن آدي پِلِگ ائدي، چونکي اونون دؤورونده ير اوزو بؤلوندو. قارداشينين آدي يوقتان ائدي.j Oاَرفَکشَددان شِلَخ تؤره‌دي و شِلَخدن عِبِر تؤره‌دي. 'سامين اوغوللاري: عِيلام، آشور، اَرفَکشَد، لود، اَرام، عوص، خول، گتِر و مِشِک.X +اَروادلي‌لار، صِمارلي‌لار و خَماتلي‌لار.C خئولئلر، عَرقلی‌لر، سئنلی‌لر،R يِبوسلولار، اِمورلولار، گئرگاشلي‌لار،k Q کَنَعانين نسئل‌لري بونلاردير: ائلک اوغلو صئدون، خِت، { پَتروسلولار، فئلئسطلی‌لرئن اَجدادي کَسلوخلولار، و کَفتورلولار.& G مئصره‌يئمئن نسئل‌لري بونلاردير: لودلولار، عَناملي‌لار، لِهابلي‌لار، نَفتوخلولار، / کوشون نَمرود آدلي بئر اوغلو دا اولدو. او، يِر اوزونده قودرتلي بئر دؤيوشچو اولدو.- U کوشون اوغوللاري: سِبا، خَوئلا، سَبتِکا، رَعما و سَبَتکا. رَعمانئن اوغوللاري: شِبا و دِدان.` ;خامين اوغوللاري: کوش، مئصره‌يئم، پوت و کَنَعان.i Mياوانين اوغوللاري: اِلئشا، تَرشئش، کئتّئم و رودانئم.\ 3گومِرئن اوغوللاري: اَشکَناز، رئفات و توگَرما. يافِتئن اوغوللاري: گومِر، ماگوگ، ماداي، ياوان، توبال، مِشِک و تئراس.. Yنوح. سام، خام و يافِت.6 iخَنوخ، مِتوشِلَخ، لَمِک،; sقِنان، مَهَل‌اَلِل، يِرِد،' Mآدَم، شيت، اِنوش،} uxبوتون عؤمرو بويو اونا پادشاه طرفئندن گونده‌لئک آذوقه ورئلئردي.M xيِهوياکئن حَبسخانا پالتارلاريني اَينئندن چيخارتدي. او ياشاديغي مودّتده پادشاهين سوفره‌سئنده يمک يئيَردي.b ?xاونونلا مهرئبانليقلا صؤحبت اتدي و اونون اوچون بابئلده‌کي قاباقکي پادشاهلارين تختلرئندن داها اوستون بئر تخت قويدوردو. -xيهودا پادشاهي يِهوياکئنئن اسئرلئکده اولماغينين اوتوز يدّئنجی ائلئنده اِوئل مِرودَک بابئل پادشاهي اولدو. همئن ائلئن اون‌ائکئنجي آيينين ائيئرمي يدّئنجی گونو اِوئل مِرودَک يهودا پادشاهي يِهوياکئني زئنداندان آزاد اتدي.A }xبؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالق و قوشون باشچيلاري قالخيب مئصئره قاچدي، چونکي کَلدانئلردن قورخوردولار.|sxيدّئنجی آيدا پادشاه نسلئندن اولان اِلئشاماع اوغلو نِتَنيا اوغلو اِسماعئل اون نفرله بئرلئکده گلئب گِدَلياني اؤلدوردو. اونلار مئصپا‌دا گِدَليانين يانيندا اولان يهودالي‌لاري و کَلدانئلري ده اؤلدوردولر.I xگِدَليا اونلارين اؤزلرئنه و آداملارينا آند ائچئب ددي: "کَلدانئلرئن نؤکرلرئندن قورخمايين. اؤلکه‌ده قاليب بابئل پادشاهينا قوللوق ادئن. بله اده‌سئنئز، سئزئن اوچون ياخشي اولار."ymxبابئل پادشاهينين گِدَلياني والي قويدوغونو اشئتدئکده، بوتون قوشون باشچيلاري و اونلارين آداملاري–نِتَنيا اوغلو اِسماعئل، قارِاَخ اوغلو يوخانان، نِطوَفالي تَنخومِت اوغلو سِرايا، بئر مَعَکالينين اوغلو يَعَزنيا و اونلارين دؤيوشچولري مئصپا‌يا، گِدَليانين يانينا گلدئلر.#Axيهودا اؤلکه‌سئنده بابئل پادشاهي نَبوکدنِصّرئن توخونماديغي قالان خالقا گلئنجه، پادشاه شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَلياني اونلارين اوستونده والي قويدو.T#xبابئل پادشاهي خَمات تورپاغيندا اولان رئبلادا اونلاري اؤلدوردو. بلجه يهودا خالقي اؤز اؤلکه‌سئندن اسئر اولوندو.(Kxکشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان اونلاري گؤتوروب رئبلايا، بابئل پادشاهينين يانينا آپاردي.a=xشهرده قالان دؤيوشچولرئن سرکرده‌سئني، پادشاهين مصلحتچئلرئندن شهرده اولان بش نفري، اؤلکه خالقيني قوشونا يازان سرکرده‌نئن مئرزه‌سئني و اؤلکه خالقيندان شهرده قالان آلتميش نفري اسئر توتدو.>wxکشئکچئلر ريئسي باش کاهئن سِراياني، باش کاهئنئن موعاوئني صِفَنياني و اوچ قاپي کشئکچئسئني اسئر آلدي.9mxبئر سوتونون بويو اون‌سکّئز قولاچ ائدي و اوستونده بورونج بئر باشليق وار ائدي. باشليغين بويو اوچ قولاچ ائدي. بو باشليغين اطرافيندا حؤرمه تور و نارلار وار ائدي. هر شي بورونجدن دوزَلدئلمئشدي. او بئري سوتون دا حؤرمه تورلا بئرلئکده بو جور ائدي._9xربّئن معبدي اوچون سوليمانين دوزلتدئيي ائکي سوتوندا، حوووضدا و پايالاردا اولان بوتون بورونجون آغيرليغي حسابا گلمزدي.9~mxکشئکچئلر ريئسي خالئص قيزيلدان و گوموشدن اولان بوتون شيلري–بوخوردانلاري و لَيَنچه‌لري گؤتوردو.d}Cxعئبادت زاماني ائشله‌دئلن خَکَندازلاري، کورَکلري، پئلته ماشالاري، قاشيقلاري و بوتون بورونج قابلاري گؤتوروب آپارديلار.d|Cx کَلدانئلر ربّئن معبدئنده اولان بورونج سوتونلاري، پايالاري و بورونج حوووضو پارچالاييب، بورونج‌لرئني بابئله آپارديلار.H{ x آنجاق او، باغچيليق و اَکئنچئلئک اتمک اوچون اؤلکه‌ده‌کي لاپ يوخسوللارين بئر حئصّه‌سئني اورادا ساخلادي.Zz/x کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان شهرده قالان خالقي، بابئل پادشاهينين طرفئنه کِچَن فرارئلري و باشقا اهالئني اسئر اتدي.?yyx کشئکچئلر ريئسي ائله بئرلئکده گلن بوتون کَلدانئلر قوشونو اورشلئمئن اطرافينداکي دووارلاري اوچورتدي.Hx x او، ربّئن معبدئنه، پادشاه سارايينا، اورشلئمده‌کي بوتون اِولره اود ووروب بوتون اَساس بئنالاري يانديردي.Pwxبابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّرئن پادشاهليغينين اون دوقّوزونجو ائلئنده، بشئنجي آيين يدّئنجی گونو نِبوزَره‌دان کي، بابئل پادشاهينين اعياني اولان کشئکچئلر ريئسي ائدي، اورشلئمه گلدي.jvOxصئدقئيانين اوغوللاريني اونون گؤزو قاباغيندا اؤلدوردولر، اؤزونون ده گؤزلرئني چيخارتديلار و زنجئرله‌يئب بابئله آپارديلار.)uMxپادشاهي توتوب رئبلايا، بابئل پادشاهينين يانينا آپارديلار و اونون حاقّيندا حؤکم وردئلر.ntWxآنجاق کَلدانئلرئن قوشونو پادشاهي تعقئب اتدي و اَرئحا اووالاريندا اونا چاتدي. پادشاهين بوتون قوشونو اونو ترک ادئب داغيلميشدي.s'xهمئن واخت شهرئن دووارلاريندا دَلئک آچيلدي. گجه ائکن کَلدانئلر شهرئن اطرافيندا اولاندا پادشاه و بوتون دؤيوشچولر پادشاه باغچاسينين يانيندا اولان ائکي دووار آراسينداکي دروازادان چيخيب عَرَبا اوواسينا گدن يوللا گتدئلر.>rwxدؤردونجو آيين دوقّوزونجو گونو شهرده آجليق اله گوجلَندي کي، اؤلکه خالقينين يِمَيه چؤره‌يي قالمادي.q/xصئدقئيا پادشاهين حاکئمئيّتئنئن اون بئرئنجي ائلئنه قدر، شهر موحاصئره‌ده قالدي.p xصئدقئيانين پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنده، اونونجو آيين اونونجو گونو بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر بوتون قوشونو ائله اورشلئمئن اوستونه هوجوم اتدي، اورايا ضئدّ اوردوگاه قوردو و اطرافيندا موحاصئره دوواري دوزلتدي.o!xحقئقتن، ربّئن قضبئنه گؤره اورشلئمئن و يهودانين باشينا بو ائش گلدي و رب اونلاري اؤز حوضوروندان آتدي. صئدقئيا بابئل پادشاهينين ضئدّئنه عوصيان اتدي.n xصئدقئيا، يِهوياقئمئن اتدئيي کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي. mxصئدقئيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بئر ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسي لئبنالي اِرِميا‌نين قيزي خَموطَل ائدي.=luxبابئل پادشاهي يِهوياکئنئن يرئنه عَمئسي مَتّنياني پادشاه اتدي و اونون آديني دَيئشئب صئدقئيا قويدو.5kexبابئل پادشاهي بوتون دؤيوشچولري کي، ساييدا يدّي مئن نفر ائدئلر، مئن نفر اوستاني و دمئرچئني، موحارئبه‌ده ائش گؤرَن بوتون باجاريقلي آداملاري اسئر ادئب بابئله گتئردي.%jExيِهوياکئني ده بابئله اسئر آپاردي. پادشاهين آناسيني، آروادلاريني، ساراي خئدمتچئلرئني و اؤلکه‌نئن آدلي-سانلي آداملاريني اورشلئمدن اسئر ادئب بابئله آپاردي.Hi xاو بوتون اورشلئملی‌لري، بوتون ريئسلري، ائگئد آداملارين هاميسيني، جَمي اون مئن نفري و بوتون اوستالارلا دمئرچئلري اسئر اتدي. اؤلکه‌ده لاپ يوخسول خالقدان باشقا، هچ کس قالمادي.Khx او ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئني اورادان چيخارتدي. ائسرايئل پادشاهي سوليمانين ربّئن معبدي اوچون دوزلتدئيي بوتون قيزيل شيلري تئکه-تئکه اتدي، نجه کي، رب دمئشدي.Tg#x يهودا پادشاهي يِهوياکئن آناسي، اعيانلاري، ريئسلري و ساراي خئدمتچئلري ائله بئرلئکده بابئل پادشاهينا تسلئم اولدو. بلجه بابئل پادشاهي اونو پادشاهليغينين سکّئزئنجي ائلئنده اسئر آلدي.f-x عسکرلري شهري موحاصئره‌يه آلاندا، بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر شهره ياخينلاشدي.,eSx او زامان بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّرئن عسکرلري اورشلئمه گلدئلر و شهر موحاصئره‌يه آليندي.d x يِهوياکئن، آتاسينين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي. cxيِهوياکئن، پادشاه اولدوغو واخت، اون سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئملي اِلناتانين قيزي ائدي، آدي نِخوشطا.9bmxمئصئر پادشاهي بئر داها اؤز اؤلکه‌سئندن کنارا چيخمادي، چونکي مئصئر دره‌سئندن فَرات چايينا قدر مئصئر پادشاهينين اَوّللر ائشغال اتدئيي هر يري، بابئل پادشاهي توتموشدو.axيِهوياقئم اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و يرئنه اوغلو يِهوياکئن پادشاه اولدو.T`#xيِهوياقئمئن قالان ائشلري و اتدئيي هر شي باره‌ده مگر يهودا پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟I_ xتؤکدويو گوناهسيز قان اوچون ده. چونکي او، اورشلئمي گوناهسيز قانلا دولدوردو و رب ائستمه‌دي کي، باغيشلاسين.^ xحقئقتن، ربّئن سؤزونه گؤره يهودانين باشينا بو ائش گلدي کي، مِنَسّه‌نئن اتدئيي بوتون گوناهلاردان اؤتري رب اونلاري اؤز حوضوروندان ردّ اتسئن.]+xرب اونون ضئدّئنه کَلدانئلرئن، اَراملي‌لارين، موآبلي‌لارين و عَمّونلولارين دسته‌لرئني گؤندردي. بلجه او دا اونلاري يهودانين اوستونه گؤندردي کي، اوراني محو اتسئنلر. نجه کي، رب اؤز قوللاري پيغمبرلر واسئطه‌سئله دمئشدي.0\ ]xيِهوياقئمئن دؤورونده بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر اونون اوستونه هوجوم اتدي. يِهوياقئم اوچ ائل اونا قول اولدو؛ آمّا سونرا بويون قاچيرديب اونون ضئدّئنه عوصيان اتدي. [x%يِهوياقئم، آتالارينين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.Zx$يِهوياقئم، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسي رومالي پِدايا‌نين قيزي ائدي، آدي زِبئدا.zYox#بلجه يِهوياقئم فئرعونا قيزيل-گوموش وردی و اؤلکه اوستونه ورگي قويدو کي، فئرعونون امر اتدئيي قدر گوموش ورسئن. او، اؤلکه خالقيندان هر کسه تعيئن اولونموش مبلغه گؤره قيزيل-گوموش آلدي کي، فِرعون نِکويا ورسئن.TX#x"فئرعون نِکو يوشئيانين اوغلو اِلياقئمي آتاسي يوشئيانين يرئنه پادشاه اتدي و اونون آديني دَيئشدئرئب يِهوياقئم قويدو. آمّا يِهوآخازي گؤتوروب آپاردي. يِهوآخاز مئصئره گلئب اورادا اؤلدو.AW}x!فئرعون نِکو خَمات تورپاغينداکي رئبلادا اونو اسئر آلدي کي، اورشلئمده پادشاهليق اده بئلمه‌سئن. او، اؤلکه اوستونه بئر تالانت قيزيل و يوز تالانت گوموش مئقداريندا خراج قويدو.V x يِهوآخاز، آتالارينين اتدئيي کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.U9xيِهوآخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي اوچ ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي خَموطَل ائدي. او لئبنالي اِرِميا‌نين قيزي ائدي.{Tqxنؤکرلري اونون جسدئني مِگئدّودان گؤتوروب دؤيوش عاراباسي ائله اورشلئمه گتئردئلر و اؤز قبرئنده باسديرديلار. اؤلکه‌ خالقي يوشئيانين اوغلو يِهوآخازي گؤتوروب مسح اتدئلر و اونو آتاسينين يرئنه پادشاه اتدئلر._S9xاونون دؤورونده مئصئر پادشاهي فئرعون نِکو، فَرات چايينا طرف آشور پادشاهينين کؤمَيئنه گلدي. يوشئيا پادشاه اونون پئشوازينا چيخدي. فئرعون نِکو يوشئيا ائله مِگئدّودا راستلاشيب اونو اؤلدوردو. $~w}}}|{{x{zyyFxNwwvovu4txssrIqqkpnn{mm3l/kkiihUgfeddwccWbIaaaa`_^^^+]]\h[ZYXWSUTTcSSaRQQ P NN1MLKKZJwIHGnEDCBA2@>==H<<;;8::R99488R77h66:55Z443y22]11c00[///.-,+o***!))J((F'''Y&j&%%a$""!! 4t&n'm#i _ ] w c|y z-5S نَفتالئنئن اوغوللاري: يَخه‌صي‌اِل، گونو، يِسِر، شَلّوم. بونلار بئلهانين نسئل‌لري ائدي.4 عئرئن نسئل‌لري: شوپلولار و خوپلولار. خوشلولار دا اَخِرئن نسلئندن ائدئلر.a3; بونلارين هاميسي يَدئعِلئن نسئل باشچيلاري ائدي. اونلاردان دؤيوشه بئلَن ائگئد دؤيوشچولر اون يدّي مئن ائکي يوز نفر ائدي.O2 يَدئعه‌اِلئن نسلي: بئلهان و اونون اوغوللاري يِعوش، بِنيامئن، اِهود، کِنه‌عَنا، زِيتان، تَرشئش و آکئشاخَر.01Y نسئل باشچيلارينين شجره‌سئنه گؤره اونلارين ائگئد دؤيوشچولري ائيئرمي مئن ائکي يوز نفر ائدي.0!بِکِرئن اوغوللاري: زِمئرا، يوعاش، اِلئعِزِر، اِليوعِنه‌ي، عومري، يِرِموت، اَبئيا، عَناتوت و عالِمِت. بونلارين هاميسي بِکِرئن اوغوللاري ائدئلر.b/=بِلَعئن اوغوللاري: اِسبون، عوزّي، اوزّي‌اِل، يِرئموت و عئري–جَمئسي بش نفر نسئل باشچيسي. اونلارين نسلئندن اولان ائگئد دؤيوشچولر نسئل شجره‌لرئنه گؤره ائيئرمي ائکي مئن اوتوز دؤرد نفر ائدي..{بِنيامئنئن اوغوللاري: بِلَع، بِکِر و يِدئعه‌اِل–جَمئسي اوچ نفر.c-?يئسّاکار بوتون نسئل‌لري آراسيندا ائگئد دؤيوشچولر اولان قوحوملاري نسئل شجره‌سئنه گؤره جَمئسي هشتاد يدّي مئن نفر ائدي.,بونلاردان آيري، نسئل شجره‌لرئنه گؤره دؤيوشه بئلَن دسته‌لرده اوتوز آلتي مئن نفر وار ائدي، چونکي اونلارين چوخلو آروادلاري و اوغوللاري وار ائدي.b+=عوزّئنئن نسلي: يئزرَخيا و اونون اوغوللاري: مئکائل، عوبَديا، يواِل، يئشّئيا–جَمئسي بش نفر. اونلارين هاميسي باشچي ائدي.}*sتولاعين اوغوللاري: عوزّي، رِفايا، يِري‌اِل، يَخمه‌ي، يئبسام و سَمويئل. بونلار تولاعين نسئل باشچيلاري ائدئلر. داوودون دؤورونده اونلارين نسلئندن اولان ائگئد دؤيوشچولر ائيئرمي ائکي مئن آلتي يوز نفر ائدي.~) wيئسّاکار اوغوللاري: تولاع، پوآ، ياشوب و شئمرون–جَمئسي دؤرد نفر.X()Qخِشبونلا اوتلاقلاري، يَعزِرله اوتلاقلاري.+'OPجاد قبئله‌سئنئن تورپاغيندان گئلعادداکي راموتلا اوتلاقلاري، مَخه‌نايئمله اوتلاقلاري،e&COقِدِموتلا اوتلاقلاري، مِيفه‌‌عَتله اوتلاقلاري،%+Nاَرئحانين موقابئلئنده‌کي، اوردون چايينين شرق طرفئنده اولان رِعوبئن قبئله‌سئنئن تورپاغيندان صحراداکي بِصِرله اوتلاقلاري، يَهصا ائله اوتلاقلاري،t$aMمِراري نسلئنئن قالان آداملارينا بو يرلر ورئلدي: زِبولون قبئله‌سئنئن تورپاغيندان رئمّونو ائله اوتلاقلاري، تابورلا اوتلاقلاري،a#;Lنَفتالي قبئله‌سئنئن تورپاغيندان گالئلده اولان قِدِشله اوتلاقلاري، خَمّونلا اوتلاقلاري، قئرياته‌يئمله اوتلاقلاري.U"#Kخوقوقلا اوتلاقلاري، رِخوبلا اوتلاقلاري،!Jآشِر قبئله‌سئنئن تورپاغيندان ماشاللا اوتلاقلاري، عَبدونلا اوتلاقلاري،U #Iراموتلا اوتلاقلاري، عانِمله اوتلاقلاري،+Hيئسّاکار قبئله‌سئنئن تورپاغيندان قِدِشله اوتلاقلاري، دابِرَتله اوتلاقلاري، Gگِرشوم نسلئنه بو يرلر ورئلدي: اوغوللارينا مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين تورپاغيندان باشانداکي گولانلا اوتلاقلاري، عَشتاروتلا اوتلاقلاري،_7Fمِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين تورپاغيندان عانِرله اوتلاقلاري، بئلعاملا اوتلاقلاري قوحات نسلئنئن قالانينا ورئلدي.eCEاَيّالونلا اوتلاقلاري، گَت‌رئمّونلا اوتلاقلاري.dADيوقمِعاملا اوتلاقلاري، بِيت خورونلا اوتلاقلاري،6eCاِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده سيغيناجاق شهري اولان شِکِمله اوتلاقلاري، گِزِرله اوتلاقلاري،Bقوحات نسلئندن بعضئلرئنه اِفرايئم قبئله‌سئنه عاييد شهرلري وردئلر.<qAيهودا، شَمعون و بِنيامئن قبئله‌لرئنئن تورپاغيندان آدلاري گؤرسدئلَن بو شهرلري پوشکه گؤره وردئلر.@ائسرايئل اؤولادلاري لاوئلی‌لره بو شهرلري و اونلارين اوتلاقلاريني وردئلر.Z-?مِراري اؤولادلارينا نسئللرئنه گؤره رِعوبئن، جاد و زِبولون قبئله‌لرئنئن تورپاغيندان پوشکله اون‌ائکي شهر ورئلدي.@y>گِرشوم اؤولادلارينا نسئللرئنه گؤره يئسّاکار قبئله‌سئنئن، آشِر قبئله‌سئنئن، نَفتالي قبئله‌سئنئن و باشاندا اولان مِنَسّه قبئله‌سئنئن تورپاغيندان اون‌اوچ شهر ورئلدي.@y=آمّا آيري قوحات اؤولادلارينا مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين تورپاغيندان پوشکه گؤره اون شهر ورئلدي.%C<بِنيامئن قبئله‌سئنئن تورپاغيندان گِبَعله اوتلاقلاري، عالِمِتله اوتلاقلاري، عَناتوتلا اوتلاقلاري. اونلارين بوتون شهرلري نسئللرئنه گؤره اون‌اوچ شهردئر.^5;عاشانلا اوتلاقلاري، بِيت شِمِشله اوتلاقلاري،U#:حئلِنله اوتلاقلاري، دِبئرله اوتلاقلاري،eC9هارونون نسلئنه بو شهرلري وردئلر: سيغيناجاق شهري اولان خِبرون، لئبنا ائله اوتلاقلاري، يَتّئر، اِشتِموعَعله اوتلاقلاري،|q8آنجاق بو شهرئن چؤلونو و کَندلرئني يِفونّه اوغلو کالئبه وردئلر. 7يهودا تورپاغيندا اولان خِبرونو و اونون اطرافينداکي اوتلاقلاري وردئلر.y k6لاوئلی‌لرئن اؤز تورپاقلاريندا ياشاديغي يرلر بونلاردير: ائلک پوشک قوحات نسلئندن اولان هارونون اؤولادلارينا دوشدويو اوچون اونلاراV %5اونون اوغلو صادوق، اونون اوغلو اَخئمَعَص.~ u4اونون اوغلو مِرايوت، اونون اوغلو اَمَريا، اونون اوغلو اَخئتوب،v e3اونون اوغلو بوقّي، اونون اوغلو عوزّي، اونون اوغلو زِرَخيا،( I2هارونون نسلی بودور: اونون اوغلو اِلعازار، اونون اوغلو پئنِخاس، اونون اوغلو اَبئشوعَع،P1آمّا هارونون و اونون نسلئنئن عؤهده‌سئنه بو ائشلر قويولموشدو: يانديرما قوربانگاهيندا و بوخور قوربانگاهيندا تقدئم گتئرئلمه‌سي، لاپ موقدّس يره عاييد هر ائش-ائسرايئللی‌لرئن گوناهلاريني کفّاره اتمک اوچون تارينين قولو موسانين امر اتدئيي بوتون ائشلر.J 0اونلارين قوحوملاري اولان لاوئلی‌لر خيمه اولان تارينين معبدئنئن بوتون خئدمت ائشلرئنه تعيئن اولموشدولار.`9/مَخلي اوغلو موشي اوغلو مِراري اوغلو لاوي اوغلو.I .اَمصي اوغلو باني اوغلو شِمِر اوغليW'-خَشَبيا اوغلو اَمَصيا اوغلو خئلقئيا اوغلوkO,سول طرفئنده خئدمت ادن قوحوملاري مِرارئنئن نسلئندن اِيتان. اونون نسئل شجره‌سي بله‌دئر: قئشي اوغلو عَبدي اوغلو مَلّوک اوغلوL+يَخَت اوغلو گِرشوم اوغلو لاوي اوغلو.M*اِيتان اوغلو زئمّا اوغلو شئمعي اوغلوK)اتني اوغلو زِرَخ اوغلو عَدايا اوغلوW'(مئکائل اوغلو بَعَسِيا اوغلو مَلکئيا اوغلو&~E'صاغيندا خئدمت ادن قوحومو آساف. اونون نسئل شجره‌سي بله‌دئر: بِرِکيا اوغلو شئمعا اوغلوh}I&يئصهار اوغلو قوحات اوغلو لاوي اوغلو ائسرايئل اوغلو.i|K%تَخَت اوغلو اَسّئر اوغلو اِبياساف اوغلو قورَخ اوغلوm{S$اِلقانا اوغلو يواِل اوغلو عَزَريا اوغلو صَفَنيا اوغلوhzI#صوف اوغلو اِلقانا اوغلو مَخَت اوغلو عَماسه‌ي اوغلوpyY"اِلقانا اوغلو يِروخام اوغلو اِلي‌اِل اوغلو تواَخ اوغلوx!اورادا خئدمت ادنلر و اونلارين اوغوللاري بونلاردير: قوحاتين نسلئندن نغمه اوخويان هِيمان. اونون نسئل شجره‌سي بله‌دئر: يواِل اوغلو سَمويئل اوغلوEw سوليمان اورشلئمده ربّئن معبدئني تئکَنه قدر، اونلار خيمه اولان حوضور چاديرينين قاباغيندا ائلاهي اوخوماقلا خئدمت ادئردئلر و نؤوبه‌لرئنه گؤره اؤز خئدمتلرئنده دايانيرديلار.evCعهد سانديغي راحاتليق يرئنه قويولدوقدان سونرا ربّئن معبدئنده موسئقي خئدمتي اوستونده داوودون قويدوغو آداملار بونلاردير.wugاونون اوغلو شئمعا، اونون اوغلو هَگّئيا، اونون اوغلو عَسايا.2t]مِرارئنئن نسلي: اونون اوغلو مَخلي، اونون اوغلو لئبني، اونون اوغلو شئمعي، اونون اوغلو عوزّا،ss_سَمويئلئن اوغوللاري: ائلک اوغلو يواِل و ائکئنجئسي اَبئيا.{roاونون اوغلو اِلئآب، اونون اوغلو يِروخام، اونون اوغلو اِلقانا.qو اِلقانا. اِلقانانين نسلي: اونون اوغلو صوَفه‌ي، اونون اوغلو نَخَت،Spاِلقانانين اوغوللاري: عماسه‌ي، اَخئموت o9اونون اوغلو تَخَت، اونون اوغلو اوري‌اِل، اونون اوغلو عوزئيّا و اونون اوغلو شاعول.~nuاونون اوغلو اِلقانا، اونون اوغلو اِبياساف، اونون اوغلو اَسّئر،m'قوحاتين نسلي: اونون اوغلو عَمّئناداب، اونون اوغلو قورَخ، اونون اوغلو اَسّئر، l9اونون اوغلو يوآخ، اونون اوغلو عئدّو، اونون اوغلو زِرَخ، اونون اوغلو يِه‌آتِره‌ي. kگِرشومون نسلي: اونون اوغلو لئبني، اونون اوغلو يَخَت، اونون اوغلو زئمّا،(jIمِرارئنئن اوغوللاري: مَخلي و موشي. نسئل‌لرئنه گؤره لاوئلی‌لرئن اؤولادلاري بونلاردير.oiWقوحاتين اوغوللاري: عَمرام، يئصهار، خِبرون و اوزّي‌اِل.khOگِرشومون اوغوللارينين آدلاري بله‌دئر: لئبني و شئمعي.Wg'لاوئنئن اوغوللاري: گِرشوم، قوحات و مِراري.Pfنَبوکَدنِصّرئن واسئطه‌سئله رب يهودالي‌لاري و اورشلئملی‌لري اسئر اتدئيي زامان، يِهوصاداق دا اسئر اولوندو.se_عَزَريادان سِرايا تؤره‌دي. سِرايادان يِهوصاداق تؤره‌دي.qd[ شَلّومدان خئلقئيا تؤره‌دي. خئلقئيادان عَزَريا تؤره‌دي.icK اَخئتوبدان صادوق تؤره‌دي. صادوقدان شَلّوم تؤره‌دي.sb_ عَزَريادان اَمَريا تؤره‌دي. اَمَريادان اَخئتوب تؤره‌دي."a= يوخاناندان عَزَريا تؤره‌دي. اورشلئمده سوليمانين تئکدئيي معبده عَزَريا کاهئن ائدي.u`c اَخئمَعَصدن عَزَريا تؤره‌دي. عَزَريادان يوخانان تؤره‌دي.o_Wاَخئتوبدان صادوق تؤره‌دي. صادوقدان اَخئمَعَص تؤره‌دي.q^[مِرايوتدن اَمَريا تؤره‌دي. اَمَريادان اَخئتوب تؤره‌دي.m]Sعوزّئدن زِرَخيا تؤره‌دي. زِرَخيادان مِرايوت تؤره‌دي.g\Gاَبئشوعَعدن بوقّي تؤره‌دي. بوقّئدن عوزّي تؤره‌دي.y[kاِلعازاردان پئنِخاس تؤره‌دي. پئنِخاسدان اَبئشوعَع تؤره‌دي.6Zeعَمرامين اؤولادلاري: هارون، موسا و مريم. هارونون اوغوللاري: ناداب، اَبئهو، اِلعازار و ائتامار.oYWقوحاتين اوغوللاري: عَمرام، يئصهار، خِبرون و اوزّي‌اِل.VX 'لاوئنئن اوغوللاري: گِرشون، قوحات و مِراري.qW[او واخت ائسرايئلئن تاريسي آشور پادشاهي پولدا، يعني تئگلَت‌پئلِسِرده نئيّت اويانديردي، او دا رِعوبئنلی‌لري، جادلي‌لاري و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيني اسئر آپاريب خَله‌خه، خابورا، هارايا و گوزان چايينين ساحئلئنده يِرلَشدئردي. اونلار بو گونه قدر ده اوراداديرلار.&VEآمّا اونلار آتالارينين تاريسينين ضئدّئنه خائنلئک اتدئلر و اونلارين قاباغيندا تارينين محو اتدئيي اؤلکه خالقلارينين آللاهلارينا سئتايئش ادئب خيانت اتدئلر.JU اونلارين نسئل باشچيلاري بونلار ائدئلر: عِفِر، يئشعي، اِلي‌اِل، عَزري‌اِل، اِرِميا، هوداويا و يَخدي‌اِل. بونلار ائگئد دؤيوشچولر، آدلي-سانلي آداملار و نسئل باشچيلاري ائدئلر.6Teمِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين نسئل‌لري ده همئن تورپاقدا ياشادي. اونلار چوخاليب باشاندان بَعَل خِرمونا، سِنئره يعني خِرمون داغينا قدر اوزانان تورپاغا ياييلديلار.cS?هلاک اولانلار چوخ اولدو، چونکي بو دؤيوش تاريدان ائدي. اونلار اسئر اولونان زامانا قدر حَگَرلي‌لرئن يرلرئنده ياشاديلار./RWاونلار دوشمنلرئنئن حيوانلاريني اَلّي مئن دَوه‌سئني، ائکي يوز اَلّي مئن قويون-کچئسئني، ائکي مئن اِششه‌يئني اَله کچئرتدئلر و يوز مئن آداميني گؤتوروب آپارديلار.Q%ائسرايئللی‌لر دوشمنلري ائله دؤيوشده کؤمک آلديقلاري اوچون حَگَرلي‌لري و اونلارلا اولانلارين هاميسيني مغلوب اتدئلر، چونکي ائسرايئللی‌لر دؤيوشده تاريني چاغيرديلار و اونا بِل باغلاديقلاري اوچون تاري اونلاري اشئتدي.'PGاونلار حَگَرلي‌لردن اولان يِطورون، نافئشئن و نودابين نسئل‌لري ائله موحارئبه اتدئلر.Oرِعوبئنلی‌لردن، جادلي‌لاردان، مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيندان اولان، قالخان و قيلينج داشييان، اوخ آتان، دؤيوش اوچون تعلئم گؤرموش و دؤيوشمه‌يي باجاران ائگئد آداملار قيرخ دؤرد مئن يدّي يوز آلتميش نفر ائدي.QNيهودا پادشاهي يوتامين و ائسرايئل پادشاهي يَروبعامين دؤورونده اونلارين هاميسي نسئل شجره‌لرئنده قيد اولوندو._M7اونلار گئلعاددا، باشاندا و اونون قصبه‌لرئنده، شارونون سرحدلرئنه قدر اوزانان بوتون اوتلاق تورپاقلاريندا ياشاديلار.xLiگونو اوغلو عَبدي‌اِل اوغلو اَخي اونلارين نسئل باشچيسي ائدي.rK]بونلار بوز اوغلو يَخدو اوغلو يِشئشه‌ي اوغلو مئکائل اوغلو گئلعاد اوغلو يارواَخ اوغلو خوري اوغلو ابئخه‌يئلئن اوغوللاري ائدئلر.[J/ اؤز نسئل‌لرئندن اولان قوحوملاري بونلاردير: مئکائل، مِشولّام، شِبَع، يوره‌ي، يَعکان، زئيَع و عِبِر جَمي يدّي نفر.I باشاندا باشچي يواِل، کؤمکچئسي شافام، سونرا يَعنَه‌ي و شافاط ائدي.+HO جادلي‌لار سَلکايا قدر اوزانان باشان تورپاغيندا رِعوبئنلی‌لرئن موقابئلئنده ياشاديلار.&GE شاعولون دؤورونده بو آداملار هاجرلئلرله موحارئبه ادئب اونلاري مغلوب اتدئلر و گئلعادين شرقئنده‌کي بوتون تورپاقلاردا حَگَرلي‌لرئن چاديرلاريندا ياشاديلار.~Fu شرقه طرف فَرات چايينين بو تايينداکي چؤلون باشلانيش يرئنه قدر تورپاقلار اونون ائدي، چونکي گئلعاد تورپاغيندا چوخلو حيوانلاري وار ائدي.XE)يواِل اوغلو شِمَع اوغلو آزاز اوغلو بِلَع. او، عَروعِرده ياشاييردي، تورپاغي نِبويا و بَعَل‌مِعونا قدر اوزانيردي.D1نسئل شجره‌لرئنه گؤره اونلارين قوحوملاري بونلار ائدي: باشچي يِعي‌اِل، زِکَريا،UC#اونون اوغلو بِعِرا. اونو آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِر اسئرلئيه آپارميشدي. بِعِرا رِعوبئنلی‌لرئن باشچيسي ائدي.pBYاونون اوغلو مئکا، اونون اوغلو رِآيا، اونون اوغلو بَعَل، Aيواِلئن نسلي: اونون اوغلو شِمَعيا، اونون اوغلو گوگ، اونون اوغلو شئمعي،@ائسرايئلئن ائلک اوغلو رِعوبئنئن اوغوللاري: خَنوخ، پالّو، خِصرون و کَرمي.c??آنجاق يهودا قارداشلاري آراسيندا داها گوجلو اولدو و حؤکمدار اونون نسلئندن چيخدي. آمّا ائلک اوغوللوق حاقّي يوسئفئن ائدي.r> _ائسرايئلئن ائلک اوغلو رِعوبئن ائدي، آمّا آتاسينين ياتاغيني نجئسله‌دئيي اوچون اونون ائلک اوغوللوق حاقّي ائسرايئلئن اوغلو يوسئفئن نسلئنه ورئلدي و رِعوبئنئن نسلی شجره‌ده ائلک اوغول کئمي ساييلمادي.*=M+اونلار صاغ قالان عَمالِقلي قاچانلاري قيرديلار. اونلار بو گونه قدر ده اورادا ياشاييرلار.<{*همئن شئمعونلولاردان بش يوز نفر سِعئر داغينا گتدئلر. يئشئعئن اوغوللاري پِلَطيا، نِعَر‌يا، رِفايا و اوزّي‌اِل اونلارا باشچيليق ادئردي.K;)بو آدلاري يازيلانلار، يهودا پادشاهي خئزقئيانين دؤورونده گلئب، اؤز چاديرلاريندا اولان خاملي‌لار و اورادا اولان مِعونلولاري قيرديلار. اونلاري کامئل محو ادئب يرلرئنده ياشاديلار، چونکي اورادا سورولري اوچون اوتلاق وار ائدي. بو گونه قدر ده بله‌دئر.O:(بول و ياخشي اوتلاق تاپديلار، اؤلکه ده گِنئش، ساکئت و دئنج ائدي. اونلاردان قاباق اورادا خاملي‌لار ياشاييردي.<9q'اونلار گِدورون ياخينليغينا، دره‌نئن شرق طرفئنه قدر گتدئلر کي، سورولري اوچون اوتلاق آختارسينلار.8)&بو آدلاري چکئلَنلر نسئل رهبرلري ائدئلر و اونلارين نسئل‌لري آرتيب چوخالميشدي. 7 %شِمَعيا اوغلو شئمري اوغلو يِدايا اوغلو اَلّون اوغلو شئفعي اوغلو زيزا.6%$اِليوعِنه‌ي، يَعه‌قوبا، يِشوخايا، عَسايا، عِدي‌اِل، يِسئمي‌اِل، بِنايا،r5]#يواِل، عَسي‌اِل اوغلو سِرايا اوغلو يوشئبيا اوغلو يِيهو،N4"مِشوباب، يَملِک، اَمَصيا اوغلو يوشا،g3G!بو قصبه‌لرئن اطرافيندا بَعَله قدر اولان بوتون کَندلر ده اونلارين ياشاديقلاري يرلر ائدي. اونلارين نسئل شجره‌سي بله‌دئر:!2; اونلارين قصبه‌لري بونلار ائدي: اِيطام، عَيئن، رئمّون، توکِن و عاشان؛ جَمي بش قصبه.\11بِيت مَرکابوت، خَصَر سوسئم، بِيت بئري و شَعَرايئم. داوودون پادشاهليق اتدئيي دؤوره قدر اونلارين شهرلري بونلار ائدي.50eبِتوعِل، خورما، صئقلَگ،//Yبئلحا، عِصِم، تولاد،{.oاونلار بو يرلرده ياشاييرديلار: بئرشئباع، مولادا، خَصَرشوعال، - شئمعئنئن اون آلتي اوغلو و آلتي قيزي وار ائدي، لاکئن قارداشلارينين اوغوللاري چوخ ديئلدي و اونلارين بوتون نسلی يهودا اوغوللاري قدر چوخالمادي.,5مئشماعين اوغوللاري: اونون اوغلو خَمّواِل، اونون اوغلو زَکّور، اونون اوغلو شئمعي.{+oشاعولون اوغلو شَلّوم، اونون اوغلو مئبسام، اونون اوغلو مئشماع.x*iشئمعونون اوغوللاري: نِمِه‌اول، يامئن، يارئب، زِرَخ و شاعول.L)اونلار کوزه‌گَر ائدئلر، نِتاعئمده و گِدِرادا ياشاييرديلار. پادشاه اوچون ائش گؤره‌رک اورادا قالديرديلار.O(يوقئم و کوزِبالي‌لار، يوآش و ساراف کي، موآبدا و ياشوبي لِخِمده حؤکمدارليق ادئردئلر. بو، قدئم حادئثه‌لردئر.' يهودانين اوغلو شِلانين نسئل‌لري: لِکانين آتاسي عِر، مارِشانين آتاسي لَعه‌دا و بِيت‌ اَشبِعَعده اولان نازئک کتان توخويانلارين نسئل‌لري،0&Yشئمونون اوغوللاري: اَمنون، رئنّا، بِنخانان و تئلون. يئشعئنئن اوغوللاري: زوخِت و بِن‌زوخِت.F%نَخَمئن باجيسي حودئيانين آروادي ائدي. اونون اوغوللاريندان گَرملي قِعئلا و مَعَکالي اِشتِموعَعئن گلدي.[$/يهودالي آروادي دا بونلاري دوغدو: گِدورون قوروجوسو يِرِد، سوکونون قوروجوسو خِبِر و زانواَخئن قوروجوسو يِقوتي‌اِل.#'عِزرانين اوغوللاري: يِتِر، مِرِد، عِفِر، يالون. مِرِدئن آرواد آلديغي فئرعون قيزي بئتيانين اوغوللاري: مئريام، شَمّه‌ي و اِشتِموعَعئن آتاسي يئشبَخ.n"Uيِهَل‌لِلِلئن اوغوللاري: زئف، زئفا، تئريا و اَسه‌رِل.!!;يِفونّه‌نئن اوغلو کالئبئن اوغوللاري: عئرو، اِلا و ناعَم. اِلانين اوغلو قِنَز ائدي. yعوفرانين قوروجوسي اولان مِعونوته‌ي. سِرايادان گِخَراشئم آتاسي يوآب گلدي. بو شهرئن ساکئنلري اوستالار اولدوغونا گؤره بله آدلانيرديلار.  قِنه‌زئن اوغوللاري: عوتني‌اِل و سِرايا. عوتني‌اِلئن اوغوللاري خَتَت و3_ اِشتوندان بِيت رافا، پاسِه‌اَخ، عئر و ناخاشين آتاسي تِخئنّا گلدي. بونلار رِکالي‌لارديرلار.s_ شوخانين قارداشي کِلوبدان مِخئر گلدي. مِخئردن اِشتون گلدي.) يَعبِص ائسرايئلئن تاريسيني چاغيريب ددي: "کاش سن منه حقئقتن برکت وره‌يدئن و تورپاقلاريمي گِنئشلَندئره‌يدئن، کاش کي، اَلئن منئمله اولايدي و منی شَردن قورويايدين کي، عذاب چکمه‌يئم."" تاري دا ائسته‌دئيي هر شيي اونا وردی.Z- يَعبِص قارداشلاريندان داها حؤرمتلي ائدي. آناسي اونون آديني يَعبِص قويموشدو، چونکي دمئشدي: "اونو آغري ائله دوغدوم."{قوس عانوب، صوبِبا و هاروم اوغلو اَخَرخِلئن نسئل‌لرئنه آتا اولدو.V%خِلانين اوغوللاري: صِرِت، يئسخَر، اَتنان.Cنَعَرا اونا بونلاري دوغدو: اَخوزّام، خِفِر، تِماني و هااَخَشطاري. بونلار نَعَرانين اوغوللاري ائدئلر.}sتقوعَعئن قوروجوسو اَشخورون ائکي آروادي وار ائدي: خِلا و نَعَرا.dAپِنوعِلدن گِدور، عِصِردن ده خوشا گلدي. بونلار بِيت‌لِخِمئن قوروجوسو اِفراتا‌نين ائلک اوغلو خورون اؤولادلاري‌ديرلار.8iعِطامين اوغوللاري بونلاردير: يئزرِعِل، يئشما و يئدباش. اونلارين باجيسينين آدي خَصلِلفوني‌دئر.H شوبالين اوغلو رِآيادان يَخَت، يَخَتدن ده اَخومه‌ي و لاهَد گلدي. بونلار صورعالي‌لارين نسئل‌لري ائدئلر.l Sيهودانين اوغوللاري: پِرِص، خِصرون، کَرمي، خور و شوبال.+Oاِليوعِنه‌يئن يدّي اوغلو: هودَويا، اِلياشئب، پِلايا، عَقّوب، يوخانان، دِلايا و عَناني.oWنِعَريانين اوچ اوغلو: اِليوعِنه‌ي، خئزقئيا و عَزرئقام.:mشِکَنيانين اوغلو شِمَعيا ائدي. شِمَعيانين آلتي اوغلو: خَطّوش، يئگال، باري‌اَخ، نِعَريا و شافاط.taحَنَنيانين نسئل‌لري: پَلَطيا، يِشعَيا، رِفايانين اوغوللاري، اَرنانين اوغوللاري، عوبَديانين اوغوللاري، شِکَنيانين اوغوللاري.ykداها بش اوغلو: خَشوبا، اوهِل، بِرِکيا، خَسَديا و يوشَب خِسِد.X )پِدايا‌نين اوغوللاري: زِروبّابِل و شئمعي. زِروبّابِلئن اوغوللاري: مَشولّام و خَنَنيا، اونلارين باجيسي شِلومئت،o Wمَلکئرام، پِدايا، شِنَصّر، يِقَميا، هوشاماع و نِدَبيا.e Cاسئر آپاريلميش يِکونيانين اوغوللاري: شِعَلتئيِل،p Yيِهوياقئمئن جانئشئنلري: اونون اوغلو يِکونيا، و صئدقئيا.D يوشئيانين اوغوللاري: ائلک اوغلو يوخانان، ائکئنجئسي يِهوياقئم، اوچونجوسو صئدقئيا، دؤردونجوسو شَلّوم.Nاونون اوغلو آمون، اونون اوغلو يوشئيا.xi اونون اوغلو آخاز، اونون اوغلو خئزقئيا، اونون اوغلو مِنَسّه،zm اونون اوغلو اَمَصيا، اونون اوغلو عَزَريا، اونون اوغلو يوتام،xi اونون اوغلو يِهورام، اونون اوغلو اَخَزيا، اونون اوغلو يوآش،)K سوليمانين اوغلو رِحوبعام، اونون اوغلو اَبئيا، اونون اوغلو آسا، اونون اوغلو يِهوشافاط،X) جارئيه‌لرئندن دوغولان اوغوللاريندان باشقا، بوتون بونلار داوودون اوغوللاري ائدي. تامار دا اونلارين باجيسي ائدي. *~||_{{szycxww vxuutdsrrqtqpp!ooQnnm*l}l4kkkQjii.hh0ggfTeeeeddd6ccckc+bbb]aa/``d_^^R]]*\[gZYXiWrV}UU\TTSNRZRQDP>ONvMLL2KQIIHGFkEEDEC\BAA@.?K> =Z< 7 H  ;F:zgm اِلقانا، يئشّئيا، عَزَرِل، يوعِزِر، يَشوبعام، قوراخلي‌لار،pfY اِلوزه‌ي، يِرئموت، بِعَليا، شِمَريا، خَروفلو شِفَطيا،qe[ اوتوز ائگئددن بئري اولان و اونلارا باشچيليق ادن گئبعونلو يئشمَعيا. سونرا اِرِميا، يَخه‌زي‌‌اِل، يوخانان، گِدِرالي يوزاباد،~du اونلارين باشچيسي اَخئعِزِر و گئبعه‌لي شِماعانين اوغوللاري، يوآش، عَزماوِتئن اوغوللاري يِزي‌اِل و پِلِط، بِراکا و عَناتوتلو يِيهو،7cg بو آداملار اوخ-کامانلا سئلاحلانيب، صاغ و سول اَل‌له ساپانددان داش آتماغي و کامانلا اوخ آتماغي باجاريرديلار. اونلار بِنيامئن نسلئندن، شاعولون قوحوملاريندان ائدئلر.b داوود، قئش اوغلو شاعولدان گئزلَنَن واخت بئر نِچه نفر صئقلَگه، داوودون يانينا گلدئلر. اونلار دؤيوشده اونا کؤمک ادن ائگئدلر آراسيندا ائدئلر.Ya+ /اِلي‌اِل، عوبِد و مِشوبالي يَعه‌سي‌‌اِل.` .مَخَولي اِلي‌اِل و اِلناعَم اوغوللاري يِرئبه‌ي، يوشَويا و موآبلي يئتما،]_3 -شئمري اوغلو يِدئعه‌اِل و قارداشي تئصلي يوخا،^ ,عَشتِراتلي عوزئيّا، عَروعِرلي خوتامين اوغوللاري شاماع و يِعي‌اِل،O] +مَعَکا اوغلو خانان و مئتئنلي يوشافاط،!\; *رِعوبئنلی‌لرئن باشچيسي رِعوبئنلي شئزا اوغلو عَدئنا و اونونلا بئرلئکده اوتوز نفر،H[ )خئتلي اورئيا، اَخلاي اوغلو زاباد،>Zw (يئترئلي عئرا، يِتِرلي گارِب،Y 'عَمّونلو صِلِق، صِرويا اوغلو يوآبين سئلاحداري اولان بِعِروتلو نَخره‌ي،YX+ &ناتانين قارداشي يواِل، هَگري اوغلو مئبخار،YW+ %کَرمِل‌لي خِصرو، اِزباي اوغلو نَعه‌ره‌ي،EV $مِکِرالي خِفِر، پِلونلو اَخئيا،`U9 #هَرارلي ساکار اوغلو اَخيام، اور اوغلو اِلئفَل،rT] "گئزونلو هَشِمئن اوغوللاري، هَرارلي شاگِه اوغلو يوناتان،]S3 !بَخه‌روملو عَزما‌وِت، شَعَلبونلو اِليَخبا،fRE گاعَش دره‌سئندن اولان خوره‌ي، عَربالي اَبي‌اِل،Q% بِنيامئن اؤولادلاريندان گئبعه‌لي رئبه‌ي اوغلو ائته‌ي، پئرعاتونلو بِنايا،fPE نِطوَفالي مَهره‌ي، نِطوَفالي بَعَنا اوغلو خِلِد،NO خوشالي سئبّه‌که‌ي، اَخوخلو عئله‌ي،eNC تِقوعَعلي عئقّش اوغلو عئرا، عَناتوتلو اَبئعِزِر،BM هَرورلو شَمّوت، پِلونلو خِلِص،:Lm قوشونون ائگئد دؤيوشچولري بونلاردير: يوآبين قارداشي عَساهِل، بِيت‌لِخِملي دودو اوغلو اِلخانان،JK او، اوتوز ائگئددن داها شؤهرتلي ائدي، لاکئن اوچ ائگئد کئمي ديئلدي. داوود اونو اؤز کشئکچئلرئنه باشچي قويدو.'JG بونلاري يِهوياداع اوغلو بِنايا اتدي، بونا گؤره ده اونون اوچ ائگئد قدر شؤهرتي وار ائدي.5Ic او هم ده بويو بش قول‌آچ اولان بئر مئصئرلئني اؤلدوردو. مئصئرلئنئن اَلئنده توخوجو دَزگاهينين اَرئش آغاجي بويدا نئزه وار ائدي. بِنايا اونون اوستونه دَيَنَکله گتدي، نئزه‌ني مئصئرلئنئن اَلئندن چکئب آلدي و اونو اؤز نئزه‌سي ائله اؤلدوردو.BH} يِهوياداع اوغلو بِنايا دا بؤيوک ائشلر گؤرموش ائگئد آدام ائدي. او، قَبصِه‌اِلدن گلمئشدي. بِنايا ائکي موآبلي ائگئدي اؤلدوردو. او، قارلي گونده چوخورا اِنئب بئر شئر اؤلدوردو.JG اصلئنده اوچ ائگئددن ائکي قات آرتيق شؤهرتي وار ائدي و اونلارا باشچي اولموشدو، لاکئن اوچ ائگئد کئمي ديئلدي.F/ يوآبين قارداشي اَبشه‌ي بو اوچ ائگئدئن باشچيسي ائدي. او، نئزه‌سئني قالديريب اوچ يوز نفري قيردي. بونا گؤره ده اونون آدي اوچ ائگئدئن آدي قدر شؤهرتلَندي.gEG او ددي: "تاريم بونو اتمکدن منی اوزاق اِله‌سئن. مگر بو آداملارين قانيني ائچه‌جيم؟ آخي جانلاريني خطره سالاراق بو سويي گتئردئلر."" بونا گؤره ده بو سويو ائچمک ائستمه‌دي. بونلاري اوچ ائگئد اتمئشدي.uDc بو اوچ نفر فئلئسطلی‌لرئن اوردوگاهيني ياريب دروازانين يانيندا اولان بِيت‌لِخِم قويوسوندان سو چکدئلر و اونو گؤتوروب داوودا گتئردئلر. لاکئن داوود سويي ائچمک ائستمه‌دي و ربّه تقدئم اولاراق يره تؤکدو.NC داوود حسرت چکه‌رک ددي: "کاش کي بئري بِيت‌لِخِم دروازاسينين يانينداکي قويودان منه ائچمک اوچون سو گتئرَيدي!"""B= بو زامان داوود قالادا ائدي، آمّا فئلئسطلی‌لرئن کشئکچي دسته‌سي بِيت‌لِخِمده ائدي.!A; اوتوز باشچي آراسيندان اوچ ائگئد قايايا، داوودون يانينا، عَدولّام ماغاراسيندا اِنئب گلدئلر. فئلئسطلی‌لرئن قوشونو رِفاعئم دره‌سئنده اوردوگاه قورموشدو.@ لاکئن اِلعازار و دؤيوشچولري بو ساحه‌نئن اورتاسيندا دوروب اوراني قورودولار و فئلئسطلی‌لري قيرديلار. رب ائسرايئللی‌لري بؤيوک ظفرله خئلاص اتدي.E? فئلئسطلی‌لر دؤيوشمَک اوچون پَس-دَمّئمده ييغيشاندا، او دا داوودلا بئرلئکده اورادا ائدي. اورادا آرپا اَکئلَن بئر زمي ساحه‌سي وار ائدي. خالق فئلئسطلی‌لرئن قاباغيندان قاچدي. > اوندان سونرا اوچ ائگئددن بئري اولان اَخوخلو دودو اوغلو اِلعازار ائدي.+=O داوودون ائگئد دؤيوشچولرئنئن سئياهيسي بله‌دئر: "اوتوز ائگئدئن باشچيسي اولان خَکموني اوغلو ياشوبعام. او، بئر هوجومدا اوچ يوز نفري نئزه‌سي ائله ووروب اؤلدوردو.e<C بونلاردير داوودون ائگئد دؤيوشچولرئنئن باشچيلاري کي، بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده ربّئن سؤزونه گؤره، داوودو ائسرايئل اوستونده پادشاه اتمک اوچون اونون پادشاهليغيندا شوجاعت گؤرسدئردئلر.v;e داوود گتدئکجه اوجاليردي، چونکي قوشونلار ربّی اونونلا ائدي.D: او، قالا ياماجيندان قالانين اطرافينا قدر بوتون يرلري تئکدي. يوآب دا شهرئن قالان حئصّه‌سئني برپا اتدي. 9 داوود قالادا مسکن سالدي و بونا گؤره اونو "داوودون شهري" آدلانديرديلار.78g داوود دمئشدي: "يِبوسلولاري هاميدان اوّل کئم مغلوب اتسه، ريئس و قوشون باشچيسي او اولاجاق."" صِرويا اوغلو يوآب هاميدان اوّل يِبوسا قالخدي و بونا گؤره ده او، باشچي اولدو.87i داوودا ددئلر: "سن بورايا گئره بئلمزسن."" لاکئن داوود صَهيون قالاسيني (يعني "داوودون شهرئنئ"") آلدي.k6O داوود و بوتون ائسرايئللی‌لر اورشلئمه گلدئلر. او واخت شهر يِبوس آدلانيردي و اورادا يِبوسلولار ياشاييرديلار. يِبوس ساکئنلري5 ائسرايئلئن بوتون آغساقّاللاري خِبرونا، پادشاهين يانينا گلدئلر. داوود خِبروندا، ربّئن حوضوروندا اونلارلا عهد باغلادي و اونلار سَمويئل واسئطه‌سئله ربّئن ددئيي سؤزه گؤره داوودو ائسرايئل اوستونده پادشاه مسح اتدئلر.4w کچمئش واختلاردا، شاعول پادشاه اولاندا دا ائسرايئللی‌لري يوروشلره آپاران و گتئرن سن ائدئن. تارين رب سنه دمئشدي کي، خالقيم ائسرايئله سن چوبانليق اده‌جکسن، خالقيم ائسرايئل اوستونده سن حؤکمدار اولاجاقسان."A3 } بوتون ائسرايئللی‌لر خِبرونا، داوودون يانينا ييغيليب ددئلر: "باخ بئز سنئن سومويوندن، سنئن اَتئندنئک.62e ربدن مصلحت ائستمه‌دي. اونا گؤره ده رب اونو اؤلدوردو و پادشاهليغي يَسّه‌نئن اوغلو داوودا وردی.Q1 بلجه شاعول ربّئن ضئدّئنه خيانت اتدئيي اوچون اؤلدو. او، ربّئن سؤزونو ساخلاماييب جئندارلاردان مصلحت ائسته‌دي.o0W اونلارين بوتون ائگئدلري قالخيب، شاعوللا اوغوللارينين جسدئني گؤتوردولر و يابِشه گتئردئلر. اونلارين سوموکلرئني يابِشده اولان چؤل پوسته‌سي آغاجينين آلتيندا باسديرديلار و يدّي گون اوروج توتدولار. / يابش گئلعادين بوتون اهالئسي فئلئسطلی‌لرئن شاعولا اتدئکلرئني اشئدنده،>.u شاعولون سئلاحلاريني اؤز آللاهلارينين معبدئنه قويدولار و باشيني داگون بوتونون معبدئنه ميخلاديلار.6-e اونون پالتارلاريني سويوندوردولار، باشيني و سئلاحلاريني گؤتوردولر، و اؤلکه‌نئن هر يرئنه قاصئدلر گؤندردئلر کي، بو خوش خبري اؤز بوتلرئنئن معبدئنه و خالقا يتئرسئنلر.i,K او گونون صاباحي فئلئسطلی‌لر اؤلدورولَنلري سويماق اوچون گلنده، گئلبوعَع داغيندا شاعوللا اوغوللارينين مِيئتئني تاپديلار.>+u دره‌ده اولان بوتون ائسرايئللی‌لر اؤز قوشونلارينين قاچديغيني و شاعوللا اوغوللارينين اؤلدويونو گؤرنده، شهرلرئني قويوب قاچديلار. فئلئسطلی‌لر گلئب او يرلرده ياشاديلار.* بلجه شاعول و اوچ اوغلو اؤلدولر، بوتون نسلی ده اونونلا بئرلئکده اؤلدو.)7 سئلاحداري شاعولون اؤلدويونو گؤرنده، او دا اؤزونو قيلينجينين اوستونه ييخيب اؤلدو.(7 شاعول اؤز سئلاحدارينا ددي: "قيلينجيني چک، قارنيما سوخ، يوخسا بو ختنه‌سئزلر گلئب منی حقارته چکه‌جکلر."" لاکئن سئلاحداري چوخ قورخدوغوندان ائستمه‌دي بونو اتسئن. اونا گؤره ده شاعول قيلينجي گؤتوروب اؤزونو اونون اوستونه ييخدي.%'C دؤيوش شاعولون اطرافيندا شئدّتلَنَنده اوخ‌آتانلار اونو تاپديلار و آغير يارالاديلار.X&) فئلئسطلی‌لر شاعوللا اوغوللاريني تعقئب ادئب شاعولون اوغوللاري يوناتاني، اَبئنادابي و مِلکئشوعه‌ني اؤلدوردولر.r% _ فئلئسطلی‌لر ائسرايئللی‌لرله دؤيوشدو. ائسرايئللی‌لر فئلئسطلی‌لرئن قاباغيندان قاچديلار و قيريلانلار گئلبوعَع داغيندا قالدي. $ ,اَصئلئن آلتي اوغلو وار ائدي، اونلارين آدلاري بله‌دئر: عَزرئقام، بوکرو، اِسماعئل، شَعَريا، عوبَديا و خَنان. بونلار اَصئلئن اوغوللاري ائدئلر.!#; +موصادان بئنعا گلدي. بئنعانين اوغلو رِفايا، اونون اوغلو اِلعاسه، اونون اوغلو اَصئل.("I *آخازدان يَهوعَدّه گلدي، يَهوعَدّه‌دن ده عالِمِت، عَزماوِت و زئمري. زئمرئدن موصا گلدي.d!A )مئکانين اوغوللاري: فئتون، مالَک، تَخرِعَع و آخاز. w (يوناتانين اوغلو مَرئب‌بَعَل ائدي. مَرئب‌بَعَلدن مئکا تؤره‌دي.&E 'نِردن قئش گلدي، قيشدن ده شاعول. شاعولدان يوناتان، مِلکئشو، اَبئناداب و اِشبَعَل گلدي.B} &مِقلوتدان شئمام گلدي. اونلار قوحوملارينين يانيندا، اورشلئمده قوحوملاري ائله بئرلئکده ياشاييرديلار.B %جِدور، اَخيو، زِکَريا و مِقلوت. $ائلک اوغلو عَبدون ائدي، او بئرئلري ده: سور، قئش، بَعَل، نِر، ناداب، #گئبعونون آتاسي يِعي‌اِل گئبعوندا ياشاييردي و آروادينين آدي مَعَکا ائدي./W "بونلار نسئل شجره‌لرئنه گؤره لاوئلی‌لرئن نسئل باشچيلاري ائدئلر و اورشلئمده ياشاييرديلار.:m !لاوئلی‌لرئن نسئل باشچيلاري اولان نغمه‌چئلر باشقا خئدمتدن آزاد اولوب، معبدئن اوتاقلاريندا قاليرديلار، چونکي اونلار گجه-گوندوز اؤز ائشلري ائله مشغول اولمالي ائدئلر._7 اونلارين قوحات نسلئندن اولان قوحوملاريندان بعضئسئنه ده هر سَبّت گونو تقدئم چؤره‌يئنئن حاضيرلانماسي تاپشيريلميشدي.R کؤکه‌لرئن ساجدا پئشئرئلمه‌سي قورَخ نسلئندن اولان شَلّومون ائلک اوغلو لاوئلي مَتّئتيانين عؤهده‌سئنده ائدي.y کاهئنلردن بعضئسي عطرئيّاتلاردان قاتيشيق مادّه حاضيرلاييرديلار. بعضئلري ده باشقا اشيالارا، موقدّس مکانين بوتون شيلرئنه، نارين اون، شراب، زيتون ياغي، کوندور، عطرئيّاتلار اوستونده نظارتچي قويولموشدولار.D اونلارين بعضئسي خئدمت قابلارينا باخيردي: بونلاري ساييب ائچَري گتئرئردئلر و ساييب اِشئيه آپاريرديلار.eC اونلار گجه ده تاري معبدئنئن اطرافيندا قاليرديلار، چونکي اونون کِشئيئني چکمک و هر سحر قاپيلاري آچماق اونلارين ائشي ائدي.E لاوئلي اولان دؤرد قاپيچيلار ريئسي تاري معبدئنئن اوتاقلارينين و خزئنه‌لرئنئن کِشئيئنه قويولموشدولار.9k اؤز کَندلرئنده ياشايان قوحوملاري، واختدان-واختا، يدّي گونلويه اونلارين يانينا گلمه‌لي ائدئلر.1 بو کشئکچئلر معبدئن دؤرد طرفئنده، شرق، قرب، شئمال و جنوب قاپيلاريندا دوروردولار.)K بو آداملار و اونلارين نسئل‌لري ربّئن معبدئنئن قاپيلاريندا حتّا چاديردا کشئک چکئردئلر.{o آستانالاردا قاپيچي اولماق اوچون سِچئلَن بوتون بو آداملار ائکي يوز اون ائکي نفر ائدئلر. اونلار اؤز کندلرئنده نسئل شجره‌لرئنده قيد ادئلمئشدئلر. اونلاري وظئفه‌لرئنه داوود و گؤروجو سَمويئل تعيئن اتمئشدي.~ u حوضور چاديرينين گئرئشئنده مِشِلِميا اوغلو زِکَريا قاپيچي ائدي.  اَوّل‌لر اِلعازار اوغلو پئنِخاس اونلارين باشچيسي ائدي و رب اونونلا ائدي.! ; قورَخ اوغلو اِبياساف اوغلو قورِه اوغلو شَلّوم و اونون قورَخ نسلئندن اولان قوحوملاري معبدئن آستانالاريندا کشئکچئلرئن خئدمت ائشئنه باشچيليق ادئردئلر. اونلارين بابالاري ربّئن دوشَرگه‌سئنه گئره‌جک يِرئنئن کِشئيئني چکئردي.] 3 اونلار بو گونه قدر ده معبدئن شرق طرفده‌کي پادشاه قاپيسيندا کشئک چکئرلر. لاوئلی‌لرئن دوشَرگه قاپيچيلاري بونلاردير.C  معبد قاپيچيلاري: شَلّوم، عَقّوب، طَلمون، اَخئمان و اونلارين قوحوملاري. شَلّوم اونلارين باشچيسي ائدي.pY يِدوتون اوغلو گالال اوغلو شِمَعيا اوغلو عوبَديا و اِلقانا اوغلو آسا اوغلو بِرِکيا کي، نِطوَفالي‌لارين کَندلرئنده ياشاييردي. بَقبَقّر، خِرِش، گالال، آساف اوغلو زئکري اوغلو مئکا اوغلو مَتّنيا،#? لاوئلی‌لردن: مِرارئنئن نسلئندن خَشَبيا اوغلو عَزرئقام اوغلو خَشّوب اوغلو شِمَعيا،3 بونلار نسئل باشچيلاري ائدئلر. اونلار قوحوملاري ائله بئرلئکده، تاري معبدئنئن خئدمتي ائشئنده باجاريقلي اولان بو آداملار مئن يدّي يوز آلتميش نفر ائدئلر.} مَلکئيا اوغلو پَشخور اوغلو يِروخام اوغلو عَدايا و ائمّر اوغلو مِشئل‌لِمئت اوغلو مِشولّام اوغلو يَخزِرا اوغلو عَدي‌اِل اوغلو مَعسه‌ي.?w تاري معبدئنئن ريئسي اَخئتوب اوغلو مِرايوت اوغلو صادوق اوغلو مِشولّام اوغلو خئلقئيا اوغلو عَزَريا،P کاهئنلردن: يِدَعيا، يِهويارئب، ياکئن،pY اونلار قوحوملاري ائله بئرلئکده نسئل شجره‌لرئنه گؤره دوقّوز يوز اَلّي آلتي نفر ائدئلر. بونلارين هاميسي نسئل باشچيلاري ائدئلر.L يِروخام اوغلو يئبنِيا، مئکري اوغلو عوزّي اوغلو اِلا و يئبنِيا اوغلو رِعواِل اوغلو شِفَطيا اوغلو مِشولّام.  بِنيامئنئن نسلئندن: هَسّنوعا اوغلو هودَويا اوغلو مِشولّام اوغلو سَلّو،)~K زِرَخئن نسلئندن: يِعواِل و اونون قوحوملاري. هاميسي بئرلئکده آلتي يوز دوخسان نفر ائدئلر.k}O شئلونون نسلئندن: ائلک اوغلو عَسايا و اونون اوغوللاري./|W يهودانين اوغلو پِرِصئن نسلئندن: باني اوغلو ائمري اوغلو عومري اوغلو عَمّئهود اوغلو عوته‌ي.q{[ اورشلئمده ده يهودالي‌لاردان، بِنيامئنلی‌لردن، اِفرايئملی‌لردن و مِنَسّه‌لی‌لردن اولان بو آداملار تزه‌دن ساکئن اولدولار.sz_ ائسرايئللی‌لردن بئرئنجي آداملار کي، مولکلرئنه قاييديب اورادا ساکئن اولدولار، کاهئنلر، لاوئلی‌لر و معبد قوللوقچولاري ائدئلر.Fy  بلجه بوتون ائسرايئللی‌لر نسئل شجره‌لرئنده قيد اولموشدو و بونلار ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيلميشدير. يهودالي‌لار خائنلئکلرئنه گؤره بابئله اسئر آپاريلميشديلار.x{(اولامين اوغوللاري اوخ آتان ائگئد دؤيوشچولر ائدئلر. اوغوللاري و نوه‌لري چوخ ائدي: يوز اَلّي نفر. بونلارين هاميسي بِنيامئنئن نسلئندندئر.+wO'اونون قارداشي عِشِق اوغوللاري: ائلک اوغلو اولام، ائکئنجئسي يِعوش و اوچونجوسو اِلئفِلِط.v+&آصِلئن آلتي اوغلو وار ائدي، اونلارين آدلاري بله‌دئر: عَزرئقام، بوکرو، اِسماعئل، شِعَريا، عوبَديا و خَنان. بونلارين هاميسي آصِلئن اوغوللاري ائدئلر."u=%موصادان بئنعا تؤره‌دي. بئنعانين اوغلو رافا، اونون اوغلو اِلعاسا، اونون اوغلو آصِل.?tw$آخازدان يِهوعَدّا تؤره‌دي. يِهوعَدّادان عالِمِت، عَزماوِت و زئمري تؤره‌دي. زئمرئدن موصا تؤره‌دي.bs=#مئکانين اوغوللاري: پئتون، مِلِک، تَرِعَع و آخاز.rw"يوناتانين اوغلو مَرئب‌بَعَل ائدي. مَرئب‌بَعَلدن مئکا تؤره‌دي.Fq!نِردن قئش تؤره‌دي و قئشدن شاعول تؤره‌دي. شاعولدان يوناتان، مَلکئشوعَع، اَبئناداب و اِشبَعَل تؤره‌دي.Bp} شئمانين آتاسي مئقلوت. اونلار قوحوملارينين يانيندا، اورشلئمده قوحوملاري ائله بئرلئکده ياشاييرديلار./oYگِدور، اَخيو، زِکِر،n#ائلک اوغلو عَبدون ائدي، او بئرئلري ده بونلار ائدئلر: صور، قئش، بَعَل، ناداب،mگئبعونون آتاسي يِعي‌اِل گئبعوندا ياشاييردي و آروادينين آدي مَعَکا ائدي.l'بونلار نسئل شجره‌لرئنه گؤره نسئل باشچيلاري ائدئلر و اورشلئمده ياشاييرديلار.7kiيَعَرِشيا، ائليا و زئکري.djAيِروخام اوغوللاري: شَمشِره‌ي، شِخَريا، عَتَليا،*iOيئفدِيا و پِنوعِل.=huخَنَنيا، عِيلام، عَنتوتئيا،1g]عَبدون، زئکري، خانان،\f1شاشاقين اوغوللاري: يئشپان، عِبِر، اِلي‌اِل،5eeعَدايا، بِرايا و شئمرات.Id اِلئعِنه‌ي، صئلّته‌ي، اِلي‌اِل،Uc#شئمعئنئن اوغوللاري: ياقئم، زئکري، زَبدي،>bwيِشمِه‌رَي، يئزلئيا و يوباب.paYاِلپَعَلئن اوغوللاري: زِبَديا، مِشولّام، خئزقي، خِبِر،/`Yمئکائل، يئشپا و يوخا.3_aزِبَديا، اَراد، عِدِر،[^/بِرئعانين اوغوللاري: اَخيو، شاشاق، يِرِموت،9]k اَيّالوندا ياشايانلارين نسئل باشچيلاري بِرئعا و شِمَع ائدي. اونلار گَتده ياشايانلاري قوودولار.=\s اِلپَعَلي اوغوللاري: عِبِر، مئشعام و شِمِد. شِمِد اونو ائله لودو و اونون قصبه‌لرئني تزه‌دن تئکدي.[[/ خوشئم ده اونا اَبئطوبو و اِلپَعَلي دوغموشدو.Zw يِعوص، ساکِيا و مئرما. اونون بو اوغوللاري نسئل باشچيلاري ائدئلر.yYk آروادي خودِش اونا بونلاري دوغدو: يوباب، صئبيا، مِشا، مَلکام،Qآتالاري اِفرايئم اوزون مودّت اونلارا ياس توتدو و قوحوملاري اونا تسلّی ورمک اوچون گلدئلر.:=mاونون اوغلو زاباد، اونون اوغلو شوتِه‌لَخ. او تورپاغين يرلي ساکئنلري اولان گَتلی‌لر عِزِر و اِلعاديني اؤلدوردولر، چونکي اونلارين حيوانلاريني اوغورلاماغا گتمئشدئلر.N<اِفرايئمئن نسلي: شوتِه‌لَخ، اونون اوغلو بِرِد، اونون اوغلو تَخَت، اونون اوغلو اِلعادا، اونون اوغلو تَخَت،l;Qشِمئداعنين اوغوللاري: اَخيان، شِکِم، لئقخي و اَنئعام.z:mاونون باجيسي هَمّولِکِت ائشهودو، اَبئعِصِري و مَخلاني دوغدو.9%اولامين اوغلو بِدان ائدي. مِنَسّه اوغلو ماکئر اوغلو گئلعادين نسلی بونلاردير. 8 ماکئرئن آروادي مَعَکا ائدي. او، بئر اوغول دوغوب آديني پِرِش قويدو. پِرِشئن قارداشينين آدي شِرِش ائدي، اونون اوغوللاري دا اولام و رِقِم ائدي. 79ماکئر خوپلولاردان و شوپلولاردان بئر آرواد آلدي. اونون باجيسينين آدي مَعَکا ائدي. ماکئرئن ائکئنجي اوغلونون آدي صِلوفخاد ائدي. اونون فقط قيزلاري وار ائدي.R6مِنَسّه‌نئن اوغوللاري: اَراملي جارئيه‌سئنئن دوغدوغو اَسري‌اِل، همئن آروادين دوغدوغو گئلعادين آتاسي ماکئر. H~*}}W|||<{kzoywvt rqponnn9mll kXjxihgnffGe#cb`` ^&]q\[Z)YZXW`VSU_TSRQPPOgO%NNMQLKJ'ITHGFEEDSC0BhAAu@@w??>=<;;:78767544321E0O/{.7-H,**0)N(=&&%w$$R##B""!!: @#"R=vQi V9* A , , W_hjHR} من اونا آتا، او دا منه اوغول اولاجاق. محبّتئمي اوندان گری آلماياجاغام، نجه کي، سندن قاباقکي آدامدان گری آلديم.| او منئم اوچون اِو تئکه‌جک و من اونون تختئني ابده‌جک برقرار اده‌جيم.1{[ عؤمرون باشا چاتيب. اؤلوب آتالارينا قوشولاجاغين زامان، يرئنه سنئن نسلئندن بئرئني قوياجاغام کي، سنئن اوغوللاريندان اولاجاق؛ و اونون پادشاهليغيني برقرار اده‌جيم.z  بوتون دوشمنلرئني اَزه‌جيم. سنه بئلدئرئرم کي، رب سنه بئر اِو تئکه‌جک.zym خالقيم ائسرايئل اوچون بئر ير تعيئن اده‌جيم، اونلاري اَکه‌جيم، اله کي، اؤز يرلرئنده مسکن ساليب، بئر داها لرزه‌يه دوشمه‌سئنلر. شر آداملار دا، اَوّللر کئمي، حتّا خالقيم ائسرايئللی‌لره داورلر تعيئن اتدئيئم گونلردن بَري اتدئکلري کئمي، اونلاري بئر داها قيريب تؤکميه‌جکلر.sx_گتدئيئن هر يرده سنئنله اولموشام، قاباغيندان بوتون دوشمنلرئني قيريب آتميشام. آديني دونياداکي بؤيوکلرئن آدي کئمي مشهور اده‌جيم.twaائندي قولوم داوودا دِه کي، قوشونلار ربّی بله ديئر: «من سني اوتلاقلاردا قويون اوتارارکَن گؤتوروب خالقيم ائسرايئله حؤکمدار اتدئم._v7بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده گَزدئيئم يرلرده، خالقيما چوبانليق اتمه‌يي امر اتدئيئم ائسرايئل داورلرئندن بئرئنه مگر هچ اولوب دئيَم کي، ‹نئيه منه سئدر آغاجيندان بئر اِو تئکمه‌دئن؟›»Tu!چونکي ائسرايئلي چيخارتديغيم گوندن بو گونه قدر هچ بئر اِوده ياشاماميشام، چاديردان چاديرا، مسکندن مسکنه گزمئشم.t%"گت قولوم داوودا دِه کي، رب بله ديئر: «ياشاماق اوچون منه اِوي سن تئکميه‌جکسن،as;لاکئن او گجه ناتانا تارينين بو سؤزو نازئل اولدو:r)ناتان داوودا ددي: "اوره‌يئنده‌کي نئيّتي حياتا کچئرت، چونکي تاري سنئنله‌دئر."q داوود ساراييندا ياشايان واخت پيغمبر ناتانا ددي: "باخ، من سئدر آغاجيندان تئکئلَن بئر سارايدا ياشاييرام، آمّا ربّئن عهد سانديغي چادير آلتيندادير."?pw+سونرا بوتون خالق آيريلدي و هر کس اؤز اِوئنه گتدي. داوود دا گری قاييتدي کي، اؤز اِو اهلئنه برکت ورسئن."o=*هِيمان، يِدوتون و همئن آداملارين اَلئنده کَره‌نايلار، سئنجلر و باشقا آلَتلر وار ائدي کي، تارييا نغمه چالسينلار. يِدوتونون اوغوللاري دا قاپيچي اولدولار. n)اونلارلا بئرلئکده هِيماني، يِدوتونو و آدلاري چکئلَن باشقا سچئلمئش آداملاري تعيئن اتدي کي، ربّه شوکور اتسئنلر، چونکي اونون محبّتي ابدي‌دئر.Fm(ربّئن ائسرايئله امر اتدئيي قانوندا يازيلانلارين هاميسينا گؤره، دائم سحر و آخشام، ربّه يانديرما قوربانلاري اوچون دوزَلدئلَن قوربانگاهدا، اونا يانديرما قوربانلاري ورسئنلر.Ol'او، گئبعوندا اولان پرستئشگاهدا، ربّئن خيمه‌سي قاباغيندا، کاهئن صادوقو و اونون کاهئن قوحوملاريني قويدو کي،;ko&هم ده عوبِد اِدوم و اونون آلتميش سکّئز نفر قوحومو، يِدوتون اوغلو عوبِد اِدوم و خوساني قاپيچيليغا.sj_%بلجه داوود اورادا، ربّئن عهد سانديغينين قاباغيندا، آساف و اونون قوحوملاريني قويدو کي، هر گونون ائشئنه گؤره دائم خئدمت اتسئنلر؛Hi $موبارک اولسون ائسرايئلئن تاريسي رَب اَزَلدن ابده‌جک!"" او واخت بوتون خالق ددي: "آمئن."" و ربّه حَمد اتدئلر. h #ديئن: «ای نئجاتيميزين تاريسي، بئزي قورتار، بئزي مئلّتلرئن آراسيندان بئر يره ييغ و آزاد ات کي، موقدّس آدينا شوکور اِدَک، فَخرله سنه حمد ورک.»gy"ربّه شوکور ادئن، اونا گؤره کي ياخشي‌دير، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.dfA!او واخت مِشه‌ده‌کي آغاجلار، ربّئن حوضوروندا شادليق نغمه‌سي اوخوياجاقلار! چونکي او، دونيانين حؤکمونو ورمک اوچون گلئر.'eG قوي دهنز و بوتون اوندا اولانلار گورله‌سئن، چؤللر و بوتون اوندا اولانلار فَرَحلَنسئن،9dkقوي گؤيلر سِوئنسئن، قوي ير اوزو شادليق اتسئن! قوي مئلّتلر آراسيندا دسئنلر: «رب حؤکمرانليق ادئر.»9ckای بوتون دونيا، اونون حوضوروندا لرزه‌يه گلئن! دوغرودان دا دونيا مؤحکم قورولوب، لرزه‌يه دوشمَز.Cbآدينا لايئق احتئشامي ربّه ورئن، تقدئم گتئرئن، حوضورونا گلئن. موقدّسلئيئن شؤوکتئنده ربّه پرستئش ادئن.aای خالقلارين طايفالاري، ربّی وصف ادئن، احتئشامي، قودرتي ربّه ورئن،` احتئشام و عظمت اونون حوضوروندادير، قودرتله سِوئنج اونون يرئنده‌دئر. _بوتون اؤزگه خالقلارين آللاهلاري بوتلردئر، لاکئن گؤيلري يارادان ربدئر.^/چونکي رب عظمتلي‌دئر، بول حمده لايئقدئر، او بوتون آللاهلاردان داها هيبتلي‌دئر.]اِحتئشاميني مئلّتلر آراسيندا، عجايئب ائشلرئني بوتون خالقلارا اعلان ادئن!\ای بوتون دونيا، ربّه اوخويون، اونون نئجاتيني گوندن-گونه موژده ورئن.[yددي: «مسح اتدئکلرئمه دَيمه‌يئن، پيغمبرلرئمه زئيان يتئرمه‌يئن.»Z/رب هچ کئمي قويمادي کي، اونلارا عذاب ورسئن، اونلارا گؤره پادشاهلاري تَنبِه اتدي._Y7اؤلکه‌دن-اؤلکه‌يه، مملکتدن-مملکته کؤچوردولر.Xاو زامان کي، اونلار ساييجا آز ائدئلر، چوخ آز، هم ده اؤلکه‌ده قرئب،Wددي: «کَنَعان تورپاغيني اؤولادلارين پايينا دوشَن مئراث کئمي سنه وره‌جيم.» Vبونو قايدا کئمي يعقوب اوچون ده تصدئق اتدي، ائسرايئله ابدی بئر عهد کئمي.hUIائبراهئمله باغلاديغي عهدي، ائسحاقا ائچدئيي آنديني.tTaاونون عهدئني همئشه خاطيرلايين، مئن نسئله امر اتدئيي سؤزو،dSAتاريميز رب اودور، حؤکملري بوتون ير اوستونده‌دئر. R  ای اونون قولو ائسرايئل نسلي، ای يعقوب اؤولادلاري، ای اونون سِچدئکلري!Q+ اونون اتدئيي عجايئب ائشلرئني، مؤجوزه‌لري، دئلئندن چيخان حؤکملري خاطيرلايين،zPm رَبّي، اونون قووّتئني آختارين، همئشه اونون حوضورونو آختارين.O اونون موقدّس آدينا جلال اولسون، قوي ربّی آختارانلارين اوره‌يي سِوئنسئن!N اونا اوخويون، اونا حمدلر اوخويون؛ بوتون عجايئب ائشلرئني بيان ادئن!M+"ربّه شوکور ادئن، اونون آديني چاغيرين، عمل‌لرئني خالقلار آراسيندا اعلان ادئن!L3او گون داوود ائلک دفه اولاراق آسافلا قوحوملاريني ربّه شوکور اتمک خئدمتئنه قويدو.2K]کاهئن اولان بِنايا و يَخزي‌اِل تارينين عهد سانديغي قاباغيندا دائم کَره‌نايلار چاليرديلار.kJOباشچي آساف، اونون کؤمکچئسي زِکَريا، سونرا يِعي‌اِل، شِمئراموت، يِخي‌اِل، مَتّئتيا، اِلئآب، بِنايا، عوبِد اِدوم و يِعي‌اِل، موسئقي آلَتلري ائله، چنگلر و طنبورلارلا. آساف دا سئنجلري چاليردي، Iداوود لاوئلردن بعضئلرئني بو خئدمته قويدو کي، ربّئن سانديغي قاباغيندا خئدمت اتسئنلر، ائسرايئلئن تاريسي ربّی چاغيريب اونا شوکور و حمد اتسئنلر:^H5او بوتون ائسرايئللی‌لره، کئشئلرئن و آروادلارين هر بئرئنه بئر کؤمبه چؤرک، خورما لاواشاسي و کئشمئش لاواشاسي پايلادي.;Goداوود يانديرما و باريش قوربانلاريني تقدئم ادئب قورتاراندان سونرا ربّئن آدي ائله خالقا برکت وردی.!F =تارينين سانديغيني گتئرئب اونو او چاديرين اورتاسينا قويدولار کي، داوود اونون اوچون قورموشدو. تارينين حوضوروندا يانديرما و باريش قوربانلاري تقدئم اتدئلر.0EYربّئن عهد سانديغي داوودون شهرئنه گتئرئلَنده، شاعولون قيزي مئکَل پنجره‌دن باخدي و داوود پادشاهي گؤردو کي، آتيليب دوشور و اوينايير. و اوره‌يئنده اونا حقارت اتدي.kDOبوتون ائسرايئللی‌لر کَره‌ناي، شيپور، سئنج چالا-چالا چنگلرئن و طنبورلارين اوجا سَسي آلتيندا ربّئن عهد سانديغيني گتئردئلر.@Cyداوود نازئک کتاندان جوبّه گِيئنمئشدي، سانديغي داشييان بوتون لاوئلی‌لر، نغمه‌چئلر و نغمه‌چئلر رهبري کِنَنيا دا بله گِيئنمئشدي. داوودون اَينئنده کتان اِفود دا وار ائدي.PBربّئن عهد سانديغيني داشييان لاوئلی‌لر يدّي گاميش و يدّي قوچ قوربان کَسدئلر، چونکي تاري اونلارا کؤمک ادئردي.rA]داوود، ائسرايئل آغساقّاللاري و مئن‌باشيلارلابئرلئکده گتدي کي، ربّئن عهد سانديغيني شادليقلا عوبِد اِدومون اِوئندن گتئرسئنلر.Q@کاهئنلر شِبانيا، يوشافاط، نِته‌نِل، عَماسه‌ي، زِکَريا، بِنايا و اِلئعِزِر تارينين سانديغي قاباغيندا کَره‌ناي چاليرديلار، عوبِد اِدوم و يِخئيا سانديغين يانيندا قاپيچي ائدئلر.f?Eبِرِکيا و اِلقانا سانديغين يانيندا قاپيچي ائدئلر،y>kلاوئلی‌لرئن رهبري کِنَنيا موسئقئيه رهبرلئک ادئردي و موسئقي باره‌ده اونلارا مصلحت ورئردي، چونکي اونون بو ائشده باجاريغي وار ائدي.]=3مَتّئتيا، اَلئفَليا، مئقنِيا، عوبِد اِدوم، يِعي‌اِل و عَزَزيا کي، رهبرلئک اتمک اوچون سکّئز تِلّي طنبور چالسينلار.S<زِکَريا، عَزي‌اِل، شِمئراموت، يِخي‌اِل، عونّي، اِلئآب، مَعه‌سِيا، بِنايا کي، نازئک سَسلي چنگلر چالسينلار،|;qائلاهئچئلر هِيمان، آساف و اِيتان کي، بورونج سئنجلر چالسينلار،z:mاونلارلا بئرلئکده ائکئنجي ردئفده اولان قاپيچي قوحوملاري زِکَريا، بِن، يَعه‌زي‌اِل، شِمئراموت، يِخي‌اِل، عونّي، اِلئآب، بِنايا، مَعه‌سِيا، مَتّئتيا، اِلئفِلِهو، مئقنِيا، عوبِد اِدوم، و يِعي‌اِل.+9Oلاوئلی‌لر يواِل اوغلو هِيماني، و اونون قوحوملاريندان، بِرِکيا اوغلو آسافي، و اونون قوحوملاريندان، مِراري نسلئندن قوسايا اوغلو اِيتاني و اونون قوحوملاريني،O8داوود لاوئلی‌لرئن باشچيلارينا امر اتدي کي، شادليق اتمک اوچون اؤز قوحوملاري آراسيندان موسئقي آلَتلرئنده، چنگلرده، طنبورلاردا و سئنجلرده چاليب اوخويان نغمه‌چئلر تعيئن اتسئنلر.c7?لاوئلی‌لر تارينين سانديغينين دئرَکلرئني چئيئنلرئنه قويوب اونو داشيديلار، نجه کي، موسا ربّئن سؤزونه گؤره امر اتمئشدي.=6sبلجه کاهئنلرله لاوئلی‌لر اؤزلرئني تقدئس اتدئلر کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن سانديغيني گتئرسئنلر.F5 چونکي کچن دفه سئز اونو داشيمادينيز و رب بئزه قضبئني تؤکدو، چونکي ربّئن سؤزونه موطابئق اونو آختارماديق."R4 اونلارا ددي: "سئز لاوئلی‌لر آراسيندا نسئل باشچيلاريسينيز. سئز و قوحوملارينيز اؤزونوزو تقدئس ادئن کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن سانديغيني اونون اوچون حاضيرلاديغيم يره گتئره‌سئنئز.z3m سونرا داوود کاهئن اولان صادوقو و اِبياتاري، لاوئلي اولان اوري‌اِلي، عَساياني، يواِلي، شِمَعياني، اِلي‌اِل و عَمّئنادابي چاغيريب2 عوزّي‌اِل نسلئندن باشچي عَمّئناداب و اونون يوز اون ائکي نفر قوحومو.q1[ خِبرون نسلئندن باشچي اِلي‌اِل و اونون هشتاد نفر قوحومو،y0kاِلئصافان نسلئندن باشچي شِمَعيا و اونون ائکي يوز نفر قوحومو،q/[گِرشوم نسلئندن باشچي يواِل و اونون يوز اوتوز نفر قوحومو،.مِرارئنئن نسلئندن باشچي عَسايا و اونون ائکي يوز ائيئرمي نفر قوحومو،z-mقوحات نسلئندن باشچي اوري‌اِل و اونون يوز ائيئرمي نفر قوحومو،s,_داوود هارونون نسلئندن اولان آداملاري و لاوئلی‌لري ييغدي:D+داوود بوتون ائسرايئللی‌لري اورشلئمه ييغدي کي، ربّئن سانديغيني اونون اوچون حاضيرلاديغي يره گتئرتسئن.*7او واخت داوود ددي: "لاوئلی‌لردن باشقا هچ کس تارينين سانديغيني داشييا بئلمز، چونکي رب اونلاري سچئب کي، سانديغي داشيسينلار و اونا ابده‌جک خئدمت اتسئنلر."?) yداوود اؤزو اوچون داوودون شهرئنده اِولر تئکدي؛ و تارينين سانديغي اوچون ده ير حاضيرلاييب چادير قوردو.E(او واخت داوودون شؤهرتي بوتون اؤلکه‌لره ياييلدي و رب اونون قورخوسونو بوتون مئلّتلرئن اوره‌يئنه سالدي.G'داوود تارينين اونا بويوردوغو کئمي اتدي و اونلار گئبعوندان گِزِره قدر فئلئسطلی‌لرئن قوشونونو قيرديلار.&بالزام آغاجلارينين باشيندان قدم سَسلري اشئدنده دؤيوشه چيخ، چونکي او زامان تاري سنئن قاباغينجا چيخاجاق کی، فئلئسطلی‌لرئن قوشونونو مغلوب اتسئن."+%Oداوود گئنه تاريدان مصلحت ائسته‌دي و تاري اونا ددي: "اونلارين داليسيجا چيخما، اونلارين اطرافينا دولانيب بالزام آغاجلارينين قاباغيندا بو دوشمنلرئن اوستونه گل.b$= آمّا فئلئسطلی‌لر گئنه او دره‌‌يه هوجوم اتدئلر.O# فئلئسطلی‌لر قاچاندا اؤز آللاهلارينين بوتلرئني اورادا قويدولار. داوودون امري ائله بونلار اوددا يانديريلدي.y"k اونلار بَعَل پِراصئمه چيخديلار و داوود فئلئسطلی‌لري اورادا قيردي. داوود ددي: "سِللر بندلري داغيتديغي کئمي، تاري دا منئم اَلئمله دوشمنلرئمي داغيتدي."" بونا گؤره ده او يِرئن آديني بَعَل پِراصئم قويدولار.>!u داوود تاريدان مصلحت ائسته‌دي: "آيا فئلئسطلی‌لرئن قاباغينا چيخيم؟ آيا اونلاري منئم اَلئمه تسلئم اده‌جکسن؟" رب اونا جاواب وردی: "چيخ، اونلاري سنئن اَلئنه تسلئم اده‌جيم."h I فئلئسطلی‌لر گلئب رِفاعئم دره‌سئنه هوجوم ادئردئلر.Mفئلئسطلی‌لر اشئتدئلر کي، داوود بوتون ائسرايئل اوستونده پادشاه اولماق اوچون مسح ادئلئب. او واخت هاميسي داوودو آختارماغا چيخديلار. داوود بونو اشئدئب اونلارلا راستلاشماغا چيخدي.J اِلئشاماع، بِعِلياداع و اِلئفِلِط.3aنوگاح، نِفِگ، يافئعَع،?yيئبخار، اِلئشوعَع، اِلپِلِط،-Sاونون اورشلئمده دوغولان اؤولادلارينين آدلاري بله‌دئر: شَمّوعَع، شوباب، ناتان، سوليمان،داوود اورشلئمده آيري آروادلار آلدي، و گئنه اوغوللار و قيزلار آتاسي اولدو.  او واخت داوود باشا دوشدو کي، رب اونو ائسرايئل اوستونده پادشاه کئمي برقرار ادئب و خالقي ائسرايئلئن خاطئرئنه اونون پادشاهليغيني چوخ اوجالديب.q ]صور پادشاهي خئرام داوودون يانينا قاصئدلر گؤندردي و اونلارلا دا سئدر آغاجلاري، بنّالار و دولگرلر کي، داوودا بئر ساراي تئکسئنلر.! بلجه تارينين سانديغي اوچ آي عوبِد اِدومون اِوئنده، اونون عايئله‌سئنئن يانيندا قالدي. رب عوبِد اِدومون عايئله‌سئنه و اونا عاييد هر شيه برکت وردی.nU بونا گؤره ده داوود سانديغي اؤز يانينا، داوودون شهرئنه گتئرمه‌دي، اونو يولوندان دؤنده‌رئب گَتلي عوبِد اِدومون اِوئنه قويدو."= داوود او گون تاريدان قورخوب سوروشدو: "تارينين سانديغيني نجه يانيما گتئره بئله‌رم؟""pY داوود قضبلَندي چونکي ربّئن قضبي عوزّا‌نين اوستونه دوشموشدو؛ و او يري پِرِص عوزّا چاغيردي کي، بو گونه کئمي پِرِص عوزّا ديئلئر.  ربّئن قضبي عوزّانين ضئدّئنه آلوولاندي و اونو ووردو، چونکي عوزّا اَلئني اوزاديب سانديغا توخوندو. بلجه عوزّا اورادا تارينين حوضوروندا اؤلدو.2] کئدونون خرمن يرئندن کچنده اؤکوزلر بودره‌دئلر. بونا گؤره ده عوزّا اَل اوزاديب سانديغي توتدو.@y داوود و بوتون ائسرايئللی‌لر تارينين حوضوروندا بوتون قووّتله جشن توتموشدولار، و اوخويوب، طنبورلارلا، چَنگلرله، دَفلرله، سئنجلرله و کَره‌نايلارلا چاليب اويناييرديلار.K تارينين سانديغيني تزه بئر عارابايا قويوب، عَبئنادابين اِوئندن آپارديلار. عاراباني عوزّا و اَخيو سوروردو.xi داوود بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده بَعَلايا، يعني يهودايا عاييد اولان قئريَت يِعه‌رئمه گلدي کي، تارينين سانديغيني، کَرّوبلار اوستونده تخت قوران و آدي اورادا چاغيريلان ربّئن سانديغيني گتئرسئنلر.&E داوود مئصئرده‌کي شئخور چاييندان لِبو-خَماتا قدر اوزانان تورپاقدا ياشايان بوتون ائسرايئللی‌لري ييغدي کي، تارينين سانديغيني قئريَت يِعه‌رئمدن گتئرسئنلر. 5 بوتون جاماعات ددئلر کي، اله اده‌جکلر. چونکي بو ائش بوتون خالقين نظرئنده دوز ائدي.1 [ گلئن تاريميزين سانديغيني يانيميزا قايتاراق، چونکي شاعولون دؤورونده بئز اونا محل قويماديق."` 9 او بوتون ائسرايئل جاماعاتينا ددي: "اگر بو ائش سئزه خوش گلسه و تاريميز ربّئن ائراده‌سي ائله اولسا، ائسرايئلئن هر طرفئنده ياشايان هموطنلرئمئزه، اونلارلا بئرلئکده اوتلاغي اولان شهرلرده ياشايان کاهئنلره و لاوئلی‌لره خبر گؤندره‌رک کي، بئزئم يانيميزا گلسئنلر.  } داوود مئن‌باشي‌لار، يوزباشي‌لار و بوتون باشچيلارلا مصلحتلَشدي.  (اونلارا ياخين اولانلار دا، يئسّاکارا، زِبولونا و نَفتالئيه قدر اوزاقدا ياشايانلار دا، اونلارا اِششَکلر، دَوه‌لر، قاطيرلار و اؤکوزلر اوستونده بول ارزاق، اون، انجئر لاواشاسي، کئشمئش، شراب، زيتون ياغي، مال-حيوان و قويون-کچي گتئردئلر. او زامان ائسرايئلده دوغرودان دا شادليق ائدي.dA 'دؤيوشچولر اورادا اوچ گون داوودلا بئرلئکده قالديلار و يِيئب-ائچدئلر، چونکي قوحوملاري اونلار اوچون حاضيرليق گؤرموشدولر.3 &بونلارين هاميسي، دؤيوشمه‌يي باجاران بو جنگاورلر، مؤحکم بئر قرارلا خِبرونا گلدئلر کي، داوودو بوتون ائسرايئله پادشاه اتسئنلر؛ ائسرايئللی‌لرئن قالان حئصّه‌سي ده بو نئيّتده اونلارلا بئر ائدئلر کي، داوودو پادشاه اتسئنلر. 9 %اوردون چايينين او تاييندا ياشايان رِعوبئنلی‌لردن، جادلي‌لاردان و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسيندان دؤيوش اوچون هر جور سئلاحي اولان يوز ائيئرمي مئن نفر. $آشِرلی‌لردن دؤيوشمه‌يي باجاران و دؤيوش نئظاميني قورا بئلَن قيرخ مئن نفر،  #دانلي‌لاردان دؤيوش نئظاميني قورا بئلَن ائيئرمي سکّئز مئن آلتي يوز نفر،)K "نَفتالئلی‌لردن مئن باشچي و اونلارلا بئرلئکده سئپر و نئزه‌سي اولان اوتوز يدّي مئن نفر،uc !زِبولونلولاردان دؤيوشمه‌يي باجاران و بوتون سئلاحلارلا دؤيوش نئظاميني قورا بئلَن و صادئق اورَکله داوودا کؤمک ادن اَلّي مئن نفر،`9 يئسّاکارلي‌لاردان دؤورون وضعئيّتئني آنلايان و ائسرايئله نه اتمک لازيم گلدئيئني بئلَن آداملار کي، اونلارين باشچيلاري ائکي يوز نفر ائدئلر؛ و اونلارين امري آلتيندا اولان بوتون قوحوملاري،\1 مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين آراسيندان اون سکّئز مئن نفر کي، گلئب داوودو پادشاه اتمک اوچون تعيئن اولونموشدولار،.U اِفرايئملی‌لردن ائيئرمي مئن سکّئز يوز نفر جنگاور و اؤز نسئل‌لرئنئن آدلي-سانلي آداملاري،q~[ بِنيامئنلی‌لردن، شاعولون قوحوملاريندان اوچ مئن نفر. چونکي او واختاجاق اونلارين اَکثَرئيّتي شاعول اِوئنه وَفالي قالميشديلار.'}G صادوق دا کي، جاوان و ائگئد بئر دؤيوشچو ائدي و اونون نسلئندن اولان ائيئرمي ائکي سرکرده، | هارون اِوئنئن رهبري يِهوياداع و اونونلا بئرلئکده اوچ مئن يدّي يوز نفر،J{ لاوئلی‌لردن دؤرد مئن آلتي يوز نفر،vze شَمعونلولاردان دؤيوش اوچون يدّي مئن يوز نفر ائگئد دؤيوشچو،y5 يهودالي‌لاردان آلتي مئن سکّئز يوز نفر، دؤيوش اوچون سئپر و نئزه ائله سئلاحلانميش.*xM بودور دؤيوش اوچون سئلاحلانميش دؤيوشچولرئن سايي کي، خِبرونا، داوودون يانينا گلدئلر. اونلار گلدئلر کي، ربّئن سؤزونه گؤره شاعولون پادشاهليغيني داوودا ورسئنلر:jwM بلجه گوندن-گونه داوودا کؤمک اتمک اوچون اونون يانينا دؤيوشچولر گلئردئلر، اِله کي، اونون قوشونو تاري قوشونو قدر بؤيوک اولدو.yvk اونلار حرامي دسته‌سئنئن ضئدّئنه اولان دؤيوشده داوودا کؤمک اتدئلر، چونکي اونلارين هاميسي جنگاور ائدئلر، قوشون سرکرده‌لري ائدئلر.Nu داوود صئقلَگه گِدَرکَن مِنَسّه‌لي‌لر اونون طرفئنه کچدئلر: عَدنَخ، يوزاباد، يِدئعه‌اِل، مئکايئل، يوزاباد، اِلئهو و صئلّه‌تاي. بونلار مِنَسّه‌لي‌لر آراسيندا مئنباشي ائدئلر.t} داوود فئلئسطلی‌لرله بئرلئکده شاعوللا موحارئبه‌يه چيخاندا، مِنَسّه‌لی‌لردن ده بعضئسي داوودون طرفئنه کچدئلر، لاکئن فئلئسطلی‌لره کؤمک اتمه‌دئلر. چونکي فئلئسطلی‌لرئن آغالاري مصلحتله‌شئب ددئلر: "داوود بئزئم باشيميزين باهاسينا آغاسي شاعوللا باريشار."" و اونو گری گؤندردئلر.Ps روح اوتوز ائگئدئن باشچيسي عَماسه‌يئن اوستونه اِندي و او ددي: "بئز سنئنله ائک، ای داوود، بئز سنئن طرفئنده‌يئک، ای يَسّه اوغلو، صولح، صولح اولسون سنه و سنه کؤمک ادنه، دوغرودان دا تارين سنه کؤمک ادئر."" داوود اونلاري قبول ادئب دسته باشچيلاري تعيئن اتدي._r7 داوود اونلارين پئشوازينا چيخدي و اونلارا ددي: "اگر منه کؤمک اوچون صولحله گلئبسئنئز، گؤزوم اوسته يِرئنئز وار، آمّا اگر گلئبسئنئز کي، منی دوشمنلرئمئن اَلئنه تسلئم اده‌سئنئز، قوي آتالاريميزين تاريسي بونو گؤرسون و حؤکم اتسئن، چونکي من سَهو بئر ائش اتمه‌مئشم.""q= سونرا بِنيامئنلی‌لردن و يهودالي‌لاردان دا داوودون يانينا، قالايا آداملار گلدئلر.xpi اونلار بئرئنجي آيدا، اوردون چايي بوتون ساحئللري بويو داشاندا، اونو کچئب دره‌لرده ياشايانلارين هاميسيني شرقه و قربه طرف قوودولار.Mo بو جادلي‌لار قوشون باشچيلاري ائدئلر. لاپ ضعئفي يوز آدامين، لاپ گوجلوسو ده مئن آدامين قاباغينا چيخا بئلردي.^n5 اونونجوسو اِرِميا، اون بئرئنجئسي مَکبَنّه‌ي.]m3 سکّئزئنجئسي يوخانان، دوقّوزونجوسو اِلزاباد،Wl' آلتينجيسي عَتّه‌ي، يِدّئنجئسي اِلي‌اِل،Uk# دؤردونجوسو مئشمَنّا، بِشئنجئسي اِرِميا،xji بئرئنجئسي عِزِر ائدي، ائکئنجئسي عوبَديا، اوچونجوسو اِلئآب،uic جادلي‌لاردان سئپر و نئزه ائشله‌ده بئلَن، دؤيوشمه‌يي باجاران جنگاورلر داوودون طرفئنه کچدئلر و چؤلده‌کي قالايا گلدئلر. اونلارين اوزلري شئر اوزو کئمي ائدي و داغلارداکي جيرانلار کئمي قاچا بئلئردئلر.Zh- گِدورلو يِروخام اوغوللاري يوعِلا و زِبَديا. P<~}|{{ zDxxw<=<@w رب داوودون گؤروجوسو جادا ددي:~?uداوود تارييا ددي: "بو ائشي گؤرمکله بؤيوک گوناه اتمئشم. ائندي آمّا، يالواريرام، بو قولونون تقصئرئندن کِچ، چونکي چوخ آغيلسيزليق اتمئشم." >بو ائش تارينين گؤزونده خوش ديئلدي، اونا گؤره ده ائسرايئلي جزالانديردي.\=1لاکئن يوآب اونلارين آراسيندا لاوئلی‌لري و بِنيامئنلی‌لري سئياهييا آلمادي، چونکي پادشاهين سؤزوندن آجيغي گلمئشدي.<او، خالقين سئياهيسيني داوودا وردی. بوتون ائسرايئلده قيلينج چکن بئر مئليون يوز مئن نفر، يهودادا دا قيلينج چکن دؤرد يوز يتمئش مئن نفر آدام وار ائدي.8;iلاکئن پادشاهين سؤزو يوآبا قالئب گلدي. يوآب چيخيب بوتون ائسرايئلي گَزدي، سونرا دا اورشلئمه گلدي.e:Cيوآب ددي: "رب خالقيني اولدوغوندان يوز قات آرتيق اتسئن. آمّا، آغام پادشاه، مگر اونلارين هاميسي آغامين قوللاري ديئل؟ نه اوچون آغام بونو ائسته‌يئر؟ نه اوچون آغام ائسرايئله تقصئر سببي گتئرسئن؟""9داوود يوآبا و خالقين باشچيلارينا ددي: "گدئن، بئرشئباعدان دانا قدر ائسرايئللی‌لري سئياهييا آلين و سئياهيني منه گتئرئن کي، اونلارين ساييني بئلئم."58 eشيطان ائسرايئللی‌لرئن ضئدّئنه قالخدي و داوودو تحرئک اتدي کي، ائسرايئللی‌لري سئياهييا آلسين.07Yبونلار گَتده رافا نسلئندن ائدئلر. اونلار داوودون و اونون آداملارينين اَلي ائله قيريلديلار.$6Aاو، ائسرايئله ميدان اوخودو. اونو داوودون قارداشي شئمعانين اوغلو يِهوناتان اؤلدوردو.B5}گَتده گئنه دؤيوش اولدو. اورادا اوجابوي بئر آدام وار ائدي کي، اَللري و آياقلاري آلتي بارماقلي ائدي و جَمي ائيئرمي دؤرد بارماغي وار ائدي. بو آدام دا رافا اؤولادلاريندان ائدي.04Yفئلئسطلی‌لرله داها بئر دؤيوشده ياعئر اوغلو اِلخانان گَتلي گولياتين قارداشي لَخمئني اؤلدوردو. اونون نئزه‌سئنئن ساپي، توخوجو دَزگاهينين اَرئش آغاجي بويدا ائدي.33بوندان سونرا گِزِرده فئلئسطلی‌لرله دؤيوش اولدو. او زامان خوشالي سئبّه‌که‌ي رافا اؤولادلاريندان سئپّه‌يي اؤلدوردو. بلجه فئلئسطلی‌لر تابع اولدولار.d2Aاو، شهرده اولان خالقي کؤچورتدو و اَللرئنه اَره، دَمئر تئشه، کولونگ و بالتا ورئب آغير ائشلره قويدو. داوود عَمّونلولارين بوتون شهرلرئنه بله اتدي. سونرا داوود و بوتون خالق اورشلئمه قاييتديلار.e1Cداوود اونلارين پادشاهينين باشيندان تاجيني گؤتوردو. تاجينين چکئسي بئر تالانت قيزيل ائدي. اونون اوستونده قئيمتلي داش وار ائدي. بو تاج داوودون باشينا قويولدو. داوود بو شهردن چوخلو قنئمت آپاردي.0 باهار گلنده، پادشاهلار موحارئبه‌يه چيخان واخت، يوآب قوشونونو سفره چيخارتدي. او، عَمّونلولارين اؤلکه‌سئني وئران اتدي و گلئب رَبّاني موحاصئره‌يه آلدي. لاکئن داوود اورشلئمده قالدي. يوآب ربّه‌ني ووروب داغيتدي.Z/-هَدَد عِزِرئن آداملاري ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا مغلوب اولدوقلاريني گؤرنده، داوودلا صولح باغلاديلار و اونا تابع اولدولار. اَراملي‌لار بئر داها عَمّونلولارا کؤمک اتمک ائستمه‌دئلر.4.aاَراملي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندان قاچديلار. داوود اَراملي‌لاردان يدّي مئن عارابا دؤيوشچوسونو و قيرخ مئن پئياداني قيردي، قوشون باشچيسي شوفَکي ده اؤلدوردو.(-Iبو خبر داوودا چاتاندا، او، بوتون ائسرايئللی‌لري ييغيب اوردون چاييني کچدي و اَراملي‌لارين قاباغينا گلئب قوشونونو اونلارين ضئدّئنه دوزدو. داوود اؤز قوشونونو اَراملي‌لارين قاباغينا چيخارتدي و اَراملي‌لار اونونلا ووروشدولار.,wاَراملي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا مغلوب اولدوقلاريني گؤرنده قاصئدلر گؤندرئب، فَرات چايينين او تايينداکي اَراملي‌لاري دؤيوشه چيخارتديلار. اونلارين باشچيسي هَدَد عِزِرئن قوشون باشچيسي شوفَک ائدي.+ عَمّونلولار اَراملي‌لارين قاچديغيني گؤرنده، اونلار دا يوآبين قارداشي اَبشه‌يئن قاباغيندان قاچيب شهره گئردئلر. سونرا يوآب اورشلئمه گلدي.Q*يوآب و يانينداکي قوشون ووروشماق اوچون اَراملي‌لارا ياخينلاشديلار. اَراملي‌لار يوآبين قاباغيندان قاچديلار.H)  گوجلو اول. گل خالقيميز آدينا و تاريميزين شهرلري آدينا ائگئدلئک گؤرسدَک. قوي رب گؤزونده خوش اولاني اتسئن."y(k يوآب ددي: "اگر اَراملي‌لار مندن گوجلو اولسالار، سن منه کؤمک اِدَرسن، آمّا اگر عَمّونلولار سندن گوجلو اولسالار، من سنه کؤمک اده‌رم.O' لاکئن خالقين قالان حئصّه‌سئنه قارداشي اَبشه‌يي باشچي قويدو و اونلار عَمّونلولارين موقابئلئنده دوزولدولر.<&q يوآب او زامان کي، دوشمنلرئن اونون ضئدّئنه قاباقدان و آرخادان دوزولدوکلرئني گؤردو، بوتون ائسرايئلئن سچمه دؤيوشچولرئندن بعضئلرئني آييريب اَراملي‌لارين ضئدّئنه دوزدو.9%k عَمّونلولار چيخيب شهرئن گئرئشئنده دؤيوش اوچون دوزولدولر، گلن پادشاهلار دا آيريجا چؤلده ائدئلر.t$aداوود بونو اشئدنده، يوآبلا بوتون جنگاور قوشونونو گؤندردي.#بلجه اؤزلري اوچون اوتوز ائکي مئن دؤيوش عاراباسي، مَعَکا پادشاهيني و اونون قوشونلاريني اوجرتله توتدولار، اونلار دا گلئب مِدِبانين قاباغيندا اوردوگاه قوردولار. عَمّونلولار دا اؤز شهرلرئندن ييغيليب دؤيوشه گلدئلر." خانون و عَمّونلولار داوودون يانيندا نئفرت قازانديقلاريني گؤرنده، اَرام‌نَخه‌ره‌يئمدن ، اَرام‌مَعَکادان، و صوبادان مئن تالانت گوموش گؤندردئلر کي، اؤزلرئنه اوجرَتله دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار توتسونلار.a!;بو آداملار باره‌ده داوودا خبر چاتدي. داوود اونلارين پئشوازينا قاصئدلر گؤندردي، چونکي بو آداملار چوخ اوتانديريلميشديلار. پادشاه ددي: "ساقّالينيز چيخانا قدر اَرئحادا قالين، سونرا قاييدين."} sخانون داوودون آداملاريني توتوب، ساقّاللاريني قيرخديردي و پالتارلاريني اوتوراجاق يرئنه قدر آشاغيدان کَسدئردي و اونلاري گری گؤندردي.%عَمّونلولارين باشچيلاري خانونا ددئلر: «سن اله بئلئرسن کي، داوود بو باش‌صاغليغي ورن آداملاري سنئن آتانا حؤرمتي اولدوغو اوچون گؤندرئب؟ اونون آداملاري مگر گلمه‌يئبلر کي، بو تورپاغي آختاريب، جاسوسلوق ادئب ييخسينلار؟""V%داوود ددي: "ناخاشين اوغلو خانونا ياخشيليق اده‌جيم، چونکي آتاسي منه ياخشيليق اتدي."" داوود قاصئدلر گؤندردي کي، آتاسينا گؤره خانونا باش‌صاغليغي ورسئنلر. لاکئن داوودون آداملاري عَمّون اؤولادلارينين اؤلکه‌سئنه، اونون يانينا باش صاغليغي ورمک اوچون گلنده( Kبئر مودّتدن سونرا عَمّون اؤولادلارينين پادشاهي ناخاش اؤلدو و يرئنه اوغلو پادشاه اولدو.a;يِهوياداع اوغلو بِنايا کِرِتلی‌لر و پِلِطلی‌لرئن باشچيسي ائدي؛ داوودون اوغوللاري دا پادشاهين باش مأمورلاري ائدئلر./اَخئطوب اوغلو صادوق و اِبياتار اوغلو اَبئمِلِک کاهئن ائدئلر؛ شَوشا مئرزه ائدي؛3صِرويا اوغلو يوآب قوشون باشچيسي ائدي؛ اَخئلود اوغلو يِهوشافاط سالنامه‌چي ائدي؛2]داوود بوتون ائسرايئلئن پادشاهي اولدو. او بوتون خالقينا عدالت و صالحلئکله حؤکمرانليق ادئردي.dA سونرا اِدوما حربي دسته‌لر يرلَشدئردي و بوتون اِدوملولار داوودا تابع اولدولار. رب داوودا گتدئيي هر يرده ظفر قازانديردي.# صِرويا اوغلو اَبشه‌ي دوز دره‌سئنده اِدوملولاردان اون سکّئز مئن نفري قيردي.T! داوود پادشاه بونلاري دا بوتون مئلّتلردن، يعني اِدوملولاردان، موآبلي‌لاردان، عَمّونلولاردان، فئلئسطلی‌لردن و عَمالِقلی‌لردن آليب گتئردئيي قيزيل گوموشله بئرلئکده ربّه وقف اتدي.(I او، اؤز اوغلو هَدورامي داوودون يانينا گؤندردي کي، اونو سالاملاييب، هَدَد عِزِره دؤيوشده مغلوب اتدئيئنه گؤره تبرئک دسئنلر؛ چونکي هَدَد عِزِر توعو ائله همئشه موحارئبه اتمئشدي. هَدورام هر جور قيزيل-گوموش و بورونج اشيالار گتئردي..U خَمات پادشاهي توعو اشئتدي کي، داوود صوبا پادشاهي هَدَد عِزِرئن بوتون قوشونونو مغلوب ادئب.داوود هَدَد عِزِرئن شهرلري طئبخَتدن و کوندان چوخلو بورونج آلدي. سونرالار سوليمان اوندان بورونج حؤووضو، سوتونلار و بورونج قابلاري دوزلتدي.)Kاو، هَدَد عِزِرئن سرکرده‌لرئنئن گَزدئردئيي قيزيل قالخانلاري گؤتوروب اورشلئمه گتئردي.{داوود دَمَشق اَرامينا حربي دسته‌لر يرلَشدئردي و اَراملي‌لار اونا تابع اولوب خراج ورئردئلر. رب، داوودا، گتدئيي هر يرده ظفر قازانديردي.iKدَمَشقده ياشايان اَراملي‌لار صوبا پادشاهي هَدَد عِزِره کؤمک اتمه‌يه گلنده، داوود اونلاردان ائيئرمي ائکي مئن نفري قيردي.iKاو، هَدَد عِزِرئن مئن دؤيوش عاراباسيني آلدي، يدّي مئن آتليسيني، ائيئرمي مئن پئيادا عسگرئني اسئر اتدي و آتلاردان يوزه قَدَرئني دؤيوش عاراباسي اوچون ساخلاييب قالان آتلارين آياق وَتَرئني کَسدي.s_داوود صوبا پادشاهي هَدَد عِزِري ده کي، فَرات چايينين اطرافينداکي يرلرده حاکئمئيّتئني برپا اتمه‌يه گدئردي، خَماتدا مغلوب اتدي. %او، موآبلي‌لاري دا مغلوب اتدي و موآبلي‌لار داوودا تابع اولوب خراج ورئردئلر.\  3بوندان سونرا داوود فئلئسطلی‌لري مغلوب ادئب اؤزونه تابع اتدي و گَتي، اونون قصبه‌لرئني فئلئسطلی‌لرئن اَلئندن آلدي.- Sائندي ده سنه خوش گؤرونوب کي، بو قولونون نسلئنه برکت وره‌سن و اونلار سنئن حوضوروندا ابده‌جک پايدار قالالار. چونکي سن، يارب، برکت ورئبسن و او ابده‌جک برکت آليب."q [ائندي يارب، سن تاريسان و قولونا بو ياخشي شيي وعده ورئبسن.r ]چونکي، سن ای تاريم، بو قولونا بئلدئرئبسن کي، اونا بئر اِو تئکه‌جکسن. بونا گؤره قولون جسارت تاپيب کي، سنئن حوضوروندا دوعا اتسئن.-Sقوي آدين ابده‌جک قالسين و عئزّتلَنسئن، دسئنلر: «قوشونلار ربّی ائسرايئلئن تاريسي‌دير، ائسرايئلئن تاريسي.» قولون داوودون نسلی ده سنئن حوضوروندا پايدار قالسين.Rائندي يارب، قوي بو قولون و اونون نسلی حاقّيندا ددئيئن سؤز ابدی اولاراق پايدار قالسين و ددئيئنه موطابئق عمل ات.-خالقين ائسرايئلي ابده‌جک اؤزونه خالق اتدئن، سن، يارب، اونلارين تاريسي اولدون.ير اوستونده خالقين ائسرايئل کئمي بئر مئلّت مگر وار؟ ای تاري، سن گتدئن کي، اونو اؤزونه خالق ساتين آلاسان. سن مئصئردن ساتين آلديغين خالقينين قاباغيندان مئلّتلري قوودون و بؤيوک و هيبتلي ائشلرله اؤزونه شؤهرت قازاندين.B}يارَب، قولاقلاريميزلا اشئتدئکلرئمئزئن هاميسينا گؤره، سنئن کئمئسي هچ يوخدور و سندن آيري تاري يوخدور.]3يارب، قولوندان اؤتري، اؤز اوره‌يئنه گؤره، بو بؤيوک ائشلرئن هاميسيني ادئبسن کي، بوتون بو بؤيوک ائشلرئني گؤرسده‌سن.;oبو قولونا عئزّت وردئيئن اوچون من داوود سنه داها نه دئيه بئله‌رم؟ چونکي سن بو قولونو تاني‌ييرسان.%Cای تاري، سنئن گؤزونده بو کئچئک بئر ائش ائدي، لاکئن بو قولونون نسلئنئن گله‌جَيي حاقّيندا بؤيوک بئر خبر ورئبسن و منه بؤيوک بئر آدام کئمي باخيبسان، يارب تاري!ucاو واخت پادشاه داوود ائچَري گتدي و ربّئن قاباغيندا اوتوروب ددي: "يارب تاري، من کئمَم و نسلئم کئمدئر کي، سن منی بو يره چيخارديبسان؟mSناتان داوودا بوتون بو سؤزلري و بوتون بو وَحيي نقل اتدي.@~yاونو اؤز اِوئمئن و پادشاهليغيمين اوستونه ابده‌جک قوياجاغام و اونون تختي ابده‌جک پايدار قالاجاق.»"" o~}{{Qz4y,x~wvuqt>rr*qqzqppXooo nnCmlkk]jj&iiOhhHggfecba_^\[[0YYBXWW(VnUTTLSRRQ]POO(NkMLL3KpJIIH@GFEEDIC BvA@??A>A=<;;:99 8[77G6?44.210V.-+d*n)('&%% $,#:"J!K d\]?35qMMHS`  0NeWxpYبونا گؤره ائندي بوتون ائسرايئللی‌لرئن، ربّئن جاماعاتينين گؤزو قاباغيندا، تاريميز دا اِشئدرکن، بله تاپشيريرام: تارينيز ربّئن بوتون امرلرئنه عمل ادئن و اونلاري اؤيره‌نئن کي، بو نعمتلي تورپاغي مولک اده‌سئنئز و سئزدن سونرا اؤولادلارينيزا اونو ابدی مئراث وره‌سئنئز.[/اگر بو گون اولدوغو کئمي امرلرئمه و حؤکملرئمه عمل اتمکده صادئق اولسا، اونون پادشاهليغيني ابده‌جک برقرار اده‌جيم.»  رب منه ددي: «اوغلون سوليمان دا همئن آدامدير کي، منئم معبدئمي و صَحنلرئمي تئکه‌جک، چونکي اونو اؤزومه اوغول سِچمئشم، من ده اونا آتا اولاجاغام.e Cربّئن منه وردئيي چوخلو اوغول آراسيندان دا اوغلوم سوليماني سچدي کي، ائسرايئل اوستونده ربّئن پادشاهليق تختئنده اوتورسون.^ 5لاکئن ائسرايئلئن تاريسي رب بوتون نسلئمدن منی سِچدي کي، ائسرايئل اوستونده ابدئلئک پادشاه اولوم. چونکي او يهوداني و يهودا قبئله‌سئندن ده منئم نسلئمي سچدي کي، حؤکمدار اولسون. بوتون ائسرايئل اوستونده پادشاه اتمک اوچون نسلئمئن آراسيندا، من اونون خوشونا گلدئم.1 [لاکئن تاري منه ددي: «سن منئم آديما معبد تئکميه‌جکسن، چونکي سن حرب آدامي‌سان و قان تؤکوبسن.» %داوود پادشاه آياغا قالخيب ددي: "قارداشلاريم و خالقيم، منه قولاق آسين! اوره‌يئمده بو آرزو وار ائدي کي، ربّئن عهد سانديغي و تاريميزين آياق کورسوسو اوچون دائمي بئر اِو تئکئم. بونا گؤره ده اونو تئکمک اوچون حاضيرليق گؤردوم.  داوود ائسرايئلئن بوتون باشچيلاريني يعني قبئله باشچيلاريني، پادشاها خئدمت ادن بؤلمه‌لرئن باشچيلاريني، مئنباشي‌لاري و يوزباشي‌لاري، پادشاهلا اوغوللارينين بوتون مولکونه و حيوانلارينا باخانلارين باشچيلاريني، ساراي خئدمتچئلرئني، سرکرده‌لري و بوتون ائگئد آداملاري اورشلئمه ييغدي.J "اَخئتوفِلدن سونرا يرئنه بِنايا اوغلو يِهوياداع و اِبياتار اولدولار. پادشاهين قوشون باشچيسي دا يوآب ائدي. !اَخئتوفِل پادشاهين مصلحتچئسي ائدي. اَرکلي خوشه‌ي پادشاهين دوستو ائدي.q[ داوودون عَمئسي يِهوناتان مصلحتچي ائدي. او، آغيلّي و مئرزه ائدي. خَکموني اوغلو يِخي‌اِل پادشاه اوغوللارينين تربئيه‌چئسي ائدي.Cقويون کِچئيه باخان خَگِرلي يازئز ائدي. بونلارين هاميسي داوود پادشاهين مولکلرئنه باخان ريئسلر ائدئلر.$Aدَوه‌لره باخان اِسماعئل‌لي عوبئل ائدي؛ اِششَکلره باخان دا مِرونوتلو يِخدِيا ائدي؛q[شارون دوزَنلئيئنده اوتلايان مال-حيوانا باخان شارونلو شئطره‌ي ائدي؛ دره‌لرده اولان مال-حيوانا باخان عَدلاي اوغلو شافاط ائدي؛{هامار بؤلگه‌ده اولان زيتونلوقلار و وحشي انجئر آغاجلارينا نظارت ادن گِدِرلي بَعَل‌خانان ائدي؛ ياغ آنبارلارينا نظارت ادن ده يوآش ائدي؛|qاوزوم باغلارينا نظارت ادن رامالي شئمعي ائدي؛ اوزوم باغينداکي شراب آنبارلارينا ييغيلان اوزوم محصولونا نظارت ادن شئفئملي زَبدي ائدي؛کِلوب اوغلو عِزري زمئده چاليشان اَکئنچئلرئن اوستونده نظارتچي ائدي؛5پادشاهين آنبارلارينا نظارت ادن عَدي‌اِل اوغلو عَزماوِت؛ عوزئيّا اوغلو يِهوناتان زمئلرده، شهرلرده، کَندلرده، بورجلرده اولان آنبارلارا نظارت ادئردي؛t~aصِرويا اوغلو يوآب سئياهييا آلماغا باشلادي، لاکئن بونو باشا چاتديرمادي. بو سئياهييا آلمادان اؤتري ربّئن قضبي ائسرايئل اوستونه گلدي و سئياهييا آلما پادشاه داوودون سالنامه‌لر کئتابينا داخئل اولمادي. }داوود ائيئرمي ياشيندا و بوندان آشاغي ياشدا اولانلاري حسابا آلمادي، چونکي رب وعده ورمئشدي کي، ائسرايئلي گؤيلرده‌کي اولدوزلار قدر چوخالداجاق./|Wدانلي‌لارين باشچيسي يِروخام اوغلو عَزَرِل. بونلار ائسرايئل قبئله‌لرئنئن باشچيلاري‌دير.z{mگئلعاددا اولان مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسينين باشچيسي زِکَريا اوغلو عئدّو؛ بِنيامئنلی‌لرئن باشچيسي اَبنِر اوغلو يَعه‌سي‌‌اِل؛`z9اِفرايئم اؤولادلارينين باشچيسي عَزَزيا اوغلو هوشِعَع؛ مِنَسّه‌ قبئله‌سئنئن ياريسينين باشچيسي پِدايا اوغلو يواِل؛;yoزِبولونلولارين باشچيسي عوبَديا اوغلو يئشمَعيا؛ نَفتالی‌لرئن باشچيسي عَزري‌اِل اوغلو يِرئموت؛Pxيهودالي‌لارين باشچيسي داوودون قارداشلاريندان بئري اِلئهو؛ يئسّاکارلي‌لارين باشچيسي مئکايئل اوغلو عومري؛wلاوئلی‌لرئن باشچيسي قِمواِل اوغلو خَشَبيا، هارون نسلئنئن باشچيسي صادوق؛v-ائسرايئل قبئله‌لري اوستونده اولان باشچيلار بونلاردير: رِعوبئنلی‌لرئن باشچيسي زيکري اوغلو اِلئعِزِر؛ شَمعونلولارين باشچيسي مَعَکا اوغلو شِفَطيا؛{uoاون ائکئنجي آي اوچون اون ائکئنجي باشچي عوتنئيِلئن نسلئندن نِطوَفالي خِلده‌ي ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.tاون بئرئنجي آي اوچون اون بئرئنجي باشچي اِفرايئم اؤولادلاريندان پئرعاتونلو بِنايا ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.cs? اونونجو آي اوچون اونونجو باشچي زِراخ نسلئندن نِطوَفالي مَهره‌ي ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.{ro دوقّوزونجو آي اوچون دوقّوزونجو باشچي بِنيامئنلی‌لردن عَنه‌توتلو اَبئعِزِر ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.lqQ سکّئزئنجي آي اوچون سکّئزئنجي باشچي زِراخ نسلئندن خوشالي سئبّه‌که‌ي ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.npU يدّئنجی آي اوچون يدّئنجی باشچي اِفرايئم اؤولادلاريندان پِلونلو خِلِص ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.\o1 آلتينجي آي اوچون آلتينجي باشچي تِقوعَعلي عئقّشئن اوغلو عئرا ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.Dnبِشئنجي آي اوچون بِشئنجي باشچي يئزراخلي شَمهوت ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.!m;دؤردونجو آي اوچون دؤردونجو باشچي يوآبين قارداشي عَساهِل ائدي، اوندان سونرا اوغلو زِبَديا جانشئن اولدو. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي._l7بو بِنايا اوتوز ائگئددن بئري و اوتوز ائگئدئن باشچيسي ائدي. اونون بؤلمه‌سي اوستونه اوغلو عَمّئزاباد باشچيليق ادئردي.okWاوچونجو آي اوچون اوچونجو قوشون باشچيسي کاهئن يِهوياداعين اوغلو بِنايا ائدي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.~juائکئنجي آيين بؤلمه‌سئنه اَخوخلو دوده‌ي باشچيليق ادئردي. مئقلوت باشچي سرکرده ائدي و اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.i+او، پِرِص نسلئندن ائدي و بئرئنجي آي اوچون بوتون قوشون باشچيلارينين ريئسي ائدي.rh]بئرئنجي آي اوچون بئرئنجي بؤلمه‌يه زَبدي‌اِل اوغلو ياشوبعام باشچيليق ادئردي. اونون بؤلمه‌سئنده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي.-g Uائلئن هر آييندا بئر بؤلمه نؤوبه چکدئردي. هر بؤلمه‌ده ائيئرمي دؤرد مئن نفر وار ائدي. بو بؤلمه‌لرئن بوتون ائشلرئنده پادشاها خئدمت ادن ائسرايئللی‌لرئن نسئل باشچيلارينين، مئنباشي‌لارين، يوزباشي‌لارين و مأمورلارين سئياهيسي بودور:6fe يِرئيانين نسئل باشچيلاري اولان قوحوملاري ائگئد آداملار ائدئلر و سايلاري ائکي مئن يدّي يوز نفر ائدي. پادشاه داوود تارينين و پادشاهين بوتون ائشي اوچون رِعوبئنلي‌لر، جادلي‌لار و مِنَسّه قبئله‌سئنئن ياريسي اوستونه اونلاري مأمور قويدو.eخِبرونون نسلئندن اولان يِرئيا خِبرونلولارين نسئل باشچيسي ائدي. داوودون پادشاهليغينين قيرخينجي ائلئنده اونلارين نسئل شجره‌لرئنه باخيلدي و گئلعادين يَعزِر شهرئنده اونلارين آراسيندا ائگئد آداملار تاپيلدي.dخِبرونون نسلئندن ائگئد آداملار اولان خَشَبيا و اونون قوحوملاري-مئن يدّي يوز باجاريقلي نفر ربّئن بوتون ائشلري اوچون و پادشاهين خئدمتي اوچون اوردون چايينين قرب تاييندا ياشايان ائسرايئللی‌لر اوستونده مأمور ائدئلر.`c9يِئصهار نسلئندن کِنَنيا و اونون اوغوللاري ائسرايئل اوستونده مأمور و حاکئم اولوب معبددن کَنارداکي ائشلره باخيرديلار.\b1هر کَسئن تقدئس اتدئيي شيلر-گؤروجو سَمويئلئن، قئش اوغلو شاعولون، نِر اوغلو اَبنِرئن و صِرويا اوغلو يوآبين تقدئس اتدئيي شيلرئن هاميسي شِلومئتئن و اونون قوحوملارينين نظارتي آلتيندا ائدي.Eaموحارئبه‌لرده اَله کچئردئلَن قنئمتئن بئر حئصّه‌سئني ربّئن معبدئني تعمئر اتمک اوچون تقدئس اتمئشدئلر.D`شِلومئت و اونون قوحوملاري بوتون تقدئس اولونان شيلر خزئنه‌لري اوستونده نظارتچي ائدئلر. بو شيلري پادشاه داوود، مئنباشي و يوزباشي اولان نسئل و قوشون باشچيلاري تقدئس اتمئشدي._گِرشومون قارداشي اِلئعِزِرئن نسلي: اونون اوغلو رِخَبيا، اونون اوغلو اِشِعيا، اونون اوغلو يورام، اونون اوغلو زئکري، اونون اوغلو شِلومئت.^-موسا اوغلو گِرشومون نسلئندن اولان شِبواِل خزئنه‌لر اوستونده باش نظارتچي ائدي.s]_عَمرامين، يئصهارين، خِبرونون و عوزّي‌اِلئن نسئل‌لرئندن,\Qربّئن معبدئنئن خزئنه‌لرئنه نظارت ادن يِخي‌اِلئن اوغوللاري زِتام و اونون قارداشي يواِل.,[Qگِرشونلولاردان اولان لَعدانين نسلئندن، لَعدانين نسئل باشچيسي گِرشونلو يِخي‌اِل‌لئلر،[Z/تاري معبدئنئن خزئنه‌لرئنه و تقدئس اولونان شيلرئن خزئنه‌لرئنه نظارت ادن لاوئلی‌لر-اونلارين قوحوملاري بونلاردير:|Yqبونلار قورَخ و مِراري نسئل‌لرئندن اولان قاپيچي بؤلمه‌لرئدئر.Xقرب طرفده اولان حَيَط اوچون ده يولدا دؤردو، حَيَطده ائکئسي دوروردو.xWiشرق قاپيسي اوچون آلتي لاوئلي، شئمال قاپيسي اوچون گونده دؤرد لاوئلي، جنوب قاپيسي اوچون گونده دؤرد لاوئلي و آنبار اوچون ائکي لاوئلي.Vشوپّئم و خوسا اوچون پوشک قرب قاپيسينا و يوخاري قالخان يولدا اولان شَللِکِت قاپيسينا دوشدو. بونلارين هاميسي نؤوبه ائله بلجه کشئک چکئردئلر.U%عوبِد اِدوم اوچون پوشک جنوب قاپيسينا، اوغوللاري اوچون ده آنبار اِوئنه دوشدو.|Tqپوشکده شرق قاپيسي شِلِميايا دوشدو. اونون اوغلو آغيلّي مصلحتچي اولان زِکَريا اوچون ده پوشک آتديلار. اونون پوشکو شئمال قاپيسينا دوشدو.~Su بؤيوکو ده، کئچئيي ده آتا نسئللرئنه گؤره هر قاپي اوچون پوشک آتدي.vRe بو آداملارين باشچيليق اتدئيي قاپيچي بؤلوکلري آيري قوحوملاري کئمي ربّئن معبدئنده خئدمت اتمک اوچون وظئفه‌لرئنه تعيئن اولوندولار.ZQ- ائکئنجئسي خئلقئيا، اوچونجوسو طِبليا، دؤردونجوسو زِکَريا. خوسانين بوتون اوغوللاري و قوحوملاري اون اوچ نفر ائدئلر.XP) مِراري نسلئندن اولان خوسانين اوغوللاري: بئرئنجئسي شئمري کي، ائلک اوغلو اولماديغي حالدا آتاسي اونو بئرئنجي اتدي،O مِشِلِميانين اوغوللاريندان و قوحوملاريندان اون سکّئز نفر ائگئد آداملار.gاون آلتينجيسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده خَنَنيايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.5=cاون بِشئنجئسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده يِرِموتا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.;<oاون دؤردونجوسو اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده مَتّئتيايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.5;cاون اوچونجوسو اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده شوبااِله دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.7:gاون ائکئنجئسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده خَشَبيايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.89iاون بئرئنجئسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده عَزه‌رِله دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.,8Qاونونجوسو اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده شئمعئيه دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.67eدوقّوزونجوسو اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده مَتّنيايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.46aسکّئزئنجئسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده اِشَعيايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.65eيِدّئنجئسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده يِسَراِلايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.04Y آلتينجيسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده بوقّئيايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.03Y بِشئنجئسي اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده نِتَنيايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر..2U دؤردونجوسو اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده يئصرئيه دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.,1Q اوچونجوسو اوغوللاري و قوحوملاري ائله بئرلئکده زَکّورا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.:0m بئرئنجي پوشک آسافين نسلئندن اولان يوسئفه دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر. ائکئنجئسي قوحوملاري و اوغوللاري ائله بئرلئکده گِدَليايا دوشدو. اونلار اون ائکي نفر ائدئلر.C/هاميسي، بؤيوکو ده، کئچئيي ده، موعَلّئمي ده، شاگئردي ده هَمن قايدا ائله وظئفه‌لري اوچون پوشک آتديلار..ربّه ائلاهي اوخوماق اوچون اؤيرَدئلمئش آداملارين سايي، قوحوملاري ائله بئرلئکده کي، بونو باجارا بئلئردئلر، ائکي يوز هشتاد سکّئز نفر ائدي.- اونلارين هاميسي، ربّئن معبدئنده، آتالارينين باشچيليغي آلتيندا، تاري معبدئنئن خئدمتي اوچون سئنجلر، چنگلر و طنبورلار چاليب ائلاهي اوخويوردولار. لاکئن آساف، يِدوتون و هِيمان پادشاهين باشچيليغي آلتيندا ائدئلر.7,gبونلارين هاميسي پادشاهين گؤروجوسو هِيمانين اوغوللاري ائدئلر، چونکي هِيماني اوجالتماق باره‌ده تارينين وردئيي سؤزه گؤره، تاري اونا اون دؤرد اوغول و اوچ قيز ورمئشدي.P+هِيمانين نسلئندن: اونون اوغوللاري بوقّئيا، مَتّنيا، عوزّي‌اِل، شِبواِل، يِرئموت، خَنَنيا، خَناني، اِلئآتا، گئدّلتي، رومَمتي‌عِزِر، يوشبِقاشا، مَلّوتي، هوتئر و مَخه‌زي‌اوت.g*Gيِدوتونون نسلئندن: اونون اوغوللاري گِدَليا، صِري، اِشَعيا، شئمعي، خَشَبيا، مَتّئتيا. آتالاري يِدوتونون باشچيليغي آلتيندا اولان بو آلتي نفر ربّه شوکور و حمد اده‌رک چنگله پيغمبرلئک ادئردئلر.&)Eآسافين نسلئندن: اونون اوغوللاري زَکّور، يوسئف، نِتَنيا، اَشه‌رِلا. آسافين باشچيليغي آلتيندا اولان اوغوللاري کي، پادشاهين امرئنه گؤره پيغمبرلئک ادئردئلر.j( Oداوود و قوشون باشچيلاري، آسافين، هِيمانين و يِدوتونون نسلئندن بعضئلرئني خئدمت ائشئنه آييرديلار کي، طنبورلارلا، چنگلرله و سئنجلرله پيغمبرلئک اتسئنلر. بو خئدمت ائشئني گؤرَنلرئن سئياهيسي بودور:H' اونلار دا قوحوملاري اولان هارون نسلی کئمي پادشاه داوودون، صادوقون، اَخئمِلِکئن، کاهئنلرئن نسئل باشچيلارينين و لاوئلی‌لرئن قاباغيندا پوشک آتديلار. بؤيوک نسئل باشچيلاري دا، قوحوملاري اولان کئچئک نسئل باشچيلاري دا هَمن قايدا ائله پوشک آتديلار.3&_موشي‌نئن اوغوللاري: مَخلي، عِدِر و يِرئموت. بونلار نسئللرئنه گؤره لاوئلی‌لرئن بؤلوکلرئدئر.=%uقئشئن نسلئندن يِرَخمِه‌اِل.e$Cمَخلي‌نئن نسلئندن اِلعازار. اونون اوغلو يوخ ائدي. #مِراري نسلئندن اولان يَعَزيانين اوغوللاري: بِنو، شوهَم، زَکّور و عئبري.s"_مِرارئنئن اوغوللاري: مَخلي و موشي. يَعَزيانين اوغلو: بِنو.l!Qمئکانين قارداشي يئشّئيا، يئشّئيانين نسلئندن زِکَريا.e Cاوزّي‌اِلئن نسلئندن مئکا، مئکانين نسلئندن شامئر.H خِبرونون اوغوللاري: ائلک اوغلو يِريا، ائکئنجئسي اَمَريا، اوچونجوسو يَخه‌زي‌اِل، دؤردونجوسو يِقَمعام.hIيئصهارين نسلئندن شِلوموت، شِلوموتون نسلئندن يَخَت.wرِخَبلی‌لره گلئنجه رِخَبيالي‌لارا نسلئندن ائلک اوغلو يئشّئيا.7gلاوئلی‌لرئن قالان بؤلمه‌لري بونلاردير: عَمرامين نسلئندن شوبااِل، شوبااِلئن نسلئندن يِخدِيا. 9ائسرايئلئن تاريسي ربّئن امر اتدئيي کئمي آتالاري هارونون واسئطه‌سئله اونلارا ورئلَن قايدالارينا گؤره، ربّئن معبدئنه گئرمک اوچون خئدمت ائشلري بله ائدي.{ائيئرمي اوچونجوسو دِلايايا، ائيئرمي دؤردونجوسو مَعَزيايا چيخدي.kOائيئرمي بئرئنجئسي ياکئنه، ائيئرمي ائکئنجئسي گامولا،lQاون دوقّوزونجوسو پِتَخيايا، ائيئرمئنجئسي يِخِزقِله،oWاون يِدّئنجئسي خِزئر‎ه، اون سکّئزئنجئسي هَپّئص‌صِصه،]3اون بِشئنجئسي بئلگايا، اون آلتينجيسي ائمّره،c? اون اوچونجوسو خوپّايا، اون دؤردونجوسو يِشِبابا،a; اون بئرئنجئسي اِلياشئبه، اون ائکئنجئسي ياقئمه،]3 دوقّوزونجوسو يِشوعَعه، اونونجوسو شِکَنيايا،[/ يِدّئنجئسي هَقّوصه، سکّئزئنجئسي اَبئيّايا،W' بِشئنجئسي مَلکئيايا، آلتينجيسي مئيامئنه،Sاوچونجوسو خارئمه، دؤردونجوسو سِعورئمه،`9بئرئنجي پوشک يِهويارئبه، ائکئنجئسي يِدَعيايا،-Sپادشاهين، ريئسلرئن، کاهئن صادوقون، اِبياتار اوغلو اَخئمِلِکئن، کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن نسئل باشچيلارينين قاباغيندا لاوئلي مئرزه نِته‌نِل اوغلو شِمَعيا اونلاري قيده آلدي. بئر نسئل اِلعازار اوچون، او بئري ائتامار اوچون آليندي./ Wبلجه اونلار پوشکله هَمن قايدا ائله آيريلديلار، چونکي هم اِلعازار نسلئندن، هم ده ائتامار نسلئندن موقدّس يرده و تارينين حوضوروندا دورماق اوچون باشچيلار وار ائدي.d Aاِلعازار نسلی آراسيندا ائتامار نسلئندن داها چوخ نسئل باشچيسي تاپيلدي، اونا گؤره ده اونلار بله بؤلوندولر: اِلعازار نسلئندن نسئل باشچيسي اون آلتي نفر، ائتامار نسلئندن نسئل باشچيسي سکّئز نفر.@ yداوود، اِلعازار نسلئندن صادوق و ائتامار نسلئندن اَخئمِلِکله خئدمت ائشلرئنه گؤره نؤوبه‌لره آييردي.] 3لاکئن ناداب و اَبئهو آتالاريندان اوّل اؤلدو و اوغوللاري دا يوخ ائدي. بونا گؤره ده اِلعازار و ائتامار کاهئن اولدولار.*  Oهارون نسلئنئن بؤلوکلري بونلاردير. هارونون اوغوللاري: ناداب، اَبئهو، اِلعازار و ائتامار. اونلار هم ده ربّئن معبدئنئن خئدمت ائشي اوچون حوضور چاديرينين، موقدّس يرئن و قوحوملاري هارون نسلئندن اولان کاهئنلره کؤمک اتمه‌لي ائدئلر.+سَبّت گونلرئنده، تزه آي مراسئملرئنده، بايراملاردا امر ادئلَن قايدالارا گؤره دوزگون سايدا دائم ربّئن قاباغيندا يانديرما قوربانلاري تقدئم ادئردئلر.+اونلار گرک هر سحر دوروب ربّه شوکور و حمد ادئردئلر. هر آخشام دا گرک اله ادئردئلر.3تقدئم چؤرکلرئنه، تاخيل تقدئمي اوچون ورئلَن اونا، ماياسيز کولچه‌لره، اونلارين پئشمه‌سئنه و قاتيشماسينا، هر جور اؤلچو و اندازه قابلارينا باخماق ائدي.}اونلارين وظئفه‌سي ربّئن معبدئنده هارونون نسلئندن اولانلارين يانيندا دايانيب بو خئدمت ائشلرئني گؤرمَک ائدي: حَيَطلره و يان اوتاقلارا باخماق، بوتون موقدّس اشيالاري تمئزلَمَک، تارينين معبدئنده خئدمت اتمک،V%بونا گؤره ده داوودون آخير سؤزلرئنه گؤره ائيئرمي ياشيندا و بوندان يوخاري ياشدا اولان لاوئلی‌لر سئياهييا آليندي. لاوئلی‌لر خيمه‌ني و اونون بوتون خئدمت اشيالاريني داها داشيماياجاقلار. zv~>}|{6zZy=wwLvHu1tkrqIp nlljihgfedccb#a2`6^]_\)[YXgWxVUtTTS!RQ PbO`N:M'LJJiIHGFED"BA@?V>=<:m9865n4321<0._-,+*)b('&T%^$#""!r  <;7>umL1b > @ i Od3v9 kلاوئلي کاهئنلر اونونلا بئرلئکده حوضور چاديريني و چاديردا اولان بوتون موقدّس اشيالاري گتئردئلر. سونرا بوتون ائسرايئل آغساقّاللاري گلدئلر و لاوئلی‌لر سانديغي گؤتوردولر.+يدّئنجی آيدا اولان بايرام واختي بوتون ائسرايئل خالقي پادشاهين يانينا ييغيلدي.او زامان سوليمان ائسرايئلئن آغساقّال‌لاريني، بوتون قبئله باشچيلاريني، يعني ائسرايئل اؤولادلارينين نسئل رهبرلرئني اورشلئمه، اؤزونون يانينا ييغدي کي، ربّئن عهد سانديغيني داوودون شهري اولان صَحيوندان گتئرسئنلر.T #بلجه ربّئن معبدي اوچون سوليمانين گؤردويو بوتون ائشلر قورتاردي. سوليمان آتاسي داوودون تقدئس اتدئيي قيزيل-گوموشو و بوتون اشيالاري ائچَري گتئرئب، تارينين معبدئنئن خزئنه‌لرئنه قويدو.Gخالئص قيزيلدان پئلته ماشالاري، لَيَنچه‌لر، قاشيقلار، و بوخوردانلار؛ معبدئن قاپيلاري، يعني لاپ موقدّس يره آچيلان ائچَري قاپي تايلاري و معبدئن بؤيوک اوتاغينين قاپي تايلاري.iKخالئص قيزيلدان اولان قؤنجه‌لر، چيراقلار و ماشالار؛Dقايدايا گؤره ائچ اوتاغين قاباغيندا يانديرماق اوچون خالئص قيزيلدان چيراقدانلار و اونلارين چيراقلاري؛A{سوليمان تارينين معبدئنده‌کي بوتون اشيالاري دوزلتدي: قيزيل قوربانگاه؛ تقدئس چؤرکلري قويولان مئزلر؛Rسوليمان بو اشيالارين هاميسيندان لاپ چوخ دوزلتدي و اونلارا ائشله‌دئلَن بورونجون چکئسي موعَيّن اولا بئلمئردي.Sپادشاه بونلاري اوردون چايينين کنارينداکي اووادا، سوکّوتلا صِرِداتا آراسينداکي گئل‌لي تورپاقلاردا تؤکموشدو.Fخَکَندازلار، کورَکلر و بؤيوک چَنگل‌لر و اونلارين بوتون لوازئماتي. بوتون بو اشيالاري خورام-آبي ربّئن معبدي اوچون پادشاه سوليمانين امري ائله جئلالانميش بورونجدن دوزلتمئشدي.\~1حوووض؛ حوووضون آلتيندا اون ائکي تؤکمه اؤکوز؛R}پايالار؛ پايالارين اوستونده اون لَيَن؛A|{ ائکي حؤرمه تور اوچون دؤرد يوز نار تصوئري کي، سوتونلارين اوستونده اولان مودوّر باشليقلاري اؤرتسونلر.c{? ائکي سوتون؛ سوتونلارين اوستونده ائکي مودوّر باشليق؛ ائکي حؤرمه تور کي، سوتونلارين اوستونده‌کي باشليقلاري اؤرتسونلر؛z خورام قازانلاري، کورَکلري و لَيَنچه‌لري ده دوزلتدي. بلجه خورام تارينين معبدي اوچون سوليمان پادشاهين امري ائله بو ائشلري گؤروب قورتاردي:myS حوووضو معبدئن ساغيندا، جنوب-شرق کونجونده يِرلَشدئردي.Kx سونرا کاهئنلر حَيَطئني، بؤيوک حَيَطي، حَيَطئن قاپيلاريني دوزلتدي و اونلارين قاپيلاريني بورونجله اؤرتدو.Ewاون مئز دوزلتدي، اونلاري معبدده، بِشئني صاغدا، بِشئني ده سولدا قويدو. قيزيلدان يوز لَيَنچه ده دوزلتدي.Evاو، نقشه‌سئنه گؤره اون قيزيل چيراقدان دوزلتدي، و اونلاري معبدده، بِشئني صاغدا، بِشئني ده سولدا قويدو.uسوليمان اون لَيَن دوزلتدي، اونلاردا يوماق اوچون بِشئني معبدئن صاغ طرفئنه، بِشئني ده سول طرفئنه قويدو. يانديرما قورباني اولاجاق شيلري اونلارين ائچئنده يويارديلار. آنجاق حوووض کاهئنلرئن يويونماسي اوچون ائدي.t3حوووضون قالينليغي دؤرد بارماق قالينليغيندا ائدي. اونون کناري، کاسا کناري کئمي دوزَلدئلمئشدي و آچيلان زانباغا بَنزه‌يئردي. او، اوچ مئن بَت سو توتوردو.qs[حوووض اون ائکي تؤکمه اؤکوزون اوستونده دوروردو: اوچو شئمالا، اوچو قربه، اوچو جنوبا، اوچو ده شرقه باخيردي. حوووض يوخاريدا، اونلارين اوستونده ائدي و اؤکوزلرئن بوتون آرخا حئصّه‌لري ائچَرئيه طرف ائدي."r=آلتينين هر طرفئندن اونو اؤکوزون تصوئرلري اَحاطه ادئردي. هر قول‌آچدا اون اؤکوز وار ائدي. اؤکوزلر ائکي ردئف ائدئلر و اونلار حوووضلا بئرلئکده تؤکولموشدولر.iqKاو، تؤکولموش بورونجدن دايره شکلئنده بئر حوووض دوزلتدي. بو قيراغيندان او بئري قيراغينا قدر اون قول‌آچ ائدي. اونون درئنلئيي بش قول‌آچ ائدي و اوتوز قولاجليق بئر ائپ ده اونون اطرافينا دولانميشدي.Ep سوليمان بورونجدن بئر قوربانگاه تئکدي. اونون اوزونلوغو و اِني ائيئرمي قول‌آچ ، بويو دا اون قول‌آچ ائدي.uocاو، سوتونلاري معبدئن قاباغينا، بئرئني صاغ طرفه و او بئرئني سول طرفه قويدو. صاغدا اولاني ياکئن ، سولدا اولاني دا بوعَز آدلانديردي.nyائچ اوتاقدا اولان زنجئرلر کئمي، زنجئرلر دوزلتدي و اونلاري سوتونلارين باشينا قويدو، يوز نار دوزلتدي و اونلاري زنجئرلرئن اوستونه قويدو.}msسوليمان معبدئن قاباغيندا ائکي سوتون دا دوزلتدي کي، اوتوز بش قول‌آچ بويوندا ائدي و هر بئر سوتونون اوستونده‌کي باشليق بش قول‌آچ ائدي.Llاو، لاجورد، اَرغواني، قيرميزي پارچا و نازئک کتاندان پرده تئکدي، اوستونده کَرّوبلار ائشلَمه‌لري وار ائدي.nkU بو کَرّوبلارين قانادلاري ائيئرمي قول‌آچ اوزانيردي. کَرّوبلار آياق اوسته دورموشدولار و اوزلري بؤيوک اوتاغا طرف چِورئلمئشدي.j  او بئري کَرّوبون دا قانادي بش قول‌آچ ائدي و اِوئن دووارينا دَيئردي. او بئري قانادي دا بش قول‌آچ ائدي و او بئري کَرّوبون قانادينا ياپيشيردي.diA کَرّوبلارين قانادلاري ائيئرمي قول‌آچ اوزونلوغوندا ائدي. بئر کَرّوبون قانادي بش قول‌آچ ائدي و معبدئن دووارينا دَيئردي. او بئري قانادي دا بش قول‌آچ ائدي و او بئري کَرّوبون قانادينا دَيئردي."h= لاپ موقدّس يرده هيکل‌تراش ائشي اولان ائکي کَرّوب دوزلتدي و اونلاري قيزيللا اؤرتدو.g) قيزيل ميخلارين آغيرليغي اَلّي شِکِل ائدي. يوخاري اوتاقلاري دا قيزيللا اؤرتدو.;foسوليمان لاپ موقدّس يري ده تئکدي. اونون اوزونلوغو معبدئن اِني ائله برابر و ائيئرمي قول‌آچ ائدي و اِني ده ائيئرمي قول‌آچ ائدي. اونو آلتي يوز تالانت خالئص قيزيللا اؤرتدو.jeMمعبدي و اونون دئرَکلرئني، آستانالاريني، دووارلاريني و قاپيلاريني قيزيللا اؤرتدو، دووارلاردا کَرّوبلارين تصوئرئني اويدو.zdmمعبدي قئيمتلي داشلارلا بَزه‌دي. قيزيل، پَروايئم قيزيلي ائدي.rc]بؤيوک اوتاغا شام آغاجي ائله اؤرتوک ووروب اونو خالئص قيزيللا اؤرتدو و اونون اوستونه خورما آغاجلاري و زنجئر تصوئرلري ناخيشلاتدي.'bGمعبدئن قاباغينداکي اِيوانين اوزونلوغو معبدئن اِني ائله برابر و ائيئرمي قول‌آچ ائدي، بويو دا يوز ائيئرمي قول‌آچ ائدي. اونو ائچه‌رئدن خالئص قيزيللا اؤرتدو.4aaتارينين معبدئنئن تئکئلمه‌سي اوچون سوليمانين قويدوغو بونؤوره‌لر بونلاردير: بونؤوره‌لرئن اوزونلوغو کؤهنه اؤلچويه گؤره آلتميش قول‌آچ و اِني ائيئرمي قول‌آچ ائدي.'`Gاونو پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، ائکئنجي آيين ائکئنجي گونونده تئکمه‌يه باشلادي.$_ Cسوليمان اورشلئمده ربّئن آتاسي داوودا گؤروندويو مورئيا داغيندا ربّئن معبدئني تئکمه‌يه باشلادي، او يرده کي، داوود يِبوسلو اورنانين خرمنئنده حاضيرلاميشدي.^اونلاردان يتمئش مئن نفري يوک داشيماغا، هشتاد مئن نفري داغلاردا داش يونماغا قويدو. اوچ مئن آلتي يوز آدامي دا خالقي ائشلَتمَک اوچون نظارتچي اتدي. ] سوليمان ائسرايئلده اولان بوتون قرئبلري، آتاسي داوودون سئياهييا آلديغيندان سونرا بئر ده سايدي. قرئبلر يوز اَلّي اوچ مئن آلتي يوز نفر ائدئلر.\+بئز ده سنه لازيم اولدوغو قدر لوبناندان آغاج کَسه‌رئک و اونو ساللارلا دهنز يولو ائله سنئن يانينا يافايا گتئره‌رئک، سن ده اونو اورشلئمه چيخاردارسان."[!ائندي آغام ددئيي بوغداني و آرپاني، زيتون ياغيني و شرابي قوللارينا گؤندرسئن.KZاو، دانلي بئر آروادين و صورلو بئر آتانين اوغلودور. بو آدام قيزيل، گوموش، بورونج، دَمئر، داش، آغاج ائشلرئني، ارغواني، لاجورد، قيرميزي پارچا و نازئک کتان ائشلرئني باجارير، هر جور اويما ائشئني و اونا تاپشيريلان هر ناخيشي چکه بئلئر. سنئن اوستالارينلا و آتان آغام داوودون اوستالاري ائله بئرلئکده اونا دا ائش تاپشيريلسين. Y  ائندي سنئن يانينا خورام-آبي آديندا اوستا و عاغيلّي بئرئني گؤنده‌رئرم.}Xs خورام بله داوام وردی: «گؤيي و يري يارادان ائسرايئلئن تاريسي رب موبارَک اولسون کي، پادشاه داوودا حئکمتلي، دَرّاکه‌لي و فَهئم اوغول ورئب، اِله کي، رب اوچون بئر معبد، اؤزو اوچون ده بئر پادشاه سارايي تئکسئن.jWM صور پادشاهي خورام گؤندردئيي مَکتوبونان سوليمانا جاواب وردی: «رب خالقيني سِودئيي اوچون سني اونلارين اوستونده پادشاه ادئب.»V+ باخ، من ده سنئن آداملارينا، يعني آغاج کَسنلره ائيئرمي مئن کور يارما، ائيئرمي مئن کور آرپا، ائيئرمي مئن بَت شراب و ائيئرمي مئن بَت زيتون ياغي وره‌رم.""U= منه بول تاختا دئرَکلري حاضيرلاسينلار. چونکي تئکه‌جيئم معبد بؤيوک و خارئقه اولاجاق.HT لوبناندان منه سئدر، شام و اَردَج آغاجلاري گؤندر، چونکي بئلئرم کي، سنئن آداملارين لوبناندان آغاج کَسمه‌يي باجاريرلار. باخ، منئم آداملاريم سنئن آداملارينلا ائشلَيه‌جکلر کي،US#ائندي منه بئر آدام گؤندر کي، قيزيل، گوموش، بورونج، دَمئر ائشلرئني، ارغواني، قيرميزي رنگلي و لاجورد پارچا ائشلرئني باجارسين، هر جور اويما ائشي گؤرسون و آتام داوودون حاضيرلاديغي و منئم يانيمدا، يهودادا و اورشلئمده اولان اوستالارلا بئرلئکده ائشله‌سئن.BR}لاکئن کئم اونا اِو تئکمه‌يه قادئردئر؟ او، گؤيه و گؤيلرئن گؤيونه سيغماز و من کئمَم کي، اونا بئر اِو تئکَم؟ اونون قاباغيندا آنجاق بوخور يانديرماق اوچون بئر ير تئکه بئله‌رم.Qتئکه‌جيئم معبد بؤيوک اولاجاق، چونکي تاريميز بوتون آللاهلاردان بؤيوکدور.'PGباخ، من تاريم ربّه تقدئس اتمک اوچون اونون آدينا بئر معبد تئکئرم کي، اونون حوضوروندا خوش عطئرلي بوخور يانديرماق اوچون، دائمي تقدئم چؤرکلري اوچون، سحر-آخشام، سَبّت گونلرئنده، تزه آي مراسئملرئنده و تاريميز ربّئن بايراملاريندا يانديرما قوربانلاري اوچون اولسون. بونلار ائسرايئل اوچون ابدی قايدادير."O=سونرا صور پادشاهي خوراما خبر گؤندرئب ددي: "نجه آتام داوودلا اِتدئن و اونا سئدر آغاجلاري گؤندردئن کي، ياشاماق اوچون اؤزونه ساراي تئکسئن، اِله ده منه گؤندر.N{بونا گؤره ده يوک داشييان يتمئش مئن نفر و داغلاردا داش يونان هشتاد مئن نفر تعيئن اتدي. اونلارين اوستونه ده اوچ مئن آلتي يوز نظارتچي قويدو.M سوليمان قصد اتدي کي، ربّئن آدينا بئر معبد، اؤزو اوچون ده بئر ساراي تئکسئن.^L 7هر بئر دؤيوش عاراباسي آلتي يوز شِکِل گوموشه، هر بئر آت دا يوز اَلّي شِکِل گوموشه مئصئردن گتئرئلئردي. بوتون خئت و اَرام پادشاهلاري دا بونلاري سوليمانين تاجئرلرئنئن واسئطه‌سئله آليرديلار.EK سوليمانين آتلاري مئصئردن و قِوِه‌دن گتئرئلئردي، پادشاهين تاجئرلري اونلاري قِوِه‌دن ساتين آليرديلار./J Yپادشاه اورشلئمده قيزيل و گوموشو او قدر چوخ اتدي کي، داشلارا برابر اولدو، سئدر آغاجيني دا او قدر بول اتدي کي، هامار بؤلگه‌ده بئتَن وحشي انجئر آغاجينا برابر اولدو.jI Oسوليمان دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار ييغدي؛ اونون مئن دؤرد يوز دؤيوش عاراباسي و اون ائکي مئن آتليسي وار ائدي. اونلاري عارابالار اوچون آيريلان شهرلرده و اورشلئمده، پادشاهين يانيندا يِرلَشدئردي.]H 5 سوليمان گئبعوندا اولان پرستئشگاهدان، حوضور چاديرينين قاباغيندان اورشلئمه گتدي و ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدي.G ) حئکمت و بئلئک سنه عطا اولوندو. سنه اله وار-دؤولت، ثروت و عئزّت وره‌جيم کي، نه سندن قاباق اولان پادشاهلاردا اولوب، نه ده سندن سونراکي‌لاردا اولاجاق."GF  تاري سوليمانا ددي: "ائندي کي اوره‌يئنده بو ائستَک وار و سن وار-دؤولت، ثروت، عئزّت، حتّا سندن نئفرت ادنلرئن جا‌نيني و اؤزونه اوزون عؤمور ائستمه‌دئن، آمّا اؤزون اوچون حئکمت و بئلئک ائسته‌دئن کي، سني اوستونده پادشاه اتدئيئم خالقيما حؤکم اده‌سن،CE  ائندي منه حئکمت و بئلئک ور کي، بو خالقا حؤکم اده بئلئم، چونکي سنئن بو بؤيوک خالقينا کئم حؤکم اده بئلر؟""D  ائندي، يارب تاري، آتام داوودا وردئيئن وعده‌ يرئنه يِتئشسئن، چونکي سن منی اله بئر خالقين اوستونه پادشاه ادئبسن کی، يرئن توزو قدر چوخدورلار.*C Oسوليمان تارييا ددي: "سن آتام داوودا بؤيوک شفقت گؤرسدئبسن و اونون يرئنه منی پادشاه ادئبسن.B همئن گجه تاري سوليمانا گؤرونوب اونا ددي: "نه ائسته‌يئرسن، سنه ورئم؟"" A سوليمان اورايا، ربّئن حوضورونا، حوضور چاديرينين قاباغينداکي بورونج قوربانگاها قالخدي و اونون اوستونده مئن باش يانديرما قورباني تقدئم اتدي."@ ?خور اوغلو اوري اوغلو بِصه‌لِلئن دوزلتدئيي بورونج قوربانگاه گئبعوندا، ربّئن خيمه‌سي قاباغيندا ائدي و سوليمانلا جاماعات اورايا ربدن مصلحت آلماغا گتدئلر.? لاکئن داوود تارينين سانديغيني قئريَت يِعه‌رئمدن اونون اوچون حاضيرلاديغي يره گتئرمئشدي، چونکي داوود اونون اوچون اورشلئمده بئر چادير قورموشدو."> ?سوليمان و اونونلا برابر بوتون جاماعات گئبعوندا اولان پرستئشگاها گتدئلر، چونکي تارينين حوضور چاديري کي، ربّئن قولو موسا اونو چؤلده قورموشدو، اورادا ائدي.~= wسوليمان بوتون ائسرايئللی‌لري، مئنباشي‌لاري، يوزباشي‌لاري، قاضي‌لاري، بوتون ائسرايئلده هر بئر رهبري و عايئله باشچيلاريني چاغيردي.:< qداوود اوغلو سوليمان اؤز پادشاهليغيني مؤحکَملَندئردي، تاريسي رب اونونلا ائدي و اونو چوخ اوجالتدي.u;cداوودون پادشاهليغي و قودرتي، اونون، ائسرايئلئن و بوتون اؤلکه‌لرئن پادشاهليقلارينين باشينا گلن احوالاتلار باره‌ده يازيليبدير.:پادشاه داوودون اوّلدن آخيرا قدر بوتون ائشلري گؤروجو سَمويئلئن کئتابيندا، پيغمبر ناتانين کئتابيندا و گؤروجو جادين کئتابيندا يازيليبدير.`99او، اوزون عؤمور سوروب، ثروت و شؤهرتدن دويموش حالدا، خوش بئر قوجاليق چاغيندا اؤلدو و يرئنه اوغلو سوليمان پادشاه اولدو.i8Kاونون ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدئيي مودّت قيرخ ائل ائدي؛ يدّي ائل خِبروندا و اوتوز اوچ ائل اورشلئمده پادشاهليق اتدي.7wبلجه، يَسّه اوغلو داوود بوتون ائسرايئل اوستونده پادشاهليق اتدي.+6Oرب سوليماني بوتون ائسرايئللی‌لرئن گؤزونده چوخ اوجالتدي و اونا اِله بئر پادشاهليق عظمتي وردی کي، اؤزوندن اوّل ائسرايئلده هچ بئر پادشاه اونا مالئک اولماميشدي.Q5بوتون ريئسلر، ائگئد آداملار، هم ده داوودون بوتون اوغوللاري پادشاه سوليمانا باغلي قالماقلاريني اعلان اتدئلر.k4Oسوليمان آتاسي داوودون يرئنه پادشاه اولوب ربّئن تختئنده اوتوردو و اوغور قازاندي. بوتون ائسرايئللی‌لر اوندان ائطاعت اتدئلر.:3mاو گون اونلار بؤيوک شادليقلا ربّئن قاباغيندا يِيئب-ائچدئلر. سونرا ائکئنجي دفه داوود اوغلو سوليماني پادشاه اتدئلر. رب اوچون اونو حؤکمدار و صادوقو کاهئنلئيه مسح اتدئلر.g2Gاو گونون صاباحي ربّه قوربانلار کَسدئلر و ربّه يانديرما قورباني اولاراق مئن باش گاميش، مئن باش قوچ، مئن باش قوزو، اونلارين مايع تقدئملرئني و بوتون ائسرايئل اوچون چوخلو قوربانلار تقدئم اتدئلر.1#داوود بوتون جاماعاتا ددي: "ائندي تارينيز ربّه حمد ادئن."" بوتون جاماعات آتالارينين تاريسي ربّه حمد اتدي. اونلار اَيئلئب ربّه و پادشاها تعظئم اتدئلر.20]اوغلوم سوليمانا صادئق بئر اورَک ور کي، سنئن امرلرئنه، شهادتلرئنه و قايدالارينا عمل اتسئن، بوتون بو ائشلري گؤرسون و تئکئلئشئنه حاضيرليق گؤردويوم بو معبدي تئکسئن.";/oيارب، آتالاريميز ائبراهئمئن، ائسحاقين و ائسرايئلئن تاريسي! خالقينين اوره‌يئنده‌کي ائستَکلرئنده بونو ابده‌جک قورويوب ساخلا و اونلارين اوره‌يئني اؤزونه طرف يؤنَلت..!بئلئرم کي، ای تاريم، سن اوره‌يي ائمتاحان ادئرسن و دوزلويو سِوئرسن. من بوتون بو شيلري اوره‌يئمئن دوزلويو ائله، اؤز گؤيلومله تقدئم اتدئم و ائندي بورادا اولان خالقينين سنه اؤز گؤيلو ائله نذئر وردئيئني شادليقلا گؤردوم.x-iيارب تاريميز، سنئن موقدّس آدينا معبد تئکمک اوچون حاضيرلاديغيميز بوتون بو وار-دؤولت سنئن اَلئنله ورئلئب و بونلارين هاميسي سنئندئر.m,Sبئز بوتون آتالاريميز کئمي سنئن قاباغيندا بئر قرئب و قوناغيق. گونلرئمئز يِر اوزونده کؤلگه کئمئدئر و هچ نَيه اومئدئمئز يوخدور.w+gآمّا من کئمَم و خالقيم کئمدئر کي، بو جور اؤز گؤيلو ائله نذئرلر وره بئلک؟ چونکي هر شي سندندئر و سنئن اَلئندن آلديغيميزي سنه ورمئشئک.* ائندي، ای تاريميز، بئز سنه شوکور ادئرئک و عئزّتلي آدينا حمد ورئرئک.|)q وار-دؤولتله حؤرمت سندن گلئر و سن هر شيه حؤکمرانليق ادئرسن. اَلئنده قودرت و گوج وار. هر کسي اوجالتماق و گوجلَندئرمَک سنئن اَلئنده‌دئر.&(E يارب، عظمت، قودرت، جلال، ظفر و حئشمت سنئندئر، دوغرودان دا گؤيلرده و يرده اولان هر شي سنئندئر. يارب، پادشاهليق سنئندئر و حؤکمدار اولاراق اؤزونو اوجالديرسان.d'A داوود بوتون جاماعاتين گؤزو قاباغيندا ربّه سئتايئش ادئب ددي: "ای آتاميز ائسرايئلئن تاريسي رب، اَزَلدن ابده‌جک موبارکسن!t&a خالق اونلارين اؤز گؤيلو ائله نذئر ورمه‌سئنه سِوئندي، چونکي بوتون قَلبله ربّه نذئر تقدئم اتمئشدئلر. داوود پادشاه دا چوخ سِوئندي.z%mکئمده قئيمتلي داشلار وار ائدي، اونلاري ربّئن معبدئنئن خزئنه‌سئنه ورئردي کي، گِرشون نسلئندن اولان يِخي‌اِلئن نظارتي آلتيندا ائدي.$تاري معبدئنئن خئدمتي اوچون بش مئن تالانت و اون مئن دِرهَم قيزيل، اون مئن تالانت گوموش، اون سکّئز مئن تالانت بورونج و يوز مئن تالانت دَمئر وردئلر.#{نسئل باشچيلاري، ائسرايئل قبئله‌لرئنئن باشچيلاري، مئن‌باشي‌لار، يوزباشي‌لار و پادشاهين ائشلري اوستونده اولان ريئسلر اؤز گؤيلو ائله4"aقيزيل شيلر اوچون قيزيلي، گوموش شيلر اوچون گوموشو اوستالارين دوزَلده‌جَيي بوتون ائشلر اوچون ورئرم. کئم بو گون ائسته‌يئر کي، ربّه اؤز گؤيلو ائله نذئر تقدئم اتسئن؟""F!اوفئر قيزيليندان اوچ مئن تالانت قيزيلي، يدّي مئن تالانت خالئص گوموشو بئنالارين دوواريني اؤرتمک اوچون،8 iبوندان علاوه، تاريمين معبدئنه اولان سِوگئم اوزوندن، موقدّس معبد اوچون حاضيرلاديغيم هر شيدن علاوه نه قدر قيزيل-گوموش خزئنَم وارسا، اونو دا تاريمين معبدي اوچون ورئرم:%بوتون سَعيئمله تاريمين معبدئندن اؤتري، قيزيل شيلر اوچون قيزيل، گوموش شيلر اوچون گوموش، بورونج شيلر اوچون بورونج، دَمئر شيلر اوچون دَمئر، آغاج شيلر اوچون آغاج، دامارلي عقئق داشلاري و اونلارين ساغاناقلاري، جوربه‌جور رنگلي داشلار، هر جور قئيمتلي داشلار و چوخلو مرمر داشلار حاضيرلاميشام.% Eداوود پادشاه بوتون جاماعاتا ددي: "تارينين سِچدئيي اوغلوم سوليمان جاوان و تجروبه‌سئزدئر و بو ائش بؤيوکدور، چونکي بو معبد ائنسان اوچون يوخ، رب تاري اوچوندور.1کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن بؤلوکلري تاري معبدئنئن بوتون خئدمتي اوچون حاضير دورورلار. سنئن يانيندا آداملار دا وار کي، اؤز گؤيلو ائله بوتون ائشلر اوچون هر جور خئدمتي باجاريرلار. ريئسلر و بوتون خالق سنئن هر امرئني گؤزله‌يئر."~uداوود اوغلو سوليمانا ددي: "گوجلو و جسارتلي اول، بو ائشي گؤر. قورخما و روحدان دوشمه، چونکي رب تاري، منئم تاريم، سنئنله‌دئر. ربّئن معبدئنئن بوتون خئدمت ائشي آخيرا چاتماميش او نه سني آتار، نه ده سني ترک اِدَر.B}داوود ددي: "بونلارين هاميسينين تصوئري بوتون تفسئلاتي ائله يازيلي شکئلده رب طرفئندن منه آشکار ادئلدي."چکئسئنه گؤره خالئص قيزيلدان بوخور قوربانگاهي. داوود حتّا کَرّوبلارين تصوئرئني ده وردی کي، نجه قانادلاريني آچيب ربّئن عهد سانديغيني اؤرتموشدولر.yخالئص قيزيلدان اولان چَنگل‌لر، لَيَنچه‌لر و سَهَنگلر، هر کاسانين چکئسئنه گؤره قيزيل کاسالار، هر کاسانين چکئسئنه گؤره گوموش کاسالار،,Qتقدئم چؤرکلري قويولان مئزلر اوچون هر مئزئن چکئسئنه گؤره قيزيل، هر گوموش مئز اوچون گوموش،=sهر چيراقدانين و اونون چيراقلارينين چکئسئنه گؤره قيزيل چيراقدانلار و اونلارين قيزيل چيراقلاري، هر جور خئدمت اوچون چکئسئنه گؤره گوموش چيراقدانلار و اونلارين چيراقلاري،+هر جور خئدمت اوچون ائشله‌دئلَن بوتون قيزيلين چکئسئنه گؤره قيزيل اشيالار، هر جور خئدمت اوچون ائشله‌دئلَن بوتون گوموشون چکئسئنه گؤره گوموش اشيالار،X) کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن بؤلوکلري، ربّئن معبدئنده هر جور خئدمت ائشي، ربّئن معبدئنده اولان بوتون خئدمت اشيالاري،T! روحون واسئطه‌سئله اونا آشکار اولموش بوتون بونلارين نقشه‌سئني وردی: ربّئن معبدئنئن حَيَطلري، اطرافداکي بوتون اوتاقلار، تاري معبدئنئن خزئنه‌لري، تقدئس اولونان شيلرئن خزئنه‌لري،~u داوود اوغلو سوليمانا اِيوانين، اونون بئنالارينين، خزئنه‌لرئنئن، يوخاري اوتاقلارين، ائچ اوتاقلارين، کفّاره قاپاغينين، نقشه‌سئني و*M ائندي باخ، رب سني سچئبدئر کي، موقدّس مکان اولان اِوي تئکه‌سن. جسارتلي اول و بو ائشي گؤر.">u سن ده، اوغلوم سوليمان، آتانين تاريسيني تاني، بوتون اورَک و فئکئرله اونا قوللوق ات، چونکي رب بوتون اورَکلري تفتئش ادئر و فئکئرلرئن بوتون نئيّتلرئني بئلئر. اگر اونو آختارسان، اونو تاپارسان. لاکئن اگر اونو ترک اده‌سن، او دا سني ابده‌جک آتار. w~}}{zyx)v u6ttsNrTpoo/n~mlkk/ih+g_edcc a`_^]~\[>ZXW}VfUT@RQPONVLKKEIIEHjGF.EDB@@?v>=i<^;:9876543M2t00/j/ .h-, +@*('&n%$2"&!M B&A~ ,6-  / ^ (0%{ سوليمانين آتلاريني مئصئردن و بوتون باشقا اؤلکه‌لردن گتئرئردئلر.c? پادشاه اورشلئمده گوموشو، چوخلوغوندان داشلارا، سئدر آغاجيني دا هامار بؤلگه‌ده بئتَن وحشي انجئر آغاجينا برابر اتمئشدي.Q او، فَرات چاييندان فئلئسطلی‌لرئن تورپاغينا و مئصئر سرحدئنه قدر بوتون پادشاهلار اوستونده حؤکمرانليق ادئردي.H~ سوليمانين دؤرد مئن آخوروندا دؤيوش عارابالاري اوچون آتلاري و اون ائکي مئن آتليسي وار ائدي. اونلاري عارابالار اوچون آيريلان شهرلرده و اورشلئمده، پادشاهين يانيندا يِرلَشدئردي.} اونون يانينا گلن هر کس هدئيّه گتئرئردي. بلجه اونا هر ائل قيزيل و گوموش قابلار، پالتارلار، سئلاحلار، عطرئيّات، آتلار و قاطيرلار گتئرئلئردي.t|a بوتون ير اوزونون پادشاهلاري ائسته‌يئردئلر کي، سوليمانين حوضورونا گلسئنلر و تارينين اونون اوره‌يئنه قويدوغو حئکمتي اشئتسئنلر.){K بلجه سوليمان پادشاه وار-دؤولتده و حئکمتده ير اوزونون بوتون پادشاهلاريندان اوستون ائدي..zU پادشاهين گَمئلري خورامين آداملاري ائله بئرلئکده تَرشئشه گِدَردي. اوچ ائلده بئر دفه تَرشئش گَمئلري گلئب قيزيل، گوموش، فئل دئشي، ميمونلار و طاووسلار گتئرَردئلر.Sy سوليمان پادشاهين بوتون ائچکي قابلاري قيزيلدان ائدي. "لوبنان مِشه‌سي" آدلي ساراييندا اولان بوتون اشيالار دا خالئص قيزيلدان ائدي. چونکي گوموش سوليمانين دؤورونده دَيَرلي ساييلميردي.Mx آلتي پئلّه‌نئن ائکي طرفئنده ده اون ائکي شئر موجسّمه‌سي وار ائدي. هچ پادشاهليقدا بله بئر شي دوزَلدئلمه‌دي.Ww' تختئن آلتي پئلّه‌سي و آياق قويماق اوچون قيزيل کَتئلي وار ائدي، بونلار تخته باغلي ائدئلر. اوتوراجاغين هر ائکي طرفئنده قوللار وار ائدي و قوللارين يانيندا ائکي شئر موجسّمه‌سي وار ائدي.v پادشاه فئل دئشئندن بؤيوک بئر تخت دوزلتدي و اونو خالئص قيزيللا اؤرتدو.u او، دؤيمه‌ قيزيلدان اوچ يوز قالخان دا دوزلتدي و هر بئر قالخانا اوچ يوز شِکِل قيزيل ائشلَندي. پادشاه اونلاري "لوبنان مِشه‌سي" آدلي سارايينا قويدو.Gt سوليمان پادشاه دؤيمه قيزيلدان ائکي يوز سئپر دوزلتدي. هر بئر سئپره آلتي يوز شِکِل دؤيمه‌ قيزيل ائشلَندي.s% آل-وِر ادن آداملارين و تاجئرلرئن گتئردئيي قيزيل بورايا داخئل ديئلدي. بوتون عرب پادشاهلاري و ائسرايئلئن والئلري ده سوليمانا قيزيل و گوموش گتئردئلر. r بئر ائلده سوليمانا گلن قيزيلين چکئسي آلتي يوز آلتميش آلتي تالانت ائدي.Qq سوليمان پادشاه شِبا ملکه‌سئنه آرزولاديغي و ائسته‌دئيي بوتون شيلري وردی. سوليمان ملکه‌نئن گتئردئکلرئندن داها چوخ وردی. او دا آداملاري ائله بئرلئکده قاييديب اؤز اؤلکه‌سئنه گتدي.=ps پادشاه اَردَج آغاجيندان ربّئن معبدي و پادشاه سارايي اوچون پئلّه‌کَنلر، موسئقئچئلر اوچون طنبورلار و چنگلر دوزلتدي. يهودا دئياريندا بو گونه قدر بِله‌سي گؤرونمه‌مئشدي.Ko اوفئردن قيزيل گتئرن خورامين آداملاري ائله سوليمانين آداملاري، اَردَج آغاجي و قئيمتلي داشلار دا گتئردئلر.#n? شِبا ملکه‌سي پادشاها يوز ائيئرمي تالانت قيزيل، چوخلو عطرئيّات و قئيمتلي داشلار باغيشلادي. اونون پادشاه سوليمانا وردئيي قدر عطرئيّات هچ واخت گلمه‌مئشدي.5mc تارين رب موبارک اولسون کي، سندن راضی اولوب و سني تارين رب اوچون تختئنده پادشاه اوتوردوب! سنئن تارين ائسرايئلي سِودئيي اوزوندن هم ده اونو ابده‌جک پايدار اتمکدن اؤتري، سني اونلارين اوستونه پادشاه ادئب کي، عدالت و صالحلئکله عمل اده‌سن."6le سنئن آداملارين و قوللوقچولارين نه بَختَوَردئرلر کي، همئشه حوضوروندا دوروب حئکمتئني اشئدئرلر.1k[ هرچند گلئب اؤز گؤزلرئمله گؤره‌نه قدر، من اونلارين سؤزلرئنه ائنانماميشديم. باخ، منه سنئن بؤيوک حئکمتئنئن ياريسي بله، دانيشيلماييب. سن اشئتدئکلرئمدن ده اوستونسن.'jG او، پادشاها ددي: "سنئن ائشلرئن و حئکمتئن باره‌ده اؤز اؤلکَمده اشئتدئيئم خبر دوز ائمئش.i سوفره‌سئنده‌کي يِمه‌يي، اعيانلارينين اوتوروشونو، قوللوقچولارينين خئدمتئني و اونلارين پالتارلاريني، ساقئلرئني و اونلارين پالتارلاريني، ربّئن معبدئنده گتئردئيي يانديرما قوربانلاريني گؤرنده حيران قالدي.rh] شِبا ملکه‌سي سوليمانين حئکمتئني و اونون تئکدئيي سارايي،?gw سوليمان اونون بوتون سوآللارينا جاواب وردي؛ هچ بئر گئزلي شي اولمادي کي، پادشاه اونا تشرئح اتمه‌سئن.af = شِبا ملکه‌سي سوليمانين شؤهره‌تئني اشئدئب اورشلئمه گلدي کي، اونو تاپماجالارلا ائمتاحان اتسئن. او، چوخ بؤيوک کاروانلا، عطرئيّات، چوخلو قيزيل و قئيمتلي داشلارلا يوکلَنمئش دَوه‌لرله سوليمانين يانينا گلدي و اوره‌يئنده اولان هر شي باره‌ده اونونلا صؤحبت اتدي.zemخورام، نؤکرلرئنئن واسئطه‌سئله اونا گَمئلر و دهنزه بَلَد آداملار گؤندردي. اونلار سوليمانين آداملاري ائله بئرلئکده اوفئره گتدئلر و اورادان دؤرد يوز اَلّي تالانت قيزيل گؤتوروب سوليمان پادشاها گتئردئلر.d-سوليمان اِدوم اؤلکه‌سئنده، دهنزئن کناريندا اولان عِصيون-گِبِره و اِلوتا گتدي.cربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سئنئن قويولماسيندان تئکئلئب قورتارانا قدر سوليمانين هر ائشي يرئنه يِتئشمئشدي. بلجه ربّئن معبدي تئکئلئب قورتاردي.Ub#اونلار هر مَسَله‌ده، خزئنه‌لرله باغلي مَسَله‌لرده پادشاهين کاهئنلره و لاوئلی‌لره اولان امرئندن چيخماديلار.a آتاسي داوودون وردئيي ترتئباتا موطابئق، او، کاهئنلرئن بؤلمه‌لرئني خئدمتلرئنه موطابئق، هر گونون قايداسي ائله کاهئنلرئن يانيندا حمد و خئدمت اتمک اوچون لاوئلی‌لري وظئفه‌لرئنه موطابئق و هر قاپييا قاپيچيلاري بؤلمه‌لرئنه موطابئق تعيئن اتدي. چونکي تاري آدامي داوود بله امر اتمئشدي.p`Y بونو موسانين سَبّت گونلرئنده، تزه آي مراسئملرئنده، ائلده اوچ دفه بايراملاردا يعني ماياسيز چؤرک بايراميندا، هفته‌لر بايراميندا و چارداقلار بايراميندا امر اتدئيي کئمي تقدئملر گونونده تقدئم اتدي.D_ سونرا سوليمان ايوانين قاباغيندا دوزلتدئيي ربّئن قوربانگاهيندا، ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدي. ^ سونرا سوليمان فئرعونون قيزيني داوودون شهرئندن اونون اوچون تئکدئيي اِوئنه کؤچورتدو. چونکي او ددي: "آرواديم ائسرايئلئن پادشاهي داوودون ساراييندا ياشاماسين، اونا گؤره کي، ربّئن سانديغينين گئردئيي يرلر موقدّسدئر."O] بونلار سوليمان پادشاهئن نظارت ادن باش ريئسلر ائدئلر. خالقا ريئسلئک ادن بو آداملار ائکي يوز اَلّي نفر ائدئلر.=\s لاکئن ائسرايئل اؤولادلاريندان هچ کَسي اؤز ائشي اوچون قول اتمه‌دي؛ اونلار سوليمانين دؤيوشچولري، سرکرده ريئسلري، دؤيوش عارابالارينين و آتلي‌لارينين باشچيلاري ائدئلر.*[Mچونکي ائسرايئل اؤولادلارينين محو اتمه‌دئيي بو آداملارين نسئل‌لري اؤلکه‌ده بوراخيلميشدي. سوليمان اونلاري ائجباري فَعله‌لر اتدي و بو، ائندئيه قدر بله‌دئر.\Z1اؤلکه‌ده ائسرايئللی‌لردن اولمايان آيري خالقلار، خئتلئلر، اِمورلولار، پِرئزلئلر، خئولئلر و يِبوسلولار قالميشدي.Yبَعَلاتي، اؤزونون آنبار شهرلرئني، بوتون دؤيوش عارابالارينين اولدوغو شهرلري، آتلي‌لارين اولدوغو شهرلري، اورشلئمده، لوبناندان و اونون حؤکمرانليغي آلتيندا اولان بوتون يرلرده تئکمک ائسته‌دئيي هر شيي تئکدي. )سوليمان دوعاني قورتارديقدا، گؤيدن اود دوشوب يانديرما قوربانلاري و قوربانلاري اودّو. ربّئن جلالي معبدي دولدوردو.$=A*يارب تاري، مسح اتدئيئندن اوز دؤنده‌رمه، قولون داوودا گؤرستدئيئن محبّتئني يادا سال."T<!)ائندي يارب تاري، چيخ ياشاياجاغين يره! سن و قووّتئنئن مظهري اولان سانديغينلا بئرلئکده؛ يارب تاري، قوي کاهئنلرئن نئجاتلا اَحاطه اولونسون، موتّقي‌لرئن سنئن ياخشيليغيندا سِوئنسئنلر.2;](ائندي، ای تاريم، سنه يالواريرام، بو يرده ادئلَن دوعاني گؤزلرئن گؤرسون و قولاقلارين اشئتسئن.x:i'او واخت سن گؤيدن، اؤز مسکنئندن اونلارين دوعا و يالواريشلاريني اشئت و اونلاردان حئمايت ات و سنئن ضئدّئنه گوناه ادن خالقيني باغيشلا.[9/&اگر اونلارين اسئر اولونوب آپاريلديغي اؤلکه‌ده، بوتون اورَکلري و جانلاري ائله، سنه طرف دؤنسه‌لر، آتالارينا وردئيئن تورپاغا، سچدئيئن شهره و آدينا تئکدئيئم معبده طرف سنه دوعا اتسه‌لر،H8 %اگر اونلار اسئرلئکده اولدوقلاري اؤلکه‌ده اورَکلرئني دؤنده‌رئب تؤوبه اتسه‌لر و اسئر اولان اؤلکه‌ده سنه دوعا ادئب «بئز گوناه و حاقسيزليق اتمئشئک، پئسلئک اتمئشئک» دِسه‌لر،T7!$اگر اونلار سنئن ضئدّئنه گوناه اتسه‌لر-چونکي گوناه اتمه‌يَن ائنسان يوخدور-و سن قضبله‌نئب اونلاري دوشمنه تسلئم اده‌سن و دوشمن اونلاري اسئر ادئب ياخين يا دا اوزاق تورپاغينا آپارسا،6#سن گؤيدن اونلارين دوعاسيني و يالواريشيني اشئت، اونلاردان حئمايت ات. 5"اگر خالقين گؤندردئيئن يوللا دوشمنلرئنئن ضئدّئنه موحارئبه‌يه چيخسا و سنئن سِچدئيئن بو شهره طرف، سنئن آدينا تئکدئيئم معبده طرف سنه دوعا اتسه،(4I!او واخت سن گؤيدن، اؤز مسکنئندن اشئت و ياد اِللي‌نئن سنه فرياد اتدئيي هر شيي ات کي، ير اوزونون بوتون خالقلاري دا سنئن آديني تانيسينلار، خالقين ائسرايئل کئمي سندن قورخسونلار و بئلسئنلر کي، تئکدئيئم بو معبد سنئن آدينلا چاغيريلير.F3 اگر خالقين ائسرايئلدن اولمايان ياداِللي ده اوزاق اؤلکه‌دن سنئن آدينين خاطئرئنه گلسه، سنئن بؤيوک آدين، قودرتلي اَلئن و اوزانان قولون باره‌ده اشئدئب بو معبده طرف دوعا اتسه،X2)اله کي اونلار سندن قوخسونلار و آتالاريميزا وردئيئن تورپاقدا ياشاديقلاري بوتون گونلر بويو، سنئن يولونلا گتسئنلر.1او واخت سن گؤيدن، اؤز مسکنئندن اشئت و باغيشلا. اوره‌يئني بئلدئيئن هر آداما، بوتون عمل‌لرئنه گؤره عوض ور، چونکي ائنسان اورَکلرئني فقط سن بئلئرسن.0!هر کَسئن طرفئندن، يا دا بوتون خالقين ائسرايئل طرفئندن بئر دوعا و يالواريش اولسا، هر کس اؤز ذلئل‌لئيئني و دردئني بئلئب بو معبده طرف اَللرئني آچسا،u/cاگر اؤلکه‌ده آجليق اولسا، وبا اولسا، ائستي يِل، کوف، چَيئرتکه يا دا بئتکي قوردو اولسا، اگر دوشمن اونلاري اؤلکه‌نئن هر هانسي بئر شهرئنده موحاصئره‌يه آلسا؛ هانسي بلا، هانسي ناخوشلوق اولور، اولسون –,.Qاو واخت سن گؤيدن اشئت، قوللارينين و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا؛ و گده‌جکلري ياخشي يولو اونلارا اؤيرَت. خالقينا ائرث وردئيئن تورپاغينا دا ياغيش گؤندر.X-)اگر خالقين سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون گؤي باغلانيب ياغيش ياغماسا، اگر بو يِره طرف دوعا ادئب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و اونلاري ذلئل اتدئيئن زامان اؤز گوناهلاريندان دؤنسه‌لر،`,9او واخت سن گؤيدن اشئت و خالقين ائسرايئلئن گوناهيني باغيشلا، اونلاري گئنه اونلارا و آتالارينا وردئيئن تورپاغا قايتار.N+اگر خالقين ائسرايئل سنئن ضئدّئنه گوناه اتدئيي اوچون دوشمن قاباغيندا مغلوب اولسا و اونلار تکرار سنه طرف دؤنوب آديني دئل‌لرئنه گتئرسه‌لر و بو معبدده سنه يالواريب فرياد اتسه‌لر، *او واخت سن گؤيدن اشئت و عمل ات. قوللارينا حؤکم ات: شرور آدامين عملئني اؤز باشينا دؤنده‌رئب اونو محکوم ات و صالح آداما صالحلئيئنه گؤره برائت ور.)اگر بئر آدام اؤز ياخينينين ضئدّئنه گوناه اتسه و اوندان آند ائچمک طلب اولونسا، او دا گلئب بو معبدده، سنئن قوربانگاهين قاباغيندا آند ائچسه،({بو يره طرف دوعالار اتدئکلري واخت، اؤز قولونون و خالقين ائسرايئلئن يالواريشلاريني سن اشئت، گؤيلرده اولان مسکنئندن اشئت؛ اشئت و باغيشلا!'-قوي سنئن نظرئن گجه-گوندوز بو معبدئن اوستونده اولسون. بو يِر باره‌ده سن ديئبسن کي، آديني اورادا قويورسان. قولونون بورايا اوز توتوب اتدئيي دوعاني اشئت.N&لاکئن سن بو قولونون دوعاسينا و يالواريشينا نظر سال، يارب تاريم، سنئن حوضوروندا اتدئيي فريادي و دوعاني اشئت.%لاکئن، مگر تاري حقئقتن يرده، ائنسانلارين يانيندا ساکئن اولار؟ باخ، سن گؤيه و گؤيلرئن گؤيونه سيغمازسان، نه قدر آز منئم تئکدئيئم بو معبده!$7ائندي ای ائسرايئلئن تاريسي رب، قوي قولون آتام داوودا ددئيئن سؤزلر تصدئق اولونسون!S#ائندي، يارب ائسرايئلئن تاريسي، قولون آتام داوودا ددئيئن سؤزه عمل ات. وعده ورئب دِمئشدئن کي: «سن يولوملا گتدئيئن کئمي، اوغوللارين دا اگر قانونوما موطابئق عمل ادئب اؤز يوللارينا دئقّت اده‌لر، ائسرايئل تختئنده سنئن نسلئندن بئر کئشي اَسکئک اولماياجاق.»H" سن قولون آتام داوودا وردئيئن وعده‌يه عمل ادئبسن؛ اؤز دئلئنله ددئيئني بو گون اؤز اَلئنله يرئنه يتئرئبسن.W!'سوليمان ددي: "يارب، ائسرايئلئن تاريسي! نه گؤيده، نه ده يرده سنئن کئمي تاري وار. سن عهدئني و محبّتئني بوتون او قوللارينلا ساخلاييرسان کي، بوتون اورَکلري ائله سنئن حوضوروندا ياشاييرلار.% C او، بورونجدن بئر کورسو دوزلتمئشدي کي، اوزونلوغو ائله اِني بش قول‌آچ ، بويو دا اوچ قول‌آچ ائدي و اونو حَيَطئن اورتاسينا قويموشدو. سوليمان اونون اوستونده دوردو. بوتون ائسرايئل جاماعاتي قاباغيندا دئزه دوشوب اَللرئني گؤيه آچدي.F سوليمان ربّئن قوربانگاهي قاباغيندا، بوتون ائسرايئل جاماعاتينين قاباغيندا دوروب اَللرئني گؤيلره آچدي.0Y صانديغي اورايا قويموشام. ربّئن ائسرايئل اؤولادلاري ائله باغلاديغي عهد اونون ائچئنده‌دئر."/W رب ددئيي سؤزونو يرئنه يتئردي: چونکي من آتام داوودون يرئنه قالخميشام، ربّئن ددئيي کئمي ائسرايئل تختئنده اوتورموشام و ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا معبد تئکمئشم.- لاکئن معبدي سن تئکميه‌جکسن، سنئن بِلئندن گلن اوغلون منئم آديما معبد تئکه‌جک.»-Sلاکئن رب آتام داوودا ددي: «سن ياخشي ادئبسن کي، منئم آديما بئر معبد تئکمک نئيّتئنه دوشوبسن.-Sآتام داوودون اوره‌يئنده آرزو وار ائدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدينا بئر معبد تئکسئن.Qلاکئن اورشلئمي سچمئشم کي، آديم اورادا اولسون. داوودو دا سچمئشم کي، خالقيم ائسرايئل اوستونده حؤکمدار اولسون.»/«من خالقيمي مئصئر تورپاغيندان چيخارتديغيم گوندن بَري، ائسرايئلئن هچ بئر قبئله‌سئندن بئر شهر سچمه‌دئم کي، اورادا بئر معبد تئکئم و آديم اوستونده اولسون. بئر آدام دا سچمه‌دئم کی، خالقيم ائسرايئل اوستونده حؤکمدار اولسون.veپادشاه ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب موبارک اولسون کي، آتام داوودا اؤز آغزي ائله دانيشدي و اؤز اَلي ائله اونو يرئنه يتئرئب. او دمئشدي:H پادشاه دؤنوب بوتون ائسرايئل جاماعاتينا برکت وردی. بو زامان بوتون ائسرايئل جاماعاتي آياق اوسته دورموشدو.من سنئن اوچون اوجا بئر معبد تئکمئشم کي، سنئن ابدی ياشاياجاغين ير اولسون." او زامان سوليمان ددي: "رب بويوروب کي، قالين قارانليقدا ساکئن اولاجاق.Rکاهئنلر او بولودا گؤره اورادا دايانيب خئدمت اده بئلمه‌دئلر، چونکي ربّئن شؤوکتي تارينين معبدئني دولدورموشدو.+ کَره‌ناي چالانلار و نغمه‌چئلر بئر سَسله ربّه حمد و شوکور اتمکله سَسلرئني بئرلئکده اوجالتديلار. کَره‌نايلارين، سئنجلرئن، و باشقا موسئقي آلَتلرئنئن سَسي اوجالاندي. اونلار ربّه حمد ادئب ددئلر: "او، دوغرودان ياخشي‌دير، چونکي محبّتي ابدي‌دئر."" او واخت ربّئن معبدي بئر بولودلا اله دولدو کي،6e نغمه اوخويان لاوئلی‌لرئن هاميسي دا، آساف، هِيمان، يِدوتون و اونلارين اوغوللاري ائله قوحوملاري نازئک کتان گِيئنمئش، سئنجلر، چنگلر و طنبورلارلا قوربانگاهين شرق طرفئنده دايانديلار و اونلارلا برابر يوز ائيئرمي کاهئن کَره‌ناي چاليردي.T! کاهئنلر موقدّس يردن چيخديلار. حاضير اولان کاهئنلرئن هاميسي بؤلمه‌لرئني گؤزلَمه‌دن اؤزلرئني تقدئس اتمئشدئلر.#? سانديقدا هچ بئر شي يوخ ائدي، مگر موسانين خورِبده قويدوغو ائکي لؤوحه. رب اورادا، ائسرايئل اؤولادلارينين مئصئردن چيخديقلاري واخت، اونلارلا عهد باغلاميشدي.7 دئرَکلر اله اوزون ائدي کي، اونلارين اوجو ائچ اوتاغين قاباغينداکي موقدّس يردن گؤرونوردو، آنجاق بايير طرفدن گؤرونموردو. اونلار بو گونه قدر اوراداديرلار.Q کَرّوبلار قانادلاريني سانديغين يري اوستونده آچميشديلار و سانديغي و اونون دئرَکلرئني يوخاريدان اؤرتموشدولر.k Oکاهئنلر ربّئن عهد سانديغيني معبدئن ائچ اوتاغينا، يعني لاپ موقدّس يره، کَرّوبلارين قانادلاري آلتينداکي اؤز يرئنه گتئردئلر.3 _سوليمان پادشاه و اونون يانينا ييغيلميش بوتون ائسرايئل جاماعاتي، سانديغين قاباغيندا او قدر قويون-کچي و گاميش قوربان کَسدئلر کي، چوخلوغونا گؤره سايي-حسابا گلمَزدي. ~v}}|d{zyy:x(w5vEu رِحوبعام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو اَبئيا پادشاه اولدو. = رِحوبعامين اتدئيي ائشلر، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، مگر شِمَعيا پيغمبرئن و گؤروجو عئدّونون تارئخ کئتابلاريندا نسئل شجره‌سئنه موطابئق يازيلماييبدير؟ رِحوبعاملا يَروبعام آراسيندا همئشه موحارئبه گدئردي.{<o رِحوبعام شرارت اتدي، چونکي اوره‌يئني ربّی آختارماغا قويمادي. ; بلجه رِحوبعام پادشاه اورشلئمده اؤزونو مؤحکملَندئرئب پادشاهليق اتدي. رِحوبعام، پادشاه اولان واخت، قيرخ بئر ياشيندا ائدي. او، اورشلئمده اون يدّي ائل پادشاهليق اتدي. رب بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن بو شهري سچمئشدي کي، اؤز آديني اورايا قويسون. اونون آناسينين آدي عَمّونلو نَعَما ائدي.X:) اؤزونو آلچالتديقدا ربّئن قضبي اونون اوستوندن دؤندو کي، اونو کامئل محو اتمه‌سئن. يهودادا ياخشي ائشلر ده وار ائدي.`99 هر دفه پادشاه ربّئن معبدئنه گلنده کشئکچئلر گلئب اونلاري داشي‌ييرديلار. سونرا دا کشئکچئلرئن اوتاغينا گری گتئرئردئلر.}8s رِحوبعام پادشاه اونلارين يرئنه بورونج قالخانلار دوزلتدي و بونلاري پادشاه سارايينين قاپيسيني قورويان کشئکچي ريئسلرئنئن اَلئنه وردی..7U مئصئر پادشاهي شئشَق اورشلئمه هوجوم اتدي و ربّئن معبدئنئن و پادشاه سارايينين خزئنه‌لرئني گؤتوردو. هر شيي آلدي. سوليمانين دوزلتدئيي قيزيل قالخانلاري دا گؤتوردو.q6[ آمّا اونون قوللاري اولاجاقلار کي، منه قوللوق اتمکله باشقا اؤلکه‌لرئن پادشاهليقلارينا قوللوق اتمه‌يئن فرقئني باشا دوشسونلر."5} رب اونلارين آلچالديغيني گؤرنده شَمَعيايا ربّئن بو سؤزو گلدي: "اؤزلرئني آلچالتديقلاري اوچون اونلاري محو اتميه‌جيم، اونلارا بئر آز قورتولوش وره‌جيم، شئشَقئن اَلي ائله قضبئم اورشلئمئن اوستونه تؤکولميه‌جک.4 ائسرايئل ريئسلري ائله پادشاه اؤزلرئني آلچالتديلار و ددئلر: "رب عادئلدئر."]33 شِمَعيا پيغمبر رِحوبعامين و يهودا ريئسلرئنئن يانينا کي، شئشَقدن اؤتري اورشلئمه ييغيلميشديلار، گلئب اونلارا ددي: "رب بله ديئر: «سئز منی ترک ادئبسئنئز، من ده سئزي شئشَقئن اَلئنه ورمئشم.»""r2] او، يهودانين قالالي شهرلرئني آلدي و اورشلئمه ياخينلاشدي. 1 شئشَقئن مئن ائکي يوز دؤيوش عاراباسي، آلتميش مئن آتليسي و مئصئردن اونونلا بئرلئکده گلن لوبلو، سوکلو و کوشلو‌ ساييسيز-حسابسيز عسکري وار ائدي.s0_ رِحوبعامين پادشاهليغينين بِشئنجي ائلئنده مئصئر پادشاهي شئشَق اورشلئمه هوجوم اتدي. چونکي رِحوبعاملا خالق ربّه خيانت اتمئشدئلر.i/ M رِحوبعام پادشاهليغي مؤحکمله‌نئب قووّتلَندئکده، او و اونونلا برابر بوتون ائسرايئللی‌لر ربّئن قانونوندان اوز دؤندَردئلر.. آغيلّي رفتار ادئب بوتون يهودا و بِنيامئن تورپاغيندا هر قالالي شهره اوغوللاريني گؤندردي و اونلارا بول ارزاق وردی، اونلار اوچون چوخلو آرواد آلدي.[-/ رِحوبعام مَعَکا اوغلو اَبئياني قارداشلاري آراسيندا باشچي و رهبر تعيئن اتدي چونکي اونو پادشاه اتمک نئيّتئنده ائدي.\,1 رِحوبعام اَبشالومون قيزي مَعَکاني بوتون آيري آروادلاري و جارئيه‌لرئندن داها چوخ سِوئردي. او، اون سکّئز آرواد و آلتميش جارئيه آلميشدي، ائيئرمي سکّئز اوغولون و آلتميش قيزين آتاسي اولدو.;+o ماخَلَتدن سونرا اَبشالومون قيزي مَعَکاني آلدي. او، اَبئياني، عَتّه‌يي، زئزاني و شِلومئتي دوغدو.r*] او، رِحوبعاما اوغوللار دوغدو: يِعوشو، شِمَرياني، زاهَمي.o)W رِحوبعام ماخَلَتي اؤزونه آرواد آلدي. ماخَلَت داوودون اوغلو يِرئموتلا يَسّه‌نئن اوغلو اِلئآبين قيزي اَبئحه‌يئلئن قيزي ائدي.( يهودا پادشاهليغيني مؤحکملَندئردئلر و اوچ ائل سوليمانين اوغلو رِحوبعاما کؤمک اتدئلر. چونکي اوچ ائل داوودون و سوليمانين يولو ائله گتدئلر.Z'- اونلارين دالينجا بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن اولان ائسرايئلی‌لر ده کي، صادئق اورَکله ربّی آختارماق ائسته‌يئردئلر، اورشلئمه گلدئلر کي، آتالارينين تاريسي ربّه قوربان تقدئم اتسئنلر.*&M او، پرستئشگاهلار اوچون هم ده دوزلتدئيي کچي و دانا بوتلري اوچون اؤز کاهئنلرئني قويموشدو.$%A لاوئلی‌لر اوتلاقلاريني و مولکلرئني قويوب يهودايا و اورشلئمه گلدئلر. چونکي يَروبعام اونلاري اوغوللاري ائله بئرلئکده ربّه کاهئنلئک اتمکدن برکنار اتمئشدي.R$ بوتون ائسرايئلده اولان کاهئنلر و لاوئلی‌لر ده اونلارين بوتون محل‌لرئندن گلئب رِحوبعامين يانينا ييغيلديلار.a#; هر شهره سئپر و نئزه‌لر قويدو، اونلاري چوخ مؤحکملَندئردي. بلجه يهودا ائله بِنيامئن تورپاقلاري اونون طرفئنده قالديلار.A"{ قالالاري مؤحکمله‌دئب اونلارا سرکرده‌لر تعيئن اتدي و اونلاردا ارزاق، زيتون ياغي، و شراب آنبار اتدي.0!Y صورعا، اَيّالون و خِبرون ائدي. او يهودا و بِنيامئن تورپاغيندا اولان بو قالالي شهرلري تئکدي.< s اَدوره‌يئم، لاکئش، عَزِقا،)M گَت، مارِشا، زئف،:o بِيت‌صور، سوکو، عَدولّام،[/ تئکدئيي شهرلر بِيت‌لِخِم، اِيتام، تَقوعَع،w رِحوبعام اورشلئمده ياشادي و يهودانين دئفاعسي اوچون شهرلر تئکدي.  رب بله ديئر: «گرک گتميه‌سئنئز و هموطنلرئنئزله موحارئبه اتميه‌‌سئنئز. هر کس اؤز اِوئنه قاييتسين، چونکي بو ائش منئم طرفئمدن اولوب.»" بلجه اونلار ربّئن سؤزونه قولاق آسديلار و يَروبعامين اوستونه گتمکدن اَل چکدئلر.8i "يهودا پادشاهي سوليمان اوغلو رِحوبعاما، يهودا و بِنيامئنده اولان بوتون ائسرايئللی‌لره دِه کي،kO لاکئن ربّئن بو سؤزو تاري آدامي شِمَعيايا نازئل اولدو:/ Y رِحوبعام اورشلئمه گلدئکده، يهودا و بِنيامئن اِوئني- يوز هشتاد مئن سچمه دؤيوشچوسونو بئر يره ييغدي کي، ائسرايئللی‌لرله موحارئبه ادئب سلطنتي رِحوبعاما قايتارسين.- بلجه ائسرايئل داوودون سولاله‌سئنئن ضئدّئنه قالخدي و بو، بو گونه کئمي بله‌دئر.gG پادشاه رِحوبعام ائجباري فَعله‌لر اوستونده نظارتچي اولان هَدورامي گؤندردي. ائسرايئل اؤولادلاري اونو داشا باسيب اؤلدوردولر. پادشاه رِحوبعام تَلَسئک اؤز عاراباسينا مئندي کي، اورشلئمه قاچسين."= رِحوبعام فقط يهودا شهرلرئنده ياشايان ائسرايئل اؤولادلاري اوستونده پادشاهليق اتدي.W' بوتون ائسرايئللی‌لر پادشاهين اونلارا قولاق آسماديغيني گؤرنده اونا جاواب ورئب ددئلر: "داوودلا بئزئم نه ائشئمئز وار؟ يَسّه‌نئن اوغلوندا ائرثئمئز يوخدور! ای ائسرايئللي، هر کس اِوئنه! ای داوود، ائندي اؤز اِوئنه باخ!"" بوتون ائسرايئللی‌لر اِولرئنه گتدئلر.- بلجه پادشاه خالقا قولاق آسمادي، چونکي بو حادئثه تاري طرفئندن اولدو کي، رب شئلولو اَخئيا واسئطه‌سئله نِباط اوغلو يَروبعاما ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن.W' جاوان آداملارين مصلحتئنه موطابئق، خالقا ددي: "آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من اونو داها دا آرتيراجاغام. آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه اتدي، آمّا من عقربلرله تَنبِه اده‌جيم."'G پادشاه اونلارا ياوا جاواب وردی. پادشاه رِحوبعام آغساقّاللارين مصلحتئنه محل قويماييب،ta يَروبعام بوتون خالقلا بئرلئکده پادشاهين ددئيي کئمي کي، "اوچ گون سونرا گئنه يانيما گلئن"، اوچ گون سونرا رِحوبعامين يانينا گلدئلر.$A آتام سئزي آغير يوغلا يوکله‌مئشدي، آمّا من سئزئن يوغوزنوزو داها دا آرتيراجاغام. آتام سئزي قامچيلارلا تَنبِه اتدي، آمّا من سئزي عقربلرله تَنبِه اده‌جيم.»""R اونونلا بئرلئکده بؤيوموش جاوان آداملار اونا ددئلر: "سنه «آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو، سن اونو يونگوللَشدئر» دئيَن بو خالقا بله دِه: «منئم کئچئک بارماغيم آتامين بِلئندن يوغوندور.  اونلاردان سوروشدو: "سئز نه مصلحت ورئرسئنئز؟ منه ديئن. بو خالقا کي، «آتانين اوستوموزه قويدوغو يوغو يونگول‌لَشدئر» ديئرلر، نه جاواب ورئم؟""l Q آمّا او، آغساقّاللارين وردئکلري مصلحته محل قويمادي و اونونلا بئرلئکده بؤيوموش و اونا خئدمت ادن جاوان آداملارلا مصلحتلَشدي.o W آغساقّاللار اونا ددئلر: "اگر سن بو خالقا مهرئبان اولاسان و اونلاري راضي ادئب اونلارلا ياخشي دانيشاسان، دائم سنه قول اولارلار."  پادشاه رِحوبعام آتاسي سوليمانين صاغليغيندا اونا مصلحت ورن آغساقّاللارلا مصلحتله‌شئب ددي: "بو خالقا جاواب ورمک اوچون منه نه مصلحت ورئرسئنئز؟""  رِحوبعام اونلارا ددي: "اوچ گوندن سونرا گئنه منئم يانيما گلئن."" خالق گتدي.w "آتان اوستوموزه آغير يوغ قويدو. سن ائندي آتانين چتئن قوللوغونو و اوستوموزه قويدوغو آغير يوغو يونگوللَشدئر، بئز ده سنه قوللوق اده‌رئک.">u اونو چاغيرتديرديلار. يَروبعام گلدي و بوتون ائسرايئللی‌لرله بئرلئکده رِحوبعاملا دانيشيب اونا ددي:P نِباط اوغلو يَروبعام، بونو اشئتدئيي زامان، مئصئردن قاييتدي چونکي سوليمان پادشاهين اَلئندن اورايا قاچميشدي.0 [ رِحوبعام شِکِمه گتدي، چونکي بوتون ائسرايئللی‌لر شِکِمه گلمئشدئلر کي، اونو پادشاه اتسئنلر.O سوليمان اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و آتاسي داوودون شهرئنده باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو رِحوبعام سلطنت اتدي. سوليمان، اورشلئمده بوتون ائسرايئل اوستونده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي. سوليمانين قالان ائشلري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، مگر ناتان پيغمبرئن تارئخ کئتابيندا و شئلولو اَخئيانين پيغمبرلئيئنده و گؤروجو يَعدّونون نِباط اوغلو يَروبعام حاقّينداکي وحي‌لرئنده يازيلماييبدير؟ {[~~_}|V{]zyyxYwEutsrr7qpp.o.ngmllGjikhgfeFdba`_x^]\[vZYXWVV UTYSRQQ ONM]LKGJ0IHgGFjEDCBB?>=-;;.:Q987 6{43z210/.e-O+*)(9&%$z#! ?Tkan2  O[w|gزامان کچدي. نهايت، ائکئنجي ائلئن آخيريندا ناخوشلوغونا گؤره باغيرساقلاري تؤکولدو و او، شئدّتلي آغريلارلا اؤلدو. اونون خالقي يِهورامين خاطئرئنه آتالارينا يانديرديقلاري کئمي اود قالاسي يانديرماديلار..{Uبونلارين هاميسيندان سونرا رب يِهورامي باغيرساقلاريندان صاغالماز بئر ناخوشلوغونان ووردو.{zoاونلار يهودانين ضئدّئنه قالخيب اورايا هوجوم گتئردئلر. پادشاهين ساراييندا تاپديقلاري بوتون مالي، اونون اوغوللاريني و آروادلاريني آپارديلار. اوغوللارينين لاپ بالاجاسي يِهوآخازدان ، آيري اوغلو قالمادي.Gyرب يِهورامين ضئدّئنه فئلئسطلی‌لرئن روحونو و کوشلولارين قونشولوغوندا ياشايان عربلرئن روحونو قيزديردي.Mxسن ده آغير ناخوشلاياجاقسان. بو ناخوشلوق اوزوندن باغيرساقلارين اِشئيه تؤکولَنه قدر گونلرجه سورونه‌جکسن.»""(wIباخ، رب سنئن خالقينا، اوغوللارينا، آروادلارينا و بوتون مالينا بؤيوک بئر بلا گتئره‌جک.ivK ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گدئبسن و اَخاب نسلئنئن اتدئيي کئمي، يهوداني و اورشلئمده ياشايانلاري زئنايا چکئبسن، هم ده آتانين نسلئندن قارداشلاريني، سندن داها ياخشي اولانلاري اؤلدوروبسن، u  سونرا اونا پيغمبر ائليادان بو مکتوب گلدي: "آتان داوودون تاريسي رب بله ديئر: «چونکي آتان يِهوشافاطين و يهودا پادشاهي آسانين يوللاري ائله يوخ،tta او، يهودا داغلاريندا دا پرستئشگاهلار تئکدي و باعئث اولدو کي، اورشلئمده ياشايانلار زئنايا چکئلئب يهوداني دا يولدان آزديرسينلار..sU بلجه اِدوم بو گونه قدر يهودانين ضئدّئنه عوصيان قالديريب. همئن واخت لئبنا شهري ده اونون اسارتي آلتيندان چيخدي، چونکي يِهورام آتالارينين تاريسي ربّی ترک اتمئشدي.r يِهورام، ريئسلري و بوتون دؤيوش عارابالاري ائله بئرلئکده گتدي. گجه ائکن قالخيب اونو هر طرفدن اَحاطه ادن اِدوملولاري و عارابا سرکرده‌لرئني قيردي.Tq!اونون دؤورونده اِدوملولار عوصيان قالديريب، يهودانين اسارتي آلتيندان چيخديلار و اؤزلرئنه بئر پادشاه قويدولار.&pEآمّا رب داوودلا اتدئيي عهددن اؤتري ائسته‌مئردي کي، داوودون سولاله‌سئني محو اتسئن. چونکي وعده ورمئشدي کي، داوودا و اونون نسلئنه همئشه‌لئک بئر چيراق ورسئن.#o?او دا اَخاب نسلئنئن اتدئيي کئمي، ائسرايئل پادشاهلارينين يولو ائله گتدي، چونکي اَخابين قيزي اونون آروادي ائدي. يِهورام ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.2n]يِهورام، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده سکّئز ائل پادشاهليق اتدي.mيِهورام آتاسينين پادشاهليق تختئنه چيخيب اؤزونو مؤحکملَندئکده، بوتون قارداشلاريني و ائسرايئل ريئسلرئندن بعضئسئني ده قيلينجدان کچئرتدي.'lGآتالاري اونلارا چوخ هدئيّه‌لر-قيزيل، گوموش و قئيمتلي شيلر، هم ده يهودادا اولان قالالي شهرلر وردی. آمّا پادشاهليغي يِهوراما وردی، چونکي او، ائلک اوغول ائدي.Okاونون قارداشلاري، يِهوشافاطين اوغوللاري بونلار ائدي: عَزَريا، يِخي‌اِل، زِکَريا، عَزَرياهو، مئکايئل و شِفَطيا. بونلارين هاميسي ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطين اوغوللاري ائدئلر.oj Yيِهوشافاط اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و داوودون شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديريلدي. اونون يرئنه اوغلو يِهورام پادشاه اولدو.vie%مارِشادان اولان دوداوياهونون اوغلو اِلئعِزِر يِهوشافاطين ضئدّئنه پيغمبرلئک ادئب ددي: "اَخَزيا ائله ائتّئفاق قوردوغون اوچون رب سنئن ائشلرئني پوزدو."" بلجه گَمئلر پارچالاندي و تَرشئشه گده بئلمه‌دئلر.5hc$موتّفئق اولدولار کي، تَرشئشه گتمه‌يه گَمئلر دوزلتسئنلر و گَمئلري عِصيون‌گِبِرده دوزلتدئلر.Sg#اوندان سونرا يهودا پادشاهي يِهوشافاط، ائسرايئل پادشاهي اَخَزيا ائله ائتّئفاق قوردو. اونون بو عملي شرارت ائدي.f1"يِهوشافاطين قالان ائشلري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، خَناني اوغلو يِيهونون تارئخ کئتابيندا يازيليب کي، ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندادير.Ee!آنجاق پرستئشگاهلار آرادان قالديريلمادي و خالقين اوره‌يي حله آتالارينين تاريسي ربّه طرف دؤنمه‌مئشدي./dW يِهوشافاط آتاسي آسانين يولو ائله گتدي و اوندان آزماييب ربّئن گؤزونده دوز اولان ائشلر اتدي.4caيِهوشافاط يهودا اوستونده پادشاه اولدو. پادشاه اولدوغو واخت اوتوز بش ياشيندا ائدي. او، اورشلئمده ائيئرمي بش ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي شئلخي قيزي عَزوبا ائدي.>buبلجه يِهوشافاطين پادشاهليغينا اَمئن-آمانليق ساکئن اولدو، چونکي تاريسي اونا هر طرفدن دئنجلئک وردی.a#بوتون اؤلکه‌لرده‌کي پادشاهلار او زامان کي، ائسرايئلئن دوشمنلرئنئن ضئدّئنه ربّئن دؤيوشدويونو اشئتدئلر، اونلارين اوستونه تارينين قورخوسو دوشدو. `چنگلر، طنبورلار و کَره‌نايلار چالاراق اورشلئمه، ربّئن معبدئنه گلدئلر.:_mيهودا و اورشلئمدن اولان آداملارين هاميسي، يِهوشافاطين باشچيليغي آلتيندا شادليقلا اورشلئمه گری دؤندولر، چونکي رب دوشمنلري اوستونده ظفره گؤره اونلارا شادليق ورمئشدي. ^ دؤردونجو گون بِراکا دره‌سئنده ييغيلديلار کي، ربّه حمد اتسئنلر. بوندان اؤتري او يرئن آديني بِراکا دره‌سي قويدولار و بو گونه قدر ده بله‌دئر.)]Kيِهوشافاط و اونون خالقي اونلارين قنئمتئني گؤتورميه گلدئلر، اونلارين آراسيندا دؤيوش ماللار، پالتارلار و قئيمتلي شيلر تاپديلار. بونلاردان او قدر ييغديلار کي، داشييا بئلمه‌دئلر. قنئمت او قدر چوخ ائدي کي، اونو اوچ گون ييغيرديلار.T\!يهودالي‌لار چؤله باخان گؤزَتچي يرئنه چاتديقدا، قوشونا باخيب يره ييخيلميش مِيئتلر گؤردولر. صاغ قالان يوخ ائدي.C[چونکي عَمّونلولارلا موآبلي‌لار سِعئر داغينين ساکئنلرئنئن ضئدّئنه قالخيب اونلاري کامئل قيرديلار. سِعئر ساکئنلرئني قيراندان سونرا دا بئربئرلرئني محو اتمه‌يه باشلاديلار.Z5تَرَنّومله حمده باشلاديقلاري زامان، رب يهودايا گلن عَمّونلولارين، موآبلي‌لارين، و سِعئر داغينين ساکئنلرئنئن ضئدّئنه کمئن قوردو و اونلار قيريلديلار.RYخالقلا مصلحت اتدئکدن سونرا، ربّه نغمه اوخويانلاري تعيئن اتدي کي، قوشونونون قاباغيندا گتسئنلر و موقدّس جلالينا حمد ادئب اوخوسونلار: "ربّه شوکور ادئن، چونکي اونون محبّتي ابدي‌دئر."3X_اونلار سحر تزدن قالخديلار و تِقوعَع چؤلونه چيخديلار. چيخديقلاري زامان يِهوشافاط دوروب ددي: "ای يهودا و اورشلئمده ياشايانلار، منی اشئدئن: تارينيز ربّه بِل باغلايين، پايدار قالارسينيز، اونون پيغمبرلرئنه ائنانين و اوغور قازانارسينيز."PWقوحات و قورَخ نسئل‌لرئندن اولان لاوئلی‌لر آياغا قالخيب ائسرايئلئن تاريسي ربّه چوخ اوجا سَسله شوکور اتدئلر.qV[يِهوشافاط اوزو اوسته يِره قاپاندي و بوتون يهودالي‌لار و اورشلئمده ياشايانلار ربّئن حوضوروندا يره قاپانيب اونو پرستئش اتدئلر.Uبو موحارئبه‌ده دؤيوشمک سئزه لازيم اولماياجاق. ای يهودالي‌لار و اورشلئملی‌لر، صف باغلاييب دورون، اؤز حاقّينيزدا ربّئن خئلاصيني گؤرون. قورخمايين و اوزولمه‌يئن. صاباح اونلارين قاباغينا گدئن و رب سئزئنله اولاجاق.»""Tصاباح اونلارين ضئدّئنه اِنئن. باخ، اونلار صئص يوخوشو ائله قالخيب گله‌جکلر و اونلاري دره‌نئن آخيريندا، يِروعِل چؤلونون قاباغيندا تاپاجاقسينيز.pSYاو ددي: "بوتون يهودالي‌لار و اورشلئمده ياشايانلار و سن پادشاه يِهوشافاط، ياخشي اشئدئن! رب سئزه بله ديئر: «بو بؤيوک قوشوندان قورخمايين و اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن، چونکي دؤيوش سئزئن يوخ، تارينيندير.R+جاماعاتين آراسيندا ربّئن روحو آساف نسلئندن اولان بئر لاوئلي، مَتّنيا اوغلو يِعي‌اِل اوغلو بِنايا اوغلو زِکَريا اوغلو يَخه‌زي‌اِلئن اوستونه گلدي.*QM بوتون يهودالي‌لار کؤرپه‌لري، آروادلاري و اوشاقلاري ائله ربّئن حوضوروندا دورموشدولار.-PS ای تاريميز، اونلارا مگر حؤکم اتميه‌جکسن؟ چونکي اوستوموزه گلن بو بؤيوک قوشونون ضئدّئنه گوجوموز يوخدور، نه اده‌جيئمئزي بئلمئرئک، آنجاق گؤزلرئمئز سنه دئکئلئب."!O; ائندي گؤر عوضئني نجه ورئرلر؛ گلئرلر کي، بئزه ائرث وردئيئن مولکوندن بئزي قووسونلار.pNY ائندي باخ، عَمّونلولار، موآبلي‌لار، سِعئر داغينين ساکئنلري نه ادئر! مئصئر تورپاغيندان گلرکَن ائسرايئللی‌لري اونلارين تورپاغينا گئرميه قويمادين، ائسرايئللی‌لر ده دؤنوب اونلاري محو اتمه‌دئلر. M  «اگر اوستوموزه بلا، قيلينج، جزا، وبا و يا آجليق گلسه، آدين بو معبده اولدوغونا گؤره بو معبدئن قاباغيندا، يعني سنئن قاباغيندا دوراجاغيق و چتئن گونلرده سنه فرياد اده‌جيئک، اوندا سن اشئده‌جکسن و خئلاص اده‌جکسن.»Lاورادا مسکن سالديلار، اورادا سنئن آدينا موقدّس بئر مکان تئکدئلر و ددئلر:Kای تاريميز، مگر سن ديئلسن کي، بو تورپاقدا ياشايانلاري خالقين ائسرايئلئن قاباغيندا قوودون و اونو دوستون ائبراهئمئن نسلئنه ابدی اولاراق وردئن؟kJO"يارب، آتالاريميزين تاريسي، گؤيلرده اولان تاري مگر سن ديئلسن؟ بوتون مئلّتلرئن پادشاهليقلاري اوستونه حاکئم اولان مگر سن ديئلسن؟ قودرتله قووّت سنئن اَلئنده‌دئر و هچ کئم سنئن ضئدّئنه دورا بئلمز.?Iwيِهوشافاط ربّئن معبدئنده، تزه حَيَطئن قاباغيندا، يهودا و اورشلئم جاماعاتينين قاباغيندا دوروب ددي:YH+يهودالي‌لار ربدن کؤمک ائسته‌مک اوچون ييغيلديلار، حتّا يهودانين بوتون شهرلرئندن ده گلدئلر کي، ربّی آختارسينلار.*GMيِهوشافاط قورخدو و اوزونو ربّی آختارماغا دؤندَردي و بوتون يهودا اوچون اوروج اعلان اتدي.MFبعضی آداملار گلئب يِهوشافاطا خبر گتئرئب ددئلر: "دهنزئن او بئري طرفئندن، اِدومدان سنئن ضئدّئنه بؤيوک بئر قوشون گلئر. باخ، ائندي اونلار خَصِصون-تامارداديرلار. (يعني عِين‌گِدئده)""fE Gبوندان سونرا موآبلي‌لار و عَمّونلولار، اونلارلا برابر ماعونلولاردان بعضئسي گلدئلر کي، يِهوشافاطين ضئدّئنه دؤيوشسونلر.%DC باخ، ربّئن هر ائشي اوچون باش کاهئن اَمَريا، پادشاهين هر ائشي اوچون ده يهودانين قبئله ريئسي اِسماعئل اوغلو زِبَديا باشچينيز اولاجاق، قاباغينيزدا دا لاوئلی‌لر مأمور اولاجاقلار. جسارتله رفتار ادئن. رب ياخشيليق ادنلرله اولسون."BC} اؤز شهرلرئنده ياشايان هموطنلرئنئزدن سئزه گله‌جک هر موباحئثه‌لي ائش اوچون، ائستر قان داعواسي اولسون، ائسترسه ده قانون، امر، قايدالار و حؤکملر باره‌ده اولسون، اونلارا ائخطار ورئن کي، ربّئن قاباغيندا تقصئرکار اولماسينلار و قضب سئزئن و هموطنلرئنئزئن اوستونه گلمه‌سئن. بله اتمکله سئز تقصئرکار اولماياجاقسينيز.B# سونرا اونلارا امر ادئب ددي: "ربّئن قورخوسوندا صداقت و بوتون اورَکله بله ادئن:;Aoيِهوشافاط ربّئن قاضيليغينا و موباحئثه‌لي ائشلر اوچون اورشلئمه ده بعضی لاوئلی‌لري، کاهئنلري، و ائسرايئلئن نسئل باشچيلاريني تعيئن اتدي. و اونلار اورشلئمده ياشاديلار.@ائندي قويون سئزئن اوستونوزده ربّئن قورخوسو اولسون. نه اتدئيئنئزده احتئياط ادئن، چونکي تاريميز ربده حاقسيزليق، طرفدارليق و روشوَتخورلوق يوخدور."l?Qاو، داورلره ددي: "نه اتدئيئنئزه باخين، چونکي ائنسان اوچون يوخ، رب اوچون قاضيليق ادئرسئنئز و قاضيليق ائشئنده او سئزئنله‌دئر.>{اؤلکه‌يه، يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه، شهر به شهر داور قويدو. =9يِهوشافاط اورشلئمده ياشادي. تکرار بئرشئباعاعدان اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنه قدر خالق آراسيندا گَزدي و اونلاري آتالارينين تاريسي ربّه طرف دؤنده‌ردي.U<#لاکئن سنئن ياخشي ائشلرئن ده وار: اَشِرا بوتلرئني اؤلکه‌دن يوخ ادئبسن و اؤز اوره‌يئني تاريني آختارماغا ورئبسن."N;خَناني اوغلو گؤروجو يِيهو اونون گؤروشويونه گدئب پادشاه يِهوشافاطدان سوروشدو: "مگر لازيم ائدي کي، پئس آداما کؤمک اتمک و ربدن نئفرت ادنلري سِومَکله ربّئن قضبئني اوستونه گتئره‌سن.t: cيهودا پادشاهي يِهوشافاط اورشلئمه، اِوئنه سالامات قاييتدي.9"او گون دؤيوش قيزيشدي. ائسرايئل پادشاهي آخشاماجاق اؤز دؤيوش عاراباسيندا اَراملي‌لارين قاباغيندا سؤيکه‌نئب داياندي. گونش باتماقدا ائکن او اؤلدو.;8o!بئر آدام نئشان آلمادان کامان چکئب ائسرايئل پادشاهيني زئرِهئنئن بئرلَشدئيي يردن ووردو. پادشاه عاراباچيسينا ددي: "دؤندَر و منی دؤيوشدن چيخارت، چونکي آغير يارالانميشام."S7 دؤيوش عارابالارينين باشچيلاري اونون ائسرايئل پادشاهي اولماديغيني گؤرنده اونون دالينجا گتمه‌يئب قاييتديلار.u6cدؤيوش عارابالارينين باشچيلاري يِهوشافاطي گؤرنده ددئلر: "ائسرايئل پادشاهي بودور."" و دؤنوب اونونلا ووروشماغا گتدئلر. او واخت يِهوشافاط چيغيردي. رب اونا کؤمک اتدي، تاري اونلاري اونون يانيندان گری چکدي.5 اَرام پادشاهي اؤز دؤيوش عارابالارينين باشچيلارينا امراتمئشدي: "نه کئچئکله، نه ده بؤيوکله ووروشون، فقط ائسرايئل پادشاهي ائله دؤيوشه گئرئن.":4mائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "من قئيافه‌مي دَيئشئب دؤيوشه گئره‌جيم، لاکئن سن اؤز شاهليق پالتاريني گِي."" بلجه ائسرايئل پادشاهي قئيافه‌سئني دَيئشئب دؤيوشه گئردي.3{ائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط راموت-گئلعادا گتدئلر.g2Gمئکايا ددي: "اگر سن سالامات قاييداسان، دِمه‌لي رب منئم واسئطَمله دانيشماييبدير."" سونرا ددي: "ای جاماعات، هامينيز اشئدئن!""|1qاونلارا امر ادئن کي، پادشاه بله ديئر: "بو آدامي زئندانا آتين و من سالامات قاييدانا قدر اونا آنجاق او قدر چؤرک و سو ورئن کي، اؤلمه‌سئن."E0ائسرايئل پادشاهي ددي: "مئکاياني گؤتورون، اونو شهر ريئسي آمونون و پادشاهين اوغلو يوآشين يانينا گؤندرئن.)/Kمئکايا ددي: "باخ، بونو او گون گؤره‌جکسن کي، گئزلَنمک اوچون ائچه‌ري بئر اوتاغا گئرئرسن.".wاو واخت کِنه‌عَنا اوغلو صئدقئيا ياخينلاشدي و مئکايانين ياناغينا ووروب جاواب وردی: "ربّئن روحو مندن سنه نجه کچدي کي، سنئنله دانيشسين؟""S-ائندي، باخ، رب سنئن بو پيغمبرلرئنئن آغزينا يالانچي بئر روح قويوب. چونکي سنئن باشينا بلا گتئرمه‌يي اعلان ادئب.",او جاواب وردی: «من گدئب بوتون پيغمبرلرئن آغزيندا يالانچي بئر روح اولارام.» رب ددي: «سن اونو توولاياجاقسان و بونو باجاريرسان، گت و بله اِله.»I+ او واخت بئر روح ائره‌لي گلئب ربّئن قاباغيندا داياندي و سوروشدو: «من اونو توولايارام.» رب اونا ددي: «نجه؟»`*9رب سوروشدو: «ائسرايئل پادشاهي اَخابي کئم توولاياجاق کي، راموت-گئلعادا گدئب هلاک اولسون؟» بئري اِله ددی، او بئري بِله.~)uمئکايا ددي: "او واخت ربّئن سؤزونو اشئدئن. من ربّی گؤردوم کي، اؤز تختئنده اوتوروب و بوتون گؤيلر قوشونو اونون ساغيندا و سولوندا دوروبلار.T(!ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "مگر سنه دِمه‌دئم کي، او منئم ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک اده‌جک؟""E'مئکايا ددي: "من بوتون ائسرايئللی‌لري داغلار اوستونده چوباني اولمايان سورو کئمي سَپَلَنمئش گؤردوم. رب ددي: «اونلارين آغاسي يوخدور. قوي هر بئري سالامات اؤز اِوئنه قاييتسين.»"">&uپادشاه اونا ددي: "سنه نچه دفه گرک آند ائچدئرئم کي، منه ربّئن آديندا حقئقتدن آيري بئر شي دِمَيه‌سن؟""R%او، پادشاهين يانينا گلدئکده، پادشاه اونا ددي: "مئکايا، ووروشماق اوچون راموت-گئلعادا گِدَک، يوخسا گتمه‌يک؟" مئکايا اونا ددي: "گدئن، قالئب گله‌جکسئنئز، اونلار سئزه تسلئم ادئله‌جک."$3 آمّا مئکايا ددي: "وار اولان ربّه آند اولسون کي، تاريم منه نه دِسه، اونو دئيه‌جيم."f#E او قاصئد کي، مئکاياني چاغيرماق اوچون گتمئشدي، اونونلا دانيشيب ددي: "باخ، پيغمبرلر پادشاها بئرلئکده خوش سؤزلر ديئرلر. قوي سنئن سؤزون ده اونلاردان بئرئنئن سؤزو کئمي اولسون و اونونلا خوش دانيش."\"1 بوتون پيغمبرلر ده پيغمبرلئک ادئب ديئردئلر: "راموت-گئلعادا گت، قالئب گله‌جکسن، چونکي رب اونو پادشاها تسلئم اده‌جک."!+ کِنه‌عَنا اوغلو صئدقئيا اؤزونه دَمئر بوينوزلار دوزَلدئب ددي: "رب بله ديئر: «اَراملي‌لاري قيريب قورتارانا قدر اونلاري بونلارلا بوينوزلاياجاقسان.»""/ W بو زامان ائسرايئل پادشاهي و يهودا پادشاهي يِهوشافاط سامئره دروازاسينين گئره‌جيئنده‌کي خرمن يرئنده، شاهليق لئباسي گِيمئش حالدا اوتورموشدولار. هر بئري اؤز تختئنده اوتورموشدو و بوتون پيغمبرلر اونلارين قاباغيندا پيغمبرلئک ادئردي.0Yائسرايئل پادشاهي بئر ساراي خئدمتچئسئني چاغيريب ددي: "تِز يئملا اوغلو مئکاياني بورايا گتئر."'ائسرايئل پادشاهي يِهوشافاطا ددي: "ربدن سوروشماق اوچون بئر نفر ده وار: يئملا اوغلو مئکايا. آنجاق منئم اوندان زَهلَم گدئر، چونکي همئشه ياخشيليغيما يوخ، پئسلئيئمه پيغمبرلئک ادئر."" يِهوشافاط ددي: "قوي پادشاه بله دِمه‌سئن."Cآمّا يِهوشافاط سوروشدو: "بورادا اولانلاردان باشقا، آيا ربّئن بئر پيغمبري يوخدور کي، اوندان سوروشاق؟""0Yائسرايئل پادشاهي دؤرد يوز پيغمبري ييغدي و اونلاردان سوروشدو: "ووروشماق اوچون راموت-گئلعادا گِدَک يا گتمه‌يک؟" اونلار ددئلر: "گت، تاري اونو پادشاها تسلئم اده‌جک." يِهوشافاط گئنه ائسرايئل پادشاهينا ددي: "اوّلجه گؤرَک ربّئن سؤزو ندئر؟""ائسرايئل پادشاهي اَخاب يهودا پادشاهي يِهوشافاطدان سوروشدو: "آيا سن، منئمله بئرلئکده راموت-گئلعادا گِدَرسن؟" يِهوشافاط اونا جاواب وردی: "منی اؤزون کئمي، خالقيمي خالقين کئمي حساب ات، دؤيوشده سنئنله اولاجاغيق."Oبئر نچه ائل سونرا اَخابلا گؤروشمک اوچون سامئره‌يه گتدي. اَخاب اونون اوچون و اونونلا برابر اولان خالق اوچون چوخ قويون-کچي و اؤکوز کَسدي، اونو تحرئک اتدي کي، راموت-گئلعادا قالخسين.( Kيِهوشافاطين بول ثروت و احتئشامي وار ائدي. او، اِولئلئک يولو ائله اَخابلا موتّفئق اولدو.b=بونلار پادشاها خئدمت ادن ائگئدلر ائدئلر کي، پادشاهين بوتون يهوداداکي قالالي شهرلره قويدوغو دؤيوشچولردن علاوه ائدئلر.  اوندان سونرا يِهوزاباد و اونونلا دؤيوشه حاضير اولان يوز هشتاد مئن نفر.Cبِنيامئندن ائگئد دؤيوشچو اِلياداع و اونونلا برابر اوخ-کامان و قالخانلا سئلاحلانميش ائکي يوز مئن نفر،|qاوندان سونرا زئکري اوغلو اَمَصيا کي، اؤز گؤيلو ائله ربّئن ائشئني بوينونا گؤتورموشدو، و اونونلا بئرلئکده ائکي يوز مئن ائگئد دؤيوشچو؛ اوندان سونرا باشچي يِهوخانان و اونونلا بئرلئکده ائکي يوز هشتاد مئن نفر؛jMنسئل‌لرئنه گؤره اونلارين سئياهيسي بو ائدي: يهودادان مئن‌باشي‌لار: باشچي اَدنا و اونونلا برابر اوچ يوز مئن ائگئد دؤيوشچو؛ يهودا شهرلرئنده چوخلو آذوقه وار ائدي، اورشلئمده ده ائگئد دؤيوشچولر. يِهوشافاط گت-گده عظمت قازاندي. يهودادا قالالار و آنبار شهرلري تئکدي."= فئلئسطلی‌لردن بعضئسي يِهوشافاطا هدئيّه و خراج اولاراق گوموش گتئردئلر. عربلر ده اونا سورولر-يدّي مئن يدّي يوز قوچ و يدّي مئن يدّي يوز اِرکَک کچي گتئردئلر.wg ربّئن قورخوسو يهودانين اطرافيندا اولان بوتون اؤلکه‌لرئن پادشاهليقلاري اوستونه دوشدو و يِهوشافاطين ضئدّئنه موحارئبه اتمه‌دئلر.   اونلار يهودادا خالقا تعلئم وردئلر. يانلاريندا ربّئن شرئعت کئتابي وار ائدي. اونلار يهودانين بوتون شهرلرئني دولانديلار و خالقا تعلئم وردئلر.S اونلارلا برابر لاوئلی‌لر: شِمَعيا، نِتَنيا، زِبَديا، عَساهِل، شِمئراموت، يِهوناتان، اَدونئيا، طوبئيا، توب‌اَدونئيا و اونلارلا بئرلئکده کاهئنلر: الئشاماع و يِهورامي دا گؤندردي. پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده سرکرده‌لري بِنخه‌يئل، عوبَديا، زِکَريا، نِته‌نِل و مئکاياني گؤندردي کي، يهودا شهرلرئنده خالقا تعلئم ورسئنلر.& Eربّئن يوللاريندا فخر ادئردي و گئنه پرستئشگاهلاري و اَشِرا بوتلرئني يهودادان گؤتوردو.n Uرب پادشاهليغي اونون اَلئنده مؤحکملَندئردي و بوتون يهودالي‌لار يِهوشافاطا خراج گتئردئلر. اونون بول ثروت و احتئشامي وار ائدي.)Kآتاسينين تاريسيني آختاردي و اونون امرلري ائله گتدي. او ائسرايئلئن اتدئيي کئمي اتمه‌دي.7gرب يِهوشافاطلا ائدي، چونکي آتاسي داوودون باشلانيشداکي يوللاري ائله گتدي و بَعَل بوتلرئني يوخ،ucيهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه قوشون قويدو و يهودا تورپاغينا و آتاسي آسانين آلديغي اِفرايئم شهرلرئنه حربي دسته‌لر يِرلَشدئردي.& Gآسانين يرئنه اوغلو يِهوشافاط پادشاه اولدو و ائسرايئلئن ضئدّئنه اؤزونو مؤحکملَندئردي.[/اونو داوودون شهرئنده اؤزو اوچون قازديغي قبئرده باسديرديلار و اونو گؤزل ادوئيّات و هر جور قاتيشميش عطرئيّاتلا دولو ياتاغا قويدولار. اونون خاطئرئنه چوخ بؤيوک بئر اود قالاسي يانديرديلار.{ آسا پادشاهليغينين قيرخ بئرئنجي ائلئنده اؤلوب آتالاري ائله ياتدي.) آسا، پادشاهليغينين اوتوز دوقّوزونجو ائلئنده، آياقلارينا مرض دوشدو، ناخوشلوغو گت-گده آغيرلاشدي، لاکئن ناخوش اولدوقدا دا ربّی يوخ، حکئملري آختاردي. ni~z|{{(yxwutrqonm`l~kFjli}hYgJedcbna_^K]s\[YY>WWV"UUT{RQOP.OzNMLJ]IiG2FEDCB@@>=< : 97665;311/.-,+*)|(@&%"$"P sq06l5 J *Zi\j1عوزئيّا پادشاه اؤلومونه قدر جوزاملي قالدي. او آيري بئر اِوده ياشاييردي، چونکي جوزاملي اولدوغو اوچون ربّئن معبدئندن قدغن اولدو. اونون اوغلو يوتام سارايا باخيب اؤلکه خالقينا حؤکم ادئردي.Fiباش کاهئن عَزَريا و بوتون کاهئنلر اونا باخيب آلنيندان جوزاما توتولدوغونو گؤردولر. اونو اورادان تز باييرا چيخارتديلار. اؤزو ده چيخماغا تَلَسدي، چونکي رب اونا بلا گؤندرمئشدي.vheآمّا عوزئيّا قضبلَندي. بوخور يانديرماق اوچون اَلئنده بوخوردان وار ائدي. کاهئنلرئن ضئدّئنه قضبلَندئکده، اونلارين قاباغيندا، ربّئن معبدئنده، بوخور قوربانگاهينين يانيندا آلنيندان جوزاما دوچار اولدو.Ig پادشاه عوزّئيانين ضئدّئنه دوردولار و اونا ددئلر: "ای عوزئيّا، ربّه بوخور يانديرماق سنئن ائشئن ديئل، بوخور يانديرماق تقدئس ادئلمئش هارون نسلئندن اولان کاهئنلرئن ائشئدئر، موقدّس مکاندان چيخ، چونکي خيانت ادئبسن و رب تاريدان سنه عئزّت اولماياجاق."f)کاهئن عَزَريا و اونونلا برابر ربّئن هشتاد ائگئد کاهئني اونون دالينجا گئردئلر.0eYلاکئن قووّتلَنَنده اوره‌يي اله کئبئرلَندي کي، فسادا چکئلدي و تاريسي ربّه خيانت ادئب بوخور قوربانگاهي اوستونده بوخور يانديرماق اوچون ربّئن معبدئنه داخئل اولدو./dWاورشلئمده اوخلار و بؤيوک داشلار آتماق اوچون مهارتلي آداملارين ائختئراع اتدئيي مانجاناقلار دوزَلدئب، بورجلر و کونجلر اوستونه قويدو. اونون شؤهرتي اوزاقلارا ياييلدي، چونکي اونا مؤجوزه‌لي بئر شکئلده کؤمک اولدوغونا گؤره قووّتلَندي.Pcعوزئيّا بوتون قوشون اوچون قالخانلار، نئزه‌لر، دَبئلقه‌لر، زئرِه‌لر، کامانلار و ساپاند داشلاري حاضيرلادي.b اونلارين اَلي آلتيندا اوچ يوز يدّي مئن بش يوز نفرلئک حربي قووّه وار ائدي کي، دوشمنئن ضئدّئنه بؤيوک جسارتله دؤيوشوب پادشاها کؤمک ادئردئلر. a نسئل باشچيلارينين سايي جَمئده ائکي مئن آلتي يوز نفر ائگئد دؤيوشچو ائدي.g`G عوزئيّانين دؤيوشمه‌‌يه حاضير لشکري ده وار ائدي کي، قوشون مئرزه‌سي يِعي‌اِلئن و سرکرده مَعَسِيانين دوزدويو دسته‌لرئن سايلارينا گؤره، دسته-دسته دؤيوشه چيخارديلار. بو ائکي نفر بو ائشي خَنَنيانين نظارتي آلتيندا گؤروردولر کي، پادشاهين سرکرده‌لرئندن بئري ائدي._y او، چؤلده ده بورجلر دوزلتدي و چوخ سو آنباري اوچون ير قازدي، چونکي هامار بؤلگه‌ده و هامار بؤلگه‌ده چوخ حيوانلاري وار ائدي. داغليق و بارلي بؤلگه‌لرده کَندلئلري و اوزومچولري وار ائدي، چونکي تورپاغي سِوَردي./^W عوزئيّا اورشلئمده کونج و دره دروازالاري و دووارين کونجو اوستونده بورجلر تئکئب مؤحکملَتدي.F]عَمّونلولار عوزّئيايا خراج وردئلر. اونون شؤهرتي مئصئرئن سرحدئنه قدر ياييلدي، چونکي او چوخ گوجلو اولدو.0\Yتاري اونا فئلئسطلی‌لرئن، گوربَعَلده ياشايان عربلرئن، و ماعونلولارين قاباغيندا کؤمک اتدي.[#او چيخيب فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه دؤيوشدو و گَت، يَبنِه و اَشدود شهرلرئنئن دووارلاريني ييخدي. اَشدود اطرافيندا و فئلئسطلی‌لر آراسيندا شهرلر تئکدي.gZGزِکَريانين گونلرئنده کي، تاريدان گلن وحي باره‌ده فهمي وار ائدي، عوزئيّا ربّی آختارماغا داوام وردی و رب اونو کامياب اتدي.Y'عوزئيّا، آتاسي اَمَصيانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.|Xqعوزئيّا، پادشاه اولدوغو واخت، اون آلتي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي ائکي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئمدن ائدي، آدي دا يِکوليا.#W?پادشاه اؤلوب آتالاري ائله ياتديقدان سونرا، عوزئيّا اِليوتو تئکئب يهودايا قايتاردي.,V Sبوتون يهودا خالقي اون آلتي ياشلي عوزّئياني گؤتوروب آتاسي اَمَصيانين يرئنه پادشاه اتدئلر. Uاونو آت اوستونده گتئرئب يهودا شهرئنده، آتالارينين يانيندا باسديرديلار.@Tyاو زاماندان کي، اَمَصيا ربّئن يولوندان آزدي، اونون ضئدّئنه اورشلئمده قصد حاضيرلاديلار. او، لاکئشه قاچدي. اونون دالينجا لاکئشه آداملار گؤنده‌رئب اورادا اونو اؤلدوردولر.xSiاَمَصيانين قالان ائشلري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر باره‌ده، مگر يهودا و ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيلماييبدير؟[R/يهودا پادشاهي يوآش اوغلو اَمَصيا ائسرايئل پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين اؤلوموندن سونرا داها اون بش ائل ياشادي.FQبوتون قيزيل-گوموشو، تارينين معبدئنده عوبِد اِدومون ائختئياريندا اولان بوتون اشيالاري، سارايين خزئنه‌لرئني آپاردي. گئرووگان آلديغي آداملاري دا گؤتوروب سامئره‌يه قاييتدي.P#ائسرايئل پادشاهي يِهوآش، يهودا پادشاهي يِهوآخاز اوغلو يوآش اوغلو اَمَصياني بِيت شِمِسده توتدو و اونو اورشلئمه گتئردي. او، اورشلئمئن دووارينين اِفرايئم دروازاسيندان کونج دروازاسينا قدر دؤرد يوز قول‌آچيني اوچورتدو.O3يهودالي‌لار ائسرايئللی‌لرئن قاباغيندا مغلوب اولدولار و هر کس اؤز اِوئنه قاچدي.CNائسرايئل پادشاهي يِهوآش چيخيب يهودا پادشاهي اَمَصيا ائله يهودادا اولان بِيت‌شِمِشده اوز-اوزه دوردو.Mآمّا اَمَصيا قولاق آسمادي. بو ائش تاريدان اولدو کي، اونلاري يِهوآشين اَلئنه تسلئم اتسئن. چونکي اَمَصيا اِدومون آللاهلارينا اوز گتئرمئشدي.gLGسن «اِدوملولاري قيرميشام» دئيه‌رَک، اوره‌يئن کئبئرله‌نئب، بونونلا فخر ادئرسن. ائندي اؤز اِوئنده اوتور. نه اوچون اِله بئر بلا قالديراسان کي، يهودالي‌لارلا بئرلئکده سن اؤزون ده ييخيلاسان؟""GKائسرايئل پادشاهي يِهوآش يهودا پادشاهي اَمَصيايا جاواب ورئب ددي: "لوبناندانداکي قانقال، لوبناندا اولان سئدر آغاجينا خبر گؤنده‌رئب ددي: «قيزيني اوغلوما آرواد ور.» آمّا لوبناندان اولان بئر وحشي حيوان اورادان کچئب قانقالي آياق آلتيندا تاپدالادي.Jيهودا پادشاهي اَمَصيا مصلحتله‌شئب، ائسرايئل پادشاهي يِيهو اوغلو يِهوآخاز اوغلو يِهوآشين يانينا خبر گؤندرئب ددي: "گل، اوز-اوزه گؤروشَک."*IMبونو دئيَرکَن اَمَصيا اونا ددي: "مگر سني پادشاها مصلحتچي تعيئن اتمئشئک؟ ساکئت اول، مگر اؤلمَک ائسته‌يئرسن؟" پيغمبر ساکئت اولوب ددي: "بئلئرم کي، تاري سني محو اتمه‌يه قرار ورئب، چونکي بونو ادئبسن و منئم مصلحتئمه قولاق آسماييبسان."lHQربّئن قضبي اَمَصيانين ضئدّئنه آلوولاندي و اونون يانينا بئر پيغمبر گؤندردي. بو پيغمبر اونا ددي: "نه اوچون او خالقين آللاهلارينا کي، اؤز خالقلاريني سنئن اَلئندن قورتارا بئلمه‌دئلر، اوز گتئردئن؟""8Giاَمَصيا اِدوملولاري قيريب گلدئکدن سونرا، سِعئرلی‌لرئن بوتلرئني گتئرئب اونلاري اؤزو اوچون آللاهلار قويدو. او بونلارين قاباغيندا سجده اتدي و اونلارا بوخور يانديردي.CF آنجاق اؤزو ائله بئرلئکده آپارماييب قايتارديغي فوجلار، سامئره‌دن بِيت‌حورونا قدر يهودا شهرلرئنه هوجوم اتدئلر. اونلاردان اوچ مئن نفري قيرديلار و چوخ قنئمت اَله کچئرتدئلر.E يهودالي‌لار صاغ قالان داها اون مئن نفري اسئر آلديلار، اونلاري قايانين باشينا گتئرئب اورادان آشاغي آتديلار. اونلارين هاميسي تئکه-تئکه اولدولار.AD{ اَمَصيا اؤزونو مؤحکمله‌دئب، خالقيني گؤتوردو و دوز دره‌سئنه گتدي، سِعئرلی‌لردن اون مئن نفري قيردي.1C[ اَمَصيا اِفرايئمدن يانينا گلن قوشونو آييردي کي، يرلرئنه گتسئنلر. بوندان اؤتري ده اونلارين قضبي يهودانين ضئدّئنه آلوولاندي و آلوولانان قضبله يرلرئنه قاييتديلار.B اَمَصيا تاري آداميندان سوروشدو: "بس ائسرايئل فوجونا وردئيئم يوز تالانت اوچون نه اِدئم؟" تاري آدامي جاواب وردی: "رب سنه بوندان آرتيغيني وره بئلر."A{حتّا اگر گدئب دؤيوشده جسارتلي ساواشاسان، تاري سني دوشمنئن قاباغيندا ييخاجاق، چونکي تارينين هم کؤمک اتمه‌يه، هم ده ييخماغا قودرتي وار."'@Gلاکئن بئر تاري آدامي گلئب اونا ددي: "ای پادشاه، قويما ائسرايئل قوشونو سنئنله برابر گتسئن، چونکي رب ائسرايئللی‌لرله، بوتون بو اِفرايئم اؤولادلاري ائله ديئل.?يوز تالانت گوموشه ائسرايئلدن يوز مئن ائگئد دؤيوشچوسونو ده اوجرَتله توتدو.{>oاَمَصيا يهودالي‌لاري ييغدي و نسئللرئنه گؤره بوتون يهودالي‌لاري و بِنيامئنلی‌لري مئنباشي‌لارين و يوزباشي‌لارين باشچيليغي آلتينا قويدو. ائيئرمي ياشدا و اوندان يوخاري اولانلاري ييغيب اونلارين آراسيندان نئزه و سئپر داشييان، دؤيوشمَک باجاران اوچ يوز مئن سچمه آدام تاپدي.=آنجاق موسانين شرئعت کئتابيندا يازيلديغي کئمي، اونلارين اوغوللاريني اؤلدورمه‌دي، چونکي رب امر ادئب دمئشدي: "اوغولارا گؤره آتالار، آتالارا گؤره اوغوللار اؤلدورولمه‌سئنلر، هر کس اؤز گوناهينا گؤره اؤلمه‌لي‌دئر."^<5پادشاهليق اَلئنده مؤحکملَنَنده، اَمَصيا او اَعيانلاريني کی، آتاسی پادشاه اولان واخت اونو اؤلدورموشدولر، اؤلدوردو.-;Sاَمَصيا ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، لاکئن بونلاري بوتون اوره‌يي ائله اتمه‌دي.: !اَمَصيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسي اورشلئمدن ائدي، آدي دا يِهو‌‌عَدّان.'9Gيوآشين اوغوللاري، اونا ادئلَن چوخ نَبئلئک و تاري معبدئنئن تعمئري باره‌ده پادشاهلارين تفسئر کئتابيندا يازيليبدير. يوآشين يرئنه اوغلو اَمَصيا پادشاه اولدو.u8cاونون ضئدّئنه قصد قورانلار بونلارديرلار: شئمعات آدلي عَمّونلو آروادين اوغلو زاباد و شئمرئت آدلي موآبلي آروادين اوغلو يِهوزاباد.7يوآشين يانيندان گتدئکلري زامان، اونو چوخ يارالي بئر وضعئيّتده قويدولار. اونون اعيانلاري کاهئن يِهوياداعين اوغلونون قانينا گؤره، اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و اونو ياتاغيندا اؤلدوردولر. يوآش اؤلدو و اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار، آمّا پادشاهلارين مقبره‌لرئنده باسديرماديلار.g6Gدوغرودان دا اَراملي‌لار آز قوشونلا گلدئلر، لاکئن رب چوخ بؤيوک بئر قوشونو اونلارا تسلئم اتدي، چونکي خالق آتالارينين تاريسي رَبدن اوز دؤنده‌رمئشدي. بلجه، يوآشين ضئدّئنه حؤکملري ائجرا اتدئلر.Z5-ائلئن آخيريندا اَرام قوشونو يوآشين اوستونه گلدي. اونلار يهودايا و اورشلئمه هوجوم اتدئلر. خالقين بوتون ريئسلرئني محو اتدئلر و اونلاردان آلينان بوتون قنئمتي دَمَشق پادشاهينا گؤندردئلر.'4Gبلجه پادشاه يوآش زِکَريانين آتاسي يِهوياداعين اونا اتدئيي مهرئبانليغي يادا سالمادي و اونون اوغلونو اؤلدوردو. زِکَريا اؤلرکَن ددي: "رب گؤرسون و قئصاص آلسين."<3qاونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و اونو پادشاهين امري ائله ربّئن معبدئنئن حَيَطئنده داشا باسديلار.A2{او واخت تارينين روحو کاهئن يِهوياداعين اوغلو زِکَريانين اوستونه گلدي و خالقين قاباغيندا دايانيب اونلارا ددي: "تاري بله ديئر: نه اوچون ربّئن امرلرئني پوزورسونوز و ائشلرئنئز ياخشي گتمئر؟ چونکي سئز ربّی ترک اتدئيئنئز کئمي، او دا سئزي ترک اتدي."1رب اونلارين يانينا پيغمبرلر گؤندردي کي، اونلاري اؤزونه طرف دؤنده‌رسئن. گرچي پيغمبرلر اونلارين ضئدّئنه شهادت وردئلر، لاکئن خالق قولاق آسمادي.40aخالق آتالارينين تاريسي ربّئن معبدئني ترک اتدئلر، اَشِرا بوتلرئنه و آيري بوتلره قوللوق اتدئلر. اونلارين بو گوناهيندان اؤتري ده يهودا ائله اورشلئم اوستونه قضب گلدي.H/ يِهوياداعين اؤلوموندن سونرا يهودا ريئسلري گلئب پادشاها باش اَيدئلر. او زامان پادشاه اونلارا قولاق آسدي.b.=اونو داوودون شهرئنده پادشاهلارين يانيندا باسديرديلار، چونکي ائسرايئل اوچون و تاري ائله معبدي اوچون ياخشيليق اتمئشدي.-+يِهوياداع قوجاليب ياشلاندي و اؤلدو. او، اؤلدويو زامان، يوز اوتوز ياشيندا ائدي.3,_ائشي قورتارديقلاري واخت، يرده قالان پولو پادشاهين و يِهوياداعين حوضورونا گتئردئلر و بونونلا ربّئن معبدي اوچون اشيالار، يعني خئدمت و يانديرما قوربانلاري اوچون قاشيقلار، قابلار، قيزيل و گوموش اشيالار دوزلتدئلر. اونلار يِهوياداعين بوتون عؤمرو بويو دائم ربّئن معبدئنده يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدئلر.p+Y ائشچئلر ائشله‌دئلر، تعمئر ائشي اونلارين اَلئنده ائره‌لي گتدي و تارينين معبدئني اَوّلکي حالينا گتئرئب اونو مؤحکملَندئردئلر./*W پادشاهلا يِهوياداع اونو ربّئن معبدئنئن خئدمت ائشئني گؤرَنلره وردئلر؛ ربّئن معبدئنئن اَوّلکي حالينا دؤنده‌رمه‌سي اوچون داش‌يونانلاري و دولگَرلري، ربّئن معبدئني تعمئر اتمک اوچون ده دَمئر و بورونج اوستالاريني اوجرَتله توتدولار.Z)- پادشاهين مأمورلاري لاوئلی‌لرئن اونلارين يانينا گتئردئکلري سانديقدا چوخلو گوموش اولدوغونو گؤرنده، پادشاهين مئرزه‌سي ائله باش کاهئنئن مأمورو گلئب سانديغي بوشالدارديلار، سونرا اونو گئنه يرئنه قايتارارديلار. هر گون بله اتمکله اولدوقجا چوخ پول ييغديلار.%(C ريئسلرله بوتون خالق سِوئندي و سانديق دولانا قدر ورگئني گتئرئب اونون ائچئنه قويدولار._'7 يهودادا و اورشلئمده اعلان اتدئلر کي، تارينين قولو موسانين چؤلده ائسرايئل اوستونه قويدوغو ورگئني رب اوچون گتئرسئنلر.0&Yپادشاه امر اتدي و بئر سانديق دوزَلدئب اونو ربّئن معبدئنئن دروازاسينا، بايير طرفه قويدولار.%3چونکي او خبئث آرواد عَتَليانين اوغوللاري تارينين معبدئنه زورلا گئرمئشدئلر و ربّئن معبدئنئن بوتون موقدّس شيلرئني ده بَعَل بوتلري اوچون ائشلَتمئشدئلر. $ پادشاه باش کاهئن يِهوياداعي چاغيردي و اوندان سوروشدو: "نه اوچون لاوئلی‌لردن طلب اتمه‌يئبسن کي، ربّئن قولو موسانين و ائسرايئل جاماعاتينين شهادت چاديري اوچون قويدوقلاري ورگئني يهودادان و اورشلئمدن گتئرسئنلر؟""#-کاهئنلرله لاوئلی‌لري بئر يره ييغيب اونلارا ددي: "يهودانين شهرلرئنه چيخين و تارينيزين معبدئني هر ائل تعمئر اتمک اوچون بوتون ائسرايئللی‌لردن پول ييغين، بو ائشي گؤرمکده گرک تَلَسه‌سئنئز."" لاکئن لاوئلی‌لر تَلَسمه‌دئلر."{بوندان سونرا يوآش بو نئيّتده اولدو کي، ربّئن معبدئني تعمئر اتسئن.!}يِهوياداع اونا ائکي آرواد آلدي. او، اوغوللار و قيزلار آتاسي اولدو. )يوآش کاهئن يِهوياداعين بوتون عؤمرو بويو ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.a =يوآش، پادشاه اولدوغو واخت، يدّي ياشيندا ائدي و اورشلئمده قيرخ ائل پادشاهليق اتدي. آناسي بئرشئباعدان ائدي آدي دا ظئبيا.%Cبوتون اؤلکه خالقي سِوئندي و شهر ساکئتلَشدي، چونکي عَتَلياني قيلينجلا اؤلدورموشدولر.  او، يوزباشي‌لاري، اعيانلاري، خالقين ريئسلرئني، بوتون اؤلکه خالقيني اؤزو ائله گؤتوردو. اونلار پادشاهي ربّئن معبدئندن گتئردئلر و يوخاري دروازاسينين يولو ائله سارايا گلدئلر و پادشاهي سلطنت تختئنده اوتورتدولار.%Cربّئن معبدئنئن قاپيلارينا قاپيچيلار دا قويدو کي، نجئس اولان کئمسه اورايا گئرمه‌سئن.5cيِهوياداع ربّئن معبدي اوستونده مسعولئيّتي او لاوئلي کاهئنلره وردی کي، داوود اونلاري ربّئن معبدئنده تعيئن اتمئشدي کي، اؤز قايداسينا گؤره، شادليقلا و نغمه ائله موسانين قانونوندا يازيلديغي کئمي ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتسئنلر.+بوتون خالق بَعَل معبدئنه گتدي. اونو داغيديب قوربانگاهلاريني و بوتلرئني تئکه-تئکه اتدئلر. بَعَل کاهئني مَتّاني قوربانگاهلارين قاباغيندا اؤلدوردولر.2]يِهوياداع اؤزو و بوتون خالقلا پادشاه آراسيندا عهد باغلادي کي، اونلار ربّئن خالقي اولسونلار.T!عَتَلياني توتدولار. اونو پادشاه سارايينين آتلار دروازاسينين گئره‌جک يرئنه گتئردئلر و اورادا اونو اؤلدوردولر.jMکاهئن يِهوياداع قوشون اوچون باشچي اولان يوزباشيلاري چاغيريب ددي: "اونو ردئفلرئن آراسيندان چيخاردين و دالينجا گلن قيلينجلا اؤلدورولسون."" چونکي کاهئن دمئشدي: "اونو ربّئن معبدئنده اؤلدورمه‌يئن."yk او باخيب گؤردو کي، پادشاه گئره‌جک يرده، اؤز سوتونونون يانيندا دايانيب، ريئسلر و کَره‌ناي چالانلار دا پادشاهين يانينداديرلار. بوتون اؤلکه خالقي سِوئنئب کَره‌ناي چاليردي. نغمه‌چئلر ده موسئقي آلَتلري چالاراق حمد ادئردئلر. عَتَليا پالتاريني جيريب باغيردي: "خيانت! خيانت!""4a عَتَليا قاچيشان و پادشاهي مدح ادن خالقين سَسئني اشئتدئکده خالقين يانينا، ربّئن معبدئنه گلدي.hI او واخت يِهوياداعلا اوغوللاري شاهزاده‌ني ائره‌لي چيخارتديلار و تاجي باشينا قويوب شهادتنامه‌ني اونا وردئلر. و اونو پادشاه اتدئلر. يِهوياداع و اوغوللاري اونو مسح ادئب ددئلر: "ياشاسين پادشاه!""uc بوتون خالقي معبدئن صاغ طرفئندن سول طرفئنه قدر قوربانگاهين و معبدئن يانينا، پادشاهين اطرافينا قويدو. هر کسئن سئلاحي اَلئنده ائدي.Y+ کاهئن يِهوياداع يوزباشي‌لارا تارينين معبدئنده اولان داوود پادشاهين نئزه‌لرئني، قالخانلاريني و سئپرلرئني وردو.%لاوئلی‌لرله بوتون يهودالي‌لار کاهئن يِهوياداعين امر اتدئيي هر شيي اتدئلر. هر بئري اؤز آداملاريني، سَبّت گونو نؤوبه چکنلري و نؤوبه‌ده اولمايانلاري گؤتوردو، چونکي کاهئن يِهوياداع بؤلمه‌لرئن هچ بئرئني بوراخماميشدي. لاوئلی‌لر هر بئري سئلاحي اَلئنده پادشاهي اَحاطه‌يه آلسينلار؛ معبده گئرن هر کس اؤلدورولسون. پادشاهين گئرئب-چيخديغي واخت اونونلا اولسونلار." 9لاکئن کاهئنلردن و خئدمت ادن لاوئلی‌لردن آيري ربّئن معبدئنه هچ کس گئرمه‌سئن، اونلار گئرسئنلر، چونکي موقدّسدئرلر. بوتون خالق ربّئن بويوردوغونو قوروسون.kOاوچده بئري پادشاهين ساراييندا اولسون و اوچده بئري ده بونؤوره دروازاسيندا. بوتون خالق دا ربّئن معبدئنئن حَيَطلرئنده اولسون.V %سئز بله ادئن: سئزدن سَبّت گونو نؤوبه چکن کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن اوچده بئري آستانادا دايانان قاپيچيلار اولسون،4 aسونرا بوتون جاماعات تاري معبدئنده پادشاهلا عهد باغلاديلار. يِهوياداع اونلارا ددي: "باخين، پادشاهين اوغلو سلطنت اده‌جک. نجه کي، رب داوودون اوغوللاري حاقّيندا ديئب.^ 5اونلار يهوداني گَزئب اورانين بوتون شهرلرئندن لاوئلی‌لري و ائسرايئلئن نسئل باشچيلاريني ييغديلار و اورشلئمه گلدئلر.h  Kيدّئنجی ائلده يِهوياداع اؤزونو مؤحکمله‌دئب و يوزباشي‌لار يِروخام اوغلو عَزَريا، يِهوخانان اوغلو اِسماعئل، عوبِد اوغلو عَزَريا، عَدايا اوغلو مَعَسِيا و زئکري اوغلو اِلئشافاطلا عهد باغلادي.B } يوآش آلتي ائل اونلارلا تارينين معبدئنده گئزلي قالدي. بو زامان عَتَليا اؤلکه اوستونده پادشاهليق اتدي.b= آنجاق پادشاهين قيزي يِهوشَبعَت اؤلدورولَن شاهزاده‌لر آراسيندان، اَخَزيانين اوغلو يوآشي گئزلئجه آپاردي و اونو دايه‌سي ائله بئرلئکده ياتاق اوتاغيندا يِرلَشدئردي. يِهوشَبعَت کي، کاهئن يِهويادانين آروادي و پادشاه يِهورامين قيزي ائدي، اَخَزيانين باجيسي اولدوغو اوچون يوآشي عَتَليادان گئزلَتدي و عَتَليا اونو اؤلدوره بئلمه‌دي.A{ اَخَزيانين آناسي عَتَليا، اوغلونون اؤلدويونو گؤرنده، قالخيب يهودانين بوتون پادشاه نسلئني محو اتدي.5 اَخَزياني آختاردي و اونو سامئره‌ده گئزلَندئيي حالدا توتدولار. يِيهونون يانينا گتئردئلر و اونو اؤلدوردولر. سونرا اونو باسديرديلار، چونکي ددئلر: "ربّی بوتون اوره‌يي ائله آختاران يِهوشافاطين اوغلو بودور."" بِلَجه، اَخَزيانين نسلئنده اِله بئر آدام قالمادي کي، پادشاهليغي اَلده ساخلايا بئلسئن. يِيهو اَخاب نسلئنه حؤکمي ائجرا اِدَرکَن، يهودا ريئسلرئني و اَخَزيانين اونا خئدمت ادن قارداشي اوغوللاريني تاپدي و اونلاري قيلينجدان کچئرتدي.)Kاَخَزيانين محو اولماسي تاريدان ائدي. او، يورامين يانينا گلدي و يوراملا نئمشي اوغلو يِيهونون ضئدّئنه چيخدي. رب يِيهونو مسح اتمئشدي کي، اَخاب نسلئني يوخ اتسئن.%يورام يئزرِعِله قاييتدي کي، راموتدا اَرام پادشاهي خَزاعِلئن ضئدّئنه ووروشارکَن، آلديغي يارالاردان صاغالسين. يهودا پادشاهي يِهورام اوغلو اَخَزيا، اَخاب اوغلو يورامي گؤرمک اوچون يئزرِعِله گلدي، چونکي او يارالي ائدي.;oاونلارين مصلحتي ائله ائسرايئل پادشاهي اَخاب اوغلو يوراملا بئرلئکده راموت گئلعادا گتدي کي، اَرام پادشاهي خَزاعِلئن ضئدّئنه ووروشسون. اَراملي‌لار يورامي يارالاديلار./Wاَخَزيا دا، اَخاب نسلی کئمي، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي. چونکي آتاسينين اؤلوموندن سونرا، بو آداملار اونون محو اولماسينا قدر، اونون مصلحتچئلري اولدولار.+Oاَخَزيا دا اَخاب نسلئنئن يوللاري ‌ائله گتدي، چونکي آناسي اونا پئسلئک اتمک اؤيره‌دئردي.اَخَزيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسينين آدي عَتَليا ائدي؛ عومري‌نئن نوه‌سي.~ #اورشلئمده ياشايانلار اونون يرئنه لاپ کئچئک اوغلو اَخَزياني پادشاه اتدئلر، چونکي عربلرله بئرلئکده اوردوگاها گئرن دسته بوتون بؤيوک اوغوللاريني اؤلدورموشدولر. بلجه يهودا پادشاهي يِهورامين اوغلو اَخَزيا پادشاه اولدو.}}يِهورام، پادشاه اولدوغو واخت، اوتوز ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده سکّئز ائل پادشاهليق اتدي. اؤلومونه هچ کس تَعَسّوف اتمه‌دي. اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار، لاکئن پادشاهلارين قبئرلرئنده باسديرماديلار. r5}|{{Azy!xwwv8utOsrRponzmVkej}ihGfec_bbR`__^][ZYXWVV!UMTSRQPONMLNKK2J#HFEnDTCB9A@'>=B<;99276I5?4210/b.}-,+^)S(M&%b$Y#"!!]I|z2 G"fg\5 يِخي‌اِل، عَزَزيا، نَخَت، عَساهِل، يِرئموت، يوزاباد، اِلي‌اِل، يئسمَکيا، مَخَت و بِنايا دا پادشاه خئزقئيانين و تاري معبدئنده ريئس اولان عَزَريانين امرئنه گؤره، کونَنيانين و قارداشي شئمعئنئن اَلي آلتيندا مأمور ائدئلر.[5 نذئرلري، اوندا بئرلري و تقدئس اولونان شيلري صداقتله اورايا گتئردئلر. بو شيلرئن ساخلاماسينا لاوئلي کونَنيا مأمور ائدي و موعاوئني ده قارداشي شئمعي ائدي.(ZI خئزقئيا امر اتدي کي، ربّئن معبدئنده‌کي اوتاقلاري حاضيرلاسينلار. اونلار حاضيرلاديلار.|Yq صادوقون نسلئندن اولان باش کاهئن عَزَريا اونا بله جاواب وردی: "ربّئن معبدئنه نذئرلر گتئرئلَن واختدان بَري بئز يِيئب دويوروق، حله آرتيق دا قالير. چونکي رب اؤز خالقينا برکت ورئب و بو بول شيلر ده آرتيق قاليب."|Xq خئزقئيا بو قالاقلار باره‌ده کاهئنلردن و لاوئلی‌لردن سوروشدو.8Wiخئزقئيا و ريئسلر گلئب قالاقلاري گؤرنده، ربّی موبارک چاغيريب اونون خالقي ائسرايئله برکت وردئلر.0VYاوچونجو آيدا بونلاري قالاقلارلا اوست-اوسته ييغماغا باشلاديلار و يدّئنجی آيدا قورتارديلار.mUSيهودا شهرلرئنده ياشايان ائسرايئللی‌لر و يهودالي‌لار اؤکوزلرئن و قويون-کچئلرئن اوندا بئرئني، اؤزلرئنئن تاريلاري ربّه تقدئس اولونان موقدّس شيلرئن اوندا بئرئني ده گتئردئلر و قالاق-قالاق وردئلر.OTبو امر هر يانا ياييلاندا ائسرايئل اؤولادلاري تاخيلين، تزه شرابين، زيتون ياغينين، بالين و بوتون زمي محصوللارينين نوباريندان بول-بول وردئلر. هر شيئن اوندا بئرئني بول-بول گتئردئلر.Sاورشلئمده ياشايان خالقا امر اتدي کي، کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن پايلاريني اونلارا ورسئنلر، اِله کي، اونلار اؤزلرئني ربّئن قانونونا وقف اتسئنلر.R{ربّئن قانونوندا يازيلديغينا گؤره يانديرما قوربانلاري يعني سحر و آخشامين يانديرما قوربانلاري، سَبّت گونلرئنئن، تزه آي مراسئملرئنئن و بايراملارين يانديرما قوربانلاري اوچون پادشاه اؤز ماليندان پاي آييردي.gQGخئزقئيا کاهئنلري و لاوئلی‌لري بؤلمه‌لره آييردي و کاهئنلر و لاوئلی‌لردن هر کَسي اؤز ائشئنه موناسئب اولان بؤلمه‌يه تعيئن اتدي. او، ربّئن دروازالارلا حاصارلانميش يرلرئنده، يانديرما و باريش قوربانلاريني گتئرمک، خئدمت اتمک، شوکور و حمد اوخوماق اوچون تعيئن اتدي.hP Kبوتون بو ائش قورتاراندا، اورادا اولان بوتون ائسرايئللی‌لر يهودا شهرلرئنه چيخيب، موقدّس سوتونلاري تئکه-تئکه اتدئلر، اَشِرا بوتلرئني کَسدئلر. بوتون يهودا، بِنيامئن، اِفرايئم و مِنَسّه تورپاقلاريندا اولان پرستئشگاهلاري و قوربانگاهلاري آخيرا قدر داغيتديلار. سونرا بوتون ائسرايئل اؤولادلاري اؤز شهرلرئنه، هر کس اؤز مولکونه قاييتدي.mOSلاوئلي کاهئنلر قالخيب خالقا برکت وردئلر، تاري اونلارين سَسلرئني اشئتدي، چونکي دوعالاري اونون موقدّس مسکنئنه، گؤيلره چاتدي.~Nuبلجه اورشلئم بؤيوک شادليق ائچئنده ائدي، چونکي ائسرايئل پادشاهي داوود اوغلو سوليمانين دؤوروندن بَري اورشلئمده بله بايرام اولماميشدي.M!بوتون يهودا جاماعاتي، کاهئنلر، لاوئلی‌لر، ائسرايئلدن گلن بوتون جاماعات، هم ائسرايئل تورپاغيندان اولان، هم ده يهودادا ياشايان قرئبلر سِوئندئلر. چاپارلار اِفرايئم و مِنَسّه تورپاقلاريندان زِبولونا قدر بو شهردن او شهره کچدئلر. لاکئن اونلار چاپارلارا گولدولر و اونلاري لاغا قويدولار.=+ سئز ربّه دؤندوکده قارداشلارينيز و اوغوللارينيز دا، اونلاري اسئر آلانلارين قاباغيندا، ائلتئفات قازاناجاقلار و بو تورپاغا قاييداجاقلار. چونکي تارينيز رب فِيضلي و رحملي‌دئر. اگر اونا دؤنه‌سئنئز، سئزدن اوز دؤنده‌رمَز."J< ائندي آتالارينيز کئمي دئکباش اولمايين، ربّه موطئع اولون و اونون ابدی بو مکانينا کي، اونو ابده کئمي تقدئس ادئب، گلئن و تارينيز ربّه قوللوق ادئن کي، آلوولانان قضبي سئزدن دؤنسون.;}آتالارينيز و قارداشلارينيز کئمي اولمايين کي، آتالارينين تاريسي ربّه خيانت اتدئلر، بله کي، گؤردويونوز کئمي رب اونلاري دهشته دؤنده‌ردي.:پادشاهين امرئنه گؤره چاپارلار پادشاهين و ريئسلرئن يازديغي مکتوبلارلا بوتون ائسرايئل و يهودا تورپاغيني دولانيب ددئلر: "ای ائسرايئل اؤولادلاري، ائبراهئمئن، ائسحاقين و ائسرايئلئن تاريسي ربّه قاييدين! او دا سئزه قاييداجاق، سئز کي، آشور پادشاهلارينين اَلئندن قاچيب صاغ قاليبسينيز.9-اونلار قرار وردئلر کي، بئرشئباعدان دانا قدر بوتون ائسرايئلده بئر فرمان اعلان ادئلسئن کي، خالق گلئب ائسرايئل تاريسي ربّئن پاسخا بايراميني اورشلئمده توتسون. چونکي بونو بؤيوک بئر ساييدا نجه کي، يازيلميشدي، اتمه‌مئشدئلر.8yاونا گؤره ده بو قرار پادشاهين و بوتون جاماعاتين گؤزونده دوز ائدي.y7kاونو، لازيم اولان واخت، اده بئلمه‌مئشدئلر، چونکي لازيمي قدر کاهئنلر اؤزلرئني تقدئس اتمه‌مئشدئلر، خالق دا اورشلئمه ييغيلماميشدي.a6;چونکي پادشاهلا ريئسلري و بوتون اورشلئمده‌کي جاماعات بو قرارا گلمئشدئلر کي، پاسخا بايراميني ائکئنجي آيدا کچئرتسئنلر.5 خئزقئيا بوتون ائسرايئللی‌لره و يهودالي‌لار خبر گؤندردي، اِفرايئملی‌لره و مِنَسّه‌لي‌لره ده مکتوبلار يازدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّه پاسخا بايرامي جشن توتماق اوچون اورشلئمده اولان ربّئن معبدئنه گلسئنلر.P4$خئزقئيا و بوتون خالق تارينين خالق اوچون گؤردويو ائشئنه گؤره سِوئندئلر. چونکي بو ائش گؤزلَنئلمه‌دن اولموشدو.3#باريش قوربانلارينين پئيي و يانديرما قوربانلاري ائله بئرلئکده گتئرئلمئش مايع تقدئملر ده چوخ ائدي. بلجه ربّئن معبدئنئن خئدمتي تزه‌دن باشلاندي.]23"آمّا کاهئنلر آز ائدئلر و بوتون يانديرما قوربانلارينين دَرئسئني سويا بئلمه‌دئلر. ائش قورتارانا قدر، کاهئنلر ده اؤزلرئني تقدئس ادنه قدر، قارداشلاري لاوئلی‌لر، کاهئنلره کؤمک اتدئلر. چونکي لاوئلی‌لر کاهئنلردن آرتيق خالئص اورَکله اؤزلرئني تقدئس اتمئشدئلر.1!تقدئس اولونان حيوانلارين سايي دا آلتي يوز گاميش و اوچ مئن قويون ائدي.0 جاماعاتين گتئردئيي يانديرما قوربانلارينين سايي يتمئش گاميش، يوز قوچ، ائکي يوز قوزو ائدي. بونلارين هاميسي ربّه يانديرما قورباني گتئرئلدي.2/]سونرا خئزقئيا ددي: "ائندي کي، اؤزونوزو ربّه وقف ادئبسئنئز، ياخين گلئن، ربّئن معبدئنه قوربانلار و شوکور تقدئملري گتئرئن."" جاماعات قوربانلار و شوکور تقدئملري گتئردئلر، اوره‌يي ائسته‌يَنلرئن هاميسي يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدئلر./.Wخئزقئيا پادشاه و ريئسلر لاوئلی‌لره امر اتدئلر کي، داوودون و گؤروجو آسافين سؤزلري ائله ربّه حمد اوخوسونلار. اونلار شادليقلا حمد اوخودولار و اَيئلئب سجده اتدئلر.:-mيانديرما قوربانينين تقدئمي قورتاراندا، پادشاه و يانيندا اولانلارين هاميسي اَيئلئب سجده اتدئلر.(,Iبوتون جاماعات سجده اتدي، نغمه‌چئلر نغمه اوخودولار، کَره‌نايلارين چالانلار چالديلار. بونلارين هاميسي يانديرما قوربانينين تقدئمي قورتارانا قدر داوام وردی.+خئزقئيا امر اتدي کي، يانديرما قورباني قوربانگاهدا تقدئم ادئلسئن. يانديرما قوربانينين تقدئمي باشلاناندا، کَره‌نايلارين و ائسرايئل پادشاهي داوودون موسئقي آلَتلرئنئن سَسي آلتيندا ربّئن نغمه‌سي ده باشلاندي.*+لاوئلی‌لر داوودون موسئقي آلَتلري ائله، کاهئنلر ده کَره‌نايلارلا دايانديلار.Z)-داوودون، پادشاهين گؤروجوسو جادين و پيغمبر ناتانين امرئنه گؤره، خئزقئيا لاوئلی‌لري سئنجلرله، چنگلرله و طنبورلارلا ربّئن معبدئنه تعيئن اتدي. بو امر پيغمبرلر واسئطه‌سئله ربدن گلمئشدي.(کاهئنلر اونلاري کَسدئلر و قانلاريني قوربانگاها آخيتديلار کي، بوتون ائسرايئللی‌لرئن گوناهلاريني کفّاره اتسئن. چونکي پادشاه امر اتمئشدي کي، يانديرما قورباني و گوناه قورباني بوتون ائسرايئل اوچون گتئرئلسئن.n'Uسونرا اِرکَک کچئلري ده کي، گوناه قورباني ائدي، پادشاهين و جاماعاتين قاباغينا گتئردئلر و اَللرئني اونلارين اوستونه قويدولار.&1گاميشلاري کَسدئلر و کاهئنلر قاني گؤتوروب قوربانگاها سَپدئلر، قوچلاري کَسدئلر و قاني قوربانگاها سَپدئلر، قوزولاري کَسدئلر و قاني قوربانگاها سَپدئلر.%پادشاهليق، موقدّس مکان، و يهودا اوچون يدّي گاميش، يدّي قوچ، يدّي قوزو و يدّي اِرکَک کچي يانديرما قوربانيني گتئردئلر. او، هارون نسلئندن اولان کاهئنلره امر اتدي کي، اونلاري ربّئن قوربانگاهيندا تقدئم اتسئنلر.$خئزقئيا پادشاه سحر تزدن دوردو و شهرئن ريئسلرئني ييغيب ربّئن معبدئنه گتدي.#%آخاز پادشاهين پادشاهليغي زامانيندا، خائنلئکله آتديغي بوتون اشيالاري دا حاضيرلاديق و تقدئس اتدئک. ائندي اونلار ربّئن قوربانگاهي قاباغينداديرلار." "سونرا خئزقئيا پادشاهين يانينا گلئب ددئلر: "بئز ربّئن بوتون معبدئني، يانديرما قوربانلارينين گتئرئلدئيي قوربانگاهيني و اونون بوتون آوادانليغيني، تقدئم چؤرکلري قويولان مئزي و اونون بوتون لوازئماتيني تمئزله‌دئک. !بئرئنجي آيين بئرئنجي گونونده تقدئس‌اتمه ائشئنه باشلاديلار و همئن آيين سکّئزئنجي گونونده ربّئن ايوانينا قدر چاتديلار. سکّئز گونده ربّئن معبدئني تقدئس اتدئلر و بئرئنجي آيين اون آلتينجي گونونده باشا چاتديرديلار. کاهئنلر ده ربّئن معبدئنئن ائچ حئصّه‌سئنه گئردئلر کي، اوراني تمئزله‌سئنلر و ربّئن معبدئنده تاپديقلاري هر نجئس شيي معبدئن حَيَطئنه چيخارتديلار. سونرا لاوئلی‌لر اونلاري گؤتوروب باييرا، قئدرون دره‌سئنه آپارديلار. اونلار قارداشلاريني ييغديلار و اؤزلرئني تقدئس اتدئلر. پادشاهين امر اتدئيي کئمي، ربّئن سؤزلرئنه گؤره گتدئلر کي، ربّئن معبدئني تمئزله‌سئنلر. هِيمان نسلئندن يِخي‌اِل، شئمعي و يِدوتون نسلئندن شِمَعيا و اوزّي‌اِل.  اِلئصافان نسلئندن شئمري و يِعي‌اِل؛ آساف نسلئندن زِکَريا و مَتّنيا؛ لاوئلی‌لردن بو آداملار قالخديلار: قوحات نسلئندن عَماسه‌ي اوغلو مَخَت و عَزَريا اوغلو يواِل؛ مِراري نسلئندن عَبدي اوغلو قئش و يِهَل‌لِلِل اوغلو عَزَريا؛ گِرشون نسلئندن زئمّا اوغلو يوآخ و يوآخ اوغلو عِدِن؛ اوغوللاريم، لاقيد اولمايين، چونکي رب سئزي سِچئب کي، اونون حوضوروندا دوروب خئدمت اده‌سئنئز و اونون بوخور يانديران خئدمتچئلري اولاسينيز."^5 ائندي اوره‌يئمه قويموشام کي، ائسرايئلئن تاريسي ربله عهد باغلاييم، اِله کي، اؤز آلوولانان قضبئني بئزدن دؤنده‌رسئن.H  اونا گؤره ده آتالاريميز قيلينجلا اؤلدورولموش، اوغوللاريميز، قيزلاريميز و آروادلاريميز اسئرلئکده‌دئر.wgبونا گؤره ده ربّئن قضبي يهودانين و اورشلئمئن اوستونه گلدي و گؤزلرئنئزله گؤردويونوز کئمي اونلاري دهشت، تشوئش و حقارت آلتينا سالدي.7ايوانين قاپيلاريني دا باغلاييبلار، چيراقلاري سؤندوروبلر، ائسرايئل تاريسينين موقدّس يرئنده بوخور يانديرماييبلار و يانديرما قوربانلاري گتئرمه‌يئبلر. آتالاريميز وفاسيز اولوب تاريميز ربّئن نظرئنده پئس اولان ائشلر ادئبلر و اونو ترک ادئبلر. ربّئن خيمه‌سئندن اوز دؤنده‌رئب اونا آرخا چِوئرئبلر.!خئزقئيا اونلارا ددي: "ای لاوئلی‌لر، منی اِشئدئن! ائندي اؤزونوزو و آتالارينيزين تاريسي ربّئن معبدئني تقدئس ادئن و موقدّس يردن نجئس شيلري چيخاردين.wgکاهئنلري و لاوئلی‌لري چاغيردي، اونلاري شرق ميدانينا ييغدي.Pخئزقئيا، پادشاهليغينين بئرئنجي ائلئنده، بئرئنجي آيدا، ربّئن معبدئنئن قاپيلاريني آچدي و اونلاري تعمئر اتدي.خئزقئيا، آتاسي داوودون اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي.| sخئزقئيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائيئرمي دوقّوز ائل پادشاهليق اتدي. آناسي زِکَريا قيزي اَبئيا ائدي.,Qآخاز اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو اورشلئم شهرئنده باسديرديلار. اونو ائسرايئل پادشاهلارينين قبئرلرئنه گتئرمه‌دئلر. اونون يرئنه اوغلو خئزقئيا پادشاه اولدو.nUاونون قالان ائشلري و بوتون عمل‌لري، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر، يهودا و ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.hIيهودانين هر شهرئنده آيري آللاهلارا بوخور يانديرماق اوچون پرستئشگاهلار دوزلتدي. بلجه آتالارينين تاريسي ربّی قضبلَندئردي.~ uآخاز تاري معبدئنئن اشيالاريني ييغيب تئکه-تئکه اتدي و ربّئن معبدئنئن قاپيلاريني باغلادي. اورشلئمئن هر کونجونده قوربانگاهلار دوزلتدي،< qاونو مغلوب ادن دَمَشقلي‌لرئن بوتلرئنه قوربان کَسدي و ددي: "چونکي اَرام پادشاهلارينين آللاهلاري اونلارا کؤمک اتدئلر، من ده اونلارا قوربان کَسه‌جيم کي، منه ده کؤمک اتسئنلر."" لاکئن اونلار اونون و بوتون ائسرايئلئن ييخيلماسينا سبب اولدولار.  آخاز پادشاه بو سيخينتيلي واختيندا دا ربّئن ضئدّئنه خائنلئيي آرتيردي.q [آخاز ربّئن معبدئندن، پادشاهين ساراييندان و ريئسلرئن اِولرئندن پاي ييغيب اونو آشور پادشاهينا وردی. لاکئن بو اونا کؤمک اتمه‌دي.& Eبلجه آشور پادشاهي تئگلَت‌پئلِسِر اونون اوستونه گلئب کؤمک اتمک عوضئنه اونو ذلئل اتدي.{oچونکي ائسرايئل پادشاهي آخازين اوزوندن، رب يهوداني آلچالتميشدي، چونکي آخاز، يهوداني ياغيليق اتمه‌يه ساليب، ربّه چوخ خيانت اتمئشدي.5فئلئسطلی‌لر ده هامار بؤلگه‌ده و يهودانين نِگِبئنده اولان شهرلره هوجوم اتدئلر. بِيت‌شِمِشي، اَيّالونو، گِدِروتو و سوکو ائله قصبه‌لرئني، تئمنا ائله قصبه‌لرئني و گئمزو ائله قصبه‌لرئني آلميشديلار و اورادا ياشاييرديلار. چونکي گئنه اِدوملولار گلئب يهودالي‌لاري مغلوب ادئب اسئر گؤتورموشدولر.zmاو زامان آخاز، پادشاه کؤمک اوچون، آشور پادشاهينا خبر گؤندردي.آدلاري چکئلَن آداملار قالخديلار و اسئرلري گؤتوروب اونلاردان لوت اولانلارين هاميسيني قنئمتدن گؤتورولموش پالتار و چاريقلا گِيئندئردئلر. اونلاري يِدئردئب-ائچئرتدئلر و اونلارا زيتون ياغي سورتدولر، ضعئف اولانلارين هاميسيني اِششَکلره مئندئردئلر و اونلاري خورما آغاجلاري شهري اِرئحايا، قارداشلارينين يانينا آپارديلار و سونرا سامئره‌يه قاييتديلار.+سئلاحلي عسگرلر اسئرلري و قنئمتي ريئسلرئن و بوتون جاماعاتين قاباغينا قويدولار.>u اونلارا ددئلر: "اسئرلري بورايا گتئرمه‌يئن، يوخسا ربّئن ضئدّئنه گوناه ائشلَتمئش اولاجاغيق. مگر ائسته‌يئرسئنئز کي، گوناهلار و تقصئرلرئمئزي چوخالداسينيز؟ اونسوز دا تقصئرئمئز چوخدور و ربّئن آلوولانان قصبي ائسرايئل خالقينين اوستونده‌دئر."L يِهوخانان اوغلو عَزَريا، مِشئل‌لِموت اوغلو بِرِکيا، شَلّوم اوغلو يِخئزقئيا و خَدلاي اوغلو عَماسا کي، اِفرايئملی‌لرئن باشچيلاريندان ائدئلر، دؤيوشدن گلنلرئن ضئدّئنه قالخيب،b= ائندي منه قولاق آسين! قارداشلارينيزدان آلديغينيز اسئرلري گری گؤنده‌رئن، چونکي ربّئن آلوولانان قضبي اوستونوزده‌دئر."dA ائندي ائسته‌يئرسئنئز يهودا و اورشلئم خالقيني اؤزونوزه قول و کنئز اده‌سئنئز. مگر تارينيز ربّه سئز هچ گوناه اتمئرسئنئز؟m~S آنجاق اورادا ربّئن بئر پيغمبري وار ائدي. اونون آدي عودِد ائدي. او، سامئره‌يه گلن قوشونون قاباغينا چيخدي و اونلارا ددي: "باخ، آتالارينيزين تاريسي رب يهودايا قضبلَندئيي اوچون اونلاري سئزه تسلئم اتدي، سئز ده اونلاري اِله بئر قضبله اؤلدوردونوز کي، آلووسو گؤيلره چاتير. }9ائسرايئللی‌لر اؤز قارداشلاريندان آروادلار، اوغوللار، قيزلار، ائکي يوز مئن نفر اسئر گؤتوردولر، هم ده اونلاردان چوخ قنئمت گؤتوروب سامئره‌يه آپارديلار..|Uاِفرايئملي بئر ائگئد اولان زئکري، پادشاهين اوغلو مَعَسِياني و ساراي ريئسي عَزرئقامي اؤلدوردو. او اِلقاناني دا کي، پادشاهدان سونرا بئرئنجي آدام ائدي، اؤلدوردو.{'رِمَليا اوغلو پِقَخ يهودادا يوز ائيئرمي مئن آدامي بئر گونده اؤلدوردو، هاميسي ائگئد آدام ائدئلر. چونکي اونلار آتالارينين تاريسي ربّی ترک اتمئشدئلر.zبوندان اؤتري تاريسي رب اونو اَرام پادشاهينا تسلئم اتدي. اَراملي‌لار اونو مغلوب ادئب چوخ اسئر گؤتوردولر و اونلاري دَمَشقه گتئردئلر. اؤزو ده ائسرايئل پادشاهينا تسلئم ادئلدي. او دا اونو بؤيوک تلفاتلا مغلوب اتدي.?ywاو، پرستئشگاهلاردا، تپه‌لر اوستونده و هر بول يارپاقلي آغاج آلتيندا قوربان گتئرئب، بوخور يانديردي.6xeبِن‌هئنّوم دره‌سئنده بوخور يانديردي و اوغوللاريني اوددا قوربان اتدي، نجه کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلاري قاباغيندان قوودوغو مئلّتلر بو ائيرنج عمل‌لرئني ادئردئلر..wUآخاز ائسرايئل پادشاهلارينين يوللاري ائله گتدي، هم ده بَعَل‌لر اوچون تؤکمه بوتلر دوزلتدي.3v aآخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. او، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتمه‌دي، نجه کي، آتاسي داوود اتمئشدي.Gu يوتام اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوودون شهرئنده باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو آخاز پادشاه اولدو.-tSاو، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي.Ts!يوتامين قالان ائشلري، بوتون دؤيوشلري و عمل‌لري باره‌ده ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.rيوتام قووّتلَندي، چونکي تاريسي ربّئن حوضوروندا اؤز يوللاريني دوزلتمئشدي.q يوتام عَمّونلولار پادشاهينين ضئدّئنه ووروشدو و اونلاري مغلوب اتدي. عَمّونلولار اونا او ائل يوز تالانت گوموش و اون مئن کور بوغدا، اون مئن کور آرپا وردئلر. ائکئنجي و اوچونجو ائل ده عَمّونلولار اونا بو قدر وردئلر.pيهودانين داغليق بؤلگه‌سئنده شهرلر، مِشه‌لرده ده قالالار و بورجلر تئکدي.o3او، ربّئن معبدئنئن يوخاري دروازاسيني دوزلتدي، عوفِل دوواريندا چوخ تعمئرات اتدي.nwيوتام آتاسي عوزئيّانين اتدئيي کئمي، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، آمّا ربّئن معبدئنه گئرمه‌دي. خالق حله ده فساد ائشله‌دئردي.lm Sيوتام، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون آلتي ائل پادشاهليق اتدي. آناسي صادوقون قيزي يِروشا ائدي.\l1عوزئيّا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو آتالارينين يانيندا پادشاهلارين قَبرئستانليغينين باشقا بئر يرئنده باسديرديلار، چونکي "جوزاملي‌دير" ددئلر. اونون يرئنه اوغلو يوتام پادشاه اولدو.Gkعوزئيّانين قالان ائشلري باره‌ده، ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيا يازيبدير. o~}]|zyxIwvumtsrqWpo]nlkji2gfdd=<;!:V98p7765m4200/-,j*)(&%$##"h!!' Bb, @ 8 Q x XK)# يانديرما قوربانلاريني آييرديلار کي، خالقا نسئل بؤلمه‌لرئنه گؤره ورسئنلر و خالق ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتسئن. نجه کي، موسانين کئتابيندا يازيلميشدي. گاميشلارلا دا بله اتدئلر.lJQ# پاسخا قوربانلاريني کَسدئلر. کاهئنلر اونلارين اَلئندن آلديقلاري قاني سَپدئلر، لاوئلی‌لر ده قوربانلارين دَرئسئني سويدولار.JI # خئدمت ائشي حاضير اولاندا، پادشاهين امري ائله کاهئنلر يرلرئنده و لاوئلی‌لر بؤلمه‌لرئنه گؤره دايانديلار.BH}# کونَنيا، اونون قارداشلاري شِمَعيا و نِته‌نِل، لاوئلی‌لرئن ريئسلري خَشَبيا، يِعي‌اِل و يوزاباد لاوئلی‌لره پاسخا بايرامي اوچون بش مئن باش قوزو و بش يوز باش گاميش وردئلر.G+#اونون ريئسلري ده اؤز گؤيلو ائله خالقا، کاهئنلره و لاوئلی‌لره هدئيّه‌لر وردئلر. تاري معبدئنئن ريئسلري خئلقئيا، زِکَريا و يِخي‌اِل، کاهئنلره پاسخا قورباني اوچون سورودن ائکي مئن آلتي يوز باش قوزو و اوچ يوز گاميش وردئلر.F#يوشئيا خالقا، اورادا اولان هر کسه پاسخا قورباني اولاراق، اوتوز مئن قوزو و کچي بالاسي و اوچ مئن گاميش وردی. بونلار پادشاهين ماليندان ائدي.tEa#پاسخا قوربانيني کَسئن، اؤزونوزو تقدئس ادئن و موسا واسئطه‌سئله ورئلَن ربّئن سؤزونه عمل ادئب قوحوملارينيز اوچون حاضيرليق گؤرون."FD#قوحوملارينيز اولان خالقين نسئل بؤلمه‌لرئنه و لاوئلی‌لرئن نسئل بؤلمه‌لرئنه گؤره موقدّس يرده دايانين.UC##ائسرايئل پادشاهي داوودون و اونون اوغلو سوليمانين يازديغي کئمي نسئل‌لرئنئزه و بؤلمه‌لرئنئزه گؤره حاضير اولون.cB?#لاوئلی‌لره ده کي، بوتون ائسرايئله تعلئم ورئردئلر و رب اوچون تقدئس ادئلمئشدئلر، ددي: "موقدّس سانديغي ائسرايئل پادشاهي داوود اوغلو سوليمانين تئکدئيي معبده قويون. او داها سئزئن چئيئنلرئنئزه يوک اولماياجاق. ائندي تارينيز ربّه و اونون خالقي ائسرايئله خئدمت ادئن.A7#او، کاهئنلري وظئفه‌لرئنه قويدو و اونلاري ربّئن معبدئنئن خئدمتي اوچون تشوئق اتدي.R@ #يوشئيا اورشلئمده رب اوچون پاسخا بايراميني جشن توتدو و بئرئنجي آيين اون دؤردونجو گونو پاسخا قوربانيني کَسدئلر.O?"!يوشئيا ائسرايئللی‌لرئن بوتون تورپاقلاريندا ائيرنج شيلرئن هاميسيني آرادان قالديردي و ائسرايئلده اولانلارين هاميسينا اؤزلرئنئن تاريسي ربّه قوللوق اتمه‌يي امر اتدي. اونون بوتون عؤمرو بويو، خالق آتالارينين تاريسي ربّئن دالينجا گتمکدن دؤنمه‌دئلر.>7" او، اورشلئمده اولانلارين هاميسينا و بِنيامئنلی‌لره بو عهدي تصدئق اتدئردي. اورشلئمده ياشايانلار تارينين، آتالارينين تاريسينين عهدئنه گؤره بله اتدئلر.=#"پادشاه اؤز يرئنده داياندي. او، ربّئن حوضوروندا عهد باغلادي کي، ربّئن يولو ائله گدئب اونون امرلرئني، شهادتلرئني، و قايدالاريني بوتون قلبي و بوتون جاني ائله ساخلاسين و بو کئتابدا يازيلميش عهدئن سؤزلرئني يرئنه يتئرسئن.4<a"پادشاه، اونونلا بئرلئکده بوتون يهودا آداملاري، اورشلئمده ياشايانلار، کاهئنلر، لاوئلی‌لر و بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالق ربّئن معبدئنه گتدئلر. پادشاه، ربّئن معبدئنده تاپيلميش عهد کئتابينين بوتون سؤزلرئني اونلارا اشئتدئرئب اوخودو.;+"پادشاه يهودا و اورشلئمئن بوتون آغساقّال‌لاريني چاغيرتديريب اؤز يانينا ييغدي.t:a"«باخ، من سني آتالارينا قوشاجاغام و راحاتليق ائچئنده اؤز قبرئنه قويولاجاقسان و بو يرئن و اورادا ياشايانلارين اوستونه گتئره‌جيئم بوتون بلاني گؤزلرئن گؤرميه‌جک.»" اونلار بو خبري پادشاها چاتديرديلار.P9"«اونا گؤره کي، تاري سؤزلرئني بو يرئن و اورادا ياشايانلارين ضئدّئنه اشئدنده اوره‌يئن يومشالدي و اونون قاباغيندا اؤزونو آلچالتدين، چونکي منئم حوضورومدا اؤزونو آلچالتدين، پالتاريني جيريب حوضورومدا آغلادين. بونا گؤره سني اشئتمئشدئم.» رب بله بويورور.m8S"آنجاق ربدن مصلحت آلماق اوچون سئزي گؤنده‌رن يهودا پادشاهينا ديئن کي، ائسرايئلئن تاريسي رب اشئتدئيئن سؤزلر باره‌ده بله ديئر:27]"چونکي اونلار منی ترک ادئبلر و آيري آللاهلارا بوخور يانديريب بوتون عمل‌لري ائله منی قضبلَندئرئبلر. بونا گؤره ده بو يرئن ضئدّئنه قضبئم تؤکوله‌جک و سؤنميه‌جکدئر.}» 69"رب بله ديئر: {من بو يره و بورادا ياشايانلارين اوستونه بلا گتئرئرم، حتّا بوتون او لعنتلري ده کي، بو کئتابدا يازيليب و يهودا پادشاهين حوضوروندا اوخويوبلار.45a"خولدا اونلارا ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «سئزي منئم يانيما گؤنده‌رَن آداما ديئن کي،z4m"خئلقئيا و پادشاهين آداملاري نَبئيّه خولدانين يانينا گتدئلر. او، خَسرا اوغلو توقَت اوغلو پالتارلارا باخان شَلّومون آروادي ائدي و اورشلئمده ائکئنجي محلّه‌ده ياشاييردي. اونونلا بو باره‌ده صؤحبت اتدئلر.\31""گدئن، تاپيلميش کئتابين سؤزلرئنه گؤره منئم اوچون، ائسرايئللی‌لرئن و يهودالي‌لارين قالاني اوچون ربدن مصلحت آلين، چونکي ربّئن بئزئم ضئدّئمئزه تؤکولموش قضبي بؤيوکدور. اونا گؤره کي، آتالاريميز بو کئتابدا يازيلان هر شيه گؤره ربّئن سؤزونه عمل اتمه‌مئشدئلر."a2;"پادشاه خئلقئيايا، شافان اوغلو اَخئقاما، مئکا اوغلو عَبدونا، مئرزه شافانا و پادشاهين خئدمتچئسي عَسايايا امر ادئب ددي:`19"پادشاه شرئعت سؤزلرئني اشئدنده پالتاريني جيردي.Z0-"مئرزه شافان پادشاها بونو دا خبر ورئب ددي: "کاهئن خئلقئيا منه بئر کئتاب وردی."" شافان اونو پادشاهين حوضوروندا اوخودو.(/I"ربّئن معبدئنده تاپيلان پولو بوشالتديلار، اونو نظارتچئلرئن و ائشچئلرئن اَلئنه وردئلر."@.y"شافان کئتابي پادشاهين يانينا آپاردي، هم ده اونا خبر گتئرئب ددي: "قوللارين تاپشيرديغين هر شيي ادئرلر.R-"خئلقئيا مئرزه شافانلا دانيشيب اونا ددي: "ربّئن معبدئنده شرئعت کئتابيني تاپميشام."" خئلقئيا کئتابي شافانا وردی.m,S"ربّئن معبدئنه گتئرئلمئش اولان پولو چيخارتديقلاري زامان، کاهئن خئلقئيا موسا واسئطه‌سئله ورئلَن ربّئن شرئعت کئتابيني تاپدي.2+]" بونلار يوک داشييانلارين دا اوستونده ائدئلر و هر جور خئدمتده بوتون ائشي گؤرَنلره نظارت ادئردئلر. لاوئلی‌لردن بعضئلري ده مئرزه، مأمور، قاپيچي اولاراق ائش گؤردولر.&*E" بو آداملار صداقتله ائش گؤردولر. ائشه نظارت اتمک اوچون اونلارين اوستونه لاوئلی‌لر يعني مِراري نسلئندن اولان يَخَت و عوبَديا، قوحات نسلئندن اولان زِکَريا و مِشولّام، هر بئري موسئقي آلَتلرئنده چالا بئلَن لاوئلی‌لر قويولموشدو.!);" اونلار دا پولو دولگرلره و اوستالارا وردئلر کي، يهودا پادشاهلارينين خارابا قويدوقلاري اِولر اوچون يونولموش داش و رَزه‌لرله دئرَکلر اوچون تخته آلسينلار.l(Q" ربّئن معبدئنئن ائشئنه نظارت ادنلره وردئلر و ربّئن معبدئنده ائشله‌يَن اوستالار اونو معبدئن تعمئر و برپاسي اوچون خرج اتدئلر.R'" اونلار باش کاهئن خئلقئيانين يانينا گلدئلر. بوتون قالان ائسرايئللی‌لرئن-مِنَسّه‌لی‌لرئن، اِفرايئملی‌لرئن، بوتون يهودالي‌لارين، بِنيامئنلی‌لرئن و اورشلئمده ياشايانلارين تاري معبدئنه گتئردئکلري، قاپيدا دوران لاوئلي کشئکچئلرئن ييغديقلاري پولو &"پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، اؤلکه‌ني و معبدي تمئزله‌دئکدن سونرا، يوشئيا اَصَليا اوغلو شافاني، شهر ريئسي مَعَسِياني، يوآخاز اوغلو سالنامه‌چي يوآخي گؤندردي کي، اؤز تاريسي ربّئن معبدئني تعمئر اتسئنلر.%5"اَشِرا بوتلرئني و اويما بوتلري توز اده‌نه قدر اَزدي، بوتون ائسرايئل اؤلکه‌سئنده بوخور قوربانگاهلارينين هاميسيني کَسئب آتدي، سونرا اورشلئمه قاييتدي.~$u"يوشئيا مِنَسّه، اِفرايئم و شَمعون قبئله‌لرئنئن شهرلرئنده و اطراف وئرانه‌لئکلرئنده ده نَفتالي تورپاغينا قدر قوربانگاهلاري داغيتدي.:#m"يوشئيا کاهئنلرئن سوموکلرئني اؤز قوربانگاهلاريندا يانديردي، بلجه يهوداني و اورشلئمي تمئزله‌دي.w"g"يوشئيانين حوضوروندا بَعَل بوتلرئنئن قوربانگاهلاريني داغيتديلار. اونلارين اوستونده قويولان بوخور قوربانگاهلاريني کَسئب آتديلار. اَشِرا بوتلرئني، اويما بوتلري و تؤکمه بوتلري سينديرديلار، اونلاري اَزئب توز اتدئلر و بو بوتلره قوربان گتئرنلرئن قبئرلرئن اوستونه سَپدئلر.4!a"پادشاهليغينين سکّئزئنجي ائلئنده، يوشئيا حله جاوان ائکن، آتاسي داوودون تاريسيني آختارماغا باشلادي. اون ائکئنجي ائلده بونو باشلادي کي، يهوداني و اورشلئمي پرستئشگاهلاردان، اَشِرا بوتلرئندن، اويما بوتلردن و تؤکمه بوتلردن تمئزله‌سئن.Y +"او، ربّئن گؤزونده دوغرو اولان ائشلر اتدي، هر ائشده آتاسي داوودون يوللاري ائله گدئب اونلاردان صاغا-سولا دؤنمه‌دي.- U"يوشئيا، پادشاه اولدوغو واخت، سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوتوز بئر ائل پادشاهليق اتدي.b=!اؤلکه خالقي، پادشاه آمونون ضئدّئنه قصد حاضيرلايانلارين هاميسيني قيرديلار و اونون يرئنه اوغلو يوشئياني پادشاه اتدئلر.!اعيانلاري اونون ضئدّئنه قصد حاضيرلاديلار و اونو اؤز ساراييندا اؤلدوردولر.R!او، آتاسي مِنَسّه‌دن فرقلي اولاراق، اؤزونو ربّئن قاباغيندا آلچالتمادي، عکسئنه، آمون گوناهي داها دا آرتيردي.2]!او، آتاسي مِنَسّه‌نئن اتدئيي کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي. آتاسي مِنَسّه‌نئن دوزلتدئيي بوتون اويما بوتلره آمون دا قوربان کَسدي و اونلارا قوللوق اتدي.,Q!آمون پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده ائکي ائل پادشاهليق اتدي.G!مِنَسّه اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو اؤز ساراييندا باسديرديلار. اونون يرئنه اوغلو آمون پادشاه اولدو.q[!اونون دوعاسي و دوعاسينين اِشئدئلدئيي، بوتون گوناهي و خيانتي، اؤزونو آلچالتمادان اوّل پرستئشگاهلار تئکئب اَشِرا بوتلرئني و اويما بوتلري قويدوغو يِرلر باره‌ده خوزايين تارئخ کئتابيندا يازيليبدير.N!مِنَسّه‌نئن قالان ائشلري، اؤز تاريسينا دوعاسي و گؤروجولرئن سؤزلری کی، اونا ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آدي ائله سؤز دِيئردئلر، ائسرايئل پادشاهلارينين تارئخ کئتابيندا يازيليبدير.F!آمّا خالق حله ده پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرئردي، هرچند کي، بو ائشله اؤزلرئنئن تاريسي ربّه گؤره ادئردي.!او، ربّئن قوربانگاهيني تعمئر ادئب اورادا باريش و شوکور قوربانلاري تقدئم اتدي و يهودالي‌لارا امر اتدي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّه قوللوق اتسئنلر./W!مِنَسّه اؤزگه آللاهلاري، ربّئن معبدئنده‌کي بوتو، ربّئن معبدئنئن داغيندا و اورشلئمده تئکدئيي بوتون قوربانگاهلاري آرادان قالديريب اونلاري شهرئن باييرينا آتدي.M!بوندان سونرا او، دره‌ده اولان گئخونون قرب طرفئندن باليق دروازاسينين گئره‌جک يرئنه قدر داوودون شهرئنه بايير طرفدن بئر دووار تئکدي، اونونلا عوفِل تپه‌سئني اَحاطه‌يه آلدي و اونو چوخ اوجالتدي. يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه قوشون باشچيلاري قويدو./W! تارييا دوعا اتدئکده، تاري دا اونون دوعاسيني قبول اتدي و يالواريشيني اشئتدي، اونو گئنه اورشلئمه، اؤز پادشاهليغينا گتئردي. او واخت مِنَسّه بئلدي کي، رب تاري‌دير..U! او بو دارليغيندا تاريسي ربّه يالواردي و آتالارينين تاريسي قاباغيندا اؤزونو چوخ آلچالتدي،!;! رب آشور پادشاهينين قوشون باشچيلاريني اونلارين اوستونه گؤندردي. اونلار مِنَسّه‌‌نئن بورنونا چنگل تاخديلار و اونا بورونج زنجئر ووروب، بابئله آپارديلار.! رب مِنَسّه و اونون خالقي ائله دانيشدي، آمّا اونلار قولاق آسماديلار.(I! مِنَسّه يهودالي‌لاري و اورشلئمده ياشايانلاري اله يولدان چيخارتدي کي، ربّئن ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندا محو اتدئيي مئلّتلردن ده چوخ پئس ائشلر اتدئلر. 1!اگر منئم اونلارا بويوردوغوم هر شيه و موسا واسئطه‌سئله اونلارا ورئلَن بوتون قانونا، قايدالارا و حؤکملره عمل اتسه‌لر، قويماياجاغام کی، ائسرايئللی‌لرئن اؤولادلاري، آتالارينا تعيئن اتدئيئم تورپاقدان دئدَرگئن دوشسونلر."R !دوزلتدئيي اويما بوتو تارينين معبدئنه قويدو، او معبده کي، تاري داوودا و اوغلو سوليمانا دمئشدي: "بو معبدده و بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئندن سچدئيئم اورشلئمده اؤز آديمي ابدی قوياجاغام. !او، اوغوللاريني بِن‌هئنّوم دره‌سئنده اوددا قوربان وردی، فالچيليغا مشغول اولدو، باخيجيليق و جادوگرلئک ادئب، جئندارلارا و روح چاغيرانلارا اوز گتئردي. ربّئن گؤزونده چوخلو پئس ائشلر گؤروب اونون قضبئني آلوولانديردي. %!ربّئن معبدئنئن هر ائکي حَيَطئنده بوتون گؤي جئسئملرئنه قوربانگاهلار دوزلتدي.% C!ربّئن "آديم ابده کئمي اورشلئمده قالاجاق" ددئيي معبدئنده، مِنَسّه قوربانگاهلار تئکدي.1[!آتاسي خئزقئيانين داغيتديغي پرستئشگاهلاري تزه‌دن تئکدي، بَعَل بوتلري اوچون قوربانگاهلار قوردو و اَشِرا بوتلري دوزلتدي، بوتون گؤي جئسئملرئنه سجده و قوللوق اتدي.!او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر ادئب، او مئلّتلرئن ائيرنج ائشلري کئمي اتدي کي، رب اونلاري ائسرايئل اؤولادلارينين قاباغيندان قووموشدو.2 _!مِنَسّه، پادشاه اولدوغو واخت، اون ائکي ياشيندا ائدي و اورشلئمده اَلّي بش ائل پادشاهليق اتدي.) !خئزقئيا اؤلوب آتالاري ائله ياتدي و اونو داوود سولاله‌سئنئن قبئرلرئنئن يوخاريسيندا باسديرديلار. اؤلدويو زامان بوتون يهودالي‌لار و اورشلئمده ياشايانلار اونا احتئرام گؤرستدئلر. اونون يرئنه اوغلو مِنَسّه پادشاه اولدو.% خئزقئيانين قالان ائشلري و صداقتلي عمل‌لري باره‌ده آموص اوغلو اِشعيا پيغمبرئن نَبئلئيئنده، يهودا و ائسرايئل پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.kO آمّا او زامان کي، بابئل حؤکمدارلاري اؤلکه‌ده باش ورن علامت باره‌ده سوروشماق اوچون اِلچئلر گؤندردئلر، بو ائشده تاري خئزقئياني ائمتاحانا چکئب اوره‌يئنده اولان هر شيي بئلمک اوچون اونو ترک اتدي.&E همئن خئزقئيا ائدي کي، گئخون سولارينين يوخاري منبعئني باغلادي و اونلاري آشاغي‌يا، قربه طرف، داوودون شهرئنه کچئرتدي. خئزقئيا بوتون ائشلرئنده اوغور قازاندي.\1 او اؤزو اوچون شهرلر ده تئکدي. اونون چوخ قويون-کچئسي و مال-حيواني وار ائدي، چونکي تاري اونا لاپ چوخ مال-دوولت ورمئشدي.K بوغدا، تزه شراب و ياغ محصوللاري اوچون آنبارلار، هر جور حيوان اوچون آخورلار و سورولر اوچون آغيل‌لار تئکدي. 9 خئزقئيانين اولدوقجا چوخ ثروتي و شؤهرتي وار ائدي. او اؤزونه قيزيل-گوموش، قئيمتلي داشلار، عطرئيّات، قالخانلار و هر جور قئيمتلي اشيا اوچون خزئنه‌لر تئکدي.@~y آمّا خئزقئيا اوره‌يئنئن کئبئرئندن اَل چکئب اؤزونو آلچالتدي، اورشلئمده ياشايانلار دا بله اتدئلر. بونا گؤره ده خئزقئيانين دؤورونده، اونلارين اوستونه ربّئن قضبي گلمه‌دي. }9 لاکئن خئزقئيا اونا ادئلَن ياخشيليغين عوضئني ورمه‌دي. چونکي اوره‌يي کئبئرلَنمئشدي، بونا گؤره ده تارينين قضبي اونون، يهودانين و اورشلئمئن اوستونه گلدي.J| او گونلرده خئزقئيا اؤلومجول ناخوشلادي. او، ربّه دوعا اتدي، رب ده اونا جاواب وردی و اونا بئر علامت گؤرستدي.{# او واخت چوخ آدام اورشلئمه، ربّه هدئيّه‌لر و يهودا پادشاهي خئزقئيايا دَيَرلي شيلر گتئردئلر. بوندان سونرا خئزقئيا بوتون مئلّتلرئن گؤزونده اوجالدي.z بلجه رب خئزقئياني و اورشلئمده ياشايانلاري آشور پادشاهي سَنخِرئبئن و بوتون باشقا دوشمنلرئنئن اَلئندن قورتاردي و اونلاري هر طرفدن قورودو.y رب بئر ملک گؤندردي و او، آشور پادشاهينين اوردوگاهيندا اولان بوتون ائگئد دؤيوشچولري، سرکرده‌لري و ريئسلري محو اتدي. آشور پادشاهي بي‌آبيرچيليقلا اؤز اؤلکه‌سئنه قاييتدي. بئر گون او اؤز آللاهينين معبدئنه گئردئکده، اؤز دوغما اوغوللاريندان بعضئلري اورادا اونو قيلينجلا اؤلدوردولر.x' لاکئن خئزقئيا پادشاه و آموص اوغلو اِشَعيا پيغمبر دوعا ادئب گؤيه فرياد اتدئلر.kwO اونلار اورشلئمئن تاريسي باره‌ده اله دانيشديلار کي، اله بئل، اَل‌له دوزَلمئش ير اوزونون اؤزگه خالقلارينين آللاهلاري‌دير.v3 اونون نؤکرلري دووار اوستونده اولان اورشلئم خالقينا بونلاري اوجا سَسله يهودي دئلئنده باغيرديلار کي، اونلاري قورخودوب دهشته سالسينلار و شهري آلسينلار.:um او اؤزو ده مکتوبلار يازئب ائسرايئلئن تاريسي ربّی تحقئر اتدي و اونون ضئدّئنه دانيشيب ددي: "اؤلکه‌لرئن مئلّتلرئنئن آللاهلاري اؤز خالقلاريني نجه اَلئمدن قورتارا بئلمه‌دئلر، خئزقئيانين تاريسي دا خالقيني منئم اَلئمدن قورتارا بئلمَيه‌جک."t) سَنخِرئبئن نؤکرلري رب تارينين و اونون قولو خئزقئيانين ضئدّئنه چوخ شيلر ددئلر.Ws' قويمايين ائندي خئزقئيا سئزي آلداتسين و بو جور آزديرماسين، اونا ائنانمايين. چونکي هچ بئر مئلّتئن و هچ بئر اؤلکه‌نئن آللاهلاريندان هچ بئري اؤز خالقيني منئم و آتالاريمين اَلئندن قورتارا بئلمه‌دي. سئزئن تارينيز دا سئزي منئم اَلئمدن قورتارا بئلمَيه‌جک!»""Br} آتالاريمين کامئل محو اتدئکلري او مئلّتلرئن بوتون آللاهلاري آراسيندا، هانسي بئري اؤز خالقيني اَلئمدن قورتارا بئلدي کي، سئزئن تارينيز دا سئزي منئم اَلئمدن قورتارا بئلسئن؟5qc مگر بئلمئرسئنئز کي، بوتون اؤلکه‌لرئن خالقلارينا، من و آتالاريم نه اتدئک؟ مگر او اؤلکه‌لرئن مئلّتلرئنئن آللاهلاري اؤز تورپاقلاريني منئم اَلئمدن قورتارا بئلدئلر؟p او مگر همئن خئزقئيا ديئل کي، تارينين پرستئشگاهلاريني و قوربانگاهلاريني آرادان قالديردي، يهودايا و اورشلئمه امر ادئب ددی کي ‹بئر قوربانگاهين قاباغيندا پرستئش اده‌جکسئنئز و اونون اوستونده بوخور يانديراجاقسينيز؟›ro] مگر خئزقئيا سئزي آجليقلا و سوسوزلوقلا اؤلومه ورمک اوچون آلداديب دِمئر: ‹تاريميز رب بئزي آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاراجاق؟›En "آشور پادشاهي سَنخِرئب بله ديئر: «سئز نَيه بِل باغلاييرسينيز کي، اورشلئمده موحاصئره‌يه اوتورورسونوز؟m بوندان سونرا آشور پادشاهي سَنخِرئب يانيندا اولان بوتون قرارگاهي ائله لاکئشئن قاباغيندا دايانارکَن اورشلئمه، يهودا پادشاهي خئزقئيانين و اورشلئمده اولان بوتون يهودالي‌لارين يانينا نؤکرلرئني گؤندردي و اونلار ددي:_uنسئل شجره‌لرئنه باخماياراق، اوچ ياشيندا و اوندان يوخاري ياشدا اولان، وظئفه‌لرئنه و بؤلمه‌لرئنه گؤره گونده‌لئک خئدمت ائشي اوچون ربّئن معبدئنه گئرَن کئشئلرئن هاميسي؛_^7عِدن، مئنيامئن، يِشوع، شَمَعيا، اَمَريا و شِکَنيا، بؤلمه‌لرئنه گؤره، کاهئن شهرلرئنده بؤيوکدن کئچئيه قدر، قورِه‌نئن نظارتي آلتيندا بو قارداشلارينا پايلاريني بؤلمک ائشي تاپشيريلميشدي:<]qشرق دروازاسيندا قاپيچي اولان لاوئلي يئمنا اوغلو قورِه ربّه ورئلَن نذئرلره و لاپ موقدّس شيلري پايلاماقدان اؤتري اؤز گؤيلو ائله تاري اوچون ورئلَن تقدئملره نظارت ادئردي. 2~}"{0yy+wvu?srrq-onmlllk_j~i9h'g[fe0d(bb7a>_^]\SZYXQWELD@CCCCBBBUBAAAWA@@@H@ ???O?>>>)===Y= <<^ j W E52&^Eاله کي، سنئن آتالارينين دفترلري آختاريلسين. بو دفترلرده بو شهر حاقّيندا معلومات تاپاجاقسينيز کي، نجه هم عاصي، هم ده پادشاهلار و وئلايتلر اوچون ضررلي‌دئر. قدئمدن بَري اورادان عوصيان قالخيب و بونون اوچون شهر خارابايا چِورئلئب."]=ائندي سارايين خئدمتئنده اولدوغوموزا گؤره، بئزه ياراشماز کي، پادشاها حؤرمتسئزلئک ادئلمه‌سئني گؤرَک. اونا گؤره ده پادشاها بو خبري گؤنده‌رئب چاتديريريق،/\W پادشاها معلوم اولسون کي، اگر بو شهر تزه‌دن تئکئلسه، دووارلاري دا قورتارسا، اونلار سنه خراج، جزيه، و باج ورميه‌جکلر. بونونلا دا پادشاهين گلئرئنه زئيان دَيه‌جک.j[M پادشاها معلوم اولسون کي، سئزئن يانينيزدان گلن يهودئلر بئزئم يانيميزا، اورشلئمه گلئبلر. اونلار بو عاصي و پئس شهري تزه‌دن تئکئرلر. دووارلارين تئکمه‌سئني قورتاريرلار و پايالاري دا تعمئر ادئرلر.Z3 بودور اونلارين پادشاه اَرتَخشَستايا گؤندردئيي مکتوبون صورتي: "پادشاه اَرتَخشَستايا فَرات چايينين او بئري تايينين تورپاقلاريندا ياشايان قوللاريندان.#Y? و باشقا خالقلاردان کي، بؤيوک و شانلي آشوربانئپال اونلاري اسئر آپاريب سامئرئيه شهرئنده و فَرات چايينين قرب تورپاقلاريندا يِرلَشدئرمئشدي، ائمضا ييغديلار.VX% سونرا سرکرده رِخوملا مئرزه شئمشه‌ي و قالان يولداشلاري مکتوبا حاکئملردن، امئرلردن، قوللوقچولاردان، فارسلاردان، اَرَکلی‌لردن، بابئللی‌لردن، شوشَنلی‌لردن، يعني عِيلاملي‌لاردان4Waسرکرده رِخوم و مئرزه شئمشه‌ي پادشاه اَرتَخشَستايا اورشلئمئن ضئدّئنه بله بئر مکتوب يازديلار.VV%فارس پادشاهي اَرتَخشَستانين دؤورونده بئشلام، مئترِدات، طابِل و باشقا يولداشلاري پادشاه اَرتَخشَستايا مکتوب يازديلار. مکتوب اَرامي دئلئنده يازيليب اَرامي دئلئندن ده ترجومه ادئلدي.Uاَخَشوِروشون پادشاهليغيندا، اونون حؤکمدارليغينين باشلانيشيندا، اونلار يهودا و اورشلئمده ياشايانلارين ضئدّئنه بئر ائتّئهام مکتوبو يازديلار.8Tiبو خالق يهودئلرئن ضئدّئنه اوجرَتله مصلحتچئلر توتدولار کي، اونلارين مقصدلرئني بوشا چيخارتسينلار. بونو فارس پادشاهلاري کوروشون دؤوروندن داريوشون دؤورونه قدر اتدئلر.4Saاو واخت بو اؤلکه‌نئن خالقي يهودا خالقيني تشوئقدن ساليب تئکئنتي ائشئنده اونلاري قورخوتدولار.\R1لاکئن زِروبّابئل، يَشوع و ائسرايئلئن آيري نسئل باشچيلاري اونلارا بله ددئلر: "تاريميزين معبدئني قورماق اوچون سئزئن بئزئمله هچ بئر اورتاق ائشئنئز يوخدور. بئز اؤزوموز اَل‌بئر اولوب فارس پادشاهي کوروشون امرئنه اَساسن ائسرايئلئن تاريسي ربّه معبد تئکه‌جيئک."`Q9اونلار زِروبّابئله و نسئل باشچيلارينين يانينا گلئب ددئلر: "قوي بئز ده سئزئنله برابر بو معبدي تئکَک، چونکي بئز ده سئزئن کئمي سئزئن تارينيزا سئتايئش ادئرئک. آشور پادشاهي اِسَر-خَدّونون دؤوروندن بَري کي، بئزي بورايا گتئردي، سئزئن تارينيزا قوربان تقدئم ادئرئک."eP Eيهودالي‌لارين و بِنيامئنلی‌لرئن دوشمنلري اشئتدئلر کي، اسئرلئکدن قاييدانلار، ائسرايئلئن تاريسي رب اوچون معبد تئکئرلر.O/ خالقين گورولتولو شادليق سَسي ائله آغلاشما سَسئني بئربئرئندن آييرماق اولمازدي، چونکي اونلارين گورولتو ائله قوپان هاراي سَسي اوزاقلاردا اِشئدئلئردي.KN اَوّلکي معبدي گؤرموش بئر چوخ قوجا کاهئنلر، لاوئلی‌لر و نسئل باشچيلاري معبدئن بونؤوره‌سئنئن قويولدوغونو گؤرنده، هؤنکوروب آغلاديلار، لاکئن بئر چوخلاري سِوئنجدن هاراي چکدئلر.M اونلار اوخويوردولار و ربّه حمد و شوکور ادئب ديئردئلر: "رب ياخشي‌دير، چونکي ائسرايئلئن اوستونده محبّتي ابدي‌دئر."" بوتون خالق ربّه حمد ادنده، اونلار اوجادان قيشقيرديلار، چونکي ربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سي قويولموشدو.yLk بنّالار ربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سئني قويان زامان، ائسرايئل پادشاهي داوودون قويدوغو قايدايا اَساسن، کاهئنلر اؤز مخصوص پالتاريني گِيئنئب، اَللرئنده‌کي کَره‌نايلارلا دوردولار، آساف اؤولادلاريندان اولان لاوئلی‌لر ده سئنجلرله اؤز يرلرئني توتدولار کي، ربّه حمد اتسئنلر.UK# لاوئلی‌لردن يوشَع و اؤولادلاري ائله قارداشلاري، يهودا نسلئندن عمله گلن قَدمئيِل اؤولادلاري، خِناداد اؤولادلاري، نوه‌لري و قارداشلاري تارينين معبدئنده ائشله‌ينلره نظارت اتدئلر.iJKتاري معبدئنه، اورشلئمه يِتئشمه‌لرئنئن ائکئنجي ائلئن ائکئنجي آييندا، سِعَلتي‌اِل اوغلو زِروبّابئل و يوصاداق اوغلو يَشوع، او بئري قارداشلاري ائله يعني کاهئنلر، لاوئلی‌لر، اسئرلئکدن اورشلئمه قاييدانلارين هاميسي ائشه باشلاديلار. ائيئرمي و اوندان يوخاري ياشدا اولان لاوئلی‌لري ربّئن معبدئنئن تئکئنتي ائشئنه نظارتچي تعيئن اتدئلر.Iyداش‌يونانلارا و دولگرلره پول وردئلر. فارس پادشاهي کوروشدان ائجازه آلديقلارينا گؤره، صئدونلو‌لارلا صورلو‌لارا يمک-ائچمَک و زيتون ياغي وردئلر کي، لوبناندان دهنز يولو ائله يافايا سئدر آغاجلاري گتئرسئنلر.Hاونلار يدّئنجی آيين بئرئنجي گونونده ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتمه‌يه باشلاديلار، لاکئن ربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سي قويولماميشدي.JG سونرا دائمي يانديرما قوربانلاري وردئلر. تزه آي مراسئملرئنئن، اِلَجه ده ربّئن تقدئس اتدئيي بوتون بايراملارين تقدئملرئني و هامينين اؤز گؤيلو ائله ربّه وردئکلرئني تقدئم اتدئلر.{Foيازييا گؤره، چارداقلار بايرامي کچئرتدئلر و قايدايا گؤره گون‌به‌گون موعَيّن مئقداردا گونده‌لئک يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدئلر.CEبلجه قوربانگاهي اَوّلکي بونؤوره اوستونده قوردولار، چونکي اطرافدا ياشايان خالقلاردان قورخوردولار. سونرا اونون اوستونده سحر و آخشام ربّه يانديرما قوربانلاري تقدئم اتدئلر.CDيوصاداق اوغلو يوشَعله کاهئن قارداشلاري و سِعَلتي‌اِل اوغلو زِروبّابئل قارداشلاري ائله قالخديلار و ائسرايئل تاريسينين قوربانگاهيني قوردولار کي، اوستونده يانديرما قوربانلاري تقدئم ادئلسئن، نجه کي، تاري آدامي موسانين شرئعتئنده يازيلميشدي.MC يدّئنجی آي گلدئکده، آرتيق ائسرايئللی‌لر اؤز شهرلرئنده ائدئلر. خالق بئر نفر کئمي اورشلئمده بئر يره ييغيلدي.3B_Fکاهئنلر، لاوئلی‌لر، خالقين بعضئلري، نغمه‌چئلر، معبد قاپيچيلاري و قوللوقچولاري اؤز شهرلرئنده يِرلَشدئلر. بلجه بوتون ائسرايئللی‌لر ده اؤز شهرلرئنده يِرلَشدئلر.VA%Eاونلار بو ائش اوچون ائمکان داخئلئنده خَزئنه‌يه ۶۱۰۰۰ دِرهم قيزيل، بش مئن مئنا گوموش و يوز کاهئن پالتاري وردئلر.@wDربّئن اورشلئمده‌کي معبدئنه گلن زامان، بعضی نسئل باشچيلاري تارينين معبدئني اؤز يِرئنده تئکمَک اوچون اؤز گؤيلي ائله ائعانه‌لر وردئلر.N?C۴۳۵ دَوه‌سي، ۶۷۲۰ اِششه‌يي وار ائدي.G>Bبو آداملارين ۷۳۶ آتي، ۲۴۵ قاطيري،=7Aبوندان باشقا ۷۳۳۷ نفر قول و کنئز، ۲۰۰ نفر کئشي و آرواددان عئبارت نغمه‌چي وار ائدي.P<@بوتون جاماعات بئرلئکده ۴۲۳۶۰ نفر ائدي.b;=?يهودا والئسي اونلارا امر اتدي: "اورئم و تومّئمي ائشله‌دن بئر کاهئن اولمايينجا، اونلار لاپ موقدّس يمکلردن يِمه‌سئنلر."h:I>بونلار نسئل شجره‌سئني آختارديلار، لاکئن اؤز آدلاريني تاپا بئلمه‌دئلر و بونا گؤره نجئس ساييليب کاهئنلئکدن چيخاريلديلار.J9 =کاهئنلرئن نسلئندن: خوبه‌يا اؤولادلاري، هَقّوص اؤولادلاري، بَرزئل‌له‌ي اؤولادلاري کي، گئلعادلي بَرزئل‌له‌يئن قيزلاريندان آرواد آليب، قايين‌آتاسينين آديني گؤتورموشدولر.8<دِلايا اؤولادلاري، طوبئيا اؤولادلاري، نِقودا اؤولادلاري–۶۵۲ نفر.g7G;بونلاردير اونلار کي، تِل‌‌مِلَخدان، تِل‌‌خَرشادان، کِروبدان، اَدّاندان، ائمّردن قاييتديلار، آنجاق عايئله‌لرئنئن و نسئل‌لرئنئن ائسرايئل اؤولادلاريندان اولدوغونو ثوبوت اده بئلمئردئلر: 6:معبد قوللوقچولاري ائله سوليمانين قوللارينين اؤولادلاري–جَمي ۳۹۲ نفر.)5K9شِفَطيا اؤولادلاري، خَطّئل اؤولادلاري، پوکِرِت-حاصّبايئم اؤولادلاري، آمي اؤولادلاري.q4[8يَعلا اؤولادلاري، دَرقون اؤولادلاري، گئدّل اؤولادلاري،:3m7سوليمانين اعيانلارينين نسلئندن: سوطه‌ي اؤولادلاري، هَسّوفِرِت اؤولادلاري، پِرودا اؤولادلاري،U2#6نِصي‌اَخ اؤولادلاري، خَطئفا اؤولادلاري.s1_5بَرقوس اؤولادلاري، سئسِرا اؤولادلاري، تِمَخ اؤولادلاري،s0_4بَصلوت اؤولادلاري، مِخئدا اؤولادلاري، خَرشا اؤولادلاري،u/c3بَقبوق اؤولادلاري، خَقوفا اؤولادلاري، خَرخور اؤولادلاري،w.g2اَسنا اؤولادلاري، مِعونئم اؤولادلاري، نِفوسئم اؤولادلاري،x-i1عوزّا اؤولادلاري، پاسِه‌اَخ اؤولادلاري، بِصاي اؤولادلاري،s,_0رِصئن اؤولادلاري، نِقودا اؤولادلاري، گَزّام اؤولادلاري،o+W/گئدّل اؤولادلاري، گَخَر اؤولادلاري، رِآيا اؤولادلاري،t*a.خاگاب اؤولادلاري، شَلمه‌ي اؤولادلاري، خانان اؤولادلاري،u)c-لِبانا اؤولادلاري، خَگابا اؤولادلاري، عَقّوب اؤولادلاري،v(e,قِروس اؤولادلاري، سي‌اَعها اؤولادلاري، پادون اؤولادلاري،'1+معبدئن قوللوقچولاري: سئخا اؤولادلاري، خَسوفا اؤولادلاري، طَبّاعوت اؤولادلاري،=&s*معبد قاپيچيلارين اؤولادلاري: شَلّوم اؤولادلاري، عاطِر اؤولادلاري، طَلمون اؤولادلاري، عَقّوب اؤولادلاري، خَطئطا اؤولادلاري و شوباي اؤولادلاري، بئرلئکده جَمي ۱۳۹ نفر.M%)نغمه‌چئلر: آساف اؤولادلاري–۱۲۸ نفر.$}(لاوئلی‌لر: هودَويا نسلئندن يوشَع و قَدمي‌اِل اؤولادلاري–۷۴ نفر.;#q'خارئم اؤولادلاري–۱۰۱۷ نفر.>"w&پَشخور اؤولادلاري–۱۲۴۷ نفر؛ wبئگواي اؤولادلاري–۲۰۵۶ نفر؛B  اَدونئقام اؤولادلاري–۶۶۶ نفر؛>w اَزگاد اؤولادلاري–۱۲۲۲ نفر؛:o بِباي اؤولادلاري–۶۲۳ نفر؛8k باني اؤولادلاري–۶۴۲ نفر؛<s زَکّاي اؤولادلاري–۷۶۰ نفر؛:oزَتّو اؤولادلاري–۹۴۵ نفر؛>wعِيلام اؤولادلاري–۱۲۵۴ نفر؛nUيوشَع و يوآب نسلئندن پَخَت‌موآب اؤولادلاري–۲۸۱۲ نفر؛8kآرَخ اؤولادلاري–۷۷۵ نفر؛>wشِفَطيا اؤولادلاري–۳۷۲ نفر؛>wپَرعوش اؤولادلاري–۲۱۷۲ نفر؛~ اونلار زِروبّابئل، يوشَع، نِحِميا، سِرايا، رِعِليا، موردوکاي، بئلشان، مئسپار، بئگواي، رِخوم، بَعَنا ائله گلدئلر. ائسرايئل خالقينين سايي:n} Wبابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن بابئله آپارديغي بو اسئرلر، ياشاديقلاري وئلايتدن اورشلئمه و يهوداداکي اؤز شهرلرئنه قاييتديلار.|  قيزيل و گوموش قابلارين هاميسي بش مئن دؤرد يوز عدد ائدي. شِشبَصّر بوتون بونلاري بابئل اسئرلئيئندن اورشلئمه قايتاريلانلارلا بئرلئکده گتئردي.%{ E اوتوز قيزيل کاسا، بئربئرئنه اوخشايان دؤرد يوز اون گوموش کاسا و مئن عدد ده آيري قابلار.z / اونلارين سايي بو ائدي: اوتوز قيزيل لَيَن، مئن گوموش لَيَن، ائيئرمي دوقّوز کاسا،uy eفارس پادشاهي کوروش اونلاري خزئنه‌دار مئترِداتين اَلي ائله اورادان چيخارديب، هاميسيني سايدي و يهودانين حؤکمداري شِشبَصّره وردی.tx cکوروش پادشاه او اشيالاري دا چيخارتدي کي، نَبوکَدنِصّر ربّئن اورشلئمده‌کي معبدئندن گؤتوروب، اؤز آللاهلارينين معبدئنه قويموشدو.Ow آرالاريندا ياشاديقلاري يِرلي اهالئنئن هاميسي اؤز گؤيلو ائله وردئکلري ائعانه‌لردن آيري، قيزيللا، گوموش قابلارلا، اشيالارلا، مال-حيوانلارلا و باهالي شيلرله اونلارا کؤمک اتدئلر.bv ?يهودا و بِنيامئن قبئله‌لرئنئن نسئل باشچيلاري، کاهئنلرله لاوئلی‌لر، اِلَجه ده تارينين تشوئق اتدئيي بوتون آداملار حاضيرلاشديلار کي، ربّئن اورشلئمده‌کي معبدئني تئکمک اوچون يولا دوشسونلر.u  صاغ قالان ائسرايئللی‌لر هانسي يرده ياشاييرلار، قوي اورانين ساکئنلري اورشلئمده‌کي تاري معبدئنه وره‌جکلري اؤز گؤيلو ائله ائعانه‌لردن آيري، قيزيل- گوموش، اشيا و حيوانلار ورسئنلر و بو آداملارا کؤمک اتسئنلر.»""gt Iآرانيزدا اونون خالقينا عاييد اولان هر کسه قوي تاريسي يار اولسون! قوي اونلار يهوداداکي اورشلئم شهرئنه گتسئنلر و ائسرايئلئن تاريسي ربّئن معبدئني تزه‌دن تئکسئنلر. تاري اودور کي، اورشلئمده‌دئر.&s G"فارس پادشاهي کوروش بله ديئر: «گؤيلرئن تاريسي رب دونيانين بوتون پادشاهليقلاريني منه ورئب و منی تعيئن ادئب کي، يهودانين اورشلئم شهرئنده، اونا بئر معبد تئکئم.r {رب فارس پادشاهي کوروشون حؤکمدارليغينين بئرئنجي ائلئنده، اونو قالديردي کي، ربّئن اِرِميا‌نين دئلي ائله ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن. اونا گؤره کوروش پادشاهليغينين بوتون اراضئسئنده يازيلي و شئفاهي اعلان اتدي:&qE$"فارس پادشاهي کوروش بله ديئر: «گؤيلرئن تاريسي رب دونيانين بوتون پادشاهليقلاريني منه ورئب و منی تعيئن ادئب کي، يهوداداکي اورشلئم شهرئنده اونا بئر معبد تئکئم. آرانيزدا اونون خالقينا عاييد اولان هر کسه قوي تاريسي رب يار اولسون.»""p$رب فارس پادشاهي کوروشون حؤکمدارليغينين بئرئنجي ائلئنده، کوروشو قالديردي کي، ربّئن اِرِميا‌نين دئلي ائله ددئيي سؤزو يرئنه يتئرسئن. اونا گؤره کوروش پادشاهليغينين بوتون اراضئسئنده يازيلي و شئفاهي اعلان اتدي:'oG$بلجه ربّئن اِرِميا‌نين دئلي ائله ددئيي سؤز يرئنه يِتئشدي: "اؤلکه توتولمايان سَبّت ائللرئني تاماملايانا قدر، يتمئش ائل دولانا قدر، وئران قاليب دئنجَله‌جک."n$کَلداني‌لر پادشاهي، قيلينجدان قورتارانلاري بابئله آپاردي. اونلار فارس پادشاهلارينين حؤکمرانليغينا قدر اونا و اونون اوغوللارينا قول اولدولار.;mo$کَلداني‌لر تارينين معبدئني يانديرديلار، اورشلئمئن دوواريني اوچورتدولار، اونون بوتون سارايلارينا اود ووردولار و اورادا اولان قئيمتلي اشيالارين هاميسيني محو اتدئلر.l3$او، تارينين معبدئنئن بوتون بؤيوک و کئچئک اشيالاريني، ربّئن معبدئنئن خزئنه‌لرئني، پادشاهين و اونون ريئسلرئنئن خزئنه‌لرئني يعني هر شيي بابئله آپاردي.k5$رب اونلارين اوستونه کَلداني‌لرئن پادشاهيني گؤنده‌ردي. او دا موقدّس مکانلاريندا اونلارين جاوانلاريني قيلينجلا اؤلدوردو، جاوان اوغلانا و باکئره قيزا، قوجايا و ضعئفه اصلا رحم اتمه‌دي. رب هاميسيني اونون اَلئنه تسلئم اتدي.rj]$لاکئن اونلار دالبادال تارينين اِلچئلرئني لاغا قويدولار، اونون سؤزلرئنه حقارتله باخديلار، پيغمبرلرئني ده تحقئر اتدئلر. اله کي، ربّئن قضبي اؤز خالقينين اوستونه گلدي و اونلارا هچ بئر چاره تاپيلمادي.kiO$آتالارينين تاريسي رب دفه‌لرله اؤز اِلچئلرئنئن واسئطه‌سئله اونلارا پيام گؤندردي، چونکي اؤز خالقينا و مسکنئنه رحمي گلئردي.:hm$کاهئنلرئن بوتون رهبرلري ده خالقلا بئرلئکده آيري مئلّتلرئن بوتون ائيرنج ائشلرئنه موطابئق رفتار ادئب خيانت اتدئلر و ربّئن اورشلئمده تقدئس اتدئيي معبدئني نجئسله‌دئلر.Dg$ نَبوکَدنِصّرئن ضئدّئنه ده کي، تارينين آدي ائله اونا آند ائچدئرمئشدي، عوصيان اتدي، دئکباشليقلا ائستمه‌دي کي، ائسرايئلئن تاريسي ربّه طرف دؤنسون و اوره‌يئني عئنادکار اتدي.ufc$ او، تاريسي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي، پيغمبر اِرِميانين قاباغيندا دا کي، ربّئن دئلي ائله دانيشيردي، اؤزونو آلچالتمادي.7eg$ صئدقئيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بئر ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي.2d]$ باهار گلنده نَبوکَدنِصّر اونو ربّئن معبدئنئن قئيمتلي اشيالاري ائله بئرلئکده بابئله گتئرتدي و يِهوياکئنئن عَمئسي صئدقئياني يهودا و اورشلئم اوستونده پادشاه اتدي.c$ يِهوياکئن، پادشاه اولدوغو واخت، اون سکّئز ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي اون گون پادشاهليق اتدي. او، ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.Ub#$يِهوياقئمئن قالان ائشلري، اتدئيي ائيرنج ائشلر و اونون حاقّيندا آچيغا چيخان پئسلئکلر ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير. اونون يرئنه اوغلو يِهوياکئن پادشاه اولدو.Na$نَبوکَدنِصّر ربّئن معبدئنئن اشيالاريندان بعضئلرئني بابئله آپاردي و اونلاري بابئلده‌کي اؤز معبدئنه قويدو.H` $بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر اونون اوستونه هوجوم گتئردي. بورونج زنجئر ووروب اونو باغلادي و بابئله آپاردي._$يِهوياقئم، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بش ياشيندا ائدي و اورشلئمده اون بئر ائل پادشاهليق اتدي. او، تاريسي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.A^{$مئصئر پادشاهي اونون قارداشي اِلياقئمي يهودا و اورشلئم اوستونده پادشاه اتدي و اونون آديني دَيئشدئرئب يِهوياقئم قويدو. نِکو اونون قارداشي يِهوآخازي گؤتوروب مئصئره آپاردي.]]3$مئصئر پادشاهي اونو اورشلئمده تختدن سالدي و اؤلکه اوستونه بئر تالانت قيزيل و يوز تالانت گوموش مئقداريندا خراج قويدو.0\Y$يِهوآخاز، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي اوچ ياشيندا ائدي و اورشلئمده اوچ آي پادشاهليق اتدي.([ K$اؤلکه خالقي يوشئيانين اوغلو يِهوآخازي گؤتوروب آتاسينين يرئنه اورشلئمده پادشاه اتدئلر.)ZK#ائلک ائشلرئندن آخير ائشلرئنه قدر ائسرايئل و يهودا پادشاهلارينين کئتابيندا يازيليبدير.Y7#يوشئيانين قالان ائشلري، ربّئن قانونوندا يازيلديغينا گؤره اتدئيي صداقتلي ائشلري،X#اِرِميا يوشئيا اوچون مرثئيه قوشدو. بوتون کئشي و آرواد خانَنده‌لر بو گونه قدر مرثئيه‌لرئنده يوشئيا باره‌ده دانيشيرلار. بو مرثئيه‌لري اوخوماغي ائسرايئلده عادت اتدئلر. باخين، بونلار مرثئيه‌لر کئتابيندا يازيليب.W #نؤکرلري اونو عارابادان گؤتوردولر و اونو اؤزونون ائکئنجي عاراباسينا مئندئرئب اورشلئمه آپارديلار. يوشئيا اؤلدو و آتالارينين قبئرلرئنده باسديريلدي. بوتون يهودالي‌لار و اورشلئملی‌لر يوشئيا اوچون ياس توتدولار.]V3#اوخ‌آتانلار پادشاه يوشئياني اوخونان ووردولار. پادشاه نؤکرلرئنه ددي: "منی بورادان آپارين، چونکي آغير يارالانميشام."`U9#يوشئيا اونونلا موحارئبه اتمکدن اوز دؤنده‌رمه‌دي و اونونلا ووروشماق اوچون قئيافه‌سئني دَيئشدي، تاري طرفئندن اولان نِکونون سؤزلرئنه قولاق آسمادي و ووروشماق اوچون مِگئدّو اوواسينا گتدي.IT #مئصئر پادشاهي اونون يانينا قاصئدلر گؤندرئب ددي: "ای يهودا پادشاهي، منئم سنئنله نه ائشئم وار؟ من بو گون سنئن اوستونه يوخ، موحارئبه اتدئيئم سولاله‌نئن ضئدّئنه گلمئشم. تاري منه امر ادئب کي، تَلَسئم. منئمله اولان تاريدان چکئن کي، سني هلاک اتمه‌سئن."HS #يوشئيانين معبده گؤردويو بوتون بو ائشلردن سونرا، مئصئر پادشاهي نِکو موحارئبه اتمک اوچون فَرات چايينين يانيندا اولان کَرکِمئشه گلدي. يوشئيا اونونلا موقابئله اتمک اوچون چيخدي.R#بو پاسخا يوشئيانين پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده کچئردئلدي.Q!#پيغمبر سَمويئلئن دؤوروندن بَري پاسخا بايرامي ائسرايئلده بله کچئرئلمه‌مئشدي. ائسرايئل پادشاهلاريندان هچ بئري يوشئيا ائله کاهئنلرئن و لاوئلی‌لرئن، بوتون يهودالي‌لارين، اورادا اولان ائسرايئللی‌لرئن و اورشلئمده ياشايانلارين توتدوغو بو پاسخا بايرامي کئمي بئر پاسخا کچئرتمه‌مئشدئلر.NP#اورادا اولان ائسرايئل اؤولادلاري او زامان پاسخا بايراميني، و ماياسيز چؤرک بايراميني يدّي گون جشن توتدولار./OW#پادشاه يوشئيانين امرئنه گؤره، پاسخا بايراميني جشن توتماق و ربّئن قوربانگاهيندا يانديرما قوربانلاري تقدئم اتمک اوچون ربّئن بوتون خئدمتي او گون بلجه حاضيرلاندي.nNU#آساف نسلئندن اولان نغمه‌چئلر داوودون، آسافين، هِيمانين و پادشاهين گؤروجوسو يِدوتونون امر اتدئيي يرلرده ائدئلر، قاپيچي‌لار دا هر دروازا آغزيندا دايانميشديلار. خئدمتلرئندن آيريلمالاري لازيم ديئلدي، چونکي لاوئلي اولان قوحوملاري اونلار اوچون حاضيرليق گؤرموشدولر.HM #بوندان سونرا اؤزلري و کاهئنلر اوچون حاضيرلاديلار، چونکي هارون نسلئندن اولان کاهئنلر گجه دوشَنه قدر يانديرما قوربانلاري و پئيلري تقدئم اتمکله مشغول ائدئلر. بوندان اؤتري ده لاوئلی‌لر اؤزلري و هارون نسلئندن اولان کاهئنلر اوچون حاضيرليق گؤردولر.L# پاسخا قوربانيني دا حؤکمه گؤره اوددا قيزارتديلار. موقدّس شيلري تئيانلاردا، قازانلاردا و تاوالاردا پئشئردئلر و بوتون خالقا تَلَسئک پايلاديلار. v~}}|GzzypwvutA8@H?4>u=O((4''&h%%W$##s"E!W)XR4T I  XT/ بله دوعا اتدئم: "ای تاريم، اوتانيرام! اوزومو سن تاريما قالديرماغا خجالت چکئرم، چونکي گوناهلاريميز باشيميزدان آشيب، تقصئرلرئمئز بؤيويوب گؤيلره چاتيب.US# آخشام قورباني واختي پرئشان حالدا آياغا قالخديم. پالتاريم و جوبّم جيريق ائدي. دئز چؤکوب اَللرئمي تاريم ربّه آچيبBR} اسئرلئکدن قاييدانلاردان هر کس کي، بو خيانت باره‌ده ائسرايئل تاريسينين سؤزلرئني اشئتدي، اَسمه‌يه دوشوب يانيما ييغيلدي. من آخشام قوربانينين تقدئمي واختاجاق مات اوتوردوم."Q= من بو سؤزو اشئدنده پالتاريملا جوبّه‌مي جيريب، ساچ-ساقّاليمي يولدوم و مات اوتوردوم. P بله کي اونلار اؤزلرئنه و اوغوللارينا اطرافلارينداکي خالقلارين قيزلاريندان آليبلار. بونونلا موقدّس خالق اؤلکه‌نئن آيري خالقلاري ائله قاريشيب. دوغرودان دا کي، بو خيانته ائلک يول آچانلار ريئسلرله رهبرلر ائمئشلر.";O q بو ائشلر قورتاراندان سونرا، رهبرلر منه ياخينلاشيب ددئلر: "ائسرايئل خالقي کاهئنلر و لاوئلی‌لر اؤزلرئني اطرافلارينداکي خالقلاردان يعني کَنَعانلي‌لاردان، خئتلی‌لردن، پِرِزلی‌لردن، يِبوسلولاردان، عَمّونلولاردان، موآبلي‌لاردان، مئصئرلی‌لردن، اِمورلولاردان و ائيرنج روسوملاريندان اوزاق ساخلاماييبلار.#N?$سونرا اونلار پادشاهين فرمانلاريني پادشاهين ساتراپلارينا و فَرات چايينين قرب طرفئنده‌کي والئلرئنه وردئلر. اونلار دا خالقا و تارينين معبدئنه کؤمک اتدئلر.FM#اسئرلئکدن قاييدانلار ائسرايئلئن تاريسينا بوتون ائسرايئل اوچون يانديرما قورباني اولاراق اون ائکي گاميش، دوخسان آلتي قوچ، يتمئش يدّي قوزو و گوناه قورباني اولاراق اون ائکي اِرکَک کچي تقدئم اتدئلر. بونلارين هاميسي ربّه يانديرما قوربانلاري ائدي.yLk"اشيالارين هاميسي ساييليب چکئلدي و بوتون چکي مئقداري يازيلدي. K!دؤردونجو گون تاريميزين معبدئنده قيزيل-گوموش قابلاري چکئب کاهئن اورئيانين اوغلو مِرِموتون اَلئنه وردئک. پئنِخاس اوغلو اِلعازار، لاوئلی‌لردن اولان يوشَع اوغلو يوزاباد و بئنّوي اوغلو نوعَديا دا اونلارلا ائدئلر.\J1 بلجه اورشلئمه چاتديق و اورادا اوچ گون قالديق.PIبئرئنجي آيين اون ائکئنجي گونو اَخه‌وا کانالينين يانيندان يولا دوشدوک کي، اورشلئمه گِدَک. تاريميزين اَلي اوستوموزده ائدي و بئزي دوشمنئن اَلئندن، يولوموزداکي کَمئنلردن قورتاردي.cH?کاهئنلر و لاوئلی‌لر چکئلمئش قيزيل و گوموش ائله قابلاري گؤتوردولر کي، اونلاري اورشلئمه، تاريميزين معبدئنه آپارسينلار.BG}دئقّتلي اولون! اونلاري کاهئنلرئن رهبرلري، لاوئلی‌لر و ائسرايئلئن نسئل باشچيلاري قاباغيندا اورشلئمده‌کي ربّئن معبدئنئن آنبارلاريندا چکئب تحوئل ورنه قدر موواظئب اولون.»F-سونرا اونلارا ددئم: «سئز ربّئن موقدّسلرئسئنئز، بو قابلار دا موقدّسدئر. بو قيزيللا گوموش آتالارينيزين تاريسي رب اوچون اؤز گؤيلو ائله ادئلَن تقدئمدئر.E}مئن دِرهَملئک دَيَري اولان ائيئرمي قيزيل کاسا چکئب اونلارا وردئم. پارلاق مئسدن ائکي گؤزل قابي دا کي، قيزيل قدر قئيمتلي ائدي، چکئب وردئم.%DCاونلارين اَلئنه آلتي يوز اَلّي تالانت گوموش، يوز تالانت گوموش قاب، يوز تالانت قيزيل،$CAو او قيزيل، گوموش، و قابلاري چکئب اونلارا وردئم کي، پادشاه، مصلحتچئلر، ريئسلر و اورادا اولان بوتون ائسرايئللی‌لر، تاريميزين معبدي اوچون تقدئم اتمئشدئلر.FBکاهئنلرئن رهبرلري آراسيندان اون ائکي نفري يعني شِرِبيا، خَشَبيا و اونلارلا اون نفر قارداشلاريني سچدئم%ACاله بونا گؤره ده بئز اوروج توتوب تاريميزا يالوارديق. او بئزئم دوعاميزي موستَجاب اتدي.y@kچونکي اوتانيرديم کي، دوشمنئن قاباغيندا يولدا بئزه کؤمک اتمک اوچون پادشاهدان عسگر و آتلي‌لار ائسته‌يئم. بئز پادشاهلا دانيشيب بله دِمئشدئک: "تاريميزين اَلي ياخشيليق اتمک اوچون اونو آختارانلارين اوستونده‌دئر. لاکئن اوندان دؤنَنلرئن هاميسينا اؤز گوجونو و قضبئني گؤرسدئر."R?او واخت اورادا، اَخه‌وا کانالينين يانيندا اوروج اعلان اتدئم کي، تاريميزين قاباغيندا اؤزوموزو کئچئلدئب اوندان اؤزوموز، اؤولادلاريميز و بوتون ماليميز اوچون خطرسئز يول آرزو اتدئک.>7معبد قوللوقچولاريندان ائکي يوز ائيئرمي نفري ده کي، لاوئلی‌لره کؤمک اتمک اوچون داوودلا باشچيلاري تعيئن اتمئشدئلر. اونلارين هاميسي آدباآد قيد اولموشدو.^=5خَشَبياني، اونونلا برابر مِراري اؤولادلاريندان اِشَعياني و قارداشلاري ائله اونلارين اؤولادلاريندان ائيئرمي نفري،_<7تاريميزين ياخشي اَلي اوستوموزده اولدوغونا گؤره، ائسرايئل اوغلو لاوي اوغلو مَخلي اؤولادلاريندان بصئرتلي اولان شِرِبياني گتئردئلر، هم ده اوغوللاريني و قارداشلاريني، جَمي اون سکّئز نفري.5;cاونلاري عئدّونون يانينا گؤندردئم کي، کاسئفيا ديئلَن يرده باشچيليق ادئردي. اونلارا اؤيرَتدئم کي، کاسئفيا ديئلَن يرده عئدّو و قارداشلارينا، و معبدئن قوللوقچولارينا نه دسئنلر، يعني تاريميزين معبدئنه خئدمت ادن آداملاري بئزه گتئرسئنلر.1:[باشچيلاردان اِلئعِزِري، اَري‌اِلي، شِمَعياني، اِلناتاني، يارئبي، اِلناتاني، ناتاني، زِکَرياني، مِشولّامي، موعلّئملردن ده يويارئبي و اِلناتاني چاغيرتديرديم.*9Mاونلاري اَخه‌وايا طرفه آخان کانال يانينا ييغديم و اوچ گون اورادا قالديق. خالقي و کاهئنلري گؤزدن کچئرتدئم، لاکئن اورادا لاوي اؤولادلاريندان هچ کئمي تاپماديم.8بئگوَي اؤولادلاريندان عوته‌ي، زَکّور و اونلارلا برابر يتمئش کئشي.A7{ اَدونئقامين کئچئک اوغوللاريندان آدلاري اِلئفِلِط، يِعي‌اِل، شِمَعيا و اونلارلا برابر آلتميش کئشي.6 عَزگاد اؤولادلاريندان هَقّاطان اوغلو يوخانان و اونونلا برابر يوز اون کئشي.53 بِبه‌ي اؤولادلاريندان بِبه‌ي اوغلو زِکَريا و اونونلا برابر ائيئرمي سکّئز کئشي.m4S يوسئفيا اوغلو شِلومئت اؤولادلاريندان يوز آلتميش کئشي.$3A يوآب اؤولادلاريندان يِخي‌اِل اوغلو عوبَديا و اونونلا برابر ائکي يوز اون سکّئز کئشي.2شِفَطيا اؤولادلاريندان مئکائل اوغلو زِبَديا و اونونلا برابر هشتاد کئشي.1عِيلام اؤولادلاريندان عَتَليا اوغلو اِشَعيا و اونونلا برابر يتمئش کئشي.0 عادئن اؤولادلاريندان يوناتان اوغلو عِبِد و اونونلا برابر اَلّي کئشي.{/oيَخه‌زي‌اِلئن اوغلو شِکَنيانين اؤولادلاريندان اوچ يوز کئشي.(.Iپَخَت-‌موآب اؤولادلاريندان زِرَخيا اوغلو اَلئهوعِنه‌ي و اونونلا برابر ائکي يوز کئشي.<-qشِکَنيا نسلئندن، پَرعوش اؤولادلاريندان، زِکَريا و اونونلا بئر نسئلدن قيده آلينان يوز اَلّي کئشي.6,eپئنِخاس اؤولادلاريندان گِرشوم، ائتامار اؤولادلاريندان دانيال، داوود اؤولادلاريندان خَطّوش،@+ {اَرتَخشَستانين پادشاهليغي زاماني منئمله بابئلدن گلن و آدلاري قيد ادئلمئش نسئل باشچيلاري بونلاردير:*5و پادشاهين، اونون مصلحتچئلرئنئن و بوتون گوجلو ريئسلرئنئن حوضوروندا منه مهرئبانليق ياراديب. بلجه تاريم ربّئن اوستومده اولان اَلئنه گؤره قووّتلَندئم و ائسرايئلئن باشچيلاريندان بعضئلرئني يانيما ييغديم کي، منئمله گتسئنلر.o)Wآتالاريميزين تاريسي رب موبارک اولسون کي، پادشاهين قلبئنده ربّئن اورشلئمده اولان معبدئنه بله حؤرمت گؤرسدمک ائسته‌يئني قويوبy(kسنئن تارينين قانونونا و پادشاهين قانونونا عمل اتمه‌ين آدام گرک اؤلوم، تبعئد، اَملاک موصادئره‌سي و يا حبس جزالاري ائله جزالانسين." '9سن، عِزرا، تارينين سنه وردئيي حئکمته گؤره داورلر و قاضي‌لار تعيئن ات. قوي اونلار فَرات چايينين قربئنده اولان بوتون خالقا، يعني سنئن تارينين قانونلاريني بئلَنلرئن هاميسينا حؤکم اتسئنلر. بئلمه‌ينلري ده سن اؤيرَتمه‌لي‌سن.R&سئزه بئلدئرئرئک کي، کاهئنلردن، لاوئلی‌لردن، نغمه‌چئلردن، بو تارينين معبدئنئن قاپيچيلاريندان، قوللوقچولاريندان، و آيري خئدمتچئلرئندن خراج، جزيه و باج ائستمه‌يه ائجازه يوخدور.7%gگؤيلرئن تاريسينين معبدي اوچون، گؤيلرئن تاريسي طرفئندن هر نه امر اولونارسا، قيرتله اونا عمل ادئلسئن، اله کي، اؤلکه، پادشاه، و اونون اؤولادلاري قضب آلتيندا قالماسين.`$9حتّا يوز تالانتا قدر گوموش، يوز کورا قدر بوغدا ، يوز باتا قدر شراب ، يوز باتا قدر زيتون ياغي و ائسته‌دئيي قدر دوز ورئن.d#Aمن، پادشاه اَرتَخشَستا، فَرات چايينين قرب تورپاقلارينين بوتون خزئنه‌دارلارينا امر ادئرم کي، گؤيلرئن تاريسينين قانونونون شرئعت شوناسي کاهئن عِزرانين هر ائسته‌يي دئقّتله يرئنه يتئرئلسئن." تارينين معبدئنه باشقا نه لازيم اولسا، سن اونو پادشاه خزئنه‌سئندن ور.W!'تارينين معبدئنده عئبادت زاماني ائشلَتمَک اوچون سنه قايتاريلان قابلاري دا اورشلئم تاريسينين حوضوروندا تحوئل ور.j Mسن و قارداشلارين قيزيل-گوموشون قالان حئصّه‌سئني تارينين ائراده‌سئنه موناسئب، ائسته‌دئيئن کئمي ائستئفاده اده بئلرسئنئز.)بو پوللا تِز گاميشلار، قوچلار، قوزولار، تاخيل و مايع تقدئملرئني آلارسان. اونلاري تارينيزين اورشلئمده‌کي معبدئنئن قوربانگاهيندا تقدئم اِدَرسئنئز.بونلارلا برابر خالقين و کاهئنلرئن اؤز گؤيلو ائله صورتده وردئکلري هدئيّه‌لري ده کي، ائسرايئلئن تاريسينين اورشلئمده‌کي معبدئنه ورئبلر، گؤتور. بابئل وئلايتئنئن هر طرفئندن تاپاجاغين قيزيل-گوموشون هاميسيني دا گؤتور.{oو پادشاهين و مصلحتچئلرئنئن اؤز گؤيلو ائله تقدئم اتدئکلري قيزيل-گوموشو ائسرايئلئن تاريسينا کي، اورشلئمي اؤزونه مسکن ادئب، آپاراسان.  ائندي سن پادشاهلا يدّي مصلحتچئسي طرفئندن گؤندرئلئرسن کي، اَلئنده اولان تاري قانونلارينا اَساسن يهودا و اورشلئمده‌کي وضعئيّتي اؤيرَنه‌سن."= من فرمان صادئر اتمئشم کي، سلطنتئمده اولان ائسرايئل خالقيندان، کاهئنلردن، لاوئلی‌لردن اؤز گؤيلو ائله اولاراق اورشلئمه گتمک ائسته‌ين هر کس سنئنله گتسئن.;o "پادشاهلار پادشاهي اَرتَخشَستادان گؤيلرئن تاريسينين قانونونو اؤيره‌دن کاهئن عِزرايا. سالاملار: بودور او مکتوبون صورتي کي، پادشاه اَرتَخشَستا اونو شرئعت شوناس، کاهئن و ربّئن امرلرئني و ائسرايئله بويوردوغو قايدالاري اؤيره‌دن عِزرايا وردی:lQ عِزرا اوره‌يئني بونا باغلاميشدي کي، ربّئن قانونونو اوخويوب ائجرايا قويسون و اونون قانون و حؤکملرئني ائسرايئلده اؤيرَتسئن.} او، بئرئنجي آيين بئرئنجي گونونده بابئلدن يولا دوشوب، بشئنجي آيين بئرئنده اورشلئمه چاتدي، چونکي تارينين ياخشي اَلي اونون اوستونده ائدي.&Eعِزرا اورشلئمه چاتاندا اَرتخشَستانين پادشاهليغينين يدّئنجی ائلئنئن بشئنجي آيي ائدي.hIپادشاه اَرتَخشَستانين حاکئمئيّتئنئن يدّئنجی ائلئنده ائسرايئل اؤولادلاريندان، کاهئنلردن، لاوئلی‌لردن، نغمه‌چئلردن، معبدده‌کي قاپيچيلاردان و قوللوقچولاردان بعضئلري اورشلئمه قاييتديلار.V%بو عِزرا ائسرايئلئن تاريسي ربّئن موسايا وردئيي قانوني ياخشي بئلن شرئعت شوناس ائدي. تاريسي ربّئن اَلي اونون اوستونده اولدوغونا گؤره، پادشاه عِزرا‌نئن ائسته‌دئيي هر بئر شيي ورمئشدي.}sخئلقئيّا اوغلو عَزَريا اوغلو سِرايا اوغلو عِزرا بابئلدن چيخدي.Qاَخئطوب اوغلو صادوق اوغلو شَلّوم اوغلوq[زِرَخيا اوغلو مِرايوت اوغلو عَزَريا اوغلو اَمَريا اوغلو4cبوقّي اوغلو عوزّي اوغلوs aبو ائشلردن سونرا فارس پادشاهي اَرتَخشَستانين پادشاهليغيندا باش کاهئن هارون اوغلو اِلعازار اوغلو پئنِخاس اوغلو اَبئشوعَع اوغلو`9يدّي گون شادليقلا ماياسيز چؤرک بايرامي کچئرتدئلر، چونکي اونلاري سِوئندئرَن رب ائدي. رب آشور پادشاهينين اوره‌يئنده ميل ياراتميشدي کي، ائسرايئل تاريسينين معبدئنئن تئکئلمه‌سي باشا گلسئن.. Uاسئرلئکدن قاييدان ائسرايئل اؤولادلاري و ائسرايئلئن تاريسي ربّه سئتايئش اتمک اوچون اؤزلرئني اطراف مئلّتلرئن نجئسلئيئندن آييرانلارين هاميسي قوربان اَتي يدئلر.N چونکي کاهئنلرله لاوئلی‌لر اؤزلرئني تمئز اتدئکلري اوچون هاميسي تمئز ائدئلر. لاوئلی‌لر بوتون اسئرلئکدن قاييدانلار اوچون، کاهئن قارداشلاري و اؤزلري اوچون پاسخا قورباني کَسدئلر. اسئرلئکدن قاييدانلار پاسخا بايراميني بئرئنجي آيين اون دؤردونده کچئرتدئلر. 1سونرا اونلار اورشلئمده، تارييا خئدمت اوچون، کاهئنلري اؤز دسته‌لرئنده و لاوئلی‌لري اؤز بؤلمه‌لرئنده دوزدولر، نجه کي، موسانين کئتابيندا يازيلميشدي.I  تارينين معبدئنئن تقدئسي اوچون يوز گاميش، ائکي يوز قوچ، دؤرد يوز قوزو و بوتون ائسرايئل اوچون قبئله‌لرئنئن سايينا گؤره، گوناه قورباني اولاراق اون ائکي اِرکَک کچي تقدئم اتدئلر.dAائسرايئل اؤولادلاري يعني کاهئنلر، لاوئلی‌لر و اسئرلئکدن قاييدانلار بو تاري معبدئنئن وقف مراسئمئني شادليقلا توتدولار.!;معبد داريوش پادشاهين حاکئمئيّتئنئن آلتينجي ائلي، اَدار آيينين اوچونده باشا چاتدي.يهودئلرئن آغساقّاللاري بئنا ائشئني داوام اتدئردئلر و پيغمبر خَگّه‌ي ائله عئدّو اوغلو زِکَريانين پيغمبرلئک سؤزلرئنه اَساسن، اونلارين ائشلري باجاريقلي گدئردي. ائسرايئل تاريسينين امرئنه گؤره، فارس پادشاهلاري کوروش، داريوش و اَرتَخشَستانين امري ائله معبدي تئکئب قورتارديلار.-S او زامان فَرات چايينين قرب تورپاقلارينين والئسي تَتِنه‌ي، شِتَربوزِنه‌ي و يولداشلاري ائله بئرلئکده داريوش پادشاهين گؤندردئيي بو امري سؤزسؤز يرئنه يتئردئلر.lQ بو معبدي اؤز آدي اوچون مسکن ادن تاري، بو فرماني دَيئشدئرميه جهد ادن و اورشلئمده‌کي معبدئن داغيلماسيني ائسته‌ين هر پادشاهي و خالقي يوخ اتسئن. من، داريوش امر ادئرم، امرئم سؤزسوز يرئنه يتئرئلسئن."7g امر ادئرم کي، بو فرماني دَيئشدئرَن آدامين اِوئندن بئر دئرَک چيخارديليب دئک باسديريلسين و همئن آدام بو دئره‌يئن اوستونه ميخلانسين. قوي بله اِو خاراباليغا چِورئلسئن.pY اونلار گؤيلرئن تاريسينا مقبول اولان قوربانلار تقدئم اتسئنلر و پادشاهلا اؤولادلاري اوچون دوعا اتسئنلر کي، جانلاري صاغ اولسون.+ گؤيلرئن تاريسينا يانديرما قوربانلاري ورمک اوچون، احتئياجلارينا گؤره، جاوان گاميشلار، قوچ و قوزولار، اورشلئمده‌کي کاهئنلرئن ائسته‌دئيي مئقداردا بوغدا، دوز، شراب، زيتون ياغي اَسکئک ادئلمه‌دن هر گون اونلارا ورئلسئن.8iمن امر ادئرم کي، تارينين بو معبدئنئن تئکئلمه‌سئنده يهودئلرئن بو آغساقّاللارينا کؤمک اده‌سئنئز، ائشلرئنئن دايانديريلماماسي اوچون بو آداملارين خرجي قطعن پادشاه خزئنه‌سئندن، فَرات چايينين قرب تورپاقلاريندان ييغيلان خراجدان ورئلسئن.wgتاري معبدئنئن بو ائشئنه قاريشماسينلار. يهودئلرئن والئسي و يهودئلرئن آغساقّاللاري تارينين بو معبدئني اؤز يرئنده تزه‌دن تئکسئنلر.C~اونا گؤره فَرات چايينين قرب تورپاقلارينين والئسي تَتِنه‌ي، شِتَربوزِنه‌ي و يولداشلاري ائله کي، فَرات چايينين قرب تورپاقلارينداکي مأمورلاردير، اورادان اوزاق قالسينلار.}%هم ده او قيزيل و گوموش قالار دا کی، نَبوکَدنِصّرتارينين اورشلئمده‌کي معبدئندن چيخارديب بابئله گتئرنئشدي، گری قايتاريلسين. بونلارين هاميسي اؤز يرئنه، اورشلئمده اولان معبده آپاريلسين. اونلاري تارينين معبدئنه قويون.»,|Qاوچ ردئف بؤيوک داش، بئر ردئف دئرَکله تئکئلسئن. بو ائشئن خرجي پادشاه خزئنه‌سئندن ورئلسئن.Q{"کوروش پادشاهين پادشاهليغينين بئرئنجي ائلئنده کوروش پادشاه بله امر ورئب: «تارينين اورشلئمده‌کي معبدي باره‌ده، قوي بو معبد، قوربانلار تقدئم ادئلَن بو ير، اَوّلکي بونؤوره‌سي اوستونده تزه‌دن تئکئلسئن. اوجاليغي ۶۰ قول‌آچ ، اِني ده ۶۰ قول‌آچ اولسون..zUماد وئلايتئنده اولان اِکباتانا قالاسيندا بئر طومار تاپيلدي. بو طوماردا بله قيد ادئلمئشدي:*y Oاو زامان داريوش پادشاهين وردئيي امره اَساسن، بابئل خزئنه‌سئنده اولان دفترلر آختاريلدي.Cxائندي اگر پادشاهين خوشونا گلسه، قوي پادشاهين بابئل سارايينداکي دفترلر آختاريلسين و تارينين اورشلئمده‌کي معبدئنئن تئکئلمه‌سي اوچون کوروش پادشاهين وردئيي امر اوزه چيخاريلسين. سونرا دا بو ائش باره‌ده پادشاه اؤز ائراده‌سئني بئزه بئلدئرسئن."wاو زامان همئن شِشبَصّر گلئب تارينين اورشلئمده‌کي معبدئنئن پايالاريني قويدو. او زاماندان ائندئيه قدر بو معبد تئکئلئر، لاکئن حله تاماملانماييب.»Lvاونا ددي: ‹بو قابلاري گؤتوروب گت، اورشلئمده‌کي معبده قوي. تارينين معبدي قوي اؤز يرئنده تزه‌دن تئکئلسئن.›uهمچئنئن کوروش پادشاه، او قيزيل و گوموش قابلاري کی، نِبوکَدنِصّرتارينين اورشلئمده‌کي معبدئندن گؤتوروب بابئل معبدئنه آپارميشدي، بابئلده‌کي معبددن چيخارتدي. اونلاري والي تعيئن اتدئيي شِشبَصّر آدلي بئر آداما وردی.ptY لاکئن بابئل پادشاهي کوروشون حاکئمئيّتئنئن بئرئنجي ائلئنده، کوروش پادشاه فرمان صادئر اتدي کي، تارينين معبدي تزه‌دن تئکئلسئن.Us# لاکئن آتالاريميز گؤيلرئن تاريسيني قضبلَندئردئيي اوچون، تاري اونلاري بابئل پادشاهي کَلده‌لي نِبوکَدنِصّره تسلئم اتدي. او دا بو معبدي خارابايا چِوئردي و خالقيني بابئله اسئر آپاردي.[r/ اونلار بئزه بله جاواب وردئلر: "بئز گؤيلرئن و يرئن تاريسينين قوللاري‌ييق. او معبدي تئکئرئک کي، بوندان چوخ ائل قاباق تئکئلمئشدي. ائسرايئلئن بؤيوک بئر پادشاهي اونو تئکئب باشا چاتديرميشدي.'qG هم ده اونلاردان بو ائشئن باشچيلارينين آديني سوروشدوق کي، بونلاري يازيب سئزه بئلدئرَک.~pu اورانين آغساقّاللاريندان سوروشوب بله ددئک: «کئم سئزه فرمان صادئر اتدي کي، معبدي تزه‌دن تئکه‌سئنئز و اونون بئناسيني تامالاياسينيز؟»oپادشاها معلوم اولسون کي، بئز يهودا وئلايتئنده‌کي بؤيوک تارينين معبدئنه گتدئک. معبد بؤيوک داشلاردان تئکئلئر، دووارلارين ائچَرئسئنه دئرَکلر قويولور. بو ائش چوخ دئقّتله گؤرولور و اونلارين اَلئنده ياخشي قاباغا گدئر.)nKاونا يوللاديقلاري مکتوبدا بله يازيلميشدي: "داريوش پادشاها صمئمي قلبدن سالاملار اولسون!am;فَرات چايينين قرب تورپاقلارينين والئسي تَتِنه‌ي، شِتَربوزِنه‌ي و يولداشلاري کي، پادشاهين فَرات چايينين قرب تورپاقلارينداکي مأمورلار ائدئلر، داريوش پادشاها بو صورتده مکتوب يوللاديلار.Olتارينين نظري يهودي آغساقّاللارينين اوستونده ائدي. اونا گؤره بو ائشئن سوراغي داريوشا چاتاناجاق و بو باره‌ده مکتوبلا جاواب قاييداناجاق، اونلار يهودئلرئن ائشئني دايانديرماديلار.wkgاو واخت بئز اونلارا بو بئناني تئکَنلرئن آدلاريني بئلدئردئک.j/او واختلار تَتِنه‌ي کي، فَرات چايينين قرب تورپاقلارين والئسي ائدي، شِتَربوزِنه‌ي و يولداشلاري ائله اونلارين يانينا گلئب بله ددي: "کئم سئزه فرمان صادئر اتدي کي، معبدي تزه‌دن تئکه‌سئنئز و اونون بئناسيني تامالاياسينيز؟iwاو زامان سِعَلتي‌اِل اوغلو زِروبّابئل و يوصاداق اوغلو يوشَع ائشه باشلاييب، تارينين اورشلئمده‌کي معبدئنئن تزه‌دن تئکئلمه‌سئني باشلاديلار. تارينين پيغمبرلري ده اونلارلا ائدئلر و اونلارا کؤمک ادئردئلر.%h Eپيغمبرلردن پيغمبر خَگّه‌ي ائله عئدّو اوغلو زِکَريا يهودادا و اورشلئمده ياشايان يهودئلره ائسرايئل تاريسينين آدي ائله کي، اونلارلا ائدي، پيغمبرلئک اتدئلر. gبِلَجه، تارينين اورشلئمده‌کي معبدئنئن تئکئلمه ائشي دايانديريلدي و بو ائش فارس پادشاهي داريوشون حؤکمدارليغينين ائکئنجي ائلئنه قدر داياندي.ufcپادشاه اَرتحشَستانين مکتوبونون صورتي رِخوملا مئرزه شئمشه‌يئن و يولداشلارينين حوضوروندا اوخوناندا، اونلار تَلَسئک اورشلئمه يهودئلرئن يانينا گتدئلر. اونلارين ائشئني قوشون زورو ائله دايانديرديلار."e=بو ائشه اعتئناسيز اولماقدان اوزاق دورون. نئيه شر آرتيب پادشاهلارا زئيان وورولسون؟""4daائندي امر ورئن، بو آداملار، ائشي دايانديرسينلار و من امر ورنه قدر بو شهر تزه‌دن تئکئلمه‌سئن.uccاو زامان اورشلئمي ائداره ادن قودرتلي پادشاهلار وار ائدي. فَرات چايينين او بئري تاييندا بوتون تورپاقلار اوستونده بو پادشاهلار حؤکمرانليق ادئردئلر و بورانين اهالئسي اونلارا خراج، جزيه و باج ورئردئلر.:bmاونا گؤره من امر وردئم و تفتئش عمله کچدي. تصدئق اولوندو کي، بو شهرئن ساکئنلري قدئمدن بَري پادشاهلارين ضئدّئنه عوصيان قالديريبلار. خيانت و عوصيان بو شهردن باش قالديريب.sa_بئزه گؤندردئيئنئز مکتوب حوضورومدا ترجومه ادئلئب اوخوندو.|`qپادشاه سرکرده رِخوما، مئرزه شئمشه‌يه و سامئره ائله فَرات چايينين او بئري تاييندا ياشايان يولداشلارينا بله جاواب گؤندردي: "سالاملار!_{پادشاها معلوم ادئرئک کي، اگر بو شهر برپا ادئلسه و دووارلاري تئکئلئب قورتارسا، سنئن فَرات چايينين قرب تورپاقلاريندان پايين اولماياجاق." }6~P|tzyxMv*ts+qpmomlkjRihFfedcba`^^\[[[ZhYYBXWWCVV@?s>)<;+: 9 876j543280/a-,+*);(9'%$6#h"d! & dA7o!Fr X F |68Qi لاکئن بئز تاريميزا دوعا اتدئک و اونلارين اوزوندن اونلارين ضئدّئنه گجه-گوندوز گؤزَتچئلر قويدوق.FPاونلارين هاميسي بئرلَشدئلر کي، گلئب اورشلئمئن ضئدّئنه دؤيوشسونلر و اورادا قارماقاريشيقليق سالسينلار.$OAسنبَلّط، طوبئيا، عربلر، عَمّونلولار، و اَشدودلولار اورشلئم دووارينين تعمئر ائشلرئنئن داواميني و داغيديلميش يرلرئن تئکئلدئيئني اشئدنده چوخ حئرصلَندئلر.nNUبلجه بئز دووارين تئکمه‌سئنه داوام وردئک و اونون هر يري اوجاليغينين ياريسينا قدر بئتئشدئرئلدي. چونکي خالق اورَکدن چاليشيردي.OMاونلارين تقصئرئني عفو اتمه. قوي گوناهلاري سنئن ياديندان چيخماسين! چونکي اونلار بنّالاري روحدان ساليبلار.‎""}Ls"اشئت، ای تاريميز، گؤر بئزه نجه حقارتله باخيرلار! حقارتلرئني اؤز باشلارينا دوندَر و اونلاري اسئرلئک تورپاغيندا تالانچيلارا تسلئم ات.oKWاونون يانيندا اولان عَمّونلو طوبئيا ددي: "اگر تئکدئکلري داش دووارين اوستونه بئر تولکو آتيلسا، اونلارين داش دوواريني ييخاجاق."[J/او هموطنلرئنئن و وارلي سامئره‌لي‌لرئن قاباغيندا بله ددي: "بو عاجئز يهودئلر نه ادئرلر؟ اونلار بوراني تزه‌دن مگر قوراجاقلار؟ قوربان مگر کَسه‌ بئلرلر؟ بو ائشي مگر بئر گونده قورتارا بئلرلر؟ مگر بو يانميش تورپاق وئرانه‌سئندن تزه‌دن داشلار يارادا بئلرلر؟""FI سنبَلّط دوواري تئکدئيئمئز باره‌ده اشئدنده قاني قارالدي، چوخ قضبلَندي و يهودئلري اَله سالماغا باشلادي.?Hw دووارين کونج طرفده‌کي يوخاري اوتاغي ائله قويون دروازاسينين آراسيني زرگرلر و تاجئرلر تعمئر اتدئلر.KGاوندان سونرا مَلکئيا آدلي بئر زرگر معبد قوللوقچولارينين و تاجئرلرئن نظارت دروازاسينين موقابئلئنده‌کي بئناسينا و دووارين کونج طرفده‌کي يوخاري اوتاغا قدر ساحه‌ني تعمئر اتدي.OFاوندان سونرا شِلِميا اوغلو خَنَنيا و صالافين آلتينجي اوغلو خانون باشقا بئر ساحه‌ني برپا اتدئلر. خَنَنيا و خانوندان سونرا بِرِکيا اوغلو مِشولّام اؤز اِوئنئن قاباغيني تعمئر اتدي.E-کاهئنلردن سونرا ائمّر اوغلو صادوق اؤز اِوئنئن قاباغيني تعمئر اتدي. اوندان سونرا شرق قاپيسينين گؤزَتچئسي شِکَنيا اوغلو شِمَعيا تعمئر ائشلرئني گؤردو.%DCآت دروازاسينين يوخاري حئصّه‌سئنده کاهئنلردن هر بئري اؤز اِوئنئن قاباغيني برپا اتدي.PCاونلارين يانيندا تِقوعَع ساکئنلري بؤيوک گؤزَتچي بورجوندن عوفِل دووارينا قدر آيري بئر ساحه‌ني تعمئر اتدئلر.WB'عوفِلده ياشايان معبد قوللوقچولاري شرقه طرف سو دروازاسينين قاباغينا و گؤزَتچي بورجونه قدر ساحه‌ني تعمئر اتدئلر. Aاوزاي اوغلو پالال دووارين کونجوندن و پادشاهين يوخاري ساراييندان ائره‌لي چيخان کشئکچي حَيَطئنئن يانيندا اولان گؤزَتچي بورجوندن باشلاييب تعمئر ائشلرئني گؤردو. اوندان سونرا پَرعوش اوغلو پِدايا ائله تعمئر اتدئلر.V@%عَزَريادان سونرا خِناداد اوغلو بئنّوي، عَزَريانين اِوئندن دووارين کونج-بوجاغينا قدر اولان ساحه‌ني تعمئر اتدي.O?اونلاردان سونرا بِنيامئن و خَشّوب اؤز اِولرئنئن يانينداکي ساحه‌ني تعمئر اتدئلر. اونلاردان سونرا عَنانيا اوغلو مَعَسِيا اوغلو عَزَريا اؤز اِوئنئن يانينداکي ساحه‌ني تعمئر اتدي. >اوندان سونرا دا، او اطرافلاردا ياشايان کاهئنلر تعمئر ائشلرئني گؤردولر.D=اوندان سونرا حَقّوص اوغلو اورئيا اوغلو مِرِموت، اِلياشئبئن اِوئنئن گئرئشئندن آخيرينا قدر تعمئر اتدي.<اونون يانيندا زَبّه‌ي اوغلو باروک دووارين کونجوندن باش کاهئن اِلياشئبئن اِوئنئن گئرئشئنه قدر اولان باشقا بئر ساحه‌ني قيرتله تعمئر اتدي.;7اونون يانيندا يوشَع اوغلو عِزِر کي، مئصپا وئلايتئنئن مأمورو ائدي، سئلاح آنبارينا چيخان يولون قاباغيندان دووارين کونجونه قدر باشقا ساحه‌ني تعمئر اتدي.:-خَشَبيادان سونرا اونلارين قارداشلاري خِناداد اوغلو بَوّه‌يئن نظارتي آلتيندا کي، قِعئلا وئلايتئنئن ياري حئصّه مأمورو ائدي، تعمئر ائشلرئني گؤردولر.M9اوندان سونرا دا لاوئلی‌لر باني اوغلو رِخومون رهبرلئيي آلتيندا تعمئر اتدئلر. رِخومون يانيندا قِعئلا وئلايتئنئن ياري حئصّه مأمورو خَشَبيا اؤز ايالتي اوچون تعمئر ائشلرئني گؤردو.G8شَلّوندان سونرا عَزبوق اوغلو نِحِميا کي، بِيت‌صور وئلايتئنئن ياري حئصّه‌سئنئن مأمورو ائدي، دوواري داوودون عايئله قَبئرلرئنئن قاباغينا، حوووضا و ائگئدلر اِوئنه قدر تئکدي.g7Gچشمه دروازاسيني مئصپا وئلايتئنئن مأمورو کول‌خوزه اوغلو شَلّون برپا اتدي. اوراني تئکئب اوستونو اؤرتدو و قاپي تايلاريني، رَزه‌لرئني، چفته‌لرئني يرئنه تاخدي. او، پادشاه باغچاسينين يانيندا شِلَخ حوووضونون دوواريني دا داوودون شهرئندن اِنَن پئلّه‌کنه قدر تئکدي.6+پِيئن دروازاسيني بِيت‌هَکّرِم وئلايتئنئن مأمورو رِکاب اوغلو مَلکئيا برپا اتدي. اوراني تئکئب قاپي تايلاريني، رَزه‌لرئني و چفته‌لرئني يرئنه تاخدي.u5c وادي دروازاسيني خانون و زانواَخ ساکئنلري تعمئر اتدئلر. اونلار دروازاني تئکئب قاپي تايلاريني، رَزه‌لرئني و چفته‌لرئني يرئنه تاخديلار. پِيئن دروازاسينا قدر مئن قول‌آچ مسافه‌يه دوواري تعمئر اتدئلر.4 مَلکئيانين و خَشّوبون يانيندا هَلّوخِش اوغلو شَلّوم کي، اورشلئم شهرئنئن او بئري ياريسينين مأمورو ائدي، قيزلاري ائله بئرلئکده تعمئر اتدي.73g خارئم اوغلو مَلکئيا و پَخَت‌موآب اوغلو خَشّوب آيري بئر ساحه‌ني و تندئرلر بورجونو برپا اتدئلر.2y خَرومَف اوغلو يِدايا دا اونون يانيندا اؤز اِوئنئن موقابئلئنده تعمئر ائشلرئني گؤردو. اونونلا ياناشي خَشَبنِيا اوغلو خَطّوش تعمئر اتدي.J1  اونلارين يانينداکي دوواري خور اوغلو رِفايا تعمئر اتدي کي، اورشلئم شهرئنئن ياري حئصّه‌سئنئن مأمورو ائدي.0اونلارين يانيندا دا زرگرلردن خَرهَيا اوغلو اوزّي‌اِل تعمئر ائشلرئني گؤردو. اوزّي‌اِلئن يانيندا عطرئيّاتچي‌لاردان بئري اولان خَنَنيا تعمئر ائشلرئني گؤردو. اونلار اورشلئمي گِنئش دووارا قدر تزه‌دن تئکدئلر.L/اونلارين يانيندا گئبعونلو مِلَطيا، مِرونوتلو يادون، گئبعون و مئصپا ساکئنلري تعمئر ائشلرئني گؤردولر. مئصپا فَرات چايينين قربئنده‌کي تورپاقلارين والئسئنئن والئلئک مکاني ائدي.%.Cکؤهنه دروازاسيني پاسِه‌اَخ اوغلو يوياداع و بِسوديا اوغلو مِشولّام تعمئر اتدئلر. اونلار تئرلري يرئنه قويوب قاپي تايلاريني، رَزه‌لري و چفته‌لري تاخديلار.~-uصادوقون يانيندا تِقوعَع ساکئنلري تعمئر ائشلرئني گؤردولر، لاکئن اورانين اصئل‌زاده‌لري نظارتچئلرئن وردئيي ائشلره بويون اَيمه‌دئلر.,/اونلارين يانيندا دا حَقّوص اوغلو اورئيا اوغلو مِرِموت تعمئر ائشلرئني گؤردو. مِرِموتون يانيندا مِشِزه‌بِل اوغلو بِرِکيا اوغلو مِشولّام تعمئر ائشلرئني گؤردو. اونلارين يانيندا دا بَعَنا اوغلو صادوق تعمئر ائشلرئني گؤردو.+باليقلار دروازاسيني هَسّناعا اوغوللاري تئکدئلر. اونلار تئرلري يرئنه قويدولار، قاپي تايلاريني، رَزه‌لرئني و چفته‌لرئني يرئنه تاخديلار.H* اِلياشئبئن يانينداکي حئصّه‌ني ‌ده اَرئحا ساکئنلري تئکدئلر. اونلارين يانيندا ائمري اوغلو زَکّور تئکدي.K) باش کاهئن اِلياشئبله قارداشلاري قالخيب قويون دروازاسيني تئکدئلر. اونو تقدئس ادئب قاپي تايلاريني يرئنه قويدولار. اونلار دوواري يوز بورجونه و خَنه‌نِل بورجونه قدر تقدئس اتدئلر._(7من اونلارا جاواب ورئب ددئم: "گؤيلرئن تاريسي ائشئمئزي اوغورلو اده‌جک. اونون قوللاري اولان بئزلر قالخيب بوراني تئکه‌جيئک. سئزئن ده اورشلئمده نه پايينيز، نه حاقّينيز، نه ده آدينيز اولاجاق."f'Eلاکئن خورونلو سنبَلّط، عَمّونلو مأمور طوبئيا و عَرب گِشِم بوندان خبر توتاندا، بئزي اَله سالديلار و تحقئر ادئب ددئلر: "بو نه ائشدئر کي، ادئرسئنئز؟ مگر پادشاهين ضئدّئنه عوصيان قالديريرسينيز؟""i&Kاونلارا ددئم کي، نجه تارينين مرحمتلي اَلي اوستومده ائدي و پادشاه منه نه سؤزلر ددی. او واخت اونلار ددئلر: "گلئن قالخاق، بورالاري تزه‌دن تئکَک."" بلجه اونلار بو خيئرلي ائش اوچون اَل-‌بئر اولدولار.%سونرا اونلارا ددئم: "دوشدويوموز بو پئس وضعئيّتي گؤرورسونوز؛ اورشلئم خاراباليغا چِورئلئب، دروازالارينا دا اود وورولوبدور. گلئن اورشلئمئن دوواريني تزه‌دن تئکَک کي، بوندان آرتيق روسوايچيليق ائچئنده قالماياق."$3حؤکومت مأمورلاري هارايا گتدئيئمي و نه اتدئيئمي بئلمئردئلر. يهودئلره، کاهئنلره، اعيانلارا، مأمورلارا و آيري وظئفه‌لي‌لره ده هچ بئر شي دانيشماميشديم.E#بلجه گجه وادي بويونجا چيخيب دوواري گؤزدن کچئرتدئم. سونرا دؤنوب دره دروازاسيندان گئردئم و گری قاييتديم.9"kسونرا چشمه دروازاسينا و پادشاه حوووضونا طرف گتدئم، لاکئن مئندئيئم حيوان او يرلردن کچه بئلمئردي.! گجه دره دروازاسيندان چيخيب اژداها قويوسونا و پِيئن دروازاسينا طرف گتدئم، اورشلئمئن داغيديلان دووارلارينا و يانديريلان دروازالارينا نظر سالديم.9 k گجه ائکن قالخيب يانيما بئر نچه آدام آلديم. هچ کسه آچماديم کي، تاري اورشلئم اوچون نه اتمک باره‌ده اوره‌يئمه نه قويوب. مئندئيئمدن باشقا هچ بئر حيوان دا گؤتورمه‌مئشدئم.L اورشلئمه گلئب اورادا اوچ گون قالديم.|q خورونلو سنبَلّط و عَمّونلو مأمور طوبئيا بونو اشئتدئکده، ائسرايئل اؤولادلارينين خِيرئنه چاليشان بئر نفرئن گلدئيئندن خوشلانماديلار.- فَرات چايينين قربئنده‌کي والئلرئن يانينا گتدئم و پادشاهين نامه‌لرئني وردئم. پادشاه منئمله بئرلئکده قوشون سرکرده‌لري ائله آتلي‌لار دا گؤندرمئشدي.;oهم ده پادشاهين مِشه نظارتچئسي آسافا نامه گؤندرئلسئن کي، تئر دوزَلتمک اوچون معبدئن يانينداکي قالا دروازالارينا، شهرئن دووارينا و ائقامتگاهيما آغاج ورسئن.» تارينين مرحمتلي اَلي اوستومده اولدوغونا گؤره، پادشاهدان نه ائسته‌دئم، منه وردی.;oسونرا پادشاها ددئم: "اگر پادشاها خوش گلئر، فَرات چايينين قربئنده‌کي وئلايتلرئن والئلري اوچون منه نامه‌لر ورئلسئن کي، يهودايا چاتانا قدر منی وئلايتلرئندن کچئرتسئنلر.Fملکه ده پادشاهين يانيندا اوتورموشدو. پادشاه مندن سوروشدو: "بو سفرئن نه قدر چکر؟ نه واخت قاييداجاقسان؟" منی گؤنده‌رمک پادشاها مقبول اولدو و من قاييداجاغيم واختي موعيّن اتدئم."=و پادشاها جاواب وردئم: "اگر پادشاها بو خوش گلئر و قولون سنئن گؤزونده لوطف تاپيب، منی يهودايا، آتالاريمين دفن ادئلدئيي شهره گؤندر کي، اوراني تزه‌دن تئکئم."!;او واخت پادشاه مندن سوروشدو: "مندن نه ائسته‌يئرسن؟" من گؤيلرئن تاريسينا دوعا اتدئم.{oپادشاها ددئم: "پادشاه همئشه صاغ اولسون! آتالاريمين دفن ادئلدئيي شهر خاراباليغا دؤنوب، دروازالاري دا يانديريليب. نجه قملي اولماييم؟""Y+پادشاه منه ددي: "گرچي ناخوش ديئلسن، اوزون نئيه بله قملي‌دئر؟ بو آنجاق اورَک قمي اولا بئلر."" او واخت من چوخ قورخدوم. yپادشاه اَرتَخشَستانين حاکئمئيّتئنئن ائيئرمئنجي ائلي، نئسان آيي ائدي. پادشاهين قاباغينا شراب قويولموشدو. من شراب جاميني قالديريب اونا وردئم. او گونه قدر من هچ واخت اونون حوضوروندا کَدَرلي گؤرونمه‌مئشدئم.3 a يارب، يالواريرام، بو قولونون دوعاسينا و او قوللارينين دوعاسينا کی، سنئن آدينا احتئرام اتمکدن ذؤوق آليرلار، دئقّتله قولاق آس! بو گون قولونون ائشئني اوغورلو ات و بو کئشئنئن گؤزونده اونا لوطف قازاندير."" من او واخت پادشاهين ساقئسي ائدئم.* O اونلار سنئن قوللارين و خالقيندير کي، اونلاري بؤيوک قودرتله و قووّتلي اَلئنله قورتاردين.i M آمّا اگر منه طرف دؤنه‌سئنئز و امرلرئمي توتوب اونلارا عمل اده‌سئنئز، گؤيلرئن او باشينا قووولسونوز بِله، اورادان سئزي بئر يره ييغاجاغام. او يره گتئره‌جيم کي، آديمي اورادا ساکئن اتمَيه سچمئشم.»R قولون موسايا بويوردوغون سؤزو خاطيرلا کي، دِمئشدئن: «اگر خيانت اده‌سئنئز، سئزي خالقلار آراسينا سَپَلَيه‌جيم.2 _سنه چوخ پئسلئک اتمئشئک. قولون موسايا بويوردوغون امرلره، قايدالارا و حؤکملره عمل اتمه‌مئشئک. )قوي قولاغين اشئتسئن، گؤزلرئن گؤرسون کي، حوضوروندا ائندي اتدئيئم دوعاني اِشئده‌سن. گجه-گوندوز قوللارين اولان ائسرايئل اؤولادلاري اوچون دعا ادئب، سنه اتدئيئمئز گوناهلاري اعتئراف ادئرم. من ده آتالاريم دا گوناه اتمئشئک.  ددئم: "يالواريرام، ای گؤيلرئن تاريسي رب! ای بؤيوک و زَهملي تاري کي، سني سِوَنلرله، امرلرئنه عمل ادنلرله اؤز عهدئنه صادئق قاليب محبّت گؤرسدئرسن!Q  بو سؤزلري اشئتدئکده اوتوروب آغلاديم. گونلرله ياس توتدوم؛ گؤيلر تاريسينين حوضوروندا اوروج توتوب دوعا ادئردئم.0  [منه بله ددئلر: "اسئرلئکدن قاچيب قورتولانلار اورادا، وئلايتده بؤيوک مشقّت و خجالت ائچئنده ياشاييرلار. اورشلئمئن دوواري وئران اولوب، دروازالاري دا يانديريليبدير."  {قارداشلاريمدان بئري خَناني و يهودادان بعضی آداملار گلدئلر. من اونلاردان اسئرلئکدن قاچيب قورتولان يهودئلرله اورشلئم باره‌ده سوروشدوم.0  ]خَکَليا اوغلو نِحِميانين سؤزلري: من ائيئرمئنجي ائلده کئسلِو آييندا شوشَن قالاسيندا اولارکن6 e ,بو آداملارين هاميسي ياداِلّي آرواد آلميشدي و بعضئلرئنئن بو آروادلاردان اوشاقلاري دا وار ائدي. 9 +نِبو اؤولادلاريندان يِعي‌اِل، مَتّئتيا، زاباد، زِبئنا، يَدّه‌ي، يواِل و بِنايا.5e *شَلّوم، اَمَريا، يوسئف؛>w )عَزه‌رِل، شِلِميا، شِمَريا،=u (مَکنَدبه‌ي، شاشه‌ي، شاراي،5e 'شِلِميا، ناتان، عَدايا،/Y &باني، بئنّوي، شئمعي،?y %مَتّنيا، مَتّنه‌ي، يَعه‌سو،9m $وَنيا، مِرِموت، اِلياشئب،5e #بِنايا، بِدِيا، کِلوهي،_7 "باني اؤولادلاريندان مَعَده‌ي، عَمرام، اوعِل،%~C !خاشوم اؤولادلاريندان مَتّناي، مَتّتا، زاباد، اِلئفِلِط، يِرِمه‌ي، مِنَسّه، شئمعي؛;}q بِنيامئن، مَلّوک، شِمَريا؛ | خارئم اؤولادلاريندان اِلئعِزِر، يئشّئيّا، مَلکئيا، شئمَعيا و شَمعون،A{{ پَخَت‌‌موآب اؤولادلاريندان عَدنا، کِلال، بِنايا، مَعَسِيا، مَتّنيا، بِصه‌لِل، بئنّوي و مِنَسّه؛z باني اؤولادلاريندان مِشولّام، مَلّوک، عَدايا، ياشوب، شِآل، راموت؛{yo بِبه‌ي اؤولادلاريندان يِهوخانان، حَنَنيا، زَبّه‌ي، عَتلاي؛x3 زَتّو اؤولادلاريندان اِليوعِنه‌ي، اِلياشئب، مَتّنيا، يِرِموت، زاباد و عَزئزا؛w+ عِيلام اؤولادلاريندان مَتّنيا، زَکَريا، يِخي‌اِل، عَبدي، يِرِموت و اِلئيّا؛=vs ائسرايئلدن: پَرعوش اؤولادلاريندان رَميا، يئزّئيا، مَلکئيا، مئيامئن، اِلعازار، مَلکئيا و بِنايا؛u نغمه‌چئلردن: اِلياشئب، معبد قاپيچيلاريندان شَلّوم، طِلِم و اوري؛t/ لاوئلی‌لردن: يوزاباد، شئمعي، قِلايا، يعني قِلئطا، پَتَخيا، يهودا و اِلئعِزِر؛*sM پَشخور اؤولادلاريندان اِليوعِنه‌ي، مَعَسِيا، ائسماعئل، نِته‌نِل، يوزاباد و اِلعاسا؛ r خارئم اؤولادلاريندان مَعَسِيا، اِلئيّا، شِمَعيا، يِخي‌اِل، عوزئيّا،Rq ائمّر اؤولادلاريندان خَناني و زِبَديا،Lp اونلار بويونا آلديلار کي، آروادلاريني بوشاسينلار. اونلار اؤز تقصئرلرئنه گؤره سورودن بئر قوچ تقدئم اتدئلر.:om کاهئن اؤولادلاري آراسيندا ياداِللي آرواد آلانلاردان بونلار دا تاپيلدي: يوصاداقين اوغلو يوشَع اؤولادلاريندان و قارداشلاريندان مَعَسِيا، اِلئعِزِر، يارئب و گِدَليا؛Un# اونلار بئرئنجي آيين بئرئنجي گونونه قدر ياداِللي آرواد آلانلارين هاميسي باره‌ده آراشديرماني باشا چاتديرديلار.4ma آمّا اسئرلئکدن قاييدانلار بو سؤزه عمل اتدئلر. کاهئن عِزرا هر نسئلدن، نسئل باشچيسيني آدباآد سچدي. بلجه اونونجو آيين بئرئنده اوتوروب بو ائشي آراشديرماغا باشلاديلار.tla بونون ضئدّئنه آنجاق عَساهِل اوغلو يوناتان و تئقوا اوغلو يَخزِيا چيخديلار. مِشولّاملا لاوئلي شَبّته‌ي ده اونلارلا بئر اولدولار.k- قوي بوتون خالقي رهبرلرئمئز تمثئل اتسئن. قوي شهرلرئمئزده‌کي هر ياداِللي آرواد آلان شخص شهر آغساقّاللاري و حاکئملرله ابرابر تعيئن اولوناجاق واختدا بورايا گلسئن، اِله کي، تاريميزين بو باره‌ده قالخان حئدّتلي قضب سؤنسون."j+ آمّا خالق چوخدور، ياغيش واختي‌دير، باييردا دايانماغا طاقَتئمئز يوخدور. بو ائش ده بئر-ائکي گونون ائشي ديئل. چونکي بو باره‌ده تقصئرئمئز چوخ بؤيوکدور.6ie بوتون جاماعات بَرکدن جاواب ورئب ددي: "بلی، حاقلي‌سان، نجه کي، ديئرسن، بئز ده گرک اله عمل اِدَک.'hG ائندي آتالارينيزين تاريسي ربّه اؤز گوناهلارينيزي اعتئراف ادئن و اونون ائراده‌سئني يرئنه يتئرئن. اطرافينيزداکي خالقلاردان، ياداِللي آروادلاردان آيريلين."|gq او واخت کاهئن عِزرا آياغا قالخيب اونلارا ددي: "سئز خيانت ادئبسئنئز. ائسرايئلئن تقصئرئني داها دا آرتيريب ياداِللي آروادلار آليبسينيز.f يهودانين و بِنيامئنئن بوتون آداملاري اوچ گون عرضئنده اورشلئمه ييغيلدي. بو، دوقّوزونجو آيين ائيئرمئسئنده اولدو. بوتون خالق تارينين معبدئنئن قاباغينداکي ميداندا اوتوردو و بو حادئثه‌دن، هم ده ياغيشدان اؤتري اسئردي.Oe باشچي‌لارين و آغساقّاللارين مصلحتئنه گؤره، اوچ گون عرضئنده بورايا گلمه‌ين هر آدامين بوتون املاکي موصادئره ادئله‌جک و اؤزو ده اسئرلئکدن قاييدان جاماعاتين ائچئندن چيخاريلاجاق.5dc يهودادا و اورشلئمده، اسئرلئکدن قاييدانلارين هاميسينا اعلان اتدئلر کي، اورشلئمه ييغيلسينلار.}cs عِزرا تاري معبدئنئن قاباغيندان آيريليب، اِلياشئبئن اوغلو يِهوخانانين اوتاغينا گئردي. گجه‌ني اورادا کچئردئب آمّا نه چؤرک يِدي، نه ده سو ائچدي، چونکي اسئرلئکدن قاييدانلارين بو خيانتئنه گؤره ياس توتوردو.!b; او واخت عِزرا آياغا قالخدي. کاهئنلرئن رهبرلرئنه، لاوئلی‌لره و بوتون ائسرايئللی‌لره بو سؤزو يرئنه يتئرمه‌لري اوچون آند ائچدئردي. اونلار دا آند ائچدئلر.?aw قالخ، چونکي بو ائشئن مسعولئيّتئني داشييان سنسن، لاکئن بئز ده سنئنله‌يئک. اورَکلي اول، ائشه باشلا!""O` قوي ائندي تاريميزلا عهد باغلاياق و بوتون بو آروادلاريميزي اوشاقلاري ائله آتاق. قوي بو شرئعته اَساسن، آغامين و تاريميزين امري قاباغيندا اَسنلرئن مصلحتئنه موطابئق يرئنه يِتئشسئن.[_/ عِيلام اؤولادلاريندان يِخي‌اِل اوغلو شِکَنيا عِزرايا ددي: "بئز تاريميزا خيانت ادئب اؤلکه‌نئن خالقلاريندان ياداِللي آروادلار آلميشيق. بونا باخماياراق حله ده ائسرايئل اوچون اومئد وار.^  عِزرا تارينين معبدئنئن قاباغيندا دوعا ادئب اعتئراف ادئردي، آغلاييب يره سَرئلمئشدي. ائسرايئللی‌لردن چوخ بؤيوک بئر جاماعات، کئشئلر، آروادلار و اوشاقلار اونون يانينا ييغيلميشديلار. خالق دا آجي-آجي آغلاييردي.2]] ای ائسرايئلئن تاريسي رب، سن صالحسن! بوگونکي کئمي کئچئک بئر دسته ساخلاييبسان. باخ، سنئن حوضوروندا تقصئر ائچئنده‌يئک و بونا گؤره هچ کس سنئن حوضوروندا دايانا بئلمز."U\# گئنه مگر امرلرئني پوزاجاغيق؟ بله ائيرنج ائشلر گؤرَن خالقلارلا قوحوم اولاجاغيق؟ مگر سن قضبله‌نئب بئزي هلاک اتمَيه قالخمازسان، اله کي، بئزدن نه صاغ قالان اولسون نه ده قورتولا بئلَن؟"[= بوندان سونرا هر شي پئس ائشلرئمئزدن و بؤيوک تقصئرلرئمئزدن اؤتري باشيميزا گلئب، لاکئن، ای تاريميز، سن بئزي تقصئرلرئمئزئن جزاسيندان داها آز جزالانديريبسان. اسئرلئکدن قورتولوب صاغ قالان بئر نچه آدامي يعني بونلاري بئزه ورئبسن.Z7 بونا گؤره ده نه قيزلارينيزي اونلارين اوغوللارينا ورئن، نه ده قيزلاريندان اوغوللارينيزا آلين. اگر ائسته‌يئرسئنئز کي، قووّتلي اولوب بو تورپاغين نعمتلرئندن يئيه‌سئنئز، هچ واخت اونلارين آرامليغي و بوللوغو اوچون چاليشمايين. او واخت بو تورپاغي اؤولادلارينيزا ائرث اولاراق ابدی ساخلايارسينيز.»(YI سن امرلرئني قوللارين پيغمبرلر واسئطه‌سئله ورئب ددئن: «مولک اولاجاق اوچون گتدئيئنئز اؤلکه نجئسدئر، اؤز اهالئسئنئن نجئسلئيي ائله، اوراني باشدان- باشا دولدوران ائيرنج رسم-روسوملاري و ناپاکليقلاري ائله چئرکابا باتان اؤلکه‌دئر.X ای تاريميز، آرتيق داها نه دئيه بئله‌رئک؟ چونکي سنئن امرلرئني ترک اتمئشدئک.`W9 بئز نؤکرئک، لاکئن تاريميز بئزي نؤکرچئلئيئمئزده ترک اتمه‌يئب. فارس پادشاهلارينين اوره‌يئنده بئزه مهرئبانليق ياراديب کي، قووّتلَنَک و قالخيب تاريميزين معبدئني تئکَک و اونون خاراباليقلاريني آباد اِدَک و يهودا ائله اورشلئمده بئزه بئر قورونما دوواري اولسون.XV) آمّا ائندي بئزه تاريميز رب طرفئندن قيسا بئر مودّت اوچون فيض گؤرسدئلئب. اسئرلئکدن قورتولوب صاغ قالان بئر نچه آدامي تاريميز بئزئم اوچون ساخلاييب کي، موقدّس مکانيندا بئزه مؤحکم بئر ير ورسئن. گؤزوموزه نور ورسئن، نؤکرچئلئيئمئزده بئزه بئر آز حيات باغيشلاسين.,UQ آتالاريميزين دؤوروندن بو گونه قدر بؤيوک تقصئر ائچئنده‌يئک. اونا گؤره ده بوگونکي کئمي بئز، پادشاهلاريميز، کاهئنلرئمئز تقصئرلرئمئز اوزوندن ياداِللي پادشاهلارا تسلئم ادئلئب قيلينجا، اسئرلئيه، تالانا، روسوايچيليغا دوچار اولدوق. ~~$}J|TzywxwNvuntss rqYponllJkixhlgfAdc a__^A\\)ZYX~WWUT5S[R^PONMLLJJHGFED CkBA)???u?:>>>K> ===L=<<<3;;;|;C:::f999u9*888d8)7772666t55433322!11%007//i..=-,++)((''&&u%n$$ "!a P&""h j (T1~/iW مئصئرده آتالاريميزين ذلئل‌لئيئني گؤردون و قيرميزي دهنزئن يانينداکي فريادلاريني اشئتدئن.ihK سن اؤز حوضوروندا اونون اوره‌يئني وفالي گؤردون. و اونونلا عهد باغلادين کي، کَنَعانلي‌لارين، خئتلی‌لرئن، اِمورلولارين، پِرئزلی‌لرئن، يِبوسلولارين و گئرگاشلي‌لارين دئياريني اونا و اونون اؤولادلارينا وره‌سن. و وردئيئن وعده‌ني يرئنه يتئرئبسن. چونکي سن صالحسن.:gm سن او رب تاريسان کي، ائبرامي سچئب کَلدانئلرئن اور شهرئندن چيخارتدين و اونا ائبراهئم آديني وردئن.tfa رب فقط سنسن، گؤيلر و گؤيلرئن لاپ گؤيونو و بوتون گؤي جئسئملرئني، ير اوزونو و اونون بوتون مخلوقلاريني، دهنزلرئني و ائچئنده‌کي هر شيي سن ياراديبسان و هاميسينا حيات ورئرسن. گؤي جئسئملري سني پرستئش ادئر!9ek سونرا لاوئلی‌لر، يوشَع، قَدمِل، باني، خَشَبنِيا، شِرِبيا، هودئيا، شِبَنيا، و پِتَخيا ددئلر: "آياغا قالخين و ابدی اولان تارينيز ربّه حمد ادئن! قوي سنئن عئزّتلي آدين موبارک اولسون و اتدئيئنئز بوتون حمدلردن، شوکورلردن ده چوخ اوجالديلسين!d يوشَع، باني، قَدمي‌اِل، شِبَنيا، بونّي، شِرِبيا، باني و کِناني لاوئلی‌لرئن پئلّه‌کَنئن اوستونه قالخيب، تاريلاري ربّه اوجا سَسله يالوارديلار.jcM اونلار اولدوقلاري يرده دايانيب، گونون دؤردده بئر حئصّه‌سئني تاريلاري ربّئن شرئعت کئتابيندان اوخودولار. گونون دؤردده بئر حئصّه‌سئني ده گوناهلاريني اعتئراف ادئب، تاريلاري ربّه عئبادت اتدئلر.fbE ائسرايئل اؤولادلاري اؤزلرئني بوتون ياداِللي‌لردن آييريب دوردو و اؤز گوناهلاريني و آتالارينين تقصئرلرئني اعتئراف اتدي.fa G همئن آيين ائيئرمي دؤردونجو گونو، ائسرايئللی‌لر اوروج توتاراق، اَيئنلرئنده چول و باشلاري توز-تورپاق ائچئنده ييغيلديلار.P`عِزرا بئرئنجي گوندن آخيرينجي گونه قدر، هر گون، تارينين شرئعت کئتابيندان اوخويوردو. اونلار يدّي گون بايرام کچئرتدئلر، سکّئزئنجي گون ده قايدا-قانونا گؤره موقدّس بئر ييغين قورولدو.U_#بوتون اسئرلئکدن گری قاييدان جاماعات چارداقلار قوروب اورادا قالديلار. اصلئنده نون اوغلو يوشَعئن دؤوروندن بو گونه قدر ائسرايئللی‌لر بله اتمه‌مئشدئلر. اورادا چوخ بؤيوک شادليق اولدو.M^خالق چيخيب بوداق گتئردي، هر کس اؤز اِوئنئن داميندا، حَيَطئنده، تارينين معبدئنئن حَيَطئنده، سو دروازاسينداکي ميداندا و اِفرايئم دروازاسينداکي ميداندا اؤزلرئنه چارداق دوزلتدي.q][اونلار بوتون شهرلرده و اورشلئمده بو خبري اعلان ادئب يايديلار: "تپه‌لره‌ چيخين، يازيلديغي کئمي چارداق قورماق اوچون زيتون، ائيده، مَرسئن، خورما و سيخ يارپاقلي آغاجلارين بوداقلاريني اورايا آپارين."\ربّئن موسا واسئطه‌سئله بويوردوغو قانوندا بو يازييا راست گلدئلر کي، ائسرايئللی‌لر يدّئنجی آيين بايراميندا چارداقلاردا ياشامالي‌ديرلار.[+ ائکئنجي گون بوتون خالقين نسئل باشچيلاري، کاهئنلر و لاوئلی‌لر شرئعت شوناس عِزرا‌نين يانينا ييغيلديلار کي، شرئعتئن سؤزلري باره‌ده فهم قازانسينلار.VZ% بوتون خالق يِيئب-ائچمه‌يه، پايلار گؤندرمَيه و بؤيوک شَنلئک اتمه‌يه گتدي. چونکي خالق اونا ديئلَنلري باشا دوشدو.2Y] لاوئلی‌لر خالقي ساکئت ادئب ديئردئلر: "ساکئت اولون، چونکي بو گون موقدّسدئر. کَدَرلَنمه‌يئن." X  نِحِميا دا اونلارا ددي: "گدئن، ياغلي يمک ييئن، شئرئن ائچکي ائچئن و حاضيرليق اتمه‌يَنلره ده پاي گؤنده‌رئن، چونکي بو گون رَبّئمئز اوچون موقدّسدئر. کَدَرلَنمه‌يئن، چونکي ربّئن وردئيي شادليق سئزئن قووّتئنئزدئر."W والي نِحِميا، کاهئن و شرئعت شوناس عِزرا و خالقي اؤيره‌دن لاوئلی‌لر هامييا ددئلر: "بو گون تارينيز رب اوچون موقدّس گوندور. بونا گؤره ده ماتم توتوب آغلامايين."" چونکي بوتون خالق شرئعتئن سؤزلرئني اِشئدَرکَن آغلاييردي.jVMاونلار تارينين شرئعت کئتابيندان اوخويوب آيدينلاشديرديلار و معناسيني جاماعاتا تشرئح اتدئلر کي، اوخونان متن باشا دوشولسون.LUيوشَع، باني، شِرِبيا، يامئن، عَقّوب، شَبِتّه‌ي، هودئيا، مَعَسِيا، قِلئطا، عَزَريا، يوزاباد، خانان، پِلايا، و لاوئلی‌لر قانوني خالقا تشرئح اتدئلر. خالق دا يرئنده دايانميشدي.+TOعِزرا بؤيوک تارييا، ربّه حمد اتدي و بوتون خالق اَللرئني قالديراراق "آمئن! آمئن!"" ديئب جاواب وردئلر. سونرا باش اَيدئلر و اوزو اوسته يره دوشوب ربّه سجده قيلديلار.Syعِزرا بوتون خالقين گؤزو قاباغيندا کئتابي آچدي، چونکي او بوتون خالقدان داها اوجادا دورموشدو. او کئتابي آچاندا، بوتون خالق آياغا قالخدي.FRشرئعت شوناس عِزرا بو ائش اوچون تاختادان دوزَلدئلمئش اوجا کورسونون اوستوده داياندي. اونون صاغ طرفئنده مَتّئتيا، شِمَع، عَنايا، اورئيا، خئلقئيا و مَعسِيا، سولوندا دا پِدايا، مئشاعِل، مَلکئيا، خاشوم، خَشبَدّانا، زِکَريا و مِشولّام دايانميشدي.\Q1عِزرا سو دروازاسينين قاباغينداکي ميداندا کئشئلرئن، آروادلارين و آنلاييب بئلَنلرئن قاباغيندا، سحر آچيلاندان گون‌اورتايا قدر، بو کئتابدان اوخودو. بوتون خالق شرئعت کئتابينا قولاق آسدي. Pيدّئنجی آيين بئرئنجي گونو کاهئن عِزرا بوتون جاماعاتين حوضورونا، کئشئلرئن، آروادلارين و بوتون اشئدئب آنلايا بئلَن آداملارين حوضورونا گتئردي.=O uبوتون خالق بئر نفر کئمي سو دروازاسينين قاباغيندا ميدانا ييغيلدي. خالق شرئعت شوناس عِزرادان سوروشدو کي، ربّئن ائسرايئللی‌لره امر اتدئيي موسانين شرئعت کئتابيني گتئرسئن.gNGIکاهئنلر، لاوئلی‌لر، قاپيچيلارلا نغمه‌چئلر، خالقين بعضئسي، معبد قوللوقچولاري و بوتون ائسرايئللی‌لر اؤز شهرلرئنده يِرلَشدئلر. يدّئنجی آي گلدئکده آرتيق ائسرايئللی‌لر اؤز شهرلرئنده ائدئلر.,MQHخالقين قالانلارينين وردئکلري ۲۰۰۰۰ درهم قيزيل، ۲۰۰۰ مئنا گوموش، و ۶۷ کاهئن پالتاري ائدي.-LSGنسئل باشچيلاريندان بعضئلري ائش اوچون خزئنه‌يه ۲۰۰۰۰ درهم قيزيل و ۲۲۰۰ مئنا گوموش وردئلر.KFنسئل باشچيلارينين بعضئلري ائشئن گؤرولمه‌سي اوچون ائعانه‌لر وردئلر. والي خزئنه‌يه ۱۰۰۰ درهم قيزيل، ۵۰ لَيَنچه، ۵۳۰ کاهئن پالتاري وردی.NJE۴۳۵ دَوه‌سي، ۶۷۲۰ اِششه‌يي وار ائدي.GIDبو آداملارين ۷۳۶ آتي، ۲۴۵ قاطيري،H7Cبوندان باشقا ۷۳۳۷ نفر قول و کنئز، ۲۴۵ نفر کئشي و آرواددان عئبارت نغمه‌چي وار ائدي.PGBبوتون جاماعات بئرلئکده ۴۲۳۶۰ نفر ائدي.WF'Aوالي اونلارا امر اتدي کي، اورئم و تومّئمي ائشله‌دن بئر کاهئن اولمايينجا، اونلار لاپ موقدّس يمکلردن يِمه‌سئنلر.mES@بونلار نسئل شجره‌سئني آختارديلار، لاکئن اؤز آدلاريني تاپا بئلمه‌دئلر و بونا گؤره ده نجئس ساييليب کاهئنلئکدن چيخاريلديلار.8Di?کاهئنلردن: خوبايا اؤولادلاري، حَقّوص اؤولادلاري، بَرزئل‌له‌ي اؤولادلاري کي، گئلعادلي بَرزئل‌له‌يئن قيزلاريندان آرواد آليب، قايين‌آتاسينين آديني گؤتورموشدولر.C>دِلايا اؤولادلاري، طوبئيا اؤولادلاري، نِقودا اؤولادلاري–۶۴۲ نفر._B7=بونلاردير اونلار کي، تِل‌مِلَخدن، تِل‌خَرشادان، کِروبدان، اَدّوندان، ائمّردن قاييتديلار، آنجاق عايئله‌لرئنئن و نسئل‌لرئنئن ائسرايئل اؤولادلاريندان اولدوغونو ثوبوت اده بئلمئردئلر:A<معبد قوللوقچولاري ائله سوليمانين اعيانلارينين اؤولادلاري–جَمي ۳۹۲ نفر.-@S;شِفَطيا اؤولادلاري، خَطّئل اؤولادلاري، پوکِرِت‌حاصّبايئم اؤولادلاري، آمون اؤولادلاري.q?[:يَعلا اؤولادلاري، دَرقون اؤولادلاري، گئدّل اؤولادلاري،4>a9سوليمانين اعيانلارينين نسلئندن: سوطه‌ي اؤولادلاري، سوفِرِت اؤولادلاري، پِرئدا اؤولادلاري،U=#8نِصي‌اَخ اؤولادلاري، خَطئفا اؤولادلاري.s<_7بَرقوس اؤولادلاري، سئسِرا اؤولادلاري، تِمَخ اؤولادلاري،s;_6بَصلئت اؤولادلاري، مِخئدا اؤولادلاري، خَرشا اؤولادلاري،u:c5بَقبوق اؤولادلاري، خَقوفا اؤولادلاري، خَرخور اؤولادلاري،|9q4بِصه‌ي اؤولادلاري، مِعونئم اؤولادلاري، نِفئشسئم اؤولادلاري،z8m3گَزّام اؤولادلاري، عوزّا اؤولادلاري، پاسِه‌اَخ اؤولادلاري،q7[2رِآيا اؤولادلاري، رِصئن اؤولادلاري، نِقودا اؤولادلاري،o6W1خانان اؤولادلاري، گئدّل اؤولادلاري، گَخَر اؤولادلاري،x5i0لِبانا اؤولادلاري، خَگابا اؤولادلاري، شَلمه‌ي اؤولادلاري،m4S/قِروس اؤولادلاري، سئعا اؤولادلاري، پادون اؤولادلاري،3).معبد قوللوقچولاري: صئخا اؤولادلاري، خَصوفا اؤولادلاري، طَبّاعوت اؤولادلاري، 2-معبد قاپيچيلاري: شَلّوم اؤولادلاري، عاطِر اؤولادلاري، طَلمون اؤولادلاري، عَقّوب اؤولادلاري، خَطئطا اؤولادلاري، شوباي اؤولادلاري–۱۳۸ نفر.M1,نغمه‌چئلر: آساف اؤولادلاري–۱۴۸ نفر.0+لاوئلی‌لر: هودَويا نسلئندن يوشَعله قَدمي‌اِل اؤولادلاري–۷۴ نفر.;/q*خارئم اؤولادلاري–۱۰۱۷ نفر.>.w)پَشخور اؤولادلاري–۱۲۴۷ نفر؛<-s(ائمّر اؤولادلاري–۱۰۵۲ نفر؛i,K'کاهئنلر: يوشَع نسلئندن يِدَعيا اؤولادلاري–۹۷۳ نفر؛9+m&سِناعا ساکئنلري–۳۹۳۰ نفر.L*%لود، خادئد و اونو ساکئنلري–۷۲۱ نفر؛8)k$اَرئحا ساکئنلري–۳۴۵ نفر؛:(o#خارئم اؤولادلاري–۳۲۰ نفر؛H' "آيري عِيلام اؤولادلاري–۱۲۵۴ نفر؛;&q!آيري نِبو ساکئنلري–۵۲ نفر؛H%  بِيت‌ائل و عاي ساکئنلري–۱۲۳ نفر؛8$kمئکماس ساکئنلري–۱۲۲ نفر؛B#راما و گِبَع ساکئنلري–۶۲۱ نفر؛n"Uقئريَت‌يِعه‌رئم، کِفئرا و بِعِروت ساکئنلري–۷۴۳ نفر؛F!بِيت‌عَزماوِت ساکئنلري–۴۲ نفر؛: oعَناتوت ساکئنلري–۱۲۸ نفر؛T!بِيت‌لِخِم و نِطوَفا ساکئنلري–۱۸۸ نفر؛6gگئبعون ساکئنلري–۹۵ نفر؛:oخارئف اؤولادلاري–۱۱۲ نفر؛:oبِصاي اؤولادلاري–۳۲۴ نفر؛:oخاشوم اؤولادلاري–۳۲۸ نفر؛Sعاطِر، يعني خئزقئيا اؤولادلاري–۹۸ نفر؛:oعادئن اؤولادلاري–۶۵۵ نفر؛>wبئگواي اؤولادلاري–۲۰۶۷ نفر؛Bاَدونئقام اؤولادلاري–۶۶۷ نفر؛>wعَزگاد اؤولادلاري–۲۳۲۲ نفر؛=uبِبه‌ي اؤولادلاري–۶۲۸ نفر؛<sبئنّوي اؤولادلاري–۶۴۸ نفر؛<sزَکّاي اؤولادلاري–۷۶۰ نفر؛:o زَتّو اؤولادلاري–۸۴۵ نفر؛>w عِيلام اؤولادلاري–۱۲۵۴ نفر؛nU يوشَع و يوآب نسلئندن پَخَت‌موآب اؤولادلاري–۲۸۱۸ نفر؛8k آرَخ اؤولادلاري–۶۵۲ نفر؛>w شِفَطيا اؤولادلاري–۳۷۲ نفر؛> wپَرعوش اؤولادلاري–۲۱۷۲ نفر؛. Uاونلار زِروبّابئل، يوشَع، نِحِميا، عَزاريا، رَعَميا، موردوکاي، بئلشان، مئسپِرِت، بئگواي، نِخوم، بَعَنا ائله گلدئلر. اسئرلئکدن قاييدان ائسرايئللی‌لرئن سايي:d A"بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّرئن آپارديغي بو اسئرلر، ياشاديقلاري وئلايتدن اورشلئمه و يهوداداکي اؤز شهرلرئنه قاييتديلار."V %تاريم اوره‌يئمه سالدي کي، اعيانلاري، حؤکومت مأمورلاريني و خالقي ييغيب سئياهييا آليم. سونرا ائلک قاييدانلارين نسئل شجره‌لرئنئن سئياهيسيني تاپيب، ائچئنده بله بئر يازييا راست گلدئم: -شهر گِنئش و بؤيوک ائدي، لاکئن ائچئنده آدام آز ائدي. اِولر ده حله تئکئلمه‌مئشدي.%سونرا اونلارا ددئم: "گون قيزانا قدر اورشلئمئن دروازالاري آچيلماسين. آداملار اوياق اولدوغو مودّت قاپيلاري باغلاييب قيفيللايين. اورشلئمده ياشايانلاردان دا کشئکچي تعيئن ادئن، قوي هامي اؤز اِوئنئن قاباغيندا کشئک چکسئن."~uقارداشيم خَنانئني و قالا ريئسي خَنَنياني اورشلئمه مأمور تعيئن اتدئم. چونکي او بئر صادئق ائدي و تاريدان باشقالاردان داها چوخ قورخوردو.| sاو زامان کي، دووار تئکئلئب قورتارميشدي و من قاپيلارين تايلاريني وورموشدوم، قاپيچي‌لار، نغمه‌چئلر و لاوئلی‌لر ده تعيئن اولونموشدو.اعيانلار اونون ياخشي ائشلري حاقّيندا منئم يانيمدا دانيشيرديلار و منئم سؤزلرئمي اونا چاتديريرديلار. طوبئيا منی قورخوتماق اوچون نامه‌لر گؤندردي.V%يهودادا چوخ آدام طوبئيا ائله باغلي قالاجاغينا آند ائچمئشدي. چونکي طوبئيا آرَخ اوغلو شِکَنيانين دامادي ائدي. هم ده طوبئيانين اوغلو يِهوخانان بِرِکيا اوغلو مِشولّامين قيزيني آلميشدي.H هم ده او گونلر يهودانين اعيانلاري طوبئيايا چوخ نامه گؤندرئردئلر و طوبئيادان دا اونلارا جاوابلار گلئردي./Wبوتون دوشمنلرئمئز، اطرافيميزداکي خالقلار بونو اشئدئب قورخدولار و جسارتلرئني اَلدن وردئلر؛ چونکي اونلار باشا دوشدولر کي، بو ائش تاريميزين کؤمه‌يي ائله ادئلئب.%Cاِلول آيينين ائيئرمي بِشئنده، اَلّي ائکي گون عرضئنده دووارين تئکئلمه‌سي باشا چاتدي.ykای تاريم، طوبئيا ائله سنبَلّطي، هم ده منی قورخوتماق ائسته‌يَن نَبئيّه نوعَديه‌ني و دئگر پيغمبرلري بو عمل‌لرئنه گؤره ياددا ساخلا!dA او منی قورخوتماق اوچون اوجرَتله توتولموشدو کي، من ددئيئني ادئب گوناها باتيم. بلجه منی پئسله‌يئب حؤرمتدن سالا بئلسئنلر.~1 بونو باشا دوشدوم کي، شَمَعياني تاري گؤندرمه‌مئشدي. بو پيغمبرلئک سؤزونو منئم ضئدّئمه اونا گؤره دمئشدي کي، طوبئيا ائله سنبَلّط اونو پوللا توتموشدولار.e}C لاکئن ددئم: "منئم کئمي آدام مگر قاچار؟ جانيني قورتارماق اوچون مگر منئم کئمي بئر آدام معبدده گئزلَنَر؟ اصلا بله اتمه‌رم!"".|U من مِحِطَبِل اوغلو دِلايا اوغلو شِمَعيانين اِوئنه گتدئم. او، اِوئنه قاپانيب قالميشدي. منه ددي: "گل تارينين اِوئنده، معبدده گؤروشَک و قاپيلاريني باغلاياق. چونکي سني اؤلدورمَيه آداملار گله‌جک. بلی، گجه ائکن سني اؤلدورميه گله‌جکلر."y{k چونکي هامي بئزي قورخوتماغا چاليشيب ديئردي: "بو ائشدن اَللري سويوياجاق و بو ائش باش توتماياجاق."" ای تاري، ائندي سن اَللرئمه قووّت ور!Vz%او واخت من سنبَلّطئن يانينا آدام گؤندرئب ددئم: "ددئيئن شيلرئن هچ بئري اولماييب، سن اونلاري اؤزوندن چيخارديرسان."Jy اورشلئمده ده پيغمبرلر تعيئن ادئبسن کي، اؤزون حاقّيندا جار چکئب دسئنلر: «يهودادا پادشاه وار.» ائندي بو سؤزلر پادشاها چاتاجاق. بونا گؤره ده، گل، بو باره‌ده بئرلئکده مصلحتلَشَک."x#مکتوبدا بله يازيلميشدي: "آيري مئلّتلر آراسيندا سؤز ياييليب و گِشِم ديئر کي، سن و يهودئلر عوصيان اتمک نئيّتئنده ائمئشسئنئز. دوواري دا بونا گؤره تئکئرمئشسئز. شايئعه‌لره گؤره سن اونلارين پادشاهي اولماق ائسته‌يئرمئشسن.Iw سنبَلّط بِشئنجي دفه نؤکرئني هَمن خبره منئم يانيما يوللادي و اونون اَلئنده مؤهورلَنمه‌مئش نامه وار ائدي.vاونلار يانيما دؤرد دفه بو خبري گؤندردئلر، من ده اونلارا هَمن جاوابي وردئم.*uMمن اونلارين يانينا قاصئد گؤندرئب ددئم: "بؤيوک بئر ائشله مشغولام و اورايا اِنه بئلمه‌رم. بو ائشي قويوب يانينيزا اِندئيئم مودّت عرضئنده ائش نه اوچون دايانسين؟"" tسنبَلّط و گِشِم يانيما آدام گؤندرئب ددئلر: "گل اونون هامارليغينداکي کَندلرئن بئرئنده گؤروشَک."" آمّا اونلار منه پئسلئک اتمک نئيّتئنده ائدئلر.js Oدووارين تزه‌دن تئکدئيئمي و اورادا دَلئک-دِشئيئن قالماديغيني سنبَلّطه، طوبئيايا، عرب گِشِمه و آيري دوشمنلرئمئزه خبر وردئلر. گرچي حله او واختا قدر دروازالارين قاپي تايلاريني يرئنه وورماميشديم.rای تاريم، بو خالق اوچون اتدئيئم ائشلره گؤره منی ياخشيليقلا خاطيرلا! qهر گون منئم اوچون بئر اؤکوز، آلتي سچمه قويون و تويوقلار کَسئلردي. اون گوندن بئر جوربه‌جور شراب بوللوقلا گتئرئلردي. لاکئن گئنه ده من والئلره تعيئن اولونموش آذوقه‌ني طلب اتمئردئم، اونسوز دا خالقين يوکو آغير ائدي.Opاطراف مئلّتلردن يانيميزا گلنلردن علاوه، يهودئلردن و مأمورلاردان دا يوز اَلّي آدام سوفره‌مده اوتورارديلار.^o5من اؤزومو بو دووارين برپاسينا وقف اتدئم. بئز بئر زمي بِله، آلماديق. بوتون نؤکرلرئم اورايا، ائش باشينا ييغيلميشديلار. n آمّا مندن اَوّلکي والئلر خالقين اوستونده يوک اولموشدولار. اونلاردان يمک و شرابدان علاوه قيرخ شِکِل گوموش آليرديلار. حتّا او والئلرئن نؤکرلري ده خالقا آغاليق ادئردئلر. لاکئن من تاري قورخوسونا گؤره بله اتمئردئم.m+بوندان علاوه پادشاه اَرتَخشَستانين حؤکمدارليغينين ائيئرمئنجي ائلئندن اوتوز ائکئنجي ائلئنه قدر، يهودا تورپاغينا والي تعيئن ادئلدئيئم گوندن بَري، اون ائکي ائل من و هموطنلرئم والئلره تعيئن اولونموش آذوقه‌ني يِمه‌دئک.-lS سونرا اَته‌يئمي سئلکَله‌يئب ددئم: "قوي بو سؤزه عمل اتمه‌يَن هر کسي تاري اِوئندن، مال-مولکوندن بلجه سئلکَله‌سئن و او، سئکَله‌نئب بوشا چيخسين."" بوتون جاماعات ددي: "آمئن!"" و ربّه حمد اتدئلر. سونرا جاماعات بو سؤزه موطابئق عمل اتدئلر.lkQ اونلار ددئلر: "بئز بونلاري قايتاراريق و داها اونلاردان هچ بئر شي طَلَب اتمه‌رئک. سن نجه ديئرسن، بئز ده اِله اده‌رئک."" من کاهئنلري چاغيرديم و بو سؤزه عمل اده‌جکلري باره‌ده اونلارا آند ائچدئردئم.\j1 خاهئش ادئرم اله ائندي بو گون اونلارا زمئلرئني، اوزوم باغلاريني، زيتونلوقلاريني، اِولرئني، اونلاردان آلديغينيز پولون، تاخيلين، تزه شرابين و ياغين يوزده-بئر سَلَمئني گری قايتاراسينيز."Gi من ده قارداشلاريم و نؤکرلرئمله بئرلئکده اونلارا پول و تاخيل بورج ورئرم. گلئن بو سَلَمچئلئيي دايانديراق.h  گئنه ددئم: "اتدئيئنئز بو ائش ياخشي ديئل. مگر سئز دوشمنلرئمئز اولان ياداِللي مئلّتلرئن دانلاغيندان تاريميزين حؤرمتئنده ياشامالي ديئلسئنئز؟#g?من اونلارا ددئم: "بئز ياد اِللي‌لره قول ساتيلان يهودي قارداشلارينيزي گوجوموز چاتانا قدر ساتين آلميشيق. ائندي سئز قارداشلارينيزي ساتيرسينيز کي، اونلاري تزه‌دن بئزه ساتسينلار؟" اونلار دِمَيه بئر سؤز تاپماييب ساکئت قالديلار.'fGجئدّي دوشوندوکدن سونرا اعيانلارلا حؤکومت مأمورلاريني تنبه ادئب بله ددئم: "قارداشلارينيزدان سَلَم پولو آليرسينيز."" اونلارين ضئدّئنه بؤيوک بئر ييغين ييغديم.{eoمن اونلارين شئکايت و بو ائتّئهاملاريني اشئدنده چوخ قضبلَندئم.zdmائندي بئزئمله هموطنلرئمئز هَمن نسئلدئر، اوشاقلاريميز دا اونلارينکي‌ کئمي‌دئر. لاکئن باخ، بئز مجبوروق کي، اوغوللاريميزي و قيزلاريميزي قول کئمي ساتاق. آرتيق قيزلاريميزدان بعضئلري بله ساتيليب. بئز چاره‌سئزئک، چونکي زَمئلرئمئز و اوزوم باغلاريميز آيريلارين اَلئنده‌دئر."Qcبله دئيَنلر ده وار ائدي: "پادشاهين زَمئلرئمئزه و اوزوم باغلاريميزا قويدوغو خراجي ورمک اوچون پول بورج آلميشيق.cb?بعضئلري ده بله ديئردئلر: "قيتليغين اوزوندن زَمئلرئمئزي، اوزوم باغلاريميزي و اِولرئمئزي گئروو قويوروق کي، تاخيل تاپاق."Saبعضئلري بله ديئردئلر: "بئز، اوغوللاريميز و قيزلاريميز چوخوق. بونا گؤره ده قويون تاخيل تاپاق کي، يِيئب ياشاياق."(` Kاو زامان خالقين کئشئلري و آروادلاري يهودي هموطنلرئندن بَرک شئکايت اتمه‌يه باشلاديلار._نه من، نه هموطنلرئم، نه نؤکرلرئم، نه ده آرخامدا دايانان کشئکچئلر، هچ پالتارلاريميزي سويونماديق. سو باشينا گدنده ده سئلاح اَلئمئزده ائدي.l^Qاو واخت من جاماعاتا ددئم: "هر کس اؤز نؤکري ائله بئرلئکده گجه‌ني اورشلئمده کچئرتسئن و گجه کشئکده دوروب، گوندوز ده ائشله‌سئن."2]]بلجه، ائشئمئزي گؤردوک و خالقين ياريسي گون چيخان واختدان اولدوزلار گؤرونه قدر نئزه توتموشدو.7\gهارادا کَره‌ناي سَسي اِشئده‌سئنئز، اورايا، يانيميزا ييغيلين. تاريميز بئزئم اوچون ووروشاجاق."$[Aاصئلزاده‌لره، حؤکومت مأمورلارينا و خالقين قالانينا ددئم: "ائش چوخدور، تئکئنتي ساحه‌مئز گِنئشدئر. بئز دووار اوستونده بئربئرئمئزدن آيري‌ييق، اوزاقداييق.4Zaبنّالارين دا هر بئري قيلينجي بِلئنه باغلاييب دووار تئکئردي. کَره‌نايچي دا منئم يانيمدا ائدي.=/<^;::r99g8766 5r435221+0/a.-,,G+++\*?))W)((]'&&&&Q&%%$#e""g!! [n8\'b&a M=Qx! = او گون موسانين کئتابيندان اوخوندو و خالق قولاق آسيردي. بو کئتابدا بله بئر يازي تاپيلدي: "تارينين جاماعاتينا عَمّونلو و يا موآبلي هچ واخت داخئل اولا بئلمز."0Y /بلجه زِروبّابئلئن و نِحِميانين دؤورونده بوتون ائسرايئللی‌لر هر گون نغمه‌چئلري و معبد قاپيچيلاريني گونده‌لئک پايلارلا تأمئن اتدئلر. اونلار لاوئلی‌لره دوشَن پايي آييرديلار. لاوئلی‌لر ده هارون اؤولادلارينا دوشَن پايي آييرديلار.hI .چونکي قدئم زامانلاردا، داوودون و آسافين گونلرئنده نغمه‌چئلر باشچيلاري وار ائدي و تارييا حمد و شوکور نغمه‌لري اوخونوردو. ~ -اونلار، نغمه‌چئلرله معبد قاپيچيلاري داوود و اوغلو سوليمانين امرئنه اَساسن، اؤز تاريلارينا خئدمت ادئب طاهئر اولما مراسئمئني يرئنه يتئردئلر.C} ,اِله او گون آداملار تعيئن اولوندو کي، ائعانه‌لرئن، ائلک محصولون و اوندا بئر حئصّه‌لرئن ييغيلاجاغي آنبارلاري حئفظ اتسئنلر. بوتون بونلار شرئعتده کاهئنلر و لاوئلی‌لر اوچون نظرده توتولان شهرلرئن اطرافينداکي زَمئلردن آنبارلارا گتئرئلمه‌لي ائدي. چونکي يهودالي‌لار عئبادت ادن کاهئنلرله لاوئلی‌لردن راضي ائدئلر.;|o +او گون بؤيوک قوربانلار کَسئلدي و شادليق اولدو، چونکي تاري خالقا بؤيوک شادليق ورمئشدي. آروادلار و اوشاقلار دا سِوئنئردئلر و اورشلئمئن شَنلئيي اوزاقلاردان اِشئدئلئردي.w{g *مَعَسِيا، شِمَعيا، اِلعازار، عوزّي، يِهوخانان، مَلکئيا، عِيلام و عِزِر. نغمه‌چئلر يئزرَخيانين رهبرلئيي آلتيندا نغمه اوخودولار.Uz# )کَره‌ناي چالان کاهئنلر بونلار ائدئلر: اِلياقئم، مَعَسِيا، مئنيامئن، مئکايا، اِليوعِنه‌ي، زِکَريا و خَنَنيا؛nyU (شوکور نغمه‌لري اوخويانلارين ائکي دسته‌سي تاري معبدئنئن يانيندا آياق ساخلادي. من ده حؤکومت مأمورلارين ياريسي ائله دايانديم.2x] 'اِفرايئم دروازاسينين اوستوندن کؤهنه دروازا، باليقلار دروازاسي، خَنه‌نِل بورجو، يوز بورجو و قويون دروازاسينا قدر گتدئک. اونلار کشئکچئلر دروازاسيندا دايانديلار.Jw &شوکور نغمه‌لري اوخويانلارين او بئري دسته‌سي، دووارين اوستو ائله سول طرفه گدئردي. من خالقين ياريسي ائله اونلارين دالينجا يِرئيئردئم. تَندئرلر بورجوندن کچئب گِنئش دووارا قدر،@vy %چشمه دروازاسي يانيندا و اونلارين قاباغيندا دووار يوخوشوندا داوودون شهرئنئن پئلّه‌کَنلري ائله چيخيب، داوودون سارايينين اوست طرفئندن شرقه طرف، سو دروازاسينا قدر گتدئلر.Yu+ $قوحوملاري شِمَعيا، عَزَرِل، مئله‌له‌ي، گئله‌له‌ي، ماعه‌ي، نِته‌نِل، يهودا، خَناني، تاري آدامي داوودون موسئقي آلَتلري ائله گدئردئلر. شرئعت شوناس عِزرا اونلارين قاباغيندا گدئردي.t% #کاهئن اوغوللاريندان بعضئلري ده کَره‌ناي اَللرئنده، يعني آساف اوغلو زَکّور اوغلو مئکايا اوغلو مَتّنيا اوغلو شِمَعيا اوغلو يوناتان اوغلو زِکَريا،Ks "يهودا، بِنيامئن، شِمَعيا، اِرِميا،9rm !عَزَريا، عِزرا، مِشولّام،jqM اونلارين دالينجا هوشَعيا و يهودا ريئسلرئنئن ياريسي،Tp! او واخت من يهودا ريئسلرئني دووارين اوستونه چيخارتديم و شوکور نغمه‌لري اوخويان ائکي بؤيوک دسته تعيئن اتدئم. اونلاردان بئري دووارين اوستو ائله صاغ طرفدن پِيئن دروازاسينا طرف گدئردي.*oM کاهئنلر و لاوئلی‌لر اؤزلرئني طاهئر اتدئلر، خالقي، دروازالاري و دوواري دا طاهئر اتدئلر.n بِيت‌گئلگالدان و گِبَعله عَزماوِت چؤللرئندن نغمه‌چئلر ييغيلديلار. چونکي نغمه‌چئلر اورشلئم اطرافيندا اؤزلري اوچون کَندلر تئکمئشدئلر.}ms اورشلئمئن اطرافينداکي ساحه‌دن و نِطوَفالي‌لارين کَندلرئندن،llQ اورشلئم دووارينين تقدئس‌اتمه مراسئمئنده لاوئلی‌لر ياشاديقلاري هر يردن چاغيريليب اورشلئمه گتئرئلدئلر کي، تقدئس اتمه مراسئمئني شادليقلا، شوکورله، نغمه‌لرله، سئنج، چنگ و طنبورلار کچئرتسئنلر.ikK بونلار يوصاداق اوغلو يوشَع اوغلو يوياقئمئن گونلرئنده، والي نِحِميا و شرئعت شوناس کاهئن عِزرا‌نين دؤورونده ياشاييرديلار.Rj مَتّنيا، بَقبوقيا، عوبَديا، مِشولّام، طَلمون و عَقّوب قاپيچيليق ادئب دروازالارداکي آنبارلاري قورويوردولار.qi[ لاوئلی‌لرئن باشچيلاري خَشَبيا، شِرِبيا و قَدمي‌اِل اوغلو يوشَع بئر طرفده، قارداشلاري دا او بئري طرفده دايانيب تاري آدامي داوودون تشرئحئنه موطابئق بئربئرئنئن جاوابيندا حمدلر و شوکورلر ادئردئلر.4ha لاوئلي نسئل باشچيلاري، اِلياشئب اوغلو يوخانانين گونلرئنه قدر سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلدي. g اِلياشئب، يوياداع، يوخانان و يَدّوعَعئن گونلرئنده لاوئلي نسئل باشچيلاري و کاهئنلر فارس پادشاهي داريوشون حؤکمرانليغي زامان قيد ادئلمئشدئلر.ifK خئلقئيا نسلئندن خَشَبيا، يِدَعيا نسلئندن نِته‌نِل.^e5 سَلّه‌ي نسلئندن قَلّاي، عاموق نسلئندن عِبِر،fdE يويارئب نسلئندن مَتّنه‌ي، يِدَعيا نسلئندن عوزّي،icK بئلگا نسلئندن شَمّوعَع، شِمَعيا نسلئندن يَهوناتان،b{ اَبئيا نسلئندن زئکري، مئنيامئن نسلئندن، موعَديا نسلئندن پئلطاي،eaC عئدّو نسلئندن زِکَريا، گئنّتون نسلئندن مِشولّام،]`3 خارئم نسلئندن عَدنا، مِرايوت نسلئندن خِلقاي،a_; مَلّوک نسلئندن يوناتان، شَبَنيا نسلئندن يوسئف،i^K عِزرا نسلئندن مِشولّام، اَمَريا نسلئندن يِهوخانان،X]) يوياقئمئن دؤورونده نسئل باشچيلاري اولان کاهئنلر بونلار ائدئلر: سِرايا نسلئندن مِرايا، اِرِميا نسلئندن خَنَنيا،h\I يوياداعدان يوناتان گلدي، يوناتاندان يَدّوعَع گلدي.[ يوشَعدن يوياقئم گلدي، يوياقئمدن اِلياشئب گلدي، اِلياشئبدن يوياداع گلدي.Z+ اونلارين قارداشلاري بَقبوقيه ائله عونّي عئبادته اونلارين قاباغيندا دوردولار. Y لاوئلی‌لر: يوشَع، بئنّوي، قَدمي‌اِل، شِرِبيا، يهودا، مَتّنيا. مَتّنيا قارداشلاري ائله بئرلئکده شوکور نغمه‌لري اوچون مسعوليّت داشي‌ييردي.CX سَلّو، عاموق، خئلقئيا، يِدَعيا. بونلار يوشَعئن دؤورونده کاهئنلرئن و قارداشلارينين باشچيلاري ائدئلر.;Wq شِمَعيا، يويارئب، يِدَعيا،7Vi مئيامئن، مَعَديا، بئلگا،5Ue عئدّو، گئنّتوي، اَبئيا،7Ti شِکَنيا، رِخوم، مِرِموت،7Si اَمَريا، مَلّوک، خَطّوش،JR  سِألتئيِل اوغلو زِروبّابئل و يوشَعله قاييدان کاهئنلر و لاوئلی‌لر بونلار ائدئلر: سِرايا، اِرِميا، عِزرا،Q $يهوداداکي لاوئلی‌لرئن بعضی بؤلمه‌لري، بِنيامئن اراضئسي اوچون آيريلدي.lPQ #لوددا، اونودا و صَنَتکارلار دره‌سئنده مسکن سالديلار.FO "خادئدّه، صِبوعئمده، نِبَلّاطدا،?Ny !خاصوردا، رامادا، گئتّايئمدا،?My عَناتوتدا، نوبدا، عَنانيادا،"L= بِنيامئن اؤولادلاري گِبَعدن باشلاييب مئکماسلا عَيادا، بِيت‌ائل‌له قصبه‌لرئنده،K+ زانواَخده، عَدولّاملا کَندلرئنده، لاکئشله زَمئلرئنده، عَزِقا ائله قصبه‌لرئنده قالديلار. ياشاديقلاري منطقه بئرشئباعدان خئنّوم دره‌سئنه قدر ائدي.KJ عِين‌رئمّوندا، صورعادا، يَرموتدا،BI صئقلَگده، مِکونا قصبه‌لرئنده،UH# خَصَرشوعالدا و بئر شئباعلا قصبه‌لرئنده،LG يِشوعدا، مولادادا، بِيت‌‌پِلِطده،F کَندلره و زَمئلرئنه گلئنجه، يهودا اؤولادلاريندان بعضئلري قئريَت اَربَعله قصبه‌لرئنده، دئبونونلا قصبه‌لرئنده، يِقَبصِه‌اِل‌له کَندلرئنده،iEK يهودا اوغلو زِراخ اؤولادلاريندان مِشِزَبِل اوغلو پِتَخيا ائسرايئل خالقينين عومومي ائشلرئنده فارس پادشاهينا کؤمک ادئردي.ED بو نغمه‌چئلر پادشاهين فرمانينا تابع ائدئلر و هر گون وظئفه‌لرئني موعَيّن ادن امرلري يرئنه يتئرئردئلر. C9 تارينين معبدئنده‌کي عئبادته نغمه‌چئلر آساف اؤولادلاريندان مئکا اوغلو مَتّنيا اوغلو خَشَبيا اوغلو باني اوغلو عوزّي اورشلئمده لاوئلی‌لرئن رهبري ائدي."B= لاکئن معبد قوللوقچولاري عوفِلده ياشاييرديلار. صئخا و گئشپا اونلارا رهبرلئک ادئردي.mAS ائسرايئللی‌لرئن، کاهئنلرئن، لاوئلی‌لرئن يرده قالانلاري بوتون يهودا شهرلرئنده ياشاييرديلار. هر کس اؤز مولکونده ياشاييردي.'@G معبد قاپيچيلاري عَقّوب، طَلمونلا قارداشلاري دروازالاردا کشئک چکَنلر، ۱۷۲ نفر ائدئلر.k?O موقدّس شهرده ياشايان بوتون لاوئلی‌لر ۲۸۴ نفر ائدئلر.z>m آساف اوغلو زَبدي اوغلو مئکا اوغلو مَتّنيا شوکور دوعاسيني اوخويان معبد نغمه‌چئلرئن دسته رهبري و قارداشلاريندان بَقبوقيا اونون موعاوئني ائدي. يِدوتون اوغلو گالال اوغلو شَمّوعَع اوغلو اَبدا دا وار ائدي.;=o لاوئلی‌لرئن باشچيلاريندان شَبّته‌ي و يوزاباد تارينين معبدئنئن بايير ائشلرئني ائداره ادئردئلر.<% لاوئلی‌لردن: بونّي اوغلو خَشَبيا اوغلو عَزرئقام اوغلو خَشّوب اوغلو شِمَعيا./;W و اونون قارداشلاري؛ ۱۲۸ نفر ائگئد دؤيوشچو. هَگّدولئم اوغلو زَبدي‌اِل اونلارين رهبري ائدي.d:A و اونون نسئل باشچيسي اولان قوحوملاري؛ ۲۴۲ نفر؛ ائمّر اوغلو مِشئل‌لِموت اوغلو اَخزه‌ي اوغلو عَزه‌رِل اوغلو عَمَشسه‌يs9_ و معبدده ائش گؤرَن قوحوملاري؛ ۸۲۲ نفر؛ مَلکئيا اوغلو پَشخور اوغلو زِکَريا اوغلو اَمصي اوغلو پِلَليا اوغلو يِروخام اوغلو عَداياE8 اَخئطوب اوغلو مِرايوت اوغلو صادوق اوغلو مِشولّام اوغلو خئلقئيا اوغلو تارينين معبدئنئن باشچيسي سِراياU7# کاهئنلردن: يويارئب اوغلو يِدَعيا، ياکئن،/6W زئکري اوغلو يوعِل اونلارين رهبري ائدي، هَسّه‌نوآ اوغلو يهودا دا شهرئن والي موعاوئني ائدي.U5# و اوندان سونرا گَبّه‌ي و سَلّاي؛ ۹۲۸ نفر.4 بِنيامئن اؤولادلاري بونلاردير: اِشَعيا اوغلو ائتي‌اِل اوغلو مَعَسِيا اوغلو قولايا اوغلو پِدايا اوغلو يوعِد اوغلو مِشولّام اوغلو سَلّو 3 پِرِص اؤولادلاريندان اورشلئمده يِرلَشَنلر ۴۶۸ نفر ائگئد آدام ائدئلر.M2 و شِلا نسلئندن زِکَريا اوغلو يويارئب اوغلو عَدايا اوغلو خَزايا اوغلو کول‌خوزه اوغلو باروک اوغلو مَعَسِيا.f1E يهودا و بِنيامئن اؤولادلاريندان بعضئلري ده اورشلئمده ساکئن اولدولار. يهودا اؤولادلاريندان: پِرِص نسلئندن مَخَلِه‌لِل اوغلو شِفَطيا اوغلو اَمَريا اوغلو زِکَريا اوغلو عوزّئيا اوغلو عَتايا،0 اورشلئمده يِرلَشَن وئلايت باشچيلاري بونلاردير. آنجاق بعضی ائسرايئللی‌لر، کاهئنلر، لاوئلی‌لر، معبد قوللوقچولاري و سوليمانين اعيانلارينين اوغوللاري يهودا شهرلرئنده، هر کس اؤز شهرئنده‌کي مولکونده يِرلَشدي./ خالق اورشلئمده اؤز گؤيلو ائله ياشاماغا گِدنلرئن هاميسينا برکت وردی.R.  خالقين ريئسلري اورشلئمده يِرلَشدئلر. خالقين يرده قالاني دا پوشک آتدي کي، هر اون نفردن بئري ياشاماق اوچون اورشلئمه، بو موقدّس شهره گتسئن، او بئري دوقّوزو دا او بئري شهرلرده ياشاسين.Y-+ 'چونکي ائسرايئللی‌لر و لاوئلی‌لر تاخيلين، تزه شرابين و زيتون ياغينين تقدئملرئني آنبار اوتاقلارينا گتئرمه‌لي‌دئرلر. اورادا موقدّس مکانين قابلاري، خئدمت ادن کاهئنلر، معبد قاپيچيلاري و نغمه‌چئلر اولاجاق. بلجه بئز تاريميزين معبدئنه لاقيد اولماياجاغيق.{,o &لاوئلی‌لر اوندا بئر حئصّه‌سئني آلارکَن هارون اوغوللاريندان اولان کاهئن اونلارلا اولاجاق. لاوئلی‌لر ده آلاجاقلاري اوندا بئر حئصّه‌نئن اوندا بئرئني تاريميزين معبدئنه، آنبار اوتاقلارينا آپاراجاقلار.>+u %هم ده خمئرئمئزئن، تاخيل تقدئملرئمئزئن، هر جور آغاجلاريميزين مئيوه‌سئنئن، تزه شرابلاريميزين، زيتون ياغيميزين نوباريني کاهئنلره، تاريميزين معبدئنئن آنبارلارينا، تورپاق محصوللاريميزين اوندا بئرئني ده لاوئلی‌لره گتئرمه‌لي‌يئک. چونکي ائشله‌دئيئمئز بوتون شهرلرده اوندا بئر حئصّه‌سئني لاوئلی‌لر آليرلار.6*e $شرئعتده يازيلديغي کئمي ائلک دوغولان اوغوللاريميزي، حيوانلاريميزي، مال-حيوان و قويون-کچئمئزي تاريميزين معبدئنه، اورادا خئدمت ادن کاهئنلرئن يانينا گتئرمه‌لي‌يئک.*)M #هر ائل تورپاغيميزين ائلک محصولونو و هر جور آغاجين نوباريني ربّئن معبدئنه آپارمالي‌ييق.(7 "بئز کاهئنلر، لاوئلی‌لر و خالق هر ائل موعَيّن واختدا تاريميزين معبدئني اودونلا تأمئن اتمک اوچون آتالاريميزين نسئل‌لرئنه گؤره پوشک آتديق. بو اودونلار شرئعتده يازيلديغي کئمي تاريميز ربّئن قوربانگاهيندا يانديريلمالي ائدي.B'} !بو پول تقدئم چؤرکلري، دائمي تاخيل تقدئمي، دائمي يانديرما قورباني، سَبّت گونلري، تزه آي مراسئملري و آيري بايراملار، موقدّس شيلر، ائسرايئل اؤولادلارينين گوناهيني کفّاره اتمک اوچون گوناه قوربانلاري و تاريميزين معبدئنئن آيري ائشلري اوچوندور.0&Y بويونا آلديق کي، ائلده شِکِلئن اوچده بئر حئصّه‌سئني تاريميزين معبدئنئن خئدمتي اوچون ورَک.%7 اؤلکه‌نئن خالقلاريندان دا کي، بئزه سَبّت گونونده اشيا و تاخيل گتئرئب ساتيرلار، سَبّت گونو و يا آيري موقدّس بئر گونده اونلاردان هچ نه آلماياجاغيق. يدّي ائلده بئر دفه تورپاغي دئنجه قوياجاغيق و بوتون بورجلاري لَغو اده‌جيئک.T$! آند ائچدئک کي، قيزلاريميزي اؤلکه‌نئن خالقلارينا ورمه‌يئب اونلارين قيزلاريني اؤز اوغوللاريميزا آلماياجاغيق.H# هموطنلري و اعيانلاري ائله بئرلَشدئلر و آند ائچدئلر کي، تارينين قولو موسانين اَلي ائله وردئيي شرئعته موطابئق ياشاسينلار و پروردئگاريميز ربّئن بوتون امرلرئني، حؤکملرئني و قايدالاريني رئعايت اتسئنلر. آند ائچئب عمل اتمه‌يَن هر کسه لعنت قويدولار.b"= قالان خالق، کاهئنلر، لاوئلی‌لر، معبد قاپيچيلاري، نغمه‌چئلر، معبد قوللوقچولاري، تارينين قانونونا گؤره اطراف خالقلاردان آيريلان هر کس آروادلاري، آغلي کَسن اوغوللاري و قيزلاري ائله برابر2!_ مَلّوک، خارئم، بَعَنا.1 ] اَخئيا، خانان، عانان،9m رِخوم، خَشَبنا، مَعَسِيا،5e هَلّوخِش، فِلحا، شوبئق،7i هوشِعه، خَنَنيا، خَشّوب،3a پلَطيا، خانان، عَنايا،=u مِشِزَبِل، صادوق، يَدّوعَع،;q مَگپئعاش، مِشولّام، خِزئر،3a خارئف، عَناتوت، نِباي،1] هودئيا، خاشوم، بِصاي،5e عاطِر، خئزقئيا، عَزّور،7i اَدونئيا، بئگوَي، عادئن،4c بونّي، عَزگاد، بِبه‌ي،xi خالقين باشچيلاري: پَرعوش، پَحَت‌موآب، عِيلام، زَتّو، باني،0[ هودئيا، باني، بِنئنو.9m زَکّور، شِرِبيا، شِبَنيا،1] مئکا، رِخوب، خَشَبيا،zm اونلارين قارداشلاري شِبَنيا، هودئيا، قِلئطا، پِلايا، خانان،' لاوئلی‌لر: اَزَنيا اوغلو يوشَع، خِناداد اؤولادلاريندان بئنّوي و قَدمي‌اِل،c? مَعَزيا، بئلگاي، شِمَعيا. بونلار کاهئنلر ائدئلر.; q مِشولّام، اَبئيا، مئيامئن،5 e دانيال، گئنّتون، باروک،7 i خارئم، مِرِموت، عوبَديا،7 i خَطّوش، شِبَنيا، مَلّوک،9 m پَشخور، اَمَريا، مَلکئيا،9m سِرايا، عَزَريا، اِرِميا،   عهدي مؤهورله‌يَنلر بونلار ائدئلر: خَکَليا اوغلو والي نِحِميا، صئدقئيا.hI &بوتون بونلارا گؤره سنئنله يازيلي بئر عهد باغلاييريق. ريئسلرئمئز، لاوئلی‌لرئمئز و کاهئنلرئمئز ده بو عهدي مؤهورله‌يئرلر."F %اونون بول محصولو گوناهيميز اوچون اوستوموزده حؤکم سورَن پادشاهلارا نصئب اولور. بئزئم بدنلرئمئزه ده، حيوانلاريميزا دا ائسته‌دئکلري کئمي حؤکم سورورلر. بئز بؤيوک دارليقداييک.\1 $باخ، بو گون بئز نؤکرئک. آتالاريميزا مئيوه‌سئني و گؤزل محصولونو يمک اوچون وردئيئن او تورپاقدا بئز نؤکرچئلئک ادئرئک.  #اونلار اؤز اؤلکه‌لرئنده وردئيئن بؤيوک نعمتلر ائچئنده، گِنئش، برکتلي تورپاقدا بِله، سنه قوللوق اتمه‌دئلر و پئس عمل‌لرئندن اَل چکمه‌دئلر. "چونکي پادشاهلاريميز، ريئسلرئمئز، کاهئنلرئمئز، آتالاريميز سنئن قانونونو ساخلاماييبلار. سنئن امرلرئنه و وردئيئن ائخطارلارا قولاق آسماييبلار.B} !سن باشيميزا گلن هر ائشده بئزئمله عادئل اولوبسان، بئزئمله وفالي رفتار ادئبسن؛ آمّا بئز شرارت اتمئشئک.pY ائندي ای عهدئنه صادئق اولان، بؤيوک، قودرتلي، زهملي تاريميز! آشور پادشاهلارينين دؤوروندن بو گونه قدر بئزئم چکدئيئمئز پادشاهلاريميزين، آغالاريميزين، کاهئنلرئمئزئن، پيغمبرلرئمئزئن، آتالاريميزين و خالقينين چکدئيي بوتون عذاب-اَذئيّت سنئن گؤزونده کئچئک گؤرونمه‌سئن.hI لاکئن سن بؤيوک مرحمتئنه گؤره ائسرايئللی‌لري محو اولماغا قويمادين، اونلاري ترک اتمه‌دئن، چونکي سن فيّاض و رحملي تاريسان.t~a لاکئن سن ائللر بويو اونلارلا صبئرله رفتار اتدئن. اؤز روحونلا، پيغمبرلرئن واسئطه‌سئله اونلارا ائخطار وردئن. لاکئن گئنه ده قولاق آسماديلار. اونا گؤره ده سن اونلاري اؤلکه‌لرئن خالقلارينا تسلئم اتدئن.`}9 اونلارا ائخطار وردئن کي، سنئن قانونونا طرف دؤنسونلر. آمّا گئنه ده تکبّورلو اولوب امرلرئنه قولاق آسماديلار و حؤکملرئني پوزوب گوناه اتدئلر. حالبوکي او حؤکملره عمل ادن هر کس حيات تاپار. اونلار عئنادکارليغينان سنه آرخا چِوئرئب، دئکباشليق و ائطاعتسئزلئک اتدئلر.X|) لاکئن راحات اولان کئمي گئنه سنئن حوضوروندا پئس ائشلر گؤردولر. بونا گؤره ده سن اونلاري دوشمنلرئنه تسلئم اتدئن، دوشمنلري ده اونلارا حاکئم اولدولار. اونلار گئنه ده سنه فرياد اتدئلر، سن اونلاري گؤيلردن اشئدئب، اؤز مرحمتئنه گؤره دفه‌لرله اونلاري قورتاردين.l{Q او واخت سن اونلاري دوشمنلرئن اَلئنه تسلئم اتدئن. دوشمنلري ده اونلارا ظولم اتدئلر. لاکئن دارليق واختلاريندا سنه فرياد ادنده، سن اونلاري گؤيلردن اشئتدئن و اؤز بؤيوک مرحمتئنه گؤره اونلارا قورتاريجي‌لار گؤندردئن. اونلار دا ائسرايئللی‌لري دوشمن اَلئندن قورتارديلار.Cz لاکئن اونلار ائطاعتسئزلئک ادئب سنئن ضئدّئنه عاصي اولدولار. قانونونا آرخا چِوئردئلر، سنه طرف دؤنمَک اوچون اونلارا ائخطار ورن پيغمبرلرئني اؤلدوردولر و بؤيوک کوفرلر اتدئلر.Uy# اونلار مؤحکملَنمئش شهرلري و برکتلي تورپاغي اَله کچئرتدئلر. مال-دؤولَتله دولو اِولره، قازيلميش قويولارا، اوزوم باغلارينا، زيتونلوقلارا و بول-بول مِيوه آغاجلارينا صاحئب اولدولار. بلجه يِيئب دويدولار، کؤکَلدئلر و وردئيئن بؤيوک نعمتلرله کِف اِله‌دئلر.:xm اونلارين اؤولادلاري او تورپاغا گئرئب مالئک اولدولار. سن اورانين اهالئسئني، يعني کَنَعانلي‌لاري اونلارا تابع اتدئرئب پادشاهلاريني اؤلکه‌نئن اهالئسي ائله برابر اونلارا تسلئم اتدئردئن کي، او آداملارلا ائسته‌دئکلري کئمي رفتار اتسئنلر.w اؤولادلاريني دا گؤيده‌کي اولدوزلار قدر چوخالتدين. اونلاري او تورپاغا گتئردئن کي، آتالارينا گئرئب اورايا مالئک اولاجاقلاريني دِمئشدئن.Mv اؤلکه‌لري و خالقلاري دا اونلارا تسلئم اتدئن و تورپاقلاريني آرالاريندا بؤلوشدوردون. اونلار خِشبون پادشاهي سئخونون اؤلکه‌سئنه و باشان پادشاهي عوگون اؤلکه‌سئنه مالئک اولدولار.\u1 قيرخ ائل اونلاري صحرادا کؤکَلتدئن و اونلار هچ نَدن کورلوق چکمه‌دئلر. نه پالتارلاري کؤهنَله‌دي، نه آياقلاري شئشدي.t+ اؤز ياخشي روحونو اونلارا وردئن کي، اونلارا تعلئم ورسئن. ائسرايئل اؤولادلارينين آغيزلاريندان مانّاني اسئرگَمه‌دئن، سوسوز اولاندا اونلارا سو وردئن.rs] سن اؤز بؤيوک مرحمتئنده اونلاري صحرادا تَک بوراخمادين. بولود دئره‌يي گوندوز اونلاري ترک اتمه‌يئب اونلارا گتدئکلري يولدا بَلَدچئلئک اتدي، گجه‌لر ده اود دئره‌يئني کي، گده‌جکلري يولا ائشيق سالسين.urc حتّا اؤزلري اوچون تؤکمه دانا دوزَلدئب «باخ، بو دا سني مئصئردن چيخاردان تارين!» ددئکلري زامان دا، بؤيوک کوفرلر اتدئکلري زامان دا،7qg ائطاعت اتمک ائستمه‌يئب، سنئن اونلارين آراسيندا گؤرستدئيئن حيرتلي عمل‌لرئني يادا سالماديلار؛ بلجه دئکباشليق ادئب، بئر باشچي تعيئن اتدئلر کي، مئصئرده اولان نؤکرچئلئک حياتلارينا قاييتسينلار. لاکئن سن باغيشلاماغي سِوَن، فيّاض، رحملي، گج قضبلَنَن و بول محبّتئلي تاري اولدوغونا گؤره اونلاري ترک اتمه‌دئن.#p? لاکئن آتالاريميز تکَبّورلو اولوب دئکباشليق اتدئلر و سنئن امرلرئنه قولاق آسماديلار.[o/ آتالاريميز آجاندا اونلارا گؤيلردن چؤرک گؤندردئن. سوسوز اولاندا اونلار اوچون قايادان سو چيخارتدين. آتالاريميزا بويوردون کي، ورمه‌سئني آند ائچدئيئن تورپاغا گئرئب اونا صاحئب اولسونلار.Hn سن موقدّس سَبّت گونونو اونلارا بئلدئردئن و قولون موسا واسئطه‌سئله امرلري، قايدالاري و قانونو بويوردون.pmY سئنا داغينين اوستونه اِنئب، اونلارلا گؤيلردن دانيشدين. اونلارا عدالتلي حؤکملر، دوغرو قانونلار، ياخشي قايدالار و امرلر وردئن.^l5 آتالاريميزا گوندوز بولود دئره‌يي ائله، گجه‌لر ده اود دئره‌يي ائله يول گؤرستدئن کي، گده‌جکلري يولو نورلانديراسان.Bk} آتالاريميزين قاباغيندا دهنزي ياردين، اله کي، اونلار دهنزئن اورتاسيندا قورو يردن کچئب گتدئلر. اونلاري تعقئب ادنلري ده درئنلئکلره، جوشقون سولارا آتيلان بئر داش کئمي آتدين.mjS سونرا فئرعونلا بوتون اعيانلارينا و اؤلکه‌سئنئن بوتون خالقينا علامتلر و مؤجوزه‌لر گؤرستدئن. چونکي مئصئرلی‌لرئن آتالاريميزا کئبئرلي رفتارلاريني گؤردون و اؤزونه بئر آد آچدين، نجه کي، بو گوندور. k~}}{%yxx'w'v(utKrqonmljj*hgjfedFba`_^]]\s[&ZBY#WTVsUiTSrR2PONvMcL"JIGFFDCBA@O?o>R<;9885431 0(.-V,+q)('&%$""D w P H  ` z(*eelCموردوکاي گدئب اِستِرئن اونا تاپشيرديغي کئمي اتدي.Ak{"گت، شوشاندا اولان بوتون يهودئلري بئر يره ييغ. اوچ گون-اوچ گجه يِمه‌يئب-ائچمه‌يئب منئم اوچون اوروج توتون. من ده بورادا خئدمتچي قيزلاريملا اوروج توتاجاغام و سونرا قانونو پوزوب پادشاهين يانينا گئره‌جيم. بونا گؤره اگر اؤلمه‌لئيَم، قوي اؤلوم."_j7اِستِر موردوکايين بو جاوابي قاباغيندا بله ددي:1i[اگر سن ساکئت قالاسان، يهودئلره کؤمک و قورتولوش آيري يردن گله‌جک، آمّا سن و آتا اِوئن کامئل محو اولاجاق. کئم بئلئر، بلکه اِله بو گون اوچون سن ملکه‌لئيه چاتيبسان؟"" h موردوکاي اِستِره بله جاواب ورمه‌لرئني خاهئش اتدي: "اِله دوشونمه کي، پادشاهين ساراييندا اولدوغون اوچون او بئري يهودئلردن، سن صاغ قالاجاقسان.Ug# اِستِرئن بو سؤزلري موردوکايا چاتديريلدي.Nf "پادشاهين بوتون خادئملري و پادشاه وئلايتلرئنئن خالقلاري بئلئرلر کي، هر کس، ائستر کئشي اولسون، ائستر آرواد، پادشاهين چاغيريشي اولمادان ائچه‌ري حَيَطه گئرسه، اونون حاقّيندا تَکجه اؤلوم حؤکمو ورئله‌جک. فقط پادشاه قيزيل عصاصيني کئمه اوزاتسا، او صاغ قالار. اوتوز گوندور کي، پادشاهين يانينا گتمک اوچون چاغيريشيم يوخدور."vee اِستِر ده موردوکايا هَتاک واسئطه‌سئله بله بئر خبر گؤندردي:jdM هَتاک قاييديب موردوکايين سؤزلرئني اِستِره چاتديردي./cWسونرا يهودئلرئن محو ادئلمه‌سي اوچون شوشاندا دست‌خطه يازيلان فرمانين صورتلرئندن بئرئني وردی کي، بونو گؤرسدئب اِستِره تشرئح اتسئن، هم ده اونا تاپشيرسين کي، پادشاهين يانينا گدئب اؤز خالقي اوچون يالوارسين و اوندان مرحمت ائسته‌سئن.1b[موردوکاي باشينا گلن بوتون حال-قضئيّه‌ني اونا دانيشدي و اونا ددی کي، يهودئلرئن محو ادئلمه‌سي اوچون هامان پادشاهين خزئنه‌لرئنه نه قدر گوموش ورمه‌سئني وعده ورئب.a-هَتاک ساراي دروازاسينين قاباغيندا اولان شهر ميدانينا، موردوکايين يانينا گتدي.f`Eاو واخت اِستِر هَتاکي کي، پادشاهين اونون خئدمتئنه تعيئن اتدئيي حرم‌آغالاريندان بئري ائدي، چاغيردي و تاپشيردي کي، موردوکايين يانينا گدئب بو ائشئن نه اولدوغونو و نئيه باش وردئيئني اؤيرَنسئن.h_Iاِستِرئن خئدمتچي قيزلاري و حرم‌آغالاري گلئب بو خبري اونا چاتديرديلار. ملکه بوندان چوخ پرئشان اولدو. او، موردوکاي اوچون پالتار گؤندردي کي، چولونو چيخارتسين، لاکئن موردوکاي بونو قبول اتمه‌دي.F^پادشاهين بو امري و فرماني هانسي وئلايته چاتميشدي، اوراداکي يهودئلر آراسيندا بؤيوک ماتم، اوروج، آغلاشما و فغان وار ائدي. بئر چوخو دا چولا بورونوب کول اوستونده اوزانميشديلار.@]yاو آنجاق پادشاهين دروازاسينا قدر گلدي، چونکي چولا بورونَن آدام پادشاهين دروازاسيندان گئره بئلمزدي.\ موردوکاي باش ورمئش بو حادئثه‌لردن خبر توتاندا، پالتارلاريني جيردي و چولا بورونوب باشينا کول تؤکدو. شهرئن مرکزئنه چيخيب اوجا سَسله آجي شئون اتدي.$[Aچاپارلار پادشاهين امري ائله جَلد يولا دوشدولر. فرمان شوشَن قالاسيندان صادئر اولوندو. پادشاهلا هامان اَيله‌شئب شراب ائچَرکَن، شوشَن شهري پرئشان قالميشدي.vZeبو فرمانين صورتي هر وئلايتده قانون کئمي دست‌خطه يازيلمالي و بوتون خالقلارا بئلدئرئلمه‌لي ائدي کي، او گون اوچون حاضير اولسونلار.fYE پادشاهين بوتون وئلايتلرئنه چاپارلار وسئله‌سي ائله مکتوبلار گؤندرئلدي کي، بوتون يهودئلري، هم جاوان هم ده قوجالاري، هم آرواد هم ده اوشاقلاري بئر گونده قيريب کؤکوندن محو اتسئنلر؛ اون ائکئنجي آي اولان اَدار آيينين اون اوچونجو گونونده. ماللاريني دا تالان اتسئنلر.0XY بئرئنجي آيين اون اوچونجو گونونده پادشاهين مئرزه‌لري چاغيريلدي. هامانين امري هر وئلايته اؤز يازيسي و هر خالقا اؤز دئلي ائله يازيليب شاهين ساتراپلارينا، بوتون وئلايتلرئن والئلرئنه و خالقلارين ريئسلرئنه گؤندرئلدي. بو امر پادشاه اَخَشوِروشون آدي ائله يازيلدي و پادشاهين مؤهورلو اوزويو ائله مؤهورلَندي.BW} پادشاه هامانا ددي: "گوموش ده سنئن ائختئياريندادير، او خالق دا. بو خالقا گؤزونده نه خوشدور، اونو دا ات."MV پادشاه بارماغيندان مؤهور اوزويونو چيخارديب يهودئلرئن دوشمنئنه، يعني اَگاگلي هَمِدّاتا اوغلو هامانا وردی.?Uw اگر پادشاهين خوشونا گلسه، قوي اونلارين محو اولونماسينا دايئر فرمان يازيلسين. بونا گؤره پادشاهين خزئنه‌سئنه، بو ائشي گؤرَنلر اوچون اون مئن تالانت گوموش چکئب گؤندره‌رم."STسونرا هامان پادشاه اَخَشوِروشا ددي: "بئر خالق وار کي، سنئن سلطنتئنئن هر وئلايتئنئن خالقلاري آراسينا داغيليب. اونلارين قانونلاري بوتون خالقلارين قانونلاريندان فرقلي‌دئر و پادشاهين قانونلارينا عمل اتمئرلر. اونلاري بو حالدا قويماق پادشاها ياخشي ديئل."S=بو ائشئن گؤروله‌جَيي گونو و آيي موعَيّنلَشدئرمک اوچون، پادشاه اَخَشوروشون پادشاهليغينين اون ائکئنجي ائلئنده، بئرئنجي آي اولان نئسان آييندا هامانين قاباغيندا پور، يعني پوشک آتديلار. پوشک اون ائکئنجي آي اولان اَدارا دوشدو.IR لاکئن تَکجه موردوکايي اؤلدورمک اونو راضي اتمئردي. موردوکايين هانسي خالقدان اولماسي هامانا معلوم ادئلمئشدي. اونا گؤره ده او، بو نئيّته دوشدو کی، موردوکايين خالقيني، يَعنی اَخَشوِروشون پادشاهليغينين هر طرفئنده ياشايان بوتون يهودئلري اؤلدورسون.'QGهامان موردوکايين اونا باش اَيمه‌يئب قاباغيندا تعظئم اتمه‌دئيئني گؤرنده قضبدن دولدو.*PMبونو اوندان هر گون سوروشوردولار، لاکئن موردوکاي اونلارا اهمئيّت ورمئردي. بونون خبري هامانا چاتدي، چونکي موردوکاي اونلارا يهودي اولدوغونو دمئشدي. هامي بئلمک ائسته‌يئردي کي، موردوکاي بله رفتار اتدئيئني داوام اتدئره‌جک، يا يوخ.^O5پادشاهين سارايينين دروازاسيندا اولان خادئملر موردوکايدان سوروشدولار: "نئيه پادشاهين امرئني آياق آلتينا قويورسان؟""8Niپادشاهين امرئنه گؤره، پادشاهين ساراي دروازاسيندا اولان بوتون خادئملر هامانا باش اَيئب قاباغيندا تعظئم ادئردئلر. لاکئن موردوکاي هامانا باش اَيمه‌يئب تعظئم اتمئردي.'M Iبئر مودّت کچندن سونرا پادشاه اَخَشوِروش اَگاگلي هَمِدّاتا اوغلو هاماني شَرَفلَندئرئب روتبه‌سئني قالديردي. اونا يانينداکي بوتون ريئسلردن اوستون منصب وردی.Lتفتئش زاماني بو خبرئن حقئقت اولدوغو اوزه چيخاريلدي و هر ائکئسي دار آغاجيندان آسيلدي. بو حادئثه پادشاهين حوضوروندا سالنامه‌لر کئتابينا يازيلدي.SKبو ائش موردوکايا معلوم اولدو و بونو ملکه اِستِره بئلدئردي. اِستِر ده موردوکايين آديندان بونو پادشاها خبر وردی.J/موردوکايين پادشاهين ساراي دروازاسيندا وظئفه صاحئبي اولدوغو گونلرده، پادشاهين بئگتان و تِرِش آدلي ائکي خادئمي کي، ساراي دروازاسينين کشئکچئلرئندن ائدئلر، قضبلَندئلر و پادشاه اَخَشوِروشا سوئي-قصد اتمک نئيّتئنه دوشدولر.GIاِستِر ده موردوکايين امر اتدئيي کئمي اؤز خالقيني و مئلّئيَتئني مَعلوم اتمه‌مئشدي. او، موردوکايين تربئيه‌سي آلتيندا اولان واختلاردا اولدوغو کئمي اونون امرلرئنه عمل ادئردي.H%قيزلار ائکئنجي دفه ييغيلاندا، موردوکاي ساراي دروازاسيندا وظئفه صاحئبي ائدي.bG=سونرا دا اِستِرئن شرفئنه بؤيوک بئر ضئيافت قوردو. بو ضئيافته پادشاهين بوتون ريئسلري و اعيانلاري دعوت اؤلموشدو. پادشاه بوتون وئلايتلرده بايرام اعلان اتدي و اؤز سخاوتئنه گؤره هدئيّه‌لر وردی.hFIپادشاه اِستِري آيري آروادلاردان چوخ بَيَندي. او، پادشاهين حوضوروندا بوتون آيري باکئره‌لردن داها لوطف و رغبت قازاندي. پادشاه اِستِرئن باشينا ملکه‌لئک تاجيني قويوب وَشتي‌نئن يرئنه ملکه اتدي.aE;پادشاه اَخَشوِروشون حؤکمدارليغينين يدّئنجی ائلئنئن اونونجو آييندا، طِبِت آييندا اِستِر پادشاهين سارايينا آپاريلدي.~Duپادشاهين يانينا گلمک اوچون نؤوبه موردوکايين قيزليغا گؤتوردويو عَمئسي اَبئخه‌يئلئن قيزي اِستِره چاتاندا، او، پادشاهين حرم‌آغاسي هِگه‌يئن مصلحت گؤردويوندن آيري هچ نه ائستمه‌دي. حرمخانا هِگه‌يئن نظارتي آلتيندا ائدي. اِستِر اونو گؤرَنلرئن هاميسينين گؤزونده لوطف قازاندي.lCQاو، آخشام پادشاهين يانينا گِدَردي و سحر آچيلاندا چيخيب ائکئنجي حرمخانايا کي، شَعَشگَزئن نظارتي آلتيندا ائدي، گؤندرئلردي. شَعَشگَز جارئيه‌لرئن ناظئري اولان پادشاهين حرم آغاسي ائدي. فقط پادشاهين بَيَندئيي و آدي ائله چاغيرديغي قيز بئر داها اونون يانينا گله بئلردي.DB قيز پادشاهين حوضورونا اله چيخاردي؛ حرمخانادان ائسته‌دئيي هر شيي گؤتوروب پادشاهين سارايينا آپاراردي.Y بو قيز هِگه‌يئن خوشونا گلدي و اونون رغبتئني قازاندي. هِگه‌ي تزلئکله اونا گؤزل‌لَشمه لوازئماتي و يمکلر تأمئن اتدي. اِستِره پادشاه ساراييندان يدّي خئدمتچي قيز سچئب، اونونلا خئدمتچي قيزلاريني حرمخانانين لاپ ياخشي يرئنه آپارتديردي.F=پادشاهين امري و فرماني اِشئدئلَنده، شوشَن قالاسينا هِگه‌يئن نظارتي آلتينا چوخ قيز ييغيلدي. او زامان اِستِر ده پادشاه ساراييندا حرم‌آغاسي هِگه‌يئن نظارتي آلتينا آپاريلدي.q<[موردوکايين عَمئسي قيزي هَده‌سّانين، يعني اِستِرئن، آتا-آناسي يوخ ائدي. بو قيزي موردوکاي بؤيوتموشدو. اِستِر گؤزل قامتلي و گؤزل صورتلي ائدي. آتا-آناسي اؤلَن گوندن، موردوکاي اونو قيزليغا گؤتورموشدو.;+يهودا پادشاهي يِهوياکئن اسئر آليناندا، قئش ده اورشلئمئن ساکئنلري ائله برابر اسئر آپاريلميشدي. اونلاري اسئر آپاران بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر ائدي.\:1شوشَن قالاسيندا موردوکاي آدلي بئر يهودي وار ائدي. او، بِنيامئن قبئله‌سئندن قئش اوغلو شئمعي اوغلو ياعئر اوغلو ائدي.A9{پادشاهين خوشونا گلن قيز وَشتي‌نئن يرئنه ملکه اولسون."" بو فئکئر پادشاهين خوشونا گلدي و اونا عمل اتدي.E8پادشاه اؤز پادشاهليغينين بوتون وئلايتلرئنه موشاهئده‌چئلر تعيئن اتسئن. قوي گؤزل جاوان باکئره قيزلارين هاميسي شوشَن قالاسينا، حرمخانايا ييغيليب پادشاهين حرم‌آغاسي هِگه‌يه تحوئل ورئلسئن؛ گؤزل‌لَشمه‌لري اوچون نه لازيمدير، اونلارا ورئلسئن.H7 پادشاهين قوللوغوندا دايانان خئدمتچئلري ددئلر: "قوي پادشاه اوچون باکئره، جاوان و گؤزل قيزلار آختاريلسين.p6 [بئر مودّت کِچَندن سونرا، پادشاه اَخَشوِروشون قضبي سويودو. او، وَشتئني، اونون اتدئيي ائشي و ضئدّئنه وردئيي فرمانيني خاطيرلادي.t5 cپادشاهين بوتون وئلايتلرئنه يازيلي امرلر گؤندردي کي، هر کئشي اؤز عايئله‌سئنده آغادير و خالقينين دئلئنده دانيشان دا اودور. بو امرلر هر وئلايته اؤز يازيسي و هر خالقا اؤز دئلي ائله يازيليب اعلان ادئلدي.4 !بو سؤز پادشاهين و ريئسلرئن خوشونا گلدي، پادشاه مِموکانين تکلئفئنه عمل اتدي.3 )پادشاهين وردئيي فرمان اؤز بؤيوک پادشاهليغينين هر يرئنده اعلان ادئلَنده، بوتون آروادلار، بؤيوکدن کئچئيه قدر، اؤز اَرلرئنه حؤرمتله رفتار اده‌جکلر."f2 Gاگر پادشاهين گؤزونده خوش گؤرونسه، قوي پادشاه طرفئندن امر ورئلسئن کي، وَشتي بئر داها پادشاه اَخَشوِروشون حوضورونا چيخماسين. پادشاه دا اونون ملکه‌لئيئني داها ياخشيسينا ورسئن. قوي بو امر فارسلارين و مادلي‌لارين قانونلاري آراسينا يازيلسين کي، دَيئشدئرئلمه‌سئن.1 ملکه‌نئن بو گون گؤردويو ائشي اشئدن فارس و ماد خانيملاري، پادشاهين بوتون ريئسلري ائله بله رفتار اده‌جکلر. بونونلا دا چوخ حقارتلر و قضبلر اولاجاق.W0 )چونکي ملکه‌نئن بو حرکتي هانسي آروادين قولاغينا چاتسا، اؤز اَرئنه حقارتله باخيب دئيه‌جک: «پادشاه اَخَشوِروش امر اتدي کي، ملکه وَشتي اونون حوضورونا گتئرئلسئن، آمّا او ائمتئناع اتدي.»=/ uمِموکان پادشاهين و ريئسلرئن حوضوروندا ددي: "ملکه وَشتي فقط پادشاها يوخ، بوتون ريئسلرئن و پادشاه اَخَشوِروشون بوتون وئلايتلرئنده‌کي خالقلارين حاقّيندا ياوا رفتار ادئب.. پادشاه سوروشدو: "قانونا اَساسن ملکه وَشتئيه نه گرک ادئلسئن؟ او، پادشاه اَخَشوِروشون حرم‌آغالاري واسئطه‌سئله گؤندردئيي امردن ائطاعت اتمه‌دي."- کَرشِنا، شِتار، اَدماتا، تَرشئش، مِرِس، مَرسِنا، مِموکان پادشاهين ياخين آداملاري ائدئلر و فارس و ماد پادشاهليغينين يدّي ريئسي، پادشاهلا اوز-اوزه گؤروشه بئلردئلر و پادشاهليقدا لاپ اوجا روتبه صاحئبي ائدئلر.u, e پادشاه زامانلاري بئلَن حئکمتلي آداملارلا مصلحتلَشدي، چونکي پادشاها عادت ائدي کي، قانون و عدالتي بئلَن بوتون آداملارلا دانيشسين.8+ k لاکئن ملکه وَشتي پادشاه امرئندن کي، حرم‌آغالاري واسئطه‌سئله گؤندرئلمئشدي، اونون حوضورونا گلمک ائستمه‌دي. پادشاه بونا چوخ قضبلَندي و قضب اوره‌يئني يانديريب ياخدي.<* s ملکه وَشتي، باشيندا ملکه‌لئک تاجي ائله، پادشاهين حوضورونا گتئرئلسئن. او ائسته‌يئردي کي، ملکه‌نئن گؤزل‌لئيئني خالقا و ريئسلره نومايئش اتدئرسئن. چونکي ملکه گؤزل ائدي.m) U يدّئنجی گون پادشاهين اوره‌يي شرابدان نَعشه‌لَنَنده، مَهومان کي، پادشاه اَخَشوِروشون حوضوروندا خئدمت ادئردي، بئزِتا، خَربونا، بئگتا، اَبَگتا، زِتَر و کَرکس آدلي يدّي حرم‌آغاسينا امر اتدي کي،(  ملکه وَشتي ده اَخَشوِروشون ساراييندا آروادلار اوچون ضئيافت قوردو.' پادشاهين امري ائله شراب ائچميه مجبورئيّت يوخ ائدي، چونکي پادشاه شراب مأمورلارينا امراتمئشدي کي، هر کسه ائسته‌يئنه گؤره خئدمت گؤرسدئلسئن.]& 5شرابلار جوربه‌جور قيزيل جاملار دا قوناقلارا ورئلئردي و پادشاهين سخاوتئنه لايئق شاهانه شراب بول-بول تقدئم ادئلئردي.K% باغچادا ارغواني ظرئف کتان قايتانلارلا پامبيق پارچادان آغ و لاجورد پرده‌لر وار ائدي کي، مرمر سوتونلارداکي گوموش حالقالارا کچئردئلمئشدي. سوماقداشي، مرمر، صدف و آيري قئيمتلي داشلاردان دوزَلدئلمئش دؤشَمه اوستونده قيزيل و گوموش کورسولر قويولموشدو.$ 1بو ضئيافت گونلري قورتاراندان سونرا، پادشاه شوشَن قالاسيندا بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالقا، سارايينين حَيَط باغچاسيندا يدّي گون آيري بئر ضئيافت وردی.`# ;او، اوزون مودّت عرضئنده، يعني يوز هشتاد گون اؤز پادشاهليغينين جاه-جلاليني، عظمتئني و پارلاق شؤهره‌تئني نومايئش وردی.I"  پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده او بوتون ريئسلري و اعيانلاري اوچون بئر ضئيافت قوردو. فارسين و مئديانين سرکرده‌لري، اصئل‌زاده‌لري و وئلايت باشچي‌لاري اونون حوضوروندا ائدئلر. ! او دؤورده پادشاه اَخَشوِروش شوشَن قالاسيندا سلطنت تختئنده اوتورموشدو.u  gبو حادئثه‌لر اَخَشوِروشون دؤورونده باش ورمئشدي. اَخَشوِروش هودّودان کوشا قدر يوز ائيئرمي يدّي وئلايت اوستونده پادشاهليق ادئردي.[/ ترتئبات وردئم کي، اودون و نوبار محصولو تعيئن ادئلمئش واختدا گتئرئلسئن. ای تاريم، منئم خيئرئمه بونلاري ياددا ساخلا!}s بِلَجه، خالقي بوتون ياداِللي شيلردن تمئزله‌دئم. کاهئنلر و لاوئلی‌لرئن وظئفه‌لرئني موعَيّن اتدئم. هر کسي اؤز ائشئنئن باشينا قويدوم.J ای تاريم، اونلاري ياددا ساخلا، چونکي اونلار کاهئنلئيي، کاهئنلرله کَسدئين عهدي و لاوئلی‌لري نجئس ادئبلر!}s حتّا باش کاهئن اِلياشئبئن اوغلو يويادا‌عين اوغوللاريندان بئري خورونلو سنبَلّطئن کوره‌کَني ائدي. بونا گؤره ده اونو يانيمدان قوودوم._7 ائندي بئز سئزئن باره‌ده اِشئدَک کي، تاريميزا خيانت ادئب ياداِللي آروادلار آلماقلا بو بؤيوک پئسلئيه عمل ادئبسئنئز؟""6e ائسرايئل پادشاهي سوليمان مگر بونا گؤره گوناها باتمادي؟ چوخ مئلّتلرئن آراسيندا اونون کئمي پادشاه يوخ ائدي و او، تاريسينين سِوئملئسي ائدي. تاري اونو بوتون ائسرايئل اوستونه پادشاه اتدي، لاکئن ياداِللي آروادلار اونو بله گوناها سالديلار.  من اونلاري تنبه و لعنت اتدئم. بعضئلرئني ده دؤيوب ساچلاريني يولدوم. او آداملارا تاري حاقّينا آند ائچدئرئب ددئم: "قيزلارينيزي ياداِللي اوغوللارينا ورمه‌يئن، اوغوللارينيزا و اؤزونوزه اونلارين قيزلاريني آلمايين.^5 اونلارين اوشاقلارينين ياريسي اَشدود دئلئنده، يا دا اؤز خالقينين دئلئنده دانيشيردي و يهودي دئلئنده دانيشا بئلمئردي.1[ هم ده او گونلر او يهودئلري گؤردوم کي، اَشدودلو، عَمّونلو و موآبلي‌لاردان آرواد آلميشديلار.  سونرا لاوئلی‌لره امر اتدئم کي، سَبّت گونونو تقدئس اتمک اوچون اؤزلرئني تمئزله‌يئب گلسئنلر و قاپيچي اولاراق دروازالارين کِشئيئني چکسئنلر. ای تاريم، بوندان اؤتري منی ياددا ساخلا و بؤيوک محبّتئننه گؤره رحم اِله!/W اونلارا ائخطار ورئب ددئم: "نه اوچون دووارين قاباغيندا گِجَله‌يئرسئنئز؟ بئر ده بله اده‌سئنئز، سئزه اَل قالديرارام!"" تاجئرلر ده او واختدان سَبّت گونو گلمه‌دئلر.5 تاجئرلر و هر جور مال ساتانلار بئر-ائکي دفه گجه‌ني اورشلئمئن اِشئيئنده کچئرتدئلر.:m اورشلئم دروازالاريندا سَبّتئن باشلاياجاغي آخشامچاغي امر اتدئم کي، قاپيلار قيفيلّانسين. تاپشيرديم کي، سَبّت قورتارانا قدر قاپيلاري آچماسينلار. بعضی نؤکرلرئمي ده دروازالارين قاباغينا قويدوم کي، سَبّت گونو شهره هچ بئر يوک گتئرئلمه‌سئن.mS آتالارينيز مگر بله ائشلر اتمه‌دئلر؟ تاريميز بوتون بو بلاني بئزئم و بو شهرئن اوستونه بونا گؤره مگر گتئرمه‌دي؟ سئز حله ده سَبّت گونونو نجئس ادئب اونون قضبئني ائسرايئل اؤولادلارينا آرتيريرسينيز.">u يهودا اعيانلارينا آجيقلانيب اونلارا ددئم: "نه اوچون بو پئس ائشي گؤروب سَبّت گونونو نجئس ادئرسئنئز؟K اورادا ياشايان صورلولار دا باليق و موختَلئف ماللار گتئرئب سَبّت گونو اورشلئمده يهودالي‌لارا ساتيرديلار.(I او گونلر يهودادا گؤردوم کي، بعضی آداملار سَبّت گونو اوزوم سيخيلان يرده آياقلاري ائله اوزوم سيخيرديلار و تاخيل دسته‌لرئني گتئرئب اِششَکلرئن اوستونه يوکله‌يئردئلر. شراب، اوزوم، اَنجئر و هر جور يوکلري ده سَبّت گونونده اورشلئمئن ائچئنه گتئرئردئلر. بونا گؤره اِله او گون ارزاق ساتانلارا آجيقلانديم.Y+ ای تاريم، بونا گؤره منی ياددا ساخلا. تاريمين معبدي و اوراداکي خئدمتلر اوچون اتدئيئم ياخشي ائشلرئمي يوخا چيخارتما!2 ] کاهئن شِلِمياني، شرئعت شوناس صادوقو و لاوئلی‌لردن پِداياني آنبارلارا نظارتچي، مَتّنيا اوغلو زَکّور اوغلو خاناني دا اونلارين کؤمکچئسي تعيئن اتدئم. بو آداملار اعتئمادا لايئق ساييليرديلار و هموطنلرئنه پاي‌بؤلمه ائشي اونلارا دوشدو.K  او واخت بوتون يهودالي‌لار تاخيلين، تزه شرابين و زيتون ياغينين اوندا بئر حئصّه‌لرئني آنبارلارا گتئردئلر.  من حؤکومت مأمورلاريني تنبه ادئب ددئم: "نه اوچون تارينين معبدئنه اِهمال اولونوب؟" سونرا لاوئلی‌لرله نغمه‌چئلر ييغيب وظئفه‌لرئنه قايتارديم.{ o بئر ده خبر توتدوم کي، لاوئلی‌لرئن پايلاري اونلارا ورئلمه‌يئب و خئدمت ادن لاوئلی‌لرله نغمه‌چئلر هر بئري اؤز تورپاغينا قاييديبلار.| q سونرا امر وردئم و اونلار اوتاقلاري تمئزله‌دئلر؛ تاري معبدئنئن اشيالاريني، تاخيل تقدئملرئني، کوندورله بئرلئکده اورايا گری گتئردئم.)K بو منه خوش گلمه‌دي، اونا گؤره ده طوبئيانين بوتون اِو اشيالاريني اوتاقدان باييرا آتديم.r] اورشلئمه قاييتديم. اِلياشئبئن اتدئيي پئسلئيي، يعني تاري معبدئنئن حَيَطئنده طوبئيايا بئر اوتاق حاضيرلاديغي باره‌ده خبر آلديم.W' بو ائش باش ورنده من اورشلئمده ديئلدئم. اونا گؤره کي، بابئل پادشاهي اَرتَخشَستانين حاکئمئيّتئنئن اوتوز ائکئنجي ائلئنده اونون حوضورونا گتمئشدئم. بئر مودّت سونرا پادشاهدان ائجازه آليب^5 و اونا بؤيوک بئر اوتاق حاضيرلاميشدي. اورايا اَوّللر تاخيل تقدئملري، کوندور، معبد اشيالاري، شرئعته موطابئق لاوئلی‌لره، نغمه‌چئلره و معبد قاپيچيلارينا ورئلَن تاخيلين، تزه شرابين و زيتون ياغينين اوندا بئر حئصّه‌لري و کاهئنلره ورئلَن ائعانه‌لر قويولاردي.X) بوندان اَوّل کاهئن اِلياشئب کي، تاريميزين معبدئنئن آنبارلارينا نظارتچي تعيئن ادئلمئشدي، طوبئيا ائله قوحوم ائدي5 ائسرايئل اؤولادلاري قانوني اشئتدئکده بوتون ياد اِللی‌لري ائسرايئلدن آييرديلار.wg چونکي موآب و عَمّون اؤولادلاري ائسرايئل اؤولادلاريني چؤرک و سو ائله پئشواز اتمه‌مئشدئلر. آمّا بَلعامي اوجرَتله توتموشدولار کي، ائسرايئل اؤولادلاريني لعنت اتسئن. گرچي تاريميز او لعنتي برکته چِوئردي. sE~}c|}{zyyKwvuutsbrponmlkjii"g4f5dd&b^aa_^t\\[;YWUUSRQQNMLKHG(ENDmC5B@@Y><;: 877v7 66`543V2 1o0/$.9-0,**Z((&%m$:"!p  38i*\Q (` EA_{رب شيطانا ددي: "آيا قولوم اَيّوبا بئر دئقّت اتدئن؟ دونيادا اونون کئمي هچ کس يوخ! کامئل و دوز بئر آدام کي، تاريدان قورخار و اؤزونو پئسلئکدن اوزاق ساخلايار. گرچی اونو هلاک اتمک اوچون منی سببسئز تحرئک اتدئن، لاکئن او حله ده کاماليندا ثابئت دورور."@^yرب شيطانا ددي: "هارادان گلئرسئن؟" شيطان ربّه جاواب ورئب ددي: "دونياني دولانماقدان، ائچئنده گَزمَکدن."~] wائلاهي مؤوجودلار گئنه اؤزلرئني تقدئم اتمک اوچون ربّئن حوضورونا گلدئلر. شيطان دا اونلارلا گلدي کي، اؤزونو ربّئن حوضوروندا تقدئم اتسئن. \ بونلارين هاميسيندا اَيّوب گوناه اتمه‌دي و تارييا ياوا بئر سؤز دِمه‌دي.D[ و ددی: "آنامين قارنيندان لوت چيخديم، اورايا لوت ده گده‌رم. رب وردی، رب ده آلدي. ربّئن آدي موبارک اولسون.".Z Wاو زامان اَيّوب قالخدي، جوبّه‌سئني ييرتدي، باشينين توکلرئني کَسدي، و يره دوشوب سجده اتدي.@Y {بئردن صحرا طرفئندن گوجلو بئر يل گلئب اِوئن دؤرد کونجوندن اله ووردو کي، اِو جاوانلارين اوستونه ييخيلدي و اونلارين هاميسي اؤلدولر. آنجاق تَک من قاچميشام کي، سنه خبر گتئرئم."gX Iبو آدام حله دانيشيردي کي، آيري بئري گلئب ددي: "اوغوللارين و قيزلارين بؤيوک قارداشلارينين اِوئنده يِيئب شراب ائچئردئلر کي،W بو آدام حله دانيشيردي کي، آيري بئري گلئب ددي: "کَلدانئلر اوچ دسته اولوب دَوه‌لرئن اوستونه هوجوم گتئردئلر و اونلاري گؤتوروب آپارديلار، نؤکرلري ده قيلينج آغزيندان کچئرتدئلر. آنجاق تَک من قاچميشام کي، سنه خبر گتئرئم.".V Wبو آدام حله دانيشيردي کي، آيري بئري گلئب ددي: "گؤيدن تارينين اودو دوشوب قويونلاري و نؤکرلري يانديردي و اونلاري تلف اتدي. آنجاق تَک من قاچميشام کي، سنه خبر گتئرئم."rU _او واخت سابالي‌لار هوجوم ادئب اونلاري آپارديلار و نؤکرلري قيلينج آغزيندان کچئرتدئلر. آنجاق تَک من قاچميشام کي، سنه خبر گتئرئم."AT }بئر قاصئد اَيّوبا گلئب ددي: "اؤکوزلر جوت سوروردولر، دئشي اِششَکلر ده اونلارين يانيندا اوتلاييرديلار.CS  بئر گون، او زامان کي، اَيّوبون اوغوللاري و قيزلاري بؤيوک قارداشلارينين اِوئنده يِيئب شراب ائچئردئلر،R  رب شيطانا ددي: "باخ، اونون بوتون وار-يوخو سنئن اَلئنده‌‌دئر، آنجاق اونون اؤزونه اَلئني اوزاتما!"" بلجه شيطان ربّئن حوضوروندان اِشئيه چيخدي.2Q _ آمّا ائندي اَلئني اوزات و بوتون وار-يوخونو آرادان آپار. گؤزونون قاباغيندا سنه لعنت اده‌‌جک."P # مگر سن اونون اطرافينا، اِوئنئن اطرافينا، بوتون وار-يوخونون اطرافينا حاصار چکمه‌يئبسن؟! اونون اَللرئنئن ائشئنه برکت ورئبسن کي، مالي يرده چوخاليب. O  او زامان شيطان ربّه جاواب ورئب ددي: "مگر اَيّوب تاريدان بوشونا قورخور؟!,N Sرب شيطانا ددي: "آيا قولوم اَيّوبا ياخشي بئر دئقَّت اتدئن؟ دونيادا اونون کئمي هچ کس يوخ! کامئل و دوز بئر آدام کي، تاريدان قورخار و پئسلئکدن اؤزونو اوزاق ساخلايار."=M uرب شيطانا ددي: "هارادان گلئرسن؟" شيطان ربّه جاواب ورئب ددي: "دونياني دولانماقدان، ائچئنده گَزمَکدن."=L uبئر گون ائلاهي وارليقلار اؤزلرئني تقدئم اتمک اوچون ربّئن حوضورونا گلدئلر و شيطان دا اونلارلا گلدي.K اونلارين ضئيافت گونلري بئر دؤور باشا چاتاندان سونرا اَيّوب گؤنده‌رئب اونلاري تقدئس اِدَردي و سحر اِرکَن قالخيب اونلارين هاميسينين ساييسينا گؤره يانديرما قورباني تقدئم اِدَردي. چونکي دئيَردي: "بَلکي اؤولادلاريم گوناه ادئب اورَکلرئنده تارييا لعنت اتمئشلر."" و اَيّوب همئشه بله اِدَردي.J /اونون اوغوللاري گدئب هَره‌سي اؤز نؤوبه‌سئنده اِوئنده ضئيافت ورَردئلر و آدام گؤنده‌رئب اوچ باجيلاريني دا چاغيرارديلار کي، اونلارلا يِيئب ائچسئنلر.II  دونيا ماليندان اونون يدّي مئن قويونو، اوچ مئن دَوه‌سي، بش يوز جوت اؤکوزو، بش يوز دئشي اِششه‌يي و بئر چوخ نؤکري وار ائدي؛ اله کي، شرقده ياشايان بوتون آداملاردان لاپ بؤيوک ائدي.KH اونون يدّي اوغلو و اوچ قيزي وار ائدي.wG kعوص دئياريندا اَيّوب آدلي بئر آدام وار ائدي. اَيّوب کامئل و دوز بئر آدام ائدي؛ تاريدان قورخوردو و پئسلئکدن اؤزونو اوزاق ساخلاييردي.F{ يهودي موردوکاي روطبه‌ده آنجاق پادشاه اَخَشوِروشدان آشاغي ائدي. يهودئلر آراسيندا بؤيوک بئر آدام ائدي و چوخلارينين حؤرمتئني قازانميشدي. او، خالقينين خيئرئني آختاردي و بوتون مئلّتئنئن رئفاهي اوچون دانيشدي.QE پادشاهين بوتون گوجلو و قودرتلي ائشلري، اِلَجه ده موردوکايا وردئيي اوجا روطبه حاقّينداکي منصبئن کامئل حکايه‌سي مگر ماد و فارس پادشاهلارينين سالنامه‌لر کئتابيندا يازيلماييبدير؟uD e پادشاه اَخَشوِروش اؤلکه‌يه و دهنز ساحئل‌لرئنه خراج قويدو.C اِستِرئن امري پورئمئن بو قايدالاريني برقرار اتدي و کئتابدا يازيلدي. B بو پورئم گونلرئني برقرار اتسئنلر، نجه يهودي موردوکايلا ملکه اِستِر اونلار اوچون برقرار اتمئشدي، نجه کي، توتاجاقلاري اوروج و ماتم واختلاري باره‌ده‌کي تعلئماتلا اؤزلري و سونراکي نسئل‌لري اوچون تعيئن اتمئشدئلر.}As موردوکاي اَخَشوِروشون پادشاهليغينين يوز ائيئرمي يدّي وئلايتئنده ياشايان بوتون يهودئلره صولح و حقئقت سؤزلري يازيب مکتوب گؤندردي کي،K@ ابئخه‌يئلئن قيزي ملکه اِستِر و يهودي موردوکاي بو ائکئنجي پورئم نامه‌سئني بوتون ائقتئدارلا تصدئق اتدئلر.O? بو گونلر هر نسئلده، هر عايئله‌ده، هر وئلايتده و هر شهرده خاطيرلانيب جشن توتولمالي ائدي، بو پورئم گونلري يهودئلر آراسيندان ائتمه‌مه‌لي و اؤولادلارينين ياديندان چيخمامالي ائدي.s>_ يهودئلر اؤزلري و سونراکي نسئل‌لري اوچون، هم ده اونلارا قوشولانلار اوچون بئر عادت قويوب بونو داوام اتدئردئلر. اله کي، بو ائکي گونو هر ائل قايدالارا و موعيّن واختا گؤره کچئرتمَکده اِهمال اتمه‌سئنلر./=W اله بونا گؤره ده بو گونلر پور کلمه‌سئنه گؤره پورئم آدلانديريلير. بو نامه‌ده ورئلَن تعلئماتدان، بو ائش حاقّيندا گؤردوکلرئندن و باشلارينا گلن حادئثه‌لردن اؤتري`<9 لاکئن ائش پادشاهين حوضورونا چاتاندا، پادشاه مکتوب واسئطه‌سئله امراتمئشدي کي، هامانين يهودئلره قوردوغو قصد-قَرَض هامانين اؤز باشينا گتئرئلسئن و هامانلا اوغوللاري دار آغاجيندان آسيلسين.=;s چونکي اَگاگلي هَمِدّاتا اوغلو هامان کي، بوتون يهودئلرئن دوشمنی ائدي، يهودئلري يوخ اتمک اوچون اونلارا قصد قورموشدو. اونلاري اَزئب محو اتمک اوچون پور، يعني پوشک آتميشدي.(:I بلجه يهودئلر موردوکايين اونلارا يازديغي امرئني قبول ادئب باشلاتديقلاريني سوردوردولر.9) چونکي بو گونلر يهودئلر اؤز دوشمنلرئندن آزاد اولموشدولار و او آي کَدَرلري سِوئنجه، ماتملري ده بايرام گونونه چِورئلمئشدي. او گونلر شَنلئک قوروب سِوئنمه‌لي و بئر-بئرلرئنه يمک گؤنده‌رئب کاسيبلارا هدئيّه ورمه‌لي ائدئلر.81 اونلارا امر اتدي کي، هر ائل اَدار آيينين اون دؤردونو و اون بِشئني جشن توتسونلار،7 موردوکاي بو حادئثه‌لري قيد ادئب، پادشاه اَخَشوِروشون اوزاقدا و ياخيندا اولان بوتون وئلايتلرئنده‌کي يهودئلرئن هاميسينا مکتوب گؤندردي.+6O اله بونا گؤره ده کَندلي يهودئلر و ايالت شهرلرئنده ياشايان يهودئلر اَدار آيينين اون دؤردونو شادليق، ضئيافت و بايرام گونو توتورلار و بئربئرلرئنه يمک گؤندرئرلر.5 آمّا شوشانداکي يهودئلر همئن آيين اون اوچونده و اون دؤردونده ييغيليب آيين اون بِشئنده دئنجَلدئلر و اونو ضئيافت و شادليق گونو تعيئن اتدئلر.g4G بو ائش اَدار آيينين اون اوچونده باش وردی. اون دؤردونجو گون يهودئلر دئنجَلدئلر و او گونو ضئيافت و شادليق گونو تعيئن اتدئلر.d3A پادشاهين وئلايتلرئنده ياشايان آيري يهودئلر اؤز جانلاريني حئفظ اتمک اوچون ييغيلديلار. اونلاردان نئفرت ادن يتمئش بش مئن نفري اؤلدوروب، دوشمنلرئندن آزاد اولدولار. لاکئن تالانا اَل آتماديلار._27 شوشانداکي يهودئلر اَدار آيينين اون دؤردونده ده ييغيليب، اورادا اوچ يوز نفري اؤلدوردولر، لاکئن تالانا اَل آتماديلار.-1S پادشاه بله ادئلمه‌سئني امر اتدي. شوشاندا فرمان اعلان ادئلدي. هامانين اون اوغلو دا آسيلدي.20] اِستِر ددي: "اگر پادشاها خوش گؤرونور، شوشانداکي يهودئلره صاباح دا ائجازه ورئلسئن کي، بوگونکي فرماني ائجرا اتسئنلر. هامانين اون اوغلو دا دار آغاجيندان آسيلسينلار." /9 پادشاه ملکه اِستِره ددي: "يهودئلر شوشَن قالاسيندا بش يوز نفري و هامانين اون اوغلونو اؤلدوروب يوخ ادئبلر. ائندي گؤر پادشاهين آيري وئلايتلرئنده نه ادئبلر! گئنه نه ائسته‌يئن وار؟ سنه ورئله‌جک. نه آرزون وار؟ يرئنه يتئرئله‌جک.".# او گون شوشَن قالاسيندا اؤلدورولَنلرئن سئياهيسي پادشاهين حوضورونا گتئرئلدي.I- يعني يهودئلرئن دوشمنی هَمِدّاتا اوغلو هامانين اون اوغلو ائدئلر، اؤلدوردولر. لاکئن تالانا اَل آتماديلار._,7 پَرمَشتاني، اَرئسه‌يي، اَرئده‌يي، وَيزاتاييH+ پوراتاني، اَدَلياني، اَرئداتاني،f*E بونلارلا برابر پَرشَنداطاني، دَلفونو، اَسپاتاني،q)[ يهودئلر شوشَن قالاسيندا بش يوز نفري اؤلدوروب يوخ اتدئلر.h(I يهودئلر بوتون دوشمنلرئني قيلينجدان کچئردئب، اؤلدوروب، يوخ اتدئلر. اونلاردان نئفرت ادنلره نه ائسته‌دئلر، اونو دا اتدئلر.1'[ موردوکاي پادشاهين ساراييندا اوجا روطبه‌يه صاحئب اولموشدو، شؤهرتي ده بوتون وئلايتلره ياييلميشدي. موردوکاي آرتيق بئر شخصئيّت کئمي گت-گده بؤيوک و قودرتلي اولوردو. & بوتون وئلايت باشچيلاري، ساتراپلار، والئلر و پادشاهين مأمورلاري يهودئلره کؤمک اتدي. چونکي موردوکايين اوزوندن اونلارين جانينا قورخو دوشموشدو.)%K يهودئلر پادشاه اَخَشوِروشون بوتون وئلايتلرئنده، ياشاديقلاري شهرلره ده ييغيلديلار کي، اونلارين قصدئنه چاليشانلارا هوجوم اتسئنلر. آرتيق اونلارين قاباغيندا هچ کئم دايانا بئلمزدي، چونکي اونلارين زَهمي بوتون خالقلاري بوروموشدو.r$ _ اون ائکئنجي آي، يعني اَدار آيينين اون اوچو پادشاهين امري و فرمانينين ائجرا واختي ياخينلاشيردي. يهودئلرئن دوشمنلري اِله گومان اتمئشدئلر کي، او گون يهودئلر اونلارين حاکئمئيّتي آلتينا دوشه‌جک. لاکئن بونون عکسئنه، يهودئلر اونلاردان نئفرت ادنلر اوستونده ظفر قازانديلار.#%پادشاهين امري و فرماني هانسي وئلايته، هانسي شهره چاتيردي، اورادا يهودئلر اوچون شادليق، سِوئنج، ضئيافت و بايرام گونو اولوردو. اؤلکه‌نئن باشقا خالقلاري آراسيندان بئر چوخو، يهودئلردن قورخدوقلاري اوچون يهودي اولدولار.|"qآرتيق يهودئلرئن آراسيندا نور، شادليق، سِوئنج و حؤرمت وار ائدي.+!Oموردوکاي پادشاهين حوضوروندان باشيندا بؤيوک قيزيل تاج، آغ و لاجورد شاهانه لئباسدا، اَرغواني نازئک کتان جوبّه ائله چيخدي. شوشَن شهري شادليق ائچئنده هاراي چکدي.* Mقاصئدلر پادشاها خئدمت ادن چاپار پادشاهين آتلارينا مئندئرئلدي و پادشاهين امري ائله تَلَسدئرئلئب تز يولا ساليندي. فرمان شوشَن قالاسيندا دست-خطله اعلان ادئلدي.4a بو فرمانين صورتي هر وئلايتده قانون کئمي دست-خطه يازيلمالي و بوتون خالقلارا اعلان اولونمالي ائدي کي، يهودئلر همئن گون اؤز دوشمنلرئندن قئصاص آلماغا حاضير اولسونلار.]3 پادشاه اَخَشوِروشون بوتون وئلايتلرئنده اون ائکئنجي آي اولان اَدار آيينين اون‌اوچو بو ائش اوچون موعيّن اولونموشدو.V% بو مکتوبلارا گؤره پادشاه هر شهرده ياشايان يهودئلره ائجازه وردی کي، ييغيليب اؤز جانلاريني حئفظ اتسئنلر. اونلارا، آرواد و اوشاقلارينا هوجوم ادن هر مئلّتئن و يا هر وئلايتئن سئلاحلي دسته‌لرئني قيريب، اؤلدوروب، يوخ اتسئنلر، اَملاکلاريني دا تالان اتسئنلر. موردوکاي پادشاه اَخَشوِروشون آدي ائله اونون امرئني مکتوبلارا يازيب، پادشاهين مؤهورلو اوزويو ائله مؤهورله‌دي و چاپارلارلا کي، پادشاه اوچون بَسلَنَن خوصوصي چاپار آتلارا مئنمئشدئلر، بو مکتوبلاري گؤنده‌ردي.c? اله او زامان اوچونجو آي يعني سئوان آيينين ائيئرمي اوچونده پادشاهين مئرزه‌لري چاغيريلدي. موردوکايين هودّودان کوشا قدر يوز ائيئرمي يدّي وئلايتده‌کي يهودئلره، ساتراپلارا، والئلره، وئلايتلرئنئن ريئسلرئنه امر اتدئيي هر شي يازيليب، هر وئلايته اؤز يازيسي ائله و هر خالقا اؤز دئلي ائله، يهودئلره ده اؤز يازي و دئللرئنده گؤنده‌رئلدي.+Oائندي گؤزونوزده نجه خوش گؤرونور، پادشاهين آديندا يهودئلره باشقا بئر مکتوب يازين و پادشاهين مؤهورلو اوزويو ائله مؤهورله‌يئن. چونکي پادشاهين آديندا يازيلميش و پادشاهين مؤهورلو اوزويو ائله مؤهورلَنَن فرماني هچ کئم لغو اده بئلمز."/Wپادشاه اَخَشوِروش ملکه اِستِره و يهودي موردوکايا ددي: "باخ، هامانين اِوئني اِستِره ورمئشم. هاماني دار آغاجيندان آسديرميشام، چونکي يهودئلرئن قصدئنه اَل اوزاديب.]3خالقيمين باشينا گلن بو موصئبته نجه دؤزه بئله‌رم؟ گؤزومون قاباغيندا قوحوملاريمين محو اولماسينا نجه دؤزه بئله‌رم؟""$Aسونرا دا ددي: "اگر پادشاهين خوشونا گلسه، اگر اونون حوضوروندا لوطف تاپميشام، اگر بو ائش پادشاهين گؤزونده دوز گؤرونور و منی بَيَنمئشدئر، قوي بئر فرمان يازيلسين کي، اَگاگلي هَمِدّاتا اوغلو هامانين قصد-قَرَضله پادشاهين بوتون وئلايتلرئنده ياشايان يهودئلري قيرماق اوچون يازديغي مکتوبلاري لغو اتسئن.$Aپادشاه قيزيل عصاصيني اِستِره اوزاتدي. اِستِر آياغا قالخيب پادشاهين حوضوروندا دوردو.3_بوندان سونرا اِستِر گئنه ده پادشاها دانيشيب، اونون آياقلارينا دوشدو و آغلايا-آغلايا يالواردي کي، اَگاگلي هامانين يَهودئلره قَرَضله قوردوغو قصدئن قاباغيني آلسين.a;پادشاه هاماندان گری آلديغي مؤهورلو اوزويو چيخارديب موردوکايا وردی. اِستِر ده موردوکايي هامانين اِوئنه نظارتچي قويدو.P اِله همئن گون پادشاه اَخَشوِروش يهودئلرئن دوشمنی هامانين اِوئني ملکه اِستِره وردی. موردوکاي پادشاهين حوضورونا گلدي، چونکي اِستِر موردوکايين کئم اولدوغونو پادشاها معلوم اتمئشدي.X) بلجه هامانين موردوکاي اوچون دوزلتدئردئيي دار آغاجيندان اونون اؤزونو آسديلار. بوندان سونرا پادشاهين قضبي سويودي.K حَرَم‌آغالاردان خَربونا آدلي بئر نفر کي، پادشاهين حوضوروندا ائدي، ددي: «باخ، هامانين اِوئنئن قاباغيندا اَلّي قول‌آچ اوجاليغيندا بئر دار آغاجي وار. هامان اونو پادشاها خيئر خبر ورن موردوکاي اوچون حاضيرلاتديريب.» پادشاه ددي: «اوندان اؤزونو آسين!»nUپادشاه ساراي باغچاسيندان شراب ائچدئکلري ضئيافت يرئنه قاييداندا گؤردو کي، هامان اِستِرئن اولدوغو کورسونون اوستونه دؤشه‌نئب. پادشاه ددي: «بو آدام اِوئمده، منئم يانيمدا مَلَکه‌‌يه قَصد اده‌جک مَگَر؟» اِله بو سؤز پادشاهين آغزيندان چيخاندا هامانين اوزونو اؤرتدولر.wپادشاه قضب ائله شراب سوفره‌سئندن قالخدي و سارايين باغچاسينا چيخدي. آمّا هامان ائچه‌رئده قالدي کي، مَلَکه اِستِره جاني اوچون يالوارسين، چونکي آنلاميشدي کي، پادشاه اونون اؤزونه زئيان يتئرمَيه قَرار ورئب.Sاِستِر ددي: «بئزه عداوت ادن دوشمنئمئز بو شَرئر هاماندير!» پادشاهين و مَلَکه‌نئن حوضوروندا هاماني دهشت بورودو.T !او زامان پادشاه اَخَشوروش مَلَکه اِستِردن سوروشدو: «بو ائشي کئم ادئر؟ هارادادير؟ کئمئن بله بئر ائسته‌يي وار؟» چونکي هم مَن، هم ده خالقيم قيريلماق، اؤلدورولمَک و محو ادئلمَک اوچون ساتيلميشيق. اگر بئزي، کئشئلري و آروادلاري، قول کئمي ساتسايديلار، ساکئت قالارديم، چونکي پادشاهي بله بئر دَرد ائله ناراحات اتمه‌يه دَيمَز.»_ 7مَلَکه اِستِر پادشاها جاواب ورئب ددي: «اگر سنئن گؤزونده لوطف تاپميشام، ای پادشاه، اگر پادشاهين خوشونا گلئر، ائسته‌يئم بودور کي، منه حياتيمي عطا اده‌سن، خالقيم اوچون ده ائسته‌يئم بودور.D ائکئنجي گون شراب ائچئلَنده پادشاه گئنه اِستِردن سوروشدو: «مَلَکه اِستِر، نه ائسته‌يئرسن؟ دِه، سنه ورئم! آرزون ندئر؟ حتّا پادشاهليغين ياريسي اولسا بِله، سنه ورئله‌جکدئر.»c  Aپادشاهلا هامان مَلَکه اِستِرئن ضئيافتئنه گلدئلر.U#اِله اونونلا صؤحبت ادئردئلر کي، پادشاهين حرم‌آغالاري گلئب هاماني تَلَسئک اِستِرئن قوردوغو ضئيافته آپارديلار.D او، آروادي زِرِشه و بوتون دوستلارينا باشينا گلن بوتون احوالاتلاري دانيشدي. حئکمتلي مصلحتچئلري ائله آروادي زِرِش اونا ددئلر: "اگر قاباغيندا ييخيلماغا باشلاديغين بو موردوکاي يهودي عئرقئندندئر، اونا گوجون چاتماز، قطعن قاباغيندا ييخيلاجاقسان."Q بوندان سونرا موردوکاي ساراي دروازاسينا قاييتدي. لاکئن هامان ماتم ائچئنده باشي اؤرتولو حالدا تز اِوه قاييتدي.6e هامان پالتاري و آتي گؤتوروب موردوکايا گِيئندئردي. سونرا آتا مئندئرئب شهرئن ميدانيندا گَزدئردي و قاباغيندا جار چکدي: "پادشاه ائسته‌دئيي آدامي بو جور شَرَفلَندئرئر."{o پادشاه هامانا ددي: "پالتار و آتي تز گؤتور و ساراي دروازاسيندا وظئفه‌يه دوران يهودي موردوکايا ددئکلرئنئن هچ بئرئني اَسکئلتمه‌دن ات."jM همئن پالتار و آت پادشاهين لاپ اوجا روطبه‌لي ريئسلرئندن بئرئنئن اَلئنه ورئلسئن کي، پادشاهين شَرَفلَندئرمک ائسته‌دئيي آدامي گِيئندئرئب آتا مئندئرسئنلر و شهر ميدانيندا گَزدئرسئنلر و قاباغا دوشوب بله جار چکسئنلر: «پادشاه ائسته‌دئيي آدامي بو جور شَرَفلَندئرئر.»""=sپادشاهين گِيئندئيي شاهليق لئباسي، پادشاهين مئندئيي آت کي، باشينا شاهليق تاجي تاخيلير، گتئرئلسئن./Wبو حالدا هامان پادشاها بله ددي: "پادشاه کئمي شَرَفلَندئرمک ائسته‌سه، قوي اونا بله ادئلسئن:H هامان ائچَري گلنده پادشاه اوندان سوروشدو: "پادشاهين شَرَفلَندئرمک ائسته‌دئيي آداما نه گرک ادئلسئن؟" هامان دا اؤزو اؤزونده دوشوندو: «مندن باشقا کئمي شَرَفلَندئرمک ائستر کي؟"" 9پادشاهين نؤکرلري اونا ددي: "باخ، هامان حَيَطده دايانيب."" پادشاه ددي: "گلسئن ائچَري."'~Gپادشاه ددي: "حَيَطده کئم وار؟" بو زامان هامان پادشاهين سارايينين بايير حَيَطئنه گئرمئشدي کي، پادشاهلا دا‌نيشيب موردوکايي دوزلتدئيي دار آغاجيندان آسديرسين.p}Yپادشاه ددي: "بونا گؤره موردوکايا هانسي شرف و عئزّت ورئلدي؟" اونون خئدمتئنده دوران نؤکرلر ددي: "بونا گؤره اونا هچ نه ادئلمه‌يئب."7|gاورادا يازي تاپيلدي کي، موردوکاي ساراي دروازاسينين کشئکچئلرئندن بئگتان و تِرِش آدلي ائکي خادئم حاقّيندا خبر ورمئشدي کي، پادشاه اَخَشوِروشا سوئي-قصد حاضيرلاييبلار.{ همئن گجه پادشاهين يوخوسو قاچدي. او امر اتدي کي، حؤکمدارليغينين خاطئره کئتابي، سالنامه‌لر کئتابي گتئرئلسئن. بونلار پادشاهين حوضوروندا اوخوندو.;zoآروادي زِرِش و بوتون دوستلاري بله ددئلر: "اَلّي قول‌آچ اوجاليغيندا بئر دار آغاجي دوزلتدئر. سحر آچيلاندا دا پادشاها دِه کي، موردوکايي اوندان آسديرسين و پادشاهلا ضئيافته شادليقلا گت."" بو سؤز هامانين اوره‌يئنه ياتدي و دار آغاجي دوزلتدئردي.,yQ آمّا من يهودي موردوکايي، ساراي دروازاسيندا اوتوران گؤرنده، گؤزومده هر شي قئيمتدن دوشور."?xw و بله ده ددي: "بلی، حتّا ملکه اِستِر ده قوردوغو ضئيافته مندن باشقا هچ کسي لايئق گؤرمه‌دي کي، پادشاهلا برابر اورايا گلسئن. صاباح دا او منی پادشاهلا برابر ضئيافته دعوت ادئب.w اونلارا جاه-جلاللا، چوخ اوغوللاريندان، پادشاهين نِچه دفه روتبه‌سئني قالديريب اونا آيري ريئسلردن و اعيانلاردان اوستون منصب ورمه‌سئندن دانيشدي.5vc هامان اؤزونه حاکئم اولوب اِوئنه گتدي. آدام گؤنده‌رئب دوستلاريني و آروادي زِرِشي چاغيرتديردي.]u3 او گون هامان شادليقلا، گؤيلو خوش اورادان چيخدي، لاکئن ساراي دروازاسيندا موردوکايين آياغا قالخماديغيني و حوضوروندا يرئندن بِله، تَرپَنمه‌دئيئني گؤرنده موردوکايين ضئدّئنه قضبله دولدو.qt[اگر پادشاهين گؤزونده لوطف تاپميشام و منئم آرزو-ائسته‌يئمي يرئنه يتئرمک پادشاها خوش گؤرونور، قوي پادشاهلا هامان اونلار اوچون قوراجاغيم ضئيافته گلسئنلر. من ده صاباح پادشاهين سوآلينا جاواب وره‌رم."Us#اِستِر جاواب وردی: "آرزو-ائسته‌يئم بودور:r%شرابلاريني ائچَنده پادشاه اِستِردن سوروشدو: "آرزون ندئر؟ دِه، سنه ورئله‌جک! ائسته‌يئن ندئر؟ حتّا اگر پادشاهليغين ياريسي اولسا بله، ادئله‌جکدئر."jqMپادشاه امر وردی: "هاماني تِز بورايا گتئرئن، اِستِرئن سؤزونو يرئنه يتئرَک!» پادشاهلا هامان اِستِرئن قوردوغو ضئيافته گلدئلر.Npاِستِر جاواب وردی: "اگر پادشاهين خوشونا گلسه، بو گون اونون اوچون قوردوغوم ضئيافته گلسئن، هاماني دا گتئرسئن."bo=پادشاه اوندان سوروشدو: "ملکه اِستِر، سنه نه اولوب؟ ائسته‌يئن ندئر؟ حتّا پادشاهليغين ياريسي اولسا بِله، سنه ورئله‌جک."?nwپادشاه، ملکه اِستِرئن حَيَطده دايانديغيني گؤرنده، اِستِر اونون گؤزونده لوطف قازاندي. پادشاه قيزيل عصاصيني اونا طرف اوزاتدي. اِستِر ده ياخينلاشيب عصانين اوجونا توخوندو.Vm 'اوچونجو گون اِستِر ملکه پالتاريني گِيئندي و پادشاهين سارايينين ائچه‌ري حَيَطئنده پادشاهين اوتاغي ائله اوزبه اوز داياندي. پادشاه اوتاغيندا اوزو قاپييا طرف سلطنت تختئنده اوتورموشدو. C~~}K||zxwv{vuu tksrrXqpp6oo nrmmIlkkXjj?ii'hwggnff}ee]ddDcbb6aa:``__^]\\D[XZZ3YYXWVVVUU TT!SRR6QPP>?==%<;;\::988877655r44>322~11o00#//F.-,w,$++*]))3((.'v&&P%%B$$.##"u!!W /NH1oS6 G'[4  j R . vsVNX:0m تزه‌دن قاباغيما شاهئدلر چيخاردارسان، و اوستومه قضبئني آرتيرارسان، ضئدّئمه فوج-فوج قوشون چکرسن.'/G اگر باشيمي قالديرسام، سن شئر کئمي منی شئکار اِدَرسن، گئنه ضئدّئمه قودرتئني گؤرسدَرسن.r.] اگر شر بئر آدام اولسام، واي حاليما! حتّا اگر صالح آدام دا اولسام، باشيمي قالديرا بئلمئرم، چونکي خجالت ائچئنده‌يم، نجه ده ذلئلم.}-s اگر گوناه اتسَيدئم، منی گوده‌ردئن، تقصئرئمي جزاسيز قويمازدين., بونلاري اوره‌يئنده گئزلَتدئيئن حالدا، بئلئرم کي، نئيّتئن بو ائدي.+ منه حيات وردئن، محبّت گؤرستدئن؛ قيدئمه قالماغين، روحومو حئفظ ادئب.* مگر اَت و درئني اَينئمه گِيدئرمه‌دئن؟ منی سوموکلر و وَتَرلرله توخومادين؟f)E مگر منی سود کئمي تؤکمه‌دئن؟ پِندئر کئمي سالمادين؟(% خاطيرلا کي، منه پالچيق کئمي شکئل وردئن؛ ائندي منی گئنه تورپاغا دؤندره‌جکسن؟' سنئن اَللرئن منه شکئل وردی، منی ياراتدي؛ ائندي دؤنوب منی هلاک اده‌جکسن؟&1 اؤزون بئلئرسن کي، شر آدام ديئلم، آمّا گئنه ده، منی سنئن اَلئندن قورتاران يوخدور.\%1 خاطامي تفتئش ادئرسن، گوناهيمي آراشديريرسان؟$1 مگر گونلرئن ائنسان گونلري کئمي‌دئر، مگر ائل‌لرئن ائنسان ائل‌لري کئمي‌دئر کي،# مگر سنده ائنسان گؤزلري وار؟ مگر سن ده ائنسان گؤردويو کئمي گؤرورسن؟Z"- مگر سنه خوشدور کي، ظولم اده‌سن؟ اَللرئنئن ائشئني خور گؤره‌سن؟ شرور آداملارين نئيّتلرئنه لوطف گؤزو ائله باخاسان؟!' تارييا دئيه‌جيم: «منی محکوم اتمه. بئر منه دِه گؤروم نئيه منئمله داعوا ادئرسن؟'  I جانيم حياتيمدان بِزئب؛ شئکايتئمي آزاد بوراخاجاغام، جانيمين آجيليغي ائله دانيشاجاغام.|q #او زامان اوندان قورخمادان دانيشارديم. آمّا ائچئمده اِله ديئلم.# "قوي تاري آغاجيني بئر اوستومدن گؤتورسون، قوي قورخوسو منی بئر دهشته سالماسين،{ !آراميزدا بئر حؤکم ادن ده يوخ کي، اَلئني ائکئمئزئن اوستونه قويسون.' چونکي او منئم کئمي بشر ديئل کي، اونا جاواب ورئم، و بئرلئکده مَحکَمه‌يه گِدَک.|q گئنه ده منی چئرکابا آتاجاقسان، پالتاريم بِله، مندن ائيره‌نئر.yk اگر قار سويو ائله يويونسام، اَللرئمي گئلابي ائله تمئزله‌سم،{o مادام کي، گئنه گوناهکار چيخاجاغام، بوشونا نئيه بله زحمت چکئم؟%C گئنه ده چکدئيئم بوتون عذابلاردان قورخورام، چونکي منی تقصئرسئز سايماياجاغيني بئلئرم. اگر دئيَم: شئکايتئمي اونودوم؛ قوصّه‌لي اوزومو دَيئشئب فرحله‌نئم،!; قاميش قاييقلار کئمي کچئب گدئرلر؛ شئکارينين اوستونه هوجوم ادن قارا قوش کئمي‌دئرلر.w گونلرئم چاپاردان داها سورعتلي گدئر، بئر خيئر تاپمادان قاچيرلار.%C دونيا شرئرئن اَلئنه ورئلئب؛ حاکئملرئنئن اوزونو اؤرتَن اودور. اگر او ديئل، بس کئمدئر؟ اگر موصئبت قفئلدن اؤلوم گتئرسه، تقصئرسئزلرئن چاره‌سئزلئيئنه گولور.! هاميسي بئردئر؛ اونا گؤره دِيئرَم: او هم کامئل آدامي يوخ ادئر، هم ده شر آدامي.ta من کامئلم؛ اؤزومو هچ بئر شي سايميرام، حياتيما خور باخيرام.%C صالح اولسام دا، آغزيم منی محکوم اده‌جک؛ کامئل اولسام دا، او منی تقصئرکار چيخارداجاق.B} اگر ائش قووّه‌ده‌دئر، باخ، قووّه‌لي اولان اودور. اگر ائش عدالتده‌دئر، کئم اونو محکمه‌يه چکه بئلر؟r] نَفَسئمي آلماغا قويماياجاق، منی آجيليقلا دولدوراجاقدير.k O چونکي منی طوفانلا اَزئر، سببسئز يارالاريمي چوخالدير.$ A اگر اونو چاغيرام و منه جاواب ورسه ده، گئنه ائنانا بئلمه‌رم کي، سَسئمه قولاق آسيرميش. - حاقلي دا اولسام، اونا جاواب وره بئلمه‌رم؛ حؤکم اده‌نئمئن رحمئنه گرک يالواريم.  اوندا من نجه اونا جاواب وره بئله‌رم، حوضوروندا نجه سؤز تاپا بئله‌رم؟  تاري قضبئني گری دؤنده‌رمز؛ اونون آلتيندا راحَبئن کؤمکچئلري اَيئلئرلر.  باخ، قاپيب آپارسا، کئم اونا مانع اولار؟ کئم اونا «نه ادئرسن» دئيه بئلر؟ باخ، يانيمدان اِله کچر کي، اونو گؤرمه‌رم؛ کچئب گدر، هچ حئسّ اتمه‌رم. اودور کي، عاغيلا سيغمايان بؤيوک شيلر، سايييا گلمه‌يَن عجايئب ائشلر گؤرور.' دوبّي-اکبر بورجونو، جبّار و ثورَيّا بورجونو، جنوبون بورجلرئني يارادان اودور.  اودور کي، تَک باشينا گؤيلري سَرئر، و دهنزئن شپه‌لري اوستونه آياق باسير. 9 اودور کي، گونون چيخماماسينا امر ادئر، و اولدوزلارين ائشيغيني اؤرتوب مؤهورله‌يئر.pY دونياني يرئندن تَرپه‌دن اودور، و اونون سوتونلاري اسئر؛*M اودور کي، داغلاري يرئندن قالديرير، و اونلار بئلمئرلر، اونلاری قضبي ائله آلت-اوست اِدَر./W اورَکده حئکمتلي و گوجده قووّتلي اولان اودور، کئم اونون قاباغيندا داياندي و سالامات قالدي؟!; اگر بئري اونونلا موباحئثه‌يه دورسا، اونون سؤزلرئنئن مئندن بئرئنه جاواب وره بئلمز.~- «يقئن بئلئرم کي، بله‌دئر، لاکئن تارينين قاباغيندا ائنسان نجه حاقلي چيخا بئلر؟@} } او زامان اَيّوب جاواب ورئب ددی:|7سندن نئفرت ادنلري روسوايچيليق بورويه‌جک، شرور آداملارين چاديري يوخ اولاجاقدير.»{{سنئن آغزيني گئنه گولوشله، دوداقلاريني شادليق سَسي ائله دولدورار.z!باخ، تاري کامئل آدامي اؤزوندن ردّ اِتمَز، پئسلئک ادنلرئن ده اَلئندن توتماز.y}باخ، اونون يولونون شادليغي بودور؛ اونون يرئنده، اؤزگه‌لري بئتَر.x'آمّا يرئندن قوپاريلارکَن، ير اونو ائنکار ادئب دئيَر؛ سني هچ واخت گؤرمه‌مئشم.w#کؤکلري داش ييغينلاري اوستونه حؤرولر؛ داشلار آراسيندا اؤزونه بئر ير آختارار.v{گونون قاباغيندا ياشيل‌دير، بوداقلاري باغينين هر طرفئنه اوزانار.}usاِوئنه سؤيکَنَرکَن، اِوي اوچار. اوئندن بَرک توتارکَن، داغيلار.tتَوَکّول اتدئکلري قيريلار؛ بِل باغلاديقلاري اله بئل کي، حؤرومچک تورودور.s تاريني اونودان هر کَسئن يولو بله‌دئر؛ تاريسيز آدامين اومئدي ده محو اولار.vre حله ياشيل ائکَن، داها کَسئلمه‌دن، هر اوتدان قاباق قورويار.q مگر باتاقليق اولمايان يرده قاميش بئتَر؟ مگر سو اولمايان يرده نِي بؤيويَر؟ p مگر اونلار سنه اؤيره‌دئب دِمَزلر؟ مگر اورَکلرئندن سؤزلر چيخارتمازلار؟4oa بئز دونَنکي اؤولادلاريق، بئر شي بئلمئرئق. ير اوزونده‌کي گونلرئمئز آنجاق بئر کؤلگه کئمي‌دئر.n)گل ائندي قدئم نسئل‌لردن بئر سوروش، آتالارينين نه آراشديرديقلاريني بئر دوشون.fmEباشلانيشين کئچئک اولسا دا، آخيرين چوخ بؤيوک اولار.3l_اگر طاهئر و دوز اولسايدين، يقئن کي، او دا سنه گؤره قالخاردي و حاقّين اولان يري سنه گری ورَردي.pkYاگر سن تاريني آختارسايدين، قادئري-موطلقه يالوارسايدين،"j=بلکه اوغوللارين اونون ضئدّئنه گوناه ادئب، او دا اونلاري عوصيانلارينين اَلئنه ورئب.iyمگر تاري عدالتي اَيَر؟ مگر قادئري-موطلق صالح اولاني اَيري اِدَر؟h+«نه واختا قدر بونلاري دئيه‌جکسن؟ آغزينين سؤزلري ده يِل کوله‌يي کئمي اولاجاق؟Pg او زامان شواَخلي بئلدَد جاواب ورئب ددی: fنه اوچون عوصيانيمي باغيشلاميرسان و خاطامي دا اوستومدن گؤتورمورسن؟ بئر آزدان تورپاق آلتيندا ياتاجاغام، منی آختاراجاقسان، و من اولماياجاغام."teaمگر گوناه اتمئشم؟ سنه نه اتمئشم، ای ائنسانا گودوکچو اولان؟ نه اوچون منی اؤزونه هدف ادئبسن؟ اله کي، سنئن اؤزونه بئر يوک اولموشام؟Cdداها نه زاماناجاق گؤزونو اوستومدن گؤتورميه‌جکسن، تَک بوراخماياجاقسان کي، آغزيمين سويونو بئر اودوم؟gcGاونا هر سحر باش چکئرسن، هر آن اونو ائمتاحان ادئرسن؟pbYائنسان ندئر کي، اونو بو قدر بؤيودورسن، قيدئنه قاليرسان،.aUحياتيمدان بِزمئشَم؛ اوزون عؤمور ائسته‌مئرم. مندن اَل چک؛ چونکي گونلرئم بئر نفس کئمي‌دئر.`%اله کي، بوغولوب اؤلمه‌يه آرتيق راضي اولسون، و اؤلومو بو دردلردن داها سِوسئن. _او زامان منی يوخولارلا قورخودورسان، و رؤيالارلا جانيما ولوله ساليرسان.|^q اگر دئيَم: «ياتاغيم منی راحاتلار، دؤشه‌يئم شئکوه‌مي آزالدار»x]i مگر من دهنزَم، مگر اَژداهايام کي، اوستومه گودوکچو قويورسان؟Y\+ بونا گؤره آغزيمين قاباغيني آلماياجاغام؛ روحومون دارليغيني دئله گتئره‌جيم؛ جانيمين آجيليغيندان شئکايت اده‌جيم.e[C بئر داها اِوئنه دؤنمَز، يري ده آرتيق اونو تانيماز.Z بولود داغيليب گتدئيي کئمي، اؤلولر دئيارينا اِنَن بئر داها چيخماز؛)YKمنه باخانين گؤزو، منی داها گؤرميه‌جک؛ گؤزلرئن اوستومده اولاجاق، آمّا من اولماياجاغام.Xخاطيرلا کي، حياتيم بئر نفسدير؛ گؤزلرئم بئر داها ياخشيليق گؤرميه‌جک. Wگونلرئم جولّانين مَکئيئندن داها سورعتلي گدئر، اومئدسئز آخيرينا چاتير.vVeبدنئمه قورد دوشوب، قابيقلانير دَرئم چاتلايير، چئرک آخيدير.>Uuياتان زامان دوشونورَم: نه زامان قالخاجاغام؟ لاکئن گجه اوزوندور، و سحره قدر ائکي يانيما وورنوخورام.nTUمنه مئراث بوش آيلار ورئلدي، پاييما مشقّت گجه‌لر دوشدو. S کؤلگه‌يه حسرت چکن قول کئمي، اوجرَتئنه اومئد باغلايان فَحله‌لر کئمي،?R yائنسانين ير اوزونده‌کي حياتي مگر زحمت چکمک اوچون ديئل؟ مگر گونلري ده فَحله‌‌نئن گونلري کئمي ديئل؟Qمگر دئلئمده بئر حاقسيزليق وار؟ مگر آغزيم يامان شيلري آنلايا بئلمئر؟*PMيالواريرام دؤنون، آتين حاقسيزليغي، حاقسيزليق اولسون. دوشونون: بو داعوادا من حاقلي‌يام.O)آمّا ائندي کَرَم ادئب منه بئر باخين؛ چونکي من اوزونوزه يالان دئيَن آدام ديئلم.Nدوغرودان دا کي، يِتئملر اوچون بله پوشک آتيرسينيز، و دوستونوزو ساتيرسينيز..MUسؤزلرئمي دانلاماق ائسته‌يئرسئنئز؟ چاره‌سئز بئر آدامين سؤزلرئني يل کئمي حساب ادئرسئنئز؟Lwصادئق سؤزلر نه آجي‌دير! لاکئن سئزئن دانلاغينيز نه‌يي دانلايير؟ K منه اؤيره‌دئن، من ده ساکئت قالارام؛ هارادا سهو اتدئيئمي منه بئلدئرئن.J و يا «منی دوشمن اَلئندن قورتارين؟» و يا «منی ظالئم اَلئندن گری آلين؟»!I;هچ اولوب سئزه دئيَم: «منه بئر شي ورئن؟» و يا «مال-دؤولَتئنئزدن منه روشوَت گؤندرئن؟»sH_سئز ده ائندي منه بله اولوبسونوز؛ موصئبتي گؤرجک قورخدونوز. G پرئشانديرلار، چونکي اعتئماد اتمئشدئلر؛ اورايا گلدئلر و مات قالديلار.Fتِيمانين کاروانلاري باخيرلار، شِبانين موسافئرلري اونا اومئد باغلاييرلار.Eاونلارين يولوندان کاروانلار آزيرلار، کؤشَنه چيخيب اورادا هلاک اولورلار. Dائستي زاماني گؤزدن ائتئرلر، سيجاغين چوخلوغوندا يرلرئندن يوخ اولورلار.jCMبو وادئلر بوزلار اَرئيَنده داشير، قار سولارلا دولور.|Bqقارداشلاريم خيانت اتدئلر؛ بئر وادي کئمي، آخيب گدن چايلار کئمي.1A[فلاکته دوشموش آداما دوستونون وفاسي گرک، حتّا قادئري-موطلقئن قورخوسونو بوراخميش اولسا بِله.@3 ائندي کي، باجاريق جانيمدان چيخيب گدئب، مگر اؤزومه کؤمک اتمه‌يه بئر قودرتئم وار؟u?c مگر قووّتئم داشلارين قووّتي‌دئر؟ مگر جئسمئم بورونجدندئر؟z>m نه گوجوم وار کي، گؤزله‌يئم؟ آخيريم ندئر کي، حياتيمي اوزاديم؟W=' بو منه بئر تسلّی اولاردي، آمانسيز عذابين ائچئنده شادليقلا اوينارديم، چونکي موقدّس اولانين سؤزلرئني دانماميشام.v<e لوطف ادئب منی اَزسَيدي، اَلئندن جَلد اولوب منی کَسسَيدي ده.t;aکاش آرزوما چاتايديم! تاري منه حسرتئنده اولدوغومو وره‌يدي!:جانيم اونلارا توخونماغي بله ائسته‌مئر، اونلار منه ائيرنج يمک کئمي‌دئر.9دوزسوز شئت يِمه‌يي مگر يمک اولار؟ يومورتا آغينين مگر بئر دادي وار؟8اوت اولاندا وحشي اِششَک مگر آنقيرار؟ يِمي اولان اؤکوز مگر باغيرار؟b7=چونکي قادئري-موطلقئن اوخلاري ائچئمده‌دئر؛ روحوم اونلارين زهرئني ائچئر، تارينين دهشتلري منئمله موحارئبه‌يه دوزولور. 6 او زامان دهنز قوموندان آغير گلردي؛ اونا گؤره ده، سؤزلرئم دئقّتسئزدئر.~5u"کاشکي دردئم بئر چکئله‌يدي! بوتون فلاکتئم تَره‌زئيه قويولايدي!@4 }او زامان اَيّوب جاواب ورئب ددي:33باخ، بئز بونو آراشديرميشيق؛ بله دئر، اونون اوچون ده، قولاق آس و اؤزون اوچون آنلا.2کامئل قوجاليقدا قبئره گلرسن، نجه کي، تاخيل دسته‌لري مؤوسومونده ييغيلير.~1uبئلرسن کي، نسئلئن چوخ اولاجاقدير، و اؤولادلارين يرئن اوتو کئمي.0!بئلرسن کي، چاديرين سالاماتدير، مولکونو يوخلايارسان و بئر اَسکئک تاپمازسان.4/aچونکي چؤلون داشلاري ائله عهدئن اولار، چؤلون وحشي حيوانلاري دا سنئنله باريش ائچئنده اولارلار..}هلاکت و آجليق واختي گولرسن، و يرئن وحشي حيوانلاريندان قورخمازسان.-قامچيلايان دئللردن اوزاق قالارسان، هلاکت گلدئيي واخت دا قورخمازسان.,}قحطئده سني اؤلومدن، موحارئبه‌ده سني قيلينجين قودرتئندن گری آلار. +آلتي سيخينتيدان سني قورتارار؛ يِدّئسئنده بله هچ بئر زئيان سنه توخونماز.*چونکي او يارالايار، لاکئن باغلايار دا؛ او وورار، لاکئن اَللري شفا ورَر ده.8)iخوش او آدامين حالينا کي، تاري اونو مذمّت ادئر. اونا گؤره ده، قادئرئ-موطلقئن تأدئبئني حقئر گؤرمه. (اله کي، چاره‌سئز آدامين اومئدي اولسون، و عدالتسئزلئک آغزيني باغلاسين.+'Oلاکئن او، مؤحتاج آدامي، اونلارين آغزينين قيلينجيندان، قودرتلي آدامين اَلئندن قورتارير.4&aگوندوزلري قارانليغا دؤنور، گون اورتا واختي اَل سورته‌-سورته يِرئيئرلر، اله بئل کي، گجه‌دئر.%3 حئکمتلي آداملاري اؤز حئيله‌لرئنده توتور، کلکباز آداملارين تدبئرلرئني تز ييخير.$ حئيله‌گر آداملارين تدبئرلرئني پوزور کي، اَللري هچ بئر ائش بِجَرمه‌سئن. #  آلچاقلاري اوجا يرلره قويور، ياسلي اولانلاري اَمئن-آمانليغا چيخاردير.["/ ير اوستونه ياغيش ورئر، چؤللره سولار آخيردير.u!c او، درک اتمه‌دئيئمئز بؤيوک ائشلر گؤرور، ساييسيز عجايئبلر!~ uمن اولسايديم، تاريني آختارارديم، ائشئمي ده تارييا تاپشيرارديم.  اله بئل کي، هاوايا آتيلان اود قورلاري‌دير، ائنسان زحمت اوچون دوغولور.gGچونکي فلاکت يردن چيخماز، زحمت ده تورپاقدان بئتمَز؛Qسفه آدامين بئچدئيئني آج آدام يِيئر، اونو تئکانلار آراسيندان بله آلير. و ثروتئني سوسوز آدام اودماق ائسته‌يئر.?wاؤولادلاري اَمئن-آمانليقدان اوزاقديرلار، محکمه دروازسيندا اَزئلئرلر، اونلاري قورتاران دا يوخدور.|qمن سفه آدامين کؤک سالديغيني گؤرونجه، درحال يوردونو لعنت اتدئم.{oدوغرودان دا، سفه آدامي قضب اؤلدورَر، ناداني دا حسد هلاک اِدَر. 5ائندي چاغير؛ آيا سنه جاواب ورن بئري وار؟ موقدّسلرئن هانسي بئرئنه اوز توتاجاقسان؟مگر چاديرلارينين ائپلري ائچلرئنده قوپاريلماييب؟ اؤلورلر، لاکئن حئکمتسئز. سحرله آخشام آراسيندا محو اولورلار، کئمسه فرقئني ورمه‌دن يوخ اولورلار.hIبس گؤر نه قدر چوخ، پالچيق اِولرده ياشايانلاردا! اونلاردا کي، بونؤوره‌لري تورپاقدادير، اونلار کي، گووه‌دن تِز اَزئلئرلر.  باخ، او حتّا اؤز قوللارينا دا اعتئماد اتمَز، ملکلرئنده ده تقصئر تاپار.5cمگر ائنسان تارينين حوضوروندا صالح اولا بئلر؟ مگر ائنسان خالئقئنئن حوضوروندا طاهئر اولا بئلر؟veاو روح دوردو، لاکئن من گؤرونوشونو سِچه بئلمه‌دئم. گؤزلرئمئن قاباغيندا بئر شکئل وار ائدي؛ هر شي ساکئت ائدي، سونرا بئر سَس اشئتدئم:|qاوزومون قاباغيندان بئر روح کچدي، بدنئمئن توکلري بئز-بئز دوردو.wاوستومه قورخو و تئتره‌مه گلدي، بوتون سوموکلرئمي لرزه‌يه سالدي. گجه رؤيالاريندان دوغان فئکئرلر ائچئنده، ائنسانلاري آغير يوخو باسان زامان،xi منه گئزلئجه بئر سؤز گلدي، اوندان قولاغيم بئر پيچيلتي اشئتدي.5 گوجلو آصلان، شئکاري اولماديغي اوچون، هلاک اولور، دئشي شئرئن بالالاري دا داغيلير.z m شئرئن نَرئلتئسي، آصلانين سَسي، جاوان شئرلرئن دئشلري کَسئلئر.| q تارينين نفسي ائله يوخ اولورلار، و قضبئنئن آلووو اونلاري اودور.! ;منئم گؤردويومه گؤره، پئسلئيي شوخوملايانلار، زحمت توخومو سَپَنلر، اونو دا بئچَرلر." =دوشون بئر آز: تقصئرسئز آدام مگر اولوب هلاک اولسون؟ هارادا دوز آداملار يوخ اولوبلار؟? wمگر سنئن بل باغلاديغين، تاريدان قورخدوغون ديئل؟ مگر اومئد باغلاديغين، اؤز يوللارينين کامالي ديئل؟#?آمّا ائندي کي، سنئن اؤز باشينا گلئر، تابدان دوشوبسن، سنه توخونوب، اؤزونو ائتئرئبسن.oWسؤزلرئن ييخيلاني قالديريب، اَسن دئزلري مؤحکمله‌دئبسن.taباخ، سن چوخ آداملارا درس ورئبسن؛ ضعئف اَللره قووّت ورئبسن.%C"اگر بئري سنه بئر سؤز دِسه، ائنجه‌‌يَرسن؟ آمّا کئم اؤزونو دانيشماقدان ساخلايا بئلر؟T #او زامان تِيمانلي اِلئفَز جاواب ورئب ددی:%آرامليغيم يوخدور، ساکئتلئيئم يوخدور، راحاتليغيم يوخدور، آنجاق سيخينتي وار."}sقورخدوغوم شيلر باشيما گلئر، دهشت اتدئيئم شيلر اوستومه تؤکولور.چونکي آه-زاريم چؤره‌يئمدن قاباق گلئر، و ناله‌لرئم سو کئمي تؤکولور.,Qنه اوچون يولو گئزلي اولان آداما ائشيق ورئلئر، اونا کي، تاري اونون اطرافيني چَپَرله‌يئب؟c?اونلار کي، قبئري تاپاندا اويناييب شادليق ادئرلر..~Uاونلار کي، اؤلومو آرزولاييرلار، آمّا گلمئر، اونو خزئنه آختارانلار کئمي قازيب آختاريرلار.}!نه اوچون فلاکته دوشموش آدام ائشيق اوزو، جانلاري آجي اولانلار دا حيات گؤرور؟~|uکئچئک ده اورادير، بؤيوک ده اورادادير، قول دا آغاسيندان آزاددير.{5اورادا محبوسلار بئرلئکده راحاتلانيرلار، زئندانبانين دا قيشقيرتيسيني اشئتمئرلر.z1اورادا شرور آداملار قضبلرئندن آرتيق دوشورلر، و يورغونلار راحاتلاريني تاپيرلار.+yOنه اوچون دوشموش اوشاق کئمي، ائشيق اوزونو اصلا گؤرمه‌يَن بئر کؤرپه کئمي، باسديريلماديم؟{xoيا دا قيزيلي اولان ريئسلرله کي، اِولرئني گوموشله دولدورورلار.'wGدونيانين او پادشاهلار و موشاوئرلري ائله کي، اؤزلرئنه وئرانه‌لري تزه‌دن بئنا ادئرلر؛v' چونکي ائندي اوزانميش و ساکئت اولارديم، او زامان ياتميش و دئنجَلمئش اولارديم؛u پئشوازيما نئيه دئزلر چيخدي؟ نئيه دؤشلر چيخدي کي، اونلاردان اَمئم؟t5 نه اوچون آنا بطنئنده اؤلمه‌دئم؟ آنامين قارنيندان چيخينجا آخير نفسئمي چکمه‌دئم؟(sI چونکي آنامين بطنئنئن قاپيلاريني اوستومه باغلامادي، سيخينتيني گؤزلرئمدن گئزلَتمه‌دي.Fr قوي اونون سحر اولدوزلاري سؤنسون، ائشيغا اومئد باغلاسين، لاکئن اولماسين، فجرئن شوعاعلاريني گؤرمه‌سئن.(qIقوي گونو لعنت ادنلر اونو لعنت اتسئنلر، اونلار کي، لئوياتاني اويانديرماقدا ماهئردئرلر.p{بلی، قوي او گجه سونسوز اولسون، اوندان شادليق سَسي اِشئدئلمه‌سئن.Poاو گجه‌يه گلئنجه، قارا قارانليق اونو قاپسين، ائلئن گونلري آراسيندان کَسئلسئن، آيلارين ساييسينا گئرمه‌سئن.6neاو گونو ظولمت و قارا قارانليق بورويه‌يدي، اوزونو بولود توتايدي، ائشيغيني قارانليق باتيرايدي.1m[او گون قارا گله‌يدي، يوخاريدان تاري اونون قيدئنه قالمايايدي، او گون اوچون سحر آچيلمايايدي.:lm"کاش کي، من دوغولان گون يوخ اولايدي! او گجه ده يوخ اولايدي کي، ددئلر: «بطنده بئر اوغلان عمله گلدي!»%kEو دئله گلئب ددی:rj _بوندان سونرا اَيّوب آغزيني آچيب دوغولدوغو گونه لعنت اتدي.i اَيّوبلا يدّي گون يدّي گجه تورپاق اوستونده اوتوردولار. هچ بئري اونونلا بئر سؤز ده دانيشمادي، چونکي دردئنئن نه قدر بؤيوک اولدوغونو گؤردولر.*hM اوزاقدان اَيّوبو گؤرنده اونو تانيماديلار و باغيريب هؤنکور-هؤنکور آغلاماغا باشلاديلار. هر بئري اؤز جوبّه‌سئني ييرتيب و گؤيه، باشلاري اوستونه تورپاق آتديلار.^g5 اَيّوبون اوچ دوستو تِيمانلي اِلئفَز، شوخلو بئلدَد، و نَعَماتلي صوفَر اونون باشينا گلن بوتون بلالاري اشئدئب، قرار وردئلر کی، هر بئري اؤز يرئندن اونون يانينا گلسئنلر و بئربئرلري ائله گؤروشدولر کي، بئرلئکده گدئب اونونلا همدرد اولسونلار و اونا تسلّی ورسئنلر.zfm آمّا اَيّوب اونا ددي: "آخماق آروادلارين بئري کئمي دانيشيرسان! تاريدان ياخشيليغي قبول اِدَک، آمّا يامانليغي قبول اتمه‌يک؟" و بونلارين هاميسيندا اَيّوب دئلي ائله هچ بئر گوناه اتمه‌دي. اَيّوبون اوچ دوستوe1 او واخت آروادي اونا ددي: "حله ده کاماليندا ثابئت دوروبسان؟ تاريني سؤو و اؤل باري."dاَيّوب اؤزونو قاشيماق اوچون بئر صاخسي پارچاسي گؤتوروب کول ائچئنده اوتوردو.Ecشيطان ربّئن حوضوروندان اِشئيه چيخدي و اَيّوبو، آياغينين آلتيندان تپه‌سئنه قدر، پئس چئبانلارلا ووردو.ybkرب شيطانا ددي: "باخ، او سنئن اَلئنده! آنجاق اونون جانيني آلما."/aWآمّا اَلئني بئر اوزاديب اونون سومويونه و اَتئنه دَي، گؤزونون قاباغيندا سنه لعنت اده‌‌جک."9`kشيطان ربّه جاواب ورئب ددي: "دَري عوضئنه دَري. ائنسان اؤز جانيندان اؤتري بوتون وار-يوخوندان کِچَر. o~~t}})||N{{ zyy]xx_ww2vv;uttessrqqq pkonmmFllYkk,jjcii(hh8ggVffNeedScc%bb/aa3``_^^R]]\\2[eZZ%YY&XX1WW#VVUvTT@SSYRRdQPPIOOXNNqMLKKVJJMIHHaGG,FF.EED~CC_BB3AA;@@2??>j==q<<3;;%:99C88c766.55'433_322#1O00/..3-z,,?++**+))8((2''&%%]$##h""8!! gN{1797 hxh"|9Q W   n i4an:]R او زامان نِعَماتلي صوفَر جاواب ورئب ددی:Y+اوندا اؤزونوز ده قيلينجدان قورخون؛ چونکي قضب قيلينج جزاسي گتئرَر، اِله کي، موکافاتين وار اولدوغونو بئله‌سئنئز.»wاگر دئيه‌سئنئز؛ «ائشئن کؤکو اوندادير، نجه اونا ائشکَنجه ورَک؟». Uاؤزوم، اؤز گؤزلرئمله اونو گؤره‌جيم، اؤزوم، اؤزگه‌سي يوخ! نجه اوره‌يئم باغريمدا اوزولور!z mدَرئم يوخ اولاندان سونرا، اَتئم اولمادان دا تاريني گؤره‌جيم. لاکئن من، بئلئرم کي، قورتاريجيم دئرئدئر، آخيردا او، ير اوستونده داياناجاق.m Sدمئر قلم و قورغوشونلا همئشه‌لئک قايادا حَکّ اولسايدي!l Qکاشکي سؤزلرئم يازيلسايدي! کاشکي کئتابدا قيد اولسايدي!#نه اوچون سئز ده منه تاري کئمي ائشکَنجه ورئرسئنئز، نئيه اَتئمدن دويمورسونوز؟'Gمنه يازيغينيز گلسئن، يازيغينيز گلسئن، سئز ای دوستلاريم، چونکي تارينين اَلي منی ووروب. سوموکلرئم دَرئمه، اَتئمه ياپيشيب، دئشئمئن دَرئسي ائله آنجاق قاچميشام.بوتون صمئمي دوستلاريم مندن ائکراه ادئرلر، سِودئکلرئم ده ضئدّئمه دوروبلار./کئچئک اوشاقلار بله منه حقارت ادئرلر، آياغا قالخديغيم زامان ضئدّئمه دانيشيرلار.نفسئمدن آرواديمين دا زَهله‌سي گدئر، اؤز قارداشلاريم دا مندن ائيره‌نئر.pYقولومو چاغيريرام، آغيز آچيب يالوارسام بله، جاواب ورمئر.%Cاِوئمده ياشايانلار و کنئزلرئم منی اؤزگه ساييرلار، اونلارين گؤزلرئنده قرئب اولموشام.xiقوحوملاريم مندن اَل چکئبلر، ياخين دوستلاريم منی اونودوبلار.  قارداشلاريمي مندن اوزاقلاشديريب، تانيشلاريم منه کامئل ياد اولوبلار.K~ قوشونلاري اوستومه بئرلئکده گلئرلر، ضئدّئمه يوللاريني ساهمانلاييرلار، چاديريمين اطرافيندا يِرله‌شئرلر.g}G قضبئني ضئدّئمه توتوشدوروب، منی اؤزونه دوشمن ساييب. | هر ياندان منی ييخير، اَلدن گدئرم؛ اومئدئمي آغاج کئمي کؤکوندن چيخارديب.h{I شرفئمي اَينئمدن سويوندوروب، باشيمدان تاجي گؤتوروب.z}يولوما دئوار چکئب کي، کِچه بئلمه‌يئم؛ يوللاريمي قارانليغا ساليب.9ykباخين، "ظولمدور" ديئب باغيريرام، لاکئن جاواب آلميرام. کؤمک اوچون فرياد ادئرم، آمّا عدالت يوخدور.yxkبئلئن کي، تاري منه حاقسيزليق ادئب، هر طرفدن منی تورونا ساليب.wاگر اؤزونوزو حقئقتن مندن اوستون توتورسونوز، عِيبئمي اوزومه وورورسونوز،mvSاگر دوغرودان آزميش دا اولسام، بو آنجاق اؤز تقصئرئمدئر.$uAاون دفه‌دئر کي، منی تحقئر ادئرسئنئز، منه ياوا رفتار اتمه‌يئنئزدن ده اوتانميرسينيز.|tq«نه واختاجاق منی ائنجئده‌جکسئنئز، سؤزلرله منی اَزه‌جکسئنئز؟@s }او زامان اَيّوب جاواب ورئب ددي:"r=دوغرودان دا کي، ائنصافسيزلارين مسکني بله‌دئر، تاريني تانيمايانلارين يري ده بودور.$qAقربده ياشايانلار اونون حالينا مات قالاجاقلار، شرقده ياشايانلاري دا دهشت بورويه‌جک.p-خالقي آراسيندا نه اؤولادي اولاجاق، نه نسلي، مسکنئنده بئر کئمسه‌سي قالماياجاق.oائشيقدان قارانليغا سوروله‌جک، دونيا خالقينين آراسيندان قووولاجاق.n}ير اوزوندن ذئکري کَسئله‌جک، محلّه-کوچه‌ده ده آدي ياددان چيخاجاق.mmSآلتدان کؤکلري قوروياجاق، اوستدن ده بوداقلاري سولاجاق.}lsچاديريندا اونا عاييد هچ نه اولماياجاق، يوردونا گوگورد ياغاجاق. k9امئن-آمانليق چاديريندان کَسئلئب آتيلاجاق، و دهشتلر پادشاهينين يانينا آپاريلاجاق.j5 دَرئسئني آزار يئيه‌جک، اؤلومون ائلک اؤولادي اعضالاريني يِيئب ائشئني بئتئره‌جک.i آجليق قووّه‌تئني يِيئب قورتاراجاق، يانيندا فلاکت حاضير داياناجاق.phY دهشت اونو هر طرفدن بورويَر، هر قدمئنده اونو تعقئب اِدَر. g اونون اوچون تورپاقدا گئزلي کمند سَرئلئب، يولو اوستونده ده تله قورولوب.nfU کمند اونو توپوغوندان توتاجاق، تله آچيليب اونو قاپاجاق. e چونکي اؤز آياقلاري اونو تورا سالاجاق، اؤز آياغي ائله تله‌يه دوشه‌جک.}dsگوجلو قدملري گوجدن دوشه‌جک، و اونو ييخان اؤز فَندي اولاجاقدير.wcgچاديريندا نور قارانليغا دؤنه‌جک، يانينداکي دا سؤنه‌جکدئر.bالبتّه کي، شر آدامين نورو سؤنه‌جک، و اودونون آلووو ائشيق ورميه‌جک.Saای سن، اؤزونو قضبئنده دئدئب- داغيدان، سنئن خاطئرئن اوچون بو دونيا مگر ترک اولوناجاق؟ و يا قايا يرئندن چيخاجاق؟m`Sنئيه حيوانا بَنزه‌يک؟ گؤزلرئنئزه آخماق کئمي گؤرونَک؟_%«نه زامانا قدر سؤز شئکارينا چيخاجاقسينيز؟ آنلاقلي اولون، سونراسي دانيشاريق.P^ او زامان شواَخلي بئلدَد جاواب ورئب ددی: ] مگر اومئد منئمله اؤلولر دئيارينا دوشَر؟ بئرلئکده تورپاغا اِنه‌رئک؟»`\9اوندا بس اومئدئم هاني؟ کئم منه بئر اومئد گؤرَر؟m[Sاگر قبره "سن آتامسان"، قوردا دا "آنام-باجيم سنسن" دِسَم، Z اگر اؤلولر دئياريني اِوئم کئمي گؤزله‌سم، ياتاغيمي قارانليقدا سَرسَم،Y اونلار گجه‌ني گوندوزه دؤنده‌رئرلر، ظولمته "ائشيق ياخيندير" ديئرلر.X- گونلرئم کچئب، نئيّتئنده اولدوقلاريم، اوره‌يئمئن ائستَکلري پَرَن-پَرَن دوشوب.W لاکئن ائندي سئز هامينيز گئنه گلئن، و آرانيزدا حئکمتلي بئر آدام تاپمارام.V3 آمّا گئنه ده صالح آدام اؤز يولونو توتور، اَلي تمئز اولان دا گتدئکجه قووّتله‌نئر.(UIدوز آداملار بونا حيرانديرلار، و گوناهسيزلار اؤزلرئني دئنسئزلرئن ضئدّئنه قالديريرلار.Tyقوصّه‌دن گؤزومون نورو قاراليب، بوتون اعضالاريم کؤلگه کئمي‌دئر.uScتاري منی خالقلارا مثل ادئب، آداملار گلئب اوزونه توپورورلر.-RSاو آداملار کي، پاي اوچون دوستلارينا خيانت ادئرلر، اؤولادلارينين گؤزلرئنئن نورو سؤنه‌جک.HQ چونکي سن اونلارين قلبئني آنلاييش اوچون باغلاييبسان، اونا گؤره ده قويماياجاقسان کي، اونلار اوجالسينلار.Pائندي منئم حاقّيمدا سن اؤزون قضاوت ات؛ کئم وار کي، منه ضامئن اولسون؟!+OOدوغرودان دا اطرافيما اَله سالانلار ييغيليرلار، و گؤزلرئم اونلارين دوشمنچئلئيئني گؤرور.uN eروحوم پرئشاندير، گونلرئمئن نورو سؤنور. قبئر منی گؤزله‌يئر.sM_چونکي بئر نچه ائل کِچَندن سونرا، گدر-گِتمَز يولا گده‌جيم.)LKائنسان قونشوسو اوچون يالوارديغي کئمي، بئري ده من ائنساندان اؤتري قوي تارييا يالوارسين.xKiدوستلاريم منی اَله سااليرلار، گؤزلرئم تارييا باخيب آغلايير.Jلاپ ائندئدن، باخ، شاهئدئم گؤيلرده‌دئر. مندن دئفاع ادن اوجالاردادير.{Ioای تورپاق، قانيمين اوستونو اؤرتمه، فرياديمي هچ ير ساخلاماسين.rH]اَللرئمده ظاليمليق يوخ ائکَن، دوعام خالئص اولدوغو حالدا.zGmآغلاماقدان اوزوم قيزارير، کئرپئکلرئمئن اوستونه ظولمت دوشوب؛sF_دَرئمئن اوستونه چول تئکمئشم، ذئلّت تورپاغينا اوتورموشام.}Esبدنئمده يارا اوستوندن يارا وورور؛ جنگاور کئمي اوستومه يوگورور.D3 اوخچولاري اطرافيمي آليرلار، آمان ورمه‌دن بؤيرَکلرئمي دِشئر؛ صَفرامي يره تؤکور.5Cc راحات ياشاييرديم، لاکئن منی پرئشان اتدي، بوينومدان توتوب منی پارچالادي. منی اؤزونه هدف قويدو.Bw تاري منی ائنصافسيزلارين اَلئنه ورئب؛ شر آداملارين اَلئنه ساليب.5Ac آغيزلاريني اوستومه بوزوبلر، ياناغيما حقارتله ووروبلار؛ ضئدّئمه بئربئرلري ائله بئرله‌شئبلر.'@G قضبي ائله منی ييرتيب، يره چيرپيب، دئشلرئني منه قيجيرديب؛ دوشمنئم گؤزونو منه دئکئبدئر.$?Aمنی باغلاييبسان و او منه شاهئد اولوب؛ ضعئفلئيئم ده اوزومه قالخيب ضئدّئمه شهادت ورئر.>آمّا ائندي تاري منی طاقتدن ساليب؛ بوتون منئمله اولانلاري دارماداغين ادئب.~=uدانيشسام بله، دردئم آزالماز، دانيشماسام دا، اوندان نه اَسکئلر؟/<Wآغزيم اورَکلَندئرئجي سؤزلر دئيردي، و دوداقلاريمدان تؤکولَن تسلّی دردئنئزي آزالدا بئلردي.P;سئزئن يِرئنئزده اولسايديم، من ده اله دانيشا بئلردئم. ضئدّئنئزه سؤزلر دوزوب باشيمي دا سئزه تَرپه‌ده بئلردئم.:wآيا هاوايي سؤزلرئن آخيري يوخ؟ سئزي نه شي جاواب ورميه مجبور ادئر؟t9a«بله شيلردن چوخ اشئتمئشم؛ هامينيز بدبخت تسلّی ورنلرسئنئز.@8 }او زامان اَيّوب جاواب ورئب ددی:t7a#بلايا حامئله اولوب شر دوغار، قارينلاري حئيله حاضيرلايار.»56c"چونکي تارييا ائنانمايان جاماعات قيصير اولار. روشوَتخورلارين چاديريني اود يانديريب يوخ اِدَر.5!!قوراسي تؤکولَن اوزوم آغاجي کئمي، چئچه‌يي تؤکولَن زيتون آغاجي کئمي اولاجاق.o4W واختيندان قاباق ائشي باشا گله‌جک، بوداغي گؤيَرميه‌جک.3قوي بوش شيه بِل باغلاماسين، اؤزونو آلداتماسين؛ چونکي عوضي بوشلوق اولاجاق.;2oقارانليقدان قاچماياجاق، زوغلاريني اود آلووو قوروداجاق، و تارينين آغزينين نفسي ائله يوخ اولاجاق.#1?بئر داها وارلي اولماياجاق، ثروتي داوام گتئرميه‌جک. مال‌لاري اؤلکه‌ني بوروميه‌جک.K0وئرانه شهرلرده، کئمسه‌سئز، يرله يکسان اولان وئرانه‌لرده، عاقئبتي داغيلماق اولان اِولرده سالئن اولاجاق.T/!اوزونو ياغلا اؤرتوب و قارنيني پئي باسيب،.دئکباشليقلا اونون اوستونه يوگورور؛ ائري قوبّه‌لي قالخانيني توتوب.-#چونکي اَلئني تارينين ضئدّئنه اوزاديب، و قادئري-موطلقله دئکباشلي رفتار ادئر.$,Aدارليق و مشقت اونو قورخودار، هوجوم اتميه حاضيرلانميش بئر پادشاه کئمي اونا قالئب گلر.+3«هارادادير؟» ديئب چؤرک اوچون آوارا گَزَر قارا گونلرئنئن يانيندا اولدوغونو بئلر.j*Mقارانليقدان قاچاجاغينا ائنانماز، اونو قيلينج گؤزلر.)3دهشتلر سَسي اونون قولاغيندادير، هر شي ياخشي گؤرونَرکَن، محو ادن اونا هوجوم ادئر.(3پئس آدام حياتي بويو عذاب چکئر، قدّار آدام اوچون آنبار اولموش ائل‌لر ساييلي‌دير.'+او آتالار کي، اؤلکه آنجاق اونلارا ورئلمئشدي، آرالارينا ياداِللي گئرمه‌مئشدي.& حئکمتلي آداملارين ددئکلرئني، آتالاريندان آليب گئزلَتمه‌دئيي شيلري.j%Mمنه قولاق آس، سنه دِيئم؛ گؤردويومو سنه بيان اده‌جيم.$حاقسيزليغي سو کئمي ائچَن ائيرنج، کورلانميش ائنسانا او، مگر اعتئبار اِدَر؟#+باخ، او اؤز موقدّسلرئنه بله اعتئبار اتمئر، گؤيلر بله اونون گؤزونده طاهئر ديئل."ائنسان نه‌دئر کي، طاهئر اولسون؟ آرواددان دوغولان کئمدئر کي، صالح اولسون؟!/ اله کي، روحونو تارينين ضئدّئنه دؤنده‌رئرسن، و آغزيندان بله سؤزلر چيخارديرسان؟g G نئيه قلبئن سني بله آزديرير؟ گؤزلرئندن شئمشک چاخير؟q[ مگر سنه تارينين تسلّي‌لري، ددئيي خوش سؤزلر کئفايت ديئل؟y آراميزدا هم ساچي آغارميش وار، هم ده ياشلي؛ سنئن آتاندان دا ياشلي.# سن نه‌يي بئلئرسن کي، بئز اونو بئلمئرئک؟ سن نه آنلاييرسان کي، بئز آنلاميريق؟مگر تارينين گئزلي مشورتئني اشئدئبسن؟ تَکجه اؤزونو مگر حئکمتلي ساييرسان؟مگر ائلک دوغولان آدام سن ائدئن؟ يوخسا داغلاردان دا اوّل سن اولوبسان؟سني محکوم ادن من ديئلم، اؤز دئلئندئر؛ دوداقلارين سنئن ضئدّئنه شهادت ورئر.چونکي سنئن آغزين گوناهدان درس آلير، و حئيله‌گرلرئن دئلئني سِچئرسن.0Yآمّا سن تاري قورخوسونو بله قيراغا قويورسان، و تارينين حوضوروندا دوشونمه‌يه مانع اولورسان.pYمگر فايداسيز صؤحبتله، دَيَرسئز سؤزلرله موباحئثه اِدَر؟#?«مگر حئکمتلي بئر آدام هاوايي علمله جاواب وِرَر؟ مگر قارنيني شرق يِلي ائله دولدورار؟T #او زامان تِيمانلي اِلئفَز جاواب ورئب ددی:}sآنجاق اؤز بدنئنئن آغريسيني چکئر، و آنجاق اؤزو اوچون ياس توتور.»1[اوغوللاري عئزّت قازانسالار دا، اونون خبري اولماز، ذئلّته دوشَنده ده، هچ نه‌يي باشا دوشمَز.-اونو همئشه‌لئک مغلوب ادئرسن، و کؤچوب گدئر؛ گؤروشونو دَيئشدئرئب يولا ساليرسان.Kسو داشلاري يووارلاديغي کئمي، سِل‌لر تورپاغي يويوب آپارديغي کئمي، سن ده ائنسانين اومئدئني بله يوخ ادئرسن.|qآمّا داغين اوچوب داغيلماسي کئمي، قايانين يرئندن قوپماسي کئمي، عوصيانيم توربايا سالينيب مؤهورلَنه‌جک، گوناهيمين اوستونو اؤرته‌جکسن.ucاو زامان قدملرئمي ساياجاقسان، گوناهيمي نظره آلماياجاقسان. #منی چاغيراجاقسان، من ده سنه جاواب وره‌جيم؛ اَللرئنئن ائشئنه آرزو چکه‌جکسن.L ائنسان اگر اؤلسه، بئر داها مگر دئرئلر؟ نؤوبتئم چاتانا قدر، بو عذابدان قورتارماق اوچون هر گون گؤزلَيه‌جيم.d A کاشکي منی اؤلولر دئياريندا گئزلَده‌يدئن، قضبئن کچنه‌جک منی اؤرته‌يدئن، منه مؤهلت وره‌يدئن، سونرا منی يادا سالايدين.F  ائنسان دا ياتاري، بئر داها قالماز، گؤيلرئن يوخ اولماسينا قدر اويانماز، يوخولاريندان دا اويانديريلماز.l Q نجه کي، دهنزدن سولار چيخيب گدر چايلار آزاليب قورويار،uc آمّا ائنسان اؤلر و دَمَر ياتار. آخير نفسئني چکر و يوخ اولار.}s سويون ائيسئندن چئچکله‌نر، تزه اکئلمئش آغاج کئمي شاخه‌لر ورَر.nUکؤکو يرده قوجالسا دا، کؤتويو تورپاقدا اؤلموش اولسا دا،)بئر آغاج اوچون حله ده اومئد وار؛ کَسئلسه، گئنه ده بئتَر، زوغلاري دا اَسکئلمَز. 9اوندان گؤزونو چک و اونو بوراخ کي، گونونو بئتئرَن بئر زحمتکش کئمي بئر آز دئنجَلسئن،W'ائنسانين گونلري تعيئن اولونوب، آيلارينين ساييسي سنه بلّي‌دئر، اونون حودودونو سن قويوبسان کي، اوندان کچه بئلمز.Oکثئفدن تمئزي کئم چيخاردا بئلر؟ هچ کئم!7مگر سن گؤزلرئني بله اولان بئرئنه دئکئرسن؟ موحاکئمه اتمک اوچون حوضورونا گتئرئرسن؟dAچئچک کئمي آچار و سولار، کؤلگه کئمي قاچار و دورماز.} uآرواددان دوغولان ائنسانين حياتي قيسادير، سيخينتي ائله دولودور. ~ اونا گؤره چوروموش بئر شي کئمي تلف اولورام، گووه يِمئش پالتار کئمي‌يم.%}C آياقلاريما کونده وورورسان، بوتون يوللاريما گؤز قويورسان، قدملرئمه حدّ تعيئن ادئرسن.|3 چونکي منئم ضئدّئمه آجي شيلر يازيرسان، جاوانليغيمين خاطالاريني منه مئراث ورئرسن.#{? مگر يِلئن قوپارتديغي يارپاغي قورخوداجاقسان؟ مگر قورو سامان چؤپونو قووالاياجاقسان؟bz= نئيه اوزونو گئزله‌دئرسن، منی دوشمنئن ساييرسان؟y خاطالاريم و گوناهلاريم نه قدردئر؟ منه عوصيانيمي و گوناهيمي بئلدئر.x} او زامان چاغير، جاواب وره‌رم؛ يا دا من دانيشيم، سونرا سن جاواب ور.zwm اَلئني اوستومدن گؤتور، و قويما کي، سنئن دهشتئن منی قورخوتسون.uvc آنجاق بو ائکي شيي لوطف ات، اوندا سنئن اوزوندن گئزلَنمه‌رم.}us کئم منئمله داعوايا دوراجاق؟ چونکي او واخت ساکئت اولوب اؤله‌رم.|tq باخين، موحاکئمه‌يه حاضيرلاميشام، حاقلي چيخاجاغيمي دا بئلئرم.s سؤزومه دئقّتله قولاق آسين، قوي اعلان اتدئکلرئم قولاقلارينيزي دولدورسون.)rK اصلئنده بو منئم نئجاتيم اولاجاق، چونکي تارييا ائنانمايان بئر آدام اونون حوضورونا گلمز.Iq منی اؤلدورسه ده، اونا اومئد باغلاياجاغام. آمّا گئنه ده يوللاريمدان اؤتري اونون حوضوروندا دئفاع اده‌جيم._p7 نه اوچون اَتئمي دئشئمه، جانيمي دا اَلئمه آليم؟o ساکئت قالين کي، بئر دانيشيم، اوندان سونرا قوي باشيما نه گلئر، گلسئن.$nA فئکرئنئزده‌ ساخلاديقلارينيز کول قدر دَيَرسئزدئر، مودافئعه‌لرئنئز پالچيغا دَيمَز.m مگر اونون شؤوکتي سئزي واهئمه‌يه سالمير؟ دهشتي مگر اوستونوزه دوشمور؟zlm اگر اونون طرفئني گئزلي توتاسينيز، البتّه کي، سئزي تنبه اِدَر.0kY اگر سئزي تَفتئش اتسه، ياخشي اولار؟ ائنساني آلداتديغينيز کئمي، مگر اونو دا آلداداجاقسينيز؟ j مگر اونون طرفئني توتاجاقسينيز؟ اونون داعواسيني مگر سئز اده‌جکسئنئز؟i7 مگر تاري اوچون حاقسيز سؤزلر دانيشاجاقسينيز؟ مگر اونون اوچون يالان دئيه‌جکسئنئز؟}hs ائندي بحثئمي بئر اشئدئن، دئلئمئن ائدّئعاسينا ياخشي قولاق آسين.~gu کاشکي سئز کامئل ساکئت قالسايدينيز؛ اوندا حئکمتلي گؤرونَردئنئز!xfi آمّا سئز يالان دوزورسونوز، هامينيز دا دَيَرسئز حکئملرسئنئز.ew لاکئن ائسته‌يئرم قادئري-موطلقله دانيشيم، تاري ائله داعوالاشيم.qd[ سئزئن بئلدئيئنئزي من ده بئلئرم. سئزدن هچ اَسکئک ده ديئلم.c باخ، گؤزوم بونون هاميسيني گؤروب، قولاقلاريم بونو اشئدئب و آنلاييب دا.b5 ائشيقسيز قارانليقدا اَل سورته-سورته يِرئيَرلر، و اونلاري کِفلي آشا-آشا گَزدئرَر.:am دونيانين خالقينا ريئس اولانلارين عاغليني آلار، و يولو اولمايان بئر چؤلده اونلاري سرگردان اِدَر.0`Y مئلّتلري بؤيوک اِدَر، سونرا دا اونلاري محو اِدَر؛ مئلّتلري بؤيودَر، سونرا دا هئدايت اِدَر._ قارانليغين درئنلرئني گؤز قاباغينا قويار، و ظولمتي ائشيغا چيخاردار. ^ اصئلزاده‌لرئن اوستونه حقارت ياغديرار، گوجلولرئن قورشاغيني چيخاردار.w]g مؤعتبر مشورتچئلري ساکئت اِدَر، آغساقّاللارين عاغليني آلار.e\C کاهئنلري تالان اتدئرَر، ثابئت قالانلاري دا ييخار.w[g پادشاهلارين باغلاديغي باغي آچار، و بِل‌لرئنه قورشاق سالار.nZU مشورت ورنلري سويولموش گؤندرَر، و حاکئملري آخماق اِدَر.|Yq قودرت و حئکمت اوندادير، آزان دا اونوندور، آزديران دا اونوندور. X باخ، سولاري کَسسه، قوراقليق اولار؛ سولاري بوراخسا، دونياني سل آپارار.)WK باخ، اونون ييخديغي تزه‌دن قايريلا بئلمز؛ قاپيني بئرئنئن اوزونه باغلاسا، داها آچيلماز.]V3 حئکمت و قودرت اوندا وار، تدبئر و فهم اوندادير.fUE حئکمت آغساقّاللاردادير، فهم ده اوزون عؤمورلولرده.T+ يِمه‌يئن داديني داماق دادان کئمي، قولاق دا سؤزلري مگر اِلَجه ائمتاحان اتمَز؟! S او رب کي، هر ياشايانين جاني، بوتون ائنسانلارين نفسي اونون اَلئنده‌دئر.kRO بونلارين هانسي بئري بئلمئر کي، بونو ربّئن اَلي ادئب؟!|Qq تورپاغا دِه، سنه بئلدئرَر؛ دهنزئن باليقلاري دا سنه خبر ورَرلر.P/ گل، حيوانلاردان سوروش، سنه اؤيره‌دَرلر؛ گؤيون قوشلاريندان سوروش، سنه دئيَرلر.O تالانچي‌لارين چاديرلاريندا راحاتليق وار، تاريني قضبلَندئرَنلر اَمئن-آمانليقداديرلار، اونلار تارييا يوخ، اؤز قوللارينا بِل باغلاييرلار..NU راحاتليقدا اولان آدام فلاکتي بوش بئر شي سايير، آياغي سوروشَنلر اوچون فلاکت حاضير دايانير.DM دوستولاريما لاغ سببي اولموشام، من کي، تاريني چاغيريب جاواب اِشئدَردئم؛ عادئل و کامئل آدام لاغا دؤنوب!L/ سئزئن قدر منئم ده عاغليم وار؛ سئزدن ده هچ اَسکئک ديئلم. بو جور شيلري کئم بئلمئر؟!vKe «دوغروردان دا خالق سئزسئنئز، سئز اؤلَنده حئکمت ده اؤله‌جک!@J } او زامان اَيّوب جاواب ورئب ددی:LI لاکئن پئس آداملارين گؤزلري قارالاجاق؛ پناه يرلري اولماياجاق، اومئدلري ده آخير نفسلرئني چکمک اولاجاقدير.»H{ ياتارسان و هچ کس سني قورخوتماز؛ سنئن لوطفونو بئر چوخلاري آرزولار.)GK سن آرخايين اولارسان، چونکي اومئدئن وار. موحافئظت اولونارسان و امئن-آمانليقدا ياتارسان.F+ حياتين گون‌اورتانين گونشئندن داها ائشيقلي اولار، قارانليغين سحر کئمي آچيلار.Ey دار گونونو اونودارسان؛ اونو آخيب گتمئش سولار کئمي يادا سالارسان.,DQ دوغرودان دا، او زامان باشيني اوتانمادان دئک توتارسان، صاغ-سالامات، قورخوسوز ياشايارسان.C5 اگر اَللرئنده تقصئر وار، اوندان اَل چک. قويما پئسلئک سنئن چاديريندا ساکئن اولسون.Bw اگر سن اوره‌يئني دوز اده‌سن، اَللرئني اونون طرفئنه اوزادارسان.rA] نه زامان وحشي اِششَک ائنسان دوغسا، آخماق دا آغيلّي اولار. @ چونکي او، يالانچيلاري تاني‌يير؛ حاقسيزليغي گؤرن واخت، اونو درک ادئر؟?/ اگر آرادان بئر کچه، توتوب باغلايا، اگر موحاکئمه‌يه چکه، کئم قاباغيني آلا بئلر؟M> اؤلچوسو يردن اوزوندور، دهنزدن گِنئش.*=M گؤيلردن داها اوجادير، نه اده بئلرسن؟ اؤلولر دئياريندان داها درئندئر، نه آنلايا بئلرسن؟</ آيا تارينين درئنلئيئني اؤلچه بئلرسن؟ قادئري موطلقئن نهايتلرئنه يِتئشه بئلرسن؟F; حئکمتئن سئرّئني سنه بئلدئرسَيدي! چونکي حئکمتئن ائکي اوزو وار. بئل کي، تاري تقصئرلرئنئن نچه‌سئندن کچئب.W:' کاشکي تاري دانيشسايدي، آغزيني سنه آچسايديz9m چونکي ديئرسن: «منئم تعلئمئم خالئصدئر، و سنئن گؤزونده طاهئرم.»-8S سنئن لافلارين قاباغيندا ائنسانلار ساکئت قالسين؟ رئشخند اده‌سن، هچ کس ده سني دانلاماسين؟7} «آيا بو قدر سؤز جاوابسيز قالسين؟ چوخ دانيشان آدام حاقلي ساييلسين؟R6  او زامان نِعمِاتلي صوفَر جاواب ورئب ددي:M5 ظولمَت دئيارينا، قارانليغين اؤزونه، ظولمته، قاريشيقليق دئيارينا، اورايا کي، ائشيغي قارانليق کئمي‌دئر.»""w4g گِدَر-گلمَز يِره، قارانليق و ظولمت دئيارينا گتمه‌دن قاباق،3 مگر گونلرئم آز ديئل؟ آرتيق اَل چک مندن، بوراخ کي، بئر آز دئنجه‌لئم؛o2W اولماميش کئمي اولارديم، آنا بطنئندن قبئره گؤتورولردئم. 1 نه اوچون منی آنامين بطنئندن چيخارتدين؟ اؤلردئم و هچ بئر گؤز منی گؤرمزدي. ~k}}||c{{Jzz6yy[xx.ww/vvugtssbr|qppgoo}onnmmlkkWjjSiiVhh+gxfeedcc0bbuaau``6_^^e]](\{\$[ZZ/YY*XX(WWVUU5TT0SS0RlQQ,PP$O^NN9MM1LKK3JJPIIHGG;FFEDDChBBAAA@`??9>==) >sy{  d y h  n  8KRi چونکي کؤمَيه باغيران فاغيري، کؤمه‌يي اولمايان يِتئمي قورتارارديم.h) قولاق منی اشئدن واخت، منی بَختَوَر چاغيراردي. گؤرَن گؤز ده منی تعرئفله‌يَردي.ngU امئرلرئن سَسي کَسئلردي، دئللري داماقلارينا ياپيشاردي.|fq ريئسلر صؤحبتدن دايانارديلار، اَللرئني آغيزلارينا قويارديلار. e جاوانلار منی گؤروب گئزلَنَردئلر، ياشلي‌لار آياغا قالخيب دورارديلار.pdYمن قاپيدان شهره چيخاندا، ميداندا کورسومو حاضيرلاياندا،c5او زامان کي، قدملرئم آيرانلا يويولوردو، قايا منئم اوچون ياغ بولاقلاري آخيرديردي.b5او زامان کي، قادئري-موطلق حله منئمله ائدي، و اؤولادلاريم اطرافيمدا دولانيرديلار.?awکاشکي حياتيمين چئچکلي گونلري گری دؤنسَيدي؛ او زامان کي، تارينين دوستلوغو چاديريمين اوستونده ائدي،`چيراغينين باشيم اوسته ائشيق ساچديغي، نوري ائله قارانليقدا گَزدئيئم گونلر._1"کاشکي قدئم آيلارداکي کئمي اولسايديم، تارينين منی حئفظ اتدئيي گونلرده‌کي کئمي؛]^ 5اَيّوب گئنه اؤز موباحئثه‌سئنه داوام ورئب ددي: ] ائنسانا ددی: باخ، ربدن قورخماق حئکمتدئر، پئسلئکدن چکئلمک آنلاق‌دير!""x\iحئکمته باخيب قئيمت قويدو؛ اونو برقرار ادئب، هم ده آراشديردي.^[5ياغيشا قانون قوياندا، و ائلديريما يول آچاندا؛WZ'يِله گوجونو تعيئن ادنده، سولاري اؤلچَنده،Yچونکي يرئن او بئري اوجلارينا قدر باخير، و گؤيلرئن آلتينداکي هر شيي گؤرور.dXAاونون يولونو تاري آنلايير؛ يِرئني آنجاق او بئلئر.Wهلاکت يري ائله اؤلوم بله ديئر: قولاقلاريميز آنجاق سوراغيني اشئدئب.Vبلجه بوتون دئرئلرئن گؤزلرئندن گئزلي، گؤيون قوشلاريندان اؤرتولودور.^U5بس حئکمت هارادان گلئر؟ آنلاغين يري هارادادير؟Tکوشون توپازي اونون تايي ديئل، اونون دَيَري خالئص قيزيللا اؤلچولمَز.S-يانيندا مرجانين، بولّورون آدي چکئلمَز؛ حئکمتئن دَيَري مئروارئدن ده اوستوندور.R7نه قيزيل اونا تاي اولار، نه ده گؤزل جام، خالئص قيزيل قابلار دا اونا عوض اولا بئلمز.[Q/اونو اوفئر قيزيلي ائله قئيمتلَندئرمک اولماز، اونو دَيَرلي دامارلي عقئقله، لاجورد داشي ائله دَيَرلَندئرمک اولماز.P{اونون عوضئنده خالئص قيزيل ورئله بئلمز، قئيمتي گوموشله اؤلچولمَز.oOWدرئنلئکلر ديئر: «مَنده يوخدور.» دهنز ديئر: «مَنده ديئل.»N ائنسان اونون دَيَرئني بئلمئر، دئرئلر دئياريندا دا اونا راست گلمئر.sM_ آمّا حئکمتي هارادان تاپماق اولار؟ آنلاغين يري هارادادير؟oLW چايلارين آخينتيسينا سدّ چکئر؛ گئزلئني آشکارا چيخاردير.K قايالار ائچئندن تونل‌لر ياريب آچير، گؤزو هر جور قئيمتلي شيي گؤرور.J آدام اَلئني چاخماق داشينا اوزادير؛ داغلاري بونؤوره‌سئندن آلت-اوست ادئر.$IAمغرور وحشي حيوانلار اورايا آياق قويماييبلار، ييرتيجي آصلانلار دا اورادان کچمه‌يئب. Hاورانين يولونو شئکار قوشو دا بئلمئر، شاهئنئن گؤزو ده اوراني گؤرمه‌يئب.oGWقايالاريندان لاجورد داشي چيخير، و اوندا قيزيل توزو وار.mFSير کي، اوندان چؤرک چيخير، دئبي اود کئمي آلت اوست اولور.Eآداملارين ساکئن اولدوغو يردن اوزاق بئر دلئک آچير؛ ائنسان آياغي دَيمه‌يَن يرلرده. فاني ائنساندان اوزاقدا ساللانيب يِللَنه-يِللَنه قالير.+DOائنسان قارانليغا نهايت قويور. قارانليقدا، ظولمتده قاياني آخير حدّئنه قدر قازيب آختارير.cC?دمئر تورپاقدان آلينير، مئس ده قايادان اَرئدئلئر.uB eيقئن کي، گوموشون معدني وار، قيزيلين دا تصفئيه اتدئکلري يري.RAاونا اَل چالار، يرئندن اونا فيشيلدايار.@اونو توللايار و رحم اتمز، يقئن کي، اونون اَلئندن قاچماغا جهد اِدَر."?=شرق يِلي اونو قالديريب سووورار، و او گتمئش اولار، چونکي اونو يرئندن سوپوروب آپارار.w>gدهشتلر اونو سل کئمي بورويَر، طوفان دا گجه اونو قاپيب آپارار.!=;وارلي ياتار، آمّا بونو بئر داها اده بئلمز؛ گؤزلرئني آچار، و واريندان آرتيق اثر يوخ.u<cاِوئني گووه کئمي، قوروقچونون قوردوغو کوما کئمي بئنا اِدَر.y;kاونون ييغديغيني صالح آدام گئيَر، گوموشو ده گوناهسيزلار بؤلر.y:kقوم قدر گوموش ييغسا دا، تورپاق ذرّه‌لري قدر پالتار ييغسا دا،9'اونون نسلئندن قالاني اؤلوم باسديراجاق، دول آروادلاري دا آغلايا بئلميه‌جکلر.K8گرچي اؤولادلاري چوخالير، لاکئن اونلارين قدري قيلينج آغزي‌دير؛ نسئللري ده دويونجا چؤرک تاپان اولماياجاق.71 شر آدامين تاريدان آلديغي پاي، ظالئم آداما قادئري موطلقدن يِتئشدئيي مئراث بودور:67 باخين، سئزئن هامينيز اونو گؤروبسونوز؛ بس نئيه بوش سؤزلرله اؤزونوزو هچ ادئرسئنئز؟"5= تارينين قودرتي حاقّيندا سئزه تعلئم وره‌جيم؛ قادئري موطلقده اولاني گئزلَتميه‌جيم.u4c مگر قادئري موطلقده کِف اده‌جک؟ تاريني هر زامان چاغيراجاق؟^35 دارليغا دوشَنده، مگر تاري فرياديني اشئده‌جک؟$2Aچونکي تاري، اونو تانيمايان آدامي کَسئب آتاندا، جانيني آلاندا، اونون اومئدي نه‌دئر؟>1uقوي دوشمنئم پئس آداملارين گونونه دوشسون، حاقسيز آداملارا نجه‌دئر، منه ضئدّ اولانا دا اِله اولسون.50cصالحلئيئمدن بَرک ياپيشميشام، بوراخماياجاغام دا. اوره‌يئم هچ بئر گونوم اوچون منی مذمّت اتمئر../Uحاشا کي، سئزئن دوغرو اولدوغونوزو تصدئق ادئم؛ آخير نفسئمه قدر کامئللئيئمدن اَل چکميه‌جيم..yدوداقلاريم ناحاق سؤز دِمَيه‌جک، دئلئم ده هچ حئيله دانيشماياجاق.d-Aنه قدر ائچئمده حيات وار بورنومدا دا تارينين نفسي،,+"حاقّيمي اَلئمدن آلان او دئري تارييا، جانيمي آجي ادن قادئري موطلقه آند اولسون،V+ 'اَيّوب گئنه موباحئثه‌سئنه داوام ورئب ددی:*باخ، بونلار آنجاق اتدئکلرئنئن بئر ذرّه‌سي‌دئر اوندان اشئتدئيئمئز ضعئف بئر پيچيلتي‌دير! لاکئن قودرتئنئن گورولتوسونو کئم آنلايا بئلر؟""w)g اونون نفسي ائله گؤيلر آچيلير؛ اَلي قاچان ائلاني پارچالاييب.~(u دهنزي قودرتي ائله چالخالادي، حئکمتي ائله راحَبي تئکه-تئکه اتدي.o'W گؤيون سوتونلاري اسئرلر، اونون تأدئبئندن حيرته دوشورلر.p&Y سولارين اوستونه بئر سرحد چکئر، ائشيقلا قارانليغي بؤلور.%y بَدئرلَنمئش آيين اوزونو اؤرتور، بولودلاريني اونون اوستونه چکئر. $سولاري بولودلاريندا بوکور، اونلارين آغيرليغيندان بولودلار ييرتيلمير.w#gبوش فضانين اوستونه شئمال گؤيلرئني سالير، يري هِچلئکدن آسير."تارينين حوضوروندا اؤلولر دئياري چيلپاق‌دير؛ هلاکت يرئنئن اؤرتوسو يوخدور.0!Yاؤلولر تئتره‌يئرلر، سولارين آلتيندا اولانلار، بوتون اونلاردا ياشايانلار لرزه‌يه گلئرلر.r ]بو سؤزلري کئمه ديئرسن؟ سنئن آغزيندان کئمئن نفسي دانيشير؟ykحئکمتسئز آداما نجه مصلحت وردئنئز! اونا بصئرتي نه بول وردئنئز! "ضعئف آداما نه چوخ کؤمک اولدونوز! طاقتدن دوشن قولا نجه ده خئلاص وردئنئز!@ }او زامان اَيّوب جاواب ورئب ددی:)Kبس تورپاق قوردونا بَنزَر ائنسان نجه اولا بئلر؟ ائنسان اؤولادي کي، آنجاق يرئن قوردودور."باخ، اونون گؤزونده آي بله پارلاق ديئل، اولدوزلار بله طاهئر ديئل‌لر.+Oفاني ائنسان تارينين حوضوروندا نجه صالح چيخا بئلر؟ آرواددان دوغولان نجه طاهئر اولا بئلر؟yمگر قوشونلارينين ساييسي وار؟ اونون ائشيغي کئمئن اوستونه دوشمَز؟w"سلطنت و هيبت تارييا عاييددير؛ اوجا گؤيلرئنده نئظام قوران اودور.P او زامان شواَخلي بئلدَد جاواب ورئب ددی:3ائندي اگر بله ديئل، کئم منی يالانچي چيخاردا بئلر؟ کئم سؤزومو دَيَرسئز اده بئلر؟""'قيسا بئر مودّت اوچون اوجاليرلار، بئر آز سونرا يوخ اولورلار؛ آلچاديليرلار، و باشقا هر شي کئمي آلينيب گؤتورولورلر؛ سونبول‌لرئن باشي کئمي کَسئلئرلر.4aتاري اونلارا امئن-آمانليق يارادير، و اونا آرخايين اولورلار. و گؤزلري اونلارين يوللاريندادير.3_آمّا تاري قودرتي ائله گوجلولري آشاغي چکر؛ اؤزو قالخار، لاکئن هچ کس حياتيندان آرخايين اولماز.wسونسوز آروادا يامانليق اِدَرلر، دول آروادا هچ ياخشيليق اتمَزلر.jMآنا بطني اونو ياددان چيخاردار، قوردلار اوچون لذئذ يِم اولارلار. ائنصافسيز آدام آرتيق يادلارا دوشمَز، آمّا آغاج کئمي سينار.4aنجه قوراقليق و ائستئلئک قار اَرئدئب اودار، اؤلولر دئياري دا گوناهکارلاري اله گؤتوروب آپارار.Gآمّا سولارين اوزونده کؤپويه بَنزَرلر، اونلارين پايي ير اوزونده ملعوندور؛ اوزوم باغلارينا قاييتمازلار.چونکي اونلارين سحري قالين قارانليقدير، ظولمتئن دهشتلري ائله آشناديرلار.# ?قارانليقدا اِولري ياريرلار، لاکئن گوندوزده گئزله‌نئرلر. بونلار ائشيغي تانيميرلار.: mزئناکارين گؤزو آخشام واختيني گؤزله‌يئر؛ دوشونور: «هچ بئر گؤز منی گؤرمَز.» اوز-گؤزونو گئزله‌دئر.& Eقاتئل گون باتاندا قالخير؛ فاغير و مؤحتاجي اؤلدورور، گجه واختي بئر اوغرويا بَنزه‌يئر.C  آداملار وار کي، ائشيغين ضئدّئنه عوصيان ادئرلر؛ اونون يوللاريني تانيميرلار، طرئقلرئنده ده قالميرلار.T ! شهرلردن ائنسان ناله‌‌سي قالخير، يارالي جانلار کؤمک اوچون باغيريرلار، آمّا تاري حله ده حاقسيزليغي نظره آلمير.R پئسلرئن چَپَرلري آراسيندا زيتون ياغي سيخيرلار، شراب اوچون اوزوم سيخيرلار، آمّا اؤزلري سوسوزلوقدان يانيرلار.!; بو يازيقلار پالتارسيز لوت دولانيرلار، آج اولا-اولا تاخيل دسته‌لرئني داشي‌ييرلار.  يِتئم کؤرپه‌لري دؤشدن آييريرلار، فاغيرين کؤرپه‌سئني گئروو آليرلار.داغلارا ياغان ياغيشدان ائسلانيرلار، پناهسيزليقدان قاياني قوجاقلاييرلار.+گجه‌ني پالتارسيز لوت کچئردئرلر، سويوقدا اوستلرئني اؤرتمَيه بئر شي تاپميرلار.1يِملرئني زَمئده بئچئرلر، پئس آدامين اوزوم باغيندان اوزوم قاليقلاريني ييغيرلار.c?باخ، کاسيبلار چؤل اِششَکلري کئمي، يمک آختارماق اوچون اِرته‌دن ائشه چيخيرلار؛ اؤولادلاري اوچون چؤلده چؤرک آختاريرلار.+Oمؤحتاجلاري يولدان چيخارديرلار؛ اؤلکه‌ده‌کي فاغيرلارين هاميسي گئزلَنمَيه مجبور اولور.'يِتئملرئن اِششَکلرئني سوروب آپاريرلار؛ دول آروادين اؤکوزونو گئروو گؤتورولر. بعضئلر حودودلاري يرلرئندن قالديريرلار؛ سورولري قصب ادئب اوتاريرلار.7~ iنئيه قادئري-موطلق حؤکم اوچون زامان تعيئن اتمئر؟ نئيه اونو تاني‌يانلار حؤکم گونلرئني گؤرمورلر؟}لاکئن نه قارانليق منی ساکئت ادئب، نه ده اوزومو بورويَن قالين ظولمت.|-تاري‌دير کي، اوره‌يئمئن قووّتئني قيريب، قادئري-موطلقدئر کي، منی دهشته ساليب؛!{;بونا گؤره‌دئر کي، حوضوروندا بله دهشتده‌يم، بونلاري دوشونَن واخت اوندان قورخورام.zwمنه تعيئن اولوناني يرئنه يتئرئر، و يانيندا بله حؤکملردن چوخ وار.$yA لاکئن اونون کئمي بئري يوخدور، کئم اونو دؤنده‌ره بئلر؟ جاني نه ائسته‌سه، اونو اِدَر._x7 دوداقلارينين امر اتدئيئندن آيريلماميشام؛ آغزينين سؤزلرئني، مؤحتاج اولدوغوم يمکدن داها چوخ دَيَر ورئب آنبار اتمئشم. w  آياغيم اونون يولونو بَرک توتوب؛ يولونو توتموشام و اوندان دؤنمه‌مئشم.v آمّا توتدوغوم يولو او بئلئر؛ منی ائمتاحان ادن زامان، قيزيل کئمي چيخارام.u/ ائشله‌دئيي سول طرفه گدئرم، گؤزوم اونو سچمئر. ساغ طرفه دؤنور، اونو گؤره بئلمئرم.tباخين، ائره‌لي گدئرم، اورادا ديئل. دالييا گدئرم، اونو تاپا بئلمئرم.=ssاورادا دوز بئر آدام اونونلا دلئل‌له‌شَردي؛ من ده حؤکم اده‌نئمئن اَلئندن همئشه‌لئک قورتارارديم.!r;قودرتئنئن بؤيوکلوغو ائله مگر منئمله داعوالاشاردي؟! خِير! يقئن سؤزومه قولاق آساردي.zqmمنه وره‌جيی جاوابي بئلردئم، منه دئيه‌جيي سؤزلري آنلايارديم.pاو زامان داعوامي اونون حوضوروندا آچارديم، دلئل‌لرئمي دالبادال دوزَردئم.o-کاشکي بئلسَيدئم اونو هارادا تاپا بئله‌جيم، کاشکي اونون مسکنئنه گده بئلسَيدئم.n1"بو گون ده شئکايتئم آجي‌دير، ناله ائچئنده اولدوغوم حالدا، اَلي اوستومه آغيردير.@m }او زامان اَيّوب جاواب ورئب ددی:1l[او، گوناهسيز اولماياني بله قورتارار، سنئن اَللرئنئن تمئزلئيئنه گؤره گوناهکار خئلاص اولار."Ak{ائنسانلار سني آلچالداندا، سن «باش اوجاليغي‌دير» دئيَرسن، چونکي او باشي‌آشاغي آداملارا خئلاص ورَر.jyقرار وردئيئن هر شي يرئنه يتئرئلر، يوللارينين اوستونه نور سَپئلر.~iuاونا دوعا اِدَرسن، سني اِشئدَر. اتدئيئن نذئرلري يرئنه يتئرَرسن.hاو زامان قادئري-موطلقدن خوشلانارسان، و اوزونو تارييا قالديرارسان.|gqاو زامان قادئري-موطلق سنئن قيزيلين اولار، خالئص گوموشون اولار."f=قيزيليني تورپاغا قوياسان، اوفئرئن خالئص قيزيليني چايلارين داشلاري اوستونه آتاسان.Be}اگر قادئري-موطلقئن طرفئنه دؤنه‌سن، اوّلکي حالينا دؤنَرسن؛ اگر حاقسيزليغي چاديريندان اوزاق اده‌سن، dاونون آغزيندان چيخان تعلئمي قبول ات، اونون سؤزلرئني اوره‌يئنده ساخلا.vceائندي تارييا باش اَي، اونونلا باريش؛ بلجه ياخشيليق سنه گلر.*bMديئرلر: «دوغرودان دا دوشمنلرئمئز هلاک اولورلار، و اونلاردان قالاني دا اود يِيئب اودور.»aصالح آداملار بونو گؤروب سِوئنئرلر، معصوم آداملار اونلاري لاغا قويورلار.@`yآمّا گئنه ده تاري اِولرئني نعمتلرله دولدوردو؛ اونا گؤره قوي پئس آداملارين مشورتي مندن اوزاق اولسون!~_uتارييا ددئلر: «بئزدن اوزاق اول! قادئري-موطلق بئزه نه اده‌بئلر؟»|^qاونلار واختلاري چاتماميش قاپيلديلار، بونؤوره‌لرئني سل باسدي.`]9پئس آداملارين گتدئيي قدئم يولو مگر توتاجاقسان؟\5بولودلار اونا مانع اولور، اِله کي، گؤره بئلمئر. گؤي قوبّه‌سئنئن اوستونده گَزئر.»[' آمّا سن ديئرسن: «تاري نه بئلئر؟ مگر قالين قارانليق ائچئندن موحاکئمه اده بئلر؟;Zo مگر تاري گؤيلرئن اوجالاريندا ديئل؟ لاپ اوزاق اولدوزلارا بئر نظر سال، گؤر نه قدر اوجالارداديرلار!|Yq ظولمت سني اله بورويوب کي، گؤره بئلمئرسن، سِل‌لرده بوغولورسان.X بوندان اؤترودور کي، هر يانيني تله آليب، قفئلدن گلن قورخو سني دهشته ساليب.W دول آروادلاري اَلي-بوش يولا سالدين، يِتئملرئن قووّتئني سينديردين.~Vuلاکئن ير قودرتلي آدامينکي‌دير، حؤرمتلي آدام اوندا ساکئن اولور.~Uuيورغونا بئر ائچئم سو ورمه‌دئن، آج آدامدان چؤره‌يي اسئرگه‌دئن.T/سببسئز قارداشلاريندان گئروو آلدين، اونلاري پالتارلاريندان سويوب لوت بوراخدين.cS?مگر پئسلئيئن بؤيوک ديئل؟ مگر تقصئرئن حدسئز ديئل؟Rسني تنبه اتمه‌سي، موبارئزه آپارماسي مگر اونا گؤرستدئيئن حؤرمته گؤره‌دئر؟>Quسنئن صالح اولدوغوندان قادئري-موطلق نه لذّت آلير؟ يوللارينين کامئل اولدوغونون اونا نه قازانجي وار؟P)"مگر ائنسان تارييا فايدالي اولا بئلر؟ حئکمتلي بئر آدام دا مگر اونا فايدا ورَر؟TO #او زامان تِيمانلي اِلئفَز جاواب ورئب ددی:)NK"بس نجه سئز منه عبث يره تسلّی ورئرسئنئز؟ سئزئن جاوابلارينيزدان قالان شي آنجاق يالاندير."BM}!وادئنئن تورپاغي اونو نازلا بورويَر؛ هرکس اونون داليسينا دوشَر، قاباغيندا گِدنلرئن ده ساييسي چوخدور.tLa قبئرئستانا آپاريلارکَن، قبئرئن اوستونه گودوکچو قويارلار.Kکئم اونون عمللرئني اوزونه ووراجاق؟ کئم اونون اتدئکلرئنئن جزاسيني وره‌جک؟ J پئس آدام فلاکت گونوندن ساخلانير، و قضب گونونده اونا يول گؤرسدئله‌جک؟!)IKيولدان کِچَنلردن مگر سوروشماييبسينيز؟ مگر اونلارين شهادتلرئنه قولاق آسماييبسينيز کي،>Huچونکي ديئرسئنئز: «هاني آغا آدامين اِوي؟ هاني پئس آداملارين چاديري، ساکئن اولدوغو يرلر هارادادير؟»zGmباخين، بئلئرم نه فئکئرده‌سئنئز، قَصدئنئز ضئدّئمه اولماقدير.sF_ائکئسي ده تورپاقدا ياتير، ائکئسئنئن ده بدنئني قورد باسير.Eبئري ده جان آجيليغي ائچئنده اؤلور، ياخشي بئر شي اصلا دادماميش اؤلور.NDيانلاري ياغلا دولو! سوموکلري ائلئکلي!gCGبئري گوجونون کامئللئيئنده اؤلور، چوخ راحات و راضي؛%BCمگر تارييا معرئفت اؤيرَتمَک اولار، اونا کي، حتّا لاپ اوجا منصب صاحئبلرئنه حؤکم ادئر؟+AOچونکي آيلارينين سايي کَسئلدئيي واخت، اؤزوندن سونرا اِو اهلي اوچون نه‌يئن قيدئنه قالار؟ @قوي اؤز هلاکتئني گؤزلري ائله گؤرسون، قوي قادئري-موطلقئن قضبئندن ائچسئن.5?cديئرسئنئز: «تاري آتانين جزاسيني اؤولادلارينا چکدئرئر. قوي تاري جزاسيني ورسئن کي، بونو بئلسئن.0>Yمگر اونلار يِل سوووران سامان کئمي دئرلر؟ مگر طوفان اونلاري سامان چؤپو کئمي گؤتوروب آپارير؟n=Uنچه دفه اولوب کي، پئس آداملارين چيراغي سؤنسون؟ يا دا باشلارينا فلاکتلري گلسئن؟ مگر تاري اؤز قضبئنده اونلارا هلاکتي پاي ورئر؟/<Wباخ، اونلارين خوشبختلئکلري اؤز اَللرئنده ديئل؛ شر آداملارين مشورتي قوي مندن ائراق اولسون!#;?قادئري-موطلق کئمدئر کي، بئز اونا قوللوق اِدَک؟ اونا دوعا اتمه‌يئن نه فايداسي وار؟!»:yتارييا ديئرلر: «بئزدن اوزاق اول! ائسته‌مئرئک يوللاريني بله بئلک.y9k گونلرئني کفله کچئردئرلر، و اؤلولر دئيارينا بئر آندا اِنئرلر.~8u دف و طنبور سَسي ائله اوخويورلار، ني نغمه‌سي ائله شادليق ادئرلر.k7O بالالاريني سورو کئمي يولا سالير، اوشاقلاري اويناشير.6 اؤکوزلري جوتله‌شئر و ائنه‌يي ردّ اتمئر، ائنکلري ده دوغور و سَقَطي اولمور.#5? اِولري امئن-آمانليقدادير، قورخودان اوزاقدير، تارينين دَيَنه‌يي ده اونلارا دَيمئر.4)نسئل‌لري يانلاريندا، اؤولادلاري دا گؤزلرئنئن قاباغيندا اونلارلا برقراردير،3yنه اوچون پئس آداملار ياشاييرلار؟ ياشلانديقجا نئيه گوجلري آرتير؟~2uبونو حتّا خاطيرلاياندا دا دهشت منی بورويور؛ بدنئمه اَسمه دوشور.n1Uمنه باخيب مات قالين، اَلئنئزي آغزينيزين اوستونه قويون.}0sيا من، مگر منئم شئکايتئم بئر ائنسانادير؟ نجه صبئرسئز اولماييم؟u/cمنه بئر دؤزون، من ده دانيشيم، من دانيشاندان سونرا لاغ ادئن.r.]"سؤزلرئمه دئقّتله قولاق آسين، سئز بونونلا منه تسلّی ورئن.>- yاو واخت اَيّوب جاواب ورئب ددي:%,Cپئس آدامين تاريدان آلديغي پاي بودور، اونون اوچون تاريدان تعيئن اولونان مئراث بودور.»+اِوئنئن محصولو سورولوب گؤتوروله‌جک، تارينين قضبي گونونده آخيب گده‌جکدئر.*اونون خاطاسيني گؤيلر آشکارا چيخارداجاق، ير اونون ضئدّئنه قالخاجاق.q)[خزئنه‌لرئنئن عاقئبتي قارانليق اولاجاق، اوفورولمه‌مئش اود اونو يِيئب قورتاراجاق، و چاديريندا قالانلاري دا يانديريب-ياخاجاق.b(=اوخ اونو دَلئب کچه‌جک و اونون بدنئندن چيخاجاق؛ پاريلدايان اوجو اونون جئيه‌رئندن چيخاجاق. دهشتلر اونون اوستونده‌دئر.'دَمئر سئلاحدان بلکه ده قاچا بئلسئن، لاکئن بورونج اوخ اونو دَلئب-دِشه‌جک.@&yقارنيني دولدوران واخت، تاري شئدّتلي قضبئني اونون اوستونه گؤندره‌جک، و اونون جانينا ياغديراجاقدير.*%Mبوللوغونون دولولوغوندا بله دارليق چکه‌جک؛ بوتون فلاکت اَلي اونون ضئدّئنه قالخاجاقدير.$%يِمه‌يي اوچون اونا هچ بئر شي قالماييب، اونا گؤره ده خوشبختلئيي داوام گتئرمز.#ائچئنده آرامليغي اولماديغي اوچون، آرزو اتدئيي هچ بئر شيي ساخلامير.""=چونکي فاغيرلارا ظولم ادئب، و اونلاري بوراخيب؛ اؤزو تئکمه‌دئيي اِوي زورلا قصب ادئب. !9قازانديغيني گری ورَر و اونلاري اودا بئلمز؛ تئجارتئنئن منفعتئندن لذّت آپارا بئلمز.X )سو آرخلاريني، بال و آيران چايلاريني گؤرمَز}sافعي ائلانلارين زهرئني اَمَر؛ افعي ائلانين دئلي اونو اؤلدورَر.)Kثروتلري اودور، لاکئن اونلاري قوساجاق؛ تاري اونلاري اونون قارنيندان اِشئيه چيخارداجاق.r]يِدئيي يمک قارنيندا دَيئشئلر، ائچئنده افعي زهرئنه دؤنَر.c? اونا آرزو چکسه ده، داماغينين آلتيندا ساخلاسا دا،}s پئسلئک آغزينا شئرئن گلسه ده، اونو دئلئنئن آلتيندا گئزلَتسه ده، سوموکلري جاوانليق آلووو ائله دولو اولدوغو حالدا، اونونلا تورپاقدا ياتار.   اوغوللاري فاغيرلارين مرحمتئني آرزولار، و ثروتئني اؤز اَللري گری ورَر. اونو گؤرَن گؤزلر بئر داها اونو گؤرمزلر، ياشاديغي يرده آرتيق گؤرونمز.zmيوخو کئمي اوچار، بئر داها تاپيلماز. گجه رؤياسي کئمي يوخ اولار.+Oهمئشه‌لئک يوخ اولاجاق، اؤز فضله‌سي کئمي. اونو گؤرموش اولانلار «او هارادادير؟» دئيَرلر._7بويو گؤيلره چاتسا دا، باشي بولودلارا دَيسه ده،wgشر آدامين ظفري قيسادير، دئنسئز آدامين دا شادليغي بئر آنليق؟!مگر بونو قدئم زاماندان، ائنسانين ير اوزونه قويولدوغو زاماندان بئلمئرسن کي، منی اوتانديران بئر مذَمّتي اشئتدئم، دَرکئمئن روحو منی جاواب ورميه چکئر.iK«ائچئمده اولان فئکئرلرئمه گؤره جاواب ورميه مجبورام. 2~~K}}.||={{@zz5yxwvv:uttissOrr;q^ppoqnnMmm$llkkjhiiOhh:ggff"eddKccebb4aa&`v__+^]]B\\[DZYY[XXQWW%VV2UiTT:SRRfQPPO{NN,MLKJJ0IHGGFFFbEDD7CBB;AA`@@a??5>>c==S<<<;;A::_99O88!7l66c55A44A332c11 0//..-s,,,+z**^))/((I'o&&T%%Q$$s##8"V!{ TvnS;PrKG%E-P Z M +cL >1$دئقّتلي اول کي، شرارته دؤنميه‌سن؛ چونکي سن بونو ذلئل اولماقدان داها چوخ سچئبسن.n=U$او گجه‌يه آرزو چکمه کي، خالقلار يرلرئنده محو اولورلار.{<o$مگر فريادين و يا قووّتئنئن بوتون گوجو سني دارليقدان قورتارار؟>;u$دئقّتلي اول کي، قضب سني لاغ ادن بئر آداما دؤنده‌رمه‌سئن، فئدئيه‌نئن بؤيوکلويو ده سني آزديرماسين.:$آمّا سن شر آدامين داعواسي ائله دولوبسان، حؤکم و عدالت سني اسئر ادئب.69e$بلی، سني دارليغين ائچئندن چيخاردار؛ گِنئش بئر يره، ياغلي يمکلرله بَزَنمئش سوفره‌يه چيخاردار. 8 $ذلئل‌لري ذلئللئکلرئندن قورتارار، دارليق زامانيندا قولاقلاريني آچار. 7$جاوانليقلاريندا اؤلوب گِدَرلر، و حياتلاري فاسئقلر آراسيندا محو اولار.36_$ تاريسيزلار اورَکلرئنده کئن ساخلاييرلار؛ اونلاري باغلاديغي زامان دا کؤمک اوچون باغيرميرلار.5$ آمّا اگر قولاق آسماسالار، قيلينجلا محو اولاجاقلار، و معرئفتسئز اؤله‌جکلر.64e$ اگر قولاق آسالار و اونا خئدمت اده‌لر، گونلرئني خوشبختلئکده، ائللرئني ده ياخشيليقدا ياشارلار.t3a$ قولاقلاريني تأدئبه آچار، پئسلئکدن دؤنمه‌لرئني امر اِدَر.+2O$ او زامان اونلارا عمل‌لرئني و تقصئرلرئني بئلدئرَر، بئلدئرَر کي، تکَبّورلو رفتار ادئبلر.p1Y$اگر زنجئرله‌نئب، بدبختلئک ائپلرئنه توتولموش اولسالار،0+$صالح آدامدان گؤزونو چکمز، اونو پادشاهلارلا تختده اوتوردار، ابده کئمي اوجالار.m/S$پئس آداملاري ياشاتماز، آمّا فاغيرلارين حاقّيني وِرَر. .$باخ، تاري گوجلودور، لاکئن هچ کسي خور گؤرمز. عاغيلين قووّتئنده گوجلودور.%-C$آرخايين اول کي، سؤزلرئم يالان ديئل؛ سنئن يانيندا دايانان معرئفتده کامئل بئر آدامدير.e,C$گِنئش معلومات ييغاجاغام، يارادانيما حاق وره‌جيم.+!$"بئر آز داها منه دؤز، سنه گؤرسده‌جيم کي، تاري باره‌ده ديئله‌جک چوخ سؤز وار.=* w$اِلئهو سؤزونه داوام ورئب ددي:z)m#اَيّوب آغزيني بوش يره يورور، عاوام-عاوام دانيشديقجا دانيشير."{(o#ائندي کي، اونون قضبي تنبه اتمئر، تقصئرئن چوخلوغونا دا باخمير،A'{#بس نه قدر آز سني اِشئدَر کي، اونو «گؤرمورم» ديئرسن؛ داعوان اونون حوضوروندادير، اونو گرک گؤزلَيه‌سن.&%# اصلئنده تاري باطئل فريادا قولاق وِرمَز، قادئري-موطلق اونا اهمئيّت وِرمَز ده."%=# اورادا اونلار فرياد ادئرلر، لاکئن تاري پئس آداملارين تکَبّورو اوزوندن جاواب ورمئر.?$w# او بئزه ير اوزونون حيوانلاريندان داها چوخ اؤيره‌دئر، بئزه گؤيده‌کي قوشلاردان داها چوخ حئکمت ورئر.+#O# آمّا دئيَن يوخدور کي، «منی يارادان تاري بس هاني، هاني بئزه گجه‌لر نغمه‌لر اوخوتدوران؟»&"E# ائنسانلار ظولمون چوخلوغوندان فرياد ادئرلر؛ گوجلولرئن اَلئندن کؤمک اوچون باغيريرلار.(!I#شرارتئن آنجاق سنئن کئمي ائنسانلارا زئيان وورور؛ صالحلئيئن ده ائنسان اؤولادي اوچوندور. #اگر صالح اولاسان، اونا نه ورئرسن؟ يا دا اَلئندن نه‌يي آليب گؤتورور؟)K#اگر گوناه اده‌سن، بونون تارييا نه زئياني دَيَر؟ اگر تقصئرلرئن چوخالا، اونا نه اده‌جک؟r]#گؤيلره باخ و گؤر؛ نظر سال باشينين اوستونده‌کي بولودلارا.^5#من سنه جاواب وره‌رم، هم سنه، هم ده دوستلارينا.7#هم ده ديئرسن: بونون منه نه فايداسي اولاجاق؟ گوناه اتمه‌‌سم، نه قازانجيم اولاجاق؟yk#"آيا بونو ائنصاف ساييرسان؟ ديئرسن: من تاريدان داها چوخ صالحم؟= w#اِلئهو سؤزونه داوام ورئب ددي:T!"%چونکي گوناهينا عوصيان دا آرتيرير، آراميزدا اَل چاليب تاريني رئشخند ادئر، تارينين ضئدّئنه دانيشديقجا دانيشير.""$پئس آدام کئمي جاواب وردئيي اوچون، قوي اَيّوب، آخيراجاق ائمتاحان ادئلسئن.nU"#اَيّوب عاوام-عاوام دا‌نيشير، سؤزلرئنئن معناسي يوخدور.jM""عاغيل صاحئبلري، منی اشئدن حئکمتلي آدام منه دئيه‌جک؛gG"!اونو آتديغين حالدا، مگر سنه کِفئن ائسته‌يَن عوضي وِرَر؟ چونکي من يوخ، سن گرک سچه‌سن. اونا گؤره ده بئلدئيئني منه اعلان ات." گؤرمه‌دئيئمي سن منه گؤرسد؛ حاقسيزليق اتمئش اولسام دا، بئر داها اتمه‌رم.{"مگر بئري تارييا دئيه بئلئب کي، جزامي چکدئم، داها پئسلئک اتمه‌رم؟pY"اله کي، دئنسئز آدام سلطنت اتمه‌سئن، خالقا تله قورماسين."آمّا اگر تاري ساکئت قالسا، کئم اونو محکوم اده بئلر؟ اگر او، اوزونو گئزلَتسه، کئم اونو گؤره بئلر، او هم بئر مئلّت، هم ده بئر نفرئن اوستونده‌دئر."اله کي، يوخسولون فريادي اونون حوضورونا چاتدي، فاغيرلارين فرياديني اشئتدي."چونکي اونا تابع اولماقدان دؤندولر، يوللارينين هچ بئرئني سايماديلار.zm"پئسلئکلري اوزوندن اونلاري اله تنبه ادئر کي، هامي گؤره بئلسئن. "چونکي اونلارين ائشلرئني بئلئر، بئر گجه اونلاري ييخير، اونلار اَزئلئرلر.  "تفتئش اتمه‌دن، گوجلو ائنسانلاري قيرير، يرلرئنه اؤزگه آداملاري قويور.: m"تارينين احتئياجي يوخدور کي، ائنساني ائمتاحان اتسئن و موحاکئمه اتمک اوچون اونو حوضورونا گتئرسئن. -"اله قارانليق يوخدور، اله ظولمت يوخدور کي، شرارت ادنلر اورادا گئزلَنه بئلسئنلر. "تاري گؤزلرئني ائنسانلارين يولوندان چکمئر؛ آتديقلاري هر قدمي گؤرور.W'"بئر آن ائچئنده اؤلورلر، گجه‌نئن ياريسيندا؛ تئتره‌يئب اؤلورلر؛ گوجلولر بله، اَل دَيمه‌مئش آرادان گؤتورولورلر.^5"اونو کي، ريئسلردن طرفدارليق اتمز، وارليني فاغيردان اوستون توتماز، چونکي اونلارين هاميسي اونون اَللرئنئن ائشي‌دئر. "اونو کي، پادشاهلارا ديئر: سئز دَيَرسئزسئنئز، و آغالارا: سئز شَرورسونوز.'G"مگر عدالتدن نئفرت ادن آدام سلطنت اده بئلر؟ مگر صالح و قادئر اولاني محکوم اده‌جکسئنئز؟eC"اگر آنلاغين وار، بونو اشئت؛ دِدئيئمه بئر قولاق آس.s_"بئر آندا بوتون بشر يوخ اولاردي، ائنسان تورپاغا قاييداردي.ta"اگر قصدي بو اولسايدي، اگر روح و نفسئني اؤزونه گری چکسَيدي، " دونياني اونا کئم تسلئم اتدی؟ بوتون ير اوزونه اونو کئم تعيئن اِله‌دي؟" دوغرودان دا کي، تاري پئسلئک اتمز، قادئري-موطلق عدالتي يولوندان چيخارتماز.}" چونکي او، هر کَسئن عملئنئن عوضئني ورئر قازانديغيني باشينا گتئرئر.V~%" بونا گؤره، ای عاغيل صاحئبلري، منه قولاق آسين. حاشا کي، تاري پئسلئک اتسئن، حاشا کي، قادئري-موطلق حاقسيزليق اتسئن.r}]" چونکي ديئر: ائنسانا تاريني راضي اتمه‌يئن فايداسي يوخدور.n|U"فساد ادنلرله يولداشليق ادئر، شرارت ادنلرله آياق اولور.e{C"اَيّوب کئمي کئم وار کي، کئنايه‌ني سو کئمي ائچسئن؟Cz"مگر حاقّيم باره‌ده يالان دانيشمالي‌يام؟ تقصئرسئز اولدوغوم حالدا، منه ووردوغو اوخ ياراسي شفاسيزدير. y"چونکي اَيّوب ديئر: من صالح بئر آدامام، لاکئن تاري حاقّيمي اَلئمدن آليب؛x "گلئن، اؤزوموزه دوغرو اولاني سِچَک، گلئن، آراميزدا ياخشي اولاني بئلک.w"چونکي نجه داماق، خؤره‌يئن داديني دادار، قولاق دا سؤزلري اله دادار. v""سئز حئکمتلي کئشئلر، سؤزلرئمه قولاق آسين. سئز عارئف آداملار، منی اشئدئن.=u w"اِلئهو سؤزونه داوام ورئب ددی:t1!!آمّا اگر سؤزون يوخوندور، اوندا منه قولاق آس؛ ساکئت اول کي، سنه حئکمت اؤيره‌دئم."%sC! اگر دِمَيه بئر سؤزون وار، منه جاواب ور؛ دانيش، چونکي سني حاقلي چيخارتماق ائسته‌يئرم.jrM!قولاق آس، اَيّوب. سؤزومو اشئت؛ ساکئت اول کي، دانيشيم.q!اله کي، اونون جانيني قويويا دوشمکدن قورتارسين، و حياتين نورو اونا ساچسين.p{!باخ، تاري بونلارين هاميسيني ائنسانا ادئر، ائکي دفه، حتّا اوچ دفه-uoc!جانيمي قويويا دوشمکدن قورتاردي، و حياتيم نورو گؤره‌جکدئر.lnQ!او آدام ائنسانلار حوضوروندا اوخويوب دئير: گوناه اتمئشدئم، دوزو اَيري اتمئشدئم، لاکئن او، لايئق اولدوغوم جزاني منه ورمه‌دي.Gm!تارييا دوعا اِدَر، و اونون نظرئنده مقبول اولار. اوزونو شادليقلا گؤرَر، صالحلئيئني ده ائنسانا گری وِرَر. l !او زامان بدني اوشاق بدني کئمي تزه‌له‌نَر؛ جاوانليق گونلرئنه قاييدار.5kc!او زامان تاري اونا رحم ادئب دئير: اونو قويويا دوشمکدن قورتار؛ اونون اوچون بئر فئدئيه تاپميشام.;jo!اگر اونون اوچون مئن مَله‌يئن ائچئندن بئر مَلَک وار کي، اونا شفئع اولسون، اونا دوغرو اولاني دسئن،ci?!جاني قويويا، حياتي دا اؤلوم گتئرنلره ياخينلاشير. h!اَتي تؤکولور، گؤرونمَز حالا دوشور، و گؤرونمه‌يَن سوموکلري اوزه چيخير.ngU!بله کي، حياتي يمکدن چکئنئر، جاني لذئذ يمکدن ائيره‌نئر.f!ائنسان ياتاغيندا دردله، سوموکلرئني کَسئلمه‌يَن سيزيلتي‌لارلا تنبه ادئر.e !جانيني قويودان قورتارسين، حياتيني اؤلولر دئيارينا دوشمکدن ساخلاسين.rd]!ائنساني عملئندن دؤنده‌رسئن، اونو تکَبّوردن اوزاق اتسئن.c!ائنسانلارين قولاغيني او زامان آچير، اونلاري تأدئبي ائله مؤهورله‌يئر کي،1b[!يوخودا، گجه رؤياسيندا، ائنسانلاري آغير يوخو باساندا، ياتاق اوستونده يوخو ائچئنده اولاندا،a!چونکي تاري دانيشير؛ بو يوللا، او يوللا، حتّا اگر ائنسان اونو آنلاماسا دا.`'! نه اوچون اوندان شئکايت ادئب ديئرسن کي، او، ائنسانين هچ بئر سؤزونه جاواب ورمز؟ _9! باخ، قوي سنه ديئم: سن بو باره‌ده حاقلي ديئلسن، چونکي تاري ائنساندان داها بؤيوکدور.i^K! آياقلاريما کونده وورور، بوتون يوللاريما گؤز قويور.»v]e! باخ، او منئم ضئدّئمه بهانه آختارير، منی اؤزونه دوشمن سايير.f\E! «پاکام، تقصئرسئزم، تمئزم، منده هچ بئر خاطا يوخدور.z[m!حقئقتن، سَسئن حله قولاقلاريمدادير و سؤزونون سَسئني اشئتمئشم:{Zo!دهشتئم سني قورخويا سالماسين؛ بو هوجوموم دا سنه آغير گلمه‌سئن.Y!باخ، تارينين نظرئنده من ده سنئن کئمئيَم؛ من ده پالچيقدان يارانميشام.X !اگر اَلئندن گلئر، منه جاواب ور؛ قالخ و سؤزلرئني قاباغيمدا سيرايا دوز.xWi!تارينين روحو منی ياراديب، قادئري-موطلقئن نفسي منه حيات ورئب.V!سؤزلرئم اوره‌يئمئن صداقتئندن چيخير؛ دوداقلاريم دا معرئفتي بي‌رئيا ديئر.cU?!باخ، آغزيمي آچيرام؛ آغزيمدا اولان دئلئم دانيشير.iT M!ائندي اَيّوب، ددئيئمي اشئت، بوتون سؤزلرئمه قولاق آس.)SK چونکي يالتاقبازليغي بئلَن ديئلم، بئلسَيدئم، يارادانيم حياتيمي بئر آندا باشا گتئرَردي!|Rq هچ کئمئن طرفئني توتماياجاغام، هچ کئمه ده يالتاقليق اتميه‌جيم.sQ_ قوي دانيشيم، اؤزومو راحاتلاييم؛ قوي آغيز آچيب جاواب ورئم.P آز قالير باغريم، آچيلماميش شراب کئمي‌، تزه تولوقلار کئمي چاتلاسين.kOO چونکي ائچئم سؤزله دولودور؛ ائچئمده‌کي روح منی سيخير.jNM من ده جاوابيمي وره‌جيم، من ده بئلدئيئمي گؤرسده‌جيم.1M[ ائندي کي، اونلار ساکئتدئرلر، ائندي کي، آرتيق جاوابسيز قاليبلار، من مگر گؤزله‌مه‌لي‌يَم؟!L اونلار آرتيق حيران‌ديرلار، جاوابسيز قاليبلار، دِميه بئر سؤزلري ده يوخدور.,KQ اَيّوب سؤزلرئني منئم ضئدّئمه دوزمه‌يئب، من ده سئزئن سؤزلرئنئزله اونا جاواب وِرميه‌جيم.wJg دِمه‌يئن: حئکمت تاپميشيق، اونو ووران ائنسان يوخ، تاري‌دير.pIY سئزه چوخ دا دئقّت اتدئم، لاکئن سئزدن هچ بئرئنئز اَيّوبون سهو دانيشديغيني ثوبوت اتمه‌دئنئز، اونون سؤزلرئنه جاواب ورمه‌دئنئز.9Hk باخين، سئز دانيشارکن، من گؤزله‌دئم، نه دئيه‌جيئزي آختارارکن، من سئزئن دلئلرئنئزه قولاق آسديم.zGm اونا گؤره ده ديئرم: منه قولاق آسين. قويون من ده بئلدئيئمي ديئم.dFA حئکمت ياشدا اولماز، عدالتي درک اتمک، ياشا باخماز.E آمّا دوغرودان دا ائنساندا روح وار، قادئري-موطلقئن نفسي ائنسانا آغيل ورئر.4Da دوشوندوم: قوي اوزون عؤمور سورَنلر دانيشسينلار، قوي چوخ ائل‌لرئن شاهئدلري حئکمت اؤيرَتسئنلر.xCi بوزلو بَرَکِلئن اوغلو اِلئهو دانيشيب ددی: "ياشجا من کئچئيَم، آمّا سئز ياشلي؛ اونا گؤره ده چکئندئم، بئلدئيئمي سئزه دِمَکدن قورخدوم.B5 لاکئن بو اوچ کئشئنين آغزيندا آرتيق جاواب اولماديغيني گؤرَن واخت، قضبي آلوولاندي.,AQ اِلئهو بوراجاق اَيّوبلا دانيشماغا گؤزله‌مئشدي، چونکي اونلار ياشدا اوندان بؤيوک ائدئلر.k@O اونون قضبي او اوچ دوستون اوستونه ده آلوولاندي، چونکي اَيّوبو محکوم اتدئيي حالدا، حله ده اونا بئر جاواب تاپا بئلمه‌مئشدئلر.}?s لاکئن رام نسلئندن بوزلو بَرَکِلئن اوغلو اِلئهونون قضبي اَيّوبون اوستونه آلوولاندي، چونکي اؤزونو تاريدان داها چوخ حاقلي حساب ادئردي./> Y بلجه بو اوچ کئشي اَيّوبا جاواب ورمکدن دايانديلار، چونکي او، اؤز نظرئنده صالح بئر آدام ائدي.%=C(قوي اوندا بوغدا يرئنه تئکان، آرپا يرئنه خار-خاشاک بئتسئن."" اَيّوبون سؤزلري باشا گلئر.<'اگر پولونو ورمه‌دن محصولونو يِمئشم، صاحئبلرئنئن اؤلومونه باعئث اولموشام؛4;a&اگر اَکئن تورپاغيم منئم ضئدّئمه فرياد ادئر، جوتون آچديغي ياريقلار اَلئمدن بئرلئکده آغلايير؛:%بوتون قدملرئمئن حسابيني اونا خبر وِرَردئم؛ امئر کئمي اونا ياخينلاشارديم.9$شوبهه‌سئز بو طوماري چئينئمده داشييارديم؛ تاج کئمي باشيما قويارديم.p8Y#کاشکي منی اشئدن بئري اولسايدي! بو سؤزومو تصدئق ادئرم؛ قوي قادئري-موطلق جاوابيمي ورسئن! ضئدّئمه بونو طومارا يازيب اَلئمه ورسئن.U7#"بؤيوک جاماعاتدان قورخدوغوم اوچون، اِلئن حقارتئندن دهشته گلدئيئم اوچون، دئنمه‌يئب قاپيدان اِشئيه چيخماميشام؛~6u!اگر تقصئرئمي گئزلَتمئشم، آدم کئمي عوصيانيمين اوستونو اؤرتموشم.%5C هچ بئر قرئب گجه‌ني چؤلده سحر اتمَزدي، قاپيم همئشه يولدان کِچَنلرئن اوزونه آچيق ائدي-&4Eاگر چاديريمين خالقي هچ واخت دمه‌يئبلر کي، اَيّوبون وردئيي اَتئندن دويمايان کئم وار؟-3'حال بو کي، هچ کئمئن جانينا قارقيش اتمکله دئلئمه گوناه اتمه‌يه يول ورمه‌مئشم-2اگر دوشمنلرئمئن بدبختلئيئنه سِوئنمئشَم، زحمت آلتينا دوشَنده فرحلَنمئشم-E1بو دا اله بئر فساددير کي، حاکئملر اونو جزالانديرارديلار، چونکي يوخاريدا اولان تاريني دانميش اولارديم.d0Aو اوره‌يئم گئزلئجه آلدانيب و آغزيم اَلئمي اؤپوب؛/ اگر گونه ائشيغيني شاخاندا، يا دا آيا شؤوکتي ائچئنده گِدنده باخميشام؛.%اگر ثروتئمئن چوخلوغونا گؤره، يا دا اَلئمئن چوخ قازانديغينا گؤره سِوئنمئشَم؛-اگر قيزيلا اومئد باغلاميشام، يا دا خالئص قيزيلا «اومئدئم سنسن» دِمئشَم؛,چونکي تارينين بلاسيندان قورخورام، شؤوکتئنئن قاباغيندا دايانا بئلمه‌رم.t+aقوي اوندا چئينئم يرئندن دوشسون و قولوم لوله‌سئندن سينسين.*اگر محکمه‌ده حامئلرئم اولدوغو اوچون، اَلئمي يِتئمئن ضئدّئنه قالديرميشام؛)-اگر اونون بِلي منه خيئر-دوعا ورمه‌يئب، اگر قويونلاريمين يونو ائله قيزيشماييب؛0(Yاگر بئر آدامي پالتارسيزليقدان اؤلوم حاليندا گؤرموشم، يا دا اؤرتويه مؤحتاج اولان بئر آدامي.8'iحال بو کي، جاواليغيمدان بَري يِتئملره آتاليق اتمئشم، دوغولاندان بَري دول آروادا يول گؤرستمئشم-&wاگر چؤره‌يئمي تک باشينا يِمئشَم، يِتئملرله اونو پايلاشماميشام-<%qاگر فاغير آداملارين ائسته‌دئکلرئنه مانع اولموشام، اگر دول آروادين گؤزلرئنئن نورونو سؤندورموشم،3$_مگر آنا بطنئنده منی يارادان، اونلاري دا ياراتماييب؟ مگر ائکئمئزي ده بطنده بَزه‌يَن او ديئل؟#/تاري آياغا قالخاندا، من نه اده بئله‌رم؟ تفتئش ادنده اونا نه جاواب وره بئله‌رم؟" اگر نؤکرلرئم و کنئزلرئمئن حاقّيني، منئمله داعوالي اولان زامان دانميشام،/!W چونکي او، هلاکت يرئنه‌جک يانديريب ياخان بئری اولاردي؛ بوتون محصولومو کؤکوندن چيخارداردي. ! چونکي بو بئر خباثت اولاردي؛ اله بئر فساد کي، حاکئملر اونو جزالانديرارديلار.,Q قوي اوندا آرواديم اؤزگه بئر آدامين دَيئرمانيني دارتسين، اونونلا اؤزگه کئشئلر ياتسينلار.  اگر اوره‌يئم بئر آروادا توولانيب، اگر قونشومون قاپيسيندا گئزلَنمئشم،|qقوي اوندا اَکدئيئمي يادلار يِسئن؛ اَکئنئم کؤکوندن چيخاريلسين.1[اگر قدملرئم يولدان آزيب، اگر اوره‌يئم گؤزلرئمئن دالينجا گدئب، يا دا اَللرئم لکه‌لي اولوب؛ykقوي تاري منی دوز بئر تَره‌زئده چکسئن کامئل اولدوغومو گؤرسون.xiاگر يالانچيليقلا يرئمئشم، اگر آياغيم حئيله اوچون تَله‌سئب،hIمگر او، يوللاريمي گؤرمور؟ مگر او، هر قدمئمي سايمير؟)مگر حاقسيزلارين باشينا فلاکت گلمئر؟ مگر فئتنه‌کارلارين باشينا موصئبت گلمئر؟5cائنسانين پايي يوخاريدا اولان تاريدان نه‌دئر؟ مئراثي اوجالاردا اولان قادئري-موطلقدن نه‌دئر؟ yگؤزلرئمله عهد باغلاميشام؛ باکئره بئر قيزا نجه گؤز دئکه بئله‌رم؟oWطنبوروم ياس توتوب ناله چکئر، نِيئم زار-زار نيقّيلدايير.{oدَرئم قاراليب اوستومدن تؤکولور؛ سوموکلرئم قيزديرمادان يانير.r]چاقّاللارا قارداش اولموشام، بايقوشلارا يولداش اولموشام./Wيوخدور بئر ائشيق اوجو، قارالا-قارالا گَزئرم، جاماعات آراسيندا دوروب کؤمک اوچون باغيريرام.اوره‌يئم چيرپينير، راحاتليغي يوخدور، ذلئللئک گونلري يولومو کَسئب. ياخشيليق گؤزله‌دئم، يامانليق گلدي، ائشيق گؤزله‌دئم، قارانليق گلدي.+مگر من دارليغا دوشَنلر اوچون آغلامازديم؟! مگر اوره‌يئم فاغير اوچون يانمازدي؟!ykييخيلانين دوستو اولماز، موصئبتئنده کؤمک اوچون مگر باغيرمير؟' Gبئلئرم کي، منی اؤلومه آپاراجاقسان؛ بوتون ياشايانلارا تعيئن اولونموش يره آپاراجاقسان. منی قالديريب يل اوستونه مئندئرئرسن، طوفان ائچئنه ساليب دارماداغين ادئرسن.j Mمنئم ضئدّئمه رحمسئزسن اَلئنئن گوجو ائله منی اَزئرسن. 9کؤمک اوچون سنه باغيريرام، جاواب ورمئرسن. آياغا قالخيرام، منه بئر نظر ده سالميرسان.g Gمنی پالچيغا باتيرير، توزا دؤنموشَم، کوله دؤنموشَم.'تاري زورلا پالتاريمي اَينئمدن چيخاردير؛ مندن جوبّه‌مئن ياخاسي کئمي ياپيشير.  گجه‌لر سوموکلرئمي ائچئمده دِشئر، جانيمي گَمئرَن آغريلار هچ دايانمير.}sائندي جانيم ائچئمده اَرئيئر؛ ذلئللئک گونلري مندن بَرک ياپيشيب. 9دهشتلر اوستومه تؤکولور؛ شرفئمي يل کئمي سووورور، خوشبختلئيئم بولود کئمي کچئب گدئب.اله بئل کي، گِنئش بئر دلئکدن گلئرلر؛ وئرانه‌لئکدن اوستومه يووارلانيرلار. يولومو وئران ادئرلر، اونلارا کؤمک ادن بئري اولماسا دا، هلاکيما چاليشيرلار.=s صاغيمدا زئل-زئبئل آداملار قالخيرلار؛ آياغيمي جايديريرلار، هلاک ادن يوللاريني منه طرف دوزَلدئرلر.Y+ ائندي کي، تاري کامانيمين ائپئني بوشلاييب و منی ذلئل ادئب، اونلار دا گؤزومون قاباغيندا جئلوولاريني آرتيق آتيبلار. مندن ائکراه ادئرلر، مندن اوزاق دورورلار، اوزومه توپورمکدن ده چکئنمئرلر.w ائندي من دئللرئنئن نغمه‌سي اولموشام؛ آغيزلاريندا مثل اولموشام. ~آخماقلارين، آدسيزلارين اؤولادلاري‌ديرلار، اؤلکه‌دن قووولموشدورلار.}کوللارين آراسيندان آنقيريرلار؛ قارا تئکانين آلتيندا دالدالانيرلار.|wدهشتلي وادئلرده، يرئن دلئکلرئنده، قايالار آراسيندا ياشاييرلار.+{Oخالق آراسيندان قووولورلار، اونلارين اوستونه اِله قيشقيريرلار کي، دئيه‌سن اوغرودورلار.z1کوللوقلاردان دوزلو بئتکئلر ييغيرلار، و يئيه‌جکلري سوپورگه کوللارينين کؤکودور.,yQيوخسوللوقدان، آجليقدان آريقديرلار گجه قارانليغيندا چؤل-بئياباندا بئتکي کؤکو گَمئرئرلر.x3اونلارين اَللرئنئن قووّتئندن منه نه فايدا اولاردي؟ گوج اونلاردان آرتيق گتمئشدي.yw mآمّا ائندي ياشجا مندن کئچئکلر منه لاغ ادئرلر؛ او آداملار کي، آتالاريني هچ حساب ادئب سورومون ائتلري ائله قويماغا بله راضي اولمازديم.~vuاونلارين يولونو من سِچَردئم، ريئس کئمي اَيلَشَردئم، عسگرلرئن آراسيندا پادشاه کئمي اوتورارديم، ياسلي‌لارا تسلّی ورنه بَنزه‌يَردئم.'uGاوزلرئنه گولومسه‌يَنده، گؤزلرئنه ائنانمازديلار، و گولر اوزوم اونلارا جسارت وِرَردي.t}منی ياغيش کئمي گؤزله‌يردئلر، ياز ياغيشي کئمي سؤزلرئمي ائچَردئلر.s{هچ کئم سؤزومون اوستوندن سؤز دِمَزدي، سؤزلرئم اوستلرئنه تؤکولردي.}rsمنه قولاق آسيب گؤزله‌يَردئلر؛ مشورتئم اوچون ساکئت قالارديلار.zqmعئزّتئم يانيمدا تزه قالاجاق، و کامانيم اَلئمده تزه‌لَنه‌جک.ppYکؤکوم سولار طرفئنه ياييلاجاق، بوداقلاريما شِح دوشه‌جک.{ooدوشونَردئم: يووامدا اؤله‌جيم، گونلرئمي قوم قدر چوخالداجاغام.nائنصافسيز آدامين چَنه‌سئني سينديرارديم، شئکاري اونون دئشلرئندن آلارديم.mمؤحتاجلارين آتاسي ائدئم، قرئبلرئن موشکول‌لرئنئن قيدئنه قالارديم.Tl!کورلارا گؤز ائدئم، توپاللارا آياق ائدئم. kصالحلئيي گِيئنَردئم و منه ياراشاردي، عدالتئم منه جوبّه و تاج کئمي ائدي.Jj  اؤلوم آغزيندا اولانين خيئر-دوعاسي اوستومه گلردي، دول آروادين اوره‌يئني شادليقدان اوخوماغا قالديرارديم. ~~9}}+||/{{zz ySxxww?vv u_ttztsrrqpp[oo/nmm4lkk7jj_ii8hvhg@@'??>==f<<;~::m99b88 7r66Q554u3332.110b//(.--C,,<++**.))8((''':&&X%%Q$$#~#""b! 4e}_Ns*Q e D  k :E>Bk Qسني چاغيران واخت منه جاواب ور، اي صالح تاريم! دارليقدا اولان زامان مني گنئشلئيه چيخارت. منه يازيغين گلسئن و منئم دوعامي اشئت.nUنئجات ربده‌دئر؛ برکتئن خالقينين اوستونده اولسون! سِلاU #يارب قالخ! تاريم منه نئجات ور، چونکي هامي دوشمنلرئمئن چنه‌سئنه وورارسان، پئس آداملارين دئشلرئني سسينديرارسان.q [هر ياندان مني دؤوره‌له‌ين مئنلر نفردن ده قورخوم يوخدور!p Yاوزانيب ياتيرام، گئنه اويانيرام، چونکي رب مني ساخلايير. اوجا سَسله ربّي چاغيريرام، اؤز موقدّس داغيندان منه جاواب ورئر. سِلا آمّا يارب، سن منئم قالخانيمسان، منئم عئزّتئم! باشيمي اوجالدان سنسن.{oمنئم باره‌مده چوخ آدام ديئر: "تاريدان اونا نئجات يوخدور."" سِلا~ wيارب، دوشمنلرئم نه قدر چوخدور! ضئدّئمه قالخانلار، نه قدر چوخدور!ta اوغولو اؤپون کي، قضبلنمه‌سئن، يوخسا توتدوغونوز يولدا محو اولارسينيز، چونکي آز قاليب قضبلنسئن. بختور بوتون اونا پناه آپارانلار!yk ربّه قورخو ائله قوللوق ادئن، تئتره‌يه-تئتره‌يه شادليق ادئن. ائندي اي پادشاهلار، عاغيلّي اولون! اي دونيانين حاکئملري، عئبرت آلين!"= اونلاري دمئر دينکله قيراجاقسان، کوزه‌گر قابلاري کئمي اونلاري تئکه-تئکه اده‌جکسن."(Iمندن ائسته، من مئلّتلري سنه مئراث وره‌جيم، ير اوزونون دؤرد بوجاغيني سنه مولک وره‌جيم.'Gمن ربّئن امرئني اعلان اده‌جيم؛ او منه ددي: "سن منئم اوغلومسان. بو گون من سنه آتا اولدوم.wرب ديئر: "من اؤز پادشاهيمي موقدّس داغيم صحيون اوستونده قويموشام."%او زامان رب حئدّتي ائله اونلارلا دانيشاجاق، قضبئله اونلاري قورخويا سالاجاق؛~لاکئن گؤيلرده ساکئن اولان گولور؛ پروردئگار اونلاري ائستِهزا ادئر.}ديئرلر: "گلئن اونلارين زنجئرلرئني قيراق، اوستوموزده‌کي زنجئرلرئني آتاق."W|'دونيانين پادشاهلاري قالخيرلار، امئرلر بئربئرئ ائله ربّئن ضئدّئنه، اونون مسح اتدئيئنئن ضئدّئنه مصلحتله‌شئرلر؛z{ oنه اوچون مئلّتلر قايناشيرلار، طايفالار باطئل فئکئرله‌شئرلر؟z %چونکي صالحلرئن يولو ربّئن نظرئنده‌دئر؛ آمّا پئس آداملارين يولو محو اولاجاق.y 9اونا گؤره پئس آداملار موحاکئمه‌ده، گوناهکارلار صالحلرئن آراسيندا دورماياجاقلار.x -پئس آداملار بله ديئل‌لر؛ سامان چؤپو کئمي‌دئرلر کي، يل اونلاري سوووروب آپارار.kw Qاو، سو آرخلارينين يانيندا اکئلمئش آغاج کئمي‌دئر کي، باريني اؤز واختيندا ورر. اونون يارپاغي سولماز، اتدئيي هر ائش ياخشي گدر.uv eلاکئن ربّئن شرئعتئندن حظّ ادر، گجه-گوندوز اونو درئن دوشونر.ku Sخوش او آدامين حالينا کي، پئس آداملارين مشورتئنده گزمز، گوناهکارلارين يولوندا دورماز، ائستِهزا ادنلرئن مجلئسئنده اوتورماز؛Mt*اَيّوب قوجاليب عؤموردن دويموش اؤلدو.s7*بوندان سونرا اَيّوب ۱۴۰ ائل ياشادي و اؤولادلاريني و دؤرد نسئل اؤولادلاريني گؤردو.Wr'*بوتون اؤلکه‌ده اَيّوبون قيزلاري کئمي گؤزل آرواد هچ يوخ ائدي. آتالاري دا اونلارا قارداشلاري آراسيندا مئراث وردی.>qu*بئرئنجئسئنئن آديني "يِمئما"، ائکئنجئسئنئن آديني "قِصئعا"، اوچوسونون آديني دا "قِرِن‌هَپّوک" قويدو.Lp* اَيّوبون يدّي اوغلو، اوچ قيزي اولدو.o-* رب اَيّوبون آخير گونلرئني اَوّلکي گونلرئندن داها چوخ برکتلي اتدي؛ اونون ۱۴۰۰۰ قويونو، ۶۰۰۰ دَوه‌سي، ۱۰۰۰ جوت اؤکوزو، و ۱۰۰۰ دئشي اِشّه‌يي وار ائدي.dnA* اَيّوبون بوتون قارداشلاري و باجيلاري و بوتون اَوّلکي آشنالاري اونون يانينا گلئب اِوئنده اونونلا چؤرک يدئلر و اونون دردئنه شرئک اولدولار و ربّئن اونون باشينا گتئردئيي بوتون بلالاردان اؤتري اونا تسلّی وردئلر. هر بئري اونا بئر پارچا گوموش و بئر قيزيل حالقا وردی.m-* اَيّوب دوستلاري اوچون دوعا ادندن سونرا، رب اوندان آلينديقلاريني اونا گری قايتاردي؛ رب اَيّوبا بوتون قاباکي ماليندان ائکي قات آرتيق مال- دؤولَت وردی.l}* بلجه تِيمانلي اِلئفَز، شواَخلي بئلدَد و نَعَماتلي صوفَر گدئب ربّئن اونلارا ددئکلرئني يرئنه يتئردئلر؛ و رب اَيّوبون دوعاسيني قبول اتدي.0kY*ائندي اؤزونوز اوچون يدّي گاميش و يدّي قوچ آليب قولوم اَيّوبون يانينا گدئن و اؤزونوز اوچون يانديرما قوربانيني تقدئم ادئن. قولوم اَيّوب سئزئن اوچون دوعا اتسئن. من ده اونون دوعاسيني قبول ادئب، سئزئنله آخماقليغينيزا گؤره رفتار اتمه‌رم؛ چونکي سئز قولوم اَيّوب کئمي منئم حاقّيمدا دوغرو اولاني دِمه‌دئنئز."[j/*رب اَيّوبا بو سؤزلري دئيَندن سونرا، تِيمانلي اِلئفَزه ددي: "قضبئم سنئن ضئدّئنه و ائکي دوستلارينين ضئدّئنه آلوولانيب. چونکي سئز قولوم اَيّوب کئمي منئم حاقّيمدا دوغرو اولاني دِمه‌دئنئز.i*اونا گؤره اؤزومدن زَهلَم گدئر، تورپاقدا، کولون ائچئنده تؤوبه ادئرم." h *سنئن حاقّيندا قولاقلاريملا اشئتمئشدئم، آمّا ائندي گؤزلرئم سني گؤروب.&gE*بويوردون: «ائندي قولاق آس، دانيشاجاغام؛ سندن سوروشاجاغام، سن ده منه جاواب وره‌جکسن.»f}*سوروشدون: «بو کئمدئر کي، معرئفتسئز سؤزلرله مشورتي قارالدير؟» دوغرودان دا کي، آنلاماديغيم شيلردن، آغليما سيغمايان عجايئبلردن دانيشديم.{eo*"بئلئرم، سن هر شيه قادئرسن، قصد اتدئکلرئنه مانع اولماق اولماز.Jd *او زامان اَيّوب ربّه جاواب ورئب ددی:jcM)"هر اوجا شيي گؤرور؛ بوتون تکبّورلولره او پادشاه‌دير."_b7)!ير اوزونده تايي يوخدور، قورخوسوز بئر مخلوقدور.a) آرخاسيندا پارلاق بئر ائز بوراخير؛ درئنلئيي ائنسان آغاران ساچا اوخشادير.`})درئنلئکلري بئر قازان کئمي قاينادير، دهنزي عطئر کوپونه دؤنده‌رئر.7_g)قارنينين آلتي ائتي ساخسي پارچاسي کئمي‌دئر، پالچيق اوستوندن سورونن ائتي جيرجير کئمي ائز قويور.s^_)دَيَنَکلري کولَش چؤپو سانير؛ مئزراقين ويييلتيسينا گولور. ])کامان اوخو اونو قاچيردا بئلمز؛ اونا آتيلان ساپاند داشلاري سامانا دؤنَر.d\A)دمئري سامان چؤپو، بورونجو ده چوروموش اودون سايير.x[i)قيلينج اونا يِتئشسه ده، فايداسيزدير، نئزه، تئر، و مئزراق دا.oZW)قالخماغيندان گوجلولر تئتره‌ير؛ دهشتدن حالدان گِدَرلر.xYi)اوره‌يي داش کئمي بَرکدئر، دَيئرمانين آلت داشي کئمي بَرکدئر.X!)اَتئنئن قاتلاري بئربئرئنه ياپيشيب، اوستونه اله بئتئشئب کي، اصلا تَرپَنمَز.vWe)قووّت اونون بوينوندا ساکئندئر، دهشت ده قاباغيندا اوينايير.aV;)نفسئندن کؤمورلر کؤزه‌لئر، آغزيندان آلوو چيخير.U)بورنونون دِشئکلرئندن توستو چيخير، اِله بئل قازان قاينايير، قاميش يانير.lTQ)آغزيندان آلوولو مشعل‌لر چيخير؛ اود قورلاري سيچرايير.zSm)آسقيراندا اود سيچرايير، گؤزلري سحر ائشيغي کئمي پار-پار يانير.R!)بئربئرئنه ياپيشيقديرلار، بئربئرلرئنه اله ياپيشيبلار کي، اصلا آيريلمازلار.Q)بئربئرلرئنه او قدر ياخين باغلانيبلار کي، آرالارينا هاوا بله کِچمَز.P)کوره‌يي قوبّه‌لي قالخانلارا اوخشايير، بئربئرئنه مؤحکم باغلانيب.}Os)اوزونون قاپيلاريني کئم آچا بئلر؟ دئشلرئنئن اطرافي دهشتلي‌دئر.&NE) اونون ائکي‌قات زئرِهئني کئم دِشه بئلر؟ ائکي چَنه‌سئنئن آراسينا کئم جئلوو تاخا بئلر؟M#) سؤزومو کَسمه‌يئب اونون عوضولرئندن، قودرتئندن و گؤزل گؤرونوشوندن دئيه‌جيم.L5) کئم منه بئر شي ورئب کي، ائندي گرک گری قايتاريم؟ گؤيون آلتيندا اولان هر شي منئمدئر.K) اونو اوياتماق اوچون هچ کئمده جسارت يوخدور. بس کئم منئم قاباغيمدا دورا بئلر؟J7) باخ، اونو توتماق ائستيه‌نئن اومئدي بوشدور؛ مگر اونون بئر گؤرونوشو آدامي ييخماز؟!7Ig)اَلئني اوستونه بئر قوي؛ نه موبارئزه‌يه دوشه‌جيئني تصوّور ات؛ اوندا بو ائشي بئر داها اِتمَزسن.H)آيا دَرئسئني چَنگلللرله، باشيني دا باليقچي نِشتَرلري ائله دولدورا بئلرسن؟wGg)آيا تاجئرلر اونو آليب ساتارلار؟ آرالاريندا اونو بؤلوشَرلر؟\F1)آيا اونونلا دا، بئر قوشلا اويناديغين کئمي، اوينايا بئلرسن؟ بوينونا ائپ باغلاييب اونو قيزلارين اوچون آپارا بئلرسن؟oEW)آيا سنئنله عهد باغلار کي، همئشه‌لئک سنئن قولون اولسون؟tDa)آيا سنه دفه‌لرله يالوارار؟ سنئنله يوموشاق سؤزلر دانيشار؟{Co)آيا بورنونا ائپ تاخا بئلرسن؟ قارماقلا چَنه‌سئني دَله بئلرسن؟B 9)آيا لئوياتاني باليق قارماغي ائله چکه بئلرسن؟ و يا دئلئني قايتانلا باغلايا بئلرسن؟A1(گؤزلري آچيق ائکَن کئم اونو توتا بئلر؟! کئم اونو تله‌يه ساليب بورنونو دِشه بئلر؟!@#(چايلار قايناشسادا، او قورخماز؛ اوردون چايي بوغازينا چاتسا دا، آرخايين‌دير.?(سو زانباقلاري اوستونه کؤلگه سالار، دره‌نئن سؤيودلري اونو دؤوره‌له‌ير. >(سو زانباقلارينين آلتيندا، قاميشليقلارلا اؤرتولو باتاقليقلاردا ياتار.=%(تپه‌لر محصوللاريني اونا ورئرلر، چؤلون بوتون حيوانلاري يانيندا اويناشيرلار.=<s(تارينين بؤيوک عمللرئنئن باش اثري اودور، آنجاق اونو يارادان‌دير کي، قيلينجلا اونا ياخينلاشا بئلر.;(سوموکلري بورونج لوله‌لري کئمي‌دئر، قابيرغالاري، اله بئل، دمئر تئرلردئر.:(قويروغونو سئدر آغاجي کئمي دئکَر، بودلارينين وَتَرلري بئربئرئنه هؤرولوب.u9c(گؤر بِلئنده نه قدر گوج وار، قارين عَضَله‌لري نجه مؤحکمدئر.8(سنئنله بئرلئکده ياراتديغيم بِهِموتا بئر باخ، اؤکوز کئمي اوت يِيئر.7(او زامان من اؤزوم ده قبول اده‌رم کي، سنئن صاغ اَلئن سنه نئجات وِرَر.6( هاميسيني بئرلئکده تورپاق آلتيندا باسدير؛ اوزلرئني گئزلي يرده کَفَنه بورو.C5( بوتون مغرور آداملارا باخيب، اونلاري آشاغي اِندئر. پئس آداملاري اولدوقلاري يرده تَپئيئنئن آلتينا سال.4( قوي قضبئنئن آلووو ساچسين، بوتون مغرور آداملارا باخ و اونلاري آلچالت.|3q( اگر بله‌دئر، اؤزونو شؤوکت و حئشمته بورون، حؤرمت و عظمته گِيئن.2)( آيا تارينين قولو کئمي قولون وار؟ آيا اونون سَسي کئمي سن ده گورولده‌يه بئلرسن؟1#(آيا عدالتئمي هچ ساياجاقسان؟ منی محکوم اده جکسن کي، اؤزونو حاقلي چيخارداسان؟0("ائندي کئشي کئمي بِلئني باغلا؛ سندن سوروشاجاغام، سن ده منه جاواب وره‌جکسن.t/a(او زامان رب فيرلانان يِلئن ائچئندن اَيّوبا جاواب ورئب ددی:. (بئر دفه دانيشديم، داها جاوابيم يوخدور، آرتيق ائکئنجي دفه نه دانيشيم."-("باخ، من ذلئل بئر آدامام، سنه نه جاواب ورئم؟ آغزيمي اَلئمله توتموشام.K,(او زامان اَيّوب ربّه جاواب ورئب ددی:A+{("مگر تنبهه لايئق اولان آدام قادئري-موطلقله موباحئثه اده بئلر؟ قوي بونا تاريني مذمّت ادن جاواب ورسئن.".* Y(سونرا رب اَيّوبا ددی:u)c'بالالاري قان سومورَر؛ لِشلر هارادا اولسا، او دا اورادادير.m(S'شئکاريني اورادان آختارار، گؤزلري اونو اوزاقدان گؤرَر.''قايادا ياشايار، قايانين اوجوندا، قايانين چاتلاقلاريندا مسکن توتار.&}'مگر قارتال سنئن امرلرئنله گؤيه قالخير، يوواسيني اوجالاردا قورور؟|%q'مگر قيرغي سنئن حئکمتئنله اوچور، قانادلاريني جنوب طرفئنه آچير؟$'کَره‌ناي چالينان واخت "هئيّا" ديئب کئشنه‌يَر، موحارئبه‌نئن ائيسئني، سرکرده‌لرئن قيشقيرتيسيني، دؤيوشون نعره‌سئني اوزاقدان حئس اِدَر.#'هيجان و قضبله يري-يوردو قاپار؛ کَره‌نايين سَسي گلدئکده يرئندن دئک آتيلار.~"u'اونون اوستوندن اوخ، پاريلدايان نئزه و مئزراق شئمشَک کئمي کِچَر.~!u'قورخويا گولر، هچ بئر شيدن قورخماز، قيلينج قاباغيندان دا دؤنمَز.1 ['آياغينين ديرناغيني دره‌ده يره چيرپار، قووّتئندن کِف اِدَر، سئلاحلي‌لارين قاباغينا چيخار.%'آيا اونو چَيئرتکه کئمي سيچرادان سنسن؟ اونون شؤوکتلي کئشنَمه‌سي سَهملي‌دئر.mS'آيا آتا، گوجو سن ورئرسن؟ بوينونا دا يالالي قويان سنسن؟}'آمّا گئنه ده قاچماق اوچون قاناد آچاندا هم آتا، هم ده آتلي‌يا گولر.~u'چونکي تاري اونا حئکمت ورمه‌يئب، آنلاقدان دا اونا پاي ورمه‌يئب.Q'بالالاري ائله قَسوَتله رفتار اِدَر، اِله بئل کي، اؤزونونکو ديئل‌لر. چکدئيي زحمتئن بوشا چيخماسيندان قورخماز.+O'ياديندان چيخاردير کي، بئر آياق اونلاري اَزه بئلر، چؤل حيوانلارينين آياغي آلتيندا قالار.s_'يرده يومورتالايير، اونلاري توز-تورپاق اوستونده قيزديرير.F' دَوه قوشو قانادلاريني شادليقلا چيرپار، لاکئن اونو لِيله‌يئن قانادي و پرلري ائله موقايئسه اتمک اولماز./' آيا اونا اعتئبار اده بئلرسن کي، اَکئنئنئن محصولونو داشيسين، اونو خرمنه ييغسين؟' آيا اونون حدسئز گوجونه بِل باغلايا بئلرسن؟ اونا آغير ائش گؤردوره بئلرسن؟%C' آيا جوت سورمک اوچون اونو جوته قوشا بئلرسن؟ آيا سنئن دالينجا دره‌لرده شيريم آچا بئلر؟)' آيا چؤل اؤکوزو راضي اولار کي، سنه ائشله‌سئن؟ آيا گجه‌ني سنئن آخوروندا قالار؟'گَزدئيي تپه‌لر اونون اوتلاغي‌دير. هر جور ياشيل گؤيَرتئني آختارار.ve'شهرئن قالاباليغينا گولر، ناخيرچينين دا هاي-کويونو اشئتمَز.oW'اونا چؤل‌لري مسکن من وردئم، شور چؤللري اونا يورد اتدئم.'چؤل اِشّيئني کئم آزاد بوراخدي؟ وحشي اِشّه‌يئن باغلاريني کئم آچدي؟lQ'بالالاري چؤلده بؤيويوب گوج آلار، گِدَر، گری قاييتماز.oW'دئزه دوشوب بالالاريني دوغارلار؛ آغري‌لاردان قورتارار. 1'آيا اونلارين بويلو اولان آيلاريني سايا بئلئرسن؟ دوغاجاق واختلاريني دا بئلئرسن؟.  W'آيا داغ کچي‌لرئنئن نه واخت دوغدوغونو بئلئرسن؟ ماراللارين بالالاريني دوغدوغونا باخيبسان؟u c&)قارغايا يِمه‌يئني کئم حاضيرلايير، او زامان کي، بالالاري تارينين درگاهينا باغيريرلار، و يمکلري اولماديغينا گؤره آوارا گَزئرلر؟ &(او زامان کي، يووالاريندا اوتورورلار، و يا مِشه‌لئکده کمئنده ياتيرلار؟/ W&'آيا دئشي شئر اوچون شئکاري سن اوولاييرسان و يا جاوان آصلانلارين آجليقلاريني سن دويورورسان،+&&او زامان کي، تورپاق قورو پالچيق کئمي بَرکله‌يئر. و کَسَکلر بئربئرئنه ياپيشير؟&%کئم بولودلاري حئکمتله سايا بئلر؟ گؤيلرئن کوپلرئني کئم بوشالدا بئلر؟kO&$اوره‌‌يه کئم حئکمت قويدو؟ و يا ذِهنه کئم آنلاق وردی؟  &#آيا شئمشَکلري گؤندره بئلرسن، اله کي، گدئب سنه دسئنلر: باخ، بوراداييق؟&"آيا سَسئني بولودلارا اوجالادا بئلرسن، اله کي، سو سِلي سني بوروسون؟+&!آيا گؤيلرئن قانونلاريني بئلئرسن؟ ير اوزونه اولارين حاکئمئيّتئني قورا بئلرسن؟D& آيا هر بورجو اؤز واختيندا چيخاردا بئلرسن؟ و يا دوبّي-اکبري اوغوللاري ائله بئرلئکده هئدايت اده بئلرسن؟!;&آيا ثورَيّا اولدوزلاريني زنجئرلرله باغلايا بئلرسن؟ جبّارين باغلاريني آچا بئلرسن؟{&سولار نه زامان داش کئمي بَرک اولور؟ درئنلرئن اوزو نه زامان دونور؟pY&بوز کئمئن بطنئندن چيخيب؟ گؤيدن دوشَن شاختاني کئم دوغوب؟i~K&آيا ياغيشين آتاسي وار؟ شِح دامجيلاريني کئم ياراتدي؟}&صحرالار-بئيابانلار دويونجا سو ائچسئن، و يردن ياشيل اوت گؤيَرتسئن؟p|Y&آدام اولمايان دئياري، ائنسان ياشامايان چؤللري سولاسين؟e{C&کئم سِل‌لر اوچون آرخ، ائلديريم اوچون يول آچدي کي،xzi&هانسي يوللا ائشيق ياييلار؟ شرق يلئنئن اَسدئيي ير هارادادير؟ y&من اونلاري دارليق زاماني اوچون، جنگ و موحارئبه گونلري اوچون ساخلاييرام.x&هچ اولوب قارين آنبارلارينا بئر گئره‌سن؟ دولونون آنبارلاريني بئر گؤره‌سن؟w&البتّه کي، بئلئرسن، چونکي او زامان دوغولموشدون! سن چوخ ائل‌لر ياشاييبسان!v{&آليب اونلاري يرلرئنه آپاراسان؟ مگر اِولرئنئن يوللاريني بئلئرسن؟ u&ائشيق مسکنئنه گدن يول هارادادير؟ قارانليغين اوتوردوغو ير هارادادير کي، t&دونيانين گِنئشلئيئني آنلاييبسان؟ دِه گؤروم، اگر بوتون بونلاري بئلئرسن. s9&اولوب اؤلوم قاپيلاري سنه گؤرسه‌دئلسئن؟ ظولمت کؤلگه‌سئنئن دروازالاريني گؤروبسن؟ r &هچ اولوب دهنزئن منبعلرئنه بئر گده‌سن؟ درئنلرئن دئبئنده بئر گَزه‌سن؟{qo&پئس آداملارين ائشيغي باتيريلار، قالديرديقلاري قوللاري سينار.Fp&اونون شکئلي دَيئشئر، مؤهور وورولاندا پالچيقدا عکسي قالان کئمي، پالتارداکي قيريشلار کئمي گؤزه گؤرونور.o& بله کي، ير اوزونو اوجلاريندان توتسون، شر آداملاري اوستوندن سئلکئب آتسين؟qn[& عؤمرونده اولوب سحره امر اده‌سن شَفَقه يرئني گؤرسده‌سن؟1m[& او زامان کي، ددئم: بورايا قدر گله‌جکسن، آرتيق يوخ، و سنئن مغرور شپه‌لرئن بورادا داياناجاق؟l}& او زامان کي، سرحدئني اونا چکدئم، قاپيلاريني و چفته‌لرئني قويدوم؟k+& او زامان کي، بولودلاري اونا پالتار اتدئم، اونو قالين قارانليقدا قونداق اتدئم؟j}&دهنز بطندن چيخيب فيشقيرارکَن، اونو قاپيلار آراسيندا کئم باغلادي؟Ai{&او زامان سحر اولدوزلاري بئرلئکده اوخويوردولار و تارينين بوتون اؤولادلاري شادليقدان هاراي چکئردئلر.rh]&پايالاري نه‌يئن اوستونه قويولدو؟ کونج داشيني کئم قويدو؟>gu&ائندي کي، بئلئرسن، دِه گؤروم اونون اؤلچوسونو کئم قويدو؟ يا دا اؤلچو خطّئني اونون اوستونه کئم چکدی؟f&يرئن بونؤوره‌سئني من قويارکَن، سن هارادايدين؟ دِه منه، اگر آنلاغين وار.e&ائندي کئشي کئمي بِلئني باغلا؛ سندن سوروشاجاغام، سن ده منه جاواب وره‌جکسن.edC&"بو کئمدئر کي، معرئفتسئز سؤزلرله مشورتي قارالدير؟mc U&او زامان رب فيرلانان يل ائچئندن اَيّوبا جاواب ورئب ددی:+bO%اونا گؤره ده، ائنسانلار اوندان قورخورلار، او، اورَکلرئنده حئکمتلي اولانلارا دا باخماز."Pa%بئز قادئري-موطلقي تاپا بئلمه‌رئک؛ قودرت و عدالتده او، بؤيوکدور. صداقتئنئن چوخلوغوندا او، هچ حاقسيزليق اتمز.w`g%شئمالدان قيزيل شؤوکتي ائله گلئر؛ تاري هيبتلي عظمتئنده گلئر._-%کولَک قورتاراندا، گؤيو تمئزله‌يَنده، گؤيده پارلايان ائشيغا هچ کئم باخا بئلمز.=^s%آيا منئم دانيشماق ائستَمه‌يئم گرک اونا خبر ورئلسئن؟ مگر اولار کي، ائنسان اودولماغيني ائسته‌سئن؟])%دِه بئزه اونا نه دئيَک؛ چونکي قارانليق سببئندن سؤزوموزو سيرايا دوزه بئلمئرئک.\%آيا سن ده اونون کئمي گؤي قوبّه‌سئني تؤکمه بورونج آيناسي کئمي سَره بئلئرسن؟[%جنوب يلي، دئياري ساکئت ادن واخت، سن کي، ائستئدن پالتاريندا حالدان گدئرسن،Z)%آيا بولودلارين تارازليغيني، معرئفتده کامئل اولانين عجايئب ائشلرئني بئلئرسن؟Y'%آيا بئلئرسن کي، تاري بولودلارينا نجه نئظام قويور، شئمشَکدن نجه اود چيخاردير؟yXk%بونو اشئت، اَيّوب: دايان و تارينين عجايئب ائشلرئني بئر دوشون.1W[% ائستر تنبه اوچون، ائستر دئياري اوچون، ائستر سِوگئسي اوچون بونون باش ورمه‌سئنه باعئث اولور.:Vm% اونون رهبرلئيي ائله دؤنوب فيرلانيرلار، اله کي، ير اوزونده اونون امر اتدئکلرئني يرئنه يتئرسئنلر.Uw% بولودلاري نَمله يوکله‌يئر، شئمشه‌يئني اونلارين ائچئندن يايير.tTa% تارينين نفسي سولاري دوندورور گِنئش سولار بوز باغلاييرلار.sS_% اوتاغيندان فيرلانان يل گلئر، داغيلان يل‌لرئندن ده سويوق.lRQ%حيوانلار يووالارينا چکئلئرلر؛ اؤز يرلرئنده قاليرلار.*QM%هرکسئن اَلئني ائشدن ساخلايير، اله کي، ياراتديغي بوتون ائنسانلار اونون ائشئني بئلسئنلر.P%قارا ديئر: يره ياغ! ياغيشا و شئدّتلي ياغان ياغيشا ديئر: شئدّتلي تؤکول!#O?%تاري سَسي ائله عجئب بئر شکئلده گورولدايير؛ آنلايا بئلمه‌دئيئمئز بؤيوک ائشلر گؤرور.;No%داليسيجا نعره چکئر؛ عظمتلي سَسي ائله گورولدايير. سَسي اشئدئلَنده ده شئمشه‌يئنئن قاباغيني آلمير.Mw%شئمشه‌يئني بوتون گؤيون آلتينا سالير، يرئن هر طرفئنه گؤنده‌رئر.sL_%اشئدئن! گورولده‌ين سَسئني، آغزيندان چيخان هارايي اشئدئن.ZK /%بونا دا اوره‌يئم چيرپينير، يرئندن اوينايير.5Jc$!گورولتوسو طوفانين گله‌جيئندن خبر ورئر، حتّا مال-حيوانلارا دا اونون ياخينلاشماسيني بئلدئرئر.vIe$ اَللرئني شئمشَکله اؤرتَر، و اونا امر اِدَر کي، هدفه دَيسئن.H$چونکي خالقلارا بونلارلا حؤکم اِدَر؛ يئيه‌جکلرئني بوللوقلا اونلارا وِرَر.{Go$باخ، اطرافيندا شئمشَکلرئني چاخديرير، دهنزئن دئبئني دولدورور.F$بولودلارين نجه ياييلماسيني، اونون چاديرينين گورولتوسونو کئم آنلايا بئلر؟E $بو ياغيشلار بولودلاردان تؤکولور، آداملارين باشينا بوللوقلا سَپئلئر.mDS$سو دامجيلاريني يوخاري چکر، بوخاريندان ياغيش ياغديرار.C1$دوغرودان دا تاري بؤيوکدور، اونو تانيميريق؛ ائللرئنئن ساييني آراشديرماق اولماز.kBO$بوتون خالق اونو گؤروب، هامي بو ائشلره اوزاقدان باخير.9Ak$خاطيرلا کي، اونون ائشئني تعرئفليه‌سن؛ ائنسانلارين نغمه‌لرله اوخودوغو ائشيني مدح اتمه‌لي‌سن. @$اونون يولونو کئم اونا امر ادئب؟ کئم اونا «حاقسيزليق ادئبسن» دئيه بئلر؟x?i$باخ، تاري اؤز قووّتئنده اوجالير. اونون کئمي موعلّئم کئم وار؟ D~~E}o}|k{{$zzTyy1xwwwvbuytesDrr:qrqpoo%nnmllEkkjZihh=gff-ee&ddcbb!ao`__)^]]k\\s[[ZYYLXaWWQVV$UTTSRRjQPPOONNVMLLMKJJYIeHrGGZFF%E7DgCBB=A@@H?s>>c==<<;p:Z99"8776h551433<211[0//N.--*,_,+t*)u((J''&X%% $R#"!!G B6 OC"m$OTk S l -  [EDO(دوشمنلرئمئن آرخاسيني منه دؤنده‌ردئن، مندن نئفرت ادنلري محو اتدئم.6Ne'موحارئبه اوچون مني قووّته سئلاحلانديران سنسن. ضئدّئمه قالخانلاري، آياقلاريمين آلتينا سالدين.;Mo&اونلاري پايمال اتدئم کي، قالماغا بئر داها قودرتلري اولماسين؛ اونلار آياقلاريمين آلتينا دوشدولر.L'%دوشمنلرئمي قووالاديم، اونلارا يتئشدئم؛ اونلار محو اولوناجاق گري قاييتماديم.xKi$آتديغيم قدملرئن يرئني گنئشلتدئن کي، آياقلاريم سوروشمه‌سئن.J/#سن منه نئجاتينين قالخانيني ورئبسن، صاغ الئن مني توتوب، عئنايتئن مني بؤيوک ادئب.I"اللرئمه دؤيوشمک اوچون تعلئم ورئر؛ قوللاريم بورونج کاماني دا اَيئر.H!آياقلاريمي مارال آياقلاري کئمي ادئر، اوجا يرلرده مني برک دوردورور.}Gs مني قووّته سئلاحلانديران تاري‌دير، منئم يولومو او کامئل ادئر؛vFeربدن ساوايي تاري کئمدئر؟ بئزئم تاريدان ساوايي قايا کئمدئر؟E1تارينين يولو کامئلدئر؛ ربّئن سؤزو خالئصدئر، رب اونا پناه گتئرن هرکسه قالخاندير.sD_سنئنله بئر قوشونو ازه‌رم، تاريملا دوآر اوستوندن اوچارام.Cچيراغيمي يانار ساخلايان سنسن، يارب! قارانليغيمي ائشيغا دؤندرن تاريمدير.Bwفاغير آداملارا نئجات ورئرسن، لاکئن تکبّورلو گؤزلري ذلئل ادئرسن. A پاک آداما، اؤزونو پاک گؤرسدئرسن؛ لاکئن اَيري آدامين قاباغيني آليرسان.-@Sسنه وفالي قالانا، اؤزونو وفالي گؤرسدئرسن. کاماللا ياشايان آداما، اؤزونو کامئل گؤرسدئرسن.0?Yرب صالحلئيئمه گؤره، گؤزونون قاباغيندا اولان اللرئمئن پاکليغينين موطابئقئنده منه عوض ورئب.>اونون گؤزونون قاباغيندا کاماللا ياشاميشام، اؤزومو گوناهدان ساخلاميشام.=3اونون هامي حؤکملرئني قاباغيما قويموشام، اونون امرلرئنئن ائطاعتئندن چيخماميشام.x<iچونکي ربّئن يوللاريني توتموشام، و تاريما عوصيان اتمه‌مئشم؛;+رب صالحلئيئمه گؤره اجرئمي ورئب، اللرئمئن پاکليغينين موطابئقئنده منه عوض ورئب.k:Oمني گنئشلئيه چيخارديب قورتاردي، چونکي مندن خوشلاندي.x9iبلالي گونومده ضئدّئمه قالخديلار، لاکئن ربّ منه داياق اولدو؛8/قودرتلي دوشمنئمدن مني قورتاردي؛ مندن نئفرت ادنلردن کي، اونلارا گوجوم چاتميردي. 7رب اوجالاردان الئني اوزاديب، مني توتدو؛ مني او درئن سولاردان چيخارتدي.I6 سنئن تنبهئندن، يارب، بورنونون نفسئنئن ووروشوندان، دهنزلرئن دئبي گؤروندو، دونيانين بونؤوره‌لري آچيلدي.$5Aاوخلاريني آتيب اونلاري داغيتدي؛ بؤيوک ائلديريملاريني ساليب، اونلاري کؤکوندن ووردو.4 رب گؤيدن گورولدادي، اوجالاردا اولانين سسي سسلندي؛ دولو و شئمشکلرله.3 اونون پاريلدايان حوضوروندان دولو و شئمشکلر قارا بولودلاري ياريب چيخديلار.2! قارانليغي دؤوره‌سئنه اؤرتو اتدي، سو دولو قارا بولودلاري اؤزونه چادير اتدي.r1] رب کرّوبا مئنئب اوچدو، يلئن قانادلاري اوستونده يوکسَلدي.0 رب، گؤيلري ياريب اندي، قارا بولودلار اونون آياقلاري آلتيندا ائدئلر.;/oاونون بورنوندان دومان قالخدي، آغزيندان يانديريب-ياخان اود چيخدي، کؤز کؤمورلر اوندان توتوشدولار.1.[اونون قضبئندن ير لرزه‌يه دوشدو، تئتره‌دي؛ داغلارين بونؤوره‌لري اسدئلر، لرزه‌يه دوشدولر.-3سيخينتيم ائچئنده ربّي چاغيرديم، کؤمک ائسته‌ين سسئمي تاريما اوجالتديم. او، معبدئندن سسئمي اشئتدي، منئم کؤمک ائسته‌ين سَسئم اونون قولاقلارينا يتئشدي.,اؤلولر دئيارينين ائپلري اطرافيما ساريلدي، اؤلوم تله‌لري قاباغيما چيخدي.u+cاؤلوم ائپلري اطرافيما دولاشدي، هلاکت سل‌لري مني قورخوتدو.n*Uحمد اولسون! ربّي چاغيريرام، دوشمنلرئمدن خئلاص اولورام.z)mمنئم قايام، منئم قالام، منئم قورتاريجيم ربدئر؛ تاريم و پناه آپاراجاغيم قايادير، قالخانيم، گوجلو خئلاصکاريم، منئم سيغيناق يرئمدئر.9( oسني سوئرم يارب، اي قووّتئم!'5لاکئن من، صالحلئکده سنئن اوزونو گؤره‌جيم؛ اويانان واخت سنئن صورتئندن دوياجاغام.&yائنسانلاردان، يارب، دونيانين آداملاريندان مني الئنله خئلاص ات؛ اونلارين حئصّه‌سي بو حياتدادير. قوي قارينلاري آنبار اتدئکلرئنله دولسون، قوي اوشاقلاري دا دويسونلار، قوي اؤولادلارينا دا ثروت بوراخسينلار.?%w قالخ، يارب! اونلارين قاباغيندا سن دور؛ اونلاري يره چيرپ؛ حياتيمي پئس آدام الئندن قيلينجلا خئلاص ات.$) پارچالاماغا حرئص بئر آصلان کئمي‌دئرلر؛ کمئنده اوتورموش جاوان بئر آصلان کئمي.3#_ هر ياندان ائندي مني دؤوره‌له‌يئرلر، گؤزلرئني دئکئب مني يره چيرپماق اوچون فورصت آختاريرلار." ياغ باغلاميش اورکلري مرحمت اوزونه باغلانيب؛ آغيزلاري بؤيوک لافلار وورور.u!c منه دارليق ورن پئس آدامدان، اطرافيمي آلان جان دوشمنلرئمدن. گؤزونون قاراسي کئمي مني حئفظ ات؛ مني قانادلارينين کؤلگه‌سي آلتيندا گئزلت:Lوفالي اولدوغونو عجئب ائشلرئنده گؤرسد؛ سن کي، دوشمنلرئندن سنه پناه گتئرن آداملارا صاغ الئنله نئجات ورئرسن./سني چاغيريرام، اي تاري، چونکي سن منئم سسئمي اشئدرسن؛ منه قولاق ور و سؤزومو اشئت.taقدملرئم سنئن يوللاريني برک توتوب، آياقلاريم سوروشمه‌يئب.Eائنسانلارين ائشلرئنه گلئنجه- سنئن دوداقلارينين کلامي ائله، ظالئم آدامين يوللاريندان اؤزومو ساخلاديم.#اوره‌يئمي ائمتاحان ادئبسن، گجه مني يوخلاييبسان؛ مني ائمتاحان اتمئش ده اولاسان، هچ بئر شي تاپماييبسان. نئيّت اتدئم کي، آغزيملا هچ گوناه اتمه‌يئم..Uقوي گوناهسيزليغيم سنئن حوضوروندان اعلان اولسون؛ قوي سنئن گؤزلرئن دوغرو اولانلاري گؤرسون.5 eمنئم حاقلي سؤزومو اشئت، يارب، فرياديما قولاق آس! حئيله‌سئز دوداقلاردان چيخان دوعاما قولاق ور!1[ حيات يولونو منه بئلدئرئرسن. شادليق دولولوقلا سنئن حوضوروندادير، صاغ طرفئنده ابدي کِفلردئر.! چونکي مني اؤلولر دئيارينا بوراخمازسان، موتّقی اولاني چورومه‌يه قويمازسان.8i اونون اوچون ده اوره‌يئم سوئنئر، جانيم شادليق ادئر؛ بلي، بدنئم ده امئن-آمانليقدا ساکئن اولاجاق.'Gربّي دائم گؤزومون قاباغينا قويموشام؛ منئم صاغ الئمده اولدوغو اوچون يرئمدن ترپنمه‌رم.منه نصئحت ورن ربّه حمد اده‌جيم؛ اوره‌يئم حتّا گجه ده منه تعلئم ورئر.zmقئسمتئم نعمتلي يرلره دوشوب. حقئقتن ده آلديغيم مئراث گؤزَلدئر.*Mسن اي ربّئم، حئصّه‌مئن پايي، کاسامين پايي سنسن؛ پوشکومو امئن-آمانليقدا سن ساخلاييرسان.5cاؤزگه آللاهلارين دالينا دوشن ائنسانلارين قوصّه‌لري چوخالاجاق. اونلارين قانا باتميش مايع تقدئملرئني، من تقدئم اتمه‌رم؛ اونلارين آدلاريني دوداقلاريما دا آلمارام.B}ير اوزونده اولان موقدّس ائنسانلارا گلئنجه، "اونلار او فاضئل‌لردئلر کي، بوتون شادليغيم اونلاردادير."  ربّه ددئم: "سن منئم پروردئگاريمسان، سندن ساوايي ياخشي بئر شيئم يوخدور."Z /مني حئفظ ات، اي تاري، چونکي سنه پناه گتئرئرم.G او کي، پولونو نوزولا ورمز، تقصئرسئز آدمين دا ضئدّئنه روشوت آلماز. بولاري ادن آدام هچ واخت يرئندن ترپنمز.L او کي، رذئل آداما حقارتله باخار، لاکئن ربدن قورخانلارا حؤرمت ادر؛ اؤز ضررئنه آند ائچسه ده، اونو ديئشدئرمز. -او کي، دئلي ائله بؤهتان آتماز، دوستونا پئسلئک اتمز، قونشوسونو بي‌آبير اله‌مز.2 ]کاماللا رفتار ادن آدام، صالح عمل‌لري يرئنه يتئرن آدام، او آدام کي، حقئقتي اوره‌يئندن دئير،  -يارب، سنئن چاديريندا کئم ساکئن اولا بئلر؟ سنئن موقدّس داغيندا کئم ياشايا بئلر؟Y+کاش کي، ائسرايئلئن نئجاتي صحيوندان گلسيدي! خالقيني اسئرلئکدن گری گتئرنده، يعقوب سوئنه‌جک، ائسرايئل شاد اولاجاق.سئز فاغير آدامين تدبئرئني هچه چيخارديرسينيز، لاکئن ربّ اونون پناهي‌دير.'اورادا اونلاري بؤيوک قورخو بورويه‌جک، چونکي تاري صالح آداملارين يانيندادير.7شر ائش گؤرنلر مگر قانميرلار کی، منئم خالقيمي چؤرک کئمي ييئرلر، ربّي چاغيرميرلار؟!7هاميسي آزيب، هاميسی بئرلئکده فاسئد اولوب، ياخشيليق ادن يوخدور، بئر نفر ده يوخدور.)Kرب گؤيدن ائنسان اوغلوللارينا باخير کی، گؤرسون؛ آيا قانان، آيا تاريني آختاران بئری وار؟R آخماق آدام اوره‌يئنده ديئر: "تاري يوخدور!"" ائنسانلار فاسئد اولوبلار، عمل‌لري ائيرنجدئر، ياخشيليق ادن يوخدور.oW ربّه نغمه‌لر اوخوياجاغام، چونکي او، منه ياخشيليق ادئب.+ لاکئن من سنئن محبّتئنه توکّول اتمئشم، اوره‌يئم سنئن نئجاتيندا شادليق اده‌جک.% يوخسا دوشمنئم دئير: "من اونا قالئب گلمئشم."" يوخسا خصمئم پرئشانليغيمدان سوئنر.~1 منه باخ، جاواب ور، يارب، تاريم! گؤزلرئمي آيدينلات، يوخسا اؤلوم يوخوسونا گده‌رم.T}! نه واختا کئمي دردلرئمله گوله‌شئم، اوره‌يئم گون‌به‌گون قمله دولسون؟ نه واختا کئمي دوشمنئم اوستومه قالخاجاق؟A| } نه واختا کئمي، يارب، آيا ابده کئمي مني ياددان چيخارداجاقسان؟ نه واختا کئمي اوزونو مندن گئزلده‌جکسن؟z{m آداملار آراسيندا رذئل‌لئک چوخالاندا، پئس آدام هر يرده گَزَر.z+ اونلاري سن ساخلاياجاقسان، يارب، اونلاري ابده کئمي بو نسئلدن سن حئفظ اده‌جکسن.y' ربّئن سؤزلري پاک سؤزلردئر؛ تصفئيه اوچون کوره‌ده يدّي دفه ارئنمئش گوموش کئمي.x رب بويورور: "فاغير آداملارا ادئلن ظولم اوزوندن، مؤحتاج آداملارين ناله‌سئندن اؤتري، ائندي قالخاجاغام. خئلاص آرزوسوندا اولانلارا خئلاص وره‌جيم."&wE ديئرلر: "دئلئمئزله ظفر تاپاجاغيق؛ دوداقلاريميز اولان حالدا، کئم بئزه آغا اولا بئلر؟!""qv[ رب کسسئن بوتون آلداتان دوداقلاري! تکبّورله دانيشان دئلي!u{ هرکس بئربئرئنه يالان ديئر؛ آلداتان دوداقلاري حئيله ائله دانيشير.=t u يارب، نئجات ور، چونکي موتّقي آدام آرتيق قالماييب؛ وفالي آداملار ائنسانلار آراسيندان يوخ اولوبلار. s چونکي رب صالحدئر، صالحلئيي ده سور. دوغرو آدام اونون اوزونو گؤره‌جکدئر.wrg اود، گوگورد، و يانديران يل اونلارين کاساسينين پايي اولاجاق.q ربّ صالح آدامي ائمتاحان ادئر، آمّا پئس و ظولمو سون آدامدان جاني نئفرت ادئر.Qp رب اؤز موقدّس معبدئنده‌دئر؛ ربّئن تختي گؤيده‌دئر؛ ائنسان اوغلونا دئقّتله باخير؛ گؤزلري اونو ائمتاحان ادئر.eoC اگر بونؤوره‌لر محو اولور، صالح آدام نه اده‌بئلر؟n باخ، پئس آداملار کامانلاريني چکئرلر؛ اوخلاريني کامانين زهي اوستونده حاضيرلاييرلار کي، قارانليقدان اورکلري دوغرو اولانلارا طرف آتسينلار.m y من ربّه پناه گتئرمئشم، بس نجه منه ديئرسئنئز: "اي قوش، داغينا اوچ"؟5lc يتئملردن و مظلوملاردان دئفاع اده‌سن، اله کي، تورپاقدان اولان ائنسان بئر داها قورخو سالماسين.`k9 فاغير آداملارين ائسته‌يئني اشئده‌جکسن، يارب، اونلاري سن اورکلندئره‌جکسن، قولاقلارين اونلارين سسئني اشئده‌جک کي، j رب ابددن ابده‌جک پادشاهدير! مئلّتلر اونون دئياريندان محو اولاجاقلار.Li پئس آدامين، شر آدامين قولونو سيندير، اونون پئسلئيئني او قدر آختاريب حسابلا کي، آرتيق هچ بئر شي تاپماياسان.jhM لاکئن سن زحمتي و عذابي گؤرورسن کي، اؤز الئنله اونا جزا وره‌سن. چاره‌سئز آدام اؤزونو سنه تاپشيرير؛ يتئملره ائمداد ادن سنسن.5gc پئس آدام نه اوچون تاريني حقئر گؤرسون؟ نه اوچون اوره‌يئنده دسئن کي، "مندن حساب ائستمه‌يه‌جک"؟yfk قالخ يارب، اونو وور، اي تاري! فاغير آداملاري ياددان چيخارتما.e7 پئس آدام اوره‌يئنده دئير: "تاري ياددان چيخارديب، اوزونو اؤرتوب، هچ گؤرمه‌يه‌جک."rd] قوربانلاري چاره‌سئز دوشَر، اونون قودرتي آلتيندا ازئلَر.ocW يوواسيندا اوتورموش بئر آصلان کئمي، گئزلي يرده اوتوروب گودَر؛ فاغير آدامي توتماق اوچون اوتوروب گودَر؛ تورونا چکئب اونو توتار.pbY کندلرئن قيراغيندا کمئن چکئب گؤزله‌يَر؛ گئزلي يرلرده گوناهسيز آدامي اؤلدورَر؛ گؤزلرئني چاره‌سئز قوربانلارينا دئکَر و گودَر.a5 اونون آغزي لعنتله، حئيله ائله، ظولمله دولودور؛ زحمت و پئسلئک دئلئنئن آلتيندادير.`} اوره‌يئنده ديئر: "هچ شي مني تئتره‌ده بئلمز، اصلا زحمته دوشمه‌رم."H_ يوللارينين آخيري همئشه خوشدور، سنئن حؤکملرئن اونون گؤروشوندن چوخ اوزاقدير، بوتون دوشمنلرئني هچه سايير.%^C پئس آدام تکبّورلو اوزونه گؤره اونو آختارماز، بوتون دوشونجه‌لرئنده تاري اصلا يوخدور.,]Q چونکي پئس آدام اوره‌يئنئن هوسئنه فخر ادئر، طاماحکار آدام ربّه لعنت ادئب اونو حقئر گؤرور.,\Q پئس آدام تکبّورونده فاغير آداما عذاب ورئر؛ قوي اله اتدئيي حئيله‌لره اؤزلري توتولسونلار."[ ? يارب، نه اوچون اوزاقدا دورورسان؟ نه اوچون دارليق زامانلاريندا اؤزونو گئزله‌دئرسن؟&ZE اونلارين ائچئنه قورخو سال، يارب، قوي مئلّتلر آنجاق بشر اولدوقلاريني آنلاسينلار. سِلا%YC قالخ، يارب! قويما ائنسان قالئب گلسئن؛ قوي مئلّتلر سنئن حوضوروندا موحاکئمه اولسونلار.+XO لاکئن مؤحتاج آدام همئشه‌لئک ياددان چيخماز، فاغير آدامين اومئدي ده ابده کئمي محو اولماز. W9 پئس آداملار، تاريني ياددان چيخاردان بوتون مئلّتلر، اؤلولر دئيارينا قاييداجاقلار.DV ربّ، اتدئيي عدالتلي ائشي ائله اؤزونو گؤرسه‌دئب؛ پئس آدام اؤز اللرئنئن ائشئنده توتولوب. هئگّايون سِلا U مئلّتلر، قازديقلاري قويويا دوشوبلر، آياقلاري، سردئکلري تورا ائلئشئب.AT{ اله کي، سنئن بوتون حمدئني صحيون شَهَرئنئن دروازالاريندا نقل ادئم. من سنئن نئجاتيندا شادليق اده‌جيم.GS منه يازيغين گلسئن يارب، اي اؤلوم قاپيلاريندان مني قالديران! مندن نئفرت ادنلر اوزوندن چکدئيئم زحمته باخ!HR چونکي تؤکولموش قانين ائنتئقاميني آلان رب، اونلاري خاطيرلايير: او، فاغيرلارين فرياديني ياددان چخارتماز.LQ اي صحيوندا ساکئن اولانلار، ربّه پرستئش نغمه‌سي اوخويون؛ اونون نه اتدئکلرئني مئلّتلر آراسيندا اعلان ادئن.1P[ سنئن آديني تانييانلار، سنه توکّول ادرلر، چونکي سني آختارانلاري، هچ واخت بوراخمازسان، يارب.uOc رب مظلوم آدام اوچون پناه يري، دار گونلرده اوجا بئر قالادير. N او، دونيايا صالحلئکله حؤکم اده‌جک، ائنسانلارا ائنصافلا سلطنت اده‌جک.~Mu آمّا رب ابده کئمي سلطنت ادئر، موحاکئمه اتمک اوچون تختئني قوروب؛gLG دوشمن ابدي وئرانه‌لئکده ائتئب-گدئب؛ اونلارين شهرلرئني بونؤوره‌دن محو ادئبسن؛ اونلاردان حتّا بئر نئشان دا بله قالماييب.K5 مئلّتلره آجيقلانيب، پئس آدامي يوخ ادئبسن؛ اونلارين آديني ابددن ابده‌جک سئلئبسن.!J; چونکي داعوامي سن گؤروب، حاقّيمي سن آليبسان؛ صالح بئر داور کئمي تختئنده اوتوروبسان.I دوشمنلرئم گري دؤنن زامان، سنئن حوضورونا گؤره ييخيليب محو اولدولار.,HQ سنده سوئنئب شادليق اده‌جيم؛ سنئن آدينا پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام، اي اوجالاردا اولان.$G C بوتون قلبئمله سنه شوکور اده‌جيم، يارب، سنئن حيرته سالان بوتون ائشلرئني نقل اده‌جيم.gFG يارب، آغاميز، بوتون ير اوزونده آدين نه عظمتلي‌دئر! E گؤيون قوشلاريني، دهنزئن باليقلاريني، دهنزلرئن يوللاريندا اوزه‌نلري.wDgبوتون قويونلاري، سيغيرلاري، چؤلون وحشي حيوانلاريني دا بله،+COاللرئنئن ياراتديغي هر شي اوستونه، اونا سلطنت وردئن. هر شيي اونون آياقلاري آلتينا قويدون:Bسن اونو تاريدان بئر آز آشاغي ياراتدين، باشينا عئزّت و حؤرمت تاجيني قويدون.:Amائنسان نه‌دئر کي، سن اونون فئکرئنده اولاسان، و ائنسان اوغلو نه‌دئر کي، سن اونون قيدئنه قالاسان.1@[بارماقلارينين ياراتديغي گؤيلرئني گؤرونجه، يرلرئنده قويدوغون آي و اولدوزلاري گؤرونجه ددئم:O?خصملرئنئن اوزوندن اوشاقلارين و سود اَمنلرئن آغزيندان دووار چکدئن کي، خصمي، دوشمني و ائنتئقام آلاني کسه‌سن..> Wيارب، آغاميز! بوتون ير اوزونده سنئن آدين نه عظمتلي‌دئر! سن کي، عئزّتئنله گؤيلري بورويوبسن.E=من ربّه شوکور اده‌جيم؛ اونون صالحلئيي اوچون. اوجالاردا اولان ربّئن آدينا پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام.</سبب اولدوغو درد اونون اؤز باشينا گلر، اتدئيي يامانليق باشينين تپه‌سئنه تؤکولر.; پئس آدام قويو قازار، اونو درئن قازار، سونرا قازديغي قويويا اؤزو دوشر.:باخ، پئس آدام پئسلئيه بويلو اولار، فئساد آغريسيني چکئب يالان دوغار.9 تاري اؤلوملو سئلاحيني حاضيرلايير، آلوولانان اوخلاريني دوزه‌لدئر.%8C اگر ائنسان يولوندان دؤنمه‌سه، او، قيلينجيني ائتئلده‌جک. کامانيني چکئب نئشانا آلير،[7/ تاري صالح داوردئر؛ آجيغيني دائم گؤرسدن تاري.6y منئم قالخانيم تاري‌دير؛ اوره‌يي-دوغرو اولانلاري قورتاران تاري!T5! اي صالح تاري، فئکئرلري، اورکلري آختاران! پئس آدامين پئسلئيئني باشا چاتدير، صالح آدامي امئن-آمانليقدا ساکئن ات.04Yرب خالقلارا حؤکم ادر؛ صالحلئيئمئن اساسينا گؤره، صداقتئمئن اساسينا گؤره، منه حؤکم ات، يارب. 39قوي مئلّتلرئن جاماعاتي سنئن اطرافينا ييغيلسين، اوجالاردان اونلارا حؤکمرانليق ات.62eقالخ، يارب، اؤز قضبئنده قالخ. دوشمنلرئمئن قضبئنئن ضئدّئنه دور. اويان، تاريم، اونلاري محکوم ات.;1oقوي دوشمن مني قووالاسين، قوي مني توتسون، قوي حياتيمي پايمال اتسئن، عئزّتئمي تورپاغا قويسون. سِلا$0Aاگر منئمله باريش ائچئنده اولان آداما يامانليق اتمئشم، يا دا سببسئز دوشمني سويموشام،/يارب، منئم تاريم، اگر بله ائشلر اتمئشم: اگر اَللرئمده ناحاقليق وار،6.eيوخسا آصلان کئمي مني پارچالاياجاقلار، مني تئکه-تئکه اده‌جکلر، اله کي، قورتاريجيم اولماياجاق.%- Eيارب، تاريم، سنه پناه گتئرئرم. قووالايانلاريمين هاميسيندان منه نئجات ور، مني قورتار؛$,A هامي دوشمنلرئم اوتاناجاق، پرئشان اولاجاق؛ دؤنوب قفئلدن خجالت ائچئنده اوتاناجاقلار.k+O رب منئم يالواريشيمي اشئدئب؛ رب منئم دوعامي قبول ادئر.*مندن اوزاق اولون، سئز يامانليق ادنلر، چونکي رب آغلاماغيمين سسئني اشئدئب. ) قم اوزوندن گؤزومون ائشيغي سؤنور، بوتون دوشمنلرئم اوزوندن آرادان گدئر.?(wناله‌مدن جانا گلمئشم؛ بوتون گجه آغلاماقدان ياتاغيم ياشدير، گؤز ياشلاريملا دؤشه‌يئمي ائسلاديرام،#'?چونکي اؤلوب-گتمئش اولان سني آرتيق خاطيرلاماز. کئم سنه اؤلولر دئياريندا حمد اده‌جک؟!&{دؤن يارب، جانيمي قورتار، اؤز محبّتئنئن خاطئري اوچون مني خئلاص ات.[%/جانيم قورخودان اسئر، نه واختا کئمي، سن يارب؟D$منه يازيغين گلسئن، يارب! چونکي آرتيق قووّتدن دوشموشم. منه صاغليق ور، يارب! چونکي سوموکلرئم تئتره‌يئر،k# Qيارب، قضبئنده منه آجيقلانما، حئدّتئنده مني تنبه اتمه.") چونکي صالح آداما سن برکت ورئرسن، يارب. لوطفونله سئپر کئمي اونلاري حئفظ ادئرسن.!3 قوي سنده پناه توتانلارين هاميسي سوئنسئن؛ قوي ابدي شادليقدان اوخوسونلار، چونکي اونلاري سن حئفظ ادئرسن. قوي سنئن آديني‌سِوَن ائنسانلار سنده سوئنسئنلر.  اي تاري، اونلاري تقصئرکار اعلان ات. قوي اله اؤز مشورتلرئله ييخيلسينلار. عوصيانلارينين چوخلوغونا گؤره اونلاري آت، چونکي سنئن ضئدّئنه قالخيبلار.eC چونکي اونلارين آغزيندا دوغرولوق يوخدور؛ اورکلري هلاکلا دولودور؛ بوغازلاري آچيق قبئردئر؛ دئللري ائله حئيله دانيشيرلار.(Iيارب، دوشمنلرئمئن سببئندن، اؤز صالحلئيئنده منه رهبر اول. يولونو منئم قاباغيمدا دوز ات.W'لاکئن من، سنئن بول سوگئنئن سايه‌سئنده، سنئن اوئنه گله‌جيم. حؤرمتله سنئن موقدّس معبدئنئن طرفئنه سجده قيلاجاغام.  يالان دانيشانلاري محو ادرسن. قان تؤکن و حئيله‌گر آدامدان رب ائيره‌نر.6eکئبئرلي ائنسانلار سنئن گؤزونون قاباغيندا دورا بئلمزلر. سن بوتون يامانليق ادنلردن نئفرت ادرسن. سن پئسلئکدن خوشلانان تاري ديئلسن. پئسلئک سنئن يانيندا ساکئن اولا بئلمز.يارب، سحر واختي سسئمي اشئت. سسئمي سحر واختي سنه يؤنله‌دئب گؤزله‌يه‌جيم.~uفرياديمين سسئني اشئت، اي پادشاهيم، تاريم، چونکي سنه دوعا ادئرم.L سؤزلرئمه قولاق ور، يارب! فغانيما باخ."=سالامات ياتيب يوخويا گده‌رم، چونکي يارب، آنجاق سن مني امئن-آمانليقدا ساکئن ادئرسن.3منئم قلبئمه اونلارين بول تاخيليندان، اونلارين شرابيندان داها چوخ شادليق ورئبسن!!چوخ آدام ديئر: "کئم بئزه ياخشيليق گؤرسده‌جک؟" يارب، اوزونون نورونو بئزه سال.iKصالحلئک قوربانلاريني تقدئم ادئن، ربّه اعتئماد ادئن.Rتئتره‌يئن و آرتيق گوناه اتمه‌يئن. ياتاقلارينيزدا اولان زامان اوره‌يئنئزي درئن آراشديرين، ساکئت اولون. سِلا.Uبئلئن کي، ربّ موتقّی آدامي اؤزو اوچون آييريب. ربّي چاغيرديغيم زامان، او، منئم سسئمي اشئدر.اي ائنسان اوغوللاري، نه واختا کئمي عئزّتئمي خجالته دؤندره‌جکسئنئز؟ نه واختا کئمي باطئل شيلري سوه‌جکسئنئز؟ يالاني آختاراجاقسينيز؟ سِلا "~}}$||{zzy[xxiwwvhuttAsrrFqpooTnn>mlkjjjiPhh$gffiee:d@cbbNa`__u^^.]\\[^ZZDYY'X\WWVnUUxTTgSRRQVPOO8MMgLL\KKGJmIHHDGG&FBEED]CCBkB,A{@@X??%>O==E<<;;!::99=88877665|44Z33422I11B00W/.-,+**)t((!'&&!%$##!! iK@=L SfA*y1" d }]RozB}رب موبارک اولسون! چونکي موحاصئره‌يه دوشدويوم زامان، بؤيوک محبّتئني تعجّوبلو بئر شکئلده منه گؤرسدئب.q[سن اونلاري ائنسانين حئيله‌سئندن اؤز حوضورونداکي پناهدا حئفظ ادئرسن؛ داعوا سالان دئللردن اؤز چارداغيندا اونلاري ساخلاييرسان.:mگؤر سنئن ياخشيليغين نه قدر بؤيوکدور! ائنسان اوغوللارينين گؤزونون قاباغيندا سن اونو سنه حؤرمت گؤرسدنلر اوچون ساخلاييبسان، سن اونو سنه پناه گتئرنلر اوچون ساخلاييبسان،!;قوي يالانچي دئل‌لر، صالح آدامين ضئدّئنه تکبّورله بؤهتان آتان دئللر لال اولسونلار. قويما خجالت آلتيندا قاليم، يارب، چونکي سني چاغيرميشام. قوي پئس آداملار خجالت آلتيندا قالسينلار، قوي اونلار اؤلولر دئياريندا سسلري باتسين.~ uقوي اوزون بو قولونون اوزونه پارلاسين، اؤز محبّتئنده مني قورتار. 3منئم واختلاريم سنئن الئنده‌دئر. مني دوشمنلرئمئن و عذاب ورنلرئمئن الئندن قورتار.t aلاکئن من سنه توکّول ادئرم، يارب، ديئرم؛ "سن منئم تاريمسان."x i چوخ آداملارين بؤهتانلاريني اشئدئرم، هر ياندا قورخو وار، منئم ضئدّئمه بئرلئکده مصلحتله‌شئرلر، جانيمي آلماق اوچون فئکئرله‌شئرلر. اؤلو بئر آدام کئمي يادلاردان چيخميشام، تئکه-تئکه اولموش کوزه کئمئيم.  بوتون دوشمنلرئم اوزوندن اوزو-قارا اولموشام، قونشولاريمين آراسيندا بله. تانيشلاريما قورخو کئمي اولموشام، اشئکده مني گؤرنلر مندن قاچيرلار،W' حياتيم قوصّه ائله کچئر، عؤمرومون ائللري ناله ائله. گوناهيم اوزوندن داها قودرتئم قالماييب، سوموکلرئم ده قورويور.$A منه رحم اله، يارب، دارليقدايام. قوصّه‌دن گؤزلرئمئن نورو گدئر، بلي، جانيم و بدنئم ده!  مني دوشمن الئنده اسئر اتمه‌يئبسن، آياقلاريمي گنئشلئکده دوردوروبسان.jMسنئن محبّتئنده شاد اولوب سوئنه‌جيم، چونکي عذابلاريما گؤز يومّاييبسان، جانيمين نه قدر سيخينتي ائچئنده اولدوغونو بئلئرسن،'يالانچي بوتلره حؤرمت گؤرسدن آداملاردان نئفرت ادئرم، آمّا ربّه بل باغلاييرام.|qروحومو سنئن الئنه تاپشيريرام، مني قورتار، يارب، اي حقئقي تاري! منئم اوچون گئزلئجه سرئلمئش توردان، مني خئلاص ات، چونکي منئم قالام سنسن./يقئن کي، قايام، يقئن کي، قالام سنسن. اؤز آدين اوچون مني هئدايت اله، منه رهبر اول.%~Cمنه قولاق آس، مني تز قورتار، منئم سيغيناق قايام اول، قالا کئمي مني حئفظ ادئب نئجات ور.-} Uيارب، سنه پناه گتئرئرم، اوتانج آلتيندا هچ بئر زامان مني قويما. اؤز صالحلئيئنده مني قورتار.$|A قلبئم سنه نغمه‌لر اوخوسون، ساکئت دورماسين. يارب، تاريم، سنه ابده کئمي شوکر اده‌جيم.0{Y ياسيمي شادليغا دؤنده‌ردئن؛ اَينئمده‌کي پالاسي چيخارتدين منه شادليق پالتاري گيدئردئن کي،fzE اشئت يارب، منه يازيغين گلسئن. يارب، ائمداديما چات."pyY "منئم اؤلومومده، منئم قبئره اِنمه‌يئمده نه فايدا وار؟ آيا تورپاق سنه حمد اده‌جک؟ آيا تورپاق سنئن وفادارليغيني اعلان اده‌جک؟[x/سنه سَسلندئم، يارب؛ پروردئگاريما يالوارديم:0wYيارب، لوطفونده مني داغ کئمي مؤحکم ادئبسن؛ لاکئن اوزونو گئزلتدئيئن زامان، قورخو مني بورودو.nvUائندي من بو راحاتليغيمدا ددئم: "يرئمدن اصلا ترپنمه‌رم."iuKچونکي قضبي بئر آن چکر، آمّا لوطفو عؤمور بويو داوام ادر. آخشام واختي بلکه ده گؤزياشي تؤکولسون، لاکئن سحر آچيلاندا مسرّت گلر.4taسئز اونون موتّقی‌لری، ربّه پرستئش نغمه‌لري اوخويون؛ اونون موقدّس آدي اوچون اونا شوکور ادئن.*sMيارب، جانيمي اؤلولر دئياريندان چيخارديبسان، مني دئري ساخلاييبسان کي، قبئره اِنمه‌يئم.Xr)يارب تاريم، سني چاغيرديم، سن منه شفا وردئن.,q Sسني اوجالتاجاغام، يارب، چونکي مني قالديردين؛ قويمادين دوشمنلرئم اوستومه شادليق اتسئنلر.p رب اؤز خالقينا قودرت وره‌جک؛ رب صولحله اؤز خالقيني برکتلندئره‌جک.o  ربّ سللر اوستونده تخته اوتورور، رب پادشاه کئمي ابده‌جک تخته اوتورور.>nu ربّئن سسي چؤل پوسته‌سی آغاجلاريني اَيدئرر، مشه‌لري چيلپاق ادر، اونون معبدئنده هرکس "جلال!"" سسلنر.fmEربّئن سسي چؤلو تئتره‌در؛ رب قادش چؤلونو تئتره‌در.7liربّئن سسي شئمشک چيخاردار.jkMلوبناني دانا کئمي، سئريونو چؤل اؤکوزو کئمي سيچرادار.jربّئن سسي سئدر آغاجلاريني سينديرار؛ رب لوبنانين سئدر آغاجلاريني پارچالار.Yi+ربّئن سسي گوجلودور؛ ربّئن سسي شؤوکتلي‌دئر.+hOربّئن سسي سولار اوستونده‌دئر؛ جلال تاريسي گورولدايير، ربّ چوخلو سولارين اوستونده‌دئر.gربّئن آدينين عئزّتئني وصف ادين؛ موقدّسلئيئنئن شؤوکتئنده ربّه سجده قيلين.f ربّي وصف ادئن، اي ائلاهي مؤوجودلار، ربّئن عئزّت و قودرتئني وصف ادئن،'eG خالقيني قورتار، مئراثينا برکت ور؛ اونلارين چوباني اول، ابده کئمي اونلارين قيدئنه قال.xdiرب اؤز خالقينين قووّتي‌دئر، مسح اتدئيئنه نئجات قالاسي‌دير.c#رب منئم قووّتئم و قالخانيمدير؛ اوره‌يئم اونا توکّول ادئب، او دا ائمداديما يتئشئب. اوره‌يئم شادليقدان جوشوب داشير، اوندان نغممله تشکّور اده‌جيم.gbGرب موبارک اولسون، چونکي مرحمت طلب ادن سسئمي اشئدئب.^a5رب اونلاري ييخاجاق، بئر داها اونلاري قالديرماياجاق. چونکي ربّئن ائشلرئنه، اونون اللرئنئن اتدئکلرئنه دئقّت اتمئرلر. `اونلارين عمللرئنه گؤره، اتدئکلري يامانليقلارا گؤره، اونلارا جزا ور. اللرئنئن اتدئکلرئنه گؤره اونلارا جزا ور، لايئق اولدوقلاريني اونلارا ور.l_Qمني شر آداملارلا، پئس ائش گؤرنلرله بئر توتما؛ او آداملارلا کي، قونشولارينا صولحدن دانيشيرلار، لاکئن اورکلرئنده پئسلئک وار.E^سني ائمدادا چاغيراندا، اللرئمي سنئن موقدّس محرابينين طرفئنه اوزاداندا، منئم مرحمت طلب ادن سسئمي اشئت.W] )يارب، سني چاغيريرام، منئم قايام، منه اشئتمه‌مزلئک اتمه. چونکي اگر منه سوکوت اده‌سن، قبئره اِنَنلر کئمي اولارام.\ربّه اومئد باغلا، جسور اول، اوره‌يئن قووّتلنسئن، ربّه اومئد باغلا.;[o اگر ائنانماسايديم کي، دئرئلر دئياريندا ربّئن ياخشيليغيني گؤره‌جيم، اوره‌يئم جانيمدان چيخاردي.8Zi مني دوشمنلرئمئن الئنه ورمه، چونکي يالانچي شاهئدلر اوستومه قالخيبلار، آغيزلاريندان ظولم چيخير.Y{ يولونو منه گؤرسد، يارب، دوشمنلرئمدن اؤتري مني دوز يولا هئدايت ات.bX= آتام و آنام مني بوراخسالار دا، رب مني گؤتوره‌جک.jWM اوزونو مندن گئزلتمه؛ قضبئنده بو قولونو قووما. منئم کؤمه‌يئم همئشه سن اولوبسان. مني آتما، مني بوراخما، اي خئلاصيمين تاريسي!V3سنئن ددئيئنی دوشوندوم: "منئم اوزومو آختارين."" ديئرم: سنئن اوزونو آختاريرام، يارب!Uسني چاغيران واخت، سسئمي اشئت، يارب! منه يازيغين گلسئن، منه جاواب ور.7Tgاونا گؤره باشيم، دؤورمده اولان دوشمنلرئمئن اوستونه اوجالاجاق. اونون چاديريندا شادليقلا قوربانلاريمي تقدئم اده‌جيم. اوخوياجاغام، ربّه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام.pSYچونکي يامان گونده او، مني اؤز خيمه‌سئنده گئزلده‌جک؛ چاديرينين گئزلي يرئنده منه پناه وره‌جک، او مني قايا اوستونه اوجالداجاق.,RQربدن بئر شي آرزو ادئرم، اونو آختاريرام: کي، حياتيمين بوتون گونلرئنده ربّئن اوئنده ساکئن اولوم. کي، ربّئن گؤزل‌لئيئني گؤروم، اونون معبدئنده هئدايتئني آختاريم.3Q_ضئدّئمه بئر قوشون دا دوزولسه، اوره‌يئم قورخماز. قاباغيما موحارئبه ده چيخسا، گئنه آرخايينام.MPجانيمين اتئني يمک اوچون پئس آداملار اوستومه يوگورنده- او دوشمنلرئم، او خصملرئم- اؤزلري سوروشوب ييخيلديلار.NO رب منئم ائشيغيم‌دير، رب منئم نئجاتيم‌دير، کئمدن قورخاجاغام؟ حياتيمين قالاسي ربدئر، کئمدن هراسيم اولاجاق؟yNk آياغيم دوزلوکده دورور؛ جاماعاتلار ائچئنده ربّه حمد اده‌جيم.lMQ لاکئن من کاماللا ياشاييرام؛ مني خئلاص ات، منه رحم اله.L} او آداملارلا کي، پئسلئک اللرئنده‌دئر، صاغ اللري روشوتله دولودور.~Ku جانيمي گوناهکارلارلا، حياتيمي آدام اؤلدورنلرله بئر يره گتئرمه.nJUياشاديغين اوي، يارب، جلالينين ساکئن اولدوغو يري سوئرم.wIgحمدئني اوجا سسله اشئتدئرئم، بوتون عجئب ائشلرئني اعلان ادئم.Hمعصوملوقدا اللرئمي يويورام، سنئن قوربانگاهيني طواف ادئرم، يارب کي،G)پئس ائشلر گؤرن آداملارين مجلئسئندن نئفرت ادئرم، شرور ائنسانلارلا اوتورمورام.Fنه رذئل ائنسانلارلا اوتورورام، نه ده ائکي اوزلو آداملارلا گلئش-گدئش ادئرم.E چونکي سنئن محبّتئن گؤزلرئمئن قاباغيندادير سنئن حقئقتئنده ياشاييرام.Dمني ائمتاحان ات يارب، مني يوخلا؛ اوره‌يئمي، فئکرئمي ائمتاحانا چک.%C Eمني حاقلي چيخارت يارب، چونکي کاماللا ياشاميشام. ربّه اعتئماد اتمئشم؛ ترپنمه‌يه‌جيم.gBGائسرايئلي بوتون سيخينتيلاريندان خئلاص ات، اي تاري.Awقوي کامال و دوغرولوق مني حئفظ اتسئن، چونکي سنه اومئد باغلاييرام.@1جانيمي حئفظ ات، مني خئلاص ات؛ قويما خجالت آلتيندا قاليم، چونکي سنه پناه گتئرئرم.y?kگؤر دوشمنلرئم نه قدر چوخدور، نجه ناحاق يره مندن نئفرت ادئرلر!>منئم چاره‌سئزلئيئمه، منئم زحمتئمه باخ، بوتون گوناهلاريمي باغيشلا.v=eاوره‌يئمئن سيخينتيلاري چوخاليب، مني مشقّتلرئمدن خئلاص ات.b<=منه طرف دؤن، منه رحم اله، چونکي يالقوز و مظلومام.;wگؤزلرئم دائم ربّه دئکئلئب، چونکي آياقلاريمي توردان او چيخاردير.:yربّئن سئرّي اوندان قورخانلار اوچوندور، عهدئني اونلارا بئلدئرئر.9y عؤمرونو نعمت ائچئنده کچئرده‌جک. اؤولادلاري يري مئراث آلاجاقلار.i8K ربدن قورخان آدام کئمدئر؟ اونا، سچه‌جيي يولو گؤرسدر.7 يارب، اؤز آدينين خاطئرئنه گوناهيمي باغيشلا، چونکي گوناهيم بؤيوکدور.%6C ربّئن عهدئني و امرلرئني ساخلايان آداملار اوچون اونون بوتون طرئقلري محبّت و حقئقتدئر.5 فاغير آداملاري حاق يولوندا هئدايت ادئر، اونلارا يولونو اؤيره‌دئر.4wرب ياخشي و دوغرودور. بونا گؤره گوناهکار ائنسانلارا يولو گؤرسدئر.R3جاوانليق زامانيمين گوناهلاريني، عوصيانلاريني خاطيرلاما، محبّتئنه گؤره، ياخشيليغينا گؤره مني خاطيرلا، يارب.x2iيارب، مرحمتئني، محبّتئني خاطيرلا، چونکي اونلار اَزلدن‌دئر.41aحقئقتئنده مني هئدايت ات، مني اؤيرت، چونکي خئلاصيمين تاريسي سنسن؛ همئشه سنه اومئد باغلاميشام.c0?يوللاريني منه بئلدئر، يارب. طرئقلرئني منه اؤيرت،9/kقوي سنه اومئد باغلايان، هچ واخت خجالت آلتيندا قالماسين؛ لاکئن سببسئز خيانت ادنلر خجالت چکسئنلر.-.Sسنه توکّول ادئرم، اي تاريم. قويما خجالت آلتيندا قاليم، قويما دوشمنلرئم منه ظفر تاپسينلار.<- uيارب، جانيمي سنه قالديريرام.,% بو کئمدئر، بو جلال پادشاهي کئمدئر؟ قوشونلارين ربّي؛ جلال پادشاهي اودور. سِلا6+e اي دروازالار، باشلارينيزي اوجالدين. آچيلين، اي ابدي قاپيلار. قوي جلال پادشاهي ائچه‌ري گئرسئن.*-کئمدئر بو جلال پادشاهي؟ ربدئر؛ قودرتلي و قادئر رب، موحارئبه‌ده جبّار اولان رب.6)eاي دروازالار، باشلارينيزي اوجالدين. آچيلين، اي ابدي قاپيلار. قوي جلال پادشاهي ائچه‌ري گئرسئن.=(sاونو آختارانلارين نسلي بله‌دئر؛ سنئن اوزونو آختارانلارين نسلي بله‌دئر، اي يعقوبون تاريسي، سِلا.g'Gاو، برکتي ربدن، صالحلئيي خئلاصکاري تاريدان آلاجاق.`&9او آدام کي، اللري پاکدير، اوره‌يي طاهئردئر، اومئدئني باطئل شيلره باغلاماييب، يالاني قانديرماق اوچون آند ائچمه‌يئب.%yربّئن داغينا کئم چيخا بئلر؟ اونون موقدّس مکانيندا کئم دورا بئلر؟$%چونکي او، يرئن اساسيني دهنزلر اوستونه قوردو، اونو چايلار اوستونده بئنا اتدي. # ير اوزو و اونو دولدورانلارين هاميسي ربّئندئر؛ دونيا و اوندا ياشايانلار.O"يقئن عؤمرومون بوتون گونلرئنده، ياخشيليق و محبّت داليمجا گله‌جک، و ربّئن اوئنده عؤمور بويو ساکئن اولاجاغام.B!}دوشمنلرئمئن قاباغيندا منئم اوچون سوفره آچيرسان، باشيمي ياغلا عطئرله‌يئرسن، منئم کاسام دولوب داشير.V %ظولمت دره‌سئنده گزسم بله، شردن قورخوم يوخدور، چونکي سن يانيمداسان. سنئن دَيَنکئن، سنئن ال آغاجين منه اورک ورئر. جانيمي تزه‌له‌يئر، اؤز آدي اوچون مني صالحلئک يوللاريندا هئدايت ادئر،}او مني ياشيل اوتلاقلاردا ياتيردير، آرام سولار قيراغيندا گزدئرئر،_ 9رب منئم چوبانيمدير، هچ بئر شيه مؤحتاج اولمارام.%Cاونون صداقتئني سونرا دوغولان خالقا دا خبر وره‌جکلر. خبر وره‌جکلر کي، بونو ادن ربدئر.!اؤولادلاري اونا قوللوق اده‌جک؛ پروردئگار حاقّيندا گلن نسله ده نقل اولاجاق.5cدونيانين هامي بختورلري يئيه‌جکلر، پرستئش اده‌جکلر. تورپاغا اِنَنلرئن هاميسي اونون حوضوروندا دئز چؤکه‌جکلر؛ اونلار کي، حتّا اؤزلرئني بله، دئري ساخلايا بئلمئرلر.taچونکي پادشاهليق ربّئن‌دئر، او، مئلّتلره حؤکمرانليق ادئر.\1دونيانين بوتون نهايتلري ربّي خاطيرلاييب اونا دؤنه‌جک؛ مئلّتلرئن بوتون طايفالاري سنئن حوضوروندا پرستئش اده‌جکلر.Cفاغير آداملار ييئب دوياجاقلار؛ اونو آختارانلار ربّه حمد اده‌جکلر. قوي اوره‌يئنئز ابده کئمي ياشاسين!7gبؤيوک جاماعات آراسيندا حمدئم سنه اولاجاق. اونا حؤرمت ادنلرئن يانيندا نذئرلرئمي تقدئم اده‌جيم.^5چونکي او، فاغير آدامين قمئني تحقئر اتمه‌يئب؛ اوزونو اوندان گئزلتمه‌يئبدئر. اونو کؤمه‌يه چاغيران زامان او، اشئتدي.Z-اي ربّه حؤرمت ادنلر، ربّه حمد ادئن! اي بوتون يعقوب نسلي، ربّي اوجالدين! اي بوتون ائسرايئل نسلي، ربّه حؤرمت گؤرسدئن!سنئن آديني قارداشلاريما اعلان اده‌جيم، جاماعات آراسيندا سنه حمد اده‌جيم.!آصلانين آغزيندان مني خئلاص ات، چؤل اؤکوزلری مني بوينوزلايارکن منه جاواب ور.veقيلينج آغزيندان جانيمي، ائتئن پنجه‌سئندن ووجودومو قورتار.wgلاکئن سن، يارب، اوزاق دورما؛ اي قووّتئم، کؤمه‌يئمه تز يتئش.ykپالتارلاريمي آرالاريندا بؤلوشورلر، ردام اوچون پوشک آتيرلار.بوتون سوموکلرئمي سايا بئله‌رم. دوشمنلرئم باخيرلار، گؤزلرئني منه دئکئرلر،$ Aائتلر مني دؤوره‌له‌دي، فاسئدلر جاماعاتي مني آرايا سالدي. اللرئمي، آياقلاريمي دلدي., Qگوجوم صاقسي پارچاسي کئمي قورويوب، دئلئم داماغيما ياپيشيب، مني اؤلوم تورپاغينا قويوبسان.G سو کئمي تؤکولموشم؛ سوموکلرئمئن هاميسي بئربئرئندن آيريليب، اوره‌يئم بال مومو کئمي‌دئر، سئنمده ارئيئر. w پارچالايان و نرئلده‌ين آصلان کئمي، اوستومه آغيزلاريني آچيرلار. ' بئر چوخ گاميش مني دؤوره‌له‌يئب؛ باشانين گوجلو گاميشلاري مني آرايا ساليبلار.~u مندن اوزاق دورما، چونکي دارليق ياخيندير، چونکي کؤمک ادن يوخدور.# بطندن دوغولاندان بري سنه ورئلدئم، آنامين قارنيندان بري منئم تاريم اولوبسان.8i لاکئن مني آنامين قارنيندان چيخاردان سنسن، آنامين قوجاغيندا اولاندا، منه اَمئنلئک ورن سن ائدئن.9k"ربّه اومئد باغلاييب، قوي رب اونو قورتارسين، قوي رب اونو خئلاص اتسئن، چونکي رب اوندان راضي‌دير."$Aمني گؤره‌نلرئن هاميسي منه گولورلر، دوداقلاريني بوزوب باشلاريني ترپده-ترپده ديئرلر:+Oآمّا من آدام يوخ، قوردام؛ ائنسانلار آراسيندا حقئر اولموشام، خالق آراسيندا خور اولموشام.*Mسنئن درگاهينا باغيرديلار، نئجات تاپديلار. سنه توکّول اتدئلر، خجالت آلتيندا قالماديلار.#آتالاريميز سنه توکّول اتدئلر، سنه اومئد باغلاديلار، سن اونلاري خئلاص اتدئن.taآمّا سن موقدّس‌سن؛ سن، اي ائسرايئلئن حمدلرئنده تخت قوران.=sتاريم، گوندوز درگاهينا فغان ادئرم، آمّا جاواب ورمئرسن؛ گجه زامانيندا باغيريرام، لاکئن دئنجلمئرم.^~ 7تاريم، تاريم، نه اوچون مني ترک ادئبسن؟ نه اوچون منه نئجات ورمکدن، نه اوچون ناله‌لرئمئن سؤزلرئندن بو قدر اوزاقداسان؟;}o يارب، قودرتئنله اوجاليغيني گؤرسد! سنئن قودرتئنه اوخوياجاغيق، اونا پرستئش نغمه‌لري اوخوياجاغيق.(|I چونکي کامانيني اونلارا طرف چکدئيئن زامان، اونلاري قاباغيندان قاچماغا مجبور اده‌جکسن.{' گرچي سنئن ضئدّئنه پئس نئيّتلر ادئرلر، شرارت دوشونورلر، آمّا باجارا بئلمئرلر.'zG اونلارين اؤولادلاريني ير اوزوندن، اونلارين نسلئني ائنسانلار آراسيندان محو اده‌جکسن.vye اؤزونو ظاهئر اتدئيئن زامان، يارب، اونلاري اودلو تندئر کئمي اده‌جکسن؛ رب حئدّتئنده اونلاري اوداجاق، اود اونلاري ييئب بئتئره‌جک.xالئن بوتون دوشمنلرئني تاپاجاق؛ صاغ الئن سندن نئفرت ادنلري تاپاجاق.#w?چونکي پادشاه ربّه توکّول ادئر؛ اوجالاردا اولانين محبّتي ائله يرئندن ترپنمه‌يه‌جک.vيقئن کي، اونا ابدي برکتلر ورئبسن حوضورونون شادليغي ائله اونو سوئندئرئبسن.!u;سنئن اونا وردئيئن ظفره گؤره، اونون عئزّتي بؤيوکدور؛ اوستونه شؤوکت و جلال قويوبسان.~tuسندن حيات ائسته‌دي، سن اونا وردئن؛ اوزون عؤمور، ابددن ابده‌جک.sگؤزل برکتلرله پئشوازينا چيخدين، باشينا خالئص قيزيلدان تاج قويدون.!r;اوره‌يئنئن آرزوسونو اونا ورئبسن، دوداقلارينين ائسته‌دئيئني اسئرگمه‌يئبسن. سِلاssUrrVqq&ppoynnemmvll2kejjZiiShhdggFffedd6cbbb*aa`m__^^!]\\z\[jZYYXWW7UUVTSSR=QQ PhONN0MMLKJJ IwHH*GFF`EDDCCBjAAI@@ ??B>==q<UL0b/n  eT {]Uy)گؤروشويومه بئري گلن واخت، بوش سؤزلر دانيشماغا باشلايير، بو آرادا اوره‌يئنده بؤهتانلار ييغير، سوراسي دا اشئيه گدئب اونو هر يرده يايير..TU)دوشمنلرئم منئم حاقّيمدا يامان دانيشيب ديئرلر: "نه واخت اؤله‌جک؟ نه واخت آدي محو اولاجاق؟""S7)من ددئم: "يارب، منه يازيغين گلسئن!"" جانيما شفا ور، چونکي سنئن ضئدّئنه گوناه اتمئشم.(RI)ناخوشلوق دؤشه‌يئنده رب اونا قووّت وره‌جک. سن اونو ناخوشلوق ياتاغيندان صاغالداجاقسان.KQ)رب اونو حئفظ ادئب دئري ساخلاياجاقدير، اؤلکه‌ده موبارک اولاجاق. سن اونو دوشمنلرئن الئنه بوراخماياجاقسان،P 9)خوش او آدامين حالينا کي، ضعئف آدامين قيدئنه قالير. يامان گونده رب اونو قورتاراجاق،jOM(من آنجاق فاغيرام، مؤحتاجام؛ لاکئن پروردئگاريم منئم قيدئمه قالير. سن منئم ائمداديم، سن منئم خئلاصکاريمسان؛ يوبانما، تاريم!HN (قوي بوتون سني آختارانلار، سنده سوئنئب فرحلنسئنلر. قوي سنئن نئجاتيني سونلر دائم دسئنلر: "رب بؤيوک اولسون."yMk(قوي منه "آها، آها" دئينلر، خجالتلري اوزوندن پرئشان اولسونلار. L(قوي جانيمي هلاک اتمک ائسته‌ينلر، هاميسي بئرلئکده اوتانسينلار، پرئشان اولسونلار؛ قوي دوشدويوم بلادان سوئننلر، گري قايتاريليب خجالت چکسئنلر.tKa( يارب، مني خئلاص اتمه‌يه راضي اول. يارب، ائمداديما تز يتئش!)JK( چونکي ساييسيز پئسلئک اطرافيمي آليب. گوناهلاريم مني اله ياخالاييب کي، گؤره بئلمئرم. گوناهلاريم باشيمين توکوندن آرتيقدير؛ اونا گؤره ده اوره‌يئم طاقتدن دوشوب.5Ic( مرحمتئني مندن اسئرگمه، يارب؛ قوي سنئن محبّتئن، سنئن اعتئبارلي اولدوغون همئشه مني حئفظ اتسئن،HH ( سنئن صالحلئيئني قلبئمئن ائچئنده گئزلي ساخلاماميشام. سنئن وفادارليغيني، سنئن نئجاتيني اعلان اتمئشم؛ سنئن محبّتئني، سنئن اعتئبارلي اولدوغونو بؤيوک جاماعاتدان گئزلتمه‌مئشم.hGI( بؤيوک جاماعات ائچئنده، صالحلئيئن خوش خبرئني اعلان اتدئم. دوغرودان دا کي، دوداقلاريمي باغلاميرام، يارب، سن اؤزون بئلئرسن.-FS(سنئن ائراده‌ني يرئنه يتئرمکدن خوشلانيرام، تاريم. سنئن شرئعتئن اوره‌يئمئن ائچئنده‌دئر."?Ew(لاکئن منه آچيق قولاقلار وردئن. او زامان ددئم: "باخ! گلمئشم؛ کئتابين طوماريندا منئم حاقّيمدا يازيليب.=Ds(قورباندان يا دا تاخيل تقدئمئندن خوشلانمادين؛ سن يانديرما قورباني يا دا گوناه قورباني ائستمه‌دئن./CW(يارب تاريم، بئزئم اوچون عجئب ائشلر چوخ ادئبسن. سنئن بئزئم اوچون اولان دوشونجه‌لرئن چوخدور. سنه تاي اولان يوخدور. اگر اونلاري اعلان ادئب نقل اِتسم، سايي‌يا گلمز.JB (خوش او آدامين حالينا کي، ربّه توکّول ادئب. تکبّورلو آداملارا، يالانا موشتاق اولان آداملارا اوز ورمه‌يئب.CA(او، آغزيما تزه بئر نغمه قويوب؛ تاريميز اوچون حمدلر. چوخ آدام اونو گؤروب قورخاجاق، ربّه توکّول اده‌جک.T@!(اؤلوم چوخوروندان، باتاقليق پالچيقدان مني اشئيه چيخارتدي، آياقلاريمي قايا اوستونه قويدو، قدملرئمي مؤحکم اتدي.z? o(ربّه صبئرله ائنتئظار چکدئم، او منه طرف دؤنوب فرياديمي اشئتدي؛> ' گؤزونو مندن گؤتور کي، کچيب-گدئب يوخ اولماميشدان تزه‌دن خوشبخت اولوم.q=[' دوعامي اشئت، يارب، فرياديما قولاق ور، گؤزياشلاريما گؤز يومّا؛ چونکي سنئن يانيندا بئر قرئبم، بوتون آتالاريم کئمي بئر موسافئرم.x<i' سن ائنساني گوناهين جزاسي اوچون وورورسان؛ اونون سودئيي شيلرئني گووه يدئيي کئمي هچ ادئرسن. دوغرودان دا هر کس آنجاق بئر نفس‌دئر. سِلا; ' گؤندردئيئن بلاني اوستومدن گؤتور. الئنئن ووروشلاري ائله تلف اولموشام.^:5' لال اولوب آغزيمي آچميرام، چونکي بونو ادن سنسن.9'مني بوتون عوصيانلاريمدان قورتار. مني آخماقلار يانيندا روسواي اتمه.8 'اونا گؤره، ای پروردئگار، نه‌يه توکّول ادئم؟ اومئدئم بئرجه سنده‌دئر.r7]'دوغرودان دا هر کس بئر کؤلگه کئمي کچئر. دوغرودان دا بوش يره زحمت چکئر، مال-دؤولت ييغير، اوندان کئمئن ائستئفاده اده‌جيئني بئلمئر.R6'باخ، گونلرئمي بئر نچه قاريش قدر ادئبسن، عؤمروم سنئن يانيندا هچدئر. دوغرودان دا هر کس آنجاق نفس کئمي‌دئر. سِلا.T5!'يارب، عاقئبتئمي، گونلرئمئن ساييسينين نه قدر اولدوغونو منه بئلدئر، قوي عؤمرومون نه قدر قيسا اولدوغونو آنلاييم.*4M'اوره‌يئم ائچئمده قيزيشدي، درئن دوشونرکن اود کئمي آلوو چکدي؛ او زامان دئلئمله دانيشديم:#3?'آغزيمي توتوب ساکئت اولدوم، ياخشيليق اوچون ده بله سوکوت اتدئم؛ آمّا دردئم جوشا گلدي،\2 3'ددئم: "يوللاريما دئقّت اده‌جيم کي، دئلئمله گوناه اتمه‌يئم؛ پئس آدام قاباغيمدا اولان واخت، آغزيما جئلوو قوياجاغام."[1/&ائمداديما تز گل، اي پروردئگار، منئم خئلاصيم.W0'&يارب، مني بوراخما؛ تاريم مندن اوزاق دورما.//W&ياخشيليق عوضئنده يامانليق ادئرلر، ياخشيليق داليسينا دوشدويوم اوچون، منه عداوت گؤرسدئرلر..&آمّا جان دوشمنلرئم قووّتلي‌دئرلر، مندن سببسئز نئفرت ادنلر چوخدور.d-A&خاطامي اعتئراف ادئرم، گوناهيم اوزوندن سيخيليرام.i,K&آز قالير ييخيليم؛ دردئم همئشه گؤزومون قاباغيندادير.*+M&يالوارديم: "قويما اونلار اوستومه سوئنسئنلر، قويما آياغيم سوروشنده اوستومه فخر اتسئنلر." * &چونکي، يارب، سنه اومئد باغلاييرام. جاواب ورن سنسن، اي پروردئگار تاريم.)&اشئده بئلمه‌ين بئر آدام کئمئيم؛ آغزيمدا دا مودافئعه سؤزو اولمايان کئمي.(!& لاکئن من، کار بئر آدام کئمي اشئده بئلمئرم، لال بئر آدام کئمي دانيشا بئلمئرم.P'& جانيمي آختارانلار منه تله قورورلار، ضررئمي ائسته‌ينلر پئس سؤزلر دانيشيرلار، بوتون گون کلک فئکرئنده‌دئرلر.@&y& دوشدويوم بلا اوزوندن سوگئلئلرئم، دوستلاريم مندن اوزاق دورورلار، قوحوملاريم دا مندن اوزاقلاشيرلار.%/& اوره‌يئم چوبالايير، قووّتئم بدنئمدن گدئب، گؤزلرئمئن ائشيغي دا آرتيق قالماييب.$& اي آغا، بوتون آرزولاريم سنئن حوضوروندادير. چکدئيئم آهلار سندن گئزلئن ديئل.#y&قووّتدن دوشوب چوخ دا ازئلمئشم. اوره‌يئمئن آغريسيندان باغيريرام.V"%&بلئمه اود اوتوروب؛ بدنئمده صاغليق يوخدور.i!K&اَيئلئب چوخ بوکولموشم. بوتون گون ماتم ائچئنده گزئرم.q [&عاغيلسيزليغيم اوزوندن يارالاريم چئرک ادئب، پئس قوخويور.&گوناهلاريم باشيمدان آشيبدير، آغير بئر يوک کئمي طاقتئمدن آرتيق‌دير.(I&قضبئندن منئم بدنمئده صاغليق قالماييب، گوناهيم اوزوندن سوموکلرئمده سالاماتليق يوخدور. &چونکي سنئن اوخلارين مني پارچالاييب، سنئن الئن اوستومه آغير اِنئبدئر.m U&يارب، قضبئنده مني مزمّت اله‌مه، قيضئنده مني تنبه اتمه.lQ%(رب اونلارا ائمداد ادئب اونلاري قورتارار؛ پئس آداملارين الئندن اونلاري قورتارار، نئجات ورر، چونکي اونلار ربّه پناه گتئررلر. %'صالح آدامين نئجاتي ربدن گلئر؛ دارليق واختيندا اونلارين قالاسي ربدئر.y%&آمّا عاصئلر بئرلئکده يوخ اولارلار؛ پئس آداملارين گله‌جيي کسئلر./%%کامئل بئر آدامي گود، دوز بئر ائنسانا باخ؛ چونکي گله‌جک صولح‌سِوَن آدامين‌دير.0Y%$قفئلدن کچئب گتدي، باخ، آرتيق يوخ اولموشدو؛ اونو آختارديم، لاکئن اوندان هچ بئر اثر يوخ ائدي.!;%#پئس آدامي بؤيوک قودرتده گؤرموشم کي، نجه اؤزونو ياشيل آغاج کئمي بئتدئيي يرده ياييب؛eC%"ربّه اعتئماد ات و اونون يولونو توت. يري مئراث آلماق اوچون، او، سني اوجالداجاق. پئس آداملارين کسئله‌جيي واختي گؤره‌جکسن.3_%!رب صالح آدامي اونون الئنه بوراخماياجاق، موحاکئمه اولوندوغو زامان دا اونو محکوم اتمه‌يه‌جک.jM% پئس آدام صالح آدامي گودر، اونو اؤلدورمه‌يه چاليشار؛nU%تارينين شرئعتي اونون اوره‌يئنده‌دئر؛ قدملري سوروشمز.gG%صالح آدامين آغزي حئکمت نقل ادر، دئلي عدالت دانيشار.y%صالح آداملار يري مئراث آلارلار، اورادا ابده کئمي ساکئن اولارلار.\1%چونکي رب عدالتي سور، اونا موتّقي اولانلاري بوراخماز؛ اونلار ابده کئمي حئفظ اولونارلار، آمّا پئس آدامين نسلي کسئلر.%پئسلئکدن چکئل و ياخشيليق ات، او زامان ابددن ابده‌جک ساکئن قالارسان. %او همئشه سخاوتلي‌دئر و بورج ورر، اونون اؤولادلاري موبارک اولارلار. #%جاوان ائدئم و ائندي قوجايام؛ لاکئن گئنه ده، صالح بئر آدامين نه يالقوز بوراخيلديغيني گؤرموشم، نه ده اونون اؤولادلارينين چؤره‌يه مؤحتاج اولدوغونو.h I%بودره‌سه ده ييخيلماز، چونکي رب الي ائله اونو توتار.x i%رب آدامين يولوندان خوشلانان واخت، اونون قدملرئني مؤحکم ادر؛$ A%ربدن برکت آلانلار يري مئراث آلارلار، لاکئن ربّئن طرفئندن لعنت اولونموشلار کسئلَرلر.%پئس آدام بورج آلير، بورجونو گري ورمئر، آمّا صالح آدام سخاوتلي‌دئر و ورئر.y%دوغرودان دا پئس آداملار هلاک اولارلار؛ ربّئن دوشمنلري اوتلاقلارين شؤوکتي کئمي‌دئرلر؛ محو اولوب گدرلر، توستو ائچئنده محو اولوب گدرلر.{%اونلار يامان گونلرده خجالت چکمزلر، آجليق زامانيندا توخ اولارلار.yk%دوز آداملارين گونلرئني رب بئلئر، اونلارين مئراثي ابدي اولار.%چونکي پئس آداملارين قولو سينار، لاکئن رب صالح آداملارا داياق اولار.~u%صالح آدامين صاحئب اولدوغو آز، چوخ پئس آدامين ثروتئندن ياخشيدير.~u%لاکئن قيلينجلاري اؤز اورکلرئنه گئره‌جک، کامانلاري سيناجاقدير.hI%فاغير و مؤحتاج آدامي يره ييخماق اوچون، يولو دوغرو اولانلاري اؤلدورمک اوچون، پئس آداملار قيلينج چکئب کامانلاريني اَيئرلر.wg% آمّا پروردئگار اونا گولر، چونکي اَجَل گونون گلدئيئني گؤرور.yk% پئس آدام، صالح آدامين قصدئنه قالخار، اونا دئشلرئني قيجيردار.~% لاکئن حلئم آداملار يري مئراث آلارلار، خوشبختلئيئن بوللوغوندان کف ادرلر.=}s% بئر آز داها زامان کچسئن، پئس آدام آرتيق يوخ اولار. او اولان يري آختارارسان، آمّا اونو تاپا بئلمزسن. |% پئس آداملار کسئله‌جکلر؛ لاکئن ربّه اعتئماد ادنلر يري مئراث آلاجاقلار.|{q%قضبدن دوش، قيضي بوراخ، سيخيلما؛ بو، ائنساني آنجاق پئسلئيه چکر.Az{%ربّئن يانيندا آرام اول، صبئرله اونو گؤزله؛ بِجَرکلي اولان اوزوندن، فئساد ائشله‌ين اوزوندن سيخيلما. y %او، سنئن صالحلئيئني ائشيق کئمي چيخاردار، عدالتئني گون اورتا کئمي ادر.pxY%يولونو ربّه تاپشير، اونا توکّول ات؛ رب اونو يرئنه يتئرر.hwI%ربدن لذّتئني آل، او دا سنه اوره‌يئنئن موراديني ورر.v#%ربّه توکّول ات و ياخشي ائشلر گؤر؛ اؤلکه‌ده ساکئن اول، امئن-آمانليقدان کف ات. u%چونکي اونلار اوت کئمي عنقرئب قوروياجاقلار، ياشيل سبزه کئمي سولاجاقلار.t %پئس آداملارين اوزوندن سيخيلما، يامانليق ادنلرئن حالينا دا پاخيلّيق اتمه، s $ اورادا فئساد ائشله‌ينلر دوشوبلر، ييخيليبلار و قالخا بئلمه‌يه‌جکلر.$rA$ قويما کئبئرلي آدامين آياغي ضئدّئمه گلسئن، ائجازه ورمه کي، پئس آدامين الي مني قووسون.q$ سني تاني‌يانلارا محبّتئني، اوره‌يي دوز اولانلارا صالحلئيئني همئشه گؤرسد.sp_$ چونکي حياتين بولاغي سنده‌دئر، سنئن نوروندا نورو گؤروروک.*oM$سنئن اوئنئن دولولوغوندان بول-بول دويورلار، اونلارا لذّتلرئنئن چاييندان سن ائچئردئرسن،Pn$محبّتئن نه دَيَرلي‌دئر، اي تاري! اونون اوچون ده، آدم اوغوللاري سنئن قانادلارينين کؤلگه‌سئنه پناه گتئرئرلر.;mo$صالحلئيئن اوجا داغلار کئمي‌دئر، عدالتئن بؤيوک درئنلئکدئر؛ ائنسان و حيواني سن حئفظ ادئرسن، يارب.tla$يارب، محبّتئن گؤيلرده‌دئر، وفادارليغين بولودلارا چاتير،6ke$ياتاغينين اوستونده پئسلئک دوشونور؛ ياخشي اولمايان يولون اوستونده دورور؛ پئسلئکدن ائير‌نمئر.j#$آغزينين سؤزلري شرارت و حئيله‌دئر. عاغيللانماقدان و ياخشيليق اتمکدن ال چکئب. i$اؤزونو اؤز گؤزونده اله بَيَنمئش کي، گوناهيني گؤرمز، اوندان نئفرت اتمز.:h o$پئس آدامين عوصياني حاقّدا اوره‌يئمئن دئبئنده بئر سؤز وار: اونون نظرئنده تارينين قورخوسو يوخدور،g#او زامان منئم دئلئم سنئن صالحلئيئني، سنئن حمدئني بوتون گون اعلان اده‌جک.ffE#منئم حاقلي چيخماغيمي آرزو ادنلر، قوي سوئنئب شادليق اتسئنلر؛ همئشه دسئنلر: "قولونون سالاماتيني ائسته‌ين رب، شؤوکتلنسئن."se_#قوي دوشدويوم فلاکتدن سوئننلر بئرلئکده اوتانيب روسواي اولسونلار. تکبّورله منه فخر ساتانلارين پالتاري، قوي خجالت و رذالت اولسون.d5#قويما اورکلرئنده دسئنلر: "آها، موراديميزا چاتديق."" قويما دسئنلر: "اونو يوخ اتدئک!""c#صالحلئيئمه گؤره مندن دئفاع ات يارب، تاريم، قويما اوستومه سوئنسئنلر،b#اويان، قالخ تاريم، اي پروردئگاريم، دئوانيمي ات و مني حاقّلي چيخارت، a #سن ده بونو گؤروبسن، يارب! ساکئت قالما، مندن اوزاق قالما، اي پروردئگار،`-#اوستومه آغيزلاريني بئر قاريش آچيب دئيرلر: "هاي، هاي، اؤز گؤزلرئمئزله گؤرموشوک."A_{#چونکي اونلار صولحدن اصلا دانيشمازلار. اؤلکه‌ده ساکئت اوتورانلارين ضئدّئنه حئيله‌لي شيلر دوشونرلر.Q^#منئم حئيله‌گر دوشمنلرئم، قويما اوستومه سوئنسئنلر، مندن سببسئز نئفرت ادنلر قويما بئربئرلرئنه گؤز وورسونلار.]3#بؤيوک جاماعات ائچئنده سنه شوکور اده‌جيم، بئر چوخ خالق آراسيندا سنه حمد اده‌جيم.:\m#اي آغا، نه واختا کئمي باخاجاقسان؟ مني اونلارين هوجوموندان، عزئز حياتيمي آصلانلار الئندن قورتار.s[_#کئفئر دئين تاريسيزلار کئمي اوستومه دئشلرئني قيجيرديرلار.RZ#آمّا من ييخيلان واخت، شادليقلا ييغيليرلار، من بئلمه‌دن ضئدّئمه بئرله‌شئرلر، دايانمادان مني دئدئکله‌يئرلر.aY;#قارداش يا دا دوستونو الدن ورمئش بئر آدام کئمي آوارا گزئردئم، آناسي اوچون ياس توتان بئر آدام کئمي قوصّه‌دن بوکولوردوم.\X1# لاکئن من، اونلار ناخوش اولاندا، پالاس گيئنئردئم، جانيمي اوروجلا حقئر ادئردئم؛ باشيم سئنه‌مه دوشموش دوعا ادئردئم،{Wo# ياخشيليق عوضئنه منه يامانليق ادئرلر کي، جانيما هئجران اولسون.sV_# رحمسئز شاهئدلر قالخيرلار؛ بئلمه‌دئيئمي مندن سوروشورلار.gUG# بوتون سوموکلرئم دئيه‌جک: "سنئن کئمي کئم وار، يارب؟ سن کي، فاغير آدامي، اوندان داها چوخ قوووتلي اولانين الئندن قورتاريرسان. بلي، سن کي، يوخسول و مؤحتاج آدامي، اونو سويانين الئندن قورتاريرسان."zTm# او زامان جانيم ربده فرحلنه‌جک اونون نئجاتي اوچون شادلاناجاق.IS #قوي قفئلدن باشلارينا فلاکت گلسئن، قوردوقلاري تله‌يه اؤزلري ائلئشسئنلر، فلاکت گلن واخت اورايا دوشسونلر.R#چونکي سببسئز منئم اوچون تله قوردولار، سببسئز جانيمين قصدئنه قويو قازديلار.+QO#قوي اونلارين يولو قارانليق اولسون، سوروشکن اولسون، قوي ربّئن مله‌يي اونلاري قووالاسين.EP#قوي اونلار يلئن سوپوردويو سامان چؤپو کئمي اولسونلار، قوي ربّئن مله‌يي اونلاري قاباغينا قاتيب قووسون،VO%#قوي جانيمين قصدئنه دوشنلر اوتانسينلار، خجالت چکسئنلر، قوي ضررئمه فئکئر ادنلر گري چکئلسئنلر، روسواي اولسونلار،*NM#نئزه و مئزراقي دا چک کي، مني قووالايانلارين يولونو کسه‌سن. جانيما ده: "سنئن نئجاتين منم."_M7#قالخان و سئپري اله آل؛ قالخ، منئم ائمداديما گل.zL o#يارب، منئمله چکئشنلرله سن چکئش، منئمله ساواشانلارلا سن ساواش.K+"رب اؤز قوللارينين جانيني قورتارار، و اونا پناه گتئرنلرئن هچ بئري محکوم اولماز. J "پئسلئک پئس آداملاري محو ادر، صالح آدامدان نئفرت ادنلر محکوم اولارلار.{Io"اونون هامي سوموکلرئني موحافئظت ادر؛ اونلاردان بئري ده سينماز.{Ho"صالح آدامين دردلري چوخدور، لاکئن رب اونو هاميسيندان قورتارار.G"رب اوره‌يي سينميش آداملارا ياخين‌دير و روحو ازئلمئش آداملارا نئجات ورر.9Fk"صالحلر ربّي چاغيرارلار، رب اونلارين فرياديني اشئدر؛ رب اونلاري بوتون دارليقلاريندان خئلاص ادر.E3"ربّئن اوزو پئسلئک ادنلرئن ضئدّئنه‌دئر کي، ير اوزوندن اونلارين ذئکرئني ده کسسئن.D1"ربّئن گؤزلري صالحلرئن اوستونده‌دئر، قولاقلاري اونلارين فريادلارينا آچيق‌دير.yCk"پئسلئکدن ال چک و ياخشيليق اله. صولحو آختار و اونون دالينا دوش.XB)" دئلئني شرّدن و دوداقلاريني يالاندان ساخلا.qA[" حياتا آرزو چکن کئمدئر؟ شاد گونلر گؤرمک ائسته‌ين کئمدئر؟@" گلئن اؤولادلاريم، منه قولاق آسين؛ ربّئن قورخوسونو سئزه اؤيرده‌رم.1?[" جاوان آصلانلار مؤحتاج اولوب آجليق چکرلر، لاکئن ربّه آرزو چکنلرئن هچ بئر نعمتي اسکئک اولماز.9>k" سئز، اي اونون موقدّس آداملاري، ربدن قورخون، چونکي اوندان قورخانلار هچ بئر شيه مؤحتاج اولمازلار. ="دادين و گؤرون رب نه ياخشي‌دير! خوش او آدامين حالينا کي، اونا پناه گتئرر.<%"ربّئن مله‌يي اوندان قورخانلارين دؤوره‌سئنده اوردو قوروب اونلاري خئلاص ادر.1;["بو يازيق آدام اونو چاغيردي، رب اونون سسئني اشئتدي؛ رب اونو بوتون دارليقلاريندان نئجات وردي.q:["اونا باخانلار شفقلندئلر؛ اونلارين اوزو خجالتلي اولمادي.9"ربّي آختارديم و منه جاواب وردي؛ مني بوتون قورخولاريمدان خئلاص اتدي.8"گلئن بئرلئکده ربّئن بؤيوکلويوندن دانيشاق، اونون آديني بئرلئکده اوجالداق.q7["جانيم ربّه حمد اوخوياجاق، قوي فاغير آدام اشئدئب سوئنسئن.x6 k"هر زامان ربّه ثنا اده‌جيم، اونون حمدي همئشه آغزيمدا اولاجاق.~5u!سنه اومئد باغلاديغيميزا گؤره، يارب، محبّتئن اوستوموزده اولسون.4}!اوره‌يئمئز اوندا سوئنئر، چونکي اونون موقدّس آدينا توکّول ادئرئک.n3U!بئز ربّه بل باغلاييريق، ائمداديميز و قالخانيميز اودور.2%!اونلارين جانيني اؤلومدن قورتارسين، و آجليق زامانيندا اونلاري دئري ساخلاسين.I1 !باخ، ربّئن گؤزو اوندان قورخانلارين اوستونده‌دئر، اونون محبّتئنه اومئد باغلايانلارين اوستونده‌دئر کي، 0 !ظفر اوچون آت بوش شي‌دئر، قوووتئنئن چوخلوغو ائله هچ کسي قورتارا بئلمز.3/_!هچ پادشاه قوشونون چوخلوغو ائله ظفر تاپماز، هچ پهلوان دا قووّتئنئن چوخلوغو ائله خئلاص اولماز.p.Y!هامينين اورکلرئني يارادان او، هرکسئن نه اتدئيئني بئلئر.y-k!ساکئن اولدوغو يردن، ير اوزونده اولان بوتون ائنسانلارا باخير.a,;! رب گؤيدن باخير، بوتون ائنسان اوغوللاريني گؤرور.,+Q! خوش او مئلّتئن حالينا کي، رب اونون تاريسي‌دير؛ او خالق کي، رب اونو اؤزو اوچون مئراث سچدي.*!! لاکئن ربّئن تدبئري ابده کئمي دورور، اوره‌يئنئن نئيّتلري نسئلدن-نسله دورور.x)i! رب مئلّتلرئن تدبئرلرئني پوزار، خالقلارين نئيّتلرئني هچ ادر.(%! چونکي ربّئن ددئيي واخت، هر شي وار اولدو، اونون بويوردوغو واخت، هر شي قورولدو.*'M!قوي بوتون عالم ربدن قورخسون؛ قوي ير اوزونده اولان بوتون ائنسانلار اوندان خوفلانسينلار،&w!دهنزئن سولاريني بئر يره ييغير، درئن سولاري آنبارلاردا ساخلايير.% !ربّئن سؤزو ائله گؤيلر ياراندي، گؤيده اولان شيلر ده آغزينين نفسي ائله.p$Y!رب دوزلوک و عدالتي سور، ربّئن محبّتي ير اوزونو دولدورار.u#c!چونکي ربّئن سؤزو دوغرودور، او، بوتون ائشلرئنده وفالي‌دير.n"U!اونا تزه بئر نغمه اوخويون؛ گؤزل چالين، شادليق سسي ائله.~!u!طنبور چالاراق ربّه شوکور ادئن. اون سئملی چنگله ربّه ترنّوم ادئن.  !شادليقدان ربّه اوخويون، اي صالح آداملار، حمد اتمک دوروستکار آداما ياراشير.8i اي صالح آداملار، ربده شادلانين، سوئنئن. سئز اي بوتون اوره‌يي دوغرو اولانلار شادليقدان اوخويون.5 پئس آدامين دردلري چوخدور، لاکئن ربّئن محبّتي اونا توکّول ادن آدامي دؤوره‌له‌ير.T! آت يا دا قاطير کئمي قانماز اولمايين؛ اونلاري سورمک اوچون دهنه و جئلوو لازيمدير، يوخسا سنه ياخينلاشماياجاقلار."Z- رب ديئر: "سنه تعلئم وره‌جيم، گده‌جيئن يولو سنه گؤرسده‌جيم، سنه نصئحت اده‌جيم، گؤزوم سنئن اوستوندن آيريلماياجاق.C منئم سيغيناق يرئم سنسن؛ مني دارليقدان سن حئفظ ادئرسن، خئلاص نغمه‌لري ائله مني دؤوره‌له‌يئرسن. سِلا.fE اونا گؤره ده، قوي موتّقي اولان هر کس سنی تاپان زامان سنه دوعا اتسئن؛ يقئن کي، قودرتلي سولار داشسا دا، اونا يتئشمه‌يه‌جک. او واخت گوناهيمي سنه بئلدئردئم، گوناهيمين اوستونو اؤرتمه‌دئم. "ربّه عوصيانلاريمي اعتئراف اده‌جيم" ددئم، سن گوناهيمين قوصورونو عفو اتدئن."= چونکي گجه-گوندوز، الئن منئم اوستومه آغيرلاشدي؛ گوجوم ياز اوتلاري کئمي قورودو. سِلا.,Q آغزيمي اعتئرافا آچماديغيم زامان، ووجودوم چورويوردو؛ بوتون گون اتدئيئم ناله‌لر اوزوندن.  خوش او آدامين حالينا کي، رب اونا قوصور سايماز، روحوندا حئيله تاپيلماز.{ q خوش او آدامين حالينا کي، عوصياني باغيشلانير، گوناهي عفو اولور.-سئز، اي بوتون ربّه اومئد باغلايانلار، جسارتلي اولون، اوره‌يئنئز گوجلو اولسون.wgربّي سوئن، سئز اونون بوتون موتّقي آداملاري! چونکي رب اونا وفالي قالانلاري حئفظ ادئر، آمّا مغرور ائنسانين جزاسيني آرتيقليقلا ورئر.\1چونکي چاره‌سئزلئيئمده دمئشدئم: "گؤزلرئنئن قاباغيندان من قووولدوم."" آمّا سني ائمدادا چاغيراندا منئم داديما چاتدين. 6S~~K}}|e{{UzyxwvvuJtsrqqp.o^n;mJlbkjii?hh gjff>eedcchbb9a``Q__*^^]\\[ZYY:X@WRV}UUSTTS4RRQQPOODNMMSLL>KNJJIHHkGGFFE{DCC1BB>AAB@??:>}==y<<@;;"::9f88377L6`544_32T11F00,/..u--P,, +N*f))(''&&%%7$$.#"!!* *]+@4nV?;d[[n + > ] O^eC'67شئدّتلي اَسَن يِلدن-کولکدن تزلئکله سيغيناق بئر يره پناه آپارارديم."eC7دوغرودان دا اوزاق قاچارديم، کؤشنده قالارديم. سِلا)K7ددئم: "کاشکي گؤيرچئن کئمي قانادلاريم اولسايدي! او زامان اوچوب گِدَردئم، راحات اولارديم.lQ7قورخو و تئتره‌مه مني توتوب، وحشت مني اؤزونده بورويوب.pY7اوره‌يئم ائچئمده چوبالايير، اؤلوم دهشتي اوستومه دوشوب.+O7دوشمن سسئندن، پئس آداملارين ظولموندن، چونکي منه عذاب ورئرلر، قضبله منه عداوت گؤرسدئرلر.7منه قولاق آس، جاوابيمي ور. شئکايتئمده پرئشان اولموشام، ناراحاتام؛o Y7دوعاما قولاق ور، اي تاري، يالواريشيمدان اؤزونو گئزلتمه. 6چونکي مني هامي دارليقلاردان قورتاريب؛ گؤزوم دوشمنلرئمئن هلاکيني گؤروب.& E6بوتون رغبتله سنه قوربان کسه‌جيم، سنئن آدينا، يارب، شوکور اده‌جيم، چونکي ياخشي‌دير،2 ]6دوشمنلرئمئن اتدئيي پئسلئيي، اونلارين اؤز اوستونه دؤندره‌جک؛ وفادارليغيندا اونلاري محو ات. {6باخ، تاري منئم کؤمه‌يئمدئر، پروردئگاريم حياتيما داياق اولاندير.. U6چونکي اجنبي‌لر ضئدّئمه قالخيبلار، ظالئملر جانيمي آختاريرلار؛ تاريني نظره آلميرلار. سِلاkO6منئم دوعامي اشئت، اي تاري؛ آغزيمين سؤزلرئنه قولاق ور.f G6آدينلا منه نئجات ور، اي تاري، قووّتئنله حاقّيمي آل.]35کاشکي ائسرايئلئن نئجاتي صحيوندان گلسيدي! تاري خالقيني اسئرلئکدن گري گتئرنده يعقوب سوئنه‌جک، ائسرايئل شاد اولاجاق.B}5اله بئر دَهشته دوچار اولاجاقلار کی، اصلا گؤرونمه‌مئش! چونکي تاري سنئن ضئدّئنه قوشون چکه‌نئن سوموکلرئني داغيب. سن اونلاري اوتانديريرسان، چونکي تاري اونلاري اؤزوندن آتيب.#?5شر ائش گؤرنلر مگر قانميرلار کي، منئم خالقيمي چورک کئمي ييئرلر، تاريني چاغيرميرلار؟!75هاميسي آزيب، هاميسي بئرلئکده فاسئد اولوب؛ ياخشيليق ادن يوخدور، بئر نفر ده يوخدور.15تاري گؤيدن ائنسانلارا باخير کي، گؤرسون؛ آيا قانان، آيا تاريني آختاران بئري وار؟i M5عاغيلسيز اوره‌يئنده ديئر: "تاري يوخدور."" آداملار فاسئد اولوبلار، ائيرنج بئر شکئلئده يامانليق ادئرلر، ياخشيليق ادن يوخدور.|q4 اتدئکلرئن اوچون سنه ابده کئمي حمد اده‌جيم؛ موتقّي آداملارينين حوضوروندا سنئن آدينا اومئد باغلاياجاغام، چونکي سنئن آدين ياخشي‌دير.3_4آمّا من تارينين اوئنده ياشيل زيتون آغاجي کئمئيم؛ من تارينين محبّتئنه ابده‌جک اعتئماد ادئرم.U~#4"باخين، بودور او آدام کي، تاريني اؤز پناهي اتمه‌دي، لاکئن دؤولتئن چوخلوغونا اعتئماد ادئب، اؤزگه‌لري محو اتدي."v}e4صالح آداملار بونو گؤروب قورخاجاقلار. اونا گولوب دئيه‌جکلر:S|4تاري دا سني همئشه‌لئک ييخاجاق، چاديريندان سني توتوب پارچالاياجاق، کؤکونو دئرئلر دئياريندان چيخارداجاق. سِلاp{Y4بوتون هلاک ادن سؤزلري سوئرسن، سن، اي حئيله چيخاردان دئل! z4سن پئسلئيي ياخشيليقدان، يالاني دا دوز دانيشماقدان داها چوخ سوئرسن. سِلاy4سنئن دئلئن پئسلئک ائختئراع ادئر، ائتي بئر اولگوج کئمي‌دئر، اي حئيله‌گر.x {4نه اوچون پئسلئيه فخر ادئرسن، اي گوجلو؟ تارينين محبّتي دائمي‌دئر.+wO3او زامان صالحلئک قوربانلاري ائله، يانديرما قوربانلاري ائله، بوتؤو يانديرما قوربانلاري ائله خوشلانارسان. او زامان سنئن قوربانگاهيندا گاميشلار تقدئم اولونار.vve3کرمئنله صحيونا احسان گؤرسد، اورشلئمئن دووارلاريني بئنا ات.>uu3تارييا مقبول اولان قوربان سينميش روحدور، سينميش و ازئلمئش اورکدئر؛ بولاري سن اي تاري حقئر گؤرمزسن.*tM3چونکي سن قوربان سومئرسن، يوخسا تقدئم اِدَ‌ردئم؛ سن يانديرما قوربانيندان خوشلانميرسان.psY3اي آغا، دوداقلاريمي آچ کي، آغزيم سنئن حمدئني بيان اتسئن.Er3اي تاري، نئجاتيمين تاريسي، تؤکدويوم قان گوناهيندان مني قورتار کي، دئلئم سنئن صالحلئيئني ترنّوم اتسئن.q3 او زامان عاصئلره سنئن يوللاريني اؤيرده‌رم، گوناهکارلار سنه دؤنرلر.!p;3 نئجاتينين شادليغيني منه قايتار، منه اله بئر روح ور کي، سنه ائستکلي‌دئر، مني ساخلا.doA3 مني اؤز حوضوروندان آتما، موقدّس روحونو مندن آلما.|nq3 منده تمئز بئر اورک يارات، اي تاري، ائچئمه تزه و دوز بئر روح قوي.imK3 اوزونو منئم گوناهلاريما اؤرت، بوتون تقصئرلرئمي سئل. l3منه شادليق و سوئنج سسئني اشئتدئر، اله کي، سينديرديغين سوموکلر فرحلنسئن.k33مني زوفا ائله تمئزله، او زامان پاک اولارام. مني يو، او زامان قاردان دا آغ اولارام.!j;3دوغرودان دا سن قلبئمئن درئنلئکلرئنده حقئقت ائسته‌يئرسن؛ ائچئمده منه حئکمت اؤيرت،i3دوغرودان دا من تقصئر ائچئنده دوغولدوم، آنام منه گوناه ائچئنده بويلو اولدو.h3سنئن ضئدّئنه، فقط سنئن ضئدّئنه گوناه اِتمئشم، سنئن گؤزلرئنده پئس اولاني يرئنه يتئرمئشم؛ اونا گؤره ده حؤکمون دوز، موحاکئمه اتمه‌يئن عادئلدئر.}gs3چونکي عوصيانلاريمي بئلئرم، گوناهيم دائم گؤزومون قاباغيندادير.af;3تقصئرئمدن مني تامامن يو، گوناهيمدان مني تمئزله.e +3اي تاري، محبّتئنه گؤره منه رحم ات، مرحمتئنئن چوخلوغونا گؤره عوصيانلاريمي سئل،Id 2منه شوکور قوربانيني تقدئم ادن، مني عئزّتلندئرئر؛ يولونو دوز ادن آداما، من تارينين نئجاتيني گؤرسده‌جيم."&cE2سئز، تاريني اونودانلار، بونا دئقّت ادئن! يوخسا سئزي پارچالايارام، و خئلاص ادن اولماز.|bq2بو ائشلري ادئبسن، من دئنمه‌مئشم؛ گومان اتدئن کي، من ده سنئن کئمئيم. لاکئن سني تنبه اده‌جيم، گوناهلاريني گؤزونون قاباغينا دوزه‌جيم. a 2اوتوروب قارداشيندان گئليلئک ادئرسن، اؤز آنانين اوغلونو تحقئر ادئرسن.x`i2آغزيني يامان دمه‌يه بوراخيرسان، دئلئن حئيله ائختئراع ادئر، _ 2بئر اوغرو گؤرونجه، اونا قوشولورسان، زئناکار آداملارلا شرئک اولورسان،p^Y2سن منئم تنبهئمدن نئفرت ادئرسن، سؤزلرئمي آرخانا آتيرسان.V]%2آمّا تاري پئس آداملارا ديئر: "منئم شرئعتئمي ازبردن اوخوماغا نه حاقّين وار؟! يا دا منئم عهدئمي دئلئنه گتئرمه‌يه؟!v\e2دارليق گونده مني چاغير، سني خئلاص ادرم، سن منه عئزّت وررسن." [2تارييا شوکور قوربانيني تقدئم ات. اوجالاردا اولانا نذئرلرئني يرئنه يتئر.aZ;2 مگر من گاميش اتي ييئرم؟! مگر من کچي قاني ائچئرم؟! Y2 اگر آج اولسايديم، سنه دِمَزدئم، چونکي دونيا و اوندا اولان هر شي منئمدئر.X%2 داغلارين بوتون قوشلاريني تاني‌ييرام. چؤلون بوتون وحشي حيوانلاري دا منئمدئر.W32 چونکي مشه‌نئن بوتون حيوانلاري منئمدئر، مئنلرجه داغلارداکي سيغيرلار دا منئمدئر.$VA2 سنئن اوئندن بئر گاميشا نه احتئياجيم وار؟! آغيل‌لارينداکي کِچئلره نه احتئياجيم وار؟!dUA2سني تنبه اتمئرم، قوربانلاريندان اؤتري يوخ، يانديرما قوربانلاريندان اؤتري ده يوخ کي، اونلار دائم گؤزومون قاباغيندادير.9Tk2"اشئت، منئم خالقيم، دانيشاجاغام، اي ائسرايئل، سنئن ضئدّئنه شهادت وره‌جيم: تاري منم، سنئن تارين.Sy2گؤيلر اونون صالحلئيئني اعلان ادئر، چونکي تاري اؤزو داوردئر. سِلا=Rs2"موتّقي‌لرئمي منئم حوضورما ييغين، او آداملاري کي، قوربان واسئطه‌سي ائله منئمله عهد باغلاييبلار." Q2خالقيني موحاکئمه اتمک اوچون يوخاريدان گؤيلره سَسله‌نئر، ير اوزونه ده:P2ساکئت قالماياجاق. قاباغيندا ياخيب-تؤکن اود، اطرافيندا نَرئلده‌ين يل گدئر.}Os2گؤزل‌لئيئن کامئلي اولان صحيوندان، پارلاق شاخير. تاريميز گلئر،N /2قادئر اولان تاري، رب تاري دانيشير، گون دوغاندان گون باتانا قدر دونياني چاغيرير.M#1عئزّتلي اولان، لاکئن درّاکه‌سي اولمايان ائنسان، هلاک اولان حيوانلارا بنزر.uLc1لاکئن آتالارينين يانينا گدر، اونلار ابده کئمي نور گؤرمزلر.K51گرچي ياشايان زامان اؤزونو بختور ساييردي- مووفّق اولان زامان هامي سني تعرئفله‌ير-J31چونکي اؤلن زامان اؤزو ائله هچ بئر شي آپارا بئلمز؛ ثروتي اونون دالينجا آشاغي گتمز.jIM1بئر آدام وارلي اولاندا، اوئنئن ثروتي آرتاندا قورخما./HW1آمّا تاري منئم جانيمي، اؤلولر دئيارينين قودرتئندن خئلاص اده‌جک، يانينا دا آلاجاقدير سِلاTG!1قويون کئمي اؤلولر دئيارينا آپاريلاجاقلار، اؤلوم اونلاري هئدايت اده‌جک. سحر اولونجا صالحلر اونلارا حاکئم اولاجاقلار؛ اونلارين شکئل‌لري چورويه‌جک، مسکنلري اؤلولر دئياري اولاجاق.F11 آخماقلارين يولو بودور، اونلارين سؤزلرئني تصدئق ادن پيرولرئنکي ده بله‌دئر. سِلا E1 ائنسان عئزّتلي اولسا دا، همئشه‌لئک قالماز؛ هلاک اولان حيوانلارا بنزر.ND1 قبئرلري ابده کئمي اولري اولاجاق، نسئلدن-نسله مسکنلري اولاجاقدير، گرچي تورپاقلارينا اؤز آدلاريني قويوبلار.hCI1 آيديندير کي، حئکمتلي‌لر ده اؤلورلر، هم آخماقلار، هم ده سفه‌لر يوخ اولورلار؛ مال-دؤولتلرئني اؤزگه آداملارا قويوب گدئرلر.ZB-1 ابده کئمي دئري قالسين، قبئر اوزو گؤرمه‌سئن.A1چونکي بئر جانين فئدئيه‌سي باهالي‌دير هچ قئيمت اونا کئفايت اتمز کي، @ 1باخ، هچ کس حياتيني ساتين آلا بئلمز، نه ده تارييا فئدئيه‌سئني وره بئلر-!?;1او آداملاردان کي، مال-دؤولتلرئنه بل باغلاييرلار، ثروتلرئنئن چوخلوغونا فخر ادئرلر.+>O1يامان گونلردن نه اوچون قورخوم- او زامان کي، جانيما قصد ادنلرئن بلاسي مني دؤوره‌له‌يئر؟!{=o1مثله قولاق آساجاغام، تاپماجامي طنبورلاا آشکارا چيخارداجاغام. <1آغزيم حئکمت سؤزلري دانيشاجاق، اوره‌يئمئن دوشونجه‌لري فهم وره‌جکدئر. ;1هم عوام آداملار، هم ده اصئلزاده‌لر، هم وارلي آداملار، هم ده يوخسوللار. : 1اي بوتون خالقلار بونو اشئدئن؛ سئز بوتون دونيادا ياشايانلار قولاق آسين؛9!0بو تاري ابددن ابده کئمي بئزئم تاريميزدير، اؤلومه قدر ده بئزه يول گؤرسده‌جک.830 حئصارلارينا ياخشي باخين، قالالارينا تاماشا ادئن کي، گله‌جک نسله نقل اده‌سئنئز.m7S0 صحيونون اطرافيني گزئب دولانين، اونون بورجلرئني سايين.60 حؤکملرئنئن سببئندن قوي صحيون داغي سوئنسئن. قوي يهودا شهرلري شادليق اتسئن.95k0 نجه کي، آديندير، اي تاري، حمدئن ده يرئن او بئري باشلارينا قدر چاتير؛ صاغ الئن صالحلئکله دولودور.4 0 سنئن معبدئنئن ائچئنده، اي تاري محبّتئنئن باره‌سئنده درئن دوشونوروک.b3=0قوشونلارين ربّئنئن شهرئنده، تاريميزين شهرئنده نه اِشئتمئشدئک، اله ده گؤردوک؛ تاري اونو ابده کئمي برقرار اده‌جک. سِلا20او زامان کئمي کي، سن شرقدن اَسَن قووّتلي يل‌له ترشئش گمي‌لرئني سينديردين.10اوشاغيني دوغان آروادين آغريسي کئمي، تئتره‌مه اورادا اونلاري توتدو.o0W0صحيونو گؤرونجه حيران قالديلار؛ قورخويا دوشوب قاچديلار.j/M0باخ، پادشاهلار بئر يره ييغيلديلار، بئرلئکده گلدئلر،.}0تاري اونون قالالاريندادير؛ تاري اؤزونو بو شهرئن پناهي گؤرسه‌دئر.E-0شئمال اته‌يئنده صحيون داغينين اوجاليغي گؤزلدئر، بوتون عالمئن شادليغي‌دير؛ بؤيوک پادشاهين شهري‌دئر. , 0رب بؤيوکدور، تاريميزين شهرئنده، اونون موقدّس داغيندا حمده چوخ لايئقدئر.l+Q/ خالقلارين اصئلزاده‌لري ييغيلير، ائبراهئمئن تاريسينين خالقي آديندا. چونکي دونيانين پادشاهلاري تارينين‌دير. او نه اوجادير!*/تاري مئلّتلر اوستونه سلطنت ادئر، تاري موقدّس تختي اوستونده اوتورور.)#/چونکي تاري بوتون ير اوزونه پادشاهدير. مَسکئلله اونا پرستئش نغمه‌سي اوخويون.c(?/تارييا پرستئش نغمه‌سي اوخويون، پرستئش نغمه‌سي اوخويون. پادشاهيميزا پرستئش نغمه‌سي اوخويون، پرستئش نغمه‌سي اوخويون.n'U/تاري اوجا سس ائچئنده، رب شيپور سسي ائچئنده گؤيه قالخير.r&]/مئراثيميزي بئزئم اوچون سچدي؛ سودئيي يعقوبون فخرئني. سِلا%/او، خالقلاري بئزه تابع ادئب، طايفالاري آياقلاريميزين آلتينا ساليب.$/چونکي اوجالاردا اولان رب هيبتلي‌دئر؛ بوتون ير اوزونه بؤيوک پادشاه اودور.u# e/اي بوتون خالقلار ال چالين! شادليق سسي ائله تارييا نئدا ادئن.". قوشونلارين ربّي بئزئمله‌دئر؛ يعقوبون تاريسي بئزئم قالاميزدير. سِلا?!w. "ساکئت دورون و بئلئن کي، تاري منم. مئلّتلر آراسيندا تاعالا اولاجاغام، ير اوزونده تاعالا اولاجاغام!""l Q. يرئن او باشينا قدر موحارئبه‌لري دوردورور؛ اوخ-کامانيني سينديرير، نئزه‌ني آرادان بؤلور، دؤيوش آرابالاريني اوددا يانديرير..گلئن، ربّئن اتدئکلرئني گؤرون؛ گؤرون ير اوزونه نجه پرئشانليق گتئرئب!.قوشونلارين ربّي بئزئمله‌دئر؛ يعقوبون تاريسي بئزئم قالاميزدير. سِلا.مئلّتلر قايناشيرلار، اؤلکه‌لر ترپشئرلر؛ تاري سسله‌نئر و ير ارئيئر.7.تاري بو شهرئن ائچئنده‌دئر، يرئندن اصلا ترپشمز. سحر آچيلاندا تاري اونا کؤمک وِرَر.?w.بئر چاي وار کي، اونون آرخلاري تارينين شهرئنه آخير، اوجالاردا اولانين موقدّس مسکنئنه شادليق گتئرئر.,Q.اگر اونون سولاري داشيب جوشسا دا، اگر داغلار سولارين هوجوملاري ائله تئتره‌سه‌لر ده. سِلا9k.اونا گؤره ده قورخماياجاغيق؛ اگر ير اوزو آلت-اوست اولسا دا، اگر داغلار دهنز دئبئنه تؤکولسه‌لر ده 3.بئزئم پناهيميز، بئزئم گوجوموز تاري‌دير، دارليقلاردا کؤمک اوچون همئشه حاضيردير.>u-سنئن آديني بوتون نسئللرده خاطيرلانديراجاغام، اله کي، خالقلار ابده کئمي سنه حمد اده‌جک، ابده کئمي.1-آتالارينين يرئني اوغوللارين آلاجاق، سن اونلاري بوتون ير اوزونه حاکئم اده‌جکسن.~u-شادليقلا، مسرّتله گتئرئله‌جکلر، پادشاهين سارايينا گئره‌جکلر.a;-الوان شئنل‌لرله پادشاهين حوضورونا آپاريلاجاق؛ داليسيجا باکئره قيزلار، اونون دوستلاري، سنئن حوضورونا گتئرئله‌جکلر.- شاهزاده قيز سارايين ائچئنده بوتون شؤوکتده‌دئر؛ پالتاري قيزيللا توخونوب."=- صور خالقي پئشکش‌له اورادا اولاجاق، خالقين وارلي‌لاري سنئن لوطفونه يالواراجاقلار.+- پادشاه سنئن گؤيچکلئيئنه موشتاق اولسون؛ اونا سجده ات، چونکي او، سنئن آغان‌دير.  - اشئت، اي قيز، باخ، قولاغيني آچ؛ خالقيني، آتان اوئني ياددان چيخارت کي،Q- پادشاهين قيزلاري سنئن حؤرمتلي آروادلارين آراسيندادير، ملکه سنئن صاغ الئنده اوفئر قيزيل‌لاري ائچئنده دورور.jM-سنئن بوتون پالتارلارين مور ائيي، عؤد ائيي، دارچين ائيي ورئر. فئل دئشي ائله بَزَنمئش سارايلاريندان ساز سسلري سني سوئندئرئر.v e-سن صالحلئيي سوئرسن، پئسلئکدن نئفرت ادئرسن؛ اونون اوچون ده تاري، سنئن تارين، شادليق ياغي ائله يولداشلارينين ائچئندن سني مسح ادئب. '-اي تاري، سنئن تختئن ابددن ابده‌جکدئر. پادشاهليغينين عصاسي ائنصاف عصاسي‌دير.k O-سنئن اوخلارين ائتي‌دئر، پادشاهين دوشمنلرئنئن اوره‌يئنده سنئن اوخلارين ائتي‌دئر؛ خالقلار سنئن آياغين آلتينا ييخيليرلار.c ?-شؤوکتئنله ظفر قازان؛ حقئقتئن، حلئملئيئن، و صالحلئيئن خاطئرئنه. آتينا مئن؛ قوي سنئن صاغ الئن سنه هيبتلي ائشلر گؤرسدسئن.h I-قيلينجيني بلئنه باغلا، اي پهلوان، جلال و شؤوکتئنله.<q-سن ائنسانلارين لاپ گؤزلي‌سن؛ سنئن دوداقلاريندان فيض تؤکولور، چونکي تاري سنه ابده کئمي برکت ورئب.H -اوره‌يئم گؤزل سؤزلرله قاينايير؛ يازديقلاريمي پادشاهين شرفئنه ديئرم، دئلئم اوستا بئر کاتئبئن قلمي‌دئر.ta,بئزئم ائمداديميزا قالخ، محبّتئنئن خاطئرئنه بئزي خئلاص ات.gG,چونکي تورپاغا قدر اَيئلمئشئک، بدنئمئز يره ياپيشيب.#?,نئيه اوزونو بئزدن گئزله‌دئرسن؟ بئزئم جفاميزي، بئزئم ذلئل اولدوغوموزو اونودورسان؟!,اي پروردئگار، اويان! نه اوچون ياتيبسان؟ قالخ! بئزي ابده کئمي بوراخما.),بلي، سنئن خاطئرئنه بوتون گون اؤلدورولوروک، قصّابليق قويونلار کئمي ساييليريق.  ,تاري بونو مگر کشف اتمزدي؟ چونکي او اوره‌يئن بوتون سئرّلرئني بئلَندئر.6e,اگر تاريميزين آديني اونوتموش اولسايديق، اگر اللرئمئزي ياد بئر آللاها طرف اوزاتميش اولسايديق،1,حال بو کي، سن بئزي چاقّاللار يرئنده ازئبسن، اؤلوم کؤلگه‌سي ائله بئزي بورويوبسن.y~k,اوره‌يئمئز گري دؤنمه‌يئب، قدملرئمئز سنئن يولوندان آزماييب./}W,بوتون بولار باشيميزا گلئب، لاکئن سني ياددان چيخارتماميشيق، سنئن عهدئنه خيانت اتمه‌مئشئک. | ,تحقئر و لعنت اده‌نئن سسلري اوزوندن، دوشمن و ائنتئقام آلان قاباغيندان.{!,روسوايچيليغيم بوتون گون قاباغيمدادير، اوزومون خجالتي مني اؤزونده بورويوب؛z,مئلّتلر آراسيندا مثل اولموشوق، بئزي طايفالارين گولوش هدفي ادئرسن.'yG, قونشولاريميز يانيندا بئزي اوزو-قارا ادئرسن، اطرافيميزدا اولانلارا لاغ هدفي اولموشوق.{xo, خالقيني هچ زادا ساتيرسان، اونلارين قئيمتي سنه فايدالي اولمور.w, قويوبسان کي، بئزي قويونلار کئمي يسئنلر، مئلّتلر آراسيندا بئزي داغيديبسان.v, دوشمن قاباغيندا بئزي گري دؤنده‌رئرسن، بئزدن نئفرت ادنلر بئزي غارت ادئبلر.u3, آمّا ائندي سن بئزي بوراخيبسان، بئزي روسواي ادئبسن، بئزئم قوشونوموزلا چيخميرسان.t,بوتون گون تارييا فخر اده‌جيئک، سنئن آدينا ابده کئمي حمد اوخوياجاغيق. سِلاs/,آنجاق سن بئزه دوشمنلرئمئزدن نئجات ورئبسن، بئزدن نئفرت ادنلري سن اوتانديريبسان.r},چونکي من اوخ کامانيما توکّول اتمه‌رم، قيلينجيم دا منه نئجات ورمز.==5D سن، اي تاري، بوللوقلا ياغيش ياغديردين، مئراثين يورولدوغو زامان اونا قووّت وردئن.X=)Dير تئتره‌دي، گؤي ده ياغيش تؤکدو؛ تارينين، سئنا داغينين تاريسي قاباغيندا، تارينين، ائسرايئلئن تاريسي قاباغيندا!<Dاي تاري، خالقينا رهبرلئک اتدئيئن زامان، چؤلده يرئدئيئن زامان، سِلاD;Dتاري يالقوز آداملارا اِو ورئر، اسئرلري راحاتليغا چيخاردير؛ لاکئن عاصئلر قورو چؤلده ساکئن اولاجاقلار. : Dموقدّس مسکنئنده اولان تاري يتئملره آتادير، دول آروادلارا موحافئظدئر.9yDتارييا نغمه اوخويون، اونون آدينا پرستئش نغمه‌سي اوخويون؛ عئزّت ورئن بولودلارا مئنه‌نه، ربدئر اونون آدي! اونون حوضوروندا شادليق ادئن.?8wDآمّا صالح آداملار سوئنسئنلر. قوي تارينين حوضوروندا شادليقدان جوشسونلار؛ بلي، شادليقلا فرحلنسئنلر.u7cDقوي اونلاري داغيتسين، داغيلان توستو کئمي؛ مومون اود قاباغيندا اَرئدئيي کئمي، قوي پئس آداملار دا تارينين حوضوروندا بله ارئسئنلر.+6 QDقوي تاري قالخسين و دوشمنلري داغيلسين. قوي اوندان نئفرت ادنلر اونون قاباغيندان قاچسينلار.5}Cقوي تاري بئزه برکت ورسئن، دونيانين بوتون نهايتلري اوندان قورخسون.~4uCقوي تورپاق محصولونو ورسئن؛ تاري، بئزئم تاريميز بئزه برکت ورسئن.3+Cقوي خالقلار سنه حمد اوخوسونلار، اي تاري؛ قوي بوتون خالقلار سنه حمد اوخوسونلار.k2OCقوي طايفالار سوئنسئنلر، شادليقدان نغمه اوخوسونلار. چونکي سن ائنصافلا حؤکم ادرسن، ير اوزونده طايفالارا رهبر اولارسان. سِلا.1)Cقوي خالقلار سنه حمد اوخوسونلار، اي تاري! قوي بوتون خالقلار سنه حمد اوخوسونلار.03Cاله کي، ير اوزونده سنئن يولون، بوتون مئلّتلر آراسيندا سنئن نئجاتين معلوم اولسون./ Cتاري بئزه رحم اتسئن، برکت ورسئن، اوزونو بئزه ائشيقلانديرسين. سِلا..Bتاري موبارک اولسون کي، دوعامي ردّ اتمه‌يئب، محبّتئني مندن گؤتورمه‌يئب.r-]Bلاکئن تاري يقئن کي، مني اشئدئب، دوعامين سسئنه قولاق آسيب.{,oBاگر اوره‌يئمده پئسلئيه ير وِرسَيدئم، پروردئگار مني اشئتمزدي.h+IBآغزيملا اونو چاغيرديم، اونو دئلئمله عئزّتلندئردئم.#*?Bگلئن، قولاق آسين، سئز بوتون تاريدان قورخانلار! جانيم اوچون نه اتدئيئني نقل اده‌جيم.)Bيانديريلان قوچلارين شئرئن ائيسي ائله سنه کؤکلمئش حيوانلاردان يانديرما قورباني تقدئم اده‌جيم. گاميشلاري کچئلرله سنه تقدئم اده‌جيم. سِلا.y(kBاونلاري کي، دار گونومده دوداقلاريم بيان اتدي، آغزيم دانيشدي.'7B يانديرما قوربانلارلا سنئن اوئنه گئره‌جيم، سنه اتدئيئم نذئرلري يرئنه يتئره‌جيم،H& B ائنسانلاري باشيميزا مئندئرئبسن. اوددان کچمئشئک، سودان کچمئشئک، لاکئن سن بئزي گئنه بوللوغا چيخارديبسان.k%OB بئزي تور ائچئنه آپاريبسان. بلئمئزه آغير يوک قويوبسان.+$OB اي تاري، بئزي ائمتاحان ادئبسن. گوموشو اَرئدن کئمي، سن ده بئزي اَرئدئب خالئص چيخارديبسان.}#sB جانيميزا حيات ورن، آياقلاريميزي دا سوروشمه‌يه قويمايان اودور.t"aBاي خالقلار، تاريميزا حمد ادئن، حمدلرئنئن سسئني اشئتدئرئن.S!Bاو قودرتي ائله ابده کئمي سلطنت ادئر، گؤزلري مئلّتلره دئقّتله باخير؛ قويما عاصئلر اؤزلرئني اوجالتسينلار. سِلا. wBدهنزي قورو يره دؤندَردي؛ چايدان آياقلا کچدئلر- گلئن اوندا سوئنک. Bگلئن و تارينين ائشلرئني گؤرون؛ ائنسانلارا اتدئيي ائشلري هيبتلي‌دئر.Bبوتون ير اوزونده اولانلار سنه پرستئش اده‌جکلر، سنه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاقلار، اونلار سنئن آدينا پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاقلار."" سِلا.)KBتارييا ديئن: "ائشلرئن نه هيبتلي‌دئر! قودرتئنئن عظمتئندن دوشمنلرئن سنه تابع اولاجاقلار.Bآدينين عئزّتئنه پرستئش نغمه‌سي اوخويون، اونون حمدئني شؤوکتلي ادئن!Y -Bاي بوتون ير اوزو، شادليقلا تارييا نئدا ادئن!<qA اوتلاقلار سورولرله گِيئنئر، دره‌لر بوغدا ائله اؤرتولور؛ شادليقدان چيغيريرلار، نغمه اوخويورلار.iKA چؤلون اوتلاقلارينا دامير، تپه‌لر شادليقلا بورونور.{A ياخشيليقلارينلا ائلي تاجدار ادئرسن، سنئن يوللاريندان ياغ دامير،nUA تورپاغين شيريملاريني سولاييرسان، چالالاريني دوزه‌لدئرسن، ياغيشلارلا اونو يومشالديرسان، تورپاغين محصولونو برکتلندئرئرسن.?wA تورپاغين گؤروشويونه گلئرسن و اونو سوواريرسان، اونو حاصئل‌لي ادئرسن. تارينين چايي سو ائله دولودور؛ ائنسانلارين بوغداسيني فراهم ادئرسن، چونکي سن اونو بله حاضيرلاييبسان. Aدونيانين نهايتلرئنده ساکئن اولانلار دا سنئن علامتلرئندن قورخورلار؛ گونون چيخديغي يردن باتديغي يره قدر، اونلاري شادليق اتمه‌يه چاغيريرسان.&EAدهنزلرئن نعره‌سئني، شپه‌لرئنئن گورولتوسونو، طايفالارين ولوله‌سئني ساکئت ادن سنسن.mSAسن کي، قووّتئنله داغلاري قورورسان، قودرتله بورونورسن. Aسن صالحسن، هيبتلي عمل‌لرله بئزه جاواب ورئرسن، اي نئجاتيميزين تاريسي! اي سن کي، يرئن بوتون نهايتلرئنئن اومئدي‌سن! اوزاق دهنزلرئن اومئدي‌سن!-SAبختور او آدام کي، سن اونو سچئرسن، اؤزونه ياخينلاشديريرسان کي، سنئن صحنلرئنده ساکئن اولسون. سنئن اوئنئن نعمتلرئندن، موقدّس معبدئنئن نعمتلرئندن، بئز دوياجاغيق.wAگوناهلار آلتيندا ازئلئرم، لاکئن سن عوصيانلاريميزي باغيشلارسان.RAاي سن، دوعا اشئدن! بوتون بشر سنه گله‌جک. Aصحيوندا حمد سني گؤزله‌يئر، اي تاري، سنه ادئلن نذئر يرئنه يتئرئله‌جک.1 [@ صالح آدام ربده سوئنئب اونا پناه گتئره‌جک، بوتون اوره‌يي دوغرو اولانلار ربّه حمد اده‌جکلر." =@ هامي ائنسانلار قورخوب تارينين ائشئني خبر وره‌جکلر، اونون اتدئکلرئني دوشونه‌جکلر. @اؤز دئللري اوزوندن ييخيلاجاقلار، اونلاري گؤرن هرکس بئر طرفدن قاچاجاق،n U@لاکئن تاري اونلارا اوخ آتاجاق؛ قفئلدن يارالاناجاقلار،] 3@حاقسيزليق اتمه‌يي فئکئرله‌شئب ديئرلر: "گؤر نه ياخشي بئر کَلَک قوردوق!"" ائنسانين هم ائچي، هم ده اوره‌يي بئلئنمزدئر.A{@پئس سؤزلرله اؤزلرئنه اورک ورئرلر، گئزلی تله‌لر قورماق اوچون دانيشيب ديئرلر: "کئم اونلاري گؤره‌جک؟"""=@گئزلي يردن معصوم بئر ائنسانين اوستونه آتسينلار؛ قفئلدن آتيرلار و قورخولاري يوخدور..U@اونلار قيلينج کئمي دئل‌لرئني ائتئلدئرلر، آجي سؤزلرئني اوخ کئمي کامانلارينا قويورلار کي،"=@پئس آداملارين گئزلي مصلحتلشمه‌لرئندن، فئساد ائشله‌ينلرئن ولوله‌سئندن مني ساخلا. y@يالواران سسئمي اشئت، اي تاري؛ دوشمن قورخوسوندان حياتيمي حئفظ ات.\1? آمّا پادشاه تاريدا سوئنه‌جک، تارينين آدينا آند ائچن هر کس شادلاناجاق؛ حال بو کي، يالانچيلارين آغزي باغلاناجاقدير.zm? قيلينج آغزينا ورئله‌جکلر، چاقّاللارين يئيه‌جيي اولاجاقلار.*M? لاکئن جانيمي هلاک اتمه‌يه چاليشانلار محو اولاجاقلار، يرئن لاپ دئب يرلرئنه باتاجاقلار،eC?جانيم سنه باغلي‌دير، سنئن صاغ اَلئن مني ساخلايير."=?قانادلارينين کؤلگه‌سي آلتيندا شادليقدان اوخوياجاغام، چونکي منئم کؤمه‌يئم سن‌سن. ~?ياتديغيم يرده سني خاطيرلاياندا، گجه‌نئن نؤوبه‌‌لرئنده سني دوشوننده!}?جانيم دويوب، گؤزل بئر يمکله دويان کئمي؛ شن دوداقلارلا آغزيم حمد اوخويور؛,|Q?نه‌قدر جان بدنئمده وار، سنه حمد اوخوياجاغام، اَللرئمي قالديريب سنئن آديني چاغيراجاغام،{?دوداقلاريم سنه حمد اده‌جک، چونکي سنئن محبّتئن حياتدان ياخشي‌دير.xzi?سنئن موقدّس يرئنده سنه باخميشديم کي، قودرت و عئزّتئني گؤروم.Oy ?اي تاري، سن منئم تاريمسان، اورکدن سني آختاريرام، جانيم سنئن اوچون سوسوزدور، ووجودوم سنئن اوچون ائنتئظار چکئر، قورو و جان‌سيخيجي بئر دئياردا، او دئياردا کي، سودان بئر اثر يوخدور. x> محبّت ده سنئن‌دئر، اي پروردئگار؛ چونکي سن هرکسه ائشئنه گؤره عوض ورئرسن. w > تاري بئر دفه دانيشيب، من بونو ائکي دفه اشئتمئشم کي: قودرت تارينين‌دير.@vy> قدّارليغا توکّول اتمه، تالان مالينا دا بوشونا اومئد باغلاما؛ مال-دؤولت آرتسا دا، اونا اورک باغلاما.u> دوغرودان دا کي، عوام خالق بئر بوخاردير؛ بَي‌زاده‌لر بئر يالان. اگر اونلاري تره‌زئيه قوياسان، اونلارين هاميسي بئرلئکده بوخاردان دا يونگولدور.Zt->سئز، اي خالق، هر زامان اونا توکّول ادئن؛ اوره‌يئنئزي اونون حوضوروندا تؤکون، چونکي تاري بئزه سيغيناق يِردئر. سِلا.}ss>خئلاصيم و عئزّتئم تاريدادير؛ قووّتلي قايام و پناهيم تاريدادير.r5>منئم قايام، منئم خئلاصيم آنجاق اودور، او منئم قالام‌دئر، يرئمدن ترپنمه‌يه‌جيم.qw>اي جانيم، سس‌سئز آنجاق تاريني گؤزله، چونکي اومئدئم اوندان گلئر.p+>آنجاق بونو دوشونورلر کي، نجه اونو اؤز شرفئندن آشاغي سالسينلار. يالانلاردان کف ادئرلر؛ آغيزلاري ائله برکت ورئرلر، لاکئن اورکلرئنده لعنت ادئرلر. سِلاo>نه واختا کئمي بئر آدامي اؤلدورمک اوچون، اونا هوجوم گتئره‌جکسئنئز؛ اونا کي، اَيئلمئش بئر دووار کئمي‌دئر، يرئندن جايميش بئر چپر کئمي‌دئر؟ n9>منئم قايام، منئم خئلاصيم آنجاق اودور، او منئم قالام‌دئر؛ يرئمدن تَرپنمه‌يه‌جيم.m {>جانيم سس‌سئز آنجاق تاريني گؤزله‌يئر، چونکي خئلاصيم اوندان گلئر.2l]=او زامان سنئن آدينا ابده کئمي پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام کي، نذئرلرئمي هر گون يرئنه يتئرئم.!k;=تارينين حوضوروندا ابده کئمي تختئنه اوتورسون. اونو حئفظ اتمک اوچون محبّت ور، وفا ور.j=پادشاهين حيات گونلرئنه گونلر آرتير، ائللري نسئلدن-نسله قدر چاتسين؛ i=نذئرلرئمي اشئدئبسن، اي تاري، آديندان قورخانلارين مئراثيني منه ورئبسن.3h_=ائسته‌يئرم کي، چاديريندا ابده کئمي ساکئن اولوم، قانادلارينين کؤلکه‌سئنه پناه گتئرئم. سِلا.g+=چونکي سن منئم اوچون سيغيناق بئر ير اولوبسان، دوشمن قاباغيندا قووّتلي بئر قالا!0fY=اوره‌يئم تشوئشه دوشنده، يرئن نهايتئندن سني چاغيريرام، مندن اوجا اولان قايايا، مني چيخارت.Re =فرياديمي اشئت، اي تاري، دوعاما قولاق ور./dW< تارينين کؤمه‌يي ائله قهرمانليق گؤرسده‌جيئک، چونکي دوشمنلرئمئزي آياق آلتينا سالان اودور.|cq< دوشمن قاباغيندا بئزه ائمداد ات، چونکي ائنسانين کؤمه‌يي هچدئر.b-< مگر سن بئزي اؤزوندن آتمادين، اي تاري؟ بئزئم قوشونلاريميزلا چيخميرسان، اي تاري.a{< کئم مني حاصارلي شهره آپاراجاق؟ کئم منه اِدوما قدر يول گؤرسده‌جک؟_`7<موآب يويونما لَگنئمدئر، اِدومون اوستونه چاريغيمي آتيب اونا مالئک اولاجاغام، فئلئسطئن اوستونه ظفرله هاراي چکه‌جيم.""_=<جئلعاد منئمدئر، مِنسّه ده منئم، افرايئم ده باشيمين دبئلقه‌سي‌دئر، يهودا عصامدير،$^A<تاري موقدّس يرئنده دانيشيب: "شِکئمي شادليقلا بؤله‌جيم، سوکّوت دره‌سئني اؤلچه‌جيم،]<صاغ الئنله بئزي قورتار، بئزه جاواب ور کي، سِودئکلرئن خئلاص تاپسين.\<سندن قورخانلارا بايراق ورئبسن کي، حقئقتدن اؤتري قالديرسينلار. سِلا[<خالقينا چتئن گونلر گؤرسه‌دئبسن، سرسم ادن بئر شراب ائچئردئبسن بئزه.9Zk<يري تئتره‌مه‌يه ساليبسان، اونو پارچالاييبسان؛ بئتئشدئر اونون چاتلاقلاريني، چونکي تئتره‌يئر.2Y _<بئزي اؤزوندن آتيبسان، اي تاري! بئزي قيريبسان! بئزه قضبله‌نئبسن! بئزي قاباقکي حاليميزا دؤندر.?Xw;سنه، اي منئم قووّتئم، سنه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام، چونکي منئم قالام تاري‌دير، مني سِوَن تاريم!W#;آمّا من سنئن قووّتئنه حمد اوخوياجاغام؛ سحر واختي سنئن محبّتئني اوجا سَسله اوخوياجاغام. چونکي سن منئم قالام اولموشدون، منئم دارليق گونومده پناهيم!vVe;اونلار يمک اوچون آوارا گزئرلر، اگر دويماسالار، اولايارلار.U;آخشام واختي دؤنورلر، ائت کئمي اولويورلار، شهرئن اطرافيندا گزئرلر،@Ty; قضبله اونلاري محو ات، محو ات، اله کي، آرتيق اونلاردان بئر نئشان دا قالماسين. قوي بئلسئنلر کي، يعقوبون نسلي اوستونه تاري سلطنت ادئر، دونيانين آخيرينا کئمي سلطنت ادئر. سِلاnSU; آغيزلارينين گوناهي اوچون، دوداقلارينين سؤزلري اوچون، ددئکلري لعنتلر و يالانلار اوچون، قوي تکبّورلرئنئن تله‌سئنه دوشسونلر.ER; اونلاري اؤلدورمه، يوخسا خالقيم اونودار؛ قووّتئنله اونلاري داغيت، آلچاق ات، اي پروردئگار، قالخانيميز.Q#; منئم رحئم تاريم پئشوازيما چيخاجاق؛ تاري دوشمنلرئمئن هلاکيني منه گؤرسده‌جک.uPc; اي منئم قووّتئم، سني گؤزله‌يئرم. چونکي تاري منئم قالامدير.}Os;لاکئن يارب، سن اونلارا گولورسن؛ بوتون مئلّتلري ائستهزا ادئرسن.9Nk;دوغرودان دا آغيزلاريندان کئفئر قوسورلار، دوداقلاريندا قيلينج وار، فئکئرله‌شرلر: "کئم اشئدئر؟""M;آخشام واختي دؤنورلر، ائت کئمي اولويورلار، شهرئن اطرافيندا گزئرلر.aL;;سن، اي قوشونلارين تاريسي رب! بوتون مئلّتلري جزالانديرماق اوچون اويان؛ خيانتکار پئس آداملارين هچ بئرئنه رحم اتمه. سِلا*KM;تقصئرسئز اولدوغوم حالدا قاچيب اؤزلرئني حاضيرلاييرلار. منئم ائمداديم اوچون اويان و باخ،lJQ;باخ، جانيم اوچون کمئنده اوتورورلار؛ گوجلولر منئم ضئدّئمه بئرله‌شئرلر؛ نه عوصيانيمدان اؤتري، نه ده گوناهيمدان اؤتري، يارب!Iw;فئساد ائشله‌ينلردن منه خئلاص ور، آدام اؤلدورنلردن منه نئجات ور.H ;مني دوشمنلرئمدن قورتار، اي تاريم! اوستومه قالخانلاردان مني حئفظ ات.RG: او زامان آداملار دئيه‌جکلر: "بلي، صالح آدام اوچون دوغرودان دا اجر وار؛ يقئن کي، ير اوزونه حؤکم ادن، تاري‌دير."5Fc: صالح آدام اونلاردان آلينان ائنتئقامي گؤروب سوئنه‌جک؛ آياقلاريني پئس آدامين قانيندا يوياجاق.qE[: قازانلارينيز تئکان اودونون ائستئسئني حئسّ اتمه‌دن. قوي طوفان يلي پئس آداملاري سوپوروب آپارسين؛ ياش اولاني دا، قورو اولاني دا.!D;:قوي اونلار حلزون کئمي گده-گده اَرئسئنلر، دوشوک اوشاق کئمي گون اوزونو گؤرمه‌سئنلر؛+CO:قوي آخيب-گدن سولار کئمي يوخ اولسونلار؛ اوخ کامانيني چکنده، قوي اوخلاري تئکه-تئکه اولسون.&BE:اونلارين دئشلرئني آغيزلاريندا سيندير، اي تاري! آصلان بالالارينين دئشلرئني قير، يارب!tAa:اوستا سحربازين، اوستا اَفسونچونون سسئني اشئتمک ائسته‌مز.@):اونلارين زهري ائلان زهري کئمي‌دئر، قولاغيني توتموش ساغير ائلان کئمي‌دئر کي،?1:پئس آداملار آنا قارنيندان آزيبلار؛ آنادان دوغولاندان يالان دانيشاراق چاشيبلار.>#:يوخ، اورکلرئنئزده يامانليغا مشغولسونوز؛ ير اوزونده اللرئنئز قدّارليق ادئر.8= k:آيا دوغرودان ائنصافلا دانيشيرسينيز، سئز، اي قودرتلئلر؟ آيا ائنسانلارا عدالتله حؤکم ادئرسئنئز؟<9 گؤيلر اوستونه داها اوجالان، اي تاري! قوي شؤوکتئن بوتون ير اوستونده اولسون.;9 چونکي سنئن محبّتئن گؤيلره قدر بؤيوکدور، حقئقتئن بولودلارا يتئشئر.A:{9 خالقلار آراسيندا سنه حمد اده‌جيم، اي پروردئگار؛ طايفالار آراسيندا سنه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام.9w9اويان، اي جانيم! اويان، اي چنگ، اي طنبور! من سحري اويانديراجاغام.>8u9اوره‌يئم قراريني ورئب، اي تاري! اوره‌يئم قراريني ورئب؛ اوخوياجاغام، پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام.\719اونلار منئم قدملرئم اوچون تله قوروبلار؛ جانيم بوکولوب، قاباغيمدا قويو قازيبلار، اونون ائچئنه اؤزلري دوشوبلر. سِلا'6G9گؤيلر اوستونه داها اوجالان، اي تاري! قوي سنئن شؤوکتئن تامام دونيادان داها اوجا اولسون.j5M9جانيم آصلانلار آراسيندادير، آلوولانان آداملار آراسيندا ياتيرام کي، دئشلري نئزه‌دئر، اوخلاردير، دئللري ائتي قيلينج‌دير.i4K9گؤيدن گؤنده‌رئب منه نئجات وره‌جک؛ جانيمين قصدئنه دوران ظالئم آداملاري تنبه اده‌جک. سِلا تاري محبّت و وفاسيني گؤندره‌جک.:3m9اوجالاردا اولان تارينين درگاهينا فرياد اده‌جيم، او تارينين درگاهينا کي، منئم ائنتئقاميمي آلير.2 9منه رحم ات، اي تاري، منه رحم ات! چونکي جانيم سنه پناه گتئرئر؛ بو بلالارين کچئب-گتمه‌سئنه قدر، سنئن قانادلارينين کؤلگه‌سئنه پناه گتئرئرم.B1}8 چونکي جانيمي اؤلومدن قورتاردين، آياقلاريمي سوروشمکدن کي، حياتين نوروندا، تارينين حوضوروندا يرئيئم.08 نذئرلرئن بوينومدادير، اي تاري؛ شوکور قوربانيني سنه تقدئم اده‌جيم، /8 تارييا توکّول ادئرم، هچ بئر شيدن قورخوم يوخدور. ائنسان منه نه اده بئلر؟m.S8 کلامينا حمد اتدئيئم تارييا، کلامينا حمد اتدئيئم ربّه،9-k8 درگاهينا فرياد اتدئيئم گون، دوشمنلرئم گري قاييداجاقلار. بونو بئلئرم کي، تاري منئم طرفئمده‌دئر.$,A8دردلرئمي سايدين، گؤزياشلاريمي طولوغونا ييغ؛ مگر اونلار سنئن کئتابيندا يازيلي ديئل؟+8گوناهلاري اوچون اونلاري جزالاندير، خالقلاري قضبئنده ييخ، اي تاري.&*E8بئر يره ييغيليرلار، گئزله‌نئرلر، قدملرئمي گودورلر، چونکي جانيمي آلماق ائسته‌يئرلر. )8بوتون گون سؤزلرئمي ترسه ادئرلر، منئم بارمده هامي فئکئرلري شر اوچوندور.:(m8تارييا، کلامينا حمد اتدئيئم تارييا توکّول ادئرم، هچ بئر شيدن قورخوم يوخدور. بشر منه نه اده بئلر؟!G'8قورخدوغوم زامان سنه توکّول ادئرم.&'8دوشمنلرئم بوتون گون تعقئب ادئرلر، چونکي ضئدّئمه تکبّورله هوجوم گتئرن چوخدور.4% c8منه رحم ات، اي تاري، چونکي ائنسانلار منه عذاب ورئرلر؛ بوتون گون هوجوم گتئرئب، منه ظولم ادئرلر.$7آمّا سن، اي تاري، اونلاري هلاکت قويوسونا آتاجاقسان؛ قان تؤکَنلرئن، حئيله‌گر آداملارين عؤمرو يارييا چاتماياجاق، لاکئن من سنه توکّول اده‌جيم."#=7يوکونو ربّه بوراخ، او، سني پايدار ادر؛ صالح آدامين ييخيلماغينا هچ واخت ائجازه ورمز."7آغزينين سؤزلري کره ياغيندان داها ياغلي‌دير، لاکئن اوره‌يئنده موحارئبه وار؛ سؤزلري زيتون ياغيندان داها يومشاقدير، لاکئن يالين قيلينجلاردير. ! 7يولداشيم دوستونا اَل قالديرير، دوستلوق عهدئني پوزور. عهدئني سينديريب.f E7ازلدن بري تختئنده اوتوران تاري اشئده‌جک، اونلاري ذلئل اده‌جک. سِلا. چونکي اونلار اصلا ديئشئلمئرلر، تاريدان قورخمورلار.-S7ضئدّئمه اولان موحارئبه‌دن، مني سالاماتليقلا خئلاص اده‌جک، چونکي ضئدّئمه قالخان چوخدور.F7آخشام واختي، سحر واختي، گون اورتا واختي دوعا اده‌جيم، اوجا سَسله باغيراجاغام، او منئم سسئمي اشئده‌جک.eC7آمّا من، تاريني چاغيراجاغام، رب منه نئجات وره‌جک.7قوي اؤلوم قفئلدن اونلارين اوستونه دوشسون، قوي دئري-دئري اؤلولر دئيارينا انسئنلر، چونکي پئسلئک اونلارين اولرئنده، اونلارين آراسيندادير.  7بئرلئکده شئرئن-شئرئن مصلحتلَشردئک، جاماعاتلا تارينين اوئنه گِدَردئک.w7 لاکئن سن ائدئن، تاييم کئمي بئر کئشي، منئم يولداشيم، منئم دوستوم.zm7 منه مذّمت ادن، دوشمن ديئلدي؛ يوخسا اونا دؤزه‌ردئم. ضئدّئمه تکبّورله قالخان، خصمئم ده ديئلدي؛ يوخسا اؤزومو اوندان گئزلده بئلَردئم؛ta7 آرالاريندا قيرغين وار؛ ميدانلاريندا شرارت و فيريلداق وار.37 گجه-گوندوز شهرئن دووارلاري اوستونده دولانيرلار، اونون ائچئنده شر وار، عذاب وار،4a7 اونلاري گئجلَت، اي پروردئگار، دئللرئني قاريشدير، چونکي شهرده قدّارليق گؤرورم، داعوا گؤرورم. D~}}J|{{0zyy'xJww/vuStss(rqqxqpgotnmmMllKkjii~hhzgg/feecddIccbaa`__{^]]g\\[iZZYnXXrWW/VUUTT"SkRQPPzONNMM$LLKJJ*IHH=GFFEuDwCkBIA@@@?q>>o==K<Iآخيردا تارينين موقدّس يرئنه گئردئم، او زامان اونلارين عاقئبتئني آنلاديم.}=sIبونو آنلاماق اوچون چوخ دوشوندوم، آمّا منئم اوچون چوخ چتئن ائدي.%<CIاگر دِسَيدئم: "من ده اونلار کئمي دانيشاجاغام."" باخ، سنئن اؤولادلارينا خيانت اِدَردئم.Y;+Iبوتون گون موصئبت چکمئشم، سحر تنبه اولموشام.:I دوغرودان دا من عبث يره قلبئمي تمئز ساخلاميشام، معصوملوقدا اللرئمي يوموشام.9yI بودور پئس آداملار؛ دائم راحاتليقداديرلار، مال-دؤولت آرتيريرلار.8I ديئرلر: "تاري هارادان بئله‌جک؟ مگر اوجالاردا اولانين معرئفتي وار؟""71I اوندان اؤتري ده تارينين خالقي اونلارا دؤنور، سؤزلرئني سو کئمي آخيريناجاق ائچئر.z6mI آغيزلاريني گؤيلرئن ضئدّئنه توتورلار، دئللري ير اوزونده گزئر.}5sIائستهزا ادئرلر، ظولم اوچون يامان ديئرلر، تکبّورلو دانيشيرلار،4wIکؤکلوکدن گؤزلري اشئيه چيخير، اورکلرئنئن ائسته‌يئنئن آخيري يوخ.3Iاوندان اؤتري ده تکبّور بويونباغلاري‌دير، ظولم پالتار کئمي اونلاري اؤرتر. 2Iنه آيري آداملار کئمي زحمت چکئرلر، نه ده اونلار کئمي باشلارينا بلا گلئر.p1YIچونکي اؤلنه کئمي زحمتلري يوخدور، آنجاق هيکل کؤکَلدئبلر. 0Iچونکي پئس آداملارين خوشبختلئيئني گؤرنده، مغرور آداما پاخيلّيغيم گلدي./1Iلاکئن منئم آياقلاريم آز قالدي کي، يرئندن جايسين. قدئملرئم آز قالدي کي، سوروشسون.}. uIدوغرودان دا تاري ائسرايئله ياخشي‌دير، اوره‌يي تمئز اولانلارا!a-;Hبورادا يَسّه اوغلو داوودون دوعالاري باشا چاتير.<,qHاونون شؤوکتلي آدي ابده کئمي موبارک اولسون! قوي بوتون ير اوزو اونون عئزّتي ائله دولسون. آمئن و آمئن.+Hرب تاري، ائسرايئلئن تاريسي، موبارک اولسون. عجايئب ائشلر گؤرن آنجاق اودور!*5Hقوي اونون آدي ابده کئمي قالسين؛ گون ائشيغي دوردوقجا، اونون آدي دا قالسين. بوتون ائنسانلار اوندا برکت تاپسينلار؛ بوتون مئلّتلر اونو موبارک چاغيرسينلار.) Hاؤلکه‌ده بوغدا بوللوقلا اولسون، داغلار باشيندا شپه‌لنسئن، محصولو لوبنان مشه‌لري کئمي بول اولسون، شهرده اولانلار يرئن چمني کئمي گؤيرسئن.z(mHاونا گؤره قوي پادشاه ياشاسين، شِبانين قيزيلي اونا ورئلسئن؛ اوندان اؤتري همئشه دوعا ادئلسئن، بوتون گون اونون خاطئرئنه حمد اوخونسون. '9Hجانلاريني ظولم و قدّارليقدان خئلاص ادر؛ اونلارين قاني اونون نظرئنده قئيمتلي‌دئر.&H فاغير و مؤحتاج آداما يازيغي گلر، مؤحتاج آداملارين جانيني قورتارار،o%WH دوغرودان دا مؤحتاج آدام کؤمک اوچون باغيراندا، پادشاه اونا خئلاص وِرَر، ائمدادينا چاتاني اولمايان فاغير آداما دا خئلاص وِرَر.$$AH قوي بوتون پادشاهلار اونون قاباغيندا يره دوشسونلر، بوتون مئلّتلر اونا خئدمت اتسئنلر.3#_H قوي تَرشئش و جزئره‌لرئن پادشاهلاري اونا باج ورسئنلر، شِبا و سِبا پادشاهلاري خراج گتئرسئنلر."5H قوي چؤلده ياشايانلار اونون قاباغيندا دئز چؤکسونلر، دوشمنلري تورپاغي يالاسينلار.!Hقوي دهنزدن دهنزه قدر، فرات چاييندان يرئن نهايتلرئنه قدر، او، سلطنت اتسئن.( IHاونون گونلرئنده صالحلئک چئچکلَنسئن، آي ائشيغي اولدوقجا، خوشبختلئک آرتيقليقلا اولسون.J Hقوي پادشاه بئچئلمئش چمن اوستونه ياغيش کئمي اولسون؛ شئدّتلي ياغان ياغيش کئمي اولسون کي، تورپاغي ائسلادير.lQHگون و آي دوردوقجا، قوي خالق، نسئلدن-نسله سندن قورخسون."=Hخالقين فاغيرلارينا عدالت گتئرسئن، مؤحتاج آداملارينا نئجات ورسئن، ظالئملري اَزسئن.hIHداغلار، تپه‌لر صالحلئکده خالقا خوشبختلئک گتئرسئن،}sHاله کي، سنئن خالقينا ائنصافلا حؤکم ائسئن، فاغيرلارينا عدالتله.k QHاي تاري، عدالتئني پادشاها ور، صالحلئيئني شاهزاده‌يه.<qGدئلم ده بوتون گون سنئن صالحلئيئني دئيه‌جک؛ چونکي ضررئمي آختارانلار اوتانيبلار، روسواي اولوبلار.B}Gسنه پرستئش نغمه‌سي اوخودوغوم زامان، دوداقلاريم و خئلاص اتدئيئن جانيم، بؤيوک بئر شادليقلا سوئنه‌جک.^5Gمن ده سنئن وفادارليغيني چنگله حمد اده‌جيم، اي تاري! طنبورلا سنه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام، اي ائسرايئلئن قودّوسو!jMGمنئم عظمتئمي آرتيراجاقسان، گئنه منه تسلّي وره‌جکسن.a;Gسن کي، مني چوخلو چتئن بلالارا ساليبسان، لاکئن گئنه مني دئرئلده‌جکسن، تورپاغين درئنلئکلرئندن مني گئنه قالديراجاقسان.1[Gصالحلئيئن گؤيه قدر اوجادير، اي تاري، سن کي، بؤيوک ائشلر ادئبسن؛ اي تاري، سنئن کئمي کئم وار؟!fEGائندي کي، باشيم آغاريب قوجايام، قودرتئني گله‌جک نسله، گوجونو گله‌جکلرئن هر بئرئنه بئلدئرَنه قدر، مني بوراخما، اي تاري.3_Gاي تاري، جاوانليغيمدان بري منه تعلئم ورئردئن؛ بو گونه کئمي سنئن عجايئب ائشلرئني اعلان ادئرم.*MGاي پروردئگاريم ربّ، سنئن قووّتئنده گله‌جيم؛ سنئن، آنجاق سنئن صالحلئيئني نئدا اده‌جيم.0YGآغزيم بوتون گون سنئن صالحلئيئني، سنئن نئجاتيني نئدا اده‌جک، گرچي اونلارين حدّئني بئلمئرم.nUGآمّا من، دائم اومئد باغلاييب سنه داها چوخ حمد اده‌جيم،NG قوي جانيمين قصدئنه دورانلار اوتانيب محو اولسونلار، قوي ضررئمي آختارانلار روسوايليق و رذالتله اؤرتولسونلر.e CG مندن اوزاق دورما، اي تاري؛ ائمداديما تز گل، تاريم! +G ديئرلر: "تاري اونو بوراخيب؛ اونو قووالاييب توتون، چونکي اونو خئلاص ادن يوخدور."" =G چونکي دوشمنلرئم ضئدّئمه دانيشيرلار؛ جانيمي گودَنلر بئربئرلري ائله مصلحتله‌شئرلر. G قوجاليغيمدا مني اؤزوندن آتما، قووّتئم کسئلدئيي زامان مني بوراخما.r ]Gآغزيم سنئن حمدئنله دولودور، بوتون گون سني عئزّتلندئرئرم.1Gچوخ آداملارا تعجّوبلو بئر علامت کئمي اولموشام، لاکئن سن منئم قووّتلي پناهيمسان.>uGدوغولدوغوم گوندن بري سنه سؤيکنمئشم؛ آنامين قارنيندان مني دونيايا گتئرن سنسن. همئشه حمدئم سنه‌دئر.#Gچونکي منئم اومئدئم سنسن، اي پروردئگار رب، جاوانليغيمدان بل باغلاديغيم سنسن.Gاي تاريم، پئس آدامين الئندن، ائنصافسيز و قدّار آدامين ظولموندن مني قورتار،W'Gمنه سيغيناق قايا اول، اله کي، هر زامان اونا پناه گتئرئم؛ منئم نئجاتيما امر ات، چونکي منئم قايام، منئم قالام سنسن. Gاؤز صالحلئيئنده مني خئلاص ات، مني قورتار، منه قولاق آس و منه نئجات ور.m UGيارب سنه پناه گتئرئرم؛ خجالت آلتيندا مني هچ واخت قويما.PFلاکئن من فاغير و مؤحتاجام؛ تاري، تز اول، ائمداديما چات! منئم کؤمه‌يئم، منئم قورتاريجيم سنسن؛ يارب، گج قالما!LFقوي سني آختاران بوتون آداملار فرحلنئب سنده سوئنسئنلر؛ سنئن نئجاتيني سونلر دائم دسئنلر: "نه بؤيوکدور تاري!""V%F"آها-آها" دئينلر خجالتلرئندن گري دؤنسونلر.?~wFقوي جانيمين قصدئنه دوشنلر اوتانيب قيزارسينلار، قوي ضررئمي ائسته‌ينلر گري دؤنوب روسواي اولسونلار،} }Fاي تاري، يتئش، مني خئلاص اتمه‌يه يتئش! يارب، منئم ائمداديما تز گل!"|=E$قوللارينين نسلي ده اونا وارئث اولاجاق، اونون آديني سِوَنلر اوندا ساکئن اولاجاقلار.U{#E#چونکي تاري صحيونا نئجات وره‌جک، يهودا شهرلرئني بئنا اده‌جک کي، اونلار اوندا ساکئن اولوب اونا مالئک اولسونلار.yzkE"قوي گؤي و ير اونا حمد اوخوسون، دهنزلر و اوندا اولان هر مؤوجود.yE!چونکي رب کاسيبلارين سسئني اشئدئر، اسئرلئيه گدنلره حقارتله باخمير.'xGE فاغير آداملار بونو گؤروب سوئنه‌جکلر؛ سئز، تاريني آختارانلار، اوره‌يئنئز دئرئله‌جک.wyEبو، ربّه بوينوزلو-ديرناقلي اؤکوز و گاميشدان داها چوخ خوش گله‌جک.vEتارينين آدينا بئر نغمه ائله حمد اوخوياجاغام، شوکورلرله اونو اوجالتاجاغام.uEلاکئن من فاغيرام، دردلئيم. قوي سنئن نئجاتين، اي تاري، مني اوجالتسين.t5Eقوي اونلارين آدلاري حيات کئتابيندان سئلئنسئن، آدلاري صالح آداملارلا يازيلماسين.s1Eاونلارين گوناهينين اوستونه گوناه آرتير، قويما سنئن صالحلئيئنه داخئل اولسونلار.,rQEچونکي ووردوغون آداما عذاب ورئرلر، يارالاديغين آداملارين دردئنه گولورلر، يامانلاييرلار.q'Eقوي اونلارين مسکني وئران اولسون، اونلارين چاديرلاريندا هچ کس ساکئن اولماسين.npUEقهرئني اونلارين اوستونه تؤک، قوي قضبئن اونلاري توتسون.oEگؤزلري قارالسين کي، آرتيق گؤرمه‌سئنلر. اونلارين بل‌لرئنه دائم لرزه سال.|nqEقوي سوفره‌لري قاباقلاريندا تورا، دوستلاري بئر تله‌يه دؤنسون.myEخؤرک يرئنه منه آجي شي وردئلر، سوسوزلوغومدا منه سئرکه ائچدئردئلر.l!Eحقارت اوره‌يئمي سينديريب، دردلئيم. منه اوره‌يي يانان بئرئني آختاريرديم، آمّا هچ کس يوخ ائدي. تسلّي ورن بئرئني آختاريرديم، لاکئن هچ کسي تاپماديم..kUEمنئم حقارتئمي، اوتانديغيمي، روسوايچيليغيمي بئلئرسن. خصملرئمئن هاميسي سنئن حوضوروندادير.wjgEجانيما يتئش و اونو خئلاص ات، دوشمنلرئمدن اؤتري مني خئلاص ات.iEاوزونو قولوندان گئزلتمه، چونکي دارليقدايام؛ تزلئکله منه جاواب ور،!h;Eمنه جاواب ور، يارب، چونکي محبّتئن ياخشي‌دير. مرحمتئنئن چوخلوغونا گؤره منه طرف دؤن.0gYEقويما سولارين سلي مني باسسين، قويما گئرداب مني اودسون، قويما قويو آغزيني اوستومه باغلاسين.Jf Eمني باتاقليق پالچيقدان قورتار، قويما باتيم؛ قوي مندن نئفرت ادنلرئن الئندن خئلاص اولوم، او درئن سولاردان.oeWE آمّا من، يارب، سنه يالواريرام، خوشلانديغين زامان منه جاواب ور. اي تاري، محبّتئنئن بوللوغوندا، منه او يقئن نئجاتينلا جاواب ور.d1E دروازادا اوتوران آداملار، حاقّيمدا قيبت ادئرلر، عرقخورلارين نغمه‌سي اولموشام.ncUE پالاسي اؤزومه پالتار اتدئم، اونلارين مسخره‌سي اولدوم.ubcE آغلاديم، جانيمي اوروجدا ساخلاديم، بو دا منه عاييب ساييلدي.0aYE چونکي سنئن اوئنئن قيرتي مني يانديريب تؤکور، سنه حقئر باخانلارين حقارتي منئم اوستومه دوشور.`yEقارداشلاريما قرئب اولموشام، آنامين اوغوللارينا اجنبي اولموشام، _Eچونکي سنئن خاطئرئنه گؤره حقارت آلتيندايام، روسوايچيليق اوزومو بورويوب.^%Eاي پروردئگار، قوشونلارين ربّي، قوي سني گؤزله‌ينلر منه گؤره اوتانماسينلار، اي ائسرايئلئن تاريسي، قوي سني آختارانلار منه گؤره روسواي اولماسينلار،}]sEاي تاري، عاغيلسيزليغيمي سن بئلئرسن، خاطالاريم سندن گئزلي ديئل.4\aEمندن سببسئز نئفرت ادنلر باشيمين توکلرئندن داها چوخدور. حاقسيز يره مني يوخ اتمک ائسته‌ين دوشمنلرئم قووّتلي‌دئر. اوغورلاماديغيم شيي گري قايتارماغيمي ائسته‌يئرلر. [9Eباغيرماقدان يورولموشام. بوغازيم قورويوب؛ تاريمي گؤزلَمکدن گؤزلرئمئن ائشيغي گدئب.)ZKEدرئن باتاقليق پالچيغا باتيرام، دوراجاق ير ده يوخدور؛ درئن سولارا دوشموشم. سل مني باسيب.kY QEمنه نئجات ور، اي تاري، چونکي سولار بوينوما قدر يتئشئب.YX+D#اي تاري، موقدّس يرئنده نه هيبتلي‌سن! خالقينا قووّت و قودرت ورن تاري، ائسرايئلئن تاريسي اودور. تاري موبارک اولسون.3W_D"تارينين قودرتئني اعلان ادئن؛ اونون جلالي ائسرايئل اوستونده‌دئر، اونون قودرتي گؤيلرده‌دئر.#V?D!قدئم گؤيلرئن گؤيو اوستونه مئنه‌نه نغمه اوخويون؛ قولاق آسين، گوجلو سسئني اشئتدئرئر.'UGD اي ير اوزونون مملکتلري، تارييا نغمه اوخويون، پروردئگارا پرستئش نغمه‌سي اوخويون. سِلاTDمئصئردن الچئلر گله‌جکلر، کوشلولار اللرئني تز تارييا اوزاداجاقلار.SDقاميشليقدا ياشايان حيوانلاري تنبه ات، او گاميشلار سوروسونو، او بوزوو خالقلاري ؛ گوموش سِوَنلري آياق آلتيندا اَز، موحارئبه سِوَن خالقلاري داغيت.wRgDاورشلئمده اولان معبدئندن. پادشاهلار سنه تؤحفه‌لر گتئرئرلر.QDاي تاري قودرتئني گؤرسد؛ بئزئم اوچون اتدئيئن کئمي قودرتئني گؤرسد، اي تاري،?PwDقاباقدا کئچئک بنيامئن، يهودانين ريئسلري و اونلارلا گلنلر، زِبولونون ريئسلري و نَفتالئنئن ريئسلري.O5D"سئز، اي ائسرايئل چشمه‌سئندن اولانلار، مجلئسلرئنئزده تارييا، ربّه حمد اوخويون!""8NiDخواننده‌لر قاباقدا گتدئلر، سازاندالار اونلارين آرخاسيندا؛ اونلارين آراسيندا دف چالان قيزلار: n~~I}}2||{zzyaxxbwwcvvDuuFttsVrrqgppVoJnnLmm:ll"kdjj!iihdgg"feedccRbb?aa/``0_^^z^ ]]\[[#Z[YXXAWVV{UTSSR`Q{PPO[NN MqLL0KJJIIaHGGyFF5EkDDQCCOBnA@@J?? >==A<<1;;:`99K887t6655:44$33Z22311 00//.--C,, **f))(''s&*%N$$l##k""5!!T B| dWA1WKeq3WV  | Z I 6}'I k}bsYددئن: "سچدئيئم آداملا عهد باغلاميشام، قولوم داوودا آند ائچمئشم:a3Yاعلان ادئرم کي، سنئن محبّتئن ابده کئمي قالير. گؤيلرده وفادارليغيني مؤحکم ادئرسن./` YYربّئن محبّتئني همئشه اوخوياجاغام؛ آغزيملا سنئن وفادارليغيني بوتون نسئل‌لره بئلدئره‌جيم._Xسوگئلي و قونشونو مندن اوزاقلاشديريبسان؛ تانيشيم بئرجه قارانليقدير.{^oXاطرافيمي بوتون گون سو کئمي آلير؛ هاميسي بئردن مني آرايا سالير.]]3Xقضبئن اوستومو باسيب؛ قورخولارين مني محو ادئر.H\ Xازئلمئش بئر آدامام، اوشاقليغيمدان اؤلوم حاليندايام، قورخولارينين آلتيندا قووّتدن دوشموشم، چاره‌سئزم.[Xيارب، نه اوچون مني اؤزوندن آتيرسان؟ نه اوچون اوزونو مندن گئزلدئرسن؟Z%X لاکئن، يارب، من سني ائمدادا چاغيريرام، سحر واختي دوعام سنئن پئشوازينا چيخير.YX مگر سنئن مؤجوزه‌لرئن قارانليقدا، صالحلئيئن اونوتما دئياريندا بئلئنئر؟!X X مگر سنئن محبّتئن قبئرده، وفادارليغين دا هلاکت يرئنده اعلان اولونور؟!!W;X مگر مؤجوزه‌لرئني اؤلولره گؤرسده‌جکسن؟! مگر اؤلولر قالخيب سنه حمد اده‌جکلر؟! سِلا1V[X عذاب اوزوندن گؤزلرئمئن ائشيغي سؤنور، بوتون گون سني چاغيريرام، يارب، اللرئمي سنه اوزاديرام.5UcXتانيشلاريمي مندن اوزاقلاشديريبسان، مني اونلارا ائيرنج بئر شي ادئبسن. محبوسام و چيخا بئلمئرم؛ TXقضبئن منئم اوستومه آغير ياتير، بوتون شپه‌لرئني اوستومه اندئرئرسن. سِلا}SsXمني اؤلوم قويوسونون دئبئنه آتيبسان، قارانليقلارا، درئنلئکلره.R5Xاؤلولر آراسيندا ياددان چيخميش آداملار کئمي، قبئرده ياتان جسدلر کئمي، او آداملار کئمي کي، سن اونلاري آرتيق خاطيرلاميرسان، چونکي سنئن نظرئندن کسئلئبلر.Q Xاؤلوم قويوسونا اِنَنلرله ساييليرام، قووّتي کسئلمئش بئر آدام کئمئيم،vPeXچونکي جانيم بلالارلا دولوب، حياتيم اؤلولر دئيارينا يتئشئب.hOIXقوي دوعام سنئن حوضورونا يتئشسئن؛ فرياديما قولاق ور.gN IXيارب، نئجاتيمين تاريسي، گجه-گوندوز سنه يالواريرام،yMkWخاننده‌لر و سازاندالار ديئرلر؛ "بوتون بولاقلاريم سنده‌دئر."L{Wرب خالقلاري قيد ادن زامان يازاجاق: "بو آدام صحيوندا دوغولوب."" سِلاXK)Wو صحيون اوچون ديئله‌جک: "بو آدام دا، او آدام دا اورادا دوغولوب."" چونکي اوجالاردا اولان، اؤزو، اونو برقرار اده‌جک.^J5Wمني تانييانلار آراسيندا رَحَب و بابئلدن سؤز اده‌جيم؛ فئلئسطدن، صور و کوشدان دا. دئيه‌جيم: "بو آدام صحيوندا دوغولوب."wIgWسنئن حاقّيندا شؤوکتلي سؤزلر دانيشلير، اي تارينين شهري! سِلا H Wيعقوب نسلئنئن بوتون مسکنلرئندن آرتيق، رب صحيونون دروازالاريني سِوَر.RG Wصحيونون بونؤوره‌سي موقدّس داغلاردادير.pFYVراضيليغيندان منه بئر علامت گؤرسد کي، مندن نئفرت ادنلر گؤروب اوتانسينلار، چونکي سن، يارب، منه ائمداد ادئبسن، منه تسلّي ورئبسن.E)Vمنه دؤن و منه يازيغين گلسئن؛ قووّتئني بو قولونا ور؛ کنئزئنئن اوغلونا نئجات ور.2D]Vلاکئن سن، اي پروردئگار، مهرئبان و مرحمتلي بئر تاريسان، صبئرلي‌سن، محبّتئن، حقئقتئن چوخدور.pCYVاي تاري، کئبئرلي ائنسانلار ضئدّئمه قالخيرلار، قدّار آداملار جانيمين قصدئنده‌دئرلر؛ اونلار سني گؤزلرئنئن قاباغينا آلميرلار.B1V چونکي منه اولان محبّتئن بؤيوکدور؛ جانيمي اؤلولر دئيارينين دئبئندن قورتاريبسان.3A_V بوتون اوره‌يئمله سنه حمد ادئرم، اي پروردئگار، تاريم! سنئن آديني ابده کئمي عئزّتلندئره‌جيم،]@3V يارب، يولونو منه اؤيرت کي، سنئن حقئقتئنده يرئيئم؛ اوره‌يئمئن فئکئرلرئني بئر ات کي، سنئن آدينا بؤيوک حؤرمت گؤرسدئم.q?[V چونکي سن بؤيوکسن، عجايئب ائشلر گؤرورسن، تاري آنجاق سنسن.V>%V ياراتديغين بوتون مئلّتلر گله‌جکلر، سنئن حوضوروندا سجده اده‌جکلر، سنئن آديني عئزّتلندئره‌جکلر، اي پروردئگار.=5Vآللاهلار آراسيندا سنئن کئمي يوخدور، اي پروردئگار، سنئن ائشلرئن کئمئسي ده يوخدور.k<OVدار گونومده سني چاغيريرام، چونکي سن منه جاواب ورئرسن.a;;Vدوعامي اشئت، يارب، يالواريشيمين سسئنه قولاق آس..:UVچونکي سن اي پروردئگار، ياخشي و باغيشلايانسان، سنه يالوارانلارين هاميسينا چوخ مهرئبانسان.9Vقولونون جانيني سوئندئر، چونکي جانيمي سنه اوجالديرام، اي پروردئگار.8yVمنه يازيغين گلسئن، اي پروردئگار، چونکي بوتون گون سنه يالواريرام.%7CVجانيمي حئفط ات، چونکي سنه وفالي‌يام، سنه توکّول ادن بو قولونا نئجات ور، اي سن، تاريم!p6 [Vمنه قولاق آس، يارب، منه جاواب ور؛ چونکي فاغير و مؤحتاجام.5U صالحلئک اونون قاباغيندا يرئيه‌جک، اونون قدملري اوچون يول اده‌جک.r4]U رب ياخشي اولاني احسان اده‌جک، يرئمئزئن محصولونو وره‌جک._37U حقئقت يردن جوشاجاق، صالحلئک گؤيدن نظر سالاجاق.23U محبّت و وفا بئربئرئنه راست گله‌جک؛ صالحلئک و خوشبختلئک بئربئري ائله اؤپوشه‌جک،?1wU دوغرودان دا اوندان قورخانلار اوچون اونون نئجاتي ياخيندير، اله کي، عئزّت اؤلکه‌مئزده ساکئن اولسون.0Uقويون رب تارينين دانيشديغيني اشئدئم، چونکي او، خالقينا، موتّقئلرئنه خوش سؤزلر دانيشاجاق؛ قوي اونلار قاباقکي عاغيلسيزليقلارينا دؤنمه‌سئنلر.f/EUمحبّتئني بئزه گؤرسد، يارب، نئجاتيني بئزه احسان ات.u.cUمگر بئزي تکرار دئرئلتمه‌يه‌جکسن کي، خالقين سنده سوئنسئن؟-!Uمگر ابده کئمي بئزه قضبلي اولاجاقسان؟ مگر حئرصئني نسئلدن-نسله اوزاداجاقسان؟,-Uبئزي قاباقکي حاليميزا دؤندَر، اي نئجاتيميزين تاريسي! بئزه اولان حئدّتئندن دوش.h+IUبوتون قضبئني ياتيرتدين، حئرصئنئن شئدّتئندن دوشدون.*Uخالقينين تقصئرلرئني باغيشلادين؛ بوتون گوناهلارينين اوستونو اؤرتدون. سِلا|) sUيارب، سن مملکتئندن راضي اولدون، يعقوبون اسئرلرئني گري گتئردئن.`(9T اي قوشونلارين ربّي، سنه توکّول ادن نه بختوردئر!X')T چونکي رب تاري گونش‌دئر، قالخاندير؛ عئنايت و عئزّتي رب ورئر، کامئل‌لئکله ياشايانلارا رب هچ بئر نعمتي اسئرگه‌مز.E&T سنئن صحنلرئنده بئر گون ساکئن اولماق، اؤزگه يرلرئن مئن گونوندن ياخشي‌دير. منئم اوچون تاريمين اوئنده قاپيچي اولماق، پئس آدامين چاديرلاريندا ساکئن اولماقدان داها ياخشي‌دير.w%gT قالخانيميزا باخ، اي تاري! مسح اتدئيئن آدامين اوزونه نظر سال.$%Tيارب، قوشونلارين تاريسي، منئم دوعامي اشئت؛ قولاق ور، اي يعقوبون تاريسي! سِلاz#mTگتدئکجه گوجلو اولورلار؛ تاريلارين تاريسي صحيوندا گؤرونه‌جک.*"MTباکا دره‌سئندن کچنده اوراني بولاقلار يري ادئرلر؛ پاييز ياغيشي دا اونو برکتلرله اؤرتور.0!YTبختور اونلار کي، قووّتلري سنده‌دئر، زئيارت اوچون صحيون يوللاري اونلارين اوره‌يئنده‌دئر.~ uTسنئن اوئنده ياشايانلار نه بختوردئرلر؛ دائم سنه حمد ادئرلر. سِلا 9Tاي قوشونلارين ربّي، پادشاهيم، تاريم، قوربانگاهلارينين يانيندا سرچه بله اؤزونه بئر اِو تاپير، قارانقوش دا اؤزونه بئر يووا کي، بالالاريني اورادا قويسون.GTجانيم ربّئن صحنلرئنئن آرزوسوندادير، اونلارا حسرت چکئر؛ اوره‌يئم و بدنئم دئري تارييا شادليقلا اوخويور.j OTساکئن اولدوغون ير نه سوئملي‌دئر، اي قوشونلارين ربّي!&ESقوي بئلسئنلر کي، سنئن آدين ربدئر، بوتون ير اوزونده هاميدان اوجالارد اولان آنجاق سنسن.Sقوي ابده کئمي اوتانيب قورخويا دوشسونلر، قوي خجالت ائچئنده هلاک اولسونلار،}sSاوزلرئني خجالتله دولدور، اله کي، سنئن آديني آختارسينلار، يارب.Sسن ده اونلاري طوفانيندا بله قوو، بورولان يلئنله اونلاري دهشته سال.xiSمشه‌ني يانديران اود کئمي، داغلاري توتوشدوران آلوولار کئمي،{S اي تاريم، اونلاري بورولان توز کئمي ات، يل الئنده سامان چؤپو کئمي،wS اونلار دمئشدئلر: "گلئن، تارينين اوتلاقلاريني اؤزوموزه مولک ادک."1[S اونلارين اشرافيني عورِب و زعب کئمي ات، اونلارين بوتون آغالاريني "زِبَخ" و "صلمونّاع" کئمي ات.oWS عِين ‌دوردا محو اولدولار، تورپاق اوچون پِيئن اولدولار.)KS مئديانا اتدئيئن کئمي اونلارا ات، قئشون وادئسئنده سئسِرايا و يابئنه اتدئيئن کئمي ات کي،wgSآشور دا اونلارلا بئرلشدي، لوط اؤولادلارينا قووّت وردي. سِلاZ-Sگِبال، عَمّون، عَمالئق، فئلئسطله صور خالقي.jMSاِدوملولار، ائسماعئلي‌لر، موآبلي‌لار، هاجرلي‌لر،oWSبئرلئکده مصلحتله‌شئرلر، سنئن ضئدّئنه عهد باغلاييرلار- 9Sديئرلر: "گلئن. اونلاري مئلّتلئکدن محو ادک؛ ائسرايئلئن آدي آرتيق يادلارا گلمه‌سئن."9 kSسنئن خالقينين ضئدّئنه حئيله‌لي تدبئرلر ادئرلر، حئفظ اتدئيئن آداملارين ضئدّئنه مصلحتله‌شئرلر. Sچونکي باخ، دوشمنلرئن نعره چکئرلر، سندن نئفرت ادنلر باش قالديريرلار.j  OSسوکوت اتمه، اي تاري! ساکئت دورما، آرام دورما، اي تاري. }Rقالخ، اي تاري، ير اوزونه حؤکم ات؛ چونکي بوتون مئلّتلره سن مالئکسن. 'Rآمّا يوخ، سئز ائنسان کئمي اؤله‌جکسئنئز، جنگاورلردن بئري کئمي دوشه‌جکسئنئز." Rددئم: "سئز آللاهلارسينيز، سئز هامينيز اوجالاردا اولانين اؤولادسينيز.,QRاونلار بئلمئرلر، آنلاميرلار، قارانليقدا گزئرلر؛ يرئن بوتون بونؤوره‌لري لرزه‌يه دوشوب. Rضعئف و مؤحتاج آدامي قورتارين؛ اونلاري پئس آداملارين الئندن خئلاص ادئن."{Rضعئفئن و يِتئمئن حاقّيني ورئن، فاغيرا و يوخسولا عدالت گؤرسه‌دئن..UR"نه واختا کئمي ائنصافسيزليقلا حؤکم اده‌جکسئنئز؟ پئس آداملارين طرفئني توتاجاقسينيز؟ سِلاz oRتاري ائلاهي مجلئسده يرئني توتور، آللاهلار آراسيندا حؤکم ادئر:5Qآمّا سئزه بوغدانين لاپ اعلاسيني يدئردردئم، قايادان آخان باللا سئزي دويدورارديم."}Qربدن نئفرت ادنلر اونا دئز چؤکردئلر، اونلارين هلاکتي ابدي اولاردي.Qدوشمنلرئني بئر آندا ييخارديم، الئمي خصملرئنئن ضئدّئنه قالديرارديم.  Q کاشکي منئم خالقيم سسئمي اشئتسَيدي، ائسرايئل منئم يوللاريمدا گزسَيدي.7~gQ اونون اوچون ده اونلاري اورکلرئنئن عئنادينا بوراخديم کي، اؤز ائسته‌دئکلرئنئن دالينجا گتسئنلر.~}uQ لاکئن منئم خالقيم سسئمي اشئتمه‌دي، ائسرايئل منه موطئع اولمادي.&|EQ رب تارين منم؛ سني مئصئر دئياريندان بورايا گتئرن! آغزيني ياخشي آچ و من اونو دولدورارام.{Q سئزئن آرانيزدا اؤزگه بئر تاري اولماسين، اجنبي بئر تارييا عئبادت اتمه‌يئن.z5Qاشئت، منئم خالقيم، سئزه ائخطار وره‌جيم؛ اي ائسرايئل، کاشکي مني بئر اشئده‌سئنئز!yQدار گونونده چاغيردين، من سني قورتارديم. گؤي گورولتوسونون گئزلي يرئنده سنه جاواب وردئم؛ سني مِرئبا سولارينين يانيندا ائمتاحان اتدئم. سِلا.uxcQ"اونون چئينئني يوکدن قورتارديم؛ اللري زنبئل‌لردن دئنجلدي.]w3Qمئصئر دئيارينين ضئدّئنه چيخان زامان، بونو يوسئفئن نسلئنه شهادت اوچون قويدو. بئر سس اشئتدئم، بئلمه‌دئيئم بئر دئلده:vQچونکي بو، ائسرايئل اوچون بئر قايدادير، يعقوبون تاريسينين حؤکمودور.vueQتزه آيدا، بدئر واختيندا، بايراميميزين گونونده شيپور چالين.wtgQنغمه سسئني اوجالدين، دف سسئني، شئرئن سسلي طنبور و چنگ سسئني.s 3Qقووّتئمئز اولان تارييا اوجا سسله اوخويون؛ يعقوبون تاريسينا شادليقلا هاراي چکئن.FrPبئزي قاباقکي حاليميزا دؤندَر، اي قوشونلارين تاريسي رب! قوي اوزون بئزه ائشيق سالسين کي، بئز نئجات تاپاق.yqkPبئز سندن دؤنمه‌يه‌جيئک؛ بئزي دئرئلت کي، سنئن آديني چاغيراق.DpPقوي الئن صاغيندا اولان آدامين اوستونده اولسون، اؤزون اوچون قودرتلي اتدئيئن ائنسان اوغلونون اوستونده.o{Pاونو اودلا کسئب يانديرديلار؛ قوي اوزونون قهري اونلاري يوخ اتسئن،+nOPصاغ الئن اکدئيي اوزوم باغين گؤروشويونه! اؤزون اوچون قودرتلي اتدئيئن اوغولون گؤروشويونه!0mYPدؤن بئزه، اي قوشونلارين تاريسي، يالواريريق! گؤيدن باخ و گؤر. بو اوزوم آغاجين گؤروشويونه گل؛lP مشه دونگوزلاري اونو وئران ادئرلر، چؤلون جاناوارلاري اوندان ييئرلر.k%P اونون دووارلاريني نه اوچون ييخيبسان؟ يولدان کچن هرکس اونون مئيوه‌سئني درئر.ojWP شاخه‌لرئني دهنزه قدر، قوللاريني فرات چايينا قدر سالدي.%iCP داغلار اونون کؤلگه‌سي ائله اؤرتولدو، قودرتلي سئدر آغاجلاري دا اونون بوداقلاري ائله! hP اونون اوچون تورپاغي حاضيرلادين، درئن کؤک سالدي و بوتون مملکتي دولدوردو.xgiPمئصئردن بئر اوزوم آغاجي گتئردئن؛ مئلّتلري قوووب اونو اکدئن،Bf}Pبئزي قاباقکي حاليميزا دؤندَر، اي قوشونلارين تاريسي؛ قوي اوزون بئزه ائشيق سالسين کي، بئز نئجات تاپاق!e'Pبئزي قونشولاريميزا چکئشمه سببي ادئبسن، دوشمنلرئمئز آرالاريندا بئزه گولورلر.d7Pاونلارا گؤزياشي چؤره‌يي يدئردئبسن، بؤيوک اؤلچو ائله اونلارا گؤزياشي ائچئردئبسن.(cIPيارب، قوشونلارين تاريسي، خالقينين دوعاسينين ضئدّئنه نه واختا کئمي قضبئن آلوولاناجاق؟)bKPبئزي قاباقکي حاليميزا دؤندَر، اي تاري؛ قوي اوزون بئزه ائشيق سالسين کي، بئز نئجات تاپاق.a!Pاِفرايئم، بنيامئن و مِنَسّه قاباغيندا قودرتئني اوياندير. گل، بئزه نئجات ور.W` )Pاي ائسرايئلئن چوباني، قولاق ور؛ سن کي، يوسئفي سورو کئمي هئدايت ادئرسن؛ نورونو ساچ، اي کرّوبلار اوستونده اوتوران!a_;O او زامان بئز، سنئن خالقين، سنئن اوتلاغينين قويونلاري، سنه ابده کئمي شوکور اده‌رئک، سنئن حمدئني نسئلدن-نسله دئيه‌رئک^5O قونشولاريميزين سنه اتدئيي حقارتلري، يدّي قات آرتيق اونلارا عوض ور، اي پروردئگار.)]KO اسئرلرئن ناله‌لري سنه يتئشسئن، قودرتئنئن عظمتئنه گؤره اؤلومه محکوم اولانلاري حئفظ ات.\/O نه اوچون مئلّتلر دسئن: "هارادير اونلارين تاريسي؟" گؤزلرئمئزئن قاباغيندا اولان مئلّتلره بئلدئر کي، قوللارينين تؤکولموش قانلارينين ائنتئقامي اولاجاق.e[CO اؤز آدينين شؤوکتي اوچون بئزه ائمداد ات، اي تاري، نئجاتيميز! اؤز آدينين خاطئري اوچون بئزي قورتار، گوناهلاريميزي باغيشلا.@ZyOکچن نسئللرئن گوناهيني بئزه سايما؛ قوي سنئن مرحمتئن تزلئکله قاباغيميزا چيخسين، چونکي ذلئل اولموشوق.nYUOچونکي يعقوبو محو ادئبلر، اونون يوردونو چؤله دؤندرئبلر.#X?Oقضبئني سني تانيمايان مئلّتلرئن اوستونه، سنئن آديني چاغيرمايان مملکتلر اوستونه تؤک.*WMOنه واختا کئمي قضبلي اولاجاقسان، يارب، ابده کئمي؟ نه واختا کئمي قيرتئن اود کئمي ياناجاق؟V5Oقونشولاريميزا رئشخند سببي اولموشوق، اطرافيميزداکي‌لارا ائستهزا سببي، لاغ سببي!!U;Oاورشلئمئن اطرافيندا اونلارين قانيني سو کئمي تؤکوبلر؛ اونلاري دفن ادن هچ کس يوخدور.OTOقوللارينين جسدلرئني يئيه‌جک اوچون گؤي قوشلارينا بوراخيبلار، موتّقئلرئنئن بدنئني ير اوزونون جانوارلارينا!DS Oاي تاري، مئلّتلر سنئن مئراثينا گئرئبلر، موقدّس معبدئني نجئس ادئبلر، اورشلئمي وئرانه‌يه دؤنده‌رئبلر.ORNHاو دا اوره‌يئنئن کامئل‌لئيئنه گؤره، اونلارا چوبانليق اتدي، اللرئنئن باجاريغي ائله اونلاري هئدايت اله‌دي.FQNGاونو امئزدئرن قويونلارين آرديندان گتئردي کي، اؤز خالقي يعقوبا، مئراثي اولان ائسرايئله چوبانليق اتسئن.\P1NFقولو داوودو سچدي، اونو قويون آغيليندان آلدي،~OuNEموقدّس يرئني عرش کئمي، ابددن ابده‌جک قوردوغو ير کئمي بئنا اتدي.hNINDلاکئن يهودا قبئله‌سئني، سِودئيي صحيون داغيني سچدي.lMQNCيوسئف نسئلئني ردّ اتدي. اِفرايئم قبئله‌سئني سچمه‌دي.lLQNBدوشمنلري ووروب دالي آتدي. اونلارا ابدي بئر خجالت وردي.AK{NAاو زامان پروردئگار قالخدي، اله بئل کي، يوخويا گتمئشدي؛ بئر پهلوان کئمي کي، شرابدان سرمست فرياد ادئر.JwN@کاهئنلري قيلينجلا دوشدولر، اونلارين دول آروادلاري آغلاماديلار.I}N?جاوان اوغلانلاريني اود يدي، قيزلارينا دا توي نغمه‌لري اوخونمادي.vHeN>اؤز خالقيني قيلينج آغزينا وردي، مئراثينين اوستونه قضبلندي.wGgN=اؤز قووّتئني اسئرلئيه، اؤز شؤوکتئني دوشمن الئنه تسلئم اتدي.FN<اله کي، شئلودا اولان خيمه‌ني، ائنسانلار آراسيندا قوردوغو چاديري ترک اتدي.tEaN;تاري بونو اشئدن واخت قضبلندي، ائسرايئلي شئدّتله ردّ اتدي،D)N:پرستئشگاهلاری ائله اونو قصبلندئردئلر، اويما بوتلري ائله اونو قيرته گتئردئلر. CN9دؤنوب آتالاري کئمي خيانت اتدئلر؛ پوزغون بئر کامان کئمي اَيري اولدولار.}BsN8لاکئن اونلار اوجالاردا اولان تاريني ائمتاحان ادئب، اونون ضئدّئنه عوصيان اتدئلر، اونو قضبلندئردئلر و اونون شهادتلرئني ساخلاماديلار.lAQN7اونلارين قاباغيندان مئلّتلري قوودو، اؤلچو ائله اونلارا پاي بؤلدو، اونلارين چاديرلاريندا ائسرايئل قبئله‌لرئني ساکئن اتدي.@N6اونلاري اؤز موقدّس تورپاغينا گتئردي؛ اونون صاغ الئنئن قازانديغي بو داغا.9?kN5اونلاري امئن-آمانليقلا هئدايت اتدي، اله کي، قورخماديلار؛ لاکئن اونلارين دوشمنلرئني دهنز اوتدو.>/N4لاکئن اؤز خالقيني قويون کئمي سوروب آپاردي، سورو کئمي چؤلده اونلاري هئدايت اتدي.=7N3مئصئرده بوتون ائلک اؤولادلاري اؤلدوردو؛ خامين چاديرلاريندا قووّتلرئنئن ائلکئني.<+N2قضبئنه يول آچدي؛ اونلارين جانيني اؤلومدن اَسئرگمه‌دي، حياتلاريني بلايا وردي.(;IN1اونلارا قضبئنئن شئدّتئني گؤندردي؛ قهرئني، حئدّتئني، زحمتي، اؤلوم ملکلرئنئن قوشونونو.q:[N0مال-حيوانلاريني دولويا، سورولرئني ائلديريما تسلئم اتدي.!9;N/اونلارين اوزوم آغاجلاريني دولو ائله يوخ اتدي، وحشي انجئر آغاجلاريني دا شاختا ائله.8-N.اونلارين محصولونو تيرتيل‌لارا، اونلارين زحمتلرئنئن ثمره‌سئني چيئرتگيه وردي.:7mN-آرالارينا چئبئن سورولرئني گؤندردي کي، اونلاري يدئلر. قورباغالار گؤندردي کي، اونلاري محو اتدئلر.6N,چايلاريني قانا دؤندَردي، اله کي، آخار سولاريندان ائچه بئلمئردئلر. 5N+مئصئرده گؤرستدئيي علامتلرئني، صوعَن بؤلگه‌سئنده اتدئيي مؤجوزه‌لرئني.4wN*اونون قودرتئني خاطيرلاماديلار؛ اونلاري دوشمندن خئلاص ادن گونو، 3N)دفه‌لرله تاريني ائمتاحان اتدئلر، ائسرايئلئن موقدّسئني حئرصلندئردئلر.q2[N(نچه دفه چؤلده اونا عوصيان اتدئلر، چؤلده اونو ائنجئتدئلر.1N'خاطيرلادي کي، اونلار بشردئرلر، بئر يل کئمي کي، گدر و آرتيق قاييتماز.0 N&آمّا او، گئنه مرحمتلي اولوب گوناهي باغيشلادي، اونلاري هلاک اتمه‌دي؛ بلي، دفه‌لر قضبئني اونلاردان قايتاردي، بوتون قهرئني آلوولانديرمادي.t/aN%اورکلري اونونلا دوز ديئلدي، اونون عهدئنده وفالي ديئلدئلر..%N$لاکئن آغيزلاري ائله اونا يالتاقلانديلار، دئللري ائله اونا يالان دانيشديلار.0-YN#خاطيرلاديلار کي، تاري اونلارين قاياسي‌دير؛ اوجالاردا اولان تاري اونلارين خئلاصکاري‌دير.&,EN"اونلاري اؤلدورن زامان تاريني آختارماغا باشلاديلار، گري دؤنوب قيرتله اونو طلب اتدئلر. +N!اونا گؤره ده، اونلارين گونلرئني عبث يره، ائللرئني دهشت ائچئنده کچئرتدي.(*IN لاکئن بوتون بولارا باخماييب گئنه ده گوناه اتدئلر، اونون عجايئب ائشلرئنه ائنانماديلار.H) Nتارينين قضبي اونلارين ضئدّئنه قالخدي؛ اونلارين لاپ گوجلولرئني اؤلدوردو، ائسرايئلئن جاوانلاريني ييخدي.u(cNهوسلري اورکلرئنده ائکن، يئيه‌جکلري حله آغيزلاريندا ائکن،l'QNبلجه ييئب چوخ دويدولار؛ ائسته‌دئکلرئني اونلارا وردي. &Nاونلاري اوردوگاهلارينين اورتاسينا، اوتوردوقلاري يرئن اطرافينا تؤکدو.%1Nاَتي اونلارين اوستونه توز کئمي، قانادلي قوشلاري دا دهنزلرئن قومو کئمي ياغديردي.|$qNگؤيلرده شرق يلئني اسدئردي، قودرتي ائله جنوب يلئني هئدايت اتدي.u#cNائنسان، ملکلرئن چؤره‌يئني يدي، اونلارا بوللوقلا يمک وردي."Nيمک اوچون اونلارا مانّا ياغديردي، گؤيلرئن بوغداسيني اونلارا وردي.!wNآمّا او، گئنه يوخاريدان گؤيه امر اتدي، گؤيلرئن قاپيلاريني آچدي،z mNچونکي تارييا ائنانماديلار، اونون نئجاتينا توکّول اتمه‌دئلر.+ONرب بونو اشئدئب قضبلندي: يعقوبون ضئدّئنه اود توتوشدو، ائسرايئلئن ضئدّئنه قضبي آلوولاندي.RNباخ، قايايا ووردو، سولار آخدي، دره‌لر داشدي؛ اولسون، آمّا چورک ده وره بئلر؟ آيا خالقينا اَت حاضيرلايا بئلر؟""-Nبلي، تارينين ضئدّئنه دانيشيب ددئلر: "مگر تاري قادئردئر کي، چولده سوفره سالسين؟!|qNجانلاري اوچون يمک ائستمکله اورکلرئنده تاريني ائمتاحان اتدئلر.6eNآمّا اونون ضئدّئنه گئنه داها چوخ گوناه اتدئلر، چؤلده اوجالاردا اولانين ضئدّئنه عوصيان اتدئلر.r]Nقايادان آخار سولار چيخارتدي، سولاري چايلار کئمي آخديردي.Nچؤلده قايالاري ياردي، درئنلئکدن سل کئمي اونلارا بول-بول سو ائچئرتدي. Nگوندوز اونلاري بولودلا هئدايت اتدي، بوتون گجه‌ني ده اود ائشيغي ائله.ucN دهنزي ياردي و اونلاري کچئرتدي؛ سولاري ييغين کئمي دوردوردو.)KN مئصئر تورپاغيندا، صوعَن بؤلگه‌سئنده، آتالارينين گؤزلري قاباغيندا مؤجوزه‌لر گؤرستدي.N اونون ائشلرئني ياددان چيخارتديلار؛ اونلارا گؤرسدتدئيي عجايئب ائشلرئني. ^~~}k||{vzz5yy$xpwwbvuuu ttsqrreqq=pp.oo nnmmllk~kjjiihgffekdccc6bbaR``:__7^]]\v\ [|ZZDYSXWWVVaUUCTTKSS-RRQTPOOQNN4MLLvLK7JJIuHH)GGFEEuDCCgBBAAX@@i@?P>>l==R<<3;::!988V77?6U55%44322100//.u-- ,,+m**@)c(( '&%%e$$D#""2! H'pgHKMf: _ ] ^ "GH-KXM33fچاره‌سئزلرئن دوعاسينا قولاق آساجاق، اونلارين دوعالاريني حقئر گؤرمه‌يه‌جکدئر.s2_fچونکي رب صحيونو بئنا اده‌جک؛ شؤوکتئنده ظاهئر اولاجاقدير.1fمئلّتلر ربّئن آديندان، يرئن بوتون پادشاهلاري سنئن شؤوکتئندن قورخاجاقلار.0-fسنئن قوللارين صحيونون داشلاريني عزئز توتورلار، اونون تورپاغينا اورکلري يانير.6/ef سن قالخيب صحيونا رحم اده‌جکسن، چونکي اونا مرحمت گؤرسدمک واخت يتئشئب؛ تعيئن اولموش زامان گلئب..'f لاکئن سن، يارب، ابده کئمي تختئنده اوتورورسان؛ سنئن آدين نسئل‌به‌نسئل دورور.j-Mf گونلرئم اوزانان کؤلگه کئمي‌دئر، اوت کئمي قورويورام.r,]f سنئن قضب و قهرئن اوزوندن؛ چونکي مني قالديريب يره چيرپدين.+{f يمه‌يئم چؤرک يرئنه کول اولوب، ائچه‌جيئم گؤزياشلاريملا قاريشير،*fدوشمنلرئم بوتون گون منه اهانت ادئرلر؛ مني لاغا قويانلار آديما لعنت ورئرلر.z)mfگؤزومه يوخو گئرمئر؛ دام اوستونده يالقوز قالان بئر قوش کئمئيم.(wfچؤلون بايقوشونا بنزه‌يئرم، وئرانه‌لرئن بايقوشو کئمي اولموشام.V'%fناله‌مئن سسئندن سوموکلرئم درئمه ياپيشير.&wfاوره‌يئم اوت کئمي کسئلئب قورويور؛ چؤرک يمک بله، ياديمدان چيخير.~%ufچونکي گونلرئم توستو کئمي يوخ اولور، سوموکلرئم تندئر کئمي يانير.7$gfمنئم بو دار گونومده اوزونو مندن گئزلتمه، منه قولاق آس؛ سني چاغيرديغيم گون منه تزلئکله جاواب ور.g# Ifيارب، دوعامي اشئت؛ قوي فرياديم سنئن يانينا يتئشسئن.@"yeهر سحر اؤلکه‌نئن بوتون پئس آداملاريني يوخ اده‌جيم کي، بوتون پئسلئک ادنلري ربّئن شهرئندن کسئب آتيم.M!eحئيله ائشله‌دن آدام اوئمئن ائچئنده ساکئن اولماياجاق؛ يالان دانيشان آدام آرتيق منئم حوضورومدا دورماياجاق.~ ueگؤزلرئم اؤلکه‌نئن امئن اولان آداملاري اوستونده اولاجاق کي، منئم يانيمدا ساکئن اولسونلار. کامال يولوندا يرئين آدام منه خئدمت اده‌جک.W'eدوستونون ضئدّئنه گئزلئجه دانيشان آدامي يوخ اده‌جيم. گؤزلري تکبّورلو، اوره‌يي مغرور اولان آداما دؤزمه‌يه‌جيم.r]eقوي اَيري اورک مندن اوزاق اولسون؛ پئسلئيي تانيماياجاغام.V%eگؤزلرئمئن قاباغينا پئس اولان هچ بئر شي قويماياجاغام. فاسئد آداملارين ائشئندن نئفرت ادئرم، اله ائش منه ياپيشماز.Y+eکامال يولوندا حئکمتله رفتار اده‌جيم. منئم يانيما نه واخت گله‌جکسن؟ اوئمئن ائچئنده طاهئر بئر اورکله ياشاياجاغام. eمحبّت و عدالت حاقّيندا اوخوياجاغام؛ سنه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام، يارب.dچونکي رب ياخشي‌دير؛ محبّتي ابدي‌دئر، وفادارليغي نسئلدن-نسله سورور.B}dاونون قاپيلاريندان حمدله گئرئن، اونون صحنلرئنه ثنا ائله. ربّه شوکور ادئن، اونون آدينا تبارک اوخويون.Ndبئلئن کي، رب تاري‌دير. بئزي يارادان اودور، بئز اونونوق؛ اونون خالقي‌ييق، اونون اوتلاغينين قويونلاري‌ييق.q[dمسرّتله ربّه خئدمت ادئن؛ اونون حوضورونا نغمه‌لرله گلئن.[ 1dاي بوتون ير اوزو، شادليق سسئني ربّه اوجالدين.-Sc رب تاريميزي اوجالدين، اونون موقدّس داغيندا اونا پرستئش ادئن، چونکي رب تاريميز موقدّسدئر.a;cسن، اي رب تاريميز، اونلارا جاواب وردئن؛ اونلارا باغيشلايان بئر تاري ائدئن، لاکئن اتدئکلري پئسلئيئن قئصاصيني آليردين.@ycبولود سوتونوندا اونلارلا دانيشدي؛ اونون شهادتلرئني حئفظ اتدئلر، اونلارا وردئيي قانونو ساخلاديلار.ykcموسا و هارون اونون کاهئنلري آراسيندا ائدئلر، سمويئل ده اونون آديني چاغيرانلار آراسيندا ائدي. ربّي چاغيراندا رب اونلارا جاواب وردي.cرب تاريميزي اوجالدين؛ اونون قدمگاهيندا پرستئش ادئن، او موقدّسدئر!<qcاي قودرتلي پادشاه، اي عدالت سِوَن، سن ائنصافي قوروبسان، سن يعقوبدا عدالت و صالحلئيي ائشه آليبسان.r]cقوي سنئن بؤيوک و قورخولو آدينا حمد اتسئنلر؛ او موقدّسدئر!`9cرب صحيوندا بؤيوکدور؛ بوتون خالقلاردان اوجادير.4  ccرب سلطنت ادئر! قوي خالقلار تئتره‌سئنلر. کرّوبلار اوستونه اوتوروب! قوي ير اوزو لرزه‌يه دوشسون.M b ربّئن حوضوروندا. چونکي او، ير اوزونه حؤکم اتمک اوچون گلئر. دونيايا عدالتله حؤکم اده‌جک، خالقلارا ائنصافلا.} sbقوي چايلار اَل چالسين؛ قوي تپه‌لر بئرلئکده شادليقدان اوخوسون، bقوي دهنز و بوتون اوندا اولانلار، ير اوزو و اوندا ياشايانلار گورولداسين.$ Abکَره‌نايلار و شيپور سسي ائله. پادشاه اولان ربّئن حوضوروندا شادليق سسئنئزي اوجالدين.|qbربّه طنبورلا پرستئش نغمه‌سي اوخويون، طنبور و موسئقي سسي ائله،5bاي بوتون ير اوزو، شادليق سسئنئزي ربّه اوجالدين؛ مسرّتله پرستئش نغمه‌سي اوخويون،Dbائسرايئل اوي اوستونه محبّت و وفاسيني خاطيرلاييب، ير اوزونون بوتون نهايتلري تاريميزين نئجاتيني گؤروب.bرب نئجاتيني بئلدئرئب، صالحلئيئني مئلّتلرئن گؤزونده آچيقجا گؤرسدئب.: obربّه تزه بئر نغمه اوخويون، چونکي عجايئب ائشلر گؤروب. اونون صاغ اَلي و موقدّس قولو اونا ظفر گتئرئب.lQa ربده سوئنئن، اي صالحلر! اونون موقدّس آدينا شوکور ادئن.hIa صالح آداما نور ساچير؛ اوره‌يي دوز اولانا دا شادليق.Ra اي ربّي سونلر، پئسلئکدن نئفرت ادئن؛ رب موتّقئلرئنئن جانيني حئفظ ادئر؛ اونلاري پئس آداملارين الئندن قورتارير.%Ca چونکي بوتون ير اوزونده، يارب، اوجالاردا اولان سنسن؛ سن هامي آللاهلاردان چوخ اوجاسان.)aسنئن حؤکملرئندن اؤتري، يارب، صحيون اشئدئر و سوئنئر، يهودا شهرلري مسرور اولور.b~=aبوتلره عئبادت ادنلرئن هاميسي خجالت چکئرلر، او آداملار کي، فخرلري بوتلردئر؛ بوتون آللاهلار ربّئن حوضوروندا اَيئلئرلر. }aگؤيلر اونون صالحلئيئني اعلان ادئر؛ بوتون خالقلار اونون شؤوکتئني گؤرور.|3aداغلار ربّئن حوضوروندا موم کئمي اَرئيئر؛ بوتون ير اوزونون پروردئگاری قاباغيندا.}{saشئمشکلری دونياني ائشيقلانديرير؛ ير اوزو اونو گؤروب تئتره‌يئر.pzYaاونون قاباغيندا اود گدئر، هر طرفده دوشمنلرئني يانديرير.1y[aبولودلار و قالين قارانليق اونون اطرافيندادير؛ صالحلئک و عدالت اونون تختئنئن پايالاري‌دير.x aرب سلطنت ادئر! قوي ير اوزو سوئنسئن، قوي بئر چوخ جزئره‌لر شادليق اتسئن!mwS` ربّئن حوضوروندا. چونکي او، گلئر، چونکي ير اوزونه حؤکم اتمک اوچون گلئر. دونيايا عدالتله حؤکم اده‌جک، خالقلارا اؤز وفاسي ائله.5vc` قوي زمي و بوتون ائچئنده‌کئلر فرحلنسئن. او زامان مشه‌نئن بوتون آغاجلاري شادليقدان اوخوياجاق؛u1` قوي گؤيلر سوئنسئن، ير شادليق اتسئن؛ قوي دهنز و بوتون اوندا اولانلار گورولداسين؛Yt+` مئلّتلره ديئن: "رب سلطنت ادئر!"" دونيا اله مؤحکم قورولوب کي، اصلا ترپنمه‌يه‌جک؛ رب خالقلارا ائنصافلا حؤکم اده‌جک.s1` موقدّسلئيئن شؤوکتئنده ربّه سجده قيلين؛ اي بوتون ير اوزو، اونون حوضوروندا تئتره! r `ربّئن آدينين عئزّتئني وصف ادئن؛ بئر تؤحفه گتئرئب اونون صحنلرئنه گلئن.q!`سئز، اي خالقلارين طايفالاري، ربّي وصف ادئن. ربّئن عئزّت و قودرتئني وصف ادئن.p`عئزّت و شؤوکت اونون حوضوروندادير؛ قودرت و گؤزل‌لئک اونون موقدّس يرئنده.o`چونکي خالقلارين بوتون آللاهلاري بوتلردئر، لاکئن رب گؤيلري ياراتدي.(nI`چونکي رب بؤيوکدور، چوخ حمدلره لايئقدئر؛ بوتون آللاهلاردان چوخ اوندان قورخمالي‌سينيز.%mC`اونون شؤوکتئني مئلّتلر آراسيندا، عجايئب ائشلرئني بوتون خالقلار آراسيندا اعلان ادئن.l `ربّه نغمه اوخويون، آديني تبارک ادئن؛ اونون نئجاتيني هر گون نئدا ادئن.{k q`ربّه تزه بئر نغمه اوخويون؛ اي بوتون ير اوزو، ربّه نغمه اوخويون.j_ اونا گؤره ده قضبئمده آند ائچدئم کي، "منئم راحاتيما گئرمه‌يه‌جکلر."Li_ قيرخ ائل او نسئلئن دردئني چکدئم، ددئم: "بولار اورکلرئنده آزميش بئر خالقديرلار، منئم يوللاريمي تانيميرلار."'hG_ او زامان آتالارينيز، عملئمي گؤردوکلري حالدا، مني ائمتاحان ادئب ثوبوت اتمه‌يه چکدئلر.g_مِرئبادا ، او گون چؤلده، مَسّادا اولدوغو کئمي، اورکلرئنئزي برک اتمه‌يئن._f7_چونکي او، تاريميزدير، بئز اونون اوتلاغينين خالقي‌ييق، الئنئن قويونلاري‌ييق. کاشکي بو گون اونون سسئني اشئده‌سئنئز!e_گلئن، پرستئش ادک و اَيئلک، بئزي يارادان ربّئن حوضوروندا دئزه دوشک! d _دهنز اونوندور، چونکي اؤزو ياراديب. قورولوغا دا اونون اَللري شکئل ورئب.c{_يرئن درئن يرلري اونون الئنده‌دئر، داغلارين تپه‌لري ده اونوندور.b_چونکي رب بؤيوک بئر تاري‌دير؛ بوتون آللاهلاردان اوستون بؤيوک بئر پادشاه!a)_اونون حوضورونا حمدله گلک، شادليق سسئمئزي اونا پرستئش نغمه‌لري ائله اوجالداق.` _گلئن ربّه سوئنجله اوخوياق، نئجاتيميزين قاياسينا شادليق سسئمئزي اوجالداق.f_E^پئسلرئن شر ائشلرئني اؤز باشلارينا گتئره‌جک، اؤز پئسلئکلري ائله اونلاري کسئب آتاجاق؛ رب تاريميز اونلاري کسئب آتاجاقدير.j^M^آمّا رب منه قالا اولوب، تاريم منه سيغيناق قايا اولوب.&]E^صالح آدامين حياتينين ضئدّئنه بئر يره ييغيليرلار، گوناهسيز آدامي اؤلومه محکوم ادئرلر. \^مگر فاسئد حاکئم سنه يولداش اولور، او کي، قانون بهانه‌سي ائله شر قورور؟!![;^ائچئمده اولان نئگارانچيليقلارين چوخلوغوندا، سنئن تسلّي‌لرئن جانيمي خوشلانديرير.Z^"آياغيم سوروشور" ددئيئم واخت، محبّتئن مني، يارب، آياق اوستونده ساخلاياجاق.Y3^اگر رب منئم کؤمه‌يئم اولماسايدي، آز قالاردي کي، جانيم سوکوت دئياريندا اوتورسون.BX}^پئس آداملارين ضئدّئنه منئم اوچون کئم قالخاجاق؟ فساد ائشله‌ينلرئن ضئدّئنه منئم اوچون کئم داياناجاق؟'WG^عدالت گئنه دوغرولوق اوستونه قورولاجاق، اوره‌يي دوز اولان هر کس اونون دالينجا گده‌جک.V}^چونکي رب خالقيني اؤزوندن آتماياجاق، مئراثيني دا بوراخماياجاقدير.U#^ اله کي، پئس آداملارا قويو قازيلانا قدر، اونا يامان گونلرده راحاتليق وره‌سن.T3^ خوش او آدامين حالينا کي، سن اونا تعلئم ورئرسن، يارب، اونا شرئعتئني اؤيره‌دئرسن،vSe^ رب ائنسانين فئکئرلرئني بئلئر، بئلئر کي، اونلار باطئلدئرلر.tRa^ مئلّتلره تعلئم ورن، ائنسانا علم اؤيره‌دن، نجه تنبه اتمز؟!jQM^ قولاغي يارادان نجه اشئتمز؟! گؤزه شکئل ورن نجه گؤرمز؟!.PU^آنلايين، سئز، اي خالق آراسيندا اولان سفه‌لر؛ نه زامان عاغيل‌لاناجاقسينيز، اي آخماقلار؟!dOA^ديئرلر: "رب گؤرمور، يعقوبون تاريسي اهمئيّت ورمئر."pNY^دول آروادي، قرئب آدامي هلاک ادئرلر، يتئملري اؤلدورورلر.yMk^سنئن خالقيني قيريب تؤکورلر، يارب، سنئن مئراثيني ذلئل ادئرلر.L1^سوخنورلئک ادئرلر، تکبّورله دانيشيرلار؛ بوتون پئسلئک ادنلر اؤزلرئنه فخر ادئرلر. K^يارب، نه واختا کئمي پئس آداملار، نه واختا کئمي پئس آداملار سوئنه‌جکلر؟oJW^قالخ، اي ير اوزونون حاکئمي، مغرور آداملارين جزاسيني ور.jI O^يارب، قئصاص آلان تاري، قئصاص آلان تاري، ائشيغيني سال.H]سنئن شهادتلرئن همئشه قالير؛ سنئن اِوئنه قودسئيّت عؤمور بويو ياراشير، ياربSG]اوجالاردا اولان رب، قودرتلي سولارين سسلرئندن داها چوخ شؤوکتلي‌دئر، دهنزئن شپه‌لرئندن داها چوخ شؤوکتلي‌دئر.F3]سل‌لر اوجالديبلار، يارب، سسلرئني اوجالديبلار! سل‌لر گورولتولرئني اوجالديرلار.[E/]سنئن تختئن اَزلدن قورولوب، سن اَزلدن وارسان.;D q]رب پادشاهدير، شؤوکتله گيئنئب؛ رب گيئنئب، قووّتله گيئنئب. دونيا مؤحکم قورولوب؛ اصلا اَسمه‌يه‌جک.C\بو اعلان ادئر: "رب دوغرودور، منئم قايامدير، اوندا ناحاقليق يوخدور." B\قوجاليق زامانيندا حله ده مئيوه وِرَر؛ همئشه سولودور، همئشه ياشيل‌دير،}As\ اونلار ربّئن اوئنده اَکئلئب، بئزئم تارينين صحنلرئنده گول آچار.@\ صادئق آدام خورما آغاجي کئمي گؤيه‌رَر، لوبنانداکي سئدر آغاجي کئمي بؤيوير.4?a\ گؤزلرئم دوشمنلرئمئن ييخيلماسيني گؤروب، قولاقلاريم منئم ضئدّئمه چيخانلارين هلاکتئني اشئدئب.$>A\ آمّا سن بوينوزومو، چؤل اؤکوزونون بوينوزو کئمي اوجالديبسان؛ باشيما تزه ياغي تؤکوبسن.M=\ يقئن کي، سنئن دوشمنلرئن، يارب، يقئن کي، سنئن دوشمنلرئن محو اولاجاقلار؛ بوتون يامانليق ادنلر داغيلاجاقلار.F<\آمّا سن، يارب، ابده کئمي اوجاسان.I; \گرچي پئس آدام اوت کئمي بئتر، بوتون يامانليق ادنلر گول کئمي آچيلارلار، لاکئن اونلارين قدري ابدي هلاکتدئر.o:W\آخماق آدام بونو بئله بئلمز، سفه آدام بونو آنلايا بئلمز؛w9g\يارب، سنئن ائشلرئن نه بؤيوکدور! سنئن فئکئرلرئن نه درئن‌دئر!.8U\چونکي سن، يارب، ائشلرئنله مني سوئندئرئبسن؛ سنئن اللرئنئن ائشئنه گؤره شادليقلا اوخويورام.7\اون‌ سئملي سازلا، چنگله، طنبورون نغمه‌سي ائله اعلان اتمک نه ياخشي‌دير.W6'\سحر واختي محبّتئني، گجه‌لر وفادارليغيني،?5 y\ربّه شوکور اتمک نه ياخشي‌دير، اي اوجالاردا اولان، سنئن آدينا پرستئش نغمه‌سي اوخوماق نه ياخشي‌دير.~4u[اونو اوزون بئر عؤمورله دويوراجاغام، نئجاتيمي اونا گؤرسده‌جيم."M3[او مني چاغيراندا، من اونا جاواب وره‌جيم، زحمتده اونونلا اولاجاغام، اونو قورتاريب احتئراميني آرتيراجاغام.-2S["چونکي مني سوئر اونو قورتاراجاغام، چونکي منئم آديمي چاغيرير، اونا باشي‌اوجاليق وره‌جيم.01Y[ آصلانا، ساغير ائلان اوستونه آياق باسارسان، شئر بالاسيني، اژداهاني آياغين آلتيندا اَزَرسن.0[ اونلار سني اللري اوسته ساخلايارلار کي، آياقلارين بئر داشا ديمه‌سئن./%[ چونکي سنئن اوچون ملکلرئنه فرمان وره‌جک کي، بوتون يوللاريندا سني قوروسونلار.t.a[ موصئبت سنه توخونا بئلمز، فلاکت سنئن چاديرينا ياخينلاشماز.#-?[ چونکي ديئبسن: "رب منئم پناهيم‌دئر."" چونکي اوجالاردا اولاني اؤزون اوچون مسکن ادئبسن،q,[[آنجاق گؤزلرئنله باخارسان، پئس آداملارين جزاسيني گؤررسن.+y[يانيندا مئن نفر، صاغيندا اون‌مئن نفر قيريلسا بله، سنه خطر دَيمز.*[نه قارانليقدا گَزَن طاعوندان، نه ده گون اورتادا هر شيي وئران ادن قيرغيندان.)[نه گجه‌نئن قورخوسوندان قورخاجاقسان، نه ده گوندوزده اوچان اوخدان،q([[سني پرلرئنئن آلتيندا اؤرتر؛ اونون قانادلاري آلتينا سيغينارسان، اونون اعتئبارلي اولدوغو سنئن قالخانين‌دير، سنئن سئپرئن‌دئر.{'o[يقئن کي، او سني اووچونون توروندان قورتارار، اؤلوملو طاعوندان!T&![ربّئم حاقّيندا دانيشيرام: "او منئم سيغيناق يرئم‌دئر، او منئم قالام‌دئر، منئم تاريم، او کي، اونا توکّول ادئرم."#% A[اوجالاردا اولانين پناهي آلتيندا اوتوران، هر شيه قادئر اولانين کؤلگه‌سئنده ياشايار.m$SZقوي تاريميز پروردئگارين لوطفو اوستوموزده اولسون. اللرئمئزئن ائشئني بئزئم اوچون برقرار ات. بلي، اللرئمئزئن ائشئني برقرار ات.#Zقوي ائشلرئن قوللارينا گؤرونسون؛ سنئن شؤوکتئن اونلارين اوغوللارينا.*"MZبئزي ذلئل اتدئيئن گونلرئن ساييسينا قدر، موصئبت چکدئيئمئز ائللرئن ساييسينا قدر سوئندئر. !Zسحر واختي بئزي محبّتئنله دولدور، اله کي، عؤمروموز بويو سوئنئب شادلاناق.f EZ قاييت، يارب، نه واختا کئمئ؟ قوللارينا مرحمت گؤرسد.1Z اونا گؤره ده گونلرئمئزي سايماغي بئزه اؤيرت کي، حئکمتلي بئر اوره‌يه صاحئب اولاق.Z قضبئنئن قودرتئني کئم بئلئر؟ سنئن قورخون نجه‌دئر، اله ده سنئن قضبئن.  Z عؤمروموز يتمئش ائلدئر، قووّتلي اولساق بلکه ده هشتاد. لاکئن اونون لاپ ياخشي زاماني دا آنجاق زحمت و مشقّتدئر. تزلئکله کچئب گدئر و اوچوب گدئرئک.Z بوتون گونلرئمئز سنئن قضبئنده کچئر؛ ائللرئمئز بئر آه کئمي کچئب گدئر.!Zتقصئرلرئمئزي اؤز قاباغينا قويوبسان؛ گئزلي گوناهلاريميزي اوزونون ائشيغينا.hIZبئز سنئن قضبئندن محو اولوروق؛ حئرصئن بئزي قورخودور.mSZسحر واختي چئچکله‌نئب بئتر، آخشام واختي سولوب قورويار.$AZائنسانلاري سوپوروب گؤتورورسن؛ بئر يوخو کئمي‌دئرلر، سحر واختي بئتن اوت کئمي‌دئرلر؛2]Zچونکي سنئن گؤزونده، بئر مئن ائل، کچئب-گتمئش دونن کئمي‌دئر، گجه‌نئن بئر نؤوبه‌سي کئمي‌دئر.Zائنساني تورپاغا دؤنده‌رئب ديئرسن: "قاييدين، اي ائنسان اؤولادلاري!""!;Zداغلار دوغمادان اوّل، حتّا ير و دونياني ياراتمادان اوّل. ازلدن ابده کئمي تاري سنسن!i MZاي پروردئگار، سن بئزه مسکن اولوبسان؛ نسئل‌به‌نسئل؛PY4رب ابده کئمي موبارک اولسون. آمئن، آمئن.&EY3سنئن دوشمنلرئن اونونلا تحقئر ادئرلر، يارب؛ سنئن مسح اتدئيئنئن قدملرئني تحقئر اتدئلر.H Y2قولونون خجالتئني خاطيرلا، اي پروردئگار؛ خاطيرلا کي، نجه چوخلو خالقلارين تحقئرئني باغريمدا داشي‌ييرام!/WY1اي پروردئگار، سنئن او قدئمکي محبّتئن هارادادير، وفادارليغيندا داوودا آند ائچدئيئن محبّت؟Z-Y0ياشايانلار آراسيندا کئم وار کي، اؤلوم اوزو گؤرمه‌سئن؟! اؤلولر دئيارينين قودرتئندن کئم جانيني قورتارا بئلر؟! سِلاA{Y/عؤمرومون نه قدر قيسا اولدوغونو بئر خاطيرلا- بوتون ائنسان اوغوللاريني نه عبث بئر شي اوچون ياراديبسان!C Y.نه واختا کئمي، يارب؟ مگر اؤزونو ابده کئمي گئزلده‌جکسن؟ نه واختا قدر سنئن قضبئن اود کئمي آلوولاناجاق؟ Y-جاوانليغينين گونلرئني قيسالاديبسان، اوستونو خجالتله اؤرتوبسن. سِلاt aY,اونون شؤوکتئني باشا گتئرئبسن، اونون تختئني يره چيرپيبسان. Y+قيلينجينين آغزيني کوت ادئبسن، اونا موحارئبه‌ده آرخا اولماييبسان.  Y*دوشمنلرئنئن صاغ الئني اوجالديبسان؛ خصملرئنئن هاميسيني سِوئندئرئبسن.taY)يولدان کچن هر کس اونو سؤيور؛ قونشولارينا خجالت سببي اولوب.fEY(بوتون دووارلاريني ييخيب، قالالاريني وئران ادئبسن.Y'قولونلا باغلاديغين عهدئني باطئل ادئب، اونون تاجيني تورپاقدا کئرله‌دئبسن.Y&آمّا ائندي سن ردّ ادئب، اؤزوندن آتيبسان. مسح اتدئيئن پادشاها قضبله‌نئبسن.fEY%آي کئمي ابده‌جک دوراجاق؛ گؤيلرده وفالي بئر شاهئد."ucY$اونون نسلي ابده کئمي، تختي حوضورومدا گونش کئمي دوراجاقدير.yY#بئر دفه موقدّسلئيئم آدينا آند ائچمئشم: داوودا يالان دمه‌يه‌جيم.zmY"عهدئمي پوزماياجاغام، آغزيمدان چيخان سؤزو ديئشدئرمه‌يه‌جيم.Y!آمّا محبّتئمي اوندان کسمه‌يه‌جيم، وفادارليغيمي يالانا دؤندرمه‌يه‌جيم.'GY او زامان اونلاري عوصيانلاري اوچون دَيَنکله، فسادلاري اوچون ده بلالارلا تنبه اده‌جيم.`~9Yاگر قانونلاريمي پوزوب، امرلرئمي ساخلاماسالار،}Yاگر اوغوللاري تعلئمئمي ترک ادئب، حؤکم اتدئيئم کئمي رفتار اتمسه‌لر،|{Yاونون نسلئني ابدي اده‌جيم، گؤيلر دوردوقجا، تختئني ساخلاياجاغام.{)Yمحبّتئمي اونون اوچون ابده کئمي ساخلاياجاغام، عهدئم اونونلا ثابئت قالاجاقدير.z Yمن ده اونو ائلک اوغلوم اده‌جيم؛ ير اوزونون پادشاهلارينين لاپ اوجاسي!y#Yمني چاغيريب دئيه‌جک: سن منئم آتامسان، منئم تاريمسان، نئجاتيمين قاياسي‌سان.pxYYالئني دهنز اوستونه، صاغ الئني چايلار اوستونه قوياجاغام.wYوفادارليغيم و محبّتئم اونونلا قالاجاق، منئم آديمدا اونون گوجو آرتيلاجاق.~vuYقاباغيندا دوشمنلرئني قيراجاغام، اوندان نئفرت ادنلري ووراجاغامu{Yدوشمن اونا قالئب گلمه‌يه‌جک، پئس آداملار اونو ذلئل اتمه‌يه‌جک.utcYاَلئم دائم اونونلا قالاجاق، قولوم دا اونو قووّتلندئره‌جک.hsIYقولوم داوودو تاپيب، اونو موقدّس ياغيملا مسح اتمئشم.cr?Yکچمئشده موتّقئلرئنه رؤيا ائچئنده دانيشيب ددئن: "بئر ائگئده کؤمک اتمئشم، خالق آراسيندان سچئلمئش اولاني عئزّتلندئرمئشم. q Yچونکي قالخانيميز ربّئندئر، پادشاهيميز، ائسرايئلئن موقدّسئنئنن‌دئر.pYچونکي اونلارين شؤوکتلي قووّتي سنسن؛ سنئن لوطفونله گوجوموز آرتيلير.o{Yبوتون گون سنئن آدينلا سوئنئرلر، سنئن صالحلئيئنده عئزّتله‌نئرلر.0nYYبختور او خالق کي، بايرامين شادليق سسئني بئلئر. يارب، اونلار سنئن اوزونون ائشيغيندا گزئرلر؛mYسنئن تختئنئن اساسي صالحلئک و عدالتدئر؛ محبّت و وفا سنئن قاباغيندا يِرئيئر.xliY سنئن گوجلو قولون وار؛ اَلئن قودرتلي‌دئر، صاغ اَلئن اوجادير.kY شئمال و جنوب- اونلاري سن ياراديبسان؛ تابور و خِرمون سنئن آديني ترنّوم ادئر.'jGY گؤيلر سنئندئر، ير ده سنئندئر؛ دونيا و اوندا اولانلارين هاميسي- سن اونلاري بئنا ادئبسن.iY رَحَبي اَزئب بئر جسده دؤنده‌ردئن؛ قووّتلي قولونلا دوشمنلرئني داغيتدين.&hEY قاباران دهنزه، سن حؤکمرانليق ادئرسن؛ شپه‌لر قالخيب داشاندا، سن اونلاري ياتيرديرسان.5gcYيارب، قوشونلارين تاريسي، سنئن کئمي قودرتلي اولان کئم وار، يارب؟! وفادارليغين سني اَحاطه ادئر./fWYموقدّسلر مجلئسئنده چوخ هيبتلي بئر تاري‌دير، اطرافيندا اولانلارين هاميسيندان قورخولودور.eYگؤيده ربّه تاي اولان کئم وار؟! ائلاهي مؤوجودلار آراسيندا ربّه بنزر کئمدئر؟&dEYيارب، گؤيلر سنئن مؤجوزه‌لرئني حمد ادئر، وفادارليغيني موقدّسلر جاماعاتيندا ثنا ادئر.c5Yسنئن نسلئني ابده کئمي دوردوراجاغام، تختئني بوتون نسئل‌لر اوچون قوراجاغام."" سِلا vh~~j}}d||H{zzyy/xx!w~vvmuuutssCrrqq$pWoon*mllYkkjj iihpggLffeodccrbbHaa+``2_^^=]]#\[[cZZ[YY1XTWW/VV(UxTT|SSnRRQQjPP3ONNeMM4LLKJJ$II$H|HGFFkEEmDD!CfBB8AA!@@;??>l==)jاونا گؤره ده، الئني قالديريب اونلارا آند ائچدي کي، چولده اونلاري يره ييخاجاق،y=kjچاديرلاريندا ميريلدانديلار، ربّئن سسئندن ائطاعت اتمه‌دئلر.<}jسونرا او گؤزل دئياري حقئر گؤردولر، اونون وعده‌سئنه ائنانماديلار.n;Ujبونون اوچون، ددئيي کئمي، اونلاري هلاک اده‌جک ائدي- اگر سچدئيي موسا آرادا دوروب، قضبئني اونلاري محو اتمکدن دؤنده‌رمه‌سَيدي.:jخام اؤلکه‌سئنده عجايئب ائشلرئني، قيزيل دهنزئنده هيبتلي عمللرئني.9/jخئلاصکارلاري تاريني ياددان چيخارتديلار، مئصئرده اونلارا بؤيوک ائشلر گؤره‌ني؛v8ejتارينين شؤوکتئني، اوت يئين اؤکوزون صورتي ائله ديئشدئردئلر.w7gjخورِبده دانا هيکلي دوزلدئب تؤکمه بئر تئمثالا عئبادت اتدئلر.f6Ejآرالارينا اود دا دوشوب، شر آداملاري آلوو يانديردي.i5Kjير آچيليب داتاني اوددو، ابئرامين جاماعاتيني اؤرتدو.4yjاونلار اوردوگاهدا موسايا، ربّئن موقدّسي هارونا پاخيلّيق اتدئلر.z3mjائسته‌دئکلرئني اونلارا وردي، لاکئن جانلارينا آريقليق سالدي.2%jچؤلده، حددن آرتيق، هوسلري دالينجا اولدولار، صحرادا تاريني ائمتاحانا چکدئلر.(1Ij آمّا چوخ چکمه‌دي کي، اونون ائشلرئني ياددان چيخارتديلار؛ اونون مصلحتئني گؤزلمه‌دئلر،v0ej او واخت اونون سؤزلرئنه ائنانديلار؛ اونون حمدئني اوخودولار.a/;j خصملري سولار اؤرتدو؛ اونلاردان بئري ده قالمادي. . j بلجه رب، اونلاري خصم الئندن قورتاردي، دوشمن الئندن اونلاري آزاد اتدي.L-j قيزيل دهنزه آجيقلاندي و دهنز قورودو. اونلاري دهنزئن دئبئندن اله آپاردي کي، دئيه‌سن اونلاري کؤشنده آپارير.,7jلاکئن رب، اؤز آدينين خاطئري اوچون، اونلارا نئجات وردي کي، اؤز جبروتونو بئلدئرسئن.1+[jآتالاريميز مئصئرده اولان واخت، سنئن عجايئب ائشلرئني آنلاماديلار، سنئن محبّتئنئن چوخلوغونو خاطيرلاماديلار، دهنزئن يانيندا، قيزيل دهنزئن يانيندا عوصيان اتدئلر. * jهم بئز و هم آتالاريميز گوناه اتمئشئک؛ خاطايا باتميشيق، شرارت اتمئشئک.*)Mjسچدئکلرئنئن خوشبختلئيئني گؤروم، مئلّتئنئن شادليغيندا سوئنئم، سنئن مئراثيندا فخر ادئم.3(_jيارب، خالقينا لوطفونو گؤرستدئيئن زامان، مني يادا سال. اونلاري قورتاران زامان منه کؤمک ات کي،$'Ajخوش او آداملارين حالينا کي، عدالتي ساخلاييرلار، همئشه دوروست اولاني يرئنه يتئرئرلر.%&Cjربّئن قودرتلي ائشلرئني کئم آنلادا بئلر، يا دا اونون بوتون حمدئني کئم اعلان اده بئلر؟!% jربّه حمد ادئن! ربّه شوکور ادئن، چونکي او ياخشي‌دير؛ چونکي محبّتي ابدي‌دئر.$/i-ربّئن قانونلاريني ساخلاسينلار اونون تعلئملرئني يرئنه يتئرسئنلر. ربّه حمد ادئن!#%i,اونلارا مئلّتلرئن تورپاقلاريني وردي؛ طايفالارين ثروتئنه صاحئب اولدولار کي،s"_i+بلجه او، خالقيني شادليقلا، سچدئکلرئني ترنّومله چيخارتدي.m!Si*چونکي او موقدّس وعده‌سئني، قولو ائبراهئمي يادا سالدي. wi)قاياني ياردي، سو اشئيه فيشقيردي؛ قوروموش چؤله بئر چاي کئمي آخدي.i(ائسته‌دئلر و اونلارا بئلدئرچئن گتئردي، گؤيدن اونلارا بوللوقجا چؤرک وردي.  i'کؤلگه اوچون اونلارا بولود آچدي، گجه اونلارا ائشيق ورمک اوچون اود وردي.1i&اونلار چيخان زامان، مئصئر سوئنئردي، چونکي ائسرايئل قورخوسو جانلارينا دوشموشدو.7gi%سونرا ائسرايئلي گوموش و قيزيل‌لا چيخارتدي، اونلارين قبئله‌لري آراسيندا يولدا قالان يوخ ائدي.!;i$اونلارين مملکتلرئنده بوتون ائلک دوغولانلاري ووردو، اونلارين قووّتلرئنئن ائلکئني.#?i#اونلارين مملکتلرئنده اولان بوتون گؤي اوتو يدئلر، اونلارين يرلرئنئن محصولونو يدئلر.q[i"بويوردو و چيئرتگه‌لر گلدئلر، ساييسيز جاوان چيئرتگه‌لر.i!اوزوم و انجئر آغاجلاريني ووردو، اؤلکه‌لرئنده اولان آغاجلاري قيردي.xii ياغيش عوضئنه دولو وردي، مملکتلرئنه آلوولانميش اود ياغديردي.$Aiامر اتدي و چئبئن سورولري گلدئلر، ميغميغالار اونلارين بوتون اؤلکه‌لرئنه ياييلديلار.iمملکتلرئنده قورباغالار قايناشدي، پادشاهلارين اوتاقلاريندا دا بله.b=iسولاريني قانا دؤنده‌ردي، باليقلاريني اؤلدوردو.$Aiظولمت گؤنده‌رئب مملکتي قارانليق اتدي؛ لاکئن اونون سؤزلرئنئن ضئدّئنه عوصيان اتدئلر.)Kiاونلار اونون علامتلرئني خالقين آراسيندا، مؤجوزه‌لرئني حام وئلايتئنده يرئنه يتئردئلر.Piقولو موساني، سچدئيي هارونو گؤنده‌ردي.W'iسونرا دوشمنلرئن اورکلرئني دؤنده‌ردي کي، اونون خالقيندان نئفرت اتسئنلر، اونون قوللاري ائله مکرله داورانسينلار.+iرب اونون خالقيني چوخ ثمره‌لي ادئب، اونلاري دوشمنلرئندن داها چوخ قودرتلي اتدي.zmiسونرا ائسرايئل مئصئره گلدي: يعقوب خام وئلايتئنده قرئب ياشادي. %iريئسلرئني جاني ائسته‌دئيي کئمي تعلئم ورسئن، آغساقّاللارينا حئکمت اؤيرتسئن.~ uiاونو اوئنئن آغاسي اتدي، اونو بوتون وار-يوخونا حؤکمدار قويدو کي، -iپادشاه آدام گؤنده‌رئب يوسئفي آزاد اتدي؛ خالقلارين حؤکمداري اونو آزاد بوراخدي. iاو زاماناجاق کي، ددئيي سؤز يرئنه يتئشدي، ربّئن سؤزو يوسئفي خالئصلشدئردي. iآياقلاريني کونده ائله ائنجئتمئشدئلر، بوينونو دمئر حالقاسينا سالميشديلار.iقاباقلاريندان بئر آدام گؤندرمئشدي، بئر قول آديندا ساتيلان يوسئف ائدي بو.!;iسونرا، اؤلکه‌يه قيتليق گتئردي، اونلارين تداروک گؤردويو بوتون چؤرکلرئني محو اتدي،}i"منئم مسح اتدئکلرئمه ديمه‌يئن، منئم پيغمبرلرئمه ضرر يتئرمه‌يئن."-Siرب هچ کسي قويمادي کي، اونلارا سئتم اتسئن؛ اونلارين خاطئرئنه پادشاهلاري بله تنبه ادئب ددي:~ui بو مئلّتدن او بئري مئلّته، بو مملکتدن او بئري مئلّته کؤچوردولر،i او زامان کي، اونلار ساييدا آز ائدئلر، آز بئر عئدّه، اورادا قرئب ائدئلر ده،q[i "کنعان تورپاغيني سئزه وره‌جيم کي، مئراث پايينيز اولسون."wgi و اونو يعقوب اوچون قانون، ائسرايئل اوچون ابدي عهد قويوب ددي:i او عهدي کي، ائبراهئمله باغلادي، او وعده‌ني کي، ائسحاقا آند ائچدي،iاو، اؤز عهدئني ابده کئمي، بويوردوغو سؤزو مئن نسله قدر يادا گتئرئر،m~Siرب تاريميز اودور؛ اونون حؤکملري بوتون ير اوزونده‌دئر.} iاي اونون قولو، ائبراهئمئن نسلي، اي يعقوب اؤولادلاری، اونون سچدئکلري.,|Qiاونون اتدئيي عجايئب ائشلرئني يادا سالين؛ اونون مؤجوزه‌لرئني، آغزيندان چيخان حؤکملرئني.x{iiربّي و اونون قووّتئني طلب ادئن؛ اونون حوضورونو دائم آختارين.z iاونون موقدّس آديندا فخر ادئن؛ قوي ربّي آختارانلارين اورکلري سوئنسئن.y-iاونا اوخويون، اونا پرستئش نغمه‌سي اوخويون؛ اونون بوتون عجايئب ائشلرئندن ديئن.x iربّه شوکر ادئن، آديني چاغيرين، خالقلارا اونون عمل‌لرئني بئلدئرئن.Yw+h#قوي گوناهکارلار ير اوزوندن محو اولسونلار، قوي پئس آداملار آرتيق اولماسينلار. اي جانيم، ربّه حمد ات. ربّه حمد ادئن!kvOh"قوي فئکئرلرئم اونون خوشونا گلسئن؛ من ربده سوئنه‌جيم.8uih!نه قدر کي، وارام، ربّه اوخوياجاغام؛ نه قدر کي، ووجودوم وار، تاريما پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام.~tuh رب يره باخاندا ير تئتره‌يئر. داغلارا دينده اونلار توستوله‌نئر.shقوي ربّئن شؤوکتي ابده کئمي قالسين؛ قوي رب اؤز اتدئکلرئنده سوئنسئن.|rqhروحونو گؤندردئيئن آن، يارانيرلار؛ سن ير اوزونو تزه‌له‌يئرسن.-qShاوزونو گئزلتدئيئن زامان دهشته دوشورلر؛ نفسلرئني آلديغين زامان اؤلوب تورپاغا قاييديرلار. phاونلارا وردئيئن زامان ييغيرلار. الئني آچديغين زامان نعمتلرله دويورلار.ohاونلارين هاميسي سنه باخيرلار کي، يمکلرئني واختيندا اونلارا وره‌سن. nhاورادا گمئلر گدرلر، لئوياتاني دا کي، اورادا اويناماق اوچون ياراديبسان.+mOhبودور بؤيوک و گنئش دهنز! اورادا ساييسيز حيوانلار وار، ياشايان شيلر، هم بؤيوک هم ده کئچئک.Dlhيارب، سنئن ائشلرئن نه چوخدور! اونلارين هاميسيني حئکمتله ادئبسن: ير اوزو سنئن ياراتديقلارينلا دولودور.{kohآداملار اؤز ائشلرئنئن باشينا گدئرلر، آخشاما قدر ائشله‌يئرلر.bj=hگون دوغان زامان چکئلئرلر، يووالاريندا ياتيرلار.ihجاوان آصلانلار اوولاري اوچون نرئلده‌يئرلر، يمکلرئني تاريدان طلب ادئرلر.hhقارانليق سن ادئرسن، و گجه اولور، او زامان مشه‌نئن بوتون حيوانلاري چيخير،ghفصئل‌لري بلّي اتمک اوچون آيي ياراتدين؛ گون، باتاجاق واختيني بئلئر.f+hاوجا داغلار داغ‌ کچئلري اوچوندور؛ قايالار قايا دووشانلارينين سيغيناق يرئدئر. e hقوشلار اولاردا يووالاريني تئکئر؛ لِيله‌يئن اِوي شام آغاجلاريندادير.d{hربّئن آغاجلاري دويونجاق سو ائچئر؛ اکدئيي لوبنانين سئدر آغاجلاري.6cehائنسانين اوره‌يئني فرحلندئرن شرابي، اوزو نورلو ادن ياغي، ائنسانين حياتيني ساخلايان چؤره‌يي.:bmhمال-حيوان اوچون اوت گؤيردئرسن؛ ائنسان اوچون گؤيرتي بئتئرئرسن کي، ائشله‌يئب يردن يمک چيخارتسين؛&aEh يوخاريدا اولان ساراييندان داغلاري سولاييرسان؛ ير سنئن عمل‌لرئنئن ثمره‌سئندن دويور.`h گؤيون قوشلاري اونلارين يانينا قونورلار؛ بوداقلارين آراسيندان اوخويورلار._+h چؤل حيوانلارينين هاميسينا سو ورئرلر؛ وحشي اششکلر سوسوزلوقلاريني ياتيرديرلار.}^sh بولاقلاري دره‌لره سن آخيرديرسان؛ داغلارين آراسيندان آخيرلار، ]9h اونلارا سرحد تعيئن ادئبسن کي، اوندان آشماسينلار، قاييديب ير اوزونو اؤرتمه‌سئنلر. \hداغلارا قالخديلار، دره‌لره اِندئلر؛ اونلار اوچون تعيئن اتدئيئن يرلره.[whسولار سنئن قهرئندن، سنئن ائلديريمينين سسئندن تله‌سئک قاچديلار.Zhدرئنلري اونا پالتار کئمي گيئندئردئن، سولار داغلار اوستونده دوردو.Yhيري بونؤوره‌لري اوستونده بئنا اتدئن، اله کي، هچ واخت تئتره‌مه‌سئن.yXkhسنسن يل‌لري اؤزونه خبرچي ادن، اؤد آلوولاريني اؤزونه قول ادن.RWhسنسن ساراييني يوخاريدا اولان سولار اوستونده قوران، بولودلاري اؤزونه عارابا ادن، يلئن قانادلاريني مئنئب-گزن،pVYhنورا بئر ردا کئمي بورونوبسن. گؤيلري بئر چادير کئمي آچان،U #hاي جانيم، ربّه حمد ات، يارب، تاريم، سن چوخ بؤيوکسن. عئزّت و شؤوکته گِيئنئبسن.T!gاي مملکتئنئن هر يرئنده‌کي بوتون ائشلر، اونا حمد ادئن. اي جانيم، ربّه حمد ات.S3gربّه حمد اوخويون، اي اونون قوشونلاري، اي اونون ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرن قوللار!VR%gسئز اي اونون ملکلري، اي اونون ائشئني يرئنه يتئرن قووّتلي‌لر، اي اونون ددئيي سؤزه موطئع اولانلار، ربّه حمد ادئن. Q gرب تختئني گؤيلرده قوروب، اونون حوکمرانليغي هامينين اوستونه حاکئمدئر.BP}gاو آداملار اوچون کي، اونون عهدئني ساخلاييرلار، اونون امرلرئني يرئنه يتئرمه‌يي ياددان چيخارتميرلار.IO gلاکئن ربّئن محبّتي اوندان قورخانلار اوچون ازلدن ابده کئمي‌دئر، صالحلئيي اؤولادلارين اؤولادلاري اوچون؛yNkgاوستوندن يل اَسئب کچنده يوخ اولور، آرتيق يري ده اونو تانيمير.vMegبشر-اونون گونلري اوت کئمي‌دئر؛ زمئنئن گولو کئمي چئچک آچير،Lgچونکي او، بئزئم نجه ياراديلماغيميزي بئلئر، ياديندادير کي، بئز تورپاغيق.K!g نجه بئر آتا اؤولادلارينا مهرئباندير، رب، اوندان قورخانلارا اله مهرئباندير.Jg شرق قربدن نه قدر اوزاقديرسا، عوصيانلاريميزي بئزدن او قدر اوزاقلاشديريب.+IOg چونکي ير اوستونه گؤيلر نجه اوجادير، ربّئن محبّتي اوندان قورخانلار اوستونه اله بؤيوکدور.Hg بئزئمله گوناهلاريميزا گؤره رفتار اتمز، خاطالاريميزا گؤره بئزه جزا ورمز.nGUg ابده کئمي ائتّئهام وورماز، قضبئني همئشه‌لئک ساخلاماز.rF]gرب مرحمتلي و مهرئباندير، چوخ صبئرلي‌دئر و محبّتي چوخدور.nEUgيوللاريني موسايا، عمللرئني ائسرايئل خالقينا بئلدئردي.SDgرب بوتون مظلوملارا حاق و عدالت اِدَندئر.7Cggاو کي، سنئن بوتون عؤمرونو ياخشيليقلا دويورور، اله کي، جاوانليغين قارتالينکي کئمي تزه‌له‌نئر.B7gاو کي، سنئن حياتيني اؤلوم قويوسوندان قورتارير، باشينا محبّت و مرحمت تاجيني قويور.A}gاو کي، سنئن بوتون خاطالاريني باغيشلايير، بوتون مرضلرئنه شفا ورئر.@gاي جانيم، ربّه حمد ات، اونون بوتون ياخشيليقلاريني ياددان چيخارتما.? gاي جانيم، ربّه حمد ات، اي بوتون وارليغيم، اونون موقدّس آدينا حمد ات.D>fسنئن قوللارينين اؤولادلاري امئن-آمانليقدا ياشاياجاق؛ اونلارين نسلي سنئن حوضوروندا مؤحکم قالاجاقدير.\=1fلاکئن سن ديئشئلمزسن، ائللرئن اصلا قورتارماز.e<Cfاونلار يوخ اولارلار، لاکئن سن قالارسان؛ هاميسي پالتار کئمي کؤهنه‌لنر. اونلاري ردا کئمي ديئشدئرئرسن؛ اونلار کچئب گدرلر.~;ufيرئن بونؤوره‌سئني ازلدن قوردون، گؤيلر سنئن اللرئنئن ائشي‌دئر.2:]fديئرم: "اي تاريم، عؤمرومون اورتاسيندا مني گؤتوروب آپارما. سنئن ائللرئن نسئل‌به‌نسئل قالير."c9?fرب حيات يولوندا گوجومو قيردي، گونلرئمي قيسالتدي.8{fاو زامان کي، خالقلار و مملکتلر اونا پرستئش اتمک اوچون ييغيليرلار.~7ufاله کي، ربّئن آدي صحيوندا، اونون حمدلري اورشلئمده اعلان اولسون.6wfاسئرلرئن ناله‌سئني اشئتسئن، اؤلومه محکوم اولانلاري آزاد اتسئن.y5kfاو، موقدّس اوجاليغيندان يره باخدي. رب گؤيدن يره نظر سالدي کي،4!fبولار گله‌جک نسئل اوچون يازيلسين کي، حله دوغولماميش خالق ربّه حمد اوخوسون؛ 0~~0}}||&{{ zyyxxCwQvuuItssSrr@qq.poo^nn-mlkkajj/ihh\gglffXeePdcc=bb2a``__i^]][]\\ [[1ZZ7YXXwXWW VpUUPTT!SS7RR/Q{PPbOO>==:<;;#::;99 88377*66755J44N322{11500a//w..---,,L++=**[)))I((('s' &&%%$$.##L""!!E |FWSTbb <] % & S R 2cO,zw_پئس آداملار مني يوخ اتمک اوچون گودورلر، آمّا سنئن حؤکملرئني آراشديريرام.y}w^من سنئنکئيم، منه نئجات ور، چونکي سنئن قايدالاريني درئن دوشونموشم.x'w]سنئن قايدالاريني هچ واخت ياددان چيخارتمارام، چونکي اونلارلا منه حيات ورئبسن.ww\اگر شرئعتئن منئم کفئم اولماسايدي، موصئبتئمده يوخ اولوب گتمئش ائدئم.4vaw[سنئن حؤکملرئنئن اوستونده‌دئر کي، بو گونه کئمي دورورلار، چونکي هاميسي سنئن قوللارين‌ديرلار.huIwZوفادارليغين نسئلدن-نسله سورور؛ يري قوردون، و دورور.RtwYيارب سؤزون گؤيلرده همئشه‌لئک ثابئتدئر.psYwXمحبّتئنه گؤره مني دئرئلت کي، آغزينين شهادتئني ساخلاييم.r3wWآز قالدي کي، مني ير اوزوندن محو اتسئنلر، آمّا من سنئن قايدالاريني ترک اتمه‌مئشم.'qGwVسنئن بوتون امرلرئن اعتئبارلي‌دير؛ آداملار ناحاق يره منه عذاب ورئرلر؛ ائمداديما يتئش!pwUشرئعتئنه اهمئيّت ورمه‌ين تکبّورلو آداملار، منئم ضئدّئمه قويو قازيبلار.o wTبو قولونون گونلري نه قدردئر؟ نه زامان منه عذاب ورنلره حؤکم اده‌جکسن؟-nSwSتوستو ائچئنده‌کي تولوق کئمي اولموشام، آمّا گئنه ده سنئن قانونلاريني ياددان چيخارتميرام. m9wRسؤزونه ائنتئظار چکمکدن گؤزلرئمئن نورو گدئر، ديئرم: "نه زامان منه تسلّي وره‌جکسن؟""ylkwQجانيم سنئن نئجاتينا حسرت چکئر، سنئن سؤزونه اومئد باغلاييرام.k wPاوره‌يئم سنئن قانونلاريندا کامئل اولسون کي، خجالت آلتيندا قالماييم.rj]wOقوي سندن قورخانلار، سنئن شهادتلرئني بئلنلر منه دؤنسونلر.OiwNقوي تکبّورلو آداملار اوتانسينلار، چونکي يالانلا مني آلداتديلار؛ آمّا من سنئن قايدالاريني درئن دوشونه‌جيم. h wMقوي مرحمتلرئن منه گلسئن کي، ياشاييم؛ چونکي سنئن شرئعتئن منئم کفئمدئر.ogWwLبو قولونا وردئيئن سؤزونه گؤره، محبّتئن منه تسلّي ورسئن.f%wKيارب بئلئرم کي، حؤکملرئن دوغرودور، مني موصئبته سالديغين حالدا دا وفالي‌سان.e-wJسندن قورخانلار مني گؤرن زامان سوئنه‌جکلر، چونکي سنئن سؤزونه اومئد باغلاميشام.d5wIسنئن اللرئن مني ياراتدي، مني مؤحکم ساخلادي؛ منه فراست ور کي، امرلرئني اؤيره‌نئم.c-wHآغزيندان چيخان شرئعت منئم اوچون مئنلر قيزيلدان، مئنلر گوموشدن داها ياخشي‌دير.b/wGموصئبته دوشمه‌يئم منئم اوچون ياخشي اولدو، اله کي، سنئن قانونلاريني اؤيره‌نئم. awFاونلارين اوره‌يي ياغدان پئي باغلاييب، آمّا من سنئن شرئعتئنده کف ادئرم.D`wEتکبّورلو آداملار يالانلاري ائله منه قارا ياخيرلار، آمّا من سنئن قايدالاريني بوتون اورکله ساخلايارام.o_WwDسن ياخشي‌سان و ياخشيليق ادئرسن؛ قانونلاريني منه اؤيرت.^wCموصئبته دوشمه‌دن قاباق آزارديم، آمّا ائندي سنئن سؤزونو ساخلاييرام.v]ewBمنه ياخشي بصئرت و علم اؤيرت، چونکي سنئن امرلرئنه ائنانيرام.V\%wAيارب، سؤزونه گؤره قولونا ياخشيليق ادئبسن.y[kw@ير اوزو سنئن محبّتئنله دولودور، يارب؛ قانونلاريني منه اؤيرت.Zyw?سنئن قايدالاريني ساخلايانلارا، بوتون سندن قورخانلارا من دوستام.~Yuw>گجه ياريسيندا قالخارام کي، عادئل حؤکملرئن اوچون سنه شوکور ادئم.X7w=گرچي پئس آداملارين ائپلري مني دولاييب، لاکئن سنئن شرئعتئني ياددان چيخارتماميشام.aW;w<امرلرئني ساخلاماق اوچون تله‌سدئم و يوبانماديم.V'w;يوللاريم حاقّيندا دوشوندوم، آياقلاريمي سنئن شهادتلرئنئن طرفئنه دؤنده‌ردئم.|Uqw:بوتون اوره‌يئمله سنه يالواريرام؛ سؤزونه گؤره منه مرحمتلي اول.yTkw9منئم پاييم سنسن، يارب؛ دمئشم کي، سنئن سؤزلرئني ساخلاياجاغام.gSGw8منئم پاييم بو اولوب، چونکي قايدالاريني ساخلاميشام.gRGw7گجه آديني يادا ساليرام، يارب، شرئعتئني ساخلاييرام.Qw6ساکئن اولدوغوم قوربت اِوئنده، سنئن قانونلارين منه پرستئش نغمه‌سي اولوب.iPKw5شرئعتئني ترک ادن پئس آداملار اوزوندن حئرص مني توتوب.sO_w4قدئمدن اولان حؤکملرئني خاطيرلاديم، يارب، تسلّي تاپميشام. N w3تکبّورلو آداملار منه چوخ رئشخند ادئرلر، لاکئن سنئن شرئعتئندن دؤنمورم.yMkw2فلاکتئمده منه تسلّي اولان بودور کي، سنئن سؤزون منه حيات ورئب.pLYw1قولونا ددئيئن سؤزو يادا سال کي، اونونلا منه اومئد وردئن. Kw0سودئيئم امرلرئنه حؤرمت گؤرسده‌رم. قانونلاريني دئقّتله درئن دوشونه‌رم.;Jqw/سودئيئم امرلرئنده کف ادئرم. Iw.پادشاهلار حوضوروندا دا سنئن شهادتلرئندن دانيشاجاغام، اوتانماياجاغام.vHew-آزادليقلا گزه‌جيم، چونکي سنئن قايدالاريني درئن دوشونموشم.\G1w,شرئعتئني همئشه، ابددن ابده‌جک ساخلاياجاغام.F%w+حقئقت سؤزونو آغزيمدان کامئل گؤتورمه، چونکي سنئن حؤکملرئنه اومئد باغلاميشام.Ew*او زامان منه حقارت ادن آداما جاوابيم اولار، چونکي سنئن سؤزونه توکّول ادئرم.gDGw)محبّتئني منه گؤرسد، يارب، سؤزونه گؤره منه نئجات ور.rC]w(باخ، قايدالارينين آرزوسوندايام؛ صالحلئيئنده مني دئرئلت.Bww'قورخدوغوم حقارتي مندن سوووشدور، چونکي سنئن حؤکملرئن ياخشي‌دير.7Agw&وعده وردئيئن سؤزو بو قولون اوچون يرئنه يتئر، او سؤزو کي، اونو سندن قورخانلار اوچون وعده ورئبسن.y@kw%بوش شيه باخماقدان گؤزلرئمي دؤندر، اؤز يوللاريندا مني دئرئلت.f?Ew$اوره‌يئمي طاماحکارليغا يوخ، شهادتلرئنه ياپيشدير.n>Uw#مني امرلرئنئن يولوندا گزدئر، چونکي اونلاردان کف ادئرم."==w"منه فراست باغيشلا، من سنئن شرئعتئني ساخلايارام؛ اونو بوتون اوره‌يئمله ساخلايارام.<w!قانونلارينين يولونو منه اؤيرت، يارب، من اونو آخيراجاق ساخلايارام.z;mw امرلرئنئن يولوندا قاچاجاغام، چونکي سن فراستئمه ووسعت ورئرسن.b:=wسنئن شهادتلرئنه ياپيشيرام؛ يارب مني اوتانديرما!q9[wوفا يولونو سچمئشم؛ حؤکملرئني گؤزومون قاباغينا قويموشام.u8cwيالان يولونو مندن اوزاقلاشدير، شرئعتئنه گؤره منه مرحمت ات.h7Iwجانيم قم-قوصّه‌دن ارئيئر؛ سؤزونه گؤره منه قووّت ور.6#wقايدالاريني منه آنلات؛ اله کي، سنئن عجايئب ائشلرئنئن اوستونده درئن دوشونوم.5wيوللاريمي سنه بئلدئرمئشم، منه جاواب ورئبسن؛ قانونلاريني منه اؤيرت._47wجانيم تورپاغا ياپيشير؛ سؤزونه گؤره مني دئرئلت.g3Gwشهادتلرئن منه بؤيوک کفدئر، اونلاردان مصلحت آليرام.12[wحاکئملر ده ييغيليب منئم ضئدّئمه دانيشيرلار، لاکئن بو قولون سنئن قانونلاريندا درئن دوشونور.1{wخجالت و حقارتي اوستومدن گؤتور، چونکي سنئن شهادتلرئني ساخلاميشام.0)wتکبّورلولره، لعنتلي‌لره سن آجيقلانيرسان، اونلار کي، سنئن امرلرئندن آزيرلار.X/)wحؤکملرئنئن آرزوسوندان هر آن جانيم اَزئلئر.T.!wير اوزونده قرئبم؛ امرلرئني مندن گئزلتمه.]-3wگؤزلرئمي آچ کي، شرئعتئندن عجايئب ائشلر گؤروم.m,Swلوطفونو بو قولونا گؤرسد کي، ياشاييم و سؤزونو ساخلاييم.o+Wwقانونلاريندا کف ادئرم؛ سنئن سؤزونو ياددان چيخارتميرام.n*Uwقايدالاريني درئن دوشونورم؛ يوللارينا دئقّتله باخيرام.)-wشهادتلرئنه عمل ادنده اله شادليق اتمئشم کي، اله بئل، بوتون مال-دؤولت منئم اولوب.j(Mw آغزيندان چيخان حؤکملرئني دوداقلاريملا اعلان اتمئشم.U'#w سن موبارکسن، يارب! قانونلاريني منه اؤيرت.k&Ow سؤزونو اوره‌يئمده گئزلتمئشم کي، سنه گوناه اتمه‌يئم.r%]w بوتون اوره‌يئمله سني آختارميشام؛ امرلرئندن مني آزديرما! $ w بئر جاوان يولونو نجه تمئز ساخلايا بئلر؟ سنئن سؤزلرئنه باغلي قالماقلا.f#Ewقانونلاريني ساخلاياجاغام، مني اؤزوندن کامئل آتما. " wسنئن عادئل حؤکملرئني اؤيرندئيئم زامان، صمئمي اورکله سنه حمد اده‌جيم.h!Iwاو زامان سنئن بوتون امرلرئنه باخان واخت اوتانمارام.| qwسنئن قانونلاريني ساخلاماق اوچون، کاشکي يوللاريم مؤحکم اولسون!jMwسن بئزه امر ادئبسن کي، قايدالاريني دئقّتله ساخلاياق.dAwهچ حاقسيزليق اتمئرلر؛ اونون يوللاريندا يرئيئرلر.%Cwاونون شهادتلرئني ساخلايانلارين خوش حالينا، اونلار کي، بوتون اورکله اونو آختاريرلار. -wرفتاريندا کامئل اولانلارين خوش حالينا، اونلار کي، ربّئن شرئعتئنده ياشاييرلار!s_vربّه شوکور ادئن، چونکي ياخشي‌دير! چونکي محبّتي ابدي‌دئر.vسن منئم تاريمسان، سنه شوکور اده‌جيم؛ سن منئم تاريمسان، سني اوجالتاجاغام.Evرب تاريدير، بئزه ائشيق ورئب؛ بايرام قوربانيني ائپلرله باغلايين، قوربانگاهين بوينوزلارينا قدر گتئرئن.yvربّئن آدي ائله گلن موبارک اولسون! ربّئن اوئندن سئزه برکت ورمئشئک.ucvآماندير، يارب، بئزه نئجات ور. آماندير، يارب، بئزه اوغور ور.ucvبو گون ربّئن ياراتديغي گوندور؛ اوندا سوئنئب شاد اولاجاغيق.r]vبو ربّئن ائشي ائدي؛ گؤزلرئمئزئن قاباغيندا عجايئب ائشدئر.oWvبنّالارين ردّ اتدئيي داش، بئنا کونجونون باش داشي اولدو.~uvسنه شوکور ادئرم، چونکي منه جاواب ورئبسن، منئم نئجاتيم اولوبسان.r]vبو ربّئن او دروازاسي‌دير کي، صالح آداملار اوندان گئررلر.vصالحلئک دروازالاريني منه آچين، اونلاردان گئره‌جيم و ربّه شوکور اده‌جيم.pYvرب مني شئدّتله تنبه ادئب، لاکئن جانيمي اؤلومه ورمه‌يئب.wgvاؤلمه‌يه‌جيم، ياشاياجاغام، ربّئن ائشلرئني اعلان اده‌جيم.r]vربّئن صاغ الي اوجادير، ربّئن صاغ الي قودرتلي ائشلر ادئر!""" =vصالح آداملارين چاديرلاريندا شادليق و ظفر سسي وار: "ربّئن صاغ الي قودرتلي ائشلر ادئر!o Wvرب منئم قووّتئم و پرستئش نغمم‌دئر، منه نئجات ورن اودور.s _v مني شئدّتله ائتله‌دئن کي، ييخيليم، آمّا رب منه کؤمک اتدي.P v بال چئبئنلري کئمي مني دؤوره‌له‌دئلر؛ لاکئن تئکان آلووو کئمي سؤندولر؛ چونکي ربّئن آديندا اونلاري محو اتدئم.# ?v مني دؤوره‌له‌دئلر، بلي، مني دؤوره‌له‌دئلر؛ لاکئن ربّئن آديندا اونلاري محو اتدئم.)v بوتون مئلّتلر مني موحاصئره‌يه آلديلار، لاکئن ربّئن آديندا اونلاري محو اتدئم.jMv ربّه پناه گتئرمک اعيانلارا توکّول اتمکدن ياخشي‌دير.hIvربّه پناه گتئرمک، ائنسانا توکّول اتمکدن ياخشي‌دير./Wvرب منه کؤمک اتمک اوچون يانيمدادير؛ اونا گؤره ده، مندن نئفرت ادنلرئن ييخيلماسيني گؤره‌جيم.hIvرب يانيمدادير، قورخمارام. ائنسان منه نه اده‌ بئلر؟!}vدارليقدا ربّي چاغيرديم؛ رب منه جاواب وردي، مني گنئشلئيه چيخارتدي.kOvقوي اوندان قورخانلار دسئنلر: "اونون محبّتي ابدي‌دئر."T!vهارون اِوي دسئن: "اونون محبّتي ابدي‌دئر."Qvائسرايئل دسئن: "اونون محبّتي ابدي‌دئر."p [vربّه شوکر ادئن، چونکي ياخشي‌دير! چونکي محبّتي ابدي‌دئر.~)uچونکي اونون بئزه اولان محبّتي بؤيوکدور، اونون حقئقتي ابدي‌دئر. ربّه حمد ادئن!} #uسئز اي بوتون مئلّتلر، ربّه حمد ادئن. سئز اي بوتون طايفالار، اونو پرستئش ادئن.|wtربّئن اوئنئن صحنلرئنده، سنئن ائچئنده، اي اورشلئم. ربّه حمد ادئن!{}tبوتون خالقينين حوضوروندا، ربّه اتدئيئم نذئرلري يرئنه يتئره‌جيم؛uzctسنه شوکور قورباني تقدئم اده‌جيم، ربّئن آديني چاغيراجاغام.y1tآماندير، يارب، من سنئن قولونام؛ من کنئزئنئن اوغلو قولونام؛ بندلرئمي سن آچيبسان.mxStربّئن گؤزونده اونون موتّقئلرئنئن اؤلومو دَيَرلي‌دئر.w{tبوتون خالقينين حوضوروندا، ربّه اتدئيئم نذئرلري يرئنه يتئره‌جيم.mvSt نئجات پئياله‌سئني قالديريب، ربّئن آديني چاغيراجاغام.u{t ربّئن منه اتدئيي بوتون ياخشيليقلاري اوچون، ربّه نه عوض وره‌جيم؟!]t3t دهشتئمده ددئم: "بوتون ائنسانلار يالانچي‌دير."swt ائمانيمي ساخلاديم، حتّا او زامان دا کي، ددئم: "من چوخ عذاب چکئرم."hrIt ياشايانلارين دئياريندا ربّئن حوضوروندا يرئيه‌جيم.qtجانيمي اؤلومدن، گؤزلرئمي گؤز ياشيندان، آياقلاريمي سوروشمکدن قورتاريبسان.gpGtاي جانيم، راحاتينا دؤن، چونکي رب سنه ياخشيليق اتدي.otرب ساده آداملاري حئفظ ادئر؛ عاجئز اولدوغوم زامان، او منه نئجات وردي.Wn'tرب مرحمتلي و صالحدئر؛ تاريميز شفقتلي‌دئر.{motاو زامان ربّئن آديني چاغيرديم: "آماندير، يارب، جانيمي قورتار!""al;tاؤلوم ائپلري مني اؤزونده توتموشدو، اؤلولر دئيارينين سيخينتيلاري مني بوروموشدو. دارليغا دوشموشدوم، پرئشان اولموشدوم.tkatسسئمه قولاق آسديغي اوچون، نه قدر وارام، اونو چاغيراجاغام،aj =tربّي سوئرم، چونکي سسئمي، يالواريشلاريمي اشئدئر.iysلاکئن بئز، ائندئدن ابده کئمي ربّه حمد اوخوياجاغيق. ربّه حمد ادئن!_h7sاؤلولر، سوکوت دئيارينا اننلر ربّه حمد اتمئرلر.gsگؤيلر ربّئن گؤيلري‌دئر؛ لاکئن ير اوزونو او، ائنسان اؤولادينا ورئب،Lfsگؤي و يري يارادان رب سئزه برکت ورسئن.Ve%sرب سئزي، سئزي و اؤولادلارينيزي چوخالتسين.wdgs رب اوندان قورخانلارين کئچئکدن بؤيوکونه قدر برکت وره‌جکدئر.7cgs رب بئزي يادا ساليب؛ او بئزه برکت وره‌جک، ائسرايئل اوئنه برکت وره‌جک، هارون اوئنه برکت وره‌جک.b/s اي ربدن قورخانلار، ربّه توکّول ادئن! اونلارين کؤمه‌يي، اونلارين قالخاني اودور.as اي هارون اِوي، ربّه توکّول ات! اونون کؤمه‌يي، اونون قالخاني اودور.`ys اي ائسرايئل، ربّه توکّول ات! اونون کؤمه‌يي، اونون قالخاني اودور._sاونلاري قاييرانلار اونلار کئمي اولارلار؛ الجه ده اونلارا توکّول ادن هرکس.0^Ysاللري وار، لاکئن ال سورتمورلر؛ آياقلاري وار، لاکئن يرئمئرلر؛ بوغازلاري ائله ده سس ورمئرلر.]sقولاقلاري وار، لاکئن اشئتمئرلر؛ بورونلاري وار، لاکئن ائيله‌مئرلر؛{\osآغيزلاري وار، لاکئن دانيشميرلار؛ گؤزلري وار، لاکئن گؤرمورلر؛y[ksاونلارين بوتلري گوموش و قيزيلدير، ائنسان اللرئنئن ائشي‌دئر.kZOsبئزئم تاريميز گؤيلرده‌دئر؛ ائسته‌دئيي هر شيي اِدَر.wYgsنه اوچون مئلّتلر دسئنلر: "هاني، هارادادير اونلارين تاريسي؟""1X ]sبئزئم اوچون يوخ، يارب، بئزئم اوچون يوخ، اؤز محبّتئن اوچون، اؤز حقئقتئن اوچون آدينا عئزّت ور.Wrاو کي، قاياني سو گؤلونه دؤنده‌رئر، بلي، چاخماق داشيني سو بولاغينا!V!rپروردئگارين حوضوروندا، اي دونيا، يعقوبون تاريسينين حوضوروندا لرزه‌يه دوش.U#rاي داغلار نه اوچون قوچلار کئمي، اي تپه‌لر نه اوچون قوزولار کئمي اوينادينيز؟ Trاي دهنز، سنه نه اولدو کي، قاچدين؟ اي اوردون چايي، نه اوچون گري چکئلدئن؟uScrداغلار قوچلار کئمي، کئچئک تپه‌لر قوزولار کئمي اويناديلار.dRArدهنز اونلاري گؤروب قاچدي؛ اوردون چايي گري چکئلدي.rQ]rيهودا ربّئن موقدّس يري اولدو، ائسرايئل اونون پادشاهليغي.%P Erائسرايئل مئصئردن چيخان واخت، يعقوب اِوي ياد دئل دانيشان خالقين آراسيندان چيخان واخت،O5q سونسوز آروادا اِو ورئر، اونا اؤولاد ورمکله اونو بختور بئر آنا ادئر. ربّه حمد ادئن!oNWqاعيانلارلا، خالقينين اعيانلاري ائله بئر يرده اوتورسون.Mqضعئف آدامي تورپاقدان قالديرير، مؤحتاج آدامي کوللوکدن اوجالدير کي،sL_qآمّا گؤيلرده و ير اوزونده اولانلارا باخماق اوچون اَيئلئر.bK=qتاريميز رب کئمي کئم وار؟! او، اوجالاردا اوتوروب،yJkqرب هامي مئلّتلردن اوجادير، اونون شؤوکتي گؤيلردن يوخاري‌دير.vIeqگون دوغان يردن باتان يره قدر، ربّئن آدي حمد ادئلمه‌لي‌دئر.WH'qربّئن آدي ائندئدن ابده کئمي موبارک اولسون!G qربّه حمد ادئن! اي ربّئن قوللاري، اونا حمد ادئن، ربّئن آدينا حمد ادئن!7Fgp پئس آدام بونو گؤروب قضبله‌نر؛ دئشلرئني قيجيردار، اَرئيئب-گدر؛ پئس آداملارين آرزوسو يوخ اولار.FEp ماللاريني عوضسئز پايلايار، مؤحتاج آداملارا ورر؛ اونون صالحلئيي ابده کئمي دورار؛ قودرتي شؤوکتله آرتار.Dpدوشمنلرئنه آرزو اتدئيئني گؤره‌نه قدر اوره‌يي ثابئتدئر، قورخماياجاقدير.C}pيامان خبردن قورخماز؛ اونون اوره‌يي آرخاييندير، ربّه توکّول ادئر.mBSpاو اصلا يرئندن ترپنمز؛ صالح آدام همئشه يادلاردا قالار.#A?pسخاوتله بورج ورن آداما هر شي ياخشي گدر؛ او آداما کي، ائشلرئني ائنصافلا يرئنه يتئرئر.@!pدوز آداملارا قارانليقدا ائشيق دوغار؛ اونلار مرحمتلي، مهرئبان، و صالحدئرلر.m?Spبوللوق و دؤولت اِوئنده‌دئر، صالحلئيي ابده کئمي دورار.>'pاونون نسلي ير اوزونده قووّتلي اولاجاق؛ دوز آداملارين نسلي موبارک اولاجاقدير.= pربّه حمد ادئن! ربدن قورخانين، اونون امرلرئندن کف اده‌نئن خوش حالينا!W<'o ربّئن قورخوسو حئکمتئن باشلانيشي‌دير؛ امرلرئني يرئنه يتئرن هر آدامين ياخشي فهمي وار. اونون حمدي ابده کئمي دورور.*;Mo خالقينا خئلاصيني گؤندردي، عهدئني ابده کئمي برقرار ادئب؛ اونون آدي موقدّس و دهشتلي‌دئر.:oاونلار ابددن ابده‌جک ثابئتدئرلر، حقئقتده، دوغرولوقدا يارانيبلار.}9soاللرئنئن ائشلري حقئقت و عدالتدئر؛ بوتون امرلري اعتئبارلي‌دير.8oمئلّتلرئن مئراثيني اونلارا ورمکله ائشلرئنئن قودرتئني خالقينا گؤرسه‌دئب.|7qoاوندان قورخانلارا يمک ورئب؛ عهدئني ابده کئمي خاطيرلاياجاقدير.p6Yoعجايئب ائشلرئني يادئگار قويوب؛ رب مرحمتلي و مهرئباندير.z5moاونون ائشي عئزّت و شؤوکتله دولودور، صالحلئيي ابده کئمي دورور.4oربّئن ائشلري بؤيوکدور، اونلاردان کف ادن بوتون آداملار اونلاري دوشونورلر،93 moربّه حمد ادئن! دوز آداملارين مجلئسئنده، جاماعات آراسيندا، بوتون اوره‌يئمله ربّه شوکور اده‌جيم.~2unيولداکي چايدان ائچه‌جک؛ او سببدن ده باشيني اوجا ساخلاياجاقدير.01Ynمئلّتلري موحاکئمه اده‌جک، جسدلر ير اوزونو دولدوراجاق، دونيانين هر يرئنده باشلاري ازه‌جک.{0onپروردئگار سنئن صاغيندادير؛ قضبلندئيي گون پادشاهلاري ووراجاق./%nرب آند ائچئب، پشمان اولماياجاق: "مِلکئصِدِق ترتئبئنده، سن ابده کئمي کاهئنسن."p.Ynسنئن موحارئبه گونونده، خالقين سنه اؤز ميلي ائله خئدمت اده‌جک. جاوانلارين موقدّس پالتارا گيئنئب، سحرئن شحي کئمي سنه گله‌جکلر.-%nرب سنئن قودرتئنئن عصاسيني صحيوندان گؤندره‌جک. دوشمنلرئنئن اوستونه سلطنت ات. , ;nرب منئم پروردئگاريما ددي: "دوشمنلرئني آياقلارينين آلتينا سالاناجاق صاغيمدا اوتور."+!mچونکي رب مؤحتاجين صاغيندا دورور کي، حؤکم ادنلرئنئن الئندن اونا نئجات ورسئن.*#mآغزيملا ربّه چوخ شوکور اده‌جيم؛ بلي، جاماعاتلار آراسيندا اونا حمد اده‌جيم.)mقوي مذمّت ادنلرئم خجالته بورونسونلر، ردا کئمي خجالتلري ائله اؤرتونسونلر.U(#mقوي اونلار لعنت اتسئنلر، لاکئن سن برکت ورئرسن. قالخان زامان قوي اوتانسينلار، لاکئن قوي سنئن قولون شادليق اتسئن.`'9mبئلسئنلر بو، سنئن الئندئر؛ بونو ادن سنسن، يارب!o&Wmمنه کؤمک ات، يارب، تاريم! محبّتئنه گوره منه نئجات ور کي،%1mمذمّت ادنلرئم اوچون رئشخند سببي اولموشام؛ مني گؤرن زامان باشلاريني ترپه‌دئرلر.w$gmدئزلرئم اوروج توتماقدان اَسئر، بئر دري، بئر سوموک قالميشام.##mگون باتان واختيندا محو اولان کؤلگه کئمئيم، سئلکئنئب آتيلميش چيئرتگه کئمئيم.r"]mچونکي من فاغير و مؤحتاجام، اوره‌يئم ائچئمده يارالي‌دير.P!mلاکئن سن، يارب، اي پروردئگار، آدينين خاطئرئنه گؤره منئمله عمل ات؛ چونکي سنئن محبّتئن ياخشي‌دير، مني قورتار.) Kmقوي مني مذمّت ادنلر اوچون، منئم ضئدّئمه پئس سؤزلر دئينلر اوچون، بو، ربّئن جزاسي اولسون.mقوي او لعنت اونا، گيدئيي پالتار کئمي، بلئنه باغلاديغي قاييش کئمي اولسون.+Omلعنتي پالتار کئمي گيدي؛ قوي لعنت سو کئمي اونون ائچئنه، ياغ کئمي اونون سوموکلرئنه گئرسئن.Cmلعنت اتمه‌يي سودي؛ قوي لعنت اونون اؤز باشينا گلسئن، برکتدن خوشلانمادي؛ قوي برکت اوندان اوزاق اولسون.nUmچونکي مرحمت گؤرسدمه‌يي يادينا گتئرمه‌دي، لاکئن فاغير و مؤحتاج آداما عذاب وردي. چاليشدي کي، اوره‌يي سينميش آدامي اؤلدورسون.1mگوناهلاري همئشه ربّئن حوضوروندا اولسون، ربّ اونلارين ذئکرئني ير اوزوندن کسسئن؛5mآتالارينين تقصئري ربّئن حوضوروندا خاطيرلانسين، آناسينين گوناهي دا سئلئنمه‌سئن.oWm قوي اونون نسلي کسئلسئن، گله‌جک نسئلدن آدلاري سئلئنسئن. m قوي اونا مرحمت گؤرسدن اولماسين، اونون يتئملرئنه ده رحم ادن تاپيلماسين.%m قوي طلبکار اونون بوتون وار-يوخونو آلسين، قازانديغيني اؤزگه‌لر قارت اتسئنلر./Wm قوي اؤولادلاري دئد‌رگئن اولوب يولچولوغا دوشسونلر؛ چؤرکلرئني وئرانه‌لرئنده آختارسينلار.Pm قوي اوشاقلاري يتئم، آروادي دول اولسون.pYmقوي اونون گونلري آز اولسون، وظئفه‌سئني اؤزگه‌سي آلسين.wmحؤکم اولوندوغو زامان تقصئرکار چيخسين، دوعاسي دا گوناه ساييلسين. mاونون اوستونه پئس بئر آدام تعيئن ات، قوي مذمّت ادن اونون صاغيندا دورسون.ymبلجه ياخشيليغيمين عوضئنده پئسلئک، سوگئمئن عوضئنده نئفرت ادئرلر.ucmمحبّتئمئن عوضئنده منه بؤهتان آتيرلار، لاکئن من دوعا ادئرم.mنئفرت دولو سؤزلرله مني دؤوره‌له‌يئبلر، سببسئز منئمله ساواشيرلار.Lmچونکي پئس آداملار، آلداتان آداملار، آغيزلاريني اوستومه آچديلار؛ منئم ضئدّئمه يالان دئل‌لرله دانيشيرلار. j~~q}}B||F{{Azz[yyvxxIwwvuudttMsrrfqqFppCoo;nn!mm7ll:kk6jj&iithhhggffyeeqdd$ccbbaa``#_^^v]][\\[[[WZZkYYMXXZWWlVVuUUvTTTSSRQQQ,PPZPOO0NNTMM:LLEKKJJEI.HHGFFzEEDD`CCoBAA^@@#?&>>9=<<-;::9877665{54e333!221m1$0/// .-x- , +**:))8((,''$&&%$##c""?! \AI\$#K% ~po| ] d r ez 8VnojicIاجنبي تورپاغيندا ربّئن نغمه‌سئني نجه اوخوياجاغيق؟+bMچونکي اورادا، بئزي اسئرلئيه آپارانلار، بئزدن بئر نغمه ائسته‌دئلر، بئزه عذاب ورنلر بئزدن شنلئک طلب اتدئلر. ديئردئلر: "صحيون نغمه‌لرئندن بئرئني بئزه اوخويون."gaEچنگلرئمئزي اورادا اولان سؤيوت آغاجلاريندان آسديق. ` بابئل چايلاري قيراغيندا، اورادا اوتوردوق، صحيونو يادا سالاندا آغلاديق.k_Mگؤيلرئن تاريسينا شوکور ادئن، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.s^]او کي، بوتون مؤوجودلارا يمک ورئر، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.o]Uبئزي دوشمنلرئمئزدن خئلاص اتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.w\eاو کي، ذئلّتئمئزده بئزي يادا سالدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.e[Aقولو ائسرايئله بئر مئراث، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.oZUاونلارين تورپاغيني مئراث وردي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.^Y3باشانين پادشاهي عوگو، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.lXOاِمورلولارين پادشاهي سئخونو، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.hWGگوجلو پادشاهلاري اؤلدوردو، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.}Vqاونا کي، بؤيوک پادشاهلاري ووروب ييخدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.yUiاونا کي، خالقينا چؤلده رهبرلئک اتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر. Tآمّا فئرعون و اونون قوشونونو قيزيل دهنزه تؤکدو، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.{Smائسرايئلي اونون اورتاسيندان کچئرتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.qRY اونا کي، قيزيل دهنزي ائکي بؤلدو، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.tQ_ قووّتلي ال‌له، اوزاديلميش قوللا، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.Pu ائسرايئلي اونلارين آراسيندان چيخارتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.O اونا کي، مئصئرلي‌لرئن ائلک دوغولانلاريني قيردي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.N+ گجه‌يه حؤکمرانليق اتمک اوچون آي و اولدوزلاري ياراتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.Mگوندوزه حؤکمرانليق اتمک اوچون گونو ياراتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.rL[اونا کي، بؤيوک ائشيقلار ياراتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.uKaاونا کي، يري سولار اوستونده يايدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.rJ[اونا کي، گؤيلري حئکمتله ياراتدي، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.Iاونا کي، آنجاق او، بؤيوک و عجايئب ائشلر ادئر، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.{Hmپروردئگارين پروردئگارينا شوکور ادئن، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.oGUتاريلارين تاريسينا شوکور ادئن، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.tF aربّه شوکور ادئن، چونکي ياخشي‌دير، چونکي محبّتي ابدي‌دئر.Ewاورشلئمده ساکئن اولان رب، صحيوندان موبارک اولسون! ربّه حمد ادئن!zDkاي لاوي اِوي، ربّه حمد ادئن! اي ربدن قورخانلار، ربّه حمد ادئن!zCkاي ائسرايئل اِوي، ربّه حمد ادئن! اي هارون اِوي، ربّه حمد ادئن!B#اونلاري قاييرانلار اونلار کئمي اولاجاقلار: الجه ده اونلارا توکّول ادن هر کس.wAeقولاقلاري وار، لاکئن اشئتمئرلر؛ آغيزلاريندا نفس ده يوخدور.z@kآغيزلاري وار، لاکئن دانيشميرلار. گؤزلري وار، لاکئن گؤرمورلر.x?gمئلّتلرئن بوتلري گوموش و قيزيلدير، ائنسان الئنئن ائشي‌دئر.>چونکي رب اؤز خالقيني حاقلي چيخارداجاق، قوللارينا مرحمت اده‌جکدئر.= سنئن آدين ابدي‌دئر، يارب، سنئن شؤهرتئن بوتون نسئللرده گزئر، يارب؛u<a اونلارين تورپاغيني مئراث، اؤز خالقي ائسرايئله مئراث وردي.;3 اِمورلولارين پادشاهي سئخونو، باشان پادشاهي عوگو، کَنَعانين بوتون پادشاهلاريني.l:O چوخ مئلّتلري هلاک اتدي، قودرتلي پادشاهلاري اؤلدوردو:39] سنئن ائچئنده، اي مئصئر، فئرعونلا بوتون خئدمتچئلري اوستونه، علامتلر و مؤجوزه‌لر گؤنده‌ردي.8uائنساندان حيوانا قدر، مئصئر اهلئنه ائلک دوغولانلاري هلاک اتدي؛77eدونيانين نهايتئندن بولودلار قالديرير، ياغيش اوچون شئمشک دوزه‌لدئر؛ آنبارلاريندان يل گتئرئر.6%گؤي اوزونده، ير اوزونده، دهنزلرده، بوتون درئن يرلرده، رب ائسته‌دئيئني ادئر.5بئلئرم رب بؤيوکدور، بئزئم پروردئگاريميز بوتون آللاهلاردان يوخاري‌دير.l4Oچونکي رب يعقوبو اؤزو اوچون، ائسرايئلي اؤز مولکو سچئب.,3Oربّه حمد ادئن، چونکي رب ياخشي‌دئر؛ اونون آدينا پرستئش نغمه‌سي اوخويون، چونکي شئرئندئر.2سئز، اي ربّئن اوئنده دورانلار، تارينين اوئنئن صحنلرئنده دورانلار.1 ربّه حمد ادئن! ربّئن آدينا حمد ادئن! اي ربّئن قوللاري، اونا حمد ادئن؛`07گؤي و يري يارادان رب، صحيوندان سئزه برکت ورسئن.e/Aاللرئنئزي موقدّس يره طرف قالديريب، ربّه حمد ادئن! . سئز، ربّئن بوتون قوللاري، ربّئن اوئنده گجه‌لر دورانلار، اونا حمد ادئن!4-_صحيون داغلاري اوستونه اِنَن خِرمون شحي کئمي‌دئر؛ چونکي رب اورادا برکتي، ابدي حياتي بويوردو.f,Cباشين اوستونده‌کي دَيَرلي ياغ کئمي‌دئر، او ياغ کي، ساقّالدان، هارونون ساقّاليندان، اونون پالتارينين اَتکلرئنه اِنئر.v+ eباخ، قارداشلارين بئرلئکده ياشاماقلاري نه ياخشي، نه خوشدور!*دوشمنلرئني خجالتله بورويه‌جيم، آمّا اونون تاجي باشيندا ائشيق ساچاجاق.";)mاورادا داوودا گوجلو بئر پادشاه چيخارداجاغام؛ مسح اتدئيئم پادشاهين چيراغيني يانار ساخلاياجاغام.(کاهئنلرئني نئجاتلا گيئندئره‌جيم، موتّقئلري شادليقدان فرياد اده‌جکلر.'uبو يره چوخ روزي-برکت وره‌جيم، يوخسوللاريني چؤرکله دويوراجاغام.&3"بو ابده کئمي منئم راحات يرئمدئر. بورادا ساکئن اولاجاغام، چونکي بونو آرزو اتمئشم.f%C چونکي رب صحيونو سچئب، اونو اؤزونه مسکن ائسته‌يئب.y$i اگر اوغوللارين منئم عهدئمي، اونلارا اؤيرده‌جيئم شهادتلري ساخلايالار، اونلارين اوغوللاري دا سنئن تختئنه ابده کئمي اوتوراجاقلار."Q# رب داوودا حقئقتله آند ائچئب، اوندان دؤنمه‌يه‌جکدئر: "سنئن تختئنه، بدنئنئن ثمره‌سئندن بئرئني اوتورداجاغام.m"Q قولون داوودون خاطئري اوچون، مسح اتدئيئندن اوز چوئرمه.&!C قوي سنئن کاهئنلرئن صالحلئيه گيئنسئنلر، قوي سنئن موتّقئلرئن شادليقدان فرياد اتسئنلر.i Iيارب، راحاتلاما يرئنه قالخ؛ سن و قودرتئنئن صانديغي.r["قوي اونون مسکنئنه گدک، قوي اونون قدمگاهيندا پرستئش ادک."باخ، عهد صانديغي حاقّيندا اِفراتادا اشئتدئک، اونو ياعَر چؤلونده تاپديق.zkاو قدر کي ربّه بئر ير، يعقوبون قادئر تاريسينا بئر مسکن تاپيم."  گؤزومه يوخو ورمه‌يه‌جيم، قويماياجاغام دا کي، کئرپئکلرئم آغيرلانسين."اوئمئن چاديرينا گئرمه‌يه‌جيم، ياتاغيمين اوستونده ده راحاتلاماياجاغام.jKنجه ربّه آند ائچدي، يعقوبون قادئر تاريسينا نذر اتدي:] 3يارب، داوودو و اونون بوتون فلاکتئني يادا سال؛eAاي ائسرايئل، ربّه اومئد باغلا، ائندئدن ابده کئمي.يقئن کي، جانيمي آرام اتمئشئم، ساکئت اتمئشم، آنا قوجاغيندا سوددن کسئلمئش بئر اوشاق کئمي؛ جانيم ائچئمده سوددن کسئلمئش بئر اوشاق کئمي‌دئر.| qيارب، نه اوره‌يئم تکبّورلو اولوب، نه ده گؤزلرئم کئبرله‌نئب. نه اؤزومو بؤيوک ائشلرله، نه ده حدّئمدن آرتيق عجايئب شيلرله مشغول اتدئم.jKاودور کي، ائسرايئلي بوتون گوناهلاريندان خئلاص ادئر.3اي ائسرايئل، ربّه اومئد باغلا! چونکي ربده محبّت، اوندا خئلاص ورن بؤيوک قودرت وار.nSجانيم پروردئگاريمي گؤزله‌يئر، صاباحي گؤزله‌ين قوروقچولاردان دا داها چوخ، بلي، صاباحي گؤزله‌ين قوروقچولاردان دا داها چوخ.من ربّي گؤزله‌يئرم، جانيم گؤزله‌يئر، من اونون سؤزونه اومئد باغلاييرام.Rلاکئن سنده عفو وار کي، سندن قورخسونلار./اگر سن، يارب، بئزئم گوناهلاريميزي حسابا آلاسان، کئم دورا بئلر، اي پروردئگاريم؟ اي پروردئگاريم، سسئمي اشئت! قوي قولاقلارين ناله‌لرئمئن سسئني اشئتسئن.F درئن يرلردن سني چاغيريرام، يارب؛% Aيانيندان کچنلر ده دمزلر: "ربّئن برکتي اوستونده اولسون، ربّئن آديندا سنه برکت ورئرئک." اونونلا بئچئنچي اللرئني، دسته باغلايان دا قوجاغيني دولدورا بئلمئر.~ sدامدا بئتن اوت کئمي اولسونلار کي، قوپاريلماقدان قاباق قورويور.q Yقوي صحيوندان نئفرت ادنلرئن هاميسي اوتانيب گري دونسونلر.U !رب صالحدئر؛ پئس آداملارين ائپلرئني کسئب.uaجوتچولر کوره‌يئمده جوت سوردولر؛ شيريملاريني اوزاتديلار."-جاوانليغيمدان بري منه چؤخ زحمت ورئبلر، آمّا گئنه ده منه قالئب گله بئلمه‌يئبلر.t aقوي ائسرايئل دسئن: "جاوانليغيمدان بري منه چوخ زحمت ورئبلر،بلي، اؤولادلارينين اؤولادلاريني دا گؤره‌سن. ائسرايئله صولح اولسون!'Eرب سنه صحيوندان برکت ورسئن، حياتينين بوتون گونلرئنده اورشلئمئن ياخشيليغيني گؤره‌سن.Pباخ، ربدن قورخان آدام بله برکت آلاجاق.uaاوئنئن ائچئنده آروادين، ثمره‌لي اوزوم آغاجي کئمي اولاجاق، اؤولادلارين دا سوفره‌نئن اطرافيندا زيتون آغاجلاري کئمي اولاجاقلار.-اؤز اللرئنئن ثمره‌سئني يئيه‌جکسن؛ خوشبخت اولاجاقسان، هر شي سنه ياخشي گده‌جک.| qخوش هر آدامين حالينا کي، ربدن قورخور، اونون يوللاريندا يرئيئر.xiخوش او آدامين حالينا کي، اوخلوغو اونلاردان دولودور؛ دروازا يانيندا دوشمنلري ائله موباحئثه ادن واخت، خجالت آلتيندا قالماياجاقلار.|~qجنگاورئن الئنده اوخلار نجه‌دئر، جاوانليق اؤولادي دا بله‌دئر.}wباخ، اؤولاد ربدن گلن مئراثدير، بطنئن ثمره‌سي اونون انعامي‌دير.|سئزئن اوچون عبثدئر کي، سحر ارکن قالخاسينيز، گج يوخويا گده‌سئنئز، زحمتله قازانديغينيز چؤره‌يي يئيه‌سئنئز، چونکي رب، اؤز سودئکلرئنه يوخو ورئر.I{ اگر اِوي رب بئنا اتمه‌سه، بنّالارين زحمتي عبثدئر. اگر شهري رب قوروماسا، قوروقچونون اوياق قالماسي عبثدئر.Oz~آغلايا-آغلايا توخوم داشي‌ييب اکن، البتّه کي، بوغدا دسته‌لرئني گؤتوره‌جک، شادليق نغمه‌سي ائله گله‌جکدئر.iyK~گؤز ياشلاري ائله اکنلر، شادليق نغمه‌سي ائله بئچرلر.wxg~"نِگِب" چؤلونده آخان سولار کئمي، اسئرلرئمئزي گري گتئر، يارب.pwY~رب بئزئم اوچون بؤيوک ائشلر گؤروب، اونا گؤره ده سوئنئرئک.yvk~او زامان آغزيميز گولوشله دئلئمئز شادليق نغمه‌سي ائله دولدو. او زامان مئلّتلر آرالاريندا ددئلر: "رب اونلار اوچون بؤيوک ائشلر گؤروب."xu k~رب صحيونون خوشبختلئيئني گري گتئرنده، يوخو گؤرنلر کئمي ائدئک.wيالاندان نئفرت ادئرم، ائيره‌نئرم، لاکئن سودئيئم سنئن شرئعتئندئر.u=awسنئن سؤزوندن سوئنئرم، بؤيوک بئر قنئمت تاپان بئر آدام کئمي.<wحاکئملر سببسئز منه عذاب ورئرلر، لاکئن اوره‌يئم سنئن سؤزوندن قورخور. ; wسؤزلرئنئن بونؤوره‌سي حقئقتدئر، عدالتلي حؤکملرئنئن هر بئري ابدي‌دئر.~:swگؤر سنئن قايدالاريني نجه سوئرم! محبّتئنه گؤره مني دئرئلت، يارب. 9wخائنلري گؤرورم و اونلاردان ائيره‌نئرم، چونکي سنئن سؤزونو ساخلاميرلار.8%wمنه عذاب ورنلر و دوشمنلرئم چوخدورلار، آمّا گئنه ده سنئن شهادتلرئندن دؤنمورم.h7Gwيارب، مرحمتلرئن چوخدور؛ حؤکملرئنه گؤره مني دئرئلت.6wنئجات پئس آداملاردان اوزاقدير، چونکي سنئن قانونلاريني آختارميرلار.i5Iwداديما سن يتئش و مني قورتار؛ سؤزونه گؤره مني دئرئلت.4wدوشدويوم فلاکته باخ، مني خئلاص ات، چونکي سنئن شرئعتئني ياددان چيخارتميرام.3#wسنئن شهادتلرئن حاقّيندا چوخدان بئلمئشم کي، اونلاري ابده کئمي برقرار ادئبسن.b2;wياخين اولان سنسن، يارب، بوتون امرلرئن حقئقتدئر. 1wحئيله دالينجا قاچانلار ياخينلاشيرلار؛ سنئن شرئعتئندن چوخ اوزاقديرلار.t0_wمحبّتئنه گؤره سسئمي اشئت؛ يارب، عدالتئنه گؤره مني دئرئلت./#wگجه نؤوبه‌لرئنده گؤزلرئم اوياقدير کي، وردئيئن سؤزون اوستونده درئن دوشونوم./.Uwسحر، گونون دوغماسيندان قاباق قالخيرام، کؤمه‌يه چاغيريرام؛ سنئن سؤزونه اومئد باغلاييرام.m-Qwسني چاغيريرام؛ منه نئجات ور. شهادتلرئني ساخلاياجاغام.,wبوتون اوره‌يئمدن چاغيريرام؛ منه جاواب ور، يارب! قانونلاريني ساخلاياجاغام.s+]wشهادتلرئن ابده کئمي صالحدئر؛ منه فراست ور کي، حيات تاپيم.*wدارليق و مشقّت مني اؤزونده بوغوب، آمّا گئنه ده امرلرئن اوريئمئن کفي‌دئر.a)9wصالحلئيئن ابده کئمي صالحدئر، شرئعتئن حقئقتدئر.~(swمن کئچئيم، حقئرم، آمّا گئنه ده قايدالاريني ياددان چيخارتميرام.l'Owسنئن سؤزون چوخ خالئصدئر؛ بونون اوچون قولون اونو سوئر.&)wقيرتئم مني يانديريب تؤکور، چونکي دوشمنلرئم سنئن سؤزلرئني ياددان چيخارديبلار.`%7wبويوردوغون شهادتلر عادئل و چوخ اعتئبارلي‌دير.L$wيارب، سن صالحسن، حؤکملرئن دوغرودور. #wگؤزلرئمدن سو آرخلاري آخير، چونکي ائنسانلار سنئن شرئعتئني ساخلاميرلار.}"qwاوزونو بو قولونون اوستونه ائشيقلاندير، قانونلاريني منه اؤيرت.u!awائنسان ظولموندن مني قورتار کي، سنئن قايدالاريني ساخلاييم. wقدملرئمي سؤزلرئنله مؤحکملندئر، قويما هچ حاقسيزليق منه حاکئم اولسون.  wمنه باخ و منه يازيغين گلسئن، نجه کي، آديني سونلر اوچون سنئن عادتئندئر.lOwآغزيمي آچيب آه چکئرم، چونکي سنئن امرلرئنه حسرت چکئرم.pWwکلامينين آچيليشي ائشيقلانديرير؛ ساده آداما فراست ورئر.t_wشهادتلرئن عجايئبدئر؛ بونون اوچون جانيم اونلاري ساخلايير.%wاونا گؤره هر شيده بوتون قايدالاريني ساخلاييرام؛ هر يالان يولدان نئفرت ادئرم.|qwاونا گؤره امرلرئني سوئرم، قيزيلدان، بلي خالئص قيزيلدان دا چوخ.-w~ائندي سنئن ائشله‌يه‌جک واختيندير، يارب، چونکي شرئعتئني آياق آلتينا قويوبلار.gGw}من سنئن قولونام؛ منه فراست ور کي، شهادتلرئني بئلئم.vew|اؤز محبّتئنه گؤره بو قوللا رفتار ات، قانونلاريني منه اؤيرت.w{سنئن نئجاتينا، سنئن عادئل سؤزونه ائنتئظار چکمکدن گؤزومون نورو گدئر.wzقولونا ياخشيليق اوچون ضامئن اول؛ قويما تکبّورلو آداملار منه ظولم اتسئنلر.wyائنصاف و عدالتي يرئنه يتئرمئشم؛ مني، منه ظولم ادنلرئن الئنه بوراخما.{wxبدنئم سنئن قورخوندان تئتره‌يئر، سنئن حؤکملرئندن يامان قورخورام.Fwwير اوزونون بوتون پئس آداملاريني، دمئرئن يانيغي کئمي چؤله آتيرسان؛ اونا گؤره ده، سنئن شهادتلرئني سوئرم.!wvقانونلاريندان آزان هر کسي سن ردّ ادئرسن، چونکي اونلارين حئيله‌سي يالاندير./wuمني آياقلاريم اوستونده ساخلا کي، نئجات تاپيم؛ قانونلاريني همئشه نظره آلاجاغام.ucwtسؤزونه گؤره مني ساخلا کي، ياشاييم؛ اومئدئمي بوشا چيخارتما.wsمندن اوزاقلاشين، سئز فساد ائشله‌ينلر، من تاريمين امرئني يرئنه يتئره‌جيم. }wrپناه آپاراجاق يرئم و قالخانيم سنسن؛ سنئن سؤزونه اومئد باغلاييرام. wqفئکرئنده ثابئت اولمايان آدامدان نئفرت ادئرم، لاکئن سنئن شرئعتئني سوئرم.# ?wpاوره‌يئمي بونا باغلاميشام کي، سنئن قانونلاريني ابده کئمي، آخيرا قدر، يرئنه يتئرئم. woسنئن شهادتلرئن ابدي مئراثيمدير، چونکي اونلار اوره‌يئمئن شادليغي‌دير. 1wnپئس آداملار منئم اوچون تله قوروبلار، آمّا گئنه ده سنئن قايدالاريندان آزماميشام.  wmگرچي جانيم دائم خطرده‌دئر، آمّا گئنه ده شرئعتئني ياددان چيخارتميرام.ykwlآغزيمين کؤنوللو حمدلرئني قبول ات، يارب، حؤکملرئني منه اؤيرت.fEwkيامان ذلئل اولموشام؛ يارب، سؤزونه گؤره مني دئرئلت.ykwjآند ائچئب تصدئق اتمئشم کي، سنئن صالح حؤکملرئني ساخلاياجاغام.gGwiسؤزون آياقلاريم اوچون چيراق، يولوم اوچون ائشيقدير.whقايدالاريني آراشديريرام؛ اونا گؤره ده، هر يالان يولدان نئفرت ادئرم.xiwgسؤزلرئن داماغيما نه قدر شئرئندئر! آغزيما بالدان دا شئرئندئر!zmwfحؤکملرئندن چيخماميشام، چونکي سن اؤزون اونلاري منه اؤيردئبسن.|qweآياقلاريمي هر پئس يولدان ساخلاميشام کي، سنئن سؤزونو حئفظ ادئم.wdقوجالاردان داها چوخ آنلاييرام، چونکي سنئن قايدالاريني ساخلاييرام.#~?wcفراستئم بوتون موعلّئملرئمدن داها چوخدور، چونکي فئکر اتدئکلرئم سنئن شهادتلرئن‌دئر.}wbامرلرئن مني دوشمنلرئمدن داها عاغيلّي ادئر، چونکي اونلار همئشه منئمله‌دئر.s|_waسنئن شرئعتئني نه قدر سوئرم! بوتون گون بوتون فئکئرئم اودور.{ww`کامئل اولان هر شيئن ده حدّئني گؤرورم، لاکئن سنئن امرئن حدسئزدئر. l~}}|{zzDyy xNwvvuuVtt\ss4rrqq p5onn!m$lkkPjj ishhagg\feedcc ba``k__(^^][[$ZYYBXXLWVV>UTTSWRQQfPPOENkNM4LKKFJFIIHHGFFEEDCC BA@@V??8>==+<<,;;:[9`88P77k665~44m33:21160//,.--I,,E++?*))~)({('k&&&7%%#$$##"n!!a ck]!v MHv8Mbti-q # y n >*o@|. sچونکي اونلار معرئفتدن نئفرت اتدئلر، ربّدن قورخماغي سچمه‌دئلر.K- اونلار مني چاغيراجاقلار، لاکئن من جاواب ورمه‌يه‌جيم. مني جهدله آختاراجاقلار، لاکئن تاپا بئلمه‌يه‌جکلر.=, uدهشت سئزه طوفان کئمي هوجوم ادنده، بلا سئزه فيرلانان يل کئمي گلنده، دارليق و زحمت اوستونوزه دوشنده،C+ بونا گؤره ده، بلا اوستونوزه گلنده من ده سئزه گوله‌جيم، دهشت سئزي بوروينده، من ده سئزي رئشخند اده‌جيم.~* wمنئم بوتون نصئحتلرئمي هچ سايدينيز، مذمّتلرئمي قبول اتمه‌دئنئز.) -چونکي سئزي چاغيرديم، سئز مني ردّ اتدئنئز، الئمي اوزاتديم، هچ کس دئقّت ورمه‌دي.0( [اگر منئم مذمّتئمدن دوزَلسَيدئنئز؛ روحومو اوستونوزه تؤکردئم، سؤزلرئمي ده سئزه بئلدئرَردئم.*' O"نه واختا کئمي سئز جاهئل آداملار، اؤز جهالتئنئزي سوه‌جکسئنئز؟ نه واختاجاق رئشخند ادنلر اؤز رئشخندلرئندن حظّ اده‌جکلر؟ آخماقلار دا معرئفتدن نئفرت اده‌جکلر؟&  سسلي-کويلو کوچه‌لرئن باشيندا چيغيرير، شهرئن دروازالاريندا بله ديئر:w% iحئکمت باييردا اوجا سسله چاغيرير، سسئني ميدانلاردا اوجالدير.$ #حاقسيز قازانجا طاماح ادن هر کسئن يوللاري بله‌دئر؛ طاماحي اونون جانيني آلار.1# ]لاکئن اونلار اؤز قانلاريني تؤکمک اوچون گئزله‌نئرلر، اؤز جانلاري اوچون کمئنده گؤزله‌يئرلر.v" gدوغرودان دا، بئر قوشون گؤزو قاباغيندا تور سرمک فايداسيزدير.!  چونکي اونلارين آياقلاري پئسلئک اوچون قاچير، قان تؤکمه‌يه تله‌سئرلر.  اوغلوم، اونلار گدن يوللاري گتمه، آياغيني اونلارين يولوندان اوزاق ساخلا.X +بئزئمله آياق اول، قوي کئسه‌مئز بئر اولسون."   جوربه‌جور قئيمتلي شيلر تاپاريق، قارت مالي ائله اِولرئمئزي دولدوراريق.% E گل اونلاري اؤلولر دئياري کئمي دئري-دئري اوداق، دئبسئز قبئره دوشنلر کئمي تامامن اوداق.H  اگر دسه‌لر: "بئزئمله گل، قوي قان تؤکمک اوچون گئزله‌نک، ناحاق يره گوناهسيز ائنسان اوچون کمئنده گؤزله‌يک.} u اوغلوم، اگر گوناهکارلار سني آزديرماق ائسته‌سه‌لر، راضي اولما.  چونکي سنئن باشينا گؤزل بئر چلنگ کئمي، بوينونا بويونباغي کئمي اولار.  اوغلوم، آتانين وردئيي تربئيه‌ني اشئت، آنانين اؤيرتدئکلرئني بوراخما.! =ربدن قورخماق معرئفتئن باشلانيشي‌دير، آمّا سفه‌لر حئکمت و تربئيه‌ني حقئر گؤرَرلر.+ Qاوندان اؤتري کي، مثل‌لر و کئنايه‌لري، حئکمتلي آداملارين سؤزلر و تاپماجالاريني آنلاسين.  قوي حئکمتلي آدام قولاق آسيب علمي آرتيرسين و فهئم آدام تدبئر قازانسين. جاهئل آداملارا شوعور، جاوان اوغلانا معرئفت و دوشونجه ورمک اوچون‌؛ yصالحلئک، عدالت و ائنصاف باره‌ده عاغيلّي تربئيه‌ني آلماق اوچون، yحئکمت و تربئيه‌ني بئلمک اوچون، آنلاقلي سؤزلري باشا دوشمک اوچون،g Kائسرايئل پادشاهي، داوودون اوغلو سوليمانين مثل‌لري:d?قوي نفسي اولان هرکس ربّه حمد اتسئن. ربّه حمد ادئن!uاوجا سسلي سنجلرله اونا حمد ادئن، خوش سسلي سنجلرله اونا حمد ادئن.pWدف و رقصله اونا حمد ادئن؛ سازلار و نِی‌له اونا حمد ادئن.s]شيپور سسي ائله اونا حمد ادئن؛ چنگ و طنبورلا اونا حمد ادئن. قودرتلي ائشلري اوچون اونا حمد ادئن؛ عظمتئنئن چوخلوغونا گؤره اونا حمد ادئن!!  ;ربّه حمد ادئن! موقدّس يرئنده تارييا حمد ادئن؛ قودرتئنئن قوبّه‌سئنده اونا حمد ادئن!M  يازيلميش اولان حؤکمو اونلارين ضئدّئنه يرئنه يتئرسئنلر. بو شرف اونون بوتون موتقئلرئنئن‌دئر. ربّه حمد ادئن! پادشاهلاريني زنجئرلرله، نجئبزاده‌لرئني دمئر کونده‌لرله باغلاسينلار؛n Sمئلّتلردن ائنتئقام آلسينلار، طايفالاري تنبه اتسئنلر؛ آغيزلاريندا تارينين اوجا حمدي، اللرئنده ائکي آغيزلي قيلينج اولسون کي،1قوي موتّقئلر عئزّت ائچئنده سوئنسئنلر؛ قوي ياتاقلاريندا سوئنجله ترنّوم اتسئنلر.-چونکي رب اؤز خالقيندان راضي‌دير؛ باشي آشاغي اولانلاري نئجاتلا گؤزل‌لَشدئرئر.$?قوي اونون آديني رقصله حمد اتسئنلر، قوي اونا دف و طنبورلا پرستئش نغمه‌سي اوخوسونلار.(Gقوي ائسرايئل اؤز خالئقئنده سوئنسئن؛ قوي صحيون اؤولادلاري پادشاهلاريندا شادليق اتسئن.& Eربّه حمد ادئن! ربّه تزه بئر نغمه اوخويون، اونون حمدي موتّقئلرئنئن جاماعاتيندا اولسون.yiرب خالقينين قودرتئني اوجالديب کي، اؤزونه ياخين بئر خالق اولان ائسرايئل اؤولادلارينا، بوتون موتّقئلرئنه حمد اولسون. ربّه حمد ادئن!W% قوي اونلار ربّئن آدينا حمد اتسئنلر، چونکي آنجاق اونون آدي اوجالميشدير؛ اونون شؤوکتي يرئن و گؤيون اوستونده‌دئر.^3 جاوان اوغلانلار و قيزلار، قوجالار و اوشاقلار!  ير اوزونون پادشاهلاري و بوتون طايفالار، امئرلر و يرئن بوتون حاکئملري،|~o وحشي حيوانلار و بوتون اهلي حيوانلار، سوروننلر و اوچان قوشلار،z}k داغ و بوتون تپه‌لر، مئيوه‌لي آغاجلار و بوتون سئدر آغاجلاري،x|gاود و دولو، قار و توستو، اونون امرئني يرئنه يتئرن کولکلي يل،{uير اوزوندن ربّه حمد ادئن، اي دهنز اژداهالاري و بوتون درئنلئکلر،yziاونلاري ابددن ابده‌جک دوردوروب. پوزولمايان بئر قانون قويوب.yyقوي اونلار ربّئن آدينا حمد اتسئنلر، چونکي امر اتدي و يارانديلار؛xاونا حمد ادئن، اي گؤيلرئن گؤيلري، اي گؤيلرئن اوستونده اولان سولار!wاونا حمد ادئن، اي گون و آي، اونا حمد ادئن، اي پاريلدايان بوتون اولدوزلار!v)اونا حمد ادئن، اي اونون بوتون ملکلري، اونا حمد ادئن، اي اونون بوتون قوشونلاري!zu mربّه حمد ادئن! گؤيلردن ربّه حمد ادئن، اوجالاردا اونا حمد ادئن!tهچ بئر مئلّته بله اتمه‌يئب؛ اونون حؤکملرئني بئلمئرلر. ربّه حمد ادئن!ysiسؤزونو يعقوبا، قانونلاريني و حؤکملرئني ائسرايئله اعلان ادر.rسؤزونو گؤنده‌رر و اونلاري ارئدر؛ يلئني اسدئرر و سولاريني آخاردار.qدولوسونو تئکه-تئکه آتار؛ اونون سويوغونون قاباغيندا کئم دايانا بئلر؟Vp#آغ يون کئمي قار ورر؛ شاختاني کول کئمي سپر.Loامرئني يره گؤنده‌رَر؛ سؤزو تز آخار.nاو، سنئن سرحدلرئنه صولح حاکئم ادر، بوغدانين اعلاسي ائله سني دويورار.'mE چونکي دروازالارينين چفته‌لرئني قووّتلندئرئب، ائچئنده اولان اؤولادلارينا برکت ورئب.bl; ربّه حمد ات، اي اورشلئم! تارينا حمد ات، اي صحيون!k{ رب اوندان قورخانلاردان، محبّتئنه اومئد باغلايانلاردان خوشلانار.zjk آتين قووّتئندن شادليق اتمز، ائنسانين بودلاريندان خوشلانماز.ti_ حيوانلارا، چيغيريشان قارغا بالالارينا او، يمکلرئني ورئر.=hqاو کي، گؤيلري بولودلارلا اؤرتور، او کي، ياغيشي ير اوچون حاضيرلايير، او کي، داغلاردا اوت بئتدئرئر.gربّه شوکورلرله اوخويون؛ تاريميزا طنبورلا پرستئش نغمه‌سي اوخويون،fwرب باشي آشاغي آداملاري اوجالدار؛ پئس آداملاري يره قدر آلچاق ادر.euبئزئم پروردئگاريميز بؤيوکدور، قودرتي چوخدور؛ علمئنه حد يوخدور.d}اولدوزلارين ساييني سايار؛ اونلارين هاميسيني آدلاري ائله چاغيرار.zckاوره‌يي سينميشلاري صاغالدار، اونلارين يارالاريني باغلايار.bرب اورشلئمي بئنا ادر؛ ائسرايئلئن اسارتده اولانلاريني بئر يره ييغيب گتئرر،/a Wربّه حمد ادئن. تاريميزا پرستئش نغمه‌سي اوخوماق نه ياخشي‌دير! چونکي خوشدور، حمده لايئقدئر.`! سنئن تارين رب، ابده کئمي، اي صحيون، نسئلدن-نسله سلطنت اده‌جک. ربّه حمد ادئن!8_g رب قرئبلري حئفظ ادئر، آتاسيز و دول آروادين الئندن توتور، لاکئن پئس آدامين يولونو آلت-اوست ادئر.^1رب کورلارين گؤزلرئني آچير، اَيئلمئش اولانلاري قالديرير. رب صالح آداملاري سِوئر.)]Iاو رب کي، مظلوم آداملارا عدالت گؤرسه‌دئر، آج آداملارا چؤرک ورئر. رب اسئرلري آزاد ادئر،5\aاو رب کي، گؤي و يري ياراتدي، دهنز و اوندا اولانلارين هاميسيني. او رب کي، ابده کئمي وفالي قالير.2[[خوش او آدامين حالينا کي، يعقوبون تاريسي اونون کؤمه‌يي‌دئر، اومئدئني تاريسي ربّه باغلايير.Zروحو اوندان آيريلار، تورپاغا دؤنر، اله او گونده نئيّت اتدئکلري يوخ اولار.Yنه اعيانلارا توکّول ادئن، نه ده قورتارا بئلمه‌ين ائنسان اؤولادينا.%XAعؤمروم اولدوقجا ربّه حمد اده‌جيم؛ نه قدر وارام، تاريما پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام.KW ربّه حمد ادئن! ربّه حمد ات، اي جانيم.?Vuآغزيم ربّئن حمدئني دانيشاجاق، بوتون مؤوجودلار ابددن ابده‌جک اونون موقدّس آدينا حمد اوخوياجاقلار.U#رب اونو سِوَنلرئن هاميسيني حئفظ ادئر، لاکئن بوتون پئس آداملاري هلاک اده‌جک.CT}اوندان قورخانلارين آرزولاريني اونلارا وره‌جک اونلارين فرياديني دا اشئدئب اونلارا نئجات وره‌جکدئر.Sرب اونو چاغيرانلارين هاميسينا، اونو حقئقتله چاغيران هرکسه ياخيندير.nRSرب بوتون يوللاريندا صالحدئر، بوتون ائشلرئنده مهرئبان.qQYالئني آچيرسان، هر ياشاياني ائسته‌يئنه گؤره دويورورسان.Pهامينين گؤزو سني گؤزله‌يئر، سن اونلارين يمه‌يئني واختيندا ورئرسن.O{رب بوتون دوشنلره داياق اولور، بوتون اَيئلمئش اولانلاري قالديرير.wNe سنئن پادشاهليغين ابدي پادشاهليقدئر، سلطنتئن نسئل‌به‌نسئل سورور. رب وردئيی بوتون وعده‌لرئنی توتار، بوتون عمل‌لرئنده صادئقدئر.1MY ائنسان اؤولادلارينا اونون قودرتلي عمل‌لرئني، پادشاهليغينين شؤوکتلي جلاليني بئلدئرسئنلر. L پادشاهليغينين شؤوکتئندن دئيه‌جکلر، سنئن قودرتئندن دانيشاجاقلار کي، K يارب، بوتون ائشلرئن سنه حمد اده‌جک، موتّقئلرئن سنه حمد اوخوياجاقلار.Jy رب هامييا ياخشي‌دير، مهرئبانليغي دا بوتون ائشلري اوستونده‌دئر.wIeرب مرحمتلي و مهرئباندير، چوخ صبئرلي‌دئر و محبّتي بؤيوکدور.0HWاونلار سنئن ياخشيليغينين خاطئره‌سئني اعلان اده‌جکلر، صالحلئيئني شادليقلا اوخوياجاقلار.2G[ائنسانلار سنئن هيبتلي ائشلرئنئن قودرتئندن دانيشاجاقلار، من ده سنئن عظمتئني اعلان اده‌جيم.F5جلالينين عئزّتلي شؤوکتي باره‌ده، سنئن عجايئب ائشلرئن حاقّيندا درئن دوشونه‌جيم.E!نسئلدن-نسله سنئن ائشلرئن تعرئفلنه‌جک، سنئن قودرتلي عمللرئني اعلان اده‌جک.Dyرب بؤيوکدور، بؤيوک حمدلره لايئقدئر، اونون عظمتئنه عاغيل قد ورمز.C}هرگون سنه حمد اوخوياجاغام، سنئن آدينا ابددن ابده‌جک حمد اده‌جيم.B 7سني اوجالتاجاغام، اي تاريم، اي پادشاه، سنئن آدينا ابددن ابده‌جک حمد اوخوياجاغام.A#بله اولان خالقين خوش حالينا؛ خوش او خالقين حالينا کي، اونلارين تاريسي ربدئر.n@Sماللاريميز بالالارلا آغيرلانسين. نه دوواريميز چاتلاسين، نه ده اسئرلئيه گده‌نئمئز اولسون. کوچه‌لرئمئزده شئون سسي اولماسين.V?# آنبارلاريميز دولوب، اونلاردان جوربه‌جور محصول چيخسين. قويونلاريميز زمئلرئمئزده مئنلر و اون مئنلرله چوخالسين.j>K او زامان، اوغوللاريميز جاوانليغيندا بؤيوموش آغاجلار کئمي اولارلار. قيزلاريميز سارايين يونولموش سوتونلاري کئمي اولارلار.T= مني قورتار و مني اجنبئلر الئندن آزاد ات. اونلارين آغيزلاري بوش سؤزلر دانيشير، صاغ ال‌لري يالانين صاغ الي‌دئر.<! سنه کي، پادشاهلارا ظفر ورئرسن، قولون داوودو اؤلوملو قيلينجدان قورتاريرسان.+;M سنه تزه بئر نغمه اوخوياجاغام، اي تاري، اون سئملي چنگله سنه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام، : اونلارين آغيزلاري بوش سؤزلر دانيشير، صاغ ال‌لري يالانين صاغ الي‌دئر.9الئني يوخاريدان اوزات؛ مني بؤيوک سولاردان، اجنبي الئندن قورتار و آزاد ات،8wشئمشک چاخدير و دوشمنلري داغيت، اوخلاريني آت و اونلاري پرئشان ات.u7aيارب، گؤيلرئني يار و آشاغي ان؛ داغلارا دَي کي، توستولنسئن.{6mائنسان بئر نفس کئمي‌دئر، گونلري کچئب گدن بئر کؤلگه کئمي‌دئر./5Uيارب، ائنسان نه‌دئر کي، اونو تانيياسان؟ ائنسان اؤولادي نه‌دئر کي، اونون قيدئنه قالاسان؟|4oوفالي دوستوم و قالام، اوجا بورجوم و منئم قورتاريجيم، قالخانيم و اونا پناه آپارديغيم اودور، او کي، خالقيمي مندن ائطاعت اتمه‌يه چکئر.-3 Sقايام اولان رب موبارک اولسون، او کي، اللرئمي جنگه، بارماقلاريمي موحارئبه‌يه اؤيره‌دئر؛2! محبّتئنده خصملرئمي قير، بوتون جان دوشمنلرئمي محو ات، چونکي من سنئن قولونام. 17 آدينين خاطئرئنه، يارب، مني دئرئلت! صالحلئيئنئن خاطئرئنه جانيمي دارليقدان قورتار.N0 منه اؤيرت کي، سنئن ائسته‌يئني يرئنه يتئرئم، چونکي تاريم سنسن؛ سنئن ياخشي روحون دوز يولدا مني هئدايت اتسئن.b/; دوشمنلرئمدن مني قورتار، يارب؛ سنه پناه گتئرئرم.V.#محبّتئني سحر واختي منه اشئتدئر، چونکي سنه توکّول ادئرم: گده‌جيئم يولو منه بئلدئر، چونکي جانيمي سنه قالديريرام.:-kمنه تز جاواب ور، يارب؛ روحوم قووّتدن دوشور. اوزونو مندن گئزلتمه، يوخسا قبئره اننلر کئمي اولارام. , اللرئمي سنه طرف اوزاديرام؛ جانيم سوسوز بئر ير کئمي سنه حسرت چکئر. سِلاQ+قدئم گونلري خاطيرلاييرام؛ سنئن بوتون ائشلرئن اوستونده درئن دوشونورم؛ اللرئنئن ائشي اوستونده فئکئرله‌شئرم.*اونا گؤره ده روحوم ائچئمده حالدان گدئب، اوره‌يئم ائچئمده پرئشاندير.@)wدوشمن جانيما عذاب ورئب؛ حياتيمي يره چيرپيب؛ چوخدان اؤلموش آداملار کئمي، مني قارانليقدا ساکئن ادئب.(1قولونلا موحاکئمه‌يه گئرمه، چونکي ياشايانلاردان هچ بئري سنئن نظرئنده صالح ديئل.&' Eيارب، دوعامي اشئت، يالواريشلاريما قولاق ور! وفادارليغيندا، صالحلئيئنده منه جاواب ور.^&3جانيمي زئنداندان چيخارت کي، آدينا شوکور ادئم؛ صالح آداملار اطرافيما ييغيلارلار، چونکي سن منه بوللوقجا احسان ادرسن.@%wفرياديما قولاق ور، چونکي ذلئل اولموشام؛ منه عذاب ورنلردن مني قورتار، چونکي مندن داها قووّتلئدئرلر.$سني چاغيريرام، يارب؛ ددئم: "منئم پناهيم سنسن، دئرئلر دئياريندا پاييم سنسن."6#cمنئم صاغ طرفئمه باخ و گؤر، چونکي هچ تانيش يوخدور. هچ پناهيم يوخدور، هچ کس جانيمين قيدئنده ديئل.@"wروحوم ائچئمده حالدان گتدئيي زامان يولومو بئلئردئن. يرئدئيئم يولدا منئم اوچون گئزلئجه تله قوردولار. !شئکايتئمي اونون حوضورونا تؤکورم، زحمتئمي اونون حوضوروندا اعلان ادئرم.m  Sاوجا سسله ربّه فرياد ادئرم، اوجا سسله ربّه يالواريرام.{ من تک سالامات قاچار ائکن، قوي پئس آداملار اؤز تورلارينا دوشسونلر. منه قوردوقلاري تله‌دن، فساد ائشله‌ينلرئن تله‌سئندن، مني حئفظ ات.0Wلاکئن گؤزلرئم سنه دئکئلئب، يارب، اي پروردئگاريم؛ سنه پناه گتئرئرم، جانيمي مؤحتاج بوراخما.!9جوت سورولوب ياريلميش تورپاق کئمي، سوموکلرئمئز اؤلولر دئيارينين قاپيسينا داغيليب.4_اونلارين حاکئملري قايانين اوچوروموندان آتيلاندا، سؤزومو اشئده‌جکلر، چونکي سؤزوم شئرئندئر.5aقوي مني صالح آدام وورسون؛ منه محبّتدئر. قوي مني تأدئب اتسئن؛ باشيمين ياغي‌دير، قويما باشيم اونو ردّ اتسئن. چونکي حله ده دوعام پئس آداملارين ائشلرئنئن ضئدّئنه‌دئر.oUقويما اوره‌يئم هچ پئس شيه چکئلسئن، فاسئد آداملارلا پئس ائشلر گؤرمه‌يه مشغول اولماييم. اونلارين دادلي يمکلرئندن ده يمه‌يئم.zkآغزيما، يارب، گودوکچو قوي؛ دوداقلاريمين قاپيسيني سن حئفظ ات.5قوي دوعام سنئن حوضورونا رايئحه کئمي قالخسين، پرستئشئم آخشام قورباني کئمي اولسون. يارب، سني چاغيريرام؛ منه تز يتئش! سنه فرياد اتدئيئم زامان سسئمه قولاق آس.-Q يقئن کي، صالح آداملار سنئن آدينا شوکور ادرلر؛ دوز آداملار سنئن حوضوروندا ساکئن اولارلار. بئلئرم کي، رب فاغير آدامين دادينا چاتاجاق، يوخسوللارا عدالت گؤرسده‌جک.F قويما بؤهتان آتان آدام ير اوزونده برقرار اولسون، قدّار آدامي يوخ اتمک اوچون قوي پئسلئک اونو قووالاسين.D قوي يانديريب-ياخان کؤز اونلارا تؤکولسون؛ درئن قويولارا آتيلسينلار، اله کي، تکرار قالخا بئلمه‌سئنلر.  قوي مني دؤوره‌له‌ينلرئن باشيني، دوداقلاريندان تؤکولن پئسلئک اؤرتسون.Eيارب، پئس آدامين ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرمه؛ پئس نئيّتلرئني مقصدئنه چاتديرما، مبادا کئبرلَنسئن. سِلا";يارب، پروردئگاريم، اي نئجاتيمين قووّتي، موحارئبه گونونده منئم باشيمي سن اؤرتوبسن.ربّه ددئم: "منئم تاريم سنسن؛ يالواريشلاريمين سسئنه قولاق آس، يارب."X 'تکبّورلو آداملار منئم اوچون کمند و ائپلر سرئبلر، يولون قيراغيندا تور سرئبلر، منئم اوچون تله دوزه‌‌لدئبلر. سِلاP پئس آداملارين الئندن مني حئفظ ات، يارب، قدّار آدامدان مني ساخلا؛ اونلار قدملرئمي سوروشدورمه‌يه قصد ادئرلر. دئللرئني ائلان کئمي ائتئلدئرلر، افعي زهري دوداقلارينين آلتيندا وار. سِلا  اونلار اورکلرئنده پئسلئک دوشونورلر، دائم موحارئبه اوچون ييغيليرلار.u  cشر آداملاردان مني قورتار، يارب، قدّار آدامدان مني حئفظ ات؛}qباخ گؤر آيا قلبئمده پئسلئيه يول ورئرم؟ ابدي يولدا منه رهبر اول.مني تفتئش ات، اي تاري، اوره‌يئمي بئل. مني ائمتئحانا چک و فئکئرلرئمي بئل.بوتون نئفرتئمله اونلاردان نئفرت ادئرم: اونلاري اؤزوم اوچون دوشمن ساييرام.+Mيارب، سندن نئفرت ادنلردن مگر نئفرت اتمئرم؟! سنئن ضئدّئنه قالخانلاردان مگر ائير‌نمئرم؟!چونکي سنئن حاقّيندا کوفر دانيشيرلار، سنئن آدينين ضئدّئنه پئس سؤزلر ديئرلر.کاشکي پئس آدامي اؤلدورسَيدئن، اي تاري! سئز، اي قاتئل‌لر، مندن اوزاق دورون!/Uاگر اونلاري سايسام، قوم دنه‌لرئندن چوخ اولاجاق؛ اويانديغيم زامان حله ده سنئن يانيندايام.فئکئرلرئن منئم اوچون نه ديرلي‌دئر، اي تاري! ساييلاري نه قدر چوخدور!yiجنئن ائکن گؤزلرئن مني گؤردو؛ منئم اوچون تعيئن اولونان گونلرئن هاميسي، داها اونلاردان هچ بئري يوخ ائکن، سنئن کئتابيندا يازيلميشدي.>sگئزلي يرده ياراديلديغيم زامان، دونيانين درئن يرلرئنده قورولدوغوم زامان، بدنئم سندن گئزلي ديئلدي.R~سنه شوکور ادئرم، چونکي هيبتلي و عجايئب بئر تَحَر يارانميشام! سنئن ائشلرئن قرئبه‌دئر؛ جانيم بونو ياخشي بئلئر.y}i بؤيرکلرئمي سن ياراديبسان، آنامين بطنئنده سن مني توخويوبسان.T| يقئن کي، قارانليق دا سنئن اوچون قارانليق ديئل، گجه ده گون کئمي ائشيقلانار، سنئن اوچون قارانليق و ائشيق بئردئر. { دسم: "قوي قارانليق مني اؤرتسون، قوي اطرافيمداکي ائشيق گجه‌يه دؤنسون"،sz] اورادا دا سنئن الئن منه يول گؤرسه‌در، صاغ الئن مني توتار. y اگر سحرئن قانادلاري ائله اوچوب گدم، دهنزئن او بئري باشيندا منزئل ادم،xگؤيلره چيخسام، اوراداسان. دؤشه‌يئمي اؤلولر دئياريندا سالسام، اوراداسان.wسنئن روحوندان هارايا گده بئله‌رم؟ سنئن حوضوروندان هارايا قاچا بئله‌رم؟vبو معلومات منئم اوچون چوخ عجايئبدئر؛ او قدر يوخاري کي، اونا چاتا بئلمئرم.vucآرخادان و قاباقدان مني آرايا ساليب الئني اوستومه قويوبسان.~tsدئلئمه بئر سؤز گلمه‌مئش، باخ، يارب، سن اونون هاميسيني بئلئرسن.s!يولومو و ياتديغيم يري گؤز آلتينا آليرسان، منئم بوتون يوللاريمدان خبرئن وار.r3نه زامان اوتوردوغومو، نه زامان قالخديغيمي بئلئرسن: فئکرئمي اوزاقدان آنلاييرسان.Wq 'يارب، مني ائمتئحانا چکئبسن و تاني‌ييبسان.3p]رب منئم اوچون اولاني تکمئل اده‌جک؛ سنئن محبّتئن، يارب، ابدي‌دئر؛ اللرئنئن ائشئني ترک اتمه.(oGمشقّت ائچئنده گزسم بله، دوشمنلرئمئن قضبئندن مني ساخلاييرسان، ساغ الئن منه نئجات ورئر.8ngگرچي رب اوجالاردادير، آمّا گئنه ده آلچاق آدامي گؤرور؛ لاکئن تکبّورلو آدامي اوزاقدان تاني‌يير.myبلي، ربّئن يوللاريني اوخوياجاقلار، چونکي ربّئن شؤوکتي بؤيوکدور.1lYير اوزونون بوتون پادشاهلاري سنه حمد اده‌جکلر، يارب، چونکي آغزيندان چيخان سؤزلري اشئتدئلر.kچاغيرديغيم گونده منه جاواب وردئن، جانيمدا قووّتله مني اورکلندئردئن.jموقدّس معبدئنئن طرفئنه سجده قيلاجاغام، محبّتئن اوچون، حقئقتئن اوچون، سنئن آدينا شوکورلر اده‌جيم، چونکي آديني و سؤزونو هر شيدن داها اوجا ادئبسن.9i kبوتون اوره‌يئمله سني حمد اده‌جيم؛ ائلاهي مؤوجودلار حوضوروندا سنه پرستئش نغمه‌سي اوخوياجاغام.mhQ خوش اونون حالينا کي، بالالاريني توتوب قايايا چيرپسين!&gCاي سن، محو اولاجاق بابئل شهري؛ خوش اونون حالينا کي، بئزه اتدئيئنئن جزاسيني سنه ورسئن!If يارب، اِدوملولاري بئر يادا سال کي، اورشلئمئن ييخيلديغي گون ددئلر: "ييخين، اونو بونؤوره‌سئنه قدر ييخين!""\e/اگر سني خاطيرلاماسام، قوي دئلئم داماغيما ياپيشسين؛ اگر سني، اي اورشلئم، لاپ بؤيوک شادليغيمدان دا يوخاري توتماسام.dاگر سني ياددان چيخارتسام، اي اورشلئم، صاغ الئم هونرئني ياددان چيخارتسين! ~~}D||'{{.zzFyyKxx]xwxvvSuuHtt:ssrqqUppoo5nnVmm|llikkzjjOiiShggkfffeedcc~cbbCaa`}__O^^E]n\\[[[4ZZMYY[XXRWW.VUUuUTvT SvRRUQQrQPOOgNNmMMbLL\KKZJJ-II7HHFGjFFEE DCCBBAA/@@?>>t==^<<5;;?::&988=77&69554\33D22(1100 /..T--Z,,L++6**U)),((G'''&r%$$N##2""P!!4 $0l66%  _\nW  5  C. _0  عاغيلّي اوغول يايدا بئچئني ييغار، بئچئن واختي ياتان اوغول خجالت گتئرر.- تنبل ال‌له ائشله‌ين يوخسول اولار، آمّا چاليشقان آدامين الي اونا ثروت قازانار.{ رب صالح ائنساني آج قويماز، آمّا پئس آداملارين آرزولاريني ردّ ادر.$A شر يوللا ييغيلان خزئنه‌نئن فايداسي يوخدور، لاکئن صالحلئک ائنساني اؤلومدن قورتارار.& G سوليمانين مثل‌لري: حئکمتلي اوغول آتاسيني سوئندئرر، لاکئن آخماق اوغول آناسينا درددئر.# لاکئن بئلمز کي، اورادا اؤلولر وار، قوناقلاري اؤلولر دئيارينين دئبئنده‌دئر. "اوغورلانميش سو شئرئندئر، گئزلي ييئلن چؤره‌يئن آيري بئر لذّتي وار."{o "ساده اولان هر کس، قوي بورايا دؤنسون."" عاغيلسيز اولانا دا ديئر:`9 يولدان کچنلري، طرئقلري دوز اولانلاري چاغيرسين: ' اِوئنئن قاپيسي يانيندا اوتورار، کتئل اوسته شهرئن اوجا يرلرئنده اَيله‌شر کي،b = آخماق آرواد هاي-کويلودور، جاهئلدئر، هچ شي بئلمز.$ A اگر حئکمت آلاسان، اؤزون اوچون آلارسان. اگر رئشخند اده‌سن، ضررئني آنجاق اؤزون چکرسن." } چونکي گونلرئن منئم واسئطمله چوخالاجاق، و عؤمرونه ائل‌لر آرتاجاق.  ربدن قورخماق حئکمتئن باشلانيشي‌دير، موقدّس اولاني تانيماق آنلاق‌دير.'G حئکمتلي آداما نصئحت ور، داها حئکمت آلاجاقدير. صالح بئر آداما اؤيرت، علمي داها آرتاجاق.% رئشخند ادن آدامي دانلاما، يوخسا سندن نئفرت ادر. حئکمتلي آدامي دانلا، سني سور.4a رئشخند ادن آدامي تأدئب ادن، اؤزونو روسوايچيليغا سالار، شر آدامي دانلايان اؤزونه خجالت گتئرر.]3 ساده‌‌لئيئني بوراخ و ياشا، آنلاق يولوندا گت.\1 "گل چؤره‌يئمدن يه، حاضيرلاديغيم شرابدان ائچ.yk "ساده اولان هر کس، قوي بورايا دؤنسون."" آغيلسيز اولانا دا ديئر:mS کنئزلرئني گؤنده‌رئب، شهرئن اوجا يرلرئندن چاغيتديرير:ta اَتئني کسئب، شرابيني حاضيرلاييب، سوفره‌سئني ده ساليبدير.X + حئکمت اؤز اوئني تئکئب، يدّي سوتونونو يونوب.#?$لاکئن مني الدن ورن آدام، اؤز جانيني کورلايير؛ بوتون مندن نئفرت ادنلر اؤلومو سوئرلر."k~O#چونکي مني تاپان حياتي تاپير، ربّئن ريضاسيني قازانير؛i}K"خوش او آدامين حالينا کي، منه قولاق آسير، منئم دروازالاريمدا هر گون اوياق دورور، قاپيلاريمين سوتونلاري يانيندا گؤزله‌يئر.u|c!وردئيئم تربئيه‌ني اشئدئن و حئکمت آلين، اونو ردّ اتمه‌يئن./{W اونا گؤره ده، اوغوللاريم، ائندي منه قولاق آسين، چونکي منئم يوللاريمي توتانلار بختوردئرلر.z}بوتون دونياسيندا سوئنئردئم، شادليغيم ائنسان اوغوللاري ائله ائدي.;yoاو زامان اونون يانيندا معمار ائدئم، هر گون اونون شادليغي ائدئم. همئشه اونون حوضوروندا سوئنئردئم؛dxAاو زامان کي، دهنزه حدّ تعيئن اتدي، اله کي، سولار اونون امرئندن کچمه‌سئنلر. او زامان کي، يرئن بونؤوره‌لرئني نئشانلاندي.!w;او زامان کي، بولودلاري يوخاريدا قوردو، او زامان کي، درئنلئيئن چشمه‌لرئني باغلادي.v5گؤيلري برقرار ادن زامان اورادا ائدئم، او زامان کي، درئنلئک اوزونه بئر دائره چکدي.uاو زامان کي، يري، يا چؤللري، يا دا دونيانين ائلک تورپاغيني ياراتماميشدي.ttaداغلارين قورولوشوندان قاباق، تپه‌لردن قاباق من دوغولدوم.sدرئنلر يوخ ائکن، سويو بول اولان چشمه‌لر حله يوخ ائکن، من دوغولدوم؛rازلدن، او باشلانيشدان، دونيانين اوّلئندن قاباق من برقرار اولموشام.|qqرب يولونون باشلانيشيندا، قدئم ائشلرئنئن اوّلئنده مني ياراتدي.pyمني سونلره وارليليق باغيشلاييم، اونلارين خزئنه‌لرئني دولدوروم.ro]صالحلئک طرئقئنده، عدالت يوللارينين اورتاسيندا گزئرم کي،n%منئم ثمرم قيزيلدان، بلي، خالئص قيزيلدان، محصولوم دا سچمه گوموشدن ياخشي‌دير.|mqثروت و عئزّت، داوام گتئرن مال-دؤولت و صالحلئک منئم يانيمدادير؛dlAمني سونلري سوئرم، مني جهدله آختارانلار مني تاپير.|kqمنئم واسئطمله ريئسلر و آغالار، بوتون صالح حاکئملر حؤکم ادئرلر.jمنئم واسئطمله پادشاهلار حؤکمرانليق ادئرلر، حؤکمدارلار عدالتله امر ادئرلر.^i5نصئحت و شوعور منئمدئر؛ آنلاق منم، قووّتئم وار.Oh ربدن قورخماق، پئسلئکدن نئفرت اتمکدئر؛ قوروردان، تکبّوردن، پئس يولدان، ترسه دانيشان آغيزدان من نئفرت ادئرم.g من، حئکمتم، شوعورلا مسکن سالميشام، معرئفتي، دوشونجه‌ني تاپميشام.f) چونکي حئکمت ياقوتلاردان ياخشي‌دير، جانين ائسته‌دئيي هچ بئر شي اونا تاي ديئل.e گوموش يوخ، تربئيه‌مي قبول ادئن، سچمه قيزيلدان آرتيق معرئفتي آلين.d آنلاقلي اولانا اونلارين هاميسي آيدين‌دير، معرئفت تاپانلارا دوزدور.cآغزيمدان آنجاق صالحلئک سؤزلري چيخير، سؤزلرئم مکرلي ديئل، ترسه ديئل._b7آغزيم حقئقتي دئير؛ دوداقلاريم شردن ائيره‌نئر. aقولاق آسين، چونکي اعلا شيلردن دانيشارام، دوداقلاريمدان دوز شيلر چيخار.`yسئز، اي ساده‌لر، شوعور آلين؛ سئز، اي آخماقلار، عاغيل اؤيره‌نئن._"سئزي چاغيريرام، اي ائنسانلار، سَسئم ائنسان اوغوللاريني خئطاب ادئر.^دروازالارين يانيندا، شهرئن قاباغيندا، قاپيلارين گئرئش يرئنده سسله‌نئر:]يولون قيراغيندا اولان اوجا يرلرده، طرئقلرئن بئرلشدئيي يرده دورور._\ 9مگر حئکمت چاغيرمير؟ مگر فراست سسئني اوجالتمير؟{[oاونون اِوي اؤلولر دئيارينين يولودور. اؤلوم اوتاقلارينا اِنئر.Z!چونکي او چوخ کئشئلري هلاکا آپاريب، اونون الئنده اؤلن آداملارين سايي چوخدور.Ywقويما اوره‌يئن او آروادين يوللارينا دؤنسون. اونون يولونا دؤنمه.X5اونا گؤره ده، اوغوللاريم، ائندي منه قولاق آسين. آغزيمدان چيخان سؤزلره دئقّت ادئن.=Wsبئر اوخ جئيه‌رئني دشسئن، تله طرفئنه تله‌سن بئر قوش کئمي، بئلمئردي کي، بو اوخ اونون جانيني آلاجاق.:Vmاوغلان بئردن اونون دالينجا گتدي؛ کسئلمه‌يه گدن بئر اؤکوز کئمي، کمنده سالينان بئر مارال کئمي کي،Uچوخلو يومشاق سؤزلري ائله اونو توولادي، شئرئن دئله توتوب يولدان چيخارتدي.uTcپول کئسه‌سئني گؤتوروب، آيين بدئرلنمئش واختي اِوه گله‌جک."XS)چونکي اَرئم اوده ديئل، اوزون بئر سفره گدئب.hRIگل، سحره کئمي دويونجا عشق ادک، قوي سوگئدن کف آپاراق.vQeيورغان-دوشه‌يئمي مورله، عؤد آغاجي و دارچينلا عطئرله‌مئشم.gPGياتاغيما مئصئر کتانيندان توخونان الوان اوز چکمئشم. Oاونون اوچون ده، سنئنله گؤروشمه‌يه چيخديم. سني چوخ آختارديم و تاپميشام.N!"باريش قوربانلاريمي کسمه‌يه بورجلو ائدئم، بو گون نذئرلرئمي يرئنه يتئرمئشم.gMG بلجه او اوغلاني توتوب اؤپدو؛ حياسيز اوزله اونا ددي:rL] گاه اشئکده، گاه دا ميدانلاردا، هر تئنئن باشيندا کمئن چکر.qK[ او هاي-کويچودور، بي‌حيادير، اونون آياقلاري اوده قالماز.J1 اورادا بئر آرواد، حئيله‌لي اورکله، زانئيه پالتاريندا اونونلا گؤروشمه‌يه گلدي.sI_ آلا قارانليقدا، گون باتاندا، گجه دوشنده، هاوا قارالاندا،Hکوچه‌دن، او آروادين اِوئنئن تئنئندن کچئب، اونون اِوئنئن يولوندان گدئردي؛ Gساده آداملار آراسيندا، جاوانلار آراسيندا، عاغيلسيز بئر اوغلان گؤردوم؛eFCاوئمئن پَنجره‌سئندن، چرچئوه‌نئن ائچئندن باخديم.E/سني عئفّتسئز آرواددان، يومشاق سؤزلري ائله آلداتان زئناکار آرواددان حئفظ اتسئن.D)حئکمته ده: "سن منئم باجيمسان."" آنلاغي اؤزونه لاپ ياخين قوحوم کئمي نظرده توت کي،wCgاونلاري بارماغينا تاخ، اونلاري اوره‌يئنئن لؤوحه‌سئنه ياز.B!امرلرئمي ساخلا کي، ياشاياسان. سنه وردئيئم تعلئمي گؤزونون توخومو کئمي ساخلا.qA ]اوغلوم، سؤزلرئمي ساخلا، وردئيئم امرلري يانيندا آنبار ات.y@k#هچ بئر عوض قبول اتمز، روشوتئني نه قدر آرتيراسان، راضي اولماز. ?"چونکي قيرت اَري قضبلندئرر، اونون اوچون ده، ائنتئقام گونونده يومشالماز.>w!يارالانيب خجالت آلتيندا اَرئيَر بو روسوايچيليق هچ واخت سئلئنمز.=! اَرلي بئر آروادلا زئنا ادن کئشي عاغيلسيزدير. بونو ادن آدام، اؤزونو محو ادئر. < لاکئن توتولسا، يدّي‌قات عوض ورملي‌دئر؛ بوتون اِو-اشئيئني ورملي‌دئر.;قارنيني دويورماق اوچون آج اوغرو اگر اوغورلاسا، کئمسه اونو قيناماز.>:uقونشوسونون آروادي ائله ياخينليق ادن آدامين دا حالي بله‌دئر؛ او آروادا توخونان کئشي جزاسيز قالماز.9#مگر اولار کي، بئر کئشي کؤز کؤمور اوستونده گزسئن، آمّا آياقلاري قوورولماسين؟|8qمگر اولار کي، کئشي اودو قوينوندا گؤتورسون و پالتاري يانماسين؟!h7Iچونکي زانئيه بئر آرواد، آخيردا سني گئرده بئر چؤره‌يه بله مؤحتاج سالار، اَرلي بئر آرواد ائنسانين قئيمتلي جاني دالينجادير.61قويما اوره‌يئن اونون گؤزل‌لئيئنه چکئلسئن؛ قويما سني کئرپئکلري ائله ياخالاسين.r5]سني پئس آرواددان، زئناکار آروادين يومشاق دئلئندن ساخلار.*4Mچونکي بو امر چيراق‌دير، بو تعلئم ائشيقدير، ائنساني ائصلاح ادن مذمّتلر حيات يولودور کي،:3mگزدئيئن زامان، اونلار سنه يول گؤرسه‌در، ياتان زامان سني حئفظ ادر، اويانان زامان سنئنله دانيشار.w2gاونلاري دائم اوره‌يئنئن باشينا باغلا؛ اونلاري بوينونا تاخ.w1gاوغلوم، آتانين امرئنه عمل ات، آنانين وردئيي تعلئمي بوراخما.0+آغزيندان آنجاق يالان چيخان يالانچي شاهئد، قارداشلار آراسينا نئفاق سالان آدام.m/Sقَرَضله دوشونن اورک، پئس ائشلر دالينجا قاچان آياقلار،.yتکبّورله باخان گؤزلر، يالان دانيشان دئل، ناحاق قاني تؤکن ال‌لر،-/ربّئن زَهله‌سي آلتي شيدن گدئر، بلي، يدّي شي وار کي، جاني اونلاردان ائکراه ادئر:,اونا گؤره ده، بلا قفئلدن باشينا گلر، بئردن سينار، اونا علاج اولماز.y+kترسه‌لئک اونون اوره‌يئنده‌دئر، دائم شر قورار، داعوا سالار.*! گؤزلري ائله گؤز وورار، آياقلاري ائله ائشاره ادر، بارماقلاري ائله گؤرسه‌در.i)K ياراماز آدام، شر آدام، اَيري دانيشان بئر آغيزلا گزر. (9 گؤر يوخسوللوق نجه حرامي کئمي، احتئياج نجه سئلاحلانميش بئر آدام کئمي سنه هوجوم چکر.v'e بئر آز يات، بئر آز يوخولا، بئر آز الي ال‌اوسته قويوب اوزان،& نه واختا کئمي ياتاجاقسان، اي تنبل؟ نه واخت يوخوندان اوياناجاقسان؟"%=آمّا گئنه ده اؤز چؤره‌يئنئن احتئياطيني يايدا گؤرور، بئچئن واختي يئيه‌جيئني ييغير.b$=باشي اوسته نه ارباب وار، نه ناظئر، نه ده حؤکمدار.#}قاريشقانين يانينا گت، اي تنبل! اونون يوللارينا دئقّت ات، حئکمت آل.|"qاؤزونو اووچو الئندن جيران کئمي، قوشباز الئندن قوش کئمي قورتار.q![گؤزلرئنه يوخو گئرمه‌سئن کئرپئکلرئن يوخودان قاماشماسين.I  اوندا، اوغلوم، بونو ات و اؤزونو قورتار، چونکي قونشونون الئنه دوشوبسن: گت، اؤزونو آلچالت، قونشونا يالوار.$Aاگر اؤز آغزينين سؤزلري ائله تله‌يه دوشوبسن، اگر آغزيندان چيخان سؤزلرله توتولوبسان، !اوغلوم، اگر قونشون اوچون ضامئن اولوبسان، اگر ياد بئر آدام اوچون اَل ورئبسن،zmتربئيه‌سئزلئيي اوزوندن اؤلر، سفه‌لئيئنئن چوخلوغوندان آزار.wgپئس آدامي اله اؤز پئسلئيي توتار، گوناهينين کمندئنه توتولار.*Mچونکي ائنسانين يوللاري ربّئن گؤزونون قاباغيندادير، رب اونون بوتون طرئقلرئني محک وورور.3اوغلوم، نئيه عئفّتسئز آروادين مستي اولاسان؟ نئيه ياد بئر آروادي قوينونا آلاسان؟W'او سوئملي مارالين‌دير، گؤزل جيرانين‌دير، قوي همئشه اونون دؤشلري سني دويورسون، همئشه اونون سوگئسي ائله مست اول.  قوي سنئن چشمه‌ن برکتلي اولسون، جاوانليغينين آروادي ائله خوشبخت ياشا._7قوي اونلار آنجاق سنئن اولسون، يادلارا پايلاما!zmنئيه سنئن بولاقلارين کوچه‌لره، سو آرخلارين ميدانلارا آخسين؟taاؤز سو آنباريندان، ائچمه‌لي اولان سويو، اؤز قويوندان ائچ. خالق آراسيندا، جاماعات گؤزونده آز قالدي کي، کامئل موصئبته دوچار اولوم.) نه موعلّئملرئمئن سسئني اشئتدئم، نه ده مني اؤيره‌دنلرئن سؤزلرئنه قولاق آسديم.! ناله ادئب دئيرسن: نجه تربئيه‌دن نئفرت اتدئم! نجه اوره‌يئم تأدئبي اله سالدي!eC عؤمرونون آخيري چاتاندا، جانيندا طاقت قالماياندا،  يادلار سنئن ماليندان وارلي اولارلار، قازانجين اؤزگه‌نئن اِوئنه گدر.uc يوخسا شرفئني اؤزگه‌لره، عؤمور ائللرئني قدّار آداما وررسن.ucبله آرواددان اوزاق اول. اونون اِوئنئن قاپيسينا ياخينلاشما. ائندي، اي اوغوللار، منه قولاق آسين، آغيزيمدان چيخان سؤزلردن دؤنمه‌يئن.z mحيات طرئقئني آراشديرمير، يوللاري دولاشيقدير، اوزو ده بئلمئر.x iاونون آياقلاري اؤلومه اِنئر، قدملري اؤلولر دئيارينا آپارير. آمّا عاقئبتي يووشان اوتو کئمي آجي‌دير، ائکي آغيزلي قيلينج کئمي ائتئدئر. 3چونکي عئفّتسئز آروادين دوداقلاري بال داميزديرير، دئلي شئرئن، ياغدان يومشاقدير؛r]اوندا دوشونجه‌ني حئفظ ادرسن، دوداقلارين معرئفتي ساخلار.\ 3اوغلوم، حئکمتئمه دئقّت ات. فراستئمه قولاق آس،U#نه صاغا دؤن، نه سولا. آياغيني پئسلئکدن چک.آياغيني قويدوغون طرئقي ياخشي آراشدير، بوتون يوللارين برقرار اولار.قوي گؤزلرئن ائره‌لئيه باخسين، کئرپئکلرئن دوپّه‌دوز قاباغينا دئکئلسئن.  اَيري دانيشان آغيزي اؤزوندن آت، آزميش دوداقلاري اؤزوندن اوزاقلاشدير.هر شيدن چوخ، بوتون جهدله اؤز اوره‌يئني حئفظ ات، چونکي حيات چشمه‌سي اودور.fEچونکي اونلاري تاپانلار، حيات و جان‌صاغليغي تاپار.'قويما اونلار گؤزونون قاباغيندان آيريلسين. اونلاري اوره‌يئنئن ائچئنده ساخلا._7اوغلوم، سؤزلرئمه دئقّت ات، ددئکلرئمه قولاق آس.~شر آداملارين يولو ظولمتدئر. بئلمئرلر کي، اونلاري بودره‌دن نه‌دئر.5}cآمّا صالح آدامين يولو، سحر ائشيغي کئمي‌دئر کي، گون اورتا واختينا گده-گده داها چوخ ائشيقلانير.r|]چونکي شرارت چؤره‌يئني ييئرلر، قدّارليق شرابيني ائچئرلر.,{Qچونکي شر آداملار پئسلئک اتمسه‌لر، ياتا بئلمزلر. کئمسه‌ني ييخماسالار، يوخولاري آپارماز.ozWاوندان اوزاق قال، اوندا سفره چيخما. اوندان دؤن، کچئب-گت.mySپئس آداملارين يولونا گئرمه، شر آدامين يولوندا دا گتمه.x وردئيئم تربئيه‌ني برک توت، اونو بوراخما. اونو ساخلا، چونکي سنئن حياتيندير.gwG گزنده يولونو بئر شي کسمز، قاچان زامان دا سوروشمزسن.v} من سنه حئکمت يولوندا تعلئم ورمئشم. سني دوز يوللاردا هئدايت اتمئشم.uuc اشئت، اوغلوم، سؤزلرئمي قبول ات، عؤمرونون ائل‌لري چوخالار.jtM سنئن باشينا فيض چلنگي قويار، عئزّت تاجيني سنه وِرَر."sحئکمته دَيَر ور؛ سني اوجالدار. اگر اونو قوجاقلاياسان، سني شرفه چاتديرار.rحئکمتئن باشلانيشي بودور؛ حئکمتي قازان، بوتون قازانديقلاريندا فهم قازان.kqOحئکمتي بوراخما، او، سني حئفظ ادر. اونو سو، سني ساخلار.p7حئکمت قازان، آنلاق قازان! سنه ددئيئم سؤزلري نه ياددان چيخارت، نه ده اونلاردان دؤن!Roآتام منه تعلئم ورئب ددي: "قوي اوره‌يئن سؤزلرئمي برک توتسون. وردئيئم امرلري يرئنه يتئر کي، عؤمرون اوزون اولسون.n5آتامين اوئنده اوشاق اولاندا، آنامين گؤزونده عزئز اولاندا، بئري-بئردانه اولاندا،cm?چونکي سئزه علم اؤيره‌دئرم؛ تعلئمئمي بوراخمايين.!l =اي اوغوللار، آتا وردئيي تربئيه‌ني اشئدئن. دئقّت ادئن کي، معرئفت آنلاغيني آلاسينيز.k#حئکمتلي‌لرئن مئراثي شرف اولاجاق، لاکئن آخماقلارين پايي خجالتدئر.j!"او، رئشخند ادنلره رئشخند اده‌جک، آمّا مظلوم ائنسانلارا لوطف گؤرسده‌جکدئر.i!!ربّئن لعنتي شر آدامين اِوئنده‌دئر، لاکئن صالح ائنسانلارين اوئنه برکت ورئر.h چونکي يولدان آزان آدام ربّه مکروهدور، آمّا رب عملي-‌صالحلرله دوست اولار.ngUظالئم آداما حسد آپارما، او گدن يوللارين هچ بئرئني سچمه.dfAسنه پئسلئک اتمه‌ين بئر آداملا سببسئز داعوالاشما.]e3يانيندا ساکئت ياشايان قونشون اوچون، شر قورما.ydkائمکانين وارسا، قونشونا دمه؛ "گت، سورا گل، صاباح سنه وره‌رم." cاگر الئندن بئر ياخشيليق گلئر، اونو، اونا مؤحتاج اولان آداملاردان کسمه.bچونکي توکّول اتديئن ربدئر، او، سنئن آياقلاريني تله‌لردن حئفظ ادر.kaOقفئلدن گلن دهشت، شر آداملارا گلن طوفان سني قورخوتماز.}`sياتان زامان دهشته دوشمزسن، بلي، ياتارسان، شئرئن يوخو تاپارسان.y_kاو زامان، يولوندا امئن-آمانليقلا گدرسن، آياقلارين بودره‌مز.]^3اونلار جانينا حيات اولار، بوينونا زئنت اولار.]اوغلوم، قويما بونلار گؤزوندن آيريلسين، شوعور و دوشونجه‌ني برک توت. \معرئفتئنئن واسئطه‌سي ائله درئنلر ياريلدي، بولودلار شح داميزديرديلار..[Uرب حئکمت وسئله‌سي ائله يرئن بونؤره‌سئني قويدو، فراست واسئطه‌سي ائله گؤيلري برقرار اتدي. Z9حئکمت، اونو توتانلارا حيات آغاجي‌دير، اونا باغلانان بوتون آداملار نه بختوردئرلر!Y{اونون يوللاري، گؤزل‌لئک يوللاري، بوتون طرئقلري امئن-آمانليقدير.rX]اونون صاغ اَلئنده اوزون عؤمور، سول الئنده ثروت و شرف وار،W/حئکمت ياقوتلاردان داها دَيَرلئدئر، جانين ائسته‌دئيي هچ بئر شي اونا برابر گلمز.Vچونکي او قازانج، گوموش قازانجيندان، قيزيل گلئرئندن داها ياخشي‌دير.mUS خوش او آدامين حالينا کي، حئکمتي تاپير، فراستي قازانير.zTm آتا سودئيي اوغولو نجه توبئخ ادر، رب ده سودئيئني اله توبئخ ادر.S اوغلوم، ربّئن تربئيه‌سئني حقئر گؤرمه. اونون تأدئبئندن نئفرت اتمه.R بلجه آنبارلارين نعمتله دولار، شراب چَنلَرئن تزه شرابلا دولوب داشار.yQk مال-دؤولتئنله، بوتون محصوللارينين نوباري ائله ربّه عئزّت ور.YP+بو سنئن بدنئنه شفا، سوموکلرئنه ائلئک اولار.hOIاؤز گؤزونده حئکمتلي اولما؛ ربدن قورخ، پئسلئکدن دؤن.oNWبوتون يوللاريندا اونو تاني؛ او، سنئن يوللاريني دوز ادر.pMYبوتون اوره‌يئنله ربّه توکّول ات و اؤز آنلاغينا دايانما.kLOبلجه تاري و ائنسان گؤزونده لوطف و اعتئبار قازانارسان.;Koقويما مهرئبانليق و وفا سني بوراخسين؛ اونلاري بوينونا باغلا، اونلاري اوره‌يئنئن لؤوحه‌سئنه ياز.yJkاونلار سنئن عؤمرونو اوزادار، حياتينا ائللر ورر، آرامليق ورر.I +اوغلوم، تعلئمئمي ياددان چيخارتما، قوي اوره‌يئن سنه وردئيئم امرلره عمل اتسئن؛ H لاکئن پئس آداملار ير اوزوندن کسئله‌جک، خائنلرئن ده کؤکو قوپاريلاجاق.G-چونکي صالح ائنسانلار يرده ساکئن اولاجاقلار، کامئل ائنسانلار اوندا قالاجاقلار.Fبلجه، ياخشي آداملارين يولوندا گزر‌سن، صالحلرئن طرئقلرئني توتارسان. E يانينا گدنلردن هچ بئري دؤنه بئلمز، حيات طرئقلرئنه ده آرتيق چاتا بئلمز.jDMچونکي اونون اِوي اؤلومه، اونون يوللاري اؤلولره گدئر.C/او آرواددان کي، جاوانليغيندا گدن اَري بوراخير، تارينين عهدئني ياددان چيخاردير.Bاله کي، سني عئفّتسئز آرواددان، اونون آلداتان يومشاق سؤزلرئندن قورتارار.tAaاو آداملاردان کي، يوللاري اَيري‌دئر، يوللاري دولاشيقدير.@%او آداملاردان کي، پئس ائشلردن سوئنئرلر، پئس آدامين ترسه سؤزلرئندن کف ادئرلر.? او آداملاردان کي، دوز يوللاري بوراخيب، قارانليق يوللاريندا گزئرلر. >  اله کي، سني پئس آدامين يولوندان، ترسه دانيشان آدامين الئندن قورتارار.S= دوشونجه سني حئفظ ادر، فراست سني قورويار.m<S چونکي حئکمت اوره‌يئنه گئرر، جانين معرئفتدن خوشلانار،y;k او زامان صالحلئک و عدالتي، ائنصاف و هر ياخشي يولو آنلايارسان.i:Kعدالت يولونو قورويور، مؤمئنلرئنئن يولونو حئفظ ادئر. 9 صالح ائنسانلار اوچون شوعور ساخلايير، دوغرولوقلا گزنلر اوچون سئپردئر.r8]چونکي حئکمتي رب ورئر، معرئفت و فراست اونون آغزيندان گلئر.n7Uاو زامان ربدن قورخماغي آنلايارسان و تاريني تانييارسان.y6kاگر اونو گوموش کئمي، گئزله‌دئلمئش بئر خزئنه کئمي آختاراسان؛x5iهم ده اگر آنلاق اوچون باغيريب، فراست اوچون سسئني اوجالداسان.s4_اله کي، حئکمته قولاق آسيب، اوره‌يئني فراست الئنه وره‌سن.!3 =اوغلوم، اگر منئم سؤزلرئمي قبول اده‌سن، اگر وردئيئم امرلري اوره‌يئنده ساخلاياسان،?2 y!آمّا منه قولاق آسان هرکس امئن-آمانليقدا ياشاياجاق، پئسلئيئن دهشتئندن قورخوماييب راحات قالاجاقدير."S1 ! چونکي جاهئل آداملارين اؤزباشيناليق‌لاري اونلاري اؤلدوره‌جک، آخماق آداملارين لاقيدلئيي اونلاري يوخ اده‌جک؛0 1اونون اوچون ده، اؤز يولونون ثمره‌سئندن يئيه‌جکلر، اؤز مشورتلرئندن دوياجاقلار.|/ sمنئم نصئحتلرئمي ائسته‌مه‌يئب، بوتون مذمّتلرئمي اله سالديلار. a~~4}}|f{{Azz yxxLww"v|vuttDssr|qq_pp#oonImml@kk4jii"hh gpff]ee(dcc'bba^``O_^^@]]\\[lZZ+YxXX=WVVUTT!SRROQPPTOO>,=x<332l1150//q..9--3,{++n**)Z((D''&& %$$Z##7""! Kw]?_YcIW.Z6 d H  zDL@'qsl3عاغيلّي نؤکر آدباتيران اوغولون آغاسي اولار، قارداشلار آراسيندا مئراث پايي آلار.k باريشلا بئر تئکه قورو چؤرک، ديئشمه ائله ضئيافت دولو اِودن داها ياخشي‌دير.ejC!پوشک اَتَکده آتيلار، آمّا اونون هر حؤکمو ربدن گلر.1i[ گج قضبلنمک ائگئد اولماقدان ياخشي‌دير، نفسئنه حاکئم اولماق دا بئر شهري آلماقدان ياخشي‌دير.whgآغارميش ساچلار شرف تاجي‌دير، صالحلئک يولونون قازانجي‌دير.pgYنئيّتي حئيله‌لي اولان گؤز وورار؛ دوداق بوزَر، شر قورار. f زور دئين آدام اؤز قونشوسونو آلدادار، اونو ياخشي اولمايان بئر يولا چکر.e%اَيري آدام داعوا سالار، سؤز گزدئرن آدام دا ياخين دوستلاري بئربئرئندن آييرار. d ياراماز آدام پئسلئک قازار، دوداقلاريندا اله بئل کي، يانديران اود وار.zcmزحمتکش آدام اؤزو اوچون زحمت چکر، چونکي آج آغزي اونو مجبور ادر.|bqيول وار کي، آدامين قاباغيندا دوز گؤرونور، آمّا آخيري اؤلومدور.taaخوش سؤزلر شان بالي کئمي‌دئر، جانا شئرئندئر، سوموکلره شفا.`1حئکمتلي آدامين اوره‌يي اونون آغزيني آغيلّي ادر، دوداقلاري اوستونه علم آرتيرار._عاغيل، صاحئبئنه حيات بولاغي‌دير، لاکئن سفه‌لرئن تربئيه‌سي سفه‌لئکدئر.^'اوره‌يي حئکمتلي اولان دا فهئم چاغيريلار، دوداقلارين شئرئنلئيي علمي آرتيرار.v]eسؤزه دئقّت ادن ياخشيليق تاپار، ربّه توکّول ادن نه بختوردئر!3\_مظلوم بئر آداملا باشي آشاغي اولماق، تکبّورلو آداملارلا قارت ماليني پايلاشماقدان ياخشي‌دير.u[cهلاکتدن قاباق تکبّور گدر، ييخيلماقدان قاباق دا مغرور اورک.Z5دوز آداملارين جادّه‌سي پئسلئکدن دؤنمکدئر؛ يولونو ساخلايان آدام جانيني حئفظ ادر.$YAحئکمت قازانماق قيزيلدان نه قدر ياخشي‌دير! بلي، آنلاق قازانماق گوموشدن داها افضلدئر.X#پادشاهين اوزونون نوروندا حيات وار، راضيليغي ياز ياغيشي گتئرن بولودا اوخشار. W پادشاهين قضبي اؤلوم الچئسئدئر، آمّا حئکمتلي آدام اونون اوستونو اؤرتر.V صالح دوداقلاردان پادشاهلار خوشلانارلار، اونلار دوز دانيشانلاري سِوَرلر. U  شرارت اتمک پادشاهلارا مکروهدور، چونکي بئر تخت صالحلئکله برقرار اولار.T دوغرو تره‌زي و چکي ربّئندئر؛ او، تورباداکي هر چکي داشيني موعيّن ادر.S1 ائلاهي قرار پادشاهين دوداقلاريندادير؛ حؤکم اتمکده اونون آغزي گرک سهو اتمه‌سئن. R  ائنسان اوره‌يئنده اؤزو اوچون يول قورار، لاکئن رب قدملرئني هئدايت ادر.Qصالحلئکله قازانيلان آز شي، حاقسيز يوللا اولان بول گلئردن ياخشي‌دير.Pآدامين يوللاري ربّئن خوشونا گلسه، دوشمنلرئني ده اونونلا باريشديرار.O!صالحلئک و وفا ائله فسادين اوستو اؤرتولر، ربدن قورخماقلا آدام پئسلئکدن دؤنر. Nاوره‌يئنده مغرور اولان آدام ربّه مکروهدور؛ دوغرودان دا جزاسيز قالماز. Mرب هر شيي مقصدئنه مووافئق ياراديب، بلي، حتّا شر آداملاري بلا گونو اوچون.\L1ائشلرئني ربّه بوراخ، فئکئرلرئن برقرار اولار.K#ائنسانين بوتون يوللاري اؤز نظرئنده طاهئردئر، لاکئن روحلاري تفتئش ادن ربدئر.|J sاوره‌يئن ترتئباتي ائنسانينکي‌دير، آمّا دئلئن جاوابي ربدندئر.zIm!ربدن قورخماق حئکمتئن تربئيه‌سي‌دئر؛ حلئملئک شرفدن اوّل گلر.H7 تربئيه‌ني ردّ ادن آدام اؤز جانيني حقئر گؤرر، لاکئن تأدئبه قولاق آسان فهم قازانار.vGeحياتين تأدئبلرئني اشئدن، حئکمتلي‌لر آراسيندا ساکئن اولار.Fگؤزلرئن آيدينليغي اوره‌يي سوئندئرر، خوش بئر خبر سوموکلره پئی وِرَر.Ewرب پئس آدامدان اوزاقدير، لاکئن صالح آداملارين دوعالاريني اشئدر.(DIصالح آدامين اوره‌يي جاواب ورمکدن قاباق دوشونر، آمّا شر آدامين آغزيندان پئسلئک تؤکولر.C+طاماحکار آدام اؤز اوئني زحمته سالار، روشوتدن نئفرت اده‌نئن عؤمرو اوزون اولار.}Bsپئس آداملارين فئکئرلري ربّه مکروهدور، آمّا خوش سؤزلر خالئصدئر.Ayرب تکبّورلو آدامين اِوئني ييخار، دول آروادين سرحدئني برقرار ادر.4@aعاغيلّي آدام اوچون حيات طرئقي اوزو-يوخاري طرفدئر کي، او، آشاغيداکي اؤلولر دئياريندان دؤنسون.?ائنسانين شادليغي آغزينين جاوابيندان گلر، واختيندا ديئلن سؤز نه ياخشي‌دير! > مصلحتلتسئز نئيّت بوشا چيخار، مصلحت ورنلرئن چوخلوغوندان ائش باش توتار.=عاغيلسيز آداما سفه‌لئک شادليقدير، آمّا آنلاغي اولان آدام دوز يولدا گزر.<حئکمتلي اوغول آتاسيني سوئندئرر، لاکئن آخماق آدام آناسينا خور باخار.;)تنبل آدامين طرئقي تئکانلي چپر کئمي‌دئر، آمّا دوز آدامين يولو گنئش جادّه‌دئر.y:kقضبلي آدام داعوا قالديرار، لاکئن صبئرلي ديئشمه‌ني ياتيردار.9'محبّت اولان يرده بئر آز سبزي، نئفرت اولان يرئن بسلَنمئش اؤکوزوندن ياخشي‌دير.8+ربّئن قورخوسو ائله قازانيلان آز شي، زحمتله ييغيلان بؤيوک خزئنه‌دن ياخشي‌دير.7#مظلوم آدامين بوتون گونلري پئسدئر، آمّا اوره‌يئن خوشلوغو داواملي ضئيافتدئر.6-فهئم آدامين اوره‌يي معرئفت آختارار، آخماقلارين آغيزلاري سفه‌لئکله بسله‌نَر.5! شاد اورک اوزو خوش گؤروندورَر، آمّا اوره‌يئن کدري ائنسانين روحونو سينديرار.|4q رئشخند ادن اونو دانلاياني سِومز، حئکمتلي‌لرئن يانينا دا گتمز.31 اؤلولر دئياري و هلاکت ربّه آشکاردير، بس نه قدر چوخ ائنسان اوغوللارينين اوره‌يي!2 شئدّتلي تنبه دوز يولو بوراخان اوچوندور، تأدئبدن نئفرت اده‌نه اؤلوم گلر.1 شر آدامين يولو ربّه مکروهدور، لاکئن صالحلئک دالينجا گده‌ني سِوَر.0%شر آداملارين قورباني ربّه مکروهدور، آمّا دوز آداملارين دوعاسيندان خوشلانار./3حئکمتلي‌لرئن دوداقلاري معرئفت يايار، لاکئن آخماق آدامين اوره‌يي بله اده بئلمز..صالح آدامين اِوئنده بؤيوک بئر خزئنه وار، آمّا شر آدامين گلئرئنده عذاب وار. - سفه آدام آتاسينين تربئيه‌سئني اله سالار، تأدئبي قبول ادن شوعورلودور.m,Sشفا ورن دئل حيات آغاجي‌دير، آمّا اَيري دئل اورک قيرار.r+]ربّئن گؤزلري هر يرده‌دئر، پئسلري و ياخشيلاري نظره سالار.*5حئکمتلي آداملارين دئل‌لري معرئفتي تعرئفله‌ير، آخماقلارين آغزي سفه‌لئک آخيدار.) %يومشاق جاواب قضبي ياتيردار، آمّا کَدَرلندئرن سؤز حئدّتي آرتيق آلوولانديرار.{(o#پادشاه عاغيلّي قولدان خوشلانار، لاکئن قضبي خجالت گتئرنه دوشر.'"بئر مئلّتي صالحلئک اوجالدار، لاکئن گوناه هر خالق اوچون بي‌آبيرچيليق‌دير.8&i!حئکمت فهئم اورکده اؤزونه راحات يووا قورار، آمّا آخماق آداملارين قلبئنده اولانلار آشکارا چيخار.% شر آدام اؤز پئسلئيي اوزوندن قووولار، صالح آدامين اؤلومونده بله، پناهي وار.;$oکاسيبا ظولم ادن آدام، اونو ياراداني حقئر گؤرر، آمّا اونا حؤرمت ادن، مؤحتاج آداما سخاوت گؤرسه‌در.q#[راحات اورک بدنئن حياتي‌دير، لاکئن حسد سوموکلري چورودَر."گج قضبلنن آدامين بؤيوک فراستي وار، آمّا حؤوصله‌سئز آدام سفه‌لئک قالديرار.3!_پادشاهين شؤوکتي خالقين چوخلوغوندادير، لاکئن مئلّتئن اولماماسينا گؤره، حؤکمدار يره ييخيلار. ربدن قورخماق حيات بولاغي‌دير، آدامي اؤلوم تله‌لرئندن دؤنده‌رَر.zmربدن قورخان تام آرخاييندير، اؤولادلارينين بئر پناهي اولاجاق.}حقئقي شاهئد جانلاري قورتارار، آمّا يالانلار دئين حئيله ائشله‌در.,Qحئکمتلي آداملارين تاجي اونلارين ثروتئدئر، لاکئن آخماقلارين سفه‌لئيي آنجاق سفه‌لئکدئر.}sهر زحمتده بئر فايدا وار، آمّا بوش سؤزلر ائنساني احتئياجا سالار.مگر شر قوران آداملار آزميرلار؟ لاکئن صالحلئک و وفا ياخشيليق دوشوننلرئندئر.&Eقونشوسونو تحقئر ادن، گوناه ادئر، خوش او آدامين حالينا کي، مظلوملارا سخاوت گؤرسه‌دئر.يوخسول آدامدان قونشوسو دا نئفرت ادر، لاکئن وارلي آدامي سِوَن چوخدور.&Eپئس آداملار ياخشي آداملارين قاباغيندا، شر آداملار صالح آدامين قاپيسيندا تعظئم ادرلر.!;جاهئل آداملارين مئراثي سفهلئکدئر، آمّا شوعورلو آدامين باشينا معرئفت تاجي قويولار.wحؤوصله‌‌سئز سفه-سفه ائش گؤرر، حئيله‌گر آدامدان هامي نئفرت ادر.$Aحئکمتلي آدام قورخار و پئسلئکدن دؤنر، آخماق آدام احتئياطسيز اولار و اؤزونه بل باغلار.{جاهئل آدام هر سؤزه ائنانار، آمّا شوعورلو آدام قدملرئنه دئقّت ادر. 9اوره‌يئنده آزان اؤز يوللاري ائله دويار، لاکئن ياخشي آدام عمل‌لرئنئن عوضئني آلار.  گولرکن بله، اورک قملي اولا بئلر، شادليق بئتئنجه قوصّه گئنه گؤرونه بئلر.|q يول وار کي، آدامين قاباغيندا دوز گؤرونور، آمّا آخيري اؤلومدور. شر آداملارين اِوي يره ييخيلار، لاکئن دوز آداملارين يوردو چئچک آچار.}s اورک اؤز دردئني بئلر، اونون شادليغينا ياد بئر آدام شرئک اولماز. سفه‌لر گوناها رئشخند ادرلر، آمّا ائلتئفات دوز آداملار آراسيندادير.1 [شوعورلو آدام حئکمتي ائله اؤز يولونو آنلايار، لاکئن آخماق سفه‌لئيي ائله اؤز-اؤزونو آلدادار. آخماق آدامين قاباغيندان چيخ گت، چونکي اوندا معرئفت دوداقلاري تاپمازسان. 5رئشخند ادن حئکمت آختارار و اونو تاپماز، لاکئن فهئم آداما معرئفت تاپماق آسان‌دير.  حقئقي شاهئد يالان دمز، يالانچي شاهئدئن آغزيندان چيخان هر شي يالاندير." =اؤکوز اولمايان يرده آخور تمئز اولار، لاکئن محصولون بوللوغو اؤکوزون قووّتئندن گلئر.(Iسفهئن آغزيندا تکبّور دَيَنَکي وار، آمّا حئکمتلي آداملارين دوداقلاري اونلاري حئفظ ادر.دوز يولدا گزن، ربدن قورخار، لاکئن يوللاريندان آزان، اونا خور باخار. حئکمتلي آرواد اِوئني تئکر، آمّا سفه آرواد اونو اؤز اللري ائله ييخار.{ صالح آدامين جاني دويونجاق يئير، آمّا شر آداملارين قارني آج قالار./W اوغلوندان کؤته‌يي اسئرگه‌ين سانکي اوندان نئفرت ادر، اوغلونو سون اونا دئقّتله تربئيه ورر. يوخسوللارين اَکئني بول محصول ورسه ده، عدالت اولمايان يرده بادا گدر.$A ياخشي بئر آدام نوه‌لرئنه ده مئراث قويار، لاکئن گوناهکارين ييغديغي ثروت صالحه قالار.  گوناهکار آداملاري پئسلئک قووار، آمّا صالح آداملارا ياخشي بئر عوض ورئلر.7 حئکمتلي آداملارلا گزن، حئکمتلي اولار، آمّا آخماقلارلا آياق اولان بدبختلئيه دوشر. يرئنه يتئشن آرزو جانا شئرئن گلر، لاکئن پئسلئکدن دؤنمک آخماقلارا مکروهدور.~/ تربئيه‌ني ردّ ادن، يوخسوللاشيب شرفدن دوشر، آمّا تأدئبه قولاق آسان عئزّت تاپار.i}K پئس قاصئد بلايا دوشر، لاکئن اعتئبارلي اِلچي شفا ورر.)|K شوعورلو آدام بوتون ائشئني معرئفتله گؤرر، آمّا آخماق اؤز سفه‌لئيئني هامي‌يا گؤرسه‌در.a{; شوعورلو آدام لوطف قازانار، خائنئن يولو چتئندئر.z حئکمتلي آدامين تعلئمي حيات بولاغي‌دير، آدامي اؤلوم تله‌لرئندن دؤنده‌رر.y نصئحته حقارتله باخان، اؤزونو هلاک ادر، آمّا امره حؤرمت گؤرسدن عوضئني آلار.x يوبانان اومئد اوره‌يي ناخوشلادار، آمّا يرئنه يتئشن آرزو حيات آغاجي‌دير.#w? کلکله قازانميش مال-دؤولت آرادان گدر لاکئن زحمتله قازانان آدام مال-دؤولتئنه آرتيرار.yvk تکبّوردن آنجاق داعوا چيخار، آمّا حئکمت نصئحت آلان آداملادير.u{ صالح آداملارين ائشيغي سِوئندئرر، لاکئن شر آداملارين چيراغي سؤنر.t% آدامين جانينين قان‌باهاسي اونون ثروتئدئر. آمّا يوخسول آدام هچ مذمّتي اشئتمزfsE آدام وار کي، بئر شيي يوخ ائکن، اؤزونو وارلي گؤرسه‌دئر، آدام دا وار کي، چوخ مال-دؤولتي وار ائکن، اؤزونو يوخسول گؤرسه‌دئر.|rq يولو کامئل اولاني، صالحلئک حئفظ ادر، لاکئن گوناهکاري شر ييخار. q صالح آدام يالان سؤزدن نئفرت ادر، آمّا شر آدام خجالت و روسوايچيليق گتئرر.}ps تنبل آرزولاديغينا چاتماز، لاکئن چاليشقان آدامين جاني کؤکه‌لر.o3 دئلئنئن قاباغيني توتان جانيني حئفظ ادر، آمّا آغزيني گِن آچانين باشينا هلاکت گلر.)nK ائنسان آغزينين مئيوه‌سي ائله ياخشيليق يئير، لاکئن خائن آدامين جاني قدّارليقدان دويار."m ? حئکمتلي اوغول آتاسينين وردئيي تربئيه‌يه قولاق آسار، آمّا رئشخند ادن مذمّتي اشئتمز.tla صالحلئک طرئقئنده حيات وار، او يول‌لا گتمکده اؤلوم يوخدور.k5 تنبلئن الئنه شئکار دوشسه ده، اونو پئشئرمز، چاليشقانليق ائنسانين ديرلي مالي‌دير.j صالح آدام قونشوسونا يول گؤرسه‌در، آمّا پئسلرئن يوللاري اؤزلرئني آزديرار.i+ اورکده اولان نئگرانچيليق ائنسانين بلئني اَيَر، لاکئن ياخشي سؤز اونو سوئندئرر.|hq چاليشقان آدامين اَلي آغاليق ادر، آمّا تنبل آدام قوللوغا ورئلر.g7 شوعورلو آدام معرئفتئن اوستونو اؤرتر، لاکئن آخماق آدامين اوره‌يي سفهلئيي جار چکر.f' يالان دانيشان دوداقلار ربّه مکروهدور، آمّا وفالي رفتار ادنلردن او، خوشلانار.xei صالح آدام هچ بلايا دوشمز، آمّا شر آداملار پئسلئکله دولارلار.d شر قورانلارين اورکلرئنده حئيله وار، نصئحت ورئب صولحه چاغيران شادليق تاپار.+cO حقئقتي دئين دوداق همئشه‌لئک برقرار قالار، آمّا يالان دانيشان دئل آنجاق بئر آن اوچوندور..bU فئکئرسئز دانيشان وار کي، سؤزلري قيلينج کئمي يارالايار، لاکئن حئکمتلي آدامين دئلي شفا ورر.a# صداقتله دانيشان آدام عدالتي اورتايا چيخاردار، آمّا يالانچي شاهئد حئيله‌ني.`) سفه آدامين قضبي آنَن بلّي اولار، آمّا شوعورلو آدام شرفسئزلئيئن اوستونو اؤرتر._% سفه آدامين يولو اؤز گؤزونده دوز گؤرونور، لاکئن نصئحته قولاق آسان حئکمتلئدئر.3^_ ائنسان آغزينين مئيوه‌سي ائله ياخشيليقدان دويار، اللرئنئن نه اتدئکلري اونون اؤزونه قاييدار.*]M پئس آدام دوداقلارينين خاطاسي ائله تله‌يه دوشر، آمّا صالح آدام دارليقدان سالامات چيخار. \ شر آدام پئسلرئن شئکارينا حسرت چکر، لاکئن صالح آداملارين کؤکو ثمره ورر.:[m تورپاغيندا چاليشيب اونو بِجَرن آدام چؤرکله دويار، آمّا بوش شيلرئن دالينجا گدن آدام عاغيلسيزدير.$ZA صالح آدام حيوانلارينين احتئياجيني بئلئر، لاکئن شر آدامين مرحمتئنده ده قدّارليق وار.9Yk شؤهرتسئز، لاکئن قول صاحئبي اولان آدام، اؤزونو بؤيودن، لاکئن چؤره‌يه مؤحتاج آدامدان ياخشي‌دير."X= ائنسان عاغيلّي سؤزلرئنه گؤره تعرئفله‌نر، آمّا اوره‌يي اَيري اولان آدام حقارت چکر.W شر آداملار ييخيليب يوخ اولارلار، لاکئن صالح آداملارين اِوي برقرار قالار..VU شر آداملارين سؤزلري اؤلوم اوچون کمئن قورار، آمّا دوز ائنسانلارين آغيزي اونلاري خئلاص ادر.U صالح آداملارين فئکئرلري عدالتدئر، شر آداملارين مشورتلري حئيله‌دئر.0TY فضئلتلي آرواد ارئنئن تاجي‌دير، آمّا خجالت گتئرن آرواد اونون سوموکلرئنئن چورويو کئمي‌دئر.S# ائنسان شرارتله برقرار اولماز، لاکئن صالح آداملارين کؤکو يرئندن ترپه‌دئلمز. R ياخشي آدام ربّئن ريضاسيني قازانار، آمّا شر قوران آدامي، او، محکوم ادر.Q  تربئيه‌ني سِوَن معرئفت سِوَر، آمّا تأدئبدن نئفرت ادن عاغيلسيزدير.P اگر صالح آدام ير اوزونده عوض آلير، بس نه قدر آرتيق شر و گوناهکار آدام!O صالح آدامين مئيوه‌سي حيات آغاجي‌دير، جانلاري قازانان آدام دا حئکمتلئدئر.!N; اؤز اِوئني زحمته سالان آدام، يلي مئراث آلار، سفه آدام اوره‌يي حئکمتلئيه قول اولار.M5 ثروتئنه توکّول ادن آدام ييخيلار، لاکئن صالح آداملار ياشيل يارپاق کئمي گؤيَرَرلر.AL{ ياخشيليق دالينجا جهدله گزن آدام ائلتئفات آختارير، آمّا پئسلئک دالينجا گزن آدامين باشينا پئسلئک گلر.K7 بوغداني آنباردا گئزله‌دنه جاماعات لعنت ادر، آمّا اونو ساتانين باشينا برکت ياغار.gJG الي-آچيق آدامين جاني کؤکه‌لر، سو وره‌نه، سو ورئلر.4Ia آدام وار کي، پايلاييب آرتيق تاپار، آدام دا وار کي، حاقّيندان چوخ ساخلار، لاکئن احتئياجا دوشر.}Hs صالحلرئن آرزوسو آنجاق ياخشيليق، آمّا شر آداملارين پايي قضبدئر. G آغيلي اولمايان گؤزل آرواد، بورنونا قيزيل حالقا تاخيلميش دونگوزا بنزر.F دوغرودان دا پئس آدام جزاسيز قالماز، لاکئن صالح ائنسانين نسلي خئلاص اولار.ME اورکلري اَيري اولان آداملار ربّه مکروهدورلار، آمّا يوللاريندا کامئل اولان ائنسانلار اونو خوشلانديرارلار.D# صالحلئکده داوام ادن آدام حياتا، پئسلئک دالينجا گدن آدام دا اؤز اؤلومونه گدر.(CI شر آدام حئيله ائله پاداش قازانار، لاکئن صالحلئک توخومو اکن، حقئقتن، اونون عوضئني آلار.B صادئق آدام اؤزونه ياخشيليق ادئر، آمّا قدّار آدام اؤزونه ضرر وورور.lAQ مهرئبان آرواد شرفدن، ظالئم آداملار دا ثروتدن ياپيشار.@5 ياد آداما ضامئن اولان بلايا دوشر، آمّا ضامئنلئکدن زهله‌سي گدن آدام دئنج ياشايار.?! دوز مصلحت ورئلمه‌ين خالق ييخيلار، لاکئن نصئحت ورنلرئن چوخلوغو خئلاص گتئرر. > خبرچي آدام سئرّلري آچيب يايار، لاکئن اعتئبارلي آدام سؤزو گئزلي ساخلار.= عاغيلسيز آدام قونشوسونو حقئر گؤرر، آمّا فراستلي آدام دئنج دايانار.<- دوز آداملارين برکتي ائله شهر عئزّتله‌نر، آمّا شر آدامين آغزي اونو وئران قويار.;;o دونيا صالح آداملارين مورادينا گدنده، شهر شاد اولار، شر آداملار هلاک اولاندا شادليق هارايي چکئلر..:U دئنسئز آدام آغزي ائله قونشوسونو محو ادر، آمّا معرئفت وسئله‌سي ائله صالح آدام خئلاص اولار.t9a صالح آدام دارليقدان خئلاص اولار، اونون يرئنه شر آدام دوشر.8 شر آدام اؤلنده، اومئدي آرادان گدر، ظالئم آدامين گؤزله‌دئيي ده محو اولار.;7o دوز آداملارين صالحلئيي اونلاري قورتارار، لاکئن خائنلر اؤز هوسلرئنئن واسئطه‌سي ائله توتولارلار."6= کامئل آدامين صالحلئيي اونون يولونو دوز ادر، آمّا پئس آدامين اؤز پئسلئيي اونو ييخار.53 قضب گونونده مال-دؤولتئن فايداسي يوخدور، لاکئن صالحلئک ائنساني اؤلومدن قورتارار.@4y دوز آداملارين کامئل‌لئيي اولارا يول گؤرسه‌در، آمّا خائن آداملارين اَيرئلئک‌لري اونلاري هلاک ادر. 3 تکبّور گلئنجه شرفسئزلئک ده گلئر، لاکئن حئکمت تواضؤعکارين يانيندادير.2  آلداتان تره‌زي ربّه مکروهدور، آمّا دوز چکي داشيندان او، خوشلانار.)1K صالح آدامين دوداقلاري راضي سالماغي باجارار، لاکئن شر آدامين آغزيندان ترسه سؤزلر چيخار. 0 صالح ائنسانين آغزي حئکمتله چئچکله‌نَر، آمّا ترسه دانيشان دئل کسئلَر.x/i صالح آدام اصلا ترپنمز، لاکئن شر آداملار اؤلکه‌ده قالمازلار..1 کامئل ائنسانين پناهي ربّئن يولودور، آمّا شر قوران ائنسانلارين باشينا هلاکت گلر.- صالح ائنسانلارين گؤزله‌دئيي شادليقدير، لاکئن شر آدامين اومئدي آرادان گدر., ربدن قورخماق عؤمور اوزادار، آمّا شر آداملارين عؤمور ائل‌لري آزالار.+7 سئرکه دئشلره، توستو گؤزلره نجه‌دئر، تنبل آدام دا اونو گؤنده‌رنلر اوچون اله‌دئر.+*O فيرلانان يل اسئب گلنده، شر آدامي سوپوروب آپارار، لاکئن صالح آدامين ابدي بونؤوره‌سي وار. ) شر آدامين قورخدوغو اونون اؤز باشينا گلر، آمّا صالح آدام مورادينا چاتار.(w شر ائش گؤرمک آخماق آداما کفدئر، فراستلي اولان آدامين حئکمتي وار.p'Y ربّئن برکتي ائنسانا ثروت گتئرر، اونونلا قوصّه آرتيرماز.!&; صالح ائنسانين دوداقلاري چوخ آداملاري دويورار، آمّا سفه‌لر عاغيلسيزليقدان اؤلرلر.% صالح آدامين دئلي سچمه گوموشدور؛ شر آدامين اوره‌يئنئن دَيَري آزدير.$/ سؤزلرئن چوخلوغوندا خاطا اسکئک اولماز، دئلئنئن قاباغيني آلان آدام عاغيلّي‌دير.#) نئفرتي گئزله‌دن آدامين يالانچي دوداقلاري وار، بؤهتاني يايان آدام آخماق‌دير. "9 تربئيه‌ني قبول ادن آدام حيات طرئقئنده‌دئر، آمّا تأدئبي بوراخان آدام يولونو آزار.{!o صالح آدامين پاداشي حياتدير، لاکئن شر آدامين قازانجي گوناهدير.  مال-دؤولت وارلي آدامين قالالي شهري‌دئر، آمّا يوخسوللوق کاسيب آدامي ييخار.) حئکمتلي آداملار معرئفت ييغار، لاکئن سفهئن آغزي اونو ييخيلماغا ياخينلاشديرار.&E فهئم آدامين دوداقلاريندا حئکمت تاپيلار، آمّا دينک عاغيلسيز آدامين کوره‌يي اوچوندور.ve نئفرت داعوالار قالديرار، لاکئن محبّت بوتون خاطالاري اؤرتر.&E صالح ائنسانين آغزي حيات بولاغي‌دير، آمّا شر آدامين دئلي زوراکيليغي اؤرتوب گئزله‌در.yk گؤز ووران آدام باشينا بلا آچار، سفه-سفه دانيشان آدام ييخيلار.!; کاماللا گزن آدام امئن-آمانليقدا گزر، لاکئن يوللاريندا اَيري اولان آدام اوزه چيخار.- اوره‌يي حئکمتلي اولان آدام امرلري قبول ادر، آمّا سفه-سفه دانيشان آدام ييخيلار.  صالح ائنساندان قالان يادئگار برکتدئر، لاکئن شر آدامين آدي چورويه‌جک.- صالح ائنسانين باشيندان برکت ياغار، شر آدامين دئلي زوراکيليغي اؤرتوب گئزله‌در. q~~}||N{zzIyyx]wwvvuuttsvrr]qq7pootnnxmmallIkkZjj8iihhgVfeeOddEccbaav``n_^^]\\%[ZZYYYHXXJWW!VUURTTSRRbQQ%PPOfNN*MMLLK|KJJIpHH\GGKFFFEEIDD+CCBAA,@??o>>X=<@wشر قوران، فئتنه‌کار آدلانار.k?Oسفه اوچون حئکمت اَلچاتمازدير، دروازادا آغزيني آچماز. >چونکي مشورتله موحارئبه ادرسن، مشورت ورنلرئن چوخلوغوندا سالاماتليق وار.}=sحئکمتلي کئشي قودرتلئدئر، بلي، معرئفت صاحئبي قووّتئني آرتيرار؛u<cاوتاقلاري معرئفتله، جوربه‌جور دَيَرلي و خوش شيلرله دولار.W;'اِو حئکمتله تئکئلر، فراستله برقرار اولار؛:چونکي اونلارين اورکلري ظولم دوشونر، دئل‌لري قدّارليقدان دانيشار.f9 Gپئس آداملارا حسد آپارما، اونلارا قوشولماق ائستَمه.Y8+#"مني دؤيدولر، لاکئن آغري چکمه‌دئم؛ مني ووردولار، لاکئن آنلاماديم. نه زامان اوياناجاغام کي، شرابي گئنه آختاريم؟!""87i"بلي، آچيق دهنزده ياتان کئمي اولارسان، حتّا گمي دئره‌يئنئن باشيندا ياتان کئمي اولارسان. دئيرسن:k6O!گؤزلرئن قرئبه شيلر گؤرر، اوره‌يئن ترسه شيلر دانيشار.^55 آخيردا ائلان کئمي سانجار، افعي کئمي زهرله‌ير.4'شرابين قيرميزي اولماسينا، قدحده پاريلداماسينا، يومشاق آشاغي آخماسينا باخما.&3Eشرابدان اؤتري اوزون مودّت اوتورانلارين، قاريشديريلميش شرابين دالينجا آختارانلارين،c2?کئمدئر ياسلي؟ کئمدئر دردلي؟ داعوالار کئمئن وار؟ شئکايت کئمئن وار؟ سببسئز يارالار کئمئن وار؟ قيزارميش گؤزلر کئمئن وار؟x1iقولدور کئمي کمئن قورار، ائنسانلار آراسيندا خائنلري آرتيرار.0چونکي عئفّتسئز بئر آرواد درئن بئر چالادير، توولايان آرواد دا دار قويودور.q/[اوغلوم، اوره‌يئني منه ور، قوي گؤزلرئن يوللاريما باخسين.t.aقوي آتان و آنان سوئنسئن، قوي سني بو دونيايا دوغان کف اتسئن.-صالح آدامين آتاسي کف اده‌جک، حئکمتلي اوشاغي اولان دا سوئنه‌جکدئر.t,aحقئقتي آل و اونو ساتما؛ حئکمتي، تربئيه‌ني، و آنلاغي دا آل.+سني ووجودا گتئرن آتانا قولاق آس، آنانا قوجا اولدوغو زامان خور باخما./*Wچونکي کفلئلر و قارينپالار يوخسول‌لوغا دوشرلر، باش گئجَلمه‌سي آدامي جيرجينديرا گيئندئرر.~)uشرابلا کفلي اولانلارلا، يا دا ات قارينپاسي اولانلارلا قاتيشما؛`(9اشئت اوغلوم و حئکمت آل؛ يولدا اوره‌يئني دوز ات.e'Cمادام کي، آخير-عاقئبت وار، اومئدئن کسئلمه‌يه‌جک.&اوره‌يئن گوناهکارلارا حسد آپارماسين، آنجاق ربّئن قورخوسوندا ياشا.j%Mدوداقلارين دوز دئين زامان، بلي، ائچئم ده شادلاناجاق.s$_اوغلوم، اگر اوره‌يئن حئکمت آلسا، منئم ده اوره‌يئم سوئنر.y#kسن اونو آغاجلا وور کي، جانيني اؤلولر دئياريندان قورتاريرسان.w"g تربئيه‌ني اوشاقدان کسمه، چونکي تربئيه آغاجي اونو اؤلدورمز.n!U اوره‌يئني تربئيه‌يه، قولاقلاريني معرئفت سؤزلرئنه ور.  چونکي اونلارين قيّومو قودرتلئدئر؛ سنئنله اولان موناقئشه‌يه، او، باخار.|q قدئمکي سرحد داشينين يرئني ديئشمه، يتئملرئن زمئلرئنه ده گئرمه؛1 آخماق آدامين قولاغينا بئر شي دمه، چونکي سؤزلرئنده اولان عاغيلا حقارتله باخاجاق.xiيدئيئن تئکه‌ني قوساجاقسان، ددئيئن شئرئن سؤزلر بادا گده‌جک.0Yچونکي اوره‌يئنده هر شيئن حسابيني ادر. سنه دئير: "يه، ائچ"، لاکئن اوره‌يي دئلي ائله بئر ديئل.ykخسئس آدامين خؤره‌يئني يمه؛ اونون دادلي يمکلرئنه ده هوسلنمه؛*Mگؤزونو ثروته دئکه‌سن، يوخ اولار، اؤزونه قانادلار دوزه‌لدئب، قارتال کئمي گؤيلره اوچار.dAثروت قازانماق اوچون اؤزونو يورما؛ بو فئکئردن دوش!kOاونون دادلي يمکلرئنه هوسلنمه، چونکي آلداتان خورکدئر._7اگر ائشتاهالي بئر آدامسان، بوغازينا بيچاق قوي. %بئر حؤکمدارلا يمک يمه‌يه اوتوردوغون زامان، قاباغيندا اولانا ياخشي دئقّت ات.Dائشئنده ماهئر اولان آدامي گؤرورسن؟ تانيلمايان آداملارين قاباغيندا يوخ، پادشاهلار قاباغيندا دوراجاق.gGآتالاريندان قالان قدئم سَرحد داشينين يرئني ديئشمه.گئرو عوضئني ورمه‌يه بئر شيئن اولماسا، آلتيندان ياتاغيني آپارارلار!_7ال ورنلردن، بورجلارا ضامئن اولانلاردان اولما؛xiمبادا اونون طرئقلرئنه بلد اولاسان، و جانيني تله‌يه سالاسان.yتِز قضبلَنَن آداملا يولداش اولما، حئدّتلي آداملا گلئش-گدئش اتمه. چونکي اونلارين داعواسيني رب ادر، اونلاري سويانلارين جانيني رب سويار.کاسيب آدامي کاسيب اولدوغو اوچون سويما، دروازادا اولان مظلوما دا ظولم اتمه. 1حقئقت سؤزلرئنئن دوغرولوغونو بئله‌سن، سني گؤنده‌رَنلره حقئقتله جاواب وره‌سن؟!n Uمگر سنه مشورتلر و معرئفتئن اوتوز سؤزونو يازماميشام کي،] 3بو گون سنه خبر وردئم کي، توکّولون ربّه اولسون. 7چونکي اونلاري اؤز ائچئنده ساخلاياسان، ياخشي اولار؛ اونلارين هاميسيني دئلئنه سال. قولاق آس و حئکمتلي آداملارين سؤزلرئني اشئت، اوره‌يئني منئم معرئفتئمه ور. وارلي اولماق اوچون کاسيبا ظولم ادئب وارلي‌يا ورن آدام دا احتئياجا دوشر.%Cسفه‌لئک اوغلانين اوره‌يئنده باغلي‌دير، آمّا تنبه آغاجي اونو اوندان اوزاقلاشديرار.}عئفّتسئز آروادين آغزي درئن چالادير؛ رب کئمه قضبلنسه، اورايا دوشر.y تنبل آدام دئير: "اشئکده شئر گزئر، کوچه‌لره چيخسام، مني پارچالار."  ربّئن گؤزلري معرئفتي حئفظ ادر، آمّا خائن آدامين سؤزلرئني بوشا چيخاردار.   اورک تمئزلئيئني سِوَن، دوداقلاريندا فيض اولان، پادشاهين دوستو اولار.3 رئشخند ادن آدامي قوو، داعوا دا قورتارار. بلي، موباحئثه و خجالتئن ده آرخاسي کسئلر.}s گؤزو دويموش آدام برکت تاپار، چونکي چؤره‌يئندن کاسيب آداما ورر.iKحاقسيزليق اکن شر بئچر، قضبئنئن دَيه‌نَيي محو ادئلر.#وارلي آدام يوخسول آداملارا آغاليق ادر، بورجلو آدام دا بورج وره‌نئن قولودور.~اوغلانا گده‌جيي يولا گؤره تعلئم ور، حتّا قوجالاندا دا اوندان دؤنمز.,}Qاَيري اولان آدامين يولوندا تئکانلار و تله‌لر وار؛ جانيني قورويان اونلاردان اوزاق قالار.|تواضؤعکارليغين و ربدن قورخماغين نتئجه‌سي وارليليق، شرف و حياتدير.:{mشوعورلو آدام شري قاباقجادان گؤرر و اؤزونو گئزله‌در، لاکئن جاهئل آداملار ائره‌لي گدئب جزالانار.rz]وارلي و يوخسول بوندا بئردئرلر؛ هاميلاريني يارادان ربدئر.Hy ائنسانلار آراسيندا ياخشي بئر آد آچماق، بؤيوک ثروتدن و ائلتئفات سِومَک، گوموش و قيزيلدان داها ياخشي‌دير.kxOآت دؤيوش گونو اوچون حاضيرلانار، آمّا خئلاص ربده‌دئر.kwOربّئن ضئدّئنه نه حئکمت وار، نه فراست وار، نه ده مصلحت.vشر آدام، اوزونو حياسيز گؤرسه‌در، لاکئن صالح آدام يولونا دئقّت ادر.~uuيالانچي شاهئد هلاک اولار، لاکئن قولاق آسان آدام دائم دانيشاجاق.tپئس آداملارين قورباني مکروهدور؛ گؤر پئس نئيّتله تقدئم اتسه، نه قدر آرتيق!syاو، بوتون گون طاماحلا آرزولايار، آمّا صالح آدام ورر و اسئرگه‌مز.zrmتنبلئن آرزوسو اونو اؤلدورَر، چونکي اللري ائشله‌مک ائسته‌مز.q-مغرور و تکبّورلو آدام؛ اونون آدي "رئشخند ادن" دئر. او لاپ چوخ تکبّورله رفتار ادر.sp_آغزيني، دئلئني قورويان آدام جانيني دارليقلاردان قورويار.+oOحئکمتلي بئر آدام ائگئدلرئن شهري اوستونه چيخار، شهرئن اعتئماد اتدئيي قالاسيني يره ييخار.rn]صالحلئک و صداقت دالينجا گدن، حيات، صالحلئک و عئزّت تاپار.%mCحئکمتلي‌نئن اوئنده خزئنه و زيتون ياغي وار، لاکئن آخماق نه‌يي وارسا، يِيئب-قورتارار.!l;چوللرده ياشاماق، داعواچي و قيزميش بئر آروادلا بئر يرده ياشاماقدان داها ياخشي‌دير.kپئس آدام صالح آدامين فئدئيه‌سي، خائن آدام دا دوز آدامين عوضي اولار.j+کف سِوَن آدام احتئياجا دوشر؛ شراب و ياغلي يمه‌يي سِوَن، هچ واخت ثروت قازانماز.xiiعاغيل يولوندان آزان آدام، اؤلولر جاماعاتيندا ساکئن اولاجاق.#h?عدالتي يرئنه يتئرمک صالح آدام اوچون شادليقدير، آمّا شر قورانلارين باشينا هلاکت گلر.}gsگئزلي ورئلن هدئيه حئدّتي، قولتوقدان ورئلن روشوت قضبي ياتيردار.f' قولاغيني کاسيب آدامين فريادينا باغلايان آدام، اؤزو ده باغيراندا جاواب آلماز. e صالح ائنسان شر آدامين اِوئنه دئقّت ورر، پئس آداملار پئسلئيه ييخيلارلار.Fd رئشخند ادن تنبه اولاندا، جاهئل آدام حئکمت آلار، لاکئن حئکمتلي آداما عاغيل اؤيره‌دنده، معرئفت قازانار. c پئس آدامين جاني پئسلئيي آرزولايار؛ قونشوسو اونون گؤزونده مرحمت تاپماز.6be دامين کونجونده اوتورماق، داعواچي بئر آروادلا بؤيوک بئر اِوده ساکئن اولماقدان داها ياخشي‌دير.a خاطايا باتميش آدامين يولو دولاشيقدير، آمّا تمئز آدامين ائشي صالحدئر.8`iشر آداملارين قدّارليغي اونلاري سئلئب آپاراجاق، چونکي عدالتي يرئنه يتئرمکدن بويون قاچيرديرلار.C_يالان دانيشان دئل‌له خزئنه ييغماق هاوايا قالخان بوخاردير کي، اؤلوم آختارانلار اونون دالينا دوشورلر.^چاليشقان آدامين فئکئرلري فايدا ورر، تله‌سن هر آدام احتئياجا دوشر. ] مغرور بئر باخيش، تکبّورلو بئر اورک، شر آداملارين ائشيغي و گوناهي‌دير.y\kصالحلئک و عدالتي يرئنه يتئرمک، ربّه، قورباندان داها افضلدئر.[ائنسانين هر يولو اؤز نظرئنده دوغرو گؤرونر، لاکئن اورکلري تفتئش ادن ربدئر.&Z Gپادشاهين اوره‌يي ربّئن الئنده‌دئر، سو آرخلاري کئمي اونو ائسته‌دئيي طرفه دؤنده‌رَر.Y-يارالايان ووروشلار پئسلئيي تمئزله‌ير، ضربه‌لر قارنين لاپ درئن يرلرئنه اِنَر.>Xuجاوان آداملارين عئزّتي اونلارين قووّتلري‌دئر، قوجا آداملارين زئنتي اونلارين آغارميش ساچلاريدير.qW[صالحلئک و وفا پادشاهي حئفظ ادر، تختئني صالحلئکله ساخلار.Vائنسانين روحو ربّئن چيراغي‌دير، قارنين لاپ درئن يرلرئني تفتئش ادر.U+حئکمتلي بئر پادشاه شر آداملاري سووورار، ديئرمان داشيني اونلارين اوستوندن چکر.T'ائنسانا تله‌دئر کي، بئر شيي تعجئلله وقف اتسئن، سورا اتدئيي نذئرلري دوشونسون.~Suکئشئنئن قدملري ربدندئر، بس نجه بئر آدام اؤز يولونو آنلايا بئلر؟xRiفرقلي چکي داشلاري ربّه مکروهدور، آلداتان تره‌زي ياخشي ديئل.}Qsدمه: «پئسلئيئن عوضئني وره‌جيم»، ربّي گؤزله و او، سني خئلاص ادر.lPQواختيندان اوّل اله گلن مئراث، آخيريندا برکتلي اولماز.Oآتاسيني، يا دا آناسيني لعنت ادن آدامين چيراغي قارانليق واختي سؤنه‌جکدئر.N+سؤز گزدئرن سئرّلري آچيب يايار، اونا گؤره ده، هرزه دانيشان آداملا آشناليق اتمه.oMWهر فئکئر مشورتله برقرار اولار، موحارئبه‌ني تدبئرله ات.Lکلکله اله گلن چورک شئرئن اولار، لاکئن سورا آدامين آغزي قوملا دولار.Kياد آروادا ضامئن اولاندان دا گِری آل، اونو قرئبلر اوچون گئروو ساخلا. Jقيزيل وار، ياقوت دا چوخ وار، آمّا معرئفتلي دوداقلار دَيَرلي جواهئردئر. I ساتين آلان "دَيَري يوخدور" دئير، آمّا آليب گدندن سونرا، اؤزونه فخر ادر.H يوخونو سِومه، يوخسا يوخسول اولارسان؛ گؤزلرئني آچ، چؤرکله دويارسان._G7 اشئدن قولاق و گؤرن گؤز، ائکئسئني ده رب ياراديب.F/ بئر اوغلان عمللري ائله، اتدئيي ائشلرئن تمئز و صالح اولماغي ائله اؤزونو تانيدار.vEe فرقلي چکي داشلاري و فرقلي اؤلچولر، ائکئسي ده ربّه مکروهدور.~Du کئم دئيه بئلر: "اوره‌يئمي تمئزله‌مئشم، گوناهيمدان سئلئنمئشم؟""}Csحؤکم تختئنده اوتوران پادشاه، بوتون پئسلئيي گؤزلري ائله آييرار. Bصالح آدام اؤز کاماليندا ياشايار، اوغوللاري اؤزوندن سورا نه بختوردئرلر!&AEائنسانلارين چوخو اؤزلرئنئن صالح اولدوقلاريني جار چکر، آمّا امئن آدامي کئم تاپا بئلر؟ @ائنسانين نئيّتلري درئن سولارا اوخشار، فراستلي آدام اونو چکئب چيخاردار.?/تنبل آدام پاييز واختي جوت سورمز؛ اونا گؤره ده بئچئن واختي آختاريب بئر شي تاپماز.>ديئشمه‌دن گري چکئلمک ائنسانا عئزّتدئر، هر سفه داعوا باشلايا بئلر.=پادشاهدان گلن دهشت آصلان نعره‌سئنه بنزر؛ اونو قيزديران اؤز جانيني ائتئرر.%< Eشراب رئشخند ادندئر، کفلندئرن ائچکي هاي-کويلودور، اونونلا مست اولان هچ کس حئکمت آلماز.;رئشخند ادنلر اوچون موحاکئمه، آخماقلارين کوره‌يي اوچون کؤتک حاضيرلانار.z:mدَيَرسئز شاهئد عدالته رئشخند ادر، شر آداملارين آغزي شر تيخار.9-اگر معرئفت سؤزلرئندن آزماغي ائسته‌يئرسن، اوغلوم، تربئيه‌ني اشئتمه‌يي بوراخ. 8آتاسيني سويان و آناسيني قووان آدام، خجالت و روسوايچيليق گتئرن اوغولدور.!7;رئشخند ادن آدامي دؤي، جاهئل آدام شوعورلو اولار، فهئم آدامي دانلا، معرئفتي قازانار.6%تنبل آدام الئني قابا باتيرار، لاکئن اونو آغزينا گري گتئرمه‌يي بله ائسته‌مز.5ربدن قورخماق ائنساني حياتا آپارار، او، توخ ياتار؛ پئسلئک اونا ياخين گلمز.41ائنسانين زئنتي اونون شفقتي‌دئر، يوخسول اولماق دا يالانچي اولماقدان ياخشي‌دير.3!آدامين اوره‌يئنده چوخ فئکئرلر اولار، لاکئن برقرار دوران ربّئن نئيّتي‌دئر.2نصئحته قولاق آس، تربئيه‌ني قبول ات، بونون نتئجه‌سئنده حئکمتلي اولارسان.1قضبده ائفراط ادن آدام تنبه اولار؛ اونو قورتاراسان بله، گئنه ده داوام ادر.o0Wاومئد وار ائکن اوغلونا تربئيه ور، اؤلومونه باعئث اولما./کاسيبا سخاوتلي اولان آدام ربّه بورج ورئر، رب اونا عوضئني وره‌جکدئر..)امري يرئنه يتئرن جانيني حئفظ ادر، لاکئن يوللارينين قيدئنه قالمايان آدام اؤلر.p-Yتنبل‌لئک ائنسانا درئن يوخو گتئرر، آوارا آدام آجليق چکر.},sاِو و مال-دؤولت آتالار مئراثي‌دير، آمّا عاغيلّي آرواد ربدندئر.0+Y آخماق اوغول، آتاسينا بلا اولار، آروادين ديئشمه‌لري دايانمادان دامان سو دامّاسي کئمي‌دئر.* پادشاهين قضبي شئر نعره‌سئنه بنزر، لاکئن ريضاسي اوت اوستونه دوشن شحه بنزر.3)_ ائنسانين عاغيلي اونون حئدّتئني گِجئکدئرَر، اؤزگه‌نئن خاطاسيني نظره آلماماق اونا شرف گتئرر.((I آخماغا دبدبده‌لي ياشاماق ياراشماز، قولون ريئسلره آغاليق اتمه‌سي نه قدر آز ياراشاجاق!v'e يالانچي شاهئد جزاسيز قالماز، يالان دئين آدام دا هلاک اولار.&wمعرئفت قازانان اؤز جانيني سِوَر؛ فراست ساخلايان ياخشيليق تاپار.%-يوخسول آداملارين بوتون قارداشلاري اوندان نئفرت ادر؛ گؤر دوستلاري اوندان نه قدر چوخ اوزاقلاشار! يالوارا-يالوارا داللارينجا گتسه ده، ياخينينا گلمزلر.C$سخاوتلي آدامين ائلتئفاطيني قازانماغا چوخ آدام چاليشار، هدئيّه‌لر باغيشلايان آداما هر کس دوست اولار.{#oيالانچي شاهئد جزاسيز قالماز، يالانلار دئين آدام خئلاص اولماز."مال-دؤولت دوستلاري آرتيرار، لاکئن کاسيب آدامين دوستو اونو بوراخار.!}ائنسانين سفه‌لئيي اونون يولونو آلت-اوست ادر، اوره‌يي ربّه قيزار.# ?معرئفتسئزلئک ائنسان اوچون ياخشي ديئل، آياقلاري ائله تله‌سن آدام دا يولوندان چيخار.m Uکاماللا گزن يوخسول، اَيري دانيشان آخماقدان ياخشي‌دير.5دوستلاري چوخ اولان آدام بلايا دوشر، آمّا دوست وار کي، قارداشدان دا داها ياخيندير.يوخسول آدام يالوارا-يالوارا دانيشار، لاکئن وارلي آدام برک جاواب ورر.|qاؤزونه آرواد تاپان ياخشي بئر شي تاپار، ربّئن ريضاسيني قازانار.اؤلوم و حيات دئلئن الئنده‌دئر، اونو سِوَنلر اونون باريندان يئيرلر.!آدامين قارني آغزينين ميوه‌سئندن دويار، دوداقلارينين محصولوندان توخ اولار.hIائنجئمئش بئر قارداشين اوره‌يئني اله گتئرمک، قالالي بئر شهردن داها چتئندئر، بله داعوالار قاپيسي، چفته‌لي قالا کئمي‌دئر.}sپوشک آتماق داعوالاري ياتيردار، ساواشانلاري بئربئرئندن آييرار.*Mائدّئعاسيني اوّل دئين حاقلي گؤرونر، او زاماناجاق کي، قونشوسو گلر و اونون پاخيريني آچار.  ائنسانين هدئيه‌سي اونا ير آچار، اونو بؤيوک آداملارين حوضورونا گتئرر.فهئم اورک معرئفت قازانار، حئکمتلي آداملارين قولاغي معرئفت آختارار.  آدامين روحو ناخوشلوغا دؤزَر، لاکئن سينيق بئر روحا کئم تاب گتئره بئلر؟  اشئتمه‌دن قاباق جاواب ورمک ائنسان اوچون سفه‌لئک و بي‌آبيرچيليقدير.xi اوره‌يئن تکّبورو اَجلدن اوّل گلر، عئزّتدن ده قاباق حلئملئک.!; وارلي آدامين مال-دؤولتي اونون قالالي شهرئدئر، اؤز گومانيندا اونا پناه دوواري‌دير.   ربّئن آدي قووّتلي بئر قالادير. صالح آدام اونا قاچيب اورادا پناه توتار.]3 ائشئنده لنگئين آدام، محو ادن آداما قارداشدير.5قيبتچي آدامين سؤزلري شئرئن تئکه‌لر کئمی‌دئر کی،، قارنين لاپ درئن يرلرئنه اِنَر.q [آخماق آدامين آغزي اونو ييخار، دوداقلاري جانينا تله‌دئر.x iآخماغين دئلي موناقئشه‌يه گئرئشر، آغزي دؤيولمه‌يي دعوت ادر. %محکمه‌ده صالحي حاقسيز چيخارتماق اوچون، پئس آداما طرفدارليق اتمک ياخشي ديئل. {آدامين آغزينين سؤزلري درئن سولاردير؛ حئکمتئن بولاغي آخان چايدير.r ]شر آدام گلئنجه، حقارت ده گلر؛ خجالتله ده روسوايچيليق گلر.آخماق آدام فراستدن خوشلانماز، اوره‌يئني اورتايا تؤکمکدن خوشلانار. !اؤزونو هاميدان آييران، اؤز ائسته‌يئني آختارار؛ هر شوعورلو يولا ضئدّ دورار.1حتّا سفه بئر آدام دا ساکئت قالسا، حئکمتلي حساب ادئلر، آغزيني يومسا، فهئم گؤرونر.taمعرئفتي اولان آز دانيشار، فراستلي آدامين دا آرام روحو وار.)Kصالح بئر آدامي تنبه اتمک ياخشي ديئل، نجئبزاده‌لري ده دوزلوکلري اوچون دؤيمک ياخشي ديئل.ucآخماق اوغول آتاسينا قوصّه، اونو دوغان آناسينا آجيليق‌دير./حئکمت، آنلايان آدامين نظرئنده‌دئر، آخماغين گؤزلري دونيانين او تاييني آختارار. شر آدام قولتوغونون آلتيندان روشوت آلار کي، عدالتئن يوللاريني پوزسون.شاد اورک ياخشي بئر درماندير، لاکئن سينيق بئر روح سوموکلري قورودار. آخماغين آتاسي قوصّه‌يه آتا اولور، عاغيلسيزين آتاسينين شادليغي ائتر.p~Yاَيري اورکلي خيئر گؤرمز، ترسه دانيشان دئل ده بلايا دوشر.~}uخاطاکارليغي سون داعواني سِوَر، قاپيسيني اوجالدان هلاک آختارار.~|uعاغيلسيز، آيري بئر آداملا ال‌بئر اولار، قونشوسونا ضامئن دورار.o{Wبئر دوست همئشه سِوَر، قارداش دارليق اوچون آنادان اولوب.5zcنه اوچون آخماق آدامين الئنده، حئکمتي ساتين آلماق اوچون مال وار؟! اونون کي، بونا عاغيلي يوخدور.y/شر آدامي گوناهسيز چيخارتماق، صالح آدامي محکوم اتمک، هر ائکئسي ده ربّه مکروهدور..xUداعوانين باشلانيشي سويون بندئندن آچيلماسينا بنزر، داعوا باشلانماميش موناقئشه‌ني ترک ات.ww کئم ياخشيليق عوضئنه پئسلئک اتسه، پئسلئک اونون اِوئندن آيريلماز.1v[ بالالاريني ائتئرمئش بئر آيي‌يا راست گلمک، سفاهته باتميش آخماقلا راستلاشماقدان ياخشي‌دير. u  پئس آدام آنجاق عوصيان آختارار، اونون ضئدّئنه قدّار قاصئد گؤنده‌رئلر.8ti آنلاغي اولان آداما بئر ائراد، آخماغا وورولان يوز دَيَنَک ضربه‌سئنئن آغريسيندان داها آرتيقدير.5sc خاطانين اوستونو اؤرتن آدام محبّت آختارير، آمّا سؤز گزدئرن، ياخين دوستلاري بئربئرئندن آييرير.r%روشوت اونو وره‌نئن گؤزونده قئيمتلي بئر داشدير، نه طرفه دؤنسه، ائش باش توتار.#q?فضئلتلي سؤز عاغيلسيز آداما ياراشماز، نه قدر آرتيق يالان دانيشان دوداقلار بئر آغايا!~puنوه‌لر ياشلي‌لارين تاجي‌دير، اوغوللارين عئّزتي آتالاري‌دير.?owيوخسول آداملاري رئشخند ادن، اونو يارادانا خور باخار، اؤزگه‌نئن بلاسينا سِوئنن آدام جزاسيز قالماز.n#پئسلئک ادن شر دوداقلارا دئقّت ورر، يالانچي آدام فئتنه سالان دئله قولاق آسار. m پوتا گوموش اوچوندور و کوره قيزيل اوچون، لاکئن اورکلره محک ووران ربدئر. ~}}]|| {{=zz*yyxxwdvv uSttkss!rr$qq#po{nnGmmFllkjjihhXggfee ddcwbb-a``5_^^^ ]{\\H[[uZZ-YXX^WW'VUUjTTASS[RRPQQ#P>=O<<;{::O988c774665d44 3e22110h//.O--,++O** )((d''R&&O%% $~##"" jj(HXTjz7s(!   v]gU'jMکتان پالتار دوزه‌لدئب ساتار، تاجئرلره قاييشلار ورر.3اَري، شهرئن دروازالاري يانيندا تانينميشدير، مملکتئن آغساقّاللاري ائله اوتورار.ياتاغينا بزکلي پارچالار دوزه‌لدر؛ پالتاري خالئص کتان و ارغواندير. 9اِوئنئن خالقي اوچون قارين ياغماغيندان قورخماز، چونکي هاميلاري ائکئقات گيئنئبدئر.مظلوملارا الي‌آچيقدير، بلي، الئني مؤحتاج آداملارين کؤمه‌يئنه اوزادار.{oاللرئني جهره‌يه قويار، جهره‌نئن ائيئني اللري ائله برک توتار.تئجارتئنئن ياخشي اولدوغونو دادار، گجه واختيندا اونون چيراغي سؤنمز.hIبلئني قووّتله باغلار، قوللارينين قودرتئني آرتيرار.zmزمي نظردن کچئردئب ساتين آلار، الئنئن باريندان اوزوم باغي اکر./Wحله گجه ائکن يوخودان قالخار، اؤز عايئله‌سي اوچون يمک حاضيرلايار. کنئزلرئنه ده بئر پاي ورر.lQتئجارت گمئلري کئمي‌دئر؛ ارزاغيني اوزاق يرلردن گتئرر.}s يون آختارار، کتان آختارار، اللري ائله چاليشقانليقلا ائشله‌ير.b= بوتون عؤمور بويو ارئنه پئسلئک يوخ، ياخشيليق ادر.  اَرئنئن اوره‌يي اوندان آرخاييندير؛ اونا گؤره ده قازانجي اسکئک اولماز. فضئلتلي آروادي کئم تاپا بئلر؟ چونکي اونون دَيَري ياقوتلاردان چوخ آرتيقدير. آغزيني آچ و ائنصافلا حؤکم ات، فاغيرلارلا مؤحتاجلارين حاقلاريني ور.r ]آغزيني دئلسئز اوچون، بوتون مؤحتاجلارين حاقلاري اوچون آچ. قوي ائچئب يوخسوللوغونو ياددان چيخارتسين، و مشقّتئني آرتيق خاطيرلاماسين.t aکفلندئرن ائچکئني هلاکا گِده‌نه، شرابي دا آجي اورکلئيه ور.# ?مبادا شراب ائچئب شرئعتي ياددان چيخارتسينلار، بوتون ذلئلرئن حاقلاريني ترسه اتسئنلر.] 3پادشاهلارا ياراشماز، اي لِمواِل؛ پادشاهلارا شراب ائچمک ياراشماز، حؤکمدارلارا دا کفلندئرن ائچکئلري سومک ياراشماز؛zmقووّتئني آروادلارا؛ يوللاريني بو پادشاهلاري يوخ ادنلره ورمه. نه ديئم، اوغلوم؟ نه ديئم، بطنئمئن اوغلو؟ نه ديئم، نذئر اتدئيئم اوغلوم؟s aلِمواِل پادشاهين سؤزلري، آناسينين اونا اؤيره‌تدئيي کلام:'!چونکي نجه سودو سيخاندا قايماق بورنو سيخاندا قان چيخار، قضبي سيخاندا دا داعوا.*M اگر تربئيه‌سئزلئک ادئب اؤزونو اوجالديبسان، يا دا حئيله ائشله‌دئبسن، الئني آغزينا قوي.طمطراقلا گدن خوروز، هم ده تَکه، و قوشونونون قاباغيندا چيخان پادشاه.شئر کي، حيوانلار آراسيندا قودرتلئدئر، و هچ بئرئسئنئن قاباغيندان گري دؤنمز.اوچ شي وار کي، يرئشي ياخشي‌دير، بلي، دؤرد شي وار کي، گدئشي گؤزلدئر:{کرتنکله ال‌له بله توتولار، آمّا پادشاهلار سارايلاريندا تاپيلار.چيئرتگه‌لرئن پادشاهلاري اولماز، لاکئن هاميلاري دسته-دسته قاباغا گدرلر.~/قايا دووشانلاري قووّتسئز بئر عئدّه‌دئرلر، لاکئن اِولرئني قايا ائچئنده تئکرلر.}5قاريشقالار، قووّتلي اولمايان خالقلار، لاکئن يئيه‌جکلرئني يايدا حاضيرلايارلار،q|[دؤرد شي وار کي، ير اوزونده کئچئکدئر، آمّا چوخ دا حئکمتلي:w{gاَره گدن سوئلمز آرواددان، و خانيمينين يرئنه اوتوران کنئزدن.hzIپادشاهليق ادن قولدان، يمکدن دويان آغيلسيز آدامدان،zymاوچ شيدن ير تئتره‌ير، بلي، دؤرد شيئن آلتيندا تاب گتئره بئلمز:x%زئناکار بئر آروادين يولو بودور: يئير و آغزيني سئلئب دئير: "نه پئسلئک اتمئشم؟!""Rwهاوادا قارتالين طرزي، قايا اوستونده ائلانين طرزي، دهنزئن اورتاسيندا گمئنئن طرزي، و قيزلا اولان کئشئنئن طرزي. vمنئم اوچون آغليمدان کنار اوچ شي وار، بلي، دؤرد شي کي، اونلاري آنلاميرام:kuOآتاسيني رئشخند ادن، و آناسينا ائطاعت اتمه‌يه حقارتله باخانين گؤزونو، وادئنئن قارغالاري اويار، و کرکس بالالاري اونو يئيَر. tاؤلولر دئياري، سونسوز بطن، سودان دويمايان تورپاق، و "بسدئر" دمه‌ين اود.=ssسولويون ائکي قيزي وار کي، باغيريرلار: "ور، ور."" اوچ شي وار کي، دويماز، دؤرد شي ده وار کي، "بسدئر" دمز.rr]آدام وار کي، ير اوزوندن مظلوملاري، ائنسانلار آراسيندان مؤحتاجلاري اودماق اوچون دئشلري قيلينج کئمي‌دئر، و چنه‌لري بيچاق کئمي.qw آدام وار کي، گؤزلري نه تکبّورلودور! کئرپئکلري نجه يوخاري قالخيب!p! اله آدام وار کي، اؤز نظرئنده تمئزدئر، لاکئن گئنه ده نجئسلئيئندن يويولماييب.voe اله آدام وار کي، آتاسينا لعنت ادر، و آناسينا خيئر-دوعا اتمز.n7 بئر قولا آغاسينين يانيندا بؤهتان آتما، مبادا لعنتلنه‌سن و سن تقصئرکار تاپيلاسان.Nm مبادا دويوب سني ائنکار ادئم، و ديئم: "رب کئمدئر؟!"" يا دا يوخسول اولوب اوغورلوق ادئم، و تاريمين آديني باتيريم.Flبوش و يالان سؤزلري مندن اوزاقلاشدير؛ منه نه يوخسوللوق ور، نه ده ثروت. آنجاق منه لازيم اولان چؤره‌يي ور؛tkaسندن ائکي شي ائسته‌دئم: من اؤلمه‌دن اونلاري مندن اسئرگمه.jاونون سؤزلرئنه علاوه اتمه، يوخسا سني تأدئب ادر و يالانچي چيخارسان.i{تارينين هر سؤزو خالئصدئر. اونا پناه آپاران آداملارا، او، سئپردئر.&hEگؤيلره کئم چيخيب و انئب؟ يلي کئم اوووجونا ييغيب؟ سولاري کئم پالتارا بوکوب؟ يرئن بوتون نهايتلرئني کئم قوروب؟ آدي نه‌دئر؟ اوغلونون آدي نه‌دئر؟ اگر بئلئرسن؟wggنه حئکمت اؤيره‌ندئم، نه ده موقدّس اولانين معرئفتي منده وار.zfmچونکي هر کسدن داها چوخ عاغيلسيزام، ائنسان آنلاغي منده يوخدور.;e qياقِه اوغلو آگورون سؤزلري، اونون کلامي. بو آدام بله ددي: يورولموشام، اي تاري، يورولموش و تؤکنمئشم.%dCائنصافسيز آدام صالح آداملارا مکروهدور، يولوندا صالح اولان آدام دا شر آداما مکروهدور.cآغانين ريضاسيني آختاران چوخدور، لاکئن ائنسان اوچون عدالت ربدن گلئر.bائنسان قورخوسو تله گتئرر، آمّا ربّه توکّول ادن امئن-آمانليقدا اولار.5acاوغرو ائله پايلاشان آدام اؤز جانيندان نئفرت ادر؛ حقئقتي دمه‌يه آند ائچدئرئلسه ده، بئر شي دمز.`ائنسانين تکبّورو اونو آلچالدار، لاکئن باشي آشاغي آدام عئزّت تاپار.v_eقضبلي آدام داعوا قالديرار، قيزقين آدام دا خاطادا قرق اولار.^wکئم قولونو اوشاقليغيندان نازلي بؤيوتسه، آخيردا اونو درده سالار. ] سؤزلرئنده تله‌سن بئر آدامي گؤروبسن؟ آخماغا اوندان داها چوخ اومئد وار.z\mقول سؤزلرله تربئيه آلماز، چونکي باشا دوشسه بله، جاواب اولماز.[/وحي اولمايان يرده خالق آرادان گدر، آمّا خوش او آدامين حالينا کي، تعلئمه عمل ادر.Zاوغلونا تربئيه ور، سنئن جانينا کف اولار، بلي، سنئن جانينا لذّت ورر.Y7شر آداملار چوخالاندا خاطا چوخالار، لاکئن صالح آداملار اونلارين ييخيلديغيني گؤرر.X/آغاج و تأدئب حئکمت گتئرر، آمّا اؤز باشينا بوراخيلان اوغلان آناسينا خجالت گتئرر. Wکاسيب آداملارا حقئقتله حؤکم ادن پادشاهين تختي همئشه‌لئک برقرار قالار.6Ve يوخسول آدام و ظالئم آدام بئر شيده بئردئرلر؛ ربدئر کي، اونلارين ائکئسئنئن ده گؤزلرئنه نور ورئر.gUG يالان سؤزه دئقّت ورن آغانين بوتون نؤکرلري شر اولار.T آخماق آدام بوتون حئسّلرئني اورتايا تؤکر، آمّا حئکمتلي آدام صبئرلي دايانار.-SS قان تؤکن آداملار کامئل ائنساندان نئفرت ادرلر، و صالح آداملارين جانيني آلماغا چاليشارلار.@Ry حئکمتلي آدام سفه آدامي موحاکئمه‌يه ورسه، سفه ائستر قيزسين، ائستر گولسون، اورادا آرتيق دئنج قالماز.Q-رئشخند ادن آداملار بئر شهري بادا وررلر، آمّا حئکمتلي آداملار قضبي ياتيردارلار.0PYصالح آدام کاسيب آداملارين حاقلارينين قيدئنه قالار، لاکئن شر آدامين بله بئر معرئفتي يوخدور.O!پئس آدامين خاطاکارليغي اؤزونه تله‌دئر، آمّا صالح آدام نغمه اوخويوب سِوئنر. N قونشوسونا حئيله ائله يومشاق دانيشان آدام، اؤز آياقلاري اوچون تور سرر.Mپادشاه عدالتله اؤلکه‌ني برقرار ادر، آمّا روشوتخور آدام اونو ييخار.4Laحئکمتي سِوَن آدام آتاسيني سوئندئرر، آمّا عئفّتسئز آروادلارلا آياق اولان آدام ماليني تلف ادر.Kصالح آداملار آرتاندا خالق سوئنر، لاکئن شر آدامين آغاليغيندا خالق آه چکر.6J gدفه‌لرله نصئحت اشئدئب، لاکئن بوينونو يوغون ادن آدام بئردن بئره يوخ اولاجاق و اونا چاره اولماز.%ICشر آداملار قالخاندا، خالق اؤزونو گئزله‌در، اونلار هلاک اولاندا، صالح آداملار آرتار.H#يوخسولا ورن آدام مؤحتاج قالماز، لاکئن اوندان گؤز چوئرن آداما چوخ لعنت اولار.G5اؤز عاغلينا اعتئماد ادن، آخماغين بئري‌دئر، لاکئن حئکمتله ياشايان آدام قورتولار.F/اوره‌يئنده تکبّورلو اولان داعوا قالديرار، آمّا ربّه توکّول ادن آدام بول دويار.E آتاسيني، يا دا آناسيني سويوب "خاطا ديئل" دئين آدام، محو ادنله شرئکدئر.D7بئر آدامي دانلايان آخيردا، يوموشاق دئل‌له آلداتان آدامدان داها چوخ لوطف قازانار.Cخسئس آدام مال-دؤولت دالينجا قاچار، و بئلمز کي، احتئياج اوستونه گلئر. Bطرفدارليق اتمک ياخشي ديئل، چونکي بئر آدام بئر تئکه چؤرک اوچون خاطا ادر.A5اعتئبارلي آدامين برکتلري چوخدور، آمّا ثروت قازانماغا تله‌سن آدام جزاسيز قالماز.4@aتورپاغيندا ائشله‌ين آدام چؤرکله دويار، لاکئن بوش شيلرئن دالينجا گدن آدام يوخسوللوقلا دويار. ? کامئل آدام نئجات تاپار، لاکئن يوللاري اَيري اولان آدام بئردن ييخيلار.>+بئر کئمسه‌نئن قاني بوينوندا اولان آدام قبئره قاچار، اونا هچ کس کؤمک اتمه‌سئن.=%فراستسئز آغا بؤيوک بئر ظالئم اولار، آمّا طاماحدان نئفرت ادن عؤمرونو اوزادار. <کاسيب خالقين اوستونه پئس حاکئم، نرئلده‌ين آصلان و جومان آيي کئمي‌دئر.$;Aخوش او آدامين حالينا کي، همئشه ربدن قورخور؛ لاکئن اوره‌يئني برک ادن آدام بلايا دوشر.G: خاطالارينين اوستونو اؤرتن آدام مووفّق اولماز، اونلاري اعتئراف ادئب، اونلاردان ال چکن آدام مرحمت تاپار.<9q صالح آداملار شاد اولاندا بؤيوک عئزّت اولار، لاکئن شر آداملار حاکئم اولاندا خالق اؤزونو گئزله‌در. 8  وارلي آدام اؤز نظرئنده حئکمتلئدئر، آمّا آنلايان کاسيب اونو آراشديرار.;7o کئم صالح آداملاري پئس يولا آزديرسا، قازديغي چوخورا اؤزو دوشر؛ لاکئن کامئللر ياخشي مئراث آلارلار.{6o قولاغيني تعلئمي اشئتمکدن دؤنده‌رن آدامين دوعاسي دا مکروهدور.15[مال-دؤولتئني موعامئله و سلمخورلوقلا آرتيران آدام، اونو کاسيبلارا يازيغي گلن اوچون بوراخار.84iتعلئمه عمل ادن هر کس آنلاقلي اوغولدور، آمّا قارينقولولارلا آياق اولان آدام آتاسيني اوتانديرار.3%کامئللئکده ياشايان يوخسول، يوللاريندا اَيري اولان وارليدان داها ياخشي‌دير.2پئس آداملار عدالتي آنلامازلار، لاکئن ربّي آختارانلار هر شيي آنلايارلار.*1Mتعلئمي بوراخانلار شر آدامي تعرئفله‌يرلر، آمّا اونو ساخلايانلار اونلارا ضئدّ دورارلار.07کاسيب آداملارا ظولم ادن يوخسول کئشي، سل کئمي آخان ياغيش کئمي‌دئر کي، چؤرک قويماز.7/gاؤلکه ده عوصيان اولان واخت، اونون ريئسلري چوخ اولار، لاکئن آنلايان و بئلن آدام اونو برقرار ادر.. شر آدام قووالايان يوخ ائکن قاچار، آمّا صالح آدام آصلان کئمي جسور دايانار.Z--کچئلرئن سودو سنئن يئيه‌جيئن اوچون، سنئن اِو آداملارينين خؤره‌يي اوچون، و کنئزلرئنئن کچئنه‌جيي اوچون کئفايتدئر.,yقوزولارين سنئن پالتاريني گتئرر، کچئلرئن ده بئر اوتلاق قئيمتئني؛+!قورو اوت ييغيلان واخت، تزه اوت دا گؤرونن واخت، داغلارين اوتو توپلانان واخت،z*mچونکي وار-دؤولت همئشه‌لئک ديئل، تاج دا نسئل‌به‌نسئل قالماز.f)Eقويون-کچئنئن حاليني بئلمه‌يه جهد ات، سورونه يتئش،%(Cسفه آدامي بوغدا ائله هَونگه تؤکوب توخماقلا دؤيه‌سن ده، سفه‌لئيي گئنه اوندان چيخماز.*'Mپوتا گوموش اوچون، کوره قيزيل اوچوندور، آدام دا اؤزگه آداملارين تعرئفي ائله دَيَرله‌نر. & اؤلولر دئياري و هلاکت يري دويماديغي کئمي، ائنسانين دا گؤزو اله دويماز.%سو اوزو نجه اوزو گؤرسه‌در، ائنسانين اوره‌يي ده آدامي اله گؤرسه‌در.!$;انجئر آغاجي ساخلايان اونون مئيوه‌سئني يئير؛ آغاسينين قيدئنه قالان دا عئزّتله‌نر.w#gدمئر دمئري نجه ائتئلَر، آدام دا دوستونون اوزونه اله جلا ورر."wاونو توتماق يلي توتماق کئمي‌دئر، ياغي اوووجدا توتماق کئمي‌دئر.*!Mياغيشلي گونده دايانمادان دامان دامجيلار، و داعواچي بئر آرواد بئربئرئنه نه اوخشاييرلار! 5سحر ارکن قالخيب، اوجا سسله قونشوسونا سالام دئين آدامين سالاملاماسي لعنت ساييلار.- ياد اوچون ضامئن اولان آدامين پالتاريني آل، ياد آروادا ضامئن اولاندان دا گري آل.@y شوعورلو آدام شري قاباقجادان گؤرر و اؤزونو گئزله‌در، لاکئن جاهئل آداملار ائره‌لي گدئب جزالانارلار.) اوغلوم، حئکمت آل، اوره‌يئمي سوئندئر، اله کي، مني روسواي ادن آداما جاواب ورئم.b= دوستونو و آتانين دوستونو بوراخما، بلا گونونده ده قارداشينين اوئنه گتمه؛ چونکي ياخين قونشو اوزاق قارداشدان ياخشي‌دير.!; ياغ و عطئر نجه اوره‌يي سوئندئرر، بئر دوستون شئرئنلئيي ده جانيندان گلن نصئحتدن گلر.}يوواسيندان آزان قوش نجه‌دئر، يرئندن آوارا اولان آدام دا اله‌دئر.xiتوخ جان پتک باليندان چکئنر، لاکئن آج جانا هر آجي شي شئرئندئر.  دوست ووران يارالار وفاني گؤرسه‌در، آمّا دوشمنئن اؤپوشلری آلداتاندير.c?آچيقجا دانلاماق اؤرتولو محبّتدن داها ياخشي‌دير.{oقضب قدّاردير و حئدّت سل، لاکئن حسدئن قاباغيندا کئم دورا بئلر؟!داش آغيردير، قوم دا يوک، آمّا سفه آدامين قضبي ائکئسئندن ده آغيردير./اؤز آغزين يوخ، قوي ياد بئري سني تعرئفله‌سئن؛ اؤز دوداقلارين يوخ، قرئب بئر آدام.} uصاباحکي گون اوچون فخر اتمه، چونکي گونون نه دوغاجاغيني بئلمئرسن. 9يالانچي دئل يارالاديغي آداملاردان نئفرت ادر، آلداتان آغيز دا وئرانليغا سبب اولار.چوخور قازان آدام اؤزو اونا دوشر، داش دا اونو يووارلايانين اوستونه قاييدار.)گرچي نئفرتي مکرله اؤرتولوب، لاکئن شرارتي جاماعاتين قاباغيندا آشکارا چيخاجاق.#مهرئبان دانيشان زامان اونا ائنانما، چونکي اوره‌يئنده يدّي جور مکروه شي وار: دوشمن نئفرتي دوداقلاري ائله گئزله‌در، حئيله‌ني اؤز ائچئنده ساخلايار. 3جئلالانميش صاخسي بئر قاب نجه‌دئر، هوسلي دوداقلارلا شر دولو بئر اورک ده اله‌دئر. )قيبتچي آدامين سؤزلري شئرئن تئکه‌لر کئمي‌دئر کي، قارنين لاپ درئن يرلرئنه انر.; oکؤز اوچون کؤمور و اود اوچون اودون نجه‌دئر، داعواني آلوولانديرماق اوچون داعواچي آدام دا اله‌دئر. اودون اولمايان يرده اود سؤنر؛ قيبتچي اولمايان يرده ده داعوا ياتار.u cقونشوسونو آلداتيب، "ظارافات ادئردئم" دئين آدام دا اله‌دئر.V%اود، اوخ، و اؤلوم گتئرن دلي آدام نجه‌دئر،'Gاؤزونه مربوط اولمايان داعوايا قاريشان، اله بئل کوچه‌ده‌کي ائتي قولاقلاريندان توتور.}تنبل اؤز گؤزونده، عاغيلّيجا جاواب ورن يدّي نفردن داها حئکمتلئدئر.  تنبل آدام الئني قابا باتيرار؛ لاکئن اونو آغزينا گري گتئرمه‌يه اَرئنر.~uقاپي اؤز داباني اوسته نجه دؤنر، تنبل آدام دا ياتاغيندا اله دؤنر.kO تنبل آدام دئير: "يولدا آصلان وار! کوچه‌لرده شئر گزئر!""9k اؤز گؤزونده حئکمتلي اولان بئر آدامي گؤروبسن؟ آخماق بئر آداما اوندان آرتيق اومئد باغلاماق اولار.xi ائت اؤز قوسدوغونا نجه دؤنر، آخماق آدام دا تکرار سفه‌لئک ادر.8i هدفسئز اوخ آتان آدام نجه هاميني يارالايار، آخماق آدامي، يولدان کچن هر کسي ائشه آلان دا اله‌دئر.,Q کفلي بئر آدامين الئنه باتميش بئر تئکان نجه‌دئر، مثل ده آخماق آداملارين آغزيندا اله‌دئر.~داشي ساپاندا قويان آدام نجه‌دئر، آخماغا حؤرمت ادن آدام دا اله‌دئر.}'آخسايان بئر آدامين آياغي نجه لاخلار، مثل ده آخماق آداملارين آغزيندا اله‌دئر.)|Kآخماق بئر آدامين الي ائله خبر گؤنده‌رن، اؤز آياقلاريني کسن و اؤز ضررئني ائچن کئمي‌دئر.{+آخماق آداما سفه‌لئيئنه گؤره جاواب ور، يوخسا اؤز گؤزونده اؤزونو حئکمتلي سايار.zآخماق آداما سفه‌لئيئنه گؤره جاواب ورمه، يوخسا سن ده اونون کئمي اولارسان.sy_آتا قامچي، اِششَيه جئلوو، آخماق آداملارين دالينا دا آغاج.!x;سرچه نجه اوچوب کؤچر، قارانقوش نجه اوچوب گدر، سببسئز لعنت ده اله‌دئر، يرئنه يتئشمز.5w eنجه ياي واختيندا قار ياراشماز، بئچئن واختيندا دا ياغيش، آخماق بئر آداما دا عئزّت اله ياراشماز. v نفسئنه حاکئم اولمايان بئر آدام، داغيلميش، حاصارسيز بئر شهر کئمي‌دئر. uچوخ بال يمک ياخشي ديئل؛ اله ده اؤز عئزّتئني آختارماق، آداما عئزّت ديئل.5tcپئس آدامين قاباغيندا صالح آدامين باش ايمه‌سي، بولانديريلميش چشمه و نجئسلنمئش قويو کئمي‌دئر.sسوسوز جانا سويوق سو نجه‌دئر، اوزاق مملکتدن گلن خوش خبر ده بله‌دئر.6reدامين کونجونده اوتورماق، داعواچي بئر آروادلا بؤيوک بئر اِوده ساکئن اولماقدان داها ياخشي‌دير.fqEشئمال يلي ياغيش دوغورار، قيبت ادن دئل ده قضبلي اوز! p بله اتمکله سانکي باشينا کؤز کؤمور تؤکورسن، بونون عوضئني ربدن آلارسان.o{اگر دوشمنئن آجدير، اونا چؤرک ور يسئن؛ اگر سوسوزدور، سو ور ائچسئن؛hnIاوره‌يي قم دولو آداما نغمه‌لر اوخويان، سويوق گونده پالتاريني چيخاردان کئمي‌دئر، شورا اوستونه تؤکولموش سئرکه کئمي‌دئر.m+دار گونده خائن آداما اعتئماد اتمک، چوروموش دئشه، بورولموش بئر آياغا بنزه‌يئر.l1قونشوسونون ضئدّئنه يالانچي شاهئدلئک ادن، توپّوز، قيلينج و ائتي اوخا بَنزه‌يئر.hkIقوشونون اوئنه آز-آز گت، يوخسا بِزَر، سندن نئفرت ادر.jبال تاپسان، اوندان احتئياجين قدر يه، اگر آج‌گؤزلوکله يئيه‌سن، قوسارسان.i1اوزون صبئرله بئر حؤکمداري دا قانديرماق اولار، شئرئن دئل سوموکلري بله، سينديرار.hورمه‌دئيي بخشئشلرئندن فخر ادن آدام، ياغيشسيز بولودا و کولَيه بنزه‌يئر.gw بئچئن واختيندا قار کئمي سرئنلئک نجه‌دئر، اعتئبارلي الچي ده اونو گؤنده‌رنلر اوچون بله‌دئر، چونکي او، آغالارينين جانيني تزه‌له‌يئر.f7 سؤزه باخان قولاغا حئکمتلي دانلاق، قيزيل حالقاسي، خالئص قيزيل کوپّه‌سي کئمي‌دئر.e يرئنده ديئلمئش سؤز، گوموش اويمالار ائچئنده قيزيل آلمالار کئمي‌دئر.rd] مبادا هر اِشئدن سنه خور باخسين، و اعتئبارين آرادان گتسئن.vce داعواني قونشونلا اؤزون حل ات اؤزگه بئر آدامين سئرّئني آچما.bwعجله ائله داعوايا آتيلما، سورا قونشون سني اوتانديرسا، نه ادرسن؟7agچونکي "بويور يوخاري" دعوتئني آلماق، بئر اصئلزاده حوضوروندا آشاغي اندئرئلمَکدن داها ياخشي‌دير. ` پادشاهين حوضوروندا اؤزونو اوجالتما، بؤيوک آداملارين يرئنده ده دورما: _ شرور آدامي پادشاهين يانيندان آيير، اونون تختي صالحلئکده برقرار اولار.U^#گوموشدن چوروفو آيير، زرگره بئر قاب چيخار.1][نجه گؤيو اوجاليغيندا، يري ده درئنلئيئنده، اله ده پادشاهلارين اوره‌يئني آراشديرماق اولماز. \9بئر ائشي گئزلتمک تارينين عئزّتئدئر، لاکئن ائشي آراشديرماق پادشاهلارين عئزّتئدئر.1[ ]بولار دا سوليمانين مثللري‌دئر کي، يهودا پادشاهي خئزقيانين آداملاري بئر يره ييغيب يازديلار:Z-"او زامان يوخسوللوق سنه اوغرو کئمي، احتئياج سنه سئلاحلي آدام کئمي هوجوم اده‌جک. Y !بئر آز يات، بئر آز يوخولا، ائستئراحت اوچون بئر آز اَلي، اَل اوسته قوي؛X} من اونو گؤرن واخت، اونا دئقّتله باخديم؛ اونا باخديم و عئبرت آلديم:Wباخ، هر يانيني تئکان باسميش، آلاق اوتلا دولموشدو؛ داش-دوواري ييخيلميشدي.zVmتنبل آدامين زمئسئندن و عاغيلسيز آدامين اوزوم باغيندان کچدئم؛Uدمه: "منه اتدئتئني من ده اونا اده‌جيم، اونون عمل‌لرئنئن عوضئني وره‌جيم."{Toسببسئز قونشونون ضئدّئنه شاهئدلئک اتمه، دوداقلارينلا توولاما.tSaاوّلجه اشئکده‌کي ائشئني حاضيرلا، زمي سال، سورا اوئني تئک.gRGدوغرو بئر جاواب ورن آدام، دوداقلاري اؤپن کئمي‌دئر.Q#آمّا اونو دانلايانلاردان خوشلانارلار، اونلارين اوستونه ياخشيليق برکتي گلر.P5شر آداما "سن صالح آدامسان" دئينه، خالقلار لعنت ادرلر و مئلّتلر اوندان ائيره‌نرلر.Oبولار دا حئکمتلئنئن سؤزلري‌دئر: موحاکئمه‌ده طرفدارليق اتمک ياخشي ديئل.Nچونکي اونلارين بلاسي قفئلدن گلر، هر ائکئسئنئن وره‌جيي جزاني کئم بئلئر؟!zMmاوغلوم، ربدن و پادشاهدان قورخ؛ خيانتکارلارلا گلئش-گدئش اتمه؛ L چونکي پئس آداما آخير-عاقئبت اولماياجاق؛ شر آداملارين چيراغي سؤنه‌جک.mKSپئسلئک ادنلردن اؤتري قضبلنمه، شر آداملارا حسد آپارما؛ !~~(}} |k|{rzzz y`xww>=8<;;#:_987=65}4422(0x//@.--,<+;*n)('v&& $t#7"!!$ :qe5L/jb'K V l +C+ : اونا گؤره کي، نه اولاجاغي بئلمئر؛ نه واخت اولاجاغي اونا کئم دئيه بئلر؟@9yچونکي هر شيئن هم اؤز واختي وار، هم ده نجه يرئنه يتئرئلمه‌سي، گرچي ائنسانين داشيديغي موصئبت آغيردير.p8Yاونون حؤکمونو يرئنه يِتئرَن يامان شيه دوشمز، حئکمتلي آدامين اوره‌يي هم واختي آييرد اِدَر، هم ده اونون نجه يرئنه يتئرمه‌سئني.7'پادشاهين سؤزو هارادا اولسا، اورادا قودرت وار. کئم اونا دئيه بئلر: "نه ادئرسن؟""=6sاونون حوضوروندان چيخماغا تَلَسمه. پئس ائشئن اوستونده دورما، چونکي او، ائسته‌دئيي هر شيي اده بئلر. 5سنه نصئحت ادئرم: پادشاهين حؤکمونو تارييا اتدئيئن آندين خاطئرئنه ساخلا.4 )حئکمتلي آدام کئمي کئم وار؟ بئر شيئن معناسيني کئم بئلئر؟ آدامين حئکمتي اونون اوزونو ائشيقلانديرار، اوزونون توتقونلوغو دَيئشَر. پادشاهدان ائطاعت ات.:3mباخ آنجاق بونو تاپديم کي، تاري ائنسانلاري دوز ياراتدي، آمّا اونلار چوخ فئتنه‌لر دالينجا گتدئلر.W2'جانيم حله ده اونو آختارير، لاکئن تاپا بئلمئر: مئنده بئر کئشي تاپديم، آمّا اونلارين هاميسيندا بئر آرواد تاپماديم.11او واعئظ ديئر: "باخ، شيلرئن سببي تاپماق اوچون بئر-بئر حسابا قويوب تاپديغيم بودور-<0qاوره‌يي تله اولان، اوره‌يي تور اولان آروادي اؤلومدن ده آجي تاپديم، او آروادي کي، اَللري زنجئردئر. تاريني راضي ادن آدام اوندان قاچار، لاکئن گوناهکار آدام اونا توتولار./)اوره‌يئمي بونا قويدوم کي، حئکمتي و شيلرئن سببئني بئلئم، آختاريم و آراشديريم. سَفِهلئيئن پئسلئيئني ده بئلئم، حتّا عاغيلسيزليغي و دَلئلئيي ده بئلئم.o.Wاو کي، بو قدر اوزاق، چوخ دا درئندئر، کئم اونو تاپا بئلر؟4-aبونلارين هاميسيني حئکمتله ثوبوت اتدئم. ددئم: "حئکمتلي اولاجاغام."" آمّا بو مندن چوخ اوزاق ائدي.,1چونکي سنئن اؤز اوره‌يئن ده ياخشي بئلئر کي، سن ده چوخ دفه اؤزگه آداملاري سؤيوبسن.7+gبوندان علاوه، آداملارين ددئيي سؤزلري اوره‌يئنه آلما، اولماسين اِشئده‌سن کي، قولون سني سؤيور.&*Eدوغرودان دا، ير اوزونده اله بئر صالح آدام يوخدور کي، ياخشيليق ادئب هچ گوناه اتمه‌سئن. ) حئکمت عاغيلّي آداما، شهرده اولان اون حؤکمداردان داها چوخ قووّت وِرَر.W('ياخشي‌دير کي، بئرئني توتاسان، او بئرئندن ده اَلئني بوراخماياسان، چونکي تاريدان قورخان آدام هر ائفراطدان قاچار.'5حددن آرتيق شرور اولما، حددن ده آرتيق عاغيلسيز؛ نه اوچون اجلئن گلمه‌مئش اؤله‌سن؟&حددن آرتيق صالح اولما، حددن ده آرتيق حئکمتلي؛ نه اوچون اؤزونو هلاک اده‌سن؟%بوتون بونلاري باطئل گونلرئمده گؤردوم: صالح بئر آدام وار کي، صالحلئيي ائچئنده هلاک اولور، پئس آدام دا وار کي، پئسلئيئنده عؤمرونو اوزادير.6$eياخشي گونلرده شادلي اول، آمّا يامان گونلرده دئقّت ات؛ يقئن کي، اونلارين هر ائکئسئني ده تاري تعيئن ادئب، اله کي، آدام اؤزوندن سونرا نه باش وره‌جيئنئ تاپا بئلمه‌سئن.# تارينين ائشئنه بئر دئقّت ات؛ اونون اَيري اتدئيئني کئم دوز اده بئلر؟") چونکي نجه پول، آدامي کؤلگه‌سئنده حئفظ اِدَر، حئکمت ده آدامي اله حئفظ اِدَر. لاکئن معرئفتئن اوستونلويو بودور کي، حئکمت اونا صاحئب اولانا حيات وِرَر.t!a حئکمت، مئراث قدر ياخشي‌دير، گونشي گؤرَنلره فايدالي‌دير،= s دِمَه: "نه اوچون قاباقکي گونلر بو گونلردن ياخشي ائدي؟" چونکي بو حاقدا سوروشدوغون سوآل حئکمتلي ديئل. روحوندا حئرصلَنميه تَلَسمه، چونکي قضب سَفِهلرئن قوجاغيندا اوتورور.Sبئر شيئن آخيري، اونون باشلانيشيندان ياخشي‌دير. روحوندا صبئرلي اولان آدام، روحوندا مغرور اولاندان ياخشي‌دير.7دوغرودان دا کي، ظولم حئکمتلي آدامي آخماغا دؤنده‌رَر، روشوت ده اوره‌يي فسادا چکر.#?چونکي سَفِهئن گولمه‌يي، قازان آلتيندا يانان تئکانين سَسي کئمي‌دئر. بو دا باطئلدئر.حئکمتلي آدامين مذمّتئني اشئتمک، سَفِهئن نغمه‌سئني اشئتمکدن ياخشي‌دير،'حئکمتلي آدامين اوره‌يي ياس اوئنده‌دئر، آمّا سَفِهئن اوره‌يي شادليق اوئنده.کَدَر گولمکدن ياخشي‌دير، چونکي اوزون قمگئن اولماسي اوره‌يي سِوئندئرَر.eCياس اوئنه گتمک، ضئيافت اوئنه گتمکدن ياخشي‌دير، چونکي هر آدامين آخيري اؤلومدور؛ ياشايان هرکس گرک بونو ياديندا ساخلاسين.  ياخشي آد عطئرلي ياغدان، اؤلوم گونو ده آدامين دوغوم گونوندن ياخشي‌دير.6e چونکي کؤلگه کئمي گلئب گِدن عؤمورونون بوش گونلرئنده، کئم بئلئر کي، ائنسان اوچون ياخشي شي نه‌دئر؟ کئم بئر آداما دئيه بئلر کي، اوندان سونرا گون آلتيندا نه باش وره‌جک؟   سؤزلرئن چوخلوغوندا باطئللئک ده چوخدور، بونون ائنسانا نه فايداسي وار؟R نه وارسا، چوخدان اونا آد قويولوب، ائنسانين نه اولدوغو دا بئلئنئب؛ هچ کس اؤزوندن قووّتلي اولانلا گولَشه بئلمز.*M گؤزون گؤرمه‌سي جانين آرزو چکمه‌سئندن ياخشي‌دير. بو دا باطئلدئر، يل دالينجا قاچماقدير.]3حئکمتلي آدامين سَفِهدن نه اوستونلويو وار؟ فاغيرا نه فايدا وار کي، ياشايانلار آراسيندا نجه رفتار اتمه‌يئني بئلسئن؟~uائنسانين بوتون زحمتي قارني اوچوندور، لاکئن گئنه ده جاني دويماز.?wحتّا اگر ائکي دفه مئن ائل ياشاسا دا، ياخشي شيلردن کف اتمه‌يي بئلمئر. مگر هر ائکئسي ده بئر يره گتمئر؟)Kگرچي نه گون گؤروب نه ده بئر شي بئلئب، لاکئن بو اوشاغين راحاتليغي او آدامدان داها چوخدور.1چونکي بله اوشاق بوش يره دوغولور، قارانليق ائچئنده ائتئب-گدئر، هچ آدي دا چکئلمئر.8 iبئر آدام يوز اوشاغين آتاسي اولوب چوخ ائل‌لر ياشاسا دا، اوزون عؤمرونون عوضئنده جاني ياخشيليقلا دويماييب، حؤرمتله دفن اولونماسا، منجه دوشموش اوشاق اوندان ياخشي‌دير. آدام وار کي، تاري اونا وار-دؤولت و عئزّت ورئب، اله کي، آرزو اتدئيي هر شيدن جاني اوچون اَسکئيي يوخدور، آنجاق اونا بو شيلردن ييئب-ائچه‌يه ائمکان ورمئر. ياد بئر آدام اونون ماليني يِيئر. بو دا باطئلدئر، يامان بئر درددئر.  گون آلتيندا گؤردويوم بئر پئسلئک وار و ائنسانلار آراسيندا چوخ ياييليب:Z -اونا گؤره ده بله ائنسان عؤمرونون گونلرئني چوخ يادا سالماز. چونکي تاري اونو اوره‌يئنئن سوئنجي ائله مشغول ساخلايير. هم ده، تاري هر کسه ثروت و دؤولت ورئب، اونا بو قودرتي ده ورئب کي، اونلاردان يِسئن، پاييني آلسين و زحمتئندن کف اتسئن؛ بو تارينين هدئيّه‌سي‌دئر.W'باخ، ائنسان اوچون منئم گؤردويوم ياخشي و گؤزل شي بودور کي، يِسئن، ائچسئن، و تارينين اونا وردئيي نچه گون عؤمرونده، گون آلتيندا چکدئيي بوتون زحمتلرئندن کف اتسئن؛ چونکي اونون پايي بودور.عؤمور بويو قارانليقدا يِيئر، بؤيوک سيخينتي، ناخوشلوق و قضب ائچئنده.H بو دا بؤيوک بئر پئسلئکدئر: ائنسان نجه گلئر، تامامن اله ده گدئر. و يل اوچون زحمت چکمه‌سئندن اونا نه قالير؟|qآناسينين قارنيندان نجه لوت دوغولوب، لوت ده قاييداجاق؛ گلدئيي کئمي گده‌جک. اؤز زحمتئندن اَلئنده گؤتورمک اوچون هچ بئر شي آپارماياجاق.Mهمئن ثروت پئس ائشله آرادان گدئر، صاحئبئنه اوغول دوغولاندا، اونا بوراخماغا آرتيق اَلئنده هچ بئر شيي يوخدور.-S گون آلتيندا گوردويوم بؤيوک بئر پئسلئک ده وار: ساخلانميش ثروت، صاحئبئنئن جانينا بلا اولور.=s فحله‌نئن يوخوسو شئرئندئر، فرق اتمز آز يسئن يا چوخ. آمّا وارلي آدامين توخلوغو قويماز کي، او ياتسين.9k مال چوخالينجا، اونو يئينلر ده چوخالار. گؤزلري ائله اونو گؤرمکدن ساوايي صاحئبئنه نه فايداسي وار؟  پولو سِوَن پولدان دويماز، مال-دؤولتي سِوَن ده قازانجدان. بو دا باطئلدئر.!; زَمئنئن سورولمه‌سئني ائسته‌يَن بئر پادشاه، اؤلکه اوچون هر باخيمدان فايدالي‌دير.+~Oاگر گؤرورسن کي، بئر وئلايتده فاغيرلارا ظولم ادئلئر، عدالت و صالحلئک آياق آلتيندا تاپدالانير، گؤردويونه تعجّوب اتمه. چونکي هر منصب صاحئبئنه اؤزوندن اوستون بئر نظارتچي قويولوب و اونلارين باشيندا دا اؤزلرئندن اوستون اولانلار وار.3}_چونکي رؤيالارين چوخلوغوندا و سؤزلرئن چوخلوغوندا باطئل شيلر چوخ اولار. سن آنجاق تاريدان قورخ.#|?قويما سؤزلرئن سني گوناها باتيرسين. سؤز گتئره‌نه ده دمه کي، "اتدئيئم نذئر سهو ائدي."" نه اوچون تاري سنئن سؤزونله قضبلنسئن و سنئن اَللرئنئن ائشئني محو اتسئن؟{نذئر اتمه‌مه‌يئن، نذئر ادئب اونو يرئنه يتئرمه‌مه‌يئندن داها ياخشي‌دير.Yz+تارييا نذئر اتدئيئن زامان، اونو يرئنه يتئرمکده يوبانما، چونکي او، سَفِهلردن خوشلانماز. نذئر اتدئيئني يرئنه يتئر.yنجه ائشئن چوخلوغو ائله رؤيالار گلر، سؤزون چوخلوغو ائله ده سَفِهئن سَسي گلر.#x?آغزين تَلَسمه‌سئن، اوره‌يئن بئر مطلبي تارينين حوضورونا گتئرمکده عجله اتمه‌سئن. چونکي او گؤيلرده‌دئر و سن ير اوزونده‌سن. بونون اوچون سؤزلرئن آز اولسون.Rw تارينين اِوئنه گتدئيئن زامان، آياغينا موواظئب اول. قولاق آسماق اوچون ياخينلاشماق، سَفِه‌لرئن قوربانيني تقدئم اتمکدن داها ياخشي‌دير، چونکي اونلار نه پئس ائش اتدئکلرئني بئلمئرلر. v اونون باشينا ييغيلان بوتون خالقين سايي-حسابي يوخ ائدي. لاکئن سونرا گلن نسئل‌لر اوندان سِوئنميه‌جکلر. بو دا باطئلدئر، يل دالينجا قاچماقدير.8uiگؤردوم کي، گون آلتيندا گزن بوتون ياشايانلار، پادشاهين يرئنه اوتوران بو جاوانين آردينجا گدئرلر.?twچونکي او جاوان بو اؤلکه‌ده يوخسوللوق ائچئنده دوغولسا دا، زئندانا دوشسه ده، چيخيب پادشاه اولا بئلر.&sE فاغير و حئکمتلي بئر جاوان، ائخطار قبول اتمه‌ين قوجا و سَفِه بئر پادشاهدان ياخشي‌دير./rW و اگر بئري هوجوم گتئرسه، ائکئسي اونون قاباغيندا دورا بئلرلر. اوچ قاتلي بئر ائپ تز قيريلماز.1q[ بوندان علاوه، اگر ائکئسي بئر يرده ياتالار، قيزيشارلار. آمّا تک باشينا بئر آدام نجه قيزيشار؟Xp) اگر بئري ييخيلسا، يولداشيني او بئري قالديرار. لاکئن واي او آدامين حالينا کي، ييخيلير و اونو قالديران بئري يوخدور.o' ائکي آدام بئر آدامدان ياخشي‌دير، چونکي زحمتلري اوچون ياخشي اوجرت آلاجاقلار؛qn[يالقوز بئر کئشي وار ائدي، نه اوغلو وار ائدي، نه ده قارداشي. بوتون زحمتلرئنه ده آخير يوخ ائدي. لاکئن گئنه ده گؤزلري مال-دؤولتدن دويموردو. هچ واخت اؤزوندن سوروشموردو کي، "کئم اوچون بو قدر زحمت چکئرم؟ کئم اوچون جانيمي لذّتدن محروم ادئرم؟" بو دا باطئلدير، يامان بئر زحمتدئر.Zm-گئنه گون آلتيندا اولان باطئل بئر شيي گؤردوم:>luراحاتليقلا بئر اوووج دولوسو، زحمت و يل دالينجا قاچماقلا اَله گلن ائکي اوووج دولوسوندان ياخشي‌دير.fkEسَفِه آدام اَلئني قوينونا قويور، اؤز بدنئني اوزور.njUگؤردوم کي، بوتون زحمت و بوتون ياخشي گدن ائش آدامين قونشوسونا پاخيلّيغي گلمکدن باش آلير. بو دا باطئلدئر، يل دالينجا قاچماقدير.ci?آمّا اونلارين هر ائکئسئندن داها خوشبخت، اونلارديرلار کي، حله دوغولماييبلار، و گون آلتيندا ادئلن پئسلئيي گؤرمه‌يئبلر.|hqاؤلوب-گتمئش اولانلاري، دئري ياشايانلاردان داها خوشبخت سايديم.hg Kتکرار باخديم و گون آلتيندا ادئلن بوتون ظولملري گؤردوم: باخ، مظلوملارين گؤزواشلاريني گؤردوم، و اونلارا تسلّي ورن اصلا يوخ ائدي. قودرت ظولم ادنلر اَلئنده ائدي، مظلوملارا تسلّي ورن اصلا يوخ ائدي.0fYو گؤردوم کي، آدامين اؤز ائشلرئنده کِف اتمه‌سئندن داها ياخشي بئر شي يوخدور، چونکي اونون پايي بودور. چونکي اونو کئم گتئره‌جک کي، اؤزوندن سونرا اولاجاغيني گؤرسون؟.eUکئم بئلئر کي، ائنسانلارين روحو يوخارييا چيخير و حيوانلارين روحو آشاغييا، ير آلتينا اِنئر.zdmهاميسي بئر يره گدئر؛ هاميسي تورپاقدان گلئب، تورپاغا دا دؤنور.cچونکي ائنسانلارين باشينا گلن، حيوانلارين باشينا دا گلئر؛ ائکئسئنئن ده آخيري بئردئر. نجه کي، بو اؤلور، او بئري ده اِله اؤلور. ائکئسئنئن ده نفسي بئردئر و ائنسان حيواندان هچ ده اوستون ديئل، چونکي هاميسي باطئلدئر.jbMائنسانلار حاقّيندا اوره‌يئمده فئکئرلَشدئم: "تاري اونلاري ائمتاحان ادئر کي، اؤزلرئنئن آنجاق حيوان اولدوقلاريني گؤرسونلر."ca?اوره‌يئمده فئکئرلَشدئم: "تاري هم صالح آدامي هم ده پئس آدامي موحاکئمه اده‌جک، چونکي هر ائشئن واختي وار، هر عملئن واختي."#`?گونون آلتيندا باشقا بئر شي ده گؤردوم: عدالت يرئنده پئسلئک وار، صالحلئک يرئنده شرارت.\_1هر نه کي، ائندي وار، کچمئشده ده وار ائدي. هر نه ده کي، اولاجاق، قدئمدن اولوبدور. تاري اولوب-کچنلرئن حسابيني طلب ادئر.'^Gبئلئرم کي، تارينين اتدئيي هر ائش ابده کئمي دورور؛ اونا نه آرتيرماق اولار، نه ده اوندان اسکئلتمک. تاري بونو اونون اوچون ادئر کي، ائنسانلار اوندان قورخسونلار.1][ هم ده هر کسئن ييئب ائچمه‌يي و چکدئيي بوتون زحمتلرئندن راضي اولماغي تارينين هدئيّه‌سي‌دئر.@\y بئلئرم کي، اونلار اوچون شادليق اتمکدن و عؤمورلري اولدوقجا ياخشيليق اتمکدن داها ياخشي بئر شي يوخدور.=[s او هر شيي اؤز واختيندا گؤزل ياراديب. ابدئيّتي ده ائنسانلارين اوره‌يئنده قويوب. آمّا اِله ادئب کي، ائنسان تارينين اتدئيي ائشئني اَوّلئندن آخيرينا قدر آنلايا بئلمه‌سئن.Z گؤرموشم کي، بو ائشي تاري ائنسانلارا ورئب کي، اوستونده زحمت چکسئنلر.`Y9 ائشله‌ين آداما زحمت چکدئيي ائشدن نه فايدا وار؟!X;سِومه‌يئن واختي وار، نئفرت اتمه‌يئن واختي. موحارئبه‌نئن واختي وار، صولحون واختي.!W;ييرتماغين واختي وار، تئکمه‌يئن واختي. ساکئت اولماغين واختي وار، دانيشماغين واختي.V-آختارماغين واختي وار، ائتئرمه‌يئن واختي. ساخلاماغين واختي وار، آتماغين واختي.nUUداشلاري داغيتماغين واختي وار، داشلاري ييغماغين واختي. قوجاقلاشماغين واختي وار، قوجاقلاشمدان اؤزونو اوزاق ساخلاماغين واختي.T3آغلاماغين واختي وار، گولمه‌يئن واختي. ياس توتماغين واختي وار، اويناماغين واختي.&SEاؤلدورمه‌يئن واختي وار، صاغالتماغين واختي. ييخماغين واختي وار، بئنا اتمه‌يئن واختي.,RQدوغولماغين واختي وار، اؤلمه‌يئن واختي. اَکمه‌يئن واختي وار، کؤکوندن چيخارتماغين واختي.hQ Kهر شيئن واختي وار، گؤيون آلتيندا هر ائشئن واختي وار،P}چونکي نظرئنده ياخشي اولان آداما، تاري حئکمت، معرئفت، و شادليق ورئر، آمّا گوناهکارلارا ييغماق و آنبار اتمک زحمتئني. اِله کي، اونلاري تارينين نظرئنده ياخشي اولانا ورسئن. بو دا باطئلدئر، يل دالينجا قاچماقدير.cO?چونکي مندن باشقا کئم يئيه بئلر؟ کئم کف اده‌بئلر؟{Noآدام اوچون داها ياخشي بئر شي نه وار؟ مگر بو کي، ييئب ائچسئن و چکدئيي زحمتئندن جانينا کِف قازانسين. گؤردوم کي، بو دا تاري طرفئندن گلئر.Iاؤزومه قيزيل و گوموش، پادشاهلار و وئلايتلرئن خزئنه‌لرئني ده ييغديم. اؤزومه کئشي و آرواد خانَنده‌لر آلديم، اؤزومه کئشئلرئن لذّت آلديغي حرملري ده چوخالتديم.*=Mنؤکرلر و کنئزلر آلديم، اِوئمده دوغولان قوللاريم دا وار ائدي. هم ده مال-حيوانيم و سورولرئم، او قدر کي، بوتون مندن ائره‌لي اورشلئمده اولانلارينکيندان چوخ ائدي.<yاؤزومه سو حوووضلاري قاييرديم کي، مشه‌ده بئتن آغاجلاري سووارسين. ;اؤزومه باغچالار و باغلار دوزلتدئم و اونلاردا هر جور مئيوه آغاجي اَکدئم.: بؤيوک ائشلر اتدئم: اؤزومه اِولر تئکدئم، اؤزومه اوزوم باغلاري سالديم،D9اوره‌يئمده بونو آراشديرديم کي، نجه بدنئمي شرابلا شادلانديريم و نجه عاغيلسيزليغي اَله گتئرئم. اوره‌يئم حله ده مني حئکمتله هئدايت ادئردي. ائسته‌يئردئم گؤروم گؤيون آلتيندا ائنسانلار اوچون اونلارين بو نچه گون عؤمورلرئنده دَيَرلي اولان نه وار. 8گولمک حاقّيندا ددئم: "دلئلئکدئر!"" و لذّت حاقّيندا ددئم: "نه فايداسي وار؟""=7 uاوره‌يئمده فئکئرلَشدئم: "گل ائندي، سني لذّتله ائمتاحان ادئم، کفه باخ."" و گؤردوم کي، بو دا باطئلدئر.6 چونکي حئکمت چوخ اولدوقجا کَدَر‌ ده چوخالير، معرئفت آرتديقجا، درد ده آرتير.[5 1سونرا، اوره‌يئمي بونا قويدوم کي، حئکمتي آنلاييم، دلئلئک و سفه‌لئيي بئلئم. و بئلدئم کي، بو دا يل دالينجا قاچماقدير.&4 Gقلبئمده ددئم: "باخ، من بؤيوک بئر آدام اولموشام و مندن قاباق اورشلئمده اولان پادشاهلارين هاميسيندان چوخ حئکمت آرتيرميشام. اوره‌يئم چوخ حئکمت و معرئفت گؤروب."c3 Aاَيري اولان دوز اولا بئلمز، اسکئک اولان ساييلماز.$2 Cگون آلتيندا ادئلن بوتون ائشلري گؤردوم، و باخ، هاميسي باطئلدئر؛ يل دالينجا قاچماقدير.,1 S اوره‌يئمي بونا قويدوم کي، بوتون گؤيون آلتيندا عمل ادئلنلري حئکمتله تفتئش ادئب آراشديريم. تاري ائنسانلارا نه دردلي بئر وظئفه ورئب کي، اونون آلتيندا زحمت چکسئن!f0 G من واعئظ، ائسرايئل اوستونه اورشلئمده پادشاه ائدئم.Y/ - قاباقکي شيلردن هچ نه خاطيرلانمير، گله‌جکده باش ورن شيلردن ده، بوندان سونرا گلنلر آراسيندا هچ نه خاطيرلانماياجاق.^. 7 مگر اِله بئر شي وار کي، اونون حاقّيندا ديئلسئن: "باخ، تزه بئر شي!"" او دا چوخدان وار ائمئش، بئزئم زامانيميزدان دا قاباق.8- k نه اولوب، گئنه اولاجاق، نه ادئلئب، گئنه ادئله‌جک؛ اونا گؤره ده گون آلتيندا هچ تزه بئر شي يوخدور.,, Sهر شي يورور؛ بئر آدامين دئيه‌بئله‌جَيئندن ده چوخ! گؤز گؤرمکدن دويمور، قولاق دا اشئتمکدن.1+ ]بوتون چايلار دهنزه آخيرلار، آمّا دهنز هچ دولمور. آخديقلاري يره دؤنورلر کي، تزه‌دن آخسينلار.%* Eيل جنوب سمتئنه اسئر، سونرا شئمال سمتئنه دؤنور، دؤنه-دؤنه گدئر؛ دؤنوشلرئني تکرار ادئر.{) qگون چيخير، گون باتير؛ تَله‌سئک يرئنه دؤنور کي، تزه‌دن چيخسين.h( Kبئر نسئل گدئر، او بئري نسئل گلئر، آمّا ير دائم دورور.y' mائنسانين گون آلتيندا چکدئيي بوتون زحمتلرئنئن نه فايداسي وار؟ &  واعئظ ديئر: باشدان باشا باطئلدئر! باشدان باشا باطئلدئر! هر شي باطئلدئر.g% Kاورشلئمده پادشاهليق ادن داوود اوغلو واعئظئن سؤزلري.$-اللرئنئن ثمره‌سئني اونا ور، قوي شهر داروازالاريندا ائشلري اونا تعرئف گتئرسئن.#!لطافت آلداتان، گؤيچکلئک باطئلدئر، لاکئن ربدن قورخان آرواد تعرئفه لايئقدئر."y"باجاريقلي قيزلار چوخدور، لاکئن سن اونلارين هاميسيندان اعلاسان."z!mاؤولادلاري قالخيب اونا بختور دئيرلر؛ اري ده اونو تعرئفله‌ير:w gاِوي خالقينين گدئشئنه موواظئبدئر، تنبل‌لئک چؤره‌يئني يمز.nUآغزيني حئکمتله آچار، دئلي اوستونده صالحلئک تعلئمي وار.iKاونون پالتاري قووّت و عئزّتدئر؛ گله‌جک اوچون سوئنر. 9~}|e{zywvgu_sr=p[nmlkkjih.fyedcbaa`R_^^6]g\\3[[ZYYX]WVVGUTT2SRNQQOON\M8LKoIHGGEDCJB;AAA@-?s>=<XK3oa< Z |SwoI9YN+باجاقلاري خالئص قيزيل پاياسي اوستونده مرمر سوتونلاري‌دير. گؤرونوشو لوبنان کئمي، سئدر آغاجلاري کئمي عظمتلي‌دئر.2M]اَللري زومورّودله بَزَنمئش قيزيل آغاج‌دير. بودلاري عاجدان قايريلميش، ياقوتلا بَزَنمئشدئر.4La ياناقلاري عطئر گولوستاني، شئرئن ائيلي بئتکئلر ييغيني. دوداقلاري زانباقلاردير، مور داملادير.=Ks گؤزلري سو آرخلارينين يانينداکي گؤيرچئلنلر کئمي‌دئر، سود ائچئنده يويونموش، جواهئر کئمي بَزَنمئش. J باشي خالئص قيزيل؛ بئربئرئنه توخونوب تِل‌لري، قارادير قارا قارغا کئمي.I سِوگئلئم پارلاقدير، قيرميزي‌دير. اون مئنلر ائچئندن سِچئلمئش اولان اودور.H5 سنئن سِوگئلئنئن اؤزگه سِوگئلئلردن نه‌يي آرتيقدير، ای قيزلارين لاپ گؤزَلي؟ سنئن سِوگئلئنئن اؤزگه سِوگئلئلردن نه‌يي آرتيقدير کي، بئزي بله آند ورئرسن؟`G9ای اورشلئم قيزلاري، سئزي آند ورئرم- اگر سِوگئلئمي تاپاسينيز، اونا نه دئيه‌جکسئنئز؟ اونا ديئن کي، من سِوگي ناخوشويام.WF'شهرده دولانان قوروجولار منی تاپديلار، منی ووردولار، منی يارالاديلار. دئوار قوروجولاري شاليمي اَينئمدن آلديلار.$EAقاپيني سِوگئلئمه آچديم، آمّا سِوگئلئم دؤنوب گتمئشدي. اونون گتدئيئندن اوره‌يئم اوزولدو. اونو آختارديم، آمّا تاپماديم، اونو چاغيرديم، آمّا جاواب ورمه‌دي.YD+قاپيني سِوگئلئمه آچماغا قالخديم؛ قيفيلينين دسته‌سي اوستونه اَللرئمدن مور داميردي، بارماقلاريمدان مور شئره‌سي. C سِوگئلئم قاپينين دَلئيئندن اَلئني اوزاتدي، قلبئم ائچئمده هيجانلاندي.5Bcپالتاريمي چيخارتميشام، اونو نجه تزه‌دن گِيئم؟ آياقلاريمي يوموشام، اونو تزه‌دن نجه باتيريم؟UA#ياتميشديم، آمّا اوره‌يئم اوياق ائدي. اشئت! سِوگئلئم قاپيني دؤيور: قاپيني آچ، باجيم، سِوگئلئم، گؤيرچئنئم، تَک کامئلئم! چونکي باشيم شبنمله، تِل‌لرئم گجه‌نئن داملالاري ائله دولودور.:@ oباغيما گلمئشم، باجيم، گلئنئم! مورّومو عطئرلرئمله دَرمئشم، باليمي شان باليملا يمئشم، شرابيمي ائچمئشم، سودومو ائچمئشم. ای دوستلار، ييئن، ائچئن، ای سِوگئلئلر مست اولون! ?9اويان، ای شئمال يلي! سن ده گل، ای جنوب يلي. منئم باغيما اَس کي، اونون رايئحه‌سي هر يري بوروسون. قوي سِوگئلئم باغينا گلسئن، اونون گؤزل ميوه‌لرئندن دادسين.>1سن باغلارين چِشمه‌سي‌سن، حيات ورن سولارين قويوسوسان، لوبناندان آخان سولارسان._=7نارد و زعفرانلا، عطئرلي قاميش و دارچينلا، هر جور عطئر آغاجي ائله، مور و عؤد آغاجلاري ائله، بوتون خالئص اَدوئيه‌لرله.< سنئن شاخلارين نار جَنّتي‌دئر، سِچئلمئش ميوه‌لرله، حَنا و ناردلا،?;w منئم باجيم، منئم گلئنئم سن قاپيسي باغلي بئر باغسان، آغزي باغلي بئر بولاق، مؤهورلَنمئش بئر چشمه‌سن.c:? دوداقلارين بال داملادير، گلئنئم! بال و سود دئلئنئن آلتيندادير. پالتارلارينين رايئحه‌سي لوبنانين رايئحه‌سي کئمي‌دئر.P9 سنئن سِوگئن نه گؤزَلدئر باجيم، گلئنئم! سِوگئن نه قدر شرابدان خوشدور، عطئرئنئن گؤزَل ائيسي ده بوتون عطئرلردن.Y8+ اوره‌يئمي قاپيبسان باجيم، گلئنئم! گؤزلرئنئن بئر باخيشي ائله، بويونباغينين بئر جواهئري ائله اوره‌يئمي قاپيبسان.7گلئنئم، منئمله لوبناندان گل! منئمله لوبناندان گل؛ آمانا تپه‌سئندن، سنئر و خَرمون تپه‌لرئندن، آصلانلارين يووالاريندان، پلنگلرئن داغلاريندان.d6Aتامامن گؤزَلسن، سِوگئلئم. سنده هچ ياوا بئر شي يوخ.51گون سَرئلَنجه، کؤلگه‌لر قاچانجا، مور داغينا گده‌جيم، بوخور تپه‌سئنه گده‌جيم.+4Oائکي دؤشون ائکي جيران بالاسي کئمي‌دئر، زانباقلار آراسيندا اوتلايان اِکئز جيران بالاسي.e3Cبويونون داوودون بورجونه بَنزه‌يئر کي، سئلاح اوچون تئکئلمئش؛ اوندان مئن قالخان آسلانيب، هاميسي پهلوانلار قالخاني‌دير.M2دوداقلارين قيرميزي قايتان کئمي‌دئر، آغزين دا نه گؤزَل! ياناقلارين ياشماق آرخاسيندا نار پارچاسي کئمي‌دئر.a1;دئشلرئن تزه قيرخيلميش قويون سوروسو کئمي‌دئر کي، يويونماقدان چيخير. هاميسينين اِکئزلري وار، آرالاريندا بالاسيزي يوخ.0 نه گؤزَلسن، سِوگئلئم، سن نه گؤزَلسن. ياشماق آرخاسيندان گؤزلرئن گؤيرچئنلر کئمي‌دئر. ساچلارين گئلعاد داغيندان اِنَن کچي سوروسو کئمي‌دئر./' ای صَحيون قيزلاري، چيخين. سوليمان پادشاهي تاجي ائله گؤرون. او تاج کي، اونون توي گونونده، اوره‌يئنئن شادليغي گونونده، آناسي اونون باشينا قويموشدور.v.e سوتونلاريني گوموشدن، پاياسيني قيزيلدان، اوتوراجاق يِرئني ارغوان قوماشدان، اونون ائچئني اورشلئم قيزلاري سِوگي ائله دؤشه‌يئبلر.- سوليمان پادشاه، لوبنانين آغاجلاريندان اؤزونه تَخت-رَوان دوزه‌لدئب.[,/اونلارين هاميسي قيلينج داشييان، موحارئبه‌ده اوستا، هر بئرئنئن بِلئنده قيلينج، گجه‌نئن قورخولارينا حاضيرلانميش.0+Yباخ، او سوليمانين تخت-رواني‌دير، ائسرايئلئن ائگئدلرئندن آلتميش ائگئد اونون اطرافيندادير.9*kصحرادان گلن بو کئمدئر؟ توستو سوتونو کئمي، مور و بوخورلا عطئرلَنمئش، عطّارين بوتون عطئرلري ائله.{)oای اورشلئم قيزلاري، سئزي جيرانلارا، چؤلون ماراللارينا آند ورئرم، اؤزو موشتاق اولمايانا قدر، سِوگئني دئندئرمه‌يئن، اويانديرمايين.(5اونلاردان آيريلديغيم زامان، اونو، جانيمين سِودئيئني تاپديم. اونو توتدوم و بوراخماديم، اِله کي، اونو آنامين اِوئنه، منه حامئله اولدوغو اوتاغا گتئردئم."'=شهرده دولانان قوروجولار منی تاپديلار. ددئم: "اوني، جانيمين سِودئيئني، گؤروبسونوز؟""r&]ائندي قالخيب شهري دولاناجاغام، کوچه‌لرئني، ميدانلاريني. جانيمين سِودئيئني آختاراجاغام. آختارديم، لاکئن اونو تاپا بئلمه‌دئم.2% _بوتون گجه ياتاغيمدا اونو، جانيمين سِودئيئني آختارديم، آختارديم، لاکئن اونو تاپا بئلمه‌دئم.V$%گون سَرئلَنجه، کؤلگه‌لر قاچانجا قاييت، سِوگئلئم. جيران کئمي اول، بِتِر داغلارين باشيندا مارال بالاسي کئمي اول.#سِوگئلئم منئمدئر، من ده سِوگئلئمئن. سوروسونو زانباقلار آراسيندا اوتارير.B"}تولکولري بئزه توتون، اوزوم باغلاريني خاراب ادن کئچئک تولکولري، چونکي اوزوم آغاجلاريميز چئچکله‌نئب.!ای قايانين چاتلاقلاريندا، اوچوروملارين گئزلي يرلرئنده اولان گؤيرچئنئم، قوي اوزونو گؤروم، قوي سَسئني اِشئدئم؛ سَسئن شئرئندئر، اوزون گؤزَلدئر.g G انجئر آغاجي ياشيل انجئرلرئني چيخارديب، اوزوم آغاجلاري دا چئچکله‌نئب خوش رايئحه ورئر. قالخ، سِوگئلئم، منئم گؤزَلئم، گل!""*M اؤلکه‌ده چئچکلر چيخير؛ نغمه اوخوماق زاماني گلئب، دئياريميزدا قومرونون سَسي اِشئدئلئب.A} باخ، قيش کچئب، ياغيش کچئب گدئب.wg سِوگئلئم دانيشيب منه ددی: "قالخ، سِوگئلئم، منئم گؤزَلئم، گل.{o سِوگئلئم جيران کئمي‌دئر، مارال بالاسي کئمي. باخ، دئواريميزين داليندا دورور؛ پنجره‌لردن ائچه‌ري باخير، شبکه‌لردن تاماشايا دوروب.)Kسِوگئلئمئن سَسي! باخ، او گلئر؛ داغلار اوستوندن آتيلا-آتيلا، تپه‌لر اوستوندن اوچا-اوچا.zmای اورشلئم قيزلاري، سئزي جيرانلارا، چؤلون ماراللارينا آند ورئرم، اؤزو موشتاق اولمايانا قدر سِوگئني دئندئرمه‌يئن، اويانديرمايين،lQسول اَلي باشيمين آلتيندادير، صاغ اَلي منی قوجاقلايير.-Sکئشمئش فطئرلري ائله منه قووّت ورئن، آلمالارلا منی جانلانديرين، چونکي من عشقئن ناخوشويام.wgمنی ضئيافت اِوئنه گتئردي، بايراغي منئم اوستومده محبّت ائدي.2]آلما آغاجي مِشه‌نئن آغاجلاري آراسيندا نجه‌دئر، سِوگئلئم ده اوغلانلار آراسيندا اِله‌دئر. اونون کؤلگه‌سئنده اوتورماقدان کِف ادئرم و ميوه‌سي داماغيما شئرئندئر.زانباق تئکانلار آراسيندا نجه‌دئر، سِوگئلئم ده قيزلار آراسيندا اِله‌دئر.h Kمن شارون دره‌سئنئن قيزيل گولويم، دره‌لرئن زانباغي.  اِولرئمئزئن دئرَکلري صئدر آغاجي‌دير، تاوانيميزين اويمالاري شام آغاجي!   گؤر، سن نه ياراشيقليسان، سِوگئلئم، نه شئرئنسن! ياشيلّيقدير ياتاغيميز. )گؤر، سن نه گؤزَلسن، سِوگئلئم، گؤر، سن نه گؤزَلسن! سنئن گؤيرچئن گؤزلرئن واردير!t cسِوگئلئم منه عِين جِدي باغلاريندا بئر سالخيم حَنا گولودور.] 5 سِوگئلئم منه دؤشلرئم آراسيندا مور تورباسيدير.u e پادشاه سوفره‌سئنده اوتوراندا، سونبول عطئرئم ائيسئني وردی.^  7 سنه گوموش دويمه‌لي قيزيل زنجئرلر قاييراجاغيق.   ياناقلارين او زنجئرلرله، بويونون او قيزيل بويونباقلارلا نه گؤزلدئر!   سن فرعون عارابالاريني چَکَن گؤزل ماديانا بنزه‌يئرسن، ای سِوگئلئم.W  )اگر سنه بَلّي ديئل، ای قيزلارين لاپ گؤزلي، سورونون ائزلرئني توت، چَپئشلرئني چوبانلارين چاديرلاري يانيندا اوتار.R  ای جانيمين سِودئيي، منه دِه، سورونو هارادا اوتاريرسان؟ گون اورتا واختي اونلاري هارادا ياتيرديرسان؟ سنئن دوستلارينين سورولري يانيندا، نه اوچون اوزونو اؤرتَن بئر آرواد کئمي اولوم؟! =باخمايين کي، قارالميشام، گون منی يانديريب. آنامين اوغوللاري منه حئرصلَندئلر؛ منی اوزوم باغلارينا قوروجو قويدولار، آمّا من اؤز اوزوم باغيمي قوروماميشام.: oای اورشلئم قيزلاري، من قاراشينام؛ قِدار چاديرلاري کئمي، سوليمانين پرده‌لري کئمي. لاکئن گؤزَلَم.9 mمنی اؤزونه چک، قوي تَلَسَک. پادشاه منی اؤز حئجله‌لرئنه گتئرئب. سنده سِوئنئب شاد اولاجاغيق، شرابدان چوخ سنئن محبّتئني خاطيرلاياجاغيق. سني سِومَکده اونلارين حاقّي وار.* Oعطئرلرئنئن نه گؤزل ائيسي وار! آدين تؤکولموش عطئردئر، بوندان اؤترو ده قيزلار سني سِوئرلر. #قوي منی آغزينين اؤپوشلري ائله اؤپسون! چونکي سنئن محبّتئن شرابدان ياخشي‌دير.C سوليمانين نغمه‌لرئنئن نغمه‌سي.!; چونکي تاري هر ائشي، هر گئزلي شيي، ائستر ياخشي ائستر يامان، موحاکئمه‌يه چکه‌جکدئر.iK ائندي کي، هر شي اِشئدئلئب، مطلبئن آخيري بودور: تاريدان قورخ، و اونون امرلرئني ساخلا، چونکي ائنسانين بوتون وظئفه‌سي بودور.C بونلاردان علاوه، اوغلوم دئقّتلي اول. چوخ کئتابلار يازماغا آخير يوخدور. چوخ موطالئعه ده بدني يورولدور.M حئکمتلئلرئن سؤزلري بئز کئمي و عالئملرئن سؤزلري ده ياخشي چاخيلميش ميخلار کئمي‌دئر کي، بئر چوباندان ورئلئر.5~c او واعئظ مقبول سؤزلري تاپماق اوچون تفتئش اتدي و اونون يازديقلاري دوزدور؛ حقئقتئن سؤزلري‌دئر.} بوندان علاوه، او واعئظ، حئکمتلي اولدوغو اوچون آداملارا معرئفت اؤيرَتمه‌يئنه داوام وردی. بلی، او دَيَرله‌دي، آختاردي و بئر چوخ مثل ترتئب اتدي.i|K او واعئظ ديئر: "باشدان باشا باطئلدئر! هر شي باطئلدئر."{ چونکي تورپاق گلدئيي يره قاييداجاق، روح دا اونو ورن تاريا دؤنه‌جکدئر. z گوموش زنجئري قوپماميش، قيزيل کاسا قيريلماميش، بولاق باشيندا کوزه تئکه-تئکه اولماميش، قويو يانيندا چرخ سينماميش سني يارادان تاريني خاطيرلا. y حتّا او واختدا کي، اونلار اوجا يرلردن، يولون دهشتئندن قورخورلار. او واختدا کي، بادام آغاجي چئچکله‌نئر، چَيئرتکه اؤزونو گوجله چکئر، هوس ياتير. سونرا دا آدام اؤز ابدی اِوئنه گدئر، و ياس توتانلار کوچه‌لره دوشورلر.x کوچه‌يه آچيلان قاپيلار باغلانيرلار، دَيئرمانلار سَسدن دوشورلر. او واختدا کي، آدام قوشون سَسئندن اويانير، و بوتون نغمه قيزلارينين سَسي آلچالير.w3 او گونده کي، اِوي ساخلايانلار اَسئرلر، پهلوانلار اَيئلئرلر، دَيئرمان دارتانلار آزالديقلاري اوچون ائشدن قاليرلار، پِنجره‌لردن باخانلار قاراليرلار،Jv او واختدا کي، گون و ائشيق، آي و اولدوزلار حله سؤنمه‌يئبلر، بولودلار دا ياغيشدان سونرا حله قاييتماييبلار. u  جاوانليق گونلرئنده سني ياراداني خاطيرلا؛ يامان گونلرئن گلمه‌يئندن قاباق، او ائللرئن يتئشدئيئندن قاباق کي، دئيه‌سن: "اونلاردان خوشوم گلمئر."ntU اوندان اؤتری ده، کَدَري اوره‌يئندن چيخارت، زحمتي ده بدنئندن اوزاقلاشدير، چونکي جاوانليق دا، جاوانليغين قووّتي ده باطئلدير.s ای جاوان، جاوانليغيندا سِوئن، قوي اوره‌يئن سني جاوانليق گونلرئنده سِوئندئرسئن؛ اوره‌يئنئن ائسته‌دئيئنده، گؤزلرئنئن گؤردوکلرئنده يِري؛ لاکئن بئل کي، تاري بونلارين هاميسينا گؤره سني موحاکئمه اده‌جکدئر.Lr بئر آدام چوخ ائللر ده ياشاسا، اونلارين هاميسيندا شادليقلا ياشاسين. لاکئن قارانليق گونلرئن اولدوغونو دا ياددان چيخارتماسين، چونکي اونلار چوخ اولاجاقلار. گله‌جک هر شي باطئلدئر.tqa دوغرودان دا ائشيق شئرئندئر، گونشي گؤرمک ده گؤزلره خوشدور؛p7 توخومونو سحر واختي سَپ، آخشاما قدر اَلئني دئنجلمک اوچون چکمه؛ چونکي بئلمئرسن کي، بو ياخشي اولاجاق، يوخسا او، يا دا هر ائکئسي بئرلئکده ياخشي اولاجاقلار.'oG نجه کي، يلئن يولونو بئلمئرسن، نجه کي، بويلو آروادين قارنيندا سوموکلرئن نجه بؤيودويونو بئلمئرسن، اِله ده، بوتون بو شيلري يارادان تارينين ائشلرئني بئلمئرسن.qn[ يلي موشاهئده ادن توخوم سَپمَز، بولودلاري گؤرن ده بئچمَز.m% اگر بولودلار ياغيشدان دولو اولسالار، اؤزلرئني ير اوزونه بوشالدارلار؛ اگر بئر آغاج دا جنوب و يا شئمال طرفئنه ييخيلسا، اِله ييخيلديغي يرده ده قالار.(lI يدّي کئشئيه، حتّا سکّئز کئشئيه پاي ور، چونکي ير اوزونده نه پئس گون گله‌جيئني بئلمئرسن.k  چؤره‌يئني سولار اوستونه آت، چونکي چوخ گونلردن سونرا اونو تاپارسان./jW پادشاهي حتّا فئکرئنده ده سؤيمه؛ وارلي آدامي حتّا ياتاق اوتاغيندا دا سؤيمه؛ چونکي گؤيون بئر قوشو سنئن سَسئني آپارار، و گؤيده اوچان قوشلارين بئري مطلبي خبر وِرَر.+iO شادليق اوچون ضئيافت وِرَرلر و شراب حياتي کِفله دولدورار؛ آمّا هر شيه جاواب اولان پولدور.hy تنبل‌لئکدن اِوئن دامي ييخيلار، اَللرئن تنبلئيئندن ده اِو دامار.\g1 خوش حالينا ای مملکت، اگر پادشاهين بئر نجئبزاده‌دئر، و ريئسلرئن واختيندا، کِفلَنمک اوچون يوخ، قووّت اوچون يِيئرلر.*fM واي سنه ای مملکت، اگر پادشاهين بئر اوشاقدير، و ريئسلرئن سحر اِرکَن ضئيافته باشلاييرلار.+eO سَفِهلرئن چکدئيي زحمت اونلارين اؤزلرئني يورار، اونلار شهره نجه گده‌جکلرئني ده بئلمزلر.Ed عاغيلسيز آدام سؤزو چوخالدار. نه اولاجاغيني هچ کس بئلمز؛ اوندان سونرا نه اولاجاغيني اونا کئم دئيه بئلر؟c' آغزينين سؤزلري عاغيلسيزليقلا باشلانار، سؤزلرئنئن آخيري دا يامان دَلئلئکدئر.0bY حئکمتلي آدامين آغزينين سؤزلري فيضلي‌دئر، لاکئن سَفِهئن دوداقلاري اونون هلاکينا يول آچار؛a اگر ائلان سِحر اولونماقدان قاباق سانجسا، او زامان سِحربازدان دا فايدا يوخ.q`[ اگر بالتا کوت اولسا، اونون آغزيني دا ائتئلمَيه ورمسه‌لر، داها چوخ گوج صرف اولونمالي‌دير؛ لاکئن حئکمت آداما مووفّقئيّت گتئرر.z_m داش کَسَني داشلار يارالار، اودون ياراني دا، اودون خطره سالار.t^a قويو قازان اؤزو اونا دوشَر، دوواري سؤکَني ده ائلان سانجار.]+ گؤردوم کي، نجه قوللار آتلار اوستونده گدئرلر، و ريئسلر قول کئمي يرده يِرئيئرلر.\) عاغيلسيز چوخ اوجا مقاملارا قويولور، حال بو کي، وارلي‌لار آشاغيدا اوتورورلار.[ گون آلتيندا گؤردويوم بئر پئسلئک وار، او دا حؤکمدارين اَلئندن چيخان سهودئر:JZ اگر حاکئمئن قضبي سنئن اوستونه قالخسا، يرئندن تَرپَنمه؛ چونکي ساکئتلئک، بؤيوک گوناهلارين اوستونو اؤرتَر.*YM عاغيلسيز بئر آدام، حتّا گتدئيي يولدا دا عاغلي آزدير و هامييا عاغيلسيز اولدوغونو گؤرسدر.X/ حئکمتلي آدامين اوره‌يي دوزلويه طرف يؤنه‌لر، لاکئن سَفِهئن اوره‌يي اَيرئلئيه.HW اؤلو مئلچکلر عطّارين ياغيني قوخودوب خاراب اِدَر، بئر آز عاغيلسيزليق حئکمت و حؤرمت صاحئبئنه ده بله اِدَر..VU حئکمت موحارئبه سئلاحلاريندان ياخشي‌دير؛ لاکئن بئر گوناهکار چوخ ياخشيليغي آرادان آپارار.VU% حئکمتلي آداملارين سَس‌سئزلئکده ددئيي سؤزلر، سَفِهلرئن آراسيندا حاکئم اولانين قيشقيرتيسيندان داها ياخشي‌دير.FT او زامان ددئم: "حئکمت قودرتدن ياخشي‌دير، لاکئن فاغير آدامين حئکمتي تحقئر اولونور، و سؤزلري اِشئدئلمئر.bS= اورادا فاغير آمّا حئکمتلي بئر آدام ياشاييردي و او، حئکمتي ائله شهري خئلاص اتدي. لاکئن هچ کس بو فاغير آدامي خاطيرلامادي.{Ro کئچئک بئر شهر وار ائدي، ائچئنده آز آدام. بؤيوک بئر پادشاه اونون ضئدّئنه قالخيب اونو آرايا سالدي و اونون اطرافينا بؤيوک تله‌لر تئکدي.pQY گون آلتيندا بله بئر حئکمت ده گؤردوم و منه چوخ تأثئر اتدي:nPU بوندان علاوه، ائنسان اؤز واختيني بئلمئر؛ باليقلارين يامان بئر تورا دوشدويو کئمي، قوشلارين تله‌يه ائلئشدئيي کئمي، ائنسانلار دا پئس بئر زامانا دوشَرلر، او زامان کي، قَفئلدن اونلارين اوستونه گلر.0OY گئنه باخديم و گون آلتيندا گؤردوم کي، ميدان بَرک قاچانلارينکي ديئل، موحارئبه ده پهلوانلارينکي، چؤرک حئکمتلئلرئنکي ديئل، ثروت ده آنلاقلي اولانلارينکي، ائلتئفات عالئملرئنکي ديئل، چونکي واخت و بخت اونلارين هاميسينين قاباغينا چيخير.kNO اَللرئنئن اتميه تاپديغي هر شيي بوتون قووّتئنله ات؛ چونکي گده‌جيئن قبئرده نه ائش وار، نه دوشونجه، نه معرئفت وار نه ده حئکمت.rM] باطئل عؤمرونون بوتون گونلرئنده، سِودئيئن آروادلا خوش بئر حيات کچئرت؛ او عؤمرونده، تارينين گون آلتيندا سنه وردئيي بوتون باطئل گونلرئنده. چونکي حياتينين پايي، گون آلتيندا چکدئيئن زحمتئن پايي اودور.wLg قوي پالتارين همئشه آغ اولسون، باشيندان ياغ اَسکئک اولماسين.7Kg گت چؤره‌يئني شادليقلا يِه، شرابيني شاد اورَکله ائچ؛ چونکي تاري، اتدئکلرئندن چوخدان راضي‌دير.J اؤلولرئن سِوگئلري، نئفرتلري، اونلارين پاخيلّيقلاري دا چوخدان محو اولوبدور؛ گون آلتيندا يرئنه يتئرئلن هچ بئر شيدن آرتيق پايلاري اولماياجاقدير. I چونکي دئرئلر اؤله‌جکلرئني بئلئرلر، لاکئن اؤلولر بئر شي بئلمئرلر و آرتيق اونلار اوچون اَجر يوخدور، چونکي اونلارين ذئکري ده يادلاردان چيخيب./HW آمّا دئرئلر جاماعاتينا قوشولانين اومئدي وار، چونکي دئري بئر ائت اؤلو بئر شئردن ياخشي‌دير.1G[ گون آلتيندا يرئنه يتئرئلن بوتون شيلرئن پئسلئيي بوندادير کي، هاميسينا راست گلن قدر بئردئر. دوغرودان دا کي، ائنسانلارين اوره‌يي پئسلئکله دولودور: نه قدر کي، ياشاييرلار، دَلئلئک اورَکلرئنده وار و اوندان سونرا اؤلولرئن يانينا گدئرلر.]F3 چونکي هامينين باشينا گلن احوالات بئردئر؛ صالحلرئن و پئسلرئن، ياخشي‌لارين و يامانلارين، طاهئرلرئن و نجئسلرئن، قوربان تقدئم ادنلرئن و قوربان تقدئم اتمه‌ينلرئن. نجه ياخشي‌لارادير، اله ده گوناهکارلارادير؛ آند ائچَنلره ده آند ائچمکدن قورخانلارا کئمي‌دئر.jE O بلجه بونلارين هاميسيني اوره‌يئمده آراشديريب بو نتئجه‌يه گلدئم: صالحلر و حئکمتلئلر و اونلارين ائشلري تارينين اَلئنده‌دئر. ائستر سِوگي اولسون ائستر نئفرت، ائنسان قاباغينا نه چيخاجاغيني بئلمز..DUاو زامان تارينين بوتون ائشلرئني گؤردوم. گؤردوم کي، ائنسان گون آلتيندا ادئلن ائشي آنلايا بئلمز. نه قدر آختارماغا چاليشسا دا، گئنه اونو آنلاماياجاقدير. حئکمتلي بئر آدام دا اونو بئلمه‌يئني ائدّئعا اتسه، گئنه اونو تاپا بئلميه‌جکدئر.Cاو زامان کي، اوره‌يئمي حئکمتي بئلميه قويدوم، اله کي، ير اوزونده ادئلن ائشلري گؤروم. گؤروم کي، نجه گجه-گوندوز آدامين گؤزلرئنه يوخو گلمئر.vBeبلجه کِفه باخماغي اوستون سايديم، چونکي گون آلتيندا ائنسان اوچون يمکدن، ائچمکدن، و کِفه باخماقدان داها ياخشي بئر شي يوخدور. چونکي گون آلتيندا تارينين اونا وردئيي عؤمور بويو زحمتدن آنجاق بو اونا قالير.$AAير اوزونده باش ورن آيري بئر باطئللئک ده وار؛ صالح آداملار وار کي، باشلارينا گلنلر، پئس آداملارين باشينا گلمه‌لي‌دئر. پئس آداملار دا وار کي، اونلارين باشلارينا گلن صالح آداملارين باشينا گلمه‌لي‌دئر. ددئم کي، بو دا باطئلدئر.|@q آمّا پئس آداما ياخشيليق اولماياجاق و اونون گونلري ده کؤلگه اوزالان کئمي اوزاديلماياجاقدير، چونکي تارينين حوضوروندا حؤرمتله دورمور.%?C گرچي گوناهکار آدام يوز دفه پئسلئک ادئب حياتيني اوزادير، لاکئن يقئن بئلئرم کي، تاريدان قورخانلارين، اونون حوضوروندا حؤرمتله دورانلارين خيرئنه اولاجاقدير.*>M پئس ائشئن جزاسي تِز ورئلمه‌دئيئنه گؤره، ائنسانلارين اوره‌يي پئسلئک اتميه جسارت تاپير.>=u سونرا پئس آداملارين دفنئني ده گؤردوم. او آداملار کي، موقدّس يره گلئب گِدَردئلر و بونو اتدئکلري هر يرده، ياشاديقلاري شهرئن خالقي طرفئندن تَعرئفلَنَردئلر. بو دا باطئلدئر.< بونون هاميسيني گؤردوم و گون آلتيندا يرئنه يتئرئلَن هر شيه دئقّت اتدئم: زامان وار کي، بئر آدامين آيري آداما آغاليق اتمه‌سي جانينين بلاسي اولور.@;yآدام يوخ کي، روحون اوستونه قودرتي اولسون و اونو توتوب ساخلاسين، اؤلوم گونو اوستونه هچ کسئن قودرتي يوخدور. بو موحارئبه ده مورَخّصلئک يوخدور، پئسلئک ده صاحئبئني قورتارماز. BZ~}}.|r{zzz x}wvvQuFtmsnrqpp}onnmmAlMk=jMi]hhfecdIc|ba``_b^]\[ZYX]WV9UUTS{RQvPONMLKK,JIHiG;FhEWDD:CBAAd@c>= <;i:k988W76655G44321006/k..-V,J+!* ('&&$$`#G"v!# \V*PZ  :2 %  ( M{rVB=^s"واي او آداملارين حالينا کي، خاطاني يالانلا هؤرولموش ائپلرله چکئرلر، گوناهي دا عارابا ائپلري ائله!V]%"او واخت قوزولار اؤز اوتلاقلارينداکي کئمي اوتلاياجاق، وارلي‌لارين وئرانه قالان اِولرئني، ياد اِللی‌لر آلاجاق.2\]"آمّا قوشونلارين ربّی عدالتده اوجالديلاجاق، موقدّس تاري اؤزونو صالحلئکده موقدّس گؤرسده‌جک.;[o"عاوام آدام آلچالديلاجاق، آدلي-سانلي آدام دئزه دوشدوروله‌جک، تکبّورلو باخيشلار دا آلچالديلاجاق.,ZQ"بونا گؤره اؤلولر دئياري بوغازيني گِنئشله‌دئب، آغزيني حددن آرتيق آچيب. اورشلئمئن آدلي-سانلي‌لاري، عاواملاري، سَس-کويله کِف ادن ائنسانلاري بو دئيارا اِنه‌جک.fYE" بونا گؤره خالقيم معرئفتسئزلئيئندن اسئرلئيه گِدئر، اونون آدلي-سانلي آداملاري آجيندان اؤلور، عاوام دا سوسوزلوقدان يانير!X" اونلارين ضئيافتلرئنده طنبور، چنگ، دف و ني چالينير، شراب ائچئلئر، لاکئن اونلار ربّئن گؤردويو ائشلره دئقّت اتمئرلر، عمل‌لرئنه باخميرلار!MW" واي او آداملارين حالينا کي، سحر اِرکَن قالخيب عرق دالينا دوشورلر، گجه ياريسيناجاق شراب ائچئب کِفله‌نئرلر!VV%" اوزوملويون اون ساحه‌سئندن آنجاق بئر بَت شراب حاصئل اولوناجاق، بئر حومِر توخومدان، بئر اِفا تاخيل عمله گله‌جک."mUS" قوشونلارين ربّئنئن بله آند ائچدئيئني اشئتمئشم: "حتّا بؤيوک و ياراشيقلي اِولر ده بومبوش قالاجاق، ائچئنده ياشايان اولماياجاق.T"واي او آداملارين حالينا کي، يِر قالمايانا قدر اِوي اِوه، زَمئني زَمئيه بئرلَشدئرئرلر! اِله کي، سئز بو تورپاغين اورتاسيندا تک ياشاياسينيز!S"چونکي قوشونلار ربّئنئن اوزوم باغي ائسرايئل نسلي‌دئر، يهودا آداملاري دا اونون سِوئملي مِينه‌لرئدئر! بلجه، او، عدالت گؤزله‌دي، آمّا باخ، قان تؤکمک گؤردو، او، صالحلئک گؤزله‌‌دي، آمّا باخ، پرئشانليق فريادي اشئتدي!'RG"اوراني وئرانه‌لئيه چِوئره‌جيم، اورا بودانماياجاق، بِل‌لَنمَيه‌جک. اورادا تئکان و قانقال بئته‌جک، بولودلارا دا امر اده‌جيم کي، اوستونه ياغيش ياغماسين."-QS"ائندي قوي من سئزه باغيملا نه اده‌جيئمي بئلدئرئم: چَپَرئني سؤکه‌جيم و مِينه‌لرئني حيوانلار يِيئب-قورتاراجاق، دوواريني ييخاجاغام و آياق آلتيندا تاپدالاناجاق.@Py"باغيم اوچون اتمه‌دئيئم نه قالدي؟ اوزوملويون باريني گؤزلَيَرکَن، نه اوچون باغيم ياوا اوزوم گتئردي؟.OU""ائندي، ای اورشلئمده ياشايانلار، ای يهودا خالقي، منئمله اوزوم باغيمين آراسيندا حؤکم ادئن!zNm"او، تورپاغي بِل‌له‌يئب داشلاري کنارا آتدي، سِچمه مِينه‌لر اَکدي، اورتادا کشئکچي بورجو تئکدي، اوزوم سيخماق اوچون بئر چوخور قازدي، و باغين ياخشي اوزوم ورمه‌سئني گؤزله‌دي. آمّا باغ، ياوا اوزوم گتئردي.M 3"قوي ائندي سِوگئلئمه بئر نغمه اوخويوم، اونون اوزوم باغي باره‌ده محبّت نغمه‌سئني: تورپاغين بار ورن بئر تپه‌سئنده، سِوگئلئمئن بئر اوزوم باغي واري ائدي.=Ls"بو، بئر چارداق، گوندوزون ائستئسئنده کؤلگه، طوفان اؤنونده، ياغيش قاباغيندا سيغيناجاق يري اولاجاق.AK{"سونرا رب صَحيون داغينين هر يانيني، اورادا ييغيلانلارين اوستونو، گوندوز بولودلا، گجه ده توستو و پارلاق آلوولا اؤرته‌جک. حقئقتن، اونون عظمتي شهرئن اوستونه اؤرتوک اولاجاق.KJ"پروردئگار صَحيون قيزلارينين نجئسلئيئني يويان زامان، عدالت و آلوو روحو ائله اورشلئمي قاندان تمئزلَيه‌جک.2I]"صَحيوندا، يعني اورشلئمده صاغ قالانلارا، اورادا قيد اولونوب ياشايانلارا، "موقدّس" ديئله‌جک. H "او گون ربّئن شاخه‌سي گؤزل و شؤوکتلي اولاجاق، ائسرايئل خالقيندان خئلاص اولوب صاغ قالانلار، تورپاغين وردئيي بهره ائله فخر ادئب شرفلنه‌جکلر.8G k"او گون يدّي آرواد بئر کئشئنئن ياخاسيندان توتوب بله دئيه‌جک: "اؤز چؤره‌يئمئزي يِيئب، اؤز پالتاريميزي گِيئنه‌رئک، آنجاق آدين اوستوموزده اولسون، خجالتدن بئزي قورتار."#F?"صَحيونون دروازالاري ناله چکئب ياس توتاجاق، بو شهر ترک ادئلمئش، قورو يرده اوتوراجاق.!E;"کئشئلرئنئز قيلينج آغزينا دوشوب ييخيلاجاقلار، ائگئدلرئنئز دؤيوشده محو اولاجاقلار.ND"او واخت گؤزل عطئر ائيسي يرئنه، پئس قوخو، قورشاق عوضئنه ائپ، گؤزل دارانميش ساچ عوضئنه کِچَل باش، نفئس توخونموش پالتار عوضئنه چول گِيئنئله‌‌جک، گؤزل‌لئک عوضئنه داغلاما اولاجاق.C5"گوزگولرئني، کتان لئباسلاريني، باش سارقي‌لاريني و اؤرپَکلرئني اَللرئندن آلاجاق. B"بايرام شئنِل‌لرئني، اوست پالتارلاريني، اؤرتوکلرئني، پول چانتالاريني،DA"اوزوکلرئني، بورون حالقالاريني،I@ "باشليق‌لاريني، توپوقبَندلرئني، قورشاقلاريني، عطئرله دولو موجرولرئني، طئلسئملَنمئش بَزَک اشيالاريني،Z?-"گوشوارالاريني، قولباقلاريني، اؤرپَکلرئني،>{"او گون پروردئگار توپوقلارا تاخيلان بئلرزئکلرئنئن، گونشچه‌لرئني، آيپارا شکئلي بويونباغي‌لارينين گؤزل‌لئيئني اونلاردان محو اده‌جک؛B=}"بونا گؤره ده پروردئگار صَحيون قيزلارينين باشلارينا قوتور سالاجاق. رب عاييب يِرلرئني آچيب گؤرسده‌جک.N<"بوندان علاوه رب ديئر: "صَحيون قيزلاري تکبّورلودورلر، بويلانا-بويلانا گَزئرلر، گؤز-قاش اويناديرلار، قدملرئني نازلا آتيرلار، آياقلارينداکي خالخال‌لاري جئنگئلده‌دئب يِرئيئرلر.L;"نه حاقلا خالقيمي آياق آلتيندا اَزئب يوخسوللارا عذاب ورئرسئنئز؟" بونو قوشونلارين پروردئگاري رب اعلان ادئر.:!"رب خالقينين رهبرلرئني، باشچيلاريني محکمه‌يه گتئرئر: "سئزسئنئز اوزوم باغيني يِيئب اودان، کاسيبلاردان تالان اتدئيئنئز ماللا اِولرئنئزي دولدوران. 9" رب محکمه‌سئني قورماق اوچون قالخير، خالقلاري موحاکئمه اتمک اوچون دورور."8=" ای خالقيم! اونلارا ظولم ادن، اوشاقلاردير، اونلارين اوستونه آروادلار حؤکم سورور! ای خالقيم! سنه يول گؤرسه‌دنلر، سني آزديريرلار، يوللاريني دولاشديريرلار!)7K" پئس آدامين واي حالينا! اونا پئسلئک اولوناجاق، اِله‌دئيي عمل‌لري اؤز قاباغينا چيخاجاق.G6" صالح آداملارا ديئن کي، اونلارا ياخشيليق ادئله‌جک، چونکي اونلار ياخشيليقلارينين بهره‌سئني يئيه‌جکلر.R5" اوزلرئنده‌کي ائفاده‌ اونلارين ضئدّئنه شهادت ورئر، سودوم کئمي گوناهلاريني آچيقجا دانيشيرلار، بونو گئزلَتمئرلر. واي اونلارين حالينا! چونکي بو فلاکتي، باشلارينا، اؤزلري گتئردئلر.41"اونا گؤره کي، اورشلئم تئتره‌يئب، يهودا ييخيليب، چونکي سؤزلري و عمل‌لري ربّئن ضئدّئنه‌دئر، اِله کي، اونون شؤوکتلي حوضورونون ضئدّئنه عوصيان اتسئنلر.3"او گون بو آدام اعتئراض ادئب دئيه‌جک: "من يارالارينيزي ساريماغي باجارمارام، چونکي اِوئمده نه يمک، نه ده پالتار وار، منی خالقين باشچيسي قويمايين."$2A"عايئله‌ده قارداش قارداشا ساريليب دئيه‌جک: "سنئن هچ اولماسا، اَينئنه گِيميه پالتارين وار. باشچيميز اول، قوي بو خاراباليقلار سنئن اَلئنئن آلتيندا اولسون!""1"خالق سئتم آلتيندا اولاجاق، ائنسان ائنسانا، قونشو قونشوسونا سئتم اده‌جک. جاوان قوجا ائله، عاوام آدام مؤحترم ائنسانلا حياسيز رفتار اده‌جک.%0C"اوشاقلاري اونلارين اوستونه باشچي قوياجاغام، کؤرپه‌لر اونلارا حؤکمرانليق اده‌جکلر.X/)"اَلّي‌باشي‌لارلا آدلي-سانلي آداملاري، مصلحتچئلري ائله اوستا صَنَتچئلري، و ماهئر سحربازلاري آرادان گؤتوره‌جک. . "ائگئدلرله جنگاورلري، حاکئملرله پيغمبرلري، فالچيلارلا آغساقّاللاري،F- "باخ، قوشونلارين رب تاريسي اورشلئمدن و يهودادان هر بئر يارديم و کؤمه‌يي کَسه‌جک، يعني بوتون چؤرک و سويو,5"نفسي بورنونون دِشئيئنده اولان فاني ائنسانا آرخالانمايين. اونون نه دَيَري وار کي؟q+["رب يري سارسيتماغا قالخارکَن اونون دهشتئندن، عظمتئنئن شؤوکتئندن، قاياليقداکي چاتلاقلارا، اوچوروملارداکي ياريقلارا گئرسئنلر.n*U"او گون ائنسانلار، پرستئش اوچون دوزلتمئش قيزيل و گوموش بوتلرئني گؤتوروب، کور سئچانلارين، خوفّاشلارين قاباغينا آتاجاقلار کي، ) "رب قالخيب يري لرزه‌يه سالاندا، اونون دهشتئندن، عظمتئنئن شؤوکتئندن، ائنسانلار قاياليقداکي ماغارالارا، يِرئن خندق‌لرئنه قاچيب گئره‌جکلر.E("بوتلر کامئل آرادان گؤتوروله‌جک.3'_"آداملارين تکبّورو قيريلاجاق، ائنسانلارين تکبّورو آلچالديلاجاق، او گون فقط رب اوجالديلاجاق.r&]"بوتون تَرشئش گَمي‌لرئني، بوتون گؤزل گَمئلري يوخ اده‌جک.n%U"بوتون اوجا بورجلري، قالا دوآرلاري يِرله يکسان اده‌جک،I$ "بوتون اوجا داغلاري، اوجا تپه‌لري،<#q" لوبنانين بوتون اوجا و ووقارلي سئدر آغاجلاريني محو اده‌جک، بوتون باشانين پاليدلاريني يوخ اده‌جک.:"m" چونکي قوشونلار ربّئنئن بئر گونو اولاجاق کي، بوتون تکبّورلولري، لووغالاري، مغرورلاري آلچالتسين.L!" آداملارين تکبّورلو باخيشلاري آلچالديلاجاق، ائنسانلارين تکبّورو قيريلاجاق، او گون آنجاق رب اوجالديلاجاق. 5" ربّئن دهشتئندن، عظمتئنئن شؤوکتئندن قاياليقلارا گدئن، تورپاق آلتيندا گئزله‌نئن.-S" بونا گؤره ده هامي يِره سَرئله‌جک، هر کس دئز اوسته دوشدوروله‌جک. يارب، اونلاري باغيشلاما!:m"اؤلکه‌لري بوتلرله ده دولودور، اَل‌لرئنئن ائشئني، بارماقلارينين دوزلتدئکلرئني، پرستئش ادئرلر.yk"اؤلکه‌لري قيزيل گوموشله دولو، خزئنه‌لرئنئن آخيري يوخدور. اؤلکه‌لري دؤيوش آتلارلا دولودور، دؤيوش عارابالاري ساييسيز-حسابسيزدير.E"يارب، خالقيني، يعقوب نسلئني آتيبسان، چونکي اونلار شرقدن گلن مؤوهوماتلارا قوشولوبلار، فئلئسط بؤلگه‌سئنده ياشايانلار کئمي فالچيليق ادئرلر، اَجنبي‌لرله اَل‌بئر اولورلار.U#"ای يعقوب نسلي، گلئن، ربّئن نوروندا گَزَک.K"مئلّتلر آراسيندا رب حؤکم اده‌جک، چوخ خالقلار حاقّيندا قرار چيخارداجاق. اونلار قيلينجلاري چکوجلارلا دؤيوب اونلاردان کوتان، نئزه‌لرئندن ده شَنه دوزه‌لده‌جکلر. مئلّت مئلّتئن ضئدّئنه قيلينج قالديرماياجاق، آرتيق موحارئبه اتمه‌يي اؤيرَنميه‌جک.}"چوخ خالقلار گلئب دئيه‌جک: "گلئن، ربّئن داغينا، يعقوبون تاريسينين اِوئنه قالخاق، قوي او بئزه اؤز يوللاريني اؤيرَتسئن، بئز ده اونون طرئقلري ائله گِدَک."" چونکي شرئعت صحيوندان، ربّئن سؤزو اورشلئمدن ياييلاجاق.|q"آخير گونلرده ربّئن اِوي اولان داغ، داغلارين باشچيسي کئمي مؤحکم دوراجاق، تپه‌لردن يوخاري اوجالاجاق. بوتون مئلّتلر اونا ساري گله‌جک.x k"آموص اوغلو اِشَعيانين يهودا و اورشلئم باره‌سئنده گؤردوکلري: }"گوجلو آدام کتان قيرينتيسينا اوخشاياجاق، گؤردويو ائش جرقّه کئمي اولاجاق، بلجه ائکئسي بئرلئکده ياناجاق، اونلاري سؤندورَن ده اولماياجاق. )"چونکي سئز، يارپاقلاري سولموش چؤل پوسته‌سي آغاجينا، سوسوز باغا دؤنه‌جکسئنئز.3 a"آرزو اتدئيئنئز پاليد آغاجلاريندان خجالت چکه‌جکسئنئز، سِچدئيئنئز باغلاردان اوتاناجاقسينيز.$ C"لاکئن عاصئلرله گوناهکارلار بئرلئکده هلاک اولاجاقلار، ربّی ترک ادنلر يوخ اولاجاقلار.p ["صحيون عدالتله، تؤوبه ادن ساکئنلري صالحلئکله قورتولاجاق.  "او زامان حاکئملرئني اَوّلکي کئمي، مصلحتچئلرئني ده باشلانيشدا اولدوغو کئمي گری قايتاراجاغام. سنه تزه‌دن «صالحلئک شهري، وفالي شهر» ديئله‌جک."N "اَلئمي سنئن ضئدّئنه ده اوزاداجاغام، چوروفونو گئل‌آبي ائله آريديب، بوتون ناخالئصلئيئني سندن تمئزلَيه‌جيم.) M"بونا گؤره ده رب، قوشونلارين پروردئگاري بله اعلان ادئر: ائسرايئلئن قادئر تاريسي بله اعلان ادئر: "دوشمنلرئمدن اؤزومو راحاتلاياجاغام، خصملرئمدن قئصاص آلاجاغام.2 _"باشچيلارينيز عاصي اولوب اوغرولارلا اَلبئردئر. هر کس روشوَتي سِوئر، بَخشئش دالينجا قاچير. يِتئمئن حاقّيندان دئفاع اتمئرلر، دول آروادين مودافئعه‌سئنه قالخميرلار.c  A"گوموشونوز چوروفه چِورئلئب، شرابينيزا سو قاتيليب.  ;"گؤر ربّه وفالي اولان شهر نجه بئر فاحئشه‌يه دؤنوب! او شهر کي، عدالتله دولو ائدي! بئر زامان اورادا صالحلئک مَنزئل اتمئشدي، لاکئن ائندي قاتئل‌لرله دولودور!E  "آمّا اگر منی ردّ ادئب عاصي اولاسينيز، قيلينج سئزي اوداجاق."" دوغرودان دا، بو سؤزلر ربّئن آغزيندان چيخيب.  %"اگر سؤزه باخيب ائطاعت اده‌سئنئز، تورپاغين لاپ گؤزل بهره‌لرئندن يئيَرسئنئز.F  "رب ديئر: "گلئن، ائندي بئربئرئمئزله بحث اِدَک، گوناهلارينيز قيپ‌قيرميزي پارچا کئمي گؤرونسه ده، اونلار قار کئمي آغ اولاجاق، توند قيرميزي رنگه چالسا دا، آغ يون کئمي آغ اولاجاق.X +"ياخشيليق اتمه‌يي اؤيره‌نئن، عدالتي آختارين، مظلوملاري قورتارين، يِتئمئن حاقّيني ورئن، دول آروادي حئمايت ادئن."P "يويونون، اؤزلرئنئزي تمئزله‌يئن؛ گؤزومون قاباغيندا ائشلرئنئزي شردن اوزاقلاشديرين، پئسلئک اتمه‌يي بوراخين. "بونا گؤره سئز اَل آچيب منه يالواراندا، گؤزلرئمي سئزه يوماجاغام. نه قدر چوخ دوعا اده‌سئنئز ده، گئنه قولاق آسماياجاغام. اَللرئنئز قانلا دولودور،P "تزه آي جشنلرئنئزدن، بايرام گونلرئنئزدن نئفرت ادئرم. بونلار منه يوک اولوبلار، اونلاري داشيماقدان يورولموشام.) M" منه آرتيق دَيَرسئز تقدئملر گتئرمه‌يئن، بوخور منده ائکراه يارادير. پئسلئکله دولو تزه آي مراسئملرئنئزه، سَبّت گونلرئنئزه، موقدّس ييغينلارينيزا دؤزه بئلمئرم!R " حوضوروما گلرکن اَلئنئزده بونلاري گتئرمه‌يئنئزي کئم ائسته‌يئر؟ معبدئمئن صَحنلرئنه بوش يِره آياق باسيرسينيز. 9" رب ديئر: "قوربانلارينيزين چوخلوغوندان منه نه؟ يانديرما قوچ قوربانلاريندان، کؤکَلمئش حيوانلارين پئيئندن دويموشام. گاميش، قوزو، کِچي قانيني ائسته‌مئرم.1 ]" ای سودوم باشچيلاري، ربّئن سؤزونو اِشئدئن! سئز، ای گومورا خالقي، تاريميزين تعلئمئني اِشئدئن!_ 9" اگر قوشونلار ربّي، بئزئم خالقدان بئر نچه صاغ قالان آدام قويماسايدي، بئز سودوم کئمي اولارديق، گومورايا بَنزه‌يَردئک.T #"صَحيون قيزي اوزوم باغينداکي چارداق کئمي، خئيار بوستانينداکي کوما کئمي، موحاصئره‌يه آلينميش شهر کئمي تک قاليب.F~ "مملکتئنئز وئراندير، شهرلرئنئز اودلا يانيب، ياداِلّئ‌لر گؤزونوزون قاباغيندا‌ تورپاغينيزي يِيئب داغيديرلار. تورپاغينيز کئمسه‌سئز قاليب، سانکي ياد آداملار اوراني تالاييب.\} 3"بدنئنئز تپه‌دن ديرناغاجاق ناخوشدور، بئر صاغ يِرئنئز يوخدور: يارالارينيز، زَده‌لرئنئز، تزه ضربه‌لرله وورولموش يارالارينيز، تمئزلَنمه‌مئش، ساريلماميش، مَلحَمله يوموشالديلماميشدير.H|  "نه اوچون گئنه ده دؤيوله‌سئنئز، نئيه عوصيان اتمکده داوام ادئرسئنئز؟ باش تامامن ناخوش، اورَک تامامن مرئض._{ 9"گوناه ادن مئلّتئن، شر ائشلر آلتيندا اولان خالقين، پئسلئک ادن نسلئن، فاسئد اؤولادلارين واي حالينا! اونلار ربّی ترک ادئبلر، ائسرايئلئن موقدّسئنه حقارتله باخيبلار، اوندان اوز دؤنده‌رئبلر.Rz "اؤکوز يئيه‌سئني، اِششَک ده صاحئبئنئن يِملئيئني تاني‌يير، لاکئن ائسرايئل خالقي منی تانيمير، خالقيم آنلامير."wy i"ای گؤيلر، قولاق آسين، ای يِر اوزو، اشئت! چونکي رب بله ديئر: "اؤولادلار يتئشدئرئب بؤيوتموشم، آمّا اونلار منئم ضئدّئمه عوصيان ادئبلر.x "يهودا و اورشلئم باره‌سئنده آموص اوغلو اِشَعيايا گؤرونن رؤيا کي، يهودا پادشاهلاري عوزئيّا، يوتام، آخاز، و خئزقئيانين دؤورونده باش وردی.w#قاچ، سِوگئلئم. عطئرلي داغلار اوستونده جيران کئمي اول، مارال بالاسي کئمي اول.!v; سن، ای باغلاردا اوتوران، يولداشلاريم سنئن سَسئني اِشئدئرلر- سَسئني منه ده اشئتدئر!Du اؤزوم اوچون منئم ده باغيم وار؛ مئن گوموش سنئن اولسون، ای سوليمان، ائکي يوز گوموش ده باغيني توتانلارين.rt] بَعَل-خاموندا سوليمانين بئر اوزوم باغي وار ائدي؛ باغي باغ توتانلارا کئرايه وردی، محصول اوچون هر بئري مئن گوموش گتئرمه‌لي ائدي.Bs} من بئر دئوارام، دؤشلرئم ده بورجلر کئمي‌دئر؛ اونا گؤره ده اونون گؤزونده، خوشو گلن بئري کئمي اولموشام.hrI اگر بئر دئوار اولسايدي، اوستونه گوموشدن بئر بورج تئکَردئک، اگر بئر قاپي اولسايدي، اوستونو سئدر خونچالاري ائله اؤرتَردئک.Hq کئچئک بئر باجيميز وار، اونون حله دؤشلري يوخدور؛ باجيميزي ائستميه دانيشان گون، اونون اوچون نه اده‌جيئک؟p#چوخلو سولار سِوگئني سؤندوره بئلمز، چايلار دا اونو اؤزونده بوغا بئلمز. اگر آدام سِوگئنئن عوضئنده اِوئنئن بوتون ماليني دا ورسه، گئنه ده حقئر گؤرونر.oبئر مؤهور کئمي منی اوره‌يئنئن باشينا قوي، بئر مؤهور کئمي قولونون اوستونه قوي. چونکي سِوگي اؤلوم کئمي گوجلودور، قيرت ده اؤلولر دئياري کئمي بَرک. اونون آلوولاري اود آلوولاري کئمي‌دئر، يانديريب-تؤکَن آلوو کئمي. n9بو قيز کئمدئر کي، سِوگئلئسي ائله قول-قولا صحرادان گلئر؟ آلما آغاجي آلتيندا سني اوياتديم؛ اورادا آنان سنئن دوغوش آغريني چکدي، اورادا آغري چکئب سني دوغدو.Dmسئزي آند ورئرم، ای اورشلئم قيزلاري، اؤزو موشتاق اولمايانا قدر، سِوگئني دئندئرمه‌يئن، اويانديرمايين.|lqاونون سول اَلي باشيمين آلتيندادير، صاغ اَلي ده منی قوجاقلايير.kkOقاباغا دوشوب سني آنامين اِوئنه آپارارديم، او کي، منه تعلئم وِرَردي. سنه اَدوئيه‌لي شرابدان، ناريمين سويوندان ائچئردَردئم.kj Qکاشکي سن منه آنامين اَمجه‌يئندن اَممئش قارداش کئمي اولايدين. او واخت، اِشئگده سني تاپاندا اؤپَردئم؛ هچ کس ده منی قينامازدي. i سِوگي اوتلاري رايئحه ورئر، قاپيلاريميزين اوستونده هر جور سِچئلمئش ميوه وار، هم تزه، هم ده کؤهنه. اونلاري سنئن اوچون ساخلاميشام، ای سِوگئلئم!ohW سحر واختي اِرکَن اوزوم باغلارينا گِدَک، گؤرَک کي، آيا اوزوم آغاجي چئچکله‌نئب، نارلار چئچک آچيب؟ اورادا سِوگئمي سنه وره‌جيم.dgA گل سِوگئلئم، چؤله گِدَک. گجه‌ني کَندلرده کچئردک،Xf) من سِوگئلئمئنَم، و اونون شؤوقو ده منه‌دئر.We' آغزين دا لاپ ياخشي شراب کئمي، او شراب کئمي کي، سِوگئلئمئن دوداقلارينين اوستونه، دئشلرئنئن اوستونه دومدوز آخسين.dددئم: "خورما آغاجينا چيخارام، سالخيملاريندان توتارام."" قوي دؤشلرئن اوزوم سالخيملاري کئمي اولسون، نفسئنئن رايئحه‌سي آلما رايئحه‌سي کئمي، cبويون خورما آغاجي کئمي‌دئر، دؤشلرئن ده اونون سالخيملارينا بَنزه‌يئر.lbQنه گؤزَل، نه سِوئلمه‌لي‌سن، سن، ای حلاوتلي سِوگئلئم![a/باشين سنئن اوستونده کَرمِل داغي کئمي‌دئر، باشينين ساچي دا دئيه‌سن ارغوان قايتان. پادشاهي اسئر ادن تِل‌لرئن‌دئر.`7بويونون عاج بورجو کئمي‌دئر، گؤزلرئن بَت-رَبّئم دروازاسينين يانيندا اولان خِشبون حوووضلاري کئمي. بورنون دَمَشق طرفئنه باخان لوبنان بورجونه بَنزه‌يئر.y_kائکي دؤشون دئيه‌سن بئر جوت مارال بالاسي، اِکئز جيران بالاسي.z^mگؤبه‌يئن گئرده بئر پئياله‌يه بَنزه‌يئر کي، هچ واخت جوربه‌جور شرابي اَسکئک اولماز. بِلئن زانباقلارلا بَزَنمئش بوغدا تاياسي‌دير،T] #آياقلارين دَمپايي ائچئنده نه گؤزَلدئر، ای نجئبزاده قيز! گئرده بودلارين جواهئر کئمي‌دئر، اوستا اَللرئنئن ائشي.\ قاييت، قاييت، ای شولامّئت قيز قاييت، قاييت کي، سنه باخاق. نه اوچون مَخه‌نايئم اويونونا باخار کئمي، شولامّئت قيزا باخماق ائسته‌يئرسئنئز؟[ جانيم، من بئلمه‌دن، منی شَرَفلي خالقيمين عارابالاري اوستونه قويدو.WZ' جَوئز باغينا اِندئم کي، دره‌نئن ياشيل زوغلاريني گؤروم. گؤروم کي، آيا اوزوم آغاجي چئچکله‌نئب، نارلار چئچک آچيب؟@Yy کئمدئر بو کي، سحر کئمي آچيلير، آي کئمي گؤزَلدئر، گون کئمي تمئزدئر، بايراقلي قوشون کئمي هيبتلي‌دئر؟ X آمّا تايسيزدير منئم گؤيرچئنيم، منئم تک کامئلئم؛ آناسينين بئري بئردانه قيزي‌دير، اونو دوغان آروادين گؤز‌بَبه‌يي. کنئزلر اونو گؤروب بختور چاغيرديلار، ملکه‌لر و جارئيه‌لر ده بِله. اونلار دا اونو تعرئفله‌دئلر.oWWملکه‌لر آلتميش، جارئيه‌لر هشتاددير، کنئزلر ده سايسيز.gVGياناقلارين ياشماق آرخاسيندا نار پارچاسي کئمي‌دير.IU دئشلرئن قويون سوروسو کئمي‌دئر کي، يويونماقدان چيخير. هاميسينين اِکئزي وار، آرالاريندا بالاسيزي يوخدور.4Taگؤزلرئني مندن گؤتور، چونکي منی پرئشان ادئر، ساچين گئلعاددان اِنَن کِچئلر سوروسونه بنزه‌يئر.7Sgسِوگئلئم، سن تئرصا کئمي گؤزَلسن، اورشلئم کئمي سِوئلمه‌لي‌سن، بايراقلي قوشون کئمي هيبتلي‌سن.Rسِوگئلئم منئمدئر، من ده سِوگئلئمئن. سوروسونو زانباقلار آراسيندا اوتارير.i=gfee cb|aR`_j^^\[[ZZvY{XXW=V#U(TGSRRQfPORNMML9KK,IHGFEDDCBrBAr@{>=<;: 9386643 2n10/..!-V,,*) (F'N%%i$?#7!!6 rD]m {x  W D :cc0=W3c_" او گون قوردلا قوزو بئر يرده ياشاياجاق، پلنگله چَپئش بئرلئکده ياتاجاق، بوزوو، جاوان آصلان و بَسلَنمئش مال-حيوان يان-يانا دوراجاق، اونلاري کئچئک بئر اوشاق گوده‌جک.{bo" صالحلئک اونون بِلئنه قورشاق اولاجاق، صداقتي کمر کئمي تاخاجاق.ba=" لاکئن او، يوخسوللارا عدالتله حؤکم اده‌جک، يِر اوزونده‌کي مظلوملارين ائشئنه ائنصافلا قرار چيخارداجاق. دونياني آغزينين دَيَنه‌يي ائله ووراجاق. پئس آداملاري آغزينين نفسي ائله اؤلدوره‌جک.n`U" او، ربّئن قورخوسوندا شادليق تاپاجاق. گؤزلرئنئن گؤردويو ائله حؤکم اتميه‌جک، قولاغي ائله اشئتدئيئنه گؤره قرار چيخارتماياجاق.N_" ربّئن روحو، حئکمت و آنلاييش روحو، نصئحت و قودرت روحو، مَعرئفَت و ربّئن قورخوسو روحو اونون اوستونده اولاجاق.^ -" يَسّه‌نئن کؤتويوندن تزه بئر شاخه چيخاجاق، کؤکوندن چيخان بئر بوداق بار وره‌جک.=]s" "مِشه‌ده‌کي کوللوقلاري بالتا ائله کَسئب يِره سَره‌جک. لوبنان عظمتلي اولانين اَلي ائله ييخيلاجاق.{\o" !باخ، قوشونلار پروردئگاري رب، دوشمنی وار گوجو ائله بوداقلار کئمي کَسه‌جک، لاپ اوجا آغاجلاري يِره سَره‌جک، کئبئرلی‌لري آلچالداجاق.R[" آمّا بو گون ائشغالچيلار نوبدا قالاجاقلار، صحيون شهرئنئن قورولدوغو داغا، اورشلئم تپه‌سئنه يومروق گؤرسه‌دئر.|Zq" مَدمِنا ساکئنلري قاچيب، گِبئم ساکئنلري سيغيناجاق يِر آختارير.Y" ای گلّئم قيزي، سَسئني اوجالت! ای لَيشا، قولاق آس، ای بِچارا عَناتوت!X" اونلار کِچئدي کِچئبلر، و ديئرلر: «گِبَع بئزئم گجه قالاجاغيميز يِر اولاجاق، راما شهري دهشته دوشوب، شاعولون شهري گئبعه‌ده ياشايانلار قاچيبلار.(WI" اونلار عَيّت شهرئنئن ضئدّئنه گلئبلر، مئگرونو کِچئبلر؛ مئکماسدا يوکلرئني بوشالديبلار.*VM" او گون آشورون يوکو چئينئزدن، يوغو بوينونوزدان گؤتوروله‌جک. ياغدان اؤتری يوغ قيريلاجاق.LU" قوشونلار ربّي، مئديانلي‌لاري عورِب قاياسيندا ووردوغو کئمي، اونلاري دا شاللاقلا ووراجاق. دَيَنه‌يي مئصئرلی‌لرئن ضئدّئنه نه جور دهنزئن اوستونه اوزاتدي، ائندي ده اِله اده‌جک.T" چونکي بو ياخيندا قضبئم سؤنه‌جک، حئدّتئم آشورلولارين محوئنه سبب اولاجاق."ES" بونا گؤره ده قوشونلار پروردئگاري رب بله ديئر: "ای صحيوندا ياشايان خالقيم، مئصئرلی‌لرئن سنه اتدئيي کئمي، سني دَيَنَکله ووران، اوستونه دَيَنَک قالديران آشورلولاردان قورخما.R" قوشونلار پروردئگاري رب، داغيديلما حؤکمونو بوتون دونيادا يرئنه يتئره‌جک.~Qu" ای ائسرايئل، خالقين دهنز قومو قدر چوخ اولسا بِله، اونلارين آراسيندان آنجاق بئر آزي دؤنه‌جک. توکَنمَز عدالتله داغيديلما حؤکمو ورئلئب. P" صاغ قالانلار يعقوب نسلئندن صاغ قالانلار قودرتلي تارييا طرف دونه‌جکلر.]O3" او گون ائسرايئلئن صاغ قالانلاري، يعقوبون نسلئندن خئلاص اولوب صاغ قالانلار، آرتيق اونلاري هلاک ادنلره بِل باغلاماياجاقلار. لاکئن، حقئقتن، ربّه، ائسرايئلئن موقدّسئنه بِل باغلاياجاقلار.N7" مِشه‌لرئنده قالان آغاجلارين سايي او قدر آزا اولاجاق کي، بئر اوشاق اونو سايا بئلر.jMM" گؤزل مِشه‌لرئني، بار ورن باغلاريني، کامئل وئران اده‌جک، آغير ناخوشلوغا توتولان ائنسانين بوتون جاني کئمي اَرئيئب گده‌جک.`L9" ائسرايئلئن نورو اود، ائسرايئلئن موقدّسي آلوو اولاجاق. آشورون تئکانلار و قانقاللاريني بئر گونده يانديريب يوخ اده‌جک.yKk" بونا گؤره قوشونلار پروردئگاري رَب، آشورون گوجلو عسگرلرئنه اؤلومجول مرض گؤندره‌جک، اونون جلالي آلتيندا بئر اود توتوشوب آلوولانار.uJc" بالتا مگر اونو ائشلَده‌نئن قاباغيندا فخر اِدَر؟ اَره مگر اونو قالديرانين قاباغيندا کئبئرله‌نَر؟ سانکي دَيَنَک اونو گؤتوره‌ني ائشله‌دئر، اِله بئل آغاجدان دوزه‌لمئش دَيَنَک جانليني حرکت اتدئرئر.`I9" قوش يوواسينا چاتان کئمي، اَلئم خالقلارين وار-دؤولتئنه چاتدي. يئيه‌سئز يومورتالاري ييغان بئر شخص کئمي، بوتون دونياني ضبط اتدئم. قاناد چيرپان، آغزيني آچيب سَسئني چيخاردان بِله، اولمادي.»""}Hs" چونکي ديئب: «بونو من اَلئمئن گوجو ائله، حئکمتئمئن قووّتي ائله اتدئم. چونکي عاغيليم وار، خالقلارين سرحدلرئني يوخ اتدئم، خزئنه‌لرئني ده تالان اتدئم، گوجلو بئر جنگاور کئمي اونلارين ساکئنلرئني يِره ييخديم.)GK" پروردئگار صحيون داغيندا و اورشلئمده ائشئني بئتئرندن سونرا بله دئيه‌جک: "آشور پادشاهيني، کئبئرلي اوره‌يئنه گؤره، تکبّورلو باخيشلارينا گؤره جزالانديرجاغام.)FK" سامئره‌يه و اونون بوتلرئنه نه اتدئم، مگر اورشلئمه و اونون بوتلرئنه ده اِله اتمه‌رم؟»""QE" بوتپرست مملَکتلري نجه اَله کچئردئم، او مملکتلري کي، اورشلئمله سامئره‌دن داها چوخ اويما بوتلري وارلاري ائدي.D" مگر کَلنو، کَرکِمئش کئمي ديئل؟ خَمات، اَرپَد کئمي، سامئره ده دَمَشق کئمي؟hCI" او ديئر: «مگر سرکرده‌لرئمئن هاميسي پادشاهلار ديئل؟FB" آمّا آشور پادشاهي بوندان دا پئسئني دوشونور، محو ادئب بئر-بئر چوخ مئلّتئن کؤکونو کَسمه‌يي فئکئرله‌شئر.nAU" آشورو نجئس مئلّتئن اوستونه گؤندره‌جيم؛ قضبلَندئيئم خالقين اوستونه هوجوم اتمه‌يه، قارت اتمه‌يه، تالان مالي گؤتورميه گؤنده‌ره‌جيم. اونلاري کوچه‌لرده‌کي پالچيق کئمي تاپدالاماغا امر وره‌جيم.'@G" "واي، آشورون حالينا، او منئم قضب عصام، اونلارين اَلئنده‌کي دَيَنَک ده منئم قِيضئمدئر!P?" اسئرلر آراسيندا اَيئلمکدن و يا اؤلدورولَنلر آراسيندا ييخيلماقدان آيري بئر چاره قالمايير. بوتون بونلار باش ورن حالدا، گئنه ده ربّئن قضبي سؤنمور، اَلي حله ده جزالانديرماغا قالخيب.>" جزا گونو اوزاقلاردان باشينيزا بلا گلنده نه اده‌جکسئنئز؟ کؤمک اوچون کئمئن يانينا قاچاجاقسينيز؟ مال-دؤولتئنئزي هارادا ساخلاياجاقسينيز؟%=C" يوخسوللاردان عدالتي اسئرگه‌‌‌يَنلرئن، خالقيمين کاسيبلارينين حاقّيني اَل‌لرئندن آلانلارين، دول آروادلاري سويانلارين، يِتئملرئن ماليني تالان ادنلرئن. < " واي شر قايدالار قورانلارين حالينا، دايئمن عدالتسئز قانون قويانلارين،R;" مِنَسّه اِفرايئمي اودور، اِفرايئم مِنَسّه‌ني. سونرا بئرلئکده يهودانين ضئدّئنه قالخيرلار. بوتون بونلار باش ورن حالدا، گئنه ده ربّئن قضبي سؤنمور، اَلي حله ده جزالانديرماغا قالخيب.s:_" صاغدا اولانلاري قاپيب يِيئرلر، آمّا حله ده آجديرلار، سولدا اولانلاري يِيئرلر، لاکئن دويمورلار؛ هر کس اؤز قولونون اَتئني يِيئر.>9u" قوشونلار ربّئن قضبي اؤلکه‌ني اود کئمي يانديرير، خالق آلوو اوچون يِمدئر، قارداش قارداشا رحم اتمئر.8" چونکي پئسلئک اود کئمي آلوو چکئر، تئکانلا قانقالي يانديريب کول ادئر، مِشه‌ده‌کي کوللوقلاري دا اودا چکئر، توستو سوتونوندا گؤيه قالخيرلار.{7o" بونا گؤره ده پروردئگار اونلارين جاوانلارينا گؤره سِوئنمَيه‌جک، يِتئملرئن و دول آروادلارين حالينا يانماياجاق. چونکي هامي نجئسدئر، شر ائشلر گؤرور، هامينين آغزيندان آخماق سؤزلر چيخير. بوتون بونلار باش ورن حالدا، گئنه ده ربّئن قضبي سؤنمور، اَلي حله ده جزالانديرماغا قالخيب.(6I" چونکي بو خالقا يول گؤرسدنلر اونلاري آزديريرلار، اونلارين يولو ائله گِدنلر قيريليرلار.5" باش، آغساقّال و حؤرمتلي بئر کئشئدئر، قويروق دا يالان تعلئم ورن پيغمبردئر.F4" بونا گؤره رب ائسرايئلدن باشي و قويروغو، هم خورما آغاجينين بوداغيني، هم ده قارغيني بئر گونده کَسئب آتير. 3 " آمّا خالق اونو جزالانديران ربّه طرف دؤنمور، قوشونلار ربّئني آختارمير.E2" اَراملي‌لار شرقدن، فئلئسطلی‌لر قربدن؛ اونلار آغيزلاريني آچيب ائسرايئلي اودورلار. بوتون بونلار باش ورن حالدا، گئنه ده ربّئن قضبي سؤنمور، اَلي حله ده جزالانديرماغا قالخيب.17" بونا گؤره رب، رِصئنئن خصملرئني اونلارين ضئدّئنه قالديرير، دوشمنلرئني دئرچَلدئر، 0" "کَرپئج اِولرئمئز ييخيليب، آمّا يونما داشدان اِولر تئکه‌رئک. وحشي انجئر آغاجلاري کَسئلئب، آمّا بئز اونلارين عوضئنه سئدر آغاجلاري اَکه‌رئک.":/m" بوتون خالق بونو بئلئر، يعني اِفرايئمئن و سامئره‌نئن ساکئنلري. بو مغرور و تکبّورلو خالق بله ديئر:.)" پروردئگار، يعقوبون ضئدّئنه بئر سؤز گؤنده‌رئر، و او ائسرايئلئن اوستونه دوشور.-" حاکئمئيّتئنئن و اَمئن-آمانليغينين آرتماسينين آخيري اولماياجاق، او، داوودون تختي و سلطنتي اوستونده حؤکم سوره‌جک، او، حاکئمئيّتئني عدالتله و صالحلئکله ائندئدن ابده کئمي قوراجاق. قوشونلار ربّئن قيرتي بونو اده‌جک.b,=" چونکي بئزئم اوچون بئر کؤرپه دوغولاجاق، بئزه بئر اوغول ورئله‌جک، حاکئمئيّت اونون چئيئنلري اوستونده اولاجاق، اونون آدي اَعلا مصلحتچي، قودرتلي تاري، ابدی آتا، صولح شاهزاده‌سي چاغيريلاجاق.M+" چکمه‌لي جنگاورئن دؤيوشده گِيدئيي چکمه، قانا بولانميش پالتار يانديريلماق اوچون اولاجاق، اودا يِم اولاجاق.'*G" چونکي اونلارا يوک اولان يوغو، چئيئنلرئني دؤيَن دَيَنه‌يئني، اونلارا ظولم ادنلرئن دَيَنه‌يئني سينديريبسان؛ مئديانلي‌لارين باشلارينا گتئردئيئن گون کئمي.))K" يارب، مئلّتي چوخالديب سِوئنجلرئني آرتيراجاقسان، اَکئب-بئچَنلرئن فَرَحلَندئيي کئمي، قنئمت بؤلَنلرئن سِوئندئيي کئمي، اونلار دا سنئن حوضوروندا سِوئنه‌جکلر.T(!" ظولمتده ياشايان خالق بؤيوک بئر ائشيق گؤره‌جک. اؤلوم کؤلگه‌سي دئياريندا ساکئن اولانلارين اوستونه نور ساچاجاق.$' C" لاکئن سيخينتي چکمئش خالق آرتيق ظولمتده قالماياجاق؛ تاري کِچمئشده زِبولون و نَفتالي بؤلگه‌لرئني ذلئل اتمئشدي، لاکئن گله‌جکده دهنز کناري يولوندا، اوردون چايينين او بئري تاييندا، و موختلئف مئلّتلر ياشايان جَلئله شرف وره‌جک.& "سونرا يِره نظر سالاجاقلار، و باخ، سيخينتيدان، قارانليقدان، و قورخونج پرئشانليقدان باشقا هچ بئر شي گؤرميه‌جکلر. قالين ظولمته آتيلاجاقلار." %9"اونلار چاره‌سئز و آج قاليب، اؤلکه‌ني دولانيب گَزه‌جکلر. آج قالاندا قضبلَنه‌جکلر، يوخارييا باخارکن پادشاهلاريني و اؤزلرئنئن تاريسيني لعنتلَيه‌جکلر.n$U"تارينين تعلئمئنه و شهادتئنه دؤنمَک گرک! اگر اونلار تارينين کلامي موطابئقئنه دانيشماسالار، اونلار اوچون نور شفقي ساچماياجاق.#1"سئزه بعضی آداملار دئيَنده کي، «پيچيلداييب ميرتيلدايان جئندارلارلا، روح‌چاغيرانلارلا مصلحتله‌شئن»، اونلارا بله جاواب ورئن: «مگر خالق اؤز تاريسيندان مصلحت آلمامالي‌دير؟ دئرئلر باره‌سئنده مگر اؤلولردن مصلحت آلارلار؟r"]"باخ، من و ربّئن منه وردئيي اؤولادلار، ائسرايئلده قوشونلار ربّئنئن نئشانه‌لر و عجايئبلرئيئک، او رب کي، صحيون داغيندا ساکئندئر.!"يعقوب نسلئندن اوزونو گئزله‌دن ربّی گؤزلَيه‌جيم؛ اونا اومئدله باخاجاغام.f E"شهادتي ساخلا، تعلئمي شاگئردلرئم آراسيندا مؤهورله!'G"بئر چوخلاري بودره‌يه‌جکلر، ييخيليب قيريلاجاقلار، تله‌يه دوشوب اسئر آپاريلاجاقلار."r]"او، موقدّس مکان اولاجاق، آمّا ائسرايئلئن ائکي پادشاهليغينا ييخان داش و بودره‌مه قاياسي، اورشلئم ساکئنلرئنه تله و تور اولاجاق.9k" قوشونلار ربّئني موقدّس سايمالي‌سينيز، سئزئن قورخونوز او اولاجاق، سئزئن لرزه‌‌نئز او اولاجاق!" "دِمَيه‌جکسئنئز: بو دسئسه‌دئر! بوتون او شيلر حاقّيندا کي، بو خالق اونو دسئسه چاغيرير. اونلارين قورخدوقلاريندان قورخمايين، لرزه‌يه گلمه‌يئن.,Q" رب گوجلو بئر قووّتله منئمله دانيشيب امر اتدي کي، بو خالقين توتدوغو يوللا گتمه‌يئم. و ددی:xi" بئرلئکده مصلحتله‌شئن، لاکئن بوشا چيخاجاق؛ ائسته‌دئيئنئز قدر دانيشين، آمّا هچ بئر سؤز دوغرو اولماياجاق، چونکي تاري بئزئمله‌دئر.=s" قيريلين، ای خالقلار، دارماداغين اولون! ای يِر اوزونون بوتون اوزاق اؤلکه‌لري، اِشئدئن! دؤيوشه حاضيرلاشين و دارماداغين اولون! بلی، دؤيوشه حاضيرلاشين و دارماداغين اولون! "بو سولار يهوداني بورويوب باساجاق، اؤلکه‌نئن بوغازينا قدر چاتاجاق. قانادلارينين آچيليشي سنئن اؤلکه‌ني باشدان-باشا اؤرته‌جک، ای عئمانوعِل!""@y"باخ، پروردئگار، فَراتين جوشان قودرتلي سولاريني، يعني آشور پادشاهي و اونون قووّتئني بو خالقين اوستونه گتئره‌جک. بو سولار اؤز ياتاقلاريندان يوخاري قالخاراق آشيب داشاجاق.?w""بو خالق ساکئت آخان شئلواَخ سولاريني ردّ ادئب، رِصئنله رِمَليانين اوغلونا مِيل سالديقلارينا گؤره ،E"رب منئمله گئنه دا‌نيشيب بله ددی:V%"چونکي کؤرپه «آتام، آنام» دِمه‌يي اؤيرَنمه‌دن، دَمَشقئن ثروتي و سامئره‌نئن قنئمتي آشور پادشاهينا آپاريلاجاق."_7"سونرا من نَبئيه ائله ياخينليق اتدئم و او بويلو اولوب بئر اوغلان دوغدو. رب منه ددي: "اونون آديني مَهِر شَلال خاشبَز قوي.1"کاهئن اورئيا ائله يِبِرِکيا اوغلو زَکَرياني اؤزومه اِعتئبارلي شاهئد سِچه‌جيم."4 c"او واخت رب منه بله ددي: "بؤيوک بئر لؤوحه گؤتور و اوستونده آيدين حرفلرله ياز: مَهِر شَلال خاشبَز.:m"او تپه‌لره کي، بئر واخت شوخوملانيب اَکئلَردي، هچ کس تئکان و قانقال قورخوسوندان گده بئلميه‌جک؛ اؤکوزلرئن گَزدئيي يِرلره، قويونلارين تاپدالاديغي يِرلره چِورئله‌جک."P"آداملار اورالاردان اوخلارلا، کامانلارلا کچه‌جکلر، چونکي اؤلکه‌نئن هر ياني تئکان و قانقاللا اؤرتولَنه‌جک.1"او گون مئن گوموش دَيَرئنده مئن تَنَک اولان باغ، تئکانلي، قانقاللي چؤله دؤنه‌جک.5 c"آلديغي بول سود نتئجه‌سئنده کره ياغي يئيه‌جک. اؤلکه‌ده قالان هر کس کره ياغي ائله بال يئيه‌جک.X )"او گون بئر بوزوولا بئر جوت قويون بَسله‌يَن% C"او گون پروردئگار فَراتين او تاييندان اوجرَتله توتدوغو اولگوجله، يعني آشور پادشاهي ائله، ساچلارينيزي، باجاقلارينيزين توکلرئني و ساقّاللارينيزي قيرخاجاق.\ 1"اونلار آخين-آخين گلئب درئن وادئلرده، قايا ياريقلاريندا، بوتون تئکانلي کوللوقلاردا، اوتلاقلاردا ساکئن اولاجاقلار.v e"او واخت گلنده رب فئت چالاجاق و مئصئر چايلارينين اوزاق يِرلرئنده ياشايان مئلچه‌يي، آشور تورپاقلاريندا ياشايان آريني سَسلَيه‌جک.#"رب سنه، خالقينا، و آتا نسلئنه اِله گونلر گتئره‌جک کي، اِفرايئمئن يهودادان آيريلديغي بو گونه قدر گؤرونمه‌يئب. آشور پادشاهيني اوستونوزه گتئره‌جک.M"آمّا بو اوشاق ياخشيني پئسدن آييران ياشا چاتمادان، سني دهشته سالان او ائکي پادشاهين تورپاقلاري بوش قالاجاق.~u"بو اوشاق پئسي ياخشيدان آييران ياشا چاتديقدا، کره و بال يئيه‌جک.eC"بونا گؤره ده پروردئگار اؤزو سئزه بئر علامت وره‌جک: باخ، باکئره قيز بويلو اولوب اوغلان دوغاجاق، آديني عئمانوعِل قوياجاق.ve" بونون اوستوندن اِشَعيا بله ددي: "اِشئدئن، ای داوود نسلي! ائنسانلاري بِزدئرمه‌يئنئز بس مگر ديئل کي، منئم تاريمي دا بِزدئرئرسئنئز؟y" لاکئن آخاز جاواب وردی: "ائستمه‌جيم، ربّی ده ائمتاحان اتميه‌جيم.""=" "تارين ربدن بئر علامت ائسته؛ قوي اؤلولر دئياري قدر درئن يا دا گؤيلر قدر اوجا اولسون."D" رب گئنه آخازلا دانيشيب اونا ددي:" اِفرايئمئن پايتختي سامئره‌ده‌دئر، سامئره‌نئن باشچيسي دا رِمَليانين اوغلودور. اگر ائماندا مؤحکم دورماياسينيز، داوام گتئره بئلمزسئنئز." "چونکي اَرامين پايتختي دَمَشقدئر، دَمَشقئن باشچيسي دا رِصئندئر. اِفرايئم آلتميش بش ائلدن سونرا دارماداغين ادئلئب، مئلّت اولاراق قالماياجاق.~"بونا گؤره پروردئگار رب بله ديئر: "بو ائش اولماياجاق، باش توتماياجاق.V}%"«گلئن، يهودانين ضئدّئنه چيخاق و خالقي قورخودوب اؤلکه‌ني اَله کچئردک و طَبي‌اِل اوغلونو اورايا پادشاه قوياق.»""|"چونکي اَرام، اِفرايئم و رِمَليا اوغلو سئزئن ضئدّئنئزه شر قوراراق بله ديئر:L{"اونا بله دِه: "دئقّتلي و ساکئت اول. قورخما! قوي اوره‌يئن بو ائکي توستوله‌نَن، ياريسي يانميش اودون پارچاسيندان يعني رِصئن، اَرام و رِمَليا اوغلونون آلوولانان قضبئندن قورخماسين!%zC"رب اِشَعيايا ددي: "ائندي آخازي پئشواز اتمک اوچون اوغلون شِعار-‌ياشوبلا بئرلئکده يوخاري حوووضون سو يولونون آخيرينا، پالتار آغاردان زَمئسئنه گِدن يولا چيخ."4ya"داوود نسلئنه خبر ورئلدي کي، "اَراملي‌لار اِفرايئمده قوشون دوزه‌لدئب اوردو قوروبلار."" پادشاهين و خالقين اوره‌يي، مِشه آغاجلاري کولَکدن تئتره‌يَن کئمي تئتره‌دي.Sx !"عوزئيّا اوغلو يوتام اوغلو يهودا پادشاهي آخازين حؤکم سوردويو دؤورده، اَرام پادشاهي رِصئنله ائسرايئل پادشاهي رِمَليا اوغلو پِقَخ اورشلئمه هوجوم اتدئلر، آمّا اوراني آلا بئلمه‌دئلر.^w5" خالقين اوندا بئري قالسا دا، اؤلکه يانيب محو اولاجاق. چؤل پوسته‌سي و پاليد آغاجي کئمي موقدّس نسئل کؤتويوندن چيخاجاق." v9" رب آداملاري چوخ اوزاقلارا کؤچوردوب، اؤلکه‌نئن آراسيندا ترک ادئلمئش يِرلر چوخدور.Ju " او واخت ددئم: «نه واختاجاق، ای پروردئگار؟» او جاواب وردی: «او زاماناجاق کي، شهرلر خاراباليقلارا دؤنوب کئمسه‌سئز قاليب، اِولر آدامسيز، بو تورپاق دا بوسبوتون وئرانه‌يه دؤنوب.»Tt!" بو خالقين اوره‌يئني کوتلَشدئر، قولاقلاريني کار ات، گؤزلرئني يوم، مبادا گؤزلري ائله گؤرسونلر، قولاقلاري ائله اشئتسئنلر، اورَکلري ائله آنلاسينلار، و منه ساري دؤنوب شفا تاپسينلار.»|sq" او ددي: "گت، بو خالقا بونو چاتدير: «اشئتدئکجه اِشئده‌جکسئنئز، آمّا آنلاماياجاقسينيز، گؤردوکجه گؤره‌جکسئنئز، آمّا قانماياجاقسينيز.Zr-"سونرا پروردئگارين سَسئني اشئتدئم: "کئمي گؤنده‌رئم؟ بئزئم اوچون کئم گده‌جک؟" او واخت ددئم: "من حاضيرام. منی گؤندَر."Pq"او، کؤزله دوداقلاريما توخونوب ددي: "باخ، بو کؤز دوداقلارينا دَيئب؛ تقصئرئن سئلئنئب، گوناهين کفّاره اولونوب."Kp"او واخت سِرافلاردان بئري منه طرف اوچدو، اَلئنده کؤز کؤمور وار ائدي کي، ماشا ائله قوربانگاهدان گؤتورموشدو.2o]"او واخت ددئم: "واي منه، هلاک اولدوم! چونکي دوداقلاري نجئس بئر آدامام، هم ده نجئس دوداقلي آداملار آراسيندا ياشاييرام. چونکي گؤزلرئم پادشاهي، قوشونلار ربّئني گؤروب."%nC"سِرافلارين سَسئندن قاپينين چرچئوه‌لري و کاندارلار تئتره‌دي، معبد توستو ائله دولدو.jmM"بئري او بئرئني سَسله‌يئب ديئردي: "موقدّسدئر، موقدّسدئر، موقدّسدئر قوشونلار رَبّئ! بوتون ير اوزو اونون عظمتي ائله دولودور."`l9"اونون باشي اوستونده سِرافلار دايانميشديلار. هر بئرئنئن آلتي قانادي وار ائدي. قانادلارينين ائکئسي ائله اوزلرئني اؤرتوردولر، ائکئسي ائله آياقلاريني اؤرتوردولر، ائکئسي ائله ده اوچوردولار.k "پادشاه عوزئيّا اؤلَن ائل، من پروردئگاري گؤردوم. او، اوجا و عظمتلي تختده اوتورموش و پالتارلارينين اَته‌يي معبدئن دؤشَمه‌سئني اؤرتموشدو.Zj-"او گون اونلار ائسرايئلئن ضئدّئنه دهنزئن خورولتوسو کئمي گورلاياجاقلار. کئم اؤلکه‌يه باخسا، باخ، ظولمت و پرئشانليق گؤره‌جک. اونلارين بولودلاري ائله حتّا ائشيق اؤرتولوب ظولمت دوشه‌جک.i"اونلارين نعره‌سي دئشي آصلان کئمي‌دئر، جاوان شئر کئمي باغيرير، شئکاريني قاپيب گؤتورَرکَن خورولدايير، کئمسه اوولاريني پنجه‌لرئندن قورتارمير.h"اونلارين اوخلاري ائتي، کامانلاري دا چکئلمئشدئر. آتلارينين ديرناقلاري چاخماق داشينا بَنزَر، دؤيوش عارابالارينين تَکَرلري فيرلانان يِل کئمئدئر.+gO"آرالاريندا يورولاني، بودره‌يَني اولماياجاق، نه ياتاني اولاجاق، نه ده يوخويا گده‌ني؛ بِلئنده‌کي کمر آچيلماميش قالاجاق، آياق‌قابي باغي قيريلماميش دوراجاق.f%"رب اوزاقدا ياشايان مئلّتلره ده بئر بايراق قوراجاق، فئت سَسي ائله اونلاري يِر اوزونون بوجاقلاريندان سَسلَيه‌جک. باخ، بو مئلّتلر تزلئکله گله‌جکلر.feE"بونا گؤره ده ربّئن قضبي اؤز خالقينين ضئدّئنه آلوولانيب، اَلئني اونلارين ضئدّئنه اوزاديب و اونلاري ووروب. داغلار تئتره‌‌يئب، مِيئتلري زئبئل کئمي کوچه‌لره سَرئلئب. بوتون بونلار باش وردئيي حالدا، گئنه ده ربّئن قضبي سؤنمه‌يئب، اَلي حله ده جزالانديرماغا قالخيب.Ud#"بلجه، نجه آلوو ساماني يِيئب بئتئرَر، نجه کولَش اود ائچئنده بئردن آليشيب يوخ اولار، اونلارين کؤکو ده اِله چورويوب گده‌جک، چئچکلري توز کئمي هاوايا سوورولاجاق؛ چونکي قوشونلار ربّئنئن قانونونو ردّ ادئبلر، ائسرايئلئن موقدّسئنئن سؤزونه حقارتله باخيبلار.Qc"واي او آداملارين حالينا کي، روشوت آليب تقصئرکارا برائت قازانديريرلار، حاقلي‌لارين حاقّيني اَلئندن آليرلار!Ab{"واي او آداملارين حالينا کي، شراب ائچمکده قهرمانديرلار، ائچکئلري قاريشديريب ائچمکده قووّتلي‌دئرلر!a/"واي او آداملارين حالينا کي، اؤزلرئني حئکمتلي سانيرلار، اؤزلرئني زئرک ساييرلار! `"واي او آداملارين حالينا کي، پئسه ياخشي، ياخشييا پئس ديئرلر، قارانليغي ائشيق، ائشيغي دا قارانليق ساييرلار، آجييا شئرئن، شئرئنه ده آجي ديئرلر!_!"اونلار ديئرلر: "قوي تاري تَلَس‌سئن، اؤز عملئني تِز حياتا کچئرتسئن، بئز ده گؤرَک. قوي ائسرايئلئن موقدّسئنئن نئيّتي عمله گتئرئلسئن کي، بونو بئلَک!"" @6~X}| =U+" موآب خالقي پرستئشگاهلارينا گده‌رک اؤزونو يورور، دوعا اتمک اوچون موقدّس مکانينا گلئر، آمّا هر شي بوش‌-بوشونادير!#=?" بونا گؤره اوره‌يئم موآب اوچون طنبور کئمي ناله چکئر، قلبئم قئر-حارِس اوچون سيزلايير.\<1" محصوللو زَمئدن شَنلئک و شادليق سَسي يوخ اولوب، اوزوملوکده نه نغمه‌لر اوخونور، نه ده شادليق نئدالاري سَسله‌نئر. اوزوم‌سيخانلاردا ائشله‌يَن يوخدور، اونلارين شَن سَسلرئني، من کَسمئشم.L;" بونا گؤره يَعزِرده آغلايانلارلا، سئبما تَنَکلري اوچون آجي-آجي آغلاياجاغام. ای خِشبون و اِلعالِه، سئزي گؤز ياشلاري ائله ائسلانديراجاغام، چونکي سنئنن ياي مئوه‌لرئن اوچون اولان، سنئن محصول واختي ييغيلان بارين اوچون‌ اولان، شَن سَسلرئنئز کَسئلدي.Y:+"چونکي خِشبون زَمئلري، سئبما تَنَکلري قورودو. آيري مئلّتلرئن باشچيلاري اونون سِچمه بوداقلاريني قيريبلار؛ او بوداقلار کي، يَعزِره يِتئشئردي، صحرايا چاتيردي، شاخه‌لَنئب دهنزي آشيردي.g9G"بونا گؤره موآب شئون اده‌‌جک؛ هر بئري موآب اوچون باغيراجاق. قئر-خَرِسِتئن کئشمئش لاواشالاريني يادا سالاراق اَزئله‌جکلر.8"موآبلي‌لارين نه دره‌جه‌ده کئبئرله‌نئب لووغالانديقلاريني، نه جور تکبّورلو، مغرور و حئرصلي اولدوقلاريني اشئتدئک، بوش يِره فخر ادئرلر.7"محبّت ائچئنده بئر تخت قورولاجاق، داوود نسلئندن بئر حاکئم صداقتله اونون اوستونده اوتوراجاق، عدالتي آختاراجاق. صالحلئيي تزلئکله يرئنه يتئره‌جک.W6'"قوي موآبدان قووولانلار سنئنله بئرلئکده ياشاسين، محو ادنلرئن اَلئندن اونلارا پناه يري اول."" چونکي قارت ادن قورتاريب، قيرغين يوخدور، ظاليملار اؤلکه‌دن کامئل بئر شکئلده محو اولوبلار،{5o""بئزه نصئحت ور، بئر قرار ور، گوندوزون گون اورتا ائستئسئنده اوستوموزه گجه کئمي کؤلگه سال، قووولانلاري گئزلَت، قاچقينلاري تسلئم اتمه.N4"سونرا موآب قيزلاري يووالاريندان آتيلميش، اورا-بورا اوچان قوشلار کئمي، اَرنون چايينين کِچئدلرئنده اولاجاق.33 a"سِلَعدن صحرا يولو ائله صحيون قيزينين داغينا، اؤلکه‌نئن حؤکمدارينا خراج قوزولاري گؤنده‌رئن.E2" چونکي دئمون سولاري قانلا دولودور؛ قطعن من دئمونون باشينا داها بَتَر بلا گتئره‌جيم، موآبدان قاچيب-قورتولانلارين اوستونه، اؤلکه‌ده صاغ قالانلارين اوستونه آصلان سالاجاغام./1W"خالقين آغلاشماسي موآب تورپاغيني بورويوب، فريادي اِگله‌يئمه‌جک، بِعِر-اِيلئمه‌جک چاتير.#0?"بونا گؤره خالق، قازانديغي مال-دؤولتئني، ييغديغي ثروتئني سؤيودلر وادئسئندن کچئردئر.4/a"چونکي نئمرئم سولاري قورودوغو اوچون، اوت سولدو، بئتکئلر قالمادي، آرتيق گؤي-گؤيَرتي يوخ اولدو.V.%"اوره‌يئم موآب اوچون باغيرير، اورانين قاچقينلاري صوعَره، عِگلَت-شِلئشئيايا طرف قاچيب. آغلايا-آغلايا لوخئت يوخوشوندان چيخيرلار. خورونه‌يئم يولوندا محو اولدوقلاري اوچون آغلاييرلار.c-?"باغيرير خِشبون و اِلعالِه، سَسلري يَهَصه قدر اِشئدئلئر. بونا گؤره موآب عسگرلري شئون ادئر، جانلاري قورخو ائچئنده اَسئر.2,]"چولا بورونه‌رَک کوچه‌لرده، داملاردا، ميدانلاردا هر کس شئون ادئر، گؤز ياشلاري سل کئمي آخير.+)"آغلاماق اوچون معبده، دئبونا، پرستئشگاهلارا گدئبلر. موآب خالقي نِبو و مِيدِبا اوچون شئون ادئر. ياس توتماق اوچون هامي ساچيني کَسئب، ساقّاليني قيرخيب.y* m"موآب باره‌ده ائخطار: موآبين آر شهري بئر گجه‌يه خاراباليغا دؤندو، داغيلدي، موآبين قئر شهري بئر گجه‌يه وئرانه‌لئيه دؤندو، داغيلدي.j)M" مئلّتئن اِلچئلرئنه نه جاواب ورئله‌جک؟ "بو کي، رب صحيونون پايالاريني قويوب، اونون خالقينين مظلوملاري اورادا پناه تاپاجاق." ( "ای دروازا، شئون ات! ای شهر، آغلا! ای بوتون فئلئسطلی‌لر، باشدان-باشا اَرئيئن! چونکي شئمالدان توستو ياخينلاشير، دوشمن عسگرلري سيرا-سيرا گلئر." '"کاسيبلارين لاپ کاسيبي دوياجاق، مؤحتاجلار اَمئن-آمانليقدا دئنجَله‌جک. سئزئن کؤکونوزو قيتليقلا کَسه‌جيم، صاغ قالانلارينيز دا اؤلدوروله‌جک.&)""ای بوتون فئلئسطلی‌لر، سِوئنمه‌يئن کي، سئزي دؤيَن دَيَنَک قيريليب؛ چونکي ائلانين کؤکوندن افعي عمله گله‌جک، اونون ثمره‌سي ده اوچان ائلان اولاجاق.`%9"پادشاه آخازين اؤلدويو ائلده بو وحي نازئل اولدو:@$y"چونکي قوشونلار ربّی نئيّت ادئب، کئم اونو بوشا چيخاردا بئلر؟ قالخميش اَلئني کئم گری دؤنده‌ره بئلر؟""*#M"بوتون دونيا اوچون حاضيرلانان تقدئر بودور؛ بوتون مئلّتلرئن ضئدّئنه قالخميش اَلئم بودور."!"اؤلکَمده آشورلولاري محو اده‌جيم و داغلاريمدا اونلاري تاپدالاياجاغام. سونرا خالقيم آشورون يوغوندان، و اونون چئيئنلرئنده‌کي يوکوندن قورتولاجاق.u" جاه-جلالين، چنگلرئنئن سَسي اؤلولر دئيارينا اِندئرئلئب. ياتاغين دا، يورغانين دا مِيئت قوردلاريدير.5" هامي جاواب ورئب سنه دئيه‌جک: «سن ده بئزئم کئمي ضعئف اولوبسان، بئزه بَنزه‌يئبسن!»w" يِرئن آلتينداکي اؤلولر دئياري، سني پئشواز اتمک اوچون صبئرسئزدئر، اؤلولرئنئن روحو، يِر اوزونون اؤلَن بوتون باشچيلاري سنئن اوچون هيجانلي‌دير، مئلّتلرئن بوتون کِچمئش پادشاهلاري تختلرئندن آياغا قالديرير.a;"حتّا لوبنانين شام و سئدر آغاجلاري دا سنئن فلاکتئنه سِوئنه‌رَک ديئر: «سنئن اؤلوموندن بَري، هچ کئم بئزي کَسمَيه گلمئر.» "ائندي آمّا بوتون دونيا ساکئتلئک و راحاتليق ائچئنده سِوئنجدن هاراي چکئر.!;"او عصا کي، دايانمادان خالقلاري قضبله ووراردي، مئلّتلري قِيضله، آمانسيزجا اَزَردي.ve"رب پئس آداملارين دَيَنه‌يئني، حؤکمدارلارين عصاسيني قيريب.F "بابئل پادشاهينا لاغ ادئب بله دئيه‌جکسن: "ظولمکارين آخيري گؤر نجه اولوب! قدّارليغين آخيري گؤر نجه اولوب!{ o"رب سني آغريندان، سيخينتيدان، گؤردويون آغير ائشدن قورتاراندا،A {"آيري خالقلار ائسرايئل خالقيني آپاريب، اؤز يِرلرئنه گتئره‌جکلر. ائسرايئل خالقي ربّئن وردئيي تورپاقلاردا اونلاري اؤزلرئنه قول و کنئز اده‌جکلر؛ اونلاري اسئر آپارانلاري، اؤزلري اسئر اده‌جکلر و اونلارا ظولم ادنلرئن اوستونده حؤکم سوره‌جکلر.@  {"رب يعقوب نسلئنه رحم اده‌جک، ائسرايئل خالقيني گئنه سِچه‌جک، اونلاري اؤز تورپاقلاريندا ساکئن اده‌جک، ياداِلّي‌لر ده يعقوب نسلئنه قوشولاجاقلار و اونلارلا بئرلَشه‌جکلر. " قالالاريندا جاناوارلار چيغيراجاق، گؤزَل سارايلاريندا چاقّاللار اولوياجاق. بابئلئن آخيري ياخينلاشاجاق، اونون گونلري تِز گلئب چاتاجاق."|q" اورا وحشي حيوانلارين ياشاديغي يِر اولاجاق، اِولرئنده چاقّاللار قايناشاجاق، اورادا بايقوشلار مسکن سالاجاق، وحشي کِچئلر اويناشاجاق.5c" اورادا بئر داها هچ کئم ياشاماياجاق، نسئلدن-نسله کئمسه ساکئن اولماياجاق. عَرَبلر چاديرلاريني اورادا قورماياجاقلار، چوبانلار دا سورولرئني اورادا ياتيرتماياجاقلار.jM" پادشاهليقلارين لاپ گؤزَلي اولان، کَلدانئلرئن جلالي اولان بابئل، تارينين سودوملا گوموراني داغيتديغي زامانا بَنزه‌يه‌جک.=s" اوخ جاوانلاري پارچالاياجاق، حتّا کؤرپه‌لره ده رحم اتميه‌جکلر، اوشاقلارا دا شفقت گؤرسدميه‌جکلر./W" باخ، گوموشه قئيمت ورمه‌يَن، قيزيلي سِومه‌يَن مادلي‌لاري اونلارين ضئدّئنه قالديراجاغام.]3" کؤرپه‌لري ده اونلارين گؤزلري قاباغيندا پارچالاناجاق، اِولري تالان اولوناجاق، آروادلارينين ناموسونا توخونولاجاق.1" ياخالانان هر کسئن بدني دلئک-دشئک اولاجاق، توتولان هر کس قيلينج آغزينا ورئله‌جک.E" هر کس قووولان جيرانا، چوبانسيز قويونلارا دؤنه‌جک، اؤز خالقينين يانينا قاييداجاق، اؤز وطنئنه قاچاجاق.Z-" بونا گؤره ده من، قوشونلار ربّي، حئدّتلي قضبئمئن گونونده، قِيضئمله گؤيلري تئتره‌ده‌جيم، ير اوزو لرزه‌يه گله‌جک./W" ائنساني خالئص قيزيلدان دا آز اده‌جيم، بشر اوفئر قيزيليندان داها دا نادئر حالدا تاپيلاجاق.'~G" رب ديئر: "بلجه دونياني شرارتئنه گؤره، پئس آداملاري تقصئرلرئنه گؤره جزالانديرجاغام. تکبّورلولرئن تکبّورونو ده قيراجاغام، ظاليملارين غورورونو آلچالداجاغام.4}a" گؤيده‌کي اولدوزلار و بورجلر ائشيق ورميه‌جک، دوغان گونش قارالاجاق، آي نورونو ساچماياجاقدير.j|M" باخ، ربّئن آمانسيز، قضبلي و قِيضله دولو گونو ياخينلاشير کي، يري صحرايا دؤنده‌رسئن؛ او، اوراداکي گوناهکارلاري محو اده‌جک.{3" اونلاري دهشت بورويه‌جک، درد و ائضطئراب اونلاري اؤزونده بوغاجاق، دوغان آرواد کئمي آغري چکه‌جکلر، تعجّوبله بئربئرلرئنه باخاجاقلار، اوزلري قيزاراجاق.z" بونا گؤره هامينين اَللري يانينا دوشه‌جک، هر کس قورخوب اوره‌يئني يئيه‌جک.*yM" شئون ادئن، چونکي ربّئن گونو ياخيندير. او گون، قادئري-موطلق طرفئندن گلن قيرغين کئمي گلئر!uxc" اونلار اوزاق اؤلکه‌دن، اوفوقلرئن او بئري طرفئندن گلئرلر. اؤلکه‌ني يِرله کامئل يِکسان اتمک اوچون رب و اونون قضبئنئن سئلاحي گلئر.Nw" داغلارداکي ائزدئحامين گورولتوسونو اِشئدئن، بو، بؤيوک بئر خالقين سَسئنه بَنزَر. بئر يِره توپلانان سلطنتلرئن، مئلّتلرئن نئداسيني اِشئدئن! قوشونلار رَبّي، قوشونو دؤيوشه چاغيرير!bv=" من موقدّسلرئمه امر ورمئشم، قضبئمي دوشمنلره تؤکمک اوچون جسور جنگاورلري، اوجاليغيملا فخر ادن ائگئدلري ده سَسله‌‌مئشم. u " لوت داغين اوستونه بايراق سانجين! اونلاري بَرکدن سَسله‌يئن، اَل يِل‌له‌دئن کي، اونلار اصئلزاده‌لره آيريلان قاپيلاردان ائچه‌ري گئرسئنلر.t }" آموص اوغلو اِشَعيايا بابئل حاقّيندا رؤيا ائله نازئل اولان ائخطار:Js " ای صحيون ساکئنلري، سَسئنئزي اوجالدين، سِوئنجله چيغيرين، چونکي آرانيزداکي ائسرايئلئن موقدّسي بؤيوکدور.»&rE" ربّی ترنّومله پرستئش ادئن، چونکي او، مؤحتشم ائشلر گؤروب، قوي بوتون دونيا بونو بئلسئن!"q=" او گون بله دئيه‌جکسئنئز، «ربّه شوکور ادئن، اونون آديني چاغيرين، خالقلار آراسيندا اونون ائشلرئني بيان ادئن، اونون آدينين اوجاليغيني اونلارا خاطيرلادين.[p/" سِوئنجله خئلاص چشمه‌لرئندن سو چکه‌جکسئنئز.eoC" باخ، تاري خئلاصيمدير، اونا اعتئماد اده‌جيم و قورخماياجاغام، چونکي رب تاري قووّتئم و نَغمَمدئر، او منئم خئلاصيم اولوب!""Un %" او گون سن، بله دئيه‌جکسن: "يارب، سنه شوکور اده‌جيم! گرچي منه قضبله‌نئردئن، لاکئن قضبئن سؤندو، منه تسلّی ورئرسن.rm]" ربّئن آشوردا صاغ قالان خالقي اوچون بؤيوک بئر چيخيش يولو اولاجاق؛ نجه کي، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون مئصئردن چيخان گون اولموشدو.sl_" رب مئصئرده‌کي دهنزئن خلئجئني تامامن قوروداجاق. فَرات چايينين اوستونده اَلئني يِل‌له‌دئب يانريريب-ياخان يِل‌لر گتئره‌جک، او، چايي يدّي آرخا بؤله‌جک، آداملار اورادان چاريقلارلا کِچه بئله‌جکلر.vke" اونلارين ائکئسي قربده فئلئسطلی‌لرئن اوستونه هوجوم اده‌جکلر، بئرلئکده شرقده ياشايانلارين وار-دؤولتئني قارت اده‌جکلر، اِدوم و موآب تورپاقلاريني ضبط اده‌جکلر، عَمّونلولار اونلارا تابع اولاجاقلار.j" اِفرايئمئن حسودلوغو يوخ اولاجاق، يهوداني سيخيشديرانلار محو اولاجاقلار. اِفرايئم يهودايا پاخيلّيق اتميه‌جک، يهودا اِفرايئمي سيخيشديرماياجاق.i#" مئلّتلر اوچون بايراق قالديراجاق، اسئر دوشموش ائسرايئل اؤولادلاريني ييغاجاق، داغيلميش يهودالي‌لاري دونيانين دؤرد بوجاغيندان بئر يِره گتئره‌جک.Wh'" او گون پروردئگار آشوردان، مئصئردن، پَتروسدان، کوشدان، عِيلامدان، شئنعاردان، خَماتدان و دهنزئن ساحئل‌لرئندن خالقينين صاغ قالانلاريني قورتارماق اوچون ائکئنجي دفه اَلئني اوزاداجاق.Vg%" او گون يَسّه‌نئن کؤکو خالقلارا بايراق اولاجاق، مئلّتلر اونا طرف يؤنَله‌جک، ساکئن اولدوغو يِر شؤوکتله دولاجاق.=<;]:9=88655"433T22(00/-- ++l*Y)('&}%D$#A"= "zA[6qSc | ] /W\ao;"مگر رب، ائسرايئلي ووران دوشمنلري کئمي، اونو ووردو؟ و يا او، مگر ائسرايئل، اونو اؤلدورَنلرئن اؤلدورولدويو کئمي اؤلدو؟Rn"گله‌جک گونلرده يعقوب نسلی کؤک سالاجاق، ائسرايئل گول آچيب چئچکلَنه‌جک، يِر اوزونو ميوه ‌ائله دولدوراجاقلار.!m;"و يا قوي منئم موحافئظه‌مدن بَرک توتسون، قوي منئمله باريشسين، قوي منئمله باريشسين."vle"هچ قضبئم يوخدور، اگر کئمسه موحارئبه‌ده قاباغيما تئکان و قانقال قويسا، اونلاري آياق آلتيندا اَزه‌رم، هاميسيني اوددا يانديرارام.Sk"من رب، اونون قوروجوسويام، تِز-تِز اونو سولاييرام، گجه-گوندوز کِشئيئنده دورورام کي، هچ کس اونا ضرر يتئرمه‌سئن.pjY"او گون: "بئر شراب اوزوم‌باغي، اونون باره‌سئنده اوخويون!'i I"او گون رب لِوياتانا، او قاچان ائلانا، بلی، لِوياتانا، او قيوريلان ائلانا آمانسيز، بؤيوک و قووّتلي قيلينجي ائله جزا وره‌جک، دهنزده‌کي اژداهاني اؤلدوره‌جک.7hg"چونکي باخ، رب يِر اوزونون ساکئنلرئني، قباحتلري اوزوندن جزالانديرماق اوچون، اؤز مسکنئندن گلئر. يِر اوتدوغو قاني اوزه چيخارداجاق، اؤلدورولَنلري آرتيق گئزلَتميه‌جک.ag;"ای خالقيم، گلئن، گئرئن اوتاقلارينيزا، قاپيلاري آرخانيزدان اؤرتون، ربّئن قِيضي کِچَنه‌جک، قيسا بئر زامان گئزله‌نئن!gfG"آمّا سنئن اؤلولرئن ياشاياجاق، بدنلري دئرئله‌جک. ای تورپاق آلتيندا ياتانلار، اويانين، سِوئنج نغمه‌سئني اوخويون، چونکي سنئن شِحئن سحر شِحئنه بنزه‌يئر، تورپاق آيريلميش روحلاري دئرچَلده‌جک.6ee"بئز ده سانکي بويلو ائدئک، قوورولاراق آغري چکئردئک، لاکئن يِلدن باشقا بئر شي دوغماديق. دونيايا قورتولوش گتئره بئلمه‌دئک، دونيا ساکئنلرئني حياتا چاتديرا بئلمه‌دئک._d7"حامئله آرواد دوغوش واختينا ياخينلاشاندا، آغري چکئب قوورولاراق نجه قيشقيرار، بئز ده سنئن حوضوروندا اِله ائدئک، يارب!bc="يارب، اونلار بلايا دوشَنده سني آختارديلار. آنجاق ياواشجا بئر دوعا اده بئلردئلر، سنئن تَنبِهئن اونلارين اوستونده ائدي.kbO"لاکئن سن بو مئلّتي چوخالديبسان، يارب! بو مئلّتي چوخالديبسان، سن شؤوکتلي‌سن. هر طرفه اؤلکه‌نئن سرحدلرئني گِنئشلَندئرئبسن."a+"اؤلولر ياشاماياجاقلار، آيريلميش روحلار قالخماياجاقلار، چونکي سن اونلاري جزالانديريبسان، محو ادئبسن، اونلار حاقّيندا هر بئر خاطئره‌ني يوخ ادئبسن.@`y" ای تاريميز رب، سندن باشقا آغالار اوستوموزده حاکئم اولوبلار، لاکئن بئز فقط سنئن آديني ائقرار ادئرئک.)_K" يارب، بئزه باريش ورن سنسن، اونا گؤره کي، بوتون ائشلرئمئزي سن بئزئم اوچون عمله گتئرئبسن.^-" يارب، اَلئني قالديريبسان، لاکئن اونلار بونو گؤرمورلر. اؤز خالقين اوچون گؤرستدئيئن قيرتي گؤروب اوتانيرلار. دوغرودان دا، سنئن دوشمنلرئني اود اوداجاق.R]" پئس آداما رحم ادئلسه ده، او، صالحلئيي اؤيرَنمئر، دوغرولوق اؤلکه‌سئنده حاقسيزليق ادئر، ربّئن عظمتئني گؤرمور.'\G" قلبئم گجه‌ سنئن اوچون حسرت چکئر، دوغرودان دا، روحوم ائچئمده جهدله سني آختارير. حؤکملرئن يِر اوزونده حياتا کِچدئکجه، دونيانين ساکئنلري صالحلئيي اؤيره‌نئر.o[W"دوغرودان دا، يارب، سنئن حؤکملرئنئن يولوندا، بئز سنه اومئد باغلاييريق، سنئن آدين، حتّا سنئن خاطئرَن جانيميزين ائسته‌يي‌دئر.Z'"صالح آدامين يولو هاماردير؛ ای دوروست اولان تاري، صالح آدامين يولونو هامار ات.@Yy"او شهر آياق آلتيندا تاپدالاناجاق؛ مظلوملارين آياقلاري، يوخسول‌لارين قدملري آلتيندا تاپدالاناجاق.aX;"چونکي او، يوخاري يِرلرده اوتورانلاري، اَل چاتمايان شهري آلچالديب؛ اونو آلچالدير، يِرله بئر ادئر، تورپاغا دؤنده‌رئر.vWe"ربّه همئشه بِل باغلايين، چونکي رب تاريدا، ابدی قاياميز وار.:Vm"دوشونجه‌لرئنده پايدار اولان آداملارا، سن کامئل باريش ورئرسن، چونکي اونلار سنه بِل باغلاييرلار.U"آچين شهرئن دروازالاريني، قويون وفالي قالان او صالح مئلّت ائچه‌ري گئرسئن.fT G"او گون يهودا دئياريندا بله نغمه اوخوناجاق: "قووّتلي شهرئمئز وار، تاري شهرئن اَمئن-آمانليغي اوچون دووارلار و سنگرلر قورور.+SO" او، سنئن ائستِحکاملاريني، اوجا دووارلاريني يِره اِندئره‌جک، داغيديب يِرله بئر اده‌جک.!R;" نجه بئر اوزَن، اوزَرکَن، اَل-قول آتير، موآب دا پِيئنلئکده اِله اَل-قول آتاجاق، آمّا رب موآبين تکبّورونو اَللرئنئن فَندگئرلئيي ائله بئرلئکده آلچالداجاق.?Qw" ربّئن اَلي بو داغين اوستونده قالاجاق، آمّا موآب پِيئنلئيه دوشَن سامان کئمي تاپداق آلتيندا قالاجاق.KP" او گون دئيه‌جکلر: "باخ، بودور بئزئم تاريميز کي، نئجاتيميز اوچون اونا اومئد باغلاميشيق، بودور او رب کي، اونا اومئد باغلاميشيق؛ گلئن، سِوئنَک و بئزه ورن نئجاتيندا شادليق اِدَک!""9Ok"اؤلومو ابدی اولاراق يوخ اده‌جک، پروردئگار رب بوتون آداملارين اوزوندن گؤز ياشلاريني سئله‌جک، بوتون ير اوزوندن خالقينين روسوايچيليغيني گؤتوره‌جک. چونکي رب بله ديئب.ON"بو داغدا بوتون خالقلارين اوستونده‌کي اؤرتويو، بوتون مئلّتلرئن اوستونه سَرئلَن توخونما اؤرتويو گؤتوره‌جک.BM}"بو داغدا قوشونلارين ربّی بوتون خالقلار اوچون لذئذ ضئيافت قوراجاق؛ ياغلي يمکلردن، گؤزل شرابلاردان عئبارت ضئيافت وره‌جک، اورادا لاپ لذئذ يمکلر، لاپ دادلي شرابلار اولاجاق.Lw"ياد اللی‌لرئن نعره‌سئني چؤل سيجاغي کئمي باسديريرسان؛ بولودون کؤلگه‌سي، سيجاغي نجه قيرير، قدّار آداملارين نغمه سَسلري اِله قيريلير.KK"چونکي سن يوخسولا سيغيناجاق، سيخينتي ائچئنده اولان مؤحتاجا پناهگاه، طوفان واختي چارداق، ائستئلئک واختي کؤلگه‌لئک اولوبسان. چونکي قدّارلارين نفسي دووارا چارپان طوفان کئمئدئر..JU"بونا گؤره قووّتلي خالقلار سني عئزّتلَندئره‌جک. قدّار مئلّتلره منصوب شهرلر سندن قورخاجاق.4Ia"چونکي سن شهري بئر داش ييغينينا، ائستِحکاملي شهري خاراباليغا دؤنده‌رئبسن. او شهر ياد اِللی‌لرئن سارايي ائدي، اوندان اثر-علامت قالماييب، او بئر داها برپا اولونماز.#H A"يارب، سن منئم تاريمسان، سني اوجالداجاغام، سنئن آدينا حمدلر اوخوياجاغام. چونکي سن قدئمدن بري مؤجوزه‌لرئني، نئيّتلرئني کامئل وفادارليقلا حياتا کچئردئبسن.G'"سونرا آي اوتاناجاق، گونش خجالت چکه‌جک. چونکي قوشونلار ربّی صحيون داغيندا، اورشلئمده حؤکم سوره‌جک. شؤوکتي آغساقّاللارينين گؤزو قاباغيندا اولاجاق.bF="اونلار سئياهچالا محبوسلار کئمي ييغيلاجاقلار، زئندا‌ندا باغلي ساخلاناجاقلار، اوزون مودّت کچندن سونرا جزالاناجاقلار.,EQ"او گون رب گؤيده‌کي قوشونلاري يوخاريدا، يِر اوزونون پادشاهلاريني آشاغيدا جزالانديراجاق.D"دونيا کِفلي کئمي آشا-آشا هِل‌له‌نئر، تالوار کئمي سئلکَله‌نئر، چونکي عاصئلئيي اونون اوستونده آغيردير، ييخيلاجاق و بئر داها قالخا بئلميه‌جک.mCS"ير اوزو چاتلاييب، ير اوزو ياريليب، دونيا شئدّتله اسئر!+BO"دهشته سالان خبردن قاچان، درئن چوخورا دوشه‌جک، درئن چوخوردان چيخا بئلَن، تله‌يه دوشه‌جک. چونکي گؤيلرئن پنجره‌لري آچيقدير، دونيانين بونؤوره‌لري تئتره‌يئر.{Ao"ای دونيادا ياشايانلار، دهشت، درئن چوخور و تله سئزي گؤزله‌يئر! @"دونيانين لاپ اوزاق گوشه‌لرئندن ترنّوم نغمه‌سي اِشئدئرئک: "صالح اولانا عئزّت اولسون!"" آمّا من ديئرم: "تلف اولورام، تلف اولورام، واي منه! خائنلر خائنلئکلرئنه داوام ورئرلر، بلی، خائنلر چوخ خائنلئکله رفتار ادئرلر!""e?C"بونا گؤره، شرقده ياشايانلار، ربّی اوجالدين. دهنز ساحئل‌لرئنده ساکئن اولانلار، ائسرايئلئن تاريسي ربّئن آديني اوجالدين.M>"صاغ قالانلار سَسلرئني اوجالديرلار، شادليقدان هاراي چکئرلر، قربده ياشايانلار ربّئن عظمتئندن فرياد ادئرلر.J= " زيتون آغاجيندان زيتونلاري تؤکمَک اوچون آغاجي سئلکَله‌يئب دؤيَنده نجه اولور، اوزوم محصولو ييغيلاندان سونرا بوراخيلان سالخيملار نجه اولور، دونياداکي خالقلار دا اِله اولاجاق.a<;" شهر وئران بوراخيليب، دروازالاري دارماداغيندير.B;}" شراب اوچون کوچه‌لرده قيشقير-باغير وار، بوتون سِوئنج نورو ظولمته چِورئلئب. دونيانين شَنلئيي کَسئلئب.:3" نئظامسيز شهر، خارابا قاليب؛ بوتون اِولر قيفيل‌لانيب، هچ کئم اورايا گئره بئلمئر.9" بئر داها نغمه اوخويوب شراب ائچمئرلر، ائچکئنئن دادي، ائچَنه آجي گلئر.8/"دَفلرئن شَن سَسي کَسئلئب، شَنلئک نئداسي اِشئدئلمئر، طنبورلارين نغمه‌سي گلمئر.7/"تزه شراب ماتم توتور، مِينه‌لر سولور، بوتون فَرَحلَنَن آداملار کَدَردن آه چکئر.6/"بو سببه گؤره، لعنت يِر اوزونو محو ادئر. يِر اوزونون ساکئنلري گوناهلارينين جزاسيني چکئر، بونا گؤره يِر اوزونون ساکئنلري يانير، و چوخ آز آدام صاغ قالير.57"دونيا دا ساکئنلرئنئن وسئله‌سي ائله نجئس اولدو، چونکي اونلار تارينين قانونلارينا عوصيان اتدئلر، قايدالاريني آياق آلتينا قويدولار، ابدی عهدي پوزدولار.,4Q"دونيا ساراليب سولور، ير اوزو قورويوب سولور. دونيانين اوستون‌منصبلي آداملاري ضعئف اولور.3{"ير اوزو کامئل بوش قاليب خاراباليغا چِورئله‌جک. چونکي رب بله ديئب.e2C"خالقلا کاهئن آراسيندا، نؤکرله آغاسي آراسيندا، کنئزله خانيمي آراسيندا، آليجي ائله ساتيجي آراسيندا، بورج ورنله بورج آلانين آراسيندا، سَلَمچي ائله بورج آلان آراسيندا هچ بئر فرق قويولماياجاق.11 ]"باخ، رب يِر اوزونو بوش قويوب خاراباليغا چِوئرئر، دونياني آلت-اوست ادئر، ساکئنلرئني داغيدير.l0Q"اونون فاحئشه‌لئک اوجرتئندن گلن گلئر ربّه وقف اولوناجاق؛ خزئنه‌لره قويولماياجاق، آنبارلارا ييغيلماياجاق. بو گلئر ربّئن حوضوروندا ساکئن اولان آداملارين يمه‌يئني و گؤزل گِيئمئني تأمئن اده‌جک.)/K"يتمئشئنجي ائلئن آخيريندا رب صور شهرئنئن گؤروشويونه گله‌جک. بو شهر گئنه ده فاحئشه‌لئک اوجرتئنه قاييداجاق و دونيانين بوتون سلطنتلري ائله فاحئشه‌لئک اده‌جک.o.W""ای يادلاردان چيخميش فاحئشه، طنبور سازيني اَلئنه آل، دولان شهري! گؤزل هاوالار چال، چوخ نغمه‌لر اوخو، قوي سني يادا سالسينلار!""]-3"بوندان سونرا صور شهري، يتمئش ائل، بئر پادشاهين عؤمرو قدر، يادلاردا‌‌‌ن چيخاجاق. يتمئش ائل کچدئکدن سونرا، صورون دا باشينا فاحئشه آرواد اوچون بَستَله‌دئيي نغمه‌ده‌کي کئمي بله گله‌جک:v,e"شئون ادئن، ای تَرشئش گَمئلري، چونکي ائستِحکامينيز داغيليب.q+[" کَلده‌لئلرئن اؤلکه‌سئنه باخ! او خالق آرتيق يوخدور؛ آشورلولار او اؤلکه‌ني وحشي حيوانلارين مسکنئنه دؤنده‌ردئلر. مَنجَنئقلرئني دئکدئلر، سارايلاريني داغيتديلار، بو دئياري وئرانه‌لئيه چِوئردئلر.*/" رب ديئب: "ای دؤيولموش باکئره صئدون قيزي، سن بئر داها شادليقدان هاي-کوي سالماياجاقسان! قالخ، کئتّئمه کچ، آمّا اورادا دا جانينا راحاتليق تاپماياجاقسان."_)7" رب دهنزئن اوستونه اَلئني اوزاديب، سلطنتلري لرزه‌يه ساليب؛ کَنَعانين ائستِحکاملارينين داغيلماسي حاقّيندا امر ورئب.(%" ای تَرشئش قيزي، اؤز تورپاقلاريندان نئل کئمي کچ، آرتيق سنه هچ بئر مانع يوخدور.m'S" قوشونلارين ربّی بونو حاضيرلاييب کي، هر جور گؤزل‌لئيئن تکبّورونو قيرسين، يِر اوزونون بوتون حؤرمتلي آداملاريني اوتانديرسين. &"تاجلار گيئندئرن صورون ضئدّئنه، بونلاري کئم حاضيرلاييب؟ آخي بو شهرئن تاجئرلري شاهزاده ائدئلر، آل-وِرچئلري دونيانين حؤرمتلي آداملاري ائدئلر.t%a"آيا بودور سنئن فخر اتدئيئن شهر؟ او کي، اونون کؤکو قدئمدندئر، آياقلاري دا اونو اوزاق يِرلره آپارير کي، اونلاري موستَملَکه اتسئن؟`$9"ای ساحئل ساکئنلري، تَرشئشه طرف گدئن، شئون ادئن!#"صور حاقّيندا خبر مئصئره چاتاندا، مئصئرلی‌لرئن اورَکلري اوزوله‌جک.?"w"اوتان، ای صئدون! چونکي دهنز دانيشير، دهنز ساحئلئنده يِرلَشَن قالا بله ديئر: "من نه دوغوم آغريسي چکمئشم، نه ده دوغموشام، نه اوغلانلار يتئشدئرمئشم، نه ده قيزلار بؤيوتموشم.",!Q"و چوخ سولار اوستونده ائدئلر. نئلئن تاخيلي، شئخورون محصولو؛ شهر مئلّتلرئن آل-وِر يري ائدي!2 ]"سئز، ای ساحئل ساکئنلري، سئز، ای صئدون تاجئرلري، ساکئت اولون! سئزئن قاصئدلرئنئز دهنزي کچدئلر* O"صور باره‌سئنده ائخطار: ای تَرشئش گَمئلري، شئون ادئن، چونکي صور شهري اِولري ائله، بندرلري ائله بئرلئکده داغيلدي. کئتّئم تورپاغيندان بو حاقدا اونلارا خبر گلدي.+"قوشونلار ربّی بيان ادئر: "او گون بَرک يِره وورولموش پايا اَسه‌جک، حتّا قيريليب- دوشه‌جک، اونون اوستونه آسيلان يوک ده يوخ اولاجاق."" چونکي رب بله ديئب.3_"آتاسينين نسلئنئن بوتون شؤوکتي اونون اوستوندن آسيلاجاق. نسلئن و اؤولادلارين شرفي، طاسلاردان طاباقلاراجاق، بوتون قاب-قاجاقلارين شؤوکتي بو پايا اوستوندن آسيلاجاق""(I"من اونو پايا کئمي بَرک يِره ووراجاغام. و او، آتاسينين نسلی اوچون شؤوکت تختي اولاجاقدير.mS"سونرا داوود نسلئنئن آچاريني اونون چئينئندن آساجاغام، آچديغيني هچ کئم باغلايا بئلميه‌جک، باغلاديغيني هچ کئم آچا بئلميه‌جک.Q"سنئن پالتاريني اونا گيئندئره‌جيم، سنئن قورشاغيني اونون بِلئنه باغلاياجاغام، سنئن ائقتئداريني اونون ائختئيارينا وره‌جيم. بو آدام اورشلئم ساکئنلرئنه، يهودا خالقينا آتا اولاجاق.\1"او گون قولوم حئلقئيا اوغلو اِلياقئمي چاغيريبs_"سني وظئفندن عزل اده‌جيم، اوتوردوغون يردن آشاغي آتاجاغام.)"توپ کئمي سني هِل‌لَده‌جک، گِن اؤلکه‌يه آتاجاق. اورادا اؤله‌جکسن، فخر اتدئيئن عارابالارين اورادا قالاجاق، آخي، اؤز آغانين اِوئني بي‌آبير ادئبسن! "باخ، ای کئشي، رب سني عنقرئب تَپَندن توللاياجاق، عنقرئب سني ياخالاياجاق.""سنئن بورادا نه ائشئن وار؟ بورادا کئمئن وار کي، بورادا، بو اوجادا يرده اؤزون اوچون قبئر قازيبسان؟ آيا قايانين ائچئنده اؤزونه مزار دوزه‌لدئبسن؟(I"بلجه قوشونلار تاريسي رب ديئر: دور، او مهماندارين، ساراي ريئسي شِبنانين يانينا گت و دِه:lQ"لاکئن قوشونلار ربّی اؤزونو منه آشکار اتدي، "قطعن بو گوناه سئزه اؤلَنه قدر اصلا باغيشلانماز!"" قوشونلار تاريسي رب بله بويورور.4a" آمّا بونون عوضئنه شادليق وار، شنلئک وار، مال-حيوان کسمه‌سي وار، قويون-کچي کسمه‌سي وار، اَت يمه‌سي و شراب ائچمه‌سي وار: "گلئن، يئيک و ائچک، چونکي صاباح اؤله​جيئک."U#" اونا گؤره ده، او گون قوشونلار تاريسي رب، سئزي آغلاشمايا، ياس توتماغا، ساچينيزي يولماغا، چولا بورونميه چاغيردي./W" کؤهنه حوووضون سولاري اوچون، ائکي دووار آراسيندا سو آنباري دوزلتدئنئز. لاکئن بو ائشي گؤره‌نه بِل باغلامادينيز، بونو چوخدان حاضيرلايان تارييا دئقّت اتمه‌دئنئز.7" سونرا اورشلئمده‌کي اِولري سايدينيز، شهر دووارينين تعمئري اوچون اِولري سؤکدونوز.C" داوودون شهرئنئن دووارلاريندا، دؤيوشدن دَلئک-دِشئک عمله گلدئيئني گؤردونوز، آشاغي حوووضا سو ييغدينيز.Q "رب يهودانين دئفاع ائستِحکاملاريني گؤتوردو، او گون سئز "مِشه" آدلي اِوده ساخلانيلان سئلاحلارا بِل باغلادينيز.R "او واخت سنئن لاپ گؤزل دره‌لرئن، دؤيوش عارابالاري ائله دولو ائدي، آتلي‌لار شهر دروازانين قاباغينا دوزولدولر. }"عِيلاملي‌لار اوخدانلاريني توتدولار، آداملارلا دولو دؤيوش عارابالاري ائله، آتلي‌لاري ائله گلدئلر. قئر ساکئنلري قالخانلاريني آچديلار. "چونکي رؤيا دره‌سئنده، قوشونلار تاريسي ربّئن دهشت، اَزمَک، و ائغتئشاش گونو وار، دووارلارين داغينتيسي و داغلارا فرياد نئدالاري چاتديغي گون گلئر. y"بونا گؤره ديئرم: "گؤزلرئنئزي مندن گؤتورون، قويون آجي-آجي آغلاييم، خالقيمين قيزينين وئران اولدوغو اوچون، منه تسلّی ورميه جهد اتمه‌يئن."&E"باشچيلارينيزين هاميسي بئرلئکده قاچيبلار، اوخ-کامانسيز ياخالانيبلار؛ بوتون تاپيلانلارينين هاميسي بئرلئکده اسئر آپاريليبلار؛ گرچي اوزاقلارا قاچميشديلار.a;"ای سَس-کويلو، قيشقيران-باغيران، گورولتولو شهر، اؤلدورولَنلرئنئز نه قيلينجدان کچئردئلدي، نه ده دؤيوشلرده اؤلدورولدو.# A"رؤيا دره‌سي باره‌سئنده ائخطار: ائندي سئزه نه اولوب کي، هامينيز داملارا چيخيبسينيز؟5c"اوخ‌آتانلاردان، قِدار نسلئنئن جنگاورلرئندن آز قالاجاق؛ چونکي ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئب.{o"چونکي پروردئگار منه بله ددي: "بئر ائلئن عرضئنده، ائشه آلينان بئرئنئن بئر ائل سايديغينا موطابئق، قِدارين بوتون شؤوکتي آرادان گده‌جک.1["چونکي اونلار قيلينجدان، سييريلميش قيلينجدان، چکئلمئش اوخ-کاماندان، آغير دؤيوشدن قاچيبلار."ای تِيما ساکئنلري، سوسوزلاميشلارا سو گتئرئن! قاچيب قورتولانلارا چؤرک ورئن!@y" عَرَبئستان باره‌سئنده ائخطار: ای دِدان کاروانلاري، عَرَبئستان کوللوقلاريندا گرک گجه‌لَيه‌سئنئز!*M" گؤزَتچي جاواب ورئر: "سحر گلئر، آمّا گجه ده گلئر. اگر سوروشاجاقسينيز، گئنه گلئن، سوروشون."hI" دوما باره‌سئنده ائخطار: بئر نفر سِعئردن منی سَسله‌يئر: "ای گؤزَتچي، گجه‌دن نه قدر کچئب؟ ای گؤزَتچي، گجه‌دن نه قدر کچئب؟""Y~+" ای خالقيم، ای خرمنده بوغدا کئمي دؤيولموش خالقيم! ائسرايئلئن تاريسي قوشونلار ربّئندن اشئتدئيئمي سئزه اعلان ادئرم.}y" باخ، بئر آتلي فوجو گلئر، آتلي‌لار جوت-جوت."" بئري ددي: "ييخيليب، بابئل ييخيليب! اونون آللاهلارينين بوتلري ده يِره دوشوب تئکه-تئکه اولوب."F|"او واخت گؤزَتچي باغيردي: "ای پروردئگار، کشئکچي بورجونده گوندوز دائم دورورام، هر گجه نؤوبمده کشئک چکئرم.L{"آتلي‌لاري، جوت-جوت آتلي‌لاري، اِششَکلر فوجونو، دَوه‌لر فوجونو گؤرنده، قوي دئقّتله باخسين، چوخ دئقّتله." z9"چونکي پروردئگار منه بله ديئر: "گت، گؤزَتچي تعيئن ات، قوي او، گؤردوکلرئني خبر ورسئن.Cy"سوفره حاضيرلاييرلار، خالچالار سَرئرلر، يِيئب-ائچئرلر؛ "قالخين، ای سرکرده‌لر، قالخانلاري ياغلايين!""x"اوره‌يئم اسئر، دهشت منی بويورور. حسرتئني چکدئيئم شفق منی آرتيق قورخودور.w "بو دلئلدن بِلئم سانجي ائچئنده‌دئر؛ آغري منی، دوغان آرواد کئمي توتوب. اِله تئتره‌يئرم کي، اشئده بئلمئرم، اِله قورخودايام کي، گؤره بئلمئرم.Dv"قورخولو بئر رؤيا منه گؤرسه‌دئلئب: خائن حله ده خائنلئک ادئر، محو ادن حله ده محو ادئر. ای عِيلام، چيخ! ای ماد، موحاصئره‌يه آل! اونون باعئث اولدوغو بوتون شئونلره آخير قويموشام.bu ?"دهنز ساحئلئنده‌کي صحرا باره‌سئنده ائخطار: نِگِبدن نجه کولَکلر گلئر، صحرادان، دهشتلي اؤلکه‌دن ده اِله بئر فلاکت گلئر. t"او گون بو ساحئل بويونجا يِرلَشَن اؤلکه‌نئن ساکئنلري دئيه‌جکلر: «باخ، بو دا اومئدئمئز! گؤر آشور پادشاهينين اَلئندن قورتولماق اوچون کؤمک آلماغا قاچديغيميز خالقين باشينا نه‌لر گلدي! بس بئز نه جور قورتولاجاغيق؟»""s"کوشا بِل باغلايان، مئصئرله فخر ادن خالق قورخاجاق و خجالته دوشه‌جک..rU"اِله ده آشور پادشاهي مئصئري خجالت آلتيندا قويماق اوچون، مئصئرلی‌لري و کوشلولاري اسئر ادئب، جاوانلاري و قوجالاري لوت و آياق‌يالين، عاييب يِرلري آچيق آپاراجاق.Lq"رب ددي: "مئصئر و کوش اوچون علامت و عئبرت اولاراق، قولوم اِشَعيا نجه اوچ ائل عرضئنده لوت و آياق‌يالين گَزئب،Lp"رب آموص اوغلو اِشَعيانين واسئطه‌سئله او واخت دانيشيب بله ددي: "گت، اَينئنده‌کي چولونو و آياغينداکي چاريقلاريني چيخارت.» اِشَعيا اِله ده اتدي، لوت و آياق‌يالين گَزميه باشلادي.9o m"او ائلده کي، آشور پادشاهي سَرگونون امري ائله، قوشونونون باشچيسي اَشدودا هوجوم ادئب اوراني آلدي،En"قوشونلار ربّی اونلارا برکت ورئب دئيَر: "خالقيم مئصئر، ياراتديغيم آشور، ائرثئم ائسرايئل برکتلي اولسون."Fm"او گون ائسرايئل مئصئر و آشورون يانيندا اوچونجو اؤلکه اولاجاق. اونلار يِرئن اورتاسيندا برکت اولاجاقلار.l+"او گون مئصئردن آشورا بؤيوک بئر يول اولاجاق. آشورلولار مئصئره، مئصئرلی‌لر ده آشورا گدئب گله‌جکلر. مئصئرلی‌لرله آشورلولار بئرلئکده پرستئش اده‌جکلرk}"رب مئصئرلی‌لري ووراجاق و سونرا شفا وره‌جک. بلجه اونلار ربّه طرف دؤنه‌جکلر. رب اونلارين يالواريشينا جاواب وره‌جک و اونلاري صاغالداجاق.Kj"بلجه رب اؤزونو مئصئرلی‌لره تانيتديراجاق، اونلار دا او گون ربّی تانيياجاقلار. مئصئرلی‌لر ربّه قوربانلار و تقدئملرله پرستئش اده‌جکلر، ربّه نذئر-نئياز ادئب، يرئنه يتئره‌جکلر.si_"بو، مئصئر تورپاغيندا قوشونلار ربّئن علامتي و شهادتي اولاجاق؛ چونکي اونلار ظاليملاردان قورتولماق اوچون ربّه فرياد اده‌جکلر. و او، مئصئرلی‌لره بئر قورتاريجي و قهرمان گؤنده‌رئب اونلاري قورتاراجاق.Dh"او گون مئصئر اؤلکه‌سئنئن اورتاسيندا ربّه بئر قوربانگاه قورولاجاق، سرحدئنده ده اونا سوتون تئکئله‌جک.wgg"او گون مئصئرده بش شهر اولاجاق کي، کَنَعان دئلئنده دانيشيب قوشونلار ربّئن آدينا آند ائچه‌جک؛ اونلارين بئري هلاک شهري چاغيريلاجاق. ~}i|azyxwv^utssPqq'pIo^nml0kihhgfedDbbxa``,_y^R]\\+[IZ XWVTSRQNPwOMLK JrIHH G F$DDDBA@@n?v=f<;:987754j3B20/.-,h+N*)(U'Q& $##\"F! ve&-S e > P%r"Ggm#"!رب اوجادير، چونکي او اوجالاردا ساکئندئر، صحيونو عدالت و صالحلئکله دولدوروب.l"!چَيئرتکه‌لر زمئني نه جور تالان ادئرلر، ای مئلّتلر، قنئمتئنئز ده او جور تالان اولاجاق. مالينيزين اوستونه چَيئرتکه ييغيني کئمي جوماجاقلار..kU"!سنئن قودرتلي سَسئندن خالقلار قاچيرلار، سن آياغا قالخارکَن، مئلّتلر پَرَن-پَرَن اولورلار.[j/"!يارب، بئزه ائلتئفات گؤرسد؛ چونکي سنه اومئد اتمئشئک. هر سحر اونلارين قووّتي اول، دارليق زاماندا دا بئزئم نئجاتيميز.Vi '"!واي سنئن حالينا، ای محو ادن، آمّا اؤزو محو اولمايان ائنسان! واي حالينا، ای خائن آدام، هرچند سنئن ضئدّئنه هچ کس خيانت اتمه‌دي! سن محو ادئب قورتاران زامان، اؤزون ده محو اولاجاقسان؛ سن خائن عمل‌لرئندن دؤنَنده، باشقا آداملار سنئنله خيانتله رفتار اده‌جکلر.\h1" سئز نه بختور اولاجاقسينيز، سئز کي، بوتون سولار قيراغيندا اَکئرسئنئز، سئز کي، اؤکوزو و اِششه‌يي آزاد بوراخيرسينيز.kgO" مِشه‌لر دوشَنده دولو ياغاجاق، شهر يِرله بئر اولاجاق..fU" او واخت خالقيم اَمئن-آمانليق ائچئنده اِولرئنده، خطَرسئز مسکنده، راحات يِرلرده ياشاياجاق.e-" صالحلئيئن عملي اَمئن-آمانليق، نتئجه‌سي ده ابدی اَرامليق و آرخايينليق اولاجاق.d" سونرا عدالت صحرادا ساکئن اولاجاق، صالحلئک محصوللو زَمئده ياشاياجاق.icK" بونلار يوخاريدان اوستوموزه روح تؤکولَنه‌جک داوام اده‌جک. او واخت صحرا محصوللو زَمئيه، محصوللو زَمي ده، مِشه‌ ساييلاجاق.?bw" چونکي ساراي ترک ادئلئب، ائزدئحاملي شهر بوش قاليب، تپه ائله کشئکچي بورجو ابدئلئک ماغارالارا چِورئلئب؛ وحشي اِششَکلرئن خوشلارينا گلن يِر اولوب، سورولره اوتلاق يري اولوب.^a5" چونکي خالقيمين تورپاغيندا تئکانلي کوللار بئته‌جک؛ بلی، بوتون شَن اِولر اوچون، صفالي شهر اوچون سئنه‌لرئنئزه دؤيون.s`_" گؤزل زَمئلر، محصوللو مِينه‌لر اوچون سئنه‌لرئنئزه وورون.c_?" اَسئن، ای لاقيد آروادلار؛ ائضطئرابا دوشون، ای لاقيد قيزلار؛ پالتارلارينيزي چيخاردين، سويونون، بِلئنئزه چول قورشايين.q^[" ای لاقيد آروادلار، سئز بئر ائل نچه گوندن سونرا ائضطئرابا دوشه‌جکسئنئز، چونکي باغدا محصول قورتاراجاق، ميوه ييغيمي اولماياجاق.]!" ای لاقيد آروادلار، قالخين، سَسئمي اِشئدئن! ای لاقيد قيزلار، سؤزومو اِشئدئن! \ " آمّا اَصئلزاده آدام عالي نئيّتلر قورار. و عالي نئيّتلرله برقرار قالار.x[i" آلچاق آدامين سئلاحلاري شردئر. او، حئيله ائشله‌دئر کي، يالان سؤزلرله مظلوم آدامي محو اتسئن، گرچي او مؤحتاج، داعواسيندا حاقلي‌دير.IZ " چونکي آخماق سَفِه-سَفِه دانيشير، اوره‌يئنئن نئيّتي پئسلئک اتمکدئر. اونون ائشي شرارت اتمکدئر، ربّئن ضئدّئنه ياوا دانيشماقدير، آجلاري آج بوراخماق، سوسوزلاري سوسوز قويماقدير.&YE" آرتيق آخماق آداما عالئجناب ديئلميه‌جک، خَسئس آدامي دا سخاوتلي ائنسان سايماياجاقلار.#X?" تَلَسنلرئن آغلي معرئفتي آنلاياجاق، پلتَکلرئن دئلي آچيق-آيدين دانيشماغا تَلَسه‌جک.!W;" او واخت گؤرَنلرئن گؤزلري بئر داها يومولماياجاق، اشئدنلرئن قولاقلاري قولاق آساجاق.:Vm" اونلارين هر بئري کولَک قاباغيندا بئر پناهگاه، طوفان قاباغيندا بئر سيغيناجاق اولاجاق. قوراقليقدا بولاقلار، جان‌سيخيجي تورپاقدا، کؤلگه سالان بؤيوک قايا کئمي اولاجاق.U " باخ، بئر پادشاه صالحلئکله سلطنت اده‌جک، باشچيلار عدالتله حؤکم سوره‌جکلر.T7" اونلارين قايا داشي دهشت اوزوندن ييخيلاجاق؛ سرکرده‌لري بايراغي گؤرونجه ولوله‌يه دوشه‌جکلر."" بونو او رب ديئر کي، آلووو صحيوندا، اوجاغي اورشلئمده‌دئر.S""آشورلولار قيلينجدان محو اولاجاقلار، لاکئن ائنسان قيلينجيندان يوخ. اونلار قيلينج آغزينا ورئله‌جکلر، آمّا بو، ائنسان قيلينجي اولماياجاق. قيلينجدان قاچا بئلميه‌جکلر، جاوانلاري دا ياخالانيب قول اولاجاقلار.TR!"چونکي او گون هر بئرئنئز، گوناهکار اَل‌لرئنئزله دوزه‌لتدئيئنئز قيزيل و گوموش بوتلرئنئزي اؤزوزدن آتاجاقسينيز.Q}"ای ائسرايئل اؤولادلاري، اونا چوخ عاصي اولدوغونوز ربّه طرف، دؤنون!P}"قوشونلارين رَبّي، قاناد آچميش قوشلار کئمي اورشلئمي قوروياجاق، مودافئعه اده‌جک، اونو قورتاراجاق، اونو اسئرگَيه‌جک، خئلاص اده‌جکدئر."O"چونکي رب منه بله ديئر: "شئر و يا جاوان آصلان نجه اؤز شئکاري اوستونه نعره چکنده، بئر دسته چوبان اونون ضئدّئنه هاراي چکميه باشلايير، نجه آصلان اونلارين سَسلرئندن قورخمور، قيشقيريقلارينا محل قويمور. قوشونلارين ربّی ده اِله اِنه‌جک، صحيون داغيندا و اونون تپه‌لرئنده دؤيوشه‌جکدئر.XN)"مئصئرلی‌لر تاري يوخ، ائنسانديرلار، آتلاري دا اَتدئر، روح ديئل. بونا گؤره، رب اؤز اَلئني اوزاداجاق، کؤمک ادن ييخيلاجاق، کؤمک آلان ييخيلاجاق، اونلارين هاميسي بئرلئکده محو اولاجاقلار.M"آمّا رب تام حئکمته مالئکدئر و بلا گتئرر، اؤز سؤزلرئني گری گؤتورمز، لاکئن پئسلئک ادن آداملارين اِوئنه، شر قورانلارا کؤمک ادنلرئن ضئدّئنه قالخار.|L s"واي او آداملارين حالينا کي، کؤمک اوچون مئصئره طرف اِنئرلر، آتلارا بِل باغلاييرلار، عارابالارينين چوخلوغونا، آتلي‌لارين گوجونه بِل باغلاييرلار! لاکئن ائسرايئلئن موقدّسئنه باخميرلار، ربّی آختارميرلار!4Ka"!چونکي توفِت چوخدان حاضيردير، دوغرودان دا پادشاه اوچون حاضيرلانيب. اونو درئن و گِنئش ادئب؛ اود قالاسي چوخلو اودونلارلا؛ ربّئن نفسي گوگورد آخيني کئمي اونو يانديرار.J" ربّئن اونلارا اِندئردئيي دَيَنه‌يئنئن هر ضربه‌سئني، دفلر و طنبورلار نغمه‌سي موشايئعت اده‌جک. موحارئبه‌ده سئلاحلار چکئب اونلارلا ووروشاجاق.I}"رب دَيَنه‌يي ائله ووراندا، آشور ربّئن سَسئندن واهئمه‌يه گله‌جک.H"رب قودرتلي سَسئني اشئتدئره‌جک، حئدّتلي قضبله، هر شيي يانديران آلوولا، طوفانلا، بولود پارتلاماسي ائله، دولو ائله قولونون قودرتئني گؤرسده‌جک.G"آمّا سئز موقدّس بايرام گجه‌سي کئمي نغمه‌لر اوخوياجاقسينيز. ربّئن داغينا، ائسرايئلئن قاياسينا نِي چالاراق چيخان کئمی، اوره‌يئنئز شادلاناجاق.@Fy"اونون نفسي داشان سل کئمي‌دئر کي، ائنسانين بوغازيناجاق چاتيب. اِله کي، مئلّتلري اَلَکده سئلکَتسئن و دَيَرسئزلري آييرسين، و خالقلارين آغزينا يولدان آزديران يويَن تاخسين.Ew"باخ، ربّئن آدي اوزاق بئر يردن گلئر، قضبي يانار اود کئمي‌دئر، توستوسو چوخ قَلئظ؛ آغزي قضبله دولودور، دئلي سانکي هر شيي محو ادن آلوودور.iDK"رب اؤز خالقينين يارالاريني ساريديغي گون، ضربه‌سي ائله آچديغي يارالارينا شفا ورن گون، آي ائشيغي گونش پاريلتيسي کئمي اولاجاق، گونشئن ده ائشيغي يدّي گونون ائشيغي کئمی يدّي قات آرتيق پارلاياجاق.KC"او بؤيوک مغلوبئيّت گونونده، قالا بورجلري يِره چؤکَنده، هر اوجا داغدان و هر اوجا تپه‌دن سو آرخلاري آخاجاق.6Be"تورپاغي شوخوملايان اؤکوزلرله اِششَکلر کورَکله، شَنه ائله سوورولموش دوزلانميش يِم يئيه‌جکلر.A#"سونرا رب يِره اَکدئيئنئز توخوم اوچون ياغيش وره‌جک و تورپاغين وردئيي چؤرک بول و برکتلي اولاجاق. او گون مال-حيوانينيز گِنئش اوتلاقلاردا اوتلاياجاق.l@Q"او واخت سئز گوموشله اؤرتولَن اويما بوتلرئنئزي، قيزيل‌لا اؤرتولموش تؤکمه بوتلرئنئزي نجئس حساب اده‌جکسئنئز. اونلاري نجئس بئر شيي آتديغينيز کئمي آتاجاقسينيز و اونلارا دئيه‌جکسئنئز: "ردّ اولون!""1?["صاغا يا دا سولا دؤندوکده، قولاقلارينيز آرخادان بئر سَس اِشئده‌جک: "يول بودور، گدئن بو يولا.">"گَرچي رب سئزه عذاب چؤره‌يئني و سئتم سويونو ورئب، لاکئن او، سئزئن موعلّئمئنئز، اؤزونو آرتيق سئزدن گئزلَتميه‌جک. اونو گؤزونوزله گؤره‌جکسئنئز..=U"ای اورشلئمده ياشايانلار، ای صحيون خالقي، سئز آرتيق آغلاماياجاقسينيز. فرياد اتدئکده رب قطعن سئزه ائلتئفات گؤرسده‌جک؛ فريادينيزي اشئتدئکده، سئزه جاواب وره‌جک.5<c"آمّا رب سئزه ائلتئفات گؤرسدمک اوچون حسرت چکئر، اوجالاردا گؤزله‌يئر کي، سئزه شَفقَت گؤرسدسئن. چونکي رب عادئل تاري‌دير، اونو ائنتئظارلا گؤزله‌يَنلر نه بختوردئرلر!.;U"مئن نفر بئر نفرئن تهدئدئندن قاچاجاق، بش نفرئن تهدئدئندن هامينيز قاچاجاقسينيز. او قدر کي، داغين باشينداکي بئر بايراق کئمی، تپه‌ده‌کي بئر علامت کئمی قالاسينيز."#:?"سئز دِدئنئز: «خِير، آتلارا مئنئب قاچاجاغيق.» بونا گؤره سئز قاچمالي اولاجاقسينيز. «چِوئک آتلارا مئنه‌جَيئک.» بونا گؤره تعقئبچئلرئنئز ده چِوئک اولاجاقلار.Q9"پروردئگار رب، ائسرايئلئن موقدّسي بله بويوروب: "تؤوبه ادئب راحاتليق تاپاندا، خئلاص اولارسينيز، سئزئن قووّتئنئز ساکئت اولماقدادير، ائنانماقدادير."" لاکئن سئز بونو ائسته‌مئرسئنئز.C8"اونون ييخيلماسي کوزه‌گرئن قيريلميش بئر کوزه‌سي کئمي اولار، اِله شئدّتلي پارچالانار کي، اوجاقدان اود گؤتورمک اوچون، يا دا حوووضدان سو چکمک اوچون يِتَرلي بئر تئکه قالماز."Q7" بو قباحت سئزئن اوچون اوجا دوواردا عمله گلن چاتلاغا بَنزه‌يئر؛ بله دووار بئردن‌بئره، بئر آن ائچئنده ييخيلار.k6O" بونا گؤره ده ائسرايئلئن موقدّسي بله ديئر: "بو سؤزو ردّ اتدئيئنئزه گؤره، ظولم و يالانا اِعتئماد ادئب بِل باغلاديغينيزا گؤره،:5m" يولوموزا مانع اولمايين، يولدان چکئلئن، قويون بئر داها ائسرايئلئن موقدّسي باره‌ده اشئتمه‌يک.»""j4M" اونلار گؤروجولره ديئرلر: «بئر داها رؤيالار گرک گؤرميه‌سئنئز»، پيغمبرلره ده ديئرلر: «بئزئم اوچون دوزگون شيلر حاقّيندا نبئلئک گرک اتميه‌سئنئز. بئزه شئرئن سؤزلر دانيشين، ساختا شيلر نبئلئک ادئن.@3y" چونکي بو، عاصي بئر خالق، يالانچيلار نسلي‌دئر، ربّئن قانونونا قولاق آسماق ائستَمه‌يَن بئر نسئلدئر.c2?"ائندي گت، سنه دِدئيئمي اونلارين قاباغيندا بئر لؤوحه‌يه ياز، بئر طومارا ياز کي، گله‌جکده، همئشه‌لئک بئر شاهئد اولسون.81i"حتّا مئصئرئن کؤمه‌يي ده بوش و فايداسيزدير، بونا گؤره ده من مئصئره "تنبل‌ رَهَب" آديني قويموشام. 0"نِگِب حيوانلاري باره‌سئنده ائخطار: دارليق و ناراحات بئر تورپاقدان، اِرکَک و دئشي آصلانلارين، افعئلر و اوچان ائلانلارين ياشاديغي يردن، اونلار مال-دؤولَتئني اِششَکلرئن بِلئنه، خزئنه‌لرئني دَوه‌لرئن حورگونجونه يوکله‌يئب کچئرلر، و اونلارا فايداسي اولمايان خالق اوچون آپاريرلار.s/_"اونلارا فايداسي اولمايان بئر خالقا گؤره هامي اوتاناجاق. او خالق کي، اونلارا نه کؤمکدئر، نه ده فايدا، آنجاق خجالت و روسوايچيليق."u.c"چونکي باشچيلاري صوعَنده‌دئرلر، اِلچئلري خانِسه يتئشئرلر.w-g"بونا گؤره فئرعونون حئمايه‌سي سئزئن خجالتئنئز اولاجاق، مئصئر کؤلگه‌سي آلتينداکي سيغيناجاق، سئزئن روسوايچيليغينيزا چِورئله‌جک.w,g"مندن مصلحت آلمادان مئصئره گدئرلر، فئرعونون اَمئن-آمانليغينا پناه آپاريرلار، مئصئرئن کؤلگه‌سي آلتيندا سيغيناجاق يِر آختاريرلار.`+ ;"رب اعلان ادئر: "واي بو دئکباش اؤولادلارين حالينا، منئم نئيّتلرئمي يوخ، اؤز نئيّتلرئني قورورلار، راضيلاشما ادئرلر، لاکئن منئم روحوما موناسئب يوخ، اِله کي، گوناه اوستونه گوناه آرتيرسينلار.$*A"فئکئرلرئنده آزميش اولانلار حقئقتي تانيياجاقلار، مذمّت ادنلر تعلئمي قبول اده‌جکلر""2)]"اَلئمله ياراتديغيم اؤولادلاريني آرالاريندا گؤرنده، آديمي موقدّس توتاجاقلار؛ دوغرودان دا يعقوبون موقدّسئني تقدئس اده‌جکلر، ائسرايئلئن تاريسيندان قورخاجاقلار.a(;"بونا گؤره ده ائبراهئمي قورتاران رب، يعقوب نسلئنه بله ديئر: "يعقوب نسلی آرتيق اوتانماياجاق، اوزلري ده سارالماياجاقدير.z'm"اونلار آيريسينا بؤهتان آتانلارديرلار، شهر دروازاسيندا حاکئمه تله قورانلارديرلار، حاقلي‌نين حاقّيني ناحاق يِره تحرئف ادنلردئرلر.[&/"چونکي ظولمکار يوخ اولاجاق، رئشخند ادن محو اولاجاق. دوغرودان دا بوتون پئسلئک نئيّتئنده اولانلار کَسئب آتيلاجاقلار.E%"ذلئل‌لر ده ربده شادليقلاريني آرتيراجاقلار، مؤحتاج ائنسانلار ائسرايئلئن موقدّسئنده شادليق اده‌جکلر.:$m"او گون کارلار کئتابداکي سؤزلري اِشئده‌جکلر، کورلارين گؤزلري ظولمت و قارانليقلاريندان گؤره‌جک.#!"لوبنان تزلئکله مگر محصوللو زَمئيه، محصوللو زَمي ده مگر مِشه‌يه دؤنميه‌جک؟"#"سئز هر شيي تَرسه دوشونورسونوز! مگر کوزه‌گري گئل‌له بئر توتماق اولار؟ مگر دوزه‌لدئلَن شي، اونو دوزه‌لدن باره‌ده دئيه بئلر: "او منی دوزه‌لتمه‌دي"؟ شکئل تاپميش، مگر اونا شکئل ورن باره‌ده دئيه بئلر: "او هچ نه آنلامير"؟3!_"واي او آداملارين حالينا کي، اؤز نئيّتلرئني رَبدن درئن بئر شکئلده گئزله‌دئرلر! و عمل‌لري قارانليقدا باش ورئر. و ديئرلر: "بئزي کئم گؤرور؟" يا دا "بئزي کئم تاني‌يير؟""! ;"بونا گؤره، باخ، من بئر داها بو خالق اوچون تزه مؤجوزه، اِعجازلي شيلر اده‌جيم، و حئکمتلی‌لرئنئن حئکمتي محو اولاجاق، عاغيلّي‌لارين آغيلي يوخ اولاجاقدير."oW" سونرا پروردئگار ددی: "چونکي بو خالق منه دئلي ائله ياخينلاشيب، دوداقلاري ائله منه حؤرمت ادئر، آمّا قلبلرئني مندن چوخ اوزاق ادئر، اونلارين منه حؤرمت اتمکلري ائنسانلاردان اؤيرَندئکلري امرلردن گلئر.R" سونرا کئتابي اوخويا بئلمه‌يَنه ورئب دئيَنده کي: "خاهئش ادئرم، بونو اوخو"، جاواب وره‌جک: "من اوخوماغي بئلمئرم."Z-" بوتون بو رؤيا سئزئن اوچون موهورلَنمئش کئتابين سؤزلري کئمي اولاجاق کي، اوخوماغي باجارانا بونو ورئب دئيَنده: "خاهئش ادئرم، بونو اوخو!"" جاواب وره‌جک: "اوخويا بئلمه‌رم، چونکي مؤهورلودور."ve" چونکي رب سئزئن اوستونوزه آغير يوخو روحو ساليب، او سئزئن گؤزلرئنئزي يوموب، ای پيغمبرلر؛ او سئزئن باشلارينيزي اؤرتوب، ای گؤروجولر.ta" مات قالين، حيرتله‌نئن، گؤزونوزو کور ادئن، کور اولون. اونلار کِفلي اولورلار، لاکئن شرابدان يوخ، هِل‌له‌نئرلر، لاکئن عرقدن يوخ.{o"يوخودا چؤرک يِدئيئني گؤرَن آج آدام کئمي اولاجاق، باخ، يِيئر؛ لاکئن اويانديقدا، گئنه آجدير. يوخودا سو ائچدئيئني گؤرَن سوسوز آدام کئمي اولاجاق، و باخ، ائچئر، لاکئن اويانديقدا، گئنه سوسوزلوقدان يانير. بله اولاجاق او مئلّتلرئن فوجلاري دا کي، صحيون داغينين ضئدّئنه دؤيوشورلر.H "سونرا اَري‌اِلئن ضئدّئنه دؤيوشَن بوتون مئلّتلردن فوجلار، اونا و قالاسينين ضئدّئنه ساواشانلارين هاميسي، اونا ظولم ادنلر بئر رؤيا کئمي، گجه گؤرونَن يوخو کئمي يوخ اولاجاقلار."قوشونلارين ربّئنئن تَنبِهي سنه گؤي گورولتوسو ائله، زلزله ائله، بؤيوک سَس-کويله، فيرلانان يِل‌له، طوفانلا، هر شيي محو ادن اودلا گله‌جک."آمّا دوشمنلرئنئن فوجو نارين توز کئمي، قورخونج آداملارين قوشونلاري سوورولموش سامان چؤپو کئمي اولاجاق. بو، قَفلَتَن، بئر آن ائچئنده باش وره‌جک.:m"او واخت آلچالديلاجاقسان، يردن دانيشاجاقسان، توز-تورپاق ائچئندن سَسئن بوغوق-بوغوق گله‌جک، سَسئن اؤلو سَسي کئمي يردن، سؤزلرئن پيچيلتي کئمي تورپاغين آلتيندان چيخاجاق.]3"سنئن ضئدّئنه اطرافيندا اوردوگاه قوراجاغام، اطرافينا ائستِحکاملار دوزه‌جيم، سنئن ضئدّئنه دؤيوش بورجلری تئکه‌جيم.4a"اَري‌اِله دارليق گتئره‌جيم، او، شئون و ماتم شهري اولاجاق. منئم اوچون اَري‌اِل کئمي اولاجاق.a ="واي سنه، ای اَري‌اِل، ای اَري‌اِل، داوودون بئر زامان اوردوگاه قوردوغو شهر! ائلي، ائله قات! بايراملارين سيرايا دورسون."بو دا قوشونلارين ربّئندن گلئر. اونون مصلحتي عالي، حئکمتي بؤيوکدور."="بوغدا چؤرک اوچون گرک خرمنده دؤيولسون؛ بونا گؤره ده اَکئنچي اونو ابده کئمي دؤيمَز. اگر عاراباسينين تَکَرلرئني ده اوستوندن کچئرتسه، آتلاري بوغداني اَزمَز..U"چونکي شويودو خرمنده وَل‌له دؤيمَزلر، زئره‌نئن اوستونه ده عارابا تَکَرلري ائله سورمَزلر.kO"چونکي تاريسي اونا نصئحت وِرَر، اونو ياخشي اؤيره‌دَر. "مگر تورپاغي هامارلاياندان سونرا، شويود و زئره‌ني سَپمَز؟ مگر بوغداني ردئفله، آرپاني آييرديغي يِره، قيرميزي بوغداني دا اونون يانينا اَکمَز؟G "مگر اَکئنچي، اَکئن اَکمک اوچون، دورمادان يري شوخوملاماز؟ مگر دورمادان تورپاقدا شيريم آچيب هامارلاماز؟u c"قولاق آسين، سَسئمي اِشئدئن، قولاق ورئن و دِدئيئمي اِشئدئن.N "بونا گؤره ده رئشخند اتمه‌يئن، يوخسا زنجئرلرئنئز داها دا آغيرلاشار. چونکي قوشونلارين ربّی پروردئگاردان اشئتمئشم کي، بوتون يِر اوزونون محو اولماسينا قطعي بئر شکئلده قرار ورئلئب.T !"چونکي رب پِراصئم داغيندا اتدئيي کئمي قالخاجاق، گئبعون دره‌سئنده‌کي کئمي قضبلَنه‌جک. او اؤز ائشئني، قِيري-عادي ائشئني يرئنه يتئره‌جک! اؤز عملئني، نامعلوم عملئني حياتا کچئرده‌جک.y k"ياتاق اوزانماق اوچون قيسا، يورغان بورونمک اوچون دار اولاجاق.hI"بو بلا هر گلدئيئنده سئزي سوپوروب گؤتوره‌جک. او سحر به سحر، گجه گوندوزون هر واختي کچه‌جک. بو خبري آنلايان دهشته بورونه‌جک."اؤلومله باغلاديغينيز عهد لغو اولوناجاق، اؤلولر دئياري ائله راضيليغينيز قووّه‌دن دوشه‌جک. اؤلکه‌يه بؤيوک بلا گلنده، سئزي تاپدالاياجاق.dA"عدالتي اؤلچو، صالحلئيي شاقول اده‌جيم. يالان سيغيناجاغيني دولو محو اده‌جک، گئزلَندئيئنئز يِرلري سِللر يويوب آپاراجاق.ve"بونا گؤره ده پروردئگار رب ديئر: باخ، صحيوندا بونؤوره داشي، مؤحکم داش، قئيمتلي گوشه‌داشي قويورام. اونا ائنانان پرئشان اولماياجاق."مادام کي سئز دِدئنئز: "اؤلومله عهد باغلاميشيق، اؤلولر دئياري ائله راضيليغا گلمئشئک، اؤلکه‌يه بؤيوک بلا گلنده، بئزه ضرر ورميه‌جک، چونکي يالاني اؤزوموزه سيغيناجاق اتمئشئک، حئيله‌نئن آرخاسيندا گئزلَنمئشئک.",Q"بونا گؤره ده، ای رئشخندچئلر، اورشلئمده اولان بو خالقين رهبرلري، ربّئن سؤزونه قولاق آسين!@y" بونا گؤره ده، ربّئن سؤزو اونلار اوچون بو اولاجاق: "امر اوستونه امر، امر اوستونه امر، قايدا اوستونه قايدا، قايدا اوستونه قايدا، بئر آز بورادا، بئر آز اورادا."" کي، گتسئنلر و آرخاسي اوسته ييخيلسينلار، قيريلسينلار، تله‌يه دوشوب اسئر اولسونلار.^5" او کي، اونلارا ددي: "راحاتليق بودور، يورغونلارا دئنجلئک ورئن."" و "ائستئراحت ادئن."" آمّا اونلار اشئتمَک ائستَمه‌دئلر.{" دوغرودان دا رب بو خالقلا دانيشاجاق؛ پلتک دوداقلارلا، ياد دئل‌له.fE" چونکي رب ديئر: "امر اوستونه امر، امر اوستونه امر، قايدا اوستونه قايدا، قايدا اوستونه قايدا، بئر آز بورادا، بئر آز اورادا."Y~+" "بو آدام کئمه معرئفت اؤيره‌دئر؟ پيامي کئمه آچيقلايير؟ سوددن کَسئلمئش، آنا دؤشوندن آيريلميش کؤرپه اوشاقلارا مگر؟}}"بوتون سوفره‌لر کثئف قوسماقلا دولودور، بولانماميش بئر يِر يوخدور!|3"بونلار دا شرابدان هِل‌له‌نئرلر، عَرَقدن آشا- آشا گِدئرلر: هم کاهئن، هم نبي عَرَقدن هِل‌له‌نئرلر، شراب اونلاري گئجَلدئب، عَرَق اونلاري آشيرير: رؤيالار گؤرَن زامان کِفلي‌دئرلر، حؤکم ادن زامان کِفلئلئکدن هِل‌له‌نئرلر.&{E"حؤکم کورسوسونده اوتورانا عدالت روحو، شهر دروازالاريني مودافئعه ادنلره قودرت وره‌جک.0zY"او گون قوشونلارين رَبّي، صاغ قالان خالقي اوچون، گؤزل‌ بئر تاج، شؤوکتلي بئر چَلَنگ اولاجاق.+yO"محصوللو دره‌نئن باشيندا يِرلَشَن شهر، اونون شؤوکتلي گؤزل‌لئيئنئن سولان گولو، يايدان قاباق عمله گلن کال انجئر کئمي اولاجاق کي، اونو گؤرَن تِز دَرئب يئيه‌جک.zxm"اِفرايئمئن کِفلی‌لرئنئن کئبئر تاجي آياق آلتيندا تاپدالانير.(wI"باخ، ربّئن گوجلو و قووّتلي بئر آدامي وار. او، بَرک ياغان دولو کئمي، بلا گتئرن طوفان کئمي، هر شيي يولوندا محو ادن سل کئمي گلئر، اَلي ائله او شهري يِره چيرپاجاق.Iv "واي اِفرايئمئن کِفلی‌لرئنئن کئبئر تاجينا! شؤوکتلي گؤزل‌لئيئنئن سولان گولونه! او کي، بَهَرلي دره‌نئن باشيندا يِرله‌شيب، واي بو شهره کي، شرابا دوشکون اولانلارين کئبئري‌دئر.u" او گون بؤيوک کَره‌ناي چاليناجاق، آشور تورپاغيندا ائتکئن دوشَنلر، مئصئره اسئر ادئلَنلر گلئب اورشلئمده، موقدّس داغدا، ربّه سجده اده‌جکلر.t " او گون رب فَرات چاييندان مئصئر دره‌سئنه قدر، خرمن دؤيَن کئمي، اؤز خرمنئني دؤيه‌جک، و سئز بئر-بئر توپلاناجاقسينيز، ای ائسرايئل اؤولادلاري!jsM" بوداقلار قورويوب قوپاريلاجاق، آروادلار گلئب اونلارلا اود قالاياجاقلار. بو خالق آغيلسيز اولدوغونا گؤره، اونلاري يارادان، اونلارا رحم اتميه‌جک، اونلارين خالئقي اونلارا ائلتئفات گؤرسدميه‌جک.r" چونکي ائستِحکاملي شهر ترک ادئلئب، يورد، صحرا کئمي وئرانه و يئيه‌سئز قاليب. اورادا بوزوو اوتلاييب اوزاناجاق، اونون شاخه‌لرئني يئيه‌جک.+qO" بونا گؤره، يعقوب نسلئنئن قباحتي بونونلا باغيشلاناجاق، گوناهين آرادان گؤتورولمه‌سئنئن تام باهاسي بو اولاجاق: بوتپرست قوربانگاهلارين داشلاري تاباشئر کئمي اووولاجاق، ائلاهه اَشِرا و بوخور قوربانگاهلاري بئر داها دئک قالماياجاق.bp="سن اؤز خالقيني قوووب اسئرلئيه گؤندرمَکله اونلارلا چکئشدئن. شرق کولَه‌يي اَسن گون، رب اونلاري شئدّتلي يِلي ائله قوووب. ~j}||6{zz%xw5vEuttErrqTpohnPm"lWkBj'hggPfedHcbya|`z_8^]u\+[ZZXXVhUVTSQPPNMKKJ(I2GFDEtDCBA@?>=<< ;98B765432100/J/ -,,Q+X*t)m(|'%%9$""0!? vxF$et cMp"'او واخت اِشَعيا پيغمبر خئزقئيا پادشاهين يانينا گلئب، اوندان سوروشدو: "بو آداملار نه ددئلر؟ سنئن يانينا هارادان گلدئلر؟" خئزقئيا جاواب وردی: "اوزاق بئر اؤلکه‌دن، بابئلدن گلئبلر."Ao{"'بونلار خئزقئياني سِوئندئردي. او، خزئنه‌سئنده اولان شيلري يعني قيزيل-گوموشو، عطرئيّاتي، قئيمتلي ياغلاري، سئلاح آنبارينداکي بوتون اشيالاري اِلچئلره گؤرستدي. خئزقئيانين ساراييندا و بوتون پادشاهليغيندا اونلارا گؤرستمه‌دئيي بئر شي قالمادي.+n Q"'او زامان بابئل پادشاهي بَلَدان اوغلو مِرودَک‌بَلَدان، خئزقئيايا مکتوبلار و هدئيّه‌لر‌ گؤنده‌ردي، چونکي خئزقئيانين ناخوشلاديغيني و ساغالديغيني اشئتمئشدي.m"&سونرا خئزقئيا دمئشدي: "ربّئن معبدئنه قالخماغيم اوچون علامت نه‌دئر؟""-lS"&اِشَعيا دمئشدي: "بئر انجئر کونده‌سي گؤتورون و چئبانين اوستونه قويون کي، پادشاه ساغالسين."?kw"&رب قطعن منه قورتولوش وره‌جک، عؤمروموز بويو ربّئن معبدئنده تِلّي سازلارلا، سنه نغمه‌لر چالاجاغيق."_j7"&بو گون سنه اتدئيئم کئمي، دئرئلر، فقط دئرئلر سنه شوکور اِدَرلر. آتالار سنئن وفادارليغيني اؤولادلارينا تانيتديريرلار.`i9"&چونکي اؤلولر دئياري سنه شوکور اده بئلمز، اؤلوم سنه حمدلر دِمَز، قبئره دوشَنلر سنئن وفادارليغينا اومئد باغلايا بئلمز.|hq"&چکدئيئم او بؤيوک مشقّت منئم خِيرئمه اولدو. جا‌نيمي هِچلئک قويوسونا دوشمکدن قورتاران سَسسن، چونکي بوتون گوناهلاريمي آرخانا آتيبسان.igK"&ای پروردئگار، آداملار بونلارلا ياشاييرلار، منئم روحومون حياتي بونلارين ائچئنده‌دئر. سالاماتليغي منه دؤندَر، ياشات مَني!xfi"&نه دِيئم؟ او منئمله دانيشيب، منه بونو ادن او اؤزودور. جانيما دوشَن بو آجي‌لاردان اؤتري بوتون ائل‌لرئم باره‌ده سرگردان قالاجاغام.e"&قارانقوش کئمي، دورنا کئمي چيغيريرام، گؤيرچئن کئمی ائنله‌يئرم. گؤيه باخماقدان گؤزلرئم يورولور. ای پروردئگار، ضامئنئم اول، سئتم آلتينا دوشموشم!Ld"& سحره قدر آغريلاردان چيغيرديم، رب آصلان کئمی بوتون سوموکلرئمي قيرير. بئر گونون ائچئنده اجلئمي چاتديريرسان.4ca"& اِوئم چوبان چاديري کئمي داغيلدي، اَلئمدن آليندي. حياتيم دَزگاهدا توخونان ساپلار کئمي دؤور ادئردي، او منی بو دَزگاهدان کَسئر. بئر گونون ائچئنده اجلئمي چاتديريرسان.jbM"& ددئم: "ربّی دئرئلر دئياريندا، بلی، ربّی بئر داها گؤرميه‌جيم. بو دونيادا ياشايانلار آراسيندا آرتيق ائنسان اوزو گؤرميه‌جيم. a "& "من اؤز-اؤزومه ددئم: عؤمرومون يارييا چاتديغي زامان، اؤلولر دئيارينين قاپيسيندان کِچمه‌لئيَم؛ حياتيمين قالان ائللرئندن محروم قالمالي‌يام."5`c"& بودور يهودا پادشاهي خئزقئيانين يازديغي او زامان کي، ناخوشلاييب سونراسي دا اوندان صاغالميشدي::_m"&باخ، اِله اده‌جيم کي، باتان گونشئن کؤلگه‌سي کي، آخازين تئکدئيي پئلّه‌کَنئن اوستونه دوشوب، اون قدم گری چکئلسئن.»" بلجه، گونش اِنمه درجه‌سئنده اون دره‌جه گری چکئلدي.|^q"&بو ربدن سنه بئر علامتدئر کي، بئله‌سن رب ددئيي سؤزه عمل اده‌جک:]"&سني و بو شهري آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاراجاغام؛ بو شهري حئفظ اده‌جيم.\"&"گت و خئزقئيايا دِه کي، آتان داوودون تاريسي رب بله ديئر: «سنئن دوعاني اشئتدئم، گؤز ياشلاريني گؤردوم. باخ، سنئن عؤمرونو اون بش ائل آرتيريرام.U[#"&او واخت ربّئن سؤزو اِشَعيايا نازئل اولدو:"Z="&"يالواريرام، يارب، يادينا سال کي، نجه سنئن حوضوروندا وفالي و کامئل اورَکله ياشاميشام، نجه سنئن گؤزونده ياخشي اولان ائشلر اتمئشم."" خئزقئيا آجي-آجي آغلادي.gYG"&خئزقئيا اوزونو دووارا چِوئردي و ربّه دوعا ادئب ددي:RX "&او گونلرده خئزقئيا اؤلومجول ناخوشلادي. آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيا اونون يانينا گلئب ددي: "رب بله ديئر: «اِوئنئن ائشلرئنئن تَرتئباتيني ور، چونکي ناخوشلوقدان صاغالماييب اؤله‌جکسن.»""kWO"%&او اؤز آللاهي نئسروکون معبدئنده پرستئش اِدَرکَن، اوغوللاري اَدرَم‌مِلِکله شَرِه‌سِر اونو قيلينجلا اؤلدوردولر و آرارات اؤلکه‌سئنه قاچديلار. سَنخِرئبئن يرئنه اوغلو اِسَرخَدّون پادشاه اولدو.qV["%%آشور پادشاهي سَنخِرئب گری چکئلئب گتدي و نِينَوادا قالدي.oUW"%$ربّئن مَله‌يي چيخيب آشور اوردوگاهيندا يوز هشتاد بش مئن نفري قيردي. سحر اِرکَن قالخيب گؤردولر کي، اونلارين هاميسي اؤلدورولوب.T"%#«من بو شهري اؤزوم اوچون، قولوم داوودون خاطئرئنه قورويوب خئلاص اده‌جيم.»""S"%"آنجاق گلدئيي يوللا گری قاييداجاق، و بو شهره گئرميه‌جکدئر.» رب بله بويورور.-RS"%!بونا گؤره رب آشور پادشاهي باره‌ده بله ديئر: «او بو شهره گئرميه‌جک، اورايا اوخ آتماياجاق، موقابئلئنه قالخانلا چيخماياجاق، قاباغيندا تورپاق قالاغي قورماياجاق.QQ"% چونکي قالانلار اورشلئمدن، خئلاص اولانلار صحيون داغيندان چيخاجاقلار. قوشونلار ربّئنئن قِيرَتي بونو اده‌جک.»@Py"%يهودا نسلئندن خئلاص اولوب قالانلار، گئنه آشاغي‌يا طرف کؤک سالاجاقلار، يوخارييا طرف بهره وره‌جکلر.)OK"%سنئن اوچون علامت بو اولاجاق! بو ائل و گلن ائل اؤزو يِتئشَن باريني ييئن، آمّا اوچونجو ائل اَکئن ادئن، بئچئن ادئن، اوزوم باغلاري ساليب اونلارين بهره‌سئني ييئن.#N?"%منئم ضئدّئمه حئدّتلَندئيئنه گؤره، لووغاليغين قولاغيما چاتديغينا گؤره، حالقامي بورنونا و جئلووومو آغزينا تاخاجاغام، سني گلدئيئن يوللا گری قايتاراجاغام.M"%سنئن اوتوروشونو، گئرئشئنئ-چيخيشيني، منئم ضئدّئمه اولان حئدّتئني بئلئرم.HL "%بونا گؤره بو شهرلرئن ساکئنلري ضعئفله‌دئلر، هراسا، خجالته دوشدولر. يِتئشمه‌مئشدن اوّل يانديريلان چؤل اوتو کئمي، گؤيَرتي کئمي، دامدا بؤيومه‌دن يانيب گِدن اوت کئمي اولدولار.#K?"%مگر اشئتمه‌يئبسن کي، من چوخدان بو ائشي حاضيرلاديم، قدئمدن بَري اونون نقشه‌سئني چکدئم. ائندي يرئنه يتئرمئشم کي، سن قالالي شهرلري وئرانه‌لئيه چِوئره‌سن.+JO"%قويو قازديم و سولاريني ائچدئم، مئصئرئن بوتون چايلاريني آياغيمين داباني ائله قوروتدوم.›:Im"%قاصئدلرئنئن واسئطه‌سئله ربّی تحقئر ادئبسن، ديئبسن: ‹چوخلو دؤيوش عارابالاريملا داغلارين زئروه‌سئنه، لوبنانين لاپ اوزاق يِرلرئنه چيخديم. اوجا سئدر آغاجلاريني، گؤزل شام آغاجلاريني کَسدئم، اوزاق تپه‌لرئنه، ثمره‌لي مِشه‌لرئنه گئردئم.OH"%کئمي سؤيوب کوفر ادئبسن؟ کئمئن ضئدّئنه سَسئني قالديريبسان؟ کئمه لووغاليقلا باخيبسان؟ ائسرايئلئن موقدّسئنه!lGQ"%اونون ضئدّئنه ربّئن ددئيي سؤز بودور: «باکئره صحيون قيزي سنه خور باخيب لاغ ادئر، اورشلئم قيزي سنئن آرخانجا باشيني تَرپه‌دئب.F}"%او واخت آموص اوغلو اِشَعيا خئزقئيايا خبر گؤنده‌رئب ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «آشور پادشاهي سَنخِرئب باره‌ده منه دوعا اتدئن.»_E7"%ائندي، ای تاريميز رب، يالواريرام، بئزي اونون اَلئندن قورتار و بوتون دونيا پادشاهليقلاري بئلسئنلر کي، رب آنجاق سنسن""tDa"%آللاهلاريني اودا آتديلار. چونکي اونلار تاري ديئلدئلر، ائنسانلار اونلاري آغاج و داشدان دوزلتمئشدئلر. اونا گؤره ده آرادان گتدئلر.'CG"%يارب، دوغرودور؛ آشور پادشاهلاري بوتون اؤلکه‌لري و اونلارين تورپاقلاريني محو ادئبلر،vBe"%يارب، قولاق ور و اشئت. گؤزلرئني آچ و گؤر، يارب. سَنخِرئبئن بوتون سؤزلرئنه قولاق آس کي، وار اولان تارييا کوفر اتمک اوچون گؤنده‌رئب.A"%"ای کَرّوبلار اوستونه اوتوران قوشونلار ربّی اولان ائسرايئلئن تاريسي! بوتون دونيا پادشاهليقلارينين تاريسي آنجاق سنسن. گؤيو و يري سن ياراديبسان.:@o"%خئزقئيا ربّه دوعا ادئب ددي:L?"%خئزقئيا مکتوبو قاصئدلرئن اَلئندن آليب اوخودو. او، ربّئن معبدئنه قالخيب مکتوبو ربّئن قاباغيندا يِره سَردي.>>u"% هاني خَمات پادشاهي، اَرپاد پادشاهي، لاعئرئن، سِفَروايئمئن پادشاهي، هِنَعئن و عئوّانين پادشاهي؟"»=}"% آتالاريمين محو اتدئکلري مئلّتلرئن حتّا گوزانين، خارانين، رِصِفئن و تِلَسّاردا اولان عِدِنلی‌لرئن آللاهلاري اونلاري مگر قورتارديلار؟[</"% باخ، اشئدئبسن کي، آشور پادشاهلاري بوتون اؤلکه‌لره نه ادئبلر، اونلاري نجه وئران ادئبلر. مگر سن قورتولا بئله‌جکسن؟s;_"% "يهودا پادشاهي خئزقئيايا بله ديئن: «قويما بِل باغلاديغين تارين سني آلداديب دسئن: ‹اورشلئم آشور پادشاهين اَلئنه ورئلمَيه‌جک.›»:"% آشور پادشاهينا خبر چاتدي کي، "کوش پادشاهي تئرحاقا سنئن اوستونه ووروشماغا گلئب."" او بونو اشئدنده خئزقئيانين يانينا قاصئدلر گؤنده‌رئب ددي:k9O"%رَبشاقِه گری قاييديب آشور پادشاهينين لئبنا اوستونه هوجوم اتدئيئني گؤردو. چونکي لاکئشدن پادشاهين گری چکئلدئيئني اشئتمئشدي. 8"%باخ، من اونون ائچئنه اِله بئر روح قوياجاغام کي، بئر خبر اشئدئب اؤز اؤلکه‌سئنه قاييداجاق و اؤز اؤلکه‌سئنده اونو قيلينجلا اؤلدورتدوره‌جيم.»""7"%اِشَعيا اونلارا ددي: "آغانيزا ديئن کي، رب بله ديئر: «اشئتدئيئن آشور پادشاهينين نؤکرلرئنئن سؤزلرئندن کي، اونونلا منه کوفر اتدئلر، قورخما.n6U"%بلجه خئزقئيا پادشاهين نؤکرلري اِشَعيانين يانينا گلنده$5A"%بلکه سنئن تارين رب رَبشاقِه‌نئن سؤزلرئني اِشئدَر، او آدامين سؤزلرئني کي، اونون آغاسي آشور پادشاهي اونو گؤنده‌رئب کي، ياشايان تاريني تحقئر اتسئن. تارين رب، اشئتدئيي سؤزلري توبئخ اِدَر؛ اونا گؤره ده قالانلار اوچون دوعا ات.»""47"%اونلار اِشَعيايا ددئلر: "خئزقئيا بله ديئر: «بو گون دارليق، تحقئر و روسوايچيليق گونودور، چونکي اوشاقلارين دوغولما واختي چاتيب، آنجاق دوغماغا گوج يوخدور. 3"%سونرا ساراي ريئسي اِلياقئمي، مئرزه شِبناني و کاهئنلرئن آغساقّال‌لاريني چولا بورونموش حالدا آموص اوغلو پيغمبر اِشَعيانين يانينا گؤنده‌ردي.2 1"%پادشاه خئزقئيا بونو اشئدنده پالتاريني جيردي و چولا بورونوب ربّئن معبدئنه گئردي.01Y"$خئلقئيا اوغلو ساراي ريئسي اِلياقئم، مئرزه شِبنا و آساف اوغلو سالنامه‌چي جيريلميش پالتارلاردا خئزقئيانين يانينا گلئب، رَبشاقِه‌نئن سؤزلرئني اونا چاتديرديلار.J0 "$جاماعات ساکئت قالدي و اونون جاوابيندا هچ بئر سؤز دِمه‌دي. چونکي پادشاه امراتمئشدي: "اونا جاواب ورمه‌يئن."]/3"$بوتون بو آللاهلاردان هانسي اؤز اؤلکه‌سئني منئم اَلئمدن قورتاردي، کي رب ده اورشلئمي منئم اَلئمدن قورتارا بئلسئن؟»""Z.-"$هاني خَماتين و اَرپادين آللاهلاري؟ هاني سِفَروايئمئن آللاهلاري؟ مگر اونلار سامئره‌ني منئم اَلئمدن قورتارديلار؟-"$قويمايين خئزقئيا سئزي آزديريب دسئن: ‹رب بئزي قورتاراجاق.› مگر مئلّتلرئن آللاهلاريندان بئري، اؤز اؤلکه‌سئني آشور پادشاهينين اَلئندن قورتاردي؟e,C"$سونرا من گلئب سئزي اؤلکه‌نئزه بَنزَر بئر اؤلکه‌يه، بوغدا، تزه شراب، چؤرک و اوزوم باغلاري اولان بئر تورپاغا آپاراجاغام.W+'"$اونا قولاق آسمايين! چونکي آشور پادشاهي بله ديئر: «منئمله صولح باغلايين و يانيما گلئن. هر کس اؤز اوزوم آغاجينين و اؤز اَنجئر آغاجينين مِيوه‌سئندن يِيئب، اؤز قويوسونون سويوندان ائچسئن.d*A"$قويمايين خئزقئيا سئزي تارييا آرخايين ادئب دسئن: ‹رب بئزي قطعن قورتاراجاق و بو شهر آشور پادشاهينا تسلئم ادئلمَيه‌جک.›»$)A"$پادشاه بله ديئر: «قويمايين خئزقئيا سئزي آلداتسين، چونکي او، سئزي قورتارا بئلميه‌جک.K("$ او واخت رَبشاقِه دوروب يهودي دئلئنده اوجا سَسله باغيردي: "بؤيوک پادشاهين، آشور پادشاهينين سؤزونو اِشئدئن!r']"$ لاکئن رَبشاقِه ددي: "مگر آغام منی گؤنده‌رئب کي، بو سؤزلري تَکجه سنئن آغانا و سنه دِيئم، و دووار اوستونده اوتوران بو آداملارا دِمه‌يئم کي، سئزئنله بئرلئکده نجئسلرئني يِيئب، سودوکلرئني ائچه‌جکلر؟""r&]"$ اِلياقئم، شِبنا و يوآخ رَبشاقِه‌يه ددئلر: "خاهئش ادئرئک، بو قوللارينلا اَرامي دئلئنده دانيش، بئز بو دئلي باشا دوشوروک. آنجاق دووار اوستونده‌کي خالقين اشئتدئيي يرده بئزئمله يهودي دئلئنده دانيشما."q%["$ مگر ائندي من بو تورپاغي وئران اتمه‌يه ربّئن ائسته‌يي ائله گلمه‌مئشم؟ رب منه ددي: ‹بو اؤلکه‌يه هوجوم آپار و اونو وئران ات.›»""m$S"$ بس نجه اده بئلرسن کي، آغامين کئچئک قولو اولان بئر باشچيني دفع ادئب دؤيوش عارابالاري و آتلي‌لار اوچون مئصئره بِل باغلاياسان؟?#w"$ائندي آغام آشور پادشاهي ائله مَرجه گل: اگر سن ائکي مئن سوواري تاپا بئله‌سن، من سنه او قدر آت وره‌رم.D""$بلکه منه دئيه‌سن: ‹بئز تاريميز ربّه بِل باغلاييريق.› مگر بو همئن تاري ديئلدي کي، خئزقئيا اونون پرستئشگاهلاريني و قوربانگاهلاريني آرادان قالديردي؟ مگر يهودالي‌لارا و اورشلئملی‌لره دِمه‌دي کي، ‹فقط بو قوربانگاهين قاباغيندا پرستئش ادئن›؟Q!"$باخ، سن اَزئلمئش قاميش چوبوغونا، يعني مئصئره بِل باغلاييرسان. بئل کي، کئم اونا سؤيکَنسه، اوووجونا باتيب دِشَر. مئصئر پادشاهي فئرعون، اونا بِل باغلايانلارين هاميسي اوچون بله‌دئر. "$آيا اِله دوشونورسن کي، بومبوش لافلار موحارئبه اوچون تدبئر و گوج اولا بئلر؟ ائندي سن کئمه بِل باغلاييرسان کي، منئم ضئدّئمه عوصيان ادئبسن؟K"$رَبشاقِه اونلارا ددي: "ائندي خئزقئيايا ديئن: آشور پادشاهي، بؤيوک پادشاه بله ديئر: «نه‌يه بِل باغلاييرسان؟F"$خئلقئيا اوغلو ساراي ريئسي اِلياقئم، مئرزه شِبنا و آساف اوغلو سالنامه‌چي يوآخ اونون قاباغينا چيخديلار.b="$آشور پادشاهي رَبشاقِه‌ني لاکئشدن بؤيوک قوشونلا اورشلئمه، پادشاه خئزقئيانين يانينا گؤندردي. رَبشاقه پالتار آغاردان زَمئسي يولونا، يوخاري حوووضون سو کمرئنئن يانينا قالخيب اورادا داياندي.s a"$خئزقئيانين پادشاهليغينين اون دؤردونجو ائلئنده، آشور پادشاهي سَنخِرئب، يهودانين بوتون قالالي شهرلرئنه هوجوم ادئب اونلاري آلدي.Q"# ربّئن ساتين آلينميش آداملاري قاييداجاق، سِوئنجله نغمه اوخوياراق صحيونا گله‌جک. باشلاريندا ابدی شَنلئک اولاجاق، اونلار سِوئنج و شادليق تاپاجاقلار، کَدَر و قَم-قوصّه يوخ اولاجاق! "# اورادا شئرلر اولماياجاق، ييرتيجي حيوانلار او يولا چيخماياجاقلار، بونلار اورادا تاپيلماياجاقلار. آنجاق قورتولوش تاپانلار او يوللا گده‌جکلر./"#اورادا بئر يول اولاجاق، بؤيوک بئر طرئق؛ او يول "موقدّسلئک يولو" آدلاناجاق. نجئس آدام اورادان کِچميه‌جک، او يول، ربّئن يولو ائله گِدن آدام اوچوندور. او يولدا يِرئيَنلر، حتّا آغيلسيز دا اولسالار، يولونو اصلا آزماياجاقلار.gG"#قيزقين قوم حوووضا، سوسوز تورپاق سو بولاقلارينا چِورئله‌جک. چاقّاللارين راحاتلاديغي يِرلرده، اوت، قاميش و بوتا بئته‌جک. 9"#او واخت آخساقلار مارال کئمي آتيليب دوشه‌جکلر، لال‌لارين دئلي شادليقلا نغمه اوخوياجاق، چونکي صحرادا بولاقلار فيشقيراجاق، قورو تورپاقدا چايلار آخاجاق.w"#او واخت کورلارين گؤزلري آچيلاجاق، کارلارين قولاقلاري آچيلاجاق،1"#اورَکلرئنده قورخانلارا ديئن: "جسارتله‌نئن، قورخمايين! باخ، تارينيز ائنتئقام آلماق اوچون گلئر، قئصاص آلماق اوچون گلئر. او گلئب سئزه قورتولوش وره‌جک!""jM"#ضعئف اَل‌لره قووّت ورئن، اَسن دئزلري مؤحکملَندئرئن.E"#هر يان گول آچاجاق، شادلاناجاق، سِوئنجدن نغمه اوخوياجاق. لوبنانين شؤوکتي، کَرمِل و شارونون جاه-جلالي اونا ورئله‌جک. ائنسانلار ربّئن عئزّتئني، تاريميزين عظمتئني گؤره‌جکلر.  "#صحرا و قورو تورپاق سِوئنه‌جک، چؤل شادلاناجاق، نرگئس کئمي چئچکلَنه‌جک..U""رب اؤزو اونلار اوچون پوشک آتيب، اَلي ائله اؤلکه‌ني اؤلچوب، اونلارا پايلاييب. اونلار بو اؤلکه‌يه همئشه‌لئک مالئک اولاجاقلار، نسئلدن-نسله بورادا ياشاياجاقلار.=s""ربّئن کئتابيني آراشديرين، اوخويون: بونلاردان هچ بئري اَسکئک اولماياجاق، هر بئر دئشي حيوان اؤز جوتونو تاپاجاق، چونکي بو امر ربّئن آغزيندان چيخيب، روحو دا اونلاري ييغيب.}s""اوخ ائلاني اورادا يووا قوراجاق، يومورتلاياجاق، اؤز کؤلگه‌سي آلتيندا بالالار چيخارداجاق. چالاغانلار دا اورادا جوت-جوت ييغيشاجاقلار.xi""وحشي حيوانلارلا جاناوارلار اورادا گؤروشه‌جک، وحشي کِچئلر بئربئرئني سَسلَيه‌جک، قولِيباني اورادا ساکئن اولوب راحات يِر تاپاجاق. "" ائستِحکاملي بورجلرئنده تئکانلار، قالالي شهرلرئنده ده گئجئتکَن و قارا چالي بئته‌جک. اورا چاقّاللارين يوردو، بايقوشلارين يوواسي اولاجاق.@ y"" اورادا هچ بئر آدلي-سانلي آدام قالماياجاق کي، اورا پادشاهليق چاغيريلسين. بوتون باشچيلاري هچ اولاجاق.L "" اورا بايقوشلارلا کئرپئلرئن ساکئن اولدوغو يِر اولاجاق، بؤيوک بايقوشلارلا قارغالار اورادا ياشاياجاقلار. رب اِدوم اوستونه قارماقاريشيقليق ائپئني، وئرانه‌لئک شاقولونو سالاجاق.t a"" قَطران گجه-گوندوز سؤنميه‌جک، توستوسو همئشه قالخاجاق. بو تورپاق نسئلدن-نسله وئران قالاجاق، عصرلر بويو اورادان بئر کس کِچميه‌جک.9 k"" اِدومون آخار سولاري قَطرانا، تورپاغي گوگورده دؤنه‌جک، اؤلکه‌نئن هر طرفي يانان قَطران اولاجاق. ""چونکي ربّئن قئصاص گونو وار، صحيونون داعواسي اوچون، عوض آلما ائلي وار.yk""اونلارلا بئرلئکده چؤل اؤکوزلري، جاوان گاميشلار گوجلولري ائله يِره سَرئله‌جکلر. تورپاقلاري قانلا دوياجاق، ير اوزو پئي باغلاياجاق.G""ربّئن قيلينجي قانلا، قوزو و اِرکَک کچي قاني ائله دويوب، قوچ بؤيرَکلرئنئن ياغي ائله پئي باغلاييب. چونکي ربّئن بوصرادا بئر قورباني وار، اِدوم تورپاغيندا بؤيوک بئر قيرغيني وار.%"""چونکي قيلينجيم گؤيلرده دويونجاق ائچئب، ائندي او، حؤکم اتمک اوچون اِدومون اوستونه اِنئر، او خالقلارين اوستونه کي، من اونلاري هلاکته مخصوص اتمئشم."""بوتون گؤي فوجلاري چورويه‌جک، گؤيلر بئر طومار کئمي بوکوله‌جک. گؤي اولدوزلاري مِينه يارپاغي کئمي، انجئر يارپاغي کئمي دوشه‌جک، ساراليب سولاجاق.F""بلجه اونلارين اؤلولري کنارا آتيلاجاق، مِيئتلرئندن عوفونت قالخاجاق، داغلار اونلارين قانينا بولاناجاق.)K""چونکي ربّئن قضبي بوتون مئلّتلرئن ضئدّئنه‌دئر، اونون قِيضي اونلارين بوتون قوشونلارينين ضئدّئنه‌دئر. اونلارين هاميسيني محو ادئب، اونلاري اؤلوم اَلئنه ورئب. !""ای مئلّتلر، ياخين گلئن کي، اِشئده‌سئنئز، قولاق آسين، ای خالقلار! قوي يِر و اوندا اولانلارين هاميسي، دونيا و اونون بوتون يتئرمه‌لري، قولاق آسسين!*M"!هچ بئر صحيون ساکئني "ناخوشام" دِمَيه‌جک، اورادا ياشايان خالقين گوناهلاري باغيشلاناجاق.8i"!گَمئلرئنئن ائپلري آچيلميش ساللاندي، دَکَلي يِرئنده مؤحکم دايانا بئلمئر. يِلکَنلري آچيلمير. او واخت بؤيوک تالان مالي پايلاناجاق، حتّا توپال آداملار دا تالان اده‌جک.9~k"!چونکي بئزه حؤکم ادن ربدئر، بئزه قانون قويان ربدئر، بئزئم پادشاهيميز ربدئر، اودور بئزي قورتاران.a};"!اورادا عظمتلي رب بئزئم اوچون اولاجاق؛ چايلار و گِنئش آرخالار يِري! اورادان آوارلي قاييقلار، بؤيوک گَمئلر کچه بئلمزلر.H| "!بايراملار کچئرتدئيئمئز شهره، صحيونا باخ! گؤزلرئن اورشلئمي، باريش مسکنئني، تئتره‌مز چاديري گؤره‌جک. اونون پايالاري هچ واخت سؤکولميه‌جک، کَندئرلرئنئن هچ بئري قيريلماياجاق.{}"!آنلاشيلماز، ياد دئلده دانيشان رحمسئز بئر خالقي داها گؤرميه‌جکسن.Hz "!اوره‌يئن دهشت حاقّيندا فئکئرلَشه‌جک؛ "هارادادير حساب ادن؟ هارادادير چَکَن؟ هارادادير بورجلري سايان؟""'yG"!سنئن گؤزلرئن پادشاهي گؤزل‌لئيي ائله گؤره‌جک، اوجسوز-بوجاقسيز اؤلکه‌ني سِير اده‌جک.kxO"!او اوجاليقلاردا ساکئن اولاجاق، قايالارين قالالاري اونون پناهي اولاجاق. چؤره‌يي اونا ورئله‌جک، سويو اونا تأمئن اولوناجاق.w#"!او کي، صالحلئک يولو ائله گِدئر و دوغرو سؤزلر دانيشير، او کي، قدّارليقلا اَلده ادئلَن قازانجي ردّ ادئر، اَلئني روشوتدن اوزاق توتور، قولاقلاريني قان تؤکمک باره‌ده اِشتئميه باغلايير، گؤزلرئني پئسلئيه باخماقدان يومور.Qv"!صحيونداکي گوناهکارلار دهشته دوشوبلر، تاريسيزلاري لرزه‌ بورويوب: "هر شيي محو ادن آلووون يانيندا، هانسيميز ياشايا بئله‌رئک؟ ابدی يانان اودون يانيندا، هانسيميز ياشايا بئله‌رئک؟""0uY"! ای اوزاقدا ياشايانلار، نه اِله‌دئيئمي اِشئدئن، ای ياخيندا ياشايانلار، منئم گوجومو بئلئن.",tQ"! خالقلار يانيب کول اولاجاقلار، کَسئلئب اوددا يانديريلان تئکانلي بوتالارا اوخشاياجاقلار.&sE"! سامانا بويلو اولوبسونوز، کولَش دوغاجاقسينيز، نفسئنئز سئزي محو ادن آلوو کئمي اوداجاق.r}"! رب ديئر: "ائندي قالخاجاغام، ائندي اوجالاجاغام، ائندي اوجالاجاغام.jqM"! اؤلکه ياس توتور، ضعئفله‌يئر، لوبنان خجئل اولوب، سولوب، شارون صحرايا دؤنور، باشان و کَرمِلئن آغاجلاري يارپاقلاريني تؤکور.9pk"!يوللار بوشاليب، سَيّاحلار آرتيق يوخدور. دوشمن عهدي پوزوب، شاهئدلري خور گؤرور، ائنساني هچ سايير.!o;"!باخ، مئلّتلرئن ائگئدلري کوچه‌لرده باغيريرلار. صولح قاصئدلري هؤنکوروب آغلاييرلار.knO"!او، ياشاديغينيز دؤورون بونؤوره‌سي‌دئر، قورتولوشون، حئکمتئن و بئلئيئن خزئنه‌سي‌دئر، ربّئن قورخوسو اونون خزئنه‌سي‌دئر. Y~~a}N|V{Uzyy xw\vpuu6ssrponmm>lkjihgffd`csbraav`j_T]]\/[hZYY'X2WV@UiTSRQP{OcNzMLKxJ1IHGF{EDCCjBA@?>> =[<::Q9v8X7f544Q32a10X/.j-(+*)('&&%~#"x"!# f46wUO0RVah 8 M V9rYv!",اودونون ياريسيني اوددا يانديرير؛ آلوووندا اَت قيزاردير و قارنيني دويوراراق، اؤزونو ده قيزديريب ديئر: "آها، قيزديم، آلووون ائستئسئني حئسّ اتدئم!""Bu}",سونرا آغاج اودون يرئنه ائشله‌نئر. ائنسان اونلاردان بئر آزيني گؤتوروب يانديرير و اونونلا اؤزونو قيزديرير. سوبا دا يانديريب چؤرک پئشئرئر. هم ده اؤزونه بئر تاري دوزَلدئر و اونو پرستئش ادئر. اويما بئر بوت دوزَلدئر و اونون قاباغيندا يِره سَرئلئر.t)",ائنسان اؤزو اوچون سئدر آغاجلاري کَسئر، مِشه‌نئن آغاجلاريندان اؤزونه بئر شام آغاجي يا دا پاليد آغاجي سِچئر. شئمشاد آغاجي اَکئر و ياغيش اونو بؤيودور.s", دولگَر ائپله اؤلچور، آغاجي تاباشيرلا نئشانلايير. رَنده‌له‌يئر، ائسته‌نئلَن شکئله سالير، پَرگارلا دائره چکئر، ائنسان صورتي ورئر، ائنسان گؤزل‌لئيئنه بَنزَر دوزَلده‌رک، بئر بوت يارادير کي، اِوئنه قويسون.7rg", دمئرچي آلَتئني گؤتوروب کؤمور اود اوستونده چاليشير، چکوجلا دمئره شکئل ورئر و گوجلو اَلي ائله اوستونده ائشله‌يئر. او، آج دا اولور و طاقتدن دوشور؛ سوسوز قاليب اوزولور.(qI", باخ، بونلارين بوتون يولداشلاري خجالت آلتيندا قالاجاقلار، چونکي صَنَتگَرلرئن اؤزلري ده آنجاق ائنسانديرلار. قوي اونلارين هاميسي ييغيلسينلار، قوي هاميسي دورسونلار، قوي هاميسي دهشته دوشسونلر، قوي هاميسي بئرلئکده خجالت چکسئنلر.py", کئم ائستر فايدا ورمه‌ين بئر آللاه، يا دا تؤکمه بئر بوت ياراتسين؟o#", بوتون بوتلري دوزه‌لدن آداملار باطئلدئرلر، و دَيَرلي اشيالاردان هچ بئر خيئر يوخدور. بوتلر، اونلارا قوللوق ادنلرئن شاهئدلري‌دئرلر. هچ بئر شي گؤرمورلر، هچ بئر شي بئلمئرلر. اونا گؤره ده اونلار خجالت آلتيندا قالاجاقلار.Ln",قورخمايين، دهشته گلمه‌يئن، مگر بونو سئزه ازلدن بَري خبر ورئب اعلان اتمه‌دئم؟ سئز منئم شاهئدلرئمئزسئنئز! مندن باشقا مگر تاري وار؟ مگر باشقا بئر قايا وار؟ هِج بئرنئي تانيميرام."Rm",منئم کئمي کئم وار؟ قوي خبر ورسئن، اعلان اتسئن؛ قدئم خالقيمي ياراتديغيمدان بَري اولوب- کچنلري، بوندان سونرا اولدوقلاريني قوي دا‌نيشيب نقل اتسئن، بلی، گله‌جک حادئثه‌لري بئلدئرئن!ql[",رب، ائسرايئلئن پادشاهي، اونون ساتين آلاني، قوشونلارين ربّی بله ديئر: "من بئرئنجئيَم، من آخيرينجي‌يام، مندن باشقا تاري يوخدور.%"* رب جسور ائگئد کئمي چيخاجاق، جنگاور کئمي قيرته گله‌جک، چيغيريب دؤيوش نعره‌سي چکه‌جک، دوشمنلرئني مغلوب اده‌جک. ="* قوي اونلار ربّه عئزّت ورسئنلر، ساحئل‌لرده اونون حمدئني اعلان اتسئنلر.7<g"* قوي صحرا و اوراداکي شهرلر، قِدار خالقي ياشايان کَندلر سَسلرئني اوجالتسينلار، قوي سِلَع ساکئنلري اوجادان اوخوسونلار، قوي داغلارين تپه‌سئندن شادليق هارايي چکسئنلر.9;k"* ای دهنز سيّاحلاري، دهنزده‌کي بوتون جانلي‌لار، ساحئل‌نشئن خالقلار و اورادا ياشايانلار، ربّه تزه بئر نغمه اوخويون! دونيانين لاپ اوجقار يِرلرئندن اونا حمدلر اوخويون!@:y"* باخ، قاباقکي شيلر حياتا کچدي، ائندي من تزه شيلري خبر ورئرم، اونلار يِتئشمه‌مئشدن سئزه اعلان ادئرم.""9="*من رَبّم، آديم بودور. اؤز شؤوکتئمي هچ کئمه ورمه‌رم، حمدلرئمي اويما بوتلره ورمه‌رم.58c"*کورلارين گؤزلرئني آچاسان، زئنداندان محبوسلاري، ظولمتده ياشايانلاري حبسخانادان آزاد اده‌سن.73"*"من رَبّم، من سني صالحلئيئمده چاغيرميشام، سني اَلئندن توتاجاغام، سني حئفظ اده‌جيم، سني خالق اوچون بئر عهد اده‌جيم، مئلّتلر اوچون بئر نور اده‌جيم کي،63"*گؤيلري ياراديب اونلاري سَرَن، يري و اونون اوستونده‌کئلري دوزه‌لدن، دونياداکي آداملارا نفس ورن، يِر اوزونده گزن ائنسانلارا روح ورن، رب تاري بله ديئر:m5S"*او، يِر اوزونده عدالتي قوراياجاق، طاقتدن دوشميه‌جک، اَزئلميه‌جک، ساحئل‌نشئن خالقلار اونون قانونونا اومئد باغلاياجاقلار..4U"*اَزئلمئش قاميشي قيرماياجاق، کؤزه‌رن پئلته‌ني سؤندورميه‌جک. او، عدالتي صداقتله ياياجاق.3 "*چيغيرماياجاق، سَسئني قالديرماياجاق، کوچه‌لرده سَسي اِشئدئلميه‌جک.h2 K"*باخ، منئم ساخلاديغيم، جانيم ائسته‌يَن سِچئلمئش قولوم! من اؤز روحومو اونون اوستونه قويموشام. او، مئلّتلره عدالت گتئره‌جک.E1")باخ، هاميسي دَيَرسئزدئرلر، اتدئکلري ائشلر ده هِچدئر، ائنسانلارين تؤکمه بوتلري فقط يِلدئر، بوشلوقدور.H0 ")لاکئن باخديغيم زامان، هچ کئم يوخدور، آرالاريندا هچ مصلحت ورن يوخدور کي، سوروشدوغومدا جاواب وره‌بئلسئن./1")من قاباقلار صحيونا "باخ گلئرلر" ددئم. اورشلئمه "موژده گتئره‌ني گؤنده‌رئرم" ددئم.e.C")کئم بونو باشلانيشدان اعلان ادئب کي، بئز بئلک، يا دا قاباقکي زامانلاردان کي، بئز "او حاقلي‌دير" دئيک؟ قطعن بونو اعلان ادن يوخ ائدي، قطعن بونو بئلدئرن يوخ ائدي، قطعن سؤزلرئزي اشئدن ده يوخ ائدي.-3")شئمالدان بئرئني قالديرميشام و گلئب؛ او، گونشئن چيخديغي يردن آديمي چيغيراجاق. دولوسچو گئلي تاپدالايان کئمي، او، حؤکمدارلاري پالچيق کئمي تاپدالاياجاق.,")باخ، سئز هِچنه‌سئنئز، عمل‌لرئنئز ده هِچدئر. سئزي سِچَن ائيرنجدئر!B+}")ای بوتلر، بوندان سونرا باش ورن حادئثه‌لردن بئزه دانيشين، اِله کي، سئزئن تاري اولدوغونوزو بئلک! دوغرودان دا ياخشيليق يا دا پئسلئک ادئن کي، هاميميز قورخوب واهئمه‌يه دوشَک.O*")بوتلرئنئزي گتئرئن و قوي اونلار نه اولاجاغيني بئزه بئلدئرسئنلر، اولوب کِچَنلري بئزه نقل اتسئنلر، اِله کي، اونلاري درئندن دوشونوب آخيريني اؤيرَنَک. و يا گله‌جيي بئزه خبر ورسئنلر./)W")رب ديئر: "داعوانيزي آچين، لاپ قووّتلي موباحئثه‌‌لرئنئزي ادئن."" بونو يعقوبون پادشاهي ديئر.u(c")اِله کي، ائنسانلار گؤروب بئلسئنلر، فئکئرله‌شئب باشا دوشسونلر کي، بونو ادن ربّئن اَلئدئر، بونو يارادان ائسرايئلئن موقدّسي‌دئر.d'A")صحرادا سئدر آغاجي، اَقاقئيا، مَرسئن و زيتون آغاجي اَکه‌جيم. قورو تورپاقدا شام، چئنار و سرو آغاجيني بئرلئکده سالاجاغام.&")لوت تپه‌لرئن باشيندا چايلار آچاجاغام، دره‌لرئن اورتاسيندا سو بولاقلاري آچاجاغام. صحراني گؤلمَچه‌يه، قوراق تورپاغي سو چشمه‌لرئنه چِوئره‌جيم.0%Y")مظلوملار و مؤحتاجلار سو آختاريرلار، آمّا تاپميرلار، دئل‌لري سوسوزلوقدان قورويور. من، رب، اونلارا جاواب وره‌جيم. من، ائسرايئلئن تاريسي، اونلاري ترک اتميه‌جيم. $")سن اونلاري سوووراجاقسان، يِل ده اونلاري آپاراجاق، طوفان اونلاري داغيداجاق، آمّا سن ربده سِوئنه‌جکسن، ائسرايئلئن موقدّسي ائله فخر اده‌جکسن.X#)")باخ، سني تزه، دئشلري ائتي خرمن دؤيَني اتمئشم. سن داغلاري دؤيوب اَزه‌جکسن، تپه‌لري سامان چؤپو کئمي سوووراجاقسان."")"ای تورپاق قوردو اولان يعقوب نسلي، ای ائسرايئل اَهلي، قورخما! رب اعلان ادئر: "سنه کؤمک اده‌جيم. سني ساتين آليب قورتاران ائسرايئلئن موقدّسي‌دئر.1![") چونکي تارين رب منم، او کي، سنئن صاغ اَلئندن توتوب او کي، سنه "قورخما، سنه کؤمک اده‌جيم" ديئر.R ") سنئنله ساواشانلاري آختاراجاقسان، آمّا تاپا بئلميه‌جکسن، سنئنله ووروشانلار هچ اولاجاقلار، تاپيلماياجاقلار.N") باخ، سنه حئرصلَنَنلرئن هاميسي خجالت چکئب بي‌آبير اولاجاقلار، سنه ضئدّ چيخانلار هِچه چيخيب تلف اولاجاقلار.-") قورخما، چونکي من سنئنله‌يم، دهشته گلمه، چونکي تارين منم. سني قووّتلَندئره‌جيم، سنه دوغرودان کؤمک اده‌جيم. صالح صاغ اَلئمله دوغرودان سني توتاجاغام.pY") سني دونيانين اوجقار يِرلرئندن ييغميشام، لاپ اوزاق يِرلردن سَسله‌مئشم، دمئشم: "سن منئم قولومسان، سني سِچمئشم، ردّ اتمه‌مئشم."3")لاکئن سن، ای قولوم ائسرايئل، سِچدئيئم يعقوب نسلي، دوستوم ائبراهئمئن اؤولادلاري!+O")صَنَتگَر زرگري اورَکلَندئرئر، دمئري چکوجلا دوزله‌يَن، سنداني وورانا اورَک ورئر، "لَحئم ياخشي اولدو" ديئر. ميخلاري بَرکئدئر، اِله کي، بوت يِرئندن لاخلاماسين.kO")هر کس قونشوسونا کؤمک ادئر، قارداشينا "جسور اول!"" ديئر.B}")ساحئل‌لر بونو گؤروب قورخورلار، دونيانين اوجقار يِرلري لرزه‌يه دوشور. اونلار ياخينلاشيلار، گلئبلر،jM")بونلاري کئم ادئب، کئم تاماملاييب؟ ازلدن بَري نسئل‌لري چاغيران کئمدئر؟ من، رب، بئرئنجئيم و آخيرينکيلارلا دا من اولاجاغام." ")او اونلاري تعقئب ادئر، آياقلاريني باسماديغي يولدان صاغ-سالامات کچئر.$A")کئم شرقدن او آدامي قالديريب کي، صالحلئکده اونو خئدمت اوچون چاغيريب؟ مئلّتلري اونون ائختئيارينا قويور، پادشاهلاري موطئع ادئر. او اؤز قيلينجي ائله اونلاري تورپاغين توزونا چِوئرئر، کاماني ائله گؤيه سوورولان سامانا دؤنده‌رئر. ")رب ديئر: "ساکئت اولون حوضورومدا، ای ساحئللر! قوي خالقلار تزه گوج آلسينلار، قوي ياخينلاشسينلار، قوي دانيشسينلار، قوي حؤکم اوچون بئرلئکده ييغيشاق."(لاکئن ربّه اومئد باغلايانلار تزه قووّت آلارلار، قاناد آچيب قارتال کئمي اوجالارا اوچارلار، قاچاندا طاقتدن دوشمَزلر، يول گدئب يورولمازلار.}"(حتّا جاوانلار يورولارلار، طاقتدن دوشَرلر، ائگئدلر ده ييخيلارلار.q["(او، يورغونلارا گوج وِرَر، طاقتسئزلرئن قووّتئني آرتيرار.|q"(مگر سن بئلمئرسن؟ مگر اشئتمه‌يئبسن؟ ابدی تاري، رب، بوتون دونياني يارادان، نه يورولور، نه ده طاقتدن دوشور، اونون آغلي درک ادئلمَزدئر.hI"(ای يعقوب نسلي، ای ائسرايئل، نه اوچون ديئرسن: "رب باشيما گلنلري گؤرمور، تاريم منئم حاقّيم اولان ائنصافي گؤزوندن قاچيردير؟""3_"(باشينيزي گؤيلره قالديرين، گؤرون بو اولدوزلاري کئم ياراديب؟ او کي، اونلارين فوجلاريني سيرايا دوزوب چيخاردير، اونلارين هاميسيني آدلاري ائله چاغيرير. قودرتئنئن عظمتئنه گؤره، گوجونون قودرتئنه گؤره، اونلاردان هچ بئري ده اَسکئک اولماز.!"("بس منی اوندا کئمه بَنزه‌دئرسئنئز کي، من اونا تاي اولوم؟" ديئر موقدّس اولان.F "(اونلار تزه اَکئلمئش، تزه سَپئلمئش، و تزه کؤک سالميشديرلار، گؤوده‌لري تزه‌جه کؤک سالميش آغاجلارا بَنزَر. ربّئن نفسي اونلاري قورودار، طوفان اونلاري سامان چؤپو کئمي سووورار. "(ربدئر کي، اَمئرلري هچ ادئر، دونيانين حؤکمدارلاريني هِچه اِندئرئر.% C"(ربدئر کي، يِر قوبّه‌سئنئن يوخاريسيندا اوتورور، يِر اوزونده ياشايانلار چَيئرتکه کئمئدئرلر. گؤيلري پرده کئمي آچير، اونلاري ياشاماق اوچون چارداق کئمي آچير.' G"(مگر بئلمئرسئنئز؟ مگر اشئتمه‌يئبسئنئز؟ مگر باشلانيشدان بَري بونو سئزه بئلدئرمه‌يئبلر؟ دونيانين بونؤوره‌سي قويولدوقدان بَري مگر بونو درک اتمه‌يئبسئنئز؟ "(بله تقدئمي گتئره بئلمه‌يَن يوخسول آدام چورومه‌يَن بئر آغاج سِچئر، اؤزونه اوستا بئر صَنَتگَر تاپير کي، يِرئنده مؤحکم دوران بئر بوت دوزلتسئن.I "(لاکئن بوته باخ، بئر صَنَتگَر اونو تؤکور، اوستونو زرگر قيزيللا اؤرتور، گوموش زنجئرلرله ده اونو بَزه‌يئر!y"(بس اوندا تاريني کئمه بَنزه‌ده‌جکسن؟ اونو نه‌يه اوخشاداجاقسان؟)K"(ربّئن قاباغيندا بوتون مئلّتلر هچ بئر شيدئر، هچ بئر شيدن ده آشاغي‌دير، هچ نه‌يه دَيمَز.Q"(قوربانلاري يانديرماق اوچون لوبنان مِشه‌سي کئفايت ديئل، يانديرما قوربانلار اوچون اوراداکي حيوانلار بس ديئل.kO"(باخ، مئلّتلر وِدره‌ده بئر دامجي سو کئمئدئر، تَره‌زئده توز ذرّه‌سي کئمي ساييلار، باخ، جزئره‌لري ده توز کئمي گؤيه سووورور.nU"(او کئمدن مصلحت آليب و کئم اونا فهم ورئب؟ کئم اونا عدالت يولونو گؤرسه‌دئب، معرئفت اؤيره‌دئب؟ کئمدئر اونا فهم يولونو آنلادان؟!"( ربّئن روحونو کئم هئدايت ادئب؟ يا دا کئم اونا مصلحتچئسي اولاراق، مصلحت ورئب؟yk"( کئم دهنزلري اووجو ائله، گؤيلري ده قاريشي ائله اؤلچوب؟ يِرئن تورپاغيني اؤلچو ائله، داغلاري قاپانلا، تپه‌لري ده تَره‌زي ائله چکئب؟\1"( او اؤز سوروسونو چوبان کئمي اوتاراجاق، قوزولاري قوجاغينا آلاجاق، باغريندا داشيياجاق، اَمزئکلی‌لري ياواش سوره‌جک.N"( باخ، پروردئگار رب قودرتله گله‌جک، او، قودرتله حؤکم سوره‌جک، باخ، پاداشي اونونلادير، غرامتي قاباغيندادير.A~{"( ای صحيون، ياخشي خبرلري موژده گتئرن، اوجا داغا چيخ! ای اورشلئم، ياخشي خبرلري موژده گتئرن، اوجالت سَسئني، جار چک، قالدير سَسئني، قورخما. يهودا شهرلرئنه دِه: "بودور تارينيز!""{}o"(اوت قورويار، چئچک سولار، آمّا تاريميزين سؤزو ابده کئمي قالار."6|e"(رَب، نفسئني اونلارين اوستونه اوفورَنده، اوت قورويار، چئچک سولار، حقئقتن، بو خالق اوتا اوخشار.g{G"(سَس ديئر: "نئدا ات!"" جاواب وردی: "نه‌يي نئدا اِدئم؟" "بوتون بشر اوتا بَنزَر، اونلارين بوتون گؤزل‌لئيي چؤل چئچه‌يي کئمئدئر.<;:{9 87"65Q423B1140/..,+*)('&%%$##" Ml vY'3 j Q QSfmE"2منی دؤيَنلر اوچون بِلئمي آچديم، اوزومو، ساقّاليمي يولانلارا طرف اوزاتديم. تحقئرلردن، توپورجکلردن اوزومو گئزلَتمه‌دئم.l"2پروردئگار رب قولاغيمي آچيب؛ من ناموطئع اولماديم، گری ده چکئلمه‌دئم.=ks"2پروردئگار رب منه اؤيرَنمئشلرئن دئلئني ورئب، اِله کي، يورغونلارا نجه سؤزله داياق اولماغي بئلئم. او هر سحر منی اويادير، قولاغيمي اويادير کي، اؤيرَنمئش بئري کئمي اِشئدئم.xji"2منم گؤيلري ظولمته بوروين، اونلاري ياس پالتارينا گِيئندئرن.»;io"2بس نه اوچون من گلنده هچ کئم اولمادي؟ من چاغيراندا نئيه جاواب ورن اولمادي؟ مگر منئم اَلئم ضعئفله‌يئب کي، خئلاص اتمه‌يه قادئر اولماسين؟ و يا منئم سئزي قورتارماغا گوجوم مگر چاتماز؟ باخين، من تَنبِهئمله دهنزي قورودورام، چايلاري صحرايا چِوئرئرم. سويون چاتيشمازليغيندان باليقلار ائيله‌نئر، سوسوزلوقدان اؤلور.O"0بونلار ائندي ياراديلير، کِچمئشده يوخ. سئز بونو بو گونه قدر اشئتمه‌يئبسئنئز، اونا گؤره دميه‌جکسئنئز: «باخ، بونو بئلئردئم.»=-"0بونو اشئدئبسئنئز، ائندي آمّا هاميسينا نظر سالين. و سئزلر، مگر بونو اعلان اتميه‌جکسئنئز؟ ائندي سئزه تزه شيلري، بئلمه‌دئيئنئز گئزلي شيلري بئلدئرئرم.3<_"0اونا گؤره ده بونلاري سئزه قدئمدن بَري بئلدئردئم، باش ورمه‌مئشدن سئزه خبر وردئم کي، دميه‌سئنئز: «بونو منئم بوتوم ادئب، اويما بوتوم، تؤکمه بوتوم بونلاري امر ادئب.»;!"0چونکي عئنادکار اولدوغونوزو بئلئرم، دمئر بويونلوسونوز، بورونج آلينليسينيز.o:W"0اولوب-کچنلري اوّلدن من اعلان اتدئم. بو سؤزلر آغزيمدان چيخدي و اونلاري من بئلدئردئم. قَفلَتَن عمل اتدئم و اونلار يرئنه يِتئشدي.n9U"0چونکي اونلار اؤزلرئني موقدّس شهردن اولدوقلاريني ديئرلر، ائسرايئلئن تاريسينا بِل باغلاييرلار؛ اونون آدي قوشونلار ربّي‌دئر.m8 U"0ای يعقوب نسلي، ائسرايئلئن آدي ائله چاغيريلان، يهودانين بِلئندن گلن، ربّئن آدي ائله آند ائچن، ائسرايئل تاريسينين آديني اعتئراف ادن، آمّا بونا حقئقتله و صالحلئکله عمل اتمه‌ين نسئل، بونا قولاق آس! 7 "/سنئن ائشله‌دئيئن، جاوانليغيندان بَري آل-ور اتدئيئن آداملارين عاقئبَتي بله اولوب. هر کس اؤز يولوندا آوارا-سرگرداندير، سني خئلاص ادن يوخدور.F6"/باخ، اونلار کولَش کئمي اولوبلار، اود اونلاري يانديرير. اؤزلرئني آلووون گوجوندن خئلاص اده بئلمئرلر. نه قيزيشماق اوچون بئر کؤمور اولاجاق، نه ده قاباغيندا اوتورولاجاق بئر اود.@5y"/ آلديغين چوخ مصلحتلر سني اوزوب. قوي اولدوز فالينا باخانلار، مونجّئملر، تزه آي چيخاندا اولاجاق حادئثه‌لري بئلدئرَنلر، ائندي گلئب، سني باشينا گلن بلالاردان خئلاص اتسئنلر.4"/ جاوان ياشلاريندان بَري، اَللَشدئيئن اووسونچولوغوندا و جادوگرلئيئنده قال. بلکه اونلاردان بئر خيئر گؤره‌سن، بلکه اونلارلا واهئمه‌ سالا بئلرسن!P3"/ لاکئن اوستونه بلا گله‌جک، اونون نجه قاباغيني آلاجاغيني بئلميه‌جکسن، عوضئني وره بئلمه‌دئيئن هلاکت سنئن باشينا دوشه‌جک؛ بئلمه‌دئيئن وئرانليق سنئن اوستونه قَفلَتَن گله‌جکدئر.A2{"/ پئسلئيئنده اَمئن-آمانليقدا قالاجاغيني دوشوندون، ددئن: «هچ کئم منی گؤرمور.» سنئن حئکمتئن و بئلئيئن سني آزديريب. چونکي اوره‌يئنده دوشونوبسن: «من منم، مندن باشقاسي يوخدور.» 19"/ لاکئن بو ائکي بلا بئر گونده قَفلَتَن باشينا گله‌جک: هم اؤولادلاريني ائتئره‌جک، هم ده دول قالاجاقسان. سنئن چوخلو جادولارينا باخماياراق، سنئن سِحرلرئنئن چوخلو قودرتئنه باخماياراق، بونلار بوتون شئدّتله سنئن باشينا گله‌جک.>0u"/ائندي آمّا قولاق آس، ای اَمئن-آمانليقدا ياشايان هوسباز! سن اوره‌يئنده ديئرسن: «من منم، مندن باشقاسي يوخدور. هچ واخت دول قالماياجاغام، اؤولاد ائتئرمک دردئني چکميه‌جيم.»+/O"/ددئن: «همئشه‌لئک ملکه اولاجاغام.» بونلاري اوره‌يئنه گتئرمه‌دئن، آخيريني دوشونمه‌دئن.j.M"/اؤز خالقيما قضبلَندئم، ائرثئمي تحقئر ادئب سنئن اَل‌لرئنه وردئم. سن اونلارا رحم اتمه‌دئن، ياشلي‌لارا آغير يوغ يوکله‌دئن.o-W"/رب ديئر: "ای کَلده قيزي، قارانليغا چکئل، ساکئتجه اوتور! چونکي بوندان سونرا سني داها پادشاهليقلارين ملَکه‌سي چاغيرماياجاقلار! ,"/بئزي ساتين آلان ائسرايئلئن موقدّسي‌دئر، اونون آدي قوشونلار ربّي‌دئر.&+E"/لوتلويون آچيلاجاق، عاييبين گؤرونه‌جک. من ائنتئقام آلاجاغام، هچ کئمي اسئرگَميه‌جيم."]*3"/دَيئرمان داشلاريني گؤتور، اونو دارت. آچ اؤرپه‌يئني، قالدير پالتارينين اَته‌يئني، بالديرلاريني آچ، کِچ چايلاردان.2) _"/ای بابئلئن باکئره قيزي، دوش آشاغي، اوتور تورپاقدا. ای کَلده‌لئلرئن قيزي، آرتيق تخت يوخدور، اوتور قورو يرده. چونکي بوندان سونرا سني «ظرئف، نازلي» چاغيرماياجاقلار.Z(-". صالحلئيئمي ياخينلاشديريرام، اوزاق ديئل، قورتولوشوم يوباتماياجاق. صحيوندا نئجات، ائسرايئلده شؤوکتئمي قوياجاغام.o'W". ای صالحلئکدن اوزاق اولان دئکباش ائنسانلار! منی اِشئدئن!c&?". شرقدن بئر ييرتيجي قوشو، اوزاق دئياردان نئيّتئمي يرئنه يتئرَن آدامي چاغيريرام. دوغرودان دا بونلاري دِمئشم؛ دوغرودان دا اونلاري يرئنه يتئره‌جيم. من نئيّت اتمئشم، بونو قطعن يرئنه يتئره‌جيم.o%W". آخيري اوّلدن، باش ورمه‌مئش حادئثه‌لري ازلدن بئلدئرَن ديئر: «آماجيم باش توتاجاق، ائسته‌دئيئم بوتون شيلري يرئنه يتئره‌جيم.»:$m". قدئمدن بَري اولانلاري خاطيرلايين، چونکي تاري منم، باشقاسي يوخدور، منم تاري، منه بَنزَري يوخدور!#".ای عاصي ائنسانلار، بونو خاطيرلايين، آدام اولون، يادينيزدان چيخارتمايين!3"_".اونو چئيئنلرئنه يوکله‌يئب داشي‌ييرلار، يرئنه قويورلار. بلجه بوت دورور، يِرئندن تَرپَنمئر. اونا يالوارانا دا جاواب وره بئلمئر، اونو هچ بئر بلادان قورتارا بئلمئر.!w".پول کئسه‌سئندن قيزيل چيخاردانلار، تَره‌زئده گوموش چکنلر، بو پولدان زرگره آللاه دوزلتدئرَنلر، قاباغيندا يِره سَرئلئب پرستئش ادئرلر!J  ".منی کئمله موقايئسه اده‌جکسئنئز، منی کئمله بئر توتاجاقسينيز، کئمه اوخشاداجاقسينيز کي، بئز اوخشار اولاق؟iK".حتّا سئزئن قوجاليق واختينيزاجاق دا، من اويام، ساچلارينيزين آغلاناجاق واختيناجاق دا، سئزي داشيياجاغام، سئزي من ياراتميشام، سئزي من داشيياجاغام. بلی، من سئزي داشيياجاغام و سئزي خئلاص اده‌جيم. ".قولاق آسين منه، ای يعقوب نسلي، ای بوتون ائسرايئل نسلئنئن صاغ قالانلاري! ای سئزلر کي، دوغدوغونوزدان بَري سئزي داشيميشام. بطندن داشيلميشسينيز.C".اونلار اَيئلدئلر، بئرلئکده دئز چؤکوبلر، يوک آلتيندا قورتولا بئلمه‌يئب اؤزلري اسئرلئيه آپاريليبلار.) M"."بِل بوتو دئزه دوشوب، نِبو آللاهي اَيئلئر، بابئلئن بوتلري جاناوارلارا، مال-حيوانلارا يوکله‌نئب. داشيديغينير اشيالار آغيرديرلار، يورغون حيوانلارا يوکدورلر.yk"-بوتون ائسرايئل نسلی ربده حاق قازاناجاق و عئزّتلَنه‌جکدئر.»"" "-منئم اوچون بله دئيه‌جکلر: "صالحلئک و قووّت فقط ربده‌دئر. ائنسانلار اونون يانينا گله‌جکلر، و بوتون اونا قضبلَنَنلر خجالت آلتيندا قالاجاقلار.gG"-وارليغيم حاقّي آند ائچمئشم، آغزيمدان چيخان سؤز دوغرودور، بوشا چيخماز. هر دئز حوضورومدا ييخلاجاق، هر دئل منه آند ائچه‌جک.S"-ای دونيانين بوتون اوجقار يِرلرئنده ياشايانلار، منه طرف دؤنون و خئلاص اولون! چونکي من تارييام و باشقاسي يوخدور!0Y"-اعلان ادئن، ائشئنئزي تقدئم ادئن، دوغرودان دا قوي هاميسي بئرلئکده مصلحتلَشسئنلر. «بونو قدئمده کئم اعلان اتدي، کِچمئشده کئم بئلدئردي؟» بونو من رب، مگر دِمه‌دئم؟ مندن باشقا تاري، عدالتلي تاري و قورتاريجي يوخدور. مندن باشقاسي يوخدور."-ييغيشين، گلئن، بئر يِره توپلاشين، ای مئلّتلردن صاغ قالان کَسلر! تاختا بوتلري گَزدئرَنلر، خئلاص ورمه‌ين آللاهلارا دوعا ادنلرئن هچ فهمي يوخدور.-"-من گئزلئنده، قارانليق دونياسيندا دانيشماديم، يعقوب نسلئنه دِمه‌دئم کي، «منی قارماقاريشيق يرده آختارين.» دوغروسونو دئيَن، عدالتي اعلان ادن رب، منم.oW"-چونکي گؤيلري يارادان رب بله ديئر! او همن تاري‌دير کي، دونيايا شکئل وردی، اونو ياراتدي، رب اونو برقرار اتدي و اونو بوش اولماق اوچون ياراتمادي، ياشاماق اوچون قوردو. و ديئر: "من رَبّم، باشقاسي يوخدور!w"-لاکئن ائسرايئله قورتولوشو رب ورئبدئر. بو قورتولوش ابده‌جک سوره‌جک. سن عصرلر بويو خجالت آلتيندا قالماياجاقسان، روسواي اولماياجاقسان.^5"-اونلارين هاميسي خجالت آلتيندا قالاجاقلار، بلی اوتاناجاقلار. بوت دوزَلدنلر بئرلئکده خجالت ائچئنده اوزاقلاشاجاقلار.%"-حقئقتن، سن اؤزونو گئزله‌دن بئر تاريسان، ای ائسرايئلئن تاريسي، ای قورتاريجي!yk"-رب بله ديئر: "مئصئرلی‌لرئن محصولو، کوشون تئجارت گلئري، اوجابويلو سِبالي‌لار يانينيزا گلئب قولونوز اولاجاقلار. اونلار دالينيزجا گده‌جکلر، بوخوولاناجاقلار. قاباغينيزدا تعظئم ادئب يالواراجاقلار: «تاري قطعن سئزئنله‌دئر و باشقا بئرئسي يوخدور. بوندان باشقا تاري يوخدور.»""<q"- من کوروشو صالحلئکده قالديرميشام، يول‌لاريني هامار اده‌جيم. او، شهرئمي تئکه‌جک، اسئر اولونموش آداملاريمي فئديه‌سئز، بخشئشسئز آزاد اده‌جک."" بونو قوشونلار ربّی ديئر.kO"- دونياني يارادان، يِر اوزونده ياشايان آدامي دا يارادان منم. اَل‌لرئمله گؤيلري يايديم، امرئمله اونون بوتون فوجلاري قورولدو.4 a"- ائسرايئلئن موقدّسي، اونو يارادان رب بله ديئر: "اؤولادلاريمين گله‌جيي حاقّيندا منه سوآل وره بئلرسئنئز مگر؟ گؤردوکلرئم ائشلر باره‌سئنده منه امر اده بئلرسئنئز مگر؟E "- آتاسينا "دونيايا نه گتئردئن؟" دئيه‌نئن واي حالينا! آناسينا "نه جور بئر شي دوغدون؟" دئيه‌نئن واي حالينا!` 9"- ياراداني ائله چکئشه‌نئن واي حالينا! چکئشَن اؤزو ده ساخسي قابلار آراسيندا فقط بئر ساخسي‌دير. مگر پالچيق کوزه‌گره دئير: "نه دوزه‌لدئرسن؟" و يا ياراتديغين شي مگر دئير: "اونون اَللري يوخدور"؟K "-ای گؤيلر، يوخاريدان داملايين، قوي بولودلار صالحلئک ياغديرسينلار، قوي تورپاق آچيلسين، خئلاص بهره‌سئني يِتئشدئرسئن، اونونلا بئرلئکده صالحلئک بئتسئن. بونلاري يارادان رب، منم." )"-نورو، قارانليغي، سالاماتليغي و فلاکتي يارادان منم، بوتون بونلاري ادن رب، منم.U#"-اِله کي، گون‌دوغاندان گون‌باتانا قدر ائنسانلار بئلسئنلر کي، مندن باشقا هچ کئم يوخدور، رب منم، باشقاسي يوخدور.<q"-رب منم، باشقاسي يوخدور، مندن باشقا تاري يوخدور. سني من گوجلَندئره‌جيم، حالبوکي منی تانيماييبسان.b="-قولوم يعقوبون، سِچدئيئم ائسرايئلئن خاطئرئنه سني آدينلا چاغيرميشام، و سنه سوي آدي ورمئشم. حال بو کي، سن منی تانيميردين.!"-قارانليقدا گئزلَنمئش خزئنه‌لري، گئزلي يِرلرده ساخلانيلان ثروتلري سنه وره‌جيم کي، بئله‌سن: بو، منم، رب، سني آدينلا چاغيران ائسرايئلئن تاريسي‌.`9"-من سنئن قاباغيندا گدئب کَله-کؤتور يِرلري هامارليغا چِوئره‌جيم، بورونج قاپيلاري قيريب، دمئر قيفيللاري سينديراجاغام. #"-رب مسح اتدئيي کوروشا، صاغ اَلئندن توتدوغو آداما بله ديئر: "اونون قاباغيندا مئلّتلره باش اَيدئره‌جيم، پادشاهلاري قووّتلرئندن محروم اده‌جيم، حوضوروندا قاپيلاري آچاجاغام، دروازالار قاباغيندا بئر داها باغلانماياجاق.a;",منم کي، کوروش حاقّيندا ديئرم: «او، چوبانيمدير، منه خوش اولان بوتون شيلري يرئنه يتئره‌جک.» اورشلئم حاقّيندا اعلان ادئر: «تزه‌دن بئنا اولاجاق»، معبد حاقّيندا دا ديئر: «بونؤورن قويولاجاق.»""",منم کي، دهنزئن درئنلئيئنه ديئرم: «قورو! من چايلاريني قوروداجاغام.»&E",قولونون سؤزلرئني تصدئق ادن، اِلچي‌لرئنئن سؤزلرئني دوغرو ادن. منم کي، اورشلئم اوچون ديئرَم: «بورادا ساکئنلري تزه‌دن ساکئن اولاجاق»، يهودا شهرلري اوچون ده: «بونلار تزه‌دن بئنا اولاجاق، خاراباليقلاريني تزه‌دن برپا اده‌جيم.»oW",يالانچي پيغمبرلرئن سحرلرئني بوشا چيخاردان، فالچيلاري آخماق ادن، حئکمتلی‌لري گری قايتاران، اونلارين بئلئيئني هِچه چِوئرَن،y~k",سني ساتين آلان، آنا بطنئنده سنه قورولوش ورن رب ديئر: "منم، رَب، بوتون شيلري يارادان، گؤيلري تَکجه يايان، تکباشينا يِر اوزونو سَرَن،7}g",شادليقدان هاراي چکئن، ای گؤيلر، چونکي بونو ادن ربدئر! سِوئنجله ترنّوم ادئن، ای يِرئن درئنلئکلري، ای داغلار، ای مِشه، ای مِشه‌ده‌کي بوتون آغاجلار، سِوئنجدن هاراي چکئن، چونکي رب يعقوب نسلئني ساتين آليب، ائسرايئلده عئزّتئني آشکار ادئر.P|",تقصئرلرئني قارا بولود کئمي، گوناهلاريني دا آغير دومان کئمي سئلمئشم. منه طرف دؤن، چونکي من سني ساتين آلميشام."{ ","ای يعقوب نسلي، ای ائسرايئل، بو شيلري خاطيرلا، چونکي سن قولومسان؛ من سنه شکئل وردئم، سن منئم قولومسان، سني ياددان چيخارتمارام، ای ائسرايئل!{zo",بو، کول يمک کئمي دئر؛ آلدانميش اورَک اونو يولدان ساپديرير. جانيني قورتارا بئلمئر، دئيه ده بئلمئر: "صاغ اَلئمده‌‌کي مگر يالان ديئل؟""Gy",هچ بئري يادينا سالمير، فهم و آنلاغي دا يوخدور کي، دسئن: "اودونون ياريسيني يانديرديم، کؤمورونون اوستونده ده چؤرک پئشئردئم. اَت قيزارديرام، يِيئرَم. ائندي آيا اودونون قاليغيندان نجئس بئر شي دوزه‌لدئب بئر پارچا تاختانين قاباغيندا يِره سَرئلئم؟!""Zx-",اونلار بئلمئرلر، درک اتمئرلر، چونکي گؤزلري ده، اورَکلري ده اِله باغلي‌دير کي، گؤره بئلمئرلر، آنلايا دا بئلمئرلر.Aw{",لاکئن آغاجين قاليغيندان اؤزونه تاري، بئر اويما بوت دوزَلدئر. اونون قاباغيندا يِره سَرئلئر و پرستئش ادئر؛ بو بوته دوعا ادئب يالوارير: "منی خئلاص ات، چونکي سنسن منئم تاريم!"" ym~}|{z,yFxUvutrqpo2n2lljoiigffeTdDcba`L_t^^\\8ZYXWVUUTRSRQ]PNMLKfJ(HGhFDdBB(AY?>>=<;%998W7665321w0k/..,,+*('&%$##" vxsZ~ J ?QifmffE":ديئرلر: «اوروج توتدوغوموزو نه اوچون گؤرمورسن، اؤزوموزو حلئم ادئرئک، آمّا سن فئکئر ورمئرسن؟» باخين، اوروج توتدوغونوز گون، سئز، ائسته‌دئيئنئزي ادئرسئنئز، بوتون ائشچئلرئنئزه ظولم ادئرسئنئز. e ":اونلار هر گون منی آختاريرلار، منئم يوللاريمي بئلمَکدن کِف ادئرلر. اِله بئل کي، بو عملي‌صالح، تاريسينين حؤکموندن آيريلمايان مئلّت ائمئش. اونلار مندن عادئل حؤکملر آرزو ادئرلر، تارييا ياخينلاشماقدان کِف ادئرلر.~d w":"اوجا سَسله چيغير، چکئنمه؛ سَسئني کَره‌ناي سَسي کئمي اوجالت، خالقيما اونلارين تقصئرلرئني، يعقوب نسلئنه اونلارين گوناهلاريني بئلدئر!Zc-"9منئم تاريم ديئر: "پئسلره هچ اَرامليق يوخدور."Fb"9لاکئن پئسلر شَپه‌لَنَن دهنز کئمي‌دئر، بو دهنز اَرام توتا بئلمز، اونون سولاري آشغال و پالچيق چيخاردار.iaK"9آغيزلارين حمدئني ياراداجاغام. اوزاقداکيلارا و ياخينداکيلارا باريش اولسون، باريش اولسون."" رب ديئر: "و من اونا شفا وره‌جيم."L`"9يولونو گؤرموشم، آمّا اونا شفا وره‌جيم. اونا رهبرلئک اده‌جيم، اونا و اونونلا ياس توتانلارا تسلّی وره‌جيم.i_K"9طاماحکارليق گوناهينا گؤره قضبله‌نئب اونو جزالانديرديم، حئدّتله‌نئب اوزومو اوندان دؤنده‌ردئم. او اؤز يولونا دؤنوب گتدي.*^M"9چونکي همئشه چکئشئب قضبلَنميه‌جيم، يوخسا ياراتديغيم جانلي ائنسان قاباغيمدا دورا بئلمز.4]a"9چونکي اوجا و عظمتلي اولان، ابدی ياشايان، آدي موقدّس اولان، بله ديئر: "من اوجا و موقدّس يرده ساکئنَم، قلبي سينيق اولانلارلا‎يام، روحدان دوشوکلرله‌يم، اِله کي، روحدان دوشوکلرئن روحلاريني، قلبي سينيق آداملارين قلبلرئني تزه‌لَندئرئم.\5"9و ديئله‌جک: "تئکئن، تئکئن، يولو حاضيرلايين! خالقيمين يولونداکي مانعلري گؤتورون!""[%"9 سئز فرياد ادنده، قوي بو ييغديغينيز بوتلر سئزي قورتارسين. آمّا اونلارين هاميسيني کولَک سوووروب آتاجاق، بئر نفس اونلاري يِرئندن تَرپه‌دئب آپاراجاق. لاکئن منه سيغينان، تورپاغي مئراث آلاجاق، موقدّس داغيمي مولک اده‌جک.":Zm"9 من سئزئن صالحلئيئنئزي، اتدئيئنئز عمل‌لري آشکارا چيخارداجاغام، بونلارين سئزه خِيري اولماياجاق.%YC"9 کئم سئزي قورخودوب دهشته سالدي کي، يالان دِدئنئز؟ منی يادا سالمادينيز، منی دوشونمه‌دئنئز؟ من اوزون بئر زامان ساکئت قالديغيما گؤره، سئز مندن قورخمورسونوز؟ X"9 اوزون يوللار سئزي طاقتدن سالدي. لاکئن سئز «بونون فايداسي يوخدور» دِمه‌دئنئز. گوجوزو تزه‌له‌يئب قالخدينيز، بونا گؤره ده حالدان گتمه‌دئنئز.W%"9 ياغ و عطئرلري بول-بول ووراندان سونرا پادشاها ساري گدئبسئنئز. اِلچئلرئنئزي اوزاقلارا گؤنده‌رئبسئنئز، اؤزونوزو اؤلولر دئيارينا قدر اِندئرئبسئنئز.KV"9قاپيلارينيزا، قاپيلارين يان تاختالارينين آرخاسينا علامتئنئزي ووروبسونوز. منی ترک ادئب ياتاغينيزي گِنئش آچيبسينيز، اورادا اوزانيبسينيز، اويناشلارينيزلا سؤوده‌لَشئبسئنئز، بئرلئکده ياتماغا جان آتيبسينيز، اونلارين لوتلويونه تاماشا ادئبسئنئز!0UY"9ياتاغينيزي اوجا، اوجا داغدا ساليبسينيز، قوربانلارينيزي کَسمک اوچون ده اورايا دا چيخدينيز.~Tu"9سئزئن پايينيز دره‌نئن هامار داشلاريندان دوزه‌لَن بوتلردئر. سئزئن پايينيز اونلاردير؛ بلی، اونلارين قاباغيندا مايع تقدئمي تؤکوبسونوز، تاخيل تقدئمي گتئرئبسئنئز. بونلارا گؤره مگر منئم اوره‌يئم رحمه گلر؟TS!"9مگر سئز ديئلسئنئز کي، پاليد آغاجلاري آراسيندا، هر ياشيل آغاجين آلتيندا شهوتله آليشيب يانيرسينيز؟ مگر سئز ديئلسئنئز کي، دره‌لرده، قايا اويوقلاريندا، اؤولادلاري قوربان ادئرسئنئز؟R!"9سئز کئمي مسخره‌يه قويورسونوز؟ آغيزينيزي کئمه گِن آچيرسينيز؟ کئمه دئل گؤرسه‌دئرسئنئز؟ مگر سئز عاصئلئيئن اؤولادلاري، حئيله‌نئن نسلی ديئلسئنئز؟Q-"9آمّا سئز، ای جادوگر آروادين اؤولادلاري، فاحئشه و زئناکارلار نسلي، بورايا گلئن! P "9صالح آدام صولحه داخئل اولور، دوغرو يوللا گِدن، ياتاغيندا راحات ياتير.}O u"9"صالح آدام محو اولور و کئمسه‌نئن اوموروندا ديئل. مؤمئن آداملار دا کؤچوب گِدئر، آمّا هچ کئم آنلامير. چونکي صالح آدام پئسلئکدن قورتولور.bN="8 بئربئرلرئنه ديئرلر: "گلئن، شراب گتئرَک، بول-بول عرق ائچک! صاباحکي گون ده بو گون کئمي، حتّا بوندان دا چوخ ياخشي اولاجاق!""jMM"8 آجگؤز، هچ دويمايان ائتلردئلر بونلار، آخماق چوبانلارديلار بونلار! هر کس اؤز يولونا دؤنوب، هر بئري آنجاق اؤز منفعتئني گودور!yLk"8 خالقيمين کشئکچئلري کوردورلار، جاهئلدئرلر! اونلارين هاميسي هؤره بئلمه‌يَن لال ائتلردئرلر، اوزانيب رؤيا گؤرورلر، ياتماغي سِوئرلر!K!"8 ای چؤلون بوتون وحشي حيوانلاري، ای مِشه‌نئن بوتون جاناوارلاري، يِمَيه گلئن!aJ;"8ائسرايئلئن داغيلميش اؤولادلاريني ييغان پروردئگار رب بله بويورور: "من ييغيلميشلارين يانينا باشقالاريني دا ييغاجاغام.",IQ"8حتّا اونلاري دا موقدّس داغيما گتئرئب دوعا اِوئمده اونلاري سِوئندئره‌جيم. اونلارين گتئردئکلري يانديرما قوربانلاري، اونلارين قوربانلاري قوربانگاهيمدا قبول اولوناجاق. چونکي منئم اِوئم بوتون خالقلار اوچون دوعا اِوي چاغيريلاجاق."^H5"8ياداِللي‌لره ده کي، ربّه قوشولورلار، اِله کي، اونا خئدمت اتسئنلر، ربّئن آديني سِوسئنلر، اونون قوللاري اولسونلار، سَبّت گونونو ساخلاييب اونو نجئسلَمه‌سئنلر، و عهدئمه وفالي قالسينلار، G"8اِوئمده، دووارلاريمين آراسيندا اونلارا بئر يادئگار وره‌جيم، اوغوللاردان و قيزلاردان داها دا ياخشي؛ اونلارا سئلئنمَز و ابدی بئر آد وره‌جيم.5Fc"8چونکي رب بله ديئر: "سَبّت گونلرئمي ساخلايان، منه خوش گلني سِچَن، عهدئمه وفالي قالان خاجه‌لره،E"8قوي ربّه بِل باغلايان هچ بئر ياداِللي دِمه‌سئن: «يقئن رب منی اؤز خالقيندان آييراجاق.» قوي هچ بئر خاجه دِمه‌سئن: «باخ، من قورو بئر آغاجام.»""D"8بونو ادن ائنسان، بونو مؤحکم توتان بشر اوغلو نه بختوردئر! او کي، سَبّت گونونو ساخلار، اونو نجئسله‌مَز، او کي، اَلئني هر جور شردن حئفظ اِدَر.TC #"8رب بله ديئر: "عدالتي حئفظ ادئن، صالحلئيه عمل ادئن. چونکي خئلاصيم ياخيندادير، صالحلئيئم تزلئکله آشکار اولوناجاق.}Bs"7 تئکانلي بوتا عوضئنه شام آغاجي، قانقال عوضئنه مَرسئن آغاجي بئته‌جک. بو، رب اوچون يادئگار اولاجاق، پوزولمايان ابدی بئر علامت اولاجاق."A"7 سِوئنجله چيخاجاقسينيز، باريشلا موشايئعت اولوناجاقسينيز، داغلار و تپه‌لر قاباغينيزدا شادليقلا اوخوياجاق، چؤلده‌کي بوتون آغاجلار اَل چالاجاق.$@A"7 آغزيمدان چيخان کلمه ده بله‌دئر: بوش يِره يانيما قاييتماز، ائسته‌دئيئمي يرئنه يتئرمه‌يئنجه، اونو گؤنده‌ردئيئم ائشي باشا چاتديرمايينجا يانيما قاييتماز.?"7 نجه گؤيدن ياغان ياغيش و قار تورپاغي سولامادان، يري محصولدار ادئب اَکئن بئتمه‌دن، اَکئنچئيه توخوم، يئيَنه چؤرک ورمه‌دن گؤيلره قاييتمير،~>u"7 "چونکي گؤيلر ير اوزوندن نه ‌قدر اوجادير، منئم يوللاريم دا سئزئن يوللارينيزدان، منئم فئکئرلرئم ده سئزئن فئکئرلرئنئزدن او قدر اوجادير.>=u"7"چونکي منئم فئکئرلرئم سئزئن فئکئرلرئنئز ديئل، سئزئن يوللارينيز دا منئم يوللاريم ديئل."" رب بويورور.7<g"7قوي پئس آدام اؤز يولونو، شر آدام اؤز فئکئرلرئني بوراخسين. قوي ربّه ساري دؤنسون و اوندان شَفقَت آلاجاق. قوي بئزئم تاريميزئن طرفئنه دؤنسون، چونکي بول-بول باغيشلاناجاق.~;u"7تاپماق فورصتي اولارکن ربّی آختارين، او ياخين ائکن اونو چاغيرين.A:{"7باخ، تانيماديغينيز بئر مئلّتي چاغيراجاقسينيز. تارينيز ربّه گؤره، ائسرايئلئن موقدّسئندن اؤتري، سئزي تانيمايان مئلّت قاچا- قاچا يانينيزا گله‌جک. چونکي رب سئزه عئزّت ورئب. 9"7باخ، من اونو خالقلارا شاهئد اتمئشم، خالقلارا باشچي و حؤکمدار قويموشام.8"7قولاق آسين، منئم يانيما گلئن، قولاق آسين کي، ياشاياسينيز. من داوودا گؤرستدئيئم صادئق مرحمتلره موطابئق، سئزئنله ابدی بئر عهد باغلاياجاغام!>7u"7نه اوچون پولونوزو چؤرک اولمايان شيلره، قازانديغينيزي سئزي دويدورمايان شيلره خَرجله‌يئرسئنئز؟ منی دئقّتله اِشئدئن، ياخشي اولاني ييئن، جانينيز بوللوقدان لذّت آپارسين.p6 ["7ای بوتون سوسوزلاميشلار، گلئن سولار يانينا! ای پولو اولمايانلار، گلئن، آلين و ييئن! گلئن، شرابي و سودو پولسوز آلين، عوضسئز آلين!^55"6سنئن ضئدّئنه ائشله‌نَن هچ بئر سئلاح ائشه ياراماياجاق. محکمه‌ده سني تقصئرلَندئرن هر دئل محکوم اولوناجاق. ربّه قوللوق ادنلرئن ائرثي بله‌دئر. اونلارين دئفاعسي مندن گلئر."" بونو رب بويورور.x4i"6باخ، اوددا کؤمورو کؤروکله‌يَن، اؤز ائشي اوچون سئلاح حاضيرلايان دمئرچئني من ياراتميشام؛ محو اتمک اوچون قيريجيني دا من ياراتميشام.37"6سنه هوجوم ادن اولسا، بئل کي، بو مندن ديئل، سنه هوجوم ادن هر کس، سنه گؤره ييخيلاجاق.2{"6صالحلئکده مؤحکملَنه‌جکسن، ظولمدن اوزاق اولاجاقسان، چونکي قورخماياجاقسان. قورخو حئسّي سندن اوزاق اولاجاق، چونکي سنه ياخينلاشماياجاق.1+"6 بوتون اؤولادلارين ربدن تَعلئم آلاجاقلار، اؤولادلارينين رئفاهي بؤيوک اولاجاق.30_"6 بورجلرئني ياقوتدان، دروازالاريني لعل-جواهئردن، بوتون دوواريني قئيمتلي داشلاردان حؤره‌جيم.d/A"6 "ای طوفانا دوشموش، تسلّی تاپماميش يازيق شهر! باخ، سنئن داشلاريني عَقئقلرله، سنئن پايالاريني لاجورد داشلارلا قوياجاغام.(.I"6 داغلار بلکه ده يِرئندن جايسين، تپه‌لر بلکه ده تئتره‌سئنلر، لاکئن سنه اولان محبّتئم دَيئشمَز، صولح عهدئم يِرئندن جايماز."" بونو سنه شَفقَت گؤرسه‌دن رب ديئر.m-S"6 "بو، منئم اوچون نوحون گونلري کئمي‌دئر، او زامان کئمي کي، آند ائچدئم نوحون دؤورونده‌کي سل سولاري بئر داها يِر اوزونو اؤرتميه‌جک؛ ائندي ده آند ائچئرم کي، سنه قضبلَنميه‌جيم، سني مزمّت اتميه‌جيم.j,M"6آلوولانان قضبله بئر آن سندن اوزومو دؤنده‌ردئم، لاکئن ابدی محبّتئمله سنه شَفقَت گؤرسده‌جيم."" بونو سني ساتين آلان، رب ديئر.v+e"6بئر آن سني ترک اتدئم، آمّا بؤيوک شَفقَتله سني توپلاياجاغام.^*5"6تارين ديئر: "رب سني چاغيريب، آتيلميش و روحو اَزئلمئش، جاوان ياشيندا اَره گتمئش، سونرا دا ردّ اولونموش بئر آرواد کئمي. )"6چونکي سني يارادان سنئن اَرئندئر، اونون آدي قوشونلار ربّي‌دئر. سني ساتين آلان ائسرايئلئن موقدّسي‌دئر، او کي، بوتون دونيانين تاريسي آدلانير.a(;"6قورخما، چونکي اوتانماياجاقسان، اؤزونو آلچاق گؤرمه، چونکي روسواي اولماياجاقسان. جاوانليغين خجالتئني ياددان چيخارداجاقسان، بئر داها دا دول‌لوغونون روسوايچيليغيني يادينا سالماياجاقسان."J' "6چونکي صاغا و سولا ياييلاجاقسان، نسلئن مئلّتلره صاحئب اولاجاق، وئران قالميش شهرلرده تزه‌دن مسکن سالاجاق.B&}"6"چاديرينين يِرئني گِنئشلَندئر، مسکنئنئن اؤرتوکلرئني اوزات، چکئنمه؛ ائپلرئني اوزات، پايالاريني وور.p% ["6"شادليقدان هاراي چک، ای سونسوز، ای قيصير آرواد! سِوئنج هارايي چک، سَسلَن، ای دوغوش آغريسي چکمه‌ين سن! چونکي ترک ادئلمئش آروادين اؤولادلاري، اَرلي آروادين اؤولادلاريندان چوخ اولاجاق."" بونو رب ديئر.($I"5 بونا گؤره من اونا بؤيوک آداملارين آراسيندا پاي وره‌جيم. او، قنئمتي گوجلولرله بؤله‌جک. چونکي او، جا‌نيني فدا اتدي، تقصئرکارلارلا بئر ساييلدي؛ آمّا گئنه ده چوخ آداملارين گوناهيني اوستونه گؤتوردو، تقصئرکارلار اوچون شفاعت اتدي.R#"5 چکدئيي مَشَقّتئن نتئجه‌سئني گؤروب خوشنود اولاجاق، منئم قولوم، او صالح اولان، اؤز بئلئيي ائله چوخلارينا برائت قازانديراجاق، اونلارين شر عمل‌لرئنئن يوکونو اوستونه گؤتوره‌جکدئر.z"m"5 آمّا رب اونون اَزئلمه‌سئنه، اونون عذاب چکمه‌سئنه مايئل اولدو. اؤز جا‌نيني تقصئر قورباني تقدئم اتدئکده، او، اؤز نسلئني گؤره‌جک، عؤمرونو اوزاداجاق، و ربّئن خوش ائسته‌يي اونون اَلي ائله اوغور تاپاجاق.Y<;:98665e4210/.-,+*S)j''U&J%$##N"!v?X_4`* 7 ng|<RF]"A لاکئن سئز، ای ربّی ترک ادنلر، موقدّس داغيمي ياددان چيخاردانلار، طالِع آللاهينا سوفره آچانلار، قئسمَت آللاهينا جاملاردا شراب تقدئم ادنلر،C\"A منی آختاران خالقيم اوچون شارون سورولرئن اوتلاغي، عاکور دره‌سي مال-حيوانين راحاتلانديغي يِر اولاجاق.[3"A يعقوبدان نسئل يِتئشدئره‌جيم، يهودا نسلئندن داغلاريما وارئث چيخاجاق؛ بلی، سِچئلمئش خالقيم اوراني ائرث آلاجاق. منئم قوللاريم اورادا ساکئن اولاجاقلار.XZ)"Aرب بله ديئر: "نجه اوزوم سالخيميندا شئره تاپيلير و بئري ديئر: «سالخيمي محو اتمه‌يئن، چونکي ائچئنده برکت وار.» من ده قوللاريمين خاطئرئنه بله اده‌جيم کي، اونلارين هاميسيني محو اتمه‌يئم.^Y5"Aاونلارين تقصئرلرئنئن، آتالارينين دا تقصئرلرئنئن جزاسيني اونلارا چکدئره‌جيم."" رب بويورور. "چونکي اونلار داغلارين باشيندا بوخور يانديريبلار، تپه‌لرئن باشيندا منه کوفر ديئبلر، اونا گؤره ده من اوّلکي عمل‌لرئني اؤلچوب، اونلارين عوضئني اونلارا چکدئره‌جيم."fXE"Aباخ، قاباغيمدا بونلار يازيليب: من ساکئت اولماياجاغام، لاکئن اونلارين عوضئني وره‌جيم، عمل‌لرئني باشلارينا چِوئره‌جيم.W}"Aاو خالق کي، بئربئرئنه ديئر: «اوزاق دور، منه ياخينلاشما، چونکي من سندن موقدّسم.» بونلار بورنوما توستودور، بئر اوددور کي، بوتون گون يانير.DV"Aقبئرئستانليقدا اوتوروب گئزلي يِرلرده گجه‌له‌يئر، دونگوز اَتي يِيئر، قابلاريندا حارام اَت قاينادير.PU"Aاو خالق کي، باغلاردا قوربان کَسئب، کَرپئجلرئن اوستونده بوخور يانديريب، گؤزوم قاباغيندا همئشه منی قيزديرير؛9Tk"Aپئس يوللا گِدن، اؤز دوشونجه‌لري ائله حرکت ادن، دئکباش بئر خالقا بوتون گون اَللرئمي اوزاتميشام،!S ="A"قوياجاغام کي، منی سوروشمايانلار منی تاپسينلار، قوياجاغام کي، منی آختارمايانلار منی تاپسينلار. آديملا چاغيريلمايان مئلّته ددئم: «بورادايام! بورادايام!»ZR-"@ بوتون بونلاردان سونرا، يارب، مگر گئنه ده اؤزونو اوزاق ساخلاياجاقسان؟ مگر ساکئت قاليب بئزي داها دا ذلئل اده‌جکسن؟PQ"@ آتالاريميزين سنه حمد اتدئکلري يِر، موقدّس و گؤزل معبدئمئز اودلا يانيب؛ بوتون دَيَرلي شيلرئمئز خارابا قاليب.P{"@ موقدّس شهرلرئن صحرايا، صحيون چؤللويه دؤنوب، اورشلئم وئران قاليب.8Oi"@ يارب، چوخ قضبلنمه، شر عمل‌لرئمئزي هچ واخت خاطيرلاما، باخ، هاميميز سنئن خالقينيق، بونو نظره آل.4Na"@آمّا ائندي، يارب، سنسن آتاميز، بئز گئلئک، آمّا سن کوزه‌گر، بئز هاميميز سنئن اَلئنئن ائشئيئک.M"@سنئن آديني چکَن يوخدور، سنه باغلانماق اوچون جان آتان بئري يوخدور. چونکي اوزونو بئزدن دؤنده‌رئبسن، بئزي شر عمل‌لرئمئزئن قودرتئنه تسلئم ادئبسن.(LI"@هاميميز نجئس بئري کئمي اولموشوق، بوتون صالح عمل‌لرئمئز نجئس اَسکئيه بَنزه‌يئر. هاميميز يارپاق کئمي سولوروق، شر عمل‌لرئمئز بئزي کولَک کئمي سوووروب آپارير.yKk"@صالح ائشلره شادليقلا عمل ادنلرئن، سنئن يوللارينلا گدئب سني خاطيرلايانلارين گؤروشويونه گلئرسن. باخ، سن قضبلي ائدئن، چونکي بئز گوناها باتديق، گوناهدا اوزون بئر مودّت ياشاديق؛ نجه خئلاص اولا بئله‌رئک؟!OJ"@اونا اومئد باغلايان اوچون بله ائشلر ادن تاريني، ازلدن بَري، سندن باشقاسيني نه گؤز گؤروب، نه ده قولاق اشئدئب.)IK"@سن گؤزلَمه‌دئيئمئز عظمتلي ائشلر ادنده، يِر اوزونه اِندئن، داغلار حوضوروندا تئتره‌دي.iHK"@آلوو کوللوغو يانديران کئمي، اود سويو قاينادان کئمي، آديني دوشمنلرئنه تانيتديرايدين کي، مئلّتلر حوضوروندا لرزه‌يه گلسئن! G "@يارب، کاش گؤيلري ياريب اِنَيدئن، اِله کي، داغلار حوضوروندا تئتره‌سئن!tFa"?اِله بئر خالقا بَنزه‌يئرئک کي، اِله بئل، هچ واخت سن بئزه حؤکمدار اولماييبسان، اِله بئل، بئز هچ واخت سنئن آدينلا چاغيريلماميشيق.bE="?موقدّس خالقين قيسا بئر مودّت اوچون سنئن موقدّس مکانينا صاحئب اولدو. آمّا ائندي اوراني دوشمنلرئمئزئن آياغي تاپدالايير.2D]"?نه اوچون، يارب، بئزي يوللاريندان آزديريرسان، قلبلرئمئزي عئنادکار ادئرسن کي، سندن قورخماياق؟ قول‌لارينين خاطئرئنه، ائرثئن اولان قبئله‌لرئنئن خاطئرئنه گری دؤن. C"?سنسن آتاميز. ائبراهئم بئزي تانيماسا دا، ائسرايئل بئزئم کئم اولدوغوموزو بئلمه‌سه ده، آتاميز سنسن، يارب، ازلدن بَري آدين بئزي ساتين‌آلاندير.B-"?يارب، گؤيلردن باخ، موقدّس، عئزّتلي، اوجا مسکنئندن بئزه نظر سال! هارادادير سنئن قيرتئن، گوجلو عمل‌لرئن؟ قلبئنده‌کي حسرتي، رحمي بئزدن اسئرگه‌يئرسن.&AE"?ربّئن روحو اونلارا اِله راحاتليق وردی کي، اِله بئل ناخير اوتو بول اولان دره‌ده اوتاريلير. بلی، سن خالقينا يول گؤرستدئن کي، اؤزونه شؤوکتلي بئر آد قازاناسان.;@o"? کئم اونلاري درئنلئکلردن کچئردئب آپاردي؟ چؤلده چاپان بئر آت کئمي چاپديلار و اونلار ييخيلماديلار؛?"? کئم باعئث اولدو کي، اونون او شؤوکتلي قولو، موسانين صاغ طرفئنده گتسئن؟ کئم سولاري اونلارين قاباغيندا ياريب بؤلدو کي، اؤزونه ابدی بئر آد قازانسين؟[>/"? سونرا خالق کِچمئش گونلري، ربّئن قولو موسانين دؤورونو يادا سالدي. اونلاري سوروسونون چوبانلاري ائله بئرلئکده دهنزدن کچئردن هارادادير؟ اونلارين ائچئنه موقدّس روحونو احسان ادن هاردادير؟=}"? لاکئن اونلار عوصيان اتدئلر، اونون موقدّس روحونو کَدَرلَندئردئلر. بونا گؤره رب ده اونلارين دوشمنی اولوب، اونلارين ضئدّئنه اؤزو دؤيوشدو.:<m"? اونلار اذئيّت چکدئکده، او دا اذئيّت چکدي. حوضوروندان گلن ملک اونلاري خئلاص اتدي؛ محبّتي و مرحمتي ائله اونلاري ساتين آلدي. بوتون کِچمئش گونلرده اونلاري گؤتوروب آپاردي.P;"?رب ددي: "البتّه، اونلار منئم خالقيمديرلار، منی آلداتمايان اؤولادلاريمديرلار."" بلجه اونلارا قورتاريجي اولدو.u:c"?ربّئن مهرئبانليغيني، اونون حمدلره لايئق اولان ائشلرئني نقل اده‌جيم؛ بئزه باغيشلاديغي بوتون شيلر اوچون، ائسرايئل نسلئنه اتدئيي بؤيوک ياخشيليق اوچون کي، رحمتئنه گؤره، بؤيوک محبّتئنه گؤره بئزه ادئب.(9I"?قضب ائچئنده خالقلاري تاپدالاديم، قِيضئمله اونلاري مست اتدئم، قانلاريني يِره آخيتديم."8"?من باخديم، کؤمک ادن بئر کس يوخ ائدي، حيران قالميشديم و منئم طرفئمي ساخلايان يوخ ائدي، او واخت قولوم منه ظفر گتئردي، قِيضئم منه داياق اولدو.|7q"?چونکي قئصاص گونو قلبئمده ائدي، خالقيمي ساتين آلديغيم ائل گلئب.6"?"اوزوم‌سيخاندا اوزومو تک سيخديم، يانيمدا خالقلاردان هچ کئم اولمادي. قضبئم ائچئنده اونلاري تاپدالاديم، قِيضئمله اونلاري آياقلاريمين آلتينا سالديم. قانلاري پالتارلاريما سيچراييب، بوتون پالتارلاريمي بولاشديرديم.d5A"?نه اوچون پالتارلارين قيرميزي‌دير؟ نه اوچون پالتارين بله قيرميزي اولوب؛ اِله بئل کي، سن اوزوم‌سيخاندا اوزوم سيخيردين؟m4 U"?اِدومدان گلن، بوصرادان گلن بو، کئمدئر؟ بو کي، قيرميزي رنگئنه دؤنموش پالتارلار گِيئنئب؟ شؤوکتلي البسه ائچئنده، بؤيوک قودرتله يوروش ادئب گلئر؟ "او منم، صالحلئکده دانيشان، قورتارماغا قادئر اولان."q3["> صحيون خالقينا "ربّئن ساتين آلديغي، موقدّس خالق" دئيه‌جکلر. سن، ای اورشلئم، "تارينين آختارديغي، ترک اولماميش شهر" آدلاناجاقسان.!2;"> باخين، رب يِر اوزونون لاپ اوزاق يِرلرئنه اعلان ادئب: "صحيون قيزينا ديئن: «باخ، قورتولوشون گلئر، باخ، ربّئن پاداشي اونونلادير، بَخشئشي ده قاباغيندادير.»""w1g"> کِچئن، شهر دروازالاريندان کِچئن، خالق اوچون يول حاضيرلايين! تئکئن، يول سالين، داشلاري کنارا آتين، خالقلار اوچون بايراق قالديرين!O0"> آمّا تاخيلي ييغان يئيه‌جک، ربّه حمدلر اده‌جک. اوزومو ييغان شرابيني موقدّس مکانيمين صحنلرئنده ائچه‌جکدئر."/+">رب صاغ اَلئنه، گوجلو قولونا آند ائچئب: "سنئن تاخيليني بئر داها دوشمنلرئنه يِدئرتميه‌جيم، ياداِللي‌لر ده سنئن زحمتله سيخديغين شرابيني ائچميه‌جکلر.J. ">رب اورشلئمي برپا ادنه‌جک، اونو يِر اوزونون تعرئفه لايئق شهرئنه دؤنده‌رَنه‌جک، اونا راحاتليق ورمه‌يئن!.-U">ای اورشلئم، دووارلارينين اوستونه من قارووولچولار قويموشام. گجه‌-گوندوز اونلار ساکئت اولماياجاقلار. ای سئزلر کی، ربّه سؤزونو خاطيرلاديرسينيز، ساکئت اولمايين؛=,s">چونکي نجه بئر جاوان، باکئره بئر قيزلا اِوله‌نئر، اِلجه ده سنئن اوغولارين سنئنله اِولَنه‌جکلر. نجه بَي، گلئن اوزوندن شادليق ادئر، تارين دا سن اوچون اِله شادليق اده‌جک.M+">آرتيق سنه "آتيلميش"، اؤلکه‌نه ده "وئرانه قالميش" دِمَيه‌جکلر؛ عوضئنه سنه "خوشلانديغيم"، اؤلکه‌نه ده "اَرلي" ديئله‌جک. چونکي رب سندن خوشلانير، اؤلکَن ده اونونلا اِولي ساييلاجاق.*%">سن ربّئن اَلئنده عئزّت تاجي، تارينين اووجوندا پادشاهليق چَلَنگي اولاجاقسان.u)c">مئلّتلر سنئن صالحلئيئني، بوتون پادشاهلار سنئن شؤوکتئني گؤره‌جکلر، ربّئن آغزيندان چيخديغي، سنه وردئيي تزه آدلا چاغيريلاجاقسان.( ">صالحلئيي نور کئمي ساچاناجاق، قورتولوشو مشعل کئمي ياناناجاق، صحيونون خاطئرئنه ساکئت اولماياجاغام، اورشلئمئن خاطئرئنه ساکئت دورماياجاغام.'"= تورپاق زوغلاريني نجه جوجَردئر، باغ اَکئلَن توخوملاري نجه يِتئشدئرئر، پروردئگار رب ده بوتون مئلّتلر قاباغيندا صالحلئيي و حمدي بله يِتئشدئره‌جک.g&G"= ربده چوخ شادليق اده‌جيم، تاريمدا اوره‌يئم شادليقدان جوشاجاق، چونکي چَلَنگله بَزَنمئش بَي کئمي، بَر-بَزَک تاخميش گلئن کئمي، منه قورتولوش پالتاري گِيئندئرئب، صالحلئک البسه‌سی ائله بورويوب.4%a"= نسئل‌لرئندن گلنلر مئلّتلر ائچئنده، اؤولادلاري خالقلار آراسيندا تانيناجاقلار. اونلاري گؤرَن هر کس اونلاري تانيياجاق، چونکي اونلار ربّئن برکت وردئيي نسئللردئرلر.*$M"=چونکي من، رب، عدالتي سِوئرَم. سويغونچولوقدان، حاقسيزليقدان نئفرت ادئرم. البتّه کي، عمل‌لرئنه گؤره اونلارا حاقّيني وره‌جيم، اونلارلا ابدی عهد باغلاياجاغام.b#="=چکدئيئنئز خجالت يرئنه ائکي قات شرف، روسوايچيليق عوضئنه اونلارين پايي اوستونه شادليقدان هاراي چکه‌جکسئنئز. بونا گؤره اونلار اؤلکه‌لرئنده ائکي قات مولک آلاجاقلار، سِوئنجلري ابدی اولاجاق. "9"=آمّا سئز ربّئن کاهئنلري چاغيريليب، تاريميزين خئدمتچئلري آدلاناجاقسينيز. مئلّتلرئن ثروتئني يئيه‌جکسئنئز، اونلارين وار-دؤولتلري ائله فخر اده‌جکسئنئز.m!S"=ياداِللي‌لر گلئب سورولرئنئزي اوتاراجاقلار، اجنبئلر سئزه اَکئنچئلئک اده‌جکلر، سئزه اوزوملوکلرئنئزده باغبانليق اده‌جکلر. "=او زامان اونلار قدئم داغينتيلاري بئنا اده‌جکلر، قاباقکي خاراباليقلاري برپا اده‌جکلر، نسئل‌لر بويو وئرانه قالميش شهرلري تزه‌دن قوراجاقلار."="=صحيوندا ياس توتانلاري تأمئن اِدئم، کول يرئنه چَلَنگ، ماتم يرئنه شادليق گتئرن مسح ياغي ورئم، ضعئفلئک روحو عوضئنه، حمد پالتاريني بخش اِدئم. بلجه اونلار ربّئن اَکدئيي صالحلئک پاليد آغاجلاري چاغيريلاجاقلار کي، رب عئزّتلَنسئن.,Q"=ربّئن لوطف ائلئني، تاريميزين قئصاص گونونو نئدا اِدئم، ياسلي‌لارين هاميسينا تسلّی ورئم، "=پروردئگار ربّئن روحو اوستومده‌دئر، چونکي منی مسح ادئب کي، ذلئل اولموشلارا خوش خبري گتئرئم. او منی گؤنده‌رئب کي، قلبلري سينيق اولانلارين يارالاريني ساريييم، اسئرلره قورتولوش، محبوسلارا آزادليق اعلان اِدئم.b="<لاپ کئچئک عايئله‌دن بؤيوک نسئل عمله گله‌جک، آز سايلي نسئل قودرتلي مئلّت اولاجاق. من رب بونو اؤز واختيندا تِز اده‌جيم.~u"<او واخت بوتون خالقين صالح اولاجاق، تورپاغي همئشه‌لئک مولک آلاجاقلار. اونلار اَکدئيئم بوداقدير، اَلئمئن ائشي کي، اونونلا عئزّتلَنئم.P"<گونشئن بئر داها باتماياجاق، آيين گئزلَنميه‌جک، چونکي رب ابدی نورون اولاجاق، سنئن ياسلي گونلرئن قورتاراجاق.eC"<آرتيق گوندوز گونش ائشيغين اولماياجاق، گجه آي سنه آيدينليق ورميه‌جک. چونکي رب ابدی نورون، تارين دا سنئن شؤوکتئن اولاجاق.@y"<سنئن تورپاغيندا بئر داها قدّارليق اِشئدئلميه‌جک، سرحدلرئنئن آراسيندا هلاکت و وئرانه‌لئک خبري اولماياجاق. دووارلاريني «خئلاص»، دروازالاريني دا «حمد» آدلانديراجاقسان.%C"<سنه بورونج عوضئنه قيزيل، دمئر يرئنه گوموش، آغاج يرئنه بورونج، داش عوضئنه دمئر گتئره‌جيم. اَمئن-آمانليغي حؤکمدارين، صالحلئيي ده باشچيلارين تعيئن اده‌جيم.y"<مئلّتلر و پادشاهلار بئر آنا کئمي سنه سود وره‌جکلر. او واخت بئله‌جکسن کي، من سني قورتاران ربّم، سني ساتين آلان، يعقوبون قودرتلي تاريسي.s_"<گرچي سني ترک ادئب سندن نئفرت اتدئلر، يانيندان هچ کئم کِچمئردي، آمّا ائندي من سني ابدی بئر فخر، نسئل‌لر بويو بئر شادليق اده‌جيم.[/"<سني ذلئل ادنلرئن اؤولادلاري گلئب قاباغيندا تعظئم اده‌جکلر. سنه حقارتله باخانلارين هاميسي آياقلارينا دوشوب سنه سجده اده‌جکلر. سنه ربّئن شهري، ائسرايئلئن موقدّسئنئن صحيونو دئيه‌جکلر.'G"< شام آغاجي، چئنار و سرو آغاجلاري کي، لوبنانين شان-شؤهرتي‌دئر، سنه گتئرئله‌جک کي، موقدّس مکانيمداکي يري گؤزل‌لَشدئرسئن، و آياق قويدوغوم يري شؤوکتلَندئرئم.>u"< چونکي سنه خئدمت اتمک ائستمه‌ين مئلّت و يا سلطنت محو اولاجاق، بلی، او مئلّتلر کامئل يوخ اولاجاقلار.}"< دروازالارين همئشه آچيق قالاجاق، نه گجه، نه ده گوندوز قيفيل‌لاناجاق کي، مئلّتلرئن ثروتي سنه تقدئم اولسون، پادشاهلاري يانينا گتئرئلسئن.kO"< اجنبئلر دووارلاريني تئکه‌جکلر، پادشاهلاري سنه خئدمت اده‌جکلر. چونکي قضبئمده سني ووردوم، و لوطفومده سنه شَفقَت گؤرستمئشم.{"< قطعن ساحئل‌‌لر منه اومئد باغلاياجاقلار؛ تَرشئش گَمئلري اوّل گله‌جکلر کي، سنئن اؤولادلاريني قيزيل وَگوموشلري ائله اوزاقدان گتئرسئنلر؛ تارين ربّئن آدي اوچون، سني عئزّتلَندئرَن ائسرايئلئن موقدّسي اوچون.1"<کئمدئر بونلار کي، بولود کئمي، يووالارينا ياخينلاشان گؤيرچئن کئمي اوچوب گلئرلر؟X )"<قِدارين بوتون سورولري سنئن يانينا ييغيلاجاق، نِبايوتون قوچلاري سنه خئدمت اده‌جک، قوربانگاهيمدا منه مقبول اولان قوربانلار اولاجاقلار، و من عئزّتلي اِوئمي داها دا عئزّتلَندئره‌جيم./ W"<دَوه سورولري، مئديانين، عِيفانين جمّازلاري تورپاقلاريني دولدوراجاق. بوتون شِبا خالقي گلئب قيزيل و کوندور گتئره‌جک، و ربّئن حمدلرئنئن خوش خبرئني اعلان اده‌جک. !"<او واخت بونو گؤروب اوزون نور ساچاجاق، اوره‌يئن سِوئنجدن تِز-تِز چيرپيناجاق. چونکي دهنزئن وار-دؤولتي سنه گتئرئله‌جک، مئلّتلرئن ثروتي سنه گله‌جک.t a"<قالدير باشيني، باخ اطرافينا، اونلارين هاميسي ييغيليب يانينا گلئرلر! اوغوللارين اوزاقدان گله‌جک، قيزلارين قوجاقدا گتئرئله‌جک.  "<مئلّتلر سنئن نورونا، پادشاهلار اوستونه چؤکَن آيدينليغا طرف گله‌جکلر.S"<باخ، دونياني قارانليق، خالقلاري ظولمت بورويه‌جک. آمّا رب سنئن اوستونه نور ساچاجاق، شؤوکتي سني اَحاطه اده‌جک. "<قالخ، ائشيقلان، چونکي نورون گلئب، ربّئن شؤوکتي سنئن اوستونه ساچير!X)";رب ديئر: "منه گلئنجه، بودور منئم اونلارلا اولان عهدئم: اوستونده‌کي روحوم، و آغزينا قويدوغوم سؤزلرئم، ائندئدن ابده کئمي، سنئن، اؤولادلارينين و نوه-نتئجه‌لرئنئن آغزيندان دوشمَيه‌جک."5c";رب بويورور: "قورتاريجي صحيونا، يعقوب نسلئنئن تقصئرلرئندن دؤنَن اؤولادلارينين يانينا گله‌جک."";بلجه قربدن شرقه‌جک آداملار ربّئن آديندان و اونون شؤوکتئندن قورخاجاقلار. چونکي دوشمن آزغين بئر چاي کئمي گلدئکده ربّئن نفسي اونو قوواجاق.;o";او هر کسه عمل‌لرئنه گؤره عوض وره‌جک. دوشمنلرئنه قضبله، خصملرئنه، ساحئل‌لره قئصاصلا عوض وره‌جک.c?";او، صالحلئيي زئرِه کئمي گِيدي، قورتولوش دَبئلقه‌سئني باشينا تاخدي. قئصاص پالتارلاريني گِيدي، قيرت پالتارينا بوروندو.";رب گؤردو کي، هچ کئم يوخدور، شفاعت اده‌نئن اولماديغينا گؤره او مات قالدي. او واخت اونون اؤز قولو اونا ظفر گتئردي، اؤز صالحلئيي اونا داياق اولدو.c?";بلی، حقئقت هچ بئر يرده يوخدور، شردن اوزاق دوران تالان اولونور. رب بونلاري گؤردو، عدالتئن يوخلوغو اونون خوشونا گلمه‌دي.^5";عدالت گری چکئلئر، صالحلئک اوزاقدا دورور، چونکي حقئقت شهر مِيدانيندا ييخيليب، دوروستلوک اَراميزا داخئل اولا بئلمئر.1~["; خاطا ادئرئک، ربّی ائنکار ادئرئک، تاريميزدان اوز دؤنده‌رئرئک، ظولمدن دانيشيريق، خيانتدن دانيشيريق، يالانلاري اوره‌يئمئزده گئزله‌دئب سونرا آشکارا چيخارديريق.}"; چونکي تقصئرلرئمئز سنئن حوضوروندا چوخدور، گوناهلاريميز بئزئم ضئدّئمئزه شهادت ورئر. چونکي تقصئرلرئمئز بئزئمله‌دئر، شر عمل‌لرئمئزدن خبرداريق.|"; هاميميز آيي کئمي نَرئلده‌يئرئک، گؤيرچئن کئمي ائنئلده‌يئرئک. عدالت گؤزله‌يئرئک، لاکئن اصلا يوخدور. قورتولوش گؤزله‌يئرئک، آمّا بئزدن اوزاقدير.N{"; کور کئمي اَللرئمئزله دوواري يوخلاييريق، گؤزو گؤرمه‌يَنلر کئمي يولوموزو تاپماغا چاليشيريق. گون اورتا چاغي گجه واختي اولدوغو کئمي بودره‌يئرئک، گوجلولر آراسيندا اؤلولر کئمئيئک.#z?"; بونا گؤره عدالت بئزدن اوزاقلاشيب، صالحلئک بئزه يِتئشمئر. ائشيق اومئدئنده‌يئک، آمّا باخ، قارانليقداييق، آيدينليق گؤزله‌يئرئک، لاکئن ظولمتده يِرئيئرئک.uyc";باريش يولونو تانيميرلار، گتدئکلري يولدا عدالت يوخدور، يوللاريني اَيري ادئبلر، او يولدان گِدنلرئن هچ بئري باريش نه‌دئر، بئلمئر.x";آياقلاري پئس ائشلر اتمه‌يه تَله‌سئر، معصوملارين قانيني تؤکميه جَلددئرلر. فئکئرلري، نئيّتلري شر عمل‌لردئر، يوللاريندا هلاکت و وئرانه‌لئک وار./wW";اونلارين توخودوغو حؤرومچک توروندان پالتار چيخماز، توخودوقلاري ائله ده اؤزلرئني اؤرته بئلمزلر. اِله‌دئکلري عمللر شر عمل‌لردئر، اَللرئنده قدّارليق ائشلري وار.tva";افعي يومورتالارينين اوستونده ياتيب، حؤرومچک تورو توخويورلار. او يومورتالاردان يئيَن اؤلور، قيريلان يومورتالاردان ائلان چيخير.2u]";محکمه‌ده عدالتله ائشه باخان يوخدور، دوغرولوقلا اؤزونو مودافئعه ادن يوخدور، بوش سؤزلره بِل باغلاييرلار، يالان دانيشيرلار، اَذئيّته بويلو اولوب پئسلئک دوغورلار.at;";چونکي اَللرئنئز قانلا، بارماقلارينيز شر عمللرله نجئسله‌نئب. دوداقلارينيز يالان دانيشيب، دئلئنئز پئسلئک ميريلدانير.s}";لاکئن شر عمل‌لرئنئز تارينيزلا سئزئن آرانيزدا آيريليق ساليب. گوناهلارينيز سبب اولوب کي، اوزونو سئزدن دؤنده‌رسئن، اِله کي، اشئتمه‌سئن.,r S";باخ، ربّئن اَلي قيسا ديئل کي، خئلاص اده بئلمه‌سئن، قولاغي کار ديئل کي، اِشئده بئلمه‌سئن.q1":او واخت رَبدن کِف اِدَرسئنئز، و من سئزي يِر اوزونون اوجا يِرلرئنه چيخاردارام، آتانيز يعقوبون پاييندان سئزي يِدئزدئره‌رم."" چونکي ربّئن آغيزي دانيشيب.pw": اگر سَبّت گونونده بودره‌مَيه‌سئنئز، موقدّس گونومده اؤز کِفئنئزه باخماياسينيز، سَبّت گونونو «شَن گون»، ربّئن موقدّس گونونو «شرفلي گون» چاغيراسينيز، اؤز يولونوزلا گتمه‌مَکله، ائسته‌دئيئنئزي اَلده اتمه‌مَکله، بوش‌بوغازليقلا مشغول اولماماقلا، او گونو عَزئز توتاسينيز،uoc": سئزدن عمله گلنلر قدئم داغينتيلاري تئکه‌جکلر، نسئل‌لردن قالما پايالارين اوستونو سئز برپا اده‌جکسئنئز. سئزه خاراباليقلاري برپا ادنلر، جاماعاتين ياشاماسي اوچون کوچه‌لري تزه‌دن قورانلار ديئله‌جک.Jn ": رب همئشه سئزه يول گؤرسده‌جک، قورو تورپاقلاردا سئزي دويوزدوراجاق، سوموکلرئنئزه قووّت وره‌جک. سئز ده سولانميش باغچا کئمي، سولاري هچ واخت اَسکئلمه‌ين بولاق کئمي اولاجاقسينيز.6me": اگر اورَکدن آجلارين قيدئنه قالاسينيز، ذلئل‌لرئن احتئياجلاريني وره‌سئنئز، او واخت نورونوز قارانليقدا پارلاياجاق، قارانليغينيز گون اورتا ائشيغي کئمي نور ساچاجاق.Yl+": او واخت ربّی چاغيراجاقسينيز، و رب سئزه جاواب وره‌جک. باغيراجاقسينيز، او سئزه «بورادايام» دئيه‌جک. اگر سئز يوغو آرانيزدان، بارماق اوزاتماغي و سؤزلر دِمه‌يي آرانيزدان ردّ اده‌سئنئز،}ks":او واخت نورونوز شفق کئمي ساچاجاق، و تزلئکله شفا تاپاجاقسينيز، صالحلئيئنئز قاباغينيزدا گده‌جک، ربّئن عئزّتي سئزي آرخادان قوروياجاق.Yj+":مگر او ديئل کي، يِدئيئنئز چؤره‌يي آجلا بؤلوشه‌سئنئز؟ بي‌خانومان کاسيبلاري اِوئنئزه گتئره‌سئنئز؟ لوت گؤرنده اونو گِيئندئره‌سئنئز، ياخينلارينيزدان کؤمه‌يئنئزي اسئرگَميه‌سئنئز؟4ia":مگر منئم ائسته‌دئيئم اوروج او ديئل کي، پئسلئيئن بوخوولاريني قيراسينيز، يوغون ائپلرئني آچاسينيز، سئتم آلتيندا اولانلاري آزاد اده‌سئنئز، و هر جور يوغو قيراسينيز؟ h ":مگر منئم سِچدئيئم اوروج بودور، بئر گون کي، آدام اؤزونو باشي آشاغي اتسئن؟ قاميش کئمي باشيني اَيسئن، اَينئنه چول گِيئب، کول اوستونده ياتسين؟ سئز بونو اوروج چاغيريرسينيز، هم ده ربّه مقبول اولان گون چاغيريرسينيز؟>gu":باخين، اوروجونوزو ساواشماقلا، داعوا ائله، يومروقلا، دؤيمَکله کچئردئرسئنئز. سئز، بو گونکي کئمي، اوروج توتماقلا ائسته‌مئرسئنئز کي، سَسئنئزي اوجالاردا اشئتدئره‌سئنئز. x~B|{zy=xlwvu&ttrqqonhm5k;iggfemd~c`bl``K^]][ZXVVURTSDRmQOONNM%LKJJ!IHGF>ECBAA@3?>=;:9T8s766$5&433.210p/.8-1+*)('h&%g$m"!!E K[b9V f t D 4;U ,رب بويورور: "ای ائسرايئل، اگر گری قاييداسان، منه طرف قاييداسان، ائيرنج بوتلرئني گؤزومون قاباغيندان گؤتوره‌سن، بئر داها يولدان آزمازسان؛mTS,قوي بئز خجالتئمئز ائچئنده ياتاق، قوي روسوايچيليق بئزي اؤرتسون، چونکي جاوانليغيميزدان ائندئيه‌جک، بئز و آتالاريميز، تاريميز ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمئشئک، تاريميز ربّئن سؤزونه قولاق آسماميشيق."tSa,جاوانليغيميزدان بَري اوتانديريجي بوتلر، آتالاريميزين زحمتئني، سورولرئني و مال- حيوانلاريني، اوغوللاريني و قيزلاريني تلف ادئب.DR,دوغرودان دا، تپه‌لردن، داغلاردان گلن هاي-کوي يالاندير. اصلئنده ائسرايئلئن نئجاتي، تاريميز ربده‌دئر. Q ,گری قاييدين، ای دؤنوک اؤولادلار، من سئزئن دؤنوکلويونوزه شفا وره‌جيم."" اونلار دا دئيه‌جکلر: "باخ، بئز سنه طرف گلئرئک، چونکي تاريميز رب سنسن.4Pa,"لوت تپه‌لر اوستونده بئر سَس ائسرايئل اؤولادلارينين آغلاشما و يالواريشلاري اِشئدئلئر، چونکي اونلار يوللاريني آزيبلار، اؤزلرئنئن تاريسي ربّی ياددان چيخارديبلار.;Oo,بئر آرواد اؤز اَرئنه نجه خيانت ادئر، سئز ده منه اِله خيانت اتدئنئز، ای ائسرايئل نسلي!"" رب بويورور.kNO,من ددئم: «نجه ده ائستردئم، سني اوغوللاريمين آراسينا قويوم، سنه ائستَکلي تورپاغي مئلّتلر آراسيندا لاپ گؤزل ائرثي ورئم! گومان اتدئم کي، منی ‹آتام› چاغيراجاقسينيز، مندن اوز دؤنده‌رميه‌جکسئنئز.mMS,او گونلرده يهودا نسلی ائسرايئل نسلی ائله بئرله‌شئب شئمال اؤلکه‌سئندن آتالارينيزا ائرث وردئيئم تورپاغا بئرلئکده گله‌جکلر.5Lc,او زامان اورشلئمه «ربّئن تختي» دئيه‌جکلر. بوتون مئلّتلر ربّئن آدي خاطئرئنه اورشلئمده ييغيشاجاقلار. بئر داها پئس اورَکلرئنئن عئنادکارليغينا گؤره حرکت اتميه‌جکلر.1K[,سئزئن اؤلکه‌ده تؤره‌يئب چوخالديغينيز گونلرده، داها ربّئن عهد سانديغيندان دانيشماياجاقلار" رب بويورور. "او سانديق بئر داها کئمسه‌نئن آغلينا گلميه‌جک، يادا سالينماياجاق، اونون اوچون داريخماياجاقلار، تزه‌سي ده دوزه‌لدئلميه‌جک.J5,اوره‌يئمه ياتان چوبانلاري سئزه وره‌جيم، سئزه آغيل و حئکمتله چوبانليق اده‌جکلر.mIS,"ای دؤنوک اؤولادلار، گری قاييدين" رب بويورور. "چونکي آغانيز منم. بئر-بئر شهردن، ائکي-ائکي طايفادان چيخارديب صحيونا گتئره‌جيم.IH , آنجاق سن اؤز تقصئرئني بوينونا آل کي، تارين ربّئن ضئدّئنه عوصيان ادئبسن، هر بول يارپاقلي آغاجين آلتيندا ياد آللاهلارا کؤنول ورئبسن و منئم سؤزومه قولاق آسماييبسان."" رب بويورور.DG, گت، بو سؤزلري شئمال سمتئنه اعلان ادئب دِه: «ای دؤنوک ائسرايئل، گری قاييت.»" رب بويورور. "سنه قضبله باخماياجاغام، چونکي من مرحمتلي‌يم."" رب بويورور. "همئشه‌لئک کئن ساخلامارام. F, رب منه ددي: "دؤنوک ائسرايئل خائن يهودا ائله موقايئسه‌ده داها صالح اولدو.YE+, بوتون بونلارا باخماياراق، اونون خيانتکار باجيسي يهودا منه بوتون قلبي ائله يوخ، حئيله ائله اوز توتدو."" رب بويورور.=Ds, هچ اهمئيّت ورمه‌دن زئناکارليغي ائله اؤلکه‌ني نجئس اتدي، داشلارا و آغاجلارا سجده ادئب خيانت اتدي.&CE,دفه‌لرله زئنا اتدئيي اوچون دؤنوک ائسرايئله بوشانما کاغيذي ورئب اونو بوشاديم. لاکئن اونون خيانتکار باجيسي يهودا گئنه قورخمادي، او دا گدئب فاحئشه‌لئک اتدي.ZB-,دوشونوردوم: «بوتون بونلاري ادندن سونرا منه طرف قاييداجاق.» آمّا او قاييتمادي. خيانتکار باجيسي يهودا دا بونو گؤردو.PA,يوشئيانين پادشاهليغي دؤورونده رب منه ددي: "دؤنوک ائسرايئلئن نه اتدئيئني گؤردون؟ هر اوجا تپه‌نئن اوستونه، بول يارپاقلي آغاجين آلتينا گدئب اورادا فاحئشه کئمي اولوب منه خيانت اتدي.W@',مگر همئشه‌لئک قضبلي اولاجاق؟ مگر ابده کئمي کئن ساخلاياجاق؟» باخ، دانيشيبسان و گوجون چاتديغي قدر پئسلئک ادئبسن." ?,مگر ائندي منی چاغيرمادين: «آتام، جاوانليغيمدان بَري سن منئم دوستومسان.^>5,بونا گؤره ده ياغيشلارين آردي کَسئلدي و ياز ياغيشي ياغمادي. آمّا سن اوزسوز فاحئشه‌يه اوخشادين، اوتانماق ائستمه‌دئن.j=M,باشيني چيلپاق تپه‌لره طرف قالديريب باخ. سِوئشمه‌دئيئن يِر مگر وار؟ صحرادا ياشايان بدوي کئمي يول کناريندا اوتوردون و اويناشلاريني گؤزله‌دئن. زئناکارليغين و پئسلئکلرئنله اؤلکه‌ني نجئس اتدئن.U< %,رب ديئر: "اگر بئر آدام اؤز آرواديني بوشاسا، آرواد دا اونو ترک ادئب آيريسينا اَره گتسه، مگر او آدام بئر ده آروادينين يانينا قاييدار؟ بله اتسه، مگر اؤلکه کامئل بئر شکئلده نجئس اولماز؟ آمّا سن چوخلو اويناشي اولان بئر فاحئشه‌سن؛ آيا گئنه ده منه طرف دؤنورسن؟k;O,%اورادان دا اَل‌لرئنله باشيني توتوب چيخاجاقسان، چونکي بِل باغلاديقلاريني رب ردّ ادئب، اونلارلا اوغور قازانا بئلميه‌جکسن.";:o,$نه اوچون تِز-تِز دولانيب يولونو دَيئشئرسن؟ آشوردا خجئل اولدوغون کئمي مئصئرده ده خجئل اولاجاقسان.k9O,#سن ديئبسن: «من تقصئرسئزم، ربّئن قضبي قطعن مندن يان کچه‌جک›. باخ، من سني موحاکئمه اده‌جيم، چونکي گوناه اتمه‌دئيئني ديئرسن.u8c,"سنئن اَتَکلرئن قيريلان مؤحتاج و معصوم آداملارين قانينا بولاشيب؛ حال بو کي اونلاري اوغورلوق اوستونده توتمادين. حله بونونلا بِله،'7G,!اويناشلارينين دالينا دوشمکده نه قدر ماهئرسن! لاپ پئس آروادلار بِله، سندن درس آلا بئلر.n6U, مگر قيز اؤز بَزَکلرئني، گلئن ده اؤز گلئنلئک قورشاغيني ياددان چيخاردا بئلر؟ آمّا منئم خالقيم اوزون مودّت منی ياددان چيخارديب.5,ای بو زامانين اؤولادلاري، ربّئن سؤزونه دئقّت ادئن: "مگر من ائسرايئل اوچون بئر صحرا اولموشام؟ و يا بئر ظولمت اؤلکه‌سي اولموشام؟ خالقيم نه اوچون ديئر کي، «بئز اؤز-اؤزوموزه آغاييق، بئر داها سنه طرف گلميه‌جيئک؟u4c,"اؤولادلارينيزي بوشونا جزالانديرميشام؛ چونکي اونلار يولا گلمه‌دئلر. اؤز قيلينجينيز پيغمبرلرئنئزي ييرتيجي آصلان کئمي تلف ادئب."13[,نه اوچون منئمله داعواچي‌سينيز؟ سئز هامينيز منئم ضئدّئمه عوصيان ادئبسئنئز."" رب بله بويورور.F2,لاکئن اؤزون اوچون دوزلتدئيئن بوتلرئن هارادادير؟ باشينا بلا گلدئيي واخت، اگر سني قورتارا بئلرلر، قوي اونلار گلسئنلر. چونکي سنئن آللاهلارين، شهرلرئنئن سايي قدردئر، ای يهودا!71g,اونلار آغاجا «آتامسان»، داشا دا «منی سن دوغدون» ديئرلر. چونکي منه طرف اوزلرئني يوخ، آرخالاريني چِوئرئبلر. لاکئن اوستلرئنه بلا گلنده دئيه‌جکلر: «قالخ و بئزي قورتار.»n0U,اوغري توتولاندا نجه اوتانير، ائسرايئل نسلی ده پادشاهلاري، باشچيلاري، کاهئنلري و پيغمبرلري ائله بئرلئکده اِلَجه اوتانيرلار.//,آياغي يالين گَزمه، بوغازين سوسوزلوقدان قوروماسين. آمّا سن ددئن: ‹خِير، فايداسي يوخدور! چونکي من ياد آللاهلاري سِومئشَم و اونلارين دالينجا گده‌جيم.›3._,شهوتله هاواني ائيله‌ين، صحرايا اؤيرَشمئش وحشي اِششَک کئمي‌سن. قيزاندا اونو کئم ساخلايا بئلر؟ اونو ائسته‌ينلر اؤزلرئني يورمازلار، جوتلَشمه واختي اونو تاپارلار.=-s,"نجه دئيه بئلرسن کي، «نجئس ديئلم، بَعَل بوتلرئنئن يولو ائله گتمه‌مئشم؟» دره‌ده نجه رفتار اتدئيئنه باخ، نه اتدئيئني گؤر! سن قيزيشان، اورا-بورا قاچان دئشي دَوه کئمي‌سن،,},گرچي سن اؤزونو گئل‌آبي ائله يويورسان، بول کول سويو ائشله‌دئرسن، لاکئن گوناهينين لکه‌سي حله ده حوضورومدا قالير."" پروردئگار رب بويورور.I+ ,من سني ياخشي مِينه، تَر-تمئز توخوم کئمي اَکمئشدئم. نجه اولدو کي، عَلِيهئمه چيخيب قرئب مِينه‌‌يه دؤندون؟e*C,"سنئن يوغونو چوخ زامان قاباق قيرديم، ائپلرئني قوپارتديم. آمّا سن ددئن: «سنه قوللوق اتميه‌جيم!» اوسته‌لئک هر اوجا تپه‌نئن اوستونده، بول يارپاقلي هر آغاجين آلتيندا فاحئشه کئمي يِره ياتيبسان.H) ,سني اؤز پئسلئيئن جزالانديراجاق، دؤنوکلويون سني ائصلاح اده‌جک. اونا گؤره بئل و گؤر کي، تارين ربّی آتماغين، مندن قورخماماغين پئس و آجي شيدئر."" قوشونلار ربّی پروردئگار بويورور.K(,بس ائندي شئخور سويوندان ائچمک اوچون مئصئره نئيه گِدئرسن؟ فَرات سويوندان ائچمَک اوچون آشورا نئيه گِدئرسن؟'1,سني يوللا آپاران تارين ربّی ترک اتمکله، مگر بو ائشي سن اؤز باشينا گتئرمه‌يئبسن؟_&7,نوف و تَخپَنخِس ساکئنلري سنئن باشيني ياريبلار.%{,اونون اوستونه جاوان آصلانلار نَرئلده‌يئب، سَسلرئني اوجالديبلار. اؤلکه‌سئني وئران ادئبلر. شهرلري يانيب، اوندا ياشايان هچ کس قالماييب. $ ,مگر ائسرايئل قولدور؟ مگر او، قول دوغولوب؟ بس نه اوچون قارت مالي اولوب؟y#k, "چونکي منئم خالقيم ائکي پئس عمل ادئب: منی، آخار سولارين منبعئني، آتيب اؤزلرئنه حوووضلار، سو ساخلامايان چاتلاق حوووضلار دوزَلدئبلر." , ای گؤيلر، سئز بونا مات قالين، تئر-تئر اَسئن، وئران قالين."" رب بويورور.w!g, آللاهلار اولماديقلاري حالدا، هچ اولوب بئر مئلّت آللاهلاريني دَيئشدئرسئن؟ لاکئن منئم خالقيم اؤز شؤوکتئني فايداسيز شيلره دَيئشئب.A {, "سئز کئتّئم ساحئل‌لرئنه گدئب گؤرون، قِدارا آدام گؤنده‌رئب دئقّتله باخين. گؤرون بله بئر شي هچ اولوب؟\1, بونا گؤره من گئنه سئزئنله داعواچي اولاجاغام، من اؤولادلارينيزين اؤولادلاري ائله ده داعواچي اولاجاغام."" رب بويورورY+,کاهئنلر دِمه‌دئلر: «رب هارادادير؟» شرئعت موعلّئملري منی تانيماديلار، رهبرلر ده منئم ضئدّئمه عوصيان اتدئلر، پيغمبرلر بَعَلئن آدي ائله نبئلئک اتدئلر و فايداسيز شيلرئن دالينجا گتدئلر.5c,من سئزي برکتلي تورپاغا گتئردئم کي، اونون ميوه‌لرئندن و نعمتلرئندن يئيه‌سئنئز. آمّا سئز گلدئنئز و تورپاغيمي نجئس اتدئنئز، منئم ائرثئمي ائيرنج بئر يِره چِوئردئنئز."=,داها دِمه‌دئلر: «هارادادير او رب کی، مئصئر تورپاغيندان بئزي چيخارتدي، صحرادان، اوچوروملارلا دولو چؤل‌لردن، اؤلوم کؤلگه‌سئنده قالان قوراق تورپاقدان، بئر ائنسانين کِچمه‌دئيي، هچ کسئن ياشاماديغي دئياردان بئزی کِچئرتدي؟»jM,رب بله ديئر: "آتالارينيز منده نه حاقسيزليق تاپديلار کي، مندن اوزاقلاشديلار و پوچلوغون دالينجا گدئب اؤزلري ده پوچ اولدولار؟,ای يعقوب نسلي، ای ائسرايئل نسلئنئن بوتون طايفالاري، ربّئن سؤزونو اِشئدئن،#,او واخت ائسرايئل ربّه وقف اولموشدو و اونون محصولون نوباري ائدي. اوندان يئيَنلرئن هاميسي خاطاکار چيخديلار، اوستلرئنه بلا نازئل اولدو.»" رب بويورور.H ,"گت، اورشلئمئن قولاقلارينا اعلان ات کي، رب بله ديئر: «من سنئن جاوانليغينداکي مِهرئني، گلئن اولانداکي محبّتئني، صحرادا، اوت بئتمه‌ين تورپاقدا داليمجا گلدئيئني خاطيرلاييرام.@ },ربّئن سؤزو منه نازئل اولوب ددي:Q ,اونلار سنئنله ووروشاجاقلار، لاکئن گوجلري چاتماياجاق، چونکي سني قورتارماق اوچون من سنئنله وارام."" رب بويورور.: o,باخ، من، بلی من بو گون سني بوتون اؤلکه‌نئن، يهودا پادشاهلارينين، بو يِرئن باشچيلارينين، کاهئنلرئنئن و خالقينين ضئدّئنه قالالي شهر، دمئر سوتون، و بورونج دووار اتمئشم.( K,سنه گلئنجه؛ ائندي سن بِلئني قورشاييب چيخ، سنه امر اده‌جيئم بوتون شيلري اونلارا دِه. اونلاردان دهشته دوشمه، يوخسا من ده سني اونلارين قاباغيندا دهشته سالارام.3 a,بوتون پئسلئکلرئنه گؤره اونلارين ضئدّئنه حؤکملرئمي بئلدئره‌جيم. چونکي مندن اوز دؤنده‌رئب باشقا آللاهلارا بوخور يانديريبلار و اؤز اَللرئنئن ائشلرئنه سجده ادئبلر.9 m,چونکي باخ، من شئمال اؤلکه‌لرئنئن بوتون طايفالاريني چاغيريرام."" رب بويورور؛ "اونلارين هر بئري گلئب اؤز تختئني اورشلئم دروازالارينين گئرئشئنده، اونون بوتون اطرافيندا اولان دووارلارينين ضئدّئنه، و بوتون يهودا شهرلرئنئن ضئدّئنه قوراجاق.% E,او واخت رب منه ددي: "بو اؤلکه‌ده ياشايانلارين هاميسينين اوستونه شئمالدان بلا ياغاجاق.e E, ربّئن سؤزو ائکئنجي دفه منه نازئل اولوب ددي: "نه گؤرورسن؟" من ددئم: "قاينار بئر قازان گؤرورم کي، شئمالدان بو طرفه يؤنه‌لئب."  , او واخت رب منه ددي: "دوز گؤروبسن. چونکي من سؤزومو يرئنه يتئرمکده ساييغام."B , ربّئن سؤزو منه نازئل اولوب ددي: "ای اِرِميا، نه گؤرورسن؟" من ددئم: "بادام آغاجينين بئر بوداغيني گؤرورم."s  a, باخ، بو گون سني مئلّتلر و اؤلکه‌لر اوستونه تعيئن اتمئشم کي، اونلاري کؤکوندن ييخيب داغيداسان، قيريب محو اده‌سن، تئکئب اَکه‌سن."*  O, او زامان رب اَلئني اوزاتدي و آغزيما توخونوب منه ددي: "باخ، سؤزلرئمي سنئن آغزينا قويموشام.  ,آداملاردان قورخما، چونکي سني قورتارماق اوچون من سنئنله وارام."" رب بويورور.\  3,آمّا رب منه ددي: "سن «جاوانام» دِمه. چونکي سني کئمئن يانينا گؤنده‌رسَم، گده‌جکسن، سنه نه امر اتسَم، اونو دئيه‌جکسن.3  a,او واخت من ددئم: "آه، يا پروردئگار رب! باخ، منئم دانيشيق قابئلئيتئم يوخدور، چونکي حله جاوانام."u e,"من سنه آنانين بطنئنده شکئل ورمه‌دن قاباق سني تانيديم، دوغولماميشدان قاباق سني تقدئس اتدئم. من سني مئلّتلره پيغمبر تعيئن اتمئشم."> y,منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: ,بو، يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو يِهوياقئمئن دؤوروندن يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو صئدقئيانين پادشاهليغينين اون بئرئنجي ائلئنئن آخيريناجاق داوام وردی، اِله کي، بِشئنجي آيدا اورشلئم اهالئسي اسئرلئيه آپاريلدي.e E,يهودا پادشاهي آمون اوغلو يوشئيانين دؤورونده، اونون پادشاهليغينين اون اوچونجو ائلئنده اِرِميايا ربّئن سؤزو نازئل اولدو.R !,بونلار خئلقئيا اوغلو اِرِميانين سؤزلري‌دئر کي، بِنيامئن تورپاغينداکي عَناتوتدا ياشايان کاهئنلردن بئري ائدي.\1"B"او واخت اونلار اِشئيه چيخاجاقلار، و منئم ضئدّئمه عاصي اولانلارين مِيئتلرئني گؤره‌جکلر. چونکي قوردلاري اؤلميه‌جک، اونلاري يانديران آلوو سؤنميه‌جک. و بوتون بشر اونلاردان ائيرَنه‌جک."(I"B"هر تزه آي مراسئمئنده، هر سَبّت گونونده بوتون بشر گلئب قاباغيمدا سجده اده‌جک."" رب ديئر.H "B"ياراتاجاغيم تزه گؤيلر و تزه يِر قاباغيمدا نجه دورور، سئزئن ده نسلئنئز و آدينيز بله دوراجاق."" رب بويورور.`9"B"اونلاردان بعضئسئني من کاهئن و لاوئلي سچه‌جيم.""Bائسرايئل اؤولادلاري تاخيل تقدئملرئني تمئز قابلار ائچئنده ربّئن معبدئنه نجه گتئرئرلر، اونلار دا بوتون قارداشلارينيزي مئلّتلر آراسيندان تاخيل تقدئمي اولاراق آتلار بِلئنده، عارابالاردا، تخت‌روانلاردا، دَوه‌لر و قاطيرلار بِلئنده منئم موقدّس داغيم اورشلئمه گتئره‌جکلر."" رب بويورور،~w"Bمن آرالاريندا بئر علامت قوياجاغام. اونلاردان قاچيب-قورتولانلاري من باشقا مئلّتلره گؤندره‌جيم: تَرشئشه، پولا، ماهئر اوخ‌آتانلارين وطني لودا، توبَله، يونانا، شؤهرتئمي اشئتمه‌ين، شؤوکتئمي گؤرمه‌ين اوزاق ساحئل‌لره. و اونلار منئم شؤوکتئمي مئلّتلر آراسيندا اعلان اده‌جکلر.#}?"B"چونکي من اونلارين عمل‌لرئني ده، فئکئرلرئني ده بئلئرم؛ او واخت يِتئشئر کي، بوتون مئلّتلري و دئل‌لري بئر يِره ييغيم. اونلار گلئب منئم شؤوکتئمي گؤره‌جکلر.N|"B"باغلارا گئرمک اوچون اؤزلرئني تقدئس ادئب تمئز ادنلر، اورتادا دورانين دالينجا گده‌رک، دونگوز، سئچان و باشقا نجئس حيوانلارين اَتئني يئيَنلرئن هاميسي محو اولاجاقلار."" رب بويورور.X{)"Bچونکي رب بوتون بشري اودلا، قيلينجي ائله موحاکئمه اده‌جک، و اونون قيلينجي ائله ييخيلانلارين سايي چوخ اولاجاقدير.jzM"Bباخ، رب اود ائچئنده گلئر، اونون دؤيوش عارابالاري فيرلانان يِل کئمي‌دئر کي، قضبئني اودلو و تَنبِهي‌ اود آلووو کئمي تؤکسون.ay;"Bاو واخت بونلاري گؤره‌جکسئنئز؛ و اوره‌يئنئز سِوئنه‌جک؛ سوموکلرئنئز ياشيل اوت کئمي قووّتلَنه‌جک. ربّئن اَلي قوللارينين طرفئندن تانيناجاق، لاکئن قضبي دوشمنلرئنئن اوستونده‌ اولاجاقدير."'xG"B اؤولادينا تسلّی ورن بئر آنا کئمي من سئزه تسلّی وره‌جيم. اورشلئمده تسلّی تاپاجاقسينيز.pwY"B چونکي رب بله ديئر: "باخين، من اَمئن-آمانليغي بئر چاي کئمی، مئلّتلرئن ثروتئني داشقين سل کئمي اونا ساري آخيديرام. سئز اوندان بَسلَنه‌جکسئنئز، قوجاغيندا آپاريلاجاقسينيز، دئزلرئنده نازلاناجاقسينيز.ovW"B اِله کي، سئز آنانيز اورشلئمئن دؤشلرئني اَمئب، تسلّی تاپاسينيز، دوياسينيز، اِله کي، اونون بول نعمتلرئندن داديب حظّ آلاسينيز."u+"B "اورشلئمله بئرلئکده سِوئنئن، ای اونو سِوَنلر، هامينيز اونون اوچون شادليق ادئن. ای اورشلئم اوچون ياس توتانلار، اونونلا بئرلئکده جوشون، فَرَحله‌نئن!jtM"B مگر من دوغوش آنيناجاق گتئرئب دوغماغا گوج ورمه‌رم؟" رب ديئر. "دوغوش اوچون گوج ورن من، مگر بَطني باغلايارام؟" سنئن تارين ديئر.!s;"Bبله بئر شي کئم اشئدئب؟ بله شيلري کئم گؤروب؟ مگر بئر گونده اؤلکه عمله گلر؟ مگر بئر آندا بئر مئلّت دوغولار؟ آمّا صحيونون آغريسي توتدوقدا اوغوللاريني دوغدو.r"Bآرواد آغري چکمه‌دن دوغدو، سانجيسي توتمادان بئر اوغلان اوشاغي دوغدو.1q["Bشهردن بئر نعره‌ سَسي، معبددن بئر سَس اِشئدئلئر! بو، دوشمنلرئندن قئصاص آلان ربّئن سَسي‌دئر.Gp"Bای ربّئن سؤزو قاباغيندا تئتره‌يَنلر، اونون ددئکلرئني اِشئدئن: "سئزدن نئفرت ادن قارداشلارينيز، منئم آديما گؤره سئزي اؤزلرئندن آتانلار ديئبلر: «قوي رَب، شؤوکتئني گؤرسدسئن کي، بئز ده سئزئن شادليغينيزا بئر باخاق.» لاکئن اونلار روسواي اولاجاقلار.o#"Bمن ده اونلاري تَنبه اتميه قرار وره‌جيم، قورخدوقلاري بلاني باشلارينا گتئره‌جيم. چونکي من چاغيرديم، لاکئن جاواب ورن يوخ ائدي، دانيشديم، لاکئن قولاق آسماديلار، گؤزومده پئس اولاني اتدئلر، منه مقبول اولماياني سِچدئلر."unc"Bآنجاق اؤکوز کَسن، آدام اؤلدورَن کئمئدئر، قوزونو قوربان کَسَن، ائتئن بوينونو قيران کئمي‌دئر، تاخيل تقدئمي گتئرن، دونگوز قانيني تقدئم ادن کئمي‌دئر، کوندور يانديران، بوته پرستئش ادن کئمي‌دئر. بلی، اونلار اؤز يوللاريني سِچئبلر، و جانلاري اؤز ائيرنج ائشلرئندن حظّ آلير..mU"Bچونکي بوتون بونلاري منئم اَلئم ياراتدي، هر شي بلجه وار اولدو."" رب بويورور. "لاکئن من باشي‌آشاغي و روحو اَزئلمئش آداما، سؤزومون قاباغيندا تئتره‌ينه نظر سالارام.l 5"Bرب بله ديئر: "گؤيلر منئم تختئمدئر، يِر آياقلاريمين آلتينداکي کَتئلدئر. هارادادير بس او اِو کي، سئز منه تئکه‌بئله‌سئنئز؟ هارادير او يِر کي، دئنجه‌لئم؟wkg"Aقوردلا قوزو بئر يرده اوتلاياجاق، شئر اؤکوز کئمي سامان يئيه‌جک، و ائلانين يِدئيي تورپاق اولاجاق. موقدّس داغيمين هچ بئر يِرئنده هچ کئمه ضرر دَيميه‌جک، هچ بئر کس او بئرئسئني محو اَتميه‌جک."" رب بله ديئر.Tj!"Aاِله ده اولاجاق کي، اونلار منی چاغيرماميشدان، من اونلارا جاواب وره‌جيم، اونلار حله دانيشارکَن من اِشئده‌جيم.i-"Aاونلار عبث يِره اَللَشميه‌جکلر، اؤولادلاري بلالارلا اوزلَشميه‌جکلر. چونکي اونلار ربّئن طرفئندن برکت آلانلارين نسلئدئرلر؛ اؤولادلاري دا اونلارلا.qh["Aتئکدئکلري اِوده اؤزگه‌لر ياشاماياجاق، اَکدئکلري باغين مِيوه‌لرئني باشقالاري يِميه‌جک. چونکي خالقيمين عؤمورو آغاجلار عؤمورو کئمي اوزون اولاجاق، سِچئلمئشلرئم اَللرئنئن ائشلرئندن کِف اده‌جکلر.-gS"Aاونلار اِولر تئکئب اورادا ساکئن اولاجاقلار، اوزوم باغلاري اَکئب مِيوه‌سئندن يئيه‌جکلر.hfI"Aاوشاقلار آرتيق کؤرپه چاغلاريندا اؤلميه‌جکلر، اوزون عؤمور سورمه‌ين بئر قوجا اولماياجاق، چونکي يوز ياشيندا اؤلَنلر جاوان ساييلاجاقلار، يوز ياشينا چاتمايان گوناهکار، لعنت آلتيندا ساييلاجاق.tea"Aمن اورشلئم اوچون سِوئنه‌جيم، خالقيم اوچون شادلاناجاغام. اورادا بئر داها نه آغلاشما سَسي اولاجاق، نه ده فرياد سَسي اِشئدئله‌جک.[d/"Aياراتديقلاريمدا همئشه سِوئنئن، شادليق ادئن. چونکي باخ، اورشلئمي شادليق اوچون، ساکئنلرئني سِوئنج اوچون ياراديرام.Lc"Aچونکي باخ، من تزه گؤيلر و تزه بئر يِر ياراديرام. قاباقکي شيلر بئر داها خاطيرلانماياجاق، هچ يادا دوشميه‌جک.b"Aچونکي اؤلکه‌ده کئم برکت ائسته‌سه، حقئقتئن تاريسي طرفئندن برکت آلاجاق؛ اؤلکه‌ده کئم آند ائچسه، حقئقتئن تاريسي طرفئندن آند ائچه‌جکدئر. چونکي کِچمئش اذئيّتلر ياددان چيخارديليب گؤزومون قاباغيندان گئزلي‌دئر.wag"Aسئزئن آدينيز سِچئلمئش خالقيمين آغزيندا لعنت کئمي قالاجاق. پروردئگار رب سئزي اؤلدوره‌جک، لاکئن اؤز قوللارينا باشقا آد وره‌جکدئر.u`c"Aباخين، قوللاريم شاد بئر اورَکله شادليق اده‌جکلر، آمّا سئز اورَک آغريسيندان قيشقيراجاقسينيز، کَدَرلي بئر روحلا اولوياجاقسينيز.~_u"A بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: "باخين، قوللاريم يئيه‌جکلر، آمّا سئز آج قالاجاقسينيز، باخين، قوللاريم ائچه‌جکلر، آمّا سئز سوسوز قالاجاقسينيز، باخين، قوللاريم سِوئنه‌جکلر، آمّا سئز اوتاناجاقسينيز.9^k"A من ده سئزي قيلينجا قئسمَت اده‌جيم، باشينيز کَسئلمَک اوچون، هامينيز بويون اَيه‌جکسئنئز. چونکي من چاغيرديم، لاکئن سئز جاواب ورمه‌دئنئز، من دانيشديم، لاکئن سئز قولاق آسمادينيز. گؤزومده پئس اولاني اتدئنئز، منه مقبول اولماياني سِچدئنئز." ~~ |{zycxwvutsrr]q9pponmm:lk]jj>:=;:K9W876>433B2 0/.-e,,**)K(('&%$$ ""M! t8,O98iL.p s K %A ]bW=,بس نه اوچون بو خالق يولدان آزيب؟ نه اوچون اورشلئم دائم دؤنوکلوک ادئر؟ اونلار يالاني بَرک توتوبلار، دؤنمک ائسته‌مئرلر..VU,اونلارا دئيه‌جکسن: رب بله ديئر: "مگر ييخيلانلار قالخمازلار؟ يولدان آزان مگر گری قاييتماز؟WU',بو پئس طايفادان صاغ قالانلارين هاميسي، آتديغيم هر يرده حياتي يوخ، اؤلومو سِچه‌جک."" قوشونلارين ربّی بله بويورور.>Tu,اونلارين سوموکلري سِودئکلري، قوللوق اتدئکلري، طرفداري اولدوقلاري، آختارديقلاري، و سجده اتدئکلري گونشئن، آيين و بوتون گؤي جئسئم‌لرئنئن قاباغينا تؤکوله‌جک. اونلار بئر يِره ييغيليب باسديريلماياجاق؛ تورپاغين اوستونده پِيئن کئمي اولاجاق.S 3,رب بويورور: "او واخت يهودا پادشاهلارينين و باشچيلارينين، کاهئنلرئنئن، پيغمبرلرئن و اورشلئمده ياشايانلارين سوموکلرئني قبئرلرئندن چيخارديب آتاجاقلار._R7,"يهودا شهرلرئنده، اورشلئم کوچه‌لرئنده سِوئنج و شادليق سَسئني، بَي-گلئن سَسئني کَسه‌جيم، چونکي اؤلکه وئران اولاجاق."XQ),!بو خالقين جسدلري گؤيده‌کي قوشلارا، يرده‌کي حيوانلارا يمک اولاجاق، اونلاري قورخودوب قاچيردان دا اولماياجاقدير.DP, رب بويورور: "بونا گؤره ده، باخين، اِله گونلر گله‌جک کي، اورايا توفِت و يا بِن‌هئنّوم دره‌سي يوخ، قيرغين دره‌سي ديئله‌جک. توفِتده يِر قالمايانا قدر اؤلولري باسديراجاقلار.1O[,اونلار بِن‌هئنّوم دره‌سئنده‌کي توفِت پرستئشگاهلاريني تئکئبلر کي، اوغوللار و قيزلاريني اوددا يانديرسينلار. من بله بئر شيي نه امر اتدئم، نه ده آغليما گتئردئم.»""N/,اونا گؤره کي، يهودا اؤولادلاري گؤزومده پئس اولان ائشلر گؤروبلر."" رب بويورور. "منئم آديملا چاغيريلان معبده ائيرنج بوتلرئني قويوب اوراني نجئسله‌يئبلر.MM,ای اورشلئم، ساچيني کَسئب آت، لوت تپه‌لر اوستونده مرثئيه اوخو، چونکي رب قضبلَندئيي نسلی ردّ ادئب، ترک ادئب. L ,سن اونلارا دِه: "بو همئن خالقدير کي، اؤز تاريسي ربّئن سؤزونه قولاق آسمادي و جزادان عئبرت آلمادي؛ حقئقت يوخ اولوب و اونلارين آغزيندان کَسئلئب.iKK,سن بوتون بو سؤزلري اونلارا دئيه‌جکسن، لاکئن سنه قولاق آسماياجاقلار؛ اونلاري چاغيراجاقسان، لاکئن سنه جاواب ورمَيه‌جکلر."9Jk,آمّا منی اشئتمه‌دئلر، قولاق آسماديلار، عئنادکارليق اتدئلر، آتالاريندان دا پئس ائشلر گؤردولر.»aI;,آتالارينيز مئصئر تورپاغيندان چيخديقلاري گوندن بو گونه قدر، قوللاريم پيغمبرلري هر گون دفه‌لرله يانينيزا گؤنده‌ردئم.3H_,آمّا ائطاعت اتمه‌دئلر، قولاق آسماديلار. بونون عوضئنه اؤز ائستکلرئنه موطابئق، پئس اورَکلرئنئن عئنادکارليغينا موطابئق حرکت اتدئلر، ائره‌لئيه يوخ، گِرئيه گتدئلر.bG=,آنجاق اونلارا بونو امر ادئب ددئم: «سؤزومدن ائطاعت ادئن. او واخت من سئزئن تارينيز اولارام، سئز ده منئم خالقيم اولارسينيز. هر باره‌ده سئزه امر اتدئيئم يوللا گِدَرسئنئز و اوغور قازانارسينيز.»Fy,چونکي آتالارينيزي مئصئر تورپاغيندان چيخاردان واخت، يانديرما قورباني و باشقا قوربان باره‌ده اونلارا امر ورمه‌دئم و بئر سؤز دِمه‌دئم.TE!,ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: "يانديرما قوربانلارينيزي باشقا قوربانلارينيزا قاتيب اَت ييئن.HD ,بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: "باخ بو يِرئن، ائنسانلارين، حيوانلارين، چؤل آغاجلارينين، تورپاغين محصولو اوستونه قضبئم و حئدّتئم تؤکوله‌جک؛ آليشيب ياناجاق و سؤنميه‌جک."2C],رب بويورور: "مگر منی قضبه گتئرئرلر؟ مگر اؤزلرئني ائنجئدمئرلر، مگر اؤزلرئني روسواي اتمئرلر؟""GB,اوشاقلار اودون ييغيرلار، آتالاري اود يانديريرلار، آروادلار دا گؤي ملکه‌سئنه خمئر توتوب فطئر پئشئرئرلر. اونلار باشقا آللاهلارا مايع تقدئملري ورئرلر کي، منی قضبه گتئرسئنلر."A,مگر گؤرمورسن کي، يهودا شهرلرئنده، اورشلئم کوچه‌لرئنده نه ادئرلر؟@',سن آمّا، (ای اِرِميا)، بو خالق اوچون دوعا اتمه، اونلار اوچون يالواريب خاهئش اتمه، حوضورومدا دا شفاعت اوچون دايانما؛ چونکي سؤزونه قولاق آسماياجاغام..?U,اِفرايئم نسلئندن اولان هموطنلرئنئزي نجه آتديم، سئزي ده گؤزومون قاباغيندان اِله آتاجاغام.|>q,بونا گؤره، شئلويا نه اتدئم، منئم آديملا چاغيريلان، بِل باغلاديغينيز بو معبدله، سئزه و آتالارينيزا وردئيئم بو يِرله ده اِله اده‌جيم.=, رب بويورور: "ائندي کي، سئز بوتون بو ائشلري گؤردونوز، دفه‌لر سئزئنله دانيشديغيم حالدا قولاق آسمادينيز، سئزي چاغيرديغيم حالدا جاواب ورمه‌دئنئز،X<), "ائندي آديمي ائلک دفه قويدوغوم شئلوداکي مسکنئمه گدئن و گؤرون کي، خالقيم ائسرايئلئن پئسلئيئنه گؤره اونا نه اتدئم.";, مگر منئم آديملا چاغيريلان بو معبد، سئزئن نظرئنئزده، قولدور يوواسينا چِورئلئب؟ باخين، من، بلی من، سئزئن نه اتدئيئنئزي گؤرورم.»" رب بويورور.7:g, سونرا منئم آديملا چاغيريلان بو معبده گلئب حوضورومدا دوراسينيز و ‹بئز اَمئن-آمانليقداييق› دئيه‌سئنئز کي، گدئب بوتون بو ائيرنج ائشلرئن اتمه‌سئنه داوام وره‌سئنئز؟\91, مگر اولار کي، اوغورلوق اده‌سئنئز، آدام اؤلدوره‌سئنئز، زئنا اده‌سئنئز، يالاندان آند ائچه‌سئنئز، بَعَل بوتلرئنه بوخور يانديراسينيز، تانيماديغيز باشقا آللاهلارين طرفداري اولاسينيز،t8a,باخ، سئز فايداسيز اولان آلدادان سؤزلره بِل باغلاييرسينيز.7-,او زامان بورادا، ابدئلئک آتالارينيزا وردئيئم تورپاقدا، سئزي ياشاماغا قويارام.6/,اگر قرئبه، يِتئمه، و دول آروادا ظولم اتميه‌سئنئز، بو يرده گوناهسيز قان تؤکميه‌سئنئز، باشقا آللاهلارين طرفداري اولماييب اؤزونوزه ضرر وورماياسينيز،U5#,اگر يوللارينيزي و عمل‌لرئنئزي دوغرودان ائصلاح اده‌سئنئز، اگر قونشونوزلا، دوغرودان عدالتله رفتار اده‌سئنئز،;4o,‹بورادا ربّئن معبدي وار، ربّئن معبدي وار، ربّئن معبدي وار› ديئب آلداديجي سؤزلره بِل باغلامايين.i3K,ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: يوللارينيزي و عمل‌لرئنئزي ائصلاح ادئن و من سئزي بو يرده ياشاماغا قويارام.!2;,"ربّئن معبدئنئن دروازاسيندا دور و اورادا بو سؤزو اعلان ادئب دِه: «ای بوتون يهودا، ربّه عئبادت اتمک اوچون بو دروازالاردان گئرنلر، ربّئن سؤزونه قولاق آسين!G1 ,ربدن اِرِميايا بو سؤز نازئل اولدو:v0e,اونلارا «آتيلميش گوموش» دئيه‌جکلر، چونکي رب اونلاري آتيب."G/,کؤروک شئدّتله اوفورور، قورغوشون اود ائچئنده اَرئيئر. دمئرچي عبث يِره اَرئدئر، چونکي پئسلر آيريلميرلار.L.,هاميسي عئنادکار عوصيانچي‌دير، نَمّامليق اوچون گَزئرلر. بورونج و دمئر کئمي بَرکدئرلر، هاميسي فاسئد اولوب.Z--,"ای اِرِميا، من سني قويموشام کي، خالقيمي يوخلاييب ائمتاحان اده‌سن، اونلارا نظر قويوب عمل‌لرئني ائمتاحان اده‌سن.,5,ای منئم خالقيمين قيزي، چول گِيئن، کولده يووارلان. يگانه اوغلونا ياس توتان کئمي ياس توت و آجي-آجي آغلا. چونکي محو ادن، قَفلَتَن باشيميزين اوستونو آلاجاق.+,چؤله چيخما، يولا دوشمه، چونکي دوشمنده قيلينج وار، هر طرفده دهشت وار.7*g,اونلارين خبرئني اشئتمئشئک، اَللرئمئز يانيميزا دوشوب. دوغان آرواد کئمي اونو آغري و سانجي توتوب.v)e,اوخ-کامان و نئزه ائله سئلاحلانميش، قدّار و رحمسئزدئرلر. آتلارين اوستونده گلرکَن، سَسلري دهنز کئمي گورلايير. دؤيوشه حاضير دؤيوشچولر کئمي، قاباغيندا دوزوله‌جکلر کي، سنه هوجوم اتسئنلر، ای صحيون قيزي!""E(,رب بله ديئر: "باخ، شئمال اؤلکه‌سئندن بئر خالق گلئر، دونيانين اوزاق يِرلرئندن بؤيوک بئر مئلّت قالخاجاق.='s,بونا گؤره ده رب بله ديئر: "باخ، من بو خالقين قاباغينا مانعلر قوياجاغام. آتالار و اوغوللار بئرلئکده اونلارا ائلئشئب ييخيلاجاقلار. قونشو دوستو ائله بئرلئکده هلاک اولاجاق."&),شِبادان گتئرئلَن کوندور، اوزاق اؤلکه‌دن گلمئش عطئرلي قاميش نه‌يئمه لازيمدير؟ يانديرما قوربانلارينيز منه مقبول ديئل، قوربانلارينيز منه خوش ديئل."4%a,اشئت، ای يِر اوزو، باخ، من بو خالقين باشينا فلاکت گتئرئرم. بو اونلارين نئيّتلرئنئن نتئجه‌سي اولاجاق. چونکي منئم سؤزلرئمه قولاق آسماييبلار، قانونومو دا ردّ ادئبلر.$1,بونا گؤره ده، ای مئلّتلر، قولاق آسين، ای جاماعات، باشلارينا نه گله‌جيئني بئلئن.S#,من سئزئن اوستونوزه کشئکچئلر قويوب ددئم: «کَره‌ناي سَسئنه قولاق آسين!» آمّا اونلار ددئلر: «قولاق آسماياجاغيق.»~"u,رب بله ديئر: "يوللار قيراغيندا دايانيب باخين، ازلدن اولان طرئقلري سوروشون. ياخشي يولون هارادا اولدوغونو اؤيره‌نئن، او يوللا گدئن. او واخت جانينيز دئنجلئک تاپار. لاکئن اونلار ددئلر: «او يوللا گتميه‌جيئک.»!!;,اتدئکلري ائيرنج ائشلر اوچون مگر اوتانيرديلار؟ يوخ، اصلا اوتانميرديلار، اوتانيب قيزارماق دا بئلمئردئلر. بونا گؤره ده ييخيلانلار آراسيندا اونلار دا اولاجاقلار. من اونلاري جزالانديرديغيم واخت يِره سَرئله‌جکلر."" رب بويورور. 9,خالقيمين ياراسيني سؤزده ياخشيلاشديريرلار، «صولح، صولح» ديئرلر، آمّا صولح يوخدور.I , "اونا گؤره کي بؤيوکدن کئچئيه قدر، هر کس حارام قازانج دالينجا قاچير. پيغمبردن کاهئنه قدر هر کس حئيله قورور.oW, اِولري، زَمئلري، و آروادلاري دا باشقالارينا ورئله‌جک. چونکي اَلئمي اؤلکه‌ده ياشايانلارين ضئدّئنه اوزاداجاغام."" رب بويورور., آمّا من ربّئن قضبي ائله دولموشام، اؤزومون قاباغيني توتماقدان يورولموشام. "قضبئني کوچه‌ده اولان اوشاقلارين، ييغيلان جاوانلارين اوستونه تؤک. بلی، اَر ده، آرواد دا، قوجا دا، ياشا دولموش آدام دا بئرلئکده اسئر اولاجاق.+, کئمئنله دانيشيم، کئمه ائخطار ورئم کي، قولاق آسسين؟ باخ، قولاقلاري باغلي‌دير، اِشئده بئلمئرلر. باخ، ربّئن سؤزوندن عار ادئرلر، اوندان خوشلاري گلمئر.5c, قوشونلار ربّی بله ديئر: "تَنَکدن آخير اوزوملر ييغيلان کئمي، ائسرايئلئن قالان اهالئسي ده ييغيليب قورتاراجاق. اوزوم‌ييغان کئمي گئنه مِينه بوداقلارينا اَلئني اوزات."3_,ای اورشلئم، عئبرت آل، يوخسا جانيم سندن آيريلار، سني خارابايا، اَهالئسئز تورپاغا چِوئره‌رم.",بئر بولاقدان سو نجه آخير، بو شهردن ده پئسلئک اِله فيشقيرير. ائچئنده قدّارليق و سويغونچولوق سَسي اِشئدئلئر. گؤزومون قاباغيندا دائم درد و يارا وار.lQ,چونکي قوشونلار ربّی بله ديئر: "آغاج کَسئن، اورشلئمئن قاباغيندا سنگر قورون. بو شهر جزالانمالي‌دير، چونکي ظولمله دولوب-داشير.~u,قالخين، گلئن، گجه واختي هوجوم اِدَک! اونون سارايلاريني داغيداق!5,صحيون قيزينين ضئدّئنه دؤيوش اوچون حاضيرلاشين! قالخين، گلئن، گون اورتا چاغي هوجوم اِدَک! واي حاليميزا، چونکي گون توتقونلاشير، آخشام کؤلگه‌لري اوزانير.yk,چوبانلار اؤز سورولري ائله اونون يانينا گله‌جکلر، اونون اطرافيندا هر طرفدن چادير قوراجاقلار. هر کس اؤز يِرئنده سوروسونو اوتاراجاق.c?,من گؤزل و ظرئف قيزي، صحيون قيزيني کَسئب آتاجاغام.M ,ای بِنيامئن اؤولادلاري، اورشلئمئن ائچئندن قاچيب قورتارين. تِقّوعه‌ده کَره‌ناي چالين، بِيت‌‌هَکّرِمده بئر ائشاره قويون، چونکي شئمالدان فلاکت، و بؤيوک بئر قيرغين ظاهئر اولور. ,پيغمبرلر يالاندان نبئلئک ادئرلر، کاهئنلر اؤز ائقتئدارلارينا داياناراق حؤکم سورورلر. خالقيم دا بونو بَيه‌نئر! آمّا آخيردا نه اده‌جکسئنئز؟""\1,بو اؤلکه‌ده حيرتلي و دهشتلي بئر ائش باش ورئب:)K,رب بويورور: "من بونلارا گؤره اونلاري جزالانديرماييم؟ بله بئر مئلّتدن قئصاصيمي آلماييم؟C,کؤکدورلر، يوغوندورلار، پئس ائشلرله حدلرئني آشيبلار، محکمه ائشلرئني، يِتئملرئن ائشلرئني عدالتله حلّ اتمئرلر کي، کامياب اولسونلار. يوخسول‌لارين حاقّيندان دئفاع اتمئرلر""G,قوشلارلا دولو قفس کئمي، اونلارين اِولري حئيله ائله دولودور. بونون سايه‌سئنده اوجاليبلار، وارلانيبلار.K ,چونکي منئم خالقيمين ائچئنده پئس آداملار وار: قوش اووچولاري کئمي کمئنده دورورلار، تله قوروب آدام توتورلار. ,تقصئرلرئنئز بونلاري سئزدن آليب، گوناهلارينيز سئزي بو نعمتدن محروم ادئب.6 e,داها اؤز اورَکلرئنده دِمئرلر: «گلئن، ائندي تاريميز ربدن قورخاق، او کي، پاييز و ياز ياغيشلاريني بئزه واختيندا ورئر، موعَيّن بئچئن هَفته‌لرئني بئزئم اوچون قورويور.», Q,آمّا بو خالقين عئنادلي و عوصيانکار اوره‌يي وار. اونلار آزيبلار، اؤز يوللاري ائله گدئبلر. #,مندن مگر قورخمورسونوز؟»" رب بويورور. "منئم حوضورومدا تئتره‌مئرسئنئز؟ چونکي من ابدی فرمانلا دهنز اوچون قومو سرحد قويموشام، بونا گؤره ده اوندان کِچه بئلمز. شَپه‌لري جوشسا دا، قالئب گله بئلمز. نَعره چکسه ده، کِچه بئلمز.T!,«بو سؤزه قولاق آسين، ای عاغيلسيز و درّاکه‌سئز خالق، ای گؤزلري اولارکن گؤرمه‌ين! قولاقلاري اولارکن اشئتمه‌ين!iK,بونو يعقوب نسلئنئه اعلان ات، يهودايا اعلان ادئب دِه:D,بئر واخت اونلار سوروشاجاقلار: «نه اوچون تاريميز رب بوتون بونلاري باشيميزا گتئردي؟» او واخت اونلارا بله دِه: «نجه منی ترک ادئب اؤز اؤلکه‌نئزده ياد آللاهلارا خئدمت اتدئنئز، اِلَجه ده ياد اِللی‌لره سئزئن اولمايان اؤلکه‌ده خئدمت اده‌جکسئنئز.»xi,رب بويورور: "حتّا او گونلر ده سئزي کامئل قيريب يوخ اتميه‌جيم.},اونلار سنئن محصول و چؤره‌يئني يئيه‌جکلر. اوغوللار و قيزلاريني يئيه‌جکلر، سورولر و ناخيرلاريني يئيه‌جکلر، مِينه‌لر و اَنجئر آغاجلاريني يئيه‌جکلر. اِعتئماد اتدئيئن قالالي شهرلري قيلينجلا داغيداجاقلار."y,اونلارين اوخدانلاري آچيق قبئر کئمئدئر، هاميسي ائگئد دؤيوشچودور.,رب بويورور: "باخ، ای ائسرايئل خالقي، اوزاقدان اوستونوزه بئر مئلّت گتئره‌جيم؛ دئلئني بئلمه‌دئيئن، ددئکلرئني آنلاماديغين گوجلو و قدئم بئر مئلّت.8i,بونا گؤره ده قوشونلار تاريسي رب بله ديئر: "بله سؤزلر ددئکلري اوچون، باخ، سؤزلرئمي سنئن آغزيندا اودا، بو خالقي دا اودونا چِوئره‌جيم، اود اونلاري يانديريب قورتاراجاق""-S, پيغمبرلر بوش‌بوغازديرلار. تارينين سؤزو اونلاردا ديئل، قوي اونلارين باشينا بو ائش گلسئن."O, اونلار رب حاقّيندا يالان دانيشيب ديئبلر: «او هچ نه اتمز، باشيميزا بلا گلمز. نه قيلينج گؤره‌جيئک، نه قيتليق.»n~U, رب بويورور: "ائسرايئل و يهودا نسلی منه کامئل خيانت ادئب.}%, اونلارين اوزوم آغاجلارينين سيرالاريندا گَزئب داغيدين، آمّا بوسبوتون محو اتمه‌يئن. مِينه بوداقلاريني قوپارديب آتين، چونکي اونلار ربّئن ديئل‌لر.")|K, رب بويورور: "من بونلارا گؤره اونلاري جزالانديرماييم؟ بله بئر مئلّتدن قئصاصيمي آلماييم؟!{;,اونلار بَسلَنمئش، شهوتلي آتلار کئمئدئرلر. هر بئري قونشوسونون آروادينا کئشنه‌يئر."Uz#,"سني نجه باغيشلايا بئله‌رم؟ اؤولادلارين منی ترک ادئب، تاري اولمايان بوتلرئن آدي ائله آند ائچئب. من اونلاري دويدوردوغوم زامان، اونلار زئنا اتدئلر، فاحئشه‌لرئن اِولرئنه ييغيشديلار.y7,بونا گؤره ده مِشه‌دن بئر آصلان چيخيب اونلاري اؤلدوره‌جک، صحرادان قورد گلئب اونلاري پارچالاياجاق، شهر کناريندا پلنگ کمئن قوراجاق، شهردن چيخان هر آدام پارچالاناجاق. چونکي اونلارين عوصيانلاري چوخدور، دؤنوکلري ساييسيزدير.Ex,من بؤيوکلرئن يانينا گدئب اونلارلا دانيشارام، چونکي ربّئن يولونو، اؤزلرئنئن تاريسينين حؤکملرئني بئلئرلر."" آنجاق اونلارين هاميسي دا بئرلئکده يوغو سينديريب ائپلري قيريبلار.cw?,او واخت من ددئم: "بونلار آنجاق يوخسولدورلار، آخماقديرلار، چونکي ربّئن يولونو، اؤزلرئنئن تاريسينين حؤکملرئني بئلمئرلر.Pv,يارب، گؤزلرئن حقئقته طرف مگر دؤنمه‌يئب؟ سن اونلاري ووردون، لاکئن آغري حئسّ اتمه‌دئلر. سن اونلاري قيردين، آمّا عئبرت آلماديلار. اوزلرئني داشدان بَرک ادئبلر؛ دؤنمک ائستمه‌يئبلر.u%,اونلار «وار اولان تارييا آند اولسون» دِسه‌لر ده، يقئن يالاندان آند ائچئرلر."3t a,"اورشلئمئن کوچه‌لرئني گَزئن، اطرافا باخيب فئکئرله‌شئن، اونون ميدانلاريني آختارين. اگر بئر نفر دوز ائش گؤرَن، حقئقت آختاران آدام تاپاسينيز، من شهري باغيشلايارام./sW,بئر سَس اشئتدئم؛ دوغوش آغريسي چکن بئر آروادين سَسئنه بَنزَر. ائلکئني دوغوران آروادين چکدئيي عذابي! بو، اَللرئني اوزاتميش، نفسي کَسئلمئش صحيون قيزينين سَسي‌دئر. باغيرير: "واي حاليما! چونکي قاتئل‌لرئن قاباغيندا جانيم طاقتدن دوشور."tra,بس سن، ای وئران شهر، نه اده‌جکسن؟ قيرميزي پالتار گِيئنسن ده، قيزيل بَزَکلر تاخسان دا، گؤزلرئنه سورمه سورتسن ده، عبث يِره اؤزونو بَزه‌يئرسن. اويناشلارين سنه خور باخيرلار، جانيني آلماق ائسته‌يئرلر.K, چؤلده‌کي بوتون چيلپاق تپه‌لره محو ادنلر گلئب، چونکي اؤلکه‌نئن بئر اوجوندان او بئري اوجونا قدر ربّئن قيلينجي قيريب-تؤکور. هچ کئم اوچون اَمئن-آمانليق قالمير.Z=-, اونو خارابا قويوبلار، خاراباليق ائچئنده حوضورومدا ماتم توتوب. بوتون اؤلکه وئران قاليب، لاکئن هچ کسئن وِجئنه ديئل.C<, بئر چوخ چوبان اوزوم باغيمي وئران ادئب، زَمئمي تاپدالاييب اَزئبلر، سِوئملي زَمئمي بوش چؤله چِوئرئبلر.^;5, ائرثئم منئم اوچون مگر آلابَزَک ييرتيجي قوش کئمي‌دئر؟ مگر هر طرفدن ييرتيجي قوشلار اونون اوستونه تؤکولورلر؟ گدئن، بوتون وحشي حيوانلاري ييغين، يِيئب-قورتارماق اوچون اونون اوستونه گتئرئن.A:{, ائرثئم منئم اوچون مِشه‌ده‌کي آصلان کئمي اولوب. اوستومه نعره چکئب؛ بونا گؤره ده اوندان نئفرت اتمئشم.,9Q, اِوئمي ترک اتمئشم، ائرثئمي اَلدن ورمئشم، جانيمين سِوگئلئسئني دوشمن اَلئنه تسلئم اتمئشم. 8 , حتّا اؤز قارداشلارين-آتا اِوئن ده سنه خيانت ادئبلر، اونلار دا سنئن دالينجا اوجادان باغيريبلار. سنه ياخشي سؤزلر دِسه‌لر ده، اونلارا ائنانما.F7, "ای اِرِميا، اگر سن پئيادالارلا قاچاندا يورولدون، آتلارلا نجه قاچا بئلرسن؟ اگر اَمئن-آمانليق اولان تورپاقدا ييخيلاسان، اوردون چايينين کنارينداکي سيخ مِشه‌ده نه اده‌جکسن؟Z6-, نه واختا قدر اؤلکه ياس توتاجاق، بوتون چؤل اوتلاري قوروياجاق؟ اورادا ياشايانلارين پئسلئيي اوزوندن حيوانلار و قوشلار محو اولوبلار. چونکي ائنسانلار ديئبلر: "تاري عاقئبتئمئزي گؤرميه‌جک.".5U, آمّا منی، يارب، سن تاني‌ييرسان، منی گؤرورسن؛ اوره‌يئمئن سنه اولان دوشونجه‌لرئني ائمتاحان ادئرسن. اونلاري قوربانليق قويون کئمي آيير، هلاک گونو اوچون حاضيرلا.k4O, اونلاري سن اَکئبسن، کؤک ده ساليبلار، بؤيويورلر، بار دا وردئلر. سن اونلارين دئل‌لرئنه ياخينسان، آمّا اورَکلرئندن اوزاقسان.n3 W, اگر سنئنله موباحئثه اِتسَم، سن حاقلي چيخارسان، يارب. لاکئن گئنه ده عدالت باره‌ده سنئنله دانيشماق ائسته‌يئرم. نه اوچون پئس آداملار عمل‌لرئنده اوغور قازا‌‌نيرلار، بوتون خائنلر دئنج ياشاييرلار؟J2 , صاغ قالان اولماياجاق، چونکي من عَناتوت خالقينين باشينا فلاکت گتئره‌جيم، بو اونلارين جزا ائلي اولاجاق.»""1, "بلی، قوشونلار ربّی ديئر: «باخ، من اونلاري عنقرئب جزالانديراجاغام! جاوانلاري قيلينجلا هلاک اولاجاقلار، اوغوللاري و قيزلاري آجليقدان اؤله‌جکلر.0{, بونا گؤره ده رب سني اؤلدورمک ائسته‌ين و "ربّئن آدي ائله نبئلئک اتمه، يوخسا بئزئم اَلئمئزده اؤلرسن" دئين عَناتوت خالقي باره‌ده بله ديئر:8/i, آنجاق، ای قوشونلار ربّي، اورَکلري و فئکئرلري ائمتاحانا چکن، عدالتلي حاکئم، منه ائمکان ور کي، اونلاردان آلاجاغين قئصاصيني گؤروم! چونکي من اؤز ائشئمي سنه تاپشيرميشام.., آمّا من کَسئلميه آپاريلان موطئع قوزو کئمي ائدئم؛ بئلمئردئم کي، اونلار منئم جانيم اوچون قصد حاضيرلاييب ديئرلر: "گلئن، آغاجي و مئيوه‌سئني محو اِدَک، اونو دئرئلر دئياريندان يوخ اِدَک کي، آدي بئر داها خاطيرلانماسين."+-O, او واخت رب اونلارين اتدئکلرئني منه بئلدئردي. او بونو منه آشکار اتدي، من ده خبردار اولدوم.(,I, سني اَکَن قوشونلار ربّی قرار ورئب کي، باشينا فلاکت گتئرسئن. چونکي ائسرايئل و يهودا نسلی پئسلئک ادئبلر و بَعَل بوتلرئنه بوخور يانديرماقلا منی قضبلَندئرئبلر."/+W, رب سنئن آديني «ياخشي مئيوه‌سي اولان، گؤزل گؤرونوشلو ياشيل زيتون آغاجي» قويدو. ائندي آمّا بؤيوک طوفانين گورولتوسو ائله آغاجي اودلاييب، اونون بوداقلاري قيريليب.4*a, سِوئملي خالقيمين، بو قدر پئس عمللر اتدئيئندن سونرا، منئم اِوئمده نه حاقّي وار؟ تقدئس اولونموش اَتئن چوخلوغو ائله مگر اوستونوزدن بلا چکئلر، اِله کي، سن سِوئنه‌سن؟ ), بونا گؤره ده، سن بو خالق اوچون دوعا اتمه، اونلار اوچون يالواريب خاهئش ده اتمه. چونکي فلاکتلرئندن اؤتري منه طرف فرياد ادنده قولاق آسماياجاغام.g(G, چونکي ای يهودا، شهرلرئنئن سايي قدر سنئن آللاهلارين وار؛ سئز اورشلئم کوچه‌لرئنئن سايي قدر اوتانديريجي شيلره قوربانگاهلار، بَعَل بوتلرئنه بوخور يانديرماق اوچون قوربانگاهلار دوزَلدئبسئنئز.»`'9, او زامان يهودا شهرلرئنئن اهالئسي و اورشلئمده ياشايانلار گدئب بوخور يانديرديقلاري آللاهلارا اوز توتوب فرياد اده‌جکلر، آمّا بو آللاهلار بلانين گلدئيي واخت اونلاري اصلا نئجات ورميه‌جکلر.1&[, بونا گؤره ده رب بله ديئر: «باخ، من اونلارين اوستونه بلا گتئره‌جيم و اوندان قاچا بئلميه‌جکلر؛ اونلار منه اوز توتوب فرياد اده‌جکلر، لاکئن من اونلاري اشئتميه‌جيم.%, اونلار سؤزلرئمه قولاق آسماق ائستمه‌ين اَجدادلارينين گوناهلارينا قاييديبلار، باشقا آللاهلارين طرفداري اولوب اونلارا قوللوق ادئرلر. ائسرايئل و يهودا نسلی اونلارين آتالاري ائله باغلاديغيم عهدئمي پوزوبلار.$$A, سونرا رب منه ددي: "يهودا آداملاري و اورشلئمده ياشايانلار آراسيندا بئر قصد اوزه چيخيب.X#), آمّا گئنه ده اونلار قولاق آسماديلار، دئقّت اتمه‌دئلر. هر کس پئس اوره‌يئنئن عئنادکارليغينا موطابئق ياشادي. بونا گؤره ده، من بو عهدده ديئلَن بوتون جزالاري اونلارين باشينا گتئردئم. من اونلارا بو عهده عمل اتمه‌يي امراتمئشدئم، آمّا اونلارعمل اتمه‌دئلر.»""-"S, بلی، من آتالارينيزا اونلاري مئصئر تورپاغيندان چيخارتديغيم گوندن ائندئيه قدر جئدّي ائخطار وردئم. اونلارا دفه‌لرله ائخطار ورئب ددئم: ‹منئم سؤزومه قولاق آسين.›|!q, رب منه ددي: "بو سؤزلرئن هاميسيني يهودا شهرلرئنده و اورشلئم کوچه‌لرئنده جار چکئب دِه: «بو عهدئن سؤزلرئنه قولاق آسين، اونلارا عمل ادئن.J  , بله اده‌سئنئز، من ده آتالارينيزا آند ائچئب وعده وردئيئم شيه عمل اده‌رم، بو گون سئزئن اولان تورپاغي سود و بال آخان تورپاغي سئزه وره‌رم.›»" او واخت جاواب ورئب ددئم: "آمئن، يارب."!;, بو عهد باره‌سئنده من آتالارينيزي مئصئر تورپاغيندان، دمئر اَرئدن کوره‌نئن ائچئندن چيخارتديغيم واخت امر ادئب ددئم: ‹منئم سؤزومه قولاق آسين، سئزه امر اتدئيئم هر شيي ادئن. او واخت سئز منئم خالقيم، من ده سئزئن تارينيز اولارام.<q, بئلدئر کي، ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «لعنت اولسون او آداما کي، بو عهدئن سؤزلرئنه قولاق آسمير., "بو عهدئن سؤزلرئنه قولاق آس، يهودا آداملارينا و اورشلئمده ياشايانلارا ديئبG , ربدن اِرِميايا بو سؤز نازئل اولدو:/W, قضبئني سني تانيمايان مئلّتلرئن، آديني چاغيرمايان طايفالارين اوستونه تؤک. چونکي اونلار يعقوب نسلئني اودوبلار، اونو يِيئب- قورتاريبلار، يوردونو وئران قويوبلار.", منی ائصلاح ات، يارب، آنجاق قضبئنله يوخ، عدالتله. يوخسا منی هچه چيخاردارسان.*M, يارب، بئلئرم کي، ائنسانين عؤمرو اؤز اَلئنده ديئل. قدملرئنه طرئق ورمک ده اونون ائشي ديئل.pY, بئر خبر سَسي گلئر، قولاق آسين! شئمال اؤلکه‌سئندن بؤيوک گورولتو گلئر کي، يهودا شهرلرئني خاراباليغا، چاقّال يوواسينا چِوئرسئن.nU, چونکي خالقين چوبانلاري آغيلسيز اولوبلار، ربدن مصلحت آلماييبلار. بونا گؤره ده اوغور قازانماييبلار، بوتون سورولري ده داغيليب. , چاديريمين ييخيليب، بوتون ائپلرئم قوپوب. اوشاقلاريم منی ترک ادئب و آرتيق يوخدورلار. چاديريمي تزه‌دن قوران، پرده‌لرئمي تزه‌دن آسان قالماييب.D, يارامدان اؤتري، واي حاليما! يارام صاغالماز. آنجاق من ددئم: "قطعن، مرض، منئم مرضئم، اونا دؤزمه‌لي‌يَم."mS, چونکي رب بله ديئر: "باخ، من بو دفه اؤلکه‌نئن ساکئنلرئني ساپاندلا آتاجاغام. اونلاري سيخيشديراجاغام کي، دوشمن اَلئنه کچسئنلر." , ای موحاصئره‌يه آلينان شهرده ياشايان، اشيالاريني يردن باغلامايا ييغ.}, لاکئن يعقوبا نصئب اولان اونلارا بَنزه‌مز؛ چونکي هر شيي يارادان اودور. ائسرايئل اونون ائرث قبئله‌سي‌دئر، اونون آدي قوشونلار ربّي‌دئر.%C, اونلار بوش شي‌دئرلر، مسخره‌دئرلر. جزا واختلاري گلن زامان، اونلار دا محو اولاجاقلار.b=, هر کس آغيلسيزدير، معرئفتسئزدئر. هر زرگر دوزلتدئيي بوتدن اوتانير، چونکي اونون تؤکدويو بوت پوچدور، اونلاردا نفس يوخدور.!, او گورلاياندا، گؤيلرده‌کي سولار جوشا گلئر، يِرئن اوجقارلاريندان بولودلاري اوجالدير، ياغيش اوچون شئمشک چاخديرير، آنبارلاريندان کولَک چيخاردير.>u, ربدئر کي، قودرتي ائله يِر اوزونو ياراتدي، حئکمتي ائله دونياني قوردو، درّاکه‌سي ائله گؤيلري يايدي.? w, اونلارا بله دئيه‌جکسن: "يري و گؤيو ياراتمايان آللاهلار ير اوزوندن و گؤيون آلتيندان يوخ اولاجاقلار."q [, آمّا رب حقئقي تاري‌دير. وار اولان تاري‌دير، ابدی پادشاه اودور. قضبئندن يِر تئتره‌ير، حئدّتئنئن قاباغيندا مئلّتلر دورا بئلمز.J  , تَرشئشدن دؤيولموش گوموش، اوفازدان قيزيل گتئرئلئر. اوستانين و زرگرئن اَلي ائله دوزه‌لدئلن بوته؛ لاجورد و ارغوان پالتار گِيئندئرئلئر. هاميسي باجاريقلي آداملارين اَلي ائشئدئر.O , اونلارين هاميسي عاغيلسيز و آخماقديرلار، فايداسيز بوتلردن نه اؤيره‌نئله‌بئلر کي؟ آغاجدان دوزه‌لمئشدئرلر! #, ای مئلّتلرئن پادشاهي، سنه کئم حؤرمت اتمَز؟ سنه حؤرمت ياراشير، چونکي مئلّتلرئن بوتون حئکمتلی‌لري آراسيندا، بوتون مملکتلرئنده سنئن کئمئسي يوخدور.|q, سنئن کئمي تاري يوخدور، يارب؛ سن بؤيوکسن، عظمتده آدين بؤيوکدور.eC, بوتلري خئيار بوستانينداکي مترسک کئمي دئرلر، دانيشا بئلمئرلر. اونلاري داشيماق لازيمدير، چونکي يِرئيه بئلمئرلر. اونلاردان قورخمايين، چونکي هچ بئر ضرر يتئره بئلمئرلر، فايدالاري دا هچ يوخدور."$A, اونو قيزيل و گوموشله بَزه‌يئرلر، چکوجلا، ميخلا بَرکئدئرلر کي، يِره هِل‌لَنمه‌سئن.Y+, چونکي خالقلارين رسم-روسوملاري بوش شي‌دئر. مِشه‌دن کَسئلمئش اودوندور، اوستا اَلئنئن کَسکئسی ائله اونا شکئل ورئر.dA, رب بله ديئر: "آيري مئلّتلرئن يولونو اؤيرنمه‌يئن، گؤي علامتلرئندن دهشته گلمه‌يئن، بونلاردان باشقا مئلّتلر دهشت ادئرلر.a =, ربّئن سئزه ددئيي سؤزو اِشئدئن، ای ائسرايئل نسلي! , مئصئري، يهوداني، اِدومو، عَمّون اؤولادلاريني، موآبي، چؤلده ياشاييب کَکئل‌لرئني قيرخانلارين هاميسيني جزالانديرجاغام، چونکي بوتون بو مئلّتلر ختنه‌سئزدئرلر، بوتون ائسرايئل نسلئنئن ده اوره‌يي ختنه‌سئزدئر."-S, رب بويورور: "باخين، او گونلر گلئر کي، من بوتون آنجاق جئسمن ختنه اولانلاري جزالانديرجاغام؛@y, آنجاق فخر ادن بونونلا فخر اتسئن کي، منی درک ادئر و تاني‌يير. بئلئر کي، من يِر اوزونده محبّتله، عدالت و صالحلئکله عمل ادن ربّم. چونکي بونلاردان خوشلانيرام."" رب بله بويورور.ta, رب بله ديئر: "قوي حئکمتلي آدام حئکمتي ائله فخر اتمه‌سئن، ائگئد اؤز گوجو ائله فخر اتمه‌سئن، وارلي دا اؤز ثروتي ائله فخر اتمه‌سئن.~, دانيش: "رب بله ديئر: «ائنسان جسدلري زَمئده پِيئن کئمي، بئچئنچئنئن دالينجا قالان تايا کئمي يِره ييخيلاجاق. آمّا اونلاري ييغيب آپاران اولماياجاق.»""a};, چونکي اؤلوم پنجره‌لرئمئزه ديرماشيب، سارايلاريميزا گئرئب کي، کوچه‌ده اوشاقلاري، ميدانلاردا جاوانلاري قيريب کَسسئن.A|{, ای آروادلار، ربّئن سؤزونو اِشئدئن، قويون قولاقلارينيز اونون آغزيندان چيخان سؤزو اشئتسئن. قيزلارينيزا شئون اتمه‌يي اؤيره‌دئن، هر کس قونشوسونا مرثئيه اوخوماغي اؤيرتسئن.{, چونکي صحيوندان شئون سَسي اِشئدئلئر: "بئز نجه تالان اولوندوق، يامان روسواي ادئلمئشئک. چونکي اؤلکه‌ني ترک اتمئشئک، چونکي مسکنلرئمئزي داغيديبلار."Wz', قوي اونلار تَلَسئب او قدر بئزئم اوچون مرثئيه اوخوسونلار کي، گؤزلرئمئزدن ياش آخسين، کئرپئکلرئمئزدن سو سوزولسون."Zy-, قوشونلار ربّی بله ديئر: "ائندي دوشونون، مرثئيه‌چي آروادلاري چاغيرين گلسئنلر، شئون ادن آروادلاري چاغيرين گلسئنلر! x9, اونلاري اِله مئلّتلرئن آراسينا سَپه‌ليه‌جيم کي، اونلاری نه اؤزلري تانيميشديلار، نه ده آتالاري. اونلاري محو ادنه‌جک آرخالارينجا قيلينج گؤندره‌جيم.»""{wo, بونا گؤره ده ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «باخ، من بو خالقا يووشان يِدئرده‌جيم، اونلارا زَهَرلي سو ائچئرده‌جيم.Sv, لاکئن اورَکلرئنئن عئنادکارليغينا گؤره رفتار ادئب آتالارينين اؤيرَتدئيي کئمي بَعَل بوتلرئنئن دالينجا گتدئلر.nuU, رب ددي: "اونا گؤره بله اولدو کي، اونلار اوچون قويدوغوم قانونومو ردّ اتدئلر، سؤزومه قولاق آسماييب اونا موطابئق عمل اتمه‌دئلر،Et, حکئم بئر آدام مگر وار، بونو آنلاسين؟ کئم وار کي، ربّئن دئلي اونونلا دانيشيب، اِله کي، او دا اونو اعلان اتسئن؟ نئيه بو اؤلکه محو اولوب، صحرا کئمي يانيب و هچ کس اورادان کِچمئر؟Ws', "اورشلئمي داش قالاقلارينا، چاقّال يوواسينا دؤنده‌ره‌جيم؛ يهودا شهرلرئني ساکئنسئز بئر خاراباليغا چِوئره‌جيم."ry, داغلار اوچون آغلاييب ياس توتاجاغام، چؤلون اوتلاقلاري اوچون مرثئيه اوخوياجاغام. چونکي هاميسي يانيب، داها کئمسه اورادان کِچمئر، ناخيرين بؤيورمه‌سي اِشئدئلمئر؛ گؤيون قوشلاري و وحشي حيوانلار دا قاچيب گدئب.&qE, رب بويورور: "بونلارا گؤره اونلاري جزالانديرماييم؟ بله بئر مئلّتدن قئصاصيمي آلماييم؟""jpM, دئل‌لري اؤلدوروجو اوخدور، مکرله دانيشيرلار. بئري آغزي ائله قونشوسونا باريشدان دانيشير، لاکئن اوره‌يئنده اونا تله قورور."!o;, بونا گؤره ده قوشونلار ربّی بله ديئر: "باخ، من اونلاري اَرئدئب خالئصلَشدئره‌جيم، ائمتاحاندان کچئرده‌جيم. چونکي خالقيمين قيزي اوچون داها نه اده بئله‌رم؟In , ای اِرِميا، حئيله‌نئن اورتاسيندا ياشاييرسان، حئيله‌دن اؤتري منی تانيماق ائسته‌مئرلر."" رب بله بويورور.[m/, هر کس اؤز قونشوسونو آلدادير، دوغرو دمئر. دئل‌لرئني يالان دانيشماغا اؤيره‌دئبلر، يورولانا قدر گوناه ائشله‌دئرلر.rl], "هر کس قونشوسوندان چکئنسئن، قارداشينا دا اِعتئماد اتمه‌سئن. چونکي هر قارداش آيريسينا حئيله ائشله‌دئر، هر قونشو نمّامليق ادئر.9kk, دئل‌لرئني يالان اوچون کامان کئمي دارتيرلار، اؤلکه‌ده حقئقت اوچون يوخ، يالان اوچون گوجله‌نئبلر، چونکي پئسلئيي پئسلئک دالينجا ادئرلر، و منی تانيميرلار."" رب بويورور.2j], کاش کي، کئمسه منه صحرادا سيّاحلارين سيغيناجاغيني ورَيدي کي، من خالقيمي ترک ادئب اونلاردان اوزاقلاشايديم. چونکي اونلارين هاميسي زئناکارديرلار، خائن ييغينديرلار.li S, کاش کي، باشيم بولاق اولايدي، گؤزلرئم ياش چِشمه‌سئنه دؤنَيدي کي، خالقيمين قيزينين اؤلدورولَنلري اوچون گجه‌-گوندوز آغلاييم.Ih ,مگر گئلعاددا مَلحم يوخدور؟ مگر اورادا حَکئم يوخدور؟ اگر وار، بس خالقيمين قيزينا نه اوچون شفا ورئلمه‌دي؟g+,خالقيمين قيزينين ياراسيندان من ده يارالانديم، ياس توتموشام، دهشت منی بورويوب.nfU,«بئچئن آخيرا چاتدي، ياي قورتاردي، بئز خئلاص اولماديق.»oeW,باخين، قولاق آسين! اوزاق اؤلکه‌دن خالقيمين قيزينين فرياديني اِشئدئرم: «مگر رب صحيوندا يوخدور؟ اونون پادشاهي مگر اورادا ديئل؟ اونلار نه اوچون اويما بوتلري ائله، ياد بوتلري ائله منی قضبلندئرئبلر؟ndU,قوصّم منی اؤزونده بوغور، اوره‌يئم سئنَمده طاقتسئزدئر.`c9,باخين، من اوستونوزه ائلانلار، اووسونلا رام اولمايان افعئلر گؤنده‌ره‌جيم، اونلار سئزي سانجاجاقلار."" رب بله بويورور.jbM,داندان اونلارين آتلارينين فينخيرتيسي اِشئدئلئر، آتلارينين کئشنَمه‌ سَسئندن بوتون اؤلکه تئتره‌يئر. اونلار گلئرلر، تورپاغي و اورادا اولان هر شيي، شهري و اورادا ياشايانلاري يِيئب-قورتاريرلار.*aM,صولح گؤزله‌يئردئک، آمّا هچ خيئر گلمه‌دي. شفا واختيني گؤزله‌‌دئک، آمّا باخ، دهشت گلدي. `,«نه اوچون يِرئمئزده اوتورموشوق؟ ييغيلين، قوي گدئب قالالي شهرلره گئرَک، قوي اورادا هلاک اولاق، چونکي تاريميز رب بئزي هلاک اولماغا تسلئم ادئب، بئزه زَهَرلي سو ائچئردئب، اونا گؤره کي، ربّئن ضئدّئنه گوناه اتمئشئک.*_M, "اونلاري قطعن قيراجاغام."" رب بله بويورور. "تَنَک اوزوم گتئرميه‌جک، انجئر آغاجي بار ورميه‌جک، يارپاق سولاجاق. من اونلارا نه وردئم، هاميسي اَللرئندن آليناجاق." ^, اتدئکلري ائيرنج ائشلر اوچون مگر اوتانيرديلار؟ يوخ، هچ اوتانميرديلار، اوتانيب-قيزارماق دا بئلمئردئلر. بونا گؤره ده ييخيلانلار آراسيندا اونلار دا اولاجاقلار. جزالانديريلديقلاري واخت، يِره سَرئله‌جکلر."" رب ديئر.0]Y, خالقيمين قيزينين ياراسيني سؤزده ياخشيلاشديريرلار. «صولح، صولح» ديئرلر، لاکئن صولح يوخدور.\\1, بونا گؤره ده آروادلاريني باشقا آداملارا، زَمئلرئني ده باشقا صاحئبلره وره‌جيم، اونا گؤره کي بؤيوکدن کئچئيه قدر، هر کس حارام قازانج دالينجا قاچير. پيغمبردن کاهئنه قدر، هر کس حئيله قورور.a[;, حئکمتلی‌لر روسواي اولورلار، چاشيب تورا دوشورلر؛ باخ، اونلار ربّئن سؤزونو ردّ ادئبلر. بس اونلارين حئکمتي نه‌ده‌دئر؟hZI,نجه دئيه بئلرسن کي، «بئز حئکمتلي‌يئک، ربّئن قانونو بئزده‌دئر؟» باخ، کاتئبلرئن حئيله‌گَر قلمي، اونو بئر يالانا چِوئرئب.Y),حتّا گؤيده اوچان لِيلَک ده اؤز واختيني بئلئر، قومرو، قارانقوش، و دورنا دا اوچوب گله‌جکلري واختي ساخلايير، آمّا منئم خالقيم ربّئن حؤکملرئني بئلمئر.X,من قولاق آسيب اشئتمئشم: دوز دانيشماييبلار، «نه اتدئم؟» ديئب هچ کس اؤز پئسلئيئندن تؤوبه اتمئر. هر بئري دؤيوشه آتيلان آت کئمي، اؤز يولونا طرف دؤنوب. zb#~n}o|x{{z%yxKww uutsrqopTnnKlkihbfedc bZa{_^]z\?[!Z0YFX9WUThSSRQIP OMLK!II)HHmGEDCFBA@S?"=<;S:!87H6n5433M2k1p0p/J.*-Z,a+*^)('V&%$$a# "!K ToZCjE w _ { 3VTZb8Oi,سن اونلارين اوستونه قَفلَتَن قارتچئلر گؤنده‌رنده، قوي اِولرئندن شئون اِشئدئلسئن. چونکي منی توتماق اوچون قويو قازيبلار، آياغيمين آلتيندا گئزلئنجه تله‌لر قوروبلار.BN},بونا گؤره ده اونلارين اؤولادلاريني آجليغا ور، قيلينج آغزينا تسلئم ات. آروادلاري اوشاقسيز و دول قالسين، اَرلرئني اؤلوم آپارسين. جاوانلاريني موحارئبه‌ده قيلينج اؤلدورسون.oMW,ياخشيليغين عوضئنده پئسلئک مگر ادئلر؟ حال بو کي، اونلار منئم اوچون قويو قازيبلار. ياددان چيخارتما، من قاباغيندا اونا گؤره دايانديم کي، اونلار اوچون شفاعت ادئم، و سن اونلاردان قضبئني دؤنده‌ره‌سن.fLE,يارب، منه قولاق آس، منئمله چکئشَنلرئن سؤزونو اشئت. K,او زامان اونلار ددئلر: "گلئن، اِرِميايا قصد قوراق. چونکي کاهئن اؤيرده‌جک شرئعت، حکئم آدام وره‌جک نصئحت، پيغمبر گتئره‌جک سؤز هچ واخت اَسکئک اولماياجاق. گلئن، اونا دئلئمئزله هوجوم اِدَک، سؤزلرئنه قولاق آسماياق."}Js,اونلاري شرقدن اَسن يِل کئمي، دوشمن قاباغيندا پَرَن-پَرَن سالاجاغام. اونلارين فلاکت گونونده، اونلارا اوزومو يوخ، آرخامي گؤرسده‌جيم."XI),اؤلکه‌لري وئران ادئله‌جک، ابدی کئنايه هدفئنه چِورئله‌جک. او واخت اورادان کچن هر کس حيرته گلئب باشيني ترپده‌جک.~Hu,آمّا خالقيم منی ياددان چيخارديب؛ ساختا آللاهلارا بوخور يانديرير. بو آللاهلار اونلارين گده‌جيي يوللاردا، قدئم يوللاردا بودرمه‌لرئنه سبب اولدو، اونلاري هامار اولمايان دوزه‌لمه‌مئش يوللاردا گزدئردئلر.@Gy,لوبنانين قاري قايالي داغ ياماجلاريندان مگر هچ اَسکئک اولار؟ اوزاقدان آخان سويوق سولار مگر قورويار؟_F7, بونا گؤره رب بله ديئر: "ائندي مئلّتلر آراسيندا سوروشون: کئم بله سؤزلر اشئدئب؟ باکئره قيز ائسرايئل دهشتلي بئر ائش ادئب.E, آمّا اونلار دئيه‌جکلر: «فايداسيزدير، بئز اؤز نئيّتلرئمئزئن دالينجا گده‌جيئک، هر بئرئمئز اؤز پئس اوره‌يئمئزئن عئنادينا گؤره رفتار اده‌جيئک.»""|Dq, ائندي يهودا آداملارينا، اورشلئمده ياشايانلارا دِه کي، رب بله ديئر: «من سئزه بئر بلا حاضيرلاييرام، سئزه بئر قصد قورورام. ائندي هر بئرئنئز اؤز پئس يولونوزدان دؤنوب يوللارينيزي و عمل‌لرئنئزي ائصلاح ادئن.»{Co, اگر بو مئلّت سؤزومه قولاق آسماييب منئم نظرئمده پئس اولانا عمل اتسه، او واخت قاباغيمي آلمارام و اونا وعده وردئيئم ياخشيليغي اتمه‌رم.,BQ, اگر باشقا بئر زامان بئر مئلّتئن و يا دا اؤلکه‌نئن اَکئلئب تئکئله‌جيئني دِمئش اولسام دا،QA,اگر منئم ائخطار وردئيئم بو مئلّت اؤز پئس عملئندن دؤنسه، قاباغيمي آليب اونا ائسته‌دئيئم بلاني گؤنده‌رمه‌رم.A@{,اگر بئر واخت بئر مئلّتئن و يا اؤلکه‌نئن کؤکوندن داغيداجاغيني، ييخيب محو اده‌جيئني دِمئش اولسام دا،g?G,"ای ائسرايئل نسلي، مگر من ده سئزئنله بو کوزه‌گرئن اتدئيي کئمي رفتار اده بئلمه‌رم؟" رب بويورور. "بئلئن کي، پالچيق کوزه‌گرئن اَلئنده نجه‌دئر، سئز ده منئم اَلئمده او جورسونوز، ای ائسرايئل نسلی.A>},او واخت ربّئن سؤزو نازئل اولدو:^=5,پالچيقدان دوزلتدئيي قاب اَلئنده خاراب اولاندا، کوزه‌گر نجه کی، ائسته‌يئردي، پالچيقدان باشقا بئر قاب دوزه‌لدئردي. <,بلجه من کوزه‌گرئن اِوئنه گتدئم. گؤردوم کي، او، چرخ اوستونده ائشله‌يئر. ; ,"قالخ، کوزه‌گرئن کارخاناسينا گت، اورادا سؤزلرئمي سنه اعلان اده‌جيم."G: ,ربدن اِرِميايا بو سؤز نازئل اولدو:N9,لاکئن اگر سؤزومه قولاق آسماييب سَبّت گونو يوک داشيياسينيز و اورشلئم دروازالاريندان گئره‌رَک سَبّت گونونو موقدّس ساخلاماياسينيز، اوندا اونون دروازالاريني اودا قالاياجاغام، آلوو اورشلئمئن سارايلاريني يانديريب تؤکه‌جک و هچ واخت سؤنميه‌جکدئر.»""87,يهودا شهرلرئندن، اورشلئمئن اطرافيندان، بِنيامئن تورپاغيندان، هامار بؤلگه‌دن، داغليق بؤلگه‌دن و نِگِبدن آداملار گلئب ربّئن معبدئنه يانديرما قوربانلاري، باشقا قوربانلار، تاخيل تقدئملري، کوندور و شوکور تقدئملري گتئرَر.7/,او زامان داوودون تختئنده اوتوران پادشاهلار و باشچيلار دؤيوش عارابالارينا و آتلارا مئنئب، يهودا آداملاري و اورشلئمده ياشايانلارلا بئرلئکده بو شهرئن دروازالاريندان ائچه‌ري گئرَرلر. و بو شهر ابده کئمي مسکونلاشميش قالار.T6!,رب بويورور: «اگر سئز دئقّتله مندن ائطاعت اده‌سئنئز، و سَبّت گونو بو شهرئن دروازالاريندان يوک داشيماياسينيز، سَبّت گونونده هچ بئر ائشله مشغول اولماييب بو گونو موقدّس ساخلاياسينيز،d5A,آنجاق اونلار اشئتمه‌دئلر، قولاق آسماديلار. بويونلاريني عئنادکارليقدان بَرک اتدئلر اِله کي، تأدئبدن عئبرت آلماديلار.»j4M,سَبّت گونو اِولرئنئزدن يوک چيخارتمايين، هچ بئر ائش گؤرمه‌يئن. آتالارينيزا امر اتدئيئم کئمي سَبّت گونونو موقدّس ساخلايين.}_37,رب بله ديئر: {دئقّت ادئن کي، سَبّت گونو يوک داشيماياسينيز، يا دا اونو اورشلئم دروازالاريندان ائچه‌ري گتئرميه‌سئنئز.`29,اونلارا دِه: «ای يهودا پادشاهلاري، يهودا و اورشلئمئن بوتون اهالئسي، بو دروازالاردان گئرنلر، ربّئن سؤزونه قولاق آسين.r1],رب منه بله ددي: "گت، يهودا پادشاهلارينين گئرئب-چيخديقلاري خالق دروازاسيندا دايان. اورشلئمئن باشقا بوتون دروازالاريندا دا دايانJ0 ,قوي منی تعقئب ادنلر اوتانسينلار، لاکئن قويما من خجالت آلتينا دوشوم. قوي اونلار دهشته دوشسونلر، من آمّا قورخماييم. پئس گونو اونلارين باشينا گتئر، اونلاري ائکي‌قات هلاکتله اَز.n/U,منئم اوچون دهشته چِورئلمه، پئس گونده سيغيناجاغيم سنسن.P.,منه گلئنجه، من سنئن خئدمتئنه چوبان اولماقدان بويون قاچيرتماميشام. بئلئرسن کي، بلا گونونون گلمه‌سئني ائستمه‌مئشم. آغزيمدان چيخان هر سؤزو بئلئرسن، او، سنئن گؤزونون قاباغيندادير.-,باخ، اونلار منه دايانمادان ديئرلر: "ربّئن سؤزو هاني؟ قوي يرئنه يِتئشسئن!""&,E,يارب، منه شفا ور، من صاغالارام. منی خئلاص ات، من خئلاص اولارام. چونکي حمد اتدئيئم سنسن.++O, يارب، ائسرايئلئن اومئدي، سني ترک ادنلرئن هاميسي اوتاناجاقلار. سندن اوز دؤنده‌رنلرئن آدي توز-تورپاغا يازيلاجاق، چونکي ربّي-آخار سولارين بولاغيني ترک ادئبلر."*{, موقدّس مکانيميزداکي يِر، اوّلجه‌دن اوجالديلميش عئزّت تختي‌دئر.h)I, حاقسيزليقلا وار-دؤولت ييغان آدام، او کَکلئک کئمي‌دئر کی، اؤزونون يومورتلاماديغي يومورتالارين اوستونه اوتورور؛ عؤمرونون اورتاسيندا وار-دؤولتي اونو ترک اده‌جک، آخيردا او آدام آخماق چيخاجاق.w(g, "من رَب، اوره‌يي ائمتاحان ادئرم، ائنسانين فئکرئني ائمتاحانا چکئرم کي، هر کسه يول‌لارينا، اتدئکلرئنئن نتئجه‌سئنه گؤره عوض ورئم."'-, اورَک هر شيدن ده حئيله‌گردئر، صاغالماز ناخوشلوغو وار. اونو کئم باشا دوشه بئلر؟l&Q,او، سولار کناريندا اَکئلمئش آغاج کئمي اولاجاق. اِله آغاج کي، چاي قيراغيندا کؤک سالار، ائستي گلنده قورخماز، يارپاغي همئشه ياشيل قالار، قوراقليق اولان ائل نئگارانليق چکمز، ميوه ورمکدن ده قالماز." %,آمّا خوش او آدامين حالينا کي، ربّه بِل باغلايير، ربّی اؤزونه آرخا سايير.t$a,او، چؤلده‌کي کؤل کئمي اولاجاق، خيئر گلنده اونو گؤرميه‌جک. صحرادا اولان قوراق يِرلرده هچ کس ياشامايان شورانليقدا ساکئن اولاجاق.K#,رب بله ديئر: "لعنت اولسون او آداما کي، ائنسانا بِل باغلايير، بشرئن گوجونه آرخالانير، و اوره‌يي ربدن دؤنور."/,سنه وردئيئم ائرثي اؤز عملئنله اَلدن وره‌جکسن. تانيماديغين اؤلکه‌ده سني دوشمنلرئنه قول اده‌جيم. چونکي قضبئمي آليشديردينيز، و او، ابده کئمي ياناجاق."!!;,ای چؤلده‌کي داغيم، سنئن ثروتئني، بوتون خَزئنه‌لرئني، پرستئشگاهلارلا بئرلئکده، اؤلکه‌نئن هر طرفئنده ائشله‌نن گوناهلاردان اؤتری قارته تسلئم اده‌جيم.{ o,اونلارين اؤولادلاري بول يارپاقلي آغاجلارين يانيندا، اونلارين اوجا تپه‌لرده اولان قوربانگاهلاريني اَشِرا بوتلرئني خاطيرلاييرلار.v g,يهودانين گوناهي دمئر قلمله يازيلدي، اورَکلرئنئن لؤوحه‌لري و قوربانگاهلارينين بوينوزلاري اوستونه آلماس اوجلو آلتله حَکّ ادئلدي.]3,بونا گؤره ده اونلارا گؤرسده‌جيم، بو دفه اونلارا قووّت و قودرتئمي تانيتديراجاغام. او واخت بئله‌جکلر کي، آديم ربدئر.q[,آدام دا اؤزونه مگر آللاه دوزه‌لدر؟ آخي اونلار تاري ديئل.mS,يارب، قووّتئم و قالام، سيخينتي گونونده سيغيناجاغيم! مئلّتلر دونيانين اوجقارلاريندان سنئن يانينا گلئب دئيه‌جکلر: "آتالاريميز ساختا و پوچ بوتلره، هچ بئر فايدا گؤرمه‌دئکلري شيلره وارئث اولدولار.5c,تقصئرلرئنئن و گوناهلارينين عوضئنه اونلارا ائکي‌قات جزا وره‌جيم. چونکي ائيرنج بوتلرئنئن جسدلري ائله اؤلکه‌مي نجئسله‌يئبلر، مولکومو ائيرنجلري ائله دولدوروبلار."U#,گؤزلرئم اونلارين بوتون يوللاريني ائزله‌يئر. اونلار مندن گئزلَنه بئلمزلر، تقصئرلري ده منئم نظرئمدن قاچا بئلمز.c?,رب بويورور: "آمّا ائندي من چوخلو باليقچي گؤنده‌ره‌جيم و اونلاري توتاجاقلار. اوندان سونرا من چوخلو شئکارچي گؤنده‌ره‌جيم، هر داغ و تپه اوستوندن، قايا اويوقلاريندان اونلاري شئکار اده‌جکلر.lQ,آمّا دئيه‌جکلر: «آند اولسون او ربّئن وارليغينا کی، ائسرايئل اؤولادلاريني شئمال اؤلکه‌سئندن و قوودوغو بوتون باشقا اؤلکه‌لردن چيخارتدي.» چونکي اونلاري آتالارينا وردئيئم تورپاغا قايتاراجاغام."-S,بونا گؤره ده، رب بويورور: "گونلر گله‌جک کي، ائنسانلار آرتيق دِميه‌جکلر: «آند اولسون او ربّئن وارليغينا کی، ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئر تورپاغيندان چيخارتدي.»mS, بونا گؤره ده سئزي بو اؤلکه‌دن اِله بئر اؤلکه‌يه آتاجاغام کي، نه آتالارينيز تاني‌ييب نه ده سئز اؤزونوز. اورادا گجه- گوندوز باشقا آللاهلارا قوللوق اده‌جکسئنئز، چونکي سئزه اصلا لوطف اتميه‌جيم.»""wg, لاکئن سئز آتالارينيزدان دا آرتيق پئسلئک ادئبسئنئز. گؤرون نجه هر کس منه قولاق آسماياراق اؤز پئس اوره‌يئنئن عئنادي ائله رفتار ادئر.\1, او واخت اونلارا بله دِه: «اونا گؤره کي، سئزئن آتالارينيز منی ترک اتدئلر.» رب بويورور. «آيري آللاهلارين دالينجا گتدئلر، اونلارا قوللوق و سجده اتدئلر، منی ترک ادئب قانونوما عمل اتمه‌دئلر.,Q, بوتون بو سؤزلري خالقا بئلدئرَنده، اگر سندن سوروشسالار: «نه اوچون رب ضئدّئمئزه بله بئر بؤيوک بلا اعلان ادئب؟ تقصئرئمئز نه‌دئر؟ تاريميز ربّه نه گوناه اتمئشئک؟»?w, چونکي ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «باخ، بو يرده، سئزئن گونلرئنئزده، گؤزلرئنئزئن قاباغيندا، شادليق و سِوئنج سَسئنه، بَي-گلئن سَسئنه آخير قوياجاغام.»},ضئيافت کچئرئلَن بئر اِوه گئرمه و اونلارلا اوتوراراق يِيئب-ائچمه.»#?,هچ کس اؤلولردن اؤتري ياس توتانا يمک ورميه‌جک کي، اونا تسلّي ورسئن. هچ کس ده اونلارا تسلّی اوچون بئر کاسا سو ائچئرتميه‌جک، حتّا آناسينا يا دا آتاسينا گؤره.F,«بو اؤلکه‌ده بؤيوکلر ده، کئچئکلر ده اؤله‌جکلر، قبئره قويولماياجاقلار، آداملار اونلار اوچون ياس توتماياجاقلار، اونلار اوچون هچ کس اؤزونو يارالاييب ساچلاريني قيرخماياجاق.2],چونکي رب بله ديئر: «ياس اِوئنه گئرمه، آغلاماق اوچون گتمه، باش‌صاغليغي دا ورمه، چونکي بو خالقين آراسيندان صولحومو، محبّتئمي و مرحمتئمي گؤتورموشم.» رب بله بويورور.A {,«اونلار اؤلومجول ناخوشلوقلاردان اؤله‌جکلر. اونلار اوچون ياس توتولماياجاق، باسديريلماياجاقلار، تورپاغين اوستونده پِيئن کئمي اولاجاقلار. قيلينج و آجليقلا قيريليب تؤکوله‌جکلر. جسدلري ده گؤيده‌کي قوشلارا و يرده‌کي حيوانلارا يِم اولاجاق.»Z -,چونکي بو يرده دوغولان اوغوللار و قيزلار اوچون، اونلاري دوغان آنالار و اونلاري عمله گتئرن آتالار اوچون رب بله ديئر:v e,"اؤزونه آرواد آلما، بو يرده اوغوللارين و قيزلارين اولماسين.>  y,منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: 5,"سني پئس آداملارين اَلئندن آزاد اده‌جيم، ظولمکارلارين پنجه‌سئندن گری آلاجاغام."P,سني بو خالق اوچون، مؤحکم بورونج بئر دووار اده‌جيم. سنئن ضئدّئنه دؤيوشه‌جکلر، آنجاق قالئب گله بئلميه‌جکلر. چونکي من سنئنله اولاجاغام کي، سني قورتاريب آزاد اِدئم."" رب بله بويورور.C,بونا گؤره رب بله ديئر: "اگر سن تؤوبه اده‌سن، سني گئنه قبول ادئب خئدمتئمه تعيئن اده‌رم. اگر جَفَنگئيّات دانيشماق عوضئنه، دَيَرلي سؤزلر دانيشاسان، او زامان منئم دئلئمله دانيشارسان. قوي اونلار سنه طرف دؤنسونلر، آمّا سن اونلارا طرف دؤنميه‌جکسن. ,نه اوچون آغريم کَسئلمَز، يارام چاره‌سئزدئر، شفاسينا اومئد يوخدور؟ مگر منئم اوچون سويو قوروموش، بِل باغلايا بئلئنمَز بئر وادي اولاجاقسان؟ ,کِف چکنلرئن مجلئسئنده اوتورماديم، اونلارلا سِوئنئب جوشماديم؛ اَلئن اوستومده اولدوغونا گؤره تک-تنها اوتوردوم. چونکي منی قضبله دولدورموشدون.},سؤزلرئن گلدئکده، اونلاري يِدئم؛ سؤزلرئن منه شادليق گتئردي، اوره‌يئمئن کِفي اولدو. چونکي سنئن آديني داشي‌ييرام، ای قوشونلار تاريسي رب!7g,سن بئلئرسن، يارب! منی يادا سال و قيدئمه قال. تعقئبئمه دوشَنلردن منئم قئصاصيمي آل. صبئرلي اولدوغونا گؤره منی هلاک اتمه؛ سنئن اوچون نه قدر روسوايليق چکدئيئمي بئر دوشون.@y,تانيماديغين اؤلکه‌ده سني دوشمنلرئنه قول اده‌جيم. چونکي قضبئم اود توتوب سئزئن ضئدّئنئزه آلوو چکئر."}, سنئن ثروتئني و خزئنه‌لرئنی قارت مالي کئمي آيريلارينا موفته وره‌جيم. بونو سنئن اؤلکه‌نئن هر طرفئنده سنئن گوناهلاريندان اؤتري اده‌جيم.|q, دمئري، شئمالدان گلن دمئري، يا دا بورونجو ائنسان مگر قيرا بئلر؟N, رب ددي: "قطعن سني خيئر آماج اوچون خئلاص اده‌جيم؛ بلا و کَدَر واختي دوشمنلرئني سنه يالوارماغا مجبور اده‌جيم.B~}, واي منئم حاليما! ای آنام، سن منی بوتون اؤلکه ائله دِيئشمه و داعوا اتمک اوچون دوغوبسان! نه بئرئندن بورج آلميشام، نه ده بئرئنه منفعتله بورج ورمئشم. لاکئن هامي منی لعنتله‌يئر.\}1, يدّي اوشاق دوغان آرواد ضعئفله‌يئب جان ورئب. اونون گونشي، گون اورتا چاغي باتيب؛ اوتانيب، آلچاليب. اونلاردان صاغ قالانلاري دوشمنلرئنئن قاباغيندا قيلينجا تسلئم اده‌جيم.»" رب بله بويورور.$|A,دول آروادلارينين ساييني دهنز قوموندان دا چوخ اتمئشم. گون اورتا چاغي جاوانلارينين آنالارينا محو اده‌ني گتئرمئشم؛ قَفلَتَن اونلاري قورخو و دهشته سالميشام.{ ,اونلاري اؤلکه‌نئن شهر دروازالاريندا کورَکله سووورموشام، خالقيمي اؤولادسيز قويموشام، اونلاري محو اتمئشم. چونکي يوللاريندان دؤنمه‌يئبلر.ezC,رب بويورور: «سن منی ردّ ادئبسن، دائم گری چکئلئرسن. من ده اَلئمي اوزاديب سني محو اتمئشم. قاباغيمي آلماقدان آرتيق يورولدوم.lyQ,ای اورشلئم، بس سنه کئم آجيياجاق؟ سنئن اوچون کئم ياس توتاجاق؟ حاليني سوروشماق اوچون، کئم يولوندان دؤنوب سنئن يانينا گله‌جک؟x+,يهودا پادشاهي خئزقئيا اوغلو مِنَسّه‌‌نئن اورشلئمده اتدئيي ائشلره گؤره، اونلاري يِر اوزونون بوتون اؤلکه‌لرئنئن قاباغيندا دهشتلي حالا سالاجاغام.»6we,رب بويورور: «اونلارين باشينا دؤرد جور بلا گتئره‌جيم: اؤلدورمک اوچون قيلينجي، پارچالاماق اوچون ائتلري، يِيئب هلاک اتمک اوچون گؤيده‌کي قوشلاري و يرده‌کي حيوانلاري.vw,سنه «هارا گِدَک؟» ددئکلري زامان، اونلارا دِه: رب بله ديئر: «اؤلوم اوچون آيريلانلار، اؤلومه؛ قيلينج اوچون آيريلانلار، قيلينجا؛ آجليق اوچون آيريلانلار، آجليغا؛ اسئرلئک اوچون آيريلانلار اسئرلئيه گتسئنلر.»xu k,رب منه ددي: "موسا ائله سمويئل حوضورومدا دورسايديلار دا، گئنه اوره‌يئم بو خالقا طرف دؤنمَزدي. اونلاري قاباغيمدان ردّ ات کي، گتسئنلر.{to,مگر مئلّتلرئن ياراماز بوتلري آراسيندا ياغيش ياغديرا بئلَن بئری وار؟ مگر گؤيلر اؤزلري ياغيش ياغديريرلار؟ يوخ، بونو ادن سنسن، يارب تاريميز. بونا گؤره ده اومئدئمئز سنده‌دئر. چونکي بوتون بو شيلري ادن سنسن.Zs-,اؤز آدينين خاطئري اوچون بئزه‌ خور باخما؛ عئزّتلي تختئني حؤرمتدن سالما. بئزئمله اولان عهدئني يادا سال، اونو پوزما.,rQ,يارب، پئسلئيئمئزي، آتالاريميزين تقصئرکارليغيني بئلئرئک؛ دوغرودان دا سنه گوناه اتمئشئک.rq],مگر سن يهوداني کامئل ردّ ادئبسن؟ مگر صحيوندان آجيغين گلئر؟ نئيه بئزي اِله ووروبسان کي، صاغالتماق مومکون اولماسين؟ صولح گؤزله‌دئک، آمّا خيئر گلمه‌دي. شفا واختيني گؤزله‌دئک، لاکئن آنجاق دهشت گلئر.-pS,اگر صحرايا چيخام، قيلينجلا اؤلدورولَنلري گؤره‌جيم، اگر شهره گئرم، آجليقدان اوزولَنلري گؤره‌جيم. چونکي هم پيغمبر هم ده کاهئن، تانيماديقلاري اؤلکه‌يه گدئب.»""o,اونلارا بو سؤزو دِه: «قوي گؤزلرئم گجه-گوندوز، دايانمادان ياش تؤکسون. چونکي باکئره قيزيم-منئم خالقيم، آغير بئر يارا آليب، شئدّتلي بئر ضربه يِيئب.n!,نبئلئک اتدئکلري خالق دا قيلينج و آجليق اوزوندن اورشلئم کوچه‌لرئنه آتيلاجاقلار. اونلارين اؤزلرئني، آروادلاريني، اوغوللاريني و قيزلاريني باسديران اولماياجاق. لايئق اولان پئسلئيي اونلارين اؤز باشلارينا گتئره‌جيم.»m,بونا گؤره ده رب، او پيغمبرلر باره‌ده بله ديئر: «اونلاري گؤندرمه‌دئيئم حالدا، منئم آديملا نبئلئک ادن بو نَبئلر ديئرلر: ‹بو تورپاقدا قيلينج و آجليق اولماياجاق.› بو پيغمبرلر اؤزلري قيلينج و آجليقدان هلاک اولاجاقلار.2l],او واخت رب منه ددي: "پيغمبرلر منئم آديملا يالاندان نَبئلئک ادئرلر. اونلاري من گؤندرمه‌مئشم، اونلاري من تعيئن اتمه‌مئشم، اونلارلا دانيشماميشام. سئزه يالان رؤيالار، سِحرلر، بوش شيلر، و اؤز فئکئرلرئنئن اويدورمالاريني نَبئلئک ادئرلر.:km, آمّا من ددئم: "آه، پروردئگار رَب، پيغمبرلر اونلارا ديئرلر کي، «سئز قيلينج گؤرميه‌جکسئنئز، آجليق چکمَيه‌جکسئنئز. دوغرودان دا من بو يرده سئزه داواملي باريش وره‌جيم.»""Wj', اوروج توتسالار دا، من اونلارين فرياديني اشئتميه‌جيم. يانديرما قورباني و تاخيل تقدئمي گتئرسه‌لر ده، اونلاري قبول اتميه‌جيم. عوضئنه اونلاري قيلينج، آجليق و وبا ائله قيريب تؤکه‌جيم."|iq, سونرا رب منه ددي: "سن بو خالقين اوغور قازانماسي اوچون دوعا اتمه.h, رب بو خالق باره‌ده بله ديئر: "اونلار گَزئب دولانماغي او قدر سِوئرلر کي، آياق ساخلاميرلار. بونا گؤره ده رب اونلاري قبول اتمئر. ائندي اونلارين تقصئرکارليغيني يادا سالاجاق و گوناهلاري اوچون اونلارا جزا وره‌جک."g%, نه اوچون چاشميش آدام کئمي اولوبسان؟ قورتارماغا گوجو چاتمايان ائگئد کئمي اولوبسان؟ سن آراميزداسان، يارب. بئز سنئن آديني داشي‌ييريق؛ بئزي ترک اتمه!"f=,ای ائسرايئلئن اومئدي، مشقّت زامانلاريندا خئلاصکاري اولان! نه اوچون سن بو تورپاقدا بئر قرئب کئمي‌سن، گجه‌لَمَک اوچون بئر گجه قالان بئر موسافئر کئمي‌سن؟e,يارب، گرچی تقصئرلرئمئز بئزئم ضئدّئمئزه شهادت ورئر، آمّا سن اؤز آديندان اؤتري بئر شيلر ات. چونکي اتدئيئمئز دؤنوکلوک بؤيوکدور، سنه گوناه اتمئشئک.cd?,وحشي اِششَکلر چيلپاق تپه‌لرده دوروب، چاقّال کئمي تِز-تِز نفس آليرلار. اوتلاق اولماديغيندان اونلارين گؤزلري کورلاشير."c,حتّا چؤلده‌کي مارال دا بالا دوغوب اونو ترک ادئر، چونکي اوت يوخدور.4ba,اؤلکه‌ده ياغيش اولماديغي اوچون تورپاق چاتلاقدير. اَکئنچئلر اوتانيرلار، باشلاريني اؤرتورلر.1a[,اعيانلار نؤکرلرئني سو دالينجا گؤنده‌رئرلر، اونلار قويو يانينا گلئرلر، لاکئن سو تاپميرلار، بوش قابلارلا گری دؤنورلر؛ اوتانيب خجالت چکه‌رَک باشلاريني اؤرتورلر.B`},"يهودا ياس توتور، شهرلري قَملي گؤرونور؛ آداملار اؤلکه اوچون ماتم ادئرلر، اورشلئمدن شئون سَسي قالخير.u_ e,بو، قوراقليق حاقّيندا اِرِميايا نازئل اولان ربّئن سؤزودور:K^, چولده‌کي تپه‌لر اوستونده گؤردويون ائيرنج ائشلري، زئناکارليغيني، شهوتله کئشنَمه‌يئني، حياسيز عئفّتسئزلئيئني گؤرموشم. واي حالينا، ای اورشلئم! نه واختا قدر نجئس قالاجاقسان؟""], من اؤزوم سنئن اَتَکلرئني اوزونه قالديراجاغام کي، عاييبين گؤرونسون.m\S, سنه دوشن پوشک، منئم سنه آييرديغيم پاي بودور."" رب بله اعلان ادئر. "چونکي منی ياددان چيخارديبسان، يالان اولانا بِل باغلاييبسان.{[o, "سني چؤل کوله‌يي ائله سوورولان سامان چؤپو کئمي سپه‌لَيه‌جيم.]Z3, مگر کوشلو اؤز دَرئسئني، پلنگ اؤز خال‌لاريني ديئشدئره بئلر؟ پئسلئک اتمه‌يه آليشميش سئز ده ياخشيليق اده بئلمزسئنئز.rY], اگر اوره‌يئنده دئيه‌سن: "بوتون بونلار نه اوچون باشيما گلئب؟" بئل کي، گوناهينين چوخلوغوندان اَتَکلرئن آچيلدي، تجاووز اولوندون.zXm, رب موتّفئق کئمي حاضيرلاديغين آداملاري سنه حاکئم قوياندا نه دئيه‌جکسن؟ دوغان آروادين چکدئيي سانجي کئمی مگر سني ده آغري توتماياجاق؟0WY, باشينيزي قالديريب شئمالدان گلنلري گؤرون. سنه ورئلَن سورو، سنئن گؤزل قويونلارين هارادادير؟XV), نِگِب شهرلرئنئن دروازالاري باغلاناجاق، اونو آچان اولماياجاق. بوتون يهودا اسئر ادئلده‌جک، هامي اسئر آپاريلاجاق. w~}|{Yyxwuu ss5qqonlkkj,h:fedcb`}^]]\[ZYY6XVVFTwSRPPNMMdLJII9H^G EDCvBgA@?>>D=6<:98766533110f/..1,+)('&%$# ,!"اگر بو خالقدان بئري و يا بئر پيغمبر يا دا بئر کاهئن سندن سوروشسا: «ربّئن کلامي نه‌دئر؟» اونلارا دِه: «نه کلام؟ من سئزي آتاجاغام.» رب بويورور.f=E, "دوغرودان دا من يالانچي يوخولار گؤروب نبئلئک ادنلره ضئدّم."" رب بويورور. "اونلار بو يوخولاري دا‌نيشيب يالانلاري و بوش لووغاليقلاري ائله خالقيمي يولدان آزديريرلار. اونلاري من گؤندرمه‌دئم، اونلاري من تعيئن اتمه‌دئم. بو خالقا هچ بئر فايدالاري يوخدور."" رب بويورور.A<{,"بلی، من بو پيغمبرلره ضئدّم. اونلار اؤز دئل‌لرئني تَرپه‌دئب لاکئن ديئرلر: «رب بله ديئر.»" رب بويورور.);K,"بونا گؤره ده من بو پيغمبرلره کي، سؤزلرئمي بئربئرلرئندن اوغورلايير، ضئدّم."" رب بويورور.':G,"منئم سؤزوم مگر بئر اود کئمي ديئل؟ مگر قايالاري پارچالايان گورز کئمي ديئل؟" رب بويورور.9,يوخو گؤرَن پيغمبر، يوخوسونو دانيشسين. آمّا سؤزوم اونا نازئل اولان آدام قوي اونو صداقتله دسئن. داها بوغدانين يانيندا سامان نه‌دئر؟" رب بويورور.,8Q,اونلار ظنّ ادئرلر کي، بئربئرلرئنه دانيشديقلاري يوخولارلا خالقيما آديمي ياددان چيخارتديراجاقلار، نجه کي، آتالاري بَعَل بوتونه گؤره آديمي ياددان چيخارتديلار.E7,نه واختا قدر يالان دئين، اؤز اورَکلرئنئن اويدورمالاريني بئلدئرَن پيغمبرلر بو ائشله مشغول اولاجاقلار؟/6W,"منئم آديمدان يالان دئين پيغمبرلرئن سؤزلرئني اشئتمئشم: ديئرلر: «يوخو گؤردوم، يوخو گؤردوم!»e5C,کئمسه مگر گئزلي يِرلرده گئزلنه بئلر کي، من اونو گؤره بئلمه‌يئم؟" رب بويورور. "يِري، گؤيو من مگر دولدورمورام؟" رب بويورور.4,رب بويورور: "مگر من آنجاق ياخيندا اولان تارييام، اوزاقدا اولان تاري ديئلم؟q3[,آمّا اگر اونلار مجلئسئمده دورسايديلار، سؤزلرئمي خالقيما چاتديرارديلار. پئس يوللاريندان، شر عمل‌لرئندن خالقي چکئندئرَردئلر."V2%,بو پيغمبرلري من گؤنده‌رمه‌دئم، آمّا سؤزلري ائله اورا-بورا قاچيبلار. اونلارلا دانيشماديم، لاکئن نبئلئک ادئبلر.V1%,ربّئن قضبي سؤنميه‌جک، اوره‌يئنئن ائسته‌ئيئني اده‌نه قدر، مگر او زامان کي، اونون اوره‌يئنئن ائسته‌يئني تامام-کامال يرئنه يتئرسئن. گله‌جک گونلرده بونو آچيق-آشکار آنلاياجاقسينيز.#0?,باخ، ربّئن طوفاني قضبله قوپاجاق، طوفان فيرلانيب پئس آداملارين باشيندا پارتلاياجاق.X/),لاکئن اونلارين هانسي بئري ربّئن سؤزونو آنلاييب اشئتمک اوچون مگر ربّئن مجلئسئنده دوروب؟ اونون سؤزونه قولاق آسيب؟0.Y,اونلار منه خور باخانلارا ديئرلر: «رب ديئر: سئزئن اوچون اَمئن-آمانليق اولاجاق.» اورَکلرئنئن عئنادکارليغي دالينجا دوشَنلره ده ديئرلر: «اوستونوزه فلاکت گلميه‌جک.»p-Y,قوشونلار ربّی بله ديئر: "سئزئن اوچون نبئلئک ادن پيغمبرلرئن سؤزونه قولاق آسمايين. اونلار سئزي بوش اومئدلرله دولدورورلار. ربّئن آغزيندان چيخانلاري يوخ، اؤزلرئنئن فئکئرلرئندن چيخان رؤيالاري ديئرلر.P,,بونا گؤره ده قوشونلار ربّی پيغمبرلر حاقّيندا بله ديئر: "من اونلارا يووشان يِدئرده‌جيم، زَهَرلي سو ائچئرده‌جيم. چونکي تاريسيزليق اورشلئمئن پيغمبرلرئندن بوتون اؤلکه‌يه ياييليب."+#,اورشلئمئن پيغمبرلري آراسيندا قورخولو بئر شي گؤردوم: زئنا ادئرلر، يالان دالينجا گدئرلر. پئس آداملارين قولونا گوج ورئرلر. بلجه هچ کس پئسلئيئندن دؤنمور. هاميسي منئم اوچون سودوم کئمي، اورشلئم ساکئنلري، گومورا کئمي‌دئر."\*1, "سامئره پيغمبرلري آراسيندا بو ائيرنج ائشي گؤردوم: بَعَلئن آدي ائله نبئلئک ادئب خالقيم ائسرايئلي يولدان آزديرديلار.), بونا گؤره گتدئکلري يول سوروشکَن اولاجاق؛ قارانليغا قووولوب اورادا ييخيلاجاقلار. جزالاناجاقلاري ائل، باشلارينا فلاکت گتئره‌جيم."" رب بويورور.6(e, رب بويورور: "هم پيغمبر، هم ده کاهئن تاريسيزدير، اونلارين پئسلئکلرئني حتّا معبدئمده ده تاپيرام.', اؤلکه زئناکارلارلا دولودور، لعنته گؤره يِر ياس توتور. چؤلده‌کي اوتلاقلار قورويور، پيغمبرلر پئس يولا دوشوب. گوجلرئني حاقسيزجا صرف ادئرلر.;&o, پيغمبرلر حاقّيندا: اوره‌يئم ائچئمده پارچالانيب، بوتون سوموکلرئم تئتره‌‌يئر. ربّه گؤره، اونون موقدّس سؤزلرئنه گؤره بئر مست کئمي‌يم، شرابا آلوده اولان آدام کئمي‌يم.g%G,لاکئن دئيه‌جکلر: «او ربّئن وارليغينا آند اولسون کی، ائسرايئل اؤولادلاريني شئمال اؤلکه‌سئندن و اسئر اتدئيي بوتون باشقا اؤلکه‌لردن چيخارتدي.» او واخت اونلار اؤز تورپاقلاريندا ياشاياجاقلار.".$U,بونا گؤره ده رب بويورور: "او گونلر گله‌جک کي، ائنسانلار آرتيق دميه‌جکلر: «او ربّئن وارليغينا آند اولسون کی، ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئر تورپاغيندان چيخارتدي.»Y#+,"اونون دؤورونده يهودا خئلاص اولاجاق، ائسرايئل اَمئن-آمانليقدا ياشاياجاق. او «رب صالحلئيئمئزدئر» چاغيريلاجاقدير.6"e,"باخ، او گونلر گلئر کي، داوود اوچون صالح بئر شاخه يِتئشدئره‌جيم. اله بئر پادشاه کي، حئکمتله پادشاهليق اده‌جک، اؤلکه‌ده عدالتله، صالحلئکله عمل اده‌جک."" رب بويورور.c!?,اوستلرئنه چوبانلار قوياجاغام کي، اونلاري اوتارسينلار. داها قورخوب دهشته دوشميه‌جکلر، بئري ده ائتميه‌جک."" رب بويورور.  ,"سورومون قالانلاريني، اسئر اتدئيئم بوتون اؤلکه‌لردن ييغيب توپلاياجاغام، اونلاري گئنه اوتلاقلارينا قايتاراجاغام و تؤره‌يئب چوخالاجاقلار.fE,بونا گؤره ده ائسرايئلئن تاريسي رب خالقيمي اوتاران چوبانلارين ضئدّئنه بله ديئر: "سئزسئنئز کی، منئم سورومو پَرَن-پَرَن ساليب قووورسونوز. سئزسئنئز کی، اونلارين قيدئنه قالميرسينيز. ائندي من ده اتدئيئنئز عمل‌لرئنئزئن پئسلئيئنه گؤره سئزي تنبه اده‌جيم."" رب بويورور.< s,رب بويورور: "واي او چوبانلارين حالينا کي، اوتلاغيمين قويونلاريني محو ادئرلر، اونلاري داغيديرلار!""#,رب ديئر: "بو آدامي اؤولادسيز يازين، عؤمرونده ائشلري اوغورلو اولمايان بئر کئشي حساب ادئن. چونکي نسلئندن هچ کئم اوغور قازانماياجاق. نسلئندن هچ کئم داوودون تختئنده اوتورماياجاق، يهودادا بئر داها پادشاهليق اتميه‌جکدئر."\1,اؤلکه، ای اؤلکه، ربّئن سؤزونو اشئت، ای اؤلکه!O,بو آدام- يِهوياکئن مگر حقارتله باخيلان قيريق بئر کاسادير؟ هچ کسئن بَيَنمه‌دئيي بئر قابدير؟ بس نه اوچون هم اؤزو، هم ده اؤولادلاري آپاريليب تانيماديقلاري بئر اؤلکه‌يه آتيلديلار؟}s,قاييتماغا جان آتديغينيز اؤلکه‌يه بئر داها قاييتماياجاقسينيز.")K,سني و سني دوغان آناني دوغولماديغينيز ياد بئر اؤلکه‌يه آتاجاغام و اورادا اؤله‌جکسئنئز.Q,سني جانيني آلماق ائسته‌ينلره، قورخدوغون آداملارا، بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّره و کَلدانئلره تسلئم اده‌جيم.+,رب بويورور: "ای يهودا پادشاهي يِهوياقئم اوغلو يِهوياکئن، وارليغيما آند اولسون کي، اگر صاغ اَلئمده‌کي مؤهور اوزويو اولاسان دا، سني چيخارديب آتارديم.jM,ای سن «لوبناندا» ياشايان، يوواسيني سئدر آغاجيندان قوران! سنه بويلو آرواد کئمي آغريلار، سانجيلار گلنده نجه ناله چکه‌جکسن!"" ,کولَک بوتون چوبانلاريني گؤتوروب آپاراجاق، اويناشلارين اسئرلئيه گده‌جک. او زامان اتدئيئن بوتون پئسلئکلردن اؤتري اوتانيب روسواي اولاجاقسان.  ,هر شيئن اَمئن-آمانليقدا اولاندا سني خبردار اتدئم، آمّا سن «قولاق آسماياجاغام» ددئن. اوشاقليغيندان عادتئن بله‌دئر، مندن ائطاعت اتمه‌يئبسن.>u,لوبنانا گت، فرياد ات، باشاندا سَسئني اوجالت، عَبارئمدن فرياد ات، چونکي بوتون اويناشلارين اَزئلئب.4a,اونو اِششَک باسديريلان کئمي باسديراجاقلار، سورويوب اورشلئم دروازالاريندان کنارا آتاجاقلار.`9,بونا گؤره ده يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو يِهوياقئم باره‌ده رب بله ديئر: "اونون اوچون «واي قارداشيم، واي باجيم» ديئب ياس توتماياجاقلار، «واي آغام، حيف اونون عئزّتي» ديئب ياس توتماياجاقلار.uc,لاکئن سنئن گؤزلرئن و اوره‌يئن آنجاق حارام قازانجيندا قاليب، تؤکمک ائسته‌دئيئن گوناهسيز قاندا قاليب، قدّارليق و تالاندا قاليب."q[,محکمه‌ده مظلومون، يوخسول آدامين ائشئنه باخيردي، اونا گؤره ده ائشلري اوغورلو اولدو."" رب بويورور: "منی تانيماق اِله مگر بو ديئل؟1,چوخلو سئدر آغاجين اولماق مگر سني پادشاه اِدَر؟ مگر آتان دا دويونجا يِيئب-ائچمه‌دي؟ او عدالت و صالحلئکله رفتار اتدي. اونا گؤره ده ائشلري اوغورلو اولدو.) K,ديئر: «اؤزومه گِنئش يوخاري اوتاقلاري اولان بؤيوک بئر ساراي تئکدئره‌جيم.» بلجه اورايا پنجره‌لر آچير، اطرافيني سئدر آغاجي ائله اؤرتور. قيرميزي رنگله بويايير.  , واي او آدامين حالينا کي، ساراييني حاقسيزليقلا، يوخاري اوتاقلاريني عدالتسئزلئکله تئکئر، اؤز هموطنئني موفته ائشله‌دئر، اونا موزدونو ورمئر.x i, اسئر اولوندوغو يرده اؤله‌جک و آرتيق بو اؤلکه‌ني گؤرميه‌جک. , بلی، يوشئيا اوغلو شَلّوم باره‌ده کي، آتاسي يوشئيانين يرئنه يهودا پادشاهي اولوب و بورادان چيخيب گدئب، رب بله ديئر: "او داها بورايا قاييتماياجاق،{ o, اؤلَن اوچون آغلامايين، ياس دا توتمايين. آنجاق اسئرلئيه گدن اوچون آجي-آجي آغلايين، چونکي داها قاييتماياجاق، دوغما وطنئني گؤرميه‌جک.E, و جاواب بو اولاجاق: ‹چونکي تاريسي ربّئن عهدئني ترک اتدئلر، باشقا آللاهلارا پرستئش و قوللوق اتدئلر.›»""B},بئر چوخ مئلّتلر بو شهرئن يانيندان کچئب بئربئرلرئندن سوروشاجاقلار: ‹بو بؤيوک شهره رب نئيه بله ادئب؟›  ,سنئن ضئدّئنه هلاک ادنلر حاضيرلاياجاغام، هاميسينين اَلئنده سئلاح اولاجاق. سنئن لاپ ياخشي سئدر آغاجلاريني کسه‌جکلر، اونلاري اودا آتاجاقلار.V%,بلی، يهودا پادشاهينين سارايي باره‌ده رب بله ديئر: «گرچی منئم اوچون گئلعاد کئمي‌سن، لوبنانين قولّه‌سي کئمي‌سن. لاکئن من قطعن سني بئر چؤله، کئمسه‌نئن ياشاماديغي شهرلره چِوئره‌جيم.I ,لاکئن اگر بو امرلردن ائطاعت اتميه‌سئنئز، اؤز وارليغيما آند ائچئرم کي، بو اِو وئران قالاجاق.» رب بويورور.iK,اگر سئز بو امره، حقئقتن، عمل اده‌سئنئز، او زامان داوودون تختئنده اوتوران پادشاهلار دؤيوش عارابالارينا و آتلارا مئنئب اعيانلاري و خالقلاري ائله بئرلئکده بو سارايين دروازالاريندان گئره‌جکلر.L,رب بله ديئر: «عدالت و صالحلئکله رفتار ادئن. مظلومو ظالئمئن اَلئندن قورتارين. قرئبه، يِتئمه و دول آروادا حاقسيزليق اتمه‌يئن، قدّارليق اتمه‌يئن، بو يرده گوناهسيز قان تؤکمه‌يئن.V%,ای داوودون تختي اوستونده اوتوران يهودا پادشاهي، ای بو دروازالاردان گئرن اعيانلارلا خالق، ربّئن سؤزونو اِشئدئن. },رب بله ددي: "يهودا پادشاهينين سارايينا گت، اورادا بو سؤزو اعلان ات:+,رب بويورور: «من سئزي عمل‌لرئنئزئن بهره‌سئنه موطابئق جزالانديرجاغام. مِشه‌لرئنئزه بئر اود سالاجاغام کي، اطرافينداکي هر شيي يانديريب يوخ اده‌جک.»""3~_, رب بويورور: «من سنه ضئدّم، ای وادئنئن اوستونده‌کي يايلادا اولان قايادا اوتوران اورشلئم!» سئز ديئرسئز: «اوستوموزه کئم گله بئلر؟ ياشاديغيميز يِرلره کئم گئره بئلر؟»J} , ای داوود نسلي، رب بله ديئر: «هر سحر عدالتله رفتار ادئن، مظلومو ظالئمئن اَلئندن قورتارين. يوخسا پئس عمل‌لرئنئزه گؤره قضبئم اود کئمي چيخيب يانديراجاق، اونو سؤندورن اولماياجاق.»r|], يهودا پادشاهينين عايئله‌سئنه دِه: ربّئن سؤزونو اِشئدئن؛{y, بو شهره ياخشيليق يوخ، پئسلئک اتمه‌يه نئيّت اتمئشم.» رب بويورور. «بورا بابئل پادشاهينا تسلئم ادئله‌جک، او دا بوراني يانديريب ياخاجاق.»9zk, بو شهرده قالان قيلينج، آجليق و وبادان اؤله‌جک. لاکئن کئم باييرا چيخيب سئزي موحاصئره‌يه آلان کَلدانئلره تسلئم اولسا، صاغ قالاجاق، هچ اولماسا اؤز جا‌نيني قورتاراجاق.2y],بوندان علاوه، بو خالقا دِه: رب بله ديئر: «باخ، حيات يولونو و اؤلوم يولونو قاباغينيزا قويورام.!x;,رب بويورور: «بوندان سونرا يهودا پادشاهي صئدقئياني و اعيانلاريني، هم ده بو شهرده وبادان، قيلينجدان و آجليقدان صاغ قالانلاري بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّره و جانلاريني آلماق ائسته‌ين دوشمنلرئنه تسلئم اده‌جيم. او، اونلاري قيلينج آغزينا وره‌جک، اونلارا نه رحم، نه شَفقَت، نه ده مرحمت گؤرسده‌جک.»(wI,بو شهرده ياشايان ائنساني دا، حيواني دا محو اده‌جيم. اونلار شئدّتلي وبادان اؤله‌جکلر.»Kv,من اؤزوم سئزئن ضئدّئنئزه اَل قالديراجاغام، گوجلو قولوملا، قِيض، قضب و بؤيوک حئدّتله سئزئنله ووروشاجاغام.Ju ,ائسرايئلئن تاريسي رب بله بويورور: «اَلئنئزده اولان موحارئبه سئلاحلاريني کي، اونونلا دووارلارين او طرفئنده سئزي موحاصئره‌يه آلان بابئل پادشاهي و کَلدانئلرله ساواشيرسينيز، گری ساخلاياجاغام. سئلاحلارينيزي بو شهرئن اورتاسينا بئر يِره ييغاجاغام.ktO,لاکئن اِرِميا اونلارا جاواب وردی: "صئدقئيايا ديئن کي،Ls,"گل، بئزئم طرفئمئزدن ربدن سوروش. چونکي بابئل پادشاهي نَبوکَدنِصّر بئزه هوجوم گتئرئر. بلکه رب کِچمئشده اتدئيي مؤجوزه‌لره بَنزَر بئزه بئر شي اِدَر و نَبوکَدنِصّر بئزدن اَل چکر؟""+r Q,پادشاه صئدقئيا مَلکئيا اوغلو پَشخورو و مَعَسِيا اوغلو کاهئن صِفَنياني اِرِميا‌نين يانينا گؤنده‌ره‌نده، ربّئن سؤزو اِرِميايا نازئل اولدو. اونلار دِمئشدئلر:@qy,نه اوچون آنا بطنئندن چيخديم؟ عذاب-اذئيّت گؤرمک اوچون مگر؟ عؤمرومو روسوايچيليقلا کچئرتمک اوچون مگر؟9pk,چونکي بطنده ائکن منی اؤلدورمه‌دي. او واخت آنامين قارني قَبرئم اولاردي، بطني دائم بويلو قالاردي.eoC,قوي او آدام ربّئن يازيغي گلمه‌يئب داغيتديغي شهرلر کئمي اولسون! سحر اوندا فرياد اِشئدئلسئن؛ گون اورتا موحارئبه نعره‌سي.an;,لعنت اولسون او آداما کي، آتاما سِوئندئرئجي بو خبري موژده گتئرئب ددي: "بئر اوغلان اوشاغين اولدو!"" و اونو چوخ سِوئندئردي.m,دوغولدوغوم گونه لعنت اولسون! آنامين منی دوغدوغو گون موبارک اولماسين!l', ربّه اوخويون، ربّه حمد ادئن! چونکي مؤحتاج آدامي شرئرلرئن اَلئندن او قورتارير.&kE, ای قوشونلار ربّي، سن صالح آدامي ائمتاحانا چکئرسن، فئکري و اوره‌يي گؤرورسن. قوي گؤزوم سنئن اونلاردان آلاجاغين قئصاصي گؤرسون! چونکي داعوامي سنه تاپشيرميشام.j1, لاکئن رب ائگئد بئر دؤيوشچو کئمي منئمله‌دئر. بونا گؤره ده منی تعقئب ادنلر ييخيلاجاقلار، قالئب گله بئلميه‌جکلر. اوغور قازانماياجاقلاريندان، چوخلو خجالت آلتينا دوشه‌جکلر. روسوايچيليقلاري هچ واخت ياددان چيخارديلماياجاق.iw, چوخ پيچيلتيلار اِشئدئرم: "هر طرفده دهشت! اونو اَله ورئن، اونو اَله ورئن!"" بوتون بِل باغلاديغيم آداملار بودرمه‌يئمي گؤزليه‌رَک ديئرلر: "بلکه آلدانار، او واخت اونو مغلوب اده‌رئک، اوندان قئصاصيميزي آلاريق."$hA, آمّا اگر دِيئم: "داها اونو يادا سالماياجاغام، اونون آدي ائله دانيشماياجاغام."" اونون سؤزو اوره‌يئمده اود کئمي‌دئر، سوموکلرئمده حبس ادئلن بئر اود کئمي! دوغرودان دا اونو ائچئمده ساخلاماقدان يورولموشام، آرتيق بونو اده بئلمئرم.sg_,نه زامان آغزيمي آچيرام، فرياد ادئب "قَّدارليق و تالان!"" ديئب قيشقيريرام. ربّئن سؤزو منه بوتون گون حقارت گتئرئب، روسواي اولموشام.ofW,يارب، سن منی آلداتدين، من ده آلدانديم. مندن اوستون گلدئن، منه قالئب گلدئن. بوتون گون منه گولورلر، هر کس منئمله باشيني قال ادئر.Pe,سن پَشخور، و اِوئنده ياشايانلارين هاميسي بابئله اسئر آپاريلاجاقسينيز. سن و يالاندان اونلارا نبئلئک اتدئيئن بوتون دوستلارين اورادا اؤله‌جکسئنئز، اورادا دا باسديريلاجاقسينيز.»""Jd ,بو شهرئن بوتون وار-دؤولتئني، قازانجيني، قئيمتلي شيلرئني و يهودا پادشاهلارينين بوتون خزئنه‌لرئني دوشمنلره تسلئم اده‌جيم. اونلاري قارت اده‌جکلر، گؤتوروب بابئله آپاراجاقلار.mcS,چونکي رب بله ديئر: «باخ، من سني اؤزون و بوتون سني سِوَنلر اوچون دهشته چِوئره‌جيم؛ اونلار اؤز دوشمنلرئنئن قيلينجي ائله هلاک اولاجاقلار و سنئن گؤزلرئن بونو گؤره‌جک. بوتون يهوداني بابئل پادشاهينا تسلئم اده‌جيم. او، خالقي بابئله اسئر آپاراجاق و قيلينجلا هلاک اده‌جک.`b9,او گونون صاباحي پَشخور اِرِمياني کونده‌دن چيخارتدي. اِرِميا اونا ددي: "رب سنئن آديني پَشخور يوخ، ماگور-مئسابئب قويوب.Sa,اِرِميا پيغمبري دؤيدورتدو و اونو ربّئن معبدئنئن يانينداکي يوخاري بِنيامئن دروازاسيندا اولان کونده‌يه سالدي.Z` /,او زامان کي، ربّئن معبدئنده باش نظارتچي ائمّر اوغلو کاهئن پَشخور اِرِميا‌نين بو سؤزلرله نَبئلئک اتدئيئني اشئتدي،G_,"ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «قولاق آسين! من بو شهر باره‌ده دِدئيئم بوتون فلاکتلري اونون و اطرافيندا اولان کندلرئن اوستونه گتئره‌جيم، چونکي عئنادکارليقدان بويونلاريني بَرک اتدئلر، اونا گؤره ده سؤزلرئمه قولاق آسماديلار.»""^,او واخت اِرِميا توفِتدن قاييتدي، اورادان کي، رب اونو نَبئلئک اتمک اوچون گؤنده‌رمئشدي. او، ربّئن معبدئنئن حيطئنده دايانيب بوتون خالقا ددي:o]W, «اورشلئمئن اِولري و يهودا پادشاهلارينين سارايلاري توفِتئن يري کئمي نجئس اولاجاق، چونکي بوتون اِولرئن داملاري اوستونده گؤي جئسئملرئنه بوخور يانديرديلار، ياد آللاهلارا مايع تقدئملري گتئردئلر.»""!\;, بو يِر و ساکئنلري ائله بله رفتار اده‌جيم، بو شهري توفِت کئمي اده‌جيم.}» رب بويورور.v[e, و اونلارا دِه: «قوشونلار ربّی بله ديئر: {کوزه‌گرئن کوزه‌سي نجه قيريليب بئر داها دوزه‌لمز، من ده بو خالقي و شهري بلجه محو اده‌جيم. اؤلولري او قدر توفِتده باسديراجاقلار کي، اوندا بئر داها يِر قالماسين.vZe, سونرا سنئنله گِدن آداملارين گؤزو قاباغيندا کوزه‌ني سينديرVY%, اوغوللارينين و قيزلارينين اَتئني اؤزلرئنه يِدئرده‌جيم. جانلاريني آلماق ائسته‌ين دوشمنلري اونلاري موحاصئره‌يه آلاندا، چکدئکلري سيخينتيدان اؤتري بئربئرلرئنئن اَتئني يئيه‌جکلر.»fXE,بو شهري وئران اده‌جيم، رئشخند هدفئنه چِوئره‌جيم. اورادان کچن هر کس اونون باشينا گلن بلالاردان حيرت ائچئنده فئت چالاجاق.W),بو يرده يهودا ائله اورشلئمئن نئيّتلرئني بوشا چيخارداجاغام. اونلاري، دوشمنلرئنئن قاباغيندا، جانلاريني آلماق ائسته‌ينلرئن اَلي ائله قيلينجلا هلاک اده‌جيم. جسدلرئني گؤيده‌کي قوشلارا و يرده‌کي حيوانلارا يِم وره‌جيم.oVW,رب بويورور: «بونا گؤره ده، باخين، اِله گونلر گلئر کي، بو يِره داها توفِت و يا بِن‌هئنّوم دره‌سي يوخ، قيرغين دره‌سي ديئله‌جک.2U],بَعَل پرستئشگاهلاري تئکئبلر کي، اؤز اوشاقلاريني اوددا بَعَل بوتلرئنه يانديرما قورباني تقدئم اتسئنلر. من بله بئر شيي نه امر اتدئم، نه ددئم، نه ده آغليما گتئردئم.}»T',چونکي اونلار مندن اوز دؤنده‌رئبلر و بوراني ياد بئر اؤلکه حالينا گتئرئبلر. اورادا اِله آللاهلارا بوخور يانديريبلار کي، نه اؤزلري تاني‌ييرديلار، نه آتالاري، نه ده يهودا پادشاهلاري. و بو يري گوناهسيز قانلا دولدوروبلار. S ,«ای يهودا پادشاهلاري، ای اورشلئمده ياشايانلار، ربّئن سؤزونو اِشئدئن. ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: {باخ، من بو يِرئن اوستونه اِله بئر بلا گتئره‌جيم کي، هر اِشئده‌نئن قولاغي جئنگئلده‌يه‌جک.\R1,بِن‌هئنّوم دره‌سئنه کی، ساخسي قيريغي دروازاسينين گئرئشئنده‌دئر، گت. سنه دئيه‌جيئم سؤزلري اورادا اعلان ادئب دِه:\Q 3,ربّئن ددئيي بودور: "گت، کوزه‌گردن بئر گئل کوزه آل. خالقين آغساقّاللاريندان و کاهئنلردن بئر نچه‌سئني يانيندا گؤتور،RP,آمّا يارب، منی اؤلدورمک اوچون قوردوقلاري بوتون قصدلري سن بئلئرسن. تقصئرلرئني باغيشلاما، گوناهلاريني قاباغيندان سئلمه. قوي سنئن قاباغيندا ييخيلسينلار، قضبلي ائکن اونلارلا عمل ات. {c }}|~{3yx^vutMsrqLpnnmkcjuihPg0f4e d4cjbKa`x`?__?^^Z]O\[YhWVoUSRQQ3POOMLLK/J\IHG9F8DCBB,@?>=Y;v:E98t7h655743328140 .-G,R+I*:)7(;&%C$#,"!G RQ$"9kK  s /cA, منی آختاراجاقسينيز، و بوتون قلبئنئزله منی آختارديقدا، منی تاپاجاقسينيز.!@;, او واخت سئز منی چاغيراجاقسينيز، گلئب منه دوعا اده‌جکسئنئز، من ده سئزي اِشئده‌جيم.S?, چونکي سئزئن باره‌نئزده اولان فئکئرلرئمي اؤزوم بئلئرم.» رب بويورور. «من سئزئن پئسلئيئنئز يوخ، سالاماتليغينيز باره‌ده دوشونورم، نئيّتئم بودور کي، سئزه بئر اومئد و بئر گله‌جک ورئم.>, رب بله ديئر: «بابئلده يتمئش ائلئنئز باشا گلنده، من سئزه باش چکه‌جيم و سئزه وردئيئم ياخشي وعده‌ني يرئنه يتئرئب سئزي بو يِره قايتاراجاغام.,=Q, اونلار منئم آديملا سئزه يالاندان نبئلئک ادئرلر. اونلاري من گؤنده‌رمه‌مئشم.» رب بويورور._<7,بلی، ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «قويمايين آرانيزداکي پيغمبرلر و فالچي‌لار سئزي آلداتسينلار. ائسته‌دئيئنئز يوخولاري گؤرميه تشوئق اتدئيئنئز يوخولارا قولاق آسمايين.;,سئزي اسئر وردئيئم شهرئن رئفاهي اوچون چاليشين و او شهر اوچون ربّه دوعا ادئن. چونکي اورا رئفاه ائچئنده اولسا، سئز ده رئفاهدا ياشايارسينيز.»:,آرواد آليب اوغول-قيز آتاسي اولون. اوغوللارينيزا آرواد آلين، قيزلارينيزي اَره ورئن کي، اوغول-قيزلاري اولسون. ساييدا اورادا چوخالين، آزالمايين.}9s,«اِولر تئکئب ائچئنده ياشايين، باغچالار ساليب ميوه‌لرئني ييئن.>8u,"ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی اورشلئمدن بابئله اسئرلئيه وردئيئم بوتون آداملارا بله ديئر:67e,اونو شافان اوغلو اِلعاسا و خئلقئيا اوغلو گِمَريايا تاپشيردي کي، يهودا پادشاهي صئدقئيا اونلاري بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن يانينا گؤنده‌رمئشدي. مکتوب بله ديئردي:R6,(بو مکتوب پادشاه يِهوياکئنئن، آنا ملکه‌نئن، ساراي اعيانلارينين، يهودا و اورشلئم باشچيلارينين، اوستالارين و صَنَتکارلارين اورشلئمدن بابئله اسئر آپاريلماسيندان سونرا گؤندرئلدي.)A5 },اِرِميا پيغمبر اورشلئمدن اسئرلئکده صاغ قالان خالقين آغساقّاللارينا، کاهئنلره، پيغمبرلره و نِبوکَدنِصّرئن اورشلئمدن بابئله اسئر اتدئيي بوتون خالقا بئر مکتوب گؤنده‌ردي.a4;,خَنَنيا پيغمبر همئن ائلئن يدّئنجی آييندا اؤلدو.z3m,بونا گؤره ده رب بله ديئر: «باخ، من سني ير اوزوندن محو اده‌جيم. بو ائل اؤله‌جکسن، چونکي خالقا ربّئن ضئدّئنه عوصيان اتمه‌يي ديئبسن.»""2y,سونرا اِرِميا پيغمبر خَنَنيا پيغمبره ددي: "اشئت، ای خَنَنيا! سني رب گؤنده‌رمه‌يئب. سن بو خالقي قانديريبسان کي، يالانا بِل باغلاسينلار.21],ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: "بوتون بو مئلّتلرئن بوينونا دمئر يوغ تاخاجاغام کي، بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّره قوللوق اتسئنلر و اونلار اونا خئدمت اده‌جکلر. حتّا چؤلون وحشي حيوانلاري دا اونون ائختئيارينا وره‌جيم.»""I0 , "گت و خَنَنيايا دِه: رب بله ديئر: «سن تخته يوغو قيردين، لاکئن اونون يرئنه دمئر يوغ دوزلتمه‌لي اولاجاقسان."_/7, خَنَنيا پيغمبر يوغو اِرِميا پيغمبرئن بوينوندان گؤتوروب قيرديقدان بئر آز سونرا، اِرِميايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:m.S, خَنَنيا بوتون خالقين قاباغيندا ددي: "رب بله ديئر: «ائکي ائل عرضئنده بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن يوغونو بوتون مئلّتلرئن بوينوندان گؤتوروب بلجه قيراجاغام.»" بو واخت اِرِميا اؤز يولونا داوام وردی.-, او زامان خَنَنيا پيغمبر، اِرِميا پيغمبرئن بوينوندان يوغو گؤتوروب قيردي.},s, آمّا سالاماتليق اولاجاغيني دئيَن پيغمبرئن سؤزو اگر دوغرو چيخارسا، اونون ربّئن طرفئندن گؤنده‌رئلدئيي حقئقي پيغمبر اولدوغو بئلئنَر."(+I,قدئم زامانلاردان بَري مندن و سندن قاباق ياشايان پيغمبرلر بئر چوخ اؤلکه‌لرئن و بؤيوک پادشاهليقلارين ضئدّئنه موحارئبه، فلاکت و وبا اولاجاغيني نبئلئک ادئبلر.*},لاکئن ائندي سنئن و بوتون خالقين قولاغينا گؤر نه اشئتدئرمه‌لي‌يم:!);,ددي: "آمئن! قوي رب بله اتسئن! قوي رب اؤز اِوئنئن اشيالاريني، اسئر اولونموش بوتون آداملاري بابئلدن بورايا قايتاراراق ددئيئن نبئلئک سؤزلرئني يرئنه يتئرسئن!S(,او زامان اِرِميا پيغمبر کاهئنلرئن و ربّئن معبدئنده دايانان بوتون خالقين قاباغيندا خَنَنيا پيغمبره جاواب ورئب:'m,يهودا پادشاهي يِهوياقئم اوغلو يهوياکئني و بابئله اسئر اولونموش باشقا يهودالي‌لاري دا بو يِره قايتاراجاغام.» رب بويورور، «چونکي بابئل پادشاهينين يوغونو قيراجاغام.»""l&Q,ائکي ائل عرضئنده بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن ربّئن معبدئندن گؤتوروب بابئله آپارديغي بوتون اشيالاري بو يِره قايتاراجاغام.%%C,"ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «بابئل پادشاهينين يوغونو قيراجاغام.`$ ;,همئن ائل يهودا پادشاهي صئدقئيانين پادشاهليغينين اوّلئنده دؤردونجو ائلئن بِشئنجي آييندا عَزّور اوغلو گئبعونلو خَنَنيا پيغمبر، ربّئن معبدئنده، کاهئنلرئن و بوتون خالقين قاباغيندا منه ددي:8#i,"اونلار بابئله آپاريلاجاقلار و بابئللی‌لرئن ائشئنه باخاجاغيم گونه قدر اورادا قالاجاقلار. او زامان اونلاري اورادان چيخارداجاغام و بو يِره قايتاراجاغام."" رب بويورور.p"Y,بلی، ربّئن معبدئنده، يهودا پادشاهينين ساراييندا و اورشلئمده قالان اشيالار باره‌ده ائسرايئلئن تاريسي قوشونلار ربّی بله ديئر:T!!,بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر، يهودا پادشاهي يِهوياقئم اوغلو يهوياکئني و يهودا ائله اورشلئمئن بوتون اعيانلاريني اورشلئمدن بابئله اسئر اتدئيي زامان آپارمادي، قوشونلار ربّی بله ديئر. ,سوتونلار، حوووض، پايالار و بو شهرده قالان باشقا اشيالار باره‌ده کي،U#,اگر اونلار پيغمبردئرلر و ربّئن سؤزونو ديئرلر، قوي ائندي قوشونلار ربّئنه يالوارسينلار کي، ربّئن معبدئنده، يهودا پادشاهينين ساراييندا و اورشلئمده قالان اشيالار بابئله آپاريلماسين."8i,اونلارا قولاق آسمايين. بابئل پادشاهينا قوللوق ادئن و دئري قالارسينيز. بو شهر نئيه وئران اولسون؟,او واخت من کاهئنلره و بوتون بو خالقا ددئم: "رب بله ديئر: سئزه نبئلئک ادن پيغمبرلره قولاق آسمايين کي، ديئرلر: ‹ربّئن معبدئندن گؤتورولَن اشيالار تزلئکله بابئلدن گری قايتاريلاجاق.› اونلار سئزه يالاندان نبئلئک ادئرلر.^5,رب بويورور: .اونلاري من گؤنده‌رمه‌مئشم، اونلار منئم آديملا يالاندان نبئلئک ادئرلر. بونون نتئجه‌سئنده من سئزي آتاجاغام و سئز هلاک اولاجاقسينيز؛ هم سئز، هم ده سئزه نبئلئک ادن پيغمبرلر.»""wg,پيغمبرلرئن سؤزلرئنه قولاق آسمايين کي، ديئرلر: «بابئل پادشاهينا قوللوق اتميه‌جکسئنئز.» چونکي اونلار سئزه يالاندان نبئلئک ادئرلر.~u, بابئل پادشاهينا قوللوق اتمک ائستمه‌ين هر مئلّت ربّئن ددئيي کئمي محو اولاجاق. نه اوچون سن و خالقين قيلينج، آجليق و وبادان اؤله‌سئنئز؟  , من همئن سؤزلري يهودا پادشاهي صئدقئيايا بئلدئرئب ددئم: "بوينونو بابئل پادشاهينين يوغونا اَي؛ اونا و اونون خالقينا قوللوق ات کي، دئري قالاسان., آمّا بابئل پادشاهينين يوغونا گئرن و اونا قوللوق ادن مئلّتي اؤز تورپاغيندا ساخلاياجاغام. تورپاغي اَکئب اورادا ياشاياجاقلار.» رب بويورور."pY, اونلار سئزه يالاندان نبئلئک ادئرلر. بونون نتئجه‌سئنده اؤز اؤلکه‌نئزدن قووولاجاقسينيز. سئزي آتاجاغام و سئز محو اولاجاقسينيز.D, «بلجه اؤز پيغمبرلرئنئزه، فالچيلارينيزا، يوخو گؤرنلرئنئزه، گله‌جيي دئيَنلرئنئزه و جادوگرلرئنئزه قولاق آسمايين کي، سئزه ديئرلر: ‹بابئل پادشاهينا قوللوق اتميه‌جکسئنئز.›xi,هانسي مئلّت و اؤلکه بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّره قوللوق اتمه‌سه، اونون يوغونا گئرمه‌سه، همئن مئلّتي قيلينج، آجليق و وبا ائله جزالانديرجاغام، اله کي، اونون اَلي ائله اونو کامئل محو اِدئم.» رب بويورور."=,اؤلکه‌سئنئن آخيري چاتانا قدر بوتون مئلّتلر اونا، اوغلونا و نوه‌سئنه قوللوق اده‌جکلر. سونرا بئر چوخ مئلّتلر و بؤيوک پادشاهلار اونو اؤزلرئنه قول اده‌جک.w,ائندي بوتون بو اؤلکه‌لري بابئل پادشاهي قولوم نِبوکَدنِصّرئن ائختئيارينا ورئرم. حتّا چؤلون وحشي حيوانلاريني دا اونا تابع اتدئره‌جيم.ve,دونياني دا، يِر اوزونده اولان ائنساني دا، حيواني دا بؤيوک گوجومله و اوزانان قولوملا من ياراتديم و کئمه ائسته‌سم، اونا دا وره‌رم.O,آغالارينا دمک اوچون اونلارا بئلدئر: ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «آغالارينيزا بونو ديئن:+O,سونرا اورشلئمه، يهودا پادشاهي صئدقئيانين يانينا گلن قاصئدلر واسئطه‌سئله اِدومون، موآبين، عَمّون اؤولادلارينين، صورون و صئدونون پادشاهلارينا خبر گؤنده‌ر.»7,"رب منه بله ددي: «اؤزونه قاييشلارلا باغلانان بئر تخته، بئر يوغ دوزلت و بوينونا تاخ.: o,يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو صئدقئيانين پادشاهليغينين اوّلئنده ربدن اِرِميايا بو سؤز نازئل اولدو:I  ,لاکئن شافان اوغلو اَخئقام اِرِمياني قورويوردو، بونا گؤره ده اؤلدورولمَک اوچون خالقين اَلئنه ورئلمه‌دي. ,اونلار اورئياني مئصئردن چيخارديب پادشاه يِهوياقئمئن يانينا گتئردئلر. پادشاه اونو قيلينجلا اؤلدوروب جسدئني عومومو قبئرئستانليغا آتديردي. ,پادشاه يِهوياقئم عَکبور اوغلو اِلناتاني بئر نچه نفرله مئصئره گؤنده‌ردي.8 i,پادشاه يِهوياقئم، بوتون جنگاورلري و باشچيلاري اونون سؤزلرئني اشئدنده، پادشاه ائسته‌دي کي، اونو اؤلومه ورسئن. آمّا اورئيا بوندان خبردار اولوب قورخدو و مئصئره قاچدي., Q,شِمَعيا اوغلو قئريَت‌يِعه‌رئملي اورئيا آدلي بئر آدام دا ربّئن آدي ائله نبئلئک ادئردي؛ او دا اِرِميا کئمي دانيشاراق بو شهرئن و اؤلکه‌نئن ضئدّئنه نبئلئک اتدي.^5,مگر يهودا پادشاهي خئزقئيا و يا يهودا خالقيندان بئري اونو اؤلومه تسلئم اتدي؟ مگر خئزقئيا ربدن قورخمادي و اونون لوطفونو قازانماق ائستمه‌دي؟ مگر رب ده اونلارا گؤنده‌ره‌جيئني ددئيي بلادان اَل ساخلامادي؟ بئز ائندي اؤزوموزون ضئدّئنه بؤيوک بئر پئسلئک ادئرئک!""-,"يهودا پادشاهي خئزقئيانين دؤورونده مورِشِتلي مئکا نبئلئک ادئب بوتون يهودا خالقينا ددي: «قوشونلار ربّی بله ديئر: صحيون زمي کئمي شوخوملاناجاق، اورشلئم داش قالاغينا، معبدئن تئکئلدئيي داغ دا مِشه‌لي تپه‌لره چِورئله‌جک.»  ,اؤلکه آغساقّاللاريندان بئر نچه‌سي قالخيب ييغيلميش بوتون خالقا ددئلر:xi,باشچيلار و بوتون خالق کاهئنلره و پيغمبرلره ددئلر: "بو آداما اؤلوم حؤکمو چيخارتماق اولماز! او بئزئمله تاريميز ربّئن آديندا دانيشيب."#?,آنجاق ياخشي بئلئن کي، اگر منی اؤلدوره‌سئنئز، گوناهسيز قانين مسعولئيّتئني اؤزونوزون، بو شهرئن و اورادا ياشايانلارين اوستونه گؤتورموش اولورسونوز. چونکي رب، حقئقتن، منی يانينيزا گؤنده‌ردي کي، بوتون بو سؤزلري سئزه چاتديريم."3_,لاکئن منه گلئنجه؛ من سئزئن ائختئيارينيزدايام. گؤزونوزده نه ياخشي و دوزدور، منئمله اِله ادئن.yk, ائندي يوللارينيزي و عمل‌لرئنئزي ائصلاح ادئن. تارينيز ربدن ائطاعت ادئن. او زامان رب سئزئن ضئدّئنئزه اعلان اتدئيي بلادان اول ساخلار. , او واخت اِرِميا بوتون باشچيلارا و خالقا ددي: "رب منی گؤنده‌ردي کي، بو معبدئن و بو شهرئن ضئدّئنه اشئتدئيئنئز بوتون نبئلئک سؤزلرئني بئلدئرئم.D, او زامان کاهئنلر و پيغمبرلر باشچيلارا و بوتون خالقا ددئلر: "بو آدام اؤلومه لايئقدئر، چونکي بو شهرئن ضئدّئنه نبئلئک ادئب. نجه کي، سئز اؤزونوز ده اؤز قولاغينيزلا اشئدئبسئنئز."|q, يهودا باشچيلاري بونلاري اشئدن واخت، پادشاه ساراييندان چيخيب ربّئن معبدئنه گتدئلر و معبدئن تزه دروازاسينين گئره‌جيئنده اوتوردولار._~7, نه اوچون ربّئن آدي ائله نبئلئک ادئب ديئرسن: «بو معبد شئلو کئمي اولاجاق، بو شهر خارابا قالاجاق، اورادا ياشايان اولماياجاق»؟" ربّئن معبدئنده اولان بوتون خالق اِرِميا‌نين اطرافينا ييغيلدي.}!,اِرِميا ربّئن خالقا چاتديرماسيني امر اتدئيي سؤزلري ديئب قورتارديقدا، کاهئنلر، پيغمبرلر و اوراداکي بوتون خالق اونو توتوب ددئلر: "سن اؤلمه‌لي‌سن!!|;,کاهئنلر، پيغمبرلر و بوتون خالق اِرِميا‌نين ربّئن معبدئنده ددئيي بو سؤزلري اشئتدي.N{,او زامان بو معبدي ده شئلو کئمي اده‌جيم، بو شهري يِر اوزونون بوتون مئلّتلري آراسيندا لعنته دوچار اده‌جيم.»""_z7,دفه‌لرله سئزئن يانينيزا گؤنده‌ردئيئم قوللاريم پيغمبرلرئن سؤزلرئنه قولاق آسماياسينيز-نجه کي قولاق آسماييبسينيز دا=ys,اونلارا دِه: رب بله ديئر: «اگر سئزه وردئيئم قانونا گؤره رفتار اتميه‌سئنئز، منه قولاق آسماياسينيز،sx_,بلکه قولاق آسارلار و هر کس اؤز پئس يولوندان دؤنَر. من ده عمل‌لرئنئن پئسلئيئنه گؤره باشلارينا گتئره‌جيئم فلاکتدن اَل ساخلارام.»Cw,"رب بله ديئر: «ربّئن معبدئنئن صحنئنده دور، عئبادت اتمک اوچون يهودا شهرلرئندن گلن بوتون آداملارلا دانيش. سنه امر اتدئيئم هر شيي اونلارا بئلدئر؛ اوندان بئر سؤز بله اَسکئلتمه.)v M,يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو يِهوياقئمئن پادشاهليغينين اوّلئنده ربدن بو سؤز نازئل اولدو:[u/,&رب بئر آصلان کئمي يوواسيني ترک اده‌جک. ربّئن شئدّتلي قضبي اوزوندن، ظالئمئن قضبي اوزوندن اؤلکه‌لري وئران قالاجاق." t,%ربّئن آلوولانان قضبئندن، اَمئن-آمانليقدا اولان اوتلاقلار محو اولاجاق.Ds,$چوبانلارين فرياديني، سورو باشچيلارينين باغيرتيسيني اشئت، چونکي رب اونلارين اوتلاقلاريني وئران ادئر.%rC,#چوبانلارين قاچماغا بئر يري اولماياجاق، سورو باشچيلاري هچ بئر يِره قاچا بئلميه‌جکلر.Tq!,"ای چوبانلار، آغلايين، شئون ادئن، ای سورو باشچيلاري، تورپاقدا اِشه‌له‌نئن. چونکي سئزئن اؤلومه ورئلمه واختينيز چاتيب؛ ييخيلاجاقسينيز و قئيمتلي بئر قاب کئمي تئکه-تئکه اولاجاقسينيز. p,!او گون ربّئن اَلي ائله اؤلدورولَنلر هر يري دولدوراجاقلار- دونيانين بئر اوجوندان او بئري اوجونا قدر. اونلار اوچون ياس توتولماياجاق، بئر يِره ييغيليب باسديريلماياجاقلار، تورپاغين اوستونده پِيئن کئمي اولاجاقلار.[o/, قوشونلار ربّئنئن ددئيي بودور: «باخ، بلا مئلّتدن مئلّته ياييلير، دونيانين اوزاق يِرلرئندن بؤيوک بئر طوفان قالخير.»&nE,هاي-کوي دونيانين او بئري باشلارينا قدر ياييلاجاق، چونکي ربّئن مئلّتلره داعواسي وار؛ بوتون بشري موحاکئمه اده‌جک، پئسلري قيلينجا تسلئم اده‌جک.» رب بويورور.Im ,ائندي بوتون بو سؤزلري اونلارين ضئدّئنه نبئلئک ات و اونلار دِه: «رب اوجا يردن نعره چکه‌جک، موقدّس مسکنئندن گورلاياجاق. بو اؤلکه‌نئن ضئدّئنه شئدّتله نعره چکه‌جک، اوزوم اَزَنلر کئمي باغيراجاق، دونيادا ياشايانلارين هاميسينين ضئدّئنه هايقيراجاق.(lI,باخ، منئم آديملا چاغيريلان شهرئن اوستونه فلاکت گتئرميه باشلاييرام. دوغرودان دا، جزاسيز قالاجاغينيزي گومان ادئرسئنئز؟ سئزي جزاسيز قويماياجاغام. من يِر اوزونده ياشايان هر کسئن اوستونه قيلينج گتئره‌جيم.» قوشونلار ربّی بويورور.ikK,آمّا اگر اونلار پئياله‌ني اَلئندن آليب ائچمک ائستمه‌سه‌لر، اونلارا دِه: قوشونلار ربّی بله ديئر: «اوندان گرک ائچه‌سئنئز!Gj,"سونرا اونلارا دِه: ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «ائچئن، مست اولون، قوسون، اوستونوزه گؤنده‌ره‌جيئم قيلينجلا وورولوب-ييخيلين و بئر داها آياغا قالخمايين.»i,سيرا ائله شئمالين بوتون ياخين و اوزاق پادشاهلارينا، يِر اوزونون بوتون پادشاهليقلارينا. هاميدان سونرا بو کاساني شِشَک پادشاهي دا ائچه‌جک.Sh,بوتون زئمري، عِيلام و ماد پادشاهلارينا، g ,بوتون عرب پادشاهلارينا، صحرادا ياشايان قاتيشيق خالقين پادشاهلارينا؛ofW,دِدان، تِيما، بوز و کَکئل‌لرئني قيرخانلارين هاميسينا؛e ,بوتون صور و صئدون پادشاهلارينا؛ ساحئل‌نشئن خالقلارين پادشاهلارينا؛5de,اِدوما، موآبا، عَمّونا؛Oc,مئصئرده ياشايان بوتون ياد اِللی‌لره؛ عوص اؤلکه‌سئنئن بوتون پادشاهلارينا، فئلئسط اؤلکه‌سئنئن بوتون پادشاهلارينا (عَشقِلون، غَزّه، عِقرون پادشاهلاري و اَشدوددا صاغ قالانلار)؛{bo,مئصئر پادشاهي فئرعونا، اعيانلاري، باشچيلاري و بوتون خالقينا،a-,اورشلئمه و يهودا شهرلرئنه، پادشاهلاري و اعيانلارينا، اله کي، اونلاري، ائندئکي اولدوغو کئمي، وئرانه‌لئيه، حيرته، رئشخند و لعنت هدفئنه چِورئلسئنلر،E`,او واخت من پئياله‌ني ربّئن اَلئندن آلديم و اونون منی يانلارينا گؤنده‌ردئيي بوتون مئلّتلره ائچئرتدئم.P_,اونلار اوندان ائچن واخت سندَليه‌جکلر، اوستلرئنه گؤنده‌ره‌جيئم قيلينجين قورخوسوندان عاغيل‌لاري چاشاجاق."&^E,بلی، ائسرايئلئن تاريسي رب منه بله ددي: "منئم اَلئمدن قضبئمئن شرابي ائله دولو بو پئياله‌ني آل و بوتون او مئلّتلره ائچئرت کي، سني اونلارين يانينا گؤنده‌رئرم.w]g,اونلار اؤزلري ده بئر چوخ مئلّتلرئن، بؤيوک پادشاهلارين قولو اولاجاقلار. عمل‌لرئنه و اَللرئنئن ائشئنه گؤره اونلارا عوض وره‌جيم.»""\/, او اؤلکه اوچون ددئکلرئمئن هاميسيني، اِرِميا‌نين بوتون مئلّتلر باره‌سئنده بو کئتابدا يازيلميش نبئلئک سؤزلرئنئن هاميسيني اورانين باشينا گتئره‌جيم.J[ , رب بويورور: «آمّا يتمئش ائل باشا گلندن سونرا بابئل پادشاهيني، اونون مئلّتئني و کَلده اؤلکه‌سئني تقصئرلرئنه گؤره جزالانديرجاغام. اوراني ابدی اولاراق وئرانه‌لئيه چِوئره‌جيم.QZ, بوتون بو اؤلکه خارابايا، وئرانه بئر يِره چِورئله‌جک. بو مئلّتلر بابئل پادشاهينا يتمئش ائل قوللوق اده‌جکلر.»iYK, سِوئنج و شادليق سَسئني، بَي-گلئن سَسئني، دَيئرمان داشلارينين تاقّيلتيسيني، چيراق ائشيغيني اونلارين ائچئندن يوخ اده‌جيم.X+, من ده بوتون شئمال طايفالاريني و قولوم بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّري چاغيراجاغام.» رب بويورور، «اونلاري بو اؤلکه‌نئن، بورادا ياشايانلارين و بوتون اطراف مئلّتلرئن اوستونه گتئره‌جيم. بونلاري کامئل محو اده‌جيم، اؤلکه‌ني حيرت و رئشخند هدفئنه چِوئره‌جيم، ابدی بئر خاراباليغا دؤنده‌ره‌جيم.W,بونا گؤره ده قوشونلار ربّی بونو ديئر: «ائندي کي سؤزلرئمه قولاق آسمادينيز،WV',رب بويورور: «لاکئن سئز منه قولاق آسمادينيز، اَل ائشئنئز اولان بوتلرله منی قضبلَندئرئب اؤزونوزه زئيان ووردونوز.»U-,آيري آللاهلارا قوللوق و پرستئش اده‌رَک اونلارين پِيرَوي اولمايين؛ اَل ائشئنئز اولان بوتلرله منی قضبلَندئرمه‌يئن کي، من ده سئزه زئيان يتئرمه‌يئم.»6Te,اونلار سئزه ددئلر: «ائندي هر بئرئنئز اؤز پئس يولونوزدان، عمل‌لرئنئزئن پئسلئيئندن دؤنون کي، ربّئن ابدی اولاراق سئزه و آتالارينيزا وردئيي تورپاقدا قالا بئله‌سئنئز.@Sy,گرچی رب پيغمبر قوللاريني دفه‌لرله يانينيزا گؤنده‌ردي، آمّا سئز اشئتمه‌دئنئز، قولاق آسمادينيز دا.R{,"ائيئرمي اوچ ائل عرضئنده-يهودا پادشاهي آمون اوغلو يوشئيانين پادشاهليغينين اون اوچونجو ائلئندن بو گونه قدر ربّئن سؤزو منه نازئل اولوب. من ده دفه‌لرله بو سؤزلري سئزه بئلدئرمئشم، آمّا سئز قولاق آسماييبسينيز.1Q[,اِرِميا پيغمبر بوتون يهودا خالقينا و اورشلئمده ياشايانلارين هاميسينا بو سؤزو بئلدئرئب ددي:sP a,يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو يِهوياقئمئن پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، بوتون يهودا خالقي باره‌ده اِرِميايا سؤز نازئل اولدو. بو، بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن پادشاهليغينين بئرئنجي ائلئنده اولدو.O, اونلارين اوستونه قيلينج، آجليق و وبا گؤنده‌ره‌جيم، اِله کي، اونلاري اونلارا و آتالارينا وردئيئم تورپاقدان بوسبوتون سئلئب محو اتسئن.»"" N, اونلاري يِر اوزونون بوتون اؤلکه‌لرئنئن گؤزونده پئس و دهشتلي بئر حالا سالاجاغام. اونلاري اسئر آتديغيم هر يرده، اونلار روسواي اولوب هامينين آغزيندا مَثَل اولاجاقلار، هامي اونلاري اَله ساليب اونلارا لعنت اده‌جک.{Mo,رب بله ديئر: «آمّا يهودا پادشاهي صئدقئياني، اونون باشچيلاريني، اورشلئمدن سالامات قالانلاري، ائستر بو اؤلکه‌ده قالسينلار، ائستر مئصئرده ياشاسينلار، ياوا و يِمه‌يي مومکون اولمايان انجئر کئمي اده‌جيم.PL,اونلارا اِله اورَک وره‌جيم کي، منی تاني‌ييب منئم رب اولدوغومو بئلسئنلر. اونلار منئم خالقيم، من ده اونلارين تاريسي اولاجاغام، چونکي اونلار بوتون قلبلري ائله منه اوز توتاجاقلار.»FK,گؤزلرئم اونلارين اوستونده اولاجاق کي، ياخشي ياشاسينلار. و اونلاري گئنه بو اؤلکه‌يه قايتاراجاغام. اونلاري دئرچَلده‌جيم، ييخماياجاغام؛ اونلاري اَکه‌جيم، چيخارتماياجاغام. J ,"ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: «بورادان کَلداني اؤلکه‌سئنه اسئرلئيه گؤنده‌ردئيئم يهودا اسئرلرئني بو ياخشي انجئرلر کئمي ياخشي حساب ادئرم.NI,او واخت ربّئن بو سؤزو منه نازئل اولدو:'HG,او واخت رب مندن سوروشدو: "نه گؤرورسن، اِرِميا؟" جاواب وردئم: "انجئر. ياخشي انجئرلر چوخ ياخشي‌ديرلار، آمّا پئس انجئرلر او قدر پئسدئرلر کي، اونلاري يمک اولماز."qG[,بئر سبدده ائلک محصولا اوخشايان چوخ ياخشي انجئرلر، او بئري سبدده ده ياوا انجئرلر وار ائدي، او قدر ياوا کي، اونلاري يمک اولمازدي. |~f}|{zxwvtsls2qppWo0nnmm.kok$jiPhhpgVfPe=dba]``5^]\[ZFY4XGVVvUTSS+RrQ[PONALKNJ IuGF6ED|C\BA@|?>=E;::^99'87c6643C1}00/A-- ,t*)('y&Q%A$#! S Sj F4'D\ V Q Z2I jT=!, )اونلارا ياخشيليق اتمکدن سِوئنه‌جيم. حقئقتن، بوتون اوره‌يئمله، بوتون جانيملا اونلاري بو اؤلکه‌ده اَکه‌جيم.»1<[, (اونلارلا ابدی بئر عهد باغلاياجاغام؛ اونلارا ياخشيليق اتمکدن دؤنميه‌جيم، منه حؤرمت اتمه‌يي اونلارين اورَکلرئنه قوياجاغام، اِله کي، مندن هچ واخت آيريلماسينلار.a;;, 'اونلارا واحئد اورَک و واحئد حيات طرزي وره‌جيم کي، اؤزلرئنئن و اؤولادلارينين ياخشيليغي اوچون منه همئشه حؤرمت اتسئنلر.:w, &اونلار منئم خالقيم اولاجاقلار، من ده اونلارين تاريسي اولاجاغام.;9o, %«اونلاري آلوولانان قضب و بؤيوک حئدّتله اسئر اتدئيئم بوتون اؤلکه‌لردن بئر يِره ييغاجاغام. اونلاري بورايا قايتاريب اَمئن-آمانليق ائچئنده ياشامالارينا ائجازه وره‌جيم.d8A, $سئز بو شهر باره‌ده ديئرسئنئز: ‹قيلينج، آجليق و وبا ائله بابئل پادشاهينا تسلئم ادئلئر.› آمّا ائسرايئلئن تاريسي رب ديئر:7, #بِن‌هئنّوم دره‌سئنده بَعَل اوچون پرستئشگاهلار تئکدئلر کي، اوغوللاريني و قيزلاريني مولِک بوتونه قوربان اتسئنلر. من بله ائيرنج بئر شيي اتمه‌يي و يهوداني گوناها باتيرماغي نه اونلارا امر اتدئم، نه ده آغليما گتئردئم. 6, "منئم آديملا چاغيريلان معبده ائيرنج بوتلرئني قويوب اوراني نجئسله‌دئلر.r5], !اونلار منه اوزلرئني يوخ، آرخالارينا چِوئردئلر؛ اونلاري دفه‌لرله اؤيرَتدئيئم حالدا، گئنه منه قولاق آسماديلار و درس آلماديلار.;4o, چونکي ائسرايئل و يهودا اؤولادلاري-اؤزلري، پادشاهلاري، باشچيلاري، کاهئنلري، پيغمبرلري، يهودادا و اورشَلئمده ياشايانلار اتدئکلري بوتون پئسلئکلرله منی قضبلَندئرئبلر.@3y, «بو شهر تئکئلدئيي واختدان ائندئيه قدر منی او قدر قضبلَندئرئب کي، اونو حوضورومدان ردّ ادئب آتاجاغام.2y, چونکي ائسرايئل و يهودا اؤولادلاري جاوانليقلاريندان بَري همئشه گؤزومده پئس اولان ائشلر گؤروبلر. دوغرودان دا، ائسرايئل اؤولادلاري گؤردوکلري ائشلرله منی قضبلَندئرمکدن باشقا بئر شي اتمه‌يئبلر.» رب بويورور.|1q, شهره هوجوم ادن کَلدانئلر گلئب اورايا اود ووراجاقلار. شهري ده، اِولري ده يانديراجاقلار. او اِولرئن داملاريندا بَعَلئن شرفئنه بوخور يانديريب باشقا آللاهلارا مايع تقدئملري گتئره‌رک منی قضبلَندئرمئشدئلر.c0?, بونا گؤره ده رب بله ديئر: «باخ، من بو شهري کَلدانئلره و بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّره تسلئم اده‌جيم، او دا اوراني آلاجاق./y, "بوتون بشرئن تاريسي رب منم. منئم اده‌بئلميه‌جيئم بئر شي مگر وار؟Z.-, او واخت اِرِميايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:- , آمّا، ای پروردئگار رب، شهر کَلدانئلره تسلئم ادئله‌جيي حالدا، سن منه ديئرسن: ‹زَمئني گوموشله اؤزون اوچون ساتين آل و بونا شاهئدلر چاغير.›»"",, گؤر شهر دووارلارينين يانينا نجه تورپاق قالاقلاري ييغيلير کي، شهري اَله کچئرتسئنلر. شهر قيلينج، آجليق و وبا اوزوندن اورايا هوجوم ادن کَلدانئلره تسلئم ادئله‌جک. ددئکلرئن يرئنه يِتئشدي، نجه کي، ائندي گؤرورسن!+, اونلار گلئب تورپاغي اؤزلرئنه مولک اتدئلر، آمّا سنئن سؤزونه قولاق آسماديلار، سنئن قانونونو دا رئعايت اتمه‌دئلر؛ امر اتدئيئن شيلرئن هچ بئرئنه عمل اتمه‌دئلر. بونا گؤره ده بوتون بو فلاکتلري باشلارينا گتئردئن."*=, آتالارينا وره‌جيئنه آند ائچدئيئن بو تورپاغي، سود و بال آخان تورپاغي اونلارا وردئن.{)o, سن اؤز خالقين ائسرايئلي علامتلرله، مؤجوزه‌لرله، قووّتلي اَلئنله، اوزانان قولونلا بؤيوک دهشت ساچاراق مئصئر تورپاغيندان چيخارتدين.t(a, سن مئصئرده، ائسرايئلده و بوتون ائنسانلار آراسيندا بو گونه قدر علامتلر و مؤجوزه‌لر گؤرستدئن. بو گون اولدوغو کئمي شؤهرت قازاندين. ' , نئيّتلرئن عظمتلي، ائشلرئن بؤيوکدور! بشرئن بوتون يوللاري سنئن نظرئن آلتيندادير؛ هر کسه يوللارينا و اتدئکلرئنئن نتئجه‌سئنه گؤره عوض ورئرسن.&, سن مئنلر آداما محبّت گؤرسدئرسن، آمّا آتالارين اتدئيي تقصئرلرئن عوضئني اؤولادلاريندان آليرسان. ای بؤيوک و گوجلو تاري کي، آدين قوشونلار ربّي‌دئر.V%%, «آه ای پروردئگار رب، بؤيوک گوجونله و اوزانان قولونلا يِري، گؤيو ياراديبسان. اده‌بئلميه‌جَيئن هچ بئر شي يوخدور.$w, قباله‌ني نِرئيا اوغلو باروکا وردئکدن سونرا ربّه دوعا ادئب ددئم:d#A, چونکي ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «بو اؤلکه‌ده گئنه اِولر، زَمئلر و اوزوم باغلاري ساتين آليناجاق.»H" , «ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: ‹بو مؤهورلنمئش قباله‌ني و آچيق موقاوئله کاغيذيني گؤتور و بئر گئل قابين ائچئنه قوي، اِله کي، اوزون بئر مودّت اوچون قالسين.›»e!C, اونلارين گؤزو قاباغيندا باروکا بله تعلئمات وردئم:E , عَمئم اوغلو خَنه‌مِلئن، قباله‌ني ائمضالايان شاهئدلرئن و کشئکچئلر حيطئنده اوتوران بوتون يهودالي‌لارين گؤزو قاباغيندا، قباله‌ني مَخسِيا اوغلو نِرئيا اوغلو باروکا وردئم.3, قايدا-قانونلار يازيلميش مؤهورلنمئش قباله‌ني و آچيق موقاوئله کاغيذيني گؤتوردوم.2], قباله‌ني چاغيرديغيم شاهئدلرئن حوضوروندا ائمضالاييب مؤهورله‌دئم، گوموشو تَره‌زئده چکدئم.[/, بلجه عَناتوتداکي زَمئني عَمئم اوغلو خَنه‌مِلدن ساتين آلديم. زَمئنئن عوضئنده اونا اون يدّي شِکِل گوموش چکئب وردئم.r], سونرا، ربّئن ددئيي کئمي، عَمئم اوغلو خَنه‌مِل کشئکچئلر حيطئنده يانيما گلئب ددي: «بِنيامئن بؤلگه‌سئنده اولان عَناتوتداکي زَمئمي ساتين آل. چونکي مئراث حاقّي دا، قَيّوملوق حاقّي دا سنه عاييددير. اونو اؤزون اوچون ساتين آل.» او زامان بئلدئم کي، بو سؤز ربّئن طرفئندن‌دئر.]3, «باخ، سنئن عَمئن شَلّوم اوغلو خَنه‌مِل، سنئن يانينا گلئب دئيه‌جک: عَناتوتداکي زَمئمي ساتين آل. چونکي سن منئم لاپ ياخين قوحومومسان و زَمئمي ساتين‌آلما حاقّي سنئندئر و سنئن وَظئفَندئر.»X), اِرِميا ددي: "منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: , صئدقئيا بابئله آپاريلاجاق، و من اونون ائشئنه باخاناجاق اورادا قالاجاق. اگر کَلدانئلرله ووروشاسينيز، اوغور قازانماياجاقسينيز؟» رب بويورور."#?, يهودا پادشاهي صئدقئيا کَلدانئلرئن اَلئندن قاچيب قورتارماياجاق، قطعن بابئل پادشاهينا تسلئم ادئله‌جک. اونونلا اوز-اوزه صؤحبت اده‌جک، گؤز-گؤزه داياناجاق.M, يهودا پادشاهي صئدقئيا اونو بورادا حبس اده‌رَک دمئشدي: "سن نه اوچون بو جور نبئلئک ادئب ديئرسن: رب بله ديئر: «باخ، بو شهري بابئل پادشاهينا تسلئم اده‌جيم، او بوراني اَله کچئرده‌جک., بو زامان بابئل پادشاهينين قوشونو اورشلئمي موحاصئره‌يه آلميشدي. اِرِميا پيغمبر يهودا پادشاهينين سارايينداکي کشئکچئلر حيطئنده محبوس ائدي. 3, يهودا پادشاهي صئدقئيانين پادشاهليغينين اونونجو ائلئنده کي، نِبوکَدنِصّرئن پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلي ائدي، ربدن اِرِميايا بو سؤز نازئل اولدو.wg,(اؤلولرئن و کول‌لرئن آتيلديغي بوتون دره، قئدرون دره‌سئنه قدر اوزانان زَمئلر، شرقده آت دروازاسينين کونجونه‌جک رب اوچون موقدّس اولاجاق. شهر بئر داها کؤکوندن چيخارديلماياجاق، هچ واخت داغيديلماياجاق.»,'اورادان دا اؤلچو ائپي گارِب تپه‌سئنه طرف موستقئم اوزانيب گوعاتا دؤنه‌جک.P,&رب بويورور: "باخ، او گونلر گلئر کي، خَنه‌نِل بورجوندن کونج دروازاسينا قدر، شهر منئم اوچون تزه‌دن تئکئله‌جک.]3,%رب بله ديئر: "اگر يوخاريدا گؤيلر اؤلچوله بئلسه، آشاغيدا يِرئن بونؤوره‌لري اوزه چيخارديلا بئلسه، من ده اوندا بوتون ائسرايئل نسلئني، بوتون اتدئکلري ائشلردن اؤتري ردّ اده‌رم."" رب بويورور.jM,$"اگر قويولان بو قايدا-قانونلار قاباغيمدان گؤتورولر، اوندا ائسرايئل نسلی ده ابدئلئک بئر مئلّت اولماقدان چيخار."" رب بويورور.H ,#"گوندوز ائشيق اولسون" ديئب گونشي چيخاردان، "گجه ائشيق اولسون" ديئب آيا و اولدوزلارا قايدالار قويان، شپه‌لر کوکره‌سئن ديئب دهنزي قاباردان رب- آدي قوشونلار ربّی اولان بله ديئر:A{,""بوندان سونرا بئر کس اؤز قونشوسونو و يا قارداشيني بئر داها اؤيرَتمه‌يئب دميه‌جک: «ربّی تاني!» چونکي هامي، بؤيوکدن کئچئيه قدر، منی تانيياجاق. چونکي من اونلارين تقصئرلرئني باغيشلاياجاغام، گوناهلاريني بئر داها يادا سالماياجاغام."" رب بويورور.d A,!"او گونلردن سونرا ائسرايئل خالقي ائله باغلاياجاغيم عهد بله‌دئر: قانونومو اونلارين فئکئرلرئنه قويوب اورَکلرئنه يازاجاغام. من اونلارين تاريسي، اونلار دا منئم خالقيم اولاجاقلار."" رب بويورور.m S, بو عهد آتالاري ائله باغلاديغيم عهده بنزه‌ميه‌جک، او گون کي، اونلارين اَللرئندن توتوب مئصئر تورپاغيندان چيخارتديم. چونکي اونلارين اَري اولدوغوم حالدا، اونلار منئم عهدئمي پوزدولار."" رب بويورور.( I,رب بويورور: "باخ، او واخت گلئر کي، ائسرايئل و يهودا خالقي ائله تزه بئر عهد باغلاياجاغام. ,هر کس اؤز تقصئرئنه گؤره اؤله‌جک؛ کال اوزوم يئيه‌نئن اؤز دئشلري قاماشاجاق."' G,"او واخت آداملار داها دميه‌جکلر: «آتالار کال اوزوم يدئلر، اوغوللارين دئشلري قاماشير.»,کؤکوندن چيخارديب يوخ ادنده، ييخيب-داغيداندا و بلا گتئرنده اونلارا نجه نظارت اتدئم، دئرچَلدئب يِرلَشدئرنده ده اِلَجه نظارت اده‌جيم."" رب بويورور.O,رب بويورور: "باخ، او گونلر گلئر کي، من ائسرايئل و يهودا تورپاقلاريندا ائنسان توخومو و حيوان توخومو اَکه‌جيم._7,بو زامان اويانيب باخديم، يوخوم شئرئن اولموشدو.),چونکي من يورغون آدامين جانيني تزه‌لَندئره‌جيم، طاقتسئز آدامي دويدوراجاغام."A{,خالق اَکئنچئلر، سورولري ائله گَزَن چوبانلار يهودادا و اونون بوتون شهرلرئنده بئرلئکده ياشاياجاقلار.w,ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: "من اونلارين اسئر اولونموشلاريني گری قايتاراندا، يهودا تورپاغيندا و اونون شهرلرئنده گئنه بله دئيه‌جکلر: «ای عدالت يوردو، ای موقدّس داغ، رب سنه برکت ورسئن!»I ,نه واختا قدر سرگردان گَزه‌جکسن، ای وفاسيز قيز؟ رب دونيادا تزه بئر شي ياراداجاق؛ آرواد کئشئني قوروياجاق."{,"يول علامتلري قوي، يول گؤرسه‌دن لؤوحه‌لر دوزلت. بؤيوک يولا، گتدئيئن يولا فئکئر ور. گری دؤن، ای باکئره قيز ائسرايئل، اؤز شهرلرئنه قاييت!^5,مگر اِفرايئم عزئز اوغلوم ديئل؟ مگر منئم راضي اولدوغوم اؤولاد ديئل؟ هر دفه ضئدّئنه دانيشاندا، گئنه اونو ياديما ساليرام. اوره‌يئم اونون اوچون سيزلايير؛ اونا حدسئز رحمئم گلئر."" رب بويورور.{,من يولومدان آزاندان سونرا تؤوبه اتدئم، عاغليم باشيما گلنده سئنَمه دؤيدوم. جاوانليغيمدا اتدئيئم عاييب ائشلردن اوتانديم، روسواي اولدوم.6~e,بلی، من اِفرايئمئن ناله‌لرئني اشئتمئشم: "سن منی اويره‌دئلمه‌مئش دانا کئمي تَنبه اتدئن، من ده تَربئيه آلديم. منی گری قايتار، من ده قاييداجاغام، چونکي تاريم رب سنسن.}-,"گله‌جيئن اوچون اومئد وار، اؤولادلارين اؤز يوردلارينا دؤنه‌جکلر."" رب بويورور.|/,رب بله ديئر: "سَسئني آغلاماقدان، گؤزلرئني ياش تؤکمکدن قورو، چونکي چکدئيئن زحمتئن عوضي ورئله‌جک، اونلار دوشمن اؤلکه‌سئندن قاييداجاقلار."" رب بويورور.{%,رب بله ديئر: "رامادا بئر سَس، ياس و آجي آغلاشما سَسي اِشئدئلئر. راحئل اوشاقلاري اوچون آغلايير، تسلّی تاپماق دا ائسته‌مئر. چونکي اونلار داها يوخدور."z-,کاهئنلري بول يمکله دويدوراجاغام، خالقيم ياخشيليقلاريملا دوياجاق."" رب بويورور.Dy, او زامان باکئره قيزلار، جاوان و قوجا کئشئلر بئرلئکده اويناييب سِوئنه‌جکلر، من اونلارين ياسيني شادليغا چِوئره‌جيم؛ قوصّه يرئنه اونلارا تسلّی ورئب اونلاري سِوئندئره‌جيم.qx[, اونلار صحيونون اوجا تپه‌سئنه گلئب شادليقدان هاراي چکه‌جکلر؛ ربّئن وردئيي بول نعمتلردن - تاخيلدان، تزه شرابدان، زيتون ياغيندان، قويون-کچي بالالاريندان، مال-حيوان بالالاريندان شادليق اده‌جکلر. جانلاري سولانميش باغچا کئمي اولاجاق، بئر داها قوصّه‌لي اولماياجاقلار.w, چونکي رب يعقوبو خئلاص ادئب! اونو، اوندان گوجلو اولانين اَلئندن قورتاراجاق.=vs, ای مئلّتلر، ربّئن سؤزونو اِشئدئن، اوزاقلارداکي ساحئللرده اعلان ادئب ديئن: «ائسرايئلي سَپه‌له‌ين، اونو بئر يِره ييغاجاق، سوروسونو قورويان چوبان کئمي اونو قوروياجاق.» u , اونلار آغلايا-آغلايا گله‌جکلر، اونلاري من گری گتئره‌رَک، اونلار دوعا اده‌جکلر. اونلاري آخار سولار بويونجا، بودره‌ميه‌جکلري دوز يوللا آپاراجاغام. چونکي من ائسرايئلئن آتاسي‌يام، اِفرايئم دا ائلک اوغلومدور.`t9,باخ، من اونلاري شئمال اؤلکه‌سئندن قايتاراجاغام، دونيانين اوزاق يِرلرئندن بئر يِره ييغاجاغام. آرالاريندا کور، توپال، حامئله و دوغان آرواد دا اولاجاق؛ بؤيوک بئر جاماعات بورايا قاييداجاق.Ps,بودور ربّئن ددئيي: "يعقوب اوچون شادليقلا ترنّوم ادئن، مئلّتلرئن باشچيسي اوچون سَس قالديرين! قويون حمدلرئنئز اِشئدئلسئن، ديئن: «يارب، خالقيني، ائسرايئلدن صاغ قالانلاري خئلاص ات!»krO,بئر گون گله‌جک کي، اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده کشئکچئلر قيشقيراجاق: «قالخين صحيونا، گلئن، تاريميز ربّئن يانينا چيخاق.»Pq,گئنه ده سامئره داغلاريندا اوزوم باغلاري سالاجاقسان، باغ سالانلار اَکه‌جکلر، اونون ميوه‌لرئندن يئيه‌جکلر.p,سني تزه‌دن بئنا اده‌جيم، سن ده تزه‌دن بئنا اولوناجاقسان، ای باکئره قيز ائسرايئل! سن گئنه دفلر اَله آليب شادليق ادنلرله بئرلئکده اويناياجاقسان.4oa,رب کِچمئشده بئزه گؤرونوب ددي: "سني ابدی بئر محبّتله سِومئشم، سِوگي ائله سني اؤزومه طرف چکمئشم.An{,رب بله ديئر: "قيلينجدان قاچيب قورتولان خالق چؤلده لوطف تاپاجاق؛ من ائسرايئله دئنجلئک ورميه گله‌جيم."Jm ,رب بويورور: "او زامان من بوتون ائسرايئل قبئله‌لرئنئن تاريسي اولاجاغام، اونلار دا منئم خالقيم اولاجاقلار." l ,ربّئن اؤز حئدّتلي قضبي، اوره‌يئنئن ائسته‌دئيئني اده‌نه قدر، اونو يرئنه يتئره‌نه قدر سؤنميه‌جک. سئز گله‌جک گونلرده بونو آنلاياجاقسينيز.#k?,باخ، ربّئن طوفاني قضبله قوپاجاق، شئدّتلي طوفاني پئس آداملارين باشيندا پارتلاياجاق.kjO,"بلجه سئز منئم خالقيم، من ده سئزئن تارينيز اولاجاغام."]i3,رهبري اؤزلرئندن اولاجاق؛ باشچيسي اؤز آرالاريندان چيخاجاق. اونو اؤزومه ياخينلاشديراجاغام، او دا منه ياخينلاشاجاق. آيري جور کئم جورعت اده بئلر کي، اؤزونو منه ياخينلاشديرسين؟" رب بويورور.hhI,اؤولادلاري اوّلکي کئمي اولاجاقلار، جاماعاتي حوضورومدا مؤحکم دوراجاق؛ اونلاري سيخيشديرانلارين هاميسيني جزالانديرجاغام. g,اونلارين آراسيندان شوکور و شَنلئک سَسلري اِشئدئله‌جک. من اونلاري چوخالداجاغام، آزالماياجاقلار؛ من اونلارا عئزّت وره‌جيم، آلچالماياجاقلار.Wf',رب بله ديئر: "يعقوبون چاديرلارينين اوغورونو تزه‌دن قوراجاغام، ساکئن اولدوغو يِرلره شَفقَت گؤرسده‌جيم. شهر تزه‌دن وئرانه‌لري اوستونده تئکئله‌جک، ساراي اؤز يِرئنده برپا اولوناجاق.e,رب بويورور: "آمّا من سني گئنه صاغالداجاغام، يارالارينا شفا وره‌جيم. چونکي سني ردّ ادئلمئش چاغيريرلار، صحيون کي، اونا اهمئيّت ورن يوخدور."d%,بونا گؤره سني يئيَنلرئن هاميسي، يِيئله‌جکلر؛ بوتون دوشمنلرئن اسئرلئيه گده‌جکلر. سني سويانلار، سويولاجاقلار؛ سني قارت ادنلر، قارت اولوناجاقلار."c,نئيه ياراندان اؤتري باغيريرسان؟ دردئنئن علاجي اولماديغي اوچون؟ بو ائشلري اونا گؤره سنه اتمئشم کي، تقصئرئن بؤيوکدور، گوناهلارين چوخدور.bb=,بوتون موتّفئق‌لرئن سني ياددان چيخارديبلار، سنئن قيدئنه اصلا ديئل‌لر. من سني، دوشمن ووران کئمي، وورموشام، رحمسئز بئر آدام کئمي جزالانديرميشام، چونکي تقصئرئن بؤيوکدور، گوناهلارين چوخدور. a9, محکمه‌ده ائشئنه باخان يوخدور، ناخوشلوغونا درمان يوخدور، سنئن دردئنه علاج يوخدور.`w, ربّئن بويوردوغو بودور: "سنئن ياران شفا تاپماز، جراحتئن صاغالماز._, من سنئنله‌يم، سني قورتاراجاغام" رب بويورور. "سني آرالارينا قوودوغوم مئلّتلرئن هاميسيني يوخ اِتسَم ده، سني کامئل محو اتميه‌جيم، سنه آنجاق عدالتله تربئيه وره‌‌جيم، دوغرودان دا، جزاسيز قالماغينا ائجازه ورميه‌جيم."^/, رب بويورور: "قورخما، ای قولوم يعقوب، دهشته دوشمه، ای ائسرايئل. چونکي سني اوزاق يِرلردن، نسلئني اسئر اولوندوغو اؤلکه‌دن قورتاراجاغام. يعقوب نسلی گئنه اَمئن-آمانليقدا اولاجاق، راحاتليق تاپاجاق، کئمسه اونو قورخوتماياجاق.$]A, آنجاق اؤزلرئنئن تاريسي ربّه، اونلارا قوياجاغيم پادشاهلاري داوودا قوللوق اده‌جکلر."\,قوشونلار ربّی بويورور: "او گون بويونلارينداکي يوغو قيراجاغام، ائپلرئني قوپارداجاغام؛ بئر داها ياد اِللی‌لر اونلاري اؤزلرئنه قول اتميه‌جکلر.[{,آه، بو نه دهشتلي بئر گون اولاجاق! بئر داها بله گون اولماياجاق، يعقوب نسلی اوچون سيخينتي دؤورو اولاجاق، آنجاق گئنه ده بوندان قورتولاجاق."Z#,سوروشون، گؤرون: کئشي مگر اوشاق دوغار؟ بس نه اوچون، هر کئشئنئن اَللرئني، دوغان آرواد کئمي، قارنينين اوستونده گؤرورَم؟ نه اوچون هامينين اوزو سولوب؟pYY,رب بله ديئر: "قورخو سَسي اِشئدئلئر، باريش يوخ، دهشت سَسي.hXI,ائسرايئل و يهودا اوچون ربّئن ددئيي سؤزلر بونلاردير:?, *رب بله ديئر: «بو خالقين باشينا بوتون بو بؤيوک فلاکتلري نجه گتئردئم، سؤز وردئيئم بوتون ياخشيليقلاري دا اونلارا وره‌جيم. r ~A}!{zyexwRvutsrqp;o'nmJlck ixh,gfe{cbXa`_^g]\[ZPXWeVlUUT.S%RpQPOgNMOLKJIIHBFDpCA@7>=8;:98}6543>2w10/.-6+)('&%%#S"!p wMDXmK,g`2: s  H @\&c&?,+تَخپَنخِسده اِرِميايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:"%=,+اونلار ربّئن سؤزونه قولاق آسماييب مئصئر تورپاغينا گئردئلر و تَخپَنخِسه قدر گتدئلر. $ ,+اونلار کئشئلري، آروادلاري، اوشاقلاري، پادشاهين قيزلاريني، کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دانين شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَليانين يانيندا قويدوغو هر کسي، اِرِميا پيغمبري و نِرئيا اوغلو باروکو دا گؤتوروب گتدئلر.h#I,+عکسئنه، قارِاَخ اوغلو يوخانان و بوتون قوشون باشچيلاري، بوتون يهودالي‌لارين قالانيني کي، اسئر اولوندوقلاري مئلّتلرئن آراسيندان يهودا تورپاغيندا ياشاماق اوچون قاييتميشديلار، يولا سالديلار.J" ,+بلجه قارِاَخ اوغلو يوخانان، بوتون قوشون باشچيلاري و خالق ربّئن يهودادا قالماق امرئندن ائطاعت اتمه‌دئلر.!,+لاکئن نِرئيا اوغلو باروک سني بئزئم ضئدّئمئزه تحرئک ادئر کي، بئزي کَلدانئلره تسلئم اده‌سن، اونلار بئزي اؤلدوره‌لر، يا دا بابئله اسئر آپارالار." ,+حوشاعيا اوغلو عَزَريا، قارِاَخ اوغلو يوخانان و بوتون دئکباش آداملار اِرِميايا ددئلر: "سن يالان ديئرسن. تاريميز رب سني بئزئم يانيميزا گؤنده‌رمه‌يئب کي، دئيه‌سن: «مئصئره گرک گتمه‌يئب اورادا ساکئن اولماياسينيز.» ,+او زامان کي، اِرِميا بوتون خالقا اؤزلرئنئن تاريسي ربّئن سؤزلرئني، ربّئن اِرِميا واسئطه‌سئله اونلارا نازئل اتدئيي هر شيي ديئب قورتاردي،=s,*ائندي ياخشي بئلئن کي، گدئب ساکئن اولماق ائسته‌دئيئنئز يرده قيلينج، آجليق و وبادان اؤله‌جکسئنئز.",*من بو گون سئزه خبر وردئم، آمّا سئز حله ده هچ بئر ائشده تارينيز ربّئن سؤزونه کي، دِمه‌يي اوچون منی يانينيزا گؤنده‌رئب، قولاق آسماييبسينيز.Y+,*چونکي سئز فلاکت گتئرن بئر سهو اتدئنئز. منی تارينيز ربّئن يانينا گؤنده‌رئب دِدئنئز: «تاريميز ربّه بئزئم اوچون دوعا ات، تاريميز ربّئن دئيه‌جيي هر شيي بئزه بئلدئر، بئز اِله ده اده‌رئک.»B},*ای يهودانين قالان خالقي، سئزئن اوچون رب «مئصئره گتمه‌يئن» ددی. ياخشي بئلئن کي، بو گون سئزه خبر وردئم.s_,*چونکي ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «اورشَلئمده ياشايانلارين اوستونه نجه قضبئم و حئدّتئم تؤکولوب، سئز مئصئره گده‌سئنئز، اِلَجه حئدّتئم اوستونوزه تؤکوله‌جک. سئز لعنت، دهشت، نئفرئن و روسوايچيليق هدفي اولاجاقسينيز؛ بئر داها بو يري گؤرميه‌جکسئنئز.»)K,*مئصئره گدئب ساکئن اولماغي قرارا آلان هر کس قيلينج، آجليق و وبادان اؤله‌جک. اونلاردان هچ کس صاغ قالماياجاق، باشلارينا گتئردئيئم بلادان قاچيب قورتارماياجاق.»},*او زامان قورخدوغونوز هَمن قيلينج مئصئر تورپاغيندا سئزه يِتئشه‌جک. قورخدوغونوز آجليق مئصئرده سئزي تعقئب اده‌جک و اورادا اؤله‌جکسئنئز.E,*اوندا، ای قالان يهودالي‌لار، ربّئن سؤزونو اِشئدئن. ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «اگر سئز، دوغرودان دا، مئصئره گدئب اورادا ساکئن اولماغي قرارا آلاسينيز،$A,*اگر دئيه‌سئنئز کي، يوخ، بئز مئصئر تورپاغينا گده‌جيئک و اورادا قالاجاغيق. اورادا موحارئبه گؤرميه‌جيئک، کَره‌ناي سَسي اشئتميه‌جيئک، آجليق چکميه‌جيئک.»2],* لاکئن اگر سئز «بو تورپاقدا ياشاماياجاغيق» دئيه‌رک تارينيز ربّئن سؤزونه قولاق آسماياسينيز،%,* من سئزه مرحمت گؤرسده‌جيم کي، او دا رحم ادئب سئزي اؤز تورپاغينيزا قايتارسين.»-,* بابئل پادشاهيندان قورخمايين. سئز اوندان قورخورسونوز، آمّا قورخمايين.» رب بويورور. «چونکي من سئزئنله‌يم و سئزي آزاد ادئب اونون اَلئندن قورتاراجاغام.3,* «اگر بو اؤلکه‌ده قالاسينيز، من سئزي برپا اده‌رم، داها داغيتمارام، سئزي اَکه‌رم، داها چيخارتمارام. چونکي باشينيزا گتئردئيئم بلايا گؤره قوصّه‌لئيَم.fE,* اونلارا ددي: "ائسرايئلئن تاريسي رب کي، يالواريشينيزي حوضورونا تقدئم اتمک اوچون منی اونون يانينا گؤنده‌ردئنئز، بله ديئر:gG,*اِرِميا قارِاَخ اوغلو يوخاناني، اونونلا بئرلئکده اولان بوتون قوشون باشچيلاريني، بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالقي چاغيريب`9,*اون گون سونرا ربّئن سؤزو اِرِميايا نازئل اولدو.4a,*سني يانينا گؤندردئيئمئز تاريميز ربّئن سؤزونو بَيَنسَک ده، بَيَنمه‌سَک ده، اونا قولاق آساجاغيق کي، ائشئمئز ياخشي گتسئن. بلی، تاريميز ربّئن سؤزونه قولاق آساجاغيق." 5,*اونلار اِرِميايا ددئلر: "قوي رب اؤزو ضئدّئمئزه حقئقي و اعتئبارلي شاهئد اولسون اگر تارين ربّئن بئزه بئلدئرمک اوچون سنه نازئل اتدئيي هر سؤزه عمل اتمه‌سک.D ,*اِرِميا پيغمبر اونلارا ددي: "راضييام. ائسته‌دئيئنئز کئمي تارينيز ربّه دوعا اده‌جيم و باره‌نئزده رب نه جاواب ورسه، سئزه بئلدئره‌جيم. سئزدن هچ نه‌يي گئزلي ساخلاماياجاغام." ,*دوعا ات کي، تارين رب هارايا گده‌جيئمئزي، نه اده‌جيئمئزي بئزه بئلدئرسئن." ,*اونا ددئلر: "خاهئش ادئرئک، يالواريشيميز سنه مقبول اولسون، بئزئم اوچون-بو قالان خالق اوچون تارين ربّه دوعا ات، چونکي نجه کي اؤز گؤزونله ده گؤرورسن، گرچي بئر زامان بئر بؤيوک خالق ائدئک، آمّا ائندي بئزدن چوخ آزي قاليب.t  c,*بوتون قوشون باشچيلاري، قارِاَخ اوغلو يوخانان، هوشَعيا اوغلو يِزَنيا و بؤيوکدن کئچئيه قدر بوتون خالق اِرِميا پيغمبره ياخينلاشيب ,)اونلار کَلدانئلردن قورخوردولار، چونکي نِتَنيا اوغلو اِسماعئل بابئل پادشاهينين اؤلکه‌يه باشچي قويدوغو اَخئقام اوغلو گِدَلياني اؤلدورموشدو.L,)کَلدانئلردن قاچماق اوچون مئصئره طرف يولا دوشدولر و بِيت‌لِخِمئن ياخينليغينداکي گِروت-کئمهامدا قالديلار.@y,)قارِاَخ اوغلو يوخانان و يانينداکي بوتون قوشون باشچيلاري صاغ قالانلارين هاميسيني-اَخئقام اوغلو گِدَلياني اؤلدورن نِتَنيا اوغلو ائسماعئلئن مئصپادان اسئر آپارديغي دؤيوشچولري، آروادلاري، اوشاقلاري و حرم آغالاري گئبعوندان گؤتوروب گتئردئلر.V%,)لاکئن نِتَنيا اوغلو اِسماعئل سکّئز نفرله بئرلئکده يوخاناندان قاچيب قورتولدولار و عَمّونلولارين يانينا گتدئلر.K,)ائسماعئلئن مئصپادان اسئر اتدئيي بوتون خالق دؤنوب گری قاييتديلار و قارِاَخ اوغلو يوخانانين يانينا گتدئلر.b=,) ائسماعئلئن يانيندا اولان بوتون خالق قارِاَخ اوغلو يوخاناني و اونونلا اولان بوتون قوشون باشچيلاريني گؤرنده سِوئندئلر.oW,) او واخت بوتون آداملاريني گؤتوروب نِتَنيا اوغلو ائسماعئلله ووروشماغا گتدئلر. اونو گئبعونداکي بؤيوک حوووضون يانيندا تاپديلار.,) قارِاَخ اوغلو يوخانان و اونونلا بئرلئکده اولان بوتون قوشون باشچيلاري نِتَنيا اوغلو ائسماعئلئن اتدئيي بوتون پئسلئکلر باره‌ده اشئتدئلر.fE,) سونرا اِسماعئل مئصپادا قالان بوتون خالقي و پادشاه قيزلاريني اسئر توتدو؛ کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان اونلاري اَخئقام اوغلو گِدَليانين ائختئيارينا ورمئشدي. نِتَنيا اوغلو اِسماعئل مئصپادا قالان بوتون خالقي اسئر گؤتوروب عَمّونلولارا سيغينماق اوچون يولا دوشدو. 9,) او قويو کي، ائسماعئل اؤلدوردويو گِدَليا ائله آداملارينين جسدلرئني اورايا آتميشدي، آسا پادشاه ائسرايئل پادشاهي بَعشانين موقابئلئنده مودافئعه تدبئري اولاراق قازميشدي. نِتَنيا اوغلو اِسماعئل اونو اؤلدورولَنلرله دولدوردو.~,)آمّا اونلارين آراسيندان اون نفر ائسماعئله ددئلر: "بئزي اؤلدورمه، چونکي بئزئم زَمئده گئزله‌دئلمئش بوغدا، آرپا، زيتون ياغي و باليميز وار."" اِسماعئل ده فئکرئندن دؤنوب اونلاري يولداشلاري ائله بئرلئکده اؤلدورمه‌دي.S},)آداملار شهره گئرنده نِتَنيا اوغلو اِسماعئل و يانيندا اولان آداملار اونلاري اؤلدوروب جسدلرئني قويويا آتديلار.|{,)نِتَنيا اوغلو اِسماعئل آغلايا-آغلايا مئصپادان اونلارين پئشوازينا گلدي. اونلارا يِتئشدئکده ددي: "اَخئقام اوغلو گِدَليانين يانينا گلئن."){K,)هشتاد نفر ساقّاللاري قيرخيلميش، پالتارلاري جيريق، بدنلرئنه يارا وورموش شِکِمدن، شئلودان و سامئره‌دن گلدئلر و ربّئن معبدئنه تاخيل تقدئمي و کوندور گتئردئلر.z3,)گِدَليانين اؤلدورولمه‌سئندن بئر گون سونرا، حله هچ کس بوندان خبردار اولمايارکن،By},)اِسماعئل مئصپادا گِدَليا ائله بئرلئکده اولان بوتون يهودئلري و اوراداکي کَلده عسکرلرئني ده اؤلدوردو.Lx,)نِتَنيا اوغلو اِسماعئل و اونونلا بئرلئکده اولان اون نفر قالخيب شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَلياني کی، بابئل پادشاهي اونو اؤلکه‌يه باشچي قويموشدو، قيلينجلا ووروب اؤلدوردولر.Zw /,)يدّئنجی آيدا پادشاه نسلئندن و اعيانلاردان اولان اِلئشاماع اوغلو نِتَنيا اوغلو اِسماعئل اون نفرله بئرلئکده مئصپايا، اَخئقام اوغلو گِدَليانين يانينا گلدي. اورادا بئرلئکده يمک يئيَرکَن_v7,(لاکئن اَخئقام اوغلو گِدَليا قارِاَخ اوغلو يوخانانا ددي: "بله بئر ائشي اتمه! اِسماعئل باره‌سئنده ددئيئن سؤز دوز ديئل."&uE,(قارِاَخ اوغلو يوخانان مئصپادا گِدَليايا گئزلئجه ددي: "قوي گِدئم، نِتَنيا اوغلو ائسماعئلي اؤلدوروم، هچ کس بئلميه‌جک. نه اوچون او سني اؤلدورسون و اطرافينا ييغيلميش بوتون يهودئلر داغيلسين، يهودادان صاغ قالانلار دا محو اولسون؟""Et,(اونا ددئلر: "مگر بئلمئرسن کي، عَمّونلولارين پادشاهي بَعَلئس، سنئن جا‌نيني آلماق اوچون، نِتَنيا اوغلو ائسماعئلي گؤنده‌رئب؟" لاکئن اَخئقام اوغلو گِدَليا اونلارا ائنانمادي.@sy,( قارِاَخ اوغلو يوخانان و چؤل‌لرده اولان بوتون قوشون باشچيلاري مئصپادا اولان گِدَليانين يانينا گلئبr/,( هاميسي سَپه‌لَندئيي بوتون يِرلردن قاييتديلار. يهودا تورپاغينا، مئصپادا اولان گِدَليانين يانينا گلدئلر. اونلار چوخلو شراب و ياي مئيوه‌لري ييغديلار.q,( او واخت کي، موآبدا، عَمّونلولار آراسيندا، اِدومدا و باشقا اؤلکه‌لرده اولان بوتون يهودئلر اشئتدئلر کي، بابئل پادشاهي يهودادا بئر عئدّه‌ني ساخلاييب و شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَلياني اونلارا باشچي قويوب،ypk,( منه گلئنجه؛ من مئصپادا قالاجاغام کي، بئزئم يانيميزا گله‌جک کَلدانئلرئن قاباغيندا سئزي تمثئل اِدئم. لاکئن سئز شراب، ياي مئيوه‌لري و زيتون ياغي ييغيب قابلارينيزا دولدورون و آلديغينيز شهرلرده ياشايين."|oq,( شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَليا اونلارين اؤزلرئنه و آداملارينا آند ائچئب ددي: "کَلدانئلره قوللوق اتمکدن قورخمايين. اؤلکه‌ده قاليب بابئل پادشاهينا قوللوق ادئن. بله اده‌سئنئز، سئزئن اوچون ياخشي اولار.n,(بو آداملار مئصپايا، گِدَليانين يانينا گلدئلر: نِتَنيا اوغلو اِسماعئل، قارِاَخئن اوغوللاري يوخانان و يوناتان، تَنخومِت اوغلو سِرايا، نِطوَفالي عِفه‌يئن اوغوللاري، مَعَکالينين اوغلو يِزَنيا و اونلارين آداملاري.Fm,(چؤلده اولان بوتون قوشون باشچيلاري و اونلارين آداملاري اشئتدئلر کي، بابئل پادشاهي، اَخئقام اوغلو گِدَلياني اؤلکه‌يه باشچي قويوب و اؤلکه‌نئن يوخسول اهالئسئندن بابئله اسئر اولونماميش کئشئلري، آروادلاري و اوشاقلاري اونون ائختئيارينا ورئبدئر.Tl!,(اِرِميا مئصپايا اَخئقام اوغلو گِدَليانين يانينا گتدي و اونونلا بئرلئکده اؤلکه‌ده قالان خالق آراسيندا ياشادي.$kA,(اِرِميا حله گتمک اوچون دؤنمه‌مئشدي کي، نِبوزَره‌دان ددي: "بابئل پادشاهينين يهودا شهرلري اوستونه قويدوغو شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَليانين يانينا قاييت و اونونلا بئرلئکده خالق آراسيندا ياشا. يا دا هارا گتمک ائسته‌يئرسن، اورا گت."" او واخت کشئکچئلر ريئسي اونا آذوقه و بئر هدئيّه ورئب بوراخدي.$jA,(ائندي سني، اَلئنه وورولان زنجئرلردن آزاد ادئرم. اگر ائسته‌يئرسن، منئمله بئرلئکده بابئله گل، اورادا سني ياخشي ساخلايارام؛ آمّا اگر ائسته‌مئرسن، اوندا گلمه. باخ، بوتون اؤلکه سنئن قاباغيندادير، هارايا گتمک ائسته‌يئرسن، گت.»i},(سونرا دا اونو يرئنه يتئردي؛ نجه کي، دمئشدي، ادئب. بونلارين هاميسي باش وردی، چونکي سئز ربّه گوناه اتدئنئز و اونون سؤزونه قولاق آسمادينيز.9hk,(کشئکچئلر ريئسي اِرِمياني تاپاندا اونا ددي: "بو يِرئن باشينا تارين رب بو فلاکتي گتئره‌جيئني ددی،$g C,(کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان اِرِمياني رامادا آزاد ادئب گتدئکدن سونرا، ربّئن سؤزو اِرِميايا نازئل اولدو. نِبوزَره‌دان اونو بابئله اسئر اولونان بوتون اورشَلئم و يهودا خالقي ائله بئرلئکده زنجئرلَنمئش حالدا رامايا آپارميشدي.ofW,'من سني خئلاص اده‌جيم، سن قيلينجلا هلاک اولماياجاقسان. اؤز جا‌نيني قورتاراجاقسان، چونکي سن منه بِل باغلاييرسان.» رب بويورور."&eE,'لاکئن او گون سني خئلاص اده‌جيم.» رب بويورور. «قورخدوغون آداملارا تسلئم ادئلميه‌جکسن.d ,'"گت، کوشلو عِبِدمِلِکه دِه؛ ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «بو شهرئن اوستونه ياخشيليق يوخ، پئسلئک گتئره‌رک دِدئيئم سؤزلري يرئنه يتئره‌جيم. او گون بونلار سنئن گؤزلرئن قاباغيندا باش وره‌جکلر.c,'کشئکچئلر حيطئنده محبوس ائکن اِرِميايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولموشدو:jbM,'آدام گؤنده‌رئب اِرِمياني کشئکچئلر حيطئندن گتئردئلر. اِرِمياني شافان اوغلو اَخئقام اوغلو گِدَليايا تاپشيرديلار کي، اونو اِرِميانين اؤز اِوئنه آپارسين. بلجه اِرِميا اؤز خالقين آراسيندا قالدي.sa_,' کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان، نئظامي مشورتچي نِبوشَزبان، باش مامور نِرگال‌شِر-اِزِر و بابئل پادشاهينين بوتون باشقا اعيانلاري`3,' "اونو آپار و اونا ياخشي يِتئش؛ اونونلا پئس رفتار اتمه. سندن نه ائسته‌سه، اونو ات."0_Y,' بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر اِرِميا باره‌ده کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دانا بله امراتمئشدي:^,' کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان خالقدان هچ بئر شيي اولمايان بعضی يوخسوللاري يهودا تورپاغيندا ساخلادي، اونلارا اوزوم باغلاري و زَمئلر وردی.b]=,' کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان شهرده صاغ قالان خالقي، اونون طرفئنه کِچَنلري-صاغ قالان بوتون اهالئني بابئله اسئر آپاردي.8\i,'کَلدانئلر پادشاه ساراييني و خالقين اِولرئني يانديرديلار، اورشَلئمئن دووارلاريني اوچورتدولار.[#,'سونرا صئدقئيانين گؤزلرئني چيخارتدي و اونو بابئله آپارماق اوچون زنجئرله‌دي.tZa,'بابئل پادشاهي رِبله‌ده صئدقئيانين گؤزو قاباغيندا اوغول‌لاريني اؤلدورتدو. بابئل پادشاهي بوتون يهودا اعيانلاريني دا اؤلدورتدو.|Yq,'لاکئن کَلده قوشونو اونلاري تعقئب ادئب اَرئحا اووالاريندا صئدقئيايا چاتديلار. صئدقئياني توتوب خَمات تورپاغينداکي رئبلايا، بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن يانينا آپارديلار. او، صئدقئيا باره‌ده حؤکم وردی.eXC,'يهودا پادشاهي صئدقئيا و بوتون دؤيوشچولر اونلاري گؤرنده قاچديلار؛ اونلار گجه واختي شهردن، پادشاهين باغچاسي يولوندان، ائکي دووارين آراسينداکي قاپيدان چيخيب قاچديلار و عَرَبه‌يه طرف گتدئلر.^W5,'بابئل پادشاهينين بوتون باشچيلاري-سامگارلي نِرگال‌شار-اِزِر، نئظامي مشورتچي نِبو سار-سَکئم، باش مامور نِرگال‌شار-اِزِر و بوتون باشقا اعيانلار ائچه‌ري گئرئب اورتا دروازادا اوتوردولار.KV,'صئدقئيانين پادشاهليغينين اون بئرئنجي ائلئنده، دؤردونجو آيين دوقّوزونجو گونو شهر دوواريندا دَلئک آچيلدي.BU ,'يهودا پادشاهي صئدقئيانين پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنئن اونونجو آييندا، بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر بوتون قوشونو ائله اورشَلئمئن قاباغينا گلئب شهري موحاصئره‌يه آلدي.T),&بلجه اورشَلئمئن اَله گِچئرئلدئيي گونه‌جک، اِرِميا کشئکچئلر حيطئنده قاليردي.ZS-,&بوتون باشچيلار اِرِميا‌نين يانينا گلئب اوندان سوروشدولار. او دا پادشاهين امر اتدئيي کئمي بوتون بو سؤزلري اونلارا ددی. داها اونا بئر سؤز دِمه‌دئلر، چونکي بو صؤحبتي هچ کس اشئتمه‌مئشدي.6Re,&اونلارا دِه: «پادشاها يالواريرديم کي، منی يوناتانين اِوئنه قايتارماسين و اورادا اؤلمه‌يئم.»""8Qi,&اگر باشچيلار اشئتسه‌لر کي، سنئنله دانيشميشام و سنئن يانينا گلئب دِسه‌لر: «پادشاها نه ددئن و پادشاه سنه نه ددی، بئزه بئلدئر، بئزدن گئزلَتمه، يوخسا سني اؤلدوره‌رئک.»P#,&او واخت صئدقئيا اِرِميايا ددي: "بو صؤحبتي هچ کسه بئلدئرمه، يوخسا اؤله بئلرسن.RO,&سنئن بوتون آروادلارين و اوغوللارين کَلدانئلره تسلئم ادئله‌جک. سن اؤزون ده اونلارين اَلئندن قاچيب قورتارا بئلميه‌جکسن، بابئل پادشاهي سني اَله کچئرده‌جک؛ بو شهر ده يانديريلاجاق."GN,&يهودا پادشاهينين ساراييندا قالان بوتون آروادلار بابئل پادشاهينين باشچيلارينا تسلئم ادئله‌جک. او آروادلار سنه دئيه‌جکلر: «اِعتئماد اتدئيئن دوستلار سني آلداديب مغلوبئيّته دوچار اتدئلر. آياقلارين پالچيغا باتيب، دوستلارين سني قويوب قاچيبلار.»M,&لاکئن اگر تسلئم اولماقدان ائمتئناع اده‌سن، رب منه بونو گؤرسه‌دئر:}Ls,&اِرِميا ددي: "سني اونلارين اَلئنه ورمزلر. ربدن ائطاعت ات و سنه دِدئيئم سؤزلری يرئنه يتئر. او واخت خيئر تاپارسان، جانين دا آماندا قالار.!K;,&صئدقئيا پادشاه اِرِميايا ددي: "کَلدانئلرئن طرفئنه کچن يهودئلردن قورخورام. کَلدانئلر منی اونلارين اَلئنه وره بئلرلر، اونلار دا منئمله پئس رفتار اِدَرلر."GJ,&لاکئن اگر بابئل پادشاهينين باشچيلارينا تسلئم اولماياسان، بو شهر کَلدانئلره تسلئم ادئله‌جک و اونو يانديراجاقلار؛ سن اؤزون ده اونلارين اَلئندن قاچيب قورتارا بئلميه‌جکسن.»"" I,&اِرِميا صئدقئيايا ددي: "ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار تاريسي رب بله ديئر: «اگر سن بابئل پادشاهينين باشچيلارينا تسلئم اولاسان، جانين قورتاراجاق و بو شهر ده اوددا يانماياجاق؛ عايئلَنله بئرلئکده صاغ قالاجاقسان.TH!,&لاکئن صئدقئيا پادشاه اِرِميايا گئزلئجه آند ائچئب ددي: "بئزه نفس ورن، وار اولان تارييا آند اولسون کي، نه سني اؤلدوره‌جيم، نه ده سني، جا‌نيني آلماق ائسته‌ين آداملارا تسلئم اده‌جيم."bG=,&اِرِميا صئدقئيايا ددي: "اگر سنه بئلدئرسم، آيا منی اؤلدورميه‌جکسن؟ حتّا اگر سنه نصئحت ده ورسم، منه قولاق آسماياجاقسان."=Fs,&صئدقئيا پادشاه آدام گؤنده‌رئب اِرِميا پيغمبري اؤز يانينا-ربّئن معبدئنئن اوچونجو گئرئشئنه گتئرتدي. پادشاه اِرِميايا ددي: "سندن بئر شي سوروشاجاغام، مندن هچ نه گئزلَتمه."E%,& اِرِمياني ائپلرله چکئب قويودان چيخارتديلار. اِرِميا کشئکچئلر حيطئنده قالدي.D,& کوشلو عِبِدمِلِک اِرِميايا ددي: "ييرتيق پالتارلاري و اَسکئلري قولتوقلارينين آلتينا قوي و ائپلري اونلارين اوستوندن کچئرت."" اِرِميا بله ده اتدي.rC],& عِبِدمِلِک اؤزو ائله آداملار گؤتوروب ساراي خزئنه‌سئنئن آلتيندا اولان بئر اوتاغا گئردي و اورادان ييرتيق پالتارلار، جيريق اَسکئلر گؤتوردو. سونرا اونلاري ائپلرله قويودا اولان اِرِميايا ساللاديلار._B7,& پادشاه کوشلو عِبِدمِلِکه امر ادئب ددي: "اؤزونله اوتوز نفر گؤتور و اِرِميا پيغمبري اؤلمه‌مئشدن قاباق قويودان چيخارت."A#,& "آغام پادشاه، بو آداملارين اِرِميا پيغمبره بوتون اتدئکلري پئسدئر. اونو قويويا آتيبلار او اورادا آجيندان اؤله‌جک، چونکي داها شهرده چؤرک قالماييب."b@=,&عِبِدمِلِک پادشاه ساراييندان چيخيب پادشاها ددي:?},&پادشاه ساراييندا وظئفه‌لي اولان کوشلو عِبِدمِلِک اشئتدي کي، اِرِميا‌ قويويا آتيليب. بو زامان پادشاه بِنيامئن دروازاسيندا اوتورموشدو.q>[,&او زامان اونلار اِرِمياني توتوب پادشاهين اوغلو مَلکئيانين کشئکچئلر حيطئنده اولان قويوسونا آتديلار. اِرِمياني ائپله اورايا سالديلار. قويودا سو يوخ ائدي، فقط پالچيق وار ائدي. اِرِميا پالچيغا باتدي.:=m,&صئدقئيا پادشاه ددي: "اونو سئزئن اَلئنئزه ورئرم، چونکي پادشاه سئزئن ضئدّئنئزه بئر ائش گؤره بئلمز."M<,&او واخت باشچيلار پادشاها ددئلر: "بو آدام گرک اؤلومه ورئلسئن. او بو سؤزلرله شهرده قالان دؤيوشچولرئن و خالقين اورَکلرئني اوزور. يقئن بو آدام خالقا ياخشيليق ديئل، پئسلئک آرزولايير."<;q,&رب بله ديئر: «بو شهر قطعن بابئل پادشاهينين قوشونونا تسلئم ادئله‌جک و او بو شهري اَله کچئرده‌جک.»"":+,&"رب بله ديئر: «بو شهرده قالان آدام قيلينجدان، آجليقدان و وبادان اؤله‌جک. لاکئن کَلدانئلره تسلئم اولان ياشاياجاق؛ اؤز جا‌نيني قورتاريب صاغ قالاجاق.» 9 ,&مَتّان اوغلو شِفَطيا، پَشخور اوغلو گِدَليا، شِلِميا اوغلو يَهوکال و مَلکئيا اوغلو پَشخور اِرِميا‌نين بوتون خالقا ددئيي بو سؤزلري اشئتدئلر: 8 ,%او واخت صئدقئيا پادشاه امر اتدي کي، اِرِمياني کشئکچئلر حيطئنده ساخلاسينلار. شهرده چؤرک احتئياطي قورتارانا قدر، هر گون اِرِميايا چؤرک پئشئرَنلر کوچه‌سئندن چؤرک گتئرئردئلر. بلجه اِرِميا کشئکچئلر حيطئنده قالدي.7/,%لاکئن ائندي، ای آغام پادشاه، خاهئش ادئرم، قولاق آس. خاهئش ادئرم، بو يالواريشيمي قبول ات و منی مئرزه يوناتانين اِوئنه قايتارما، يوخسا اورادا اؤله‌رم."E6,%هارادادير او پيغمبرلرئن کي، نبئلئک ادئب ديئردئلر: «بابئل پادشاهي سئزه و بو اؤلکه‌يه هوجوم اتميه‌جک؟»p5Y,%سونرا اِرِميا صئدقئيا پادشاها ددي: "سنئن، اعيانلارينين، و بو خالقين ضئدّئنه مگر نه گوناه اتمئشم کي، منی حبسخانايا ساليبسينيز؟ z~}{zHy\x vuktsr_pnmlkidhfeXdba`_^(\[ZXVUSRQ OO]NMLL JLIHHG&FEDBA@?>> <<:99l876=54w21n/.-\,*)(()&%R$$d##2"!! JE?DSKo%T*Sv ] > u o 6>\ 1,0/لاکئن گله‌جکده، موآبدان اسئر اولونانلاري گری قايتاراجاغام."" رب بويورور. موآب باره‌ده‌کي حؤکم بورادا آخيرا چاتير.P,0.واي سنئن حالينا، ای موآب! کِموشون خالقي يوخ اولوب؛ اوغوللارين سورگونلويه دوشوب، قيزلارين اسئرلئيه آپاريليب.E,0-"خِشبونون کؤلگه‌سئنده قاچقينلار طاقتسئز دوروبلار. چونکي خِشبوندان اود، سئخونون اورتاسيندان آلوو چيخيب؛ او موآبين آلنيني، هر يانا سَس سالانلارين باشلاريني يانديريب-ياخير.yk,0,"دهشتدن قاچان، چوخورا دوشه‌جک، درئن چوخوردان چيخا بئلَن، تله‌يه دوشه‌جک. چونکي موآبين اوستونه جزا ائلئني گتئره‌جيم."" رب بويورور.w,0+ای موآب ساکئنلري، دهشت، چوخور و تله سئزي گؤزله‌يئر."" رب بويورور.:m,0*موآب وئران اولاجاق، خالقلار آراسيندا داها بئر مئلّت اولماياجاق. چونکي ربّئن ضئدّئنه کئبئرلَندي.s_,0)قِرئيوت اَله کچئرئله‌جک، قالالار آليناجاق. او گون موآب دؤيوشچولرئنئن اوره‌يي، دوغوش آغريسي چکن آروادين اوره‌يي کئمي اولاجاق.#,0(رب بله ديئر: "باخ! قارتال کئمي بئري اوچاجاق، موآب اوستونه قانادلاريني آچاجاق.,0'"موآب نجه وئراندير! اونلار نجه ده شئون ادئرلر! موآب خجالتدن نجه آرخايا دؤنور! موآب بوتون اطرافينداکي‌لارا رئشخند و دهشت نومونه‌سي اولوب."ta,0&موآب داملاريندان، مِيدانلاريندان فقط آغلاشما سَسي گلئر. چونکي من موآبي هچ کسئن بَيَنمه‌دئيي بئر قاب کئمي قيرميشام."" رب بويورور.),0%هر کس ساچيني کَسئب، ساقّاليني قيرخيب، هر اَل يارالي‌دير، هر بِل چولا ساريليب.{,0$"بونا گؤره ده موآب اوچون اوره‌يئم نِي کئمي شئون ادئر. قئرخِرِس خالقي اوچون اوره‌يئم نِي کئمي شئون ادئر. اَلده اتدئيي مال-دولت يوخ اولوب.D,0#موآبدا پرستئشگاهلاردا قوربان گتئرنلري، اؤز آللاهلارينا بوخور يانديرانلاري محو اده‌جيم."" رب بويورور.-,0"اونلارين فغان سَسي خِشبوندان اِلعالِه‌يه قدر اِشئدئلئر؛ يَحَصه قدر، صوعَردن خورونايئمه، عِگلَت-شِلئشيايا قدر! چونکي حتّا نئمرئم سولاري دا قورويوب.L,0!موآبين ميوه باغلاريندان، زَمئلرئندن شَنلئک و شادليق سَسي يوخ اولوب. اوزوم‌سيخانلاردان آخان شرابي کَسمئشم؛ هچ کس شادليق هارايي ائله اوزوم اَزمئر. گلن سَس ده شادليق هارايي ديئل.J ,0 ای سئبما تَنه‌يي، سنئن اوچون يَعزِر خالقينا آغلاديغيمدان چوخ آغلاييرام. بوداقلارين دهنزي آشيب يَعزِره چاتدي. محو ادن سنئن ياي ميوه‌لرئنئن، يِتئشمئش اوزومونون اوستونه دوشوب.K,0بونا گؤره ده موآب اوچون شئون اده‌جيم، بوتون موآب اوچون فغان اده‌جيم، قئرخِرِس خالقي اوچون ياس توتاجاغام.$A,0گوستاخليغيني بئلئرم، لاکئن عبث‌دئر."" رب بويورور. "فخر اتمه‌سئنئن هچ فايداسي يوخدور.X),0موآبلي‌لارين نه درجه‌ده کئبئرله‌نئب لووغالانديقلاريني، نه جور تکبّورلو، مغرور و حئرصلي اولدوقلاريني اشئتدئک.R ,0ای موآب ساکئنلري، شهرلرئنئزي ترک ادئب قايالارا سيغينين. يوواسيني ماغارانين آغزيندا قوران گؤيرچئن کئمي اولون.` 9,0مگر ائسرايئل سنه مضحَکه اولمادي؟ مگر او اوغرولار آراسيندا توتولدو کي، اوندان دانيشاندا حقارتله باشيني يِلله‌يئرسن؟V %,0"موآبي مست ادئن، چونکي ربّئن ضئدّئنه کئبئرله‌نئب. قوي موآب اؤز قوسدوغونا بَلَنسئن، قوي مضحَکه‌يه ده چِورئلسئن.f E,0موآبين بوينوزو کَسئلئب، قولو قيريليب."" رب بويورور.v e,0قئريوت، بوصرا، اوزاق و ياخين بوتون موآب شهرلري محکوم اولوب.S,0قئرياته‌يئم، بِيت‌گامول، بِيت‌مِعون،F,0دئبون، نِبو، بِيت‌دئبله‌تايئم،Y+,0اوواداکي شهرلر يعني حولون، يَهصا، مِفاعَت،9k,0موآب روسواي اولوب، چونکي داغيليب. شئون ات، باغير! موآبين محو اولدوغونو اَرنون دره‌سئنده بئلدئر.<q,0ای عَروعِر ساکئني، يول کناريندا دوروب کشئک چک! قاچان کئشئدن، قورتولان آرواددان «نه اولوب؟» سوروش.,0ای دئبون ساکئنئلري، جاه-جلالينيزدان دوشون، سوسوز يرده اوتورون. چونکي موآبي محو ادن سئزئن ده اوستونوزه گله‌جک، قالالاريني داغيداجاقدير.lQ,0ای اونون اطرافيندا اولانلار، اونون آديني بئلَنلر، اونون اوچون ياس توتوب ديئن: «قودرتلي عصا، عظمتلي دَيَنَک نجه ده قيريلدي!»wg,0"موآبين فلاکتي عنقرئب گلئر؛ اونون بلاسي سورعتله ياخينلاشير.,0موآب محو اولاجاق، اونون شهرلرئنه هوجوم اده‌جکلر. لاپ سِچمه جاوانلاري اؤلدورولميه گده‌جک."" آدي قوشونلار ربّی اولان پادشاه بونو بويورور.ta,0نه اوچون ديئرسئنئز: «بئز ائگئدئک؟ دؤيوشه قابئل عسگرلرئک؟»M~,0 موآب خالقي بِل باغلاديغي کِموشدان اوتاناجاق، نجه کي، ائسرايئل خالقي بِل باغلاديقلاري بِيت‌ائلدن اوتاندي./}W,0 لاکئن او گونلر گلئر کي، اونو قابدان قابا تؤکه‌جک آداملاري گؤنده‌رئم."" رب بويورور. "بلی، اونو تؤکه‌جکلر؛ قابلاريني بوشالداجاقلار، کوپلرئني تئکه-تئکه اده‌جکلر.N|,0 موآب جاوانليغيندان بَري لاقيد ائدي. تورتاسي دئبده قالان شرابا اوخشاييردي. قابدان قابا بوشالديلماييب، سورگونلويه گتمه‌يئب. بونا گؤره ده داديني ديئشمه‌يئب، عطرئني ائتئرمه‌يئب.-{S,0 ربّئن ائشئني ياريمچيليق گؤرَنه لعنت اولسون! قيلينجيني قان تؤکمکدن ساخلايانا لعنت اولسون!Rz,0 موآب تورپاغينا دوز تؤکون، چونکي خاراباليغا دؤنه‌جک؛ شهرلري اِله وئران اولاجاق کي، اورادا کئمسه ياشاماياجاق.yyk,0محو ادن هر شهرئن اوستونه گله‌جک، هچ بئر شهر قورتولماياجاق. دره يِرله يِکسان اولاجاق، وادي وئرانه‌يه چِورئله‌جک. چونکي رب بويوروب.x,0اؤز عمل‌لرئنه، اؤز مال-دؤولتئنه بِل باغلاديغين اوچون سن ده اَله کچئرئله‌جکسن. کِموش بوتو ده کاهئنلر و باشچيلاري ائله بئرلئکده اسئر ادئله‌جک.gwG,0قاچين، جانينيزي قورتارين! چؤلده‌کي کؤل کئمي اولون.Bv},0آغلايا-آغلايا لوخئت يوخوشوندان چيخيرلار؛ خورونايئم اِنئشئنده قيرغينا گؤره دردلي فغانلار اِشئدئلئر.euC,0موآب داغيديلاجاق؛ اؤولادلارينين فريادي قالخاجاق.ty,0خورونايئمدن گلن فغان سَسي اشئت، هلاکت فغاني، بؤيوک قيرغين فغاني!Zs-,0موآبين شؤهرتي داها قالماياجاق. خِشبوندا اونون محوي اوچون قصد قورولاجاق: «گلئن، اونو يوخ اِدَک کي، داها بئر ده بله مئلّت اولماسين.» ای مَدمِن، سن ده سوسدورولاجاقسان، قيلينج سني قوواجاق.sr a,0موآب باره‌ده ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: "واي نِبونون حالينا! چونکي وئرانه‌لئيه چِورئله‌جک. قئرياتايئم روسواي اولاجاق، اَله کچئرئله‌جک؛ قالاسي داغيلاجاق، دارماداغين اولاجاق.Oq,/رب امر اتدئيي حالدا، رب اونو اَشقِلون و دهنز ساحئلئنئنئن ضئدّئنه قويدوغو حالدا، قيلينج نجه آرام توتا بئلر؟""4pa,/باغيريرسينيز: ‹آه، ای ربّئن قيلينجي، نه واخت آرام توتاجاقسان؟ قينينا دؤن، دايان و آرام اول!›ooW,/غَزّه ياس توتوب ساچيني يولاجاق؛ اَشقَلون سَسئني کَسه‌جک. ای دره‌ده صاغ قالانلار، نه واختا قدر بدنلرئنئزي يارالاياجاقسينيز؟Qn,/چونکي بوتون فئلئسطلی‌لرئن محو ادئله‌جيي گون گلئب. صور و صئدوندان کؤمک اده بئلن، صاغ قالان هر کس يوخ ادئله‌جک. رب کَفتور ساحئلئندن گلن فئلئسطلی‌لرئن صاغ قالانلاريني هلاک اده‌جک.Wm',/توسَنلرئن يري دؤيَن ديرناقلارينين سَسئندن، دؤيوش عارابالارينين ولوله‌سئندن، تَکَرلرئنئن گورولتوسوندن، آتالار اؤولادلارينا کؤمک اتمک اوچون دؤنميه‌جکلر؛ اَل‌لري طاقتدن دوشه‌جک.l#,/"رب بله ديئر: «گؤر شئمالدان سولار نجه قالخير؛ اونلار سل کئمي داشاجاقلار، اؤلکه‌نئن و اوراداکي هر شيئن، شهرئن و اورادا ياشايانلارين اوستونه آخاجاقلار. خالق فرياد اده‌جک، او اؤلکه‌ده ياشايانلارين هاميسي شئون اده‌جک.Kk ,/فئرعون غَزّه‌يه هوجوم اتمه‌مئشدن قاباق، اِرِميا پيغمبره فئلئسطلی‌لر باره‌ده ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:#j?,.قورخما، ای قولوم يعقوب، چونکي من سنئنله‌يم.» رب بويورور. «سني آرالارينا قوودوغوم مئلّتلرئن هاميسيني يوخ اتسم ده، سني کامئل محو اتميه‌جيم. سني آنجاق عدالتله تربئيه اده‌جيم؛ دوغرودان دا جزاسيز قالماغينا ائجازه ورميه‌جيم.»""i,.«قورخما، ای قولوم يعقوب، دهشته دوشمه، ای ائسرايئل. چونکي سني اوزاق يِرلردن، نسلئني اسئر اولوندوغو اؤلکه‌دن قورتاراجاغام. يعقوب گئنه راحاتليق تاپيب اَمئن آمانليقدا ساکئن اولاجاق، اونو قورخودان اولماياجاق.|hq,.اونلاري، اونلارين جانلاريني آلماق ائسته‌ينلره يعني بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّره و اونون اعيانلارينا تسلئم اده‌جيم. لاکئن سونرا اوّللر اولدوغو کئمي، آداملار گئنه مئصئرده ساکئن اولاجاقلار.» رب بويورور.Gg,.ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی ديئر: «باخ، من نوف شهرئنئن آللاهي آمونو، فئرعونو، مئصئري، اونون آللاهلاريني، پادشاهلاريني و فئرعونا بِل باغلايانلاري جزالانديرجاغام.vfe,.مئصئر قيزي اوتانديريلاجاق، شئمال خالقينا تسلئم ادئله‌جک.»Re,.مِشه‌سئني کِچئلمَز اولسا دا، کَسَه‌جکلر.» رب بويورور. «چونکي اونلار چَيئرتکه‌لردن چوخدورلار، حسابا گلمزلر.wdg,.دوشمن قووّتله گلرکَن، مئصئر سورونوب آرادان چيخان ائلان کئمي فيشيلتاياجاق؛ اونون ضئدّئنه آغاج کَسَنلر کئمي، بالتا ائله گله‌جکلر.Wc',.اونون موزدلو عسگرلري ده کؤکَلمئش دانا کئمي‌دئر. حتّا اونلار دا اوز چِوئرئب بئرلئکده قاچاجاقلار، يِرلرئنده دورماياجاقلار. چونکي فلاکت گونو باشلارينا گلئر، جزالارينين واختي يِتئشئر.b,.مئصئر چوخ گؤزل بئر بوزوودور، لاکئن شئمالدان اوستونه آت چئبئني گلئر.sa_,.ای مئصئرده ياشايان قيز، سورگونلويه گتمک اوچون اشيالاريني حاضيرلا. چونکي نوف وئران اولوب ياناجاق، ائچئنده بئر ساکئن قالماياجاق.!`;,.آدي قوشونلار ربّی اولان پادشاه بويورور: «وارليغيما آند اولسون، بئري گله‌جک کي، داغلار آراسيندا اولان تابور کئمي، دهنز قيراغيندا اولان کَرمِل کئمي‌دئر.?_w,.اورادا اونلار باغيراجاقلار: «مئصئر پادشاهي فئرعون آنجاق بئر بوش‌بوغازدير، او، فورصتي اَلدن ورئب.»0^Y,.دفه‌لرله بودره‌يه‌جکلر؛ بئربئرلرئنئن اوستونه ييخيلاجاقلار. دئيه‌جکلر: «قالخين ظالئملارين قيلينجيندان قاچيب اؤز خالقيميزين يانينا، دوغما وطنئمئزه قاييداق.»*]M,.جنگاورلرئن نه اوچون يِره ييخيلاجاقلار؟ دايانا بئلمئرلر، چونکي رب اونلاري يِره ووراجاق.\5,."مئصئرده بئلدئرئن، مئگدولدا اشئتدئرئن؛ نوف و تَخپَنخِسده اعلان ادئب ديئن: «سيرايا دوزول و حاضيرلاش، چونکي اطرافيندا اولانلاري قيلينج يِيئب قورتارير.»^[5,. بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن گلئب مئصئر تورپاغينا هوجوم اده‌جيي باره‌ده، رب اِرِميا پيغمبره بو سؤزلري نازئل اتدي: Z,. مئلّتلر سنئن روسوايچيليغيني اِشئده‌جکلر؛ فريادين يِر اوزونو بورويه‌جک. دؤيوشچو باشقا دؤيوشچونو بودرَده‌جک، ائکئسي ده بئردن ييخيلاجاقلار."UY#,. ای باکئره قيزا بَنزه‌يَن مئصئر، گئلعادا چيخ، مَلحم آل. چوخلو درمان ائچمه‌يئن عبث‌دئر؛ سنئن دردئنه شفا يوخدور.bX=,. لاکئن او گون قوشونلار ربّی پروردئگارين گونودور، دوشمنلرئندن قئصاص آلماسي اوچون قئصاص گونودور. اونلاري قيلينج يِيئب دوياجاق، قانلاريني ائچئب سوسوزلوغونو ياتيرداجاق. چونکي شئمال اؤلکه‌سئنده، فَرات چايينين قيراغيندا قوشونلار ربّی پروردئگار قوربان کَسه‌جک.W,. ای آتلار، قالخين! ای دؤيوش عارابالاري، دَلي کئمي جومون! ای قالخانلا سئلاحلانميش کوش و پوت دؤيوشچولري، ای اوخ آتان لودلولار، ائره‌لي گدئن!Vy,.نئل کئمي قالخان، سولاري سل کئمي چالخالانان مئصئردئر. او ديئر: «قالخيب يِر اوزونو باساجاغام. شهرلري و اورادا ياشايانلاري هلاک اده‌جيم.»~Uu,.نئل کئمي قالخان بو کئمدئر؟ سولاري سل کئمي چالخالانان بو کئمدئر؟ZT-,."بَرک قاچان، قاچا بئلمئر، گوجلو اولان دا قورتولا بئلمئر. شئمالدا، فَرات چايينين قيراغيندا، بودره‌يئب ييخيليرلار.pSY,.نه گؤرورم؟ دهشتده‌دئرلر، گری دؤنورلر، دؤيوشچولري مغلوب اولوبلار، آرخايا باخماياراق قاچيرلار، هر طرفده دهشتدئر!"" رب بويورور.xRi,.آتلارينيزي يَهَرله‌يئن، توسنلرئنئزه مئنئن، ای آتلي‌لار! دَبئلقه گِيئنئب سيرايا دوزولون، نئزه‌لرئنئزي جئلالاييب زئرِه گِيئنئن!QQ,."قالخان و سئپر حاضيرلاييب دؤيوشه گئرئن!OP,.مئصئر حاقّيندا: مئصئر پادشاهي فئرعون نِکونون قوشونو باره‌ده نازئل اولان سؤز بودور. بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر بو قوشونو يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو يِهوياقئمئن پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، فَرات چايينين قيراغيندا اولان کَرکِمئشده مغلوب اتدي.}O u,.بو، مئلّتلر باره‌ده اِرِميا پيغمبره نازئل اولان ربّئن سؤزودور.+NO,-اگر سن اؤزون اوچون بؤيوک شيلر ائسته‌يئرسن، ائستمه. چونکي من بوتون خالق اوستونه بلا گتئره‌جيم.» رب بويورور. «لاکئن هارايا گده‌سن، گت. جا‌نيني حئفظ اده‌جيم.»"";Mo,-سن اونا دِه: رب بله ديئر: «باخ، بوتون اؤلکه‌ده من تئکدئيئمي داغيداجاغام، اَکدئيئمي چيخارداجاغام.GL,-«سن ددئن: واي منئم حاليما! چونکي رب دردلرئمه قوصّه ده قاتدي، ائنئلتئمدن يورولموشام، راحاتليق تاپميرام.»nKU,-"ای باروک، سنئن حاقّيندا ائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر:8J k,-يهودا پادشاهي يوشئيا اوغلو يِهوياقئمئن پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده نِرئيا اوغلو باروک، اِرِميا‌نين ددئيي بو سؤزلري کئتابا يازاندا، اِرِميا پيغمبر اونا بله ددي:I,,رب بله ديئر: «مئصئر پادشاهي فئرعون خوفرَعني ده جا‌نيني آلماق ائسته‌ين دوشمنلرئنه اِلَجه تسلئم اده‌جيم، نجه کي، يهودا پادشاهي صئدقئياني، جا‌نيني آلماق ائسته‌ين دوشمنی بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّره تسلئم اتدئم.»""+HO,,من سئزي بو يرده جزالانديرجاغام کي سئزه بئر علامت اولسون.» رب بويورور. «اِله کي، باشينيزا بلا گله‌جيي باره‌ده سؤزلرئمئن قطعن يرئنه يِتئشه‌جيئني بئله‌سئنئز.»=Gs,,قيلينجدان قورتاريب مئصئر تورپاغيندان يهودا تورپاغينا قاييدان آدام چوخ آز اولاجاق. او واخت يهودا خالقيندان بوتون صاغ قالانلار کي، ياشاماق اوچون مئصئر تورپاغينا گلدئلر، بئله‌جکلر کي، کئمئن سؤزو يرئنه يِتئشدي، منئم سؤزوم، يوخسا اونلارين؟BF},,چونکي من اونلاري گؤز آلتينا آلميشام کي، اونلارا ياخشيليق يوخ، فلاکت گتئرئم؛ مئصئر تورپاغيندا اولان بوتون يهودالي‌لار، يوخ اولانا قدر، قيلينج و آجليقدان هلاک اولاجاقلار.7Eg,,آمّا، ای مئصئر تورپاغيندا ياشايان بوتون يهودا خالقي، ربّئن سؤزونو اِشئدئن: «من اؤز عظمتلي آديما آند ائچئرم کي، مئصئر تورپاغيندا هچ بئر يهودالي شخص بئر داها منئم آديمي چکمه‌يئب دميه‌جک: ‹وار اولان پروردئگار ربّئن حاقّينا آند اولسون.›+DO,,ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: سئز و آروادلارينيز دئلئنئزله دِدئيئنئز بو سؤزو عمل‌لرئنئزله يرئنه يتئرئبسئنئز: «گؤيلر ملکه‌سي ائلاهه‌يه بوخور يانديريب مايع تقدئملري گتئرمکله اتدئيئمئز نذئرلري قطعن يرئنه يتئره‌جيئک.» عيبي يوخ، وردئيئنئز سؤزه عمل ادئن! نذئرلرئنئزي يرئنه يتئرئن!QC,,او واخت اِرِميا بوتون خالقا هم ده آروادلارا ددي: "ای مئصئرده اولان بوتون يهودا خالقي، ربّئن سؤزونه قولاق آسين.GB,,سئز بوخور يانديريب ربّه گوناه اتدئنئز، ربّئن سؤزونه قولاق آسمادينيز، قانونونا، قايدالارينا و شهادتلرئنه عمل اتمه‌دئنئز. بونا گؤره ائندي گؤردويونوز بو فلاکت باشينيزا گلئب.":Am,,او زامان کي، رب سئزئن پئس ائشلرئنئزه، اتدئيئنئز ائيرنج شيلره داها دؤزه بئلمه‌دي، اؤلکه‌نئز ائندئکي وضعئنه، ساکئني اولمايان خاراباليغا، حيرت و لعنت هدفئنه چِورئلدي.U@#,,"سئزئن، آتالارينيزين، پادشاهلارينيزين، باشچيلارينيزين و اؤلکه خالقينين يهودا شهرلرئنده و اورشَلئم کوچه‌لرئنده بوخور يانديرماغينيزي مگر رب يادينا سالمادي، مگر آغلينا گتئرمه‌دي؟?,,او زامان اِرِميا بوتون خالقا، هم کئشئلره، هم ده آروادلارا جاواب ورئب ددي:l>Q,,آروادلار دا ددئلر: "بئز گؤيلر ملکه‌سي ائلاهه‌يه بوخور يانديرارکن، اونا مايع تقدئملري ورَرکن مگر اَرلرئمئزئن خبري يوخ ائدي کي، اونون تئمثالينا اوخشار کؤکه‌لر دوزه‌لدئب مايع تقدئملري ورئرئک؟""4=a,,لاکئن او واختدان کي، گؤيلر ملکه‌سي ائلاهه‌يه بوخور يانديرماغي و اونا مايع تقدئملري ورمه‌يي دايانديرديق، هر شيه مؤحتاج قالميشيق، قيلينج و آجليقدان هلاک اولوروق.""<=,,دِدئيئمئز هر شيي قطعن اده‌جيئک: گؤيلر ملکه‌سي ائلاهه‌يه بوخور يانديريب مايع تقدئملري وره‌جيئک. نجه کي، بئر زامانلار بو ائشي بئز، آتالاريميز، پادشاهلاريميز و باشچيلاريميز يهودا شهرلرئنده، اورشَلئم کوچه‌لرئنده ادئردئلر. او زامان چؤرکله دويوردوق، اوغور قازا‌‌نيرديق و هچ بئر ضرر گؤرموردوک.m;S,,"سنئن بئزه ربّئن آديندا ددئيئن سؤزه قولاق آسماياجاغيق.l:Q,,او واخت آروادلارينين باشقا آللاهلارا بوخور يانديرديقلاريني بئلَن بوتون کئشئلر، اورادا دايانان بوتون آروادلار-بؤيوک بئر جاماعات و مئصئر تورپاغينداکي پَتروسدا ياشايان بوتون خالق اِرِميايا ددي:=9s,,ساکئن اولماق اوچون مئصئر تورپاغينا گلن يهودانين صاغ قالانلاريندان هچ کس قاچيب قورتارماياجاق، هچ کس سالامات قاليب يهودا تورپاغينا کي، قاييديب اورادا ياشاماغي چوخ ائسته‌يئرلر، قاييتماياجاق. بئر نِچه قاچقيندان باشقا هچ کس قاييتماياجاق.»""T8!,, اورشَلئمي قيلينج، آجليق و وَبا ائله نجه جزالانديرديم، مئصئر تورپاغيندا ياشايانلاري دا اِلَجه جزالانديرجاغام.47a,, مئصئره گلئب ساکئن اولماغي قرارا آلان يهودانين صاغ قالانلاريني آرادان آپاراجاغام. اونلارين هاميسي مئصئر اؤلکه‌سئنده هلاک اولاجاقلار؛ قيلينج آغزينا دوشه‌جکلر، يا دا آجليقدان اؤله‌جکلر. بؤيوکدن کئچئيه قدر قيلينج، يا دا آجليقدان اؤله‌جکلر. اونلار لعنت، حيرت، نئفرئن و روسوايچيليق هدفئنه چِورئله‌جکلر. 6,, بونا گؤره ده ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «من قرار ورمئشم کي، سئزئن باشينيزا فلاکت گتئرئم و بوتون يهودالي‌لاري محو اِدئم.{5o,, بو گونه قدر اؤزلرئني آلچاتماييبلار، حؤرمت گؤرسدمه‌يئبلر، قانونوما، سئزه و سئزئن آتالارينيزا وردئيئم قايدالارا عمل اتمه‌‌يئبلر.»F4,, مگر يهودا اؤلکه‌سئنده، اورشَلئم کوچه‌لرئنده آتالارينيزين، يهودا پادشاهلارينين، اونلارين آروادلارينين، سئزئن و آروادلارينيزين اتدئکلري پئسلئکلري ياددان چيخارديبسينيز؟\31,,نئيه ياشاماق اوچون گلدئيئنئز بو مئصئر تورپاغيندا، اَلئنئزله دوزه‌لتدئيئنئز باشقا آللاهلارا بوخور يانديريب منئم قضبئمي آلوولانديريرسينيز؟ بلجه اؤزونوزو محو اده‌جکسئنئز، دونيانين بوتون مئلّتلرئنئن آراسيندا لعنت و روسوايچيليق هدفئنه چِورئله‌جکسئنئز.2{,,ائندي ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار تاريسي رب بله ديئر: «نه اوچون کئشئلري، آروادلاري، اوشاقلاري، و سود اَمَنلري يهودادان کَسدئنئز کي، بله بئر بلاني اؤز باشينيزا گتئره‌سئنئز و سئزدن هچ کس صاغ قالماسين؟,1Q,,بونا گؤره ده منئم شئدّتلي قضبئم داشيب-تؤکولدو؛ يهودا شهرلرئنده، اورشَلئم کوچه‌لرئنده اود قالادي و اونلاري بو گون اولدوغو کئمي خارابايا و وئرانه‌يه چِوئردي.»o0W,,لاکئن اونلار قولاق آسماييب اهمئيّت ورمه‌دئلر؛ پئسلئکلرئندن دؤنمه‌دئلر، باشقا آللاهلارا بوخور يانديرماغي دايانديرماديلار.b/=,,من دفه‌لرله قوللاريم اولان پيغمبرلري سئزئن يانينيزا گؤنده‌رئب ددئم: ‹منئم نئفرت اتدئيئم بو ائيرنج ائشي گؤرمه‌يئن.›3._,,اتدئکلري پئسلئکدن اؤتري، باشقا آللاهلارا بوخور يانديريب پرستئش اده‌رک منی قضبلَندئردئلر؛ او آللاهلاري نه اؤزلري تاني‌ييرديلار، نه سئز و نه آتالاري تاني‌ييردي.c-?,,"ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «اورشَلئم و بوتون يهودا شهرلري اوستونه گتئردئيئم بلانين هاميسيني گؤردونوز. باخ، بو گون اونلار وئرانه‌دئرلر، کئمسه‌ده اونلاردا ساکئن ديئل.L, ,,مئصئر اؤلکه‌سئنده ياشايان بوتون يهودالي‌لار باره‌ده يعني مئگدولدا، تَخپَنخِسده، نوفدا ، و پَتروس بؤلگه‌سئنده ياشايانلار يهودالي‌لار حاقّيندا اِرِميايا بو سؤز نازئل اولدو:g+G,+ او، مئصئر تورپاغيندا گونش آللاهينين معبدئنئن موقدّس سوتونلاريني داغيداجاق، مئصئر آللاهلارينين معبدلرئني يانديراجاق.»""*%,+ او مئصئر آللاهلارينين معبدلرئنده اود قالاياجاق. اونلاري يانديراجاق، بوتلري آليب آپاراجاق. بئر چوبان، پالتاري ائله اؤزونو نجه اؤرتور، او دا مئصئر اؤلکه‌سئني اؤزونه اِله اؤرته‌جک. و سونرا اورادان صاغ-سالامات چيخاجاق.,)Q,+ او گلئب مئصئر اؤلکه‌سئني مغلوب اده‌جک. اؤلوم اوچون آيريلانلار اؤلومه، اسئرلئک اوچون آيريلانلار اسئرلئيه، قيلينج اوچون آيريلانلار قيلينجا تسلئم ادئله‌جکلر.?(w,+ سونرا اونلارا دِه: ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: «من خبر گؤنده‌رئب قولوم بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّري گتئرده‌جيم و گئزلَتدئيئم بو داشلارين اوستونده اونون تختئني قوراجاغام. پادشاه اؤز چارداغيني اونلارين اوستونده آچاجاق.#'?,+ "اَلئنه بؤيوک داشلار آل و اونلاري يهودا کئشئلرئنئن گؤزو قاباغيندا کرپئج دؤشَمه‌نئن پالچيغيندا کي، تَخپَنخِسده فئرعون سارايينا گئرئلن يرده‌دئر، گئزلَت. z~|{jzny1xwyvuitscr7q pomm%l5j!hgfeddScpba`z_;^\\ [8ZY&WVVLUSRQPONhMKKAJ6IAH&G-EDCBAW@>>t=<;::97:6q543o281/0,.-,++%)(&%{$$""#!| aX]gcf!e$ 1 I 9 <-h> uc,3%بابئل داش قالاقلارينا، چاقّال يوواسينا دؤنه‌جک. حيرت هدفي اولاجاق، ائستِهزا ائله اونا فئت چالاجاقلار. اورادا هچ کس ياشاماياجاق.y,3$بونا گؤره رب بله ديئر: «محکمه‌ده ائشئنئزه من باخاجاغام، قئصاصينيزي من آلاجاغام. اونون چاييني قوروداجاغام، بولاغينين سويونو کَسه‌جيم.,Q,3#صحيون ساکئنلري ديئرلر: «منه و جانيمين ضئدّئنه ادئلَن قدّارليق بابئلئن باشينا گلسئن.» اورشَلئم ديئر: «تؤکولَن قانيمين حاقّي-حسابي قوي کَلدانئلردن سوروشولسون.»%C,3""بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر منی يِيئب، منی گئجلئيه ساليب، بوش بئر قابا چِوئرئب. جاناوار کئمي منی اودوب، گؤزل يمکلرئمله قارنيني دويوروب. سونرا دا منی قوسوب.-S,3!ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: "واختي گلنده خرمن يري نجه تاپدالانير، بابئل قيزي دا اِله تاپدالاناجاق. اونون دا بئچئن زاماني عنقرئب يِتئشه‌جک.",3 چاي کِچئدلري توتولدو، قاميشليقلار يانديريلدي، دؤيوشچولر دهشته دوشدو.»""J ,3قاصئد، قاصئد دالينجا، خبرچي، خبرچي دالينجا گلئر، بو خبري بابئل پادشاهينا چاتديرير: «شهر هر طرفدن آليندي،;o,3بابئل دؤيوشچولري ووروشماقدان اَل چکئبلر، اؤز قالالاريندا قاليبلار. گوجلري تؤکه‌نئب؛ آروادلار کئمي اولوبلار. ياشاديقلاري يِرلر اودا ورئلئب، دروازا سورگولري قيريليب.xi,3اؤلکه تئتره‌يئب لرزه‌يه گلئر! چونکي ربّئن بابئله ضئدّ نئيّتي- اوراني ساکئنسئز بئر وئرانه‌يه چِوئرمه نئيّتي يرئنه يِتمه‌لي‌دئر. ,3مئلّتلري-ماد پادشاهلاريني، والئلرئني و بوتون باشچيلاريني، باشچيليقلاري آلتينداکي بوتون اؤلکه‌لري بابئلئن ضئدّئنه دؤيوش اوچون حاضيرلايين!c?,3"يِر اوزونده بايراق قالديرين! مئلّتلر آراسيندا کَره‌ناي چالين! مئلّتلري بابئلئن ضئدّئنه دؤيوش اوچون حاضيرلايين! آرارات، مئنّي و اَشکِناز پادشاهليقلاريني اونون ضئدّئنه ييغين. اونون ضئدّئنه بئر سرکرده تعيئن ادئن، اوستونه چَيئرتکه سوروسو قدر آتلار گؤنده‌رئن..U,3سندن کونج و بونؤوره داشي گؤتورميه‌جکلر، چونکي سن ابدی بئر وئرانه اولاجاقسان."" رب بويورور./W,3"باخ، سنه ضئدّم، ای هلاک ادن داغ ای بوتون دونياني هلاک ادن!"" رب بويورور. "سنه اَلئمي قالديريب سني قايانين باشيندان هِل‌لَده‌جيم، سني يانميش بئر داغا چِوئره‌جيم. ,3آمّا بابئلده و کَلده اؤلکه‌سئنده ياشايانلارا صَحيوندا اتدئکلري بوتون پئس عمل‌لرئنئن عوضئني گؤزلرئنئزئن قاباغيندا وره‌جيم."" رب بويورور.N ,3سنئنله چوبان و سوروسونو قيريرام، سنئنله اَکئنچي و اؤکوزلرئني قيريرام، سنئنله والئلر و باشچي‌لاري قيريرام.8 i,3سنئنله کئشي و آروادي قيريرام، سنئنله قوجا و جاواني قيريرام، سنئنله جاوان اوغلان و قيزي قيريرام., Q,3سنئنله آتلاري و آتلي‌لاري قيريرام، سنئنله دؤيوش عارابالاري و اونلاري سورَنلري قيريرام،7 g,3"سن منئم توپّوزوم، دؤيوش سئلاحيمسان، سنئنله مئلّتلري قيريرام، سنئنله پادشاهليقلاري محو ادئرم.uc,3آمّا يعقوبا نصئب اولان اونلارا بَنزه‌مَز، چونکي ائرث قبئله‌سي ائله بئرلئکده هر شيي يارادان اودور. اونون آدي قوشونلار ربّي‌دئر.,3اونلار بوش شيدئرلر، مَسخره‌دئرلر، جزا واختلاري گلن زامان، محو اولاجاقلار.dA,3هر کس عاغيلسيزدير، معرئفتسئزدئر. هر زرگر دوزلتدئيي بوتدن اوتانير، چونکي اونون تؤکدويو بوت پوچدور، اونلاردا نفس يوخدور.,3او گورلاياندا گؤيده‌کي سولار گورلايير، يِرئن اوجقارلاريندان بولودلاري اوجالدير، ياغيش اوچون شئمشَک چاخديرير، آنبارلاريندان کولَک چيخاردير.1[,3رب قودرتي ائله يِر اوزونو ياراتدي؛ حئکمتي ائله دونياني قوردو، درّاکه‌سي ائله گؤيلري يايدي.+,3قوشونلار ربّی اؤز وارليغينا آند ائچئب: "سني چَيئرتکه سوروسو ائله دولدوران کئمي قطعن عسگرلرله دولدوراجاغام، سنه ظفر تاپديقلاري اوچون نعره چکه‌جکلر."Z-,3 ای چوخلو سولارين قيراغيندا ياشايانلار، چوخلو خزئنه‌لري اولانلار، آخيريز گلئب، کَسئلئب آتيلما واختينيز يِتئشئب."Y+,3 بابئل دووارلارينين ضئدّئنه بايراق اوجالدين! کشئکچي‌لري چوخالدين، نؤوبتچئلري اؤز يرئنه قويون، کمئنده دورون! چونکي رب بابئل خالقينين ضئدّئنه نئيّتئني، اعلان اتدئيئني يرئنه يتئره‌جک.,3 اوخلاري ائتئئله‌يئن، سئپرلري گؤتورون! رب ماد پادشاهلاريني قالديريب، مقصدي بابئلي يوخ اتمکدئر. رب اؤز قئصاصيني، معبدئنئن قئصاصيني آلاجاق.#,3 رب بئزه برائت ورئب؛ گلئن تاريميز ربّئن نه‌لر اتدئيئني صَحيوندا اعلان اِدَک!'~G,3 بابئله شفا وِرَردئک، لاکئن صاغالا بئلمز؛ گلئن، اونو ترک اِدَک، هر بئرئمئز اؤز اؤلکه‌مئزه قاييداق. چونکي بابئلئن حؤکمو گؤيلره چاتير، بولودلارا قدر اوجالير.E},3بابئل قَفلَتَن ييخيليب تئکه-تئکه اولاجاق، اونون اوچون شئون ادئن! ياراسينا ملحم سورتون؛ بلکه شفا تاپار.v|e,3بابئل ربّئن اَلئنده بئر قيزيل کاسا ائدي؛ بابئل بوتون دونياني مست اتدي. مئلّتلر اونون شرابيني ائچدئلر، اونا گؤره ده دَلي اولوبلار.{,3بابئلئن ائچئندن قاچين! هر کس جا‌نيني قورتارسين! اونون گوناهينا گؤره محو اولمايين. چونکي ربّئن قئصاص زاماني‌دير؛ اونا اؤز عوضئني وره‌جک.z%,3چونکي اؤزلرئنئن تاريسي قوشونلار ربّي ائسرايئل و يهودا خالقلاريني ترک اتمه‌‌يئب. گرچي ائسرايئلئن موقدّسئنئن ضئدّئنه، اؤلکه‌لري تقصئرله دولودور."y=,3اؤلدورولَنلر کَلده اؤلکه‌سئنده، يارالي‌لار اونون کوچه‌لرئنده يِره سَرئله‌جکلر.Ix ,3اوخچو کامانيني چکمه‌سئن، زئرِهئني گِيمه‌سئن. اونون جاوانلارينا رحم اتمه‌يئن، قوشونونو کامئل محو ادئن. w,3بابئله تاخيل سووورانلار گؤنده‌ره‌جيم کي، اونو سوووروب اؤلکه‌سئني بوش قويسونلار؛ اونلار اونون قارا گونونده، هر ياندان اونا هوجوم اده‌جکلر.5v e,3رب بله ديئر: "من بابئلده و لِب-قامايدا ياشايانلارين ضئدّئنه هلاک اِدئجي بئر کولَک اَسدئره‌جيم.9uk,2.«بابئل اَله کچئرئلدي» سَسئندن ير اوزو تئترَيه‌جک، مئلّتلر آراسيندا اونون فريادي اِشئدئله‌جک.">tu,2-بونا گؤره ده ربّئن بابئله ضئد فئکرئني، کَلدانئلرئن اؤلکه‌سئنه ضئدّ مقصدئني اِشئدئن: "سورونون لاپ کئچئکلري ده اسئر ادئله‌جک، خالقينا گؤره اوتلاقلاري صحرايا چِوئره‌جک.s,2,باخ، آصلان نجه اوردون چايينين کنارينداکي سيخ مِشه‌دن ياخشي سولانان اوتلاغا چيخيب گلئر، من ده بابئللی‌لري بئر آندا اؤز يوردوندان قوواجاغام. سِچئلمئش اولان کئمدئر کي، اونو بو ائشه رهبر قويوم؟ منئم کئمئسي مگر وار؟ منئمله کئم موبارئزه اده بئلر؟ منئم قاباغيمدا دوران بئر چوبان مگر وار؟»Jr ,2+بابئل پادشاهي اونلارين خبرئني اشئدئب، اَل‌لري يانلارينا دوشوب. دوغان آرواد کئمي اونو آغري و سانجي توتوب.~qu,2*اونلار اوخ-کامان و نئزه ائله سئلاحلانميش؛ قدّار و رحمسئزدئرلر. آتلارين اوستونده گلرکَن، سَسلري دهنز کئمي گورلايير. دؤيوشه حاضير دؤيوشچولر کئمي قاباغيندا دوزوله‌جکلر کي، سنه هوجوم اتسئنلر. ای بابئل قيزي!9pk,2)باخ، شئمالدان بئر خالق گلئر؛ دونيانين اوزاق يِرلرئندن بؤيوک بئر مئلّت و چوخلو پادشاهلار قالخير.so_,2(سودوملا گوموراني و اطرافينداکي کَندلري تاري نجه داغيتدي،" رب بويورور. اورادا کئمسه ياشاماياجاق، او يرده هچ کس ساکئن اولماياجاق.n,2'بونا گؤره ده اورادا چؤل حيوانلاري، چاقّاللار، بايقوشلار ياشاياجاق، داها ائنسان ياشاماياجاق، نسئلدن نسله اورادا هچ کس ساکئن اولماياجاق.hmI,2&سولارينا قوراقليق گلسئن! اونلار قوروياجاقلار. چونکي بابئل، بوتلر اؤلکه‌سي‌دئر، قورخولو بوتلر اوزوندن، دَلي اولاجاقلار.Wl',2%آتلارينين، دؤيوش عارابالارينين، آرالارينداکي ياداِللي موزدلولرئنئن ضئدّئنه قيلينج گلسئن! هاميسي آرواد کئمي اولاجاقلار. خزئنه‌لرئنئن ضئدّئنه قيلينج گلسئن! اونلار قارت ادئله‌جکلر.~ku,2$يالانچي پيغمبرلرئنئن ضئدّئنه قيلينج گلسئن! آخماقليق‌لاري اوزه چيخاجاق. دؤيوشچولرئنئن ضئدّئنه قيلينج گلسئن! دهشت اونلاري بورويه‌جک.j,2#رب بويورور: "کَلدانئلرئن ضئدّئنه قيلينج گلسئن! بابئل اؤلکه‌سئنده ياشايانلارا، بابئل باشچيلارينا، حئکمتلی‌لرئنئن ضئدّئنه قيلينج گلسئن!2i],2"آمّا اونلارين قَيّومو گوجلودور، اونون آدي قوشونلار ربّي‌دئر. رب قطعن اونلارين ائشئنه باخاجاق کي، اؤلکه‌يه راحاتليق ورسئن، آمّا بابئل ساکئنلرئنه تشوئش گتئرسئن."h3,2!قوشونلار ربّی بله ديئر: "بوتون ائسرايئل خالقي دا، يهودا خالقي دا اذئيّت چکئر. اونلاري اسئر توتانلار، اونلاري مؤحکم ساخلاييرلار، بوراخماق ائسته‌مئرلر.tga,2 مغرور بودره‌يئب-ييخيلاجاق، اونو قالديران اولماياجاق، شهرلرئنه اود سالاجاغام، بوتون اطرافيندا اولانلاري يانديريب يوخ اده‌جک."bf=,2"باخ، من سنه ضئدّم، ای مغرور."" قوشونلار ربّی اولان پروردئگار بويورور. "چونکي سنئن گونون، سني جزالانديراجاغيم واخت گلئب.De,2بونا گؤره ده جاوانلاري ميدانلاردا يِره سَرئله‌جک؛ او گون بوتون دؤيوشچولري سوسدورولاجاق."" رب بويورور.Dd,2بوتون اوخچولاري، کامان چکَنلري بابئلئن ضئدّئنه چاغيرين. اطرافيني موحاصئره‌يه آلين، هچ کس قاچيب قورتارا بئلمه‌سئن. اونا ائشلرئنه گؤره عوض ورئن. او نه ادئب، باشينا اونو گتئرئن. چونکي ربّئن ضئدّئنه، ائسرايئلئن موقدّسئنئن ضئدّئنه کئبئرله‌نئب.c,2بابئل اؤلکه‌سئندن قاچيب قورتارانلارين سَسئني اِشئدئن؛ قاچيرلار کي، تاريميز ربّئن قئصاصيني، اونون معبدئنئن قئصاصيني، صَحيوندا اعلان اتسئنلر.Yb+,2بوتون گاميشلاريني کَسئن؛ سالاقخانايا گتسئنلر. واي اونلارين حالينا! چونکي اونلارين گونو، اونلارين جزا واختي گلئب.ba=,2هر ياندان اونا هوجوم ادئن، آنبارلاريني آچين، ماللاريني قالاق-قالاق ييغين. اونو کامئل محو ادئن، اوندان بئر شي قالماسين.t`a,2رب سئلاح‌خاناسيني آچيب، قضبئنئن سئلاحلاريني چيخارديب. چونکي قوشونلار ربّی پروردئگارين کَلده اؤلکه‌سئنده اده‌جيي بئر ائش وار.Z_-,2سنئن اوچون تله قوردوم، ای بابئل، سن ده بئلمه‌دن تله‌مه دوشدون. توتولوب ياخالاندين، چونکي ربّئن ضئدّئنه ساواشدين.:^m,2بوتون دونيانين گورزي نجه ده قيريليب پارچالاندي! بابئل نجه ده مئلّتلر آراسيندا حيرت سببئنه دؤنوب!l]Q,2اؤلکه‌ده موحارئبه سَسي اِشئدئلئر، بؤيوک قيرغين سَسي!\',2"مِراته‌يئم تورپاغينا، پِقوددا ياشايانلارا هوجوم ات. اونلاري تعقئب ادئب کامئل بئر شکئلده اؤلدور، سنه بوتون امر اتدئکلرئمي يرئنه يتئر."" رب بويورور.R[,2او گونلر، او زامان ائسرايئلده تقصئر آختاريلاجاق، لاکئن تاپيلماياجاق. يهودادا گوناه آختاريلاجاق، لاکئن تاپيلماياجاق. چونکي سالامات قويدوغوم آداملاري باغيشلاياجاغام."" رب بويورور.&ZE,2لاکئن ائسرايئلي گئنه اؤز اوتلاغينا گتئره‌جيم، او، کَرمِلده و باشاندا اوتلاياجاق. اِفرايئمئن داغليق بؤلگه‌سئنده و گئلعاددا ائسته‌دئيي قدر يِيئب دوياجاق. Y9,2بونا گؤره ده ائسرايئلئن تاريسي اولان قوشونلار ربّی بله ديئر: "آشور پادشاهيني نجه جزالانديرديم، بابئل پادشاهي ائله اؤلکه‌سئني ده اِلَجه جزالانديرجاغام.X-,2ائسرايئل داغيلميش بئر سورو کئمي‌دئر، اونو آصلانلار قووور. اونو اوّل آشور پادشاهي يِدي، آخيري دا بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر اونون سوموکلرئني قيردي."&WE,2بابئلده اَکئنچئلري محو ادئن، بئچئن واختي اوراقچيلاري ردّ ادئن. ظالئملارين قيلينجي اوزوندن هر کس اؤز خالقينين يانينا قاييتسين، هامي اؤز اؤلکه‌سئنه قاچسين.7Vg,2هر طرفدن اونون ضئدّئنه نعره چکئن، او تسلئم اولور، بورجلري ييخيلير، دووارلاري اوچولور. چونکي بو، ربّئن قئصاصي‌دير. اوندان قئصاص آلين، او نه ادئب، باشينا اونو گتئرئن.tUa,2ای بوتون کامان چکنلر، بابئلئن اطرافيندا دؤيوش اوچون دوزولون. اورايا اوخ آتين، اوخونوزو اسئرگَمه‌يئن. چونکي او، ربّه گوناه اتدي.T%,2 ربّئن قضبي اوزوندن هچ کس اورادا ياشاماياجاق، کامئل وئران اولاجاق. بوتون کِچَنلر بابئلئن آلديغي بوتون يارالاري گؤرنده حيرت ائچئنده فئت چالاجاقلار.pSY,2 آنانيز چوخ اوتاناجاق، سئزي دوغانين اوزو قيزاراجاق. بابئل مئلّتلرئن لاپ ضعئفي، کؤشَن اولاجاق، قوراق بئر يِر، بئر صحرا اولاجاق.R,2 "ای ائرثئمي تالايانلار، ائندي کي، سِوئنئب شادليقلا جوشورسونوز، خرمنده تاخيل دؤيَن بوزوو کئمي تولّانيرسينيز، توسَن کئمي کئشنه‌يئرسئنئز،5Qc,2 بلجه کَلده اؤلکه‌سي قارت اولوناجاق، اونو قارت ادنلرئن هاميسي مالدان دوياجاقلار."" رب بويورور.'PG,2 چونکي من شئمال اؤلکه‌سئندن بابئلئن ضئدّئنه بؤيوک مئلّتلر ائتّئفاقيني قالديريب گتئره‌جيم. بابئلئن قاباغيندا دوزولوب اونو شئمالدان اَله کچئرده‌جکلر. اوخلاري ماهئر دؤيوشچو اوخلاري کئمي اولاجاق، هچ بئري اَلئبوش قاييتماياجاق.m,1ای خاصوردا ياشايانلار، قاچين، اوزاقلاشين، درئنلئکلره سيغينين."" رب بويورور. "چونکي بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر سئزئن ضئدّئنئزه قصد قوروب، سئزئن ضئدّئنئزه تدبئر تؤکوب.8=i,1اونلارين چاديرلاريني و سورولرئني اَللرئندن آلاجاقلار؛ چادير پرده‌لري، بوتون اشيالاري و دَوه‌لري گؤتورولوب آپاريلاجاق. اونلارا «هر طرفدن دهشت!» ديئب باغيراجاقلار. <,1بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن مغلوب اتدئيي قِدار و خاصور پادشاهليقلاري باره‌ده رب بله ديئر: "قالخين، قِدارا هوجوم ادئن، شرق خالقيني محو ادئن.#;?,1"دَمَشقئن دووارلارينا اود سالاجاغام، بِن-هَدادين سارايلاريني يانديريب محو اده‌جک""^:5,1بونا گؤره ده، جاوانلاري ميدانلاريندا يِره سَرئله‌جک. او گون بوتون دؤيوشچولري سوسدورولاجاق."" قوشونلار ربّی بويورور.u9c,1نجه اولدو کي، منی سِوئندئرَن، شؤهرتلي شهر ترک ادئلمه‌يئب؟E8,1دَمَشق طاقتدن دوشوب، قاچماغا اوز قويوب، واهئمه اونو بورويوب؛ دوغان آرواد کئمي اونو سانجي و آغري توتوب.7!,1بو سؤزلر دَمَشق باره‌ده‌دئر: "خَمات و اَرپاد اوتانيرلار، چونکي پئس خبر اشئدئبلر. اورَکلري اوزولوب. ساکئت دورمايان دهنز کئمي جوشوب ناراحاتديرلار.,6Q,1باخ! بئر قارتال قالخيب اوستونه جوماجاق، بوصرا اوستونده قانادلاريني آچاجاق. او گون اِدوم دؤيوشچولرئنئن اوره‌يي دوغوش آغريسي چکن آروادين اوره‌يي کئمي اولاجاق.F5,1داغيلمالارينين گورولتوسوندن ير اوزو تئترَيه‌جک. قيشقيريقلارينين سَسي قيرميزي دهنزه‌جک اِشئدئله‌جک.q4[,1بونا گؤره ده ربّئن اِدومون ضئدّئنه اولان فئکرئني، تِيماندا ياشايانلارين ضئدّئنه اولان مقصدئني اِشئدئن: سورونون لاپ کئچئکلري ده اسئر ادئله‌جک، خالقينا گؤره اِدوم اوتلاقلاريني صحرايا چِورئره‌جک.3,1باخ، آصلان نجه اوردون چايينين کنارينداکي سيخ مِشه‌دن ياخشي سولانان اوتلاغا چيخيب گلئر، من ده اِدوملولاري بئر آندا اؤز يوردوندان قوواجاغام. سِچئلمئش اولان کئمدئر کي، اونو بو ائشه رهبر قويوم؟ منئم کئمئسي مگر وار؟ منئمله کئم موبارئزه اده بئلر؟ منئم قاباغيمدا دوران بئر چوبان مگر وار؟»k2O,1رب ديئر: "سودوملا گوموراني و اطرافينداکي کَندلري نجه داغيتديم، اورادا دا کئمسه ياشاماياجاق، او يرده هچ کس ساکئن اولماياجاق.D1,1"اِدوم حيرت هدفي اولاجاق، اورادان کچن هر کس، بوتون يارالاريندان اؤتري، حيرت ائچئنده اونا فئت چالاجاق."0,1سالديغين دهشت و اوره‌يئنده‌کي کئبئر سني آلداتدي. سن کي قايا چاتلاقلاري آراسيندا ياشاييرسان، تپه‌لرئن باشيني اؤز اَلئنده ساخلاييرسان. يوواني قارتال کئمي اوجالاردا قورسان دا، سني اورادان اِندئره‌جيم."" رب بويورور./,1باخ، من سني مئلّتلر آراسيندا کئچئک اده‌جيم، ائنسانلار سنه خور باخاجاقلار.h.I,1ربدن بئر خبر اشئتمئشم: مئلّتلر آراسينا قاصئد گؤنده‌رئلئب کي، دسئن: «اِدوما هوجوم اتمک اوچون ييغيلين، دؤيوشه حاضيرلاشين!»)-K,1 رب بويورور: "آديم آدينا آند ائچئرم کي، بوصرا خاراباليغا چِورئله‌جک، حيرت، روسوايچيليق، وئرانه‌لئک و لعنت هدفي اولاجاق؛ بوتون شهرلري ابده‌جک وئران قالاجاق.',G,1 رب بله ديئر: "اگر لايئق اولمايانلار، جزا کاساسي ائچمک مجبورئيّتئنده‌دئرلر، بس نئيه سن جزاسيز قالاسان؟ يوخ، جزاسيز قالماياجاقسان، بو کاسادان ائچمه‌لي‌سن."'+G,1 اؤز يِتئملرئني بوراخ، اونلاري من ياشادارام. دول آروادلارين دا منه بِل باغلايا بئلرلر."U*#,1 لاکئن من عئسونو چيل-چيلپاق سويوندوراجاغام؛ اونون گئزلي يِرلرئني آشکار اده‌جيم، اِله کي، گئزلَنه بئلمه‌سئن. اؤولادلاري، قوحوم-قونشولاري هلاک اولاجاقلار، اؤزو ده آرتيق اولماياجاق.)#,1 اگر باغينا اوزوم ييغانلار گلسَيدئلر، مگر بئر نچه سالخيم بوراخمازديلار؟ اگر گجه اوغرولار گلسَيدئلر، مگر فقط اؤز ائسته‌دئکلرئني اوغورلامازديلار؟q([,1آرخايا دؤنون، قاچين، درئنلئکلره سيغينين، ای دِداندا ياشايانلار! چونکي عئسونو تنبه اتدئيئم واخت اونون باشينا فلاکت گتئره‌جيم. ',1اِدوم باره‌ده قوشونلار ربّی بله ديئر: "تِيمان شهرئنده حئکمت مگر قالماييب؟ آغيلّي آداملارين نصئحتي مگر يوخ اولوب؟ اونلارين حئکمتي مگر سؤنوب؟#&?,1لاکئن بوندان سونرا اسئر اولونان عَمّون اؤولادلاريني. گری قايتاراجاغام."" رب بويورور.8%i,1باخ، اطرافيندا اولانلارين هاميسيندان سنئن اوستونه دهشت گتئره‌جيم."" قوشونلار ربّی اولان پروردئگار بويورور. "هامي او يان بو يانا قاچاجاق، قاچانلاري ييغان اولماياجاق.w$g,1دره‌لرله نه اوچون فخر ادئرسن؟ ثمرلي اولان دره‌لرئنله؟ ای دؤنوک قيز! سن مال-دؤولتئنه اعتئماد ادئب ديئرسن: «اوستومه کئم گله بئلر؟!»|#q,1"شئون ات، ای خِشبون، چونکي عاي شهري وئران اولوب. فرياد ادئن، ای رَبّت قيزلاري، چولا بورونوب ياس توتون؛ دووارلار آراسيندا اورا-بورا قاچين. چونکي مولِک کاهئنلر و باشچيلاري ائله بئرلئکده سورگونلويه گده‌جک.C",1آمّا او گونلر گلئر کي، عَمّون اؤولادلارينين رَبّت شهرئنه دؤيوش نعره‌لري اشئتدئره‌جيم."" رب بويورور. "رَبّت بئر خاراباليق قالاغي اولاجاق، اطرافينداکي قصبه‌لري يانديريلاجاق. سونرا ائسرايئل، اونو تورپاغيندان قووانلاري، قوواجاق."" رب بله ديئر.H! ,1عَمّون اؤولادلاري باره‌ده رب بله ديئر: "ائسرايئلئن مگر اوغوللاري يوخدور؟ مگر اونون وارئثي يوخدور؟ بس نه اوچون مولِک جادا صاحئب اولوب؟ نئيه اونون خالقي جاد شهرلرئنده ياشايير؟ {j~^}}|{zzxwvutssr8qpon(lk_jiihbg(fedrbb4an_^]]#\=ZZY?XWAVNUNT*RQPfONMOLKJJFI9GpF}EDCbB;@?>|=t<:9v8,7543h2"0/~.L-D,%*)v(X'*%$#"+ \(,kMZ % > s ^ Xk ~-;N\{gG6ربّئن نئجاتيني سَس‌سئزجه گؤزله‌مَک نه ياخشي‌دير!r]6رب اونا بِل باغلايانلارا، اونو آختارانلارا خيئرخاه‌دير.}s6جانيم ديئر: "رب منئم نصئبئمدئر"، بو اوزدن اونا اومئد باغلاييرام.mS6بونلار هر سحر تزه‌له‌نئر، سنئن وفادارليغين بؤيوکدور.!6ربّئن مهرئبانليغي دوغرودان اصلا تؤکَنمَز، چونکي اونون شَفقَتئنه نهايت يوخ.P6آمّا بونو خاطيرلاديقجا اومئدله‌نئرم؛|q6دوغرودان کي، جانيم اونلاري خاطيرلايير، جانيم ائچئمده سيخيلير.nU6عذابيمي، سرگَردانليغيمي، يووشاني و آجي‌لاري يادا سال.kO6بونا گؤره ديئرم: "قووّتئم گدئب، ربدن اومئدئم کَسئلئب."{o6جانيمي سالاماتليقدان اوزاق ادئب، ياخشيليغي ياددان چيخارتديم._76دئشلرئمي چينقيللا قيريب، منی کول ائچئنه باسيب. 6او، منی آجي‌لارلا دويوردوب، منه دويونجاق يووشان سويونو ائچئرتدئرئب.+6خالقيمين گولوش هدفئنه دؤنموشم، مضحکه‌لي نغمه ائله گون بويو منی اَله ساليرلار.S6 اوخدانين اوخلاريني بؤيره‌يئمه ساپلادي.gG6 کامانينين ياييني چکدي، منی اوخو اوچون بئر هدف اتدي.r]6 يوللاريمي آزديريب، منی پارچالاييب؛ چاره‌سئز حالا ساليب.s _6 منه آيي کئمي کمئن دوزه‌لدئر، گئزله‌نمئش آصلان کئمي‌دئر.n U6 يوللاريمي يونما داشلارلا کَسئب، طرئقلرئمي دولاشديريب. 6حتّا فرياد ادئب ائمدادا چاغيرديغيم زامان، او، دوعامين قاباغيني سدّ ادئر.( I6اطرافيمي هر طرفدن حاصارا آليب، اِله کي، قاچا بئلمئرم؛ منی آغير زنجئرلرله زنجئرله‌يئب.d A6چوخدان اؤلوب-گِدنلر کئمي، منی ظولمتده ساکئن ادئب.fE6منی عذابلا، ذئلّتله ساري‌ييب، موحاصئره‌يه ساليب.]36اَتئمي، دَرئمي چورودوب، سوموکلرئمي سينديريب.s_6دوغرودان دا بوتون گون، دفه‌لرله اَلئني اوستومه قالديريب.lQ6او منی چکئب آپاريب، ائشيقدا يوخ، قارانليقدا گَزدئرئب.k Q6من او آدامام کي، تارينين قضب دَيَنه‌يئندن عذاب چکئرم.6قورخدوقلاريمي هر ياندان چاغيريبسان، اِله بئل، بايراما دعوت ادئبسن. ربّئن قضب گونونده قاچيب-قورتولان اولمادي، اونلارين آراسيندان صاغ قالان اولمادي، اونلاري کي، دوغوب بؤيوتموشدوم، اونلاري دوشمنئم هلاک اتدي.7g6جاوانلار، قوجالار توز-تورپاقدا، کوچه‌لرده ياتيرلار. باکئره قيزلاريم، ائگئدلرئم قيلينجدان کچئرئلئبلر. قضبلَندئيئن گون اونلاري هلاک ادئبسن، آمان ورمه‌دن قيريبسان.U#6يارب، ائندي باخ، خالقينين حاليني گؤر! کئمئنله بله رفتار ادئبسن؟ آنالار اوشاقلاريني، عزئز بالالاريني مگر يِسئنلر؟ کاهئنلر، پيغمبرلر پروردئگارين موقدّس مکانيندا مگر اؤلدورولسونلر؟!6قالخ، گجه‌نئن قارانليغيندا فرياد ات، گجه نؤوبه‌لري باشلايارکن پروردئگارين حوضوروندا قلبئني سولار کئمي آچيب تؤک. اَللرئني اونا آچ، اؤولادلارينين صاغ قالماسيني ائسته، اونلار هر تئنئن باشيندا آجيندان هوشدان گدئرلر.+6خالقين اورَکلري پروردئگارا فرياد اتدي، ای صحيون قيزينين دوواري! قوي گجه-گوندوز سنئن گؤزلرئندن سل کئمي ياش آخسين، دئنجَلمه، آچ گؤزلرئني، يومولماسين.G~6رب اؤز ائراده‌سئني يرئنه يتئرئب، قدئم زامانلاردا امر اتدئيي سؤزو حياتا کچئردئب. سني آمان ورمه‌دن وئران قويوب، دوشمنلرئني سنئن حالينا سِوئندئرئب، خصملرئنئن گوجونو آرتيريب.-}S6بوتون دوشمنلرئن سني مسخره ادئرلر؛ فئته باسيرلار، دئش قيجيرديرلار، ديئرلر "اونو اودموشوق، گؤزله‌دئيئمئز گون يقئن کي، بو گوندور؛ اونا چاتميشيق، اونو گؤرموشوک.">|u6يولدان کِچَن بوتون ائنسانلار اَل چاليب سني مسخره ادئرلر، باشلاريني يِلله‌يئرلر. اورشَلئم قيزينا ديئرلر: "بوتون دونيانين گؤزل‌لئک و شادليق تمثئلي اولان شهر مگر بودور؟""O{6پيغمبرلرئن سنئن اوچون يالان و معناسيز رؤيالار گؤروبلر؛ خوشبختلئيئني سنه قايتارماق اوچون تقصئرلرئني اوزه چيخارتماييبلار، آمّا سني آزديرماق اوچون، سنه يالاندان رؤيالار گؤروبلر.bz=6 ای اورشَلئم قيزي، سنه نه دِيئم؟ سني کئمئنله موقايئسه اِدئم؟ ای باکئره صحيون قيزي، سني کئمه بَنزه‌دئم کي، بونونلا من سنه تسلّی وره بئلئم؟ چونکي ياران دهنز قدر درئندئر، سنه کئم شفا وره بئلر؟tya6 شهر ميدانلاريندا يارالي‌لار کئمي هوشدان گِدَرکَن، آنا قوجاغيندا جان وِرَرکَن، آنالاريندان سوروشورلار: "هاني چؤرک، هاني شراب؟""Cx6 آغلاماقدان گؤزلرئمئن نورو گِدئر، جانيم عذابدان يانير؛ عزئز خالقيمين قيريلديغينا گؤره اوره‌يئمدن قان آخير. او زامان کي، شهر ميدانلاريندا کؤرپه‌لرله اوشاقلار باييليرلار./wW6 صحيون قيزينين آغساقّاللاري يِره اوتوروبلار، دئنمئرلر، باشلارينا توز-تورپاق تؤکوبلر؛ اؤزلرئني چولا بورويوبلر، اورشَلئمئن باکئره قيزلاري باشلاريني يِره دئکئب.-vS6 اونون دروازالاري يِره باتيب، چفته‌لرئني قيريب آتيب، پادشاهي، باشچيلاري ياد مئلّتلرئن آراسينداديرلار، شرئعته عمل ادئلمئر، پيغمبرلرئنه ربدن آرتيق رؤيا گلمئر.Iu 6رب نئيّت اتدي کي، صحيون قيزينين دوواريني داغيتسين. اؤلچو ائپئني اوزاديب، داغيتماق اوچون اوندان اَل چکمه‌يئب. قالا دوواريني، سدّئني، ماتمه بورويوب، ائکئسي بئرلئکده سولورلار.Jt 6پروردئگار قوربانگاهيني ردّ ادئب، موقدّس مکانيني ترک ادئب. سارايلارينين دووارلاريني دوشمن اَلئنه تسلئم ادئب، اونلار بايرام گونونده اولدوغو کئمي، ربّئن معبدئنده هاراي چکئبلر.msS6چارداغيني وئرانه باغلار کئمي قيريب تؤکوب، گؤروش يِرلرئني خاراباليغا چِوئرئب، رب صحيونا تعيئن اتدئيي بايرام و سَبّت گونلرئني يادلاردان چيخارتديريب، قضبئنئن آلوووندا پادشاه و کاهئني تحقئر ادئب.r6پروردئگار دوشمن کئمي اولوب. ائسرايئلي اودوب؛ بوتون سارايلاريني اودوب، قالالاريني وئران قويوب، يهودا قيزينين ماتمئني، فغانيني داها دا آرتيريب.q)6دوشمن کئمي کامانينين ياييني چکئب، خصم کئمي صاغ اَلئني قالديريب، بوتون گؤزه خوش گؤرونَنلري اؤلدوروب؛ قضبئني صحيون قيزينين چاديرينا آلوو کئمي تؤکوب.Vp%6حئدّتلي قضبئنده ائسرايئلئن بوتون قووّه‌سئني کؤکوندن کَسئب، دوشمن قاباغيندا اونون اوستوندن صاغ اَلئني گؤتوروب. اِله بئل کي، يعقوب نسلئنئن آراسيندا، اؤد کئمي هر ياني يانديريب ياخير.)oK6پروردئگار آمان ورمه‌دن يعقوب نسلئنئن بوتون مسکنلرئني اودوب، قضبئنده يهودا قيزينين قالالاريني ييخيب، اونلاري يِرله بئر ادئب، مملکتي، باشچيلاريني آلچالديب.n -6پروردئگار صحيون قيزينا قضبلَنَرکَن نجه اونو هر طرفدن قارا بولود آليب! ائسرايئلئن شؤوکتئني گؤيدن يِره چيرپيپ، قضبلَندئيي گون کَتئلئني يادا سالماييب.#m A6قوي اونلارين اتدئکلري بوتون پئسلئکلر سنئن حوضورونا قالخسين؛ تقصئرلرئمه گؤره منه اتدئيئني، اونلارا دا ات. چونکي ناله‌لرئم چوخدور، اوره‌يئم طاقتدن دوشوب.l 6نجه ناله چکدئيئمي اشئدئبلر، آمّا منه تسلّی ورن يوخدور، باشيما گلن بو بلادان بوتون دوشمنلرئمئن خبري وار، سنئن بونو اتدئيئنه سِوئنئرلر، کاشکي اعلان اتدئيئن گون گلسَيدي کي، اونلار دا منئم وضعئيّتئمه دوشه‌لر.k /6يارب، باخ، دارا دوشموشم، جانيم عذابدان يانير. چوخ عاصئلئک اتمئشم، بونا گؤره ده اوره‌يئم اوزولور. باييردا قيلينج اؤلدورور، اِو ائچئنده اؤلوم ياشايير.j 6سِوگئلی‌لرئمي چاغيرديم، لاکئن منی آلداتديلار؛ کاهئنلرئم، آغساقّال‌لاريم جانا گلمک اوچون يمک آختارارکَن، شهرئن ائچئنده هلاک اولدولار.-i U6رب حاقلي‌دير؛ چونکي من اونون امرئنه عوصيان اتمئشم، ای بوتون خالقلار، قولاق آسين! منئم چکدئيئم بو درده باخين، باکئره قيزلاريم، جاوان اوغلانلاريم اسئرلئيه گدئب.wh i6صحيون اَللرئني اوزادير؛ آمّا اونا تسلّی ورن يوخدور. رب يعقوب نسلئنئن ضئدّئنه بو امرئني ورئب: "قوي اطرافيندا اولانلاري، اونون دوشمنی اولسونلار، چونکي اورشَلئم اونلارين آراسيندا نجئس اَسکئيه چِورئلئب."#g A6بونلار اوچون آغلاييرام، گؤزلرئمدن ياش آخير. تسلّی ورن مندن اوزاقدير، جا‌نيمي تزه‌له‌يَن مندن اوزاقدير. اؤولادلاريم يالقيز قاليب، چونکي دوشمن ظفر تاپيب.Af }6پروردئگار ائچئمده اولان ائگئدلرئن هاميسيني هِچه ساييب. منئم ضئدّئمه بئر زامان تعيئن ادئب کي، سِچمه ائگئدلرئمي قيريب تاپدالاسين. باکئره يهودا قيزيني اوزوم‌سيخاندا اَزئب.9e m6پروردئگار تقصئرلرئمي منه يوغ ادئب، اَلي ائله بئربئرئنه هؤروب، اونلاري بوينوما کچئرديب، طاقتئمي جانيمدان آليب. منی قاباغيندا دورا بئلمه‌دئيئم ائنسانلارا تسلئم ادئب.d 6 يوخاريدان اود گؤندردي، سوموکلرئمه‌جک بو اودو يِرئتدي. آياقلاريم اوچون تور قوروب، منی گری قايتاريب. منی تک-تنها بوراخيب، بوتون گون طاقتدن ساليب.Qc 6 ای بوتون يولدان کچنلر، بو ائش سئزئن اوچون مگر هِچدئر؟ باخين دردئمه، بونون کئمئسي مگر وار؟ منئم باشيما گتئرئلَن درد باشقاسيندا مگر اولار؟ رب قضبدن آلوولاناندا بو دردي باشيما تؤکدو.b '6 بوتون خالقي زاري‌يير، چؤرک آختارير، جانلارينا قووّت آلماق اوچون ثروتلرئنئن عوضئنه آذوقه آليرلار. "يارب، ائندي باخ، حاليمي گؤر، نجه ذلئل اولموشام."Ea 6 دوشمن اونون بوتون ثروتي اوستونه اَلئني اوزاديب، چونکي گؤروب کي، مئلّتلر اونون مَقدَسئنه سوخولوبلار؛ او مئلّتلر کي، اونلارين گئرمه‌سئني جاماعاتينين آراسينا قدغن اتمئشدئن.5` e6 نجئسلئيي اَته‌يئنده ائدي، گله‌جيئني دوشونمه‌دي، اونا گؤره ده قورخولو شکئلده ييخيليب، اونا تسلّی ورن يوخدور. يارب، گؤر بو ذئلّه‌تئمي، چونکي دوشمن اؤزونو بؤيودوب.K_ 6اورشَلئم بؤيوک گوناه ائشلَتدي، اونا گؤره ده نجئس بئر شي اولوب. اونا حؤرمت ادنلرئن هر بئري ائندي اونا خور باخير، چونکي اونو چيلپاق گؤروبلر، او دا ائنله‌يئب، اوزونو يانا چِوئرئر.o^ Y6اورشَلئم سيخينتي ائچئنده آوارا گَزَرکَن، کچن گونلرده اولان بوتون ثروتئني خاطيرلايير، خالقي دوشمنلرئنئن اَلئنه دوشَن واخت، کؤمه‌يئنه چاتان اولمادي. دوشمنلري اونا باخديلار، ييخيلماغينا گولدولر.] 6صحيون قيزينين بوتون جاه-جلالي يوخ اولوب؛ اونلارين باشچيلاري اوتلاقسيز مارال کئمي اولوبلار، تعقئب ادنلرئن قاباغيندان طاقَتسئز قاچيبلار.6\ g6دوشمنلري اونون اوستونه آغا اولوب، کامياب ياشاييرلار؛ تقصئرلرئنئن چوخلوغونا گؤره رب اونلاري بو ظولمه ساليب، دوشمنلرئنئن گؤزلري قاباغيندا اؤولادلاري اسئر آپاريليب.#[ A6صحيونا گدن يوللار ياس توتور، چونکي بايراملارينا گلن يوخدور، بوتون دروازالاري کئمسه‌سئز قاليب؛ کاهئنلري آه چکئر، قيزلاري ذلئل اولوب، او اؤزو ده آجي‌دير،WZ )6يهودا ذئلّت آلتيندا، قوللوق آلتيندا، اسئرلئيه آپاريليب؛ او، مئلّتلر آراسيندا ياشايير، آمّا اورادا راحاتليق تاپماييب، بو ائضطئراب آراسيندا، اونو تعقئب ادنلرئن هاميسي اونا چاتيبلار."Y ?6گجه‌لر آجي-آجي آغلار، گؤز ياشلاري ائله ياناغي ائسلانار، بوتون معشوقلارينين آراسيندان اونا تسلّی ورن يوخدور. بوتون دوستلاري اونا خيانت ادئب، دوشمن اولوب.yX o6بئر زامان ائنسانلارلا دولو اولان اورشَلئم شهري، نجه ده تک-تنها اوتوروب. ائندي او دول بئر آرواد کئمي اولوب- وئلايتلر آراسيندا بئر زامان اوجا ساييلان، اِللر آراسيندا شاهزاده اولان، بو شهر، نؤکرچئلئک ادئر.-WS,4"بوتون عؤمرو بويو اونا بابئل پادشاهي طرفئندن اؤله‌جيي گونه قدر گونده‌لئک آذوقه ورئلئردي.fVE,4!يَهوياکئن حبسخانا پالتارلاريني اَينئندن چيخارتدي. او ياشاديغي مودّتده همئشه بابئل پادشاهينين سوفره‌سئنده يمک يئيَردي.nUU,4 اونونلا مهرئبانليقلا صؤحبت اتدي و اونون اوچون اؤزو ائله بئرلئکده بابئلده اولان پادشاهلارين تختئندن يوخاري بئر تخت قويدوردو.DT,4يهودا پادشاهي يِهوياکئنئن اسئرلئکده اولماغينين اوتوز يدّئنجی ائلئنده، اِوئل مِرودَک بابئل پادشاهي اولدو. همئن ائلئن اون ائکئنجي آيينين ائيئرمي بِشئنجي گونو، اِوئل مِرودَک يهودا پادشاهي يَهوياکئنه مرحمت گؤرسده‌رک اونو زئنداندان آزاد اتدي.S ,4ائيئرمي اوچونجو ائلئنده، کشئکچئلر ريئسي نَبوزَره‌دانين اسئر اتدئيي يدّي يوز قيرخ بش نفر يهودي. هاميسي بئرلئکده دؤرد مئن آلتي يوز نفر ائدي.0RY,4نِبوکَدنِصّرئن پادشاهليغينين اون سکّئزئنجي ائلئنده، اورشَلئمدن سکّئز يوز اوتوز ائکي نفر؛CQ,4نِبوکَدنِصّرئن اسئرلئيه آپارديغي خالقين سايي بله‌دئر: يدّئنجی ائلده، اوچ مئن ائيئرمي اوچ نفر يهودي؛YP+,4بابئل پادشاهي، خَمات تورپاغيندا اولان رئبلادا اونلاري اؤلدورتدو. بلجه يهودا خالقي اؤز اؤلکه‌سئندن اسئر اولوندو.)OK,4کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان اونلاري گؤتوروب رئبلايا، بابئل پادشاهينين يانينا آپاردي.fNE,4شهرده قالان دؤيوشچولرئن سرکرده‌سئني، پادشاهين مصلحتچئلرئندن شهرده اولان يدّي نفري، اؤلکه خالقيني قوشونا يازان سرکرده‌نئن مئرزه‌سئني و اؤلکه خالقيندان شهرده قالان آلتميش نفري اسئر توتدو.YM+,4کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان باش کاهئن سِراياني، باش کاهئنئن موعاوئني صِفَنياني و اوچ قاپي کشئکچئسئني اسئر آلدي.IL ,4يانلاردا دوخسان آلتي نار وار ائدي. باشليغي اَحاطه‌يه آلان حؤرمه تورلارين اوستونده جَمي يوز نار وار ائدي. K,4اوستونده بورونج بئر باشليق وار ائدي. باشليغين بويي بش قول‌آچ ائدي. بو باشليغين اطرافيندا حؤرمه تور و نارلار وار ائدي، هر شي بورونجدن دوزَلدئلمئشدي. او بئري سوتون دا نارلارينان بَزَنمئشدي و اوّلکئنه بَنزه‌يئردي.uJc,4بئر سوتونون بويو اون سکّئز قول‌آچ ائدي، دائره‌سي اون‌ائکي قول‌آچ ائدي. هر بئري دؤرد بارماق قالينليغيندا ائدي، ائچلري بوش ائدي.4Ia,4ربّئن معبدي اوچون سوليمان پادشاهين دوزلتدئيي ائکي سوتون، حوووض و آلتينداکي اون ائکي بورونج گاميش موجسّمه‌سي و پايالاردان آلينان بورونجون آغيرليغي حسابا گلمَزدي.H7,4کشئکچئلر ريئسي خالئص قيزيلدان و گوموشدن اولان کاسالاري، بوخوردانلاري، لَيَنچه‌لري، خَکَندازلاري، چيراقدانلاري، قاشيقلاري، لَيَنلري گؤتوروب آپاردي.{Go,4عئبادت زاماني ائشله‌دئلَن خَکَندازلاري، کورَکلري، ماشالاري، لَيَنچه‌لري، قاشيقلاري و بوتون بورونج قابلاري دا گؤتوروب آپارديلار.nFU,4کَلدانئلر ربّئن معبدئنده اولان بورونج سوتونلاري، پايالاري و بورونج حوووضو پارچالاييب بوتون بورونج‌لرئني بابئله آپارديلار.IE ,4آنجاق او، باغچيليق و اَکئنچئلئک اتمک اوچون اؤلکه‌ده‌کي لاپ يوخسوللارين بئر حئصّه‌سئني اورادا ساخلادي.+DO,4کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان يوخسول آداملارين بئر حئصّه‌سئني، شهرده قالان خالقي، بابئل پادشاهينين طرفئنه کِچَن فرارئلري و صاغ قالان صَنَتکارلاري اسئر اتدي.ZC-,4بوتون کَلده قوشونو دا کی، کشئکچئلر ريئسي ائله بئرلئکده گلمئشدئلر، اورشَلئمئن اطرافينداکي دووارلاري اوچورتدولار.KB,4 او، ربّئن معبدئنه، پادشاه سارايينا، اورشَلئمده‌کي بوتون اِولره اود ووروب بوتون اَساس بئنالاري يانديردي.JA ,4 بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّرئن پادشاهليغينين اون دوقّوزونجو ائلئنده، بِشئنجي آيين اونونجو گونو کشئکچئلر ريئسي نِبوزَره‌دان کی، بابئل پادشاهينا خئدمت ادئردی، اورشَلئمه گلدي.a@;,4 سونرا صئدقئيانين گؤزلرئني چيخارتدي، اونو زنجئرله‌يئب بابئله آپاردي. بابئل پادشاهي اونو اؤلَنه قدر زئنداندا ساخلادي.M?,4 او، رئبلادا صئدقئيانين گؤزو قاباغيندا اوغوللاريني اؤلدورتدو، سونرا بوتون يهودا باشچيلاريني دا اؤلدورتدو.b>=,4 پادشاهي توتوب خَمات تورپاغينداکي رئبلايا، بابئل پادشاهينين يانينا آپارديلار. بابئل پادشاهي اونون حاقّيندا حؤکم وردی.=,4لاکئن کَلدانئلرئن قوشونو پادشاهي تعقئب اتدئلر و اَرئحا اووالاريندا صئدقئيايا چاتديلار. صئدقئيانين بوتون قوشونو اونو ترک ادئب داغيلديلار.<{,4بو واخت شهرئن دوواريندا دَلئک آچيلدي. گجه ائکن کَلدانئلر شهرئن اطرافيندا اولاندا، بوتون دؤيوشچولر پادشاه باغچاسينين يانيندا اولان ائکي دووار آراسينداکي دروازادان قاچيب عَرَبه اوواسينا گِدن يوللا گتدئلر.A;{,4دؤردونجو آيين دوقّوزونجو گونو شهرده آجليق اِله گوجلَندي کي، اؤلکه خالقينين يِمَيه چؤره‌يي قالمادي.:+,4صئدقئيا پادشاهين حاکئمئيّتئنئن اون بئرئنجي ائلئنه قدر شهر موحاصئره‌ده قالدي.9/,4صئدقئيانين پادشاهليغينين دوقّوزونجو ائلئنده، اونونجو آيين اونونجو گونو بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر بوتون قوشونو ائله اورشَلئمئن اوستونه هوجوم اتدي، اورانين ضئدّئنه اوردوگاه قوردو و اطرافيندا موحاصئره دوواري دوزلتدي.81,4حقئقتن، ربّئن قضبئنه گؤره اورشَلئمئن و يهودانين باشينا بو ائش گلدي و آخيردا رب اونلاري حوضوروندان آتدي. صئدقئيا بابئل پادشاهينين ضئدّئنه عوصيان اتدي.~7u,4او، يِهوياقئمئن اتدئيي کئمي ربّئن گؤزونده پئس اولان ائشلر اتدي.6 ,4صئدقئيا، پادشاه اولدوغو واخت، ائيئرمي بئر ياشيندا ائدي و اورشَلئمده اون‌بئر ائل پادشاهليق اتدي. آناسي لئبنالي اِرِميا‌نين قيزي خَموطَل ائدي.55c,3@سونرا دِه: «قوي بابئل ده بله باتسين و منئم اونون باشينا گتئره‌جَيئم فلاکتدن بئر داها چيخا بئلمه‌سئن، قوي اونون خالقي ييخيلسين.»" اِرِميا‌نين سؤزلري بورايا قدردئر.41,3?بو طوماري اوخويوب قورتاراندا، اونا بئر داش باغلاييب فَرات چايينين اورتاسينا آت.r3],3>دِه کي: «يارب، بوراني داغيداجاغيني، ائچئنده ائنسانين دا، حيوانين دا ياشاماياجاغيني، اؤلکه‌نئن ابدی وئران قالاجاغيني ديئبسن.»2,3=اِرِميا سِرايايا ددي: "بابئله چاتاندا بوتون بو سؤزلري اوجا سَسله حتمن اوخو.I1 ,3<اِرِميا بابئلئن باشينا گله‌جک بوتون فلاکتلري، بابئل باره‌ده يازيلميش بوتون بو سؤزلري بئر طومارا يازدي.n0U,3;يهودا پادشاهي صئدقئيانين پادشاهليغينين دؤردونجو ائلئنده، مَخسِيا اوغلو نِرئيا اوغلو قوشون تَصَرّوفاتچيسي سِرايا، صئدقئيا ائله بئرلئکده بابئله گِدَرکَن، اِرِميا پيغمبر اونا بو پيامي تاپشيردي.Q/,3:قوشونلار ربّی ديئر: "بابئلئن قالين دووآرلاري يِرله بئر اولوناجاق، اوجا دروازالارينا اود وورولاجاق. خالقلار بوش-بوشونا زحمت چکئرلر، مئلّتلرئن چکدئيي اذئيّت، اودا تسلئم ادئله‌جک."d.A,39بابئل باشچيلاريني، حئکمتلی‌لرئني، والئلرئني، باشچيلاريني، دؤيوشچولرئني اِله مست اده‌جيم؛ اونلار ابدی يوخويا گده‌جکلر، هچ واخت اويانماياجاقلار."" آدي قوشونلار ربّی اولان پادشاه بويورور.-),38چونکي بابئلئن ضئدّئنه بئر محو ادن چيخاجاق، دؤيوشچولري اسئر توتولاجاق، کامانلاري قيريلاجاق. چونکي رب عوض ورن بئر تاري‌دير، عوضئني کامئل وره‌جکدئر.v,e,37رب بابئلي محو اده‌جک، اونون هاي-کويونو سوسدوراجاق. دوشمن شپه‌لري چوخلو سولار کئمي کوکره‌يه‌جک، سَسلرئنئن گورولتوسو اوجالاجاق. + ,36"بابئلدن فرياد، کَلدانئلرئن اؤلکه‌سئندن بؤيوک قيرغين سَسي اِشئدئلئر.T*!,35"بابئل گؤيلره چيخسا دا، اوجالارداکي قالاسيني مؤحکملَندئرسه ده، محو ادنلري اوستونه دؤنده‌ره‌جيم."" رب بويورور.M),34"آمّا او گونلر گلئر کي، بوتلرئني جزالانديراجاغام، بوتون اؤلکه‌ده يارالي‌لار ائنئلده‌يه‌جک."" رب بويورور.(,33بئز اوتانج آلتينداييق، چونکي تحقئر اولونموشوق، اوزوموزو روسوايچيليق اؤرتور. چونکي ياد اِللی‌لر ربّئن معبدئنئن موقدّس يِرلرئنه گئرئبلر.C',32ای قيلينجدان قورتولانلار، قاچين، لَنگئمه‌يئن! ربّی اوزاقدان يادا سالين، اورشَلئم باره‌ده دوشونون!""_&7,31"ائسرايئلئن اؤلدورولَنلرئنه گؤره بابئل ده محو اولمالي‌دير، نجه کي يِر اوزونده اؤلدورولَن هر کس بابئله گؤره ييخيليب.|%q,30او زامان يِر، گؤي و اونلارداکي هر شي بابئلئن باشينا گلنلره سِوئنه‌جک. چونکي شئمالدان گلن محو ادنلر اونا هوجوم اده‌جکلر."" رب بويورور. $,3/بونا گؤره ده، باخ، بابئلئن بوتلرئني جزالانديراجاغيم گونلر گلئر؛ بوتون اؤلکه روسواي اولاجاق، اؤلدورولَنلري اونون اورتاسيندا يِره سَرئله‌جک.j#M,3.اؤلکه‌ده اشئتدئيئنئز شايئعه‌لره گؤره جسارتئنئزي ائتئرئب قورخمايين. بو ائل بئر شايئعه گلئر، او بئري ائل باشقاسي. اؤلکه‌ده قدّارليق، باشچينين باشچييا ضئدّ چيخماسي باره‌ده شايئعه‌لر ياييلير.("I,3-اورادان چيخين، ای منئم خالقيم! هاميز جانينيزي قورتارين! ربّئن آلوولانان قضبئندن قاچين!!,3,بابئلده بِل بوتونو جزالانديرجاغام، اودّوغونو اونا قوسدوراجاغام. مئلّتلر آرتيق اورايا آخين-آخين گلميه‌جکلر، بابئل دووآري دا ييخيلاجاق.< q,3+شهرلري وئران اولاجاق، تورپاقلاري هچ کسئن ياشاماديغي، هچ کسئن کِچمه‌دئيي قوراق بئر چؤله دؤنه‌جک.kO,3*بابئلي دهنز باساجاق، اونو گورلايان شپه‌لر اؤرته‌جک.kO,3)شِشَک بوتون دونيانين اونون حاقّيندا قورورلانديغي يِر، نجه آليناجاق! بابئل مئلّتلر آراسيندا، نجه حيرته سالان حالا دوشه‌جک.jM,3(«اونلاري قوزو، قوچ و کِچي کئمي کَسمَيه آپاراجاغام.»"",3'لاکئن قيزيشديقلاري واخت، ضئيافت دوزه‌لدئب اونلاري مست اده‌جيم. قوي کِف اتسئنلر، ابدی يوخويا گتسئنلر، هچ واخت اويانماسينلار.» رب بويورور.,3&خالقي جاوان آصلانلار کئمي نعره چکه‌جک، شئر بالالاري کئمي نَرئلده‌يه‌جک. ~~%}}O||G{{Izzsyy@xx:ww!vvFuuuutt%ss/rrpqqTppBoonxmmull^kjihgfedcba`__]\[ZYXWVVUTTSSRRYQQKPP:OONN.MM)LL KKIIEHOFFEDDCA@i?j>=~<;h::9$846553z210 .c--+*)'&%%Z$##E":! :0O627 / i GUR9Jسونرا اوزونو اورشَلئمئن موحاصئره‌سئنه چِوئره‌جکسن و چيلپاق قولونو قالديريب اونون ضئدّئنه نبئلئک اده‌جکسن.y8kJبونو اتدئکدن سونرا، بو دفه صاغ يانين اوستونده اوزان و يهودا نسلئنئن جزاسيني چک. سنئن اوچون قيرخ گون، هر ائل اوچون بئر گون آييرميشام.7yJمن اونلارين جزا ائللرئنئن سايي قدر سنئن اوچون اوچ يوز دوخسان گون آييرميشام. بلجه اوچ يوز دوخسان گون ائسرايئل نسلئنئن جزاسيني چکه‌جکسن. 6Jسن سول يانين اوستونه اوزان و ائسرايئل نسلئنئن جزاسيني اؤز اوستونه گؤتور، سول طرفه اوزانديغين گونلرئن سايينا قدر، اونلارين جزاسيني چکه‌جکسن.U5#Jبئر دمئر ساج گؤتور و اونو دمئر دووار اولماق اوچون اؤزونله شهرئن آراسينا قوي؛ اوزونو اونا چِوئر. قوي شهر موحاصئره‌ده قالسين و سن اونو موحاصئره‌يه آل. بو ائسرايئل نسلئنه بئر علامتدئر.%4CJاونو موحاصئره‌يه آل، قاباغيندا موحاصئره دوواري تئک، موقابئلئنده تورپاق قالاغي دوزلت، اطرافيندا اوردوگاهلار دا قور و اونون ضئدّئنه هر طرفدن منجنئقلر قوي.C3 Jسن، ای بشر اوغلو، اؤزون اوچون بئر کرپئج گؤتور و اونو قاباغينا قويوب اوستونده اورشَلئم شهرئني تصوئر ات.2}Jلاکئن من سنئنله دانيشماغا باشلاياندا دئلئني آچاجاغام، سن ده اونلارا دئيه‌جکسن: «پروردئگار رب بله ديئر. اشئتمک ائسته‌يَن، قوي اشئتسئن؛ اشئتمک ائستمه‌يَن قوي اشئتمه‌سئن؛ چونکي اونلار عاصي بئر خالقديرلار.\11Jدئلئني داماغينا ياپيشديراجاغام اِله کي، لال اولاجاقسان. عاصي بئر خالق اولسالار دا، اونلاري مزمّت اده بئلميه‌جکسن.50cJای بشر اوغلو، سني بنده ساليب ائپله باغلاياجاقلار، اِله کي، خالقين آراسيندا گَزه بئلميه‌جکسن.A/{Jروح ائچئمه گئردي و منی آياق اوسته قالديردي. او منئمله دانيشيب بله ددي: "گت، اِوئنده اؤزونو زئنداني ات..Jبلجه قالخيب هامارليغا چيخديم، و باخ، اورادا ربّئن شؤوکتي، کِبار چايينين قيراغيندا گؤردويوم شؤوکت کئمي دورموشدو. من اوزو اوسته ييخيلديم.B-}Jاورادا ربّئن اَلي منئم اوستومده ائدي. او منه ددي: "قالخ، هامارليغا چيخ، من سنئنله اورادا دانيشاجاغام."/,WJآنجاق گوناه اتمه‌مه‌سي اوچون اگر صالح آداما ائخطار وره‌سن و او گوناه اتمه‌سه، قطعن ياشاياجاق، چونکي ائخطاري قبول ادئب؛ و سن ده اؤز جانيني قورتارميش اولورسان."+wJاگر بئر صالح آدام اؤز صالحلئيئندن دؤنوب پئسلئک اتسه و من اونون قاباغينا بودره‌دن داش قويسام، او اؤله‌جک. اونا ائخطار ورمه‌دئيئن اوچون او آدام اؤز گوناهي ائچئنده اؤله‌جک و اتدئيي صالح عمل‌لري حسابا آلينماياجاق، لاکئن اونون قاني اوچون مسعولئيّتي من سنئن اوستونه قوياجاغام.*!Jآمّا اگر پئس آداما ائخطار وره‌سن، و او آدام پئسلئيئندن و شر يولوندان دؤنمسه، اؤز تقصئري ائچئنده اؤله‌جک، لاکئن سن اؤز جانيني قورتارميش اولورسان.\)1Jمن پئس آداما «قطعن اؤله‌جکسن» دِدئيئم زامان، اگر سن اونا ائخطار ورميه‌سن و پئس آدامي اؤز شر يولوندان دؤنده‌رمک اوچون اونا ائخطار سؤزو دميه‌سن کي، حياتي قورتولسون، اوندا او پئس آدام اؤز تقصئري ائچئنده اؤله‌جک، لاکئن اونون قانيني سنئن بؤينونا قوياجاغام.(J"ای بشر اوغلو، من سني ائسرايئل نسلی اوچون گؤزَتچي قويموشام؛ نه زامان آغزيمدان بئر سؤز اِشئده‌سن، گرک اونلارا منئم طرفئمدن ائخطار وره‌سن.j'MJيدّي گون کچدئکدن سونرا منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:[&/Jمن تِل‌اَبئبده اولان اسئر اولونموش آداملارين يانينا کي، کِبار چايينين قيراغيندا ياشاييرديلار، گلدئم و اونلارين ياشاديقلاري يرده، اونلارين آراسيندا يدّي گون تعجّوب ائچئنده اوتوردوم.`%9Jروح منی يوخاري قالديردي و گؤتوروب آپاردي؛ من روحومدا آجي و قضبلي بئر حالدا گتدئم. ربّئن گوجلو اَلي منئم اوستومده ائدي. $J جانلي مخلوقلارين قانادلاري بئر-بئرئنه توخوندوقجا اونلارين سَسئني، يانلارينداکي چرخلرئن ده شاقّيلتيسيني اشئتدئم؛ بؤيوک بئر گورولتو سَسئني!Y#+J سونرا روح منی يوخاري قالديردي و آرخامدان بؤيوک بئر گورولتو سَسي اشئتدئم: "ربّئن شؤوکتي اؤز يِرئنده موبارک اولسون.""5J اسئر اولونموش وطنداشلارينين يانينا گت، اونلارلا دانيش-ائسته‌يئرلر سنه قولاق آسسينلار، ائسته‌يئرلر آسماسينلار-اونلارا دِه: «پروردئگار رب بله ديئر!»""7!gJ او گئنه منه ددي: "ای بشر اوغلو، منئم دِدئيئم بوتون سؤزلري اوره‌يئنده ساخلا و قولاقلارينلا اشئت. J سنئن آلينيني چاخماق داشيندان مؤحکم اولان آلماس کئمي مؤحکم اده‌جيم. عاصي بئر خالق اولسالار دا، اونلاردان قورخما، قاباقلاريندا واهئمه‌يه دوشمه.")KJباخ، من سنئن اوزونو اونلارين اوزو کئمي، سنئن آلينيني اونلارين آليني کئمي بَرک اده‌جيم.Jآمّا ائسرايئل نسلی سنه قولاق آسماق ائستميه‌جکلر، چونکي منه ده قولاق آسماق ائسته‌مئرلر. دوغرودان دا بوتون ائسرايئل نسلی عئنادکار و دئکباشدير.-SJدانيشيغي آنلاشيلماز، دئلي چتئن، ددئکلرئني آنلاماديغين خالقلارين آراسينا گؤنده‌رئلمئرسن. اگر من سني اونلارين يانينا گؤندرسَيدئم، اونلار سنه قولاق آسارديلار.OJچونکي دانيشيغي آنلاشيلماز و دئلي چتئن اولان بئر خالقين يانينا يوخ، ائسرايئل نسلئنئن يانينا گؤنده‌رئلئرسن،3Jاو واخت منه ددي: "ای بشر اوغلو، ائسرايئل نسلئنئن يانينا گت و سؤزلرئمي اونلارا دِه.Jو منه ددي: "ای بشر اوغلو، قارنيني بونونلا دويدور، سنه وردئيئم بو طومارلا قارنيني دولدور."" او واخت طوماري يِدئم. آغزيمدا بال کئمي شئرئن ائدي.iKJبلجه آغزيمي آچديم و او، بو طوماري منه وردی کي، يِيئم.H Jاو واخت گئنه منه ددي: "ای بشر اوغلو، بورادا تاپديغين هر شيي يِه. بو طوماري يِه و گت، ائسرايئل نسلئنه دانيش."V%J او، طوماري قاباغيمدا آچدي. طومارين قاباغي و آرخاسي يازيلي ائدي، اوستونده "مرثئيه، ماتم و واي" سؤزلري يازيلميشدي.3J او واخت باخديم، و باخ، منه طرف بئر اَل اوزاندي و اَلئن ائچئنده بئر طومار وار ائدي.dAJلاکئن سن، ای بشر اوغلو، سنه نه دِدئيئمه قولاق آس؛ بو عاصي نسل کئمي، سن ده عاصي اولما. آغزيني آچ و منئم سنه وره‌جيئمي يِه."QJسن اونلارا منئم سؤزلرئمي دِه، ائسته‌يئرلر قولاق آسسينلار، ائسته‌يئرلر آسماسينلار، چونکي اونلار عاصئدئرلر.hIJآنجاق سن، ای بشر اوغلو، سن قانقاللار و تئکانلار آراسيندا اولاسان دا، عقربلر ائچئنده اوتوراسان دا، او آداملاردان قورخما، اونلارين سؤزلرئندن ده دهشته دوشمه. اونلارين سؤزلرئندن قورخما، اونلاري حوضوروندان دا اوره‌يئن اوزولمه‌سئن، چونکي اونلار عاصي بئر نسلدئرلر.Jائسته‌يئرلر سنه قولاق آسسينلار، ائسته‌يئرلر آسماسينلار-چونکي اونلار عاصي بئر خالقديرلار-لاکئن بئله‌جکلر کي، آرالاريندا بئر پيغمبر وار.taJاونلارين نسئل‌لري ده دئکباش و عئنادکارديرلار؛ سني اونلارين يانينا گؤنده‌رئرم و سن اونلارا دئيه‌جکسن: «پروردئگار رب بله ديئر!»dAJاو واخت او منه ددي: "ای بشر اوغلو، سني منئم ضئدّئمه عوصيان ادن ائسرايئل اؤولادلارينين يانينا، عاصي بئر مئلّتئن يانينا گؤنده‌رئرم؛ اونلار آتالاري ائله بئرلئکده بو گونه قدر منه ضئدّ چيخيبلار.@yJاو منئمله دانيشارکَن، روح ائچئمه گئردي و منی آياغا قالديردي؛ و سَسئني اشئتدئم کي، منئمله دانيشيردي. Jاو واخت او منه ددي: "ای بشر اوغلو، آياغا چيخ، من سنئنله دانيشاجاغام.""  ?Jياغيش گونو بولوددا اولان رنگئن کامانينين گؤرونوشو نجه اولور، هر طرفدن گلن پاريلتينين گؤرونوشو ده اِله ائدي. بو، ربّئن شؤوکتئنه بَنزَر بئر رؤيا ائدي. بونو گؤرنده من اوزو اوسته يِره ييخيلديم و دانيشان بئر شخصئن سَسئني اشئتدئم.u  eJمن گؤردوم کي، اونون بِلئندن يوخاري حئصّه‌سي، پاريلدايان دمئره اوخشاييردي و ائچي هر طرفدن آلوو کئمي ائدي. من اونون بِلئندن آشاغي گؤرونوشونو ده گؤردوم: سانکي بئر آلوو ائدي و اطرافيندا پاريلتي وار ائدي.9  mJباشلاري اوستونده‌کي قوبّه‌نئن اوستونده لاجورد داشدان دوزه‌لدئلمئش تخته اوخشار بئر شي وار ائدي. اوجادا، تخته اوخشايان شيئن اوستونده ائنسانا بَنزَر بئر شخص وار ائدي.3  aJباشلاري اوستونده‌کي قوبّه‌دن بئر سَس گلدي؛ هارادا دايانيرديلار، قانادلاريني اِندئرئردئلر.   Jاونلار قاباغا گتدئکلري زامان، قانادلارينين گورولتوسونو اشئتدئم؛ اِله بئل گور سولارين سَسي، قادئري موطلقئن صداسي، گوجلو همهمه سَسي، قوشونون تاپّيلتيسي گلئردي؛ هارادا دايانيرديلار، قانادلاريني اِندئرئردئلر.c AJقوبّه‌نئن آلتيندا، هر جانلي مخلوق، قانادلاريني يانينداکي‌لارا طرف اوزاديردي و باشقا ائکي قانادلا دا بدنئني اؤرتوردو.d CJيوخاري طرفده، جانلي مخلوقلارين باشي اوستونده، بولور کئمي پاريلدايان، گؤي قوبّه‌سئنه اوخشايان، هيبتلي بئر شي آچيليردي.W )Jاونلار ائره‌لي‌له‌يَنده، بونلار دا ائره‌لي‌له‌يئردي؛ اونلار داياناندا بونلار دا دايانيردي؛ اونلار يردن قالخاندا، چرخلرده ده قالخيردي، چونکي جانلي مخلوقلارين روحو چرخلرده ائدي.k QJروح هارايا گدئردي، اونلار دا اورايا گِدئردئلر؛ چرخلر ده اونلارلا برابر قالخيردي، چونکي جانلي مخلوقلارين روحو چرخلرده ائدي.p [Jجانلي مخلوقلار هر طرفه گدئردئلر، چرخلر ده اونلارين يانيندا فيرلانيرديلار؛ جانلي مخلوقلار يردن قالخديقجا چرخلرده ده قالخيردي.& GJچرخلرئن کناري اوجا و قورخولو ائدي. دؤردونون ده ساغاناقلاري هر طرفدن گؤزلرله دولو ائدي. 9Jگتدئکلري زامان دؤرد طرفه ده گده بئلئردئلر. ائره‌لي گِدَرکَن صاغا-سولا دؤنموردولر.Y -Jچرخلرئن گؤرونوشو و قورولوشو پاريلدايان زبرجد کئمي ائدي، دؤردو ده بئر-بئرئنه اوخشاييردي. اونلارين گؤرونوشو و قورولوشو اِله ائدي کي، اِله بئل، بئر چرخ او بئري چرخئن ائچئنده يِرلَشمئشدي.3 aJبو دؤرد اوزلو جانلي مخلوقلارا باخارکَن، گؤردوم کي، هر بئرئنئن يانيندا يِره دَيَن بئر چرخ وار. }Jجانلي مخلوقلار شئمشَک چيخان کئمي جلد او طرف-بو طرفه حرکت ادئردئلر.a~ =J بو جانلي‌لار آراسيندا بئر شي وار ائدي کي، يانار کؤز اودونا، گؤرونوشجه مشعل کئمي بئر شيه بَنزه‌يئردي. بو اود جانلي مخلوقلارين آراسيندا حرکت ادئردي. اود پاريلداييردي و اوندان شئمشک چاخيردي.z} oJ هر بئري اوز توتدوغو طرفه ائره‌لي‌له‌يئردي؛ روح هارايا گدئردي، اونلار دا اورايا گِدئردئلر. ائره‌لي گِدَرکَن صاغا-سولا دؤنموردولر.H|  J اونلارين اوزلري بله ائدي. و قانادلاري يوخارييا طرف آچيلميشدي؛ هر بئرئنئن ائکي قانادي ياندا او بئرئسئنئن ائکي قانادينا توخونوردو، هر بئرئسئنئن ائکي قانادي دا بدنئني اؤرتوردو.X{ +J اونلارين اوزلرئنئن شکئلئنه گلئنجه، هر بئرئنئن بئر ائنسان صئفتي وار ائدي؛ هر دؤردونون ده صاغ طرفئنده آصلان صئفتي، سول طرفئنده گاميش صئفَتي وار ائدي، و هر دؤردونون قارتال اوزو وار ائدي.zz oJ اونلارين قانادلاري بئر-بئرئنه توخونوردو؛ ائره‌لي گِدَرکَن اوزلري صاغا-سولا دؤنموردو، هر بئري اوز توتدوغو طرفه ائره‌لي‌له‌يئردي.Jy Jدؤرد يانلاريندا اولان قانادلاري آلتيندا، ائنسان اَللري وار ائدي. دؤردونون ده اوزلري و قانادلاري وار ائدي.Ix  Jاونلارين باجاقلاري دوز ائدي. آياقلاري دانا آياقلارينا اوخشاييردي و جئلالانميش بورونج کئمي پاريلداييردي.cw AJلاکئن هر بئرئنئن دؤرد اوزو و دؤرد قانادي وار ائدي.Bv Jاونون اورتاسيندا جانلي مخلوقا بَنزه‌يَن دؤرد شکئل وار ائدي؛ اونلارين گؤرونوشو ائنسانا بَنزه‌يئردي.mu UJمن گؤردوم کي، باخ، شئمالدان اَسن شئدّتلي بئر يِل، و دايانمادان شئمشَک چيخان بؤيوک بئر بولود گلئر. اونون اطرافيندا پاريلتي وار ائدي، اورتاسيندا دا اود ائچئنده پاريلدايان دمئر کئمي بئر شي وار ائدي.qt ]Jکَلده اؤلکه‌سئنده، کِبار چايي ساحئلئنده بوزئنئن اوغلو کاهئن حِزِقيالا ربّئن سؤزو نازئل اولدو. اورادا ربّئن اَلي اونونلا ائدي.s +Jپادشاه يِهوياکئنئن اسئر اولونماسينين بِشئنجي ائلئنده، همئن آيين بِشئنجي گونوr 7Jاوتوزونجو ائلده دؤردونجو آيين بِشئنجي گونو من کِبار چايي ساحئلئنده، اسئرلئکده ياشايانلار آراسيندا اولاندا گؤيلر آچيلدي و تاريدان گلن رؤيالاري گؤردوم.yqk6مگر ائنکي بئزي حوضوروندان کامئل آتيبسان، بئزه حدسئز قضبلئسن.p6بئزي اؤزونه قايتار، يارب، قاييداريق گونلرئمئزي اوّلکي کئمي تزه‌له!oy6نئيه بئزي ابدئلئک اونودورسان؟ نئيه بئزي بو قدر اوزون ترک ادئرسن؟n6سن آمّا، يارب، ابده‌جک حؤکم سوره‌جکسن، سلطنت تختئن نسئل‌لر بؤيو سوره‌جک. m6صحيون داغي اوچون کي، وئران قاليب، اوستونده چاقّاللار گَزئب دولانيرلار.plY6بونا گؤره اورَکلرئمئز طاقتدن دوشوب، گؤزلرئمئز قاراليب،qk[6باشيميزين تاجي دوشوب، واي حاليميزا! چونکي گوناه اتمئشئک.mjS6اوره‌يئمئزدن شادليق چکئلئب؛ رقصلرئمئز ياسا چِورئلئب.i}6شهر دروازاسيندا آغساقّاللار اوتورمور، جاوانلار ساز چالماز اولوب.h-6 جاوانلار اَل دَيئرمانيني چکدئلر، اوغلانلار اودون يوکلري آلتيندا هِل‌لَندئلر.qg[6 باشچي‌لار اَللرئندن آسيليب، آغساقّاللار حؤرمتدن دوشوب.f'6 صَحيوندا آروادلارين، يهودا شهرلرئنده‌ باکئره قيزلارين عئصمتئنه توخوندولار.e6 آجليق بئزي يانديريب-ياخديغينا گؤره دَرئمئز قاراليب، کوره‌يه بَنزه‌يئر.vde6 چؤلده‌کي قيلينجا گؤره، جانيميزين باهاسينا چؤرک قازانيريق.c6قوللار بئزه حؤکمران اولوب؛ بئزي اونلارين اَلئندن قورتاران يوخدور. b96آتالاريميز گوناه اتدئلر، لاکئن آرتيق يوخدورلار، تقصئرلرئنئن جزاسي بئزه يوکلَندي.daA6دويونجا چؤرک يمک اوچون مئصئره، آشورا اَل آچميشيق.`6بئزي قووالايانلار باشيميزدان باسيرلار، يورولموشوق، بئزه راحاتليق يوخدور.r_]6سويوموزو پوللا آليب ائچئرئک، پوللا اودون آلماغا مجبوروق.^{6يِتئم قالميشيق، آتاسيز قالميشيق. آنالاريميز دول آروادلارا دؤنوب.]6ائرث تورپاغيميز ياد اِللی‌لرئن اَلئنه کچئب، اِولرئمئز اجنبي‌لره ورئلئب.x\ k6يارب، باشيميزا گلني يادا سال بو خجالتئمئزي گؤر، بونا نظر سال.D[6ای صحيون قيزي، تقصئرئنئن جزاسي آخيرا چاتيب، رب سني بئر داها اسئرلئيه گؤندرميه‌جک، لاکئن ای اِدوم قيزي، او، سنئن تقصئرئني جزاسينا چاتديراجاق، گوناهلاريني اوزه چيخارداجاق.fZE6ای عوص اؤلکه‌سئنده ياشايان اِدوم قيزي، سِوئن، فَرَحلَن! سن ده بو کاسادان ائچه‌جکسن، مست اولوب، اؤزونو چيلپاق اده‌جکسن.|Yq6حيات نفسئمئز، ربّئن مسح اتدئيي اونلارين خندقلرئنده ياخالاندي، حال بوکي ديئردئک: "اونون کؤلگه‌سئنده مئلّتلرئن ائچئنده ياشاياجاغيق."mXS6بئزي تعقئب ادنلر گؤيلرده‌کي قارتاللاردان سورعتلي‌ ائدئلر؛ داغلاردا بئزي تعقئب اتدئلر، کمئن قوروب صحرادا بئزي گؤزله‌دئلر.tWa6قدم به قدم آرخاميزدان تعقئب اتدئلر، اِله کي، کوچه‌لرده گَزه بئلمئرئک. آخيريميز چاتدي، گونلرئمئز بئتدي، عاقئبتئمئز آخيرا يِتدي.cV?6آمّا گئنه ده بوش يِره کؤمک گؤزله‌مَکدن گؤزلرئمئز طاقتدن دوشدو، بئزي قورتارا بئلمه‌ين مئلّتي هِي گؤزله‌دئک، گلمه‌دي. U6ربّئن حوضوري اونلاري پَرَن-پَرَن ساليب، اونلارا تزه‌دن نظر سالماياجاق؛ اونلار کاهئنلره حؤرمت اتمه‌دئلر، آغساقّال‌لارا لوطف گؤرسدمه‌دئلر.aT;6اونلارا قيشقيريرديلار: "ای نجئسلر، ردّ اولون! ائتئلئن بورادان، بئزه دَيمه‌يئن، ردّ اولون!"" اونلار قاچقين، سرگردان دولانارکن آيري مئلّتلر ددئلر: "بونلار بورادا آرتيق بئزئمله قالماسينلار!""JS 6کور کئمي کوچه‌لرده دولانيرديلار، قانلا نجئس ائدئلر، اِله کي، هچ کس اونلارين پالتارلارينا دَيه بئلمئردي.rR]6 پيغمبرلرئنئن گوناهي اوزوندن، کاهئنلرئنئن تقصئري اوزوندن بو، باش وردی، چونکي اونلار شهرئن اورتاسيندا صالحلرئن قانيني تؤکدولر.}Qs6 يِر اوزونون هچ بئر پادشاهي ائنانمازدي، دونيانين ساکئنلري ائنانمازدي کي، خصم و دوشمن اورشَلئمئن دروازالاريندان ائچه‌ري گئره بئلسئن.YP+6 رب حئدّتئني بوشالديب، شئدّتلي قضبئني ياغديريب، صَحيوندا بئر آلوو آليشديريب کي، اونو پاياسيناجاق يانديريب ياخيب.O6 حتّا لاپ قَلبي‌يومشاق آروادلار اؤز اَللري ائله بالالاريني پئشئرئردئلر. خالقيمين قيزينين قيريلماسي اوچون بالالاري اونلارا يمک اولدولار.N 6 بَختَوَر او آداملار کي، آجليق قورباني يوخ، قيلينج قورباني اولدولار. چونکي بونلار زَمئنئن محصولوندان محروم اولوبلار، جانلاري اَرئيئب گدئب.wMg6ائندي آمّا اوزلري کؤمور کئمي قاراليب، کوچه‌لرده هچ بئرئني تانيماق اولمور، دَرئلري سوموکلرئنه ياپيشيب، سولوب، آغاج کئمي قورويوب.rL]6نذئره‌لري قاردان دا تمئز ائدئلر، سوددن ده آغ ائدئلر، ووجودلاري ياقوتدان دا قيرميزي ائدي، ظاهئرن لاجورد داشينا بَنزه‌يئردئلر.YK+6چونکي خالقيمين قيزينين تقصئري سودومون گوناهيندان داها بؤيوکدور، بو شهر اَل توخونمادان، بئر آندا يِرله بئر اولدو.J#6اونلار کي، لذئذ يمکلري يِيئردئلر، ائندي کوچه‌لرده بوراخيليبلار. اونلار کي، قيرميزي رنگلي پالتار گِيئب بؤيويَردئلر، ائندي زئبئل‌لئيه بورونورلر.BI}6سود اَمن کؤرپه‌نئن دئلي، سوسوزلوقدان داماغينا ياپيشير. اوشاقلار يمک ائسته‌يئرلر، لاکئن ورن يوخدور.{Ho6چاقّاللار بِله، بالالارينا اَمجک ورئرلر، اونلاري اَمئزدئرئرلر. آمّا خالقيمين قيزي رحمسئز اولوب، صحرانين دَوه‌قوشلارينا اوخشايير.G6صحيون اؤولادلاري تَره‌زئيه قويولاندا صاف قيزيلدان قئيمتلي ائدي. ائندي آمّا نجه ساخسي قابلار کئمي ساييليرلار، کوزه‌گرئن اَل ائشئنه برابردئرلر.@F {6قيزيل نجه ده توتقونلاشيب، صاف قيزيل نجه پاريلتيدان دوشوب. موقدّس داشلار هر کوچه‌نئن باشينا تؤکولوب.E6Bقضبئنده اونلاري قوواجاقسان، اونلاري ربّئن گؤيونون آلتيندان محو اده‌جکسن.|Dq6Aاونلارين قلبئني عئنادکار ات، لعنتئن اونلارين اوستونه اولاجاق.uCc6@يارب، اونلارين اَللرئنئن عمل‌لرئنه گؤره عوضئني وره‌جکسن.B6?اونلارين اوتوروشونا-دوروشونا باخ، اونلارا مضحکه نغمه‌سي اولموشام. A96>ضئدّئمه اولانلارين دوداقلاري، اونلارين پيچيلتيلاري، بوتون گون منئم ضئدّئمه‌دئر. @6=يارب، منه اتدئکلري حقارتي، ضئدّئمه قوردوقلاري بوتون فَندلري اشئدئبسن.?6<منه باغلاديقلاري بوتون کئني، منئم ضئدّئمه قورولان بوتون فَندلري گؤروبسن.>6;يارب، باشيما گتئردئکلري سئتمي گؤروبسن؛ بو ائش باره‌ده حؤکمونو ور.=6:ای پروردئگار، جانيمين داعواسيني سن ادئبسن؛ حياتيمي سن قورتاريبسان.]<369سني چاغيراندا يانيما گلدئن، منه "قورخما" ددئن.6;e68سَسئمي اشئتدئن کي، باغيريرديم: "قولاغيني منئم ائستئغاثمه، ائمدادا چاغيران باغيرتيما باغلاما."W:'67يارب، آديني او قويونون دئبئندن سَسله‌دئم.`9966سولار باشيمدان آشدي، ددئم: "عؤمروم آخيرا چاتيب."8!65قويويا ساليب منی اؤلدورميه چاليشديلار، باشيمين اوستونو بئر داشلا اؤرتوبلر.Y7+64دوشمنلرئم سببسئز منی قوش کئمي شئکار اتدئلر.t6a63شهرئمده‌کي قيزلارين حاليني گؤردوکجه، اوره‌يئم سيزلايير.y5k62او زاماناجاق کي، رب گؤيلردن آشاغي‌ باخسين، و اونلاري گؤرسون.W4'61دئنمه‌دن، دايانمادان گؤزلرئمدن ياش آخير،q3[60قيريلان خالقيمين قيزي اوچون، گؤزلرئمدن سل کئمي ياش آخير.X2)6/دهشت و چوخور، هلاکت و قيرغين باشيميزا گلئب.n1U6.بوتون دوشمنلرئمئز بئزئم ضئدّئمئزه آغيزلاريني آچيبلار.e0C6-خالقلار آراسيندا بئزي زئبئله، فضله‌يه چِوئرئبسن. /6,اؤزونو بولودلا اؤرتوبسن، اِله کي، اونلارين آراسيندان هچ دوعا کچمه‌سئن..}6+قضبه بورونوبسن، بئزي تعقئب ادئبسن؛ آمان ورمه‌دن بئزي اؤلدوروبسن. - 6*ديئرئک: "بئز تقصئرکاريق، عاصئلئک اتمئشئک، بونو بئزه باغيشلاماييبسان."t,a6)گؤيلرده‌کي تارييا اَللرئمئزي، هم ده اورَکلرئمئزي آچيريق.!+;6(قوي يوللاريميزا دئقّتله باخاق، اونلاري ائمتاحان اِدَک، قوي ربّه تزه‌دن اوز توتاق.* 6'ائنسان، ياشايان ائنسان، نه اوچون گوناهينين جزاسيندان شئکايتله‌نئر؟k)O6&مگر هم خيئر، هم ده شر، حاق-تاعالانين آغزيندان چيخماز؟c(?6%پروردئگار فرمان ورمه‌سه، کئمئن ددئيي حياتا کچر؟p'Y6$ائنسانين عدالتدن محروم اولماسيني پروردئگار مگر گؤرمَز؟&6#حاق-تاعالانين حوضوروندا ائنسانين اؤز حاقلاريندان محروم اولماسيني،h%I6"دونياداکي بوتون اسئرلرئن آياق آلتيندا اَزئلمه‌سي،$'6!چونکي اورَکدن ائستيه‌رک بشر اؤولادلارينا عذاب ورمز، هچ کئمي کَدَرلَندئرمَز.#6 قم-قوصّه ورسه بِله، مهرئبانليغينين بوللوغونا گؤره شَفقَت گؤرسه‌در.G"6چونکي پروردئگار ابدئلئک ردّ اتمز. !6قوي ائجازه ورسئن کي، ياناغينا وورسونلار، قوي ذلئلّئک ائچئنده بوغولسون.^ 56قوي آغزيني تورپاغا قويسون، بلکه حله اومئد وار.wg6قوي ساکئت اولوب تک باشينا اوتورسون، چونکي رب اونا يوک قويوب.iK6ياخشي اولار کي، ائنسان يوغونو جاوانليغيندا داشيسين. wL~}||{\zy*xWwvVuslrqqomlkjiSgfed{cjbaa3_^][[9Z)WW=UTRoQKQ P3O MM`LKJIzHGFEDCCBA@>>='<;y:98[764>32=00A//-,q+ *)}(&%N$$#A!u HQ_j-u.B]D0R x M B fOALp0YJ اونلارين اوزلرئنئن بَنزه‌يئشي کِبار چايي قيراغيندا گؤردويوم اوزلره اوخشاييردي. هر بئري اوز توتدوغو طرفه ائره‌لي‌له‌يئردي.A/{J هر بئرئنئن دؤرد اوزو و دؤرد قانادي وار ائدي. قانادلاري آلتيندا ائنسان اَللرئنه بَنزر بئر شي وار ائدي.{.oJ بونلار همئن جانلي مخلوقلار ائدئلر کي، کِبار چايينين قيراغيندا ائسرايئل تاريسينين آلتيندا گؤردوم. من بئلئردئم کي، اونلار کَرّوبدور.'-GJ کَرّوبلار گِدنده قانادلاريني قالديريب گؤزومون قاباغيندا يردن قالخديلار، چرخلر ده يانلاريندا ائدي. اونلار ربّئن معبدئنئن شرق دروازاسينين گئرئش يِرئنده دايانديلار. ائسرايئل تاريسينين عئزّتي يوخاريدا، اونلارين اوستونده ائدي.,'J او واخت ربّئن عئزّتي معبدئن آستاناسيندان چيخدي و کَرّوبلارين اوستونده دوردو.+J اونلار داياناندا، بونلار دا دايانيرديلار. اونلار يردن قالخاندا، بونلار دا بئرلئکده يردن قالخيرديلار، چونکي جانلي مخلوقلارين روحو چرخلرده ائدي.*/J کَرّوبلار گِدنده، اونلارين يانيندا اولان چرخلر ده گتدئلر. کَرّوبلار يردن قالخماق اوچون قانادلاريني قالديراندا، چرخلر اونلارين يانيندان آيريلميردي.7)gJ کَرّوبلار يردن قالخديلار. بونلار کِبار چايينين قيراغيندا گؤردويوم همئن جانلي مخلوقلار ائدئلر.(J اونلارين هر بئرئنئن دؤرد اوزو وار ائدي: بئرئنجئسي کَرّوب اوزو ائدي، ائکئنجئسي ائنسان اوزو، اوچونجوسو آصلان اوزو و دؤردونجوسو قارتال اوزو.f'EJ من اشئتدئم کي، بو چرخلر "فيرلانان چرخلر" چاغيريلير.<&qJ اونلارين بوتون بدني، کوره‌يي، اَللري، قانادلاري و دؤردونون ده چرخلري هر طرفدن گؤزلرله دولو ائدي.,%QJ گتدئکلري زامان صاغا-سولا دؤنمه‌دن دؤرد طرفئن هر بئرئنه حرکت ادئردئلر؛ قاباقداکي هانسي طرفه گدئردي، او بئرئلري ده صاغا-سولا دؤنمه‌دن اونون دالينجا گِدئردئلر.$$AJ دؤردونون ده گؤرونوشو هَمن جور ائدي، سانکي بئر چرخ او بئري چرخئن ائچئنده يِرلَشمئشدي.Y#+J من باخيب گؤردوم کي، کَرّوبلارين يانيندا دؤرد چرخ وار؛ هر کَرّوبون يانيندا بئر چرخ. چرخلر زبرجد کئمي پاريلداييردي.."UJ اِله گؤرونوردو کي، اِله بئل کَرّوبلارين قانادلاري آلتيندا ائنسان اَلئنه بَنزر بئر شي وار.\!1J او واخت کَرّوبلاردان بئري، کَرّوبلارين آراسيندان، اَلئني اوزاديب اونلارين اورتاسيندا اولان اودون بئر آزيني گؤتوردو و کتان گِيئنمئش آدامين اووجونا قويدو. او آدام دا اودو گؤتوروب چيخدي. !J او زامان کي، رب کتان گِيئنمئش آداما امر اتدي: "کَرّوبلارين و فيرلانان چرخلرئن آراسيندان اود گؤتور."" او آدام ائچه‌ري گئرئب بئر چرخئن يانيندا دوردو.`9J کَرّوبلارين قانادلارينين سَسي بايير حيطه قدر گلئردي. بو سَس قادئري موطلقئن سَسي کئمي اوجا ائدي، او زامان کي، دانيشير.gGJ ربّئن عئزّتي کَرّوبون اوستوندن قالخيب معبدئن آستاناسينا گتدي. معبدي بولود بورودو و حيط ربّئن شؤوکتئنئن جلاسي ائله دولدو.I J او آدام اورايا گئرنده، کَرّوبلار معبدئن جنوب طرفئنده دورموشدولار. بو زامان بولود ائچه‌ري حيطي دولدوردو.}J رب کتان گِيئنمئش آداما بله ددي: "کَرّوبلارين آلتيندا اولان فيرلانان چرخلرئن آراسينا گئر. کَرّوبلارين آراسيندان ائکي اوووج اودلو کؤز گؤتور و شهرئن اوستونه سَپه‌له."" و او آدام گؤزومون قاباغيندا اورايا گئردي. J سونرا باخديم، و باخ، کَرّوبلارين باشي اوستونده‌کي قوبّه‌نئن اوستونده لاجورد داشي کئمي بئر شي آشکار اولدو کي، گؤرونوشجه بئر تخته بَنزه‌يئردي.Y+J من گؤردوم کي، بِلئنده يازي قوطوسو اولان، کتان پالتار گِيئنمئش آدام خبر گتئرئب ددي: "منه امر اتدئيئن شيه عمل اتدئم."3_J منئم ده اونلارا يازيغيم گلميه‌جک و رحم اتميه‌جيم، عمل‌لرئنئن عوضئني باشلارينا گتئره‌جيم."8iJ او واخت او منه ددي: "ائسرايئل و يهودا نسلئنئن تقصئري بؤيوکدور، چوخ بؤيوکدور. اؤلکه قانلا، شهر حاقسيزليقلا دولودور. چونکي ديئرلر کي، «رب اؤلکه‌ني ترک ادئب، رب گؤرمور.»b=J اونلار آداملاري قيرارکَن، من تک قالميشديم. اوزو اوسته دوشوب فرياد اتدئم: "آمان، يارب پروردئگار! اورشَلئم اوستونه قضبئني تؤکَرکَن، مگر ائسرايئلئن بوتون يرده قالانلاريني دا هلاک اده‌جکسن؟""Y+J رب اونلارا ددي: "معبدي نجئسله‌يئن، حيطلري جسدلرله دولدورون. داوام ادئن!"" سونرا اونلار گدئب شهرده‌کئلري قيرديلار.+OJ قوجاني، جاواني، اَره گتمه‌مئش قيزي، اوشاقلارلا آروادلاري اؤلَنه‌جک وورون. لاکئن اوستونده علامت اولان آداملارا توخونمايين؛ منئم موقدّس مکانيمدان باشلايين."" اونلار دا قيرماغي معبدئن قاباغيندا اولان آغساقّاللاردان باشلاديلار.mSJ سونرا او بئري آداملارا بونو ددئيئني اشئتدئم: "اونون دالينجا شهري گَزئن و آداملاري قيرين؛ يازيغينيز گلمه‌سئن و رحم اتمه‌يئن.r]J اونا ددي: "شهري، اورشَلئم شهرئني گَز و او آداملارين آلنينا کي، اورادا ادئلَن بوتون ائيرنج ائشلردن اؤتري ناله ادئرلر، علامت قوي."(IJ ائسرايئل تاريسينين عئزّتي دايانديغي کَرّوبون اوستوندن قالخيب معبدئن آستاناسينا گِتمئشدي. رب کتان پالتار گِيئنمئش، بِلئنده يازي قوطوسو اولان آدامي چاغيريبGJ باخ، شئمال طرفده‌کي يوخاري قاپينين يولو ائله آلتي نفر گلدي. هر بئرئنئن توپّوزو اَلئنده ائدي. اونلارين آراسيندا کتان پالتار گِيئنمئش، بِلئنده يازي قوطوسو اولان بئر آدام وار ائدي. اونلار ائچه‌ري گئردئلر و بورونج قوربانگاهين يانيندا دايانديلار.^ 7J سونرا اوجادان قولاغيما قيشقيريب ددي: "قوي شهري جزالانديرانلارين هر بئري اؤز قيرغين سئلاحي اَلئنده شهره ياخينلاشسين."%CJبونا گؤره من ده دوغرودان قضبله رفتار اده‌جيم. اونلارا يازيغيم گلميه‌جک و رحم اتميه‌جيم؛ منئم قولاغيما اوجادان باغيرسالار دا، اونلارا قولاق آسماياجاغام."%Jاو منه ددي: "گؤرورسن، بشر اوغلو؟ مگر يهودا نسلی اوچون بورادا اتدئکلري ائيرنج ائشلر آز ائدي کي، اوسته‌لئک اؤلکه‌ني قدّارليقلا دولدورورلار و بونونلا منی داها دا قضبلَندئرئرلر؟ باخ، اونلار بوداغي بورونلارينا سوخورلار.T !Jسونرا منی ربّئن معبدئنئن ائچه‌ري حيطئنه گتئردي. باخ، ربّئن معبدئنئن گئرئش يِرئنده، اِيوانلا قوربانگاه آراسيندا، تخمئنن ائيئرمي بش کئشي وار ائدي کي، آرخالاري ربّئن معبدئنه، اوزلري ده شرقه طرف چِورئلمئشدي. اونلار شرقه اوز توتوب گونشي پرستئش ادئردئلر.6 eJاو منه ددي: "گؤرورسن، بشر اوغلو؟ حله اونلارين اتدئيي ائيرنج شيلردن داها بؤيوکلرئني گؤره‌جکسن." {Jاو واخت منی ربّئن معبدئنئن شئمال طرفده‌کي قاپيسينين گئرئش يرئنه گتئردي. باخ، تَمّوز بوتو اوچون آغلايان آروادلار اورادا اوتورموشدولار. J او گئنه منه ددي: "حله اونلارين بوندان دا ائيرنج ائشلرئني گؤره‌جکسن."_ 7J او واخت منه ددي: "ای بشر اوغلو، آيا گؤرورسن ائسرايئل نسلئنئن آغساقّاللاري قارانليقدا، هر کس اؤز تئمثاللاري اوتاغيندا نه ادئر؟ اونا گؤره کي ديئرلر: «رب بئزي گؤرمور، رب اؤلکه‌ني ترک ادئب.»""J ائسرايئل نسلئنئن آغساقّاللاريندان يتمئش نفر اونلارين قاباغيندا دورموشدو. شافان اوغلو يَعَزَنيا دا اونلارين آراسيندا دايانميشدي. هر بئرئنئن اَلئنده بوخوردان وار ائدي و بوخورون عطري بولود کئمي گؤيه قالخيردي.J من ائچه‌ري گئرئب گؤردوم کي، هر جور سورولَنلرئن، منفور حيوانلارين صورتي و ائسرايئل نسلئنئن بوتلرئنئن هاميسينين تصوئري هر طرفدن دووارا چکئلئب.  J او منه ددي: «ائچه‌ري گئر، اونلارين اورادا اتدئيي ائيرنج ائشلرئني گؤر."5Jاو منه ددي: "ای بشر اوغلو، گل، دوواري دَل."" من دوواري دَلئب گؤردوم کي، بئر قاپي وار.-Jاو واخت منی حيطئن گئرئش يرئنه گتئردي. من باخيب گؤردوم کي، دوواردا بئر دَلئک وار.X)Jاو منه ددي: "ای بشر اوغلو، آيا گؤرورسن نه ادئرلر؟ گؤر، منی موقدّس مکانيمدان اوزاقلاشديرماق اوچون ائسرايئل نسلی بورادا نه چوخ ائيرنج ائشلر ادئرلر؟ حله بوندان دا ائيرنج شيلر گؤره‌جکسن."GJاو منه ددي: "ای بشر اوغلو، ائندي باشيني شئمال طرفه قالدير."" من باشيمي شئمال طرفه قالديريب گؤردوم کي، قوربانگاه قاپيسينين شئماليندا همئن حسودلوق بوتو اونون گئرئش يِرئنده‌دئر.0YJباخ، ائسرايئل تاريسينين عئزّتي اورادا ائدي، نجه کي، هامارليقدا گؤردويوم رؤيادا گؤرموشدوم.X)Jاو، اَله بَنزَر بئر شي اوزاتدي و منی باشيمين ساچيندان توتدو. او واخت روح منی يِرله گؤي آراسينا قالديردي و تارينين رؤيالاريندا اورشَلئمه، ائچه‌ري حيطئن شئمال قاپيسينين گئرئش يرئنه گتئردي. اورادا تارينين قيرتئني آلوولانديران حسودلوق تئمثالي قورولموشدو.b=Jمن باخيب ائنسانا اوخشار بئر صورت گؤردوم؛ بِلئندن آشاغي اودا بَنزه‌يئردي، آمّا بِلئندن يوخاري دمئر کئمي پاريلداييردي.T~ #Jاسئرلئيئمئزئن آلتينجي ائلئنده، آلتينجي آيين بِشئنجي گونو من اِوده اوتورموشدوم و يهودا آغساقّاللاري دا قاباغيمدا اَيلَشمئشدئلر. او زامان اورادا اوستومه پروردئگار ربّئن اَلي اِندي.b}=Jپادشاه ياس توتوب، اَمئرلري چاره‌سئزلئک بورويوب، اؤلکه خالقينين اَلي دهشتدن فلج اولوب. اونلارا يوللارينين عوضئني وره‌جيم، حؤکملرئنه موطابئق حؤکم اده‌جيم. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»""7|gJبلا اوستوندن بلا گله‌جک، قارا خبر دالينجا قارا خبر چاتاجاق؛ او واخت پيغمبردن رؤيا ائستيه‌جکلر، کاهئنئن شرئعت اؤيرَتمه‌يي بئته‌جک، آغساقّاللار نصئحت ورميه‌جکلر.w{gJدهشت گلنده اَمئن-آمانليق آختاراجاقلار، آمّا تاپماياجاقلار.z1Jمئلّتلرئن لاپ قدّاريني اونلارين اوستونه گتئره‌جيم و اِولرئني اَللرئندن آلاجاقلار. گوجلولرئن کئبئرئنه آخير قوياجاغام، موقدّس مکانلاري نجئسلَنه‌جک.y Jسن زنجئري دوزلت، چونکي اؤلکه قانلي جئنايتلرله، شهر قدّارليقلا دولوب.Ux#Jمن خالقدان اوز دؤندره‌جيم و اونلار دَيَرلي مسکنئمي نجئسلَيه‌جکلر. حرامئلر ائچه‌ري گئرئب اوراني نجئسلَيه‌جک.\w1Jبونلاري قنئمت کئمي اؤزگه‌لره، قارت مالي کئمي دونيادانين پئس آداملارينين اَلئنه وره‌جيم و اونلاري نجئسلَيه‌جکلر.(vIJربّئن بَزَکلرئنئن گؤزل‌لئيي اونلاري کئبئرلَندئردي. بو شيلردن ائيرنج و منفور بوتلرئني دوزه‌لتدئلر. اونا گؤره ده بونلاري اؤزلري اوچون نجئس بئر شيه چِوئرئرم.2u]Jگوموشلرئني کوچه‌لره آتاجاقلار، قيزيل‌لاري ناپاک ساييلاجاق؛ ربّئن قضب گونونده قيزيل-گوموشلري اونلاري قورتارا بئلميه‌جک، بدنلرئني يِدئرتميه‌جک، قارينلاريني دويدورماياجاق، چونکي بو شيلر اونلارين تقصئرلره باتماسينا باعئث اولدو.CtJچولا بورونه‌جکلر، اونلاري دهشت توتاجاق. هامينين اوزونه خجالت اوتوراجاق، هامينين باشي کِچَل اولاجاق.tsaJهامينين اَلي، يانينا دوشه‌جک، هر کسئن دئزلري تئترَيه‌جک.`r9Jصاغ قالانلاري قاچيب قورتولسا دا، دره‌لرده‌کي گؤيرچئنلر کئمي داغلاردا ياشاياجاق، هر کس تقصئرئندن اؤتري ائنلَيه‌جک.Tq!Jاِشئکده قيلينج وار، ائچلرئنده وبا و آجليق. چؤلده اولان، قيلينجدان اؤله‌جک، شهرده اولاني، آجليق و وبا يئيه‌جک.^p5Jکَره‌ناي چاليبلار و هر شيی حاضير ادئبلر، لاکئن موحارئبه‌يه گِدن يوخدور. چونکي قضبئم بوتون جاماعاتين اوستونه ياغير.Ho J حتّا اونلار ياشاسالار دا، ساتيجي ساتديغي تورپاغا قاييتماياجاق، چونکي بو وحی اونلارين بوتون جاماعاتينادير؛ هدفئندن دؤنمَز. هچ کس تقصئري ائله حياتيني داوام اتدئره بئلميه‌جک.^n5J واخت گلئب، او گون يِتئشئب. قوي آلان سِوئنمه‌سئن، ساتان دا ماتم توتماسين، چونکي بوتون جاماعاتين اوستونه قضب ياغاجاق.}msJ قدّارليق چوخاليب پئسلئيئن عصاسي اولوب. بونا گؤره ده خالقدان، اونلارين ائزدئحاميندان، وار-دؤولتئندن و عظمتئندن اثر-علامت قالماياجاق.l1J باخ او گون! او گون گلئر! سنئن قئيامت گونون چاتيب؛ عصا چئچکله‌نئب؛ کئبئر گول آچيب.+kOJ سنه يازيغيم گلميه‌جک و رحم اتميه‌جيم. ائيرنج ائشلرئن سنئن ائچئنده اولارکن، اؤز يوللارينا گؤره سني تنبه اده‌جيم. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، ضربه ووران من ربّم.6jeJقِيضئمي عنقرئب سنئن اوستونه تؤکه‌جيم، قضبئمي سنئن باشينا بوشالتاجاغام، سني اؤز يوللارينا گؤره موحاکئمه اده‌جيم، بوتون ائيرنج ائشلرئنئن عوضئني باشينا گتئره‌جيم.uicJای اؤلکه‌نئن ساکئني، قئيامت گونون چاتيب. او واخت گلئب؛ او گون ياخيندادير، داغلارين اوستوندن شادليق سَسي گلن گون يوخ، ولوله گونو!}hsJبئر آخير گلئب، آخيرين چاتيب! سنئن ضئدّئنه اويانيب. باخ، او گلئر.gJپروردئگار رب بله ديئر: «باخ، بئر بلا، تايي اولمايان بئر موصئبت گلئر.f1Jسنه يازيغيم گلميه‌جک و رحم اتميه‌جيم، ائيرنج ائشلرئن سنئن ائچئنده اولارکن، سني اؤز يوللارينا گؤره جزالانديرجاغام. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم!»#e?Jائندي سنئن آخيرين چاتيب و من قضبئمي سنئن اوستونه گؤنده‌ره‌جيم؛ اؤز عمل‌لرئنه گؤره سني جزالانديرجاغام، بوتون ائيرنج ائشلرئنئن عوضئني باشينا گتئره‌جيم.QdJ"سن، ای بشر اوغلو، پروردئگار رب ائسرايئل تورپاغينا بله ديئر: «آخيري چاتيب! اؤلکه‌نئن دؤرد طرفئنئن آخيري گلئب.>c yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:b7Jاَلئمي اونلارين ضئدّئنه قالديراجاغام، صحرادان دئبلايا طرف ياشاديقلاري بوتون يِرلرده اؤلکه‌ني خارابا و وئران قوياجاغام. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم."a'J او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم، او واخت کي، اؤلدورولَنلري بوتلرئنئن آراسيندا، قوربانگاهلارينين اطرافيندا، هر اوجا تپه‌ده، هر داغين قولّه‌لرئنده، هر کؤلگه‌لي آغاج آلتيندا، سيخ يارپاقلي هر چؤل پوسته‌سي آغاجي آلتيندا، بوتون بوتلرئنه عطئرلي بوخور تقدئم اتدئکلري يِرلرده يِره سَرئلئر!`-J اوزاقدا اولان وبادان اؤله‌جک، ياخيندا اولان قيلينجلا هلاک اولاجاق، موحاصئره زاماني صاغ قالان آجليقدان اؤله‌جک. بلجه من اونلارا قضبئمي گؤرسده‌جيم._J پروردئگار رب بله ديئر: "اَللرئني بئر-بئرئنه وور، آياقلاريني يِره چيرپيب دِه کي، ائسرايئل نسلئنئن بوتون پئس و ائيرنج ائشلرئنه گؤره دِه کي، «واي اونلارين حالينا!» چونکي قيلينجدان، آجليقدان و وبادان هلاک اولاجاقلار.-^SJ او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم و اونلارين باشينا بو بلاني گتئره‌جيئمي عبث يِره دِمه‌مئشم."5]cJ سئزئن قاچيب قورتارانلارينيز، آرالاريندا اسئر اولوندوقلاري مئلّتلر آراسيندا منی يادا سالاجاقلار. يادا سالاجاقلار کي، نجه منه خيانت ادن و مندن اوز دؤنده‌رن اورَکلرئندن، بوتلره دئکدئکلري خيانتکار گؤزلرئندن پرت اولموشام. اتدئکلري پئسلئکلردن، بوتون ائيرنج ائشلرئندن اؤتري اؤز-اؤزلرئندن ائکراه اده‌جکلر. \Jلاکئن من بعضي‌لرئنئزي صاغ بوراخاجاغام. اؤلکه‌لر آراسينا سَپه‌لَندئيئنئز زامان، مئلّتلر ائچئنده قيلينجدان قاچيب قورتارانلارينيز اولاجاق. [Jآرانيزدا اؤلدورولَنلر يِره سَرئله‌جک. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.RZJمسکن سالديغينيز بوتون يِرلرده شهرلر وئران اولاجاق، پرستئشگاهلار داغيديلاجاق کي، قوربانگاهلارينيز خاراباليغا و وئرانه‌لئيه چِورئلسئن، بوتلرئنئز سينديريليب يوخ ادئلسئن، بوخور قوربانگاهلارينيز کَسئلسئن و دوزه‌لتدئيئنئز شيلر ير اوزوندن سئلئنسئن.wYgJائسرايئل اؤولادلارينين جسدلرئني بوتلرئنئن قاباغيندا يِره سَره‌جيم و سوموکلرئنئزي قوربانگاهلارينيزين اطرافينا سَپه‌لَيه‌جيم. X Jقوربانگاه‌لارينيز خاراباليغا چِورئله‌جک، بوخور قوربانگاهلارينيز سينديريلاجاق. اؤلدورولموش آداملارينيزي بوتلرئنئزئن قاباغينا آتاجاغام.W{Jدِه کي، ای ائسرايئل داغلاري، پروردئگار ربّئن سؤزونو اِشئدئن! داغلارا، تپه‌لره، وادئلره و دره‌لره پروردئگار رب بله ديئر: «باخين، حتّا من اؤزوم اوستونوزه قيلينج گتئره‌جيم و پرستئشگاهلارينيزي محو اده‌جيم.V)J"ای بشر اوغلو، اوزونو ائسرايئل داغلارينا چِوئر و اونلارين ضئدّئنه نبئلئک ادئب>U yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:STJاوستونوزه آجليق و وحشي حيوانلار گؤنده‌ره‌جيم و اونلار سئزي اوشاقلارينيزدان محروم اده‌جکلر. آرانيزدان وبا و تؤکولَن قان کچه‌جک، اوستونوزه قيلينج گتئره‌جيم. من، رب، بونو دِمئشم." SJمن سئزي محو اتمک اوچون اوستونوزه آجليغين آمانسيز اوخلاريني دؤنده‌ره‌جيم. آرانيزدا آجليغي داها گوجلَندئره‌جيم و چؤره‌يئن کؤکونو کَسه‌جيم.1R[Jقضب و حئدّتئمله، آلوولانان مزمّتلرئمله سني جزالانديرارکَن، اطرافيندا اولان مئلّتلر اوچون روسوايچيليق، تحقئر، عئبرت و دهشت هدفي اولاجاقسان. من، رب، بونو دِمئشم.dQAJاطرافيندا اولان مئلّتلر آراسيندا، يولدان کچن هر کسئن گؤزو قاباغيندا سني وئرانه‌لئيه و روسوايچيليق هدفئنه چِوئره‌جيم.MPJ بلجه قضبئم باشا گله‌جک، اونلار اوستونده قِيضئمي سؤندوروب راحاتلاياجاغام. منئم قضبئم اونلارين آراسيندا باشا گلنده، اونلار بئله‌جکلر کي، من رب قيرتئمدن اونلارا بله دانيشميشام.bO=J سنئن اهالئنئن اوچده بئري وبادان اؤله‌جک، يا دا سنئن ائچئنده آجليقدان تلف اولاجاق؛ اوچده بئري اطرافيندا قيلينجلا هلاک اولاجاق؛ اوچده بئرئني ده هر طرفه سوووروب آرخالارينجا قيلينج چکه‌جيم.gNGJ پروردئگار رب بويورور: "بونا گؤره ده، وارليغيما آند اولسون، بوتون ائيرنج و نجئس شيلرئنله موقدّس مکانيمي نجئسله‌دئيئن اوچون، من قطعن سني قيريب تؤکه‌جيم، سنه يازيغيم گلميه‌جک و رحم اتميه‌جيم.(MIJ بونا گؤره ده سنئن شهرئنده آتالار اوغوللاريني، اوغوللار دا آتالاريني يئيه‌جکلر؛ سني جزالانديرجاغام، سالامات قالانلارينين هاميسيني دا هر طرفه سوووراجاغام."iLKJ بوتون ائيرنج ائشلرئندن اؤتري ائندئيه قدر اتمه‌دئيئم و بوندان سونرا دا بئر داها اتميه‌جيئم شيي سئزئن باشينيزا گتئره‌جيم. KJبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: "باخ، من، حتّا من اؤزوم ده سئزئن ضئدّئنئزه دورموشام و باشقا مئلّتلرئن گؤزو قاباغيندا سئزي جزالانديرجاغام.:JmJبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: "سئز اطرافينيزدا اولان مئلّتلردن ده چوخ ياغيليق ادئبسئنئز، قايدالاريما عمل اتمه‌يئبسئنئز، حؤکملرئمي يرئنه يتئرمه‌يئبسئنئز، حتّا اطرافينيزدا اولان مئلّتلرئن حؤکملرئنه گؤره ده رفتار اتمه‌يئبسئنئز."bI=Jلاکئن اونون خالقي باشقا مئلّتلردن، اطرافينداکي اؤلکه‌لردن ده چوخ پئسلئک اده‌رک، حؤکملرئمئن و قايدالاريمين ضئدّئنه عوصيان ادئبلر؛ چونکي حؤکملرئمي ردّ ادئب، قايدالاريما عمل اتمه‌يئبلر."VH%Jپروردئگار رب بله ديئر: "بو، اورشَلئمدئر. من اونو مئلّتلرئن، اطرافيندا اولان اؤلکه‌لرئن آراسيندا يِرلَشدئرمئشم.yGkJاونلاردان بئر قدر ده گؤتوروب اودون ائچئنه آتارسان و اونلاري اوددا يانديرارسان. بوندان بوتون ائسرايئل نسلئنئن اوستونه اود ياغاجاق."FwJتوکلرئن بئر آزيني دا گؤتوروب پالتارينين اَته‌يئنه باغلايارسان.$EAJاونلارين اوچده بئرئني شهرئن موحاصئره واختي قورتاراندا، شهرئن اورتاسيندا اوددا يانديرار. سونرا اوچده بئرئني گؤتور و شهرئن اطرافيندا قيلينجلا دوغرا. اوچده بئرئني ده کولَيه سووورارسان؛ من ده اونلارين داليسيجا قيلينج چکه‌جيم.sJ آرپا کؤکه‌سي دوزه‌لدئب هامينين گؤزو قاباغيندا ائنسان تاپالاسينا اود وور و اوستونده پئشئرئب يِه."B=}J ائچه‌جيئن سويون اؤلچوسو ده بئر هئنئن آلتي بئري قدر اولاجاق. اونو تعيئن اولونموش زامانلار ائچه‌جکسن.4<aJ گونده‌لئک يِمه‌يئنئن چکئسي ائيئرمي شِکِل اولاجاق، اونو تعيئن اولونموش زامانلار يئيه‌جکسن.I; J سن بوغدا، آرپا، پاخلا، مرجي، داري و قيرميزي بوغدا گؤتوروب، اونلاري بئر قابا قوي. اونلاردان اؤزونه چؤرک پئشئر. بئر يانين اوستونه اوزانديغين اوچ يوز دوخسان گون عرضئنده اونو يِه.:Jباخ، من سني ائپلرله باغلاياجاغام اِله کي، تصوئر اتدئيئن موحاصئره گونلري قورتارمايينجا، بئر يانيندان او بئري يانين اوستونه چِورئله بئلميه‌سن. }~A}j||k{mzyy?xwvut@sr{poomlkjj0i0hhggeVccrbO``D_^]\[Z{YXkX(WUTTSRwQPRPO NMLKKYJMHGFDCBBTA#?>=<:9676R433J21/.-+*)u('&%n$h#R! }$@]k R F K 8T-!Jاَلوان ناخيشلي پالتاريني گؤتوروب اونلارين اوستونه اؤرتدون، زيتون ياغيمي و بوخورومو اونلارين قاباغينا قويدون.p,YJمنئم سنه وردئيئم قيزيل-گوموشومدن حاضيرلانان زئنتلرئني گؤتوروب، اؤزونه کئشي صورتلري دوزه‌لتدئن و اونلارلا فاحئشه‌لئک اتدئن.+)Jاؤز پالتارلاريندان گؤتوروب اؤزونه رنگ‌به‌رنگ پرستئشگاهلار دوزه‌لتدئن و اونلارين اوستونده فاحئشه‌لئک اتدئن. بِله‌سي نه اولموشدو، نه ده اولاجاق.*J«لاکئن سن گؤزل‌لئيئنه بِل باغلادين، شؤهرتلَندئيئنه گؤره فاحئشه‌لئک اتدئن، هر يولدان کِچَنه اؤزونو تسلئم اتدئن و گؤزل‌لئيئنه او مالئک اولدو.o)WJگؤزل‌لئيئنه گؤره مئلّتلر آراسيندا شؤهرتلَندئن. منئم سنه وردئيئم عظمتدن اؤتري گؤزل‌لئيئن کامئل ائدي،» پروردئگار رب بويورور.e(CJ بلجه سن قيزيل گوموشله بَزَندئن، نازئک کتاندان، ائپَکدن و اَلوان ناخيشلي قوماشدان پالتار گِيئندئن. نارين اون، بال و زيتون ياغي يِدئن. حدّئندن آرتيق گؤزل اولدون و پادشاهليق حئشمتئنه اوجالدين.'J بورنونا حالقا، قولاقلارينا گوشوارا کچئرتدئم و باشينا گؤزل بئر تاج قويدوم.&{J سني بَزَکلرله بَزه‌دئم، قوللارينا دستبند، بوينونا زنجئر تاخديم.%J سنه اَلوان ناخيشلي پالتار گِيئندئردئم، آياغينا سو ائتي دَرئسئندن چاريق گِيدئردئم، بِلئنه نازئک کتان قورشاق باغلاديم و سني ائپَکلرله اؤرتدوم. $J من سني سو ائله يودوم، قانيني اوستوندن تمئزله‌دئم، سني ياغلا مسح اتدئم.f#EJمن سنئن يانيندان کِچَنده سني گؤردوم. بو واخت سنئن محبّت چاغين ائدي. من سنئن اوستونه اَته‌يئمي آتيب لوتلويونو اؤرتدوم. آند ائچئب سنئنله عهد باغلاديم.» پروردئگار رب بويورور، «سن ده منئم اولدون."Jسني چؤل بئتکئلري کئمي چوخالتديم. سن بوي آتيب بؤيودون و حدّي-بولوغا چاتدين. دؤشلرئن بؤيودو، ساچلارين اوزاندي. آمّا حله ده لوت و چيلپاق ائدئن.!!Jمن سنئن يانيندان کِچَرکَن اؤز قانين ائچئنده قيميلدانديغيني گؤردوم و اؤز قانيندا ائکَن سنه ‹ياشا!› ددئم. بلی، اؤز قانيندا ائکَن سنه ‹ياشا!› ددئم.m SJهچ کس سنه شَفقَتله باخمادي، رحم اتمه‌دي کي، بونلارين بئرئني سنه اتسئن. دوغولدوغون گون سندن ائيرَندئکلري اوچون چؤله آتيلدين.^5Jدوغولدوغون گون، گؤبَک باغين کَسئلمه‌دي، سني سو ائله يويوب تمئزلَمه‌دئلر، دوزلا اووولمادين و قونداغا بَلَنمه‌دئن._7Jپروردئگار رب اورشَلئمه بله ديئر: «اصلئن و دوغومون کَنَعان تورپاغيندان‌دير: آتان بئر اِمورلو ائدي، آنان دا بئر خئتلي.}sJ"ای بشر اوغلو، اورشَلئمه اونون نجئس عمل‌لرئني بئلدئرئب دِه کي،> yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:7gJبلجه اؤلکه‌ني وئران اده‌جيم، چونکي اونلار خائنلئکله رفتار ادئبلر.» پروردئگار رب بله بويورور."-Jمن اوزومو اونلارين ضئدّئنه چِوئره‌جيم. اوددان قاچسالار دا، اود گئنه اونلاري يانديراجاق. اوزومو اونلارين ضئدّئنه چِوئرَنده بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.$AJبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «مِشه آغاجلاري آراسيندا اوزوم تَنه‌يئني يانان شي کئمي نجه اودا وردئم، اورشَلئمده ياشايانلاري دا اِلَجه اودا آتاجاغام.{oJباخ، بوتؤو اولاندا هچ بئر ائشه ياراميردي، اود اونو يانديريب-قورتاراندا و اورتاسي قوورولاندا سونرا کي، اصلا هچ بئر ائشه ياراماياجاق.fEJباخ، او يانماق اوچون اودا آتيلير. اود اونون ائکي اوجونو يانديراندان و اورتاسي قوورولاندان سونرا مگر داها بئر ائشه يارار؟a;Jمگر اوندان آغاج آلينير کي، بئر ائشده ائستئفاده ادئلسئن؟ مگر اوندان پاياجيق دوزه‌لدئلئر کي، اوستونه اشيالار آسيلسين؟I J"ای بشر اوغلو، اوزوم تَنه‌يئنئن آغاجي نه ائله هر هانسي بئر مِشه آغاجينداکي بوداغين آغاجيندان اوستوندور؟> yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:B}Jاونلارين عمل‌لرئني و ائشلرئني گؤردويونوز زامان، بو سئزه تسلّی اولاجاق. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، اورادا اتدئيئم هر شيي بوش-بوشونا اتمه‌‌مئشم.» پروردئگار رب بله بويورور."veJآمّا اورادا بئر عئدّه سالامات قالاجاق. صاغ قالان اوغلانلار و قيزلار اورادان چيخاريلاجاقلار. باخ، اونلار سئزئن يانينيزا گلنده، اونلارين عمل‌لرئني و ائشلرئني گؤره‌جکسئنئز. او واخت اورشَلئم اوستونه گتئردئيئم بلايا گؤره، اورايا اتدئيئم هر شيدن اؤتري تسلّی تاپاجاقسينيز.jMJچونکي پروردئگار رب بله ديئر: «داها نه‌لر اولاجاق او زامان کي، من اورشَلئمدن ائنساني و حيواني سئلئب آتماق اوچون دؤرد آغير جزامي-قيلينجي، آجليغي، وحشي حيوانلاري و وباني اونون اوستونه گؤنده‌رئم!a;Jحتّا اگر نوح، دانيال و ايّوب اورادا اولسا بله» پروردئگار رب بويورور «وارليغيما آند اولسون، نه اوغوللاريني، نه ده قيزلاريني قورتارارلار، صالحلئکلري ائله آنجاق اؤز جانلاريني قورتارارلار.»fEJو يا اگر او اؤلکه‌يه وبا گؤنده‌رسَم، قان تؤکمکله اونون اوستونه قضبئمي ياغديراراق ائنساني و حيواني اورادان سئلئب آتسام،$AJبو اوچ آدام اورادا اولسا بِله» پروردئگار رب بويورور «وارليغيما آند اولسون، نه اوغوللاريني، نه ده قيزلاريني قورتارارلار، آنجاق اؤز جانلاريني قورتارارلار.~ uJو يا اگر او اؤلکه‌نئن اوستونه قيلينج گتئرسَم و اونا ‹ای قيلينج، اؤلکه‌ني کِچئب قير› دئيه‌رَک ائنساني و حيواني اورادان سئلئب آتسام،S Jبو اوچ آدام اورادا اولسا بِله» پروردئگار رب بويورور، «وارليغيما آند اولسون، نه اوغوللاريني، نه ده قيزلاريني قورتارارلار. آنجاق اؤز جانلاريني قورتارارلار، آمّا اؤلکه خارابا قالار. J«اگر من بو اؤلکه‌يه وحشي حيوانلار گؤنده‌رسَم و اونلار اوراني ساکئنسئز قويسالار، اِله کي، اورا بو حيوانلارا گؤره خارابا قاليب کِچئلمَز اولسون، {J«اگر بو اوچ آدام، نوح، دانيال و ايّوب اورادا اولسا بِله، صالحلئکلري ائله آنجاق اؤز جانلاريني قورتارا بئلرلر.» پروردئگار رب بله بويورور.Z -J "ای بشر اوغلو، اگر بئر اؤلکه منه خائن چيخيب گوناه اتسه، من اونون ضئدّئنه اَلئمي قالديرارام، چؤره‌يئنئن کؤکونو کَسئب اوستونه آجليق گؤنده‌ره‌رم و اورادان ائنسانلا حيواني سئلئب آتارام.?yJ منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: J بونو اونا گؤره اده‌جيم کي، ائسرايئل نسلی بئر داها منئم يولومدان ساپماسين و بئر داها بوتون گوناهلاري ائله اؤزلرئني نجئس اتمه‌سئن. بلجه اونلار منئم خالقيم، من ده اونلارين تاريسي اولارام.» پروردئگار رب بويورور."SJ اونلار اؤز تقصئرلرئنئن جزاسيني چکه‌جکلر. پيغمبردن سوروشانين جزاسي نجه اولسا، پيغمبرئن ده جزاسي اِله اولاجاق.Z-J اگر پيغمبر يولدان آزيب بئر سؤز دِسه، بئلئن کي، او پيغمبرئن يولدان آزماسينا سبب اولان، من رَبّم. من اونون ضئدّئنه اَلئمي قالديراجاغام و اونو خالقيم ائسرايئلئن آراسيندان سئلئب آتاجاغام.!Jمن اوزومو همئن آدامين ضئدّئنه چِوئره‌جيم؛ اونو عئبرت و کئنايه هدفي اده‌جيم، خالقيمين آراسيندان سئلئب آتاجاغام. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.xiJاگر ائسرايئل نسلئندن هر کس، يا دا ائسرايئلده ياشايان قرئبلردن کئمسه منی ترک اتسه، اؤز بوتونه اوره‌يئنده يِر ورسه، تقصئر اتمه‌لرئنه باعئث اولان بئر شيي اوزو قاباغينا قويسا، سونرا اؤزو باره‌ده مندن مصلحت آلماق اوچون پيغمبرئن يانينا گلسه، من رب اؤزوم اونا جاواب وره‌جيم.|qJبونا گؤره ده ائسرايئل نسلئنه دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «تؤوبه ادئن و بوتلرئنئزدن دؤنون. بوتون ائيرنج ائشلرئنئزدن اوز دؤنده‌رئن./WJاِله کي، بوتلرئندن اؤتري منه ياد اولان بوتون ائسرايئل نسلئنئن اوره‌يئني اؤزومه جلب ادئم.»q[Jبونا گؤره ده اونلارلا دانيش و اونلار دِه: پروردئگار رب بله ديئر: «ائسرايئل نسلئندن هر کس کي، اؤز بوتلرئنه اوره‌يئنده يِر ورئب تقصئر اتمه‌لرئنه باعئث اولان شيلري اوز قاباغينا قويوب، و حله ده پيغمبرئن يانينا گلئر، من رب اونا بوتلرئنئن چوخلوغونا موطابئق جاواب وره‌جيم.^5J"ای بشر اوغلو، بو آداملار اؤز بوتلرئنه اورَکلرئنده يِر ورئبلر و تقصئر اتمه‌لرئنه باعئث اولان شيلري اوز قاباقلارينا قويوبلار. مگر ائجازه وره‌رم کي، بو آداملار مندن مصلحت آلماغا گلسئنلر؟N~Jاو واخت منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:} Jائسرايئل آغساقّاللاريندان بعضئسي يانيما گلئب حوضورومدا اوتوردولار.#|?J بونا گؤره ده آرتيق بوش رؤيالار گؤرميه‌جکسئنئز و فالچيليق اتميه‌جکسئنئز. من اؤز خالقيمي سئزئن اَلئنئزدن قورتاراجاغام. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.»""P{J سئز يالانلارلا کَدَرلَنمه‌سئني ائستمه‌دئيئم صالح آدامين اوره‌يئني کَدَرلَندئرئبسئنئز، پئس آدامين قولونا گوج ورئبسئنئز کي، اؤز پئس يولوندان دؤنمه‌سئن و جا‌نيني قورتارماسين.-zSJ اؤرتوکلرئنئزي ده ييرتاجاغام و خالقيمي اَلئنئزدن قورتاراجاغام. اونلار بئر داها شئکار کئمي سئزئن اَلئنئزده اسئر اولماياجاقلار. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.-ySJ بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «باخين، من سئزئن اووسون ياستيقچالارينيزا کي، اونلارلا اورادا آداملاري قوش کئمي شئکار ادئرسئنئز، ضئدّم. من اونلاري قول‌لارينيزدان قوپارداجاغام. قوش کئمي شئکار اتدئيئنئز آداملاري آزاد اده‌جيم.&xEJ منئم حؤرمتئمه خالقيمين قاباغيندا بئر نِچه اوووج آرپا و بئر نِچه چؤرک اوچون اهانت ادئبسئنئز. يالانا قولاق آسان خالقيما يالان دئيه‌رَک، اؤلميه لايئق اولمايانلاري اؤلدوروبسونوز و ياشاماغا لايئق اولمايانلاري ياشاتديريبسينيز.»w%J اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «واي او آروادلارين حالينا کي، جانلاري شئکار اتمک اوچون هر کَسئن بئله‌يئنه اووسون ياستيقچالار تئکئرلر و هر بويدا اولان آدامين باشينا اؤرتوکلر دوزه‌لدئرلر! اِله بئلئرسئنئز کي، خالقيمين جانلاريني شئکار اتمکله اؤز جانينيزي سالامات ساخلاياجاقسينيز؟EvJ سن، ای بشر اوغلو، اؤز-اؤزلرئندن نبئلئک ادن خالقينين قيزلارينا اوزونو توت و اونلارين ضئدّئنه نبئلئک ات.u J او پيغمبرلر اورشَلئم اوچون نبئلئک اتدئلر و صولح اولماديغي حالدا، اورادا صولح اولاجاغي باره‌ده رؤيالار گؤردولر.» پروردئگار رب بله بويورور.tJ اؤز قِيضئمي دووارين و اونا سوواق وورولانلارين اوستونده بلجه تؤکه‌جيم. سئزه دئيه‌جيم: نه دووار وار، نه ده اونا سوواق ووران ائسرايئل پيغمبرلري.8siJ بلجه سوواق ووردوغونوز دوواري اوچوردوب يِرله بئر اده‌جيم و بونؤوره‌سي گؤرونه‌جک. سئز ده ييخيلان دووارين آلتيندا هلاک اولاجاقسينيز. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.,rQJ بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «من اؤز قضبئمده طوفان کولَه‌يي اَسدئره‌جيم، اؤز حئدّتئمده شئدّتلي ياغيش و دولو ياغديراجاغام کي، دووار قضبئمله محو اولسون.qJ دووار اوچاندا مگر سئزه ديئلميه‌جک: ‹ووردوغونوز سوواق نجه اولدو؟›»pJ سن او سوواق وورانلارا دِه کي، او دووار اوچاجاق. شئدّتلي ياغيش ياغاجاق و سن، ای دولو دنه‌لرئني، گؤيدن ياغاجاقسان و بؤيوک بئر کولَک اَسه‌جک. oJ بونو اونا گؤره اده‌جيم کي، اونلار صولح اولماديغي حالدا ‹صولح› ديئب خالقيمي آزديريبلار. خالق دووار تئکَنده، بو پيغمبرلر اونا سوواق وورورلار.wngJ «اَلئم او پيغمبرلرئن ضئدّئنه اولاجاق کي، يالان گؤرونتولر گؤرورلر و يالانلارلا فالچيليق ادئرلر. اونلار منئم خالقيمين مجلئسئنده اولماياجاقلار، ائسرايئل نسلئنئن سئياهيسينا يازيلماياجاقلار، ائسرايئل تورپاغينا دا گئرميه‌جکلر. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، پروردئگار رب منم.fmEJ بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «ائندي کي يالانلاري ديئب يالان شيلر گؤروبسونوز، من سئزه ضئدّم.» پروردئگار رب بويورور.lwJ مگر سئزئن گؤردويونوز رؤيا بوش و اتدئيئنئز فالچيليق يالان ديئل؟ سئز بونلارا ‹رب بويورور› ديئرسئنئز، حال بو کي، هچ بئر شي دِمه‌مئشم.»""`k9J اونلار بوش شيلر گؤروبلر، فالچيليق ادئب يالان دانيشيرلار. ديئرلر: ‹رب بويورور›، حال بو کي، رب اونلاري گؤندرمه‌يئب. آمّا حله ده اونا اومئد باغلاييرلار کي، اونلارين سؤزلرئني يرئنه يتئرسئن.jJ ای پيغمبرلر، سئز دووارين دَلئکلرئني قورومادينيز، ربّئن گونونده دؤيوشده بَرک دايانماق اوچون ائسرايئل نسلئنئن اطرافيندا دووار قورمادينيز.i-J ای ائسرايئل، سنئن پيغمبرلرئن وئرانه‌لئکلرده دولاشان چاقّاللارا بَنزه‌يئرلر.`h9J پروردئگار رب بله ديئر: «واي او آخماق پيغمبرلرئن حالينا کي، اؤز روحلاريندان ائلهاملانيرلار و هچ بئر رؤيا گؤرمه‌يئبلر.mgSJ "ای بشر اوغلو، نبئلئک ادن ائسرايئل پيغمبرلرئنه ضئدّ نبئلئک ات و اؤز- اؤزلرئندن نبئلئک ادن آداملارا دِه: ربّئن سؤزونو اِشئدئن.>f yJ منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو: e J بونا گؤره ده اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «هچ بئر سؤزومو تأخئره سالماياجاغام، دِدئيئم سؤز يرئنه يِتئشه‌جک.» پروردئگار رب بويورور."jdMJ "ای بشر اوغلو، ائسرايئل نسلی بله ديئر: «اونا گلن رؤيا اوزون مودّت سونرا باش وره‌جک، او، اوزاق گله‌جک باره‌ده نبئلئک ادئر.»?cyJ منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:ibKJ چونکي رب منم؛ من سؤز دئيه‌جيم و نه سؤز دِسَم، يرئنه يِتئشه‌جک، آرتيق تأخئره دوشميه‌جک. لاکئن، ای عاصي خالق، بو سؤزو سئزئن گونلرئنئزده ديئه‌جيم و اونو يرئنه يتئره‌جيم.» پروردئگار رب بويورور."2a]J داها بوندان سونرا ائسرايئل نسلئنئن آراسيندا هچ بئر بوش رؤيا و آلداديجي فالچيليق اولماياجاق.W`'J بونا گؤره ده اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «بو مثله آخير قوياجاغام، آرتيق ائسرايئلده بو مثلي ائشلَتميه‌جکلر. لاکئن اونلارا دِه کي، هر رؤيانين يرئنه يِته‌جيي گونلر ياخيندير.B_}J "ای بشر اوغلو، ائسرايئل تورپاغيندا نه اوچون بو مثلي ائشله‌دئرسئنئز: «گونلر کچئر، هر رؤيا پوچ اولور»؟?^yJ منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:@]yJ آدام ياشايان شهرلر وئران اولاجاق و اؤلکه خاراباليغا چِورئله‌جک. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.»""c\?J اؤلکه خالقينا دِه کي، ائسرايئل تورپاغيندا، اورشَلئمده ياشايانلار اوچون پروردئگار رب بله ديئر: «اونلار چؤرکلرئني ائضطئرابلا يئيه‌جکلر، سولاريني دهشتله ائچه‌جکلر. بلجه اؤلکه‌لري، اورادا ياشايانلارين هاميسينين قدّارليغيندان اؤتري بوللوقدان محروم اولاجاق.[+J "ای بشر اوغلو، چؤره‌يئني تئتره‌يه‌رَک يِه، سويونو اَسه-اَسه، ائضطئرابلا ائچ.?ZyJ منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:XY)J آنجاق اونلاردان بئر آزيني قيلينجدان، آجليقدان و وبادان صاغ بوراخاجاغام کي، اؤز ائيرنج ائشلرئنئن هاميسيني، آرالارينا گده‌جکلري مئلّتلره دانيشسينلار. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»"".XUJ من اونلاري مئلّتلر آراسينا ياياندا و اؤلکه‌لر آراسينا سَپه‌لَينده بئله‌جکلر کي، رب منم.WJ اطرافينداکي‌لارين هاميسيني-کؤمکچئلرئني و بوتون قوشونلاريني، اَسن هر کوله‌يئن اَلئنه ورئب سَپه‌جيم و اونلارين داليسيجا قيلينج چکه‌جيم. VJ اونون اوستونه تور سَره‌جيم و منئم تله‌مه دوشه‌جک. اونو بابئله-کَلده اؤلکه‌سئنه گتئره‌جيم. آمّا گئنه ده اوراني گؤرميه‌جک، اورادا اؤله‌جک.bU=J آرالاريندا ياشايان رهبر شيلرئني قارانليقدا چئينئنده داشيياجاق و باييرا چيخاجاق. دوواري دِشه‌جکلر کي، اونو اورادان چيخارتسينلار. او، اوزونو اؤرته‌جک کي، اؤلکه‌ني گؤزلري ائله گؤرمه‌سئن.ETJ سن بله دِه: «من سئزئن اوچون علامتم. من نجه اتمئشم، اونلارا دا بله ادئله‌جک. اسئرلئيه و اسارته گده‌جکلر.cS?J سن اونلارا دِه: پروردئگار رب بله ديئر: «بو ائخطار اورشَلئمده اولان رهبر و اورادا ياشايان بوتون ائسرايئل نسلی اوچوندور.»RJ "ای بشر اوغلو، مگر ائسرايئل نسلي-او عاصي خالق سنه دِمه‌دي کي «نه ادئرسن؟»GQJ سحر منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:;PoJ منه نجه امر اولونموشدو، اِلَجه ده اتدئم. شيلرئمي اسئرلئيه گتمک اوچون لازيم اولان شيلر کئمي، گونون گوندوز چاغي چيخارتديم و آخشام اوستو دوواري اؤز اَللرئمله دِشدئم. شيلرئمي قارانليقدا چيخارتديم و اونلارين گؤزو قاباغيندا چئينئمده داشيديم.O5J هامينين گؤزو قاباغيندا شيلرئني چئينئنده داشي و قارانليقدا چيخارت. اوزونو ده اؤرت کي، اؤلکه‌ني گؤرميه‌سن، چونکي سني ائسرايئل نسلئنه بئر علامت اتمئشم."NJ اونلارين گؤزو قاباغيندا دوواردا دِشئک آچ و شيلرئني اورادان چيخارت.VM%J اؤز شيلرئني اسئرلئيه گتمک اوچون لازيم اولان شيلر کئمي، اونلارين گؤزو قاباغيندا گوندوز چاغي چيخارت. اؤزون ده هامينين گؤزو قاباغيندا آخشام اوستو اسئرلئيه گتمه‌لي اولان بئري کئمي چيخ.8LiJ سنه گلئنجه، ای بشر اوغلو، سن اسئرلئيه گتمک اوچون شيلرئني حاضيرلا و اونلارين گؤزو قاباغيندا گوندوز چاغي کؤچ. اونلارين گؤزو قاباغيندا اسئرلئيه گِدن کئمي اؤز يِرئندن باشقا بئر يِره کؤچ ات. عاصي بئر خالق اولسالار دا، بلکه بونو باشا دوشدولر.OKJ "ای بشر اوغلو، سن عاصي بئر خالقين آراسيندا ياشاييرسان. اونلارين گؤرمک اوچون گؤزلري وار، آمّا گؤرمورلر، اشئتمک اوچون قولاقلاري وار، آمّا اشئتمئرلر، چونکي اونلار عاصي بئر خالقدير.>J yJ منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:I}J ربّئن منه گؤرستدئيي شيلرئن هاميسيني اسئرلئکده اونلارلا دانيشديم.{HoJ روح منی قالديريب تارينين روحوندان گلن رؤيادا کَلده اؤلکه‌سئنه، اسئر اولونانلارين يانينا گتئردي. سونرا منه گؤرونَن رؤيا قِيب اولدو.G-J ربّئن شؤوکتي شهرئن مرکزئندن قالخدي و شهرئن شرقئنده‌کي داغين اوستونده داياندي.FJ بو زامان کرّوبلار قانادلاريني قالديرديلار، چرخلر ده اونلارين يانيندا ائدي. ائسرايئل تاريسينين عئزّتي يوخاريدا، اونلارين اوستونده ائدي.EJ آنجاق اورَکلري اؤز منفور و ائيرنج شيلرئنئن دالينجا گِدنلره گلئنجه، من اونلارين عمل‌لرئنئن عوضئني باشلارينا گتئره‌جيم.» پروردئگار رب بويورور." DJ قايدالاريما موطابئق ياشاسينلار، حؤکملرئمي ساخلاييب اونلاردان ائطاعت اتسئنلر. او زامان اونلار منئم خالقيم، من ده اونلارين تاريسي اولاجاغام.C!J من اونلارا تک بئر اورَک وره‌جيم، اونلارين ائچئنه تزه بئر روح قوياجاغام. سئنه‌لرئندن داش اوره‌يي چيخارديب اونلارا اَتدن اولان اورَک وره‌جيم کي،BJ اورايا قاييداندا، بوتون منفور و ائيرنج شيلري او يردن يوخ اده‌جکلر.AA{J بونا گؤره ده دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «سئزي خالقلار آراسيندان بئر يِره ييغاجاغام، سَپه‌لَندئيئنئز اؤلکه‌لردن بئر يِره ييغاجاغام. ائسرايئل تورپاغيني سئزه وره‌جيم.@J بونا گؤره ده دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «گرچي اونلاري اوزقداکي مئلّتلرئن آراسينا آپاريب اؤلکه‌لر آراسينا سَپه‌لَندئرمئشم، لاکئن اونلار اوچون گتدئکلري اؤلکه‌لرده قيسا بئر مودّت اوچون موقدّس مکان اولموشدوم.»n?UJ "ای بشر اوغلو، اؤز قارداشلارين، بلی قارداشلارين، ياخين قوحوملارين، بوتون ائسرايئل نسلي، اونلارين هاميسي، اورشَلئمده ياشايانلار بله ديئبلر: «ربدن اوزاق اولون. بو اؤلکه مولک اولاراق بئزه ورئلئب.»N>J او واخت منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:W='J من نبئلئک ادن زامان، بِنايا اوغلو پِلَطيا اؤلدو. من اوزو اوسته يِره ييخيلديم و اوجادان فرياد ادئب ددئم: "آمان، يارب پروردئگار! مگر سن ائسرايئلئن يرده قالانلاريني کامئل محو اده‌جکسن؟""W<'J او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم. چونکي سئز قايدالاريما موطابئق ياشاماييبسينيز، حؤکملرئمدن ائطاعت اتمه‌يئبسئنئز، لاکئن اطرافينيزدا اولان مئلّتلرئن حؤکملرئنه گؤره عمل ادئبسئنئز.»""V;%J بو شهر سئزه قازان اولماياجاق، سئز ده اونون ائچئنده اَت اولماياجاقسينيز. سئزي ائسرايئل سرحدئنده جزالانديرجاغام.B:}J قيلينجلا هلاک اولاجاقسينيز. سئزي ائسرايئل سرحدئنده جزالانديرجاغام. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم. 99J «من سئزي شهردن چيخارديب ياد اِللی‌لره تسلئم اده‌جيم. سئزي بلجه موحاکئمه اده‌جيم.%8CJ سئز قيلينجدان قورخورسونوز، من ده اوستونوزه قيلينج گتئره‌جيم.» پروردئگار رب بويورور.`79J بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «شهرده قويدوغونوز اؤلولر اَت، شهر ده قازان‌دير. آنجاق من سئزي شهردن چيخارداجاغام.6-J بو شهرده چوخلو آدام اؤلدوروبسونوز، شهرئن کوچه‌لرئني اؤلولرله دولدوروبسونوز.»y5kJ ربّئن روحو اوستومه اِندي و منه ددي: "دِه کي، رب بله ديئر: «ای ائسرايئل نسلي، سئز بله دوشونورسونوز. سئزئن نه دوشوندويونوزو، من بئلئرم.4{J بونا گؤره ده اونلارين ضئدّئنه نبئلئک ات، ای بشر اوغلو، نبئلئک ات."u3cJ ديئرلر: «اِو تئکمَک واختي ديئل. بو شهر قازان، بئز ده اَتئک.»R2J رب منه ددي: "ای بشر اوغلو، بونلار او آداملارديرلار کي، پئس شيلره نئيّت قورورلار و بو شهرده ياوا مصلحتلر ورئرلر.:1 oJ روح منی يردن قالديردي و ربّئن معبدئنئن شرق دروازاسينا گتئردي کي، شرقه طرف باخير. باخ، اورادا دروازانين گئره‌جيئنده ائيئرمي بش نفر وار ائدي. من اونلارين آراسيندا خالقين باشچيلاري عَزّور اوغلو يَعَزَنياني و بِنايا اوغلو پِلَطياني گؤردوم. }~}}c|9{{'zy&wvvu-ss_rpp,nlljihh f_ed[cYba4`)_|^K\mZZ$XXVVcUTSzS QQQOO:N@LKJHGGPEEDVBA@m?>t=r:|@hvd  5/z*mJ بونا گؤره اونلاري مئصئر تورپاغيندان چيخارديب صحرايا گتئردئم.)J آنجاق من اؤز آديمين خاطئرئنه اِله اتدئم کي، آرالاريندا ياشاديقلاري مئلّتلرئن گؤزونده آديم لَکه‌لَنمه‌سئن، چونکي بو مئلّتلرئن گؤزو قاباغيندا ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئردن چيخارتماقلا اؤزومو اونلارا گؤرستدئم.E(Jآمّا اونلار منئم ضئدّئمه عاصي اولدولار و قولاق آسماق ائستمه‌دئلر. هچ بئري گؤزونه خوش گلن ائيرنج شيلري آتمادي و مئصئر بوتلرئندن اَل چکمه‌دي. اونا گؤره من ددئم: ‹مئصئر تورپاغيندا قضبئمي اوستلرئنه تؤکه‌جيم، حدسئز قِيضئمي اونلارا گؤرسده‌جيم.›{'oJمن اونلارا ددئم: ‹سئزلردن هر بئرئنئز، گؤزونه خوش گلن ائيرنج شيلري آتسين. اؤزونوزو مئصئر بوتلري ائله نجئسلَمه‌يئن، تارينيز رب منم.›7&gJاو گون اونلارا آند ائچدئم کي، اونلاري مئصئر تورپاغيندان او اؤلکه‌يه گتئرئم کي، اونلار اوچون نظرده توتموشدوم؛ بوتون اؤلکه‌لردن گؤزل اولان، سود و بال آخان اؤلکه‌يه.h%IJپروردئگار رب بله بويورور: «او گون من ائسرايئلي سِچدئيئم زامان، يعقوب نسلئنئن اؤولادلارينا آند ائچدئم و مئصئر تورپاغيندا اؤزومو اونلارا آشکار اتدئم؛ اونلارا ‹تارينيز رب منم› ديئب آند ائچدئم.c$?Jآيا اونلاري موحاکئمه اده‌جکسن، ای بشر اوغلو، موحاکئمه اده‌جکسن؟ اونلارا آتالارينين ائيرنج ائشلرئني بئلدئرئب دِه کي،#J"ای بشر اوغلو، ائسرايئل آغساقّاللارينا ديئب بئلدئر کي، پروردئگار رب بله ديئر: «آيا سئز مندن مصلحت آلماق اوچون گلدئنئز؟ وارليغيما آند اولسون کي، مندن مصلحت آلماغي سئزه ائجازه ورميه‌جيم.» پروردئگار رب بويورور.?"yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:! Jاسئرلئيئمئزئن يدّئنجی ائلئنده، بِشئنجي آيين اونونجو گونو ائسرايئلئن بعضی آغساقّاللاري ربدن مصلحت آلماق اوچون گلئب قاباغيمدا اوتوردولار.i KJساقه‌سئنئن بوداقلاريندان اود چيخيب، اونون مئيوه‌سئني يانديريب ياخيب، اِله کي، اوندا پادشاهليق عصاسي اولماق اوچون، هچ مؤحکم بئر بوداق قالمير.» بو، بئر مرثئيه‌دئر، و مرثئيه اولاراق دا قاليب."b=J ائندي او، چؤلده، قوراق و سوسوز تورپاقدا اَکئلئب.&EJ لاکئن تَنه‌يي قضبله کؤکوندن چيخارديب يِره آتديلار؛ شرق کولَه‌يي اونون مئيوه‌سئني قوروتدو، مؤحکم بوداقلاري قوپاريلدي و سولدو اونلاري اود يانديريب ياخدي.dAJ اونون بوداقلاري پادشاه عصاسي اولدولار؛ بويو اوجا آغاجلارا قدر اوجالدي، اونون چوخلو بوداقلاري ائله اوجاليغي گؤرونوردو.lQJ سنئن آنان دا چاي کنارينداکي باغيندا اَکئلمئش بئر اوزوم تَنه‌يي کئمي ائدي. بول سولاردان بَهَرلي اولدو، چوخلو قول-بوداق وردی.4aJ اونون بورنونا حالقا تاخيب قفسه سالديلار. اونو بابئل پادشاهينين يانينا گتئردئلر؛ سونرا قالايا سالديلار کي، ائسرايئل داغلاري اوستونده بئر داها سَسي اِشئدئلمه‌سئن.iKJاطراف وئلايتلرئن خالقلاري اونون اوستونه گلدئلر، اؤز تورلاريني اوستونه آتديلار؛ بو شئر اونلارين قويوسونا دوشوب اَله کچدي.X)Jاونلارين قالالاريني داغيتدي، شهرلرئني وئران اتدي. بو شئرئن نعره سَسئندن اؤلکه و اونون اهالئسي دهشت ائچئنده ائدي.KJبو بالا، شئرلر آراسيندا گَزدي. او دا جاوان بئر شئر اولوب شئکار اتمه‌يي اؤيرَندي؛ آداملاري يِمَيه باشلادي.NJدئشي شئر بوش يِره گؤزله‌دئيئني، اومئد قالماديغيني گؤرنده، بالالاريندان بئرئني گؤتوروب جاوان بئر شئر اتدي.mSJمئلّتلر اونون خبرئني اشئتدئلر، بو شئر اونلارين قويوسونا دوشوب اَله کچدي. بورنونا حالقا تاخيب اونو مئصئر تورپاغينا گتئردئلر.SJاو، بالالاريندان بئرئني بؤيوتدو، بالا، جاوان بئر شئر اولدو. شئکار اتمه‌يي اؤيرَندي؛ آداملاري يِمَيه باشلادي.W'J«سنئن آنان نه ائدي؟ شئرلر آراسيندا دئشي بئر شئر! او، جاوان آصلانلارين ائچئنده ياتاردي، بالالاريني يِتئشدئرئردي.\ 3Jسن ائسرايئل رهبرلري اوچون مرثئيه اوخويوب دِه:9kJ پروردئگار رب بويورور: «چونکي من هچ کسئن اؤلوموندن کِف اتمئرم. بونا گؤره ده تؤوبه ادئن و ياشايين.»wJاتدئيئنئز گوناهلارين هاميسيني اوستونوزدن آتين، اؤزونوزه تزه بئر اورَک و تزه بئر روح يارادين! نه اوچون اؤله‌سئنئز، ای ائسرايئل نسلي؟»oWJبونا گؤره، ای ائسرايئل نسلي، سئزئن هر بئرئنئزي عمل‌لرئنئزه گؤره موحاکئمه اده‌جيم.» پروردئگار رب بويورور. «تؤوبه ادئن و بوتون گوناهلارينيزدان دؤنون کي، تقصئر سئزئن ييخيلماغينيزا باعئث اولماسين.7Jلاکئن ائسرايئل نسلی ديئر: ‹پروردئگارين يولو ائنصاف ديئل.› ای ائسرايئل نسلي، مگر منئم يوللاريم ائنصاف ديئل؟ ائنصافسيز اولان مگر سئزئن يوللارينيز ديئل؟&EJدئقّت ادئب اِله‌دئيي بوتون گوناهلاردان دؤندويو اوچون، البتّه، اؤلمه‌يئب ياشاياجاق.' GJپئس آدام دا اتدئيي پئسلئکدن دؤنوب ائنصافلي و صالح عمل‌لر اتسه، اؤز حياتيني قوروياجاق.? wJصالح آدام اؤز صالحلئيئندن دؤنوب پئسلئک اتسه، بونا گؤره اؤله‌جک؛ بلی، اتدئيي پئسلئيه گؤره اؤله‌جک.> uJآنجاق سئز حله ده ديئرسئنئز: ‹پروردئگارين يولو ائنصاف ديئل.› ائندي، ای ائسرايئل نسلي، قولاق آسين: مگر منئم يولوم ائنصاف ديئل؟ ائنصافسيز اولان مگر سئزئن يوللارينيز ديئل؟ 3Jآمّا اگر صالح آدام اؤز صالحلئيئندن دؤنوب پئسلئک اتسه، پئس آدامين اتدئيي بوتون ائيرنج ائشلري گؤرسه، مگر ياشاياجاق؟ اتدئيي صالح ائشلرئندن هچ بئري خاطيرلانماياجاق؛ اتدئيي خائنلئک و اِله‌دئيي گوناهيندان اؤتري اؤله‌جکدئر.t aJپروردئگار رب بويورور: «اِله بئلئرسئنئز کي، من پئس آدامين اؤلوموندن کِف ادئرم و ائسته‌مئرم کي، او اؤز يولوندان دؤنسون و ياشاسين؟=sJاتدئيي گوناهلاردان هچ بئري اونون ضئدّئنه خاطيرلانماياجاق؛ چونکي اتدئيي صالحلئکله ياشاياجاقدير.»  Jآمّا اگر پئس آدام اتدئيي بوتون گوناهلاردان دؤنسه، بوتون قايدالاريمي رئعايت ادئب ائنصافلي و صالح عمل‌لر اتسه، البتّه، اؤلمه‌يئب ياشاياجاق.FJگوناه ائشله‌دن جان اؤله‌جک. اوغول آتانين تقصئري آلتيندا قالماياجاق، آتا دا اوغولون تقصئري آلتيندا قالماياجاق. صالح آدام صالحلئيئنئن، پئس آدام دا پئسلئيئنئن عوضئني آلاجاق.nUJآمّا سئز حله ده ديئرسئنئز: ‹آتانين اتدئيي تقصئر اوچون نه اوچون اوغول عذاب چکمه‌سئن؟› اوغول عدالتلي و صالح ائشلر گؤردو، بوتون قايدالاريما رئعايت ادئب اونلارا عمل اتدي. البتّه، بو آدام ياشاياجاق.CJبو اوغولون آتاسي دا ائنصافسيزليقلا قدّارليق اتدئيي اوچون، قارداشيني قارت اتدئيئنه گؤره، خالقي ائچئنده ياخشي ائشلر اتمه‌دئيي اوچون اؤز تقصئرئندن اؤتري، البتّه، اؤله‌جک.'GJيوخسولا ظولم اتمئر، سَلَم آلمير، موعامئله گؤتورمور، حؤکملرئمه عمل ادئب قايدالاريما گؤره رفتار ادئر، آتاسينين گوناهينا گؤره اؤلميه‌جک؛ البتّه، ياشاياجاق.FJکئمسه‌يه حاقسيزليق اتمئر، گئروو آلمير، قارت اتمئر، لاکئن آج اولانا چؤرک ورئر و لوت اولاني گِيئندئرئر،]3Jداغلاردا گتئرئلَن قورباندان يِمئر، گؤزلرئني ائسرايئل نسلئنئن بوتلرئنه دئکمئر، قونشوسونون آرواديني لَکه‌له‌مئر،c?Jدئيَک کي بو اوغولون دا بئر اوغلو اولور. بو اوغول آتاسينين اتدئيي بوتون گوناهلاري گؤرور؛ او گؤرور، آمّا بله ائشلر اتمئر؛U#J سَلَمله پول بورج ورئب موعامئله گؤتورور، بله اوغول مگر ياشاياجاق؟ خِير، او ياشاماياجاق. بوتون بو ائيرنج ائشلري گؤردويو اوچون البتّه کي، اؤلمه‌لي‌دئر. اؤلومو ده اؤز بوينونا اولاجاق.N~J فاغيرا و يوخسولا حاقسيزليق ادئر، قارَت ادئر، گئرووو قايتارمير، گؤزلرئني بوتلره دئکئر، ائيرنج ائشلر گؤرور،h}IJ آتاسي بونلاردان هچ بئرئني اتمه‌دئيي حالدا، اوغول داغلاردا گتئرئلَن قورباندان يِيئر، قونشوسونون آرواديني لَکه‌له‌يئر،>|uJ «دئيَک کي بو آدامين بئر اوغلو اولور. اگر بو اوغول قدّارليق ادئب قان تؤکور، بو ائشلردن بئرئني گؤرور،r{]J منئم قايدالاريما موطابئق رفتار ادئر، حؤکملرئمه صداقتله عمل ادئر؛ بو آدام صالح‌دئر و البتّه، ياشاياجاق.» پروردئگار رب بويورور.\z1Jسَلَمله پول بورج ورمئر، موعامئله گؤتورمور، پئس عملدن اَلئني اوزاق ساخلايير، ائکي آدام آراسيندا عدالتله حؤکم ادئر،dyAJکئمسه‌يه حاقسيزليق اتمئر، لاکئن بورجلونون گئرووونو قايتارير، قارت اتمئر، آج اولانا چؤرک ورئر، لوت اولاني گِيئندئرئر،"x=Jداغلاردا گتئرئلَن قورباندان يِمئر، گؤزلرئني ائسرايئل نسلئنئن بوتلرئنه دئکمئر، قونشوسونون آرواديني لَکه‌له‌مئر، آيباشي اولان آروادلا ياخينليق اتمئر،ywkJاگر بئر آدام صالحدئر و ائنصافلي و صالح عمل‌لري يرئنه يتئرئر،MvJباخين، بوتون جانلار منئمدئر؛ آتانين جاني دا منئمدئر، اوغولون جاني دا منئمدئر. گوناه ائشله‌دن جان اؤله‌جک."u=Jپروردئگار رب بويورور: «وارليغيما آند اولسون کي، بو مثل ائسرايئلده داها ديئلميه‌جک.vteJ"نه دِمَک ائسته‌يئرسئنئز کي، ائسرايئل تورپاغي اوچون بو مثلي تکرار ادئرسئنئز: «آتالار کال اوزوم يدئلر، اوغوللارين دئشي قاماشير»؟>s yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:4raJبوتون چؤل آغاجلاري بئله‌جکلر کي، رب منم؛ آلچاغي اوجا ادئرم و اوجاني آلچاق. ياشيل آغاجي قورودورام و قورو آغاجي ياشيللاشديريرام. بونو من دِمئشم و يرئنه يتئره‌جيم.»""MqJاونو ائسرايئلئن اوجا داغينا اَکه‌جيم کي، او، قول-بوداق آتسين و مِيوه ورئب اصئل بئر سئدر آغاجي اولسون. هر جور قوش اونون آلتينا سيغيناجاق؛ بوداقلارينين کؤلگه‌سئنده يووا قوراجاق._p7Jپروردئگار رب بله ديئر: «من اوجا سئدر آغاجينين باشيندان بئر زوغ گؤتوروب اَکه‌جيم. اونون بوداقلارينين باشيندان ظرئف بئر بوداق قوپارداجاغام و اونو اوجا، دئک بئر داغين اَته‌يئنده اَکه‌جيم.o7Jاونون بوتون فراري عسگرلري قيلينجلا هلاک اولاجاقلار، يرده قالانلار کوله‌يئن اَسدئيي دؤرد طرفه داغيلاجاقلار. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، من رب بونو ددئم.»}nsJتورومو اونون اوستونه سَره‌جيم و او منئم تله‌مه دوشه‌جک. اونو بابئله گتئره‌جيم و اونو اورادا موحاکئمه اده‌جيم چونکي منه خيانت ادئب.m'Jبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «وارليغيما آند اولسون کي، حوضورومدا ائچدئيي آندا خور باخديغينا گؤره، عهدئمي پوزدوغو اوچون اونا عوضئني وره‌جيم.Xl)Jاو، عهدي پوزاراق ائچدئيي آندا خور باخدي، و باخ، سؤز وردئيي حالدا بوتون بو ائشلري اتدي؛ قاچيب قورتارا بئلميه‌جک.»;koJبابئللی‌لر چوخلو آدام قيرماق اوچون، تورپاق قالاغي و موحاصئره دووارلاري دوزه‌لدن زامان، فئرعون گوجلو قوشونو ائله، بؤيوک قوشونو ائله موحارئبه‌ده اونا کؤمک اتميه‌جک.6jeJپروردئگار رب بويورور: «وارليغيما آند اولسون کي، اونو تخته اوتوردان پادشاهين اؤلکه‌سئنده يعني بابئلده اؤله‌جک، چونکي ائچدئيي آندا خور باخدي، باغلاديغي عهدي پوزدو.iiKJلاکئن او، اونون ضئدّئنه عوصيان ادئب مئصئره اِلچئلر گؤنده‌ردي کي، اونا آتلار و بؤيوک بئر قوشون ورسئنلر. مگر او، اوغور قازانار؟ بو ائشلري گؤرَن مگر سالامات قالار؟ عهدي پوزان مگر سالامات قالار؟»4haJکي، پادشاهليق آلچالديليب داها قالخا بئلمه‌سئن و عهدئنه صادئق قالاراق وارليغينا داوام ورسئن.fgEJ پادشاه نسلئندن بئر نفري گؤتوروب اونونلا عهد باغلادي و اونا آند ائچدئردي، اؤلکه‌نئن آغا آداملاريني دا گؤتوروب آپارميشديQfJ "ائندي او عاصي نسله دِه: «مگر بو شيلرئن معناسيني بئلمئرسئنئز؟» اونلارا دِه: «باخ، بابئل پادشاهي اورشَلئمه گلدي، اورانين پادشاهيني و باشچيلاريني گؤتوروب بابئله، اؤز يانينا آپاردي.KeJ سونرا منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:}dsJ بلی، او اَکئلئب، آمّا مگر بَهَرلي اولاجاق؟ شرق کوله‌يي اونا توخونان کئمي مگر کامئل قوروماياجاق؟ مگر بئتدئيي لَکلرده قوروماياجاق؟»""cJ سن دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «بو اوزوم تَنه‌يي بَهَرلي مگر اولاجاق؟ مگر اوّلکي قارتال اونون کؤکلرئني قيريب مِيوه‌لرئني قوپارماياجاق کي، قوروسون؟ اِله کي، اونون تزه بئتن بوتون شاخه‌لري قوروسون؟ اونو کؤکوندن قيريب آتماق اوچون گوجلو بئر قولا و يا چوخلو آداما احتئياج اولماياجاق.ubcJاو، گور آخان سولارين کناريندا، بَهَرلي تورپاقدا اَکئلمئشدي کي، قول-بوداق آتسين، مِيوه يتئرسئن و اصئل بئر اوزوم تَنه‌يي اولسون.»FaJبؤيوک قانادلاري، چوخلو توکلري اولان باشقا ائري قارتال دا وار ائدي. اوزوم تَنه‌يي کؤکلرئني اونا طرف دؤنده‌ردي، بوداقلاريني اَکئلدئيي لَکلردن اونا طرف اوزاتدي کي، سولانسين.A`{Jاو دا بؤيويوب اِنلي، بالاجا بوي بئر اوزوم مِينه‌سي اولدو. بوداقلاري قارتالا طرف اَيئلئردي، کؤکلري ده آلتيندا قاليردي. بلجه شاخه ورن، بوداق سالان بئر اوزوم تَنه‌يي اولدو.u_cJسونرا او تورپاغين توخومونو گؤتوروب بَهَرلي تورپاقدا اَکدي. سؤيود آغاجي اَکئلَن کئمي اونو گور آخان سولارين کناريندا يِرلَشدئردي.<^qJآغاجين تپه‌سئنده‌کي تزه شاخلاري قوپارديب تئجارت اؤلکه‌سئنه آپاردي و اونو تاجئرلر شهرئنه قويدو.]5Jدِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «قانادلاري بؤيوک، توکلري اوزون، اوستو رنگ‌به‌رنگ ائري بئر قارتال لوبنانا اوچدو و سئدر آغاجينين باشينداکي زوغو گؤتوردو. \ J"ای بشر اوغلو، ائسرايئل نسلئنه بئر تاپماجا دِه، اونلارا بئر مثل دانيش؛>[ yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:Z'J?اِلَجه بوتون اتدئکلرئني باغيشلاديغيم زامان، بونو يادا ساليب اوتاناجاقسان، روسوايچيليغيندان بئر داها آغزيني آچماياجاقسان.» پروردئگار رب بويورور."kYOJ>عهدئمي سنئنله برقرار اده‌جيم و بئله‌جکسن کي، رب منم.BX}J=او واخت سن، بؤيوک و کئچئک باجيلاريني يانينا آلديغين زامان، اؤز عمل‌لرئني يادا ساليب اوتاناجاقسان. سنئنله باغلاديغيم عهدده اولماديغي حالدا اونلاري سنه قيز يرئنه وره‌جيم.IW J<لاکئن من جاوانليق گونلرئنده سنئنله باغلاديغيم عهدئمي يادا سالاجاغام و سنئنله ابدی بئر عهد باغلاياجاغام.OVJ;بلی، پروردئگار رب بله ديئر: «سن عهدي پوزوب آندا خور باخدين. بونا گؤره ده سن نجه اتدئن، من ده سنه اِله اده‌جيم.U J:سن عئفّتسئزلئيئنئن و ائيرنج عمل‌لرئنئن جزاسيني چکئرسن،» رب بويورور.T7J9ائندي سن، اَرام قيزلارينين و اطرافينداکي‌لارين، فئلئسط قيزلارينين و اطرافينداکي‌لارين مسخره‌سي اولوبسان، سنئن اطرافيندا اولانلار سني تحقئر ادئرلر.CSJ8کئبئرلي اولدوغون گونلرده، پئسلئيئن اوزه چيخماميشدان، باجين سودومون آدي سنئن آغزيندان اِشئدئلمَزدي،CRJ7باجيلارين سودوملا قيزلاري اوّلکي وضعئيّتلرئنه قاييداجاقلار، سامئره ائله قيزلاري اوّلکي وضعئيّتلرئنه قاييداجاقلار، سن و قيزلارين دا اوّلکي وضعئيّتئنئزه قاييداجاقسينيز.KQJ6اَله کي، اونلارا تسلّی اولدوغون اوچون اؤز روسوايچيليغينين يوکونو داشيياسان و اتدئيئن هر ائشدن اوتاناسان.tPaJ5سودومدان و اونون قيزلاريندان اسئر اولونموشلاري، سامئره‌دن و اونون قيزلاريندان اسئر اولونموشلاري تزه‌دن اؤز يِرلرئنه قايتاراجاغام و اونلارلا بئرلئکده سندن اسئر اولونموشلاري دا گری قايتاراجاغام،YO+J4سن ده اؤز روسوايچيليغينين يوکونو داشي، چونکي باجيلاريني تمئزه چيخارتدين. اتدئيئن گوناهلار اونلارينکيندان دا ائيرنج اولدوغونا گؤره، اونلار سندن داها دوز گؤرونورلر. خجالتئندن اوتان، اؤز روسوايچيليغينين يوکونو داشي، چونکي باجيلاريني صالح کئمي گؤرستدئن.,NQJ3سامئره سنئن اتدئيئن گوناهلارين ياريسيني بِله، اتمه‌مئشدي. ائيرنج ائشلرده اونلاري دا اؤتوب کچدئن. اتدئيئن بوتون ائيرنج ائشلرله باجيلاريني صالح کئمي گؤرستدئن.(MIJ2کئبئرله‌نئب منئم حوضورومدا ائيرنج ائشلر اتدئلر. من بونو گؤرنده اونلاري سوپوروب آتديم.LJ1باخ، باجين سودومون و اونون قيزلارينين گوناهي بو ائدي: کئبئر، توخلوق و رئفاه ائچئنده ياشايارکَن، يوخسولا و مؤحتاجا کؤمک اَلي اوزاتماديلار.WK'J0وارليغيما آند اولسون» پروردئگار رب بويورور، «باجين سودوملا قيزلاري سنئنله قيزلارينين اتدئيي ائشلري اتمه‌دئلر.DJJ/لاکئن سن اونلارين يولو ائله ده گتمه‌دئن، اونلارين اتدئيي ائيرنج ائشلر قدر ده اتمه‌دئن؛ بوتون بونلاري کئچئک بئر ائش ساييب، بوتون اؤز عمل‌لرئنده اونلاردان دا فاسئد اولدون.}IsJ.بؤيوک باجين سامئره‌دئر کي، قيزلاري ائله سنئن شئماليندا ياشاييردي. کئچئک باجين دا سودومدور کي، قيزلاري ائله سنئن جنوبوندا ياشاييردي.MHJ-سن او آروادين قيزي‌سان کي، اَرئندن و اؤولادلاريندان نئفرت ادئر؛ سن او باجيلارينين باجيسي‌سان کي، اَرلرئندن و اؤولادلاريندان ائکراه ادئر. آنانيز خئتلي، آتانيز دا اِمورلو ائدي.-GSJ,باخ، مثل دئيَن هر کس سنئن حاقّيندا بو مثَلي دئيه‌جک: ‹آناسي نجه‌دئر، قيزي دا اِله‌دئر.›%FCJ+ائندي کي سن جاوانليق گونلرئني يادينا سالماييبسان، آمّا بوتون بو عمل‌لرئنله منی قضبه گتئرئبسن، من ده عمل‌لرئنئن عوضئني باشينا گتئره‌جيم.» پروردئگار رب بويورور. «مگر بوتون ائيرنج ائشلرئنه عئفّتسئزلئک ده علاوه اتمه‌‌يئبسن؟BE}J*بلجه سنئنله قضبئمي ياتيرداجاغام، قيرتئمي سؤندوره‌جيم. من ساکئت قالاجاغام و بئر داها قضبلَنميه‌جيم.D%J)اِولرئنه اود ووراجاقلار، چوخلو آروادين گؤزو قاباغيندا سني جزالانديراجاقلار. فاحئشه‌لئيئنه آخير قوياجاغام و داها اويناشلارينا اوجرت ورميه‌جکسن.:CmJ(جاماعاتي اوستونه قالديراجاقلار، سني داشا باساجاقلار و قيلينجلاري ائله تئکه-تئکه دوغراياجاقلار.iBKJ'سني اويناشلارينين اَلئنه وره‌جيم. معبدلرئني داغيداجاقلار، پرستئشگاهلاريني اوچورداجاقلار، پالتارلاريني اَينئندن سويوندوراجاقلار، زئنتلرئني اَلئندن آلاجاقلار، سني لوت و چيلپاق قوياجاقلار.IA J&زئنا ادن و قان تؤکَن آروادلارا ورئلَن جزا ائله سني جزالانديراجاغام، قضب و قيرتئمده سني قانا بولاياجاغام.B@}J%بوتون بونلارا گؤره کِف اتدئيئن بوتون اويناشلاريني-سنئن سِودئکلرئني ده، نئفرت اتدئکلرئني ده بئر يِره ييغاجاغام. اونلاري هر طرفدن سنئن ضئدّئنه بئر يِره ييغاجاغام. اونلارين قاباغيندا سني چيلپاق اده‌جيم کي، عاييبيني کامئل بئر شکئلده گؤرسونلر.z?mJ$پروردئگار رب بله ديئر: «حياسيزليغين اورتايا تؤکولدويو اوچون، اويناشلارينلا فاحئشه‌لئک اِدَرکَن لوتلويون آچيلديغي اوچون، بوتون ائيرنج بوتلرئندن و اونلارا قوربان وردئيئن اوغوللارينين قانيندان اؤتري-_>7J#بونا گؤره ده، ای فاحئشه، ربّئن سؤزونه قولاق آس.=J"بلجه فاحئشه‌لئک اتمکده باشقا آروادلاردان فرقئن وار ائدي. چونکي هچ کس سنئن دالينجا دوشمه‌دي کي، فاحئشه‌لئک اده‌سن، عکسئنه، بونون اوچون سن هدئيّه وردئن، سنه هدئيّه ورئلمه‌دي. بو جهتدن سنئن فرقئن وار ائدي.»C<J!کئشئلر بوتون فاحئشه‌لره هدئيّه‌لر ورئرلر، آمّا بوتون اويناشلارينا سن هدئيّه‌لر وردئن. اونلارا روشوت وردئن کي، هر طرفدن سنئن يانينا گلسئنلر و سنئنله فاحئشه‌لئک اتسئنلر.;#J زئنا ادن بئر آرواد اولدون، اَرئنئن عوضئنه يادلاري قبول ادن بئر آرواد اولدون./:WJهر يولون باشيندا معبدلر قوردون، بوتون ميدانلاردا پرستئشگاهلار دوزه‌لتدئن. آمّا حله ده فاحئشه کئمي ده اولمادين، چونکي ائشئنئن عوضئنده ورئلَن اوجرته خور باخدين.b9=Jپروردئگار رب بويورور: «بوتون بونلاري اِدَرکَن، يعني حياسيز فاحئشه‌نئن عمل‌لرئني، گؤر سنئن اوره‌يئن نه قدر ناخوشدور!F8Jاؤز فاحئشه‌لئيئني تئجارت اؤلکه‌سي اولان کَلده تورپاغينا قدر يايدين، لاکئن بو دا سنه کئفايت اتمه‌دي.»R7Jآشورلولارلا دا فاحئشه‌لئک اتدئن، چونکي دويموردون؛ بلی، اونلارلا فاحئشه‌لئک اتدئن، آمّا حله ده دويماميشدين.k6OJبونا گؤره ده اَلئمي سنئن ضئدّئنه اوزاديب سنه تعيئن اولونان پايي آزالتديم. سني سنئن دوشمنلرئنئن طاماحينا، يعني فئلئسطلی‌لرئن قيزلارينا کي، سنئن عئفّتسئز عمل‌لرئندن اوتانيرديلار، تسلئم اتدئم.g5GJمئصئرلی‌لرله ده کي، سنئن شهوتران قونشولارين ائدئلر، فاحئشه‌لئک اتدئن، منی قضبلَندئرمَک اوچون فاحئشه‌لئيئني آرتيردين.4Jهر يولون باشيندا اؤز پرستئشگاهلاريني دوزه‌لتدئن. اؤز گؤزل‌لئيئني نجئس اتدئن، هر يولدان کِچَنه آياقلاريني آرالادين و فاحئشه‌لئيئني آرتيردين.w3gJاؤزونه معبدلر قوردون و هر ميداندا پرستئشگاهلار دوزه‌لتدئن.2Jپروردئگار رب بويورور: «واي، واي سنئن حالينا! سن بوتون پئس عمل‌لرئندن سونرا%1CJبوتون ائيرنج ائشلرئني و فاحئشه‌لئيئني اِدَرکَن، اؤز جاوانليق گونلرئني خاطيرلامادين؛ او گونلري کي، لوت و چيلپاق ائدئن و اؤز قانين ائچئنده قيميلدانيردين.»q0[Jاؤولادلاريمي دا کَسئب اونلاري اوددا بوتلره تقدئم اتدئن؟n/UJ«منئم اوچون دوغدوغون اوغوللار و قيزلاريني گؤتوروب بوتلرئن يِمه‌يي اوچون اونلارا قوربان اتدئن. مگر فاحئشه‌لئيئن آز ائدي کي،0.YJسنه وردئيئم چؤره‌يئمي، سنه يِدئرتدئيئم نارين اونو، زيتون ياغيني و بالي دا عطئرلي بوخور اولاراق اونلارين قاباغينا قويدون. بو ائش باش وردي.» پروردئگار رب بويورور. |q4~/{zyxwvuurqfppoqnmljuihLf6e*d"cbaa_^\2ZYXW_WVVTSS(RRPONN&LPL K>JGIwHGTF DD CiC&AA5?>H=;;:: 9<76D543321//C.--8,+=*((''&7%%j$@#O!!@ 47 m+Bf h a M!Vq&3Jبونا گؤره ده، ای اوهولئبا، پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، ائيرَندئيئن اويناشلاريني سنئن ضئدّئنه قالديراجاغام، اونلاري هر طرفدن سنئن اوستونه گتئره‌جيم.}%sJبلجه سن جاوانليق چاغيندا اتدئيئن عئفّتسئزلئيه قاييتدين. او زامان مئصئرلی‌لر سنئن سئنه‌نه اَل سورته‌رک جاوان دؤشلرئني سيخميشديلار.<$qJاويناشلارينا آلوده اولدو کي، جئنسئيّت عوضولري اِششَکلرئنکي کئمي، توخوملاري آتلارينکي کئمي ائدي.F#Jآمّا او مئصئر تورپاغيندا فاحئشه‌لئک اتدئيي جاوانليق چاغيني يادا ساليب فاحئشه‌لئيئني داها دا آرتيردي.h"IJفاحئشه‌لئيئني آشکارا چيخارتدي، عئصمتئني گؤز قاباغينا قويدو؛ او واخت اوندان ائيرَندئم، نجه کي، باجيسيندان ائيرَنمئشدئم.!Jبابئللی‌لر اوهولئبا‌نئن يانينا، عئشرت ياتاغينا گلئب شهوتلري ائله اونو نجئسله‌دئلر. او اونلارلا نجئس اولاندان سونرا اونلاردان ائيرَندي.A {Jاوهولئبا بونو گؤردوکده اونلارا آلوده اولدو و اونلارين يانينا، کَلده اؤلکه‌سئنه قاصئدلر گؤنده‌ردي.hIJبِل‌لرئنه قورشاق، باشلارينا بؤيوک عمّامه باغلاميش کَلدانئلرئن قيرميزي رنگلي شکئل‌لرئني گؤردو. اونلارين هاميسي اصئل‌لرئنه گؤره کَلده اؤلکه‌سئندن اولان بابئل سرکرده‌لرئنه بَنزه‌يئردئلر.#Jاوهولئبا گت-گده فاحئشه‌لئيئني آرتيردي، دووارا اويولموش ائنسان تصوئرلرئني،veJ من گؤردوم کي، او دا نجئسله‌نئب؛ ائکئسي ده هَمن يولو گتدئلر.5J او دا قونشولاري آشورلولارا، والئلره و باشچيلارا، دبدبه ائله گِيئنمئش، آتلارا مئنمئش آداملارا آلوده اولدو. اونلارين هاميسي جاذئبه‌لي جاوانلار ائدئلر._7J اونون باجيسي اوهولئبا بونو گؤردو، آمّا اوهولئبا‌نئن شهوتي داها آلوولانان، فاحئشه‌لئيي باجيسيندان داها بَتَر ائدي.]3J اونلار اوهولا‌نين عاييبيني آچديلار؛ اوغوللاريني و قيزلاريني اَلئندن آلديلار، لاکئن اؤزونو قيلينجلا اؤلدوردولر. بلجه او، آروادلار آراسيندا روسواي اولدو، اونون حؤکمونو يرئنه يتئردئلر.'J بونا گؤره ده اونو آلوده اولدوغو اويناشلارينا، آشور اؤولادلارينا تسلئم اتدئم.?wJمئصئرده باشلاديغي فاحئشه‌لئيئندن اَل چکمه‌دي؛ چونکي جاوانليغيندا کئشئلر اونونلا ياتميشديلار، قيزليق سئنه‌سئنه اَل سورتموشدولر، شهوتلرئني اونون اوستونه تؤکموشدولر.Jاونلارلا فاحئشه‌لئک اتدي. اونلارين هاميسي آشورون لاپ سِچمه آداملاري ائدئلر. اوهولا کئمه آلوده اولدو، اونون بوتون بوتلري ائله اؤزونو نجئس اتدي.SJاونلارين هاميسي لاجورد پالتار گِيئنمئش والئلر و باشچيلار، جاذئبه‌لي جاوانلار، آتلارا مئنمئش آداملار ائدئلر.&EJاوهولا منئم اولارکن فاحئشه‌لئک اتدي؛ اويناشلاري اولان قونشو آشورلولارا آلوده اولدو.W'Jبو آروادلاردان بؤيوکونون آدي اوهولا، باجيسينينکي دا اوهولئبا ائدي. اونلار منئم اولدولار، اوغوللار و قيزلار دوغدولار. آدلارينا گلئنجه، اوهولا سامئره‌‌دئر، اوهولئبا ده اورشَلئمدئر. Jاونلار مئصئرده فاحئشه‌لئک اتدئلر. جاوانليقلاريندا اولارکن فاحئشه‌لئک اتدئلر. اونلارين دؤشلرئنه اَل دَيدي، قيزليق سئنه‌لرئنه اَل سورتولدو.wgJ"ای بشر اوغلو، ائکي آرواد وار ائدي کي، هَمن آنانين قيزي ائدي.> yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:%CJبونا گؤره ده اوستلرئنه قضبئمي تؤکموشم؛ آغزيمين حئدّتي ائله اونلاري يانديريب محو اتمئشم. عمل‌لرئنئن عوضئني باشلارينا گتئرمئشم.» پروردئگار رب بله بويورور."b=Jاونلارين ائچئنده بئر آدام آختارديم کي، دوواري تعمئر اتسئن و منئم حوضورومدا اؤلکه‌نئن خاطئرئنه دووارداکي دَلئکده دايانسين، اِله کي، من اوراني يِرله بئر اتمه‌يئم؛ لاکئن بله آدام تاپماديم.mSJاؤلکه خالقي بئربئرئني قارت اده‌رک سويغونچولوقلا مشغولدور. اونلار مظلومو و مؤحتاجي ائنجئدئب، حاقسيز يِره قرئبه ظولم ادئبلر. Jپيغمبرلري ساختا رؤيالارلا، يالان فال آچاراق بو گوناهلارين اوستونه سوواق وورورلار. ديئرلر: ‹پروردئگار رب بله ديئر› حال بو کي، رب دانيشماييبدير. }Jاؤلکه ائچئنده‌کي باشچيلاري، شئکاريني پارچالايان جاناوار کئمئدئرلر، حاقسيز اوجرتله اَله گتئرمک اوچون قان تؤکورلر، جانلار هلاک ادئرلر.C Jکاهئنلري منئم قانونومو پوزوبلار، موقدّس شيلرئمي نجئسله‌يئبلر؛ موقدّس شيي نجئس شيدن آييرماييبلار، نجئس شيله تمئز شي آراسينداکي فرقي اؤيرَتمه‌يئبلر. اونلار منئم سَبّت گونلرئمه گؤز يومورلار و منئم موقدّسلئيئم اونلارين آراسيندا نجئسله‌نئب.] 3Jاؤلکه‌نئن پيغمبرلري نَرئلده‌يَن، شئکاريني پارچالايان آصلان کئمي اورادا فئتنه قالديريبلار؛ جانلاري اودوبلار، خزئنه و قئيمتلي شيلر اَله کچئردئبلر، شهرده چوخلو آروادلاري دول قويوبلار.5 cJ"ای بشر اوغلو، اونا دِه: «سن قضب گونونده تمئزلَنمه‌مئش، اوستونه ياغيش ياغماميش بئر تورپاقسان.?yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:Jکوره ائچئنده گوموش نجه اَرئدئلئر، سئز ده شهرئن ائچئنده اِلَجه اَرئيه‌جکسئنئز. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، اوستونوزه قضبئمي تؤکَن من ربّم.»""%CJسئزي ييغيب قضبئمئن اودونو اوستونوزه اوفوره‌جيم و سئز شهرئن ائچئنده اَرئيه‌جکسئنئز.`9Jگوموشو، بورونجو، دمئري، قورغوشونو و قالايي نجه کوره‌ده توپلاييرلار کي، اونلارا اود اوفوروب اَرئتسئنلر، من ده اِلَجه سئزي قضب و حئدّتئمله بئر يِره ييغاجاغام، سئزي شهره قويوب اَرئده‌جيم.lQJبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «ائندي کي هامينيز چوروف کئمي اولوبسونوز، باخين، من سئزي اورشَلئمئن اورتاسينا ييغاجاغام.%CJ"ای بشر اوغلو، منئم اوچون ائسرايئل نسلی چوروف کئمي اولوب؛ هاميسي کوره ائچئنده قالان بورونجه، قالايا، دمئره و قورغوشونا بَنزه‌يئر، گوموش چوروفو کئمئدئرلر.?yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:Jمئلّتلرئن گؤزونده لَکه‌لَنه‌جکسن. او واخت بئله‌جکسن کي، رب منم.»""KJسني مئلّتلر آراسينا ياياجاغام، اؤلکه‌لر آراسينا سَپه‌لَيه‌جيم، ائچئنده‌کي نجئسلئيي سندن محو اده‌جيم.nUJسنئن ضئدّئنه قالخديغيم گون اوره‌يئنده مگر طاقت اولار، قوللاريندا مگر قووّت قالار؟ من رب بونو دِمئشم و اونو يرئنه يتئره‌جيم.I~ J «باخ، اَله گتئردئيئن حاقسيز اوجرتدن اؤتري و سنئن ائچئنده تؤکولَن قانا گؤره اَللرئمي بئربئرئنه چيرپيرام.[}/J سنئن ائچئنده قان تؤکمَک اوچون روشوت آليبلار؛ سَلَم و موعامئله ائله پول بورج ورئبسن، قدّارليقلا قونشولاريندان حاقسيز اوجرت آليبسان. و منی ياددان چيخارديبسان.» پروردئگار رب بله بويورور.|J سنئن ائچئنده بئري قونشوسونون آروادي ائله ائيرنج ائش ادئب، بئري حَياسيزليقلا گلئنئني نجئس ادئب. بئري ده باجيسيني، اؤز آتاسينين قيزيني زورلاييب.\{1J سنئن ائچئنده آتالارينين ناموسو ائله ياتيبلار؛ سنئن ائچئنده آيباشي عادتئنئن نجئسلئيئنده اولان آروادي زورلاييبلار.z#J سنئن ائچئنده قان تؤکمک ائسته‌يَن بؤهتانچي آداملار اولوب. سنئن ائچئنده داغلاردا گتئرئلَن قورباندان يِيئبلر. سنئن ائچئنده شهوترانليغا قاپيليبلار.y}Jمنئم موقدّس شيلرئمه خور باخيبسان و سَبّت گونلرئمه محل قويمايبسان.gxGJسنئن ائچئنده اونلار آتا-آنايا حؤرمت اتمه‌يئبلر، سنئن ائچئنده قرئب آداما قدّارليق، يِتئمه و دول آروادا حاقسيزليق ادئبلر.wJباخ، سنئن ائچئنده اولان هر بئر ائسرايئل رهبري اَلئندن گلدئيي قدر قان تؤکوب.7vgJای آدي پئسلئيه چيخان، فئتنه دولو شهر، ياخين اولانلار دا، اوزاق اولانلار دا سني مسخره اده‌جکلر.3u_Jسن تؤکدويون قانا گؤره تقصئرکار اولوبسان، دوزه‌لتدئيئن بوتلره گؤره نجئس اولوبسان. بلجه اجلئني ياخينلاشديريبسان، عؤمرون آخيرا چاتيب؛ بونا گؤره ده سني مئلّتلر ائچئنده روسوايچيليق، بوتون اؤلکه‌لر آراسيندا ائستِهزا هدفئنه چِوئرمئشم.bt=Jاونا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «اجلي گلمک اوچون اؤز ائچئنده قان تؤکَن، بوتلر دوزه‌لده‌رک اؤزونو موردارلايان شهر!as;J"سن، ای بشر اوغلو، آيا موحاکئمه اده‌جکسن، قان تؤکَن شهري موحاکئمه اده‌جکسن؟ اوندا بوتون ائيرنج ائشلرئني اونا بئلدئر.>r yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:Vq%J سن اودا اودون اولاجاقسان؛ اؤلکه ائچئنده قانين تؤکوله‌جک. داها يادا سالينماياجاقسان، چونکي من رب بونو دِمئشم.»""rp]Jقضبئمي اوستونه تؤکه‌جيم؛ حئدّتئمئن اودونو اوستونه پوفلَيه‌جيم و سني وحشي آداملارا کي، محو اتمکده ماهئردئرلر، تسلئم اده‌جيم.'oGJقيلينجي قينينا قايتار! سني ياراديلديغين يرده، دوغولدوغون اؤلکه‌ده موحاکئمه اده‌جيم.hnIJاِله بئر زاماندا کي، سنه بوش رؤيالار گؤرورلر، سنه يالان فالچيليق آچيرلار کي، سني اؤلمه‌لي اولان پئس آداملارين بويونلارينا اِندئرسئنلر، ای قيلينج! بو آداملارين گونو چاتدي، سون جزا واختي گلدي.mJسن ای بشر اوغلو، نبئلئک ادئب دِه کي، عَمّونلولار و اونلارين اتدئکلري تحقئر باره‌ده پروردئگار رب بله ديئر: ده: «بئر قيلينج، بئر قيلينج هلاک اتمک اوچون سئيرئلئب. قيرغين اوچون جئلالانيب کي، شئمشَک کئمي پارلاسين._l7Jوئران، وئران، وئران قوياجاغام اوراني! بو دا اولماياجاق، او زاماناجاق کي، حاق صاحئبي گلسئن و من اوراني اونا وره‌جيم.»KkJپروردئگار رب بله ديئر: «عمّامه‌ني و تاجي گؤتور؛ داها بو بله اولماياجاق. آلچالاني اوجالت، اوجالاني آلچالت.j!Jسن ای نجئس و پئس اولان ائسرايئل رهبري، گونون چاتدي، نهايت، جزا واختين گلدي.»-iSJبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «ائندي کي تقصئرئنئزي اِله ادئبسئنئز کي، يادلاردا قالسين و بوندا سئزئن خاطالارينيز آشکارا چيخيب، اِله کي، بوتون عمل‌لرئنئزده گوناهلارينيز بَلّي‌دئر، يادا دوشدويونوز اوچون اسئر آليناجاقسينيز.h Jاونونلا آند ائچئب سازئش باغلايانلار فالين يالان اولدوغونو گومان اده‌جکلر. لاکئن پادشاه تقصئرلرئني خاطيرلايير کي، اونلار اسئر آلينسينلار.gJاونون صاغ اَلئنده اورشَلئمي گؤرسه‌دن فال وار کي، مانجاناقلاري قويسون، اؤلدورمک امري ورسئن، دؤيوش هاراييني اوجالتسين، مانجاناقلاري دروازالارين قاباغيندا قويسون، تورپاق قالاغي و موحاصئره دووارلاري دوزه‌لتسئن.Uf#Jچونکي بابئل پادشاهي يولون آيريلديغي يرده، ائکي يولون باشيندا دايانير کي، فالچيليق اتسئن؛ اوخلاري سئلکَله‌يئر، اِو بوتلرئندن مصلحت آلير، کَسئلَن بئر حيوانين قارا جئيه‌رئنه باخير.;eoJقيلينجا بئر يول حاضيرلا کي، عَمّون اؤولادلارينين رَبّا شهرئنه، يهودايا، قالالي اورشَلئمه گلسئن.,dQJ"سن، ای بشر اوغلو، بابئل پادشاهينين قيلينجينين گلمه‌سي اوچون ائکي يول حاضيرلا؛ ائکئسي ده بئر اؤلکه‌دن چيخسين. بئر يرده نئشان قوي، اونو شهر يولونون باشينا قوي.?cyJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:b3Jمن ده اَللرئمي بئربئرئنه ووراجاغام، بلجه قضبئمي ياتيرداجاغام. بونو من رب ددئم.»""+aOJای قيلينج، اؤزونو ائتي گؤرسد، صاغا دؤن، کَس. سولا دؤن، کَس، اوزون هارا چِورئلسه، اورا گت.K`Jاونلارين اوره‌يي اَرئسئن، و بوتون دروازالاريندا چوخ آدام يِره سَرئلسئن. قيرغين قيلينجيني ورمئشم. آه، او، شئمشَک کئمي چاخيب وورماق اوچون دوزه‌لئب، اؤلدورمک اوچون حاضير دورور.D_Jسن ای بشر اوغلو، نبئلئک ات، اَللرئني بئربئرئنه وور. قوي قيلينج ائکي، اوچ دفه وورسون. او اؤلدورَن بئر قيلينجدير، چوخلو آدام قيران، ائنساني هر طرفدن آرايا سالان قيلينجدير کي،A^{J پروردئگار رب بويورور: «قاباقدا ائمتاحان وار. حتّا اگر خور باخان عصا داها سالامات قالمازسا، نه اولار؟X])J ای بشر اوغلو، باغير، شئون ات. چونکي بو قيلينج خالقيمين ضئدّئنه‌دئر، بوتون ائسرايئل رهبرلرئنئن ضئدّئنه‌دئر. اونلار خالقيملا بئرلئکده قيلينجا تسلئم ادئلئبلر. بونون اوچون بودونو دؤي.»K\J قيلينج اَلده توتولماق اوچون جئلالانماغا ورئلئب. اؤلدوره‌نئن اَلئنه ورئلمک اوچون ائتئله‌نئب، جئلالانيب.r[]J اؤلدورمک اوچون ائتئله‌نئب، شئمشَک کئمي چاخماق اوچون جئلالانيب! نجه سِوئنه بئله‌رئک؟ اوغلومون عصاسي بوتون آغاجلارا خور باخير.JZ J "ای بشر اوغلو، نبئلئک ادئب دِه کي، پروردئگار بله ديئر: «دِه کي، قيلينج، بئر قيلينج ائتئله‌نئب، جئلالانيب.?YyJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:QXJاونلار سنه دئيَنده کي، «نه‌يه گؤره ناله چکئرسن؟» اونلارا دئيَرسن: «گلن خبره گؤره. هر اورَک اَرئيه‌جک، هر اَل يانينا دوشه‌جک، بوتون روحلار ضعئفلَيه‌جک و بوتون دئزلر سو کئمي تئترَيه‌جک. باخ، او خبر گلئر و يرئنه يِتئشه‌جک.» پروردئگار رب بله بويورور.",WQJسن ناله چک، ای بشر اوغلو؛ اَزئک بئر اورَک و آجي بئر قَمله اونلارين گؤزو قاباغيندا ناله چک.>VuJاو واخت بوتون بشر بئله‌جک کي، رب منم. قيلينجيمي قينيندان چکمئشم و بئر داها يرئنه قاييتماياجاقدير.»7UgJسنئن ائچئنده اولان صالح آدامي دا، پئس آدامي دا قيريب تؤکه‌جَيئم اوچون قيلينجيم قينيندان چيخاجاق کي، جنوبدان شئمالاجاق، اراضئده ياشايان بوتون بشرئن اوستونه اِنسئن.+TOJائسرايئل تورپاغينا دِه کي، رب بله ديئر: «باخ، من سنئن ضئدّئنه‌يَم. قيلينجيمي قينيندان چيخارديب سنئن ائچئنده اولان صالح آدامي دا، پئس آدامي دا قيريب تؤکه‌جيم.[S/J"ای بشر اوغلو، اوزونو اورشَلئمه طرف چِوئر و موقدّس مکانلارين ضئدّئنه دانيش. ائسرايئل تورپاغينين ضئدّئنه نبئلئک ات.>R yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:OQJ1او واخت من ددئم: "آه، ای پروردئگار رب! اونلار منئم بارَمده ديئرلر: «مگر بو آدام اِله مثل‌لرله دانيشان ديئل؟»""PJ0بوتون بشر گؤره‌جک کي، اودو آليشديران، من رَبّم و او، سؤنميه‌جک.»""MOJ/نِگِب مِشه‌سئنه دِه کي، ربّئن سؤزونو اشئت: پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، من سنئن ائچئنده بئر اود يانديراجاغام و بو اود سنده اولان بوتون ياشيل و قورو آغاجلاري يانديريب ياخاجاق. آليشان آلوو سؤنميه‌جک، بوتون اوزلر جنوبدان شئمالا قدر اوددا قوورولاجاق.-Jبونا گؤره ده ائسرايئل نسلئنه دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «سئز مگر آتالارينيزين يولو ائله گده‌جکسئنئز و اونلارين ائيرنج ائشلري ائله عئفّتسئزلئک ادئب اؤزونوزو مگر نجئس اده‌جکسئنئز؟E=Jاونا گؤره من اونلارا ددئم: ‹گتدئيئنئز پرستئشگاهلار نه‌دئر؟› بونا گؤره اونا ائندئيه قدر باما ديئلئر.»<#Jمن اونلاري، وره‌جيئم حاقدا آند ائچدئيئم تورپاغا گتئرندن سونرا، هر اوجا تپه‌ني گؤردوکده، هر سيخ يارپاقلي آغاجي گؤردوکده، قوربانلاريني اورادا کَسدئلر، منئم قضبئمه سبب اولان قوربانلاريني اورادا تقدئم اتدئلر؛ عطئرلي تقدئملرئني اورادا گؤيه قالديرديلار و مايع تقدئملرئني اورادا سَپدئلر.;Jبونا گؤره، ای بشر اوغلو، ائسرايئل نسلئنه دانيش و اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «آتالارينيز بوندا دا خيانت اده‌رک منه کوفر ددئلر.>:uJائمکان وردئم کي، هر ائلک دوغولان اؤولادي اوددان کچئرتسئنلر و قوربان اتدئکلري هدئيّه‌لرله اؤزلرئني نجئسله‌سئنلر. بونو اتدئم کي، اونلار دهشته گلئب بئلسئنلر کي، رب منم.»9Jمن ده اونلارا خيئرلي اولمايان قايدالار و حيات وره بئلمه‌يَن حؤکملر وردئم.z8mJچونکي منئم حؤکملرئمدن ائطاعت اتمه‌دئلر، قايدالاريمي ردّ اتدئلر، سَبّت گونلرئمي نجئس اتدئلر و گؤزلري آتالارينين بوتلرئنه دئکئلدي.q7[Jبوندان علاوه، صحرادا اونلارا آند ائچئب ددئم کي، اونلاري مئلّتلر آراسينا ياياجاغام، اونلاري اؤلکه‌لر آراسينا سَپه‌لَيه‌جيم.U6#Jآنجاق من اونلاردان اَل گؤتوردوم و بونو اؤز آديمين خاطئرئنه اتدئم کي، مئلّتلرئن گؤزونده آديم لَکه‌لَنمه‌سئن. چونکي بو مئلّتلرئن گؤزو قاباغيندا ائسرايئل اؤولادلاريني چيخارتميشديم.T5!Jلاکئن اؤولادلار دا منئم ضئدّئمه عوصيان قالديرديلار. قايدالاريما گؤره رفتار اتمه‌دئلر. حؤکملرئمدن ائطاعت اتميه دئقّت اتمه‌دئلر کي، اونلارا عمل ادن هر کس اونلارين واسئطه‌سئله ياشايار؛ اونلار منئم سَبّت گونلرئمي ده نجئس اتدئلر. اونا گؤره من ددئم: ‹صحرادا قضبئمي اوستلرئنه تؤکه‌جيم و حدسئز قِيضئمي اونلارا گؤرسده‌جيم.›J4 Jسَبّت گونلرئمي موقدّس ساخلايين کي، منئمله سئزئن آرانيزدا علامت اولسون و بئله‌سئنئز کي، تارينيز رب منم.›A3{Jتارينيز رب منم؛ منئم قايدالاريما گؤره رفتار ادئن و دئقّت ادئن کي، منئم حؤکملرئمدن ائطاعت اده‌سئنئز.)2KJصحرادا اونلارين اؤولادلارينا ددئم: ‹آتالارينيزين قايداسينا گؤره رفتار اتمه‌يئن، حؤکملرئني رئعايت اتمه‌يئن و اونلارين بوتلري ائله اؤزونوزو نجئسلَمه‌يئن. 19Jآنجاق منئم اونلارا يازيغيم گلدي، اونلاري هلاک اتمه‌دئم و صحرادا قيريب تؤکمه‌دئم.*0MJچونکي اونلار حؤکملرئمي ردّ اتدئلر، قايدالاريما گؤره رفتار اتمه‌دئلر و سَبّت گونلرئمي ده نجئس اتدئلر؛ اونا گؤره کي، اونلارين اورَکلري بوتلرئنه طرف چکئلئردي./yJبوندان علاوه، صحرادا اونلارا آند ائچدئم کي، اونلاري بوتون اؤلکه‌لردن گؤزل اولان، اونلارا وردئيئم سود و بال آخان تورپاغا گتئرميه‌جيم.7.gJآنجاق من اؤز آديمين خاطئرئنه اِله اتدئم کي، مئلّتلرئن گؤزونده آديم لَکه‌لَنمه‌سئن، چونکي بو مئلّتلرئن گؤزو قاباغيندا ائسرايئل اؤولادلاريني مئصئردن چيخارتميشديم.9-kJ لاکئن ائسرايئل نسلی صحرادا منئم ضئدّئمه عوصيان قالديرديلار. قايدالاريما گؤره رفتار اتمه‌دئلر، حؤکملرئمي ردّ اتدئلر کي، اونلارا عمل ادن هر کس، اونلارين واسئطه‌سئله ياشايار. اونلار منئم سَبّت گونلرئمي ده نجئس اتدئلر. او واخت ددئم: ‹صحرادا قضبئمي اونلارين اوستلرئنه تؤکه‌جيم کي، اونلاري کامئل محو اِدئم.›,yJ بوندان علاوه، اونلارا اؤز سَبّت گونلرئمي ده وردئم کي، منئمله اونلارين آراسيندا علامت اولسون و بئلسئنلر کي، من، اونلاري تقدئس ادن ربّم.G+J اونلارا قايدالاريمي ورئب حؤکملرئمي بئلدئردئم کي، اونلارا عمل ادن هر کس، اونلارين واسئطه‌سئله ياشايار. ~m~|zz`y!x/vuuWtYsr~qsp|oEn\mAlkihgff'eHd]cLba``'_5^ ]\:[{ZYYWVgV$TSSRzRP6OSMLKKEJII1GFVEZDBA@??/>B<;;:877D643220/X.-+*)('&$#" wppUa(DH6> ` P B+46mD$J"ائندي کي، دهنزده، سولارين درئنلئيئنده سينيبسان، مال-دؤولتئن و بوتون جاماعاتين سنئنله بئرلئکده باتيب.y#kJ!مال‌لارين دهنزئن او تايينا چاتاندا چوخلو خالقي دويدوروردون. بؤيوک وار-دؤولتئنله، مالينلا دونيا پادشاهلاريني ثروت صاحئبي ادئردئن.r"]J ياسلاريندان سنئن اوچون مرثئيه اوخويوب بله دئيه‌جکلر: ‹دهنزئن اورتاسيندا صور شهري کئمي سوسدورولان بئر شهر مگر وار، گؤره‌سن؟›J! Jسنئن اوچون ساچلاريني اولگوجله قيرخاجاقلار، چولا بورونه‌جکلر. سنئن اوچون آجي-آجي آغلاييب ياس توتاجاقلار.k OJاوجا سَسله سَسلرئني سنه اشئتدئره‌جکلر، آجي-آجي فرياد اده‌جکلر. باشلارينا تورپاق سَپه‌لَيه‌جکلر، کولده اِشه‌لَنه‌جکلر.c?Jآوار چکَنلرئن هاميسي گَمي‌لرئني ترک اده‌جکلر، گَمئچئلرله سوکانچيلارين هاميسي گَمئلرئندن دوشوب قورودا داياناجاقلار.lQJسوکانچيلارين فرياديندان دهنزئن ساحئللري تئترَيه‌جک.Jگَمئن قضايا توتولدوغو گون وار-دؤولتئن، ماللارين، تئجارت شيلرئن، گَمئچئلرئن، سوکانچيلارين، ياريقلاريني تعمئر ادنلرئن، تئجارت شرئکلرئن، بوتون دؤيوشچولرئن-ائچئنده اولان بوتون جاماعات دهنزئن درئنلئکلرئنه باتاجاق./WJآوار چکَنلرئن سني آچيق دهنزلره چيخارتديلار، آنجاق شرق يِلي دهنزئن قوينوندا سني پارچالادي.?wJتَرشئش گَمئلري سنئن ماللاريني داشيدي. دهنزئن قوينوندا بؤيوک يوکله دولو ائدئن. سن چوخ شؤوکتلي ائدئن. Jاونلار بازارلاريندا گؤزل پالتار، لاجورد قوماش، ناخيشلي پالتارلار، سيخ توخونموش، ائپلري باغلانميش رنگلي خالچالارلا سنئنله تئجارت ادئردئلر.Jخاران، کَنّه، عَدن، سَبا تاجئرلري، آشور و کَلمَد سنئنله تئجارت ادئردئلر،oWJشِبا و رَعما تاجئرلري سنئنله تئجارت ادئردي. مال‌لارينين عوضئنه سنه هر جور دَيَرلي عطرئيّات، قئيمتلي داشلار و قيزيل ورئردئلر.RJعَرَبئستان و بوتون قِدار رهبرلری سنئن موشتري‌لرئن ائدي، قوزو، قوچ و اِرکَک کِچي ائله سنئنله تئجارت ادئردئلر.zmJدِدان خالقي سنئنله تئجارت ادئب سنه يَهر اوچون قوماش ورئردئلر.s_Jوِدان و اوزالدان گلن ياوان سنئنله تئجارت ادئردئلر. سنه گتئرئلَن ماللار آراسيندا ائشلَنمئش دمئر، دارچين و عطئرلي قاميش وار ائدي. Jسنئن شيلرئنئن چوخ اولدوغو اوچون، سنده هر جور مال بول اولدوغونا گؤره دَمَشق سنئنله تئجارت ادئردي، خِلبون شرابي، صَخار يونو ائله تئجارت ادئردي.wgJيهودا و ائسرايئل اؤلکه‌سي سنئنله تئجارت ادئردي، مال‌لارينين عوضئنه سنه مئنّئت بوغداسي، داري، بال، زيتون ياغي و بالزام ورئردئلر.8iJسنئن شيلرئنئن چوخ اولدوغو اوچون اَرام سنئنله تئجارت ادئردي، مال‌لارينين عوضئنده سنه فئروزه، ارغواني قوماش، ناخيشلي پالتارلار، نازئک کتان، مَرجان و ياقوت ورئردئلر.{oJدِدان خالقي سنئنله تئجارت ادئردي، چوخلو ساحئل خالقي سنئن موشترئن ائدي، سندن آلديقلاري مالين عوضئنه فئل دئشي و آبنوس آغاجي ورئردئلر.#Jبِيت‌توگَرما خالقي، مال‌لارينين عوضئنه سنه آت، دؤيوش آتي و قاطير ورئردئلر.DJ ياوان، توبال و مِشِک سنئنله تئجارت ادئردئلر؛ مال‌لارينين عوضئنه سنه قوللار و بورونج قابلار ورئردئلر.ucJ سنده هر جور مالين بول اولدوغو اوچون تَرشئش سنئنله تئجارت ادئردي، مال‌لارينين عوضئنه سنه گوموش، دمئر، قالاي و قورغوشون ورئردئلر.E J اَروَددن گلنلر و سنئن قوشونون هر طرفدن دووارلاريني قورويوردو. گَمّادلي‌لار بورجلرئنده گؤزَتچي ائدئلر. قالخانلاريني دووارلاريندان آسيرديلار؛ گؤزل‌لئيئني کامئل ادئردئلر.r ]J فارس، لود و پوت عسگرلري سنئن قوشونوندا خئدمت ادئردي. قالخانلاريني، دَبئلقه‌لرئني دووارلاريندان آسيرديلار، سنه عظمت ورئردئلر.= sJ گَمئلرئنده‌کي ياريقلاري تعمئر ادنلر گِبَلئن تجروبه‌لي و باجاريقلي آداملاري ائدئلر. دهنزده‌کي بوتون گَمئلر و دهنزچئلر ماللاريني دَيئشمَک اوچون سنئن يانينا گلئردئلر.o WJصئدوندا و اَروَدده ياشايانلار سنئن آوار چکَنلرئن ائدئلر. ای صور، سنده باجاريقلي آداملار وار ائدي، گَمئچئلرئن اونلاردان ائدي. %Jسنئن يِلکه‌نئن مئصئرئن ناخيشلي کتانيندان اولدو، اِله کي، سنئن بايراغين اولسون. تالوارين اِلئشا ساحئل‌لرئنئن لاجورد و ارغوان پارچالاريندان ائدي.%Jکورَکلرئني باشانين پاليد آغاجلاريندان قاييريبلار، دَکَلئني فئل دئشي ائله بَزه‌نَن، کئتّئم ساحئللرئندن گتئرئلَن سَرو آغاجلاريندان دوزه‌لدئبلر.`9Jبوتون تاختالاريني صِنئرئن شام آغاجلاريندان دوزه‌لدئبلر. سنه دئرَک قاييرماق اوچون لوبناندان سئدر آغاجلاري گتئرئبلر.Jسرحدلرئن دهنزئن قوينوندادير. سني تئکَنلر گؤزل‌لئيئني کامئل ادئبلر./Jاونا دِه کي، سن ای دهنز قاپيلاريندا يِرلَشَن، چوخلو ساحئل خالقي ائله تئجارت ادن شهر، پروردئگار رب بله ديئر: «ای صور، سن ددئن: ‹من گؤزل‌لئکده کامئلم.›X)J"سن، ای بشر اوغلو، صور اوچون مرثئيه اوخويوب> yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:zmJسنئن باشينا دهشتلر تؤکه‌جيم و آرتيق اولماياجاقسان. سني آختاراجاقلار، لاکئن سني بئر داها تاپماياجاقلار.» پروردئگار رب بله بويورور."wgJسني قَبئره اِنَنلرله بئرلئکده اِندئره‌جيم، قدئم زامانلارين خالقينين يانينا! سني يِرئن لاپ اسفلئنده ساکئن اده‌جيم، قدئم خاراباليقلار کئمي، او آداملارلا کي، قويويا اِنئرلر. اِله کي، بئر داها سنده هچ کس ساکئن اولماياجاق؛ لاکئن شؤوکتي دئرئلر ياشايان اؤلکه‌يه قوياجاغام.*MJپروردئگار رب بله ديئر: «سني ساکئنسئز قالميش شهرلر کئمي خارابا بئر شهره چِوئردئيئم زامان، لاپ درئن دهنزلرله سني قرق اتدئيئم واخت، درئن سولار سني اؤرتَن زامان،NJائندي داغيلديغين گون ساحئل اؤلکه‌لري تئتره‌يئرلر، بلی، ساحئل خالقلاري سنئن ييخيلماغيندان حيرته دوشور.›»]~3Jاونلار سنئن اوچون مرثئيه اوخويوب دئيه‌جکلر: ‹ای دهنزچئلرئن ياشاديغي مشهور شهر، سن نجه محو اولدون؟ دهنزده گوجلو ائدئن. سن و سنئن اهالئن ساحئلده ياشايانلارين هاميسيني دهشته سالميشدينيز.'}GJبوتون دهنز اؤلکه‌لرئنئن رهبرلري تختلرئندن اِنه‌جکلر، لئباسلاريني چيخارداجاقلار، الوان ناخيشلي پالتارلاريني سويوناجاقلار. اونلار دهشته بورونه‌جکلر؛ يِره اوتوراجاقلار، هر آن تئتره‌يئب سنئن باره‌ده حيرتدن مات قالاجاقلار.|yJپروردئگار رب صورا بله ديئر: «سنده قيرغين اولاندا، يارالي‌لار ناله چکنده داغيلماغينين گورولتوسوندن مگر ساحئل خالقلاري تئتره‌ميه‌جک؟{/Jسني چيلپاق بئر قايايا چِوئره‌جيم؛ تورلارين سَرئلدئيي بئر يِر اولاجاقسان. بئر داها تئکئلميه‌جکسن.» چونکي من رب بونو دِمئشم. پروردئگار رب بله بويورور./zWJ بلجه اوخودوغون نغمه‌لرئن سَسئنه آخير قوياجاغام. طنبورلارينين صداسي آرتيق اِشئدئلميه‌جک.Wy'J اونلار ثروتئني تالان اده‌جکلر، تئجارت ماللاريني قارت اده‌جکلر. سنئن دووارلاريني داغيداجاقلار، گؤزل اِولرئني اوچورداجاقلار، داشلاريني، تاختالاريني و تؤکونتولرئني سويا آتاجاقلار.xJ او اؤز آتلارينين ديرناقلاري ائله سنئن بوتون کوچه‌لرئني تاپدالاياجاق، خالقيني قيلينجلا اؤلدوره‌جک؛ مؤحکم سوتونلارين يِرله بئر اولاجاق.w3J آتلارينين چوخ اولدوغوندان اونلارين توزو سني اؤرته‌جک؛ او زامان کي، او، سنئن دروازالاريندان حاصاري ييخيلميش بئر شهر کئمي گئرئر، دووارلارين آتلي‌لارين، يوک عارابالارينين و دؤيوش عارابالارينين گورولتوسوندن تئترَيه‌جک..vUJ مانجاناقلار قوراجاق کي، سنئن دووارلاريني ووروب دَلسئن. بالتاري ائله بورجلرئني اوچوراجاق.Au{Jاو سنئن ساحئلئنده اولان قيز شهرلرئنده ياشايان قيزلاريني قيلينجلا اؤلدوره‌جک، سنئن ضئدّئنه موحاصئره دووارلاري، تورپاق قالاغي قوراجاق و سئپرئني سنئن ضئدّئنه قالديراجاق.qt[Jپروردئگار رب بله ديئر: «من پادشاهلار پادشاهي اولان بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّري آتلار، دؤيوش عارابالاري، آتلي‌لار و چوخلو خالقدان عئبارت اولان قوشونلا بئرلئکده شئمالدان صورون اوستونه گتئره‌جيم.0sYJاونون ساحئلئنده اولان قيز شهرلري، قيلينجلا اؤلدوروله‌جکلر. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»r Jصور دهنزئن اورتاسيندا تورلارين سَرئلدئيي بئر يِر اولاجاق، چونکي من بونو دِمئشم، پروردئگار رب بويورور. صور مئلّتلر اوچون قارت مالي اولاجاق.q{Jاونلار صورون دووارلاريني داغيداجاقلار و بورجلرئني اوچورداجاقلار؛ تؤکونتولرئني سئلئب سوپوره‌جيم، اونو چيلپاق بئر قايايا چِوئره‌جيم.#p?Jبو سؤزلره گؤره پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، ای صور، من سنئن ضئدّئنه گلئرم. دهنز نجه شپه‌لرئني جوشدورور، من ده اِلَجه چوخ مئلّتي سنئن اوستونه جوشدوراجاغام.;ooJ"ای بشر اوغلو، اورشَلئمئن ضئدّئنه صور بله ديئب: «نه ياخشي کي، خالقلارين قاپيسي اولان شهر داغيلدي، دروازالاري منئم اوچون آچيلدي. ائندي کي، او داغيليب، من وارلاناجاغام.»"n ?Jاسئرلئيئمئزئن اون بئرئنجي ائلئنده، آيين بئرئنجي گونو منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:>muJاونلاري شئدّتله تنبه ادئب بؤيوک قئصاصلار آلاجاغام. اونلاردان قئصاص آلاندا بئله‌جکلر کي، رب منم.»""_l7Jبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، من اَلئمي فئلئسطلی‌لرئن ضئدّئنه اوزاداجاغام، حتّا کِرِتلی‌لري ده سئلئب آتاجاغام، دهنز ساحئلئنده ياشايانلاردان سالامات قالانلاري محو اده‌جيم.$kAJپروردئگار رب بله ديئر: «فئلئسطلی‌لر يهودادان قئصاص آلاراق پئس رفتار اتدئلر، اورَکلرئنده‌کي ابدی عداوتله، تحقئرله اونو يِرله بئر ادئب ائنتئقام آلديلار.»jJمن خالقيم ائسرايئل واسئطه‌سئله اِدومدان اؤز قئصاصيمي آلاجاغام. ائسرايئللی‌لر اِدومدا قضب و حئدّتئمه موطابئق رفتار اده‌جکلر. بلجه اِدوملولار منئم قئصاصيمين نه اولدوغونو آنلاياجاقلار.» پروردئگار رب بله بويورور.niUJ بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «اِدوم تورپاغينا اَلئمي اوزاديب ائنساني دا، حيواني دا اورادان سئلئب آتاجاغام. اؤلکه‌ني وئران اده‌جيم؛ تِيماندان دِدانا قدر قيلينجلا وورولوب هلاک اولاجاقلار.hhIJ پروردئگار رب بله ديئر: «اِدوم قئصاص آلاراق يهودا نسلی ائله پئس رفتار اتدي، اونلاردان ائنتئقام آلاراق بؤيوک خاطايا باتدي.»gJ بلجه موآب خالقيني موحاکئمه اده‌جيم. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»ofWJ اونلاري عَمّونلولارلا بئرلئکده شرق خالقلارينا وره‌جيم، اِله کي، عَمّونلولار مئلّتلر آراسيندا بئر داها خاطيرلانماياجاقلار.eJ بونا گؤره ده من موآبين سرحدئني آچيب اؤلکه‌نئن شؤهرتي اولان سرحد شهرلرئني، بِيت‌يِشئموتو، بَعَل-مِعونو و قئرياتايئمي مودافئعه‌سئز قوياجاغام.@dyJپروردئگار رب بله ديئر: «موآب و سِعئر خالقي ديئر کي، باخ، يهودا نسلئنئن باشقا خالقلاردان فرقي يوخدور. cJمن ده اَلئمي سئزئن ضئدّئنئزه اوزاتميشام و سئزي قارت مالي کئمي مئلّتلره وره‌جيم. خالقلار سيراسيندان سئزي سئلئب آتاجاغام، اؤلکه‌لر ائچئندن سئزي يوخ اده‌‌جيم؛ سئزي محو اده‌جيم. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.»>buJپروردئگار رب بله ديئر: «ائندي کي سئز اَل‌لرئنئزي بئربئرئنه چيرپيب آياقلارينيزي يِره دؤيدونوز و ائسرايئل تورپاغيني تحقئر ادئب فلاکتئنه بوتون اوره‌يئنئزله سِوئندئنئز،wagJرَبّاني دَوه‌لر اوچون اوتلاغا، عَمّون اؤولادلارينين تورپاغيني سورولر اوچون آغيلا چِوئره‌جيم. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.»b`=Jبونا گؤره ده من سئزي شرق خالقلارينين اَلئنه ورئرم کي، سئزه مالئک اولسونلار. اونلار تورپاغينيزدا يورد سالاجاقلار، چادير قوراجاقلار. ميوه‌لرئنئزي اونلار يئيه‌جک، سودونوزو اونلار ائچه‌جک.o_WJعَمّون اؤولادلارينا دِه: پروردئگار ربّئن سؤزونو اِشئدئن. پروردئگار رب بله ديئر: «سئز موقدّس مکانيم لَکه‌لَنَنده، ائسرايئل تورپاغي وئران ادئلَنده و يهودا نسلی اسئرلئيه گدنده ‹نه ياخشي› دِدئنئز.^5J"ای بشر اوغلو، اوزونو عَمّون اؤولادلارينا طرف چِوئر و اونلارين ضئدّئنه نبئلئک ات.>] yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:*\MJاو گون بو قاچاغين يانيندا دئلئن آچيلاجاق، دانيشاجاقسان و آرتيق دئلسئز قالماياجاقسان. بلجه اونلار اوچون بئر علامت اولاجاقسان. اونلار دا بئله‌جکلر کي، رب منم."[{Jاو گون فلاکتدن قاچيب قورتولان آدام مگر سنه بو خبري بئلدئرميه‌جک؟Z1Jسن، ای بشر اوغلو، قالالاريني، شادليق و عئزّتلرئني، گؤزلرئندن عزئز اولان شيي، اورَکلرئنئن آرزوسونو، اوغوللاري ائله قيزلاريني اونلاردان آلديغيم واخت-zYmJحِزقيال سئزه بئر علامت اولاجاق: او نه اده‌جک، سئز ده اونو اده‌جکسئنئز؛ بو حادئثه‌لر باش ورنده بئله‌جکسئنئز کي، پروردئگار رب منم.»cX?Jعمّامه‌لرئنئز باشينيزدا، چاريغينيز آياغينيزدا اولاجاق. ياس توتماياجاقسينيز، آغلاماياجاقسينيز، آنجاق تقصئرلرئنئزئن ائچئنده کوفسه‌يئب يوخ اولاجاقسينيز، باش-باشا ورئب ناله چکه‌جکسئنئز.^W5Jمن نه اتدئم، سئز ده اِله اده‌جکسئنئز؛ اوزونوزون بوغونو اؤرتميه‌جکسئنئز، ياس توتانلارين چؤره‌يئني يِميه‌جکسئنئز.SVJائسرايئل نسلئنه دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، قووّتئنئزئن فخرئني، گؤزونوزده لاپ عزئز اولان شيي، اوره‌يئنئزئن آرزوسو اولان موقدّس مکانيمين نجئسلَنمه‌سئنه ائجازه وره‌جيم. آرخادا قويدوغونوز اوغوللارينيز و قيزلارينيز قيلينجدان کچئرئله‌جکلر.hUIJاو واخت اونلارا ددئم: "منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:TJخالق منه ددي: "اتدئيئن بو شيلرئن بئزه نه دخلي وار؟ بئزه بئلدئرمَزسن؟""OSJمن سحر خالقا بو سؤزلري ددئم. آخشام‌اوستو آرواديم اؤلدو. او گونون صاباحي، سحر منه امر اولوناني يرئنه يتئردئم.R%Jسَس‌سئز ناله چک؛ اؤلولر اوچون ياس توتما. عمّامه‌ني باشينا قوي، چاريغيني دا آياغينا گِي. اوزونون بوغونو اؤرتمه، ياس توتانلارين چؤره‌يئني ده يِمه."*QMJ"ای بشر اوغلو، باخ، گؤزونده چوخ دَيَرلي اولان بئر نفري بئر ضربه ائله اَلئندن آلاجاغام. آمّا سن ياس توتماياجاقسان، آغلاماياجاقسان، گؤز ياشي دا تؤکمه‌يه‌جکسن.?PyJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:TO!Jمن، رب، بونو دِمئشم؛ او واخت گلئر و من بونا عمل اده‌جيم. چکئنميه‌جيم، آجيماياجاغام، پِشمان اولماياجاغام؛ يوللارينا و عمل‌لرئنه گؤره سني موحاکئمه اده‌جيم.» پروردئگار رب بله ديئر."KNJ عئفّتسئزلئک سنئن کثئفلئيئنده‌دئر، چونکي سني تمئزله‌مئش اولارديم، آمّا سن حله ده کثئفلئيئندن تمئز ديئلسن. سنئن باشينا قضبئمي تؤکمه‌ينه قدر اؤز کثئفلئيئندن تمئزلَنميه‌جکسن.FMJ مشقّتله اؤزونو طاقتدن ساليب، آمّا حله ده قالين پاسي اوندان تمئزلَنمه‌يئب. قوي پاسي اود ائچئنده قالسين!jLMJ سونرا قازاني اونون کؤزلري اوستونه قوي کي، قيزسين، بورونجو قيزارسين، کثئفلئيي اونون ائچئنده اَرئسئن، پاسيندان تمئزلَنسئن.,KQJ اودونلاري ييغ، اودو آلوولاندير، اَتي ياخشي پئشئر، اَدوئيّاتيني قات، قوي سوموکلر يانسين.:JmJ بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «قان تؤکَن شهرئن واي حالينا! من ده اودون قالاغيني بؤيوده‌جيم.YI+Jمن ده قضبي آلوولانديراراق قئصاص اوچون اونون قانيني چيلپاق بئر قايانين اوستونه تؤکموشم کي، اوستو اؤرلتولمه‌سئن.»lHQJچونکي اونون تؤکدويو قان حله ائچئنده‌دئر؛ اونو چيلپاق قايانين اوستونه قويدو، اونو يِره تؤکمه‌دي کي، توزلا اوستو اؤرتولسون.'GGJبلجه پروردئگار رب بله ديئر: «قان تؤکَن شهرئن واي حالينا! او قازانا کي، پاسلانيب، و پاسي اوندان تمئزلَنمه‌يئب. پوشک آتمادان اَتي تئکه-تئکه قازاندان چيخاردين.mFSJسورودن لاپ ياخشي قويونلاري گؤتور، قازانين آلتينا دا اودون ييغ. قوي ائچئنده‌کي سو قايناسين کي، قازانداکي سوموکلر ده پئشسئن.»mJ.بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «اوستلرئنه بئر جاماعات گتئر و اونلاري دهشته، تالانا تسلئم ات.=J-آمّا صالح آداملار اونلارا زئنا ادن آروادين جزاسيني، قان تؤکَن آروادين جزاسيني وره‌جکلر، چونکي بو آروادلار زئناکارديرلار و اَللري قانا باتيب.}<sJ,لاکئن اونلار فاحئشه‌نئن يانينا گئرن کئمي اونون يانينا گئردئلر. بلجه اونلار عئفّتسئز آروادلار اوهولا و اوهولئبا‌نئن يانينا گئردئلر.F;J+من فاحئشه‌لئکده قرق اولموش آرواد باره‌ده ددئم: «بله اولدوغو حالدا، مگر ائندي اونونلا زئنا اده‌جکلر؟»S:J*اطرافيندا کِف ادن بئر دسته‌نئن گورولتوسو گؤيه قالخدي. صحرادان کِفلي آداملار دسته‌سي ائله اورايا گتئرئلدي. او ائکي آروادين بئلَکلرئنه دستبندلر، باشلارينا دا گؤزل تاجلار قويدولار.y9kJ)مؤحتشم بئر دئوان اوستونده اوتوردون. اونون قاباغيندا حاضيرلانميش سوفره وار ائدي. منئم بوخورومو و زيتون ياغيمي اونون اوستونه قويدون. 89J(بوندان باشقا، قاصئدلر گؤنده‌رئب اوزاقدان گلن آداملار گتئرتدئلر. بو آداملار گلنده سن اونلار اوچون يويوندون، گؤزلرئنه سورمه چکدئن و اؤزونه بَزَک تاخدين.7%J'اونلار بوتلري اوچون اؤولادلاريني کَسدئکدن سونرا، همئن گون موقدّس مکانيما گئردئلر کي، اوراني نجئس اتسئنلر. باخ، بونو منئم معبدئمئن ائچئنده اتدئلر.d6AJ&بوندان علاوه، منئم ضئدّئمه حله بونلاري دا ادئبلر: هَمن گون موقدّس مکانيمي نجئس ادئبلر و سَبّت گونلرئمه محل قويماييبلار.25]J%چونکي اونلار خيانت ادئبلر و اَللري قانا باتيب. اونلار بوتلرله زئنا ادئب، حتّا منئم اوچون دوغدوقلاري اوغوللاريني اوددا بوتلره تقدئم ادئبلر کی، اونلارا يمک اولسون.r4]J$رب منه داها ددي: «ای بشر اوغلو، آيا اوهولا‌ني و اوهولئبا‌ني موحاکئمه اده‌جکسن؟ اگر اِله‌دئر ائيرنج ائشلرئني اؤزلرئنه بئلدئر.3J#بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «ائندي کي منی ياددان چيخارديبسان، منی آرخانا آتيبسان، عئفّتسئزلئيئنئن و فاحئشه‌لئيئنئن جزاسيني چک.»""%2CJ"بو کاسادان ائچه‌جکسن، اونو آخيراجاق ائچه‌جکسن. کاسانين دئبئنه اوتوراني گَمئره‌جکسن، سئنه‌ني ييرتاجاقسان.» چونکي بونو من دِمئشَم، پروردئگار رب بويورور.,1QJ!کِفلي‌لئک و کَدَرله دولاجاقسان. باجين سامئره‌نئن کاساسي دهشت و وئرانه‌لئک کاساسي‌دير.y0kJ پروردئگار رب بله ديئر: «سن باجينين کاساسيندان ائچه‌جکسن. او، درئن و گِنئشدئر. سنه گولوب، سني ائستِهزا اده‌جکلر، کاسا دوپ‌دولودور./+Jاؤز باجينين يولو ائله گتدئن. بونا گؤره ده اونون کاساسيني سنئن اَلئنه وره‌جيم.»D.Jبونلار سنئن باشينا گله‌جک، چونکي باشقا مئلّتلرله زئنا اتدئن، اونلارين بوتلري ائله اؤزونو نجئس اتدئن.l-QJاونلار سنئنله نئفرتله رفتار اده‌جکلر، بوتون زحمتئنئن بهره‌سئني اَلئندن آلاجاقلار، سني لوت و چيلپاق قوياجاقلار. بلجه فاحئشه‌لئيئنئن عاييبي، هم عئفّتسئزلئيئن هم ده فاحئشه‌لئيئن اوزه چيخاجاق.m,SJچونکي پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، سني نئفرت اتدئيئن آداملارا تسلئم اده‌جيم، او آداملارا کي، اؤزون ده اونلاردان ائيرَنئرسن.:+mJبلجه مئصئر تورپاغيندان گتئردئيئن عئفّسئزلئيئنه و فاحئشه‌لئيئنه آخير قوياجاغام، اِله کي، بو شيلرئن حسرتئني بئر داها چکميه‌‌سن، مئصئري ده بئر داها يادا سالماياسان.»}*sJسنئن پالتارلاريني دا سويوندوراجاق، گؤزل بَزَکلرئني آلاجاقلار.8)iJقيرتئمي سنئن ضئدّئنه چِوئره‌جيم کي، سنئنله قضبله رفتار اتسئنلر. اونلار سنئن بورنونو و قولاقلاريني کَسه‌جکلر، صاغ قالانلارين قيلينجلا هلاک اولاجاقلار. اوغوللاريني و قيزلاريني اسئر آلاجاقلار، صاغ قالانلاريني اود يانديريب محو اده‌جک.\(1Jاونلار سئلاحلارلا، دؤيوش و يوک عارابالاري ائله، چوخ دؤيوشچو بئر قوشونلا اوستونه گله‌جکلر، سئپَرلرله، قالخانلا، دَبئلقه ائله هر طرفدن سنئن ضئدّئنه دوزوله‌جکلر. حؤکم اتمک ائختئياريني اونلارا وره‌جيم و اونلار اؤز رسملرئنه موطابئق سني موحاکئمه اده‌جکلر.|'qJبابئللی‌لرله بوتون کَلدانئلري، پِقود، شوعَع و قوعَع خالقيني، و بوتون آشورلولاري اونلارلا گتئره‌جيم؛ هاميسي جاذئبه‌لي جاوانلار، والئلر، باشچيلار، سرکرده‌لر و مشهور آداملار، هاميسي دا آتلارا مئنمئش. y~?}|]{{Ezmyxxw@vivts,rqp3omallDkjIi-gf@dcc.a`u_-^N]^\i[UZ5YXW/VDUSRPONMMhLLJIHGG>FEKDBAA7@r?>==_uJ پروردئگار رب بله ديئر: «بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر واسئطه‌سئله مئصئرئن بوللوغونا آخير قوياجاغام.+^OJ او گون گَمئلرله قاصئدلر گؤنده‌ره‌جيم کي، لاقيد اولان کوش اهالئسئني قورخوتسونلار. اونلار مئصئرئن داغيلديغي گون گلنده ائضطئرابا دوشه‌جکلر. باخ، او گون گلئر!»]!Jمن مئصئري اودا تسلئم ادنده، اونا کؤمک ادنلر اَزئلَنده بئله‌جکلر کي، رب منم.L\J«مئصئر خارابا قالميش اؤلکه‌لر آراسيندا خارابا قالاجاق. شهرلري وئران اولموش شهرلر آراسيندا وئران قالاجاق.E[Jرب بله ديئر: «مئصئره آرخا اولانلار ييخيلاجاقلار، اونون کئبئرلَندئيي قودرت ييخلاجاق؛ مئگدولدان سِوِنه‌يه قدر اراضئده قيلينجدان کچئرئلَنه‌جکلر.» پروردئگار رب بله بويورور._Z7Jمئصئرله بئرلئکده کوش، پوت، لود، بوتون عَرَبئستان، کوب و عهد باغلاديغي اؤلکه‌نئن آداملاري قيلينجدان کچئرئله‌جکلر.»%YCJمئصئرئن اوستونه قيلينج گله‌جک، کوش درد ائچئنده ياتاجاق او زامان کي، مئصئرده آداملار هلاک اولورلار، اؤلکه‌نئن ثروتي قارت اولونور، بونؤوره‌‌لري داغيلير.6XeJچونکي او گون ياخيندير، ربّئن گونو ياخيندير؛ او گون بولودلو گوندور، مئلّتلرئن قئيامَت گونودور.(WIJ"ای بشر اوغلو، نبئلئک ادئب دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «‹آه، او گون› ديئب شئون ادئن،>V yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:oUWJ«او گون ائسرايئل نسلئنئن گوجونو اؤزونه قايتاراجاغام. اونلارين آراسيندا سنئن دئلئني آچاجاغام. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»""qT[Jچکدئيي زحمتئن عوضئنده مئصئر اؤلکه‌سئني اونا ورمئشم، چونکي او دا، قوشونو دا بو ائشي منئم اوچون اتدي.» پروردئگار رب بله بويورور.QSJبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، من مئصئر اؤلکه‌سئني بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّره وره‌جيم؛ او، ثروتئني آپاريب اؤلکه‌ني قارت و تالان اده‌جک. قوشونونون اوجرتي بو اولاجاق.tRaJ"ای بشر اوغلو، بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر صورلا موحارئبه‌ده اؤز اوردوسونا چوخ زحمت وردی. عسگرلرئن ساچي تؤکولدو، آغير يوک داشيماقدان چئيئنلرئنئن دَرئسي آچيلدي. لاکئن نه او نه ده قوشونو صوردان بئر شي آلا بئلدئلر کي، اونون ضئدّئنه موحارئبه‌ده چکدئيي زحمتئن عوضي اولسون.5QcJاسئرلئيئمئزئن ائيئرمي يدّئنجی ائلئنده، بئرئنجي آيين بئرئنجي گونو منه ربّئن سؤزو نازئل اولدو:mPSJمئصئر بئر داها ائسرايئل خالقينين بِل باغلاديغي يِر اولماياجاق. مئصئرلی‌لر اونلارا مئصئره اوز گتئرمکله گوناه اتدئکلرئني خاطيرلاداجاقلار. ائسرايئللی‌لر اوندا بئله‌جکلر کي، پروردئگار رب منم.»""0OYJاونلار مملکتلرئن لاپ گوجسوزو اولاجاقلار، بئر داها مئلّتلرئن اوستونده آغاليق اتميه‌جکلر. اونلاري اِله کئچئک اده‌جيم کي، بئر داها مئلّتلره حؤکمران اولماسينلار.fNEJاسئر اولونان مئصئرلی‌لري پَتروس تورپاغينا يعني اؤز وطنلرئنه گری قايتاراجاغام. اونلار اورادا ضعئف بئر مملکت اولاجاقلار.SMJ پروردئگار رب بله ديئر: «قيرخ ائلدن سونرا مئصئرلی‌لري سَپه‌لَندئکلري خالقلارين آراسيندان بئر يِره ييغاجاغام.~LuJ مئصئري خارابا قالان اؤلکه‌لر آراسيندا خاراباليغا چِوئره‌جيم. شهرلري وئران اولموش شهرلر آراسيندا قيرخ ائل کئمسه‌سئز قالاجاق. مئصئرلی‌لري مئلّتلر آراسينا ياياجاغام، اؤلکه‌لر آراسينا سَپه‌لَيه‌جيم.»&KEJ ائچئندن ائنسان آياغي دا، حيوان آياغي دا کِچميه‌جک، اورادا قيرخ ائل آدام ياشاماياجاق.J/J بونا گؤره ده باخ، من سنئن و چايلارينين ضئدّئنه‌يَم. مئصئر تورپاغيني مئگدولدان سِوِنه، کوش سرحدئنه قدر کئمسه‌سئز قوياجاغام و خاراباليغا چِوئره‌جيم.IJ مئصئر اؤلکه‌سي کئمسه‌سئز قالاجاق و خاراباليغا چِورئله‌جک. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم. چونکي سن ددئن: ‹نئل چايي منئمدئر، اونو من ياراتديم.›pHYJبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «باخ، من سنئن اوستونه قيلينج گتئره‌جيم، ائنساني دا، حيواني دا اوستوندن سئلئب محو اده‌جيم.kGOJسندن ياپيشديقلاري زامان قيريليب اونلارين چئيئنلرئني ياردين؛ سنه سؤيکَندئکلري زامان قوپوب اونلارين بِل‌لرئني بورخوتدون.»ZF-Jاو واخت مئصئرده ياشايان هر کس بئله‌جک کي، رب منم. چونکي سن ائسرايئل خالقي اوچون قاميشدان اولان بئر دَيَنَک اولدون.CEJسني ده، چايلارينداکي بوتون باليقلاري دا صحرايا آتاجاغام. چؤل‌لره دوشه‌جکسن؛ ييغيليب توپلانيلماياجاقسان. سني يِم کئمي يِرئن وحشي حيوانلارينا، گؤيده‌کي قوشلارا وره‌جيم.hDIJسنئن چَنه‌نه قارماق کچئرده‌جيم، چايلارينداکي باليقلاري سنئن پولجوقلارينا ياپيشديراجاغام. سني چايلارينين ائچئندن چيخارداجاغام، چايلارينين بوتون باليقلاري سنئن پولچوقلارينا ياپيشاجاقلار.GCJپروردئگار رب بله ديئر: «ای اؤز چايلاري ائچئنده ياتان بؤيوک اَژداها مئصئر پادشاهي فئرعون، باخ، من سنئن ضئدّئنه‌يَم. او ديئب: ‹نئل چايي منئمدئر، اونو اؤزوم اوچون ياراتميشام.›HB J"ای بشر اوغلو، اوزونو مئصئر پادشاهي فئرعونا طرف چِوئر، اونون و بوتون مئصئرئن ضئدّئنه نبئلئک ادئب دِه کي،.A WJاسئرلئيئمئزئن اونونجو ائلئنده، اونونجو آيين اون‌ائکئنجي گونو منه ربّئن سؤزو نازئل اولدو: @Jاورادا آسايئش ائچئنده ياشاياجاقلار، اِولر تئکه‌جک و اوزوم باغلاري سالاجاقلار. اونلاري تحقئر ادن بوتون اطراف خالقلاري موحاکئمه اتدئيئم زامان، اونلار آسايئش ائچئنده ياشاياجاقلار. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»""?Jپروردئگار رب بله ديئر: «ائسرايئل خالقيني آرالارينا سَپه‌له‌دئيئم خالقلارين ائچئندن ييغاندا، مئلّتلرئن گؤزو قاباغيندا موقدّسلئيئمي اونلارا گؤرسدنده، اونلار قولوم يعقوبا وردئيئم تورپاقلاريندا ساکئن اولاجاقلار.R>Jائسرايئل نسلئنئن اطرافيندا اولوب اونلاري تحقئر ادن هچ بئر خالق، بئر داها ائسرايئل اوچون باتان بئر تئکان، سانجان بئر قانقال اولماياجاقلار. او واخت بئله‌جکلر کي، پروردئگار رب منم.»='Jاَهالئنئن ائچئنه وبا، کوچه‌لرئنه قان گؤنده‌ره‌جيم. هر طرفدن اونلارين اوستونه گلن قيلينجلا وورولوب هلاک اولاجاقلار. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.`<9Jپروردئگار رب بله ديئر: «باخ، ای صئدون، من سنئن ضئدّئنه‌يَم، سنئن ائچئنده عئزّت قازاناجاغام. من اونون ساکئنلرئني موحاکئمه ادنده، بئله‌جکلر کي، رب منم. و من اوندا موقدّسلئيئمي گؤرسده‌جيم.;J"ای بشر اوغلو، اوزونو صئدونا طرف توت و اونون ضئدّئنه نبئلئک اده‌رک دِه کي،?:yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:U9#Jخالقلار آراسيندا سني تانييانلار فلاکتئنه حيرت ادئرلر. دهشت آماجينا دؤنوبسن، آرتيق همئشه‌لئک قالماياجاقسان.»""+8OJچوخلو تقصئر اتدئيئن اوچون، تئجارتده اَلي اَيرئلئيئنه گؤره موقدّس مکانلاريني نجئسله‌دئن. بونا گؤره ده من سنئن ائچئندن بئر اود چيخارتميشام؛ او سني يانديريب ياخيب. بوتون سِير ادنلرئن گؤزو قاباغيندا سني يِر اوزونده کوله چِوئرمئشم.73Jگؤزل اولدوغون اوچون اوره‌يئن کئبئرلَندي، عظمتئنه گؤره حئکمتلي اولدوغونو کورلادين. بلجه سني يِره آتديم، پادشاهلارين قاباغيندا سني تاماشايا چِوئردئم.N6Jبول تئجارتئندن اؤتري ائچئن قدّارليقلا دولدو، سن گوناه اتدئن. بونا گؤره ده سني نجئس بئر شي کئمي تارينين داغيندان آتديم، اودلو داشلارين آراسيندان سني قوودوم، ای کؤلگه سالان کرّوب! 5Jياراديلديغين گوندن سنده پئسلئک تاپيلانا قدر يوللاريندا قوصورسوز ائدئن.4Jسن مسح ادئلمئش، کؤلگه سالان بئر کرّوب ائدئن. اورايا من سني قويموشدوم. تارينين موقدّس داغينين اوستونده ائدئن، اودلو داشلارين آراسيندا گَزئردئن.C3J سن تارينين باغي عَدنده ائدئن. جوربه‌جور قئيمتلي داشلارلا- ياقوت، توپاز، آغ عقئق، زبرجد، دامارلي عقئق، يَشَم داشي، لاجورد داش، فئروزه و زومرودله بَزَنمئش ائدئن. نِگئنلرئن و اويما ائشلرئن قيزيلدان ائدي. بونلار ياراديلديغين گون حاضيرلانميشدي.2#J "ای بشر اوغلو، صور پادشاهي اوچون مرثئيه اوخويوب اونا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «سن کامئل‌لئيئن مؤهورو ائدئن؛ حئکمتدن دولو، گؤزل‌لئکده کامئل.W1'J منه گئنه پروردئگار ربّئن سؤزو نازئل اولدو:R0J ياداِللي‌لرئن اَلئنده ختنه‌سئزلرئن اؤلومو ائله اؤله‌جکسن.» چونکي من بونو دِمئشم. پروردئگار رب بله بويورور."O/J سني اؤلدورَنلرئن حوضوروندا مگر ‹من تارييام› دئيه‌جکسن؟ سني اؤلدورَنلرئن اَلئنده سن تاري ديئل، ائنسانسان.#.?Jسني قبئره اِندئره‌جکلر. سن دهنزلرئن قوينوندا اؤلَنلرئن اؤلومي ائله محو اولاجاقسان.- Jمن ده ياد اِللي‌لري، لاپ رحمسئز مئلّتلري اوستونه گتئره‌جيم. اونلار سنئن حئکمتئنئن گؤزل‌لئيئنه قيلينجلاريني چکئب عظمتئني نجئسلَيه‌جکلر.,7Jبونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «ائندي کي اوره‌يئنده اؤزونو تاري گومان اتدئن،S+Jتئجارتده چوخ باجاريقلي اولدوغون اوچون ثروتئني آرتيريبسان. وار-دؤولتئن چوخلوغونا گؤره اؤزونه کئبئرله‌نئبسن.»*)Jحئکمتئن و عاغلينلا اؤزونه ثروت ييغيبسان، خزئنه‌لرئنه قيزيل و گوموش ييغيبسان.w)gJباخ، سن دانيالدان داها حئکمتلي‌سن، هچ سئرّ سندن گئزلي ديئل.(/J"ای بشر اوغلو، صور حؤکمدارينا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: "کئبئرلَندئن و بونو ددئن: ‹من بئر تارييام، دهنزلرئن قوينوندا، تاريلارين تختئنده اوتورورام.› اوره‌يئنده اؤزونو تاري گومان اتدئن، لاکئن سن تاري يوخ، ائنسانسان.>' yJمنه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:M&J$مئلّتلرئن آراسينداکي تاجئرلر سنه گؤره فئت چاليرلار؛ عاقئبتئن دهشتلي اولوب، سن ابده کئمي يوخ اولاجاقسان.»""j%MJ#ساحئل‌لرده ياشايانلارين هاميسي باشينا گلنلردن حيرته دوشوبلر. اونلارين پادشاهلارينين توکلري بئز-بئز اولوب، پرئشانديرلار. v~|{zzz8xx&w9v tksNqpyomkjihggfvedcbbR`_^v\[ZYWVV UT-SOQQPON MK{JITGFEDxCBA @%?+>H=r<;:9C83736?5L5 43a210m/..-%+c*)X('\&%#"- G#hZ} Fdc}8iJ$#او واخت دئيه‌جکلر: ‹وئران اولان بو تورپاق عدن باغي کئمي اولوب. خارابا و وئران قالميش، داغيديلميش شهرلرئن ائستِحکاملاري تئکئلئب، اونلارين ائچئنده آداملار ياشايير.›.UJ$"بوش قالميش اؤلکه شوخوملاناجاق، حال بو کي، هر يولدان کِچه‌نئن نظرئنده او، بئر وئرانه ائدي.iKJ$!پروردئگار رب بله ديئر: «سئزي بوتون تقصئرلرئنئزدن تمئزله‌دئيئم واخت شهرلري مسکونلاشديراجاغام، خارابا يِرلر آباد اولاجاق.a;J$ بئلئن کي، بونو سئزئن خاطئرئنئزه اتمئرم.» پروردئگار رب بويورور: «اوتانين و يولارينيزدان خجالت چکئن، ای ائسرايئل نسلي!»|qJ$او زامان پئس عمل‌لرئنئزي، ياوا ائشلرئنئزي يادا سالاجاقسينيز. تقصئرلرئنئزدن و ائيرنج ائشلرئنئزدن اؤتري اؤزونوزدن ائيرَنه‌جکسئنئز.]3J$آغاجين مئيوه‌سئني، زَمئنئن محصولونو چوخالداجاغام کي، مئلّتلر ائچئنده بئر داها آجليق روسوايچيليغيني چکميه‌سئنئز.J  J$سئزي بوتون نجئسلئيئزدن خئلاص اده‌جيم. بوغدايا امر ادئب اونو چوخالداجاغام، اوستونوزه آجليق گتئرميه‌جيم.G J$او زامان آتالارينيزا وردئيئم اؤلکه‌ده ياشاياجاقسينيز؛ سئز منئم خالقيم، من ده سئزئن تارينيز اولاجاغام.y kJ$اؤز روحومو سئزئن ائچئنئزه قوياجاغام. اِله اده‌جيم کي، سئز قايدالاريما گؤره رفتار اده‌سئنئز، حؤکملرئمي دئقّتله رئعايت اده‌سئنئز.u cJ$من سئزه تزه بئر اورَک وره‌جيم، ائچئنئزه تزه بئر روح قوياجاغام. سئنه‌نئزدن داش اوره‌يي چيخارديب سئزه اَتدن اولان اورَک وره‌جيم.Y +J$او زامان اوستونوزه تمئز سو سَپه‌جيم، و تمئز اولاجاقسينيز؛ سئزي بوتون نجئسلئيئنئزدن و بوتلرئنئزدن تمئزلَيه‌جيم.GJ$«چونکي سئزي مئلّتلرئن آراسيندان گؤتوره‌جيم، بوتون اؤلکه‌لردن ييغاجاغام و اؤز تورپاغينيزا گتئره‌جيم.J$مئلّتلر آراسيندا لَکه‌له‌دئيئنئز بؤيوک آديمين موقدّسلئيئني گئنه گؤرسده‌جيم. مئلّتلرئن گؤزو قاباغيندا سئزئن ائچئنئزده موقدّسلئيئمي گؤرسه‌دن زامان مئلّتلر بئله‌جکلر کي، رب منم.» پروردئگار رب بله بويورور.pYJ$بونا گؤره ده ائسرايئل نسلئنه دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «ای ائسرايئل نسلي، بونو سئزئن خاطئرئنئزه يوخ، موقدّس آديمين خاطئرئنه ادئرم کي، سئز اونو، گتدئيئنئز مئلّتلر آراسيندا لَکه‌له‌يئبسئنئز.wgJ$لاکئن من موقدّس آديمين عئزّتدن دوشمه‌سي باره‌ده نئگاران ائدئم کي، ائسرايئل نسلی اونو گتدئيي مئلّتلر آراسيندا لَکه‌له‌مئشدئلر.3_J$مئلّتلرئن آراسيندا، گتدئکلري هر يرده موقدّس آديمي لَکه‌له‌دئلر. چونکي اونلارا بله ديئلدي: «بو خالق ربّئن خالقي اولدوغو حالدا، اؤلکه‌سئندن چيخماغا مجبور اولوب.»veJ$اونلاري مئلّتلر آراسينا يايديم، و اونلار اؤلکه‌لر آراسينا سَپه‌لَندئلر. اونلاري يوللارينا و عمل‌لرئنه موطابئق موحاکئمه اتدئم.FJ$من ده قضبئمي اونلارين اوستونه تؤکدوم، چونکي اؤلکه‌ده قان تؤکموشدولر، بوتلري ائله اونو نجئس اتمئشدئلر.SJ$"ای بشر اوغلو، ائسرايئل نسلی اؤز تورپاغيندا ياشاياندا، يوللار و عمل‌لري ائله اونو نجئس اتدئلر. اونلارين يوللاري منئم حوضورومدا آروادين آيباشي اولدوغو واختداکي نجئسلئيي کئمي ائدي.FJ$سونرا منه ربّئن سؤزو نازئل اولدو:dAJ$«قويماجاغام کي، مئلّتلرئن تحقئرلرئني بئر داها اِشئده‌سن. خالقلارين کئنايه‌سئنه بئر داها دوچار اولماياجاقسان. مئلّتئنئن بئر داها ييخيلماسينا ائجازه ورميه‌جيم.» پروردئگار رب بله بويورور."r~]J$اونا گؤره، بوندان سونرا سن داها آدام يِمَيه‌جکسن، مئلّتئني اؤولاددان دا بئر داها محروم اتميه‌جکسن.» پروردئگار رب بله بويورور.V}%J$ پروردئگار رب بله ديئر: «چونکي اونلار سنه ديئرلر کي، {سن آدام يئيَن و مئلّتئني اؤولاددان محروم ادن بئر اؤلکه‌سن}،]|3J$ اؤلکه‌نئزده خالقيم ائسرايئلدن اولان ائنسانلاري گَزدئره‌جيم و اونلار سئزه صاحئب اولاجاقلار. سئز ده اونلارين ائرثي اولاجاقسينيز. اونلاري بئر داها اؤولادلاريندان محروم اتميه‌جکسئنئز.»'{GJ$ اؤلکه‌نئزده آداملارين و حيوانلارين ساييني چوخالداجاغام، تؤره‌يئب چوخالاجاقلار؛ کِچمئشده اولدوغو کئمي اؤلکه‌نئزي ائنسانلارلا مسکونلاشديراجاغام و سئزه اوّلکئندن ده آرتيق ياخشيليق اده‌جيم. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.z)J$ اؤلکه‌نئزده آداملارين ساييني، بلی، بوتون ائسرايئل نسلئنئن ساييني چوخالداجاغام؛ شهرلرده ائنسانلار ساکئن اولاجاقلار، خاراباليقلار آباد ادئله‌جک.y+J$ چونکي من سئزئن طرفئنئزده‌يَم، سئزه طرف دؤنه‌جيم. شوخوملانيب اَکئله‌جکسئنئز.x7J$آمّا سئز، ای ائسرايئل داغلاري، سئز قول-بوداق آتاجاقسينيز، خالقيم ائسرايئل اوچون ميوه وره‌جکسئنئز، اونا گؤره کي، اونلار تزلئکله اؤز يوردونا قاييداجاق.PwJ$بونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «آند ائچمئشم کي، اطرافينيزداکي مئلّتلر ده قطعن خجالت ائچئنده قالاجاقلار.fvEJ$بونا گؤره ده ائسرايئل اؤلکه‌سي اوچون نبئلئک ادئب داغلارا، تپه‌لره، دره‌لره و وادئلره دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «باخين، مئلّتلرئن تحقئرئنه دؤزدويونوز اوچون قيرت و قضبئمله دانيشميشام.»!u;J$بونا گؤره ده، پروردئگار رب بله ديئر: «قيرتئمئن آلوولانان اودوندا باشقا مئلّتلرئن ضئدّئنه و بوتون اِدومون ضئدّئنه دانيشميشام. اونلار بوتون اورَکلري ائله سِوئنئب حقارت اده‌رک، اؤلکَمه صاحئب چيخديلار کي، اونو قارت اتسئنلر.»GtJ$بوتون بونلارا گؤره، ای ائسرايئل داغلاري، پروردئگار ربّئن سؤزونو اِشئدئن. پروردئگار رب داغلارا، تپه‌لره، دره‌لره، وادئلره، وئران اولموش خاراباليقلارا و ترک ادئلمئش شهرلره کي، اطرافداکي باشقا مئلّتلرئن، قارت و کئنايه هدفي اولوبلار، بله ديئر.GsJ$بونا گؤره ده نبئلئک ادئب دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «دوغرودان دا سئزي وئران اتدئلر، هر طرفدن سيخيشديريب تاپدالاديلار، اِله کي، باشقا مئلّتلر مولکونوزه صاحئب اولسون، سئز دئل‌لره دوشه‌سئنئز، و خالقين حقارتلي دانيشمالارينا چِورئله‌سئنئز.»GrJ$پروردئگار رب بله ديئر: «دوشمن سئزئن حاقّينيزدا ديئب: ‹نه ياخشي، بو قدئم تپه‌لر بئزئم مولکوموز اولدو.›»Fq J$سن، ای بشر اوغلو، ائسرايئل داغلاري اوچون نبئلئک ادئب دِه کي، ای ائسرايئل داغلاري، ربّئن سؤزونو اِشئدئن.]p3J#ائسرايئل خالقينين ائرثي يِرله بئر اولاندا سن نجه سِوئندئن، من ده سنئنله اِله رفتار اده‌جيم. ای سِعئر داغي، وئران اولاجاقسان، بوتون اِدوم دا وئران اولاجاق. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»o#J#پروردئگار رب بله ديئر: «بوتون ير اوزو سِوئندئيي حالدا، من سني وئران اده‌جيم.An{J# آغزينيزلا منئم ضئدّئمه کئبئرله دا‌نيشدينيز، منئم عَلِيهئمه چوخ سؤزلر دِدئنئز. من بونلاري اشئتدئم.»@myJ# او زامان بئله‌جکسن کي، من رب منم.» ائسرايئل داغلارينين ضئدّئنه ددئيئن تحقئرلرئن هاميسيني اِشئتمئشم. سن بله دِمئشدئن: ‹يِرله بئر اولدولار، يِيئلمک اوچون بئزه ورئلدئلر.›=lsJ# بونا گؤره ده پروردئگار رب بويورور: «وارليغيما آند اولسون کي، خالقيما کئن باغلاديغينا موطابئق اونلارلا نجه قضب و حسودلوقلا رفتار اتدئيئنه موطابئق، من ده سنئنله اِله رفتار اده‌جيم. سني موحاکئمه اتدئيئم زامان اونلارا دا اؤزومو تانيتاجاغام.Vk%J# سن بله ددئن: ‹رب او يِرلرده اولسا دا، بو ائکي مئلّت، بو ائکي اؤلکه منئم اولاجاق، اونلاري اؤزومه مولک اده‌جيم.›»@jyJ# سني ابدی اولاراق خاراباليغا چِوئره‌جيم، شهرلرئنده هچ کس ياشاماياجاق. او واخت بئله‌جکسن کي، رب منم.diAJ#داغلاريني اؤلولرله دولدوراجاغام. قيلينجدان کچئرئلَنلر سنئن تپه‌لرئنده، وادئلرئنه و دره‌لرئنده ييخيليب هلاک اولاجاق.:hmJ#من سِعئر داغيني کئمسه‌سئز و خاراباليق بئر يِره چِوئره‌جيم. اورايا گدئب-گلنئن آياغيني کَسه‌جيم.0gYJ#پروردئگار رب بويورور، «وارليغيما آند اولسون کي، من ده سني قانا بولاشديراجاغام، قان سني تعقئب اده‌جک؛ قان تؤکمکدن نئفرت اتمه‌دئيئنه گؤره، قان سني تعقئب اده‌جک.fJ#مادام کي، ائسرايئللی‌لره دائم کئن باغلادين، فلاکته دوشدوکلرئنده، جزالانديريلمالارينين زاماني يرئنه يِتئشدئکده اونلاري قيلينجا تسلئم اتدئن،»#e?J#شهرلرئني وئران اده‌جيم و سن خاراباليغا چِورئله‌جکسن. او واخت بئله‌جکسن کي، رب منم.d+J#دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «ای سِعئر داغي، من سنئن ضئدّئنه‌يَم. من اَلئمي سنئن ضئدّئنه اوزاداجاغام، سني خارابا و کئمسه‌سئز بئر يِره چِوئره‌جيم.cJ#"ای بشر اوغلو، اوزونو سِعئر داغينا چِوئر و اونون ضئدّئنه نبئلئک ادئب>b yJ#منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:naUJ"«سئزه گلئنجه، منئم قويونلاريم، اوتلاغيمين قويونلاري، سئز ائنسانلارسينيز، من ده سئزئن تارينيزام.» پروردئگار رب بله بويورور."o`WJ"او واخت بئله‌جکلر کي، من، اونلارين تاريسي رب، اونلارلايام و اونلار، ائسرايئل نسلي، ده منئم خالقيمدير.» پروردئگار رب بويورور.{_oJ"اونلار اوچون شؤهرتلي بئر باغئستان يِتئشدئره‌جيم. داها اؤلکه‌ده آجليقدان تلف اولماياجاقلار، مئلّتلرئن تحقئرلرئنه ده دؤزميه‌جکلر. ^J"آرتيق مئلّتلرئن قارت مالي اولماياجاقلار، وحشي حيوانلارين يِمي اولماياجاقلار. آسايئش ائچئنده ياشاياجاقلار، اونلاري قورخودان دا اولماياجاق.k]OJ"چؤلده‌کي آغاجلار ميوه يتئره‌جکلر، تورپاق محصول وره‌جک. خالق اؤز اؤلکه‌سئنده آسايئش ائچئنده ياشاياجاق. يوغ ائپلرئني قيريب اونلاري قول ادنلرئن اَلئندن قورتارديغيم زامان بئله‌جکلر کي، رب منم.l\QJ"اونلارين اؤزلرئنه ده، تپه‌مئن اطرافينداکي يِرلره ده برکت وره‌جيم. ياغيشي واختيندا ياغديراجاغام؛ برکتلي ياغيشلار اولاجاق.[J"«اونلارلا بئر صولح عهدي باغلاياجاغام، اؤلکه‌دن ضررلي حيوانلاري قوواجاغام کي، اونلار چؤلده آسايئش ائچئنده ياشاييب مِشه‌لرده ياتسينلار.?ZwJ"من رب اونلارين تاريسي اولاجاغام، قولوم داوود دا اونلارين ائچئنده رهبر اولاجاقدير.» من رب بونو ددئم.QYJ"او واخت باشلارينا تک بئر چوبان، قولوم داوودو قوياجاغام و او، اونلاري اوتاراجاق و اونلارين چوبانلاري اولاجاق.^X5J"بونا گؤره ده من سورومو خئلاص اده‌جيم. اونلار داها قارت مالي اولماياجاقلار و قويونلا قويون آراسيندا من حؤکم اده‌جيم.uWcJ"سئز بوتون آريخ قويونلاري بؤيرونوزله، چئينئنئزله ائته‌له‌يئرسئنئز، اونلاري کنارا چيخارتماق اوچون بوينوزلارينيزلا وورورسونوز.aV;J"بونا گؤره ده پروردئگار رب اونلارا بله ديئر: «باخين، من، بلی، من بَسلَنمئش قويونلا آريخ قويونون آراسيندا حؤکم اده‌جيم.U J"منئم سورومه گلئنجه، سئزئن آياقلارينيزلا تاپدالاديقلارينيزي اونلار گرک يِسئنلر، آياقلارينيزلا بولانديرديقلارينيزي اونلار گرک ائچسئنلر!»lTQJ"گؤزل اوتلاقدا اوتلاماغينيز سئزه آز ائدي کي، اوتلاقلارينيزين قالانيني دا آياقلارينيز آلتيندا تاپدالاييرسينيز؟ دورو سو ائچمه‌يئنئز سئزه آز ائدي کي، آرتيغيني دا آياقلارينيزلا بولانديريرسينيز؟jSMJ"سئزه گلئنجه، ای منئم سوروم، پروردئگار رب بله ديئر: .باخ، قويونلا قويون آراسيندا، قوچلارلا کِچئلر آراسيندا من حؤکم اده‌جيم.`R9J"«ائتمئشي آختاراجاغام، آزاني گری قايتاراجاغام، يارالي اولاني باغلاياجاغام، ناخوش اولانا قووّت وره‌جيم، آمّا بَسلَنمئش و گوجلو اولاني هلاک اده‌جيم. من قويونلاريمي عدالتله اوتاراجاغام.»$QAJ"سورومو من اؤزوم اوتورداجاغام، اونلاري من اؤزوم ياتيرداجاغام.» پروردئگار رب بويورور.qP[J"اونلاري گؤزل بئر اوتلاقدا يِدئرده‌جيم. يايلاقلاري ائسرايئلئن اوجا داغلاري اوستونده اولاجاق. اورادا گؤزل بئر يايلاقدا ياتاجاقلار. ائسرايئل داغلاري اوستونده اولان بَهَرلي اوتلاقدا اوتلاياجاقلار.SOJ" اونلاري خالقلارين آراسيندان چيخارداجاغام، اؤلکه‌لردن ييغيب اؤز تورپاقلارينا گتئره‌جيم؛ ائسرايئل داغلاريندا، دره‌لرده، اؤلکه‌نئن بوتون مسکوني يِرلرئنده اونلاري يِدئرده‌جيم.sN_J" داغيليشميش قويونلارينين آراسيندا اولان بئر چوبان نجه سوروسونون قيدئنه قالار، من ده سورومون قيدئنه اِله قالاجاغام. بولودلو و قارانليق بئر گونده اطرافا سَپه‌لَندئکلري هر يردن اونلاري قورتاراجاغام.*MMJ" چونکي پروردئگار رب بله ديئر: «باخين، من اؤزوم سورومون دالينجا گدئب اونلاري آختاراجاغام.L#J" پروردئگار رب بله ديئر: ‹من بو چوبانلارين ضئدّئنه‌يَم. سوروم اوچون اونلاردان حساب ورمه‌لرئني طلب اده‌جيم. سورونو اوتارماق ائشئني بئر داها اونلارا ورميه‌جيم. بلجه چوبانلار آرتيق اؤزلرئني کؤکَلتميه‌جکلر. سورومو اونلارين دئشلرئندن قورتاراجاغام کي، بئر داها اونلارا يِم اولماسينلار.›»sK_J" بوتون بونلارا گؤره، ای چوبانلار، ربّئن سؤزونه قولاق آسين.J/J"پروردئگار رب بويورور: «وارليغيما آند اولسون، ائندي کي، چوبان اولماديغي اوچون سوروم قارت ادئلئب، بوتون وحشي حيوانلارا يِم اولوب، چوبانلاريم دا سورومو آختارماييب اونلاري يِدئرتمه‌يئبلر، لاکئن اؤز-اؤزلرئني يِدئردئبلر–gIGJ"بونا گؤره ده، ای چوبانلار، ربّئن سؤزونه قولاق آسين.HwJ"منئم سوروم بوتون داغلاردا و اوجا تپه‌لرده سرگردان اولدو. منئم سوروم بوتون يِر اوزونه داغيليشدي. بئر سوروشان، بئر آختاران دا يوخ ائدي.»@GyJ"اونلار دا چوبان اولماديغي اوچون داغيليشديلار و وحشي حيوانلارا يِم اولدولار، هر بئري بئر يِره قاچدي.jFMJ"ضعئفلره قووّت ورمه‌يئبسئنئز، ناخوش اولاني صاغالتماييبسينيز، سيناني باغلاماييبسينيز، آزاني گری قايتارماييبسينيز، ائته‌ني آختارماييبسينيز؛ آنجاق زور و قدّارليقلا اونلارا آغاليق ادئبسئنئز.YE+J"سئز ياغي يِيئرسئنئز، يوندان پالتار گِيئنئرسئنئز، بَسلَنمئش قويون-کِچئني کَسئرسئنئز، سورونو يِدئرتمه‌يئرسئنئز.D#J""ای بشر اوغلو، نبئلئک ات، ائسرايئلئن چوبانلارينين ضئدّئنه نبئلئک ادئب اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «ائسرايئل چوبانلارينين واي حالينا کي، آنجاق اؤزلرئني يِدئردئرلر! مگر چوبانلار گرک سورونو يِدئرتمه‌سئنلر؟>C yJ"منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:SBJ!!بلجه بوتون بونلار دوغرو چيخاندا کي، قطعن ده دوغرو چيخاجاق، آرالاريندا بئر پيغمبر اولدوغونو باشا دوشه‌جکلر.»""AyJ! باخ، سن اونلار اوچون گؤزل سَسله سِوگي نغمه‌لري اوخويان ياخشي بئر ساز چالان کئمي‌سن. سؤزلرئنه قولاق آسيرلار، آمّا اونلارا عمل اتمئرلر.-@SJ!خالق هر واخت اولدوغو کئمي سنئن يانينا گلئرلر. منئم خالقيم اولاراق قاباغيندا اوتورورلار، سؤزلرئنه قولاق آسيرلار، آمّا ددئکلرئمه عمل اتمئرلر. چونکي شهوتلي سؤزلر آغيزلاريندا ائکَن عمل ادئرلر، و اورَکلري حارام قازانج دالينجا گِدئر.Y?+J!سنه گلئنجه، ای بشر اوغلو، هموطنلرئن دووارلارين دئبئنده، اِولرئن قاپيسي قاباغيندا سنئن حاقّيندا دانيشيرلار. بئربئرلرئنه ديئرلر: ‹گلئن گِدَک، رب طرفئندن نازئل اولان سؤزه قولاق آساق.›G>J!اتدئکلري بوتون ائيرنج ائشلردن اؤتري، اؤلکه‌ني خارابا و ساکئنسئز قويدوغوم زامان، بئله‌جکلر کي، رب منم.=wJ!اؤلکه‌ني خارابا و ساکئنسئز قوياجاغام. کئبئرلَندئکلري قودرت هچ اولاجاق؛ ائسرايئل داغلاري ساکئنسئز قالاجاق، اورادان کئمسه کِچميه‌جک.+<OJ!اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «وارليغيما آند اولسون کي، خارابا قالان شهرلرده ياشايانلار قطعن قيلينجلا هلاک اولاجاقلار. چؤلده قالانلاري وحشي حيوانلارا يِم اده‌جيم. قالالاردا و ماغارالاردا اولانلار دا وبادان اؤله‌جکلر.%;CJ!سئز قيلينجينيزا بِل باغلاييرسينيز، ائيرنج ائشلر گؤرورسونوز، هر کس اؤز قونشوسونون آرواديني نجئس ادئر. بله اولدوغو حالدا اؤلکه‌ني مگر مولک آلا بئلرسئنئز؟»D:J!بو سؤزلردن اؤتري اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «اَتي قاني ائله يِيئرسئنئز، قان تؤکَرکَن بوتلرئنئزه باخيرسينيز. بله اولدوغو حالدا اؤلکه‌ني مگر مولک آلا بئلرسئنئز؟d9AJ!"ای بشر اوغلو، ائسرايئلئن خارابا قالميش شهرلرئنده ياشايانلار بله ديئرلر: «ائبراهئم تک بئر آدام ائدي، آمّا گئنه ده اؤلکه‌يه مالئک اولدو؛ بئز ده مالئک اولا بئله‌رئک، بوندان علاوه، چوخوق دا.»N8J!او واخت منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:D7J!آخشام واختي، او قاچقين منئم يانيما گلمه‌مئشدن قاباق، ربّئن اَلي منئم اوستومده ائدي؛ سحر او آدامين يانيما گلدئيي واخت، رب دئلئمي آچدي؛ دئلئم آچيلدي، آرتيق دانيشا بئلئردئم.m6SJ!اسئرلئيئمئزئن اون ائکئنجي ائلئنده، اونونجو آيين بِشئنجي گونو، اورشَلئمدن قاچيب قورتولموش بئر نفر گلئب منه ددي: "شهر آليندي."g5GJ!آنجاق سئز حله ده ديئرسئنئز: «ربّئن يولو دوز ديئل.» سئزئن هر بئرئنئزي اؤز عملئنه گؤره موحاکئمه اده‌جيم، ای ائسرايئل نسلي!""&4EJ!لاکئن پئس آدام اؤز پئسلئيئندن دؤنوب عدالت و صالحلئکله عمل اتسه، بو عمللرله ياشاياجاق.31J!او زامان کي، صالح آدام اؤز صالحلئيئندن دؤنوب پئسلئک ادئر، بوندان اؤتري اؤله‌جک.02YJ!آمّا سنئن هموطنلرئن ديئرلر: «ربّئن يولو دوز ديئل.» حال بو کي، اونلارين اؤز يوللاري دوز ديئل.g1GJ!بو آدامين اتدئيي گوناهلاردان هچ بئري اونون ضئدّئنه يادا سالينماياجاق. او عدالت و صالحلئکله عمل ادئب؛ البتّه، ياشاياجاق.»0 J!گئرووونو گری ورسه، سويغونچولوقلا آلديغيني گری قايتارسا، پئسلئک اتمه‌دن حيات ورئجي قايدالارا گؤره رفتار اتسه، البتّه، ياشاييب اؤلميه‌جک.B/}J!آمّا پئس آداما ‹البتّه، اؤله‌جکسن› دِدئيئم زامان، اگر گوناهيندان دؤنوب عدالتلي و صالح ائشلر گؤرسه-C.J! صالح آداما ‹البتّه، ياشاياجاقسان› دِدئيئم زامان، اگر او اؤز صالحلئيئنه اعتئماد ادئب پئسلئک اتسه، صالح ائشلرئندن هچ بئري يادا سالينماياجاق؛ اتدئيي پئسلئيه گؤره اؤله‌جک.*-MJ! سن، ای بشر اوغلو، اؤز هموطنلرئنه دِه: «عوصيان اتدئيي حالدا، صالحئن صالحلئيي اونو خئلاص اتمَز. پئس آداما گلئنجه، اگر او اؤز پئسلئيئندن دؤنسه، بوندان اؤتري هلاک اولماز. صالح آدام گوناه اتدئيي حالدا، اؤز صالحلئيي ائله ياشايا بئلمز.,!J! اونلارا دِه: «وارليغيما آند اولسون، پئس آدامين اؤلوموندن کِف اتمئرم، اونون اؤز يولوندان دؤنوب ياشاماسيندان کِف ادئرم.» پروردئگار رب بويورور. «دؤنون، پئس يوللارينيزدان دؤنون. نه اوچون اؤله‌سئنئز، ای ائسرايئل نسلي؟»X+)J! سن، ای بشر اوغلو، ائسرايئل اِوئنه بله دِه: «سئز ديئبسئنئز کي، عوصيانلاريميز و گوناهلاريميز بوينوموزدادير و بئز اونلارين ائچئنده اَرئيئب يوخ اولوروق؛ بله حالدا نجه ياشايا بئله‌رئک؟»6*eJ! آمّا اگر سن پئس آداما ائخطار وره‌سن کي، اؤز يولوندان دؤنسون، لاکئن او اؤز يولوندان دؤنمه‌سه، اؤز تقصئري ائچئنده اؤله‌جک، آمّا سن اؤز جا‌نيني قورتارميش اولورسان.»)#J!او زامان کي، پئس آداما ديئرَم؛ ‹ای پئس آدام، سن قطعن اؤله‌جکسن› و سن اونونلا دانيشماييب اونا خبر ورمئرسن کي، اؤز يولوندان دؤنسون. او پئس آدام اؤز تقصئرئنه ائچئنده اؤله‌جک، لاکئن اونون قانيني سنئن بوينونا قوياجاغام.()J!سنه گلئنجه، ای بشر اوغلو، من سني ائسرايئل نسلی اوچون گؤزَتچي قويموشام؛ نه زامان آغزيمدان بئر سؤز اشئده‌سن، گرک اونلارا منئم طرفئمدن ائخطار وره‌سن.'3J!لاکئن اگر گؤزَتچي گؤرسون کي، قيلينج گلئر و کَره‌ناي چالماسين و خالقين بوندان خبري اولماسين و قيلينج دا گلئب اونلاردان بئرئني هلاک اتسئن، او آدام اؤز تقصئري ائچئنده اؤلدورولموشدور، لاکئن قاني گؤزَتچئنئن بوينونا اولاجاق.'&GJ!او، کَره‌ناي سَسئني اشئتدي، لاکئن بو ائخطارا دئقّت اتمه‌‌دي؛ بونا گؤره ده قاني اؤز باشينا اولاجاق. آمّا اگر ائخطارا دئقّت اتسَيدي، جا‌نيني خئلاص اِدَردي.h%IJ!او زامان کئم کَره‌ناي سَسئني اشئدئب بو ائخطارا دئقّت اتمه‌سه و قيلينج گلئب اونو اؤلدورسه، اونون قاني اؤز باشينا اولاجاق.3$_J!و بو گؤزَتچي اؤلکه‌نئن اوستونه قيلينجين گلدئيئني گؤره‌نده کَره‌ناي چاليب خالقا خبر ورسئن،U##J!"ای بشر اوغلو، خالقينا منصوب اولانلارلا دانيش و اونلارا بله دِه: «اگر من بئر اؤلکه‌نئن اوستونه قيلينج گؤنده‌رَنده، اؤلکه خالقي، ائچئندن بئر نفري سِچئب اؤزلري اوچون گؤزَتچي قويسون،>" yJ!منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:W!'J «دئرئلر آراسينا قورخو سالماسينا ائجازه وردئيئمه باخماياراق، فئرعون و اونون چوخلو خالقي قيلينجلا اؤلدورولَنلرله بئرلئکده ختنه‌سئزلرئن يانينا اوزاناجاق.» پروردئگار رب بله بويورور."b =J «فئرعون و اونون بوتون قوشونو، قيلينجلا اؤلدورولموش بو بؤيوک جاماعاتي گؤرنده تسلّی تاپاجاق.» پروردئگار رب بله بويورور.veJ بوتون شئمال اؤلکه‌لرئنئن باشچيلاري، بوتون صئدونلولار اورادادير. گوجلري ائله قورخو سالديقلاري حالدا اؤلدورولَنلرله بئرلئکده روسوايچيليق ائچئنده يِرئن آلتينا اِندئلر. ختنه‌سئز حالدا قيلينجلا اؤلدورولَنلرله بئرلئکده خجالت ائچئنده قبئره اِنَنلرئن يانينا اوزانديلار.CJ اِدوم، پادشاهلاري و بوتون رهبرلري اورادادير. گوجلو اولمالارينا باخماياراق، قيلينجلا اؤلدورولَنلرئن يانينا قويولدولار. قبئره اِنَنلرئن، ختنه‌سئزلرئن يانينا اوزانيرلار. u:~}|{zyy5xrwIvu>&<;+98865q43100/-.-",y+?*)'&% $3# !12wO u @ " dK: J("اِيواني بايير حيطه باخيردي. دروازانين يان تاختالاري ائکي طرفدن خورما آغاجي تصوئرلري ائله بَزَنمئشدي. اورايا سکّئز پئلّه‌‌کَنله چيخيرديلار.%J(!کشئکچي اوتاقلارينين، بؤلمه دووارلارينين و اِيوانينين اؤلچوسو او بئرئلرئنئن اؤلچوسونه برابر ائدي. دروازا ائله اِيوانينين هر طرفئنده پنجره‌لر وار ائدي. دروازانين اوزونلوغو اَلّي قول‌آچ، اِني ائيئرمي بش قول‌آچ ائدي.X)J( او آدام منی شرقده‌کي ائچه‌ري حيطه آپاردي. اوراداکي دروازاني اؤلچدو. اؤلچوسو او بئرئلرئنئن اؤلچوسونه برابر ائدي.r]J(اِيواني بايير حيطه باخيردي. دروازانين يان تختلري خورما آغاجي تصوئرلري ائله بَزَنمئشدي. اورايا سکّئز پئلّه‌‌کَنله چيخيرديلار.%CJ(هر طرفده اِيوانلار وار ائدي کي، اوزونلوغو ائيئرمي بش قول‌آچ، اِني ده بش قول‌آچ ائدي.J(کشئکچي اوتاقلارينين، بؤلمه دووارلارينين و اِيوانين اؤلچولري او بئرئلرئنئن اؤلچولرئنه برابر ائدي. دروازا ائله اِيوانين هر طرفئنده پنجره‌لر وار ائدي. دروازانين اوزونلوغو اَلّي قول‌آچ، اِني ائيئرمي بش قول‌آچ ائدي.hIJ(او آدام منی جنوب دروازاسيندان ائچه‌ري حيطه آپاردي. جنوب دروازاسيني اؤلچدو: اؤلچولري او بئرئلرئنئن اؤلچولرئنه برابر ائدي.J(ائچه‌ري حيطئن جنوبا باخان بئر دروازاسي وار ائدي. او آدام بو ائچه‌ري دروازادان جنوبا باخان دروازايا قدر اولان مسافه‌ني اؤلچدو: يوز قول‌آچ ائدي.7J(اورايا يدّي پئلّه‌‌کَنله چيخيرديلار. بونلارين موقابئلئنده اِيوان وار ائدي. دروازانين يان تختلري هر ائکي طرفدن بئر خورما آغاجي تصوئري ائله بَزَنمئشدي.+J(او بئرئلرئنده اولدوغو کئمي، بو دروازا ائله اِيوانين هر طرفئنده ده پنجره‌لر وار ائدي. اِيوانين اوزونلوغو اَلّي قول‌آچ، اِني ائيئرمي بش قول‌آچ ائدي.0~YJ(او آدام منی جنوبا طرف آپاردي. اورادا جنوبا باخان بئر دروازا گؤردوم. او، دروازانين يان تاختالاريني و اِيواني اؤلچدو: اؤلچولري او بئرئلرئنئن اؤلچولرئنه برابر ائدي.,}QJ(شرق دروازاسيندا اولدوغو کئمي شئمال دروازاسينا دا باخان بئر ائچه‌ري حيط دروازاسي وار ائدي. او آدام بو ائکي دروازا آراسينداکي مسافه‌ني اؤلچدو: يوز قول‌آچ ائدي.N|J(پنجره‌لرئن، اِيوانين و خورما آغاجي تصوئرلرئنئن اؤلچوسو شرقه باخان دروازانين اؤلچوسونه برابر ائدي. اورايا يدّي پئلّه‌‌کَنله چيخيرديلار، بونلارين موقابئلئنده اِيوان وار ائدي.Q{J(بورانين هر ائکي طرفئنده اوچ-اوچ کشئکچي اوتاغي وار ائدي. بؤلمه دووارلاري و اِيوانلاري بئرئنجي دروازانين اؤلچوسونه برابر ائدي: اوزونلوغو اَلّي قول‌آچ، اِني ائيئرمي بش قول‌آچ ائدي.zJ(او آدام بايير حيطئن شئمالا باخان دروازاسينين اوزونلوغونو و اِنئني اؤلچدو.dyAJ(او آدام حيطئن اِنئني آشاغي دروازادان ائچه‌ري حيطئن دروازاسينا قدر اؤلچدو: شرقده و شئمالدا اولان مسافه يوز قول‌آچ ائدي.@xyJ(دروازالارين هر ائکي طرفئنده‌کي داش يولون اِني قاپيلارين اوزونلوغو قدر ائدي. بو، آشاغي داش يول ائدي.~wuJ(او آدام منی بايير حيطه گتئردي. باخ، اورادا بايير حيطي اَحاطه‌يه آلان اوتاقلار و داش يول وار ائدي. داش يول بويونجا اوتوز اوتاق وار ائدي.\v1J(دروازانين ائچه‌ري طرفئنئن هر يانيندا کشئکچي اوتاقلارينين و بؤلمه دووارلارينين ائچه‌رئيه باخان موشَبّک پنجره‌لري وار ائدي. اِيوانلاردا دا بله ائدي. هر يانين ائچه‌ري طرفئندن پنجره‌لر وار ائدي. هر بؤلمه‌نئن دوواري اوستونده خورما آغاجي تصوئر اولونموشدو. u J(دروازانين آستاناسيندان اِيوانين آخيرينا قدر مسافه اَلّي قول‌آچ ائدي.5tcJ(يان سوتونلاري اؤلچدو: آلتميش قول‌آچ ائدي. دروازانين اطرافينداکي حيط سوتونلارا قدر اوزانيردي.sJ( سونرا او، دروازانين اِنئني–کشئکچي اوتاقلارينين دووارلارينين آراسيني اؤلچدو: ائيئرمي بش قول‌آچ ائدي؛ دروازالار بئربئرئنئن موقابئلده ائدئلر.Yr+J( هر ائکي طرفده اولان کشئکچي اوتاقلارينين قاباغيندا، بئر قول‌آچ اوجاليغيندا بئر آراکَسمه وار ائدي. هر ائکي طرفده کشئکچي اوتاقلاري دؤردبوجاقلي ائدي. کنارلاري هر طرفدن آلتي قول‌آچ ائدي.EqJ( او، دروازانين آستاناسينين اِنئني اؤلچدو: اون قول‌آچ ائدي. دروازانين اوزونلوغو دا اون اوچ قول‌آچ ائدي.pJ( شرق دروازاسينين هر ائکي يانيندا اوچ-اوچ کشئکچي اوتاغي وار ائدي. اوچونون ده اؤلچوسو بئر ائدي. هر ائکي طرفده اولان سوتونلارين دا اؤلچوسو بئر ائدي.=J& وئران اولموش شهرلرده ياشايان خالقي قارت ادئب ماليني تالان اده‌جيم.› سوروسو و مالي اولان، دونيانين اورتاسيندا ياشايان بو مئلّتلرئن آراسيندان ييغيلميش خالقين ضئدّئنه اَلئني اوزاداجاقسان.k=OJ& دئيه‌جکسن: ‹دووارسيز کَندلري اولان او اؤلکه‌يه هوجوم اده‌جيم. آسايئش و آرامليق ائچئنده ياشايان آداملارين اوستونه گده‌جيم. بو کَندلرئن هاميسي دووارسيزدير، دروازالاري دا، سورگولري ده يوخدور. <9J& پروردئگار رب بله ديئر: «او گون آغلينا بعضی دوشونجه‌لر گله‌جک، پئس بئر نئيّت قوروب|;qJ& سن، بوتون قوشونون و سنئنله بئرلئکده بئر چوخ خالق چيخيب طوفان کئمي گله‌جکسئنئز، اؤلکه‌نئن اوستونو توتان بولودا بَنزه‌يه‌جکسئنئز.»_:7J&اوزون مودّتدن سونرا دؤيوشه چاغيريلاجاقسان. گله‌جک ائل‌لرده قيلينجدان قورتولوب راحاتلانان اؤلکه‌يه هوجوم اده‌جکسن. او اؤلکه‌نئن ساکئنلري چوخلو خالقلارين ائچئندن ائسرايئل داغلارينا ييغيليبلار. بو داغلار همئشه خاراباليق ائدي، آمّا اونلارين ساکئنلري خالقلار آراسيندان گری قايتاريليبلار و هاميسي آسايئش ائچئنده ياشاييرلار.59cJ&حاضير اول! اطرافيندا ييغيلميش او بؤيوک قوشونلا بئرلئکده حاضيرلاش. اونلارا سن ريئس اولاجاقسان.8)J&گومِري و اونون بوتون قوشونلاريني، اوزاق شئمالدان بِيت توگَرماني و اونون بوتون قوشونلاريني، بونلارلا بئرلئکده بئر چوخ خالقلاري قوووب چيخارداجاغام.77J&اونلارلا بئرلئکده قالخان و دَبئلقه‌يه بورونموش فارسلاري، کوشلولاري، پوطلولاري،Y6+J&سني گری قايتاراجاغام، چنه‌لرئنه چنگل‌لر تاخاجاغام. سني، بوتون قوشونو، آتلاري، بوتون تجهئز اولونموش آتلي‌لاري، سئپر، قالخان و قيلينجلا سئلاحلانميش بؤيوک قوشونو قوووب چيخارداجاغام.51J&پروردئگار رب بله ديئر: «ای مِشِکئن و توبالين باش رهبري گوگ، من سنئن ضئدّئنه‌يَم.\41J&"ای بشر اوغلو، ماگوگ اؤلکه‌سئندن اولان مِشِکئن و توبالين باش رهبري گوگا اوز توت و اونون ضئدّئنه نبئلئک ادئب دِه کي،>3 yJ&منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:Z2-J%موقدّس مکانيمي ابده کئمي اونلارين آراسيندا يِرلَشدئرَنده، مئلّتلر بئله‌جکلر کي، ائسرايئلي تقدئس ادن من رَبّم.»""41aJ%منئم مسکنئم اونلارين آراسيندا اولاجاق. من اونلارين تاريسي، اونلار دا منئم خالقيم اولاجاقلار.L0J%من اونلارلا صولح عهدي باغلاياجاغام. بو اونلارلا ابدی بئر عهد اولاجاق. اونلاري اورادا يِرلَشدئرئب سايلاريني چوخالداجاغام. موقدّس مکانيمي ابده کئمي اونلارين آراسيندا قوراجاغام.X/)J%قولوم يعقوبا وردئيئم، آتالارينين ياشاديقلاري اؤلکه‌ده ياشاياجاقلار، اؤزلري، اوغوللاري و نوه‌لري ابده کئمي اورادا ياشاياجاقلار. قولوم داوود دا ابده کئمي اونلارين رهبري اولاجاقدير.:.mJ%قولوم داوود اونلارين پادشاهي اولاجاق، اونلارين هاميسينا واحئد چوبان اولاجاقدير. اونلار منئم حؤکملرئمه گؤره رفتار اده‌جکلر و قايدالاريمي ساخلاييب يرئنه يتئره‌جکلر. -J%آرتيق بوتلري ائله، ائيرنج شيلري ائله، عوصيانلاري ائله اؤزلرئني نجئس اتميه‌جکلر. اونلاري ياشاديقلاري و ائچئنده گوناه اتدئکلري يِرلردن قورتاريب تمئز اده‌جيم. اونلار منئم خالقيم، من ده اونلارين تاريسي اولاجاغام.K,J%اونلاري اؤلکه‌ده، ائسرايئل داغلاري اوستونده واحئد بئر مئلّت اده‌جيم. هاميسينين واحئد پادشاهي اولاجاق. داها ائکي آيري مئلّت اولماياجاقلار، ائکي پادشاهليغا دا بؤلونميه‌جکلر.L+J%اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: باخين، من ائسرايئل اؤولادلاريني، يانلارينا گتدئکلري مئلّتلرئن آراسيندان گؤتوره‌جيم، اونلاري هر يردن ييغيب اؤز تورپاقلارينا گتئره‌جيم.*yJ%اوستونه يازي يازديغين عصالار اونلارين گؤزلري قاباغيندا اولاجاق.@)yJ%اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «اِفرايئمئن اَلئنده‌کي عصاني، يعني يوسئفئن عصاسيني و اونون همراهي اولان ائسرايئل قبئله‌لرئنئن عصاسيني گؤتوره‌‌جيم و يهودانين عصاسي ائله بئرلَشدئرئب بئر عصا اده‌جيم. اونلار اَلئمده بئر اولاجاقلار.3(_J%اگر سنئن خالقينين اؤولادلاري سوروشسالار کي «اتدئکلرئنئن معناسي نه‌دئر، بئزه بئلدئرمَزسن؟» '9J%بو عصالاري بئربئرئنئن اوستونه قويوب بئرلَشدئر. اِله ات کي، اَلئنده بئر عصا اولسون.A&{J%"سن، ای بشر اوغلو، اَلئنه بئر عصا گؤتور و اونون اوستونه ياز: «يهودا و اونون همراهي اولان ائسرايئل اؤولادلاري اوچون.» سونرا باشقا بئر عصا گؤتور و اونون اوستونه ياز: «اِفرايئمئن عصاصي اولان يوسئف و اونون همراهي اولان بوتون ائسرايئل نسلی اوچون.»?%yJ%منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:F$J%من ائچئنئزه اؤز روحومو قوياجاغام و سئز دئرئله‌جکسئنئز. سئزي اؤز تورپاغينيزا يِرلَشدئره‌جيم. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، من رب بونو دِمئشم و يرئنه يتئره‌جيم.» رب بله بويورور."-#SJ% ای خالقيم، من قبئرلرئنئزي آچاندا، سئزي قبئرلرئنئزدن چيخارداندا بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.$"AJ% بونا گؤره ده نبئلئک ادئب اونلارا دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «ای خالقيم، من قبئرلرئنئزي آچيب سئزي اورادان چيخارداجاغام و ائسرايئل تورپاغينا گتئره‌جيم.6!eJ% او واخت رب منه ددي: "ای بشر اوغلو، بو سوموکلر بوتون ائسرايئل نسلئني تمثئل ادئر. باخ، اونلار بله ديئرلر: «سوموکلرئمئز قورويوب، اومئدئمئز يوخ اولوب، کامئل کَسئلمئشئک.»q [J% منه امر اتدئيي کئمي نبئلئک اتدئم. نفس اونلارين ائچئنه گئردي و اونلار دئرئلئب آياق اوسته قالخديلار. چوخ بؤيوک بئر قوشون ياراندي.gGJ% رب منه ددي: "ای بشر اوغلو، نفس اوچون نبئلئک ات، نبئلئک ادئب نفسه دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «ای نفس، کوله‌يئن اَسدئيي دؤرد سمتدن گل، بو اؤلدورولَن آداملارين اوستونه اوفور کي، دئرئلسئنلر.»""Z-J%من باخيب گؤردوم کي، اونلارين اوستونه وَتَرلر گلدي، اَت بئتدي، بونلاري دا دَري اؤرتدو. لاکئن اونلاردا نفس يوخ ائدي.)KJ%منه امر اولوندوغو کئمي نبئلئک اتدئم. من نبئلئک اِدَرکَن بئر گورولتو قوپدو، بئر تاقّيلتي اِشئدئلدي. سوموکلر بئربئرلرئنه ياخينلاشديلار، سوموک سومويه بئتئشدي.$AJ%اوستونوزه وَتَرلر قوياجاغام، اَت بئتئره‌جيم، سئزي دَري ائله اؤرته‌جيم، ائچئزه نفس قوياجاغام کي، سئز دئرئله‌‌سئنئز؛ او واخت بئله‌جکسئنئز کي، رب منم.»"">uJ%پروردئگار رب بو سوموکلره بله ديئر: «باخين، من سئزئن ائچئنئزه نفس قوياجاغام کي، سئز دئرئله‌‌سئنئز.7gJ%او منه ددي: "بو سوموکلر اوچون نبئلئک ادئب اونلارا دِه کي، ای قورو سوموکلر، ربّئن سؤزونو اِشئدئن.FJ%رب منه ددي: "ای بشر اوغلو، بو سوموکلر مگر دئرئله بئلر؟" من جاواب وردئم: "ای پروردئگار رب، بونو سن بئلئرسن."q[J%او منی اونلارين اوستونده گَزدئرئب هر طرفه آپاردي. گؤردوم کي، وادئنئن اوستونده سايسيز-حسابسيز سوموک وار. اونلار بَرک قوروموشدو.X +J%ربّئن اَلي اوستومده ائدي. رب اؤز روحو ائله منی باييرا چيخارديب وادئنئن اورتاسينا قويدو؛ وادي سوموکلرله دولو ائدي.5cJ$&بايرام گونلرئنده اورشَلئمده قوربانليق حيوان سورولري نجه چوخ اولور، وئران ادئلمئش شهرلر ده اِلَجه ائنسان سورولري ائله دولو اولاجاق. او واخت بئله‌جکلر کي، رب منم.»""q[J$%پروردئگار رب بله ديئر: «من ائسرايئل نسلئنئن خاهئشلرئني قبول ادئب اونلار اوچون بونو اده‌جيم: اهالئسئني سورو کئمي چوخالداجاغام.<qJ$$او واخت اطرافينيزدا قالان مئلّتلر بئله‌جکلر کي، داغيديلميش يِرلري من رب تئکمئشم، چؤله چِورئلمئش يِرلري من آباد اتمئشم. من رب بونو دِمئشم و قطعن اونو يرئنه يتئره‌جيم.» t"}|~{}zKyfxvut-srQqZonimljihfdcbb$a_^^I\[[YXWVU2TSRQIPEONMLK^JICHGF+DBA(@C??P>>M=<;:f99S8644 3.10?.--,8+Y)('&g%$#"!!^C  PR6  > Ny8|iJ,"کاهئنلرئن ائرثي وار: اونلارين ائرثي منم. ائسرايئلده اونلارا مولک ورمه‌يئن. اونلارين مولکو منم.f{EJ,معبدده خئدمت اتمک اوچون ائچه‌ري حيطه گئره‌جيي گون، اؤزو اوچون بئر گوناه قورباني تقدئم اتسئن.» پروردئگار رب بله بويورور.Zz-J,پاک اولدوقدان سونرا حله يدّي گون گؤزله‌سئن."y=J,کاهئن بئر اؤلويه ياخينلاشيب اؤزونو نجئسلَمه‌سئن، آمّا اگر اؤلو آناسي، آتاسي، اوغلو، قيزي، قارداشي و يا باکئره سوباي باجيسي اولسا، اؤزونو نجئسلَيه بئلر.KxJ,موباحئثه‌لي ائشلرده اونلار داور اولاجاقلار؛ حؤکملرئمه گؤره قرار ورمه‌لي‌دئرلر. بايراملاريملا باغلي، قايدا-قانونلاريما عمل اتمه‌لي، سَبّت گونلرئمي موقدّس سايمالي‌ديرلار./wWJ,اونلار منئم خالقيما موقدّس اولان شيي عادي شيدن، نجئس شيي تمئز شيدن آييرماغي اؤيرَده‌جکلر.vJ,کاهئنلر دول و يا بوشانميش آرواد آلماسينلار، آمّا ائسرايئل نسلئندن اولان بئر باکئره قيز و يا دا باشقا کاهئندن دول قالميش آروادي آلا بئلرلر.vueJ,هچ بئر کاهئن، ائچه‌ري حيطه گئره‌جيي واخت، شراب ائچمه‌سئن.2t]J,کاهئنلر باشلاريني قيرخماسينلار، ساچلاريني اوزاتماسينلار، فقط ساچلاريني کَسئب دوزه‌لتسئن. s9J,بايير حيطده، بايير حيطده اولان خالقين يانينا چيخمادان قاباق، او گِيئملری کی، خئدمت اِدَرکَن اَيئنلرئنده وار ائدی، چيخارديب موقدّس اوتاقلارا قويسونلار و باشقا پالتارلار گِيسئنلر کي، گِيئملري ائله خالقي تقدئس اتمه‌سئنلر.Zr-J,باشلارينا کتان عمّامه ساريسينلار، بِل‌لرئنه کتان آلت پالتاري گِيسئنلر. بدنلرئني تَرله‌دن بئر شي گِيئنمه‌سئنلر.Jq J,کاهئنلر، ائچه‌ري حيطئن دروازالاريندان گئره‌جکلري زامان، گرک کتان گِيئم اَيئنلرئنده اولسون، ائچه‌ري حيطئن دروازالاريندا و يا معبدده خئدمت اِدَرکَن يون پالتار گِيمه‌سئنلر.SpJ,« اونلار موقدّس مکانيما گئره‌جکلر، حوضورومدا خئدمت اتمک اوچون سوفره‌مه ياخينلاشيب امرئمي يرئنه يتئره‌جکلر.eoCJ,آنجاق ائسرايئل اؤولادلاري منی قويوب يولدان آزديغي زامان، موقدّس مکانيمين خئدمت وظئفه‌سئني يرئنه يتئردئيي صادوق نسلئندن لاوئلي کاهئنلر حوضورومدا خئدمت اتمک اوچون منه ياخينلاشاجاق. اونلار پئي و قان تقدئم اتمک اوچون حوضوروما چيخاجاقلار.» پروردئگار رب بويورور.,nQJ,آمّا حله ده معبدئن خئدمت وظئفه‌سئني و اورادا گؤرولَن بوتون ائشلري اونلارا تاپشيراجاغام.Wm'J, «اونلار کاهئن آديندا خئدمت اتمک اوچون منه ياخينلاشماياجاقلار، بوتون موقدّس شيلرئمه، لاپ موقدّس قوربانلاريما توخونماياجاقلار. اتدئکلري ائيرنج عمل‌لرئنئن روسوايچيليغيني چکه‌جکلر.QlJ, ائندي کي اونلار بوتلرئنئن قاباغيندا ائسرايئل نسلئنه خئدمت اده‌رَک خالقي گوناها باتيرديلار، من رب ده آند ائچمئشم کي، اونلاري گوناهلارينا گؤره جزالانديريم.» پروردئگار رب بويورور.9kkJ, لاکئن موقدّس مکانيمدا بو ائشلري گؤره‌جکلر: معبدئن دروازالارينا نظارت اده‌جکلر، معبدئن خئدمت ائشلرئني گؤره‌جکلر، خالق اوچون يانديرما قوربانلاري و باشقا قوربانليق حيوانلاري کَسه‌جکلر، خالقين قاباغيندا دوروب اونلارا خئدمت اده‌جکلر. jJ, او لاوئلي‌لر کی، ائسرايئل يولدان آزديغي زامان مندن اوزاقلاشديلار و يولدان آزيب بوتلري دالينجا گِتدئلر، اؤز گوناهلارينين جزاسيني چکه‌جکلر،zimJ, پروردئگار رب بله ديئر: «ائسرايئل خالقي آراسيندا ياشايان اوره‌يي و بدني ختنه ادئلمه‌مئش هچ بئر ياد-اِللي موقدّس مکانيما گئرمه‌سئن.ohWJ,موقدّس شيلرئم حاقّيندا اولان وظئفه‌ني يرئنه يتئرمه‌دئنئز. موقدّس مکانيمدا بو شيلره نظارت اتمه‌يي آيريلارينا تاپشيردينيز.»Ug#J,اوره‌يي و بدني ختنه ادئلمه‌مئش ياد اِلّي‌لري موقدّس مکانيما گتئردئنئز، منه يمک اولماق اوچون پئي و قان تقدئم اتمکله معبدئمي نجئسله‌دئنئز. بلجه ائيرنج ائشلرئنئزله عهدئمي پوزدونوز.yfkJ,عاصي اولان ائسرايئل نسلئنه دِه کي، پروردئگار رب بله ديئر: «ای ائسرايئل نسلي، آرتيق بَسدئر! اتدئيئنئز ائيرنج ائشلره داها آخير قويون.#e?J,رب منه ددي: "ای بشر اوغلو، ربّئن معبدئنئن بوتون قايدا-قانونلاري باره‌ده دئيه‌جيئم سؤزلره ياخشي-ياخشي قولاق آس، گؤزلرئنله گؤر، اونلارا قولاق آس، هر شيه دئقّتله باخ. معبدئن گئرئشئنه و موقدّس مکانين بوتون چيخيشلارينا دئقّت ات. dJ,او آدام منی شئمال دروازاسي يولوندان معبدئن قاباغينا گتئردي. من باخيب گؤردوم کي، ربّئن عئزّتي اؤز معبدئني دولدوروب. بو زامان اوزو اوسته دوشدوم.{coJ,فقط رهبر، رهبرلئيئنه گؤره، ربّئن حوضوروندا چؤرک يمک اوچون اورادا اوتوراجاق. دروازا ايواني يولوندان گئرئب، او يولدان دا چيخاجاقدير."4baJ,رب منه ددي: "بو دروازا باغلي قالاجاق، آچيلماياجاق، هچ کس اورادان ائچه‌ري گئرميه‌جک، چونکي ائسرايئلئن تاريسي رب اورادان ائچه‌ري گئرئب، بونا گؤره ده باغلي قالاجاق.3a aJ,او آدام منی موقدّس مکانين شرقه باخان بايير دروازاسي يولوندان گری قايتاردي. دروازا باغلي ائدي.^`5J+يدّي گون تاماملانان سونرا، کاهئنلر سکّئزئنجي گون و اوندان سونرا يانديرما و باريش قوربانلاريزي قوربانگاهين اوستونده تقدئم اتسئنلر. او زامان سئزدن راضي اولاجاغام."" پروردئگار رب بويورور.»_J+قوي يدّي گون قوربانگاه اوچون کفّاره اتسئنلر، اونو تمئز ادئب تقدئس اتسئنلر.o^WJ+يدّي گونون گوناه قورباني اولاراق، هر گون بئر اِرکَک کِچي حاضيرلا. قوصورسوز جاوان بئر گاميشينان سورودن بئر قوچ دا حاضيرلانسين.N]J+اونلاري ربّئن حوضورونا گتئر. کاهئنلر اونلارين اوستونه دوز سَپئب ربّه يانديرما قورباني اولاراق تقدئم اتسئن.B\}J+پاک اتمک ائشئني قورتاراندان سونرا قوصورسوز جاوان بئر گاميش ائله سورودن قوصورسوز بئر قوچ قوربان گتئر.[3J+ائکئنجي گون گوناه قورباني اولاراق قوصورسوز بئر اِرکَک کِچي تقدئم ات. قوربانگاه گاميشين قاني ائله تمئز ادئلدئيي کئمي کِچئنئن قاني ائله ده تمئز ادئلسئن.=ZsJ+گوناه قورباني اولاراق گاميشي گؤتوروب موقدّس مکاندان کناردا، معبدئن تعيئن ادئلمئش يِرئنده ياندير.=YsJ+"گاميشين قانيندان گؤتوروب قوربانگاهين دؤرد بوينوزونا، اوست چيخينتينين دؤرد کونجونه و اطرافينداکي کنارين اوستونه سورت. بلجه قوربانگاهي تمئز ادئب اونون اوچون کفّاره ات.XyJ+منه خئدمت اتمک اوچون حوضوروما چيخان، صادوق نسلئندن لاوئلي کاهئنلره گوناه قورباني اولاراق جاوان بئر گاميش ور" پروردئگار رب بله بويورور.9WkJ+او آدام منه ددي: «ای بشر اوغلو، پروردئگار رب بله ديئر: "قوربانگاه تئکئله‌جَيي گون، اوستونده يانديرما قوربانلاري گتئرمَک و قان تؤکمَک باره‌ده اولان قايدالار بله‌دئر.hVIJ+اوست چيخينتينين دؤرد طرفدن اوزونلوغو و اِني هر بئري اون دؤرد قول‌آچ اولاجاق. اطرافينداکي کنار ياريم قول‌آچ، خَنده‌يئن دؤوره‌سي بئر قول‌آچ اولاجاق. قوربانگاهين پئلّه‌کَنلري شرقه باخاجاق.»ZU-J+قوربانگاهين اوست حئصّه‌سي دؤردبوجاقلي شَکلئنده اولاجاق. اونون اوزونلوغو اون ائکي، اِني اون ائکي قول‌آچ اولاجاق.pTYJ+قوربانگاهين قوربان يانديريلان اوست حئصّه‌سئنئن بويي دؤرد قول‌آچ اولاجاق. اوست حئصّه‌دن يوخارييا طرف دؤرد بوينوز اوزاناجاق._S7J+قوربانگاهين يرده‌کي خَندَقدن آلت چيخينتييا قدرکي حئصّه‌سئنئن بويي ائکي قول‌آچ، اِني بئر قول‌آچ، کئچئک چيخينتيدان بؤيوک چيخينتييا قدرکي حئصّه‌نئن بويي دؤرد قول‌آچ، اِني بئر قول‌آچ،)RKJ+ قوربانگاهين قول‌آچينان اؤلچولري بله‌دئر. هر قولاچا بئر اوووج علاوه ادئلمئشدئر: قوربانگاهي اَحاطه‌يه آلان خَنده‌يئن درئنلئيي بئر قول‌آچ، اِني بئر قول‌آچ، اطرافينداکي چيخينتي بئر قاريش اولاجاق. قوربانگاهين بويو دا بله‌دئر:SQJ+ معبدئن قانوني بودور: داغين باشيندا هر طرفدن اونون بوتون اَراضئسي چوخ موقدّس اولاجاق. بلی، معبدئن قانوني بودور.PJ+ اگر اتدئکلري بوتون ائشلردن اوتانيرلار، معبدئن شَکلئني، نئظاميني، چئخيش-گئرئش يِرلرئنئ–بوتون شکئل‌لرئني، بوتون قايدالاريني، قورولوشلاريني و قانونلاريني اونلارا بئلدئر. اونلارين گؤزو قاباغيندا بونلاري بئر يِره ياز. قوي بوتون قورولوش و قايدالارينا عمل ادئب اونلاري يرئنه يتئرسئنلر.VO%J+ سن، ای بشر اوغلو، بو معبدي ائسرايئل نسلئنه توصئف ات کي، تقصئرلرئندن اوتانسينلار و معبدئن نَقشه‌سئني اؤلچسونلر.`N9J+ ائندي قوي زئنالاريني، پادشاهلارينين جَسَدلرئني مندن اوزاقلاشديرسينلار، من ده ابده‌جک اونلارين آراسيندا ياشايارام.>MuJ+اونلار آستانالاريني آستاناما، قاپيلارينين يان تاختالاريني قاپيمين يان تاختالارينا بئتئشدئردئلر. منئمله اونلارين آراسيندا فقط بئر دووار وار ائدي. اتدئکلري نجئس ائشلري ائله موقدّس آديمي نجئسله‌دئلر. من ده قضبئم ائله اونلاري قيريب تؤکدوم.LJ+او منه بله ددي: «ای بشر اوغلو، تَختئمئن يِري، آياقلاريمين دابانلاري دَيَن، ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا ابدی ياشاياجاغيم يِر بورادير. بوندان سونرا ائسرايئل خالقي ائله پادشاهلاري فاحئشه‌لئکلري ائنَن، اؤلَن پادشاهلارين جَسَدلري ائله بئر داها موقدّس آديمي نجئسله‌مَيه‌جکلر.K#J+آدام يانيمدا دورارکَن معبددن بئر نفرئن سَسئني اشئتدئم کي، منئمله دانيشيردي.J-J+روح منی قالديريب ائچَري حيطه گتئردي. من گؤردوم کي، ربّئن عئزّتي معبدي دولدوروب.pIYJ+ربّئن عئزّتي شرقه باخان دروازانين يولوندان معبده گئردي.EHJ+گؤردويوم رؤيا او گؤرونتويه بَنزه‌يئردي کي، تاري، شهري محو اتمه‌يه گلدئيي واخت گؤرموشدوم؛ کِبار چايي قيراغيندا گؤردويوم گؤرونتو کئمي. من بو زامان اوزو اوسته يِره ييخيلديم.yGkJ+من گؤردوم کي، شرق يولوندان ائسرايئل تاريسينين عئزّتي گلئر. اونون سَسي گور آخان سولارين سَسي کئمي ائدي، عئزّتئندن يِر پاريلداييردي._F 9J+او آدام منی شرقه باخان دروازانين يانينا گتئردي.7EgJ*بلجه ساحه‌نئن دؤرد طرفئني اؤلچدو. ساحه‌نئن اطرافيندا بئر دووار وار ائدي کي، موقدّس اولاني موقدّس اولماياندان آييريردي: اوزونلوغو و اِني هر بئري بش يوز قول‌آچ ائدي.D}J*قرب طرفئنه دؤنوب اونو قاميشلا اؤلچدو: اوزونلوغو بش يوز قاميش ائدي.xCiJ*جنوب طرفئني ده قاميشلا اؤلچدو: اوزونلوغو بش يوز قول‌آچ ائدي.zBmJ*شئمال طرفئني ده قاميشلا اؤلچدو: اوزونلوغو بش يوز قول‌آچ ائدي.qA[J*شرق طرفئني قاميشلا اؤلچدو: اوزونلوغو بش يوز قول‌آچ ائدي.`@9J*او آدام معبدئن ائچ اوتاغيني اؤلچوب قورتاراندان سونرا، منی شرق قاپيسيندان باييرا آپاردي و هر طرفدن بو ساحه‌ني اؤلچدو.+?OJ*کاهئنلر موقدّس ساحه‌يه گئرَنده، خئدمت اِدَرکَن، اَيئنلرئنده‌کي گِيئملري اورادا قويمادان بايير حيطده چيخماسينلار، چونکي بو پالتارلار موقدّسدئرلر. اونلار خالقين اولدوغو يِرلره گتمه‌دن قاباق باشقا پالتارلار گِيمه‌لي‌دئرلر.">+J* سونرا او آدام منه ددي: "معبدئن آچيق ساحه‌سئنه باخان شئمالداکي و جنوبداکي اوتاقلار موقدّسدئر. ربّئن حوضوروندا خئدمت ادن کاهئنلر اورادا لاپ موقدّس تقدئملردن يئيه‌جکلر. لاپ موقدّس تقدئملري-تاخيل تقدئملرئني، گوناه قوربانلاريني و تقصئر قوربانلاريني اورادا قوياجاقلار، چونکي اورا موقدّسدئر.0=YJ* جنوبداکي اوتاقلارين قاپيلاري دا شئمالداکيلار کئمي ائدي. کِچئدئن باشلانيشيندا بئر قاپي وار ائدي. آرخا دووارلار بويونجا شرقه اوزانان بو کِچئش اوتاقلارا آچيليردي.f<EJ* شئمال طرفده‌کي اوتاقلاردا اولدوغو کئمي، بو اوتاقلارين قاباغيندا دا بئر کِچئش وار ائدي. اوتاقلارين اوزونلوغو و اِني هَمن ائدي، چيخيشلاري و اؤلچولري شئمال طرفده اولان اوتاقلارينکي کئمي ائدي.;J* دووارين اوزونلوغو بويونجا ائچه‌ري حيطئن جنوبو بويو باشقا اوتاقلار وار ائدئلر کي، آچيق ساحه‌يه و بايير حيطده‌کي تئکئلی‌لره باخيرديلار.:5J* بو اوتاقلارين آشاغيدا شرقه طرف بئر قاپيسي وار ائدی کی، بايير حيطدن گئرمک اولاردي.99kJ*چونکي بايير حيطئن يانينداکي يان‌بايان اوتاقلارين اوزونلوغو اَلّي قول‌آچ ائدي. معبدئن بؤيوک اوتاغينا داها ياخين يان‌بايان اوتاقلارين اوزونلوغو دا يوز قول‌آچ ائدي.X8)J*اوتاقلارين قاباغيندا، اوتاقلارلا و بايير حيطله ياناشي بئر بايير دووار وار ائدي: اَلّي قول‌آچ اوزونلوغوندا ائدي._77J*حيطلرده سوتونلار اولدوغو حالدا، اوچونجو ‌مرتبه‌‌ده اولان اوتاقلارين سوتونلاري يوخ ائدي. بونا گؤره ده اوست مرتبه‌ده‌کي اوتاقلار، آلت و اورتا مرتبه‌ده‌کي اوتاقلاردان داها دار ائدئلر.6%J*تئکئلئنئن اوست مرتبه‌ده‌کي اوتاقلاري، آلت و اورتا مرتبه‌ده‌کي اوتاقلاردان داها دار ائدي، چونکي اوست مرتبه‌ده‌کي دهلئزلر داها چوخ يِر توتوردو.j5MJ*اوتاقلارين قاباغيندا اِني اون قول‌آچ، اوزونلوغو دا يوز قول‌آچ اولان بئر ائچه‌ري دهلئز وار ائدي. قاپيلاري شئمالا باخيردي.Z4-J*ائچه‌ري حيطئن ائيئرمي قولاجليق حئصّه‌سي ائله بايير حيطئن داش يولونا باخان اوچ مرتبه‌نئن دهلئزلري اوز-اوزه ائدي.3#J*بو تئکئلئنئن اوزونلوغو يوز، اِني اَلّي قول‌آچ ائدي و قاپيسي شئمالا باخيردي.2 yJ*او آدام منی شئمالا گِدن يولدان بايير حيطه چيخارتدي، و او اوتاغا آپاردي کي، آچيق ساحه‌يه و بايير حيطئن شئمالينداکي تئکئلی‌لره باخيردي.41aJ)اِيوانين يان دووارلارينداکي قفسلي پنجره‌لرئن هر ائکي طرفي خورما آغاجلارينين اويما تصوئرلري ائله اؤرتولموشدو. معبدئن يان اوتاقلارينين آسما تاوانلاري دا وار ائدي.a0;J)دووارلار اوستونده اولدوغو کئمي، بؤيوک اوتاغين قاپيلاريندا دا کَرّوب و خورما آغاجلارينين اويما تصوئرلري دوزه‌لدئلمئشدي. باييردا، ايوانين قاباغيندا آغاجدان اولان بئر آسما تاوان وار ائدي.>/uJ)هر قاپينين ائکي طرفه ائکي قانادي وار ائدي: بئر قاپي اوچون ائکي قاناد، او بئري قاپي اوچون ائکي قاناد..}J)بؤيوک اوتاغين و لاپ موقدّس يِرئن جوت قانادلي قوشا قاپيسي وار ائدي.-}J)اورادا اوچ قول‌آچ هوندورلويونده، ائکي قول‌آچ اوزونلوغوندا آغاجدان دوزه‌لدئلمئش بئر قوربانگاه وار ائدي. اونون کونجلري، آلتليغي و يانلاري دا آغاجدان ائدي. او آدام منه ددي: "ربّئن قاباغيندا اولان مئز بودور.",#J)بؤيوک اوتاغين قاپيسينين يان تاختالاري دؤردبوجاقلي شکلئنده ائدي. لاپ موقدّس يِرئن قاباغينداکي قاپينين يان تاختالاري دا او بئرئلرئنه بَنزه‌يئردي.+J)دؤشَمه‌دن گئرئشئن اوستونده‌کي حئصّه‌يه قدر معبدئن بؤيوک اوتاغينين دووارلاري کَرّوب و خورما آغاجلارينين اويما تصوئرلري ائله دوزه‌لدئلمئشدي.*J)بئر ياندان خورما آغاجينا باخان ائنسان اوزو، او بئري ياندان خورما آغاجينا باخان شئر اوزو. معبد هر طرفدن بو اويما تصوئرلري ائله بَزَنمئشدي.)J)کَرّوب و خورما آغاجي اويما تصوئرلري ائله دوزه‌لدئلمئشدي. ائکي کَرّوب آراسيندا بئر خورما آغاجي تصوئري وار ائدي. هر کَرّوبون ائکي اوزو وار ائدي:5(cJ)گئرئشئن اوستو، ائچ اوتاق، اونون باييري، بوتون ائچه‌ري و بايير دووارلار نئظاملي آراليقلارلا،4'aJ)آستانالار، موشَبّک پنجره‌لر، آستانانين موقابئلئنده اوچ مرتبه‌ني اَحاطه ادن دهلئزلر، دؤشَمه‌دن پنجره‌لره قدر، آغاجلا اؤرتولموشدو. پنجره‌لر آچيليب-باغلانيردي.L&J)او آدام معبدئن آرخاسينداکي آچيق ساحه‌يه باخان تئکئلئنئن و هر ائکي طرفئنده‌کي دهلئزلرئن اوزونلوغونو اؤلچدو: يوز قول‌آچ ائدي. معبدئن بؤيوک اوتاغي، ائچ اوتاق، حيطه باخان ايوان،*%MJ)شرقده‌کي معبدئن آچيق ساحه‌سئنئن اِني معبدئن قاباق طرفي ائله بئرلئکده يوز قول‌آچ ائدي.g$GJ) سونرا او آدام معبدي اؤلچدو: اوزونلوغو يوز قول‌آچ ائدي. آچيق ساحه، تئکئلي و اونون دووارلاري يوز قول‌آچ اوزونلوغوندا ائدي.#3J) معبدئن قربئنده آچيق ساحه‌يه باخان بئر تئکئلي وار ائدي: اِني يتمئش قول‌آچ ائدي. دووارينين قالينليغي هر طرفدن بش قول‌آچ، اوزونلوغو دوخسان قول‌آچ ائدي."+J) يان اوتاقلارين گئرئشلري آچيق ساحه‌يه باخيردي: بئري شئمالدا، او بئري ده جنوبدا ائدي. آچيق ساحه‌يه بئتئشَن بونؤوره‌نئن اِني هر طرفدن بش قول‌آچ ائدي.!'J) آچيق ساحه‌نئن اِني ائيئرمي قول‌آچ ائدي کي، معبدئن اطرافي بويونجا اوزانيردي.| qJ) يان اوتاقلارين بايير دووارينين قالينليغي بش قول‌آچ ائدي. معبدئن يان اوتاقلاري ائله کاهئن اوتاقلاري آراسيندا آچيق بئر ساحه وار ائدي.J)معبدئن اطرافيندا اوجا بئر دؤشَمه گؤردوم کي، يان اوتاقلارين بونؤوره‌سئني تشکئل ورئردي: اوزونلوغو بئر قاميش کامئل، يعني آلتي قول‌آچ ائدي.%J)معبدئن اطرافينداکي يان اوتاقلار يوخاري مرتبه‌‌يه طرف چيخديقجا گِنئشله‌نئردي. معبدئن اطرافينداکي تئکئلئنئن يوخارييا قالخان طبقه‌لري وار ائدي. يوخارييا طرف چيخديقجا يان اوتاقلار گِنئشله‌نئردي. پئلّه‌کَن ائله آشاغي مرتبه‌دن اورتا مرتبه‌‌يه، اورادان دا اوست مرتبه‌‌يه چيخيرديلار.A{J)بو يان اوتاقلار اوچ مرتبه ائدي، هر مرتبه‌ده او بئري مرتبه‌نئن اوستونده، و هر مرتبه‌ده اوتوز اوتاق وار ائدي. معبدئن دووارلاري بويو، چيخينتي‌لار وار ائدي کي، يان اوتاقلار اوچون داياق ائدئلر، اِله کي، داياقلار معبدئن دووارلارينا گئرمه‌سئن.taJ)سونرا معبدئن دوواريني اؤلچدو: قالينليغي آلتي قول‌آچ ائدي. معبدئن اطرافينداکي يان اوتاقلاردان هر بئرئنئن اِني دؤرد قول‌آچ ائدي. J)او آدام بؤيوک اوتاغين او بئري طرفئنده‌کي ائچ اوتاغي اؤلچدو: هم اوزونلوغو، هم ده اِني ائيئرمي قول‌آچ ائدي. او منه ددي: "بورا لاپ موقدّس يِردئر."[/J)سونرا او ائچ اوتاغا گئرئب گئرئشئن يان تاختالاريني اؤلچدو: هر بئرئنئن اِني ائکي قول‌آچ ائدي. گئرئشئن اِني آلتي قول‌آچ ائدي، اونا هر ائکي طرفدن بئتئشَن دووارلارين اِني يدّي قول‌آچ ائدي.iKJ)گئرئشئنئن اِني اون قول‌آچ ائدي، اونا هر ائکي طرفدن بئر دووار بئتئشئردي کي، هر دووارينين اِني بش قول‌آچ ائدي. او آدام معبدئن بؤيوک اوتاغيني دا اؤلچدو: اوزونلوغو قيرخ، اِني ائيئرمي قول‌آچ ائدي.` ;J)سونرا او آدام منی معبدئن بؤيوک اوتاغينا گتئرئب يان تاختالاريني اؤلچدو: يان تاختالارين اِني هر طرفدن آلتي قول‌آچ ائدي.r]J(1اِيوانين اوزونلوغو ائيئرمي قول‌آچ، اِني اون ائکي قول‌آچ ائدي. اورايا پئلّه‌‌کَنله چيخيرديلار. دروازانين يان تاختالارينين يانيندا ائکي سوتون وار ائدي: بئري بو طرفئنده، او بئري ده او طرفئنده ائدي.ucJ(0سونرا او آدام منی معبدئن اِيوانينا آپاريب اِيوانين قاپيسينين يان تاختالاريني اؤلچدو. دروازانين هر ائکي طرفئنده‌کي سوتونلارين اِني بش قول‌آچ ائدي. دروازانين هر ائکي طرفئنئن اِني ده اوچ قول‌آچ ائدي.r]J(/او آدام حيطي اؤلچدو: حيط دؤردبوجاقلي ائدي؛ اوزونلوغو يوز قول‌آچ، اِني ده يوز قول‌آچ ائدي. معبدئن قاباغيندا قوربانگاه وار ائدي.9kJ(.شئمالا باخان اوتاق دا قوربانگاه اوچون جاوابده اولان کاهئنلره مخصوصدور. اونلار لاوئنئن نسلئندن اولان و ربّه خئدمت اتمک اوچون اونا ياخينلاشان صادوق اؤولادلاريديرلار."+J(-او آدام منه ددي: "جنوبا باخان اوتاق معبد اوچون جاوابده اولان کاهئنلره مخصوصدور. J(,ائچه‌ري دروازانين بايير حئصّه‌سئنده، ائچه‌ري حيطده نغمه‌چئلر اوچون اوتاقلار وار ائدي. بونلاردان بئري شئمال دروازاسينين يانيندا ائدي و جنوبا باخيردي، او بئري جنوب دروازاسينين يانيندا ائدي و شئمالا باخيردي.}sJ(+دووارلارين هر طرفئنه ماشالار آسيلميشدي: هر بئري بئر اوووج اوزونلوغوندا ائدي. مئزلر تقدئم ادئلَن حيوانين اَتي اوچون نظرده توتولموشدو.KJ(*يانديرما قوربانلاري اوچون يونولموش داشدان دؤرد مئز وار ائدي. هر مئزئن اوزونلوغو و اِني بئر ياريم قول‌آچ، بويو دا بئر قول‌آچ ائدي. يانديرما قوربانلارينين و باشقا قوربانلارين کَسئلمه‌سئنده ائستئفاده اولونان آلَتلري بونلارين اوستونه قويوردولار.U#J()بلجه قوربانليق حيوانلاري کَسمک اوچون سکّئز مئز وار ائدي کي، دروازانين هر ائکي طرفئنده دؤرد-دؤرد قويولموشدولار.`9J((اِيوانين بايير دووارينين يانيندا، شئمال دروازاسينين پئلّه‌کَنلرئنئن هر ائکي طرفئنده ائکي سيرا قوشا مئز ده وار ائدي.- SJ('دروازا اِيوانينين هر ائکي طرفئنده ائکي سيرا قوشا مئز وار ائدي. يانديرما قورباني، گوناه قورباني و تقصئر قورباني اولاجاق حيوانلار بو مئزلرئن اوستونده کَسئلئردي.| qJ(&ائچه‌ري حيطئن دروازالارينداکي اِيوانلارين يانيندا قاپيسي اِيوانا آچيلان بئر اوتاق وار ائدي. يانديرما قوربانلاري بورادا يويولوردو. 1J(%يان تاختالاري بايير حيطه باخيردي. دروازانين يان تاختالاري هر ائکي طرفدن خورما آغاجي تصوئرلري ائله بَزَنمئشدي. اورايا سکّئز پئلّه‌‌کَنله چيخيرديلار.~ uJ($کشئکچي اوتاقلارينين، بؤلمه دووارلارينين و اِيوانينين اؤلچوسو او بئرئلرئنئن اؤلچوسونه برابر ائدي. دروازانين هر طرفئنده پنجره‌لر وار ائدي. دروازانين اوزونلوغو اَلّي قول‌آچ، اِني ائيئرمي بش قول‌آچ ائدي.Y +J(#سونرا او آدام منی شئمال دروازاسينين يانينا آپاردي. او، قاپيني اؤلچدو: اؤلچوسو او بئرئلرئنئن اؤلچوسونه برابر ائدي. sq~}O{zyxOwutFsqq>p%o:n7lkYjhh feedgcQba1` ^]V\[eZYxXVVTRQPTON}LKJHHGF9EwCBB'A'??J>=<:::=8c7k6b54321190.. ,L+**5)x(( &i%#"!l:kJG#ux p u m YU 0qEo Tپادشاه اونلارا اؤزونون يِدئيي يمکلردن و ائچدئيي شرابدان گونده‌لئک يمک پايي تعيئن اتدي. اونلار گرک اوچ ائل اونلاردا تربئيه آليب و سونرا دا پادشاهين خئدمتئنه گئره‌جک ائدئلر.pn [Tبدنلرئنده قوصور اولمايان، ياراشيقلي، هر حئکمتده باجاريقلي، بئلئکلي، درّاکه‌لي، سارايدا پادشاها خئدمت اتمه‌يه باشاريلي اولان جاوانلار سِچئب اونلارا کَلدانئلرئن دئلئني و ادبئيّاتيني اؤيرَتسئن.Vm 'Tپادشاه حرم-‌آغالار ريئسي اَشپِنَزه امر اتدي کي، پادشاه و اصئلزاده‌لر نسلئندن اولان ائسرايئللی‌لرئن آراسيندان l Tپروردئگار يهودا پادشاهي يِهوياقئمي و تاري معبدئنئن اشيالاريندان بئر حئصّه‌سئني اونا تسلئم اتدي. نِبوکَدنِصّر اونلاري شئنعار تورپاغينا، اؤز آللاهينين معبدئنه آپاردي و اشيالاري اؤز آللاهينين خزئنه‌سئنه قويدو.zk qTيهودا پادشاهي يِهوياقئمئن پادشاهليغينين اوچونجو ائلئنده بابئل پادشاهي نِبوکَدنِصّر اورشَلئمه هوجوم ادئب اوراني موحاصئره‌يه آلدي.6jeJ0#شهرئن دائره‌سي اون سکّئز مئن قول‌آچ اولاجاق و او گوندن سونرا شهرئن آدي يَهوِه-شِمّا اولاجاق.»iwJ0"دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ اوزونلوغوندا اولان قرب طرفده اوچ دروازا اولاجاق: بئری جاد دروازاسي، بئری آشِر دروازاسي، بئری نَفتالي دروازاسي.hJ0!دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ اوزونلوغوندا اولان جنوب طرفده اوچ دروازا اولاجاق: بئری شَمعون دروازاسي، بئری يئسّاکار دروازاسي، بئری زِبولون دروازاسي.gJ0 دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ اوزونلوغوندا اولان شرق طرفده اوچ دروازا اولاجاق: بئری يوسئف دروازاسي، بئری بِنيامئن دروازاسي، بئری دان دروازاسي.(fIJ0شهرئن دروازالارينا ائسرايئل قبئله‌لرئنئن آدلاري ورئله‌جک. شئمال طرفده اوچ دروازا اولاجاق: بئری رِعوبئن دروازاسي، بئری يهودا دروازاسي، بئری لاوي دروازاسي.Ie J0«شهرئن چيخيش يِرلري بونلاردير: دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ اوزونلوغوندا اولان شئمال طرفده دروازالار اولاجاق.dJ0ائرث اولاراق ائسرايئل قبئله‌لري آراسيندا بؤلوشدوره‌جيئنئز تورپاق بودور. اونلارا دوشه‌جک پايلار بونلاردير.» پروردئگار رب بله بويورور.xciJ0جاد سرحدي اؤلکه‌نئن جنوب سرحدي اولوب، تاماردان مِرئبا-قادِش سولارينا، اورادان دا مئصئر وادئسي بويونجا بؤيوک دهنزه قدر اوزاناجاق.)bKJ0جادا بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي زِبولونون شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.3a_J0زِبولونا بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي يئسّاکارين شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.1`[J0يئسّاکارا بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي شَمعونون شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.1_[J0شَمعونا بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي بِنيامئنئن شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.<^qJ0قالان قبئله‌‌لره دوشَن پاي بله‌دئر: بِنيامئنه بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي شرقدن قربه قدر اوزاناجاق.=]sJ0بلجه لاوئلی‌لره دوشَن مولکله شهره عاييد اولان مولک رهبره ورئلَن تورپاقلارين آراسيندا قالاجاق. رهبره ورئله‌جک تورپاقلار يهودا ائله بِنيامئنئن سرحدي آراسيندا اولاجاق.H\ J0موقدّس بؤلگه‌يه عاييد اولان حئصّه ائله شهره عاييد اولان حئصّه‌دن باشقا، آييرديغينيز مخصوص پايدان هر ائکي طرفده قالان تورپاقلار رهبره ورئله‌جک. بو تورپاقلار موقدّس بؤلگه‌يه عاييد اولان ائيئرمي بش مئن قولاجليق حئصّه‌نئن شرقئندن و قربئندن اؤلکه‌نئن شرق و قرب سرحدلرئنه قدر اوزاناجاق. قبئله‌لره دوشَن پايلار بويونجا اوزانان بو ائکي بؤلگه، رهبره مخصوص اولاجاق. موقدّس بؤلگه‌يه عاييد اولان حئصّه ائله معبدئن موقدّس مکاني اورانين اورتاسيندا اولاجاقدير.=[sJ0بو بؤلگه‌نئن اَراضئسي دؤردبوجاقلي شکلئنده‌دئر، هر ياني ائيئرمي بش مئن قول‌آچ‌دير. سئز موقدّس بئر پاي اولاراق دؤرد بوجاقلي شکلئنده، شهرئن مولکو ائله بئرلئکده آييرين. ZJ0ائسرايئلئن هر قبئله‌سئندن شهرده ائشله‌يَنلر تورپاغي شوخوملاياجاقلار.MYJ0موقدّس بؤلگه‌نئن سرحدئنده قالان يِرئن هم شرق طرفي، هم ده قرب طرفي اون مئن قول‌آچ اولاجاق. موقدّس بؤلگه‌يه بئتئشئک تورپاقلاردا يِتئشَن محصول شهرده ائشله‌يَنلره مخصوص اولاجاق.AX{J0شهر اوچون آيريلان اوتلاغين اؤلچولري بله اولاجاق: شئمالدا ائکي يوز اَلّي قول‌آچ ، جنوبدا ائکي يوز اَلّي قول‌آچ، شرقده ائکي يوز اَلّي قول‌آچ، قربده ائکي يوز اَلّي قول‌آچ.2W]J0شهرئن اؤلچولري بله اولاجاق: شئمال طرفي دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ، جنوب طرفي دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ ، شرق طرفي دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ، قرب طرفي دؤرد مئن بش يوز قول‌آچ._V7J0بو مخصوص پايين قالان ائيئرمي بش مئن قول‌آچ اوزونلوقدا و بش مئن قول‌آچ اِنئنده‌کي حئصّه‌سي موقدّس ديئل و شهر اوچوندور. بو يِر اِولره، اوتلاقلارا آيريلاجاق. شهر اونون اورتاسيندا اولاجاق.EUJ0لاوئلی‌لر اوراني ساتماسينلار و باشقا يِرله دَيئشمه‌سئنلر. بو، اؤلکه‌نئن لاپ ياخشي حئصّه‌سي‌دئر و باشقا آدامين اَلئنه کِچمه‌مه‌لي‌دئر، چونکي اورا ربّه وقف ادئلمئشدئر.TwJ0 کاهئنلرئن سرحدي ياخينليغيندا لاوئلی‌لرئن ائيئرمي بش مئن قول‌آچ اوزونلوغوندا، اون مئن قول‌آچ اِنئنده بئر پايلاري اولاجاق. بو بؤلگه‌نئن اوزونلوغو ائيئرمي بش مئن قول‌آچ، اِني اون مئن قول‌آچ اولاجاقدير.S%J0 او يِر اؤلکه‌نئن موقدّس پاييندان مخصوص بئر پاي اولاراق اونلارا ورئله‌جک. اورا لاوئلی‌لرئن تورپاقلارينا بئتئشئک چوخ موقدّس بئر بؤلگه اولاجاقدير.hRIJ0 بو بؤلگه صادوق نسلئندن تقدئس اولونموش کاهئنلر اوچون اولاجاق. اونلار امرئمي يرئنه يتئردئلر، ائسرايئل اؤولادلاري يولدان آزان زامان، لاوئلی‌لر ده يولدان آزديلار، آمّا اونلار يولدان آزماديلار.3Q_J0 بو موقدّس پاي کاهئنلر اوچون اولاجاق. شئمالدا اوزونلوغو ائيئرمي بش مئن قول‌آچ، قربده اِني اون مئن قول‌آچ، شرقده اِني اون مئن قول‌آچ، جنوبدا اوزونلوغو ائيئرمي بش مئن قول‌آچ اولاجاق. ربّئن موقدّس مکاني اورانين اورتاسيندا اولاجاقدير.8PiJ0 ربّه مخصوص اولان وره‌جيئن پايين اوزونلوغو ائيئرمي بش مئن قول‌آچ، اِني اون مئن قول‌آچ اولاجاق.O5J0يهودانين شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک تورپاقلار آييراجاغينيز خوصوصي پاي اولاجاق. اِني ائيئرمي بش مئن قول‌آچ، شرقدن قربه اوزونلوغو دا بئر قبئله‌يه دوشَن پاي قدر اولاجاق. موقدّس مکان اورانين اورتاسيندا اولاجاق./NWJ0يهودايا بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي رِعوبئنئن شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.3M_J0رِعوبئنه بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي اِفرايئمئن شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.8LiJ0اِفرايئمه بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي مِنَسّه‌نئن شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.8KiJ0مِنَسّه‌يه بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي نَفتالئنئن شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.-JSJ0نَفتالئيه بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي آشِرئن شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.#I?J0آشِره بئر پاي ورئله‌جک. سرحدي دانين شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئنه بئتئشئک اولاجاق.8H kJ0«قبئله‌لرئن آدلاري بله‌دئر: شئمال سرحدئنده اولان دانا بئر پاي ورئله‌جک. دانين سرحدي خِتلون يولوندان خَمات کِچئدئنه قدر اوزاناجاق. خَصَر-عِينان و خَماتا ياخين دَمَشقئن شئمال سرحدي شرقدن قربه قدر اوزانان سرحدئن بئر حئصّه‌سئني توتاجاق.FGJ/ياد-اِللي هانسي قبئله‌ده ياشايير، اورادا اونا دوشَن پايي ائرث اولاراق ورئن.» پروردئگار رب بله بويورور.RFJ/اؤلکه‌ني اؤز آرانيزدا و آرانيزدا ياشايارکَن اؤولادلاري دوغولان ياد-اِللي‌لرله ائرث اولاراق بؤلوشدوره‌جکسئنئز. اونلاري دا ائسرايئل اؤولادلاري آراسيندا يِرلی‌لر کئمي حساب ادئن. اونلارين دا ائسرايئل قبئله‌لري آراسيندا سئزئن کئمي ائرثلري اولاجاق. E J/بلجه بو اؤلکه‌ني ائسرايئل قبئله‌لرئنه گؤره اؤز آرانيزدا بؤلوشدورون.0DYJ/قربده خَمات کِچئدئنئن موقابئلئنده‌کي يِره قدر بؤيوک دهنز سرحد اولاجاق. قرب سرحدي بله‌دئر.XC)J/جنوبدا سرحد تاماردان مِرئبا-قِدِش سولارينا، مئصئر وادئسي بويونجا بؤيوک دهنزه قدر اوزاناجاق. جنوب سرحدي بله‌دئر.BJ/شرقده سرحدي خَورانلا دَمَشق آراسيندان باشلاييب گئلعادي ائسرايئلدن آييران اوردون چايي بويونجا شرق دهنزئنه قدر اؤلچون. شرق سرحدي بله‌دئر.bA=J/سرحد دهنزدن خَصَر-عِينانا، دَمَشقئن شئمال سرحدي بويونجا اوزاناجاق، خَمات سرحدي شئمالدا اولاجاق. شئمال سرحدي بله‌دئر.j@MJ/بِروتا و دَمَشقله خَماتين تورپاقلاري آراسيندا يِرلَشَن سئبره‌يئمه، حَوران سرحدئنده اولان خاصِر-حَتّئکونا قدر اوزاناجاق.2?]J/اؤلکه‌نئن سرحدي بله اولاجاق: شئمالدا بؤيوک دهنزدن خِتلون يولو ائله خَمات کِچئدئنه، صِدادا،>J/اؤلکه‌ني هر قبئله‌يه برابر اولاراق پايلايين. من اؤلکه‌ني سئزئن آتالارينيزا وره‌جيئمه آند ائچدئم. بو اؤلکه سئزه ائرث اولاراق ورئله‌جک.s=_J/ پروردئگار رب بله ديئر: «اؤلکه‌ني ائرث اولاراق ائسرايئلئن اون ائکي قبئله‌سي آراسيندا بو سرحدلرله بؤلون: يوسئفه ائکي پاي دوشسون.U<#J/ چايين هر ائکي قيراغيندا هر جور ميوه آغاجي يِتئشه‌جک. اونلارين يارپاقلاري سولماياجاق، ميوه‌لري توکَنميه‌جک. هر آي ميوه وره‌جکلر، چونکي موقدّس مکاندان چيخان سولار اورايا آخير. ميوه‌لرئندن يمک اوچون، يارپاقلاريندان دا شفا اوچون ائستئفاده اولوناجاق."7;gJ/ آنجاق دهنزئنئن پالچيقلي و باتاقليق يِرلري شئرئن سويا چِورئلميه‌جک، شورانليق اولاراق قالاجاق.<:qJ/ چايين قيراغيندا باليقچيلار داياناجاقلار. عِين‌گِدئدن عِين‌عِگله‌يئمه قدر تور سَرئلَن يِرلر اولاجاق. اورادا دا بؤيوک دهنزده‌کي کئمي چوخلو باليق نؤوعلري اولاجاقدير.h9IJ/ او زامان چايين آخديغي هر يرده هر جور قايناشان جانلي مخلوق ياشاياجاق، چوخلو باليق اولاجاق، چونکي بو سولار اورايا آخير، اوراداکي دوزلو سويو شئرئن سويا چِوئرئر. چاي آخديغي هر يِره حيات گتئره‌جک.'8GJ/او آدام منه ددي: "بو سولار شرق بؤلگه‌سئنه طرف آخير، اورادان عَرَبا دره‌سئنه، سونرا دا دهنزه تؤکولور. دهنزه تؤکولَن کئمي اوراداکي سو، شئرئن سويا چِورئله‌جک.s7_J/اورايا چاتاندا چايين هر ائکي قيراغيندا چوخلو آغاج گؤردوم.'6GJ/او آدام منه ددي: "ای بشر اوغلو، آيا بونو گؤرورسن؟" سونرا منی گئنه چايين قيراغينا گتئردي.,5QJ/داها مئن قول‌آچ اؤلچدو و سولار کِچه بئلمه‌دئيئم بئر چايا دؤندو. سولار آرتميشدي، ائچئندن پئيادا کِچمک مومکون ديئلدي، آدام اوزَن قدر درئن بئر چايا چِورئلمئشدي.{4oJ/داها مئن قول‌آچ اؤلچدو و منی دئزه قدر چيخان سولارين ائچئنه گتئردي. گئنه مئن قول‌آچ اؤلچدو و منی بله قدر چيخان سولارين ائچئنه گتئردي.N3J/او آدام اَلئنده بئر ائپله شرقه طرف گتدي. او، مئن قول‌آچ اؤلچدو و منی توپوغا قدر چيخان سولارين ائچئنه گتئردي.`29J/او منی اورادان-شئمال دروازاسيندان چيخارديب بايير يولدان شرقه باخان بايير دروازاسينا آپاردي. سولار جنوب طرفدن آخيردي.1 !J/او آدام گئنه منی معبدئن گئرئشئنه گتئردي. معبدئن آستاناسينين آلتيندان شرقه طرف سولارين آخديغيني گؤردوم. چونکي معبد شرقه باخيردي. گؤردوم کي، سولار معبدئن جنوب طرفئنئن آلتيندان، قوربانگاهين جنوبوندان آشاغي‌يا آخيردي.=0sJ.او آدام منه ددي: "بونلار مطبخدئر. معبد خئدمتچئلري خالقين قوربانليق اَتلرئني بورادا قايناداجاقلار."P/J.دؤرد حيطئن هر بئرئنئن اطرافيندا داش دووار وار ائدي. دووارين دئبئنده يمک پئشئرمک اوچون يِرلر دوزه‌لدئلمئشدي.|.qJ.حيطئن دؤرد کونجونده اولان بو باغلي حيطلرئن هر بئرئنئن اوزونلوغو قيرخ، اِني ده اوتوز قول‌آچ ائدي. کونجلرده‌کي حيطلر هَمن بويدا ائدي.Y-+J.سونرا او آدام منی بايير حيطه چيخارديب حيطئن دؤرد کونجوندن کچئرتدي. گؤردوم کي، حيطئن هر کونجونده کئچئک بئر حيط وار.,J.او منه ددي: "بورا او يِردئر کي، کاهئنلر تقصئر قورباني ائله گوناه قوربانينين اَتئني اورادا قايناداجاقلار و تاخيل تقدئمئني پئشئره‌جکلر. اونا گؤره کي بونلاري بايير حيطه چيخارديب موقدّسلئکلرئني خالقا کچئرتمه‌سئنلر."+1J.سونرا او آدام منی دروازانين يانينداکي گئرئشدن شئمالا باخان، کاهئنلره مخصوص موقدّس اوتاقلارا گتئردي و منه قرب طرفئن لاپ داليندا اولان بئر يِر گؤرستدي.T*!J.رهبر خالقي مولکوندن قوواراق ائرثئندن محروم اتمه‌مه‌لي‌دئر. او، اوغوللارينا فقط اؤز مولکوندن ائرث وره بئلر، اونا گؤره کي، خالقيمدان اولان هچ کس مولکونو ترک ادئب کنارا گتمه‌سئن.»""|)qJ.لاکئن اگر رهبر اؤز مولکوندن قوللوقچولاريندان بئرئنه پاي ورسه، بو پاي آزادليق ائلئنه قدر قوللوقچونونکو اولسون، آمّا سونرا رهبره قايتاريلسين. لاکئن رهبرئن ائرثي اوغوللارينا کِچه بئلر و اونلارين اولاجاق.(5J.پروردئگار رب بله ديئر: «اگر رهبر اوغوللاريندان بئرئنه اؤز مولکوندن پاي ورسه، اؤز ائرثي کئمي نسلئنه ده کچسئن، ائرث اولاراق بو پاي اونلارين مولکو اولسون./'WJ.بلجه هر سحر دائمي يانديرما قورباني اولاراق قوزو، تاخيل تقدئمي و زيتون ياغي تأمئن اتسئنلر.»&J.بونونلا ياناشي، هر سحر تاخيل تقدئمي اولاراق اِفانين آلتيدا بئري قدر تاخيل و نارين اونو ائسلاتماق اوچون بئر هئنئن اوچده بئرئ قدر زيتون ياغي تأمئن ات. بو تاخيل تقدئمئنئن ربّه ورئلمه‌سي دائمي بئر قايدا اولسون. %9J. هر گون سحرلر يانديرما قورباني اولاراق ربّه بئر ياشيندا قوصورسوز بئر قوزو تأمئن ات.$!J. رهبر ربّه اؤز گؤيلو ائله اولاراق وردئيي يانديرما قورباني و يا باريش قوربانلاري تقدئم اده‌جيي زامان، شرقه باخان دروازا اونون اوزونه آچيلسين. يانديرما قورباني و يا باريش قوربانلاريني سَبّت گونو قوربان گتئردئيي کئمي تأمئن اتسئن، سونرا باييرا چيخسين. او چيخديقدان سونرا دروازا باغلانسين.|#qJ. بايراملاردا و موقدّس گونلرده گاميش و قوچ اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق هَره‌سئنه بئر اِفا تاخيل ورسئن. لاکئن قوزولار اوچون ائسته‌دئيي قدر تاخيل تأمئن اده بئلر. هر اِفا تاخيل اوچون بئر هئن زيتون ياغي ورسئن.")J. رهبر خالقين آراسيندا اولسون، خالقلا بئرلئکده گئرسئن، خالقلا بئرلئکده چيخسين.!J. اؤلکه خالقي بايراملاردا، ربّئن حوضورونا گلدئيي زامان، شئمال دروازاسيندان عئبادت اوچون گئرن آدام، گرک جنوب دروازاسيندان چيخسين، جنوب دروازاسيندان گئرن آدام دا گرک شئمال دروازاسيندان چيخسين. هچ کس گئردئيي دروازادان چيخماسين، هر کس گئردئيي دروازانين موقابئلئنده‌کي دروازادان چيخسين.$ AJ.رهبر ائچه‌ري گئره‌جيي زامان دروازا ايوانيندان گئرسئن، همئن يوللا دا باييرا چيخسين.QJ.گاميش و قوچ اوچون تاخيل تقدئمي اولاراق هَره‌سئنه بئر اِفا تاخيل تأمئن اتسئن. قوزولار اوچون ائسته‌دئيي قدر تاخيل تأمئن اده بئلر. هر اِفا تاخيل اوچون بئر هئن زيتون ياغي تأمئن اتسئن.J.تزه آي مراسئمي گونو قوصورسوز بئر گاميش، آلتي قوزو و بئر قوچ قوربان گتئرسئن.!;J.قوچ اوچون ورئله‌جک تاخيل تقدئمي بئر اِفا اولسون، لاکئن قوزولار اوچون ائسته‌دئيي قدر تاخيل تقدئمي وره بئلر. هر اِفا تاخيل اوچون بئر هئن زيتون ياغي ورسئن.FJ.رهبرئن سَبّت گونو ربّه يانديرما قورباني اولاراق تقدئم اده‌جيي گرک آلتي قوصورسوز قوزو و بئر قوچ اولسون.DJ.سَبّت گونلري و تزه آي مراسئمي گونلري اؤلکه خالقي بو دروازانين گئرئشئنده ربّئن قاباغيندا عئبادت اتسئن.hIJ.رهبر باييردان، دروازا اِيواني يولوندان ائچه‌ري گئرئب دروازانين يان تاختاسينين يانيندا دورسون. کاهئنلر اونون يانديرما قوربانيني و باريش قوربانلاريني تقدئم اتسئنلر. رهبر دروازا آستاناسيندا عئبادت اتسئن، سونرا باييرا چيخسين، آمّا دروازا آخشاما قدر آچيق قالسين.  ;J.پروردئگار رب بله ديئر: «ائچه‌ري حيطئن شرقه باخان دروازاسي آلتي ائش گونو باغلي قالمالي‌‌دير، لاکئن سَبّت گونو و تزه آي مراسئمي گونلري آچيق اولمالي‌دير.RJ-يدّئنجی آيين اون بِشئنجي گونو باشلايان و يدّي گون داوام ادن بايرامدا رهبر گوناه قوربانيني، يانديرما قوربانلاريني، تاخيل تقدئمئني و زيتون ياغيني هر گون هَمن مئقداردا تأمئن اتسئن.»DJ-تاخيل تقدئمي اولاراق هر گاميش و قوچ اوچون بئر اِفا تاخيل، هر اِفا اوچون بئر هئن زيتون ياغي تأمئن اتسئن.J-يدّي گون بايرام عرضئنده هر گون ربّه يانديرما قورباني اولاراق قوصورسوز يدّي گاميشلا يدّي قوچ، گوناه قورباني اولاراق بئر اِرکَک کِچي تأمئن اتسئن.'GJ-او گون رهبر اؤزو و بوتون اؤلکه خالقي اوچون گوناه قورباني اولاراق بئر گاميش حاضيرلاسين./WJ-بئرئنجي آيين اون دؤردونجو گونو پاسخا بايراميني يدّي گون کچئردئن و ماياسيز چؤرک يِيئله‌جک.\1J-سَهوَن و يا بئلمه‌دن گوناه اتمئش آدام اوچون ده همئن آيين يدّئنجی گونو هَمن شيي ات. بلجه معبد اوچون کفّاره وره‌جکسن.]3J-کاهئن گوناه قوربانينين قانيندان بئر آزيني گؤتوروب معبدئن دروازاسينين يان تاختالارينا، قوربانگاهين اوست چيخينتيسينين دؤرد کونجونه، ائچه‌ري حيطئن دروازاسينين يان تاختالارينا سورتسون.=sJ-پروردئگار رب بله ديئر: «بئرئنجي آيين بئرئنجي گونو قوصورسوز بئر گاميش گؤتوروب موقدّس مکاني تمئز ات.'J-ائسرايئل نسلئنئن بوتون بايراملاريندا-شَنلئکلرئنده، تزه آي مراسئملرئنده و سَبّت گونلرئنده يانديرما قوربانلاري، تاخيل و ائچمه تقدئملرئني تامئن اتمک رهبرئن ائشي اولاجاق. گوناه قوربانيني، تاخيل تقدئمئني، يانديرما و باريش قوربانيني رهبر تامئن اده‌جک کي، ائسرايئل نسلی اوچون کفّاره ورسئن.mSJ-«بوتون اؤلکه خالقي بو تقدئمي ائسرايئل رهبرئنه وره‌جک. J-ائسرايئلئن سولو اوتلاقلارينداکي سورودن ائکي يوز قويوندان بئر قويون گؤتورولسون. بو قويونلاردان تاخيل تقدئمي، يانديرما و باريش قورباني اوچون ائستئفاده ادئلسئن کي، خالق کفّاره اولونسون.» پروردئگار رب بله بويورور.G J-لاکئن زيتون ياغيني بَت چکئسئنه گؤره اؤلچون و هر کور زيتون ياغيندان بَتئن اوندا بئري قدر تقدئم ادئن. بئر کور اون بَت و يا بئر خومِره برابردئر. چونکي اون بَت بئر خومِره برابردئر.~ uJ- گتئره‌جيئنئز تقدئملر بونلاردير: هر خومِر بوغدادان اِفانين آلتيدا بئري قدر بوغدا، هر خومِر آرپادان اِفانين آلتيدا بئري قدر آرپا ورئن.f EJ- بئر شِکِل ائيئرمي گِرايا برابر اولمالي‌دير. ائيئرمي، ائيئرمي بِش، اون بش شِکِل بئرلئکده، بئر مئنايا برابر اولمالي‌دير. !J- اِفا ائله بَت هَمن چکئده اولسون. بَت خومِرئن اوندا بئرئنه، اِفا دا خومِرئن اوندا بئرئنه برابر اولمالي‌دير. ائکئسئنئن چکئسي ده خومِره گؤره اولسون. J- «دوزگون تَره‌زي ائله چکئن. چکدئيئنئز اِفا دا، بَت ده دوزگون اولسون.FJ- پروردئگار رب بله ديئر: «ای ائسرايئل رهبرلري، آرتيق بَسدئر! قدّارليق و ظولمدن اَل چکئن، عدالتلي و صالح عمللر ادئن. خالقيمي اؤز تورپاقلاريندان قوومايين.» پروردئگار رب بويورور..UJ-بو تورپاق ائسرايئل رهبرئنئن پايي اولاجاق. بوندان سونرا رهبرلرئم خالقيما بئر داها ظولم اتميه‌جکلر، آمّا اؤلکه‌ني قبئله‌لرئنه گؤره ائسرايئل نسلئنه وره‌جکلر.» J-موقدّس بؤلگه‌يه دوشَن حئصّه ائله شهره دوشَن حئصّه‌نئن هر ائکي طرفئنده‌کي تورپاقلار رهبره ورئله‌جک. بو تورپاقلار قربدن-قربه، شرقدن-شرقه طرف اوزاناجاق و قرب سرحدئندن شرق سرحدئنه قدر اوزونلوغو بئر حئصّه قدردئر.&EJ-موقدّس بؤلگه‌يه دوشَن حئصّه ائله بئرلئکده شهر اوچون اِني بش مئن، اوزونلوغو ائيئرمي بش مئن قول‌آچ اولان بئر حئصّه آييرين. بو بوتون ائسرايئل خالقي اوچوندور.I J-معبدده خئدمت ادن لاوئلی‌لره مولک اولاراق ائيئرمي بش مئن قول‌آچ اوزونلوغوندا، اون مئن قول‌آچ اِنئنده بئر بؤلگه ورئلسئن. اورادا ياشامالاري اوچون اونلارا مخصوص شهرلر اولاجاق.OJ-بو، اؤلکه‌نئن موقدّس پايي اولاجاق. بو يِر او کاهئنلره آيريلاجاق کي، معبدده خئدمت اتمک اوچون ربّه ياخينلاشيرلار. بورادا کاهئنلرئن اِولري، موقدّس مکان اوچون موقدّس بؤلگه اولاجاق.|qJ-بو ساحه‌دن بئر حئصّه اؤلچ: اوزونلوغو ائيئرمي بش مئن قول‌آچ و اِني اون مئن قول‌آچ اولسون. موقدّس مکان–لاپ موقدّس يِر اورادا اولاجاق.2]J-بو بؤلگه‌دن دؤردبوجاقلي شکلئنده اوزونلوغو و اِني بش يوز قول‌آجليق بئر حئصّه موقدّس مسکن اوچون، اَلّي قول‌آجليق بئر يِر ده اطرافينداکي آچيق ساحه اوچون آيريلسين.o YJ-اؤلکه‌ني ائرث اولاراق پايلاياجاغينيز زامان رب اوچون تورپاقدان پاي اولاراق ائيئرمي بش مئن قول‌آچ اوزونلوغوندا، ائيئرمي مئن قول‌آچ اِنئنده موقدّس بئر بؤلگه آييرين. بوتون بو بؤلگه موقدّس اولاجاق.=sJ,کاهئنلر اؤلو حالدا تاپيلميش و يا وحشي حيوانلار طرفئندن پارچالانميش هچ بئر قوش و حيوان يِمه‌سئنلر.~ J,بوتون نوبارلارين لاپ ياخشيسي و بوتون خوصوصي هدئيّه‌لرئنئز کاهئنلرئنکي اولسون. تاخيلينيزين ائلکئني اونلارا ورئن کي، اِوئنئزه برکت ياغسين.]}3J,کاهئنلر تاخيل تقدئملرئني، گوناه و تقصئر قوربانلاريني يِسئنلر. ائسرايئلده ربّه وقف اولونان هر شي اونلارينکي اولسون. uVZ~d}|zzy[x$wvzutsrq[ppnn m'kjji0gfdd0cRbwa``^^)]\[ZY7WW%V=*,)'&%$f#" Fo, qH  h  *%VJd Tآغاج سنسن، ای پادشاه. سن بؤيويوب مؤحکملَندئن، عظمتئن آرتيب گؤيلره، حاکئمئيّتئن دونيانين هر طرفئنه چاتدي.cyTيارپاقلاري گؤزل، ميوه‌لري چوخ و هر کس اوچون يِمه‌يي اولان، آلتيندا چؤل حيوانلاري کؤلگه تاپان و بوداقلاريندا يِرئن قوشلاري يووا قوران.bUTسنئن گؤردويون آغاج، بؤيوک و مؤحکم اولان، باشي گؤيلره چاتان و دونيانين هر طرفئندن گؤرونَن،'aGTاو زامان بِلطِشَصّر آدلانان دانيال بئر مودّت حيرت ائچئنده قالدي و فئکئرلري اونو واهئمه‌يه سالدي. پادشاه اونا بله ددي: "ای بِلطِشَصّر، قويما بو يوخو و اونون تعبئري سني واهئمه‌يه سالماسين."" بِلطِشَصّر جاواب وردی: "ای آغام، قوي بو يوخو سندن نئفرت ادنلرئن، اونون تعبئري سنئن دوشمنلرئنئن نصئبي اولسون!2`]Tمن پادشاه نِبوکَدنِصّر بله بئر يوخو گؤردوم. ای بِلطِشَصّر، سن بو يوخونو تعبئر ات، چونکي پادشاهليغيمين حکئم آداملاريندان هچ بئري بو يوخونون معناسيني منه بئلدئره بئلمئر. آمّا سن بونو اده بئلرسن، چونکي سنده موقدّس آللاهلارين روحو وار."h_ITنظارت ادن ملکلر بله امر ادئب، موقدّس ملکلر بله قرارا گلئب کي، ائندي ياشايانلار بونو بئلسئنلر: ائنسان پادشاهليقلاري اوستونده اوجالاردا اولان تاري حؤکمرانليق ادئر، پادشاهليغي کئمه ائسته‌يئر، اونا ورئر و ائنسانلار آراسيندا لاپ آشاغي اولاني اونلارا باشچي قويور.»6^eTقوي ائنسان آغلي اوندان آلينسين و اونا حيوان آغلي ورئلسئن. قوي يدّي زامان کِچَنه قدر بله قالسين.l]QTلاکئن کؤتويو ائله کؤکلرئني دمئر و بورونجله چَنبَرله‌يئب تورپاغين ائچئنده، چؤل اوتلاري آراسيندا ساخلايين. قوي او، گؤيلرئن شِحي ائله ائسلانسين و حيوانلارلا بئرلئکده يِرئن اوتو ائله يمک ورئلسئن.@\yTاو اوجادان اعلان ادئب ددي: «بو آغاجي کَسئن، بوداقلاريني يارين، يارپاقلاري يولون و مئيوه‌سئني سَپه‌له‌يئن. قوي حيوانلار اونون آلتيندان، قوشلار دا بوداقلاريندان قاچسين.[T ياتارکن يوخومدا گؤردوم کي، گؤيلردن نظارت ادن موقدّس بئر ملک اِندي.Z3T اونون گؤزل يارپاقلاري و چوخلو ميوه‌لري وار ائدي، اوستونده هر کس اوچون يمک وار ائدي. آغاجين آلتيندا چؤل حيوانلاري کؤلگه تاپيرديلار، بوداقلاريندا يِرئن قوشلاري يووا ساليرديلار و بوتون جانلي مخلوقلار اوندان يمک يِيئردئلر.,YQT آغاج او قدر بؤيودو و مؤحکملَندي کي، باشي گؤيلره چاتدي. او، دونيانين هر طرفئندن گؤرونوردو.XT ياتارکن بله يوخو گؤرموشدوم: دونيانين اورتاسيندا چوخ اوجا بئر آغاج وار ائدي.dWAT "ای سحربازلارين لاپ بؤيوکو بِلطِشَصّر! بئلئرم کي، سنده موقدّس آللاهلارين روحو وار و سنئن اوچون هر هانسي بئر سئرّي آچماق چتئن ديئل. ائندي يوخودا گؤردويوم رؤيالاري و اونلارين تعبئرئني منه دِه. V Tنهايت، آللاهيمين آديندا گلن بِلطِشَصّر آدلانان و موقدّس آللاهلارين روحونا مالئک اولان دانيال حوضوروما گلدي. من يوخومو اونا دانيشاراق ددئم:kUOTاو واخت سحربازلار، اووسونچولار، مونجّئملر و فالچيلار گلدئلر. من يوخومو دانيشديم، لاکئن اونلار يوخونو منه يوزا بئلمه‌دئلر.9TkTاونا گؤره ده امر اتدئم کي، يوخونو يوزماق اوچون بوتون بابئل حئکمتلی‌لرئني حوضوروما چاغيرسينلار.6SeTلاکئن بئر يوخو گؤردوم کي، منی قورخوتدو. ياتارکن دوشونجه‌لرئم و گؤردويوم رؤيالار منی اورکوتدو.R#Tمن نِبوکَدنِصّر اؤز اِوئمده–ساراييمدا راحات و ناز-نعمت ائچئنده ياشاييرديم.Q1Tاونون علامتلري نجه ده بؤيوکدور، اونون مؤجوزه‌لري نجه ده قودرتلي‌دئر! اونون پادشاهليغي ابدی پادشاهليقدير، اونون حؤکمرانليغي نسئلدن نسله داوام ادئر."@PyTمصلحت بئلدئم کي، اوجالاردا اولان تارينين منئم اوچون اتدئيي علامتلري و مؤجوزه‌لري سئزه اعلان اِدئم.hO KTپادشاه نِبوکَدنِصّر بوتون دونيادا ياشايان خالقلارا، مئلّتلره و دئل‌لره منصوب آداملارا اعلان اتدي: "باريشينيز بول اولسون!)NKTاو زامان پادشاه بابئل وئلايتئنده شَدرَکئن، مِشَکئن و عَبِدنِگونون منصبلرئني اوجالتدي.^M5Tبونا گؤره من بله فرمان ورئرم: هر خالقا، مئلّته، و دئله عاييد اولان هر کس کي، شَدرَکئن، مِشَکئن و عَبِدنِگونون تاريسينا کوفر دئيه‌، تئکه-تئکه اولوناجاقدير و اونلارين اِولري زئبئل‌لئيه چِورئله‌جک. چونکي بو جور خئلاص اتميه قادئر اولان باشقا بئر تاري يوخدور."0LYTاو واخت نِبوکَدنِصّر ددي: "شَدرَکئن، مِشَکئن و عَبِدنِگونون تاريسينا شوکور اولسون کي، اؤز مَله‌يئني گؤنده‌رئب اونا بِل باغلايان قوللاريني خئلاص اتدي. اونلار پادشاهين امرئنه ضئدّ چيخيب حاضير اولدولار کي، جانلاريندان کچسئنلر، لاکئن اؤزلرئنئن تاريسيندان باشقا بئر آللاها قوللوق و يا سجده اتمه‌سئنلر.K3Tاطرافا ييغيلميش ساتراپلار، امئرلر، والئلر و پادشاهين موشاوئرلري گؤردولر کي، اود بو آداملارين بدنئنه هچ بئر ضرر وورماييب: نه اونلارين ساچلاري يانميش، نه ده پالتارلاري دَيئشمئشدي، حتّا اودون حئسي ده اونلارا اوتورماميشدي.+JOTاو زامان نِبوکَدنِصّر آلوولانان اود کوره‌سئنئن قاپيسينا ياخينلاشدي و سَسله‌يئب ددي: "ای اوجالاردا اولان تارينين قوللاري شَدرَک، مِشَک و عَبِدنِگو! چيخين و بورايا گلئن."" او واخت شَدرَک، مِشَک و عَبِدنِگو اودون ائچئندن چيخديلار.I/Tاو ددي: "باخ، من اودون ائچئنده اَل- قولو آچيق دؤرد نفرئن گَزدئيئني گؤرورَم و اونلارا هچ نه اولمور. اونلاردان دؤردونجوسو آللاهلارين اوغلونا بَنزه‌يئر."nHUTاو زامان پادشاه نِبوکَدنِصّر حيرته گلئب تَله‌سئک آياغا قالخدي و اؤز موشاوئرلرئنه ددي: "مگر بئز اوچ نفر اَل-قولو باغلانميش آدامي اودا آتماديق؟" اونلار جاوابيندا پادشاها ددي: "دوغرودور، ای پادشاه!""XG)Tبو اوچ نفر-شَدرَک، مِشَک و عَبِدنِگو دا اَل-قوللاري باغلانميش حالدا آلوولانان اود کوره‌سئنئن ائچئنه ييخيلديلار.4FaTپادشاهين امري عاجئل اولدوغونا گؤره، اود کوره‌سي ده حدّئندن آرتيق قيزديريلديغي اوچون، اود آلووسو شَدرَکي، مِشَکي و عَبِدنِگونو اودا آتان آداملاري قاپيب اؤلدوردو.ETاو واخت بو آداملارين اَل- قولونو باغلاديلار و اَيئنلرئنده شالوار، جوبّه، عمّامه و باشقا پالتارلاري ائله آلوولانان اود کوره‌سئنه آتديلار.DTقوشونونون گوجلو عسگرلرئنه امر اتدي کي، شَدرَکئن، مِشَکئن و عَبِدنِگونون اَل- قولونو باغلاييب اونلاري آلوولانان اود کوره‌سئنه آتسينلار.YC+Tاو زامان نِبوکَدنِصّر بَرک قضبلَندي و شَدرَکئن، مِشَکئن، و عَبِدنِگونون ضئدّئنه سئماسي دَيئشئلدي. او امر اتدي کي، اود کوره‌سئني عادتن قيزديرديقلاريندان يدّي دفه آرتيق قيزديرسينلار.B%Tآمّا اگر اتمه‌سه ده، سنه معلوم اولسون کي، ای پادشاه، بئز سنئن آللاهلارينا قوللوق ادن ديئلئک و سنئن قويدوغون قيزيل موجسّمه‌يه ده سجده اتميه‌جيئک." ATاگر بله اولسا، قوللوق اتدئيئمئز تاريميز قادئردئر کي، بئزي آلوولانان اود کوره‌سئندن خئلاص اتسئن و او بئزي سنئن اَلئندن قورتاراجاق، ای پادشاه.@+Tشَدرَک، مِشَک و عَبِدنِگو پادشاها جاواب وردئلر: "ای نِبوکَدنِصّر، بئزئم بو ائش اوچون سنئن قاباغيندا اؤزوموزدن مودافئعه اتمه‌يئمئزه احتئياج يوخدور.?Tياخشي اولار کي، ائندي بوينوز، ني، طنبور، چنگ، آرفا، بالابان و هر جور موسئقي آلَتلرئنئن سَسئني اشئدن زامان يِره اَيئلئب دوزلتدئيئم موجسّمه‌يه سجده اده‌سئنئز. اگر سجده اتميه‌سئنئز، او ساعات آلوولانان اود کوره‌سئنه آتيلاجاقسينيز. او زامان سئزي هانسي تاري منئم اَلئمدن قورتارا بئلر؟""4>aTنِبوکَدنِصّر اونلارا ددي: "ای شَدرَک، مِشَک و عَبِدنِغو، بو دوغرودور کي، سئز منئم آللاهلاريما قوللوق اتمئرسئنئز؟ منئم قويدوغوم قيزيل موجسّمه‌يه سجده اتمئرسئنئز؟{=oT او زامان نِبوکَدنِصّر آلوولانان قضبله امر اتدي کي، شَدرَکي، مِشَکي و عَبِدنِغونو گتئرسئنلر. بو آداملار پادشاهين حوضورونا گتئرئلدي.y<kT سنئن بابئل وئلايتئنه مأمور قويدوغون شَدرَک، مِشَک و عَبِدنِگو آدلي يهودئلر وار. ای پادشاه، بو آداملار سني سايماييبلار، سنئن آللاهلارينا خئدمت اتمه‌يئرلر و قويدوغون قيزيل موجسّمه‌يه ده سجده اتمئرلر.";T کئم يِره اَيئلئب سجده اتمه‌سه، آلوولانان اود کوره‌سئنه آتيلاجاق.:T سن امر ادئبسن کي، بوينوز، ني، طنبور، چنگ، آرفا، بالابان و هر جور موسئقي آلَتلرئنئن سَسئني اشئدن هر کس يِره اَيئلئب قيزيل موجسّمه‌يه سجده اتسئن.9yT اونلار پادشاه نِبوکَدنِصّره ددئلر: "قوي پادشاه همئشه صاغ اولسون،8{Tاِله بو واخت بعضی کَلدانئلر يهودئلرئن ضئدّئنه ائتّئهام ووردولار.7Tبِلَجه، بوتون خالقلارا، مئلّتلره و دئل‌لره منصوب آداملار بوينوز، ني، طنبور، چنگ، آرفا و هر جور موسئقي آلتلرئنئن سَسئني اشئدن زامان يِره اَيئلئب پادشاه نِبوکَدنِصّرئن قويدوغو قيزيل موجسّمه‌يه سجده اتدئلر.6!Tکئم يِره اَيئلئب سجده اتمه‌سه، او ساعات آلوولانان اود کوره‌سئنه آتيلاجاق."35_Tبوينوز، ني، طنبور، چنگ، آرفا، بالابان و هر جور موسئقي آلَتلرئنئن سَسئني اشئدن واخت، يِره اَيئلئب پادشاه نِبوکَدنِصّرئن قويدوغو قيزيل موجسّمه‌يه سجده اده‌سئنئز.4'Tجارچي اوجادان اعلان اتدي: "ای خالقلار، مئلّتلر و دئل‌لر، سئزه امر اولونور کي،n3UTاو زامان ساتراپلار، قاييم‌مقاملار، والئلر، موشاوئرلر، خزئنه‌دارلار، حاکئملر، وکئللر، خولاصه، بوتون وئلايتلرئن مأمورلاري پادشاه نِبوکَدنِصّرئن قويدوغو موجسّمه‌نئن وقف اتمه مراسئمئنه ييغيلديلار. اونلار نِبوکَدنِصّرئن قويدوغو موجسّمه‌نئن قاباغيندا دوردولار.12[Tسونرا پادشاه نِبوکَدنِصّر خبر گؤندردي کي، ساتراپلاري، قاييم‌مقاملاري، والئلري، موشاوئرلري، خزئنه‌دارلاري، حاکئملري، وکئل‌لري، خولاصه، بوتون وئلايتلرئن مأمورلاريني ييغسينلار و قويدوغو موجسّمه‌نئن وقف اتمه مراسئمئنه گلسئنلر.1 )Tپادشاه نِبوکَدنِصّر بئر قيزيل موجسّمه دوزلتدي. اونون بويو آلتميش قول‌آچ ، اِني آلتي قول‌آچ ائدي. اونو بابئل وئلايتئنده اولان دورا اوواسيندا قويدو.0wT1دانيال پادشاهدان خاهئش اتدي و او دا شَدرَکي، مِشَکي و عَبِدنِگونو بابئل وئلايتئنه مأمور قويدو. لاکئن دانيال پادشاهين ساراييندا قالدي.=/sT0بوندان سونرا پادشاه دانيالي اوجا وظئفه‌يه قويدو و اونا چوخ قئيمتلي هدئيّه‌لر وردی. اونو بابئل وئلايتئنئن باشچيسي و بوتون بابئلئن حئکمتلی‌لرئنئن باش ريئسي تعيئن اتدي..T/پادشاه دانيالا ددي: "ائندي کي، سن بو سئرّي آچا بئلدئن، حقئقتن، سئزئن تارينيز، آللاهلارين تاريسي و پادشاهلارين آغاسي‌دير، سئرّلري آچان دا اودور."l-QT.او زامان پادشاه نِبوکَدنِصّر اوزو اوسته دوشوب دانيالا سجده اتدي و امر اتدي کي، اونون اوچون تقدئم گتئرئب بوخور يانديرسينلار.,-T-سن گؤردون کي، داغدان بئر داش اَل دَيمه‌دن قوپاريلدي، دمئري، بورونجو، گئلي، گوموشو و قيزيلي تئکه-تئکه اتدي. بلجه بؤيوک تاري بوندان سونرا نه اولاجاغيني پادشاها بئلدئرئب. بو يوخو دوغرودور و اونون تعبئري ده ائنانمالي‌دير."p+YT,او پادشاهلارين دؤورونده گؤيلرئن تاريسي هچ واخت داغيلمايان بئر پادشاهليق قوراجاق و بو پادشاهليق باشقا خالقين اَلئنه کِچميه‌جک. او بوتون اوّلکي پادشاهليقلاري اَزئب داغيداجاق، و اؤزو ابدی قالاجاق.}*sT+دمئري کوزه‌گر گئلي ائله قاريشيق گؤردويونون معناسي بودور کي، اونلار اِولَنمک واسئطه‌سئله بئربئرلري ائله قاريشاجاقلار ، لاکئن دمئر گئل‌له بئرلَشمه‌دئيي کئمي، اونلار دا بئربئرلري ائله بئرلَشميه‌جکلر.)T*آياق بارماقلارينين بئر حئصّه‌سي دمئردن، بئر حئصّه‌سي گئلدن اولدوغو کئمي، بو پادشاهليغينين دا بئر حئصّه‌سي مؤحکم، بئر حئصّه‌سي ضعئف اولاجاق.M(T)آياقلارين و بارماقلارين بئر حئصّه‌سئنئن کوزه‌گر گئلئندن، بئر حئصّه‌سئنئن ده دمئردن اولدوغونو گؤرمه‌يئنئن معناسي بودور کي، او بؤلونموش پادشاهليق اولاجاق. اوندا بئر قدر دمئر مؤحکملئيي قالاجاق، نجه کي سن دمئري کوزه‌گر گئلي ائله قاريشيق گؤروبسن.'T(دؤردونجو پادشاهليق دا دمئر کئمي مؤحکم اولاجاق، نجه دمئر هر شيي اَزئب قيرار، او دا بوتون باشقالاريني، هر شيي قيران دمئر کئمي اَزئب قيراجاق.0&YT'سندن سونرا سندن آشاغي مرتبه‌ده اولان باشقا پادشاهليق ظوهور اده‌جک. اوندان سونرا دا بورونجدن اولان، بوتون دونيايا حؤکمرانليق ادن اوچونجو بئر پادشاهليق اولاجاق.%/T&او هر يرده ياشايان بشر اؤولادلاريني، چؤلون حيوانلاريني و گؤيون قوشلاريني سنئن ائختئيارينا ورمکله، سني اونلارا حؤکمدار ادئب. قيزيلدان اولان باش سنسن!*$MT%ای پادشاه، سن شاهَنشاهسان. گؤيلرئن تاريسي پادشاهليغي، قووّتي، قودرتي و عئزّتي سنه ورئب.j#MT$يوخو بو ائدي. ائندي اونون تعبئرئني پادشاها دئيه‌رئک.5"cT#او زامان دمئر، گئل، بورونج، گوموش و قيزيل بئرلئکده پارچالاندي و ياي خرمنلرئنده‌کي سامان چؤپو کئمي سوورولدو. کولَک اونلاري آپاردي و اونلاردان اثر-علامت قالمادي. لاکئن موجسّمه‌ني داغيدان داش، بؤيوک بئر داغ اولدو و بوتون دونياني توتدو.d!AT"سن باخارکن، اَل دَيمه‌دن بئر داش يِرئندن قوپاريلدي، موجسّمه‌نئن دمئر و گئل آياقلاريندان ووروب اونلاري تئکه-تئکه اتدي. 7T!بالديرلاري دمئردن، آياقلارينين بئر حئصّه‌سي دمئردن، بئر حئصّه‌سي ده گئلدن ائدي.@yT بو موجسّمه‌نئن باشي خالئص قيزيلدان، سئنه‌سي و قول‌لاري گوموشدن، قارني و بودلاري دا بورونجدن ائدي.Tای پادشاه، سن يوخودا بؤيوک بئر موجسّمه گؤروبسن. چوخ بؤيوک و چوخ عظمتلي اولان بو موجسّمه، سنئن قاباغيندا دوردو. اونون گؤرونوشو قورخولو ائدي.J Tمنه بو سئرّ اونون اوچون آچيلمادي کي، گويا باشقا آداملاردان داها چوخ حئکمتئم وار. آنجاق بونون اوچون کي، يوخو پادشاها بئلدئرئلسئن و سن ده اؤز اوره‌يئنئن دوشونجه‌لرئني بئله‌سن.kOTای پادشاه، سن اؤز ياتاغيندا اولارکن بو فئکئرلر گلدي کي، بوندان سونرا نه اولاجاق؟ سئرّلري آچان دا نه اولاجاغيني سنه گؤرستدي. Tآنجاق گؤيلرده سئرّلري آچان بئر تاري وار و گله‌جکده نه اولاجاغيني پادشاه نِبوکَدنِصّره او بئلدئرئب. ياتارکن گؤردويون يوخو و رؤيالار بله‌دئر:dATدانيال پادشاها جاواب وردی: "پادشاهين سوروشدوغو سئرّي حئکمتلی‌لر، اووسونچولار، سِحربازلار و فالچيلار اونا آچا بئلمزلر.U#Tپادشاه، بِلطِشَصّر آدلانان دانيالدان سوروشدو: "آيا قادئرسن کي، گؤردويوم يوخونو و اونون تعبئرئني منه دئيه‌سن؟""3_Tاو واخت اَريوک دانيالي تَله‌سئک پادشاهين يانينا گتئرئب اونا ددي: "من اسئر اولونموش يهودالي‌لار آراسيندان بئر آدام تاپميشام کي، پادشاهين يوخوسونو تعبئر اده بئلر."  Tبلجه دانيال اَريوکون يانينا کی، پادشاه اونو بابئلئن حئکمتلی‌لرئني اؤلدورمک اوچون تعيئن اتمئشدي، گلئب اونا ددي: "بابئلئن حئکمتلی‌لرئني اؤلدورمه. منی پادشاهين يانينا آپار، اونا يوخوسونون معناسيني بئلدئره‌رم."4aTای آتالاريمين تاريسي، سنه شوکور و حمد اولسون کي، منه حئکمت و قودرت وردئن، ائندي سندن ائسته‌دئيئمئز شيي منه آشکار اتدئن. بلجه پادشاهين مَسَله‌سئني بئزه بئلدئردئن."1Tدرئن و گئزلي سئرّلري او آچار، قارانليقدا قالاني او بئلر. ائشيق اونونلا ساکئندئر.^5Tواختي و دؤورو دَيئشدئرَن اودور. او، پادشاهلاري تختدن سالار و تخته قويار، حئکمتلی‌لره حئکمت، عاقئل‌لره عاغيل وِرَر.!;Tدانيال ددي: "تارينين آدي ابددن ابده‌جک موبارک اولسون! چونکي حئکمت و قودرت اونوندور.8iTاو زامان بو سئرّ دانيالا گجه گلن رؤيادا آشکار اولدو. او واخت دانيال گؤيلرئن تاريسينا شوکور اتدي.)KTو اونلارا ددی کي، بو سئرّ باره‌ده گؤيلرئن تاريسيندان مرحمت ائسته‌سئنلر و دانياللا اونون يولداشلاري باشقا بابئل حئکمتلی‌لري ائله بئرلئکده محو اولماسينلار."=Tدانيال اؤز اِوئنه قاييديب اَحوالاتي دوستلاري خَنَنيا، مئشااِل و عَزَريايا دانيشديH Tدانيال ائچه‌ري گئرئب پادشاهدان خاهئش اتدي کي، يوخونون تعبئرئني پادشاها بئلدئرمک اوچون اونا واخت ورسئن.jMTاو، پادشاهين حَربي ريئسي اَريوکدان سوروشدو: "نئيه پادشاه بله بئر عاجئل امر ورئب؟" او واخت اَريوک اَحوالاتي دانيالا دانيشدي.V %Tاو زامان دانيال کشئکچئلر ريئسي اَريوکلا کي، بابئلئن حئکمتلی‌لرئني اؤلدورميه گتمئشدي، حئکمت و بصئرتله دانيشدي.Y +T بِلجه حئکمتلی‌لري اؤلدورمک باره‌ده امر چيخدي؛ و اونلار دانيال و اونون يولداشلاريني آختارديلار کي، اؤلدورسونلر.B }T پادشاه بو سؤزه گؤره قضبله‌نئب چوخ حئرصلَندي و امر اتدي کي، بابئلئن بوتون حئکمتلی‌لرئني محو اتسئنلر. T پادشاهين ائسته‌دئيي شي اِله چتئندئر کي، آللاهلاردان باشقا هچ کس بونو پادشاها آشکار اده بئلمز. اونلارين دا مسکني ائنسانلار آراسيندا ديئل."~ uT مونجّئملر پادشاها جاواب وردئلر: "يِر اوزونده پادشاهين طلبئني يرئنه يتئره بئلَن آدام يوخدور. هچ پادشاه، نه قدر عظمتلي و قودرتلي اولسا دا، بله بئر شيي هچ سِحربازدان، اووسونچودان و يا مونجّئمدن ائستَمه‌يئب.&ET اگر يوخونو منه دِميه‌سئنئز، سئزئن اوچون فقط بئر جزا اولاجاق. سئز سؤزله‌شئبسئنئز کي، وضعئيّتئن دَيئشئلمه‌يئنه‌جک منه يالان و اويدورما سؤزلر دئيه‌سئنئز. ائندي منه يوخونو بئلدئرئن. اوندا بئله‌رم کي، سئز اونو يوزا بئلرسئنئز."Z-Tپادشاه جاواب وردی: "يقئن بئلئرم کي، سئز واخت قازانماق ائسته‌يئرسئنئز، چونکي گؤرورسونوز کي، منئم قراريم قطعي‌دئر.A{Tاونلار گئنه جاواب وردئلر: "قوي پادشاه يوخونو بو قوللارينا دانيشسين، بئز ده اونون تعبئرئني دئيه‌رئک."Tآمّا اگر يوخونو و اونون تعبئرئني دئيه‌سئنئز، مندن هدئيّه‌لر، پاداشلار و بؤيوک حؤرمت آلاجاقسينيز. ائندي منه يوخونو و اونون تعبئرئني بئلدئرئن."9kTپادشاه مونجّئملره جاواب وردی: "من بله قرارا گلمئشم: اگر سئز منه هم يوخونو، هم ده اونون تعبئرئني دِميه‌سئنئز، پارچا-پارچا ادئله‌جکسئنئز، اِولرئنئز ده وئران ادئله‌جک.`9Tمونجّئملر اَرامي دئلئنده پادشاها ددئلر: "پادشاه صاغ اولسون، يوخونو بو قوللارينا دانيش، بئز اونون تعبئرئني دئيه‌رئک."1[Tپادشاه اونلارا ددي: "بئر يوخو گؤرموشم و روحوم پرئشاندير کي، بئلئم بو يوخونون معناسي نه‌دئر."LTپادشاه امر اتدي کي، اونون يانينا سِحربازلار، اووسونچولار، جادوگرلر و مونجّئملر چاغيريلسين، اِله کي، پادشاهين يوخوسونو اونا دسئنلر. اونلار گلئب پادشاهين حوضوروندا دايانديلار.4 cTنِبوکَدنِصّر پادشاهليغينين ائکئنجي ائلئنده بئر يوخو گؤردو، روحو پرئشان اولدو و يوخوسو قاچدي.  Tدانيال پادشاه کوروشون حؤکمدارليغينين بئرئنجي ائلئنه قدر اورادا قالدي.-~ UTپادشاه اونلاردان هر جور حئکمت و معرئفت باره‌ده سوروشاندا گؤردو کي، بونلار بوتون اؤلکه‌سئنده‌کي سِحربازلارين و اووسونچولارين هاميسيندان اون قات اوستوندورلر.%} ETپادشاه اونلارلا دانيشدي و هامينين آراسيندا دانيال، خَنَنيا، مئشااِل و عَزَريا کئمئسي تاپيلمادي. بونا گؤره ده اونلار پادشاهين حوضوروندا خئدمته قويولدولار.f| GTاونلارين گتئرئلمه‌سي اوچون پادشاهين امر اتدئيي گون چاتاندا، حرم-‌آغالار ريئسي اونلاري نِبوکَدنِصّرئن حوضورونا گتئردي.{ !Tتاري بو دؤرد جاوانا هر جور ادبئيّاتي و حئکمت اؤيرنمَک اوچون بئلئک و درّاکه وردی. دانيالدا بو معرئفت وار ائدي کي، هر جور رؤيالاري و يوخولاري يوزسون.;z qTاو واخت مأمور جاوانلارين يِمه‌يئني و ائچه‌جکلري شرابي گؤتوروب اونلارا گؤيَرتي ورميه داوام وردی. y Tاون گون سونرا اونلارين سئماسي پادشاه يمکلرئندن يئيَن بوتون باشقا جاوانلارين سئماسيندان داها گؤزل گؤروندو و اونلار بدنجه داها دولغون ائدئلر.x 'Tمأمور بو مطلبده جاوانلارين سؤزونه قولاق آسدي و اونلاري اون گون ائمتاحان اتدي.2w _T سونرا دا سنئن حوضوروندا هم بئزئم اوزوموزه، هم ده پادشاه يمکلرئندن يئيَن جاوانلارين اوزونه باخسينلار. بونو گؤرَندن سونرا قوللارينلا گؤردويونوزه موطابئق عمل ادئن."5v eT "گل، قوللاريني اون گون عرضئنده ائمتاحان ات. قوي بئزه يمک اوچون گؤيَرتي، ائچمک اوچون سو ورسئنلر.3u aT دانيال حرم-‌آغالار ريئسئنئن اؤزو، خَنَنيا، مئشااِل و عَزَريانين اوستونه قويدوغو مأمورا ددی:5t eT حرم-آغالار ريئسي دانيالا ددي: "سئزئن يِيئب- ائچدئيئنئزي تعيئن ادن آغام پادشاهدان قورخورام. نه اوچون او سئزئن اوزونوزو، هَم‌ياشيدينيز اولان جاوانلارين اوزوندن سولغون گؤرسون؟ سئز بونونلا پادشاهين يانيندا منئم باشيمي بلايا سالارسينيز."s T تاري حرم-‌آغالار ريئسئنئن گؤزونده دانيالا لوطف و شَفقَت قازانديردي.Mr Tدانيال قرارا آلدي کي، پادشاهين يِدئيي يمکلرله و ائچدئيي شرابلا اؤزونو نجئس اتمه‌سئن. بونا گؤره ده حرم-آغالار ريئسئندن ائسته‌دي کي، اونا اؤزونو نجئس اتمه‌مه‌سئنه ائجازه ورسئن.qq ]Tحرم-آغالار ريئسي اونلارا تزه آد قويدو: دانيالي بِلطِشَصّر، خَنَنياني شَدرَک، مئشااِلي مِشَک و عَزَرياني عَبِدنِگو آدلانديردي.!p =Tاونلارين آراسيندا يهودا نسلئندن اولان دانيال، خَنَنيا، مئشااِل و عَزَريا وار ائدي. m}}!{yxawwjvusr]poCmlkjki3hgrftdcba_]\[ZY$XWAUTRhQNNsNM[LL[KLJJkIHqG6ERDFCbAw@@$>`=;:N9876544C3 211/.T-e++*x)`(q(&%I$*"D N6>* & a =YuhQITمن گؤردوم کي، او قِيضه گلئب قوچا هوجوم اتدي و قوچو ووروب ائکي بوينوزونو قيردي. قوچدا اونون قاباغيندا دورماغا قووّت يوخ ائدي. او، قوچو يِره ييخيب تاپدالادي. قوچو اونون اَلئندن قورتاران يوخ ائدي._P7Tاو، کانالين کناريندا دوردوغونو گؤردويوم ائکي بوينوزو اولان قوچون يانينا گلدي و بؤيوک حئدّتله اونون اوستونه يوگوردو./OWTمن بو باره‌ده دوشونَرکَن، قربدن بئر اِرکَک کِچي گلدي. اونون گؤزلري آراسيندا گؤزه چارپان بئر بوينوزو وار ائدي. او، آياغي يِره توخونمادان، بوتون يِر اوزونو کِچدي.ONTمن گؤردوم کي، بو قوچ قربه، شئمالا و جنوبا طرف بوينوز وورور. هچ بئر حيوان اونون قاباغيندا دورا بئلمئردي و اونون اَلئندن قورتاران يوخ ائدي. او ائسته‌دئيئني اتدي و اؤزونو بؤيوک اتدي.WM'Tباشيمي قالديريب گؤردوم کي، کانالين کناريندا بئر قوچ دوروب. اونون ائکي بوينوزو وار ائدي. بوينوزلارينين هر ائکئسي اوزون ائدي، بئري او بئرئسئندن اوزون ائدي و اوزون اولان سونرادان چيخدي.XL)Tرؤيادا اؤزومو عِيلام وئلايتئنئن شوشَن قالاسيندا گؤردوم. همئن رؤيادا من "اوله‌ي" کانالينين کناريندا دايانميشديم.QK Tاوّل منه گلن رؤيادان سونرا، بَلشَصّر پادشاهين حؤکمدارليغينين اوچونجو ائلئنده من دانيالا باشقا بئر رؤيا گلدي.iJKTبورادا سؤز بئتئر. من دانيالا گلئنجه، دوشونجه‌لرئم منی واهئمه‌يه سالدي و رنگئم آتدي. لاکئن بو سؤزلري اوره‌يئمده ساخلاديم.~IuTپادشاهليق، حاکئمئيّت و گؤيلرئن آلتينداکي بوتون پادشاهليقلارين عظمتي حاق-تاعالانين موقدّس خالقينا ورئله‌جک. اونون پادشاهليغي ابدی پادشاهليق اولاجاق و بوتون حاکئمئيّتلر اونا قوللوق ادئب ائطاعت اده‌جک."@HyTلاکئن سونرا محکمه قورولاجاق و اونون حاکئمئيّتي اَلئندن آليناجاق، ابدئلئک محو اولوب يوخ اولاجاقدير.G{Tحاق-تاعالانين ضئدّئنه سؤزلر دئيه‌جک و حاق-تاعالانين موقدّسلرئني ذلئل اده‌جک. دوشونه‌جک کي، حتّا مؤوسوملري و قانونلاري دا دَيئشسئن. اونلار بئر زامان، ائکي زامان و ياريم زامان عرضئنده اونا تسلئم ادئله‌جک.F#Tاون بوينوزون معناسي بودور کي، بو پادشاهليقدان اون پادشاه چيخاجاق. اونلاردان سونرا دا اوّلکئلردن فرقلي باشقا بئر پادشاه چيخيب اوچ پادشاهي ييخاجاق.SETاو بونو بله تشرئح اتدي: "دؤردونجو حيوان يِر اوزونده اولاجاق دؤردونجو پادشاهليقدير. او بوتون باشقا پادشاهليقلاردان فرقلي اولوب بوتون يِر اوزونو اوداجاق و هر شيي تاپدالاييب اَزه‌جک.DTاو واختا قدر کي، ازلدن وار اولان گلدي، حاق-تاعالانين موقدّسلرئنئن خِيرئنه حؤکم ورئلدي و پادشاهليغا موقدّسلرئن صاحئب اولدوغو واخت يِتئشدي.C'Tمن باخارکن گؤردوم کي، بو بوينوز موقدّسلرله موحارئبه ادئب اونلارا قالئب گلدي؛^B5Tائسته‌دئم اونون باشيندا اولان اون بوينوز حاقّيندا و داها چيخان او بئري بوينوز حاقّيندا و اوچو اونون قاباغيندا دوشدويو باره‌ده بئر بئلئم. بو همئن او بوينوز ائدي کي، گؤزلري و تکبّورله دانيشان آغزي وار ائدي و گؤرونوشو او بئري بوينوزلاريندان داها هيبتلي ائدي.ATاو واخت من باشقالاريندان فرقله‌نَن دؤردونجو حيوان باره‌ده ائسته‌دئم کی، حقئقي معناني بئلئم. او، چوخ قورخولو ائدي، دمئر دئشلري و بورونج ديرناقلاري ائله اَزئب يِيئردي، قاليقلاري دا آياقلاري آلتيندا تاپدالاييردي.R@Tسونرا پادشاهليغي حاق-تاعالانين موقدّسلري آلاجاقلار، و پادشاهليغا ابده‌جک، ابددن ابده‌جک صاحئب اولاجاقلار."g?GT"بو دؤرد بؤيوک حيوان يردن قالخان دؤرد پادشاهليقدير.>Tاورادا دوران آداملاردان بئرئنه ياخينلاشيب بوتون بو شيلرئن حقئقي معناسي حاقّيندا سوروشدوم. او آدام بو شيلرئن معناسيني منه تشرئح ادئب بئلدئردي:=5Tمن دانيالا گلئنجه، روحوم بدنئمده پرئشان اولدو و گلن رؤيالار منی واهئمه‌يه سالدي.<Tاونا حاکئمئيّت، عئزّت و پادشاهليق ورئلمئشدي کي، بوتون خالقلارين، مئلّتلرئن و دئل‌لرئن آداملاري اونا خئدمت اتسئنلر. اونون حاکئمئيّتي آخيرا گلميه‌جک، ابدی حاکئمئيّتدئر. اونون پادشاهليغي اصلا يوخ اولماياجاق.;-T گجه گلن رؤيالاردا گؤردوم کي، باخ، ائنسان اوغلونا بَنزَر بئرئسي گؤيون بولودلاري ائله گلدي. او، ازلدن وار اولانا ياخينلاشدي و اونون حوضورونا گتئرئلدي.E:T هَمچئنئن باشقا حيوانلارين دا حاکئمئيّتي اَللرئندن آليندي، آمّا عؤمورلري موعيّن مودّته قدر اوزاديلدي.d9AT او واخت باخماغا داوام وردئم، چونکي بوينوزون ددئيي تکبّورلو سؤزلر منئم دئقّتئمي اؤزونه چکمئشدي. باخارکن گؤردوم کي، حيوان گؤزلرئمئن قاباغيندا اؤلدورولدو و بدني پارچالانيب يانان اودا آتيلدي.58cT قاباغيندان اودلو چاي چيخيب آخيردي. مئنلرجه مئنلر اونا خئدمت ادئردئلر، اون مئنلرجه اون مئنلر اونون حوضوروندا دورموشدولار. محکمه ائجلاسي باشلاندي و کئتابلار آچيلدي.t7aT باخارکَن گؤردوم کي، تختلر قورولدو و ازلدن وار اولان اؤز تختئنه اوتوردو. اونون اَينئنده قار کئمي آغ پالتار وار ائدي و ساچلاري يون کئمي آغاپّاق ائدي. تختي آلوو دئل‌لري کئمي، چرخلري يانار اود کئمي ائدي.x6iTمن بوينوزلاري دوشونَرکن، اونلارين آراسيندان گئنه کئچئک بئر بوينوز چيخدي و اوّلکي بوينوزلاردان اوچو اونون قاباغيندان گؤتورولدو. بو بوينوزون ائنسان گؤزلري کئمي گؤزلري و تکبّورله دانيشان آغزي وار ائدي.a5;Tبوندان سونرا من گجه گلن رؤيالاردا دهشتلي، هيبتلي و چوخ گوجلو اولان دؤردونجو حيواني گؤردوم. اونون بؤيوک دمئر دئشلري وار ائدي. او هر شيي اَزئب يِدي، قاليقلاري دا آياقلاري آلتيندا تاپدالادي. او، قاباقکي حيوانلارين هاميسيندان فرقله‌نئردي و اون بوينوزو وار ائدي.4-Tبوندان سونرا من پلنگه بَنزه‌ين باشقا بئر حيوان گؤردوم. حيوانين بِلئنده دؤرد قوش قانادي وار ائدي. اونون دؤرد باشي وار ائدي و اونا حاکئمئيّت ورئلمئشدي.P3Tآيري بئرئسي، ائکئنجي حيوان بئر آيي‌يا بَنزه‌يئردي. او، بئر ياني طرفه قالديريلدي. اونون آغزيندا، دئشلري آراسيندا اوچ قابيرغا سومويو وار ائدي. اونا بله ديئلدي: "قالخ چوخلو اَت يِه."a2;Tبئرئنجئسي شئره بَنزه‌يئردي، آمّا اونون قارتال قانادلاري وار ائدي. من باخارکن اونون قانادلاري قوپاريلدي و او يردن قالديريليب ائنسان کئمي آياق اوسته قالخدي. اونا ائنسان اوره‌يي ورئلمئشدي.i1KTدهنزدن بئربئرئنه اوخشامايان دؤرد بؤيوک حيوان چيخدي.j0MTدانيال دانيشماغا باشلاييب ددي: من گجه گلن گؤرونتوده گؤردوم کي، باخ، گؤيلرئن دؤرد کولَه‌يي بؤيوک دهنزئن اوستونده چارپيشير./ !Tبابئل پادشاهي بَلشَصّرئن پادشاهليغينين بئرئنجي ائلئنده دانيال ياتارکَن بئر يوخو گؤردو و اونا رؤيالار گلدي. سونرا يوخونو يازيب مضمونونو قيد اتدي..Tبلجه دانيال داريوشون و فارسلي کوروشون پادشاهليغيندا اوغور قازاندي.X-)Tاو قورتاريب خئلاص اِدَر، گؤيلرده و يرده علامتلر، مؤجوزه‌لر گؤرسه‌دَر. دانيالي شئرلرئن پنجه‌سئندن او قورتاريب.",{Tفرمان ورئرم کي، بوتون پادشاهليغيمين اَراضئسئنده اولان آداملار دانيالين تاريسيندان قورخوب تئتره‌سئنلر، چونکي او، وار اولان تاري‌دير، ابدی اولان اودور، اونون پادشاهليغي داغيلماز و حؤکمرانليغي ابدي‌دئر.j+MTاو زامان داريوش پادشاه بوتون دونيادا ياشايان خالقلارين، مئلّتلرئن و دئل‌لرئن آداملارينا بله يازدي: "باريشينيز بول اولسون! *Tپادشاه امر اتدي و دانيالا ائتّئهام ووران آداملار گتئرئلدي. اونلاري، اوشاقلاري و آروادلاري ائله بئرلئکده شئرلرئن اولدوغو قويويا آتديلار. قويونون دئبئنه چاتماميش شئرلر اونلاري قاپيب سوموکلرئني تئکه-تئکه اتدئلر.H) Tاو واخت پادشاه چوخ سِوئندي و امر اتدي کي، دانيالي قويودان چيخارتسينلار. بلجه دانيال قويودان چيخاريلدي و اونون بدنئنده هچ بئر زَده يوخ ائدي، چونکي اؤز تاريسينا بِل باغلاميشدي.u(cTتاريم اؤز مَله‌يئني گؤنده‌رئب شئرلرئن آغزيني باغلادي و اونلار منه هچ زئيان يتئرمه‌يئبلر، چونکي منئم تارينين حوضوروندا تقصئرسئز اولدوغوم بئلئنئب. ای پادشاه، سنئن ده ضئدّئنه هچ بئر ائش گؤرمه‌مئشم."q'[Tاو واخت دانيال پادشاها ددي: «قوي پادشاه همئشه صاغ اولسون!&5Tاورايا ياخينلاشاندا، کَدَرلي سَسله دانيالي چاغيريب ددي: "ای دانيال، وار اولان تارينين قولو! همئشه قوللوق اتدئيئن تارين آيا سني شئرلردن قورتارا بئلدي؟""%Tسحر آچيلاندا پادشاه يِرئندن قالخيب تَله‌سئک شئرلرئن اولدوغو قويويا گتدي.V$%Tسونرا پادشاه اؤز سارايينا قاييتدي. گجه‌ني اوروج توتدو، کِف اوچون اونا هچ بئر شي گتئرئلمه‌دي، و يوخوسو دا قاچدي.;#oTسونرا بئر داش گتئرئلئب قويونون آغزينا قويولدو. پادشاه اؤزونون مؤهور اوزويو و اعيانلارينين اوزوکلري ائله داشي مؤهورله‌دي کي، دانيال حاقّيندا هچ بئر شي دَيئشئلمه‌سئن."Tبلجه پادشاه امر اتدي و دانيالي گتئرئب شئرلر اولان قويويا آتديلار. پادشاه دانيالا بله ددي: "قوي همئشه قوللوق اتدئيئن تارين سني قورتارسين!""7!gTلاکئن او آداملار بئرلئکده پادشاهين يانينا گلئب اونا ددئلر: «ای پادشاه، بونو بئل کي، ماد و فارس قانونلارينا گؤره پادشاهين تصدئق اتدئيي قدغن امري و فرماني دَيئشئلمَز." Tپادشاه بو سؤزلري اشئدنده چوخ کَدَرلَندي و اوره‌يئنده نئيّت اتدي کي، دانيالي قورتارسين. پادشاه حتّا گونش باتانا قدر اونو خئلاص اتمه‌يه چاليشدي.1[T او واخت اونلار پادشاها ددئلر: "ای پادشاه، اسئر اولونموش يهودالي‌لاردان اولان دانيال نه سنه اهمئيّت ورئر، نه ده ائمضالاديغين قدغن امرئنه! گونده اوچ دفه دوعا ادئر.")T سونرا گلئب پادشاها اؤز قدغن امري باره‌ده ددئلر: "ای پادشاه، مگر سن بله بئر قدغن امرئني ائمضالاييبسان کي، اوتوز گون عرضئنده کئم سندن باشقا بئر آللاها، يا دا ائنسانا دوعا اتسه، شئرلر اولان قويويا آتيلسين؟" پادشاه جاواب وردی: "بو قرار دَيئشئلمَز اولان ماد و فارس قانونلارينا اَساسن قطعي‌دئر.":mT او واخت بو آداملار بئرلئکده اورايا گدئب دانيالين تاريسينا دوعا اتدئيئني و يالوارديغيني گؤردولر.?wT دانيال بله بئر فرمانين ائمضالانديغيني اؤيرَندئکده اؤز اِوئنه قاييتدي. اونون يوخاري اوتاغينين اورشَلئمه طرف اولان پنجره‌لري آچيق ائدي. دانيال اوّللر اتدئيي کئمي گونده اوچ دفه دئزه دوشوب اؤز تاريسينا دوعا اتدي و اونون قاباغيندا شوکور اتدي.kOT پادشاه داريوش بله بئر فرماني و قدغن امرئني ائمضالادي._7Tای پادشاه، ائندي بو قدغن امرئني ور، ماد و فارس قانونلارينا اَساسن دَيئشئلمَز و هچ واخت پوزولمايان بو فرماني ائمضالا."fETاؤلکه‌نئن بوتون وزئرلري، قاييم‌مقاملاري، ساتراپلاري، موشاوئرلري و والئلري بئرلئکده راضيلاشديلار کي، پادشاه بله بئر فرماني و قدغن امرئني صادئر اتسئن: ای پادشاه، اوتوز گون عرضئنده کئم سندن باشقا بئر آللاها، يا دا ائنسانا دوعا اتسه، شئرلر اولان قويويا آتيلسين._7Tاو واخت بو وزئرلر و ساتراپلار بئرله‌شئب پادشاهين يانينا گلدئلر و اونا بله ددئلر: "قوي پادشاه داريوش همئشه صاغ اولسون!Tنهايت، بو آداملار ددئلر: "بئز دانيالين ضئدّئنه هچ بئر بهانه تاپماياجاغيق مگر بو کي، دانيالين تاريسينين دئنئنده اونون ضئدّئنه بئر شي تاپاق."_7Tبله اولاندا، باشقا وزئرلر و ساتراپلار بئر بهانه آختارماغا باشلاديلار کي، اونونلا دانيالدان پادشاهليغين ائداره‌سي حاقّيندا شئکايت اتسئنلر، آمّا هچ بئر بهانه و تقصئر تاپا بئلمه‌دئلر، چونکي دانيال صادئق بئر آدام ائدي و اوندا هچ بئر سهو و يا تقصئر تاپيلمادي.6eTدانيال باشقا وزئرلردن و ساتراپلاردان يوخاري ائدي، چونکي اوندا خارئقولعاده بئر روح وار ائدي. بونا گؤره ده پادشاه قرارا گلمئشدي کي، اونو بوتون اؤلکه‌يه باشچي قويسون.  Tو اونلارا اوچ وزئر باشچيليق اتسئن. بو ساتراپلار اونلارا حسابات ورسئنلر، اِله کي، پادشاها زئيان دَيمه‌سئن. همئن اوچ وزئردن بئري دانيال ائدي.g ITداريوشا موناسئب گؤروندو کي، اؤلکه‌يه باشچيليق اتمک اوچون پادشاهليغينين بوتون اراضئسئنه يوز ائيئرمي ساتراپ تعيئن اتسئن،wTآلتميش ائکي ياشلاردا اولان مادلي داريوش حاکئمئيّتي اَلئنه آلدي.Z-Tهمئن گجه بابئل پادشاهي بَلشَصّر اؤلدورولدو.  Tاو واخت بَلشَصّرئن امري ائله دانيالا ارغواني لئباس گِيئندئردئلر، بوينونا قيزيل زنجئر آسديلار و او، پادشاهليقدا اوچونجو آدام اعلان اولوندو.Tپَرسئن-سنئن پادشاهليغينين بؤلونه‌رک مادلي‌لارا و فارسلارا ورئلئب."pYTتِقِل-سن تَره‌زئده چکئلئبسن و يونگول اولدوغون بئلئنئب؛. UTسؤزلرئن معناسي آمّا بودور: مِنا-تاري سنئن پادشاهليق مودّتئني حسابلاييب و اونا آخير قويوب؛a ;Tيازيلان سؤزلر بودور: مِنا، مِنا، تِقِل و پَرسئن.~ uTبونا گؤره ده اونون طرفئندن بئر اَل گؤنده‌رئلئب بو سؤزلري يازدي.A {Tعکسئنه، گؤيلرئن پروردئگارينين ضئدّئنه کئبئرلَندئن. اونون معبدئنئن قابلاريني سنئن حوضورونا گتئردئلر و سن، اعيانلارين، آروادلارين، جارئيه‌لرئن بونلارلا شراب ائچدئنئز. سن قيزيل-گوموش، بورونج، دمئر، آغاج و داشدان اولان آللاهلارا کي، نه گؤرورلر، نه اِشئدئرلر، نه ده آنلاييرلار، حمد اتدئن. لاکئن او تاريني کي، نفسئن اونون اَلئنده‌دئر و بوتون طرئقلرئن اونوندور، عئزّتلَندئرمه‌دئن.( ITو اونون اؤولادي سن ای بَلشَصّر، بوتون بونلاري بئلدئيئن حالدا، گئنه اؤزونو آلچاتمادين،5cTاو، ائنسانلار آراسيندان قووولدو، آغلي حيوان آغلينا چِورئلدي و وحشي اِششَکلرله ياشاماغا باشلادي. اونا اؤکوز کئمي اوت يِدئرئردئلر، بدني گؤيلرئن شِحي ائله ائسلانيردي. او قدر کي، نهايت، درک اتدي کي، اوجالاردا اولان تاري ائنسان پادشاهليقلاري اوستونده حؤکمرانليق ادئر و کئمي ائسته‌يئر، اونلارا باشچي قويور.eCTآمّا او زامان کی، اوره‌يي کئبئرله‌نئب روحو کئبئرله عئنادکار اولدو، پادشاهليق تختئندن ساليندي و عئزّتي اَلئندن آليندي.0YTتارينين اونا وردئيي عظمته گؤره بوتون خالقلارين، مئلّتلرئن و دئل‌لرئن آداملاري اوندان قورخوب اسئردئلر. او ائسته‌دئيي آدامي اؤلدورَردي، ائسته‌دئيي آدامي صاغ بوراخاردي، ائسته‌دئيي آدامي اوجالداردي، ائسته‌دئيي آدامي آلچالداردي.>uTای پادشاه! اوجالاردا اولان تاري سنئن آتان نِبوکَدنِصّره پادشاهليق، عظمت، عئزّت و جاه-جلال ورمئشدي./Tاو واخت دانيال پادشاها جاواب وردی: "قوي هدئيّه‌لرئن اؤزونه قالسين، پاداشيني دا آيريسينا ور. آمّا يازيلاني من پادشاها اوخويوب معناسيني تشرئح اده‌جيم.;oTلاکئن سنئن حاقّيندا اِشئتمئشم کي، تعبئر ادئب چتئنلئکلري حلّ اده بئلئرسن. اگر ائندي بو يازيلاني اوخويوب معناسيني تشرئح اده بئله‌سن، سنه ارغواني لئباس گِيئندئرئله‌جک، بوينونا قيزيل زنجئر آسيلاجاق و پادشاهليقدا اوچونجو آدام اولاجاقسان." Tباخ، حوضوروما حئکمتلی‌لر و اووسونچولار گتئرئلدي کي، بو يازيلاني اوخويوب معناسيني منه آچسينلار، لاکئن اونلار بونو منه تشرئح اده بئلمه‌دئلر.4aTمن سنئن حاقّيندا اِشئتمئشم کي، سنده آللاهلارين روحو وار، ائشيق، فهم و بؤيوک حئکمت صاحئبي‌سن.3T او واخت دانيالي پادشاهين حوضورونا گتئردئلر و پادشاه اوندان سوروشدو: "آتام پادشاهين يهودادان اسئر ادئب گتئردئيي يهودالي‌لاردان اولان دانيال آيا سنسن؟r]T چونکي پادشاهين بِلطِشَصّر آدلانديرديغي بو آدام يعني دانيال خارئقولعاده بئر روحا، معرئفته، و بصئرته صاحئبدئر، يوخولاري تعبئر اتمه‌يه، موعمّالاري آچماغا و چتئنلئکلري حلّ اتمه‌يه ده قابئلئيّتي وار. ائندي قوي دانيالي چاغيرسينلار، او سنه بونون معناسيني تشرئح اده‌جک."l~QT سنئن پادشاهليغيندا موقدّس آللاهلارين روحونا مالئک اولان بئر آدام وار. سنئن آتانين دؤورونده او ائشيق، فهم و حئکمت آللاهلارين حئکمتي کئمي اوندا وار ائدي. آتان پادشاه نِبوکَدنِصّرئن اؤزو، اونو سحربازلارين، اووسونچولارين، مونجّئملرئن و فالچيلارين باشچيسي قويموشدو.6}eT ملکه پادشاهين و اعيانلارينين سؤزلرئني اشئدئب ضئيافت اوتاغينا گلدي. ملکه بله ددي: "قوي پادشاه همئشه صاغ اولسون، فئکئرلرئن سني واهئمه‌يه سالماسين، رنگئن ده سولماسين.0|YT او واخت پادشاه بَلشَصّر داها چوخ واهئمه‌يه دوشدو و رنگي سولدو، اعيانلاري دا حيرته دوشدولر.Z{-Tپادشاهين بوتون حئکمتلی‌لري ائچه‌ري گئردئلر، لاکئن يازيلاني نه اوخويا، نه ده معناسيني پادشاها تشرئح اده بئلدئلر.hzITپادشاه اوجادان قيشقيردي کي، اووسونچولاري، مونجّئملري و فالچيلاري گتئرسئنلر. بابئلئن حئکمتلی‌لرئنه بله ددي: "کئم بو يازيلاني منه اوخويوب معناسيني تشرئح اتسه، اونا ارغواني لئباس گِيئندئرئله‌جک، بوينونا قيزيل زنجئر آسيلاجاق و پادشاهليقدا اوچونجو آدام اولاجاق."yykTاو واخت پادشاهين رنگي سولدو و دوشونجه‌لري اونو واهئمه‌يه سالدي. بِلئنئن عَضَله‌لري ضعئفله‌دي و دئزلري بئربئرئنه دَيميه باشلادي.x'Tاِله بو آن بئر ائنسان اَلئنئن بارماقلاري گؤروندو و شامدانين يانيندا پادشاه سارايينين دووارينين سوواغي اوستونه يازي يازدي. پادشاه يازان اَلي گؤردو. w9Tاونلار شراب ائچه‌رَک قيزيل، گوموش، بورونج، دمئر، آغاج و داش آللاهلارا حمد اتدئلر.3v_Tاو واخت معبددن-تارينين اورشَلئمده اولان اِوئندن چيخاريلميش قيزيل قابلار گتئرئلدي. پادشاه، اعيانلاري، آروادلاري و جارئيه‌لري بونلارلا شراب ائچمه‌يه باشلاديلار.nuUTبَلشَصّر شراب ائچه‌رکَن امر اتدي کي، آتاسي نِبوکَدنِصّرئن اورشَلئمده‌کي معبددن چيخارتديغي قيزيل و گوموش قابلاري گتئرسئنلر و پادشاه، اعيانلاري، آروادلاري و جارئيه‌لري اونلارلا شراب ائچسئنلر.t 9Tپادشاه بَلشَصّر مئن نفر اعياني اوچون بؤيوک بئر ضئيافت قوردو و اونلارلا شراب ائچدي.Ys+T%ائندي من نِبوکَدنِصّر گؤيلرئن پادشاهينا حمد ادئرم و اونو مدح ادئب عئزّتلَندئرئرَم، چونکي اونون بوتون ائشلري دوز، يوللاري دا عدالتلي‌دئر و قودرتي وار کی، کئبئرله گَزَنلري آلچالتسين."^r5T$او زامان عاغليم باشيما گلدي. پادشاهليغيمين عئزّتي اوچون جاه-جلاليم گئنه اؤزومه قاييتدي. موشاوئرلرئم و اعيانلاريم منی آختاريب تاپديلار. من گئنه اؤز تختئمه قاييتديم و عظمتئم داها دا آرتدي.eqCT#دونيادا ياشايانلارين هاميسي هچ بئر شي ساييلير. او هم گؤي قوشونونون، هم ده دونيادا ياشايانلارين آراسيندا اؤز حؤکمونو يِرئدئر. اونون اَلئني ساخلايان و اونا «نه ادئبسن؟» دئيَن بئر کس ده يوخدور.+pOT""او گونلرئن آخيريندا من نِبوکَدنِصّر اوزومو گؤيلره توتدوم و عاغليم باشيما قاييتدي. اوجالاردا اولان تاريني حمد اتدئم، ابدی ياشاياني مدح ادئب عئزّتلَندئردئم، چونکي اونون حؤکمرانليغي ابدي‌دئر و پادشاهليغي نسئلدن نسله داوام ادئر. oT!ديئلَن حادئثه‌لر او ساعات نِبوکَدنِصّرئن باشينا گلدي: او، ائنسانلار آراسيندان قووولدو، اؤکوز کئمي اوت يِمَيه باشلادي و گؤيلرئن شِحي ائله ائسلاندي. اونون توکو قارتال توکو کئمي، ديرناغي قوش ديرناغي کئمي اوزاندي.CnT سن ائنسانلار آراسيندان قووولاجاق، چؤل حيوانلاري ائله ياشاياجاقسان، سنه اؤکوز کئمي اوت يِدئرده‌جکلر. يدّي زامان کچه‌جک، او قدر کي، درک اده‌سن کی، ائنسان پادشاهليغي اوستونده اوجالاردا اولان حؤکمدارليق ادئر و اونو کئمه ائسته‌سه، اونا ورئر."rm]Tسؤز پادشاهين آغزيندان چيخماميشدي کي، گؤيلردن بئر سَس گلدي: "ای پادشاه نِبوکَدنِصّر، سنه ديئلئر کي، پادشاهليغين اَلئندن آليندي.8liT"مگر بو، بؤيوک بابئل ديئل کي، من اونو شان-شؤهرتئم اوچون بؤيوک قودرتئمله پايتخت آديندا تئکمئشم؟"" kTاون ائکي آي کِچَندن سونرا بابئلده‌کي سارايينين داميندا گَزَن واخت ددي:bj=Tبوتون بونلار پادشاه نِبوکَدنِصّرئن باشينا گلدي.ri]Tبونا گؤره ده ای پادشاه، قوي منئم مصلحتئم سنه مقبول اولسون: عدالتله رفتار اتمکله گوناهلاريندان اَل چک، يوخسوللارا مرحمت اتمکله تقصئرلرئندن اَل چک کي، بلکه بونونلا سنئن رئفاهينين مودّتي اوزاديلسين."&hETآغاجين کؤتويو ائله کؤکلرئنئن قالماسي باره‌ده اولان فرمانين معناسي بودور کي، سن گؤيلرئن حؤکمرانليق اتدئيئني درک ادندن سونرا پادشاهليغين سنه قايتاريلاجاق.g+Tسن ائنسانلار آراسيندان قووولاجاقسان، چؤل حيوانلاري ائله ياشاياجاقسان، سنه اؤکوز کئمي اوت يِدئرده‌جکلر، گؤيلرئن شِحي ائله ائسلاناجاقسان و يدّي زامان کچه‌جک، او زاماناجاق کي، سن درک اده‌سن کی، ائنسان پادشاهليغي اوستونده اوجالاردا اولان حؤکمرانليق ادئر و اونو کئمه ائسته‌سه، اونا ورئر.3f_Tای پادشاه، يوخونون يوزومو بودور: اوجالاردا اولان طرفئندن آغام پادشاهين ضئدّئنه بو حؤکم گلئب:"e=Tپادشاه يوخودا گؤردو کي، نظارت ادن موقدّس بئر ملک گؤيلردن اِنئب ددي: «بو آغاجي کَسئب محو ادئن، آمّا کؤتويو ائله کؤکلرئني دمئر و بورونجله چَنبَرله‌يئب تورپاغين ائچئنده، چؤل اوتلاري آراسيندا ساخلايين. قوي او، گؤيلرئن شِحي ائله ائسلانسين و يدّي زامان کِچَنه قدر پايي چؤلون حيوانلاري ائله اولسون.» r~~ }c||{yyxwwuu t srqponm6kjihgofecbba5_^X]\!ZYXVUIT/SYRQ~ONKLJILHH'GFEsDTCBBFA ?>C=m<;p::%87654^321.-,J+*e)7(>'>&$#l! Pt]L jRjy O{C 9T او دؤورده سنئن خالقيني قورويان باش ملک مئکاييل قالخاجاق و اِله بئر عذابلي دؤور گله‌جک کي، هچ مئلّتئن ياراناندان او واختا قدر بِله‌سي اولماييب. لاکئن او دؤورده سنئن خالقيندان کئتابدا آدي يازيلميش اولان هر کس خئلاص اولاجاق.tBaT -اؤز پادشاه چاديرلاريني دهنزله گؤزل موقدّس داغين آراسيندا قوراجاق. آنجاق اونون عاقئبَتي چاتاجاق و هچ کس اونا کؤمک اده بئلميه‌جک.dAAT ,لاکئن شرقدن و شئمالدان گلن خبرلر اونو ناراحات اده‌جک. بؤيوک حئدّتله يولا دوشه‌جک کي، بئر چوخلاريني اؤلدوروب محو اتسئن.^@5T +مئصئرئن قيزيل-گوموش خزئنه‌لرئني و بوتون ثروتلرئني اَله کچئرده‌جک. لئبيالي‌لار و کوشلولار دا اونا تابع اولاجاقلار.?!T *او، باشقا اؤلکه‌لره ضربه ووراجاق، مئصئر اؤلکه‌سي ده خئلاص اولا بئلميه‌جک.}>sT )گؤزل اؤلکه‌يه ده گئره‌جک. چوخلو اؤلکه ائشغال اولوناجاق، لاکئن اِدوم، موآب و عَمّونلولارين باشچي‌لاري اونون اَلئندن قورتاراجاقدير.=5T (آمّا آخير زاماندا جنوب پادشاهي اونونلا ووروشاجاق. شئمال پادشاهي اؤز دؤيوش عارابالاري، آتلي‌لاري و چوخلو گَمئلري ائله طوفان کئمي اونون اوستونه هوجوم چکه‌جک، موختلئف اؤلکه‌لري ائستئلا اده‌جک و اونلاردان سل کئمي کچه‌جک.<T 'او، ياد بئر آللاها بِل باغلاماقلا لاپ گوجلو قالالارا هوجوم اده‌جک. اونو قبول ادنلري حدّئندن آرتيق عئزّتلَندئره‌جک و اونلاري چوخلو آداملارا باشچي قوياجاق و اؤلکه‌ني اوجرت اولاراق اونلارين آراسيندا بؤلوشدوره‌جک.:;mT &آنجاق اونون عوضئنه قالالار آللاهيني عئزّتلَندئره‌جک؛ آتالارينين تانيماديغي بئر آللاهي. او بو آللاهي قيزيل، گوموش، قئيمتلي داشلار و گؤزل اشيالارلا عئزّتلَندئره‌جک.::mT %هچ بئر آللاها احتئرام گؤرسدميه‌جک، نه اؤز آتالارينين آللاهلارينا، نه آروادلارين سِودئيئنه، نه ده هر هانسي بئر تارييا. چونکي اؤزونو بوتون آللاهلاردان يوخاري ساياجاق.09YT $پادشاه، ائسته‌دئيئني اده‌جک، کئبئرله‌نئب اؤزونو بوتون آللاهلاردان يوخاري ساياجاق، آللاهلارين تاريسينين ضئدّئنه، چوخ ياوا دانيشاجاق و تارينين قضبي تاماملاياناجاق اوغور قازاناجاق، چونکي موعيّن ادئلَن شي يرئنه يِتئشمه‌لي‌دئر.,8QT #آغيلّي آداملاردان بعضئسي هلاک اولاجاق کي، قالانلاري آخير زامانا قدر خالئصله‌شئب تمئزلَنسئن و لکه‌سئز اولسون. چونکي آخير زامان گئنه ده موعيّن واختدا اولاجاق.A7{T "اونلار مغلوب اولاندا، اونلارا بئر آز کؤمک ادئله‌جک، آمّا چوخ آدام رئياکارجاسينا اونلارا قوشولاجاق. 6T !خالقين آغيلّي آداملاري، چوخونا فهم وره‌جکلر، لاکئن بئر مودّت قيلينجلا اؤلدوروله‌جکلر، يانديريلاجاقلار، اسئر دوشه‌جکلر و قارت ادئله‌جکلر.Z5-T او، عهده خيانت ادنلري يالتاقليقلا يولدان آزديراجاق، لاکئن اؤز تاريسيني تاني‌يان خالق قووّتله‌نئب عمله گئره‌جک.!4;T اونون گؤنده‌ردئيي قوشونلار قالخيب قالاني، موقدّس مکاني نجئسلَيه‌جک، دائمي يانديرما قوربانيني دايانديراجاق و وئرانه‌لئک گتئرن ائيرنج شيي قوياجاقلار.)3KT کئتّئم گَمئلري اونون ضئدّئنه گله‌جک و او، روحدان دوشوب گری دؤنه‌جک. قضبله‌نئب موقدّس عهده ضئدّ چيخاجاق و گئنه موقدّس عهدي بوراخانلارلا ياخشي رفتار اده‌جک.2T موعيّن بئر واخت گئنه جنوبا گله‌جک، آمّا بو واخت قاباقکي کئمي اولماياجاق.1T شئمال پادشاهي بؤيوک ثروتله اؤز اؤلکه‌سئنه قاييداجاق، لاکئن اوره‌يي موقدّس عهدئن ضئدّئنه چکئله‌جک. ائسته‌دئيئني ادئب اؤز اؤلکه‌سئنه دؤنه‌جک.Y0+T بو پادشاهلارين هر ائکئسئنئن ده اوره‌يي پئسلئک اتمه‌يه چکئله‌جک و بئر سوفره آرخاسيندا يالان دانيشاجاقلار. لاکئن هچ بئر شي باش توتماياجاق، چونکي اونلارين آخيري موعيّن واختدا اولاجاق.F/T حتّا اونونلا بئر سوفره‌ده اوتورانلار اونو محو اده‌جکلر. قوشونو سوپوروله‌جک و چوخلو تلفات اولاجاقدير.. T سونرا گوج و جسارت ييغيب بؤيوک بئر قوشونلا جنوب پادشاهينين ضئدّئنه چيخاجاق. جنوب پادشاهي دا بؤيوک و چوخ گوجلو بئر قوشونلا دؤيوشه گئره‌جک، آمّا موقاوئمت گؤرسه‌ده بئلميه‌جک، چونکي اونون ضئدّئنه قصد قوراجاقلار.M-T او اَمئن-آمانليق زامانيندا لاپ وارلي تورپاقلارا گله‌جک و آتالارينين و بابالارينين گؤرمه‌دئيي ائشلري گؤره‌جک. تالاني، قارت اولونموشو، و مال-دؤولتي آداملارينا پايلاياجاق و قالالارا هوجوم اتمک اوچون نئيّتلر قوراجاق. لاکئن بو، اوزون سورمه‌يه‌جک.E,T اونونلا ائتّئفاق باغلانديقدان سونرا، او حئيله ائشله‌ده‌جک و گلئب کئچئک بئر عئدّه ائله گوج قازاناجاق. +T قوشونلار اونون قاباغيندان سوپورولوب داغيلاجاق، حتّا عهدئن ريئسي بِله. *T اونون يرئنه نامرد بئر آدام کچه‌جک کي، پادشاهليق حؤرمتي اونا ورئلميه‌جک. او اَمئن-آمانليق زامانيندا گلئب يالتاقليقلا حاکئمئيّتي قصب اده‌جک.)T اونون يرئنه کِچَن پادشاه، پادشاهليغين شؤوکتي اوچون، اؤز خراج ييغانيني گؤنده‌ره‌جک، آمّا بئر نچه گون عرضئنده او دا قضبسئز و ساواشسيز ييخيلاجاق.W('T سونرا نظرئني اؤز اؤلکه‌سئنئن قالالارينا طرف چِوئره‌جک. لاکئن بودره‌يئب ييخيلاجاق و اوندان بئر اثر قالماياجاق.5'cT سونرا نظرئني ساحئل اؤلکه‌لرئنه چِوئره‌جک و اونلارين چوخونو آلاجاق. لاکئن بئر سرکرده اونون اتدئيي حقارته آخير قوياجاق، دوغرودان دا، حقارتئني اؤز باشينا گتئره‌جک.]&3T شئمال پادشاهي قرارا آلاجاق کي، اؤلکه‌سئنئن بوتون قووّه‌لري ائله بئرلئکده گلسئن. او صولح سازئشئنئن شرطلرئني تکلئف ادئب يرئنه يتئره‌جک. جنوب پادشاهليغيني محو اتمک اوچون اونا آروادلارين قيزيني وره‌جک، آمّا حئيله‌سي باش توتماياجاق و اونا کؤمک اولماياجاق.8%iT اونا هوجوم گتئرن شئمال پادشاهي ائسته‌دئيئني اده‌جک و هچ کس اونون قاباغيندا دورا بئلميه‌جک. گؤزل اؤلکه‌ده قالاجاق و اوراني وئران اتمک قودرتي اونون اَلئنده اولاجاق.`$9T شئمال پادشاهي گله‌جک و حاصارلارا تورپاق ييغاراق، تپه‌لر دوزه‌لدئب قالالي شهري آلاجاق. جنوبون قووّه‌لري اونون قاباغيندا تاب گتئرميه‌جک، لاپ سِچمه قوشونو دا موقاوئمت گؤرسده بئلميه‌جک.+#OT او زامان بئر چوخو جنوب پادشاهينين ضئدّئنه چيخاجاق. سنئن خالقيندان قولو-‌زورلولار آياغا قالخاجاقلار کي، رؤياني يرئنه يتئرسئنلر، لاکئن اوغور قازانماياجاقلار.{"oT چونکي شئمال پادشاهي قاييديب اوّلکئندن داها بؤيوک قوشون چيخارداجاق و بئر نِچه ائلدن سونرا تام سئلاحلانميش بؤيوک بئر قوشونلا گله‌جک.t!aT قوشون مغلوب اولاندا، جنوب پادشاهينين اوره‌يي کئبئرله‌نئب، اون مئنلرله آدامي هلاک اده‌جک، آمّا قَلَبه‌سي اوزون سورمه‌يه‌جک.) KT جنوب پادشاهي قضبله‌نئب چيخاجاق و اونونلا يعني شئمال پادشاهي ائله ووروشاجاق. او دا بؤيوک بئر قوشون چيخارداجاق، لاکئن بو قوشون جنوب پادشاهينا تسلئم ادئله‌جک.=sT سونرا شئمال پادشاهينين اوغوللاري موحارئبه‌يه حاضيرلانيب چوخلو قوشون ييغاجاقلار. قوشون سل کئمي گلئب کچه‌جک و ائره‌لئلَيه‌رَک جنوب پادشاهينين قالاسينا هوجوم اده‌جک.5T سونرا او دا جنوب پادشاهينين اؤلکه‌سئنه هوجوم اده‌جک، و اؤز تورپاغينا قاييداجاق.2]T حتّا اونلارين آللاهلاريني، تؤکمه بوتلرئني قئيمتلي قيزيل و گوموش قابلاري ائله بئرلئکده مئصئره چکئب آپاراجاق. بئر نچه ائل عرضئنده شئمال پادشاهيني راحات بوراخاجاق./T آروادين نسلئندن بئري جنوب پادشاهينين يرئنه کچه‌جک. او، شئمال پادشاهينين قوشونونا هوجوم ادئب اونون قالاسينا گئره‌جک. اونلارلا ووروشوب قالئب گله‌جک.`9T بئر نِچه ائلدن سونرا اونلار بئربئرلرئنه قوشولاجاقلار. جنوب پادشاهينين قيزي شئمال پادشاهينين يانينا گده‌جک کي، صولح سازئشي باغلاسين. آمّا بو آرواد گوجونو ساخلايا بئلميه‌جک. شئمال پادشاهينين عؤمرو ده، حاکئمئيّتي ده اوزون سورمه‌يه‌جک. آرواد، اونونلا همراه اولانلار، و اونا آتاليق ادن آتاسي، و اونا داياق اولان تسلئم ادئله‌جک.wgT سونرا جنوب پادشاهي گوجلَنه‌جک، لاکئن ريئسلرئندن بئري اوندان داها گوجلو اولاجاق. او حؤکمرانليق اده‌جک و قودرتلي حؤکمدار اولاجاق.'GT لاکئن اونون گلدئيي آن، پادشاهليغي داغيليب گؤيلرئن دؤرد کوله‌يئنئن سمتئنه بؤلونه‌جک، اونون نسلئنه کِچميه‌جک و اونون حؤکمرانليغي کئمي، گوجلو اولماياجاق. چونکي اونون پادشاهليغي داغيلاجاق و نسلئندن اولمايان آداملارا قالاجاق.+OT سونرا گوجلو بئر پادشاه گله‌جک و چوخ قودرتله حؤکمدارليق ادئب و اؤز ائسته‌دئيئني اده‌جک.T ائندي حقئقتي سنه بئلدئره‌جيم: فارس اؤلکه‌سئنده داها اوچ پادشاه اولاجاق. دؤردونجوسونون هاميسيندان چوخ وار-دؤولتي اولاجاق. وار-دؤولتئنئن وسئله‌سي ائله قووّتلَنَنده، هاميني يونان پادشاهليغينين ضئدّئنه قالديراجاق.O T من مادلي داريوشون پادشاهليغينين بئرئنجي ائلئنده، اونون يانيندا قالديم کي، اونو تشوئق اِدئب اونا قووّت ورئم.(IT آنجاق اوّلجه من حقئقت کئتابيندا يازيلميش شيلري سنه بئلدئره‌جيم. اونلارين ضئدّئنه اولان موبارئزه‌ده منه کؤمکچي اولان هچ کس يوخدور، مگر سنئن ريئسئن مئکاييل.}sT او ددي: "آيا بئلئرسن کي، سنئن يانينا نئيه گلمئشم؟ ائندي من قاييديرام کي، فارس ريئسي ائله موبارئزه اِدئم. من گدئنجه يونان ريئسي گله‌جک.(IT او ددي: "ای چوخ سِوئلَن، قورخما، سنه آرامليق اولسون، قووّتلي اول، جسور اول!"" او منئمله دانيشاندا، من قووّت تاپيب ددئم: "ای آغام، دانيش، چونکي سن منه گوج وردئن." T او واخت ائنسان بَنزه‌يئشئنده اولان همئن شخص گئنه منه توخونوب گوج وردی.6eT من قولون آغاملا نجه دانيشا بئله‌رم؟ چونکي مَنده هچ گوج قالماييب، جانيمدا آرتيق هچ نفس يوخدور."q[T بو واخت بشر اؤولادلارينا بَنزه‌ين بئر نفر دوداقلاريما توخوندو. او واخت آغزيمي آچيب دانيشماغا باشلاديم و قاباغيمدا دورانا ددئم: "ای آغام، بو رؤيايا گؤره عذاب ائچئنده قرق اولموشام و طاقتئم قالماييب.}T او بله سؤزلر دئيَرکَن من اوزو اوسته يِره ييخيلديم و دئلئم توتولدو.QT ائندي گلدئم کي، گله‌جکده خالقينين باشينا نه گله‌جيئني سنه باشا ساليم، چونکي بو رؤيا گله‌جک دؤوره عاييددير."e CT لاکئن فارس اؤلکه‌سئنئن ريئسي ائيئرمي بئر گون منئم ضئدّئمه داياندي. لاکئن باش ريئسلردن بئري اولان مئکاييل کؤمه‌يئمه گلدي، چونکي من اورادا فارس اؤلکه‌سئنئن ريئسلري ائله بئرلئکده قالميشديم.Y +T سونرا منه ددي: "قورخما، دانيال! اوره‌يئني فهم قازانماغا قويدوغون ائلک گوندن، تارينين حوضوروندا اؤزونو باشي‌آشاغي اتدئيئن ائلک گوندن سؤزلرئن اِشئدئلئب و من سنئن سؤزلرئنه گؤره گلمئشم.6 eT او منه ددي: "ای چوخ سِوئلَن دانيال! سنه دِدئيئم سؤزلري درک ات و آياغا قالخ، چونکي ائندي سنئن يانينا گؤندرئلمئشم."" او بو سؤزلري دئيَنده، من تئتره‌يه‌رک آياغا قالخديم. T بو واخت منه بئر اَل توخوندو و منی اَللرئمله دئزلرئمئن اوستونه قويدو.N T من اونون دانيشيق سَسئني اشئتدئم. دانيشيق سَسئني اشئدنده درئن يوخويا گتدئم و اوزو اوسته دوشوب يِره اوزانديم.+OT من تک قالديم. بو بؤيوک رؤياني گؤرنده مَنده قووّت قالمادي، رنگئم برک آتدي و طاقتدن دوشدوم.-T فقط من دانيال بو رؤياني گؤردوم، منئمله بئرلئکده اولان آداملار بونو گؤرمه‌دئلر. آنجاق اونلارين آراسينا اِله ولوله دوشدو کي، گئزلَنمک اوچون قاچديلار.eCT اونون بدني زبرجد کئمي، اوزو شئمشيه بَنزَر، گؤزلري يانار مشعل‌لر کئمي، قول‌لاري و آياقلاري جئلانميش بورونج کئمي ائشيلداييردي، اونون دانيشيغينين سَسي بؤيوک بئر جاماعات گورولتوسو کئمي ائدي..UT باشيمي قالديريب گؤردوم کي، کتان پالتار گِيئنمئش، بِلي خالئص قيزيللا قورشانان بئر نفر وار.T بئرئنجي آيين ائيئرمي دؤردونجو گونو من بؤيوک چاي دَجله‌نئن کناريندا ائدئم.LT اوچ هفته قورتارانا قدر، من دادلي يمک يِمه‌دئم، اَت و شراب دئلئمه دَيمه‌دي و هچ بئر عطئرلي ياغ سورتمه‌دئم.PT او گونلر من دانيال اوچ هفته ياس توتدوم.m UT فارس پادشاهي کوروشون حؤکمدارليغينين اوچونجو ائلئنده بِلطِشَصّر آدلانان دانيالا بئر وحی گلدي. بو وحی حقئقي ائدي و بؤيوک بئر ساواشدان سؤز ادئردي. او بو وحيي باشا دوشدو و رؤيا باره‌ده فهمي وار ائدي.B}T او، بئر هفته عرضئنده چوخلاري ائله عهد باغلاياجاق، آمّا هفته‌نئن اورتاسيندا قوربانلا تقدئمي دايانديراجاق. ائيرنجلرئن قانادي اوستونده وئرانه‌لئک گتئرن گله‌جک. او زاماناجاق کي، تعيئن ادئلمئش عاقئبتي وئرانه‌لئک گتئره‌نئن باشينا تؤکولسون."A{T آلتميش ائکي هفته‌دن سونرا مسح اولونان هلاک اولاجاق، آمّا بو اؤزو اوچون اولماياجاق. گله‌جک حؤکمدارين خالقي، شهري و موقدّس يري وئران اده‌جک. اونون آخيري سل کئمي اولاجاق. موحارئبه آخيرا قدر داوام اده‌جک. وئرانه‌لئکلر اولاجاغينا قرار ورئلئب.~+T بونو بئل و آنلا: اورشَلئمي برپا ادئب تئکمک اوچون ورئلَن فرمانين چيخماسيندان مسح اولونموش حؤکمدارا قدر، يدّي هفته و آلتميش ائکي هفته اولاجاق. اورشَلئم تزه‌دن کوچه‌لر و خندقله تئکئله‌جک، آمّا بو چتئن واختلاردا اولاجاق.}T سنئن خالقين و موقدّس شهرئن اوچون يتمئش هفته تعيئن اولونوب کي، عاصئلئک بئتسئن، گوناه آخيرا چاتديريلسين، تقصئرلر اوچون کفّاره ورئلسئن، ابدی صالحلئک گتئرئلسئن، رؤيا و نبئلئک مؤهورلَنسئن، لاپ موقدّس يِر مسح ادئلسئن."|=T سنئن دوعانين باشلانيشيندا تاري جاواب وردی و من ده گلدئم کي، اونو سنه چاتديريم، چونکي تاري سني چوخ سِوئر. بونا گؤره ائندي سؤزوم باره‌ده دوشون و رؤياني بئل./{WT او منی باشا سالدي و منئمله دا‌نيشيب ددي: "ای دانيال! ائندي من گلدئم کي، سنه بصئرت و فهم ورئم.QzT حله دوعا اِدَرکَن، اوّل گؤرونتوده گؤردويوم آدام-جَبراييل- آخشام قورباني ورئلَن واخت جلد اوچاراق يانيما گلدي.y#T من حله دانيشيب دوعادا اؤزومون و خالقيم ائسرايئلئن گوناهلاريني اعتئراف اده‌رک تاريمين موقدّس داغي اوچون يالواريشيمي تاريم ربّه تقدئم ادئردئم کي،7xgT ای پروردئگار، اشئت، ای پروردئگار، باغيشلا، ای پروردئگار، دئقّت ات و حرکته گل. ای تاريم، اؤز آدينين خاطئري اوچون يوباتما، چونکي شهرئن و خالقين سنئن آدينلا چاغيريلير."xwiT ای تاريم، قولاق ورئب اشئت، گؤزونو آچيب بئزئم وئرانليقلاريميزي و سنئن آدينلا چاغيريلان شهري گؤر. چونکي اؤز صالحلئيئمئزه گؤره يوخ، سنئن بؤيوک مرحمتئنه گؤره يالواريشلاريميزي سنئن حوضورونا تقدئم ادئرئک.v!T ای تاريميز، ائندي قولونون دوعاسيني و يالواريشلاريني اشئت. ای پروردئگار، اؤز آدينين خاطئرئنه ائشيقلي اوزونو وئران اولان موقدّس مکانينا طرف چِوئر.GuT ای پروردئگار، بوتون صالحلئيئنه گؤره سنه يالواريرام، قِيض و قضبئني اؤز شهرئن اورشَلئمدن، موقدّس داغيندان دؤنده‌ر. چونکي بئزئم گوناهلاريميزدان و آتالاريميزين تقصئرلرئندن اؤتري اورشَلئم و سنئن خالقين بوتون اطراف خالقلار آراسيندا روسواي اولدو.5tcT ای تاريميز پروردئگار، سن اؤز خالقيني مئصئر تورپاغيندان قووّتلي اَلئنله چيخارتدين و بو گونه قدر اؤزون اوچون بئر آد قازاندين! آمّا بئز گوناه ائشلَتدئک، پئسلئک اتدئک.uscT رب ده حاضيرلاديغي بو بلاني باشيميزا گتئردي. چونکي تاريميز رب اتدئيي بوتون ائشلرئنده صالحدئر، و بئز اونون سَسئنه قولاق آسماميشيق.8riT موسانين قانونوندا يازيلديغي کئمي بوتون بو بلا باشيميزا گلدي؛ آمّا حله ده تاريميز ربّئن ائلتئفاطيني آختارماميشيق کي، تقصئرلرئمئزدن دؤنَک و اونون حقئقتئني درک اِدَک.;qoT او دا باشيميزا بؤيوک بلا گتئره‌رک بئزئم و حؤکم ادن حاکئملرئمئزئن ضئدّئنه ددئيي سؤزلري يرئنه يتئردي، چونکي اورشَلئمه گلن بلا گؤيلر آلتيندا اولان هچ بئر يِره گلمه‌يئب.p)T بوتون ائسرايئللی‌لر سنئن قانونونو پوزوب آزديلار، سنئن سؤزونه قولاق آسماديلار. بونا گؤره ده سن آند ائچدئيئن لعنتي کي، تارينين قولو موسانين قانونوندا يازيلميشدي، باشيميزا ياغديردين، چونکي اونون ضئدّئنه گوناه اتمئشئک.Zo-T تاريميز ربّئن سؤزونه قولاق آسماميشيق، اؤز قوللاري پيغمبرلر واسئطه‌سئله بئزه وردئيي قانونلارينا عمل اتمه‌مئشئک.,nQT مرحمت و باغيشلاماق پروردئگار تاريميزا عاييددير، چونکي بئز اونون ضئدّئنه عوصيان اتمئشئک.SmT يارب، بئزئم، پادشاهلاريميزين، باشچيلاريميزين و آتالاريميزين اوزو قارادير، چونکي سنئن ضئدّئنه گوناه اتمئشئک.rl]T ای پروردئگار، صالحلئک سنه عاييددير، لاکئن بئزه بو گونکو کئمي اوز قاراليغي! بو اوز قاراليغي، يهودا آداملارينا، اورشَلئمده ياشايانلارا و بوتون اوزاقدا و ياخيندا اولان ائسرايئل‌لی‌لره عايئددير کي، سن اونلاري سنه اتدئکلري خائنلئک اوزوندن بوتون اؤلکه‌لرده اسئر اتدئن. kT بئز سنئن پيغمبرلرئنه کي، سنئن آدينلا پادشاهلاريميزا، باشچيلاريميزا، آتالاريميزا و اؤلکه‌نئن بوتون خالقينا دانيشيرديلار، قولاق آسماميشيق.FjT بئز گوناه و خاطا اتمئشئک، پئسلئک ادئب سنه عاصي اولموشوق. سنئن امرلرئندن و حؤکملرئندن اوز دؤنده‌رمئشئک.MiT تاريم ربّه دوعا اتدئم و اِعتئراف اده‌رک ددئم: "سنه دوعا ادئرم، ای بؤيوک و زَهملي پروردئگار تاري! سن، سني سِوَنلر و امرلرئنه عمل ادنلر اوچون عهدئنه صادئق قاليب محبّت گؤرسه‌دئرسن.Hh T من پروردئگار تارييا اوز توتدوم، چول گِيئب کوله اوتوردوم، اوروج توتاراق دوعا و يالواريشلا اونو آختارديم.bg=T اونون پادشاهليغينين بئرئنجي ائلئنده، من دانيال، کئتابلاردان اؤرشَلئمئن وئران قالاجاغينين نِچه ائل چکه‌جيئني اؤيرَندئم کي، ربّئن سؤزو اونو اِرِميا پيغمبره آشکار اتمئشدي؛ يعني يتمئش ائل.df CT ماد طايفاسيندان اَخَشوِروشون اوغلو داريوشون پادشاهليغينين بئرئنجي ائلي ائدي. او، کَلدانئلر اوستونه پادشاه قويولموشدو.SeTاو واخت من دانيال طاقتدن دوشدوم و بئر نِچه گون ناخوش اولدوم. سونرا قالخيب پادشاهين ائشلري ائله مشغول اولماغا باشلاديم. لاکئن من بو رؤيادان حِيرت ائچئنده ائدئم و اونو باشا دوشموردوم.\d1Tآخشام و سحر باره‌ده سنه گؤرسدئلَن بو رؤيا حقئقتدئر. آنجاق سن بو گؤرونتونو مؤهورله، چونکي او، اوزاق دؤوره عاييددئر."cTاؤز حئيله‌گَرلئيي ائله مکرلي ائشلرئنده اوغور قازاناجاق و اوره‌يئنده اؤزونه کئبئرلَنه‌جک. ائخطار ورمه‌دن چوخلو آدامي هلاک اده‌جک. باشچيلار باشچيسينا ضئدّ چيخاجاق، آمّا ائنسان اَلي دَيمه‌دن محو اولاجاق.#b?Tاو چوخ گوجلَنه‌جک، آمّا اؤز گوجو ائله يوخ! عجايئب داغينتي‌لار عمله گتئره‌جک، اتدئيي هر ائشده اوغور قازاناجاق، ائگئد آداملاري و موقدّس آداملاري قيراجاق.aTاونلارين حاکئمئيّتئنئن آخيريندا، او زامان کي، عاصئلر حدلرئندن آشيبلار، بئر پادشاه چيخاجاق کی، حياسيزليقدا و حئيله‌‌گرلئکده ماهئردئر.`Tقيريلان بوينوزون يرئنه چيخان دؤرد بوينوز، او مئلّتدن چيخاجاق دؤرد پادشاهليغي تمثئل ادئر. لاکئن اونلار بئرئنجي پادشاه قدر گوجلو اولماياجاقلار.E_Tتوکلو اِرکَک کِچي ده يونان پادشاهي‌دير، اونون گؤزلري آراسيندا اولان بؤيوک بوينوز، بئرئنجي پادشاهدير.o^WTگؤردويون ائکي بوينوزلو قوچ، ماد و فارس پادشاهلاري‌دير.{]oTو ددي: "باخ، سنه بئلدئرئرم کی، تارينين نهايت زامانينين قضب گونلرئنده نه باش وره‌جک. چونکي رؤيا آخير زامانين موعيّن واختينا عاييددئر.N\Tاو منئمله دانيشديغي واخت، اوزو اوسته ييخيليب درئن يوخويا گتدئم. آمّا او منه توخونوب منی آياق اوسته قالديردي![;Tاو، دايانديغيم يِره ياخينلاشدي. يانيما چاتاندا، من دهشته دوشوب اوزو اوسته ييخيلديم. لاکئن او منه ددي: "ای بشر اوغلو، بئل کي، بو رؤيا آخير زامانا عاييددئر."JZ Tمن اوله‌ي کاناليندان بئر ائنسان سَسي اشئتدئم. او نئدا ادئب ددي: «ای جَبراييل، بو گؤرونتونو اونا باشا سال."sY_Tمن دانيال بو گؤرونتونو گؤرنده ائسته‌دئم کي، اونون معناسيني بئلئم. بو زامان قاباغيمدا ائنسان گؤرونوشونده اولان بئر نفر داياندي.!X;Tسونرا منه ددي: "۲۳۰۰ آخشام و سحر کِچَنه قدر. اوندان سونرا موقدّس يِر برپا اولوناجاق."nWUT من بئر موقدّسئن سَسئني اشئتدئم و باشقا بئر موقدّس، دانيشانا ددي: "دائمي يانديرما قورباني باره‌ده اولان رؤيا نه واختا قدر اوزانير، هم ده وئرانه‌لئک گتئرن عاصئلئک حاقّيندا اولان رؤيا نه قدر چکئر؟ موقدّس يِرئن و قوشونون تاپدالانماسينا نه واختا قدر ائجازه ورئله‌جک؟""~VuT عاصئلئک اوزوندن بو قوشون و دائمي يانديرما قورباني کئچئک بوينوزا تسلئم اولوندو. او، حقئقتي يِره چيرپيب، اتدئيي هر ائشده اوغور قازاندي.bU=T حتّا بو قوشونون باشچيسينا قدر اؤزونو اوجالتدي. اونون دائمي يانديرما قورباني دايانديريلدي و موقدّس مکاني يِره ييخيلدي.8TiT او حتّا گؤي قوشونونا قدر اوزاندي بو قوشونون و اولدوزلارين بئر حئصّه‌سئني يِره ساليب تاپدالادي.0SYT اونلارين بئرئندن باشقا بئر کئچئک بوينوز چيخيب جنوبا، شرقه و گؤزل اؤلکه‌يه طرف چوخ اوزاندي.&RETسونرا کِچي چوخ بؤيودو، لاکئن قووّتلي زامانيندا بؤيوک بوينوزو قيريلدي. اونون عوضئنه گؤزه چارپان دؤرد بوينوز چيخدي کي، گؤيون دؤرد يِلئنئن طرفئنه يؤنَلمئشدي. 0~A}G|~{yyxawvutsmrqXponpmAlkjii#gff,dcbja{`[_^]?[[(YY0XjW,VZUU/TSQPONML}KJIIRGFFjEtDDBAC?>S==(%^ اِفرايئم گوناه تقدئمي اوچون، چوخلو قوربانگاه تئکدئيئنه گؤره، بونلار اونون گوناها باتيران قوربانگاهلاري اولوب.&=E^ حتّا اگر مئلّتلر آراسيندا اوجرَتله اويناش توتسالار دا، من ائندي اونلاري بئر يِره ييغاجاغام. اونلار پادشاهين و باشچيلارين ظولموندن آزالماغا باشلاياجاقلار.7<g^ اونلار تک گزن وحشي اِششَک کئمي آشورون طرفئنه گدئبلر. اِفرايئم اوجرَتله اؤزونه اويناشلار توتوب.L;^ائسرايئل اودولموشدور، ائندي اونلار مئلّتلر آراسينداديرلار، هچ کَسئن بَيَنمه‌دئيي بئر قاب کئمي اولوبلار.@:y^اونلار يِل اَکئرلر، طوفان بئچه‌جکلر. سونبول بئتئرمه‌ين بوغدا اون ورمز، ورسه ده، يادلار اونو اودار.r9]^چونکي بو بوت ائسرايئلئن ائشئدئر؛ اوستا بئري اونو دوزه‌لدئب، اونا گؤره ده تاري ديئل. سامئره‌ده‌کي دانا بوتو تئکه-تئکه اولاجاق.W8'^ای سامئره، سنئن دانا بوتونو ردّ اتمئشم! منئم قضبئم اونلارين ضئدّئنه آلوو چکئر. نه واختا قدر معصوم اولماياجاقلار؟,7Q^اؤزلرئنه پادشاه قويدولار، آمّا منئم واسئطَمله يوخ. من بئلمه‌دن اؤزلرئنه باشچيلار سِچدئلر. اؤزلرئنه قيزيل و گوموشلرئندن، اؤلوملرئنه يول آچان بوتلر دوزلتدئلر.m6S^ائسرايئل ياخشيليغي ردّ ادئب، دوشمن اونو تعقئب اده‌جک.5^اونلار منه باغيريرلار: «تاريم، بئز ائسرايئللی‌لر سني تاني‌ييريق.»54 e^کَره‌ناي چالماغا حاضيرلاش! ربّئن اِوئنئن اوستونه دوشمن حاضيردير کی، کرکس کئمي هوجوم چکسئن. چونکي ائسرايئللی‌لر منئم عهدئمي پوزوبلار، منئم قانونوما عاصي چيخيبلار.\31^دؤنورلر، لاکئن اوجالاردا اولانا طرف يوخ. هدفي اَيري ووران کامان کئمي‌دئرلر. دئل‌لرئنئن عارسيزليغي اوزوندن باشچيلاري قيلينج آغزينا دوشه‌جک. مئصئر اؤلکه‌سئنده کئنايه هدفي اولاجاقلار.,2Q^گرچي اونلاري من يِتئشدئردئم، قوللارينا گوج وردئم، لاکئن حله ده منئم ضئدّئمه شر قورورلار.q1[^ياتاقلارينين ائچئنده اولايان واخت، اورَکدن منه باغيرميرلار. تاخيل و تزه شراب اوچون بئر يِره ييغيليرلار. مندن اوز دؤنده‌رئرلر.`09^ واي اونلارين حالينا! چونکي مندن اوزاقلاشيبلار! باشلارينا هلاکت گلسئن! چونکي منئم ضئدّئمه عوصيان ادئبلر. من ائسته‌يئردئم کی، اونلاري قورتاريم، آمّا اونلار منئم حاقّيمدا يالان دانيشيرلار.4/a^ اونلار گِدن زامان، من اونلارين باشينا تورومو آتاجاغام. گؤيده‌کي قوشلار کئمي اونلاري ووروب يِره سالاجاغام. مجلئسلرئنده اعلان اولوندوغو کئمي اونلاري تنبه اده‌جيم.T.!^ بلجه اِفرايئم سَفِه اولوب، درّاکه‌سئز بئر گؤيرچئن کئمي اولوب. گاه مئصئرلی‌لري چاغيريرلار، گاه آشورا گِدئرلر.-^ گرچي ائسرايئلئن تکبّورو اونون ضئدّئنه شهادت ورئر، حله ده اؤزلرئنئن تاريسي ربّه طرف دؤنمه‌يئبلر، بوتون بونلار اوچون اونو آختارماييبلار.,-^ اونون گوجونو اؤزگه‌لر يِيئر، آمّا او بئلمئر، ساچينا آغ دوشوب، لاکئن او بئلمئر.++^اِفرايئم باشقا خالقلارا قاريشير، اِفرايئم بئر اوزو قيزارمايان فطئر کئمي‌دئر.d*A^اونلارين هاميسي کوره کئمي قيزميشدير. اؤز حاکئملرئني يانديريب ياخيرلار، بوتون پادشاهلاري ييخيليب. هچ بئري منی چاغيرمير.E)^کمئنده ياتارکَن اورَکلري کوره کئمي قيزار؛ قضبلري بوتون گجه توستوله‌نَر، سحر ده آلوولو اود کئمي يانار.O(^پادشاهيميزين آد گونونده باشچيلار شرابين ائستئسئندن ناخوشلاديلار، پادشاه دا ائستِهزاچيلارلا اَل-اَله وردی.'^هاميسي زئناکارديرلار، چؤرک پئشئره‌نئن يانان تندئري کئمي‌دئرلر؛ يوغرولان خمئر آجييانا قدر، تندئرچي اودونو قوردالاماغا احتئياج گؤرمور.&w^پادشاهي پئسلئکلري ائله، باشچيلاري يالانلاري ائله سِوئندئرئرلر.%^اورَکلرئنده دوشونمورلر کي، من اونلارين بوتون پئسلئکلرئني يادا ساليرام. ائندي عمل‌لري اونلاري دؤوره‌له‌يئب؛ گؤزومون قاباغينداديرلار.c$ A^ائسرايئله شفا ورمک ائسته‌د‌ئيئمده، اِفرايئمئن گوناهلاري، سامئره‌نئن پئسلئکلري اورتايا چيخير. چونکي حئيله ائله رفتار ادئرلر. اِولره اوغرو گئرئر، کوچه‌ده حرامي دسته‌سي سويغونچولوق ادئر.=#s^ ای يهودا، سنئن اوچون ده بئر بئچئن گونو تعيئن ادئلدي، او زامان کي، من خالقيمي اسئرلئکدن قايتاريرام.F"^ ائسرايئل نسلئنده قورخولو بئر شي گؤرموشم، اِفرايئم فاحئشه‌لئيه باتيب، ائسرايئل اؤزونو نجئسله‌يئبدئر.y!k^ حرامي دسته‌لري نجه ائنسان اوچون کمئنه ياتيرلار، کاهئن دسته‌لري ده شِکِمه گِدن يولدا آدام اؤلدورورلر؛ بلی، اونلار خبئثلئک ادئرلر.o W^گئلعاد شر آداملارين شهري‌دئر، قان ائزلري ائله دولودور.^آنجاق اونلار آدم کئمي عهدي پوزوبلار، اورادا اونلار منه خيانت ادئبلر.J ^چونکي من قورباندان يوخ، وفادان خوشلانيرام. يانديرما قوربانلاريندان چوخ تاريني تانيماغينيزي ائسته‌يئرم.{^بونا گؤره ده اونلاري پيغمبرلر واسئطه‌سئله پارچالاميشام، آغزيمدان چيخان سؤزلرله اؤلدورموشم. سئزئن اوستونوزده حؤکملرئم نور کئمي چاخير.R^"ای اِفرايئم، سنه نه اِدئم؟ ای يهودا، بس سنه نه اِدئم؟ چونکي وفانيز سحر دوماني، اِرکَن اوچوب گدن شِح کئمي‌دئر.-S^گلئن ربّی تانيياق، اونو تانيماغا قيرت گؤرسه‌دَک. اونون چيخيشي گونشئن طولوعسو کئمي يقئن اولاجاق، ياغيش کئمي، تورپاغي سولايان ياز ياغيشي کئمي يانيميزا گله‌جک.",Q^ائکي گون سونرا بئزي ياشاداجاق، اوچونجو گون بئزي دئرئلده‌جک کي، اونون حوضوروندا ياشاياق.V '^"گلئن ربّه قاييداق. چونکي بئزي او پارچالاييب، لاکئن بئزه شفا وره‌جک. او بئزي يارالاييب، آمّا ياراميزي ساريياجاق.%^سونرا قاييديب اؤز مسکنئمه گده‌جيم، او واختاجاق کي، اؤزلرئني گوناهکار ساياراق منئم حوضورومو آختاراجاقلار. بلايا دوشَنده قيرتله منی آختاراجاقلار.";o^چونکي من اِفرايئملی‌لره بئر شئر کئمي، يهودا نسلی اوچون جاوان بئر آصلان کئمي اولاجاغام. من، بلی من اونو پارچالاييب گده‌جيم، سورويه‌جيم و کئمسه اَلئمدن قورتارماياجاق.5^ اِفرايئم ناخوشلوغونو، يهودا ياراسيني گؤردوکده، اِفرايئم آشورا گتدي، بؤيوک پادشاهدان کؤمک ائسته‌دي، آمّا او سئزه شفا وره‌ بئلمز، يارانيزي صاغالتماز.}^ من اِفرايئملی‌لره گووه کئمي‌يَم، يهودا نسلی اوچون کوف کئمي‌يَم.%C^ اِفرايئم ظولم آلتينا گتدي، حؤکمله اَزئلدي، چونکي ائستيه‌رک بوش شيلرئن دالينا دوشدو.5c^ يهودا باشچيلاري سرحد داشي دَيئشَنلر کئمي اولوبلار. قضبئمي سل کئمي اونلارين اوستونه تؤکه‌جيم.0Y^ اِفرايئم جزا گونونده وئران اولاجاق، بو يقئن سؤزو ائسرايئل قبئله‌لري آراسيندا اعلان ادئرم.5c^گئبعادا کَره‌ناي چالين، رامه‌ده شيپور چالين. بِيت‌آوِنده جار چکئن؛ آرخانا باخ، ای بِنيامئن!gG^اونلار ربّه خيانت ادئبلر، چونکي بئج اوشاقلار دوغوبلار. ائندي تزه آي مراسئمي اونلاري زَمئلري ائله بئرلئکده يِيئب اوداجاق.W'^قويون-کِچئلري ائله، مال-حيوانلاري ائله ربّی آختارماغا گده‌جکلر، آمّا تاپماياجاقلار، چونکي رب اونلاري ترک ادئب.^ائسرايئلئن تکبّورو اؤزونون ضئدّئنه شهادت ورئر. ائسرايئلله اِفرايئم تقصئرلرئندن اؤتري هِل‌لَنئب. يهودا دا اونلارلا بئرلئکده هِلله‌نئر.i K^عمل‌لري قويمور کي، اونلار اؤزلرئنئن تاريسينا طرف گری دؤنسونلر، چونکي ائچلرئنده فاحئشه‌لئک روحو وار، ربّی ده تانيميرلار.i K^اِفرايئمي تاني‌ييرام، ائسرايئل مندن گئزلي ديئل، چونکي ائندي سن فاحئشه‌لئک ادئبسن، ای اِفرايئم، ائسرايئل ده نجئسله‌نئب. %^عاصئلر آدام اؤلدورمکله مشغولدورلار. آمّا من اونلارين هاميسيني تنبه اده‌جيم.  }^ای کاهئنلر، بونو اِشئدئن! ای ائسرايئل نسلي، دئقّتله اِشئدئن! ای پادشاه ساراييندا اولانلار، قولاق ورئن! سئزئن باره‌نئزده حؤکم چيخاريلدي، چونکي سئز مئصپادا بئر تله، تابور داغينا سَرئلمئش بئر تور اولوبسونوز. 3^اونلاري بئر يِل قانادلارينا بورويوب، اونلار قوربانلاريندان اؤتري اوتاناجاقلار.T!^اونلار ائچکئلري قورتاراندان سونرا اؤزلرئني فاحئشه‌لئيه ورئرلر. اونلارين باشچيلاري روسوايچيليغي چوخ سِوئرلر.S^اِفرايئم بوتلرئندن ياپيشيب، بوراخ اونو!O^بلی، ائسرايئل عئنادکار بئر بوزوو کئمي عئناد ادئر. ائندي رب اونلاري اوتلاقدا قوزو اوتاران کئمي نجه اوتارسين؟F^ای ائسرايئل، گرچي سن فاحئشه‌لئک ادئرسن، هچ اولماسا قويما يهودا تقصئرکار اولسون. گئلگالا گئرمه‌يئن، بِيت‌آوِنه چيخمايين. «وار اولان ربّئن حاقّي اوچون» ديئب آند ائچمه‌يئن. 9^فاحئشه‌لئک ادن قيزلارينيزي، زئنا ادن گلئنلرئنئزي جزالانديرماياجاغام؛ چونکي کئشئلر اؤزلري ده فاحئشه‌لرله اويناشيرلار، بوت معبدلرئنئن فاحئشه‌لري ائله بئرلئکده قوربان کَسئرلر. بونا گؤره ده، درّاکه‌سئز خالق محو اولاجاق.^ داغلارين باشيندا قوربان کَسئرلر، تپه‌لرده، پاليد، سِپئدار و چؤل پوسته‌سي آلتيندا کؤلگه‌لري گؤزل اولدوغو اوچون بوخور يانديريرلار. بونا گؤره ده قيزلارينيز فاحئشه‌لئک ادئرلر، گلئنلرئنئز ده زئناکارديرلار.0Y^ خالقيم آغاج تئکه‌سئندن مصلحت آختارير، عصالاري اونلارا مشورت ورئر، چونکي فاحئشه‌لئک روحو اونلاري آزديريب، فاحئشه‌لئک اتمکله اؤزلرئنئن تاريسيندان آيريليبلار.}s^ زئنا، کؤهنه و تزه شراب اونلارين فهملرئني باشلاريندان چيخارديب.nU^ يئيه‌جکلر، آمّا دويماياجاقلار؛ فاحئشه‌لئک اده‌جکلر، آمّا چوخالماياجاقلار، چونکي اونلار ربّی ترک ادئب اونا محل قويمورلار.q[^ خالقين باشينا گلن کاهئنئن ده باشينا گله‌جک. توتدوقلاري يول اوچون اونلاري جزالانديرجاغام. عمل‌لرئنئن عوضئني اونلارا وره‌جيم.~^خالقيمين گوناهي ائله بَسله‌نئرلر، اونلارين تقصئرئنه جان آتيرلار.G}^نه قدر چوخالديلار، منئم ضئدّئمه او قدر ده چوخ گوناه اتدئلر. اونلارين عئزّتئني روسوايچيليغا چِوئره‌جيم.|^خالقيم بئلئکسئزلئکدن محو اولور. سن بئلئيي ردّ اتدئيئن اوچون، من ده سني ردّ اده‌جيم کي، بئر داها منه کاهئنلئک اتميه‌سن. ائندي کي اؤز تارينين قانونونو ياددان چيخارديبسان، من ده سنئن بالالاريني ياددان چيخارداجاغام.{/^سن گوندوز هِللَنه‌جکسن، پيغمبر ده گجه سنئنله بئرلئکده. سنئن آناني محو اده‌جيم.Xz)^آنجاق هچ کس داعوا اتمه‌سئن، هچ کس باشقاسيني تقصئرلَندئرمه‌سئن، چونکي سنئن خالقين کاهئنله چکئشَنلره بَنزه‌يئر.vye^بوندان اؤتري اؤلکه ياس توتور، اورادا ياشايان هر کس سولوب. چؤل حيوانلاري دا، گؤي قوشلاري دا، حتّا دهنزده‌کي باليقلار دا محو اولور..xU^لعنت، يالان، قتل، اوغورلوق و زئنا هر يِره ياييليب. قدّارليق ادئب، قان اوستونه قان تؤکورلر. w ;^"ای ائسرايئل اؤولادلاري، ربّئن سؤزونو اِشئدئن، چونکي بو اؤلکه‌ده ياشايانلارلا ربّئن داعواسي وار. بو يرده نه صداقت قاليب، نه محبّت، نه ده تاريني تانيماق.*vM^سونرا ائسرايئل اؤولادلاري دؤنوب اؤزلرئنئن تاريسي ربّی و پادشاهلاري داوودو آختاراجاقلار. آخير گونلرده لرزه ائچئنده ربّه و اونون خيئرخاهليغينا طرف گله‌جکلر."u^اونا گؤره کي، ائسرايئل اؤولادلاري اوزون مودّت پادشاهسيز و باشچيسيز قالجاقلار و قوربان و موقدّس سوتون، اِفود و اِو بوتلري اولمادان ياشاياجاقلار.rt]^اونا ددئم: "اوزون مودّت منئم يانيمدا قالاجاقسان؛ زئنا اتميه‌جکسن، باشقا بئر کئشي ائله اولماياجاقسان، منئمله ده اولماياجاقسان.s5^من ده آروادي اؤزوم اوچون اون بش گوموش شِکِله و بئر ياريم خومِر آرپايا ساتين آلديم.r ^رب گئنه منه ددي: "گت گئنه ده باشقا بئرئنئن سِودئيي آروادي کي، فاحئشه‌دئر ده، سِو. نجه کي رب ائسرايئل اؤولادلاريني سِوئر، گرچي اونلار باشقا آللاهلارا اوز توتوب بونلارا تقدئم ادئلَن کئشمئش لاواشالاريني سِوئرلر."mqS^خالقيمي اؤلکه‌ده اؤزوم اوچون اَکه‌جيم، مرحمت تاپماميش اولانا دا مرحمت گؤرسده‌جيم. «خالقيم ديئل» دِدئيئمه خالقيم اولمايانا «سئز خالقيمسينيز!» دئيه‌جيم. اونلار دا منه «تاريميزسان» دئيه‌جکلر."*pM^يِر تاخيلا، تزه شرابا و زيتون ياغينا جاواب وره‌جک، اونلار دا يئزرِعِله جاواب وره‌جکلر.+oO^رب بويورور: "او گون جاواب وره‌جيم، گؤيلره جاواب وره‌جيم، اونلار دا يِره جاواب وره‌جکلر.wng^سني صداقتله اؤزومه نئشانلاياجاغام، و سن ربّی تانيياجاقسان."Mm^سني ابدی اولاراق اؤزومه نئشانلاياجاغام، صالحلئک، عدالت، مهرئبانليق و شَفقَتله سني اؤزومه نئشانلاياجاغام.9lk^او گون سنئن اوچون چؤل حيوانلاري، گؤي قوشلاري، و يرده سوروننلرله عهد کَسه‌جيم. اؤلکه‌دن کاماني، قيلينجي، موحارئبه‌ني گؤتوره‌جيم، سني اَمئن-آمانليقدا ياتيرداجاغام.Ak{^چونکي بَعَل بوتلرئنئن آدلاريني دئلئندن سئله‌جيم، اِله کي، اونلارين آدي بئر داها يادا سالينماياجاق.%jC^رب بويورور: "همئن گون منه «منئم اَرئم» دئيه‌جکسن، آرتيق «منئم بَعه‌لئم» دِميه‌جکسن.Ii ^اورادا اونا اوزوم باغلاريني وره‌جيم، آکور دره‌سئني اومئد قاپيسينا چِوئره‌جيم. جاوانليق گونلرئنده اولدوغو کئمي، مئصئر تورپاغيندان چيخديغي گون کئمي، اورادا نغمه اوخوياجاق."(hI^"بونا گؤره ده، باخ، من اونو دئله توتوب صحرايا آپاراجاغام، اونونلا مهرئبان دانيشاجاغام.egC^ بَعَل بوتلرئنه بوخور يانديرديغي گونلر اوچون اونو جزالانديرجاغام. او واخت گوشوارالار و جواهئراتلا اؤزونو بَزه‌يه‌رک اويناشلارينين دالينجا گتدي، لاکئن منی ياددان چيخارتدي."" رب بله بويورور.Wf'^ مِينه‌لرئني، اَنجئر آغاجلاريني محو اده‌جيم. او بونلار باره‌ده ديئردي: «بو، اويناشلاريمين منه وردئيي اوجرَتدئر.» باغلاريني تئکانليغا چِوئره‌جيم، وحشي حيوانلار اونلاري يئيه‌جکلر.neU^ اونون بوتون شادليقلارينا، بايراملارينا، تزه آي مراسئملرئنه، سَبّت گونلرئنه و بوتون طنطنه‌لي ييغيناقلارينا آخير قوياجاغام.Hd ^ سونرا اويناشلارينين قاباغيندا اونون عاييبيني اوزه چيخارداجاغام. کئمسه اونو اَلئمدن قورتارا بئلميه‌جک.c/^ بونا گؤره ده محصول واختيندا تاخيليمي، اؤز مؤوسومونده تزه شرابيمي گری آلاجاغام. چيلپاقليغيني اؤرتمک اوچون اونا وردئيئم يونو و کتاني اَلئندن آلاجاغام.jbM^آمّا او بئلمئردي کي، اونا تاخيلي، تزه شرابي، زيتون ياغيني ورن منم. بَعَل بوتو اوچون صرف اتدئکلري قيزيل-گوموشو چوخالدان منم.qa[^اويناشلارينين دالينجا گده‌جک، لاکئن اونلارا چاتماياجاق. اونلاري آختاراجاق، آمّا تاپماياجاق. او زامان دئيه‌جک: «قوي اؤز اوّلکي اَرئمئن يانينا قاييديم، چونکي او واخت حاليم ائندئکئندن ياخشي ائدي.»S`^بونا گؤره ده، باخ، اونون يولونو تئکانلارلا کَسئب قاباغينا حاصار چکه‌جيم، اِله کي، اؤز يولونو تاپا بئلميه‌جک.o_W^اونلارين آناسي فاحئشه‌لئک اتدي. اونلارا بويلو قالان آرواد رذئل‌لئک اتدي، چونکي ددي: «اويناشلاريمين دالينجا گده‌جيم، چؤره‌يئمي، سويومو، يونومو، کتانيمي، زيتون ياغيمي و ائچکئمي ورن اونلاردير.» ^^اونون بالالارينا دا رحم اتميه‌جيم، چونکي اونلار زئنا اؤولادي‌ديرلار.~]u^يوخسا اونو چيل-چيلپاق سويوندوروب لوت، آنادان‌گلمه اده‌‌جيم. من اونو صحرا کئمي، قورو تورپاق کئمي اده‌جيم، سوسوزلوقدان اؤلدوره‌جيم._\7^باشلايين آنانيزين ضئدّئنه اولان داعواني، باشلايين، چونکي او، منئم آرواديم ديئل، من ده اونون اَري ديئلم. قوي اوزونده گؤرونَن فاحئشه‌لئيي، سئنه‌لرئنئن آراسيندا اولان فاحئشه‌لئيي آتسين.w[ i^قارداشلارينيزي عَمّي ، باجيلارينيزي دا روخاما ديئب چاغيرين."Z ?^ يهودا و ائسرايئل اؤولادلاري بئر يِره ييغيليب اؤزلرئنه واحئد باشچي تعيئن اده‌جک. اونلار اؤلکه‌دن چيخاجاقلار، چونکي يئزرِعِل گونو مؤحتشم بئر گون اولاجاق.3Y a^ آنجاق ائسرايئل اؤولادلاري دهنز قومو کئمي سايسيز-حسابسيز اولاجاق. اونلارا «سئز منئم خالقيم ديئلسئنئز» ديئلَن يرده، «سئز وار اولان تارينين اؤولاديسينيز» ديئله‌جک.2X _^ رب ددي: "اونون آديني لو-عَمّي قوي، چونکي سئز منئم خالقيم ديئلسئنئز، من ده سئزئن تارينيز ديئلم.W  ^گومِر لو-روخاما‌ني سوددن کَسن واخت، گئنه بويلو اولوب بئر اوغول دوغدو.*V O^آمّا يهودا نسلئنه من مرحمت گؤرسه‌ده‌جيم و اونلاري کامان، قيلينج، موحارئبه، آتلار و آتلي‌لار وسئله‌سئله يوخ، اونلارين رب تاريسي وسئله‌سئله خئلاص اده‌جيم."(U K^گومِر گئنه بويلو اولوب بئر قيز دوغدو. رب هوشَه‌يه ددي: "اونون آديني لو-روخاما قوي، چونکي من داها ائسرايئل نسلئنه مرحمتلي اولماياجاغام کي، اونلاري باغيشلاييم.xT k^همئن گون يئزرِعِل دره‌سئنده ائسرايئلئن کامانيني قيراجاغام.":S o^رب هوشَه‌يه ددي: "اونون آديني يئزرِعِل قوي، چونکي عنقرئب من يئزرِعِلده تؤکولَن قانين جزاسيني يِيهو نسلئنه چکدئره‌جيم و ائسرايئل نسلئنئن پادشاهليغينا آخير قوياجاغام.1R ]^هوشَع گدئب دئبلايئمئن قيزي گومِري اؤزونه آرواد آلدي. گومِر بويلو اولوب اونا بئر اوغول دوغدو.ZQ /^رب هوشه‌يئن واسئطه‌سئله دانيشماغا باشلايارکَن، اونا بله ددي: "گت فاحئشه بئر آرواد آل و اوندان زئنا اوشاقلارين اولسون، چونکي اؤلکه‌نئن خالقي ربدن اوز دؤنده‌رئب اونا حدسئز خيانت ادئر."%P G^بو ربّئن سؤزودور کي، يهودا پادشاهلاري عوزئيّا، يوتام، آحاز، خئزقئيا و ائسرايئل پادشاهي يِهوآش اوغلو يَروبعامين دؤورونده بِعِري اوغلو هوشه‌يه نازئل اولدو.pOYT آمّا سنه گلئنجه، سن اؤز يولونا آخيراجاق داوام ات. سن راحاتينا قوووشاجاقسان و گئنه قالخاجاقسان کي، آخئرت گونو قئسمتئني آلاسان." NT خوش او آدامين حالينا کي، گؤزله‌يئر و مئن اوچ يوز اوتوز بش گونه يِتئشئر!sM_T دائمي يانديرما قوربانلارينين دايانديريلديغي و وئرانه‌لئک گتئرن ائيرنج شيئن قويولدوغو واختدان مئن ائکي يوز دوخسان گون کچه‌جک.HL T چوخلاري پاکلانيب لکه‌سئز و خالئص اولاجاق، آمّا پئس آداملار شر ائشلرئندن دؤنميه‌جکلر. پئس آداملاردان هچ بئري بو سؤزلري باشا دوشميه‌جک، لاکئن آغيلّي آداملار باشا دوشه‌جکلر.6KeT او جاواب وردی: "گت، ای دانيال. چونکي بو سؤزلر آخير زامانا قدر سئرّ اولاجاق و مؤهورلو قالاجاقدير.1J[T من بونو اشئتدئم، آمّا باشا دوشمه‌يئب سوروشدوم: "ای آغام، بس بونلارين نتئجه‌سي نه اولاجاق؟""CIT من اشئتدئم کي، چايين سولاري اوستونده اولان کتان گِيئنمئش آدام صاغ و سول اَلئني گؤيه قالديريب، ابدی ياشايانين آدينا آند ائچدي: "بئر زامان، ائکي زامان و ياريم زامان کچه‌جک، موقدّس خالقين گوجو کامئل آرادان گِدندن سونرا بوتون بونلار قورتاراجاق."_H7T بئري چايين سولاري اوستونده اولان کتان گِيئنمئش آداما ددي: "بو عجايئب حادئثه‌لرئن باشا گلمه‌سي نه قدر زامان آلاجاق؟""DGT او واخت من دانيال گؤردوم کي، باشقا ائکي آدام، بئري چايين بو تاييندا، او بئري ده چايين او تاييندا دوروب.uFcT آنجاق، سن ای دانيال، آخير زامانا قدر بو سؤزلري سئرّ ساخلا و بو کئتابي مؤهورله؛ چوخ آدام اؤزونو اورا-بورا ووراجاق و بئلئک آرتاجاق."jEMT آغيلّي آداملار گؤي قوبّه‌سئنئن پاريلتيسي کئمي، چوخونو صالحلئيه دؤنده‌رَنلر ده اولدوزلار کئمي ابدی و دائم پارلاياجاقلار.KDT تورپاغين آلتيندا ياتانلارين چوخو ابدی حيات اوچون، لاکئن بعضئسي ابدی خجالت و روسوايچيليق اوچون اوياناجاق. }|F{}zdy`xwHvdutfsDrKqHpoCnm-ljih?g?edd?c_bna_`_^]>\[IZVY\XAWqVUUZTT>=<;;4:~9876V543210///.--+*)((1'Q&Q%|$#! BBfQi`3 C N1?JK hخالقيم اوچون پوشک آتديلار، اوغلان اوشاغيني فاحئشه عوضئنه وردئلر، قيزي شرابا ساتديلار کي، شراب ائچسئنلر."tJahبوتون مئلّتلري ييغيب يِهوشافاط وادئسئنه اِندئره‌جيم. او واخت اورادا، خالقيم و ائرثئم ائسرايئلدن اؤتري مئلّتلري موحاکئمه اده‌جيم، چونکي خالقيمي مئلّتلر آراسيندا داغيتديلار، تورپاغيمي دا بؤلدولر.I !hاو گونلرده يهودا و اورشَلئمئن اوّلکي حاليني اونلارا گری قايتارديغيم زامان،UH#h و اِله اولاجاق کي، ربّئن آديني چاغيران هر کس قورتولاجاق، چونکي ربّئن ددئيي کئمي، صَحيون داغيندا و اورشَلئمده قورتولوب صاغ قالانلار آراسيندا، ربّئن چاغيراجاغي کئمسه‌لر اولاجاقدير.G#hربّئن مؤحتشم و دهشتلي گونو گلمه‌دن، گونش قارانليغا و آي قان رنگئنه دؤنه‌جک.Fwhگؤيلرده و يرده علامتلر گؤرسده‌جيم؛ قان، آلوو و توستو سوتونلاري.{Eohاو گونلرده روحومو حتّا قوللار و کنئزلرئن اوستونه ده تؤکه‌جيم.!D;hاوندان سونرا روحومو بوتون بشر اوستونه تؤکه‌جيم. اوغوللارينيز و قيزلارينيز نبئلئک اده‌جکلر، آغساقّاللارينيز رؤيالار، جاوانلارينيز رؤيالار گؤره‌جکلر.cC?hاو واخت بئله‌جکسئنئز کي، من ائسرايئلئن آراسيندايام، تارينيز رب منم، آيريسي يوخدور. خالقيم بئر داها روسواي اولماياجاق.Bhبول-بول، دويونجا يئيه‌جکسئنئز، سئزئن اوچون عجايئب شيلر ادن تارينيز ربّئن آدينا شوکورلر اده‌جکسئنئز. خالقيم بئر داها روسواي اولماياجاق.ZA-h"آرانيزا گؤنده‌ردئيئم بؤيوک قوشونومون – کَسئجي چَيئرتکه‌نئن، قايناشان چَيئرتکه‌نئن، توللانان چَيئرتکه‌نئن و داغيديجي چَيئرتکه‌نئن يِيئب-قورتارديغي ائللرئن عوضئني سئزه وره‌جيم.@-hخرمن يِرلري تاخيللا دولو اولاجاق، تَکنه‌لر تزه شراب و زيتون ياغي ائله داشاجاق.#??hای صَحيون اؤولادلاري، سِوئنئن. تارينيز ربده شادلانين، چونکي پاييز ياغيشيني سئزه صحئح اولان قدر ورئب. اوّلکي کئمي پاييز ياغيشي ائله ياز ياغيشيني ياغديرير.>hقورخمايين، ای چؤل حيوانلاري، چونکي چؤلون اوتلاقلاري گؤيه‌رئر. آغاج ميوه‌سي ائله يوکله‌نئر، انجئر آغاجي، اوزوم آغاجي بهره‌لرئني ورئر.{=ohقورخما، ای تورپاق، سِوئن، فَرَحلَن. چونکي رب بؤيوک ائشلر ادئب.<3hشئمال طرفدن گلن قوشونو سئزدن اوزاقلاشديراجاغام. اونو قوراق، ائزسئز بئر يِره، قاباقداکي قوشونو شرق دهنزئنه، آرخادان گلنلري ده قرب دهنزئنه آپاراجاغام. اونلار قوخوياجاقلار، قوخولاري گؤيه قالخاجاق."" چونکي بؤيوک ائشلر ادئب.(;Ihرب خالقينا بله جاواب وره‌جک: "باخين، سئزه تاخيل، تزه شراب و زيتون ياغي گؤنده‌ره‌جيم، بونلارلا دوياجاقسينيز، آرتيق سئزي مئلّتلر آراسيندا روسواي اتميه‌جيم. : hاو زامان رب اؤز تورپاغي اوچون قِيرَتلَنه‌جک، اؤز خالقينا رحم اده‌جک.W9'hربّه خئدمت ادن کاهئنلر معبدئن اِيواني ائله قوربانگاه آراسيندا آغلاييب دسئنلر: "يارب، خالقينا اوره‌يئن يانسين! اؤز ائرثئني روسواي اولماغا قويما! قويما اونلار مئلّتلرئن دئلئنه دوشسونلر. نه اوچون خالقلار آراسيندا بله ديئلسئن: «بس هاني اونلارين تاريسي؟»""+8Ohخالقي بئر يِره ييغين، جاماعاتي تقدئس ادئن، آغساقّاللاري ييغين، اوشاقلاري و سود اَمن کؤرپه‌لري ييغين. قوي بَي اؤز اوتاغيندان، گلئن ده اؤز گَرده‌يئندن چيخسين.73hصَحيوندا کَره‌ناي چالين، اوروج اوچون واخت تعيئن ادئن، موقدّس بئر ييغين چاغيرين.H6 hکئم بئلئر، بلکه رحم ادئب دؤنَر، آرخاسيندا برکت بوراخار؛ رب تارينيز اوچون تاخيل و مايع تقدئملري بوراخار؟,5Qh پالتارلارينيزي يوخ، اوره‌يئنئزي ييرتين، ائندي تارينيز ربّه طرف قاييدين. چونکي او، فَيّاضدير، شَفقَتلي‌دئر، تِز قضبلَنمَز، بول محبّتلي‌دئر، بلا گؤنده‌رمز.24]h رب بله بويورور: "حتّا ائندي بله بوتون قلبئزئمله منه دؤنون؛ اوروجلا، آغلاماقلا، ياس توتماقلا.A3{h رب اؤز قوشونو قاباغيندا سَس سالير: دوغرودان دا قوشونلارينين سايي-حسابي يوخدور. اونون سؤزونو يرئنه يتئرَن گوجلودور. ربّئن گونو مؤحتشم و چوخ دهشتلي‌دئر. بونا کئم دؤزه بئلر؟J2 h قاباقلاريندا يِر تئتره‌يئر، گؤيلر لرزه‌يه گلئر، گونش و آي قارالير، اولدوزلار ائشيقلاريني گئزله‌دئرلر.)1Kh شهرده قاچيشيرلار، دوواردان آتلانيب اِولره سوخولورلار، اوغرو کئمي پنجره‌لردن گئرئرلر.P0hبئربئرئنه تَنه وورمورلار، هر کس اؤز يولو ائله ائره‌له‌يئر. مودافئعه خطلرئني ياريب کچنده، سيراني پوزمورلار.S/hائگئدلر کئمي قاچيرلار، دؤيوشچولر کئمي دووارا ديرماشيرلار. هر کس نئظاملا گِدئر، هامي سيراسيني پوزمادان گِدئر،}.shاونلارين قاباغيندا خالقلار سانکي آغري چکئر، بوتون اوزلر سولور.J- hدؤيوش عارابالارينا بَنزه‌يَن سَسله، کوله‌شي يانديريب ياخان اود- آلووون سَسي ائله، سيچرايا-سيچرايا داغلاري آشيرلار. اونلار هوجوم اوچون دوزولَن گوجلو بئر قوشونا بَنزه‌يئرلر.,,Qhگؤرونوشده اونلار آتا بَنزه‌يئرلر. دؤيوش آتلاري نجه چاپيرلار، اونلار دا اِلَجه چاپيرلار.+whقاباقلارينداکي هر شيي اود يانديريب ياخير، آرخادا اولانلاري آلوو قووورور. قاباقلارينداکي اؤلکه عدن باغينا بَنزَر يِردئر، لاکئن آرخالاريندا اولان ائزسئز بئر صحرادير، هچ نه اونلاردان قاچيب قورتارا بئلمئر.D*hقارانليق و ظولمتلي بئر گون! بولودلو و قالين قارانليق بئر گون! بئر قوشون گلئر؛ داغلار اوستونده ياييلان سحر شفقي کئمي چوخسايلي و قووّتلي بئر قوشون. اِله بئر قوشون کي، ازلدن بَري بونون کئمئسي اولماييب، بوندان سونرا دا نسئل‌لر بويو اولماياجاقدير.) /hصَحيوندا کَره‌ناي چالين، موقدّس داغيمدا بَرکدن چالين. قوي اؤلکه‌نئن بوتون اهالئسي تئتره‌سئن، چونکي ربّئن گونو گلئر، دوغرودان دا بو گون ياخيندادير.I(  hحتّا چؤلون حيوانلاري دا سنه حسرت چکئر، چونکي آخار سولار قورويوب، چؤلون اوتلاقلاريني آلوو يانديريب ياخيب.P' hيارب، سنه فرياد ادئرم، چونکي چؤلون اوتلاقلاريني آلوو يانديريب ياخيب، بوتون زَمئنئن آغاجلاري اوددا قوورولوب.{& qhحيوانلار نجه ده ائنئلده‌يئرلر! مال-حيوان ناخيري گئج قاليب، چونکي اونلار اوچون هچ اوتلاق يوخدور، قويون سورولري ده جزا آلتينداديرلار.[% 1hتورپاق کَسَکلري آلتيندا توخوملار چورويور، زئرزَمي‌لر بوش قاليب، آنبارلار آلت-اوست اولوب، چونکي تاخيللار قورويوب."$ ?hاو يمک گؤزلرئمئزئن قاباغيندان، سِوئنج و شادليق تاريميزين اِوئندن مگر يوخ اولماييب؟1# ]hواي او گونه! چونکي، ربّئن او گونو ياخيندير، او گون قادئري-موطلق طرفئندن گلن قيرغين کئمي گلئر. " hاوروج اوچون واخت تعيئن ادئن، موقدّس بئر ييغين چاغيرين. آغساقّاللاري، اؤلکه‌نئن بوتون اَهالئسئني تارينيز ربّئن اِوئنه ييغين، ربّه فرياد ادئن.Y! -h ای کاهئنلر، چول گِيئنئن، ياس توتون! ای قوربانگاه خئدمتچئلري، باغيرين! ای تاريما خئدمت ادنلر، گلئن چولدا گجه‌ني سحر ادئن، چونکي تارينيزين اِوئندن تاخيل و مايع تقدئملرئني دايانديريليب.  h تَنَک قورويوب، انجئر آغاجي سولوب، نار، خورما، آلما، چؤلون بوتون آغاجلاري قورويوب. دوغرودان دا بشر اؤولادلاري آراسيندان شادليق يوخ اولوب.E h بوغدا و آرپايا گؤره ای اَکئنچئلر، اوتانين! ای باغبانلار، باغيرين! چونکي تورپاغين محصوللاري يوخا چيخيب،8 kh زَمي وئران قاليب، تورپاق آغلايير، چونکي تاخيل زاي اولوب، تزه شراب قورولوب، زيتون ياغي قورتاريب. 3h ربّئن اِوئندن تاخيل و مايع تقدئملرئني کَسئلئب، ربّه خئدمت ادن کاهئنلر ياس توتور. hجاوانليقدا نئشانليسيني ائتئرَن، تامامن چول گِيئنَن بئر قيز کئمي باغيرين.\ 3hمنئم اوزوم آغاجيمي محو ادئب، انجئر آغاجيمي تئکه‌-تئکه ادئر، قابيقلاريني کامئل سويوب يِره آتيب، بوداقلاري آغ قاليب., Shچونکي منئم تورپاغيمين اوستونه قووّتلي و سايسيز-حسابسيز بئر مئلّت هوجوم ادئب. اونلارين دئشلري آصلان دئشلري کئمي‌دئر، اونلاردا دئشي آصلانين ييرتيجي دئشلري وار.U %hآييلين، ای کِفلی‌لر و آغلايين. ای شراب کِفلی‌لري، هامينيز باغيرين، اونا گؤره کي، شئرئن شراب آغزينيزدان آليندي.B hکَسئجي چَيئرتکه‌لردن قالاني، قايناشان چَيئرتکه يِيئب، قايناشان چَيئرتکه‌دن قالاني، توللانان چَيئرتکه يِيئب، توللانان چَيئرتکه‌دن قالاني، داغيديجي چَيئرتکه يِيئبدئر.a =hسئز بونو اؤولادلارينيزا دانيشين. اؤولادلارينيز دا اؤز اؤولادلارينا، اونلارين اؤولادلاري دا گله‌جک نسله دانيشسينلار.  hای آغساقّاللار، بونو اِشئدئن. ای بوتون اؤلکه اهالئسي، بونا قولاق آسين، سئزئن زامانينيزدا، يا دا آتالارينيزين زامانيندا، بله بئر شي مگر اولوب؟d Ehپِتوعِل اوغلو يوعِله نازئل اولان ربّئن سؤزو بودور:I ^ کئم حئکمتلي‌دئر، بو سؤزلري درک اتسئن، کئم درّاکه‌لي‌دئر، بونلاري باشا دوشسون. چونکي ربّئن يوللاري دوزدور. صالحلر او يوللارلا گدئرلر، لاکئن عاصئلر او يوللاردا بودره‌يئرلر.")K^اِفرايئم دئيه‌جک: «آرتيق بوتلر نه‌يئمه گرکدئر؟» منم کي، سنئن سَسئني اشئدئب سني قورويورام. من همئشه ‌ياشيل شام آغاجي کئمي‌يَم، سنئن بار ورمه‌يئن مندن گلئر.{o^آداملار گئنه ده کؤلگه‌سي آلتيندا اوتوروب بوغدا کئمي جوجه‌ره‌جکلر، مِينه کئمي چئچکلَنه‌جکلر، شؤهرتلري لوبنان شرابي کئمي اولاجاق.'G^قوللو-بوداقلي اولاجاق، زيتون آغاجي کئمي گؤزل اولاجاق، لوبنان سئدري کئمي عطئر ساچاجاق.1[^من ائسرايئله شِح کئمي اولاجاغام، او، زانباق کئمي چئچک آچاجاق، لوبنان سئدري کئمي کؤک آتاجاق.>u^"اونلارين دؤنوکلويونه علاج وره‌‌جيم، اونلاري اورَکدن سِوه‌جيم، چونکي قضبئم اونلاردان واز کِچئب.}s^آشور بئزي خئلاص اتميه‌جک، آتلارين بِلئنه مئنميه‌جيئک، آرتيق اَل ائشلرئمئزه «تاريميز» دِميه‌جيئک. چونکي يِتئم سندن مرحمت گؤره‌جک."? w^اؤزونوزله سؤزلر گؤتورون و ربّه طرف دؤنون. اونا بله ديئن: "بوتون تقصئرلرئمئزي بئزدن گؤتور، بئزي ياخشيليقلا قبول ات. گاميشلار يرئنه آغزيميزدان چيخان شوکورلري تقدئم ادئرئک.  {^تارين ربّه دؤن، ای ائسرايئل، چونکي تقصئرلرئندن اؤتري ييخيليبسان.L ^ سامئره خاطاسينين جزاسيني چکه‌جک، چونکي تاريسينا عاصي اولدو. اونلار قيلينج آغزينا دوشوب اؤله‌جکلر. بالالاري يِره چيرپيليب پارچالاناجاق، حامئله آروادلارينين قارني ياريلاجاق." {^ اِفرايئم اؤز قارداشلاري آراسيندا بارلي-بَهَرلي اولسا دا، شرق يِلي، صحرادان قالخان ربّئن کوله‌يي گله‌جک، اونون بولاغي قوروياجاق، چِشمه‌سئنئن سويو کَسئله‌جک. بوتون قئيمتلي شيلر خزئنه‌سي قارت اولوناجاق.5 c^ آيا اونلاري اؤلولر دئيارينين اَلئندن قورتاريم؟ اونلاري اؤلومدن خئلاص اِدئم؟ ای اؤلوم، بلالارين هاني؟ ای اؤلولر دئياري، سانجماغين هاني؟ شَفقَت گؤزومدن گئزلي‌دئر.mS^ اِفرايئمئن آنادان دوغولما واختينين آغريلاري توتوب؛ لاکئن او، آغيلسيز اوغولدور. چونکي واختي چاتاندا بطندن چيخماغا لَنگئيئر.  ^ اِفرايئمئن تقصئري بئربئرئنئن اوستونه قالانيب، گوناهي آنبارا قويولوب.{o^ قضبئم ائچئنده سنه پادشاه وردئم، قِيضئم ائچئنده اونو گؤتوردوم.)^ ائندي پادشاهين هارادادير کي، بوتون شهرلرئنده سني خئلاص اتسئن؟ حاکئملرئن هارادادير؟ سن کي اونلار باره‌ده ديئردئن: «منه بئر پادشاه ور، باشچيلار ور.»wg^ ای ائسرايئل، منه، کؤمکچئنه ضئدّ چيخماغين سني اؤلومه آپارير.H ^ بالالاري اوغورلانميش آيي کئمي اونلارا هوجوم چکه‌جيم، اورَکلرئنئن پرده‌سئني ييرتاجاغام. دئشي آصلان کئمي اونلاري يِيئب قورتاراجاغام، وحشي بئر جاناوار اونلاري پارچالاياجاق.!;^ بونا گؤره من اونلارا بئر آصلان اولاجاغام، پلنگ کئمي يول کناريندا کمئنده دوراجاغام.dA^ اونلاري کؤکَلتدئيئمه گؤره دويدولار، دوياندان سونرا اونلارين اوره‌يي کئبئرلَندي، بونا گؤره ده منی ياددان چيخارتديلار.|q^ من ائدئم کي، سنه چؤلده، قوراق تورپاقلاردا گؤز-قولاق اولموشدوم.L^ "آنجاق سني مئصئردن چيخاردان تارين رب منم. سن مندن باشقا تاري تانيمامالي‌سان، و مندن باشقا خئلاصکار يوخدور.q~[^ بونا گؤره ده سحر دوماني کئمي، اِرکَن اوچوب گدن شِح کئمي، خرمنده سوورولان سامان چؤپو کئمي، باجادان چيخان توستو کئمي اولاجاقلار.q}[^ ائندي گوناه اوستونه گوناه ادئرلر، گوموشلرئندن اؤزلرئنه تؤکمه بوتلر، مهارتله دوزه‌لمئش بوتلر دوزه‌لدئرلر. هاميسي اوستا ائشئدئر. اونلار باره‌ده ديئلئر: "قوربان گتئرن آداملار، دانالاري اؤپسونلر!""P| ^ اِفرايئم دانيشاندا هامي تئتره‌يئردي. ائسرايئلده اوجالميشدي، آمّا بَعَله سيغينيب گوناها باتاندا، محو اولدو.{1^ اِفرايئم تاريني بَرک قضبلَندئرئب، اونا گؤره ده تؤکدويو قانين تقصئري اؤز بوينوندا اولاجاق. اونون پروردئگاري، اونون روسوايچيليغيني اؤزونه قايتاراجاق.2z]^ رب ائسرايئلي بئر پيغمبر واسئطه‌سئله مئصئردن چيخارتدي، بئر پيغمبر واسئطه‌سئله اونو قورودو.Gy^ يعقوب اَرام تورپاغينا قاچدي، اورادا ائسرايئل آرواد اوچون قول اولدو، آروادا گؤره قويون قوروقچوسو اولدو.(xI^ گئلعاد خالقي تقصئرلئدئر، دوغرودان دا، يارامازدير. گئلگالدا گاميشلاري قوربان کَسئرلر. اونلارين قوربانگاهلاري شوخوملانميش زَمئده‌کي داش قالاقلاري کئمئدئر.w+^ من نبي‌لرله دانيشديم، چوخلو رؤيا گؤنده‌ردئم، پيغمبرلرئن دئلئندن مثللر ددئم."Xv)^ "لاکئن سني مئصئردن چيخاردان تارين رب منم. بايرام گونلرئنده اولدوغو کئمي سني گئنه اؤز چاديرلاريندا ساکئن اده‌جيم.u^ اِفرايئم ديئر: "دوغرودان دا، من وارلي‌يام، اؤزوم اوچون ثروت ييغميشام. چکدئيئم بوتون زحمتلرده، گوناه ساييلاجاق بئر تقصئر منده تاپا بئلميه‌جکلر."t}^ او، تاجئردئر، اَلئنده‌کي آلداديجي تَره‌زي ائله آلداتماغي سِوئر.s^ بونا گؤره ده سن تارينا دؤن، محبّت، و عدالتي يرئنه يتئر، همئشه تاريني گؤزله.[r/^ رب، قوشونلار تاريسي، رب آديندا يادا ساليلير.q{^ مَلَکله گوله‌شئب اونا قالئب گلدي، آغلاياراق اوندان ائلتئفاط ائسته‌دي. او تاري ائله بِيت‌ائلده گؤروشدو، اورادا تاري اونونلا دانيشدي؛-pS^ او حله آنا بطنئنده ائکن قارداشينين توپوغوندان توتدو، بؤيوکلوک چاغيندا تاري ائله گولَشدي.Ko^ ربّئن يهودا ائله داعواسي وار، يعقوبو گتدئيي يوللارا گؤره جزالانديراجاق، عمل‌لرئنه گؤره اونا عوض وره‌جک.n '^ اِفرايئم يِل‌له بَسله‌نئر، بوتون گون شرق کوله‌يئنئن دالينجا گِدئر. يالاني، قدّارليغي آرتيرير. آشورلا عهد باغلايير، مئصئره زيتون ياغي گؤنده‌رئر.umc^ اِفرايئم يالانلا، ائسرايئل نسلی حئيله ائله اطرافيمي آليب، لاکئن يهودا حله ده تارييا باغلي‌دير، حله ده موقدّس اولانا وفالي‌دير.nlU^ مئصئردن قوشلار کئمي، آشور اؤلکه‌سئندن گؤيرچئنلر کئمي تئتره‌يه‌رک گله‌جکلر. اونلاري اِولرئنده ساکئن اده‌جيم."" رب بويورور.Jk ^ اونلار آصلان کئمي نعره چکن ربّئن داليسيجا گده‌جک. او، نعره چکنده، اؤولادلاري قربدن تئتره‌يه‌رک گله‌جک.!j;^ من آلوولانان قضبئمي تؤکميه‌جيم، اِفرايئمي بئر داها محو اتميه‌جيم. چونکي من تارييام، ائنسان ديئلم، آرانيزدا موقدّس اولانام. قضبله اوستونوزه گلميه‌جيم.i^ ای اِفرايئم، سني نجه اَلدن وره‌بئله‌رم؟ ای ائسرايئل، سني نجه تسلئم اده‌بئله‌رم؟ اَدمايا اتدئيئمي سنه نجه اده‌بئله‌رم؟ سني نجه صِبويئم کئمي اده‌بئله‌رم؟ سئنَمده اوره‌يئم آلت-اوست اولور، شَفقَتئم آلوولانير.Xh)^ خالقيم مندن اوزاقلاشماق اوچون قرارلي‌دير. اوجالاردا ساکئن اولاني چاغيرسالار دا، اونلاري هچ واخت قالديرماياجاق.`g9^ شهرلرئنئن ائچئنده قيلينج فيرلاناجاق، اونلارين دروازا چفته‌لرئني قيراجاق. فئتنه‌لري اوزوندن اونلاري يِيئب اوداجاق.Gf^ مئصئره قاييتماياجاقلار، لاکئن آشور اونلارا پادشاه اولاجاق. چونکي اونلار منه دؤنمه‌يه ائمتئناع اتدئلر. e ^ اونلاري مهرئبانليق ائپلري ائله، محبّت باغلاري ائله چکدئم. اونلار اوچون چَنه‌لرئندن يوغو قالديران بئر کس اولدوم، اَيئلئب اونلارا يمک وردئم.ldQ^ آمّا حله ده اِفرايئمه يِرئمه‌يي من اؤيرَتدئم، اونلاري قول‌لاريم اوستونه آلديم. آنجاق بئلمه‌دئلر کي، اونلارا من شفا وردئم.[c/^ نه قدر چوخ چاغيريلديلار، او قدر چوخ اوزاقلاشديلار. بَعَل بوتلرئنه قوربان کَسدئلر، اويما بوتلره بوخور يانديرديلار.b {^ ائسرايئل اوشاق ائکَن، اونو سِودئم، اؤز اوغلومو مئصئردن چاغيرديم.naU^ ای بِيت‌ائل، پئسلئيئنئن چوخلوغو اوزوندن سنئنله ده بله رفتار ادئله‌جک. سحر آچيلاندا ائسرايئل پادشاهي بوسبوتون هلاک اولاجاق.`^ بونا گؤره، خالقينيزين ائچئنده موحارئبه گورولتوسو قوپاجاق، بوتون قالالارينيز داغيلاجاق، نجه کي شَلمَن، موحارئبه گونونده بِيت‌اَربِلي داغيتدي؛ آنالار اوشاقلاري ائله بئرلئکده يِره چيرپيليب پارچالانديلار.{_o^ سئز شرارت اَکئبسئنئز، ظولم بئچئبسئنئز. يالانين بَهَرئني يِيئبسئنئز. چونکي اؤز يوللارينيزا، چوخلو جنگاورلرئنئزه بِل باغلاييبسينيز.<^q^ اؤزونوز اوچون صالحلئک اَکئن، محبّت بَهَرئني بئچئن. دئنجه قويولموش تورپاغينيزي شوخوملايين، چونکي ربّی آختارماق واختيدير. اِله کي، گلسئن و اوستونوزه صالحلئک ياغديرسين.z]m^ اِفرايئم تربئيه ورئلمئش، تاخيل دؤيمه‌يي سِوَن دانا کئمي‌ ائدي. من اونون گؤزل بوينونو اسئرگه‌دئم. ائندي آمّا اِفرايئمي يوغ آلتينا وره‌جيم؛ يهودا گرک يِر شوخوملاسين، يعقوب گرک اؤزو اوچون ديرميق چکسئن.~\u^ من، ائسته‌دئيئم زامان، اونلاري تنبه اده‌جيم. خالقلار اونلارين ضئدّئنه بئرله‌شئب، ائکي‌قات تقصئرلرئندن اؤتري اونلاري اسئر اده‌جک.&[E^ "گئبعادا کچئرتدئيئن گونلردن بَري، گوناه ادئبسن، ای ائسرايئل؛ اورادا اؤز ائشلرئني داوام اتدئرئبلر. مگر موحارئبه حاقسيزليق اؤولادلاريني گئبعادا ياخالاماز؟Z^ آوِنده‌کي اوجا يِرلرده اولان پرستئشگاهلار کي، ائسرايئلئن گوناهي ائدئلر، يوخ اولاجاقلار. اونون قوربانگاهلاريندا تئکان و قانقال بئته‌جک. او زامان داغلارا "بئزي اؤرتون!""، تپه‌لره ده "اوستوموزه ييخيلين!"" دئيه‌جکلر.|Yq^ سامئره و اونون پادشاهي سو اوستونده‌کي چوبوق کئمي آخيب گده‌جک.RX^ بوت اؤزو آشورا، بؤيوک پادشاها خراج آپاريلاجاق. اِفرايئم بي‌آبير اولاجاق، ائسرايئل آلديغي مصلحتدن اوتاناجاق.)WK^ سامئره ساکئنلري بِيت‌آوِنده‌کي دانا بوتونه گؤره تئتره‌يئرلر. اونون اوچون خالقي ياس توتور. اونون بوتپرست کاهئنلري ده شئون چکئر، چونکي جلالي اوندان آيريليب.~Vu^ آنجاق بوش سؤزلر دانيشيرلار؛ بوش آندلارلا عهد باغلاييرلار، بونا گؤره ده محکمه ائشلري شوخوملانميش زَمئده‌کي زَهَرلي اوت کئمي بؤيويور.tUa^ او واخت اونلار دئيه‌جک: "بئزئم پادشاهيميز يوخدور، چونکي بئز ربدن قورخموروق. پادشاهيميز اولسا دا، بئزئم اوچون نه اده‌ بئله‌جک؟""T3^ اونلارين اورَکلري يالانلا دولودور، ائندي گرک خاطالارينين جزاسيني داشيسينلار. رب اونلارين قوربانگاهلاريني داغيداجاق، موقدّس سوتونلاريني سينديراجاق.CS ^ ائسرايئل بئر قوللو-بوداقلي مِينه‌دئر کي، اؤزونه بول-بول بار گتئرئر. باري آرتديقجا داها چوخ قوربانگاهلار تئکدي. تورپاغي برکتلي اولدوقجا داها گؤزل موقدّس سوتونلار قوردولار.1R[^ تاريم اونلاري ردّ اده‌جک، چونکي اونا قولاق آسماييبلار. مئلّتلر آراسيندا سرگردان گزه‌جکلر._Q7^ اِفرايئم وورولوب، کؤکلري قورويوب. اونلار بار ورميه‌جکلر. اگر دوغسالار دا، بطنلرئنئن عزئز باريني من اؤلومه وره‌جيم."sP_^ رب ديئر: "اونلار بوتون پئسلئيي گئلگالدا ادئرلر، دوغرودان دا اورادا اونلارا نئفرت اتدئم. اتدئکلري پئس عمل‌لردن اؤتري اونلاري اِوئمدن قوواجاغام. آرتيق اونلاري سِوميه‌جيم. بوتون باشچيلاري عاصئدئرلر.O/^ اونلارا ور يارب! اونلارا نه وره‌جکسن؟ اونلارا اوشاق سالان بطن، سودسوز دؤشلر ور!Nw^ اِفرايئم، نجه کي، گؤرموشدوم، صور شهري کئمي گؤزل بئر يرده مسکن سالميشدي. آمّا اِفرايئم اؤز اؤولادلاريني جَلّادين قاباغينا چيخارداجاق."M!^ اوشاقلاريني بؤيوتسه‌لر ده، اؤلومله بالالاريني اَللرئندن آلاجاغام، اونلاري کئمسه‌سئز قوياجاغام. من اونلاري ترک اتدئکده واي اونلارين حاللارينا!DL^ اِفرايئمئن جلالي بئر قوش کئمي اوچوب گده‌جک. نه دوغوم اولاجاق، نه بويلولوق. هچ کس ده حامئله اولماياجاق.+KO^ صحرادا اوزوم تاپان کئمي من ائسرايئلي تاپديم. ائلک دفه محصول ورن انجئر نوباري کئمي من آتالارينيزي گؤردوم. آمّا اونلار بَعَل-پِعورا چاتديقلاريندا اؤزلرئني روسوايچي بوتلره وقف اتدئلر. اؤزلري ده سِودئکلري شيلر کئمي ائيرنج اولدولار.J/^ گئبعا گونلرئنده اولدوغو کئمي اونلار اؤزلرئني اولدوقجا فَسادا چکئبلر. تاري اونلارين تقصئرلرئني يادا سالاجاق، گوناهلاري اوچون اونلاري جزالانديراجاق.eIC^ پيغمبر منئم تاريملا اِفرايئم اوستونه کشئک چکر. آمّا اونون گتدئيي هر يرده تله قورولوب، تاريسينين اِوئنده دوشمنچئلئک وار. *~S}||={\=j;:9p7654Q3211A0F/H.--,S*))/(F'E%%;$N#"! z04zN x @ y ;Ok*P-rآمّا رب منی سورو اوتارماقدان گؤتوروب بله ددي: «گت، خالقيم ائسرايئله نبئلئک ات.»nOUrعاموس اَمَصيايا جاواب ورئب ددي: "من نه پيغمبرم، نه ده بئر پيغمبر اوغلو. من فقط بئر چوبانام، وحشي انجئر آغاجلاريني يِتئشدئرئرم.*NMr بئر داها بِيت‌ائلده نبئلئک اتمه، چونکي بورا پادشاهين موقدّس مکاني و سلطنتئن اِوي‌دئر."_M7r سونرا اَمَصيا عاموسا ددي: "ای گؤروجو، بورادان گت، يهودا تورپاغينا قاچ. نَبئلئيئني اورادا ات، اونلارين چؤره‌يئني يِه.gLGr چونکي عاموس بله ديئر: «يَروبعام قيلينج آغزينا دوشوب اؤله‌جک. ائسرايئل خالقي اؤز تورپاغيندان قطعن اسئرلئيه آپاريلاجاق.»""XK)r بِيت‌ائلده‌کي کاهئن اَمَصيا، ائسرايئل پادشاهي يَروبعاما بله خبر گؤنده‌ردي: "عاموس ائسرايئل نسلی آراسيندا سنئن ضئدّئنه قصد حاضيرلايير. بو اؤلکه اونون هچ بئر سؤزونه آرتيق دؤزه بئلمز.Jr ائسحاق نسلئنئن پرستئشگاهلاري خارابا قالاجاق، ائسرايئلئن موقدّس مکانلاري وئران اولاجاق. سونرا يَروبعام نسلئنئن ضئدّئنه قيلينجلا چيخاجاغام.»""RIrرب مندن سوروشدو: «عاموس، سن نه گؤرورسن؟» من جاواب وردئم: «بئر شاقول.» پروردئگار منه ددي: «باخ، عنقرئب خالقيم ائسرايئلئن آرالارينا بئر شاقول قوياجاغام. آرتيق اونلاري اسئرگَميه‌جيم.vHerسونرا او منه بو رؤياني گؤرستدي: باخ، پروردئگار دومدوز تئکئلمئش بئر دووارين يانيندا دايانميشدي و اونون اَلئنده بئر شاقول وار ائدي.wGgrرب بو نئيّتدن ده دؤندو. پروردئگار رب ددي: «بو دا اولماياجاق.»BF}rاو واخت من ددئم: «اي پروردئگار رب، يالواريرام، اَل ساخلا. بونا يعقوب نسلی نجه دؤزَر؟ آخي او کئچئکدئر.»3E_rسونرا پروردئگار رب منه بو رؤياني گؤرستدي: باخ، پروردئگار رب جزا ورمک اوچون آلوو چاغيردي. آلوو دهنزلري دئبئندن يانديريب ياخماغا باشلادي، تورپاغي دا يانديريب ياخدي.ZD-rرب بو نئيّتدن دؤندو. رب ددي: «بو اولماياجاق.»C/rچَيئرتکه‌لر اؤلکه‌ده بئتکئلري يِيئب قورتارميشديلار کي، من ددئم: «ای پروردئگار رب، يالواريرام، باغيشلا. بونا يعقوب نسلی نجه دؤزَر؟ آخي او کئچئکدئر.»B 5rپروردئگار رب منه بو رؤياني گؤرستدي: پادشاهين پايينا دوشَن اوتلار بئچئلمئشدي. باخ، ياز اوتلاري بئتمه‌يه باشلايارکَن، او، چَيئرتکه سوروسو دوزه‌لدئردي.1A[rقوشونلار تاريسي رب بله بويورور: «باخ، ای ائسرايئل نسلي! من سئزئن ضئدّئنئزه بئر مئلّت چيخارديرام. خَمات گئرئشئندن عَرَبا دره‌سئنه قدر اونلار سئزي ذلئل اده‌جکلر.»#@?r ای لودِباردا شادليق ادنلر «قَرنايئمي مگر اؤز گوجوموزله اؤزوموزه آلماديق؟» دئيَنلر!?5r قايا اوستونده مگر آتلار چاپار؟ اورادا کئم اؤکوزلرله کوتان سورَر؟ لاکئن سئز عدالتي زَهَره دؤنده‌رئبسئنئز، صالحلئک ميوه‌سئني ده يووشانا چِوئرئبسئنئز.Z>-r چونکي رب عنقرئب امر اده‌جک کي، بؤيوک اِولر پارچا-پارچا اولوب ييخيلسين، کئچئک اِولر ده قيريق-قيريق اولوب داغيلسين..=Ur اؤلَن بئر نفرئن قوحومو گله‌جک کي، اونون جسدئني اِودن گؤتوروب يانديرسين. او قوحوم اِوئن ائچئنده اولانا «آيا يانيندا بئري وار؟» ديئب سوروشاندا، او دا «هچ کئم» دئيه‌جک. او واخت او قوحوم جاواب وره‌جک: «هئس، ربّئن آديني چکمَک اولماز.»`<9r اگر بئر اِوده اون نفر قالسا، اونلار دا اؤله‌جک.f;Erپروردئگار رب اؤز حاقّينا آند ائچئب، قوشونلار تاريسي رب بويوروب: «يعقوب نسلئنئن کئبئرئندن زَهلَم گِدئر، قالالاريندان نئفرت ادئرم. بونا گؤره ده شهري ائچئنده اونلارلا بئرلئکده تسلئم اده‌جيم.»5:crبوندان اؤتري اسئرلئيه باشدا بونلار گده‌جکلر. کورسولرده اوزانانلارين ضئيافتلري باشا چاتاجاق.\91rشرابي کاسالارلا ائچَنلر، بدنلرئنه اعلا ياغلار سورتَنلر، لاکئن يوسئف نسلئنئن محو اولماسيندان ناراحات اولمايانلار!98krچنگ چاليب بَداهَتدن اوخويانلار، گويا داوود کئمي موسئقي آلَتلري ائله اؤزلري اوچون نغمه دئيَنلر، 7rای فئل دئشي ائله بَزَنمئش ياتاقلاردا اوزانانلار، دئوانلارا سَرئلَنلر، سوروده‌کي قوزولاردان، آخورون يانينداکي دانالاردان گؤتوروب يئيَنلر!6'rآيا بلا گونونو اؤزونوزدن اوزاقلاشديريب قدّارليق تختئني ياخينلاشديريرسينيز؟Z5-rکَلنِيه کِچئب گؤرون، اورادان بؤيوک خَماتا گدئن، فئلئسطلی‌لرئن گَت شهرئنه اِنئن. اونلارين حالي مگر سئزئن بو مملکتلرئنئزدن داها ياخشي‌دير؟ اونلارين اَراضئسي سئزئنکئندن مگر بؤيوکدور؟M4 rواي حالينيزا، ای صَحيوندا لاقيد اولانلار، سامئره داغيندا آرخايين اوتورانلار، مئلّتلرئن باشچيسي اولان ائسرايئلئن آدلي-سانلي‌لاري، ائسرايئل خالقينين اونلارا موراجئعَت اتدئيي!N3rاِله بونا گؤره ده سئزي دَمَشقئن او تايينا اسئرلئيه آپاراجاغام.» رب بله ديئر. اونون آدي قوشونلار تاريسي‌دير.M2rاؤز دوزه‌لتدئيئنئز سئکّوت پادشاهينيزي، کئيّون بوتلرئنئزي، اولدوز آللاهلارينيزي اؤزونوزله گتئرمئشدئنئز. 19rای ائسرايئل نسلي، قيرخ ائل صحرادا اولاندا، مگر منه قوربان و تقدئملر گتئرمئشدئنئز؟0rلاکئن قوي عدالت سولار کئمي تؤکولسون، صالحلئک دايئمن سل کئمي آخسين!/3rگورولتولو نغمه‌لرئنئزی مندن اوزاق ادئن! چَنگلرئنئزئن سَسئنه قولاق آسماياجاغام.N.rمنه يانديرما قوربانلارينيزي، تاخيل تقدئملرئنئزي گتئره‌سئنئز ده، قبول اتميه‌جيم. منه کؤکَلدئلمئش حيوانلارينيزدان باريش قورباني تقدئم اده‌سئنئز ده، اونلارا نظر سالماياجاغام.M-rرب بله ديئر: «بايراملارينيزدان نئفرت ادئرم، اونلاري ردّ ادئرم، طنطنه‌لي ييغينتي‌لارينيزدان خوشلانميرام.5,crربّئن گونو ده اِلَجه ائشيق يوخ، قارانليق مگر اولماياجاق؟ مگر ظولمت، مگر ائشيقسيز اولماياجاق؟F+rشئردن قاچان آدامين قاباغينا آيي نجه چيخارسا، و يا اِوه گلئب اَلئني دووارا داياناني ائلان نجه سانجارسا،h*Irواي حالينيزا، ای ربّئن گونونون حسرتئني چکَنلر! ربّئن گونونو نه اوچون گؤزله‌يئرسئنئز؟ او گون ائشيق يوخ، قارانليق اولاجاق.!);rبوتون اوزوم باغلاريندان دا فغان قوپاجاق، چونکي آرانيزدان من کچه‌جيم.» رب بله ديئر._(7rقوشونلار تاريسي پروردئگار رب بله ديئر: «بوتون مِيدانلاردان فغان قوپاجاق، بوتون کوچه‌لرده واي-واي سَسي قالخاجاق. کَندلی‌لر ياس توتماغا، مرثئيه اوخويانلاري دا فغان اتميه چاغيريلاجاقلار.|'qrپئسلئکدن نئفرت ادئن، ياخشيليغي سِوئن، محکمه‌ده عدالته اوستونلوک ورئن. بلکه قوشونلار تاريسي رب قالان يوسئف اؤولادلارينا لوطف اِدَر.d&Arپئسلئکدن ياخشيليغا دؤنون کي، صاغ قالاسينيز! بلجه ائدّئعا اتدئيئنئز کئمي قوشونلار تاريسي رَب، حقئقتن، سئزه يار اولاجاق.s%_r بو زمانه او قدر پئسدئر کي، آغلي باشيندا اولان ساکئت اولور.0$Yr چونکي تقصئرلرئنئزئن چوخ اولدوغونو، گوناهلارينيزين آغير اولدوغونو بئلئرم. ای صالح آدامي ائنجئدنلر، روشوت آلانلار، مؤحتاجلارين حاقّيني اونلاردان اسئرگه‌يَنلر!s#_r کاسيبي آياق آلتينا سالديغينيزا گؤره، اوندان تاخيل ائسته‌دئيئنئزه گؤره، يونولموش داشدان اِولر تئکئب، اونلارين ائچئنده ياشاماياجاقسينيز. گؤزل اوزوملوکلر ساليب، اونلارين شرابيني ائچمَيه‌جکسئنئز.-"Sr اونلار حاقسيزليغا اِعتئراضيني بئلدئرَنلردن نئفرت ادئرلر، دوز دانيشانلاردان ائيرَنئرلر.!r اودور کی، گوجلولري ائلديريم کئمي محو ادر، اِله کي، قالالار وئران اولسون.) Krاودور اولکَر و اوريون بورجلرئني يارادان، قارانليغي آيدين سحره چِوئرَن، گوندوزو گجه ادئب قارالدان، دهنز سولاريني امري ائله يِر اوزونه تؤکَن- اونون آدي ربدئر.~urای عدالتي چِوئرئب آجي يووشان ادنلر، ای صالحلئيي يِره چيرپانلار!ykrربّه طرف دؤنون کي، صاغ قالاسينيز! يوخسا او، اود کئمي آليشيب آلوولانار، ای يوسئف نسلي، بِيت‌ائلي يانديريب ياخار، سؤندورن ده اولماز.verبِيت‌ائله دؤنمه‌يئن، گئلگالا گتمه‌يئن، بئرشئباعا کِچمه‌يئن، چونکي گئلگال قطعن اسئرلئيه گده‌جک، بِيت‌ائل بئر هِچه دؤنه‌جک.»zmrرب ائسرايئل نسلئنه بله ديئر: «منه طرف دؤنون کي، صاغ قالاسينيز!!rچونکي پروردئگار رب بله ديئر: «ائسرايئل نسلئندن، بئر شهردن مئن نفر دؤيوشه چيخسا، يوز نفري صاغ قالاجاق، يوز آدام دؤيوشه چيخسا، اون نفر صاغ قالاجاق.»Z-r«باکئره قيز ائسرايئل ييخيليب، بئر داها قالخماياجاق. اؤز تورپاغي اوسته سَرئلمئش بوراخيليب، اونو قالديران يوخدور.» %rای ائسرايئل نسلي، سئزئن باره‌نئزده مرثئيه کئمي اوخودوغوم بو سؤزلري اِشئدئن!H r اودور داغلارا قورولوش ورن، يِلي يارادان، نه دوشوندويونو ائنسانا بئلدئرَن، سحر ائشيغيني قارانليق ادن، يِر اوزونون اوجا يِرلرئنه آياق باسان- اونون آدي قوشونلار تاريسي رَبدئر.}sr «ای ائسرايئللی‌لر، بونا گؤره ده سئزئنله بله رفتار اده‌جيم. بو رفتاريما گؤره تارينيزي پئشواز اتمَيه حاضير اولون، ای ائسرايئللی‌لر!»4ar «من سودوملا گوموراني نجه داغيتديم، سئزدن بعضئلرئني ده اِله داغيتديم. سئز اوددان گؤتورولَن اودون کئمي ائدئنئز. لاکئن گئنه منئم طرفئمه دؤنمه‌دئنئز.» رب بله بويورور.r «مئصئرده اولدوغو کئمي آرانيزا وبا گؤنده‌ردئم. جاوانلارينيزي قيلينجلا اؤلدورتدوم. آتلارينيزي سوروب آپارتديرديم. قوشونونوزدان مِيئت ائيئني بورنونوزا چاتديرديم. لاکئن گئنه منئم طرفئمه دؤنمه‌دئنئز.» رب بله بويورور.Z-r «اَکئنئزه ائستي يِل و کوف گؤندره‌رک سئزي دفه‌لرله ووردوم. باغلارينيزي و اوزوملوکلرئنئزي، انجئر و زيتون آغاجلاريني چَيئرتکه يِدي. لاکئن گئنه منئم طرفئمه دؤنمه‌دئنئز.» رب بله بويورور.r]rائکي-اوچ شهر سو ائچمک اوچون باشقا بئر شهره گتدي، آمّا دويونجا سو ائچمه‌دي. لاکئن گئنه منئم طرفئمه دؤنمه‌دئنئز.» رب بله بويورور.7r«بوندان علاوه، من بئچئن واختينا اوچ آي قالميش سئزدن ياغيشي کَسدئم. بئر شهرئن اوستونه ياغيش ياغديرديم، آمّا او بئرئنئن اوستونه ياغديرماديم. ياغيش بئر اَکئن اوستونه ياغدي، لاکئن او بئرئنئن اوستونه ياغماديغيندان، او قورودو.mSr«من بوتون شهرلرئنئزده آغزينيزي بوش قويدوم. هر يرده سئزه چؤرک قيتليغي وردئم. لاکئن گئنه منئم طرفئمه دؤنمه‌دئنئز.» رب بويورور.Z-rتشکّور اوچون مايالي چؤرک يانديريب تقدئم ادئن، گؤنولدن وردئيئنئز تقدئملرئنئزي اعلان ادئب اشئتدئرئن. چونکي سئز ای ائسرايئل اؤولادلاري، بوندان خوشلانيرسينيز!» پروردئگار رب بله بويورور.,Qr«بِيت ائله گدئب گوناه ائشله‌دئن! گئلگالا گلئب گوناهلارينيزي چوخالدين! هر سحر قوربانلارينيزي گتئرئن، هر اوچ گوندن بئر قازانجينيزين اوندا بئر حئصّه‌سئني ورئن.J rهر بئرئنئز دووارين دَلمه-دِشئيئندن چيخاجاق، موستقئم گده‌جک؛ خِرمونا طرف آتيلاجاقسينيز.» رب بله بويورور.1 [rپروردئگار رب اؤز موقدّسلئيي آدينا بله آند ائچئب. «باخ، اوستونوزه اِله واخت گلئر کي، سئزي چَنگللرله، لاپ آخير قالانلارينيزي باليق چکن چَنگللرله چکئب آپاراجاقلار.  'rای سئزلر، سامئره داغيندا بَسله‌نَن باشان ائنکلري! بو سؤزو اِشئدئن، ای يوخسوللارا ظولم ادن، مؤحتاجلاري اَزَن، اَرلرئنه «گتئر ائچک» دئيَن آروادلار! %rمن قيشلاق اِولرئني يايلاق اِولري ائله بئرلئکده ييخاجاغام، فئل دئشي ائله بَزَنمئش اِولر داغيلاجاق، بؤيوک کوشکلر وئران قالاجاقلار.» رب بله بويورور.. Ur«من ائسرايئللی‌لري تقصئرلرئنه گؤره جزالانديراجاغيم گون، بِيت‌ائلده‌کي قوربانگاهلاري دا جزالانديرجاغام. او قوربانگاهين بوينوزلاري کَسئلئب يِره توللاناجاق.' Gr قولاق آسين و يعقوب نسلئنئن ضئدّئنه شهادت ورئن!» قوشونلار تاريسي پروردئگار رب بله ديئر.~ur رب بله ديئر: «چوبان شئر آغزيندان نجه ائکي بود سومويو، و يا قولاغين بئر پارچاسيني چکئب قورتارير، سامئره‌ده ياتاق گوشه‌لرئنده، دئوان ياستيقلاريندا اوتوران ائسرايئل اؤولادلاري دا اِلَجه خئلاص اولاجاقلار.r اونا گؤره ده پروردئگار رب بله ديئر: «بئر دوشمن، بلی بئري گلئب اؤلکه‌ني موحاصئره‌يه آلاجاق، سني گوجدن سالاجاق، قالالارين قارت اولوناجاق.»Cr رب بويورور: «لاکئن اونلار دوز ائش گؤرمه‌يي باجارميرلار. اونلار قالالارينا قدّارليق و قارت ييغيرلار.»<qr اَشدودون قالالاريندا، مئصئر تورپاغينين قالالاريندا بله اعلان ادئن: «سامئره داغلارينين اوستونه ييغيلين. اوراداکي بؤيوک قاريشيقليغي، اونون ائچئنده‌کي ظولملري گؤرون.»rشئر نعره چکئب، کئم اوندان قورخماز؟ پروردئگار رب دانيشيب، کئم نبئلئک اتمز؟!rحقئقتن، پروردئگار رب قولو اولان پيغمبرلره اؤز نئيّتئني آچمادان هچ نه اتمئر.B}rشهرده کَره‌ناي چالينسا، خالق مگر قورخويا دوشمَز؟ اگر رب بلا گؤندرمه‌سه، هانسي بئر شهره مگر بلا گلر؟-Srتله قورولماميشسا، يرده‌کي تله‌يه مگر قوش دوشَر؟ بئر شي توتمايان تله يِرئندن مگر آتيلار؟Frشئکاري اولمايان شئر مِشه‌ده مگر نعره چکر؟ هچ نه شئکار اتمه‌مئش جاوان آصلان يوواسيندا مگر نَرئلده‌ير؟xirائکي نفر راضيلاشيب گؤروشمَسه‌لر، بئرلئکده مگر يول گِدَرلر؟e~Cr«يِر اوزونده‌کي بوتون نسئللرئن آراسيندا فقط سئزي سِچمئشم؛ اونا گؤره ده بوتون تقصئرلرئنئز اوچون سئزي جزالانديراجاغام.»p} [rای ائسرايئل اؤولادلاري، ربّئن سئزئن ضئدّئنئزه ددئيي سؤزو اِشئدئن! رب مئصئر تورپاغيندان چيخارتديغي بو نسلئن هاميسينا بله ديئر:|wrحتّا لاپ ائگئد دؤيوشچو بِله، او گون لوت قاچاجاق.» رب بله بويورور.R{rياي چکَن يِرئنده دورا بئلميه‌جک. آياقدان چابوک اولان قورتولا بئلميه‌جک، آتلي دا جا‌نيني قورتارا بئلميه‌جک.Rzrبَرک قاچان، قاچيب قورتولا بئلميه‌جک، قووّتلي ده گوجونو گؤرسده بئلميه‌جک، ائگئد جا‌نيني قورتارا بئلميه‌جک.yr باخ، تاخيل يوکلو عارابا تورپاغي نجه اَزئر، من ده سئزي اِله اَزه‌جيم.x%r «آمّا سئز نذئره‌لره شراب ائچدئردئنئز، پيغمبرلره {نبئلئک اتمه!} امري وردئنئز.hwIr اوغوللارينيزدان پيغمبرلر، جاوان اوغلانلارينيزدان نذئره‌لر تعيئن اتدئم. ای ائسرايئللی‌لر، بو مگر بله ديئل؟» رب بويورور.pvYr من ائدئم کي، سئزي مئصئر تورپاغيندان چيخارديب قيرخ ائل صحرادا گَزدئردئم، اِله کي، سئز اِمورلولارين تورپاغينا صاحئب اولاسينيز.Sur لاکئن من ائدئم کي، سئدر آغاجي کئمي اوجا اولان، پاليد آغاجي کئمي مؤحکم اولان اِمورلولاري اونلارين قاباقلاريندا ييخديم، حتّا اونلارين ميوه‌سئني يوخاريدان و کؤکونو آشاغيدان کَسدئم.trهر قوربانگاهين يانيندا، گئروو گؤتوردوکلري پالتارين اوستونده ياتيرلار، اؤزلرئنئن تاريسينين معبدئنده جرئمه اوچون گتئرئلَن شرابي ائچئرلر.srيوخسول‌لارين باشيني توز-تورپاغين ائچئنده اَزئرلر، مظلوملارين حاقّيني تَرسه اِدئرلر. آتا و اوغول هَمن قيزلا ياتيب، موقدّس آديمي لَکله‌يئرلر.r/rرب بله ديئر: «ائسرايئللی‌لري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر، صالح آداملاري گوموشه، مؤحتاجلاري دا بئر جوت چاريغا ساتيرلار،!q;rبونا گؤره ده يهودايا اود ياغديراجاغام کي، اورشَلئمئن قالالاريني يانديريب-ياخسين.»#p?rرب بله ديئر: «يهودالي‌لاري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر، اونلار ربّئن قانونونو ردّ ادئب، قايدالاريني رئعايت اتمه‌دئلر، آتالارينين پِيرو اولدوقلاري ساختا بوتلر، اونلاري دا يوللاريندان آزديردي.2o]rاونلارين آراسيندان داورلري کَسئب آتاجاغام، بوتون باشچيلاريني دا اؤلدوره‌جيم.» رب بله ديئر. nrبونا گؤره ده موآبا اود ياغديراجاغام کي، قِرئيّوتون قالالاريني يانديريب-ياخسين. موآب قيشقيرتي و کَره‌ناي سَسي آلتيندا، سَس-کويله محو اولاجاق.m 5rرب بله ديئر: «موآبلي‌لاري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر، اِدوم پادشاهينين سوموکلرئني يانديريب اوندان اَهَنگ حاضيرلاديلار. l ;rاونلارين پادشاهلاري ائله باشچيلاري بئرلئکده اسئرلئيه آپاريلاجاقلار.» رب بله ديئر.*k Orبونا گؤره ده رَبّانين دوواريندا اود آلوولانديراجاغام کي، اورانين قالالاريني يانديريب-ياخسين. بو يِر دؤيوش زاماني قيشقيرتي ائله طوفان گونو طوفانلا داغيلاجاق.Mj r رب بله ديئر: «عَمّونلولاري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر، اونلار اَراضي‌لرئني گِنئشلَندئرمک اوچون گئلعاددا بويلو آروادلارين قارينلاريني ييرتديلار.i 3r بونا گؤره ده تِيمانا اود ياغديراجاغام کي، بوصرانين قالالاريني يانديريب-ياخسين.»h {r رب بله ديئر: «اِدوملولاري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر، مرحمت حئسّئني بوغدولار، اؤز قارداش خالقيني قيلينجلا قوودولار، قضبلري دائم ييرتيجي ائدي، حئرصلرئني آخيراجاق ساخلاديلار.-g Ur بونا گؤره ده صورون دووارلارينا اود ياغديراجاغام کي، اورانين قالالاريني يانديريب-ياخسين.»f )r رب بله ديئر: «صورلولاري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر، بوتون جاماعاتي اِدوما اسئر ادئب قارداشليق عهدئني خاطيرلاماديلار.We )rاَشدوددان اَهالئني سئلئب-آتاجاغام، اَشقِلوندان عصا گَزدئره‌ني کَسه‌جيم. عَقرونون ضئدّئنه اَلئمي قالديراجاغام، فئلئسطلی‌لرئن صاغ قالانلاري يوخ اولاجاقلار.» پروردئگار رب بله ديئر.4d crبونا گؤره ده غَزّه‌نئن دووارلارينا اود ياغديراجاغام کي، اورانين قالالاريني يانديريب-ياخسين.yc mrرب بله ديئر: «غَزّه‌لي‌لري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر. بوتون جاماعاتي اسئر ادئب اِدوما تسلئم اتدئلر._b 9rدَمَشقئن دروازالارينين سورگوسونو قيراجاغام، آوِن دره‌سئندن اَهالئني سئلئب-آتاجاغام، بِيت‌عِدِنده عصا گَزدئره‌ني کَسه‌جيم، اِله کي، اَرام خالقي قئره اسئرلئيه آپاريلسين.» رب بله ديئر..a Wrبونا گؤره ده خَزاعِلئن سارايينا اود سالاجاغام کي، بِن-هَدادين قالالاريني يانديريب-ياخسين.y` mrرب بله ديئر: «دَمَشقلی‌لري جزاسيز بوراخماياجاغام، چونکي گوناه اوستونه گوناه اتدئلر، دَمئردئشلي دؤيَنلرله گئلعاد خالقيني دؤيدولر.m_ Urعاموس بله ددی: "رب صَحيوندان نعره چکئر، اورشَلئمدن گورولدايير. چوبانلارين اوتلاقلاري ياس توتور، کَرمِل داغينين باشي قورويور.q^ _rبو، سورو صاحئبي اولان تِقوعَعلي عاموسون سؤزلري‌دئر. او، يهودا پادشاهي عوزئيّانين و ائسرايئل پادشاهي يِهوآش اوغلو يَروبعامين دؤورونده، زلزله‌دن ائکي ائل قاباق ائسرايئل باره‌ده بله رؤيا گؤرموشدو.#]?hاونلارين تؤکولَن قانينين آلماديغيم قئصاصيني آلاجاغام، چونکي رب صَحيوندا ساکئندئر."s\_hلاکئن يهودا ابده کئمي، اورشَلئم ده نسئلدن-نسله ياشاياجاق.a[;hمئصئر وئرانه‌يه، اِدوم ائزسئز چؤله دؤنه‌جک، چونکي يهودا خالقينا قدّارليق اتدئلر، معصوم ائنسانلارين قانيني تؤکدولر.3Z_hاو گونده داغلاردان شئرئن شراب داماجاق، تپه‌لردن سود آخاجاق، يهودانين بوتون آرخلاريندا سولار آخاجاق. ربّئن اِوئندن بئر بولاق چيخاجاق کي، شئتّئم وادئسئني سولاسين.Y3h"او زامان بئله‌جکسئنئز کي، موقدّس داغيم اولان صَحيوندا مسکن سالان تارينيز رب منم! اورشَلئم موقدّس اولاجاق، ياد اِللی‌لر بئر داها اورادان کچميه‌جکلر.Xhرب صَحيوندان گورولدايير، اورشَلئمده سَس سالير، گؤي و يِر تئتره‌يئر. لاکئن رب اؤز خالقي اوچون سيغيناجاق يِر، ائسرايئل اؤولادلاري اوچون قالادير.nWUhگونش و آي قارالير، اولدوزلار ائشيقلاريني گئزله‌دئرلر.=<;k::I99,8N7z6544P3322:10//.*,+*))'&&\%W$#k"! +#/*Jc ^ kP{ ای يعقوب اؤولادلاري، من قطعن سئزئن هامينيزي بئر يِره ييغاجاغام، ائسرايئلئن صاغ قالانلاريني بئر يِره ييغاجاغام. اونلاري آغيلداکي سورو کئمي بئر يِره ييغاجاغام. اوتلاقداکي سورو کئمي اؤلکه آداملارلا دولاجاق.O1 اگر يالانچي بئر آدام، حئيله‌گر بئر آدام گلئب يالاندان دِسه: "سنه شراب و کِفلَندئرن ائچکئلر باره‌ده وعظ اده‌جيم."" البتّه، بله خالقين بله واعئظي اولار!TN! قالخين و گدئن، چونکي بورا ائستئراحت اتمک يري ديئل. بو يِر نجئسلَندئيئنه گؤره دهشتلي صورتده دارماداغين اولاجاق.TM! خالقيمين آروادلاريني راحات اِولرئندن قووورسونوز، اوشاقلاريندان منئم وردئيئم شؤوکتي همئشه‌لئک گؤتورورسونوز.SLاِله بو ياخين زامانلاردا، خالقيم منئم ضئدّئمه قالخيب دوشمن اولوبلار. موحارئبه‌دن قاييدانلارين، يولدان اَمئن-آمانليقدا کِچَنلرئن اَينئندن، پالتارلاريني آليب اونلاري سويورسونوز.K#ای يعقوب نسلي، مگر گرک بو ديئلسئن: "ربّئن روحو مگر صبئرسئز اولوب؟ مگر بونلار اونون ائشلري‌دئر؟" منئم سؤزلرئم مگر دوزگون يوللا گدنلرئن خيرئنه ديئل؟0JYاونلار بله وعظ ادئرلر: "وعظ اتمه. بله شيلردن هچ کس دانيشماسين؛ روسوايچيليق بئزه چاتماياجاق."GIبونا گؤره ربّئن جاماعاتي آراسيندا هچ کس تاپيلماياجاق کي، سنئن اوچون پوشکله اؤلچو چکئب يِر بؤلوشدورسون."KHاو گون سئزي مئثال چکئب، بله يانيقلي مرثئيه اوخوياجاقلار: «بئز تامام محو اولدوق! خالقيمين پاييني باشقاسينا ورئر! گؤر نجه اونو مندن آلير! زَمئلرئمئزي نجه بؤلوب خائنلره پايلايير!»2G]بونا گؤره ده رب بله ديئر: "باخ، بو خالقا بلا گتئرميه حاضيرلاشيرام، اوندان بويون قاچيردا بئلميه‌جکسئنئز. سئز بئر داها دئکباش گَزميه‌جکسئنئز، چونکي پئس زامان گلئر.!F;زَمئلره طاماح ساليب زورلا آليرلار، اِولره گؤز دئکئب اونلارا صاحئب دورورلار. اِو صاحئبي ائله عايئله‌سئنه ظولم ادئرلر، آداملاري مئراثيندان محروم ادئرلر!]E 5واي او آداملارين حالينا کي، ياتاقلاريندا شر نئيّت قورولار، و سحر آچيلديقدا اونا عمل ادئرلر! چونکي گوجلري بونا چاتير.sD aای يهودا، عَزئز بالالاريندان اؤتري ساچيني قيرخ، قوي باشين کَرکس باشي کئمي کِچَل اولسون، چونکي اؤولادلارين اسئرلئيه آپاريلاجاق!iC Mای مارِشا ساکئنلري، رب اوستونوزه گئنه ائستئلاچي گتئره‌جک، عَدولّام ماغاراسينا ائسرايئلئن آدلي-سانلي آداملاري سيغيناجاق.LB بونا گؤره مورِشِت‌گَته آيريلماق هدئيّه‌‌لري وره‌جکسئنئز، اَکزئب شهري ائسرايئل پادشاهلاريني آلداداجاق.A { ای لاکئش ساکئنلري، آتلارينيزي دؤيوش عاربا‌لارينا قوشون. صحيون قيزيني سئز گوناها باتيردينيز، چونکي سئزده ائسرايئلئن عاصئلئيي تاپيلدي!5@ e ماروت اهالئسي ياخشيليق آرزولاياراق، ضعئف اولورلار، چونکي رب اورشَلئمئن دروازاسينا بلا ساليب.@? { سئز ای شافئر ساکئنلري، لوت-عوريان، خجالت ائچئنده کِچئب گدئن! صَعَناندا ياشايانلار اورادان قاچا بئلميه‌جکلر. بِيت‌اِصِل اَهلي ياس توتاجاق؛ او، کؤمه‌يئني سئزدن کَسه‌جک.> 5 بونو گَتده بئلدئرمه‌يئن، اصلا آغلامايين. بِيت‌عوفرادا توز-تورپاقدا يووارلانين.[= 1 چونکي سامئره‌نئن يارالاري صاغالان ديئل، يهوداياجاق ياييليب، خالقيمين دروازالاريناجاق، حتّا اورشَلئمه‌جک چاتيب.j< Oبونا گؤره ده من مئکا، گرک آغلاييب گؤزياشي تؤکوم، آياق‌يالين، لوت-عوريان گَزئم، چاقّال کئمي اولاييم، بايقوش کئمي شئون چکئم.; 3سامئره‌نئن بوتون بوتلري پارچا-پارچا قيريلاجاق، معبدئنه ورئلَن هدئيّه‌لر يانديريلاجاق، بوتون تئمثال‌لاريني داغيداجاغام. بو هدئيّه‌لر فاحئشه‌لئک موزدو ائله ييغيلديغينا گؤره، گئنه ده فاحئشه‌لر اوچون ائشله‌دئله‌جک."z: o"بونا گؤره من سامئره‌ني يِرله بئر اده‌جيم، يِرئنده اوزوملوک ساليناجاق. داشلاريني دره‌يه تؤکه‌جيم، بونؤوره‌لرئني آچيق قوياجاغام.q9 ]بوتون بونلار يعقوب اؤولادلارينين عاصئلئيئنه، ائسرايئل خالقينين گوناهلارينا گؤره‌دئر. يعقوب اؤولادلارينين عاصئلئيي نه‌دئر؟ مگر سامئره ديئل؟! يهودانين بوت پرستئشگاهي نه‌دئر؟ مگر اورشَلئم ديئل؟!o8 Yداغلار اونون آياقلاري آلتيندا اود يانيندا اَرئيَن موم کئمي اَرئيه‌جکلر، دره‌لر، تپه‌لردن آشاغي آخان سِللر کئمي، ياريلاجاق.17 ]چونکي باخ، رب يِرئندن چيخيب گلئر، او يِر اوزونه اِنه‌جک، داغلارين زئروه‌لرئنده يِرئيه‌جک.6 -اِشئدئن، سئز، ای بوتون خالقلار، قولاق آسين، ای ير اوزو و اورادا ياشايانلار! قوي پروردئگار رب سئزئن ضئدّئنئزه شهادت ورسئن؛ پروردئگار موقدّس معبدئندن.5 !يهودا پادشاهلاري يوتام، آحاز و خئزقئيانين دؤورونده، سامئره و اورشَلئم باره‌سئنده، مورِشِتلي مئکايا رؤيا واسئطه‌سئله ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو.4) بس من نجه نِينَوايا، بو بؤيوک شهره کي، صاغ اَلئني سول اَلئندن آييرا بئلمه‌ين يوز ائيئرمي مئندن چوخ ائنساني و چوخلو حيواني وار، اورَک يانديرماييم؟!""m3S او واخت رب ددي: "سن زحمتئني چکمه‌دئيئن و يِتئشدئرمه‌دئيئن، بئر گجه‌ده بئتَن و بئر گجه‌ده محو اولان بئتکئيه اوره‌يئن يانير.f2E تاري يونوسا ددي: "بو بئتکئيه گؤره حئرصلَنمکله مگر ياخشي ائش ادئرسن؟!"" او ددي: "اؤلمَيه قدر حئرصلي اولماغيم منه ياخشي‌دير."^15گونش چيخاندا تاري ائستي بئر کولَک شرقدن يتئردي. گونشئن ائستئسي يونوسون باشيني ووروب ياخدي و او، طاقتدن دوشدو. اؤزو اوچون اؤلوم آرزو ادئب ددي: "منئم اوچون اؤلمک ياشاماقدان داها ياخشي‌دير."$0Aلاکئن اِرته‌سي گون سحر تزدن تاري بئر بئتکي قوردو يتئردي. قورد بئتکئني يِيئب قوروتدو.>/uرب تاري يونوسون باشي اوستونه گَنه‌گَرچک بئتکئسي بئتئردي کي، بؤيويوب يونوسون باشي اوستونه کؤلگه سالسين و اونو پئس حاليندان قورتارسين. يونوس بو بئتکئيه گؤره چوخ سِوئندي..yيونوس شهردن چيخدي و شهرئن شرق طرفئنده اوتوردو. اورادا اؤزونه چارداق دوزه‌لدئب کؤلگه‌سئنده اوتوردو کي، شهرده نه باش وره‌جيئني گؤرسون.[-/رب ددي: "حئرصلَنمَکله مگر ياخشي ائش ادئرسن؟!""?,wبونا گؤره ده يارب، يالواريرام، منئم جانيمي آل، چونکي منئم اوچون اؤلمَک ياشاماقدان داها ياخشي‌دير."+او، ربّه دوعا ادئب ددي: "يارب! من حله اؤلکَمده ائکن مگر بونو دِمئردئم؟ بونا گؤره ده من تَرشئشه قاچديم، چونکي بئلئردئم کي، سن فيّاض و شَفقَتلي بئر تاريسان، گِج قضبله‌نَن و بول محبّتلي‌سن و رحم ادئب بلا گؤنده‌رمَزسن.j* Oآمّا بو ائش يونوسون هچ خوشونا گلمه‌دي و او حئرصلَندي.C) او زامان کي، تاري اونلارين پئس يولدان دؤندوکلري عمل‌لري گؤردو، اونلارا رحمي گلدي و گؤنده‌ره‌جيئني ددئيي بلاني اونلارين اوستونه گؤنده‌رمه‌دي. تاري بلاني گؤنده‌رمه‌دي.J(  کئم بئلئر، بلکه تاري فئکئرئني دَيئشدئرئب رحمه گلر، آلوولانان قضبئني بئزدن دؤنده‌رَر و بئز محو اولماريق."|'qهم ائنسانلار، هم ده حيوانلار چول گِيئنسئنلر و قووّتله تارييا فرياد اتسئنلر. هر کس اؤز پئس يولوندان و اَللرئنئن قدّارليغيندان دؤنسون. &پادشاه نِينَوادا بئر اعلان صادئر اتدي کي، ديئردي: "پادشاهين و اونون اصئلزاده‌لرئنئن حؤکمونه موطابئق: نه ائنسانلار، نه حيوانلار، نه ناخيرلار، نه ده سورولر هچ نه يِمه‌سئنلر. اوتلاغا گتمه‌سئنلر و سو ائچمه‌سئنلر.p%Yبو خبر نِينَوا پادشاهينا چاتاندا، او، تختئندن قالخيب شاهليق شئنِلئني اَينئندن چيخارتدي و چول گِيئنئب کولون اوستونده اوتوردو.+$Oنِينَوالي‌لار تارييا ائنانديلار، اوروج اعلان ادئب بؤيوکدن کئچئيه قدر هامي چول گِيئندي.U##يونوس شهري گَزمه‌يه باشلاييب بئر گونلوک يول گتدي و جار چکه‌رک ددي: "قيرخ گوندن سونرا نِينَوا آلت-اوست اولاجاق!""w"gيونوس ربّئن سؤزونه موطابئق قالخيب نِينَوايا گتدي. نِينَوا تارينين نظرئنده بؤيوک شهر ائدي. اوراني اوچ گونه گَزئب دولاشماق اولاردي.!"قالخ، نِينَوايا، او بؤيوک شهره گت و سنه دئيه‌جيئم سؤزلري اونلارا جار چک."V  'ربّئن سؤزو يونوسا ائکئنجي دفه نازئل اولدو:} او واخت رب باليغا امر اتدي و باليق يونوسو آغزيندان قورولوغا قوسدو.2] آمّا من سنه شوکور نغمه‌سي ائله قوربان گتئره‌جيم، نذرئمي يرئنه يتئره‌جيم. خئلاص ربدن گلئر!""zmپوچ اولان بوتلره سجده ادنلر، او وفالي اولاني بوراخيب گِدئرلر.$Aائچئمده جانيم اوزولَنده ربّی خاطيرلاديم، منئم دوعام سنه، سنئن موقدّس معبدئنه چاتدي.c?داغلارين دئبئنه قدر اِندئم، يِر منی ابده‌جک اؤزونده حبس اتدي؛ لاکئن، يارب تاريم، سن جانيمي درئن چوخوردان چيخارديبسان.H نَفَسئم کَسئلَنه قدر منی سولار بورودو، درئن درئنلئکلر منی آرايا آلدي، دهنزئن بئتکي‌لري باشيما ساريلدي.Gمن ددئم: «سنئن گؤزلرئنئن قاباغيندان قووولموشام.» لاکئن گئنه سنئن موقدّس معبدئنئن طرفئنه نجه باخاجاغام؟Oسن منی درئنه، دهنزئن قوينونا آتدين، سِللر منی آرايا آلدي، سنئن بوتون لَپه‌لرئن و شَپه‌لرئن اوستومدن کِچدي.Y+"عذابيم ائچئنده ربّی چاغيرديم، او منه جاواب وردی. اؤلولر دئيارينين باغريندان فرياد اتدئم، سن منئم سَسئمي اشئتدئن.e Eيونوس باليغين قارنيندان تاريسي ربّه دوعا ادئب ددي:/ Yرب بؤيوک بئر باليق يتئردي کي، يونوسو اودسون. و يونوس اوچ گون-اوچ گجه باليغين قارنيندا قالدي. او واخت آداملار ربدن چوخ قورخدولار و ربّه قوربان تقدئم ادئب نذرلر اتدئلر.  بلجه اونلار يونوسو گؤتوروب دهنزه آتديلار و دهنز اؤز جوشماسيندان دوشدو.M او واخت اونلار ربّه فرياد ادئب ددئلر: "يارب، سنه يالواريريق، قويما بو آدامين جانيندان اؤتري محو اولاق. گوناهسيز قاني دا اوستوموزه قويما! چونکي سن، يارب، اؤز ائسته‌دئيئني ادئبسن."k Q لاکئن گَمئچئلر ساحئله يان آلماق اوچون سَعي‌له آوار چکدئلر، آمّا باجارماديلار. چونکي دهنز اونلارين ضئدّئنه داها دا جوشوردو.   يونوس اونلارا ددي: "منی گؤتوروب دهنزه آتين. اوندا دهنز قاباغينيزدا ساکئتله‌شَر، چونکي بئلئرم، بو بؤيوک طوفان منه گؤره سئزئن باشينيزا گلئب."L  دهنز داها جوشدوغونا گؤره، اونلار يونوسدان سوروشدولار: "سنئنله نه اِدَک کي، دهنز قاباغيميزدا ساکئتلَشسئن؟"" 7 اونلار چوخ قورخدولار و اونا ددئلر: "سن بله بئر ائشي نجه اتدئن؟" چونکي يونوسون ربدن اوزاقلاشماق اوچون قاچديغيني بئلئردئلر، بونو اونلارا اؤزو نقل اتمئشدي./  Y يونوس جاواب وردی: "من عئبرانئيَم. دهنزي و تورپاغي يارادان گؤيلرئن تاريسي ربّی پرستئش ادئرم."  -او زامان يونوسدان سوروشدولار: "بئزه دِه، باشيميزا گلن بو بلا کئمه گؤره‌دئر؟ سنئن صَنَتئن نه‌دئر؟ هارادان گلئرسن؟ وطنئن هارادير؟ هانسي خالقدانسان؟""_  9گَمئچئلر بئربئرلرئنه ددئلر: "گلئن، پوشک آتاق، گؤرَک کئمه گؤره بو بلا باشيميزا گلئب؟" پوشک آتديلار و پوشک يونوسا دوشدو.g  Iگَمي ريئسي اونون يانينا گلئب ددي: "سن نه ياتيرسان؟ قالخ، اؤز آللاهيني چاغير. بلکه آللاه بئزي يادا سالار و بئز محو اولماريق."k  Qگَمئچئلر قورخويا دوشوب هر بئري اؤز آللاهيني چاغيردي و گَمئده اولان يوکلري دهنزه آتديلار کي، اونو يونگوللَشدئرسئنلر. آمّا يونوس گَمئنئن آشاغي حئصّه‌سئنه اِنمئشدي و اوزانيب بَرک يوخويا گتمئشدي.B رب دهنز اوستونده گوجلو کولَک قالديردي، دهنزده بؤيوک بئر طوفان اولدو و گَمي آز قالا پارچالاناجاق ائدي.V 'لاکئن يونوس قالخدي کي، ربّئن حوضوروندان تَرشئشه قاچسين. يافايا اِنئب تَرشئشه گِدن بئر گَمي تاپدي. يول حاقّيني ورئب اونا مئندي کي، ربّئن حوضوروندان اوزاقلاشيب اونلارلا تَرشئشه گتسئن.^ 7"قالخ، نِينَوايا، او بؤيوک شهره گت و اونون ضئدّئنه جار چک، چونکي اوراداکي‌لارين پئسلئيي گلئب حوضوروما قدر چاتيبدير."^ 9ربّئن سؤزو اَمئتّه‌ي اوغلو يونوسا نازئل اولدو:4 c|خالقي قورتارانلار، صَحيون داغينا چيخيب عئسو داغينا حؤکم اده‌جکلر، و مملکت ربّئن اولاجاقدير." 3|اسئر اولان بو ائسرايئل قوشونو کي، صارِفَته قدر کَنَعانلي‌لارين آراسينداديرلار، اورشَلئم اسئرلري کي، صِفارَدده‌دئرلر، نِگِب شهرلرئني ضبط اده‌جکلر.* O|نِگِب ساکئنلري عئسو داغيني، هامار بؤلگه‌ده ياشايانلار فئلئسطلی‌لرئن بؤلگه‌سئني، اونلار اِفرايئمله سامئره زَمئلرئني، بِنيامئنلی‌لر ده گئلعادي آلاجاقلار.9 m|او واخت يعقوب نسلی اود، يوسئف نسلی آلوو، لاکئن عئسو نسلی کولَش اولاجاق، اونلار عئسو نسلئني يانديريب محو اده‌جکلر. عئسو نسلئندن قورتولان اولماياجاق. چونکي رب بله ديئب.X +|لاکئن قورتولوش تاپانلار صَحيون داغينا ييغيلاجاقلار، او داغ موقدّس اولاجاق. يعقوب نسلی اؤز مولکونه صاحئب اولاجاق!n W|نجه سئز منئم موقدّس داغيمدا ائچدئنئز، بوتون خالقلار دا دورمادان ائچه‌جکلر، ائچئب اوداجاقلار، اِله بئل کي، هچ واخت يوخ ائمئش.~~ w|چونکي ربّئن گونو بوتون مئلّتلر اوچون ياخينلاشير، ای اِدوم، سن نه جور ادئبسن، سنه ده بله ادئله‌جک، عمل‌لرئنئن عوضي اؤز باشينا گله‌جک!a} =|قاچان يهودا اؤولادلاريني اؤلدورمک اوچون يول آيريجيندا دايانمايين، او عذابلي گون قورتولانلاري دوشمنه تسلئم اتمه‌يئن!_| 9| خالقيمين موصئبت گونونده اونلارين شهر دروازالاريندان گئرمه‌يئن، باشلارينا بلا گلن گون اونلارين فلاکتئني شادليقلا تاماشا اتمه‌يئن، باشلارينا بلا گلن گون اونلارين مالينا اَل اوزاتمايين!{ '| قارداشلارينين بدبختلئک گونوندن ذؤوق آلما، يهودا نسلئنئن هلاک اولدوقلاري گون سِوئنمه، اونلارين هلاکتي گونده، اونلارين پرئشانليغيندا، سن فخر اتمه.Qz | ياداِللي‌لر اونون ثروتئني آپاران گون سن اوزاقدا دوروب تاماشا اتدئن. اَجنبي‌لر اونون شهر دروازالاريندان گئرئب اورشَلئم اوچون پوشک آتان گون، سن ده اونلاردان بئري کئمي رفتار اتدئن.2y _| قارداشين يعقوبا اتدئيئن قدّارليغا گؤره سن خجالت ائچئنده قالاجاقسان، ابده کئمي کَسئله‌جکسن.Sx !| او واخت ای تِيمان، ائگئد آداملارين اِله قورخويا دوشه‌جک کي، عئسو داغلارينين هر ساکئني قيرغيندا اؤلدوروله‌جک.>w w|رب بويورور: "مگر او گون اِدومون حئکمتلي آداملاريني، عئسو داغينداکي دوشونجه‌لی‌لري محو اتميه‌جيم؟==Iuتاجئرلرئنئن سايي گؤيلرده‌کي اولدوزلاردان چوخدور، آمّا چَيئرتکه‌لر اؤلکه‌ني تالان ادئب اوچاجاق.NHاورادا اود سني يِيئب قورتاراجاق، قيلينج سني کَسئب قيراجاق، چَيئرتکه‌لرئن يِدئکلري اَکئن کئمي يوخ اولاجاقسان. ساييني چَيئرتکه کئمي آرتير، اؤزونو قايناشان چَيئرتکه کئمي چوخالت!SGموحاصئره واختي اوچون اؤزونه سو چک، قالالاريني مؤحکملَندئر! زيغا گئر، پالچيغي تاپدا! کرپئج قالئبلرئني حاضيرلا!F  باخ، سنئن آراندا، سنئن خالقين آرواد کئمئدئر! اؤلکه‌نئن دروازالاري دوشمنلرئن اوزونه تاي‌باتاي آچيليب. قاپي چفته‌لرئني اود ياخيب محو ادئر.TE! بوتون ائستِحکاملارين انجئر آغاجينين ائلک يِتئشَن ميوه‌لري کئمئدئر کي، سئلکه‌لَنَنده يئيه‌نئن آغزينا دوشور.0DY سن ده، ای نِينَوا، مست اولاجاقسان، گئزلَنه‌جکسن، دوشمنلرئن اَلئندن پناهگاه آختاراجاقسان.kقوشونلار ربّی بويورور: "ای نِينَوا، من سنئن ضئدّئنه‌يم! پالتارينين اَته‌يئني اوزونه قالديراجاغام، چيلپاقليغيني مئلّتلره گؤرسده‌جيم، عاييبيني اؤلکه‌لره آچاجاغام.F=بونلارين هاميسي او فاحئشه‌نئن حدسئز فاحئشه‌لئيئندن اولدو؛ او جاذئبه‌لئنئن، سِحربازليق ملکه‌سئنئن کي، مئلّتلري فاحئشه‌لئيي ائنن ساتير، عايئله‌لري ده سِحربازليغي ائله!<آتلي‌لار هوجوم ادئرلر، قيلينجلار پاريلدايير، نئزه‌لر برق وورور، اؤلَنلر ييغين-ييغين، جسدلرئن سايي يوخ، ائنسانلارين آياغي مِيئتلره دولاشير! ;9قامچي سَسي، چرخلر گورولتوسو، چاپان آتلارين، ييرغالانان دؤيوش عارابالارينين سَسي!7: iقانلي شهرئن واي حالينا! او يالان و سويغونچولوقلا دولودور، اورادا تالان اتمه‌يئن آردي کَسئلمئر!x9i قوشونلار ربّی بويورور: "من سئزئن ضئدّئنئزه‌يَم، دؤيوش عارابالارينيزي توستوده يانديراجاغام، جاوان آصلانلاريني قيلينج يئيه‌جک، اؤلکه‌دن شئکاريني کَسه‌جيم، قاصئدلرئنئن سَسي بئر داها اشئدئلميه‌جک."8% آصلان اؤز بالالارينا کئفايت قدر اوو شئکار ادئر، دئشئسي اوچون شئکاريني بوغازلاييب. ماغاراسيني شئکار اتدئيي حيوانلارلا، يوواسيني شئکارلا دولدوروب.7w نه اولدو آصلانلار يوواسينا؟ نه اولدو جاوان آصلانلارين يِدئيي يِره؟ اورايا کي، شئرله دئشي‌سي، بالالاري ائله اورادا قورخوسوز گَزئردي؟6 نِينَوا وئران اولوب، بلی، تالان اولوب، خارابا قاليب! اورکلر اَرئيئر، دئزلر طاقتدن دوشوب. هامينين بدنلرئنه آغري دوشوب! هامينين رنگي آتيب.C5 گوموشو تالان ادئن، قيزيلي تالان ادئن، چونکي ثروتلرئن آخيري يوخدور، بول مئقداردا قئيمتلي اشيالار وار.U4#نِينَوا خالقي قاچيب گدئر، بوشالان بئر حوووضون سويو کئمي، باغيريرلار: "دايانين، دايانين!"" آمّا گری دؤنَن يوخدور.,3Qتقدئر يازيليب: شهري اسئر آپاريرلار، کنئزلري قومري کئمي ائنله‌يئب، سئنه‌لرئنه وورورلار.m2Sچايلارين سويونو ساخلايان بندلر آچيليب، ساراي اَرئيئر. 19نِينَوا پادشاهي سِچمه عسکرلرئني ييغير، يوروش اِدَرکَن بئربئرئنه ائلئشئب ييخيليرلار. تَله‌سئک شهر دووارينا طرف قاچيرلار، مودافئعه حاصارلاري قورورلار.80iدؤيوش عارابالاري کوچه‌لردن دَلي کئمي قاچيب کچئرلر، مِيدانلاردا اورايا-بورايا هوجوم گتئرئرلر، اونلارين گؤرونوشو مشعللر کئمي پاريلدايير، شئمشَک کئمي جَلد قاچيرلار.u/cائگئدلرئنئن قالخانلاري قيرميزي‌دير، دؤيوشچولرئن پالتارلاري قيپ‌قيرميزي‌دير. اونلار حاضير اولان گون، دؤيوش عارابالارينين دمئرلري نجه ده پاريلدايير، شام آغاجيندان اولان نئزه‌لر هاوادا اوينايير!.چونکي رب يعقوب نسلئني، ائسرايئلئن اوّلکي عظمتئنه قايتاراجاق. گرچي دارماداغين ادنلر اونو دارماداغين ادئبلر، اوزوم آغاجلاريني محو ادئبلر. - ای نِينَوا، او داغيدان بئري سنئن ضئدّئنه چيخيب، ائستِحکاميني موحافئظت ات، يولونو موحافئظت ات، بِلئني مؤحکم قورشا، بوتون گوجونو بئر يِره ييغ!a, =باخ، موژده گتئره‌نئن آياقلاري داغلاري آشير، گلئر، باريش خبري گتئرئر! ای يهودا، بايراملاريني کچئرت، نذئرلرئنه وفا ات! او پئس مئلّتئن آياغي اؤلکَندن آرتيق کِچمَيه‌جک؛ او، کامئل محو اولوب.»j+ Oای نِينَوا، رب سنئن حاقّيندا بله امر ورئب: "آرتيق اؤولادلارين اولماياجاق، آديني داشيماياجاق. آللاهلارينين معبدئندن اويما بوتلري، تؤکمه بوتلري محو اده‌جيم. قَبئر قازاجاغام سنه، چونکي آلچاقسان! *  ائندي سنئن يوغونو سنئن بوينوندان پارچالاييب، قانداللاريني قيراجاغام.")  رب بله ديئر: "آشورلولار گوجلو و چوخ اولسا دا، گئنه ده محو اولوب گده‌جکلر. ای خالقيم ائسرايئل، گرچي سني ذلئل اتمئشم، سني بئر داها ذلئل اتميه‌جيم.(  ای نِينَوا، سندن ربّئن ضئدّئنه پئسلئک دوشونَن، بئر شر مصلحتچي سندن چيخيب!G'   بئربئرئنه دولاشيق تئکانلار کئمي، ائچکئلرئندن کِفلي اولان مستلر کئمي، قورو کولَش کئمي کامئل ياناجاقلار.$& C ربّئن ضئدّئنه نه قصد حاضيرلاسان، او هر شيه آخير قويار، اونلاردان بئر داها بلا چيخماز.-% Uلاکئن او، نِينَوانين اولدوغو يِري شئدّتلي سِللرله محو اده‌جک. دوشمنلرئني ظولمته سالاجاق.$  رب ياخشي‌دير، دار گونده پناهگاهدير، اونا بِل باغلايانلاري تاني‌يير.# {اونون قضبئنئن قاباغيندا کئم دورا بئلر؟ حئدّتلي قيضئنه کئم تاب گتئرَر؟ ربّئن حئرصي اود کئمي تؤکولور، قاباغيندا قايالار تئکه-تئکه اولار.z" oربّئن حوضوروندان داغلار تئتره‌يئر، تپه‌لر اَرئيئر، ربّئن حوضوروندا يِر اوزو، دونيا و اوندا ساکئن اولانلار يِرلرئندن قالديريرلار.!  دهنزه آجيقلانار و اونو قورودار، بوتون چايلارين سولاريني دا قورودار. باشانين، کَرمِلئن ياشيلليق‌لاري سارالير، لوبنانين گول-چئچه‌يي سولور.  yرب گِج قضبلَنَندئر، قودرتده گوجلو، تقصئرکاري اصلا جزاسيز قويماز، ربّئن يولو طوفاندادير، کولَکده‌دئر، بولودلار آياقلارينين توزودور،w iرب قِيرَتلي‌‌دئر، قئصاص آلان تاريدير، ائنتئقام آلار، قضبله دولودور، خصملرئندن قئصاص آلار، دوشمنلرئنئن ضئدّئنه قضبئني ساخلايار. 1بو اِلقوشلو ناحومون رؤيالاري کئتابي‌دير کي، نِينَوا حاقّيندا اونا وحی اولوندو.iKقدئم زاماندا آتالاريميزا آند ائچدئيئن کئمي يعقوب نسلئنه حقئقتي، ائبراهئم اؤولادلارينا دَيئشئلمَز محبّتئني گؤرسده‌جکسن.wگئنه بئزه شَفقَت گؤرسده‌جک؛ بوتون خاطالاريميزي آياق آلتينا آتاجاق. بلی، سن بئزئم بوتون گوناهلاريميزي دهنزئن درئنلئکلرئنه آتاجاقسان.Fسنئن کئمي بئر تاري کئمدئر، سن کي، خاطاني باغيشلاييرسان، مئراثيندان صاغ قالانلارين عاصئلئيئني عَفو ادئرسن؟! او کي، قضبئني ابده‌جک ساخلامير، چونکي محبّت گؤرسدمَيي خوشلايير.2]ائلان کئمي تورپاغي يالاياجاقلار، يِر اوزونون سوروننلري کئمي، يووالاريندان اَسه-اَسه چيخاجاقلار. دهشت ائچئنده رب تاريميزين حوضورونا گله‌جکلر، سندن قورخاجاقلار.b=مئلّتلر بونو گؤره‌جکلر، بوتون قووّتلرئندن اوتاناجاقلار. اَل‌لري ائله آغيزلاريني يوماجاقلار، قولاقلاري کار اولاجاق.|q"مئصئردن چيخديغين گونلرده‌کي کئمي سنه مؤجوزه‌لر گؤرسده‌جيم."~uاؤز خالقينا، مئراثين اولان سورونه، اَلئنده اولان عصا ائله چوبانليق ات. او، مِشه‌لئکده ائندي تَک باشينا ساکئندئر؛ محصول‌لو بئر زَمئنئن آراسيندا. قوي کِچمئش گونلرده‌کي کئمي باشان و گئلعاددا اوتلاسينلار.fE ير اوزو ساکئنلرئنئن عمل‌لرئنه گؤره وئران اولاجاق. او گون خالقين آشوردان، مئصئر شهرلرئندن، مئصئردن فرات چايينا قدر اوزانان تورپاقلاردان، دهنزدن دهنزه‌جک، داغدان داغاجاق، سنئن يانينا قاييداجاق.*M ای اورشَلئم، او گون سنئن دووارلارينين برپا گونو اولاجاق، او گون سرحدلرئن گِنئشلَنه‌جک.;o دوشمنئم بونو گؤره‌جک، خجالت ائچئنده بوغولاجاق. او منه دمئشدي: "تارين رب هارادادير؟" گؤزلرئم بو دوشمنه باخاجاق، و او واخت او، کوچه‌لرده تاپدالانان پالچيق کئمي اولاجاق.E ربّئن قضبئنه دؤزه‌جيم، چونکي من اونا گوناه اتمئشم، او زاماناجاق کي، او منئم داعواما يِتئشسئن، و عدالت يرئنه يِتئشسئن. او منی ائشيغا چيخارداجاق، اونون صالحلئيئني گؤره‌جيم.Lحاليما سِوئنمه، ای دوشمنئم! من ييخيلسام دا، قالخاجاغام. قارانليقدا ساکئن اولسام دا، رب منئم نوروم اولاجاق!?wآمّا منه گلئنجه، من ربّه باخاجاغام، منی خئلاص ادن تاريني گؤزلَيه‌جيم. تاريم منئم سَسئمي اشئده‌جک،jMچونکي اوغول آتاسينا خور باخير، قيز آناسينين، گلئن ده قايين‌آناسينين ضئدّئنه قالخير. آدامين دوشمنی اؤزونون اِو اهلي اولوب._7قونشونوزا ائنانمايين، دوستونوزا بِل باغلامايين، حتّا قوينونوزدا ياتان آروادينيزدان بِله، آغزينيزي مؤحکم ساخلايين.> uبونلارين لاپ ياخشيسي تئکاندان دَيَرسئزدئر، اَن صالح آدامي دا خاشاکدان پئسدئر. اونون گؤزَتچئلرئنئن ائخطار اتدئيي گون، سنئن جزا گونون گلئب. ائندي اونلار چاشباش قاليبلار.$ Aپئس ائشلره اَللرئنئن ائکئسي ده زئرَکدئر، هم ريئسلر، هم ده حاکئملر روشوت طلب ادئرلر، گوجلو آدام جانينين ائسته‌دئيئني اعلان ادئر، هاميسي نئيّتلر قورورلار. اؤلکه‌ده تاريني تانييان آدام قالماييب، ائنسانلار آراسيندان صادئق آدام محو اولوب. هامي قان تؤکمک اوچون کمئنده دورور، قارداش قارداشا تله قورور.{  qواي منئم حاليما! من بئر آداما بَنزه‌يئرم کي، ياي مؤوسوموندن سونرا ميوه‌سي تامام ييغيلميش، تَنَکلري ده تمئزلَنمئشدئر؛ اوندا يمک اوچون نه اوزوم سالخيمي قاليب، نه ده نوبارليق بئر انجئر کي، اونا هوس اِدئم.s _پادشاه عومرئنئن قايدالاري رئعايت اولونور، اَخاب سولاله‌سئنئن بوتون ائشلري يرئنه يتئرئلئر، اونلارين مصلحتئنه موطابئق ياشاييرسينيز، بونا گؤره ده سئزي هلاکته تسلئم اده‌جيم، ساکئنلرئنئزي رئشخند هدفئنه چِوئره‌جيم، بلجه منئم خالقيمين روسوايچيليغيني داشيياجاقسينيز."'سئز اَکه‌جکسئنئز، آمّا بئچميه‌جکسئنئز، زيتون سيخاجاقسينيز، لاکئن اؤزونوزه ياغ سورتميه‌جکسئنئز؛ اوزوم سيخاجاقسينيز، آمّا شراب ائچميه‌جکسئنئز.-Sيئيه‌جکسئنئز، آمّا دويماياجاقسينيز، قارينلارينيز بوش قالاجاق. ثروت ييغاجاقسينيز، آمّا ساخلاماياجاقسينيز، هر نه ساخلاديغينيزي دا، من قيلينج آغزينا وره‌جيم.2] بونا گؤره، گوناهلارينيزدان اؤتري، من سئزي ووراجاغام، سئزي ييخاجاغام، سئزي وئران قوياجاغام.D شهرئن وارلي‌لاري قدّارليق ادئرلر، ساکئنلري يالان دانيشيرلار، دئل‌لري آغيزلاريندا حئيله ائشله‌دئر.&E پئسلئک تَره‌زئسئندن و آلداديجي چکي داشلاريندان ائستئفاده اده‌ني مگر حاقلي سايارام؟/ مگر پئسلرئن اِوئنده‌کي حارام مال-دؤولت، نجئس اولان اَسکئک اؤلچو حله ده يوخدور؟E ربّئن سَسي شهره نئدا ادئر، سنئن آديندان قورخماق حئکمتدئر. "تنبه آغاجينا، اونو تعيئن اده‌نه دئقّت ادئن.U#ای ائنسانلار، تاري سئزه ياخشي اولاني بئلدئرئب. رب سئزدن عادئل اولماقدان باشقا، محبّت گؤرسدمه‌يي سِومَکدن باشقا، تارينيزين حوضوروندا باشي‌آشاغي ياشاماقدان باشقا نه ائسته‌يئر کي؟ربّه مئن-مئن قوچ قوربانلاري، زيتون ياغينين اون مئنلرجه سِل‌لري مگر خوش گلر؟ عاصئلئيئمه گؤره ائلک اوغلومو، گوناهيم اوچون اؤز اؤولاديمي مگر ورئم؟ ربّئن حوضورونا نه ائله گدئم؟ اوجا تارينين حوضوروندا نجه سجده ادئم؟ اونون حوضورونا يانديرما قوربانلاري ائله- بئر ائلّئک دانالارلا مگر چيخيم؟|~qای خالقيم، سنئن ضئدّئنه موآب پادشاهي بالاقين نئيّتلرئني، بِعور اوغلو بَلعامين اونا نه جاواب وردئيئني خاطيرلا، شئطّئمدن گئلگالا گِدنده، يولدا نه باش وردئيئني خاطيرلا کي، ربّئن صالح عمل‌لرئني بئله‌سن."}-دوغرودان دا، من ائدئم کي، سني مئصئر اؤلکه‌سئندن چيخارتديم، نؤکرچئلئک دئياريندان سني ساتين آلديم، موساني، هارونو، مريمي سنئن قاباغيندا گؤنده‌ردئم.x|iای خالقيم، سنه نه اتمئشم؟ سني نه ائله يورموشام؟ منه جاواب ور!{ای داغلار، ای يِرئن مؤحکم بونؤوره‌لري، ربّئن ائتّئهاميني اِشئدئن! چونکي رب اؤز خالقينين ضئدّئنه داعوا آچيب؛ حتّا ائسرايئلله بله داعوا اده‌جک.Wz )ربّئن نه ددئيئني ائندي اِشئدئن: "قالخين، داغلار قاباغيندا داعوانيزي دئله گتئرئن، قوي تپه‌لر سَسئنئزي اشئتسئنلر.iyKائطاعتسئز مئلّتلردن قضبله، حئدّتله قئصاص آلاجاغام." x9سئزئن اَشِرا بوتلرئنئزي آرانيزدان چيخارديب آتاجاغام. شهرلرئنئزي وئران قوياجاغام.w% سئزئن بوتلرئنئزي، سئزئن موقدّس سوتونلارينيزي سئزئن آرانيزدان قيريب آتاجاغام. بلجه اَل‌لرئنئزله دوزه‌لتدئيئنئز شيلره آرتيق سجده اتميه‌جکسئنئز.#v? جادوگَرلئيي سئزئن اؤلکه‌نئزدن محو اده‌جيم، سئزه بئر داها طالِعه باخان اولماياجاق."u= اؤلکه‌نئزده‌کي شهرلري ده دارماداغين اده‌جيم، بوتون قالالارينيزي يِره ييخاجاغام.t+ رب بويورور: "او گونده آتلارينيزي قيراجاغام، دؤيوش عارابالارينيزي يوخ اده‌جيم.s! اَلئن خَصملرئنئن اوستونه قالخاجاق، ای ائسرايئل، سنئن دوشمنلرئن کَسئله‌جک!r-يعقوب نسلئنئن صاغ قالانلاري چوخلو خالقلارين، چوخلو مئلّتلرئن آراسيندا اِله بئل کي، مِشه حيوانلاري آراسينداکي شئر، قويون سوروسو آراسينداکي جاوان آصلاندير. سورونون ائچئنه گئرسه، اَزئب دئدَر، هچ کس اوندان قورتولا بئلمز.fqEيعقوب نسلئنئن صاغ قالانلاري چوخلو خالقلارين آراسيندا اولاجاقلار. ربّئن گؤنده‌ردئيي شح کئمي، اوت اوستونه تؤکولَن ياغيش کئمي کي، کئمسه‌ني گؤزله‌مَز. کئمسه‌نئن گلمه‌سئنه ده مونتظئر اولماز.+pOاونلار آشور تورپاقلارينا، نَمرود اؤلکه‌سئنئن گئرئشلرئنه، قيلينجلا چوبانليق اده‌جکلر؛ آشورلولار تورپاغيميزا گلنده، سرحدئمئزي کِچَنده، او بئزي قورتاراجاق.o%بو بئزئم صولحوموز اولاجاق. آشورلولار اؤلکه‌مئزه گلدئيي واخت، قالالاريميزا آياق آچديغي واخت، اونلارين ضئدّئنه يدّي چوبان و سکّئز رهبر قالديراريق.Tn!بو حؤکمدار قالخاجاق و تارينين قووّتئنده، تاريسي ربّئن عظمتلي آديندا سوروسونه چوبانليق اده‌جک. خالق اَمئن-آمانليق ائچئنده ياشاياجاق، چونکي بوتون ير اوزو اوستونه بؤيوک، او اولاجاق.qm[دوغوم آغريسيني چکن آرواد دوغانا قدر، رب اؤز خالقيني تسلئم اده‌جک. ائسرايئل اؤولادلارينين يانينا، قالان قارداشلاري قاييداجاق.4laآمّا سن ای بِيت‌لِخِم اِفراتا، يهودا نسئل‌لرئنئن کئچئيي اولاسان دا، منئم اوچون ائسرايئل اوستونده حؤکمدار سندن چيخاجاق. اونون نسلی چوخ قدئملردن، ازلي گونلردندئر.mk Uای قوشونلار قيزي، ائندي قوشونلاريني بئر يِره ييغ! بئزي دؤوره‌يه آليبلار، ائسرايئل حؤکمدارينين اوزونه دَيَنَکله ووراجاقلار.Tj! رب بله ديئر: "ای صحيون قيزي، قالخ، خرمنده‌کي تاخيليني دؤي! چونکي سنئن بوينوزونو دمئر کئمي، ديرناقلاريني بورونج کئمي اده‌جيم. اِله کي، چوخ خالقلاري اَزه‌سن، اونلارين حاقسيزليقلا آلان قنئمتئني، مال-دؤولتئني بوتون يِر اوزونون پروردئگارينا وقف اده‌سن.{io لاکئن اونلار ربّئن دوشونجه‌لرئني بئلمئرلر، اونون مقصدئني آنلاميرلار؛ چونکي رب اونلاري، خرمنده ييغيلان دَرزلر کئمي بئر يِره ييغيب._h7 آمّا ائندي چوخ مئلّتلر سنئن ضئدّئنه بئرله‌شئب ديئرلر: "قوي صحيون روسواي اولوب نجئسلَنسئن! بونو اؤز گؤزوموزله گؤرَک!""g ای صحيون قيزي، آغريدان قوورول، دوغان آرواد کئمي بَرکدن قيشقير، چونکي ائندي شهري ترک ادئب، چؤلده قالاجاقسان، بابئله قدر گده‌جکسن. اورادا قورتولوش تاپاجاقسان؛ اورادا رب سني دوشمنلرئنئن اَلئندن ساتين آلاجاق.f} ائندي نه اوچون اوجا سَسله باغيريرسان؟ نئيه دوغان آرواد کئمي آغري چکئرسن؟ مگر سنئن يانيندا پادشاه يوخدور؟ مصلحت وره‌نئن مگر هلاک اولوب؟e{سنه گلئنجه، ای سورويه نظارت ادن بورج، ای صحيون قيزينين قالاسي، اوّلکي حاکئمئيّت سنه تزه‌دن ورئله‌جک، اورشَلئم قيزينين سلطنتي گله‌جک.~duشئکَستلري صاغ قالان خالق اده‌جيم، قووولانلاري گوجلو مئلّته چِوئره‌جيم. رب اونلارا صحيون داغيندان، ائندئدن ابده‌ کئمي حؤکم اده‌جک."2c]رب بويورور: "او گون من شئکَستلري ييغاجاغام، قوودوغوم، ذلئل اتدئيئم خالقي بئر يِره ييغاجاغام.Yb+بوتون خالقلار، اؤز آللاهلارينين آدي ائله ياشاسالار بِله، بئز، ابددن ابده‌جک تاريميز ربّئن آدي ائله ياشاياجاغيق.}asهر کس اؤز اوزوم آغاجينين، اؤز انجئر آغاجينين آلتيندا اَيلَشه‌جک، اونلاري قورخودان اولماياجاق. چونکي قوشونلار ربّئنئن آغزي بله ديئب.s`_رب چوخ خالقلار آراسيندا حؤکم اده‌جک، گوجلو اوزاق مئلّتلر حاقّيندا قرار چيخارداجاق. اونلار قيلينجلاري کَچوجلارلا دؤيوب اونلاردان کوتان، نئزه‌لردن ده حَرَس اَره‌سي دوزه‌لده‌جکلر. مئلّت، مئلّتئن ضئدّئنه قيلينج قالديرماياجاق، آرتيق موحارئبه اتمه‌يي اؤيرَنميه‌جک. _ چوخ مئلّتلر گلئب دئيه‌جکلر: "گلئن، ربّئن داغينا، يعقوبون تاريسينين اِوئنه قالخاق، قوي رب بئزه اؤز يوللاريني اؤيرَتسئن، و بئز اونون طَرئقلري ائله گِدَک."" چونکي شرئعت صَحيوندان، ربّئن سؤزو اورشَلئمدن ياييلاجاق.[^ 1آخير گونلرده ربّئن اِوي اولان داغ داغلارين لاپ اوجاسي، تپه‌لرئن لاپ اوجاسي اوجالاجاق. خالقلار اونا ساري گله‌جکلر.] بونا گؤره ده سئزئن اوزونوزدن، صحيون زَمي کئمي شوخوملاناجاق، اورشَلئم داش قالاغينا، معبدئن تئکئلدئيي داغ دا مِشه‌لي تپه‌لره چِورئله‌جک._\7 رهبرلري روشوتله حؤکم ادئرلر، کاهئنلري اوجرتله تعلئم ورئرلر، پيغمبرلري فالچيليق ادئب پول آليرلار، لاکئن حله ده ربّه بِل باغلاييب ديئرلر: "مگر رب بئزئم آراميزدا ديئل؟ اوستوموزه بلا گلمَز."[+ صحيونو قان باهاسينا بئنا ادئرسئنئز، اورشَلئمي حاقسيزليق اوستونده تئکئرسئنئز.Z% بونو اِشئدئن، ای يعقوب اؤولادلارينين رهبرلري، ای ائسرايئل خالقينين باشچيلاري! سئز عدالتدن نئفرت ادئرسئنئز، هر جور دوزلويو اَيِرئيه چِوئرئرسئنئز. Yآمّا من قووّتله، ربّئن روحو ائله، عدالت و جسارتله دولويام کي، يعقوب اؤولادلارينا اونلارين عاصئلئيئني، ائسرايئله ده اونون گوناهيني بئلدئرئم.3X_گؤروجولر روسواي اولاجاقلار، فالچيلار بي‌آبير اولاجاقلار، دوغرودان دا اونلارين هاميسي بوندان اوتانيب آغيزلاريني باغلاياجاقلار، چونکي تاريدان جاواب اولماياجاق.Wبونا گؤره سئزه رؤياسيز گجه گله‌جک، فالچيليق ادئله بئلمه‌ين قارانليق گله‌جک، پيغمبرلر اوچون گونش باتاجاق، گوندوز اونلار اوچون ظولمت اولاجاق.=Vsخالقيني آزديران پيغمبرلرئن ضئدّئنه، رب بله ديئر: "يِمه‌يه بئر شيلري اولاندا «صولح» باغيريرلار. آمّا آغيزلارينا بئر شي ورميه‌نئن ضئدّئنه موقدّس موحارئبه اعلان ادئرلر." Uاو واخت اونلار ربّه فرياد اده‌جکلر، لاکئن رب اونلارا جاواب ورميه‌جک. او زامان رب اوزونو اونلاردان گئزلَده‌جک، چونکي پئس ائشلره عمل ادئبلر."Tسئز کي، خالقيمين اَتئني يِيئرسئنئز، دَرئسئني سويورسونوز، سومويونو قيريرسينيز. خالقيمي قازاندا، تاوادا پئشئرئلَن اَت کئمي دوغراييرسينيز.hSIسئز کي، ياخشيدان نئفرت ادئرسئنئز، پئسلئيي سِوئرسئنئز، خالقيمين دَرئسئني سويورسونوز، اَتئني سوموکلرئندن قوپارديرسينيز،qR ]او واخت من ددئم: "قولاق آسين، ای يعقوب رهبرلري، ای ائسرايئل خالقينين باشچيلاري! مگر عدالتئن نه اولماسيني بئلمک سئزه گرکلي ديئل؟!Q1 آزاد ادن اونلارين قاباقلاريندا گدئر؛ دروازاني قيريرلار، اوندان اِشئيه چيخيرلار. اونلارين پادشاهي اونلارين قاباغيندا گدئر، رب اونلارين باشچيسي‌دير. E~}|{{yyxw`utssqqHp,obnPmlYjihtgffEedd:cDb `_p^?]]-[ZZ+YXWVVUWTTRQQMPNNLKKmJHGG$FCEDCBAb@J?O>^=N;::C9:77543S10/G.3-,+9))>('&%$#%!4 :B)N]-eo ; Bbz*E1N[قوشونلار ربّی بله ديئر: «تزلئکله من گؤيلري، يِري، دهنزي، تورپاغي بئر ده لرزه‌يه گتئره‌جيم!,MQ«مئصئردن چيخان زامان سئزئنله باغلاديغيم عهد بودور. و منئم روحوم آرانيزدادير. قورخمايين!»yLkائندي آمّا، ای زِروبّابئل، قووّتلَن!» رب بويورور: «قووّتلَن، ای يِهوصاداق اوغلو باش کاهئن اولان يوشَع! ای بوتون اؤلکه خالقي، قووّتله‌نئن و ائشله‌يئن! چونکي من سئزئنله‌يَم.» قوشونلار ربّی بله بويورور:KK«سئزئن آرانيزدا کئم صاغ قالير، بورادا اولان معبدي اوّلکي عظمتئنده اولان حالدا گؤرموش اولسون؟ ائندي بوراني نجه گؤرورسونوز؟ گؤزونوز قاباغيندا سانکي بئر هِچه مگر چِورئلمه‌يئب؟cJ?"ائندي شِاَلتي‌اِل اوغلو يهودا والئسي زِروبّابئله، يِهوصاداق اوغلو باش کاهئن يوشَعه و خالقين صاغ قالانلارينا بله دِه:I 3يدّئنجی آيين ائيئرمي بئرئنده پيغمبر حَجه‌ي واسئطه‌سئله ربّئن سؤزو نازئل اولدو:6H gبو حادئثه داريوش پادشاهين حاکئمئيّتئنئن ائکئنجي ائلي، آلتينجي آيين ائيئرمي دؤردونده باش وردی.G yرب شِاَلتي‌اِل اوغلو يهودا والئسي زِروبّابئلي، يِهوصاداق اوغلو باش کاهئن يوشَعي و خالقين بوتون صاغ قالانلاريني روحلانديردي. خالق گلدي و اؤزلرئنئن تاريسي اولان قوشونلار ربّئن معبدئنده ائشلَمَيه باشلادي.*F O ربّئن اِلچئسي حَجه‌ي رَبدن آلديغي وظئفه ائله خالقا بله ددي: "رب ديئر: «من سئزئنله‌يَم.»""2E _ شِاَلتي‌اِل اوغلو زِروبّابئل‌له يِهوصاداق اوغلو باش کاهئن يوشَع و خالقين صاغ قالانلاري اؤزلرئنئن تاريسي ربّئن ددئکلرئندن، يعني پيغمبر حَجه‌يئن سؤزوندن ائطاعت اتدئلر. چونکي اونو اونلارين تاريسي رب گؤنده‌رمئشدي. خالق ربدن قورخدو.D ) يِره، داغلارا، تاخيلا، تزه شرابا، زيتون ياغينا، تورپاغين يتئردئيي هر محصولا، ائنسانا، حيوانا و اَللرئنئزئن بوتون زحمتئنه من قوراقليق اعلان اتدئم."sC a سئزدن اؤتري بونا گؤره گؤيلر شِحئني، يِر ده محصولونو کَسدي.ZB / "چؤخ شي گؤزله‌دئنئز، آمّا باخ، آز اولدو. آز اولاني دا اِوه گتئرنده اونلاري سوووردوم. نه اوچون؟" قوشونلار ربّی بويورور: "منئم معبدئم خارابا قالديغي حالدا، سئز اؤز اِولرئنئزله مشغولسونوز.PA داغلارا چيخيب آغاج گتئرئن و معبدي تزه‌دن قورون کي، منئم اوندان خوشوم گلسئن و عئزّتله‌نئم."" بونو دئيَن ربدئر.~@ wقوشونلار ربّی بله ديئر: "حيات يوللارينيز حاقّيندا ياخشي دوشونون.o? Yچوخ اَکئبسئنئز، آمّا آز گؤتوروبسونوز. يِيئرسئنئز، آمّا دويمورسونوز. ائچئرسئنئز، آمّا سوسوزلوغونوز ياتمير. گِيئنئرسئنئز، آمّا پالتارينيز سئزي ائستي ساخلامير. مَواجئبئنئز جيريق کئسه‌يه قويولور." >  ائندي قوشونلار ربّی بله ديئر: "حيات يوللارينيز حاقّيندا ياخشي دوشونون.F= "بو معبد خارابا قالديغي حالدا، مگر سئزئن اوچون واختي‌دير کي، دامي ياراشيقلي اِولرئنئزده اوتوراسينيز؟""k< Qربّئن بو سؤزو پيغمبر حَجه‌ي واسئطه‌سئله نازئل اولدو:1; ]"قوشونلار ربّی بله ديئر: «بو خالق ديئر کي، حله ربّئن معبدئني تزه‌دن قورماق واختي چاتماييب.»""u: gداريوش پادشاهين حاکئمئيّتئنئن ائکئنجي ائلي، آلتينجي آيين بئرئنده، شِاَلتي‌اِل اوغلو يهودا والئسي زِروبّابئله و يِهوصاداق اوغلو باش کاهئن يوشَعه پيغمبر حَجَه‌ي واسئطه‌سئله ربّئن سؤزو نازئل اولدو:>9uاو زامان سئزي ييغيب گری قايتاراجاغام. من سئزي گؤزونوزون قاباغيندا گئنه قاباکي حالينيزا دؤنده‌رَنده، بوتون دونيا خالقلاري آراسيندا سئزه شان-شؤهرت وره‌جيم."" رب بويورور.58cباخ، او واخت من سئزه ظولم ادنلرئن هاميسيني جزالانديرجاغام، شئکَستلري قورتاراجاغام، قووولانلاري ييغاجاغام، چکدئکلري خجالتي بوتون دونيادا شان-شؤهرَته چِوئره‌جيم.?7wبايرام اوچون چکدئيئنئز قوصّه‌لري من سئزئن اوستونوزدن گؤتوره‌جيم؛ اونلارا يوکدورلر، عاييبديرلار.6تارين رَب، قووّتلي قورتاريجين سنئن آراندادير! او سنئن اوچون سِوئنئب شادلاناجاق، سني محبّتي ائله آرام اده‌جک، سنئن اوچون شادليق ادئب اوخوياجاق!5#او گون اورشَلئمه ديئله‌جک: "قورخما، ای صحيون، قويما اَل‌لرئن طاقتدن دوشسون!V4%رب سنئن جزاني لغو ادئب، دوشمنلرئني قوووب! ائسرايئلئن پادشاهي رب سنئن آراندادير، آرتيق پئسلئکدن قورخماياجاقسان!M3ای صحيون قيزي، ترنّوم ات، ای ائسرايئل، اوجا سَسله چيغير! ای اورشَلئم قيزي، بوتون قَلبئنله سِوئن و فَرَحلَن!B2} ائسرايئلدن صاغ قالانلار داها حاقسيزليق اتميه‌جکلر! يالان دِمَيه‌جکلر، آغيزلاريندا حئيله تاپيلماياجاق. چونکي اونلار قارني توخ ياتاجاقلار، اونلاري قورخودان اولماياجاق.":1m سئزئن آرانيزدا باشي آشاغي‌لاري، مظلوملاري ساخلاياجاغام، اونلار ربّئن آدينا بِل باغلاياجاقلار.0  او گون سن، ای خالقيم، منئم ضئدّئمه عاصئلئک اتدئيئنه گؤره، داها خجالتلي اولماياجاقسان. چونکي قورورلو، تکبّورلو آداملاري سنئن آراندان اوزاقلاشديراجاغام، و سن آرتيق موقدّس داغيمدا بئر داها مغرور اولماياجاقسان.'/G قوربَته داغيلميش، منه سجده ادنلر، کوش چايلارينين او تاييندان منه تقدئملر گتئره‌جکلر.u.c او زامان من خالقلارين نئطقئني دَيئشئب، اونلارا تمئز دئل وره‌جيم کي، هامي ربّئن آديني چاغيرسين، اونا چئيئن-چئيئنه خئدمت اتسئنلر.l-Qرب بويورور: "بونا گؤره تالان اوچون قالخاجاغيم گونه قدر منی گؤزله‌يئن. چونکي من قرارا آلميشام کي، مئلّتلري بئر يِره ييغيم، پادشاهليقلاري بئر يِره توپلاييم. اوستلرئنه قِيضئمي، آلوولانان بوتون قضبئمي تؤکوم. چونکي قِيرَتلي قضبئمئن اودو ائله بوتون ير اوزو تلف اولاجاق.b,=من ددئم: «يقئن کي، مندن قورخارسينيز، عئبرت درسي آلارسينيز.» او واخت مسکنلري داغيديلماز، وردئيئم جزالارين هاميسي اوستلرئنه گلمز، لاکئن اونلار حله ده هر جور پوزغون ائش گؤرمکدن ذؤوق آلديلار."M+رب بله ديئر: "مئلّتلري محو اتمئشم، کونج بورجلري داغيليب. کوچه‌لرئني وئران قويموشام، اونلاردان آرتيق گلئب کِچَن يوخدور! شهرلري خاراباليغا دؤنوب، اورادا هچ بئر ساکئن ده قالماييب.*yآمّا شهرئن ائچئنده اولان رب صالح‌دئر، او حاقسيزليق اِتمَز. هر سحر دورمادان عدالتئني آشکار اِتدئرَر، لاکئن حاقسيز آدام اوتانماق بئلمز.F)پيغمبرلري دئکباشدير، خائن آداملارديرلار، کاهئنلري موقدّس اولاني نجئسله‌يئب، قانونون معناسيني پوزور.p(Yباشچيلاري اونون ائچئنده نَرئلده‌يَن آصلانلارا بَنزه‌يئر، حاکئملري آخشام گَزَن قوردلار کئمي‌دئر کي، سحره قدر بئر شي قويماز.'%سؤزه قولاق آسمير، عئبرت درسي آلمير. ربّه بِل باغلامير، تاريسينا ياخينلاشمير.M& عاصي، پوزغون، ظالئم شهرئن واي حالينا!%%Cبو شهر ذؤوق-صفالي شهر ائدي، اَمئن-آمانليق ائچئنده ياشاييردي. سن اوره‌يئنده ديئرسن: "من منم، مندن باشقاسي يوخدور!"" نجه ده بو شهر خاراباليغا دؤندو، وحشي حيوانلارين يوواسي اولدو! يانيندان کِچَن هر کس واهئمه‌دن باشيني تَرپه‌دئر.'$Gاورايا سورولرئن، هر جور حيوانين ياتديغي يِر اولاجاق. اورادا سوتون باشلاريندا، بايقوشلار، چؤل بايقوشلاري يووا قوراجاق، اونلار پنجره‌لردن اولاياجاقلار، قارغالار آستانالاردان قاريلداياجاقلار، اِولرده سئدر تئرلري گؤرونه‌جک.B#} رب اَلئني شئمالا طرف اوزاديب آشورو يوخ اده‌جک، نِينَواني وئرانه‌لئيه، صحرا کئمي قورويا چِوئره‌جک،"} "ای کوشلولار، سئز ده منئم قيلينجيملا اؤلدوروله‌جکسئنئز."" رب ديئر.! رب اونلاري دهشته سالاجاق، يِر اوزونون بوتون آللاهلاريني يوخ اده‌جک. ساحئل‌لرده ياشايان بوتون مئلّتلر اولدوقلاري يِرلرده اونا سجده اده‌جکلر.N  بو اونلارين مغرورلوغونون عوضي اولاجاق، چونکي بو خالقلار قوشونلار ربّئن خالقينا رئشخند ادئب لووغالانديلار.Z- بونا گؤره ده وارليغيما آند اولسون، موآب قطعن سودوم کئمي، عَمّون گومورا کئمي اولاجاق: اورالاري آلاقلار و دوزلو چالالار باساجاق، ابدی وئرانه‌لئيه دؤنه‌جکلر. خالقيمين قالانلاري اوراني تالان اده‌جک، تورپاقلارينا مئلّتئمدن صاغ قالانلار صاحئب اولاجاقلار."U#ائسرايئلئن تاريسي، قوشونلار ربّی بله بويورور: "موآبلي‌لارين رئشخندلرئني، عَمّونلولارين تحقئرلرئني اشئتدئم. خالقيما رئشخند ادئب لووغاناراق ددئلر کي، خالقيمين سرحدلرئني کچه‌جکلر.3بو ساحئل اؤلکه‌سي يهودا نسلئندن قالانلارين اَلئنه کچه‌جک، سورولرئني اورادا اوتاراجاقلار، آخشام اَشقِلونداکي اِولرئنده ياتاجاقلار، چونکي اؤزلرئنئن تاريسي رب اونلاري يادا سالاراق. گئنه قاباقکی حاللارينا دؤنده‌ره‌جک.7gدهنز ساحئلئنده‌کي اؤلکه‌نئز اوتلاقلارا، چوبان داخمالارينا و قويون-کچي آغيل‌لارينا دؤنه‌جک!Qدهنز ساحئلئنده ياشايان کِرِتلي خالقينين واي حالينا! ای فئلئسطلی‌لرئن تورپاغي کَنَعان، ربّئن سؤزو سئزئن ضئدّئنئزه‌دئر: "سئزي يوخ اده‌جيم، اؤلکه‌ده هچ بئر ساکئن صاغ قالماياجاق!""gGغَزّه بومبوش قالاجاق، اَشقِلون خاراباليغا دؤنه‌جک، اَشدود اهالئسي گون اورتا چاغي قووولاجاق، عِقرون کؤکوندن سؤکوله‌جک!B}ای ربّئن حؤکمونه عمل ادن سئزلر، اؤلکه‌ده‌کي باشي‌آشاغي ائنسانلار، ربّی آختارين! صالحلئيي آختارين! حئلئم‌لئيي آختارين! بلکه ربّئن قضب گونونده سئزئن بئر پناهينيز اولسون.فرمان چيخمادان، او گون سامان چؤپو کئمي اوچمادان، ربّئن آلوولانان قيضي باشينيزا گلمه‌دن، ربّئن قضب گونو سئزه يِتئشمه‌دن قاباق توپلاشين!O ای اوتانماز مئلّت، توپلاشين! توپلاشين!T #ربّئن قضب گونونده قيزيل-گوموشلري اونلاري قورتارا بئلميه‌جک، اونون قيرتلي قضبئنئن آلوووندا بوتون اؤلکه يانيب يوخ اولاجاق، چونکي او، اؤلکه‌نئن ساکئنلرئني کامئل بئر شکئلده قيراجاق.Z /آداملارا اِله بلا گؤنده‌ره‌جيم کي، کور کئمي هارايا گده‌جکلرئني بئلميه‌جکلر، چونکي ربّئن ضئدّئنه گوناه ادئبلر. قانلاري توز کئمي تؤکوله‌جک، باغيرساقلاري يرده چورويوب پِيئن اولاجاق."  او گون ائستِحکاملي شهرلره، اوجا بوي کونج بورجلرئنئن ضئدّئنه دؤيوش اوچون چالينان کَره‌نايلارين، دؤيوش نعره‌لرئنئن سَسلَندئيي گونو اولاجاق!l Sاو گون قضب گونو اولاجاق: اذئيّت و مشقّت گونو، وئران و محو گونو، قارانليق و ظولمت گونو، قارا بولودلارين بورودويو گونو اولاجاق!v gربّئن مؤحتشم گونو ياخينلاشير، ياخينلاشير، تِز گله‌جک. اشئت! ربّئن گونونده فرياد سَسي آجي اولاجاق، ائگئد آدام بِله، فرياد اده‌جک. ! وار-دؤولتلري تالان اولاجاق، اِولري خارابا قالاجاق، تئکدئکلري اِولرده ياشاماياجاقلار، اونلار، سالديقلاري اوزوملوکلرئن شرابلاريني ائچميه‌جکلر.  او زامان اورشَلئمئن هر طرفئني چيراقلارلا آختاراجاغام، خوشبخت ياشايان لاقيدلري، چؤکونتوسو دئبئنه چؤکموش شراب کئمي اولانلاري، اورَکلرئنده "رب هچ نه اتمَز، نه ياخشيليق، نه ده پئسلئک" دئيَنلري جزالانديرجاغام.Q  ای بازار محلّه‌سئنئن ساکئنلري، شئون ادئن! بوتون تاجئرلر محو اولاجاق، تَره‌زئده گوموش چکن آداملار قيريلاجاق.h K رب بويورور: "او گون باليقلار دروازاسيندان فغان سَسي، ائکئنجي محلّه‌دن شئون سَسي، تپه‌لردن ده بؤيوک گورولتو اِشئدئله‌جک."^  7 او گون آستاناسيندان تولّانيب کِچَنلري، اؤز آغالارينين اِولرئني قدّارليق و حئيله ائله دولدورانلاري جزالانديرجاغام.".  Wرب ديئر: "او قوربان گونو امئرلري، شاهزاده‌لري، اجنبي دَبي ائله گِيئنَنلري جزالانديرجاغام.\  3پروردئگار ربّئن حوضوروندا ساکئت اولون، چونکي اونون گونو ياخينلاشير، رب قوربان حاضيرلاييب، قوناقلاريني تقدئس ادئب.8  kربّئن يولوندان دؤنَنلري، ربّی آختايارمايانلاري، ربدن مصلحت آلمايانلاري، بورادان يوخ اده‌جيم."?  yداملاردا گؤي جئسئملرئنه سجده ادنلري، هم ربّئن آدينا، هم ده مئلکوم بوتو آدينا آند ائچئب سجده ادنلري،o Yاَلئمي اوزاديب يهودا و اورشلئم ساکئنلرئنئن هاميسيني جزالانديرجاغام، بَعَل بوتلرئندن قالانلاري بورادان سئلئب آتاجاغام، بوتپرست دئن خادئملري ائله کاهئنلرئنئن آدلاريني دا بورادان سئلئب آتاجاغام.O رب بله بويورور: "ائنسانلاري، حيوانلاري، گؤيده‌کي قوشلاري، دهنزده‌کي باليقلاري، پئس آداملاري ائله شر اوچون قورولان تله‌لرئني سئلئب سوپوره‌جيم، ائنساني ير اوزوندن يوخ اده‌جيم.h Kرب بله بويورور: "ير اوزوندن هر شيي سئلئب سوپوره‌جيم."  آمون اوغلو يهودا پادشاهي يوشئيانين حؤکم اتدئيي دؤورده، خئزقئيا اوغلو اَمَريا اوغلو گِدَليا اوغلو کوشي اوغلو صِفَنيايا ربّئن سؤزو نازئل اولدو.)پروردئگار رب منئم قووّتئمدئر، آياقلاريمي مارال آياقلاري کئمي ادئر، منی اوجا يِرلرده گَزدئرئر. موسئقي رهبري اوچون: تِلّي آلتلرئمئن موشايئعَتي ائله.!من حله‌ ده ربده شادليق اده‌جيم. خئلاصيمين تاريسي ائله شادليقدان جوشاجاغام!pYانجئر آغاجي تومورجوقلانماسا دا، مِينه‌لر بار گتئرمَسه ده، زيتون آغاجلارينا چکدئيئم زحمت بوشا چيخسا دا، تارلالار محصول يِتئشدئرمَسه ده، قويون-کچي آغيل‌لاردا، مال-حيوان تؤوله‌لرده يوخ اولسا دا،2]اشئتدئم، ائچئم لرزه‌يه دوشدو، سَسئندن دوداقلاريم اَسدي. سوموکلرئم چورودو، دئزلرئم تئتره‌دي. آمّا بئزه هوجوم ادن خالقين فلاکته دوشدويو گونو صبئرله گؤزلَيه‌جيم.zmسن اؤز آتلارينلا دهنزي تاپدالادين، گور سولاريني کؤپوکلَتدئن.%Cجنگاورلري طوفان کئمي بئزي داغيتماغا گلنده، سن اونلارين باشيني اؤز نئزه‌لري ائله دِشدئن. اونلارين سِوئنجي بو ائدي کي، يازيقلاري گئزلَنَن يرده محو اتسئنلر.~1 سن اؤز خالقينين قورتولماسي اوچون، مسح اتدئيئنئن خئلاص اولماسي اوچون چيخدين، شرئرئن اِوئنئن باشچيسيني اَزدئن، تپه‌دن ديرناغا قدر اونو سويدون، سِلاه.z}m يِر اوزونده قضب ائچئنده گَزدئن، مئلّتلري حئدّتله تاپدالادين.>|u اوچان اوخلارينين قيغيلجيميندان، ويييلدايان نئزه‌نئن پاريلتيسيندان گونش و آي يِرلرئنده دوردولار.5{c داغلار سني گؤروب آغرييا دوشدو، سِللر هر ياني سوپوروب آخدي، درئنلئکلر گورلادي، شپه‌لر قالخدي."z= ياييني چيخارتدين، اوخدانيني اوخلارلا دولدوردون. سِلاه. يِر اوزونو چايلارلا ياردين.9ykيارب، مگر سن چايلارين ضئدّئنه قضبلَي ائدئن؟ آجيغين مگر سو آرخلارينين ضئدّئنه‌ ائدي؟ مگر دهنزئن ضئدّئنه حئدّتلَندئن کي، آتلارينا، موظفّر دؤيوش عارابالارينا مئندئن؟Oxمن باخيب گؤردوم کي، کوشان چاديرلاري چاره‌سئزلئک ائچئنده‌دئر، مئديان چاديرلارينين پرده‌لري لرزه‌يه گلدي.uwcاو دوردو، يري تَرپَتدي، باخدي، مئلّتلري تئترَتدي، قدئم داغلار داغيلدي، ازلدن قالان تپه‌لر يِره قاپاندي. تارينين يولو ابدي‌دئر.cv?اونون قاباغيندا وبا، آرخاسيندا دا ناخوشلوق گتدي.)uKشفقي گونش کئمي پاريلدايير، اَل‌لرئندن ائشيق ساچير، قودرتي اَلئنئن ائچئنده گئزلي‌دئر.Vt%تاري تِيماندان، او موقدّس اولان، پاران داغيندان گلدي. سِلا اِحتئشامي گؤيو بورودو، حمد-ثنالاري يِر اوزونو توتدو.tsaيارب، سنئن شؤهرتئن حاقّيندا اشئتمئشم، يارب، گؤردويون ائشلره گؤره قورخو ائچئنده‌يَم. بئزئم واختيميزدا دا او ائشلري تزه‌دن جانلاندير، بئزئم دؤوروموزده ده بونلاري بئلدئر! قضبلَنَنده مرحمتي خاطيرلا!kr Qپيغمبر حَبَقوقون دوعاسي، شئقيونلار دستگاهي اوستونده.q5لاکئن رب اؤز موقدّس معبدئنده‌دئر. قوي اونون حوضوروندا بوتون دونيا ساکئت اولسون!"",pQواي او آدامين حالينا کي، تاختايا «دئرئل»، دئلسئز داشا «اويان» ديئر! بوت مگر يول گؤرسده بئلر؟ او، قيزيللا، گوموشله اؤرتولموشدور؛ ائچئنده حيات نفسي اصلا يوخدور.;ooصَنَتکارين اويدوغو بئر بوتون نه دَيَري وار؟ يالان اؤيره‌دن تئمثالين نه خِيري وار؟ بوتو دوزه‌لدن صَنَتکار، دانيشا بئلمه‌ين بوتلر دوزلتمکله، اؤز ائشئنه بِل باغلايير.Tn!لوبنانا اتدئيئنئز قدّارليق اؤز باشينيزا گله‌جک. قيرديغينيز حيوانلار سئزي دهشته سالاجاق. چونکي سئز قان تؤکوبسونوز؛ اؤلکه‌لره، شهرلره وَ اورادا ياشايان هر کَسه قدّارليق ادئبسئنئز.6meعئزّت عوضئنه خجالتله دولاجاقسينيز! ائندي سئزئن واختينيزدير! ائچئن و چيلپاقليغينيز گؤرونسون! جزا جامي ربّئن صاغ اَلي ائله سئزه گلئر، عئزّتئنئز روسواچيليغا دؤنه‌جک.ql[واي او آدامين حالينا کي، قونشولارين چيلپاق بدنلرئنه تاماشا اتمک اوچون شراب ائچدئرئب اونلاري مست ادئر، ائچکئيه زَهرئمار قاتير!'kGچونکي سولار دهنزي نجه دولدورور، دونيا دا ربّئن عئزّتئنئن مَعرئفَتي ائله اِله دولاجاق.Ij  خالقلارين چکدئيي زحمتئنئن يانماسي، مئلّتلرئن بوش يِره اؤزلرئني يورماسي قوشونلار ربّئنئن ائشي مگر ديئل؟ i واي او آدامين حالينا کي، قان تؤکمکله شهر تئکئر، حاقسيزليقلا کَند قورور.h دووار داشلاري بله فرياد اده‌جک، تاختا تئرلر اونو مونعَکئس اده‌جک!Cg سئز چوخ خالقلاري قيرماقلا اؤز هموطنلرئنئزي روسواي ادئبسئنئز، اؤز جانينيزين ضئدّئنه گوناه ادئرسئنئز!Yf+ واي او آدامين حالينا کي، اِوئني حارام قازانجلا دولدورور، پئسلئيئن اَلئندن قاچماق اوچون يوواسيني اوجا يرده قورور!Te!بئر چوخ مئلّتلري سويدوغونوز اوچون، مئلّتلرئن بوتون صاغ قالانلاری سئزي سوياجاقلار. چونکي سئز، ائنسان قاني تؤکوبسونوز؛ اؤلکه‌لره، شهرلره اورادا ياشايان هر کَسه قدّارليق ادئبسئنئز.d+سئزه گئروو ورنلر بئر گون مگر قَفلَتَن قئيام اتميه‌جکلر؟ اويانيب سئزي مگر قورخوتماياجاقلار؟ او واخت سئز، اونلار اوچون تالان مالي کئمي اولاجاقسينيز.icKبونلارين هاميسي مگر اونو لاغ اتمَيه‌جک؟ مسخره‌يه قويوب دِمَيه‌جک: «واي اونون حالينا کي، اؤزونه عاييد اولمايانلاري آرتيرير، گئروو گؤتورولَنلرله اؤزونو وارلي ادئر! نه واختا قدر بله اولاجاق؟»Mbدوغرودان دا، شراب آلداديجي‌دير، تکبّورلو آدام آرام توتماز، اؤلولر دئياري کئمي آج‌گؤزدور، اؤلوم کئمي هچ دويماز. بوتون مئلّتلري اؤزونده ييغار، بوتون خالقلاري اؤزونده توپلايار. a9باخ، مغرور آداما! اونون نئيّتي دوزگون ديئل، آمّا صالح آدام، ائماني ائله ياشاياجاق. `چونکي بو رؤيا موعيّن واخت اوچوندور، يرئنه يِتمه‌سئنه طرف گِدئر و يالان ديئل. گرچي گِجئکئر، آمّا گؤزله‌يئن، چونکي حتمن گله‌جک، يوبانماياجاق.E_رب منه بله جاواب وردی: "رؤياني ياز، لؤوحه‌لرده اِله آچيقلا کي، قاچاراق گِدن آدام دا اونو اوخويا بئلسئن.^ )گؤزَتچي يِرئمده دوراجاغام، قالا دووارينين اوستونده داياناجاغام، گؤز اولاجاغام کي، گؤروم رب منه نه دئيه‌جک، شئکايتلرئم باره‌ده نه جاواب وره‌جيم."1] ]اونلار مگر تورلاريني دورمادان بوشالتماغا، مئلّتلري آمانسيزجاسينا قيرماغا داوام وره‌جکلر؟ \ بونا گؤره تورلاري اوچون قوربان کَسئر، تورلاري اوچون بوخور يانديرير، چونکي بو تورلاري ائله، بوللوق ائچئنده ياشايير و لذّتلي يمکلردن بهره آلير.?[ yدوشمن اونلارين هاميسيني چَنگل‌له چکئر، تورونا سالير، سَردئيي تورونا سالير، بونا سِوئنئب-شادلانير.*Z Oسن ائنسانلاري سانکي دهنز باليقلارينا، باشچيلاري اولمايان سورونن جانلي‌لارا چِوئرئبسن.PY  سنئن گؤزلرئن طاهئردئر، شري گؤرَن گؤزون يوخدور، پئس عمل‌لره گؤز دئکه بئلمزسن. بس خيانتکارلارا نجه باخا بئلرسن؟ پئس آدام اوندان داها صالح اولانين باشيني يئيَنده آخي نئيه سوسورسان؟X  يارب، ازلدن بَري وار اولان مگر سن ديئلسن؟ يارب، تاريم، موقدّس اولانيم، بئز اؤلميه‌جَيئک. يارب، سن کَلده‌لئلره ائجازه ورئبسن کي، حؤکمو يرئنه يتئرسئنلر. ای قاياميز، اونلاري تعيئن ادئبسن کي، جزالانديرسينلار.-W U اونلار يِل کئمي کِچئب-گدئرلر. بو آداملار کی، اونلارين آللاهي گوجلري‌دئر، تقصئرکارديرلار.V  پادشاهلارا رئشخند ادئرلر، حؤکمدارلارا گولورلر، هر قالالي شهره لاغ ادئرلر، دووارلارين قاباغيندا تورپاقدان تپه قوروب اونو اَله کچئرئرلر.KU  قدّارليق اوچون اونلارين هاميسي گلئر، قوشونلاري صحرادان اَسن يِل کئمي قاباغا گدئر، اسئرلري قوم کئمي ييغير. T ;آتلاري پلنگدن چابوک، اؤزلري ده گجه گَزَن قورددان داها آزغينديرلار، آتلي‌لاري يري دِشه‌رَک اوزاقدان گلئرلر، شئکاريني يِميه جومان قارتال کئمي اوچورلار.S اونلار دهشتلي و قورخولو بئر خالقديرلار، کئبئرلي و اؤزباشيناديرلار.R چونکي باخ، من قدّار و آمانسيز مئلّتي- دونيانين دؤرد طرفئنه قوشون چکن، باشقالارينين تورپاقلاريني ضبط ادن کَلدانئلری سئزئن ضئدّئنئزه قالديريرام.Q او بئري مئلّتلره باخين، گؤردوکلرئنئزه کامئل مات قالين. چونکي سئزئن گونلرئنئزده اِله ائشلر گؤره‌جيم کي، سئزه دانيشسايديلار دا، ائنانمازدينيز.P }بونا گؤره قايدا-قانون قووّه‌دن دوشوب، عدالت هچ واخت قاباغا گتمئر. پئس آداملار صالحلري دؤوره‌يه آليرلار، اِله کي، عدالت تحرئف اولونسون.5O eنئيه منه عدالتسئزلئيي گؤرسه‌دئرسن، نه اوچون منی حاقسيزليغا باخماغا چکئرسن؟ هارايا نظر سالسام، اورادا هلاکت و قدّارليق وار، داعوالارين، چکئشمه‌لرئن آخيري يوخدور. L~~i}^||z`yDx%wCv!u3t#s?rr"poGnQnlkeji9gffeMd,cba`_^w^]\ZZZYdXWWV;UTSRQQPeOfN=ML_KOJIH_FF&EDFCCBZA|@%?>=p<;;V::9755;42321`0//'.. -,+r*l))(j'&%$##"!9{XD2Zvq<qc a h @/~)85LdWAبئر چوخ خالقلار و قودرتلي مئلّتلر اورشَلئمه گله‌جکلر کی، قوشونلار ربّئني آختارسينلار و ربّئن حوضوروندا يالوارسينلار."~Vuبئر شهرده ياشايانلار باشقا شهره گدئب دئيه‌جکلر: «گلئن يولا دوشَک، ربّئن حوضوروندا يالواراق، قوشونلار ربّئني آختاراق. من ده گِدئرَم.» Uقوشونلار ربّی بله ديئر: "حله چوخلو خالق، چوخلو شهرئن اهالئسي ده گله‌جک.\T1قوشونلار ربّی بله ديئر: "دؤردونجو، بِشئنجي، يدّئنجی و اونونجو آيلارين اوروجلاري، يهودا خالقي اوچون شادليق و شادليق دولو گؤزل بايراملار اولاجاق. بونا گؤره سئز دوزگونلويو و باريشي سِوئن."QSمنه قوشونلار ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:$RAبئربئرئنئزئن ضئدّئنه اورَه‌يئنئزده پئس نئيّت توتمايين، يالاندان آند ائچمَيه جان آتمايين، چونکي بونلارين هاميسي منئم نئفرت اتدئيئم شيلردئر."" رب بويورور.]Q3بله ادئن: هر کس اؤز قونشوسونا حقئقتي دانيشسين، اَمئن-آمانليق اوچون شهر دروازالاريندا صداقت و عدالتله موحاکئمه ادئن.!P;"ائندي اورشَلئمه و يهودا نسلئنه گئنه ده ياخشيليق اتمک فئکرئنده‌يَم. سئز قورخمايين! Oقوشونلار ربّی بله ديئر: "آتالارينيز منی قضبلَندئرَن زامان ائسته‌دئم کي، باشينيزا فلاکت گتئرئم و فئکرئمدن دؤنمه‌دئم."" قوشونلار ربّی بويورور.#N? ای يهودا و ائسرايئل نسلي، سئز نجه مئلّتلر آراسيندا لعنت هدفي اولدونوز، سئزي قورتاراجاغام و سئز برکت قايناغي اولاجاقسينيز. قورخمايين، قولونوزا گوج گلسئن."7Mg "چونکي اَکئلَن توخوم بَهَرلي اولاجاق: تَنَک بهره‌سئني، تورپاق محصولونو، گؤيلر شِحئني وره‌جکدئر. بونلارين هاميسيني بو خالقين صاغ قالانلارينا مولک اولاراق وره‌جيم.8Li آنجاق ائندي بو خالقين صاغ قالانلاري ائله قاباقکی کئمي رفتار اتميه‌جيم."" قوشونلار ربّی بويورور.TK! او واختدان قاباق ائنسان و يا جانلي مخلوقا هچ بئر عوض ورئلمئردي. دوشمن اوزوندن هچ کس اَمئن-آمانليق ائچئنده گدئب-گله بئلمئردي. چونکي بوتون آداملاري بئربئرئنئن اوستونه ساليشديرميشديم.$JA قوشونلار ربّی بله ديئر: "قوي اَللرئنئز قووّتلَنسئن، ای او آداملار کي، پيغمبرلرئن آغزيندان بو سؤزلري بو گونلر اِشئدئرسئنئز؛ او پيغمبرلر کي، قوشونلار ربّئنئن اِوئنئن بونؤوره‌سي قويولان گونده ددئلر، اِله کي، معبد بئنا اولسون. I "من اونلاري گتئره‌جيم و اونلار اورشَلئمده ياشاياجاقلار. اونلار منئم خالقيم اولاجاقلار، من ده صداقت و صالحلئکله اونلارين تاريسي اولاجاغام."H+"باخ، من اؤز خالقيمي شرق و قرب اؤلکه‌لرئندن قايتاراجاغام."" قوشونلار ربّی ديئر.(GIقوشونلار ربّی بله ديئر: "او گونلر بو خالقين صاغ قالانلارينين گؤزونده بلکه ده عجايئب بئر ائش گؤرونسون، لاکئن مگر منه ده بله گؤرونه‌جک؟" قوشونلار ربّی بويورور. Fشهرئن مِيدانلاري اورادا اوينايان اوغلان و قيز اوشاقلاري ائله دولاجاق."Ewقوشونلار ربّی بله ديئر: "گئنه اورشَلئم ميدانلاريندا قوجا کئشئلر و آروادلار اوتوراجاق، هر کس ياشي چوخ اولدوغونا گؤره اَلئنه عصا آلاجاق.qD[رب بله ديئر: "صحيونا قاييتديم، آرتيق اورشَلئمده ياشاياجاغام. اورشَلئم حقئقت شهري، قوشونلار ربّئن داغي موقدّس داغ چاغيريلاجاق."&CEقوشونلار ربّی بله ديئر: "صحيون اوچون بؤيوک قيرت واريمدير. اونون اوچون چوخ قيرتلي‌يَم."PB منه قوشونلار ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:NAاونلاري طوفان کئمي تانيماديقلاري بوتون مئلّتلرئن آراسينا سَپَله‌دئم. آرخادا قويدوقلاري اؤلکه اِله وئران قالدي کي، اورايا گدئب-گلن اولمادي. گؤزل تورپاق خاراباليغا چِوئرئلدي.»""u@c قوشونلار ربّی ديئر: «من چاغيرديغيم زامان، اونلار قولاق آسماديلار. بونا گؤره ده، اونلار چاغيرديغي زامان، من ده قولاق آسماياجاغام._?7 اورَکلرئني داش کئمي بَرک اتدئلر کي، قوشونلار ربّئن اؤز روحو ائله اوّلکي پيغمبرلر واسئطه‌سئله گؤنده‌ردئيي قانونو و سؤزلري اشئتمه‌سئنلر. بونا گؤره ده قوشونلار ربّی اونلارا چوخ قضبلَندي._>7 آنجاق اونلار اشئتمَکدن بويون قاچيرتديلار، عئنادکارليقلا آرخا چِوئردئلر، اشئتمه‌مَک اوچون قولاقلاريني باغلاديلار.S= دول آروادا، يِتئمه، قرئبه و يوخسولا ظولم اتمه‌يئن. اوره‌يئنئزده بئربئرئنئزئن ضئدّئنه پئس نئيّتلر توتمايين.»9<k "قوشونلار ربّی بله ديئر: «دوزگون و عدالتله موحاکئمه ادئن. هر کس بئربئرئنه محبّت و مرحمت گؤرسدسئن.P;زِکَرئيّايا ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو::مگر ربّئن بو سؤزلري هَمن سؤزلر ديئل کي، اورشَلئمئن و اطرافينداکي شهرلرئن اَمئن-آمانليق ائچئنده ياشايديغي زامان نِگِب و هامار بؤلگه‌ده ائنسانلارين ساکئن اولدوغو زامان اوّلکي پيغمبرلرئن واسئطه‌سئله ديئلمئشدي؟""}9sيِيئب-ائچدئيئنئز زامان، مگر اؤزونوز اوچون يِيئب-ائچمئردئنئز؟»85"بوتون اؤلکه خالقينا و کاهئنلره دِه: «يتمئش ائل عرضئنده بِشئنجي و يدّئنجی آيلاردا اوروج توتوب ياس ساخلاديغينيز زامان، مگر منئم اوچون اوروج توتوردونوز؟c7?او واخت منه قوشونلار ربّئنئن بو سؤزو نازئل اولدو:R6قوشونلار ربّئنئن اِوئنده اولان کاهئنلردن و پيغمبرلردن سوروشسونلار: "آيا گرک بِشئنجي آيدا، بو چوخ ائل‌لر عرضئنده اتدئيئمئز کئمي، گئنه ده ياس توتوب اؤزوموزو يمکدن اوزاق ساخلاياق؟""`59او واخت بِيت‌ائل اهالئسي شَر-اِصِري، رِگِم-مِلِکي و اونون آداملاريني ربّئن حوضورونا گؤنده‌ردئلر کي، يالوارسينلار و4 {داريوش پادشاهين حاکئمئيّتئنئن دؤردونجو ائلئنده، دوقّوزونجو آي اولان کئسلِو آيينين دؤردونجو گونو، زِکَرئيّايا ربّئن سؤزو نازئل اولدو.3اوزاقدا اولانلار دا گلئب ربّئن معبدئنئن تئکئنتئسئنده چاليشاجاقلار. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، منی قوشونلار ربّی سئزئن يانينيزا گؤنده‌رئبدئر. اگر تارينيز ربّئن سَسئنه ياخشي قولاق آساسينيز، بونلار باش وره‌جکدئر."F2بو تاج خالِمئن ، طوبئيانين، يِدَعيانين، صِفَنيا اوغلو يوشئيانين يادبودو کئمي ربّئن معبدئنه قويولاجاق.*1M ربّئن معبدئني تئکَن اودور. او عئزّتلَنه‌جک، تختئنده اوتوروب حؤکمرانليق اده‌جک. تختئنده اوتوران کاهئن اولاجاق و ائکئسئنئن آراسيندا تام راضيليق اولاجاقدير.»u0c اونا دِه کي، قوشونلار ربّی بله ديئر: «باخ ‹شاخه› آدلانان آدام بودور! او، اولدوغو يردن، قول-بوداق آتاجاق و ربّئن معبدئني تئکه‌جک.;/o اونلارين آراسيندان قيزيل-گوموش گؤتوروب تاج دوزلت و يِهوصاداق اوغلو باش کاهئن يوشَعئن باشينا قوي.. "قيزيل و گوموشو اسئرلئکدن قاييدانلاردان يعني بابئلدن گلن خِلده‌يدن، طوبئيادان و يِدَعيادان گؤتور و همئن گون صِفَنيا اوغلو يوشئيانين اِوئنه گت.?-y منه ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:$,Aمَلَک چيغيريب منه ددي: "باخ، شئمال تورپاغينا گِدنلر اورادا روحومو راحاتلانديرديلار."+{قووّتلي آتلار چيخديلار و يِر اوزونو گَزمَک اوچون گتمک ائسته‌دئلر. مَلَک ددي: "گدئن يِر اوزونو گَزئن."" اونلار دا گدئب يِر اوزونو گَزدئلر.8*iقارا آتلاري اولان دؤيوش عاراباسي شئمال اؤلکه‌سئنه، آغ آتلاري اولان دؤيوش عاراباسي قرب اؤلکه‌سئنه، خاللي آتلاري اولان دؤيوش عاراباسي دا جنوب اؤلکه‌سئنه طرف گِدئر."^)5مَلَک منه جاواب وردی: "بونلار گؤيلرئن دؤرد سَمتئنئن روحودورلار کي، بوتون يِر اوزونون صاحئبئنئن حوضوروندان چيخيرلار.v(eمنئمله دانيشان مَلَکدن سوروشدوم: "آي آغام، بونلار نه‌دئر؟""#'?اوچونجوسونون آغ، دؤردونجوسونون ده خاللي آتلاري وار ائدي. هاميسي قووّتلي آتلار ائدي.o&Wبئرئنجي دؤيوش عاراباسينين قيرميزي، ائکئنجئسئنئن قارا،H% گئنه باشيمي قالديريب گؤردوم کي، ائکي داغين آراسيندان دؤرد دؤيوش عاراباسي چيخير. او داغلار بورونجدن ائدي.o$W او منه ددي: "شئنعار اؤلکه‌سئنه آپاريرلار کي، اورادا اونا بئر اِو تئکسئنلر. اِو حاضير اولاندا قاب اورايا، اؤز يرئنه قويولاجاق."t#a منئمله دانيشان مَلَکدن سوروشدوم: "قابي هارايا آپاريرلار؟""k"O من باشيمي قالديريب باخاندا گؤردوم کي، ائکي آرواد چيخدي، اونلارين قانادلاريندا کولَک وار ائدي. اونلارين لِيلَک قانادلارينا بَنزَر قانادلاري وار ائدي. اونلار قابي يِرله گؤي آراسينا قالديرديلار.@!yمَلَک ددي: "بو آرواد پئسلئکدئر."" و آروادي اؤلچو قابينين ائچئنه آتيب اوستونه قورغوشون قاپاغيني باسدي. )او واخت قابين قورغوشون قاپاغي قالديريلدي. قابين ائچئنده بئر آرواد اوتورموشدو.من سوروشدوم: "بو نه‌دئر؟" او، جاواب وردی: "بو اورتايا چيخان شي بئر اؤلچو قابي‌دير."" سونرا علاوه اتدي: "بو بوتون اؤلکه خالقينين تقصئري‌دئر.">uسونرا منئمله دانيشان مَلَک ياخينلاشيب ددي: "باشيني قالدير، اورتايا چيخان بو شيئن نه اولدوغونا باخ."لعنت گؤنده‌ره‌جيم."" قوشونلار ربّی بويورور، "اوغرونون اِوئنه و منئم آديملا يالاندان آند ائچَن آدامين اِوئنه لعنت گئره‌جک، او اِوئن ائچئنده قالاجاق، تاختالاري و داشلاري ائله بئرلئکده اونو ييخيب محو اده‌جک."او ددي: "بو او لعنتدئر کي، بوتون يِر اوزونه گله‌جک. طومارين بئر اوزونه يازيلانلارا موطابئق، اوغورلوق ادن هر کس کَسئلئب آتيلاجاق، او بئري اوزونه يازيلانلارا موطابئق ده يالاندان آند ائچَن هر کس کَسئلئب آتيلاجاقلار.ykمَلَک مندن سوروشدو: "نه گؤرورسن؟" جاواب وردئم: "اوچان بئر طومار گؤرورَم: اونون اوزونلوغو ائيئرمي قول‌آچ ، اِني ده اون ‌قول‌آچ‌دير."n Wمن گئنه باشيمي قالديريب باخاندا اوچان بئر طومار گؤردوم.Fاو منه ددي: "بونلار او ائکي مسح اولونموش آداملاردير کي، بوتون يِر اوزونون صاحئبئنئن يا‌نيندا دورورلار." او منه ددي: "بونلارين نه اولدوغونو مگر بئلمئرسن؟" من ده ددئم: "يوخ، آي آغام."Y+ سونرا گئنه سوروشدوم: "بو ائکي زيتون بوداغي نه‌دئر کي، ائچئندن قيزيل ياغ آخان او ائکي قيزيل لوله‌نئن يانيندادير؟"""= من اوندان سوروشدوم: "بس چيراقدانين صاغ و سولوندا اولان بو ائکي زيتون آغاجي نه‌دئر؟""B} کئچئک ائشلري يرئنه يتئرمه گونونه کئم حقارتله باخا بئلر؟ آداملار زِروبّابئلئن اَلئنده شاقولو گؤرنده سِوئنه‌جکلر. بو يدّي چيراق ربّئن بوتون يِر اوزونده گَزَن گؤزلري‌دئر."+O "بو اِوئن بونؤوره‌لرئني زِروبّابئلئن اَللري قويدو، اونون اَللري ده بونو آخيرا چاتديراجاق. او واخت بئله‌جکسن کي، قوشونلار ربّی منی سئزئن يانينيزا گؤنده‌رئب.:oمنه ربّئن سؤزو نازئل اولدو:Rسن کئمسن، ای اوجا داغ؟ زِروبّابئلئن قاباغيندا هامارليغا چِورئله‌جکسن. او «ربّئن لوطفو اونونلا اولسون، ربّئن لوطفو اونونلا اولسون» نئدالاري آلتيندا معبدئن تپه داشيني گؤتوره‌جک."Y+او منه جاواب وردی: "زِروبّابئله ربّئن سؤزو بودور: «گوجله، قودرتله يوخ، آنجاق منئم روحوملا.» قوشونلار ربّی بويورور.3_منئمله دانيشان مَلَک جاواب وردی: "بونلارين نه اولدوغونو مگر بئلمئرسن؟" من ده ددئم: "يوخ، آغام."{سونرا منئمله دانيشان مَلَکدن سوروشدوم: "آي آغام، بونلار نه‌دئر؟"")Kچيراقدانين يانيندا ائکي زيتون آغاجي وار؛ بئري ياغ قابينين ساغيندا، او بئري ده سولوندا."D او مندن سوروشدو: "نه گؤرورسن؟" من ددئم: "تامامن قيزيلدان اولان بئر چيراقدان گؤرورَم. اونون باشيندا زيتون ياغي اوچون بئر قاب، اوستونده يدّي چيراق، چيراقلاردا دا يدّي لوله وار.  منئمله دانيشان مَلَک گری قاييديب منی يوخوسوندان اويانان آدام کئمي اوياتدي.I   او گون هر بئرئنئز قونشوسونو اؤز تَنه‌يي آلتينا، انجئر آغاجي آلتينا دعوت اده‌جک."" قوشونلار ربّی بويورور.f E يوشَعئن قاباغينا قويدوغوم داشا باخين! او تَک داشين يدّي گؤزو وار. اونون اوستونه بئر يازي اويوب يازاجاغام."" قوشونلار ربّی بويورور، "بئر گون ائچئنده بو اؤلکه‌نئن گوناهيني اورتادان گؤتوره‌جيم. 3ای باش کاهئن يوشَع، سن و سنئن قاباغيندا اوتوران يولداشلارين، قولاق آسين! چونکي اونلار گله‌جک حادئثه‌لرئن علامتئدئر. من «شاخه» آدلي قولومو گتئره‌جيم.mS"قوشونلار ربّی بله ديئر: «اگر يوللاريملا گده‌سن، وردئيئم امرئمي ساخلاياسان، اِوئمه سن باشچيليق اده‌جکسن، صحنلرئمي سن قوروياجاقسان. بورادا دورانلارين آراسيندا ائچه‌ري کچمک حاقّيني سنه ورئرم.»X)سونرا ربّئن مَله‌يي يوشَعه شهادت ورئب ددی: او واخت من ددئم: "قوي باشينا دا تمئز عمّامه قويسونلار."" باشينا تمئز عمّامه قويوب اونا پالتار گِيئندئردئلر. ربّئن مَله‌يي ده يانيندا دورموشدو.Fبو مَلَک قاباغيندا دورانلارا ددي: "اونون اَينئندن چئرکلي پالتاري چيخاردين."" سونرا يوشَعه ددي: "باخ گوناهيني سنئن اوستوندن گؤتوردوم، ائندي سنه بايرام پالتاري گِيئندئره‌جيم."يوشَع اَينئنه چوخ چئرکلي پالتار گِيئنئب مَله‌يئن قاباغيندا دايانميشدي.$Aرب شيطانا ددي: "رب سنه آجيقلانسين، ای شيطان! اورشَلئمي سِچَن رب، سنه آجيقلانسين. مگر بو آدام اوددان چيخاريلميش، ياريسي يانميش اودون تئکه‌سئنه بَنزه‌مئر؟""z oرب منه بونو گؤرستدي: ربّئن مَله‌يئنئن قاباغيندا باش کاهئن يوشَع دورموشدو. شيطان دا اونون ساغيندا دورموشدو کي، اونا ائتّئهام وورسون.%C ای بوتون بشر، ربّئن قاباغيندا ساکئت اولون! چونکي او اؤز موقدّس مسکنئندن قالخيب گلئر!"" 9 رب موقدّس تورپاقدا يهوداني اؤز پايي اولاراق مولک آلاجاق و گئنه اورشَلئمي سِچه‌جک.2] «او گون چوخلو مئلّتلر ربّه باغلاناجاقلار و منئم خالقيم اولاجاقلار. او زامان آرانيزدا ياشاياجاغام. سئز بئله‌جکسئنئز کي، منی يانينيزا قوشونلار ربّی گؤنده‌رئبدئر. ~9 "شادليق ادئب سِوئن، ای صحيون قيزي! چونکي گلئرم و آرانيزدا ياشاياجاغام."" رب بويورور.}5 من او مئلّتلرئن ضئدّئنه اَلئمي قالديراجاغام. اسارتلرئنده اولانلار، اونلاري تالان اده‌جکلر. او واخت بئله‌جکسئنئز کي، منی قوشونلار ربّی گؤنده‌رئبدئر.|چونکي قوشونلار ربّی ديئر: "عئزّتي اوچون منی سئزي قارَت اتمئش مئلّتلرئن يانينا گؤنده‌ردي. سئزه توخونان اونون گؤز بَبه‌يئنه توخونموش اولور.x{i"گل، ای صحيون! سن کي بابئل شهرئنده ياشاييرسان، قاچيب قورتار!""\z1"گلئن، گلئن! شئمال اؤلکه‌سئندن قاچين."" رب ديئر، "چونکي سئزي گؤيده دؤرد طرفه اَسن کولَک کئمي داغيتميشام."" رب بويورور.9ykمن اؤزوم اونون اطرافيندا اودلو دووارا چِورئله‌جيم، اونون ائچئنده عئزّت اولاجاغام."" رب بويورور.dxAو اونا ددي: "قاچ، او جاوانا دِه کي، ائچئنده آداملارين و حيوانلارين چوخ اولدوغو اوچون، اورشَلئم دووارسيز بئر شهر اولاجاق.w1منئمله دانيشان مَلَک يانيمدان چيخاندا باشقا بئر مَلَک اونو پئشواز اتمه‌يه گلديqv[سوروشدوم: "هارايا گِدئرسن؟" او منه ددي: "اورشَلئمي اؤلچمه‌يه. گِدئرَم کي، اونون اِن و اوزونلوغونون نه قدر اولدوغونو اؤيره‌نئم."u من باشيمي قالديريب باخديم و اَلئنده اؤلچو ائپي اولان بئر آدام گؤردوم.Yt -سوروشدوم: "بونلار نه اتمه‌يه گلئرلر؟" او جاواب وردی: "بو بوينوزلار يهوداني اِله داغيتديلار کي، هچ کس باشيني قالديرا بئلمه‌دي. بو اوستالار دا گلدئلر کي، يهودا اؤلکه‌سئني داغيتماق اوچون بوينوز قالديران مئلّتلري دهشته گتئرئب بوينوزلاريني يِره چيرپسينلار."Hs  او واخت رب منه دؤرد اوستا گؤرسَتدي.yr mمنئمله دانيشان مَلَکدن سوروشدوم: "بونلار نه‌دئر؟" او منه جاواب وردی: "بونلار يهوداني، ائسرايئلي و اورشَلئمي داغيتميش بوينوزلاردير."eq Eسونرا باشيمي قالديريب باخديم و دؤرد بوينوز گؤردوم.p )سن بئر داها اعلان ادئب دِه کي، قوشونلار ربّی بله ديئر: «شهرلرئم گئنه بوللوقلا دولوب داشاجاق. رب صحيونا گئنه تسلّی وره‌جک، گئنه اورشَلئمي سِچه‌جک.»""o 5بونا گؤره ده رب بله ديئر: «من مرحمتله اورشَلئمه قاييتديم. اِوئم گئنه اورادا قورولاجاق، اورشَلئمئن اوستونه اؤلچو ائپي چکئله‌جک.» قوشونلار ربّی بويورور.en Eلاقيد اولان مئلّتلرئن ضئدّئنه چوخ قضبلئيَم. چونکي من بئر آز قضبلَنمئشدئم، لاکئن اونلار وضعئيّتي داها دا پئسلَشدئردئلر.»gm Iمنئمله دانيشان مَلَک منه ددي: "سؤزو اعلان ادئب دِه کي، قوشونلار ربّی بله ديئر: «اورشَلئم و صحيون اوچون بؤيوک قيرت واريمدير.l  رب منئمله دانيشان مَلَيه ياخشي و تَسلّي‌ورئجي سؤزلرله جاواب وردی.k % او واخت ربّئن مَله‌يي ددي: "ای قوشونلار ربّي، بو يتمئش ائل عرضئنده قضبلَندئيئن اورشَلئمه و باشقا يهودا شهرلرئنه، نه واختا قدر مرحمت اتمَيه‌جکسن؟""j 3 اونلار مَرسئن آغاجلاري آراسيندا دوران ربّئن مَله‌يئنه جاواب وردئلر: "بئز دونياني گَزدئک و گؤردوک کي، بوتون دونيا آسايئش و اَمئن-آمانليق ائچئنده‌دئر."2i _ مَرسئن آغاجلاري آراسيندا دوران آدام جاواب وردی: "بونلاري رب گؤنده‌رئب کي، دونياني گَزسئنلر."Gh   من سوروشدوم: "آي آغام، بونلار نه‌دئر؟" منئمله دانيشان ملک ددي: "بونلارين نه اولدوغونو سنه گؤرسه‌ده‌جيم." g ;گجه ياريسي گؤردوم کي، قيرميزي آتا مئنمئش بئر نفر، دره‌نين دئبئنده، مَرسئن آغاجلاري آراسيندا دوروب. اونون آرخاسيندا دا قيرميزي، کَهر و آغ آتلار وار ائدي.?f yداريوشون حاکئمئيّتئنئن ائکئنجي ائلئنده، اون بئرئنجي آي اولان شِبات آيينين ائيئرمي دؤردونجو گونو، عئدّو اوغلو بِرِکيا اوغلو زِکَرئيّا پيغمبره ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:e 9آمّا قوللاريم پيغمبرلره امر اتدئيئم سؤزلرئم و قايدالاريم، مگر اونلارين باشلارينا گلمه‌دي؟» اونلار دا تؤوبه ادئب ددئلر: «قوشونلار ربّی عمل‌لرئمئزه و ائشلرئمئزه گؤره بئزه نه اتمه‌يي دوشونوب، بئزئمله اِله ده رفتار ادئب.»""d «آتالارينيز ائندي هارادادير؟ پيغمبرلر ده مگر ابده‌جک ياشاييرلار؟c  "آتالارينيز کئمي اولمايين! قاباقکی پيغمبرلر اونلارا اعلان اتدئلر کي، قوشونلار ربّی اونلارا ديئر: ‹پئس عمل‌لرئنئزدن و پئس ائشلرئنئزدن قاييدين.› آمّا اونلار اشئتمه‌دئلر و منه قولاق آسماديلار.» رب بله بويورور.b /اونا گؤره ده سن اونلارا دِه کي، قوشونلار ربّئن سؤزو بله‌دئر: «منه طرف قاييدين.» قوشونلار ربّی بويورور، «من ده سئزه طرف قاييدارام.» قوشونلار ربّی ديئر.=a w"رب آتالارينيزا چوخ قضبلَندي.q` _داريوشون حاکئمئيّتئنئن ائکئنجي ائلئنده، سکّئزئنجي آيدا عئدّو اوغلو بِرِکيا اوغلو زِکَرئيّا پيغمبره ربّئن بو سؤزو نازئل اولدو:@_yقوشونلار ربّی بويورور: "او گون، ای شِاَلتي‌اِل اوغلو قولوم زِروبّابئل،" رب بويورور، "سني گؤتوروب مؤهورلو اوزوک اده‌جيم، چونکي سني من سِچمئشم."" قوشونلار ربّی بله بويورور.^پادشاهليقلارين تختئني آلت-اوست اده‌جيم. مئلّتلرئن سلطنتلرئنئن گوجونو دارماداغين اده‌جيم. دؤيوش عارابالاري ائله سوروجولرئني آشيراجاغام، آتلارلا آتلي‌لار يِره سَرئله‌جکلر. هامي قارداش قيلينجي ائله قيريلاجاق.»"" ]"يهودا والئسي زِروبّابئله بله دِه: «من گؤيلري و يري لرزه‌يه گتئره‌جيم.\ ربّئن بو سؤزو حَجه‌يه ائکئنجي دفه آيين ائيئرمي دؤردونده نازئل اولدو:_[7مگر آنباردا توخوم قاليب؟ مگر اوزوم، انجئر، نار و زيتون آغاجي بار گتئرمه‌يئب؟ بو گوندن اعتئبارن سئزه برکت وره‌جيم!»"" Zائندي بو گوندن اعتئبارن ياخشي دوشونون. دوقّوزونجو آيين ائيئرمي دؤردوندن يعني ربّئن معبدئنئن بونؤوره‌سي قويولان گوندن سونرا، ياخشي دوشونون.iYKرب بله بويورور: «اؤزونوزو و اَللرئنئزئن بوتون زحمتئني ائستي يِل، کوف و دولو ائله ووردوم. آمّا گئنه ده منه ساري دؤنمَزدئنئز.X3او زامان هر کئم ائيئرمي کئسه محصول اگر گؤزله‌يئردي، اون کئسه اولوردو. شراب چَنئندن کئم اَلّي قاب شراب چکمک ائسته‌يئردي، ائيئرمي قابليق شراب تاپيردي.»]W3ائندي بو گوندن اعتئبارن ياخشي دوشونون. ربّئن معبدئنئن داشي، داش اوستونه قويولمادان قاباق، ائشله‌رئنئز نجه گدئردي؟V-حَجه‌ي سونرا بله ددي: "رب بله بويورور: «بو خالق-بو مئلّت منئم گؤزومده بله‌دئر. اونلارين اَل‌لرئنئن هر عملي بله‌دئر. منه تقدئم اتدئکلري هر شي نجئسدئر.U' حَجه‌ي ددي: "بس جسده توخونوب نجئسله‌نَن بئر آدام همئن ارزاقلاردان بئرئنه اگر توخونسا، او ارزاقي مگر نجئسله‌يَر؟" کاهئنلر جاواب وردی: "نجئسله‌يَر."!T; «کئمسه جوبّه‌سئنئن اَته‌يئنده تقدئس اولونموش اَت گَزدئرَن زامان، اَته‌يي ائله چؤره‌يه، شوربايا، شرابا، زيتون ياغينا و يا هر هانسي بئر اَرزاغا اگر توخونسا، مگر اونلاري تقدئس اِدَر؟»" کاهئنلر بو سوآلا جاواب وردئلر: "خِير."zSm قوشونلار ربّی بله بويورور: "شرئعت حاقّيندا کاهئنلردن سوروشون:UR# داريوشون حاکئمئيّتئنئن ائکئنجي ائلي، دوقّوزونجو آيين ائيئرمي دؤردونده ربّئن سؤزو پيغمبر حَجه‌يه نازئل اولدو.Q «آخيرکي معبدئن عظمتي، اَوّلکئندن اوستون اولاجاق.» قوشونلار ربّی بله بويورور: «بو يِره اَمئن-آمانليق وره‌جيم.» قوشونلار ربّی بله بويورور."zPm«قيزيل منئمدئر، گوموش ده منئمدئر.» قوشونلار ربّی بله بويورور.O!بوتون مئلّتلري لرزه‌يه سالاجاغام و بوتون مئلّتلرئن قئيمتلي خزئنه‌لري بورايا گله‌جک و بو معبدي جلاللا دولدوراجاغام.» قوشونلار ربّی بله بويورور. u!~}[|{{Zz2y|wvu@srrpomll k*ihsgfdcba`w_6^]\[[&YXW=VVUgTSRQQ PNMLKJIHFEDCB AP@{??_>=O;::M9c8D7x543-2~0/H.-,,N*u)('&%$#">!q H2x@.Q ~V!jLM بونو ادن آدام، حتّا کشئک چکسه ده، جاوابده اولسا دا، قوشونلار ربّئنه قوربان گتئرسه ده، رب اونو يعقوبون جاماعاتيندان قووسون.AK{ يهودا خالقي خيانت اتدي. ائسرايئلده و اورشَلئمده ائيرنج ائشلر ادئلدي: يهودالي‌لار ياد آللاهلارين يانينا گِدن قيزلارلا اِوله‌نئب، ربّئن سِودئيي موقدّس مکاني نجئس اتدئلر.#J? هاميميزين آتاسي مگر بئر ديئل؟ بئزي هَمن تاري مگر ياراتمادي؟ اگر اِله‌دئر، نه اوچون بئز آتالاريميزين باغلاديغي عهدي پوزاراق، اؤز قونشوموزا خيانت ادئرئک؟-IS "سئز منئم يوللاريملا گتمه‌دئنئز، شرئعته باغلي اولان مَسَله‌لرده طرفدارليق اتدئنئز. بونا گؤره ده من بوتون خالقين قاباغيندا سئزي آلچالديب خجالتلي حالا سالديم."hHIآنجاق سئز يولدان آزدينيز و تعلئمئنئزله چوخ آدامي گوناها چکدئنئز. لاوي ائله باغلاديغيم عهدي پوزدونوز."" قوشونلار ربّی ديئر.hGIکاهئنئن آغزي بئلئيي قورومالي، ائنسانلار اونون دئلئنده تعلئم آختارمالي‌دير. چونکي او، قوشونلار ربّئنئن سؤز آپاراني‌دير.F5اونون آغزيندا حقئقي تعلئم وار ائدي و دئلئنده حئيله تاپيلمادي. او، صولح و صداقت ائچئنده منئمله بئرلئکده قدم آتيردي. چوخونو دا خاطا يولوندان قايتارميشدي.E{"اونونلا باغلاديغيم عهد حيات و صولح عهدي ائدي، و من اونا وردئم؛ بو حؤرمت طلب اتدي و او، منه حؤرمت گؤرستدي، منئم آديمين هيبتي اونو بورودو.`D9او واخت بئله‌جکسئنئز کي، من بو امري لاوي ائله باغلاديغيم عهدئمئن ياشاماسي اوچون سئزه گؤندرمئشم."" قوشونلار ربّی ديئر.C1من سئزئن نسلئنئزي محو اده‌جيم. بايراملارينيزدا قوربان اتدئيئنئز حيوانلارين تزه‌يئني اوزونوزه چيرپاجاغام، سئز اونونلا بئرلئکده چؤله آتيلاجاقسينيز.DBقوشونلار ربّی ديئر: "اگر سؤزه قولاق آسماياسينيز، آديما عئزّت ورمه‌يي اورَکدن ائستَميه‌سئنئز، اوستونوزه لعنت ياغديريب خيئر-دوعالارينيزي لعنته چِوئره‌جيم. بلی، من اونلاري لعنتله‌‌مئشم، چونکي منی عئزّتلَندئرمه‌يي اورَکدن ائسته‌مئرسئنئز.VA '"ائندي، ای کاهئنلر، بو امر سئزئن اوچوندور."p@ ["لعنت اولسون او فيريلداقچييا کي، سوروسوندن نذئر اتدئيي اِرکَک حيوان عوضئنه، ربّه قوصورلو حيوان قوربان ادئر! چونکي من بؤيوک بئر پادشاهام و آديم مئلّتلر آراسيندا هيبتلي‌دئر.» قوشونلار ربّی بويورور.g? I اوسته‌لئک «بو نه زحمتدئر» ديئب منه بورون ساللاييرسينيز."" قوشونلار ربّی بويورور. "سئز قوربان اولاراق اوغورلوق، چولاق، ناخوش حيوان گتئرئرسئنئز، من اونو سئزدن مگر قبول اده‌رم؟" رب ديئب سوروشور.^> 7 "سئز "پروردئگارين سوفره‌سي نجئسدئر، چؤره‌يئنه ده حؤرمت اتمک لازيم ديئل» دئيه‌رَک، آديمين موقدّسلئيئني پوزورسونوز. =   "گونشئن چيخديغي يردن باتديغي يِره قدر، منئم آديم مئلّتلر آراسيندا عظمتلي اولاجاق. هر يرده آديما بوخور يانديريلاجاق، تمئز تقدئملر گتئرئله‌جک. چونکي مئلّتلر آراسيندا آديم عظمتلي اولاجاق."" قوشونلار ربّی بويورور.h< K "کاش کي آرانيزدان بئر نفر قوربانگاهيمدا بوش-بوشونا اود يانديرماماق اوچون معبدئن قاپيلاريني باغلايايدي! من سئزدن راضي ديئلم، گتئره‌جَيئنئز تقدئملري دا قبول اتميه‌جيم."" قوشونلار ربّی بويورور.f; G "ائندي بئزه لوطف اتمه‌سي اوچون تارييا يالوارين. سئز بله قوربانلار گتئرَرکَن، او مگر سئزي قبول اِدَر؟" قوشونلار ربّی ديئر.: کور حيواني قوربان آديندا گتئرمک مگر پئس ائش ديئل؟ توپال و يا ناخوش حيوان قوربان اتمک مگر پئس ائش ديئل؟ بله بئر حيواني اؤز والئنه تقدئم ات، گؤر سندن مگر راضي قالير و يا سني مگر قبول ادئر؟" قوشونلار ربّی بويورور.-9 Uقوربانگاهيمين اوستونده نجئس يمک تقدئم ادئرسئنئز، حله «سني نجه نجئس اتدئک؟» ديئب سوروشورسونوز. «ربّئن سوفره‌سئنه حؤرمت اتمک لازيم ديئل» دِمَکله بله ادئرسئنئز.!8 =قوشونلار ربّی ديئر: "ای آديما حؤرمت اتمه‌يَن کاهئنلر! اوغول آتاسينا، قول آغاسينا حؤرمت گؤرسه‌دئر. اگر من آتايام، هاني منه حؤرمتئنئز؟ اگر آغايام، هاني مندن قورخونوز؟ لاکئن سئز «آدينا نجه حؤرمت اتمه‌دئک؟» ديئب سوروشورسونوز.+7 Qسئز بونو گؤزلرئنئزله گؤرنده دئيه‌جکسئنئز: "رب ائسرايئل سرحدلرئندن کناردا دا عظمتلئدئر!""]6 5اِدوملولار ديئرلر: "بئز اَزئلدئک، آمّا خاراباليقلاري تزه‌دن برپا اده‌جيئک."" آنجاق قوشونلار ربّی بله ديئر: "قوي اونلار قورسون، آمّا من ييخاجاغام. اونلارين اؤلکه‌سي پئسلئک بؤلگه‌سي چاغيريلاجاق، اؤزلري ده همئشه ربّئن قضبلَندئيي خالق اولاراق تانيناجاقلار.""5 ?عئسودان نئفرت اتدئم. اونون داغلاريني وئران اتدئم، مئراثيني چؤل چاقّاللارينا وردئم."4 رب ديئر: "سئزي سِودئم."" لاکئن سئز ديئب سوروشورسونوز: "بئزي نجه سِودئن؟" رب ده جاواب ورئر: "عئسو يعقوبون قارداشي مگر ديئلدي؟ آمّا من يعقوبو سِودئم،u3 gبو ائخطار ربّئن مَلاکي واسئطه‌سئله ائسرايئله ددئيي سؤزدور.2)اورشَلئم و يهودادا هر قازان قوشونلار ربّئنه وقف اولوناجاق. قوربان کَسن آداملارين هاميسي گلئب بو قازانلاردان قوربان اَتئني پئشئرمَک اوچون ائستئفاده اده‌جکلر. او گون قوشونلار ربّئن اِوئنده آرتيق کَنَعانلي قالماياجاق."$1Aاو گون آتلارين زئنقئروولاري اوستونه «ربّه وقف ادئلمئش» سؤزلري يازيلاجاق. ربّئن اِوئنده‌کي قازانلار دا قوربانگاهين قاباغينداکي لَيَنچه‌لر کئمي اولاجاق.H0 مئصئرلی‌لره و چارداقلار بايراميني کچئرتمَک اوچون اورشَلئمه گتمه‌يَن بوتون مئلّتلره بله جزا ورئله‌جک.V/%مئصئرلی‌لر نسلی اورشَلئمه گتمه‌سه، اونلارين تورپاغي سوواريلماياجاق. رب اونلارا دا او جزاني وره‌جک کي، چارداقلار بايراميني کچئرتمَک اوچون اورشَلئمه گتمه‌يَن بوتون مئلّتلره ورئر..اگر يِر اوزونده‌کي نسئللردن هانسيسي قوشونلار ربّی اولان پادشاها سجده اتمک اوچون اورشَلئمه گتمه‌سه، اونون اؤلکه‌سئنه ياغيش ياغماياجاق.--Sاورشَلئمه هوجوم ادن مئلّتلردن صاغ قالانلارين هاميسي هر ائل اورشَلئمه گده‌جکلر کي، قوشونلار ربّی اولان پادشاها سجده اتسئنلر و چارداقلار بايراميني کچئرتسئنلر.b,=دوشمن اوردوگاهلارينداکي بوتون حيوانلار دا يعني آتلار، قاطيرلار، دَوه‌لر و اِششَکلر ده بو جور بلايا دوچار اولاجاقلار.k+Oيهودالي‌لار دا اورشَلئمده ووروشاجاقلار. اطرافداکي بوتون مئلّتلرئن ثروتي، چوخلو مئقداردا قيزيل، گوموش و پالتار ييغيلاجاق.\*1 او گون رب اونلاري بؤيوک ائضطئرابا دوچار اده‌جک. هر کس قونشوسونون اَلئني توتاجاق، بئربئرئنئن اوستونه هوجوم چکه‌جک. )9 اورشَلئمه هوجوم ادن بوتون خالقلاري رب بو بلا ائله جزالانديراجاق. آياق اوسته اولاندا بدنلري، حدقه‌لرئنده‌کي گؤزلري، آغيزلارينداکي دئل‌لري چورويه‌جک.>(u ائنسانلار اورادا ساکئن اولاجاقلار و آرتيق هچ لعنت اولماياجاق. اورشَلئم اَمئن-آمانليقدا ياشاياجاق.T'! بوتون اؤلکه گِبَعدن اورشَلئمئن جنوبونداکي رئمّونا قدر عَرابا اوواسي کئمي اولاجاق. آمّا اورشَلئم اوجاليقدا اولاجاق؛ بِنيامئن دروازاسيندان ائلک دروازانين يرئنه، کونج دروازاسينا، خَنَنِل بورجوندن پادشاهين اوزوم‌سيخانلارينا قدر اؤز يِرئنده دوراجاق.&# رب بوتون دونيانين پادشاهي اولاجاق. او گون آنجاق رب و آنجاق اونون آدي قالاجاق.v%eاو گون اورشَلئمدن حيات ورن سولار آخاجاق. سولارين ياريسي شرق دهنزئنه، ياريسي دا قرب دهنزئنه آخاجاق. هم يايدا بله اولاجاق، هم قيشدا.g$Gآنجاق ربّئن بئلدئيي بو گون، تايسيز بئر گون اولاجاق. گجه ده اولماياجاق، گوندوز ده اولماياجاق. آخشام واختي ائشيقلي اولاجاق.u#cاو گون ائشيق اولماياجاق، ائشيق ورن گؤي جئسئملري قارالاجاق.%"Cسئز آمّا داغلاريمداکي دره ائله قاچاجاقسينيز، چونکي داغلارداکي دره آصَله قدر اوزاناجاق. يهودا پادشاهي عوزئيّانين دؤورونده زلزله اولارکن نجه قاچدينيز، اِلَجه قاچاجاقسينيز. او زامان تاريم رب بوتون موقدّسلرله بئرلئکده گله‌جک.!او گون اونون آياقلاري اورشَلئمئن قاباغيندا-شرق طرفئنده اولان زيتون داغينين اوستونده دوراجاق. زيتون داغي شرقه و قربه طرف اورتادان ياريليب چوخ بؤيوک بئر دره اولاجاق. داغين ياريسي شئمالا، ياريسي جنوبا چکئله‌جک.* Mاو زامان رب چيخيب موحارئبه گونونده نجه دؤيوشور، اِلَجه ده مئلّتلرئن ضئدّئنه دؤيوشه‌جک.7gمن بوتون مئلّتلري بئر يِره ييغاجاغام کي، اورشَلئمئن ضئدّئنه موحارئبه اتسئنلر. شهر اَله کچئرئله‌جک، اِولر قارت ادئله‌جک، آروادلارا تجاووز اولوناجاق. شهر اَهالئسئنئن ياريسي اسئرلئيه گؤنده‌رئله‌جک، آمّا قالانلارين شهرده قالاجاقلار.1 ]باخ، ربّئن گونو گلئر کي، او گون سئزئن قارت اولونموش ماللارينيز آرانيزدا بؤلوشدوروله‌جکدئر.T! "قالان اوچده بئرئني اودا سالاجاغام، اونلاري گوموشو تمئزله‌يَن کئمي تمئزله‌يه‌جيم. قيزيلي يوخلايان کئمي يوخلاياجاغام. اونلار منئم آديمي چاغيراجاقلار، من ده اونلارا جاواب ورئب «بونلار منئم خالقيمدير» دئيه‌جيم، اونلار دا «رب تاريميزدير» دئيه‌جکلر.G بوتون اؤلکه‌ده خالقين اوچده ائکئسي وورولوب اؤلدوروله‌جک، لاکئن اوچده بئري اوندا قالاجاق."" رب بويورور.- اويان، ای قيلينج، چوبانيمين، ياخينيمين اوستونه گت."" قوشونلار ربّی بويورور. "چوباني وور، قويونلار داغيلار. من ده اَلئمي کئچئکلرئن ضئدّئنه قالديرارام.eC او بئري اوندان سوروشاجاق: «بس سئنَنده‌کي بو يارالار نه‌دئر؟» او دا دئيه‌جک: «دوستلاريمين اِوئنده آلديغيم يارالاردير.»(I او دئيه‌جک: «من پيغمبر ديئلم، اَکئنچئيَم. جاوانليغيمدان بئر آدام منی اؤزونه قول اتدي.»wg او گون هر پيغمبر، نبئلئک اِدَرکَن، اونا نازئل اولان رؤيادان اوتاناجاق. او داها ائنسانلاري آلداتماق اوچون توکلو پالتار گِيميه‌جک.T! "اگر کئمسه گئنه نبئلئک اتسه، اونو دونيايا گتئرمئش آتا-آناسي اونا دئيه‌جک: «سن ياشايا بئلمزسن، چونکي ربّئن آدي ائله يالان ديئبسن.» نبئلئک ادنده اؤز آتا-آناسي اونون بدنئني دِشه‌جکلر.C او گون اؤلکه‌دن بوتلرئن آديني بئردفه‌لئک سئله‌جيم، اونلار بئر داها خاطيرلانماياجاقلار. يالانچي پيغمبرلري ده، نجئس روحو دا اؤلکه‌دن گؤتوره‌جيم."" قوشونلار ربّی بويورور.C  او گون بئر چِشمه آچيلاجاق کي، داوود نسلئني و اورشَلئمده ياشايانلاري گوناهدان و نجئسلئکدن تمئزله‌سئن.}s بوتون قالان نسئل‌لري آيري-آيري، آروادلاري دا آيري ياس توتاجاق.% لاوي نسلی آيري، آروادلاري آيري، شئمعي نسلی آيري، آروادلاري آيري ياس توتاجاق.P اؤلکه‌ده هر نسئل اؤز ائچئنده ياس توتاجاق: داوود نسلی آيري، آروادلاري آيري، ناتان نسلی آيري، آروادلاري آيري،K او گون اورشَلئمده بؤيوک ماتم اولاجاق، مِگئدّو اوواسيندا، هَدَد-رئمّوندا اولدوغو کئمي بؤيوک ماتم اولاجاق.1[ داوود نسلی و اورشَلئمده ياشايانلارين اوستونه فيض و يالواريش روحونو تؤکه‌جيم. اونلار منه-بدنئني دِشدئکلري آداما باخاجاقلار و يِگانه اوغلونا ياس توتان آدام کئمي، اونا ياس توتاجاقلار، ائلک اوغلو اوچون درد چکن آدام کئمي درد چکه‌جکلر.+O او گون بو نئيّتده اولاجاغام کي، اورشَلئمه هوجوم اتمک اوچون گلن بوتون مئلّتلري محو اِدئم.Z- من رب او گون اورشَلئمده ياشايانلاري حئفظ اده‌جيم. او گون اونلارين آراسيندا لاپ گوجسوز آدام داوود کئمي، داوود نسلی ده تاري کئمي، اونلارين قاباغيندا گِدن ربّئن مَله‌يي کئمي اولاجاقدير.z m من رب اوّلجه يهودا خالقينين مسکنلرئني خئلاص اده‌جيم. اونا گؤره کي، داوود نسلی و اورشَلئمده ياشايانلار يهودادان چوخ شرفلي اولماسين.I   او گون يهودا باشچيلاريني اودونلارين آراسيندا يانان بئر مانقال، دَرزلرئن اورتاسيندا آلوولانان بئر مشعل کئمي اده‌جيم. ساغدا و سولدا اولان بوتون خالقلاري يانديريب محو اده‌جکلر. لاکئن اورشَلئملی‌لر گئنه اورشَلئمده اولان يِرلرئنده ياشاياجاقلار.S  او واخت يهودا باشچيلاري اورَکلرئنده دئيه‌جکلر: «اورشَلئم خالقي اؤز تاريسيندا، قوشونلارين ربّئنده گوجلودور.» 7 او گون هر آتي دهشته، آتليسيني دَلي‌لئيه دوچار اده‌جيم."" رب بويورور، "من يهودا نسلئنه گؤز قوياجاغام، آمّا او بئري خالقلارين بوتون آتلاريني کور اده‌جيم.% C او گون اورشَلئمي بوتون خالقلار اوچون آغير بئر داش اده‌جيم. اونو قالديرانلارين هاميسي آغير يارالاناجاق. دونيانين بوتون مئلّتلري اونون ضئدّئنه بئرلَشه‌جک.hI "باخ اورشَلئمي اونون اطرافينداکي بوتون خالقلار اوچون گئجَلدن کاسا اده‌جيم. اورشَلئم کئمي يهودا دا موحاصئره‌يه آليناجاق. ' بو ائخطار ائسرايئل باره‌ده نازئل اولان ربّئن سؤزودور: گؤيلري يايان، يِرئن بونؤوره‌لرئني قويان، ائنسانين ائچئنده‌کي روحا شکئل ورن رب بله بويورور:{o سورونو ترک ادن ياراماز چوبانين واي حالينا! قوي قيلينج اونون قولونو و صاغ گؤزونو وورسون! قوي اونون قولو قوروسون، صاغ گؤزو کور اولسون!""3_ من اؤلکه‌يه اِله بئر چوبان قوياجاغام کي، هلاک اولانلارين قيدئنه قالماياجاق، داغيلميشلاري آختارماياجاق، يارالي‌لاري صاغالتماياجاق، صاغلارا يمک ورميه‌جک. آنجاق کؤک قويونلارين اَتئني يمک، ديرناقلاريني پارچالاماقلا مشغول اولاجاق. رب منه ددي: "گئنه آغيلسيز بئر چوبانين اشيالاريني اؤزون اوچون گؤتور.B} سونرا "بئرلئک" آدلي او بئري دَيَنه‌يي ده قيرديم کی، يهودا ائله ائسرايئل آراسينداکي قارداشليغي پوزوم.}s رب منه ددي: "اونلارين منی قئيمتلَندئردئيي بو اوجا موزدو کوزه‌گره آت."" بلجه اوتوز گوموشو گؤتوروب ربّئن معبدئنده اولان کوزه‌گره آتديم.zm من اونلارا ددئم: "اگر بو، سئزه خوشدور، منئم موزدومو ورئن، اگر بله ديئل، ورمه‌يئن."" اونلار منه اوجرت اولاراق اوتوز گوموش حساب اتدئلر.4a بلجه عهد او گوندن پوزولدو. سورونون منه باخان ضعئفلري بونون ربّئن سؤزو اولدوغونو باشا دوشدولر.A{ سونرا "ائلتئفات" آدلي دَيَنه‌يئمي گؤتوردوم و اونو قيرديم کی، بوتون خالقلارلا باغلاديغيم عهدي پوزوم.j~M سونرا سورويه ددئم: "داها سئزي اوتارماياجاغام. اؤلَن اؤلسون، کَسئلَن کَسئلسئن، يرده قالانلار دا بئربئرلرئنئن اَتئني يِسئن."b}= بئرجه آيين ائچئنده اوچ چوباني ائشدن قوودوم، چونکي اونلارين اَلئندن تَنگه گلمئشدئم، اونلارين دا مندن زَهله‌سي گدئردي.b|= بونا گؤره ده کَسمَک اوچون آيريلميش سورونو اوتارديم، خوصوصن ده لاپ ضعئفلرئني. اؤزومه ائکي دَيَنَک گؤتوردوم، بئرئني "ائلتئفات"، او بئرئني ده "بئرلئک" آدلانديرديم و سورونو اوتارماغا باشلاديم.J{  من ده داها اؤلکه‌ده ياشايان خالقا آجيماياجاغام."" رب بويورور. "هر کَسي اؤز قونشوسونا و پادشاهينا تسلئم اده‌جيم. اؤلکه‌ني داغيداجاقلار، من ده خالقي اَللرئندن قورتارماياجاغام.".zU او سورونون قويونلاريني آلانلار اونلاري کَسسه ده، تقصئرسئز قالير. اونلاري ساتانلار «ربّه حمد اولسون کي، دؤولتلي اولدوم» ديئر. چوبانلار اؤز سورولرئنه آجيميرلار.myS تاريم رب بله ديئر: "کَسمَک اوچون آيريلميش سورونو اوتار.9xk چوبانلارين چيغيريشيني اشئت، چونکي اونلارين شؤوکتلي اوتلاقلاري محو اولدو. جاوان آصلانلارين نَرئلتئسئنه قولاق آس، چونکي اوردون چايينين کنارينداکي سيخ مِشه يوخ اولدو.%wC ای شام آغاجي، شئون ات، چونکي سئدر آغاجي ييخيلدي، شؤوکتلي آغاجلار محو اولدو. شئون ادئن، ای باشان پاليدلاري، چونکي قالين مِشه‌نئن آغاجلاري بؤيرو اوسته آشدي. v  ای لوبنان، قاپيلاريني آچ کي، اود سنئن سئدر آغاجلاريني يانديريب-ياخسين.#u? اونلاري ربده قووّتلَندئره‌جيم، اونلار دا ربّئن آدي ائله ياشاياجاقلار."" رب بويورور.o<Wاونلار دا او آندا تورلاريني قويوب اونون دالينجا گتدئلر.= عئسا اونلارا ددي: "منئم داليمجا گلئن. من سئزي ائنسان اووچوسو اِده‌رم."(<Iعئسا جلئل گؤلونون قيراغيندا گزنده، ائکي قارداشي، پِطروس آدلانان شَمعونو و اونون قارداشي آندرياسي گؤردو کي، گؤله تور آتيرديلار. اونلار باليق اووچوسو ائدئلر.-;Sاو واختدان عئسا وعظ اتمه‌يه باشلاييب، ددي: "تؤوبه ادئن، چونکي گؤيون پادشاهليغي ياخيندير."C:قارانليقدا ياشايان خالق بؤيوک بئر نور گؤردو، اؤلومون کؤلگه سالديغي دئياردا ياشايانلارا ائشيق دوغدو."G9"زبولون دئياري، نفتالي دئياري، دهنز قيراغي يولدا، اوردون چايينين او تاييندا، قيري‌يهودئلرئن جلئلئنده!j8Mاشعيا پيغمبرئن واسئطه​سئله ديئلن سؤز يرئنه يتئشسئن:@7y و ناصئره​ني ترک ادئب، زِبولون و نفتالي بؤلگه​سئنده گؤل قيراغيندا اولان کفرناحومدا ساکئن اولدو کي،g6G عئسا يحيانين توتولماسيني اشئدن واخت جلئله قاييتدي.y5k او زامان ائبلئس اونو بوراخدي و ملکلر گلئب، اونا خئدمت اتدئلر..4U عئسا اونا ددي: "ردّ اول، شيطان! چونکي يازيليب؛ «تارين ربّه سجده ات و آنجاق اونا خئدمت اله.»""3 ددي: "اگر يره دوشوب، منه سجده اده​سن، بونلارين هاميسيني سنه وره​رم."o2Wائبلئس گئنه عئساني چوخ اوجا بئر داغين اوستونه آپاردي و اونا دونيانين بوتون اؤلکه​لرئني و اونلارين بوتون شؤوکتلرئني گؤرسدئب،1عئسا اونا جاواب ورئب ددي: "گئنه ده يازيليب کي، «رب تاريني ائمتاحانا چکمه.»""M0ددي: "اگر تارينين اوغلوسان، اؤزونو آشاغي آت؛ چونکي يازيليب کي، «او سنئن حاقّيندا ملکلرئنه امر اده​جک، و اونلار سني اللري اوستونده گؤتوره​جکلر کي، مبادا آياغيني داشا ووراسان.»""/سونرا ائبلئس اونو موقدّس شهره گتئردي و معبدئن بورجو اوستونه آپاريب،L.عئسا جاواب ورئب، ددي: "يازيليب کي، «ائنسان آنجاق چؤرکله يوخ، تارينين آغزيندان چيخان هر بئر سؤز​له ياشار.»""?-wاونو وسوسه ادن، اونون يانينا گلئب، ددي: "اگر تارينين اوغلوسان، امر ات کي، بو داشلار چؤره‌يه دؤنسون."g,Gعئسا قيرخ گون-قيرخ گجه اوروج توتاندان سونرا آجيقدي.+ )بوندان سونرا موقدّس روح عئساني چؤله آپاردي کي، ائبلئس طرفئندن وسوسه اولونسون.*و گؤيدن بئر سس ددي: "بو منئم سوگئلي اوغلومدور، اوندان چوخ راضي‌يام."f)Eعئسا تعمئد آليب درحال سودان چيخدي. او آندا گؤيلر آچيلدي و تارينين روحونو گؤردو کي، گؤيرچئن کئمي انئب اونون اوستونه قوندو.q([عئسا اونا جاواب ورئب ددي: "ائندئلئک راضي اول، چونکي بئزه بله ياراشير کي، دوز اولان هر شيي يرئنه يتئرک."" او زامان يحيا راضي اولدو..'Uلاکئن يحيا قويماييب، ددي: "من سنئن طرفئندن تعمئد آلماغا مؤحتاجام، سن منئم يانيما گلئرسن؟!""& او زامان عئسا جلئلدن اوردونا، يحيانين يانينا گلدي کي، اوندان تعمئد آلسين.c%? اونون شنه​سي الئنده​دئر. خرمنئني تمئز سووروب، بوغداسيني آنبارا ييغاجاق، لاکئن ساماني سؤنمه‌ين اودلا يانديراجاقدير."M$ من سئزي تؤوبه اوچون سو ائله تعمئد ورئرم، آمّا مندن سونرا گلن، مندن داها قووّتلي‌دئر. من اونون آياق‌قابيسيني داشيماغا بله لايئق ديئلم. او، سئزي، موقدّس روح و اودلا تعمئد وره​جک..#U آرتيق بالتا آغاجلارين کؤکونه ياتير؛ بلجه ياخشي بار وِرمه‌ين هر آغاج کسئلئر و اودا آتيلير.v"e و اؤزونوز-اؤزونوزده دوشونمه‌يئن کي، «آتاميز ائبراهئمدئر.» سئزه ديئرم: تاري قادئردئر کي، بو داشلاردان ائبراهئمه اؤولاد ياراتسين.H! ائندي تؤوبه​يه لايئق ثمره گتئرئن.a ;لاکئن او زامان کي، يحيا فرئسئلر و صادوقئلردن بئر چوخلوسونو گؤردو کي، تعمئد آلماق اوچون اونون يانينا گلئرلر، اونلارا ددي: "اي افعئلر نسئلي! کئم سئزي خبردار اتدي کي، گله​جک قضبدن قاچاسينيز؟!wو گوناهلارينا اعتئراف ادئب، اوردون چاييندا اوندان تعمئد آليردي.'Gاورشلئمدن، بوتون يهودئيه​دن و اوردونون بوتون اطرافلاريندان خالق اونون يانينا گلئردي6eيحيانين دَوه توکوندن پالتاري، بلئنده ده دَرئدن قاييشي وار ائدي؛ يدئيي چيئرتکه و چؤل بالي ائدي.بو، او شخص ائدي کي، اشعيا پيغمبرئن واسئطه​سئله ديئلمئشدي: "چؤلده بئرئنئن سسي نئدا ادئر: ربّئن يولونو حاضيرلايين، يوللاري اونون اوچون دوز ادئن."^5"تؤوبه ادئن، چونکي گؤيون پادشاهليغي ياخيندير."  او گونلرده تعمئد ورن يحيا ظوهور اتدي و يهودئيه چؤلونده وعظ ادئب، ديئردي:gGو گلئب ناصئره آدلي بئر شهرده ساکئن اولدو کي، پيغمبرلرئن واسئطه​سئله ديئلمئش سؤز يرئنه يتئشسئن: "او ناصئره​لي آدلاناجاق."!;آمّا اشئدنده کي، آرخِلاعوس آتاسي هئرودون يرئنده يهودئيه​يه پادشاه اولوب، اورايا گتمَيه قورخدو و تاري طرفئندن رؤيادا ائخطار ورئلئب، جلئل سمتلرئنه گتدي.}يوسئف ده قالخدي، اوشاق و آناسيني گؤتوروب، ائسرايئل دئيارينا گتدي.;oددي: "دور، اوشاق و آناسيني گؤتور و ائسرايئل دئيارينا گت. چونکي اوشاغين جانيني آختارانلار اؤلوبلر."-لاکئن هئرود اؤلندن سونرا، ربّئن بئر مله‌يي مئصئرده يوسئفه رؤيادا ظاهئر اولوب،}"رامادا بئر سس اشئدئلدي، آغلاشما و بؤيوک شئون. راحئل اوشاقلاري اوچون آغلايير، ائسته‌مئر ده کي، تسلّي تاپسين. چونکي اونلار يوخ اولدولار."wاو واخت اِرِميا پيغمبرئن واسئطه​سئله ديئلن بو سؤز يرئنه يتئشدي:#هئرود موغلارين طرفئندن آلدانميش اولدوغونو گؤره‌نده، چوخ قضبلندي و آدام گؤنده‌رئب، موغلاردان بئلدئيي واختا گؤره، بيت‌لحم و اونون اطرافيندا اولان بوتون ائکي ياشيندا و داها آشاغي اولان اوغلان اوشاقلاريني اؤلدورتدو.iKو هئرودون اؤلومونه قدر اورادا قالدي کي، ربّئن پيغمبرئنئن واسئطه​سئله ديئلن سؤز يرئنه يتئشسئن: "اوغلومو مئصئردن چاغيرديم."wgيوسئف قالخيب اوشاق و آناسيني گجه ائله گؤتوردو و مئصئره گتدي.yk موغلارين گتمه‌سئندن سونرا، ربّئن بئر مله‌يي رؤيادا يوسئفه ظاهئر اولوب، ددي: "دور، اوشاق و آناسيني گؤتور و مئصئره قاچ. من سنه خبر وِرَنه قدر، اورادا قال. چونکي هئرود اوشاغي آختاراجاق کي، اونو محو اتسئن."iK و رؤيادا اونلارا تاري طرفئندن ائخطار ورئلدي کي، هئرودون يانينا قاييتماسينلار. اونلار دا آيري يوللا اؤز مملکتلرئنه گتدئلر.y k و اوه گئرئب، اوشاغي آناسي مريمله گؤردولر و يره دوشوب، اونو پرستئش اتدئلر. و خزئنه​لرئني آچيب اونا قيزيل، بوخور و مور هدئيّه وردئلر.  اونلار دا اولدوزو گؤردوکلري زامان بؤيوک سوئنجله حددن آرتيق شادليق اتدئلر. - اونلار پادشاهين سؤزونو اشئدئب، يولا دوشدولر. شرقده گؤردوکلري اولدوز اونلارين قاباغيندا گدئردي؛ او قدر کي، گلئب اوشاغين اولدوغو يرئن اوستونده دوردو. -و اونلاري بِيت​لِخِمه گؤنده‌رئب، ددي: "گدئن و اوشاغين حاقّيندا دئقّتله آختارين. اونو تاپديغينيز زامان منه خبر ورئن کي، من ده گلئب، اونو پرستئش ادئم."$ Aاو زامان هئرود موغلاري گئزلئجه چاغيريب، اونلاردان اولدوزون نه واخت چيخديغيني بئلدي.3_و سن، اي بِيت‌لِخِم، يهودا دئياري، يهودا رَيئسلرئنئن آراسيندا، هچ ده کئچئک ديئلسن. چونکي سندن بئر رَيئس ظوهور اده​جک کي، منئم خالقيم ائسرايئله چوبان اولاجاقدير."4aاونلار دا اونا ددئلر: "يهودئيه​نئن بِيت‌لِخِمئنده، چونکي پيغمبرئن واسئطه​سئله بله يازيليب:Rهئرود خالقين بوتون باش کاهئنلر و دئن عالئملرئني بئر يره ييغيب، اونلاردان مسئحئن هارادا دوغولاجاغيني سوروشدو.5cهئرود پادشاه بونو اشئدن واخت پرئشان اولدو و بوتون اورشلئم اهالئسي ده اونونلا پرئشان اولدولار.T!"آنادان اولموش يهودئلرئن پادشاهي هارادادير؟ چونکي اونون اولدوزونو شرقده گؤردوک و گلمئشئک کي، اونا پرستئش ادک."U %عئسا هئرود پادشاهين گونلرئنده، يهودئيه​نئن بيت‌لحمئنده آنادان اولان زامان، شرقدن موغلار اورشلئمه گلئب ددئلر: %و ائلک اوغلونو دوغانا قدر مريمله ياخينليق اتمه‌دي؛ و اونون آديني عئسا قويدو.6 gيوسئف يوخوسوندان اوياناندان سونرا، ربّئن مَله‌يئنئن بويوردوغو کئمي ادئب، آرواديني قبول اتدي.a ="باخ، باکئره قيز بويلو اولوب، بئر اوغول دوغاجاق و اونون آديني عِمانوئل قوياجاقلار کي، معناسي بودور: تاري بئزئمله‌دئر.", Sبوتون بونلار اوندان اؤتري باش وردي کي، ربّئن پيغمبر واسئطه​سئله ددئيي سؤز يرئنه يتئشسئن:H~  مريم بئر اوغول دوغاجاق و اونون آديني عئسا قوياجاقسان. چونکي او، اؤز خالقيني گوناهلاريندان خئلاص اده​جک."W} )لاکئن بونلاري دوشونَن زامان، ربّئن بئر مَله‌يي رؤيادا اونا ظاهئر اولوب، ددي: "داوود اوغلو يوسئف، مريمي اؤزونه آروادليغا قبول اتمکدن قورخما، چونکي اونون بطنئنده​کي موقدّس روحداندير.o| Yاونون اَري يوسئف، صالح بئر آدام اولدوغونا گؤره، ائسته‌مئردي کي، اونو روسواي اتسئن و بو نئيّتده ائدي کي، گئزلئجه اونو بوشاسين.{ !عئسا مسئحئن آنادان اولماسي بله اولدو؛ آناسي مريم يوسئفه نئشانلانميش اولان زامان، نئکاه کسئلمه​مئشدن، آشکار اولدو کي، موقدّس روحدان حامئله​دئر.7z iبلجه، ائبراهئمدن داوودا قدر اولان بوتون نسئللر، اون دؤرد نسئلدئر؛ داووددان بابئل اسئرلئيئنه قدر اون دؤرد نسئلدئر؛ و بابئل اسئرلئيئندن مسئحه قدر ده اون دؤرد نسئلدئر.y يعقوب مريمئن اَري يوسئفئن آتاسي ائدي، مريمدن ده مسئح آدلانان عئسا دوغولدو./x Yاِلئهود اِلئعازارين آتاسي ائدي، اِلئعازار ماتّانين آتاسي ائدي، ماتّان يعقوبون آتاسي ائدي.w )عازور صادوقون آتاسي ائدي، صادوق آخئمئن آتاسي ائدي، آخئم اِلئهودون آتاسي ائدي.5v e زِروبّابئل اَبئهودون آتاسي ائدي، اَبئهود اِلياقئمئن آتاسي ائدي، اِلياقئم عازورون آتاسي ائدي.Bu  بابئله اسئرلئيه گدندن سونرا: يکونيا سِعَلتي‌اِلئن آتاسي ائدي، سِعَلتي‌اِل زِروبّابئلئن آتاسي ائدي.8t k يوشئيا يِکونيا و اونون قارداشلارينين آتاسي ائدي کي، بابئله اسئرلئيه آپاريلان زامان دوغولموشدو.$s C خئزقئيا مِنسّه​نئن آتاسي ائدي، مِنسّه آمونون آتاسي ائدي، آمون يوشئيانين آتاسي ائدي.r 5 عوزّئيا يوتامين آتاسي ائدي، يوتام آخازين آتاسي ائدي، آخاز خئزقئيانين آتاسي ائدي.1q ]آسا يِهوشافاطين آتاسي ائدي، يِهوشافاط يِهورامين آتاسي ائدي، يِهورام عوزّئيانين آتاسي ائدي.-p Uسولِيمان رِخوبعامين آتاسي ائدي، رِحوبعام اَبئيانين آتاسي ائدي، اَبئيا آسانين آتاسي ائدي.2o _يَسّه‌ داوود پادشاهين آتاسي ائدي، داوود اوريانين آرواديندان دوغولان سولِيمانين آتاسي ائدي.Zn /سَلمون راخابدان دوغولان بوعَزئن آتاسي ائدي، بوعَز روتدان دوغولان عوبئدئن آتاسي ائدي، عوبئد يَسّه‌نئن آتاسي ائدي.1m ]اَرام عَمّئنادابين آتاسي ائدي، عَمّئناداب نَخشونون آتاسي ائدي، نَخشون سَلمونون آتاسي ائدي.Il  يهودا تاماردان دوغولان پِرِص و زِرَخئن آتاسي ائدي، پِرِص خِصرونون آتاسي ائدي، خِصرون اَرامين آتاسي ائدي.Fk ائبراهئم ائسحاقين آتاسي ائدي، ائسحاق يعقوبون آتاسي ائدي، يعقوب يهودا و اونون قارداشلارينين آتاسي ائدي.kj Sائبراهئم اوغلو، داوود اوغلو عئسا مسئحئن نسئل شجره​سي:i{او، آتالارين اورَکلرئني اوغوللارينا، اوغوللارينين اورَکلرئني ده آتالارينا طرف دؤنده‌ره‌جک کي، مبادا من گلئب اؤلکه‌ني لعنتله ووروم.".hUباخ، ربّئن بؤيوک و دهشتلي گونو گلمه‌دن قاباق ائليا پيغمبري سئزئن يانينيزا گؤنده‌ره‌جيم.Vg%"قولوم موسانين قانونونو، خورِبده اولارکن بوتون ائسرايئل اوچون اونا وردئيئم قايدالاري و حؤکملري ياددا ساخلايين.tfaپئس آداملاري تاپدالاياجاقسينيز. بو ائشلري اتدئيئم گون اونلار سئزئن دابانينيزين آلتيندا کول اولاجاقلار."" قوشونلار ربّی بويورور.eآنجاق آديما حؤرمت ادن سئزلر اوچون، قانادلاريندا شفا اولان صالحلئک گونشي دوغاجاق. و سئز تؤوله‌دن بوراخيلان دانالار کئمي اويناياجاقسينيز.Dd قوشونلار ربّی ديئر: "باخ، کوره کئمي يانان او گون گلئر. بوتون مغرورلار و پئسلئک ادنلر سامان کئمي اولاجاقلار. گلن او گون اونلاري يانديراجاق. اونلارا نه کؤک، نه ده بوداق قالاجاق.=csاو زامان سئز صالحله پئس آدام، تارييا قوللوق ادنله اتمه‌يَنئن آراسينداکي فرقي گئنه گؤره‌جکسئنئز."9bkقوشونلار ربّی ديئر: "اؤز مخصوص خالقيمي اورتايا چيخارتديغيم گون، اونلار منئم اولاجاقلار. بئر آتا اؤزونه خئدمت ادن اوغلونا نجه رحم ادئر، من ده اونلارا اِله رحم اده‌جيم.1a[او زامان ربدن قورخانلار بئربئرلري ائله دانيشديلار. رب بو سؤزلره قولاق آسيب اشئتدي. ربدن قورخوب آدينا حؤرمت ادنلر اوچون اونون قاباغيندا بئر يادداش کئتابي يازيلدي.`آمّا ائندي بئز مغرورلاري بختور ساييريق. پئسلئک ادنلر ائشلرئنده اوغور قازا‌‌نيرلار، تاريني ائمتاحانا چکئرلر ده، لاکئن جزادان قاچيرلار.»"" _سئز دِدئنئز: «تارييا خئدمت اتمک فايداسيزدير. قوشونلار ربّئن امرئني يرئنه يتئرمَکله، اونون حوضوروندا ياس ائچئنده گَزمَکله بئزه نه خيئر اولدو؟?^w "منئم ضئدّئمه ياوا سؤزلر دِدئنئز."" رب بويورور، لاکئن سئز «سنئن ضئدّئنه نه ددئک؟» ديئب سوروشورسونوز.@]y "بوتون مئلّتلر سئزي بختور ساياجاق. چونکي اؤلکه‌نئز گؤزل بئر يِر اولاجاقدير."" قوشونلار ربّی بويورور.V\% چَيئرتکه‌لري اَکئنلرئنئزي يِمَيه قويماياجاغام، زَمئده مِينه‌يئنئز محصولسوز قالماياجاق."" قوشونلار ربّی ديئر.'[G بوتون اوندا-بئرلرئنئزي آنبارا گتئرئن کي، معبدئمده ارزاق اولسون."" قوشونلار ربّی ديئر: "سئز بونونلا منی ائمتاحان ادئن. گؤره‌جکسئنئز کي، گؤيلرئن پنجره‌لرئني سئزه آچاجاغام، اوستونوزه احتئياجلارينيزدان دا چوخ برکت ياغديراجاغام.Z سئز، بوتون مئلّتئنئز لعنت آلتينداسينيز. چونکي مندن اوغورلاييرسينيز.$YAائنسان دا مگر تاريدان اوغورلايار؟ سئز آمّا مندن اوغورلاييرسينيز. «سندن نه‌يي اوغورلاييريق؟» ديئب سوروشورسونوز. اوندا-بئرلري و تقدئملري اوغورلاييرسينيز.MXآتالارينيزين دؤوروندن بَري قايدالاريمدان دؤندونوز و اونلارا عمل اتمه‌دئنئز. منه طرف دؤنون، من ده سئزه طرف دؤنه‌رم."" قوشونلار ربّی بويورور. "سئز «نجه دؤنَک؟» ديئب سوروشورسونوز.!W;"من ربّم و هچ واخت دَيئشمه‌رم. سئز بونون اوچون محو اولمادينيز، ای يعقوب اؤولادلاري!9Vkمن جزا ورمک اوچون سئزه ياخينلاشاجاغام. اووسونچولارين، زئناکارلارين، يالاندان آند ائچَنلرئن، موزدورون، دول آروادين، يِتئمئن، قرئبئن حاقّيني تاپدالايانلارين-مندن قورخمايانلارين ضئدّئنه تزلئکله شهادت وره‌جيم."" قوشونلار ربّی بله ديئر.RUاو واخت يهودانين و اورشَلئمئن قوربانلاري اوّلکي واختلار کئمي، کِچمئش ائل‌لرده اولدوغو کئمي ربّه خوش گله‌جک.?Twاو، گوموش اَرئدئب تمئزله‌يَن آدام کئمي رفتار اده‌جک: لاوئلی‌لري صافلاشديريب قيزيل و گوموشو تمئزله‌يَن کئمي تمئزلَيه‌جک. اِله کي، صالحلئکله ربّه قوربانلار گتئرسئنلر. S "لاکئن اونون گله‌جيي گونه کئم تاب گتئره بئلر؟ ظوهور ادنده کئم داوام گتئره بئلر؟ چونکي او، اَرئدئجئنئن اودو، يويونجونون صابونو کئمي اولاجاق.eR E"باخ، من اؤز اِلچئمي گؤنده‌رئرم. او، حوضورومدا يول حاضيرلاياجاق. آختارديغينيز پروردئگار قَفلَتَن اؤز معبدئنه گله‌جک. گؤرمک آرزوسوندا اولدوغونوز عهد اِلچئسي گله‌جک."" قوشونلار ربّی بويورور.oQWددئکلرئنئزله ربّی يوردونوز. «اونو نه ائله يوردوق؟» ديئب سوروشورسونوز. «پئسلئک ادن هر کس ربّئن گؤزونده ياخشي‌دير و رب اونلاردان راضي‌دير» و يا «هارادادير عدالتئن تاريسي؟» دئيه‌رک اونو يوردونوز..PUائسرايئلئن تاريسي رب بله ديئر: "من بوشانمادان، قدّارليغا بورونَن آدامدان دا نئفرت ادئرم. بونا گؤره ده اؤزونوزو گؤزله‌يئن و خيانت اتمه‌يئن."" قوشونلار ربّی ديئر.%OCتاري مگر اونلاري بئر اولاراق ياراتمادي؟ هم بدن هم ده روح اونوندور. بس نه اوچون بئر؟ چونکي او اؤزو اوچون ائلاهي بئر نسئل ائسته‌يئردي. بونا گؤره ده اؤزونوزو گؤزله‌يئن. قوي هچ کس جاوانليغيندا اِولَندئيي آروادينا خيانت اتمه‌سئن.pNYسئز "نه اوچون؟" ديئب سوروشورسونوز. چونکي رب سنئنله جاوانليغيندا اِولَندئيئن آروادين آراسيندا شاهئددئر. او آرواد سنئن شرئکئن اولدوغو حالدا، نئکاه عهدي ائله آروادين اولدوغو حالدا اونا خيانت ادئبسن.vMe سئز باشقا بئر شيي ده ادئرسئنئز: آغلاييب سيزلاماقلا ربّئن قوربانگاهيني گؤز ياشلاري ائله دولدورورسونوز. چونکي رب آرتيق گتئردئيئنئز قوربانلارا دئقّت اتمئر، اونلاري سئزدن کؤنول خوشلوغو ائله قبول اتمئر. N~ ||<{ z+yxxww$v;uuttskqq.p^onmdllRjihh grffee,dbcba`__"^^]$[ZYKXWWV,U{TSRR~QnPPO5MMMLLK==.<;;: 99876544 3e2200/].--,,,+Q*))'&&B%$#""7! T,YUMz7725K  W  EN  عئسا بو اون​​ائکي​لري گؤنده‌ردي و اونلارا امر ادئب ددي: "قيري‌​يهودئلره گدن يولا چيخمايين و سامئره​لي​لرئن شهرلرئندن هچ بئرئنه گئرمه‌يئن. ""f~E وطنپرست شمعون، و عئسايا خيانت ادن يهودا ائسکاريوت.} فئلئپوس، و بارتولماي. توما، و باج ييغان متّا. حالفايين اوغلو يعقوب، و تاداي.|{ اون‌ائکي حوارئنئن آدلاري بونلاردير: بئرئنجئسي پطروس چاغيريلان شمعون، و اونون قارداشي آندرياس. زِبِدِيئن اوغلو يعقوب و قارداشي يوحنّا.n{ W عئسا اون‌ائکي شاگئردئني يانينا چاغيريب، اونلارا قودرت وردي کي، ناپاک روحلاري قووسونلار و هر جور ناخوشلوق و مرضه شفا ورسئنلر.,zQ &اونا گؤره ده محصولون صاحئبي ربّه يالوارين کي، محصولونو ييغماق اوچون ائشچئلر گؤنده‌رسئن.wyg %او واخت عئسا شاگئردلرئنه ددي: "محصول چوخ، آمّا ائشچي آزدير. ""Dx $جاماعاتي گؤرن واخت، اونلارا اوره‌يي يانيردي، چونکي چوبانسيز قويونلار کئمي پرئشان و چاره​سئز ائدئلر.w1 #عئسا بوتون شَهَرلر و کندلري گزئب اونلارين کنئسه​لرئنده تعلئم ورئردي و پادشاهليغين خوش خبرئني وعظ ادئب، هر جور ناخوشلوغا و هر جور مرئضلئيه شفا ورئردي. v "آمّا فرئسئلر ديئردئلر: "او، ائبلئسلر ريئسئنئن گوجو ائله ائبلئسلري قوور."Tu! !ائبلئس قوولاندان سونرا، لال دانيشماغا باشلادي. خالق مات قاليب ددي: "ائسرايئلده بله بئر شي هچ واخت گؤرونمه‌يئب."$tA اونلار چيخاندان سونرا، ائبلئس الئنه توتولموش لال بئر آدامي عئسانين يانينا گتئردئلر. s آمّا اونلار چيخيب، اونون حاقّينداکي خبري او دئيارين هر يرئنه يايديلار.Br} کورلارين گؤزلري آچيلدي. عئسا اونلارا جئدّي تاپشيريب ددي: "باخين، هچ کئم بو باره​ده بئر شي بئلمه‌سئن."q او زامان عئسا اونلارين گؤزلرئنه ال قويوب ددي: "سئزه ائمانينيزا گؤره اولسون."p  " اِوه گئرندن سونرا کورلار اونون يانينا گلدئلر. عئسا اونلارا ددي: "آيا ائنانيرسينيز کي، بونو اتمه‌يه قودرتئم وار؟» کورلار ددئلر: "بلي آغا!"" ""=os عئسا اورادان قاييدان واخت، دالينجا گدن ائکي کور قيشقيرديلار: "اي داوود اوغلو، بئزه يازيغين گلسئن!""Jn  بونون خبري بوتون او دئيارا ياييلدي.Am{ لاکئن جاماعات اشئيه چيخارديلاندان سونرا، عئسا ائچه‌ري گئردي و قيزين الئندن توتدو. قيز آياغا قالخدي.-lS و اونلارا ددي: "چکئلئن بورادان، چونکي قيز اؤلمه‌يئب، آنجاق ياتيب."" اونلار عئسايا گولدولر.k عئسا ريئسئن اوئنه گلدئيي واخت، نوحه‌چئلر و شئون ادن جاماعاتي گؤردو.Mj عئسا دؤندو و اونو گؤروب ددي: "اوره‌يئن اوزولمه‌سئن، قيزيم. ائمانين سني صاغالتدي."" و آرواد او ساعات صاغالدي.i  چونکي اؤز-‌​اؤزونه ديئردي: "آنجاق پالتارينا دَيسم بله، صاغالاجاغام."xhi اله او واخت، بئر آرواد کي،​ اون​‌​ائکي ائل قان آخينماسينا دوچار ائدي، آرخاسيندان گلئب، عئسانين پالتارينين اَته‌يئنه ال سورتدو.Xg) عئسا دوروب شاگئردلرئله اونون دالينجا گتدي.f عئسا بو شيلري ديئردي کي، رَيئسلردن بئري گلدي و اونون قاباغيندا يره دوشوب ددي: "قيزيم اله ائندي اؤلدو. آمّا گلئب اونا الئني قوياسان، ياشاياجاقدير."]e3 الجه ده، تزه شرابي کؤهنه تولوقلارا تؤکمزلر. بله اِتسه​لر، تولوقلار پارتلار، شراب تؤکولر، تولوقلار دا آرادان گدر. يوخ، تزه شرابي تزه تولوقلارا تؤکرلر؛ او زامان هر ائکئسي ده حئفظ اولونار.Pd هچ کئم کؤهنه پالتارا تزه قوماشدان ياماق وورماز؛ سالينان ياماق کؤهنه پالتاردان قوپار و ييرتيق داها پئس اولار.Vc% عئسا اونلارا ددي: "مگر اولار کي، بَيئن دوستلاري، بَي حله اونلارلا اولان واخت ياس توتسونلار؟ لاکئن او گونلر گله​جک کي، بَي اونلارين الئندن آلينسين. اونلار او زامان اوروج توتاجاقلار. ""{bo بو آرادا يحيانين شاگئردلري عئسانين يانينا گلئب ددئلر: "نه اوچون بئز و فرئسئلر اوروج توتوروق، آمّا سنئن شاگئردلرئن اوروج توتمورلار؟""a' گدئن بو سؤزون معناسيني اؤيره‌نئن کي، ديئر: «من قوربان يوخ، رحمت ائسته‌يئرم.»"`= آمّا عئسا بونو اشئدن واخت ددي: "صاغ آداملار يوخ، ناخوش آداملار طبئبه مؤحتاجديرلار. ""N_ فرئسئلر بونو گؤرنده، اونون شاگئردلرئنه ددئلر: "نه اوچون اوستادينيز باج ييغانلار و گوناهکارلارلا يمک ييئر؟""^ متّانين اِوئنده سوفره باشيندا اوتوران واخت، بئر چوخ باج ييغانلار و گوناهکارلار گلدئلر و عئسا و شاگئردلری ائله سوفره باشيندا اوتوردولار.]w عئسا اورادان کچنده، متّا آدلي بئر آدامي گؤردو کي، باج ييغيلان يرده اوتورموشدو و اونا ددي: "داليمجا گل."" او دا قالخيب اونون دالينجا گتدي.\ خالق بونو گؤرنده قورخويا دوشوب، بله قودرتي آداملارا ورن تارييا حمد اتدي.<[s ائفلئج ده دوروب اِوئنه گتدي.#Z? " لاکئن اونون اوچون کي، بئله​سئنئز ائنسان اوغلونون ير اوزونده گوناهلاري باغيشلاماغا قودرتي وار…" او واخت ائفلئجه ددي: "دور، ياتاغيني گؤتور و اِوئنه گت."" ""Y هانسي آساندير؛ «گوناهلارين باغيشلاندي» دمک، يوخسا؛ «دور، يري» دمک؟2X] عئسا اونلارين نه فئکر اتدئکلرئني بئلئب ددي: "نه اوچون اوره‌يئنئزده پئس شيلر دوشونورسونوز؟ ""zWm دئن عالئملرئندن بعضئلري اؤز-اؤزونه ددئلر: "بو آدام کوفر ديئر!""V5 اونون يانينا ياتاقدا ياتان ائفلئج بئر آدامي گتئردئلر. عئسا اونلارين ائمانيني گؤروب ائفلئجه ددي: "اوغول، اوره‌يئن اوزولمه‌سئن! گوناهلارين باغيشلاندي."yU m عئسا بئر قاييغا مئندي و گؤلون بو تايينا کچئب، اؤز شهرئنه گلدي.aT;"بونا گؤره، شهرئن بوتون خالقي عئسانين پئشوازينا چيخديلار و اونو گؤرن زامان يالوارديلار کي، اونلارين دئياريندان گتسئن.pSY!اونلاري اوتارانلار قاچديلار و شهره گئرن واخت، بونلارين هاميسيني و ائبلئس الئنه توتولموشلارين باشينا گلن احوالاتي خبر وردئلر.{Ro عئسا اونلارا ددي: "گئرئن."" اونلار دا چيخيب، دونگوز سوروسونه گئردئلر. او آندا سورونون هاميسي اوچورومدان گؤله آتيليب، سودا بوغولدولار..QUائبلئسلر عئسايا يالوارديلار: "اگر بئزي قوواجاقسان، ائجازه ور کي، بو دونگوز سوروسونه گئرک."mPSاونلاردان اوزاقدا بؤيوک بئر دونگوز سوروسو اوتلاييردي.XO)بئردن باغيريب ددئلر: "اي تارينين اوغلو، بئزدن نه ائسته‌يئرسن؟ مگر گلئبسن کي، واختيندان قاباق بئزه عذاب وره​سن؟""|Nqعئسا، گؤلون او تاييندا اولان "جَدَرئلَرئن" دئيارينا گلدئيي زامان، ائکي نفره راست گلدي کي، قبئرلئک ماغارالاردان چيخيرديلار. ائبلئس الئنده اسئر ائدئلر. اونلار چوخ دلي ائدئلر و هچ کئم او يولدان کچه بئلمزدي. M9آداملار مات قاليب ديئردئلر: "بو، کئمدئر کي، هم کولک، هم ده گؤل اوندان ائطاعت ادئر؟""rL]عئسا اونلارا ددي: "اي آز ائمانلي‌لار! نه اوچون قورخورسونوز؟» سونرا دوروب، کوله‌يه و گؤله آجيقلاندي و بؤيوک بئر آرامليق دوشدو. ""K7شاگئردلر ياخينلاشديلار و عئساني اوياديب ددئلر: "بئزي خئلاص ات يارب، هلاک اولوروق." لاکئن بو پادشاهليغين اوغوللاري چؤل قارانليغينا آتيلاجاق؛ اورادا آغلاشما و دئش قيجيرتماسي اولاجاقدير.t=a سئزه ديئرم کي، شرقدن و قربدن چوخ آدام گله​جک و گؤيلرئن پادشاهليغيندا ائبراهئم، ائسحاق، و يعقوبلا بئرلئکده سوفره​يه اوتوراجاق،z<m عئسا بونو اشئدن واخت تعجّوبلندي و آرخاسيندا گلنلره ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ ائسرايئلده بله، بو قدر بؤيوک ائمانا راست گلمه‌دئم. "";! چونکي من ده امر آلتيندا اولان بئر آدامام و امرئم آلتيندا عسگرلر وار. بئرئنه «گت» دِسَم، گدر. او بئرئنه «گل» دِسَم، گلر. و قولوما «بونو ات» دسم، ادر."X:)يوزباشي جاواب ورئب ددي: "يارب، لايئق ديئلم کي، سن منئم داميم آلتينا گئره​سن. آنجاق بئر سؤز بويور و نؤکرئم صاغالار.M9عئسا اونا ددي: "گلئب اونو صاغالدارام."j8M"يارب، نؤکرئم فلج اولوب، اِوده ياتير و چوخ عذاب چکئر."7yعئسا کفر ناحوما گئرن واخت، بئر يوزباشي اونا ياخينلاشيب يالواردي:6{عئسا اونا ددي: "باخ، هچ کسه بئر سؤز دمه، آنجاق گت، اؤزونو کاهئنه گؤرسد و موسانين بويوردوغو قورباني تقدئم ات کي، ائنسانلارا شهادت اولسون."=5sعئسا الئني اوزاتدي و اونا قويوب ددي: "ائسته‌يئرم، تمئز اول."" جوذاملي آدام درحال جوذامدان تمئزلندي.^45بو آرادا بئر جوذاملي گلدي و اونون قاباغيندا سجده ادئب ددي: "يارب، اگر ائستيه​سن، مني بو ناخوشلوقدان تمئز اده بئلرسن."v3 gداغدان اندئيي واخت، عئسانين دالينجا بؤيوک بئر جاماعات گتدي. 2چونکي اونلارا دئن عالئملري کئمي يوخ، ائقتئدار صاحئبي کئمي تعلئم ورئردي.1عئسا بو سؤزلري بئتئرندن سونرا، خالق اونون تعلئمئندن حيران قالميشدي.A0{ياغيش ياغدي، سللر گلدي، يللر اسدي و او اوه هوجوم اتدي. و اِو اوچدو و اونون ييخيلماسي بئر موصئبت اولدو.a/;لاکئن منئم بو سؤزلرئمي کئم اشئدئب اونلارا عمل اتمه‌سه، اونو او آغيلسيز آداما بنزه‌دئرم کي، اوئني قوم اوستونده تئکدي.\.1ياغيش ياغدي، سللر گلدي، يللر اسدي و او اِوه هوجوم اتدي. آمّا اِو اوچمادي. چونکي بونؤوره​سي داش اوستونده قويولموشدو.X-)بلجه، منئم بو سؤزلرئمي کئم اشئدئب اونلارا عمل اتسه، اونو او آغيلّي آداما بنزه‌دئرم کي، اوئني داش اوستونده تئکدي.S,او زامان اونلارا دئيه​جه‌يم: .من سئزي هچ واخت تانيماميشام. گؤزومون قاباغيندان ائتئن، سئز اي حاقسيزليق ادنلر!»_+7او گونده بئر چوخو منه دئيه​جک: «يارب، يارب، مگر بئز سنئن آديندا نبئلئک اتمه‌دئک؟! مگر سنئن آديندا ناپاک روحلاري ائنسانلارين ائچئندن قووماديق؟! مگر سنئن آديندا بئر چوخ مؤجوزه اتمه‌دئک؟!» * منه «يارب، يارب» دئين هرکس گؤيلرئن پادشاهليغينا گئرميه​جک. اورايا آنجاق او آداملار گئره​جکلر کي، گؤيده‌کي آتامين ائراده‌سئنه عمل ادئرلر.l)Qبلجه، يالانچي پيغمبرلري ميوه​لرئندن تانيياجاقسينيز.`(9ياخشي ميوه ورمه‌ين هر آغاج کسئلر و اودا آتيلار.}'sياخشي آغاج پئس ميوه وره بئلمز؛ پئس آغاج دا ياخشي ميوه وره بئلمز.&{بلجه، هر ياخشي آغاج ياخشي ميوه ورر؛ لاکئن پئس آغاج پئس ميوه گتئرر.&%Eاونلاري ميوه​لرئندن تانيياجاقسينيز. مگر تئکانلاردان اوزوم و قانقالدان انجئر دررلر؟!T$!يالانچي پيغمبرلردن اؤزونوزو اوزاق ساخلايين کي، يانينيزا قويون جئلدئنده گلئرلر، آمّا باطئنده وحشي قورددورلار.#{حياتا آپاران قاپي دار و يول اِنسئزدئر؛ بو يولو تاپانلار آزديرلار.-"S دار قاپيدان گئرئن؛ چونکي هلاکا آپاران قاپي گنئش و يول اِنلئدئر؛ بو قاپيدان گئرنلر چوخدور. !  بونا گؤره، ائنسانلارين سئزئنله نجه رفتار اتمکلرئني ائسته‌يئرسئنئز، سئز ده اونلارلا اله رفتار ادئن. چونکي شرئعت و پيغمبرلرئن ددئکلري بودور.2 ] بلجه، اگر سئز، پئس اولدوغونوز حالدا، اؤولادلارينيزا ياخشي هدئيّه​لر ورمه‌يي بئلئرسئنئز، نه قدر آرتيق گؤيده اولان آتانيز اوندان ائسته‌ينلره ياخشي شيلر وره​جک.[/ و يا باليق ائسته‌ين واخت، اونا ائلان ورسئن؟! سئزدن کئم وار کي، اوغلو اوندان چؤرک ائسته‌ين واخت، اونا داش ورسئن؟!}چونکي هر ائسته‌ين آلير؛ آختاران تاپير؛ و قاپي، اونو دؤينه آچيلير.3ائسته‌يئن، سئزه ورئله​جک؛ آختارين، تاپاجاقسينيز؛ قاپيني دؤيون، سئزه آچيلاجاق.A{موقدّس سايديغينيز شيلري ائتلره ورمه‌يئن و مئروارئلرئنئزي دونگوزلارين قاباغينا آتمايين کي، اونلاري آياقلاري آلتيندا پايمال اتمه‌سئنلر و دؤنوب سئزي ده پارچالاماسينلار.[/اي رئياکار! قاباقجا اؤز گؤزوندن تئري چيخارت، او زامان ياخشي گؤررسن کي، قارداشينين گؤزونده‌کي چؤپو نجه چيخارداسان.*Mاؤز گؤزونده تئر اولدوغو حالدا، قارداشينا نجه ديئرسن کي، قوي گؤزونده‌کي چؤپو چيخارديم؟!%Cنه اوچون قارداشينين گؤزونده‌کي چؤپو گؤرورسن، لاکئن اؤز گؤزونده اولان تئري سچمئرسن؟! چونکي نه حؤکمله موحاکئمه اده​سئنئز، اونونلا دا موحاکئمه اولوناجاقسينيز؛ و هانسي اؤلچو ائله اؤلچه​سئنئز، او اؤلچو ائله ده سئزه اؤلچوله‌جک.W )حؤکم اتمه‌يئن کي، سئزه ده حؤکم اولونماسين.wg"بونا گؤره، صاباح اوچون نئگاران اولمايين؛ چونکي صاباحکي گون اؤزو، اؤز فئکرئنده اولاجاق. هر گونون اؤزو اوچون اؤز نئگارانچيليغي وار.T!!لاکئن سئز اوّلجه تارينين پادشاهليغيني و اونون صالحلئيئني آختارين و بونلارين هاميسي سئزه آرتيقليقلا ورئله​جک.H  چونکي بوتون بو شيلري بوتپرستلر آختاريرلار و گؤيده اولان آتانيز سئزئن بو شيلره مؤحتاج اولدوغونوزو بئلئر.,Qبلجه «نه يئه​جه‌يئک؟»، «نه ائچه​جه‌يئک؟»، «نه گئيه​جه‌يئک؟» ديئب، نئگاران اولمايين.nUاگر تاري بو گون مؤوجود اولوب صاباح اوجاغا آتيلان اوتو بله گيئندئرئر، آيا سئزي داها آرتيق گيئندئرميه​جک، اي آز ائمانلي‌لار؟!5آمّا سئزه ديئرم؛ سوليمان بله، بوتون شؤوکتئنده بونلاردان بئري کئمي گيئنمه​مئشدي.taنه اوچون پالتاردان اؤتري نئگاران اولورسونوز؟ زَمي زانباقلارينين نجه بؤيودوکلرئنه باخين؛ نه زحمت چکئرلر، نه ده ائپلئک ايئرئرلر. سئزلردن کئم وار کي، نئگاران اولماقلا عؤمرونه بئر ساعات آرتيرا بئلسئن؟!Q گؤيون قوشلارينا باخين؛ اونلار نه اکئرلر، نه بئچئرلر، نه ده آنبارلارا ييغيرلار. لاکئن گئنه ده، گؤيلرده اولان آتانيزدير کي، اونلاري دويورور. مگر سئز اونلاردان داها افضل ديئلسئنئز؟! 1بونون اوچون سئزه ديئرم: جانينيز اوچون نئگاران اولمايين کي، نه ييئب نه ائچه​جکسئنئز، يا دا نه گِيه​جکسئنئز. مگر جان يمکدن و بدن گيمکدن داها افضل ديئل؟!] 3هچ کئم ائکي آغايا قوللوق اده بئلمز؛ چونکي يا بئرئندن نئفرت ادئب او بئرئسئني سوه​جک، يا دا بئرئنه باغلي قاليب او بئرئسئنه حقارتله باخاجاق. سئز هم تارييا، هم ده پولا قوللوق اده بئلمزسئنئز.X )اگر گؤزون پئس اولسا، بوتون بدنئن قارانليق اولار. بلجه اگر سنده‌کي ائشيق قارانليق اولسا، او قارانليق نه بؤيوکدور! +بدنئن چيراغي گؤزدور؛ اونا گؤره، گؤزون صاغ اولسا، بوتون بدنئن ده ائشيقلي اولار.wچونکي خزئنه‌نئزهارادا اولسا، اوره‌يئنئز ده اورادا اولاجاقدير.T!آمّا اؤزونوزه گؤيده خزئنه​لر ييغين کي، اورادا نه گووه محو ادر نه پاس؛ نه ده اوغرولار اورايا گئرئب اوغورلارلار.V%ير اوزونده اؤزونوزه خزئنه​لر ييغمايين؛ اورادا گووه و پاس اونلاري محو ادر؛ و اوغرولار اوراني ياريب اوغورلارلار.H اله کي، آداملارا يوخ، گئزلئنده اولان آتانا اوروجلو گؤرونه​سن. و گئزلئني گؤرن آتان دا سنه عوضئني وره​جک.veلاکئن سن، اوروج توتدوغون واخت، باشينا ياغ سورت و اوزونو يو؛mSاوروج توتدوغونوز زامان رئياکار آداملار کئمي قاشقاباقلي گزمه‌يئن؛ چونکي اونلار، اؤزلرئني ائنسانلارا گؤرسدمک اوچون، گؤرونوشلرئني ديئشئرلر. دوغروسونو سئزه ديئرم؛ اونلار بوتون اجرلرئني آليبلار.Nآمّا اگر ائنسانلارين سئزه اتدئيي گوناهلاريني باغيشلاماياسينيز، آتانيز دا سئزئن گوناهلارينيزي باغيشلاماز.Eچونکي اگر ائنسانلارين سئزه اتدئيي گوناهلاريني باغيشلاياسينيز، گؤيلرده اولان آتانيز دا سئزي باغيشلار.2] بئزي ائمتاحانا چکمه، لاکئن شردن خئلاص ات. چونکي سلطنت، قودرت و عئزّت ابده کئمي سنئندئر. آمئن.)K و بئزئم بورجلاريميزي بئزه باغيشلا، نجه کي، بئز ده، بئزه بورجلو اولانلاري باغيشلاييريق.P~ گونده​لئک چؤره‌يئمئزي بو گون بئزه ور.}  سلطنتئن گلسئن. سنئن ائسته‌دئيئن، گؤيده اولدوغو کئمي، يرده ده اولسون.|! بونون اوچون بله دوعا ادئن: اي گؤيلرده اولان آتاميز، سنئن آدين موقدّس اولسون.9{kاونلارا اوخشامايين؛ چونکي آتانيز سئزئن نَلره مؤحتاج اولدوغونوزو، سئز اوندان ائستمه‌دن، بئلئر.tzaدوعا اتدئيئن واخت، بوتپرستلر کئمي بوش سؤزلر دمه؛ چونکي اونلار اله گومان ادئرلر کي، سؤزلرئنئن چوخلوغو ائله دوعالاري اشئدئله​جک.ywلاکئن سن، دوعا اتدئيئن واخت، اؤز اوتاغينا گئر و قاپيني باغلاييب، گئزلئنده اولان آتانا دوعا ات. گئزلئني گؤرن آتان دا سنه عوضئني وره​جک.xدوعا ادنده رئياکار آداملار کئمي اولما. چونکي اونلار سوئرلر کي، اؤزلرئني آيري آداملارا گؤرسدمک اوچون، کنئسه​لرده و کوچه​لرئن آغزيندا دوروب، دوعا اتسئنلر. دوغروسونو سئزه ديئرم؛ اونلار بوتون اجرلرئني آليبلار.uwcصدقن گئزلي اولسون؛ گئزلئني گؤرن آتان دا سنه عوضئني وره​جک.v!لاکئن سن، صدقه وردئيئن واخت، قوي سول الئن ساغ الئنئن نه اتدئيئني بئلمه‌سئن.~uuاونا گؤره، صدقه وردئيئن زامان، اونو شيپورلارلا جار چکمه، نجه کي، رئياکار آداملار، خالقين يانيندا حؤرمت قازانماق اوچون، کنئسه​لر و کوچه​لرده ادئرلر. دوغروسونو سئزه ديئرم؛ اونلار بوتون اجرلرئني آليبلار.t {دئقّت ادئن کي، ياخشي عمل‌لرئنئز ائنسانلارا اؤزونوزو گؤرسدمک اوچون اولماسين. يوخسا گؤيلرده اولان آتانيزين يانيندا اجرئنئز اولماياجاق.nsU0بونون اوچون، گؤيده‌کي آتانيز کئمي، سئز ده کامئل اولون.Kr/و اگر آنجاق اؤز قارداشلارينيزي سالاملاياسينيز، نه آرتيق بئر شي ادئرسئنئز؟! مگر بوتپرستلر ده اله اتمئرلر؟!;qo.اگر آنجاق سئزي سِوَنلري سِوه​سئنئز، سئزئن نه اجرئنئز اولاجاق؟! مگر باج ييغانلار دا بله اتمئرلر؟!xpi-گؤيده اولان آتانيزين اوغوللاري اولاسينيز. چونکي او، اؤز گون ائشيغيني هم يامان آداملارين، هم ده ياخشي آداملارين اوستونه سالير. ياغيشني دا هم صالح اولانلارين، هم ده صالح اولمايانلارين اوستونه ياغديرير.)oK,آمّا من سئزه ديئرم: دوشمنلرئنئزي سوئن و سئزي ائنجئدئب، اذئيّت ورنلر اوچون دوعا ادئن کي،}ns+اشئدئبسئنئز کي، ديئلئب: «اؤز قونشونو سِو و دوشمنئندن نئفرت ات.»umc*سندن بئر شي ائسته‌ينه ور و سندن بورج ائسته‌ينه اوز چوئرمه.ylk)کئم سني مئن مئل يول گِتمَيه زور اتسه، اونونلا ائکي مئن مئل گت.&kE(و اگر بئري محکمه​يه گدئب، کؤينه‌يئنئزي آلماق ائسته‌سه، اونا اوست پالتاريني دا ورئن.djA'آمّا من سئزه ديئرم: پئسلئيئن قاباغيندا موقاوئمت اِتمه‌‌يئن. کئم اوزونوزون صاغ طرفئنه وورسا، اونا سول طرفئني ده چوئرئن.\i1&اشئدئبسئنئز کي، ديئلئب: «گؤزه گؤز، دئشه دئش.»h%آنجاق «بَلئنئز، بلي» اولسون و «خِيرئنئز، خير»؛ بوندان آرتيغي شرئردندئر.#g?$باشينيزا دا آند ائچمه‌يئن، چونکي بئر دنه ده اولسا، ساچي آغ و يا قارا اده بئلمزسئنئز.If #نه يره، چونکي اونون آياقلاري اوچون آياق​​آلتي‌دير، نه ده اورشلئمه، چونکي او، بؤيوک پادشاهين شهري‌دئر.e+"آمّا من سئزه ديئرم: هچ واخت آند ائچمه‌يئن؛ نه گؤيه، چونکي او، تارينين تختئدئر،Zd-!گئنه، اشئدئبسئنئز کي، قدئم زامانلارين آداملارينا ديئلئب: «يالان يره آند ائچمه و ربّه اتدئيئن نذئرلري يرئنه يتئر!»-cS آمّا من سئزه ديئرم، هرکس کي، آرواديني زئنادان باشقا، اؤزگه بئر سببه گؤره بوشاسا، اونو زئنايا سالير. هر کس ده کي، بوشانميش آروادلا اِوله‌نئر، اونونلا زئنا ادئر.bاشئدئبسئنئز کي، ديئلئب: «کئم آرواديني بوشاسا، اونا بوشانما کاغيذي ورسئن!»4aaاگر صاغ الئن سني پئس يولا چکسه، اونو کس و اؤزوندن آت‌‌​گتسئن. چونکي سنئن اوچون عوضولرئندن بئرئنئن يوخ اولماسي، بوتون بدنئنئن جهنّمه آتيلماسيندان داها ياخشي‌دير.>`uاگر صاغ گؤزون سني پئس يولا چکسه، اونو چيخارت و اؤزوندن آت‌‌​گتسئن. چونکي سنئن اوچون عوضولرئندن بئرئنئن يوخ اولماسي، بوتون بدنئنئن جهنّمه آتيلماسيندان داها ياخشي‌دير.-_Sآمّا من سئزه ديئرم: بئر آروادا شهوتله باخان هر آدام، اوره‌يئنده اونونلا زئنا اتمئش اولور. v~ ~}||*{zzy2xLwfvuuts{r`qpoomm5llqkjj-ii8hogg[feed;cbbGa<`_^^>]4\ ['ZYYXXQWVpUTXSRtQPPpOPNMMLKKIIHGGJFEE DxCC B\AAU@Q?>>=J<< ::J9?8776'5*4D3k211<0/u.-d++H*)J(''1&%%k$##Z""'! 4w!..&%O0U ?  na@Kv  ,گؤيلرئن پادشاهليغي زمئده گئزله‌دئلن بئر خزئنه​يه بنزر کي، بئر آدام اونو تاپيب گئزلتدي. و شادليقلا گدئب، بوتون وار-يوخونو ساتدي و او زمئني آلدي.:m +او واخت صالح آداملار آتالارينين پادشاهليغيندا گون کئمي شاخاجاقلار. قولاقلاري اولان قوي اشئتسئن.) *و اونلاري اود تندئرئنه آتاجاقلار. اورادا آغلاشما و دئش قيجيرتماسي اولاجاقدير.jM )ائنسان اوغلو ملکلرئني گؤنده‌ره​جک و اونلار گوناها چکن بوتون شيلري و پئسلئک ادن هر آدامي اونون پادشاهليغيندان ييغاجاقلار.1[ (اونا گؤره نجه کي، آلاق اوتلار ييغيليب، اوددا يانديريلير، بو عالمئن آخيريندا دا اله اولاجاق..U 'آلاق اوتو سَپَن دوشمن، ائبلئسدئر؛ بئچئن واختي بو عالمئن آخيري‌دير و بئچئنچئلر ملکلردئلر.=s &زمي دونيادير؛ ياخشي توخوم پادشاهليغين اؤولادلاري‌دير. آلاق اوتلاري دا شرئرئن اؤولادلاري‌ديرلار|q %عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "ياخشي توخومو سپن ائنسان اوغلودور؛Z- $او زامان عئسا خالقي بوراخيب، اِوه گتدي. شاگئردلري اونا ياخينلاشيب ددئلر: "زمئده​کي آلاق اوتون مثلئني بئزه آچيقلا."  #نبي‌لر واسئطه​سئله ديئلن بو سؤز يرئنه يتئشسئن: «آغزيمي مثل​لرله آچاجاغام، او شيلري بيان اده​جه‌يم کي، دونيا ياراناندان بري گئزلي‌دئر.»5 "عئسا بوتون بو شيلري خالقا مثل​لر​له ديئردي و اونلارا مثلسئز هچ بئر شي دمئردي کي،)K !عئسا اونلارا آيري بئر مثل ده ددي: "گؤيلرئن پادشاهليغي خمئرماياسينا بنزر کي، بئر آرواد اونو گؤتوروب، اوچ اؤلچو اون ائچئنه قاتدي، اله کي، بوتون خمئر تورشولادي."W' خاردال، بوتون توخوملارين لاپ کئچئيي اولسا دا، بؤيوين واخت باغچادا بئتن بوتون بئتکئلردن بؤيوک اولار؛ لاپ آغاج بويدا اولار. اله کي، گؤيون قوشلاري گلئب، اونون بوداقلاريندا يووا تئکرلر.pY عئسا اونلارا آيري بئر مثل ده نقل ادئب ددي: "گؤيلرئن پادشاهليغي خاردال توخومونا بنزر کي، بئر آدام گؤتوروب، اونو زمئسئنده اکدي. ""P قويون بئچئنه قدر هر ائکئسي ده بؤيوسونلر. بئچئن واختي من بئچئنچئلره دئيرم: اوّلجه آلاق اوتلاري ييغين و يانديرماق اوچون اونلاري دسته-دسته باغلايين. آمّا بوغداني آنبارلاريما ييغين.»!; زمي صاحئبي ددي: «خير، مبادا آلاقلاري ييغان واخت، اونلارلا بوغداني دا قوپارداسينيز.E آغا قوللارا ددي: «بونو دوشمن ادئب.» قوللار اونا ددئلر: «اگر بله​دئر، ائسته‌يئرسن گدئب اونلاري ييغاق؟»V% زمي صاحئبئنئن قوللاري گلئب اونا ددئلر: «آغا، مگر سن زمئيه ياخشي توخوم سپمه‌دئن، بس آلاق اوت هارادان عمله گلئب؟»jM بوغدا بؤيويوب ثمره وردئيي زامان، آلاقلار دا گؤروندو., Q آمّا آداملار ياتاندان سونرا، اونون دوشمني گلدي و بوغدالارين آراسينا آلاق اوت سپئب، گتدي.Q  عئسا اونلارا آيري بئر مثل ده نقل ادئب ددي: "گؤيلرئن پادشاهليغي او آداما دا بنزر کي، زمئسئنه ياخشي توخوم سپدي. ""| q ياخشي تورپاغا سپئلمئش اولان دا اودور کي، کلامي اشئدئر، آنلايير؛ بعضئسي بئره يوز، بعضئسي بئره آلتميش، بعضئسي ده بئره اوتوز ثمره ورئر.  تئکانلار آراسينا سپئلمئش اولان اودور کي، کلامي اشئدئر؛ آمّا دونيانين فئکئري و وارليليغين توولاتماسي کلامي بوغور و کلام ثمره‌سئز اولور.{ o لاکئن اؤز-اؤزونده کؤک سالماديغينا گؤره، آز بئر مودّت قالير و او زامان کي، بو کلامدان اؤتري دارليق و اذئيّت باش ورئر، آنَن بودره‌يئر.#? داشليق يرلره سپئلمئش اولان دا اودور کي، کلامي اشئدئر و آنَن اونو شادليقلا قبول ادئر.gG کئم پادشاهليق باره​ده‌کي کلامي اشئدئب آنلاماسا، شرئر گلئب اوره‌يئنه سَپئلمئشي اوغورلايار. يول قيراغينا سپئلمئش بودور.[/ ائندي سئز اکئنچي حاقّينداکي مثله قولاق آسين:Q دوغروسونو سئزه ديئرم: چوخ پيغمبرلر و صالح آداملار بو آرزودا اولدولار کي، سئزئن گؤردويونوز شيلري گؤرسونلر، آمّا گؤرمه‌دئلر؛ سئزئن اشئتدئيئنئز شيلري اشئتسئنلر، آمّا اشئتمه‌دئلر.8i لاکئن سئزئن گؤزلرئنئزئن خوش حالينا، چونکي گؤرورلر؛ قولاقلارينيزين خوش حالينا، چونکي اشئدئرلر. چونکي بو خالقين اوره‌يي برک اولوب. قولاقلاري ائله آغير اشئدئرلر، گؤزلرئني يوموبلار کي، گؤزلري ائله گؤرمه‌سئنلر، قولاقلاري ائله اشئتمه‌سئنلر، اورکلري ائله آنلاييب منه دؤنمه‌سئنلر کي، من اونلارا شفا ورئم.»/W اشعيا پيغمبرئن اونلارين حاقّيندا ددئيي سؤز يرئنه يتئشئر کي، دمئشدي: «قولاغينيزلا اشئدرسئنئز، لاکئن باشا دوشمزسئنئز، گؤزلرئنئزله باخارسينيز، آمّا گؤرمزسئنئز،zm اونلارا مثل​لر​له دانيشديغيمين سببي بودور؛ دوغرودان دا کي، «گؤردوکلري حالدا گؤرمزلر، اشئتدئکلري حالدا اشئتمزلر، آنلامازلار دا.»oW چونکي کئمده وارسا، اونا داها چوخ ورئله​جک و او بوللوق ائچئنده اولاجاقدير؛ آمّا کئمده يوخسا، الئنده اولان دا اوندان آليناجاق.xi عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "سئزه بو قابئلئيّت ورئلئب کي، گؤيلرئن پادشاهليغينين سئرّلرئني آنلاسينيز، لاکئن اونلارا ورئلمه‌يئب. ""~) شاگئردلر ياخينلاشيب، عئسايا ددئلر: "نه اوچون اونلارا مثل​لر‌له دانيشيرسان؟""0}[ قولاغي اولان اشئتسئن.Q| آمّا قالانلاري ياخشي تورپاغا دوشدولر؛ بعضئسي بئره يوز، بعضئسي بئره آلتميش، بعضئسي ده بئره اوتوز ثمره وردئلر.{) توخوملاردان بعضئسي تئکانلار آراسينا دوشدو. تئکانلار بئتئب، اونلاري بوغدولار.tza لاکئن گون چيخان واخت سولدو و کؤکو اولماديغينا گؤره قورودو.6ye بعضئسي تورپاغي چوخ اولمايان داشليق يرلره دوشدو. تورپاغين درئنلئيي اولماديغينا گؤره، تز بئتدي.x) سَپَن واخت توخوملاردان بعضئسي يول قيراغينا دوشدو و قوشلار گلئب اونلاري يدئلر.-wS عئسا اونلارا مثل​لر​له چوخ شي دانيشيب، ديئردي: "باخين، بئر اکئنچي توخوم سپمه‌يه چيخدي. ""=vs يانينا اله چوخ آدام ييغيلدي کي، اؤزو بئر قاييغا مئنئب، اورادا اَيلَشدي و بوتون خالق ساحئلده دوردو.ku Q او گون عئسا اِودن چيخدي و گدئب، گؤل قيراغيندا اوتوردو.Ct 2چونکي کئم منئم گؤيلرده اولان آتامين ائراده​سئني يرئنه يتئرسه، منئم قارداشيم، باجيم، و آنام دا اودور. s  1و الئني شاگئردلرئنه طرف اوزاديب ددي: "باخين، منئم آنام و قارداشلاريم! ""r3 0لاکئن عئسا بو سؤزو دئين آداما جاواب ورئب ددي: "منئم آنام و قارداشلاريم کئملردئر؟"";qo /و بئري عئسايا ددي: "باخ، آنان و قارداشلارين چؤلده دوروبلار و ائسته‌يئرلر کی، سنئنله دانيشسينلار."2p] .عئسا خالقا حله دانيشيردي کي، آناسي و قارداشلاري اشئکده دوروب، اونونلا دانيشماق ائسته‌دئلر.Go -او زامان گِدَر، اؤزوندن داها پئس اولان يدّي اؤزگه روحو اؤزو ائله گتئرر و اورايا گئرئب، ياشايارلار؛ و او آدامين آخير حالي اوّلکئندن داها پئس اولار. بو پئس نسئله ده بله اولاجاق.-nS ,او زامان دئير: «چيخديغيم اوئمه دؤنوم.» و گلدئيي واخت اونو بوش، سوپورولموش، و بزنمئش تاپار.*mM +ناپاک روح، آدامدان چيخاندان سونرا، قورو يرلرده دولانيب راحاتليق آختارار، لاکئن تاپماز.hlI *جنوب ملکه​سي قئيامت گونونده بو نسلله قالخاجاق و اونو محکوم اده​جک. چونکي او، دونيانين او باشيندان گلدي کي، سوليمانين حئکمتلي سؤزلرئني اشئتسئن؛ و باخ ائندي، سوليماندان داها بؤيوکو بورادادير.0kY )نينوانين خالقي قئيامت گونونده بو نسل‌له قالخاجاق و اونو محکوم اده​جک. چونکي اونلار يونوسون وعظي ائله تؤوبه اتدئلر؛ و باخ ائندي، يونوسدان داها بؤيوکو بورادادير.Wj' (چونکي نجه يونوس اوچ گون-اوچ گجه نهنگئن قارنيندا قالدي، ائنسان اوغلو دا اوچ گون-اوچ گجه يرئن ائچئنده اِله قالاجاق.i 'عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "پئس و زئناکار نسئل بئر علامت آختارير؛ لاکئن اونا يونوس پيغمبرئن علامتئندن باشقا هچ بئر علامت ورئلمه‌يه​جک. ""7hg &او زامان دئن عالئملري و فرئسئلردن بعضئلري ددئلر: "اوستاد، ائسته‌يئرئک کي، سندن بئر علامت گؤرک.".gU %چونکي اؤز سؤزلرئنئزه گؤره بوراخيلاجاقسينيز، و اؤز سؤزلرئنئزه گؤره ده محکوم اولاجاقسينيز.+fO $آمّا سئزه ديئرم: قئيامت گونونده ائنسانلار، دانيشديقلاري هر بوش سؤز اوچون حساب وره​جکلر.Ge #ياخشي آدام ياخشيليق خزئنه​سئندن ياخشي شيلر چيخاردير؛ و پئس آدام پئسلئک خزئنه​سئندن پئس شيلر چيخاردير.Td! "اي افعئلر نسئلي، سئز پئس اولدوغونوز حالدا، نجه ياخشي شيلر دانيشا بئلرسئنئز؟! چونکي آغيز اورکدن داشاني دانيشير.ac; !آغاجي ياخشي اِدئن، ميوه‌سي ده ياخشي اولار، و يا آغاجي پئس ادئن، ميوه‌سي ده پئس اولار؛ چونکي آغاج ميوه‌سئندن تانينار.xbi کئم ائنسان اوغلونون ضئدّئنه دانيشسا، باغيشلانار؛ آمّا کئم موقدّس روحون ضئدّئنه دانيشسا، نه بو عالمده باغيشلانار، نه ده گله‌جکده.Za- بونا گؤره سئزه ديئرم: ائنسانلارين هر گوناه و کوفرو باغيشلانار، لاکئن موقدّس روحون ضئدّئنه ديئلن کوفر باغيشلانماز.y`k منئمله اولمايان منئم ضئدّئمه‌دئر و منئمله ييغمايان داغيدير._ بئر آدام قووّتلي بئرئنئن اوئنه گئرئب، اونون ماليني نجه اوغورلايا بئلر؟ مگر اوّل اونون قوللاريني باغلاسين. او زامان اِوئني اوغورلايا بئلر.,^Q آمّا اگر من ائبلئسلري تارينين روحو ائله قووورام، دمه‌لي تارينين پادشاهليغي سئزه يتئشئب.] اگر من ائبلئسلري بعلزبولون گوجو ائله قوورام، بس سئزئن آداملارينيز کئمئن گوجو ائله قوورلار؟ اونا گؤره ده، سئزه حؤکم ادن اونلار اولاجاقلار.%\C اگر شيطان شيطاني قووسا، اؤز ائچئنده بؤلونموش اولور؛ بس اونون سلطنتي نجه داوام گتئرر؟[ عئسا اونلارين فئکئرلرئني بئلئب، اونلارا ددي: "اؤز ائچئنده بؤلونموش هر سلطنت وئران اولار؛ اؤز ائچئنده بؤلونموش هچ بئر شهر و اِو ده داوام گتئرمز. ""KZ آمّا فرئسئلر بونو اشئدن واخت ددئلر: "بو آدام ائبلئسلري، آنجاق ائبلئسلرئن ريئسي بعلزبولون گوجو ائله قووور."lYQ بوتون خالق حيرته گلئب ددي: "آيا بو، داوود اوغلو ديئل؟!""8Xi او واخت ائبلئس الئنده اسئر اولموش کور و لال بئرئني عئسانين يانينا گتئردئلر و عئسا اونا شفا وردي. اِله کي، کور و لال اولان بو آدام، هم گؤرمه‌يه هم ده دانيشماغا باشلادي.ZW- و خالقلار اونون آدينا اومئد باغلاياجاقلار.»DV ازئلمئش قاميشي قيرماياجاق، توستولنن پئلته‌ني سؤندورمه‌يه​جک و آخيريندا عدالتي ظفره چاتديراجاقدير.U5 او، نه ساواشاجاق، نه ده چيغيراجاق، و هچ کئم کوچه​لرده اونون سسئني اشئتمه‌يه​جک.Tw «بودور منئم سچدئيئم قول؛ منئم سوگئلئم کي، جانيم اوندان راضي‌دير. روحومو اونون اوستونه قوياجاغام، و او، مئلّتلره عدالتي اعلان اده​جک.|Sq اله کي، اشعيا پيغمبرئن واسئطه​سئله ديئلمئش سؤز يرئنه يتئشسئن:R} و اونلارا جئدّي تاپشيردي کي، اونون کئم اولدوغونو بئلدئرمه‌سئنلر.?Qw عئسا بونو بئلئب، اورادان اوزاقلاشدي. اونون دالينجا چوخ آدام گتدي و عئسا اونلارين هاميسينا شفا وردي.P لاکئن فرئسئلر چؤله چيخيب، مصلحتلشدئلر کي، عئساني نجه هلاک اتسئنلر.JO  او واخت عئسا اَلي قوروموش آداما ددي: "الئني اوزات."" آدام الئني اوزاتدي و او ال، او بئري اَلي کئمي صاغ اولدو.N ائنسان قويوندان داها افضلدئر. بونا گؤره سبّت گونو ياخشيليق اتمک جائزدئر.oMW عئسا دا اونلارا ددي: "سئزلردن کئم وار کي، بئرجه قويونو اولسون و قويون سبّت گونو چوخورا دوشسون و آدام اونو توتوب چيخارتماسين؟! ""aL; اورادا اَلي قوروموش بئر آدام وار ائدي. عئسايا بؤهتان وورماق اوچون اوندان سوروشدولار: "آيا سبّت گونو شفا ورمک جائزدئر؟""aK; عئسا اورادان گدئب، اونلارين کنئسه​لرئنه گئردي.`J9 چونکي ائنسان اوغلو سبّت گونونون ده صاحئبي‌دئر.fIE لاکئن سئز اگر بو کلامين معناسيني بئلسَيدئنئز کي، ديئر: «من قوربان يوخ، مرحمت ائسته‌يئرم» ، تقصئرسئزلري محکوم اتمزدئنئز.jHM آمّا سئزه ديئرم کي، بورادا معبددن داها افضل بئري وار.BG} و يا شرئعت کئتابيندا اوخوماييبسينيز کي، کاهئنلر معبدده سبّتي پوزورلار، لاکئن گوناهکار ساييلميرلار؟KF نجه تارينين اوئنه گئردي و پروردئگارا تقدئم اولموش چؤرکلري يدئلر. حال بو کي، بونلاري يمه‌يه نه اؤزونون حاقّي وار ائدي نه ده اونونلا اولانلارين؟ بونو آنجاق کاهئنلر اده بئلردئلر.RE عئسا اونلارا ددي: "مگر اوخوماييبسينيز کي، داوود نه اتدي او زامان کي، هم اؤزو آج ائدي، هم ده اونونلا اولانلار؟ "":Dm لاکئن فرئسئلر بونو گؤرن زامان اونا ددئلر: "باخ، شاگئردلرئن سبّت گونو جائز اولمايان ائشي گؤرورلر."HC  او زامان عئسا سبّت گونو اکئن زمئلرئندن کچئردي. شاگئردلري آج ائدئلر و سونبول​لري درئب يمه‌يه باشلاديلار.JB  چونکي يوغوم آسان و يوکوم يونگولدور.KA منئم يوغومو گؤتورون و مندن اؤيره‌نئن: چونکي من حلئم و اورکدن تواضؤعکارام. و جانينيزا راحاتليق تاپارسينيز.,@Q اي بوتون يورغونلار، اي يوکلري آغير اولانلار، منئم يانيما گلئن و من سئزه راحاتليق وره​رم.?/ هر شي آتام طرفئندن منه ورئلئب. هچ کس اوغولو تانيماز مگر آتا، و هچ کس ده آتاني تانيماز مگر اوغول و او آداملار کي، اوغول اونلاري آتاني تانيماق اوچون سچئر.H>  بلي آتا! چونکي سنئن ريضان بله ائدي.=5 بوندان سونرا عئسا بله ددي: "اي آتا، گؤيون و يرئن ربّي، شوکور ادئرم سنه کي، بو شيلري آغيلّي‌لاردان و عالئملردن گئزله‌دئب، کئچئک اوشاقلارا بلّي ادئرسن! ""< لاکئن سنه ديئرم کي، قئيامت گونو سودومون حالي سنئنکئندن داها آسان اولاجاق.;;o و سن اي کفرناحوم، مگر گؤيه قدر اوجالاجاقسان؟! يوخ، اؤلولر دئيارينا قدر آلچالاجاقسان. چونکي سنده باش ورن مؤجوزه​لر سودومدا باش ورسَيدي، او، حله ده بو گونه کئمي دوراردي.:7 لاکئن سئزه ديئرم، قئيامت گونونده صور و صيدونون حالي سئزئنکئندن داها آسان اولاجاق.&9E "واي سنه اي خورازئن! واي سنه اي بيت​صيدا! چونکي سئزده باش ورن مؤجوزه​لر صور و صيدوندا باش ورسَيدي، اونلار چوخدان چولا بورونوب، کول اوستونده تؤوبه ادردئلر. ""h8I او زامان عئسا او شهرلري دانلاماغا باشلادي کي، مؤجوزه​لرئنئن چوخلاري اونلاردا باش ورمئشدي. چونکي اونلار تؤوبه اتمه‌دئلر:H7  ائنسان اوغلو گلئب، هم يِيئر هم ده ائچئر و ديئرلر: «باخ بو قارينقولو و شراب ائچن آداما؛ باج ييغانلارين و گوناهکارلارين دوستو!» حال بو کي، حئکمت گؤرستدئيي عمللرله تصدئق اولونور.6 چونکي يحيا گلدي، نه ييئردي نه ده ائچئردي. و ديئرلر کي، «اوندا ائبلئس وار.»53 «سئزه توتک چالديق، سئز اوينامادينيز، قملي ماهني‌لار اوخودوق، سئز آغلامادينيز.»L4 بو نسئلي نه‌يه بنزه‌دئم؟ بازار ميدانيندا اوتوران اوشاقلارا بنزه‌يئرلر کي، يولداشلاريني چاغيريب ديئرلر:73i قولاغي اولان قوي اشئتسئن.2) و اگر بونو قبول اتمک ائسته‌يئرسئنئز، يحيا اؤزو هَمَن گلمه‌لي اولان ائليادير.1 چونکي بوتون پيغمبرلر و شرئعت، يحيايا قدر اولاجاقلاري نبئلئک اتدئلر.]03 تعمئد ورن يحيانين گونلرئندن ائندئيه کئمي گؤيلرئن پادشاهليغي زورلا برقرار اولور و زورلو آداملار اونو اَله گتئرئرلر.&/E دوغروسونو سئزه ديئرم؛ آرواددان دوغولانلار آراسيندا تعمئد ورن يحيادان داها بؤيوکو اولماييب؛ لاکئن گؤيلرئن پادشاهليغيندا لاپ کئچئک اولان، اوندان بؤيوکدور.. بو، او آدامدير کي، اونون حاقّيندا يازيليب: «باخ، سندن قاباق من اؤز الچئمي گؤنده‌ره​جه‌يم. او، سنئن يولونو سنئن قاباغيندا حاضيرلاياجاق.» -9 بس نه گؤرمه‌يه گتدئنئز؟ بئر پيغمبر؟ بلي، سئزه ديئرم، حتّا پيغمبردن اوستون اولاني.f,E اگر يوخ، بس نه گؤرمه‌يه گتدئنئز؟ ظرئف پالتار گيئنمئش بئر آدامي؟ ظرئف پالتار گِينلر کي، پادشاهلارين سارايلارينداديرلار.+w يحيانين شاگئردلري گدن واخت، عئسا جاماعاتا يحيانين حاقّيندا دانيشماغا باشلادي: "چؤله نه گؤرمه‌يه گتدئنئز؟ يلئن ترپتدئيي بئر قاميشي؟ ""f*E خوش او آدامين حالينا کي، منئم باره​مده بودره‌مئر!) کورلار گؤرورلر، آخساقلار يرئيئرلر، جوذاملي‌لار شفا تاپيرلار، کارلار اشئدئرلر، اؤلولر دئرئلئرلر، و يوخسوللارا ائنجئلئن خوش خبري ورئلئر.&(E عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "گدئن نه اشئتدئيئنئزي و نه گؤردويونوزو يحيايا بئلدئرئن؛ ""'- عئسادان سوروشسونلار: "آيا گلمه‌لي اولان سن​سن، يوخسا اؤزگه بئرئني گؤزله‌يک؟""%&C يحيا زئنداندا مسئحئن اتدئيي ائشلري اشئدن واخت، شاگئردلرئندن بعضئسئني گؤنده‌ردي کي،D%  عئسا اون ​ائکي شاگئردئنه نصئحت ورندن سونرا اورادان گتدي کي، اونلارين شهرلرئنده تعلئم ورئب، وعظ اتسئن.n$U *کئم بو کئچئکلردن بئرئنه، شاگئردئم اولدوغو اوچون، بئر کاسا سويوق سو ائچئرتسه، دوغروسونو سئزه ديئرم کي، اجرسئز قالماياجاقدير.Q# )پيغمبري پيغمبر آدي ائله قبول ادن، پيغمبر اجرئني آلاجاق و صالحي صالح آدي ائله قبول ادن، صالح اجرئني آلاجاقدير. "  (سئزي قبول ادن، مني قبول ادئر؛ و مني قبول ادن، مني گؤنده‌رني قبول ادئر.!- 'جانيني حئفظ ادن اونو ائتئره​جک؛ منئم اوچون جانيندان کچن، اونو حئفظ اده​جکدئر.q [ &چارميخيني گؤتوروب منئم داليمجا گلمه‌ين، منه لايئق ديئل.D %آتاسيني و يا آناسيني مندن آرتيق سون، منه لايئق ديئل؛ اوغلونو و يا قيزيني مندن آرتيق سون منه لايئق ديئل.Z- $آدامين دوشمنلري، اؤز اِوئنئن خالقي اولاجاق. #چونکي من گلمئشم کی، اوغولو آتادان، قيزي آنادان، و گلئني قاينانادان آييريم."= "گومان اتمه‌يئن کي، ير اوزونه صولح گتئرميه گلمئشم؛ صولح يوخ، قيلينج گتئرميه گلمئشم.N !آمّا کئم مني ائنسانلار قاباغيندا ائنکار اتسه، من ده اونو گؤيلرده اولان آتامين حوضوروندا ائنکار اده‌جه‌يم.E کئم مني ائنسانلار قاباغيندا ائقرار اتسه، من ده اونو گؤيلرده اولان آتامين قاباغيندا ائقرار اده​جه‌يم.q[ اودور کي، قورخمايين. سئز بئر چوخ سرچه​دن داها افضلسئنئز.K سئزئن باشينيزداکي توکلر ده ساييليب.<q مگر ائکي سرچه بئر قارا پولا ساتيلمير؟ لاکئن آتانيزين حؤکمو اولمادان، بونلاردان تک بئري يره دوشمز. اونلاردان قورخمايين کي، بدني اؤلدوروب، جاني اؤلدوره بئلمئرلر. آنجاق اوندان قورخون کي، هم جاني، هم ده بدني جهنّمده هلاک اتمه‌يه قادئردئر.;o سئزه قارانليقدا نه ديئرم، اونو آيدينليقدا ديئن؛ قولاغينيزا پيچيلداناني دا داملاردان اعلان ادئن.nU اونا گؤره، اونلاردان قورخمايين؛ چونکي اله گئزلي بئر شي يوخدور کي، آچيغا چيخماسين و اله اؤرتولو شي ده يوخدور کي، بئلئنمه‌سئن.1[ شاگئردئن اؤز موعلّئمي کئمي اولماسي، قولون دا اؤز آغاسي کئمي اولماسي اونلارا کئفايتدئر. اگر اِو صاحئبئنه بعل-زبول دسه‌لر، اونون او اهلئنه نه قدر آرتيق دئيه‌جکلر.s_ شاگئرد موعلّئمئندن افضل ديئل؛ قول دا آغاسيندان افضل ديئل.% بئر شهرده سئزي قوودوقلاري زامان، او بئرئسئنه قاچين. چونکي دوغروسونو سئزه ديئرم، سئز، ائسرايئل شهرلرئني دولانيب قورتارماميش، ائنسان اوغلو گله​جک.7 منئم آديما گؤره هامي سئزدن نئفرت اده​جک، آمّا آخيرا قدر صبر ادن نئجات تاپاجاقدير.mS قارداش قارداشي و آتا اؤولاديني اؤلومه تسلئم اده​جک. اؤولادلار آتا-آنالارينين ضئدّئنه قالخاجاقلار و اونلاري اؤلدورده​جکلر. دوغرودان دا کي، دانيشان سئز ديئلسئنئز، سئزده دانيشان، آتانيزين روحودور.k O سئزلري تسلئم ادن زامان، نجه و يا نه دئيه​جه‌يئنئزئن فئکرئنه قالمايين؛ چونکي نه دئيه​جه‌يئنئز او آندا سئزه بئلدئرئله​جک.M  مندن اؤتري والي‌لرئن و حؤکمدارلارين يانينا آپاريلاجاقسينيز کي، اونلارا و قيري​‌​يهودئلره شهادت اولسون.a ; لاکئن ائنسانلاردان اؤزونوزو گؤزله‌يئن؛ چونکي اونلار سئزي محکمه​لره تسلئم اده​جکلر و کنئسه​لرئنده سئزي دؤيه​جکلر.a ; باخين، قوردلار آراسينا سئزي قويونلار کئمي گؤنده‌رئرم؛ اونا گؤره ده، ائلان کئمي عاغيلّي، گؤيَرچئن کئمي ده ساده اولون.L  دوغروسونو سئزه ديئرم؛ سودوم و گومورا دئيارينين حالي، قئيامت گونونده، او شهرئن حاليندان داها آسان اولاجاق.S کئم سئزي قبول اتمه‌سه و سؤزلرئنئزه قولاق آسماسا، او اِودن و يا شهردن چيخان واخت، آياقلارينيزداکي توزو چيرپين.ta اگر او اِوده​کئلر بونا لايئق اولسالار، وردئيئنئز سالام اونلارين اوستونده قالار. لايئق اولماسالار، سالامينيز اؤزونوزه قاييدار.R اِوه گئرنده، اِوده​​کئلري سالاملايين..U هانسي شهره، يا دا کنده گئره​سئنئز، دَيَرلي بئرئني آختارين و يولا چيخانا قدر اورادا قالين.C سفر اوچون نه توربا گؤتورون، نه آرتيق کؤينک، نه چاريق، نه ده دَيَنک. چونکي ائشچي اؤز روزئسئنه لايئقدئر.q[ قاييشلارينيزدا قيزيل، گوموش، يا دا مئس پول گؤتورمه‌يئن.jM ناخوشلارا شفا ورئن، اؤلولري دئرئلدئن، جوذاملي‌لاري صاغالدين، ائبلئسلري ائنسانلاردان قووون. موفته آليبسينيز، موفته ورئن.q[ و گتدئکجه وعظ ادئب ديئن کي، گؤيلرئن پادشاهليغي ياخيندير.~u بونون يرئنه ائسرايئل خالقينين ائتمئش قويونلارينين يانينا گدئن.  x~~N}||9{zz/yx5wvv6utt$srr4qpp$oon[mqlkk+jj,hhSgffe^dcc,baa`W__\^^]2\[[+ZaYXX^WW4VV UVTSSnS RwRQ3PP.ONMGLL2K}JIHnGF EvDD[CCBB)AD@p?N>O=<بلجه ده، گؤيلرده‌کي آتانيزين اله بئر ائسته‌يي يوخدور کي، بو کئچئکلردن بئري هلاک اولسون. قارداش خاطاسيX=) و اگر اونو تاپا بئلسه، دوغروسونو سئزه ديئرم، او، يولونو آزمايان دوخسان‌دوقّوزوندان داها چوخ، اونون اوچون سوئنر.'<G سئز نه گومان ادئرسئنئز؟ اگر بئر آدامين يوز قويونو اولسا و اونلاردان بئري يولونو آزسا، مگر دوخسان‌دوقّوزونو داغلاردا قويوب، ائتمئئش قويونو آختارماغا گتمز؟s;_ چونکي ائنسان اوغلو گلئب کي، ائتمئش اولانلاري نئجات ورسئن.: دئقّت ادئن کي، بو کئچئکلردن بئرئنه بله حقارتله باخماياسينيز. چونکي سئزه ديئرم، گؤيده، اونلارين ملکلري، گؤيده اولان آتامين اوزونو دائم گؤرورلر.9 اگر گؤزون سني پئس يولا چکئر، اونو چيخارت و اؤزوندن آت؛ سنئن اوچون حياتا تک گؤزلو گئرمک، جهنّم اودونا ائکي گؤزلو آتيلماقدان داها ياخشي‌دير.>8uاگر اَلئن، يا دا آياغين سني پئس يولا چکئر، اونو کس و اؤزوندن آت؛ سنئن اوچون توپال يا دا چولاق حياتا گئرمک، ابدي اودا ائکي اَل يا دا ائکي آياقلي آتيلماقدان داها ياخشي‌دير.7#ائنسانلاري بودره‌دن شيلر اوچون واي بو دونيانين حالينا! بله شيلرئن گلمه‌سي گرکدئر، لاکئن واي او آدامين حالينا کي، بو شيلر اونون واسئطه​سئله گلئر.6آمّا کئم منه ائنانان بو کئچئکلردن بئرئني بودره‌تسه، اونون اوچون داها ياخشي اولار کي، بوينونا ائري بئر ديئرمان داشي آسيب، دهنزئن دئبئنه آتيلسين.5'و کئم بله بئر اوشاغي منئم آديمين خاطئري اوچون قبول اتسه، مني قبول اتمئش اولور.*4Mاونا گؤره، کئم اؤزونو بو اوشاق کئمي آلچاق اِتسه، گؤيلرئن پادشاهليغيندا لاپ بؤيوک اودور.g3Gددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم، اگر سئز دؤنوب کؤرپه اوشاقلار کئمي اولماياسينيز، گؤيلرئن پادشاهليغينا اصلا گئره بئلمزسئنئز. ""j2Mعئسا بئر اوشاغي يانينا چاغيردي و اونو اورتايا قويوب،(1 Kاو زامان شاگئردلر عئسانين يانينا گلئب ددئلر: "گؤيلرئن پادشاهليغيندا لاپ بؤيوک کئمدئر؟""10[لاکئن اونلاري ائنجئتمه‌يک. گؤله گت و چنگلئني آت. ائلک چيخان باليغي گؤتور؛ اونون آغزيني آچ، دؤرد دئرهملئک تاپارسان. اونو گؤتور، منئمله سئزئن عوضئنئزده اونلارا ور.*/M" پطروس اونا ددي: "قرئبلردن."" عئسا دا اونا ددي: "اگر بله‌دئر، اوندا اوغوللار آزادديرلار. ""H. " پطروس ددي: "ورئر."" اِوه گلن زامان، عئسا اونو قاباقلاييب ددي: "شمعون، سن نجه دوشونورسن؟ يرئن پادشاهلاري ورگي، يا دا باجي کئملردن آليرلار؟ اؤز اوغوللاريندان، يوخسا قرئبلردن؟" ""d-Aکفرناحوما گلدئکلري واخت، معبد وِرگئسئني ييغانلار پطروسا ياخينلاشيب ددئلر: "سئزئن اوستادينيز ائکي دئرهم ورگئني ورمئر؟"",7اونو اؤلدوره​جکلر و اوچونجو گون دئرئله​جکدئر."" شاگئردلر بونا چوخ پرت اولدولار. ""'+Gجلئلده اولان زامان، عئسا اونلارا ددي: "ائنسان اوغلو آداملارين الئنه تسلئم ادئله​جک، ""V*%(لاکئن بو جئنس چيخماز، مگر دوعا و اوروجلا.) )عئسا اونلارا ددي: "ائمانينيزين آز اولدوغو اوچون. دوغروسونو سئزه ديئرم: اگر بئر خاردال توخومو قدر ائمانينيز اولا و بو داغا «بورادان اورايا کؤچ» دئيه​سئنئز، داغ کؤچر. سئزئن اوچون مومکون اولمايان هچ بئر شي اولماز. ""=(sسونرا شاگئردلر، تک اولان زامان، عئسانين يانينا گلئب ددئلر: "نه اوچون بئز اونو چيخاردا بئلمه‌دئک؟""'و ائبلئسه آجيقلاندي و ائبلئس اوشاقدان اشئيه چيخدي. اوغلان او آندا صاغالدي.&عئسا جاواب ورئب ددي: "اي ائمانسيز و ترسه نسئل! داها نه واختا قدر سئزئنله اولاجاغام؟ نه واختا قدر سئزه دؤزه​جه‌يم؟ اونو منئم يانيما گتئرئن."%اونو سنئن شاگئردلرئنئن يانينا گتئردئم، لاکئن صاغالدا بئلمه‌دئلر."C$"يارب! اوغلوما يازيغين گلسئن، چونکي غشّئدئر و چوخ اذئيّت چکئر، چونکي تز-تز گاه اودا، گاه دا سويا دوشور.#خالقين يانينا يتئشن زامان، بئر آدام گلدي و عئسانين قاباغيندا دئز چؤکوب ددي:/"W شاگئردلر او زامان باشا دوشدولر کي، عئسا بو سؤزلري اونلارا، تعمئد ورن يحيا حاقّيندا ديئردي.! آمّا سئزه ديئرم: ائليا گلدي و اونو تانيماديلار. لاکئن ائسته‌دئکلري هر شيي اونا اتدئلر. ائنسان اوغلو دا اونلارين اَلئندن اله عذاب چکه​جک. / عئسا جاواب ورئب ددي: "دوزدور، اوّلجه ائليا گله​جک و هر شيي قايدايا سالاجاقدير. ""Q شاگئردلري اوندان سوروشدولار: "اگر اِله‌دئر، بس نه اوچون دئن عالئملري ديئرلر کي، اوّلجه ائليا گلمه‌لي‌دئر؟""pY داغدان اِنَن واخت، عئسا شاگئردلرئنه امر ادئب ددي: "ائنسان اوغلونون اؤلولردن دئرئلمه‌سئنه کئمي، گؤردويونوزو هچ کئمه دمه‌يئن."اونلار دا گؤزلرئني قالديرديلار و عئسادان باشقا هچ کسي گؤرمه‌دئلر.lQعئسا گلدي و اونلارا اَل قويوب ددي: "قالخين، قورخمايين."شاگئردلر بونو اشئدن واخت، قورخو ائچئنده اوزو-اوسته يره ييخيلديلار.5cپطروس حله دانيشيردي کي، نورلو بئر بولود اونلارين اوستونه کؤلگه سالدي. بئردن بولودلاردان بئر سس ددي: "بو منئم سوگئلي اوغلومدور. اوندان چوخ راضي‌يام. اونا قولاق آسين."  پطروس عئسايا ددي: "يارب، بورادا اولماغيميز نه ياخشي اولدو! اگر ائسته‌يئرسن، بورادا اوچ چادير قوراق؛ بئري سنه، بئري موسايا، بئري ده ائليايا."/Wبئردن شاگئردلرئن گؤزونه عئسا ائله موسا و ائليا گؤروندولر. اونلار عئسا ائله صؤحبت ادئردئلر.?wاونلارين قاباغيندا عئسانين گؤرونوشو ديئشئلدي؛ اوزو گون کئمي پارلادي و پالتاري ائشيق کئمي آغ اولدو.b ?عئسا آلتي گوندن سونرا پطروس، يعقوب، و قارداشي يوحنّاني اؤزو ائله گؤتوروب، اونلاري آيريجا اوجا بئر داغين باشينا آپاردي.ykدوغروسونو سئزه ديئرم: بورادا دورانلاردان بعضئسي وار کي، ائنسان اوغلونون اؤز پادشاهليغيندا گلمه‌سئني گؤرمه‌دن اؤلومو دادماياجاق.Mچونکي ائنسان اوغلو آتاسينين شؤوکتئنده اؤز ملکلری ائله گله​جک و او زامان هر کسه اؤز عملئنه گؤره عوض وره​جک.[/آداما نه فايداسي وار کي، بوتون دونيايا صاحئب اولسون، آمّا جانيني ائتئرسئن. و يا ائنسان اؤز جاني عوضئنه نه وره بئلر؟Z-چونکي کئم جانيني خئلاص اتمک ائسته‌سه، اونو ائتئره​جک؛ لاکئن کئم جانيني منئم يولومدا ائتئرسه، اونو قازاناجاقدير.q[او زامان عئسا شاگئردلرئنه ددي: "کئم ائسته‌يئر منئم داليمجا گلسئن، گرک اؤزونو ائنکار اتسئن و چارميخيني گؤتوروب داليمجا گلسئن. "" آمّا عئسا دؤنوب پطروسا ددي: "مندن ردّ اول شيطان! سن مني بودره‌دن داشسان، چونکي سنئن فئکئرلرئن تارينين فئکئرلري ديئل، ائنسانين فئکئرلري‌دئر.")Kپطروس اونو بئر يانا چکدي و اعتئراض ادئب ددي: "حاشا آغا! سنئن باشينا بله بئر شي اصلا گلمز!""ykبو زاماندان عئسا باشلاييب شاگئردلرئنه خبر وردي کي، اونون اورشلئمه گتمه‌سي، آغساقّاللار، باش کاهئنلر، و دئن عالئملرئنئن الئندن چوخ عذاب چکمه‌سي، اؤلدورولمه‌سي، و اوچونجو گونده دئرئلمه‌سي لازيمدير." =او واخت عئسا شاگئردلرئنه جئدّي تاپشيردي کي، اونون مسئح اولدوغونو هچ کسه دمه‌سئنلر.& Eگؤيلرئن پادشاهليغينين آچارلاريني سنه وره​جه‌يم؛ ير اوزونده باغلاديغين هر شي، گؤيلرده باغلانميش اولور و ير اوزونده آچاجاغين هر شي، گؤيلرده آچيلميش اولور.  من ده سنه ديئرم کي، سن پطروس​سان و من کئلئسامي بو داش اوستونده بئنا اِده​جه‌يم و اؤلولر دئيارينين قاپيلاري اونا قالئب گله بئلمه‌يه​جکلر.Y +عئسا اونا ددي: «خوش سنئن حالينا، اي يونا اوغلو شمعون! چونکي بونو سنه بئلدئرن جئسم و قان يوخ، گؤيلرده اولان آتامدير.s _شمعون پطروس جاواب ورئب ددي: "سن دئري تارينين اوغلو مسئحسن."kOعئسا اونلارا ددي: "سئز منئم کئم اولدوغومو ديئرسئنئز؟""Pاونلار جاواب وردئلر: "بعضئلري تعمئد ورن يحيا، بعضئلري ائليا، بعضئلري ده ارميا و يا پيغمبرلردن بئرئسي ديئرلر."]3 عئسا فئلئپ قيصرئيه​سي طرفلرئنه گلدئيي زامان، اؤز شاگئردلرئندن سوروشدو: "خالق ائنسان اوغلونون کئم اولدوغونو ديئر؟""jM او زامان شاگئردلر آنلاديلار کي، چؤرک ماياسيندان يوخ، فرئسئلرئن و صادوقئلرئن تعلئمئندن اوزاق قالماقلاريني نظرده توتموشدو.ve نجه آنلاميرسينيز کي، من سئزه فرئسئلرئن و صادوقئلرئن خمئرماياسيندان اؤزونوزو اوزاق ساخلايين دئينده، چؤره‌يي نظرده توتماميشديم؟) دؤرد مئن آدام اوچون يدّي چؤره‌يي و نچه زنبئل ييغديغينيزي دا خاطيرلاميرسينيز؟)K حله آنلاميرسينيز؟ بش مئن آدام اوچون بش چؤره‌يي و نچه سبد ييغديغينيزي خاطيرلاميرسينيز؟hIعئسا بونو باشا دوشوب اونلارا ددي: "اي آز ائمانلي‌لار! نه اوچون چؤرک گؤتورمه‌دئيئنئز حاقدا آرانيزدا موباحئثه ادئرسئنئز؟ """=شاگئردلر آرالاريندا موباحئثه ادئب ديئردئلر: "چؤرک گؤتورمه‌دئيئمئزه گؤره بله ديئر."8iعئسا اونلارا ددي: "دئقّتلي اولون! فرئسئلر و صادوقئلرئن خمئرماياسيندان اؤزونوزو اوزاق ساخلايين."~شاگئردلر گؤلون او تايينا کچنده، چؤرک گؤتورمه‌يي ياددان چيخارتميشديلار.z}mپئس و زئناکار نسئل بئر علامت آختارير؛ لاکئن اونا يونوس پيغمبرئن علامتئندن باشقا بئر علامت ورئلمه‌يه​جک."" و اونلاري بوراخيب گتدي. ""|3سحر واختي دا ديئرسئنئز: «بو گون کولک اولاجاق، چونکي گؤي قيزارميش و توتقوندور.» گؤيون حاليني سچه بئلئرسئنئز، لاکئن زامانين علامتلرئني سچه بئلمئرسئنئز؟O{آمّا عئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "آخشام اولاندا ديئرسئنئز کي، «هاوا ائستي اولاجاق، چونکي گؤي قيزاريبدير.» ""`z ;فرئسئلر‌له صادوقئلر ياخينلاشيب، عئساني ائمتاحان اتمک اوچون اوندان ائسته‌دئلر کي، اونلارا گؤيدن بئر علامت گؤرسدسئن.ry]'عئسا خالقي مورخّص اتدي و قاييغا مئنئب مجدل دئيارينا گلدي.qx[&يئينلر آروادلار و اوشاقلاردان باشقا دؤرد مئن نفر ائدئلر.w}%هامي ييئب دويدو و آرتيق قالان تئکه​لردن يدّي دولو زنبئل ييغديلار.;vo$يدّي چؤرکله باليقلاري گؤتوروب شوکور اتدي و بؤلوب شاگئردلرئنه وردي. شاگئردلر ده خالقا پايلاديلار.au;#او واخت عئسا خالقا امر اتدي کي، يره اوتورسونلار.1t["" عئسا اونلارا ددي: "نچه چؤره‌‌يئنئز وار؟" ددئلر: "يدّي چؤرک و بئر نچه کئچئک باليغيميز وار."" ""%sC!شاگئردلري اونا ددئلر: "چؤلده بو قدر جاماعاتي دويورماق اوچون چؤره‌يي هارادان تاپاق؟!""_r7 عئسا شاگئردلرئني يانينا چاغيريب ددي: "خالقا اوره‌يئم يانير، چونکي اوچ گوندور کي، يانيمداديرلار و يمه‌يه هچ بئر شيلري يوخدور.ائسته‌مئرم اونلاري آج بوراخيم، مبادا يولدا طاقتدن دوشسونلر."eqCخالق لاللاري دانيشان، چولاقلاري صاغ، توپاللاري يرئين، و کورلاري گؤرن زامان تعجّوب ادئب ائسرايئلئن تاريسينا حمد اتدئلر.lpQاونون يانينا بؤيوک بئر جاماعات ييغيلدي و آرالاريندا توپاللار، چولاقلار، کورلار، لاللار، و بونلاردان باشقا چوخلاري دا وار ائدي. اونلاري عئسانين آياقلاري يانينا قويدولار و عئسا اونلارا شفا وردي.)oKعئسا اورادان چيخيب، جلئل گؤلونون ياخينليغينا گلدي و داغين باشينا چيخيب اورادا اوتوردو.knOاو واخت عئسا جاواب ورئب آروادا ددي: "آرواد، ائمانين بؤيوکدور. سنه ائسته‌دئيئن کئمي اولسون."" و اونون قيزي او ساعاتدا صاغالدي.0mYآرواد ددي: "حاقلي‌سان يارب، آمّا ائتلر ده صاحئبلرئنئن سوفره​سئندن دوشن تئکه​لردن يئيرلر." lعئسا جاواب ورئب ددي: "اوشاقلارين چؤره‌يئني آليب، ائتلره آتماق روا ديئل."kwآمّا آرواد ياخينلاشدي و اونا سجده ادئب ددي: "يارب، منه ائمداد ات."9jkعئسا جاواب ورئب ددي: "من آنجاق ائسرايئل اوئنئن ائتمئش اولان قويونلارينين يانينا گؤنده‌رئلمئشم."iلاکئن عئسا جاوابيندا اونا بئر سؤز بله دمه‌دي. شاگئردلري عئسانين يانينا گلئب اونا يالوارديلار: "بونو مورخّص ات، گتسئن. آرخاميزدان باغيريب گلئر."hکَنَعانلي بئر آرواد او طرفلردن گلئب، چيغيرا-چيغيرا ددي: "آغا، اي داوود اوغلو، منه يازيغين گلسئن. قيزيم ائبلئس اَلئنه توتولوب و پئس بئر حالدادير."cg?عئسا اورادان چيخيب، صور و صيدون بؤلگه​سئنه گتدي.f+ائنساني ناپاک ادن شيلر بونلاردير. يويولماميش اللر​له يمک، ائنساني ناپاک اتمز.Peچونکي اورکدن پئس فئکئرلر، آدام اؤلدورمک، زئناکارليق، عئفّتسئزلئک، اوغورلوق، يالانچي شاهئدلئک و کوفر چيخار.kdOآمّا آغيزدان چيخان، اورکدن چيخار و ائنساني ناپاک ادر. cآنلاميرسينيز کي، آغيزا گئرن هر شي آدامين قارنينا گدئر و ائفراز اولونور؟ab;عئسا ددي: "آيا سئز ده حله باشا دوشمه‌يئبسئنئز؟ ""daAپطروس عئسايا جاواب ورئب ددي: "بئزه بو مثلي آچيقلا."E`اونلاري بوراخين. اونلار کورلارين کور بلدچئلري‌دئرلر؛ کور، کورا يول گؤرسدسه، هر ائکئسي ده قويويا دوشر.1_[ عئسا جاواب ورئب، اونلارا ددي: "گؤيده‌کي آتامين اَکمه‌دئيي هر بئتکي، کؤکوندن قوپاريلاجاق. ""2^] او واخت شاگئردلر گلئب، اونا ددئلر: "آيا بئلئرسن کي، فرئسئلر بو سؤزو اشئدن واخت حئرصلَندئلر؟""]- آغيزا گئرن شي، ائنساني ناپاک اتمز؛ آغيزدان چيخان شي‌دئر کي، ائنساني ناپاک ادر.\ عئسا جاماعاتي يانينا چاغيريب، اونلارا ددي: "قولاق آسين و آنلايين! ""[) منه بوش يره عئبادت ادئرلر، چونکي ائنسان امرلرئني، احکام آديندا تعلئم ورئرلر.»Z «بو خالق دوداقلاري ائله منه حؤرمت ادئر، آمّا اور‌کلري مندن اوزاقدير.lYQاي رئياکارلار! اشعيا پيغمبر سئزئن اوچون نه ياخشي ديئب:VX%آرتيق آتاسينا حؤرمت اتمک مجبورئيّتئنده ديئل.» بلجه سئز، اؤز حدئثلرئنئزدن اؤتري تارينين امرئني باطئل ادئرسئنئز.3W_لاکئن سئز ديئرسئنئز: «کئم آتاسينا يا دا آناسينا دسه: مندن سنه يتئشن کؤمک تارييا تقدئم ادئلئب،EVچونکي تاري بويوروب: «آتانا و آنانا حؤرمت ات» و «آتاسينا يا دا آناسينا يامان دئين آدام گرک اؤلدورولسون.»6Ueعئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "بس سئز نه اوچون اؤز حدئثئنئزدن اؤتري تارينين امرئني پوزورسونوز؟ ""wآمّا عئسا اونلارا ددي: "گتمکلري لازيم ديئل. اونلارا سئز يمک ورئن."=آخشاما ياخين، شاگئردلر اونون يانينا گلئب ددئلر: "بورا چولدور، واخت دا آرتيق گِجدئر؛ خالقي مورخّص ات کي، کندلره گدئب اؤزلرئنه يمک آلسينلار."2<]عئسا قاييقدان اِنَنده بؤيوک بئر جاماعاتي گؤردو و اونلارا يازيغي گلئب، ناخوشلارينا شفا وردي.e;C عئسا بونو اشئدئب، اورادان تک باشينا قاييقلا ساکئت بئر يره گتدي. خالق بونو اشئدن واخت، شهرلردن پئيادا اونون دالينجا گتدي.?:w يحيانين شاگئردلري گلدئلر، و اونون بدنئني گؤتوروب باسديرديلار. و گلئب عئسايا بو باره​ده خبر وردئلر.9! يحيانين باشي بئر سئني ائچئنده گتئرئلدي و قيزا ورئلدي. قيز دا آناسينا آپاردي.h8I و آدام گؤنده‌رئب، زئنداندا يحيانين باشيني کسدئردي.O7 پادشاه قمگئن اولدو؛ آمّا آند ائچدئيئنه و مجلئسده اوتورانلارا گؤره امر اتدي کي، قيزين ائسته‌دئيئني ورسئنلر.16[آمّا قيز آناسينين تحرئکي ائله ددي: "تعمئد ورن يحيانين باشيني بورادا بئر سئني ائچئنده منه ور."5{بو سببدن ده آند ائچئب وعده وردي کي، قيز نه ائسته‌سه، اونا وره​جک.,4Qهئرودون آنادان اولان گونو، هئرودئياسين قيزي مجلئسده اوينادي و بو دا هئرودون خوشونا گلدي.B3}هئرود ائسته‌مئشدي کي، يحياني اؤلدورسون، لاکئن خالقدان قورخموشدو؛ چونکي خالق يحياني پيغمبر ساييردي.t2aچونکي يحيا هئرودا دمئشدي: "اونونلا اِولَنمک سنه جائز ديئل.":1mهئرود، يحياني قارداشي فئلئپئن آروادي هئرودئياسين اوزوندن توتموشدو و باغلاييب، زئندانا آتميشدي.S0و نؤکرلرئنه ددي: "بو، تعمئد ورن يحيادير؛ او، اؤلولردن دئرئلئب. بونا گؤره ده اوندا بله مؤجوزه​لي قودرت گؤرونور."w/ iاو زامان هئرود تِترارخ عئسانين حاقّيندا اولان خبرلري اشئتديw.g :و اونلارين ائمانسيزليغي اوزوندن اورادا چوخ مؤجوزه اتمه‌دي.a-; 9و اوندان ناراحات اولدولار. لاکئن عئسا اونلارا ددي: "هچ بئر پيغمبر هچ يرده حؤرمتسئز ديئل، مگر اؤز وطنئنده و اؤز اِوئنده.",+ 8مگر بوتون باجيلاري آراميزدا ديئل​لر؟ بس بو آداما بوتون بو شيلر هارادان گلدي؟""L+ 7مگر بو، دولگر اوغلو ديئل؟ مگر آناسينين آدي مريم ديئل؟ مگر قارداشلاري يعقوب، يوسئف، شمعون و يهودا ديئل​لر؟$*A 6و اؤز دئيارينا گلئب، اوراداکي کنئسه​لرده خالقا تعلئم ورئردي. اله کي، اونلار حيران قاليب ديئردئلر: "بو آدام بله حئکمتي، بله موجوزه​لي قودرتي هارادان آليب؟b)= 5عئسا بو مثل​لري بئتئرندن سونرا اورادان آيريلدي.$(A 4عئسا دا اونلارا ددي: "بونا گؤره، هر دئن عالئمي کي، گؤيلرئن پادشاهليغينا گؤره تعلئم تاپيب، بئر اِو صاحئبئنه بنزر کي، خزئنه‌سئندن تزه و کؤهنه شيلر چيخاردير."w'g 3" آيا بوتون بو شيلري آنلادينيز؟" اونلار عئسايا ددئلر: "بلي."" ""&) 2و اونلاري اود تندئرئنه آتاجاقلار. اورادا آغلاشما و دئش قيجيرتماسي اولاجاقدير.1%[ 1بو عالمئن آخيريندا دا بله اولاجاق. ملکلر گلئب، پئسلري صالح آداملارين آراسيندان آييراجاقلار=$s 0دولدوغو زامان اونو ساحئله چکدئلر و اوتوروب، ياخشي‌لاري قابلارا ييغديلار و پئسلري اِشئيه آتديلار.# /گئنه، گؤيلرئن پادشاهليغي دهنزه آتيلان بئر تورا بنزر کي، هر جور باليق توتدو. " .چوخ قئيمتلي بئر مئرواري تاپيب، گتدي و بوتون وار-يوخونو ساتيب، اونو آلدي.! -گئنه، گؤيلرئن پادشاهليغي گؤزل مئرواري آختاران بئر تاجئره بنزر کي، !~~ }N|S{{'z1yyx8wkvvOuutt4sVrqqp5o2nemlkPjuiiDhgFfufeudzccb/a`_^>\\f[vZZ7YYXW`V~UU4TSRRbQQPvONMLKJMIHGGkFFE5D+CC3BfAc@??T>b==>@u-باش کاهئنلر و فرئسئلر اونون مثل​لرئني اشئدن واخت، آنلاديلار کي، بو سؤزلري اونلارين حاقّيندا ديئر.+?O,بو داشين اوستونه دوشن تئکه-تئکه اولاجاق، آمّا داش کئمئن اوستونه دوشسه، اونو اَزه​جکدئر.R>+بونا گؤره، سئزه ديئرم کي، تارينين پادشاهليغي سئزدن آلينيب اله بئر خالقا ورئله​جک کي، حاصئلي يتئشدئره بئلسئن.%=C*عئسا اونلارا ددي: "مگر موقدّس يازيلاردا اوخوماييبسينيز کي: «بنّالارين ردّ اتدئيي داش کونجون باش داشي اولدو. بو ربّئن ائشئدئر، و گؤزوموزده حيرتلي گؤرونور.»""'<G)اونلار عئسايا ددئلر: "بو خائنلري قورخولو بئر اؤلومه محکوم اده​جک، اوزوم باغيني دا اؤزگه باغبانلارا ائجاره​يه وره​جک کي، محصولو اونا اؤز واختيندا ورسئنلر."f;E(بلجه، باغين صاحئبي گلنده بو باغبانلارا نه اده​جک؟e:C'و اوغولو توتدولار، باغدان اشئيه ساليب اؤلدوردولر.M9&لاکئن باغبانلار، اوغولو گؤرن واخت، آرالاريندا ددئلر: «وارئث بودور؛ گلئن اونو اؤلدورک و مئراث بئزه قالسين.»,8Q%آخيردا باغ صاحئبي اونلارين يانينا اوغلونو گؤنده‌ردي و ديئردي کي، اوغلوما حؤرمت اِدَرلر.&7E$باغ صاحئبي بو دفه اوّلکئندن داها چوخ نؤکر گؤنده‌ردي. باغبانلار بونلارا دا اله اتدئلر..6U#آمّا باغبانلار نؤکرلري توتوب بئرئني دؤيدولر، بئرئني اؤلدوردولر، بئرئني ده داشا باسديلار.(5I"محصول زاماني يتئشن واخت، باغبانلارين يانينا نؤکرلرئني گؤنده‌ردي کي، محصولو آلسينلار.h4I!آيري بئر مثل اشئدئن: بئر مالئک وار ائدي کي، اوزوم باغي اکدي. باغين اطرافينا حاصار چکدي. اوزومو سيخماق اوچون ائچئنده بئر حوووض قازدي و بئر بورج تئکئب باغي باغبانلارا ائجاره​يه وردي و سفره چيخدي.*3M چونکي يحيا سئزه صالحلئک يولوندا گلدي، سئز اونا ائنانمادينيز. لاکئن باج ييغانلار و فاحئشه​لر ائنانديلار. بونو گؤرندن سونرا بله پشمان اولوب اونا ائنانمادينيز.i2K" بو ائکئسئندن هانسي آتاسينين ائسته‌دئيئني يرئنه يتئردي؟" جاواب وردئلر: "بئرئنجئسي" عئسا اونلارا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم: باج ييغانلار و فاحئشه​لر تارينين پادشاهليغينا سئزدن قاباق گئررلر. ""41aآدام ائکئنجئسئنئن يانينا دا گلئب همن سؤزو ددي. اوغول جاواب وردي: «گده‌رم، آغا.» آمّا گتمه‌دي.|0qاوغول جاواب وردي: «ائسته‌مئرم.» لاکئن سونرا، پشمان اولوب گتدي.l/Qبونا نجه دوشونورسونوز؟ بئر آدامين ائکي اوغلو وار ائدي. بئرئنجئسئنئن يانينا گدئب ددي: «اوغول، بو گون گت اوزوم باغيندا ائشله.»l.Q" اونا گؤره ده عئسايا بله جاواب وردئلر: "بئلمئرئک."" عئسا دا اونلارا ددي: "من ده سئزه دمئرم کي، بو ائشلري نه ائقتئدارلا گؤرورم. ""2-]آمّا اگر «ائنسانلاردان ائدي دسک»، جاماعاتدان قورخوروق، چونکي هامي يحياني بئر پيغمبر سايير."C,يحيانين تعمئدي هارادان ائدي؟ گؤيدن ائدي يوخسا ائنسانلاردان؟" اونلار آرالاريندا مصلحتله‌شئب ددئلر: "اگر «گؤيدن ائدي دسک»، دئيه​جک: «بس نه اوچون اونا ائمان گتئرمه‌دئنئز؟»7+gعئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "من ده سئزدن بئر سوآل سوروشاجاغام. اگر منه جاواب وره​سئنئز، او زامان من ده سئزه دئيه​جه‌يم کي، بو ائشلري کئمئن ائقتئداري​ائله گؤرورم. ""2*]عئسا معبده گئرئب اورادا تعلئم ورئردي کي، باش کاهئنلر و خالقين آغساقّاللاري اونون يانينا گلئب ددئلر: "بو ائشلري نه ائقتئدارلا ادئرسن؟ و سنه بو ائقتئداري کئم ورئب؟""w)gاگر ائمان اده​سئنئز، دوعادا نه ائستيه​سئنئز، آلاجاقسينيز.v(eعئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم: اگر ائمانينيز اولوب شوبهه اتميه​سئنئز، نه ائنکي انجئر آغاجينا ادئله‌ني اده بئلرسئنئز، بو داغا دئيه​سئنئز ده کي، «قالخ، دهنزه آتيل»، اولاجاقدير. ""'/شاگئردلري بونو گؤرن واخت، تعجّوب ادئب ددئلر: "انجئر آغاجي بئر آندا نجه قورودو؟!""_&7يول قيراغيندا بئر انجئر آغاجي گؤروب اونا ياخينلاشدي، آمّا اوندا يارپاقدان باشقا هچ بئر شي تاپمادي. او زامان اونا ددي: "قوي بوندان سونرا سندن هچ ميوه چيخماسين!"" و انجئر آغاجي او آندا قورودو.L%سحر ارکن عئسا شهره قاييداندا آجيقدي.$و اونلاري قويوب شهردن کنارا، بيت عنيايا گتدي و گجه​ني اورادا قالدي.|#q" "بونلارين نه ددئکلرئني اشئدئرسن؟" عئسا ددي: "بلي، مگر هچ اوخوماييبسينيز کي، «اوشاقلارين و سود اَمَنلرئن آغزيندان حمد تؤکدوردون؟!»"""""لاکئن باش کاهئنلر و دئن عالئملري اونون عجايئب ائشلرئني و معبدده "هوسانّا، داوودون اوغلونا" باغيران اوشاقلاري گؤرن واخت، قضبله‌نئب ددئلر:! معبدده کورلار و توپاللار اونون يانينا گلدئلر و عئسا اونلارا شفا وردي.V % و اونلارا ددي: "يازيليب کي، «منئم اِوئمه دوعا اِوي ديئله​جک، آمّا سئز اونو اوغرولار يوواسينا دؤنده‌رئرسئنئز.»""eC عئسا معبده گئردي و آليش-ورئش ادنلرئن هاميسيني اشئيه قوودو؛ صرّافلارين مئزلرئني و گؤيرچئن ساتانلارين کورسولرئني چوئردي.~u جاماعات ديئردئ: "بو جلئلئن ناصئره شهرئندن اولان عئسا پيغمبردئر." عئسانين اورشلئمه گئردئيي زامان، بوتون شهر جوشا گلئب سوروشدو: "بو کئمدئر؟"" عئسانين قاباغيندا گدن و دالينجا گلن جاماعات قيشقيريرديلار: "هوسانّا ، داوودون اوغلونا! ربّئن آديندا گلن موبارک اولسون! لاپ اوجالاردا هوسانّا!""Eجاماعاتين چوخلاري پالتارلاريني يولا دؤشه​دئلر و اؤزگه​لر ده آغاجلارين بوداقلاريني کسئب يولا سردئلر.8iاششکله سيپاني گتئردئلر، پالتارلاريني اونلارين اوستونه قويدولار و عئسا اونلارين اوستونه مئندي.c?شاگئردلر گدئب عئسانين اونلارا ددئيي کئمي اتدئلر.mS"صحيون قيزينا ديئن، باخ، پادشاهين سنئن يانينا گلئر؛ او حلئمدئر، اِششه‌يه مئنمئش، سيپايا مئنمئش، اششه‌يئن بالاسينا مئنمئش."بو، اونون اوچون باش وردي کي، پيغمبر واسئطه​سئله ديئلن سؤز يرئنه يتئشسئن:+Oاگر کئمسه سئزه بئر شي دسه، دئيرسئنئز کي، ربّئن بونا احتئياجي وار، آنَن گري گؤنده‌ره​جک.F"قاباغينيزداکي کنده گدئن. گئردئکده باغلي بئر اششکله بئر سيپاني تاپاجاقسينيز. اونلاري آچيب منه گتئرئن. ""~ wاونلار اورشلئمه ياخينلاشيب زيتون داغينين يانيندا اولان بيت فاجي‌يا گلن زامان، عئسا ائکي شاگئردئنه بو سؤزلري ديئب اونلاري گؤنده‌ردي:H "عئسانين اونلارا رحمي گلئب، گؤزلرئنه ال سورتدو؛ او آندا اونلارين گؤزلري آچيلدي و عئسانين دالينجا گتدئلر.[/!اونلار اونا ددئلر: "يارب، گؤزلرئمئز آچيلسين."! عئسا داياندي و اونلاري چاغيريب ددي: "مندن نه ائسته‌يئرسئنئز کي، سئزه ادئم؟""آمّا جاماعات اونلارا آجيقلانيب، ساکئت اتمه‌يه چاليشديلار. آمّا اونلار داها اوجادان باغيرديلار: "آغا، اي داوود اوغلو! بئزه يازيغين گلسئن."[/يول قيراغيندا اوتوران ائکي کور، عئسانين کچدئيئني اشئدن واخت، باغيرديلار: "آغا، اي داوود اوغلو! بئزه يازيغين گلسئن."r]ارئحادان چيخاندا بؤيوک بئر جاماعات عئسانين دالينجا گتدي.[ /چونکي ائنسان اوغلو گلمه‌يئب کي، اونا خئدمت اولونسون. گلئب کي، خئدمت اتسئن و بئر چوخلاري اوچون جانيني فئدئيه ورسئن.z mو آرانيزدا بئرئنجي اولماق ائسته‌ين، او بئرئلرئن قولو اولسون.O آمّا سئزئن آرانيزدا گرک بله اولماسين. سئزئن آرانيزدا بؤيوک اولماق ائسته‌ين هر کس، او بئرئلرئن نؤکري اولسون. 3آمّا عئسا اونلاري يانينا چاغيريب ددي: "بئلئرسئنئز کي، قيري​يهودئلرئن ريئسلري اونلارا حؤکمدارليق ادرلر و آغالاري اونلارين اوستونه حاکئمئيّت سوررلر. ""j Mاون شاگئرد، بونو اشئدن واخت، ائکي قارداشا قضبلندئلر.H عئسا اونلارا ددي: "ائچه​جه‌يئم پئياله​دن ائچه​جکسئنئز؛ آمّا صاغيمدا، يا دا سولومدا اوتورماغا ائجازه ورمک منئم اَلئمده ديئل. آتام بو يرلري موعيّن آداملار اوچون حاضيرلاييب."" لاکئن عئسا جاواب ورئب ددي: "سئز نه ائسته‌دئيئنئزي بئلمئرسئنئز. مگر ائچه​جه‌يئم پئياله​دن ائچه بئلرسئنئز؟" اونلار ددئلر: "اده بئلرئک."" "" " عئسا اونا ددي: "نه ائسته‌يئرسن؟" آرواد اونا ددي: "امر ات کي، منئم بو ائکي اوغلوم سنئن پادشاهليغيندا بئري صاغيندا و بئري ده سولوندا اوتورسون."" ""a;او زامان، زِبِدِي اوغوللارينين آناسي، اوغوللاري ائله عئسانين يانينا گلئب، تعظئم اتدي و ددي کي، اوندان بئر خاهئشي وار.~uقيري​يهودئلره تسلئم اده​جکلر کي، اونلار اونو اَله سالسينلار، قامچي ائله دؤيوب، چارميخا چکسئنلر. آمّا او، اوچونجو گون دئرئله​جکدئر.R"باخين، اورشلئمه گدئرئک. ائنسان اوغلو باش کاهئنلر و دئن عالئملرئنئن اَلئنه ورئله​جک. اونو اؤلومه محکوم ادئب ""-عئسا اورشلئمه طرف يولا دوشنده اون‌​ائکي شاگئردي بئر يانا آپاريب، اونلارا ددي:pYبلجه ده آخيرکي‌لار اوّل و اوّلکي‌لر آخيرکي اولاجاقلار.T!آيا ائختئياريم يوخدور کي، اؤز ماليملا نه ائسته‌دئيئمي اِدئم؟ آيا سن منئم سخاوتلي اولدوغوما پاخيلّيق ادئرسن؟» موزدونو آل، گت. ائسته‌يئرم کي، بو آخيرکي‌لارا دا سنه وردئيئم قدر ورئم.i~K لاکئن باغ صاحئبي جاواب ورئب، اونلارين بئرئنه ددي: «دوستوم! من سنه حاقسيزليق اتمئرم. مگر سن منئمله بئر دئنارا راضيلاشمادين؟v}e ددئلر: «بو آخيرکي‌لار آنجاق بئر ساعات ائشله‌دئلر، آمّا سن اونلاري بئزئمله کي، گونون آغيرليق و ائستئلئيئني چکمئشئک، بئر توتدون.»U|# آلاندان سونرا، باغ صاحئبئنه شئکايت ادئب،B{} اونا گؤره ده، اوّلکي‌لر اله دوشوندولر کي، داها چوخ آلاجاقلار. لاکئن اونلار دا هر بئري بئر دئنار آلدي.zw اون‌بئرئنجي ساعاتا ياخين ائشه گلنلر، هر بئري بئر دئنار آلديلار.]y3آخشام واختي باغ صاحئبي اؤز ناظئرئنه ددي: «ائشچئلري چاغير و آخيرکي‌لاردان باشلاييب، اوّلکي‌لره کئمي موزدلرئني ور.»/xWاونلار اونا ددئلر: «چونکي هچ کئم بئزي ائشه گؤتورمه‌يئب.» اونلارا ددي: «سئز ده باغيما گدئن.»wگونون اون‌بئرئنجي ساعاتينا ياخين چيخيب، ائشسئز دوران اؤزگه ائشچئلري تاپدي و اونلارا ددي: «نه اوچون بورادا بوتون گون آوارا دوروبسونوز؟»|vqگونون آلتينجي و دوقّوزونجو ساعاتينا ياخين گئنه چيخيب بله اتدي.u%اونلارا ددي: «سئز ده اوزوم باغينا گدئن و حاقّينيزي وره​رم.» اونلار دا گتدئلر.(tIگونون اوچونجو ساعاتينا ياخين چيخيب، اؤزگه ائشچئلري ميداندا گؤردو کي، ائشسئز دوروبلار. sائشچئلر‌له گونو بئر دئنارا راضيلاشيب، اونلاري اوزوم باغينا گؤنده‌ردي.kr Q"دوغرودان دا گؤيون پادشاهليغي تورپاق صاحئبي اولان بئر آداما بنزر کي، سحر ارکن دوروب، اوزوم باغي اوچون ائشچي توتماغا چيخدي. ""qلاکئن چوخ بئرئنجي‌لر آخيرکي و چوخ آخيرکي‌لار بئرئنجي اولاجاقلار.Kpو هر کئم منئم آديم اوزوندن اِوئني، قارداشلاريني، باجيلاريني، آتاسيني، آناسيني، اوشاقلاريني و يا زمئلرئني بوراخميش اولسا، يوز دفه آرتيق آلاجاق، هم ده ابدي حياتا وارئث اولاجاق.3o_عئسا دا اونلارا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم: او زامان کي، ائنسان اوغلو هر شيئن تزه​لنمه‌سئنده شؤوکتلي تختئنه اوتورور، منئم داليمجا گلن سئزلر ده اون‌ائکي تختئن اوستونده اوتوروب، ائسرايئلئن اون‌​ائکي قبئله​سئنه حؤکم اده​جکسئنئز. ""dnAاو واخت پطروس اونا جاواب ورئب ددي: "باخ، بئز هر شيي آتيب سنئن دالينجا گلمئشئک، اگر بله‌دئر، بس بئزئم نه‌يئمئز اولاجاق؟"":mmعئسا اونلارا باخيب ددي: "ائنسانلار اوچون بو، قِيري​مومکوندور، لاکئن تاري اوچون هر شي مومکوندور." lشاگئردلري بونو اشئدنده چوخ تعجّوب ادئب ددئلر: "بس کئم نئجات تاپا بئلر؟!""ak;گئنه سئزه ديئرم: دَوه​نئن ائينه دِشئيئندن کچمه‌سي، وارلي بئر آدامين تارينين پادشاهليغينا گئرمه‌سئندن داها آساندير.9jkعئسا شاگئردلرئنه ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم: وارلي آدام گؤيون پادشاهليغينا چتئنلئکله گئره​جک. """i=آمّا جاوان اوغلان بو سؤزو اشئدن واخت، پرت اولوب گتدي، چونکي چوخ مال-دؤولتي وار ائدي.vheعئسا اونا ددي: "اگر کامئل اولماق ائسته‌يئرسن، گت نه‌يئن وارسا سات، يوخسوللارا پايلا. گؤيده خزئنن اولاجاق. سونرا گل، منه پيرو اول."g/جاوان اوغلان عئسايا ددي: "بوتون بونلاري يرئنه يتئرمئشم، داها نه‌يئم اسکئکدئر؟""\f1آتا و آنانا حؤرمت ات؛ و قونشونو اؤزون کئمي سو.Le" آدام عئسايا ددي: "هانسي احکامي؟" عئسا دا ددي: "آدام اؤلدورمه؛ زئنا اتمه؛ اوغورلوق اتمه؛ يالان شهادت ورمه؛ ""9dkعئسا اونا ددي: "نه اوچون نه‌يئن ياخشي اولدوغو باره​ده مندن سوروشورسان؟ فقط واحئد اولاندير کي، ياخشي‌دير. لاکئن اگر ابدي حياتا گئرمک ائسته‌يئرسن، احکامي يرئنه يتئر.";coبئر آدام عئسانين يانينا گلئب ددي: "اوستاد! ابدي حياتا مالئک اولماق اوچون نه ياخشي عمل اتملي‌يَم؟""Wb'و اونلارين اوستونه ال قويوب، اورادان گتدي.Qaعئسا ددي: "قويون اوشاقلار منئم يانيما گلسئنلر! اونلارا مانع اولمايين، چونکي گؤيون پادشاهليغي بله​لرئنکئدئر."V`% او واخت اوشاقلار عئسانين يانينا گتئرئلدي کي، اونلارا ال قويوب برکت ورسئن، آمّا شاگئردلري اونلارا آجيقلانديلار.y_k چونکي اله خاجه​لر وار کي، آنا قارنيندان اله دوغولوبلار؛ و اله خاجه​لر ده وار کي، ائنسانلار طرفئندن اله ادئلئبلر. گؤيون پادشاهليغي اوچون اؤزلرئني خاجه سايانلار دا واردير. بونو قبول اده بئلن قبول اتسئن.A^{ آمّا عئسا اونلارا ددي: "هرکس بو سؤزو قبول اده بئلمز، مگر او آداملار کي، بو قابئلئيّت اونلارا ورئلئب. ""L] شاگئردلر عئسايا ددئلر: "اگر اَرله آروادي آراسينداکي موناسئبت بله​دئر، دمه‌لي اولنمه​مک داها ياخشي‌دير."H\  سئزه ديئرم: کئم آرواديني زئنادان باشقا اؤزگه بئر سببه گؤره بوشاييب، آيري بئر آروادلا اِولنسه، زئنا ادئر.~[uعئسا اونلارا ددي: "اورکلرئنئزئن برکلئيئنه گؤره موسا ائجازه وردي کي، آروادلارينيزي بوشايا بئله​سئنئز. لاکئن باشلانيشدان بله ديئلدي. ""bZ=اونلار عئسايا ددئلر: "اگر بله‌دئر، بس نه اوچون موسا ديئب کي، اَر، آروادينا بئر بوشانما کاغيذي ورئب، اونو بوشايا بئلر؟""?Ywاله کي، اونلار آرتيق ائکي يوخ، بئر بدندئرلر. بلجه، تارينين بئرلشدئردئيئني، ائنسان آييرمامالي‌دير.6Xeو ددي: «بونا گؤره کئشي آتا-آناسيندان آيريليب، آروادينا ياپيشاجاق و ائکئسي بئر بدن اولاجاقلار.»6Weعئسا جاواب ورئب ددي: "مگر اوخوماييبسينيز کي، «باشلانيشدا خالئق اونلاري کئشي و آرواد ياراتدي.»""YV+فرئسئلر اونو ائمتاحان اتمک اوچون اونون يانينا گلئب ددئلر: "آيا کئشئيه جائزدئر کي، آرواديني هر سببه گؤره بوشاسين؟""Uبؤيوک بئر جاماعات اونون دالينجا گتدي و عئسا اورادا اونلارا شفا وردي.1T ]عئسا بو سؤزلري بئتئرندن سونرا، جلئلدن چيخيب اوردونون او بئري تايينا، يهودئيه دئيارينا گلدي.US##گؤيده اولان آتام دا سئزه اله اده‌جک، اگر سئزلردن هر بئرئنئز ده قارداشينيزين خاطاسيني اورکدن باغيشلاماياسينيز. R"و قضبله‌نئب بوتون بورجونو وره‌نه قدر، اونو ائشکنجه ورنلرئن الئنه وردي.Q!من سنه رحم اتدئيئم کئمي، مگر سن ده يولداشينا رحم اتمه‌لي ديئلدئن؟!»HP  او زامان آغاسي نؤکري يانينا چاغيريب، ددي: «اي پئس نؤکر، يالوارديغين اوچون بوتون او بورجو سنه باغيشلاديم.]O3بو آدامين يولداشلاري، باش وِرَن حادئثه​ني گؤرن واخت، چوخ پرت اولدولار و گدئب بوتون اولانلاري آغالارينا خبر وردئلر.N لاکئن نؤکر قبول اتمه‌يئب، بورجونو وره‌نه قدر اونو زئندانا سالديردي.Mيولداشي آياقلارينا دوشوب يالواردي: «منه مؤهلت ور، بورجومو وره​رم.»qL[آمّا او نؤکر چؤله چيخيب، اونا يوز دئنار بورجلو اولان بئر يولداشيني تاپدي. اونو ياخالادي و بوغازيندان ياپيشيب ددي: «بورجونو ور!»{Koآغاسينين قولا رحمي گلدي. اونو آزاد ادئب، بورجونو دا باغيشلادي.(JIاو زامان نؤکر يره دوشدو و اونا سجده ادئب ددي: «منه مؤهلت ور، بورجومون هاميسيني وره​رم.»vIeبورجونو ورمه‌يه بئر شيي اولماديغي اوچون، آغاسي امر وردي کي، او، آروادي و اوشاقلاري و بوتون وار-يوخو ساتيلسين و بورجو گري آلينسين.7Hgحسابلاشماغا باشلاديغي زامان، اونون يانينا بئر نؤکر گتئرئلدي کي، اون مئن تالانت بورجو وار ائدي.G)چونکي گؤيون پادشاهليغي او پادشاها بنزر کي، نؤکرلری ائله حسابلاشماق ائسته‌دي.vFeعئسا اونا ددي: "سنه ديئرم: يدّي دفه يوخ، يتمئش دفه يدّي دفه! ""ZE-او زامان پطروس گلئب عئسايا ددي: "يارب، قارداشيم منئم حاقّيمدا نچه دفه خاطا اتسه، اونو باغيشلامالي‌يام، يدّي دفه؟"" ~l}}|~{{5zyxwwvCuttYssjrponmUlBkkjjhgfoedcbaaQ``N^]x\[{[:Z_YXW,VUTT$SRR0QQ;PONNN:MMNLKKJZIEHHG`FFDCBB`AAB@@?>0==0<;:99}88w87i655`44Y33A22007//0.s-,,8++D*)('&%%N$K##;"H! w #/&?  |w; 3  ZN" &>uچونکي بو منئم قانيمدير، عهدئن قاني کي، گوناهلارين باغيشلانماسي اوچون بئر چوخلاري يولوندا تؤکولور.!بئر پئياله ده گؤتوروب شوکور اتدي و اونلارا ورئب ددي: "بوندان هامينيز ائچئن. ""^5اونلار يمک يئيرکن، عئسا چؤره‌يي گؤتوردو و برکتله​يئب پارچالادي و شاگئردلره ورئب ددي: "آلين، ييئن! بو منئم بدنئمدئر."-S" اونو اله ورن يهودا ددي: "حتمن کي، من ديئلم، اوستاد؟" عئسا دا اونا ددي: "ددئيئن کئمي​دئر."" ""b=ائنسان اوغلو نجه کي، اونون باره​سئنده يازيليب، گدئر. آمّا واي او آدامين حالينا کي، ائنسان اوغلو اونون واسئطه​سئله اله ورئلئر! او آدام هچ آنادان اولماسايدي، اونون اوچون داها ياخشي اولاردي. عئسا جاواب ورئب ددي: "اَلئني منئمله بوشقابا اوزادان، مني اَله وره​جک. "" 'اونلار چوخ پرت اولدولار و هر بئرئسي "حتمن کي، من ديئلم، يارب؟" دمه‌يه باشلادي. يمک يئينده عئسا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم: سئزلردن بئري مني اَله وره​جک."t aآخشام دوشنده، عئسا اون‌ائکي شاگئردي ائله يمه‌يه اوتوردو. شاگئردلر عئسانين اونلارا امر اتدئيي کئمي ادئب پاسخاني حاضيرلاديلار.# ?عئسا دا ددي: "شهره گئرئب فئلانکسئن يانينا گدئن و اونا ديئن: «اوستاد ديئر؛ واختيم ياخيندير. شاگئرلرئمله بئر يرده پاسخاني سنئن اوئنده يرئنه يتئره​جه‌يئک.»""~uفطئر بايرامينين بئرئنجي گونونده شاگئردلر عئسانين يانينا گلئب ددئلر: "هارادا ائسته‌يئرسن کي، سنئن اوچون پاسخا يمه‌يئني حاضيرلاياق؟""s_او واختدان يهودا، عئساني اَله ورمک اوچون فورصت آختاريردي.&E"اونو اَله ورسم، منه نه وِرَرسئنئز؟" اونلار دا يهودايا اوتوز گوموش پاراسي وعده وردئلر.!;او زامان اون​ائکئلردن، يهودا ائسکاريوت آدلانان بئري، باش کاهئنئن يانينا گدئب ددي:^5 دوغروسونو سئزه ديئرم: ائنجئلئن بو خوش خبري دونيانين هاراسيندا وعظ ادئلسه، بو آروادين اتدئيي ده ديئلئب خاطيرلاناجاق.{o بو آرواد بو عطئري منئم بدنئمه تؤکمکله مني دفن اوچون حاضيرلادي.} يوخسوللار همئشه يانينيزداديرلار، لاکئن من همئشه يانينيزدا ديئلم.0Y آمّا عئسا بونو بئلئب اونلارا ددي: "نه اوچون بو آروادي ائنجئدئرسئنئز؟ او منه ياخشيليق اتدي. ""w اولاردي کي، بو عطئر باها بئر قئيمته ساتيليب يوخسوللارا ورئلسئن."~uشاگئردلر، بونو گؤرن واخت، قضبله‌نئب ددئلر: "بو ائسراف نه اوچون؟~3بئر آرواد اونون يانينا گلدي. آرواد مرمر بئر قابدا چوخ قئيمتلي بئر عطئر گتئرمئشدي. عئسا سوفره​ده اوتورارکن، آرواد عطئري اونون باشينا تؤکمه‌يه باشلادي.i}Kعئسا بيت عنيادا، جوذاملي شمعونون اوئنده اولان واخت،|#آمّا ددئلر: "بو ائش بايرامدا اولماسين، يوخسا خالق آراسيندا ائغتئشاش باش ورر."u{cو مصلحتلشدئلر کي، نجه عئساني حئيله ائله توتوب اؤلدورسونلر.(zIاو زامان باش کاهئنلر و خالقين آغساقّاللاري قيافا آدلي باش کاهئنئن سارايينا ييغيشديلارay;"نجه کي، بئلئرسئنئز ده، ائکي گوندن سونرا پاسخا بايرامي باشلاناجاق و ائنسان اوغلو چارميخا چکئلمک اوچون اَله ورئله​جک."kx Qعئسا بوتون بو سؤزلري بئتئرندن سونرا، شاگئردلرئنه ددي:w'.بونلار ابدي عذابا دوچار اولاجاقلار، آمّا صالحلر ابدي حياتا مالئک اولاجاقلار.v-پادشاه دا اونلارا جاواب ورئب دئيه​جک: «دوغروسونو سئزه ديئرم: هر نه کي، منئم بو لاپ کئچئکلرئمدن بئرئنه اِتمه​دئنئز، منه ده اِتمه​مئش اولدونوز.»u{,او زامان اونلار دا جاواب ورئب دئيه​جکلر: «يارب! سني نه واخت آج، سوسوز، قرئب، لوت، ناخوش، يا دا زئنداندا گؤردوک کي، سنه خئدمت اتمه​دئک؟»Vt%+قرئب ائدئم، مني قبول اتمه‌دئنئز. لوت ائدئم، مني گيئندئرمه​دئنئز؛ ناخوش و زئنداندا ائدئم، فئکرئمه اولمادينيز.»s*چونکي آج ائدئم، منه يمک ورمه​دئنئز؛ سوسوز ائدئم، منه سو ورمه​دئنئز.br=)او زامان سولونداکي‌لارا دئيه​جک: «اوزاق اولون، اي ملعونلار! ائبلئسه و اونون ملکلرئنه حاضيرلانميش ابدي اودا يوللانين.q(پادشاه اونلارا جاواب ورئب دئيه​جک: «دوغروسونو سئزه ديئرم: هر نه کي، منئم لاپ کئچئک قارداشلاريمين بئرئنه اتدئنئز، منه ده اتمئش اولدونوز.»opW'نه زامان سني ناخوش، يا دا زئنداندا گؤروب يانينا گلدئک؟»}os&نه زامان سني قرئب گؤروب قبول اتدئک، يا دا لوت گؤروب گيئندئردئک؟cn?%او زامان صالح آداملار اونا جاواب ورئب دئيه​جکلر: «يارب، بئز سني نه زامان آج گؤروب يدئرتدئک، يا دا سوسوز گؤروب سو وردئک؟2m]$لوت ائدئم، مني گيئندئردئنئز. ناخوش ائدئم، منه باش چکدئنئز؛ زئنداندا ائدئم، يانيما گلدئنئز.»0lY#چونکي آج ائدئم، منه يمک وردئنئز؛ سوسوز ائدئم، منه سو وردئنئز؛ قرئب ائدئم، مني قبول اتدئنئز.k#"او زامان، پادشاه صاغينداکي‌لارا دئيه​جک: «اي سئز، آتامين موبارکلري، گلئن و او سلطنتي مئراث آلين کي، دونيا ياراناندان بري سئزئن اوچون حاضيرلانيب.Vj%!قويونلاري صاغينا و کچئلري سولونا قوياجاق.miS بوتون خالقلار اونون حوضورونا ييغيلاجاقلار. او زامان، چوبان قويونلاري کچئلردن آييرديغي کئمي، اونلاري بئر​بئرئندن آييراجاق.>huائنسان اوغلو اؤز جلالي ائچئنده بوتون ملکلری ائله بئرلئکده گلنده، شؤوکتلي تختي اوستونده اوتوراجاق.#g?او دَيَرسئز قولو چؤل قارانليغينا آتين. اورادا آغلاشما و دئش قيجيرتماسي اولاجاقدير.»nfUچونکي کئمده وارسا، اونا داها چوخ ورئله​جک و او بوللوق ائچئنده اولاجاق. آمّا کئمده يوخسا، الئنده اولان دا اوندان آليناجاقدير.^e5تالانتي اوندان آلين و اون تالانتي اولانا ورئن.)dKاوندا گرک منئم پولومو صرّافلارا وره‌يدئن کي، من قاييداندا، اونو فايداسي ائله گري آليم.~cuآمّا قولون آغاسي اونا جاواب ورئب ددي: «اي پئس و تنبل قول! منئم، اکمه‌دئيئمي يردن بئچدئيئمي، سپمه‌دئيئمي يردن ييغديغيمي بئلئردئن، هه؟ bقورخدوم و گدئب سنئن تالانتيني ير آلتيندا گئزلتدئم. بويور، بو دا مالين.»ayبئر تالانت آلميش اولان دا گلئب ددي: «آغا! سنئن برک بئر آدام اولدوغونو بئلئردئم؛ اکمه‌دئيئني، يردن بئچرسن، سپمه‌دئيئني، يردن ييغارسان.`قولون آغاسي اونا ددي: «آفرئن ياخشي و صادئق قولوم! سن خيردا ائشلرده صادئق اولدون، سني بؤيوک ائشلر اوستونه قوياجاغام. آغانين شادليغينا شرئک اول.»2_]ائکي تالانت آلان دا گلئب ددي: «آغا! منه ائکي تالانت وردئن. باخ، من داها ائکي تالانت قازانديم.» ^ قولون آغاسي اونا ددي: «آفرئن ياخشي و صادئق قول! سن خيردا ائشلرده صادئق اولدون، سني بؤيوک ائشلر اوستونه قوياجاغام. آغانين شادليغينا شرئک اول.»[]/بش تالانت آلان آدام گلدي و داها بش تالانت گتئرئب ددي: «آغا! سن منه بش تالانت وردئن، باخ، من داها بش تالانت قازانديم.»#\?اوزون بئر زاماندان سونرا بو قوللارين آغاسي قاييتدي و اونلارلا حسابلاشماق ائسته‌دي.[آمّا بئر تالانت آلان آدام گدئب، يري قازدي و آغاسينين پولونو گئزلتدي.eZCائکي تالانت آلان دا بلجه داها ائکي تالانت قازاندي.Y}بش تالانت آلان گدئب اونلارلا تئجارت اتدي و داها بش تالانت قازاندي.ZX-بئرئنه بش تالانت وردي، بئرئنه ائکي تالانت، بئرئنه ده بئر تالانت. هر بئرئنه اؤز قابئلئيّتئنه گؤره ورئب، سفره چيخدي.PWگؤيون پادشاهليغي سفره چيخماق ائسته‌يَن بئر آداما بنزر کي، قوللاريني چاغيريب مال-دؤولتئني اونلارا تاپشيردي.8Vi اونا گؤره سئز ده اوياق اولون. چونکي ائنسان اوغلونون نه گله​جک گونونو بئلئرسئنئز نه ده ساعاتيني.|Uq آمّا او جاواب ورئب ددي: «دوغروسونو سئزه ديئرم: سئزي تانيميرام.»T} سونرا او بئري قيزلار دا گلدئلر و ددئلر: «آغا، آغا، قاپيني بئزه آچ.»CS اونلار ياغ آلماغا گدندن سونرا بَي گلدي و حاضير اولانلار اونونلا توي مجلئسئنه گئردئلر و قاپي باغلاندي.R/ لاکئن عاغيلّي‌لار جاواب ورئب ددئلر: «بله اولماسين کي، ياغ نه بئزه چاتسين، نه ده سئزه. ياخشيسي بودور کي، گدئب ياغ ساتانلاردان اؤزونوز اوچون آلاسينيز.»(QIعاغيلسيزلار عاغيلّي‌لارا ددئلر: «ياغينيزدان بئزه ده ورئن، چونکي چيراقلاريميز سؤنور.»qP[او واخت قيزلارين هاميسي دوروب چيراقلاريني حاضيرلاديلار. Oگجه ياريسي بئر قيشقيريق دوشدو: «باخين، بَي گلئر. اونون پئشوازينا چيخين!»N{بَيئن يوبانديغينا گؤره، اونلارين هاميسيني يوخو باسدي و ياتديلار.{Moآمّا عاغيلّي‌لار اؤزلری ائله قابلاريندا ياغ دا گؤتورموشدولر.Lعاغيلسيزلار چيراقلاريني گؤتورموشدولر، آمّا ياغ گؤتورمه​مئشدئلر.VK%اونلاردان بشي عاغيلّي، بشي عاغيلسيز ائدي.UJ %"او زامان گؤيون پادشاهليغي او اون باکئره قيزا بنزه‌يه​جک کي، چيراقلاريني گؤتوروب به‌يئن پئشوازينا چيخديلار. ""PI3اونو ائکي شقّه ادئب رئياکارلارلا همن عاقئبته آتاجاق؛ اورايا کي، اورادا آغلاشما و دئش قيجيرتماسي اولاجاقدير.H#2قولون آغاسي، اونون گؤزلمه​دئيي بئر گونده و بئلمه‌دئيي بئر ساعاتدا گله​جک،pGY1و يولداشلاريني دؤيوب عيّاشلارلا ييئب ائچمه‌يه باشلاسا.xFi0آمّا اگر قول پئس اولوب اوره‌يئنده دسه کي، «آغام گج گله​جک»،E/دوغروسونو سئزه ديئرم؛ آغاسي بوتون مال-دؤولتئني اونا تاپشيراجاقدير.tDa.بختور او قول کي، آغاسي گلنده اونو بو جور ائشه مشغول تاپسين.eCC-کئمدئر او صادئق و عاغيلّي قول کي، آغاسي، اِوئنئن اهلئني اونا تاپشيريب اله کي، قوللارين يمه‌يئني واختلي-واختيندا ورسئن؟;Bo,بونون اوچون سئز ده حاضير اولون؛ چونکي ائنسان اوغلو سئزئن گومان آپارماديغينيز ساعاتدا گله​جکدئر.tAa+آمّا بونو بئلئن کي، اگر اِو صاحئبي اوغرونون هانسي ساعاتدا گله​جه‌يئني بئلسَيدي، اوياق قاليب اؤز اِوئني اوغورلانماغا قويمازدي.@*اونا گؤره ده، اوياق دورون؛ چونکي ربّئن هانسي گون گله​جه‌يئني بئلمئرسئنئز.~?u)ديئرماندا دارتان ائکي آرواددان بئري آليناجاق، بئري قالاجاقدير.z>m(او گون زمئده اولان ائکي نفردن بئري آليناجاق، بئري قالاجاقدير.j=M'و طوفانين گلئب هاميسيني آپارينجايا قدر، باشلارينا نه گله​جه‌يئندن بئخبر ائدئلر، ائنسان اوغلونون گلئشي ده بو جور اولاجاق._<7&نجه کي، طوفاندان ائره​لي اولان گونلرده، نوح گمئيه گئرن گونه کئمي، ائنسانلار ييئب، ائچئب، آرواد آليب، اَره گدئردئلر.;y%نوحون زامانيندا نجه اولدو، ائنسان اوغلونون گلئشي ده اله اولاجاق.5:c$لاکئن هچ کس او گون و او ساعاتي بئلمئر، نه گؤيون ملکلري، نه ده اوغول. آتادان باشقا هچ کئم بئلمئر.9}#گؤي و ير کچئب گده​جک، آمّا منئم سؤزلرئم اصلا کچئب گتمه‌يه​جکدئر.8"دوغروسونو سئزه ديئرم، بوتون بو شيلر باش ورمه‌يئنجه بو نسئل کچئب گتميه​جک.7!سئز ده بوتون بو شيلري گؤرنده بئلئن کي، ائنسان اوغلو ياخيندير، قاپيدادير.B6} ائندي، انجئر آغاجيندان عئبرت آلين. بوداقلاري تزه​له‌نئب يارپاق آچاندا بئلئرسئنئز کي، ياي ياخيندير.z5mو او، ملکلرئني اوجا سسلي شيپورلا گؤنده‌ره​جک. ملکلر ده سچئلمئشلري دؤرد طرفدن ، گؤيلرئن بئر اوجوندان او بئري اوجونا قدر ييغاجاقلار.H4 او زامان ائنسان اوغلونون علامتي گؤيده گؤرونه​جک و ير اوزونون بوتون خالقلاري شئون اده​جکلر و گؤره​جکلر کي، ائنسان اوغلو گؤيون بولودلاري اوستونده قودرت و بؤيوک عئزّتله گلئر.r3]او گونلرئن مشقّتئندن درحال سونرا، گون قارالاجاق، آي ائشيغيني ورمه‌يه​جک، اولدوزلار گؤيدن دوشه​جک، سماوي قووّتلر تئتريه​جک._27لِش هارادا اولسا، کرکسلر ده اورايا ييغيلارلار.21]چونکي نجه شئمشک شرقدن چيخيب قربه کئمي گؤرونور، ائنسان اوغلونون گلمه‌‌سی ده اله اولاجاقدير.Z0-بلجه، اگر سئزه «باخ، او چؤلده​دئر» دسه​لر ده، چيخمايين؛ «باخ، او ائچه‌ري اوتاقلاردادير» دسه​لر ده، ائنانمايين.K/باخين، من سئزه ائره​لئدن خبر وردئم..چونکي يالانچي مسئحلر و يالانچي پيغمبرلر ظوهور ادئب بؤيوک علامتلر و مؤجوزه​لر گؤرسده​جکلر کي، مومکون اولسا، سچئلمئش اولانلاري دا آلداتسينلار.)-Kاگر او زامان کئمسه سئزه دسه: «باخ، مسئح بورادادير»، يا دا «اورادادير»، اونا ائنانمايين.f,Eاگر او گونلر قيسالماسايدي، هچ بئر ائنسان نئجات تاپمازدي. لاکئن سچئلمئش اولانلارين خاطئرئنه گؤره، او گونلر قيسالديلاجاق.Z+-چونکي او زامان اله بؤيوک مشقّت اولاجاق کي، دونيانين باشلانيشيندان ائندئيه کئمي بله بئر شي نه اولوب، نه ده اولاجاق.x*iدوعا ادئن کي، قاچماغينيز قيشدا، يا دا سبّت گونونده اولماسين.{)oاو گونلرده بويلو اولانلارين و اوشاق اَمئزدئرنلرئن واي حالينا!i(Kزمئده اولان دا رداسيني گؤتورمک اوچون گري دؤنمه‌سئن.e'Cدامدا اولان اِوئندن بئر شي گؤتورمه‌يه اِنمه‌سئن.G&يهودئيه​ده اولان داغلارا قاچسين.x%iنه واخت گؤردونوز کي، دانيال پيغمبرئن واسئطه​سئله ديئلمئش او وئرانه​لئک گتئرن ائيرنج شي موقدّس يرده دورور، (قوي اوخويان آنلاسين)،r$]گؤيون پادشاهليغي حاقّيندا اولان بو موژده بوتون دونيايا وعظ اولوناجاق کي، هامي مئلّتلره شهادت اولسون. و آخير او واخت گله‌جکدئر.U## لاکئن آخيرا قدر صبر ادن نئجات تاپاجاقدير.n"U پئسلئيئن آرتديغيندان چوخ آداملارين سِوگئسي سويوياجاق.!w بئر چوخ يالانچي پيغمبرلر ظوهور ادئب، چوخ آداملاري آزديراجاقلار.? w او واخت بئر چوخلاري ائماندان بودره​يه​جکلر، بئربئرلرئني تسلئم ادئب بئربئرلرئندن نئفرت اده​جکلر.B} او زامان سئزه اذئيّت ورئب، سئزي اؤلدوره​جکلر و منئم آديما گؤره، بوتون خالقلار سئزدن نئفرت اده​جکلر.eCبوتون بونلار دوغوم سانجي‌لارينين باشلانيشي‌دير.@yمئلّت مئلّتئن ضئدّئنه، دؤولت دؤولتئن ضئدّئنه قالخاجاق. موختلئف يرلرده قحطي‌لر و زلزله​لر اولاجاق.}موحارئبه گورولتولري و ساواش خبرلري اشئده​جکسئنئز. باخين، قورخمايين، چونکي بوتون بونلارين باش ورمه‌سي گرکدئر. آمّا بو حله ده آخير ديئل.&Eچونکي چوخ آداملار منئم آديمدا گلئب «مسئح منم» دئيه​جکلر و چوخ آداملاري آلداداجاقلار. عئسا جاواب ورئب اونلارا ددي: "دئقّتلي اولون کي، کئمسه سئزي آلداتماسين. ""_7عئسا زيتون داغيندا اوتورموشدو کي، شاگئردلر تکلئکده اونون يانينا گلئب ددئلر: "بئزه ده گؤرک، بو ددئکلرئن نه واخت باش وره‌‌جک؟ سنئن گلئشئنئن و بو دؤورون باشا چاتماسينين علامتي نه اولاجاق؟""wgعئسا اونلارا ددي: "آيا بوتون بو شيلري گؤرورسونوز؟ دوغروسونو سئزه ديئرم: بورادا داش، داش اوستونده قالماياجاق. هاميسي ييخيلاجاقدير."N عئسا معبددن چيخيب گدنده، شاگئردلري اونا ياخينلاشديلار و ائسته‌دئلر کی، معبدئن بئنالاريني اونا گؤرسدسئنلر.V%'چونکي سئزه ديئرم: «ربّئن آدي ائله گلن آدام موبارک اولسون» دئيه​جه‌يئنئز واختاجاق مني آرتيق گؤرمه‌يه​جکسئنئز.=u&باخ، اوئنئز بوش بوراخيلاجاق.|q%اي اورشلئم، اورشلئم! پيغمبرلري اؤلدورن و سنه گؤنده‌رئلنلري داشا باسان! تويوق اؤز جوجه​لرئني قانادلاري آلتينا ييغان کئمي، من ده نچه دفه ائسته‌دئم کي، اؤولادلاريني بئر يره ييغيم، آمّا سئز ائستمه‌دئنئز!xi$دوغروسونو سئزه ديئرم: بوتون بو شيلر بو نسلئن اوستونه گله​جک.F#هر صالح آدامين ير اوزونده تؤکولن قاني، سئزئن اوستونوزه گلسئن؛ صالح هابئلئن قانيندان بِرِکئيا اوغلو زِکَريانين قانينا قدر کي، اونو معبدله قوربانگاهين آراسيندا اؤلدوردونوز."باخين، بونون اوچون سئزه پيغمبرلر، معرئفت آداملاري، و دئن عالئملري گؤنده‌رئرم: سئز اونلاردان بعضئلرئني اؤلدوره​جکسئنئز، چارميخا چکه‌جکسئنئز. بعضئلرئني ده کنئسه‌لرئنئزده دؤيوب شهردن شهره قوواجاقسينيز کي،}!سئز اي ائلانلار و افعئلر نسئلي! جهنّم جزاسيندان نجه قاچاجاقسينيز؟xi اگر اِله‌دئر، اوندا آتالارينيزين گوناه اؤلچوسونو دولدورون!'بلجه سئز اؤزونوز شهادت ورئرسئنئز کي، پيغمبرلري اؤلدورنلرئن اؤولادلاريسينيز.e Cديئرسئنئز کي: «بئز اگر آتالاريميزين ياشاديقلاري گونلرده اولسايديق، پيغمبرلرئن قانيني تؤکمکده اونلارلا اَل اولمازديق.»y kواي سئزه، اي دئن عالئملري و فرئسئلر، اي رئياکارلار! چونکي سئز نبي‌‌لره مقبره​لر تئکئرسئنئز، صالحلرئن مقبره‌لرئني بزه‌يئرسئنئز.2 ]سئز ده ائنسانلارا ظاهئرده صالح گؤرونورسونوز، آمّا باطئنئنئز رئياکارليق و پئسلئکله دولودور.< qواي سئزه، اي دئن عالئملري و فرئسئلر، اي رئياکارلار! چونکي سئز آغارديلميش مقبره​لره بنزه‌يئرسئنئز: چؤلو گؤزل گؤرونور، آمّا ائچي اؤلو سوموکلري و هر جور کئفئرله دولودور. 3سن، اي کور فرئسي، اوّلجه فئنجان و بوشقابين ائچئني تمئزله کي، چؤلو ده تمئز اولسون.#?واي سئزه، اي دئن عالئملري و فرئسئلر، اي رئياکارلار! چونکي سئز فئنجان و بوشقابين چؤلونو تمئزله‌يئرسئنئز، آمّا اونلارين ائچي قارت و طاماحکارليقلا دولودور.wاي کور بلدچئلر! مئلچه‌يي سوزورسونوز، لاکئن دَوه​ني اودورسونوز.r]واي سئزه، اي دئن عالئملري و فرئسئلر، اي رئياکارلار! چونکي نانَع، شويود، و زئره​نئن اوندا بئرئني ورئرسئنئز، لاکئن شرئعتئن داها موهوم ائشلرئني، عدالتي، مرحمتي، و ائماني آتيرسينيز. اوندا​بئر حئصّه​ني ورمکده اهمال اتمه‌دن، سئزه گرکدئر کي، اساس بونلارا عمل اده‌سئنئز.{گؤيه آند ائچن تارينين تختئنه و اونون اوستونده اوتورانا آند ائچئر.hIمعبده آند ائچن، اونا و اوندا ساکئن اولانا آند ائچئر.'بلجه، قوربانگاها آند ائچن، اونا و اونون اوستونده اولان بوتون شيلره آند ائچئر.5سئز، اي کورلار! هانسي داها بؤيوکدور؟ قوربان، يوخسا قورباني موقدّس ادن قوربانگاه؟ديئرسئنئز: «کئم قوربانگاها آند ائچسه، اهمئيّتلي بئر شي ديئلدئر، آمّا کئم قوربانگاهين اوستونده‌کي قوربانا آند ائچسه، اؤز آندينا باغلي اولور.»&Eسئز اي آخماقلار، اي کورلار! هانسي داها بؤيوکدور؟ قيزيل، يوخسا قيزيلي موقدّس ادن معبد؟واي سئزه، اي کور بلدچئلر! ديئرسئنئز: «کئم معبده آند ائچسه، اهمئيّتلي بئر شي ديئلدئر، آمّا کئم معبدئن قيزيلينا آند ائچسه، اؤز آندينا باغلي اولور.»j~Mواي سئزه، اي دئن عالئملري و فرئسئلر، اي رئياکارلار! چونکي سئز بئر نفري ائمانا گتئرمک اوچون دهنزي و قورولوغو دولانيرسينيز و گتئرندن سونرا، اونو ائکي قات اؤزونوزدن آرتيق جهنّم اؤولادي ادئرسئنئز.}واي سئزه، اي دئن عالئملري و فرئسئلر، اي رئياکارلار! چونکي سئز دول آروادلارين اِوئني غارت ادئرسئنئز و اؤزلرئنئزي گؤرسدمک اوچون اوزون دوعالار ادئرسئنئز. بونون اوچون ده، داها آغير محکومئيّته محکوم اولاجاقسينيز.S| واي سئزه، اي دئن عالئملري و فرئسئلر، اي رئياکارلار! سئز گؤيون پادشاهليغينين قاپيسيني ائنسانلارين اوزونه باغلاييرسينيز. نه اؤزونوز گئرئرسئنئز، نه ده گئرمک ائسته‌ينلري قويورسونوز.{ چونکي اؤزونو قالديران آلچالاجاق، و اؤزونو آلچاق ادن اوجالاجاقدير.cz? آرانيزدا بؤيوک اولان، او بئرئلرئن نؤکري اولاجاق.y هچ کئم سئزي موعلّئم چاغيرماسين، چونکي بئر موعلّئمئنئز وار، او دا مسئحدئر. x ير اوزونده هچ کسه ده آتا دمه‌يئن. چونکي بئر آتانيز وار، او دا گؤيده​دئر.>wuلاکئن سئز اوستاد چاغيريلمامالي​سينيز، چونکي سئز هامينيز قارداشسينيز و آنجاق بئر موعلّئمئنئز وار.9vkبازار ميدانلاريندا سلاملار آلماغي و ائنسانلارين اونلارا اوستاد آديندا خئطاب اتمه‌سئني سوئرلر. uضئيافتلرده مجلئسئن باشيني، کنئسه​لرده ده باش کورسولري توتماغي سوئرلر.tعمل اتدئکلرئنئن هاميسيني، اونون اوچون ادئرلر کي، ائنسانلارا نومايئش ورسئنلر. دوعا بازوبندلرئني اِنلي و پالتارلارينين ساجاقلاريني اوزون ادئرلر.sاونلار آغير يوکلر باغلاييب ائنسانلارين چئيئنلرئنه قويورلار، آمّا اونلاري داشيماق اوچون ائسته‌مئرلر کی، اؤزلرئنئن بئر بارماغيني بله ترپتسئنلر.yrkبونا گؤره ده، سئزه امر اتدئيي هر شيي گرک يرئنه يتئره​سئنئز. لاکئن اونلارين اتدئکلرئني اتمه‌يئن، چونکي وعظ اتدئکلرئنه عمل اتمئرلر.qq["دئن عالئملري و فرئسئلر موسانين کورسوسونده اوتورورلار. ""cp Aبوندان سونرا عئسا جاماعاتا و اؤز شاگئردلرئنه ددي:]o3.هچ کئم اونا، جاوابيندا بئر سؤز دئيه بئلمه‌دي. و او گوندن سونرا آرتيق هچ کس جسارت اتمه‌دي کي، اوندان بئر شي سوروشسون.n{-اگر داوود اونو رب چاغيرير، نجه اولور کي، او، داوودون اوغلو اولور؟m1,ربّ منئم ربّئمه ددي: «دوشمنلرئني آياقلارينين آلتينا قويانا قدر، صاغيمدا اوتور.»Bl}+عئسا اونلارا ددي: "اگر اِله‌دئر، بس نه اوچون داوود روحدان ائلهام آليب، اونا رب خئطاب ادئر و ديئر کي، ""&kE*" "مسئح حاقّيندا نه دوشونورسونوز؟ او، کئمئن اوغلودور؟" اونلار ددئلر: "داوودون اوغلو."" ""ejC)فرئسئلر بئر يره ييغيلاندا عئسا اونلاردان سوروشدو:|iq(بوتون شرئعت و پيغمبرلرئن سؤزلري بو ائکي حؤکمون اوستونده دورور. ~~}}|{zyy*xxw6v>utts|rIqpoo}nmm+l7kjLiHhqglfeePdcbqae``0_^^H]s]\0[tZ^YYXWWVUUUTSS2R8QPPuOOYN'MLmKJII8GG(F^EECDCBBA@@V@?j>>[== <;*::.9,87706654322)100|//&.b-,K+*)((r''C&%$##";! Mu1W~i6\iG 3 ] P \R)= O%"هامي سني آختارير."<  $شمعون و اونونلا اولانلار، اونو آختارماغا چيخديلار و اونو تاپيب ددئلر:!; =#سحر، گون چيخماميش عئسا قالخدي و اِودن چيخيب ساکئت بئر يره گتدي و اورادا دوعا ادئردي.D: "عئسا جوربه​جور ناخوشلوقلارا دوچار اولموش بئر چوخ ائنساني صاغالتدي و بئر چوخ ناپاک روحلاري قوودو. او، ناپاک روحلارين دانيشماغينا ائجازه ورمئردي، چونکي اونو تاني‌ييرديلار.O9 !شهرئن بوتون خالقي قاپي‌يا ييغيلميشدي.F8  آخشام، گون باتان واخت، بوتون ناخوشلار و ناپاک روحلار الئنده توتولموش ائنسانلاري اونون يانينا گتئردئلر.i7 Mعئسا او آروادا ياخينلاشدي و اونون الئندن توتوب آياغا قالديردي. آروادين قيزديرماسي کسئلدي و اونلارا خئدمت اتمه‌يه باشلادي.06 [شمعونون قايناناسي قيزديرما ائچئنده ياتاقدا ائدي. اونون حاليندان آنَن عئساني خبردار اتدئلر.5 9اونلار کنئسه​دن چيخان واخت، يعقوب و يوحنّا ائله، شمعون و آندرياسين اِوئنه گتدئلر.~4 wو چوخ چکمه‌دي کي، عئسانين شؤهرتي جلئلئن بوتون يرلرئنده ياييلدي.%3 Eهامي تعجّوبدن مات قالميشدي و بئر​بئرلرئندن سوروشوردولار: "بو نه‌دئر؟! ائقتئدارلي تزه بئر تعلئم! ناپاک روحلارا بله امر ادئر، و اونلار اوندان ائطاعت ادئرلر."2 9او واخت ناپاک روح، آدامي شئدّتله اَسدئردي و اوجا سَسله چيغيريب اوندان اشئيه چيخدي.x1 kلاکئن عئسا اونا آجيقلانيب ددي: "ساکئت اول و اوندان اشئيه چيخ!""l0 S"ناصئره‌لي عئسا، بئزدن نه ائسته‌يئرسن؟ آيا بئزي هلاک اتمک اوچون گلئبسن؟ سنئن کئم اولدوغونو بئلئرم: سن تارينين موقدّسي‌سن!""/ 1کنئسه​ده ناپاک روح الئنده توتولموش بئر آدام وار ائدي. بو آدام باغيرا-باغيرا ددي:Q. اونون تعلئمئندن هامي حيران قالميشدي، چونکي اونلارا دئن عالئملري کئمي يوخ، ائقتئدار صاحئبي کئمي تعلئم ورئردي.*- Oاونلار کفرناحوما گلدئلر. سبّت گونو يتئشنده، عئسا کنئسه​يه گئرئب تعلئم ورمه‌يه باشلادي.Z, /عئسا اله او ساعاتدا اونلاري دعوت اتدي. اونلار دا آتالاري زِبِدِيي ائشچئلر‌له قاييقدا قويوب، اونون دالينجا گتدئلر. +  اورادان بئر آز ائره​لي گتدئکده عئسا زِبِدِي اوغلو يعقوب و قارداشي يوحنّاني گؤردو. اونلار قاييقدا اوتورموشدولار و تورلاريني تعمئر ادئردئلر.t* cاونلار دا او آندا تورلاريني بوراخيب، اونون دالينجا گتدئلر.) و اونلارا ددي: "منئم داليمجا گلئن. من سئزي ائنسانلار اووچوسو اده‌رم."s( aعئسا جلئل دهنزئنئن قيراغيندان کچن واخت، شمعون و قارداشي آندرياسي گؤردو. اونلار دهنزه تور آتيرديلار، چونکي باليق اووچوسو ائدئلر.' 1"واخت تامام اولور. تارينين پادشاهليغي ياخينلاشيب. تؤوبه ادئن و خوش خبره ائنانين." & ;يحيانين توتولماسيندان سونرا، عئسا جلئله گلدي و تارينين خوش خبرئني وعظ ادئب ديئردي:o% Y و او، قيرخ گون اورادا قاليب شيطان طرفئندن وسوسه اولونوردو. عئسا اورادا وحشي حيوانلارلا قاليردي و ملکلر ده اونا خئدمت ادئردئلر.V$ ' اله او آندا موقدّس روح عئساني چؤله آپاردي،~# w و گؤيدن بئر سس گلدي: "سن منئم سِودئيئم اوغلومسان. سندن راضي‌يام!""3" a و سودان چيخار-چيخماز گؤيون ياريلديغيني و روحون گؤيرچئن شکلئنده اونون اوستونه اندئيئني گؤردو.! 1 او گونلرده، عئسا جلئلئن ناصئره شهرئندن گلئب، اوردون چاييندا يحيادان تعمئد آلدي.  من سئزي سو ائله تعمئد وردئم، آمّا او سئزي موقدّس روحلا تعمئد وره​جک."p [او وعظ ادئب ديئردي: "مندن سونرا مندن داها قووّتلي اولان گلئر کي، من اَيئلئب اونون آياق قابينين باغيني دا آچماغا بله لايئق ديئلم.. Wيحيا دَوه توکوندن پالتار گيئنئب، درئدن بلئنه قاييش باغلاميشدي و چيئرتکه و چؤل بالي ييئردي. اورشلئملي​لر و بوتون يهودئيه وئلايتئنده ياشايانلار، اونون يانينا گلئردئلر و گوناهلارينا اعتئراف ادئب، اوردون چاييندا اوندان تعمئد آليرديلار.T #و يحيا بلجه ظوهور اتدي و چؤلده ائنسانلاري تعمئد ورئب، گوناهلارين باغيشلانماسي اوچون تؤوبه تعمئدئني وعظ ادئردي. 1چؤلده بئرئنئن سسي نئدا ادئر: ربّئن يولونو حاضيرلايين. اونون يوللاريني دوز ادئن.»P اشعيا پيغمبرئن کئتابيندا يازيليب: «باخ، من سنئن قاباغيندا اؤز الچئمي گؤنده‌رئرم کي، سنئن يولونو حاضيرلاسين.a ?تارينين اوغلو عئسا مسئحئن خوش خبرئنئن باشلانيشي._7اونلارا اؤيره‌دئن کي، سئزه امر اتدئيئم بوتون شيلري ساخلاسينلار. باخين، من دونيانين آخيريناجاق هر گون سئزئنله وارام.Gاونا گؤره گدئن و بوتون خالقلاري منه شاگئرد ادئن. و اونلاري آتا، اوغول و موقدّس روحون آدي ائله تعمئد ورئن.عئسا ياخينلاشيب اونلارا ددي: "گؤيده و ير اوزونده بوتون قودرت منه ورئلئب. "" عئساني گؤرن زامان، اونا سجده اتدئلر؛ آمّا بعضئلري شوبهه ائچئنده ائدئلر.آمّا اون بئر شاگئرد جلئله، عئسانين اونلارا بئلدئردئيي داغا گتدئلر.8iاونلار دا پولو آليب امر ادئلدئيي کئمي اتدئلر. و بو سؤز بو گونه کئمي يهودئلر آراسيندا ياييليبدير.*Mاگر بو باره​ده خبر والئيه گلئب چاتسا، بئز اونو راضي اِده‌رئک و سئزي بلادان قورتاراريق."  "ديئن کي، شاگئردلري بئز يوخودا ائکن گجه ائله گلئب اونو اوغورلاييبلار.-S اونلار آغساقّاللارلا بئر يره ييغيليب موشاوئره ادندن سونرا، عسگرلره چوخلو پول ورئب ددئلر:E آروادلارين گتدئيئندن سونرا، کشئکچئلردن بعضئسي شهره گلئب، باش ورن بوتون شيلري باش کاهئنلره خبر وردئلر.N او زامان عئسا اونلارا ددي: "قورخمايين! گدئن، قارداشلاريما خبر ورئن کي، جلئله گتسئنلر. مني اورادا گؤره​جکلر." 5 شاگئردلره خبر ورمه‌يه گدنده، بئردن عئسا اونلارين قاباغينا چيخيب ددي: "سئزه سالام!"" اونلار دا ياخينلاشيب عئسانين آياقلارينا دوشدولر و اونا سجده اتدئلر.6 eآروادلار قورخو و بؤيوک شادليقلا او ساعات مقبره​دن چيخديلار و شاگئردلره خبر ورمه‌يه قاچديلار.v eو تز گدئب اونون شاگئردلرئنه ديئن: او، اؤلولردن دئرئلئب و سئزدن قاباق جلئله گدئر. اورادا اونو گؤره​جکسئنئز. ائندي، سئزه خبر وردئم." او، بورادا ديئل، چونکي ددئيي کئمي دئرئلدي. گلئن ربّئن ياتديغي يري گؤرون., Qملک آروادلارا ددي: "سئز قورخمايين، چونکي بئلئرم کي، چارميخا چکئلمئش عئساني آختاريرسينيز.zmاونون قورخوسوندان کشئکچئلر تئتره‌يئب اؤلو کئمي اولموشدولار.r]اونون گؤرونوشو شئمشک کئمي ائدي؛ پالتاري قار کئمي آغ ائدي.kOباخ، بؤيوک بئر زلزله اولموشدو: چونکي ربّئن بئر مله‌يي گؤيدن انئب، داشي مقبره​نئن آغزيندان ديرله‌دئب اوستونده اوتورموشدو.R سبّت گونو کچندن سونرا، هفته​نئن ائلک گونو سحر آچيلاندا، مجدللي مريم و او بئري مريم مقبره​ني گؤرمه‌يه گلدئلر.nUBاونلار گدئب مقبره​نئن قاباغيندا کشئکچي قويدولار و مقبره​نئن داشيني مؤهورله​دئلر و بلجه مقبره​ني بوتون خطرلردن قورودولار.$AAپئلاط اونلارا ددي: "بئر دسته کشئچکي گؤتورون؛ گدئن بئلدئيئنئز کئمي مقبره​ني قورويون.">u@بونا گؤره، امر ات کي، مقبره​ني قوروسونلار. اولماسين شاگئردلري گلئب اونو اوغورلاسينلار و خالقا دسئنلر کي، او، اؤلولردن دئرئلدي. بو آزديرماق اوّلکئندن ده داها پئس اولار."O?ددئلر: "جناب، بئز خاطيرلاييريق کي، او يالانچي، دئري اولان واختيندا ديئردي کي، اوچ گون سونرا دئرئله​جه‌يم. ""?w>او گونون صاباحي، يعني حاضيرليق گونوندن سونرا گلن گون، باش کاهئنلر و فرئسئلر پئلاطين يانينا ييغيليب=مجدللي مريمله او بئري مريم اورادا، قبئرئن قاباغيندا اوتورموشدولار.G~<اونو قايا ائچئنده تزه اووولموش اؤز مقبره​سئنه قويدو و مقبره​نئن گئرئشئنه بئر ائري داش ديرله‌دئب گتدي.O};يوسئف جسدي آليب تمئز بئر کتانا بورودو.4|a:بو آدام پئلاطين يانينا گدئب عئسانين جسدئني ائسته‌دي. او زامان پئلاط امر اتدي کي، جسد ورئلسئن.{19آخشام دوشنده يوسئف آدلي وارلي بئر آرئماتايلي گلدي کی، عئسانين شاگئردي اولموشدو.9zk8مجدللي مريم، يعقوبلا يوسانين آناسي مريم و زِبِدِيئن اوغوللارينين آناسي اونلارين آراسيندا ائدي.Ny7بئر چوخ آرواد کي، جلئلدن عئسانين دالينجا گلئب اونا خئدمت اتمئشدئلر، اورادا دوروب اوزاقدان تاماشا ادئردئلر.xy6يوزباشي و اونونلا عئسانين کشئيئني چکنلر، زلزله​ني و واقع اولان شيلري گؤروب قورخدولار و ددئلر: "دوغرودان دا بو آدام تارينين اوغلو ائدي."Gw5اونلار قبئرلردن چيخيب، عئسانين دئرئلمه​سئندن سونرا، موقدّس شهره گئردئلر و بئر چوخ آداملارا گؤروندولر.qv[4قبئرلر آچيليب، وفات اتمئش بئر چوخ موقدّسئن جسدي دئرئلدي.Eu3او آندا معبدئن پرده​سي يوخاريدان آشاغي‌يا قدر ائکي يره بؤلوندو. ير لرزه​يه گلدي، قايالار چاتلاديلار.bt=2عئسا گئنه اوجا سَسله قيشقيريب روحونو تسلئم اتدي.s1لاکئن قالانلاري ديئردئلر: "قويون گؤرک، آيا ائليا اونو خئلاص اتمه‌يه گلئر؟""Yr+0او آندا، اونلاردان بئري قاچيب بئر بولوط گؤتوردو، تورش شرابلا دولدوروب بئر قاميشا تاخدي و اونا اوزاتدي کي، ائچسئن.q{/اورادا دورانلاردان بعضئلري بونو اشئدنده ددئلر: "ائلياني چاغيرير."}ps." دوقّوزونجو ساعاتا ياخين، عئسا اوجا سَسله قيشقيردي: "ائلويي، ائلويي، لاما سَبَقته‌ني؟" يعني "تاريم، تاريم، نه اوچون مني ترک اتدئن؟" ""o-آلتينجي ساعاتدان دوقّوزونجو ساعاتا قدر، بوتون اؤلکه​يه قارانليق دوشدو.enC,اونونلا چارميخا چکئلن اوغرولار دا اونو سؤيوردولر.Rm+تارييا بل باغلاييردي؛ اگر تاري اونو سِوئر، قوي ائندي اؤزو اونو خئلاص اتسئن. چونکي ديئردي من تارينين اوغلويام."l*"اؤزگه​لري خئلاص ادئردي، آمّا اؤزونو خئلاص اده بئلمئر! اگر ائسرايئلئن پادشاهي‌دير، قوي ائندي چارميخدان دوشسون و بئز ده اونا ائمان گتئرک. k)باش کاهئنلر ده، دئن عالئملري و آغساقّاللارلا اونو اَله ساليب، ديئردئلر:9jk(ديئردئلر: "اي معبدي ييخيب اوچ گونده تئکن! اگر تارينين اوغلوسان، اؤزونو خئلاص ات و چارميخدان دوش!""kiO'يانيندان کچنلر اونو سؤيوردولر و باشلاريني ترپه‌دئب،h/&او زامان اونونلا ائکي اوغرونو دا چارميخا چکدئلر؛ بئري صاغيندا، بئري ده سولوندا.g%اونون باشي اوستونه تقصئرئني يازيب ووردولار: "بودور يهودئلرئن پادشاهي عئسا."Pf$و اورادا اوتوروب اونون کشئيئني چکدئلر.e#اونو چارميخا چکندن سونرا، پوشک آتيب پالتارلاريني آرالاريندا پايلاديلار.)dK"ائچمه‌يي اوچون اونا عؤد​له قاريشيق تورش شراب وردئلر. عئسا اونو داديب ائچمک ائستمه‌دي.icK!جولجوتا، يعني "کلّه يري" آدلانان يره گلدئکلري زامان،Ib  باييرا چيخاندا، شمعون آدلي کرِنِيلي بئر آدام تاپديلار؛ اونو مجبور اتدئلر کي، عئسانين چارميخيني داشيسين.Va%اونو اَله سالاندان سونرا، شئنلي اَينئندن چيخارديب، اؤز پالتاريني گيدئردئلر؛ و اونو چارميخا چکمه‌يه آپارديلار.b`=اونا توپوردولر، قاميشي گؤتوروب باشينا ووردولار.*_Mتئکانلاردان بئر تاج هؤروب، باشينا قويدولار، صاغ الئنه ده بئر قاميش وردئلر؛ اونو اَله ساليب قاباغيندا دئز چؤکوردولر و ديئردئلر: "سالام، اي يهودئلرئن پادشاهي!""e^Cاونو سويوندوروب، اونا قيرميزي بئر شئنل گيدئردئلر.-]Sاو واخت، والئنئن عسگرلري عئساني دئوانخانايا آپارديلار؛ و بوتون فوج اونون باشينا ييغيلدي.E\او زامان پئلاط اونلارا باراَبّاني آزاد اتدي. و عئساني، دؤيدورندن سونرا، چارميخا چکئلمه‌يه تسلئم اتدي.+[Oبوتون خالق جاواب ورئب ددي: "اونون قاني بئزئم بوينوموزا و اوشاقلاريميزين بوينونا اولسون!""[Z/پئلاط گؤردو کي، هچ بئر شي آرتيق فايدا اتمئر و عکسئنه ائغتئشاش داها دا گوجله‌نئر، سو گؤتوردو و خالقين قاباغيندا اَللرئني يويوب ددي: "من بو صالح آدامين قانيندان تقصئرسئزم. اؤزونوز بئلئن!""5Ycوالي ددي: "مگر او نه يامانليق ادئب؟!"" آمّا اونلار داها اوجادان باغيريب ددئلر: "چارميخا چکئلسئن.".XUپئلاط اونلارا ددي: "بس مسئح ديئلن عئسايا نه ادئم؟" اونلارين هاميسي ددئلر: "چارميخا چکئلسئن."nWUاو زامان والي اونلاردان سوروشدو: "ائکئسئندن هانسيني ائسته‌يئرسئنئز کي، سئزئن اوچون آزاد ادئم؟" اونلار دا ددئلر: "باراَبّاني."PVآمّا باش کاهئنلر و آغساقّاللار جاماعاتي تحرئک ادئردئلر کي، باراَبّاني ائسته​سئنلر و عئساني اؤلومه ورسئنلر.4Uaپئلاط حؤکم کورسوسونده اوتورموشدو کي، آروادي اونا خبر گؤنده‌ردي: "بو صالح آداملا سنئن هچ بئر ائشئن اولماسين؛ چونکي بو گون اونون حاقّيندا يوخودا چوخ عذابلار چکمئشم."}Tsچونکي بئلئردي کي، اونلار عئساني پاخيلّيقدان اونا تسلئم ادئبلر.-SSبونا گؤره ده، جاماعات بئر يره ييغيلديقلاري زامان، پئلاط اونلارا ددي: "هانسيني ائسته‌يئرسئنئز کي، سئزئن اوچون آزاد ادئم؟ باراَبّاني، يوخسا مسئح ديئلن عئساني؟""uRcاو زامان باراَبّا آدلي مشهور بئر زئنداني حبسده ساخلانيردي.Q5پاسخا بايراميندا، والي عادتن خالقين ائسته‌دئيي زئنداني​لردن بئرئني آزاد ادردي.Pyآمّا عئسا اونا هچ بئر جاواب ورمه‌دي. والي بوندان چوخ تعجّوب اتدي.O او واخت پئلاط اونا ددي: "اشئتمئرسن کي، سنئن ضئدّئنه نه قدر شهادت ورئرلر؟""&NE آمّا باش کاهئنلر و آغساقّاللار عئسايا بؤهتان ووران زامان دا، او هچ بئر جاواب ورمه‌دي.uMc " بو آرادا، عئسا والئنئن قاباغيندا دوردو. والي اوندان سوروشدو: "آيا سن يهودئلرئن پادشاهي‌سان؟" عئسا اونا ددي: "ددئيئن کئمي​دئر."" ""pLY و ربّئن منه بويوردوغو کئمي کوزه​گر زمئسي اوچون وردئلر.»FK او واخت اِرِميا پيغمبرئن واسئطه​سئله ديئلمئش سؤز يرئنه يتئشدي: «و اونلار اوتوز گوموش پاراسيني گؤتوردولر، او آدامين قئيمتئني کي، ائسرايئل اوغوللاري اونا قئيمت قويموشدولار.`J9بونا گؤره او زمئيه بو گونه قدر قان زمئسي ديئلئر.I-و موشاوئره ادئب قرئبلري دفن اتمک اوچون او پوللا کوزه​گر زمئسئني ساتين آلديلار.TH!باش کاهئنلر گوموشو گؤتوروب ددئلر: "قان باهاسي اولدوغونا گؤره، بو گوموشلري معبدئن خزئنه​سئنه قويماق جائز ديئل."Gيهودا گوموشلري معبدئن ائچئنه آتيب اورادان چيخدي و گدئب اؤزونو آسدي.:Fmددي: "من گوناه اتمئشم، چونکي تقصئرسئز قاني اَله ورمئشم."" اونلار جاواب وردئلر: "بئزه نه؟ اؤزون بئل."|Eqاو زامان اونو اَله ورن يهودا، عئسانين محکوم ادئلدئيئني گؤروب پشمان اولدو و اوتوز گوموش پاراسيني باش کاهئنلر و آغساقّاللارا قايتاريب Dعئساني باغلاديلار و اونو والي پئلاطين يانينا آپاريب اونا تسلئم اتدئلر.2C _سحر آچيلاندا بوتون باش کاهئنلر و خالقين آغساقّاللاري عئساني اؤلدورمک اوچون موشاوئره اتدئلر.BKپطروس عئسانين سؤزونو خاطيرلادي کي، اونا دمئشدي؛ "خوروز بانلاماميشدان سن مني اوچ دفه ائنکار اده​جکسن."" و اورادان چيخيب آجي-آجي آغلاماغا باشلادي.7AgJاو زامان پطروس لعنت وره-وره آند ائچمه‌يه باشلادي: "او آدامي تانيميرام."" و او آندا خوروز بانلادي.R@Iبئر آز سونرا اورادا دورانلار گلئب پطروسا ددئلر: "دوغرودان سن ده اونلاردانسان، چونکي دانيشيغين سني ائفشا ادئر."h?IHاو، گئنه ائنکار ادئب آند ائچدي: "او آدامي تانيميرام."P>Gسونرا دروازايا طرف گتدي. اورادا آيري بئر کنئز اونو گؤروب اوراداکي‌لارا ددي: "بو دا ناصئره​لي عئسا ائله ائدي."=Fآمّا او، هامينين قاباغيندا ائنکار ادئب ددي: "سنئن نه ددئيئني باشا دوشمورم."A<{Eبو زامان پطروس اشئکده، حيطده اوتورموشدو. بئر کنئز اونا ياخينلاشيب ددي: "سن ده جلئللي عئسا ائله ائدئن.";Dديئردئلر: "اي مسئح، بئزه پيغمبرلئيئني گؤرسد گؤرک، سني ووران کئمدئر؟""2:]Cاو زامان عئسانين اوزونه توپوروب، اونا يومروق ووردولار. بعضئلري ده اونون اوزونه شئلّه ووروب،z9mBسئزه نجه گلئر؟" اونلار جاواب ورئب ددئلر: "او، اؤلومه لايئقدئر."8Aاو زامان باش کاهئن اؤز پالتاريني جيريب ددي: "او کوفر ديئر، داها شاهئدلره نه احتئياجيميز وار؟ باخين، اله ائندي اونون کوفر ددئيئني اشئتدئنئز./7W@عئسا اونا ددي: "ددئيئن کئمي​دئر. حتّا بونو دا سئزه ديئرم؛ بوندان سونرا ائنسان اوغلونو گؤره‌جکسئنئز کي، قادئرئن صاغيندا اوتوروب، گؤيون بولودلاري اوستونده گلئر."[6/?آمّا عئسا سوکوت اتدي. باش کاهئن اونا ددي: "سني آند ورئرم ياشايان تارييا، بئزه ده گؤرک، آيا سن تارينين اوغلو مسئحسن؟""F5>باش کاهئن آياغا قالخيب عئسايا ددي: "سن هچ جاواب ورمئرسن؟ بونلارين سنئن ضئدّئنه وردئکلري شهادت نه‌دئر؟""4 ="بو آدام ددي کي، «من تارينين معبدئني ييخيب، اوچ گونده تئکه بئله‌رم.»""\31<اورتايا بئر چوخ يالانچي شاهئدلر چيخديغي حالدا، آختارديقلاريني تاپا بئلمه‌دئلر. نهايت ائکي يالانچي شاهئد گلئب ددي:)2K;باش کاهئنلر و بوتون شورا عئساني اؤلدورمک اوچون اونون ضئدّئنه يالان شهادت آختاريرديلار.1y:پطروس باش کاهئنئن سارايينا قدر اوزاقدان عئسانين دالينجا گتدي و ائچه‌ري گئرئب، ائشئن آخيريني گؤرمک اوچون موحافئظلرئن يانيندا اوتوردو.R09عئساني توتانلار اونو باش کاهئن قيافانين يانينا گتئردئلر. دئن عالئملري و آغساقّاللار دا بورادا ييغيلميشديلار./w8آمّا بونلارين هاميسي اونون اوچون باش ورئر کي، پيغمبرلرئن يازيلاري يرئنه يتئشسئن."" او زامان شاگئردلرئن هاميسي عئساني قويوب قاچديلار. ""L.7او زامان عئسا جاماعاتا ددي: "مني توتماغا اله قيلينجلار و دينکلرله گلئبسئنئز کي، اله بئل اوغرو توتماغا چيخيبسينيز. من هر گون معبدده اوتوروب تعلئم ورئردئم، لاکئن مني توتمادينيز. ""-#6اوندا بس نجه يازيلار دوغرو چيخاردي کي، بله اولماسينين لازيم اولدوغونو ديئر؟o,W5مگر اله گومان ادئرسئنئز کي، قادئر ديئلم آتامدان کؤمک ائسته​يم؟! ائسته​سم، اله همئن بو آن منه ائکي قوشوندان چوخ ملک گؤنده‌رر.<+q4او زامان عئسا اونا ددي: "قيلينجيني يرئنه قوي، چونکي بوتون قيلينج چکنلر قيلينجلا هلاک اولاجاقلار. ""5*c3عئسا ائله اولانلاردان بئري ال آتيب، قيلينجيني چکدي و باش کاهئنئن نؤکرئني ووروب قولاغيني کسدي.R)2عئسا دا اونا ددي: "دوستوم، نه اوچون گلدئيئني ات!"" او زامان اونلار عئسايا ياخينلاشديلار و ال آتيب اونو توتدولار.y(k1و او آندا عئسايا ياخينلاشيب "سالام، اوستاد!"" ددي و اونو اؤپدو.'10اونو تسلئم ادن اونلارا بئر علامت ورئب دمئشدي کي، "کئمي اؤپسم، اودور؛ اونو توتون."Y&+/عئسا حله دانيشيردي کي، اون​‌​ائکي‌لردن بئري اولان يهودا گلدي؛ يانيندا قيلينجلي و دينکلي بؤيوک بئر جاماعات وار ائدي کي، باش کاهئنلر و خالقين آغساقّاللاري طرفئندن گؤنده‌رئلمئشدئلر.L%.دورون گدک! باخين، مني تسلئم ادن گلئر!.$U-او واخت شاگئردلرئنئن يانينا گلئب اونلارا ددي: "سئز حله ده ياتيب ائستئراحت ادئرسئنئز؟ باخين، ساعات ياخينلاشيب و ائنسان اوغلو گوناهکارلارين الئنه تسلئم ادئلئر. ""#,اونلاري قويوب گئنه گتدي و اوچونجو دفه دوعا ادئب گئنه همن سؤزلري ددي."%+و قاييديب اونلاري گئنه يوخولاميش تاپدي، چونکي اونلارين گؤزلري آغيرلانميشدي.o!W*عئسا ائکئنجي دفه گدئب دوعا اتدي: "اي آتام، اگر مومکون ديئل کي، او پئياله من اونو ائچمه‌دن کچسئن، قوي سنئن ائسته‌دئيئن اولسون."$ A)اوياق قالين و دوعا ادئن کي، ائمتاحانا دوشمه‌يه​سئنئز. روح راضي، لاکئن جئسم ضعئفدئر.s_(شاگئردلرئنئن يانينا قاييتدي و اونلاري يوخولاميش تاپدي. پطروسا ددي: "منئمله بئر ساعات دا اولسا، اوياق قالماغا قادئر ديئلدئنئز؟ ""=s'و بئر آز ائره​لي گتدي، اوزو-اوسته يره دوشوب دوعا اتدي: "اي آتام، اگر مومکوندور، قوي بو پئياله مندن کچسئن، آمّا منئم ائسته‌دئيئم کئمي يوخ، سنئن ائسته‌دئيئن کئمي اولسون."-S&او واخت اونلارا ددي: "جانيم اؤلوم درجه​سئنده قمگئندئر. بورادا دورون و منئمله اوياق قالين.";o%پطروسلا زِبِدِيئن ائکي اوغلونو اؤزو ائله گؤتوردو. قم و ائضطئراب عئسايا حاکئم اولماغا باشلاميشدي.`9$او زامان عئسا اونلارلا جتسئماني آدلانان بئر يره گلئب شاگئردلرئنه ددي: "من اورايا گدئب دوعا ادرکن، سئز بورادا اوتورون."lQ#پطروس اونا ددي: "منه سنئنله بئر يرده اؤلمک لازيم گلسه بله، سني اصلا ائنکار اتمه‌يه​جه‌يم."" شاگئردلرئن هاميسي دا اِله ددئلر.B}"عئسا اونا ددي: "دوغروسونو سنه ديئرم: اِله بو گجه، خوروز بانلاماميشدان سن مني اوچ دفه ائنکار اده​جکسن."  !پطروس جاواب ورئب ددي: "هامي سندن دؤنسه ده، من سندن اصلا دؤنميه​جه‌يم."nU آمّا من، دئرئلندن سونرا، سئزدن قاباق جلئله گده​جه‌يم.ucاو زامان عئسا اونلارا ددي: "بو گجه هامينيز مندن دؤنه​جکسئنئز. چونکي يازيليب: «چوباني ووراجاغام، و سورونون قويونلاري داغيلاجاق.»""s_و ائلاهي ماهني‌لار اوخوياندان سونرا زيتون داغينا گتدئلر.سئزه ديئرم: اوزوم آغاجينين بو محصولوندان آرتيق ائچميه​جه‌يم، او گونه کئمي کي، اونو آتامين پادشاهليغيندا سئزئنله برابر تزه​سئني ائچئم. Z"~r}g||2{zy[xww/uubtt2s:rwqqOpoQnUm kji^hVgfedd'cXaaV``l__(^\\E[ZBY~XWWTVUUTTS_RR@QPPIOOhNMM L?KKJ`IIdHGeFFjEEDCBBA@@*??X>w=<اونلار دا عئسايا يالوارديلار کي، اونلارين وئلايتئندن چيخيب گتسئن.,=Qباش ورمئشلري گؤرنلر، ناپاک روحو اولان آدام و دونگوزلارين باشينا گلنلري خالقا نقل اتدئلر. <اونلار عئسانين يانينا گلدئلر و بئر قوشونا قدر ناپاک روحو اولان آدامي آرام اوتورموش، اَينئنه پالتار گيئنمئش، و عاغيللاشميش گؤرنده قورخدولار.J; سورونو اوتارانلار قاچيب، بو خبري شهرده و کندلرده يايديلار و خالق دا اولوب-کچنلري گؤرمک اوچون اورايا گلدي.t:a عئسا ائجازه وردي و ناپاک روحلار او آدامدان چيخيب، دونگوزلارا گئردئلر. دونگوزلار داغين اته‌يئندن اوچوروما طرف قاچيب، اورادان دهنزه آتيلديلار و اورادا بوغولدولار. او سورونون ساييسي ائکي مئن اولاردي.19[ ناپاک روحلار عئسايا يالواريب ددئلر: "بئزي او دونگوزلارا گؤنده‌ر، قوي اونلارين ائچئنه گئرک."y8k اورادا، داغين اته‌يئنده بؤيوک بئر دونگوز سوروسو اوتلاييردي.o7W و عئسايا چوخ يالواردي کي، اونلاري او وئلايتدن قووماسين.76g " عئسا اوندان سوروشدو: "آدين نه‌دئر؟" او آدام جاواب وردي: "منئم آديم قوشوندور. چونکي بئز چوخوق!"" ""w5gچونکي عئسا اونا دمئشدي: "اي ناپاک روح، بو آدامدان اشئيه چيخ!""4و اوجا بئر سَسله باغيريب اونا ددي: "مندن نه ائسته‌يئرسن عئسا، اوجالاردا ساکئن اولان تارينين اوغلو؟ سني آند ورئرم تارييا، منه عذاب ورمه‌يه​سن."3بو آدام عئساني اوزاقدان گؤرنده قاچا-قاچا گلدي و اونون قاباغيندا دئز چؤکدو.#2?دائم، گجه-گوندوز، داغلاردا و قبئرلر آراسيندا باغيريب، داشلارلا اؤزونو يارالاييردي.1گرچي چوخ دفه کونده​لر و زنجئرلر‌له باغلانميش ائدي، آمّا کونده​لري سينديريب، زنجئرلري ده قيرميشدي و کئمسه اونو ضبط اتمه‌يه قادئر ديئلدي.+0Oبو آدام قبئرئستاندا ياشاييردي و آرتيق هچ کئم اونو حتّا زنجئرلر​له بله باغلايا بئلمئردي.#/?قاييقدان چيخان واخت، ناپاک روحو اولان بئر آدام قبئرئستاندان چيخيب عئسايا راست گلدي.o. Yو دهنزئن او بئري تايينا، جِراسئنئلرئن وئلايتئنه گلدئلر.B-})اونلار چوخ قورخموشدولار و بئربئرلرئنه ديئردئلر: "بو کئمدئر کي، هم يل، هم ده دهنز اوندان ائطاعت ادئر؟"",(عئسا اونلارا ددي: "نه اوچون بو قدر قورخاقسينيز؟ نه اوچون ائمانينيز يوخدور؟""=+s'عئسا اويانيب يله آجيقلاندي و دهنزه ددي: "ساکئت اول، آرام اول!"" يل داياندي و بؤيوک بئر آرامليق اولدو.*{&عئسا قاييغين دال طرفئنده ياستيغين اوستونده ياتميشدي. اونلار اونو اوياديب ددئلر: "اوستاد، مگر بئزئم هلاک اولماغيميز سني ناراحات اتمئر؟""))K%بؤيوک بئر طوفان اولدو و شپه​لر قاييغين ائچئنه اِنئردئلر. اله کي، قاييق سو ائله دولوردو.s(_$اونلار دا جاماعاتي بوراخيب، عئسانين اوتوردوغو قاييقلا دهنزئن او بئري طرفئنه يولا دوشدولر. اؤزگه قاييقلار دا اونلارلا گلئردئلر.'#او گون، آخشام اولاندا، عئسا شاگئردلرئنه ددي: "دهنزئن او تايينا کچک."R&"و مثلسئز هچ بئر شيي اونلارلا دانيشميردي. لاکئن تک اولان زامان اؤز شاگئردلرئنه بو شيلرئن هاميسيني آچيقلاييردي.%w!عئسا کلامي بو کئمي مثللرله اونلارا آنلاديقلاري قدر تعلئم ورئردي $ آمّا اکئلندن سونرا بؤيويور و بوتون سبزه​لردن داها بؤيوک اولور. اله ائري بوداقلار سالير کي، گؤيون قوشلاري اونون کؤلگه​سي آلتينا قونا بئلئرلر.]#3تارينين پادشاهليغي خاردال توخومو کئمي​دئر کي، تورپاقدا اکئلدئيي واخت، يرده اولان توخوملارين هاميسيندان کئچئکدئر.6"eو اونلارا ددي: "تارينين پادشاهليغيني نه‌يه بنزه‌دک؟ و يا اونو نه مثل‌له سئزه آيدينلاشديراق؟""!محصول يتئشدئيي واخت، آنَن اوراغ سالينار، چونکي بئچئن واختي يتئشئب.* Mير اؤز-اؤزوندن ثمره ورئر: اوّل اوتو، سونرا سونبولو، داها سونرا دا سونبولده يتئشمئش دَني.-گجه-گوندوز ياتار-دورار. توخوم بئتئب بؤيوير، آمّا او، بونون نجه اولدوغونو بئلمز.عئسا اونلارا ددي: "تارينين پادشاهليغي تورپاغا توخوم سَپَن بئر آداما بنزر."!چونکي کئمئن وارسا، اونا ورئله​جک و کئمئن يوخوسا، اولانلاري دا آليناجاقدير.veو اونلارا ددي: "نه اشئتدئيئنئزه دئقّت ادئن. هانسي اؤلچو ائله اؤلچرسئنئز، سئزه ده او اؤلچو ائله اؤلچوله​جک و داها دا چوخ ورئله‌جک."Mاشئتمه‌يه قولاقلاري اولان، اشئتسئن.,Qچونکي گئزلي بئر شي يوخدور کي، آچيغا چيخماسين و اؤرتولو بئر شي يوخدور کي، آشکارا چيخماسين.عئسا اونلارا ددي: "آيا لامپاني يانديريب دولچا آلتينا يا دا ياتاق آلتينا قويارلار؟ مگر لامپا، اونون اوچون ديئل کي، لامپا قابينا قويولسون؟""dAبرکتلي تورپاغا دوشنلر اونلارديرلار کي، کلامي اشئدئب اونو قبول ادئرلر و بئره اوتوز، بئره آلتميش، و بئره يوز ثمره ورئرلر.fEآمّا بو دونيانين اوموراتي، مال-دؤولتئن آلداديجيليغي، و آيري شيلرئن هوسلري آرايا گئرئب کلامي بوغور و او، ثمره​سئز اولور.taتئکانلار آراسينا دوشنلر اونلارديرلار کي، کلامي اشئدئرلر،lQآمّا اونلاردا کؤک يوخدور. بئر آز زامان قاليرلار، و سونرا بو کلامدان اؤتري سيخينتي و اذئيّت باش ورنده، آنَن ائماندان دوشورلر.بلجه ده داشليق يرلره دوشنلر: کلامي اشئدئب آنَن اونو شادليقلا قبول ادئرلر.\1يول قيراغينا دوشنلر اونلارديرلار کي، کلامي اشئدئرلر، آمّا شيطان تزلئکله گلئب اونلارا سَپئلن کلامي گؤتوروب آپارير.*Oاکئنچي کلامي سپئر.7 و اونلارا ددي: "بو مثلي باشا دوشمورسونوز؟ بس اؤزگه مثللري نجه باشا دوشه​جکسئنئز؟""3 باخا-باخا گؤرمه‌سئنلر، قولاق آسا-آسا آنلاماسينلار، مبادا دؤنوب باغيشلانسينلار.\1 عئسا اونلارا ددي: "تارينين پادشاهليغينين سئرّئني بئلمک سئزه ورئلئب. آمّا اشئگده اولانلارا هر شي مثللرله اولور کي، ""S تک اولان زامان، اون‌ائکي شاگئرد و اونلارلا اطرافيندا اولان آداملار بو مثل حاقّيندا اوندان سوآل سوروشوردولار.n U عئسا اونلارا ددي: "اشئتمه‌يه قولاقلاري اولان اشئتسئن!""n Uاو بئرئلري ده برکتلي تورپاغا دوشوب بئتدئلر و بؤيويوب بعضئسي بئره اوتوز، بعضئسي بئره آلتميش، و بعضئسي ده بئره يوز ثمره وردئلر.0 Yتوخوملاردان بعضئسي تئکانلار آراسينا دوشدو و تئکانلار بئتئب، اونو بوغدولار و ثمره ورمه‌دي.z mگون چيخاندا گونش اونو يانديردي و کؤکو اولماديغي اوچون قورودو.' Gبعضئسي تورپاغي چوخ اولمايان داشليغا دوشوب تز بئتدي، چونکي تورپاغين درئنلئيي يوخ ائدي.1توخوملاري سپنده اونلاردان بعضئسي يولون قيراغينا دوشدو و قوشلار گلئب اونو يدئلر.]3"قولاق آسين. بئر اَکئنچي توخوم سپمه‌يه چيخدي."#عئسا اونلارا مثللر​له چوخ شيلر تعلئم وردي و اؤيرتدئکلرئنده اونلارا بله ددي:g Iعئسا گئنه دهنزئن قيراغيندا تعلئم ورمه‌يه باشلادي. اونون يانينا او قدر آدام ييغيلدي کي، او دهنزئن قيراغيندا سو اوستونده اولان قاييغا مئنئب اوتوردو. بوتون او جاماعات دهنزئن قيراغيندا دورموشدو.#هر کس تارينين ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرسه، قارداشيم، باجيم، و آنام اودور.~u"و اطرافيندا اوتورانلارا باخيب ددي: "باخين، آنام و قارداشلاريم. ""ve!عئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "آنام و قارداشلاريم کئملردئر؟""2] عئسانين اطرافيندا اوتوران خالق اونا ددئلر: "آنان و قارداشلارين اشئکده دوروب سني آختاريرلار."Fعئسانين آناسي و قارداشلاري گلدئلر و اشئکده دوروب عئساني چاغيرماق اوچون اونون يانينا آدام گؤنده‌ردئلر.Y+چونکي اونلار "اوندا ناپاک روح وار" ديئردئلر.G~آمّا موقدّس روح حاقّيندا کوفر دئين آدامين گوناهي هچ واخت باغيشلانماز و تقصئري ابده کئمي اوستونده قالار.}3دوغروسونو سئزه ديئرم، هامي گوناهلار، هامي کوفرلر ائنسان اوغوللارينا باغيشلانار|}هچ کئم گوجلو بئر آدامين اِوئنه گئرئب ماليني اوغورلايا بئلمز، مگر اوّلجه اونون قوللاريني باغلاسين. او زامان اونون ماليني اوغورلايا بئلر./{Wاگر شيطان اؤزونه ضئدّ دوروب اؤزونده آيريليق سالسا، داوام گتئره بئلمز و اونون آخيري يتئشئب.{zoاؤز ائچئنده ائکئيه بؤلونن بئر اِو ده آياق اوستونده قالا بئلمز.^y5ائکي يره بؤلونموش بئر مملکت داوام گتئره بئلمز. xعئسا اونلاري يانينا چاغيريب مثل‌له ددي: "شيطان، شيطاني نجه قووا بئلر؟ ""Rwاورشلئمدن گلن عالئملر ديئردئلر: "بعلزبول اونون ائچئنه گئرئب و ائبلئسلر ريئسئنئن واسئطه​سئله ائبلئسلري قوور." v قوحوملاري بونو اشئدن زامان اونو آپارماغا گلدئلر. ديئردئلر: "دلي اولوب."+uOاونلار اِوه گلدئلر و گئنه جاماعات ييغيلدي، اِله کي، چؤرک يمه‌يه بله ائمکانلاري اولمادي.ktOو ائسکاريوتلو يهودا کي، اونو دوشمن اَلئنه تسلئم اتدي..sUآندرياس، فئلئپوس، بَرتولوما، متّا، توماس، و آلفاعوس اوغلو يعقوب، تَداي، وطن‌پرست شمعون،Rrزِبِدِي اوغلو يعقوب و قارداشي يوحنّا کي، اونلارا "بواَنرجس" لقبئني ورمئشدي، بواَنرجس يعني ائلديرم اوغوللاري،qتعيئن اتدئيي آداملار بونلار ائدئلر: شمعون کی، اونا "پطروس" لقبئني ورمئشدی،|pqو ائقتئدارلاري اولسون کي، ناپاک روحلاري آداملاردان قووسونلار.!o;و اون‌ائکي نفر تعيئن اتدي کي، اونونلا قالسينلار و اونلاري وعظ اتمه‌يه گؤنده‌رسئن*nM عئسا داغا چيخيب، اؤزو ائسته‌دئيي آداملاري يانينا چاغيردي و اونلار اونون يانينا گتدئلر.m آمّا عئسا اونلارا قدغن ادئردي کي، اونون کئم اولدوغونو آشکار اتمه‌سئنلر.9lk و ناپاک روحلار اونو گؤرنده قاباغيندا يره قاپانيرديلار و باغيريب ديئردئلر: "سن تارينين اوغلوسان."Tk! چوخ ائنسانلاري شفا وردئيي اوزوندن ناخوش آداملاردان چوخلاري عئسانين اوستونه آتيليرديلار کي، اونا توخونسونلار.?jw جاماعاتين اونو سيخيشديرماسي اوزوندن عئسا شاگئردلرئنه ددي کي، اونون اوچون بئر قاييق حاضيرلاسينلار.Qiو اونون بوتون اتدئکلرئني اشئدنلر يهودئيه​دن، اورشلئمدن، ائدومئيه​دن، اوردون چايينين او تاييندان، صور و صيدانين اطرافلاريندا ياشايانلاردان بؤيوک بئر جاماعات اونون يانينا گلدي.(hIآمّا عئسا شاگئردلری ائله دهنز طرفئنه چکئلدي و جلئلدن چوخ آداملار اونون دالينجا گتدئلر.gفرئسئلر آنَن چيخيب هئرودچولارلا برابر عئساني اؤلدورمک اوچون مشورت اتدئلر.>fuعئسا اطرافيندا اولان آداملارا قضبله باخيب، اونلارين اورکلرئنئن برکلئيئندن چوخ قمگئن اولدو و او کئشئيه ددي: "الئني اوزات."" او آدام الئني اوزاتدي و اَلي اوّلکي کئمي اولدو.eو اونلارا ددي: "سبّت گونونده نه اتمک جائزدئر ياخشيليق اتمک، يوخسا پئسلئک اتمک؟ جان قورتارماق، يوخسا جان آلماق؟" اونلار ساکئت دورموشدولار.Vd%عئسا اَلي قوروموش آداما ددي: "اورتادا دور."ecCاونلار عئساني دئقّتله گؤز آلتينا آلميشديلار کي، سبّت گونونده او کئشئيه شفا ورسئن و بونون اوچون اونا ائتّئهام وورسونلار.~b wعئسا گئنه کنئسه​يه گئردي. اورادا اَلي قوروموش بئر آدام وار ائدي.daAبونا گؤره ائنسان اوغلو سبّت گونونون ده صاحئبئدئر.`+و عئسا اونلارا ددي: "ائنسان سبّت گونو اوچون يوخ، سبّت گونو ائنسان اوچون اولوب. ""__7نجه داوود باش کاهئن اَبياتارين زامانيندا تارينين اِوئنه گئرئب، تارييا تقدئم اولونموش چؤره‌يي يدي و اونونلا اولانلارا دا وردي، حال بو کي، اونلاري يمک کاهئنلردن باشقا هچ کسه جائز ديئلدي؟!J^ عئسا اونلارا ددي: "آيا هچ اوخوماييبسينيز کي، داوود و اونونلا آج اولانلار، آج و مؤحتاج قالاندا نه اتدئلر؟ ""]!فرئسئلر اونا ددئلر: "باخ! سبّت گونونده جائز اولمايان ائشي نه اوچون گؤرورلر؟""Y\+بئر گون عئسا سبّت گونونده شاگئردلري ائله اَکئنلر آراسيندان کچئردي. کچنده شاگئردلر سونبوللري درمه‌يه باشلاديلار.)[Kهچ کس ده تزه شرابي کؤهنه تولوقلارا تؤکمز. يوخسا تزه شراب کؤهنه تولوقلاري پارتلادار. هم شراب تؤکولوب گدر، هم ده تولوق تلف اولار. تزه شرابي تزه تولوقلارا تؤکرلر.NZهچ کس کؤهنه پالتارا تزه قوماشدان ياماق تئکمز. يوخسا تزه ياماق کؤهنه پالتاردان قوپار و ييرتيق داها پئس اولار.2Y]آمّا او گونلر يتئشه​جک کي، بَي اونلارين الئندن آليناجاق و او زامان اونلار اوروج توتاجاقلار.Xعئسا اونلارا ددي: "بَيئن قوناقلاري، بَي اونلارلا اولان واخت، مگر اوروج توتارلار؟ نه قدر کي، بَي اونلارلا وار، اونلار اوروج توتا بئلمزلر."WW'يحيانين شاگئردلري و فرئسئلر اوروج توتموشدولار. بونلار عئسانين يانينا گلئب اونا ددئلر: "يحيانين و فرئسئلرئن شاگئردلري نه اوچون اوروج توتورلار، آمّا سنئن شاگئردلرئن اوروج توتمورلار؟""V#عئسا بو سؤزو اشئدن زامان اونلارا ددي: "صاغ آداملار يوخ، ناخوشلار طبئبه مؤحتاجديرلار. من صالح آداملاري يوخ، گوناهکار آداملاري دعوت اتمه‌يه گلمئشم."2U]فرئسئلرئن عالئملري عئسانين گوناهکارلار و باج ييغانلارلا يمک يدئيئني گؤرنده اونون شاگئردلرئنه ددئلر: "نه اوچون او، باج ييغانلار و گوناهکار آداملارلا ييئب-ائچئر؟""ETعئسا لاوئنئن اوئنده سوفره باشيندا اوتورموشدو. بئر چوخ باج ييغانلار و گوناهکارلار دا او و شاگئردلرئله سوفره باشيندا اوتورموشدولار. چونکي چوخ آداملار اونون دالينجا گدئردئلر.wSgيولدان کچنده آلفاعوس اوغلو لاوئني باج ييغيلان يرده اوتورموش گؤردو و اونا ددي: "منئم داليمجا گل."" لاوي ده قالخيب اونون دالينجا گتدي./RW عئسا گئنه دهنزئن قيراغينا گتدي و بوتون خالق اونون يانينا گلدي و او دا اونلارا تعلئم ورئردي.EQ او آندا ائفلئج يردن قالخيب دؤشه‌يئني گؤتوردو و هامينين گؤزو قاباغيندا چيخيب گتدي. اله کي، هامي تعجّوبدن مات قالدي و تاريني حمد ادئب ديئردئلر: "بله بئر شي اصلا گؤرمه​مئشدئک."[P/ "سنه ديئرم قالخ، دؤشه‌يئني گؤتور و اوئنه گت."DO آمّا بئله​سئنئز کي، ائنسان اوغلونون ير اوزونده گوناهلاري باغيشلاماق قودرتي وار…" عئسا ائفلئجه ددي: "">Nu هانسي داها آسان‌دير؟ ائفلئجه «گوناهلارين باغيشلاندي» دمک؟ يوخسا «قالخ، دؤشه‌يئني گؤتور گت» دمک؟sM_عئسا روحوندا اونلارين اؤز آرالاريندا بله دوشوندوکلرئني آنلاييب اونلارا ددي: "نه اوچون اورکلرئنئزدن بله فئکئرلر کچئردئرسئنئز؟""!L;"بو آدام نه اوچون بله کوفرلر دانيشير؟ تاريدان باشقا کئم گوناهلاري باغيشلايا بئلر؟""Kآمّا عالئملردن بئر نچه​سي اورادا اوتوروب اورَکلرئنده دوشونوردولر:Jعئسا اونلارين ائمانيني گؤرنده ائفلئجه ددي: "اوغول، گوناهلارين باغيشلاندي."1I[آمّا آداملارين چوخلوغوندان اونا ياخينلاشا بئلمه‌دئلر. اونون اوچون ده عئسانين اولدوغو اِوئن داميني سؤکوب يارديلار و ائفلئج آدامي ياتاغي​ ائله آشاغي اِندئردئلر.+HOبو آرادا بئر عئدّه، ائفلئج آدامي دؤرد نفرئن وسئله​سئله داشي‌ييب اونون يانينا گتئردئلر.VG%و او قدر چوخ آدام اورايا ييغيلدي کي، قاپي آغزيندا دا بله ير قالمادي و عئسا اونلارلا تارينين کلاميندان دانيشيردي.F 3بئر نچه گون سونرا عئسا گئنه کفرناحوما گلدي و اونون اِوده اولماسينين خبري ياييلديkE Q-آمّا او آدام چيخيب، چوخ شيلر جار چکدي و اولوب-کچنلري هر يرده يايدي. اله کي، عئسا آرتيق هچ بئر شهره آچيقجا گئره بئلمه‌يئب، شهردن اشئگده، چؤلده قاليردي. آمّا آداملار هر طرفدن اونون يانينا گلئردئلر.jD O,"باخ! هچ کئمه بئر سؤز دمه، آنجاق گت کاهئنه گؤرون و تمئزلئيئن اوچون موسانين امر اتدئکلرئني تقدئم ات کي، اونلارا شهادت اولسون."tC c+عئسا اونا جئدّي تاپشيريب، آنَن اونو مورخّص اتدي و اونا ددي:pB [*او آندا جوذام بو آدامي ترک اتدي و او، بو مرضدن تمئز اولدو. -&عئسا اونلارا ددي: "گلئن آيري يرلره، بو ياخين قصبه​لره ده گدک کي، اونلاردا دا وعظ ادئم. چونکي من بونون اوچون گلمئشم." ~~k}|L{|zyy x`vutt-szrqpp oqnmmZl?W>== e اونلارين ساييسي دؤرد مئن اولاردي. عئسا اونلاري مورخّص اتدي.=wجاماعات ييئب دويدولار و آرتيق قالان تئکه​لردن يدّي زنبئل دولدو.X<)اونلارين بئر نچه کئچئک باليغي دا وار ائدي. عئسا اونلاري دا برکتله​يئب امر اتدي کي، جاماعات آراسيندا پايلاسينلار.';Gعئسا جاماعاتا امر اتدي کي، يره اوتورسون. و يدّي چؤره‌يي گؤتوروب شوکور اتدي و بؤلوب شاگئردلرئنه وردي کي، جاماعات آراسيندا پايلاسينلار. اونلار دا پايلاديلار.:!" عئسا اونلاردان سوروشدو: "نچه چؤره‌يئنئز وار؟" شاگئردلر ددئلر: "يدّي چؤرک.""""49aشاگئردلري جاواب وردئلر: "بو چؤللوکده بو قدر آدامي دويورماق اوچون کئم هارادان چورک تاپا بئلر؟""+8Oاگر اونلاري اِولرئنه آج يولا سالام، يولدا طاقتدن دوشرلر، چونکي بعضئلري اوزاقدان گلئبلر.,7Q"جاماعاتا يازيغيم گلئر، چونکي اوچ گوندور يانيمداديرلار و يمک اوچون هچ بئر شيلري يوخدور. ""Q6 او گونلرده گئنه بؤيوک بئر جاماعات ييغيلدي و يمک اوچون هچ شيلري يوخ ائدي. عئسا شاگئردلرئني چاغيريب اونلارا ددي:B5}%و لاپ چوخ حيرتله‌نئب ديئردئلر: "هر شيي ياخشي ادئر؛ هم کارلاري اشئتدئرئر، هم ده دئلسئزلري دانيشديرير."b4=$عئسا اونلارا تاپشيردي کي، هچ کئمه بو باره​ده بئر شي دمه‌سئنلر. آمّا نه قدر جئدّي تاپشيريردي، او قدر ده چوخ ياييرديلار.$3A#او آدامين قولاقلاري آچيلدي و درحال دئلئنئن دويونو آچيليب، دوزگون دانيشماغا باشلادي.h2I"و گؤيه باخيب آه چکدي و اونا ددي: "اِفّاتا، يعني آچيل."b1=!عئسا اونو خالقين يانيندان آييريب، بئر يانا چکدي و بارماقلاريني اونون قولاقلارينا قويدو و توپوروب اونون دئلئنه سورتدو.60e کار و پلتک بئر آدامي اونون يانينا گتئردئلر و اونا يالوارديلار کي، اَلئني اونون اوستونه قويسون.C/عئسا گئنه صور سرحدلرئني ترک ادئب، صيدا بؤلگه​سئندن دکاپولئس دئيارينين اورتاسينا، جلئل دهنزئنه گلدي.#.?آرواد اوئنه گدئب، ناپاک روحو قيزيندان چيخميش و قيزيني ياتاغي اوستونده ياتميش تاپدي. - عئسا آروادا ددي: "بو سؤزو ددئيئن اوچون گت، او ناپاک روح قيزيني بوراخيب."J, آرواد عئسايا جاواب ورئب ددي: "بلي، يارب! آمّا ائتلر ده سوفره آلتيندا اوشاقلارين قيرينتي‌لاريندان يئيرلر."F+عئسا اونا ددي: "قوي اوّل اوشاقلار دويسونلار. چونکي اوشاقلارين چؤره‌يئني آليب، ائتلره آتماق ياخشي ديئل."i*Kبو آرواد يهودي ديئلدي، سورئيه​​فئنئقي عئرقئندن ائدي. آرواد گلئب عئسايا يالواردي کي، او ناپاک روحو قيزيندان اشئيه قووسون.q)[بئر آرواد کي، کئچئک ياشلي قيزي ناپاک روح الئنده اسئر ائدي، عئسانين حاقّيندا اولان خبرلري اشئدئب گلدي و اونون آياقلارينا دوشدو.](3عئسا اورادان چيخيب صور سرحدلرئنه گتدي و بئر اِوه گئرئب هچ کسئن بئلمه‌سئني ائسته‌مه‌دي. لاکئن گئزلي قالا بئلمه‌دي.k'Oبوتون بو شيلر ائنسانين ائچئندن چيخيب، اونو نجئس ادئر.&5طاماحکارليق، پئسلئک، حئيله، شهوت، پئس​گؤز، کوفر، قورور، و سفه​لئک اشئيه چيخير؛F%چونکي ائچه‌رئدن، ائنسانين اوره‌يئندن‌دئر کي، پئس دوشونجه​لر، عئفّتسئزلئک، اوغورلوق، جئنايت، زئنا، $ و سؤزونه بله داوام وردي: "ائنساني نجئس ادن، ائنسانين ائچئندن چيخاندير."B#}چونکي اوره‌يئنه يوخ، قارنينا گئرئر و اورادان اشئيه چيخير."" عئسا بو سؤز​له بوتون يمکلري تمئز سايدي. ""q"[عئسا اونلارا ددي: "مگر سئز ده بو قدر نادانسينيز؟! مگر آنلاميرسينيز کي، هچ شي اشئگدن ائنسانين ائچئنه گئرئب اونو نجئس اده بئلمز؟ ""!1و جاماعاتي ترک ادئب، اِوه گئرنده شاگئردلري اوندان بو مثلئن معناسيني سوروشدولار.E اشئتمه‌يه قولاغي اولان اشئتسئن.V%هچ بئر شي يوخدور کي، اشئگدن ائنسانين ائچئنه گئرئب اونو نجئس اتسئن. ائنساني نجئس ادن اونون ائچئندن چيخان شيلردئر.عئسا جاماعاتي گئنه يانينا چاغيريب ددي: "هامينيز منه قولاق آسين و آنلايين."I  بلجه نسئلدن​ ​نسئله کچمئش عادتلرئنئزله، سئز تارينين سؤزونو باطئل ادئب، بونا اوخشار چوخ شيلر ادئرسئنئز.s_ آرتيق آتا-آناسينا کؤمک اتمک اوچون اونا ائجازه ورمئرسئنئز.nU آمّا سئز ديئرسئنئز: «اگر بئر آدام آتا-آناسينا دسه؛ مندن گؤزله​دئيئنئز کؤمک وقف‌دئر، يعني، هدئيه آديندا تارييا تقدئم اولوب.»?w چونکي موسا ددي: «آتا و آنانا حؤرمت ات.» و «آتاسينا يا دا آناسينا يامان دئين آدام گرک اؤلومه ورئلسئن.»-S و اونلارا ددي: "سئز، اؤز حدئثلرئنئزي رئعايت اتمک اوچون، تارينين امرئني نه گؤزل آتيرسينيز."سئز تارينين ددئکلرئني بوراخيب، ائنسانلارين عادتلرئني رئعايت ادئرسئنئز. 9عبث يره منه عئبادت ادئرلر، ائنسانين ددئکلرئني منئم ددئکلرئم يرئنده تعلئم ورئرلر.»Lعئسا اونلارا ددي: "اشعيا پيغمبر نه ياخشي سئز رئياکار آداملار باره​سئنده نبئلئک ادئب! نجه کي، يازيليب؛ «بو خالق دوداقلاري​ ائله منه حؤرمت ادئر، لاکئن اورکلري مندن چوخ اوزاقدير."فرئسئلر و عالئملر عئسادان سوروشدولار: "نه اوچون سنئن شاگئردلرئن اجدادلاريميزين عادتلرئني رئعايت اتمه‌يئب، نجئس اَللر​له چؤرک ييئرلر؟""{و بازاردان گلن واخت دا قوسل اتمه‌يئنجه يمک يمزلر. کاسالارين، چاينئکلرئن، و مئس قابلارين يويولماسي کئمي اؤزگه چوخ عادتلر رئعايت ادئرلر.@yچونکي فرئسئلر و بوتون يهودئلر اجدادلاريندان قالميش عادته گؤره، اَللرئني ياخشي يومايينجا يمک يمزلر.:mو اونون شاگئردلرئندن بعضئلرئني گؤردولر کي، نجئس اَللرله، يعني يويولماميش اَللر​له چؤرک ييئرلر.~ wفرئسئلر و اورشلئمدن گلن بعضي عالئملر عئسانين يانينا ييغيلديلار.T!8هر يره کي، گئرئردي؛ شهرلره، قصبه​لره، کندلره، ناخوشلاري ميدانلارا قويوردولار. و پالتارينين اَته‌يئنه توخونماق اوچون بله اونا يالواريرديلار و اونا توخونانلارين هاميسي صاغاليردي.7اونون هارادا اولدوغونو اشئدنلر. او وئلايتئن بوتون يرلرئندن قاچيب، ناخوشلاري يورغان-دؤشکلری ائله داشيديلار و اونون يانينا گتئرمه‌يه باشلاديلار.R6قاييقدان چيخاندا خالق آنَن اونو تانيدي. 5اونلار دهنزئن او تايينا کچئب، جِنئسارته گلدئلر و اورادا لنگر سالديلار. !4چونکي چؤرکلرئن مؤجوزه​سئني آنلاماميشديلار. اونلارين ذهئنلري کور اولموشدو. 13و قاييغا، اونلارين يانينا چيخدي. و يل ياتدي. اونلار ائچلرئنده چوخ تعجّوب اتدئلر،s _2چونکي اونلارين هاميسي اونو گؤروب، دهشته دوشموشدولر. عئسا آنَن اونلارلا دانيشيب، ددي: "اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن، منم. قورخمايين.". U1آمّا شاگئردلر اونون دهنز اوستونده يرئمه‌سئني گؤرنده، اونو بئر روح گومان ادئب باغيرديلار.yk0عئسا شاگئردلرئن زحمتله آوار چکدئکلرئني گؤردو، چونکي کولک اونلارين اوزونه ائدي. گجه​نئن دؤردونجو نؤوبه​لرئنه ياخين عئسا دهنزئن اوستونده يرئيه-يرئيه اونلارين يانينا گلدي و يانلاريندان کچمک ائسته‌دي. /آخشام اولاندا قاييق دهنزئن اورتاسيندا ائدي و او، تک-باشينا، قورولوقدا.oW.اونلاري يولا سالاندان سونرا دوعا اتمک اوچون داغا چيخدي.r]-عئسا آنَن شاگئردلرئني قاييغا مئندئردي کي، اوندان قاباق دهنزئن او تايينا، بيت​صيدايا گتسئنلر و او اؤزو جاماعاتي مورخّص ادئردي.oW,او چؤرکلردن يئين آداملارين ساييسي بش‌مئن کئشي اولاردي.+شاگئردلر چؤرک و باليقدان آرتيق قالان تئکه​لردن اون‌ائکي سبد دولدوردولار.A}*اونلارين هاميسي ييئب دويدولار.O)عئسا بش چؤرک و ائکي باليغي گؤتوروب، گؤيه باخدي و برکت ورئب چؤرکلري بؤلدو و شاگئردلرئنه وردي کي، آداملارين قاباغينا قويسونلار. ائکي باليغي دا اونلارين هاميسينين آراسيندا پايلادي.(شاگئردلر آداملارين هاميسيني دسته-دسته، يوز-يوز، الّي-الّي، اوتورتدولار.0Y'عئسا اونلارا بويوردو کي، آداملارين هاميسيني دسته-دسته ياشيل اوتلار اوستونده اوتورتسونلار.Q~&" عئسا اونلارا ددي: "گدئن گؤرون نچه چؤره‌يئنئز وار؟" اونلار گدئب باخديلار و اونا ددئلر: "بش چؤرک، ائکي باليق."" ""}%" آمّا عئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "اونلارا سئز يمک ورئن."" شاگئردلر اونا ددئلر: "آيا گدئب ائکي‌يوز دئنارليق چؤرک آليب، يمک اوچون اونلارا ورک؟!""""#|?$بونلاري مورخّص ات کي، ياخينداکي کندلره و قصبه​لره گدئب، اؤزلري اوچون يمک آلسينلار."9{k#گوندن چوخ کچمئش اولدوغو اوچون، شاگئردلري عئسانين يانينا گلئب ددئلر: "بورا چؤللوکدور، واخت دا گج.&zE"قاييقدان انن واخت، عئسا بؤيوک بئر جاماعات گؤردو و اونلارا يازيغي گلدي. چوبانسيز بئر قويون سوروسو کئمي ائدئلر. عئسا اونلارا چوخ شيلري تعلئم ورمه‌يه باشلادي.y+!اونلارين گتدئکلرئني گؤرن چوخ آدام اونلاري تانيديلار و بوتون شهرلردن پئيادا اورايا قاچيب، اونلاردان قاباق اورايا چاتديلار و اونلارين يانينا گلدئلر.dxA اونلار تک-باشلارينا قاييقلا ساکئت بئر يره گتدئلر. wعئسا اونلارا ددي: "گلئن تک-باشيميزا ساکئت بئر يره گدک و بئر آز دئنجه​لئن."" چونکي گلئب-گدن او قدر چوخ ائدي کي، يمک يمه‌يه بله مجاللاري يوخ ائدي.v-حوارئلر عئسانين يانينا ييغيليب، اتدئکلري و اؤيرتدئکلري هر شيي اونا نقل اتدئلر.u#يحيانين شاگئردلري بونو اشئدنده، گلئب اونون جسدئني آلديلار و قبئره قويدولار.!t;و اونو بئر سئني ائچئنه قويوب گتئردي و قيزا وردي. قيز دا يحيانين باشيني آناسينا وردي.Xs)پادشاه آنَن جلاّد گؤنده‌رئب امر اتدي کي، يحيانين باشيني گتئرسئنلر. و جلاّد دا گدئب زئنداندا يحيانين باشيني کسدي.orWپادشاه چوخ پرت اولدو، لاکئن آند ائچدئيي اوچون، و اورادا اوتوران قوناقلار اوچون ائستَمه‌دي کي، قيزين ائسته‌دئيئني ردّ اتسئن.sq_قيز او آندا تله‌سئک پادشاهين يانينا گدئب، اونا ددي: "ائسته‌يئرم تعمئد ورن يحيانين باشيني بئر سئني ائچئنده بو ساعات منه وره‌سن.".pUقيز دا گدئب آناسيندان سوروشدو: "نه ائسته‌يئم؟" و آناسي اونا ددي: "تعمئد ورن يحيانين باشيني."5ocو آند ائچئب قيزا ددي: "مندن نه ائستيه​سن، سنه وره​جه‌يم، حتّا پادشاهليغيمين ياريسيني دا بله."nهئرودئياسين قيزي ائچه‌ري گئرئب اوينادي و بو، هئرود و اونون قوناقلارينين خوشونا گلدي. هئرود قيزا ددي: "مندن نه ائستيه​سن، سنه وره‌جه‌يم."umcموناسئب گون يتئشدي. هئرود، اؤزونون دوغوم گونو اوچون، اعيانلارينا، مئن باشيلارينا، و جلئلئن آدلي-سانلي آداملارينا ضئيافت ورئردي.plYچونکي هئرود يحيادان قورخوردو و اونون صالح و موقدّس بئر آدام اولدوغونو بئلئردي و اونو قورويوردو. هئرود يحيانين سؤزونو اشئدن زامان پرئشان اولوردو، آمّا گئنه ده اونون سؤزلرئنه شادليقلا قولاق آسيردي.$kAهئرودئياس يحيايا کئن باغلاييب اونو اؤلدورمک ائسته‌يئردي، لاکئن بونو اِده بئلمئردي. jو يحيا اونا ديئردي: "قارداشين آروادي ائله اِولنمک سنئن اوچون جائز ديئل."3i_چونکي هئرود اؤزو يحيانين توتولماسينا امر ادئب، اونو زئندانا سالميشدي. بو ائشي قارداشي فئلئپئن آروادي هئرودئياسدان اؤتري اِتمئشدي. چونکي هئرود اونونلا اِولنمئشدي&hEآمّا هئرود بونو اشئدن زامان ددي: "بو، باشيني کسدئردئيئم يحيادير کي، اؤلولردن دئرئلئب."Kgبعضئلري ده ديئردئلر: "او ائليادير."" لاکئن آيري آداملار ديئردئلر: "قدئم پيغمبرلردن بئري کئمي بئر پيغمبردئر."^f5هئرود پادشاه دا بو باره​ده اشئتدي، چونکي عئسانين آدي مشهور اولموشدو. بعضئلر ديئردئلر: "بو آدام تعمئد ورن يحيادير کي اؤلولردن دئرئلئب. بونا گؤره ده، اوندان بله مؤجوزه​لي قودرتلر گؤرولور."7eg چوخ ناپاک روحلاري آداملاردان قوودولار و ناخوش چوخ آداملاري ياغلا مسح ادئب، اونلارا شفا وردئلر.d اونلار گدئب آداملار آراسيندا اونلارين تؤوبه اتمکلرئني وعظ اتدئلر.c  هر يرده سئزي قبول اتمه‌دئلر و يا سئزه قولاق آسماديلار، اورادان چيخاندا آياقلارينيزين آلتينداکي توزو سئلکئن کي، اونلار اوچون شهادت اولسون. ~~}|{zzpp[oo n@m+lzkjj1i[hgff#e"d\cbba+`_v]\[ZZPYXWWgVuVTT SRQSPONNOMLKJgIHHRGGF]EED@CBfA@@N?*==y<] 1عئسا دايانيب ددي: "اونو چاغيرين."" اونلار کور آدامي چاغيريب ددئلر: "اوزولمه قالخ، سني چاغيرير."q=[ 0چوخ آداملار اونا آجيقلانديلار و ساکئت اولماغيني ائسته‌دئلر. آمّا او، داها چوخ باغيريب ددي: "داوود اوغلو عئسا، منه رحمئن گلسئن."E< /بارتئماوس اونون ناصئره​لي عئسا اولدوغونو اشئدن واخت قيشقيريب ددي: "داوود اوغلو عئسا، منه رحمئن گلسئن."3;_ .اونلار اَرئحايا گلدئلر. عئسا شاگئردلري و اونلارلا بؤيوک بئر جاماعاتلا اَرئحادان چيخاندا، تئماوس اوغلو بارتئماوس آديندا کور بئر يولچو يولون قيراغيندا اوتورموشدو.z:m -چونکي حتّا ائنسان اوغلو دا، اونا خئدمت اولونماق اوچون گلمه‌دي. او گلدي کي، خئدمت اتسئن و جانيني چوخ آداملارين يولوندا فئدئيه ورسئن.|9q ,و آرانيزدا بئرئنجي اولماق ائسته‌ين، گرک هامينين نؤکري اولسون.D8 +آمّا سئزئن آرانيزدا بله اولمامالي‌دير. آرانيزدا بؤيوک اولماق ائسته‌ين، گرک او بئرئلرئنه خئدمت اتسئن.7U *عئسا اونلاري يانينا چاغيريب ددي: "بئلئرسئنئز کي، قيري‌يهودئلر آراسيندا حاکئم ساييلانلار، اونلارا حؤکمرانليق ادرلر و اونلارين ريئسلري اونلارا آغاليق سوررلر. ""k6O )بونو اشئدن او اون‌شاگئرد يعقوب و يوحنّايا قضبلندئلر.m5S (لاکئن صاغيمدا يا دا سولومدا اوتورماغا ائجازه ورمک منئم الئمده ديئل. بو يرلر او آداملار اوچوندور کي، اونلار اوچون حاضيرلانيب.k4O '" ددئلر: "اده بئلرئک."" عئسا اونلارا ددي: "ائچه​جه‌يئم پئياله​دن ائچه​جکسئنئز و آلديغيم تعمئدده سئز ده تعمئد آلاجاقسينيز، ""?3w &عئسا اونلارا ددي: "نه ائسته‌دئيئنئزي بئلمئرسئنئز. منئم ائچه​جه‌يئم پئياله​دن آيا سئز ائچه​بئلرسئنئز؟ و يا منئم تعمئد آلديغيم تعمئدده آيا سئز ده تعمئد آلا بئلرسئنئز؟""02Y %اونلار عئسايا ددئلر: "ائجازه ور سنئن جلاليندا بئرئمئز صاغيندا، بئرئمئز ده سولوندا اوتوراق."p1Y $عئسا اونلارا ددي: "سئزئن اوچون نه ائسته‌يئرسئنئز ادئم؟""0} #زِبِدِي اوغوللاري يعقوب و يوحنّا عئسايا ياخينلاشيب، اونا ددئلر: "اوستاد، ائسته‌يئرئک سندن نه خاهئش اتدئيئمئزي، سن بئزئم اوچون اده​سن."K/ "و اونلار اونا ائستهزا ادئب، توپوره​جکلر و اونا شالّاق ووروب اؤلدوره​جکلر. و او، اوچ گون سونرا دئرئله​جک.. !"باخين، اورشلئمه گدئرئک و ائنسان اوغلو باش کاهئنلر و دئن عالئملري الئنه ورئله​جک. اونلار اونو اؤلومه محکوم ادئب قيري‌يهودئلره تسلئم اده​جکلر."@-y اونلار اورشلئمه گدن يولدا ائره​لي گدئردئلر و عئسا اونلارين قاباغيندا گدئردي. شاگئردلر حيران قالميشديلار و اونون آرخاسيندان گدنلره قورخو دوشموشدو. عئسا گئنه او اون‌ائکي نفري يانينا چاغيريب باشينا نه گله​جه‌يي باره​ده دانيشماغا باشلادي:",= لاکئن بئرئنجئلرئن چوخلاري آخيرينجي، و آخيرينجي‌لارين چوخلاري بئرئنجي اولاجاقلار. +  و ائندي، بو زاماندا، اذئيّتلرله يوز قات اِولر، قارداشلار، باجيلار، آنالار و آتالار، اوشاقلار و زمئلر، گله​جک زاماندا دا ابدي حيات آلماسين.`*9 عئسا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم، اله بئر آدام يوخدور کي، منئم اوچون و ائنجئلئن خاطئري اوچون اِوئني، قارداشلاريني، باجيلاريني، آناسيني، آتاسيني، اوشاقلاريني، يا دا زمئلرئني آتميش اولسون""c)? پطروس اونا ددي: "بئز هر شيي آتيب، سنه پيرو اولدوق."U(# عئسا اونلارا باخيب ددي: "ائنسانلار اوچون بو قيري‌​مومکوندور، لاکئن تاري اوچون يوخ. تاري اوچون هر شي مومکوندور."' اونلار داها چوخ تعجّوب اتدئلر و اونا ددئلر: "بس کئم نئجات تاپا بئلر؟""A&{ دَوه​نئن ائينه دشئيئندن کچمه‌سي، وارلي بئر آدامين تارينين پادشاهليغينا گئرمه‌سئندن داها آساندير.|%q شاگئردلر اونون سؤزوندن حيران قالديلار. آمّا عئسا اونلارا گئنه جاواب ورئب ددي: "اوشاقلار، تارينين پادشاهليغينا گئرمک نه قدر چتئندئر!""D$ عئسا اطرافينا باخيب شاگئردلرئنه ددي: "تارينين پادشاهليغينا گئرمک وارلي آداملار اوچون نه قدر چتئندئر!""*#M آمّا او آدام بو سؤزو اشئدن واخت پرئشان اولدو و قمگئن گتدي، چونکي چوخ مال-دؤولتي وار ائدي.!"; عئسا اونا باخيب اونو سِودي و اونا ددي: "سنئن بئر شيئن اَسکئکدئر. گت نه‌يئن وارسا، سات، مؤحتاج آداملارا پايلا، گؤيده ثروتئن اولاجاق. سونرا گل منه پيرو اول."!# او آدام عئسايا ددي: "اوستاد، بونلارين هاميسيني اوشاقليغيمدان رئعايت اتمئشم."Q  احکامي بئلئرسن: قتل اتمه، زئنا اتمه، اوغورلاما، يالانچي شاهئدلئک اتمه، هچ کئمي آلداتما، آتا و آنانا حؤرمت ات. عئسا اونا ددي: "نه اوچون منه ياخشي ديئرسن؟ تاريدان باشقا هچ کس ياخشي ديئل." يولا چيخاندا بئري قاچا-قاچا عئسانين يانينا گلدي و اونون قاباغيندا دئز چؤکوب سوروشدو: "ياخشي اوستاد، ابدي حياتي مئراث آلماق اوچون نه اتملي‌يَم؟""- و اوشاقلاري قوجاغينا آليب، اللرئني اونلارين اوستونه قويدو و اونلارا برکت وردي.,Q دوغروسونو سئزه ديئرم، تارينين پادشاهليغيني بئر اوشاق کئمي قبول اتمه‌ين اونا گئره بئلمز. عئسا بونو گؤرنده قضبله‌نئب، اونلارا ددي: "قويون اوشاقلار يانيما گلسئنلر. اونلارا مانع اولمايين. چونکي تارينين پادشاهليغي بونلار کئمئلرئندئر. ""G و کئچئک اوشاقلاري عئسانين يانينا گتئردئلر کي، اونلاري مَسح اتسئن. لاکئن شاگئردلر اونلارا آجيقلانديلار. آرواد دا اگر اَرئندن بوشانيب اؤزگه بئر کئشئله اِولَنسه، زئنا ادئر.B} عئسا اونلارا ددي: "هر کس آرواديني بوشاييب اؤزگه بئر آروادلا اِولَنسه، آروادينين حاقّيندا زئنا ادئر. ""oW اِوده گئنه شاگئردلر بو باره​ده اوندان سوآل سوروشدولار.lQ اونون اوچون تارينين بئرلشدئردئيئني ائنسان آييرماسين.! و ائکئسي بئر بدن اولاجاقلار، اله کي، آرتيق ائکي بدن يوخ، بئر بدن اولاجاقلار.ve بو سببدن کئشي آتا-آناسيندان آيريلاجاق و آروادينا ياپيشاجاق}s لاکئن خئلقتئن باشلانيشيندان تاري اونلاري کئشي و آرواد ياراتدي.! عئسا اونلارا ددي: "داش اورکلي اولدوغونوز اوچون موسا بله بئر امري سئزه يازدي."   ددئلر: "کئشئيه ائجازه ورئب کي، بوشانما کاغيذي يازيب آرواديني بوشاسين."iK عئسا جاواب ورئب اونلارا ددي: "موسا سئزه نه امر ادئب؟""Z- فرئسئلر عئسايا ياخينلاشيب، اونو ائمتاحان اتمک اوچون سوروشدولار: "آيا کئشئيه ائجازه ورئلئب کي، آرواديني بوشاسين؟""$ C عئسا اورادان چيخيب يهودئيه بؤلگه​سئنه، اوردون چايينين او تايينا گلدي. جاماعات گئنه اونون يانينا ييغيلدي و او، نجه کي، عادتي ائدي، گئنه اونلارا تعلئم وردي.a ; 2دوز ياخشي شي‌دئر، لاکئن اگر دوز، دوزسوز اولسا، نجه اونو گئنه دوزلو اتمک اولار؟ ائچئنئزده دوز اولسون و آرانيزدا باريش.= u 1چونکي هرکس اودلا دوزلاناجاق.` 9 0اورايا کي، اونلارين قوردو اؤلمز، اودو دا سؤنمز.~ u /اگر گؤزون سني گوناها باتيرير، اونو چيخارت. سنئن اوچون تک گؤزلو تارينين پادشاهليغينا گئرمک، ائکي گؤزلو جهنّمه دوشمکدن داها ياخشي‌دير.` 9 .اورايا کي، اونلارين قوردو اؤلمز، اودو دا سؤنمز.W' -اگر آياغين سني بودره​دئر، اونو کس. سنئن اوچون تک آياقلي حياتا گئرمک، ائکي آياقلي جهنّمه دوشمکدن داها ياخشي‌دير.`9 ,اورايا کي، اونلارين قوردو اؤلمز، اودو دا سؤنمز.q[ +اگر اَلئن سني گوناها سالير، اونو کس. سنئن اوچون علئل حياتا گئرمک، ائکي ال‌له جهنّمه، او سؤنمه‌ين اودا دوشمکدن داها ياخشي‌دير. *منه ائمان گتئرن بو اوشاقلاردان بئرئني کئم گوناها باتيرسا، اونون اوچون داها ياخشي‌دير کي، بوينونا ديئرمان داشيني باغلاييب، دهنزه آتيلسين. )مسئحئنکي اولدوغونوز اوچون کئم سئزه منئم آديمين خاطئري اوچون بئر بارداق سو ائچئرتسه، دوغروسونو سئزه ديئرم، اونون اَجري اصلا آرادان گتمه‌يه​جک.S (بئزه ضئدّ اولمايان بئزئم طرفداريميزدير.Q 'آمّا عئسا اونا ددي: "اونا مانع اولمايين. هچ کئم يوخدور کي، منئم آديمدا مؤجوزه ادئب، سونراسي دا مني يامانلاسين."% &يوحنّا عئسايا ددي: "اوستاد، بئر آدام گؤردوک کي، سنئن آديندا ناپاک روحلاري اشئيه قوووردو، آمّا سنه پيرو ديئل. اونون اوچون ده اونو بو ائشدن منع اتدئک." ]~~P}U|f{zzByy$xwvv uttsrKqpppojnmollk^jRihhg'edccb]b``\_^)]X\\([:ZZYY!XFW=VsUU*TtSyRQQPOOGMLLfLKlJIIHH`GFEDDYCsCB'A5@a??7==p<;;\:]98d7`6695|54~3312|11U00R/..-r,,1+))F(('',&%%#$#""?!C 4[.0+ u  !_K]E 9لاکئن اونلارين اوشاغي يوخ ائدي، چونکي الئزابت سونسوز ائدي و ائکئسي ده قوجا ائدئلر.ND اونلارين ائکئسي ده تارينين نظرئنده صالح ائنسانلار ائدئلر و ربّئن هامي امر و احکاملارينا کامئل عمل ادئردئلر.kC Qيهودئيه پادشاهي هئرود زامانيندا، ابئيّا دسته​سئندن زکريا آدلي بئر کاهئن وار ائدي. اونون آروادي الئزابت هارون نسلئندن ائدي.B اِله کي، اؤيره‌ندئيئنئز مطلبلرئن دوغرو اولماسينا يقئن تاپاسينيز.?A yمنه ده مصلحت اِله گؤروندو کي، او باشلانيشدان دقئق تفتئش اتدئيئم هامي واقئعه​لري ترتئبله سئزه يازيم(@ Kنجه کي، او باشلانيشدان گؤزلري ائله‌ گؤره‌نلر و کلامين خادئملري اونلاري بئزه يتئرئبلر.D? عالئجناب تِعوفئلوس، چوخ آداملار چاليشيبلار کي، آراميزدا باش ورمئش حادئثه​لرئن حکايه‌سئني يازسينلار.U>#شاگئردلر ده گدئب، تارينين سؤزونو هر يرده يايديلار. رب اونلارلا ائدي و کلامي آرخادان گلن علامتلرله تصدئق ادئردي.=+بلجه رب عئسا اونلارلا صؤحبت ادندن سونرا گؤيه قالخدي و تارينين صاغيندا اوتوردو.<7ائلانلاري اَللري ائله توتاجاقلار. اؤلدورن زَهَر ده ائچسه​لر، اونلارا زئيان يتئرمه‌يه​جک. ناخوشلار اوستونه اللرئني قوياجاقلار و اونلار صاغالاجاقلار.C;بو علامتلر ائمان گتئرنلرله گده​جک: منئم آديملا ناپاک روحلاري قوواجاقلار. تزه دئللر​له دانيشاجاقلار.":=ائمان گتئرئب تعمئد اولونان نئجات تاپاجاق؛ لاکئن ائمان گتئرمه‌ين محکوم اولاجاقدير.9عئسا اونلارا ددي: "بوتون دونيايا گدئن و ائنجئلي بوتون خالقا وعظ ادئن."=8sو اوندان سونرا عئسا اؤزونو او اون​بئر شاگئرده، اونلار سوفره باشيندا اولاندا ظاهئر اتدي و اونلاري ائمانسيزليقلاري و داش اورکلي اولدوقلاري اوچون دانلادي. چونکي اونلار اونون اؤلولردن دئرئلندن سونرا اونو گؤرنلرئن سؤزلرئنه ائنانماميشديلار.7 بونلار قاييديب شاگئردلره خبر وردئلر، آمّا اونلار بونلارا دا ائنانماديلار.63 بو شيلردن سونرا، عئسا اونلاردان ائکئسئنه، آيري بئر صورتده کنده گدن واخت گؤروندو.5y لاکئن عئسانين دئري اولوب اونا گؤروندويونو اشئدنده ائنانماديلار. 4  مريم گدئب عئسا ائله اولانلارا خبر وردي. اونلار ياس توتوب آغلاييرديلار.i3K هفته​نئن ائلک گونو سحر ارکن، عئسا دئرئلندن سونرا اوّلجه اؤزونو مجدللي مريمه گؤرستدي. عئسا مريمدن يدّي ناپاک روح قووموشدو.W2'اونلار قبئردن چيخيب قاچديلار، چونکي تئتره‌مه و حيرت اونلاري بوروموشدو. قورخدوقلاريندان هچ کسه بئر شي دمه‌دئلر.x1iائندي اونون شاگئردلرئنئن و پطروسون يانينا گدئن و اونلارا ديئن کي، او سئزدن قاباق جلئله گدئر. ددئيي کئمي اونو اورادا گؤره​جکسئنئز."0/جاوان اونلارا ددي: "حيرت اتمه‌يئن! سئز چارميخا چکلئمئش ناصئره​لي عئساني آختاريرسينيز. او دئرئلئب، بورادا ​ديئل. باخين، اونو قويدوقلاري​ ير بورادير.'/Gقبئره گئردئلر و صاغ طرفده آغ پالتار گيئنمئش بئر جاواني اوتورموش گؤره‌نده حيرت اتدئلر.=.sلاکئن باشلاريني قالديريب باخاندا، داشي بئر يانا دئيئرلنمئش گؤردولر. او داش چوخ بؤيوک بئر داش ائدي.+-Oو آرالاريندا ديئردئلر: "گؤره​سن قبئرئن آغزينداکي داشي بئزئم اوچون کئم دئيئرله‌ده‌جک؟"" , و هفته​نئن ائلک گونونده، سحر چوخ اِرکن، گونش دوغان واخت قبئره گلدئلر.^+ 7سبّت گونو کچندن سونرا، مجدللي مريم، يعقوبون آناسي مريم، و سالومه عطئرلر ساتين آلديلار کي، گدئب عئساني عطئرله‌سئنلر.* /مجدللي مريم و يوسايين آناسي مريم اونون هارايا قويولدوغونو گؤروردولر.()I.يوسئف ده کتان ساتين آلدي و عئسانين بدنئني چارميخدان آشاغي اندئرئب، کتانا ​بوکدو. ​اونو قايادا قازيلميش بئر قبئره قويدو و قبئرئن آغزينا بئر داش دئيئرلتدئلر.(-و يوزباشيدان احوالاتي بئلندن سونرا عئسانين جسدئني يوسئفه باغيشلادي.F',پئلاط عئسانين بله تز اؤلدويوندن تعجّوب اتدي و يوزباشيني يانينا چاغيريب اوندان سوروشدو: "چوخدان اؤلوب؟""Z&-+آرئماتايلي يوسئف گلدي و جسارتئني بئر يره ييغيب پئلاطين يانينا گتدي و عئسانين جسدئني ائسته‌دي. يوسئف يهود مجلئسئنئن حؤرمتلي عوضولرئندن بئري​ ائدي و تارينين پادشاهليغيني گؤزله‌يئردي.~%u*آرتيق آخشام اولموشدو. حاضيرليق گونو، يعني سبّتدن بئر گون قاباق، $)عئسا جلئلده ائکن بو آروادلار اونون دالينجا گدئب، اونا خئدمت ادئردئلر. عئسا ائله اورشلئمه گلمئش بئر چوخ آرواد دا اولوب-کچنلره تاماشا ادئردئلر.#(اورادا باش ورنلره تاماشا ادن بعضي آروادلار دا وار ائدي. اونلارين آراسيندا مجدللي مريم، يوسايين و کئچئک يعقوبون آناسي مريم و سالومه ده دايانميشدي.d"A'عئسانين قاباغيندا دوران يوز باشي، اونون بله قيشقيريب جان وردئيئني گؤرنده ددي: "دوغرودان دا بو آدام، تارينين اوغلو ائدي." ! &او آندا معبدئن پرده​سي يوخاريدان آشاغي‌يا قدر ييرتيليب ائکي بؤلوندو.Q %آمّا عئسا اوجا سَسله باغيريب، جان وردي.$A$آرالاريندان بئري قاچيب، بئر ​سونگري سئرکه​يه باتيردي و اونو بئر قاميشين اوجونا تاخيب عئسايا ائچئرتدي و ددي: "قويون گؤرک آيا ائليا اونو اندئرمه‌يه گلئر؟"" #اورادا دورانلاردان بعضئسي بونو اشئدنده ددئلر: "باخين، ائلياني چاغيرير."wg"" دوقّوزونجو ساعاتدا عئسا اوجا سَسله باغيردي: "ائلويي، ائلويي، لاما سبقته‌ني؟" ترجومه​سي: "تاريم، تاريم! نه اوچون مني ترک اتدئن؟"""""=!گونون آلتينجي ساعاتي بوتون اؤلکه‌يه قارانليق دوشدو و ساعات دوقّوزا قدر داوام اتدي.w ائسرايئلئن پادشاهي مسئح، قوي ائندي چارميخدان دوشسون و بئز گؤروب اونا ائمان گتئرک."" عئسانين يانيندا چارميخا چکئلنلر ده اونو سؤيوردولر.b=باش کاهئنلر و دئن عالئملري ده آرالاريندا اونو رئشخند ادئب ديئردئلر: "اؤزگه​لري قورتاردي، لاکئن اؤزونو قورتارا بئلمئر.Nاؤزونو خئلاص ات. چارميخدان آشاغي اِن."9kاورادان کچنلر عئساني سؤيوردولر و باشلاريني ترپه‌دئب ديئردئلر: "هِي! معبدي ييخيب اوچ گونده تئکن،/و بلجه موقدّس کئتابدا يازيلديغي سؤز يرئنه يتئشدي کي، ديئر: "موجرئملرله ساييلدي."&Eاونونلا ائکي اوغرونو دا چارميخا چکدئلر، بئرئني صاغ طرفئنده، او بئرئني ده سول طرفئنده.{اونون تقصئري باشينين اوستونده يازيلميش ائدي: "يهودئلرئن پادشاهي."`9گونون اوچونجو ساعاتيندا عئساني چارميخا چکدئلر.-Sاونو چارميخا چکدئلر و پالتاريني آرالاريندا پايلاشيب، کئمه نه چاتماسي اوچون پوشک آتديلار.zmاو واخت اونا مورلا قاريشميش شراب وردئلر. لاکئن عئسا ائچمه‌دي.3عئساني جولجوتا ديئلن يره گتئردئلر (ترجومه اولونسا، او يرئن آدي "کلّه يري" دمکدئر.),Qشمعون آديندا کرِنِيلي بئر آدام شهرئن اشئيئندن گلئب اورادان کچئردي. شمعون ائسکندر و روفوسون آتاسي​دير. عسگرلر اونو مجبور اتدئلر کي، عئسانين چارميخيني داشيسين.عسگرلر عئساني ائستهزا ادندن سونرا قيرميزي شئنلي اونون اَينئندن چيخارديب اؤز پالتاريني گيدئردئلر. و اونو چارميخا چکئلمک اوچون اشئيه چيخارتديلار.,Qقاميشلا عئسانين باشينا ووروردولار، اوستونه توپوروردولر، و دئز چؤکوب اونا سجده ادئردئلر. و اونا سالام ورمه‌يه باشلاييب ديئردئلر: "سالام، اي يهودئلرئن پادشاهي!"" اونا قيرميزي شئنل گيدئردئلر و تئکاندان تاج هؤروب اونون باشينا قويدولار.< qعسگرلر عئساني سارايين ائچئنه، "پرِتورئيوم" ديئلن يره آپارديلار و فوجون هاميسيني بئر يره ييغديلار.T !پئلاط خالقي راضي اتمک اوچون باراباسي آزاد اتدي و عئسايا شالّاق ووردوراندان سونرا اونو چارميخا چکئلمه‌يه وردي./ Wپئلاط اونلارا ددي: "آخي او، نه پئس ائش گؤروب؟" اونلار داها چوخ باغيرديلار: "اونو چارميخا چک!""N اونلار تکرار چيغيرديلار: "چارميخا چک.",Q او واخت پئلاط گئنه اونلاردان سوروشدو: "بس يهودئلرئن پادشاهي چاغيرديغينيز آداما نه ادئم؟""# لاکئن باش کاهئنلر خالقي قيزيشديرديلار کي، اونون عوضئنه باراباسي آزاد اتسئن.  پئلاط بئلئردي کي، باش کاهئنلر پاخيلّيقدان عئساني اونون الئنه ورئبلر.0Y پئلاط اونلارا جاواب ورئب ددي: "ائسته‌يئرسئنئز سئزئن اوچون يهودئلرئن پادشاهيني آزاد ادئم؟""خالق گلئب پئلاطدان ائسته‌دئلر کی، اونلارلا هر زامانکي کئمي اتسئن.@yباراباس آدلي بئري وار ائدي کي، عوصيان واختي آدام اؤلدورن عوصيانچيلارلا بئرلئکده زنجئره وورولموشدو.}پئلاط هر بايرامدا اوندان خاهئش اتدئکلري محبوسو اونلارا عفو ادردي.s_آمّا عئسا حله ده جاواب ورمئردي، اله کي، پئلاط تعجّوب اتدي.8iلاکئن پئلاط گئنه اوندان سوروشدو: "سن هچ جاواب ورمئرسن؟ باخ گؤر نه قدر سنئن ضئدّئنه شهادت ورئرلر."_~7باش کاهئنلر اونا چوخ شيلرده ائتّئهام ووردولار.?}w" پئلاط اوندان سوروشدو: "آيا يهودئلرئن پادشاهي سَنسن؟" عئسا جاواب ورئب اونا ددي: "ددئيئن کئمي​دئر."" ""| yسحر تزدن، باش کاهئنلر، آغساقّاللار، دئن عالئملري و بوتون سنهدرئن مصلحتلشدئلر. اونلار عئساني باغلاييب آپارديلار و پئلاطا تسلئم اتدئلر.O{Hو او آندا خوروز ائکئنجي دفه بانلادي. پطروس عئسانين اونا ددئيي سؤزو خاطيرلادي کي، "خوروز ائکي دفه بانلاماميشدان، سن اوچ دفه مني ائنکار اده‌جکسن."" و هؤنکور-هؤنکور آغلاماغا باشلادي. z9Gلاکئن پطروس اؤزونه لعنت ادئب، آند ائچمه‌يه باشلادي: "ددئيئنئز او آدامي تانيميرام."zymFآمّا پطروس گئنه ده ائنکار اتدي. بئر آز سونرا اورادا دورانلار پطروسا ددئلر: "جلئل​لي اولدوغون اوچون دوغرودان دا سن اونلاردان بئرئسن."x#Eکنئز قيز اونو گئنه گؤروب، اورادا دورانلارا ددي: "بو آدام، اونلاردان بئرئدئر."*wMDلاکئن پطروس ائنکار ادئب ددي: "سنئن نه ددئيئني بئلمئرم و آنلاميرام."" و چؤله، دالانا چيخدي.FvCو پطروسو اود يانيندا قيزيشان حالدا گؤرنده، اونا دئقّتله باخيب ددي: "سن ده او ناصئره​لي عئسا ائله ائدئن."xuiBپطروس آشاغيدا، حيطده ائکن، باش کاهئنئن کنئزلرئندن بئري گلديFtAو بعضئلري اونون اوستونه توپورمه‌يه باشلاديلار. عئسانين گؤزلرئني باغلاييب اونا يوموروق وورا-وورا ديئردئلر: "نبئلئک ات!"" و موحافئظلر اونو توتوب ياناقلارينا شئلّه ووروردولار.s7@کوفرونو اشئتدئنئز. سئز نه ديئرسئنئز؟" اونلارين هاميسي عئساني اؤلومه محکوم اتدئلر.r{?باش کاهئن پالتاريني جيريب ددي: "داها شاهئدلره نه احتئياجيميز وار؟Oq>عئسا ددي: "منم. و سئز ائنسان اوغلونو گؤره​جکسئنئز کي، قادئر اولانين صاغيندا اوتوروب بولودلار آراسيندا گلئر."mpS=آمّا عئسا سوکوت ادئب، اونون سوآلينا جاواب ورمه‌دي. باش کاهئن گئنه اوندان سوروشوب ددي: "آيا سن موتبارک تارينين اوغلو مسئحسن؟""\o1<باش کاهئن اورتادا آياغا قالخيب، عئسادان سوروشدو: "هچ جاواب ورمئرسن؟ بونلارين سنئن ضئدّئنه وردئکلري شهادت نه‌دئر؟""gnG;لاکئن اونلارين شهادتلري بئربئري ائله راست گلمئردي.am;:"بئز اشئتدئک کي، ديئردي: «ال​‌له تئکئلمئش بو معبدي ييخيب، ال​‌له تئکئلمه​مئش اؤزگه بئرئني اوچ گونده بئنا اده‌رم.»""zlm9بعضئلري قالخيب عئسانين ضئدّئنه يالاندان شهادت ورئب ديئردئلر:Bk}8گرچي بئر چوخلاري اونون ضئدّئنه يالاندان شهادت ورئردئلر، آمّا بو شهادتلر بئر​بئری ائله راست گلمئردي.ijK7بو واخت، باش کاهئنلر و بوتون مجلئسده اولانلار عئساني اؤلدورمک اوچون اونون ضئدّئنه شهادت آختاريرديلار، لاکئن تاپميرديلار.i6پطروس باش کاهئنئن حيطئنئن ائچه‌رئسئنه قدر اوزاقدان عئسانين دالينجا گتدي و اورادا موحافئظلرله اود يانيندا اوتوروب اؤزونو قيزيشديريردي.Gh5عئساني باش کاهئنئن يانينا آپارديلار. بوتون باش کاهئنلر، آغساقّاللار، و دئن عالئملري اورايا ييغيلديلار.]g34لاکئن او، کتان اؤرتويو بوراخيب، چيلپاق قاچدي.>fu3عئسانين دالينجا آنجاق چيلپاق بدنئني کتان اؤرتويه سرئمئش بئر جاوان گدئردي. اونلار اونو دا توتدولار.Ue#2شاگئردلرئن هاميسي عئساني قويوب قاچديلار.?dw1من هر گون معبدده تعلئم ورنده يانينيزدا ائدئم، آمّا مني توتمادينيز. لاکئن قوي يازيلار يرئنه يتئشسئن.Fc0عئسا اونلارا ددي: "مني توتماق اوچون اله قيلنجلار و دينکلر​له گلئبسئنئز کي، اله بئل اوغرو توتورسونوز؟! "")bK/لاکئن يانيندا دورانلاردان بئري قيلينجي چکدي و باش کاهئنئن قولونون قولاغيني ووروب کسدي.Ha .اونلار عئساني ياخالاييب توتدولار.`-يهودا، گلدئيي آندا عئسايا ياخينلاشيب «اوستاد» دئيه-دئيه اونو اؤپدو.A_{,عئساني تسلئم ادن اونلارلا قرارلاشيب دمئشدي: «کئمي اؤپسم، عئسا اودور. اونو توتون و احتئياطلا آپارين.» ^+عئسا، بو سؤزلري دئين زامان، اون‌ائکئلردن بئري اولان يهودا و اونونلا بئرلئکده، باش کاهئنلر، دئن عالئملري و آغساقّاللار طرفئندن گؤنده‌رئلمئش بؤيوک بئر دسته گلدي. اونلار قيلينجلار و دينکلر​له سئلاحلانميشديلار.X])*دورون گدک. باخين، منه خيانت ادن ياخينلاشير.#\?)عئسا اوچونجو دفه گلئب، اونلارا ددي: "حله ده ياتيبسينيز؟ حله ده ائستئراحت ادئرسئنئز؟ آرتيق بسدئر. واخت گلدي؛ باخ، ائنسان اوغلو گوناهکارلارين الئنه ورئلئر."L[(و گلئب گئنه ده اونلاري يوخولاميش تاپدي. چونکي گؤزلري آغيرلاشميشدي و اونا نه جاواب وره​جکلرئني بئلمئردئلر.OZ'و گئنه گدئب دوعا اتدي و همن سؤزلري ددي.@Yy&اوياق قاليب دوعا ادئن کي، ائمتاحانا دوشمه‌يه​سئنئز. دوغرودان دا روح ائسته‌يئر، لاکئن بدن ضعئفدئر.@Xy%عئسا قاييديب شاگئردلري يوخودا تاپدي و پطروسا ددي: «شمعون ياتيبسان؟ بئر ساعات اوياق قالا بئلمه‌دئن؟vWe$و ديئردي: "آبّا -آتا، سنه هر شي مومکوندور. بو پئياله​ني مندن اوزاقلاشدير. لاکئن منئم ائسته‌دئيئم يوخ، سنئن ائسته‌دئيئن اولسون.» ""1V[#و اؤزو بئر آز ائره​لي گدئب يره دوشدو و دوعا ادئردي کي، اگر مومکوندور، او ساعات اوندان کچسئن.U#"اونلارا ددي: "جانيم اؤلوم درجه​سئنده کدرلي‌دئر. بورادا قالين و اوياق اولون."*TM!و پطروس، يعقوب، و يوحنّاني اؤزو ائله گؤتوردو. درئن سيخينتي و اَلَم عئسانين جانينا دوشدو.ES اونلار جِتسئماني آديندا بئر يره گلدئلر. عئسا شاگئردلرئنه ددي: "سئز بورادا اوتورون اله کي، من دوعا ادئم."Rآمّا پطروس داها آرتيق تأکئد ادئب ددي: "اگر سنئنله بئرلئکده اؤلمک منه لازيم گلسه بله، سني اصلا ائنکار اتمه‌رم."" آيري شاگئردلر ده اله ددئلر.VQ%عئسا پطروسا ددي: "دوغروسونو ديئرم؛ بو گون، اله بو گجه خوروز ائکي دفه بانلاماميش، سن مني اوچ دفه ائنکار اده​جکسن."P}لاکئن پطروس اونا ددي: "هامي بودره‌يئب دوشسه ده، من دوشميه​جه‌يم."lOQآمّا من، دئرئلندن سونرا سئزدن قاباق جلئله گده​جه‌يم.(NIعئسا اونلارا ددي: "هامينيز بودره​يئب دوشه​جکسئنئز. چونکي يازيليب؛ «چوباني ووراجاغام""qM[و اونلار بئر ماهني اوخوياندان سونرا زيتون داغينا گتدئلر.iLKدوغروسونو سئزه ديئرم، اوزوم محصولوندان​آرتيق ائچميه​جه‌يم، او گونه قدر کئمي کي، تارينين پادشاهليغيندا تزه​سئني ائچئم.#K?عئسا اونلارا ددي: "بو منئم قانيمدير، عهدئن قاني کي، چوخ آداملار يولوندا تؤکوله​جک. ""Jو بئر پئياله گؤتوردو و شوکور ادئب اونلارا وردي و هامي اوندان ائچدي.LIيمک يئينده عئسا چؤره‌يي گؤتوروب شوکور اتدي و بؤلوب شاگئردلره وردي و اونلارا ددي: "آلين، بو، منئم بدنئمدئر."ZH-چونکي ائنسان اوغلو اؤزو حاقّيندا يازيلميش اولدوغو کئمي گدئر، لاکئن واي او آدامين حالينا کي، ائنسان اوغلو اونون الئله تسلئم اولونور! او آدام آنادان اولماسايدي، اونا داها ياخشي اولاردي!OGعئسا اونلارا ددي: "او آدام اون‌ائکئلردن بئري‌دئر، او کي، اَلئني منئمله اوزاديب، چؤره‌يئني کاسايا باتيرير." Fشاگئردلر پرت اولدولار و بئر-بئر اوندان سوروشدولار: "يقئن کي، من ديئلم؟""E#سوفره باشينا اوتوروب يمک يئينده، عئسا اونلارا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم، سئزدن بئري، منئمله سوفره باشيندا اوتورانلاردان بئري، منه خيانت اده​جک."SDآخشام اولاندا عئسا اون‌ائکئلر​له گلدي.3C_شاگئردلر چيخيب، شهره گتدئلر و هر شيي اونلارا ددئيي کئمي تاپيب، پاسخا يمه‌يئني حاضيرلاديلار.?Bwاو دا سئزه بالاخانادا دؤشنمئش و حاضيرلانميش بئر اوتاق گؤرسه‌در. پاسخا يمه‌يئني اورادا حاضيرلايين.A+بو آدام هارايا گئرسه، او اِوئن صاحئبئنه ديئن:​ «اوستاد ديئر: هارادادير او حاضيرلانان اوتاق کي، شاگئردلرئمله بئر يرده پاسخا يمه‌يئني اورادا يِيئم؟»m@S عئسا شاگئردلرئندن ائکئسئني گؤنده‌رئب اونلارا ددي: "شهره گدئن، سهنگله سو داشي‌يان بئر نفر سئزه راست گلر. اونون دالينجا گدئن."9?k فطئر بايرامينين اوّلئنجي گونو کي، پاسخانين قوربان قوزوسو او گونده کسئلردي، شاگئردلر عئسايا ددئلر: "پاسخا يمه‌يئني هارادا يمک ائسته‌يئرسن؟ گدئب هارادا حاضيرلاياق؟""r>] کاهئنلر بونو اشئدنده سوئندئلر و يهودايا پول وعده​سي وردئلر. او دا موناسئب بئر فورصت آختاريردي کي، عئساني اونلارين الئنه ورسئن.E= اون‌ائکي شاگئرددن بئري، ائسکاريوتلو يهودا، باش کاهئنلرئن يانينا گتدي کي، عئساني اونلارا تسلئم اتسئن.N< دوغروسونو سئزه ديئرم؛ بو خوش خبر دونيانين هاراسيندا موژده ورئلسه، بو آروادين اتدئيي ائشدن ده ياد ادئله​جک.;آرواد الئندن گلني اتدي و باسديريلماق اوچون منئم بدنئمي ائره​لئدن ياغلادي.:چونکي فاغيرلار دائم سئزئن يانينيزداديرلار و نه زامان ائستيه​سئنئز، اونلارا ياخشيليق اده بئلرسئنئز. لاکئن من، دائم سئزئن يانينيزدا ديئلم.49aآمّا عئسا ددي: "اونونلا ائشئنئز اولماسين! نه اوچون اونو ائنجئدئرسئنئز؟ او، منه ياخشيليق اتدي."=8sچونکي بو ياغ اوچ يوز دئناردان چوخ ساتيليب فاغيرلارا ورئله بئلردي."" و آروادا ديئنمه‌يه باشلاديلار.7بعضئلري گئليله‌نئب آرالاريندا ددئلر: "بو ياغ نه اوچون بله ائسراف اولوندو؟E6عئسا بيت‌عنيادا، جوذاملي شمعونون اوئنده، سوفره باشيندا اوتورموشدو کي، بئر آرواد مرمر قابدا چوخ باهالي خالئص سونبول ياغي گتئردي و قابي سينديريب، ياغي عئسانين باشينا تؤکدو.,5Qآنجاق ديئردئلر: "بو ائش بايرام گونلرئنده اولماسين، يوخسا خالق آراسيندا ائغتئشاش باش ورر."4 }پاسخا و فطئر بايرامينا ائکي گون قالميشدي. باش کاهئنلر و دئن عالئملري عئساني حئيله ائله توتوب اؤلدورمه‌سي باره​ده بئر يول آختاريرديلار.T3! %سئزه ددئکلرئمي هر کسه ديئرم: اوياق قالين.L2 $يوخسا قفلتن گلئب، سئزي يوخودا تاپار..1U #سئز ده اوياق قالين، چونکي اِو صاحئبئنئن نه واخت گله​جه‌يئني بئلمئرسئنئز. بئلمئرسئنئز آخشام گله​جک و يا گجه ياريسي، خوروزلارين بانلاديغي واخت گله​جک و يا سحر.;0o "بو، قوربته گدن بئر آدامين وضعئنه بنزر. اِوئندن آيريلان واخت، اِوئنئن ائختئياريني نؤکرلرئنه ورئب، هره‌يه اؤز ائشئني تاپشيردي و قاپيچي‌يا دا امر اتدي کي، اوياق قالسين. /  !دئقّتلي و اوياق اولون! چونکي او واختين نه زامان اولدوغونو بئلمئرسئنئز.5.c آمّا او گونو و او ساعاتي نه گؤيده‌کي ملکلر بئلئر، نه ده اوغول اؤزو. آتادان باشقا هچ کئم بئلمئر.'-G دوغروسونو سئزه ديئرم؛ گؤي و ير کچئب گده​جک، لاکئن منئم سؤزلرئم اصلا کچئب گتمه‌يه​جک., دوغروسونو سئزه ديئرم؛ بوتون بونلار باش ورمه‌دن بو نسئل کچمه‌يه​جک.+1 الجه سئز ده بو شيلرئن باش وردئيئني گؤرنده، بئلئن کي، او ياخيندير، لاپ قاپيدادير.u*c ائندي مثلي انجئر آغاجيندان اؤيره‌نئن: اونون بوداقلاري تزه​له‌نئب يارپاقلاري چيخان زامان، يايين ياخين اولدوغونو آنلاييرسينيز.Y)+ ائنسان اوغلو او واخت ملکلرئني گؤنده‌ره​جک و اؤز سچدئکلرئني دؤرد طرفدن، يرئن اوجوندان گؤيون اوجونا قدر، ييغاجاق.(- او زامان ائنسان اوغلونون بؤيوک عئزّت و قودرتله بولودلاردا گلدئيئني گؤره​جکلر.~'u اولدوزلار گؤيدن دوشه​جکلر، و گؤيلرده اولان قودرتلر اسه​جکلر.»&' «لاکئن او گونده، او موصئبتدن سونرا، گونش قارالاجاق، آي ائشيغيني ورمه‌يه​جک.p%Y آمّا سئز دئقّتلي اولون! سئزه هر شيي اوّلجه​دن خبر وردئم. $ چونکي يالانچي مسئحلر و يالانچي پيغمبرلر ظوهور اده​جکلر و اله علامتلر و مؤجوزه​لر گؤرسده​جکلر کي، مومکون اولسا، سچئلمئشلري ده آزديرسينلار.#/ اگر او زامان کئمسه دسه: «باخ، مسئح بورادا.» و يا «باخ، اورادا!»، اونا ائنانمايين.j"M اگر رب او گونلري قيسالتماسايدي، هچ بئر ائنسان خئلاص اولا بئلمزدي. آمّا سچدئيي سچئلمئشلرئن خاطئري اوچون او گونلري قيسالتدي.v!e چونکي او گونلرده اله موصئبت اولاجاق کي، تارينين ياراتديغي کائناتين باشلانيشيندان ائندئيه قدر اونون کئمي نه اولوب، نه ده اولاجاق.X ) دوعا ادئن کي، قاچماغينيز قيشا راستلاماسين.fE واي او گونلرده بويلو و اَمزئکلي اولانلارين حالينا!gG زمئده اولان عباسيني گؤتورمک اوچون دالي قاييتماسين.{o دامدا اولان آشاغي انئب بئر شي گؤتورمک اوچون اِوئنه گئرمه‌سئن. .~U}}|{{zyoxw_vultssrqqpUoo+nnmZll!jiihh7gg0fxeePddpdcbbbNaa ``.__ ^]]\\[bZZ Y,XWW V~UUITTfSS]RQQPP|ONN"MLL(KJJ!I+HhGG4FEDDCzBBsA@??>N=9<{;f::w:)99+87K6D50403P2{11S0/..b-y,++ *))'s&%$$#"! fVA\h2t<Vv  N ] \5%n7vgعئسا موقدّس روحون قووّتي‌ ائله جلئله قاييتدي و اونون خبري اطراف وئلايتلرئن هاميسيندا ياييلدي.)uK ائبلئس بو ائمتاحانلارين هاميسيني قورتاراندان سونرا، بئر مودّت اونون يانيندان آيريلدي.ytk عئسا جاوابيندا اونا ددي: "ديئلئب کي، رب تاريني ائمتاحان اتمه."s و سني اَللري اوستونده گؤتوره​جکلر کي، آياغين بئر داشا ائلئشمه‌سئن."r چونکي يازيليب: "او، سنئن حاقّيندا ملکلرئنه امر اده​جک کي، سني حئفظ اتسئنلر.Vq% ائبلئس اونو اورشلئمه آپاردي و معبدئن بورجو اوستونه قويوب ددي: "اگر سن تارينين اوغلوسان، اؤزونو بورادان آشاغي آت.p)عئسا جاوابيندا اونا ددي: "يازيليب کي، رب تارينا سجده ات و آنجاق اونا قوللوق ات."o{اونا گؤره، اگر سن منه سجده اده​سن، بونلارين هاميسي سنئن اولاجاق."|nqو اونا ددي: "بو مملکتلرئن حاکئمئيّتئني و اونلارين هامي شان-شؤهرتئني سنه وره​رم؛ چونکي بو منه ورئلئب و من کئمه ائسته​سم، اونا وره​رم.m/ائبلئس اونو يوخاري آپاريب بئر آن ائچئنده دونيانين هامي مملکتلرئني اونا گؤرستديlعئسا اونون جاوابيندا ددي: "يازيليب کي، ائنسان آنجاق چؤرکله ياشاماز."k!ائبلئس اونا ددي: "اگر سن تارينين اوغلوسان، امر ات کي، بو داش چؤره‌يه دؤنسون."Yj+او، قيرخ گون ائبلئس طرفئندن ائمتاحان اولوندو و بو گونلرده هچ بئر شي يمه‌دي. و او گونلر کچدندن سونرا آخيردا آجيقدي.i عئسا موقدّس روحلا دولو اوردوندان قاييتدي و روح طرفئندن چؤله آپاريلدي.h&او دا انوش اوغلو، او دا سِت اوغلو، او دا آدم اوغلو، او دا تارينين اوغلو ائدي.Gg%او دا متوشِلَخ اوغلو، او دا خنوخ اوغلو، او دا يارِد اوغلو، او دا مَهَل‌له‌لِل اوغلو، او دا کئنان اوغلو،1f[$او دا کئنان اوغلو، او دا اَرفکشاد اوغلو، او دا سام اوغلو، او دا نوح اوغلو، او دا لِمِک اوغلو،-eS#او دا سروج اوغلو، او دا ريو اوغلو، او دا فالِک اوغلو، او دا عِبَر اوغلو، او دا سِلَع اوغلو،;do"او دا يعقوب اوغلو، او دا ائسحاق اوغلو، او دا ائبراهئم اوغلو، او دا تِرَخ اوغلو، او دا ناخور اوغلو،[c/!او دا عمئناداب اوغلو، او دا آدمئن اوغلو، او دا آرني اوغلو، او دا خِصرون اوغلو، او دا پِرِس اوغلو، او دا يهودا اوغلو،-bS او دا يسّه اوغلو، او دا عوبئد اوغلو، او دا بوعز اوغلو، او دا سلمون اوغلو، او دا نخشون اوغلو7agاو دا مئلئيا اوغلو، او دا مئنّا اوغلو، او دا ماتّاتا اوغلو، او دا ناتان اوغلو، او دا داوود اوغلو9`kاو دا شمعون اوغلو، او دا يهودا اوغلو، او دا يوسئف اوغلو، او دا يونام اوغلو، او دا اِلياقئم اوغلو،5_cاو دا يوسيا اوغلو، او دا الئعزر اوغلو، او دا يورئم اوغلو، او دا ماتّات اوغلو، او دا لاوي اوغلو،1^[او دا مِلکي اوغلو، او دا آدّي اوغلو، او دا کوسام اوغلو، او دا اِلمادام اوغلو، او دا عئر اوغلوA]{او دا يوحنّا اوغلو، او دا رئسا اوغلو، او دا زِروبّابئل اوغلو، او دا سالتئيل اوغلو، او دا نِيري اوغلو،7\gاو دا ماآت اوغلو، او دا ماتاتئياس اوغلو، او دا شئمعي اوغلو، او دا يوسئک اوغلو، او دا يهودا اوغلو9[kاو دا ماتاتئيا اوغلو، او دا عاموس اوغلو، او دا ناحوم اوغلو، او دا حسلي اوغلو، او دا ناقّاي اوغلو،3Z_عئلي ده متّا اوغلو، او دا لاوي اوغلو، او دا مِلکي اوغلو، او دا يانّاي اوغلو، او دا يوسئف اوغلو[Y/عئسا، اؤز خئدمتئنه باشلاديغي زامان اوتوز ياشلاريندا ائدي. او يوسئفئن اوغلو تانينيردي و يوسئف عئلي​نئن اوغلو ائدي.vXeموقدّس روح جئسماني شکئلده گؤيرچئن کئمي اونون اوستونه اِندي و گؤيدن بئر سس گلئب ددي: "سن منئم سوگئلي اوغلومسان، سندن چوخ راضي‌يام."W5هامي خالق تعمئد اولونان زامان، عئسا دا تعمئد اولوندو. و دوعا ادن واخت گؤي آچيلدي وtVaبونلارين هاميسينا بئرئني ده آرتيريب يحياني زئندانا سالدي.{Uoآمّا هئرود تِترارخ کي، قارداشينين آروادي هئرودئياسلا اِولندئيي و اتدئيي اؤزگه پئسلئکلر اوچون يحيانين طرفئندن دانلاق آلتيندا ائدي،xTiبلجه يحيا، بئر چوخ آيري نصئحت ورئب خالقا خوش خبري وعظ ادئردي.`S9اونون شنه​سي الئنده‌دئر و اؤز خرمنئني دئقّتله سووروب، بوغداني آنبارينا ييغير. لاکئن ساماني سؤنمز اودلا يانديراجاق."YR+يحيا هاميسينا جاواب ورئب ددي: "من سئزي سو ائله تعمئد ورئرم، لاکئن مندن قودرتلئسي گلئر کي، من اونون باشماغينين باغيني دا آچماغا بله لايئق ديئلم. او، سئزي موقدّس روح و اودلا تعمئد وره​جک.2Q]خالقين گؤزو يولدا ائکن، هامي يحيانين حاقيندا اوره‌يئنده دوشونوردو: "گؤره​سن بو، مسئحدئر؟ "" Pعسگرلر ده اوندان سوروشدولار: "بس بئز نه اتملي‌يئک؟" اونلارا دا ددي: "زورلا هچ کئمدن پول آلمايين. بؤهتان آتمايين. آلديغينيز مواجئبه قناعت ادئن." O يحيا اونلارا ددي: "موعيّن اِدئلمئش مئقداردان آرتيق هچ شي طلب اتمه‌يئن."%NC باج ييغانلار دا تعمئد اولونماق اوچون اونون يانينا گلئب ددئلر: "اوستاد، بئز نه اِدَک؟""cM? يحيا جاواب ورئب ددي: "ائکي کؤينه‌يي اولان، بئرئني او آداما ورسئن کي، کؤينه‌يي يوخودور. يمه‌يي اولان آدام دا بله اتسئن."PL خالق اوندان سوروشدو: "بس بئز نه اِدَک؟""3K_ آرتيق بالتا دا آغاجلارين کؤکونه ياتير. بلجه ياخشي ثمره ورمه‌ين هر آغاج کسئلئر و اودا آتيلير."3J_تؤوبه​يه لايئق ثمره گتئرئن. اؤزونوزه «آتاميز ائبراهئمدئر» دمه‌يه جهد اتمه‌يئن. چونکي بونو سئزه ديئرم، تاري قادئردئر کي، بو داشلاردان ائبراهئمه اؤولاد ياراتسين.KIيحيا، تعمئد اوچون اونون يانينا گلن خالقا ديئردي: "اي افعئلر نسئلي! گله​جک قضبدن قاچماغي سئزه کئم گؤرستدي؟!`H9و بوتون ائنسانلار تارينين نئجاتيني گؤره​جکلر.":Gmهر دره دولدورولسون، هر داغ و تپه آلچالسين، اَيرئلئکلر دوزه‌لسئن، کله-کؤتور يوللار هامار اولسون.wFgنجه کي، اشعيا پيغمبرئن سؤزلرئنئن کئتابيندا يازيليب: "چؤلده بئرئنئن سسي نئدا ادئر؛ ربّئن يولونو حاضيرلايين، اونون يولونو دوز ادئن. E او دا، اوردون چايينين اطرافينداکي هامي اؤلکه​ني گَزئب ائنسانلاري دعوت ادئردي کي، گوناهلارين باغيشلانماسي اوچون تؤوبه ادئب تعمئد آلسينلار.$DAحنّا ائله قيافا دا باش کاهئن ائدئلر، تارينين کلامي چؤلده زکريانين اوغلو يحيايا گلدي.C )قيصر تئبرئيوسون حاکئمئيّتئنئن اون بشئنجي ائلئنده، او زامان کي، پونطئيوس پئلاط يهودئيه والئسي، هئرود جلئلئن تِترارخي، اونون قارداشي فئلئپوس ائتورايا و تئراخونئتئس وئلايتئنئن تِترارخي، لئسانئياس آبئلينئيا تَترارخي،B#4عئسا حئکمت و قامتده بؤيويوردو. هم تاري، هم ده آداملار اوندان چوخ راضي ائدئلر.vAe3سونرا عئسا اونلارلا يولا دوشوب ناصئره​يه گتدي. و اونلاردان ائطاعت ادئردي. لاکئن آناسي بو شيلرئن هاميسيني اوره‌يئنده ساخلاييردي.d@A2لاکئن اونلار عئسانين ددئيي سؤزو باشا دوشمه‌دئلر./?W1عئسا اونلارا ددي: "مني نه اوچون آختاريردينيز؟ بئلمئردئنئز کي، من گرک آتامين اوئنده اولوم؟"">0والئديني اونو گؤرن زامان حيرت اتدئلر. عئسانين آناسي اونا ددي: "اوغلوم، نه اوچون بئزئمله بله رفتار اتدئن؟ آتان و من نئگاران اولوب سني آختاريرديق؟""=3/اونون ددئکلرئني اشئدن هامي آداملار اونون آنلاق و جاوابلاريندان تعجّوب ادئردئلر.d<A.اوچ گوندن سونرا اونو معبدده تاپديلار. او، موعلّئملرئن آراسيندا اوتورموشدو و اونلارا قولاق آسيب، اونلاردان سوآل ادئردي.o;W-اونو تاپمايان زامان آختارا-آختارا اورشلئمه قاييتديلار.w:g,اله گومان ادئردئلر کي، او، يولداشلاري ائله گدئر. بئر گونلوک يول گدندن سونرا، اونو قوحوم و تانيشلار آراسيندا آختارماغا باشلاديلار.a9;+بايرام گونلري تامام اولوب اِولرئنه قاييداندا، اوغلان اوشاق عئسا اورشلئمده قالدي. لاکئن والئديني بوندان بئخبر ائدئلر.8'*عئسانين اون‌ائکي ياشينا چاتديغي زامان، بايرام عادتئنه گؤره اورشلئمه گتدئلر.x7i)عئسانين والئديني هر ائل پاسخا بايراميندا اورشلئمه گدئردئلر.'6G(و اوشاق دا بؤيويوب قووّتله‌نئردي. حئکمتله دولوردو و تارينين فيضي اونون اوستونده ائدي.P5'يوسئف و مريم ربّئن شرئعتئنده امر ادئلن هامي شيلري تامام ادندن سونرا جلئله، اؤز شهرلري ناصئره​يه قاييتديلار.[4/&او دا اله او ساعات گلئب، تارييا شوکور اتدي و اوشاغين حاقّيندا اورشلئمئن خئلاصيني گؤزله‌ين هامي آداملارلا دانيشدي.{3o%سونراسي دا بو هشتاد دؤرد ياشيناجاق دول قالميشدي. آنّا معبددن اصلا آيريلماييب، گجه-گوندوز دوعالار و اوروجلارلا اورادا عئبادت ادئردي.2$آشِر قبئله​سئندن نبئلئک ادن آنّا دا اورادا ائدي. آنّا فَنوعئلئن قيزي ائدي. آنّا چوخ قوجا ائدي. قيزليغيندان سونرا يدّي ائل اَري ائله ياشاميشدي و1}#سنئن ده جانيني بئر قيلينج پارچالاياجاق. بونلارين هاميسي اوندان اؤتري اولاجاق کي، چوخلارينين اوره‌يئنده​کي دوشونجه​لر آشکارا چيخسين."T0!"​شمعون اونلارا خيئر-دوعا ادئب، اوشاغين آناسي مريمه ددي: "باخ، بو کؤرپه ائسرايئلده بئر چوخ آداملارين ييخيليب قالخماسي اوچون تعيئن اولونوب؛ بئر علامت کي، اونون ضئدّئنه دانيشاجاقلار./}!اوشاغين آتا و آناسي عئسانين حاقّيندا ديئلن سؤزلردن تعجّوب اتدئلر.. قيري‌يهودئلره آشکار ادن بئر نور، و سنئن مئلّتئن ائسرايئله بئر جلال."n-Uاو نئجاتي کي، هامي مئلّتلرئن حوضوروندا حاضيرلاييبسان؛J, چونکي گؤزلرئم سنئن نئجاتيني گؤروب،+"اي آغا، وردئيئن سؤزه گؤره، ائندي بو قولونو صولح ائچئنده مورخّص ات.c*?شمعون اوشاغي قوجاغينا آلدي و تارييا حمد ادئب ددي:)شمعون روح طرفئندن ائلهاملانيب، معبده گلدي. اوشاغين والئديني کؤرپه عئساني ائچه‌ري گتئردئلر کي، اونون حاقّيندا شرئعتئن ددئيي عادته عمل اتسئنلر.9(kموقدّس روح اونا قاباقدان بئلدئرمئشدي کي، ربّئن مسئحئني گؤرمه‌يئنجه اؤلوم اوزونو گؤرمه‌يه​جک.'او زامان اورشلئمده شمعون آديندا صالح و دئندار بئر آدام وار ائدي کي، ائسرايئلئن تسلّي تاپاجاغيني گؤزله‌يئردي؛ و موقدّس روح اونون اوستونده ائدي.I& و ربّئن شرئعتئنده ديئلدئيي کئمي، بئر جوت قومرونو و يا ائکي گؤيرچئن بالاسيني قوربان آديندا تقدئم اتسئنلر.*%Mنجه کي، ربّئن شرئعتئنده ده يازيليب: "ائلک دوغولان هر اوغلان اوشاق گرک ربّه وقف اولونسون."$yموسانين شرئعتئنه گؤره، اونلارين طهارت گونلري تامام اولاندان سونرا، يوسئف و مريم اوشاغي اورشلئمه گتئردئلر کي، اونو ربّه تقدئم اتسئنلر.x#iسکّئزئنجي گون تامام اولاندا، اوشاغي ختنه اتدئلر و آديني عئسا قويدولار، او آد کي، ملک اونا آناسينين بطنئنده قويولماميشدان ورمئشدي.!";چوبانلار قاييتديلار و اشئتدئکلري و گؤردوکلري شيلر اوچون تارييا حمد و ثنا ادئردئلر.{!oآمّا مريم بو سؤزلرئن هاميسيني اوره‌يئنده ساخلاييب دوشونوردو. چوبانلارين دانيشيقلاريني اشئدنلرئن هاميسي تعجّوبدن مات قالميشدي.{و گؤره‌ندن سونرا کؤرپه حاقّيندا اونلارا خبر ورئلن سؤزو يايديلار.-Sچوبانلار تله‌سئک بِيت‌لِخِمه گلدئلر و مريمي، يوسئفي و آخوردا ياتميش کؤرپه​ني تاپديلار. ملکلر چوبانلارين يانيندان گؤيه قالخاندان سونرا، اونلار بئربئرلرئنه ددئلر: "گلئن بِيت‌لِخِمه گدک و ربّئن بئزه بئلدئردئيي بو واقئعه​ني گؤرک."M"لاپ اوجالاردا اولان تارييا عئزّت، ير اوزونده اونون مرحمتي آلتيندا اولان ائنسانلار آراسيندا باريش اولسون."- بئردن بئره ملکله گؤي لشکرئنئن فوجو گؤروندو. اونلار تارييا حمد اده‌رک ديئردئلر:# و سئزه علامت بودور؛ قونداغا سرئلمئش و آخوردا ياتميش بئر کؤرپه تاپاجاقسينيز."# چونکي بو گون داوود شهرئنده سئزئن اوچون بئر قورتاريجي دوغولدو کي، رب مسئحدئر.>u ملک اونلارا ددي: "قورخمايين. باخين، من سئزه اله خوش خبر گتئرمئشم کي، هامي مئلّتلري چوخ سوئندئره​جک.q[ ربّئن بئر مله‌يي اونلارين يانيندا ظاهئر اولدو و ربّئن جلالي اونلارين اطرافيني نورلا دولدوردو و اونلاري بؤيوک بئر دهشت بورودو.Lاو اؤلکه​ده چوبانلار وار ائدئلر کي، چؤلده ياشاييب سورولرئني قوروماق اوچون گجه اونلارين کشئيئني چکئردئلر.Fمريم ائلک اوغلونو دوغدو. اونو قونداغا سرئب آخوردا ياتيرتدي. چونکي اونلار اوچون مهمانخانادا ير يوخ ائدي.gGاورادا اولدوقلاري زامان مريمئن دوغما واختي يتئشدي.oWبويلو اولان آداخليسي مريمله آدلاريني دفتره کچئرتسئنلر.%اونون اوچون يوسئف ده داوودون نسلئندن اولدوغونا گؤره، جلئلئن ناصئره شهرئندن چيخيب، يهودئيه وئلايتئنئن بِيت‌لِخِم چاغيريلان داوود شهرئنه گلدي کي،hIو هر کس آديني دفتره کچئرتمک اوچون اؤز شهرئنه گدئردي.Eبو نوفوس ساييسي ائلک نوفوس ساييسي ائدي کي، کرئنئيوسون سورئيه اؤلکه​سئنده والي اولدوغو زامان باش وردي.? yاو گونلرده قيصر اوغوسطوسدان امر گلدي کي، ير اوزونده اولان نوفوسون ساييسي انجام اولوب دفترلره کچسئن.G  Pو اوشاق بؤيويوب، روحدا قووّتله‌نئردي و ائسرايئل خالقينين آراسيندا ظوهور اده‌نه قدر چؤللرده ياشاييردي.O  Oاله کي، قارانليقدا و اؤلوم کؤلگه سئنده اوتورانلارا ائشيق ورسئن و بئزئم قدملرئمئزي صولح يولونا هئدايت اتسئن."u  eNتاريميزين مرحمتئنه گؤره، طولوع ادن گونش گؤيدن بئزه گله​جک.5  eMاِله کي، اونون خالقينا نئجات معرئفتئني وره​سن کي، اونلارين گوناهلارينين باغيشلانماسيندادير.U  %Lو سن اي اوشاق، حاق-تاعالانين پيغمبري چاغيريلاجاقسان. چونکي ربّئن قاباغيندا گدئب، اونون يولونو حاضيرلاياجاقسان.l  SKبوتون عؤمروموزو اونون حوضوروندا قودسئيّت و صالحلئکله! #Jبئزي دوشمنلرئمئزئن الئندن نئجات ورسئن و قادئر اتسئن کي، قورخوسوز خئدمت ادک؛J Iآتاميز ائبراهئمه ائچدئيي او آند کي، Hاونون اوچون کي، آتالاريميزا رحمت گؤرسدسئن و اؤز موقدّس عهدئني خاطيرلاسين. Gدوشمنلرئمئزئن ​و ​بئزدن نئفرت​ادنلرئن هاميسينين الئندن بئزي قورتاراجاق. -Fنجه کي، چوخ زامانلاردان قاباق اؤز موقدّس پيغمبرلرئنئن آغيزي​ ائله دمئشدئر کي،  Eو داوودون اِوئندن بئزئم اوچون قودرتلي بئر قورتاريجي ميدانا گؤنده‌رئب. D"ائسرايئلئن تاريسي رب، موبارک اولسون. چونکي گلئب و اؤز خالقيني خئلاص ادئب،s aCاوشاغين آتاسي زکريا، موقدّس روحلا دولدو و نبئلئک ادئب ددي: Bو بونو اشئدنلر، اشئتدئکلرئنئن هاميسيني يادلاريندا ساخلاييب، حيران قالميشديلار و ديئردئلر: "بو اوشاق نه اولاجاق!"" چونکي ربّئن الي اونونلا ائدي.o YAاونلارين اطرافيندا ياشايان هامي قونشولاري قورخو باسدي و يهودئيه​نئن هامي داغليق بؤلگه‌سئنده، هر کس بو واقئعه​دن دانيشيردي.~ {@او آندا زکريانين دئلي آچيلدي و تارييا حمد ادئب دانيشماغا باشلادي.8} k?زکريا بئر يازي تخته​سي ائسته‌دي و تخته​نئن اوستونده يازدي: "اونون آدي يحيادير."" هامي مات قالدي. | ;>سونراسي آتاسيندان ائشاره​ ائله سوروشدولار کي، اوغولون آديني نه قويماق ائسته‌يئر.{ {=اونا ددئلر: "قوحوملارينين آراسيندا بو آدلا آدلانميش هچ کس يوخدور."pz [<لاکئن آناسي جاواب ورئب ددي: "يوخ! اونون آدي يحيا اولاجاق!""Xy +;سکّئزئنجي گون گلدئلر کي، اوشاغي ختنه اتسئنلر و ائسته‌يئردئلر اونون آديني، آتاسينين آدينا گؤره، زکريا قويسونلار.>x w:اونون قونشولار و قوحوملاري اشئتدئلر کي، رب اونا بؤيوک بئر مرحمت گؤرسه‌دئب و اونونلا شادليق اتدئلر.hw K9الئزابتئن دوغوم واختي يتئشدي و او، بئر اوغلان دوغدو.v y8و مريم اوچ آيا قدر الئزابتئن يانيندا قالدي و سونرا اوئنه قاييتدي.u /7ائبراهئم و اونون نسلئنه ابده کئمي رحمت گؤرسدسئن. نجه کي، آتالاريميزا دا دمئشدي."ft G6او، اؤز قولو ائسرايئله ائمداد ادئب، ياديندادير کي،s 5آجلاري ياخشي شيلرله دويوروب، آمّا وارلي آداملاري الي-بوش قايتاريب.r 4پادشاهلاري تختلرئندن اِندئرئب، لاکئن باشي​آشاغي اولان آداملاري اوجالديب.q 3قولو ائله قودرتلي ائشلر گؤرسه‌دئب. اوره‌يئنده مغرور اولانلاري داغيديبديرp {2او، اؤز رحمتئني، نسئل به نسئل، اوندان قورخانلارين اوستونه سالير، o 1چونکي او قادئر اولان، منئم اوچون بؤيوک ائشلر اتدي. اونون آدي موقدّسدئر!6n g0چونکي او، کنئزئنئن حقئر حالينا مرحمت نظري ساليب. بوندان سونرا هامي نسئللر منه بختور دئيه​جکلر.Om /و روحوم قورتاريجيم تاريدا شادليق ادئر.Cl .و مريم ددي: "جانيم ربّي اوجالدير.k #-خوش او آدامين حالينا کي، ائنانيب ربّئن طرفئندن ديئلمئش سؤز يرئنه يتئشه​جک!""j 3,چونکي سنئن سالامينين سسي قولاغيما يتئشن واخت، اوشاق قارنيمدا شادليقدان ترپَشدي.i +منه هارادان بله بئر عئزّت گلئب کي، ربّئمئن آناسي گؤروشويومه گلسئن!3h a*اوجا سَسله سَسله‌نئب ددي: "سن آروادلار آراسيندا موبارکسن، قارنيندا اولان اوشاق دا موبارکدئر!"g ?)الئزابت مريمئن سالاميني اشئدن زامان، اوشاغي قارنيندا ترپَشدي و موقدّس روحلا دولدو،\f 3(و زکريانين اِوئنه گئرئب، الئزابته سالام وردي.(e K'او گونلرده مريم دوروب، تله‌سئک داغليق بؤلگه​سئنده اولان يهودئيه​نئن بئر شهرئنه گتدي.d 7&مريم ددي: "من ربّئن کنئزئيم. قوي منه ددئيئن کئمي اولسون."" و ملک اونون يانيندان گتدي.dc C%چونکي تارينين يانيندا قيري‌مومکون بئر شي يوخدور."b }$باخ، سنئن قوحومون الئزابت ده بو قوجا زامانيندا بئر اوشاغا بويلودور. او کي، اونون حاقّيندا سونسوز ديئردئلر، ائندي آلتينجي آييني کچئردئر.'a I#ملک جاواب ورئب ددي: "موقدّس روح سنئن اوستونه نازئل اولاجاق و حاق-تاعالانين قودرتي سنه کؤلگه سالاجاق. اونون اوچون ده او موقدّس مؤولودا تارينين اوغلو ديئله​جک.` {"مريم ملکدن سوروشدو: "بو نجه اولا بئلر، منئم کي، حله اَرئم يوخدور؟""/_ Y!و او، يعقوبون اِوي اوستونه ابده کئمي سلطنت اده​جک و اونون پادشاهليغينين آخيري اولماياجاق.">^ w او، بؤيوک اولاجاق و حاق-تاعالانين اوغلو چاغيريلاجاق. رب تاري اونا، آتاسي داوودون تختئني وره​جکدئر.]  باخ، بويلو اولوب بئر اوغول دوغاجاقسان، و اونون آديني عئسا قوياجاقسان.}\ uآمّا ملک اونا ددي: "اي مريم، قورخما. تاري يانيندا توفئق تاپيبسان.[ 5مريم مله‌يئن ددئيي سؤزلردن نئگاران اولوب، گئجَلمئشدي کي، بو نجه سالاملاشماقدير.Z ملک اونون يانينا گدئب ددي: "سالام، اي مرحمت تاپميش! رب سَنئنله‌دئر."EY مريم آدلي بئر باکئره قيزين يانينا کي، يوسئف آدلي بئر کئشئنئن آداخليسي ائدي. يوسئف داوودون نسلئندن ائدي.!X =آلتينجي آيدا جبرايئل ملک، تاري طرفئندن، جلئل دئياريندا ناصئره شهرئنه گؤنده‌رئلدي.KW و ديئردي: "رب منه مرحمت نظرئني ساليب و بو ائشي او منه ادئب کي، ذلئل​لئيئمي ائنسانلارين آراسيندان گؤتورسون."V او گونلردن سونرا آروادي الئزابت بويلو اولوب، بش آي اؤزونو گئزلتدي.qU ]خئدمت گونلري تامام اولاندان سونرا، زکريا اِوئنه قاييتدي.T 7معبددن چيخاندا زکريا آرتيق لال اولموشدو. خالق بئلدي کي، او، معبدده بئر رؤيا گؤروب، چونکي ائشاره​ ائله اونلارا آنلاديردي، لاکئن دانيشماغا قادئر ديئلدي.3S aبو آرادا جاماعات زکرياني گؤزله‌يئردئلر و اونون بو قدر معبدده يوبانماسيندان تعجّوب ادئردئلر.R !باخ، ائندي دئلئن توتولاجاق و خبر وردئيئم شيلر واقع اولانا کئمي دانيشماغا قادئر اولماياجاقسان. چونکي واختيندا دوغرو چيخاجاق سؤزلرئمه ائنانمادين."VQ 'ملک جاواب وردي: "من تارينين حوضوروندا دوران جبراييلام. گؤنده‌رئلمئشم کي، سنئنله دانيشيب، سنه بو خوش خبري يتئرئم.:P oزکريا ملکدن سوروشدو: "من بونو نه‌دن بئلئم؟ چونکي من قوجا آدامين بئري‌يَم، آرواديم دا ياشلي‌دير."LO او، ربّئن قاباغيندا، ائليانين روحو و قووّتي​ ائله گده​جک. اله کي، آتالارين اورکلرئني اوشاقلارا و عاصئلري، صالحلرئن حئکمتئنه دؤنده‌رسئن، اله کي، رب اوچون بئر خالق حاضيرلاسين."N او، ائسرايئل مئلّتئنئن چوخلاريني، اونلارين اؤز رب تاريسينا دؤنده‌ره​جک.yM mچونکي او، ربّئن نظرئنده بؤيوک اولاجاق. هچ واخت شراب و کفلندئرن بئر زاد ائچمه‌يه​جک و آناسينين قارنيندان موقدّس روحلا دولو اولاجاق.)L Mاو، سنه شادليق و صفا سببي اولاجاق و اونون آنادان اولماسينا گؤره چوخ آداملار سوئنه​جکلر.vK g آمّا ملک اونا ددي: "زکريا، قورخما. دوعان موستجاب اولوب. آروادين الئزابت سنئن اوچون بئر اوغلان دوغاجاق. اونون آديني يحيا قوياجاقسان.iJ M زکريا مله‌يي گؤره‌نده دئسکئندي و قورخو اونو بورودو.'I I او زامان ربّئن بئر مله‌يي، بوخور قوربانگاهينين صاغ طرفئنده دوروب زکريايا ظاهئر اولدو. H  بوخور يانديرماق ساعاتي يتئشنده، جاماعاتين هاميسي اشئکده دوعا ادئردئلر.TG # زکريا ربّئن معبدئنه گئردي. چونکي بوخور يانديرماق پوشکو نجه کي، کاهئنلئکده عادت اولموشدو، اونون آدينا دوشموشدو.MF بئر گون زکريا، اؤز دسته​سئنئن کاهئنلئک نؤوبتي اولاندا، تارينين حوضوروندا کاهئنلئک وظئفه​سئنه مشغول ائدي. v~~||l{{zxxowq=q<;;2:p99I87}655.483210//7.--s,, +K*((A'X%%@$z#"0!z ~"m(m>3]t ] M " !w~`{L آمّا فرئسئلر و قاضيلار تارينين اونلار حاقّيندا اولان هدفئني ردّ اتدئلر. چونکي يحيادان تعمئد آلماميشديلار.` 9او زامان کي، بوتون خالق و باج ييغانلار بونو اشئتدئلر، تارينين عدالتئني تصدئق اتدئلر، چونکي يحيادان تعمئد آلميشديلار.+سئزه ديئرم: آرواددان دوغولانلار آراسيندا تعمئد ورن يحيادان بؤيوک، هچ بئر آدام يوخدور. لاکئن تارينين پادشاهليغيندا لاپ کئچئک اولان يحيادان بؤيوکدور.taبو، او آدامدير کي، اونون حاقّيندا يازيليب: «باخ، سنئن قاباغيندا اؤز الچئمي گؤنده‌رئرم. او سندن قاباق سنئن يولونو حاضيرلاياجاق.»)بس نه گؤرمه‌يه گتدئنئز، بئر پيغمبر؟ بلي، سئزه ديئرم، پيغمبردن ده افضل اولاني.ديئن، نه گؤرمه‌يه چيخدينيز، ظرئف پالتارلار گيمئش بئر آدامي؟ آمّا ظرئف پالتار گيئنئب دبدبه ائله ياشايانلار، پادشاه سارايلارينداديرلار.ucيحيانين اِلچئلري گدندن سونرا، عئسا يحيانين حاقّيندا خالقا دانيشماغا باشلادي: "چؤله نه گؤرمه‌يه گتدئنئز، يلئن ترپتدئيي قاميشي؟""fEخوش او آدامين حالينا کي، مندن اؤتري بودره​مه‌سئن.1عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "گدئن نه گؤردويونوزو و نه اشئتدئيئنئزي يحيايا بئلدئرئن: کورلار گؤرورلر، چولاقلار يرئيئرلر، جوذاملي‌لار طاهئر اولورلار، کارلار اشئدئرلر، اؤلولر دئرئلئرلر، و فاغيرلارا خوش خبر موژده ورئلئر. ""|qاله او واخت عئسا بئر چوخلاريني ناخوشلوقلاردان، آزارلاردان و ناپاک روح الئندن خئلاص اتدي؛ کور اولانلاردان بئر چوخونون گؤزلرئني آچدي.&Eيحيانين شاگئردلري عئسانين يانينا گلئب ددئلر: "تعمئد ورن يحيا بئزي سنئن يانينا گؤنده‌رئب کي، سوروشاق: «گلمه‌لي اولان سن‌سن، يوخسا آيري بئرئني گؤزله‌يک؟»"" يحيا شاگئردلرئندن ائکئسئني چاغيريب ربّئن يانينا گؤنده‌ردي کي، اوندان سوروشسونلار: "آيا گلمه‌لي اولان سن​سن، يوخسا آيري بئرئني گؤزله‌يک؟""k~Oيحيانين شاگئردلري اونا بونلارين هاميسيني خبر وردئلر.#}?اونون باره​سئنده بو خبر بوتون يهودئيه و اطرافدا اولان وئلايتلرئن هاميسينا ياييلدي.d|Aهاميني قورخو بورودو و تارييا حمد ادئب ديئردئلر: "آراميزدا بؤيوک بئر پيغمبر ظوهور ادئب" و "تاري خالقينين گؤروشويونه گلئب."{​اؤلو دوروب اوتوردو و دانيشماغا باشلادي. عئسا اونو آناسينا گري وردي.Uz#و ياخينلاشيب الئني اؤلونون اوزانديغي تابوتا قويدو. آپارانلار دايانديلار. و عئسا ددي: "اي جاوان، سنه ديئرم، دور!""lyQ رب او آناني گؤرن واخت، اونا يازيغي گلدي و ددي: "آغلاما."x شهرئن دروازاسينا ياخينلاشان زامان، دول بئر آروادين بئري-بئردانه اوغلونون جنازه​سئني چيخارديرديلار. شهر اهلئندن چوخ آدام اونونلا گدئردي.=ws بوندان سونرا عئسا نايئن ديئلن بئر شهره گتدي. شاگئردلرئنئن چوخو و بؤيوک بئر جاماعات اونونلا گدئردي.v% گؤنده‌رئلمئش آداملار اوه قاييتديقلاري زامان، ناخوش قولو صاغالميش تاپديلار.uuc عئسا بونو اشئدن واخت تعجّوب اتدي و دؤنوب دالينجا گلن خالقا ددي: "سئزه ديئرم کي، ائسرايئلده بله بو قدر بؤيوک ائمانا راست گلمه‌دئم."t/چونکي من ده حؤکم آلتيندا اولان بئر آدامام و الئمئن آلتيندا عسگرلر وار. بئرئنه «گت» دِسَم گدر، بئرئسئنه «گل» دِسَم گلر و قولوما «بونو ات» دِسَم، اِدَر."3s_بو سببدن ده اؤزومو لايئق گؤرمه‌دئم کي، سنئن يانينا گلئم. آنجاق بئر کلمه دِه و قولوم صاغالسين.^r5عئسا اونلارلا گتدي. يوزباشينين اوئنه ياخينلاشديغي زامان، او، اؤز دوستلاريني اونون پئشوازينا گؤنده‌ردي کي، اونا دسئنلر: "يارب، زحمت چکمه؛ من لايئق ديئلم کي، منئم داميميم آلتينا گئره​سن.Tq!چونکي خالقيميزي سوئر و بئزه کنئسه تئکئب."Mpاونلار دا عئسانين يانينا گلدئلر و تأکئدله يالواريب ددئلر: "بو آدام لايئقدئر کي، سن اونون اوچون بونو اده​سن. o عئسانين خبرئني اشئدن زامان، او، يهودئلرئن بعضي آغساقّاللاريني اونون يانينا گؤنده‌ردي کي، اوندان گلئب قولونون صاغالتماسيني خاهئش اتسئنلر.7ngاورادا بئر يوز باشينين قولو کي، اونون يانيندا چوخ عزئز ائدي، ناخوشلاييب اؤلوم حالينا دوشموشدو.$m Cعئسا اونا قولاق آسان خالقا بو سؤزلرئن هاميسيني ديئب بئتئرندن سونرا، کفرناحوما گئردي.Tl!1لاکئن اشئدئب عمل اتمه‌ين، او اِو تئکن آداما بنزر کي، بونؤوره قويماميش، اِوي تورپاق اوستونده بئنا اتدي؛ سل او اِوه هوجوم اتدي و اِو او آندا اوچدو. و او اِوئن اوچماسي بئر موصئبت اولدو.Wk'0او، اِو تئکن بئر آداما بنزر کي، قازيب درئنه سالدي و اوئن بونؤوره​سئني داش اوستونده قوردو. سل گلن واخت، سو او اِوه هوجوم اتدي، لاکئن اونو ترپه‌ده بئلمه‌دي. چونکي اِو ياخشي تئکئلمئشدي.3j_/منئم يانيما گلن، سؤزلرئمي اشئدن و اونلارا عمل ادن هر آدامين کئمه بنزه‌دئيئني سئزه گؤرسدئرم؛i7.نه اوچون مني «يارب، يارب…» چاغيريرسينيز، آمّا سئزه ددئيئم شيلره عمل اتمئرسئنئز؟!Dh-ياخشي آدام اوره‌يئنئن ياخشيليق خزئنه​سئندن ياخشي شيلر چيخاردير؛ پئس آدام دا اوره‌يئنئن پئس خزئنه​سئندن پئس شيلر چيخاردير. چونکي اونون آغزي اوره‌يئندن کچنلري بيان ادئر..gU,هر آغاج اؤز ميوه​سئندن تانينير: نه تئکانلاردان انجئر دررلر، نه ده گَوَندن اوزوم ييغارلار.1f[+چونکي اله ياخشي آغاج يوخدور کي، پئس ميوه ورسئن و اله پئس آغاج دا يوخدور کي، ياخشي ميوه ورسئن.!e;*اؤز گؤزونده اولان تئري گؤرمه‌دئيئن حالدا، نجه قارداشينا دئيه بئلرسن کي: «قارداشيم، قوي گؤزونده‌کي چؤپو چيخارديم؟!» اي رئياکار! اوّلجه تئري اؤز گؤزوندن چيخارت، او زامان آيدين گؤررسن کي، چؤپو قارداشينين گؤزوندن چيخارداسان.d7)نه اوچون قارداشينين گؤزونده‌کي چؤپو گؤرورسن، آمّا اؤز گؤزونده‌کي تئري سچمئرسن؟!Ac{(شاگئرد موعلّئمئندن بؤيوک ديئل، لاکئن تحصئلئني تکمئل ادندن سونرا، هر شاگئرد اؤز موعلّئمي کئمي اولار.*bM'و اونلارا بئر مثل ده ددي: "آيا کور، کورا بلدچئلئک اِده بئلر؟ مگر ائکئسي ده چوخورا دوشمز؟""daA&ورئن، سئزه ده ورئلر؛ اؤلچولوب-بئچئلمئش، سئلکَله‌نئب-باسيلميش، دولوب-داشميش بول بئر اؤلچو ائله سئزئن اَته‌يئنئزه تؤکولر. چونکي هانسي اؤلچو ائله اؤلچه​سئنئز، او اؤلچو ائله ده سئزه اؤلچولر.d`A%حؤکم اتمه‌يئن، سئزه ده حؤکم اولونماز. محکوم اتمه‌يئن، سئز ده محکوم اولونمازسينيز. باغيشلايين، سئز ده باغيشلانارسينيز.e_C$آتانيز نجه مرحمتلي‌دئر، سئز ده اله مرحمتلي اولون._^7#لاکئن دوشمنلرئنئزي سوئن. اونلارا ياخشيليق ادئن و عوضئني گؤزلمه‌دن بورج ورئن. اجرئنئز چوخ اولاجاق و حاق-تاعالانين اوغوللاري اولاجاقسينيز، چونکي او، ناشوکورلره و پئس آداملارا مهرئباندير.8]i"اگر او آداملارا بورج وره​سئنئز کي، اونلاردان گري آلماغا اومئدئنئز وار، نه فضئلتئنئز وار؟! چونکي گوناهکارلار دا گوناهکارلارا بورج ورئرلر کي، همن او قدر گري آلسينلار.<\q!اگر سئزه ياخشيليق ادنلره ياخشيليق اده​سئنئز، نه فضئلتئنئز وار؟! چونکي گوناهکارلار دا اله ادئرلر./[W اگر سئزي سونلري سوه​سئنئز، نه فضئلتئنئز وار؟! چونکي گوناهکارلار دا اونلاري سونلري سوئرلر..ZUائنسانلارين سئزئنله نجه رفتار اتمه‌سئني ائسته‌يئرسئنئز، سئز ده اونلارلا اله رفتار ادئن.Y{سندن بئر شي ائسته‌ين هرکسه ور و ماليني آپاراندان اونو گري ائستمه.GXاوزونون بئر طرفئنه وورانا، او بئري طرفئني ده چوئر. رداني گؤتوره‌نه، کؤينه‌يئني ده آلماقدان مانع اولما.nWUسئزه لعنت ادنلره برکت ورئن و سئزي ائنجئدنلره دوعا ادئن.V3آمّا سئزه ديئرم اي اشئدنلر: دوشمنلرئنئزي سوئن، سئزدن نئفرت ادنلره ياخشيليق ادئن.oUWواي سئزه او زامان کي، آداملار سئزئن باره​ده ياخشي دانيشيرلار. چونکي اونلارين آتالاري يالانچي پيغمبرلرله ده بله رفتار اتدئلر.BT}واي سئزه اي توخ اولانلار! چونکي آج اولاجاقسينيز. واي سئزه اي گولَنلر، چونکي ياس توتوب آغلاياجاقسينيز.S}لاکئن واي سئزه اي وارلي​لار! چونکي تسلّئنئزي اله ائندي آليبسينيز.fREاو گونده سوئنئن و شادليقدان آتيليب-دوشون. چونکي گؤيده اجرئنئز بؤيوکدور. اونلارين آتالاري دا پيغمبرلرله بله رفتار اتدئلر.-QSخوش سئزئن حالينيزا او زامان کي، آداملار ائنسان اوغلونون خاطئرئنه گؤره سئزدن نئفرت ادئرلر، آرالاريندان قووالاييرلار، سئزي تحقئر ادئرلر و آدينيزي پئسله‌يئرلر.qP[خوش سئزئن حالينيزا کي، ائندي آجسينيز، چونکي دويورولاجاقسينيز. خوش سئزئن حالينيزا کي، ائندي آغلاييرسينيز. چونکي گوله​جکسئنئز.GOعئسا شاگئردلرئنه نظر ساليب ددي: "خوش سئزئن حالينيزا کي، فاغيرسينيز، چونکي تارينين پادشاهليغي سئزئندئر."4Na​​جاماعاتين هاميسي اونا توخونماغا چاليشيردي، چونکي اوندان قووّت چيخيب هاميسينا شفا ورئردي.EMاونون سؤزلرئني اشئتسئنلر و مرضلرئندن شفا تاپسينلار. ناپاک روحلاردان عذاب چکن آداملار دا صاغاليرديلار.ELعئسا بونلارلا آشاغي اِنئب هامار بئر يرده دوردو. شاگئردلرئندن چوخلاري اورادا ائدئلر و يهودئيه​نئن هر يرئندن، اورشلئمدن، صور و صيدون ساحئل​لرئندن چوخ آداملار گلمئشدئلر کي،~Kuيعقوب اوغلو يهودا، و سونرالاردا اونا خيانت ادن يهودا ائسکاريوت.qJ[متّا، توما، آلفاعوس اوغلو يعقوب، وطنپرست آدلانان شمعون،-ISشمعون کي، اونا پطروس آديني ورمئشدي، قارداشي آندرياس، يعقوب، يوحنّا، فئلئپوس، بارتولماي،=Hs گوندوز اولاندا شاگئردلرئني يانينا چاغيردي. اونلاردان اون‌ائکي نفري سچئب اونلارا حواري آدي قويدو:6Ge او گونلرئن بئرئنده عئسا دوعا اتمک اوچون داغا چيخدي. و بوتون گجه​ني تارييا دوعا اتمکله کچئرتدي.F1 لاکئن اونلار داها چوخ قضبله‌نئب آرالاريندا دانيشيرديلار کي، عئسايا نه اتسئنلر.^E5 عئسا اطرافيندا اولان آداملارين هاميسينا باخيب، اَلي قوروموش آداما ددي: "اَلئني اوزات!"" او دا اِله اتدي و الي صاغالدي.{Do سونرا عئسا اونلارا ددي: "سئزدن سوروشورام: سبّت گونو نه اتمک جائزدئر، ياخشيليق اتمک، يوخسا يامانليق؟ جان قورتارماق، يوخسا اؤلدورمک؟""XC)آمّا عئسا اونلارين فئکئرلرئني بئلئب، اَلي قوروموش آداما ددي: "آياغا قالخ و اورتادا دور."" او دا آياغا قالخيب دوردو. Bدئن عالئملري و فرئسئلر عئسايا بؤهتان آتماق اوچون سبب آختاريرديلار. اونون اوچون ده اونو گؤز آلتينا آلميشديلار کي، بلکه سبّت گونونده شفا ورسئن.:Amآيري بئر سبّت گونو عئسا کنئسه​يه گئردي و تعلئم ورئردي. اورادا صاغ اَلي قوروموش بئر آدام وار ائدي.@}" و عئسا اونلارا ددي: "ائنسان اوغلو سبّت گونونون ده صاحئبي‌دئر."" " ""9?kنجه داوود تارينين اِوئنه گئردي و تارييا تقدئم ادئلمئش چؤرکلري گؤتوروب يدي و اؤزو ائله اولانلارا دا وردي؟! حال بو کي، بونلارين يمه‌يي کاهئنلردن باشقا هچ کسه جائز ديئل.H> عئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "مگر اوخوماييبسينيز کي، داوود و اونونلا اولانلار آج قالان زامان نه اتدئلر؟"")=Kفرئسئلردن بعضئلري اونلارا ددئلر: "نه اوچون سبّت گونونده جائز اولمايان ائشي ادئرسئنئز؟""I< بئر سبّت گونو عئسا اکئنلر آراسيندان کچئردي. شاگئردلري سونبول​لري درئردئلر و اوووجلاريندا اووب ييئردئلر.-;S'و هچ کئم کؤهنه شرابي ائچندن سونرا، تزه شرابي ائسته‌مز. چونکي دئير: «کؤهنه​سي ياخشي‌دير.»V:%&تزه شراب تزه تولوقلارا دولدورولمالي‌دير.s9_%هچ کس ده تزه شرابي کؤهنه تولوقلارا دولدورماز. بله اولسا، تزه شراب تولوقلاري پارتلادار؛ هم اؤزو تؤکولر، هم ده تولوقلار هدر اولار.Z8-$و اونلارا بئر مثل ده ددي: "هچ کس تزه پالتاردان بئر پارچا قوپارديب، کؤهنه پالتارا ياماق وورماز. بله اولسا، هم تزه پالتاري ييرتار، هم ده تزه پالتاردان آلينان پارچا کؤهنه پالتارا ياراشماز."B7}#لاکئن او گونلر گله​جک کي، بَي اونلارين الئندن آلينسين. اونلار او زامان، او گونلرده اوروج توتاجاقلار.A6{"عئسا اونلارا ددي: "بَي اوغلان دوستلارينين يانيندا اولانا قدر، آيا اونلارا اوروج توتدورا بئلرسئنئز؟""55!اونلار عئسايا ددئلر: "نه اوچون يحيانين شاگئردلري تز-تز اوروج توتوب، دوعا ادئرلر. فرئسئلرئن شاگئردلري ده بله ادئرلر. آمّا سنئن شاگئردلرئن ييئب-ائچئرلر؟"" 4  من گلمئشم کي، صالح آداملاري يوخ، گوناهکار آداملاري تؤوبه​يه چاغيريم.(3Iلاکئن عئسا جاواب ورئب اونلارا ددي: "صاغ آداملار يوخ، ناخوش آداملار طبئبه مؤحتاجديرلار."g2Gدئن عالئملري و فرئسئلر ديئنئب عئسانين شاگئردلرئنه ددئلر: "نه اوچون باج ييغانلار و گوناهکار آداملارلاا ييئب-ائچئرسئنئز؟!""`19و اؤز اوئنده عئسا اوچون بؤيوک بئر قوناقليق وردي. اونلارلا سوفره باشيندا بئر چوخ باج ييغانلار و اؤزگه آداملار وار ائدي.q0[لاوي ده هر شيي بوراخيب آياغا قالخدي و اونون دالينجا گتدي.]/3بونلاردان سونرا، عئسا اشئيه چيخدي و لاوي آدلي باج ييغان بئر آدامي باجخانادا اوتورموش گؤردو. و اونا ددي: "داليمجا گل!""A.{هاميني حيرت بورودو و تارييا حمد ادئردئلر و بؤيوک قورخو ائچئنده ديئردئلر: "بو گون قرئبه ائشلر گؤردوک!""G-او آندا ائفلئج آدام اونلارين گؤزونون قاباغيندا قالخيب ياتاغيني گؤتوردو و تارييا حمد اده-اده اوئنه گتدي.3,_" آمّا اونون اوچون کي، بئله​سئنئز ائنسان اوغلونون ير اوزونده گوناهلاري باغيشلاماق ائقتئداري وار…" ائفلئج آداما ددي: "سنه ديئرم: دور، ياتاغيني گؤتور و اِوئنه گت!"" ""+)هانسي داها آساندير؛ «گوناهلارين سنه باغيشلاندي» دمک، يوخسا «قالخ، يري!» دمک؟!O*لاکئن عئسا اونلارين نه فئکئر اتدئکلرئني بئلدي و اونلارا جاواب ورئب ددي: "اوره‌يئنئزده نه فئکئر ادئرسئنئز؟!"" ) دئن عالئملري و فرئسئلر اؤزلرئنده بله دوشونوردولر: "بو آدام کئمدئر کي، بله کوفر دانيشير؟! واحئد تاريدان باشقا کئم گوناهلاري باغيشلايا بئلر؟!""(عئسا اونلارين ائمانيني گؤرنده ددي: "آي کئشي، گوناهلارين باغيشلاندي."9'kآداملارين چوخلوغونا گؤره ائچه‌ري گئره بئلمه‌دئکلري زامان، اِوئن دامينا چيخديلار و دامين سئفاللاري آراسيندان اونو ياتاغي ائله اورتايا، عئسانين قاباغينا اندئردئلر.&بو آرادا، بئر نچه نفر، ائفلئج بئر آدامي ياتاق اوستونده گتئردئلر و چاليشيرديلار کي، اونو ائچه‌ري گتئرئب عئسانين حوضوروندا يره قويسونلار.4%aتعلئم وردئيي گونلرئن بئرئنده جلئل، يهودئيه، و اورشلئمئن هامي کندلرئندن گلمئش فرئسئلر و دئن عالئملري اوتورموشدولار و عئسا، ربّئن قووّتي ائله ناخوشلارا شفا ورئردي.i$Kآمّا او اؤزو مورتّب ساکئت يرلره چکئلئب، دوعا ادئردي.v#eآمّا عئسانين حاقّيندا خبر داها دا چوخ ياييليردي؛ و چوخ آدام اونو اشئتمک و ناخوشلوقلاريندان صاغالماق اوچون اونون يانينا گلئردئلر.E"عئسا اونا تاپشيردي کي، هچ کئمه بئر سؤز دمه‌سئن، آنجاق گدئب اؤزونو کاهئنه گؤرسدسئن و طاهئر اولدوغو اوچون موسانين بويوردوغو کئمي قوربان تقدئم اتسئن کي، اونلارا شهادت اولسون.2!] عئسا الئني اوزاتدي و اونا توخونوب ددي: "ائسته‌يئرم، طاهئر اول."" آدام آنَن جوذامدان قورتولدو.j M عئسا شهرلرئن بئرئنده اولاندا، بئر آدامي اونون يانينا گتئردئلر کي، هر يانيني جوذام توتموشدو. آدام عئساني گؤرن واخت اوزو-اوسته يره دؤشه​نئب يالواردي: "يارب، اگر ائستيه​سن، مني طاهئر اده بئلرسن." اونلار قاييقلاري ساحئله چکدئلر و هر شيي آتيب عئسانين دالينجا گتدئلر.} و بله ده زِبِدِيئن اوغوللاري يعقوب و يوحنّاني دا کي، شمعونون شرئکي ائدئلر. عئسا شمعونا ددي: "قورخما! بوندان سونرا ائنسانلاري توتاجاقسان."A{ اوندان اؤتري کي، توتدوقلاري باليقلارين چوخلوغوندان اونو و اونونلا اولانلارين هاميسيني حيرت بورودو.Rشمعون پطروس بونو گؤرن زامان عئسانين آياقلارينا دوشوب ددي: "يارب، مندن اوزاقلاش، چونکي من گوناهکار بئر کئشئيم."2]او بئري قاييقدا اولان شرئکلرئنه ائشاره اتدئلر کي، گلئب اونلارا کؤمک اتسئنلر. اونلار دا گلئب هر ائکي قاييغي باليقلا دولدوردولار، بله کي، قاييقلار باتماغا باشلادي. و بونو ادن زامان چوخلو باليق توتدولار؛ او قدر کي، تورلاري ييرتيليردي.eCشمعون جاوابيندا اونا ددي: "اوستاد! بوتون گجه چاليشديق، هچ بئر شي توتا بئلمه‌دئک. آمّا سنئن سؤزونه گؤره تورلاري آتاجاغام."6eسؤزونو قورتاراندان سونرا شمعونا ددي: "درئن يره سور و باليق توتماق اوچون تورلارينيزي سويا آتين."قاييقلارين بئرئنه مئندي. بو قاييق شمعونون ائدي. عئسا اوندان خاهئش اتدي کي، ساحئلدن بئر آز آرالانسين. و قاييقدا اوتوروب خالقا تعلئم ورئردي.Sعئسا گؤلون قيراغيندا ائکي قاييغين دوردوغونو گؤردو؛ لاکئن باليقچيلار قاييقلاردان چيخيب تورلاريني يويوردولار.} uبئر گون عئسا جنئسارت گؤلونون قيراغيندا دورموشدو کي، خالق تارينين کلاميني اشئتمک اوچون اونون اطرافينا ييغيليب، اونو سيخيشديريرديلار.S,و يهودئيه​نئن کنئسه​لرئنده وعظ ادئردي.gG+آمّا عئسا اونلارا ددي: "تارينين پادشاهليغينين خوش خبرئني گرک اؤزگه شهرلره ده يتئرئم. چونکي من بونون اوچون گؤنده‌رئلمئشم.""=*سحر آچيلاندا عئسا چيخيب ساکئت بئر يره گتدي؛ خالق اونو آختاريردي. و او اولان يره گلدئکلري واخت، چاليشديلار کي، عئسايا اونلاري ترک اِتمَکدن مانع اولسونلار.^5)اونلارين چوخلاريندان ائبلئسلر ده اشئيه چيخيرديلار و باغيريب ديئردئلر: "سن تارينين اوغلوسان!"" آمّا عئسا اونلارا آجيقلانيب دانيشماغا ائجازه ورمئردي. چونکي اونون مسئح اولدوغونو بئلئردئلر.9k(گون باتان واختدا، هامي، جوربه​جور ناخوشلوقلارا دوچار اولموش ناخوشلاريني اونون يانينا گتئردئلر. و او، اللرئني اونلارين هر بئرئنئن اوستونه قويوب، اونلارا شفا ورئردي.`9'عئسا اونون باشي اوستونده دوروب، قيزديرمايا آجيقلاندي. آروادين قيزديرماسي کسئلدي و او آندا قالخيب اونلارا خئدمت اتدي.|q&عئسا کنئسه​دن چيخيب، شمعونون اوئنه گلدي. شمعونون قايناناسي شئدّتلي بئر قيزديرما ائچئنده ائدي. آروادين حاقّيندا عئسايا يالوارديلار.m S%اونون شؤهرتي اطرافدا اولان يرلرئن هاميسينا ياييليردي.p Y$هاميني حيرت بورودو و بئربئرلرئنه ديئردئلر: "بو نه کلامدير؟! ناپاک روحلارا ائقتئدار و قووّتله امر ادئر و اونلار اشئيه چيخيرلار."} s#لاکئن عئسا اونا آجيقلانيب ددي: "ساکئت اول، او آدامدان چيخ!"" ائبلئس او آدامي اورتادا يره چيرپيب، هچ بئر ضرر ورمه‌دن اوندان اشئيه چيخدي. ""اَل چک بئزدن، اي ناصئره​لي عئسا! بئزئمله نه ائشئن وار؟! آيا بئزي هلاک اتمک اوچون گلئبسن؟ سنئن کئم اولدوغونو بئلئرم: سن تارينين موقدسي‌سن!""3 _!کنئسه​ده بئر آدام وار ائدي کي، ناپاک بئر ائبلئس روحو اونو اسئر اتمئشدي. او اوجا سسله باغيردي:3 اونلار اونون تعلئمئندن تعجّوب ادئردئلر، چونکي اونون کلاميندا ائقتئدار وار ائدي.%عئسا جلئلئن کفرناحوم آدلي شهرئنه گلدي و سبّت گونلرئنده اونلارا تعلئم ورئردي.T!لاکئن عئسا اونلارين آراسيندان کچئب گتدي.fEو قالخيب اونو شهردن قوودولار. آشاغي آتماق اوچون اونو او داغين اوستونه آپارديلار کي، شهرلري اونون اوستونده بئنا اولموشدو.taکنئسه​ده اولانلارين هاميسي بونلاري اشئدن واخت قضبلندئلر.kOاِلئشع پيغمبرئن گونلرئنده ده ائسرايئلده چوخ جوذاملي وار ائدي، لاکئن اونلاردان هچ بئري شفا تاپمادي، مگر سورئيه​لي نَعمان.»fEلاکئن ائليا اونلارين هچ بئرئنئن يانينا گؤنده‌رئلمه‌دي، مگر صيدون وئلايتئنئن ضارِپتا شهرئنده اولان دول آروادين يانينا..Uحقئقتي سئزه ديئرم، ائليانين گونلرئنده او واخت کي، گؤي اوچ ائل آلتي آي باغلانيب اؤلکه​نئن هاميسيندا بؤيوک بئر قحطي اولدو، ائسرايئلده بئر چوخ دول آرواد وار ائدي.و ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم، هچ بئر پيغمبر اؤز وطنئنده مقبول اولماز."3عئسا اونلارا ددي: "البتّه سئز بو مثلي منه دئيه​جکسئنئز کي، «اي حکئم، اؤزونو ساغالت! اشئتدئيئمئز کفرناحومدا اتدئيئن ائشلري بورادا، اؤز وطنئنده ده ات!»""|~qهامي اونون حاقّيندا ياخشي سؤزلر ديئب، اونون آغزيندان چيخان فيضلي سؤزلره حيران اولموشدولار و ديئردئلر: "آيا بو، يوسئفئن اوغلو ديئل؟!""}و اونلارا دمه‌يه باشلادي: "اشئتدئيئنئز بو يازي بو گون يرئنه يتئشدي."?|wعئسا کئتابي باغلادي و خئدمتچئيه ورئب اوتوردو. کنئسه​ده اولانلارين هاميسينين گؤزو اونا دئکئلمئشدي.D{و ربّئن مقبول ائلئني اعلان ادئم.Wz'"ربّئن روحو اوستومده‌دئر؛ او مني مسح اتدي کي، يوخسوللارا خوش خبري ورئم. مني گؤنده‌ردي کي، اسئرلره آزاد اولاجاقلاريني، کورلارا گؤزلرئنئن آچيلاجاغيني جار چکئم، اَزئلنلري خئلاص ادئم""yاونا اشعيا پيغمبرئن کئتابي ورئلدي. کئتابي آليب بو سؤزلر يازيلميش يري آچدي:Kxعئسا بؤيودويو ير ناصئره​يه گلدي و سبّت گونونده عادتئنه گؤره کنئسه​يه گئردي و اوخوماق اوچون آياغا قالخدي.wاو، اونلارين کنئسه​لرئنده تعلئم ورئردي و هامي اونو تعرئفله‌يئردي. {~T}|| {7z,xwnvutt=rrZqppoobnymlkjj!i}hwgff^eQdbb a`D_^N]\[ZYXhWVU{SS RQmPONMLLK/=)<;;D:l98876&5 32}11I0f/..-;,+*)('&&"%% $A#?!! ljBUBK7tE _  R iUM l  سئزه ديئرم، قئيامت گونو سودومون حالي او شهرئن حاليندان داها آسان اولاجاق.ta «شهرئنئزدن آياقلاريميزا ياپيشان توزو دا سئزئن ضئدّئنئزه چيرپيريق. لاکئن گئنه ده بئلئن کي، تارينين پادشاهليغي سئزه ياخينلاشيب.»#? آمّا گئردئيئنئز شهرلردن هانسيندا سئزي قبول اتمسه​لر، اونون کوچه​لرئنه چيخيب ديئن:-S اورادا اولان ناخوشلارا شفا ورئن و اونلارا ديئن کي، «تارينين پادشاهليغي سئزه ياخينلاشيب.»/ بئر شهره گئردئيئنئز زامان، اگر سئزي قبول اتسه​لر، قاباغينيزا نه قويولسا، ييئن.M او اِوده قالين. اونلارين نه‌يي وارسا، ييئن و ائچئن، چونکي ائشچي اؤز موزدونه لايئقدئر. اِودن اِوه کچمه‌يئن.b= اگر اورادا سالاماتليق سِوَن بئر آدام اولسا، سالامينيز اونون اوستونده قالاجاق. اولماسا، سالامينيز اؤزونوزه قاييداجاق. هانسي اِوه گئره​سئنئز، اوّلجه ديئن: «بو اِوده سالاماتليق اولسون.» نه کئسه گؤتورون، نه توربا، نه ده آياق قابي. يولدا دا هچ کسله سالاملاشمايين.nU گدئن! من سئزي قوردلار آراسينا قوزولار کئمي گؤنده‌رئرم. و اونلارا ددي: "محصول چوخ، لاکئن ائشچئلر آزدير. اونا گؤره ده محصولون صاحئبي اولان ربّه يالوارين کي، محصولونو ييغماق اوچون ائشچئلر گؤنده‌رسئن. ""d C بوندان سونرا رب يتمئش نفر داها تعيئن اتدي و اونلاري ائکي‌‌-​ائکي، اؤزوندن قاباق، گده​جه‌يي هر شهر و هر يره گؤنده‌ردي.9k >لاکئن عئسا اونا ددي: "اَلئني جوت اوستونه قويوب آرخايا باخان آدام تارينين پادشاهليغينا ياراشماز."E =آيري بئري ده ددي: "يارب! سنئن دالينجا گله​جه‌يم، آمّا ائجازه ور اوّلجه اِوئمده اولانلارلا وئداعلاشيم."=s <عئسا اونا بله ددي: "قوي اؤلولر اؤز اؤلولرئني دفن اتسئنلر. آمّا سن گت تارينين پادشاهليغيني اعلان ات.">u ;و آيري بئر آداما ددي: "منئم داليمجا گل."" آمّا او ددي: "يارب منه ائجازه ور، اوّلجه گدئم آتامي دفن ادئم."a; :عئسا اونا ددي: "تولکولرئن يوواسي، گؤي قوشلارينين دا يوواسي وار، لاکئن ائنسان اوغلونون باشيني داياماغا بئر يري يوخدور."&E 9اونلار يولدا گدن واخت، بئر نفر عئسايا ددي: "يارب! هارايا گده​سن، سنئن دالينجا گله‌رم."a; 8چونکي ائنسان اوغلو گلمه‌يئب کي، ائنسانلارين جانيني محو اتسئن. گلئب کي، اونلاري خئلاص اتسئن."" و آيري بئر کنده گتدئلر. ""& E 7لاکئن عئسا دؤنوب اونلارا آجيقلاندي. و ددي: "سئز هانسي روحدان اولدوغونوزو بئلمئرسئنئز."n U 6عئسانين شاگئردلري يعقوب و يوحنّا بونو گؤرن زامان ددئلر: "يارب! ائسته‌يئرسن امر ادک کي، گؤيدن اود ياغسين و اونلاري محو اتسئن؟"" ' 5لاکئن اورانين اهلي اونو قبول اتمه‌دئلر، چونکي اونون قصدي اورشلئمه گتمک ائدي.U # 4اؤزوندن قاباق الچئلر گؤنده‌ردي. اونلار، عئسا اوچون تداروک گؤرمک قصدي ائله سامئره​لي‌لرئن بئر کندئنه گئردئلر.% C 3عئسانين دونيادان گؤيه آليناجاغي گونلر ياخينلاشاندا، او، اورشلئمه گتمک قرارينا گلدي.5 2عئسا اونا ددي: "اونا مانع اولمايين. چونکي سئزه ضئدّ اولمايان سئزئن طرفدارينيزدير." 1بو زامان يوحنّا سؤز آليب ددي: «اوستاد، بئر آدام گؤردوک کي، سنئن آدينلا​ ائبلئسلري قووور و اونا مانع اولدوق چونکي بئز​ئمله سنئن دالينجا گلمئر.»O 0و اونلارا ددي: "کئم بو اوشاغي منئم آديما قبول اتسه، مني قبول اتمئش اولور و کئم مني قبول ادئر، مني گؤنده‌ره‌ني قبول اتمئش اولور. آرانيزدا لاپ کئچئک کئم اولسا، اِله لاپ بؤيوک اودور."5 /عئسا اونلارين اورکلرئنده‌کي فئکئري بئلدي و کؤرپه بئر اوشاغي گؤتوروب يانينا چکدي# .اونلارين آراسيندا بله بئر موباحئثه دوشدو کي، اونلاردان هانسي داها بؤيوکدور.s_ -لاکئن اونلار بو سؤزو آنلاماديلار و سؤزون معناسي اونلار اوچون درک ادئلمه​مئش قالدي و بو باره​ده عئسادان سوروشماغا قورخوردولار.*M ,"بو سؤزلر قولاقلارينيزدا قالسين؛ چونکي ائنسان اوغلو ائنسانلارين الئنه تسلئم ادئله​جک."M +هامي تارينين عظمتئنه مات قالميشدي. و هر کس عئسانين اتدئيي بوتون ائشلره حيرت ادنده، او، اؤز شاگئردلرئنه ددي:hI *اوشاق عئسانين يانينا گلن واخت، ائبلئس اونو يره چيرپيب چوبالاتدي. آمّا عئسا اونا آجيقلاندي و اوشاغي صاغالديب آتاسينا وردي.V% )عئسا جاواب ورئب ددي: "اي ائمانسيز و ترسه نسئل! نه واختا قدر سئزئنله اولوب سئزه دؤزه​جه‌يم؟! اوغلونو بورايا گتئر."~ (سنئن شاگئردلرئنه يالوارديم کي، روحو قووسونلار، لاکئن باجارا بئلمه‌دئلر."4}a 'بئر روح اونو توتور، او دا بئردن بئره باغيرماغا باشلايير. روح اونو اِله تئتره​دئر کي، اوشاغين آغزي کؤپوکله‌نئر. و اونو قووّتدن سالاندان سونرا زورلا اوندان آيريلير.d|A &بئردن جاماعات آراسيندان بئر آدام قيشقيريب ددي: "اوستاد، سنه يالواريرام، اوغلوما نظر سال، چونکي او، منئم بئرجه بالامدير.{ %او گونون صاباحي داغدان اِنَن زامان، بئر چوخ خالق عئسانين پئشوازينا چيخدي.}zs $بو سسئن کسئلدئيي واخت، عئسانين تک باشينا اولدوغو گؤروندو. و اونلار سوکوت ادئب، او گونلرده گؤردوکلري باره​ده هچ کسه بئر سؤز دمه‌دئلر.y+ #و بولوددان بئر سس گلئب ددي: "بو منئم اوغلومدور، سچئلمئش اولان، اونا قولاق آسين."Sx "پطروس بو سؤزلري دئين زامان، بئر بولود گلدي و اونلارا کؤلگه سالدي. بولود اونلارين اطرافيني آلان واخت قورخدولار.Xw) !اونلار عئسادان آيريلاندان سونرا، پطروس عئسايا ددي: "اوستاد، بورادا اولماغيميز نه ياخشي اولدو! اوچ چادير قوراق؛ بئري سنه، بئري موسايا، بئري ده ائليايا."" چونکي نه ددئيئني باشا دوشموردو.}vs پطروس و اونونلا اولانلار درئن بئر يوخويا گتمئشدئلر. لاکئن يوخودان اوياناندا عئسانين شؤوکتئني و اونونلا دوران او ائکي کئشئني گؤردولر.Gu اونلار شؤوکتله ظاهئر اولوب عئسانين رحلتي حاقّيندا کي، اونو اورشلئمده تاماملاياجاق ائدي، دانيشيرديلار.|tq باخ، ائکي نفر اونونلا صؤحبت ادئردي. بونلار موسا و ائليا ائدئلر.s و دوعا ادن زامان اوزونون گؤرونوشو ديئشئلدي و پالتاري آغاريب پارلاق اولدو.Wr' بو سؤزلري دئيندن سکّئز گون سونرا، عئسا، پطروسو، يوحنّاني، و يعقوبو اؤزو ائله گؤتوروب دوعا اتمک اوچون داغا چيخدي.^q5 لاکئن حقئقتي سئزه ديئرم: بورادا دورانلاردان بعضئسي وار کي، تارينين پادشاهليغيني گؤرمه‌يئنجه اؤلومو دادماياجاقلار.p اونا گؤره کي، کئم مندن و منئم سؤزلرئمدن اوتانسا، ائنسان اوغلو دا اؤزونون، آتاسينين، و موقدّس ملکلرئنئن شؤوکتئله گلن زامان او آدامدان اوتاناجاق.1o[ آداما نه فايدا وار کي، بوتون دونياني قازانسين، آمّا اؤزونو محو اتسئن و يا اؤزونه ضرر وورسون.Wn' چونکي کئم جانيني خئلاص اتمک ائسته‌سه، اونو الدن وره​جک. لاکئن کئم جانيني منئم اوچون الدن ورسه، اونو قورتاراجاق.m سونرا عئسا اونلارين هاميسينا بله ددي: "کئم ائسته‌يئر داليمجا گلسئن، گرک اؤزونو ائنکار اتسئن و چارميخيني گؤتوروب هر گون منه پيرو اولسون. ""l3 و ددي کي، "ائنسان اوغلو گرک چوخ عذاب چکسئن و آغساقّاللار، باش کاهئنلر و دئن عالئملري طرفئندن ردّ اولونوب، اؤلدورولسون و اوچونجو گون اؤلولردن دئرئلسئن."k} عئسا اونلارا جئدّي تاپشيريب، امر اتدي کي، بونو هچ کئمه دمه‌سئنلر.Hj  " اونلاردان سوروشدو: "بس سئز منئم کئم اولدوغومو ديئرسئنئز؟" پطروس جاواب ورئب ددي: "سن تارينين مسئحي​سن."" ""ri] شاگئردلر جاواب ورئب ددئلر: "بعضئلري تعمئد ورن يحيا ديئر، بعضئلري ائليا. لاکئن بعضئلري ده ديئر کي، قدئم پيغمبرلردن بئري دئرئلئب."Xh) بئر دفه عئسا تک باشينا بئر يرده دوعا ادئردي و شاگئردلري ده اونونلا ائدئلر. اونلاردان سوروشدو: "خالق ديئر من کئمم؟""g هامي ييئب دويدو و آرتيق قالان تئکه​لر‌له اون‌ائکي سبد دولدورولدو.^f5 عئسا بش چورکله ائکي باليغي گؤتوردو، گؤيه باخيب برکت وردي و بؤلوب شاگئردلرئنه وردي کي، جاماعاتين قاباغينا قويسونلار.Re اونلار دا بله ادئب، هاميني اوتورتدولار.Yd+ چونکي اونلار بش مئن نفر کئشئيه ياخين ائدئلر. لاکئن عئسا شاگئردلرئنه ددي: "اونلاري الّي-الّي دسته​لر​له اوتوردون."Cc " آمّا عئسا شاگئردلره ددي: "اونلارا سئز يمک ورئن."" اونلار جاواب وردئلر: "بئزئم بش چؤرک و ائکي باليقدان باشقا بئر شيئمئز يوخدور. مگر بئز گرک گدئب بو آداملار اوچون چؤرک آلاق؟!"" ""@by گون باتماغا باشلاياندا اون‌ائکي شاگئرد گلئب اونا ددئلر: "جاماعاتي مورخّص ات کي، اطرافدا اولان کندلر و زمئلره گدئب اؤزلري اوچون يمک و ير تاپسينلار، چونکي بورا بوش چؤلدور."a' آمّا خالق بونو بئلئب اونون دالينجا گتدي. عئسا دا اونلاري قبول ادئب تارينين پادشاهليغي حاقّيندا اونلارلا دانيشدي و شفايا مؤحتاج اولانلاري صاغالتدي.q`[ حوارئلر قاييديب، گؤردوکلري ائشلرئن هاميسيني عئسايا نقل اتدئلر. او دا اونلاري اؤزو ائله گؤتوروب، بيت صيدا آدلي بئر شهره آپاردي.e_C لاکئن هئرود ددي: "يحيانين باشيني من کسدئردئم، بس بو آدام کئمدئر کي، حاقّيندا بو شيلري اشئدئرم؟" و اونو گؤرمه‌يه جهد اتدي.9^k بعضي آداملار ديئردئلر؛ "ائليا ظوهور ادئب"، و قالاني دا ديئردي کي، "قدئم پيغمبرلردن بئري دئرئلئب."r]] تِترارخ هئرود عئسانين نه‌لَر اتدئيئنئن هاميسيني اشئتدي و گئج اولموشدو. چونکي بعضي آداملار ديئردئلر؛ "يحيا اؤلولردن دئرئلئب.""،,\Q اونلار دا يولا دوشوب کندلري گزئردئلر و ائنجئلئن خوش خبرئني ياييب ناخوشلارا شفا ورئردئلر.S[ و سئزي هارادا قبول اتمسه​لر، او شهردن چيخاندا آياقلارينيزين توزونو چيرپين کي، اونلارين ضئدّئنه شهادت اولسون.qZ[ هانسي اِوه گئره​سئنئز، او شهردن چيخاناجاق اورادا قالين.NY و اونلارا ددي: "يول اوچون هچ بئر شي گؤتورمه‌يئن؛ نه عصا، نه توربا، نه چؤرک، نه پول، نه ده بئر کؤينکدن آرتيق. ""X) و اونلاري گؤنده‌ردي کي، تارينين پادشاهليغيني وعظ ادئب ناخوشلارا شفا ورسئنلر.W } عئسا اؤز اون‌ائکي شاگئردئني يانينا چاغيريب، هامي ائبلئسلري قووماق اوچون و ناخوشلوقلاري صاغالتماق اوچون اونلارا ائقتئدار و قووّت وردي.lVQ8قيزين آتا‌-‌​آناسي تعجّوبدن مات قالميشديلار. آمّا عئسا اونلارا تاپشيردي کي، بو حادئثه​نئن حاقّيندا هچ کسه دانيشماسينلار."U=7قيزين روحو گري قاييتدي. قيز او آندا آياغا قالخدي. عئسا امر اتدي کي، اونا يمک ورسئنلر.bT=6لاکئن عئسا قيزين الئندن توتوب ددي: "اوشاق، قالخ!""sS_5اونلار قيزين اؤلدويونو بئلدئکلري اوزوندن عئسايا گولدولر.?Rw4بو آرادا، هامي قيز اوچون ياس توتوب آغلاييردي. آمّا عئسا ددي: "آغلامايين، او اؤلمه‌يئب، آنجاق ياتيب."_Q73اِوه گئردئکلري واخت عئسا، پطروس، يوحنّا، يعقوب، و قيزين آتا‌-آناسيندان باشقا هچ کئمه اِوه گئرمه‌يه ائجازه ورمه‌دي.P#2لاکئن عئسا بونو اشئدن زامان اونا ددي: "قورخما، آنجاق ائمان ات و او صاغالاجاق."LO1عئسا حله بو سؤزو ديئردي کي، کنئسه ريئسئنئن اوئندن بئر آدام گلئب ددي: "قيزين اؤلدو، آرتيق اوستادا زحمت ورمه."wNg0عئسا دا اونا ددي: "قيزيم، ائمانين سني خئلاص اتدي. سالامات گت."ZM-/او زامان آرواد، گئزلی قالا بئلمه‌دئيئني گؤرنده تئتره‌يه-تئتره‌يه گلئب، عئسانين آياقلارينا دوشدو و بوتون خالقين حوضوروندا نقل اتدي کي، نه سببدن اونا ال سورتوب و او آندا نجه شفا تاپيب.L%.لاکئن عئسا ددي: "منه بئر نفر ال سورتدو، چونکي اؤزومدن قووّت چيخديغيني بئلدئم."rK]-" عئسا سوروشدو: "منه کئم ال سورتدو؟" هامي ائنکار اتدي. او زامان پطروس ددي: "اوستاد، جاماعات هر طرفدن هوجوم ادئب، سني سيخيشديرير."" "" اورادا، داغدا بؤيوک بئر دونگوز سوروسو اوتلاييردي. اونا يالوارديلار کي، دونگوزلارين ائچئنه گئرمه‌يه اونلارا ائجازه ورسئن. عئسا دا ائجازه وردي.=اونلار عئسايا يالوارديلار کي، اونلارا برزخه گتمه‌يه امر اتمه‌سئن.B<}" عئسا اوندان سوروشدو: "آدين نه‌دئر؟" جاواب وردي: "قوشون."" اونا گؤره کي، اونا بئر چوخ ائبلئس گئرمئشدي. ""$;Aچونکي عئسا اونا امر اتمئشدي کي، بو آدامدان اشئيه چيخسين. ناپاک روح دفه​لر​له اونو توتموشدو و آدامي زنجئرلر و کونده​لر​له باغلاييب باشينا موحافئظ قويموشدولار. آمّا گئنه ده زنجئرلري قيريردي و ائبلئس طرفئندن چؤللره قوولوردو.+:Oاو، عئساني گؤرن زامان، باغيريب اونون قاباغيندا يره دؤشندي و اوجا سسله ددي: "اي تاعالا تارينين اوغلو عئسا، مندن نه ائسته‌يئرسن؟ سنه يالواريرام، منه عذاب ورمه!""89iعئسا قاييقدان ساحئله چيخاندا، او شهر اهلئندن ائبلئس الئنه توتولموش بئر آداما راست گلدي. بو آدام اوزون زاماندان بري پالتار گيمئردي و اِوده يوخ، مقبره‌لرده ياشاييردي.|8qاونلار جلئلئن موقابئلئنده اولان جده‌رئلرئن وئلايتئنه گلدئلر.N7" او زامان عئسا اونلارا ددي: "ائمانينيز هارادادير؟!"" اونلار تعجّوب و قورخو ائچئنده بئر​بئرلرئنه ديئردئلر: "بو کئمدئر کي، هم کوله‌يه، هم ده سويا امر ادئر و اوندان ائطاعت ادئرلر!"" ""-6Sشاگئردلر عئسانين يانينا گلدئلر و اونو اوياديب ددئلر: "اوستاد! اوستاد! هلاک اولوروق!"" عئسا دوروب کوله‌يه و سويون تلاطومونه آجيقلاندي. کولک ياتدي و آرامليق دوشدو.v5eقاييق سو اوزونده گدن واخت، عئسا يوخويا گتدي. گؤلده شئدّتلي بئر کولک باشلادي اله کي، قاييق سو ائله دولوردو. اونلار خطره دوشموشدولر.\41گونلرئن بئرئنده عئسا اؤز شاگئردلري ائله بئر قاييغا مئنئب اونلارا ددي: "گؤلون او بئري تايينا کچک."" بلجه يولا دوشدولر.T3!عئسا جاواب ورئب اونلارا ددي: "منئم آنام و قارداشلاريم اونلارديرلار کي، تارينين کلاميني اشئدئب اونا عمل ادئرلر."'2Gعئسايا خبر ورئب ددئلر: "آنان و قارداشلارين اشئکده دوروب ائسته‌يئرلر کی، سني گؤرسونلر."F1عئسانين آنا و قارداشلاري اونون يانينا گلدئلر، لاکئن جاماعاتين چوخلوغوندان اونا ياخينلاشا بئلمه‌دئلر.&0Eبونا گؤره ده، نجه اشئتدئيئنئزه دئقّت ادئن؛ چونکي کئمده وارسا، اونا داها چوخ ورئله​جک. لاکئن کئمده يوخسا، الئنده اولدوغونو گومان اتدئيي ده اوندان آليناجاق.R/چونکي اِله گئزلئن بئر شي يوخدور کي، بلّي اولماسين؛ و اِله گئزلئن بئر شي يوخدور دا کي، بئلئنئب آشکارا چيخماسين.l.Qهچ کس چيراق يانديريب اونو قابلا اؤرتمز و يا ياتاق آلتينا قويماز. چيراغي چيراقدانا قويار کي، ائچه‌ري گئرنلر ائشيغي گؤرسونلر.`-9آمّا ياخشي تورپاق اوستونه دوشنلر اونلارديرلار کي، کلامي صادئق و ياخشي اورکله اشئدئب ساخلاييرلار و صبرله ثمره ورئرلر.&,Eتئکانلار آراسينا دوشنلر اونلارديرلار کي، کلامي اشئدئرلر، لاکئن گده-گده بو حياتين نئگارانليغي ائچئنده، ثروت و لذّتلري ائچئنده بوغولورلار و ثمره گتئرمئرلر.0+Y داشليغا دوشنلر اونلارديرلار کي، کلامي اشئدن واخت شادليقلا قبول ادئرلر، لاکئن کؤکلري اولماديغيندان بئر مودّت ائمان گتئرئرلر و ائمتاحان زاماني ائماندان دؤنورلر.*  يول قيراغينا دوشنلر اونلارديرلار کي، کلامي اشئدئبلر؛ سونرا شرئر گلئر و کلامي اونلارين اوره‌يئندن گؤتورور، مبادا ائنانيب نئجات تاپسينلار.\)1 مثلئن معناسي بودور: توخوم تارينين کلامي‌دير.8(i عئسا ددي: "تارينين پادشاهليغينين سئرّلرئني بئلمک سئزه ورئلئب، لاکئن اؤزگه آداملارا مثللر​له‌دئر کي، گؤردوکلري حالدا گؤرمه‌سئنلر و اشئتدئکلري حالدا آنلاماسينلار."x'i آمّا شاگئردلري اوندان سوروشدولار: "بو مثلئن معناسي نه‌دئر؟""&{" لاکئن بعضئسي ياخشي تورپاغا دوشدو و بئتئب يوز قات آرتيق ثمره وردي."" عئسا بونلاري ديئب بله نئدا اتدي: "اشئتمه‌يه قولاغي اولان اشئتسئن!"" ""%7بعضئسي تئکانلار آراسينا دوشدو. تئکانلار اونلارلا برابر بؤيويوب اونلاري بوغدولار.$بعضئسي داشليغا دوشدو و بئتن واختدا قورودو، چونکي روطوبتي يوخ ائدي.#"بئر اَکئنچي توخوم سپمه‌يه چيخدي. توخومو سپن زامان اونلاردان بعضئسي يول قيراغينا دوشوب، آياق آلتيندا پايمال اولدو و گؤيون قوشلاري اونو يدئلر."e"Cاو زامان کي، بؤيوک بئر جاماعات ييغيلدي و او آداملار دا کي، هر شهردن اونون يانينا گلئردئلر، عئسا اونلارا بئر مثل نقل اتدي:\!1هئرودون ناظئري خوزانين آروادي يوآنّا، سوزانّا و بئر چوخ آيري آروادلار کي، اؤز وارلاري ائله اونلارا خئدمت ادئردئلر.m Sناپاک روحلاردان و ناخوشلوقلاردان صاغالميش بعضي آروادلار دا اونونلا گزئردئلر: ائچئندن يدّي ائبلئس چيخميش مجدللي ديئلن مريم،d Cسونرا عئسا شهرلر و کندلري گزئب وعظ ادئردي و تارينين پادشاهليغينين خوش خبرئني ورئردي. اون‌ائکي شاگئرد ده اونونلا ائدئلر.iK2عئسا آروادا ددي: "ائمانين سني خئلاص اتدي. سالامات گت."?w1عئسا ائله سوفره باشيندا اوتورانلار، آرالاريندا ديئردئلر: "بو کئمدئر کي، گوناهلاري دا باغيشلايير؟!""N0و آروادا ددي: "گوناهلارين باغيشلاندي."kO/بونا گؤره ده سنه ديئرم: اونون چوخ اولان گوناهلاري باغيشلاندي، چونکي چوخ سوگي گؤرستدي. لاکئن کئمه آز باغيشلانسا، آز دا سِوَر.y.سن باشيمي ياغلا ياغلامادين. لاکئن او، آياقلاريمي عطئرله ياغلادي.-سن مني اؤپمه‌دئن. لاکئن او، من گلندن بري آياقلاريمي اؤپمکدن دورمور.T!,و آروادين طرفئنه دؤنوب شمعونا ددي: "بو آروادي گؤرورسن؟ سنئن اوئنه گئردئم، آياقلاريم اوچون سو گتئرمه‌دئن. لاکئن او، منئم آياقلاريمي گؤز ياشلاري​ ائله ائسلاتدي و ساچلاري ائله سئلدي."4a+" شمعون جاواب ورئب ددي: "گومان ادئرم او کي، اونا آرتيق باغيشلاندي."" عئسا ددي: "دوز حؤکم اتدئن."" ""s_*بورجلاريني ورمه‌يه هچ بئر شيلري اولماديغينا گؤره، بورجو هر ائکئسئنه باغيشلادي. ائندي ده گؤروم اونلارين هانسي اونو چوخ سوه​جک؟<q)عئسا ددي: "بئر طلبکارين ائکي بورجلوسو وار ائدي؛ بئري بش يوز دئنار و او بئري الّي دئنار بورجلو ائدي.":m(" او زامان عئسا اونا جاواب ورئب ددي: "شمعون! سنه دمه‌لي بئر سؤزوم وار."" او دا ددي: "بويور، اوستاد."" ""]3'عئساني اِوئنه دعوت ادن فرئسي، بونو گؤرن واخت، اؤز-اؤزونه ددي: "بو آدام اگر پيغمبر اولسايدي، اونا توخونان آروادين کئم اولدوغونو و نه‌چي اولدوغونو بئلردي. چونکي بو، گوناهکار بئر آرواددير."W'&و آرخادا، اونون آياقلارينين يانيندا دوروب آغلايا-آغلايا عئسانين آياقلاريني گؤزياشلاري‌ ائله ائسلاديردي و ساچلاري ائله سئلئب، آياقلاريني اؤپوردو و عطئري اونون آياقلارينا سورتوردو.%او شهرده ياشايان گوناهکار بئر آرواد عئسانين فرئسئنئن اِوئنده سوفره باشيندا اوتوردوغوندان خبردار اولوب، آغ مرمر بئر قابدا بئر عطئر گتئرديN$فرئسئلردن بئري عئسادان خاهئش اتدي کي، اونلارلا يمک يسئن. او دا فرئسئنئن اوئنه گئرئب، سوفره باشيندا اوتوردو.xi#لاکئن حئکمت اؤز اؤولادلارينين هاميسي طرفئندن تصدئق اولونور.zm"ائنسان اوغلو، گلن واخت، ييئر و ائچئر و سئز ديئرسئنئز: «باخ، قارينقولو و شرابخار بئر آدامدير، باج ييغانلارين و گوناهکارلارين دوستو!»J  !چونکي تعمئد ورن يحيا، گلن واخت، نه چؤرک يئين، نه ده شراب ائچن ائدي و سئز ديئرسئنئز: «اوندا بئر ائبلئس وار.»" = اونلار ميدانلاردا اوتوران اوشاقلارا بنزه‌يئرلر کي، بئربئرئني چاغيريب ديئرلر: «بئز سئزه توتک چالديق، سئز اوينامادينيز. سئزه نوحه اوخودوق، آغلامادينيز.» y"بو نسلئن آداملاريني نه‌يه بنزه‌دئم و اونلار کئمه بنزه‌يئرلر؟"" ~~B}||,{zyxwLvuBtttrrtqpponmlkkWjwihJgg eeOdd9cNba`__t^^+]\@[ZYXWWV^UsTSSRQPONMWLKJIHvGGF1EE'CBB1Av??<>+=r3(EUA,v F _ r|6q و باغبانا ددي: «باخ، اوچ ائلدئر کي، بو انجئر آغاجين يانينا گلئب ميوه آختاريرام، آمّا تاپميرام. اونو کس. نئيه بوش يره تورپاغي توتسون؟!»j5M و اونلارا بو مثلي ددي: "بئر نفرئن باغيندا اکئلمئش بئر انجئر آغاجي وار ائدي. او آدام گلئب آغاجدا ميوه آختاردي، لاکئن تاپمادي."+4O سئزه ديئرم؛ خير. آمّا، اگر تؤوبه اتمه‌يه​سئنئز، هامينيز اونلار کئمي هلاک اولاجاقسينيز.I3  و يا او اون‌سکّئز نفر کي، سئلوآم بورجو اونلارين اوستونه دوشوب اؤلدوردو. آيا اِله گومان ادئرسئنئز کي، بونلار اورشلئمده ياشايان آيري اورشلئملي​لردن داها چوخ گوناهکار ائدئلر؟!+2O سئزه ديئرم؛ خير. آمّا، اگر تؤوبه اتمه‌يه​سئنئز، هامينيز اونلار کئمي هلاک اولاجاقسينيز.1) عئسا جاواب ورئب ددي: "آيا اِله گومان ادئرسئنئز کي، بو جلئللي​لر، قالان جلئللي​لردن داها چوخ گوناهکار اولدوقلاري اوچون بو عاقئبته دوچار اولدولار؟!""00 [ بو زامان اورادا اولانلاردان بعضئسي گلدئلر و او جلئللي​لردن اونا خبر‌وردئلر ‌کي، پئلاط ‌اونلاري اؤلدوروب، قانلاريني، ​کسدئردئيي ​قوربانلارلا قاريشديرميشدي./ ;سنه ديئرم کي، آخير قارا پولونو دا ورمه‌يئنجه اورادان چيخماياجاقسان!v.e :شئکايت ادن آداملا حاکئمئن يانينا گدن واخت، حله يولدا ائکن چاليش کي، اوندان ياخاني قورتاراسان. يوخسا سني حاکئمئن يانينا سوره​جک. حاکئم ده محکمه ائجراچيسينين اَلئنه وره​جک، و او دا سني زئندانا آتاجاق.n-U 9نه اوچون اؤز-اؤزونوزدن دوغرو اولاني آييرد اتمئرسئنئز؟!b,= 8اي رئياکارلار! ير اوزونون، گؤي اوزونون گؤرونوشونو سچه بئلئرسئنئز، آمّا نجه اولور کي، ائندئکي زاماني سچه بئلمئرسئنئز؟!+' 7و جنوب کوله‌يي اَسَنده، ديئرسئنئز کي، «يامان ائستي اولاجاق!» و اِله ده اولور.I*  6و جاماعاتا ددي: "قربدن بئر بولودون قالخديغيني گؤرنده او آندا ديئرسئنئز؛ «ياغيش ياغاجاق!» و اِله ده اولور."A){ 5آتا اوغلونا و اوغول آتاسينا، آنا قيزينا و قيز آناسينا، قاينانا گلئنه، و گلئن قاينانايا ضئدّ اولاجاق.1([ 4چونکي بوندان سونرا، بئر اِوده ياشايان بش نفردن، اوچو ائکئسئنه و ائکئسي اوچونه ضئدّ اولاجاق.L' 3گومان ادئرسئنئز کي، من دونيايا صولح گتئرمه‌يه گلمئشم؟! يوخ، ديئرم سئزه، عکسئنه آيريليق گتئرمه‌يه گلمئشم."&= 2لاکئن منئم آلاجاغيم بئر تعمئد وار و بو تعمئد يرئنه يتئشنه کئمي نه قدر سيخينتي چکئرم!%) 1من دونيايا اود ياغديرماغا گلمئشم: و نجه ائستردئم کي، او، آرتيق آليشيب يانايدي!@$y 0لاکئن اگر بئلمه‌يئب، کؤته‌يه لايئق اولان ائشلر گؤرسه، آز دؤيوله​جک. کئمه چوخ ورئلئب، اوندان چوخ طلب اولوناجاق و کئمه چوخ امانت اِدئلئب، اوندان داها چوخ ائسته​نئله​جک.J#  /او قول کي، آغاسينين ائسته‌يئني بئله-بئله حاضير اولمايا و اونون ائراده​سئنه عمل اتمه‌يه، چوخ دؤيوله​جک.k"O .قولون آغاسي، اونون گؤزلمه‌دئيي بئر گونده و بئلمه‌دئيي بئر ساعاتدا گله​جک، اونو ائکي شقّه ادئب ائمانسيزلارلا بئر توتاجاق.^!5 -لاکئن اگر همئن قول اوره‌يئنده دسه: «آغام گج گله​جک.» و باشلاييب کئشي و آرواد خئدمتچئلري دؤيسه، ييئب، ائچئب، کفلنسه،{ o ,دوغروسونو سئزه ديئرم؛ آغاسي بوتون وار-يوخونو اونا تاپشيراجاق. +بختور او قول کي، آغاسي، گلدئيي زامان، اونو بو جور ائش گؤرمکده تاپسين.:m *رب جاواب وردي: "کئمدئر او صادئق و عاغيلّي نؤکرباشي کي، آغاسي اونو نؤکرلري اوستونه ائختئيار صاحئبي قويور. اوندان اؤتري کي، اونلارا واختلي-واختيندا يمک پايلاريني ورسئن."yk )پطروس اونا ددي: "يارب! بو مثلي فقط بئزه ديئرسن، يوخسا هامييا؟""5c (اونون اوچون سئز ده حاضير اولون، چونکي ائنسان اوغلو سئزئن گومان آپارماديغينيز ساعاتدا گله​جک.X) 'آمّا بونو بئلئن کي، اگر اِو صاحئبي اوغرونون هانسي ساعاتدا گله​جه‌يئني بئلسه‌يدي، اِوئني اوغورلاماغا قويمازدي.3_ &و اگر ائکئنجي نؤوبتده، و يا اوچونجو نؤوبتده گلئب اونلاري بله تاپسا، خوش او قول‌لارين حالينا!"= %بختور او قول‌لار کي، آغا گلنده اونلاري اوياق تاپير. دوغروسونو سئزه ديئرم؛ او، بِلئني باغلاييب اونلاري اوتورداجاق و يانلارينا گلئب اونلارا خئدمت اده​جک.y $او آداملار کئمي اولون کي، آغالارينين تويدان قاييتماسيني گؤزله‌يئردئلر. اوندان اؤتري کي، گلئب قاپيني دؤيسه، اله او آندا اونا آچسينلار.`9 #بِلئنئز باغلانميش و چيراقلارينيز يانار اولسون.yk "چونکي خزئنه‌نئزهارادا اولسا، اوره‌يئنئز ده اورادا اولاجاق.@y !نه‌يئنئز وارسا، ساتين و صدقه ورئن. اؤزونوز اوچون گؤيلرده کؤهنَلمه‌ين کئسه​لر و اَسکئلمه‌ين خزئنه​لر حاضيرلايين. اورادا نه اوغرو اونا ياخينلاشار، نه ده گووه اونو يئير.# قورخما اي کئچئک سورو! چونکي آتانيزين ريضاسي بودور کي، پادشاهليغي سئزه ورسئن.7 آنجاق سئز تارينين پادشاهليغي قيدئنه قالين و بونلارين هاميسي سئزه علاوه ورئله​جک.E چونکي دونيانين خالقلاري بو شيلرئن دالينجا قاچيرلار؛ و سئزئن آتانيز بو شيلره مؤحتاج اولدوغونوزو بئلئر.C بلجه، سئز نه يئيه​جه‌يئنئزئن و نه ائچه​جه‌يئنئزئن قيدئنه قالمايين؛ اونلار اوچون نئگاران اولمايين.W' اگر تاري بو گون زمئده مؤوجود اولوب صاباح اوجاغا آتيلان اوتو بله گيئندئرئر، نه قدر آرتيق سئزي، اي آز ائمانلي‌لار!8i زانباقلارين نجه بؤيودوکلرئنه باخين؛ نه زَحمت چکئرلر، نه ده ائپلئک اَيئرئرلر. لاکئن سئزه ديئرم کي، سوليمان دا بله، بوتون شؤوکتئنده بونلاردان بئري کئمي گيئنمه​مئشدي.,Q بلجه، اگر لاپ کئچئک بئر شيي اِده بئلمئرسئنئز، نه اوچون قالان شيلرئن فئکرئنه قاليرسينيز؟!  سئزلردن کئم وار کي، نئگاران اولماقلا بئر ساعات عؤمرونه آرتيرا بئلسئن؟! y قارغالارا باخين: نه اَکئرلر، نه بئچئرلر، نه آنبارلاري، نه ده مخزنلري وار و تاري اونلاري يدئزدئرئر. سئز قوشلاردان نه‌قدر چوخ افضلسئنئز!S  جان يمکدن و بدن پالتاردان داها آرتيقدير.4 a سونرا عئسا شاگئردلرئنه ددي: "بونون اوچون سئزه ديئرم؛ جانينيز اوچون نئگاران اولمايين کي، نه يئيه​جکسئنئز. و بدنئنئز اوچون ده فئکئرلي اولمايين کي، نه گِيه​جکسئنئز."< q بله‌دئر هر آدامين عاقئبتي کي، تارينين حوضوروندا وارلي اولماق عوضئنه، اؤزو اوچون مال-دؤولت ييغير.T! آمّا تاري اونا ددي: «عاغيلسيز آدام! سنئن جانيني اله بو آخشام آلاجاقلار؛ حاضيرلاديغين بو شيلر بس کئمه قالاجاق؟!»A{ و جانيما دئيه‌رم: اي جانيم! اوزون ائللر اوچون ييغيلميش چوخلو دؤولتئن وار. راحات اول. يه، ائچ، کف اله!»\1 و ددي: «بله اِده‌رم؛ آنبارلاريمي سؤکوب، داها بؤيوکلرئني تئکه‌رم و بوتون محصولومو و بوتون دؤولتئمي اورايا ييغارام. او، اؤز ائچئنده دوشوندو: «نه اِدئم؟ محصولومو اوندا ييغماغا يرئم يوخدور.» و اونلارا بئر مثل ده چکئب ددي: "وارلي بئر آدامين زمئسي بول محصول وردي."% سونرا اونلارا ددي: "دئقّتلي اولون! هر جور طاماحکارليقدان اؤزونوزو اوزاق ساخلايين، چونکي ائنسانين حياتي، اونون وار-دؤولتئنئن چوخلوغونا باغلي ديئل."  عئسا اونا ددي: "آي آدام، کئم مني سئزه حَکَم و يا مئراث بؤلن تعيئن اتدي؟!""% خالقين ائچئندن بئري اونا ددي: "اوستاد! قارداشيما ده کي، مئراثي منئمله بؤلسون." چونکي نه دمک لازيم اولدوغونو موقدّس روح او آندا سئزه اؤيرده​جکدئر.  او زامان کي، سئزي کنئسه​لره، ريئسلر و حاکئملرئن حوضورونا گتئرئرلر، نجه و نه جاواب وره​جيئنئز و يا نه دئيه​جيئنئز باره​ده نئگاران اولمايين.d~A و کئم ائنسان اوغلونون ضئدّئنه بئر سؤز دسه، اونا باغيشلاناجاق؛ لاکئن کئم موقدّس روحا کوفر دسه، اونا باغيشلانماياجاقدير.0}Y لاکئن کئم مني ائنسان حوضوروندا ائنکار اتسه، تارينين ملکلري حوضوروندا ائنکار اولوناجاقدير._|7 سئزه ديئرم: کئم مني ائنسانلارين حوضوروندا ائقرار اتسه، ائنسان اوغلو دا اونو تارينين ملکلري حوضوروندا ائقرار اده​جک.C{ سئزئن باشينيزداکي توکلرئن هاميسي دا بله ساييليب. اودور کي، قورخمايين؛ سئز بئر چوخ سرچه​دن افضلسئنئز.1z[ مگر بش سرچه ائکي قارا پولا ساتيلمير؟ و تارينين يانيندا اونلاردان هچ بئرئسي ياددان چيخماييب.y+ آمّا کئمدن قورخمالي اولدوغونوزو سئزه گؤرسده​جه‌يم. اوندان قورخون کي، اؤلدوره‌ندن سونرا جهنّمه آتماغا قادئردئر. بلي، سئزه ديئرم کي، اوندان قورخون.Kx سئزه ديئرم دوستلاريم، اونلاردان قورخمايين کي، بدني اؤلدوروب اوندان باشقا هچ بئر شي اتمه‌يه قادئر ديئللر.w بونا گؤره، قارانليقدا نه دانيشاسينيز، ائشيقدا اشئدئله​جک و ائچه‌ري اوتاقلاردا قولاغا پيچيلداديغينيز هر شي، داملاردان نئدا اولوناجاق..vU اله اؤرتولو بئر شي يوخدور کي، آچيغا چيخماسين و اله گئزلي بئر شي ده يوخدور کي، بئلئنمه‌سئن.Ru  بو آرادا مئنلرجه​ آدام ​بئر يره اله ييغيلميشدي کي، بئربئرئني سيخيشديريرديلار. عئسا اوّلجه اؤز شاگئردلرئنه ددي: "فرئسئلرئن ماياسيندان کي، رئياکارليقدير، اؤزونوزو اوزاق ساخلايين." t9 6و کمئن ادئب جهد ادئردئلر کي، اونون ددئکلرئندن بئر سؤز قاپيب اوندان شئکايت اتسئنلر.ksO 5عئسا اوراني ترک ادن واخت، دئن عالئملري و فرئسئلر اونو شئدّتله سيخيشديرديلار و بئر چوخ شيلره اوندان جاواب آلماق ائسته‌دئلر.ry 4واي حالينيزا، شرئعت عالئملري! چونکي معرئفت قاپيسينين آچاريني گؤتوروبسونوز. اؤزونوز گئرمه‌دئنئز، گئرمک ائسته‌ينلره ده مانع اولدونوز.(qI 3هابئلئن قانيندان توتموش زِکَريانين قانينا قدر کي، قوربانگاهلا معبدئن قودسو آراسيندا تؤکولدو. سئزه ديئرم کي، بوتون بو تؤکولن قانلار بو نسئلدن طلب اولوناجاق.'pG 2دونيانين اساسي قويولاندان بري بوتون پيغمبرلرئن تؤکولموش قاني بو نسئلدن طلب اولونسون؛$oA 1اونا گؤره تارينين حئکمتي ددي: من اونلارين يانينا پيغمبرلر و حوارئلر گؤنده‌ره​جه‌يم، بونلاردان بعضئلرئني اؤلدوره​جکلر و بعضئلرئنه ده عذاب وره​جکلر کي، n 0بلجه آتالارينيزين ائشلرئنه شاهئدلئک اِدئب اونلاري تصدئق ادئرسئنئز؛ چونکي اونلار پيغمبرلري اؤلدوردولر، سئز ده اونلارا مقبره​لر تئکئرسئنئز.6me /واي حالينيزا! چونکي پيغمبرلره مقبره​لر تئکئرسئنئز، حال بو کي، اونلاري اؤلدورن آتالارينيزدير.zlm .عئسا اونا ددي: "واي سئزئن ده حالينيزا، شرئعت عالئملري! چونکي سئز آداملارين بوينونا اِله يوکلر قويورسونوز کي، آپارماغي چوخ چتئندئر، لاکئن اؤزونوز بارماقلارينيزين بئري ائله ده بله، او يوکلره ديمئرسئنئز."6ke -او واخت شرئعت عالئملرئندن بئري جاوابيندا اونا ددي: "اوستاد، بو سؤزلري دمکله بئزي تحقئر ادئرسن.">ju ,واي حالينيزا، چونکي ائتمئش قبئرلر کئمي سئنئز کي، اونلارين اوستوندن کچنلرئن اونلاردان خبري يوخدور.Ei +واي حالينيزا، فرئسئلر! چونکي کنئسه​ده مجلئسئن باشيندا اوتورماغي و بازارلاردا سالام آلماغي سوئرسئنئز.dhA *آمّا واي حالينيزا، فرئسئلر! چونکي نانَع، صدف​اوتو و هر جور گؤيرتئنئن اوندا-بئرئني ورئرسئنئز، لاکئن عدالت و تارينين سوگئسئنده اهمال ادئرسئنئز. بونلاري ورمک و اونلاردا اهمال اتمه​مک گرکدئر.g+ )قابلارينيزين ائچئنده​کئني صدقه ورئن، او زامان سئزئن اوچون هر شي تمئز اولاجاق.hfI (آغيلسيزلار! مگر ظاهئري يارادان باطئني ده ياراتمير؟!_e7 'رب اونا ددي: "ائندي، سئز فرئسئلر، فئنجان و بوشقابين چؤلونو تمئزله‌يئرسئنئز، آمّا ائچئنئز طاماح و پئسلئکله دولودور. "" d  &لاکئن فرئسي عئسانين يمکدن قاباق اللرئني يوماديغيني گؤروب تعجّوب اتدي.Mc %عئسا بونلاري دئينده، بئر فرئسي اونو اوئنه يمک يمه‌يه دعوت اتدي. او دا ائچه‌ري گئرئب سوفره باشيندا اوتوردو.;bo $اگر سنئن بوتون بدنئن ائشيقلي‌دير، اله کي، بئر ذرّه ده اوندا قارانليق يوخدور، او زامان بوتون بدنئن ائشيقلي اولاجاق؛ بئر چيراق کئمي کي، اؤز نورو ائله سني ائشيقلانديرير.ca? #پس دئقّت ات کي، سنده​کي ائشيق قارانليق اولماسين.r`] "بدنئن چيراغي گؤزدور؛ اگر گؤزون ياخشي اولسا، بوتون بدنئن ائشيقلي اولار. آمّا اگر گؤزون پئس اولسا، بوتون بدنئن ده قارانليق اولار.y_k !هچ کئم چيراغي يانديراندان سونرا، اونو گئزلي يره، يا دا قابين آلتينا قويماز. چيراق قابينا قويار کي، ائچه‌ري گئرنلر ائشيغي گؤرسونلر.@^y نينوا اهالئسي قئيامت گونونده بو نسلئن آداملاري‌ ائله قالخيب اونلاري محکوم اده​جک. چونکي اونلار يونوسون وعظي ‌ائله تؤوبه اتدئلر. و ائندي يونوسدان داها بؤيوکو بورادادير.~]u جنوب ملکه​سي قئيامت گونونده بو نسلئن آداملاري ‌ائله قالخيب اونلاري محکوم اده​جک. چونکي او، سوليمانين حئکمتلي سؤزلرئني اشئتمک اوچون، دونيانين او باشيندان گلدي. و ائندي سوليماندان داها بؤيوکو بورادادير.4\a چونکي يونوس نينوا اهالئسئنه نجه علامت اولدو، ائنسان اوغلو دا بو نسئل اوچون اله علامت اولاجاق.C[ و خالق اونون اطرافينا ييغيلديغي زامان، عئسا دانيشماغا باشلادي: "بو نسئل پئس نسئلدئر. او، علامت آختارير، لاکئن اونا يونوس پيغمبرئن علامتئندن باشقا بئر علامت ورئلمه‌يه​جک."2Z] لاکئن عئسا ددي: "عکسئنه، خوش او آداملارين حالينا کي، تارينين کلاميني اشئدئب اونا عمل ادئرلر."qY[ عئسا بونو دئين واخت، بئر آرواد جاماعات ائچئندن سسئني اوجالديب اونا ددي: "خوش سني داشييان بطنئن و سني اَمئزدئرن دؤشلرئن حالينا!""X  او زامان گدئر و اؤزوندن داها پئس اولان يدّي ناپاک روح گؤتوروب گتئرئر و اورايا گئرئب ياشاييرلار. و او آدامين آخيري، اوّلکئندن داها پئس اولور.]W3 و گلدئيي واخت، اونو سوپورولموش و بزنمئش تاپير{Vo ناپاک روح بئر آدامدان چيخاندان سونرا، سوسوز يرلرده دولانير و راحاتليق آختارير. لاکئن تاپماديغي زامان ديئر: «چيخديغيم اِوه قاييديم.»yUk منئمله اولمايان منئم ضئدّئمه‌دئر و منئمله ييغمايان داغيدير.fTE آمّا اگر اوندان داها قووّتلي بئري هوجوم گتئرئب اونا قالئب گلسه، اونون بل باغلاديغي بوتون سئلاحلاري آلار و قنئمتي پايلار.4Sa اگر قووّتلي بئر آدام، تپه​دن ديرناغاجاق سئلاحلانيب اؤز اِوئني قوروسا، اموالي سالامات قالار.4Ra لاکئن اگر من ائبلئسلري تارينين بارماغي ائله قوورام، دمه‌لي تارينين پادشاهليغي سئزه گلئبدئر.[Q/ ائندي اگر من بعلزبولون گوجو ائله قوورام، سئزئن اوغوللارينيز کئمئن گوجو ائله قوورلار؟ اونلار سئزه قاضي اولاجاقلار.P و اگر شيطان دا اؤزو اؤز ائچئنده بؤلونسه، سلطنتي نجه داوام ادر؟! بونو اونا گؤره ديئرم کي، ديئرسئنئز من بعلزبولون گوجو ائله ائبلئسلري قوورام.O آمّا عئسا اونلارين فئکئرلرئني بئلدي و اونلارا ددي: "هر مملکت کي، اؤزو اؤز ائچئنده بؤلونسه، وئران قالار و اؤزو اؤز ائچئنده بؤلونموش اِو ييخيلار."1N[ و بعضئلري ده عئساني ائمتاحان اتمک اوچون اوندان ائسته‌يئردئلر کي، گؤيدن بئر علامت گؤرسدسئن.5Mc لاکئن اونلاردان بعضئلري ديئردئلر: "او، ائبلئسلرئن ريئسي بعلزبولون گوجو ائله ائبلئسلري قووور."PL عئسا لال اولان بئر ائبلئسي قوووردو. ائبلئس آدامدان چيخاندان سونرا، لال دانيشماغا باشلادي و خالق تعجّوب اتدي.K ائندي اگر سئز کي، شرورسونوز، اؤولادلارينيزا ياخشي شيلري ورمه‌يي بئلئرسئنئز، نه قدر آرتيق سماوي آتانيز اوندان ائسته‌ينلره موقدّس روحو وره​جک.SJ و يا يومورتا ائسته‌سه، اونا عقرب ورسئن؟mIS سئزدن هانسي آتا وار کي، اگر اوغلو اوندان چورک ائسته‌سه، داش ورسئن؟ و يا اگر باليق ائسته‌سه، اونا باليق عوضئنده ائلان ورسئن؟{Ho چونکي هر ائسته‌ين آلير، آختاران تاپير و قاپيني دؤينه، آچيلير.;Go من سئزه ديئرم: ائسته‌يئن، سئزه ورئله​جک. آختارين، تاپاجاقسينيز. قاپيني دؤيون، سئزه آچيلاجاقدير.wFg سئزه ديئرم کي، اگر او، دوستلوق سببئندن اؤتري قالخيب ورمه‌سه ده، اونون اوزلو اولدوغونا گؤره قالخيب نه قدر لازيم اولسا، وره​جکدئر.E او دا ائچه‌رئدن جاواب ورئب ديئر: «منه زحمت ورمه، قاپي آرتيق باغلي‌دير و اوشاقلاريم منئمله ياتاقداديرلار. قالخيب سنه بئر شي وره بئلمه‌رم.»D چونکي يولدان يانيما بئر دوستوم گلئب و قاباغينا قويماغا بئر شيئم يوخدور.»fCE و اونلارا ددي: "فرض ادک کي، سئزلردن بئرئنئن بئر دوستو وار. گجه ياريسي اونون اوئنه گلئب ديئر: «دوستوم، منه اوچ چورک بورج ور."=Bs گوناهلاريميزي باغيشلا، چونکي بئز ده بئزه بورجلو اولان هر آدامي باغيشلاييريق. بئزي ائمتئحانا چکمه.PA گونده​لئک چؤره‌يئمئزي بئزه هر گون ور.@% عئسا اونلارا ددي: "دوعا ادن واخت ديئن: آتا، آدين موقدّس اولسون. سلطنتئن گلسئن."1? ] بئر دفه عئسا​ بئر ​يرده دوعا ​ادئردي. دوعاسيني بئتئردئيي زامان، شاگئردلرئندن بئري اونا ددي: "يارب! دوعا اتمه‌يي بئزه اؤيرت، نجه کي، يحيا دا شاگئردلرئنه اؤيرتدي."> *آنجاق بئرجه شي وار. مريم ياخشي پايي سچئب و بو، اوندان آلينماياجاقدير.=+ )عئسا اونا جاواب ورئب ددي: "مارتا، مارتا، سن چوخ شيلر اوچون اوزولوب تلاش ادئرسن."V<% (لاکئن مارتا ائشئن چوخلوغوندان تلاش ائچئنده ائدي. مارتا عئسانين يانينا گلئب اونا ددي: "يارب، باجيمين مني خئدمت ائچئنده تک بوراخماسي، مگر سني ناراحات اتمئر؟ اونا ده کي، منه کؤمک اتسئن."M; 'اونون مريم آدلي بئر باجيسي وار ائدي. مريم عئسانين آياقلارينين يانيندا اوتوروب اونون سؤزلرئنه قولاق آسيردي.[:/ &عئسا، شاگئردلري ائله بئرلئکده يولا داوام ورئب بئر کنده گئردي. بورادا مارتا آدلي بئر آرواد اونو اؤز اوئنه دعوت اتدي.9' %" او آدام ددي: "اونا مرحمت گؤرسه‌دن آدام."" عئسا دا اونا ددي: "گت، سن ده بله ات."" ""C8 $ائندي سنئن نظرئنه گؤره بو اوچ نفردن هانسي ائثبات اتدي کي، حرامي‌لرئن اَلئنه دوشن آداما بئر قونشودور؟s7_ #او گونون صاباحي ائکي دئنار چيخارديب، مهمانخاناچييا وردي و ددي: «اونا ياخشي يتئش و اگر آرتيق خرجئن چيخسا، قاييداندا سنه وره​رم.»6+ "آداما ياخينلاشدي و اونون يارالارينا زيتون ياغي ائله شراب تؤکوب باغلادي. و اونو اؤز اششه‌يئنه مئندئرئب، بئر مهمانخانايا گتئردي و اونون قيدئنه قالدي.65e !آمّا او يولدا سفره چيخان بئر سامئره​لي اونون يانينا يتئشدي و اونو گؤرن واخت، اونا يازيغي گلدي. 4 بئر لاوئلي ده او يره چاتيب آدامي گؤرن واخت، يولون او تاييندان کچئب گتدي.3 تصادوفن بئر کاهئن او يوللا گدئردي. آدامي گؤره‌نده يولون او تاييندان کچدي.2% عئسا جاواب ورئب ددي: "بئر نفر اورشلئمدن ارئحايا گدن واخت، حرامي‌لرئن اَلئنه دوشدو. حرامي‌لر اونو سويدولار و يارالاييب ياريجان حالدا قويوب گتدئلر.""1= لاکئن او، اؤزونو حاقلي چيخارتماق ائسته‌يئب عئسايا ددي: "اوندا منئم قونشوم کئمدئر؟""x0i عئسا اونا ددي: "دوغرو جاواب وردئن. بونا عمل ات، ياشاياجاقسان."/ شرئعت عالئمي عئسانين جاوابيندا ددي: "رب تاريني بوتون اوره‌يئندن، بوتون جانيندان، بوتون قووّتئندن و بوتون فئکرئندن سِو و قونشونو اؤزون کئمي سِو."i.K عئسا اونا ددي: "شرئعتده نه يازيليب؟ نجه اوخويورسان؟""I-  بئر شرئعت عالئمي دوردو و عئساني ائمتاحان اتمک اوچون اونا ددي: "اوستاد! نه ادئم کي، ابدي حياتي مئراث آليم؟""Z,- چونکي سئزه ديئرم؛ چوخ پيغمبرلر و پادشاهلار سئزئن گؤردويونوز شيلري گؤرمک آرزوسوندا اولدولار، لاکئن گؤرمه‌دئلر. سئزئن اشئتدئيئنئز شيلري اشئتمک آرزوسوندا اولدولار، لاکئن اشئتمه‌دئلر.&+E و شاگئردلره دؤنوب اونلارا آيريجا ددي: "خوش او گؤزلرئن حالينا کي، سئز گؤرن شيلري گؤرور."2*] هر شي آتام طرفئندن منه ورئلئب. اوغولون کئم اولدوغونو هچ کئم بئلمز، مگر آتا. و آتانين کئم اولدوغونو هچ کئم بئلمز، مگر اوغول و او آدام کي، اوغول اونا آچماق ائسته‌يئر.[)/ عئسا او آندا روحن سوئنئب ددي: "اي آتا، گؤيون و يرئن ربّي! سنه شوکور ادئرم کي، بو شيلري بئلئجئلردن و آغيلّي‌لاردان گئزله‌دئب، کؤرپه​لره آچدين! بلي، آتا! چونکي سنئن ائسته‌دئيئن بله ائدي."5(c بوندان سوئنمه‌يئن کي، روحلار سئزدن ائطاعت ادئرلر. بوندان سوئنئن کي، آدلارينيز گؤيده يازيليب. '  باخين، من سئزه ائقتئدار ورمئشم کي، ائلانلاري، عقربلري و دوشمنئن بوتون قووّتئني آياق آلتيندا اَزه​سئنئز و هچ بئر شي سئزه ضرر وورماياجاقدير.}&s عئسا اونلارا ددي: "شيطاني گؤردوم کي، گؤيدن ائلديريم کئمي دوشدو."A%{ يتمئش شاگئرد شادليقلا قاييتديلار و عئسايا ددئلر: "يارب! ائبلئسلر ده سنئن آديندا بئزدن ائطاعت ادئرلر."=$s سئزه قولاق آسان منه قولاق آسير و سئزي ردّ ادن مني ردّ ادئر؛ و مني ردّ ادن مني گؤنده‌ره‌ني ردّ ادئر. #  و سن، اي گؤيه قدر قالخان کفرناحوم! اؤلولر عالمئنه قدر اِندئرئله​جکسن."{ آمّا قئيامت گونو صور و صيدانين حالي سئزئنکئندن داها آسان اولاجاق.3!_ واي سنه، اي خورازئن! واي سنه، اي بيت صيدا! چونکي سئزده باش ورن مؤجوزه​لر صور و صيدادا باش وِرسَيدي، اونلار چوخدان چولا بورونوب، کول ائچئنده اوتوروب، تؤوبه ادردئلر. +~~K}.|{zyxwvuu_ttsfrq!pDohn/mlljjhgffWeed6cc'bZa`e_^;]\[[=ZTYXDWVfUU8TT(RRaQjPPNMMPLLKEJeJHHGFoEDCCBAA)@??g>k==CCQ-لاکئن لوطون سودومدان چيخديغي گون، گؤيدن اود و گوگورد ياغدي و هاميسيني محو اتدي.PPلوطون گونلرئنده ده بله اولدو؛ ائنسانلار ييئردئلر، ائچئردئلر، آليرديلار، ساتيرديلار، اَکئردئلر، تئکئردئلر.O{نوحون گمئيه گئردئيي گونه قدر، ائنسانلار ييئردئلر، ائچئردئلر، آرواد آليرديلار، اره گدئردئلر. سونرا او بؤيوک سل گلئب، هاميسيني محو اتدي.N نوحون گونلرئنده نجه اولدو، ائنسان اوغلونون گونلرئنده ده اله اولاجاق.Mآمّا اوّلجه گرکدئر کي، او، چوخ عذاب چکسئن و بو نسئل طرفئندن ردّ اولونسون.KLچونکي شئمشک گؤيون بئر طرفئندن چاخيب او بئري طرفئنه قدر نجه شاخير، ائنسان اوغلو دا اؤز گونونده اله اولاجاق.MKو سئزه دئيه​جکلر «باخ، بورادادير» و يا «اورادادير.» اونلارلا گتمه‌يئن و اونلارين داللارينا دا دوشمه‌يئن!fJEو شاگئردلره ددي: "اله گونلر گله​جک کي، ائنسان اوغلونون گونلرئندن بئرئني گؤرمک ائستيه​جکسئنئز، آمّا گؤرمه‌يه​جکسئنئز."RIو آداملار دا دمه‌يه​جکلر کي، «باخ، بورادادير» و يا «اورادادير.» چونکي تارينين پادشاهليغي سئزئن آرانيزدادير.PHاو زامان کي، فرئسئلر تارينين پادشاهليغينين نه زامان گله​جه‌يي باره​ده سوروشدولار، عئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "تارينين پادشاهليغي اله بئر شکئلده گلمز کي، گؤزله گؤروله بئلسئن."_G7و او آداما ددي: "دور گت؛ ائمانين سني خئلاص اتدي."Fآيا بو قرئبدن باشقا هچ بئري تاپيلمادي کي، قاييديب تارييا حمد اتسئن؟HE عئسا بونو گؤروب سوروشدو: "مگر جوذامدان تمئز اولانلار اون‌نفر ديئلدئلر؟ بس قالان دوقّوز نفر هارادادير؟!"""D=و اوزو-اوسته عئسانين آياقلارينا دوشوب، اوندان تشکّور اتدي؛ بو آدام سامئره​لي ائدي. Cاونلاردان بئري صاغالديغيني گؤرنده اوجا سسله تارييا حمد اده-اده قاييتدي;Boعئسا اونلاري گؤره‌نده ددي: "گدئن، اؤزونوزو کاهئنلره گؤرسدئن."" و يولدا ائکن جوذامدان تمئزلَندئلر.cA? و اوجا سسله ددئلر: "عئسا، آغا! بئزه يازيغين گلسئن."@7 بئر کنده گئرن زامان اون‌نفر جوذاملي کئشي اونون قاباغينا چيخيب، اوزاقدا دوردولار.?{ اورشلئمه گدنده عئسا سامئره ائله جلئلئن آراسينداکي سرحددن کچئردي.>  ائندي سئز ده، سئزه امر اولونان هر شيي يرئنه يتئرندن سونرا ديئن: «بئز دَيَرسئز قوللاريق، چونکي او ائشلري اتمئشئک کي، اتمکلري بئزه واجئبدئر.»= اونون امرلرئني يرئنه يتئردئيي اوچون آيا او، قولدان تشکّور ادر؟ ائنانميرام.E<مگر اونا دمز کي، «منه يمک حاضيرلا و بلئني باغلاييب منه خئدمت ات کي، ييئب ائچئم. و سونرا سن ييئب ائچرسن؟»R;سئزلردن کئم جوت سورن و يا چوبانليق ادن بئر قولونا، زمئدن قاييدان زامان دئير: «تز اول، گل سوفره باشيندا اوتور؟»:رب ددي: "اگر سئزده بئر خاردال توخومو قدر ائمان اولسايدي، بو توت آغاجينا دئيردئنئز: «بورادان چيخ و دهنزده اکئل!» و او، سئزدن ائطاعت اِدَردي."P9حوارئلر ربّه ددئلر: "ائمانيميزي آرتير."J8 و اگر گونده يدّي دفه سنه گوناه اتسه و گونده يدّي دفه قاييديب سنه «تؤوبه ادئرم» دسه، اونو باغيشلامالي‌سان.>7uدئقّتلي اولون. اگر قارداشين سنئن حاقّيندا گوناه اتسه، اونو مزمّت ات و اگر تؤوبه اتسه، اونو باغيشلا.[6/بو کئچئکلردن بئرئني بودره​دن آدام اوچون داها ياخشي او اولاردي کي، بوينونا بئر ديئرمان داشي آسيليب، دهنزه آتيلسين.5 عئسا شاگئردلرئنه ددي: "مومکون ديئل کي، ائنسانلاري بودره​دن شيلر گلمه‌سئن. آمّا واي او آدامين حالينا کي، بونلار اونون واسئطه‌سئله گلئر."J4 آمّا ائبراهئم اونا ددي: «اگر موسايا و پيغمبرلره قولاق آسميرلار، اؤلولردن بئري دئرئلسه بله، ائنانمازلار.»03Yوارلي آدام ددي: «خير، ائبراهئم آتا! اگر اؤلموشلردن بئري اونلارين يانينا گتسه، تؤوبه ادرلر.»(2Iائبراهئم اونا ددي: «اونلارين يانيندا موسا و پيغمبرلر وار، قوي اونلارا قولاق آسسينلار.»'1Gچونکي منئم بش قارداشيم وار، قوي اونلاري خبردار اتسئن کي، مبادا بو عذاب يرئنه گلسئنلر.»03وارلي آدام ددي: «اگر بله‌دئر، يالواريرام اي آتا! اونو آتامين اوئنه گؤنده‌ره​سن.=/sبوندان علاوه، سئزئنله بئزئم آراميزدا بؤيوک بئر اوچوروم قويولوب کي، بورادان سئزئن طرفه کچمک ائسته‌ينلر، کچه بئلمئرلر. اِله‌جه ده اورادان بئزئم يانيميزا کچه بئلمئرلر.»1.[لاکئن ائبراهئم ددي: «اوغول، يادينا سال کي، سن اؤز حياتيندا ياخشيليق پاييني آلدين. حال بو کي، ائلعازر پئسلئک پاييني آلدي. ائندي او تسلّي تاپير، آمّا سن عذاب چکئرسن.7-gوارلي آدام باغيريب ددي: «اي ائبراهئم آتا! منه رحمئن گلسئن. ائلعازري گؤنده‌ر، بارماغينين اوجونو سودا ائسلاتسين و منئم دئلئمي سرئنلَتسئن، چونکي بو آلوودا عذاب چکئرم.»N,اؤلولر دئياريندا عذاب چکدئيي زامان، گؤزلرئني قالديريب اوزاقدا ائبراهئمي و اونون قوجاغيندا ائلعازري گؤردو.7+gبو فاغير اؤلدو و ملکلر طرفئندن ائبراهئمئن قوجاغينا آپاريلدي؛ وارلي آدام دا اؤلدو و باسديريلدي.*yآرزو اِدَردي کي، وارلي آدامين سوفره​سئندن تؤکولن خيريم-خيردالارلا قارنيني دويورسون؛ حتّا ائتلر گلئب، اونون يارالاريني يالاييرديلار.F)ائلعازر آدلي بئر فاغير وار ائدي کي، بدنئني يارا بوروموشدو و وارلي آدامين قاپيسينين يانيندا اوزانميشدي.8(iوارلي بئر آدام وار ائدي کي، قيرميزي و نازئک کتاندان پالتار گِيَردي و هر گون طمطراقلا کف اِدَردي.M'آرواديني بوشاييب آيري آروادلا اِولنن هر کس زئنا ادئر. اَرئندن بوشانان آروادلا اولنن هر کس زئنا اتمئش اولور.&5لاکئن گؤي و يرئن محو اولماسي، شرئعتئن بئر نؤقطه​سئنئن دوشمه‌سئندن داها آساندير.%شرئعت و پيغمبرلر يحيايا قدر ائدئلر. او زاماندان بو يانا تارينين پادشاهليغينين خوش خبري موژده ورئلئر و هر کس اورايا زورلا گئرمه‌يه چاليشير."$=عئسا اونلارا ددي: "سئز او آداملارسينيز کي، ائنسانلارين قاباغيندا اؤزونوزو صالح گؤرسه‌دئرسئنئز، آمّا تارينين سئزئن اوره‌يئنئزدن خبري وار. چونکي ائنسانلار آراسيندا اَعلا ساييلان شي، تارينين يانيندا ائيرندئرن بئر شي‌دئر. ""#پول​پرست فرئسئلر عئسانين بوتون بو سؤزلرئني اشئدئب اونا رئشخند ادئردئلر.t"a هچ بئر نؤکر ائکي آغايا قوللوق اده بئلمز؛ چونکي يا بئرئندن نئفرت ادئب او بئرئسئني سوه​جک، يا دا بئرئنه باغلي قالاجاق، او بئرئسئنه حقئر باخاجاق. هم تارييا هم ده دونيانين ثروتئنه قوللوق اده بئلمزسئنئز.#!? و اگر اؤزگه بئر آدامين ماليندا صادئق اولماياسينيز، اؤز مالينيز اولاني سئزه کئم ورر؟4 a بلجه، اگر دونيانين يالان اولان ثروتئنده صادئق اولماياسينيز، دوغرو اولاني کئم سئزه تاپشيرار؟eC بالاجا بئر ائشده صادئق اولان، بؤيوک ائشده ده صادئقدئر. لاکئن بالاجا بئر ائشده صادئق اولمايان، بؤيوک ائشده ده صادئق ديئل. سئزه ديئرم: دونيانين يالان اولان ثروتي ائله اؤزونوزه دوستلار قازانين کي، ثروتئنئز يوخ اولان زامان، اونلار سئزي ابدي مسکنلره قبول اتسئنلر.\1آغاسي دوروست اولمايان ناظئري، فراستلي رفتار اتدئيئنه گؤره تعرئفله‌دي. چونکي بو دؤورانين اوغوللاري اؤزلرئنه بنزر آداملارلا اولان موناسئبتلرئنده، نور اوغوللاريندان داها فراستلئدئرلر.kOسونرا او بئرئسئنه ددي: «سن نه قدر بورجلوسان؟» او آدام ددي: «يوز اؤلچو بوغدا.» ناظئر اونا ددي: «اؤز قبضئني گؤتور و ياز، هشتاد.»1[او آدام ددي: «يوز اؤلچو زيتون ياغي.» ناظئر اونا ددي: «اؤز قبضئني گؤتور، تز اوتور و ياز، الّي.»Oاو واخت آغاسينا بورجلو اولانلارين هاميسيني تک-تک يانينا چاغيردي. بئرئنجئسئنه ددي: «آغاما نه قدر بورجلوسان؟»-Sبئلئرم نه ادئم کي، ناظئرلئکدن قووولدوغوم زامان اؤزگه آداملار مني اِولرئنه قبول اتسئنلر.»jMناظئر اؤز-اؤزونه ددي: «نه ادئم؟ آغام اِوئن ائداره​سئني مندن آلير. تورپاق قازماغا گوجوم يتمز، يولچولوقدان دا کي، اوتانيرام.r]آغا ناظئري يانينا چاغيريب ددي: «سنئن حاقّيندا بو اشئتدئکلرئم نه‌دئر؟ ناظئرلئيئنئن حسابيني ور، چونکي داها ناظئر اولا بئلمزسن.»f Gعئسا شاگئردلرئنه بونلاري دا ددي: "وارلي بئر آدامين بئر ناظئري وار ائدي و اونا خبر گلدي کي، ناظئر اونون ماليني ائصراف ادئر."F لاکئن شادليق و شنلئک اتمک بئزه لازيمدير، چونکي سنئن بو قارداشين اؤلموشدو، دئرئلدي. ائتمئشدي، تاپيلدي.»{oآتاسي اونا ددي: «سن همئشه منئمله‌سن و بوتون وار-يوخوم سنئندئر.I لاکئن سنئن ماليني عئفّتسئز آروادلارلا تلف ادن بو اوغلون گلئب و سن اونون اوچون کؤکلدئلمئش داناني کسئبسن!»lQآمّا او، آتاسينا جاواب ورئب ددي: «باخ، نچه ائل‌لردئر کي، سنه خئدمت اِدئرم و هچ زامان سنئن امرئندن چيخماميشام. آمّا سن، بئر دفه ده اولسون، کئچئک بئر کچي بله، ورمه‌دئن کي، دوستلاريملا شادليق ادئم.*Mبؤيوک اوغول حئرصله‌نئب، ائستمه‌دي ائچه‌ري گئرسئن. او زامان آتاسي چيخيب اونا يالواردي.>uنؤکر ده اونا ددي: «قارداشين قاييديب. آتان دا کؤکلدئلمئش داناني کسئب، چونکي اونو صاغ-سالامات تاپيب.»_7نؤکرلردن بئرئني چاغيريب سوروشدو: «بو نه‌دئر؟»,Qبؤيوک اوغول زمئده ائدي. قاييداندا، اوه ياخينلاشديغي زامان اوخوماق و اويناماق سسي اشئتدي.$ Aچونکي بو اوغلوم اؤلموشدو، دئرئلدي. ائتمئشدي، تاپيلدي.» و شادليق اتمه‌يه باشلاديلار.h Iکؤکه‌لدئلمئش داناني گتئرئن، کسئن؛ ييئب شادليق ادک!p Yآمّا آتا اؤز قوللارينا ددي: «خلتلرئن لاپ گؤزَلئني گتئرئب اونا گيئندئرئن، بارماغينا اوزوک تاخين و آياقلارينا آياق قابي گتئرئن.- Sاوغول اونا ددي: «آتا، گؤيه و سنه گوناه اِتمئشم و آرتيق سنئن اوغلون آدلانماغا لايئق ديئلم.»d Aاوغول دوروب، اؤز آتاسينين يانينا گتدي. حله اوزاقدا ائکن آتاسي اونو گؤروب، اونا رحمي گلدي و قاچيب اونو قوجاقلادي و اؤپدو.!;و آرتيق سنئن اوغلون آدلانماغا لايئق ديئلم. مني موزد آلان ائشچئلرئن بئرئسي کئمي آل.»~uدوروب آتامين يانينا گدئب دئيه‌رم: آتا، گؤيه و سنه گوناه اتمئشم،wgاوغول اؤزونه گلئب ددي: «آتامين نه قدر موزد آلان ائشچئسي وار، هاميسينين دا بوللوقجا چؤره‌يي وار، لاکئن من بورادا آجليقدان اؤلورَم.Sاوغلان آرزو اِدَردي کي، دونگوزلارين يدئيي آشغال-قابيقلارلا قارنيني دويورسون، لاکئن هچ کس اونا بئر شي ورمئردي.eCاونا گؤره ده گدئب، او اؤلکه​نئن ساکئنلرئندن بئرئنئن خئدمتئنه گئردي. او دا اونو اؤز زمئسئنده دونوز اوتارماغا گؤنده‌ردي./Wهاميسيني خرجله‌يندن سونرا، او وئلايتده بؤيوک بئر آجليق اولدو و او مؤحتاج اولماغا باشلادي.dA بئر نچه گون سونرا، کئچئک اوغول وار-يوخونو ييغيب، اوزاق بئر مملکته گتدي. و اورادا سفاهتله ياشاييب، بوتون ماليني تلف اتدي.V% اونلاردان کئچئيي آتاسينا ددي: «آتا، ماليندان منه يتئشن حئصّه​ني منه ور!» آتا دا ماليني اونلارين آراسيندا بؤلدو.M و ددي: "بئر نفرئن ائکي اوغلو وار ائدي."3_ سئزه ديئرم کي، بلجه ده، تؤوبه ادن بئر گوناهکار اوچون تارينين ملکلري آراسيندا شادليق اولاجاق.R~ تاپان زامان دوستلار و قونشولاريني ييغيب دئير: «منئم شادليغيما شرئک اولون، چونکي ائتئردئيئم دئرهمي تاپميشام.»i}Kو يا هانسي آرواد وار کي، اون دئرهمي اولسون و بئرئني ائتئرن واخت چيراق يانديريب، اِوي سوپوروب، اونو تاپانا قدر آختارماسين؟!A|{سئزه ديئرم کي، بلجه ده، گؤيده تؤوبه اِدَن بئر گوناهکار اوچون شادليق اولاجاق؛ او شادليقدان داها چوخ کي، دوخسان دوقّوز صالح و تؤوبه​يه مؤحتاج اولمايان آدامدان اؤتري اولار.g{Gو اِوه گلدئيي زامان اؤز دوستلار و قونشولاريني چاغيريب دئير: «منئم شادليغيما شرئک اولون، چونکي ائتمئش قويونومو تاپميشام.»Nzتاپاندا سوئنئب اونو چئيئنلرئنه قويار y9"سئزلردن کئم وار کي، يوز قويونو اولسون و اونلاردان بئرئني ائتئردئيي واخت، دوخسان دوقّوزونو چؤلده بوراخيب، ائتمئش اولاني تاپانا قدر دالينجا گتمه‌سئن؟!""Ix عئسا دا اونلارا بو مثلي گتئرئب ددي:[w/هم فرئسئلر هم ده دئن عالئملري ميريلدانماغا باشلاييب ديئردئلر: "بو آدام گوناهکارلاري قبول ادئر و اونلارلا يمک ييئر."Gv بو زامان بوتون باج ييغانلار و گوناهکارلار عئسانين يانينا ياخينلاشيرديلار کي، اونون سؤزلرئني اشئتسئنلر..uU#نه تورپاغا فايداسي وار، نه ده پِيئنه؛ اونو اشئيه آتارلار. اشئتمه‌يه قولاغي اولان اشئتسئن.t"دوز ياخشي شي‌دئر؛ آمّا اگر دوز دادسيز اولسا، اونا نه ائله داد ورئلر؟s-!بلجه ده، سئزلردن کئم بوتون وار-يوخوندان اَل چکمه‌سه، منئم شاگئردئم اولا بئلمز.$rA يوخسا، او بئرئسي حله اوزاقدا ائکن، يانينا اِلچئلر گؤنده‌رئب، صولح اتمه‌يه چاليشار.}qsو يا هانسي پادشاه وار کي، اؤزگه بئر پادشاهلا موحارئبه​يه چيخاندا، اوّلجه اوتوروب مصلحتلشمز کي، گؤرسون آيا اون‌مئن نفر عسگر​له قادئردئر او پادشاهين قاباغينا چيخسين کي، ائيئرمي مئن عسگرله اوستونه گلئر؟zpmدئيه​جک: «بو آدام تئکمه‌يه باشلادي، لاکئن بئتئره بئلمه‌دي.»Moچونکي اگر بونؤوره​سئني قويوب ائشي باشا يتئره بئلمه‌سه، او زامان اونو گؤرن هر کس رئشخند اتمه‌يه باشلاييب،rn]سئزلردن کئم وار کي، بئر بورج تئکمک ائسته‌ينده، اوتوروب اوّلجه خرجئني حساب اتمز کي، گؤرسون آيا اونو باشا يتئرمک اوچون پولو وار؟mو کئم اؤز چارميخيني گؤتورمه‌يئب داليمجا گلسه، منئم شاگئردئم اولا بئلمز./lW"کئم اؤز آتاسيندان، آناسيندان، آرواد و اوشاقلاريندان، قارداشلار و باجيلاريندان حتّا اؤز حياتيندان نئفرت اتمه‌يئب منئم يانيما گلسه، منئم شاگئردئم اولا بئلمز. ""^k5عئسا ائله چوخ آدام گدئردي. و دؤنوب اونلارا ددي:)jKسئزه ديئرم کي، ائلک دعوت اولونان او آداملاردان هچ بئري منئم قوناقليغيمدان دادماياجاق.»7igآغاسي نؤکره ددي: «گت، بوتون يوللاري و چپرلري آختار و آداملاري گلمه‌يه مجبور ات کي، اوئم دولسون.nhUنؤکر ددي: «آغا! امرئن يرئنه يتئرئلدي، آمّا گئنه ير وار.»bg=نؤکر قاييديب بو شيلري اؤز آغاسينا چاتديردي. او واخت اِو صاحئبي قضبله‌نئب نؤکرئنه ددي: «تز گت، شهرئن کوچه​لر و دؤنگه‌لرئنده اولان يوخسوللاري، علئل​لري، توپاللاري، و کورلاري بورايا گتئر.»sf_اوچونجوسو ددي: «من اِولنمئشم، بونا گؤره ده گله بئلمه‌رم.»Te!او بئري ددي: «بش جوت اؤکوز ساتين آلميشام و اونلاري ائمتاحان اتمه‌يه گدئرم. سندن خاهئش ادئرم مني معذور ساياسان.»2d]لاکئن قوناقلارين هاميسي بئردن عوذر ائسته‌ميه باشلاديلار. بئرئنجئسي اونا ددي: «بئر زمي ساتين آلميشام، گدئب اونا باخمالي‌يام. سندن خاهئش ادئرم مني معذور ساياسان.»dcAيمک واختي گلن واخت نؤکرئني دعوت اولونانلارين يانينا گؤنده‌ردي کي، اونلارا دسئن: «بويورون، چونکي آرتيق هر شي حاضيردير.»#b?لاکئن عئسا اونا ددي: "بئر آدام بؤيوک بئر شام قوناقليغي وردي و چوخلو قوناق دعوت اتدي. ""kaOعئسا ائله سوفره باشيندا اوتورانلاردان بئري بونو اشئدن واخت ددي: "خوش او آدامين حالينا کي، تارينين پادشاهليغيندا چؤرک يسئن!"";`oبختور اولارسان. چونکي اونلار سنه عوضئني وره بئلمئرلر و صالحلرئن دئرئلدئيي واخت سنه عوض ورئله​جک.!_; لاکئن قوناقليق ورن واخت، يوخسول‌لاري، علئل​لري، توپاللاري، و کورلاري دعوت ات کي، ^  و اونو دعوت اده‌نه ددي: "گون اورتا و يا شام قوناقليغي ورن واخت نه اؤز دوستلاريني، نه اؤز قارداشلاريني، نه اؤز قوحوملاريني، نه ده اؤز وارلي قونشولاريني دعوت ات کي، اونلار دا سني دعوت ادئب بلجه سنه عوضئني ورسئنلر."]' چونکي اؤزونو اوجالدان هر کس آلچالاجاق، لاکئن اؤزونو آلچالدان آدام اوجالاجاق.7\g آمّا دعوت اولوندوغون زامان، گدئب لاپ آشاغي باشدا اوتور کي، مئزبان گلئب، سنه دسئن: «دوستوم، يوخاري باشا کچ.» او واخت مجلئسده اوتورانلارين حوضوروندا عئزّتلي اولارسان.4[a و مئزبان گلئب سنه دسئن: «بو آداما ير ور.» و او واخت اوتانيب، لاپ آشاغي باشدا اوتورمالي اولاسان.HZ "سني بئر نفر تويا دعوت اتسه، يوخاري باشدا اوتورما. اولماسين کي، سندن داها حؤرمتلئسئني دعوت اتمئش اولسون""(YIعئسا يمه‌يه دعوت اولونانلارين نجه يوخاري باشي سچدئکلرئني گؤرنده، اونلارا بو مثلي ددي:^X5اونلار اونون بو سوآلينا جاواب وره بئلمه‌دئلر.WW'عئسا اونلارا ددي: "سئزلردن کئم وار کي، اگر اِششَک و يا اؤکوزو سبّت گونو قويويا دوشسه، تزلئکله اونو چيخارتماسين؟!"" V9لاکئن اونلاردان هچ بئر سس چيخمادي. عئسا او آدامي توتوب صاغالتدي و اونو مورخّص اتدي.U/عئسا شرئعت عالئملري و فرئسئلره خئطاب ادئب ددي: "آيا سبّت گونو شفا ورمک جائزدئر؟"" T اورادا اونون قاباغيندا بئر آدام وار ائدي کي، بدنئنده سو ييغيلميش ائدي.1S ]بئر سبّت گونو عئسا فرئسي ريئسلرئندن بئرئنئن اوئنه چؤرک يمه‌يه گتدي و اونلار اونو گودوردولر.mRS #باخ، اِوئنئز سئزه وئران بوراخيلير. سئزه ديئرم کي، سئز «ربّئن آدي ‌ائله گلن موبارک اولسون» دئينه قدر، مني گؤرمه‌يه​جکسئنئز.Q "اي اورشلئم، اي اورشلئم، پيغمبرلري اؤلدورن و اونا گؤنده‌رئلنلري داشا باسان! تويوق اؤز جوجه​لرئني قانادلارينين آلتينا ييغان کئمي نچه دفه ائسته‌دئم کي، من ده سنئن اؤولادلاريني ييغيم. لاکئن سن ائسته‌مه‌دئن!SP !لاکئن بو گون، صاباح، و اِرته‌سي گون گرک گَزئم. چونکي مومکون ديئل کي، بئر پيغمبر اورشلئمدن کناردا هلاک اولسون.»O عئسا دا اونلارا ددي: «گدئن او تولکويه ديئن: «باخ، من بو گون و صاباح ناپاک روحلاري قووب آداملارا شفا وره​جه‌يم و اوچونجو گون مقصدئمه يتئشه​جه‌يم.EN اله او زامان فرئسئلردن بعضئلري گلئب، اونا ددئلر: "بورادان چيخ، گت. چونکي هئرود سني اؤلدورمک ائسته‌يئر."/MW باخ، اله آخيرکي‌لار وار کي، بئرئنجي اولاجاقلار و اله بئرئنجئلر وار کي، آخيرکي اولاجاقلار.&LE شرقدن و قربدن، شئمالدان و جنوبدان گلئب تارينين پادشاهليغيندا سوفره​يه اوتوراجاقلار.4Ka او زامان کي، ائبراهئمي، ائسحاقي، يعقوبو، و بوتون پيغمبرلري تارينين پادشاهليغيندا و اؤزونوزو اورادان قوولموش گؤرورسونوز، اورادا آغلاشما و دئش قيجيرتماسي اولاجاق.WJ' لاکئن او دئيه​جک: «سئزه ديئرم کي، سئزي تانيميرام، هارادانسينيز؟! مندن اوزاقلاشين، هامينيز حاقسيزليق ادنسئنئز.»XI) او زامان سئز بله دمه‌يه باشلاياجاقسينيز: «بئز سنئن حوضوروندا ييئب ائچئردئک و سن بئزئم کوچه​لرده تعلئم ورئردئن.،pHY اِو صاحئبي دوروب قاپيني باغلاياندان سونرا، سئز اشئگده دايانيب قاپيني دؤيمه‌يه باشلاياجاقسينيز و دئيه​جکسئنئز: «يارب، بئزه آچ.» لاکئن او سئزه جاوابيندا دئيه​جک: «سئزي تانيميرام، هارادانسينيز؟»KG "دار قاپيدان گئرمه‌يه چاليشين. سئزه ديئرم کي، چوخلاري گئرمک ائسته‌يه​جکلر، لاکئن قادئر اولماياجاقلار. ""F+ او واخت بئر نفر اونا ددي: "يارب، آيا نئجات تاپانلار آزديرلار؟" عئسا اونلارا ددي:E  عئسا شهرلر و کندلري گزئب، اونلاردا تعلئم وره-وره اورشلئمه طرف گدئردي.ID  او، خمئر ماياسينا بنزر کي، بئر آرواد گؤتوروب اونو اوچ اؤلچو اون ائچئنه قاتدي، اله کي، بوتون خمئر تورشودو.hCI و گئنه ددي: "تارينين پادشاهليغيني نه‌يه بنزه‌دئم؟""B! خاردال توخومونا بنزر کي، بئر آدام گؤتوروب اونو اؤز باغيندا اَکدي. توخوم بؤيودو، بؤيوک آغاج اولدو و گؤيون قوشلاري اونون بوداقلاريندا يووا تئکدئلر.A% سونرا عئسا ددي: "تارينين پادشاهليغي نه‌يه بنزه‌يئر و اونو نه‌يه بنزه‌دئم؟""@y عئسانين بو سؤزلري اونون ضئدّئنه قالخان آداملارين هاميسيني اوتانديردي و بوتون خالق اونون گؤردويو شؤوکتلي ائشلرئن هاميسينا سوئنئردئلر. ?  بو آرواد کی، اون‌ سکّئز ائلدن بري شيطان طرفئندن باغلانيب، ائبراهئمئن بئر قيزي‌دير. آيا سبّت گونونده اونو بو اسئرلئکدن آزاد اتمک جائز ديئل؟!>y رب اونا جاواب ورئب ددي: "اي رئياکار آدام! مگر سئزلردن هچ کئم سبّت گونونده اؤز اؤکوزونو و يا اِششه‌يئني آخوردان آچيب سووارماغا آپارمير؟""==s بو واخت، کنئسه​نئن ريئسي عئسانين سبّت گونونده شفا وردئيي اوچون قضبله‌نئب، خالقا ددي: "ائش گؤرمک اوچون آلتي گون وار. شفا تاپماق اوچون سبّت گونونده يوخ، او گونلرده گلئن!"")<K و اَللرئني اونون اوستونه قويدو. آرواد او آندا دئک دوردو و تارييا شوکور اتمه‌يه باشلادي.!;; عئسا اونو گؤرن واخت، يانينا چاغيريب اونا ددي: "آرواد، ناخوشلوغوندان آزاد اولوبسان.":) اورادا بئر آرواد وار ائدي کي، اون‌سکّئز ائلدن بري ناخوشلوق اَلئنه دوچار اولموشدو کي، باعئثي بئر روح ائدي؛ بِلي بوکولموشدو و اصلا دوزه‌له بئلمئردي.b9= عئسا سبّت گونو کنئسه​لرئن بئرئنده تعلئم ورئردي.v8e اگر گلن ائل ميوه گتئرسه، ياخشي. اگر گتئرمه‌سه، اونو کسرسن.»P7 آمّا باغبان اونا جاواب ورئب ددي: «آغا، اونو بو ائل ده قوي قالسين. من اونون اطرافيني بل‌له‌يئب پِيئن تؤکه‌رم. ~~K}||T{zz)yxwwvuttsur@qpopnmzllk]jj2i"hggffedDcbaa'`R__2^^R]c\\[ZZeYXX%WCVV8U)T|SRRQ;P:OYNN$MM`LLJJ1II0H[GGF5E"D^CCOBB:A@??E>>= <3;:988L7K6654433100"/.--C,Y+*)('K&&%%A$}#""!!+ twop+9lW >   V-=|B}}ائنسانلار قورخودان و دونيانين باشينا گلنلري گؤزلمکدن هوشدان گده​جکلر. چونکي گؤيلرئن قودرتي اسه​جک.w|gگونشده، آيدا، و اولدوزلاردا علامتلر اولاجاقدير، ير اوزونده مئلّتلر دهنزئن و شپه​لرئن گورولتوسوندن ائضطئراب ائچئنده اولاجاقلار.0{Yقيلينج آغزينا دوشه​جکلر، بوتون خالقلار آراسينا اسئر آپاريلاجاقلار و قيري‌يهودئلرئن واختي تامام اولانا کئمي، اورشلئم قيري‌يهودئلر طرفئندن پايمال اولاجاقدير.z{واي او گونلرده بويلو اولانلارين و اوشاق اَمئزدئرن آروادلارين حالينا! چونکي بو اؤلکه​ده بؤيوک فلاکت و بو خالقين ضئدّئنه قضب اولاجاقدير.y{چونکي بو گونلر قئصاص گونلري‌دئر کي، بوتون يازيلار يرئنه يتئشسئن.kxOاو واخت، يهودئيه​ده اولانلار داغلارا قاچسينلار؛ شهرده اولانلار اورادان چيخسينلار و اطرافدا اولانلار اورايا گئرمه‌سئنلر.Bw}قوشونلارين اورشلئمي موحاصئره اتدئيئني گؤرن زامان بئلئن کي، اونون وئرانليغينين واختي ياخينلاشيبدير.^v5دؤزوب دايانماقلا جانينيزي خئلاص اده​جکسئنئز.Suلاکئن باشينيزدان بئر توک بله دوشميه​جک.Wt'و منئم آديما گؤره هامي سئزدن نئفرت اده​جک.xsiحتّا والئدينلرئنئز، قارداشلارينيز، قوحوملارينيز، و دوستلارينيز طرفئندن تسلئم اولوناجاقسينيز و سئزلردن بعضئسئني اؤلدورده​جکلر.rچونکي من اؤزوم سئزه اله بئر نئطق و حئکمت وره​جه‌يم کي، سئزه ضئدّ دورانلارين هچ بئري نه اونا ائراد توتا بئلسئنلر، نه ده اونا ضئدّ دورا بئلسئنلر.Hq بونا گؤره اوره‌يئنئزده بونا قرار ورئن کي، نجه جاواب ورمه‌يئنئز اوچون قاباقجادان فئکئرلي اولماياسينيز.Tp! و بو، سئزه شهادت اوچون بئر فورصت اولاجاق.Mo آمّا بونلارين هاميسيندان قاباق، منئم آديما گؤره سئزه ال آتاجاقلار، سئزي توتوب عذاب وره​جکلر، کنئسه​لره و زئندانلارا تسلئم اده‌جکلر، پادشاهلار و والئلر قاباغينا آپاراجاقلار.Bn} گوجلو زلزله​لر، موختلئف يرلرده قيتليقلار و بلالار، دهشتلي حادئثه​لر و گؤيدن بؤيوک علامتلر اولاجاق.m} سونرا اونلارا ددي: "خالق خالقين، دؤولت دؤولتئن ضئدّئنه قالخاجاق؛""l! موحارئبه​لر و ائغتئشاش باره​ده اشئتدئيئنئز زامان اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن. چونکي بونلارين قاباقجا باش ورمه‌سي گرکدئر، آنجاق آخير تزلئکله گلمز.k%عئسا ددي: "دئقّتلي اولون کي، سئزي آلداتماسينلار. چونکي بئر چوخلاري منئم آديملا گلئب دئيه​جکلر «منم» و «واخت ياخيندير.» اونلارين دالينجا گتمه‌يئن."[j/اونلار اوندان سوروشدولار: "اوستاد! بو ددئکلرئن نه زامان اولاجاق؟ و بو شيلرئن باش ورمه‌سي واختينين علامتي نه‌دئر؟""6ie"اِله گونلر گله​جک کي، بورادا گؤردويونوز شيلردن داش، داش اوسته قالماياجاق، هر شي محو اولاجاق.":hmبعضي آداملار معبدئن گؤزل داشلاريندان و هدئيّه​لر​له بزنمئش اولدوغوندان سؤز ادن واخت، عئسا ددي:gچونکي اونلارين هاميسي اؤز وارلارينين آرتيقليغيندان هدئيّه وردئلر، لاکئن بو آرواد کاسيبليغينا باخماييب، کچئنمک اوچون الئنده نه وار ائدي، وردي. fو ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ بو يوخسول دول آرواد هاميدان چوخ پول آتدي. ""{eoو کاسيب بئر دول آروادي دا گؤردو کي، اورايا ائکي قارا پول قويور.#d Aعئسا يوخاري باخيب، وارلي آداملاري گؤردو کي، ائعانه قوتوسونا هدئيه​لرئني آتيرديلار.mcS/اونلار دول آروادلارين اِولرئني اودورلار و رئياکارليقلا اوزون-اوزون دوعالار ادئرلر. بو آداملارين جزاسي داها دا آغير اولاجاق.@by."او دئن عالئملرئندن اؤزونوزو گؤزله‌يئن کي، اوزون پالتارلاردا گزمه‌يي، ميدانلاردا سالام آلماغي، کنئسه​لرده باش کورسولري و ضئيافتلرده يوخاري يرلرده اوتورماغي سوئرلر. ""}as-بوتون خالق بو سؤزلره قولاق آسان واخت، عئسا اؤز شاگئردلرئنه ددي:z`m,داوود اونو رب چاغيرديغينا گؤره، او، نجه داوودون اوغلو اولور؟!r_]+او زاماناجاق کي، من دوشمنلرئني آياقلارينين آلتينا قويوم.&^E*حال بو کي، داوود اؤزو، مزمورلار کئتابيندا بله ديئر: رب منئم ربّئمه ددي: صاغيمدا اوتور،~]u)لاکئن عئسا اونلارا ددي: "نجه ديئرلر کي، مسئح داوودون اوغلودور؟ ""a\;(و داها اوندان بئر شي سوروشماغا جورعت اتمه‌دئلر.c[?'دئن عالئملرئنئن بعضئسي ددئلر: "اوستاد! گؤزل ددئن.""Z=&تاري اؤلولرئن تاريسي يوخ، دئرئلرئن تاريسي‌دير. چونکي اونون يانيندا هامي دئری‌دئر.1Y[%آمّا اؤلولرئن دئرئلدئيئني موسا دا آلوولانان بوتا حاقّينداکي روايتده گؤرسه‌دئر، او زامان کي، ربّي ائبراهئمئن تاريسي، ائسحاقين تاريسي، و يعقوبون تاريسي چاغيرير.`X9$آرتيق اؤله ده بئلمزلر، چونکي ملکلر کئمي‌دئرلر و قئيامت اوغوللاري اولدوقلاريندان، اونلار تارينين اوغوللاري‌ديرلار.OW#لاکئن گله​جک عالمه يتئشمه‌يه و اؤلولردن دئرئلمه‌يه لايئق ساييلانلار نه اِوله‌نَرلَر، نه ده اَره گِدَرلر.V-"عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "بو عالمئن ائنسانلاري آرواد آليرلار، اَره گدئرلر؛""JU !بونا گؤره اؤلولر دئرئلنده آرواد اونلاردان هانسينين آروادي اولاجاق؟ چونکي او، يدّئسئنئن ده آروادي اولوب."ET هاميسيندان سونرا آرواد دا اؤلدو.Sاوچونجوسو ده اونو آلدي؛ و بلجه يدّئسي ده اوشاقلاري اولماييب اؤلدولر.aR;ائکئنجئسي او آروادي آلدي و او دا اوشاقسيز اؤلدو.Qwيدّي قارداش وار ائدي؛ بئرئنجئسي بئر آرواد آلدي و اوشاقسيز اؤلدو.2P]"اوستاد! موسا بئزئم اوچون يازيب کي، اگر بئر آدامين اِولي قارداشي اؤلسه و اونون اوشاغي اولماسا، صاغ قالان قارداش اونون دولونو آليب، اؤلن قارداشينا نسئل يتئشدئرسئن."O=اؤلومدن سونرا دئرئلمه اولماديغيني دئين صادوقئلردن بعضئلري گلئب اوندان سوروشدولار:?Nwاونلار خالقين حوضوروندا عئساني سؤز اوسته توتا بئلمه‌دئلر و جاوابيندان تعجّوب ادئب سسلرئني کسدئلر. Mعئسا اونلارا ددي: "او زامان قيصرئنکئني قيصره، تارينينکيني تارييا ورئن."EL" "منه بئر دئنار گؤرسه‌دئن؛ اونون اوستونده اولان صورت و يازي کئمئندئر؟" اونلار جاواب وردئلر: "قيصرئن."" ""UK#عئسا اونلارين حئيله​سئني باشا دوشوب ددي:SJآيا قيصره باج ورمک بئزه جائزدئر يا يوخ؟"" محصول زاماني باغبانلارين يانينا بئر قول گؤنده‌ردي کي، باغين محصولوندان اونون پاييني ورسئنلر. لاکئن باغبانلار قولو دؤيوب الي-بوش يوللاديلار.=3 سونرا خالقا بله بئر مثلي نقل اتمه‌يه باشلادي: "بئر آدام اوزوم باغي اکدي و باغي باغبانلارا ائجاره​يه ورئب، اوزون بئر مودّت اوچون اؤزگه بئر مملکته گتدي."<عئسا اونلارا ددي: "من ده سئزه دمئرم کي، بو ائشلري هانسي ائقتئدارلا گؤرورم."];3و جاواب وردئلر: "هارادان اولدوغونو بئلمئرئک؟""K:لاکئن اگر «ائنسانلاردان» دسک، بوتون خالق بئزي داشا باساجاق. چونکي خالق يحيانين پيغمبر اولدوغونا ائنانير."Q9اونلار اؤز آرالاريندا فئکئرله‌شئب ديئردئلر: "اگر «گؤيدن» دسک، اوندا دئيه​جک؛ «نه اوچون اونا ائنانمادينيز؟»a8;يحيانين تعمئدي گؤيدن ائدي، يوخسا ائنسانلاردان؟7عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "منئم ده سئزدن بئر سوآليم وار. منه ديئن؛""+6Oاونا ددئلر: "بئزه ده گؤرک، سن بو ائشلري نه ائقتئدارلا ادئرسن؟ بو ائقتئداري سنه کئم وردي؟""|5 sعئسا، معبدده تعلئم ورئب ائنجئلئن خوش خبرئني وردئيي گونلرئن بئرئنده، باش کاهئنلر و دئن عالئملري، آغساقّاللارلا بئرلئکده ياخينلاشيب،430لاکئن نه اده​جکلرئني بئلمئردئلر. چونکي بوتون خالق ائشتئياقلا اونا قولاق آسيردي.`39/عئسا هر گون معبدده تعلئم ورئردي. باش کاهئنلر، دئن عالئملري، و خالقين اعيانلاري اونو هلاک اتمه‌يه فورصت آختاريرديلار.@2y.و اونلارا ددي: "يازيليب کي، منئم اوئم دوعا اِوئدئر. آمّا سئز اونو اوغرولار يوواسينا دؤنده‌رئبسئنئز."s1_-عئسا معبده گئرئب اورادا آليش-ورئش ادنلري قووماغا باشلادي.07,سني و ائچئنده‌کي اوشاقلاريني يرله بئر اده​جکلر، سنئن ائچئنده داشي داش اوسته قويماياجاقلار، چونکي تارينين سنئن کؤمه‌يئنه گلدئيي زاماني درک اتمه‌دئن.h/I+چونکي سني اله گونلر گؤزله‌يئر کي، دوشمنلرئن سني سنگرلر​له احاطه ادئب، موحاصئره​يه آلاجاقلار و هر يردن سيخيشديراجاقلار.p.Y*و ددي: "آه، کاشکي سن بو گونونده امئن-آمانليغينا باعئث اولان شيلري بئلسه‌يدئن! آمّا بونلار حله​لئک سنئن گؤزلرئندن گئزلي‌دئر. ""s-_)شهره ياخينلاشديغي زامان عئسا اونا باخيب شهر اوچون آغلادي.4,a(عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "سئزه ديئرم کي، اگر اونلار ساکئت اولسالار، داشلار دئله گله​جکلر."++'فرئسئلردن بعضئسي خالقين ائچئندن اونا ددئلر: "اوستاد، شاگئردلرئنه بئر آجيقلان."A*{&ديئردئلر: "ربّئن آديندا گلن پادشاه موبارک اولسون. گؤيلرده امئن-آمانليق و لاپ اوجالاردا عئزّت اولسون."))%زيتون داغينين اَته‌يئنه ياخينلاشاندا شاگئردلرئندن چوخلاري گؤردوکلري بوتون مؤجوزه​لر اوچون سوئنئب، گور سسله تارييا حمد و ثنا اتمه‌يه باشلاديلار.p(Y$و عئسا يولدا گدنده، آداملار پالتارلاريني يولا سرئردئلر..'U#سيپاني عئسانين يانينا گتئردئلر و پالتارلاريني سيپانين بلئنه سرئب عئساني اونا مئندئردئلر.^&5"شاگئردلر جاواب وردئلر: "بو سيپا ربّه لازيمدير."%%!سيپاني آچان واخت، اونون صاحئبلري اونلارا ددئلر: "سيپاني نه اوچون آچيرسينيز؟""p$Y گؤنده‌رئلن​لر گدئب هر شيي عئسانين ددئيي کئمي تاپديلار.?#wاگر کئمسه سئزدن سوروشسا کي، «نه اوچون سيپاني آچيرسينيز؟»، اونا بله ديئن: «ربّئن بونا احتئياجي وار.»"ددي: "قاباقدا اولان کنده گدئن. اورايا گئردئيئنئز زامان باغلانميش بئر سيپا تاپارسينيز کي، ائندئيه کئمي هچ کس اونا مئنمه‌يئب. اونو آچيب گتئرئن. ""T!!زيتون داغي آدلانان داغين اَته‌يئنده‌کي بيت فاجي و بيت عنيايا ياخينلاشاندا شاگئردلرئندن ائکئسئني گؤنده‌رئب،{ oعئسا، بونلاري دئيندن سونرا، قاباقدا يرئيئب اورشلئمه طرف گتدي.I منئم اوستلرئنده پادشاه اولماماغيمي ائسته‌ين دوشمنلرئمي گتئرئن و گؤزومون قاباغيندا قيلينجدان کچئردئن!»P«سئزه ديئرم کي، کئمده وارسا، اونا داها چوخ ورئله​جک، لاکئن کئمده يوخسا، الئنده اولان دا اوندان آليناجاقدير.gGاونلار اونا ددئلر: «آغا! اونون آرتيق اون چکئسي وار!»و اورادا اولانلارا بويوردو: «چکئسئني اوندان آلين و اون چکئسي اولانا ورئن!»-Sبس نه اوچون منئم پولومو صرّافلارا ورمه‌دئن کي، قاييتديغيم زامان اونو منفعتله گري آليم؟!»1آغاسي اونا ددي: «اي پئس قول! سني اؤز سؤزونله محکوم اده​جه‌يم. سن بئلئردئن کي، من برک آدامام، اؤزوم قويماديغيمي گؤتوره‌نم، اؤزوم اکمه‌دئيئمي بئچه‌نمGچونکي برک آدام اولدوغون اوچون سندن قورخوردوم؛ اؤزون قويماديغيني گؤتورنسن و اؤزون اکمه‌دئيئني بئچنسن.» و او بئري ده گلئب ددي: «آغا بو دا سنئن چکئن، اونو دسمالا بوکوب ساخلاديم،Nبونا دا ددي: «سن ده بش شهره حاکئم اول.»nUائکئنجئسي گلئب ددي: «آغا! سنئن چکئن داها بش چکي گتئرئب.»9kآدام اونا ددي: «آفرئن، ياخشي قولوم! لاپ کئچئک بئر ائشده صادئق اولدوغون اوچون اون شهره حاکئم اول.»s_بئرئنجئسي گلئب ددي: «آغا، سنئن چکئن داها اون چکي قازانيب.»\1آدام، پادشاهليغي اله گتئرئب قاييداندان سونرا، پول وردئيي قوللاري يانينا چاغيرتدي کي، کئمئن نه قازانديغيني بئلسئن.|qلاکئن اونون هموطنلري اوندان نئفرت ادئردئلر و اونون دالينجا الچئلر گؤنده‌رئب ددئلر: «ائسته‌مئرئک کي، بو آدام بئزه پادشاهليق اتسئن.»C بلجه قوللاريندان اون نفرئني چاغيردي و اونلارا اون چکي پول ورئب ددي: «من گلنه کئمي بونلاري ائشه سالين.»+O ددي: "اصئلزاده بئر آدام اوزاق مملکته گتدي کي، اؤزو اوچون پادشاهليق اله گتئرئب قاييتسين. "".U اونلار بو شيلري اشئدن واخت، عئسا بئر مثل ده علاوه اتدي؛ او سببدن کي، اورشلئمه ياخين ائدي و اونلار اله دوشونوردولر کي، تارينين پادشاهليغي او ساعات ظاهئر اولاجاق. چونکي ائنسان اوغلو گلئب کي، ائتمئش اولانلاري آختاريب اونلارا نئجات ورسئن.( I عئسا اونا ددي: "بو گون بو اِوه نئجات گلئب، اونا گؤره کي، بو آدام دا ائبراهئمئن اوغلودور."  آمّا زکّا آياغا قالخيب ربّه ددي: "باخ، آغا! وار-دؤولتئمئن ياريسيني مؤحتاجلارا وره​رم و کئمدن حاقسيزليقلا آلميشام، اونا دؤرد قات قايتارارام."$ Aبونو گؤرنلرئن هاميسي ديئنئب ديئردئلر: "گدئب گوناهکار بئر آدامين اوئنده قوناق اولوب!""^ 5زکّا تز آشاغي دوشوب شادليقلا عئساني قبول اتدي.] 3عئسا او يره چاتاندا يوخاري باخيب اونو گؤردو و اونا ددي: "زکّا! تز آشاغي دوش، چونکي بو گون من سنئن اوئنده قالمالي‌يام."=sزکّا عئساني گؤرمک اوچون ائره​لئيه قاچيب بئر انجئر آغاجينا چيخدي، چونکي عئسا اورادان کچه​جک ائدي.Sعئسانين کئم اولدوغونو گؤرمک ائسته‌يئردي؛ لاکئن بويو قيسا اولدوغو اوچون جاماعاتين چوخلوغوندان گؤره بئلمئردي.!;اورادا زکّا آدلي بئر کئشي وار ائدي. زکّا باج ييغانلارين ريئسي و وارلي بئر آدام ائدي.S !عئسا ارئحايا گئرئب اونون ائچئندن کچئردي.gG+او آندا آدامين گؤزلري آچيلدي و او، تارييا شوکور اده-اده عئسانين دالينجا گتدي. و بونو گؤرن بوتون خالق تارييا حمد و ثنا اتدي.jM*عئسا اونا ددي: "گؤزلرئن گؤرسون. ائمانين سني صاغالتدي.")" "نه ائسته‌يئرسن کي، سنه ادئم؟" کور آدام ددي: "يارب، گؤزلرئم گئنه گؤرسون."" ""1[(عئسا دايانيب امر اتدي کي، اونو يانينا گتئرسئنلر. کور آدام ياخينلاشاندا عئسا اوندان سوروشدو:jM'قاباقدا گدنلر اونا آجيقلانيب ساکئت اتمه‌يه چاليشديلار، لاکئن او، داها برک قيشقيردي: "داوود اوغلو عئسا، منه يازيغين گلسئن."~u&او واخت کور آدام قيشقيردي: "داوود اوغلو عئسا، منه يازيغين گلسئن."Z~-%اونا ددئلر کي، ناصئره​لي عئسا بورادان کچئر.z}m$يانيندان چوخلو آدامين کچدئيئني اشئدنده سوروشدو: "بو نه‌دئر؟""|3#عئسا ارئحايا ياخينلاشديغي زامان، بئر کور يول قيراغيندا اوتوروب يولچولوق ادئردي.P{"شاگئردلر بو سؤزلردن هچ بئر شي باشا دوشمه‌دئلر؛ بو سؤزلر اونلار اوچون اؤرتولو ائدي و دِيئلَنلري آنلاماديلار.z}!اونا شالّاق ووروب اؤلدوره​جکلر. لاکئن اوچونجو گون او، دئرئله​جک.Ty! او، قيري‌يهودئلرئن الئنه تسلئم ادئله​جک. اونلار اونو ائستهزا اده​جکلر و اونو تحقئر ادئب اوزونه توپوره​جکلر.;xoعئسا اون‌ائکي شاگئردئني يانينا چاغيريب اونلارا ددي: "باخين، بئز اورشلئمه چيخيريق و ائنسان اوغلو اوچون پيغمبرلر واسئطه​سئله نه‌لر يازيليب، هاميسي يرئنه يتئرئله‌جک."ywkو بو زاماندا داها آرتيق و گله​جک عصرده ده ابدي حياتي آلماسين.Kvعئسا اونلارا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ اله بئر آدام يوخدور کي، تارينين پادشاهليغي اوچون اِوئني يا دا آرواديني، قارداشلاريني يا دا آتا-آناسيني و يا اوشاقلاريني آتميش اولسون،""{uoاو زامان پطروس ددي: "باخ، بئز هر شيي آتيب سنئن دالينجا گلمئشئک."t#عئسا ددي: "ائنسانلار اوچون قيري‌​مومکون اولان ائشلر، تاري اوچون مومکوندور."dsAبو سؤزلري اشئدنلر ددئلر: "بس کئم نئجات تاپا بئلر؟""Erچونکي دوه​نئن ائينه دِشئيئندن کچمه‌سي، وارلي آدامين تارينين پادشاهليغينا گئرمه‌سئندن داها آساندير.Eqعئسا اونون قمگئن اولدوغونو گؤره‌نده ددي: "وارلي اولانلار تارينين پادشاهليغينا نه چتئنلئکله گئرئرلر! ""upcآدام بو سؤزلري اشئدن واخت قمگئن اولدو چونکي چوخ وارلي ائدي. oعئسا، بونو اشئدن واخت اونا ددي: "داها بئر زادين اسکئکدئر؛ نه‌يئن وارسا، سات، مؤحتاج آداملارا ور و گؤيده خزئنن اولاجاق. سونرا منئم داليمجا گل."lnQآدام ددي: "بونلارين هاميسينا اوشاقليغيمدان عمل ادئرم."6meاحکامي بئلئرسن؛ زئنا اتمه، قتل اتمه، اوغورلوق اتمه، يالاندان شهادت ورمه، آتا و آنانا حؤرمت ات."l=عئسا اونا ددي: "نه اوچون مني ياخشي چاغيريرسان؟ واحئد تاريدان باشقا هچ کس ياخشي ديئل."$kAريئسلردن بئري عئسادان سوروشوب ددي: "ياخشي اوستاد! نه ادئم کي، ابدي حياتي مئراث آليم؟""Hj دوغروسونو سئزه ديئرم؛ کئم تارينين پادشاهليغيني کؤرپه بئر اوشاق کئمي قبول اتمسه، اورايا اصلا گئره بئلمز. i آمّا عئسا اونلاري يانينا چاغيريب ددي: "قويون اوشاقلار منئم يانيما گلسئنلر! اونلارا مانع اولمايين. چونکي تارينين پادشاهليغي بله‌لرئنکئدئر. ""bh=کئچئک اوشاقلاري عئسانين يانينا گتئردئلر کي، او، اونلارا ال قويسون. آمّا شاگئردلر بونو گؤرن واخت اونلارا آجيقلانديلار.4gaسئزه ديئرم کي، فرئسي يوخ، باج ييغان آدام تارينين گؤزونده تمئزه چيخيب اوئنه گتدي. چونکي اؤزونو اوجالدان هر کس آلچالاجاق، لاکئن اؤزونو آلچالدان آدام اوجاليلاجاقدير.f  آمّا باج ييغان آدام اوزاقدا دوروب گؤزلرئني گؤيه قالديرماغا بله جسارت اتمئردي. لاکئن سئنه​سئنه دؤيوب ديئردي: «اي تاري! من گوناهکارا رحم ات.»e هفته​ده ائکي دفه اوروج توتورام و قازانديغيمين اوندا-بئرئني ورئرم.»0dY فرئسي آياق اوسته دوروب اؤز-اؤزونه بله دوعا ادئردي: «اي تاري! سنه شوکور ادئرم کي، اؤزگه آداملار کئمي تالان ادن، حاقسيز، زئناکار، يا دا بو باج ييغان آدام کئمي ديئلم.c3 "ائکي نفر دوعا اتمک اوچون معبده گئردئلر؛ بئرئسي فرئسي و او بئرئسي باج ييغان ائدي."[b/ عئسا اؤزلرئنئن صالح آداملار اولدوغونا بل باغلايان و آيري آداملارا حقارتله باخان بعضئلري اوچون ده بله بئر مثل چکدي:]a3سئزه ديئرم کي، اونلارين دادينا تزلئکله چاتاجاق. لاکئن ائنسان اوغلو، گلدئيي زامان، آيا ير اوزونده ائمان تاپاجاقدير؟Q`مگر تاري اؤز سچدئکلرئنئن، گجه گوندوز اونو ائمدادا چاغيرانلارين دادينا چاتماز؟ مگر اونلار اوچون چوخ يوبادار؟]_3و رب ددي: "عدالتسئز حاکئمئن نه ددئيئني اشئدئن.""^=بو آرواد منه چوخ زحمت ورئر. اونون حاقّيني آليم کي، بئر داها گلئب باشيمي آغريتماسين.»b]=حاکئم بئر مودّت بو ائشي ائستمه‌دي. آمّا نهايت اؤز-اؤزونه ددي: «گرچي من نه تاريدان قورخورام نه ده آداملاردان اوتانيرام،a\;اله همئن شهرده بئر دول آرواد دا وار ائدي کي، دائم اونون يانينا گلئب دئيردي: .داعواچي اولدوغوم آدامدان منئم حاقّيمي آل.» [9"بئر شهرده بئر حاکئم وار ائدي کي، نه تاريدان قورخاردي، نه ده آداملاردان اوتاناردي."9Z mبئر ده عئسا اونلارا بئر مثل چکدي کي، گؤرسدسئن نجه هر زامان هچ يورولمادان دوعا اتملي‌دئرلر. و ددي:nYU%" شاگئردلر عئسايا جاواب ورئب ددئلر: "هارادا اولاجاق، يارب؟" عئسا اونلارا ددي: "لش هارادا اولسا، کرکسلر ده اورايا ييغيلارلار."" ""vXe$زمئده ائکي نفر اولاجاق؛ بئري گؤتوروله​جک و بئرئسي قالاجاق.W#اَل ديئرماني چکن ائکي آرواد اولاجاق؛ بئري گؤتوروله​جک و بئرئسي قالاجاق.$VA"سئزه ديئرم: او گجه بئر ياتاقدا ائکي نفر اولاجاق؛ بئري گؤتوروله​جک، و بئرئسي قالاجاق.6Ue!هر کس جانيني حئفظ اتمه‌يه چاليشسا، اونو ائتئره​جک. و هر کئم جانيني ائتئرسه، اونو حئفظ اده​جک.:To لوطون آرواديني خاطيرلايين.Syاو گونده، اؤزو دامدا، لاکئن اَشياسي اوئن ائچئنده اولان آدام اونلاري گؤتورمک اوچون آشاغي انمه‌سئن. اِلجه ده زمئده اولان گري دؤنمه‌سئن.nRUائنسان اوغلونون ظوهور اده​جه‌يي گونده ده بله اولاجاق. I~~}v||,{zzy x[wwgvuu(ttsrr_q\psoo2nmmlkjii7h'gfeed$cc ba``'_O^/]&[[[===wu'آسيلميش اولان جئنايتکارلاردان بئري عئساني سؤيوب ددي: "اگر سن مسئحسن، هم اؤزونو هم ده بئزي خئلاص ات."Pv&و اونون باشي اوستونده يوناني، لاتين، و عئبراني دئلئنده بئر يازي دا وار ائدي: "بو آدام يهودئلرئن پادشاهي​دير."bu=%"اگر سن يهودئلرئن پادشاهي​سان، اؤزونو خئلاص ات."t+$عسگرلر ده ياخينلاشيب اونو اَله ساليرديلار. اونا تورش شراب تقدئم ادئب ديئردئلر:s7#خالق دوروب باخيردي. اونلارلا ريئسلر ده عئساني اله ساليب ديئردئلر: "اؤزگه آداملاري خئلاص اتدي. اگر او، تارينين سچدئيي مسئحدئر، قوي اؤزونو ده خئلاص اتسئن."br="عئسا ددي: "آتا! اونلاري باغيشلا، چونکي نه اتدئکلرئني بئلمئرلر."" و اونون پالتارلارينا پوشک آتيب، آرالاريندا پايلاديلار.jqM!"کلّه" ديئلن يره گلدئکلري زامان، اورادا اونو و جئنايتکارلاري چارميخا چکدئلر؛ بئرئني صاغ طرفئنده و او بئرئني ده سول طرفئنده.dpA عئسا ائله ائکي جئنايتکار دا اعدام اوچون آپاريلدي. oاونا گؤره کي، اگر ياش آغاجا بونلاري ادئرلر، بس قورو آغاجا نه اولاجاق؟!»'nGاو زامان داغلارا دئيه​جکلر: «اوستوموزه ييخيلين.» و تپه​لره دئيه​جکلر: «بئزي اؤرتون.»lmQچونکي باخين، اله گونلر گلئر کي، او زامان دئيه​جکلر: «سونسوزلارين، دوغماميش بطنلرئن، و اَمئزدئرمه​مئش دؤشلرئن خوش حالينا!»Wl'عئسا دؤنوب اونلارا ددي: "اي اورشلئم قيزلاري، منئم اوچون آغلامايين، آنجاق اؤزونوز و اوشاقلارينيز اوچون آغلايين. ""Kkاونون آرخاسيندا بؤيوک بئر جاماعات گدئردي و بئر چوخلو آرواد دالينجا گدئب عئسا اوچون آغلاييب شئون ادئردئلر.ojWعسگرلر عئساني آپاراندا، زمئدن قاييدان کرِنِيلي شمعونو توتوب چارميخي اونون چئيئنئنه يوکله‌دئلر کي، عئسانين دالينجا آپارسين.&iEو او آدامي کي، عوصيان قالديريب قتل اتدئيي اوچون زئندانا سالينميشدي، اونلارين ائسته‌دئکلرئنه گؤره آزاد اتدي. لاکئن عئساني اونلارين ائختئيارينا تسلئم اتدي.~huو پئلاط حؤکم اتدي کي، اونلارين ائسته‌دئکلرئني يرئنه يتئرسئنلر.Ig آمّا اونلار ائصرار ادئب اوجا سَسله طلب اتدئلر کي، عئسا چارميخا چکئلسئن؛ آخيردا اونلارين سَسي قالئب گلدي.f پئلاط اوچونجو دفه اونلارا ددي: "نئيه، نه پئسلئک ادئب؟ من اوندا اؤلومه لايئق بئر شي تاپماديم؛ بونا گؤره ده اونو جزالانديريب آزاد اده‌جه‌يم."oeWآمّا اونلار چيغيريب ددئلر: "اونو چارميخا چک. چارميخا چک."ldQپئلاط عئساني آزاد اتمک نئيّتئله گئنه اونلارا دانيشدي.c باراباس شهرده باش ورن بئر عوصيان اوچون و قتل اوسته زئندانا آتيلميشدي.&bEلاکئن اونلارين هاميسي بئرلئکده چيغيريب ددئلر: "محو ات بو آدامي! بئزه باراباسي آزاد ات."}asپئلاط بايرام آدينا اونلار اوچون بئر زئنداني آزاد اتمه‌لي ائدي.e`Cبونا گؤره ده من اونو جزالانديريب آزاد اده​جه‌يم."N_هئرود دا بئر شي تاپمادي؛ چونکي بئزه گري گؤنده‌رئب. نجه کي، گؤرورسونوز، او، اؤلومه لايئق هچ بئر شي اتمه‌يئب.E^اونلارا ددي: "سئز بو آدامي يانيما گتئردئنئز کي، خالقي يولدان آزديرير. باخين، سئزئن حوضورونوزدا تفتئش اتدئم و بو آدامي شئکايت اتدئيئنئز مطلبلرئن هچ بئرئنده تقصئرلي تاپماديم.]} او زامان پئلاط، باش کاهئنلري، ريئسلري و جاماعاتي بئر يره چاغيريب،9\k پئلاطلا هئرود او گون بئربئرلري ائله دوست اولدولار. بوندان قاباق آرالاريندا دوشمنچئلئک وار ائدي.^[5 سونرا هئرود و عسگرلري عئساني اله ساليب تحقئر اتدئلر. اَينئنه گؤزل بئر شئنل گيدئرئب، پئلاطين يانينا گري گؤنده‌ردئلر.Z آمّا باش کاهئنلر و دئن عالئملري دوروب اوندان شئدّتله شئکايت اتدئلر.Y هئرود عئسادان چوخ سوآللار سوروشدو، لاکئن عئسا اونا هچ بئر جاواب ورمه‌دي.-XSهئرود عئساني گؤرن زامان چوخ سوئندي. اونون اوچون کي، چوخدان اونو گؤرمک ائسته‌يئردي؛ اونون حاقّيندا چوخ شيلر اشئتمئشدي و اوندان بئر مؤجوزه گؤرمک آرزوسوندا ائدي.W}و اونون هئرودون حؤکمرانليق اتدئيي يردن اولدوغونو بئلن واخت، عئساني هئرودون يانينا گؤنده‌ردي. چونکي او گونلرده هئرود دا اورشلئمده ائدي.xViپئلاط جلئل آديني اشئدنده سوروشدو: "مگر بو آدام جلئللي​دئر؟!""PUلاکئن اونلار تأکئدله ددئلر: "بو آدام جلئلدن توتموش بو يره قدر، بوتون يهودئيه​ده تعلئم ورئب خالقي تحرئک ادئر."Tاو زامان پئلاط باش کاهئنلر و جاماعاتا ددي: "من بو آدامدا هچ تقصئر تاپميرام."CS" پئلاط عئسادان سوروشدو: "آيا سن يهودئلرئن پادشاهي‌سان؟" عئسا جاوابيندا اونا ددي: "ددئيئن کئمي​دئر."" "":Rmو اوندان شئکايت اتمه‌يه باشلاييب ددئلر: "بئز بو آدامي خالقي يولدان آزديرماقدا تقصئرلي تاپديق. قيصره باج ورمه‌يه مانع اولور و ديئر کي، او اؤزو ده پادشاه اولان مسئحدئر."wQ iشورانين هاميسي آياغا دوروب عئساني پئلاطين يانينا آپارديلار.(PIGو اونلار ددئلر: "داها شهادته نه احتئياجيميز وار؟ چونکي اؤزوموز اونون آغزيندان اشئتدئک."BO}F" او زامان اونلارين هاميسي ددئلر: "دمه‌لي، سن تارينين اوغلوسان؟" عئسا اونلارا جاواب وردي: "بلي، منم."" ""N{Eلاکئن بوندان سونرا ائنسان اوغلو قادئر تارينين صاغيندا اوتوراجاق.cM?Dو اگر سئزدن سوروشام، منه جاواب ورمه‌يه​جکسئنئز.+LOC" اونلار ددئلر: "اگر مسئحسن، بئزه ده."" عئسا جاواب وردي: "اگر سئزه دسم، ائنانماياجاقسينيز. ""{KoBسحر آچيلاندا خالقين آغساقّاللاري، باش کاهئنلر و دئن عالئملري بئر يره ييغيليب، مجلئس قوردولار و عئساني اونلارين حوضورونا آپارديلار.`J9Aو اونون ضئدّئنه بئر چوخ کوفرلر ده دانيشيرديلار.$IA@اونون گؤزلرئني باغلاديلار و اوندان سوروشوردولار: "نبئلئک ات، ده گؤرک سني کئم ووردو؟""}Hs?عئساني توتوب ساخلايان آداملار اونا رئشخند ادئب اونو دؤيوردولر.AG}>و اورادان چيخيب آجي-آجي آغلادي.kFO=رب دؤنوب پطروسا باخدي و پطروس ربّئن اونا ددئيي سؤزو خاطيرلادي کي، "بو گون خوروز بانلاماميش، سن اوچ دفه مني ائنکار اده​جکسن."=Es<لاکئن پطروس ددي: "آي کئشي، نه ددئيئني آنلاميرام."" و اله او آندا، او حله دانيشيردي کي، خوروز بانلادي.ZD-;تقرئبن بئر ساعات کچمئشدي کي، اؤزگه بئرئسي تأکئدله ددي: "دوغرودان بو آدام دا اونونلا ائدي. چونکي او دا جلئل اهلئدئر."1C[:بئر آز سونرا اؤزگه بئري اونو گؤروب ددي: "سن ده اونلاردانسان."" آمّا پطروس ددي: "ديئلم، آي کئشي."sB_9لاکئن پطروس ائنکار ادئب ددي: "من اونو تانيميرام، آي آرواد."?Aw8کنئزلردن بئري اونو اود ائشيغيندا اوتورموش گؤردو. دئقّتله اونا باخيب ددي: "بو آدام دا عئسا ائله ائدي."L@7اونلار حيطئن اورتاسيندا اود يانديريب يانيندا بئرلئکده اوتوران زامان، پطروس دا اونلارين آراسيندا اوتوردو.6?e6عئساني توتوب آپارديلار و باش کاهئنئن اِوئنه گتئردئلر. پطروس اوزاقدان اونلارين دالينجا گدئردي.p>Y5هر گون معبدده سئزئنله بئر يرده ائدئم، منه ال اوزاتمادينيز. لاکئن ائندي سئزئن واختينيزدير، و ظولمتئن ائقتئدارينين زاماني‌دير.=54سونرا طرفئنه گلن باش کاهئنلره، معبدئن موحافئظلرئنئن ريئسئنه، و آغساقّاللارا ددي: "قولدور اوستونه چيخان کئمي قيلينجلار و دينکلرله اوستومه گلئبسئنئز؟ ""<3لاکئن عئسا ددي: "بوراخين، بسدئر."" و قولون قولاغينا ال قويوب، اونو صاغالتدي.z;m2و اونلاردان بئري باش کاهئنئن قولونو ووروب، صاغ قولاغيني کسدي.%:C1عئسانين يانينداکي‌لار نه اولاجاغي آنلايان زامان اونا ددئلر: "يارب، قيلينجلا ووراق؟""y9k0عئسا اونا ددي: "يهودا، ائنسان اوغلونو اؤپوشله تسلئم ادئرسن؟!""8 /عئسا حله دانيشيردي کي، بئر جاماعات گلدي. اونلارين قاباغيندا اون‌ائکئلردن يهودا آدلانان بئري گلئردي. يهودا، عئساني اؤپمک اوچون ياخينلاشدي.#7?.و اونلارا ددي: "نه اوچون ياتيرسينيز؟ قالخين و دوعا ادئن کي، ائمتاحانا دوشميه​سئنئز."6-دوعادان قالخيب شاگئردلرئن يانينا گلدي، و اونلاري قوصّه​دن ياتميش تاپدي.:5m,شئدّتلي ائضطئراب ائچئنده عئسا داها چوخ دوعا اتدي، اِله کي، تري قان دامجيلاري کئمي يره تؤکولوردو.^45+گؤيدن بئر ملک عئسايا گؤرونوب، اونا قووّت وردي.\31*"اي آتا، اگر راضيسان، بو پئياله​ني مندن اوزاقلاشدير، آمّا گئنه ده منئم ائسته‌دئيئم يوخ، سنئن ائسته‌دئيئن اولسون."r2])و اؤزو بئر داش آتيمي قدر اوزاقلاشدي و دئز چؤکوب دوعا اتدي:1%(او يره چاتان زامان، عئسا اونلارا ددي: "دوعا ادئن کي، ائمتاحانا دوشميه​سئنئز."0+'عئسا چيخيب عادتئنه گؤره زيتون داغينا گتدي و شاگئردلري ده اونون دالينجا گتدئلر.$/A&" اونلار ددئلر: "يارب! باخ، بورادا ائکي قيلينج وار."" عئسا دا اونلارا ددي: "کئفايتدئر."" ""<.q%چونکي سئزه ديئرم: بو يازيلميش اولان سؤز کي، ديئر «او، گوناهکارلارلا بئر ساييلدي» ، گَرَک منئم طرفئمدن ائجرا اولسون. چونکي منئم بارَمده ديئلن سؤز عنقرئب يرئنه يتئشه​جک.-$او زامان عئسا اونلارا ددي: "آمّا ائندي کئسه​سي اولان اونو گؤتورسون، توربا دا گؤتورسون. قيلينجي اولمايان دا پالتاريني ساتيب قيلينج آلسين.",/#" و اونلارا ددي: "او زامان کي، سئزي کئسه​سئز، تورباسيز، و آياق قابيسيز گؤنده‌ردئم، آيا بئر اَسکئيئنئز اولدو؟" شاگئردلر جاواب وردئلر: "هچ بئر شيئمئز."" ""S+"لاکئن عئسا اونا ددي: "پطروس، سنه ديئرم کي، بو گون خوروز بانلاماميش، سن مني تانيديغيني اوچ دفه ائنکار اده​جکسن." * !شمعون عئسايا ددي: "يارب! سنئنله زئندانا دا، اؤلومه ده گتمه‌يه حاضيرام."R) آمّا من سنئن اوچون دوعا اِتمئشم کي، ائمانين آزالماسين؛ تکرار دؤندويون زامان، سن ده اؤز قارداشلارينا قووّت ور.(}شمعون، شمعون! شيطان طلب اتمئشدي کي، بوغدا کئمي سئزي خَلبئرله‌سئن.q'[اِله کي، منئم پادشاهليغيمدا سوفرمده ييئب ‌​ائچه​سئنئز و تختلرده اوتوروب، ائسرايئلئن اون‌ائکي قبئله​سئنه حؤکم اِده​سئنئز.&نجه کي، آتام منه بئر پادشاهليق ورئب، من ده سئزه بئر پادشاهليق ورئرم. %و سئز او آداملارسينيز کي، کچئرتدئيئم ائمتاحانلاردا منئمله داياندينيز.q$[کئم داها بؤيوکدور: سوفره​ده اوتوران، يوخسا خئدمت ادن؟ مگر سوفره​ده اوتوران ديئل؟! لاکئن من سئزئن آرانيزدا خئدمتکار کئمي‌يَم.\#1آمّا سئز گرک بله اولماياسينيز. آرانيزدا لاپ بؤيوک اولان، لاپ کئچئک کئمي اولسون و ريئسلئک ادن، خئدمتکار کئمي اولسون.f"Eلاکئن عئسا اونلارا ددي: "مئلّتلرئن پادشاهلاري اونلارين اوستونه حؤکم سورورلر و بو حؤکمدارليق ادنلره نعمت صاحئبي ديئلئر. ""!5اونلارين آراسيندا بئر موباحئثه دوشدو کي، اونلاردان کئم لاپ بؤيوک ساييلمالي‌دير. +شاگئردلر بئربئرئندن سوروشماغا باشلاديلار کي، اونلاردان کئم بو ائشي گؤره بئلر. ائنسان اوغلو دوغرودان دا قاباقجادان موعيّن اولموش يولدان گدئر. لاکئن واي او آدامين حالينا کي، ائنسان اوغلو اونون واسئطه‌سئله تسلئم اولونور.آمّا باخين، منه خيانت اده‌نئن اَلي منئم اَلئمله بئرلئکده سوفره​ده​دئر.fEاله‌جه ده، آخشام يمه‌يئندن سونرا، پئياله​ني گؤتوروب ددي: "بو پئياله قانيمدا اولان جدئد عهددئر کي، سئزدن اؤتري تؤکولور."-سونرا چؤره‌يي گؤتوردو و شوکور ادئب پارچالادي و اونلارا ورئب ددي: "بو منئم بدنئمدئر کي، سئزئن اوچون فدا اولور. مني خاطيرلاماق اوچون بونو يرئنه يتئرئن."&Eچونکي سئزه ديئرم؛ تارينين پادشاهليغي گلمه‌يئنجه، اوزومون محصولوندان ائچميه​جه‌يم.-سونرا بئر پئياله گؤتوروب شوکور اتدي و ددي: "بونو گؤتورون و آرانيزدا بؤلوشدورون."B}چونکي سئزه ديئرم؛ تارينين پادشاهليغيندا پاسخا تکمئلئنه يتئشمه‌يئنجه، من بئر داها اونو يميه​جه‌يم.<qو اونلارا ددي: "چوخ آرزولاميشديم کي، عذاب چکمه​دن قاباق بو پاسخا يمه‌يئني سئزئنله بئرلئکده ييئم."واخت يتئشنده عئسا اون‌ائکي حوارئسي ائله بئر يرده سوفره​يه اوتوردو.5 شاگئردلر گدئب هر شيي عئسانين اونلارا ددئيي کئمي تاپديلار و پاسخاني حاضيرلاديلار.+ او سئزه بالاخانادا دؤشَنمئش بؤيوک بئر اوتاق گؤرسده​جک. اورادا حاضيرليق گؤرون.dA و او اِوئن صاحئبئنه ديئن: «اوستاد سندن سوروشور: قوناق اوتاغي هارادادير کي، شاگئردلرئمله بئر يرده پاسخا يمه‌يئني ييئم؟»~u عئسا اونلارا ددي: "باخين، شهره گئردئيئنئز زامان سهنگله سو داشييان بئر کئشي سئزه راست گله​جک. اونون دالينجا گدئن و او گئرن اِوه گئرئن. ""oW اونلار اونا ددئلر: "هارادا ائسته‌يئرسن حاضيرليق گؤرک؟""*Mعئسا، پطروس و يوحنّاني گؤنده‌رئب ددي: "گدئن، يمک اوچون بئزه پاسخا يمه‌يئني حاضيرلايين."}sفطئر گونو گلدي کي، اوندا پاسخا قوزوسونو قوربان اتمک واجئب ائدي.7gاو دا سؤز وردي و بئر فورصت آختاريردي کي، جاماعات اولماديغي بئر يرده عئساني اونلارا تسلئم اتسئن.fEاونلار سوئندئلر و اونا پول ورمه‌يه راضي اولدولار؛? wو او گدئب باش کاهئنلر و معبدئن موحافئظلرئنئن ريئسي ائله دانيشدي کي، عئساني اونلارا نجه تسلئم اتسئن.3 _او زامان شيطان ائسکاريوتلو آدلانان يهودانين اوره‌يئنه گئردي کي، او اون‌ائکئلردن بئري ائدي.> uباش کاهئنلر و دئن عالئملري عئساني اؤلدورمک اوچون بئر يول آختاريرديلار، چونکي خالقدان قورخوردولار.P  پاسخا ديئلن فطئر بايرامي ياخينلاشيردي. /&و بوتون خالق سحر تزدن اونون سؤزلرئني اشئتمک اوچون اونون يانينا، معبده گلئردئلر.-S%عئسا گوندوزلر معبدده تعلئم ورئردي، لاکئن گجه​لري اورادان چيخيب زيتون داغيندا کچئردئردي.  $بونا گؤره ده همئشه آييق اولون و دوعا ادئن کي، بوتون باش وره​جک بو شيلردن خئلاص اولماغا و ائنسان اوغلونون حوضورونا چيخماغا قودرتئنئز اولسون.#چونکي او گون، ير اوزونده ياشايانلارين هاميسينين اوستونه گله​جکدئر.~u"دئقّتلي اولون کي، اوره‌يئنئز قارينقولولوق و کفلئلئکله، بو حياتين اوموراتي ائله آغيرلاشماسين و او گون، سئزه تله کئمي قفلتن گلمه‌سئن.w!گؤي و ير کچئب گده​جک، لاکئن منئم سؤزلرئم اصلا کچئب گتميه​جکدئر.7 دوغروسونو سئزه ديئرم؛ بو شيلرئن هاميسي واقع اولمايينجا بو نسئل کچئب گتميه​جکدئر.!;الجه ده، سئز بو شيلرئن باش وردئيئني گؤرنده، بئلئن کي، تارينين پادشاهليغي ياخيندير.'يارپاق آچاندا بونو گؤرورسونوز و اؤزونوزدن بئلئرسئنئز کي، ياي آرتيق ياخيندير.mSو اونلارا بئر مثل چکدي: "انجئره و بوتون آغاجلارا باخين."A{بو ائشلر يرئنه يتئشمه‌يه باشلايان واخت، يوخاري باخين و باشينيزي قالديرين چونکي خئلاصينيز ياخيندير.2~]او زامان اونلار ائنسان اوغلونون بولودلار ائچئنده قودرت و بؤيوک عئزّتله گلدئيئني گؤره​جکلر. (~}||{{y{'yyExwwvvuttzsssrr qppY#XKWVVOUTT SQQXPROFNNHMM&LKK1J}IHGFF:EDCCBAA?@??>==U;;:'9G88r7|7 6e544G3321=0B/r.--,4++Q*)(''w&&%$$[#T""D!!| "q2C7nf(UE  []f[!.عئسا گئنه جلئلئن قانا کندئنه، سويو شرابا دؤنده‌ردئيي يره گلدي. اورادا پادشاهين آداملاريندان بئري وار ائدي کي، اونون اوغلو کفرناحومدا ناخوش ائدي.LZ-جلئله گلدئيي واخت، جلئللي​لر اونون پئشوازينا چيخديلار. اونلار پاسخا بايراميندا اونون اورشلئمده اتدئيي بوتون ائشلري گؤرموشدولر. چونکي اونلار دا بايرام اوچون اورايا گتمئشدئلر.xYi,عئسا اؤزو دمئشدي کي، بئر پيغمبرئن اؤز وطنئنده حؤرمتي اولماز.`X9+ائکي گوندن سونرا عئسا اورادان چيخيب جلئله گتدي.LW*سامئره​لي‌لر او آروادا ددئلر: "بئزئم ائمان گتئرمه‌يئمئز آرتيق سنئن سؤزلرئنئن اوزوندن ديئل. چونکي بئز اؤزوموز اشئتمئشئک و بئلئرئک کي، بو آدام دونيانين حقئقي قورتاريجيسي‌دير."Vy)و داها آرتيق آداملار عئسانين سؤزلري اوزوندن اونا ائمان گتئردئلر.[U/(اونون اوچون ده اونلار گلئب عئسايا يالوارديلار کي، اونلارين يانيندا قالسين. و او دا ائکي گون اونلارين يانيندا قالديXT)'"گؤردويوم ائشلرئن هاميسيني منه ددي!"" دئين آروادين سؤزونه گؤره، او شهردن بئر چوخ سامئره​لي عئسايا ائمان گتئردئلر.ySk&من سئزي زحمت چکمه‌دئيئنئز شِيئن بئچئمئنه گؤنده‌ردئم. زحمتي اؤزگه​لر چکدئلر، و سئز اونلارين زحمتلرئنئن منفعتئنه شرئک اولوبسونوز.vRe%اونا گؤره ده، بو سؤز دوغرودور کي، بئري اَکَر، او بئري بئچَر.XQ)$اله ائندي بئچَن زحمت حاقّيني آلير و محصولو ابدي حيات اوچون ييغير کي، اکن و بئچَن، بئربئرلري ائله برابر سوئنسئنلر. P#​​​آيا سئز دمئرسئنئز کي بئچئمئن گلمه‌سئنه حله دؤرد آي قالير؟! سئزه ديئرم، گؤزلرئنئزي آچين و اَکئنلره باخين! چونکي بئچئن اوچون حاضيرديرلار.UO#"عئسا اونلارا ددي: "منئم يئيه​جيئم، مني گؤنده‌ره‌نئن ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرمک و اونون ائشئني تاماملاماقدير."sN_!شاگئردلري بئربئرلرئنه ددئلر: "مگر کئمسه اونا يمک گتئرئب؟""+MO آمّا عئسا اونلارا ددي: "منئم يمک اوچون يئيه​جه‌يئم وار کي، سئزئن اوندان خبرئنئز يوخدور."~Luبو آرادا شاگئردلري اوندان خاهئش اتدئلر: "اوستاد، بئر آز چؤرک يه."mKSخالق شهردن اشئيه چيخيب، اونون يانينا گلمه‌يه باشلادي.J-"گلئن، او آدامي گؤرون کي، گؤردويوم ائشلرئن هاميسيني منه ددي. آيا او مسئح ديئل؟!""Iاو زامان سامئره​لي آرواد کوزه​سئني قويوب شهره قاييتدي و خالقا ددي:DHبو آرادا عئسانين شاگئردلري ده گلدئلر و اونو بئر آروادلا دانيشماقدا گؤرنده تعجّوب اتدئلر. آمّا هچ بئرئسي "نه ائسته‌يئرسن؟" يا ائنکي "نه اوچون اونونلا دانيشيرسان؟" سوروشمادي.dGAعئسا اونا ددي: "من همن اويام کي، سنئنله دانيشيرام."QFآرواد اونا ددي: "بئلئرم کي، مسئح گلئر، او کي، اونا خيرئستوس ديئرلر. او، گلدئيي زامان، هر شيي بئزه آچيقلاياجاق."E%تاري روحدور و اونو عئبادت ادنلر، اونا روحدا و حقئقتده عئبادت اتمه‌لي‌دئرلر.D{آمّا او واخت گلئر، اله گلئبدئر ده کي، دوغرو عئبادت اِدَنلر، آتايا روحدا و حقئقتده عئبادت اده​جکلر. آتا اؤزونه بله عئبادت ادنلر آختارير.;" آرواد جاواب وردي: "اَرئم يوخدور."" عئسا اونا ددي: "اَرئم يوخدور دمکده دوغرو ديئرسن. ""Z=-عئسا اونا ددي: "گت، اَرئني چاغير و بورايا گل.")<Kآرواد اونا ددي: "آغا، بو سويو منه ور کي، سوسوز اولماييم و سو چکمک اوچون بورايا گلمه‌يئم."j;Mآمّا من ورن سودان کئمسه ائچسه، اصلا سوسوز اولماز. من ورن سو اونون ائچئنده قاينايان بئر بولاق اولار کي، اونا ابدي حياتي ورئر.:y عئسا جاواب ورئب اونا ددي: "بو سودان ائچن هر کس گئنه سوسوز اولاجاق."b9= مگر سن بو قويونو بئزه ورن آتاميز يعقوبدان دا بؤيوکسن کي، هم اؤزو بو قويودان ائچئردي، هم ده اوغوللاري و مال-حيوانلاري؟!""N8 آرواد اونا ددي: "آغا، سو چکمک اوچون دولچا يوخوندور، قويو دا درئندئر. بلجه هارادان بله بئر حيات ورن سويون وار؟77g عئسا جاوابيندا اونا ددي: "اگر سن تارينين بخشئشئني بئلئردئن، اگر «منه سو ور ائچئم» دئيه‌نئن کئم اولدوغونو بئلئردئن، سن اوندان ائستَردئن و او سنه حيات سويونو وِرَردي."6% سامئره​لي آرواد اونا ددي: "سن يهودئسن، من سامئره​لي بئر آرواد. نجه اولور کي، سن مندن سو ائسته‌يئرسن؟!"" چونکي يهودئلر سامئره​لئلر​له قاتيشمازلار.V5%شاگئردلري يمک آلماق اوچون شهره گتمئشدئلر.4-سامئره​لي بئر آرواد سو چکمک اوچون اورايا گلدي. عئسا اونا ددي: "منه سو ور، ائچئم."^35يعقوبون قويوسو اورادا ائدي. عئسا يولون يورغونلوغوندان بو قويونون يانيندا اوتوردو. تخمئنن گونون آلتينجي ساعاتي ائدی.S2اونون اوچون ده سامئره​نئن سوخار آدلي بئر شهرئنه گلدي؛ او يرئن ياخينليغينا کي، يعقوب اؤز اوغلو يوسئفه ورمئشدي.H1 و سامئره دئياريندان کچمه‌لي ائدي.x0iرب بونو بئلدئکده يهودئيه وئلايتئني ترک ادئب گئنه جلئله گتدي.r/]حال بو کي، تعمئد ورن عئسا ديئلدي، اونون شاگئردلري ائدئلر.. %فرئسئلر اِشئتدئلر کي، عئسا يحيادان داها چوخ آداملاري شاگئرد ادئب تعمئد ورئر.-}$اوغولا ائمان گتئره​نئن ابدي حياتي وار، آمّا اوغولدان ائطاعت اتمه‌ين آدام حيات گؤرمه‌يه‌جک، لاکئن تارينين قضبي اونون اوستونده قالير."e,C#آتا اوغولو سوئر و هر شيي اونون ائختئياريندا قويوب.6+e"​​​تاري طرفئندن گؤنده‌رئلمئش آدام تاريدان دانيشار. چونکي تاري موقدّس روحو اؤلچو ائله ورمئر.*}!اونون شهادتئني قبول ادن آدام تارينين دوغرو اولدوغونا مؤهور باسيب.) او گؤردويونه-اشئتدئيئنه شهادت ورر، آمّا هچ کئم اونون شهادتئني قبول اتمز.Y(+يوخاريدان گلن هاميدان اوستوندور. دونيادان اولان دونيانينکي​دير و دونيادان دانيشار. گؤيدن گلن هاميدان اوستوندور.G'او گرک آرتسين، آمّا من گرک اسکئلم.&#گلئن آلان، بَي‌دئر. آمّا بَيئن يانيندا دوران و اونا قولاق آسان دوستو، اونون سسئندن چوخ سِوئنَر. من ده بله سوئنئرم و ائندي بو شادليق کامئل اولوبدور.%7سئز اؤزونوز شاهئدسئنئز کي، ددئم؛ من مسئح ديئلم، آمّا اوندان قاباق گؤنده‌رئلمئشم.$+يحيا جاواب ورئب ددي: "ائنسان هچ بئر شي آلا بئلمز، مگر گؤيدن اونا ورئلمئش اولسون..#Uو اونلار يحيانين يانينا گلئب اونا ددئلر: "اوستاد، اوردونون او بئري تاييندا سنئنله اولان و حاقّيندا شهادت وردئيئن آدام، اؤزو تعمئد ورئر و هامي اونون يانينا گلئر.""+​​​طهارت حاقّيندا يحيانين شاگئردلري ائله بئر يهودي آراسيندا موباحئثه دوشدو.A!}يحيا حله زئندانا سالينماميشدي.Z -يحيا دا سالئمئن ياخينليغيندا، عِينوندا تعمئد ورئردي. چونکي اورادا سو چوخ ائدي. و خالق گلئب اوندان تعمئد آليرديلار.Mبوندان سونرا عئسا و شاگئردلري يهودئيه دئيارينا گلدئلر و عئسا بئر مودّت اونلارلا اورادا قاليب تعمئد ورئردي.Pآمّا حقئقتله ياشايان آدام نورا ياخين گلر کي، عمل​لرئنئن تاريدان ائطاعت اده‌رک يرئنه يتئشدئيي آشکار اولسون.3_چونکي پئس ائشلر گؤرن هر آدام نوردان نئفرت ادر و اونا ياخين گلمز، مبادا ائشلري آشکار اولسون. ‌Kو حؤکم بودور؛ نور دونيايا گلدي، آمّا ائنسانلار قارانليغي نوردان داها آرتيق سودئلر، چونکي عمللري پئس ائدي.veاونا ائمان گتئرن آدام محکوم اولماز. اونا ائمان گتئرمه‌ين اله ائندئدن محکوم اولوب، چونکي تارينين يگانه اوغلونا ائمان گتئرمه‌يئب.\1چونکي تاري اوغلونو گؤنده‌رمه‌دي کي، دونياني موحاکئمه اتسئن. گؤنده‌ردي کي، دونيا اونون واسئطه​سئله نئجات تاپسين.taچونکي تاري دونياني اله سودي کي، اؤز يگانه اوغلونو فدا اتدي. اونا گؤره کي، اونا ائمان گتئرن هرکس هلاک اولماييب، ابدي حياتي اولسون.pYاونا ائمان گتئرن هر کس هلاک اولماييب، ابدي حياتي اولسون.7gو نجه کي، موسا چؤلده ائلاني يوخاري قالديردي، ائنسان اوغلو دا بلجه يوخاري قالديريلمالي‌دير کي،r] گؤيدن اِنمئش ائنسان اوغلوندان باشقا هچ کئم گؤيه چيخماييبI  يره عاييد اولان شيلري سئزه ديئرم، ائنانميرسينيز. گؤيه عاييد اولان شيلردن دانيشسام، نجه ائناناجاقسينيز؟!U# دوغروسونو سنه ديئرم؛ بئز بئلدئيئمئزي ديئرئک، گؤردويوموزه شهادت ورئرئک و بئزئم شهادتئمئزي سئز قبول اتمئرسئنئز.!; عئسا جاواب ورئب اونا ددي: "سن ائسرايئلئن موعلّئمي اولان حالدا، بو شيلري بئلمئرسن؟!""mS نئقودئموس جاواب ورئب اونا ددي: "بو شيلر نجه اولا بئلر؟""q[يل ائسته‌دئيي يرده اَسر. اونون سسئني اِشئده‌رسن، آمّا هارادان گلئب هارايا گتدئيئني بئلمزسن. روحدان دوغولموش آدام دا بله​دئر.jMتعجّوب اتمه کي، ددئم؛ تزه​دن دوغولماغينيز لازيمدير.c?جئسمدن دوغولان، جئسمدئر. روحدان دوغولان، روحدور.[/عئسا جاواب وردي: "دوغروسونو سنه ديئرم؛ کئمسه سودان و موقدّس روحدان دوغولمايينجا، تارينين پادشاهليغينا گئره بئلمز."m Sنئقودئموس اونا ددي: "بئر آدام قوجا ائکن نجه تزه​دن دوغولا بئلر؟ مگر اولار کي، آناسينين قارنينا گئرئب ائکئنجي دفه دوغولسون؟!""R عئسا جاوابيندا اونا ددي: "دوغروسونو سنه ديئرم؛ کئمسه تزه​دن دوغولمايينجا، تارينين پادشاهليغيني گؤره​بئلمز."` 9بو آدام گجه عئسانين يانينا گلئب اونا ددي: "اوستاد، بئز بئلئرئک کي، سن تارينين طرفئندن گؤنده‌رئلمئش بئر موعلّئمسن. چونکي هچ کس سن اتدئيئن علامتلري گؤرسه‌ده بئلمز، مگر تاري اونونلا اولسون."c  Aفرئسئلردن نئقودئموس آدلي بئر يهود ريئسي وار ائدي.F اونون ائنسان حاقّيندا هچ کسئن شهادتئنه احتئياجي يوخ ائدي. چونکي ائنسانين ائچئنده نه اولدوغونو بئلئردي. آمّا عئسا اونلارا اعتئماد اتمئردي، چونکي بوتون ائنسانلاري تاني‌ييردي.Kعئسا پاسخا بايراميندا اورشلئمده اولاندا، چوخ آداملار اونون اتدئيي مؤجوزه​لري گؤروب اونا ائمان گتئردئلر.kOاؤلولردن دئرئلندن سونرا، شاگئردلري عئسانين بو ددئيئني خاطيرلاديلار و موقدّس کئتابا و عئسانين ددئيي سؤزلره ائمان گتئردئلر.c?حال بو کي، عئسا معبد دمکده اؤز بدنئندن دانيشيردي.9kيهودئلر ددئلر: "بو معبدئن بئنا ادئلمه‌سي قيرخ‌آلتي ائل چکئب و سن اونو اوچ گونده قالديراجاقسان!""'عئسا جاواب ورئب اونلارا ددي: "بو معبدي ييخين. اوچ گونده اونو آياغا قالديرارام."|qيهودئلر اونا ددئلر: «نه مؤجوزه بئزه گؤرسدئرسن کي، بله ادئرسن؟»0Yاونون شاگئردلري خاطيرلاديلار کي، يازيليب: "سنئن اوئن اوچون اولان قيرتئم مني يانديريب تؤکر."6eو گؤيرچئن ساتانلارا ددي: "بونلاري بورادان گؤتورون. آتامين اوئني آليش-ورئش اِوئنه دؤندرمه‌يئن."ائپلردن بئر قامچي دوزلدئب اونلارين هاميسيني، قويونلاري و اؤکوزلری ائله برابر معبددن قوودو. صرّافلارين پوللاريني دا داغيديب، مئزلرئني چوئردي.~+و معبدده اؤکوز، قويون، گؤيرچئن ساتانلار، و صرّافليغا اوتوران صرّافلاري گؤردو.w}g يهودئلرئن پاسخا بايرامي ياخينلاشيردي. و عئسا اورشلئمه گلدي.]|3 اوندان سونرا، عئسا آناسي، قارداشلاري و شاگئردلری ائله بئرلئکده کفرناحوما گتدي. آمّا اورادا آنجاق بئر نچه گون قالدي.u{c بو، عئسانين مؤجوزه​لرئنئن باشلانيشي ائدي کي، جلئلئن قانا کندئنده ادئب بلجه جلاليني ظاهئر اتدي. و شاگئردلري اونا ائمان گتئردئلر.sz_ و اونا ددي: "هر کس اوّل ياخشي شرابي گتئرر و ائچئب کفلي اولاندان سونرا ياوا شرابي. سن بو لاپ ياخشي شرابي ائندئيه کئمي ساخلاييبسان!""oyW ضئيافت ريئسي بو شرابين هارادان گلدئيئني بئلمئردي، آنجاق سويو چکن خئدمتچئلر بئلئردئلر. شرابا دؤنموش سويو داديب، بَيي چاغيردي./xWعئسا اونلارا ددي: "ائندي اونلاردان چکئن و ضئيافت ريئسئنه آپارين."" اونلار دا چکئب آپارديلار.3w_عئسا خئدمت ادنلره ددي: "کوپلري سو ائله دولدورون."" و اونلار کوپلري آغيزلارينا قدر دولدوردولار.Tv!يهودئلرئن طهارت عادتئنه گؤره، سو اوچون اورادا آلتي داش کوپ وار ائدي و هر بئرئسي ائکي يا دا اوچ اؤلچو سو توتوردو.`u9آناسي خئدمت ادنلره ددي: "سئزه نه دسه، اونو ادئن."tعئسا آناسينا ددي: "منئمله ائشئن اولماسين آنا، منئم واختيم حله يتئشمه‌يئب."sشرابين اسکئک گلدئيي زامان، عئسانين آناسي اونا ددي: "شرابلاري يوخدور."[r/عئسا دا شاگئردلري ائله بو تويا چاغيريلميشدي.q /اوچونجو گون جلئلئن قانا کندئنده بئر توي وار ائدي و عئسانين آناسي دا اورادا ائدي.p  3عئسا اونا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ گؤي اورتاسينين آچيلديغيني و ائنسان اوغلونون اوستونه تاري ملکلرئنئن قالخيب اندئکلرئني گؤره​جکسئنئز."o }2عئسا اونا جاواب ورئب ددي: "آيا او سببدن ائنانيرسان کي، سني انجئر آغاجينين آلتيندا گؤردويومو ددئم؟! بونلاردان داها بؤيوک شيلر گؤره​جکسن."n /1نَته‌ناعئل اونا ددي: "اوستاد، سن تارينين اوغلوسان! سن ائسرايئلئن پادشاهي‌سان!""m +0" نَته‌ناعئل اونا ددي: "سن مني هارادان تاني‌ييرسان؟" عئسا اونا جاواب ورئب ددي: "فئلئپوس حله چاغيرماميش، سني انجئر آغاجينين آلتيندا اولاندا گؤردوم."" ""rl _/عئسا نَته‌ناعئلئن اونون يانينا گلمه‌سئني گؤرنده، اونون حاقّيندا ددي: "بودور ائچئنده حئيله​سي اولمايان حقئقي بئر ائسرايئللي!""4k c.نَته‌ناعئل اونا ددي: "مگر ناصئره​دن ده ياخشي بئر شي چيخار؟!"" فئلئپوس اونا ددي: "گل، اؤزون گؤر!""j /-فئلئپوس نَته‌ناعئلي تاپيب اونا ددي: "بئز موسانين تؤوراتيندا يازيلديغي و پيغمبرلرئن اوندان سؤز اتدئيي آدامي تاپميشيق، يوسئف اوغلو ناصئره‌لي عئساني."hi K,فئلئپوس دا آندرياس و پطروسون شهري بيت​صيدادان ائدي.%h E+او گونون صاباحي عئسا ائسته‌دي کی، جلئله گتسئن. و فئلئپوسو تاپيب اونا ددي: "داليمجا گل."Lg *آندرياس شمعونو عئسانين يانينا گتئردي. عئسا اونا باخيب ددي: "سن يونا اوغلو شمعونسان. سن کئفا چاغيريلاجاقسان."}f u)بو، اوّل اؤز قارداشي شمعونو تاپيب اونا ددي: "بئز مسئحي تاپميشيق."Se !(او ائکي آدامدان بئري کي، يحيانين سؤزلرئني اشئدئب عئسانين دالينجا گتمئشدي، شمعون پطروسون قارداشي آندرياس ائدي.d ''عئسا اونلارا ددي: "گلئن، گؤررسئنئز."" بلجه اونلار دا گلئب عئسانين هارادا منزئل اتدئيئني گؤردولر و او گون اونونلا قالديلار. گونون اونونجو ساعاتي ائدی.c  &عئسا دؤنوب اونلارين اؤز دالينجا گلمکلرئني​گؤردو ​و ​ددي: "نه آختاريرسينيز؟" اونلار اونا ددئلر: «رابّي (يعني اوستاد)، هارادا منزئل ادئبسن؟""vb g%او ائکي شاگئرد اونون ددئيئني اشئدئب عئسانين دالينجا گتدئلر.sa a$و عئسا گزئرکن، يحيا اونو گؤروب ددي: "بودور تارينين قوزوسو!""z` o#او گونون صاباحي، يحيا گئنه شاگئردلرئنئن ائکئسي ائله دورموشدو.]_ 5"و من گؤروب شهادت ورمئشم؛ بودور تارينين اوغلو!""$^ C!اونو تانيميرديم. آمّا سو ائله تعمئد ورمک اوچون مني گؤنده‌رن، منه دمئشدي؛ «کئمئن اوستونه روحون انئب قالديغيني گؤره​سن، موقدّس روحلا تعمئد ورن او اؤزودور.»:] o و يحيا شهادت ورئب ددي: "موقدّس روحو گؤرموشم کي، گؤيدن گؤيرچئن شکلئنده اِنئر و اونون اوستونه قونور.g\ I​​​من اؤزوم ده اونو تانيميرديم، آمّا بونون اوچون گلئب سودا تعمئد ورمه‌يي باشلاديم کي، او اؤزونو ائسرايئله ظاهئر اتسئن."a[ =بودور او کي، اونون حاقّيندا دمئشدئم؛ مندن سونرا بئر آدام گلئر کي، مندن موقدّم اولوب. چونکي من اولماميشدان، او وار ائدي.yZ mاو گونون صاباحيندا، يحيا عئسانين اونون يانينا گلمه‌سئني گؤره‌نده ددي: "بودور تارينين قوزوسو! دونيانين گوناهيني اورتادان قالديران!'Y Iبو احوالات اوردون چايينين او تاييندا، بيت‌عنيادا، يحيانين تعمئد وردئيي يرده باش وردي.1X ]او، مندن سونرا گلن همن او آدامدير کي، اونون آياق قابيسينين باغيني دا آچماغا بله لايئق ديئلم."1W ]يحيا جاواب ورئب ددي: "من سو ائله تعمئد ورئرم، آمّا آرانيزدا بئري دورور کي، اونو تانيميرسينيز.=V uو اوندان سوروشوب ددئلر: "اگر نه مسئحسن، نه ائليا‌سان، نه ده او پيغمبرسن، بس نه اوچون تعمئد ورئرسن؟""VU 'اونلار فرئسئلر طرفئندن گؤنده‌رئلمئشدئلر.JT يحيا جاواب وردي: "نجه اشعيا پيغمبر ديئب، من چؤلده جار چکن بئرئنئن سسئيم کي، ديئر؛ «ربّئن يولونو دوز ادئن.»"",S Sاوندان سوروشدولار: "بس کئمسن؟ اؤز حاقّيندا نه ديئرسن کي، بئزي گؤنده‌رنلره جاواب آپاراق؟"")R Mاونلار سوروشدولار: "بس کئمسن؟ ائليا؟" ددي: "ديئلم."" ""-آيا او پيغمبرسن؟" جاواب وردي: "ديئلم."sQ aيحيا آچيقجا ائقرار اتدي. او ائقرار اتدي کي، "من مسئح ديئلم." P و بودور يحيانين شهادتي، او زامان کي، يهودئلر اورشلئمدن کاهئنلر​له لاوئلي‌لري اونون يانينا گؤنده‌ردئلر کي، اوندان سوروشسونلار: "سن کئمسن؟""&O Gکئمسه تاريني هچ بئر زامان گؤرمه‌يئب. آتانين قوجاغيندا اولان يگانه اوغول اونو تانيتدي.N 5شرئعت موسانين واسئطه​سئله ورئلمئشدي. فيض و حقئقت عئسا مسئحئن واسئطه​سئله اولدو.dM Cاونون دولولوغوندان هاميميز فيض اوستونه فيض آلديق. L  يحيا اونون حاقّيندا شهادت ورئر. و نئدا ادئب: "بودور او ددئيئم آدام، مندن سونرا گلن آدام کي، مندن موقدّمدئر. چونکي من اولماميشدان، او وار ائدي."rK _و کلمه ائنسان اولوب آراميزدا ساکئن اولدو و بئز اونون جلاليني گؤردوک، آتانين يگانه اوغلونون جلاليني. او، فيض و حقئقتله دولو ائدي.,J S قاندان دوغولموش اؤولادلار يوخ، نفسئن​ ائسته‌دئيئندن​ دوغولموش​ اؤولادلار​ يوخ، ائنسانين ائراده​سئندن دوغولموش اؤولادلار يوخ، اونلار تاريدان دوغولدولار.QI  لاکئن اونو قبول ادنلرئن هاميسينا، اونون آدينا ائمان گتئرنلره بو حاقّي وردي کي، تارينين اؤولادلاري اولسونلار.H  ​​​اؤزونونکولرئن يانينا گلدي، آمّا اؤزونونکولر ده اونو قبول اتمه‌دئلر.G 7 ​​او، دونيادا ائدي و دونيا اونون واسئطه​سئله ياراندي، آمّا دونيا اونو تانيمادي.F  او حقئقي نور ائدي کي، دونيايا گلئب بوتون ائنسانلاري ائشيقلانديرير.E 3او اؤزو، او نور ديئلدي. او آنجاق اونون اوچون گلدي کي، او نور حاقّيندا شهادت ورسئن.MD او، شاهئد ائدي و نور حاقّيندا شهادت ورمک اوچون گلدي کي، اونون واسئطه​سئله بوتون ائنسانلار ائمان گتئرسئنلر.mC Uتاري طرفئندن گؤنده‌رئلمئش بئر کئشي وار ائدي، آدي يحيا.wB iاو نور قارانليقدا پارلايير. آمّا قارانليق اونا ظفر تاپماييب.cA Aاوندا حيات وار ائدي و او حيات ائنسانلارا نور ائدي.@ 'هر شي اونون واسئطه​سئله ياراندي و اولموش اولانلاردان هچ بئري اونسوز اولمادي.L? او، باشلانيشدا تارينين يانيندا ائدي.> باشلانيشدا کلمه وار ائدي، کلمه تارينين يانيندا ائدي، و کلمه تاري ائدي.z=m5و دائم تارييا حمد و شوکور ادئب واختلاريني معبدده کچئردئردئلر.<4اونلار دا اونا سجده اتدئلر و بؤيوک بئر شادليقلا اورشلئمه قاييتديلار.x;i3اونلارا برکت ورنده اونلاردان آيريليب گؤيه قالخماغا باشلادي..:U2عئسا اونلاري شهردن چيخارديب بيت‌عنيايا کئمي آپاردي و اللرئني قالديريب اونلارا برکت وردي.R91باخين، آتامين وعده وردئيئني سئزه گؤنده‌رئرم. آمّا سئز گؤيدن گلن قووّتله دولونجايا قدر اورشلئم شهرئنده قالين.<8s0و سئز بو شيلرئن شاهئدئسئنئز.A7{/و اورشلئمدن باشلاييب گوناهلارين باغيشلانماسي اوچون اونون آديندا تؤوبه بوتون مئلّتلره وعظ اولونسون.06Y.و اونلارا ددي: "بله يازيليب کي، مسئح گرک بو جور عذاب چکسئن و اوچونجو گون اؤلولردن دئرئلسئن. ""5}-او زامان اونلارين ذهئنلرئني آچدي کي، موقدّس يازيلاري درک اتسئنلر.V4%,عئسا اونلارا ددي: "سئزئنله اولان زامان سئزه بو شيلري دمئشدئم؛ موسانين شرئعتئنده، پيغمبرلرئن يازيلاريندا، و مزمورلاردا منئم حاقّيمدا يازيلميش بوتون شيلرئن هاميسي گرک يرئنه يتئشسئن."N3+او دا گؤتوروب اونلارين قاباغيندا يدي.H2 *اونا بئر تئکه پئشمئش باليق وردئلر.H1 )اونلار حله شادليقدان ائنانماييب حيرتده اولان واخت عئسا اونلارا ددي: "آيا بورادا يمه‌لي بئر شيئنئز وار؟""d0A(و بونو ديئب اونلارا اللرئني و آياقلاريني گؤرستدي.i/K'اللرئمي و آياقلاريمي گؤرون؛ بو، من اؤزومم. مني لمس ادئب گؤرون؛ روحون، منده اولدوغونو گؤردويونوز کئمي، اتي و سومويو اولماز.*.M&لاکئن عئسا اونلارا ددي: "نه اوچون وحشت ادئرسئنئز؟ نه اوچون اورکلرئنئزه بله شکلر دوشور؟ "" -%آمّا اونلار قورخوب وحشت اِتدئلر و اِله گومان آپارديلار کي، روح گؤرورلر.S,$اونلار حله بو باره​ده دانيشيرديلار کي، عئسا اؤزو اونلارين آراسيندا داياندي و اونلارا ددي: "سئزه سالام اولسون." ~~Z}}D|{zyyMxnwvuussmrqqTpoo#nn mzlxk#jihhgfee dccaa:`__W^]\[mZhYYY X=WDVZUTTZSSFRRQ^PP"OWNzMLKK J&IHHcGGEFEvDCCB@@#?c>>="<<1;h::9i8765543322t21w0`/.--`,++!*))2(''&>%% $\##"! p#UC;zi+ d  6 5R-S(​آداملاردان بعضئلري اونون بو سؤزلرئني اشئدنده ددئلر: "دوغرودان دا بو، اِله او پيغمبردئر."'بو سؤزو موقدّس روحون حاقّيندا ديئردي کي، اونا ائمان گتئرنلره ورئله​جک ائدي. موقدّس روح حله ورئلمه​مئشدي، چونکي عئسا حله جلال تاپماميشدي..U&منه ائمان گتئرن آدامين ائچئنده حيات ورن سو، چايلار کئمي آخاجاق، نجه کي، موقدّس کئتاب ديئب.^~5%بايرامين آخيرينجي و بؤيوک گونونده عئسا دوروب اوجا سسله خئطاب ادئب ددي: "اگر کئمسه سوسوزدور، منئم يانيما گلئب ائچسئن."R}$«مني آختاراجاقسينيز آمّا تاپا بئلميه​جکسئنئز» و «اولدوغوم يره سئز گله​بئلمزسئنئز» سؤزدن نه دمک ائسته‌يئر؟z|m#او واخت يهودئلر آرالاريندا ددئلر: "بو آدام هارايا گتمک ائسته‌يئر کي، بئز اونو تاپماغا قادئر اولماياجاغيق؟ اولماسين ائسته‌يئر يونانئلر آراسيندا داغيلميش يهودئلرئن يانينا گدئب، يونانئلره تعلئم ورسئن؟&{E"مني آختاراجاقسينيز، آمّا تاپا بئلمه‌يه​جکسئنئز و اولدوغوم يره سئز گله ​بئلمزسئنئز.بس اگر ائنسان اوغلونون اوّلجه​دن اولدوغو يرئنه قالخديغيني گؤره​سئنئز، نجه؟*OM=عئسا شاگئردلرئنئن بو باره​ده ميريلدانماقلاريني بئلئب اونلارا ددي: "بو سئزي ائنجئدئر؟ "">Nu<عئسانين شاگئردلرئندن چوخلاري بونلاري اشئدنده ددئلر: "بو آغير بئر سؤزدور. کئم اونو قبول اده​بئلر؟!""yMk;عئسا بو سؤزلري کفرناحومدا، بئر کنئسه​ده تعلئم ورن حالدا ددي.XL):​​​گؤيدن انمئش چؤرک بودور. آتالارينيز مانّا يدئلر، لاکئن اؤلدولر. آمّا بو چؤرکدن يئين آدام ابده کئمي ياشاياجاق.UK#9​​نجه کي، دئري آتا مني گؤنده‌ردي و منئم حياتيم اونا باغلي‌دير، مندن يئين آدام دا منه باغلي اولاراق ياشاياجاق.J8بدنئمدن يئين و قانيمدان ائچن آدام منده قالير و من ده اوندا قاليرام._I77چونکي بدنئم حقئقي يمک و قانيم حقئقي ائچمک‌دئر.>Hu6منئم بدنئمدن يئين و منئم قانيمدان ائچَن آدامين ابدي حياتي وار. و من آخير گونده اونو دئرئلده​جه‌يم.wGg5عئسا اونلارا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ ائنسان اوغلونون بدنئندن يمه‌يئنجه و اونون قانيندان ائچمه‌يئنجه سئزده حيات اولماياجاق!""YF+4او زامان يهودئلر بئربئرلري ائله ديئنميه باشلاديلار و ديئردئلر: "بو آدام اؤز بدنئني بئزه يمک اوچون نجه وره​بئلر؟!""E3​​​گؤيدن انمئش او حيات ورن چؤرک منم. بو چؤرکدن يئين هرکس ابده کئمي ياشاياجاق. بو چؤرک منئم بدنئمدئر کي، دونيايا حيات ورمک اوچون اونو وره​جه‌يم. D2آمّا بورادا گؤيدن انمئش اِله بئر چؤرک وار کي، اوندان يئين اؤلمه‌يه​جک.hCI1​​​آتالارينيز چؤلده مانّا يدئلر، گئنه ده اؤلدولر.)BM0حيات چؤره‌يي منم.zAm/​​​دوغروسونو سئزه ديئرم؛ ائمان گتئرن آدامين ابدي حياتي وار.@y.کئمسه آتاني گؤرمه‌يئب، مگر او کي، تاريداندير. آتاني او گؤروبدور. ? -​​​​پيغمبرلرئن يازديقلاريندا يازيليب؛ «اونلارين هاميسي تاريدان اؤيرنه‌جکلر.» اونا گؤره آتادان اشئدئب اؤيره‌نَن هرکس منئم يانيما گلئر.J> ,هچ کس منئم يانيما گله​بئلمز، مگر مني گؤنده‌رن آتا اونو چکئب گتئرسئن و من آخير گونده اونو دئرئلده​جه‌يم.l=Q+عئسا اونلارا جاواب ورئب ددي: "آرانيزدا ميريلدانمايين."I< *و ديئردئلر: "مگر بو آدام آتا-آناسيني تانيديغيميز يوسئف اوغلو عئسا ديئل؟ ائندي نجه «گؤيدن اِنمئشم» ديئر؟!""=;s)او واخت يهودئلر، عئسانين "گؤيدن اِنَن چؤرک منم" ددئيئنه گؤره اونون باره​سئنده ديئنميه باشلاديلار.|:q(​​​چونکي آتامين ائسته‌دئيي بودور کي، اوغولا باخيب اونا ائمان گتئرن هر کسئن ابدي حياتي اولسون. و من اونو آخير گونده دئرئلده​جه‌يم.b9='​​​و مني گؤنده‌ره​نئن ائسته‌دئيي بودور کي، منه وردئکلرئنئن هچ بئرئسئني ائتئرمه‌يئب، آخير گونده اونلاري دئرئلدئم.)8K&گؤيدن اِنمئشم کي، اؤز ائسته‌دئيئمي يوخ، مني گؤنده‌ره​نئن ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرئم.:7m%آتامين منه وردئيي آداملارين هاميسي منئم يانيما گله​جکلر و منئم يانيما گلني اصلا اشئيه قوومارام. 6$​​​آمّا سئزه دمئشم کي، مني گؤردويونوز حالدا، گئنه ائمان گتئرمئرسئنئز.D5#عئسا اونلارا ددي: "حيات چؤره‌يي منم. منئم يانيما گلن اصلا آج اولماز. منه ائمان گتئرن اصلا سوسوز اولماز."h4I"او زامان اونا ددئلر: "آغا، بو چؤره‌يي همئشه بئزه ور."3y!چونکي تارينين چؤره‌يي اودور کي، گؤيدن اِنئر و دونيايا حيات ورئر.h2I عئسا اونلارا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ گؤيدن سئزه چؤرک ورن موسا ديئلدي، منئم آتامدير کي، گؤيدن سئزه حقئقي چؤره‌يي ورئر.""1=آتالاريميز چؤلده مانّا يدئلر. نجه کي، يازيليب؛ «يمک اوچون اونلارا گؤيدن يمک وردي.»""(0Iاونلار او زامان عئسايا ددئلر: "نه علامت گؤرسدئرسن کي، گؤروب سنه ائمان گتئرک؟ نه ادئرسن؟;/oعئسا جاواب ورئب اونلارا ددي: "تارينين ائشي بودور کي، اونون گؤنده‌ردئيي آداما ائمان گتئره​سئنئز.".3او واخت عئسادان سوروشدولار: "تارينين ائشلرئني يرئنه يتئرمک اوچون نه اتملي​يئک؟""K-او يمک اوچون چاليشمايين کي، فاني‌دئر. او يمک اوچون چاليشين کي، ابدي حياتا قدر قالار. او حيات ورن يمک کي، ائنسان اوغلو سئزه وره​جک. آتا تاري بونون اوچون اونا تصدئق مؤهرونو باسيب.y,kعئسا اونلارا جاواب وردي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ مؤجوزه​لر گؤردويونوز اوچون يوخ، چؤرکلردن ييئب دويدوغونوز اوچون مني آختاريرسينيز."'+Gجاماعات گؤلون او تاييندا عئساني تاپديلار و اونا ددئلر: "اوستاد، نه واخت بورايا گلدئن؟""`*9​​​​جاماعات عئسا و شاگئردلرئنئن اورادا اولماديغيني گؤرنده، قاييقلارا مئنئب اونو آختارماق اوچون کفرناحوما گلدئلر.M)​​​بو آرادا طئبريادان اؤزگه قاييقلار، او يرئن ياخينليغينا گلدئلر کي، رب شوکور ادندن سونرا چؤرک يمئشدئلر.(/او گونون صاباحي گؤلون او تاييندا اولان جاماعات آنلادي کي، شاگئردلر اورادا اولان بئرجه قاييغا مئنئب گدئبلر و عئسا اونلارلا همن قاييغا مئنئب گتمه‌يئب.*'Mاو واخت ائسته‌دئلر کي، عئساني قاييغا آلسينلار و او آندا قاييق گده​جکلري يره يتئشمئشدي.Q&آمّا عئسا اونلارا ددي: "قورخمايين، منم."D%تخمئنن بئر آغاج گتمئشدئلر کي، عئساني گؤلون اوزونده يرئيئب قاييغا ياخينلاشديغيني گؤردولر و قورخدولار.a$;گوجلو يل اسدئيئندن، گؤل کولکلي اولماغا باشلادي.#و بئر قاييغا مئنئب گؤلون او تايينا، کفرناحوم سمتئنه يولا دوشدولر. آرتيق قارانليق دوشموشدو، آمّا عئسا حله اونلارين يانينا گلئب چيخماميشدي.O"آخشام اولاندا شاگئردلري گؤله اِندئلر._!7عئسا آنلادي کي، اونلار زورلا اونو آپاريب اؤز پادشاهلاري اتمک ائسته‌يئرلر. اونون اوچون ده گئنه تک باشينا داغا چکئلدي.W 'جاماعات عئسانين اتدئيي بو مؤجوزه​ني گؤره‌نده ددئلر: "دوغرودان دا بو اِله او پيغمبردئر کي، دونيايا گله​جک ائدي."S شاگئردلر آداملارين يدئکلرئندن آرتيق قالميش بش آرپا چؤره‌يئن تئکه​لرئني ييغديلار و اون​​​ائکي زنبئل دولدو.G هامي ييئب دوياندان سونرا، عئسا شاگئردلرئنه ددي: "آرتيق قالان تئکه​لري ييغين کي، هچ بئر شي هدر اولماسين."kO او زامان عئسا چؤرکلري گؤتوردو و شوکور ادندن سونرا، اوتورانلار آراسيندا ائسته‌‌دئکلري قدر پايلادي. باليقلارلا دا بله اتدي.X) عئسا ددي: "جاماعاتي يره اوتوردون."" او يرده چوخ اوت وار ائدي. جاماعات اوتوردو و کئشئلرئن سايي تقرئبن بش مئن اولاردي.F "بورادا بئر اوغلان اوشاغي وار کي، بش آرپا چؤرک و ائکي باليغي وار. آمّا بو قدر آدام اوچون بو، نه اولاجاق؟""zmشاگئردلرئندن بئري، شمعون پطروسون قارداشي آندرياس عئسايا ددي:9kفئلئپوس جاواب وردي: "اونلارين هر بئرئسئنه بئر آز چاتماسي اوچون ائکي​​يوز دئنار چؤرک ده بس اتمز."$Aعئسا بو سؤزو اونو ائمتاحان اتمک اوچون ددي، چونکي نه اده​جه‌يئني اؤزو ياخشي بئلئردي.kOعئسا گؤزلرئني قالديريب، يانينا جاماعاتين گلمه‌سئني گؤرنده فئلئپوسا ددي: "بونلارين يمه‌يي اوچون هارادان چؤرک ساتين آلاق؟""Kيهودئلرئن پاسخا بايرامي ياخين ائدي.fEعئسا بئر داغا چيخيب شاگئردلري ائله اورادا اوتوردو.%Cو چوخ آدام اونون دالينجا گدئردي، چونکي ناخوش آداملارا اتدئيي مؤجوزه​لري گؤرموشدولر. )بونلاردان بئر مودّت سونرا، عئسا جلئل (و يا طئبريا) گؤلونون او بئري تايينا کچدي.//آمّا اگر اونون يازديقلارينا ائنانميرسينيز، منئم سؤزلرئمه نجه ائناناجاقسينيز؟!?w.چونکي اگر موسايا ائنانسايدينيز، منه ده ائمان گتئرردئنئز. اونا گؤره کي، منئم حاقّيمدا موسا دا يازيب.eC-لاکئن گومان اتمه‌يئن کي، تارينين حوضوروندا سئزلري موتّهئم اده​جه‌يم. سئزلري موتّهئم ادن، اومئد باغلاديغينيز موسادير.ta,​​​سئز نجه ائمان گتئره بئلرسئنئز، سئز کي، بئربئرلرئنئزدن عئزّت قبول ادئرسئنئز، آمّا واحئد تاريدان گلن عئزّتي آختارميرسينيز؟!J +من آتامين آديندا گلمئشم و سئز مني قبول اتمئرسئنئز. اگر اؤزگه بئري اؤز آدي ائله گلسه، اونو قبول اِدَرسئنئز.| q*لاکئن سئزي تانيميشام و بئلئرم کي، سئزده تارينين سوگئسي يوخدور.E )ائنسانلاردان عئزّت قبول اتمئرم، (آمّا گئنه ده ائسته‌مئرسئنئز کي، منئم يانيما گلئب حياتا صاحئب اولاسينيز. y'موقدّس کئتابي تفتئش ادئرسئنئز، چونکي اوندا ابدي حياتا مالئک اولاجاغينيزي دوشونورسونوز. همئن موقدّس کئتاب دا منئم حاقّيمدا شهادت ورئر." =&نه ده اونون کلامي سئزده ساکئن اولور. چونکي اونون گؤنده‌ردئيئنه ائمان گتئرمئرسئنئز.nU%و مني گؤنده‌رن آتا، اؤزو منئم حاقّيمدا شهادت ورئب. سئز هچ بئر زامان نه اونون سسئني اشئدئبسئنئز، نه اونون صورتئني گؤروبسونوز،wg$​​​آمّا يحيانين شهادتئندن داها اعتئبارلي شهادتئم واردير. چونکي تاماملاماق اوچون آتانين منه وردئيي او ائشلر کي، اله ائندي ده اونلارلا مشغولام، منئم آتا طرفئندن گؤنده‌رئلمئش اولدوغوما شهادت ورئرلر.O#​​​يحيا يانان و ائشيقلانديران بئر چيراق ائدي، و سئز آز بئر زامان اونون ائشيغيندا شادليق اتمک ائسته‌دئنئز.5"آمّا من ائنساندان شهادت قبول اتمئرم. لاکئن بونلاري ديئرم کي، سئز نئجات تاپاسينيز.!سئز يحيانين يانينا آداملار گؤنده‌ردئنئز و او، حقئقت حاقّيندا شهادت وردي.&E منئم حاقّيمدا شهادت ورن اؤزگه بئري وار. و اونون شهادتئنئن اعتئبارلي اولدوغونو بئلئرم.r]"اگر من اؤز حاقّيمدا شهادت ورسم، شهادتئم اعتئبارسيزدير. ""Sمن اؤزومدن بئر شي اده بئلمه‌رم. اشئتدئيئم کئمي حؤکم ادئرم و منئم حؤکموم عادئل بئر حؤکمدور، چونکي اؤز ائسته‌دئيئمي يوخ، مني گؤنده‌رن آتانين اتسته‌دئيئني يرئنه يتئرمک ائسته‌يئرم.L​​​​اشئيه چيخاجاقلار؛ ياخشي عمل ادنلر ياشاماق اوچون چيخاجاقلار، پئس عمل ادنلر موحاکئمه اولونماق اوچون.-Sبونا تعجّوب اتمه‌يئن. چونکي او ساعات گلئر کي، بوتون قبئرلرده اولانلار اونون سسئني اشئدئبz~mو اونا موحاکئمه اتمک قودرتئني ده ورئب، چونکي ائنسان اوغلودور.(}Iچونکي آتانين اؤزونده حياتي اولدوغو کئمي، اوغولا دا عطا اِدئب کي، اؤزونده حياتي اولسون.p|Yدوغروسونو سئزه ديئرم، او واخت گلئر، اله گلئبدئر ده کي، اؤلولر تارينين اوغلونون سسئني اشئده​جکلر و اونو اشئدنلر ياشاياجاقلار.!{;دوغروسونو سئزه ديئرم؛ منئم سؤزومو اشئدئب مني گؤنده‌ره‌نه ائمان گتئرن آدامين ابدي حياتي واردير. او، موحاکئمه اولماياجاق؛ اصلئنده او اؤلومدن حياتا کچئب.lzQآتايا حؤرمت گؤرسه‌دن، اوغولا دا اِله حؤرمت گؤرسدسئن. اوغولا حؤرمت گؤرسدمه‌ين آدام، اونو گؤنده‌رن آتايا دا حؤرمت گؤرسدمئر.!y;چونکي آتا کئمسه​يه حؤکم اتمئر، اونا گؤره کي، حؤکم اتمه‌يي اوغولون اَلئنه ورئب کي،/xWآتا اؤلولري دئرئلدئب اونلارا حيات وردئيي کئمي، اوغول دا ائسته‌دئيي آداملارا حيات وره​جک.w}آتا اوغولو سوئر و بوتون اِتدئکلرئني اونا گؤرسه‌دئر. و بونلاردان داها بؤيوک شيلر ده اوغولا گؤرسده​جک کي، سئز تعجّوبدن مات قالاجاقسينيز.Pvاونون اوچون عئسا اونلارا بله جاواب ورئب ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ اوغول اؤزوندن هچ بئر شي اِده بئلمز، مگر اونلار کي، آتا ادئر و اوغول گؤرور. چونکي آتا نه ادئر، اوغول دا اونو ادئر."}usبو سببدن يهودئلر آرتيق اونو اؤلدورمک ائسته‌دئلر. چونکي فقط سبّت گونونو پوزموردو، تاريني دا آتاسي خئطاب ادئب، اؤزونو اونا تاي ادئردي. tآمّا عئسا اونلارا ددي: "آتام ائندئيه کئمي ائشله‌يئر، من ده ائشله‌يئرم."s'يهودئلر، عئسانين بو ائشلري سبّت گونونده اتدئيئنه گؤره، اونا اذئيّت ورئردئلر.xriاو آدام گدئب يهودئلره خبر وردي کي، اونا شفا ورن آدام عئسادير.Wq'سونرا عئسا او آدامي معبدده تاپيب اونا ددي: "باخ صاغالدين. گوناهدان اَل چک کي، بوندان داها پئسئنه اسئر اولماياسان.":pm شفا تاپميش آدام عئسانين کئم اولدوغونو بئلمئردي. چونکي عئسا خالقين قالاباليغيندا گؤزدن ائتمئشدي.o او زامان اوندان سوروشدولار: "سنه «دؤشه‌يئني گؤتور، گت» دئين آدام کئمدئر؟""n شفا تاپميش آدام اونلارا ددي: "مني شفا ورن آدام ددي؛ «دؤشه‌يئني گؤتور، گت.»""cm? اونا گؤره يهودئلر او شفا تاپميش آداما ددئلر: "بو گون سبّت گونودور. سنئن اوچون جائز ديئل کي، دؤشه‌يئني گؤتوروب آپاراسان."l# ناخوش آدام او آندا صاغالدي و دؤشه‌يئني گؤتوروب گتدي. و او گون سبّت گونو ائدي.Wk'عئسا اونا ددي: "قالخ، دؤشه‌يئني گؤتور، گت."Ljناخوش آدام اونا جاواب وردي: "آغا! هچ کسئم يوخدور کي، سويون چالخالانديغي زامان، مني حوووضون ائچئنه سالسين. اؤزومو ترپه‌دئب چاتينجا، آيري بئر آدام مندن قاباق اؤزونو حوووضا سالير."Yi+عئسا اونون اورادا ياتديغيني گؤروب، اوزون بئر زامان ناخوشلوق چکدئيئني آنلادي. و اونا ددي: "صاغالماق ائسته‌يئرسن؟""hاورادا بئر آدام وار ائدي کي، اوتوز‌​سکّئز ائل ناخوشلوق الئنده اَسئر ائدي.g#​​​چونکي هردن، بئر ملک بو حوووضون ائچئنه انئب، اونو چالخالارميش. سو چالخالانديقدا حوووضون ائچئنه گئرن ائلک آدام بوتون ناخوشلوغوندان توختارميش.)Af{بورادا ناخوش چوخ آداملار ياتارديلار: کورلار، توپاللار، علئللر. (و سويون ترپَشمه​سئني گؤزله‌يردئلر.Ze-​​​اورشلئمده، قويون ديئلن دروازانين يانيندا بش ايوانلي بئر حوووض وار کي، عئبراني دئلئنده اونا "بيت حسدا" ديئرلر.!d =بوندان بئر مودّت سونرا، يهودئلرئن بايراملاريندان بئري يتئشدي و عئسا اورشلئمه گتدي.'cG6بو، عئسانين ائکئنجي مؤجوزه​‌سي‌‌دئر کي، يهودئيه​دن جلئله گلدئيئندن سونرا گؤرستدي. b5او زامان اوغلانين آتاسي آنلادي کي، عئسانين اونا «اوغلون ياشاياجاقدير» ددئيي زامان بو، باش ورئب. و اؤزو و بوتون اِو اهلي عئسايا ائمان گتئردئلر.~au4اونلاردان اوغلونون حالينين نه زامان ياخشيلاشديغيني سوروشدو. نؤکرلر جاواب وردئلر: "دونن، گونون يِدّئنجي ساعاتيندا قيزديرماسي کسئلدي." `3و حله يولدا ائکن، نؤکرلري قاباغينا چيخيب خبر وردئلر: "اوغلون دئري‌دئر."%_C2عئسا اونا ددي: "گت، اوغلون ياشاياجاق."" او کئشي عئسانين اونا ددئيي سؤزونه ائنانيب گتدي.h^I1پادشاهين آدامي اونا ددي: "آغا، اوغلوم اؤلمه​مئش گل." ]0عئسا اونا ددي: "سئز علامتلر و مؤجوزه​لر گؤرمه‌يئنجه ائمان گتئرمزسئنئز."\/بو آدام عئسانين يهودئيه​دن جلئله گلدئيئني اشئتدئکده، اونون يانينا گدئب اونا يالواردي کي، گلسئن و اونون اؤلوم حاليندا اولان اوغلونا شفا ورسئن. ~h}}}||&{{o{zyy%xxww^^&]>\[ZYXXV*UUT>SRRLQPONMMLzKKJIHGGFF2EVD[CBBQAAT@>? >$= [{(OAm.S بيت عنيانين اورشلئمدن ياريم آغاجدان آز آراسي وار ائدي.-- عئسا بيت‌عنيايا ياخينلاشاندا، ائلعازرئن قبئره قويولماسيندان دؤرد گون کچئردي.0,Y "اکئز" آدلانان توماس او بئري شاگئردلره ددي: "گلئن بئز ده اونونلا گدئب اونونلا بئرلئکده اؤلک."5+c سئزئن ائمان گتئرمه‌يئنئز اوچون اورادا اولماديغيمدان چوخ سوئنئرم. آمّا گلئن اونون يانينا گدک.v*e اونون اوچون ده عئسا آچيقجا اونلارا ددي: "ائلعازر اؤلوبدور. ""a); عئسانين او سؤزدن مقصدي ائلعازرئن اؤلومو ائدي. آمّا اونلار اله گومان اتدئلر کي، يوخودان حاصئل اولان دئنجلمکدن دانيشير.u(c شاگئردلر اونا ددئلر: "آغا، اگر يوخويا گتمئشسه، توختاياجاق."?'w عئسا بو سؤزلري دئيندن سونرا اونلارا ددي: "دوستوموز ائلعازر يوخويا گدئب. گدئرم اونو يوخودان اوياديم." &  آمّا گجه قارانليغيندا گزن آدامدير کي، ائشيغي اولماديغينا گؤره سوروشر.[%/ عئسا جاواب وردي: "مگر بئر گون اون‌ائکي ساعات ديئل؟ گوندوزده يرئين آدام سوروشمز. چونکي بو دونيانين ائشيغيندا گؤرور."?$w شاگئردلري اونا ددئلر: "اوستاد، يهودئلر سني داشلاماق ائسته‌يئردئلر و ائندي سن گئنه اورايا گدئرسن؟!""|#q اوندان سونرا شاگئردلرئنه ددي: "گلئن گئنه يهودئيه دئيارينا گدک.""- ​​​ائلعازرئن ناخوشلوغونو اشئدندن سونرا، عئسا قالديغي يرده ائکي گون ده قالدي.Y!+ عئسا مارتا، باجيسي مريم، و ائلعازري سوئردي.c ? عئسا بونو اشئدنده ددي: "بو ناخوشلوغون آخيري اؤلوم ديئل، تارينين جلالي اوچوندور کي، تارينين اوغلو اونونلا عئزّت تاپسين." اونا گؤره باجي‌لار عئسايا خبر گؤنده‌ردئلر: "آغا، سودئيئن آدام ناخوشدور."R بو اله او مريم ائدي کي، ربّين آياقلارينا ياغ تؤکوب ساچلاري ائله سئلدي. ناخوش اولان ائلعازر اونون قارداشي ائدي. ' مريم و باجيسي مارتانين کندي بيت‌عنيادان، ائلعازر آديندا بئر کئشي ناخوش ائدي.U# *و اورادا چوخ آداملار اونا ائمان گتئردئلر.ta )و چوخ آداملار اونون يانينا گلئب ددئلر: "يحيا حقئقتن هچ بئر مؤجوزه اتمه‌دي، آمّا بو آدامين حاقّيندا ددئيي بوتون سؤزلر دوغرو ائدي.".U (و گئنه اوردون چايينين او بئري تايينا، يحيانين اوّلده تعمئد وردئيي يره گتدي و اورادا قالدي.  'او واخت گئنه اونو توتماغا چاليشديلار، آمّا عئسا اونلارين الئندن چيخدي.gG &آمّا اگر گؤرورم، منه ائنانميرسينيز دا، اتدئيئم ائشلره ائنانين کي، آتانين منده و منئم ده آتادا اولدوغومو بئلئب آنلاسينيز.\1 %اگر آتامين ائشلرئني گؤرمورم، منه ائنانمايين.jM $«تارينين اوغلويام» ددئيئم اوچون آتا طرفئندن موقدّس اولونوب دونيايا گؤنده‌رئلمئش آداما نجه «کوفر ديئرسن» دئيه بئلرسئنئز؟3_ #تارينين موقدّس کلامي پوزولماز. اگر تاري اونون سؤزلرئني قبول ادن آداملاري «تاريلار» چاغيرير،%C "عئسا اونلارا جاواب وردي: "مگر «ددئم: سئز تاريلارسينيز» سؤزو شرئعتئنئزده يازيلماييب؟"""= !يهودئلر اونا جاواب وردئلر: "سني ياخشي بئر ائش اوچون داشلاميريق، کوفر دانيشديغين اوچون سني داشلاييريق. اونون اوچون کي، بئر ائنسان ائکن اؤزونو تاري ادئرسن."G عئسا اونلارا ددي: "سئزه آتادان چوخ ياخشي ائشلر گؤرستدئم. بو ائشلرئن هانسيندان اؤتري مني داشلاييرسينيز؟""a; يهودئلر اونو داشلاماق اوچون گئنه داش گؤتوردولر.#A من و آتا بئرئک.3 اونلاري منه ورن آتام، هاميدان بؤيوکدور و آتانين الئندن قاپماغا کئمسه قادئر ديئل.9k و من اونلارا ابدي حيات ورئرم. اونلار هچ واخت هلاک اولمازلار و کئمسه ده اونلاري الئمدن قاپا بئلمز.- S منئم قويونلاريم منئم سسئمي اشئدئرلر. من اونلاري تاني‌ييرام و اونلار منئم داليمجا گلئرلر.y k آمّا سئز ائنانميرسينيز، چونکي منئم قويونلاريمدان ديئلسئنئز.Y + عئسا اونلارا جاواب وردي: "سئزه ددئم و سئز ائنانميرسينيز. آتامين آديندا گؤردويوم ائشلر منئم حاقّيمدا شهادت ورئرلر."  يهودئلر عئسانين اطرافينا ييغيليب اونا ددئلر: "نه واختا کئمي بئزي شک ائچئنده ساخلاياجاقسان؟ اگر وعده​سي ورئلمئش مسئح سنسن، آچيقجا بئزه ده."f E قيش ائدي. عئسا معبدده، سوليمانين ايوانيندا گزئردي.Z- اوندان سونرا، اورشلئمده وقف بايرامي يتئشدي. اؤزگه​لري ده ديئردئلر: "دلي بئر آدام مگر کور بئر آدامين گؤزلرئني آچا بئلر؟""@y اونلاردان چوخلاري ديئردئلر: "او دلي اولوب. ناپاک روح الئنده اسئردئر. نه اوچون اونا قولاق آسيرسينيز؟"" عئسانين بو سؤزلرئنه گؤره يهودئلرئن آراسيندا گئنه ده ائختئلاف دوشدو.gG کئمسه اونو مندن آلمير. من اؤزوم اونو ورئرم. اونو ورمه‌يه ده ائختئياريم وار، اونو گئنه آلماغا دا. بو حؤکمو آتامدان آلميشام.   بونون اوچون آتا مني سوئر کي، جانيمدان کچئرم، اِله کي، اونو تکرار آليم.xi بو آغيلدان اولمايان اؤزگه قويونلاريم دا وار کي، اونلاري گتئرمه‌لئيم. اونلار سسئمي اشئده​جکلر و بئر چوباني اولان سورو اولاجاقلار.'G اله کي، آتا مني تاني‌يير و من ده آتاني تاني‌ييرام و قويونلاردان اؤتري جانيمدان کچئرم.3 ياخشي چوبان منم و منئم اولانلاري تاني‌ييرام و منئم اولانلار دا مني تاني‌ييرلار.)K ​​​​اوجرته ائشله‌ين آدام قاچار، چونکي اوجرته ائشله‌يئر و قويونلارين قيدئنه قالمير.~% چوبان اولمايان و اوجرته ائشله‌ين آدام کي، قويونلارين صاحئبي ديئل، قوردون گلدئيئني گؤرونجه، قويونلاري بوراخيب قاچار و قورد اونلاري قاپيب داغيدار.|}q ياخشي چوبان منم. ياخشي چوبان قويونلاردان اؤتري جانيندان کِچَر.| ​​​اوغرو گلمز مگر اوغورلاماق، اؤلدورمک و هلاک اتمک اوچون. من گلمئشم کي، اونلار حياتا صاحئب اولسونلار و آرتيقليقلا اونا صاحئب اولسونلار.R{ ​​​قاپي منم. مندن گئرنلرئن هاميسي نئجات تاپاجاق؛ ائچه‌ري گئره​جکلر، اشئيه چيخاجاقلار و اوتلاق تاپاجاقلار.1z[ مندن قاباق گلنلرئن هاميسي اوغرو و حرامي ائدي. آمّا قويونلار اونلارين سسئنه قولاق آسماديلار.(yI ​​اونون اوچون عئسا اونلارا گئنه ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ قويونلار اوچون قاپي منم. ""x عئسا بو مثلي اونلارا ددي، آمّا او آداملار اونون ددئيئني آنلاماديلار.*wM اونلار ياد آدامين دالينجا گتمزلر. اونون اوچون قاچارلار کي، ياد آدامين سسئني تانيميرلار.~vu بوتون قويونلاريني اشئيه چيخارداندان سونرا، اونلارين قاباغيندا گِدَر و قويونلار اونون دالينجا گدرلر، چونکي اونون سسئني تاني‌ييرلار.huI قاپيچي قاپيني اونا آچار و قويونلار اونون سسئنه قولاق آسارلار. چوبان اؤز قويونلاريني آدلاري ائله چاغيرار و اشئيه چيخاردار.Vt% آمّا قاپيدان گئرن قويونلارين چوباني‌دير.Ks  "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ قويون آغيلينا قاپيدان گئرمه‌يئب، آيري بئر يردن آشيب-گئرن آدام، اوغرو و حرامي‌دئر."nrU )عئسا اونلارا ددي: "اگر کور اولسايدينيز، گوناهينيز اولمازدي. آمّا ائندي کي، «گؤروروک» ديئرسئنئز، گوناهينيز اوستونوزده قالير."q' (يانيندا اولان بعضي فرئسئلر بو سؤزلري اشئدئب اونا ددئلر: "يوخسا بئز ده کوروق؟!""?pw 'و عئسا ددي: "بو دونيايا حؤکم اتمک اوچون گلمئشم، اله کي، گؤرمه‌ينلر گؤرسونلر و گؤرنلر کور اولسونلار."ooW &او آدام ددي: "يارب، ائمان گتئرئرم."" و عئسايا پرستئش اتدي.onW %عئسا اونا ددي: "اونو گؤروبسن. سنئنله دانيشان او اؤزودور."{mo $او آدام جاواب ورئب ددي: "آغا، او کئمدئر کي، اونا ائمان گتئرئم؟""8li #عئسا او آدامين اشئيه سالينديغيني اشئتدي و اونو تاپيب ددي: "آيا تارينين اوغلونا ائمان گتئرئرسن؟""gkG "فرئسئلر اونا جاواب ورئب ددئلر: "ائندي سن بئزه درس ورئرسن، سن کي، تامامن گوناه ائچئنده دوغولوبسان؟!"" و اونو اشئيه سالديلار.xji !اگر بو آدام تاري طرفئندن اولماسايدي، هچ بئر شي اده​بئلمزدي."/iW عالمئن باشلانيشيندان کئمسه اشئتمه‌يئب کي، آنادان کور دوغولموش بئر آدامين گؤزلري آچيلسين.hy ياخشي بئلئرئک کي، تاري گوناهکار آداملارا قولاق آسماز. تاري او آداما قولاق آسار کي، اونا عئبادت ادئر و اونون ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرئر. g  او آدام جاواب ورئب اونلارا ددي: "اله تعجّوبلوسو ده بودور. سئز بو آدامين هارادان اولدوغونو بئلمئرسئنئز، حال بو کي، بو آدام منئم گؤزلرئمي آچيب.(fI بئز تارينين موسا ائله دانيشديغيني بئلئرئک. آمّا بو آدامين هارادان اولدوغونو بئلمئرئک."!e; فرئسئلر او آدامي سؤيوب ددئلر: "او آدامين شاگئردي سن​سن. بئز موسانين شاگئردلري​يئک.d) اونلارا جاواب وردي: "سئزه ائندي ددئم، مگر قولاق آسمادينيز؟! نئيه گئنه اشئتمک ائسته‌يئرسئنئز؟ يوخسا سئز ده اونون شاگئردلري اولماق آرزوسونداسينيز؟!""cw فرئسئلر اوندان سوروشدولار: "او، سنه نه اتدي؟ گؤزلرئني نجه آچدي؟""_b7 او واخت او آدام اونلارا ددي: "اونون گوناهکار اولوب اولماديغيني بئلمئرم. آنجاق بئر شي بئلئرم، کور ائدئم، ائندي گؤرورم."yak اونون اوچون اوّلجه کور اولان آدامي ائکئنجي دفه چاغيرديلار و اونا ددئلر: "جلالي تارييا ور. بئز بو آدامين گوناهکار اولدوغونو بئلئرئک.">`u بو سببدن او آدامين آتا-آناسي "اونون اؤزوندن سوروشون. او اؤزو حدّي-بولوغا چاتميش بئر آدامدير."" ددئلر.4_a او آدامين آتا-آناسي بو سؤزو يهودئلرئن قورخوسوندان ددئلر. چونکي يهودئلرئن ريئسلري بله قرار قويموشدولار کي، عئسانين مسئح اولدوغونا ائنانان هر کس کنئسه​دن قووولسون.^/ آمّا ائندي بئلمئرئک کي، نجه گؤرور و کئم اونون گؤزلرئني آچيب. اؤزوندن سوروشون. او اؤزو حدّي-بولوغا چاتميش بئر آدامدير. اؤزو حاقّيندا قوي اؤزو دانيشسين."O] او آدامين آتا-آناسي جاواب وردئلر: "بو آدامين بئزئم اوغلوموز اولدوغونو و آنادان کور دوغولماسيني يقئن بئلئرئک.\3 سوروشدولار: "سئزئن ددئيئنئز آنادان کور دوغولان اوغول بودور؟ بس ائندي نجه گؤرور؟"" [  يهودئلر او آدامين قاباق کور اولدوغونا و ائندي گؤزلرئنئن آچيلديغينا ائنانماديلار. اونون اوچون ده گؤزلري آچيلميش آدامين آتا-آناسيني چاغيريب،`Z9 او واخت کور آداما گئنه ددئلر: "سنئن گؤزلرئني آچان آدامين حاقّيندا اؤزون نه ديئرسن؟" جاواب وردي: "او آدام بئر پيغمبردئر."0YY او واخت فرئسئلردن بعضئلري ددئلر: "بو آدام تاري طرفئندن ديئل، چونکي سبّت گونونو ساخلامير."" آمّا بعضئلري ده ددئلر: "گوناهکار بئر آدام نجه بله مؤجوزه​لر اده ​بئلر؟""X اونون اوچون ده فرئسئلر گؤزلرئنئن نجه آچيلديغيني گئنه سوروشدولار. و او دا فرئسئلره ددي: "گؤزلرئمئن اوستونه پالچيق سورتدو و يودوم و ائندي گؤرورَم." W عئسا پالچيق دوزه‌‌لدئب کور آدامين گؤزلرئني آچديغي گون، سبّت گونو ائدي.gVG اوّلجه کور اولان آدامي فرئسئلرئن يانينا آپارديلار.tUa اونلار اوندان سوروشدولار: "بو آدام هارادير؟" ددي: "بئلمئرم."T او، جاواب وردي: "عئسا ديئلن آدام پالچيق دوزه‌لدئب گؤزومه سورتدو و منه ددي؛ «گت، سئلوآم حوووضوندا يو.» من ده گدئب يودوم و او زامان گؤزلرئم آچيلدي."xSi اونون اوچون کور آدامدان سوروشدولار: "بس نجه گؤزلرئن آچيلدي؟""vRe بعضئلري "اودور" ديئردئلر. بعضئلري ده ديئردئلر: "خير، بو، او کور آداما اوخشايان بئر آدامدير.» آمّا او اؤزو "من اِله او آدامام" ديئردي.WQ' قونشولار و کور آدامين يولچولوق اتدئيئني ائره​لئدن بئلنلر ديئردئلر: "مگر بو اوتوروب يولچولوق ادن همن آدام ديئل؟""9Pk و اونا ددي: "گت، سئلوآم (يعني گؤنده‌رئلمئش) حوووضوندا يو."" کور آدام گدئب يودو و گؤزو آچيلميش گلدي..OU بو سؤزلري دئيندن سونرا، عئسا يره توپوروب، توپورجکله پالچيق دوزلتدي و کورون گؤزونه سورتدو.AN} دونيادا ائکن دونيانين نورويام.TM! مادام کي، گوندوزدور، مني گؤنده‌ر​ه‌نئن ائشلرئنه مشغول اولمالي‌يام. گجه گلئر کي، او زامان هچ کس ائشليه بئلمز.fLE عئسا جاواب وردي: "نه بو آدام گوناه اتدي، نه ده آتا-آناسي. او، آنادان کور اولدو کي، تارينين ائشلري اونون حياتيندا گؤرونسون."sK_ اونون شاگئردلري اوندان سوروشدولار: "اوستاد، کئمئن گوناهي اوزوندن بو آدام کور آنادان اولدو؟ اونون اؤزونون؟ يوخسا آتا-آناسينين؟""nJ W عئسا يولدا گِدَرکن، آنادان کور دوغولموش بئر آدام گؤردو.MI;بو سؤزو اشئدن واخت، يهودئلر اونو داشلاماق اوچون داشلار گؤتوردولر، آمّا عئسا گئزله‌نئب معبددن اشئيه چيخدي. H:عئسا اونلارا ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم؛ ائبراهئم اولماميشدان من وارام."G 9يهودئلر اونا ددئلر: "سنئن حله الّي ياشين يوخدور، ائبراهئمي گؤروبسن؟!""#F?8آتانيز ائبراهئم منئم گونومو گؤره​جه‌يي اوچون شاد اولدو. او، بو گونو گؤردو و سوئندي.3E_7سئز اونو تانيماييبسينيز. آمّا من اونو تاني‌ييرام. و اگر اونو «تانيميرام» دسم، سئزئن کئمي يالانچينين بئري اولارام. آمّا اونو تاني‌ييرام و اونون سؤزونو ساخلاييرام.tDa6عئسا جاواب وردي: "اگر من اؤزومو عئزّتلندئرم، بو عئزّت هچدئر. مني عئزّتلندئرن منئم آتامدير کي، سئز اونا «تاريميز​دير» ديئرسئنئز."AC{5مگر سن آتاميز ائبراهئمدن ده اوستونسن؟ ائبراهئم اؤلدو، پيغمبرلر ده اؤلدولر. سن اؤزونو کئم ساييرسان؟""B4يهودئلر اونا ددئلر: "ائندي بئلدئک کي، دلي اولوبسان. ائبراهئم و پيغمبرلر اؤلدولر و سن ديئرسن «منئم سؤزومو ساخلايان آدام اصلا اؤلميه‌جک.»""A+3دوغروسونو سئزه ديئرم، منئم سؤزومو ساخلايان آدام اصلا اؤلوم اوزو گؤرمه‌يه​جک.,@Q2من اؤزوم، اؤزوم اوچون عئزّت آختارميرام، منئم اوچون عئزّت آختاران وار و حؤکم ادن ده اودور.?!1عئسا ددي: "من دلي اولماميشام. من آتاما عئزّت ورئرم و سئز منه ذئلّت ورئرسئنئز."#>?0يهودئلر جاواب ورئب، عئسايا ددئلر: "سامئره​لي و دلي اولدوغونو دمکده دوغرو دمئردئک؟!""A={/تارينينکي اولانلار تارينين سؤزلرئني اشئدرلر. سئز بو سببدن اشئتمئرسئنئز، چونکي تارينينکي ديئلسئنئز.<<q.سئزدن کئم منئم گوناهکار اولدوغومو ائثبات اده​بئلر؟ اگر من حقئقتي ديئرم، نئيه منه ائنانميرسينيز؟a;;-آمّا حقئقتي ددئيئم اوچون سئز منه ائنانميرسينيز.e:C,سئز آتانيز ائبلئسدنسئنئز و آتانيزين ائسته‌دئيئني يرئنه يتئرمک ائسته‌يئرسئنئز. او، باشلانيشدان قاتئل ائدي و حقئقت اوستونده دايانمادي، چونکي اوندا هچ دوغرولوق يوخدور. يالان دانيشان زامان ذاتيندان يالان دانيشير. چونکي او، يالانچي‌دير و يالانلارين آتاسي​دير.9+​ددئکلرئمي نئيه آنلاميرسينيز؟ چونکي سؤزومه قولاق آسا بئلمئرسئنئز.83*عئسا اونلارا ددي: "اگر تاري آتانيز اولسايدي، مني سِوَردئنئز. چونکي من تارينين طرفئندن گلمئشم و ائندي بورادايام. اؤزومدن گلمه‌مئشم، او، مني گؤنده‌رئب."b7=)" سئز آتانيزين ائشلرئني گؤرورسونوز."" اونلار عئسايا ددئلر: "بئز زئنادان دوغولماميشيق. بئر آتاميز وار، او دا تاري‌دير."" ""[6/(آمّا ائندي مني اؤلدورمک ائسته‌يئرسئنئز، من کي، تاريدان اشئتدئيئم حقئقتي سئزه دمئشم. ائبراهئم بله ائشلر گؤرمه‌دي.5'" اونلار جاوابدا عئسايا ددئلر: "بئزئم آتاميز ائبراهئمدئر."" عئسا اونلارا ددي: "اگر ائبراهئمئن اؤولادلاريسينيز، ائبراهئمئن ائشلرئني يرئنه يتئرئن. ""4-&من آتامين يانيندا گؤردوکلرئمي ديئرم و سئز آتانيزدان اشئتدئکلرئنئزي ادئرسئنئز.c3?%ائبراهئم اؤولادي اولدوغونوزو بئلئرم. آمّا مني اؤلدورمک ائسته‌يئرسئنئز، اوندان اؤتري کي، منئم سؤزومو قبول اتمئرسئنئز.~2u$اونون اوچون اگر اوغول سئزي آزاد اتسه، دوغرودان آزاد اولارسينيز.1#نؤکر ابده کئمي عايئله​دن بئري ديئل. آمّا اوغول همئشه عايئله​دن بئري‌دئر."0="عئسا اونلارا جاواب وردي: "دوغروسونو سئزه ديئرم، گوناه ادن هرکس گوناهين نؤکري‌دئر. ""h/I!اونلار عئسايا ددئلر: "بئز ائبراهئم اؤولادي​ييق و کئمسه​نئن نؤکري اولماميشيق. نجه اولور کي، «آزاد اولاجاقسينيز» ديئرسن؟""e.C و حقئقتي تانيياجاقسينيز و حقئقت سئزي آزاد اده​جک.5-cعئسا اونا ائمان گتئرمئش يهودئلره ددي: "اگر سؤزومو ساخلاياسينيز، حقئقتن منئم شاگئردلرئمسئنئز."c,?بو سؤزلري دئين زامان، چوخ آدام اونا ائمان گتئردي.2+]و مني گؤنده‌رن منئمله‌دئر. او، مني تک قويماييب، چونکي همئشه اونون خوشونا گدن ائشلري گؤرورم.*%اوندان اؤتري عئسا ددي: "ائنسان اوغلونو قالديراندان سونرا بئله​جکسئنئز کي، من اويام و اؤزومدن بئر شي اتمئرم و نجه کي، آتادان اؤيرنمئشم، سئزه ديئرم.")yاونلار آنلاماديلار کي، عئسا بو سؤزلري آتانين باره​سئنده ديئردي.g(Gسئزئن حاقّينيزدا دئيه​جک و حؤکم اده​جک چوخ شيلرئم وار. آمّا مني گؤنده‌رن حاقدير و من اوندان اشئتدئکلرئمي دونيايا ديئرم.6'e" او واخت اوندان سوروشدولار: "سن کئمسن؟" عئسا اونلارا ددي: "من همئن اويام کي، اوّلدن سئزه ديئرم. """&=بوندان اؤتري سئزه ددئم کي، گوناهلارينيزين آلتيندا اؤله​جکسئنئز. چونکي اگر ددئيئم آدام اولدوغوما ائنانماياسينيز، گوناهلارينيزين آلتيندا اؤله‌جکسئنئز.<%qعئسا اونلارا ددي: "سئز آشاغيدانسينيز، من يوخاريدانام. سئز بو دونيادانسينيز، من بو دونيادان ديئلم.".$Uاو واخت يهودئلر ددئلر: "مگر اؤزونو اؤلدوره​جک کي، «من گدن يره سئز گله​بئلمزسئنئز» ديئر؟!""u#cعئسا گئنه اونلارا ددي: "من گدئرم و سئز مني آختاراجاقسينيز و گوناهلارينيزين آلتيندا اؤله​جکسئنئز. من گدن يره سئز گله​بئلمزسئنئز."^"5عئسا بو سؤزلري معبدده، خزانه صانديغي اولان يرده خالقا ددي و هچ کئم اونو توتمادي. چونکي اونون واختي حله يتئشمه‌مئشدي.,!Q" او واخت عئسادان سوروشدولار: "سنئن آتان هارادادير؟" عئسا جاواب وردي: "سئز نه مني تاني‌ييرسينيز نه ده آتامي. اگر مني تانيسايدينيز، منئم آتامي دا تانيياردينيز."" "" من اؤز حاقّيمدا شهادت ورئرم و مني گؤنده‌رن آتا دا منئم حاقّيمدا شهادت ورئر. سئزئن شرئعتئنئزده ده ائکي آدامين شهادتئنئن اعتئبارلي اولدوغو يازيليب.$Aلاکئن حؤکم اتسم ده بله، منئم حؤکموم دوغرودور. چونکي تک ديئلم، منم و مني گؤنده‌رن آتا.سئز ائنسان گؤزو ائله حؤکم ادئرسئنئز. آمّا من کئمسه​يه حؤکم اتمئرم.عئسا جاوابيندا اونلارا ددي: "حتّا اگر اؤز حاقّيمدا دا شهادت ورسم، شهادتئم اعتئبارلي‌دير، چونکي هارادان گلدئيئمي و هارايا گده‌جَيئمي بئلئرم. آمّا سئز منئم هارادان گلدئيئمي و هارايا گده​جه‌يئمي بئلمئرسئنئز."(I او زامان فرئسئلر اونا ددئلر: "سن اؤز حاقّيندا شهادت ورئرسن. بو شهادتئن اعتئباري يوخدور."\1 عئسا گئنه خالقا خئطاب ادئب ددي: "دونيانين نورو منم. منئم داليمجا گلن قارانليقدا گزميه​جک و اوندا حيات نورو اولاجاق.""= " آرواد ددي: "خير، آغا."" عئسا اونا ددي: "من ده سني محکوم اتمئرم. گت و داها گوناه اتمه."" ""0Y عئسا قالخيب اوندان سوروشدو: "آرواد، سندن شئکايت ادنلره نه اولدو؟ کئمسه سني محکوم اتمه‌دي؟""ve خالق بو سؤزو اشئدنده آغساقّاللاردان توتموش لاپ کئچئيئنه قدر بئر-بئر اورادان گتدئلر. و عئسا تک قالدي. او آرواد دا اورتادا دورموشدو.Sو گئنه اَيئلئب يره يازي يازماغا باشلادي.}sلاکئن اونلارين دايانمادان بو سوآلي سوروشدوقلارينا گؤره، قالخيب اونلارا ددي: "آرانيزدا کئم گوناهسيزدير، قويون بئرئنجي داشي او آتسين."اونلار بو سوآللا عئساني ائمتاحان ادئردئلر کي، اونا بؤهتان وورماق اوچون بلکه بئر سبب تاپسينلار. آمّا عئسا ايئلئب بارماغي​ ائله يره يازي يازيردي.  موسا شرئعتده بئزه امر ادئب کي، بله بئر آروادي داشلاياق. سن نه ديئرسن؟""nUعئسايا ددئلر: "اوستاد، بو آرواد زئنا عملئنده ياخالانيب.2]فرئسئلر و شرئعت موعلّئملري زئنا عملئنده ياخالانميش بئر آروادي گتئردئلر و اورتادا دوردوروب،A{و سحر ارکن گئنه معبده گلدي و بوتون خالق اونون اطرافينا ييغيلدي. عئسا دا اوتوروب اونلارا تعلئم ورئردي.2 aعئسا زيتون داغينا گتدي.2_5و هرکس اؤز اِوئنه گتدي.< q4اونلار جاواب ورئب ددئلر: "يوخسا سن ده جلئل​لي​سن؟! آراشدير و گؤررسن کي، جلئلدن بئر پيغمبر چيخماز."# ?3"مگر بئزئم شرئعتئمئز کئمسه​ني اشئتمه‌دن و اونون نه اتدئيئني بئلمه‌دن محکوم ادئر؟"" y2قاباق عئسانين يانينا گلن نئقودئموس کي، اونلاردان بئري ائدي، ددي:X )1آمّا شرئعتدن بئخبر اولان بو خالق ملعوندور."a ;0آيا ريئسلردن و يا فرئسئلردن کئمسه اونا ائنانيب؟N/فرئسئلر ددئلر: "مگر سئز ده آزيبسينيز؟!uc.موحافئظلر ددئلر: "هچ کس هچ بئر زامان اونون کئمي دانيشماييب."Y+-معبدئن موحافئظلري باش کاهئنلرئن يانينا قاييداندا، اونلار موحافئظلردن سوروشدولار: "نه اوچون اونو گتئرمه‌دئنئز؟""|q,بعضئلري اونو توتماق ائسته‌دئلر، آمّا کئمسه اونا ال اوزاتمادي.gG+بلجه عئسانين اوزوندن خالق آراسيندا ائختئلاف دوشدو.!;*مگر موقدّس کئتاب دمئر کي، مسئح داوود نسلئندن و ياشاديغي بيت‌لحم کندئندن گله​جک؟!""mS)بعضئلري ده ديئردئلر: "بو، وعده​سي ورئلمئش مسئحدئر."" آمّا بعضئلري گئنه ديئردئلر: "وعده​سي ورئلمئش مسئح نجه جلئلدن گله​بئلر؟! ,~~}}+|| {zyyfxwvv#uuitt%sXrqpponmm6lkjihhgfeqdcba``_y^a]]C\([[ZCYEXXRW VOUTTWStRROQPOONjMM?LLKJIaHGFFBDDGCBAA@?? >Q=Sb8|WnV t q b %vU} نجه کي، آتا مني سِوئب، من ده سئزي اله سومئشم. منئم محبّتئمده قالين.#T?آتام سئزئن چوخ ميوه گتئرمه‌يئنئزله عئزّتله‌نئر و بلجه منئم شاگئردلرئم اولورسونوز.9او حقئقت روحودور کي، دونيا اونو قبول اده بئلمز. چونکي نه اونو گؤرر، نه ده اونو تانييار. آمّا سئز اونو تاني‌ييرسينيز، چونکي سئزئنله قالير و سئزده اولاجاق.7=gو من آتادان خاهئش اده​جه‌يم و او سئزه باشقا بئر تسلّي ورن وره​جک کي، ابده کئمي سئزئنله قالسين.k<O"اگر مني سوئرسئنئز، امر اتدئکلرئمي يرئنه يتئررسئنئز."i;Kمنئم آديمدا مندن هر نه ائسته‌يه​سئنئز، اده​جه‌يم.!:; و منئم آديمدا هر نه ائسته‌يه​سئنئز، اونو اده​جه‌يم کي، آتا اوغولدا عئزّت تاپسين.9 دوغروسونو سئزه ديئرم، من اتدئيئم ائشلري، منه ائمان گتئرن آدام دا اده​جک. و بونلاردان داها بؤيوک ائشلر ده اده​جک، چونکي من آتانين يانينا گدئرم.8 ائنانين کي، من آتادايام و آتا دا منده​دئر. يوخسا، او ائشلره گؤره ائنانين.l7Q ائنانميرسان کي، من آتادايام و آتا منده​دئر؟ سئزه ددئيئم سؤزلري اؤزومدن دمئرم. بو، منده اولان آتادير کي، اؤز ائشلرئني گؤرور.f6E عئسا اونا ددي: "فئلئپوس، بو قدر سئزئنله اولاراق مني حله تانيماييبسان؟ مني گؤرن آتاني گؤروب. نجه آتاني بئزه گؤرسد ديئرسن؟""5wفئلئپوس ددي: "يارب، آتاني بئزه گؤرسد و بو بئزئم اوچون کئفايت ادر."24]اگر مني تانيسايدينيز، آتامي دا تانيياردينيز. ائندئدن اونو تاني‌ييرسينيز و اونو گؤروبسونوز.*3Mعئسا اونا ددي: "يول، حقئقت و حيات منم. هچ کس آتانين يانينا گله بئلمز، مگر من واسئطه اولام."2توماس اونا ددي: "يارب، هارايا گده​جه‌يئني بئلمئرئک، يولو نجه بئله‌رئک؟""q1[هارايا گده‌جه‌يئمي بئلئرسئنئز، يولو دا تاني‌ييرسينيز.U0#و اگر گدئب سئزئن اوچون بئر ير حاضيرلاسام، گئنه گلئب سئزي اؤز يانيما آپارارام کي، من اولان يرده سئز ده اولاسينيز.;/oآتامين اوئنده چوخ اوتاق وار. اولماسايدي، سئزه دئيردئم. اونا گؤره گدئرم سئزئن اوچون ير حاضيرلايام.. اوره‌يئنئز اوزولمه‌سئن. تارييا ائمان گتئرئن، منه ده ائمان گتئرئن.b-= &عئسا جاواب وردي: "سن منئم اوچون جانيندان کچرسن؟! دوغروسونو سنه ديئرم، خوروز بانلاماميش سن مني اوچ دفه ائنکار اده‌جکسن."),K %پطروس اونا ددي: "يارب، نئيه ائندي دالينجا گله بئلمه‌رم؟ من سنئن اوچون جانيمدان کچه‌رم."+ $" شمعون پطروس اونا ددي: "يارب، سن هارايا گدئرسن؟" عئسا جاواب وردي: "من گده​جه‌يئم يره، سن ائندي داليمجا گله بئلمزسن. آمّا سونرا گله‌جکسن."" "",*Q #اگر بئربئرئنئزي سوه​سئنئز، بوندان بوتون ائنسانلار بئلرلر کي، سئز منئم شاگئردلرئمسئنئز.<)q "سئزه تزه بئر امر ورئرم؛ بئربئرئنئزي سوئن. من سئزي سودئيئم کئمي، سئز ده گرک بئربئرئنئزي سوه​سئنئز.*(M !اؤولادلاريم، آرتيق قيسا بئر مودّته کئمي سئزئنله‌يَم. مني آختاراجاقسينيز، آمّا يهودئلره ددئيئم کئمي سئزه ده ائندي ديئرم؛ گده‌جه‌يئم يره سئز گله بئلمزسئنئز.1'[ اگر تاري اوندا جلال تاپسا، تاري دا اوغولو اؤزونده عئزّتلندئره​جک و درحال اونا جلال وره​جک.4&a يهودانين گتدئيئندن سونرا، عئسا ددي: "ائندي ائنسان اوغلو جلال تاپير و تاري اوغولدا جلال تاپير."v%e يهودا تئکه​ني آلاندان سونرا، درحال اشئيه چيخدي. و گجه ائدي.,$Q کئسه يهودانين يانيندا اولدوغوندان بعضئلري اِله گومان اتدئلر کي، عئسا اونا ديئر: "بايرام اوچون بئزه لازيم اولان شيلري ساتين آل" يا دا "مؤحتاج آداملارا بئر شي ور."#! آمّا سوفره باشيندا اوتورانلاردان هچ کئم بو سؤزون نه اوچون ددئيئني آنلامادي.D" يهودا چؤرک تئکه​سئني آلان زامان، شيطان اونون ائچئنه گئردي. او واخت عئسا اونا ددي: "اده​جه‌يئني تز ات."!# عئسا اونا جاواب وردي: "چورک تئکه​سئني باتيريب کئمه ورسم، او اؤزودور."" او زامان عئسا، چؤرک تئکه​سئني باتيريب ائسکاريوتلو شمعون اوغلو يهودايا وردي. w او دا عئسايا آرتيق ياخينلاشيب اوندان سوروشدو: "يارب، او کئمدئر؟"" شمعون پطروس بو شاگئرده ائشاره ادئب اوندان سوروشدو: "کئمئن حاقّيندا ديئر؟""N شاگئردلردن بئري سوفره باشيندا عئسانين يانيندا اوتوروب اونون سئنه‌سئنه سؤيکنمئشدي. عئسا بو شاگئردي سوئردي. شاگئردلر بئربئرلرئنه باخيب حيران قالميشديلار کي، کئمئن حاقّيندا دانيشير.`9 بو سؤزلري دئيندن سونرا، عئسانين روحو سيخيلدي و شهادت ورئب ددي: "دوغروسونو سئزه ديئرم کي، سئزدن بئري منه خيانت اده​جک."S دوغروسونو سئزه ديئرم؛ منئم گؤنده‌ردئيئم آدامي قبول ادن، مني قبول ادئر و مني قبول ادن مني گؤنده‌رني قبول ادئر.2] بونو سئزه ائندئدن، حله باش ورمه‌دن ديئرم کي، باش ورن زامان منئم «او» اولدوغوما ائناناسينيز.7g "هامينيزين حاقّيندا دانيشميرام. من سچدئکلرئمي تاني‌ييرام. لاکئن بو اونون اوچوندور کي، موقدّس کئتابين يازديغي سؤز يرئنه يتئشسئن؛ «منئمله چؤرک يئين منه خيانت اتدي.»""  ائندي کي، بو شيلري بئلئرسئنئز، اگر اونلارا عمل اده​سئنئز، بختورسئنئز.+O دوغروسونو سئزه ديئرم، قول آغاسيندان بؤيوک ديئل، الچي ده اونو گؤنده‌ره‌ندن اوستون ديئل. چونکي سئزه بئر نومونه وردئم کي، سئز ده منئم سئزه اتدئيئم کئمي اِده​سئنئز.H  اگر من رب و اوستاد اولدوغوم حالدا سئزئن آياقلارينيزي يودوم، سئز ده گرک بئربئرئزئن آياقلاريني يوياسينيز.   سئز مني اوستاد و رب چاغيريرسينيز و دوغرو دا چاغيريرسينيز، چونکي اويام.   عئسا شاگئردلرئن آياقلاريني يويوب اوست پالتاريني گِيَندن سونرا، گئنه سوفره باشيندا اوتوردو و اونلارا ددي: "آيا سئزه نه اتدئيئمي آنلادينيز؟""(I چونکي عئسا اونا خيانت اده‌ني تاني‌ييردي. اونون اوچون ده ددي؛ "هامينيز تمئز ديئلسئنئز."eC عئسا اونا ددي: "يويولموش آدامين فقط آياقلاريني يوماق لازيمدير. چونکي تامامن تمئزدئر. سئز ده تمئزسئنئز، آمّا هامينيز يوخ."  شمعون پطروس اونا ددي: "يارب، فقط آياقلاريمي يوخ، اللرئمي و باشيمي دا يو."gG " پطروس اونا ددي: "منئم آياقلاريمي اصلا يوماياجاقسان."" عئسا اونا ددي: "اگر سنئن آياقلاريني يوماسام، منئمله پايين اولماز."" ""*M عئسا جاواب ورئب اونا ددي: "منئم نه اتدئيئمي سن ائندي بئلمزسن. آمّا سونرا باشا دوشه​جکسن."5 c عئسا، شمعون پطروسون يانينا ياخينلاشاندا او، عئسايا ددي: "يارب، منئم آياقلاريمي سن يويورسان؟!""= s سونرا لَيَنه سو تؤکوب شاگئردلرئن آياقلاريني يوماغا و بلئنه باغلاديغي دسماللا قورولتماغا باشلادي.5 c عئسا يمکدن قالخدي و اوست پالتاريني چيخارديب بئر يانا قويدو. و بئر دسمال گؤتوروب بلئنه باغلادي.R  عئسا آتانين هر شيي اونون ائختئياريندا قويدوغونو بئلئردي و تاريدان گلئب اونون يانينا گده​جه‌يئني ده بئلئردي.@ y شام يئينده ائبلئس، ائسکاريوتلو شمعون اوغلو يهودانين اوره‌يئنه عئساني تسلئم اتمک فئکرئني سالميشدي.P  پاسخا بايراميندان قاباق، عئسا بئلئردي کي، بو دونيادان آيريليب آتانين يانينا گده​جه‌يي ساعات يتئشئب. اونون اوچون ده، دونيادا اولان اؤزونونکولري سوه‌رک، اونلاري آخيرا قدر سِودي.H  2و من بئلئرم کي، اونون بويوردوقلاري ابدي حياتدير. اونون اوچون نه دانيشيرام، آتا منه ددئيي کئمي دانيشيرام.6e 1چونکي من اؤزومدن دانيشماديم. مني گؤنده‌رن آتا نه دئيه​جه‌يئمي و نه دانيشاجاغيمي منه بويوردو.E 0مني ردّ ادن و سؤزلرئمي قبول اتمه‌ين آداما حؤکم ادن بئري وار؛ ددئيئم سؤزلر آخير گونده اونا حؤکم اده​جک.! /سؤزلرئمي اشئدئب اونلارا ائنانمايان آداما من حؤکم اتمه‌يه​جه‌يم. چونکي دونياني موحاکئمه اتمک اوچون گلمه​مئشم، دونيايا نئجات ورمک اوچون گلمئشم. .من دونيايا نور اولاراق گلدئم کي، منه ائمان گتئرن هر کس قارانليقدا قالماسين.L -و مني گؤرَن، مني گؤنده‌ره‌ني گؤرور..U ,آمّا عئسا اوجا سسله اونلارا ددي: "منه ائمان گتئرن، منه يوخ، مني گؤنده‌ره‌نه ائمان گتئرئر." +چونکي اونلار ائنساندان گلن عئزّتي تاريدان گلن عئزّتدن داها چوخ سوئردئلر.$A *گئنه ده ريئسلردن چوخلاري عئسايا ائمان گتئردئلر، آمّا فرئسئلر اوزوندن ائمان گتئردئکلرئني آچيقجا دمه‌دئلر. چونکي قورخوردولار کنئسه​دن اشئيه سالينسينلار.~ )اشعيا بو سؤزلري ددي، چونکي ربّئن جلاليني گؤردو و اونون حاقّيندا دانيشدي.c}? (تاري اونلارين گؤزلرئني کور اتدي، اورکلرئني داشا دؤنده‌ردي. اونون اوچون ده نه گؤزلری ائله گؤرمه‌يه قادئر اولدولار، نه اورکلری ائله آنلاماغا، نه ده منه طرف دؤنمه‌يه کي، من اونلارا شفا ورئم."|= 'اونلار اونون اوچون اونا ائمان گتئره بئلمئردئلر چونکي، اشعيا باشقا بئر يرده دمئشدي؛P{ &اشعيا پيغمبرئن خبر وردئيي سؤز يرئنه يتئشسئن؛ يارب، وردئيئمئز خبره کئم ائناندي؟ و ربّئن قودرتي کئمه گؤروندو؟ "" و ددي: "اونو هارايا قويوبسونوز؟" اونلار عئسايا ددئلر: "آغا، گل اؤزون گؤر."" ""+=O !عئسا، مريم و اونونلا گلن يهودئلرئن آغلاديغيني گؤرنده روحونو قم باسدي و اوره‌يي سيخيلدي.a<; مريم عئسانين اولدوغو يره گلدي و اونو گؤرنده اونون آياقلارينا دوشوب ددي: "آغا، اگر بورادا اولسايدين، قارداشيم اؤلمزدي."-;S مريمله اِوده اوتوران يهودئلر و اونا تسلّي ورنلر مريمئن تله‌سئک قالخيب گتدئيئني گؤرنده اونون دالينجا گتدئلر و گومان ادئردئلر کي، گدئر قبئرئن اوستونده آغلاسين.w:g عئسا حله کنده گئرمه​مئشدي و مارتا ائله راستلاشان يرده ائدي.m9S مريم بونو اشئدنده تله‌سئک قالخيب عئسانين يانينا گلدي.98k بونو دئيندن سونرا گدئب باجيسي مريمي گئزلئجه چاغيردي و اونا ددي: "اوستاد بورادادير و سني چاغيرير."i7K مارتا اونا ددي: "بلي يارب، ائنانميشام کي، مسئح سنسن؛ او تارينين اوغلو کي، اونون بو دونيايا گله​جه‌يي قاباقدان خبر ورئلئب."6} و ياشايان هر کس منه ائمان گتئرسه، اصلا اؤلمز. آيا بونا ائنانيرسان؟5 عئسا اونا ددي: "«قئيامت و حيات منم. منه ائمان گتئرن اؤلسه ده، ياشايار."4 مارتا اونا ددي: "بئلئرم کي، قئيامت گونونده، او آخير گونده گئنه دئرئله​جک."T3! عئسا اونا ددي: "قارداشين گئنه دئرئله​جک."z2m و ائندي ده بئلئرم کي، تاريدان نه ائستيه​سن، تاري سنه وره​جک."}1s مارتا عئسايا ددي: "آغا، اگر بورادا اولسايدين، قارداشيم اؤلمزدي.%0C مارتا عئسانين گلدئيئني اشئدن واخت، اونون قاباغينا چيخدي. آمّا مريم اِوده اوتورموشدو.O/ و يهودئلردن چوخلاري مريم و مارتانين يانينا گلمئشدئلر کي، قارداشلارينين اؤلومو اوچون اونلارا تسلّي ورسئنلر. \~~+}} |{zzDyyCx'vvu;tsrrqrpp%onmmll5k+jiihgKffeMcc:a`_r^h]\[[ZUYY WWVUTSS3RQPP1O%N^MLRKJJIdHH=GGAFEDD8C$BA3@R?>>}=y<<;::<9t877;6s543211//<.J-n,+**q)(d'&d%$$>#" AQxJiLFUa M]\h'عئسا سئرکه​ني داددي و سونرا ددي: "هر شي يرئنه يتئشدي."" و باشيني اَيئب جان وردي.jgMاورادا سئرکه دولو بئر قاب قويولموشدو. سئرکه​دن بئر سونگر دولدوروب اونو بئر زوفا بوداغينا تاخيب عئسانين آغزينا اوزاتديلار.gfGبوندان سونرا، عئسا بوتون ائشلرئن تامام اولدوغونو بئلدي و موقدّس کئتابدا ديئلن سؤزون يرئنه يتئشمه‌سي اوچون "سوسوزام" ددي.Ae{سونرا دا او شاگئرده ددي: "بودور، سنئن آنان."" و او زاماندان او شاگئرد عئسانين آناسيني اؤز اوئنه آپاردي.?dwعئسا آناسي و اونون يانيندا سودئيي شاگئردئن دوردوغونو گؤرنده آناسينا ددي: "آنا، بودور، سنئن اوغلون!""5ccعئسانين چارميخي يانيندا اونون آناسي، خالاسي، کلوپاسين آروادي مريم و مجدللي مريم دورموشدولار.Wb'اونا گؤره ده بئربئرلرئنه ددئلر: "بونو ييرتماياق. گلئن اونون کئمئن اولماسينا پوشک آتاق."" و بونلار اونا گؤره اولدو کي، موقدّس کئتابين ددئيي سؤز يرئنه يتئشسئن؛ "اونلار پالتارلاريمي اؤز آرالاريندا بؤلدولر و کؤينه‌يئم اوچون پوشک آتديلار."" عسگرلر بله اتدئلر.Ua#عسگرلر عئساني چارميخا چکندن سونرا اونون پالتارلاريني دؤرد يره بؤلدولر و هر بئرئسي بئر پاي گؤتوردو. اونون کؤينه‌يئني ده گؤتوردولر، آمّا کؤينک تئکئشسئز و باشدان باشا بئر توخوما ائدي.P`پئلاط جاواب وردي: "يازديغيمي يازميشام."b_=او واخت يهودئلرئن باش کاهئنلري پئلاطا ددئلر: "يازما؛ يهودئلرئن پادشاهي، ياز؛ بو آدام «يهودئلرئن پادشاهي‌يام» ديئردي."!^;يهودئلردن چوخلاري بو يازيني اوخودولار. چونکي عئسانين چارميخا چکئلدئيي ير شهرئن ياخينليغيندا ائدي و بو يازي عئبراني، يوناني، و لاتين دئلئنده يازيلميشدي.Y]+پئلاط بئر تخته يازيب اونو چارميخين باشينا ووردو. بو تخته​ده بله يازيلميشدي؛ "ناصئره​لي عئسا، يهودئلرئن پادشاهي""\!اونلار بو يرده عئسا و اونونلا برابر ائکي نفري ده چارميخا چکدئلر. بئرئني اونون بئر طرفئنده و او بئرئسئني اونون او بئري طرفئنده و عئسا اورتادا قالدي.7[gعئسا چارميخيني داشيياراق کلّه ديئلن بئر يره گتئرئلدي. بو يره عئبراني دئلئنده جولجوتا ديئردئلر.3Z_او زامان پئلاط عئساني چارميخا چکئلمک اوچون اونلارا تحوئل وردي. اونلار عئساني آليب گؤتوردولر.7Ygيهودئلر چيغيرديلار: "محو اولسون، محو اولسون. چارميخا چک!"" پئلاط اونلارا ددي: "پادشاهينيزي چارميخا چکئم؟" باش کاهئنلر جاواب وردئلر: "قيصردن باشقا هچ پادشاهيميز يوخدور."lXQاو گون پاسخا بايرامينين حاضيرليق گونو ائدي. تقرئبن گونون آلتينجي ساعاتي ائدي. پئلاط يهودئلره ددي: "بودور، سئزئن پادشاهينيز!""W{ پئلاط بو سؤزلري اشئدنده عئساني اشئيه گتئردي و "داش دؤشه‌مه" ديئلن يرده حؤکم کورسوسونده اوتوردو. بو يره عئبراني دئلئنده "جابّاتا" ديئلئر.VV% بو زاماندان پئلاط عئساني آزاد اتمه‌يه چاليشدي، آمّا يهودئلر قيشقيريب ديئردئلر: "اگر بو آدامي بوراخاسان، آرتيق قيصرئن دوستو ديئلسن. اؤزونو پادشاه ادن بئر آدام قيصرئن ضئدّئنه قالخيب."=Us عئسا جاواب وردي: "اگر بو قودرت سنه يوخاريدان ورئلمه‌سَيدي، منئم اوستومده هچ بئر قودرتئن اولمازدي. اونا گؤره ده، او آدامين گوناهي کي، مني سنئن الئنه ورئب، داها بؤيوکدور."YT+ او واخت پئلاط اونا ددي: "منه جاواب ورمئرسن؟ بئلمئرسن کي، سني هم چارميخا چکمه‌يه قودرتئم وار، هم ده آزاد اتمه‌يه؟""S3 و تکرار سارايا قاييديب عئسايا ددي: "سن هارادانسان؟" آمّا عئسا اونا جاواب ورمه‌دي.SRپئلاط بو سؤزو اشئدن واخت داها چوخ قورخدو^Q5يهودئلر جاواب وردئلر: "بئزئم بئر قانونوموز وار و او قانونا گؤره بو آدام اؤلملي‌دئر. چونکي اؤزونو تارينين اوغلو ادئب."9Pkباش کاهئنلر و موحافئظلر عئساني گؤرن زامان چيغيريب ددئلر: "چارميخا چک! چارميخا چک!"" پئلاط اونلارا ددي: "گؤتورون سئز اؤزونوز چارميخا چکئن. من اوندا هچ بئر گوناه گؤرمورَم."XO)او واخت عئسا، باشيندا تئکاندان تاج و اَينئنده قيرميزي بئر شئنل، اشئيه چيخدي. پئلاط يهودئلره ددي: "باخين، او آدام!""dNAپئلاط گئنه اشئيه گدئب يهودئلره ددي: "باخين، اونو سئزئن يانينيزا گتئرئرم کي، اوندا هچ بئر گوناه تاپماديغيمي بئله​سئنئز."M5و اونون يانينا گلئب ددئلر: "سالام، اي يهودئلرئن پادشاهي."" و اونا شئلّه ووروردولار.BL}عسگرلر ده تئکانلاردان بئر تاج هؤروب اونون باشينا قويدولار و اونا قيرميزي رنگئنده بئر شئنل گيدئردئلر.cK Aاو زامان پئلاط عئساني توتوب اونا شالّاق ووردوردو.J-(يهودئلر تکرار قيشقيريب ددئلر: "بو آدامي يوخ، باراباسي!"" و بو باراباس اوغرو ائدي.5Ic'آمّا سئزئن بئر عادتئنئز وار کي، پاسخا بايراميندا سئزئن اوچون زئنداندان بئرئني آزاد ادئم. ائندي آيا ائسته‌يئرسئنئز کي، يهودئلرئن پادشاهيني سئزئن اوچون آزاد ادئم؟""kHO&پئلاط اونا ددي: "حقئقت نه‌دئر؟" و بونو دئينده گئنه اشئيه، يهودئلرئن يانينا چيخيب اونلارا ددي: "من اوندا هچ بئر تقصئر گؤرمورم.MG%" او زامان پئلاط اونا ددي: "دمک دوغرودان دا بئر پادشاهسان؟" عئسا جاواب وردي: "سن ديئرسن کي، من بئر پادشاهام. من بونون اوچون آنادان اولموشام و بونون اوچون بو دونيايا گلمئشم کي، حقئقت حاقّيندا شهادت ورئم. حقئقتئن طرفداري اولان هر کس منئم سسئمي اشئدئر."" ""nFU$عئسا جاواب وردي: "منئم پادشاهليغيم بو دونيادان ديئل. اگر پادشاهليغيم بو دونيادان اولسايدي، نؤکرلرئم چاليشارديلار کي، من يهودئلرئن الئنه ورئلمه‌يئم. آمّا ائندي منئم پادشاهليغيم بورادان ديئلدئر."3E_#پئلاط جاواب وردي: "مگر من يهودئيم؟ سني اؤز مئلّتئن و باش کاهئنلر منه تسلئم ادئبلر. نه ادئبسن؟""%DC"عئسا جاواب وردي: "سن بونو اؤزوندن ديئرسن، يوخسا اؤزگه آداملار سنه مندن صؤحبت ادئبلر؟""7Cg!او زامان پئلاط گئنه سارايا قاييديب، عئساني چاغيردي و اونا ددي: "آيا سن يهودئلرئن پادشاهي‌سان؟"";Bo بونلار اونا گؤره اولدو کي، عئسانين نه‌جور اؤلومله اؤله​جه‌يي حاقّيندا ددئيي سؤز يرئنه يتئشسئن.@Ayپئلاط اونلارا ددي: "اونو سئز گؤتورون و قانونلارينيزا گؤره اؤزونوز اونون حاقّيندا حؤکم ادئن."" يهودئلر اونا ددئلر: "بئزئم هچ کئمي اؤلومه محکوم اتمه‌يه ائختئياريميز يوخدور."6@eيهودئلر جاواب ورئب اونا ددئلر: "اگر بو آدام تقصئرلي اولماسايدي، اونو گتئرئب سنه تسلئم اتمزدئک."'?Gاونا گؤره ده پئلاط سارايدان اونلارين يانينا چيخيب ددي: "بو آدامدان نه شئکايتئنئز وار؟""\>1سحر ارکن ائدي. يهودئلر عئساني قيافانين يانيندان روم والئسئنئن سارايينا آپارديلار. آمّا اؤزلري سارايا گئرمه‌دئلر کي، مبادا شرئعته اساسن ناپاک ساييليب پاسخا يمه‌يئني يئيه بئلمه‌سئنلر.d=Aپطروس گئنه ده ائنکار اتدي و او آندا خوروز بانلادي.{<oباش کاهئنئن قوللاريندان بئري کي، پطروسون طرفئندن وورولوب قولاغي کسئلن قوللا قوحوم ائدي، ددي: "مگر من سني اونونلا باغدا گؤرمه‌دئم؟!""};sشمعون پطروس اورادا دوروب اؤزونو قيزديريردي. اونلار پطروسا ددئلر: "مگر سن ده اونون شاگئردلرئندن ديئلسن؟" پطروس ائنکار ادئب ددي: "ديئلم.":او زامان حنّا عئساني قوللاري باغلي باش کاهئن قيافانين يانينا گؤنده‌ردي.W9'عئسا اونا ددي: "اگر سهو بئر سؤز دانيشديم، سهو اتدئيئمي گؤرسد. آمّا اگر ددئکلرئم دوغرودور، نه اوچون مني وورورسان؟""m8Sعئسانين آغزيندان بو سؤزلر چيخان واخت، يانيندا دوران موحافئظلردن بئري عئسايا شئلّه ووروب ددي: "باش کاهئنه بله جاواب ورئرسن؟!""87iنئيه مندن سوروشورسان؟ اونلارا نه ددئکلرئمي، اشئدنلردن سوروش. اونلار منئم نه ددئکلرئمي بئلئرلر.6عئسا اونا جاواب وردي: "من ددئکلرئمي عالمه آچيقجا دمئشم. همئشه يهودئلر ييغيلديغي کنئسه​ده و معبدده تعلئم ورمئشم. من گئزلئجه هچ بئر شي دمه​مئشم. "" 5 او زامان باش کاهئن عئساني شاگئردلري و تعلئملري حاقّيندا سورغويا چکدي.,4Qهاوانين سويوق اولدوغو اوچون نؤکرلر و موحافئظلر کؤمور يانديرميشديلار و اونون اطرافيندا دوروب قيزيشيرديلار. پطروس دا اونلارين يانيندا دوروب اؤزونو قيزديريردي.=3sبو آرادا قاپيچي قيز پطروسا ددي: "سن کي، بو آدامين شاگئردلرئندن ديئلسن، اله ديئل؟" پطروس ددي: "ديئلم."2آمّا پطروس اشئگده، قاپينين يانيندا دورموشدو. اونون اوچون ده باش کاهئنله تانيش اولان او بئري شاگئرد قاپيچي قيزلا دانيشيب، پطروسو ائچه‌ري گتئردي.u1cشمعون پطروس و آيري بئر شاگئرد عئسانين دالينجا گتدئلر. باش کاهئنله تانيش اولان بو شاگئرد عئسا ائله برابر باش کاهئنئن حيطئنه گئردي.N0قيافا او آدام ائدي کي، خالقين يولوندا بئر تک آدامين اؤلمه‌سئني آرتيق مصلحت بئلئب يهودئلره تؤوصئيه اتمئشدي.C/ و اونو اوّل حنّانين يانينا آپارديلار. چونکي حنّا، او ائل باش کاهئن اولان قيافانين قايين‌‌آتاسي ائدي..# بلجه عسگر دسته​سي، مئن باشي و يهودئلرئن موحافئظلري عئساني توتوب باغلاديلار2-] او واخت عئسا پطروسا ددي: "قيلينجيني قينينا قوي. آتانين منه وردئيي پئياله​ني آيا ائچمه‌يئم؟""c,? شمعون پطروس يانيندا داشيديغي قيلينجي چکدي و باش کاهئنئن قولونو ووروب اونون صاغ قولاغيني کسدي. او قولون آدي مالخوس ائدي.C+ بله اولدو کي، قاباقجا ددئيي بو سؤز يرئنه يتئشسئن کي، "سنئن منه وردئکلرئنئن هچ بئرئسئني ائتئرمه​مئشم."*عئسا ددي: "سئزه ددئم کي، منم. اگر مني آختاريرسينيز، قويون بونلار گتسئنلر."9)k" عئسا گئنه ده اونلاردان سوروشدو: "کئمي آختاريرسينيز؟" اونلار جاواب وردئلر: "ناصئره​لي عئساني."" ""o(Wعئسا "منم" ددئيي واخت، اونلار گري چکئلئب يره ييخيلديلار.R'" اونلار جاواب وردئلر: "ناصئره​لي عئساني."" عئسا اونلارا ددي: "منم."" اونا خيانت ادن يهودا دا اونلارلا دورموشدو. ""&3عئسا باشينا گله​جک هر شيي بئله‌رک قاباغا گلئب اونلارا ددي: "کئمي آختاريرسينيز؟""%wيهودا بئر دسته عسگر گؤتوروب، باش کاهئنلر و فرئسئلردن آلميش موحافئظلرله اورايا گلدي. اؤزلري ائله فنرلر، مشعللر و سئلاحلار گتئرمئشدئلر.<$qعئسايا خيانت ادن يهودا دا بو يري تاني‌ييردي. چونکي عئسا تز-تز شاگئردلري ائله اورادا ييغيشيرديلار.# بو دوعاني ادندن سونرا عئسا شاگئردلري ائله چيخيب قِدرون دره​سئنئن او بئري تايينا کچدي. اورادا بئر باغ وار ائدي. عئسا و شاگئردلري بو باغا گئردئلر.\"1سنئن آديني اونلارا بئلدئردئم و بئلدئره​جه‌يم. اله کي، مني سودئيئن او محبّت اونلاردا اولسون و من ده اونلاردا اولوم.P!اي عادئل آتا، دونيا سني دوغرودان تانيمادي، آمّا من سني تانيديم و بونلار دا آنلاديلار کي، سن مني گؤنده‌رئبسن. 'اي آتا، ائسته‌يئرم کي، منه وردئکلرئن ده من اولان يرده منئمله اولسونلار و سنئن منه وردئيئن عئزّتي گؤرسونلر. چونکي دونيانين يارانماسيندان مني سودئن.من اونلاردايام و سن منده​سن کي، اونلار بئرلئکده کامئل اولسونلار و دونيا سنئن مني گؤنده‌ردئينه و اونلاري سودئيئنه ائنانسين، نجه کي، مني سودئن./Wمنه وردئيئن عئزّتي من اونلارا ورمئشم کي، بئز بئر اولدوغوموز کئمي، اونلار دا بئر اولسونلار.zmهاميسي بئر اولسونلار. نجه کي، سن اي آتا منده​سن و من سنده​يم، اونلار دا بئزده اولسونلار کي، دونيا سنئن مني گؤنده‌ردئيئنه ائنانسين.B}فقط اونلار اوچون يالوارميرام. اونلارين سؤزو ائله منه ائمان گتئره​جک آداملار اوچون ده يالواريرام کي،  اونلار اوچون من اؤزومو وقف ادئرم کي، اونلار دا حقئقتن وقف اولونسونلار.نجه کي، سن مني بو دونيايا گؤنده‌ردئن، من ده اونلاري بو دونيايا گؤنده‌رئرم.`9اونلاري حقئقتله موقدّس ات. حقئقت سنئن سؤزوندور.ucنجه کي، من بو دونيادان ديئلم، اونلار دا بو دونيادان ديئللر.)Kيالوارميرام کي، اونلاري بو دونيادان گؤتوره​سن. يالواريرام کي، اونلاري شردن قوروياسان.a;سنئن سؤزونو اونلارا وردئم و دونيا اونلاردان نئفرت اتدي. چونکي اونلار بو دونيادان ديئللر، نجه کي، من بو دونيادان ديئلم.7g آمّا ائندي سنه گلئرم و بو سؤزلري بو دونيادا ائکن ديئرم کي، منئم شادليغيم اونلاردا کامئل اولسون.G ​​​اونلارين يانيندا اولان زامان، منه وردئيئن آدينلا اونلاري حئفظ اتدئم و هلاکت اوغلوندان باشقا، اونلاردان هچ بئري هلاک اولمادي کي، موقدّس کئتابين ددئيي سؤز يرئنه يتئشسئن.fE آرتيق من اوزون بئر مودّت اوچون بو دونيادا ديئلم، آمّا اونلار بو دونياداديرلار. و من سنئن يانينا گلئرم. اي موقدّس آتا، منه وردئيئن آدينلا اونلاري حئفظ ات کي، اونلار دا بئزئم کئمي بئر اولسونلار.1 ​منئم اولان هر شي سنئندئر و سنئن اولانلار دا منئمدئر. و من اونلاردا عئزّتلنمئشم.B} من اونلار اوچون يالواريرام. دونيا اوچون يوخ، منه وردئکلرئن اوچون يالواريرام. چونکي اونلار سنئندئرلر.چونکي منه وردئيئن سؤزلري اونلارا وردئم و اونلار قبول اتدئلر. سنئن يانيندان گلدئيئمي حقئقتن آنلاديلار و ائنانديلار کي، مني سن گؤنده‌رئبسن.r]ائندي اونلار بئلئبلر کي، منه وردئکلرئنئن هاميسي سندندئر. من سنئن آديني بو دونيادان منه وردئيئن ائنسانلارا تانيتديرميشام. اونلار سنئن ائدئلر و سن اونلاري منه وردئن. و سنئن ددئکلرئندن ائطاعت ادئبلر.K و ائندي سن اي آتا، اؤز يانيندا مني عئزّتلندئر. او عئزّتله کي، دونيا يارانماميشدان سنئن يانيندا واريم ائدي.* Mمن سني ير اوزونده عئزّتلندئردئم؛ يرئنه يتئرمک اوچون منه تاپشيرديغين ائشي تاماملاماقلا.& Eو ابدي حيات بودور کي، اونلار سني، تک حقئقي تاري و گؤنده‌ردئيئن عئسا مسئحي تانيسينلار.U #نجه کي، بوتون ائنسانلار اوستونه سن اونا حاکئمئيّت وردئن کي، اونا وردئيئن ائنسانلارين هاميسينا ابدي حيات ورسئن.f  Gعئسا بو سؤزلري دئيندن سونرا گؤزلرئني گؤيه قالديريب ددي: "آتا، ساعات يتئشئب. اوغلونا عئزّت ور کي، اوغول دا سنه عئزّت ورسئن."a;!بو شيلري سئزه ددئم کي، منده باريشينيز اولسون. بو دونيادا زحمت آلتينداسينيز، لاکئن جسور اولون! من دونيايا قالئب گلمئشم.% او ساعات گلئر و گلئبدئر ده کي، هر بئرئنئز اؤز طرفئنئزه داغيلاجاقسينيز و مني تک‌-‌​تنها بوراخاجاقسينيز. آمّا من تک ديئلم، چونکي آتا دا منئمله‌دئر.Sعئسا اونلارا ددي: "ائندي ائنانيرسينيز؟!""  ائندي سنئن هر شيي بئلدئيئني آنلاييريق و احتئياجين يوخدور کي، کئمسه سندن سوآل سوروشسون. بوندان ائنانيريق کي، تارينين يانيندان چيخيب گلئبسن."/شاگئردلري ددئلر: "آها! ائندي آچيقجا دانيشيرسان و هچ بئر مثلدن ائستئفاده اتمئرسن.'Gمن آتانين يانيندان چيخيب بو دونيايا گلمئشم. دونياني ترک ادئب گئنه آتانين يانينا گدئرم.5cچونکي آتا اؤزو سئزي سوئر، اونا گؤره کي، مني سوئبسئنئز و اونون يانيندان گلدئيئمه ائنانيبسينيز.'Gاو گون منئم آديمدا ائسته‌يه​جکسئنئز و دمئرم کي، سئزدن اؤتري آتادان خاهئش اده​جه‌يم.pYبو شيلري مثللر​له سئزه دمئشم. او ساعات گلئر کي، آرتيق سئزه مثللر​له دانيشماياجاغام. آتا حاقّيندا سئزئنله آچيقجا دانيشاجاغام.Nائندئيه کئمي منئم آديمدا هچ بئر شي ائستَمه‌يئبسئنئز. ائسته‌يئن و آلاجاقسينيز کي، شادليغينيز کامئل اولسون.`~9و او گون مندن هچ بئر شي سوروشماياجاقسينيز. دوغروسونو سئزه ديئرم؛ آتادان هر نه ائستيه​سئنئز، منئم آديمدا سئزه وره​جک.}ائندي سئز ده دوغرودان قوصّه​له‌نئرسئنئز، آمّا سئزي گئنه گؤره​جه‌يم و اوره‌يئنئز سوئنه​جک و هچ کئم سئزئن شادليغينيزي سئزدن آلماياجاق.)|Kآرواد، اوشاغينين دوغوم واختي يتئشن زامان، آغري چکر، آمّا اوشاغيني دوغاندان سونرا، بئر ائنسان بو دونيايا گتئرمه‌سئنه گؤره، شادليغيندان آغري ياديندان چيخار. {دوغروسونو سئزه ديئرم؛ سئز آغلاييب اَلَم چکه​جکسئنئز و دونيا شادليق اده​جک. سئز ماتم توتاجاقسينيز، آمّا سئزئن ماتمئنئز شادليغا دؤنه​جکدئر.zعئسا اونلارين سوروشماق ائسته‌دئکلرئني آنلاييب اونلارا ددي: "«آز بئر زاماندان سونرا مني آرتيق گؤرمه‌يه​جکسئنئز» و «آز بئر زاماندان سونرا مني گئنه گؤره​جکسئنئز» ددئيئم اوچون بئربئرلرئنئزدن سوروشورسونوز؟""#y?اونا گؤره ده ديئردئلر: "«آز بئر زامان» دمکدن مقصدي نه‌دئر؟ اونون ددئيئني آنلاميريق."fxEشاگئردلردن بعضئلري بئربئرلرئنه ددئلر: "«آز بئر زاماندان سونرا مني آرتيق گؤرمه‌يه​جکسئنئز و آز بئر زاماندان سونرا مني گئنه گؤره​جکسئنئز» و «چونکي آتانين يانينا گدئرم» سؤزدن نه نئيّتي وار؟""=[ iبو آدام پئسلئيئنئن اوجرتئله بئر زمي ساتين آلدي؛ کلّه​سي اوسته دوشوب، قارني اورتادان ييرتيلدي و بوتون باغيرساقلاري اشئيه تؤکولدو.c= Aچونکي او، بئزئمله ساييليب بو خئدمتده پاييني آلدي.-< U"قارداشلار! موقدّس يازينين سؤزو يهودا حاقّيندا کي، عئساني توتانلارا يول گؤرستدي، يرئنه يتئشمه‌لي ائدي؛ او يازي کي، موقدّس روح داوودون آغزي ائله ائره‌لئدن ددي."; ?بو گونلرده پطروس يوز ائيئرمي نفره قدر بئر ييغيناقدا قارداشلارين آراسيندا دوروب ددي:^: 7بونلارين هاميسي بئرلئک ائچئنده آروادلارلا، عئسانين آناسي مريم و اونون قارداشلاري‌ ائله دائم دوعادا داوام ادئردئلر.]9 5 اِوه گئردئکلري زامان، قالديقلاري بالاخانايا چيخديلار، يعني پطروس و يوحنّا و يعقوب و آندرياس، فئلئپوس و توما، بارتولماي و متّا، آلفاعوس اوغلو يعقوب، و وطنپرست شمعون، و يعقوب اوغلو يهودا.J8  او زامان اونلار زيتون ديئلن داغدان اورشلئمه دؤندولر؛ او داغ اورشلئمدن بئر سبّت گونونون يولو قدر اوزاقدير.)7 M اونلارا ددئلر: "اي جلئللي‌لر! نه اوچون دوروب گؤيه باخيرسينيز؟ بو عئسا کي، سئزدن آلينيب گؤيه آپاريلدي، اله ده قاييداجاق؛ نجه کي، اونون گؤيه گتدئيئني گؤردونوز."t6 c عئسانين گؤيه قالخديغي واخت کي، اونلار گؤزلرئني دئقّتله گؤيه دئکمئشدئلر، قفلتن آغ پالتار گيمئش ائکي کئشي اونلارين يانيندا دوردو._5 9 و بو سؤزلري دئيندن سونرا، عئسا اونلارين گؤزلري قاباغيندا يوخاري قالديريلدي و بئر بولود اونو اونلارين نظرئندن آييردي.14 ]لاکئن موقدّس روح اوستونوزه گلندن سونرا قووّت آلاجاقسينيز و اورشلئمده، بوتون يهودئيه و سامئره​ده، حتّا دونيانين لاپ اوزاق يرلرئنه قدر منئم شاهئدئم اولاجاقسينيز.\3 3عئسا اونلارا ددي: "سئزئن ائشئنئز ديئل کي، آتانين اؤز ائقتئداري‌ ائله موعيّن اتدئيي زامان و يا واختلاري بئله​سئنئز."d2 Cو بلجه اونلار، بئر يره ييغيلديقلاري زامان، اوندان سوروشدولار: "يارب، آيا پادشاهليغي ائسرايئله بو زامان قايتاراجاقسان؟""/1 Yچونکي يحيا سو ائله تعمئد وردي، آمّا سئز بئر نچه گونه قدر موقدّس روحلا تعمئد اولوناجاقسينيز.0 و اونلاري بئر يره ييغيب اونلارا امر اتدي کي، اورشلئمدن آيريلماسينلار، لاکئن ددي: "آتانين او وعده​سئني کي، مندن اِشئدئبسئنئز، گؤزله‌يئن. ""0/ [کي، عذابلاريني چکندن سونرا دا اؤزونو اونلارا بئر چوخ ائنانديران دلئل​لرله دئري گؤرستدي و قيرخ گون عرضئنده اونلارا گؤرونوب، تارينين پادشاهليغي باره​ده دانيشدي... Wتا او گونه کئمي کي، سچدئيي حوارئلره موقدّس روحون واسئطه​سئله امرلر ورئب، يوخاري آپاريلدي.O- اي تِعوفئلوس، اوّلئنجي کئتابي بوتون او شيلر حاقّيندا يازديم کي، عئسا اونلارين ادئب اؤيره‌تمه‌سئنه باشلادي.a,;عئسانين اتدئيي اؤزگه چوخ شيلر حله وار کي، اگر تک‌-‌تک يازيلسايدي، گومان ادئرم يازيلان کئتابلار دونيايا بله سيغمازدي.B+}بو همن او شاگئرددئر کي، بو شيلرئن حاقّيندا شهادت ورئب و يازيبدير و بئلئرئک کي، اونون شهادتي دوغرودور.T*!" بلجه "او شاگئرد اؤلمه‌يه​جک" سؤزو قارداشلارين آراسيندا ياييلدي. آمّا عئسا پطروسا "او، اؤلمه‌يه​جک" دمه‌مئشدي. "اگر من گلنه کئمي اونون قالماسيني ائسته‌سم، بوندان سنه نه؟" دمئشدي."7)gعئسا پطروسا ددي: "اگر من گلنه کئمي اونون قالماسيني ائسته‌سم، بوندان سنه نه؟ سن منئم داليمجا گل."v(eپطروس بو شاگئردي گؤروب عئسايا ددي: "يارب، بس بو نه اولاجاق؟""M'پطروس دؤنوب عئسانين سودئيي شاگئردئنئن آرخالاريندا گلمه‌سئني گؤردو، او شاگئردي کي، شام يمه‌يئنده عئسانين سئنه‌سئنه سؤيکه‌نئب، اوندان "يارب سنه خيانت ادن کئمدئر؟" سوروشموشدو.l&Qعئسا بو سؤزو دمکده او اؤلومه ائشاره ادئردي کي، پطروس اونونلا تاريني عئزّتلندئره​جک ائدي. و سونرا اونا ددي: "منئم داليمجا گل."{%oدوغروسونو سنه ديئرم، جاوان اولدوغون زامان اؤزون اؤز بلئني باغلاييب، ائسته‌دئيئن يره گدَردئن، آمّا قوجاليغيندا اللرئني اوزاداجاقسان و اؤزگه بئري سنئن بلئني باغلاياجاق و ائستمه‌دئيئن يره آپاراجاقلار.6$e" عئسا اوچونجو دفه اونا ددي: "يونا اوغلو شمعون، آيا مني سوئرسن؟" عئسانين اوچونجو دفه اوندان "آيا مني سوئرسن؟" سوروشماسي پطروسو پرت اتدي. پطروس عئسايا ددي: "يارب، سن هر شيي بئلئرسن. بئلئرسن کي، سني سوئرم."" عئسا اونا ددي: "قويونلاريمي اوتار. "",#Q" عئسا گئنه ائکئنجي دفه شمعونا ددي: "يونا اوغلو شمعون، آيا مني سوئرسن؟" شمعون اونا ددي: "بلي يارب، بئلئرسن کي، سني سوئرم."" عئسا اونا ددي: "قويونلاريما چوبان اول."" ""j"M" سحر يمه‌يئني يئيندن سونرا، عئسا شمعون پطروسا ددي: "يونا اوغلو شمعون، آيا سن مني بونلاردان داها چوخ سوئرسن؟" شمعون اونا ددي: "بلي يارب، بئلئرسن کي، سني سوئرم."" عئسا اونا ددي: "قوزولاريمي اوتار."" ""!عئسا اؤلومدن دئرئلندن سونرا، بو اوچونجو دفه ائدي کي، شاگئردلره گؤرونوردو.r ] عئسا گلدي و چؤره‌يي گؤتوروب اونلارا وردي. باليغي دا وردي. " عئسا اونلارا ددي: "گلئن سحر يمه‌يئني ييئن."" شاگئردلردن هچ بئري اوندان "سن کئمسن؟" سوروشماغا جسارت اتمئردي. چونکي اونون رب اولدوغونو بئلئردئلر. ""hI شمعون پطروس گدئب، تورو قورولوغا چکدي. تور يوز الّي اوچ ائري باليقلا دولموشدو و بو قدر چوخ اولدوغو حالدا تور ييرتيلماميشدي.pY عئسا اونلارا ددي: "ائندي توتدوغونوز باليقلاردان گتئرئن."N قورولوغا چيخديقلاري زامان اودون کؤمورون يانديغيني گؤردولر. اودون اوستونده باليق، يانيندا دا چؤرک وار ائدي.\1آمّا او بئري شاگئردلر باليق تورونو چکه‌رک قاييقلا گلدئلر، چونکي ساحئلدن اوزاق ديئلدئلر، آنجاق دوخسان متر اولاردي./او واخت عئسانين سودئيي شاگئرد پطروسا ددي: "ربدئر!"" شمعون پطروس اونون رب اولدوغونو اشئدن واخت، اينئندن چيخارتديغي پالتارينا سارينيب، اؤزونو گؤله آتدي.kOعئسا اونلارا ددي: "تورو قاييغين صاغ طرفئنه آتين کي، توتارسينيز."" تورو آتديلار و باليقلارين چوخلوغوندان اونو چکه بئلمئردئلر.,Q" عئسا اونلارا ددي: "اوشاقلار، يمک اوچون بئر شيئنئز وار؟" اونلار اونا جاواب وردئلر: "خير."" ""&Eسحر آچيلارکن عئسا ساحئلده دورموشدو، لاکئن شاگئردلر اونون عئسا اولدوغونو بئلمه‌دئلر.$Aشمعون پطروس اونلارا ددي: "باليق توتماغا گدئرم."" اونلار اونا ددئلر: "بئز ده سنئنله گلئرئک."" اشئيه چيخيب قاييغا مئندئلر. آمّا او گجه هچ بئر شي توتا بئلمه‌دئلر.شمعون پطروس، اکئز ديئلن توماس، جلئلئن قانا کندئندن اولان نته‌ناعئل، زِبِدِيئن اوغوللاري، و عئسانين شاگئردلرئندن آيري ائکي نفر بئر يرده ائدئلر.B بو حادئثه​لردن سونرا طئبريا گؤلونون قيراغيندا عئسا گئنه اؤزونو شاگئردلره گؤرستدي و بو ائش بله اولدو:!لاکئن بو قدر يازيليب کي، عئسانين موعود اولان مسئح اولدوغونا و تارينين اوغلو اولدوغونا ائناناسينيز و ائمان گتئرمکله اونون آديندا حياتينيز اولسون!,Qعئسا شاگئردلرئنئن گؤزلري قاباغيندا اؤزگه چوخ علامتلر گؤرستدي کي، بو کئتابدا يازيلماييب.H عئسا اونا ددي: "مني گؤردويون اوچون ائناندين؟ بختور او آداملار کي، مني گؤرمه​مئش ائنانيب ائمان گتئرئرلر."T!توماس جاواب ورئب اونا ددي: "ربّئم! تاريم!""=sسونرا توماسا ددي: "گل، بارماغيني اوزات، اللرئمه باخ! گل، الئني بؤيرومه قوي. ائمانسيز اولما، ائنان!""W'سکّئز گون سونرا شاگئردلر گئنه اوده بئر يره ييغيشميشديلار و بو زامان توماس دا اونلارلا اورادا ائدي. قاپيلار باغلي ائکن عئسا گلئب، اونلارين اورتاسيندا دوردو و اونلارا ددي: "سئزه سالام!""4 aاونون اوچون ده گلدئيي واخت، او بئري شاگئردلر اونا خبر وردئلر: "ربّي گؤردوک!"" آمّا توماس اونلارا ددي: "ميخلارين ياراسيني اونون اللرئنده گؤرمه‌يئنجه، بارماغيمي همن يارايا سوخمايينجا، الئمي اونون يارالي بؤيرونه قويمايينجا ائنانمارام!""E اکئز ديئلن توماس کي، اون‌ائکي شاگئرددن بئري ائدي، عئسا اونلارا گؤرونن واخت، اونلارلا بئر يرده ديئلدي.N کئمئن گوناهلاريني باغيشلاياسينيز، باغيشلاناجاق. کئمئن ده گوناهلاريني باغيشلاماياسينيز، باغيشلانماياجاق. و بونو دئيندن سونرا نَفَسئني اونلارا اوفوروب ددي: "موقدّس روحو آلين."% Cعئسا اونلارا گئنه ددي: "سئزه سالام. نجه کي، آتا مني گؤنده‌ردي، من ده سئزي گؤنده‌رئرم."6eبونو دئيندن سونرا اللرئني و بؤيرونو اونلارا گؤرستدي. شاگئردلر ربّي گؤردوکلرئندن چوخ سوئندئلر.oWاو گون، هفته​نئن ائلک گونو، آخشام اولاندا، شاگئردلر يهودئلرئن قورخوسوندان قاپيلاري باغلاييب ائچه‌رئده بئر يره ييغيلميشديلار کي، عئسا گلئب اونلارين اورتاسيندا دوردو و اونلارا ددي: "سئزه سالام!""مجدللي مريم گدئب شاگئردلره خبر وردي کي، ربّي گؤروب و رب اونا بونو ديئبدئر.عئسا اونا ددي: "منه توخونما، چونکي حله آتانين يانينا قالخماميشام. آمّا قارداشلاريمين يانينا گت و اونلارا ده کي، آتامين يانينا و اونلارين آتاسينين يانينا قالخيرام، تاريمين يانينا و اونلارين تاريسينين يانينا." 9" عئسا اونا ددي: "مريم!"" مريم دؤنوب عئبراني دئلئنده اونا ددي: "ربّوني" (يعني اوستاد)! ""`9" عئسا اونا ددي: "آرواد نه اوچون آغلاييرسان؟ کئمي آختاريرسان؟" مريم اونو باغبان گومان ادئب اونا ددي: "آغا، اگر سن اونو گؤتوروب آپاريبسان، هارايا قويدوغون يري منه ده. قوي گدئم اونو گؤتوروم."" ""Eبونو دئيندن سونرا آرخايا دؤندو و عئسانين اورادا دوردوغونو گؤردو. لاکئن اونون عئسا اولدوغونو بئلمه‌دي.hI او واخت ملکلر مريمه ددئلر: "آرواد نه اوچون آغلاييرسان؟" مريم ددي: "ربّئمي گؤتوروب آپاريبلار و هارايا قويدوقلاريني بئلمئرم." آغ گيئنمئش ائکي ملک گؤردو. عئسانين بدنئنئن قويولدوغو يرده ملکلردن بئري اونون باشي اولان يرده اوتورموشدو، او بئرئسي ده اونون آياقلاري اولان يرده.5c آمّا مريم قبئرئن يانيندا دورموشدو و آغلاييردي. آغلايا-آغلايا باشيني ايئب قبئرئن ائچئنه باخدي.R~ بوندان سونرا شاگئردلر اِوه قاييتديلار،}5 آمّا گئنه ده موقدّس کئتابين يازديغيني بئلمئردئلر کي، عئسا گرک اؤلولردن دئرئلسئن.4|aبو زامان اوّلجه قبئرئن يانينا يتئشن او بئري شاگئرد ده قبئرئن ائچئنه گئردي. او گؤردو و ائناندي.-{Sعئسانين باشيني بورودوکلري دسمال، کفنله ديئلدي و آيري بئر يرده بوکولموش حالدا قويولموشدو.Mzاو واخت شمعون پطروس اونون آرخاسيندان اورايا يتئشدي و قبئرئن ائچئنه گئرئب عئسانين کفنئني اورادا يرده گؤردو.?ywباشيني اَيئب قبئرئن ائچئنه باخدي. کتان پارچا اورادا يرده ائدي. آمّا گئنه ده قبئرئن ائچئنه گئرمه‌دي.%xCيولدا برابر قاچيرديلار، لاکئن او بئري شاگئرد پطروسو اؤتوب، اوندان اوّل قبئره يتئشدي.uwcپطروس و او بئري شاگئرد اودن چيخيب قبئر سمتئنه يولا دوشدولر.)vK​​​او واخت قاچيب شمعون پطروس و عئسانين چوخ سودئيي او بئري شاگئردئن يانينا گلدي. و اونلارا ددي: "ربّي قبئردن گؤتوروبلر و بئلمئرئک کي، هارايا آپاريب قويوبلار." u ;هفته​نئن ائلک گونو، مجدللي مريم سحر ارکن قبئرئن يانينا گلدي. هاوا حله قارانليق ائدي. آمّا قبئرئن آغزيني اؤرتن ديئرمان داشيني بئر يانا دئيئرلَنمئش گؤردو.Tt!*يهودئلرئن بايرامينين حاضيرليق گونو اولدوغونا گؤره، عئسانين بدنئني اورايا قويدولار. چونکي بو مقبره ياخين ائدي.s)​​​عئسانين چارميخا چکئلدئيي يرده بئر باغ وار ائدي و بو باغدا تزه بئر مقبره قازيلميشدي کي، اونون ائچئنه بو زامانا قدر کئمسه​ني قويماميشديلار..rU(او زامان عئسانين بدنئني گؤتوروب عطئرلر​له کفنه بوکدولر. نجه کي، يهودئلرئن دفن عادتي ائدي.Vq%'نئقودئموس دا کي، اوّلجه گجه قارانليغيندا عئسانين يانينا گلمئشدي، يوز لئتراس قاريشميش مور و عؤد آغاجي ائله گلدي.4pa&بو حادئثه​لردن سونرا، آراماتايلي يوسئف پئلاطدان ائجازه ائسته‌دي کي، عئسانين بدنئني گؤتورسون. او، عئسانين شاگئردي ائدي، لاکئن يهودئلرئن قورخوسوندان اؤزونو گئزله​دئردي. پئلاط بو ائشه ائجازه وردي و او دا گلئب عئسانين بدنئني گؤتوردو.{oo%و گئنه باشقا بئر يازي ديئر: "نئزه ووردوقلاري آداما باخاجاقلار."Yn+$بو شيلرئن هاميسي باش وردي کي، موقدّس کئتابين يازديغي بو سؤز يرئنه يتئشسئن: "اونون سوموکلرئندن هچ بئري سينماياجاق."Xm)#بونو گؤرن شهادت ورئب و اونون شهادتي دوغرودور. او، حقئقتي ددئيئني بئلئر و شهادت ورئر کي، سئز ده ائمان گتئره​سئنئز.l'"لاکئن، عسگرلردن بئري اونون بؤيرونه نئزه ووردو و او آندا اورادان قان و سو آخدي.k5!آمّا عئسانين يانينا گلنده اونون اؤلموش اولدوغونو گؤروب قيچلاريني سينديرماديلار._j7 بو سببدن عسگرلر گلئب بئرئنجي آدامين، سونرا دا عئسانين او بئري يانيندا چارميخا چکئلمئش آدامين قيچلاريني سينديرديلار.(iIاو گون بايرامين حاضيرليق گونو ائدي و يهودئلر سبّت گونونده جسدلرئن چارميخدا قالماسيني ائسته‌مئردئلر، چونکي او سبّت بؤيوک بئر گون ائدي. اونا گؤره ده پئلاطدان ائسته‌دئلر کي، اونلارين قيچلاري سينديريلسين و چارميخدان گؤتورولسون. 5~q}}!|${-yx;wvutts4rqpp1onmlkk#j`ihh3gfefdcbbaT`=_A^]r\[]ZYXWWUU"TQSRQ`PsO]NNMwLLKIHHnGFEDCCBMA@?>>k==3;N:98766'44 3211M//,-,+*)d('&%${$"! @_ M<$6e-oZ R V e55 cموسا بو منظره​ني گؤره‌نده حيرتدن مات قالدي. باخماق اوچون ياخينلاشديغي زامان، ربّئن سسي گلدي:8 iو قيرخ ائل کچندن سونرا، سئنا داغينين چؤلونده، بئر ملک، يانان بئر بوتانين آلوووندا اونا گؤروندو.4 aبو سؤزلر اوزوندن موسا قاچدي و مئديان اؤلکه​سئنده قرئب اولوب، اورادا اونا ائکي اوغول دوغولدو. yدونن مئصئرلئني اؤلدوردويون کئمي، مني ده اؤلدورمک ائسته‌يئرسن؟»;oلاکئن قونشوسونو ائنجئدن آدام، اونو ائته‌له‌يئب ددي: «کئم سني بئزئم اوستوموزه ريئس و حاکئم اتدي؟[/او گونون صاباحي، بعضئلري ​بئربئري ائله ساواشان زامان،​ اونلارا ​ياخينلاشدي و​ اونلاري باريشديرماغا چاليشيب، ديئردي: «کئشئلر، سئز قارداشسينيز. نه اوچون بئربئرئنئزي ائنجئدئرسئنئز؟»xiاو اله دوشونوردو کي، قارداشلاري آنلاياجاقلار کي، تاري اونون اَلي ائله اونلارا نئجات ورمک ائسته‌يئر. آمّا اونلار باشا دوشمه‌دئلر.lQو بئرئسئنه حاقسيزليق اِدئلدئيئني گؤرن واخت، اونون کؤمه‌يئنه چيخدي و حاقسيزليق ادن مئصئرلئني ووروب، مظلومون قئصاصيني آلدي.:mلاکئن قيرخ ياشينا يتئشنده اوره‌يئنه دوشدو کي، قارداشلاري اولان ائسرايئل اوغوللارينا باش چکسئن.-موسا مئصئرلي​لرئن بوتون علمئنده تربئيه تاپدي، سؤزده و عمللرئنده قودرتلي ائدي.و چؤله آتيلاندان سونرا، فئرعونون قيزي اونو گؤتوروب اؤز اوغلو کئمي بؤيوتدو.Oهمئن بو زاماندا موسا آنادان اولدو؛ و تارينين نظرئنده چوخ جاناسئنَن ائدي. موسا اوچ آي آتاسي اوئنده بؤيودولدو.wبو پادشاه ائدي کي، خالقيميزا حئيله قوروب آتالاريميزا جفا چکدئردي، اله کي، کؤرپه اوشاقلاريني چؤله آتسينلار و حياتلاري داوام اتمه‌سئن. او واختا قدر کي، مئصئر تختئنه يوسئفي تانيمايان آيري بئر پادشاه چيخدي.6~eآمّا تارينين ائبراهئمه وردئيي وعده​نئن واختي ياخينلاشان حالدا، خالق مئصئرده آرتدي و چوخالدي.V}%و شِکِمه گتئرئلئب او مقبره​يه قويولدولار کي، ائبراهئم اونو شِکِمده، خمورون اوغوللاريندان پوللا ساتين آلميشدي.n|Uيعقوب دا مئصئره کؤچدو و اورادا او و آتالاريميز اؤلدولر.!{;و يوسئف گؤنده‌رئب آتاسي يعقوبو و بوتون قوحوم-اَقرباسيني، يتمئش بش آدامي دعوت اتدي.G بئردن او دا پطروسون آياقلاري آلتينا ييخيليب، آخير نفسئني چکدي و جاوانلار ائچه‌ري گئرئب اونو اؤلموش تاپديلار و اشئيه داشي‌ييب، ارئنئن يانيندا باسديرديلار.%=C پطروس اونا ددي: "نه اوچون راضيلاشيبسينيز کي، ربّئن روحونو ائمتاحانا چکه​سئنئز؟ باخ، ارئني باسديرانلارين آياقلاري قاپيدادير، و سني ده اشئيه داشيياجاقلار."E<پطروس اونا خئطاب اتدي: "منه ده گؤروم، مولکو بو قئيمت و باهايا ساتدينيز؟" آرواد ددي: "بلي، بو قئيمته ائدي."@;yبو حادئثه​دن تقرئبن اوچ ساعات سونرا، اونون آروادي دا ائچه‌ري گئردي، آمّا اولوب-کچنلردن بئخبر ائدي.u:cو جاوانلار قالخيب، اونو کفنه بوکدولر و آپاريب باسديرديلار.Z9-حنانئيا بو سؤزلري اشئدنده يره ييخيليب، آخير نفسئني چکدي و بونون خبرئني اشئدنلرئن هاميسيني بؤيوک بئر قورخو بورودو.O8مگر ساتيلماميشدان قاباق سنئن اؤزونون ديئلدي؟ ساتيلاندان سونرا دا مگر سئنئن اؤز ائختئياريندا ديئلدي؟ نه اوچون بو عملي اوره‌يئنه سالدين؟ سن ائنسانلارا يوخ، تارييا يالان ديئبسن.»7wلاکئن پطروس ددي: "حنانئيا، نه اوچون شيطان اوره‌يئني دولدوروب کي، موقدّس روحا يالان دئيه​سن و مولکون پولوندان بئر قئسمئني ساخلاياسان؟[6/و پولون بئر قئسمئني آروادينين ريضاسي ائله اؤزو اوچون ساخلاييب، قالانيني گتئردي و حوارئلرئن آياقلاري يانينا قويدو.u5 eآمّا حنانئيا آدلي بئر کئشي آروادي سفئره ائله بئر مولک ساتدي4%مالئک اولدوغو يري ساتدي و پولونو گتئرئب حوارئلرئن آياقلارينا قويدو.?3w$قئبرئسده آنادان اولموش لاوئلي يوسئف ده کي، حوارئلر اونو بارنابا چاغيريرديلار (معناسي؛ تشوئق اوغلو)2#حوارئلرئن آياقلارينا قويوردولار؛ و هر کسه اؤز احتئياجينا گؤره پايلانيردي.1"اونلارين آرالاريندا مؤحتاج بئر آدام يوخ ائدي، اونا گؤره کي، مولکلر و اِولر صاحئبي اولانلار، اونلاري ساتيرديلار و ساتيلميش شيلرئن پولونو گتئرئبh0I!و حوارئلر بؤيوک بئر قووّتله رب عئسانين دئرئلمه‌سئنه شهادت ورئردئلر و اونلارين هاميسينين اوستونده بؤيوک بئر فيض وار ائدي.// و ائمان گتئرنلرئن جمئنئن بئر اورک و بئر جاني وار ائدي؛ هچ بئري اؤزونون اولان هچ بئر شيي اؤزونونکو بئلمئردي. چونکي هر شي اونلار اوچون هامييا عاييد ائدي. . اونلارين دوعاسيندان سونرا، اولدوقلاري ير لرزه​يه گلدي و اونلارين هاميسي موقدّس روحلا دولوب، تارينين سؤزونو جسارتله دانيشماغا باشلاديلار.>-uو الئني اوزات کي، سنئن موقدّس قولون عئسانين آدينين واسئطه‌سئله شفا، علامتلر و عجايئبلر باش ورسئن."L,و ائندي، يارب، اونلارين تهدئدلرئنه باخ و اؤز قوللارينا باغيشلا کي، سنئن سؤزونو کامئل جسارتله دانيشسينلار.+سنئن اَلئنئن، و هدفئنئن اوّلدن موقدّر اتدئيئنئن هاميسيني يرئنه يتئرسئنلر.F*دوغرودان دا سنئن موقدّس قولون عئسا مسئحئن ضئدّئنه کي، سن اونو مسح ادئبسن، هم هئرود، هم ده پونطئيوس پئلاط، قيري‌يهودئلر و ائسرايئل خالقي ائله بو شهرده بئر يره ييغيلديلار کي،Z)-دونيانين پادشاهلاري قالخيرلار، امئرلر بئربئري ائله ربّئن ضئدّئنه، و اونون مسح اتدئيئنئن ضئدّئنه مصلحتله‌شئرلر؟v(eموقدّس روحون واسئطه‌سئله اؤز قولون آتاميز داوودون آغزي ائله ددئن: «نه اوچون مئلّتلر قايناشيرلار و خالقلار باطئل فئکئرله‌شئرلر؟')بونو اشئدن زامان، اونلار بئرلئکده سسلرئني تارييا طرف قالديريب ددئلر: "هر شيه قادئر رب! گؤيو، يري، دهنزي، و بوتون اونلاردا اولانلاري يارادان سنسن کي،r&]اونلار آزاد اولاندان سونرا، اؤز يولداشلارينين يانينا گتدئلر و باش کاهئنلر و آغساقّاللارين بوتون ددئکلرئني اونلارا خبر وردئلر.g%Gاونا گؤره کي، شفا تاپميش آدامين ياشي قيرخي کچمئشدي.`$9اونلار خالق اوزوندن پطروس و يوحنّاني داها چوخ تهدئد ادندن سونرا بوراخديلار، (اونلاري جزالانديرماق اوچون بئر بهانه تاپا بئلمه‌دئلر) چونکي بوتون خالق باش ورمئش ائشه گؤره تارييا حمد ادئردي.+#Oچونکي بئز اِده بئلمه‌رئک کي، اشئتدئکلرئمئز و گؤردوکلرئمئز شيلرئن حاقّيندا دانيشماياق."")آمّا پطروس و يوحنّا جاواب ورئب اونلارا ددئلر: "سئز اؤزونوز قضاوت ادئن؛ آيا تارينين حوضوروندا، بو، صحئحدئر کي، بئز سئزدن تاريدان داها چوخ ائطاعت ادک؟-!Sو اونلاري چاغيريب امر اتدئلر کي، عئسانين آديندا اصلا نه دانيشسينلار، نه ده تعلئم ورسئنلر.w gلاکئن بو خبرئن خالق آراسيندا داها چوخ ياييلماماسينا گؤره، گلئن اونلارا ائخطار ورک کي، بو آدلا آرتيق هچ کسه بئر سؤز دانيشماسينلار."ددئلر: "بو آداملارلا نه اِدَک؟ چونکي اونلارين آچيق-آشکار بئر علامت گؤرستدئکلري بوتون اورشلئمده ياشايانلارا بلّئدئر و بونو ائنکار اده بئلمه‌رئک.*Mاونلارا امر اتدئلر کي، مئلّت شوراسيندان اشئيه چيخسينلار و اؤز آرالاريندا مصلحتله‌شئب،"=و شفا تاپميش آدامين اونلارلا دوردوغونو گؤرنده جاواب ورمه‌يه هچ بئر سؤزلري قالمادي.&E اونلار پطروس و يوحنّانين جسارتئني گؤردولر و اونلارين بِساواد و عاوام آداملار اولدوقلاريني بئلئب، تعجّوب اتدئلر و تانيديلار کي، اونلار دا عئسا ائله ائدئلر.a; و اؤزگه هچ کئمده نئجات يوخدور؛ چونکي گؤيون آلتيندا ائنسانلارا ورئلمئش آيري بئر آد يوخدور کي، اونونلا نئجات تاپا بئلک."&E عئسا او داشدير کي، سئز بنّالار اونو ردّ اتدئنئز، لاکئن او، اِله کونجون باش داشي اولدو.ta قوي سئزئن هامينيزا و بوتون ائسرايئل خالقينا معلوم اولسون کي، ناصئره​لي عئسا مسئحئن آدي ائله بو آدام صاغ-سالامات قاباغينيزدا دوروب. او کي، سئز اونو چارميخا چکدئنئز، آمّا تاري اونو اؤلولردن دئرئلتدي.-S اگر بئز بو گون ناخوش آداما ادئلن ياخشيليق و نجه شفا تاپديغي باره​ده ائستئنطاق اولونوروق،3او زامان پطروس موقدّس روحلا دولوب اونلارا ددي: "اي خالقين ريئسلري و آغساقّاللاري!8iو اونلاري اورتادا دوردوروب تفتئش ادئردئلر کي، "سئز هانسي قووّت و يا هانسي آدلا بونو ادئبسئنئز؟""4aباش کاهئن حنّا، قيافا، يحيا، ائسکندر و باش کاهئنلئک نسلئندن اولانلارين هاميسي اورادا ائدئلر.2]او گونون صاباحي، خالقين ريئسلري، آغساقّاللاري و دئن عالئملري اورشلئمده بئر يره ييغيلديلار؛>uآمّا کلامي اِشئدنلرئن بئر چوخو ائمان گتئردئلر؛ و ائمان گتئرن کئشئلرئن ساييسي تقرئبن بش مئنه چاتدي.$Aاونلاري ياخالاديلار و صاباحي گونه قدر زئندانا سالديلار؛ چونکي آرتيق آخشام اولموشدو.s_اونلار چوخ ائنجئمئشدئلر، چونکي پطروس و يوحنّا خالقا تعلئم ورئب، عئسانين واسئطه‌سئله اؤلولرئن دئرئله​جه‌يئني اعلان ادئردئلر.N پطروس و يوحنّا خالقا دانيشان واخت، کاهئنلر، معبدئن موحافئظلرئنئن ريئسي و صادوقئلر اونلارين اوستونه گلدئلر.kOتاري اوّل سئزئن اوچون اؤز اوغلونو قالديريب گؤنده‌ردي کي، سئزئن هر بئرئنئزي شر يوللارينيزدان دؤنده‌رمکله سئزه برکت ورسئن." سئز پيغمبرلرئن و او عهدئن اوغوللاريسينيز کي، تاري آتالاريميزلا باغلاييب، ائبراهئمه ددي؛ «يرئن بوتون اِل​لري سنئن نسلئنده برکت تاپاجاقلار.» !و الجه ده بوتون پيغمبرلر، سمويئل و اوندان سونرا گلنلر، بو گونلري خبر وردئلر.' Gو اله اولاجاق کي، او پيغمبره قولاق آسمايان هر کس تارينين خالقي آراسيندان محو اولاجاق.» wموسا دمئشدي؛ «رب تارينيز، قارداشلارينيزين آراسيندان سئزه منئم کئمي بئر پيغمبر قالديراجاق. هر ائشده سئزه نه دسه، اونا قولاق آسارسينيز.a ;تارينين قدئمدن بري موقدّس پيغمبرلرئنئن آغزي​ ائله ددئيي کئمي، هر شيئن تزلنه​جه‌يي واختا قدر، عئسا گرک گؤيده قالسين.i Kو سئزه تعيئن اولونان مسئحي، يعني عئساني گؤنده‌رسئن.Nاونا گؤره تؤوبه ادئن و دؤنون کي، گوناهلارينيز سئلئنسئن، اله کي، ربّئن حوضوروندان تزه​لنمه زامانلاري گلسئنgGلاکئن تاري کي، مسئحئن عذاب چکه​جه‌يئني بوتون پيغمبرلرئن آغزي​ ائله قاباقجادان خبر ورمئشدي، سؤزونو بو جور يرئنه يتئردي.5ائندي اي قارداشلار، بئلئرم کي، سئز ده ريئسلرئنئز کئمي، نادانليقدان بونو اتدئنئز.Pاونون آدينا اولان ائمان سايه​سئنده، گؤردويونوز و تانيديغينيز بو آدامي اونون آدي قووّتلندئردي؛ و اونون واسئطه‌سئله گلن ائمان هامينيزين حوضوروندا او آداما بو کامئل صاغليغي وردي.,Qو حيات ريئسئني اؤلدوردونوز؛ اونو کي، تاري اونو اؤلولردن دئرئلتدي و بونون شاهئدلري بئزئک.-سئز او موقدّس و صالح اولاني دانيب، ائسته‌دئنئز کي، بئر قاتئل سئزه باغيشلانسين.y ائبراهئمئن، ائسحاقين، و يعقوبون تاريسي، آتالاريميزين تاريسي، اؤز قولو عئسايا جلال وردي؛ اونو کي، سئز اونو تسلئم اتدئنئز و پئلاط اونون آزاد اتمه‌سئنه قرار وردئيي حالدا، سئز اونون حوضوروندا اونو داندينيز.hI پطروس بونو گؤرن واخت، خالقا خئطاب اتدي: "اي ائسرايئللي​لر، نه اوچون بونا تعجّوب ادئرسئنئز؟ و يا بئزه اله باخيرسينيز کي، گويا بئز اؤز قووّت و يا دئندارليغيميزلا اونون يرئمه‌سئنه سبب اولموشوق؟r] او آدام پطروس و يوحنّادان اَل چکمئردي. بوتون خالق حيرت ائچئنده سوليمانين ايواني ديئلن يره قاچيب، اونلارين اطرافينا ييغيلديلار.xi و تانيديلار کي، معبدئن گؤزل قاپيسيندا اوتوروب صدقه ييغان آدام بودور و اونا نه باش وردئيئني گؤرنده، حيرت و تعجّوبدن دونوب قالديلار.s~_ بوتون خالق اونو گؤردو کي، يرئيئب آتيلير و تارييا حمد ادئر.T}!و يردن سيچراييب آياغا دوردو و يرئمه‌يه باشلادي؛ و گَزئب، آتيليب-دوشوب تارييا حمد اده-اده اونلارلا معبده گئردي.%|Cو اونون صاغ الئندن توتوب اونو قالديردي. او آندا اونون آياقلاري و توپوقلاري قووّتلندي.`{9لاکئن پطروس اونا ددي: "منئم گوموش و يا قيزيليم يوخدور، آمّا منده اولاني سنه ورئرم: ناصئره​لي عئسا مسئحئن آديندا، يري!"" ~o}{zyxxw"vXtsrqp^po{nn0mIkk%jiihjgff dd@c|cba``_^^\[ZZ8YkXX WeV{UU#TSRR PP*ONMLKJJlIHGFFEEDCaBB#AA @$?>>=M<\;::;881765443B2w10D/r.-,,8+r**")2('k%$##R""=!! 7wzna'y  ~x$w (تاري اونو اوچونجو گونده دئرئلتدي و عطا اتدي کي، آچيقجا گؤرونسون.b#= 'و بئز اونون هم يهودئيه مملکتئنده، و هم اورشلئمده اتدئيي بوتون ائشلرئن شاهئدئيئک. و اونلار اونو داردان آسيب اؤلدوردولر.."U &کي، تاري نجه ناصئره​لي عئساني موقدّس روح و قووّتله مسح اتدي و او، نجه گدئب ياخشيليق ادئردي و ائبلئس طرفئندن بوتون اَزئلنلره شفا ورئردي. چونکي تاري اونونلا ائدي.g!G %سئز اؤزونوز بئلئرسئنئز کي، يحيانين اعلان اتدئيي تعمئددن سونرا، جلئلدن باشلاييب يهودئيه​نئن بوتون هر يرئنده نه باش وردي.b = $او کلام کي، او، اونو ائسرايئل اوغوللارينا گؤنده‌ردي، و هامينين ربّي اولان عئسا مسئحئن واسئطه‌سئله باريش وعظ اولوندو.w #لاکئن هر مئلّتده اوندان قورخان و دوز عمل ادن هر کس اونا مقبولدور.- "پطروس آغزيني آچيب ددي: "دوغرودان دا آنلاييرام کي، تاري طرفدارليق ادن بئري ديئل،/W !بلجه تزلئکله سنئن دالينجا گؤنده‌ردئم و سن ده نه ياخشي اتدئن کي، گلدئن! ائندي بئز هاميميز تارينين حوضوروندا بورادا حاضيريق کي، ربّئن سنه امر اتدئيي هر شيي اشئدک." ائندي يافايا آداملار گؤنده‌ر و شمعونو کي، اونا پطروس دا ديئلئر، سنئن يانينا گلمه‌يه دعوت ات. او دهنز قيراغيندا دبّاغ شمعونون اوئنده قوناقدير.»%C ددي: «کورنِلئيوس! سنئن دوعالارين اشئدئلئب و صدقه​لرئن تارينين حوضوروندا خاطيرلانيب. کورنِلئيوس ددي: "دؤرد گون بوندان قاباق اؤز اِوئمده گونون دوقّوزونجو ساعاتيندا دوعا ادئردئم. بئردن پارلاق پالتار گيمئش بئر آدام قاباغيمدا دوروب،eC بونا گؤره ده، چاغيريلديغيم زامان، هچ اعتئراض اتمه‌دن گلدئم. ائندي سوروشورام؛ نه ائش اوچون منئم داليمجا گؤنده‌ردئنئز؟""[/ و اونلارا ددي: "سئز اؤزونوز بئلئرسئنئز کي، بئر يهودئيه اؤزگه مئلّتدن اولان بئر آداملا موصاحئبتچئلئک و يا گؤروشمک جائز ديئل. لاکئن تاري منه گؤرسدئب کي، هچ آدامي ناپاک يا دا نجئس سايماييم.+ و کورنِلئيوسلا صؤحبت اِده‌رک ائچه‌ري گئردي و چوخلو آدامين ييغيلديغيني گؤردو.xi آمّا پطروس اونو قالديريب ددي: "دور، من ده آنجاق بئر ائنسانام.",Q پطروس ائچه‌ري گئرنده، کورنلئيوس پئشوازينا گلئب اونون آياقلارينا دوشدو و اونا سجده اتدي.lQ او بئري گون قيصرئيه​يه چاتيب گئردئلر. کورنِلئيوس اؤز قارداشلاريني و ياخين دوستلاريني بئر يره چاغيريب اونلاري گؤزله‌يئردي.!; بلجه پطروس اونلاري ائچه‌ري چاغيردي کي، اونا قوناق اولسونلار. او گونون صاباحي قالخيب اونلارلا گتدي و يافادا اولان قارداشلارين بعضئلري ده اونونلا گتدئلر.S اونلار دا ددئلر: "يوزباشي کورنِلئيوس کي، صالح، تاريدان قورخان، و بوتون يهودي خالقينين طرفئندن ياخشي تانينان بئر آدامدير، موقدّس بئر مله‌يئن وسئله‌سئله اونا ائلهام اولوندو کي، سنئن دالينجا گؤنده‌رئب، سني اؤز اوئنه گتئرتسئن و سنئن سؤزلرئني اشئتسئن."G پطروس آداملارين يانينا آشاغي دوشوب اونلارا ددي: "باخين، آختارديغينيز آدام منم. نه ائش اوچون گلئبسئنئز؟"")K آمّا سن دور، آشاغي اِن و هچ تردّود اتمه‌يئب اونلارلا گت. چونکي اونلاري من گؤنده‌رمئشم."#? پطروس حله رؤيا حاقّيندا دوشونوردو کي، موقدّس روح اونا ددي: "باخ، اوچ نفر سني آختارير.  و اوجا سسله سوروشوردولار کي، آيا پطروس چاغيريلان شمعون اورادا قوناقدير. 1 پطروس حله فئکرئنده بو رؤيانين نه دمک اولدوغونا تعجّوب ادئردي کي، کورنلئيوس طرفئندن گؤنده‌رئلن آداملار شمعونون اوئني سوروشوب، قاپي آغزيندا دوردولار.l Q بو اوچ دفه تکرار اولدو و جئسم تزلئکله گؤيه قالديريلدي.  گئنه ائکئنجي دفه اونا بئر سس گلدي: "تارينين پاک اتدئيئني، سن ناپاک سايما!""  لاکئن پطروس ددي: "خير، يارب! چونکي من اصلا ناپاک و نجئس بئر شي يمه​مئشم."T ! و اونا بئر سس گلدي: "پطروس، قالخ، کس و يه!""!; ائچئنده يرئن هر جور دؤرد آياقلي حيوانلاري و سورونن​لري و هاوانين قوشلاري وار ائدي.Y+ و او، گؤيون آچيلديغيني و دؤرد بوجاغيندان آسيلميش بؤيوک ملفه​يه بنزَر بئر جئسمي گؤردو کي، يرئن اوستونه اندئرئلئر.6e و آج اولوب يمک ائسته‌يئردي؛ آمّا اونلار حله يمه‌يي حاضيرلايارکن، پطروسو بئر هوشسوزلوق توتدو.H  او گونون صاباحي، اونلار يولدا شهره ياخينلاشارکن، آلتينجي ساعاتا ياخين پطروس دوعا اتمک اوچون داما چيخدي.hI و هر شيي نقل ادندن سونرا، اونلاري يافايا گؤنده‌ردي.yk اونونلا دانيشان مله‌يئن گتدئيئندن سونرا، کورنِلئيوس نؤکرلرئندن ائکئسئني و اونا دائم خئدمت ادن عسگرلردن دوروستکار بئرئني چاغيردي او شمعون آدلي بئر دابّاغين يانيندا کي، اوي دهنز قيراغيندادير، قوناقدير.""= ائندي يافايا آداملار گؤنده‌ر و شمعون آدلي بئر آدامي گتئرت کي، اونا پطروس دا ديئلئر.! کورنِلئيوس گؤزلرئني اونا زئلّه‌دي و قورخو ائله ددي: "نه‌دئر، يارب؟" ملک ده اونا ددي: "دوعالارين و صدقه​لرئن تارينين حوضورونا يتئشئب و خاطيرلانيب.eC گونون تقرئبن دوقّوزونجو ساعاتيندا ، رؤيادا آيدين تارينين بئر مله‌يئني گؤردو کي، اونون يانينا گلئب ددي: "اي کورنِلئيوس!""~' دوروستکار بئر آدام ائدي و تاري قورخوسو هم اؤزونون هم ده بوتون اِو اهلئنئن اوره‌يئنده وار ائدي. بو آدام خالقا چوخ صدقه ورئب دائم تارييا دوعا اِدَردي.}  قيصرئيه​ده ائتاليالي ديئلن فوجدان، کورنِلئيوس آدلي بئر يوز باشي وار ائدي.{|o +و پطروس چوخ گونلر يافادا شمعون آدلي بئر دابّاغين اوئنده قالدي.v{e *بو، بوتون يافادا بئلئندي و بئر چوخلاري ربّه ائمان گتئردئلر.Vz% )پطروس آروادين الئندن توتوب قالديردي و موقدّسلري و دول آروادلاري چاغيريب، اونو دئري اونلارين حوضورونا چيخارتدي.&yE (آمّا پطروس اونلارين هاميسيني اشئيه گؤنده‌ردي و دئز چؤکوب دوعا اتدي و جسده دؤنوب ددي: "طابئتا، قالخ!"" آرواد گؤزلرئني آچدي و پطروسو گؤرن واخت، قالخيب اوتوردو.x! 'پطروس قالخيب اونلارلا گتدي. گلدئيي واخت، اونو بالاخانايا آپارديلار. بوتون دول آروادلار پطروسون يانيندا دوروب آغلاييرديلار و بوتون او کؤينکلر و پالتارلاري گؤرسه‌دئردئلر کي، جيران دئرئلئيئنده اونلار اوچون تئکمئشدي.w/ &لئدّه يافايا ياخين ائدي. بلجه شاگئردلر پطروسون اورادا اولدوغونو اشئدنده، اونون يانينا ائکي نفري گؤنده‌رئب يالوارديلار کي، "يوبانمادان يانيميزا گل!"""v= %بو آرواد او گونلرده ناخوشلاييب اؤلدو و جسدئني يوياندان سونرا، بالاخانايا قويدولار.kuO $يافادا ياشايان طابئتا آدلي بئر شاگئرد وار ائدي (ترجومه​سي جيران‌​دير)؛ بو آرواد دائم ياخشيليق ادئب فاغيرلارا کؤمک ادئردي.t #لئدّه و شارون دا ياشايانلارين هاميسي اونو گؤردولر و ربّئن طرفئنه دؤندولر.6se "پطروس اونا ددي: "انئياس، عئسا مسئح سنه شفا ورئر. قالخ و ياتاغيني ييغيشدير."" او دا او آندا قالخدي.Ar{ !اورادا اِنئياس آدلي بئر نفرله راستلاشدي کي، ائفلئج اولدوغونا گؤره، سکّئز ائلدن بري ياتاقدا ياتيردي.q پطروس هر طرفي گزن واخت، لئدّه​ده ياشايان موقدّسلرئن ده يانينا گلدي.p بلجه کئلئسا، بوتون يهودئيه​ده، جلئلده و سامئره​ده آرامليق تاپيب قووّتله‌نئردي؛ ربّئن قورخوسوندا، موقدّس روحون تشوئقئنده ياشاييب چوخاليردي.Lo لاکئن قارداشلار بوندان خبردار اولدولار و اونو گؤتوروب قيصرئيه​يه گتئردئلر و اورادان طرسوسا گؤنده‌ردئلر.Dn يوناني دانيشان يهودئلر​له ده دانيشيب موباحئثه ادئردي. آمّا اونلار جهد ادئردئلر کي، اونو اؤلدورسونلر.Mm بلجه شاعول اونلارلا قالدي و اورشلئمده، باش چکدئلري هر يرده اونلارلا ائدي و ربّئن آديندا جسارتله دانيشيردي.?lw آمّا بارنابا اونو گؤتوروب، حوارئلرئن يانينا گتئردي و اونلارا نقل اتدي کي، نجه شاعول يولدا ربّي گؤروب و رب اونونلا دانيشيب و نجه دَمَشقده عئسانين آديندا جسارتله وعظ ادئب.jkM شاعول، اورشلئمه گلدئيي واخت، چاليشيردي کي، شاگئردلره قوشولسون؛ لاکئن هامي اوندان قورخوردو و شاگئرد اولدوغونا ائنانميردي.Fj لاکئن شاگئردلري گجه​ائکن اونو گؤتوروب بئر سبدده، شهر دووارينين باجاسيندان ساللاييب، آشاغي اندئردئلر.Pi آمّا اونلارين قصدي شاعولا معلوم اولدو. اونلار گجه-گوندوز شهرئن دروازالاريني گودوردولر کي، اونو اؤلدورسونلر.h# چوخ گونلر کچندن سونرا، يهودئلر بئربئرلري ائله اونو اؤلدورمک قصدئنه دوشدولر.Vg% لاکئن شاعول داها دا قووّتله‌نئب، عئسانين مسئح اولدوغونو ثوبوت اِتمَکله دَمَشقده ياشايان يهودئلري مات قويوردو.af; اشئدنلرئن هاميسي حيران قاليب ديئردئلر: "مگر بو آدام او ديئل کي، اورشلئمده بو آدي ذئکر اِدَنلري محو ادئردي و بورايا دا اونون اوچون گلئب کي، اونلاري قولوباغلي باش کاهئنلرئن يانينا آپارسين؟!""2e] شاعول درحال کنئسه​لرده عئسا حاقّيندا وعظ اتمه‌يه باشلاييب ديئردي؛ "عئسا تارينين اوغلودور."d و يمک ييئب قووّتلندي. بئر نچه گون ده دمشقده اولان شاگئردلرله قالدي.Cuآمّا ربّئن بئر مله‌يي فئلئپوسا دانيشيب ددي "دور جنوب طرفئنه، اورشلئمدن غزّه​يه گدن چؤل يولونا گت."mBSو بلجه اونلار، شهادت ورئب ربّئن کلاميني بيان ادندن سونرا، سامئره​نئن بئر چوخ کندئنده خوش خبري وعظ ادئب اورشلئمه قاييتديلار.MAآمّا شمعون جاواب ورئب ددي "منئم اوچون سئز اؤزونوز ربّه دوعا ادئن کي، ددئکلرئنئزدن هچ بئري باشيما گلمه‌سئن."x@iچونکي گؤرورم کي، آجيليق زهري ائله دولو و پئسلئک بندئنده​سن."3?_بونا گؤره بو پئسلئيئندن تؤوبه ات و ربّه دوعا ات کي، بلکه اوره‌يئنده اولان نئيّت باغيشلانسين.>/بو ائشده نه پايين وار نه ده قئسمتئن، چونکي تارينين حوضوروندا اوره‌يئن دوز ديئل.e=Cلاکئن پطروس اونا ددي "گوموشون سنئنله بئرلئکده محو اولسون! چونکي گومان اتدئن کي، تارينين عطاسينا پوللا صاحئب اولا بئلرسن."<=ددي "منه ده بو ائقتئداري ورئن کي، کئمئن اوستونه اَللرئمي قويسام، موقدّس روحو آلسين."1;[شمعون حوارئلرئن اَللرئني قويماقلا موقدّس روحون ورئلدئيئني گؤرنده، اونلارا پول تکلئف ادئب،$:Aپطروس و يوحنّا اَللرئني اونلارين اوستونه قويان زامان، اونلار موقدّس روحو آليرديلار.H9 چونکي موقدّس روح اونلارين هچ بئرئنئن اوستونه حله انمه​مئشدي، آنجاق رب عئسانين آديندا تعمئد آلميشديلار.8اونلار دا گلئب سامئره​لي​لر اوچون دوعا اتدئلر کي، موقدّس روحو آلسينلار.x7iاورشلئمده اولان حوارئلر سامئره​لي​لرئن تارينين کلاميني قبول اتدئکلرئني اشئدنده، پطروس و يوحنّاني اونلارين يانينا گؤنده‌ردئلر. 6 حتّا شمعون اؤزو ده ائمان گتئردي و تعمئد آلاندان سونرا فئلئپوسون يانيندا قالدي و باش ورن علامتلر و بؤيوک مؤجوزه​لري گؤروب دائم حيرتله‌نئردي.(5I آمّا او زامان کي، تارينين پادشاهليغي و عئسا مسئحئن آدي باره​ده ائنجئلئن خوش خبرئني وعظ اِدَن فئلئپوسا ائنانديلار، تعمئد آلديلار؛ هم کئشئلر، هم ده آروادلار.94k اونلار اونا گؤره اونا قولاق آسيرديلار کي، چوخ واختدان اونلاري اؤز جادولاري ائله حيرته سالميشدي.M3 و اونلارين هاميسي، کئچئکدن بؤيوکونه قدر، اونا قولاق آسيب ديئردئلر: "تارينين بؤيوک قودرتي ديئلن بو آدامدير."2 بو واخت شهرده شمعون آدلي بئر آدام وار ائدي کي، قاباقجادان جادوگرلئک ادئردي و سامئره خالقيني حيران ادئب، بؤيوک بئر آدام اولدوغونو ائدّئعا ادئردي.E1و او شهرده بؤيوک شادليق وار ائدي.Y0+چونکي ناپاک روحلاري اولان بئر چوخ آدامدان، روحلار اوجا سسله چيغيريب چيخيرديلار؛ چوخ ائفلئج و علئل ده شفا تاپيردي.3/_خالق فئلئپوسون گؤرستدئيي علامتلري اشئدئب گؤرنده، اونون ددئکلرئنه بئرلئکله قولاق آسيرديلار..فئلئپوس دا سامئره​نئن بئر شهرئنه گدئب، مسئحي اونلارا اعلان ادئردي.b-=بلجه داغيلانلار هر يري گزئب، کلامي وعظ ادئردئلر.?,wآمّا شاعول کئلئساني وئران ادئردي؛ اِودن اِوه گئرئردي و کئشئلر و آروادلاري سورويوب، زئندانا آتيردي.+ دوروستکار آداملار استئفاني دفن ادئب، اونون اوچون بؤيوک ياس توتدولار.N* شاعول دا استئفانين اؤلدورولمه‌سئنه راضي ائدي. او گونده اورشلئمده‌کي کئلئسانين ضئدّئنه بؤيوک بئر جفا قالخدي؛ و حوارئلردن باشقا هامي، يهودئيه و سامئره​نئن هر يانينا داغيلديلار.X))<و دئزلرئنه دوشوب اوجا سَسله باغيردي: "يارب، بو گوناهي اونلارين بوينونا قويما!"" و بونو ديئب، گؤزونو بو حياتا يومدو. (;و استئفاني داشلاديلار. استئفان دوعا ادئردي: "يارب عئسا، روحومو قبول ات!""W'':اونو شهردن قيراغا چيخارديب، داشلاديلار و شاهئدلر پالتارلاريني شاعول آدلي بئر جاوانين آياقلاري يانينا قويدولار.&!9آمّا اونلار برکدن باغيريب، قولاقلاريني توتدولار و بئرلئکده اونا يوگوردولر.%)8و ددي: "باخين، گؤيلري آچيلميش و ائنسان اوغلونو تارينين صاغيندا دورموش گؤرورم!""^$57لاکئن استئفان موقدّس روحلا دولوب گؤزلرئني گؤيه دئکدي و تارينين شؤوکتئني، و عئساني تارينين صاغ طرفئنده دورموش گؤردو.#36اونلار، بونلاري اشئدن واخت، چوخ قضبلندئلر و اونون ضئدّئنه دئشلرئني قيجيرتديلار.+"O5سئز کي، شرئعتي ملکلرئن ترتئب اتدئکلري کئمي آلدينيز، گئنه ده اونلاري رئعايت اتمه‌دئنئز."o!W4آتالارينيز پيغمبرلرئن هانسيني ائنجئتمه‌دئلر؟! اونلاري کي، او صالح اولانين گله​جه‌يئني قاباقجادان خبر ورئردئلر، اؤلدوردولر کي، سئز ده ائندي اونلارا خيانت ادنلر و اونلاري اؤلدورنلر اولوبسونوز.b =3اي بوينو يوغونلار، اورک و قولاقلاريندا ختنه اولونماميشلار! آتالاريميز کئمي، سئز ده همئشه موقدّس روحا ضئدّ چيخيرسينيز.[/2مگر بوتون بونلاري يارادان، منئم اَلئم ديئل؟!gG1گؤي منئم تختئمدئر، ير ده آياقلاريما کتئلدئر. رب ديئر؛ منه نه جور اِو دوزلده​جکسئنئز و يا منئم راحاتليغيم اوچون نه ير وار؟0آمّا حاق-تاعالا، اَل‌له تئکئلن اوده ساکئن اولماز، نجه کي، پيغمبر ده ديئر:J /لاکئن تارييا اِو تئکن سوليمان ائدي.#?.داوود تارينين نظرئنده لوطف تاپيب درخواست اتدي کي، يعقوبون تاريسينا بئر مسکن تاپسين. -آتالاريميز دا کي، او خيمه​ني قبول اتمئشدئلر، يوشعله برابر قيري‌​يهودئلرئن مولکونو ضبط ادنده اونو اورايا گتئردئلر؛ او مئلّتلري کي، تاري آتالاريميزين قاباغيندان قوودو. خيمه داوودون زامانينا کئمي اورادا قالدي.gG,چؤلده آتالاريميزين شهادت خيمه​سي وار ائدي. نجه کي، موسايا دانيشيب هئدايت اتمئشدي کي، گؤردويو نومونه​يه گؤره بئنا اتسئن."=+سئز مولوکون چاديريني دا، رومفا بوتونون اولدوزونو دا اؤزونوزله گؤتوردونوز کي، اونلارا پرستئش اده‌سئنئز. من ده سئزي بابئلدن داها او يانا کؤچورده​جه‌يم.»*M*آمّا تاري اونلاردان اوز دؤنده‌ردي و اونلاري بوراخدي کي، گؤيده​کي جئسملره پرستئش اتسئنلر. نجه کي، پيغمبرلرئن کئتابيندا يازيليب: «اي ائسرايئل اِوي، قيرخ ائل چولده کسدئيئنئز و قوربان اتدئيئنئز حيوانلاري مگر منه تقدئم ادئردئنئز؟E)او گونلرده بئر دانا دوزلتدئلر و بو بوته قوربان تقدئم اتدئلر و اؤز اَللرئنئن ائشلرئندن شادليق ادئردئلر.xi(و هارونا ددئلر: «بئزه آللاهلار دوزلت کي، قاباغيميزدا گتسئنلر. چونکي بئلمئرئک کي، بئزي مئصئردن چيخاردان بو موسانين باشينا نه گلئب.»D'و آتالاريميز ائسته‌مئردئلر کي، اوندان ائطاعت اتسئنلر. لاکئن اونو ردّ ادئب اورکلرئنده مئصئره دؤندولر.}s&بو اودور کي، چؤلده​کي جاماعات ائچئنده، آتالاريميزلا و سئنا داغيندا اونونلا دانيشان ملکله ائدي و حيات ورن احکامي آلدي کي، بئزه ورسئن.S%بو همئن موسا ائدي کي، ائسرايئل اوغوللارينا ددي: «تاري سئزه قارداشلارينيزدان منئم کئمي بئر پيغمبر قالديراجاق.»S$بو کئشي مئصئر اؤلکه​سئنده، قيرميزي دهنزده و قيرخ ائل چؤلده مؤجوزه​لر و علامتلر گؤرسدمکله اونلاري خئلاص اتدي.wg#همئن بو موسا کي، اونلار ردّ ادئب ديئردئلر «کئم سني بئزه ريئس و حاکئم تعيئن اتدي»، اله اودور کي، تاري، يانان بوتانين ائچئنده، اونا گؤرونن مله‌يئن واسئطه‌سئله، اونو هم ريئس، هم ده قورتاريجي گؤنده‌ردي.T!"دوغرودان دا کي، من مئصئرده اولان خالقيمين چکدئيي جفاسيني گؤرموشم و اونلارين ناله​لرئني اشئتمئشم و نازئل اولموشام کي، اونلاري خئلاص ادئم. ائندي گل، من سني مئصئره گؤنده‌ره​جه‌يم.»!رب اونا ددي: «آياقلاريندان چاريقلاري چيخارت، چونکي دوردوغون ير موقدّسدئر.v e «من سنئن آتالارينين تاريسي‌يام؛ ائبراهئمئن، ائسحاقين و يعقوبون تاريسي.» موسا قورخودان تئتره​يئب اورايا باخماغا جورعت اتمه‌دي. ~~}|N{Rzyyx2wwvuttsyrrsqpoo7nmmlkcjihgffedd*bb+a``y_^!]V\ZZ YWVUU5TuSRQzPON&MULLKJIHGG-F=<< ;:99!8K66354W3u29100j/Y.-,++*))(m'J&%$$#"6![ <>q"hlGf" q _ p  F[r6'بلجه، کئلئسا طرفئندن گؤنده‌رئلئب، فئنئقئيه و سامئره​دن کچنده قيري​‌​يهودئلرئن ائمانا گلمکلرئني نقل اتدئلر و قارداشلارا بؤيوک شادليق گتئردئلر.R5پولوس و بارنابا اونلارلا چوخ چکئشئب موباحئثه ادندن سونرا، بو قرار ورئلدي کي، پولوس و بارنابا و بئر نچه آيري آدام، بو مسله اوچون اورشلئمه، حوارئلرئن و آغساقّاللارين يانينا گتسئنلر.|4 sيهودئيه​دن بعضي آداملار گلئب قارداشلارا تعلئم ورئردئلر کي، "اگر موسادان قالان عادته گؤره ختنه اولماياسينيز، نئجات تاپا بئلمزسئنئز."g3Gو شاگئردلرله بئرلئکده اوزون زامان اورادا قالديلار.02Yاورايا يتئشئب کئلئساني بئر يره ييغديقلاري زامان، اونلارا نقل اتدئلر کي، تاري اونلارين واسئطه‌سئله نه‌لر اتدي و نجه ائمان قاپيسيني قيري‌يهودئلرئن اوزونه آچدي.j1Mو گمي ائله اورادان انطاکئيه​يه قاييتديلار، او يره کي، يرئنه يتئردئکلري ائش اوچون اورادا تارينين فيضئنه تاپشيريلميشديلار.h0Iو پِرجه​ده کلامي دانيشاندان سونرا آتاليايا گتدئلر.U/#و پئسئدئيه​دن کچئب پامفئلئيه​يه گلدئلر.f.Eو هر کئلئسادا اونلار اوچون آغساقّاللار تعيئن اتدئلر و اوروج آغيزلا دوعا ادئب اونلاري ائمان گتئردئکلري ربّه تاپشيرديلار.4-aو شاگئردلرئن جانلاريني قووّتلندئرئب اونلاري تشوئق ادئردئلر کي، ائماندا مؤحکم دايانسينلار و ديئردئلر کي، "بئز تارينين پادشاهليغينا چوخ اذئيّتلرله گئرمه‌لي‌يئک."l,Qو ائنجئلئن خوش خبرئني او شهره وعظ ادئب بئر چوخ آدامي شاگئرد ادندن سونرا، لئستره‌يه، ائقونئيه​يه و انطاکئيه​يه قاييتديلار.j+Mآمّا او زامان کي، شاگئردلر اونون اطرافينا ييغيلميشديلار، او دوردو و شهره گئردي. و صاباحي گون بارنابا ائله دِربه​يه گتدئلر. *لاکئن يهودئلر انطاکئيه و ائقونئيه​دن گلئب خالقي قيزيشديرديلار. اونلار دا پولوسو داشا باسيب، شهردن اشئيه سورودولر و اونو اؤلموش گومان اتدئلر.))Kو حتّا بو شيلري دئيندن سونرا دا، گوجله خالقي اونلارا قوربان تقدئم اتمکدن اَل چکدئردئلر.~(uآمّا گئنه ده اؤزونو شهادتسئز بوراخمادي. ياخشيليق اتدي و گؤيدن سئزه ياغيش و ثمره​لي مؤوسوملر ورئب اورکلرئنئزي يمک و شادليقلا دويوردو."'-او، کچمئش نسئللرده بوتون مئلّتلره ائجازه ورمئشدي کي، اؤز يوللاري ائله گتسئنلر.I& ددئلر: "کئشئلر! بونلاري نئيه ادئرسئنئز؟ بئز ده سئزئن طبئعتئنئزه بنزه​ين ائنسانلاريق. و سئزه ائنجئلئن خوش خبرئني وعظ اتدئک کي، سئز بو باطئل شيلردن دئري تاري طرفئنه دؤنه​​سئنئز؛ او تاري کي، گؤيو، يري، دهنزي، و اونلارين ائچئنده​کي هر شيي ياراتدي.R%لاکئن حوارئلر، بارنابا و پولوس، بونو اشئدن واخت، پالتارلاريني ييرتيب، خالقين اورتاسينا آتيلديلار و قيشقيريب$3 شهرئن اِشئيئنده اولان زِعوس معبدئنئن کاهئني ده شهرئن دروازاسينين يانينا اؤکوزلر و گولدسته​لر گتئردي و ائسته‌يئردي کي، خالقلا بئرلئکده قوربان کسسئن.# و بارناباني زِعوس، پولوسو دا باش ناطئق اولدوغو اوچون هِرمِس چاغيريرديلار.u"c پولوسون نه اتدئيئني گؤرَن خالق، سَسئني اوجالديب لئکايونئيا دئلئنده ديئردئلر: "آللاهلار ائنسانلار شکلئنه دؤنوب آراميزا اِنئبلر."*!M اوجا سَسله اونا ددي: "آياقلارين اوستونده دوز دايان!"" او دا يردن آتيليب يرئمه‌يه باشلادي.N  بو آدام پولوسون دانيشديغينا قولاق آسيردي. پولوس دا اونا گؤز دئکئب صاغالماغي اوچون ائماني اولدوغونو گؤرنده،(Iلئستره‌ده آياقلاري چولاق بئر آدام اوتورموشدو؛ آنادان شل دوغولموشدو و هچ يرئمه​مئشدي.nUو اورادا ائنجئلئن خوش خبرئني وعظ اتمه‌يه داوام وردئلر..Uاونلار بوندان خبردار اولوب، لئکايونيانين لئستره و دِربه شهرلرئنه و اطرافلارينا قاچديلار.wgاو زامان کي، قيري‌​يهودئلر و يهودئلر، ريئسلری ائله بئرلئکده بئر سوئي​‌​قصد حاضيرلاديلار کي، اونلاري روسواي ادئب داشلاسينلار،5cلاکئن شهرئن خالقي ائکي يره بؤلوندو؛ بعضئلري يهودئلرئن طرفئني توتموشدو، بعضئلري ده حوارئلرئن.J بلجه پولوس و بارنابا اورادا اوزون بئر مودّت قاليب، ربّئن حاقّيندا جسارتله دانيشيرديلار. رب ده اؤز فيضئنئن کلامينا شهادت ورئب، اونلارين اَلي ائله علامتلر و عجايئبلر ياراديردي.H آمّا ائمان گتئرمه‌ين يهودئلر قيري‌يهودئلري قيزيشديريب، ذهئنلرئني قارداشلارين ضئدّئنه بولانديرديلار.D و اِله اولدو کي، ائقونئيه​ده پولوس و بارنابا بئرلئکده يهودئلرئن کنئسه​لرئنه گئردئلر و اِله دانيشديلار کي، هم يهودئلردن، هم ده قيري‌يهودئلردن بئر بؤيوک خالق ائمان گتئردي.dA 4و شاگئردلر دائم شادليق و موقدّس روحلا دولوردولار.*M 3لاکئن پولوس و بارنابا آياقلارينين توزونو اونلارين ضئدّئنه سئلکئب، ائقونئيه​يه گتدئلر.@y 2آمّا يهودئلر مؤعتبر دئندار آروادلاري و شهرئن نوفوذلو آداملاريني قالديريب فئتنه ياراتديلار کي، پولوس و بارنابايا اذئيّت يتئرسئنلر. و اونلاري اؤز دئيارلاريندان قوودولار.U# 1و ربّئن کلامي بوتون او دئياردا ياييليردي.- 0قيري‌يهودئلر بو سؤزو اشئدن واخت سوئندئلر و شادليق ادئب تارينين کلاميني عئزّتله‌ندئرئردئلر؛ و ابدي حياتا تعيئن اولونانلارين هاميسي ائمان گتئردئلر.V% /چونکي رب بئزه بله امر ادئب: «سني قيري‌يهودئلر اوچون ائشيق قويدوم کي، نئجاتي يرئن او بئري باشينا قدر گتئره​سن.»""5 .لاکئن پولوس و بارنابا جسارتله دانيشيب ددئلر: "لازيم ائدي کي، تارينين کلامي اوّلجه سئزه ديئلسئن. ائندي کي، سئز اونو ردّ ادئرسئنئز و ابدي حياتا لايئق اولماديغينيزا حؤکم ادئرسئنئز، باخين، بئز ده قيري‌يهودئلر طرفئنه دؤنوروک.F -آمّا يهودئلر، جاماعاتي گؤرنده، پاخيلّيقلا دولدولار و پولوسون ددئيي سؤزلره ضئدّ دانيشيب کوفر ديئردئلر.|q ,گلن سبّت تخمئنن بوتون شهر ييغيلدي کي، تارينين کلاميني اشئتسئن.Y+ +و کنئسه​دن داغيلاندا، يهودئلردن و يهود دئنئنه دؤننلردن چوخلاري پولوس و بارنابانين دالينجا گتدئلر؛ اونلار دا بو آداملارلا دانيشيب تشوئق ادئردئلر کي، تارينين فيضئنده ثابئت قالسينلار.C  *پولوس و بارنابا اشئيه چيخان واخت، اونلار اونا يالواريرديلار کي، گلن سبّت ده اونلارا بو سؤزلر ديئلسئن. 5 )«باخين، اي تحقئر ادنلر، حيرتدن مات قالين و محو اولون؛ چونکي سئزئن گونلرئنئزده من اِله بئر ائش گؤرورَم کي، اونو بئري سئزه بيان اتسه ده، ائنانمازسينيز.»""" = (بونون اوچون دئقّت ادئن کي، پيغمبرلرئن کئتابلاريندا ديئلن سئزئن باشينيزا گلمه‌سئن:X ) 'و اونون سايه​سئنده ائمان گتئرن هر کس هر شيدن آزاد اولونور، او شيلردن کي، موسانين شرئعتئله آزاد اولا بئلمئردئنئز.4 a &بلجه، اي قارداشلار، بئلئن کي، اونون واسئطه‌سئله گوناهلارين باغيشلانماسي سئزه اعلان اولونورgG %لاکئن تارينين دئرئلتدئيي شخص چورومَکلئک گؤرمه‌دي.V% $چونکي داوود اؤز نسلئنده تارينين آماجينا خئدمت ادئب، گؤزلرئني حياتا يومدو و آتالارينا قوشولوب چورومَکلئک گؤردو.) #بونا گؤره آيري بئر يرده بونو دا ديئر: «سن موقدّسئني چورومه‌يه قويماياجاقسان.»xi "بو حقئقت کي، تاري اونو اؤلولردن دئرئلتدي و اصلا چورومه‌يه قويمادي، بله ديئلئب: «داوودون موقدّس و يقئن برکتلرئني سئزه وره​جه‌يم.»D !بو وعده​ني تاري، عئساني دئرئلتمکده اونلارين اؤولادلاري اولان بئزلر اوچون يرئنه يتئردي. نجه کي، ائکئنجي مزموردا دا يازيليب: «سن منئم اوغلومسان، بو گون من سني تؤولئد اتدئم.»{ و بئز، آتالاريميزا ورئلن وعده​نئن خوش خبرئني سئزه وعظ ادئرئک کي،  و او، چوخ گونلر عرضئنده اؤزونو اونونلا جلئلدن اورشلئمه گلنلره گؤرستدي، اله همئن او آداملارا کي، ائندي خالقين آراسيندا اونون شاهئدلري‌دئرلر.I  لاکئن تاري اونو اؤلولردن دئرئلتدي.J  و اونون باره​سئنده يازيلميش اولان بوتون شيلري يرئنه يتئرئب، اونو چارميخدان اِندئردئلر و قبئره قويدولار..U و اوندا اؤلومه لايئق بئر سبب تاپماديقلاري حالدا، پئلاطدان ائسته‌دئلر کي، اونو اؤلدورسون.7~g چونکي اورشلئمده ساکئن اولانلار و اونلارين ريئسلري نه اونو تانيديلار، نه ده هر سبّت گونو اوخونان پيغمبرلرئن يازيلاريني کي، اونو محکوم اتمکله بونلاري يرئنه يتئردئلر.]}3 قارداشلار، ائبراهئم عايئله​سئنئن اوغوللاري، و آرانيزدا اولان تاريدان قورخانلار! بو نئجات کلامي بئزه گؤنده‌رئلئب.0|Y يحيا اؤز دؤورونو تاماملايارکن ديئردي؛ «مني کئم ساييرسينيز؟ من او ديئلم. آمّا باخين، مندن سونرا بئري گلئر کي، اونون آياقلارينين چاريغيني آچماغا بله لايئق ديئلم.»"{= اونون گلمه‌سئندن قاباق، يحيا بوتون ائسرايئل خالقينا تؤوبه تعمئدئني اعلان اتمئشدي.*zM بو آدامين نسلئندن، تاري، وعده​يه گؤره، ائسرايئله بئر قورتاريجي گتئرئب کي، عئسا اولسون.dyA و اونو ردّ ادندن سونرا، داوودو اونلارا پادشاه تعيئن اتدي و اونون باره​سئنده شهادت ورئب ددي: «يسّه اوغلو داوودو اوره‌يئمه مووافئق بئر آدام تاپميشام کي، بوتون ائسته‌دئيئمي يرئنه يتئره​جک.»Qx سونرا پادشاه ائسته‌دئلر؛ تاري دا بنيامئن قبئله​سئندن قئش اوغلو شاعول آدلي بئر کئشئني قيرخ ائل اونلارا وردي.sw_ و بونلاردان سونرا سمويئل پيغمبره قدر اونلارا داورلر وردي.v- کنعان دئياريندا يدّي مئلّتي هلاک ادندن سونرا، اونلارين اؤلکه​لرئني بؤلوب اونلارا مئراث وردي کي، بونلارين هاميسي دؤرد يوز الّي ائل عرضئنده باش وردي.Ku و قيرخ ائله قدر چؤلده اونلاري دؤزدو.t# بو ائسرايئل خالقينين تاريسي آتالاريميزي سچدي و مئصئر دئياريندا قالان زامان اونلاري بؤيوک اتدي، و قالديريلميش بئر قوللا اونلاري اورادان چيخارتدي.Is  او زامان پولوس قالخدي و اَلی ائله ائشاره ادئب ددي: "اي ائسرايئلئن کئشئلري، تاريدان قورخانلار، قولاق آسين!rw شرئعت و پيغمبرلردن اوخوياندان سونرا، کنئسه ريئسلري اونلارا خبر گؤنده‌رئب ددئلر: "قارداشلار، اگر خالقا تشوئق اوچون سؤزونوز وار، ديئن."/qW اونلار پرجه​دن کچئب پئسئدئيه انطاکئيه​سئنه گلدئلر و سبّت گونو کنئسه​يه گدئب اوتوردولار.ppY پولوس و يولداشلاري دهنزه ووروب، پافوسدان پامفئلئيه‌نئن پرجه شهرئنه گلدئلر. لاکئن يوحنّا اونلاردان آيريليب اورشلئمه قاييتدي.o1 او زامان والي، نه باش وردئيئني گؤره‌نده، ربّئن تعلئمئنه مات قاليب ائمان گتئردي.n' ائندي باخ، ربّئن الي سنئن اوستونه گلئب؛ کور اولاجاقسان و موعيّن بئر واختا قدر گونشي گؤرمه‌يه​جکسن!"" او آندا اونون اوستونه بئر دومان و بئر قارانليق دوشدو و اورا-بورا سورونوب، بئرئني آختاريردي کي، الئندن توتوب آپارسين.$mA ددي: "اي سن، هر جور حئيله و حؤقّه​بازليقلا دولو آدام، سن اي ائبلئس اوغلو، سن اي بوتون صالحلئيئن دوشمني، ربّئن دوز يوللاريني اَيري اِتمکدن اَل چکميه‌جکسن؟! l9 لاکئن شاعول کي، پولوس آديندا دا تانينيردي، موقدّس روحلا دولو گؤزلرئني اونا دئکئب،Jk  آمّا جادوگر علئما (چونکي آدي بله ترجومه اولونور) اونلارا ضئدّ دوروب چاليشدي کي، والئني ائماندان آزديرسين.tja درّاکه​لي بئر آدام اولان والي سرگئيوس پولوسون يانيندا ائدي. بو آدام بارنابا و شاعولو چاغيريب، تارينين کلاميني اشئتمک ائسته‌دي.Ii  بوتون جزئره‌ني پافوسا قدر گزندن سونرا، باريشّوع آدلي يهودي بئر جادوگر و يالانچي پيغمبره راست گلدئلر کي،lhQ سالامئسه چاتديقلاري زامان، يهودئلرئن کنئسه​لرئنده تارينين کلاميني وعظ اتمه‌يه باشلاديلار. يوحنّا دا اونلارا کؤمکچي ائدي.Ig  بلجه، اونلار موقدّس روح طرفئندن گؤنده‌رئلن حالدا، سلوکئيه​يه گتدئلر و اورادان گمي ائله قئبرئسه گلدئلر.'fG او زامان اوروج توتوب دوعا ادندن سونرا، اونلارين اوستونه اَللرئني قويوب يولا سالديلار.qe[ و او زامان کي، ربّه اونلار خئدمت ادئب، اوروج توتموشدولار، موقدّس روح ددي: "تعيئن اتدئيئم ائش اوچون بارنابا و شاعولو منه آييرين."/d Y انطاکئيه​ده اولان کئلئسادا بعضي پيغمبرلر و موعلّئملر وار ائدي؛ بارنابا، و نئگر چاغيريلان شمعون، کرنِيلي لوکئيوس، تِترارخ هئرودون سود قارداشي ماناعِن، و شاعول.dcA بارنابا و شاعول خئدمتلرئني يرئنه يتئرندن سونرا، مرقوس چاغيريلان يوحنّاني دا اؤزلری ائله گؤتوروب اورشلئمدن قاييتديلار.Vb% لاکئن تارينين کلامي ووسعت آليب ياييليردي.Ea او آندا ربّئن بئر مله‌يي هئرودو ووردو، چونکي عئزّتي تارييا ورمه‌دي و قوردلار طرفئندن ييئلئب جان وردي.s`_ و خالق قيشقيريردي: "بو ائنسان سسي يوخ، بئر آللاه سسي​دئر!""L_ تعيئن اولونموش گونده، هئرود سلطنت پالتاريني گيئب، تخت اوستونده اَيلَشدي و اونلارا خئطاب اتمه‌يه باشلادي.^ هئرود صور و صيدون اهالئسئنه قضبلنمئشدي؛ اونلار دا سؤزو بئر اِدئب يانينا گلدئلر و پادشاهين فرّاشباشيسي بلاستوسو اؤز طرفلرئنه چکئب صولح ائسته‌يئردئلر، چونکي اونلارين مملکتي پادشاهين مملکتئندن ارزاق آليردي. ]9 هئرود پطروسو آختاريب تاپماياندا کشئکچئلري ائستئنطاق اتدي و امر وردي کي، اونلار اعدام اولونسونلار. اؤزو ده يهودئيه​دن قيصرئيه​يه گدئب، اورادا قاليردي.!\; سحر آچيلاندا عسگرلر آراسيندا بؤيوک بئر ولوله وار ائدي کي، گؤره​سن پطروسا نه اولدو.w[g لاکئن پطروس اونلارا الي ائله ائشاره اتدي کي، ساکئت اولسونلار. سونرا ربّئن اونو زئنداندان نجه چيخارتديغيني اونلارا نقل ادئب ددي: "بونلاري يعقوب و قارداشلارا خبر ورئن."" و اورادان چيخيب آيري بئر يره گتدي.Z# آمّا پطروس دؤيمه‌يه داوام وردي و آچديقلاري زامان، اونو گؤروب حيرته دوشدولر.`Y9 آمّا اونلار اونا ددئلر: "دلي اولوبسان!"" لاکئن قيز تأکئد ادئردي کي، بله​دئر. اونلار دا ديئردئلر: "بو اونون مله‌يي‌دئر.";Xo و پطروسون سسئني تانيياندا، شادليقدان قاپيني آچمادان ائچه‌ري قاچيب خبر وردي کي، پطروس قاپيدادير.W کوچه قاپيني دؤين واخت، رودا آدلي خئدمتچي بئر قيز جاواب ورمه‌يه گلدي.bV= بونو باشا دوشدويو زامان، مرقوس چاغيريلان يوحنّانين آناسي مريمئن اوئنه گتدي. بئر چوخلاري اورادا ييغيليب دوعا ادئردئلر.U7 پطروس اؤزونه گلدئيي واخت ددي: "ائندي دوغرودان بئلئرم کي، رب مله‌يئني گؤنده‌رئب، مني هئرودون اَلئندن و يهود خالقينين بوتون گؤزله‌دئکلرئندن قورتارسين."LT بئرئنجي و ائکئنجي کشئکچئني کچندن سونرا، شهره چيخان دمئر قاپينين يانينا يتئشدئلر کي، اؤزو-اؤزوندن اونلارا آچيلدي. اونلار چيخيب بئر کوچه​ني کچدئلر و بئر آندا ملک اوندان آيريلدي.jSM پطروس اشئيه چيخيب اونون دالينجا گتمه‌يه داوام وردي. بئلمئردي کي، مله‌يئن اتدئکلري دوغرودور. اله دوشونوردو کي، يوخو گؤرور.DR ملک اونا ددي: "قورشاغيني باغلا، باشماغيني دا گِي!"" او دا بله اتدي. و ملک اونا ددي: "عباني گي و داليمجا گل.",QQ قفلتن ربّئن بئر مله‌يي ظاهئر اولدو و حوجره​ني بئر نور ائشيقلانديردي. ملک پطروسون بؤيرونه ووروب اونو اوياتدي و ددي: "تز دور!"" و زنجئرلر پطروسون اَللرئندن دوشدو.KP و اِله همئن گجه کي، هئرود اونو خالقين حوضورونا چيخارداجاق ائدي، پطروس ائکي زنجئرله باغلانميش ائکي عسگرئن آراسيندا ياتيردي. کشئکچئلر ده قاپي آغزيندا زئندانين کشئيئني چکئردئلر.FO بلجه پطروس زئنداندا ساخلانيردي، لاکئن کئلئسا طرفئندن تارينين حوضورونا اونون اوچون دائم دوعا ادئلئردي.wNg هئرود پطروسو توتدوراندان سونرا، اونو زئندانا سالدي و دؤرد نفردن عئبارت دؤرد دسته عسگره تحوئل وردي کي، اونون کشئيئني چکسئنلر و ائسته‌يئردي کي، پاسخا بايراميندان سونرا اونو خالقين حوضورونا چيخارتسين.WM' و يهودئلرئن بو ائشدن خوشلانديغيني گؤره‌نده، داوام ورئب پطروسو دا توتدوردو. او واخت فطئر بايرامينين گونلري ائدي.`L9 و يوحنّانين قارداشي يعقوبو قيلينجلا اؤلدورتدو.(K K اله بو زاماندا هئرود پادشاه اَل قالديردي کي، کئلئسايا عاييد اولان بعضئلرئني ائنجئتسئن.J1 و بونا عمل ادئب، کؤمه‌يي بارنابا و شاعولون اَلي ائله آغساقّاللارا گؤنده‌ردئلر.OI و شاگئردلر قرار وردئلر کي، هر بئري گوجو چاتديغينا قدر، يهودئيه​ده ياشايان قارداشلارينا کؤمک گؤنده‌رسئنلر.&HE و اونلاردان آقابوس آدلي بئري دوروب موقدّس روحون واسئطه​‌سئله بئلدئردي کي، بوتون روم دونياسينا بؤيوک بئر قحطي گله​جک. و بو کلودئيوسون دؤورانيندا باش وردي.gGG او گونلرده اورشلئمدن انطاکئيه​يه پيغمبرلر گلدئلر.F3 و تاپديغي زامان اونو انطاکئيه​يه گتئردي. و بئر ائل تامام کئلئسا ائله قاليب چوخ آداما تعلئم وردئلر و شاگئردلر ائلک دفه انطاکئيه​ده مسئحي چاغيريلديلار.\E1 و بارنابا شاعولو آختارماق اوچون طرسوسا گتدي؛!D; چونکي او، ياخشي بئر آدام، و موقدّس روح و ائمانلا دولو ائدي و چوخ آدام ربّه گتئرئلدي.jCM بارنابا دا گلدي و تارينين فيضئنه شاهئد اولان زامان سوئندي و هاميني تشوئق اتدي کي، ربّه اورکدن باغلي اولوب صادئق قالسينلار؛]B3 اونلارين حاقّيندا اولان خبر اورشلئمده‌کي کئلئسانين قولاغينا چاتدي. اونلار دا بارناباني انطاکئيه​يه گؤنده‌ردئلر.~Au و ربّئن اَلي اونلارلا ائدي و چوخ آدام ائمان گتئرئب ربّه دؤندولر. @  آمّا اونلارين ائچئنده قئبرئس و کرنِيلي اولان بعضئلر وار ائدي کي، انطاکئيه​يه گلئب يونانئلرله ده دانيشديلار و رب عئساني اونلارا وعظ اتدئلر.@?y بلجه، استئفانين اؤلوموندن سونرا باشلانان اذئيّتلر سببئندن، داغيلميش اولانلار فئنئقئيه، قئبرئس و انطاکئيه​يه قدر گدئب تارينين کلاميني يهودئلردن باشقا هچ کسه دمه‌دئلر.>- اونلار بو سؤزلري اشئدندن سونرا، ساکئت اولدولار و تاريني عئزّتله‌ندئرئب ديئردئلر: "بله اولسا، تاري قيري‌​يهودئلره ده حيات گتئرن تؤوبه​ني عطا ادئب."=  ائندي اگر تاري اونلارا دا همن عطاني وردي کي، بئزه ده رب عئسا مسئحه ائمان گتئردئيئمئز زامان عطا اتمئشدي، من کئمم کي، تارييا مانع اولا بئلم؟!""Y<+ و ربّئن سؤزونو خاطيرلاديم کي، نجه دئيردي: «يحيا سو ائله تعمئد وردي، لاکئن سئز موقدّس روحلا تعمئد اولوناجاقسينيز.»E; و من دانيشماغا باشلاياندا، موقدّس روح اونلارين اوستونه نازئل اولدو، نجه کي، باشلانيشدا بئزه اولموشدو.':G او سنه سؤزلر دانيشار کي، اونلارلا سن نئجات تاپارسان؛ هم سن، و هم سنئن بوتون اِو اهلئن.»t9a او دا بئزه نقل اتدي کي، نجه اوئنده دوران مله‌يي گؤردو کي، اونا ديئر: «يافايا آدام گؤنده‌ر و پطروس چاغيريلان شمعونو بورايا گتئرت.W8' موقدّس روح منه ددي کي، هچ تردّود اتمه‌دن اونلارلا گدئم. بو آلتي قارداش دا منئمله گتدئلر و او آدامين اوئنه گئردئک.67e و باخ، او آندا قيصرئيه​دن منئم يانيما گؤنده‌رئلن اوچ آدام، قالديغيم اوئن قاباغيندا دوردولار.b6= و بو اوچ دفه تکرار اولدو و هر شي گئنه گؤيه چکئلدي.5/ سس ائکئنجي دفه گؤيدن منه خئطاب اتدي: «تارينين پاک اتدئيئني سن آرتيق نجئس سايما.»4/ آمّا من ددئم: «اصلا، يارب، چونکي نجئس يا دا ناپاک بئر شي آغزيما اصلا گئرمه‌يئب.»m3S بئر سس ده اشئتدئم کي، منه ديئردي: «قالخ پطروس، کس و يه.»t2a اونون ائچئنه گؤزومو دئکئب دئقّتله باخيرديم و يرئن دؤرد آياقلي حيوانلاريني، وحشي حيوانلاريني، سوروننلري و گؤي قوشلاريني گؤردوم.)1K "من يافا شهرئنده دوعا ادئردئم. هوشدان گتدئيئم حالدا بئر رؤيا گؤردوم؛ دؤرد گوشه​سئندن آسيلميش بؤيوک ملفه​يه بنزر بئر جئسئم گؤيدن اندئرئلدي و يانيما قدر گلدي.c0? پطروس دا باشلاييب ترتئبله اونلارا نقل اتدي و ددي:/ و ديئردئلر: "سن ختنه اولونمايان آداملارين يانينا گتدئن و اونلارلا يمک يدئن."~.u و پطروس اورشلئمه گلنده، ختنه اولونانلار اوندان ائراد توتدولار،K-  يهودئيه وئلايتئنده اولان حوارئلر و قارداشلار اشئتدئلر کي، قيري‌​يهودئلر ده تارينين کلاميني قبول ادئبلر.],3 0و اونلارا امر اتدي کي، عئسا مسئحئن آديندا تعمئد آلسينلار. سونرا پطروسدان خاهئش اتدئلر کي، بئر نچه گون اورادا قالسين.%+C /"بئزئم کئمي موقدّس روحو آلان بو آداملارا کئم سويو ردّ اده بئلر کي، تعمئد آلماسينلار؟""?*w .چونکي اونلارين قرئب دئللرده دانيشديقلاريني و تاريني مدح اتدئکلرئني اشئدئردئلر. او زامان پطروس ددي:w)g -و پطروسلا گلمئش ختنه اولونان ائمانلي​لارين هاميسيني حيرت باسدي، چونکي موقدّس روحون عطاسي قيري‌يهودئلرئن اوستونه ده تؤکولموشدو.2(] ,پطروس بو سؤزلري حله دانيشيردي کي، موقدّس روح کلامي اشئدنلرئن هاميسينين اوستونه نازئل اولدو.y'k +بوتون پيغمبرلر اونون حاقّيندا شهادت ورئرلر کي، اونا ائمان گتئرن هر کس اونون آدينين واسئطه​‌سئله گوناهلارين باغيشلانماسيني آلير."j&M *و بئزه امر اتدي کي، خالقا اعلان ادئب شهادت ورک کي، بو، اله همن اودور کي، تاري طرفئندن دئرئلره و اؤلولره حاکئم تعيئن اولونوب. %  )نه کي، هامي آداملارا، آمّا قاباقدان تاري طرفئندن سچئلمئش شاهئدلره، يعني بئزه کي، اونون اؤلولردن دئرئلمه‌سئندن سونرا، اونونلا ييئب ائچدئک. ~}}{zzyxww/vuu(tsGrr;qpnlm9kkjpihgiff#e\ddcDb>a`__^]\[ZZ_YfXXkWsVEUTS|R+QP O MLLK]JqIHGGFEIDlCC@BAA@o?o=<qبو زامان اَپولّوس آدلي بئر يهودي کي، اصلي ائسکندرئيه​لي و بلاغت صاحئبي ائدي، اِفِسوسا گلدي. اَپولّوس موقدّس يازيلاري ياخشي بئلئردي.=اورادا بئر مودّت قالاندان سونرا، پولوس يولا چيخدي و ترتئبله قالاتئيا و فئرئجئيه دئياريندان کچئب شاگئردلرئن هاميسيني قووّتله‌ندئرئردي.<قيصرئيه​يه يتئشنده گدئب کئلئسا ائله سالاملاشدي و سونرا انطاکئيه​يه اندي.R;و اونلارلا وئداعلاشيب ددي: "اگر تاري ائسته‌سه، گئنه سئزئن يانينيزا گله‌رم."" و گمی ائله اِفِسوسدان يولا دوشدو.v:eو اوندان بئر آز داها چوخ قالماسيني ائسته‌ينده راضي اولماديI9 اِفِسوسا چاتديقلاري زامان، پولوس اونلاري اورادا بوراخدي و اؤزو کنئسه​يه گئرئب يهودئلرله موباحئثه اتدي.r8]پولوس بئر چوخ گونلر اورادا قالاندان سونرا، قارداشلاردان آيريلدي و گمی ائله سورئيه​يه گتدي. پرئسکئلا و اکئلا دا اونونلا ائدئلر. نذري اولدوغو اوچون، پولوس کنخرئيه‌ده باشينين توکلرئني قيرخديرميشدي.7اونلارين هاميسي کنئسه ريئسي «سوستنسي» توتدولار و محکمه​نئن قاباغيندا دؤيمه‌يه باشلاديلار. قالئيو بونلارين هچ بئرئسئنئن قيدئنده ديئلدي.D6و اونلاري محکمه​دن اشئيه سالدي._57آمّا اگر سؤزلر، آدلار و اؤز شرئعتئنئز باره​ده​دئر، اؤزونوز اونلاري حلّ ادئن. من بله شيلره حاکئم اولماق ائسته‌مئرم.")4Kپولوس آغزيني آچماق ائسته‌ينده، قالئيو يهودئلره ددي: "اگر بئر حاقسيزليق و يا آغير بئر جئنايت مسله​سي اولسايدي، اي يهودئلر، منه منطئقي اولاردي کي، سئزي دؤزوم.31 ددئلر: "بو کئشي آداملاري قانع ادئر کي، شرئعته ضئدّ شکئلده تاريني پرستئش اتسئنلر."l2Q آمّا قالئيو اَخايئه والئسي ائکن، يهودئلر ائتّئفاق باغلاييب، پولوسون ضئدّئنه قالخديلار و اونو محکمه تختئنئن قاباغينا چکئب،31_ پولوس دا بئر ائل آلتي آي اورادا ساکئن اولوب، تارينين کلاميني اونلارين آراسيندا تعلئم ورئردي.+0O چونکي من سنئنله‌يم و سنه هچ کس توخونماياجاق، اونا گؤره کي، بو شهرده چوخلو آداملاريم وار.,/Q بئر گجه رب بئر رؤيا واسئطه‌​‌سئله پولوسا ددي: "آرتيق قورخما! آنجاق دانيش و ساکئت قالما. "".{کنئسه ريئسي کرئسپوس بوتون اِو اهلي ائله​ ربّه ائمان گتئردئلر و قورئنتلي​لردن بئر چوخو، بونو اشئدن واخت، ائمان گتئرئب تعمئد آليرديلار.X-)و اورادان چيخيب تاريني پرستئش ادن «تئتئيوس يوستوس» آدلي بئر آدامين اوئنه گتدي. اونون اِوي کنئسه​يه بئتئشئک ائدي.E,او زامان کي، اونلار موقاوئمت گؤرسه‌دئب کوفر ددئلر، پولوس پالتاريني سئلکئب اونلارا ددي: "قانينيز اؤز بوينونوزا اولسون! من تمئزم! بوندان بله قيري‌​يهودئلرئن يانينا گده‌رم."|+qلاکئن سئلاس و تئموتاعوس مقدونئيّه​دن گلندن سونرا، پولوس اؤزونو تامامن کلاما وقف ادئب يهودئلره عئسانين مسئح اولدوغونو شهادت ورئردي.!*;و هر سبّت گونو کنئسه​ده موباحئثه ادئب، يهودئلري و يونانئلري قانديرماغا چاليشيردي.3)_و همن صنت صاحئبي اولدوغوندان اونلارلا قالدي و ائشله‌يئردئلر. اونلارين صنتي چاديرچيليق ائدي.(اورادا پونطوس اهلي اَکئلا آدلي يهودي بئر آداما راست گلدي کي، آروادي «پرئسکئلا» ائله برابر ائتاليادان تزه گلمئشدئلر؛ چونکي کلودئيوس بوتون يهودئلره امر اتمئشدي کي، رومدان چيخسينلار. پولوس اونلارين يانينا گلديf' Gبو شيلردن سونرا، پولوس آتِني ترک ادئب قورئنته گتدي.2&]"لاکئن بعضي آداملار اونا قوشولوب ائمان گتئردئلر؛ بونلارين آراسيندا آريوپاگوسلو «دئونئسئوس» و «دامارئس» آدلي بئر آرواد و اونلارلا برابر اؤزگه آداملار دا وار ائدي.K%!بلجه پولوس اونلارين آراسيندان گتدي.]$3 اؤلولردن دئرئلمه‌يي اشئدنده، بعضئلري مسخره ادئب گولدولر، آمّا قالانلاري ددئلر: "بو باره​ده گئنه سنه قولاق آساريق."7#gچونکي اِله بئر گون تعيئن ادئب کي، او گون سچدئيي آدامين واسئطه‌سئله دونياني صالحلئکده موحاکئمه اده​جک. و اونو اؤلولردن دئرئلتدئيي ائله بوتون ائنسانلارا ثوبوت اتدي."<"qدمه‌لي، تاري جهالت زامانلارينا گؤز يوموب، ائندي هر يرده ائنسانلارا اعلان ادئر کي، تؤوبه اتسئنلر."!=بلجه، تارينين نسئلي اولدوغوموزا گؤره، گرک بله دوشونمه‌يک کي، ائلاهي وارليق، ائنسانين صنت و تخيّولو ائله شکئل تاپان قيزيلا، گوموشه، يا دا داشا بنزه​يئر.a ;چونکي دئرئلئيئمئز، حرکتئمئز و وارليغيميز اوندادير، نجه کي، شاعئرلرئنئزدن بعضئلري ده ديئبلر: «بئز ده اونون نسئلئيئک.».Uتاريني آختارسينلار و بلکه ده ال سورته‌-سورته تاپسينلار، گرچي او، هچ بئرئمئزدن اوزاق ديئل.7gاو، بوتون مئلّتلرئن ائنسانلاريني، بئر نفردن ياراتدي کي، بوتون ير اوزونده ياشاسينلار و ائره​لئدن اونلارين واختلاريني و ياشاديقلاري يرلرئن سرحدلرئني تعيئن اتدي کي،ائنسان اَللري ائله ده اونا خئدمت اولونا بئلمز، گرچي اونون هچ شيه احتئياجي يوخدور، چونکي هامييا حياتي، نفسي، و بوتون شيلري ورن او، اؤزودور.wgاو تاريني کي، دونياني و ائچئنده اولان بوتون شيلري ياراديب. و گؤيون و يرئن ربّي اولدوغوندان اَل​له تئکئلمئش معبدلرده ساکئن اولماز.lQچونکي کچرکن، سئزئن نه‌لري پرستئش اتدئکلرئنئزي آراشديرديم و بئر قوربانگاها دا راست گلدئم کي، اوستونده بله يازيلميشدي: «نامعلوم بئر تارييا.» من سئزه، بئلمه‌يه‌رک پرستئش اتدئيئنئزي اعلان ادئرم.$Aپولوس آريوپاگوسون اورتاسيندا دوروب ددي: "آتن کئشئلري! من سئزي هر جهتدن دئندار گؤرورم.yk(بوتون آتِنلي‌لر و اورادا ياشايان اجنبئلر واختلاريني آنجاق بونونلا کچئردئردئلر کي، يا تزه بئر شي دسئنلر و يا تزه بئر شي اشئتسئنلر.)I چونکي بئزئم قولاقلاريميزا بعضي قرئبه شيلر اشئتدئرئرسن. ائندي بو شيلرئن نه اولدوغونو بئلمک ائسته‌يئرئک."Dو اونو توتدولار و آريوپاگوس ائجلاسينا گتئرئب ديئردئلر: "اولار بئلک تبلئغ اتدئيئن بو تزه تعلئم نه‌دئر؟^5اپئکوري و ائستوئست فئلوسوفلاردان بعضئلري ده اونونلا موباحئثه اتدئلر. بئر نچه​سي ديئردئلر: "بو بوشبوغاز نه دمک ائسته‌يئر؟" اؤزگه​لري ده ديئردئلر: "اجنبي آللاهلاري تبلئغ ادن بئر آداما بنزه‌يئر."" چونکي پولوس اونلارا عئساني و اؤلولردن دئرئلمه‌ني وعظ ادئردي.^5بله کي، کنئسه​ده يهودئلرله، تاريدان قورخانلارلا، هر گون ده بازار ميدانيندا راستلاشديغي آداملارلا موباحئثه ادئردي.1پولوس آتنده اونلاري گؤزله‌ين واخت، بوتلرله دولو بو شهري گؤروب روحونو کدر باسدي.#?پولوسو موشايئعت ادنلر، اونو آتنه قدر گتئردئلر و پولوسدان سئلاس و تئموتاعوس اوچون امر آلاندان سونرا کي، تزلئکله اونون يانينا گلسئنلر، اورادان آيريلديلار.J او زامان قارداشلار، پولوسو درحال يولا سالديلار کي، دهنزه طرف گتسئن. لاکئن سئلاس و تئموتاعوس اورادا قالدي. آمّا تسالونئکده​کي يهودئلر پولوسون بئرئيه‌ده ده تارينين کلاميني اعلان اتدئيئني بئلکدئکده، اورايا دا گلدئلر و خالقي تحرئک ادئب قيزيشديرديلار.+ بلجه اونلاردان بئر چوخو بئر عئدّه مؤعتبر يوناني کئشي و آروادلا ائمان گتئردئلر.6e بونلار تسالونئکده​ اولانلاردان داها نجئب ائدئلر، چونکي کلامي بؤيوک شؤوقله قبول ادئب هر گون موقدّس يازيلاري آراشديريرديلار کي، بو شيلرئن دوغرو اولدوغونو گؤرسونلر.gG قارداشلار درحال گجه ائله پولوس و سئلاسي بئرئيه‌يه گؤنده‌ردئلر. اورايا چاتديقلاري زامان، يهودئلرئن کنئسه​لرئنه گتدئلر.| q و ياسون و او بئرئلردن ضمانت آلاندان سونرا، اونلاري بوراخديلار.| qو بونلارا قولاق آسان جاماعاتي و شهرئن ريئسلرئني قيزيشديرديلارZ -ياسون اونلاري اوئنه قوناق آپاريب و هاميسي قيصرئن فرمانلارينا ضئدّ دوروب ديئرلر کي، عئسا آدلي آيري بئر پادشاه وار." -لاکئن اونلاري تاپمايان زامان، ياسون و بعضي قارداشلاري شهرئن ريئسلري يانينا سورويوب قيشقيريرديلار: "دونياني آلت-اوست ادن بو آداملار بورايا دا گلئبلر. )آمّا يهودئلر پاخيلّيق ادئب بازار خالقيندان بعضي ياراماز آداملاري اؤزلرئله گؤتوردولر و قالاباليق ادئب شهرده ائغتئشاش ياراتديلار. و ياسونون اوئنه هوجوم ادئب ائسته‌دئلر کي، پولوس و سئلاسي خالقين حوضورونا چيخارتسينلار.اونلاردان بعضئلري قانع اولوب پولوس و سئلاسا قوشولدولار، هم ده تاريدان قورخان يوناني‌لرئن بؤيوک بئر قئسمي و بئر عئدّه آدلي-سانلي آروادلار.{oمسئحئن عذاب چکئب اؤلولردن دئرئلدئيئنئن لازيم اولدوغونو آچيقلادي و ثوبوت ادئب ددي: "سئزه اعلان اتدئيئم بو عئسا، موعود اولان مسئحدئر."Nپولوس نجه کي، عادتي ائدي، يهودئلرئن يانينا گتدي و اوچ سبّت اونلارلا موقدّس يازيلار حاقّيندا موباحئثه ادئب،$ Cآمفئپولئس و آپولّونئيادان کچئب تسالونئکه گلدئلر کي، اورادا يهودي بئر کنئسه وار ائدي.U#(اونلار دا زئنداندان چيخديقدا، لئدئيه‌نين اوئنه گتدئلر و قارداشلاري گؤروب اونلاري تشوئق اتدئلر و يولا دوشدولر.A{'و گلئب اونلارا يالوارديلار و اشئيه چيخارداندان سونرا، اونلارا ائلتئماس اتدئلر کي، شهري ترک اتسئنلر.=s&موحافئظلر بو سؤزلري باش حاکئملره خبر وردئلر. اونلارين روم وطنداشلاري اولدوغونو اشئدنده قورخدولار3_%آمّا پولوس اونلارا ددي: «روم وطنداشلاري اولدوغوموز حالدا، بئزي موحاکئمه اتمه‌دن بوتون خالقين قاباغيندا دؤيوب زئندانا آتيبلار؛ ائندي ده مگر بئزي گئزلئجه بوراخماق ائسته‌يئرلر؟! يوخ، اولماز! قوي اؤزلري گلئب بئزي اشئيه چيخارتسينلار.»{o$زئندانبان بو سؤزلري پولوسا خبر ورئب ددي: "باش حاکئملر آدام گؤنده‌رئبلر کي، سئزي آزاد اتسئنلر. بونا گؤره، ائندي چيخين و سالامات گدئن."&E#سحر آچيلاندا، باش حاکئملر موحافئظلرئني گؤنده‌ردئلر کي، دسئنلر: "او آداملاري آزاد ات."E~"و اونلاري اؤز اِوئنه گتئرئب سوفره سالدي و تارييا ائمان گتئردئيئندن، بوتون اِو اهلي ائله شادليق اتدئلر.^}5!زئندانبان، گجه​نئن همن ساعاتيندا اونلاري گؤتوروب يارالاريني يودو و بوتون اِوئنده​کئلر​له برابر درحال تعمئد آلدي.u|c و ربّئن سؤزونو اونا و اِوئنده​کئلرئن هاميسينا دانيشديلار.{اونلار دا ددئلر: "ربّ عئسايا ائمان گتئر، نئجات تاپارسان؛ سن و اِوئن اهلي!""zو اونلاري اشئيه چيخارديب ددي: "آغالار! نئجات تاپماق اوچون نه اِتمه‌لي​يم؟""Xy)زئندانبان ائشيق ائسته‌يئب تله‌سئک ائچه‌ري گئردي. قورخودان لرزه​يه دوشوب، پولوس و سئلاسين قاباغيندا يره دوشدو.4xaلاکئن پولوس اوجا سسله قيشقيريب ددي: "اؤزونه هچ بئر زئيان يتئرمه، چونکي بئز هاميميز بوراداييق."w{زئندانبان اويانيب، زئندانين قاپيلاريني آچيلميش گؤره‌نده قيلينجيني چکدي و محبوسلاري قاچميش گومان ادئب ائسته‌دي کي، اؤزونو اؤلدورسون.ivKبئردن اله بؤيوک بئر زلزله اولدو کي، زئندانين بونؤوره​لري اسئردي. او آندا بوتون قاپيلار آچيلدي و هامينين زنجئرلري تؤکولدو.huIلاکئن گجه ياريسينا ياخين پولوس و سئلاس دوعا ادئب، تارييا حمد نغمه​لري اوخويوردولار. محبوسلار دا اونلارا قولاق آسيرديلار.Gtاو دا، بله بئر امري آلديغيندان، اونلاري زئندانين ائچه‌ري بؤلمه​سئنه آتيب، آياقلاريني کونده​يه ووردو.=ssو اونلارا چوخ ضربه ووراندان سونرا، زئندانا آتيب زئندانبانا امر وردئلر کي، اونلاري دئقّتله گودسون.grGخالق دا اونلارين ضئدّئنه قالخدي و باش حاکئملر امر اتدئلر کي، اونلارين پالتارلاريني اَيئنلرئندن ييرتيب، دينکله دؤيسونلر.5 لاکئن بئز ده اونلار کئمي بونا ائنانيريق کي، رب عئسانين فيضي​ ائله نئجات تاپيريق."u=c ائندي نئيه تاريني ائمتاحانا چکئب، او يوغو شاگئردلرئن بوينونا قويورسونوز کي، نه آتالاريميز، نه ده اؤزوموز اونو داشييا بئلئردئک؟!D< و بئزئمله اونلارين آراسيندا هچ بئر فرق قويماييب، اونلارين اورکلرئني ده ائمان واسئطه‌سئله تمئزله‌دي.?;wو اورکلري بئلن تاري، بئزه وردئيي کئمي، اونلارا دا موقدّس روحو ورمکله گؤرستدي کي، اونلاري قبول ادئب.r:]و چوخ موباحئثه​دن سونرا، پطروس آياغا قالخيب اونلارا ددي: "قارداشلار! سئز بئلئرسئنئز کي، تاري، اوّلکي گونلردن بونو سچدي کي، قيري‌​يهودئلر ائنجئلئن خوش خبرئني منئم آغزيمدان اشئدئب ائمان گتئرسئنلر.9/حوارئلر و آغساقّاللار بئر يره ييغيلديلار کي، بو مسله​يه بئر تدبئر قازانسينلار.,8Qآمّا فرئسئلر فئرقه​سئندن اولان بعضي ائمانلي​لار قالخيب ددئلر: "بو اونلارا لازيمدير کي، ختنه اولسونلار و تاپشيريلسينلار کي، موسانين شرئعتئني رئعايت اتسئنلر."7اورشلئمه چاتديقلاري زامان کئلئسا، حوارئلر و آغساقّاللار طرفئندن قبول اولوندولار و تارينين اونلارين واسئطه‌سئله اتدئيي بوتون شيلري خبر وردئلر. xM~M}||l{]{ z-xwwvhtt>sprjqpoo,nm lkji}hgNfAedcb~a`h_^]]B[[ZZ&XWW!V TT5RQQ9POO5NILL JJ/I[HGG2EDDSCBAA@A?7>=<<$;:99K8]765433g21D0/G..,- ,+*)(+'')%$""! ,J=K70QpLJ9 C S , /Y$x%QCمئن​باشي امر اتدي کي، پولوسو قالايا آپارسينلار و ديئردي کي، پولوس قامچي ائله ائستئنطاق اولونسون کي، گؤرسون اونون حاقّيندا بله قيشقيرمالارين سببي نه‌دئر.~Puاونلار باغيريب، عبالاريني آتديلار. هاوايا توز سووورماقدا ائکن،jOMپولوسا بو سؤزه قدر قولاق آسديلار و سونرا قيشقير-باغير ساليب ددئلر: "بله بئر آدامي ير اوزوندن محو ات، چونکي او ياشامالي ديئل."N'ربّ منه ددي: «گت، من سني اوزاغا، قيري​‌​يهودئلرئن يانينا گؤنده‌ره​جه‌يم.»wMgو سنئن شاهئدئن استئفانين قاني تؤکولدويو زامان، من ده اورادا بونو تصدئق ادئب دورموشدوم و اونو اؤلدورنلرئن عبالاريني ساخلاييرديم.»QLددئم: «يارب، اونلار اؤزلري ده بئلئرلر کي، من کنئسه​دن کنئسه​يه گدئب سنه ائمان گتئرنلري حبس اِدئب دؤيه‌ردئم.SKو ربّي گؤردوم کي، منه ديئر: «تَلَس! تز اورشلئمدن چيخ، چونکي سنئن منئم حاقّيمداکي شهادتئني قبول اتمه‌يه​جکلر.»Jاورشلئمه قاييديب معبدده دوعا اتدئيئم زامان، بئر وجد حالينا دوشدوم$IAائندي نه اوچون يوباديرسان؟ قالخ، تعمئد آل و اونون آديني چاغيريب اؤز گوناهلاريني يو.» H9چونکي سن بوتون آداملارا، گؤردويون و اشئتدئکلرئن باره​ده اونون شاهئدي اولاجاقسان.xGiاو منه ددي: «آتالاريميزين تاريسي سني تعيئن ادئب کي، اونون ائراده​سئني بئله​سن و او صالح اولاني گؤره​سن و آغزيندان کلام اشئده​سن.,FQ يانيما گلدي و دايانيب ددي: «شاعول قارداش، گؤزلرئن گؤرسون!» من ده اِله او آندا اونا باخديم.>Eu شرئعتي رئعايت ادن حنانئيا آدلي بئر آدام کي، اورادا ياشايان بوتون يهودئلر آراسيندا اعتئبارلي ائدي،.DU او ائشيغين جلاسيندان کور اولدوغوما گؤره، يانيمدا اولانلار اللرئمدن توتوب دمشقه گتئردئلر.kCO ددئم: «يارب، من نه اتمه‌لئيم؟» و ربّ منه ددي: «دور و دمشقه گت. اتمه‌يئن اوچون بوتون تعيئن اولونانلار، اورادا سنه ديئله​جک.»#B? منئمله اولانلار يقئن کي، ائشيغي گؤردولر، لاکئن منئمله دانيشانين سسئني آنلاماديلار.A7جاواب وردئم: «سن کئمسن، يارب؟» او دا منه ددي: «من عذاب وردئيئن ناصئره​لي عئسايام.»%@Cيره ييخيلديم و بئر سس اشئتدئم کي، منه ديئر: «شاعول، شاعول، نه اوچون منه عذاب ورئرسن؟!»>?uگون اورتاچاغي يولدا گدنده، دمشقه ياخين، قفلتن گؤيدن بؤيوک بئر ائشيق بوتون اطرافيمي ائشيقلانديردي.>نجه کي، باش کاهئن و شورانين بوتون آغساقّاللاري بونو تصدئق اده بئلرلر. حتّا اونلاردان قارداشلارا مکتوبلار آلديم و و دمشقه طرف يولا دوشدوم کي، اورادا اولانلاري دا توتوب اورشلئمه گتئرئم کي، جزالاريني آلسينلار.@=yمن بو «طرئقت» اهلئنه اؤلوم درجه​سئنه کئمي عذاب ورئب، کئشئلر و آرودالاري باغلاييب زئندانا سالارديم.'<G"من کئلئکئيانين طرسوس شهرئنده آنادان اولموش بئر يهودئيم، لاکئن بو شهرده، قامالايئلئن آياقلاري آلتيندا، اجدالاريميزين شرئعتئنه گؤره جئدّي بئر شکئلده بؤيوموشم و تارييا قيرتلي بئر آدام ائدئم دا، نجه کي، بو گون سئز هامينيزسينيز.L;اونلار اونون عئبراني دئلئنده اونلارا خئطاب اتدئيئني اشئدنده، داها آرتيق ساکئت اولدولار. پولوس داوام اتدي:: {"قارداشلار و آتالار، ائندي سئزه وره​جه‌يئم مودافئعه​ني اشئدئن."97(مئن​باشي اونا ائجازه وردئکده، پولوس پئلّه​لر اوستونده دوروب الي ائله خالقا ائشاره اتدي و بؤيوک بئر سوکوت دوشنده، اونلارا عئبراني دئلئنده دانيشيب ددي:\81'پولوس ددي: "من طرسوسلو بئر يهودئيم، کئلئکئيانين موهوم بئر شهرئندن. سنه يالواريرام، ائجازه ور کي، خالقا بئر دانيشيم."Z7-&مگر سن او مئصئرلي ديئلسن کي، بئر مودّت قاباق آداملاري قئيام اوچون قيزيشديريب، دؤرد مئن عوصيانچيني کؤشنه آپاردي؟!""`69%قالايا گئره​جکلرئنده پولوس مئن​باشييا ددي: "اولار سنه بئر شي دئيم؟" مئن​باشي سوروشدو: "مگر سن يوناني دئلئني بئلئرسن؟5y$چونکي خالقين ائزدئحامي آرخادان گلئب، باغيريردي: "اؤلدورون اونو!""4)#پولوس پئلّه​کنده ائکن، خالقين زوراکيليغيندان عسگرلر اونو آپارمالي اولدولار.3"ائزدئحام ائچئندن هره بئر شي باغيريردي و ولوله اوزوندن مئن​باشي دوغرو معلومات آلا بئلمئردي. اونا گؤره ده امر اتدي کي، پولوسو قالايا آپارسينلار.m2S!او واخت مئن​باشي ياخينلاشدي و پولوسو توتوب امر اتدي کي، اونو بئر جوت زنجئره باغلاسينلار. و سوروشوردو کي، او کئمدئر و نه ادئب.1  مئنباشي دا او آندا عسگرلري و يوزباشيلاري گؤتوروب اونلارين اوستونه جومدو. اونلار مئن​باشي و عسگرلري گؤرن زامان، پولوسو دؤيمکدن دايانديلار.]03اونلار پولوسو اؤلدورمه‌يه چاليشارکن، روم قوشونون مئن​باشيسينا خبر چاتدي کي، بوتون اورشلئم ائغتئشاش ائچئنده​دئر.k/Oبوتون شهر حرکته گلدي و خالق هر طرفدن قاچيب ييغيلدي. و پولوسو توتوب معبددن اشئيه سورودولر و او آندا معبدئن قاپيلاري باغلاندي.q.[چونکي بوندان ائره​لي اِفِسوسلو تروفئموسو شهرده اونونلا بئرلئکده گؤرموشدولر و اله گومان ادئردئلر کي، پولوس اونو معبده گتئرئب.-yچيغيريرديلار: "اي ائسرايئللي​لر، کؤمک ادئن! بو، او آدامدير کي، خالقيميزين، شرئعتئن و بو يرئن ضئدّئنه هر يرده ائنسانلارا تعلئم ورئر. بوندان علاوه، حتّا يوناني‌لري ده معبده گتئرئب و بو موقدّس يري نجئس ادئب."z,mاو يدّي گون باشا چاتديقدا ائکن، آسئيا ايالتئندن اولان يهودئلر پولوسو معبدده گؤروب، بوتون جاماعاتي قيزيشديرديلار و اونو ياخالاييب،+او زامان پولوس بو آداملاري گؤتوردو و صاباحيسي گون اونلارلا بئر يرده اؤزونو تطهئر اتدي و معبده گئرئب طهارت گونلرئنئن نه واخت باشا چاتديغيني و اونلارين هر بئري اوچون نه زامان قوربان تقدئم اده​جه‌يئني بئلدئردي.*}آمّا ائمان گتئرن قيري​‌​يهودئلر باره​ده، بئز قرارا گلئب يازديق کي، اونلار آنجاق گرک بوتلره تقدئم اولونموش اَتلردن، قاندان، بوغولموش حيوانلارين اتئندن و جئنسي عئفّتسئزلئکدن اؤزلرئني اوزاق ساخلاسينلار."{)oاونلاري گؤتور و اونلارلا بئر يرده اؤزونو تطهئر ات و اونلارين باشلاريني قيرخماق خرجئني سن ور. بلجه، هامي بئلر کي، سنئن حاقّيندا اشئتدئکلرئنئن اساسي يوخدور و سن اؤزون ده شرئعتي رئعايت اتمکده داوام ورئرسن.(اونا گؤره سنه نه دِسَک، اونو اِت؛ آراميزدا نذري اولان دؤرد نفر وار.v'eائندي نه اولاجاق؟ چونکي سنئن گلدئيئني يقئن کي، اشئده​جکلر.j&Mو سنئن حاقّيندا اشئدئبلر کي، سن قيري‌يهودئلر آراسيندا ياشايان بوتون يهودئلره تعلئم ورئرسن کي، موسادان مورتد اولسونلار و ديئرسن کي، نه اوشاقلاريني ختنه اتسئنلر، نه ده عادتلرئمئزه عمل اتسئنلر.0%Yاونلار، بونلاري اشئدن زامان، تارييا حمد اتدئلر و اونا ددئلر: "قارداش، گؤرورسن کي، يهودئلر آراسيندا نچه مئن نفر ائمان گتئرئب؛ هاميسي دا شرئعت اوچون قيرتلي‌دئرلر.$اونلارلا سالاملاشاندان سونرا، پولوس موفصّل اونلارا نقل اتدي کي، تاري اونون خئدمتي واسئطه‌سئله قيري‌​يهودئلر آراسيندا نه‌لر اتمئشدئر.+#Oاو گونون صاباحي، پولوس بئزئمله يعقوبون يانينا گتدي؛ بوتون آغساقّاللار دا اورادا ائدئلر.~"uاورشلئمه چاتديغيميز زامان قارداشلار بئزي شادليقلا قبول اتدئلر.!1قيصرئيه​دن بعضي شاگئردلر ده بئزئمله گلئب، بئزي مناسون آدلي قئبرئسلي قدئم شاگئردلردن بئرئنئن يانينا آپارديلار کي، اونون يانيندا قوناق قالاجاق ائدئک.u cبو گونلردن سونرا، بئز حاضيرلاشيب اورشلئمه طرف يولا چيخديق.3پولوس قانع اولماديقدا، بئز آرتيق ساکئت قالئب ددئک: "قوي ربّئن ائراده​سي اولسون!""=s لاکئن پولوس جاواب وردي: "نه ادئرسئنئز؟ نه اوچون آغلاييب اوره‌يئمي سينديريرسينيز؟ من ربّ عئسانين آدي يولوندا نه ائنکي باغلانماغا، اورشلئمده حتّا اؤلمه‌يه بله حاضيرام."6e بو سؤزلري اشئتدئيئمئز زامان، بئز و اورادا ياشايانلار پولوسا يالوارديق کي، اورشلئمه گتمه‌سئن. و بئزئم يانيميزا گلئب پولوسون قورشاغيني گؤتوروب اؤز اللرئني و آياقلاريني باغلادي و ددي: "موقدّس روح بله ديئر: اورشلئمده‌​کي يهودئلر بو قورشاق صاحئبئني بلجه باغلاييب، قيري​‌يهودئلرئن الئنه تسلئم اده​جکلر." اورادا بئر نچه گون قالاندان سونرا، يهودئيه​دن آقابوس آدلي بئر پيغمبر گلدي.iK اونون باکئره دؤرد قيزي وار ائدي کي، نبئلئک ادئردئلر.lQاو گونون صاباحي اورادان آيريليب، قيصرئيه​يه گلدئک و «يدّئلر»دن بئري اولان موبشّئر فئلئپوسون اِوئنه گئرئب، اونونلا قالديق.Oبئز صوردان دهنز يولونو باشا چاتديريب، پِتولومائسه گلدئک و قارداشلارلا سالاملاشيب، اونلارلا بئر گون قالديق.dAسونرا گمئيه مئندئک. اونلار دا اولرئنه قاييتديلار.}sبو گونلري کچئردندن سونرا، اورادان آيريليب يولا دوشدوک و اونلارين هاميسي، آروادلاري و اوشاقلاري​ ائله، بئزي شهرئن اشئيئنه قدر يولا سالديلار. و ساحئلده دئز چؤکوب، دوعا اتدئک و بئربئرئمئز​له وئداعلاشديق.U#شاگئردلري تاپيب، اورادا يدّي گون قالديق. اونلار موقدّس روح طرفئندن پولوسا ديئردئلر کي، اورشلئمه آياق قويماسين.iKقئبرئسي گؤردويوموز زامان، اونو سولدا قويوب، سورئيه​يه طرف گتدئک و صوردا اِندئک؛ چونکي گمي اورادا يوکونو بوشالداجاق ائدي.veو فئنئقئيه​يه گدن بئر گمي تاپديق و اونا مئنئب دهنزه چيخديق.P اونلاردان آيريليب، دهنز يولو ائله چيخديغيميز زامان، بئرباش کوسا، صاباحيسي رودسه، اورادان دا پاتارايا گلدئک.r]&اونلاري لاپ چوخ قمگئن ادن، اونون ددئيي بو سؤزلر ائدي کي، آرتيق اونون اوزونو گؤرمه‌يه​جکلر. سونرا اونو گمئيه قدر يولا سالديلار.%اونلار دا اوجا سَسله آغلاديلار و پولوسو قوجاقلاييب، دالبادال اؤپوردولر. $بونلاري دئيندن سونرا، پولوس دئز چؤکوب، اونلارين هاميسي ائله دوعا اتدي.>u#اتدئيئم هر شيده سئزه گؤرستدئم کي، بو جور زحمت چکمکله گرک ضعئفلره کؤمک اده​سئنئز و ربّ عئسانين سؤزونو خاطيرلايين کي، او اؤزو ددي: «ورمه​يئن آلماقدان داها چوخ برکتي وار.»4 a"اؤزونوز بئلئرسئنئز کي، منئم بو اَللرئم اؤز احتئياجلاريما و منئمله اولان آداملارا خئدمت ادئب. }!هچ کئمئن گوموشونه، و يا قيزيلينا، يا دا پالتارينا گؤز دئکمه​مئشم.  ائندي سئزي تارييا و اونون فيضئنئن کلامينا تاپشيريرام کي، قادئردئر سئزي بئنا اتسئن و تقدئس اِدئلمئشلرئن هاميسي آراسيندا سئزه مئراث ورسئن.S بونا گؤره آييق اولون. خاطيرلايين کي، اوچ ائل گجه-گوندوز گؤز ياشلاري ائله هر بئرئنئزه نصئحت ورمکدن ال چکمه‌دئم.N اؤز آرانيزدان دا آداملار چيخاجاقلار کي، شاگئردلري داللارينجا چکئب آزديرماق اوچون ترسه سؤزلر دانيشاجاقلار.,Qبئلئرم کي، من گدندن سونرا، ييرتيجي قوردلار آرانيزا گله​جکلر و سورويه رحم اتمه‌يه​جکلر.1[اؤزونوزه و بوتون سورويه گؤز-قولاق اولون. موقدّس روح سئزي او سورونون ائچئنده ناظئر تعيئن ادئب کي، اؤز قاني باهاسينا آلديغي تارينين کئلئساسينا چوبانليق اده​سئنئز.|qچونکي تارينين بوتون ائراده​سئني سئزه بيان اتمکدن چکئنمه‌دئم."=اونا گؤره ده، بو گونکي گونده سئزه شهادت ورئرم کي، بوتون ائنسانلارين قانيندان تمئزم.pYائندي، باخين، بئلئرم کي، آرانيزدا تارينين پادشاهليغيني وعظ اتدئيئم سئزلردن هچ بئرئنئز، منئم اوزومو آرتيق گؤرمه‌يه​جکسئنئز.>uلاکئن من حياتيمي هچ بئر جهتدن اؤزومه عزئز توتمورام. يتر کي، دؤورومو باشا چاتديريم و ربّ عئسادان آلديغيم خئدمتي، يعني تاري فيضئنئن خوش خبرئني جئدّي بئر شکئلده شهادت ورئم.+آنجاق هر شهرده موقدّس روح منه شهادت ورئر کي، مني زنجئرلر و موصئبتلر گؤزله‌يئر.3_ائندي، باخين، موقدّس روحدا باغلانيب اورشلئمه گدئرم و اورادا باشيما نه گله​جه‌يئني بئلمئرم.Nهم يهودئلره و هم يونانئلره جئدّي شهادت وردئم کي، تارييا تؤوبه اتسئنلر و ربّئمئز عئسا مسئحه ائمان گتئرسئنلر.Oنجه سئزه فايدالي اولان هچ بئر شيي بيان اتمکدن چکئنمه‌دئم؛ ائستر آچيقجا تعلئم ورمک اولسون، ائستر اِودن اِوه.D~بوتون تواضؤع، گؤز ياشلاري، و يهودئلرئن سوئي‌​قصدلری ائله باشيما گلن ائمتاحانلارلا ربّه خئدمت اتدئم.}يانينا گلدئکلري زامان اونلارا ددي: "سئز اؤزونوز بئلئرسئنئز کي، آسئيا ايالتئنه آياق قويدوغوم ائلک گوندن بري، سئزئنله بوتون واختي نجه کچئرتمئشم؛.|Uپولوس مئلئتوسدان اِفِسوسا آدام گؤنده‌رئب، کئلئسانين آغساقّاللاريني يانينا چاغيرتديردي.{پولوس قصد اتمئشدي کي، گمي ائله اِفِسوسون يانيندان کچسئن. چونکي ائسته‌مئردي کي، آسئيا ايالتئنده واخت ائتئرمک مجبورئيّتئنده قالسين. پولوس تَله‌سئردي کي، اگر مومکون اولسا، پنطئکاست گونونده اورشلئمده اولسون.gzGاورادان گمي ائله يولا دوشوب صاباحيسي خئيوسون موقابئلئنه يتئشدئک. بئر گون سونرا ساموسدان کچئب صاباحيسي دا مئلئتوسا گلدئک. yآسوسدا بئزه قوشولاندان سونرا، اونو گمئيه گؤتوروب، مئتئله‌نه‌يه گلدئک.lxQ لاکئن بئز قاباقجا گمئيه گدئب آسوسا طرف يولا دوشدوک کي، پولوسو اورادان گؤتورَک. چونکي بله قرار ورمئشدي کي، اؤزو پئيادا گتسئن.}ws اونلار جاوان اوغلاني دئري آپارديلار و حدسئز تسلّي تاپميشديلار.6ve و گئنه يوخاري چيخدي و چؤرک بؤلوب يئيندن سونرا، سحره قدر اونلارلا صؤحبت اتدي و سونرا يولا دوشدو.]u3 آمّا پولوس آشاغي انئب، اونون اوستونه دوشدو و اونو قوجاقلاييب ددي: "ناراحات اولمايين، چونکي اونون جاني ائچئنده​دئر."Zt- «اوتئخوس» آدلي بئر جاوان پنجره​ده حرکتسئز اوتوروب، اونو آغير يوخو باسميشدي. پولوس سؤزونو اوزاتديقجا، يوخو اوتئخوسا قاليب گلدي و اوچونجو مرتبه​دن آشاغي ييخيلدي و يردن اؤلو گؤتورولدو.]s3ييغيلديغيميز بالاخانادا چوخلو چيراق يانيردي.orWهفته​نئن بئرئنجي گونونده، او زامان کي، چؤرک بؤلمک اوچون بئر يره ييغيلميشديق، پولوس صاباحي گون يولا دوشمک نئيّتئنده اولدوغوندان، اونلارا صؤحبت اتمه‌يه باشلادي و گجه ياريسينا قدر سؤزونو اوزاتدي.qبئز ده فطئر بايرامينين گونلرئندن سونرا، فئلئپئدن گمي ائله يولا دوشدوک و بش گون عرضئنده تِروآسا، اونلارين يانينا چاتديق و اورادا يدّي گون قالديق.rp]لاکئن بونلار قاباقجا گدئب، بئزي تِروآسدا گؤزله​يئردئلر.Goاونونلا «پئرهوس» اوغلو بئرئيه​لي «سوپاتِر»، تسالونئکلي​لردن «اَرئسترخوس» و «سِکوندوس»، دِربه​لي «غايوس» و «تئموتاعوس» و آسئيالي «تئخئکوس» و «تَروفئموس» همراه اولدولار.>nuو اوچ آي اورادا قالدي و گمي ائله سورئيه​يه گتمک قصدئنده اولاندا، يهودئلر اونون ضئدّئنه سوئي‌​قصد حاضيرلاديلار. اونا گؤره ده قرار وردي کي، مقدونئيّه يولوندان قاييتسين.m)و او دئيارلاردان کچئب ائمانلي​لاري چوخلو تشوئق ادندن سونرا يونانئستانا گلدي.rl _ولوله ساکئت اولاندان سونرا، پولوس شاگئردلري چاغيردي و اونلاري تشوئق ادندن سونرا وئداعلاشيب، مقدونئيّه​يه گتمه‌يه يولا دوشدو.>kw)و بونو ديئب، ائجلاسي داغيتدي.Aj{(چونکي بو گونکي حادئثه اوزوندن بو خطرده​يئک کي، ائغتئشاشين سببي اولماديغي اوچون، قئيام ائتّئهامي بئزه باغلانسين و بو ييغيناقدان اؤتري جاواب ورمه‌يه قادئر اولماياجاغيق." i 'لاکئن اگر اؤزگه بئر شي دالينجاسينيز، بو، قانوني ائجلاسدا حلّ اولونار.h&بلجه، اگر دئمئترئيوس و اونونلا اولان صنتکارلارين کئمسه‌دن شئکايتي وارسا، هم محکمه ائجلاسلاري وار، هم ده حاکئملر. قوي بئربئرئندن شئکايت اتسئنلر.=gs%چونکي سئز بو آداملاري بورايا گتئرئبسئنئز کي، نه معبدي قارت ادئبلر، نه ده ائلاهه​مئزه کوفر ديئبلر.9fk$ائندي کي، بونلاري هچ کس ائنکار اده​بئلمز، سئز گرک ساکئت اولوب تله‌سئک بئر ائش گؤرمه‌يه​سئنئز.#e?#آمّا شهرئن کاتئبي خالقي ساکئت ادئب ددي: "اِفِسوسلولار! کئم بئلمئر کي، اِفِسوسلولارين شهري عظمتلي ائلاهه آرتِمئسئن و گؤيدن دوشموش تئمثالين موحافئظي‌دئر؟!idK"لاکئن اونون يهودي اولدوغونو بئلدئکده، هامي بئر سَسله ائکي ساعاتا ياخين باغيريرديلار: "بؤيوکدور اِفِسوسلولارين آرتِمئسي!""Rc!يهودئلر ائسکندري ائره​لي سوردوکلري اوچون، جاماعات ائچئندن بعضئلري حادئثه​ني ائسکندره باغلاديلار. ائسکندر اَلي ائله ائشاره ادئب، ائسته‌يئردي کي، جاماعاتا مودافئعه نئطقي اتسئن.\b1 بو آرادا هره بئر شي باغيريردي؛ چونکي جاماعاتي ائغتئشاش بوروموشدو و اکثرئيّتي بئلمئردي کي، نه‌دن اؤتري ييغيليبلار.ayآسئيا ايالتئنئن ريئسلرئندن بعضئلري ده اونون دوستلاري اولدوغوندان، اونا خبر گؤنده‌رئب يالوارديلار کي، تاماشا ميدانينا آياق قويماسين.`{پولوس خالقين ائچئنه گئرمک ائسته‌ينده، شاگئردلر اونو قويماديلار._ و شهر ائغتئشاشلا دولدو و بئرلئکده تاماشا ميدانينا طرف قاچيب، پولوسلا مقدونئيّه​دن سفره چيخان يولداشلار «غايوس» و ارئسترخوسو ياخالاديلار.<^qاونلار، بونو اشئدن زامان، چوخ قضبلندئلر و قيشقيريب ديئردئلر: "بؤيوکدور اِفِسوسلولارين آرتِمئسي!""i]Kو خطر آنجاق صنتئمئزئن اعتئباردان دوشمه‌سئنده ديئل، بوندادير دا کي، بؤيوک ائلاهه آرتِمئسئن معبدي اهمئيّتدن دوشسون و بو ائلاهه‌نئن عظمتي کي، اونو بوتون آسئيا و دونيا پرستئش ادئر، يوخا چيخسين."z\mو گؤروب اشئدئرسئنئز کي، بو پولوس، نه​ائنکي اِفِسوسدا، حتّا تقرئبن بوتون آسئيا ايالتئنده، بئر چوخ آدامي قانع ادئب و يولدان چيخارديب. و ائنسان اَلي ائله دوزه‌لن تاريلارين اصلا تاريلار اولماديغيني ديئر.7[gبونلاري و آيري بله صنتکارلاري ييغيب ددي: "جنابلار، بئلئرسئنئز کي، رئفاهيميز بو صنته باغلي‌دير.[Z/چونکي «دئمئترئيوس» آدلي بئر زرگر کي، «آرتِمئس» معبدئنئن تئمثاللاريني دوزله‌دئردي و صنتکارلارا چوخ ائش گتئرئردي؛oYWاو واختلاردا طرئقت اوزوندن بؤيوک بئر ائغتئشاش باش وردي.pXYو اونا خئدمت ادنلردن ائکئسئني يعني تئموتاعوس و اِراستوسو مقدونئيّه​يه گؤنده‌رئب، اؤزو بئر مودّت داها آسئيا ايالتئنده قالدي.'WGبو شيلر باش ورندن سونرا، پولوس موقدّس روحدا قرار وردي کي، مقدونئيّه و اَخايئه‌دن کچئب، اورشلئمه گتسئن. و ديئردي: "اورادا اولدوقدان سونرا، رومو دا گرک گؤروم."gVGبلجه ربّئن کلامي قودرتله ياييليب، نوفوذ قازانيردي.JU جادوگرلئک ادنلردن بئر چوخو کئتابلاريني بئر يرده گتئرئب، هامينين گؤزو قاباغيندا يانديرديلار. کئتابلارين دَيَرئني حسابلاييب گؤردولر کي، اونلارين دَيَري الّي‌مئن دئرهم اولور.T!ائمان گتئرنلردن بئر چوخو دا گلئردئلر و اعتئراف ادئب، عمللرئني نقل ادئردئلر.fSEبو حادئثه اِفِسوسدا ياشايان بوتون يهودئلره و يونانئلره معلوم اولدو و هاميني قورخو بورودو و ربّ عئسانين آدي موعظّم اولدو.R{و ائچئنده پئس روح اولان آدام، اونلارين اوستونه يوگوردو و اونلارين هاميسيني توتوب باسدي، اِله کي، اونلار لوت و يارالي او اِودن قاچديلار.IQ لاکئن پئس روح اونلارا جاواب ورئب ددي: "عئساني تاني‌ييرام، پولوس حاقّيندا دا بئلئرم. لاکئن سئز کئمسئنئز؟"" Pبونو ادنلر «اِسکئوا» آدلي بئر يهودي باش کاهئنئن يدّي اوغوللاري ائدئلر.O# لاکئن بعضي يهودي اؤوسونچولار دا وار ائدي کي، اورايا-بورايا گدئب چاليشيرديلار کي، پئس روحلارا توتولموش آداملارين اوستونه رب عئسانين آديني اوخوسونلار و ديئردئلر: "پولوسون وعظ اتدئيي عئسانين آدي​ ائله سئزه امر ادئرئک."N/ اله کي، حتّا اونون بدنئندن دستماللار و يا بِل‌باغي‌لار گؤتورولوب، ناخوشلارين اوستونه قويولوردو و ناخوشلوق اونلاردان گدئردي، پئس روحلار دا چيخيردي.lMQ تاري پولوسون اَللري ائله عجايئب مؤجوزه​لر ياراديردي.TL! بو، ائکي ائل داوام اتدي و آسئيا ايالتئنده ياشايانلارين هاميسي، هم يهودي، هم ده يوناني، ربّئن کلاميني اشئتدئلر.WK' آمّا او زامان کي، بعضئلري داش اورَکلي و ناموطئع اولوب جاماعاتين حوضوروندا طرئقتي پئسله‌دئلر، پولوس دا اونلاري ترک اتدي و شاگئردلري آييريب «تئرانوس» مکتبئنده هر گون موباحئثه ادئردي.[J/پولوس کنئسه​يه گئرئب، اوچ آي جسارتله دانيشيردي و تارينين پادشاهليغي حاقّيندا موباحئثه ادئب، اونلاري قانع ادئردي.LIاونلار تخمئنن اون‌ائکي کئشي ائدئلر. H و پولوس اَللرئني اونلارين اوستونه قوياندا، موقدّس روح اونلارين اوستونه نازئل اولدو و قرئب دئللر​له دانيشماغا و نبئلئک اتمه‌يه باشلاديلار.sG_بونو اشئدن واخت، اونلار ربّ عئسانين آديندا تعمئد آلديلار.UF#پولوس ددي: "يحيا تؤوبه تعمئدي ائله تعمئد ورئب خالقا ديئردي کي، اؤزوندن سونرا گلنه ائمان گتئرسئنلر، يعني عئسايا." Eپولوس ددي: "بس نه‌يه اساسن تعمئد اولوندونوز؟" ددئلر: "يحيانين تعمئدئنه."{Doو اونلارا ددي: "آيا ائمان گتئردئيئنئز زامان موقدّس روحو آلدينيز؟" اونلار اونا ددئلر: "خير، موقدّس روحون اولدوغونو بله اشئتمه​مئشئک!"".C Wاَپولّوس قورئنتده ائکن، پولوس يوخاري اؤلکه​لري کچئب اِفِسوسا گلدي و بئر نچه شاگئرد تاپدي. ~}}8|Y{Hyxx-vv\uxssRrqonmmclmjj*i=gg(edcbaaaP`=_^]A\\[IZrYXX$VVU TBSR|QPOO#NM@L?KKIIHMG,F DCBA@@H?>=<;:987l5443#2H10;/.u-Q++5)(T'C%% $/#("1!s DS:E-   I ! JjUqp.XUچتئنلئکله اوندان کچئب «گؤزل بندرلر» ديئلن بئر يره چاتديق کي، لاسيا شهري بو يره ياخين ائدي.|Wqبئر نچه گون ياواش سورعتله گتدئک و گوجله قنئدوسون يانينا يتئشدئک. يل بئزي ياخين گتمه‌يه قويماديغيندان، سالمونا طرفئندن کرئته سوردوک.V/اورادا يوز باشي، ائتاليايا گدن بئر ائسکندرئيه گمئسي تاپدي و بئزي اونا مئندئردي.U#دهنزي کئلئکئيا و پامفئلئيه‌نئن ساحئلئندن کچئب لئسئيانين مئرا شهرئنه گلدئک.%TCاورادان يولا دوشدوک و کوله‌يئن اوزوموزه طرف اسدئيئندن قئبرئسئن پناهي آلتيندا کچدئک.Sاو گونون صاباحي صيدونا چاتديق. جولئيوس پولوسا ائلتئفات گؤرسه‌دئب اونا ائجازه وردي کي، دوستلارينين يانينا گتسئن و اونلار بئر آز اونا يتئشسئنلر.R'آسئيا ايالتئنئن ساحئلئنده​کي يرلري گزمه‌لي اولان بئر اَدِرمئت گمئسئنه مئنئب، دهنزه چيخديق. مقدونئيه​دن تسالونئکلي اَرئسترخوس دا بئز​ئمله ائدي. Q گمی ائله ائتاليايا گتمه‌يئمئز قرار ورئلدئکده، پولوس و بئر نچه اؤزگه محبوسلاري ائمپاراطور فوجونون جولئيوس آدلي بئر يوزباشيسينا تحوئل وردئلر..PU و اَغرئپا فِستوسا ددي: "بو آدام اگر قيصرئن محکمه​سئني طلب اتمه‌سيدي، آزاد اولا بئله‌ردي."ROو بئر يانا چکئلدئکلري زامان، بئربئرلری ائله دانيشيب ديئردئلر: "بو آدام اؤلومه، و يا حبسه لايئق بئر ائش گؤرمور."~Nuپادشاه قالخدي. والي، برنئکي و اونلارلا اوتورانلار دا قالخديلار.Mپولوس دا اونا ددي: "آز يا چوخ، تاريدان ائستردئم کي، آنجاق سن يوخ، بو گون مني اشئدنلرئن هاميسي، منئم کئمي اولسايديلار، بو زنجئرلردن باشقا."L+اغرئپا پولوسا جاواب وردي: "آز بئر زاماندا مني مسئحي اولماغا بله قانع اده​جکسن."Kپادشاه اغرئپا، آيا سن پيغمبرلره ائنانيرسان؟ بئلئرم کي، ائنانيرسان."5Jcچونکي پادشاهين دا بو شيلردن خبري وار و يقئنلئکله اونا خئطاب ادئرم. آرخايينام کي، بونلارين هچ بئري اونون نظرئندن قاچماز، چونکي بو ائش خلوت بئر گوشه​ده باش ورمه‌يئب.CIآمّا پولوس ددي: "عالئجناب فِستوس، عاغيليم باشيمدان چيخماييب، آنجاق حقئقت و عاغيلا سيغان سؤزلري ديئرم.H}پولوس اؤز دئفاعسيندا حله بو سؤزو ديئردي کي، فِستوس اوجا سَسله ددي: "پولوس، عاغيلين باشيندان چيخيب! علمئنئن چوخلوغو سني دلئيه دؤنده‌رئر."G}بو کي، مسئحئن عذاب چکمه‌سي واجئب ائدي و اؤلولردن ائلک دئرئلن اولدوغو اوچون ائشيغي، هم يهودي خالقينا هم ده قيري‌يهودئلره اعلان اده​جک." F9لاکئن تاريدان گلن کؤمکله بو گونه قدر قاليب هم کئچئيه، هم ده بؤيوکه شهادت ورئرم و هچ بئر شي دمئرم مگر بو کي، پيغمبرلر و موسانين بويوردوقلاري يرئنه يتئشئر؛Eبونلاردان اؤتري يهودئلر مني معبدده توتوب اؤلدورمه‌يه چاليشديلار.tDaآمّا اوّلجه دمشقده اولانلارا، اورشلئمده​کئلره، سونرا بوتون يهودئيه دئياريندا ياشايانلارا، و حتّا قيري‌يهودئلره ده اعلان اتدئم کي، تؤوبه ادئب تارييا طرف دؤنسونلر و تؤوبه‌يه لايئق ائشلر گؤرسونلر.C{بونا گؤره، اي پادشاه اَغرئپا، گؤيدن گلن رؤيايا ناموطئع اولماديم،ZB-گؤزلرئني آچاسان و اونلار قارانليقدان ائشيغا و شيطانين حاکئمئيّتئندن تارييا طرف دؤنه​لر و گوناهلارين باغيشلانماسينا و منه اولان ائمانلا تقدئس ادئلنلر آراسيندا مئراثا نايئل اولالار.»0AYسني يهودي خالقيندان و قيري‌يهودئلردن خئلاص اده​رک، ائندي اونلارين يانينا گؤنده‌رئرم کي، @لاکئن قالخ، آياغا دور. چونکي بو مقصد اوچون سنه ظاهئر اولموشام کي، سن هم گؤردويون هم ده سنه ظاهئر اده​جه‌يئم شيلرئن خئدمتچي و شاهئدي اولاسان؛u?cددئم: «سن کئمسن، يارب؟» رب ده ددي: «من عذاب وردئيئن عئسايام!>بئز هاميميز يره ييخيلديق و بئر سس اشئتدئم کي، عئبراني دئلئنده منه ديئر: «شاعول! شاعول! نه اوچون منه عذاب ورئرسن؟! ميخلارا تپئک وورماق سنه چتئندئر.»p=Y گون اورتا واختي، اي پادشاه، يول اوستونده گونون ائشيغيندان داها پارلاق بئر ائشيق منئم و منئمله سفره چيخانلارين اطرافينا ساچدي.|<q بو خوصوصدا باش کاهئنلرئن ائختئيار و فرماني ائله دمشقه گدئردئم.);K بوتون کنئسه​لرده اونلاري جزالانديريب چاليشديم کي، کوفر دمه‌يه مجبور ادئم. اونلارين ضئدّئنه حددن آرتيق قودوروب، حتّا ياد شهرلرده بله اونلاري تعقئب ادئردئم.: اله اورشلئمده ده بونو ادئردئم. باش کاهئنلردن ائختئيار آليب موقدّسلردن چوخلاريني زئندانلارا سالديم، اونلارين اؤلومه ورئلمه‌سئنه ده راضي ائدئم.29] دوغروسو، من اؤزوم ده گومان ادئردئم کي، ناصئره​لي عئسانين آدينا گرک چوخ عداوتلي ائشلر گؤروم.8+نه اوچون سئز تارينين اؤلولري دئرئلتمه‌سئني ائنانيلماز بئر شي حساب ادئرسئنئز؟G7او وعده کي، بئزئم اون‌ائکي قبئله​مئز، گجه-گوندوز تارييا صداقتله خئدمت اده​رک يرئنه يتئشمه‌سئني گؤزله‌يئرلر. و بو اومئد اوچون اي پادشاه، يهودئلر طرفئندن موتّهئم اولموشام. 69و ائندي تاري طرفئندن آتالاريميزا ورئلمئش وعده اومئدي اوچون موحاکئمه​يه چکئلمئشم.*5Mمني اوّلدن اوزون بئر مودّت تانيديقلارينا گؤره، اگر ائسته‌سه​لر، شهادت وره بئلرلر کي، دئنئمئزئن لاپ جئدّي فئرقه​سي اولان فرئسي فئرقه​سئنه باغلي ياشاميشام.94kبوتون يهودئلر بئلئرلر کي، نجه من جاوانليغيمدان عؤمرومو خالقيمين ائچئنده و اورشلئمده کچئرتمئشم.r3]عَلَلخوصوص کي، سن اؤزون يهودئلرئن بوتون آيئنلر و موباحئثه​لرئني بئلئرسن. بونا گؤره ده خاهئش ادئرم کي، منه صبئرله قولاق آساسان.2}"اغرئپا پادشاه! من اوچون بئر سعادتدئر کي، يهودئلر طرفئندن وورولدوغوم بوتون ائتّئهاملارا گؤره بو گون سنئن حوضوروندا اؤزومدن دئفاع ادئرم.V1 'اَغرئپا پولوسا ددي: "اؤزون حاقّيندا دانيشماغا ائجازن وار."" او زامان پولوس اَلئني اوزاديب مودافئعه​سئني باشلادي:70gچونکي منه منطئقسئز گلئر کي، بئر محبوسو گؤنده‌رک، لاکئن اوندان ادئلن شئکايتلري گؤنده‌رمه‌يک."x/iآمّا سولطانا اونون حاقّيندا يازاجاق قطعي بئر سؤزوم يوخدور. بونا گؤره اونو سئزئن حوضورونوزا، خوصوصن ده سئز اغرئپا پادشاهين حوضورونا گتئرتمئشم کي، بو ائش تفتئش اِدئلندن سونرا، يازماغا بئر سؤزوم اولسون. .لاکئن من آنلاديم کي، او، اؤلومه لايئق هچ بئر خاطا اتمه‌يئب و اؤزو ائمپاراطورون محکمه​سئني طلب اتدئيئنه گؤره، قرار وردئم کي، اونو گؤنده‌رئم. -فستوس ددي: "اَغرئپا پادشاه و سئز بورادا بئزئمله اولان جنابلار، سئز بو آدامي گؤرورسونوز کي، هم اورشلئمده، هم ده بورادا ياشايان بوتون يهود خالقي اونون باره​سئنده قيشقير-باغير سالير کي، بو آدام آرتيق ياشامالي ديئل.K,او گونون صاباحي اغرئپا ائله برنئکي بؤيوک طمطراقلا گلدئلر و اونلارلا گلن مئن​باشي​لار و شهرئن آدلي-سانلي آداملاري ائله دئوانخانايا گئردئلر. فِستوسون امری ائله پولوس گتئرئلدي.?+wاغرئپا فِستوسا ددي: "من اؤزوم ده بو آدامين سؤزلرئني اشئتمک ائستردئم."" او دا ددي: "صاباح اونو اشئدرسن."S*آمّا پولوس ائسته‌دي کي، حبسده ساخلانيلسين و اؤز ائشئنئن حلّئني ائمپاراطورون محکمه‌سئنده طلب اتدي. من ده امر اتدئم کي، قيصرئن يانينا گؤنده‌ره​جه‌يئم زامانا قدر حبسده ساخلانسين.")7بو جور مسله​لري نجه تفتئش اِده​جه‌يئمي بئلمه‌دئيئمدن، اوندان سوروشدوم کي، آيا اورشلئمه گدئب اورادا بو مطلبلر حاقّيندا موحاکئمه اولونماق ائسته‌يئر. (آنجاق اؤز دئنلري باره​سئنده بئر نچه ائختئلافلاري وار ائدي و عئسا آدلي اؤلموش بئر آدام حاقّيندا دا کي، پولوس اونون دئري اولدوغونو بيان ادئردي./'Wشئکايتچئلر آياغا قالخديقدا، گومان اتدئيئم جئنايتلردن هچ بئرئني اونا ائتّئهام وورماديلار.O&اونلار بورايا گلدئکده ده، يوبانماييب اِله صاباحيسي حؤکم تختئنده اوتوردوم و امر اتدئم کي، او آدام گتئرئلسئن.4%aاونلارا جاواب وردئم کي، روملولارين عادتي ديئل کي، شئکايت اولوناني اوندان شئکايت اِدَنله اوزلشدئرمه‌يئنجه و اونا مودافئعه فورصتي ورمه‌يئنجه، اونو محکوم اتسئنلر.V$%من اورشلئمده اولان واخت، يهودئلرئن باش کاهئنلر و آغساقّاللاري اوندان شئکايت ادئب محکوم اولونماسيني طلب اتدئلر.m#Sاونلار اورادا چوخ گون قالاندان سونرا، فِستوس پولوسون وضعئني پادشاها عرض ادئب ددي: "بورادا بئري وار کي، فلئکس اونو محبوس ادئب.H"  بئر نچه گون سونرا، اَغرئپا پادشاه و بِرنئکي قيصرئيه​يه يتئشئب، احتئرام اوزوندن فِستوسون يانينا گتدئلر.Y!+ او واخت فِستوس مجلئسي ائله موشاوئره ادئب جاواب وردي: "سن قيصرئن محکمه​سئني طلب اتدئن، قيصرئن يانينا دا گده​جکسن."' G بونا گؤره، اگر من تقصئرکارام و اؤلومه لايئق بئر ائش گؤرموشم، اؤلمکدن ائمتئناع اتمئرم. لاکئن اگر اونلارين منه ووردوقلاري ائتّئهاملارين اساسي يوخدور، هچ کئم مني اونلارين اَلئنه تسلئم اده​بئلمز. من قيصرئن محکمه​سئني طلب ادئرم."A{ آمّا پولوس جاواب وردي: "من قيصرئن حؤکم تختئنئن قاباغيندا دورموشام و منه بورادا حؤکم ادئلمه‌لي‌دئر. اؤزون ده ياخشي بئلئرسن کي، من يهودئلرئن ضئدّئنه هچ بئر خاطا اتمه​مئشم.4a آمّا فِستوس يهودئلرئن ريضاسيني قازانماق اوچون پولوسا جاواب ورئب ددي: "آيا ائسته‌يئرسن کي، اورشلئمه گدئب منئم حوضورومدا بو ائتّئهاملارا گؤره موحاکئمه اولوناسان؟""Oلاکئن پولوس اؤز مودافئعه​سئنده ددي: "نه يهودئلرئن شرئعتئنه، نه معبده، نه ده قيصرئن ضئدّئنه بئر خاطا اتمئشم."wپولوس يتشدئکده اورشلئمدن گلن يهودئلر اونون اطرافيندا دوروب، اونا بئر چوخ آغير بؤهتانلار آتيرديلار کي، اونلاري ائثبات اده بئلمئردئلر.و اونلارين يانيندا سکّئز و يا اون گوندن آرتيق قالماييب قيصرئيه​يه گتدي و او گونون صاباحي حؤکم تختئنده اَيله‌شئب، امر اتدي کي، پولوسو گتئرسئنلر.{o"بونا گؤره ده، قويون آرانيزدا اولان نوفوذلو آداملار منئمله اورايا گتسئنلر و اگر او آدامدا بئر تقصئر وارسا، اونا ائتّئهام وورسونلار."Nاو زامان فِستوس جاواب وردي کي، پولوس قيصرئيه​ده نظارت آلتيندا ساخلانير و او اؤزو ده تزلئکله اورايا گده​جک.Y+اونلارا بئر لوطف ادئب پولوسو اورشلئمه گتئرتسئن. (چونکي يولدا اونا بئر کمئن حاضيرلاميشديلار کي، اونو اؤلدورسونلر.)8iباش کاهئنلر و يهودئلرئن آدلي-سانلي آداملاري پولوسدان اونا شئکايت اتدئلر و اونا يالوارديلار کي،  بلجه فِستوس، وئلايته گلدئکدن اوچ گون سونرا قيصرئيه​دن اورشلئمه چيخدي.wآمّا ائکي ائل کچئب گدندن سونرا، فلئکسئن يرئنه «پورکئيوس فستوس» گلدي. فلئکس ده يهودئلرئن ريضاسيني قازانماق اوچون پولوسو حبسده ساخلادي.Sهمن زاماندا اومئد ادئردي کي، پولوس اونا پول وره​جک. بونا گؤره ده، اونو تز-تز چاغيرتديريب اونونلا صؤحبت ادئردي.)Kپولوس صالحلئکدن، نفسه حاکئم اولماقدان، و گله​جک موحاکئمه گونوندن بحث ادنده، فلئکس قورخويا دوشوب ددي: "ائندي مورخّصسن، گت. واختيم اولاندا سني چاغيرتديرارام." آمّا بئر نچه گوندن سونرا، فلئکس يهودي آروادي دروسئلا ائله گلئب، پولوسو چاغيرتدي و اونون مسئح عئسايا اولان ائمان حاقّيندا دانيشديغيني اشئتدي.و يوزباشييا امر اتدي کي، پولوسو نظارت آلتيندا ساخلاسين، لاکئن اونا آزادليق ورسئن و دوستلارينين هچ بئرئسئنئن اونا خئدمت اتمه‌سئنه مانع اولماسين.3آمّا فلئکس، طرئقت باره​سئنده داها دقئق معلوماتي اولدوغونا گؤره، ائشي تأخئره ساليب ددي: "مئن​باشي لئسئياس گلدئکدن سونرا سئزئن ائشئنئزه يتئشه​جه‌يم."1مگر بو بئرجه سؤز اوچون کي، اونلارين آراسيندا اولان زامان قيشقيريب ددئم: «من بو گون اؤلولرئن دئرئلمه‌سي اوچون سئزئن حوضورونوزدا موحاکئمه اولونورام.»""1[و يا قوي اله اؤزلري دسئنلر کي، شورانين حوضورونا چيخديغيم زامان، نه حاقسيزليق منده تاپديلار.G اونلارين دا بورادا اولماسي لازيمدير کي، اگر منئم ضئدّئمه شئکايتلري وارسا، سنئن حوضورونا تقدئم اتسئنلر.< qمعبدده، طاهئر اولونموش حالدا، بونلارلا مشغول ائدئم، اطرافيمدا دا نه قالاباليق نه ده ولوله وار ائدي کي، مني تاپديلار. آمّا بعضي آسئيالي يهودئلر ده منئمله وار ائدئلر کي، چوخ ائللردن سونرا گلدئم کي، خالقيما صدقه​لر گتئرئم و قوربان تقدئم ادئم. )بونا گؤره، دائم چاليشيرام کي، تاري و ائنسانلار قاباغيندا وئجدانيم پاک اولسون.| qو اونلارين اؤزلرئنئن ائنانديقلاري کئمي، من ده تارييا اومئد ادئرم کي، هم صالح آداما، هم ده پئس آداما اؤلولرئن دئرئلمه‌سي اولاجاقدير.V%لاکئن بونو سنئن حوضوروندا قبول ادئرم کي، اونلارين فئرقه ددئيي طرئقته اساسن، من آتالاريميزين تاريسينا حقئقتن خئدمت ادئرم، شرئعتده و پيغمبرلرده يازيلان شيلرئن هاميسينا دا ائنانيرام. سنئن حوضوروندا منه ووردوقلاري ائتّئهاملاري دا ثوبوت اده بئلمئرلر.T! مني نه معبدده، نه کنئسه​ده، نه ده شهرده تاپماييبلار کي، بئري ائله موباحئثه اتمئش اولوم، يا دا عوصيان قالديريم."= اؤيرنه بئلرسن کي، اورشلئمه عئبادت اتمک اوچون گلدئيئمدن، هچ اون‌ائکي گون کچمه‌يئب.7g والي، پولوسا دانيشماق اوچون ائشاره اِدَنده، پولوس جاواب وردي: "سنئن چوخ ائللردن بري بو خالقا قاضي اولدوغونو بئلئرم، اونا گؤره ده، ممنونئيّتله حاقّيمدان دئفاع ادئرم.) يهودئلر ده بو ائتّئهام وورماغا قوشولوب، بو شيلرئن بله اولماسيني تصدئق اتدئلر.Nو اوندان شئکايت اِدَنلره امر وردي کي، سنئن يانينا گلسئنلر.) سن اؤزون ده بوتون بو مطلبلر حاقّيندا اونو ائستئنطاق ادئب، ووردوغوموز ائتّئهاملارين دوغرو اولدوغونا يقئن تاپا بئلرسن."oWلاکئن مئن​باشي لئسئياس گلئب، اونو زورلا الئمئزدن آلدي.Y+بو آدام حتّا چاليشدي کي، معبدي نجئس اتسئن. بئز اونو توتدوق (و ائسته‌دئک کي، اؤز شرئعتئمئزه گؤره اونو موحاکئمه ادک.ucبئز بو آدامي دوغرودان دا موفسئد تاپميشيق، بوتون ير اوزونده ياشايان يهودئلري عوصيانا قالديرير و نَصراني فئرقه​نئن ده رهبري‌دئر.R~آمّا سنه داها آرتيق باش آغريسي ورمه​مک اوچون، خاهئش ادئرم کي، اؤز مرحمتئنله بئزه قيسا بئر زامان قولاق آساسان..}U"عالئجناب فلئکس! بئز همئشه و هر زامان بوتون ممنونئيّتله ائقرار ادئرئک کي، سنئن ساينده صولح ائچئنده​يئک و سنئن بصئرتئنله بو خالق اوچون هر يرده ائصلاحات باش ورئر. |پولوسو احضار ادندن سونرا، تِرتولوس اونا ائتّئهام وورماغا باشلاييب ددي:b{ ?بش گوندن سونرا باش کاهئن حنانئيا، آغساقّاللار و تِرتولوس آدلي بئر وکئل‌له گلئب، پولوسون ضئدّئنه والئيه شئکايت اتدئلر.Qz#ددي: "ائتّئهام وورانلارين گلندن سونرا، سؤزلرئني اشئده‌رم."" و امر اتدي کي، پولوس هئرودون ساراييندا ساخلانسين.Ry"والي مکتوبو اوخوياندان سونرا، پولوسون هانسي وئلايتدن اولدوغونو سوروشدو. و کئلئکئيادان اولدوغونو اؤيره‌ننده2x]!آتلي‌لار قيصرئيه​يه گلئب مکتوبو والئيه وردئکلري زامان، پولوسو دا اونون حوضورونا گتئردئلر. w صاباحيسي آتلي‌لاري اونونلا گتمک اوچون قويوب اؤزلري قالايا قاييتديلار.+vOبلجه، عسگرلر، آلديقلاري امرلره موطابئق، پولوسو گؤتوروب گجه ائکن آنتئپاتِرئسه گتئردئلر.}usو اونون ضئدّئنه سوئي‌قصد قورولاجاغي منه خبر ورئلدئکده، اونو درحال سنئن يانينا گؤنده‌ردئم. اونا ائتّئهام وورانلارا دا تؤوصئيه اتدئم کي، اونون باره​سئنده اولان شئکايتلرئني سنئن حوضوروندا بيان اتسئنلر."Ltو آنلاديم کي، اؤز شرئعتلرئنه دائر اونا ائتّئهام وورورلار، لاکئن اؤلومه و يا حبسه لايئق بئر گوناه تاپماديم.$sAو نه‌دن اؤتري اونو موتّهئم اتدئکلرئني بئلمک اوچون، اونو اونلارين شوراسينا گتئردئم؛rبو آدامي يهودئلر توتموشدولار و عنقرئب اؤلدوره​جک ائدئلر کي، اونون روم وطنداشي اولدوغوندان خبردار اولوب، عسگرلرله يتئشدئم و اونو خئلاص اتدئم.jqM"کلودئيوس لئسئياسدان، لاپ مؤحتشم والي فلئکسه، سالام.=puو بو مضموندا بئر مکتوب يازدي:%oCمَرکَبلر ده حاضيرلاسينلار کي، پولوسو مئندئرئب والي فلئکسه صاغ-سالامات چاتديرسينلار.(nIمئن​باشي يوزباشي‌لاردان ائکي نفري چاغيريب ددي: "قيصرئيه​يه گتمک اوچون گجه​نئن اوچونجو ساعاتيندا ائکي يوز عسگر، يتمئش آتلي و ائکي يوز نئزه​چي حاضيرلايين."+mOاو واخت مئن​باشي جاواني بوراخدي و اونا امر اتدي: "هچ کئمه دمه کي، بونلاري منه خبر ورئبسن."nlUلاکئن سن اونلارا قولاق آسما. چونکي قيرخ نفردن آرتيق آدام کمئنده اونو گؤزله​يئرلر و لعنت ادئبلر کي، اونو اؤلدورمه‌يئنجه ييئب-ائچمه‌سئنلر. ائندي اونلار حاضيرديرلار و سندن بئر جاواب گؤزله‌يئرلر."*kMجاوان اونا ددي: "يهودئلر سؤزو بئر ادئبلر کي، گويا پولوسون ائشئني داها دقئق آراشديرماق اوچون سندن ائسته‌سئنلر کي، صاباح اونو شورانين حوضورونا آشاغي گتئره‌سن.Cjمئن​باشي جاوانين اَلئندن توتدو و خلوت بئر يره چکئلئب اوندان سوروشدو: "منه بئلدئرمه‌لي نه خبرئن وار؟""Hi يوزباشي جاواني گؤتوروب، مئن​باشينين يانينا آپاردي و اونا ددي: "زئنداني پولوس مني يانينا چاغيردي و خاهئش اتدي کي، بو جاواني سنئن يانينا گتئرئم، چونکي سنه دمه‌لي بئر خبري وار."hhIپولوس دا يوزباشي​لاردان بئرئني يانينا چاغيريب ددي: "بو جاواني مئن​باشينين يانينا آپار، چونکي اونا ورمه‌لي بئر خبري وار.">guلاکئن پولوسون باجيسي اوغلو اونلارين بو کمئني باره​ده اشئتدي و گلئب قالايا گئردي و پولوسا خبر وردي.{foبلجه، ائندي سئز و شورا مئن​باشييا خبر گؤنده‌رئن کي، گويا پولوسون مسله​سئني داها دقئق آراشديرماق ائسته‌يئرسئنئز و اونو سئزئن يانينيزا آشاغي گتئرسئن. بئز ده حاضيريق کي، ياخين گلمه​مئشدن اونو اؤلدورک."qe[اونلار باش کاهئنلر و آغساقّاللارين يانينا گلئب ددئلر: "بئز آغير بئر آند ائچمئشئک کي، پولوسو اؤلدورمه‌يئنجه هچ بئر شي دادماياق.sd_ بو سوئي‌قصدي حاضيرلايانلارين ساييسي قيرخ نفردن چوخ ائدي.Mc سحر آچيلاندا، يهودئلر بئر ائتّئفاق قوروب آند ائچدئلر کي، پولوسو اؤلدورمه‌يئنجه نه يسئنلر، نه ده ائچسئنلر.b او گونون گجه​سي ربّ پولوسون يانيندا ظاهئر اولوب ددي: "جسور اول! چونکي منئم حاقّيمدا اورشلئمده نجه شهادت وردئن، رومدا دا گرک بو جور شهادت وره‌سن."Oa ديئشمه داها چوخ بؤيوينده، مئن باشي قورخدو کي، مبادا پولوس اونلارين الئنده تئکه-تئکه اولسون و عسگرلره امر اتدي کي، آشاغي انسئنلر و زورلا اونو آرالاريندان آليب، قالايا آپارسينلار.v`e بؤيوک قيشقير-باغير اولدو و فرئسي دسته​سئندن اولان بعضي شرئعت عالئملري قالخيب، چوخ قيزميش موباحئثه ادئردئلر: "بئز بو آدامدا بئر يامانليق تاپميريق. اگر بئر روح و يا بئر ملک اونونلا دانيشميش اولسا، نه؟""<_qچونکي صادوقئلر ديئرلر کي، نه دئرئلمه وار، نه مَلَک، نه ده روح. لاکئن فرئسئلر هاميسيني قبول ادئرلر.!^;بونو دئين واخت، فرئسئلر و صادوقئلر آراسيندا ديئشمه قالخدي و ائجلاس ائکئيه بؤلوندو.{]oپولوس اونلارين بئر قئسمئنئن صادوقئلر و او بئري قئسمئنئن فرئسئلر اولدوغونو بئلدئکده، شورادا اوجا سسله ددي: "قارداشلار، من فرئسي اوغلو بئر فرئسئيم؛ اؤلولرئن دئرئلمه‌سي اومئدي اوچون موحاکئمه اولونورام!""_\7پولوس دا ددي: "قارداشلار، اونون باش کاهئن اولدوغونو بئلمئردئم، چونکي يازيليب: «خالقينين ريئسي ضئدّئنه پئس سؤز دمه.» ""y[kآمّا يانيندا دورانلار ددئلر: "تارينين باش کاهئنئني سؤيورسن؟""OZاو واخت پولوس اونا ددي: "اي آغارديلميش دووار! تاري سني ووراجاق! سن اوتورورسان کي، مني شرئعته موطابئق موحاکئمه اده​سن، لاکئن شرئعتي آياق آلتينا قويوب امر ادئرسن کي، مني دؤيسونلر؟""Y5باش کاهئن حنانئيا اونون يانيندا دورانلارا امر اتدي کي، پولوسون آغزينا وورسونلار.TX #پولوس سنهدرئن شوراسينا باخيب ددي: "قارداشلار، من بو گونه قدر حياتيمي صاف وئجدانلا تارينين حوضوروندا ياشاميشام."W-آمّا او گونون صاباحي، بو مقصدله کي، يهودئلرئن اونو نه‌يه موتّهئم اتدئکلرئني دقئق بئلسئن، پولوسو حبسدن چيخارديب، امر وردي کي، بؤيوک کاهئنلر و بوتون شورا بئر يره ييغيلسين و پولوسو آشاغي اندئرئب، اونلارين حوضورونا قويدو. Vاونو ائستئنطاق اتمک ائسته‌ينلر تزلئکله دالي چکئلدئلر؛ مئن​باشي دا اونون روم وطنداشي اولدوغونو بئلدئکده قورخدو، چونکي اونو باغلاتديرميشدي.ZU-مئن باشي جاواب ورئب ددي: "من چوخلو پول گوجو ائله بو وطنداشليغي آلميشام."" پولوس ددي: "آمّا من وطنداش آنادان اولموشام."'TGمئن​باشي پولوسون يانينا گلئب اونا ددي: "دِه گؤروم سن روم وطنداشي​سان؟" او دا ددي: "بلي.">Suبونو اشئدن زامان يوز​باشي مئن​باشينين يانينا گدئب اونا ددي: "نه ادئرسن؟! بو آدام روم وطنداشي‌دير."TR!آمّا اونو قاييشلارلا باغلاديقلاري زامان، پولوس يانيندا دوران يوزباشييا ددي: "آيا ائختئيارينيز وار کي، بئر روم وطنداشيني هم ده محکوم ادئلمه‌مئش بئر آدامي قامچيلانماغا وره​سئنئز؟"" ~}}\{zzyhxwRvv#usrr;qbpp%onGmzlkkjuiXhh&gg/fe cba``4_X^]d\[`ZEY0XWVVwUTSSQPPONMLJJTI(HDFEE]DD CGBB(A?@@?>==&k!بئز بئلئرئک کي، شرئعتده ديئلن هر شي، شرئعتئن حاکئمئيّتي آلتيندا اولانلارا ديئلئر کي، هر آغيز باغلانسين و بوتون دونيا تارييا حساب ورمه‌لي اولسون.Vj%گؤزلري قاباغيندا تارينين قورخوسو يوخدور."=iuو باريش يولونو تانيماييبلار.Dhيوللاريندا وئرانليق و فلاکت وارHg آياقلاري قان تؤکمک اوچون تله‌سئر.Lfآغيزلاري لعنت و آجي سؤزلرله دولودور.e' بوغازلاري آچيق قبئردئر؛ دئللري حئيله ائشله‌دئر، دوداقلاريندا افعي زهري وار.d1 هاميسي آزيبلار، بئرلئکده فايداسيز اولوبلار. ياخشيليق ادن هچ کس يوخ، بئر نفر بله.Wc' آنلايان بئري يوخ، تاريني آختاران بئري يوخ.kbO نجه کي، يازيليب دا: "صالح اولان هچ کس يوخ، بئر نفر بله؛{ao بس نه دئيک؟ آيا هچ افضل​لئيئمئز وار؟ اصلا. چونکي آرتيق ثابئت اتدئک کي، هم يهودئلر، هم ده قيري‌​يهودئلر هاميسي گوناه آلتينداديرلار.^`5و نه اوچون بعضئلرئنئن بئزه ائفتئرا آتديغي کئمي اتمه‌يک؟ نجه کي، ائدّئعا ادئرلر کي، بئز بله اؤيره‌دئرئک: گلئن پئسلئک ادک کي، ياخشيليق گلسئن. بله آداملارين محکوم اولماسي داها دا عدالتدئر._چونکي اگر منئم يالانيم تارينين حقئقتئني و اونون جلاليني داها چوخ آشکارا چيخاردير، بس نه اوچون من حله ده بئر گوناهکار کئمي موحاکئمه گرک اولونام؟^يقئن کي، يوخ! اگر بله اولسا، او زامان تاري دونياني نجه موحاکئمه اده بئلر؟M]آمّا اگر بئزئم حاقسيزليغيميز تارينين صالح اولدوغونو داها چوخ آشکارا چيخاردير، بونا نه دئيه بئله‌رئک؟ قضبله جزالانديران تاري صالح ديئل؟ (ائنسانلارين دوشوندويو کئمي دانيشيرام).C\اصلا! بوتون ائنسانلار يالانچي اولسالار دا، تاري اؤز سؤزونه وفالي قالاجاق. نجه کي، يازيليب دا: "اله کي، سؤزلرئنده دوغرو چيخاسان، و موحاکئمه اتدئيئن زامان داعواني قازاناسان."i[Kاگر اونلاردان بعضئسي ائمان گتئرمه‌دئلر، او زامان نه اولور؟ مگر اونلارين ائمانسيزليغي تارينين وفادارليغيني لغو اده بئلر؟Z7هر طرفدن باخاسان، چوخدور. هر شيدن اوّل بو کي، تارينين سؤزلري اونلارا امانت ورئلئب.Y بو حالدا يهودي اولماغين نه افضل​لئيي وار، و يا ختنه​نئن نه فايداسي؟MXخير، ائچدن يهودي اولان يهودي​دئر؛ ختنه ده اوره‌يئن ختنه اولونماسي​دير کي، او دا موقدّس يازيلارلا يوخ، روحون وسئله‌سئله اولور. بله آدامين تعرئفي ده ائنساندان يوخ، تاريداندير."W=چونکي ظاهئري يهودي اولان يهودي ديئل، ظاهئرده، جئسمده ختنه اولونان دا ختنه​لي ديئل. V9او آدام کي، جئسمن ختنه اولونماييب لاکئن شرئعتي يرئنه يتئرئر، سني محکوم اده​جک؛ سن کي، موقدّس يازيلارا و ختنه​يه صاحئب اولدوغون حالدا، شرئعتي پوزانسان.KUاگر ختنه اولونمايان شرئعتئن طلب اتدئکلرئني يرئنه يتئرسه، مگر اونون ختنه اولونماديغي اونا ختنه ساييلماز؟!jTMختنه​نئن آنجاق او زامان دَيَري وار کي، سن شرئعته عمل اده​سن؛ لاکئن اگر سن شرئعتي پوزورسان، ختنه اولونماميش کئمي اولورسان.&SEنجه کي، يازيليب: "سئزئن اوزونوزدن قيري‌​يهودئلر آراسيندا تارينين آدينا کوفر ديئلئر."rR]شرئعته فخر ادن حالدا، اونو پوزوب تاريني حؤرمتسئز ادئرسن؟2Q]"زئنا اتمه" ددئيئن حالدا، اؤزون زئنا ادئرسن؟ بوتلردن نئفرت اتدئيئن حالدا، معبدلري سويورسان؟JP بس نه اوچون اؤزگه​لره اؤيره‌دن حالدا، اؤزونه اؤيرتمئرسن؟ اوغورلاماماغي وعظ ادئب، اؤزون اوغورلاييرسان؟(OIاگر آرخايينسان کي، شرئعتده علمئن و حقئقتئن اساسيني تاپديغينا گؤره، کورلارا بلدچي، قارانليقدا اولانلارا ائشيق، عاغيلسيزلارا اوستاد و کؤرپه​لره موعلّئمسن،(NIاگر آرخايينسان کي، شرئعتده علمئن و حقئقتئن اساسيني تاپديغينا گؤره، کورلارا بلدچي، قارانليقدا اولانلارا ائشيق، عاغيلسيزلارا اوستاد و کؤرپه​لره موعلّئمسن،3M_اگر شرئعتدن تعلئم آلديغينا گؤره، اونون ائراده​سئني بئلئب لاپ اوستون دَيَرلري آييرد ادئرسن؛L)ائندي سن، اگر اؤزونو يهودي چاغيريرسان و شرئعته بل باغلاييب تارييا فخر ادئرسن؛wKgمنئم يايديغيم ائنجئله گؤره، او گون کي، تاري، عئسا مسئحئن واسئطه​‌سئله ائنسانلارين گئزلي ائشلرئني موحاکئمه اده‌جک، بله اولاجاق.LJاونلار بونونلا گؤرسه‌دئرلر کي، شرئعتئن طلب اتدئکلري اونلارين اورکلرئنده يازيليب. وئجدانلاري بونا شاهئددئر و فئکئرلري گاه اونلارا ائتّئهام وورور، گاه دا اونلاردان دئفاع ادئر.AI{دوغرودان دا، شرئعته مالئک اولمايان مئلّتلر او زامان کي، شرئعتئن طلب اتدئکلرئني طبئعتن يرئنه يتئرئرلر، شرئعته مالئک اولماديقلاري حالدا، بونلار اؤزلري اؤزلرئنه شرئعتدئر.H چونکي تارينين نظرئنده شرئعتي اشئدنلر يوخ، اونا عمل ادنلر صالح ساييليرلار.G شرئعتي بئلمه‌دن گوناه ادنلرئن هاميسي شرئعتسئز ده هلاک اولاجاقلار. شرئعتي بئله​رک گوناه ادنلرئن ده هاميسي شرئعتله موحاکئمه اولوناجاقلار.VF% چونکي تاري ائنسانلار آراسيندا فرق قويماز.+EO آمّا ياخشيليق ادن هر آداما عئزّت، حؤرمت و باريش؛ اوّلجه يهودئيه، سونرا دا قيري‌يهودئيه. D9 پئسلئک ادن هر آداما دارليق و ذلئل​لئک؛ اوّلجه يهودئيه، سونرا دا قيري​‌​يهودئيه.2C]آمّا اؤز منفعتلرئني گودنلره، حقئقته باش اَيمه‌يئب حاقسيزليقدان ائطاعت ادنلره، قضب و حئدّت.B-داواملا ياخشيليق ادئب عئزّت، حؤرمت و قيري‌​فاني شيلري آختارانلارا ابدي حيات،jAMاو تاري کي، هرکسه اؤز عمل​لرئنه گؤره عوضئني وره​جک؛@لاکئن تارينين قضبئنئن و عادئل موحاکئمه​سئنئن ظاهئر اولدوغو گونونده، قساوتلئيئنه و تؤوبه-اتمز اوره‌يئنه گؤره اؤزون اوچون قضب ييغيرسان. ?و يا اونون حدسئز مهرئبانليغينا، تحمّولونه، و صبئرلئيئنه حقارت گؤزو ائله باخيرسان؟ آنلاميرسان کي، تارينين مهرئبانليغي سني تؤوبه​يه آپارير؟>اي بله ائشلر​له مشغول اولانلاري محکوم ادئب اؤزو ده همن ائشلره عمل ادن آدام! مگر اِله گومان ادئرسن کي، تارينين موحاکئمه​سئندن قاچا بئله​جکسن؟3=_و بئز بئلئرئک کي، تارينين موحاکئمه​سي بله ائشلري ادنلرئن ضئدّئنه حقئقت اساسي اوستونده​دئر. < پس سن اي اؤزگه​سئني موحاکئمه​يه چکن آدام، کئم اولورسان اول، سن ده عوذورسوزسن، چونکي اؤزگه​سئني موحاکئمه ادن واخت، اؤزونو ده محکوم ادئرسن. اونا گؤره کي، اؤزگه​سئني موحاکئمه اده​رک، اؤزون ده همن ائشلري ادئرسن.'; I گرچي تارينين بويوردوقلاريني بئلئرلر کي، بله ائشلرله مشغول اولانلار اؤلومه لايئقدئرلر، نه فقط بله ائشلرئن اتمه‌‌سئنه داوام ورئرلر، ادنلري ده تشوئق ادئرلر.X: +آنلاقسيز، ائمانسيز، شفقتسئز و رحمسئزدئرلر.D9 بؤهتانچي، تاريدان نئفرت ادن، زور دئين، مغرور، فخر ساتان، پئس ائشلر ائختئراع ادن، آتا-آنايا ائطاعتسئز،8 1اونلار هر جور حاقسيزليق، جئنسي عئفّتسئزلئک، پئسلئک، طاماح، و کئنله دولدولار؛ حسد، آدام اؤلدورمک، عداوت، حئيله، و پئس نئيّتله دولوب داشديلار. قيبتچي،7 {تاريني شوعورلاريندا ساخلاماغا دَيَر ورمه‌دئکلري اوچون، تاري دا اونلاري دَيَرسئز دوشونجه​لره تسلئم اتدي کي، ادبسئز رفتارلار اتسئنلر.;6 qهمن جور، کئشئلر ده آروادلا اولان علاقه​دن اَل چکئب، شهوتله بئربئرلرئنه قيزيشديلار؛ کئشئلر کئشئلر​له روسوايليق ادئب، اؤز بدنلرئنده رذئلّئکلرئنه لايئق جزاني آلديلار.\5 3بو سببدن، تاري اونلاري رذئل هوسلرئنه تسلئم اتدي، حتّا آروادلاري طبئعي علاقه​ني، قيري‌​طبئعي علاقه ائله ديئشدئلر.k4 Qاونلار تارينين حقئقتئني يالانلا ديئشدئلر و خالئق عوضئنه مخلوقا پرستئش و عئبادت اتدئلر. او تاري کي، ابده​جک موبارکدئر. آمئن.i3 Mبو اوزدن، تاري، اونلارين اورکلرئني شهوتلري ائچئنده عئفّتسئزلئيه تسلئم اتدي کي، اؤز آرالاريندا بدنلرئني حؤرمتسئز اتسئنلر.g2 Iو فاني اولمايان تارينين عئزّتئني، فاني اولان ائنسانا، قوشلارا، دؤردآياقلي‌لارا و سوروننلره بنزه​ين بوتلر​له ديئشدئلر.i1 Mحئکمتلي اولدوقلاريني ائدّئعا اده​رک آخماق اولدولار(0 Kچونکي تاريني تانييان حالدا، نه اونا تاري کئمي عئزّت وردئلر، نه ده شوکور اتدئلر. لاکئن دوشونجه​لرئنده باطئل اولدولار؛ آنلاقسيز اورکلرئني ده قارانليق بورودو.F/ دونيانين خئلقتئندن بري اونون گؤزه گؤرونمه‌ين خوصوصئيّتلري، يعني اَبدي قووّتي و تاريليغي اونون ياراتديقلاري​ ائله معلوم اولوب آچيقجا گؤرونور. بونا گؤره ده، عوذرلري يوخدور.Z. /چونکي تاري حاقّيندا او شيلر کي، بئلمه‌يي مومکوندور، اونلارا آشکاردير، اونا گؤره کي، تاري اؤزو اونلارا آشکار ادئب.k- Qتارينين قضبي گؤيدن ائنسانلارين بوتون تاريسيزليق و حاقسيزليغينين ضئدّئنه آشکار اولور کي، حاقسيزليقلا حقئقته مانع اولورلار.J, چونکي ائنجئلده تارينين عدالتي ائماندان ائمانا کشف اولونور: نجه کي، يازيليب: "صالح آدام ائمانلا ياشاياجاق."r+ _من ائنجئلدن اوتانميرام. چونکي او، ائمان گتئرن هر کسئن خئلاصي اوچون تارينين قووّتئدئر؛ اوّل يهودئنئن، سونرا دا قيري‌​يهودئنئن.-* Uبونا گؤره​دئر کي، من رومدا ياشايان سئزلره ده وار-گوجومله ائنجئلي بئلدئرمه‌يه جان آتيرام.) /من، هم يونانلي‌لارا هم ده مدنئيّتسئزلره، هم حکئملره، هم ده جاهئللره بورجلويام.( + اي قارداشلار! بئخبر اولماغينيزي ائسته‌مئرم کي، دفه​لر​له يانينيزا گلمک نئيّتئنده اولدوم کي، منئم سئزئن آرانيزدا دا، اؤزگه خالقلارين آراسيندا اولدوغو کئمي بئر ثمرم اولسون. لاکئن ائندئيه​جک بو ائشي اتمکدن منع اولدوم.' ) يعني، من آرانيزدا ائکن، هم سئز و هم من بئربئرئمئزئن ائماني ائله تشوئق اولوناق.0& [ سئزي گؤرمه‌يي چوخ آرزولاييرام اِله کي، سئزي قووّتلندئرمک اوچون سئزه روحاني بئر عطا يتئرئم.O%  و دوعالاريمدا دائم يالواريرام کي، بلکه بئر دفه تارينين ائراده‌سي ائله سئزئن يانينيزا گلمه‌يه يولوم دوشسون.A$ } او تاري کي، بوتون روحوملا اوغلونون ائنجئلئنه خئدمت ادئرم، شاهئدئمدئر کي، نجه دائم سئزي يادا گتئرئرم.O# اوّلن، هامينيز اوچون عئسا مسئحئن واسئطه‌سئله تاريما شوکور ادئرم کي، ائمانينيز بوتون دونيادا اعلان اولونور.f" Gتارينين رومدا اولان و موقدّسلئيه دعوت اولونان بوتون سِودئکلرئنه: آتاميز تاريدان و رب عئسا مسئحدن سئزه فيض و باريش اولسون.! و سئز ده، عئسا مسئحئن طرفئندن او دعوت اولونموش ائنسانلارين آراسينداسينيز.z  oبئز اونون واسئطه​‌سئله فيض و حوارئلئيه نايئل اولدوق کي، اونون آدي اوچون ائنسانلاري، بوتون خالقلاردان، ائماندان گلن ائطاعته گتئرک.d Cو قودسئيّت روحونا گؤره، اؤلولردن دئرئلمه‌‌يي ائله تارينين اوغلو اولدوغو قووّتله اعلان ادئلدي، يعني ربّئمئز عئسا مسئح.s aاؤز اوغلو حاقّيندا کي، جئسمن داوودون نسلئندن آنادان اولدو# Aاو ائنجئل کي، تاري اؤز پيغمبرلري واسئطه‌سئله اوّلجه​دن موقدّس يازيلاردا وعده وردي.= wمن پولوس، مسئح عئسانين قولو، حواري اولماغا دعوت اولونموش، تارينين ائنجئلئني يايماق اوچون سچئلمئش؛2]و تارينين پادشاهليغيني وعظ ادئب، ربّ عئسا مسئح حاقّيندا بوتون جسارتله مانعسئز تعلئم ورئردي.)پولوس ائجاره اتدئيي اِوده ائکي ائل تامام قالدي و يانينا گلن هر کسي قبول ادئرديپولوس بو سؤزلري دئيندن سونرا، يهودئلر آرالاريندا چوخ ديئشه​رک آيريلديلار..Uائندي بئلئن کي، تارينين بو نئجاتي قيري‌​يهودئلره گؤنده‌رئلئب و اونلار قولاق آساجاقلار."'چونکي بو خالقين اوره‌يي برکله‌يئب، قولاقلاري ائله ده چوخ آغير اِشئدئرلر. گؤزلرئني باغلاييبلار، مبادا کي، گؤزلري ائله گؤرسونلر، قولاقلاري ائله اشئتسئنلر، اورکلري ائله ده آنلاسينلار و دؤنسونلر و من اونلارا شفا ورئم.»_7«بو خالقين يانينا گت و ده: دائم اشئده​جکسئنئز، لاکئن آنلاماياجاقسينيز. دائم باخاجاقسينيز، لاکئن گؤرمه‌يه​جکسئنئز.'Gاونلار بئربئرلري ائله راضيلاشماديقدا، پولوسون بو سؤزوندن سونرا چيخيب گتدئلر. "موقدّس روح اشعيا پيغمبرئن واسئطه‌سئله بئزئم آتالاريميزا نه گؤزل بو سؤزو ددي:بعضئلري ديئلن سؤزلرله قانع اولدولار، لاکئن قالانلاري ائنانماديلار.X)پولوس اوچون بئر گون تعيئن اتدئلر و بئر چوخ آدام اونون ياشاديغي اوده اونون يانينا گلدي. او دا تارينين پادشاهليغيني جئدّي شکئلده اونلارا بيان ادئب، سحردن آخشاما قدر آچيقلادي و چاليشيردي کي، موسانين شرئعتئندن و پيغمبرلردن اونلاري عئسا حاقّيندا قانع اتسئن.\1لاکئن ائسته‌يئرئک کي، سنئن فئکئرلرئني اؤزوندن اشئدک. چونکي بئزه بئلدئرئلئب کي، بو فئرقه​يه ضئدّ هر يرده سؤز گدئر."اونلار اونا ددئلر: "بئز سنئن حاقّيندا يهودئيه​دن نه مکتوبلار آلميشيق، نه ده قارداشلاردان بئري بورايا خبر گتئرئب و سنئن حاقّيندا پئس بئر شي ديئب.nUاِله بو سببدن ده سئزي دعوت اتدئم کي، سئزئنله گؤروشوب صؤحبت اِدئم. چونکي من ائسرايئلئن اومئدي اوچون بو زنجئرلرله باغلانميشام."iKلاکئن يهودئلر بونا موخالئف چيخاندا مجبور قالديم کي، قيصرئن محکمه​سئني طلب ادئم. نه کي، گويا خالقيميزدان بئر شئکايتئم وار.7gاونلار دا مني ائستئنطاق ادئب آزاد اتمک ائسته‌دئلر، چونکي منده اؤلومه لايئق بئر تقصئر يوخ ائدي.. Uاوچ گون سونرا پولوس يهودئلرئن آدلي-سانلي آداملاريني بئر يره چاغيردي و ييغيلديقلاري زامان، اونلارا ددي: "قارداشلار، من خالقيميزا و يا آتالاريميزين عادتلري ضئدّئنه بئر شي اتمه‌دئيئم حالدا، اورشلئمدن محبوس روملولار اَلئنه ورئلدئم.. Uروما گئردئيئمئز واخت، پولوسا ائجازه ورئلدي کي، اونون کشئيئني چکن عسگرله تک باشينا قالسين.8 iاوراداکي قارداشلار بئزئم باره​مئزده اشئتدئکده، آپئيوس بازاري و «اوچ مهمانخانا» ديئلن يِره قدر پئشوازيميزا گلدئلر. پولوس اونلاري گؤرنده تارييا شوکور ادئب اورکلندي.A {اورادا بعضي قارداشلارا راست گلدئک و بئزدن دعوت اتدئلر کي، يدّي گون اونلارلا قالاق. و بلجه روما گلدئک.9 k اورادان دهنزه چيخيب رِگئيوما گلدئک. بئر گون سونرا جنوب يلي اسدي و ائکئنجي گونو پوتولئيا يتئشدئک.V% سئراکئيوسدا اِنئب، اورادا اوچ گون قالديق.wg اوچ آيين آخيريندا قاباق سمتئنده "جوزا" علامتی اولان اولان ائسکندرئيه​لي بئر گمي ائله کي، قيشي جزئره‌ده کچئرتمئشدي، دهنزه چيخديق.Q بئزه چوخ حؤرمتلر​له احتئرام گؤرستدئلر و دهنزه چيخديغيميز واخت، احتئياجيميز اولان لوازئماتي تداروک گؤردولر.  بو، باش ورندن سونرا جزئره‌دن اولان آيري ناخوشلار دا گلئب صاغالديلار.پوبلئيوسون آتاسي قيزديرمادان و قانلي ائسهالدان ناخوش ياتيردي. پولوس اونون يانينا گتدي و دوعا ادئب اَللرئني اونون اوستونه قويدو و اونا شفا وردي.%او يرئن ياخينليغيندا املاک وار ائدي کي، پوبلئيوس آدلانان جزئره‌نئن بؤيوکونه عاييد ائدي. او بئزي قوناق قبول ادئب اوچ گون بئزه نزاکتله ياخشي يتئشدي.ykاونلار گؤزله‌يئردئلر کي، پولوسون بدني شئشسئن و يا قفلتن اؤلوب يره ييخيلسين. لاکئن بئر چوخ زامان گؤزله‌دئکدن سونرا اونا هچ بئر شي اولماديغيني گؤره‌نده، فئکئرلرئني ديئشدئرئب ددئلر کي، او بئر آللاهدير.{آمّا پولوس ائلاني سئلکله​يئب، اودا آتدي و هچ بئر زئيان گؤرمه‌دي.'Gيرلي اهالي ائلاني اونون اَلئندن آسيلميش گؤره‌نده، بئر​بئرلرئنه ددئلر: "هرحالدا بو آدام قاتئلدئر؛ دهنزدن خئلاص اولدوقدا دا عدالت اونا ياشاماق مجالي ورمئر."Cپولوس بئر چوخ چيرپي ييغيب اودون اوستونه قوياندا، ائستئدن بئر افعي ائلان چيخدي و اونون اَلئنه ياپيشدي.W~'يرلي اهالي بئزه بؤيوک بئر ائلتئفات گؤرستدئلر؛ ياغيش و سويوق اولدوغوندان اود قالاييب بئزئم هاميميزي قبول اتدئلر. } اونلار سالامات چيخاندان سونرا، اؤيره‌ندئک کي، جزئره‌نئن آدي مالتادير.|},و قالانلاري دا بعضئلري تاختالار اوستونده، بعضئلري ده گمئنئن آيري پارچالاري اوستونده قورولوغا چيخسين. بلجه هامي سالامات قورولوغا چيخدي.*{M+آمّا يوزباشي پولوسون سالامات قالماسيني ائسته‌يئردي. بونا گؤره ده اونلارين قصدئنه مانع اولدو و امر اتدي کي، اوّل اوزه بئلنلر گمئدن آتيليب قورولوغا چاتسينلار.Az{*عسگرلر قصد اتمئشدئلر کي، محبوسلارين هاميسيني اؤلدورسونلر، اِله کي، هچ بئرئسي اوزوب قاچا بئلمه‌سئن.Fy)آمّا ائکي دهنزئن بئربئرئنه بئرلَشدئيي يرده قورولوغا ديئب، قومسالا اوتوردولار. گمئنئن قاباق طرفي قوما باتيب حرکتسئز قالدي، لاکئن دال طرفي شپه​لرئن گوجوندن سينماغا باشلادي.x(لنگرلري کسئب دهنزه بوراخديلار و همن آندا سوکانين ائپلرئني آچديلار. سونرا قاباق يلکَني يل سمتئنه قالديرديلار و ساحئل طرفئني توتوب گتدئلر.w#'سحر آچيلديقدا قورولوغو تانييا بئلمه‌دئلر؛ آنجاق قوملو ساحئلي اولان بئر جزئره گؤردولر و قرار وردئلر کي، اگر مومکون اولسا، گمئني اورايا سالسينلار.v!&اونلار يمکدن دوياندان سونرا، بوغداني دهنزه آتيب، گمئني يونگول‌لَشدئردئلر.Zu-%گمئده هاميميز ائکي يوز يتمئش آلتي نفر ائدئک.dtA$اونلارين هاميسي اورکله‌نئب، اونلار دا يمک يدئلر.Es#بونو دئيندن سونرا چورک گؤتوروب، هامينين گؤزو قاباغيندا تارييا شوکور اتدي و اونو بؤلوب يمه‌يه باشلادي.r)"بونا گؤره سئزي تشوئق ادئرم کي، يمک يئيه​سئنئز؛ بو، قويماز کي، قووّتئنئزي اَلدن وره‌سئنئز، چونکي هچ بئرئنئزئن باشيندان بئر توک بله محو اولماياجاق."q!سحر عنقرئب آچيلاجاق ائدي کي، پولوس هاميني يمک يمه‌يه تشوئق ادئب ددي: "آرتيق اون دؤرد گوندور کي، آج قارين گودوبسونوز و بئر شي يمه‌يئبسئنئز.wpg او واخت عسگرلر قاييغين ائپلرئني کسئب قاييغي دهنزه سالديلار.&oEپولوس يوزباشي و عسگرلره ددي: "اگر بونلار گمئده قالماسالار، سئز خئلاص اولا بئلمزسئنئز."Onگمئچئلر گمئدن قاچماغا چاليشديلار و گمئنئن قاباق طرفئندن لنگرلري آتماغي بهانه ادئب، قاييغي دهنزه اندئردئلر.Hm قاياليقدا قومسالا اوتورماق قورخوسوندان گمئنئن آخيريندان دؤرد لنگر آتيب، سحرئن آچيلماسيني آرزولاديلار.Nlدرئنلئيي اؤلچوب اوتوز بش متر اولدوغونو گؤردولر. بئر آز ائره‌لئده گئنه اؤلچوب ائيئرمي بش اولدوغونو گؤردولر.kاون دؤردونجو گون گلدئيي واخت، بئز آدِرياتئک دهنزئنده سورولونوردوک کي، گجه ياريسينا ياخين، گمئچئلر قورولوغون ياخينلاشديغيني حئسّ اتدئلر.hjIلاکئن بئر جزئره‌ده قومسالا اوتورماغيميز لازيمدير."Liاونا گؤره ده، کئشئلر، جسارتئنئزي اَلدن ورمه‌يئن. چونکي تارييا ائنانيرام کي، دقئقن منه ديئلن کئمي اولاجاق.Th!ددي: «قورخما، پولوس! سن گرک قيصرئن حوضوروندا داياناسان. باخ، تاري، سنئنله گمئده گدنلرئن هاميسيني سنه عطا ادئب.»-gSچونکي اله بو گجه عاييد اولدوغوم و اونا خئدمت اتدئيئم تارينين بئر مله‌يي قاباغيمدا دوروب،wfgلاکئن ائندي سئزي تشوئق ادئرم کي، جسارتئنئزي اَلدن ورمه‌يه​سئنئز. چونکي آرانيزدا هچ بئر تلفات اولماياجاق، آنجاق گمي الدن گده​جک.)eKچوخدان بري يمکسئز قالديقلاريندان، پولوس اورتادا دوروب ددي: "کئشئلر، سئز گرک منئم نصئحتئمي قبول ادئب، کرئتدن دهنزه چيخمايدينيز و بو ضرر و زئياني چکمه‌يدئنئز.dبئر نچه گون، گونش و اولدوزلار گؤرونمه‌دي و بو بؤيوک کولک بئزي اسئر اتدئيئندن، آرتيق خئلاص اولونماغيميزا بوتون اومئدلر ياواش-ياواش کسئلدي.sc_اوچونجو گون ده اؤز اَللری ائله گمئنئن تجهئزاتيني آتديلار.3b_او گونون صاباحي حله شئدّتلي کوله‌يئن اسئري ائدئک کي، گمئنئن يوکونو دهنزه آتماغا باشلاديلار.haIقاييغي يوخاري چکندن سونرا، اسبابلاردان ائستئفاده ادئب، گمئنئن آلتيني باغلاديلار و سئرتئسئن داهازليغيندا قومسالا اوتورماقدان قورخوب، يِلکَني اندئردئلر و بلجه اؤزلري ده اونونلا سورونوردولر.$`Aکلودا آدلي کئچئک بئر جزئره‌نئن ياخينليغيندا، گمئنئن قاييغيني گوجله ساخلايا بئلدئک.2_]گمي کوله‌يه دوشدو و کوله‌يه موقاوئمت گؤرسده بئلمه‌دئيئندن، بئز ده تسلئم اولوب سورونوردوک.^آمّا چوخ چکمه‌دي کي، قورولوقدان اوراکلئدون آدلانان شئدّتلي بئر کولک اسدي.]# جنوب يلي ياواشجا اَسمه‌يه باشلاديقدا، آماجلارينا نايئل اولدوقلاريني گومان ادئب، لنگري قالديرديلار و ساحئله ياخين کرئت ساحئلي بويو يولا دوشدولر.\ قيشي کچئرتمه‌يه او بندر موناسئب اولماديغيندان، گمئده​کئلرئن اکثرئيّتي بو قرارا گلدئلر کي، اورادان چيخيب، بئر نحوله کرئتئن فئنئکس بندرئنه چاتسينلار کي، جنوب-قربه و شئمال-قربه باخير و قيشي اورادا کچئرتسئنلر.[3 آمّا يوزباشي پولوسون سؤزوندن چوخ، گمئنئن سوکانچيسينا و صاحئبئنه اعتئماد ادئردي.vZe ددي: "کئشئلر، گؤرورم کي، دهنزده سفره چيخماق آنجاق يوک و گمي اوچون يوخ، بئزئم حياتيميز اوچون ده خطرلي​​دئر و چوخ ضرر سببي اولاجاق."Y} چوخ واخت کچدئيئنه و اوروج گونو ده باشا چاتديغينا گؤره، آرتيق دهنزده سفره چيخماغين چوخ خطري وار ائدي. اودور کي، پولوس اونلارا نصئحت ورئب، ~~ }|{z[ybxuwvuu`tt!snrrqUppHo8nxlkjsiigfweddDcbbb$a;`y_^^]] \w[ZYXWVkUTS"QPONMNL+KK,JbHHGFFIEHDDCKAA:@?Y>N=;::968765:3210y/..b--V,+o**2)((#'&&%p$##M"!; oq"dh`rC & ( Qm8`mc~? اوره‌يئمده بؤيوک بئر قم، دائمي بئر ائضطئراب وار.'} I مسئحده حقئقتي ديئرم، يالان دانيشميرام؛ وئجدانيم دا موقدّس روحدا ددئکلرئمي تصدئق ادئر.h|I'نه اوجاليق، نه درئنلئک، نه ده اؤزگه بئر مخلوق قادئر اولاجاق کي، بئزي ربّئمئز مسئح عئسادا اولان تارينين محبّتئندن آييرسين.E{&چونکي يقئن بئلئرم کي، نه اؤلوم، نه حيات، نه ملکلر، نه رياستلر، نه ائندئکي، نه گله​جک شيلر، نه قووّتلر، z%يوخ، بوتون بونلاردا بئزي سوه​نئن واسئطه‌سئله قالئب گلنلردن اوستونوک.Sy$نجه کي، يازيليب دا: «سنئن خاطئرئن اوچون بوتون گون اؤلوم اَلئنه ورئلئرئک، قصّابليق قويونلاري کئمي ساييليرديق.»2x]#مسئحئن محبّتئندن بئزي کئم آييرا بئلر؟ موصئبت؟ دارليق؟ عذاب؟ آجليق؟ چيلپاقليق؟ خطر؟ قيلينج؟hwI"محکوم ادن کئمدئر؟ اؤلموش، اوسته​لئک دئرئلمئش اولان مسئح عئسا. او کي، هم تارينين صاغيندادير، هم ده بئزئم اوچون شفاعت ادئر. v!تارينين سچدئکلرئنه کئم ائتّئهام ووراجاق؟ اونلاري صالح سايان تاري‌دير!_u7 او کي، اؤز اوغلونو قيماييب، اونو بئزئم هاميميز اوچون تسلئم اتدي، نجه اونونلا برابر بوتون شيلري بئزه احسان اتميه​جک؟tاگر بله​دئر، بو شيلره نه دئيک؟ اگر تاري بئزئمله‌دئر، کئم بئزه ضئدّ دورار؟swتاري کئملري قاباقجادان موعيّن اتمئشدي، اونلاري دا دعوت اتدي؛ دعوت اتدئيي آداملاري صالح سايدي؛ صالح سايديغي آداملاري دا عئزّتلندئردي.7rgچونکي او، کئملري اوّلجه​دن تانيميشدي، قاباقجادان موعيّن اتمئشدي ده کي، اوغلونون بنزه​يئشئنه دؤنسونلر. اِله کي، او، چوخلو قارداشلار آراسيندا، ائلک دوغولان اولسون.yqkو بئلئرئک کي، تاري بوتون شيلري، اونو سِوَنلر اوچون و اونون هدفئنه گؤره دعوت اولونانلار اوچون اونلارين خيئرئنه بئرلئکده ائشله‌دئر.Vp%و اورکلري تفتئش ادن، روحون نه دوشوندويونو بئلئر، چونکي روح تارينين ائراده​سئنه گؤره موقدّسلر اوچون شفاعت ادئر.=osو بلجه ده روح بئزه ضعئفلئيئمئزده کؤمک اِدَر. چونکي بئز لازيم اولدوغو کئمي دوعا اتمه‌يي باجارميريق. لاکئن روح اؤزو سؤز​له، آنلاتيلماز ناله​لرله بئزئم اوچون شفاعت ادئر.nلاکئن اگر گؤرمه‌دئيئمئز شيه اومئد باغلاياق، اونو صبر​له گؤزله‌يه‌رئک.Um#چونکي بئز اومئدله نئجات تاپديق. لاکئن گؤزه گؤرولن اومئد، اومئد ديئل. چونکي گؤردويو شيه نه اوچون اومئد باغلاسين؟l)و آنجاق بو يوخ، بئز ده کي، روحون نوباريني آلميشيق، بئز اؤزوموز ده اؤز ائچئمئزده ناله ادئب، اوغوللوغا آلينماغي يعني بدنئمئزئن خئلاصيني گؤزله​يئرئک.k7چونکي بئلئرئک کي، بوتون خئلقت ائندئيه کئمي بئرلئکده ناله ادئب، دوغوم آغريسي چکئر.ijKبو اومئد​له کي، خئلقت اؤزو ده چورومه​يئن اسارتئندن آزاد اولاجاق و تارينين اؤولادلارينين شؤوکتلي آزادليغينا گتئرئله​جک.9ikچونکي خئلقت اؤز ائراده​‌سئله يوخ، اونو تابع اِتدئره​نئن ائراده​‌سئله چورومه‌يه تابع اولوب، hچونکي خئلقت تارينين اوغوللارينين ظوهورونو بؤيوک بئر حسرتله گؤزله​يئر.4gaبله دوشونورم کي، چکدئيئمئز ائندئکي عذابلار، بئزه ظاهئر اولاجاق عئزّتله هچ موقايئسه​يه گلمز.kfOائندي اگر اونون اؤولادلارييق، دمه‌لي اونون وارئثلرئيئک ده-تارينين وارئثلري و مسئحئن مئراث شرئکي-اگر حقئقتن اونون چکدئيي عذابلاريندا بئز ده شرئک اولوروق کي، بلجه اونون عئزّتئنده ده شرئک اولاق.eاله همن روح بئزئم روحوموزلا شهادت ورئر کي، بئز تارينين اؤولادلارييق.d-دوغرودان دا، قوللوق روحونو آلماييبسينيز کي، گئنه قورخو ائچئنده ياشاياسينيز، اوغوللوق روحونو آليبسينيز کي، اونون واسئطه‌سئله "آبّا، آتا" چاغيريريق.c-چونکي تارينين روحو ائله هئدايت اولونانلارين هاميسي تارينين اوغوللاري‌ديرلار.kbO چونکي اگر جئسمه گؤره ياشاياسينيز، اؤلرسئنئز، لاکئن اگر جئسمئن عمللرئني روحون واسئطه​‌سئله اؤلدوره​سئنئز، ياشايارسينيز.a بلجه اي قارداشلار، بئز جئسمئمئزه بورجلو ديئلئک کي، جئسمئمئزه گؤره ياشاياق.#`? اگر عئساني اؤلولردن دئرئلده​نئن روحو سئزده ياشايير، او زامان مسئحي اؤلولردن دئرئلدن، سئزئن ده فاني بدنلرئنئزه، سئزده ياشايان اؤز روحو ائله حيات وره​جک.2_] آمّا اگر مسئح سئزده​دئر، بدنئنئز گوناه اوزوندن اؤلودور، آمّا روحونوز صالحلئک اوزوندن دئري.c^? لاکئن اگر تارينين روحو سئزده​دئر، سئز جئسمده يوخ، روحداسينيز. آمّا کئمده مسئحئن روحو يوخدور، او آدام مسئحه عاييد ديئل.d]Aجئسمه گؤره ده ياشايانلار تاريني راضي اده بئلمزلر.]\3بو سببدن کي، جئسمئن اوستونه قويولان فئکئر تارييا دوشمنچئلئک ادئر؛ چونکي تارينين شرئعتئنه تابع ديئل و اولا دا بئلمز./[Wجئسمئن اوستونه قويولان فئکئر اؤلومدور، لاکئن روحون اوستونه قويولان فئکئر حيات و باريشدير.Z-چونکي جئسمئن دالينجا اولانلار فئکئرلرئني جئسماني شيلرئن اوستونه قويوبلار، لاکئن روحون دالينجا اولانلار فئکئرلرئني روحاني شيلرئن اوستونه قويوبلار.(YIشرئعتئن طلب اتدئکلري بئزده يرئنه يتئشسئن؛ بئز کي، جئسمه گؤره يوخ، روحا گؤره ياشاييريق.bX=چونکي تاري بئزه او شيي اتدي کي، جئسم اوزوندن ضعئف اولان شرئعت اونو اِده بئلمئردي: اؤز اوغلونو گوناهلي جئسمئن بنزه​يئشئنده گوناه اوچون قوربان گؤنده‌رئب، جئسمده اولان گوناهي محکوم اتدي کي،&WEچونکي مسئح عئسادا اولان حيات روحونون شرئعتي، مني گوناه و اؤلومون شرئعتئندن آزاد اتدي.}V uبونا گؤره، ائندي مسئح عئسادا اولانلارا هچ بئر محکومئيّت يوخدور.U-ربّئمئز عئسا مسئحئن واسئطه‌سئله تارييا شوکور ادئرم! بلجه، من اؤز عاغليملا تارينين شرئعتئنه، لاکئن جئسماني طبئعتئمله گوناهين شرئعتئنه قوللوق ادئرم.Twنه يازيق بئر آدامام من! اؤلومون بو بدنئندن مني کئم خئلاص اده​جک؟ S آمّا عوضولرئمده آيري بئر شرئعت ده گؤرورم کي، عاغليمين تصدئق اتدئيي شرئعتله موبارئزه ادئر و عوضولرئمده اولان گوناهين شرئعتئنه مني اسئر ادئر.mRSچونکي ائچئمده​کي وارليغيم تارينين شرئعتئندن کف ادئر،Qبلجه، بو اصلي تاپيرام: ياخشيليق اتمک ائسته‌ين حالدا، منده پئسلئک حاضيردير.P%آمّا اگر ائستمه‌دئيئم شيي ادئرم، اونو ادن آرتيق من يوخ، منده اولان گوناهدير.Oچونکي ائسته‌دئيئم ياخشي شيي اتمئرم، لاکئن ائستمه‌دئيئم پئس ائشي گؤرورم.uNcبئلئرم کي، منده، يعني جئسمئمده ياخشي بئر شي ياشامير. چونکي ياخشي شي اتمه‌يئن ائسته‌يي منده وار، لاکئن اونو اتمه‌يه قادئر ديئلم.|Mqبونا گؤره ده، اونا عمل ادن آرتيق من ديئلم، منده اولان گوناهدير. L اگر ائستمه‌دئيئم ائشي گؤرورم، اوندا تصدئق ادئرم کي، شرئعت ياخشي‌دير.)KKچونکي نه اتدئيئمي آنلاميرام؛ ائسته‌دئيئم شيي اتمئرم، لاکئن نئفرت اتدئيئم ائشي گؤرورم.+JOبئز بئلئرئک کي، شرئعت روحاني‌دئر؛ آمّا من جئسماني‌يَم، نؤکر کئمي ده گوناها ساتيلميشام.2I] بلجه، مگر ياخشي اولان شي منه اؤلوم گتئردي؟ اصلا! گوناه منه ياخشي شيئن واسئطه‌سئله اؤلوم گتئردي کي، امرئن سببئنه گؤره گوناهين نهايت درجه گوناهلي اولدوغو تانينسين.eHC پس شرئعت موقدّسدئر، امر موقدّس، صالح و ياخشي‌دير.G5 چونکي گوناه او امرئن واسئطه​سئله فورصت تاپيب مني آلداتدي و اونونلا مني اؤلدوردو.xFi بلجه بو امر کي، منه حيات گتئرمک اوچون ائدي، منه اؤلوم گتئردي.,EQ بئر زامان شرئعت يوخ ائکن، من دئري ائدئم، لاکئن او امر گلن واخت، گوناه دئرئلدي و من اؤلدوم.eDCلاکئن گوناه فورصت تاپيب، بو امرئن واسئطه‌سئله منده جوربه​جور طاماحي حاصئل گتئردي؛ چونکي شرئعت اولماسا، گوناه اؤلودور.0CYبس نه دئيک؟ مگر شرئعت گوناهدير؟ اصلا! شرئعت اولماسايدي، گوناهين نه اولدوغونو بئلمزدئم. چونکي اگر شرئعت "طاماح اِتمه" دمه‌سَيدي، طاماحين نه اولدوغونو آنلامازديم.xBiامّا ائندي، اوّلجه اسئري اولدوغوموز شرئعته اؤلوب، اوندان آزاد اولدوق کي، حرفئن کؤهنه​لئيئنده يوخ، روحون تزه​لئيئنده قوللوق ادک.Aچونکي بئز جئسمده ياشايار ائکن، گوناهلي هاوا-هوسلر کي، شرئعتئن واسئطه‌سئله بلّي اولموشدو، عوضولرئمئزده فعّال ائدي کي، اؤلوم اوچون ثمره گتئرک.w@gاِله‌جه ده سئز، قارداشلاريم، مسئحئن بدنئنئن واسئطه‌سئله شرئعته اؤلوبسونوز کي، بئر اؤزگه​سئنئنکي اولاسينيز، يعني اؤلولردن دئرئلمئش اولان مسئحئنکي اولاسينيز، اِله کي، تاري اوچون ثمره گتئره​سئنئز.X?)بونا گؤره، اگر آرواد، اَري دئري​ائکن، اؤزگه بئر آداما اَره گتسه، زئناکار چاغيريلار. لاکئن اگر اَري اؤلسه، آرواد قانوندان آزاد اولور و اؤزگه بئر آداما اَره گتدئيي واخت زئناکار اولمور.}>sمثلن، اَرلي آرواد قانونلا اَرئنه او زاماناجاق باغلي‌دير کي، او، دئري‌دئر؛ آمّا اَري اؤلدويو زامان، آرواد نئکاه قانونوندان آزاددير.f= Gاي قارداشلار، مگر بئلمئرسئنئز کي، (بونو شرئعتي بئلَنلره ديئرم) شرئعت آنجاق آدام دئري ائکن اونون اوستونده حاکئمئيّتي وار؟-<Sچونکي گوناهين عوضوو اؤلومدور، لاکئن تارينين هدئيّه‌سي ربّئمئز مسئح عئسادا ابدي حياتدير.Z;-آمّا ائندي گوناهدان آزاد ادئلئب، تارييا قول اولدوغونوز اوچون آلديغينيز ثمره موقدّسلئکدئر، آخيرينيز دا ابدي حيات.`:9بس او زادلاردان کي، ائندي اونلاردان اؤتري اوتانيرسينيز، او زامان نه ثمرئنئز وار ائدي؟ چونکي اونلارين آخيري اؤلومدور.9چونکي سئز گوناهين قوللاري اولدوغونوز زامان، صالحلئکدن آزاد ائدئنئز.Z8-جئسماني طبئعتئنئزئن ضعئفلئيي اوزوندن ائنسانلارين دوشوندويو کئمي صؤحبت ادئرم. نجه کي، عوضولرئنئزي قاباقجا پئسلئک و شرئعتسئزلئيه قول کئمي تسلئم اتمئشدئنئز و نتئجه‌سي ده بو ائدي کي، شرئعتي داها چوخ آياق آلتينا قوياسينيز. اِله‌جه ده ائندي عوضولرئنئزي صالحلئيه قول کئمي تسلئم ادئن کي، نتئجه‌سي ده سئزئن موقدّس اولماغينيزدير.e7Cو گوناهدان آزاد اولوب، صالحلئيئن قولو اولوبسونوز.6آمّا تارييا شوکور اولسون کي، قاباقجا گوناهين قوللاري اولدوغونوز حالدا، او تعلئمدن اورکدن ائطاعت اتدئنئز کي، اؤزونوزو اونا تسلئم اتدئنئز.,5Qمگر بئلمئرسئنئز کي، ائطاعت ادن قوللار کئمي اؤزونوزو کئمه تسلئم اده​سئنئز، اونون قوللاريسينيز؛ ائستر اؤلوم گتئرن گوناها اولسون، ائستر صالحلئک گتئرن ائطاعته؟+4Oائندي نه؟ شرئعتئن حاکئمئيّتي آلتيندا يوخ، فيض آلتيندا اولدوغوموز اوچون گوناه ادک؟ اصلا!31گوناه سئزه حؤکمرانليق اتميه​جک؛ چونکي سئز شرئعت آلتيندا يوخ، فيض آلتينداسينيز.k2O بدنئنئزئن عوضولرئني ده پئسلئک آلتلري اولماق اوچون گوناها تسلئم اتمه‌يئن. لاکئن اؤزونوزو اؤلولردن دئرئلنلر کئمي تارييا، و بدنئنئزئن عوضولرئني ده صالحلئک آلتلري اولماق اوچون تارييا تسلئم ادئن.M1 و قويمايين کي، گوناه سئزئن فاني بدنئنئزه حؤکمرانليق اتسئن، اله کي، اونون هاوا-هوسلرئندن ائطاعت اده​سئنئز. 0  بلجه، سئز ده اؤزونوزو گوناها اؤلو، آمّا مسئح عئسادا تارييا دئري سايين./' او کي، اؤلدو، بئر دفه​لئک گوناها اؤلدو؛ لاکئن ياشاديغي حياتي تارييا ياشايير.|.q و بئلئرئک ده کي، مسئح اؤلولردن دئرئلمئش اولدوغونا گؤره، بئر داها اؤلمه‌يه​جک. اؤلوم ده اونون اوستونه آرتيق حؤکمرانليق اتمه‌يه​جک.u-cاگر مسئحله اؤلموشوک، اونونلا ياشاياجاغيميزا دا ائنانيريق.P,چونکي اؤلموش آدام گوناهدان آزاد اولوب.l+Qو بونو بئلئرئک کي، کؤهنه منلئيئمئز اونونلا چارميخا چکئلدي، اله کي، گوناهين بدني قووّتدن دوشسون و آرتيق گوناها قول اولماياق.n*Uاگر اونون اؤلومونه بنزر بئر اؤلومده اونونلا بئر اولموشوق، اونون دئرئلمه‌سئنه بنزر بئر دئرئلمه‌ده ده اونونلا بئر اولاجاغيق.c)?بونا گؤره ده، اونون اؤلومونه تعمئد اولونماقلا بئز ده اونونلا برابر دفن اولونموشوق؛ اله کي، نجه مسئح آتا عئزّتئنئن واسئطه‌سئله اؤلولردن دئرئلدي، بئز ده همن جور حياتين تزه​لئيئنده ياشاياق.E(مگر بئلمئرسئنئز کي، بئزئم هاميميز کي، مسئح عئسادا تعمئد اولونموشوق، اونون اؤلومونه تعمئد اولونموشوق؟{'oاصلا! بئز کي، گوناها اؤلدوک، آرتيق اوندا نجه ياشايا بئله‌رئک؟|& sبس نه دئيک؟ گوناه اتمه‌يه داوام ورک کي، تارينين فيضي چوخالسين؟%5اله کي، گوناه اؤلومله حؤکمرانليق اتدئيي کئمي، فيض ده ربّئمئز عئسا مسئحئن واسئطه​‌سئله، صالحلئيئن واسئطه‌سئله ابدي حيات ورمک اوچون حؤکمرانليق اتسئن.2$]شرئعت آرايا گئردي کي، گوناه چوخالسين. لاکئن گوناه چوخالان يرده تارينين فيضي داها دا چوخالدي. # چونکي نجه بئر نفرئن ائطاعتسئزلئيي بئر چوخلاريني گوناهکار اتدي، اِله‌جه ده، تک بئر نفرئن ائطاعتي سايه​سئنده بئر چوخلاري صالح ساييلاجاقلار.y"kدمه‌لي، بئر گوناه اوزوندن نجه بوتون ائنسانلارا محکومئيّت گلدي، الجه ده، بئر صالح عمل اوزوندن بوتون ائنسانلارا حيات صالحلئيي گلدي.O!چونکي اگر اؤلوم بئر تک آدامين تقصئري اوزوندن، او تک آدامين واسئطه‌سئله حؤکمرانليق اتدي، بس نه قدر چوخ او آداملار کي، تارينين بول فيضئني و صالحلئک هدئيّه‌سئني قبول ادئرلر، او تک بئر آدام، يعني عئسا مسئحئن واسئطه​‌سئله حياتدا حؤکمرانليق اده​جکلر.7 gو تارينين هدئيه‌سي او تک بئر نفرئن گوناهينين نتئجه​سي کئمي ديئل: بئر گوناهدان سونرا گلن حؤکم محکومئيّت گتئردي، لاکئن چوخ تقصئرلردن سونرا گلن هدئيه، صالحلئک گتئردي.ykآمّا تارينين عوضسئز هدئيه‌سي تقصئر کئمي ديئل. چونکي اگر بئر نفرئن تقصئري اوزوندن چوخ آدام اؤلدولر، تارينين فيضي و تک بئر آدامين، يعني عئسا مسئحئن فيضي ائله ورئلن هدئيه، بئر چوخلارينين اوستونه چوخالير.#آمّا آدمدن موسايا قدر اؤلوم هامييا حؤکمرانليق اتدي، حتّا اونلارا دا کي، آدمئن گوناهينا بنزر بئر گوناه اتمه‌دئلر. آدم او گله​جک آدامين صورتي ائدي.,Q شرئعتدن قاباق دا دونيادا گوناه وار ائدي، لاکئن شرئعت اولمايان يرده گوناه حسابا ساييلماز.*M بونا گؤره، نجه کي، گوناه تک بئر آدامين واسئطه‌سئله و اؤلوم ده گوناهين واسئطه‌سئله دونيايا گئردي، الجه ده اؤلوم بوتون ائنسانلارا گلدي، چونکي هامي گوناه ادئب. آنجاق بو قدر ده يوخ، حتّا تاريدا دا ربّئمئز عئسا مسئحئن واسئطه​‌سئله فخر ادئرئک کي، ائندي اونون واسئطه​‌سئله باريشيغا نايئل اولموشوق.7g چونکي اگر بئز تارينين دوشمني اولان حالدا، اونون اوغلونون اؤلمه‌‌سئله تاري ائله باريشديق. بس نه قدر داها چوخ، باريشميش اولان حالدا اونون حياتي ائله خئلاص اولاجاغيق.Y+ ائندي کي، اونون قاني ائله صالح ساييلميشيق، بس نه قدر آرتيق اونون واسئطه‌سئله ده تارينين قضبئندن خئلاص اولاجاغيق.Kلاکئن تاري بئزه اولان محبّتئني بونونلا ائثبات ادئر کي، بئز حله گوناهکار ائکن، مسئح بئزئم عوضئمئزده اؤلدو.fEصالح بئر آدامين عوضئنده کئمسه​نئن اؤلمه‌سي چتئن باش وِرَر؛ ياخشي بئر آدامين عوضئنده بلکه ده بئري اؤلمه‌يه جسارت اتسئن. چونکي بئز حله ضعئف ائکن، مسئح موعيّن زاماندا گوناهکارلار يولوندا اؤلدو.B}و اومئد اوتانديرماز؛ چونکي تارينين محبّتي بئزه ورئلن موقدّس روحون واسئطه‌سئله اورکلرئمئزه تؤکولوب.Fتحمّول شخصئيّت، شخصئيّت ده اومئد(Iو آنجاق بو قدر يوخ، موصئبتلرده ده فخر ادئرئک، چونکي بئلئرئک کي، موصئبت تحمّول يارادار،\1اله اونون واسئطه‌سئله ده ائچئنده دوردوغوموز بو فيضي ائمانلا اَله گتئردئک و تارينين عئزّتئنئن اومئدئنه فخر ادئرئک.L بلجه ائمان واسئطه​‌سئله صالح ساييلديغيميز اوچون، ربّئمئز عئسا مسئح واسئطه‌سئله تاري ائله باريشيميز وار.=sکي، بئزئم گوناهلاريميزدان اؤتري اؤلومه تسلئم اولوندو و بئزئم صالح ساييلماغيميز اوچون دئرئلدئلدي.dAبئزئم اوچون ده يازيلدي کي، تاري بئزه صالحلئک ساياجاق؛ بئزه ده کي، ربّئمئز عئساني اؤلولردن دئرئلده‌نه ائمان گتئرمئشئک؛lQ"صالحلئک ساييلدي" سؤزلري آنجاق اونون اوچون يازيلمادي،W 'بونا گؤره ده، ائماني اونا صالحلئک ساييلدي. و کامئل آرخايين ائدي کي، تاري، وردئيي وعده​ني يرئنه يتئرميه ده قادئردئر.< qو تارينين وعده​سئنه ائمانسيزليقلا شک اتمه‌دي، لاکئن ائمانيندا مؤحکم اولوب تاريني عئزّتلندئردي. /ائمانيندا ضعئفله‌مه‌دي و اؤزونون تخمئنن يوز ياشلي بدنئنئن اؤلموش کئمي اولدوغونا اهمئيّت ورمه‌دي، سارانين دا بطنئنئن قيصيرليغينا اهمئيّت ورمه‌دي. اومئد اصلا يوخ ائکن، ائبراهئم اومئدله ائمان گتئردي و بلجه بئر چوخ خالقلارين آتاسي اولدو. نجه کي، اونا ديئلمئشدي ده کي، "سنئن نسلئن بله اولاجاق."نجه کي، يازيليب؛ "سني بئر چوخ خالقلارين آتاسي اتدئم."" ائنانديغي تارينين نظرئنده، او تاري کي، اؤلولره حيات ورئر و اولمايان شيلري وارليغا چاغيرير. بونا گؤره ده، وعده ائمان واسئطه‌سئله گلئر اله کي، اونون فيضئنه باغلي اولسون و ائبراهئمئن بوتون نسلئني بوروسون؛ آنجاق شرئعته باغلي اولانلاري يوخ، ائبراهئمئن ائمانينا مالئک اولانلاري دا کي، هاميميزين آتاسي‌دير.4aچونکي شرئعت تارينين قضبئني حاصئل گتئرر. شرئعت اولمايان يرده ده اونو آياق آلتينا قويان اولماز.%چونکي اگر شرئعتله ياشايانلار وارئث اولسالار، ائمان بوش اولار، وعده ده باطئل!&E شرئعتئن واسئطه‌‌سئله ديئلدي کي، ائبراهئم و اونون نسلئنه دونياني مئراث آلاجاقلاري وعده ورئلدي. بو اونون اوچون ائدي کي، ائمان واسئطه‌سئله صالح ساييلديلار.3_ بلجه آتاميز ائبراهئم ختنه اهلئنه ده آتا اولدو کي، آنجاق ختنه اولدوقلارينا قالماييب، او ائمانين ائزلرئنده يرئيئرلر کي، اونون ختنه اولونماسيندان قاباق دا وار ائدي.3 و ختنه​نئن علامتئني آلدي، ائماندان گلن صالحلئيئن موهورونو کي، ختنه اولونماميشدان دا وار ائدي، اِله کي، او، بوتون او آداملارين دا آتاسي اولسون کي، ختنه اولونماديقلاري حالدا ائمان گتئرئرلر کي، اونلار دا صالح ساييلسينلار.;o نه شرايئطده ساييلدي؟ ختنه اولاندان سونرا ائدي، يوخسا قاباق؟ ختنه اولاندان سونرا يوخ، قاباق ائدي.  آيا بو بختورلئک آنجاق ختنه اولونانلارادير، يوخسا ختنه اولونمايانلارا دا عاييددئر؟ چونکي ديئرئک کي، ائبراهئمئن ائماني اونا صالحلئک ساييلدي.q[خوش او آدامين حالينا کي، رب اونون گوناهيني حسابا گتئرمز."~"خوش او آداملارين حالينا کي، عوصيانلاري باغيشلانير، گوناهلاري عفو اولونور.>}uنجه کي، داوود دا او آدامين بختورلئيئندن دانيشير کي، تاري اونون عملئنه باخماياراق، اونو صالح سايير.D|لاکئن ائشله‌مه‌ين بئر آدام کي، پئس آداملاري تبرعه اده‌نه ائمان گتئرئر، ائماني اونا صالحلئک ساييلير.{ ائشله‌ين بئر آدامين اوجرتي اونا هدئيه ساييلماز، بو اونون حاقّي‌دير..zUموقدّس يازي نه ديئر؟ "ائبراهئم تارييا ائمان گتئردي، بو دا اونون حاقّيندا صالحلئک ساييلدي."Dyاگر ائبراهئم اؤز عمل​لری ائله صالح ساييلسايدي، فخر اتمه‌يه بئر شيي وار؛ لاکئن تارينين حوضوروندا يوخ.rx _بس جئسماني آتاميز ائبراهئم حاقيندا نه دئيک؟ او، نه تاپدي؟wبلجه آيا بئز ائمانلا شرئعتي لغو ادئرئک؟ اصلا! عکسئنه، اونو مؤحکمله‌دئرئک.Qvچونکي آنجاق بئر تاري وار و او هم ختنه اولونانلاري، هم ده ختنه اولونمايانلاري ائمان واسئطه‌سئله صالح ساياجاق.cu?مگر تاري آنجاق يهودئلرئن تاريسي‌دير؟ مگر قيري​‌​يهودئلرئن ده تاريسي ديئل؟ البتّه، قيري‌​يهودئلرئن ده تاريسي‌دير.b~aa/`@_w^]]}\p[ZZpYXiWVUTSSRyQQPUOONLL#KJIHGG9FZEDCB^@??Z>s>=A wائندي بئز کي، قووّتلئيئک، گرک قووّتسئزلرئن ضعئفلئکلرئنه دؤزَک و آنجاق اؤز خوشلوغوموزو آختارماياق.ykآمّا بئر يمکدن شوبهه ادن آدام، او يمه‌يي اگر يسه، محکوم اولور. چونکي گؤردويو ائش ائماندان ديئل؛ و ائماندان اولمايان هر شي گوناهدير.`9اگر سنئن ائمانين وار، تارينين حوضوروندا اؤزونه ساخلا. خوش او آدامين حالينا کي، تصدئق اتدئيي ائشده اؤزونو محکوم اتمئر.7gياخشي‌دير کي، ات يمه‌يه​سن، شراب ائچمه‌يه​سن و يا قارداشيني بودره​دن بئر ائش گؤرمه‌يه​سن. يمک خاطئرئنه تارينين ائشئني پوزمايين. هر شي دوغرودان دا طاهئردئر، لاکئن يدئکلري ائله اؤزگه آدامين بودرمه​سئنه سبب اولان اوچون او شي پئس اولور. اونا گؤره ده او شيلره جان آتاق کي، باريش گتئرئر و بئربئرئمئزي برقرار ادئر.! ;چونکي کئم مسئحه بله خئدمت ادئر، تارييا مقبولدور و ائنسانلار طرفئندن تصدئق اولونور.% Cچونکي تارينين پادشاهليغي يمک و ائچمک ديئل، صالحلئک، باريش، و موقدّس روحدا شادليقدير.v eاونون اوچون قويمايين کي، سئزه ياخشي اولان بئر شي پئسلَنسئن.8iچونکي اگر سنئن قارداشين، يدئيئن بئر شيدن اؤتري ائنجه​يئر، آرتيق سن محبّت اوزوندن رفتار اتمئرسن. اؤز يئيه​جه‌يئنله او آدامي هلاک اتمه کي، مسئح اونون خاطئرئنه اؤلدو.[/بئلئرم و رب عئسادا يقئنئم وار کي، هچ بئر شي اؤزو-اؤزونده نجئس ديئلدئر؛ آمّا بئر شيي نجئس سايان اوچون، او شي نجئسدئر.nU بونا گؤره ده بئربئرئمئزه آرتيق حؤکم اتمه‌يک، لاکئن بونا قرار ورک کي، بئر قارداشين يولونا مانع و يا بودره​دن بئر شي قويماياق.jM دمه‌لي هر بئرئمئز اؤزو اوچون تارييا حساب وره​جکدئر.V% اونا گؤره کي، يازيليب: رب بويورور؛ حياتيم حاقّي اوچون، هر دئز قاباغيمدا چؤکه​جک، و هر دئل تاريني ائقرار اده​جک./ بس سن نه اوچون قارداشينا حؤکم ادئرسن؟ و يا سن نه اوچون قارداشينا حقارتله باخيرسان؟ چونکي بئز هاميميز تارينين موحاکئمه تختئنئن قاباغيندا داياناجاغيق.%C چونکي مسئح بونون اوچون اؤلوب گئنه دئرئلدي کي، هم اؤلولرئن هم ده دئرئلرئن ربّي اولسون.r]چونکي اگر ياشاييريق، رب اوچون ياشاييريق؛ اگر اؤلوروک ده، رب اوچون اؤلوروک. بونا گؤره ده ائستر ياشاياق، ائستر اؤلک، بئز ربّئنئک.چونکي بئزلردن هچ کئم اؤزو اوچون ياشامير و هچ کئم اؤزو اوچون اؤلمور./بئر گونو عزئز توتان آدام، اونو رب اوچون عزئز توتور، يئين آدام رب اوچون ييئر، چونکي تارييا شوکور ادئر. يمه‌ين آدام دا رب اوچون يمئر و تارييا شوکور ادئر.d~Aبئري، بئر گونو آيري بئر گوندن افضل سايير، لاکئن آيري بئري هر گونو برابر سايير. قوي هر کس اؤز فئکرئنده کامئل يقئني اولسون.:}mسن کئمسن کي، اؤزگه​نئن قولونا حؤکم ادئرسن؟ قولو حاقلي چيخاردان دا، حاقسيز چيخاردان دا آغاسي‌دير. قول حاقلي چيخاجاق دا، چونکي ربّئن گوجو وار کي، اونو حاقلي چيخارتسين.X|)يئين آدام، يمه‌ين آداما حقارت گؤزو ائله باخماسين. يمه‌ين آدام دا يئينه حؤکم اتمه‌سئن. چونکي تاري اونو قبول ادئب.{/بئري اِله ائنانير کي، هر شيي يئيه بئلر، آمّا ضعئف اولان آدام آنجاق سبزئيات ييئر./z Yائماندا ضعئف اولاني قبول ادئن؛ لاکئن اونون اوچون يوخ کي، فئکئرلري باره​ده حؤکم اده​سئنئز.%yC لاکئن رب عئسا مسئحي گِيئن و جئسمه اِله تداروک گؤرمه‌يئن کي، شهوتلرئني يرئنه يتئرسئن.Yx+ گوندوزده اولانلار کئمي دوروست رفتار ادک؛ عيش-عئشرت و کفلئلئکله يوخ، عئفّتسئزلئک و سفاهتله يوخ، داعوا و حسدله يوخ.4wa گجه کچئب و گوندوز عنقرئب يتئشئر؛ اونا گؤره ده قارانليق ائشلرئني بوراخاق و نور سئلاحينا گيئنک.v+ و بونو ادئن، چونکي زاماني بئلئرسئنئز کي، سئزئن يوخودان اويانماغينيزين واختي آرتيق گلدي؛ چونکي ائندي خئلاص ائمان گتئردئيئمئز واختدان داها ياخيندير.u7 محبّت قونشويا يامانليق اِتمز، اونا گؤره ده محبّت شرئعتئن يرئنه يتئرئلمه‌سي‌دئر.t چونکي "زئنا اتمه"، "آدام اؤلدورمه"، "اوغورلوق اتمه"، "طاماحکارليق اتمه" و بوندان باشقا نه امر وار، بو کلامدا خولاصه اولور: "قونشونو اؤزون کئمي سِو."0sY بئربئرئنئزي سومکدن باشقا هچ کئمه بورجلو اولمايين، چونکي اؤزگه​ني سون شرئعتي يرئنه يتئرئب.Qr هرکسه حاقّيني ورئن؛ اگر باجدير، باجي؛ اگر ورگئدئر، ورگئني؛ اگر قورخودور، قورخونو؛ اگر احتئرامدير، احتئرامي.Iq  ورگئني ده بونا گؤره ورئرسئنئز؛ چونکي حاکئملر تارينين خئدمتچئسي‌دئرلر و اؤزلرئني محض بو ائشه وقف ادئبلر.p' بو سببدن آنجاق قضبه گؤره يوخ، وئجدانين خاطئرئنه گؤره ده تابع اولماق لازيمدير.o{ چونکي او سنئن خيئرئن اوچون تارينين خئدمتچئسي‌دئر. لاکئن اگر پئس ائش گؤره​سن، قورخ! چونکي او، بوش يره قيلينج داشيمير؛ او تارينين خئدمتچئسي‌دئر، ائنتئقام آلاندير کي، پئس ائش گؤره‌نه تارينين قضبئني گتئرئر.n1 چونکي حاکئملر ياخشي رفتارلار اوچون يوخ، پئس رفتارلار اوچون قورخولودورلار. ائسته‌يئرسن کي، حؤکومتدن قورخماياسان؟ ياخشي ائش گؤر و او، سني تعرئفله‌ير.\m1 بونا گؤره ده حؤکومته ضئدّ دوران، تارينين تعيئن اتدئيئنه ضئدّ دورور و ضئدّ دورانلار اؤزلرئنه محکومئيّت گتئره​جکلر.l  هرکس حؤکومت منصبلرئنه تابع اولسون، چونکي اِله بئر حؤکومت يوخدور کي، تاري طرفئندن اولماسين و مؤوجود اولان حؤکومتلر ده تاري طرفئندن تعيئن اولونوب.okW پئسلئيه مغلوب اولمايين، پئسلئيه ياخشيليقلا قالئب گلئن.`j9 لاکئن اگر دوشمنئن آجدير، اونو يدئزدئر، اگر سوسوزدور، اونا ائچئرت. چونکي بونو اتمکله اونون باشينا کؤز کؤمور ييغيرسان."eiC اي سوگئلئلر، قئصاص آلمايين، آنجاق تارينين قضبئنه يول ورئن، چونکي يازيليب: "رب ديئر: قئصاص منئمدئر، عوضئني من وره​جه‌يم.h! اگر مومکوندور، اَلئنئزدن گلدئيي قدر بوتون آداملارلا باريش ائچئنده ياشايين.>gu هچ کئمه پئسلئک عوضئنه پئسلئک اتمه‌يئن. بوتون ائنسانلارين گؤزونده ياخشي اولان شيلره احتئرام قويون.Nf بئربئرئنئزله همفئکئر اولون؛ تکبّورلو اولمايين، لاکئن آلچاقلارلا دا دوستلوق ادئن. اؤزونوزو عالئم سايمايين.Ye+ سوئنَنلر​له سوئنئن، آغلايانلارلا آغلايين.ndU سئزه عذاب ورنلره برکت ورئن؛ قارغيش يوخ، خيئر-دوعا ورئن.c' موقدّسلرئن احتئياجلاريني رفع اتمکده ائشتئراک ادئن، قوناقپرورلئکده جهد ادئن.ibK اومئدده سِوئنئن، دارليغا دؤزون، دوعايا باغلي قالين.ra] قيرتده دالا دوشمه​يئن، روحن قاينايين و ربّه قوللوق ادئن.`- قارداشليق سوگئسئله بئربئرئنئزه وفالي اولون، حؤرمت اتمکده بئر​بئرئنئزي اؤتون._  قويون محبّت رئياسيز اولسون. پئسلئکدن ائکراه ادئن، ياخشيليغا ياپيشين.u^c اگر نصئحت وِرَندئر، نصئحتئله. اگر احسان اِدَندئر، سخاوتله. اگر رهبرلئک اِدَندئر، قيرتله. اگر مرحمت گؤرسه‌دندئر، اوزو-آچيقليقلا.e]C اگر خئدمتدئر، خئدمتئله. اگر موعلّئمدئر، تعلئمئله.F\ و چونکي بئزه ورئلن فيضه گؤره، جوربه​جور روحاني عطالاريميز وار؛ اگر نبئلئکدئر، ائمانين اؤلچوسونه گؤره.[1 اله‌جه بئز ده چوخ اولان حالدا، مسئحده بئر بدنئک و هاميميز بئربئرئمئزه عوضولرئک.2Z] چونکي نجه کي، بئزئم بئر بدنئمئزده چوخلو عوضولر وار، لاکئن اونلارين هاميسينين ائشي بئر ديئل،ZY- چونکي منه باغيشلانان فيضله سئزئن هر بئرئنئزه ديئرم کي، اؤزونوزو لوزوموندان داها اوستون سايمايين. لاکئن هر کس تارينين اونا وردئيي ائمان اؤلچوسونه گؤره، دوشونجه​لرئنده اؤلچولو اولسون.*XM و بو دونيايا بنزه​مه‌يئن، لاکئن فئکرئنئزئن تمئزلنمه‌‌سئله ديئشئلئن کي، تارينين ياخشي، مقبول و کامئل ائراده​سئنئن نه اولدوغونو بئلئب، يرئنه يتئره‌سئنئز.9W m بونون اوچون اي قارداشلار، تارينين مرحمتئنئن خاطئرئنه سئزه يالواريرام کي، بدنلرئنئزي تارييا دئري، موقدّس، و مقبول اولان قوربان تقدئم ادئن کي، بو سئزئن عئبادتئنئزدئر..VU $چونکي هر شي اوندان، اونون واسئطه‌سئله و اونون اوچوندور. اونا ابده کئمي عئزّت اولسون! آمئن.pUY #کئم اونا اوّلجه بئر شي ورئب کي، اؤزونه گئنه گري ورئلسئن؟T{ "چونکي ربّئن دوشونجه​سئني کئم بئلئب؟ و يا کئم اونا موشاوئر اولوب؟S- !باخ تارينين دؤولتئنئن درئنلئيئنه، اونون هم حئکمت، هم ده معرئفتئنه! اونون حؤکملري نه درجه​ده آغيلاسيغمازدير، يوللاري دا نه درجه​ده باشا دوشولمزدئر!R چونکي تاري هاميني ائطاعتسئزلئيه اسئر ادئب، اله کي، هامييا مرحمت گؤرسدسئن.WQ' اله‌جه ده اونلار ائندي ائطاعتسئز اولوبلار کي، سئزئن تاپديغينيز مرحمتئن سببئنه گؤره، اؤزلري ده مرحمت تاپسينلار.IP  نجه سئز بئر زامانلار تارييا ائطاعتسئز ائدئنئز و ائندي اونلارين ائطاعتسئزلئيي اوزوندن مرحمت تاپيبسينيز،`O9 چونکي تارينين عطا اتدئکلري و دعوتي گري آلينماز.bN= ائنجئله گؤره اونلار سئزئن اوچون دوشمندئرلر؛ لاکئن سچئلمه‌يه گؤره اجدادلارينين خاطئرئنه گؤره تارينين عزئزلري​دئرلر.M' اونلارين گوناهلاريني گؤتوره​جه‌يئم زامان، اونلارلا کسه​جه‌يئم عهد بودور."^L5 و بلجه بوتون ائسرايئل خئلاص اولاجاق، نجه کي، يازيليب: "قورتاريجي صحيوندان گله​جک، و دئنسئزلئيي يعقوبدان گؤتوره​جک.Ky چونکي اي قارداشلار، ائسته‌مئرم کي، بو سئرّدن بئخبر اولاسينيز، اِله کي، اؤز اؤزونوزو عالئم ساياسينيز: قيري‌يهودئلردن خئلاص اولانلارين سايي تاماملاشانا قدر، ائسرايئلدن بئر حئصّه​نئن اوره‌يي برکله‌يئب.WJ' چونکي اگر سن او طبئعتن وحشي اولان زيتون آغاجيندان کسئلئب، طبئعتئنه ضئدّ اولان ياخشي زيتون آغاجينا پيوند اِدئلدئن، اصل بوداقلار اؤز زيتون آغاجينا داها نه‌قدر چوخ پيوند اولوناجاقلار!ZI- اونلار دا اگر ائمانسيزليقلاريندا قالماسالار، پيوند اولونارلار. چونکي تاري قادئردئر کي، اونلاري گئنه پيوند اتسئن.'HG باخ ائندي تارينين مهرئبانليق و شئدّتئنه: ييخيلانلارا اولان شئدّته، لاکئن سنه اولان مهرئبانليغا، اگر اونون مهرئبانليغيندا قالاسان؛ يوخسا سن ده کسئله‌جکسن.G چونکي اگر تارينين طبئعي بوداقلارا حيفي گلمه‌دي، سنه ده حيفي گلمه‌يه​جک.ZF- دوغرودور. اونلار ائمانسيزليقلاري اوچون کسئلدئلر، آمّا سن ائمانينا گؤره يرئنده دورورسان. تکبّورلَنمه، لاکئن قورخ!E7 او زامان دئيه​جکسئنئز: "بوداقلار قوپاريلديلار کي، من اونلارين يرئنه پيوند اولوم."3D_ بوداقلارا فخر اتمه‌يئن، فخر اده​سئنئز، يادينيزا سالين کي، سئز کؤکو يوخ، کؤک سئزي داشي‌يير.1C[ لاکئن اگر بوداقلاردان بعضئسي قوپاريلديلار، و سئز کي، چؤل زيتون آغاجي ائدئنئز، اونلارين يرئنه پيوند اولونوب، زيتون آغاجينين کؤکونه و شئره‌سئنه شرئک اولوبسونوز،OB اگر خمئرئن ائلک حئصّه​سي موقدّسدئر، بوتون خمئر ده موقدّسدئر؛ و اگر کؤک موقدّسدئر، بوداقلار دا موقدّسدئرلر.lAQ چونکي اگر اونلارين ردّ اولونماسي دونيانين باريشماسي اولدو، قبول اولونمالاري اگر اؤلولرئن حياتا دؤنمه‌سي ديئل، بس نه‌دئر؟@ کي، بلجه بلکه همعئرقلرئمي قيرته گتئرئب، اونلاردان بعضئسئنه نئجات وِرَم.N? لاکئن سئزه اي قيري‌يهودئلر ديئرم: من قيري‌يهودئلرئن حوارئسي اولدوغوما گؤره، اؤز خئدمتئمي عئزّتلي ساييرام > و اگر اونلارين تقصئري دونيايا دؤولت، اونلارين قوصورو قيري‌يهودئلره دؤولتلئک اولدو، گؤر اونلارين کامئلّئيي نه قدر آرتيق دؤولتلئک گتئره​جک! = بلجه ديئرم: مگر اونلار ييخيلماق اوچون بودره​دئلر؟ اصلا! آمّا اونلارين تقصئري قيري‌​يهودئلرئن نئجاتينا سبب اولدو کي، اونلاري قيرته گتئرسئن.z<m قوي گؤزلري قارالسين کي، گؤرمه‌سئنلر، بللرئني همئشه​لئک اَي.;;o و داوود ديئر: قوي اونلارين سوفره​سي اؤزلري اوچون کمنده، تله​يه، بودره​مه داشينا و جزايا دؤنسون.C: نجه کي، يازيليب: "تاري اونلارا بو گونه کئمي يوخولوق روحونو ورئب؛ گورمه‌ين گؤزلر، اشئتمه‌ين قولاقلار.89i بس نه دئيک؟ ائسرايئل آختارديغينا نايئل اولمادي؛ سچئلمئشلر نايئل اولدولار، قالانلاري برکئدئلر.8- لاکئن اگر فيضله‌​دئر، آرتيق عمللره باغلي ديئلدئر؛ يوخسا فيض آرتيق فيض اولماز.7 بلجه، ائندئکي واختدا دا، تارينين فيضي ائله سچئلن بئر «قالانلار» وار.\61 لاکئن تاريدان اونا گلن جاواب نه‌دئر؟ "من اؤزوم اوچون يدّي مئن نفر ساخلاميشام کي، بَعَل قاباغيندا دئز چؤکمه‌يئبلر."U5# "يارب! سنئن پيغمبرلرئني اؤلدوروبلر، سنئن قوربانگاهلاريني ييخيبلار و من تک قالميشام. منئم ده جانيمي آختاريرلار."'4G تاري اوّلجه​دن تانيديغي اؤز خالقيني ردّ اتمه‌يئب. مگر سئز موقدّس يازينين ائليا حاقّيندا نه ددئيئني بئلمئرسئنئز؟ ائليا ائسرايئلدن تارييا شئکايت ادئب ديئر:|3 s بلجه، سوروشورام: مگر تاري اؤز خالقيني ردّ ادئب؟ اصلا! چونکي من ده ائبراهئمئن نسلئندن، بنيامئن قبئله​سئندن اولان بئر ائسرايئللي‌يَم./2W لاکئن ائسرايئل حاقّيندا بله ديئر: "بوتون گون اللرئمي، ائطاعتسئز و عاصي بئر خالقا اوزاتديم."C1 لاکئن اِشَعيا جورعت ادئب ديئر: "مني آختارمايانلار مني تاپديلار، مني طلب اتمه‌ينلره، من ظاهئر اولدوم."0- بئر ده ديئرم؛ مگر ائسرايئل آنلامادي؟ موسا اوّلجه​دن ديئر: "طايفا اولمايانلا سئزي قيرته گتئره​جه‌يم، فهمسئز بئر طايفا ائله سئزي حئرصلندئره​جه‌يم."c/? لاکئن ديئرم؛ مگر اشئتمه‌دئلر؟ البتّه کي، اشئتدئلر. اونلارين سسي بوتون ير اوزونه، سؤزلري دونيانين اوجلارينا قدر چاتدي.t.a بلجه ائمان اشئتمکدن، اشئتمک ده مسئحئن کلامي ​ائله‌​ دئر.(-I آمّا موژده​يه هامي قولاق آسمادي. چونکي اشعيا ديئر: "يارب، وردئيئمئز خبره کئم ائناندي؟""V,% و اگر گؤنده‌رئلمه‌سه​لر، نجه وعظ اده​جکلر؟ نجه کي، يازيليب: "نه گؤزَلدئر ياخشي شيلري موژده ورنلرئن آياقلاري!""+  آمّا ائمان گتئرمه‌دئکلري او کئمسه​ني نجه چاغيراجاقلار؟ اشئتمه‌دئکلري کئمسه​يه نجه ائمان گتئره​جکلر؟ وعظ ادن اولماسا، نجه اشئده​جکلر؟`*9 چونکي "ربّئن آديني چاغيران هر کس نئجات تاپاجاق."){ اونون اوچون کي، يهودي ائله قيري​‌​يهودي آراسيندا فرق يوخدور. هاميسينين ربّي بئردئر، اونو چاغيرانلارين هاميسينا دا سخاوتله برکت ورئر. ( چونکي موقدّس يازي ديئر: "اونا ائمان گتئرن هچ کئم اوتانديريلماياجاقدير."D' اونا گؤره کي، ائنسان اورَکدن ائمان اتمکله صالح ساييلير، ائمانيني آغزي ائله ائقرار اتمکله نئجات تاپير.j&M چونکي اگر سن آغزينلا عئسانين رب اولدوغونو ائقرار ادئب، اورَکدن ائناناسان کي، تاري اونو اؤلولردن دئرئلتدي، نئجات تاپارسان.E% بس نه ديئر؟ کلام سنه ياخيندير، آغزيندا و اوره‌يئنده​دئر. يعني، او ائمان کلامي کي، بئز اونو وعظ ادئرئک.$y و يا اؤلولر دئيارينا کئم اِنه​جک (کي، مسئحي اؤلولردن قالديرسين)؟;#o آمّا ائماندان گلن صالحلئک بله ديئر: "اوره‌يئنده دمه کي، گؤيه کئم قالخاجاق (کي، مسئحي اِندئرسئن)؟""0"Y چونکي موسا شرئعتدن گلن صالحلئک حاقيندا يازير کي، اونو يرئنه يتئرن آدام، اونونلا ياشاياجاق.!1 اونا گؤره کي، مسئح هر ائمان گتئره​نئن صالح ساييلماسي اوچون شرئعتئن نهايتي‌دئر.e C چونکي تاريدان گلن صالحلئيي آنلاماييب، اؤز صالحلئکلرئني برقرار اتمه‌يه چاليشماقلا تارينين صالحلئيئنه تابع اولماديلار.1[ چونکي اونلارين باره​سئنده شهادت ورئرم کي، تاري اوچون قيرتلري وار، لاکئن درک اوستونده ديئل.1 ] اي قارداشلار، اوره‌يئمده​کي آرزو و ائسرايئل اوچون تارييا دوعام، اونلارين خئلاصي اوچوندور.]3 !نجه کي، يازيليب: "باخ، صحيوندا بئر بودره​مه داشي، ييخيلماق قاياسي قويورام؛ اونا ائمان گتئرن اوتانديريلماياجاقدير."q[ نه اوچون؟ چونکي ائمانلا يوخ، شرئعتئن عمللرئندن اولاجاق کئمي اونون داليسينا دوشموشدولر. بودره​مه داشينين اوستونه بودره​دئلر. آمّا ائسرايئل کي، صالحلئک شرئعتئنئن داليسينا دوشموشدو، بو شرئعته چاتمادي.gG بس نه دئيک؟ بونو کي، صالحلئيئن داليسينا دوشمه‌ين قيري​‌​يهودئلر صالحلئيي اَله گتئرئبلر، او صالحلئک کي، ائماندان گلئر.wg و نجه کي، اشعيا قاباقجادان دمئشدي ده کي: "اگر سماوي فوجلارين ربّي بئزي نسئلسئز بوراخسايدي، سودوم کئمي اولارديق، گومورايا بنزردئک." چونکي رب حؤکمونو ير اوزونه کامئل بئر شکئلده، تزلئکله ائجرا اده​جک."dA و اشعيا ائسرايئل حاقّيندا نئدا ادئر: "ائسرايئل اوغوللارينين سايي دهنز قومو قدر اولسا دا، آنجاق تک بئر آزي نئجات تاپاجاق.C و "واقع اولاجاق کي، «خالقيم ديئلسئنئز» ديئلدئيي يرده، اونلار دئري تارينين اوغوللاري چاغيريلاجاقلار.";o نجه کي، هوشعئن کئتابيندا ديئر: "خالقيم اولمايانا خالقيم، سوگئلئم اولمايانا سوگئلئم دئيه​جه‌يم."!; حتّا بئزلري ده کي، آنجاق يهودئلر آراسيندان يوخ، قيري​‌يهودئلر آراسيندان چاغيردي.zm او بونو اونون اوچون اتدي کي، جلالينين بوللوغونو مرحمت تاپان قابلارا بئلدئرسئن، او قابلارا کي، اوّلجه​دن عئزّت اوچون حاضيرلاميشدي.+ اگر تاري قضبئني گؤرسدمک و قووّتئني بئلدئرمک ائسته‌ين حالدا، قضبئنه هدف اولان هلاک اوچون حاضيرلانميش قابلارا، بؤيوک صبرله تحمّول اده، بونا نه دئيک؟q[ مگر کوزه​گرئن پالچيق اوستونه ائختئياري يوخدور کي، همن پالچيق ييغينيندان بئر قابي حؤرمته و بئر قابي دا حؤرمتسئزلئيه قاييرسين؟ لاکئن سن اي ائنسان، کئمسن کي، تارييا بله جاواب قايتاريرسان؟ مگر شکئل ورئلن بئري، اونا شکئل وره‌نه دئيه بئلر کي، "مني نه اوچون بو جور ياراتدين؟""W' ائندي سن منه دئيه بئلرسن: "بس تاري داها نه اوچون بئزي تقصئرکار تاپير؟ مگر اونون ائراده​سئنئن ضئدّئنه کئم دورور؟"";o دمه‌لي، تاري کئمه ائسته‌يئر، مرحمت اِدئر و کئمه ائسته‌يئر، اوره‌يئني برک اتمه‌يه ائجازه ورئر.r ] چونکي موقدّس يازيدا فئرعونا ديئر: "سني بونا گؤره اوجالتديم کي، قووّتئمي سنده گؤرسه‌دئم، و آديم بوتون ير اوزونده اعلان ادئلسئن."< q بلجه ائندي ائنسانين ائسته​يئنه و يا اونون سعي اتمه‌يئنه ديئل، آنجاق مرحمت ادن تارييا باغلي‌دير.> u چونکي او، موسايا ديئر: "کئمه رحمئم گلسه، رحم اده​جه‌يم، کئمه اوره‌يئم يانسا، شفقت گؤرسده‌جه‌يم."o W ائندي نه دئيک؟ مگر تارينين يانيندا حاقسيزليق وار؟ اصلا! } نجه کي، حتّا يازيليب دا: "يعقوبو سودئم، لاکئن عئسودان نئفرت اتدئم."b= رئبقايا ديئلدي: "بؤيوکو کئچئيئنه قوللوق اده​جک."$A و ائکي اوغول حله آنادان اولماميش و ياخشيليق يا دا پئسلئک اتمه​مئش ائکن-اونا گؤره کي، تارينين سچمه باره​ده اولان مقصدي عمللردن يوخ، اونون دعوتئندن اولسون-  و آنجاق بو يوخ، رئبقا دا بئر کئشئدن، يعني آتاميز ائسحاقدان بويلو اولدو. چونکي وعده بله ورئلدي: "بو واخت گله​جه‌يم و سارانين اوغلو اولاجاق."iK بو او دمکدئر کي، تارينين اؤولادلاري جئسماني اؤولادلار يوخ، وعده​نئن اؤولادلاري‌ديرلار کي، ائبراهئمئن نسئلي ساييليرلار.T! ائبراهئم نسلئندن اولانلارين هاميسي دا ائبراهئمئن اؤولادلاري ديئل: آمّا "سنئن نسلئن ائسحاقدان آدلانديريلاجاق."7g لاکئن بله ديئل کي، تارينين کلامي بوشا چيخيب. چونکي ائسرايئلدن اولانلارين هاميسي ائسرايئل ديئل.X) بؤيوک آتالار دا اونلاريندير، مسئح ده جئسمن اونلارداندير؛ او کي، هر شيئن اوستونه ابده کئمي موبارک تاري‌دير. آمئن.W' اونلار ائسرايئللي‌دئرلر کي، اوغوللوق و عئزّت، عهدلر، شرئعتئن ورئلمه‌سي، معبدئن خئدمتي و وعده​لر اونلاريندير.}s چونکي ائسته‌يه بئله‌ردئم کي، قارداشلاريمين خاطئري اوچون، جئسمن هموطنلرئمئن خاطئري اوچون، من اؤزوم مسئحدن اوزاقلاشيب لعنت اولونوم. [~}|{z1yxwvuu=tgsLrr pooVnmDl~lkoj[iihgff4eddIcxbb3ap`_^]I\[[FZ)YXbW:VUToSSNRROQPP,NNLLKqJJNI=HQGFE_DCC.B0AJ@>?A>>=<;;J:991817R6L5G4%3U2)00*/.-,+***)r('&&%$$##["! ](-wF:Xk 3 c ` = o,*[K1 آمّا نه کي، اصلا بو دونيانين عئفّتسئزلري ائله، و يا طاماحکار و شيّادلاري​ ائله، يا دا بوتپرستلري ائله قاريشماياسينيز. چونکي او حالدا سئز بو دونيادان آرتيق چيخيب گتمه‌لئسئنئز.{0o مکتوبومدا سئزه يازديم کي، عئفّتسئز آداملارلا قاريشماياسينيز.o/Wبونا گؤره گلئن نه کؤهنه مايا ائله، نه ده کئن و پئسلئيئن ماياسي ائله، لاکئن صافليغين و حقئقتئن ماياسيز فطئري ائله بايرام توتاق. . کؤهنه ماياني تمئز ادئب آتين کي، تزه خمئر اولاسينيز. نجه کي، حقئقتن ده ماياسيزسينيز. چونکي بئزئم پاسخا قوزوموز مسئح بئزئم اوچون قوربان اولوب.7-gسئزئن شئشئب فخر اتمه‌يئنئز ياخشي ديئل. مگر بئلمئرسئنئز کي، بئر آز مايا بوتون خمئري تورشلادير؟!3,_بو آدامي، جئسمئنئن هلاک اولماسي اوچون شيطانا تسلئم ادئن کي، ربّئن گونونده روحو نئجات تاپسين.l+Qاو زامان کي، ربّئمئز عئسا مسئحئن آديندا سئز، ربّئمئز عئسا مسئحئن قودرتي ائله بئر يره ييغيليرسينيز، و منئم روحوم دا سئزئنله،Y*+لاکئن من، گرچي جئسمن يوخ روحن سئزئنله وارام، يانينيزدا ائمئش کئمي بو ائشي گؤرن آدامين حاقّيندا آرتيق حؤکم اتمئشم.I) آمّا سئز شئشئب، فخر ادئرسئنئز. عوضئنه ياس توتماييرسينيز کي، بله بئر ائشي گؤرن آدام آرانيزدان گؤتورولسون.( 7خبر ورئلئب کي، آرانيزدا جئنسي عئفّتسئزلئک وار، اله بئر عئفّتسئزلئک کي، قيري‌يهودئلر آراسيندا بله يوخدور. بو کي، بئري اؤز آتاسينين آروادي ائله ياشايير.'+نه ائسته‌يئرسئنئز؟ يانينيزا دَيَنَکله گلئم، يوخسا محبّت و مولايئم بئر روحلا؟a&;چونکي تارينين پادشاهليغي سؤزده يوخ، گوجده​دئر.K%لاکئن اگر رب ائسته‌سه، تزلئکله يانينيزا گله​جه‌يم و مغرور اولانلارين سؤزونو يوخ، گوجلرئني بئله​جه‌يم.$!ائندي بعضئلر مغرور اولوبلار، اله بئل کي، من سئزئن يانينيزا گلمه‌يه​جه‌يم.6#eبو سببدن ربده سوگئلي و امئن اولان اوغلوم تئموتاعوسو يانينيزا گؤنده‌رمئشم و او، مسئحده اولان يوللاريمي سئزه خاطيرلاداجاق، نجه کي، هر يرده و هر کئلئسادا تعلئم ورئرم.`"9بونا گؤره يالواريرام سئزه: مندن نومونه گؤتورون.h!Iچونکي اگر مسئحده مئنلرجه موعلّئمئنئز اولسا بله، آتالارينيز آزدير. عئسا مسئحده من ائنجئلئن واسئطه​‌سئله سئزه آتا اولدوم. 7بونلاري يازميرام کي، سئزي اوتانديريم. من سئزه سوگئلي اوشاقلاريم کئمي نصئحت ورئرم.Z- بئزه ائفتئرا آتيرلار، بئز يومشاق جاواب ورئرئک. حتّا ائندئيه کئمي ده دونيانين توفاله​سي و هر شيئن زئبئلي اولموشوق.O اَللرئمئزله ائشله‌يئب، زحمت چکئرئک. بئزي سؤيورلر، بئز خيئر-دوعا ورئرئک. بئزه عذاب ورئرلر، بئز تاب گتئرئرئک. بو ساعاتا کئمي هم آج هم ده سوسوزوق، لوتوک، دؤيولوروک، بي‌خانومانيق. بئز مسئحئن خاطئري اوچون عاغيلسيزيق، آمّا سئز مسئحده عاغيلّيسينيز. بئز ضعئفئک، آمّا سئز گوجلوسونوز. سئز عئزّتلئسئنئز، آمّا بئز حؤرمتسئزئک.,Q چونکي من اله دوشونورم کي، تاري بئز حوارئلري اؤلومه محکوم اولانلار کئمي آخيردا صحنه​يه چيخارتدي؛ چونکي بئز دونيانين، ملکلرئن و ائنسانلارين تاماشاسي اولموشوق.+Oسئز آرتيق توخسونوز؛ سئز آرتيق وارليسينيز؛ سئز بئزسئز پادشاهلار اولوبسونوز؛ کاش کي، سئز حقئقتن پادشاهلار اولايدينيز کي، بئزده سئزئنله بئر يرده پادشاهليق ادک.c?چونکي سئزي کئم اوستون توتور؟ نه‌يئنئز وار کي، آلماييبسينيز؟ و اگر آليبسينيز، نه اوچون بس آلماميش کئمي فخر ساتيرسينيز؟+قارداشلار، سئزه گؤره بو شيلري اؤزومون و اَپولّوسون حاقّيندا تمثئل کئمي بيان اتدئم کي، بئزدن اؤيره‌نئب، يازيلميش حدّئندن آرتيق اؤزونوزو گومان اتمه‌يه​سئنئز. بلجه ده هچ بئرئنئز او بئرئنئن قاباغيندا تکبّورلو اولماسين.A{بونا گؤره ده تعيئن اولونموش واختدان ائره​لي، هچ بئر شي حاقّيندا حؤکم اتمه‌يئن. لاکئن ربّئن گلئشئنه قدر گؤزله​يئن کي، قارانليقدا گئزله‌نن شيلري ائشيقلانديراجاق و اورکلرئن نئيّتلرئني آشکار اده​جک و او زامان هر کسئن تحسئني تاريدان گله​جک.!;گرچي من اؤزومده بئر قوصور گؤرمورم، لاکئن بو مني تبرعه اتمز، مني موحاکئمه ادن ربدئر. منه چوخ کئچئک بئر زاددير کي، سئزئن طرفئنئزدن و يا ائنسانلارين محکمه​سئنده موحاکئمه​يه چکئلئم. حتّا من اؤزوم بله، اؤزومو موحاکئمه​يه چکمئرم.ykبوندان علاوه، وکئل​لردن طلب اولونور کي، هر بئري امئن اولسون. /بلجه، هر کس بئزي، مسئحئن خئدمتچئلري و تارينين سئرّلرئنئن وکئل​لري کئمي سايسين.Rسئز ده مسئحئنسئنئز، مسئح ده تارينيندير.;oائستر پولوس اولسون، ائستر اَپولّوس؛ ائستر کئفا اولسون، ائستر دونيا؛ ائستر حيات اولسون، ائستر اؤلوم، ائستر ائندئکي شِيلر اولسون، ائستر گله​جکده​کي؛ هاميسي سئزئندئر.بونا گؤره، هچ کئمئن فخري ائنسانلاردا اولماسين، چونکي هر شي سئزئندئر.گئنه ده يازيليب: "رب بئلئر کي، حئکمت صاحئبلرئنئن دوشونجه​لري فايداسيزدير."7چونکي بو دونيانين حئکمتي تارينين حوضوروندا عاغيلسيزليقدير. نجه کي، يازيليب دا: "تاري‌دير کي، حئکمت صاحئبلرئني اؤزلرئنئن حؤقّه​بازليقلاري ائله توتور."f Eهچ کئم اؤزونو آلداتماسين. سئزلردن هر کس اگر اؤزونو بو عصرده حئکمت صاحئبي سايير، قوي عاغيلسيز اولسون کي، بلکه حئکمت آلسين.G کئم تارينين معبدئني محو اتسه، تاري اونو محو اده​جک. چونکي تارينين معبدي موقدّسدئر؛ بو معبد ده سئزسئنئز. مگر بئلمئرسئنئز کي، سئز تارينين معبدئسئنئز و تارينين روحو سئزده ساکئندئر؟ 1کئمئن ائشي يانسا، او، ضرر چکه​جک، آمّا اؤزو اوددان چيخان کئمي نئجات تاپاجاقدير.` 9کئمئن بئنا اتدئيي داوام گتئرسه، او، اجر آلاجاق.)K هر بئرئنئن ائشي بلّي اولاجاق؛ اونا گؤره کي، دئوان گونو اورتايا چيخاجاق، چونکي اودلا آچيغا چيخاجاق. و اود اؤزو هر کسئن ائشئنئن کيفئيّتئني ائمتاحان اده‌جکدئر.O اگر بئري بو بونؤوره اوستونده قيزيلدان، گوموشدن، قئيمتلي داشلاردان، تاختادان، ساماندان، کولَشدن بئنا اتسه،1 چونکي هچ کئم قويولان بونؤوره​دن، يعني عئسا مسئحدن باشقا بئر بونؤوره قويا بئلمز.#? من، تارينين منه وردئيي فيضه گؤره، حئکمتلي بئر معمار کئمي بونؤوره قويدوم و آيري بئر آدام اونون اوستونده بئنا ادئر. آمّا هر کس نجه بئنا اتدئيئنه دئقّت اتسئن.+O چونکي بئز تاري ائله ائشله‌ين ائشچئلرئک؛ لاکئن سئز تارينين زمئسي، تارينين عئمارتئسئنئز.)اَکنله سووارانين دَيَري بئردئر، لاکئن هر بئري چکدئيي زحمتئنه گؤره اجر آلاجاق.~uبونا گؤره، موهوم اولان اَکن و يا سوواران ديئل، بؤيودن تاري‌دير.a;من اَکدئم، اَپولّوس سوواردي، آمّا تاري بؤيوتدو.veاَپولّوس کئمدئر؟ پولوس کئمدئر؟ آنجاق خئدمتکارديرلار کي، اونلارين واسئطه‌سئله، ربّئن هر کسه وردئيي فورصته گؤره ائمان گتئردئنئز.ykچونکي اگر بئري "من پولوسدان تَبَعئيّت اِدئرم" او بئري ده "من اَپولّوسدان تَبَعئيّت اِدئرم" ديئر، آيا آيري ائنسانلار کئمي ديئلسئنئز؟|~qچونکي سئز حله ده جئسمانئسئنئز. آرانيزدا پاخيلّيق و چکئشمه اولماسيندان آيا جئسماني ديئلسئنئز؟ آيا آيري ائنسانلار کئمي ياشاميرسينيز؟%}Cمن سئزه آغير يمک يوخ، سود وردئم. چونکي اونو يمه‌يه گوجونوز چاتميردي، ائندي ده چاتمير.d| Cقارداشلار، من سئزئنله روحانئلرله دانيشان کئمي دانيشا بئلمه‌دئم، آنجاق جئسمانئلر کئمي، مسئحده کؤرپه​لر کئمي دانيشديم."{="چونکي ربّئن فئکرئني کئم بئلئب کي، اونا تعلئم ورسئن؟!"" لاکئن بئزده مسئحئن فئکري وار.2z]لاکئن روحاني آدام هر شي حاقّيندا حؤکم اده بئلر، آمّا اونون باره​سئنده هچ کئم حؤکم اده بئلمز.Cyآمّا نفساني آدام، تارينين روحوندان گلن شيلري قبول اتمئر، چونکي اونلار بونا عاغيلسيزليق گؤرونور و اونلاري آنلايا بئلمئر. چونکي بونلاري روحون واسئطه‌سئله تفتئش اتمک اولار.'xG دانيشديغيميز بو شيلر ده، ائنسان حئکمتئنئن اؤيرتدئيي سؤزلري ائله يوخ، روحاني فئکئرلري روحاني سؤزلرله ترکئب ادئب، موقدّس روحون اؤيرتدئکلري ائله بئلدئرئرئک.Kw ائندي بئز بو دونيانين روحونو يوخ، تاريدان گلن موقدّس روحو آلميشيق کي، تارينين بئزه نه باغيشلاديغيني بئلک.v3 چونکي ائنسانين دوشونجه​لرئني، ائنسانين ائچئنده اولان روحوندان باشقا کئم بئلئر؟! بلجه ده تارينين دوشونجه​لرئني تارينين روحوندان باشقا هچ کئم بئلمئر.uy لاکئن تاري بونلاري بئزه موقدّس روحون واسئطه​‌سئله آشکار اتدي. اونا گؤره کي، موقدّس روح هر شيي، حتّا تارينين درئنلئيئني بله آراشديرير.t{ آمّا نجه کي، يازيليب دا: "تارينين اونو سونلر اوچون حاضيرلاديغي شيلري نه گؤز گؤرموش، نه قولاق اشئتمئش، نه ده ائنسانين اوره‌يي دوشونموش!""Zs-او حئکمت کي، بو دونيانين حاکئملرئندن هچ بئري اونو درک اتمه‌يئب. چونکي درک اتسيدئلر، جلال ربّئني چارميخا چکمزدئلر.{roبئز تارينين سئرّي حئکمتئندن، يعني گئزلي قالميش حئکمتئندن دانيشيريق. او حئکمت کي، تاري اونو ازلدن بئزئم عئزّتئمئز اوچون موقدّر ادئب.Iq لاکئن کامئللر آراسيندا حئکمت دانيشيريق؛ آمّا نه بو عصرئن، نه ده بو دؤورون کچئب گدن حاکئملرئنئن حئکمتئني.pwائمانينيز ائنسانلارين حئکمتئنده يوخ، تارينين قودرتئنده اولسون.Coسؤزوم و وعظئم ده حئکمتئن ائنانديريجي کلامي​ ائله ديئلدي، موقدّس روحون و قودرتئن ظوهورو ائله ائدي کي،tnaو سئزئن يانينيزدا ضعئفلئک، قورخو و چوخ لرزه ائچئنده ائدئم.Hm چونکي آرانيزدا اولاندا نئيّتئم بو ائدي کي، هچ بئر شي بئلمه‌يئم، مگر عئسا مسئح و اونو دا چارميخا چکئلمئش.pl [قارداشلار، او زامان کي، تارينين حاقّينداکي شهادتي سئزه اعلان اتمک اوچون يانينيزا گلدئم، کلام و يا حئکمت صاحئبي کئمي گلمه‌دئم.~k wبونون اوچون، يازيلميش اولدوغو کئمي "قوي فخر ادن، ربده فخر اتسئن."Kj لاکئن سئز اونون سايه​سئنده مسئح عئساداسينيز کي، تاريدان بئزه حئکمت، صالحلئک، قودسئيّت و فئدئيه اولوبدور.gi Iاله کي، هچ بئر ائنسان اونون حوضوروندا فخر اتمه‌سئن.xh kتاري دونيانين اصئلزاده اولمايانلاريني، حقئر گؤرولَنلرئني، حتّا هچ ساييلانلاريني سچئب کي، اهمئيّتلي ساييلانلاريني هچه اِندئرسئن.g  آمّا تاري دونيانين عاغيلسيز ساييلانلاريني سچئب کي، حئکمتلي​لري اوتانديرسين و دونيانين ضعئف ساييلانلاريني سچئب کي، گوجلولري اوتانديرسين.af =بونا گؤره قارداشلار، آلديغينيز دعوته باخين. ائنسان اؤلچوسونه گؤره، آرانيزدا حئکمتلي، قودرتلي و اصئلزاده چوخ يوخ ائدي.ye mچونکي تارينين عاغيلسيزليغي ائنسانلارين حئکمتئندن داها حئکمتلي‌دئر، تارينين ضعئفلئيي ده ائنسانلارين قودرتئندن داها قودرتلي‌دئر.Bd لاکئن دعوت اولونانلارا، ائستر يهودي اولسون ائستر يونانلي، مسئح تارينين قودرتي و تارينين حئکمتي‌دئر.Lc آمّا بئز چارميخا چکئلمئش مسئحي وعظ ادئرئک کي، يهودئلره بودره​مه داشي، قيري​‌يهودئلره ده عاغيلسيزليقدير.b #دوغرودان دا کي، يهودئلر علامتلر طلب ادئرلر و يونانلي‌لار حئکمت آختاريرلار؛/a Yدونيا اؤز حئکمتئنئن واسئطه​‌سئله تاريني تانيماديغينا گؤره، تارييا دا، اؤز حئکمتئنده بو، خوش گلدي کي، وعظ ادئلن کلامين آغيلسيزليغي ائله ائنانانلاري قورتارسين.r` _هارادادير حئکمتلي؟ هارادادير دئن عالئمي؟ هارادادير بو عصرئن اَدئبلري؟ مگر تاري بو دونيانين حئکمتئني آغيلسيزليغا چوئرمه‌يئب؟!B_ اونا گؤره کي، يازيليب: "حئکمتلي‌لرئن حئکمتئني محو اده​جه‌يم، فهئملرئن ده فهمئني بوشا چيخارداجاغام."g^ Iچونکي چارميخ باره​ده اولان کلام، هلاک اولانلار اوچون آغيلسيزليقدير، لاکئن بئز نئجات تاپانلار اوچون تارينين قودرتي‌دئر. ] چونکي مسئح، مني تعمئد ورمه‌يه يوخ، ائنجئلئن خوش خبرئني وعظ اتمه‌يه گؤنده‌ردي؛ هم ده سؤز حئکمتي ائله يوخ کي، مبادا مسئحئن چارميخي بوشا گتسئن.,\ Sاستئفاناسين اِو اهلئني ده تعمئد وردئم. داها خاطيرلاميرام کي، کئمسه​ني تعمئد ورمئش اولوم.n[ Wاِله کي، هچ کئم سئزي اؤز آديمدا تعمئد وردئيئمي دمه‌سئن."Z ?تارييا شوکور ادئرم کي، کرئسپوس و قايوسدان باشقا، سئزلردن هچ کئمي من تعمئد ورمه‌دئم.8Y k مگر مسئح بؤلونوب؟ مگر پولوس سئزئن اوچون چارميخا چکئلدي؟ يا کي، پولوس آدي ائله تعمئد اولوندونوز؟@uفئلولوگوس و جولئيايا، نِرعوس و باجيسينا، اولئمپاسا و اونلارلا اولان بوتون موقدّسلره سالام يتئرئن.9?kآسئنکئرئتوسا، فئلگونا، هِرمِسه، پاتروباسا، هِرماسا، و اونلارلا اولان قارداشلارا سالام يتئرئن.>} ربده سچمه بئري اولان روفوسا، آناسينا و منئم آناما دا سالام يتئرئن.L= رب اوچون زحمت چکن ترايفايئنا و ترايفوسا سالام يتئرئن. سوگئلي پرسئسه ده سالام يتئرئن کي، ربده چوخ زحمت چکئب."<= قوحوموم هئرودئيونا سالام يتئرئن. نارکئسوسون اوئندن ربده اولانلارا دا سالام يتئرئن.7;g مسئحده تصدئق اولونموش اَپَلئّسه سالام يتئرئن. ارئستوبولوسون اوئندن اولانلارا دا سالام يتئرئن.: مسئحده همکاريميز اولان اوربانوس و سوگئلئم اِستاخئسه سالام يتئرئن.^95ربده اولان سوگئلئم آمپِلئياتوسا سالام يتئرئن.8قوحوموم و زئندانداکي يولداشلاريم آندرونئکوس و يونئياسا سالام يتئرئن کي، حوارئلر آراسيندا شؤهرت قازانميش و مندن داها قاباق مسئحه ائمان گتئرئبلر.c7?بئزئم اوچون چوخ زحمت چکمئش مريمه ده سالام يتئرئن.g6Gاونلارين اوئنده اولان کئلئسايا دا سالام يتئرئن. آسئيانين مسئح اوچون ائلک محصولو اولان سوگئلئم اَپَنتوسا دا سالام يتئرئن.T5!منئم جانيم اوچون اؤز باشلاريني قويدولار و اونلاردان آنجاق من يوخ، بوتون قيري​‌يهودي کئلئسالار تشکّور ادئرلر.}4sمسئح عئسادا منئم همکارلاريم پرئسکا و اَکئلايا سالام يتئرئن کي،3اونو ربده موقدّسلره لايئق اولان شکئلده قبول ادئن و سئزه نه احتئياجي وارسا، اونا کؤمک ادئن؛ چونکي او دا بئر چوخلارينا و منئم اؤزومه ده کؤمک ادئب.!2 =و باجيميز فئبئني کي، کنخه‌رئيه‌ده‌کي کئلئسانين خئدمتکاري​دير ، سئزه تاپشيريرام.e1C!ائندي باريش ورن تاري سئزئن هامينيزلا اولسون. آمئن.A0{ و بلجه من تارينين ائراده​سي ائله شادليقلا سئزئن يانينيزا گلئم و سئزئن دوستلوغونوزلا بئر دئنجه‌لئم.7/gيهودئيه​ده اولان ائطاعتسئزلردن خئلاص اولوم و اورشلئمه اولان خئدمتئم، موقدّسلره مقبول اولسون.Q.ائندي اي قارداشلار! سئزه ربّئمئز عئسا مسئحئن خاطئري اوچون و روحون محبّتئنئن خاطئري اوچون يالواريرام کي، تارييا منئم حاقّيمدا اتدئيئنئز دوعالاردا منئمله بئرلئکده چاليشاسينيز کي،-و بئلئرم کي، سئزئن يانينيزا گلنده مسئحئن بول برکتي ائله گله​جه‌يم.h,Iبلجه بو ائشي باشا چاتيريب و بو ثمره​ني اونلارين الئنه چاتديراندان سونرا، سئزئن طرفلرئنئزدن کچئب ائسپانئيايا گده​جه‌يم.7+gالبتّه خوش گؤروندو، هم ده اونلارا بورجلودورلار. چونکي اگر قيري‌يهودئلر اونلارين روحاني برکتلرئنده شرئک اولدولار، اونلارا مادّي برکتلرله ده خئدمت اِتمه‌لي​دئرلر.V*%چونکي مقدونئيّه و اخايئه‌يه خوش گؤروندو کي، اورشلئمده​کي موقدّسلرئن آراسيندا کاسيب اولانلارا کؤمک ييغسينلار.d)Aلاکئن ائندي موقدّسلرئن خئدمتئنده اورشلئمه گدئرم.(%ائسپانئيايا کچئب-گدنده اومئدئم وار کي، سئزي ده گؤرَم و اوّل بئر مودّت سئزئن يانينيزدا اولماقدان بئر آز دويام و سونرا سئز مني اورايا يولا سالاسينيز.Q'آمّا ائندي کي، بو اؤلکه​لرده آرتيق بئر ير قالماييب و اوزون ائللردن بري سئزئن طرفلرئنئزه گلمه‌يي آرزو ادئرم،q&[بوندان اؤتري ده چوخ دفه سئزئن يانينيزا گلمکدن ساخلانديم.J% آمّا نجه کي، يازيليب: اونون حاقّيندا خبرلري اولمايانلار گؤره​جکلر، و اشئتمه​مئش اولانلار آنلاياجاقلار.{$oو بله چاليشميشام کي، ائنجئلي، مسئحئن حله آدي اونلارا يتئشمه​مئش يرلرده وعظ ادئم کي، اؤزگه بئر آدامين بونؤوره​سئنده بئنا اتمه‌يئم."#=علامتلر و عجايئبلر قووّتئنده و موقدّس روحون قووّتئنده يرئنه يتئرئب؛ بله کي، اورشلئمدن باشلاييب «ائلئرکوما» قدر مسئحئن ائنجئلئني تامام-کامال وعظ اتمئشم. "چونکي من هچ بئر شي دانيشماغا جسارت اِتمه‌رم، مگر اونلار حاقّيندا کي، مسئح منئم واسئطمله قيري‌يهودئلرئن ائطاعتي اوچون هم سؤزده، هم ده عملده،t!aبلجه مسئح عئسادا تارييا تقدئم اولان خئدمت اوچون فخر ادئرم.| qقيري‌يهودئلره عئسا مسئحئن خئدمتکاري اولام و تارينين ائنجئلئنه بئر کاهئن کئمي خئدمت اِدَم، اِله کي، منئم تقدئم اتدئيئم قيري‌يهودئلر، تارييا مقبول و موقدّس روح طرفئندن تقدئس اولونموش بئر قوربان اولسون.taآمّا بعضي مسله​لر باره​ده سئزه داها جسارتله يازميشام کي، سئزه خاطيرلاميش اولوم، او فيضدن اؤتري کي، تاري طرفئندن منه ورئلئب کي،H بوندان علاوه، اي قارداشلار، من اؤزوم ده سئزئن حاقّينيزدا يقئنئم وار کي، سئز اؤزونوز ده ياخشيليقدا دؤولتلي و هر معرئفتده دولوسونوز و بئربئرئنئزي ده نصئحت اتمه‌يه قادئرسئنئز.jM قوي اومئد تاريسي ائماندا سئزي هر جور شادليق و باريشلا دولدورسون کي، سئز موقدّس روحون قووّتي ائله، اومئدله دولوب داشاسينيز.! و گئنه اِشَعيا ديئر: يسّه‌نئن کؤکوندن اولان گله​جک. و او، قيري‌يهودئلره حؤکمرانليق اتمک اوچون قالخاجاق. قيري‌يهودئلر اونا اومئد باغلاياجاقلار. E~~}|p{:z~yxwvvFut[s@rdq6ponnmll kjj4igqgfe{ddcPbPa`"_!^&]H\S[[)ZLYBXX!WZVUTpStRQPP"NML5KJKI?HbG}FFEDCyB7AA??> => هر آرواد دا کي، باشي اؤرتولمه​مئش دوعا يا دا نبئلئک ادئر، اؤز باشينا خجالت گتئرئر؛ چونکي بو جور آرواد، ساچلاري قيرخيلميش آروادلا بئر حسابدادير.= هر کئشي کي، باشي اؤرتولو دوعا يا دا نبئلئک ادئر، اؤز باشينا خجالت گتئرئر.\<1 ائسته‌يئرم بونو دا باشا دوشه​سئنئز کي، هر کئشئنئن باشي مسئحدئر، هر آروادين باشي کئشئدئر. مسئحئن باشي دا تاري‌دير.E; مني هر شيده خاطيرلاديغينيز اوچون و سئزه تاپشيرديغيم تعلئملري برک توتدوغونوز اوچون سئزي تعرئفله‌يئرم.\: 3 مندن نومونه آلين، نجه کي، من ده مسئحدن آليرام.f9E !نجه کي، من ده هر شيده هر کسي راضي ادئرم و اؤز منفعتئمي يوخ، اؤزگه چوخ آداملارينکيني آختاريرام کي، اونلار نئجات تاپسينلار.85 يهودئلرئن، يونانلي‌لارين و تارينين کئلئساسينين دا بودره​مه‌سئنه سبب اولمايين.;7o بلجه، ائستر يئيه​سئنئز، ائستر ائچه​سئنئز، ائستر نه اده​سئنئز، هر شيي تارينين جلالي اوچون ادئن. 6 اگر شوکور ادئب يِيئرم، نه اوچون شوکور اتدئيئم شيدن اؤتري ملامت اولونوم؟|5q مقصدئم سئزئن وئجدانينيز يوخ، اؤزگه آدامين وئجداني‌دير؛ چونکي منئم آزادليغيما نه اوچون اؤزگه آدامين وئجداني طرفئندن حؤکم اولونسون؟|4q آمّا اگر بئري سئزه دسه: "بو، بوتلره تقدئم اولونموش قوربانليقدير"، بونو سئزه دئيه​نئن خاطئرئنه، وئجدانين دا خاطئرئنه اوندان يمه‌يئن.3# اگر ائمانلي اولمايانلاردان بئري سئزي دعوت اتسه، و گتمک ائسته‌يئرسئنئز ده، قاباغينيزا نه قويولسا ييئن، و وئجدانين خاطئري اوچون سوآللار اتمه‌يئن.]23 چونکي ير ربّئن، اوندا اولان هر شي ده ربّئندئر.15 ات بازاريندا ساتيلان نه وارسا، ييئن و وئجدانين خاطئري اوچون هچ بئر شي سوروشمايين.s0_ هر کس اؤزونون خيئرئني يوخ، اؤزگه​سئنئن خيئرئني آختارسين./# هر شي جائزدئر، لاکئن هر شي فايدالي ديئل. هر شي جائزدئر، لاکئن هر شي بئنا اتمز..y مگر ائسته‌يئرئک ربّي قيرته گتئرک؟ مگر بئز اوندان داها گوجلويوک؟-{ سئز، هم ربّئن، هم ده ائبلئسلرئن پئياله​سئندن ائچه بئلمزسئنئز. هم ربّئن سوفره​سئندن، هم ده ائبلئسلرئن سوفره​سئندن پاي آلا بئلمزسئنئز.~,u يوخ، لاکئن بونو ديئرم کي، قيري‌يهودئلر قوربانلاري تارييا يوخ، ائبلئسلره تقدئم ادئرلر. و ائسته‌مئرم کي، سئز ائبلئسلردن پاي آلاسينيز.E+ بس نه دمک ائسته‌يئرم؟ بو کي، بوتلره قوربان ادئلن بئر شي، موهوم بئر شيدئر؟ و يا بئر بوت موهوم بئر شيدئر؟*5 ائسرايئل خالقينا باخين؛ مگر قوربانلاري يئينلر قوربانگاهدان پاي آلانلار ديئللر؟!2)] مادام کي، چؤرک بئردئر، دمه‌لي چوخ اولان بئزلر ده بئرئک. چونکي هاميميز بئر چؤرکدن پاي آليريق.( برکت پئياله​سي کي، بئز اونا برکت ورئرئک، مگر مسئحئن قانيندا شرئک اولماق ديئل؟! برکت وردئيئمئز چؤرک مگر مسئحئن بدنئنده شرئک اولماق ديئل؟!'{ عاغيلّي آداملارلا دانيشان کئمي دانيشيرام؛ ددئيئمه سئز حؤکم ادئن.P& بلجه، سوگئلئلرئم، بوتپرستلئکدن قاچين.1%[ هچ بئر وسوسه سئزئن باشينيزا گلمه‌يئب کي، آيري ائنسانلارين باشينا گلمه‌مئش اولسون. تاري وفالي‌دير و قويماز کي، طاقتئنئزدن آرتيق وسوسه‌يه دوشه‌سئنئز. لاکئن وسوسه ائله بله سئزه قاچاجاق يولو دا تأمئن اِدَر کي، تاب گتئره بئله​سئنئز.&$E بونا گؤره ده، کئم گومان آپارير کي، آياق اوسته دورور، احتئياطلي اولسون کي، ييخيلماسين.5#c بو شيلر عئبرت اوچون اونلارين باشينا گلدي و بو آخير عصرلره چاتان بئزلره ده درس اوچون يازيليردي.$"A ديئنمه‌يک؛ نجه کي، اونلارين بعضئلري اتدئلر و هلاک اده​نئن اَلي‌ ائله محو اولدولار.=!s ربّي ائمتاحانا چکمه‌يک؛ نجه کي، اونلارين بعضئلري اتدئلر و ائلانلارين واسئطه‌سئله هلاک اولدولار.2 ] عئفّتسئزلئک اتمه‌يک؛ نجه کي، اونلارين بعضئلري اتدئلر و بئر گونده ائيئرمي اوچ مئن نفر اؤلدو.M و اونلارين بعضئلري کئمي بوتپرست اولماياق. نجه کي، يازيليب: "خالق ييئب ائچمه‌يه اوتوردو و اويناماغا قالخدي."1 بو شيلر بئزئم عئبرتئمئز اوچون باش وردي کي، اونلار کئمي پئسلئيه موشتاق اولماياق، آمّا تاري اونلارين چوخوندان راضي ديئلدي، چونکي چؤلده اؤلو بوراخيلديلار.\1 هاميسي دا همن روحاني ائچه​جه‌يي ائچدئلر. چونکي اونلارين دالينجا گلن روحاني قايادان ائچئردئلر. و او قايا مسئح ائدي.D هاميسي همن روحاني يمه‌يي يدئلر.nU هاميسي بولوددا و دهنزده موسايا منسوب تعمئد اولوندولار.V ' قارداشلار، ائسته‌مئرم کي، سئزي بئخبر قويوم. آتالاريميزين هاميسي بولودون آلتيندا ائدئلر و هاميسي دهنزدن کچدئلر.=s آمّا بدنئمه اذئيّت چکدئرئب اونو قول ادئرم کي، مبادا اؤزگه​لره وعظ ادندن سونرا، اؤزوم مردود اولوم.&E بونا گؤره، من مقصدسئز قاچان بئري کئمي قاچميرام. يوموروغومو هاوايي ووران کئمي آتميرام.  موسابئقه​ده رقابت اِدن، هر شيده نفسئنئن قاباغيني آلار. اونلار بونو فاني بئر تاجي آلماق اوچون ادئرلر، لاکئن بئز فاني اولمايان اوچون ادئرئک.}s مگر بئلمئرسئنئز کي، قاچيش ميدانيندا قاچانلارين هاميسي قاچار، آمّا تک بئر نفر جايئزه​ني آلار؟ اِله قاچين کي، جايئزه​ني قازاناسينيز.   بونلارين هاميسيني ائنجئلئن خاطئري اوچون ادئرم کي، اوندا پاييم اولسون.kO ضعئفلري قازانماق اوچون، اونلارا ضعئف کئمي اولدوم. هر کس اوچون هر شي اولدوم کي، هر نه جور اولور-اولسون، بعضئلرئنه نئجات ورئم.) شرئعتسئز آداملاري قازانماق اوچون، شرئعتسئزلره شرئعتسئز بئر آدام کئمي اولدوم، گرچي تارينين حوضوروندا شرئعتسئز اولماييب، مسئحئن شرئعتي آلتيندايام.N يهودئلري قازانماق اوچون اونلارا يهودي کئمي اولدوم. اؤزوم شرئعتئن حاکئمئيّتي آلتيندا اولماديغيم حالدا، شرئعت آلتيندا اولانلارا شرئعت آلتينداکي کئمي اولدوم کي، اونلاري قازانيم.! چونکي هر کسدن آزاد ائکن، اؤزومو هامييا قول اتمئشم کي، داها چوخ آدام قازانيم. بس منئم اجرئم نه‌دئر؟ بودور کي، ائنجئلئن خوش خبرئني وعظ ادن واخت، اونو تمنّاسيز عرض ادم کي، ائنجئلده اولان حاقّيمدان تامامن ائستئفاده اتمه‌يئم.R اگر بونو اؤز ميلئمله اِتسم، اجرئم وار. آمّا اگر اؤز ميلئمله اِتمه‌سم، منه تاپشيريلان وظئفه​ني يرئنه يتئرئرم.r ] اگر ائنجئلئن خوش خبرئني وعظ ادئرم، فخر اتمه‌يه حاقّيم يوخدور، چونکي بو، منئم وظئفمدئر. لاکئن واي منه، اگر ائنجئلي وعظ اتمه‌يم!Y + لاکئن من بو حاقلارين هچ بئرئندن ائستئفاده اتمه​مئشم و بو سؤزلري يازميرام کي، منئم اوچون ده اله اولسون. چونکي اؤلوم منه بوندان داها ياخشي‌دير کي، بئري منئم ائفتئخاريمي بوشا چيخارتسين.* M بلجه ده رب امر ادئب کي، ائنجئلئن خوش خبرئني موژده ورنلر، روزئلرئني ائنجئلدن گؤتورسونلر.  مگر بئلمئرسئنئز کي، معبدده موقدّس خئدمتلري گؤرنلر معبدئن يمه‌يئندن ييئرلر و قوربانگاهين خئدمتچئلري اؤز پايلاريني قوربانگاهدان گؤتورورلر؟  اگر سئزئن اوستونوزده اؤزگه​لرئن بله بئر حاقّي وار، مگر بئزئم بونا داها چوخ حاقّيميز يوخدور؟ آمّا بئز بو حاقدان ائستئفاده اتمه‌دئک، لاکئن هر شيه تاب گتئردئک کي، مسئحئن ائنجئلئنئن خوش خبرئنه هچ بئر مانع اولماياق.+ اگر بئز سئزده روحاني توخوملار اکدئک، سئزدن مادّي شيلر بئچسک، بو سئزه چوخ گلئر؟.U مگر بئزئم اوچون بو شيلري دمئر؟ بلي، بونلار بئزئم اوچون يازيليب، چونکي شوخوملايان اومئدله جوت سورملئدئر، و خرمن دؤين تاخيلا شرئک اولماق اومئدي ائله دؤيملي‌دئر.M چونکي موسانين شرئعتئنده بله يازيليب: "خرمني دؤين اؤکوزون آغزيني باغلاما."" مگر تاري اؤکوزلرئن قيدئنه قالير؟ مگر بونلاري ائنسان گؤروشونه گؤره ديئرم؟ مگر شرئعت ده بو شيلري دمئر؟:m کئم وار کي، هر زامان اؤز خرجي ائله عسگرلئک اتمئش اولسون؟ کئم وار کي، اوزوم باغي اکئب، اونون ميوه​سئندن يمه‌سئن؟ کئم وار کي، سورونو اوتاريب، اونون سودوندن ائچمه‌سئن؟q[ و يا ائشلَمه​مَيه آنجاق منئم و بارنابانين حاقّي يوخدور؟uc مگر حاقّيميز يوخدور کي، ائمانلي بئر آروادي يانيميزدا گؤتوروب گزدئرک. نجه کي، حتّا آيري حوارئلر، ربّئن قارداشلاري و کئفا دا ادئر؟K مگر حاقّيميز يوخدور کي، يِيئب ائچک؟Q مني ائستئنطاق اِدَنلره مودافئعم بودور:@y اگر اؤزگه​لره حواري ديئلم ده، هچ اولماسا، سئزه حوارئيم. چونکي ربده حوارئلئيئمئن مؤهورو سئزلرسئنئز.I~  مگر من آزاد ديئلم؟ مگر من حواري ديئلم؟ مگر ربّئمئز عئساني گؤرمه​مئشم؟ مگر سئز ربده منئم ائشئم ديئلسئنئز؟H}  بونا گؤره، اگر يمک قارداشيمين يره ييخيلماسينا سبب اولور، من داها ات اصلا يمه‌رم کي، قارداشيمي ييخماييم.x|i بلجه، اؤز قارداشلارينيزين ضئدّئنه گوناه اِتمکله و اونلارين ضعئف وئجدانلاريني يارالاماقلا، سئز، مسئحئن ضئدّئنه گوناه اِدئرسئنئز.F{ و سنئن علمئنئن نتئجه​سئنده وئجداني ضعئف اولان هلاک اولور؛ او قارداش کي، مسئح اونون خاطئري اوچون اؤلدو..zU چونکي اگر ضعئف وئجدانلي بئر آدام گؤرسه کي، سن بو علمه صاحئب اولان حالدا، بوتخانادا سوفره​يه اوتوروبسان، مگر جسارت آلماز کي، بوتلره تقدئم اولونان يمکلردن يسئن؟y} آمّا احتئياط ادئن کي، بو آزادليغينيز ضعئف اولانلاري يره ييخماسين.%xCيمک بئزي تارييا مقبول اتمز. يمه‌سَک، اَسکئيئمئز اولماز، يِسَک ده، بئر شي آرتيرماريق.=wsآمّا هاميدا بو علم يوخدور؛ بعضئلري ائندئيه​جک بوتلره اله آليشيبلار کي، يدئکلري زامان اونون بوته تقدئم اولوندوغونو دوشونورلر و وئجدانلاري ضعئف اولدوغوندان نجئس اولور.Lvبئزئم اوچون بئر تاري وار، يعني آتا کي، هر شي اونداندير و بئز اونون اوچون واريق. و بئر ربّئمئز وار يعني عئسا مسئح کي، هر شي اونون واسئطه​‌سئله‌دئر و بئز اونون واسئطه‌سئله واريق.9ukحتّا اگر گؤيده و يا يرده «تاري» چاغيريلانلار اولسا دا، نجه کي، حقئقتن بئر چوخ تاريلار و ربلر وار-ytkبلجه، بوتلره تقدئم اولونان شيلرئن يمه‌سي باره​ده؛ بئلئرئک کي، بوت اصلئنده دونيادا هچ بئر شيدئر و واحئد تاريدان باشقا تاري يوخدور.msSآمّا کئم تاريني سوئر، او آدام تارينين طرفئندن تانينير.r{اگر کئمسه دوشونور کي، بئر شي بئلئر، او حله لازيم اولان قدر بئلمئر.`q ;بوتلره تقدئم اولونان قوربانلار حاقّيندا؛ بئلئرئک کي، هاميميز علم صاحئبي​يئک. علم تکبّور گتئرر، لاکئن محبّت بئنا ادر.Xp)(آمّا بله دوشونورم کي، اگر اولدوغو کئمي قالسا، داها بختور اولار. و گومان ادئرم کي، منده ده تارينين موقدّس روحو وار.o'آرواد، اَري صاغ ائکن، اونا باغلي‌دير. لاکئن اگر اَري اؤلسه، آرواد آزاددير کي، ائسته‌دئيي هر کسه اَره گتسئن، آنجاق کي، او آدام ربده اولسون.5nc&بلجه، باکئره قيزيني اِوله‌ندئرن ياخشي ادئر، باکئره قيزيني اِوله‌ندئرمه‌ين داها ياخشي ادئر.+mO%آمّا هر کس کي، اؤز اوره‌يئنده قرارلي‌دير و احتئياج گؤرمه‌يئب، اؤز ائراده​سئنه حاکئمدئر و اوره‌يئنده بو قرارا گلئب کي، باکئره قيزيني ساخلاسين، ياخشي اِدَر.Hl $اگر بئري اله گومان ادئر کي، باکئره قيزينين حاقّيندا حاقسيزليق ادئر، اگر قيزين ياشي کچئر و اِوله‌نمه‌سي گرکدئر. او، نه ائسته‌يئر، اتسئن. گوناه اتمز. قوي اونلار اِوله‌نسئنلر.+kO#بونو سئزئن اؤز خيئرئنئز اوچون ديئرم. آزادليغينيزي محدود اتمک اوچون دمئرم. ديئرم کي، دئقّتئنئزي داغيتمادان ربّه وقف اولونوب، اونا لايئق بئر حالدا ياشاياسينيز.kjO"بلجه علاقه​سي ائکي يره بؤلونور. اَرسئز آرواد و باکئره قيز ربّئن ائشلري قيدئنده​دئر کي، نجه جئسمن و روحن موقدّس قالسين. لاکئن اَرلي آرواد دونيه‌وي شيلرئن قيدئنده‌دئر کي، نجه اَرئني راضي اتسئن.i!لاکئن اِولي کئشي، آرواديني راضي اتمک اوچون دونيه‌وي شيلرئن قيدئنده​دئر.ohW لاکئن ائسته‌يئرم کي، سئز بونلارين قيدئندن آزاد اولاسينيز. اِولي اولمايان کئشي ربّئن ائشلري قيدئنده‌دئر کي، اونو راضي اتسئن.ggGبو دونيادان ائستئفاده ادنلر، کامئل ائستئفاده اتمه​مئشلر کئمي اولمالي‌ديرلار. چونکي بو دونيانين ائندئکي حالي کچئب گدئر.Xf)آغلايانلار، آغلاماميشلار کئمي. شادليق ادنلر، شادليق اتمه​مئشلر کئمي. مال آلانلار هچ شيه مالئک اولماميشلار کئمي.wegآمّا قارداشلار، بونو دمه‌لئيم کي، واخت قيسالانيب. اونا گؤره ده، بوندان سونرا آروادي اولانلار، اولمايانلار کئمي اولمالي‌ديرلار؛8diآمّا اِولنسن ده، گوناه اتمه‌يئبسن؛ اگر بئر قيز دا اَره گتسه، گوناه اتمه‌يئب. آمّا بله آداملار بو حياتدا اذئيّت چکه​جکلر و من چاليشيرام کي، سئزي بونلاردان حئفظ ادئم.Ncاگر بئر آروادا باغليسان، آيريلماق دالينجا اولما. اگر آرواددان آيريليبسان، آرتيق آرواد آلماق دالينجا اولما.Ub#بله دوشونورم کي، ائندئکي سيخينتيلار اوزوندن بو، ياخشي‌دير. يعني بو ياخشي‌دير کي، ائنسان، اولدوغو کئمي قالسين.Ba}باکئره‌لر حاقيندا ربدن بئر امرئم يوخدور. آمّا ربّئن مرحمتي ائله اعتئماد ادئله​بئلن بئري کئمي ديئرم.`-قارداشلار، هر کس نه وضعئيّتده چاغيريليب، تارينين حوضوروندا اِله او جور قالسين.~_uسئز چوخ باها بئر قئيمته آلينيبسينيز. ائنسانلارين قولو اولمايين.^چونکي رب طرفئندن دعوت اولونان زامان، نؤکر آدام ربّئن آزاد آدامي‌دير. اِله‌جه ده دعوت اولوندوغو زامان، آزاد اولان آدام مسئحئن نؤکري‌دئر.X])چاغيريلديغين زامان اگر نؤکر ائدئن، بو باره‌ده فئکئر چکمه. لاکئن اگر آزاد اولماغا ائمکانين وار، فورصتي الدن ورمه.k\Oهر کس نه وضعئيّتده دعوت اولونسا، او وضعئيّتده قالسين.6[eنه ختنه​لي​لئک موهومدور، نه ده ختنه​سئزلئک. موهوم اودور کي، تارينين امرلرئنه عمل اده‌سئنئز.pZYاگر بئري ختنه​لي ائکن دعوت اولوندو، ختنه​سئز کئمي اولماغا چاليشماسين. اگر بئري ختنه​سئز ائکن دعوت اولوندو، ختنه اولونماسين.YY+آنجاق هر کس ربّئن اونا تعيئن اتدئيي کئمي و تاريدان آلديغي دعوته گؤره رفتار اتسئن. بونو بوتون کئلئسالارا امر ادئرم.vXeچونکي اي آرواد، هارادان بئلئرسن کي، اَرئني نئجات ورمه‌يه​جکسن؟ يا دا اي اَر، هارادان بئلئرسن کي، آرواديني نئجات ورمه‌يه​جکسن؟|Wqآمّا اگر ائمانلي اولمايان آيريلسا، قوي آيريلسين. بله وضعئيّتلرده قارداش و يا باجي آرتيق باغلي ديئل. لاکئن تاري بئزي باريشا دعوت ادئر.oVWچونکي ائمانسيز اَر، آروادينين واسئطه‌سئله تقدئس اولونور و ائمانسيز آرواد دا ائمانلي اَرئنئن واسئطه​‌سئله تقدئس اولونور. او بئري حالدا اوشاقلارينيز ناپاک اولارديرلار، لاکئن ائندي موقدّسدئرلر.5Uc و اگر بئر آروادين اَري ائمانلي ديئل و اَري اونونلا قالماغا راضيدير، آروادي اوندان بوشانماسين.{To آمّا قالانلاراينا، ربّ يوخ، من ديئرم کي، اگر بئر قارداشين آروادي ائمانلي ديئل و آرواد اونونلا قالماغا راضيدير، اَري اونو بوشاماسين.HS  (لاکئن اگر آيريلسا، اَره گتمه​مئش قالسين، يا دا اؤز اَري​ ائله باريشسين.) اَر ده اؤز آرواديني بوشاماسين.R  آمّا اِوله‌نَنلره، من يوخ، ربّ امر ادئر کي، آرواد ارئندن آيريلماسين.LQ لاکئن اگر نفسلرئنئن قاباغيني آلا بئلمئرلر، اِولنسئنلر. چونکي اولنمک، شهوت اودو ائله يانماقدان ياخشي‌دير.P#آمّا سوبايلارا و دوللارا ديئرم کي، منئم کئمي قالماق اونلار اوچون ياخشي‌دير.Oyآمّا گئنه ده آرزو ادئرم کي، بوتون ائنسانلار منئم کئمي اولسونلار. لاکئن هر کسئن تاريدان اؤز عطاسي وار؛ بئرئنئنکي بله، او بئرئنئنکي اِله.SNبونو اَمر کئمي يوخ، موساعئده کئمي ديئرم. Mبئربئرئنئزي محروم اتمه‌يئن، مگر راضيليقلا، او دا مووقّتي بئر مودّت اوچون کي، اؤزونوزو عئبادته وقف اده​سئنئز. سونرا گئنه ده بئرله‌شئن کي، نفسئنئزئن قاباغيني آلا بئلمه‌دئيئنئزدن، شيطان سئزي وسوسه‌يه سالماسين.,LQآرواد اؤز بدنئنه ائختئيار صاحئبي ديئل، اونا ائختئيار صاحئبي اولان اَردئر. اِله‌جه ده ار اؤز بدنئنه ائختئيار صاحئبي ديئل، اونا ائختئيار صاحئبي اولان آرواددير.K-اَر اؤز آروادينا اولان وظئفه​سئني يرئنه يتئرسئن، آرواد دا اَري ائله بله اتسئن.(JIلاکئن عئفّتسئزلئک سببئندن هر کئشئنئن اؤز آروادي اولسون، هر آروادين دا اؤز اَري اولسون.I ائندي يازديقلارينيزا گلئنجه: ياخشي‌دير کي، کئشي آروادا توخونماسين.HUچونکي سئز چوخ باها بئر قئيمته آلينيبسينيز. اونا گؤره ده، تاريني بدنلرئنئزده عئزّتلندئرئن.^G5و يا مگر بئلمئرسئنئز کي، تاريدان آلديغينيز بدن، سئزده ياشايان موقدّس روحون معبدي​دئر و سئز اؤزونوزونکو ديئلسئنئز؟!Fyجئنسي عئفّتسئزلئکدن قاچين. ائنسانين اتدئيي هر گوناه بدندن اشئکدئر. آمّا جئنسي عئفّتسئزلئک ادن بئر آدام اؤز بدنئنئن ضئدّئنه گوناه ادئر.REلاکئن ربّه قوشولان، اونونلا بئر روحدور.YD+مگر بئلمئرسئنئز کي، فاحئشه بئر آروادلا ياتان، اونونلا بئر بدن اولور؟ چونکي تاري ديئر: "ائکئسي بئر بدن اولاجاقلار."^C5مگر بئلمئرسئنئز کي، بدنلرئنئز مسئحئن عوضولري​دئر؟ ائندي مسئحئن عوضولرئني گؤتوروب، فاحئشه​نئن عوضولري ادئم؟ اصلا.wBgتاري فقط ربّي دئرئلتمه‌دي، قودرتي ائله بئزي ده دئرئلده​جک.)AK يمک قارين اوچوندور، قارين دا يمک اوچون. لاکئن تاري اونلارين هر ائکئسئني ده آرادان آپاراجاق. آمّا بدن عئفّتسئزلئک اوچون ديئل، رب اوچوندور و رب ده بدن اوچوندور.W@' هر شي منه جائزدئر، لاکئن هر شي فايدالي ديئل. هر شي منه جائزدئر، لاکئن قويمارام کي، هچ بئر شي منه حؤکمرانليق اتسئن.?% سئزلردن بعضئلرئنئز ده بو جور ائدئنئز؛ لاکئن يويولدونوز، تقدئس اولوندونوز، ربّئمئز عئسا مسئحئن آديندا و تاريميزين موقدّس روحوندا صالح ساييلدينيز.8>i اوغرولار، طاماحکارلار، عرقخورلار، سؤينلر و شيّادلار تارينين پادشاهليغيني مئراث آلماياجاقلار.)=K يوخسا بئلمئرسئنئز کي، صالح اولمايانلار تارينين پادشاهليغيني مئراث آلماياجاقلار. آلدانمايين؛ عئفّتسئزلر، بوتپرستلر، زئناکارلار، کئشئبازلار، اوشاقبازلار،<+عکسئنه، سئز اؤزونوز حاقسيزليق ادئب، مغبون ادئرسئنئز، اؤزو ده اؤز قارداشينيزي!;اصلئنده آرانيزدا داعوالارين اولماسي، سئزئن اوچون بئر شئکستدئر. حاقسيزليغا دؤزه​سئنئز، داها ياخشي اولماز؟ مغبون اولاسينيز، داها ياخشي اولماز؟:آمّا قارداش قارداشي محکمه​يه آپارير، اؤزو ده کي، ائمانسيزلارين حوضورونا!o9Wبونلاري ديئرم کي، اوتاناسينيز. مگر آرانيزدا، بئر نفر ده اولسون، حئکمتلي آدام يوخدور کي، اؤز قارداشلاري آراسيندا قاضي اولسون؟u8cبس اگر بو حياتين مسله​لري حاقّيندا داعوالارينيز وار، آيا او آداملاري قاضي تعيئن ادئرسئنئز کي، کئلئسادا لاپ اهمئيّتسئز ساييلير؟77gمگر بئلمئرسئنئز کي، بئز، ملکلري موحاکئمه اده​جه‌يئک، بس نه قدر چوخ، بو دونيانين مسله​لرئني؟!16[و يا مگر بئلمئرسئنئز کي، دونياني موقدّسلر موحاکئمه اده​جک؟ اگر دونياني سئز موحاکئمه اده​جکسئنئز، آيا قابئل ديئلسئنئز کي، لاپ کئچئک داعوالاردا حؤکم اده‌سئنئز؟ 5 سئزلردن بئرئنئن او بئرئسي ائله داعواسي اولاندا، نجه جسارت اده بئلر کي، مسله​ني موقدّسلرئن حوضورونا يوخ، ائمانسيزلارين محکمه​سئنه آپارسين؟4 آمّا اشئکده​کئلره تاري حؤکم اده​جک. او شرور آدامي آرانيزدان اشئيه آتين.*3M نه ائشئم وار کي، اشئکده​کئلره حؤکم ادئم؟! آيا سئز ائچه‌رئده اولانلارا حؤکم اتمزسئنئز؟!92k سئزه بونو يازيرام کي، قارداش آدلانان لاکئن عئفّتسئز، طاماحکار، بوتپرست، سؤيوش ورن، کفلنن، و سويغونچو بئر آداملا اوتوروب​ ​دورمايين. بله آداملا حتّا يمک ده يمه‌يئن. G ~]}}{zzyx1w;vuuEtssbrfqq>oooUnn0mSlzkujihnh gwff ee,ddcbaa(`>_^]]:\[ZyY`XXWW VUUM=q<2;^::&988i7655d44F33211N0~//..2--++ *!))''9&p%%M$##"!!1 y1_OaoHF h _ [ W$M@Gtsa اگر تئموتاعوس يانينيزا گلسه، دئقّت ادئن کي، او، سئزئن آرانيزدا قورخوسوز اولسون. چونکي او دا منئم کئمي ربّئن ائشئني يرئنه يتئرئر.r5 چونکي منه تأثئرلي خئدمت اوچون گنئش بئر قاپي آچيليب و دوشمن چيخانلار دا چوخدورلار.fqEلاکئن اِفِسوسدا پنطئکاست بايرامينا قدر قالاجاغام.Rpچونکي ائندي ائسته‌مئرم سئزي اؤته​ري گؤروم. اگر رب ائجازه ورسه، بئر نچه مودّت يانينيزدا قالماق اومئدئنده​يم.Bo}بلکه ده يانينيزدا بئر آز قالديم و يا قيشي اورادا کچئرتدئم کي، سئز مني گده​جه‌يئم يره يولا سالاسينيز.n/سئزئن يانينيزا مقدونئيّه​دن کچنده گله​جه‌يم. چونکي مقدونئيّه​دن کچه​جه‌يم.emCو اگر گتمک منه موناسئب اولسا، اونلار منئمله گدرلر.1l[اورايا يتئشدئيئمده سچدئيئنئز آداملاري مکتوبلار و هدئيه​لرئنئز​له اورشلئمه گؤنده‌ره​رم.ekCهر هفته​نئن ائلک گونونده، هر بئرئنئز اؤز قازانجينا گؤره يانيندا بئر قدر پول ساخلاسين کي، من گلنده آرتيق پول ييغيلماسين.>j wموقدّسلر اوچون ائعانه ييغماق باره​ده، سئز ده قالاتئيا کئلئسالارينا سئفارئش اتدئيئم کئمي عمل ادئن.iw:اونا گؤره سوگئلي قارداشلاريم، مؤحکم و ثابئت دورون و هر زامان ربّئن ائشئنده جوشون و بئلئن کي، ربّئن يولوندا چکدئيئنئز زحمت عبث ديئلدئر.h%9لاکئن تارييا شوکور اولسون کي، ربّئمئز عئسا مسئحئن واسئطه‌سئله بئزه ظفر ورئرegC8اؤلومون سانجماغي گوناه و گوناهين قودرتي شرئعتدئر.ufc7اي اؤلوم، هاني سنئن ظفرئن؟ اي اؤلوم، هاني سنئن سانجماغين؟""peY6بو چوروين چورولمه‌يئني گئيَن واختدا و بو فاني قيري‌​فانئلئيي گئيَن زاماندا او يازي يرئنه يتئشه​جک کي، "اؤلوم ظفرده اودولدو!d%5چونکي بو چوروين گرک چورولمه‌يني گيسئن و بو فاني گرک قيري​‌​فانئلئيي گيسئن.c#4بئر آن ائچئنده، بئر گؤز قيرپيميندا، آخير شيپور چاليناندا. چونکي شيپور چاليناجاق و اؤلولر قيري​‌​فاني شکئلده دئرئله​جکلر و بئز ديئشئله‌جه‌يئک.?bw3باخين، سئزه بئر سئرّ ديئرم، هاميميز گؤزلرئمئزي حياتا يومماياجاغيق، آمّا هاميميز ديئشئله​جه‌يئک؛}as2ائندي قارداشلار، سئزه بونو ديئم کي، جئسم و قان تارينين پادشاهليغيني مئراث آلا بئلمز؛ فاني اولان دا قيري‌فاني اولاني مئراث آلا بئلمز.:`m1و بئز تورپاقدان حاصئل اولموش صورتي نجه گزدئرئرئک، گؤيدن اولانين دا صورتئني اِله گزدئره​جه‌يئک.W_'0تورپاقدان اولان نجه​دئر، تورپاقدان اولانلار دا اِله​دئرلر. گؤيدن اولان نجه دئر، گؤيدن اولانلار دا اِله​دئرلر.^/ائلک ائنسان يردن​دئر، تورپاقدان​دير. آمّا ائکئنجي ائنسان گؤيدندئر.}]s.لاکئن روحاني اوّلئنجي ديئل، طبئعي اوّلئنجي​دئر، سونرا روحاني.:\m-بله ده يازيليب کي؛ "ائلک ائنسان اولان آدم ياشايان بئر جان اولدو."" آخيرينجي آدم حيات ورن روح اولدو.-[S,طبئعي بئر بدن اکئلئر، روحاني بئر بدن دئرئلئر. اگر طبئعي بئر بدن وار، روحاني بئر بدن ده وار.Z+ذئلّتده اکئلئر، عئزّتده دئرئلئر. ضعئفلئکده اکئلئر، قودرتده دئرئلئر.Y-*اؤلولرئن دئرئلمه‌سي ده بله​دئر؛ فانئلئکده اکئلئر، قيري​‌فانئلئکده دئرئلئر.|Xq)گونون شؤوکتي علاحئدّه، آيين شؤوکتي علاحئدّه، اولدوزلارين شؤوکتي علاحئدّه​دئر؛ چونکي اولدوز دا اولدوزدان شؤوکتئنه گؤره فرقله‌نئر.=Ws(سماوي بدنلر و دونيه‌وي بدنلر ده وار. آمّا سماوئلرئن شؤوکتي علاحئدّه، دونيه‌وئلرئنکي ده علاحئدّه. V'بوتون جئسملر ده بئر جور ديئللر. ائنسانلارين جئسمي علاحئدّه، حيوانلارين جئسمي علاحئدّه، قوشلارين جئسمي علاحئدّه، باليقلارين جئسمي علاحئدّه.2U]&آمّا تاري او توخوما ائسته‌دئيي کئمي بدن ورئر؛ هر بئر توخوما اؤزونه مخصوص اولان بئر بدن ورئر.6Te%و سپنده، حاصئل اولاجاق بدني سپمئرسن، آنجاق لوت توخومو، ائستر بوغدا اولسون، ائستر اؤزگه بئر شي.\S1$اي عاغيلسيز! سنئن سپدئيئن اؤلمه‌سه، دئرئلمز.zRm#آمّا بئري دئير: "اؤلولر نجه دئرئلئرلر؟ و نه جور بدنله گلئرلر؟""EQ"نجه لازيمدير، آييلين و گوناه اتمه​يئن. اوتانماغينيز اوچون ديئم کي، سئزلردن بعضئلري تاريني هچ تانيمير.ZP-!آلدانمايين؛ "پئس يولداش ياخشي اخلاقي پوزار."!O; اگر ائنساني نئيّتلر​له اِفِسوسدا وحشي حيوانلارلا ساواشديم، بونون منه نه خيئري وار؟ اگر اؤلولر دئرئلمئرلر، "گلئن يئيک و ائچک، چونکي صاباح اؤله​جه‌يئک.""N=قارداشلار، مسئح عئسادا سئزئن باره‌نئز​ده اولان فخرئمئن حاقّي اوچون هر گون اؤلورم.GMبئز نئيه هر ساعات خطرلره دوشوروک؟hLIيوخسا اؤلولر اوچون تعمئد آلانلار نه اده​جکلر؟ اگر اؤلولر اصلا دئرئلمئرلر، اوندا اونلار اؤلولر اوچون نئيه تعمئد آليرلار؟_K7هر شي اونا تابع قويولاندان سونرا، اوغولون اؤزو ده، هر شيي اونا تابع قويانا تابع اولاجاق کي، تاري هر شيده هر شي اولسون.Jچونکي هر شيي اونون آياقلاري آلتيندا تابع اتدي. لاکئن او زامان کي، ديئر: "هر شي اونا تابع قويولوب" ، آيديندير کي، هر شيي اونا تابع قويان موستثنادير.WI'يوخ اِدئله​جک آخيرينجي دوشمن ده اؤلومدور.Duچونکي نجه اؤلوم بئر ائنسان واسئطه​‌سئله گلدي، اؤلولردن دئرئلمه ده بئر ائنسان واسئطه​‌سئله گلدي.Cآمّا ائندي مسئح اؤلولردن دئرئلئب و گؤزلرئني حياتا يومانلارين نؤوبري اولوب.,BQاگر مسئحده اولان اومئدئمئز آنجاق بو حيات اوچوندور، بئز هامي آداملاردان داها چوخ يازيغيق.nAUاوندا مسئحده گؤزلرئني حياتا يومانلار دا هلاک اولوبلار.D@و اگر مسئح دئرئلمه‌يئب، دمه‌لي ائمانينيز دَيَرسئزدئر؛ سئز حله ده اؤز گوناهلارينيزين ائچئنده​سئنئز.f?Eچونکي اگر اؤلولر دئرئلمئرلر، مسئح ده دئرئلمه‌يئب.f>Eبوندان علاوه، بئز تاري حاقّيندا يالانچي شاهئد ده اولوروق، چونکي تارينين باره​سئنده شهادت وردئک کي، او، مسئحي اؤلولردن دئرئلتدي. حال بو کي، اگر اؤلولر دئرئلمئرلر، تاري اونو دا دئرئلتمه‌يئب.=/و اگر مسئح دئرئلمه‌يئب، اوندا بئزئم وعظئمئز بوشدور، سئزئن ائمانينيز دا بوشدور.o<W آمّا اگر اؤلولردن دئرئلمه يوخدور، مسئح ده دئرئلمه‌يئب.d;A ائندي اگر مسئح حاقّيندا وعظ اولونور کي، او، اؤلولردن دئرئلدي، نجه بس سئزلردن بعضئلري ديئر کي، اؤلولردن دئرئلمه يوخدور؟):K بلجه، ائستر من اولسايديم، ائستر اونلار، بئز بله وعظ ادئرئک، سئز ده بله ائمان گتئردئنئز.C9 لاکئن تارينين فيضي ائله هر نه‌يَم، اله اويام و اونون منه اولان فيضي عبث ديئلدي. آمّا من اونلارين هاميسيندان چوخ زحمت چکدئم. داها دوغروسو، من يوخ، تارينين منئمله اولان فيضي.T8! چونکي من حوارئلرئن لاپ کئچئيئيم و حواري چاغيريلماغا لايئق ديئلم. بو سببدن کي، تارينين کئلئساسينا عذاب ورئردئم.U7#هاميدان سونرا دا سقط دوغولان منه گؤروندو.c6?سونراسي يعقوبا گؤروندو، سونرا دا بوتون حوارئلره.5بوندان سونرا بش يوزدن آرتيق قارداشلارا بئر واختدا گؤروندو کي، اونلاردان چوخو ائندي ده ياشاييرلار. لاکئن بعضئلري گؤزلرئني حياتا يوموبلار.Q4و کئفايا، سونرا دا اون ائکئلره گؤروندو.3{باسديريلدي، و اوچونجو گونده موقدّس يازيلاردا اولان کئمي دئرئلدي.K2چونکي هر شيدن اوّل آلديغيمي سئزه يتئردئم؛ يعني مسئح موقدّس يازيلارا گؤره بئزئم گوناهلاريميز اوچون اؤلدو،^15و اونون واسئطه‌سئله ده نئجات تاپيرسينيز، اگر سئزه وعظ اتدئيئم کلامي برک توتاسينيز. يوخسا بوش يره ائمان گتئرئبسئنئز.`0 ;قارداشلار، سئزه او ائنجئلي خاطيرلاديرام کي، موژده​سئني سئزه يتئردئم، سئز ده اونو قبول ادئب اوندا مؤحکم دايانيرسينيزl/Q(لاکئن قويون هر شي موناسئب و ترتئبلي بئر شکئلده اولسون.;.o'بلجه، قارداشلاريم، نبئلئک اتمه‌يي قيرتله ائسته‌يئن و ياد دئللرده دانيشانلارا دا مانع اولمايين.g-G&لاکئن کئم بونو نظره آلماسا، اؤزو ده نظره آلينماسين..,U%اؤزونو پيغمبر و يا روحاني حساب ادن هر آدام آنلاسين کي، سئزه يازديقلاريم ربّئن امرلري‌دئر.+}$مگر تارينين کلامي سئزدن چيخيب ياييلدي؟ و يا مگر آنجاق سئزه چاتدي؟!X*)#اگر بئر شي اؤيرنمک ائسته‌يئرلر، قوي اِوده اؤز اَرلرئندن سوروشسونلار. چونکي آروادا کئلئسادا صؤحبت اتمک عاييبدير.b)="آروادلار کئلئسالاردا سوکوت اتسئنلر. چونکي صؤحبت اتمک اونلارا قدغن‌دير. اونلار شرئعتئن بويوردوغو کئمي تابع اولسونلار.5(c!چونکي تاري قاريشيقليق تاريسي يوخ، آرامليق تاريسي‌دير، نجه کي، موقدّسلرئن بوتون کئلئساسيندا.\'1 پيغمبرلرئن روحلاري دا پيغمبرلره تابع​دئرلر.8&iچونکي سئز هامينيز، نؤوبه ائله نبئلئک اده​بئلرسئنئز کي، هامي تعلئم آلسين و هامي تشوئق اولونسون.%/آمّا اگر اوتورانلاردان بئرئنه بئر وحي گلئر، قوي ائلک دانيشان آدام ساکئت قالسين.x$iقوي ائکي يا دا اوچ پيغمبر دانيشسين و اؤزگه​لر تفتئش اتسئنلر.7#gآمّا اگر ترجومه​چي يوخدور، قوي او آدام کئلئسادا ساکئت قالسين و آنجاق اؤزونه و تارييا دانيشسين.O"اگر کئمسه ياد بئر دئلده دانيشير، ائکي يا دا لاپ چوخ اوچ آدام نؤوبه ائله دانيشسينلار، بئر نفر ده ترجومه اتسئن.:!mبس ائندي نه، قارداشلار؟ بئر يره ييغيلديغينيز زامان هر بئرئنئزئن بئر مزمورو، بئر تعلئمي، بئر وحيي، بئر ياد دئلي، بئر ترجومه​سي وار، قويون هر شي بئنا اتمک اوچون اولسون.W 'اوره​يئنين سئرّلري آشکار اولار و اوزو-اوسته دوشوب پرستئش اِدَر و اعلان اِدَر کي، تاري حقئقتن سئزئن آرانيزدادير.'Gآمّا اگر هامي نبئلئک اتسه​لر، و اورايا ائمانسيز بئر آدام، يا دا روحاني عطايا مالئک اولمايان بئري گئرسه، هامينين طرفئندن ائلزام اولوب هامييا جاوابگو قالار؛1[اگر بوتون کئلئسا بئر يره ييغيليب هامي ياد دئللرده دانيشسالار، و روحاني عطايا مالئک اولمايان يا دا ائمانسيز آداملار اورايا گئرسه​لر، دِمزلر کي، سئز دَلي‌سئنئز؟!s_بلجه دئللر ائمان گتئرنلر اوچون يوخ، ائمانسيزلار اوچون بئر علامتدئر. لاکئن نبئلئک ائمانسيزلار اوچون يوخ، ائمانلي​لار اوچوندور.شرئعتده يازيليب: رب ديئر: "اجنبئلرئن دئللري ائله، يادلارين دوداقلاري ائله بو خالقلا دانيشاجاغام، آمّا او زامان دا منه قولاق آسماياجاقلار."%قارداشلار، عقلن اوشاق اولمايين. پئسلئکده اوشاق اولون، لاکئن عقلن بويو-باشلي!veآمّا کئلئسادا ياد بئر دئلده اون مئن سؤز دانيشماقدان، داها چوخ بونا جان آتيرام کي، عاغليملا بش سؤز دانيشيم و اؤزگه​لره تعلئم ورئم.}تارييا شوکور ادئرم کي، من سئزئن هامينيزدان چوخ دئللرده دانيشيرام.  البتّه سن ياخشي شوکور ادئرسن، آمّا بوندان، باشقا بئر آدام بئنا اولمور.~uيوخسا اگر سن روحلا برکت ورئرسن، روحاني بئر عطاسي اولمايان آدام نجه سنئن شوکورلرئنه "آمئن" دئيه بئلر؟ چونکي سنئن ددئکلرئني باشا دوشمور.I بس نه اِتمه‌لي‌يم؟ هم روحلا دوعا اده​جه‌يم، هم ده عقلله. هم روحلا ائلاهي نغمه اوخوياجاغام، هم ده عقلله.$Aچونکي اگر من ياد بئر دئلده دوعا ادئرم، روحوم دوعا ادئر، لاکئن عاغليم بهره​سئز قالير. بونا گؤره ده، ياد دئلده دانيشان آدام، ترجومه عطاسي اوچون دوعا اتسئن.iK اله‌جه ده سئز، مادام کي، روحاني عطالاري قيرتله ائسته‌يئرسئنئز، کئلئساني بئنا ادن عطالاردا وارلي اولماغينيزي ائسته‌يئن.C بلجه اگر دئلئن معناسيني بئلمه‌سم، من دانيشان اوچون اجنبي اولورام، دانيشان دا منئم اوچون اجنبي اولور.7 شوبهه​سئز کي، دونيادا بئر چوخ موختلئف دئللر وار و اونلاردان هچ بئري معناسيز ديئل.ve الجه ده سئز اگر دئلئنئز​له باشا دوشولمه‌ين سؤزلر دانيشاسينيز، سئزئن نه ددئيئنئز نجه بئلئنر؟ اله بئل کي، هاوا ائله دانيشيبسينيز.{oاگر شيپور قيري‌​موعيّن سَس چيخارتسا، دؤيوشه کئم حاضيرلاشار؟kOسَس ورن جانسيز شيلر، ائستر توتَک اولسون ائستر چنگ، اگر فرقلي سسلر چيخارتماسالار، توتَک و يا چنگله نه چالينديغيني کئم بئلر؟!6 eائندي قارداشلار، اگر من سئزئن يانينيزا گلئب ياد دئللرده دانيشماغا باشلاسام، سئزه نه فايدا يتئره​رم، اگر وحي، معرئفت، نبئلئک، يا دا تعلئم واسئطه‌سئله دانيشماسام؟!= sآرزو ادئرم کي، سئز هامينيز دئللرده دانيشاسينيز، عللخوصوص بو کي، نبئلئک اِده​سئنئز. چونکي نبي، ياد دئللرده دانيشاندان افضلدئر، مگر ترجومه اتسئن کي، کئلئسا بئنا اولسون. 5ياد دئلده دانيشان آدام اؤزونو بئنا ادئر، آمّا نبئلئک ادن آدام کئلئساني بئنا ادئر.x iآمّا نبئلئک ادن، آداملارا بئنا، تشوئق و تسلّي اوچون دانيشير.b =چونکي کئم ياد بئر دئلده دانيشير، آداملارا يوخ، تارييا دانيشير. چونکي اونو هچ کئم باشا دوشمور. او، روحدا سئرّلر دانيشير., Sمحبّتئن دالينجا قاچين، لاکئن روحاني عطالاري دا قيرتله ائسته‌يئن، خوصوصن نبئلئک عطاسيني."= ائندي اوچ شي باقئدئر: ائمان، اومئد، محبّت. آمّا محبّت بونلارين هاميسيندان بؤيوکدور.6e چونکي ائندي بئز هر شيي اؤرتولو، آينادا گؤرن کئمي گؤروروک، لاکئن اوزبه​اوز گؤره​جه‌يئک. ائندي بئلدئيئم محدوددور، لاکئن او زامان درک ادئلدئيئم کئمي درک اده​جه‌يم.zm اوشاق ائکن اوشاق کئمي دانيشيرديم، اوشاق کئمي آنلاييرديم، اوشاق کئمي دوشونوردوم. آمّا بويا-باشا چاتديغيم زامان اوشاقليغي ترک اتدئم.xi آمّا کامئلئن گلدئيي زامان، محدود اولان آرتيق آرادان گده​جک.c? چونکي بئلدئيئمئز محدوددور، نبئلئيئمئز محدوددور.iK محبّت هچ واخت قورتارماز. لاکئن نبئلئک اولسا دا، قورتاراجاق؛ دئللر اولسا دا، ساکئت اولاجاق؛ علملر اولسا دا، آرادان گده​جک. محبّت هر زادي اؤرتر، هر شيه ائنانار، هر شيه اومئد باغلار، هر زادا تاب گتئرر.]3 حاقسيزليقدان سوئنمز، لاکئن حقئقتدن شادلانار.!; بي​ادبلئک اتمز، اؤز منفعتئني آختارماز، تز حئرصلنمز، پئسلئکلرئن حسابيني ساخلاماز./~W محبّت صبئرلئدئر، محبّت مهرئباندير، محبّت پاخيلّيق اتمز. محبّت کئبئرلَنمَز، مغرور اولماز،}! اگر واريمين هاميسيني فاغيرلارا پايلاييب اونلاري دويورام، اگر بدنئمي يانديريلماغا وِرَم، آمّا محبّتئم اولمايا، منئم اوچون هچ بئر فايداسي يوخدور.!|; اگر نبئلئک عطام اولا و هامي سئرّلر، هامي علملري بئلم؛ اگر کامئل ائمانا مالئک اولام، اِله کي، داغلاري يرئندن ترپه‌دم، آمّا محبّتئم اولمايا، هچ زاد ديئلم.p{ [ اگر من ائنسانلار و ملکلر دئلي ائله دانيشام، آمّا محبّتئم اولمايا، دمه‌لي باغيران بئر مئس يا دا جئنگئلده‌ين بئر سئنجه دؤنموشم.!z; لاکئن سئز داها افضل عطالاري قيرتله ائسته‌يئن. من ده سئزه داها افضل يولو گؤرسه‌دئم.y! مگر هاميدا شفا عطالاري وار؟ مگر هامي دئللرده دانيشير؟ مگر هامي ترجومه ادئر؟)xK مگر هامي حواري‌دئر؟ مگر هامي نبئدئر؟ مگر هامي موعلّئمدئر؟ مگر هامي مؤجوزه ياراداندير؟3w_ و تاري کئلئسادا بئرئنجي حوارئلري، ائکئنجي نبئلري، اوچونجو موعلّئملري، سونرا مؤجوزه ائشلرئني، سونرا شفا عطاسيني، سونرا کؤمک، ائداره، و موختلئف دئللري تعيئن ادئب.vy سئز ده ائندي مسئحئن بدنئسئنئز، هر بئرئنئز ده اونون عوضولرئسئنئز.euC و اگر بئر عوضو عذاب چکئر، هامي عوضولر اونونلا عذاب چکرلر. و اگر بئر عوضو عئزّت قازانير، هامي عوضولر اونونلا شادليق ادرلر.t بدنده آيريليق اولماسين، لاکئن عوضولر بئر​بئرئنئن قيدئنه قالسينلار.hsI خوش گؤرونن عوضولرئمئز بونا مؤحتاج ديئللر. لاکئن تاري آز دَيَرلي عوضوه داها چوخ دَيَر گؤرسه‌دئب و بدني اِله ترتئب ورئب کي،frE بدنئن داها آز دَيَرلي سايديغيميز عوضولرئنه داها چوخ دَيَر ورئرئک و بلجه خوش گؤرونمه‌ين عوضولرئمئز داها چوخ خوش گؤرونور.uqc عکسئنه، بدنئن داها ضعئف گؤرونن عوضولري چوخ دا لازيمديرلار.Kp گؤز اَله دئيه بئلمز کي، "سن منه لازيم ديئلسن؟" و يا باش دا آياقلارا دئيه بئلمز کي، "سئز منه لازيم ديئلسئنئز."So لاکئن ائندي عوضولر چوخ، آمّا بدن بئردئر.`n9 و اگر هاميسي بئر عوضو اولسايدي، بدن نه اولاردي؟ m آمّا تاري عوضولرئن هر بئرئسئني، اؤزو ائسته‌دئيي کئمي بدنده يرلشدئرئب.8li اگر بوتون بدن گؤز اولسايدي، نجه اشئده بئلردي؟ اگر بوتون بدن قولاق اولسايدي، نجه ائيي بئله‌ردي؟k# اگر قولاق دا دسه: "چونکي گؤز ديئلم، بدندن ده ديئلم"، مگر بو اونو بدندن آييرار؟j اگر آياق دسه: "چونکي اَل ديئلم، بدندن ده ديئلم"، مگر بو اونو بدندن آييرار؟`i9 چونکي بدن بئر عوضودن يوخ، چوخ عوضودن عئبارتدئر.9hk چونکي بئر روحون واسئطه​‌سئله هاميميز بئر بدنه تعمئد اولونموشوق؛ ائستر يهودي اولاق، ائستر يونانلي؛ ائستر قول اولاق، ائستر آزاد. هاميميز دا بئر روحدان ائچدئرئلمئشئک.g نجه کي، بدن بئر اولدوغو حالدا، چوخلو عوضولره مالئکدئر، بدنئن ده بوتون عوضولري، چوخ اولدوقلاري حالدا، گئنه بئر بدندئرلر. مسئح ده اِله​دئر.9fk لاکئن بوتون بونلاري بئر و همن روح يرئنه يتئرئر و نجه کي، ائسته‌يئر، هر کسه فردن بؤلوشدوروب ورئر.ey بئرئنه مؤجوزه​لر ياراتماسي، بئرئنه نبئلئک، بئرئنه روحلاري تشخئص ورئب آييرد اتمک، بئرئنه موختلئف دئللر، بئرئنه ده دئللرئن ترجومه​سي.Td! اؤزگه​سئنه همن روحون واسئطه​‌سئله ائمان ورئلئر، اؤزگه بئرئنه ده همن روحون واسئطه​‌سئله شفا عطالاري ورئلئر.Xc) موقدّس روحون واسئطه​‌سئله بئرئنه حئکمت کلامي، و اؤزگه بئرئنه اِله همن روحون واسئطه​‌سئله معرئفت کلامي ورئلئر.Xb) آمّا هر کسه روحون ظوهورو خيئر اوچون ورئلئر.Da خئدمتلري يرئنه يتئرمه​يئن طرزلري ده موختلئف، لاکئن تاري همن‌دير، هاميدا هر شيي يرئنه يتئرن ده اودور.O` خئدمتلر جوربه​جور، لاکئن رب همن‌دئر.O_ عطالار جوربه​جور، لاکئن روح همن‌دئر.>^u بونا گؤره سئزه بئلدئرئرم کي، تارينين موقدّس روحو واسئطه‌سئله دانيشان هچ کئم دمز کي، "عئسا ملعوندور."" هچ کئم ده دئيه بئلمز کي، "عئسا ربدئر"، مگر موقدّس روحون واسئطه‌سئله.]# بئلئرسئنئز کي، بوتپرست ائکن، آزديريليب، دئلسئز بوتلرئن طرفئنه آپاريلدينيز. \  قارداشلار، ائسته‌مئرم کي، روحاني عطالار حاقّيندا دا بئخبر اولاسينيز.w[g "آج اولان وارسا، قوي اِوئنده يسئن کي، ييغيشماغينيز موحاکئمه اولونماغينيزا سبب اولماسين. قالان مطلبلري اؤزوم گلنده نئظاما سالارام.Z !بونون اوچون، قارداشلاريم، يمه‌يه ييغيلاندا بئربئرئنئزي گؤزله​يئن.HY  لاکئن بئزه حؤکم اولونان زامان، ربّئن طرفئندن تربئيه اولونوروق کي، دونيا​ ائله بئرلئکده محکوم اولماياق.X آمّا اگر بئز اؤز-اؤزوموزه صحئحجه حؤکم اتسَيدئک، بئزه حؤکم اولمازدي.W/ بونا گؤره ده، سئزلردن چوخو ضعئف و ناخوشدور، بئر نچه​سي ده گؤزلرئني حياتا يوموب.%VC چونکي يِيئب ائچن اؤزونون ضئدّئنه محکومئيّت ييئب ائچئر، اگر ربّئن بدنئني آييرد اتمئر.'UG لاکئن هر کس گرک اؤزو‌-اؤزونو تفتئش اتسئن و بلجه بو چؤرکدن يِسئن و بو پئياله​دن ائچسئن.qT[ اونا گؤره ده، کئم لايئق اولمايان طرزده ربّئن بو چؤره‌يئني ييئب يا دا پئياله​سئندن ائچسه، ربّئن بدنئنه و قانينا تقصئرلي اولور.YS+ چونکي بو چؤره‌يي يدئيئنئز و بو پئياله‌دن ائچدئيئنئز هر زامان، ربّئن گلئشئنه‌جک ربّئن اؤلومونو اعلان ادئرسئنئز.R اِله‌جه ده شامدان سونرا پئياله​ني گؤتوروب ددي: "بو پئياله منئم قانيمدا تزه عهددئر. نه زامان بونو ائچئرسئنئز، مني خاطيرلاماق اوچون ائچئن."=Qs و شوکور ادندن سونرا اونو بؤلوب ددي: "«بو سئزئن اوچون منئم بدنئمدئر. بونو مني خاطيرلاماق اوچون ادئن.".PU چونکي من ربدن آلديغيمي، سئزه ده چاتديرديم. بو کي، رب عئسا تسلئم اِدئلدئيي گجه چؤرک گؤتوردوO بو نه‌دئر؟ مگر يمک-ائچمک اوچون اِوئنئز يوخدور؟! يوخسا تارينين کئلئساسيني تحقئر ادئب، هچ بئر شيي اولمايانلاري اوتانديريرسينيز؟ سئزه نه ديئم؟ تعرئف ادئم؟ بو خوصوصدا سئزي تعرئف اتمه‌يه​جه‌يم. ربّئن سوفره​سيN' چونکي يمکده هر کس قاباقجا اؤز شاميني ييئر؛ بئري آج قالير، او بئرئسي کفله‌نئر.#M? بونا گؤره، بئر يره ييغيلديغينيز زامان، مقصدئنئز ربّئن سوفره​سئنده شئرکت اتمک ديئل.+LO چونکي آرانيزدا ائختئلافلار اولمالي‌دير کي، آرانيزدا تصدئق اولونموشلار بلّي اولسونلار.nKU چونکي، اوّلن، اشئدئرم کي، کئلئسادا بئر يره گلدئيئنئز زامان، آرانيزدا دسته​بازليق اولور. بونا من، قئسمن ده اولسا، ائنانيرام.  ~}}-|{zz@yxwwwCvvuYtt"srAponomlkj$iLhlgfee=<<2;:998766F5W4i3t22s1i00@//@.-,8**+)i('&%$###"]!d :VYts,xYhQQP a 6 m`2 ) Mقارداشلار، ائسته‌يئرئک کي، تارينين مقدونئيّه کئلئسالارينا وردئيي فيضدن سئزي آگاه ادک:`9سئزه هر شيده بل باغلايا بئلدئيئم اوچون سوئنئرم.]3و هامينيزين ائطاعتئني، نجه قورخو و لرزه ائله اونو قبول اتمه‌يئنئزي خاطيرلاديقجا، سئزه اولان سوگئسي داها چوخ آرتير.Gچونکي اگر اونون يانيندا سئزئن باره​ده فخر اتمئش اولسام دا، خجئل اولماميشام. لاکئن بوتون شيلري سئزه نجه حقئقتده دانيشديق، الجه ده، تئطوسون يانيندا اتدئيئمئز فخر حقئقت چيخدي.  بونا گؤره ده تسلّي تاپميشيق. بئزئم تسلّئمئز بئر يانا، تئطوسون شادليغي بئزي داها چوخ سوئندئردي. چونکي اونون روحو سئزئن هامينيزدان تزه‌لنئب.gG بلجه سئزه يازديغيمي، حاقسيزليق ادن آدامدان اؤتري و يا حاقسيزليق چکن آدامدان اؤتري يازماديم. اونون اوچون يازديم کي، تارينين حوضوروندا سئزئن بئزئم حاقّيميزدا اولان قيرتئنئز سئزه آشکار اولسون.7g چونکي گؤرون اِله بو، يعني تارينين ائسته‌دئيي شکئلده قمگئن اولماق سئزده نه بؤيوک جهد، نه قدر عوذورخاهليق، نه حئدّت، نه قورخو، نه حسرت، نه قيرت، قلط ائشئن ضئدّئنه ده نه ائنتئقام حاصئل اتدي! سئز هر شيده گؤرستدئنئز کي، او جهتدن معصومسونوز.% چونکي تارينين ائسته‌دئيي شکئلده قمگئن اولماق اله بئر تؤوبه​ني حاصئل اِدئر کي، نئجاتا آپاران و پشمانسيزدير، لاکئن دونيانين قمي اؤلومو حاصئل ادئر.~{ آمّا ائندي من سوئنئرم؛ قمگئن اولدوغونوز اوچون يوخ، اونون اوچون کي، سئزي تؤوبه اتمک درجه​سئنه قدر قمگئن اتدي. چونکي سئز تارينين ائسته‌دئيي شکئلده قمگئن اولوندونوز، اله کي، بئزدن هچ بئر ضرر چکمه‌يه​سئنئز.&}Eچونکي اگر يازديغيم مکتوبلا سئزي قمگئن اتمئش اولسام دا، پشمان ديئلم. گرچي پشمان اولدوم، اونا گؤره کي، گؤرورَم سئزي قيسا بئر مودّت اوچون اولسا دا، قمگئن اتدي.K|نه آنجاق اونون گلمه‌سي​ائله، او تسلّي ائله ده کي، او اؤزو سئزئن يانينيزدا تاپيب. سئزئن بؤيوک حسرتئنئزي، آغلاشماغينيزي و منه اولان قيرتئنئزي بئزه خبر ورنده داها آرتيق سوئندئم.{-لاکئن ازئلنلره تسلّي ورن تاري، تئطوسون يانيمزا گلمه‌سي​ ائله بئزه تسلّي وردي.|zqچونکي حتّا مقدونئيه​يه گلدئيئمئز واخت دا، بدنئمئزئن راحاتليغي يوخ ائدي؛ هر طرفدن سيخيليرديق: اشئکده داعوالار، ائچه‌رئده قورخولار.{yoسئزه اولان اعتئماديم بؤيوکدور، سئزئن حاقّينيزدا اتدئيئم فخر بؤيوکدور، تسلّي​ ائله دولويام، بوتون موصئبتئمئزده شادليقدان جوشورام.xبونو سئزي محکوم اتمک اوچون دمئرم، چونکي اوّلجه ده ددئم کي، اوره‌يئمئزده اِله بئر يرئنئز وار کي، سئزئنله بئر يرده اؤلوروک، بئر يرده ده ياشاييريق.lwQاورکلرئنئزده بئزه ير ورئن. هچ کئمي ائنجئتمه‌دئک، هچ کئمي فسادا چکمه‌دئک، هچ کئمدن اؤز منفعتئمئز اوچون ائستئفاده اتمه‌دئک.v /بلجه اي سِوگئلئلر، بو وعده​لره مالئک اولاراق، اؤزوموزو هر جور جئسماني و روحاني ناپاکليقدان تمئزله‌يک و تارينين قورخوسوندا موقدّسلئيي کامالا يتئرک./uWهر شيه قادئر اولان رب ديئر: "سئزه آتا اولاجاغام، سئز ده منه اوغوللار و قيزلار اولاجاقسينيز."_t7بونا گؤره رب ديئر: "اونلارين آراسيندان چيخين، اونلاردان آيريلين. نجئس بئر شيه توخونمايين. من ده سئزي قبول اده​جه‌يم."sتارينين معبدئنئن بوتلر​له نه راضيليغي اولا بئلر؟ چونکي بئز ياشايان تارينين معبدئيئک. نجه کي، تاري ددي: "اونلاردا ساکئن اولوب آرالاريندا يرئيه​جه‌يم؛ اونلارين تاريسي اولاجاغام، اونلار دا منئم خالقيم اولاجاقلار."[r/مسئحله «بِلئعال» آراسيندا نه موناسئبت اولا بئلر؟ و يا ائمانلي​ ائله ائمانسيز آراسيندا نه موشترک بئر شي اولا بئلر؟iqKائمانسيزلارلا بئر يوغا گئرمه‌يئن، چونکي صالحلئکله شرئعتسئزلئيئن نه موشارئکتي، نورلا قارانليغين دا نه رفاقتي اولا بئلر؟!p3 بونون موقابئلئنده-(اوشاقلاريما دانيشان کئمي دانيشيرام)-سئز ده اوره‌يئنئزي آچين.Qo بئز سئزه اولان محبّتئمئزي سئزدن اَسئرگه​مئرئک، سئزسئنئز کي، بئزه اولان محبّتئنئزي بئزدن اَسئرگه​يئرسئنئز.n اي قورئنتلي​لر، سئزئنله آچيقجا دانيشديق، سئزه اوره‌يئمئزي آچديق.`m9 قمگئنلر کئمي، لاکئن همئشه شاد. يوخسول، لاکئن بئر چوخلاريني وارلي اِدَن. هچ بئر شيي اولمايان، لاکئن هر شيه مالئک اولان.xli نامعلوملار ساييليريق، آمّا چوخ دا مشهور. اؤلن آداملار ساييليريق، آمّا باخ، دئرئيئک. جزا چکئرئک، آمّا گئنه ده اؤلومه ورئلمه​مئشئک. k9حؤرمت و حؤرمتسئزلئکله، مذمّت و تعرئفله. آلداتانلار ساييلساق دا، دوروست آداملاريق.(jIحقئقتئن سؤزونده، تارينين قودرتئنده، صاغ و يا سول اللرئمئزده صالحلئک سئلاحلاري​ ائله، iپاکليقدا، معرئفتده، صبئرده، مهرئبانليقدا، موقدّس روحدا، اصئل محبّتده،hکؤتکلرده، حبسلرده، ائغتئشاشلاردا، محنتلرده، يوخوسوزلوقلاردا، آجليقدا،cg?لاکئن هر شيده اؤزوموزو تارينين خئدمتچئلري گؤرسه‌دئرئک؛ چوخ طاقت گتئرمکده، موصئبتلرده، چتئنلئکلرده، پرئشانليقلاردا،)fKبئز هچ بئر شيده هچ کسئن ائنجئمه​سئنه سبب اولماديق کي، خئدمتئمئز اعتئباردان دوشمه‌سئن.teaچونکي او ديئر: "مقبول واختدا سنه قولاق آسديم، نئجات گونونده سنه کؤمک اتدئم."" باخ، ائندي "مقبول واختدير"، باخ ائندي "نئجات گونودور."Ad }و اونونلا بئرلئکده ائشله‌يه​رک، سئزه ده يالواريريق کي، تارينين فيضئني بوش يره قبول اتمه‌يه​سئنئز.*cMاو، گوناهي بئلمه‌يني، بئزئم عوضئمئزده گوناه اتدي کي، بئز اوندا تارينين صالحلئيي اولاق.bدمه‌لي بئز مسئحئن الچئلرئيئک. اله بئل کي، تاري بئزئم واسئطه​مئز​له ائرتئباط قورور. مسئحئن عوضئنده سئزه يالواريريق کي، تاري​ ائله باريشاسينيز.a{يعني، تاري مسئحده اولوب، دونياني اؤزو​ ائله باريشديريردي و تقصئرلرئني اونلارا سايماييردي و باريشديرما کلاميني بئزئم ائچئمئزده قويوب.l`Qبونلارين هاميسي تاريداندير. او تاريدان کي، بئزي مسئحئن واسئطه‌سئله اؤزو​ ائله باريشديردي و بئزه باريشديرما خئدمتئني وردي.%_Cبونون اوچون کئم مسئحده​دئر، تزه مخلوقدور. کؤهنه شيلر کچدي؛ باخ ائندي هر شي تزه اولوب.^بونا گؤره بئز ائندئدن بله هچ کئمي جئسماني باخيمدان تانيميريق؛ اگر مسئحي جئسماني باخيمدان تانيميش اولساق دا، آرتيق ائندي اِله تانيميريق.R]و او هامي اوچون اؤلدو کي، ياشايانلار آرتيق اؤزلري اوچون يوخ، اونلارين يولوندا اؤلن و دئرئلن اوچون ياشاسينلار.=\sچونکي مسئحئن سوگئسي بئزي زورلايير و بئز قانع اولوروق کي، هامي اوچون بئري اؤلدو، بلجه هامي اؤلدولر.M[ اگر بئز عاغليميزي ائتئرمئش اولساق، بو تاري اوچوندور. يوخ، اگر عاغليميز باشيميزدا اولسا، بو سئزئن اوچوندور.6Ze اؤزوموزو گئنه سئزئن يانينيزدا تعرئفله‌مئرئک؛ لاکئن سئزه فورصت ورئرئک کي، بئزدن اؤتري فخر اِده​سئنئز، اله کي، اورکده يوخ، ظاهئرده فخر ادنلره بئر جاوابينيز اولسون.GY بونا گؤره ربدن قورخماغين نه اولدوغونو بئله​رک بئز، ائنسانلاري قانع اتمه‌يه چاليشيريق؛ لاکئن نه اولدوغوموز تارييا آشکاردير و اومئد ادئرم کي، سئزئن وئجدانينيزا دا آشکاردير.$XA چونکي بئزئم هاميميزا لازيمدير کي، مسئحئن حؤکم تختئنئن قاباغيندا ظاهئر اولاق کي، هر بئرئمئز بدنده ياشايارکن گؤردويوموز ياخشي و يا پئس ائشلرئن عوضئني آلاق.W اونون اوچون ده چاليشيريق کي، ائستر اوده ائستر قوربتده، اونا مقبول اولاق.V7ديئرم بئز جسوروق و بدندن کؤچوب، ربّئن يانيندا مسکن اتمه‌يي داها چوخ ائسته‌يئرئک.XU)چونکي گؤرونوشله يوخ، ائمانلا رفتار ادئرئک.Tبونا گؤره همئشه جسوروق و بئلئرئک ده کي، بدنده ياشاديقجا ربدن اوزاقداييق.Sبئزي بو مقصد اوچون حاضيرلايان تاري‌دير کي، موقدّس روحون بِيئني بئزه وردي.Rدوغرودان دا بئز بو چاديردا اولارکن، آغير بئر يوک آلتيندا آه چکئرئک، چونکي سويونماق يوخ، گِيئنمک ائسته‌يئرئک کي، فاني اولاني حيات اودسون.jQMنه قدر کي، اونو گِيئنمئشئک، لوت گؤرونمه‌يه​جه‌يئک.Pچونکي بو اِوده آه چکئرئک و آرزولاييريق کي، گؤيدن اولان مسکنئمئزي گِيئنک.pO [بئلئرئک کي، اگر بو يرده اولان چادير اوئمئز ييخيلسا، گؤيلرده تاريدان بئر عئمارتئمئز وار؛ اَل‌له تئکئلمه​مئش ابدي بئر اِوئمئز.iNKچونکي بئز گؤرونن شيلره يوخ، گؤرونمه‌ين شيلره باخيريق. اونا گؤره کي، گؤرونن شيلر کچئب-گدن، آمّا گؤرونمه‌ين شيلر ابدي​دئر.jMMچونکي کچئب-گدن يونگول موصئبتلرئمئز بئزئم اوچون اله بؤيوک و ابدي بئر شؤوکت حاصئل ادئر کي، هچ بئر شيله موقايئسه اولونا بئلمز.2L]بونا گؤره بئز يورولموروق؛ ظاهئري وارليغيميز پوزولسا دا، داخئلي وارليق گوندن-گونه تزه​لنئر.aK;چونکي بوتون بونلار سئزئن اوچوندور کي، چوخ ائنسانلارين اوستونه چوخالان فيض، تارينين شؤوکتي اوچون شوکورلره سبب اولسون.SJو بئلئرئک ده کي، رب عئساني دئرئلدن، بئزي ده عئسا ائله دئرئلده​جک و سئز​ئنله بئر يرده اؤز حوضورونا چيخارداجاق.\I1 يازيليب کي، "ائنانديم، اونا گؤره ده دانيشديم."" بئز ده اِله همن او ائمانين روحو ائله ائنانيب، اونا گؤره ده دانيشيريق.\H1 بلجه اؤلوم بئزده ائشله‌يئر، آمّا حيات سئزده!`G9 چونکي بئز دئرئلري، عئسانين خاطئرئنه دائم اؤلومه تسلئم ادئرلر کي، عئسانين حياتي دا فاني اولان بدنئمئزده ظاهئر اولسون.:Fm همئشه هر يرده عئسانين اؤلومونو بدنئمئزده گزدئرئرئک کي، عئسانين حياتي دا بدنئمئزده ظاهئر اولسون. E عذاب چکئرئک، آمّا ترک اولونموش ديئلئک. ييخيليريق، آمّا هلاک اولماميشيق.D/هر طرفدن موصئبت آلتينداييق، آمّا ازئلمه​مئشئک. حيرانيق، آمّا چاره​سئز ديئلئک.6Ceآمّا بو ثروتي ساخسي قابلاردا ساخلاييريق کي، بو لاپ اوستون قودرت بئزه يوخ، تارييا عاييد اولسون.,BQچونکي "قارانليقدان ائشيق پارلاسين" دئين تاري، اله اودور کي، اورکلرئمئزده ائشيقلانيب. اِله کي، مسئحئن جاماليندا تارينين شؤوکتئنئن معرئفتئنئن نورونو عطا اتسئن.=Asچونکي بئز اؤزوموزو يوخ، مسئح عئساني رب وعظ ادئرئک، اؤزوموزو ده عئسانين خاطئرئنه سئزئن قوللارينيز!(@Iيعني او ائمانسيزلارا کي، بو عصرئن آللاهي اونلارين ذهئنلرئني کور ادئب. اِله کي، تارينين صورتي اولان مسئحئن شؤوکتئنئن خوش خبرئنئن نورو اونلاري آيدينلاتماسين.r?]و اگر خوش خبرئمئز اؤرتولودور، هلاک اولانلارا اؤرتولودور._>7آمّا عاييب اولان گئزلي شيلري ردّ اتمئشئک. حئيله​گرلئکله رفتار اتمئرئک. تارينين کلاميني تحرئف اتمئرئک. آنجاق حقئقتي گؤرسدئب، تارينين حوضوروندا اؤزوموزو هر کسئن وئجدانينا تؤوصئيه ادئرئک.= بونون اوچون ائندي کي، آلديغيميز مرحمته گؤره، بو خئدمتئمئز وار، يورولموروق.+<Oآمّا بئز هاميميز، آچيق اوز​له ربّئن شؤوکتئنه آينا ائمئش کئمي باخيريق و شؤوکتدن شؤوکته کچئب، اِله او صورته ده تبدئل اولونوروق. بو دا ربدندئر کي، موقدّس روحدور.;yرب موقدّس روحدور؛ ربّئن روحو هارادا اولسا، آزادليق دا اورادادير.}:sآمّا نه زامان کي، بئری ربّه دؤنور، بو اؤرتوک آرادان قالديريلير.?9wحتّا بو گونه کئمي بله، موسانين يازيلاري اوخونان زامان، اونلارين اورکلري اوستونه بئر اؤرتوک چکئلئر.8لاکئن اونلارين ذهئنلري کور اولوب، چونکي بو گونه کئمي قدئم عهد اوخوناندا همن اؤرتوک گؤتورولمه​مئش قالير. چونکي بو اؤرتوک مسئحده گؤتورولور.M7 بئز موسا کئمي ديئلئک؛ او، اوزونه اؤرتوک چکدي کي، ائسرايئل اوغوللاري کچئب-گدن شؤوکتئن آخيريني گؤرمه‌سئنلر.|6q بونا گؤره بله بئر اومئدئمئز وار ائکن، بؤيوک جسارتله دانيشيريق.5 چونکي اگر فاني اولان، شؤوکتله‌دئر، نه‌قدر چوخ باقي اولان شؤوکتده اولاجاق.14[ اونا گؤره کي، شؤوکتلي اولان شي، بو خوصوصدا، شؤوکتده اونو اؤتن شيئن قاباغيندا شؤوکتي اولماز.43a چونکي اگر محکومئيّت گتئرن خئدمتئن شؤوکتي وار، صالحلئک گتئرن خئدمتئن داها چوخ شؤوکتي اولاجاق.q2[بس نجه روحون خئدمتي اوندان داها چوخ شؤوکتلي اولماياجاق؟!p1Yلاکئن اگر اؤلوم گتئرن خئدمت، يعني حرفلري داش لؤوحه​لرده حکّ اولونموش، او قدر شؤوکتله گلدي، اله کي، موسانين اوزونده​کي احتئشام فاني اولان حالدا، ائسرايئل اوغوللاري اونون اوزونه باخا بئلمئردئلر،L0بئزي تزه عهدئن قابئلئيّتلي خئدمتچئسي اتدي؛ حرفئن يوخ ، موقدّس روحون. چونکي حرف اؤلدورور، آمّا روح ياشادير.c/?اونا گؤره يوخ کي، گويا بئزده اله بئر قابئلئيّت وار کي، بئزدن بئر شي عمله گلسئن. يوخ، بئزئم قابئلئيّتئمئز تاريداندير کي،v.eو مسئحئن واسئطه‌سئله بئزئم تارييا بله بئر اعتئماديميز وار.z-mسئز گؤرسدئرسئنئز کي، بئزئم خئدمتئمئزئن سايه​سئنده مسئحئن مکتوبوسونوز؛ مورکّبله يازيلميش يوخ، ياشايان تارينين روحو ائله، داش لؤوحه‌لري اوستونده يازيلميش يوخ، ائنسان اوره‌يئنئن لؤوحه​لري اوستونده.C,بئزئم نامه​مئز سئز اؤزونوزسوز کي، اورکلرئمئزده يازيليب و بوتون ائنسانلار طرفئندن تانينيب و اوخونوب.X+ +مگر اؤزوموزو گئنه تعرئف اتمه‌يه باشلاييريق؟ و يا بعضئلر کئمي سئزدن يا دا سئزه تؤوصئيه نامه​لره احتئياجيميز وار؟"*=چونکي بئز بئر چوخلاري کئمي ديئلئک کي، تارينين کلاميني تئجارت وسئله​سي ادک. لاکئن خولوصئيّتدن و تاريدان اولان کئمي، تارينين حوضوروندا، مسئحده دانيشيريق.N)بئرئنه اؤلوم اوچون اؤلوم رايئحه​سي‌يئک، او بئرئنه ده حيات اوچون حيات رايئحه​سي. و کئم بو شيلره کئفايتدئر؟?(wچونکي بئز تارييا، هم نئجات تاپانلار آراسيندا، هم ده هلاک اولونانلار آراسيندا، مسئحئن خوش عطئرئيئک.|'qآمّا تارييا شوکورلر اولسون کي، بئزي همئشه مسئحئن ظفرئنده قاباغا آپارير و هر يرده بئزدن اونون معرئفتئنئن خوش رايئحه​سئني ظاهئر ادئر.f&E آمّا قارداشيم تئطوسو تاپا بئلمه‌دئيئم اوچون، روحوم راحات اولمادي. لاکئن اوراداکي‌لارلا وئداعلاشيب مقدونئيه​يه گتدئم.-%S مسئحئن ائنجئلئنئن خوش خبرئني يايماق اوچون تروآسا گلدئيئم واخت، ربده منه بئر قاپي آچيلدي،$ شيطان بئزه اوستون اولماسين. چونکي اونون فئتنه​لرئندن خبرسئز ديئلئک.K# کئمه بئر شي باغيشلاياسينيز، من ده باغيشلايارام. چونکي دوغرودان دا باغيشلاديغيم شيي، اگر بئر شيي باغيشلاميش اولسام، اونو مسئحئن حوضوروندا سئزئن خاطئرئنئز اوچون باغيشلاديم کي،"7 چونکي بو سببدن ده سئزه يازديم کي، سئزي ائمتاحان ادئب گؤروم آيا هر شيده موطئعسئنئز. ! بونا گؤره تشوئق ادئرم، اونا اولان محبّتئنئزي تکرار برقرار اده​سئنئز.p Yاله کي، سئزه داها آرتيق لازيمدير کي، اونو باغيشلاييب، اونا تسلّي وره​سئنئز، مبادا بله بئر آدام حدّئندن آرتيق کدره قرق اولسون.[/بله آداما اکثرئيّت طرفئندن ورئلن تنبه بسدئر.7gاگر بئر کئمسه کدر گتئرئب، مني يوخ، موبالئغه اتمه‌يه​رک ديئم کي، قئسمن هامينيزي کدرله‌ندئرئب.)Kچونکي موصئبتئن چوخلوغوندان و اورک ائضطئرابيندان چوخ گؤزياشي​ ائله سئزه يازديم: نه کي، سئزي کدرله‌ندئرئم، لاکئن منئم سئزه اولان بول محبّتئمي درک اده​سئنئز.yمن ده محض بونا گؤره سئزه يازديم کي، مبادا يانينيزا گلدئيئم واخت، اِله او کئمسه​لردن کدر گؤروم کي، مني شاد اتمه‌لي ائدئلر. چونکي سئزئن حاقّينيزدا ائنانديغيم بودور کي، منئم شادليغيم هامينيزين شادليغي‌دير.)چونکي اگر من سئزه کدر گتئرسم، کدر وردئيئم سئزلردن باشقا کئم مني شاد اده​بئلر؟ آمّا من بونا قرار وردئم کي، سئزئن يانينيزا گئنه کدر دولو گلمه‌يئم. +بو او دمک ديئل کي، گويا بئز سئزئن ائمانينيز اوستونده حاکئمئک. يوخ! بئز سئزئن شادليغينيز اوچون سئزئنله چاليشيريق. چونکي ائمانينيزدا ثابئت دورورسونوز.) Mتاريني جانيما شاهئد توتورام کي، سئزه رحم اتدئيئم اوچون ائندئيه کئمي قورئنته گلمه​مئشم.x kو بئزي مؤهورله‌يئب و موقدّس روحون بِيئني اوره‌يئمئزه قويوب. {تاري‌دير کي، بئزي سئزئنله برابر مسئحده ثابئت دوردورور و مسح ادئر5 eچونکي تارينين وعده​لري نه قدر چوخ دا اولسا، مسئحده "بلي" دئر؛ اونا گؤره ده مسئحئن وسئله‌سئله بئز ده "آمئن" دئيه‌بئله‌رئک کي، بئزئم واسئطه‌مئز​له تاري جلال تاپسين." ?اونا گؤره کي، سئزئن آرانيزدا بئزئم، يعني منئم، سئلوانوسون ، و تئموتاعوسون وعظ اتدئيي تارينين اوغلو عئسا مسئح، هم "بلي" هم "يوخ" ديئلدي، آمّا اوندا "بلي" دئر. yلاکئن تاري اَمئندئر کي، بئزئم سؤزوموز سئزه هم "بلي"، هم "يوخ" ديئل. بو نئيّتده اولماقلا مگر من يونگول رفتار اتدئم؟! و يا منئم هدفئم جئسماني بئر هدفدئر کي، منده اوّل "بلي، بلي" آمّا سونراسي "يوخ، يوخ" اولسون؟!c Aو سئزدن کچئب مقدونئيه​يه گدئم و مقدونئيه​دن گئنه سئزئن يانينيزا گلئم و سئزئن کؤمه‌يئنئز​له يهودئيه اوچون يولا دوشوم.8 kبو يقئنلئکله اوّل سئزئن يانينيزا گلمه‌يه قصد اتدئم کي، سئز بئر برکته، ائکي دفه نايئل اولاسينيز.[ 1نجه کي، بئزي قئسمن ده اولسا، آنلادينيز کي، ربّئمئز عئسانين گونونده بئز سئزئن فخرئنئزئک، سئز ده بئزئم فخرئمئزسئنئز.S ! چونکي اوخودوغونوز و آنلاديغينيزدان باشقا سئزه هچ بئر شي يازميريق و اومئد ادئرم کي، آخيرا کئمي آنلاياجاقسينيز؛k  Q چونکي فخرئمئزئن سببي، يعني وئجدانيميزين شهادتي بودور کي، بئز بو دونيادا خوصوصن ده سئزئن حاقّينيزدا جئسماني حئکمتله يوخ، تارينين فيضئنده، موقدّسلئک و تارييا مقبول اولان صمئمئيّتله رفتار اتدئک.$  C سئز ده دوعالارينيزلا بئزه کؤمک ادئرسئنئز کي، بئر چوخلارينين دوعاسي سايه​سئنده بئزه عطا اولونان لوطفدن اؤتري بئر چوخ کئمسه بئزئم اوچون تارييا شوکور اتسئن.I    او کي، بئزي بله بؤيوک اؤلومدن قورتاردي و قورتارار و اونا اومئد باغلاميشيق کي، بئزي گئنه ده قورتاراجاقدير._  9 ائچئمئزده اؤلوم حؤکمونو حئسّ اِتدئک، لاکئن بو اونون اوچون اولدو کي، اؤزوموزه يوخ، اؤلولري دئرئلدن تارييا توکّول ادک.U  %چونکي اي قارداشلار، ائسته‌مئرئک کي، آسئيا ايالتئنده باشيميزا گلن موصئبتدن بئخبر اولاسينيز؛ نجه حدّئمئزدن آرتيق و طاقتئمئزدن چوخ آغير يوکله‌ندئک، اله کي، حياتدان بله اومئد کَسدئک. و سئزئن باره​ده اولان اومئدئمئز ثابئتدئر، چونکي بئلئرئک کي، بئزئم عذابلاريميزدا شرئک اولدوغونوز کئمي، بئزئم تسلّئمئزده ده شرئک اولاجاقسينيز._ 9اگر بئز موصئبت آلتينداييق، بو سئزئن تسلّي و نئجاتينيز اوچوندور. و يا اگر تسلّي تاپيريق، سئزئن تسلّئنئز اوچوندور کي، اله بئزئم همن چکدئيئمئز عذابلارين صبر​‌له دؤزمه‌يئنده تأثئرلي اولور.V 'چونکي نجه مسئحئن عذابلاري بئر چوخ اؤلچوده بئزئمدئر، الجه ده مسئحئن واسئطه​‌سئله تسلّئمئز بئر چوخ اؤلچوده​دئر. }او کي، بئزه بوتون موصئبتلرئمئزده تسلّي ورئر کي، بئز ده هر جور موصئبت آلتيندا اولانلارا، تارينين بئزه وردئيي تسلّي ​ائله تسلّي وره بئلک.@ {موتبارک اولسون تاري و ربّئمئز عئسا مسئحئن آتاسي کي، مرحمتلرئن آتاسي و بوتون تسلّي‌لرئن تاريسي‌دير.n Wآتاميز تاريدان و رب عئسا مسئحدن سئزه فيض و باريش اولسون.+ Sتارينين ائراده​‌سي ائله مسئح عئسانين حوارئسي پولوس و تئموتاعوس قارداشدان، تارينين قورئنتده اولان کئلئساسي ائله بوتون اَخايئه‌ده اولان موقدّسلرئن هاميسينا:mSمسئح عئسادا منئم محبّتئم سئزئن هامينيزلا اولسون. آمئن.Eربّ عئسانين فيضي سئزئنله اولسون.]3ربّي سِومه‌ين آداما لعنت اولسون. ربّئمئز، گل.Q~من پولوس بو سالامي اؤز اَلئمله يازيرام. }9بوتون قارداشلار سئزه سالام گؤنده‌رئرلر. بئر​بئرئنئزي موقدّس اؤپوشله سالاملايين.|آسئيا ايالتئنئن کئلئسالاري سئزه سالام گؤنده‌رئرلر. اَکئلا و پرئسکا، اِولرئنده ييغيلان کئلئسا ائله برابر، سئزه ربده اورکدن سالام گؤنده‌رئرلر.{ اونلار منئم و سئزئن روحونوزو تزه​لندئرئبلر. بله آداملارا حؤرمت ادئن.7zgاستئفاناس، فورتوناتوس و اخئکوسون گلمه‌يئندن سوئنئرم. چونکي اونلار سئزئن يرئنئزي دولدورورلار.ywسئز ده بله آداملارا و ائشده کؤمک ادن و زحمت چکن هر کسه تابع اولون.Gxائندي قارداشلار، سئزه يالواريرام: سئز استئفاناسين عايئله​سئني تاني‌ييرسينيز کي، اونلار اَخايئه‌نئن ائلک ائمانلي​لاري‌ديرلار و اؤزلرئني موقدّسلرئن خئدمتئنه وقف ادئبلر.^w5قويون بوتون اتدئکلرئنئز محبّت ائچئنده اولسون.v آييق اولون، ائماندا ثابئت دورون، کئشي کئمي عمل ادئن و قووّتلي اولون.>`=Q چونکي اؤزونو تعرئف ادن يوخ، ربّئن تعرئف اتدئيي آدام مقبول ساييلير.R= "لاکئن قوي فخر ادن آدام، ربده فخر اتسئن."|<q اِله کي، ائنجئلئن خوش خبرئني سئزئن او تايينيزداکي اؤلکه​لره وعظ ادک و اؤزگه بئرئنئن اؤلچوسونده باشا چاتديريلميش اوچون فخر اتمه‌يک.(;I بئز حددن آرتيق، يعني اؤزگه بئر آدامين زحمتئنه فخر اتمئرئک، آمّا اومئد ادئرئک کي، ائمانينيز بؤيودوکجه، بئز ده اؤز حدّئمئزئن ائچنده داها دا آرتيق ووسعت تاپاق.o:W بئز، سئزه يتئشمه‌ينلر کئمي اؤزوموزو اوزاتميريق، چونکي مسئحئن ائنجئلئنئن خوش خبری ائله سئزئن چاتديغينيز يره بئز اوّل چاتديق.9 آمّا بئز حدّئمئزدن آرتيق فخر اتمه‌يه​جه‌يئک، لاکئن تارينين بئزه اؤلچو تعيئن اتدئيي او ساحه​نئن اؤلچوسونده فخر ادئب، سئزه ده يتئشئب چاتاجاغيق. 8 چونکي بئزده او جسارت يوخدور کي، اؤزوموزو، اؤزلرئني تعرئفله‌ين بعضئلرئنه اوخشاداق، يا دا اونلارلا موقايئسه ادک. اونلار اؤزلرئني اؤزلري ائله اؤلچه​رک و اؤزلرئني اؤزلري ائله موقايئسه اده​رک، آنلاقسيز اولورلار.c7? بله دوشونن آدام قوي بئلسئن کي، بئز قايئب​ائکن مکتوبلاريميز واسئطه‌سئله سؤزده نجه​يئک، حاضير ائکن عملده ده اِله​يئک.36_ چونکي ديئرلر: "مکتوبلاري آغير و قودرتلي‌دئر، آمّا شخصي گؤرونوشو تأثئرسئز، نئطقي ده حقئردئر." 5  چونکي ائسته‌مئرم اِله گؤرونوم کي، گويا مکتوبلاريملا سئزي قورخودورام.4+ چونکي حتّا اگر ربّئن بئزه وردئيي ائقتئدارينا فخر اِتسَم ده، اوتانان ديئلم، او ائقتئدارا کي، سئزي ييخماق اوچون يوخ، سئزي داها چوخ بئنا اتمک اوچوندور.93k آيا هر شيه ظاهئري گؤرونوشونه گؤره باخيرسينيز؟ اگر کئمسه اؤزونده بو يقئني وار کي، مسئحئندئر، قوي گئنه ده اؤزونده دوشونسون کي، او اؤزو نجه مسئحئنکئدئر، بئز ده اله​يئک.&2E و سئزئن ائطاعتئنئز نه زامان تکمئل اولسا، هر جور ائطاعتسئزلئيي جزالانديرماغا حاضيريق.\11 بئز نظرئيّه​لري و تارينين معرئفتئنه ضئدّ دوران هر باطئل شيي ييخيريق و هر دوشونجه​ني مسئحئن ائطاعتئنه اسئر ادئرئک.B0} چونکي جنگئمئزئن سئلاحلاري جئسماني ديئللر، لاکئن قالالاري ييخماق اوچون تارينين قودرتئنه مالئکدئرلر.`/9 چونکي جئسمده يرئسَک ده، جئسمه گؤره جنگ اتمئرئک./.W خاهئش ادئرم کي، حاضير اولاندا، مجبور قالماييم کي، بعضئلرئن ضئدّئنه ددئيئم جورعتئمي گؤرسه‌دئم، او آداملارين ضئدّئنه کي، بئزئم رفتاريميزي جئسماني گومان ادئرلر.}- u ائندي، من، پولوس شخصن مسئحئن حلئملئيي و مولايئملئيي آدينا سئزدن خاهئش ادئرم-من کي، آرانيزدا حاضير ائکن حلئم، لاکئن قايئب ائکن جسورام., تارييا اونون سؤزله بيان اولونا بئلمه‌ين عطاسي اوچون شوکورلر اولسون.1+[ اونلار دا تارينين سئزده بول اولان فيضئندن اؤتري سئزه موشتاق اولوب، سئزئن اوچون دوعا ادئرلر.*) بو خئدمتئنئزله ورئلن ثوبوتا گؤره تارييا حمد اده​جکلر کي، ائقرار اتدئيئنئز مسئحئن ائنجئلئندن ائطاعت ادئب، اونلاري و هاميني سخاوتله شرئک ادئرسئنئز.c)? چونکي بو منصبئن خئدمتي آنجاق موقدّسلرئن احتئياجلاريني رفع اِتمئر، اونلارين تارييا ورن شوکورلری ائله چوخاليب داشير دا.>(u سئز کامئل سخاوت اوچون هر شيده دؤولتلي اولاجاقسينيز کي، بئزئم واسئطه​مئزله تارييا شوکور گتئره​جک.]'3 اکئنچي اوچون توخوم و يمک اوچون چورک ورن، اکمک اوچون توخومونوزو ورئب چوخالداجاق و صالحلئيئنئزئن محصولونو آرتيراجاق.&% نجه کي، يازيليب: "داغيتدي، يوخسوللارا وردي؛ صالحلئيي ابده کئمي برقرار قالير."j%M و تاري قادئردئر کي، بوتون فيضي سئزه بول اتسئن، اِله کي، هر شيده همئشه کئفايتئنئز اولوب هر خيئر عمل اوچون دؤولتلي اولاسينيز.A${ هر کس اوره‌يئنده نئيّت اتدئيي کئمي ورسئن، کدرله يا دا مجبوري يوخ، چونکي تاري شادليقلا وِره‌ني سوئر. # و بو دا کي، خسئسلئکله سپن خسئسلئکله بئچر، بوللوقلا سپن ده بوللوقلا بئچر.+"O بوندان اؤتري ده من قارداشلاردان خاهئش اتمه‌يي لازيم گؤردوم کي، ائره​لئدن سئزئن يانينيزا گلسئنلر و وعده ادئلمئش احسانينيزي قاباقجادان حاضيرلاسينلار. او حالدا احسان کئمي حاضيرلانميش اولار و طاماحکارليقدان بئر اثر اوندا اولماز.`!9 مبادا اگر مقدونئيه​لئلر منئمله گلسئنلر و سئزي حاضير اولماميش گؤرسونلر و بئز (دمئرم سئز) بو اعتئماد اوزوندن خجالت چکک.o W لاکئن قارداشلاري گؤنده‌رمئشم کي، سئزئن حاقّينيزدا اولان فخرئمئز بو خوصوصدا عبث اولماسين و ددئيئم کئمي، سئز حاضير اولاسينيز.|q چونکي کؤمک اتمه‌يه ائسته‌يئنئزئن اولدوغونو بئلئرم و بونون اوچون سئزئن حاقّينيزدا مقدونئيه​لئلرئن يانيندا فخر ادئرم کي، اَخايئه‌يه کچن ائلدن بري حاضيردير و سئزئن قيرتئنئز بئر چوخلاريني حرکته گتئرئب. } چونکي موقدّسلره بو خئدمت اتمک حاقّيندا سئزه يازماق منجه آرتيقدير.Mبلجه کئلئسالارين حوضوروندا محبّتئنئزئن و سئزئن حاقّينيزدا اتدئيئمئز فخرئن سببئني آچيقجا اونلارا گؤرسدئن.zmتئطوسا گلئنجه، او منئم يولداشيم و آرانيزدا منئم همکاريمدير. قارداشلاريميزا گلئنجه، کئلئسالارين اِلچئلري، مسئحئن ده شؤوکتي‌دئرلر.Mاونلارلا برابر قارداشيميزي دا گؤنده‌رئرئک کي، اونو دفه​لرله ائمتاحانا چکئب نه‌قدر جهدلي اولدوغونو گؤرموشوک. و ائندي سئزه اولدوغو او بؤيوک اعتئمادي اوچون داها دا چوخ جهد ادئر.[/چونکي دئقّت ادئرئک کي، آنجاق ربّئن گؤزونده حؤرمتلي اولاني يوخ، ائنسانلارين گؤزونده ده حؤرمتلي اولاني يرئنه يتئرک.:mو احتئياط ادئرئک کي، مبادا بو سخاوتلي هدئيه​نئن ائداره اتمه‌سئنده کئمسه بئزي اعتئبارسيز اتسئن.5cو نه آنجاق بو، کئلئسالار طرفئندن ده تعيئن اولوب کي، ربّئن اؤز جلالي اوچون بئزئم طرفئمئزدن ائداره اولونان بو احسان ائشئنده بئزئمله سفره چيخيب، ائسته‌يئمئزي گؤرسون.U#بئز ده اونونلا او قارداشي گؤنده‌ردئک کي، ائنجئلئن خوش خبرئنئن ائشئنده اونون تعرئفي بوتون کئلئسالاردا ياييليب.Pچونکي او، آنجاق بئزئم خاهئشئمئزي قبول اتمه‌دي، داها دا چوخ جهد ادئب، اؤز ائسته‌يي ائله سئزئن يانينيزا گدئب.  تارييا شوکور اولسون کي، همن جهدي سئزئن اوچون تئطوسون اوره‌يئنه قويدو.نجه کي، يازيليب: "چوخ ييغانين آرتيغي، آز ييغانين دا اَسکئيي اولمادي."q[ائندي سئزئن بوللوغونوز اونلارين احتياجيني رفع اتسئن و اونلارين دا بوللوغو سئزئن احتياجينيزي رفع اتسئن و بلجه برابرلئک اولسون.E چونکي بو اونون اوچون ديئل کي، اؤزگه​لره راحاتليق و سئزه سيخينتي اولسون، لاکئن برابرلئيه گؤره‌دئر کي،6e چونکي اگر ائستک اولسا، ائنسانين اَلئنده اولمايانا گؤره يوخ، اَلئنده اولانا گؤره، مقبول اولور.|q ائندي ده بو ائشي باشا چاتديرين کي، نجه اونو ائستمکده حاضيرليق وار ائدي، اونو گوجونوز چاتانا قدر باشا چاتديرماقدا دا حاضيرليق اولسون.xi بو حاقدا من نظرئمي ورئرم، چونکي بو، سئزئن اوچون فايدالي‌دير کي، کچن ائلدن بري آنجاق باشلاماقدا يوخ، ائستکده ده اوّل آداملارسينيز.7 چونکي سئز ربّئمئز عئسا مسئحئن فيضئني بئلئرسئنئز: او، وارلي اولدوغو حالدا، سئزئن خاطئرئنئزه يوخسول اولدو کي، سئز اونون يوخسوللوغو ائله وارلي اولاسينيز.B }بونو بئر امر کئمي يوخ، اؤزگه​لرئن جهدئنئن سببي ائله محبّتئنئزئن خالئصلئيئني محک وورماق اوچون ديئرم. آمّا نجه کي، سئز هر شيده، ائماندا، بياندا، معرئفتده، هر جور جهدده و بئزه اولان محبّتئنئزده افضلسئنئز، بو احسان ائشئنده ده افضل اولاسينيز._ 7بونا گؤره بئز تئطوسدان خاهئش اتدئک کي، بو احسان ائشئني اوّلدن نجه باشلاميشدي، اِله‌جه ده سئزئنله بئرلئکده بئتئرسئن.q [و بو بئزئم گومان آپارديغيميز کئمي ديئلدي، لاکئن اونلار اوّل اؤزلرئني ربّه، سونرا دا تارينين ائراده‌سي ائله بئزه تقدئم اتدئلر./ Wبئزه چوخ يالوارديلار کي، موقدّسلره خئدمت اتمک ائشئنده ائشتئراک اوچون، اونلارا ائجازه ورک.%و من شاهئدم کي، گوجلري چاتانا قدر، حتّا داها دا آرتيق اؤز ائستکلري ائله ورئب،بؤيوک موصئبتلرله ائمتاحان اولوندوقلاري حالدا، اونلارين بول-بول شادليغي و درئن يوخسوللوغو اونلارين سخاوتلرئنئن وارليليغيندا جوشوب آخدي. O~~,}}K|;{{@yy-xw^vutsrrrpommMkVjviiEgffedlcbb2a`m_^]])\2[CZVYWWUUQT5SJROQPPSOO NfMMLvKKJ.IqHGqGFEE CBBpA~@@K?v>==5 w&قارداشلار، اگر بئر آدام بئر خاطا اوسته توتولسا بله، سئز روحانئلر اونو حلئملئک روحو ائله ائصلاح ادئن. و اؤزونوزه دئقّت ادئن کي، مبادا سئز اؤزونوز ده وسوسه​يه دوشه‌سئنئز.?w&بئربئرئمئزه ميدان اوخوماياق، بئربئرئمئزي موبارئزه​يه چاغيرماياق، بئربئرئمئزه پاخيلّيق اتمه‌يک.ta&اگر موقدّس روحلا ياشاييريق، قوي موقدّس روحلا دا رفتار ادک.&E&و اونلار کي، مسئح عئسايا عاييدديلار، جئسمي، شهوتلر و هاوا-هوسلری ائله چارميخا چکئبلر.&حلئملئک و اؤزونه حاکئم اولماقدير. بو کئمي شيلرئن ضئدّئنه هچ شرئعت يوخدور. 9&لاکئن روحون ثمره​سي محبّت، شادليق، باريش، صبر، مهرئبانليق، ياخشيليق، وفادارليق،X)&پاخيلّيق، کفلئلئک، عيش-عئشرتلر و بونا بنزر شيلردئر. سئزه اوّللرده ائخطار وردئيئم کئمي، ائندي ده قاباقجادان ائخطار ورئرم کي، بونلاري اِدَنلر تارينين پادشاهليغيني مئراث آلماياجاقلار.3&بوتپرستلئک، جادوگرلئک، عداوت، داعوالار، حسد، قضب، موباحئثه، نئفاق، تفرئقه​لر، ~ &جئسمئن عمل​لري بلّي‌دئر: بونلار جئنسي عئفّتسئزلئک، ناپاکليق، سفاهت، } &آمّا اگر موقدّس روحدان هئدايت اولونورسونوز، شرئعت آلتيندا ديئلسئنئز.I| &چونکي جئسمئن هاوا-هوسلري موقدّس روحون ضئدّئنه​دئر، موقدّس روح دا جئسمئن ضئدّئنه. چونکي بونلار بئربئرئنئن ضئدّئنه​دئرلر. اِله کي، سئز، ائسته‌دئيئنئزي اده‌بئلمه‌يه​سئنئز.@{y&لاکئن ديئرم: موقدّس روحون واسئطه‌سئله رفتار ادئن، او زامان جئسمئن هاوا-هوسلرئني يرئنه يتئرمزسئنئز.6ze&آمّا اگر بئربئرئنئزي سانجيب اوداسينيز، احتئياطلي اولون کي، مبادا بئربئرئنئزدن تلف اولاسينيز.#y?&چونکي بوتون شرئعت تک بئر کلمه​ده يرئنه يتئشئلئر، بوندا کي، "قونشونو اؤزون کئمي سِو."x& چونکي قارداشلار، سئز آزادليغا دعوت اولونوبسونوز؛ آنجاق آزادليغينيزي جئسم اوچون فورصت بئلمه‌يئن. آمّا بئر​بئرئنئزه محبّتله قوللوق ادئن.gwG& کاشکي سئزي تحرئک اِدَنلر اؤزلرئني اَخته اتسَيدئلر! v9& آمّا، قارداشلار، اگر من حله ده ختنه​لئيي وعظ ادئرم، بس نه اوچون حله ده عذاب آلتيندايام؟ اِله اولسا ائدي، چارميخين بودره​مه​سي اورتادان قالديريلميشدي.muS& من ربده سئزه اعتئماد ادئرم کي، آيري بئر جور دوشونمه‌يه​جکسئنئز. لاکئن سئزي چاشديران، کئم اولور اولسون، اؤز جزاسيني چکه​جک.Ft& بئر آز مايا بوتون خمئري تورشودور.Fs&بو ائقناع سئزي دعوت اِدَندن ديئل.zrm&ياخشي قاچيردينيز، کئم سئزه حقئقتدن ائطاعت اتمکده مانع اولدو؟>qu&چونکي مسئح عئسادا نه ختنه بئر شيدئر نه ده ختنه​سئزلئک. آنجاق ائمان کي، محبّت واسئطه‌سئله عمل ادئر.'pG&چونکي بئز، صالحلئک اومئدئني، موقدّس روحا داياناراق ائمان واسئطه​‌سئله گؤزله​يئرئک.Qo&سئز کي، ائسته‌يئرسئنئز شرئعت وسئله‌سئله تبرعه اولوناسينيز، مسئحدن محروم اولوبسونوز؛ سئز فيضدن دوشوبسونوز.En&ختنه اولونان هر آداما گئنه شهادت ورئرم کي، شرئعتي کامئل بئر شکئلده يرئنه يتئرمه‌يه ائلزام آلتيندادير. m9&باخين، من پولوس، سئزه ديئرم کي، اگر ختنه اولوناسينيز، مسئح سئزه هچ فايدالي اولماز.2l _&مسئح بئزي آزادليق اوچون آزاد اتدي. بونون اوچون برک دايانين و گئنه قوللوغون يوغونا دوشمه‌يئن.k&بونا گؤره، قارداشلار، بئز کنئز بئر آروادين يوخ، آزاد آروادين اؤولادلارييق.sj_&لاکئن موقدّس يازي نه ديئر؟ "کنئز آرواد و اونون اوغلونو قوو، چونکي کنئز آروادين اوغلو، آزاد آروادين اوغلو ائله وارئث اولماياجاق."7ig&آمّا نجه او زامان جئسمه گؤره دوغولان، موقدّس روحا گؤره دوغولانا عذاب ورئردي، ائندي ده بله​دئر.rh]&و سئز، قارداشلار، ائسحاق کئمي وعده​نئن اؤولادلاريسينيز.Fg&چونکي يازيليب: "اي سونسوز دوغمايان آرواد، سوئن! اي دوغوم آغريسيني چکمه‌ين، جار چک و نئدا ات! چونکي ترک ادئلمئش آروادين اؤولادلاري، اَري اولان آروادين اؤولادلاريندان چوخدور."rf]&آمّا يوخاريدا اولان اورشلئم آزاددير کي، بئزئم آناميزدير.ew&ائندي بو هاجر عرب بؤلگه​سئنده اولان سئنا داغي‌دير و اورشلئمئن ائندئکي واختينا بنزه‌يئر، چونکي او، اؤولادلاري​ ائله اسئرلئکده​دئر.odW&بو، تمثئلله دانيشماقدير، چونکي بو ائکي آرواد، ائکي عهددئرلر؛ بئري سئنا داغينداندير، قول اولاجاق اوشاقلار دوغور. او، هاجردئر.>cu&لاکئن کنئز آرواددان دوغولان اوغول، جئسمه گؤره دوغولدو و آزاد آرواددان دوغولان اوغول وعده​يه گؤره.Hb &چونکي يازيليب، ائبراهئمئن ائکي اوغلو وار ائدي؛ بئري کنئز آرواددان و او بئرئسي آزاد آرواددان دوغولموشدو.,aQ&منه ديئن، سئزلر کي، شرئعت آلتيندا اولماغي ائسته‌يئرسئنئز، مگر شرئعته قولاق آسميرسينيز؟P`&آرزو ادئردئم کي، ائندي يانينيزدا اولوب سؤزومون سسئني ديئشدئره‌يدئم. چونکي سئزئن حاقّينيزدا چاشيب قالميشام. _&اؤولادلاريم کي، مسئح سئزده شکئل تاپانا قدر تکرار دوغوم آغريسيني چکئرم،^3&آنجاق من يانينيزدا اولاندا يوخ، ياخشي نئيّتله هر زامان قيرتلي اولماق ياخشي‌دير.m]S&اونلار قيرتله سئزي آختاريرلار، لاکئن ياخشي نئيّتله يوخ. آنجاق سئزي آييرماق ائسته‌يئرلر کي، سئز اونلاري قيرتله آختاراسينيز.d\A&مگر حقئقتي سئزه ددئيئم اوچون دوشمنئنئز اولموشام؟r[]&ائندي او سعادتئنئزه نه اولدو؟ چونکي سئزئن حاقّينيزدا شهادت ورئرم کي، اگر مومکون اولسايدي، گؤزلرئنئزي چيخارديب منه وِرَردئنئز.7Zg&و بدنئمده اولان ائمتاحانا سئز حقارتله باخمادينيز، ردّ ده اتمه‌دئنئز. آمّا مني تارينين بئر مله‌يي کئمي قبول اتدئنئز، اله بئل کي، مسئح عئسانين اؤزونو قبول ادئرسئنئز.Y%& لاکئن بئلئرسئنئز کي، بدنئن ضعئفلئيي اوزوندن ائنجئلي ائلک دفه سئزه وعظ اتدئم.aX;& سئزه يالواريرام، قارداشلار، منئم کئمي اولون. چونکي من ده سئزئن کئمي اولموشام. سئز منه هچ بئر حاقسيزليق اتمه‌يئبسئنئز.rW]& سئزئن اوچون قورخورام کي، مبادا سئزه عبث زحمت چکمئش اولام.kVO& گونلري، آيلاري، مؤوسوملري و ائللري رئعايت ادئرسئنئز.VU%& آمّا ائندي کي، تاريني تاني‌ييرسينيز، يا دا داها دوغروسو تاري سئزي تاني‌يير، نجه اولور کي، گئنه ضعئف و دَيَرسئز ائبتئدائي شيلره قاييديرسينيز و اونلارين قولو اولماغا جان آتيرسينيز؟! T9&لاکئن تاريني تانيماديغينيز زامان، اِله​لرئن قولو ائدئنئز کي، طبئعتن تاري ديئللر.8Si&بونا گؤره، سئز آرتيق قول يوخ، اوغولسونوز. و اگر اوغولسونوز، تارينين واسئطه‌سئله وارئثسئنئز ده.RR&و اوغوللار اولدوغونوز اوچون، تاري اؤز اوغلونون روحونو بئزئم اورکلرئمئزه گؤنده‌رئب کي، نئدا ادئر: "آبّا! آتا!""Q&شرئعت آلتيندا اولانلاري ساتين آليب قورتارسين و بئز اوغوللوغا نايئل اولاق.VP%&لاکئن زامان تامامينا چاتديقدا، تاري آرواددان دوغولموش و شرئعت آلتيندا دونيايا گلمئش اؤز اوغلونو گؤنده‌ردي کي،O-&اِله‌جه ده بئز، اوشاقلار ائکن دونيانين ائبتئدائي شيلرئنئن آلتيندا اسئر ائدئک.N#&او، آتاسينين تعيئن اتدئيي واختا قدر، قيّوملارين و وکئللرئن اَلي آلتيندادير.2M _&ائندي بونو ديئرم کي، مادام کي، وارئث اوشاقدير، هر شيئن صاحئبي اولسا دا، قوللا هچ فرقي يوخدور.L5&و اگر سئز مسئحئنکئسئنئز، او زامان سئز ائبراهئمئن نسلي و وعده​يه گؤره وارئثسئنئز.IK &نه يهودي وار نه يونانلي، نه قول وار نه آزاد، نه کئشي وار نه آرواد، چونکي سئز هامينيز مسئح عئسادا بئرسئنئز.xJi&چونکي مسئحده تعمئد اولونان بوتون سئزلر، مسئحي گِيئنئبسئنئز.I/&چونکي سئز هامينيز مسئح عئسايا اولان ائمان واسئطه‌سئله تارينين اوغوللاريسينيز. H &آمّا ائندي او ائمان گلئب و بئز آرتيق بئر موربّئنئن الي آلتيندا ديئلئک.IG &بونا گؤره، شرئعت بئزئم موربّئمئز اولوب کي، بئزي مسئحه يتئرسئن، اِله کي، ائمان واسئطه‌سئله صالح ساييلاق.vFe&لاکئن ائمانين گلمه‌سئندن قاباق، بئز شرئعتئن موحافئظه​سي آلتيندا ساخلانيب، گله​جک ائمانين ظوهور اده​جه‌يئنه قدر توتولموشدوق.fEE&آمّا موقدّس يازي بوتون هر نه‌يي گوناه آلتيندا باغلادي کي، عئسا مسئحه اولان ائمانا دايانان وعده، ائمان گتئرنلره ورئلسئن.D'&بس آيا شرئعت تارينين وعده​لرئنه ضئدّدئر؟ حاشا! چونکي اگر حيات ورمه‌يه قادئر اولان بئر شرئعت ورئلسَيدي، اوندا صالحلئک حقئقتن شرئعته باغلي اولاردي.iCK&واسئطه​چي بئر طرف اوچون ديئلدئر؛ لاکئن تاري بئردئر.?Bw&بس شرئعت نه اوچوندور؟ ديئلن نسلئن گلمه‌يئنه قدر کي، وعده اونا ورئلئب، شرئعت خاطالارين سببئندن ملکلر واسئطه​‌سئله بئر واسئطه‌چي اَلي ائله علاوه اولونوب، ترتئب ورئلدي.eAC&چونکي اگر مئراث شرئعته باغلي اولسا، آرتيق وعده​يه باغلي ديئل؛ لاکئن تاري اونو ائبراهئمه بئر وعده واسئطه‌سئله عطا ادئب.*@M&بونو دمک ائسته‌يئرم: شرئعت کي، بوندان دؤرد يوز اوتوز ائل سونرا گلدي، تارينين تصدئق اتدئيي قاباقکي وصئيّتي اعتئباردان سالا بئلمز، اِله کي، وعده​ني لغو اتسئن.6?e&وعده​لر ائبراهئمه و اونون نسلئنه ديئلدي. تاري بئر چوخ آداما ائشاره اتمئش کئمي "سنئن نسئلرئنه" دمئر. آنجاق بئرئنه ائشاره اتمئش کئمي "سنئن نسلئنه" ديئر کي، مسئح اولسون.h>I&قارداشلار، ائنسان ساياغي ديئرم: رسمئيّته کچمئش بئر وصئيّت، بئر ائنسانين اولسا دا، هچ کس اونو لغو اتمز، اونا علاوه ده اتمز.j=M&اِله کي، ائبراهئمئن برکتي مسئح عئسادا قيري‌​يهودئلره گلسئن و بئز ده وعده​سي ورئلمئش موقدّس روحو ائمان واسئطه‌سئله آلاق.r<]& مسئح بئزئم يولوموزدا ملعون اولاراق، بئزي شرئعتئن لعنتئندن ساتين آليب، قورتاردي. چونکي يازيليب: "آغاجدان آسيلان هر کس ملعوندور.";+& آمّا شرئعت ائماندان ديئل. عکسئنه، "اونلارا عمل اِدَن هر کس اونلارلا ياشاياجاق."T:!& آيديندير کي، هچ کس شرئعتئن واسئطه​‌سئله تارينين حوضوروندا صالح ساييلمير. چونکي "صالح آدام ائمانلا ياشاياجاق."P9& چونکي شرئعتئن عمللرئنه ائستئناد اِدَنلرئن هاميسي لعنت آلتينداديرلار. چونکي يازيليب: "ملعوندور هر کس کي، شرئعت کئتابيندا يازيلان بوتون شيلرده دورماييب، اونلاري عمله گتئرمه‌سئن."t8a& بلجه، ائمان گتئرنلر ائمان گتئرن ائبراهئمله برکتله‌نئرلر.#7?&موقدّس يازي دا قيري‌​يهودئلرئن ائمانلارينا​ گؤره صالح ساييلديغيني قاباقدان گؤروب، ائبراهئمه ائنجئلي موژده وردي کي، "بوتون مئلّتلر سنده برکتلنه​جکلر."6)&بلجه آرخايين اولون کي، ائبراهئمئن اوغوللاري اونلارديرلار کي، ائمان گتئرئرلر.5w&اِله ائبراهئم ده "تارييا ائمان گتئردي و بو اونا صالحلئک ساييلدي."-4S&بس ائندي موقدّس روحو سئزه عطا ادن و آرانيزدا مؤجوزه​لر يارادان، بونلاري شرئعتئن عمل​لرئني اتدئيئنئز اوچون ادئر، يوخسا اشئتدئيئنئزه ائمان گتئردئيئنئز اوچون؟3y&بو قدر اذئيّتي مگر بوش يره چکدئنئز؛ دوغرودان دا مگر بوش يره ائدي؟2!&آيا بو قدر عاغيلسيزسينيز؟! روحلا باشلاييب، ائندي جئسمله کامئلله‌شئرسئنئز؟v1e&سئزدن بئلمک ائسته‌دئيئم آنجاق بو بئر مطلبدئر: سئز موقدّس روحو شرئعتئن عمل​لری ائله آلدينيز، يوخسا اشئتدئيئنئزه ائمان گتئرمکله؟b0 ?&سئز عاغيلسيز قالاتئيالي​لار، کئم سئزي طئلسئمله‌دي، کئمئن گؤزلري قاباغيندا عئسا مسئح چارميخا چکئلمئش تصوئر اولوندو؟!W/'&تارينين فيضئني باطئل اتمئرم. چونکي اگر صالحلئک شرئعتئن واسئطه‌سئله مومکون اولسايدي، دمه‌لي مسئح عبث يره اؤلدو.}.s&من مسئحله چارميخا چکئلمئشم و ياشايان آرتيق من ديئلم، مسئحدئر کي، منده ياشايير. و بدنده ياشاديغيم بو حياتي، تارينين اوغلونا اولان ائمان واسئطه‌سئله ياشاييرام کي، مني سِودي و منئم اوچون اؤزونو تسلئم اتدي.-&چونکي من شرئعتئن واسئطه‌سئله شرئعته اؤلدوم کي، تاري اوچون ياشاييم.",=&چونکي اگر من اوّلجه ييخديغيمي گئنه تئکئرم، اؤزومون تقصئرلي اولدوغومو ائثبات ادئرم.[+/&اگر بئز، مسئحده صالح ساييلماغيميزي آختاران ائکن، گوناهکار دا چيخساق، اوندا آيا مسئح گوناهين خئدمتچئسي‌دئر؟ حاشا.r*]&لاکئن بئلئرئک کي، ائنسان شرئعتئن عمل​لري ائله يوخ، مسئح عئسايا اولان ائمان واسئطه‌سئله صالح ساييلير. حتّا بئز ده مسئح عئسايا ائنانديق کي، شرئعتئن عمل‌لري ائله يوخ، مسئحه اولان ائمان واسئطه‌سئله صالح ساييلاق. چونکي شرئعتئن عمل​لري ائله هچ بئر ائنسان صالح ساييلماز.)/&بئز آنادان گلمه يهودئيئک و قيري‌​يهودئلر آراسيندان اولان گوناهکارلار ديئلئک؛d(A&لاکئن او زامان کي، اونلارين ائنجئلئن حقئقتئنه دوزگون رفتار اتمه‌دئکلرئني گؤردوم، هامينين حوضوروندا کئفايا ددئم: "اگر سن، يهودي اولان حالدا، يهودئلر کئمي يوخ، قيري​‌​يهودئلر کئمي ياشاييرسان، نجه قيري‌​يهودئلري مجبور ادئرسن کي، يهودئلر کئمي ياشاسينلار؟!""H' & اؤزگه يهودئلر ده رئياکارليقدا اونا قوشولدولار، بله کي، حتّا بارنابا دا اونلارين رئياکارليغينا توتولدو.Y&+& اونا گؤره کي، يعقوبون طرفئندن بعضي آداملار گلمه‌دن قاباق، قيري‌​يهودئلر​له يمک ييئردي. آمّا اونلار گلندن سونرا، ختنه حزبئنئن قورخوسوندان اونلاردان چکئنئب، اؤزونو آيري ساخلاييردي.%)& لاکئن پطروس انطاکئيه‌يه گلنده، اونون اوزونه ضئدّ دوردوم، چونکي تقصئرلي ائدي.O$& آنجاق بئزدن ائسته‌دئلر کي، يوخسوللاري ياددان چيخارتماياق؛ اِله همن شيي کي، من ده اونو اتمه‌يه جان آتيرديم.\#1& و منه عطا اِدئلن فيضي تشخئص وِرَنده، سوتونلار ساييلان يعقوب، کئفا، و يوحنّا صاغ اللرئني رفاقت اوچون منه و بارنابايا وردئلر کي، بئز قيري‌يهودئلرئن آراسينا گدک، اونلار دا ختنه​لي​لرئن.="s&(چونکي ختنه​لي​لره حواري اولماسي اوچون پطروسدا ائشله‌ين، قيري‌يهودئلر اوچون منده ده ائشله‌دي.)o!W&عکسئنه، او زامان کي، ختنه​سئزلر اوچون ائنجئلئن منه تاپشيريلماسيني گؤردولر، نجه کي، ختنه​لي​لر اوچون پطروسا تاپشيريلميشدي.P &آمّا اعتئبارلي توتولانلار(منه فرق اِتمز کي، اونلار نه ائمئشلر. تاري طرفدارليق اتمز.) منه بئر شي آرتيرماديلار.7g&اونلارا بئر ساعات دا اولسا، باش اَيئب تسلئم اولماديق کي، ائنجئلئن حقئقتي سئزئنله ثابئت قالسين.&آمّا بو، گئزلئجه آراميزا سوخولان يالانچي قارداشلار اوزوندن اولدو کي، مسئح عئسادا اولان آزادليغيميزي گودوردولر، اله کي، بئزي قوللوغا چکسئنلر.!;&حتّا يانيمدا اولان تئطوس دا، يونانلي اولان حالدا، ختنه اولونماغا مجبور ادئلمه‌دي.hI&بئر وحيه گؤره ائدي کي، گتدئم. و اونلارا قيري​‌​يهودئلر آراسيندا وعظ اتدئيئم ائنجئلي تقدئم اتدئم. لاکئن بونو اعتئبارلي اولانلارا خوصوصي بئر شکئلده اتدئم کي، مبادا عبث قاچيب و يا قاچميش اولوم.- U&اون دؤرد ائل سونرا، بارنابا ائله بئرلئکده گئنه اورشلئمه گتدئم، تئطوسو دا اؤزومله آپارديم.E &و مندن اؤتري تارييا حمد ادئردئلر.  &آنجاق اونلار دائم اشئدئردئلر کي، "بئر زامان بئزه عذاب ورن شخص، ائندي اؤزو اله او ائماني وعظ ادئر کي، بئر زامانلار اونو محو اتمه‌يه چاليشيردي." &و حله ده مسئحئن يهودئيه​ده اولان کئلئسالاري مني شخصن تانيميرديلار؛S !&سونرا، سورئيه و قئلئقئيه دئيارينا گتدئم. &(سئزه هر نه کي، يازيرام، تارينين حوضوروندا سئزه يقئن ورئرم کي، يالان دمئرم.)  &آمّا او بئري حوارئلردن هچ بئرئني گؤرمه‌دئم مگر ربّئن قارداشي يعقوبو., S&اوچ ائل کچندن سونرا، اورشلئمه گتدئم کي، کئفا ائله تانيش اولوم و اونونلا اون بش گون قالديم. fl~}}|{zyyxw`vv&uPtss9rrqmponnmlxkjjfiai hgfee+dctbb*aa ``$_^^?]\\ [YY/XW"V)UVTTcSS>=h<<#; :H9Z9 8Z77 6654322q100$/j. -,O+**=) (.'>&% $q#""g"!! M)F8 A*CS > } )48f"_=:سئز، فاسئد و ترسه بئر نسلئن آراسيندا، مذمّتسئز و معصوم، تارينين قوصورسوز اؤولادلاري اولاسينيز. سئز اونلارين آراسيندا دونيانين نورلاري کئمي ظاهئر اولوب،d^A:هر شيي شئکايتسئز و موناقئشه​سئز يرئنه يتئرئن کي،U]#: چونکي تاري‌دير کي، اؤز ائلتئفاتينا مووافئق، هم ائستمه‌يئنئز، هم ده عمله گتئرمه‌يئنئز اوچون سئزده ائشله‌يئر.-\S: بلجه سوگئلئلرئم، نجه کي، همئشه ائطاعت ادئبسئنئز-نه آنجاق من يانينيزدا اولاندا، لاکئن ائندي کي، قايئبم داها چوخ-نئجاتينيزي قورخو و تئتره‌مکله انجامينا يتئرئن.[: و آتا تارينين شؤوکتي اوچون هر دئل ائقرار اتسئن کي، عئسا مسئح ربدئر.*ZM: اله کي، گؤيده، ير اوزونده و يرئن آلتيندا اولانلارين هاميسي عئسانين آديندا دئز چؤکسونلر.Y%: بونا گؤره ده تاري اونو چوخ اوجالتدي و اونا بوتون آدلاردان افضل اولان آدي ورديFX:و ائنسان شباهتئني آلميش اولاراق، اؤلومه موطئع اولماقلا، حتّا چارميخ اوستونده اؤلمکله اؤزونو آلچالتدي.W:لاکئن هر شيدن ال چکدي و بئر قول صورتئني آليب، ائنسانلارين اوخشارينا دؤندو.V:تارينين صورتئنده اولدوغو حالدا، تاري​ ائله برابرلئيي بئر قنئمت سايمادي.]U3:مسئح عئسادا اولان دوشونجه سئزده ده اولسون کي،T:آنجاق اؤز شخصي منفعتئنئزي آختارمايين، اؤزگه​لرئن ده منفعتئني نظرده آلين.WS':هچ بئر شيي خودپرستلئک اوزوندن و يا شؤهرتپرستلئکدن اتمه‌يئن. لاکئن تواضؤعله بئربئرئنئزي اؤزونوزدن اوستون سايين.]R3:هم فئکئر اولماقلا، همن محبّتي ساخلاماقلا، روحدا بئرلشمکله و بئر مقصد نئيّتئنده اولماقلا منئم شادليغيمي کامئل ادئن.H w:لاکئن اگر بدنده عؤمور سورمه‌لي اولسام، بو منه ثمره​لي بئر زحمت اولاجاق. آمّا بئلمئرم هانسيني سچئم.eG E:چونکي منئم اوچون ياشاماق مسئحدئر، اؤلمک ده قازانج.F :خالئص ائنتئظار و اومئدئم بودور کي، هچ بئر شيده اوتانماييم و همئشه‌کي کئمي ائندي ده، ياشاسام دا، اؤلسَم ده، بوتون جسارتله مسئحي بدنئمده اوجالديم.BE :چونکي بئلئرم کي، بو، سئزئن دوعالارينيزلا و عئسا مسئحئن روحونون کؤمه‌يي ائله منئم خئلاصيمي يتئره​جک.D {:نه اولور؟ آنجاق بو کي، هر حالدا، ائستر يالان نئيّتده، ائستر دوغرو نئيّتده، مسئح اعلان اولونور و من بوندا سوئنئرم، بلي، سوئنه​جه‌يم ده.&C G:اوّلکئلر مسئحي ائخلاصلا يوخ، اؤز منئيّت‌لرئنئن داليندا اولدوقلاري اوزوندن اعلان ادئرلر و دوشونورلر کي، بو حبسئمده منئم اذئيّت چکمه‌يئمه باعئث اولسونلار.AB }:آخيرکي‌لار بونو محبّت اوزوندن ادئرلر و بئلئرلر کي، من ائنجئلئن مودافئعه​سي اوچون تعيئن اولونموشام.,A S:دوغروسو، بعضئلري حتّا پاخيلّيق اوزوندن مسئحي وعظ ادئرلر، لاکئن بعضئلري ده ياخشي نئيّتله.b@ ?:و قارداشلاردان چوخو، حبسئمدن اؤتري ربّه اعتئماد ادئب، داها چوخ جورعت تاپيبلار کي، ربّئن کلاميني قورخوسوز دانيشسينلار.+? Q: بله کي، بوتون ساراي موحافئظلرئنه و اؤزگه هر کسه معلوم اولوب کي، منئم حبسئم مسئح اوچوندور.I>  : ائندي قارداشلار، ائسته‌يئرم بئله​سئنئز کي، منئم باشيما گلنلر، داها چوخ ائنجئلئن ترقّئسئنه باعئث اولدو.== u: و تارينين شؤوکت و مدحي اوچون صالحلئک ثمره‌سي ائله دولاسينيز کي، عئسا مسئحئنئن واسئطه‌سئله‌‌دئر.$< C: اِله کي، افضل اولان شيلري تصدئق ادئب، مسئحئن گونونه کئمي خالئص و مذمّتسئز اولاسينيز،%; E: و دوعا ادئرم کي، محبّتئنئز حقئقي معرئفت و هر جور ائدراکدا آرتيق و داها آرتيق چوخالسين.: /:تاري شاهئدئمدئر کي، مسئح عئسانين شفقتئنده نجه سئزئن هامينيزينين حسرتئني چکئرم.9 {:حاقلي‌يام کي، سئزئن هامينيز حاقّيندا بله دوشونم، چونکي سئز منئم اوره‌يئمده​سئنئز. حبسده ده اولسام، ائنجئلئن مودافئعه​سئنده و تصدئق اتمه‌يئنده ده اولسام، هامينيز منئمله برابر تارينين فيضئنه شرئکسئنئز.68 g:آرخايينام او کي، ياخشي ائشي سئزده باشلاييب، مسئح عئسانين گونونه کئمي، اونو کامئلله‌شدئره​جک.~7 w:چونکي ائلک گوندن ائندئيه کئمي ائنجئلئن ائشئنده شئرکت ادئبسئنئز.w6 i:و همئشه هر دوعامدا سئزئن هامينيز اوچون شادليقلا دوعا اِدئرم.^5 7:سئزي هر زامان خاطيرلاياندا تاريما شوکور ادئرم.r4 _:آتاميز تاري و ربّئمئز عئسا مسئحدن سئزه فيض و باريش اولسون.x3 m:مسئح عئسايا اؤزلرئني قول اتمئش پولوس و تئموتاعوسدان، فئلئپئده مسئح عئسايا عاييد اولان بوتون موقدّسلره، ناظئرلر و شمّاسلاري​ ائله:20فيض بوتون او آداملارلا اولسون کي، ربّئمئز عئسا مسئحي اؤلمز محبّتله سوئرلر.1#0آتا تاري و ربّ عئسا مسئحدن قارداشلارا ائمانلا بئرلئکده باريش و محبّت اولسون.00و اونو محض بو نئيّت اوچون سئزئن يانينيزا گؤنده‌رمئشم کي، سئز بئزئم احوالاتيميزدان خبردار اولاسينيز و او، سئزئن اورکلرئنئزه تسلّي ورسئن.%/C0آمّا منئم وضعئيّتئم باره​ده و بورادا نجه کچئرتدئيئم حاقدا، سوگئلي قارداش و ربّئن وفالي خئدمتچئسي تئخئکوسدان خبر آلا بئلرسئنئز. او هر شيي سئزه بئلدئره​جک.k.O0بونون اوچون ده زنجئلرده باغلي اولان بئر اِلچي‌يَم؛ يعني، من اعلان اتدئکده اله جسارتله دانيشيم کي، اله دانيشماق منه گرکدئر.m-S0منئم اوچون ده دوعا ادئن کي، آغزيمي آچاندا آچيق دئل‌له دانيشماق عطا اولونسون. اِله کي، ائنجئلئن سئرّئني جسارتله بئلدئرئم کي،,)0بوتون دوعا و يالواريشدا، همئشه موقدّس روحدا دوعا ادئن. و بونو گؤز قاباغيندا ساخلاييب، بوتون موقدّسلر اوچون بوتون ائستئقامت و يالواريشلا آييق اولون.!+;0نئجات دَبئلقه‌سئني، و موقدّس روحون قيلينجيني دا کي، تارينين سؤزو اولسون، گؤتورون.*0و بونلارين هاميسيندان علاوه، ائمان قالخانيني اَله آلين کي، اونونلا او شرئر اولانين بوتون آلوولو اوخلاريني سؤندورمه‌يه قادئر اولارسينيز.])30باريش ائنجئلئنئن حاضيرليغيني آياغينيزا گيئن.F(0بوندان اؤتري ده مؤحکم دايانين. بلئنئزه حقئقت قورشاغيني باغلايين. صالحلئک زئرهئني ده سئنه‌‌نئزه تاخين.'{0 بونا گؤره تارينين بوتون سئلاحلاريني گؤتورون کي، شرئر گونده موقاوئمت اتمه‌يه قادئر اولاسينيز و هر شيي اِدَندن سونرا مؤحکم داياناسينيز.E&0 چونکي بئزئم موبارئزه​مئز جئسم و قانين ضئدّئنه يوخ، رياستلرئن، قودرتلرئن، بو قارانليق دونيانين حؤکمدارلارينين و سماوي يرلرده اولان شرئر روحاني قووّه​لرئنئن ضئدّئنه‌دئر.5%c0 تارينين بوتون سئلاحلاريني گيئنئن کي، ائبلئسئن حئيله​لري قاباغيندا مؤحکم دايانا بئله​سئنئز.j$M0 نهايت، ربده قودرتلي، اونون دا قووّتئنده گوجلو اولون.5#c0 اي آغالار، سئز ده قوللارينيزلا همن جور رفتار ادئن. قورخوتماقدان اَل گؤتورون و بئلئن کي، هم اونلارين آغاسي هم ده سئزئن آغانيز گؤيده​دئر و او، هچ کسدن طرفدارليق اتمز. "90بئلئن ده کي، ياخشي ائش گؤرن هر کس ربدن عوضئني آلاجاق، ائستر قول اولسون، ائستر آزاد.x!i0خوش نئيّتله ائنسانلارا يوخ، ربّه قوللوق ادن کئمي خئدمت ادئن.  0ائنسانلاري راضي اتمک ائسته‌ينلر کئمي گؤزه خوش گؤرونن خئدمتلر​له يوخ، مسئحئن قوللاري کئمي کي، اورکدن تارينين ائراده​سئني يرئنه يتئرئرلر.Z-0اي قوللار، جئسمه گؤره آغالارينيز اولانلارا اوره‌يئنئزئن صافليغيندا قورخو و لرزه ائله موطئع اولون، نجه کي، مسئحه.@y0اي آتالار، سئز ده اؤولادلارينيزي قضبله‌ندئرمه‌يئن. لاکئن اونلاري ربّئن تربئيه و تعلئمئله بؤيودون.s_0کي، سعادت سنه يار اولسون و ير اوزونده عؤمرون اوزون اولسون.pY0آتا و آنانا حؤرمت ات (کي، وعده​لي اولان بئرئنجي حؤکمدور)} u0اؤولادلار، ربده والئدِينلرئنئزدن ائطاعت ادئن، چونکي بو دوزدور.C0!هر حالدا، سئزئن آرانيزدا اولان هر کس ده اؤز آرواديني اؤزو کئمي سِوسئن و آرواد دا اَرئنه احتئرام اتسئن.0 بو سئرّ بؤيوکدور. لاکئن من مسئح و کئلئساني گؤز قاباغينا آليب ديئرم.,Q0بونا گؤره کئشي آتا-آناسيندان آيريلار، و اؤز آروادينا ياپيشار و او ائکي، بئر بدن اولارلار.K0چونکي بئز اونون بدنئنئن عوضولرئيئک.iK0چونکي هچ کئم هچ واخت اؤز بدنئندن نئفرت اتمه‌يئب، لاکئن اونو يدئردئر و اونا ياخشي يتئشئر. نجه کي، مسئح ده کئلئسايا بله ادئر.>u0بلجه اَرلر ده گرک آروادلاريني سِوسئنلر، نجه کي، اؤز بدنلرئني سوئرلر. آرواديني سِوَن، اؤزونو سِوئر.0و بو يوللا کئلئساني بوتون شؤوکتي ائچئنده اؤزونه تقدئم اتسئن کي، اوندا لکه، قيريشيق و يا بونلار کئمي شيلر اولماسين، آمّا موقدّس و مذمّتسئز اولسون. 0اله کي، اونو سو و کلام وسئله‌سئله يويوب تمئزله‌سئن و اونو تقدئس اتسئن.0Y0اي اَرلر، آروادلارينيزي سوئن، نجه کي، مسئح ده کئلئساني سِودي و اؤزونو اونون اوچون فدا اتدي.(I0لاکئن نجه کي، کئلئسا مسئحه موطئعدئر، آروادلار دا گرک هر شيده اَرلرئنه موطئع اولسونلار.8i0چونکي اَر، آروادين باشي‌دير، نجه کي، مسئح کئلئسانين باشي‌دير و بدنئن قورتاريجيسي او، اؤزودور.|q0اي آروادلار، ربّه موطئع اولور کئمي اؤز اَرلرئنئزه موطئع اولون.oW0مسئحه اتدئيئنئز حؤرمتدن اؤتري بئربئرئنئزه موطئع اولون.  0هر شي اوچون دائم ربّئمئز عئسا مسئحئن آديندا تارييا و آتايا شوکور ادئن.B }0بئربئرئنئزه مزمورلار، ماهني‌لار و روحاني نغمه​لر اوخويون. اوره‌يئنئزده ربّه ترنّوم ادئب، اوخويون. {0شرابلا کفلي اولمايين؛ سفاهته سبب اودور. لاکئن موقدّس روحلا دولون. 0بونا گؤره ده عاغيلسيز اولمايين، آمّا آنلايين کي، ربّئن ائراده​سي نه‌دئر.f E0هر فورصتدن ائستئفاده ادئن، چونکي بو گونلر شرئردئر.$A0بلجه نه جور رفتار اتدئيئنئزه دئقّت ادئن، حئکمتسئز آداملار کئمي يوخ، حئکمتلئلر کئمي،%0بونا گؤره ديئر کي، "اي ياتان، اويان، اؤلولردن دئرئل، مسئح سنه پارلاياجاقدير."Q0 لاکئن ائشيغين واسئطه‌سئله اونلار ائفشا اولوناندا، هر شي گؤزه گؤرولن اولور. چونکي گؤزه گؤرولن هر شي ائشيقدير.0 چونکي اونلارين گئزلئجه اتدئيي ائشلري باره​ده دانيشماق دا عاييبدير.-0 قارانليغين ثمره​سئز عمللرئنده ائشتئراک اتمه‌يئن. عکسئنه، اونلاري ائفشا ادئن.oW0 چاليشين کي، ربّه نه‌يئن مقبول اولدوغونو اؤيرنه‌سئنئز.0 (چونکي ائشيغين ثمره​سي هر جور ياخشيليق، صالحلئک، و حقئقتده گؤرولور.)A{0چونکي بئر زامانلار قارانليق ائدئنئز، لاکئن ائندي ربده ائشيقسينيز. ائشيق اؤولادلاري کئمي رفتار ادئن.I 0بونا گؤره اونلارين شرئکي اولمايين.T!0هچ کئم سئزي بوش سؤزلرله آلداتماسين، چونکي بو شيلر اوزوندن تارينين قضبي ائطاعتسئزلئيئن اوغوللاري اوستونه گلئر. ~0چونکي بونو يقئنلئکله بئلئرسئنئز کي، مسئح و تارينين پادشاهليغيندا عئفّتسئز، يا دا ناپاک، يا دا بوتپرست اولان طاماحکار آدام مئراثا مالئک ديئل.>}u0بي‌ادبلئک و هرزه دانيشماق، يا دا ياوا ظارافاتلار دا اولماسين. بونلار ياراشماز. عکسئنه، شوکور ادئن.m|S0لاکئن سئزئن آرانيزدا عئفّتسئزلئيئن، هر جور ناپاکليق، يا دا طاماحين حتّا آدي بله ذئکر اولونماسين، نجه کي، موقدّسلره ياراشار._{70و محبّتده رفتار ادئن، نجه کي، مسئح ده بئزي سِودي و اؤزونو بئزئم اوچون تارييا خوش عطئرلي بئر هدئيه و قوربان تقدئم اتدي._z 90بلجه، سوگئلي اوشاقلار کئمي تارييا اوخشار اولونBy}0 بئربئرئنئزه مهرئبان و شفقتلي اولون. بئربئرئنئزي باغيشلايين، نجه کي، تاري دا مسئح ده سئزي باغيشلاييب.+xO0قوي هر جور آجيليق، حئدّت، قضب، کوفر، و تؤهمت هر جور پئس نئيّتله برابر سئزدن اوزاق اولسون.!w;0تارينين موقدّس روحونو قمگئن اتمه‌يئن. خئلاص گونو اوچون اونونلا مؤهورله‌نئبسئنئز.^v50آغزينيزدان هچ بئر ياوا سؤز چيخماسين، آنجاق احتئياجا گؤره، بئنا اتمک اوچون ياخشي سؤز ديئن کي، اشئدنلره فيض عطا اتسئن.,uQ0اوغورلوق اِدَن آرتيق اوغورلوق اتمه‌سئن؛ عکسئنه، زحمت چکئب اؤز اَللري ائله ياخشي ائشه مشغول اولسون کي، او اؤزو ده موحتاج اولان بئري ائله بئر شي پايلاشا بئلسئن.At}0ائبلئسه هچ بئر فورصت ورمه‌يئن.sy0قضبلننده گوناه اتمه‌يئن. قويمايين قضبئنئز ياتماميش، گون باتسين.Ir 0بونا گؤره، يالاني کنارا آتين؛ هر بئرئنئز اؤز قونشوسونا حقئقتي دسئن، چونکي بئز، بئربئرئمئزئن عوضولرئيئک.q0و تزه منئيّتي گيئن کي، صالحلئک، قودسئيّت و حقئقتده تارييا موطابئق يارانيب.Kp0و ذهئنلرئنئزئن روحوندا تزه​له‌نئنSo0يعني سئزئن قاباق نجه ياشاديغينيزا باخاراق، کؤهنه منئيّتي کنارا آتين کي، حئيله​نئن شهوتلري ائله فسادا چکئلئب.n0اگر حقئقتن اونو اشئدئب و اوندا تعلئم ورئلئبسئنئز، نجه کي، حقئقت عئسادادير.Xm)0آمّا سئز مسئحي بو يوللا اؤيرنمه‌يئبسئنئز،Nl0اونلار هر جور حسّاسليغي ائتئرئب، اؤزلرئني سفالته تسلئم ادئرلر کي، هر جور نجئسلئيي طاماحلا يرئنه يتئرسئنلر.tka0اونلارين دوشونجه​لرئني قارانليق باساراق، ائچلرئنده اولان جهالت اوزوندن و اورکلرئنئن برکلئيئندن تارينين حياتينا ياد اولوبلار.hjI0بلجه من بونو ديئب ربله بئرلئکده تصدئق ادئرم کي، سئز آرتيق قيري‌​يهودئلر کئمي ذهئنئن باطئللئيئنده رفتار اتمه‌يه​سئنئز؛i/0اونا اساسن بوتون بدن، هر بئر بندئن کؤمه‌‌يي ائله بئربئرئنئن يانينا قويولوب و هر عوضوون دوزگون ائشلمه‌سئنه گؤره، بدن بؤيويور کي، محبّتله بئنا اتسئن.,hQ0آمّا حقئقتي محبّتده ديئب هر جهتدن اونون قدرئنجه بؤيويک کي، بدنئن باشي‌دير. يعني مسئح کي،9gk0بله کي، آرتيق اوشاق اولماييب، شپه​لر الئنده چالخالانماياق و هر تعلئمئن يلي ائله، ائنسانلارين کلکبازليغي​ ائله، آلداتان طرزلرئن حؤقّه​بازليغي ائله يولدان آزماياق.}fs0 او قدر کي، هاميميز ائماندا، تاري اوغلونون معرئفتئنده بئرلئيه چاتيب، مسئحئن دولولوق قامتئنئن اؤلچوسونه قدر بؤيوموش بئر ائنسان اولاق.!e;0 موقدّسلر، خئدمت ائشئني يرئنه يتئرمک اوچون سئلاحلانيب، مسئحئن بدنئني بئنا اتسئنلر.Gd0 و او، بعضئلري حوارئلر، بعضئلري نبئلر، بعضئلري موبشّئرلر، بعضئلري ده شبانلار و موعلّئملر تعيئن اتدي کي،(cI0 اِنَن اله همن اودور کي، بوتون گؤيلرئن اوستونه ده قالخدي. اله کي، بوتون شيلري دولدورسون.b0 ائندي بو "قالخدي" سؤزو نه دمکدئر، مگر بو کي، او، اوّل يرئن اَسفلئنه اِندي.Da0بونون اوچون بله ديئر: يوخارييا قالخديقدا، بئر قوشون اسئري، اسئرلئيه آپاردي، و ائنسانلارا عطالار وردي.`0لاکئن فيض بئزئم هر بئرئمئزه مسئحئن عطاسينين اؤلچوسونه گؤره ورئلئب. _90بئر تاري و هامينين آتاسي کي، هامينين اوستونده، هامينين واسئطه​‌سئله و هاميدادير.>^w0بئر رب، بئر ائمان، بئر تعمئد،]30بئر بدن و بئر روح وار، نجه کي، سئز ده دعوت اولان زامان بئر اومئده دعوت اولوندونوز.y\k0جهد ادئن کي، روحون بئرلئيئني باريش باغي ائله حئفظ اده​سئنئز.[%0بوتون باشي‌آشاغيليق و حلئملئکله، صبرله، محبّتده بئربئرئنئزه تحمّول اتمکله.*Z O0بلجه ربّئن محبوسو اولان من، سئزه يالواريرام کي، آلديغينيز دعوته لايئق رفتار اده​سئنئز؛ Y 0اونا کئلئسادا و مسئح عئسادا بوتون نسئل‌لر بويونجا شؤوکت اولسون. آمئن.$XA0ائندي اونا کي، بئزده، بئزئم ائچئمئزده ائشله‌ين قودرته گؤره، تؤکَنمَز بوللوقدا بوتون ائسته‌دئيئمئز و يا گومان اتدئيئمئزدن داها اوستون اتمه‌يه قادئردئر.FW0و معرئفتدن چوخ اوستون اولان مسئحئن محبّتئني بئله​سئنئز کي، سئز تارينين بوتون دولولوغو ائله دولاسينيز._V70بله کي، بوتون موقدّسلر​له بئرلئکده مسئحئن محبّتئنئن نه قدر گنئش، اوزون، اوجا و درئن اولدوغونو باشا دوشه بئله​سئنئزRU0و بلجه مسئح، ائمان واسئطه‌سئله، سئزئن اورکلرئنئزده ساکئن اولسون و سئز محبّتده کؤک آتيب، بونؤوره قويولاسينيزTy0اِله کي، اؤز عئزّتئنئن دؤولتئنه گؤره سئزه عطا اتسئن کي، باطئني ائنساندا اونون اؤز روحونون واسئطه​‌سئله قودرتله‌نئب، قووّت آلاسينيز.OS0گؤيده و يرده هر عايئله اوندان آدلانير.TR!0بو سببدن آتانين حوضوروندا دئز چؤکورم کي،Qy0 بونا گؤره سئزدن خاهئش ادئرم کي، سئزئن يولونوزدا چکدئيئم زحمتلره گؤره، اوره‌يئنئزي اوزولتميه​سئنئز. چونکي اونلار سئزئن عئزّتئنئزدئر.P0 مسئحده اونا اولان ائمان واسئطه​‌سئله ياخينلاشماغا جورعت و يقئنئمئز وار.O0 بو ابدي مقصده گؤره ائدي کي، تاري اونو ربّئمئز مسئح عئسادا انجامينا يتئردي.bN=0 اِله کي، تارينين قات-قات حئکمتي کئلئسانين واسئطه​‌سئله سماوي يرلرده اولان ريئسلر و ائقتئدار صاحئبلرئنه بئلدئرئلسئن.M/0 و آيدينلاشديريم کي، هر شيي يارادان تاريدا ازلدن گئزلنمئش سئرّئن ترتئبي نه‌دئر.gLG0و منه، بوتون موقدّسلرئن لاپ کئچئيئنه، بو فيض عطا اولوندو کي، مسئحئن قئياسا گلمه‌ين دؤولتلرئني قيري‌​يهودئلره وعظ ادئم.GK0من ده تارينين قودرتئنئن ائشئنه گؤره، منه باغيشلانميش تارينين فيض عطاسينا اساسن اونون خئدمتچئسي اولدوم.jJM0کي، قيري‌​يهودئلر ده ائنجئلئن واسئطه‌سئله مسئح عئسادا همن مئراثين وارئثي، همن بدنئن عوضوو، و همن وعده​نئن شرئکي‌دئرلر.Iy0بو سئرّ اؤزگه نسئل‌لرده ائنسان اوغوللاري اوچون آشکار اولماميشدي، نجه کي، ائندي موقدّس روحدا اؤز موقدّس حوارئلر و نبئلرئنه آشکار ادئب.$HA0اونا گؤره ده، بونو اوخوياندا منئم مسئحئن سئرّئنده اولان بصئرتئمي آنلايا بئلئرسئنئز."G=0کي، وحي واسئطه‌سئله سئرّ اولان منه بئلدئرئلدي، نجه کي، بوندان قاباق قيساجا يازديم.F#0اگر حقئقتن تارينين سئزئن اوچون منه امانت ورئلدئيي فيضئني اشئتمئش اولاسينيز.E 0بو سببدن من پولوس، سئز قيري‌​يهودئلر اوچون مسئح عئسانين زئندانئسي،&DE0و اوندا سئز ده بئرلئکده تئکئلئرسئنئز کي، تارينين روحن ساکئن اولدوغو بئر ير اولاسينيز.(CI0اوندا بوتون عئمارت هماهنگ دوزولوب، ربّه عاييد موقدّس بئر معبد اولماق اوچون بئنا اولور.:Bm0و حوارئلر و نبئلرئن بونؤوره​سي اوستونده بئنا اولوبسونوز کي، اونون بوجاق داشي مسئح عئسا اؤزودور.QA0دمه‌لي بوندان بله، سئز، نه يادسينيز، نه ده اجنبي. لاکئن موقدّسلرله برابر هموطن و تارينين عايئله​سئندنسئنئز.@50چونکي اونون واسئطه‌سئله ائکئمئزين ده بئر روحدا آتانين حوضورونا يولوموز آچيقدير.?0او گلدي و هم اوزاقدا اولان سئزلره، هم ده ياخيندا اولانلارا باريشي وعظ اتدي.:>m0و چارميخ واسئطه‌سئله هر ائکئسئني تک بئر بدنده تاري ائله باريشديرسين و اونونلا عداوتي اؤلدورسون.s=_0يعني اؤز جئسمئنده عداوتي، قايدالاردا احکاملارين شرئعتئني باطئل اتدي کي، باريش قوروب اؤزونده او ائکئدن تزه بئر ائنسان ياراتسين.2<]0چونکي او اؤزو بئزئم باريشيميزدير کي، هر ائکئسئني بئر ادئب آيريليق دوواريني آراليقدان ييخدي.<;q0 آمّا ائندي مسئح عئسادا، سئز کي، بئر زامانلار اوزاق ائدئنئز، مسئحئن قاني سببي ائله ياخين اولدونوز. :0 بئر زامانلار مسئحدن آيري، ائسرايئل هموطنلئيئندن اشئک و وعده​نئن عهدلرئنه قرئب ائدئنئز. هچ بئر اومئدئنئز يوخ ائدي و دونيادا تاريسيز ائدئنئز.9w0 بونا گؤره سئز جئسمن قيري‌​يهودي اولانلار کي، ائنسان اَلي ائله "ختنه اولموشلار" طرفئندن، "ختنه​سئزلر" چاغيريليرسينيز، خاطيرلايين کي،8y0 چونکي بئز اونون صَنَتئيئک و مسئح عئسادا ياخشي عمل‌لر اوچون يارانديق. بو عمل‌لري تاري قاباقجادان حاضيرلادي کي، بئز اونلاردا رفتار ادک.Q70 عمل‌لردن ديئل کي، هچ کئم فخر اتمه‌سئن.96k0چونکي سئز فيض واسئطه‌سئله ائمان يولو ائله نئجات تاپيبسينيز و بو سئزدن ديئل، تارينين عطاسي‌دير.,5Q0اِله کي، گله​جک عصرلرده اؤز فيضئنئن حدسئز دؤولتلئيئني مسئح عئسادا بئزه شفقتله گؤرسدسئن.40و اونونلا بئزي دئرئلدئب، مسئح عئسادا اونونلا بئزي سماوي يرلرده اوتورتدو. '~ }|{{dzayyww utt^sArQqponn8mlqkJjwjhgg0f0edcbb`__T^]]\=[ZPYfXIWVQVUT*S{RQPPMONNN MRLLK5J8IPHGFEDD>=<;:9977 6e5Y33211U0/v/.w-,+*)((T'& $$#"!!g F:Rs"h<ng8(3]N b Pjn;yoDمن پولوس بو سالامي اؤز ​اَلئمله يازيرام. حبسده اولدوغومو يادينيزدا ساخلايين. فيض سئزئنله اولسون.x/Dآرخئپوسا ديئن: "ربده سنه تاپشيريلديغي خئدمته دئقّت ات کي، اونو باشا چاتديراسان."wwgDبو مکتوب سئزئن آرانيزدا اوخوندوقدان سونرا، لاودئکئيه​لئلرئن کئلئساسيندا دا اوخونسون. سئز ده لاودئکئيه​دن گلن مکتوبومو اوخويون.,vQDلاودئکئيه​ده اولان قارداشلارا سالام گؤنده‌رئن، نئمفا و اونون اوئنده اولان کئلئسايا دا.huIDسوگئلي حکئم لوقا و دئماس دا سئزه سالام گؤنده‌رئرلر.DtD اونون حاقّيندا شهادت ورئرم کي، سئزئن اوچون و لاودئکئيه و هئيراپولئسده اولانلار اوچون چوخ قيرتلي‌دئر.tsaD سئزدن اولان اِپِفراس کي، اؤزونو عئسا مسئحئن قوللوغونا وقف ادئب، سئزه سالام گؤنده‌رئر و هر زامان دوعالاريندا سئزئن اوچون جهد ادئر کي، سئز تارينين بوتون ائراده​سئنده کامئل يقئنله کامئل داياناسينيز.br=D و يوستوس چاغيريلان عئسا دا؛ ختنه اهلئندن آنجاق بونلار منئمله تارينين پادشاهليغي اوچون همکارديرلار و منه تسلّي ورئبلر.KqD منئمله بئرلئکده محبوس اولان اَرئسترخوس دا سئزه سالام گؤنده‌رئر؛ هم ده بارنابانين باجيسي اوغلو (کي، اونون باره​سئنده سئزه سئفارئش اولوب کي، اگر يانينيزا گلسه، اونو قبول ادئن.)SpD امئن و سوگئلي قارداش اونسئموس دا کي، سئزدندئر، اونونلادير. اونلار سئزه بورانين هامي احوالاتيني بئلدئره​جکلر.ro]Dمن اونو آنجاق بونون اوچون سئزئن يانينيزا گؤنده‌ردئم کي، سئز بئزئم احوالاتيميزدان خبردار اولاسينيز و اوره‌يئنئزه تسلّي ورسئن.3n_Dسوگئلي قارداش و امئن خئدمتکار و ربده همکاريميز اولان تئخئکوس هامي احواليمي سئزه بئلدئره​جک.Vm%Dقويون سؤزونوز همئشه فيضلي اولسون، دوز قاتيلميش کئمي اولسون کي، هر کسه نجه گرک جاواب وره​جه‌يئنئزي بئله​سئنئز.ulcDخارئجده‌کئلرله حئکمتله رفتار ادئب، هر واختي قَنئمت بئلئن.okWDاِله کي، اونو واضح بئر شکئلده نجه کي، گرکدئر، بيان ادئم. j Dهمن حالدا بئزئم اوچون ده دوعا ادئن کي، کلام اوچون تاري بئزه بئر قاپي آچسين و مسئحئن سئرّئني اعلان ادئم کي، اونون خاطئرئنه ده زئندانا دوشموشم.kiODاؤزونوزو دوعايا وقف ادئن و اوندا شوکورله اوياق اولون.@h {Dاي آغالار، قوللارينيز باره​سئنده عدالت و ائنصاف گؤرسه‌دئن. بئلئن کي، سئزئن ده گؤيده بئر آغانيز وار.g3Dکئم حاقسيزليق اتسه، اتدئيي حاقسيزليغين عوضئني آلاجاق، طرفدارليق دا اصلا اولماز.fDبئلئن ده کي، ربدن مئراث اجرئني آلاجاقسينيز. سئز رب مسئحه خئدمت ادئرسئنئز.]e3Dنه ادئرسئنئز، جانلا ادئن؛ آداملارا يوخ، ربّه. dDاي قوللار، هر شيده يرده‌کي آغالارينيزا موطئع اولون؛ ائنسانلاري راضي اتمک اوچون گؤزه خوش گؤرونن خئدمتله يوخ، صاف اورکله تاريدان قورخان کئمي. cDاي آتالار، اؤولادلارينيزي حئرصلندئرمه‌يئن کي، مبادا مأيوس اولسونلار.b-Dاي اؤولادلار، هر شيده والئدينلرئنئزدن ائطاعت ادئن، چونکي بو، ربّي خوشنود ادئر.aDاي کئشئلر، آروادلارينيزا محبّت ادئن و اونلارلا آجي رفتار اتمه‌يئن.y`kDاي آروادلار، ربّه لايئق اولدوغو کئمي ارلرئنئزدن ائطاعت ادئن.I_ Dسؤزده و عملده نه ادئرسئنئز، هاميسيني رب عئسانين آديندا ادئن و اونون واسئطه​‌سئله آتا تارييا شوکور ادئن.[^/Dقويون مسئحئن کلامي بوتون دؤولتلئيئله سئزده ساکئن اولسون. بئربئرئنئزه بوتون حئکمتله تعلئم و نصئحت ورئب، مزمورلار و ماهني‌لار و روحاني نغمه​لر و اورکلرئنئزده شوکورلرله تارييا اوخويون.G]Dقويون مسئحئن باريشي اورکلرئنئزده حاکئم اولسون کي، اونون اوچون ده بئر بدنده چاغيريلدينيز. و شاکئر اولون.\Dو بونلارين هاميسيندان علاوه، محبّتي گيئنئن کي، کامئل بئرلئيئن باغي‌دير.![;D بئربئرئنئزي تحمّول ادئن و بئربئرئنئزي عفو ادئن. هر بئرئنئزئن، بئرئسئندن شئکايتي وارسا، باغيشلايين. رب سئزي باغيشلاديغي کئمي، سئز ده گرک اِله اده​سئنئز.aZ;D بوندان اؤتري، تارينين سچئلمئش، موقدّس و عزئزلري کئمي شفقتلي، مهرئبان، باشي‌آشاغي، حلئم و صبئرلي بئر اوره‌يي گيئنئن.OYD کي، اوندا يونانلي، يهودي، ختنه​لي، ختنه​سئز، بربر، ائسکئت، قول، و آزاد يوخدور، آمّا هامي و هاميدا مسئحدئر.DXD و تزه منئيّتي گيئنئبسئنئز کي، اونو يارادانين صورتتئنه بنزر، تزه بئر معرئفته يتئشمک اوچون تزه​له‌نئرIW D بئربئرئنئزه يالان دمه‌يئن، چونکي سئز کؤهنه منئيّتي و اونون بوتون عمللرئني سويونوب اؤزونوزدن آتيبسينيز.ZV-Dآمّا ائندي سئز ده اونلارين هاميسيني بئر يانا قويون: قضبي، قيضي، کئني، ائفتئراني، آغزينيزدان چيخان ائنجئدن سؤزلري.UDو سئز ده، اونلاردا ياشاديغينيز واخت، بئر زامان اونلاردا رفتار ادئردئنئز.PTDبو شيلره گؤره دئر کي، تارينين قضبي گلر.SDبونا گؤره، يردن اولان بدنئنئزئن عوضولرئني عئفّتسئزلئيه، ناپاکليغا، هاوا-هوسه، پئس آرزولارا، و طاماحا کي، بوتپرستلئکدئر، اؤلو گومان ادئن.%RCDحياتيميز اولان مسئح ظوهور ادنده، سئز ده اونونلا بئرلئکده شؤوکتده ظوهور اده​جکسئنئز.sQ_Dچونکي سئز اؤلوبسونوز و حياتينيز مسئحله تاريدا گئزلي‌دئر. PDفئکرئنئزي دونيه‌وي شيلرئن اوستونه يوخ، گؤيده‌کي شيلرئن اوستونه قويون.:O oDبلجه اگر مسئحله دئرئلئبسئنئز، يوخاريداکي شيلري آختارين کي، اورادا مسئح تارينين صاغيندا اوتورور.$NADقاييرما دئندارليق، تواضؤعکارليق و بدنه اذئيّت ورمک باخيميندان بونلار ظاهئرن حئکمتلي گؤرونورلر، لاکئن نفسئن تنپرورلئيئنئن ضئدّئنه هچ بئر فايداسي يوخدور.4MaD(کي، هاميسي دا ائستئفاده اِتمکله آرادان گدن شيلردئر)-ائنسانلارين احکاملار و تعلئملرئنه گؤره؟2L_D"توخونما، دادما، ديمه."7KgDاگر سئز مسئحله اؤلوب، دونيانين ائبتئدائي اوصوللاريندان قورتولوبسونوز، بس نه اوچون دونيايا عاييد اولان کئمي ياشاييب، اؤزونوزو اِله امرلره موطئع ادئرسئنئز کي، ديئر: JDو باشا مؤحکم ياپيشماز کي، بوتون بدنئن احتئياجيني ورئب، مفصللر و بندلر واسئطه‌سئله بدني بئرلئکده ساخلايير و تارينين وردئيي بؤيومکله بؤيويور.2I]Dقويمايين هچ کس تواضؤعکارليق و مَلَکپرستلئکدن شؤوق آليب، سئزي جايئزه‌نئزدن محروم اتسئن. بو بله آدام، گؤردويو ر‌ؤيالاري دانيب، سببسئز اؤز جئسماني عاغلي ائله شئشر}HsDبونلار گله​جک شيلرئن کؤلگه​سي​دئر، لاکئن بدن مسئحه عاييددئر.TG!Dبونا گؤره، قويمايين هچ کئم يمک و يا ائچمک اوزوندن، و يا بايرام و يا هئلال و يا سبّت گونو اوزوندن سئزه حؤکم اتسئن.pFYDرياستلر و​ائقتئدار صاحئبلرئني ​سئلاحلاريندان سويوب، مسئحئن واسئطه‌سئله اونلارا قالئب گله​رک، اونلاري آچيقجا روسواي اتدي.cE?Dو امرلره اساسن ضئدّئمئزه اولان و بئزئمله دوشمنچئلئک ادن بورجون سندئني لغو اتدي و اونو آرادان قالديريب چارميخا ميخلادي.DD و تقصئرلرئنئزده و جئسمئنئزئن ختنه​سئزلئيئنده اؤلو اولدوغونوز زامان، تاري سئزي اونونلا برابر دئرئلتدي و بوتون گوناهلاريميزي بئزه باغيشلاييب.iCKD و تعمئدده اونونلا برابر باسديريلدينيز و اونو اؤلولردن دئرئلدن تارينين ائشئنه ائمان گتئرمکله اونونلا برابر ده دئرئلدئنئز.eBCD و اوندا اَل‌له اولمايان ختنه​ ائله ختنه‌لَندئنئز، يعني مسئحئن ختنه‌سئله جئسماني طبئعتئن بدنئني اؤزونوزدن آييردينيز.AD سئز ده اوندا کامئل اولوبسونوز و او، هر رياست و ائقتئدارين باشي‌دير.q@[D چونکي مسئحده اولوهئيّتئن بوتون دولولوغو بدنجه ساکئندئر.?Dدئقّتلي اولون کي، هچ کس سئزي مسئحه اساسن يوخ، بوش حئيله و فلسفه​يه، ائنسانلارين حدئثلرئنه، و دونيانين ائبتئدائي اوصوللارينا اساسن اسئر آلماسين.B>}Dاوندا کؤک ساليب و بئنا اولونوب اؤيره‌ندئيئنئز کئمي، ائماندا مؤحکمله‌نئن و شوکرانلارلا دولوب داشين. =Dبلجه، ربّ مسئح عئساني نجه قبول ادئبسئنئز، اِله‌جه ده اوندا رفتار ادئن.|<qDچونکي جئسمن قايئب اولسام دا، روحن سئزئن يانينيزدايام و سئزئن ياخشي ائنضئباط و مسئحه اولان ائمانينيزين مؤحکملئيئني گؤرمکدن کف ادئرم.;-Dبونو اونا گؤره ديئرم کي، هچ کس سئزي قانع ادن موباحئثه​لرله يولدان چيخارتماسين.r:]Dکي، اوندا حئکمت و معرئفتئن بوتون خزئنه​لري گئزله‌دئلئب.Y9+Dاِله کي، اونلارين محبّتده بئرلشمئش اورکلري تسلّي تاپسين کي، کامئل اعتئمادين درکئندن گلن هامي دؤولتلئيه يتئشسئنلر کي، تاري سئرّئنئن حقئقي بئر معرئفتئني ثمره ورئر، يعني مسئحئن اؤزونو.8 Dچونکي ائسته‌يئرم بئله​سئنئز کي، سئزئن، لاودئکئيه​ده اولانلارين و اوزومو شخصن گؤرمه‌ينلرئن هاميسي حاقّيندا نه بؤيوک بئر موبارئزه ادئرم."7 ?Dاونون اوچون من ده زحمت چکئرم و ائچئمده قووّتله ائشله‌ين قودرتئنه موطابئق جهد ادئرم.G6  Dبئز ده مسئحي اعلان ادئب، بوتون حئکمتله هر کسه نصئحت ورئب، تعلئم ورئرئک کي، هر کسي مسئحده کامئل تقدئم ادک.'5 IDاونلارا کي، تاري ائراده اتدي کي، قيري‌يهودئلر آراسيندا اولان بو خئدمتئنئن شؤوکتئنئن دؤولتلئيئني بئلدئرسئن. يعني سئزده اولان مسئحي کي، شؤوکتئن اومئدي‌دئر.24 _Dيعني، او سئرّي کي، عصرلردن و نسئللردن گئزلي ائدي، لاکئن ائندي اونون موقدّسلرئنه ظاهئر اولوب.3 }Dمن ده، تارينين سئزئن اوچون منه عطا اتدئيي وظئفه​يه گؤره، کئلئسانين خئدمتچئسي اولدوم کي، تارينين کلاميني کامئل بئر شکئلده يرئنه يتئرئم.2 'Dائندي من سئزئن خاطئرئنئز اوچون چکدئيئم عذابلارا سوئنئرم و مسئحئن ذئلّتلرئندن آرتيق قالاني اونون بدني يعني کئلئسا اوچون اؤز جئسمئمده تاماملاييرام.[1 1Dاگر سئز دوغرودان ائمان اساسيندا مؤحکم و ثابئت دوراسينيز و اشئتدئيئنئز ائنجئلئن اومئدئندن جايماياسينيز کي، گؤي آلتيندا اولان بوتون خئلقته وعظ اولوندو و من پولوس اونون خئدمتکاري اولدوم.W0 )Dائندي اؤز جئسماني بدنئنده اؤلوم واسئطه‌سئله باريشديريب کي، سئزي تارييا موقدّس، لکه​سئز و مذمّتسئز تقدئم اتسئن./ 3Dو سئزي ده، گرچي بئر زامانلار فئکئرده تاري ائله ياد و دوشمن و پئس عمللرده ائدئنئز،. +Dو اونون واسئطه‌سئله هر شيي اؤزو ائله باريشديرسين و اونون چارميخينين قاني ائله باريش حاکئم اتسئن، ائستر يرده اولان شيلري، ائستر گؤيلرده اولان شيلري.y- mDچونکي آتانين کفي بو ائدي کي، بوتون دولولوق اوندا ساکئن اولسون{, qDبدنئن يعني کئلئسانين دا باشي اِله او اؤزودور. او، باشلانيشدير، اؤلولر آراسيندان ائلک دئرئلن. اِله کي، او اؤزو هر شيده بئرئنجي اولسون.^+ 7Dاو، هر شيدن ائره​لي‌دئر و هر شي اوندا قائمدئر.*  Dچونکي گؤيلرده و يرده هر شي، گؤزه گؤرونن و گؤرونمه‌ين اونون واسئطه‌سئله ياراندي، ائستر تختلر اولسون، ائستر حاکئمئيّتلر، ائستر رياستلر اولسون ائستر ائقتئدارلار، هر شي اونون واسئطه‌سئله و اونون اوچون يارانيب. ) Dو او، گؤزه گؤرونمه‌ين تارينين صورتي‌دئر، بوتون خئلقتئن ائلک دوغولاني.g( IDاوندا خئلاصيميز وار، يعني گوناهلارين باغيشلانماسي.,' SD او بئزي ظولمتئن حاکئمئيّتئندن خئلاص ادئب، اؤز سوگئلي اوغلونون پادشاهليغينا کؤچورتدو کي،6& gD آتايا شوکور اده​سئنئز کي، نوردا بئزه ائقتئدار ورئب، اِله کي، موقدّسلرئن مئراثيندا شرئک اولاق.V% 'D و بوتون تحمّول و صبري اله گتئرمک اوچون اونون شؤوکتلي قووّتئنه موطابئق، بوتون قودرتله قووّتلنه​سئنئز و شادليقلا$ D اِله کي، ربّه لايئق بئر شکئلده رفتار ادئب، اونو هر جهتدن راضي اده​سئنئز و هر ياخشي ائشده ثمره گتئرئب، تاريني تانيماقدا ترقّي اده​سئنئز.9# mD بو سببدن ده، بونو اشئتدئيئمئز گوندن سئزئن اوچون دوعا ادئب يالوارماقدان ال چکمئرئک، اِله کي، بوتون روحاني حئکمت و ائدراکدا اونون ائراده​سئنئن معرئفتي ائله دولاسينيز." Dو سئزئن موقدّس روحدا اولان محبّتئنئزدن ده اِله او بئزي خبردار اتدي.c! ADنجه کي، اونو خئدمتده اولان سوگئلي اِپفراسدان اؤيره‌ندئنئز کي، بئزئم آديميزدا اؤزونو مسئحه قول اتمئش امئن خئدمتکاردير.x  kDنجه کي، بوتون دونيادا اولدوغو کئمي، سئزئن ده آرانيزدا اشئتدئيئنئز و تارينين فيضئني حقئقتن درک اتدئيئنئز گوندن بري ثمره ورئب آرتير.G  Dسئزئن اوچون گؤيلرده ساخلانميش اومئددن اؤتري کي، اونو اوّلدن حقئقتئن کلاميندا، يعني ائنجئلده اشئتدئنئز.6 gDچونکي سئزئن مسئح عئسادا اولان ائمانينيزدان و بوتون موقدّسلره اولان محبّتئنئزدن خبردار اولدوق. Dسئزئن اوچون دائم دوعا ادئب، ربّئمئز عئسا مسئحئن آتاسي تارييا شوکور ادئرئک.2 _Dمسئحده کولوسئده اولان موقدّسلر و ائمانلي قارداشلارا. آتاميز تاريدان سئزه فيض و باريش اولسون. Dتارينين ائراده​‌سي ائله عئسا مسئحئن حوارئسي پولوس و تئموتاعوس قارداشدان،Y+:رب عئسا مسئحئن فيضي سئزئن روحونوزلا اولسون.:بوتون موقدّسلر، خوصوصن ده قيصرئن اِوئندن اولانلار سئزه سالام گؤنده‌رئرلر.4a:مسئح عئسادا اولان هر موقدّسه سالام يتئرئن. منئمله اولان قارداشلار دا سئزه سالام گؤنده‌رئرلر.mS:ائندي تاري و آتاميزا ابددن ابده​جک شؤوکت اولسون. آمئن.I :و منئم تاريم، مسئح عئسادا اؤز شؤوکتئنئن وارليليغينا موطابئق، سئزئن بوتون احتئياجلارينيزي فراهم اده​جک.6e:هر شي کامئل اَلئمه گلئب چاتيب و بول-بول واريم. اِپافرودئتوس اَلي ائله گؤنده‌ردئيئنئز شيلر اَلئمه يتئشئب کي، تاريني خوشنود ادن، خوش بئر رايئحه و مقبول بئر قورباندير./W:بو او دمک ديئل کي، من هدئيه آختاريرام. من آنجاق سئزئن حسابينيزا چوخالان ثمره​ني آختاريرام.*M:حتّا تسالونئکده اولدوغوم زامان دا، سئز بئر-ائکي دفه منئم احتئياجيم اوچون گؤنده‌ردئنئز.P:سئز اؤزونوز فئلئپئلي‌لر بئلئرسئنئز کي، ائنجئلئن خوش خبري ائلک وعظ اولوناندا، مقدونئيه‌دن چيخديغيم زامان، سئزدن باشقا هچ بئر کئلئسا، ورمک و آلماق خئدمتئنده منئمله شرئک اولمادي.y:آمّا ياخشي ائش گؤردونوز کي، منئم ذئلّتئمده منئمله شرئک اولدونوز.I : منه قووّت ورن مسئحله هر شيه قادئرم.K: اسکئکلئکده ياشاماغي بئلئرم، آرتيقليقدا ياشاماغي دا بئلئرم. هر شيده و هر حالدا توخ قالماق و آج قالماق، آرتيقليقدا ياشاماق و احتئياج ائچئنده عذاب چکمه‌يئن سئرّئني اؤيره‌نمئشم.#?: بونلاري احتئياج اوزوندن دمئرم، چونکي اؤيرنمئشم کي، هر حالدا اولسام، نجه قَناعت ادم. ): ربده چوخ سوئنئرم کي، ائندي نهايت منئم حاقّيمدا چکدئيئنئز قيدي تزه​له‌دئنئز؛ دوغرودان دا منئم قيدئمه چوخ قالميشدينيز، لاکئن فورصت سئزه ال ورمئردي.e C: و منده اؤيره‌ندئيئنئز، قبول اتدئيئنئز، اشئتدئيئنئز و گؤردويونوز شيلري يرئنه يتئرئن و باريش تاريسي سئزئنله اولاجاقدير.* M:نهايت، قارداشلار، هر نه کي، دوغرو، حؤرمتلي، دوز، پاک، سِومه‌لي و اعتئبارلي‌دير، اگر فضئلتلي، اگر تعرئفه لايئق بئر شي وار، فئکرئنئزي بونلارين اوستونه قويون.9 k:و تارينين هر فهمدن افضل اولان باريشي، مسئح عئسادا، اورکلرئنئزي و فئکئرلرئنئزي موحافئظت اده​جک.F :هچ بئر شي اوچون نئگاران اولمايين، آمّا هر شيده خاهئشلرئنئزي دوعا، ائستئغاثه و شوکورله تارييا بئلدئرئن.:قويون سئزئن حلئملئيئنئز بوتون ائنسانلارا معلوم اولسون. رب ياخيندير.oW:همئشه ربده شادليق ادئن. بئر ده دئيه​جه‌يم: شادليق ادئن!I :سندن ده، اي حقئقي يولداشيم، خاهئش ادئرم کي، ائنجئلئن خئدمتئنده منئمله چاليشان بو خانيملارا کؤمک اِده​سن؛ هم ده کلِمِنته و اؤزگه همکارلاريما دا کي، آدلاري حيات دفترئنده​دئر.ta:يودئيا و سئنتئخئيه يالواريرام کي، ربده همفئکئر اولسونلار.L :بلجه، سوگئلئلرئم، حسرتئني چکدئيئم قارداشلار، سوئنجئم و باشيمين تاجي، ربده بو جور ثابئت دورون، سوگئلئلرئم.`9:او، بئزئم بو ذلئل بدنئمئزئن وضعئيتئني ديئشدئره​جک، اِله کي، اؤز شؤوکتلي بدنئنه اوخشار اولسون. او بو ائشي او قودرتئن واسئطه‌سئله اده​جک کي، اونونلا هر شيي اؤزونه موطئع اتمه‌يه قادئردئر.F:چونکي بئزئم وطنداشليغيميز گؤيده​دئر کي، قورتاريجيميز ربّ عئسا مسئحي ائشتئياقلا اورادان گؤزله‌يئرئک.  :اونلارين آخيري هلاکت، اونلارين تاريسي قارين و اونلارين ائفتئخاري روسوايچيليقلاريندادير کي، فئکئرلرئني دونيه‌وي شيلرئن اوستونه قويوبلار.:چونکي بئر چوخلاري مسئحئن چارميخينين دوشمنلري کئمي رفتار ادئرلر کي، اونلارين حاقّيندا سئزئنله تز-تز دانيشيرديم و حتّا ائندي ده گؤزو‌ياشلي ديئرم.S:قارداشلار، مندن نومونه گؤتورون و دئقّتله او آداملارا باخين کي، بئزده گؤردويونوز نومونه‌يه گؤره رفتار ادئرلر.a~;:لاکئن نه‌يه چاتميشيق، او عيارا گؤره ده ياشاياق.{}o:بلجه آراميزدا کامئل اولانلارين بله مَنئشلري اولسون و اگر بئر مؤوضوعدا آيري بئر جور مَنئشلرئنئز وار، تاري اونو دا سئزه آيدين اده​جک.|+:مسئح عئسادا تارينين افضل دعوتئنئن جايئزه​سي اوچون جهدله مقصده طرف تلاش ادئرم.{: قارداشلار، من اِله حساب اتمئرم کي، اونو اَله گتئرمئشم. لاکئن بئر شي ادئرم: آرخادا قالان شيي اونودوب، جان آتيرام کي، قاباغيمدا اولانا چاتيم.?zw: بو، او دمک ديئل کي، اونا نايئل اولموشام و يا کامئلله‌شمئشم. لاکئن جهدله چاليشيرام، اله کي، اونو توتوب اله گتئرئم؛ اونو کي، مسئح عئسا دا مني اونون اوچون توتوب اَله گتئردي.Uy#: اِله کي، اؤلومدن دئرئلمه‌يه نايئل اولوم.Nx: و اؤلولردن دئرئلدئيئنئن قودرتئني و چکدئيي عذابلارينين رفاقتئني تاني‌ييم و اونون اؤلومونده اونا بنزه‌يئم."w=: و اوندا تاپيليم؛ شرئعت اساسينا اولان بئر صالحلئکله يوخ، عئسايا اولان ائمان واسئطه‌سئله گلن صالحلئکله، او صالحلئکله کي، ائمان اساسينا گؤره تاريدان گلئر.Cv:بوندان دا چوخ، ربّئم مسئح عئسانين معرئفتئنئن افضل​لئيي قاباغيندا هر شيي ضرر ساييرام کي، اونون اوچون هر شيئن ضررئني چکمئشم و اونلاري زئبئل سايميشام. اِله کي، مسئحي قازانيم{uo:لاکئن مسئحئن خاطئري اوچون، منه قازانج اولان هر شيي ضرر سايديم.8ti:قيرت باخيميندان کئلئسايا عذاب وره‌نئن بئري، شرئعتدن گلن صالحلئک باخيميندان مذمّتسئز بئر آدام!nsU:سکّئز گونلوک ائکن ختنه اولوندوم، ائسرايئل خالقيندان، بنيامئن قبئله​سئندن، عئبرانئلردن بئر عئبراني، شرئعته گؤره بئر فرئسي،Yr+:گرچي من اؤزوم حتّا جئسمه ده اعتئماد اده بئله‌رم. اگر اؤزگه بئر آدام جئسمه اعتئماد اتمه‌يي دوشونسه، من داها آرتيق:cq?:چونکي حقئقي ختنه بئزئک کي، تارينين موقدّس روحوندا پرستئش ادئرئک و مسئح عئسادا باشيميز اوجادير و جئسمه اعتئماد اتمئرئک.p5:او ائتلردن آييق اولون، او پئسلئک اِدَنلردن آييق اولون، يالان ختنه​دن آييق اولون.ko Q:نهايت، قارداشلاريم، ربده شادليق ادئن. سئزه همن شيلري موکرّر يازماق منئم اوچون اصلا زحمت ديئل، لاکئن سئزئن اوچون موحافئظدئر.n):چونکي او، مسئحئن ائشي يولوندا جانيني خطره ساليب اؤلومه بله ياخين گلدي کي، سئزئن منئم حاقّيمدا اولان خئدمتئنئزئن نه اسکئک اولدوغونو، او تکمئل اتسئن.m1:بلجه اونو ربده بوتون شادليقلا قبول ادئن و بله ائنسانلارا بؤيوک حؤرمت گؤرسه‌دئن.bl=:بو سببدن اونو بوتون ائشتئياقلا سئزئن يانينيزا گؤنده‌رمئشم کي، اونو گؤرنده تکرار سوئنه​سئنئز و منئم ده قوصّم آزالسين.k5:حقئقتن ده کي، او، اؤلوم درجه​سئنه قدر ناخوش ائدي، لاکئن تاري اونا، نه ائنکي آنجاق اونا، منه ده مرحمت گؤرستدي کي، مبادا قوصّه‌مئن اوستونه قوصّه آرتسين.Dj:چونکي او، سئزئن هامينيز اوچون حسرت چکئردي و اونون ناخوش اولدوغونو اشئتدئيئنئزه گؤره چوخ ناراحات ائدي.:im:آمّا لازيم گؤردوم کي، قارداشيم، همکاريم و سئلاحداشيم اِپافرِودئتوسو سئزئن يانينيزا گؤنده‌رئم کي، مؤحتاج اولاندا منه کؤمکچي اولان گؤنده‌ردئيئنئز الچي و خئدمتچئدئر.tha:و ربده اعتئماديم بودور کي، اؤزوم ده تزلئکله يانينيزا گلئم.Sg:بونا گؤره اؤز ائشلرئمئن نجه قاباغا گتدئيئني بئلدئکده، اومئد ادئرم کي، تزلئکله اونو سئزئن يانينيزا گؤنده‌رئم.~fu:آمّا سئز اونون ثوبوت اتمئش دَيَرئني بئلئرسئنئز کي، نجه ائنجئلئن خوش خبرئني يايماقدا، آتاسيني خئدمت ادن بئر اوشاق کئمي منه خئدمت اتدي.e:اونا گؤره کي، هر کس مسئح عئسانين منفعتئني يوخ، اؤز منفعتئني آختارير.d7:چونکي فئکئرده منه ياخين اولان هچ کس قالماييب کي، ائخلاصلا سئزئن قيدئنئزده اولسون.c{:رب عئسادا اومئد ادئرم کي، بو ياخينليقدا تئموتاعوسو سئزئن يانينيزا گؤنده‌رئم کي، من ده سئزئن احوالاتينيزدان خبردار اولوب، تشوئق اولام.nbU:سئز ده اله بو جور سوئنئن و شادليغينيزي منئمله پايلاشين.a':لاکئن اگر من بئر ائچکي تقدئمه​سي کئمي سئزئن ائمانينيزين قوربان و خئدمتي اوستونه تؤکولورم، گئنه ده سوئنئرم و شادليغيمي سئزئن هامينيزلا پايلاشيرام.T`!:حياتين کلاميني برک توتورسونوز کي، مسئحئن گونونده من ده عبث اللشمه‌دئيئم و عبث زحمت چکمه‌دئيئم اوچون فخر ادئم.  ~{}p|{zzDyww vPutsSrPqUponrmll.jwi h+feedcc&b a.`A^]\\{\[?ZYXXVV#UPTTXS=RR PONNGM"L-KJ"HHGG@FErDDCBAA,@?>=<<<;;;j;:99y9.88877654e3s211!0g/2-- ,3+')((U'&%%$#^"!L ^p.P> Xr<WdI X  $ g "% M bائندي ابدي پادشاها، قيري‌​فاني، گؤرونمه‌ين، واحئد اولان تارييا ابددن ابده​جک حؤرمت و شؤوکت اولسون. آمئن.( Kbلاکئن من محض بو سببه رحمت تاپديم کي، عئسا مسئح اؤز کامئل صبرئني ائلک اولاراق منده ظاهئر اتسئن. اِله کي، ابدي حيات اوچون سونرادا اونا ائنانانلارا نومونه اولوم. +bبو سؤز اعتئمادا و هر وجه‌​له قبول اولونماغا لايئقدئر کي، مسئح عئسا گوناهکارلاري قورتارماق اوچون دونيايا گلدي کي، اونلارين آراسيندا لاپ ياماني منم.  bو مسئح عئسادا اولان ائمان و محبّتله ربّئمئزئن فيضي حددن داها دا چوخ ائدي.  ;b گرچي اوّل​لر کوفر دانيشان، عذاب ورن و ظولم اِده‌نئن بئري ائدئم. آمّا گئنه ده منه رحمت گؤرستدي، بو سببدن کي، ائمانسيزليقدا، آنلامازليقدان بونلاري اتدئم.1  ]b ربّئمئز مسئح عئسايا شوکور ادئرم کي، منه قووّت ورئب. چونکي مني امئن بئلئب، خئدمته تعيئن اتدي؛  b او تعلئم کي، موتبارک تارينين شؤوکتلي ائنجئلئنه گؤره منه تاپشيريليب.  }b زئناکارلار، همجئنسبازلار، آدام اوغورلايانلار، يالان دانيشانلار، آندي پوزانلار و صحئح تعلئمئن ضئدّئنه اولان اؤزگه هر شي اوچون قويولوب.@  {b بونو دا بئلسه کي، شرئعت صالح بئر آدام اوچون قويولماييب؛ شرئعتسئزلر، عاصئلر، دئنسئزلر، گوناهکارلار، موقدّس اولمايانلار، نجئسلر، آتا و يا آنالاريني اؤلدورنلر، قاتئل​لر،8  kbلاکئن بئز بئلئرئک کي، شرئعت ياخشي‌دير اگر کئمسه اونو شرئعته موناسئب بئر شکئلده ائستئفاده اتسه،^ 7bو ائسته‌يئرلر کي، شرئعت موعلّئمي اولسونلار. حال بو کي، نه ددئکلرئني آنلاييرلار، نه ده يقئنلئکله ائدّئعا اتدئکلرئني!  bچونکي بعضي آداملار بونلاردان آزيب، ثمره​سئز موباحئثه​لره اوز گتئرئبلر: obآمّا بئزئم حؤکموموزون آماجي او محبّتدئر کي، پاک اورکدن، ياخشي وئجداندان و رئياسيز ائماندان گلئر.M bافسانه​لر و ساييسيز-حسابسيز نسئل‌نامه‌لره ده قولاق آسماسينلار کي، تارينين بئنا اتمه‌سئنئن ترقّئسئنه کي، ائمانداندير، سبب اولمورلار. اونلار آنجاق موباحئثه​لره سبب اولورلار.f Gbمقدونئيه​يه گتدئيئم واخت سندن خاهئش اتدئم کي، افسوسدا قالاسان و بعضئلره نصئحت وره​سن کي، اؤزگه تعلئملر اؤيرتمه‌سئنلر،/ Ybائماندا حقئقي اوغلوم تئموتاعوسا: آتا تاري و ربّئمئز مسئح عئسادان فيض، رحمت، و باريش اولسون./ [bقورتاريجيميز تارينين و اومئدئمئز مسئح عئسانين امرئنه گؤره، مسئح عئسانين حوارئسي پولوسدان،c?Xربّئمئز عئسا مسئحئن فيضي سئزئن هامينيزلا اولسون.1[Xمن، پولوس، بو سالامي سئزه اؤز اَلئمله يازيرام و بو، هر مکتوبدا بئر نئشاندير؛ من بله يازيرام.%CXقوي باريش ربّئن اؤزو، سئزه دائم هر وجه‌له باريش عطا اتسئن. رب سئزئن هامينيزلا اولسون.~Xلاکئن حله ده اونو دوشمن حساب اتمه‌يئن، آمّا قارداش کئمي اونا نصئحت ورئن.`}9Xاگر کئمسه بو مکتوبداکي سؤزلرئمئزدن ائطاعت اتمئر، او آدامي نئشانلاييب اونونلا آرتيق گلئش-گدئش اتمه‌يئن کي، اوتانسين.d|AX آمّا سئز، قارداشلار، ياخشيليق اتمکدن يورولمايين.I{ X رب عئسا مسئحده بله آداملارا امر ادئب اونلاري تشوئق ادئرئک کي، آرامليقلا ائشله‌يئب اؤز چؤرکلرئني يسئنلر.az;X چونکي اشئدئرئک کي، سئزلردن بعضئلري ائنظئباطسيز بئر حيات ياشاييب اصلا ائشله‌مئرلر، آمّا بورونلاريني هر شيه سوخورلار.0yYX حتّا سئزئنله اولارکن ده سئزه بو امري وِرَردئک: هر کس ائشله‌مک‌ ائسته‌مئر، قوي يمه‌سئن ده.rx]X بونون اوچون يوخ کي، گويا حاقّيميز يوخدور، آمّا اونون اوچون کي، اؤزوموزو سئزه بئر نومونه قوياق و سئز بئزدن نومونه گؤتوره​سئنئز.aw;Xهچ کئمئن چؤره‌يئني ده موفته يمه‌دئک. لاکئن زحمت و چتئنلئکله گجه-گوندوز ائشله‌دئک کي، سئزئن هچ بئرئنئزه يوک اولماياق._v7Xچونکي سئز اؤزونوز بئلئرسئنئز کي، نجه بئزدن نومونه گؤتوره​سئنئز. چونکي بئز آرانيزدا ائنضئباطسيز بئر رفتار اتمه‌دئک.!u;Xائندي، قارداشلار، ربّئمئز عئسا مسئحئن آديندا سئزه امر ادئرئک کي، تربئيه​سئزلئکله گزن و بئزدن آلديغينيز تعلئمه موطابئق ياشامايان قارداشدان اوزاقلاشين.t Xقوي رب اورکلرئنئزي تارينين محبّتئنه و مسئحئن تحمّولونه هئدايت اتسئن.8siXبئزئم ده ربده سئزه اعتئماديميز وار کي، سئزه ددئيئمئز احکاملارا عمل ادئرسئنئز و اده​جکسئنئز ده.r{Xآمّا رب وفالي‌دير و او، سئزي قووّتله‌ندئرئب شرئردن حئفظ اده​جک.qXو بئز ترسه و پئس آداملاردان خئلاص اولاق؛ چونکي هامي ائمان گتئرن ديئل.Yp -Xنهايت، قارداشلار، بئزئم اوچون دوعا ادئن کي، ربّئن کلامي تز ياييلسين و سئزئن آرانيزدا اولدوغو کئمي عئزّت قازانسين.wogXهر ياخشي عمل و سؤزده اورکلرئنئزه تسلّي ورئب، قووّتلندئرسئن.Bn}Xقوي ائندي عئسا مسئحئن اؤزو کي، بئزي سوئب و بئزه ابدي تسلّي و فيضي ائله ياخشي اومئد ورئب، و آتاميز تاريimKXبونا گؤره، قارداشلار، مؤحکم دورون و او تعلئملره کي، ائستر سؤز، ائستر مکتوب وسئله​‌سئله بئزدن اؤيره‌ندئنئز، باغلي قالين.ilKXو بونون اوچون ائدي کي، سئزي بئزئم خوش خبرئمئزئن واسئطه‌سئله دعوت اتدي. اِله کي، ربّئمئز عئسا مسئحئن شؤوکتئني قازاناسينيز._k7X لاکئن بئز، اي ربّئن سوگئلئلري اولان قارداشلار، سئزه گؤره گرک همئشه تارييا شوکور ادک. چونکي تاري باشلانيشدان سئزي موقدّس روحون تقدئسي و حقئقته اولان ائمانين واسئطه‌سئله نئجات اوچون سچئب.)jKX اِله کي، حقئقته ائنانماياييب پئسلئکدن لذّت آپارانلارين هاميسي موحاکئمه​يه چکئلسئنلر.3i_X بو سببدن تاري اونلارين اوستونه سهوه چکن بئر گوج گؤنده‌ره​جک کي، يالان اولانا ائنانينسينلارhwX و هلاک اولانلارين آراسيندا هر جور پئسلئيئن حئيله​سي ائله گله​جکدئر. چونکي حقئقتئن محبّتئني قبول اتمه‌دئلر کي، بلجه نئجات تاپسينلار.FgX يعني، او ظوهور ادن آدام شيطانين فعالئيّتئنه اَساسلاناراق، بوتون قودرت و علامتلر و يالانچي عجايئبلرله،[f/Xاو زامان او "شرئعتسئز" آدام ظوهور اده​جک و رب اونو آغزينين نفسي ائله اؤلدوروب، گلئشئنئن ظوهورو ائله محو اده​جکدئر.peYXچونکي شرئعتسئزلئيئن سئرّي ائندي بله ائشده​دئر؛ آنجاق اونا ائندي مانع اولان بله اده​جک، او زاماناجاق کي، آرادان قالديريلسين.d%Xو بئلئرسئنئز کي، اونا ائندي نه مانع اولور، اِله کي، اؤز واختيندا ظوهور اتسئن. c Xمگر خاطيرلاميرسينيز کي، حله يانينيزدا اولارکن بو شيلري سئزه ديئردئم؟!byXاو آدام هر تاري و يا عئبادت ادئلن شيه ضئدّ دوروب، اؤزونو اوجالداجاق، اِله کي، تارينين معبدئنده اَيله‌شئب، اؤزونو تاري کئمي گؤرسده‌جک.9akXقويمايين هچ کئم سئزي هچ بئر نحو​له آلداتسين. چونکي اوّلجه، ائماندان دؤنمه زاماني گلمه​مئش و هلاکت اوغولو اولان او شرئعتسئز آدام ظوهور اتمه​مئش، او گون گلميه​جکدئر.`X"ربّئن گونو چاتيب" دئين هر هانسي بئر روح، بئر کلام، و يا گويا بئزدن گلن بئر مکتوب، فئکرئنئزي تز لرزه​يه سالديرماسين، يا دا پرئشان اتمه‌سئن.S_ !Xائندي قارداشلار، ربّئمئز عئسا مسئحئن گلئشي و بئزئم اونون يانيندا ييغيلماغيميز باره​ده سئزدن خاهئش ادئرئک کي،e^ EX اِله کي، تاريميز و ربّئمئز عئسا مسئحئن فيضئنه گؤره، ربّئمئز عئسانين آدي سئزده عئزّتلنسئن و سئز ده اوندا عئزّتلنه​سئنئز.8] kX بونا گؤره بئز دائم سئزئن اوچون دوعا ادئرئک کي، تاريميز، سئزي اولوندوغونوز دعوته لايئق سايسين و قودرتله ياخشيليق اوچون هر جور ائشتئياق و ائمانين ائشئني يرئنه يتئرسئن.0\ [X بو او گونده باش وره‌جکدئر، او گون کي، مسئح اوز موقدّسلرئنده عئزّت قازانماق و بوتون ائمانلي‌لاري حيرته گتئرمک اوچون گلئر-چونکي سئزه وردئيئمئز شهادته ائناندينيز.5[ eX اونلار ربّئن حوضوروندان و اونون قودرتئنئن شؤوکتئندن محروم قاليب، ابدي هلاکتله جزالاناجاقلار.Z /Xو تاريني تانيمايان و ربّئمئز عئسانين ائنجئلئندن ائطاعت اتمه‌ينلره جزا وره​جک. Y  Xو ذئلّت چکن سئزلره، بئزئمله بئرلئکده راحاتليق يتئرسئن، او زامان کي، رب عئسا بوتون قودرتلي ملکلری ائله اود آلووو ائچئنده گؤيدن ظاهئر اولاجاق X ;Xچونکي تارينين يانيندا البتّه عدالت بودور کي، سئزه ذئلّت چکدئرنلره، ذئلّت چکدئرسئنmW UXبو، تارينين صالح حؤکمونون علامتي‌دئر. اله کي، سئز تارينين پادشاهليغينا لايئق ساييلاسينيز کي، اونون اوچون ده عذاب چکئرسئنئز.V 3Xبو سببدن بئز اؤزوموز، دوشدويونوز بوتون عذابلار و ذئلّتلرئنئزئن قاباغينداکي تحمّول و ائمانينيزدان اؤتري تارينين کئلئسالاري آراسيندا فخرله دانيشيريق.+U QXقارداشلار، بئز گرک سئزئن اوچون لايئق اولان بئر شکئلده دائم تارييا شوکور ادک، چونکي ائمانينيز داها چوخ آرتير و بئربئرئنئزه اولان محبّتئنئز داها دا چوخ بؤيويور.bT ?Xآتا تاري و رب عئسا مسئحدن سئزه فيض و باريش اولسون.?S {Xپولوس، سئلوانوس و تئموتاعوسدان، آتاميز تاري و ربّئمئز عئسا مسئحده اولان تسالونئکلئلرئن کئلئساسينا:TR!Nربّئمئز عئسا مسئحئن فيضي سئزئنله اولسون.QNربّ حاقّي اوچون سئزه آند ورئرم کي، بو مکتوبو بوتون قارداشلارا اوخوياسينيز.[P/Nبوتون قارداشلاري موقدّس اؤپوشله سالاملايين.GONقارداشلار، بئزئم اوچون دوعا ادئن.VN%Nسئزي دعوت ادن وفالي‌دير و بونو اده​جک ده.xMiNقوي باريش تارينين اؤزو سئزي تامامن تقدئس اتسئن و ربّئمئز عئسا مسئحئن گلئشئنده روحونوز، جانينيز، و بدنئنئز قوصورسوز حئفظ اولونسون.4LcNهر جور شردن اوزاق دورون.^K5Nهر شيي ائمتاحانا چکئن؛ ياخشي اولاني برک توتون.HJ Nنبئلئک سؤزلرئنه حقارتله باخمايين.,ISNروحو سؤندورمه‌يئن.)HKNهر شي اوچون شوکور ادئن. چونکي بو، مسئح عئسادا اولان سئزلر اوچون تارينين ائراده​سي‌دئر.$GCNدائم دوعا ادئن.!F=Nهمئشه سوئنئن.tEaNدئقّتلي اولون کي، هچ کئم يامانليق عوضئنه يامانليق اتمه‌سئن، لاکئن همئشه بئربئرئنئزئن و بوتون ائنسانلارين ياخشيليغيني آختارين.~DuNقارداشلار، سئزه يالواريريق کي، نئظامسيز اولانلارا نصئحت ورئن، جورعتسئزلري تشوئق ادئن، ضعئفلره کؤمک ادئن، هامييا نئسبت صبئرلي اولون.;CoN و ائشلري اوچون اونلارا محبّتده چوخ بؤيوک احتئرام گؤرسه‌دئن. بئربئرئنئزله باريش ائچئنده ياشايين.fBEN آمّا، قارداشلار، سئزدن خاهئش ادئرئک کي، آرانيزدا زحمت چکنلره و ربده سئزه باشچي اولانلارا و سئزه نصئحت ورنلره حؤرمت ادئن.A7N بونا گؤره ده بئربئرئنئزي تشوئق ادئب، بئربئرئنئزي بئنا ادئن، نجه کي، ادئرسئنئز ده.*@MN او کي، بئزئم اوچون اؤلدو کي، ائستر اوياق اولاق، ائستر ياتميش، اونونلا بئرلئکده ياشاياق.C?N چونکي تاري بئزي قضب اوچون يوخ، ربّئمئز عئسا مسئحئن واسئطه‌سئله نئجاتا نايئل اولماق اوچون تعيئن ادئب.|>qNآمّا بئز، گوندوزونکو اولدوغوموزا گؤره، گلئن آييق قالاق، ائمان و محبّت زئرِهئني گِيک، باشيميزا دا نئجات اومئدئني دَبئلقه کئمي قوياق.s=_Nچونکي ياتانلار گجه ياتيرلار، کفله‌نَنلر ده گجه کفلنئرلر.< Nبونا گؤره ياتماياق، نجه کي، اؤزگه​لر ادئرلر. گلئن اوياق و آييق قالاق.E;Nچونکي سئز هامينيز ائشيغين اوغوللاري و گوندوزون اوغوللاريسينيز. بئز نه گجه​دن​ائک، نه ده قارانليقدان.:1Nآمّا سئز، قارداشلار، قارانليقدا ديئلسئنئز کي، او گون سئزي اوغرو کئمي ياخالاسين.(9INآداملار "سالامات وار، امئن-آمانليق وار" دئين واخت، هلاکت بئردن اونلارين اوستونه گله​جک، نجه کي، دوغماق آغريسي بويلو بئر آروادي توتور. و قاچا بئلمه‌يه​جکلر.8%Nچونکي سئز اؤزونوز ياخشي بئلئرسئنئز کي، ربّئن گونو گجه گلن اوغرو کئمي گله​جک.*7 ONزامانلار و واختلار حاقّيندا، قارداشلار، احتئياجينيز يوخدور کي، هچ بئر شي سئزه يازيلسين.]63Nبونا گؤره، بئربئرئنئزه بو سؤزلرله تسلّي ورئن.25]Nاوندان سونرا، ياشايان و دئري قالان بئزلر، اونلارلا بئرلئکده يوخاري گؤتورولوب، بولودلار آراسيندا ربّئن گؤروشويونه هاوادا گده​جه‌يئک و بلجه ربله دائم قالاجاغيق.l4QNچونکي ربّ اؤزو اوجا بئر نئدا ائله، باش مله‌يئن سسئله، و تارينين شيپورو ائله گؤيدن انه​جک و اوّل مسئحده اؤلنلر دئرئله​جکلر.3#Nچونکي بونو سئزه ربّئن کلامي ائله ديئرئک کي، ياشايان و ربّئن گلئشئنه​جک دئري قالان بئزلر، اصلا گؤزلرئني حياتا يومموش اولانلاري اؤتمه‌يه​جه‌يئک.p2YNدوغرودان دا اگر ائنانيريق کي، عئسا اؤلوب گئنه دئرئلدي، اِله ده تاري عئسادا گؤزلرئني حياتا يومموش اولانلاري اونونلا گتئره​جک. 19N آمّا، قارداشلار، گؤزلرئني حياتا يومموش اولانلار حاقّيندا، خبرسئز قالماغينيزي ائسته‌مئرئک، اِله کي، اومئدسئز اولان اؤزگه​لر کئمي قمگئن اولماياسينيز.0-N اِله کي، خارئجئلرئن حوضوروندا صحئح رفتار ادئب، هچ بئر شيه مؤحتاج اولماياسينيز.]/3N و آرام بئر حيات ياشاييب، اؤز ائشئنئزه مشغول اولاسينيز و اؤز اَللرئنئزله ائشله‌يه​سئنئز؛ نجه کي، سئزه امر اتدئک ده../N دوغرودان دا سئز بونو بوتون مقدونئيه​ده اولان هامي قارداشلار حاقّيندا ادئرسئنئز. لاکئن، قارداشلار، سئزي تشوئق ادئرئک کي، بونو داها دا چوخ اده​سئنئز. -9N ائندي قارداشليق محبّتئن باره​سئنده، احتئياجينيز يوخدور کي، بئري بو حاقدا سئزه يازسين، چونکي تارينين اؤزوندن اؤيره‌نئبسئز کي، بئربئرئنئزي سوه‌سئنئز.2,]Nبونا گؤره ده، بونو ردّ ادن آدام ائنساني يوخ، تاريني ردّ ادئر کي، اؤز موقدّس روحونو سئزه ورئر.u+cNچونکي تاري بئزي ناپاکليغا يوخ، موقدّس اولونماغا دعوت ادئب.*%Nو هچ کئم بو مسله​ده اؤز قارداشينا خاطا اتمه‌يئب ضرر يتئرمه‌سئن، چونکي رب بوتون بونلار اوچون قئصاص آلاندير، نجه کي، اوّلدن سئزه ديئب ائخطار وردئک.t)aNتاريني تانيمايان بوتپرستلر کئمي، شهوتلي هاوا-هوسلرده يوخ.|(qNکي، سئزدن هر کس اؤز قابيني نجه تقدّوسلوک و احتئرامدا ساخلاسين؛N'Nتارينين ائراده​سي بودور: سئزئن موقدّس اولماغينيز، يعني، جئنسي عئفّتسئزلئکدن اؤزونوزو اوزاق ساخلاماغينيز.d&ANچونکي بئلئرسئنئز کي، رب عئسادا نه احکاملار وردئک.p% [Nنهايت، قارداشلار، بئز سئزه تعلئم وردئک کي، تاريني راضي اتمک اوچون نجه ياشاياسينيز، و حقئقتن اِله ده ياشاييرسينيز. ائندي رب عئسادا سئزدن خاهئش ادئب سئزي تشوئق ادئرئک کي، بونو داها دا چوخ اده​سئنئز.t$aN اِله کي، ربّئمئز عئسا بوتون موقدّسلري ائله گلدئيئنده، آتاميز تارينين حوضوروندا، اورکلرئنئزي موقدّسلئکده قوصورسوز مؤحکم اتسئن.j#MN و بئزئم سئزه اولان محبّتئمئز کئمي، قوي رب سئزئن محبّتئنئزي بئربئرئنئزه و بوتون ائنسانلارا آرتيريب، محبّتده سئزي باغلاسين."N قوي ائندي آتاميز تاري اؤزو، و ربّئمئز عئسا يولوموزو سئزئن طرفئنئزه سالسين.;!oN نجه کي، گجه-گوندوز خالئص اورکله دوعا ادئرئک کي، اوزونوزو گؤرک و ائمانينيزين اسکئکلرئني دولدوراق.B }N چونکي سئزئن حاقّينيزدا تارينين حوضوروندا بوتون او شادليغيميز اوچون، تاريدان نجه تشکّور اده بئلرئک؟!q[Nچونکي ائندي سئز اگر ربده ثابئت دوراسينيز، بئز ياشاياريق.\1Nبو سببدن، اي قارداشلار، بوتون پرئشانليق و موصئبتئمئزده، ائمانينيزين واسئطه​‌سئله سئزئن حاقّينيزدا تسلّي تاپديق.  Nآمّا ائندي تئموتاعوس سئزئن يانينيزدان قاييديب، سئزئن ائمان و محبّتئنئزدن بئزه خوش خبرلر گتئرئب و بوندان دا کي، بئزي دائم محبّتله يادا ساليرسينيز و بئز سئزه حسرت چکدئيئمئز کئمي، سئز ده بئزه اِله حسرت چکئرسئنئز.RNبونون اوچون من ده، آرتيق دؤزه بئلمه‌دئيئم زامان، يانينيزا آدام گؤنده‌ردئم کي، ائمانينيزدان خبردار اولوم، مبادا وسوسه​يه سالان سئزي وسوسه​يه سالسين و چکدئيئمئز زحمت هدر اولسون.hINچونکي يانينيزدا اولدوغوموز زامان دا سئزه ائره​لئدن دمئشدئک کي، باشيميزا موصئبتلر گله​جک؛ و بئلئرسئنئز کي، بله ده اولدو.X)Nاِله کي، هچ کس بو موصئبتلردن پرئشان اولماسين؛ چونکي سئز اؤزونوز بئلئرسئنئز کي، بئز بونون اوچون تعيئن اولونموشوق.%Nو قارداشيميز و مسئحئن ائنجئلئنده همکاريميز و تارينين خئدمتکاري تئموتاعوسو يانينيزا گؤنده‌ردئک کي، ائمانينيزدا سئزه قووّت ورئب، سئزي تشوئق اتسئن +Nبونا گؤره ده، تاب گتئرمه‌يه داها قادئر اولماييب، آتنده تک قالماغا راضي اولدوقT!Nچونکي سئز بئزئم شؤوکت و شادليغيميزسينيز.hINچونکي ربّئمئز عئسا مسئح گلنده، اونون حوضوروندا بئزئم اومئدئمئز، شادليغيميز و تاجيميزين جلالي کئمدئر؟ مگر سئز ديئلسئنئز؟)KNچونکي بئز-من، پولوس بئر نچه دفه-ائسته‌دئک کي، يانينيزا گلک، آمّا شيطان بئزه مانع اولدو.{oNآمّا اي قارداشلار، بئز کي، قيسا بئر مودّت اوچون-روحن يوخ، جئسمن-سئزدن محروم قالميشديق، بؤيوک آرزو ائله اوزوزو گؤرمه‌يه جان آتيرديق.pYNبئزه مانع اولورلار کي، قيري‌​يهودئلرله دانيشماياق، مبادا بونون نتئجه​سئنده اونلار نئجات تاپسينلار. بلجه ده دائم گوناه اوستونه گوناه قويورلار. لاکئن قضب نهايت درجه​ده اونلارين اوستونه تؤکولوب.\1Nکي، رب عئساني و پيغمبرلري اؤلدوردولر، بئزي ده قوودولار. اونلار تاريني ناراضي ادئب بوتون ائنسانلارا دوشمن دورورلار.fENچونکي قاراداشلار، سئز تارينين يهودئيه​ده مسئح عئسايا عاييد اولان کئلئسالاريندان نومونه گؤتوردونوز. اونا گؤره کي، سئز ده اؤز هموطنلرئنئزدن همن عذابلاري چکدئنئز کي، اونلار يهودئلردن چکدئلر.2]N بونا گؤره ده بئز دائم تارييا شوکور ادئرئک کي، سئز تارينين بئزدن اشئتدئيئنئز کلاميني قبول اتدئکده، اونو ائنسانلارين سؤزو کئمي يوخ، اصلئنده اولدوغو کئمي تارينين کلامي اولاراق قبول اتدئنئز کي، ائمان گتئرن سئزلرده ائشئني يرئنه يتئرئر.0YN اِله کي، سئز، سئزي اؤز پادشاهليق و عئزّتئنه دعوت ادن تارييا، لايئق شکئلده رفتار اده​سئنئز.V%N بونو دا بئلئرسئنئز کي، آتا، اؤولادي ائله رفتار ادن بئري کئمي نجه سئزي اورکله‌ندئردئک، تشوئق اتدئک و يالوارديق،/ WN هم سئز هم ده تاري شاهئددئر کي، نجه سئز ائمانلي‌لار آراسيندا موقدّس، صالح و قوصورسوز ائدئک. N بئزئم چکدئيئمئز زحمت و چتئنلئک يادينيزدادير کي، هچ بئرئنئزه يوک اولماماق اوچون نجه گجه گوندوز ائشله‌دئک و تارينين خوش خبرئني سئزه اعلان اتدئک. Nسئزه بله کؤنول باغلاديغيميز اوزوندن، سئزه آنجاق تارينين خوش خبرئني يوخ، اؤز جانلاريميزي ورمه‌يه ده چوخ راضي ائدئک. چونکي بئزه چوخ عزئز اولدونوز.1 [Nآمّا آرانيزدا اوشاقلاريني اَمئزدئرئب عزئزله‌ين بئر آنا کئمي، سئزئنله مولايئم رفتار اتدئک.v eNائنسانلاردان دا عئزّت آختارماديق، نه سئزدن، نه اؤزگه​لردن. گرچي مسئحئن حوارئلري اولاراق سئزه يوک اولماغا ائقتئداريميز وار ائدي.~uNچونکي بئلدئيئنئز کئمي، هچ بئر زامان يانينيزا به‌به‌لنمه سؤزلري ائله، يا دا طاماحکارليغي گئزله‌دن نئقابلا گلمه‌دئک، تاري شاهئددئر./WNآمّا نجه کي، تاري طرفئندن ائنجئلئن بئزه امانت ورئلمه‌سي اوچون تصدئق اولونموشوق، اله ده دانيشيريق کي، ائنسانلاري يوخ، اورکلرئمئزي ائمتاحان ادن تاريني راضي ادک.Nچونکي بئزئم تشوئقئمئز نه سهودن، نه ناپاکليقدان، نه ده حئيله​دندئر.:mNلاکئن بئلدئيئنئز کئمي، قاباقجا فئلئپئده عذاب چکئب تحقئر اولدوغوموز حالدا، تاريميزدا جورعتئمئز وار ائدي کي، او آغير ضئدّئيّته باخماييب، تارينين خوش خبرئني سئزه دئيک.8 kNاونا گؤره قارداشلار، سئز اؤزونوز ده بئلئرسئنئز کي، بئزئم سئزئن يانينيزا گلمه‌يئمئز عبث ديئلدي.^ 7N و اونون اؤلولردن دئرئلتدئيي اوغلونون گؤيدن گله​جيئني، يعني عئساني گؤزله‌يه​سئنئز کي، بئزي گله​جک قضبدن قورتارير.  N چونکي اونلار اؤزلري خبر ورئرلر کي، سئز بئزي نجه قبول اتدئنئز و نه جور بوتلرئنئزدن تارييا دؤندونوز کي، ياشايان و حقئقي تارييا خئدمت اده​سئنئز? yNچونکي ربّئن کلامي سئزدن آنجاق مقدونئيّه و اخايئه‌يه ياييلمادي، هر يره ده کي، سئزئن تارييا اولان ائمانينيزين شؤهرتي چاتيب. بونا گؤره ده بئر شي دمه‌يئمئزه احتئياج يوخدور. 5Nاِله کي، مقدونئيّه و اخايئه‌‌ده اولان بوتون ائمانلي‌لار اوچون نومونه اولدونوز.F Nسئز ده بئزدن و ربدن نومونه گؤتوروب، بؤيوک سيخينتي ائچئنده کلامي موقدّس روحون شادليغي ائله قبول اتدئنئز.7~ iNچونکي بئزئم خوش خبرئمئز سئزه آنجاق سؤزده يوخ، قودرت و موقدّس روحدا و چوخ يقئنله گلدي، نجه کي، آرانيزدا سئزئن خاطئرئنئز اوچون نجه آداملار اولدوغوموزو دا ائثبات اتدئک.} yNاي تارينين سودئيي قارداشلار، سئزئن سچئلمئش اولدوغونوزو بئلئرئک.| Nو دائم آتاميز تاري حوضوروندا ائمانينيزين ائشئني، محبّتئنئزئن زحمتئني، و ربّئمئز عئسا مسئحده اولان اومئدئنئزئن مؤحکملئيئني خاطيرلاييريق.{ /Nبئز همئشه سئزئن هامينيز اوچون تارييا شوکور ادئب دوعالاريميزدا سئزي ذئکر ادئرئکaz ?Nپولوس، سئلوانوس و تئموتاعوسدان، آتا تاريدا و ربّ عئسا مسئحده اولان تسالونئکلئلرئن کئلئساسينا: سئزه فيض و باريش اولسون. ~~}I||{{/zyy2x8wpvkuu?tt/ssrYqlpp oAnmllkjjSi^hgfedVc baaa`D_A^]]`\\[ZZ^YlXWWVUATTTS_RQYPONMMlL@KVJJ IbHVGFFEvDeBA@?{>>$=<;::88a76g44'3V2+1004/7.-,,+)((p'D&&%"$@## "!!] sL@hzFJ Ef;n < n K $*ZR0 lتاري و مسئح عئسانين حوضوروندا کي، اؤلولر و دئرئلري موحاکئمه اده​جک، سني اونون ظوهور و پادشاهليغينا آند ورئرم:|/qlاِله کي، تارينين آدامي کامئل و هر ياخشي ائش اوچون تجهئز اولسون.k.Olبوتون موقدّس يازيلار تارينين ائلهاملاماسي‌دير و تعلئم، توبئخ، يولا گتئرمک، و صالحلئکده تربئيه تاپماق اوچون فايدالي‌دير، - lو اوشاقليغيندان دا موقدّس يازيلاري بئلئبسن کي، قادئردئلر سنه حئکمت ورسئنلر و سني ائمان واسئطه‌سئله مسئح عئسادا اولان نئجاتا چاتديرسينلار.2,]lآمّا سن، اؤيره‌ندئيئن و يقئن تاپديغين شيلرده داوام ات، چونکي بئلئرسن کي، کئمدن اؤيره‌ندئن.+%l لاکئن پئس و حؤقّه​باز آداملار آلداديب، آلدانماقلا پئسلئکده ترقّي اده​جکلر.#*?l دوغرودان دا مسئح عئسادا دئندارليقلا ياشاماق ائسته‌ين بوتون آداملار عذاب چکه​جکلر.M)l ائشکنجه​لرئمي و عذابلاريمي ياخيندان گؤروبسن؛ انطاکئيه​ده، ائقونئيه​ده و لئستره‌ده باشيما گلنلر کئمئدن. نه ائشکنجه​لر باشيما گلدي و نجه رب اونلارين هاميسيندان مني قورتاردي!!(;l آمّا سن منئم تعلئمئمي، رفتاريمي، مقصدئمي، ائمانيمي، صبرئمي، محبّتئمي، تحمّولومو،'wl آمّا بوندان آرتيق ترقّي اتمه‌يه​جکلر؛ چونکي اونلارين آخماقليغي هامييا آيدين اولاجاق، نجه کي، يانّئس و يَمبه‌رئسئن آخماقليغي اولدو.l&Qlيانّئس و يَمبه‌رئس نجه موسايا ضئدّ دوردولار، بو آداملار دا حقئقته ضئدّ دورورلار کي، عاغيلدا فاسئد، ائماندا دا مردوددورلار.%lاونلاري کي، دائم اؤيره‌نئرلر، لاکئن هچ واخت حقئقتي آنلايا بئلمئرلر.$5lچونکي بونلارين آراسيندا او آداملار دا وار کي، اِولره گئرئب، جوربه​جور هوسلرئن دالينجا قاچان و گوناه يوکونون آلتيندا اولان ضعئف آروادلاري اسئر ادئرلر.I# lدئندارليغين ظاهئرئني ساخلايان آمّا اونون قووّتئني دانان اولاجاقلار؛ بله آداملاردان اؤزونو اوزاق ساخلا."lحؤقّه​باز، مولاحئظه اتمه‌ين، تکبّورلو، عيّاشليغي تاريدان داها چوخ سون،!)lسِومه‌ين، باريشمايان، قيبتچي، پرهئزسئز، مورووّتسئز، ياخشيليقدان نئفرت ادن،H  lچونکي ائنسانلار اؤزلرئني‌سِوَن، پول‌پرست، لافچي، کئبئرلي، سؤين، والئدينلره ناموطئع، ناسئپاس، ناپاک،k Qlلاکئن بونو بئل کي، آخير گونلرده چتئن زامانلار گله​جک.mSlو عاغيل‌لاري باشلارينا گلسئن و ائبلئسئن توروندان کي، اونلاري اؤز ائراده​سئني يرئنه يتئرمک اوچون اسئر ساخلاييب، قاچسينلار.Elضئدّ دورانلاري حلئملئکله ائصلاح اِدَر، اِله کي، بلکه تاري اونلاري تؤوبه​يه چکسئن و حقئقتي آنلاسينلارZ-lاؤزونو ربّه قول ادن، داعواکار بئري اولماز. هامييا مهرئبان اولار، تعلئم وره بئلر، سهو ائشلر گؤرولنده صبئرلي اولار، 9lعاغيلسيزليق و جاهئل‌لئکدن چيخان سؤزلري ردّ ات و بئل کي، اونلار داعوا قالديرارلار.?wlجاوانليق شهوتلرئندن قاچ و ربّي تمئز اورکله چاغيرانلارلا، صالحلئک، ائمان، محبّت و باريش دالينجا گت.lQlبلجه، اگر کئمسه اؤزونو بونلاردان تمئز اتسه، حؤرمتلي بئر قاب اولاجاق، تقدئس اولونموش، آغاسينا فايدالي و هر ياخشي ائشه حاضير.#?lبؤيوک بئر اِوده آنجاق قيزيل و يا گوموش قابلار يوخدور، تاختادان و پالچيقدان اولان قابلار دا وار، بعضئلري حؤرمت اتمک اوچون، بعضئلري حؤرمتسئزلئک اتمک اوچون.=slلاکئن حله ده تارينين مؤحکم بونؤوره​سي دورور و اوستونده بو مؤهورو وار: "رب اؤزونونکو اولانلاري تاني‌يير" و "ربّئن آديني چاغيران هرکس گرک اؤزونو پئسلئکدن اوزاق ساخلاسين."%Clکي، حقئقتدن آزيب ديئرلر: "اؤلولرئن دئرئلئشي باش ورئب" و بعضئلرئن ائمانيني آزديريرلار.lو اونلارين کلامي قانقارين کئمي ياييلار. هئمنايوس و فئلتوس اونلاردانديرلار/lآمّا دونيه‌وي و باطئل دانيشاندان پرهئز ات، چونکي آدامي داها چوخ دئنسئزلئيه چکرdAlجهد ات کي، اؤزونو تارييا، اوتانماغا مؤحتاج اولمايان و حقئقتئن کلاميني دوزلوکله ائشه سالان بئر ائشچي کئمي مقبول اده​سن.wglبو شيلري اونلارا خاطيرلا و تارينين حوضوروندا اونلارا ائخطار ور کي، فايداسيز و اشئدنلري خاراب ادن سؤزلر باره​سئنده چکئشمه‌سئنلر.s_l اگر وفاسيز اولاق، او وفالي قالار. چونکي اؤزونو دانا بئلمز.'l اگر تاب گتئرک، اونونلا سلطنت اده​جه‌يئک ده. اگر اونو داناق، او دا بئزي دانار.l بو، اعتئماد اتمه‌لي بئر کلامدير: اگر اونونلا اؤلدوک، اونونلا ياشاياريق دا.iKl بو سببدن سچئلمئش اولانلارين خاطئري اوچون بوتون بو شيلره دؤزورم، اِله کي، ابدي شؤوکتله مسئح عئسادا اولان نئجاتا يتئشسئنلر.S l و اونون اوچون ده عذاب چکئرم، حتّا بئر جاني کئمي زنجئرلره باغلانميشام؛ آمّا تارينين سؤزو زنجئرلره باغلانماييب.% Clداوودون نسلئندن اولان و اؤلولردن دئرئلن عئسا مسئحي خاطيرلا کي، بو، منئم خوش خبرئمدئر^ 5lددئيمي دوشون، چونکي رب هر شيده سنه فهم وره​جک.p Ylزحمت چکن اکئنچي گرک هاميدان اوّل اؤزو اَکئندن پاي آلسين.. Ulورزئشکار بئري ده موسابئقه​ده جايئزه​ني قازانماز، مگر قانونلارا گؤره رقابت اتمئش اولسون.eClخئدمتده اولان هچ بئر عسگر اؤزونو بو حياتين گونده​لئک مشغولئيّتلرئنه قاتماز، اِله کي، اونو عسگرلئيه آلاني خوشنود اتسئن.`9lمسئح عئسانين ياخشي بئر عسگري کئمي عذابلارا دؤز.U#lچوخ شاهئدلرئن حوضوروندا مندن اشئتدئيئن شيلري او امئن آداملارا تاپشير کي، اؤزگه​لره اؤيرتمه‌يه ده قادئردئرلر.n Wlبونا گؤره، اوغلوم، مسئح عئسادا اولان فيضده قووّتلي اول.D lربّ اونا عطا اتسئن کي، "او گونده" ربدن رحمت تاپسين. و سن چوخ ياخشي بئلئرسن کي، اِفِسوسدا نه خئدمتلر اتدي.f Glآمّا او، رومدا اولان واخت، جهدله مني آختاريب تاپدي.] 5lرب رحمتئني اونسئفوروسون اِو اهلئنه عطا اتسئن، چونکي دفه​لرله جانيمي تزه​لندئردي و منئم زنجئرلرئمدن ده اوتانميردي.^ 7lبو مطلبدن خبرئن وار کي، بوتون آسئيادا اولانلار مندن اوز دؤنده‌رئبلر و فئگِلوس و هِرموجِنِس ده اونلارين آراسيندادير. %lبئزده ساکئن اولان موقدّس روحون وسئله‌سئله سنه امانت ورئلن خزئنه​ني حئفظ ات.  ;l مندن اشئتدئکلرئني مسئح عئسادا اولان ائمان و محبّتده، صحئح تعلئمئن محکي کئمي ساخلا.'~ Il بو سببدن ده بو عذابلاري چکئرم، آمّا اوتانميرام. چونکي کئمه ائنانديغيمي بئلئرم و يقئن گتئرمئشم ده کي، اونا امانت وردئيئمي او گونه کئمي حئفظ اتمه‌يه قادئردئر.} l کي، اونون اوچون من بئر واعئظ، بئر حواري و بئر موعلّئم تعيئن اولموشام.~| wl لاکئن ائندي قورتاريجيميز مسئح عئسانين ظوهورو ائله آشکار اولوب کي، اؤلومو محو اتدي و ائنجئلئن واسئطه‌سئله حيات و بقاني ائشيقلانديردي.{ !l او تاري کي، بئزه نئجات وردي و بئزي موقدّس بئر دعوتله چاغيردي، عمل​لرئمئزه گؤره يوخ، اؤز مقصد و فيضئنه گؤره کي، ازلدن مسئح عئسادا بئزه عطا اولوندو.z {lبونا گؤره ربّئمئزئن شهادتئندن اوتانما، نه ده مندن کي، ربّئن زئندانئسي‌يَم. لاکئن ائنجئلئن عذابلاريندا تارينين قودرتئنه گؤره شرئک اول.y 1lدوغرودان دا کي، تاري بئزه قورخو روحونو يوخ، قودرت، محبّت و ائنضئباط روحونو ورئب.Zx /lبو سببدن سنه خاطيرلاديرام کي، منئم اَل قويماغيمين واسئطه‌سئله سنده اولان تارينين عطاسيني تزه​دن آلوولانديراسان.pw [lسنده اولان خالئص ائماني يادا ساليرام کي، اوّلجه سنئن بؤيوک آنان لويئس و آنان يونئسده ساکئن اولدو و اَمئنم کي، سنده ده ساکئندئر.#v Alو سنئن گؤزياشلاريني خاطيرلاديقجا سني گؤرمه‌يه حسرت چکئرم. اِله کي، شادليقدان دولوم.xu klگجه-گوندوز سني دوعالاريمدا دائم خاطيرلاديقدا تارييا شوکور ادئرم کي، تمئز وئجدانلا، اجداديمين خئدمت اتدئيي کئمي، اونا خئدمت ادئرم."t ?lسوگئلي اوغلوم تئموتاعوسا: آتا تاري و ربّئمئز مسئح عئسادان فيض، رحمت، و باريش اولسون.:s qlتارينين ائراده‌سي ائله مسئح عئسادا اولان حياتين وعده​سئنه گؤره، مسئح عئسانين حوارئسي پولوسدان، rbکي، بعضئلري اونو اعتئراف ادئب بلجه ائماندان آزديلار. فيض سنئنله اولسون.&qEbاي تئموتاعوس، سنه امانت ورئله‌ني حئفظ ات. دونيه‌وي و باطئل دانيشماقلاردان و ضئدّ دوران موباحئثه​لردن کي، يالاندان اونا معرئفت ديئرلر، اؤزونو اوزاق ساخلاLpbو اؤزلري اوچون گله​جه‌يه ياخشي خزئنه​نئن بونؤوره​سئني قورسونلار، اِله کي، حقئقي حياتا مالئک اولسونلار.Jo bنصئحت ور کي، ياخشيليق اتسئنلر، ياخشي ائشلرده وارلي اولسونلار، سخاوتلي اولوب پايلاشماغا حاضير اولسونلار.lnQbبو حاضير دونيادا وارلي اولانلارا نصئحت ور کي، کئبئرلنمه‌سئنلر، يا دا اَلدن گدن وار-دؤولته اومئد باغلاماسينلار. اومئدلرئني تارييا باغلاسينلار کي، بهره آلماق اوچون هر شيي بئزه بوللوقلا عطا ادئر.!m;bکي، اؤلومسوزلويه محض او مالئکدئر و ياخينلاشا بئلمه​مه‌لي نوردا ساکئندئر کي، اونو نه بئر آدام گؤروب نه ده گؤره بئلر. اونا ابدي حؤرمت و قودرت اولسون. آمئن.Olbکي، اونو اؤز واختيندا يرئنه يتئره​جک؛ او کي، موتبارک و تک بئر سولطاندير، پادشاهلارين پادشاهي و ربلرئن ربّي.kbربّئمئز عئسا مسئحئن ظوهورونا کئمي احکامي لکه​سئز و مذمّتسئز ساخلاياسان.j b هر شيه حيات ورن تارينين حوضوروندا و او مسئح عئسانين حوضوروندا کي، پونطئيوس پئلاطين قاباغيندا ياخشي اعتئرافلا شهادت وردي، سنه امر ادئرم کي،jiMb ائمانين ياخشي ساواشيني ساواش و ابدي حياتي توت کي، اونون اوچون دعوت اولوندون و چوخ شاهئدلرئن حوضوروندا ياخشي اعتئراف اتدئن..hUb سن اي تاري آدامي، بونلاردان قاچ و صالحلئک، دئندارليق، ائمان، محبّت، صبر و حلم دالينجا اول.jgMb چونکي پول سوگئسي هر جور شرّئن کؤکودور و اونون آرزوسوندا اولان بعضئلر ائماندان آزيبلار و اؤزلري اؤزلرئنه چوخ آجي چکدئرئبلر.}fsb آمّا وارلي اولماق ائسته‌ينلر وسوسه​يه، تورا، آخماقليق و زئيان يتئرن چوخ هاوا-هوسلره دوشورلر کي، ائنسانلاري تباه و هلاکتده قرق ادئر. e bاگر يئيه​جه‌يئمئز و اؤرتونه​جه‌يئمئز وارسا، بونلارلا قناعت ادئرئک..dUbچونکي بو دونيايا هچ بئر شي گتئرمه‌دئک، اونون اوچون ده اوندان هچ بئر شي گؤتوره​بئلمه‌رئک.c7bالبتّه کي، دئندارليق بؤيوک بئر قازانج اوچون وسئله​دئر، اگر قَناعتله همراه اولسا.bbو فئکئرلري فاسئد اولان و حقئقتدن محروم اولان آداملارين آراسيندا کي، دئندارليغي قازانج اوچون بئر وسئله بئلئرلر، دائم چکئشمه قالديريرلار.Nabاو، کئبئرله‌نئب و هچ بئر شي آنلامير. لاکئن داعوا سالان سوآللارا و سؤزلر باره​سئنده اولان موباحئثه​لره چوخ علاقه​لري وار کي، اونلاردان حسد، داعوا، سؤيوش، و پئس گومانلار قالخيرa`;bاگر کئمسه اؤزگه بئر تعلئم ورسه و ربّئمئز عئسا مسئحئن صحئح سؤزلري ائله و دئندارليغا دؤنده‌رن تعلئمله مووافئق اولماسا،#_?bاونلار دا کي، ائمانلي آغالاري وار، اونلارا گرک حؤرمتسئزلئک اتمه‌سئنلر، چونکي اونلار قارداشديرلار. آمّا گرک اونلارا داها دا چوخ قوللوق اتسئنلر، چونکي فايدايا شرئک اولانلار ائمانلي و سوگئلئدئرلر. بو شيلري تعلئم ورئب، وعظ ات. ^ bقوي قوللوق آلتيندا اولان بوتون قوللار، اؤز آغالاريني هر جور حؤرمته لايئق بئلسئنلر، اِله کي، تارينين آدينا و تعلئمئن ضئدّئنه کوفر ديئلمه‌سئن. ] bاله‌جه ده، ياخشي عمللر بلّي‌دئر، و بلّي اولمايانلاري گئزلتمک اولماز.j\Mbبعضي آداملارين گوناهلاري چوخ آيديندير و اونلارين قاباقلاريندا موحاکئمه​يه طرف گدئر. اؤزگه​لرئنکي اونلارين دالينجا گلئر.[+bداها آنجاق سو ائچمه، لاکئن مِعدن و تز-تز ضعئفله‌دئيئن اوچون بئر آز شراب دا ائچ.?Zwbهچ کسئن اوستونه چوخ عجله ائله اَل قويما و بلجه اؤزگه​لرئن گوناهيندا شرئک اولما. اؤزونو طاهئر ساخلا.Ybسني تاري و مسئح عئسا و سچئلمئش ملکلرئن حوضوروندا آند ورئرم کي، بو اوصوللاري قَرَضسئز ساخلاياسان و طرفدارليق اوزوندن هچ بئر شي اتمه‌يه​سن.#X?bگوناهدا داوام ورنلري هامينين قاباغيندا توبئخ ات. اِله کي، او بئرئلر ده دهشت اتسئنلر.W1bآغساقّالين ضئدّئنه بئر بؤهتاني قبول اتمه، مگر ائکي و يا اوچ شاهئد شهادت ورسئنلر.&VEbچونکي موقدّس يازي ديئر: "خرمن دؤين اؤکوزون آغزيني باغلاما."" و "فحله موزدونه موستحقدئر."eUCbياخشي پئشواليق ادن آغساقّاللار ائکي قات احتئراما لايئقدئرلر، خوصوصن اونلار کي، وعظ اتمک و تعلئم ورمکده چوخ زحمت چکئرلر.'TGbاگر ائمانلي بئر آروادين دول اولان ياخينلاري وارسا، او گرک اونا کؤمک اتسئن و کئلئسايا يوک قويولماسين. اِله کي، کئلئسا دوغرودان دول اولانلارا کؤمک اده بئلسئن.Sybچونکي اِله ائندي ده بعضئلري دؤنوبلر کي، شيطانين دالينجا گتسئنلر.sR_bبونا گؤره، ائسته‌يئرم جاوان دوللار اَره گتسئنلر، اؤولاد دوغسونلار، اِو دولانديرسينلار و دوشمنه مذمّت اوچون فورصت ورمه‌سئنلر. Qb همن حالدا اِولري دولانا-دولانا، بکارليغي دا اؤيره‌نئرلر. آنجاق بکارليغي يوخ، قيبت اِتمه‌يي، هر شيه بورونلاريني سوخماغي، و ناروا دانيشماغي. Pb و محکومئيّت آلتينا گئرئرلر، چونکي اوّلکي ائمانلاريني بئر يانا آتيبلار.JO b لاکئن جاوان دوللاري ائمتئناع ات، چونکي مسئحله جور گلمه‌ين هاوا-هوسلره دوشدوکده، اَره گتمک ائسته‌يئرلر،AN{b و ياخشي ائشلرده آد آچيب. اگر اؤولادلار بؤيودوب، اگر قرئب‌نوازليق ادئب، اگر موقدّسلرئن آياقلاريني يويوب، اگر ذئلّت چکنلره کؤمک ادئب، اگر اؤزونو هر ياخشي ائشه وقف ادئبدئر.;Mob دول آرواد آنجاق او زامان سئياهييا آلينسين، اگر ياشي آلتميشدان اسکئک ديئل، بئر کئشئيه آرواد ائمئشpLYbآمّا اؤزونونکولر اوچون، خوصوصن ده اؤز اِو اهلي اوچون تداروک گؤرمه‌ين آدام، ائماني ردّ ادئب و ائمانسيز بئرئندن داها دا پئسدئر.K{bبو شيلري ده اونلارا تعلئم ور، اِله کي، مذمّت آلتيندا قالماسينلار.cJ?bلاکئن عيّاشليقدا کچئنن آرواد، دئري ائکن اؤلودور.XI)bدوغرودان دول آرواد اولان و يالقوز بوراخيلان، اومئدئني تارييا باغلاييب، گجه-گوندوز نئيازلار و دوعالارا مشغولدور.oHWbآمّا اگر بئر دول آروادين اؤولادلاري يا دا نوه​لري وارسا، اونلار گرک هر شيدن اوّل اؤيره‌نسئنلر کي، اؤز قوحوملارينا اورک يانديرالار و آتا-آنالارينا کؤمک اده​لر. چونکي تارينين نظرئنده بو مقبولدور.fGEbدول آروادلارا اگر حقئقتن دول اولسالار، احتئرام ات.$FAbقوجا آروادلارا آنالارا ادن کئمي، جاوان آروادلارا باجيلارا ادن کئمي، بوتون پاکليقدا.BE bقوجا کئشئني شئدّتله توبئخ اتمه، لاکئن اونو آتايا اِدَن کئمي تشوئق ات، جاوانلارا قارداشلارا ادن کئمي،mDSbاؤزونه و وردئيئن تعلئمه چوخ دئقّت ات؛ بو شيلرده داوام ور. چونکي بونو اتمکله، هم اؤزونو، هم ده سنه قولاق آسانلاري قورتارارسان.C1bبو شيلرده زحمت چک؛ اونلاردا مشغول اول، اِله کي، سنئن ترقّئن هامييا آشکار اولسون.@Bybسنده اولان روحاني عطايا کي، نبئلئک سؤزو و آغساقّاللارين ال قويماقلاري ائله سنه ورئلئب، لاقيد اولما.Ab من گلنه کئمي، موقدّس يازيلارين اوخونماسينا، تشوئق و تعلئمه هاواسين اولسون.@wb قويما هچ کئم سنئن جاوانليغينا حقارتله باخسين. لاکئن سؤزده، رفتاردا، محبّتده، ائماندا و پاکليقدا اؤزونو ائمانلي​لاردان بئر نومونه ات.4?cb بو شيلري تاپشير و اؤيرت..>Ub چونکي بئز بونون اوچوندور کي، زحمت چکئب تحقئره دؤزوروک. بئز اومئدئمئزي دئري تارييا باغلاميشيق کي، بوتون ائنسانلارين قورتاريجيسي‌دير، خوصوصن ده ائمانلي​لارين.r=]b بو کلام اعتئماد اتمه‌لي و کامئل قبول اولونماغا لايئقدئر.~<ubچونکي بدني مشقئن آنجاق بئرآز فايداسي وار، لاکئن دئندارليق هر شي اوچون فايدالي‌دير، چونکي اوندا ائندئکي و گله​جک حياتين وعده​سي وار.:;mbقاري آروادلارا ياراشان دونيه‌وي افسانه​لردن اؤزونو اوزاق ساخلا. اؤزونه دئندارليق اوچون مشق ور.w:gbبو شيلري قارداشلارا خاطيرلاماقلا مسئح عئسانين ياخشي بئر قولو اولارسان و ائمانين کلامي ائله رئعايت اتدئيئن صحئح تعلئمده بؤيويرسن.^95bچونکي تارينين کلامي و دوعا ائله تقدئس اولونور.:8mbچونکي تارينين ياراتديغي هر شي ياخشيدير و اگر شوکورله قبول اولونسا، هچ بئرئسي ردّ اولونمالي ديئل.17[bبو آداملار اولنمه‌يي قدغن ادئب، يمکلردن پرهئز اتمه‌يه امر ادئرلر. حال بو کي، تاري بو يمکلري ياراديب کي، ائنانانلار و حقئقتي بئلنلر شوکورله اونلاري قبول اتسئنلر.;6obيالانچيلارين رئياکارليغي واسئطه‌سئله کي، وئجدانلاريندا دمئر داغلا داغلانميش کئمي داغلانيبلار.y5 mbآمّا موقدّس روح آيدين بئر شکئلده ديئر کي، آخير زامانلاردا بعضئلر آلداتان روحلارا، شرئرلرئن تعلئملرئنه چکئلئب ائماندان دوشه​جکلر؛%4Cbو هامينين ائقراري​ ائله دئندارليغين سئرّي بؤيوکدور: او تاري کي، جئسمده ظاهئر اولدو، موقدّس روح طرفئندن تصدئق اولوندو، ملکلره گؤروندو، مئلّتلر آراسيندا اعلان اولوندو، دونيادا اونا ائمان گتئرئلدي، شؤوکتده يوخاري قالديريلدي.3)bلاکئن اگر يوبانسام، بئله​سن کي، تارينين عايئله​سئنده شخص نجه رفتار اتمه‌لي‌دئر، يعني دئري تارينين کئلئساسيندا کي، حقئقتئن سوتون و دئره‌يي‌دئر.2wbبو شيلري سنه بو اومئدله يازيرام کي، ياخينليقدا سنئن يانينا گلئم.p1Yb چونکي شمّاس منصبئنده ياخشي خئدمت ادنلر اؤزلري اوچون ياخشي بئر مرتبه و مسئح عئسادا اولان ائماندا بؤيوک بئر يقئنلئک قازانيرلار.&0Eb شمّاسلار بئر آروادا اَر اولسونلار. اوشاقلاريني و اؤز اِو اهلئني ياخشي ائداره اتسئنلر.C/b اِله‌جه ده آروادلار صداقت صاحئبي اولسونلار. ياوا-ياوا قيبت ادن يوخ، مولايئم و هر شيده امئن اولسونلار.>.ub قويون بونلار قاباقجادان ائمتاحان اولونسونلار و اگر قوصورلاري اولمازسا، اوندا شمّاسچيليق اتسئنلر.^-5b آمّا ائمان سئرّئني تمئز وئجدانلا ساخلاسينلار.M,bاِله‌جه ده شمّاسلار گرک صداقت صاحئبي اولسونلار. ائکي دئللي، مي‌پرست و يا حاقسيز قازانجا حرئص اولماسينلار.M+bبو آداما گرکدئر کي، خارئجئلر يانيندا دا ياخشي بئر آدي اولسون، اِله کي، مذمّته و ائبلئسئن تورونا دوشمه‌سئن.-*Sbتزه ائمان گتئرمئش بئري ده اولماسين کي، مبادا کئبئرله‌نئب، ائبلئسئن محکومئيّتئنه دوشسون.C)bلاکئن اگر بئري بئلمئر کي، اؤز عايئله​سئني نجه ائداره اتسئن، تارينين کئلئساسينين قيدئنه نجه قالاجاق؟3(_bگرک اؤز عايئله​سئني ياخشي ائداره اتسئن، اوشاقلاريني بوتون صداقتله اؤز ائطاعتئنده ساخلاسين.&'Ebمي‌پرست يا دا داعواکار يوخ، مولايئم، داعوا اتمه‌ين و پول سوگئسئندن آزاد بئري اولسون.h&Ibاوندا گرک ناظئر قوصورسوز، بئر آروادين اَري، تمکئنلي، عاغيلّي، مؤحترم، قوناق‌سِون و تعلئم ورمه‌يه قابئل بئر آدام اولسون.3% abبو کلام اعتئمادا لايئقدئر کي، اگر کئمسه ناظئرلئک منصبئني ائسته‌يئر، ياخشي بئر ائش آرزو ادئر.,$Qbآمّا اوشاق دوغماسي ائله نئجات تاپاجاق، اگر ائمان و محبّت و تقدئسده ووقارلا داوام وره​لر.i#Kbآلدانان دا آدم ديئلدي، آرواد آلداندي و خاطايا باتدي.O"b چونکي اوّل آدم ياراندي و سونراسي حوّا.8!ib آروادا ائجازه ورمئرم کي، تعلئم ورسئن و يا کئشئنئن اوستونه ائقتئدار سورسون، آمّا سس​سئز قالسين.t ab قوي آرواد سس​سئزجه کامئل بئر تابعلئک ائچئنده تعلئم آلسين./Wb داها چوخ ياخشي عمللرئن واسئطه‌سئله، نجه کي، دئندارليق ائدّئعاسيني ادن آروادلارا ياراشير.yb اِله‌جه ده آروادلار صحئح پالتارا گيئنئب، اؤزلرئني هؤرولموش ساچلار و قيزيل يا دا مئرواري و باهالي پالتارلا يوخ، حيا و ادبله بزه​سئنلر.Cbبونا گؤره، ائسته‌يئرم کي، کئشئلر هر يرده موقدّس اَللر قالديريب، قضبسئز و موباحئثه​سئز دوعا اتسئنلر.ucbو من بونون اوچون بئر واعئظ و حواري (حقئقتي ديئرم، يالان دانيشميرام)، ائمان و حقئقتده قيري‌يهودئلره بئر موعلّئم تعيئن اولونموشام.bکي، اؤزونو هامي اوچون فئدئيه وردي؛ صحئح زامانيندا ورئلمئش بئر شهادت.U#bدوغرودان دا کي، بئر تاري وار و تاري‌ ائله ائنسانلار آراسيندا دا بئر واسئطه​چي وار، يعني ائنسان اولان مسئح عئساbائسته‌يئر بوتون ائنسانلار نئجات تاپسينلار و حقئقتئن معرئفتئنه يتئشسئنلر.mSbبو، قورتاريجيميز تارينين نظرئنده ياخشي و مقبولدور کي،W'bپادشاهلار و بوتون ائقتئدار صاحئبلري اوچون، اِله کي، بئز بوتون دئندارليق و ووقارلا آرام و آسوده بئر عؤمور کچئردک.H bبلجه هر شيدن اوّل، تشوئق ادئرم کي، بوتون ائنسانلار اوچون نئيازلار، دوعالار، شفاعتلر و شوکورلر اولونسون؛A }bبونلارين آراسيندا هئمنايوس و ائسکندردئر. اونلاري شيطانا تسلئم اتدئم کي، کوفر دمه​مه‌يي اؤيرنسئنلر.= ubو ائمان و ياخشي وئجداني حئفظ اده​سن کي، بعضئلري ردّ ادئب، ائمانلاري حاقدا سينيق گمي کئمي باتيبلار.* Obاؤولاديم تئموتاعوس، بونلاري، سنئن حاقّيندا اوّلجه ديئلن نبئلئک سؤزلرئنه گؤره، سنه تاپشيريرام کي، اونلارين واسئطه​‌سئله ياخشي بئر موبارئزه قاباغا آپاراسان KT~<}}|}{zzyxxxwivvtsscrrqpoo#nWmnlLk$jXi[hgff.educXbb?aX`__z^^ ]I\X[ZZ#Y X`WqVUYTSSR|Q OOqNMMCLHKsJJ1IISHHG#F{EDDZCCB#A@@?d>==-wکئملرئن حاقّيندا آند ائچدي کي، او ورن راحاتليغا گئرمه‌يه​جکلر؟ مگر ناموطئعلرئن حاقّيندا ديئلدي؟!4=aقيرخ ائل او، کئملره قضبلي ائدي؟ مگر اونلارا ديئلدي کي، گوناه اتدئلر، جسدلري ده چؤلده سرئلدي؟!X<)اشئتدئکلري زامان، کئم اونو قضبله‌ندئردي؟ دوغرودان دا مگر بوتون اونلار ديئلدئلر کي، موسا ائله مئصئردن چيخديلار؟Y;+ديئلئر ده کي، بو گون اگر اونون سسئني اشئدئرسئنئز، اورکلرئنئزي برک اتمه‌يئن، اونلار کئمي کي، مني قضبله‌ندئردئلر.':Gچونکي اگر يقئنئمئزئن باشلانيشيني آخيرا کئمي مؤحکم ساخلاياق، مسئحئن شرئکلري اولموشوق.n9U آمّا بو گون ديئلدئکجه، گون​به​گون بئربئرئنئزي تشوئق ادئن، اِله کي، سئزلردن هچ بئرئنئز گوناهين حئيله​‌سي ائله برکئمه‌سئن.^85 قارداشلار، دئقّت ادئن کي، سئزلردن هچ بئرئنئزئن پئس و ائنانمايان بئر اوره‌يي اولماسين کي، دئري تاريدان اوزاقلاشسين.w7g نجه کي، قضبئمده آند ائچدئم: اونلار من ورن راحاتليغا گئرمزلر.;6o بونا گؤره بو نسئله قضبله‌نئب ددئم: اونلار دائم اورکلرئنده آزيرلار، و منئم يوللاريمي بئلمه‌دئلر.(5I و آتالارينيز اورادا مني ائمتاحانا چکئب، يوخلاديلار و قيرخ ائل منئم عمل‌لرئمي گؤردولر.*4Mاورکلرئنئزي برک اتمه‌يئن، اونلار کئمي کي، چؤلده ائمتاحان گونونده مني قضبله‌ندئردئلر، 3بونون اوچون نجه کي، موقدّس روح ديئر: بو گون اگر اونون سسئني اشئدئرسئنئز،m2Sآمّا مسئح اوغول کئمي تارينين اوي اوستونده ائدي کي، اونون اوي بئزئک، اگر يقئن و اومئدئمئزئن فخرئني آخيرا کئمي مؤحکم ساخلاياق.<1qموسا تارينين بوتون اِوئنده بئر خئدمتچي کئمي، سونرالار ديئله​جک شيلره شهادت ورمک اوچون امئن ائدي.z0mچونکي هر اِوئن بئر بنّاسي وار، لاکئن هر شيئن بنّاسي تاري‌دير.A/{چونکي عئسا موسادان داها بؤيوک شؤوکته لايئق ساييليب، نه‌قدر کي، اِو تئکه‌نئن حؤرمتي، اودن آرتيقدير.".=عئسا اونو تعيئن اده‌نه وفالي قالدي نجه کي، موسا دا تارينين بوتون اوئنه وفالي قالدي.Y- -بونا گؤره، اي موقدّس قارداشلار، سماوي دعوته شرئک اولانلار، ائقراريميزين اِلچي و باش کاهئني اولان عئساني دوشونون؛<,qچونکي اؤزو ده وسوسه اولونوب عذاب چکدئيي اوچون قادئردئر کي، وسوسه اولونانلارين ائمدادينا يتئشسئن.N+بو سببدن لازيم ائدي کي، او، هر شيده قارداشلاري کئمي اولسون، اِله کي، تارييا مربوط اولان شيلرده مرحمتلي و وفالي بئر باش کاهئن اولوب، خالقين گوناهلارينين کفّاره​سئني تأمئن اتسئن.}*sيقئن کي، او، ملکلره کؤمک اتمئر، آمّا ائبراهئم نسلئنه کؤمک ادئر.~)uو عؤمورلري بويو اؤلوم قورخوسو ائله اسارته دوشموشلري آزاد اتسئن.S(بونا گؤره، اؤولادلار نجه بدن و قانا شرئکدئرلر، او، اؤزو ده، اله‌جه همن شيلردن پاي آلدي کي، اؤلومون واسئطه​‌سئله اؤلومون اوستونه قوّت صاحئبي اولاني، يعني ائبلئسي، قووّتسئز اتسئن.'' و گئنه: اونا بل باغلاياجاغام. و گئنه: باخين، من و تارينين منه وردئيي اؤولادلار!?&w ديئر: سنئن آديني قارداشلاريما اعلان اده​جه‌يم، سنئن جاماعاتين آراسيندا، سنئن حمدئني اوخوياجاغام.%{ چونکي هم او کي، تقدئس ادئر، هم ده اونلار کي، تقدئس اولونورلار، هاميسي بئر آتادانديرلار. بو سببدن اونلاري قارداش چاغيرماقدان اوتانماييبP$ چونکي بو اونا کي، هر شي اونون اوچون و اونون واسئطه‌سئله ائدي، موناسئب گؤروندو کي، چوخ اوغوللاري شؤوکته گتئرمکده عذابلار واسئطه​سئله اونلارين نئجاتينين بانئسئني کامالا گتئرسئن.# لاکئن آز بئر مودّت اوچون ملکلردن آشاغي ادئلمئشي، يعني، عئساني گؤروروک کي، اؤلومون عذابيني چکدئيي اوچون، باشينا شؤوکت و حؤرمت تاجي قويولدو، اِله کي، تارينين فيضئنئن واسئطه​‌سئله هامينين يرئنه اؤلومو دادسين.G"سن هر شيي اونون آياقلاري آلتينا تابع ادئبسن. چونکي هر شيي اونا تابع اِدَنده، تاري هچ بئر شيي اونا تابع اولماميش قويمادي. آمّا بئز ائندي حله گؤرموروک کي، هر شي اونا تابع اولسون. ! آز بئر مودّت اوچون سن اونو ملکلردن آشاغي ادئبسن، اونون باشينا شؤوکت و حؤرمت تاجي قويوبسان، و اونو اؤز اَللرئنئن ائشلري اوستونه تعيئن ادئبسن.i Kلاکئن بئري بئر يرده بله شهادت ورئب ديئر: ائنسان کئمدئر کي، اونو خاطيرلاياسان؟! و يا ائنسان اوغلو کي، اونون قيدئنه قالاسان؟!jMتاري ددئيئمئز گله​جک دونياني، ملکلره تابع اتمه‌دي،q[تاري دا علامتلر و عجايئبلر، موختلئف مؤجوزه​لر و اؤز ائراده​سئنه موطابئق موقدّس روحون عطالاري ائله اونلارلا برابر شهادت وردي.  نجه قورتولا بئله‌رئک اگر بله بئر بؤيوک نئجاتا اعتئناسيزليق ادک؟! اونو اوّلجه رب بئزه ددي و سونرا اونو اشئدنلرئن واسئطه‌سئله تصدئق اولوندو.^5چونکي اگر ملکلرئن واسئطه‌سئله ديئلمئش سؤز ثابئت اولدو کي، ديئشئلمزدئر و هر تقصئر و ائطاعتسئزلئک عادئل بئر جزا آلدي. 5بو سببدن اشئتدئيئمئزه گرک داها چوخ دئقّت اِدَک، اِله کي، اوندان بئر يانا آزماياق._ 9مگر اونلارين هاميسي خئدمت ادن روحلار ديئللر کي، نئجاتي مئراث آلانلارين خاطئري اوچون، خئدمت اتمه‌يه گؤنده‌رئلئرلر؟!d C آمّا ملکلرئن هانسي بئرئنه اولوب کي، دسئن: منئم صاغيمدا اوتور، او زاماناجاق کي، من سنئن دوشمنلرئني آياقلارينا کتئل ادئم؟h K شئنل کئمي اونلاري بوکه​جکسن؛ پالتار کئمي اونلار دا ديئشئله​جکلر. لاکئن سن همئشه هَمَنسن، و سنئن ائللرئن باشا چاتماياجاق.* O اونلار محو اولاجاقلار، لاکئن سن قاليرسان. اونلارين هاميسي پالتار کئمي کؤهنه‌لنه​جکلر، 9 و باشلانيشدا، سن يارب، يرئن بونؤوره​سئني قويدون، و گؤيلر سنئن اللرئنئن ائشي‌دئر. y سن صالحلئيي سِوئب شرئعتسئزلئکدن نئفرت اتدئن. بونا گؤره تاري، سنئن تارين، سني شادليق ياغي ​ائله يولداشلاريندان داها اوستون تعيئن اتدي.U %لاکئن اوغول حاقّيندا ديئر: سنئن تختئن، اي تاري، ابددن ابده کئمي‌دئر، و صالح عصا، سنئن پادشاهليغينين عصاسي‌دير.+ Qو ملکلر باره​سئنده ديئر: او، اؤز ملکلرئني يله دؤنده‌رئر، اؤز خئدمتچئلرئني اود آلووسونا.? yآمّا ائلک دوغولاني گئنه بو دونيايا گتئردئيي زامان ديئر: "قوي تارينين بوتون ملکلري اونا سجده اتسئنلر.( Kچونکي تاري ملکلرئن هانسي بئرئنه اولوب کي، دسئن: "سن منئم اوغلومسان، من سنه بو گون آتا اولدوم."" و يا "من اونا بئر آتا اولاجاغام، او دا منه بئر اوغول اولاجاقدير؟"" 1و ملکلردن داها اعلا بئر آدي مئراث آلديغي اوچون، اونلاردان داها دا افضل اولوبدور.{ qو او، تارينين شؤوکتئنئن شفقي و اونون ذاتينين تامام صورتي‌دئر و هر شيي اؤز قودرتئنئن کلامي ائله ساخلايير. او، گوناهلارين تمئزلمک ائشئني باشا چاتديراندان سونرا، اوجالاردا عظمتلي اولانين صاغيندا اوتوردو.t cبو آخيرکي گونلرده بئزه اوغلونون واسئطه​‌سئله دانيشيب کي، اونو هر شيئن وارئثي تعيئن اتدي و اونون واسئطه​‌سئله دونياني ياراتدي.@  }تاري کي، قدئم زامانلاردا دفه​لرله پيغمبرلر واسئطه​سئله و جوربه​جور يوللارلا آتالاريميزا دانيشدي،X  +رب عئسا مسئحئن فيضي سئزئن روحونوزلا اولسون.   همکارلاريم مرقوس، اَرئسترخوس، دئماس و لوقا دا سنه سالام گؤنده‌رئرلر.c  Aمنئمله برابر مسئح عئسادا زئنداني اولان اِپافراس،R  همن زاماندا منئم اوچون ده بئر ير حاضيرلا. چونکي اومئد ادئرم سئزئن دوعالارينيز سايه​سئنده سئزئن يانينيزا گلئم.J سنئن ائطاعتئندن يقئنئم اولان حالدا بونلاري سنه يازيرام و بئلئرم کي، حتّا ددئيئمدن آرتيغيني دا اِده​جکسن.  بلي، قارداش، قوي ربده سندن بئر فايدا گؤروم، اوره‌يئمي مسئحده تزه‌له.V 'من پولوس، اؤز اَلئمله يازيرام کي، بو بورجو سنه وره​رم. (بونو دمک ده ائسته‌مئرم کي، اؤز جانيني بله منه بورجلوسان).. Wآمّا اگر سنه بئر نحوله يامانليق اتمئش اولسا، يا دا سنه بورجلو اولسا، اونو منئم حسابيما قوي.{ qائندي اگر مني اؤزونه بئر شرئک ساييرسان، اونو منئم کئمي قبول ات.d Cبئر قول کئمي يوخ، بئر قولدان داها دا آرتيق، بئر عزئز قارداش کئمي، خوصوصن منه، لاکئن نه‌قدر چوخ سنه، هم جئسمده هم ده ربده. 9بلکه ده بئر مودّت سندن آيريلماسي بونون اوچون اولدو کي، اونو همئشه​لئک گري آلاسان،_ 9آمّا سنئن راضيليغين اولمادان ائسته‌مه‌دئم هچ بئر ائش گؤروم کي، سنئن ياخشيليغين مجبوري يوخ، اؤز ائسته‌يئندن اولسون.N  اونو يانيمدا ساخلاماغي ائسته‌ردئم کي، ائنجئله گؤره زنجئرلره دوشدويوم حالدا سنئن عوضئنه او منه خئدمت اتسئن.| s من اونون اؤزونو سنئن يانينا گؤنده‌رمئشم کي، منئم اوره‌يئمدئر.~  او، بئر زامان سنه فايداسيز ائدي، آمّا ائندي هم سنه، هم ده منه فايدالي‌دير. }  اؤولاديم اونسئموس اوچون سندن خاهئش ادئرم کي، اونا زنجئرئمده آتا اولدوم.v| g لاکئن بونو ترجئح ورئرم کي، محبّتئن خاطئرئنه، من پولوس کئمي بئر آدام، ياشلي و ائندي ده مسئح عئسانين بئر زئندانئسي، سندن خاهئش ادئم.#{ Aبونا گؤره، گرچي مسئحده کئفايتجه جسارتئم وار کي، سنه صحئح اولاني اتمه‌يئنه امر ادئم،pz [چونکي گلمئشم کي، سنئن محبّتئنده چوخ شادليق و تسلّي آليم. اونا گؤره کي، قارداش، سنئن ساينده بوتون موقدّسلرئن اوره‌يي تزه​لنئب.&y Gمسئحئن خاطئرئنه سنده اولان هر ياخشي شيئن معرئفتي ائمانينين رفاقتئنده ثمره​لي اولسون. x چونکي سنئن رب عئسايا و بوتون موقدّسلره اولان محبّت و ائمانيني اِشئدئرم.hw Kتاريما همئشه شوکور ادئب دوعالاريمدا سني ذئکر ادئرم،nv Wآتاميز تاريدان و رب عئسا مسئحدن سئزه فيض و باريش اولسون.u #آپفئيا باجييا و بئزئم کئمي عسگر اولان آرخئپوسا و سنئن اوئنده اولان کئلئسايا:$t Eمسئح عئسانين بئر زئندانئسي پولوس و قارداش تئموتاعوسدان، سوگئلي و همکاريميز فئلئمونا.Psvمنئمله اولانلارين هاميسي سنه سالام گؤنده‌رئر. بئزي ائماندا سِوَنلره سالام يتئر. فيض سئزئن هامينيزلا اولسون.vrevقوي بئزئمکئلر ده اؤيره‌نسئنلر کي، ضروري احتئياجلاري رفع اتمک اوچون ياخشي ائشلره مشغول اولسونلار کي، بلجه ثمره​سئز اولماسينلار.q!v دئقّت ات کي، وکئل زئناس و آپّولوس يولا چيخارکن هچ بئر شيلري اَسکئک اولماسين.pv آرتئماس يا دا تئخئکوسو سنئن يانينا گؤنده‌ردئيئمده چاليش کي، نئکوپولئسده منئم يانيما گله​سن، چونکي قيشي اورادا کچئرتمه‌يه قرار ورمئشم.ov بئلئرسن کي، بله آدام يولونو آزيب و اؤز-اؤزونو محکوم ادئب، گوناه ادئر.znmv فئرقه يارادان آدامي بئرئنجي و ائکئنجي ائخطاردان سونرا ردّ ات.m%v لاکئن عاغيلسيز موناقئشه​لردن، نسئل‌نامه‌لردن، داعوادان و شرئعت اوستونده اولان موباحئثه​لردن اؤزونو اوزاق ساخلا. چونکي فايداسيز و دَيَرسئزدئر.mlSvبو سؤز، اعتئمادا لايئقدئر؛ و بو شيلرئن حاقّيندا سندن ائسته‌يئرم کي، يقئنلئکله دانيشاسان، اِله کي، تارييا ائنانانلار ياخشي ائشلره مشغول اولسونلار. بو ائشلر ائنسانلار اوچون ياخشي و فايدالي‌دير. kvکي، اونون فيضئله صالح ساييليب، ابدي حياتينين اومئدئنه گؤره وارئث اولاق. jvاو روحو، قورتاريجيميز عئسا مسئحئن واسئطه‌سئله اوستوموزه بول-بول تؤکدوuicvاو بئزي صالحلئکده اتدئيئمئز عمللرئن اساسينا يوخ، اؤز مرحمتئنه گؤره تزه خئلقتئن يوماغي و موقدّس روحون تزه اتدئيي ائله نئجات وردي.;hovآمّا او زامان کي، قورتاريجيميز تارينين مهرئبانليغي و اونون ائنسانلارا اولان محبّتي ظاهئر اولدو،=gsvچونکي بئز ده بئر زامان آنلاقسيز، ائطاعتسئز، آلدانميش، جوربه​جور شهوتلر و عيشلره اسئر ائدئک و حياتيميزي خباثت، پاخيلّيق و نئفرتده کچئردئب، بئربئرئمئزدن نئفرت ادئردئک.Qfvهچ کئمه ائفتئرا آتماسينلار، داعواچي اولماسينلار، حلئم اولوب بوتون ائنسانلار قاباغيندا تواضؤعکار اولسونلار.je Ovاونلارا خاطيرلا کي، ريئسلر و ائقتئدار صاحئبلرئنه موطئع اولسونلار، ائطاعت اتسئنلر و هر جور ياخشي ائش اوچون حاضير اولسونلار.'dGvبو شيلري دانيش و بوتون ائقتئدارلا تشوئق و توبئخ ات. قويما هچ کس سنه اعتئناسيزليق اتسئن.cvاو، اؤزونو بئزئم اوچون فدا اتدي کي، بئزي هر جور حاقسيزليقدان خئلاص اتسئن و اؤزونه عاييد بئر خالق طاهئر اتسئن کي، ياخشي ائشلر اوچون قيرتلي‌دئرلر.Ab{v و تاعالا تاريميز و قورتاريجيميز مسئح عئسانين موبارک اومئدئني و شؤوکتئنئن ظاهئر اولماسيني گؤزله‌يک:iaKv و بئزه تربئيه ورئر کي، ائمانسيزليق و دونيه‌وي هاوا-هوسلري ردّ ادئب بو عصرده تمکئنلي، صالح و تارييا لايئق بئر حيات ياشاياق.}`sv چونکي تارينين فيضي ظاهئر اولدو و بوتون ائنسانلارا نئجات گتئرئرl_Qv اوغورلوق اتمه‌سئنلر، آمّا بوتون ياخشي ائماني گؤز قاباغينا قويسونلار کي، هر شيده قورتاريجيميز تارينين تعلئمئني بزه​سئنلر.R^v نؤکرلري تشوئق ات کي، اؤز آغالارينا هر شيده موطئع اولوب اونلاري راضي اتسئنلر و سؤزلری ائله عمل‌لري بئر اولسون.>]uvدانيشيقدا صحئح و قينانيلمايان اول کي، دوشمن بئزئم حاقّيميزدا پئس بئر شي دئيه بئلمه‌يئب، اوتانسين.\vهر شيده اؤزونو ياخشي عمل​لرئن نومونه​سي گؤرسد: اساس تعلئمده خالئص، صادئق.x[ivاِله‌جه ده جاوان اوغلانلاري تشوئق ات کي، عاغيلّي اولسونلار.SZvتمکئنلي، عئفّتلي، اِودارليق ادن، مهرئبان و اؤز اَرلرئنه موطئع اولسونلار کي، تارينين کلامي حؤرمتسئز اولماسين.Yvکي، جاوان آروادلاري، اَرلرئني و اوشاقلاريني سِومکده تشوئق اتسئنلر.bX=vاِله‌جه ده ياشلي آروادلار رفتارلاريندا مؤحترم اولسونلار، قيبتچي و شراب اسئري اولماسينلار، ياخشي شيلري اؤيره‌تسئنلر%WCvياشلي کئشئلر آييق، ووقارلي، تمکئنلي، ائماندا، محبّتده و تحمّولده داواملي اولسونلار.kV Qvآمّا سنه گلئنجه، سن اساس تعلئمه موناسئب شيلر تعلئم ور.U +vاونلار ائدّئعا ادئرلر کي، تاريني تاني‌ييرلار، لاکئن عمل‌لری ائله اونو ائنکار ادئرلر. اونلار مکروه و ناموطئعدئرلر، هچ بئر ياخشي ائشه ده يارامازلار.T !vپاک اولانلار اوچون هر شي پاکدير. لاکئن ناپاک اولموشلار و ائمانسيزلار اوچون هچ بئر شي پاک ديئل. امّا اونلارين هم فئکئري هم ده وئجدانلاري نجئس اولوب.S 3vو يهودي افسانه​لره و حقئقتدن اوز دؤنده‌رن آداملارين احکامينا قولاق آسماسينلار.R 'v بو شهادت دوغرودور. بو سببدن اونلاري جئدّي توبئخ ات کي، ائماندا صحئح اولسونلارQQ v اونلارين اؤز پيغمبرلرئندن بئري بله ديئب: "کرئتلي‌لر همئشه يالانچي، شرور جاناوارلار و تنبل قارينپالارديرلار." P v کي، اونلارين آغزي گرک باغلانسين. اونا گؤره کي، عايئله​لري تامامن کؤکوندن ييخيب، حاقسيز قازانج اوچون اِله تعلئملر ورئرلر کي، گرک ورمه‌سئنلر.'O Iv چونکي عاصي، بوش‌بوغاز و حئيله​گر آداملار چوخدورلار، خوصوصن ختنه اولونانلار آراسينداxN kv تعلئمله موطابئق اولان امئن کلامي جئدّئيّتله توتسون کي، هم اساس تعلئملرده تشوئق اِده بئلسئن، هم ده ضئدّ دورانلاري توبئخ اده بئلسئن.GM  vلاکئن قوناق‌سِوَن، ياخشيليغي سِوَن، تمکئنلي، عادئل، اؤزونو وقف اتمئش و نفسئنه حاکئم اولان بئري اولسون.#L Avچونکي ناظئر گرک تارينين موباشئري اولاراق، قينانيلماز اولسون. عئنادکار، تز حئرصله‌نَن، شراب اسئري، زور دئين، و يا حاقسيز قازانجين دالينجا قاچان اولماسين.K 5vاو گرک قينانيلماز بئر کئشي اولسون، بئر آروادين اَري، سفاهتلئک و يا عوصيانچيليق تؤهمتي آتيلان اؤولادلارين آتاسي يوخ، ائمانلي اؤولادلارين آتاسي اولسون.dJ Cvسني اونون اوچون کرئتده قويوب گتدئم کي، قالان ائشلري تاماملاييب هر شهرده سنه تاپشيرديغيم کئمي آغساقّاللار تعيئن اده​سن.GI  vموشترک ائماندا منئم حقئقي اوغلوم تئطوسا: آتا تاريدان و قورتاريجيميز مسئح عئسادان سنه فيض و باريش اولسون.GH  vلاکئن موعيّن زاماندا اؤز کلاميني وعظده ظاهئر اتدي کي، قورتاريجييميز تارينين امري ائله منه امانت ورئلدي.(G Kvابدي حياتين اومئدئنده کي، يالان دانيشا بئلمه‌ين تاري اونو چوخ عصرلردن قاباق وعده وردي.F vاؤزونو تارييا قول اتمئش و عئسا مسئحئن حوارئسي پولوسدان، تارينين سِچئلمئشلرئنئن ائماني و حقئقتئن معرئفتي اوچون کي، دئندارليغا موطابئقدئر،XE)lرب سنئن روحونلا اولسون. فيض سئزئنله اولسون.PDlچاليش کي، قيشدان قاباق گله​سن. يوبولوس سنه سالام گؤنده‌رئر، هم ده پودِنس، لئنوس، کلودئيا و بوتون قارداشلار.Clاِراستوس قورئنتده قالدي، لاکئن تروفئموسو مئلئتوسدا ناخوش بوراخديم.oBWlپرئسکا و اکئلايا، و اونسئفوروسون اِو اهلئنه سالام يتئر.gAGlرب مني هر پئس عملدن قورتاريب، امئن-آمانليقدا اؤز گؤيده‌کي پادشاهليغينا گتئره​جک. اونا ازلدن ابده​جک شؤوکت اولسون. آمئن.U@#lلاکئن رب منئمله دوروب، منه قووّت وردي، اِله کي، منئم واسئطمله ائنجئلئن اعلاني کامئل بئر شکئلده يرئنه يتئشسئن و بوتون قيري‌​يهودئلر اونو اشئتسئنلر. و من آصلانين آغزيندان قورتولدوم.F?lبئرئنجي دئفاعيمدا هچ کس منه آرخا اولمادي؛ هامي مني ترک اتدي. اولسون کي، بو اونلارين ضئدّئنه ساييلماسين.~>ulشخصن اوندان موواظئب اول، چونکي بئزئم تعلئمه شئدّتله ضئدّ دوردو.=!lمئسگر ائسکندر منه چوخ يامانليق اتدي؛ رب اونا عمل‌لرئنه گؤره عوض وره​جکدئر.#<?l گلنده تروآسدا کرپوسون يانيندا قويدوغوم رداني، کئتابلاري، خوصوصن ده طومارلاري گتئر.D;l تئخئکوسو اِفِسوسا گؤنده‌رمئشم.):Kl آنجاق لوقا يانيمدادير. مرقوسو گؤتور و اؤزونله گتئر، چونکي منه خئدمت اوچون فايدالي‌دير.i9Kl چونکي دئماس بو حاضير دونيانين سوگئسي اوچون مني ترک ادئب و تسالونئکئه گدئب؛ کرئسکئس قالاتئيايا، تئطوس دا دالماتئيايا گدئب.E8l چاليش کي، منئم يانيما تز گله​سن.7lگله​جکده منئم اوچون صالحلئک تاجي حاضيرلانيب کي، رب، او صالح داور او گونده اونو منه جايئزه وره​جک؛ آنجاق تک منه يوخ، اونون ظوهورونو سِوَن هامييا. 6 lياخشي ساواشي ساواشميشام، دؤورو آخيرينا يتئرمئشم، ائماني حئفظ اتمئشم. 5lچونکي من آرتيق ائچمه قورباني کئمي تؤکولموشم و منئم رحلت زامانيم يتئشئب.)4Klلاکئن سن هر شيده آييق اول، چتئنلئيه دؤز، بئر موبشّئرئن ائشئني گؤر، خئدمتئني يرئنه يتئر.|3qlو قولاقلاريني حقئقتدن دؤنده‌رئب، افسانه​لره اوز گتئره​جکلر.2lچونکي اِله بئر زامان گله​جک کي، اونلار آرتيق صحئح تعلئمه دؤزمه‌يه​جکلر؛ لاکئن قولاقلاري قاشيناراق، اؤز هوسلرئنه موطابئق موعلّئملر ييغاجاقلار'1Glکلامي وعظ ات، واخت-بِواخت حاضير اول، بؤيوک صبر و نصئحتله ائصلاح ات، توبئخ ات، تشوئق ات. !}}I|s{zz{yxxCww/v]ttEslrOqqPpponmPlkajihh==a يوخاريداکيني دئيندن سونرا کي، "قوربانلار و تقدئمه​لري، يانديريلان تقدئمه​لر و گوناه اوچون ادئلن قوربانلاري سن نه ائسته‌يئبسن، نه ده اونلاردان راضي اولوبسان" (کي، شرئعته موطابئق تقدئم اولونورلار.)T=! او زامان ددئم: (کئتابين طوماريندا منئم باره​مده يازيليب) باخ، اي تاري، گلمئشم کي، سنئن ائراده​ني يرئنه يتئرئم.<# يانديريلان تقدئمه​لر و گوناه اوچون ادئلن قوربانلاردان سن راضي اولماييبسان.B;} بونا گؤره مسئح، دونيايا گئرنده ديئر: قوربان و تقدئمه ائستمه‌يئبسن، لاکئن منه بئر بدن حاضيرلاييبسان؛:1 چونکي قيري‌​مومکوندور کي، اؤکوزلرئن و کچئلرئن قاني گوناهلاري آرادان گؤتورسون.v9e حال بو کي، بو قوربانلارلا گوناهلار ائلدن ائله يادا سالينير.8 يوخسا مگر قوربانلارين تقدئم اولونماسي بوراخيلمازدي؟ چونکي پرستئش اِدَنلر بئر دفه تمئزلشمئش اولاندان سونرا، اؤزلرئنده گوناه ائدراکي اولمازدي.d7 C شرئعت، اوندان اؤتري کي، گله​جک ياخشي شيلرئن اصل شکئلي يوخ، اونلاردان آنجاق بئر کؤلگه​دئر، ائلدن ائله دائمي بئر شکئلده تقدئم اولونان همن قوربانلارلا ياخينلاشانلاري هچ واخت کامئل اده بئلمز.G6 اِله‌جه ده مسئح کي، چوخلارينين گوناهلاريني داشيماق اوچون بئر دفه قوربان اولوب، ائکئنجي دفه، گوناهي داشيماق اوچون يوخ، نئجات اوچون اونا مونتظئر اولانلارا ظوهور اِده‌جکدئر.'5G و نه‌قدر ده کي، ائنسان اوچون بئر دفه اؤلمک، سونراسي دا موحاکئمه اولونماق تعيئن اولوب،[4/ يوخسا، عئسايا گرک اولور ائدي کي، دونيانين يارانماسيندان بري دفه​لرله عذاب چکسئن. آمّا ائندي دؤورانلارين آخيريندا، بئر دفه ظوهور ادئب کي، اؤزونو قوربان اتمکله گوناهي آرادان قالديرسين.]33 نه ده کي، دفه​لرله اؤزونو قوربان تقدئم اتسئن، نجه کي، باش کاهئن ائلدن ائله اؤزونون اولمايان قانلا موقدّس يره گئرئر.D2 چونکي مسئح اَل‌له تئکئلمئش موقدّس بئر يره کي، آنجاق حقئقي اولاندان بئر نومونه ائدي، گئرمه‌دي. او، گؤيون اؤزونه گئردي کي، ائندي بئزئم اوچون تارينين حوضوروندا ظاهئر اولسون. 1 بونا گؤره گرک ائدي کي، گؤيلرده‌کي شيلرئن کوپئيه​لري بونلارلا تمئزله‌نسئن، لاکئن گؤيده‌کي شيلرئن اؤزلري بونلاردان داها ياخشي قوربانلارلا.)0K و شرئعته موطابئق تقرئبن هر شي قانلا تمئزله‌نئر و قان تؤکولمه‌يئنجه باغيشلانما اولمور.}/s اِله‌جه قاني چاديرين و بوتون خئدمت قابلارينين اوستونه ده سپدي._.7 ددي: "تارينين سئزه امر اتدئيي عهدئن قاني بودور.">-u چونکي موسا، شرئعته موطابئق هر امري بوتون خالقا دئيندن سونرا، دانالارين و کچئلرئن قانيني گؤتوردو، سو، قيرميزي يون و زوفا ائله هم کئتابين اؤزونه، هم ده بوتون خالقا سَپئب،c,? بلجه حتّا بئرئنجي عهد ده قانسيز ائجرايا کچمه‌دي.r+] اونا گؤره کي، وصئيّتنامه آنجاق ائنسانلارين اؤلوموندن سونرا مؤعتبر اولور. دوغرودان دا وصئيّت ادن صاغ ائکن، وصئيّت ائجرايا کچمز.*/ چونکي وصئيّت اولان يرده، لازيمدير کي، وصئيّت اِده‌نئن اؤلومو باش ورمئش اولسون.`)9 بو سببدن او، تزه عهدئن واسئطه​چئسي‌دئر کي، دعوت اولونانلار، وعده​سي ورئلمئش ابدي مئراثي آلسينلار. چونکي بئرئنجي عهدئن زامانيندا ائشله‌نن تقصئرلرئن فئدئيه‌سي اوچون بئر اؤلوم باش ورئب.0(Y بس نه قدر چوخ مسئحئن قاني کي، ابدي روحون واسئطه‌سئله لکه​سئز اؤزونو تارييا تقدئم اتدي، بئزئم وئجدانيميزي اؤلو ائشلردن تمئزله‌يه​جک کي، دئري تارييا خئدمت ادک؟h'I چونکي اگر کچئلرئن و اؤکوزلرئن قاني و ائنه‌يئن کولو نجئس اولانلارين اوستونه سَپئله‌نده، تقدئس اولونوب جئسملري تمئزلنسه،z&m کچئلر و دانالار قاني واسئطه​‌سئله يوخ، اؤز قانينين واسئطه‌سئله بئر دفه​لئک موقدّس يرئن موقدّس يرئنه گئردي و ابدي قورتولوشو آلدي.% لاکئن گله​جک ياخشي شيلرئن باش کاهئني اولان مسئح، ظوهور اتدئکده، اَل‌له قورولماميش، يعني بو خئلقتدن اولمايان بؤيوک و داها کامئل چاديرا گئردي؛m$S چونکي آنجاق يمک، ائچمک و موختلئف يويولمالارا مربوط اولان جئسماني قايدالارديرلار کي، ائصلاحات واختينا قدر تکلئف اولونوبلار.#3 بو، ائندئکي زامان اوچون بئر مئثالدير کي، اونا موطابئق هم هدئيّه​لر، هم ده قوربانلار تقدئم اولونورلار کي، وئجداندا، پرستئش اده‌ني کامئل اده بئلمئرلر.F" موقدّس روح بونا ائشاره ادئر کي، بئرئنجي چادير دوردوقجا، موقدّس يرئن موقدّسي يره گدن يول حله آشکار ديئل.)!K لاکئن ائکئنجئسئنه آنجاق باش کاهئن ائلده بئر دفه گئرئر؛ قوربان قاني اولمادان دا يوخ کي، اونو اؤزو اوچون و خالقين بئلمه‌دن اتدئکلري گوناهلار اوچون تقدئم ادئر.1 [ بو شيلر بله حاضيرلانديقدا، کاهئنلر همئشه اشئک چاديرا گئرئب، ائلاهي پرستئشي يرئنه يتئرئرلر.} صانديغين اوستونده شؤوکت کرّوبلار وار ائدي کي، رحمت تختئنه کؤلگه ساليرديلار. لاکئن ائندي بونلارين حاقيندا جوزئيّاتلا دانيشا بئلمه‌رئک.Y+ بورادا قيزيلدان بئر بوخور قوربانگاهي و عهد صانديغي وار ائدي کي، هر طرفدن قيزيللا بورونموشدو و ائچئنده مانّا قويولان قيزيل کوزه، هارونون چئچَکلنمئش اَل آغاجي و عهد لؤوحه​لري وار ائدي.- ائکئنجي پرده​نئن آرخاسيندا "موقدّس يرئن موقدّسي" چاغيريلان بئر چادير وار ائدي.`9 چونکي بئر چادير قورولموشدو. اشئک بؤلوم کي، ائچئنده چيراقدان، سوفره مئزي و موقدّس چؤرک وار ائدي. بونا موقدّس ير ديئلئر. 9 حتّا بئرئنجي عهدئن ده ائلاهي پرستئشه قايدالاري، ير اوزونده ده موقدّس يري وار ائدي.R "تزه بئرئني" دِمَکله، تاري اوّلکئني کؤهنه​لَنمئش ساييب. لاکئن کؤهنه​لَشَن و قوجالان شي يوخ اولماغا ياخيندير.S چونکي اونلارين حاقسيزليقلارينا مرحمتلي اولاجاغام، و اونلارين گوناهلاريني بئر داها ياديما گتئرمه‌يه​جه‌يم.{o و هچ کس اؤز هموطنئنه، و هچ کس اؤز قارداشينا تعلئم ورمه‌يئب، دمه‌يه​جک: ربّي تاني! چونکي هامي، بؤيوکدن کئچئيه قدر، مني تانيياجاقلار.# رب ديئر: بو او عهددئر کي، او گونلردن سونرا ائسرايئل اِوی ائله باغلاياجاغام: احکاملاريمي اونلارين ذهئنئنه قوياجاغام، اونلارين اورکلرئنده حکّ اده​جه‌يم. من اونلارين تاريسي اولاجاغام، و اونلار منئم خالقيم اولاجاقلار.gG او عهد کئمي يوخ کي، من اونلارين آتالاري ائله، اَللرئندن توتوب مئصئر دئياريندان چيخارتديغيم گون، باغلاديم. ربّ ديئر: چونکي اونلار منئم عهدئمه وفالي قالماديلار، من ده اونلارين قيدئنه قالماديم.{چونکي تاري خالقدا قوصور تاپاراق ديئر: باخين، ربّ ديئر: اِله گونلر گلئر کي، ائسرايئل اِوی ائله، يهودا اِوي ائله تزه بئر عهد باغلاياجاغام.چونکي اگر او بئرئنجي عهد قوصورسوز اولسايدي، ائکئنجئسئنه ير آختاريلمازدي.yآمّا ائندي او، نه قدر کي، داها ياخشي وعده​لرئن اوستونه قويولان داها ياخشي بئر عهدئن واسئطه​چئسي‌دئر، اعلا بئر خئدمته نايئل اولوبدور.گؤيده‌کي شيلرئن بئر کوپئيه و کؤلگه​سئنه خئدمت ادئرلر. نجه کي، موسايا، عئبادت چاديريني قوران زامان، ائخطار ورئلدي؛ "چونکي تاري ديئر: دئقّت ات کي، هر شيي داغدا سنه گؤرسه‌دئلن نومونه​يه موطابئق دوزه‌لده​سن."W'ائندي اگر او، ير اوزونده اولسايدي، اصلا بئر کاهئن اولمازدي، چونکي شرئعت اساسينا هدئيّه تقدئم اِدَنلر واردير کي،veچونکي هر باش کاهئن تعيئن اولونور کي، هدئيّه​لر و قوربانلار تقدئم اتسئن. اِله‌جه بو باش کاهئنه ده لازيمدير کي، بئر شي تقدئم اتسئن.!;موقدّس يرده و حقئقي چاديردا بئر خئدمت اِدَن. او چادير کي، اونو ائنسان يوخ، رب قوردو.I بو سؤزلرئن اصلي مطلبي بودور: بئزئم بله بئر باش کاهئنئمئز وار کي، گؤيلرده او عظمت تختئنئن صاغيندا اوتوروب؛? wاوندان اؤتري کي، شرئعت ضعئف اولان ائنسانلاري باش کاهئن اولماغا تعيئن ادئر، لاکئن آندين کلامي کي، شرئعتدن سونرا گلدي، ابده کئمي کامئل اولموش اوغولو کاهئنلئيه تعيئن ادئر.` 9اؤزگه باش کاهئنلر کئمي مؤحتاج ديئل کي، اوّلجه اؤز گوناهلاري اوچون، سونرا دا خالقين گوناهلاري اوچون هر گون قوربانلار تقدئم اتسئن. چونکي او بونو اؤزونو قوربان تقدئم اتمکله بئردفه​لئک اتدي. %دوغرودان دا بئزه موناسئب ائدي کي، بله بئر موقدّس، معصوم، قوصورسوز، گوناهکارلاردان آيريلميش و گؤيلردن يوخاري قالديريلميش باش کاهئنئمئز اولسون کي، 3بونا گؤره ده، قادئردئر کي، اونون واسئطه​‌سئله تارييا ياخينلاشانلارا ابده کئمي نئجات ورسئن. چونکي اونلارين حاقّيندا شفاعت اتمک اوچون همئشه دئري‌دئر.  آمّا او بئري ياندا، عئسا ابدي قالديغي اوچون دائمي کاهئنلئيه مالئکدئر.!;بئر ياندا، او کاهئنلر ساييسي چوخ ائدي، چونکي اؤلوم اونلارين داوامينا مانع اولوردو.veاِله بو قدر آرتيق دا عئسا داها ياخشي بئر عهدئن ضامئني اولوب.Lچونکي اونلار دوغرودان دا آندسيز کاهئن اولدولار، لاکئن عئسا آند واسئطه‌سئله اونون طرفئندن اولدو کي، اونا ددي: ربّ آند ائچئب و فئکرئني ديئشدئرمه‌يه‌جکدئر. سن ابده کئمي کاهئنسن.4cو بو ائش آندسيز اولمادي.}چونکي شرئعت هچ بئر شيي کامئل اتمه‌دي. و او بئري ياندان، داها ياخشي بئر اومئد ميدانا گلئر کي، اونون واسئطه‌سئله بئز تارييا ياخينلاشيريق./چونکي بئر ياندان، اوّل گلن احکام، ضعئفلئيي و فايداسيزليغي اوزوندن لغو اولونور،  چونکي شهادت ورئلئب کي: سن ملکئصِدِق ترتئبئنه موطابئق ابدي بئر کاهئنسن.T!او، جئسماني شرطه باغلي بئر شرئعتئن اساسينا گؤره کاهئن اولمادي، آرادان گتمه‌ين حيات قودرتئنه گؤره کاهئن اولدو./و ملکئصِدِقه بنزر آيري بئر کاهئنئن ظوهور اتمه‌سي بونو داها دا آيدين گؤرسه‌دئر.pYچونکي بلّي‌دئر کي، بئزئم ربّئمئز يهودا قبئله​سئندن گلدي کي، او قبئله​نئن حاقّيندا کاهئنلئک باره​ده موسا هچ بئر سؤز دمه‌دي.V~% اونا گؤره کي، حاقّيندا بو سؤزلر ديئلن، آيري بئر قبئله​يه عاييددئر کي، اوندان هچ کس قوربانگاهدا خئدمت اتمه‌يئب. }  چونکي کاهئنلئيئن ديئشئلمه‌‌سی ائله لازيمدير کي، شرئعت ده ديئشئلسئن.|7 بلجه، اگر کامئللئک لاوئلي‌لرئن کاهئنلئيئله اولسايدي (چونکي اونون اساسينا گؤره خالق شرئعتي آلديلار)، بس داها نه احتئياج وار ائدي کي، آيري بئر کاهئن هارون ترتئبئنه گؤره تعيئن اولونماييب، ملکئصدق ترتئبئنه گؤره ظوهور اتسئن؟ {  چونکي ملکئصدق ائبراهئمه راست گلن واخت، لاوي حله آتاسينين بلئنده ائدي.Qz و دمک اولار کي، حتّا اوندا-بئر حئصّه​ني آلان لاوي ده، ائبراهئمئن واسئطه​‌سئله اوندا بئر حئصّه​ني ورمئشدئر.Qyبورادا اوندا بئر حئصّه​ني فاني ائنسانلار آليرلار، آمّا اورادا ياشاديغينا دائر شهادته مالئک اولان بئري آلير.lxQبو دا شوبهه​سئزدئر کي، بؤيوک اؤزوندن کئچئيه برکت ورر.`w9آمّا اونلارين نسئل‌نامه‌سئندن اولمايان بئري ائبراهئمدن اوندا-بئر حئصّه​ني آلدي و وعده​لره مالئک اولانا برکت وردي.Ovلاوئنئن دوغرو اوغوللاريندان کاهئنلئک وظئفه​سئني آلانلار، شرئعتده حؤکملري وار کي، خالقدان يعني قارداشلاريندان، ائبراهئم نسلئندن اولدوقلاري حالدا اوندا-بئر حئصّه​ني آلسينلار.Muائندي باخين بو آدام نه‌قدر بؤيوک ائدي کي، بؤيوک آتا ائبراهئم لاپ سچئلمئش قنئمتلرئن اوندا بئرئني اونا وردي.,tQاو آتاسيز و آناسيزدير، نسئل‌نامه‌سي يوخدور. نه گونلرئنئن باشلانيشي وار نه ده عؤمرونون آخيري. لاکئن تارينين اوغلونا بنزه‌دئلمئش اولوب همئشه​لئک کاهئن قالير.sائبراهئم ده هر شيئن اوندا بئر حئصّه​سئني اونا وردي کي، اونون آدي اوّل صالحلئک پادشاهي، سونراسي دا سالئم پادشاهي، يعني باريش پادشاهي‌دير.r {چونکي سالئم پادشاهي اولان بو ملکئصدق، تاعالا تارينين کاهئني ائدي کي، پادشاهلاري اؤلدوروب قاييدان ائبراهئمه راست گلدي و اونا برکت وردي.7qgاو يره کي، ابده​جک ملکئصدق ترتئبئنه باش کاهئن اولان عئسا، بئزئم اوچون اورايا پئشرو کئمي گئرئب.ZY0XWgVUUTRQQ4PkONMLvKJJBIHGG-EDCByBA@@ ?==A< ;:98876654322#1C//.P--T,|++E*])g(V'''+&r%\$V#J""! wwT%&PV>C x w c 9./;orWچونکي هاميميز بئر چوخ شيلرده خاطا ادئرئک. سؤزونده خاطا اتمه‌ين آدام، کامئل بئر ائنساندير، بدنئن قاباغيني آلماغا دا قادئردئر.zq oقارداشلاريم، مبادا سئزلردن چوخونوز موعلّئم اولماق اوچون جان آتاسينيز، چونکي بئلئرسئنئز کي، بئز داها شئدّتلي موحاکئمه اولوناجاغيق.tpaچونکي نجه کي، روحسوز بدن اؤلودور، عملسئز ده ائمان اؤلودور.hoIمگر فاحئشه راحاب دا همن جور اؤز عمللرئنه گؤره صالح ساييلمادي، او زامان کي، جاسوسلاري قبول ادئب آيري بئر يوللا يولا سالدي؟!nگؤرورسونوز کي، ائنسان آنجاق ائمانلا يوخ، عمللري ائله صالح ساييلير.fmEموقدّس يازي دا يرئنه يتشدي کي، ديئر: "و ائبراهئم تارييا ائناندي و بو اونا صالحلئک ساييلدي."" و او، تارينين دوستو چاغيريلدي.,lQگؤرورسن کي، ائمان اونون عمللري ائله ائشله‌يئردي و عمللري نتئجه​سئنده ائمان کامئللَشدي.Okمگر آتاميز ائبراهئم، اوغلو ائسحاقي قوربانگاهين اوستونده قوربان تقدئم اِدَنده، عمللري ائله صالح ساييلمادي؟(jIآمّا سن عاغيلسيز آدام، آيا ائسته‌يئرسن درک اده​سن کي، عملسئز ائمانين فايداسي يوخدور؟"i=سن ائنانيرسان کي، تاري بئردئر؛ ياخشي ادئرسن. ائبلئسلر ده بونا ائنانيب تئتره‌يئرلر.|hqلاکئن کئمسه دئيه بئلر کي، "سنئن ائمانين وار، منئم ده عمل​لرئم. سن ائمانيني منه عملسئز گؤرسد و من ائمانيمي عمل​لرئمله سنه گؤرسده‌رم."~guائمان دا بوجوردور: اگر عمل​لري اولماسا، اؤزو‌-اؤزونده اؤلودور.fو سئزلردن بئرئنئز اونلارا دسه کي: "سالامات گدئن، قيزيشين و دويون"، لاکئن اونلارين بدني اوچون ضروري اولان شيلري ورمه‌يه​سئنئز، نه فايداسي وار؟!{eoاگر بئر قارداش يا دا باجي لوتدور و گونده​لئک يمه‌يئنه مؤحتاج.pdYقارداشلاريم، اگر بئر آدام عملي يوخ ائکن، ائماني اولدوغونو دِسه، بونون اونا نه فايداسي وار؟ مگر او ائمان اونو نئجات وِره بئلر؟!c  چونکي رحم اتمه‌ينه رحمسئزلئکله حؤکم اولوناجاق. رحم حؤکمه قالئب گلئر.Fb بونا گؤره، او آداملار کئمي دانيشيب رفتار ادئن کي، اِله بئل، آزادليق شرئعتي ائله موحاکئمه اولوناجاقلار.vae چونکي "زئنا اتمه" دئين، "آدام اؤلدورمه" ده ددي. ائندي سن اگر زئنا اتمئرسن، آمّا آدام اؤلدورورسن، شرئعتي آياق آلتينا قويان اولوبسان.B`} چونکي هر کس بوتون شرئعتي رئعايت اِدئب لاکئن بئرئنده قوصور اتسه، اونلارين هاميسي اوچون خاطاکار اولوب.Y_+ لاکئن اگر ائنسانلار آراسيندا فرق قويورسونوز، گوناه ادئرسئنئز و تقصئرکارلار کئمي شرئعت طرفئندن محکوم اولورسونوز.x^iآمّا اگر سئز موقدّس يازييا موطابئق او شاهانه شرئعتي يرئنه يتئرئرسئنئز کي، "قونشونو گرک اؤزون کئمي سِوه​سن" ، ياخشي ائش گؤرورسونوز.r]]مگر اونلار ديئللر کي، سئزه ورئلن موکرّم آدا کوفر ديئرلر؟!@\yآمّا سئز يوخسول آدامي حؤرمتسئز اِدئبسئنئز. مگر دؤولتلي ديئل کي، سئزه ظولم ادئب سئزي محکمه​يه چکئر؟!0[Yقولاق آسين، سوگئلي قارداشلاريم، مگر تاري بو دونيانين يوخسوللاريني سچمه‌دي کي، ائماندا دؤولتلي اولوب، اونو سونلره وعده وردئيي پادشاهليغين وارئثلري اولسونلار؟!(ZIآيا بئربئرئنئزئن آراسيندا فرق قويماييبسينيز، پئس نئيّتلي قاضي‌لارا دؤنمه‌يئبسئنئز؟$YAسئز فاخئر پالتاري اولانين قيدئنه قاليب ديئرسئنئز: "بويورون، سئز بورادا اَيله‌شئن."" و يوخسول آداما ديئرسئنئز: "سن اورادا دور."" و يا "کتئلئمئن يانيندا اوتور."zXmچونکي اگر سئزئن کنئسه​يه قيزيل اوزوک تاخميش، فاخئر پالتار گيئنمئش بئر آدام گئرسه و يوخسول بئر آدام دا چئرکلي پالتار گيئنمئش گئرسه،;W qقارداشلاريم، شؤوکتلي ربّئمئز عئسا مسئحه ائمان گتئرنلر اولاراق، ائنسانلار آراسيندا فرق قويمايين.-V Uآتا تارينين نظرئنده تمئز و لکه​سئز دئندارليق بودور: يتئملرئن و دوللارين سيخينتي زامانلاريندا اونلارين گؤروشوکلرئنه گتمک، و اؤزونو دونيادان لکه​سئز ساخلاماق.|U sاگر کئمسه وار کي، اؤزونو دئندار گومان ادئر، لاکئن اوره‌يئني آلداديب حله ده دئلئنه جئلوو باغلامير، بو آدامين دئندارليغي دَيَرسئزدئر.7T iلاکئن کئم کامئل شرئعته، آزادليق شرئعتئنه دئقّتله باخير و اوندا داوام ادئر و ياددان چيخاردان بئر اشئدن يوخ، اونا عمل اِدَندئر، بو آدام اتدئيي هر ائشده موبارک اولاجاق.S )چونکي او، اؤزونه بئر باخيب گدئر و آنَن نجه بئر آدام اولدوغونو ياددان چيخاردير.QR چونکي اگر بئري کلاما عمل ادن يوخ، کلامي آنجاق اشئدندئر، او آداما بنزه‌يئر کي، اؤز طبئعي اوزونه گوزگوده باخير.,Q Sآمّا ثابئت ادئن کي، آنجاق کلامي اشئدئب اؤزلرئني آلداتان ديئلسئنئز، کلاما عمل ادنلرسئنئز.{P qبونا گؤره ده، بوتون کثئفلئيي و شرارتدن نه قالاني ترک اِدئب، اَکئلمئش کلامي حلئملئکله قبول ادئن کي، جانلارينيزي قورتارماغا قادئردئر.lO Sچونکي ائنسانين حئرصي تارينين صالحلئيئنه نايئل اولمور.SN !بونو سئز بئلئرسئنئز، سوگئلي قارداشلاريم. لاکئن هر کس گرک اشئتمکده ائتي، دانيشماقدا تمکئنلي و حئرصده گج اولسون.M 5او، اؤز ائراده​سئني عمله گتئره‌نده، بئزي حقئقتئن کلامي ائله تؤولئد اتدي، اِله کي، بئز اونون مخلوقلاري آراسيندا بئر جور نوباراليق ميوه​سي کئمي اولاق.jL Oهر بئر ياخشي شي و هر کامئل عطا يوخاريدان، نورلارين آتاسيندان نازئل اولور کي، اوندا نه ديئشئلمک وار نه ده دؤنمکلئک کؤلگه​سي.DK سوگئلي قارداشلاريم، آلدانمايين.J او زامان شهوت بويلو اولوب گوناهي دوغور، گوناه دا عمله گلدئکده اؤلوم گتئرئر.I 'لاکئن هر کس او زامان وسوسه​يه دوشور کي، اؤز شهوتي طرفئنه چکئلئب اونا آلدانير.H   هچ کس وسوسه​يه دوشن زامان دمه‌سئن: "من تاري طرفئندن وسوسه اولونورام."" چونکي تاري پئسلئکله وسوسه اولونا بئلمز. او اؤزو ده هچ کسي وسوسه اتمئر.G } خوش او آدامين حالينا کي، ائمتاحان آلتيندا تاب گتئرئر. چونکي تصدئق اولوناندان سونرا، او حيات تاجيني آلاجاق کي، رب اونو سِونلره وعده ورئب.F  دوغرودان دا گون، يانديران حرارتله چيخير، اوت قورويور، چئچه‌يي تؤکولور و اوزونون گؤزلّئيي محو اولور. وارلي آدام دا گؤردويو ائشلرده اِله سولاجاق.4E c وارلي اولان دا اؤز حقئرلئيي ائله فخر اتسئن. چونکي وارلي آدام اوتون چئچه‌يي کئمي سولوب گده​جک.iD M آمّا وضعئيّتي حقئر اولان قارداش اؤز افضل منصبي ائله،VC 'موتَرَدّئد آدام هچ بئر يولوندا ثابئت ديئل.`B ;بله آدام گومان آپارماسين کي، ربدن بئر شي آلاجاق. A لاکئن بونو گرک ائمانلا ائسته‌سئن و هچ شوبهه اتمه‌سئن. چونکي شوبهه ادن آدام، دهنزئن شپه​لرئنه بنزه‌يئر کي، کولک اونو قالديريب تلاطومه سالير.q@ ]آمّا اگر سئزلردن بئرئنئن حئکمتي اَسکئکدئر، قويون تاريدان ائسته‌سئن کي، هر کسه سخاوتله مذمّتسئز عطا ادئر. و اونا عطا اولوناجاق.c? Aقويون تحمّول ده اؤز کامئل نتئجه​سئنه چاتسين، اِله کي، سئز، هچ بئر شيئنئز اسکئک اولمادان، کامالا چاتيب کامئل اولاسينيز.> yچونکي بئلئرسئنئز کي، ائمانينيزين ائمتاحاني تحمّول حاصئل گتئرئر./= Yقارداشلاريم، جوربه​جور ائمتاحانلارلا راستلاشديغينيز زامان، اونو بؤيوک شادليق حساب ادئن،S< #اؤزونو تاري و رب عئسا مسئحه قول اتمئش من يعقوبدان، قرئب اؤلکه​لره داغيلميش اولان اون​‌​ائکي قبئله​يه: سالام.;;q فيض سئزئن هامينيزلا اولسون.8:i بوتون رهبرلرئنئزه و بوتون موقدّسلره سالام يتئرئن. ائتاليادان اولانلار سئزه سالام گؤنده‌رئرلر.I9  خبرئنئز اولسون کي، قارداشيميز تئموتاعوس آزاد اولوب و اگر تزلئکله يانيما گلسه، اونونلا سئزي گؤره​جه‌يم.?8w آمّا قارداشلار، سئزه يالواريرام کي، بو تشوئق سؤزونو تحمّول اده​سئنئز، چونکي سئزه قيساجا يازميشام.\71 سئزي هر ياخشي ائشده حاضيرلاسين کي، اونون ائراده​سئني يرئنه يتئره​سئنئز و عئسا مسئحئن واسئطه‌سئله اؤز نظرئنه خوش گله‌ني، بئزده عمله گتئرسئن کي، اونا ابددن ابده​جک شؤوکت اولسون. آمئن.[6/ ائندي باريش تاريسي کي، قويونلارين بؤيوک چوبانيني، ابدي عهدئن قاني واسئطه‌سئله ربّئمئز عئساني اؤلولردن دئرئلتدي،@5y سئزئن هامينيزا يالواريرام کي، بونو داها دا چوخ اده​سئنئز، اِله کي، من تزلئکله يانينيزا قايتاريليم.O4 بئزئم اوچون دوعا ادئن؛ چونکي آرخايينيق کي، وئجدانيميز تمئزدئر و جان آتيريق دا کي، هر شيده حؤرمتلي رفتار ادک.s3_ سئزه رهبر اولانلاردان ائطاعت ادئن و اونلارا موطئع اولون. چونکي اونلار حساب وره​جک کئمسه​لر کئمي جانلارينيزين قيدئنه قاليرلار. قويون بونو شادليقلا اتسئنلر، قمله يوخ کي، سئزئن اوچون فايداسي اولماز.I2  ياخشيليق اتمه‌يي و اؤزگه​لرله پايلاشماغي ياددان چيخارتمايين، چونکي تاري بو جور قوربانلاردان خوشلانير.b1= اوندا گلئن اونون واسئطه​‌سئله دائمن تارييا حمد قورباني، يعني، اونون آديني اعلان ادن دوداقلارين ميوه​سئني تقدئم ادک.0 چونکي بورادا بئزئم دائمي بئر شهرئمئز يوخدور، لاکئن گله​جک شهري آختاريريق./% بونون اوچون گلئن اونون سئتمئني داشي‌ييب، اوردوگاهدان اشئک اونون يانينا گدک.<.q بونا گؤره، عئسا دا، خالقي اؤز قانينين واسئطه‌سئله تقدئس اتمک اوچون دروازانين اشئيئنده عذاب چکدي.r-] چونکي او حيوانلارين بدنلري کي، قانلاري باش کاهئن طرفئندن گوناه اوچون لاپ موقدّس يره گتئرئلئر، اوردوگاهين اشئيئنده يانديريلير.9,k بئزئم بئر قوربانگاهيميز وار کي، عئبادت خيمه​سئنده خئدمت ادنلرئن اوندان يمه‌يه حاقلاري يوخدور.+) فرقلي و قرئب تعلئملرله يولدان آزمايين. چونکي ياخشي‌دير کي، اورک فيضله قووّتله‌نسئن، يمکلرله يوخ کي، اونلارلا مشغول اولانلار بئر فايدا تاپماديلار.[*/ عئسا مسئح، دونن، بو گون و ابده کئمي هَمَندئر./)W سئزي هئدايت اتمئش اولانلاري کي، تارينين کلاميني سئزه ددئلر، خاطيرلايين. اونلارين رفتارينين نتئجه​سئني دئقّتله نظره آلين و اونلارين ائمانيندان نومونه گؤتورون.'(G بونا گؤره يقئنلئکله ديئرئک: "رب منئم کؤمه‌يئمدئر، قورخمارام. ائنسان منه نه اده بئلر؟!""'1 شخصئيّتئنئز پولپرستلئکدن آزاد اولسون، نه‌يئنئز وارسا، اونونلا کئفايتله‌نئن. چونکي تاري اؤزو ديئب: "سني هچ واخت بوراخمارام، سني هچ واخت ترک اتمه‌رم."x&i نئکاح گرک هر کسئن طرفئندن حؤرمتلي توتولسون و دؤشه‌يي ده گرک لکه​سئز ساخلانسين. چونکي تاري فاسئقلر و زئناکارلاري موحاکئمه اده‌جک.Q% محبوسلاري اونلارلا محبوس اولانلار کئمي، ياوا رفتار اِدئلَنلري اؤزونوز ده بدنده اولدوغونوزا گؤره يادا سالين.j$M قرئب آداملارا قوناقپرورلئک اتمه‌يي ياددان چيخارتمايين، چونکي بونونلا بعضئلر بئلمه‌دن ملکلره قوناقپرورلئک گؤرسه‌دئبلر.D#  قويون قارداش محبّتي داوام ورسئن.]"3 چونکي بئزئم تاريميز يانديريب تؤکن بئر اوددور.I!  بونا گؤره لرزه​يه دوشه بئلمه‌ين پادشاهليغا نايئل اولدوغوموز اوچون، گلئن ممنونئيّت گؤرسه‌دک کي، اونون واسئطه​‌سئله حؤرمت و قورخو ائچئنده تارييا مقبول بئر خئدمت تقدئم ادک؛ { بو "بئر داها" سؤزو گؤرسه‌دئر کي، لرزه​يه گله بئلن، يعني ياراديلميش شيلر آرادان قالديريلاجاق کي، لرزه​يه دوشمه‌ينلر برقرار قالسينلار.a; او واخت اونون سسي يري لرزه​يه سالدي، آمّا ائندي وعده ورئب ديئر: "من بئر داها آنجاق يري يوخ، گؤيو ده لرزه​يه سالاجاغام."uc دئقّتلي اولون کي، بو دانيشاني ردّ اتمه‌يه​سئنئز. چونکي اگر ير اوزونده اونلارا ائخطار وره‌ني ردّ ادنده قاچا بئلمه‌دئلر، نه قدر آز بئز قاچا بئله​جه‌يئک، اگر گؤيدن بئزه ائخطار وِرَندن اوز دؤنده‌رک.9k و عئسايا، تزه عهدئن واسئطه​چئسي اولانا، سَپئلمئش قانا کي، هابئلئن قانيندان داها ياخشي دانيشير.} عومومي مجلئسه و آدلاري گؤيده قيد ادئلمئش ائلک دوغولانلارين کئلئساسينا و هامينين داوري اولان تارييا، کامالا چاتميش صالحلرئن روحلارينا،<q لاکئن سئز صحيون داغينا و دئري تارينين شهرئنه ياخينلاشيبسينيز، سماوي اورشلئمه، ملکلرئن مئنلرئنه،   و بو منظره اِله دهشتلي ائدي کي، موسا ددي: "چوخ قورخو و لرزه ائچئنده​يم."%C چونکي بو امره تحمّول اده بئلمئردئلر: "اگر داغا بئر حيوان بله توخونسا، داشا باسيلاجاق."[/ شيپور گورلمه​سئنه و او سؤزلر نئداسينا ياخينلاشماييبسينيز کي، اشئدنلر يالوارديلار کي، اونلارا داها دانيشيلماسين.%C چونکي سئز لمس اده​بئلمه‌لي بئر داغا، آلوولو اودا، قارانليغا، دومانا، فيرلانان يله،F چونکي بئلئرسئنئز کي، سونراسي حتّا برکتئن مئراث آلماغي آرزوسوندا اولاندا دا ردّ اولوندو. گرچي گؤزياشلاري ائله اونون دالينجا ائدي، لاکئن آرتيق تؤوبه​يه هچ بئر ير قالماميشدي.F کئمسه اخلاقسيز و عئسو کئمي تاريدان اوزاق دوشن اولماسين کي، اؤز اوغوللوق حاقّيني بئر قاب خوره‌يه ساتدي.s_ دئقّت ادئن کي، هچ کس تارينين فيضئندن محروم اولماسين؛ آرانيزدا آجيليق کؤکو بؤيويوب زحمت آچماسين و اونونلا بئر چوخو زهرلنمه‌سئن.b= هر کسله باريش ائچئنده ياشاماغا جهد ادئن و موقدّس اولونماق اوچون قيرت گؤرسه‌دئن کي، اونسوز هچ کس ربّي گؤرمه‌يه​جکدئر.D آياقلارينيز اوچون ده دوز يوللار دوزه‌لدئن، اله کي، آخساق عوضوونوز يرئندن چيخماسين، لاکئن شفا تاپسين.kO بونا گؤره ضعئف اَللري و اَسَن دئزلري قووّتله‌ندئرئن.  بوتون تربئيه ائندئلئکده شادليق يوخ، قم سببي گؤرونور، لاکئن اونونلا تربئيه گؤتورنلرده، سونرادان باريش گتئرن صالحلئيئن ثمره​سئني حاصئل ادئر.K چونکي اونلار قيسا بئر مودّت اوچون اؤز دوشونجه​لرئنده ياخشي اولانا موطابئق بئزي تربئيه اتدئلر. لاکئن او، بئزي اؤز خيئرئمئز اوچون تربئيه ادئر کي، اونون موقدّسلئيئنه شرئک اولاق. بوندان علاوه، بئزي تربئيه ادن جئسماني آتالار وار و بئز اونلارا حؤرمت گؤرسدمئشئک، آيا روحلارين آتاسينا داها آرتيق موطئع اولوب ياشاماياق؟!T ! اگر سئز هاميلارين شرئک اولدوغو تربئيه​دن محروم اولاسينيز، دمه‌لي سئز اوغوللار يوخ، حرامزاده اؤولادلارسينيز.| q تربئيه اوچوندور کي، طاقت گتئرئرسئنئز؛ تاري سئزئنله اوغوللار کئمي رفتار ادئر. چونکي هانسي اوغول وار کي، آتاسي اونو تربئيه اتمه‌سئن؟!{ o چونکي ربّ سودئکلرئني تربئيه ادر، و قبول اتدئيي هر اوغولو دؤير.$ A و اوغوللارا ديئلن کئمي، سئزه ديئلن بو نصئحتي ياددان چيخارديبسينيز: اوغلوم، ربّئن تربئيه​سئنه حقارتله باخما، اونون طرفئندن مذمّت اولاندا دا روحدان دوشمه. / گوناهين ضئدّئنه اولان ساواشينيزدا حله قان تؤکولنه قدر موقاوئمت اتمه‌يئبسئنئز.]3 گوناهکارلار طرفئندن بله بئر دوشمنچئلئيه تاب گتئره‌ني نظرده ساخلايين، اِله کي، يورولماييب طاقتدن دوشمه‌يه​سئنئز.'G و ائمانين پئشوا و کامئل اده‌ني عئسايا باخاق کي، قاباغينا قويولان شادليق اوچون چارميخا تاب گتئردي و روسوايچيليغي هچ ساييب، تارينين تختئنئن صاغيندا اوتوردو.E  بونا گؤره، اطرافيميزدا بله بؤيوک بئر شاهئدلر بولودو اولارکن، گلئن بئز ده بئزي بو قدر راحاتجا گئرئفتار ادن هر مانع و گوناهي ترک ادئب، قاباغيميزا قويولان ميداندا طاقتله قاچاق+O (چونکي تاري بئزئم اوچون داها ياخشي شيي حاضيرلاميشدي کي، اونلار بئزسئز کامئل اولماسينلار.)K 'و بونلارين هاميسي، ائمان واسئطه‌سئله تصدئق اولونموش حالدا، وعده​يه نايئل اولماديلار.S &(دونيا اونلارا لايئق اولمايان آداملار) چؤللرده، داغلاردا، ماغارالاردا و يرئن چاتّاقلاريندا سرگردان اولدولار.ta %داشا باسيلديلار، اره​ ائله ائکي شقّه اولدولار، وسوسه اولوندولار، قيلينجلا اولدورولدولر، قويون درئسئني، کچي درئسئني گيئنئب موحتاج اولدولار، آوارا اولدولار، ذلئل اولدولار، ياوا رفتارلار ادئلدئلر. $اؤزگه​لر ائستهزا اولونوب دؤيولدولر، بلي، زنجئرلر و زئندانلارا دوشدولر.A{ #آروادلار اؤلولرئني دئرئلئش واسئطه‌سئله تزه​دن آلديلار؛ آمّا قالانلار ائشکنجه چکئب آزاد اولماقلاريني قبول اتمه‌دئلر، اِله کي، داها ياخشي بئر دئرئلئشه نايئل اولسونلار. "اودون قووّتئني سؤندوردولر، قيلينج آغيزيندان قاچديلار، ضعئفلئکدن قووّتله‌ندئلر، دؤيوشده جنگاور اولدولار، يادلارين قوشونلاريني قاچيرتديلار.~5 !او آداملار کي، ائمان واسئطه‌سئله اؤلکه​لر فتح اتدئلر، صالحلئک عمللرئني يرئنه يتئردئلر، وعده​لره نايئل اولدولار، آصلانلارين آغيزلاريني باغلاديلار،P} داها نه ديئم؟ چونکي اگر جدعون، باراق، سامسون، يفتاح، داوود، سمويئل و نبي‌لر حاقّيندا دانيشسام، واخت چاتماز.R| ائمان واسئطه‌سئله فاحئشه راحاب، جاسوسلاري سالاماتليقلا قبول اتدئيي اوچون ناموطئعلرله بئرلئکده محو اولمادي.){K ائمان واسئطه‌سئله اَرئحانين دووارلاري، يدّي گون اطرافيندا دولانماقدان سونرا ييخيلدي.kzO ائمان واسئطه‌سئله اونلار، قيرميزي دهنزدن قورولوقدان کچن کئمي کچدئلر و مئصئرلئلر ده بونو اتمه‌يه چاليشان واخت بوغولدولار.`y9 ائمان واسئطه​‌سئله او، پاسخا و قانين سَپئلمه‌سئني رئعايت اتدي کي، ائلک دوغولانلاري هلاک ادن، اونلارا اَل وورماسين.lxQ ائمان واسئطه​‌سئله او، پادشاهين قضبئندن قورخماييب، مئصئري ترک اتدي. چونکي او، گؤرونمه‌يني گؤرموش کئمي، هر شيه تاب گتئردي.?ww مسئح اوچون چکدئيي سئتمي مئصئرئن خزئنه​لرئندن داها بؤيوک ثروت سايدي، چونکي گؤزونو پاداشا دئکمئشدي.#v? و تارينين خالقي​ ائله ياوا رفتارا دؤزمه‌يي، گوناهين کچئب-گدن لذّتلرئنه ترجئح وردي.0uY ائمان واسئطه​‌سئله موسا، بؤيويندن سونرا، فئرعون قيزينين اوغلو آدلانماقدان ائمتئناع اتدي:tm ائمان واسئطه‌سئله موسا، دوغولاندان سونرا، والئدينلري طرفئندن اوچ آي گئزلي ساخلاندي، چونکي اونلار اوشاغين گؤزل اولدوغونو گؤردولر و پادشاهين فرمانيندان قورخماديلار.psY ائمان واسئطه‌سئله يوسئف، اؤلورکن، ائسرايئل اوغوللارينين مئصئردن چيخيش اده​جکلرئندن سؤز ادئب، سوموکلري باره​ده امرلر وردي.Ur# ائمان واسئطه‌سئله يعقوب، اؤلورکن، يوسئفئن هر بئر اوغلونا برکت وردي و اؤز اَل‌آغاجينا سؤيکه‌نئب، پرستئش اتدي.q ائمان واسئطه‌سئله ائسحاق، يعقوب و عئسويو گله​جکلري حاقّيندا برکت وردي.Sp او بله دوشوندو کي، تاري حتّا اؤلولردن دئرئلتمه‌يه قادئردئر. بونا گؤره ده بئر تمثئل اولاراق، اونو تزه​دن آلدي.voe حال بو کي، اونا ديئلمئشدي: "سنئن نسلئن ائسحاقدان آدلاناجاق."{no ائمان واسئطه‌سئله ائبراهئم، ائمتاحانا چکئلنده، ائسحاقي قوربان تقدئم اتدي؛ وعده​لره صاحئب اولان آدام بئرجه اوغلونو قوربان ادئردي.Fm لاکئن نجه کي، دئر، اونلار ياخشي بئر وطني، گؤيده اولان بئرئني آرزولاييرلار. اونا گؤره ده تاري اوتانمير کي، اونلارين تاريسي چاغيريلسين، چونکي اونلار اوچون بئر شهر حاضيرلاييب.Nl و دوغرودان دا اگر اورادان چيخديقلاري وطنئن فئکئري باشلاريندا اولسايدي، اورايا قاييتماغا فورصتلري اولاردي.k' چونکي بله شيلري دئينلر بونو گؤرسه‌دئرلر کي، اؤزلري اوچون بئر وطن آختاريرلار.j3 بونلارين هاميسي وعده​لري آلماميش، ائماندا اؤلدولر، لاکئن اونلاري اوزاقدان گؤروب خوشلوقلا قبول اتدئلر و ائقرار اتدئلر کي، ير اوزونده ياد و قرئبدئرلر.%iC بونا گؤره ده بئر کئشئدن، اوسته​لئک اؤلودن فرقي اولمايان بئرئندن، ساييجا گؤيون اولدوزلاري قدر، دهنزئن قيراغينداکي قوملار قدر ساييسيز-حسابسيز نسئل گتئردي.nhU سونسوز سارا دا ائمان واسئطه‌سئله، ياشي کچمئش اولدوغو حالدا، بويلو اولماق قابئلئيّتئني آلدي، چونکي وعده وره‌ني وفالي سايدي.g3 چونکي ائبراهئم او شهري آختاريردي کي، بونؤوره​لري وار و معمار و بنّاسي تاري‌دير.f% ائمان واسئطه​‌سئله او، وعده ورئلمئش اؤلکه​ده قرئب بئر آدام کئمي ياشادي و همن وعده​نئن هموارئثلري اولان ائسحاق و يعقوبلا چاديرلاردا ساکئن اولدو. e  ائمان واسئطه‌سئله ائبراهئم، چاغيريلديغي زامان، ائطاعتئني گؤرسه‌دئب، مئراث آلاجاغي يره گتدي. او، هارايا گتدئيئني بئلمه‌يه‌رک يولا دوشدو.d! ائمان واسئطه​‌سئله نوح، حله گؤزه گؤرونمه‌ين شيلر حاقّيندا خبردار اولونوب، تارييا اولان حؤرمتده اؤز عايئله​سئنئن نئجاتي اوچون گمي حاضيرلادي و بونونلا دا دونياني محکوم اتدي و ائمانا گؤره اولان صالحلئيي مئراث آلدي.c} ائمان اولماسا، تاريني راضي اتمک قيري‌​مومکوندور، چونکي تارييا ياخينلاشان گرک ائنانسين کي، او واردير و اونو آختارانلارا پاداش وره​جک.mbS ائمان واسئطه​‌سئله خنوخ يوخاري آپاريلدي کي، اؤلومو گؤرمه‌سئن و تاپيلا بئلئنمه‌دي، چونکي تاري اونو يوخاري آپاردي. چونکي بو شهادته مالئک اؤلدو کي، يوخاري آپاريلماقدان قاباق تاريني راضي ادئردي.)aK ائمان واسئطه​‌سئله هابئل قايندن داها ياخشي بئر قوربان تارييا تقدئم اتدي کي، اونونلا دا صالح اولدوغونا شهادت ورئلدي. تاري اونون هدئيّه‌لري باره​ده شهادت ورئر و هابئل، اؤلموش اولدوغو حالدا، ائمان واسئطه​‌سئله حله ده دانيشير. ;~&}N|{'zyy7xww,v/utssVrvq pnmll]kmjj]hgfeedncc0ba`__A^$]\y[ZYlXWVUyTTSmRQPNNM8LVK IIAH}G2EDfCCBAn@h?>>=  Eچونکي سئز فاني توخومدان يوخ، فاني اولماياندان، تارينين ياشايان و باقي اولان کلامينين واسئطه​سئله تزه​دن دوغولوبسونوز.p= [ائندي کي، حقئقتدن ائطاعت ادئب جانلارينيزي قارداشلارا خالئص محبّت اتمک اوچون تمئزله‌يئبسئنئز، جهدله بئربئرئنئزي اورکدن سوئن.u< eسئز کي، اونون واسئطه​سئله، اونو اؤلولردن دئرئلدن و اونا عئزّت ورن تارييا ائنانانلارسينيز، اِله کي، ائمان و اومئدئنئز تاريدادير.R; چونکي او، دونيانين يارانماسيندان اوّل تانينميشدي، آمّا سئزئن خاطئرئنئز اوچون بو آخير زامانلاردا ظاهئر اولوب.: لاکئن باهالي قانلا، عيبسئز و لکه​سئز بئر قوزونونکو کئمي، مسئحئن قاني ائله.9 }بئلئرسئنئز ده کي، اجدادلارينيزدان مئراث آلديغينيز باطئل حيات يوللارينيزدان، گوموش و يا قيزيل کئمي فاني شيلرله تزه​دن آلينماييبسينيز،8 )اگر "آتا" چاغيرديغينيز اودور کي، طرفدارليق اتمه‌دن هر کسي ائشئنه گؤره موحاکئمه ادئر، اوندا ير اوزونده اولان بو قوربت زامانينيزي قورخو ائله کچئردئن.u7 eچونکي يازيليب: "سئز گرک موقدّس اولاسينيز، چونکي من موقدّسم."$6 Cلاکئن سئزي دعوت ادن او موقدّس اولان کئمي، سئز ده اؤزونوزو هر رفتاردا موقدّس ساخلايين.55 eسؤزه باخان اوشاقلار کئمي، جاهئل زامانلارينيزدا اولان او اوّلکي شهوتلره اؤزونوزو اوخشاتمايين.4 1 بونون اوچون، فئکئرلرئنئزي عمل اوچون حاضيرلايين، آييق اولون، اومئدئنئزي کامئل بئر شکئلده او فيضه باغلايين کي، عئسا مسئحئن ظوهوروندا سئزه گتئرئله​جک.'3 I اونلارا آشکار اولدو کي، بو شيلرده اونلار اؤزلرئنه يوخ، سئزه خئدمت ادئردئلر کي، ائندي ائنجئلي وعظ ادنلر طرفئندن گؤيدن گؤنده‌رئلمئش موقدّس روح واسئطه​سئله سئزه اعلان اولونوب؛ او شيلر کي، اونلاري گؤرمه‌يه ملکلر ده حسرت چکئرلر.F2  و آراشديريرديلار کي، بئلسئنلر، اونلاردا اولان موقدّس روح، کئمه و هانسي زامانا ائشاره ادئر، او زامان کي، مسئحئن عذابلاريني و اوندان سونرا گلن شووکتلرئني قاباقجادان خبر ورئر.?1 y بو نئجاتا گلئنجه، پيغمبرلر او فيض باره‌ده کي، سئزه گله‌جک، قاباقجادان جهدله آختاريب تجسّوس اتدئلر0 % و ائمانينيزين نتئجه​سئنه کي، جانلارينيزين نئجاتي اولسون، نايئل اولورسونوز.@/ {سئز گرچي اونو گؤرمه‌يئبسئنئز، آمّا اونو سوئرسئنئز. گرچي ده ائندي اونو گؤرمه‌يئرسئنئز، لاکئن اونا ائنانيرسينيز و وصفه گلمه‌ين شادليقلا، شؤوکت دولو چوخ شادليق ادئرسئنئز1. ]اِله کي، عئسا مسئحئن نئجاتينين ظوهوروندا، ائمانينيزين ثوبوتو، فاني اولان قيزيلدان داها دَيَرلي اولوب، اودلا بله ائمتاحان اولسا دا، تعرئف، عئزّت و حؤرمت گتئرسئن.]- 5بوندا سئز چوخ سوئنئرسئنئز، گرچي ائندي آز بئر مودّت اوچون، لازيم اولسا، جوربه​جور ائمتاحانلارلا پرئشان اولورسونوز،`, ;سئز تارينين قودرتي ائله، آخير زاماندا ظاهئر اولونماغا حاضير بئر نئجات اوچون، ائمان واسئطه​سئله موحافئظت اولورسونوز.:+ oاِله کي، گؤيلرده سئزئن اوچون ساخلانميش، آرادان گتمه‌ين، لکه​سئز و سولماز بئر مئراثي اَله گتئرک.<* sتاري و ربّئمئز عئسا مسئحئن آتاسي موتبارک اولسون کي، اؤز بؤيوک فيضئنه گؤره، عئسا مسئحئن اؤلولردن دئرئلمه‌سي ائله باعئث اولدو کي، بئز ياشايان بئر اومئده تزه​دن دوغولاق. ) آتا تارينين ائره​لئدن بئلدئيئنه موطابئق، موقدّس روحون تقدئس ائشئنئن واسئطه​سئله عئسا مسئحدن ائطاعت اتمکلري اوچون و اوستلرئنه اونون قانينين سپئلمه‌سي اوچون سچئلئبلر. فيض و باريش لاپ دولو اؤلچوده سئزئن اولسون.Q( عئسا مسئحئن حوارئسي پطروسدان، پونطوس، قالاتئيا، کاپادوسئيا، آسئيا (ايالتي) و بئتئنئيايا داغيلميش قرئبلره کي،e'Cقوي او آدام بئلسئن کي، گوناهکاري سهو يولوندان دؤنده‌رَن، اونون جانيني اؤلومدن قورتارار و چوخ گوناهلارين اوستونو اؤرتر.&!قارداشلاريم، اگر سئزلردن بئرئنئز حقئقتدن آزسا، و اؤزگه بئري اونو قايتارسا، % سونرا گئنه دوعا اتدي و گؤي ياغيش ياغديريب، ير اوزو ميوه​لرئني گتئردي.`$9ائليا دا همن بئزئم کئمي بئر آدام ائدي و صداقتله دوعا اتدي کي، ياغيش ياغماسين و اوچ ائل آلتي آي ير اوزونه ياغيش ياغمادي.4#aبونون اوچون، گوناهلارينيزي بئربئرئنئزه اعتئراف ادئن و بئربئرئنئز اوچون دوعا ادئن، اِله کي، شفا تاپاسينيز. صالح بئر آدامين تأثئرلي دوعاسي چوخ شي اتمه‌يه قادئردئر.H" و ائماندا ادئلن دوعا ناخوش آدامي صاغالدار و ربّ اونو قالديرار. گوناهلار اتمئش اولسا دا، اونا باغيشلانار.!آيا آرانيزدا ناخوش بئري وار؟ او گرک کئلئسانين آغساقّاللاريني چاغيرسين. اونلار دا گرک اونون اوچون دوعا ادئب، ربّئن آديندا اونو ياغلا مسح اتسئنلر.Q  آيا آرانيزدا عذاب آلتيندا اولان بئري وار؟ او، گرک دوعا اتسئن. آيا شاد اولان بئري وار؟ او، حمدلر اوخومالي‌دير.F لاکئن، قارداشلاريم، هاميدان اوّل، نه گؤيه، نه يره، نه ده باشقا بئر شيه آند ائچئن؛ لاکئن سئزده قوي "بلي"، بلي اولسون و "خير"، خير اولسون اِله کي، موحاکئمه​يه چکئلمه‌يه‌سئنئز.! بئز تحمّول ادنلري بختور ساييريق. سئز اَيّوبون تحمّولونو اشئدئبسئنئز و ربّئن اتدئيئنئن نتئجه​سئني ده گؤروبسونوز کي، رب چوخ شفقتلي و مرحمتلي‌دئر.$A قارداشلار، عذاب چکمکده و صبئرلي اولماقدا ربّئن آديندا دانيشان نَبئلردن نومونه آلين. بئربئرئنئزئن ضئدّئنه شئکايت اتمه‌يئن، قارداشلار! اِله کي، سئز اؤزونوز ده موحاکئمه اولونماياسينيز. باخين، موحاکئمه ادن، قاپي آغزيندا دايانيب.سئز ده صبئرلي اولون. اورکلرئنئزي قووّتلندئرئن. چونکي ربّئن گلئشي ياخيندير.)بونا گؤره، قارداشلار، ربّئن گلئشئنه کئمي صبئرلي اولون. اکئنچي تورپاغين ديرلي حاصئلي اوچون ائنتئظار چکئر و ائلک و آخير ياغيشي آلاناجاق صبئرلي اولور.+صالح آدامي محکوم ادئب، اؤلومه ورئبسئنئز؛ او سئزئن قاباغينيزدا موقاوئمت اتمئر.Lسئز ير اوزونده کفله ياشاييبسينيز و لذّت دولو بئر حيات کچئردئبسئنئز. قحطي گونده اورکلرئنئزي کؤکَلدئبسئنئز!باخين، زمئلرئنئزي بئچن ائشچئلردن ساخلاديغينيز موزد، سئزئن ضئدّئنئزه قيشقيرير. بئچئنچئلرئن قيشقيرتيسي فوجلار ربّئنئن قولاقلارينا چاتيب.  قيزئل و گوموشونوز پاسلانيب و اونلارين پاسي ضئدّئنئزه بئر شاهئد اولاجاق و اود کئمي جئسمئنئزي يئيه​جک. سئز آخير گونلرئنئزده ثروت ييغيبسينيز!c?مال-دؤولتئنئز چورويوب، پالتارينيزي دا گووه ييئب. 7باخين ائندي، اي وارلي‌لار! باشينيزا گله​جک موصئبتلردن اؤتري آغلايين و شئون ادئن.%بونا گؤره، هر کس کي، دوروست ائشي بئلئر، لاکئن اونو يرئنه يتئرمئر، گوناه ادئر.آمّا نجه کي، وار، سئز تکبّورونوزه فخر ادئرسئنئز؛ بوتون بله فخرلر پئسدئر.*Mبونون عوضئنه سئز گرک دئيه​سئنئز: "اگر رب ائسته‌سه، ياشاياريق، بونو و اونو دا اِده​رئک."jMحال بو کي، حياتينين صاباح نه جور اولدوغونو بئلمئرسئنئز. سئز بوخار کئمئسئنئز کي، آز بئر مودّت گؤرونور و سونرا ائتئب​ ​گدئر.}s ائندي باخين، سئزلر کي، ديئرسئنئز "بو گون يا دا صاباح فئلان و بهمان شهره گده‌رئک و اورادا بئر ائل تئجارته مشغول اولوب، قازانج ييغاريق." آنجاق بئر شرئعت ورن و بئر قاضي وار. هم نئجات ورمه‌يه، هم ده هلاک اتمه‌يه قادئر اولان اودور. آمّا سن کئمسن کي، اؤز قونشونو موحاکئمه اده​سن؟!+ O قارداشلار، بئربئرئنئزي پئسلمه‌يئن. قارداشينين ضئدّئنه دانيشان يا دا قارداشيني موحاکئمه اِدن، شرئعتئن ضئدّئنه دانيشير و شرئعتي موحاکئمه ادئر. آمّا اگر شرئعتي موحاکئمه اده​سئنئز، شرئعته عمل ادن يوخ، اونو موحاکئمه​يه چکنسئنئز.l Q ربّئن حوضوروندا اؤزونوزو آلچالدين و او سئزي اوجالدار. / قوصّه ييئن، ياس توتون، آغلايين. قويون گولوشونوز ياسا، شادليغينيز دا قمه دؤنسون.k Oتارييا ياخينلاشين، او دا سئزه ياخينلاشار. سئز گوناهکارلار، اللرئنئزي تمئزله‌يئن؛ سئز موتردّئدلر، اورکلرئنئزي طاهئر ادئن. پس، تارييا موطئع اولون. شيطانين قاباغيندا موقاوئمت ادئن و او سئزدن قاچار.jMلاکئن تاري داها بؤيوک فيض عطا ادئر. بو سببدن ديئر: "تاري مغرور آداملارا ضئدّ دورور، لاکئن باشي‌آشاغي آداملارا فيض عطا ادئر."mSيوخسا موقدّس يازينين بوش يره بونو يازديغيني دوشونورسونوز کي، "تاري، ائچئمئزده ساکئن اولمالي موقدّس روحو، قيرتله آرزو ادئر"؟Dسئز، زئناکارلار! مگر بئلمئرسئنئز کي، دونيا ائله دوستلوق اتمک، تارينين ضئدّئنه دوشمنچئلئکدئر؟! بونون اوچون کئم دونيانين دوستو اولماق ائسته‌سه، اؤزونو تارينين دوشمني ادئر.mSطلب ادئرسئنئز، لاکئن آلميرسينيز. چونکي سهو نئيّتلر​له طلب ادئرسئنئز، اِله کي، اونو اؤز هاوا-هوسلرئنئز اوچون صرف اده​سئنئز.dAآرزو ادئرسئنئز، لاکئن يوخونوزدور. بونون اوچون آدام اؤلدورورسونوز. پاخيلّيق ادئرسئنئز، آمّا اَله گتئره بئلمئرسئنئز. بونا گؤره ده ساواشيب، داعوا ادئرسئنئز. يوخونوزدور، چونکي طلب اتمئرسئنئز.[ 1آرانيزدا اولان داعوالار و ائختئلافلار هارادان باش آلير؟ مگر او هاوا-هوسلرئنئزدن ديئل کي، عوضولرئنئزده داعوا ادئر؟/صالحلئيئن ميوه​سئني بار ورن توخوم، باريشانلارين واسئطه​سئله باريشدا اَکئلئر.{oلاکئن يوخاريدان نازئل اولان حئکمت اوّلن پاکدير، سونرا باريشان، مولايئم، منطئقلي، مرحمت و ياخشي ثمره​لردن دولو، قَرَضسئز، رئياسيز.3چونکي پاخيلّيق و منصبطلبلئک هر يرده اولسا، قاريشيقليق و هر جور پئس شي ده اورادير.بو يوخاريدان نازئل اولان حئکمت ديئل، دونيه‌وي‌دئر، نفساني و ائبلئسدندئر.x~iآمّا اگر اوره‌يئنئزده آجي پاخيلّيق و اؤز منفعتئنئز اوچون منصبطلبلئک وار، کئبئرلنمه‌يئن و بلجه حقئقتئن ضئدّئنه يالان دانيشمايين.M} آرانيزدا حئکمتلي و فراستلي اولان کئمدئر؟ قوي او، عمللرئني حئکمتئن حلئملئيئنده ياخشي رفتاري ائله گؤرسدسئن.M| قارداشلاريم، مگر انجئر آغاجي زيتون گتئرر و يا اوزوم آغاجي انجئر بار ورر؟! دوزلو بولاق دا شئرئن سو وره بئلمز.c{? مگر بئر بولاقدان هم شئرئن سو، هم ده آجي سو چيخار؟!z همن آغيزدان هم برکت چيخير، هم ده لعنت! قارداشلاريم، بو بله اولمامالي‌دير.?yw اونونلا بئز رب و آتاني موبارک چاغيريريق و اونونلا تارينين صورتئنده يارانان ائنسانلاري لعنت ادئرئک.xآمّا دئلي هچ کس رام اِده بئلمز. آرام توتمايان شردئر، اؤلوملو زهردن دولودور.jwMچونکي حيوانلار و قوشلارين هر جئنسي، سورونَنلر و دهنز مخلوقلارينين هر جئنسي ائنسان عئرقي طرفئندن رام اولونور و رام اولونوب.3v_دئل بئر اوددور. حاقسيزليق عالمي‌دئر. دئل عوضولرئمئزئن آراسيندا اله ير آليب کي، بوتون بدني نجئس ادئر، حياتين دؤورانيني اودا چکئر، جهنّم طرفئندن ده آلوولانديريلير.Suاِله ده دئل، بدنئن کئچئک بئر عوضوودور، آمّا بؤيوک زادلار دانيشير. گؤر کئچئک بئر آلوو نه بؤيوک مشه​ني يانديرير!tگمئلره ده بئر باخين. بؤيوک اولدوقلاري و گوجلو يللر​له آپاريلديقلاري حالدا، سوکانچينين گؤيلو هارايا ائسته‌سه، کئچئک بئر سوکانلا او طرفه دؤنور.@syبئز آتلارين آغزينا جئلوو تاخيريق کي، بئزدن ائطاعت اتسئنلر و اونلارين بوتون بدنئني ائداره ده ادئرئک. 7~t}|{zz xx8wvFutts3qqpMoomm=ljii]hhg5f4etdVccbj`__0]\[Z"Y_X~WVUU SSR%Q?ONLL5K=<;K:s9`87654N3e2,130&/..--,c+p*)((,'Z&%$#""|! @3Cm{7~s  ? yJ;-)7wgچونکي تاري بئزئم اوره‌يئمئزدن داها بؤيوکدور و هر شيي بئلئر.بوندان حقئقته عاييد اولدوغوموزو بئله‌جه‌يئک و نه خوصوصدا کي، اوره‌يئمئز بئزي محکوم اتسه، اونون حوضوروندا اوره‌يئمئزي آرخايين اده‌جه‌يئک.`9اؤولادلار، سؤز و دئل​له يوخ، عمل و حقئقتله سوک.wاگر بئر آدام دونيا مالينا صاحئب اولوب، قارداشيني احتئياج ائچئنده گؤرسه، لاکئن اونا رحمي گلمه‌سه، اوندا تارينين محبّتي نجه اولا بئلر؟  محبّتئن نه اولدوغونو بئز بوندان بئلئرئک کي، او، اؤز جانيني بئزئم اوچون فدا اتدي. بئز ده اؤز جانيميزي قارداشلاريميز اوچون فدا اِتمه‌لي‌يئک.>uقارداشيندان نئفرت ادن هرکس قاتئلدئر. و سئز بئلئرسئنئز کي، هچ بئر قاتئل ابدي حياتا صاحئب اولا بئلمز.I بئز بئلئرئک کي، قارداشلاريميزي سودئيئمئز اوچون اؤلومدن حياتا کچمئشئک. قارداشيني سومه‌ين اؤلومده قالير.zm قارداشلار، اگر دونيا سئزدن نئفرت ادئر، بونا تعجّوب اتمه‌يئن.*M شرئردن اولوب، قارداشيني اؤلدورن قاين کئمي اولماياق. قارداشيني نه اوچون اؤلدوردو؟ اونا گؤره اؤلدوردو کي، اؤز عمل​لري شر، لاکئن قارداشينين عمل​لري صالح ائدي.ve باشلانيشدان بري اشئتدئيئنئز خبر بودور کي، بئربئرئمئزي سوک.'~G کئمئن تارينين اؤولادي اولدوغو، کئمئن ده ائبلئسئن اؤولادي اولدوغو بوندان بلّي اولور: صالحلئيه عمل اتمه‌ين تاريدان ديئلدئر، قارداشيني سومه‌ين ده اِله‌دئر.V}% تاريدان دوغولان آدام گوناه اتمز، چونکي تارينين توخومو اوندا ياشايير. او گوناه اده بئلمز، چونکي تاريدان دوغولوب.|yگوناه ادن ائبلئسدندئر، چونکي باشلانيشدان گوناه ادن ائبلئسدئر. تارينين اوغلو دا بونا گؤره ظوهور اتدي کي، ائبلئسئن عمل​لرئني محو اتسئن.{3اؤولادلار، هچ کس سئزي آلداتماسين؛ صالحلئيه عمل ادن صالحدئر، نجه کي، او، صالحدئر.z+اوندا قالان هرکس گوناه اتمز. گوناه ادن آدام نه اونو گؤروب، نه ده اونو تاني‌يير.0yYو سئز بئلئرسئنئز کي، او، گوناهلاري آرادان گؤتورمک اوچون ظوهور اتدي و اوندا هچ گوناه يوخدور.xگوناه ادن هرکس شرئعتي ده آياق آلتينا قويور و گوناه شرئعته ضئدّ دورماقدير.~wuاونا بله اومئد باغلايان هرکس اؤزونو پاک ادئر، نجه کي، او پاکدير.dvAسوگئلئلر، ائندي بئز تارينين اؤولادلاري‌ييق، آمّا نه اولاجاغيميز حله ظاهئر اولونماييب. آنجاق بئلئرئک کي، مسئح ظوهور ادنده بئز اونا بنزه‌يه‌جه‌يئک، چونکي اونو، اولدوغو کئمي گؤره​جه‌يئک.u گؤرون آتا بئزه نه بؤيوک بئر محبّت گؤرسه‌دئب کي، تارينين اؤولادلاري آدلاناق! و بئز اله​يئک ده. دونيا اونو تانيماديغي اوچون بئزي ده تانيمير.4taاگر اونون صالح اولدوغونو بئلئرسئنئز، بئلئن کي، دوغرو اولاني يرئنه يتئرن هرکس اوندان دوغولوب.Js ائندي اؤولادلار، اوندا ياشايين کي، او ظوهور ادنده يقئنئمئز اولسون و او گلنده اونون قاباغيندا اوتانماياق.r'سئزه گلئنجه، اوندان آلديغينيز مسح سئزده قالير و احتئياجينيز يوخدور کي، کئمسه سئزه تعلئم ورسئن. لاکئن نجه کي، همن او مسح هر شيئن حاقّيندا سئزه تعلئم ورئر و يالان يوخ، دوغرودور دا، نجه کي، او سئزه تعلئم ورئب، اوندا قالين.rq]بونلاري سئزي يولدان چيخاردانلار باره​سئنده سئزه يازديم._p7و اونون بئزه وعده وردئيي بودور، يعني ابدي حيات.moSقوي باشلانيشدان بري اشئتدئيئنئز سئزده قالسين. اگر باشلانيشدان بري اشئتدئيئنئز سئزده قالسا، سئز ده اوغول و آتادا قالارسينيز.Qnاوغولو ائنکار ادن هرکس آتادان دا محرومدور. لاکئن هرکس کي، اوغولا اولان ائمانيني ائقرار اتسه، آتا دا اونوندور.kmOاگر عئسانين مسئح اولدوغونو ائنکار ادن يالانچي ديئل، بس يالانچي کئمدئر؟ مسئحه ضئدّ اولان اودور کي، آتا و اوغولو ائنکار ادئر.^l5من سئزه اونا گؤره يازماديم کي، حقئقتي بئلمئرسئنئز. اونا گؤره يازديم کي، حقئقتي بئلئرسئنئز، هچ يالان دا حقئقتدن ديئل.kآمّا سئز موقدّس اولان طرفئندن مسح اولونوبسونوز و هر شيي بئلئرسئنئز./jWاونلار بئزئم آراميزدان چيخديلار، آمّا بئزدن ديئلدئلر. اگر بئزدن اولسايديلار، بئزئمله قالارديلار. آمّا اونلار چيخديلار کي، هچ بئرئنئن بئزدن اولماماسي بئلئنسئن..iUاي اوشاقلار، آخير زاماندير. و اشئتدئيئنئز کئمي، مسئحئن ضئدّئنه اولان گلئر. اله ائندي ده، بئر چوخلو مسئحه ضئدّ اولانلار گلئبلر. بوندان بئلئرئک کي، آخير زاماندير.h5دونيا و اونون هوسلري کچئر، لاکئن تارينين ائسته‌يئني يرئنه يتئرن ابده کئمي قالار.kgOچونکي دونيادا اولان هر شي، ائنسانين جئسماني طبئعتئنئن هوسلري، گؤزلرئن هوسلري، و دونيانين تکبّورو آتادان يوخ، دونياداندير.!f;دونياني و دونيادا اولان شيلري سومه‌‌يئن. دونياني سون آدامدا آتانين محبّتي يوخدور.هر شيدن اوّل بونو بئلئن کي، آخير گونلرده رئشخند ادنلر، رئشخندله گله​جکلر و اؤز شهوتلرئنئن دالينجا قاچيب،z=mسئز، موقدّس نبئلر طرفئندن قاباقجادان ديئلمئش سؤزلري و حوارئلرئنئزئن واسئطه​سئله ديئلمئش رب و قورتاريجينين امرئني يادا سالاسينيز.< yائندي سِوگئلئلر، بو ائکئنجي مکتوبدور کي، سئزه يازيرام؛ اونلاردا چاليشيرام کي، خاطيرلاتماقلا سئزئن خالئص فئکئرلرئنئزي اويانديريم کي،_;7اونلارين باشينا بو دوغرو مثلده ديئلنلر گلئب: «ائت اؤز قوسدوغونا قاييدار.» و «يويولموش دونوز پالچيقدا آغناماغا دؤنر.»:5چونکي اونلار اوچون داها ياخشي اولاردي کي، صالحلئک يولونو بئلمه​مئش اولسونلار، تا کي، اونو بئلئب و اونلارا امانت ورئلمئش موقدّس حؤکمدن اوز دؤندرسئنلر.m9Sچونکي اگر اونلار کي، رب و قورتاريجيميز عئسا مسئحي تانيماق واسئطه​سئله دونيانين نجئسلئکلرئندن قاچيبلار، اگر تزه​دن اونلارا بولاشيب مغلوب اولسالار، اونلارين آخير حالي اوّلکئندن داها پئس اولوب.s8_آزادليق وعده​سئني ورئرلر، حال‌بو کي، اؤزلري فسادين قوللاري‌ديرلار. چونکي هر نه کي، ائنساني مغلوب اتسه، ائنسان اونا قول اولور.7)چونکي باطئللئيئن مغرور سؤزلرئني دانيشيب، جئسماني هاوا-هوسلر و سفالتله او آداملاري آلداديرلار کي، سهوده ياشايانلارين الئندن حله ده قاچماقداديرلار.E6بونلار سوسوز بولاقلارديرلار، کوله‌يئن آپارديغي دومانلارديرلار. اونلار اوچون قارا قارانليق ساخلانيب.t5aلاکئن اؤز تقصئرئندن توبئخ اولوندو؛ دئلسئز بئر اِششَک، ائنسان سسي ائله اونونلا دانيشيب بو پيغمبرئن دلئلئک اتمه‌سئنه مانع اولدو.E4آزديقلاري او دوز يولو اونودوبلار، پِعور اوغلو بلعامين طرئقئنه گدئبلر کي، حاقسيزليغين اوجرتئني سِودي، 3گؤزلري زئنادان دولوب گوناه اتمکدن اصلا اَل گؤتورمورلر، ثباتسيز جانلاري آلداديرلار، طاماحکارليقدا مشق اتمئش اورکلري وار، بو ملعون اؤولادلار!m2S و حاقسيزليغين اوجرتي اولاراق حاقسيزليق چکه​جکلر. گوندوز واختي عيش-عئشرته مشغول اولماغي بئر کف ساييرلار. اونلار لکه​لي و قوصورلودورلار. سئزئنله ييئب-ائچدئکلري واخت، اؤز حئيله​لرئنده کف ادئرلر.71g آمّا بونلار شوعورسوز حيوانلار کئمي‌دئرلر کي، توتولوب اؤلدورولمک اوچون قرئزه​لرئنه موطابئق رفتار ادن مخلوقلار کئمي دوغولوبلار و بئلمه‌دئکلري شيلرئن حاقّيندا اهانت ادئرلر و او مخلوقلارين محو اولونماسيندا بونلار دا محو اولوناجاقلارa0; حال بو کي، گوج و قودرتده اونلاردان داها بؤيوک اولان ملکلر، ربّئن حوضوروندا اونلارين ضئدّئنه اهانتلي بئر حؤکم ورمئرلر.s/_ خوصوصن ده اونلاري کي، جئسمئن فاسئد هاوا-هوسلرئنه پيرو اولورلار. گوستاخ و منمچي‌دئرلر و عظمتلي وارليقلاري سؤيمکدن تئتره​مئرلر.T.! رب بئلئر کي، دئندارلاري وسوسه​دن نجه قورتارسين و صالح اولمايانلاري نجه حؤکم گونو اوچون تنبه آلتيندا ساخلاسين.-(چونکي بو صالح، اونلارين آراسيندا ياشايارکن گؤردوکلري و اشئتدئکلرئندن حئسّ اتدي کي، صالح جاني گون به گون اونلارين ناشرع عمللرئندن اذئيّت چکئر.),صالح اولان لوطو دا کي، فاسئقلرئن ادبسئز رفتاريندا عذاب چکئردي، قورتاردي.n+Uسودوم و گومورا شهرلرئني هلاکته محکوم ادئب، کول‌له بئر اتدي و اونلاري اوندان سونرا دئنسئزلئکله ياشايانلار اوچون عئبرت قويدو.m*Sاو قدئم دونيايا دا رحم اتمه‌دي، لاکئن صالحلئک واعئظي نوحو اؤزگه يدّي نفر​له ساخلاييب، دئنسئزلرئن دونياسي اوزونه سل گتئردي.u)cچونکي تاري گوناها باتميش ملکلره رحم اتمه‌يئب، اونلاري اسئرلئکده ساخلادي و حؤکم اوچون ساخلانميش قارانليق قويولارينا تسلئم اتدي.\(1و طاماحکارليقدا سئزي يالان سؤزلرله سوياجاقلار؛ اونلارين محکومئيّتي چوخدان بري قووّه​ده​دئر و هلاکتلري ياتماييب.>'uبئر چوخلاري اونلارين سفاهتئنئن دالينجا گده​جکلر و اونلارين اوزوندن حقئقت يولونا اهانت اولوناجاق.?& yلاکئن يالانچي پيغمبرلر ده خالق آراسيندا ظوهور اتدئلر، نجه کي، سئزئن آرانيزدا دا يالانچي موعلّئملر اولاجاقلار کي، گئزلئجه محو ادن بئدعتلر گتئرئب، حتّا او آغاني دا داناجاقلار کي، اونلاري ساتين آلدي و اؤز باشلارينا تزلئکله هلاکت گتئره​جکلر.z% oچونکي هچ نَبئلئک هچ بئر زامان ائنسان ائراده​سي ائله اِدئلمه‌يئب، آمّا ائنسانلار موقدّس روح طرفئندن حرکته گلئب تاريدان دانيشديلار.2$ _لاکئن هر شيدن اوّل بونو بئلئن کي، موقدّس يازيدا اولان هچ بئر نبئلئک شخصئن اؤز تفسئرئندن ديئل.# و پيغمبرلرئن سؤزلري بئزئم يانيمزدا داها چوخ ثابئت اولدو کي، سئز ده گون دوغانا کئمي و سحر اولدوزو اورکلرئنئزده طولوع اده‌نه کئمي ياخشي ادئرسئنئز کي، قارانليق يرده ائشيق سيچيران بئر چيراق کئمي اونا دئقّت ادئرسئنئز." #و بئز اؤزوموز موقدّس داغدا اونونلا اولان زامان، گؤيدن گلن بو خئطابي اشئتدئک.! اونا گؤره کي، حؤرمت و عئزّتي آتا تاريدان آلان زامان، عظمتلي اولان عئزّتدن بله بئر خئطاب گلدي: "بو منئم سوگئلي اوغلومدور کي، اوندان چوخ راضي‌يام."   چونکي بئز ربّئمئز عئسا مسئحئن قودرتئني سئزه بئلدئرن زامان، و اونون گئنه گله​جه‌يئني سئزه بئلدئرن زامان، اوستاليقلا دوزه‌لمئش افسانه​لرئن دالينجا گتمه‌دئک، لاکئن اؤزوموز اونون احتئشامينين شاهئدلري ائدئک.( Kبونا گؤره چاليشاجاغام کي، منئم رحلتئمدن سونرا دا بونلاري يادا سالماغا قادئر اولاسينيز.: oچونکي بئلئرم کي، مسکنئمي تزلئکله بئر يانا قوياجاغام، نجه کي، ربّئمئز عئسا مسئح ده منه آشکار ادئب.| s و صحئح بئلئرم کي، من بو مسکنده ائکن خاطيرلاتماقلا سئزي اوياديم. - بونون اوچون من همئشه حاضير قالاجاغام کي، بونلاري سئزه خاطيرلاديم، گرچي سئز اله ائندي ده بونلاري بئلئرسئنئز و يانينيزدا اولان حقئقتده ثابئتقدمسئنئز.; q چونکي بو يوللا ربّئمئز و قورتاريجيميز عئسا مسئحئن ابدي پادشاهليغينا گئرمک سئزه بول-بول ورئله​جک.| s بونا گؤره، قارداشلار، داها چوخ چاليشين کي، دعوت و سچئلدئيئنئزي مؤحکملده​سئنئز، نه‌قدر کي، بو شيلري ادئرسئنئز، اصلا بودره‌مزسئنئز.G   کئمده بونلار يوخدور، او کوردور، بصئرتي يوخدور و قاباقکي گوناهلاريندان تمئزله‌ندئيئني ياددان چيخارديب.Q چونکي اگر بونلار سئزده اولسا و آرتسا، ربّئمئز عئسا مسئحئن حقئقي معرئفتئنده سئزي ائشسئز و ثمره​سئز قويمازلار. }دئندارليغا قارداش سوگئسي، و قارداش سوگئسئنه ده محبّتي علاوه ادئن. معرئفته نفسه حاکئم اولماق، نفسه حاکئم اولماغا تحمّول، تحمّوله دئندارليق،C اِله بونا گؤره ده سئز بوتون سعي‌يئنئزي صرف ادئن و ائمانينيزا اخلاقي فضئلت، اخلاقي فضئلتئنئزه معرئفت،X +چونکي بونلارين واسئطه​سئله او بئزه قئيمتلي و مؤحتشم وعده​لرئني عطا ادئب، اِله کي، اونلارين واسئطه​سئله شهوتدن باش آلان دونيادا اولان فساددان قاچيب، ائلاهي طبئعتئن شرئکي اولاسينيز.! =اونون ائلاهي قودرتي، اونون حقئقي معرئفتي‌ ائله کي، بئزي اؤز عئزّت و فضئلتئنئن واسئطه​سئله دعوت اتدي، حيات و دئندارليغا عاييد اولان هر شيي بئزه عطا ادئب.  تارينين و ربّئمئز عئسانين معرئفتئنده سئزه بول-بول فيض و باريش اولسون.4 eاؤزونو عئسا مسئحه قول اتمئش و اونون حوارئسي شمعون پطروسدان؛ او آداملارا کي، تاريميز و قورتاريجيميز عئسا مسئحئن صالحلئيي واسئطه​سئله بئزئم کئمي همن ائماني آليبلار:"=بئربئرئنئزي محبّت اؤپوشو ائله سالامالايين. مسئحده اولان بوتون سئزلره باريش اولسون.7 سئزئن کئمي سچئلمئش بابئلده‌کي ده سئزه سالام گؤنده‌رئر، اِله‌جه ده اوغلوم مرقوس.E بو مکتوبو امئن قارداشيميز (چونکي من اونو بله گؤرورم) سئلوانوسون واسئطه​سئله سئزه قيساجا يازميشام و تشوئق ادئب شهادت ورئرم کي، تارينين حقئقي فيضي بودور. اوندا مؤحکم دايانين!T ! سلطنت ابددن ابده کئمي اونون اولسون. آمئن.? w آز بئر مودّت عذاب چکدئيئنئزدن سونرا، بوتون فيضئن تاريسي کي، سئزي مسئحده اؤز شؤوکتئنه دعوت اتدي، اؤزو سئزي کامئل ادئب تصدئق اده​جک و سئزه قووّت ورئب، سئزي برقرار اده​جک.V % ائماندا مؤحکم دوروب، اونون قاباغيندا موقاوئمت ادئن و بئلئن کي، دونياداکي قارداشلارينيز دا همن عذابلاري چکئرلر.I  تئزباش دورون، آييق قالين. سئزئن دوشمنئنئز ائبلئس نرئلده‌ين بئر آصلان کئمي گزئب، اودماغا بئرئني آختارير.# ?و هامي نئگاراچيليقلارينيزي اونون اوستونه قويون، چونکي او، سئزئن قيدئنئزه قالاندير.=sبونا گؤره، تارينين گوجلو اَلئنئن آلتيندا اؤزونوزو آلچالدين کي، او دا اؤز واختيندا سئزي اوجالتسين.b=سئز جاوانلار دا، اِله‌جه آغساقّاللارا موطئع اولون. و هامينيز بئربئرئنئزئن حاقّيندا باشي‌آشاغيليق پالتارينا گيئنئن، چونکي تاري مغرورلارا ضئدّدئر، لاکئن باشي‌آشاغي‌ اولانلارا فيض ورئر.و باش چوبان ظوهور اتدئيي واخت، عئزّتئن سولمايان تاجيني آلاجاقسينيز.5سئزه تاپشيريلانلارا آغاليق اتمه‌يئن، لاکئن ثوبوت ادئن کي، سورويه نومونه​سئنئز.*Mتارينين آرانيزدا اولان سوروسونه چوبانليق ادئن. مجبوري يوخ، اورکدن و تارينين ائراده​سئنه موطابئق اونلارا نظارت ادئن؛ بي​آبيرچيليق قازانج اوچون يوخ، شؤوقله.j Oآرانيزدا اولان آغساقّاللاري کي، من ده اونلارلا بئر آغساقّال و مسئحئن عذابلارينا شاهئد و گله​جک شرئکي‌يَم ده، تشوئق ادئرم:a;بونون اوچون، قوي تارينين ائراده​سئنه موطابئق عذاب چکنلر، ياخشيليق اده‌رک جانلاريني امئن اولان خالئقه تاپشيرسينلار.%Cو اگر صالح آدام چتئنلئکله نئجات تاپير، تاريسيز و گوناهکار آدامين عاقئبتي نه اولاجاق؟1[چونکي زامان يتئشئب کي، موحاکئمه تاري اوئنئن اهلي ائله باشلانسين. و اگر او، اول بئزئمله باشلانير، بس گؤر تارينين ائنجئلئندن ائطاعت اتمه‌ينلرئن آخيري نه اولاجاق؟!0Yلاکئن اگر بئر مسئحي کئمي عذاب چکئر، قوي اوتانماسين. لاکئن قوي بو آددا تاريني عئزّتلندئرسئن.~-قوي سئزلردن هچ کئم قاتئل، اوغرو، شر قوران، يا دا فوضول بئري کئمي عذاب چکمه‌سئن.h}Iاگر مسئحئن آديندان اؤتري تحقئر اولوناسينيز، خوش حالينيزا! چونکي شؤوکتئن و تارينين موقدّس روحو سئزئن اوستونوزده ساکئندئر. ^\~}|{{yxx1w@vpvut:srrqwponnmllkbjji\hhggfdd=cba`_C^]]F\%[ZZ`YXWVUUT3SsRQQQPP,O6NMLL2KJI;HzGhFEDDuCAk@?*==;:98762543Y211N0q0:/K.`-j,+k*x)M(2'Y&(%$T#"" M;>mR k Sr^آمّا سئزه، تئياتئرادا اولان قالانلارا کي، بو تعلئمي توتمورلار و شيطانين درئن شيلرئني بئلمه‌يئبلر، نجه کي، ديئرلر، سئزه داها بئر يوک قويمورام.9kاونون اؤولادلاريني وبا ائله اؤلدوره​جه‌يم و بوتون کئلئسالار بئله​جکلر کي، فئکئرلري و اورکلري آراشديران منم و سئزلردن هر بئرئنئزه عمل‌لرئنئزه گؤره عوض وره​جه‌يم.s_باخ، من اونو ناخوشلوق دؤشه‌يئنه آتاجاغام، اونونلا زئنا ادنلري ده بؤيوک بئر عذابا سالاجاغام، مگر اونون عمللرئندن تؤوبه اده​لر.&Eاونا مؤهلت وردئم کي، تؤوبه اتسئن، آمّا اؤز عئفّتسئزلئيئندن تؤوبه اتمه‌يي ائسته‌مئر."=لاکئن سنئن ضئدّئنه بو واريم کي، سن اؤزونو نبئيه چاغيران او ائزابل آروادي تحمّول ادئرسن و او تعلئم ورئب، اؤزلرئني منئم قوللوغوما ورنلري يولدان آزديرير، اِله کي، اونلار عئفّتسئز عمللر ادئب بوتلره تقدئم اولونموش شيلري ييئرلر.}s«سنئن عمللرئندن، محبّتئندن، ائمانيندان، خئدمتئندن و تحمّولوندن خبرئم وار و بوندان دا کي، آخير عمللرئن ائلک عمللرئندن داها بؤيوکدور.s_تئياتئراداکي کئلئسانين مله‌يئنه ياز: تارينين اوغلو، گؤزلري اود آلووو کئمي اولان، آياقلاري دا پارلاق بورونجه بنزه‌ين بله ديئر:%Cقولاغي اولان، قوي اشئتسئن کي، موقدّس روح کئلئسالارا نه ديئر. قالئب گلنه، من گئزلي ساخلانان مانّادان وره​جه‌يم. اونا آغ بئر داش و اونون اوستونده يازيلميش تزه بئر آد دا وره​جه‌يم کي، اونو آلان آدامدان باشقا هچ کس اونو بئلمئر.»H بونا گؤره، تؤوبه ات. يوخسا سنئن يانينا تزلئکله گلئب، آغزيمين قيلينجي ائله اونلارلا موحارئبه اده​جه‌يم. يانيندا بعضئلر ده وار کي، همن شکئلده نئکولاچي‌لارين تعلئمئني توتوبلار.L لاکئن سنئن ضئدّئنه بئر نچه شيئم وار، چونکي سنئن يانيندا بعضئلر وار کي، بلعامين تعلئمئني توتوبلار. او، بالاغا اؤيره‌تدي کي، ائسرايئل اوغوللارينين قاباغينا بئر بودره‌مه داشي قويسون کي، بوتلره تقدئم اولونان شيلردن يسئنلر و عئفّتسئز عمللر اتسئنلر.0 Y «ساکئن اولدوغون يردن، شيطانين تختئنئن هارادا اولدوغوندان خبرئم وار، بوندان دا کي، منئم آديمي برک ساخلادين و آرانيزدا، شيطانين ساکئن اولدوغو يرده، اؤلدورولن وفالي شاهئدئم آنتئپاسين گونلرئنده بله منه اولان ائماني ائنکار اتمه‌دئن. ' پرقامومداکي کئلئسانين مله‌يئنه ياز: ائکي آغيزلي ائتي قيلينجي اولان بله ديئر:P  قولاغي اولان، قوي اشئتسئن کي، موقدّس روح کئلئسالارا نه ديئر. قالئب گلن ائکئنجي اؤلومدن هچ ضرر گؤرمه‌يه​جک.»   چکه​جه‌يئن عذابلاردان قورخما. باخ، ائبلئس عنقرئب سئزلردن بعضئلرئني زئندانا آتاجاق، اِله کي، سئز ائمتاحانا دوشه​سئنئز و اون گون عذاب آلتيندا اولاجاقسينيز. اؤلومه‌جک وفالي قالين و من سئزه حيات تاجيني وره​رم.C «سنئن چکدئيئن عذاب و يوخسوللوغوندان خبرئم وار. لاکئن سن دؤولتلي‌سن! يهودي اولدوقلاريني ائدّئعا ادنلرئن کوفروندون ده خبرئم وار کي، يهودي يوخ، شيطانين بئر کنئسه‌سي‌دئرلر.>uاسمئرنادا اولان کئلئسانين مله‌يئنه ياز: بئرئنجي و آخيرينجي اولان، اؤلوب و تزه​دن دئرئلن بله ديئر: قولاغي اولان، قوي اشئتسئن کي، موقدّس روح کئلئسالارا نه ديئر. قالئب گلنه بونو عطا اده​جه‌يم کي، تارينين جنّتئنده اولان حيات آغاجيندان يسئن.»0Yلاکئن گئنه سن ده بو دا وار کي، نئکولاچي‌لارين عمللرئندن نئفرت ادئرسن کي، من ده نئفرت ادئرم.%بونا گؤره هارادان دوشدويونو خاطيرلا، تؤوبه ات و اوّلجه اتدئکلرئنه عمل ات؛ اگر تؤوبه اتمه‌يه‌سن، سنئن يانينا گلئب، چيراقدانيني يرئندن گؤتوره​رم. لاکئن سنئن ضئدّئنه بو واريم کي، باشلانيشداکي محبّتئندن اوزاقلاشيبسان. و سنئن تحمّولون وار و آديمين خاطئري اوچون تاب گتئرئبسن و يورولماييبسان.+O«سنئن ائشله‌رئندن، سنئن زحمتئندن و سنئن تحمّول ادن صبرئندن خبرئم وار و بوندان دا کي، شرور آداملارا تاب گتئره بئلمئرسن و حواري اولماديقلاري حالدا، اؤزلرئني حواري چاغيرانلاري ائمتاحانا چکدئن و اونلارين يالانچي اولدوغونو بئلدئن.U %افسوسداکي کئلئسانين مله‌يئنه ياز: يدّي اولدوزو صاغ الئنده توتان، يدّي قيزيل چيراقدان آراسيندا يرئيَن بله ديئر:~ 7صاغ َالئمده گؤردويون يدّي اولدوز و يدّي قيزيل چيراقدانين سئرّي باره​ده: يدّي اولدوز، يدّي کئلئسالارين ملکلري‌دئر. يدّي چيراقدان دا يدّي کئلئسالاردير.} 5بونا گؤره گؤردوکلرئني، ائندي اولان شيلري و بونلاردان سونرا باش وره​جک شيلري ياز.D| همئشه دئري اولان. اؤلموشدوم، و باخ، همئشه​لئک دئري‌يَم و اؤلوم و اؤلولر دئيارينين آچارلاري منده​دئر.k{ Qاونو گؤردوکده اؤلو کئمي آياقلارينا دوشدوم. و او، صاغ اَلئني منئم اوستومه قويوب ددي: "قورخما! منم، بئرئنجي و آخيرينجي اولان، ""tz cصاغ الئنده يدّي اولدوز ساخلاميشدي، آغزيندان دا ائکي آغيزلي بئر ائتي قيلينج چيخيردي. اوزو بوتون قودرتئنده پارلايان گون کئمي ائدي.9y mآياقلاري کوره​ده يانان پارلاق بورونج کئمي ائدي، سسي ده بئر چوخ سولارين گورولتوسونه بنزه‌يئردي.x +اونون باشي و ساچلاري يون و قار کئمي آغ ائدي، گؤزلري ده بئر اود آلووسو کئمي ائدي.w - و چيراقدانلارين آراسيندا ائنسان اوغلونا بنزه‌ين بئرئسئني گؤردوم کي، آياقلاريناجاق يتئشن اوزون بئر شئنل گيمئش، سئنه‌سئنه ده قيزيل قورشاق تاخميشدي.v 7 او زامان دؤندوم کي، منئمله دانيشان سسي گؤروم. دؤندوکده يدّي قيزيل چيراقدان گؤردومu  ديئر: "گؤردويونو بئر کئتابا ياز و يدّي کئلئسايا گؤندَر: افسوسا، اسمئرنايا، پرقاموما، تئياتئرايا، ساردئسه، فئلادلفئيايا و لاودئکئيه‌يه."t 3 ربّئن گونونده روحدا ائدئم، و آرخامدا شيپور سسئنه اوخشار بؤيوک بئر سس اشئتدئم کي،&s G من، يوحنّا، قارداشينيز و عئسادا اولان سيخينتييا، ملکوتا، و صبره سئزئنله برابر شرئک اولان، تارينين کلامي و عئسانين شهادتي اوچون پطموس ديئلن جزئره‌ده ائدئم.$r Cرب تاري ديئر: "منم «الف» و «ي»؛ وار اولان، وار اولموش و گله​جک اولان، او قادئري-موطلق.",q Sباخين، او، بولودلارلا گلئر، و هر گؤز اونو گؤره​جک، حتّا اونون بدنئني دِشَنلر بله؛ دونيانين بوتون قبئله​لري اونون اوچون ياس توتاجاقلار. بلي، بله اولاجاق. آمئن.Tp #و بئزي بئر پادشاهليق و اونون آتا تاريسي اوئنه کاهئنلر تعيئن ادئب. اونا ازلدن ابده​جک شؤوکت و قودرت اولسون. آمئن.o 'هم ده امئن شاهئد، اؤلولردن ائلک دوغولان و ير اوزونون پادشاهلارينين ريئسي عئسا مسئحدن کي، بئزي سِوئر و اؤز قاني واسئطه​سئله بئزي گوناهدان آزاد اتدي&n Gيوحنّادان آسئيا ايالتئنده اولان يدّي کئلئسايا: وار اولان، وار اولموش و گله​جک اولاندان و اونون تختئنئن حوضوروندا اولان يدّي روحدان سئزه فيض و باريش اولسون.nm Wخوش او آداملارين حالينا کي، بو نبئلئيئن کلاميني اوخويورلار، اشئدئرلر، و اوندا يازيلان شيلره عمل ادئرلر، چونکي واخت ياخيندير.$l Cاو دا تارينين کلامينا و عئسا مسئحئن شهادتئنه، يعني گؤردوکلرئنئن هاميسينا شهادت وردي.Qk عئسا مسئحئن وحيي. تاري بونو اونا وردي کي، تزلئکله باش ورمه‌سي واجئب اولان شيلري اؤزلرئني اونا قول اتمئشلره گؤرسدسئن. او دا اؤز مله‌يي واسئطه​سئله بونو اؤز قولو يوحنّايا بيان اتدي.qj ]ربّئمئز عئسا مسئحئن وسئله​سئله ازلدن و ائندي و ابده​جک يگانه قورتاريجيميز تارييا شؤوکت، عظمت، رياست، و ائقتئدار اولسون. آمئن.fi Gائندي او تارييا کي، سئزي بودره‌مکدن ساخلاماغا و اؤز شؤوکتئنئن حوضوروندا بؤيوک شادليقلا ائرادسيز دايانديرماغا قادئردئر.jh Oقالانلاري اوددان قاپيب نئجات ورئن و بعضئلرئنه ده قورخو ائله مرحمت گؤرسه‌دئن، حتّا جئسمدن لکه​لنن پالتاردان دا نئفرت ادئن.3g cشک ادنلره مرحمتلي اولونXf +اؤزونوزو تارينين محبّتئنده ساخلايين، سئزي ابدي حياتا آپاران ربّئمئز عئسا مسئحئن مرحمتئني ائشتئياقلا گؤزله‌يئن.e 7لاکئن سئز، عزئزلر، اؤزونوزو لاپ موقدّس ائمانلا بئنا ادئب، موقدّس روحدا دوعا ادئن.d !آيريليق سالان بونلارديرلار، آنجاق نفسانئدئرلر، موقدّس روحدان دا بهره​سئز.Kc اونلار سئزه ديئردئلر کي، آخير زاماندا ائستهزا ادنلر اولاجاقلار کي، اؤز رذئل شهوتلرئنئن دالينجا گده​جکلر.1b ]آمّا سئز، عزئزلر، گرک ربّئمئز عئسا مسئحئن حوارئلرئنئن قاباقجا ددئيي سؤزلري خاطيرلاياسينيز.la Sبونلار دِيئنن، ائراد توتان، و اؤز شهوتلرئنئن دالينجا قاچانديرلار. تکبّورلو دانيشيرلار، آداملاري دا منفعت اوچون آلداديرلار.-` Uهامييا حؤکم اتسئن و رذئل يوللا يرئنه يتئرمئش بوتون رذئل آداملارين بوتون رذئل عملرئني و رذئل گوناهکارلارين اونون ضئدّئنه دانيشديغي بوتون پئس شيلري محکوم اتسئن."`_ ;بونلار حاقّيندا آدمئن يدّئنجي نسئلي اولان خنوخ دا نبئلئک ادئب ديئر: "باخ، رب اؤز مئنلرجه مئنلر موقدّسلري ائله گلدي کي،^ y دهنزئن تلاطوملو شپه​لري کئمي کي، اؤز عاييبلاريني کؤپوک کئمي ساچيرلار. آوارا اولدوزلار کي، اونلار اوچون درئن ظولمت ابده کئمي ساخلانيب.M]  بو آداملار اونلارديرلار کي، سئزئن محبّتلي ضئيافلرئنئزده لکه​لردئرلر کي، سئزئنله قورخوسوز سوفره​يه اوتوروب آنجاق اؤزلرئنئن قيدئنده​دئرلر؛ ياغيشسيز بولودلار کي، يل‌له گدئرلر، ميوه​سئز پاييز آغاجلاري کي، ائکي قات اؤلوب رئشه​دن چيخارديليبلار.u\ e واي اونلارين حالينا! چونکي اونلار قايِنئن يولونا گدئبلر و پول اوچون بلعامين خاطاسينا دوشوبلر و قوراحين عوصيانيندا هلاک اولوبلار.l[ S آمّا بو آداملار آنلاماديقلاريني سؤيورلر و ائدراکسيز حيوانلار کئمي قرئزه​يه اساسن آنلاديقلاري شيلرله اؤزلرئني هلاک ادئرلر.AZ } آمّا باش ملک اولان مئکايئل ائبلئسله موناقئشه ادئب موسانين جسدي اوچون موباحئثه ادنده، جورعت اتمه‌دي کي، اونو سؤيوب، اونا بئر حؤکم اتسئن. لاکئن ددي: "قوي سني ربّ تنبه اتسئن."YY -لاکئن گئنه ده همن شکئلده بو آداملار خيالبافليقلا بدنلرئني نجئس ادئرلر و ائقتئداري هچ ساييب، شؤوکتلئيي ده سؤيورلر.)X Mاِله سودوم و گومورا و اطرافينداکي شهرلر کئمي، اونلار دا جئنسي عئفّتسئزلئيه دوشدولر و ياد بدن دالينجا گتدئلر و بونا گؤره ابدي اودلا جزالانيب، نومونه اولدولار.bW ?رياستلرئني ساخلاماييب منصبلرئني ترک ادن ملکلري ده ضولمت آلتيندا ابدي زنجئرلرده او بؤيوک موحاکئمه گونو اوچون ساخلاييب.UV %گرچي سئز بوتون شيلري باشدان باشا بئلئرسئنئز، لاکئن سئزه بونو خاطيرلاماق ائسته‌يئرم کي، رب، اؤز خالقيني مئصئر دئياريندان نئجات وردئيئندن سونرا، ائمان گتئرمه‌ينلري نهايت هلاک اتدي.)U Mچونکي بعضي آداملار گئزلئجه آرانيزا سيزيليبلار کي، اله قدئم زامانلاردان بري بو محکومئيّت اوچون تعيئن اولونوبلار؛ رذئل آداملار کي، تاريميزين فيضئني شهوتپرستلئيه دؤنده‌رئبلر و بئزئم يگانه آغا و ربّئمئز عئسا مسئحي ائنکار ادئرلر.WT )عزئزلر، سئزه موشترک نئجات باره​ده يازماغا چاليشديغيم حالدا، بونو يازماغي لازيم گؤردوم کي، سئزي او ائمان اوچون جهد اتمه‌يه تشوئق ‌ادئم کي، بئر دفه همئشه‌لئک موقدّسلره تسلئم ادئلدي.bS ?مرحمت و باريش و محبّت سئزه بول‌-بول احسان اولسون.`R =اؤزونو عئسا مسئحه قول اتمئش و يعقوبون قارداشي يهودادان، آتا تاري طرفئندن سوئلئب عئسا مسئح اوچون ساخلانيلان دعوتلئلره:Q آمّا اومئدئم وار کي، تزلئکله سني گؤروم و اوز-اوزه دانيشاق. باريش سنئنله اولسون. دوستلار سنه سالام گؤنده‌رئرلر. دوستلارا آدباآد سالام يتئر.P - سنه يازمالي چوخ شيلرئم وار، لاکئن ائسته‌مئرم کي، اونلاري قلم و مورکّبله يازيم. O  دئمئترئيوس حاقّيندا هامي، هم ده حقئقتئن اؤزو ياخشي بئر شهادت ورئر. بئز ده بونا شهادتئمئزي علاوه ادئرئک و بئلئرسن کي، بئزئم شهادتئمئز دوغرودور. اؤزونوزدن موواظئب اولون کي، بئزئم عمله يتئشتئردئيئمئزي سئز الدن ورمه‌يئب، کامئل بئر پاداشا نايئل اولاسينيز.}= uچونکي چوخ آلدادانلار دونيايا ياييليبلار کي، عئسا مسئحئن جئسمده گلدئيئني قبول اتمئرلر. بونو ادن، همن او آلدادان و مسئحه ضئدّ اولاندير.m< Uو محبّت بودور کي، بئز اونون امرلرئنه موطابئق رفتار ادک. بو، باشلانيشدان اشئتدئيئنئز او امردئر کي، اوندا گرک رفتار اده​سئنئز.s; aائندي اي خانيم، سندن خاهئش ادئرم کي، بئربئرئمئزي سوک. سنه يازديغيم بو، تزه بئر امر ديئل، بو امره بئز اِله او باشلانيشدان مالئکئک.O: چوخ سوئندئم کي، سنئن اوشاقلارين آراسيندا، آتادان آلديغيميز امره موطابئق، حقئقتده ياشاديقلارينا راست گلدئم.19 ]آتا تاريدان و آتانين اوغلو عئسا مسئحدن، حقئقت و محبّتده، فيض، رحمت، و باريش بئزئمله اولاجاق.8 بئزده ساکئن اولان و بئزئمله همئشه​لئک قالان حقئقتئن خاطئري اوچون.g7 Kآغساقّالدان حقئقتده سودئيئم سچئلمئش خانيم و اونون اؤولادلارينا؛ و نه آنجاق من، حقئقتي تانييانلارين هاميسي طرفئندن سوئلن.N6اؤولادلار، اؤزونوزو بوتلردن قورويون.51بونو دا بئلئرئک کي، تارينين اوغلو گلئب و بئزه فهم ورئب کي، حاق اولاني تانيياق. بئز اونداييق کي، حاقدير؛ اوغلو عئسا مسئحده. حقئقي تاري و ابدي حيات اودور.4!بئز بئلئرئک کي، تاريدانيق، لاکئن بوتون دونيا شرئرئن حاکئمئيّتي آلتيندادير.Q3بئلئرئک کي، تاريدان دوغولان هر کس گوناه اتمز. عکسئنه، تاريدان دوغولان اؤزونو ساخلار و شرئر اونا توخونا بئلمز. 2 هر جور صالحسئزلئک گوناهدير. لاکئن گوناه دا وار کي، اؤلومه آپاران ديئل.'1Gاگر کئمسه قارداشيني گؤرسه کي، اؤلومه آپارمايان گوناه ادئر، گرک دوعا اتسئن. تاري دا اونا حيات وره​جک. بونو اونلار حاقّيندا ديئرم کي، گوناهلاري اؤلومه آپاران ديئل. گوناه وار کي، اؤلومه آپارير. دمئرم کي، بو گوناه اوچون دوعا اتسئن.L0و اگر بئلئرئک کي، او، بئزئم هر طلب اتدئيئمئزي اشئدئر، بونو دا بئلئرئک کي، اوندان طلب اتدئکلرئمئزي آلميشيق.m/Sو اونون حوضوروندا مالئک اولدوغوموز يقئن بوندان عئبارتدئر کي، اگر اونون ائراده​سئنه گؤره بئر شي طلب ادئرئک، او، بئزي اشئدئر.J.  بونلاري سئزه، تارينين اوغلونون آدينا ائنانانلارا يازميشام کي، ابدي حياتا مالئک اولدوغونوزو بئله​سئنئز.7-g تارينين اوغلونا مالئک اولانين حياتي وار، لاکئن تارينين اوغلونا مالئک اولمايانين حياتي يوخدور. ,  و شهادت بودور کي، تاري بئزه ابدي حيات ورئب و بو حيات اونون اوغلوندادير.@+y تارينين اوغلونا ائمان گتئرن اؤز-اؤزونده بو شهادتي وار. لاکئن تارييا ائمان گتئرمه‌ين اونو يالانچي گؤرسدئب، چونکي تارينين اؤز اوغلو حاقّيندا وردئيي شهادته ائنانماييبدير.* بئز ائنسانلارين شهادتئني قبول ادئرئک، لاکئن تارينين شهادتي بوندان بؤيوکدور، چونکي تارينين وردئيي شهادتدئر کي، اؤز اوغلو حاقّيندا ورئب.l)Qروح، سو، و قان. بونلارين اوچو ده بئربئرئنه موطابئقدئر.(روح دا بونا شهادت ورئر، چونکي روح حاقدير. اونا گؤره کي، اوچ شاهئد وار: '9بودور او کي، سو و قانلا گلدي، يعني عئسا مسئح. او، آنجاق سو ائله يوخ، سو و قانلا گلدي.&3دونيايا قالئب گلن کئمدئر، مگر او ديئل کي، عئسانين تاري اوغلو اولدوغونا ائنانير؟!%%Cچونکي تاريدان دوغولان هر کس دونيايا قالئب گلئر. و دونيايا قالئب گلن ظفر ائمانيميزدير.$+چونکي تاريني سومک، تارينين امرلرئني يرئنه يتئرمکدئر. و اونون امرلري آغير ديئل.9#kبئز تارينين اؤولادلاريني سودئيئمئزي بوندان بئلئرئک: تاريني سوئب اونون امرلرئني يرئنه يتئرمکله.6" gعئسانين مسئح اولدوغونا ائنانان هر کس تاريدان دوغولوب و آتاني سون هر کس اوندان دوغولاني دا سوئر.!بئزئم اوندان آلديغيميز امر بودور کي، تاريني سون گرک اؤز قارداشيني دا سوسئن. کئم دسه کي، من تاريني سوئرم، لاکئن اؤز قارداشيندان نئفرت اتسه، او يالانچي‌دير. چونکي گؤردويو قارداشيني سومه‌ين، گؤرمه‌دئيي تاريني سوه بئلمز.Kبئز سوئرئک، چونکي اوّل او بئزي سوئب.\1محبّتده قورخو يوخدور؛ عکسئنه، کامئل محبّت قورخونو قووار. چونکي قورخودا عذاب وار، قورخان دا محبّتده کامئل اولماييب.b=محبّت اونا گؤره بئزده کامئل اولوب کي، قئيامت گونونده يقئنئمئز اولسون. چونکي مسئح نجه‌دئر، بئز ده بو دونيادا اِله​يئک.xiو بئز تارينين بئزه اولان محبّتئني درک ادئب اونا ائنانميشيق. تاري محبّتدئر و محبّتده ياشايان تاريدا ياشايير، تاري دا اوندا ياشايير.#کئم ائقرار اتسه کي، عئسا تارينين اوغلودور، تاري اوندا، او دا تاريدا ياشايير.'بئز گؤرموشوک و شهادت ورئرئک کي، آتا اوغلونو دونيا اوچون قورتاريجي گؤنده‌ردي.=s بئزئم اوندا ياشاديغيميزي، اونون دا بئزده ياشاديغيني بوندان بئلئرئک کي، او بئزه اؤز روحوندان ورئب.c? تاريني هچ کئم، هچ زامان گؤرمه‌يئبدئر. اگر بئز بئربئرئمئزي سِوسَک، تاري بئزده ياشايير و اونون محبّتي بئزده کامئل اولور.yk سوگئلئلر، اگر تاري بئزي بله سودي، بئز ده گرک بئربئرئمئزي سوک.Y+ محبّت بودور: نه کي، بئز تاريني سودئک. بو کي، او بئزي سودي و اؤز اوغلونو بئزئم گوناهلاريميز اوچون کفّاره گؤنده‌ردي.eC تارينين بئزه اولان محبّتي بله ظاهئر اولوب: تاري اؤز يگانه اوغلونو دونيايا گؤنده‌ردي کي، بئز اونون واسئطه​سئله ياشاياق.jMمحبّت اتمه‌ين تاريني تانيماييب، چونکي تاري سوگئدئر.Kاي سوگئلئلر، بئربئرئمئزي سوک، چونکي محبّت تاريداندير و محبّت ادن هرکس تاريدان دوغولوب و تاريني تاني‌يير.lQبئز تاريدانيق. تاريني تانييان بئزه قولاق آسير. تاريدان اولمايان بئزي اشئتمز. حقئقت روحونو و يالان روحونو بئز بوندان بئلئرئک./Wاونلار دونيه‌وي‌دئرلر، بونا گؤره دانيشديغي شيلر ده دونيوئدئر و دونيا اونلارا قولاق آسير.lQسئز، اي اؤولادلار، سئز تاريدانسينيز و يالانچي پيغمبرلره قالئب گلئبسئنئز. چونکي سئزده اولان روح، دونيادا اولاندان بؤيوکدور.,Qعئسا مسئحئن جئسمده گلدئيئني ائقرار اتمه‌ين هچ بئر روح تاريدان ديئل. بو، مسئحه ضئدّ اولانين روحودور کي، اونون گله​جه‌يئني اشئدئبسئنئز و ائندي اله دونيادادير.)Kتارينين روحونو بله تاني‌يين: عئسا مسئحئن جئسمده گلدئيئني ائقرار ادن هر روح تاريداندير.  9سوگئلئلر، هر روحا ائنانمايين، آمّا روحلاري ائمتاحان ادئن کي، اونلارين تاريدان اولوب اولماديغيني بئله​سئنئز. چونکي دونيادا چوخ يالانچي پيغمبر ياييليب.R و اونون امرلرئني يرئنه يتئرن اوندا، او دا اونلاردا قالير. روحون وسئله​سئله بئز بئلئرئک کي، او، بئزده ياشايير.V %اونون امري بودور کي، بئز اونون اوغلو عئسا مسئحئن آدينا ائمان گتئرک و بئربئرئمئزي اونون بئزه امر اتدئيي کئمي سوک.L و اوندان هر نه آرزو ادئرئک، آليريق، چونکي اونون امرلرئني يرئنه يتئرئرئک و اونا مقبول اولان ائشلري گؤروروک. 7سوگئلئلر، اگر اوره‌يئمئز بئزي محکوم اتمئر، او زامان تارينين حوضوروندا آرخايينيق E~}}||{zyxww$utrqpomnnmTlkj_ihggBeeFdhc!b4a`^]\[ZYYXAW8UUdSRsQPpONMmLpKqJIHoGVFDCB|@??>v=J1قودرتلي بئر ملک ده گؤردوم کي، اوجا سسله اعلان ادئردي: "کئم لايئقدئر کي، طوماري آچسين و اونون مؤهورلرئني سينديرسين؟""U= %تختده اوتورانين صاغ اَلئنده بئر طومار گؤردوم کي، ايچه‌رئسي و آرخاسي يازيلميش ائدي و يدّي مؤهورله مؤهورلنمئشدي.v<e "ربّئمئز و تاريميز! سن لايئقسن کي، عئزّتي، حؤرمتي، و قودرتي آلاسان. چونکي هر شيي سن ياراتدين و سنئن ائرادنله وار اولوب يارانديلار." ; ائيئرمي دؤرد آغساقّال تختده اوتورانين حوضوروندا يره دوشورلر و ابددن ابده​جک ياشايانا پرستئش ادئرلر و تاجلاريني تختئن قاباغينا آتيب ديئرلر:D: هر زامان کي، او جانلي مخلوقلار تختده اوتورانا، ابددن ابده​جک ياشايانا عئزّت، حؤرمت و شوکورلر ورئرلر،9بو دؤرد مخلوقدان هر بئرئنئن آلتي قانادي وار ائدي؛ اطرافي و ائچي ده گؤزلرله دولو ائدي و گجه-گوندوز دايانمادان ديئردئلر: "موقدّسدئر، موقدّسدئر، موقدّسدئر ربّ تاري، او قادئري موطلق، او وار اولموش، وار اولان و گله​جک!""p8Yبئرئنجي مخلوق آصلانا، ائکئنجي مخلوق دانايا، اوچونجو مخلوقون اوزو ائنسان اوزونه، دؤردونجو مخلوق دا اوچان قارتالا بنزه‌يئردي.!7;تختئن قاباغيندا بولورا بنزه‌ين، اِله بئل کي، شوشه​دن بئر دهنز! تختئن اورتاسيندا و اطرافيندا قاباغي و آرخاسي گؤزلرله بورونموش دؤرد جانلي مخلوق وار ائدي.h6Iتختدن شئمشکلر، سسلر و گؤي گورولتولري گلئردي و تختئن قاباغيندا اودلا يانان يدّي مشعل وار ائدي کي، تارينين يدّي روحودورلار.B5}تختئن اطرافيندا ائيئرمي دؤرد تخت ده وار ائدي و اونلارين اوستونده ائيئرمي دؤرد آغساقّالي اوتورموش گؤردوم کي، آغ پالتارلارا گيئنمئشدئلر و باشلاريندا قيزيل تاجلار وار ائدي.Y4+اوتورانين گؤرونوشو يَشَم و قيرميزي عقئقه بنزه‌يئردي. و تختئن اطرافيندا زومورّوده بنزه‌ين رنگئن‌کامان وار ائدي.-3Sاِله او آندا موقدّس روح مني بورودو، و باخ، گؤيده بئر تخت قورولموش و تختده بئري اوتورموشدو.E2 بوندان سونرا باخديم، و باخ، گؤيده آچيق بئر قاپي! و اوّلکي سس کي، شيپور سسي کئمي منئمله دانيشيردي، ددي: "بورايا قالخ. سنه گؤرسه‌ده‌جه‌يم کي، بونلاردان سونرا گرک نه باش ورسئن."z1mقولاغي اولان، قوي اشئتسئن کي، موقدّس روح کئلئسالارا نه ديئر.»t0aقالئب گلنه بونو عطا اِده​جه‌يم کي، منئمله تختئمئن اوستونده اوتورسون، نجه کي، من ده قالئب گلئب آتامين تختئنده اونونلا اوتوردوم./wباخ، قاپيدا دوروب دؤيورم: کئم سسئمي اشئدئب، قاپيني آچسا، اونون يانينا ائچه‌ري گئره​جه‌يم. من اونونلا، او دا منئمله شام يئيه​جه‌يئک..3من سِودئکلرئمي مذمّت ادئب اونلارا تربئيه ورئرم. بونا گؤره، قيرتلي اول و تؤوبه ات.z-mسنه نصئحت ادئرم کي، مندن اود ائچئنده خالئصلشمئش قيزيلي آلاسان، اِله کي، دؤولتلي اولاسان و بورونمه‌يه آغ پالتارين اولسون و چيلپاقليغينين ننگي آشکار اولماسين و گؤز مرحمي گؤزلرئنه سورته​سن کي، گؤره​سن.a,;چونکي ديئرسن: وارلي‌يام، دؤولتلي اولموشام و هچ بئر شيه مؤحتاج ديئلم. و بئلمئرسن کي، مفلوک، ذلئل، يوخسول، کور، و لوتسن. +مادام کي، ائليقسان، نه ائستئسن نه سويوق، سني آغزيمدان اشئيه قوساجاغام.,*Q«سنئن عمللرئندن خبرئم وار. نه سويوقسان، نه ده ائستي. کاشکي يا سويوق يا دا ائستي اولسايدين!e)Cلاودئکئيه‌ده‌کي کئلئسانين مله‌يئنه ياز: آمئن اولان، او امئن و حقئقي شاهئد، تارينين خئلقتئنئن باشيچيسي اولان بله ديئر:z(m قولاغي اولان، قوي اشئتسئن کي، موقدّس روح کئلئسالارا نه ديئر.»' قالئب گلني تاريمين معبدئنده بئر سوتون اده​جه‌يم و آرتيق اوندان اشئيه چيخماياجاق؛ اونون اوستونده تاريمين آديني، تاريمين شهرئنئن آديني، تاريمين يانيندان گؤيدن اِنَن تزه اورشلئمي و منئم تزه آديمي يازاجاغام.& تزلئکله گلئرم؛ نه واريندير، مؤحکم توت، اِله کي، هچ کس سنئن تاجيني آلماسين.j%M تاب گتئرمک حاقّيندا اولان کلاميمي حئفظ اتدئيئنئز اوچون، من ده سني ائمتاحان ساعاتيندان حئفظ اده​جه‌يم. او ساعاتدان کي، عنقرئب بوتون دونيايا گلئب، ير اوزونده ساکئن اولانلاري ائمتاحانا چکه​جک.${ باخ، شيطانين کنئسه​سئندن اولان بعضئلرئني، يهودي اولماديقلاري حالدا يهودي اولدوقلاريني ائدّئعا ادن يالانچيلاري مجبور اده​جه‌يم کي، گلسئنلر و سنئن آياقلاريندا تعظئم اتسئنلر و بئلسئنلر کي، من سني سومئشم.M#«سنئن عمللرئندن خبرئم وار. باخ، سنئن قاباغيندا آچيق بئر قاپي قويموشام کي، هچ کس اونو باغلايا بئلمز. اونا گؤره کي، سنئن گوجون آزدير و منئم کلاميمي حئفظ ادئب، آديمي دا دانماييبسان.L"فئلادلفئياداکي کئلئسانين مله‌يئنه ياز: موقدّس اولان، دوغرو اولان، داوودون آچارينا مالئک اولان، او کي، آچير و هچ کس باغلايا بئلمئر، او کي، باغلايير و هچ کس آچا بئلمئر، بله ديئر:z!mقولاغي اولان، قوي اشئتسئن کي، موقدّس روح کئلئسالارا نه ديئر.» 'قالئب گلن، بلجه، آغ پالتارلارا گيئنه​جک و اونون آديني حيات کئتابيندان سئلمه‌يه​جه‌يم و آديني آتامين و اونون ملکلري حوضوروندا ائقرار اده‌جه‌يم.jMلاکئن ساردئسده بئر نچه نفر وارين کي، پالتارلاريني نجئس اتمه‌يئبلر. اونلار منئمله آغ پالتاردا گزه​جکلر، چونکي لايئقدئرلر.I بونا گؤره ده نه آلديغيني و نه اشئتدئيئني خاطيرلا؛ اونو رئعايت اِله و تؤوبه ات. اگر اويانماياسان، بئر اوغرو کئمي گله​جه‌يم و نه ساعات سنئن يانينا گله​جه‌يئمي بئلمه‌يه‌جکسن.Gاويان و اؤلومه ياخين اولان قالانلاري قووّتلندئر. چونکي تاريمين نظرئنده سنئن عمللرئني کامئل تاپماميشام.2 _ساردئسده‌کي کئلئسانين مله‌يئنه ياز: تارينين يدّي روحونا و يدّي اولدوزا مالئک اولان بله ديئر: «سنئن عمللرئندن خبرئم وار. آد آچيبسان کي، گويا دئري‌سن، آمّا اؤلوسن.zmقولاغي اولان، قوي اشئتسئن کي، موقدّس روح کئلئسالارا نه ديئر.»Eو اونا سحر اولدوزونو وره​جه‌يم.و او، کوزه​گرئن قابلاري قيريليب تئکه-تئکه اولان کئمي، اونلارا دمئر عصا ائله حؤکمرانليق اده​جک، نجه کي، من اؤزوم ده حاکئمئيّتي آتامدان آلميشام.Eقالئب گلنه، منئم عمللرئمي آخيراجاق ساخلايانا عطا اده​جه‌يم کي، مئلّتلر اوستونه حاکئمئيّتلري اولسون.W'آنجاق من گلنه کئمي، نه‌يئن وارسا، برک توت. |A<~>}7|f{zxwvutXsCr4qpoznmkjiigh[gedd&cb`_^]\\[`Z]XWVUTSRQQKP:OnN MxKJIIH FED~BB:A ?>=<)::87x6B543210/4-,a+*)((&&%k$x#""4! pF ky@}5I" : d UTnAB}او، گوجلو بئر سسله، نئدا ادئب، ديئردي: ييخيليبدير، او بؤيوک بابئل ييخيليبدير! او، ائبلئسلرئن مسکني، هر جور ناپاک روحون زئنداني، هر جور ناپاک و منفور قوشون يوواسي اولوبدور.a =بو شيلردن سونرا گؤيدن انن آيري بئر ملک گؤردوم. اونون بؤيوک ائقتئداري وار ائدي و ير اوزو اونون شؤوکتئله مونوّر اولموشدو.7گؤردويون او آرواد، او بؤيوک شهردئر کي، ير اوزونون پادشاهلاري اوستونه سلطنت ادئر.»=sچونکي تاري اونلارين اوره‌يئنه بونو ساليب کي، تارينين کلامي يرئنه يتئشنه​جک، همن فئکئرده اولاراق و پادشاهليقلاريني جاناوارا وره​رک، تارينين مقصدئني يرئنه يتئرسئنلر.|qآمّا گؤردويون او اون بوينوز و جاناوار، فاحئشه​دن نئفرت ادئب اونو پرئشان و لوت قوياجاقلار، اَتئني ده ييئب، اونو اودلا يانديراجاقلار.0Yو منه ددي: «آروادين اوتوردوغو او گؤردويون سولار خالقلار، جاماعاتلار، مئلّتلر و دئللردئرلر.U#اونلار قوزونون ضئدّئنه موحارئبه باشلاياجاقلار و قوزو اونلارا قالئب گله​جک. چونکي او ربلرئن ربّي و پادشاهلارين پادشاهيدير و اونونلا اولانلار دعوت اولونموش، سچئلمئش و وفاليديرلار.»  بونلارين تک بئر نئيّتي وار و اؤز قودرت و ائقتئدارلاريني جاناوارا ورئرلر.   گؤردويون او اون بوينوز، اون پادشاهدير کي، حله پادشاهليقلاري يوخدور، لاکئن بئر ساعاتليق پادشاهلار آديندا جاناوارلا برابر ائقتئدار آليرلار.K  او وار اولموش لاکئن ائندي اولمايان جاناوار، اؤزو ده، سکّئزئنجي پادشاهدير. يدّئلردن بئرئدئر و هلاکته گدئر.O  و اونلار يدّي پادشاهدير؛ بشي ييخيلميش، بئري وار، او بئرئسي ده حله گلمه‌يئب. گلدئکده گرک آز بئر مودّت قالسين.  بورادا حئکمتلي آغيل لازيمدير. يدّي باش، آروادين اوتوردوغو يدّي داغدير،^5گؤردويون جاناوار وار ائدي، و ائندي يوخدور، عنقرئب دئبسئز قويودان چيخاجاق و هلاکته گده​جک. ير اوزونده ساکئن اولان او آداملار کي، دونيانين بئناسيندان بري آدلاري حيات کئتابيندا يازيلماييب، جاناواري گؤرنده حيرت اده​جکلر، چونکي او وار ائدي و يوخدور و گله​جک.lQو ملک منه ددي: «نه اوچون حيرت ادئرسن؟ من سنه او آروادين و مئندئيي او يدّي باشلي و اون بوينوزلو جاناوارين سئرّئني دئيه​جه‌يم.Rگؤردوم کي، آرواد موقدّسلرئن قانيندان و عئسانين شاهئدلرئنئن قانيندان کفلئدئر. اونو گؤرنده، حيرتدن مات قالديم.Sاونون آلينيندا بئر آد، بئر سئرّ يازيلميشدي: «بؤيوک بابئل، ير اوزونون فاحئشه​لرئنئن و ائيرنجلئکلرئنئن آناسي.»`9آرواد ارغوان و قيرميزي پالتارا گيئنمئش، قيزيل، قئيمتلي داش و مئرواري ائله بزنمئش ائدي. اونون الئنده قيزيل بئر پئياله وار ائدي کي، ائيرنج شيلر و اؤز عئفّتسئزلئيئنئن چئرکابي ائله دولو ائدي."=او، مني موقدّس روحدا بئر چؤله آپاردي؛ اورادا من يدّي باشلي، اون بوينوزلو، و کوفر آدي ائله دولو قيرميزي بئر جاناوارين اوستونده، اوتورموش بئر آرواد گؤردوم.gGاو کي، ير اوزونون پادشاهلاري اونونلا زئنا اتدئلر و اونون عئفّتسئزلئيئنئن شرابيندان ير اوزونده ساکئن اولانلار کفلندئلر.»C سونرا يدّي پئياله​سي اولان او يدّي ملکلردن بئري گلدي و منئمله دانيشيب ددي: «بورايا گل، چوخ سولارين اوستونده اوتوران او بؤيوک فاحئشه​نئن موحاکئمه​سئني سنه گؤرسده‌جه‌يم؛hIگؤيدن ائنسانلارين اوستونه اله بؤيوک دولولار ياغديلار کي، هر بئرئنئن آغيرليغي اون دؤرد باتمان اولاردي. ائنسانلار دا دولو بلاسي اوزوندن تارييا کوفر ددئلر. چونکي اوندان گلن بلا چوخ شئدّتلي ائدي.Rهر جزئره قاچدي، داغلار دا تاپيلماديلار.4~aاو بؤيوک شهر اوچ يره بؤلوندو و مئلّتلرئن شهرلري ييخيلديلار. بؤيوک بابئل ده تارينين حوضوروندا خاطيرلاندي کي، اونون شئدّتلي قضبئنئن شرابي اولان پئياله اونا ورئلسئن.}شئمشکلر و سسلر و گورولتولر باش وردي. و اله بئر زلزله اولدو کي، ائنسانين ير اوزونده اولدوغو واختدان بري اونون کئمي بؤيوک و گوجلو بئري باش ورمه‌يئب.U|#سونرا يدّئنجي ملک پئياله​سئني هاوايا تؤکدو. و معبدئن ائچئندن، تختدن اوجا بئر سس گلدي کي، ديئردي: «تامام اولدو.»{3و اونلار پادشاهلاري، عئبراني دئلئنده «حارمَگِدّون» ديئلن يرده بئر يره ييغديلار.4za«باخين، من اوغرو کئمي گلئرم. خوش او آدامين حالينا کي، اوياق قالير و پالتارلاريني اوستونده ساخلايير، اله کي، لوت گزمه‌سئن، آداملار دا اونون خجالتئني گؤرمه‌سئنلر.»Vy%اونلار عجايئب يارادان ائبلئسلرئن روحلاريديرلار. بوتون دونيانين پادشاهلاري يانينا گدئرلر کي، اونلاري، هر شيه قادئر اولان تارينين بؤيوک گونونون موحارئبه​سي اوچون بئر يره ييغسينلار._x7 و اژداهانين آغزيندان، جاناوارين آغزيندان و يالانچي پيغمبرئن آغزيندان گؤردوم کي، قورباغايا بنزر اوچ ناپاک روح چيخدي.fwE آلتينجي ملک پئياله​سئني فراتا، او بؤيوک چايا تؤکدو و اونون سويو قورودو، اله کي، شرقدن گلن پادشاهلارين يولو حاضيرلانسين.)vK و عذاب و يارالاريندان اؤتري گؤيون تاريسينا کوفر ددئلر و اؤز عمللرئندن تؤوبه اتمه‌دئلر.|uq سونرا بشئنجي ملک پئياله​سئني جاناوارين تختي اوستونه تؤکدو و اونون پادشاهليغيني ظولمت بورودو. و اونلار عذابدان دئللرئني دئشله‌دئلرt ائنسانلار بؤيوک ائستئلئکله يانديلار و بو بلالارين اوستونه قودرتي اولان تارينين آدينا کوفر ددئلر. تؤوبه ده اتمه‌يئب بلجه اونا عئزّت ورمه‌دئلر.&sEدؤردونجو ملک پئياله​سئني گونه تؤکدو و اونا عطا اولدو کي، ائنسانلاري اودلا يانديرسين./rWاشئتدئم ده کي، قوربانگاه ديئر: «بلي، اي رب تاري، اي قادئر، سنئن حؤکملرئن دوغرو و عادئلدئر.»`q9چونکي اونلار موقدّسلرئن و پيغمبرلرئن قانلاريني تؤکدولر و سن اونلارا ائچمک اوچون قان ورئبسن. اونلار بونا لايئقدئرلر.»npUاشئتدئم کي، سولارين مله‌يي ديئر: «اي موقدّس اولان، اي وار اولان و وار اولموش، سن عادئلسن، چونکي بو شيلري موحاکئمه​يه چکئرسن.$oAسونرا اوچونجو ملک پئياله​سئني چايلارا و سو بولاقلارينا تؤکدو و اونلار قانا دؤندولر.Snائکئنجي ملک پئياله​سئني دهنزه تؤکدو. دهنز اؤلو آدامين قاني کئمي، قانا دؤندو و بوتون اوندا ياشايانلار اؤلدولر.'mGبلجه بئرئنجي ملک گتدي و پئياله​سئني ير اوزونه تؤکدو و جاناوارين نئشاني اونلاردا اولان و اونون تئمثاليني پرستئش ادن آداملاردا پئس و ائيرنج يارا عمله گتئردي.\l 3او واخت معبددن اوجا بئر سس اشئتدئم کي، يدّي مله‌يه ديئر: «گدئن و تارينين قضبئنئن يدّي پئياله​سئني ير اوزونه تؤکون.»wkgو معبد تارينين شؤوکت و قودرتئندن چيخان توستو ائله دولدو. و يدّي مله‌يئن يدّي بلاسي تامام اولمايانا قدر، هچ کس معبده گئره بئلمئردي.bj=او واخت دؤرد جانلي مخلوقون بئري، يدّي مله‌يه يدّي قيزيل کاسا وردي کي، ابددن ابده​جک ياشايان تارينين قضبئله دولو ائدي.~iuو يدّي بلاني گتئرن او يدّي ملک معبددن اشئيه چيخدي؛ تمئز و پارلاق بئر کتانا گيئنمئشدئلر و سئنه​لرئني قيزيل قورشاقلارلا باغلاميشديلار.~huبو شيلردن سونرا باخديم، و گؤيده شهادت خيمه​سئنئن معبدي آچيلدي،Qgيارب، کئم سندن قورخماز و سنئن آديني عئزّتلندئرمز؟! چونکي آنجاق سن موقدّسسن. چونکي بوتون مئلّتلر گلئب، سنئن حوضوروندا پرستئش اده​جکلر، اونا گؤره کي، سنئن صالح ائشلرئن آشکار اولوب.xfiاونلار، اؤزونو تارييا قول اتمئش موسانين و قوزونون ماهنيسيني اوخويوب، ديئردئلر: اي رب تاري، هر شيه قادئر اولان، سنئن ائشلرئن بؤيوک و حيرته سالاندير. اي مئلّتلرئن پادشاهي، سنئن يوللارين صالح و دوغرودور!Ye+اودلا قاريشيق شوشه​دن دهنز کئمي بئر شي گؤردوم. جاناوارا، اونون تئمثالينا و اونون آدينا عاييد سايي‌يا قالئب گلنلر، بو شوشه دهنزئن اوستونده دورموشدولار و تارينين چنگلري اللرئنده ائدي. d سونرا، گؤيده بؤيوک و حيرته سالان باشقا بئر علامت گؤردوم؛ يدّي ملک کي، آخيرکي يدّي بلالاري گتئرئردئلر، چونکي تارينين قضبي اونلارلا قورتارير.xciشهرئن اشئيئنده اولان اوزومسيخان سيخيلدي و اوزومسيخانين ائچئندن آتلارين جئلووونا کئمي، مئن آلتي يوز اوخ آتيمي قدر قان اشئيه چيخدي._b7بلجه ملک اوراغيني ير اوزونه سالدي و يرئن اوزوم سالخيملاريني درئب، اونلاري تارينين قضبئنئن بؤيوک اوزومسيخانينا آتدي.vaeسونرا، اود اوستونه حاکئمئيّتي اولان آيري بئر ملک، قوربانگاهدان چيخدي و اوجا بئر سسله ائتي اوراغي اولاني چاغيريب، ديئردي: «ائتي اوراغيني ائشه سال و ير اوزونون سالخيملاريني در، چونکي اوزوملري يتئشئب.»,`Qگؤيده اولان معبدئن ائچئندن آيري بئر ملک ده چيخدي. اونون الئنده ده ائتي بئر اوراغ وار ائدي._سونرا بولود اوستونده اوتوران، اوراغيني ير اوزونه سالدي و ير اوزو بئچئلدي.1^[معبدئن ائچئندن آيري بئر ملک چيخدي و اوجا بئر سسله بولود اوستونده اوتورانا ددي: «اوراغيني ائشه سال و بئچ، چونکي بئچئن زاماني گلئب، چونکي ير اوزونون محصولو يتئشئب.»]5سونرا باخديم، و باخ، آغ بئر بولود! و بولودون اوستونده اوتوران، بئر ائنسان اوغلونا بنزه‌يئردي؛ باشيندا قيزيل بئر تاج، الئنده ده ائتي بئر اوراغ وار ائدي.\w و گؤيدن بئر سس اشئتدئم کي، ديئردي: «ياز، خوش او آداملارين حالينا کي، ائندئدن بله ربده اؤلورلر!» موقدّس روح ديئر: «بلي، اله کي، زحمتلرئندن راحاتلانسينلار، چونکي اونلارين عمل​لري اونلارين آرخاسيندان گدئر.»A[{ بورادادير موقدّسلرئن تاب گتئرمکلري کي، تارينين احکاملاريني و عئسايا اولان ائمانلاريني حئفظ ادئرلر.?Zw اونلارين عذابلارينين توستوسو ابددن ابده کئمي قالخير. جاناوارا و اونون تئمثالينا پرستئش ادنلرئن، و اونون آدينين نئشانيني قبول ادنلرئن نه گوندوز راحاتليغي وار، نه ده گجه.RY او دا تارينين قضبئنئن شرابيندان ائچه​جک کي، اونون قهرئنئن پئياله​سئنده کامئل قووّتده قاريشديريليب. او، موقدّس ملکلرئن و قوزونون حوضوروندا اود و گوگورد​له ده عذاب چکدئرئله​جک.»X3 سونرا اوچونجو بئر ملک، اونلارين آرخاسيندا گلئب، اوجا بئر سسله ديئردي: «کئم جاناوارا و اونون تئمثالينا پرستئش اتسه و آلينينا يا دا الئنه نئشان وورولسا،(WIائکئنجي بئر ملک اونون آرخاسيندان گلئب، ديئردي: «ييخيليب، او بؤيوک بابئل شهري ييخيليب، او کي، بوتون مئلّتلري، عئفّتسئزلئيئنئن شهوتئنئن شرابيندان ائچدئردي.»6Veاو، اوجا بئر سسله ددي: «تاريدان قورخون و اونا عئزّت ورئن. چونکي اونون موحاکئمه اتمه‌يئنئن ساعاتي يتئشدي. گؤيو، يري، دهنزي و سولار بولاقلاريني يارادانا پرستئش ادئن.»+UOگؤيون اورتاسيندا اوچان آيري بئر ملک ده گؤردوم. اونون ابدي خوش خبري وار ائدي کي، ير اوزونده ياشايانلارا، هر مئلّته، هر قبئله​يه، هر دئله و هر خالقا موژده ورسئن.|Tqو اونلارين آغزيندا هچ يالان تاپيلمادي؛ اونلار قوصورسوزدورلار.?Swبو آداملار اونلارديرلار کي، اؤزلرئني آروادلارلا لکه​لي اتمه‌يئبلر، چونکي اؤزلرئني باکئره ساخلاييبلار. بونلار، اونلارديرلار کي، قوزونون دالينجا هارايا گتدئيي يره گدئرلر. بونلار آداملار آراسيندان تاري و قوزو اوچون نوبار ساتين آلينيبلار.QRاونلار تختئن، دؤرد جانلي مخلوقون و آغساقّاللارين حوضوروندا تزه بئر ماهني اوخويوردولار و هچ کئم بو ماهنيني اؤيره‌نه بئلمئردي مگر ير اوزوندن ساتين آلينميش او يوز قيرخ دؤرد مئن نفر. Q و گؤيدن بئر سس اشئتدئم کي، گور-گور آخان سولارين سسئنه و بؤيوک گورولتو سسئنه بنزه‌يئردي. اشئتدئيئم سس چنگلرئني چالان چنگچئلرئن سسي کئمي ائدي."P ?او واخت باخديم، و باخ، قوزو صحيون داغينين باشيندا دورموشدو و اونونلا يوز قيرخ دؤرد مئن نفر دايانميشديلار کي، آلينلاريندا اونون و آتاسينين آدي يازيلميشدي.tOa حئکمت بورادير. قوي فهئم آدام جاناوارا عاييد سايي حسابلاسين، چونکي بو، بئر ائنسانين ساييدير. اونون سايي، آلتي يوز آلتميش آلتيدير.cN? بو نئشانا، يعني جاناوارين آدينا، يا دا آدينا عاييد سايي‌يا عاييد اولمايان کئمسه​يه آل‌-‌​ور اتمک مومکون اولماياجاق.]M3 و او باعئث اولور کي، کئچئکدن بؤيوکه، وارليدان يوخسولا، آزاددان قولا قدر، هر کسئن صاغ ال يا دا آلنينا نئشان وورولسون.L/ و اونا ورئلمئشدي کي، جاناوارين تئمثالينا نفس ورسئن، اله کي، جاناوارين تئمثالي حتّا دانيشسين و جاناوارين تئمثاليني پرستئش اتمه‌ين هر کس اؤلدورولسون.K و جاناوارين حوضوروندا عمل اتمه‌سئنه ائجازه ورئلن علامتلرله، ير اوزونده ساکئن اولانلاري آلدادير و ير اوزونده ساکئن اولانلارا ديئر کي، قيلينجلا يارالانميش و گئنه حياتا دؤنموش جاناوارين تئمثاليني دوزلتسئنلر.#J? او اله بؤيوک علامتلر يارادير کي، حتّا ائنسانلارين حوضوروندا گؤيدن يره اود ياغديرير.II  او، بئرئنجي جاناوارين بوتون ائقتئداريني اونون حوضوروندا عمله گتئرئر و ير و اوندا ساکئن اولانلاري مجبور ادئر کي، اؤلومجول ياراسي صاغالديلميش بئرئنجي جاناواري پرستئش اتسئنلر.GH او واخت يردن چيخان آيري بئر جاناواري دا گؤردوم؛ قوزو کئمي ائکي بوينوزو وار ائدي و اژداها کئمي دانيشيردي. G اگر کئمسه اسئرلئيه موقدّردئر، اسئرلئيه گدئر. اگر کئمسه قيلينجلا اؤلدورور، قيلينجلا اؤلدورولمه‌لئدئر. موقدّسلرئن تحمّول و ائماني بورادادير.9Fm قولاغي اولان، قوي اشئتسئن.E بوتون ير اوزونده ساکئن اولانلار اونو پرستئش اده​جکلر، هر کس کي، آدي دونيانين بئناسيندان بري، قوربان اولموش قوزونون حيات کئتابيندا يازيلماييب. D9 اونا بو دا ورئلمئشدي کي، موقدّسلرئن ضئدّئنه موحارئبه اتسئن و اونلارا قالئب گلسئن. و اونا هر قبئله، هر خالق، هر دئل و هر مئلّت اوستونه ائقتئدار ورئلمئشدي.jCM او آغزيني تارينين ضئدّئنه کوفرلرله آچدي کي، اونون آدينا و اونون خيمه​سئنه، يعني گؤيده ساکئن اولانلارين ضئدّئنه کوفر دسئن.XB) اونا کئبئرلي سؤزلر دانيشان و کوفر دئين بئر آغيز ورئلمئشدي. ائقتئدار دا ورئلمئشدي کي، قيرخ ائکي آي فعالئيّت اتسئن.A/ اونلار اژداهاني پرستئش اتدئلر، چونکي ائقتداريني جاناوارا وردي. و جاناواري پرستئش ادئب، ديئردئلر: «بو جاناوار کئمي کئم وار؟ کئم اونونلا ووروشا بئلر؟»@1 من اونون باشلاريندان بئرئني گؤردوم کي، اله بئل، کسئلمئشدي، و اونون اؤلومجول ياراسي صاغالديلدي. بوتون ير اؤزونو حيرت باسدي و جاناوارين دالينجا گتدئلر."?= گؤردويوم جاناوار پلنگه بنزه‌يئردي. آياقلاري آيي آياقلارينا، آغزي دا آصلان آغزينا اوخشاييردي. اژداها اونا اؤز قودرتئني، تختئني و بؤيوک ائقتئداريني وردي.b> ? اژداها دهنزئن ساحئلي قوملاري اوستونده داياندي. او واخت دهنزدن چيخان اون بوينوزلو و يدّي باشلي بئر جاناوار گؤردوم. بوينوزلارينين اوستونده اون تاجي، باشلاري اوستونده ده کوفر آدلاري وار ائدي.~=u بلجه اژداها آروادا قضبلندي و گتدي کي، اونون قالان اؤولادلاري ائله کي، تارينين احکاملاريني و عئسانين شهادتئني برک توتورلار، ساواشسين.<7 آمّا ير، آروادا کؤمک اتدي. ير، آغزيني آچدي و اژداهانين آغزيندان تؤکولن سويو ائچدي.+;O ائلان، آروادين دالينجا، آغزيندان چاي کئمي سو تؤکدو، اله کي، اونو سل‌له سوپوروب آپارسين.=:s آمّا آروادا بؤيوک قارتالين ائکي قانادي ورئلمئشدي، اله کي، چؤله، اؤز يرئنه اوچوب گده بئلسئن. اورادا، ائلاندان اوزاقدا، بئر زامان و زامانلار و ياريم زامان بسلنه​جک ائدي.97 اژداها، ير اوزونه آتيلديغيني گؤرنده، اوغلان اوشاغيني دوغموش آروادا عذاب چکدئردي.88i بو سببدن، اي گؤي و اوندا ساکئن اولان سئزلر، شادليق ادئن. واي اولسون يره و دهنزه! چونکي ائبلئس بؤيوک قضبله سئزئن يانينيزا انئب و بئلئر ده کي، آنجاق قيسا بئر مودّتي وار.»7% اونلار اونا قوزونون قاني واسئطه​سئله و شهادتلرئنئن سؤزو ائله قالئب گلدئلر و اؤز جانلاريني حتّا اؤلومله اوزبه​اوز اولدوقلاري زامان دا سومه‌دئلر.,6Q سونرا گؤيده بؤيوک بئر سس اشئتدئم کي، ديئردي: «ائندي نئجات و قودرت و تاريميزين پادشاهليغي و اونون مسئحئنئن ائقتئداري گلئب، چونکي قارداشلاريميزا ائتّئهام ووران، اونلارا تاريميزين حوضوروندا گجه-گوندوز ائتّئهام ووران آشاغي آتيليب. 5  او بؤيوک اژداها، ائبلئس و شيطان چاغيريلان او قدئمکي ائلان و بوتون دونياني آزديران آشاغي آتيلدي. اونونلا بئرلئکده ملکلري ده آشاغي آتيلديلار.q4[ لاکئن گوجلري چاتمادي و گؤيده اونلارا آرتيق ير تاپيلمادي.Q3 و گؤيده موحارئبه باش وردي؛ مئکايئل و اونون ملکلري اژداها ائله ووروشوردولار. اژداها و اونون ملکلري دؤيوشدولر،n2U او واخت آرواد چؤله قاچدي. اونون اورادا تاري طرفئندن حاضيرلانميش بئر يري وار ائدي کي، اونو مئن ائکي يوز آلتميش گون بسله​سئنلر.17 آرواد بئر اوغلان اوشاغي دوغدو کي، دمئر عصا ائله بوتون مئلّتلره حؤکمرانليق اده​جک ائدي. آروادين اوشاغي تارينين يانينا و اونون تختئنئن يانينا گؤتورولدو.C0 اونون قويروغو گؤي اولدوزلارينين اوچده بئرئني سوپوروب، ير اوزونه آتدي. اژداها دوغماق حاليندا اولان آروادين قاباغيندا دوردو، اله کي، آرواد دوغدوقدا، اونون اوشاغيني اودسون./ سونرا گؤيده آيري بئر علامت ظاهئر اولدو: و باخ، يدّي باشلي و اون بوينوزلو بئر بؤيوک قيرميزي اژداها! باشلارينين اوستونده ده يدّي تاج وار ائدي..w آرواد بويلو ائدي؛ دوغماق آغريسيندان آغري و درد چکه‌رک قيشقيردي.g- I گؤيده بؤيوک بئر علامت ظاهئر اولدو: گونو گيئنمئش بئر آرواد، آياقلاري آلتيندا آي و باشي اوستونده اون‌ائکي اولدوزلو بئر تاج.,) تارينين گؤيده اولان معبدي آچيلدي و عهدئنئن سانديغي اونون معبدئنده ظاهئر اولدو؛ شئمشکلر، گورولتولر سسي، بئر زلزله، و بؤيوک بئر دولو طوفاني باش وردي.+ مئلّتلر قضبلنمئشدئلر، و سنئن قضبئن گلدي. او زامان يتئشدي کي، اؤلولر موحاکئمه اولسونلار، اؤزلرئني سنه قول اتمئش پيغمبرلره، موقدّسلره، سنئن آديندان قورخانلارا، کئچئکلره و بؤيوکلره پاداش ورئلسئن و ير محو اولونسون.»*! ديئردئلر: «اي ربّئمئز تاري، هر شيه قادئر اولان، وار اولان و وار اولموش، سنه شوکورلر ادئرئک. چونکي بؤيوک قودرتئني آليب، سلطنت اتمه‌يه باشلاييبسان.T)! تارينين حوضوروندا تختلرئنده اوتوران ائيئرمي دؤرد آغساقّال، اوزلري اوستونده يره دوشدولر و تارييا پرستئش ادئب،.(U او زامان يدّئنجي ملک چالدي و گؤيده اوجا سسلر اشئدئلدي کي، ديئردئلر: «دونيانين پادشاهليغي، ربّئمئزئن و اونون مسئحئنئن اولوب، و او، ابددن ابده​جک سلطنت اده​جک.»a'; ائکئنجي واي کچدي. باخ، اوچونجو واي تزلئکله گلئر.&3 او ساعات بؤيوک بئر زلزله باش وردي و شهرئن اوندا بئري ييخيلدي؛ او زلزله​ده يدّي مئن نفر اؤلدولر، قالانلاري دا دهشته دوشوب، گؤيون تاريسينا عئزّت وردئلر. %  و گؤيدن اوجا بئر سس اشئتدئلر کي، اونلارا ديئردي: «بورايا چيخين!» او واخت اونلار، گؤيه، بولودلار ائچئنه قالخديلار و دوشمنلري اونلاري گؤردولر.$ لاکئن اوچ گون ياريمدان سونرا، تاريدان گلن حيات نفسي اونلارين ائچئنه گئرئب، آياقلاري اوستونده دوردولار و اونلاري گؤرنلري بؤيوک بئر دهشت بورودو.H#  ير اوزونده ساکئن اولانلار، اونلارين بو حالينا سوئنئب شادليق اده​جکلر و بئر​بئرلرئنه هدئيه​لر گؤندره​جکلر، چونکي بو ائکي پيغمبر ير اوزونده ساکئن اولانلارا عذاب چکدئردئلر.5"c خالقلاردان، قبئله​لردن، دئللردن و مئلّتلردن اولان آداملار اوچ گون ياريم اونلارين اؤلو بدنلرئنه باخاجاقلار و ائجازه ورمه‌يه​جکلر کي، اؤلو بدنلري قبئره قويولسون.! اونلارين جسدلري، مجازي دئلده سودوم و مئصئر چاغيريلان او بؤيوک شهرئن خئيابانلاريندا سرئله​جک کي، اورادا اونلارين ربّي ده چارميخا چکئلدي.  اونلار، شهادتلرئني باشا چاتديراندان سونرا، دئبسئز قويودان چيخان جاناوار اونلارلا موحارئبه باشلاياجاق و قالئب گلئب، اونلاري اؤلدوره​جک.! بونلارين قودرتي وار کي، گؤيو باغلاسينلار، اله کي، اونلارين نبئلئک ادن گونلرئنده ياغيش ياغماسين. اونلارين سولار اوستونه قودرتي وار کي، اونلاري قانا دؤندورسونلر و نه قدر ده کي، ائسته‌يئرلر، يري هر بلا ائله وورسونلار.+O و اگر کئمسه اونلارا زئيان يتئرمک ائسته‌سه، اونلارين آغزيندان اود چيخيب، دوشمنلرئني اودار. بلجه اگر کئمسه اونلارا زئيان يتئرمک ائسته‌سه، بو جور اؤلمه‌لئدئر.$A بونلار ير اوزونون ربّي حوضوروندا دوران او ائکي زيتون آغاجي و او ائکي چيراقدانديرلار.L و من ائکي شاهئدئمه ائقتئدار وره​جه‌يم، اونلار دا چولا بورونموش مئن ائکي يوز آلتميش گون نبئلئک اده​جکلر.»} لاکئن معبدئن اشئيئنده اولان صحني بوراخ و اونو اؤلچمه، چونکي او، آيري مئلّتلره ورئلئب و اونلار موقدّس شهري قيرخ ائکي آي پايمال اده‌جکلر.y m سونرا منه ال آغاجينا بنزه‌ين بئر آرشين ورئلدي و بئري منه ددي: «دور، تارينين معبدئني، قوربانگاهي و اونون ائچئنده پرستئش ادنلري اؤلچ.?w و منه ددئلر: «سن گئنه گرک چوخ خالقلارين، مئلّتلرئن، دئللرئن و پادشاهلارين حاقّيندا نبئلئک اده​سن.» j~}|{zyxuwNvu ts"r@qYp0on(mZl?jirhgfiedcbaa1`#^]\\D[ZYX@VUtSRR%QsPMLKqKIHGFE'CCTBB A?>=<[u شرق سمتئنده اوچ قاپي، شئمال سمتئنده اوچ قاپي، جنوب سمتئنده اوچ قاپي، قرب سمتئنده اوچ قاپي وار ائدي.xZi اونون بؤيوک و اوجا بئر دوآري، اون‌ائکي دروازاسي، دروازالارين يانيندا دا اون‌ائکي ملک وار ائدي. قاپيلارين اوستونده اون‌ائکي آد يازيلميشدي کي، ائسرايئل اوغوللارينين اون‌ائکي قبئله​سئنئن آدلاريدير.{جاناوار و اونون حوضوروندا علامتلر گؤرسدن او يالانچي پيغمبر کي، اونلارين واسئطه​سئله جاناوارين نئشانيني آلانلاري و اونون تئمثاليني پرستئش ادنلري آلداديردي، اسئر آليندي و بونلارين ائکئسي ده، دئري-دئري، گوگوردله يانان اود گؤلونه آتيلديلار.5=cو من، جاناواري، ير اوزونون پادشاهلاريني و اونلارين قوشونلاريني بئر يره ييغيلميش گؤردوم کي، آت اوستونده اوتورانين و اونون قوشونونون ضئدّئنه موحارئبه قالديرسينلار. <اله کي، پادشاهلارين اتئني، سرکرده​لرئن اتئني، گوجلولرئن اتئني، آتلارين و اونلارين اوستونده اوتورانلارين اتئني، بوتون ائنسانلارين اتئني، هم آزادلارين، هم ده قوللارين، کئچئکلرئن و بؤيوکلرئن اتئني يئيه​سئنئز.»<;qسونرا، گون ائچئنده دوران بئر ملک گؤردوم و او، اوجا بئر سسله نئدا ادئب، گؤيون اورتاسيندا اوچان بوتون قوشلارا ديئردي: «گلئن، تارينين بؤيوک ضئيافتي اوچون بئر يره ييغيلين،:شئنلئنده و بودوندا يازيلميش بو آد وار: «پادشاهلارين پادشاهي و ربلرئن ربّي!»h9Iاونون آغزيندان ائتي بئر قيلينج چيخير، اله کي، اونونلا مئلّتلري وورسون. او، دمئر بئر عصا ائله اونلارا سلطنت اده​جک و هر شيه قادئر اولان تارينين حئدّتلي قضبئنئن اوزوم سيخان حؤووضونو، او، سيخير.98kگؤيده اولان قوشونلار آغ، تمئز و ظرئف کتانا گيئنمئش، آغ آتلارين اوستونده اونون دالينجا گدئردئلر.x7i قانا باتميش بئر شئنل گيئنئب، آدي دا تارينين کلامي چاغيريلير.T6! گؤزلري بئر اود آلووودور، باشيندا چوخلو تاج وار، اوستونده يازيلميش بئر آد دا وار کي، اؤزوندن باشقا هچ کس بئلمئر.5{ گؤيو آچيلميش گؤردوم، و باخ، آغ بئر آت! اونون اوستونده اوتوران، وفالي و صادئق چاغيريلير و او، صالحلئکده موحاکئمه ادئب موحارئبه قالديرير.4w او واخت اونون آياقلارينا دوشدوم کي، اونو پرستئش ادئم. لاکئن او، منه ددي: «بونو اتمه. من سنئن و عئسانين شهادتئني ساخلايان قارداشلارينين همکار قولويام. تارييا پرستئش ات. چونکي عئسانين شهادتي نبئلئک روحودور.» 3  سونرا، او، منه ددي: «ياز، خوش او آداملارين حالينا کي، قوزونون توي ضئيافتئنه دعوت اولونوبلار.» و منه ددي: «بونلار تارينين حقئقي سؤزلرئدئرلر.»42aگيمک اوچون اونا تمئز، پارلاق و ظرئف کتان ورئلدي، چونکي ظرئف کتان موقدّسلرئن صالح عمل​لرئدئر.C1گلئن شادليق ادئب، سوئنک و اونا عئزّت ورک، چونکي قوزونون تويو يتئشئب و اونون گلئني اؤزونو حاضيرلاييب.»H0 سونرا، بؤيوک بئر جاماعاتين سسي کئمي، چوخ سولارين سسي کئمي، و قووّتلي گورولتولرئن سسي کئمي بئر سس اشئتدئم کي، ديئردي: «هاله‌لويا! چونکي رب تاريميز، او قادئر اولان، سلطنت ادئر.k/Oو تختدن بئر سس گلدي کي، ديئردي: «سئز اي اونون بوتون قوللاري، سئز اي اوندان قورخانلار، کئچئکلر و بؤيوکلر، تاريميزا حمد ادئن!»f.Eائيئرمي دؤرد آغساقّال و او دؤرد جانلي مخلوق يره دوشدولر و تختده اوتوران تاريني پرستئش ادئب، ديئردئلر: «آمئن. هاله​لويا!» - بئر ده ددئلر: «هاله​لويا! اونون توستوسو ابددن ابده​جک يوخاري قالخير!»J, چونکي اونون حؤکملري دوغرو و صالحدئر، اونا گؤره کي، عئفّتسئزلئيئله ير اؤزونو فسادا چکن او بؤيوک فاحئشه​ني موحاکئمه​يه چکئب و اؤز قوللارينين قانينين ائنتئقاميني اوندان آليب.» + بو شيلردن سونرا، گؤيدن، بؤيوک بئر جاماعاتين اوجا سسي کئمي بئر سس اشئتدئم کي، ديئردي: «هاله​لويا! نئجات، شؤوکت و قودرت بئزئم تارييا عاييددئر.'*Gو پيغمبرلرئن، موقدّسلرئن و ير اوزونده اؤلدورولموشلرئن هاميسينين قاني اوندا تاپيلدي.»v)eچيراق ائشيغي سنده بئر داها ائشيق ورمه‌يه​جک، بَي‌له گلئن سسي ده سنده آرتيق اشئدئلمه‌يه​جک. چونکي سنئن تاجئرلرئن ير اوزونون بؤيوک آداملاري ائدئلر و سنئن سحربازليغينلا بوتون مئلّتلر آلدانميشديلار.M(چنگچئلرئن، سازاندالارين، توتکچئلرئن و شيپور چالانلارين سسي سنده آرتيق اشئدئلمه‌يه​جک. هچ اوستاليغين اوستاسي سنده تاپيلماياجاق و ديئرمان داشينين سسي ده سنده اشئدئلمه‌يه​جک.'%سونرا گوجلو بئر ملک ديئرمان داشينا بنزر بؤيوک بئر داشي گؤتوروب، دهنزه آتدي و ديئردي: «بؤيوک شهر بابئل بله شئدّتله آتيلاجاق و بئر داها تاپيلماياجاق.I& اي گؤي، اي موقدّسلر، حوارئلر و نبئلر، اونون حالينا سوئنئن! چونکي تاري سنئن اوچون اونون ضئدّئنه حؤکم ادئب.Z%-و باشلارينا توز تؤکوب باغيريرديلار، آغلاييب شئون ادئردئلر. ديئردئلر: واي، واي، او بؤيوک شهر، او شهر کي، اونون ثروتئندن بوتون گمي صاحئبلري وارلاندي! چونکي بئر ساعات ائچئنده برباد اولدو.$$Aو اونون يانديغينين توستوسونو گؤرنده باغيريب ديئردئلر: بو بؤيوک شهره هانسي شهر بنزر؟!$#Aچونکي بوتون بله بؤيوک ثروت، بئر ساعات ائچئنده يوخ اولدو. بوتون گمي صاحئبلري، موسافئرلر و گمئچئلر، دهنزدن روزئلرئني چيخاردانلارين هاميسي اوزاقدا دوردولارb"=دئيه​جکلر: واي، واي، او بؤيوک شهر، ظرئف کتانا، ارغوان و آلاقيرميزا گيئنن، قيزيل، قئيمتلي داشلار و مئروائلرله بزه‌نن؛]!3اوندان وارلي اولان بو ماللارين تاجئرلري، اونون عذابينين قورخوسوندان اوزاقدا دوراجاقلار و آغلاييب ياسا باتاجاقلار.Y +جانينين آرزو چکدئيي ميوه الئندن گدئب، بوتون نفئس و دبدبه​لي شيلر سندن قيب اولوب، و اونلار سنده بئر داها تاپيلماز.  دارجين، ادوئيه، مور، عطئر، بوخور، شراب، زيتون ياغي، اعلا اون، بوغدا، مال-حيوانلار، قويونلار، آتلار، عارابالار، قوللار و ائنسان جانلاريني:uc قيزيل، گوموش، قئيمتلي داشلار، مئروارئلر، ظرئف کتان، ارغوان و ائپک و قيرميزي، هر جور عطئرلي آغاج، فئل دئشئندن دوزه‌لمئش هر جور اشيا، قئيمتلي آغاجدان، بورونجدن، دمئردن و مرمردن دوزه‌لمئش هر جور مال،B} دونيانين تاجئرلري ده اونون اوچون آغلاييب ياسا باتارلار، چونکي اونلارين ماللاريني آرتيق کئمسه آلمير-"= اونون چکدئيي عذابين قورخوسوندان، اوزاقدا دوروب دئيه​جکلر: واي، واي، او بؤيوک شهر بابئل، او قودرتلي شهر! چونکي سنئن موحاکئمه اولونماغين بئر ساعاتدا گلئب.5 اونونلا زئنايا باتميش و اونون هاوا-هوسلرئنده ياشاميش ير اوزونون پادشاهلاري، اونون يانديغينين توستوسونو گؤرن واخت، اونون اوچون آغلاييب شئون اده​جکلر.pYبونا گؤره، اونون بلالاري، اؤلوم، شئون و قحطي، بئر گونده گله​جک، و اودلا ياناجاقدير، چونکي اونو موحاکئمه ادن رب تاري گوجلودور.lQنه قدر اؤزونو عئزّتلندئردئب، هاوا-هوسلرئنده ياشاميش اولسا، اونا او قدر ده عذاب و شئون ورئن؛ چونکي اوره‌يئنده ديئر: ”من بئر ملکه کئمي اوتورورام، و دول بئري ديئلم. شئون اوزو ده گؤرمه‌يه​جه‌يم.“taنه ورئب، اونا اله ده عوضئني ورئن، اونون عمل​لرئنئن عوضئني، ائکئقات ورئن، شراب حاضيرلاديغي پئياله​ده، اونا ائکئقات حاضيرلايين.چونکي اونون گوناهلاري گؤيه قدر چاتيب، و تاري اونون فسادلاريني يادا ساليب.7گؤيدن آيري بئر سس اشئتدئم کي، ديئردي: اي منئم خالقيم، اوندان اشئيه چيخين کي، اونون گوناهلاريندا شرئک اولماياسينيز، و بلالاري سئزئن باشينيزا دوشمه‌سئن.Kچونکي بوتون مئلّتلر، اونون عئفّتسئزلئک هوسئنئن شرابيندان ائچئبلر، ير اوزونون پادشاهلاري اونونلا زئنا ادئبلر، دونيانين تاجئرلري ده اونون هاوا-هوسئنئن ثروتئله وارلي اولوبلار. {ri`WNE<3*!~~~~~~~~~~~~~~~~t~j~`~V~L~B~8~.~$~~~}}}}}}}}}}}}}}{}q}g}]}S}I}?}5}+}!}} }||||||||||||||x|n|d|Z|P|F|<|2|(||| |{{{{{{{{{{{{{{u{k{a{W{M{C{9{/{${{{zzzzzzzzzzzzzuzjz_zTzIz>z3z(zzzyyyyyyyyyyyyyyynycyXyMyBy7y,y!yy yxxxxxxxxxxxx}xrxgx\xQxFx;x0x%xxxwwwwwwwwwwwwwvwkw`wUwJw?w4w)wwwvvvvvvvvvvvvvzvovdvYvNvCv8v-v"vv vuuuuuuuuuuuu}urugu\uQuFu;u0u&uuutttttttttttttvtkt`tUtJt?t4t)tttssssssssssssszsosdsYsNsCs8s-s"ss srrrrrrrrrrrr~rsrhr]rRrGro3o(ooonnnnnnnnnnnnnxnmncnXnMnBn7n,n!nn nmmmmmmmmmmmm|mqmfm[mPmEm:m/m$mmmllllllllllllluljl_lTlIl>l3l(lllkkkkkkkkkkkkkxkmkbkXkMkBk7k,k!kk kjjjjjjjjjjjj}jrjgj\jQjFj;j0j%jjjiiiiiiiiiiiiiuiji_iTiIi>i3i(iiihhhhhhhhhhhhhyhnhchXhMhBh7h,h!hh hgggggggggggg}grggg\gQgFgc3c(cccbbbbbbbbbbbbbybnbcbXbMbBb7b,b!bb baaaaaaaaaaaa|aqaga\aQaFa;a0a%aaa`````````````u`j`_`T`I`>`3`(```_____________x_n_c_X_M_B_7_,_!__ _^^^^^^^^^^^^}^r^g^\^Q^F^;^0^%^^^]]]]]]]]]]]]]u]j]_]T]I]>]3](]]]\\\\\\\\\\\\\y\n\c\X\M\B\7\,\!\\ \[[[[[[[[[[[[|[q[f[[[P[E[:[/[%[[[ZZZZZZZZZZZZZuZjZ_ZTZIZ>Z3Z(ZZZYYYYYYYYYYYYYxYmYbYWYLYAY6Y+Y YY XXXXXXXXXXXXX|XqXfX[XPXEX:X/X$XXXWWWWWWWWWWWWWtWjW_WTWIW>W3W(WWWVVVVVVVVVVVVVyVnVcVXVMVBV7V,V!VV VUUUUUUUUUUUU|UqUfU[UPUEU;U0U%UUUTTTTTTTTTTTTTuTjT_TTTIT>T3T(TTTSSSSSSSSSSSSSySnScSXSMSBS7S,S!SS SRRRRRRRRRRRR|RqRfR[RPRER:R/R%RRRQQQQQQQQQQQQQuQjQ_QTQIQ>Q3Q(QQQPPPPPPPPPPPPPyPnPcPXPMPBP7P,P!PP POOOOOOOOOOOO|OqOfO[OQOFO;O0O%OOONNNNNNNNNNNNNuNjN_NUNJN?N4N)NNNMMMMMMMMMMMMMyMnMcMYMNMCM8M-M"MM MLLLLLLLLLLLL}LrLgL\LQLFL;L0L%LLLKKKKKKKKKKKKKuKjK_KTKIK>K3K(KKKJJJJJJJJJJJJJyJnJcJXJMJBJ7J,J!JJ JIIIIIIIIIIII|IqIfI[IPIFI;I0I%IIIHHHHHHHHHHHHHuHjH_HTHIH>H3H(HHHGGGGGGGGGGGGGyGnGcGXGMGBG7G,G!GG GFFFFFFFFFFFF|FqFfF\FQFFF;F0F%FFFEEEEEEEEEEEEEuEjE_ETEIE>E3E)EEEDDDDDDDDDDDDDyDnDcDXDMDBD7D,D!DD DCCCCCCCCCCCC}CrCgC\CQCFC;C0C%CCCBBBBBBBBBBBBBuBjB`BUBJB?B4B)BBBAAAAAAAAAAAAAyAoAdAYANACA8A-A"AA A@@@@@@@@@@@@}@r@g@\@Q@F@;@0@%@@@?????????????v?k?`?U?J???4?)???>>>>>>>>>>>>>>{>q>g>]>S>I>?>5>+>!>> >============~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<<737(7776666666666666x6m6b6W6L6A666+6 66 6555555555555|5q5f5[5P5E5:5/5$5554444444444444u4j4_4T4I4>434(4443333333333333x3m3b3W3L3B373,3!33 3222222222222}2r2g2\2Q2F2;202%2221111111111111u1j1_1T1I1>131(1110000000000000y0n0c0X0M0B070,0!00 0////////////}/r/g/\/Q/F/;/0/%///.............u.j.`.U.J.?.4.)...-------------y-n-c-X-M-B-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++v+k+`+U+J+?+4+)+++*************z*o*d*Y*N*C*8*-*"** *))))))))))))~)s)h)])R)G)<)1)&)))(((((((((((((w(l(a(V(K(@(5(*((( '''''''''''''{'p'e'Z'O'D'9'.'#'' '&&&&&&&&&&&&~&s&h&]&R&G&<&1&&&&&%%%%%%%%%%%%%w%l%a%V%K%@%5%*%%% $$$$$$$$$$$$${$p$e$Z$O$D$9$.$#$$ $############~#s#h#^#S#H#=#2#'###"""""""""""""x"m"b"W"L"A"6"+" "" !!!!!!!!!!!!!{!p!e!Z!O!D!9!.!#!! !  t i ^ S H = 2 '   wlaVLA6+  {pf[PE:/$ti^SH=2'xmbWLA6+  {peZOD9.# ti^SH=2'wlaVK@5* {peZOD9/$ti^SH=2'xmbWLA6+  |qf[PE:/$ti^SH=3( # # # # # # #  # "# "" "! " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " " "  " ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !  !  #  "  !                                                                      ~  }  |  {  z  y  x  w   v & u % t $ s # r " q ! p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q   P . O - N , M + L * K ) J ( I ' H & G % F $ E # D " C ! B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #   " + ! * )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                                                !     ~ } | { z y x w v u t s r q p o  n  m  l  k  j i h g f e d c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C $B #A "@ !?  > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !                                                                                                                          $ # " !                                                                            ~ } | { z y x w v u t s r q p  o  n  m  l  k j i h g f e d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N   M  3L  2K  1J  0I  /H  .G  -F  ,E  +D  *C  )B  (A  '@  &?  %>  $=  #<  ";  !:  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 #  "  !                                                                                                                                                                     ~ } | { z  y x w v u t s r q p o  n  m  l  k  j i h g f e d c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                     2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2   2   2   2   2  2  2  2  2  2  2   2  1!  1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1   1   1   1   1  1  1  1  1  1  1   1  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0   0  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   /   /   /   /   /  /  /  /  /  /  /   /  ."  .!  .   .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .~  .}  .|  .{  .z  .y  . x  . w  . v  . u  . t  .s  .r  .q  .p  .o  .n  .m   .l  -k  -j  -i  -h  -g  -f  -e  -d  -c  -b  -a  -`  -_  -^  -]  - \  - [  - Z  - Y  - X  -W  -V  -U  -T  -S  -R  -Q   -P  ,"O  ,!N  , M  ,L  ,K  ,J  ,I  ,H  ,G  ,F  ,E  ,D  ,C  ,B  ,A  ,@  ,?  ,>  ,=  ,<  ,;  , :  , 9  , 8  , 7  , 6  ,5  ,4  ,3  ,2  ,1  ,0  ,/   ,.  +"-  +!,  + +  +*  +)  +(  +'  +&  +%  +$  +#  +"  +!  +  +  +  +  +  +  +  +  +   +   +   +   +   +  +  +  +  +  +  +   +  *&  *%  *$  *#  *"  *!  *   *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *   *   *   *   *   *  *  *  *  *  *  *   *  )9  )8  )7  )6  )5  )4  )3  )2  )1  )0  )/  ).  )-  ),  )+  )*  ))  )(  )'  )&  )%  )$  )#  )"  )!  )   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )   )   )   )   )  )  )  )  )  )  )   )  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (   (   (   (   (  (  (  (  (  (  (   (  '  '  '  '  '  '  '  '  '  '  '   '   '   '   '   '  '  '  '  '  '  '   '  &~  &}  &|  &{  &z  &y  &x  &w  &v  &u  &t  &s  &r  &q  &p  &o  &n  & m  & l  & k  & j  & i  &h  &g  &f  &e  &d  &c  &b   &a  %$`  %#_  %"^  %!]  % \  %[  %Z  %Y  %X  %W  %V  %U  %T  %S  %R  %Q  %P  %O  %N  %M  %L  %K  %J  % I  % H  % G  % F  % E  %D  %C  %B  %A  %@  %?  %>   %=  $+<  $*;  $):  $(9  $'8  $&7  $%6  $$5  $#4  $"3  $!2  $ 1  $0  $/  $.  $-  $,  $+  $*  $)  $(  $'  $&  $%  $$  $#  $"  $!  $  $  $   $   $   $   $   $  $  $  $  $  $  $   $  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #  #   #   #   #   #   #  #  #  #  #  #  #   #  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "  "   "   "   "   "   "  "  "  "  "  "  "   "  !  !  !  !  !  !  !  !   !   !   !   !   !  !  !  !  !  !  !   !                                                                   7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                           ~  }  |  {  z  y  x   w   v   u   t   s  r  q  p  o  n  m  l   k  +j  *i  )h  (g  'f  &e  %d  $c  #b  "a  !`   _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L   K   J   I   H  G  F  E  D  C  B  A   @  #?  ">  !=   <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *   )   (   '   &   %  $  #  "  !                                                             .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                         #  "  !                                                                         "  !                                                                         C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .~  -}  ,|  +{  *z  )y  (x  'w  &v  %u  $t  #s  "r  !q   p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]   \   [   Z   Y  X  W  V  U  T  S  R   Q  P  O  N  M  L  K  J   I   H   G   F   E  D  C  B  A  @  ?  >   =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1   0   /   .   -  ,  +  *  )  (  '  &   %  "$  !#   "  !                                                                                                              &  %  $  #  "  !                                                                         !                                                                                                                                                                           ~  }  |  {  z  y  x  w   v   u   t   s   r  q  p  o  n  m  l  k   j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A   @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                ~  }  |  {  z  y  x   w   v   u   t   s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]   \   [   Z   Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E   D   C   B   A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,   +   *   )   (  '  &  %  $  #  "  !                                                                |qf[PE:/$~~~~~~~~~~~~~u~j~_~T~I~>~3~(~~~}}}}}}}}}}}}}x}m}b}W}L}A}6},}!}} }||||||||||||||q|f|[|P|E|:|/|$|||{{{{{{{{{{{{{u{j{_{T{I{>{3{({{{zzzzzzzzzzzzzyznzczXzMzBz7z,z!zz zyyyyyyyyyyyy|yqyfy[yPyEy:y/y$yyyxxxxxxxxxxxxxuxjx_xTxIx>x3x(xxxwwwwwwwwwwwwwxwmwbwWwLwAw6w+w"wwwvvvvvvvvvvvvvvxvmvbvWvLvAv6v+v vv uuuuuuuuuuuuu|uqufu[uPuEu:u/u$uuutttttttttttttutjt_tTtIt>t3t(tttsssssssssssssysnscsXsMsBs7s,s!ss srrrrrrrrrrrr}rrrgr\rQrFr;r0r%rrrqqqqqqqqqqqqqvqkq`qUqJq?q4q)qqqpppppppppppppypnpcpXpMpBp7p,p!pp poooooooooooo}orogo\oQoFo;o0o%ooonnnnnnnnnnnnnunjn_nTnJn?n4n)nnnmmmmmmmmmmmmmymnmcmXmMmCm8m-m"mm mllllllllllll}lrlhl]lRlGle3e(eeedddddddddddddydndcdXdMdBd7d,d!dd dcccccccccccc}crcgc\cQcFc;c0c%cccbbbbbbbbbbbbbubjb_bTbIb>b4b)bbbaaaaaaaaaaaaazaoadaYaNaCa8a-a"aa a````````````}`r`g`\`Q`F`<`1`&```_____________v_k_`_U_J_?_4_)___^^^^^^^^^^^^^z^o^d^Y^N^C^8^-^"^^ ^]]]]]]]]]]]]~]s]h]]]R]G]<]1]&]]]\\\\\\\\\\\\\w\l\a\V\K\@\5\*\\\ [[[[[[[[[[[[[z[o[d[Y[N[C[8[-["[[ [ZZZZZZZZZZZZ~ZsZhZ]ZRZGZP3P(PPPOOOOOOOOOOOOOxOmObOWOLOAO6O+O OO NNNNNNNNNNNNN|NqNfN[NPNEN:N/N$NNNMMMMMMMMMMMMMtMiM^MSMHM=M2M'MMMLLLLLLLLLLLLLxLmLbLWLLLAL6L+L LL KKKKKKKKKKKKK{KpKeKZKOKDK9K.K#KK KJJJJJJJJJJJJJtJiJ^JSJHJ=J2J'JJJIIIIIIIIIIIIIwIlIaIVIKI@I6I+I II HHHHHHHHHHHHH{HpHeHZHOHDH9H.H#HHHGGGGGGGGGGGGGtGiG^GSGHG=G2G'GGGFFFFFFFFFFFFFwFlFaFVFKF@F5F*FFF EEEEEEEEEEEEEzEoEdEYENECE8E-E"EE EDDDDDDDDDDDD}DrDgD\DQDFD>>>>>>>>>>>~>s>i>^>S>H>=>2>'>>>=============w=l=a=V=K=@=5=*=== <<<<<<<<<<<<<{,3,(,,,+++++++++++++x+m+b+W+L+A+6+++ ++ *************{*p*e*Z*O*D*9*.*#** *)))))))))))))t)i)^)S)H)=)2)')))(((((((((((((x(m(b(W(L(A(6(+( (( '''''''''''''|'q'f'['P'E':'/'$'''&&&&&&&&&&&&&t&i&^&S&H&=&2&'&&&%%%%%%%%%%%%%x%m%b%W%L%A%6%,%!%% %$$$$$$$$$$$$|$q$f$[$P$E$:$/$$$$$#############t#i#^#S#H#=#2#'###"""""""""""""x"m"b"W"L"A"6"+" "" !!!!!!!!!!!!!{!p!e!Z!O!D!9!.!#!!!  t i ^ S H = 2 '   wlaVK@5* {peZOD9.# ~si^SH=2'wlaVK@5* {pg]SI?5+! wmcYOE;1' zodYNC8-" }rg\QF;0%vk`UJ?4)zodYNC8-" }rg\QF;0%vk`UJ?4) 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 21 20 2/ 2. 2- 2, 2+ 2* 2) 2( 2' 2& 2% 2$ 2# 2" 2! 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2~ 2 } 2 | 2 { 2 z 2 y 2x 2w 2v 2u 2t 2s 2r  2q 2%p 2$o 2#n 2"m 2!l 2 k 2j 2i 2h 2g 2f 2e 2d 2c 2b 2a 2` 2_ 2^ 2] 2\ 2[ 2Z 2Y 2 X 2 W 2 V 2 U 2 T 2S 2R 2Q 2P 2O 2N 2M  2L  2.K  2-J  2,I  2+H  2*G  2)F  2(E  2'D  2&C  2%B  2$A  2#@  2"?  2!>  2 =  2<  2;  2:  29  28  27  26  25  24  23  22  21  20  2/  2.  2-  2,  2+  2 *  2 )  2 (  2 '  2 &  2%  2$  2#  2"  2!  2  2 2 ($  ($  ($  ($  ($  ($ ($ ($ ($ ($ ($ ($  ($ (#" (#! (#  (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (# (#  (#  (#  (#  (#  (# (# (# (# (# (# (#  (# (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" (" ("  ("  ("  ("  ("  (" (" (" (" (" (" ("  (" (!8 (!7 (!6 (!5 (!4 (!3 (!2 (!1 (!0 (!/ (!. (!- (!, (!+ (!* (!) (!( (!' (!& (!% (!$ (!# (!" (!! (!  (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (! (!  (!  (!  (!  (!  (! (! (! (! (! (! (!  (! ( * ( ) ( ( ( ' ( & ( % ( $ ( # ( " ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  ( ~ ( } ( | ( { ( z ( y ( x ( w ( v ( u ( t ( s ( r ( q  ( p (6o (5n (4m (3l (2k (1j (0i (/h (.g (-f (,e (+d (*c ()b ((a ('` (&_ (%^ ($] (#\ ("[ (!Z ( Y (X (W (V (U (T (S (R (Q (P (O (N (M (L (K (J (I (H (G ( F ( E ( D ( C ( B (A (@ (? (> (= (< (;  (: (9 (8 (7 ( 6 ( 5 ( 4 ( 3 ( 2 (1 (0 (/ (. (- (, (+  (* (() ('( (&' (%& ($% (#$ ("# (!" ( ! ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (A (@ (? (> (= (< (; (: (9 (8 (7 (6 (5 (4 (3 (2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( (~ (} (| ({ (z  (y (x (w (v (u (t (s (r (q (p (o (n (m ( l ( k ( j ( i ( h (g (f (e (d (c (b (a  (` (_ (^ (] (\ ([ (Z (Y (X (W (V (U (T (S (R (Q (P (O ( N ( M ( L ( K ( J (I (H (G (F (E (D (C  (B ()A ((@ ('? (&> (%= ($< (#; (": (!9 ( 8 (7 (6 (5 (4 (3 (2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& ( % ( $ ( # ( " ( ! ( ( ( ( ( ( (  ( (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( (~ (} (| ({ (z (y (x (w (v (u (t (s (r (q ( p ( o ( n ( m ( l (k (j (i (h (g (f (e  (d ()c ((b ('a (&` (%_ ($^ (#] ("\ (![ ( Z (Y (X (W (V (U (T (S (R (Q (P (O (N (M (L (K (J (I (H ( G ( F ( E ( D ( C (B (A (@ (? (> (= (<  (; (-: (,9 (+8 (*7 ()6 ((5 ('4 (&3 (%2 ($1 (#0 ("/ (!. ( - (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  ( # ( " ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  ( $ ( # ( " ( ! (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (  (   (  (~ (} (| ({ (z (y (x (w (v (u (t (s (r ( q ( p ( o ( n ( m (l (k (j (i (h (g (f  (e (Yd (Xc (Wb (Va (U` (T_ (S^ (R] (Q\ (P[ (OZ (NY (MX (LW (KV (JU (IT (HS (GR (FQ (EP (DO (CN (BM (AL (@K (?J (>I (=H (<G (;F (:E (9D (8C (7B (6A (5@ (4? (3> (2= (1< (0; (/: (.9 (-8 (,7 (+6 (*5 ()4 ((3 ('2 (&1 (%0 ($/ (#. ("- (!, ( + (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( (  ( (3 (2 (1 (0 (/ (. (- (, (+ (* () (( (' (& (% ($ (# (" (! (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (~ (} (| ({ ( z ( y ( x ( w ( v (u (t (s (r (q (p (o  (n ("m (!l ( k (j (i (h (g (f (e (d (c (b (a (` (_ (^ (] (\ ([ (Z (Y ( X ( W ( V ( U ( T (S (R (Q (P (O (N (M  (L  (6K  (5J  (4I  (3H  (2G  (1F  (0E  (/D  (.C  (-B  (,A  (+@  (*?  ()>  ((=  ('<  (&;  (%:  ($9  (#8  ("7  (!6  ( 5  (4  (3  (2  (1  (0  (/  (.  (-  (,  (+  (*  ()  ((  ('  (&  (%  ($  (#  ( "  ( !  (   (   (   (  (  (  (  (  (  ( ( " !                                    . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                    ~  }  |  {  z  y   x , w + v * u ) t ( s ' r & q % p $ o # n " m ! l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L ! K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                      % $ # " !                                                                                  " !                                  !      ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c   b 9 a 8 ` 7 _ 6 ^ 5 ] 4 \ 3 [ 2 Z 1 Y 0 X / W . V - U , T + S * R ) Q ( P ' O & N % M $ L # K " J ! I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *   )  ; (  : '  9 &  8 %  7 $  6 #  5 "  4 !  3  2   1   0   /   .   -   ,   +   *   )   (   '   &   %   $   #   "   !                                                                                     /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                         $ # " !           ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h   g & f % e $ d # c " b ! a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B   A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $   #  "  !                                   #  "  !                                                                                                               (& (% ($ (# (" (! ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  ( '+ '* ') '( '' '& '% '$ '# '" '! ' ' ' ' ' ' ' ' ' ' '  ' ~ ' } ' | ' { ' z ' y ' x ' w ' v ' u ' t ' s ' r ' q ' p ' o ' n ' m ' l ' k  ' j & i & h & g & f & e & d & c & b & a & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L  & K % J % I % H % G % F % E % D % C % B % A % @ % ? % > % = % < % ; % : % 9 % 8 % 7 % 6 % 5 % 4 % 3 % 2 % 1 % 0 % /  % . $& - $% , $$ + $# * $" ) $! ( $ ' $ & $ % $ $ $ # $ " $ ! $ $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $  $ $ $ $ $  $  ##  #"  #!  #  #  #  #  # # # # # # # # # # # # # # # # # # # 2 |rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~~u~j~`~U~J~?~4~)~~~}}}}}}}}}}}}}y}n}c}X}M}C}8}-}"}} }||||||||||||}|r|h|]|R|G|<|1|&|||{{{{{{{{{{{{{v{k{`{U{J{?{4{*{{{ zzzzzzzzzzzzzzzozdzYzNzCz9z.z#zz zyyyyyyyyyyyy~ysyhy]yRyGys3s(sssrrrrrrrrrrrrryrnrcrXrMrBr7r,r!rr rqqqqqqqqqqqq}qrqgq\qQqFq;q0q%qqqpppppppppppppvpkp`pUpJp?p4p)pppooooooooooooozooodoYoNoCo8o-o"oo onnnnnnnnnnnn~nsnhn]nRnGnh3h(hhhgggggggggggggxgmgbgWgLgAg6g+g gg fffffffffffff{fpfefZfOfDf9f.f#fffeeeeeeeeeeeeeteie^eSeHe=e2e'eeedddddddddddddxdmdbdWdLdAd6d+d dd ccccccccccccc|cqcfc[cPcEc:c/c$cccbbbbbbbbbbbbbubjb_bTbIb>b3b(bbbaaaaaaaaaaaaaxamabaWaLaAa6a+a aa `````````````{`q`f`[`P`E`:`/`$```_____________t_i_^_S_H_=_3_(___^^^^^^^^^^^^^^u^k^a^W^M^C^9^/^%^^^]]]]]]]]]]]]]y]n]c]X]M]B]7],]!]] ]\\\\\\\\\\\\}\r\g\\\Q\F\<\1\&\\\[[[[[[[[[[[[[v[k[`[U[J[?[5[*[[[ ZZZZZZZZZZZZZ{ZpZeZZZOZDZ9Z.Z#ZZ ZYYYYYYYYYYYY~YsYiY^YSYHY=Y2Y'YYYXXXXXXXXXXXXXwXlXaXVXLXAX6X+X XX WWWWWWWWWWWWW{WpWeWZWOWDW9W.W#WW WVVVVVVVVVVVVVtViV^VSVHV=V2V'VVVUUUUUUUUUUUUUxUmUbUWULUAU6U+U UU TTTTTTTTTTTTT{TpTeTZTOTDT9T.T#TT TSSSSSSSSSSSSStSiS^SSSHS=S2S'SSSRRRRRRRRRRRRRxRmRbRWRLRAR6R+R RR QQQQQQQQQQQQQ|QqQfQ[QPQEQ:Q/Q$QQQPPPPPPPPPPPPPtPiP_PTPIP>P3P(PPPOOOOOOOOOOOOOyOnOcOXOMOBO7O,O!OO ONNNNNNNNNNNN|NqNfN[NPNEN:N/N$NNNMMMMMMMMMMMMMtMiM^MSMHM=M2M'MMMLLLLLLLLLLLLLyLnLcLXLMLBL7L,L!LL LKKKKKKKKKKKK}KrKgK\KQKFK;K0K%KKKJJJJJJJJJJJJJvJkJ`JUJJJ?J4J)JJJIIIIIIIIIIIIIyInIcIXIMIBI7I,I!II IHHHHHHHHHHHH|HrHgH\HQHFH;H0H%HHHGGGGGGGGGGGGGvGkG`GUGJG?G4G)GGGFFFFFFFFFFFFFyFnFcFXFMFBF7F,F"FF FEEEEEEEEEEEE}ErEgE\EQEFE;E0E%EEEDDDDDDDDDDDDDvDkD`DUDJD?D4D)DDDCCCCCCCCCCCCCzCoCdCYCNCCC8C-C"CC CBBBBBBBBBBBBBwBmBcBYBOBEB;B1B'BBB AAAAAAAAAAAAAA}AsAiA_AUAKAAA7A-A"AA A@@@@@@@@@@@@}@r@g@\@Q@F@;@1@&@@@?????????????v?k?`?U?J???4?)???>>>>>>>>>>>>>z>o>d>Y>N>C>8>->">> >============~=s=h=]=R=G=<=1=&===<<<<<<<<<<<<.3.(...-------------y-n-c-X-M-B-7-,-!-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++u+j+`+U+J+?+4+)+++*************y*n*c*X*M*B*7*,*!** *))))))))))))|)q)f)[)Q)F);)0)%)))(((((((((((((u(j(_(T(I(@(6(,("(((''''''''''''''x'n'd'Y'N'C'8'-'"'' '&&&&&&&&&&&&}&r&h&]&R&G&<&1&&&&&%%%%%%%%%%%%%w%l%a%V%K%@%5%*%%% $$$$$$$$$$$$$$w$m$c$Y$O$E$;$1$'$$$ ##############z#o#d#Y#N#C#8#-#"## #""""""""""""}"r"g"\"Q"F";"0"%"""!!!!!!!!!!!!!v!k!`!U!J!?!4!*!!! z o d Y N C 9 . #  ti^SH=2'xmbWLA6+  |qf[PE:/%uj_TI>3(yncXMB7,! }rg\QF;1&vk`UJ?4) zodYNC8-# ~sh]RG<1&vk`UJ?4)zodYNC8-" }rh]RG<1& Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z# Z" Z! Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z4 Z3 Z2 Z1 Z0 Z/ Z. Z- Z, Z+ Z* Z)~ Z(} Z'| Z&{ Z%z Z$y Z#x Z"w Z!v Z u Zt Zs Zr Zq Zp Zo Zn Zm Zl Zk Zj Zi Zh Zg Zf Ze Zd Zc Z b Z a Z ` Z _ Z ^ Z] Z\ Z[ ZZ ZY ZX ZW  ZV Z U Z T Z S Z R Z Q Z P Z O Z N Z M Z L Z K Z J Z I Z H Z G Z F Z E Z D Z C Z B Z A Z @  Z ? Z > Z = Z < Z ; Z : Z 9 Z 8 Z 7 Z 6 Z 5 Z 4 Z 3 Z 2 Z 1 Z 0 Z / Z . Z - Z , Z + Z * Z ) Z ( Z '  Z & Z % Z $ Z # Z " Z ! Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z~ Z} Z| Z{ Z z Z y Z x Z w Z v Zu Zt Zs Zr Zq Zp Zo  Zn Z$m Z#l Z"k Z!j Z i Zh Zg Zf Ze Zd Zc Zb Za Z` Z_ Z^ Z] Z\ Z[ ZZ ZY ZX ZW Z V Z U Z T Z S Z R ZQ ZP ZO ZN ZM ZL ZK  ZJ  ZI  ZH  ZG  ZF  ZE  ZD  ZC  ZB  ZA  Z@  Z?  Z>  Z=  Z<  Z;  Z :  Z 9  Z 8  Z 7  Z 6  Z5  Z4  Z3  Z2  Z1  Z0  Z/ Z. P- P, P+ P* P) P( P' P& P% P $ P # P " P ! P  P P P P P P P  P P P P P P P  P  P  P  P  P P P P P P P  P P P P P P P P P P P P  P  P  P  P  P P P P P P P  P  P  P  P  P  P  P  P  P  P  P   P   P   P   P   P  P  P  P  P  P  P P F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F0 F/ F. F- F, F+ F* F) F( F' F& F% F$ F# F" F! F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F ~ F } F | F { F z Fy Fx Fw Fv Fu Ft Fs  Fr Fq Fp Fo Fn Fm Fl Fk Fj Fi Fh Fg Ff Fe Fd Fc Fb Fa F` F _ F ^ F ] F \ F [ FZ FY FX FW FV FU FT  FS F R F Q F P F O F N FM FL FK FJ FI FH FG  FF FE FD FC FB FA F@ F? F> F= F< F; F: F9 F8 F7 F6 F5 F4 F 3 F 2 F 1 F 0 F / F. F- F, F+ F* F) F(  F' F& F% F$ F# F" F! F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F ( F ' F & F % F $ F # F " F ! F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F   F  F 9 F 8 F 7 F 6 F 5 F 4 F 3 F 2 F 1 F 0 F / F . F - F , F + F * F ) F ( F ' F & F % F $ F # F " F ! F  F  F  F  F  F ~ F } F | F { F z F y F x F w F v F u F t F s F r F q F p F o F n F m F l F k F j F i F h F g F f F e  F d F#c F"b F!a F ` F_ F^ F] F\ F[ FZ FY FX FW FV FU FT FS FR FQ FP FO FN F M F L F K F J F I FH FG FF FE FD FC FB  FA F@ F? F> F= F< F; F: F9 F8 F7 F6 F5 F 4 F 3 F 2 F 1 F 0 F/ F. F- F, F+ F* F)  F( F(' F'& F&% F%$ F$# F#" F"! F! F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F F F F F F F F F F F F  F  F  F  F  F F F F F F F  F  F$  F#  F"  F!  F   F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F  F~  F}  F|  F {  F z  F y  F x  F w  Fv  Fu  Ft  Fs  Fr  Fq  Fp Fo <!n < m <l <k <j <i <h <g <f <e <d <c <b <a <` <_ <^ <] <\ <[ < Z < Y < X < W < V <U <T <S <R <Q <P <O  <N <M <L <K < J < I < H < G < F <E <D <C <B <A <@ <?  <> <"= <!< < ; <: <9 <8 <7 <6 <5 <4 <3 <2 <1 <0 </ <. <- <, <+ <* <) < ( < ' < & < % < $ <# <" <! < < < <  < <- <, <+ <* <) <( <' <& <% <$ <# <" <! <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < <  < < < < < < <  < <3 <2 <1 <0 </ <. <- <, <+ <* <) <( <' <& <% <$ <# <" <! <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < < < < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < <  <  < < < < <~ <} <|  <{ <?z <>y <=x <<w <;v <:u <9t <8s <7r <6q <5p <4o <3n <2m <1l <0k </j <.i <-h <,g <+f <*e <)d <(c <'b <&a <%` <$_ <#^ <"] <!\ < [ <Z <Y <X <W <V <U <T <S <R <Q <P <O <N <M <L <K <J <I < H < G < F < E < D <C <B <A <@ <? <> <=  << <; <: < 9 < 8 < 7 < 6 < 5 <4 <3 <2 <1 <0 </ <.  <- < !, < + < * < ) < ( < ' < & < % < $ < # < " < ! <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  < + < * < ) < ( < ' < & < % < $ < # < " < ! <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <  <   <  <# <" <! <  < < < < < < < < < < < < < < < < < < <  <  < ~ < } < | <{ <z <y <x <w <v <u  <t <s <r <q <p <o <n <m <l <k <j <i <h <g < f < e < d < c < b <a <` <_ <^ <] <\ <[  <Z <Y <X <W <V <U <T <S <R <Q <P <O <N <M <L < K < J < I < H < G <F <E <D <C <B <A <@  <? <> <= < < < ; < : < 9 < 8 <7 <6 <5 <4 <3 <2 <1  <0 </ <. <- <, <+ <* <) <( <' <& <% < $ < # < " < ! <  < < < < < < <  < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  < < < < < < < < < < < < <  <  <  <  <  < < < < < < <  <  <  <  <  <  <  <   <   <   <   <   <  <  <  <  <  <  < < 2"  2"  2"  2"  2" 2" 2" 2" 2" 2" 2"  2" 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2! 2!  2!  2!  2!  2!  2! 2! 2! 2! 2! 2! 2!  2! 2 4 2 3 2 2 2 1 2 0 2 / 2 . 2 - 2 , 2 + 2 * 2 ) 2 ( 2 ' 2 & 2 % 2 $ 2 # 2 " 2 ! 2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2  2 2~ 2} 2| 2{ 2z 2y 2x 2w 2v 2u 2t 2s 2r 2q 2p 2o 2 n 2 m 2 l 2 k 2 j 2i 2h 2g 2f 2e 2d 2c  2b 2a 2` 2_ 2^ 2] 2\ 2[ 2 Z 2 Y 2 X 2 W 2 V 2U 2T 2S 2R 2Q 2P 2O  2N 2M 2L 2K 2J 2I 2H 2G 2F 2E 2D 2C 2B 2A 2@ 2? 2> 2 = 2 < 2 ; 2 : 2 9 28 27 26 25 24 23 22  21 2D0 2C/ 2B. 2A- 2@, 2?+ 2>* 2=) 2<( 2;' 2:& 29% 28$ 27# 26" 25! 24 23 22 21 20 2/ 2. 2- 2, 2+ 2* 2) 2( 2' 2& 2% 2$ 2# 2" 2! 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2~ 2} 2| 2{ 2z 2y 2x 2w 2v 2u 2t 2s 2r 2q 2p 2o 2n 2m 2 l 2 k 2 j 2 i 2 h 2g 2f 2e 2d 2c 2b 2a  2` 2_ 2^ 2] 2\ 2[ 2Z 2Y 2X 2W 2V 2 U 2 T 2 S 2 R 2 Q 2P 2O 2N 2M 2L 2K 2J  2I 2H 2G 2F 2E 2D 2C 2B 2 A 2 @ 2 ? 2 > 2 = 2< 2; 2: 29 28 27 26  25 24 23 22 21 20 2/ 2. 2- 2 , 2 + 2 * 2 ) 2 ( 2' 2& 2% 2$ 2# 2" 2!  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2   2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2  2 ~ 2 } 2 | 2 {  2 z 2 y 2 x 2 w 2 v 2 u 2 t 2 s 2 r 2 q 2 p 2 o 2 n 2 m 2 l 2 k 2 j 2 i 2 h 2 g 2 f 2 e 2 d 2 c 2 b 2 a 2 ` 2 _ 2 ^ 2 ] 2 \ 2 [  2 Z 2 Y 2 X 2 W 2 V 2 U 2 T 2 S 2 R 2 Q 2 P 2 O 2 N 2 M 2 L 2 K 2 J 2 I 2 H 2 G 2 F 2 E  2 D 2 C 2 B 2 A 2 @ 2 ? 2 > 2 = 2 < 2 ; 2 : 2 9 2 8 2 7 2 6 2 5 2 4 2 3 2 2 2 1 2 0 2 / 2 . 2 - 2 , 2 + 2 * 2 ) 2 (  2 ' 2& 2% 2$ 2# 2" 2! 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2  2 2! 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 Z }rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~~u~j~_~T~I~>~3~(~~~}}}}}}}}}}}}}x}m}b}W}L}A}6}+}!}} }||||||||||||||q|f|[|P|E|:|/|$|||{{{{{{{{{{{{{u{j{_{T{I{>{3{({{{zzzzzzzzzzzzzyznzczXzMzBz7z,z!zz zyyyyyyyyyyyy|yqyfy[yPyEy:y/y$yyyxxxxxxxxxxxxxuxjx`xUxJx?x4x)xxxwwwwwwwwwwwwwywnwdwYwNwCw8w-w"ww wvvvvvvvvvvvv}vrvgv\vQvFv;v0v&vvvuuuuuuuuuuuuuvuku`uUuJu?u5u*uuu tttttttttttttztotdtYtNtCt8t-t"tt tssssssssssss}srsgs\sRsGsn4n*n nn nmmmmmmmmmmmmmmvmlmbmXmNmDm9m.m#mm mllllllllllll~lslhl]lRlGlf3f(fffeeeeeeeeeeeeeyeneceXeMeBe7e,e!ee edddddddddddd}drdgd\dQdGdN3N(NNNMMMMMMMMMMMMMxMmMbMWMLMAM6M+M MM LLLLLLLLLLLLL|LqLfL[LPLEL:L/L$LLLKKKKKKKKKKKKKtKjK_KTKIK>K3K(KKKJJJJJJJJJJJJJxJmJbJWJLJAJ6J+J JJ IIIIIIIIIIIII|IqIfI[IPIEI:I0I%IIIHHHHHHHHHHHHHuHjH_HTHIH>H3H(HHHGGGGGGGGGGGGGyGnGcGXGMGBG7G,G!GG GFFFFFFFFFFFF|FqFfF[FPFEF:F/F$FFFEEEEEEEEEEEEEtEiE_ETEIE>E3E(EEEDDDDDDDDDDDDDxDmDbDWDLDAD6D+D DD CCCCCCCCCCCCC{CpCeCZCOCDC9C.C#CC CBBBBBBBBBBBBBtBiB^BSBHB=B2B'BBBAAAAAAAAAAAAAwAlAaAWALAAA6A+A AA @@@@@@@@@@@@@{@p@e@Z@O@D@9@.@#@@@?????????????t?i?^?S?H?=?2?'???>>>>>>>>>>>>>w>l>a>V>K>A>6>+> >> ============={=p=e=Z=O=D=9=.=#== =<<<<<<<<<<<<333(3332222222222222x2m2b2W2L2A262+2 22 1111111111111{1p1f1[1P1E1:1/1$1110000000000000t0i0^0S0H0=020(000/////////////x/m/b/W/L/A/6/+/ // .............{.p.e.Z.O.D.9...#.. .--------------u-k-a-W-M-C-9-/-$---,,,,,,,,,,,,,t,i,^,S,H,=,2,',,,+++++++++++++x+m+b+W+L+A+6+++ ++ *************|*q*f*[*P*E*:*/*$***)))))))))))))t)i)^)S)H)=)2)')))(((((((((((((x(m(b(W(L(A(6(+( (( '''''''''''''|'q'f'['P'E':'/'$'''&&&&&&&&&&&&&u&j&_&T&I&>&3&(&&&%%%%%%%%%%%%%y%n%c%X%M%B%7%,%!%% %$$$$$$$$$$$$|$q$g$\$Q$F$;$0$%$$$#############u#j#_#T#I#>#3#(###"""""""""""""y"n"c"X"M"B"7","!"" "!!!!!!!!!!!!|!q!f![!P!F!;!0!%!!! u j ` U J ? 4 )   zodYNC8-" }rh]RG<1&vk`UJ?4* zodYNC8-" ~sh]RG<1&wlaVK@5* zodYNC8-" ~sh]RG<1&vk`VK@5* zodYNC8-" ~sh]RG<1&wlaVK@5*  x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x '~ x '} x '| x'{ x'z x'y x'x x'w x'v x'u  x't x%'s x$'r x#'q x"'p x!'o x 'n x'm x'l x'k x'j x'i x'h x'g x'f x'e x'd x'c x'b x'a x'` x'_ x'^ x'] x'\ x '[ x 'Z x 'Y x 'X x 'W x'V x'U x'T x'S x'R x'Q x'P  x'O x%'N x$'M x#'L x"'K x!'J x 'I x'H x'G x'F x'E x'D x'C x'B x'A x'@ x'? x'> x'= x'< x'; x': x'9 x'8 x'7 x '6 x '5 x '4 x '3 x '2 x'1 x'0 x'/ x'. x'- x', x'+  x'* x)') x('( x''' x&'& x%'% x$'$ x#'# x"'" x!'! x ' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x&  x& x&& x%& x$& x#& x"& x!& x & x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x&  x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x&  x& x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x &  x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x & x &~ x &}  x &| x &{ x &z x &y x &x x &w x &v x &u x &t x &s x &r x &q x &p x &o x &n x &m x &l x &k x &j x &i x &h  x &g x $&f x #&e x "&d x !&c x &b x &a x &` x &_ x &^ x &] x &\ x &[ x &Z x &Y x &X x &W x &V x &U x &T x &S x &R x &Q x &P x &O x &N x &M x &L x &K x &J x &I x &H x &G x &F x &E x &D  x &C x %&B x $&A x #&@ x "&? x !&> x &= x &< x &; x &: x &9 x &8 x &7 x &6 x &5 x &4 x &3 x &2 x &1 x &0 x &/ x &. x &- x &, x &+ x &* x &) x &( x &' x && x &% x &$ x &# x &" x &! x & x &  x & x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x& x & x & x & x & x & x& x& x& x& x& x& x&  x& x& x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%  x% x!% x % x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%  x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%  x% x,% x+% x*% x)% x(% x'% x&% x%% x$% x#% x"% x!% x % x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x% x % x % x % x % x % x% x% x% x% x% x% x%  x% x% x% x% x% x% x% x%~ x%} x%| x%{ x%z x%y x%x x%w x %v x %u x %t x %s x %r x%q x%p x%o x%n x%m x%l x%k  x%j x%i x%h x%g x%f x%e x%d x%c x%b x%a x%` x%_ x%^ x %] x %\ x %[ x %Z x %Y x%X x%W x%V x%U x%T x%S x%R  x%Q  x%P  x%O  x%N  x%M  x%L  x %K  x %J  x %I  x %H  x %G  x%F  x%E  x%D  x%C  x%B  x%A  x%@ x%? n5%> n4%= n3%< n2%; n1%: n0%9 n/%8 n.%7 n-%6 n,%5 n+%4 n*%3 n)%2 n(%1 n'%0 n&%/ n%%. n$%- n#%, n"%+ n!%* n %) n%( n%' n%& n%% n%$ n%# n%" n%! n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n % n % n % n % n % n% n% n% n% n% n% n%  n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n% n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n+$ n*$ n)$ n($ n'$ n&$ n%$ n$$ n#$ n"$ n!$ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n.$ n-$ n,$ n+$ n*$ n)$ n($ n'$ n&$ n%$ n$$ n#$ n"$ n!$ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n$~ n$} n$| n${ n$z n$y n$x n$w n$v n$u n$t n $s n $r n $q n $p n $o n$n n$m n$l n$k n$j n$i n$h  n$g n"$f n!$e n $d n$c n$b n$a n$` n$_ n$^ n$] n$\ n$[ n$Z n$Y n$X n$W n$V n$U n$T n$S n$R n $Q n $P n $O n $N n $M n$L n$K n$J n$I n$H n$G n$F  n$E n"$D n!$C n $B n$A n$@ n$? n$> n$= n$< n$; n$: n$9 n$8 n$7 n$6 n$5 n$4 n$3 n$2 n$1 n$0 n $/ n $. n $- n $, n $+ n$* n$) n$( n$' n$& n$% n$$  n$# n$" n$! n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n $ n $ n $ n $ n $ n$ n$ n$ n$ n$ n$ n$  n$ n "$ n !$ n $ n $ n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #  n # n !# n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #  n # n +# n *# n )# n (# n '# n &# n %# n $# n ## n "# n !# n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #  n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n # n #~ n #} n #| n #{ n #z  n #y n #x n #w n #v n #u n #t n #s n #r n #q n #p n #o n #n n #m n #l n #k n #j n #i n #h n #g n #f n #e n #d n #c n #b n #a n #` n #_ n #^  n #] nB#\ nA#[ n@#Z n?#Y n>#X n=#W n<#V n;#U n:#T n9#S n8#R n7#Q n6#P n5#O n4#N n3#M n2#L n1#K n0#J n/#I n.#H n-#G n,#F n+#E n*#D n)#C n(#B n'#A n&#@ n%#? n$#> n##= n"#< n!#; n #: n#9 n#8 n#7 n#6 n#5 n#4 n#3 n#2 n#1 n#0 n#/ n#. n#- n#, n#+ n#* n#) n#( n #' n #& n #% n #$ n ## n#" n#! n# n# n# n# n#  n# n3# n2# n1# n0# n/# n.# n-# n,# n+# n*# n)# n(# n'# n&# n%# n$# n## n"# n!# n # n# n# n# n# n# n# n# n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n&" n%" n$" n#" n"" n!" n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n"" n!" n " n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n " n " n " n " n " n" n" n" n" n" n" n"  n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n" n "~ n "} n "| n "{ n "z n"y n"x n"w n"v n"u n"t n"s  n"r n."q n-"p n,"o n+"n n*"m n)"l n("k n'"j n&"i n%"h n$"g n#"f n""e n!"d n "c n"b n"a n"` n"_ n"^ n"] n"\ n"[ n"Z n"Y n"X n"W n"V n"U n"T n"S n"R n"Q n "P n "O n "N n "M n "L n"K n"J n"I n"H n"G n"F n"E  n"D  n5"C  n4"B  n3"A  n2"@  n1"?  n0">  n/"=  n."<  n-";  n,":  n+"9  n*"8  n)"7  n("6  n'"5  n&"4  n%"3  n$"2  n#"1  n""0  n!"/  n ".  n"-  n",  n"+  n"*  n")  n"(  n"'  n"&  n"%  n"$  n"#  n""  n"!  n"  n"  n"  n"  n"  n "  n "  n "  n "  n "  n"  n"  n"  n"  n"  n"  n" n" d" d" d" d" d" d" d" d" d" d" d" d" d " d " d " d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d'! d&! d%! d$! d#! d"! d!! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d3! d2! d1! d0! d/! d.! d-! d,! d+! d*! d)! d(! d'! d&! d%! d$! d#! d"! d!! d ! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d! d! d! d! d! d! d! d!~ d!} d!| d!{ d!z d!y d !x d !w d !v d !u d !t d!s d!r d!q d!p d!o d!n d!m  d!l d+!k d*!j d)!i d(!h d'!g d&!f d%!e d$!d d#!c d"!b d!!a d !` d!_ d!^ d!] d!\ d![ d!Z d!Y d!X d!W d!V d!U d!T d!S d!R d!Q d!P d!O d!N d !M d !L d !K d !J d !I d!H d!G d!F d!E d!D d!C d!B  d!A d!!@ d !? d!> d!= d!< d!; d!: d!9 d!8 d!7 d!6 d!5 d!4 d!3 d!2 d!1 d!0 d!/ d!. d!- d !, d !+ d !* d !) d !( d!' d!& d!% d!$ d!# d!" d!!  d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d! d ! d ! d ! d ! d ! d! d! d! d! d! d! d!  d! d! d! d! d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d d% d$ d# d" d! d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d d! d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d d ' d & d % d $ d # d " d ! d d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d d d d d d  d  d  d  d  d  d   d  d  ~ d  } d  | d  { d  z d  y d  x d  w d  v d  u d  t d  s d  r d  q d  p d  o d  n d  m d l d k d j d i d h d  g d  f d  e d  d d  c d  b d  a  d ` d  _ d  ^ d  ] d  \ d  [ d  Z d  Y d  X d  W d  V d  U d  T d  S d  R d Q d P d O d N d M d  L d  K d  J d  I d  H d  G d  F  d E d  D d  C d  B d  A d  @ d  ? d > d = d < d ; d : d  9 d  8 d  7 d  6 d  5 d  4 d  3  d 2 d 1 d 0 d / d . d - d  , d  + d  * d  ) d  ( d  ' d  &  d % d $ d # d " d ! d d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d  d   d  d  d  d  d  d  d d d d d d  d  d  d  d  d  d  d  d d  d  d d d d d d d  d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d  d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d  d d  d  d  d  d d d d d d d  d d' d& d% d$ d# d" d! d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d  d d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d ~ d } d | d { dz dy dx dw dv du dt  ds  dr  dq  dp  do  dn  dm  dl  dk  dj  di  dh  dg  df  de  d d  d c  d b  d a  d `  d_  d^  d]  d\  d[  dZ  dY dX Z W Z V Z U Z T Z S ZR ZQ ZP ZO ZN ZM ZL  ZK ZJ ZI ZH ZG ZF ZE ZD ZC ZB ZA Z@ Z? Z> Z= Z< Z; Z: Z9 Z 8 Z 7 Z 6 Z 5 Z 4 Z3 Z2 Z1 Z0 Z/ Z. Z-  Z, Z + Z * Z ) Z( Z' Z& Z% Z$ Z# Z"  Z! Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z, Z+ Z* Z) Z( Z' Z& Z% Z$ Z# Z" Z! Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z~ Z} Z| Z{ Zz Z y Z x Z w Z v Z u Zt Zs Zr Zq Zp Zo Zn  Zm Zl Zk Z j Z i Z h Z g Z f Ze Zd Zc Zb Za Z` Z_  Z^ Z*] Z)\ Z([ Z'Z Z&Y Z%X Z$W Z#V Z"U Z!T Z S ZR ZQ ZP ZO ZN ZM ZL ZK ZJ ZI ZH ZG ZF ZE ZD ZC ZB ZA Z @ Z ? Z > Z = Z < Z; Z: Z9 Z8 Z7 Z6 Z5  Z4 Z3 Z2 Z1 Z0 Z/ Z. Z- Z, Z+ Z* Z) Z ( Z ' Z & Z % Z $ Z# Z" Z! Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z: Z9 Z8 Z7 Z6 Z5 Z4 Z3 Z2 Z1 Z0 Z/ Z. Z- Z, Z+ Z* Z) Z( Z' Z& Z% Z$ Z# Z" Z! Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z x' 8}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~~v~k~`~U~J~?~4~)~~~}}}}}}}}}}}}}z}o}d}Y}N}C}8}-}"}} }||||||||||||~|s|h|]|R|G|<|1|&|||{{{{{{{{{{{{{v{k{a{V{K{@{5{*{{{ zzzzzzzzzzzzzzzozdzYzNzCz8z-z"zz zyyyyyyyyyyyy}yrygy\yQyFy;y0y%yyyxxxxxxxxxxxxsxgx[xOxCx7x+xxxwwwwwwwwwwwwwwkw_wSwGw;w/w#ww vvvvvvvvvvvv|vpvdvXvLv@v4v(vvvuuuuuuuuuuuutuhu]uQuEu9u-u!uu ttttttttttttytmtatUtIt=t1t%tt tsssssssssss}sqsesZsNsBs6s*sssrrrrrrrrrrrrvrjr^rRrFr:r.r#rr qqqqqqqqqqqq{qoqcqWqKq?q3q'qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppoooooooooooowoko_oSoGo;o/o#oo nnnnnnnnnnnn{noncnXnLn@n4n(nnnmmmmmmmmmmmmtmhm\mPmDm8m,m mmllllllllllllylmlalUlIl=l1l%ll lkkkkkkkkkkk}kqkekYkMkAk5k)kkkjjjjjjjjjjjjvjjj^jRjFj:j.j"jj iiiiiiiiiiiizinibiViJi>i2i&iiihhhhhhhhhhhhshgh[hOhCh7h+hhhggggggggggggxglg`gTgHgU2U&UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOOOvOkO`OUOJO?O4O)OOONNNNNNNNNNNN}NqNeNYNMNAN5N)NNNMMMMMMMMMMMMvMjM^MRMFM:M/M#MM LLLLLLLLLLLL{LoLcLWLKL?L3L(LLLKKKKKKKKKKKKuKiK]KQKEK9K-K!KK JJJJJJJJJJJJyJmJaJUJIJ=J1J%JJ JIIIIIIIIIII~IrIfIZINIBI6I*IIIHHHHHHHHHHHHwHkH_HSHGH;H/H#HH GGGGGGGGGGGG|GpGdGXGLG@G4G(GGGFFFFFFFFFFFFtFhF\FPFDF9F-F!FF EEEEEEEEEEEEyEmEaEVEJE>E2E&EEEDDDDDDDDDDD~DrDfDZDNDCD7D+DDDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC>>>>>>>>>>>y>m>a>U>I>=>1>%>> >===========~=r=f=Z=N=C=7=+===<<<<<<<<<<<929&999888888888888s8g8[8O8C878+888777777777777x7l7`7T7H7<707$77 766666666666}6q6e6Y6M6A656)666555555555555u5j5^5R5F5:5.5"55 444444444444{4o4c4W4K4?434'444333333333333t3h3\3P3D383,3 33222222222222x2l2`2T2H2<202$22 211111111111}1q1e1Y1M1A151)111000000000000v0j0^0R0F0:0.0"00 ////////////{/o/c/W/K/?/3/'///............s.g.[.O.D.8.,. ..------------x-l-`-T-H-<-0-$-- -,,,,,,,,,,,},q,e,Y,M,A,5,),,,++++++++++++v+j+^+R+F+:+.+"++ ************z*n*b*V*K*?*3*'***))))))))))))s)g)[)O)C)9).)#)) )((((((((((((x(l(`(T(H(<(0($(( ('''''''''''|'p'd'X'L'@'4'('''&&&&&&&&&&&&t&h&\&P&D&8&,& &&%%%%%%%%%%%%y%m%a%U%I%=%1%%%% %$$$$$$$$$$$~$r$f$Z$N$B$6$*$$$############w#k#_#S#G#;#/#### """"""""""""|"p"d"X"L"@"4"("""!!!!!!!!!!!!u!i!]!Q!E!9!-!!!! z n b V J > 2 &   ~rfZNB6*wk_SG<0$ |pdXL@4(th\PD8.# ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RG;/# {ocWK?4(th\QE9-! ynbVJ>2&~rfZNB6*vj^RF:." znbVJ>2&  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0  0 I0 H0 G0 F0 E0 D0 C0 B0 A0 @0 ?0 >0 =0 <0 ;0 :0 90 80 70 60 50 40 30 20 10 00 /0 .0 -0 ,0 +0 *0 )0 (0 '0 &0 %0 $0 #0 "0 !0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0  0  0~  0}  0|  0{ 0z 0y 0x 0w 0v 0u 0t  0s 0r 0q 0p 0o 0n 0m  0l  0k  0j  0i  0h 0g 0f 0e 0d 0c 0b 0a  0` 0_ 0^ 0] 0\ 0[ 0Z 0Y 0X 0W 0V  0U  0T  0S  0R  0Q 0P 0O 0N 0M 0L 0K 0J  0I  0H 0G 0F 0E 0D 0C 0B 0A 0@ 0? 0> 0= 0< 0; 0: 09 08 07 06  05  04  03  02  01 00 0/ 0. 0- 0, 0+ 0*  0) 0( 0' 0& 0% 0$ 0# 0"  0!  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0 0  0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0  0  ,0  +0  *0  )0  (0  '0  &0  %0  $0  #0  "/  !/  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /  /   / $/ #/ "/ !/  / / / / / / / / / / / / / / / / / / /  /  /  /  /  / / / / / / / /  / / / / / / / / / / / / / / / /  /  /  /  /  / / / / / / / /  / / / / / / / / / /  /  /  /  /  / / / /~ /} /| /{ /z  /y /x /w /v /u  /t  /s  /r  /q  /p /o /n /m /l /k /j /i  /h /g /f /e /d /c /b /a /` /_ /^ /]  /\  /[  /Z  /Y  /X /W /V /U /T /S /R /Q  /P  /O  /N  /M  /L  /K /J /I /H /G /F /E /D  /C F/B E/A D/@ C/? B/> A/= @/< ?/; >/: =/9   .= .< .; .: .9 .8 .7 .6  .5 $.4 #.3 ".2 !.1  .0 ./ .. .- ., .+ .* .) .( .' .& .% .$ .# ." .! . . .  .  .  .  .  . . . . . . . .  . . . . . . . . . . . . . . .  .  .  .  -  - - - - - - - -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  -~ -} -| -{ -z -y -x -w  -v  -u  -t  -s  -r -q -p -o -n -m -l -k  -j %-i $-h #-g "-f !-e  -d -c -b -a -` -_ -^ -] -\ -[ -Z -Y -X -W -V -U -T -S -R  -Q  -P  -O  -N  -M -L -K -J -I -H -G -F  -E  -D  -C  -B -A -@ -? -> -= -< -;  -: "-9 !-8  -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 -0 -/ -. -- -, -+ -* -) -( -' -& -%  -$  -#  -"  -!  - - - - - - - -  - - - - - - -  -  -  -  -  - - - - - - - -  - -  -  -  -  -  , , , , , , , ,  , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  , , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,   ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,  ,~  ,}  ,|  ,{  ,z  ,y  ,x  ,w  ,v  ,u  ,t  ,s  ,r  ,q  ,p  ,o  ,n  ,m  ,l  ,k  ,j  ,i  ,h  ,g   ,f ,e ,d ,c ,b ,a  ,`  ,_  ,^  ,]  ,\ ,[ ,Z ,Y ,X ,W ,V ,U  ,T ,S ,R ,Q ,P ,O ,N ,M ,L ,K  ,J  ,I  ,H  ,G  ,F ,E ,D ,C ,B ,A ,@ ,?  ,> *,= ),< (,; ',: &,9 %,8 $,7 #,6 ",5 !,4  ,3 ,2 ,1 ,0 ,/ ,. ,- ,, ,+ ,* ,) ,( ,' ,& ,% ,$ ,# ," ,!  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  , ,  ,  ,  ,  ,  , , , , , , , ,  , , , , , , , + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  +  +  +  +  +   +   +   +   +   +  +  +  +  +  +  +  +  + + + + + + + + + + + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  + + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  + "+ !+  + + + + + + + + +~ +} +| +{ +z +y +x +w +v +u +t  +s  +r  +q  +p  +o +n +m +l +k +j +i +h  +g  +f +e +d +c +b +a +` +_ +^ +] +\ +[ +Z +Y +X +W +V +U +T  +S  +R  +Q  +P  +O +N +M +L +K +J +I +H  +G +F +E +D +C +B +A +@ +? +> += +< +; +: +9 +8 +7 +6 +5  +4  +3  +2  +1  +0 +/ +. +- +, ++ +* +)  +( +' +& +% +$ +# +" +! + + + + + + + + + + +  +  +  +  +  + + + + + + + +  +  + + + + + + + + + * * * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * * * * * * * * * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * * * * *  * * * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * *  *  *  *  *  * * * * * * * *  * * * * * * * * * * * * * * *~  *}  *|  *{  *z  *y *x *w *v *u *t *s *r  *q +*p **o )*n (*m '*l &*k %*j $*i #*h "*g !*f  *e *d *c *b *a *` *_ *^ *] *\ *[ *Z *Y *X *W *V *U *T *S  *R  *Q  *P  *O  *N *M *L *K *J *I *H *G  *F *E *D *C *B *A *@ *? *> *= *< *; *: *9 *8 *7 *6  *5  *4  *3  *2  *1 *0 */ *. *- *, *+ **  *) *( *' *& *%  *$  *#  *"  *!  * * * * * * * *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *  *   *  (*  '*  &*  %*  $*  #*  "*  !*  *  *  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )  /)  .)  -)  ,)  +)  *)  ))  ()  ')  &)  %)  $)  #)  ")  !)  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )   )  ,)  +)  *)  ))  ()  ')  &)  %)  $)  #)  ")  !)  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )  )~  )}  )|  ){  )z   )y ()x ')w &)v %)u $)t #)s ")r !)q  )p )o )n )m )l )k )j )i )h )g )f )e )d )c )b )a )` )_ )^  )]  )\  )[  )Z  )Y )X )W )V )U )T )S )R  )Q ()P ')O &)N %)M $)L #)K ")J !)I  )H )G )F )E )D )C )B )A )@ )? )> )= )< ); ): )9 )8 )7 )6  )5  )4  )3  )2  )1 )0 )/ ). )- ), )+ )*  )) Q)( P)' O)& N)% M)$ L)# K)" J)! I) H) G) F) E) D) C) B) A) @) ?) >) =) <) ;) :) 9) 8) 7) 6) 5) 4) 3) 2) 1) 0) /) .) -) ,) +) *) )) (( '( &( %( $( #( "( !(  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( (  ( +( *( )( (( '( &( %( $( #( "( !(  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( ( ( (  ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( ( (  (  (  (  (  ( ( ( ( ( (~ (} (|  ({ 7(z 6(y 5(x 4(w 3(v 2(u 1(t 0(s /(r .(q -(p ,(o +(n *(m )(l ((k '(j &(i %(h $(g #(f "(e !(d  (c (b (a (` (_ (^ (] (\ ([ (Z (Y (X (W (V (U (T (S (R (Q  (P  (O  (N  (M  (L (K (J (I (H (G (F (E  (D  6(C  5(B  4(A  3(@  2(?  1(>  0(=  /(<  .(;  -(:  ,(9  +(8  *(7  )(6  ((5  '(4  &(3  %(2  $(1  #(0  "(/  !(.   (-  (,  (+  (*  ()  ((  ('  (&  (%  ($  (#  ("  (!  (  (  (  (  (  (   (   (   (   (   (  (  (  (  (  (  (  (  ( x( x( x( x( x( x( x( x( x( x( x( x( x( x( x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x%' x$' x#' x"' x!' x ' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' x' x' x' x' x' x' x' x ' x ' x ' x ' x ' x' x' x' x' x' x' x'  x' 0k}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHx_2_&___^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-["[[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXlX`XTXHXU2U&UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSA2A&AAA@@@@@@@@@@@@s@g@[@O@C@7@+@@@????????????x?l?`?T?H?>>>>>>>>>>|>p>d>X>L>@>4>(>>>============u=i=]=Q=E=9=-=#== =<<<<<<<<<<<*2*&***))))))))))))s)g)[)O)D)8),) ))((((((((((((x(l(`(T(H(=(1(%(( ('''''''''''}'q'e'Y'M'A'6'*'''&&&&&&&&&&&&v&j&^&R&F&:&.&"&& %%%%%%%%%%%%{%o%c%X%L%@%4%(%%%$$$$$$$$$$$$t$h$\$P$D$8$,$ $$############y#m#a#U#I#=#1#%## #"""""""""""}"r"f"Z"N"B"6"*"""!!!!!!!!!!!!w!k!_!S!G!;!/!#!! ! | q e Y M A 5 )   wk_SG;/# |pdXL@4(ui]QE9." {ocWK?3'th\PD8-! ymaUI=1%~rfZNB7+ymaUI=2&~rfZNB6*xl`TH<0$ ~rfZNB6*wk_SG;/$ }qeYMA6*wk @: @: @: @: @: @:  @: ? : ? : ? : ?: ?9 ?9 ?9 ?9 ?9 ?9  ?9 > 9 > 9 > 9 > 9 >9 >9 >9 >9 >9 >9 >9  >9 =9 =9 =9 =9 =9 =9 =9  =9 < 9 < 9 < 9 < 9 <9 <9 <9 <9 <9 <9 <9  <9 ;9 ;9 ;9 ;9 ; 9 ; 9 ; 9 ; 9 ; 9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9 ;9  ;9 : 9 : 9 : 9 :9 :9 :9 :9 :9 :9 :9  :9 9 9 9 9 9 9 99 99 99 99 99 99 99  99 8 9 8 9 8 9 8 9 8 9 89 89 89 89 89 89 89  89 79 79 79 79 79 79 79 79 79 79 7 9 7 9 7 9 7 9 7 9 79 79 79 79 79 79 79  79 69 69 69 69 69 69  69 59 59 59 59 59  59 4 9 49 49~ 49} 49| 49{ 49z 49y  49x 39w 39v 39u 39t 39s 39r 3 9q 3 9p 3 9o 3 9n 3 9m 39l 39k 39j 39i 39h 39g 39f  39e 29d 29c 29b 29a 29` 29_ 29^ 29] 29\ 29[ 2 9Z 2 9Y 2 9X 2 9W 2 9V 29U 29T 29S 29R 29Q 29P 29O  29N 19M 19L 19K 19J 19I 19H 19G 1 9F 1 9E 1 9D 1 9C 1 9B 19A 19@ 19? 19> 19= 19< 19;  19: 099 0 98 0 97 0 96 0 95 0 94 093 092 091 090 09/ 09. 09-  09, / 9+ /9* /9) /9( /9' /9& /9% /9$  /9# . 9" . 9! . 9 .9 .9 .9 .9 .9 .9 .9  .9 -9 -9 -9 -9 - 9 - 9 - 9 - 9 - 9 -9 -9 -9 -9 -9 -9 -9  -9 ,9 ,9 ,9 ,9 ,9 ,9 ,9 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 , 8 , 8 , 8 , 8 , 8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8 ,8  ,8 +8 +8 +8 +8  +8 * 8 * 8 * 8 *8 *8 *8 *8 *8 *8 *8  *8 ) 8 ) 8 ) 8 ) 8 ) 8 )8 )8 )8 )8 )8 )8 )8  )8 (8 (8 (8 (8 ( 8 ( 8 ( 8 ( 8 ( 8 (8 (8 (8 (8 (8 (8 (8  (8 ' 8 ' 8 ' 8 ' 8 ' 8 '8 '8 '8 '8 '8 '8 '8  '8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 & 8 & 8 & 8 & 8 & 8 &8 &8 &8 &8 &8 &8 &8  &8 %(8 %'8 %&8 %%8 %$8 %#8 %"8 %!8 % 8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 %8 % 8 % 8 % 8~ % 8} % 8| %8{ %8z %8y %8x %8w %8v %8u  %8t $ 8s $ 8r $ 8q $ 8p $8o $8n $8m $8l $8k $8j $8i  $8h #8g #8f #8e #8d #8c #8b #8a #8` #8_ #8^ #8] #8\ #8[ #8Z #8Y # 8X # 8W # 8V # 8U # 8T #8S #8R #8Q #8P #8O #8N #8M  #8L "8K "8J "8I "8H "8G "8F "8E "8D "8C " 8B " 8A " 8@ " 8? " 8> "8= "8< "8; "8: "89 "88 "87  "86 !85 !84 !83 !82 !81 !80 !8/ !8. !8- ! 8, ! 8+ ! 8* ! 8) ! 8( !8' !8& !8% !8$ !8# !8" !8!  !8  8  8  8  8  8  8  8  8  8  8   8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8  8  8  8  8  8 8 8 8 8 8 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7~  7}  7|  7{  7z  7y 7x 7w 7v 7u 7t 7s 7r  7q  7p 7o 7n 7m 7l 7k 7j 7i  7h 7g  7f  7e  7d  7c  7b 7a 7` 7_ 7^ 7] 7\ 7[  7Z 27Y 17X 07W /7V .7U -7T ,7S +7R *7Q )7P (7O '7N &7M %7L $7K #7J "7I !7H  7G 7F 7E 7D 7C 7B 7A 7@ 7? 7> 7= 7< 7; 7: 79 78 77 76 75  74  73  72  71  70 7/ 7. 7- 7, 7+ 7* 7)  7( 7' 7&  7%  7$  7#  7"  7! 7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  7 7 7 7 7 7 7 7  7 7 7 7 7  7 7 7 7 7 7 7  7  7  7  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6   6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6  6   6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6 6 6 6  6 6 6 6 6 6 6 6  6  6  6  6  6 6 6 6 6 6~ 6} 6|  6{  6z  6y  6x  6w  6v  6u *6t *6s *6r *6q * 6p * 6o * 6n * 6m * 6l *6k *6j *6i *6h *6g *6f *6e  *6d )"6c )!6b ) 6a )6` )6_ )6^ )6] )6\ )6[ )6Z )6Y )6X )6W )6V )6U )6T )6S )6R )6Q )6P )6O ) 6N ) 6M ) 6L ) 6K ) 6J )6I )6H )6G )6F )6E )6D )6C  )6B (6A (6@ (6? (6> (6= (6< (6; (6: (69 (68 (67 ( 66 ( 65 ( 64 ( 63 ( 62 (61 (60 (6/ (6. (6- (6, (6+  (6* '6) '6( '6' '6& '6% '6$ '6# '6" '6! '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 ' 6 ' 6 ' 6 ' 6 ' 6 '6 '6 '6 '6 '6 '6 '6  '6 &)6 &(6 &'6 &&6 &%6 &$6  &"6 &!6 & 6 &6 &6 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 & 5 & 5 & 5 & 5 & 5 &5 &5 &5 &5 &5 &5 &5  &5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 % 5 % 5 % 5 % 5 % 5 %5 %5 %5 %5 %5 %5 %5  %5 $!5 $ 5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $ 5 $ 5 $ 5 $ 5 $ 5 $5 $5 $5 $5 $5 $5 $5  $5 #5 #5 #5 # 5 # 5 # 5 # 5 # 5 #5 #5 #5 #5 #5 #5 #5  #5 "%5 "$5 "#5 ""5 "!5 " 5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 "5 " 5 " 5 " 5 " 5~ " 5} "5| "5{ "5z "5y "5x "5w "5v  "5u !!5t ! 5s !5r !5q !5p !5o !5n !5m !5l !5k !5j !5i !5h !5g !5f !5e !5d !5c !5b !5a ! 5` ! 5_ ! 5^ ! 5] ! 5\ !5[ !5Z !5Y !5X !5W !5V !5U  !5T  5S  5R  5Q  5P  5O  5N  5M  5L  5K  5J  5I  5H  5G  5F  5E  5D  5C  5B  5A  5@  5?   5> (5= '5< &5; %5: $59 #58 "57 !56  55 54 53 52 51 50 5/ 5. 5- 5, 5+ 5* 5) 5( 5' 5& 5% 5$ 5#  5"  5!  5  5  5 5 5 5 5 5 5 5  5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5  5  5  5  5  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4~ 4} 4| 4{ 4z  4y  4x  4w  4v  4u 4t 4s 4r 4q 4p 4o 4n  4m 4l 4k 4j 4i 4h 4g 4f 4e 4d 4c 4b 4a 4` 4_ 4^ 4] 4\  4[  4Z  4Y  4X  4W 4V 4U 4T 4S 4R 4Q 4P  4O "4N !4M  4L 4K 4J 4I 4H 4G 4F 4E 4D 4C 4B 4A 4@ 4? 4> 4= 4< 4; 4:  49  48  47  46  45 44 43 42 41 40 4/ 4.  4- 4, 4+ 4* 4) 4( 4' 4& 4% 4$ 4# 4" 4! 4 4 4 4  4  4  4  4  4 4 4 4 4 4 4 4  4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 #3 "3 !3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3 3 3 3 3 3 3 3 3 3  3  3  3  3  3 3 3 3 3 3 3 3  3  3~  3}  3|  3{  3z  3y  3x  3w  3v  3u  3t  3s  3r  3q  3p  3o  3n  3m  3l  3k  3j  3i  3h  3g  3f  3e  3d   3c  3b  3a  3`  3_  3^  3]  3\  3[  3Z  3Y  3X  3W  3V  3U  3T  3S  3R  3Q  3P  3O  3N  3M  3L  3K   3J  3I  3H  3G  3F  3E  3D  3C  3B  3A  3@  3?  3>  3=  3<  3;  3:  39  38  37   36  35  34  33  32  31  30  3/  3.  3-  3,  3+  3*  3)  3(  3'  3&  3%  3$  3#  3"  3!   3  #3  "3  !3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  3  2  2   2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2 2 2 2 2 2~ 2} 2| 2{ 2z 2y 2x 2w  2v  2u  2t  2s  2r 2q 2p 2o 2n 2m 2l 2k  2j  2i  2h  2g  2f  2e 2d 2c 2b 2a 2` 2_ 2^  2]  2\  2[  2Z  2Y  2X  2W  2V  2U  2T   2S   2R   2Q   2P   2O  2N  2M  2L  2K  2J  2I  2H  2G  2F  2E   2D  2C  2B  2A  2@  2?  2>  2=  2<  2;  2:  29  28  27  26  25  24  23  22  21  20  2/  2.  2-  2,  2+  2*  2)  2(  2'  2&  2%   2$ 2# 2" 2! 2  2  2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2  2  2 2 2 2 2 2 2 2  2 2  2  2  2  2  2 2 2 2 1 1 1 1  1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1 1 1 1 1 1 1 1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1   1   1   1   1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1  /1  .1  -1~  ,1}  +1|  *1{  )1z  (1y  '1x  &1w  %1v  $1u  #1t  "1s  !1r  1q  1p  1o  1n  1m  1l  1k  1j  1i  1h  1g  1f  1e  1d  1c  1b  1a  1`  1_  1^  1]  1\  1[  1Z  1Y  1X  1W  1V  1U  1T  1S   1R  $1Q  #1P  "1O  !1N  1M  1L  1K  1J  1I  1H  1G  1F  1E  1D  1C  1B  1A  1@  1?  1>  1=  1<  1;  1:  19  18  17  16  15  14  13  12  11  10  1/   1.  '1-  &1,  %1+  $1*  #1)  "1(  !1'  1&  1%  1$  1#  1"  1!  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1  1   1  &1  %1  $1  #1  "1  !1  1  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 0 0 0 0 0 @: ;}qeYMB6*~~~~~~~~~~~~v~j~^~S~G~;~/~#~~ ~}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||t|h|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{y{m{a{U{I{={1{%{{ {zzzzzzzzzzz~zszgz[zOzCz7z+zzzyyyyyyyyyyyywyky_yTyHyv2v&vvvuuuuuuuuuuuutuhu\uPuDu8u,u uuttttttttttttytmtatUtIt=t1t%tttsssssssssss~srsfsZsNsBs6s*sssrrrrrrrrrrrrvrjr^rRrFr:r.r"rr qqqqqqqqqqqqzqnqbqVqJq>q2q&qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoZ2Z&ZZZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY6Y*YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X#XX WWWWWWWWWWWW{WoWcWWWKW?W3W'WWWVVVVVVVVVVVVtVhV\VPVDV8V,V VV UUUUUUUUUUUUyUmUaUUUIU=U1U%UU UTTTTTTTTTTT~TrTfTZTOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlSaSUSIS=S1S%SS SRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH1H$HH GGGGGGGGGGG{GnGaGTGGG:G-G GGFFFFFFFFFFFFxFlF`FTFIF=F1F%FF FEEEEEEEEEEEEsEgE[EPEDE8E,E EE DDDDDDDDDDDDxDkD^DQDED8D+DDDCCCCCCCCCCCwCjC]CQCDC7C*CCCBBBBBBBBBBBtBhB[BNBBB5B(BBBAAAAAAAAAAAsAfAYALA?A2A%AA @@@@@@@@@@@}@p@c@V@I@<@/@"@@???????????z?m?`?S?G?:?-? ??>>>>>>>>>>>x>k>^>Q>D>7>*>>>===========u=h=[=N=A=4='== =<<<<<<<<<<525&55544444444444~4r4f4Z4O4C474+444333333333333w3k3_3S3G3;3/3#33 222222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111t1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0V0J0>020&000///////////~/r/f/Z/N/B/6/*///............w.k._.S.G.;./.#.. ------------{-p-d-X-L-@-4-(---,,,,,,,,,,,,t,h,\,P,D,8,,, ,,++++++++++++y+m+a+U+I+=+1+%++ +***********~*r*f*Z*N*B*6*****))))))))))))v)k)_)S)G);)/)#)) (((((((((((({(o(c(W(K(?(3('(((''''''''''''t'h'\'P'D'8',' ''&&&&&&&&&&&&y&m&a&U&I&=&1&%&& &%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$v$j$^$R$F$:$.$"$$ ############{#o#c#W#K#?#3#'###""""""""""""s"g"["P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!2&sg[OC7+wk_SG;/$ |pdXL@4(ui]QE9-! ymaUI>2&~rfZNB6*wk_SG; C" C! C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C C C C C C C C C C C C C C C C  C  C  C  C  B B B B B B B B  B B B B B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B "B !B  B B B B B B B B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B #B "B !B  B B B B B B B B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B B B B B B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B~ B} B| B{ Bz  By Bx Bw Bv Bu Bt Bs Br Bq Bp Bo Bn Bm Bl Bk Bj Bi Bh Bg  Bf  Be  Bd  Bc  Bb Ba B` B_ B^ B] B\ B[  BZ BY BX BW BV BU BT BS BR BQ BP BO BN BM BL BK BJ BI  BH  BG  BF  BE  BD BC BB BA B@ B? B> B=  B< B; B: B9 B8 B7 B6 B5 B4 B3 B2 B1 B0 B/ B. B- B,  B+  B*  B)  B(  B' B& B% B$ B# B" B! B  B B B B B B B B B B B B  B  B  B  B  B B B B B B B B  B B B B B B B B A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A !A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A !A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A #A "A !A  A A A A A A A A A A A A A A A A A A A  A  A  A  A  A A A A A A A A  A  A  A  A  A  A  A  A  A~  A}  A|  A{  Az  Ay  Ax  Aw  Av  Au  At  As  Ar  Aq  Ap  Ao  An   Am  Al  Ak  Aj  Ai  Ah  Ag  Af  Ae  Ad  Ac  Ab  Aa  A`  A_  A^  A]  A\  A[  AZ  AY  AX  AW  AV  AU  AT  AS  AR   AQ  AP  AO  AN  AM  AL  AK  AJ  AI  AH  AG  AF  AE  AD  AC  AB  AA  A@  A?  A>  A=  A<  A;  A:  A9  A8  A7  A6  A5  A4  A3   A2  A1  A0  A/  A.  A-  A,  A+  A*  A)  A(  A'  A&  A%  A$  A#  A"  A!  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A   A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A  A   A $@ #@ "@ !@  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ #@ "@ !@  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ @ @ @ @ @ @ @ @ @~ @} @| @{ @z @y  @x  @w  @v  @u  @t @s @r @q @p @o @n @m  @l #@k "@j !@i  @h @g @f @e @d @c @b @a @` @_ @^ @] @\ @[ @Z @Y @X @W @V  @U  @T  @S  @R  @Q @P @O @N @M @L @K @J  @I @H @G @F @E @D @C @B @A @@  @?  @>  @=  @<  @; @: @9 @8 @7 @6 @5 @4  @3  !@2   @1  @0  @/  @.  @-  @,  @+  @*  @)  @(  @'  @&  @%  @$  @#  @"  @!  @  @   @   @   @   @   @  @  @  @  @  @  @  @  @ @ @ @ @ @  @  @ @ @ @ @ @ @ @  @ @  @  @  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ?  ?  ?  ?  ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? ?~  ?}  ?|  ?{  ?z  ?y ?x ?w ?v ?u ?t ?s ?r  ?q ?p ?o ?n ?m ?l ?k ?j  ?i  ?h ?g ?f ?e ?d ?c ?b ?a  ?` ?_ ?^ ?] ?\ ?[ ?Z ?Y ?X ?W ?V ?U ?T ?S  ?R  ?Q  ?P  ?O  ?N ?M ?L ?K ?J ?I ?H ?G  ?F ?E ?D ?C ?B ?A ?@ ?? ?>  ?=  ?<  ?;  ?:  ?9 ?8 ?7 ?6 ?5 ?4 ?3 ?2  ?1 ?0 ?/  ?. ?- ?,  ?+ ?* ?) ?( ?' ?&  ?%  ?$  ?#  ?"  ?! ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ? ? ?  ? ? ? ? ? ?  ? > > > >  > ~> ~> ~> ~> ~>  ~> }> }> }> }>  }> |> |> |> |> |> |> |>  |> {> {> {>  {> z > z> z> z> z> z> z> z>  z> y> y> y> y> y> y> y>  y> x> x> x> x> x> x>  x> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w> w~> w}> w|> w{> wz> wy> wx> ww> wv> wu> wt> ws> wr> wq> wp> wo> wn> wm> wl> wk> wj> wi> wh> wg> wf> we> wd> wc>~ wb>} wa>| w`>{ w_>z w^>y w]>x w\>w w[>v wZ>u wY>t wX>s wW>r wV>q wU>p wT>o wS>n wR>m wQ>l wP>k wO>j wN>i wM>h wL>g wK>f wJ>e wI>d wH>c wG>b wF>a wE>` wD>_ wC>^ wB>] wA>\ w@>[ w?>Z w>>Y w=>X w<>W w;>V w:>U w9>T w8>S w7>R w6>Q w5>P w4>O w3>N w2>M w1>L w0>K w/>J w.>I w->H w,>G w+>F w*>E w)>D w(>C w'>B w&>A w%>@ w$>? w#>> w">= w!>< w >; w>: w>9 w>8 w>7 w>6 w>5 w>4 w>3 w>2 w>1 w>0 w>/ w>. w>- w>, w>+ w>* w>) w >( w >' w >& w >% w >$ w># w>" w>! w> w> w> w>  w> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v> v > v > v > v > v > v> v> v> v> v> v> v>  v= u=  u= t= t= t= t= t= t= t = t = t = t = t = t= t= t= t= t= t= t=  t= s= s= s= s= s= s = s = s = s = s = s= s= s= s= s= s= s=  s= r= r= r= r= r= r= r=  r= q = q= q= q= q= q= q= q=  q= p = p = p= p= p= p= p= p= p=  p= o = o = o= o= o= o= o= o= o=  o= n= n= n= n= n= n=  n= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m= m = m = m = m = m = m= m= m= m= m= m= m=  m= l = l = l = l = l = l= l= l= l= l= l= l=  l= k+= k*=~ k)=} k(=| k'={ k&=z k%=y k$=x k#=w k"=v k!=u k =t k=s k=r k=q k=p k=o k=n k=m k=l k=k k=j k=i k=h k=g k=f k=e k=d k=c k=b k =a k =` k =_ k =^ k =] k=\ k=[ k=Z k=Y k=X k=W k=V  k=U j0=T j/=S j.=R j-=Q j,=P j+=O j*=N j)=M j(=L j'=K j&=J j%=I j$=H j#=G j"=F j!=E j =D j=C j=B j=A j=@ j=? j=> j== j=< j=; j=: j=9 j=8 j=7 j=6 j=5 j=4 j=3 j=2 j =1 j =0 j =/ j =. j =- j=, j=+ j=* j=) j=( j=' j=&  j=% i-=$ i,=# i+=" i*=! i)= i(= i'= i&= i%= i$= i#= i"= i!= i = i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i= i = i = i = i = i = i< i< i< i< i< i< i<  i< h#< h"< h!< h < h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h< h < h < h < h < h < h< h< h< h< h< h< h<  h< g< g< g< g< g< g< g< g< g< g < g < g < g < g < g< g< g< g< g< g< g<  g< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f< f < f < f < f < f < f< f< f< f< f< f< f<  f< e< e< e< e< e< e< e<  e< d< d< d< d<  d< c < c< c< c< c< c< c< c<  c< b < b< b< b< b< b< b< b<  b< a < a < a < a < a< a<~ a<} a<| a<{ a \ <= \<< \<; \<: \<9 \<8 \<7 \<6  \<5 [<4 [<3 [<2 [ <1 [ <0 [ ;H N=;G N<;F N;;E N:;D N9;C N8;B N7;A N6;@ N5;? N4;> N3;= N2;< N1;; N0;: N/;9 N.;8 N-;7 N,;6 N+;5 N*;4 N);3 N(;2 N';1 N&;0 N%;/ N$;. N#;- N";, N!;+ N ;* N;) N;( N;' N;& N;% N;$ N;# N;" N;! N; N; N; N; N; N; N; N; N; N ; N ; N ; N ; N ; N; N; N; N; N; N; N;  N; M; M; M; M; M; M; M; M ; M ; M ; M ; M : M: M: M: M: M: M: M:  M: L : L : L : L : L: L: L: L: L: L: L:  L: K : K : K: K: K: K: K: K: K:  K: J: J: J: J: J: J: J: J: J: J: J : J : J : J : J : J: J: J: J: J: J: J:  J: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I: I : I : I : I : I : I: I: I: I: I: I: I:  I: H: H: H: H: H: H: H: H : H : H : H : H : H: H: H: H: H: H: H:  H: G: G: G: G: G: G: G: G: G: G: G: G : G : G : G : G : G: G: G: G: G: G: G:  G: F: F: F: F:~  F:} E$:| E#:{ E":z E!:y E :x E:w E:v E:u E:t E:s E:r E:q E:p E:o E:n E:m E:l E:k E:j E:i E:h E:g E:f E :e E :d E :c E :b E :a E:` E:_ E:^ E:] E:\ E:[ E:Z  E:Y D#:X D":W D!:V D :U D:T D:S D:R D:Q D:P D:O D:N D:M D:L D:K D:J D:I D:H D:G D:F D:E D:D D:C D :B D :A D :@ D :? D :> D:= D:< D:; D:: D:9 D:8 D:7  D:6 C:5 C:4 C:3 C:2 C:1 C:0  C:/ B:. B:- B:, B:+ B:* B:) B:( B :' B :& B :% B :$ B :# B:" B:! B: B: B: B: B:  B: A : A : A : A : A : A: A: A: A: A: A: A:  A: @ : C# 2p}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~.~"~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}||||||||||||s|g|[|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{`{T{H{<{0{${{ {zzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyyyuyjy_yTyIy>y3y(yyyxxxxxxxxxxxxtxhx\xPxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwywmwawUwIw=w1w%ww wvvvvvvvvvvv~vrvfvZvNvBv6v+vvvuuuuuuuuuuuuwuku_uSuGup2p&pppooooooooooooxomoboWoLoAo6o+o oo nnnnnnnnnnnn}nqnenYnMnAn5n)nnnmmmmmmmmmmmmwmkm_mSmGm;m/m#mm llllllllllll|lpldlXlLl@l4l(lllkkkkkkkkkkkkvkjk^kRkFk:k.k"kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKjAj6j+j jj iiiiiiiiiiiii{ipieiZiOiDi9i.i#ii ihhhhhhhhhhhhthhh\hPhDh8h,h hhggggggggggggygmgagUgIg=g1g%gg gfffffffffff~frfgf[fOfCf7f+fffeeeeeeeeeeeeweke_eSeGe;e/e#ee eddddddddddd|dpdedYdMdAd5d)dddccccccccccccucic]cQcEc:c.c"cc bbbbbbbbbbbbzbnbbbVbJb>b3b'bbbaaaaaaaaaaaasaga[aOaCa8a,a aa````````````x`l```T`H`<`0`$`` `___________}_q_e_Y_M_A_5_)___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\t\h\\\P\D\8\,\ \\ [[[[[[[[[[[[z[n[b[V[J[>[2[&[[[ZZZZZZZZZZZZsZgZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXXXsXgX[XOXCX7X+XXXWWWWWWWWWWWWxWlW`WTWHWR2R&RRRQQQQQQQQQQQ~QrQfQZQNQBQ7Q+QQQPPPPPPPPPPPPwPkP_PSPGP;P/P#PP POOOOOOOOOOO|OpOdOXOLO@O4O(OOONNNNNNNNNNNNuNiN]NQNEN9N-N"NN MMMMMMMMMMMMzMnMbMVMJM>M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKIK=K1K%KK KJJJJJJJJJJJ~JrJfJZJNJBJ6J*JJJIIIIIIIIIIIIwIkI_ISIGI;I/I#II HHHHHHHHHHHH{HoHcHWHKH?H3H'HHHGGGGGGGGGGGGtGhG\GPGDG8G,G GGFFFFFFFFFFFFzFnFbFVFJF>F2F&FFFEEEEEEEEEEE~ErEfEZENEBE6E+EEEDDDDDDDDDDDDwDkD_DSDGD;D/D#DD CCCCCCCCCCCC|CpCdCXCLC@C4C(CCCBBBBBBBBBBBBuBiB]BQBEB9B-B!BB AAAAAAAAAAAAyAmAaAVAJA>A2A&AAA@@@@@@@@@@@~@r@f@Z@N@B@6@*@@@????????????w?k?_?S?G?;?/?#?? >>>>>>>>>>>>|>p>d>X>L>A>5>)>>>============v=j=^=R=F=:=.="== <<<<<<<<<<<<{323&333222222222222s2g2\2P2D282,2 22111111111111y1m1a1U1I1=111%11 100000000000~0r0f0[0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;/0/$// /...........|.p.d.X.L.@.4.(...-------------x-m-b-W-L-A-5-)---,,,,,,,,,,,,u,i,],Q,E,9,-,!,, ++++++++++++z+n+b+V+J+>+2+&+++***********~*r*f*[*O*C*7*+***))))))))))))w)k)_)S)G);)/)#)) ((((((((((((|(p(d(X(L(@(4(((((''''''''''''u'i']'Q'E'9'-'!'' &&&&&&&&&&&&y&m&a&U&I&=&1&%&&&%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############{#p#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"9"-"!"" !!!!!!!!!!!!y!m!a!U!I!=!1!%!!! ~ r f Z N B 6 *   wk_SG;0$ |pdXL@4(ui]QE9-! znbVJ>2&sg[OC7+xl`TH<0$ }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK?3'ti]QE9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF:.# |p ,LU ,LT ,LS ,LR ,LQ  ,LP , LO , LN ,LM ,LL ,LK ,LJ ,LI ,LH ,LG  ,LF ,(LE ,'LD ,&LC ,%LB ,$LA ,#L@ ,"L? ,!L> , L= ,L< ,L; ,L: ,L9 ,L8 ,L7 ,L6 ,L5 ,L4 ,L3 ,L2 ,L1 ,L0 ,L/ ,L. ,L- ,L, ,L+ , L* , L) , L( , L' , L& ,L% ,L$ ,L# ,L" ,L! ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K , K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K  ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K ,K , K , K , K , K~ , K} ,K| ,K{ ,Kz ,Ky ,Kx ,Kw ,Kv  ,Ku ,Kt ,Ks ,Kr ,Kq ,Kp ,Ko ,Kn ,Km ,Kl , Kk , Kj , Ki , Kh , Kg ,Kf ,Ke ,Kd ,Kc ,Kb ,Ka ,K`  ,K_ , K^ , K] , K\ , K[ , KZ , KY , KX , KW , KV , KU , KT , KS , KR , KQ , KP , KO , KN , KM , KL , KK , KJ , KI , KH , KG , KF , KE  , KD , KC , KB , KA , K@ , K? , K> , K= , K< , K; , K: , K9 , K8 , K7 , K6 , K5 , K4  , K3 , K2 , K1 , K0 , K/ , K. , K- , K, , K+ , K* , K) , K( , K' , K& , K% , K$ , K# , K" , K! , K , K , K , K  , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K , K  , K , K , K , K , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J , J  , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,"J ,!J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J , J , J , J~ , J} , J| ,J{ ,Jz ,Jy ,Jx ,Jw ,Jv ,Ju  ,Jt ,Js ,Jr ,Jq ,Jp ,Jo ,Jn ,Jm ,Jl ,Jk ,Jj ,Ji ,Jh ,Jg ,Jf ,Je ,Jd ,Jc ,Jb , Ja , J` , J_ , J^ , J] ,J\ ,J[ ,JZ ,JY ,JX ,JW ,JV  ,JU ,JT ,JS ,JR ,JQ ,JP ,JO ,JN ,JM ,JL ,JK ,JJ ,JI , JH , JG , JF , JE , JD ,JC ,JB ,JA ,J@ ,J? ,J> ,J=  ,J< ,%J; ,$J: ,#J9 ,"J8 ,!J7 , J6 ,J5 ,J4 ,J3 ,J2 ,J1 ,J0 ,J/ ,J. ,J- ,J, ,J+ ,J* ,J) ,J( ,J' ,J& ,J% ,J$ , J# , J" , J! , J , J ,J ,J ,J ,J ,J ,J ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  , J  , J  , J  , J  , J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J  ,J "BJ "BJ "BJ "BJ "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI "B I "B I "B I "B I "B I "BI "BI "BI "BI "BI "BI "BI  "BI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI "A I "A I "A I "A I "A I "AI "AI "AI "AI "AI "AI "AI  "AI "@ I "@ I "@ I "@ I "@I "@I "@I "@I "@I "@I "@I  "@I "?I "?I "?I "?I "?I "?I "? I "? I "? I "? I "? I "?I "?I "?I "?I "?I "?I "?I  "?I "> I "> I "> I "> I ">I ">I ">I ">I ">I ">I ">I  ">I "= I "= I "= I "=I "=I "=I "=I "=I "=I "=I  "=I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "< I "< I "< I "< I "< I "<I "<I "<I "<I "<I "<I "<I  " "7I= "7I< "7I; "7I: "7I9 "7I8 "7I7  "7I6 "6I5 "6I4 "6I3 "6I2 "6 I1 "6 I0 "6 I/ "6 I. "6 I- "6I, "6I+ "6I* "6I) "6I( "6I' "6I&  "6I% "5 I$ "5 I# "5 I" "5 I! "5I "5I "5I "5I "5I "5I "5I  "5I "4I "4I "4 I "4 I "4 I "4 I "4 I "4I "4I "4I "4I "4I "4I "4I  "4I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3I "3 H "3 H "3 H "3 H "3 H "3H "3H "3H "3H "3H "3H "3H  "3H "2 H "2 H "2 H "2H "2H "2H "2H "2H "2H "2H  "2H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1 H "1 H "1 H "1 H "1 H "1H "1H "1H "1H "1H "1H "1H  "1H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0 H "0 H "0 H "0 H "0 H "0H "0H "0H "0H "0H "0H "0H  "0H "/H "/H "/ H "/ H "/ H "/ H "/ H "/H "/H "/H "/H "/H "/H "/H  "/H ". H ". H ". H ". H ". H ".H ".H ".H ".H ".H ".H ".H  ".H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "- H "- H "- H "- H "- H "-H "-H "-H "-H "-H "-H "-H  "-H ",H ",H ",H ",H ",H~ ",H} ",H| ",H{ ",Hz ",Hy ",Hx ",Hw ",Hv ",Hu ",Ht ", Hs ", Hr ", Hq ", Hp ", Ho ",Hn ",Hm ",Hl ",Hk ",Hj ",Hi ",Hh  ",Hg "+Hf "+He "+Hd "+Hc "+Hb "+Ha "+H` "+H_ "+H^ "+H] "+H\ "+H[ "+HZ "+HY "+HX "+ HW "+ HV "+ HU "+ HT "+ HS "+HR "+HQ "+HP "+HO "+HN "+HM "+HL  "+HK "*HJ "*HI "*HH "*HG "*HF "*HE "*HD "*HC "*HB "*HA "*H@ "*H? "* H> "* H= "* H< "* H; "* H: "*H9 "*H8 "*H7 "*H6 "*H5 "*H4 "*H3  "*H2 ")H1 ")H0 ")H/ ")H. ")H- ")H, ")H+ ")H* ")H) ")H( ")H' ")H& ")H% ")H$ ")H# ")H" ") H! ") H ") H ") H ") H ")H ")H ")H ")H ")H ")H ")H  ")H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "(H "( H "( H "( H "( G "( G "(G "(G "(G "(G "(G "(G "(G  "(G "'G "'G "'G "'G "'G "'G "'G  "'G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "& G "& G "& G "& G "& G "&G "&G "&G "&G "&G "&G "&G  "&G "%&G "%%G "%$G "%#G "%"G "%!G "% G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "% G "% G "% G "% G "% G "%G "%G "%G "%G "%G "%G "%G  "%G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$ G "$ G "$ G "$ G "$ G "$G "$G "$G "$G "$G "$G "$G  "$G "# G "# G "#G "#G "#G "#G "#G "#G "#G  "#G ""G ""G ""G ""G "" G "" G "" G "" G "" G ""G ""G ""G ""G ""G ""G ""G  ""G "!G "!G "!G~ "!G} "!G| "!G{ "!Gz "!Gy "!Gx "!Gw "!Gv "! Gu "! Gt "! Gs "! Gr "! Gq "!Gp "!Go "!Gn "!Gm "!Gl "!Gk "!Gj  "!Gi " Gh " Gg " Gf " Ge " Gd " Gc " Gb " Ga " G` " G_ " G^ " G] " G\ " G[ " GZ " GY " GX " GW " GV  " GU " GT "GS "GR "GQ "GP "GO "GN "GM  "GL "!GK " GJ "GI "GH "GG "GF "GE "GD "GC "GB "GA "G@ "G? "G> "G= "G< "G; "G: "G9 "G8 " G7 " G6 " G5 " G4 " G3 "G2 "G1 "G0 "G/ "G. "G- "G,  "G+ "G* "G) "G( "G' "G& "G% "G$ "G# "G" "G! "G " G " G " G " G " G "G "G "G "G "G "G "G  "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G "G " G " G " G " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F "F "F "F "F " F " F " F " F~ " F} "F| "F{ "Fz "Fy "Fx "Fw "Fv  "Fu "Ft "Fs "Fr "Fq "Fp  "Fo "Fn "Fm "Fl "Fk "Fj "Fi "Fh "Fg "Ff "Fe "Fd "Fc " Fb " Fa " F` " F_ " F^ "F] "F\ "F[ "FZ "FY "FX "FW  "FV "FU "FT "FS "FR "FQ "FP  "FO "FN " FM " FL " FK " FJ " FI "FH "FG "FF "FE "FD "FC "FB  "FA "F@ " F? " F> " F= " F< " F; "F: "F9 "F8 "F7 "F6 "F5 "F4  "F3 " F2 "F1 "F0 "F/ "F. "F- "F, "F+  "F* " F) "F( "F' "F& "F% "F$ "F# "F" "F! "F "F "F "F "F "F "F "F "F "F " F " F " F " F " F "F "F "F "F "F "F "F  "F " F " F " F " F " F " F " F " F " F " F " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " "E " !E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E " E  " E "E "E "E "E "E "E "E "E "E " E " E " E " E " E "E "E "E "E "E "E "E  "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E "E " E " E " E " E " E "E "E~ "E} "E| "E{ "Ez "Ey  "Ex " Ew " Ev " Eu " Et " Es "Er "Eq "Ep "Eo "En "Em "El  "Ek "Ej "Ei "Eh "Eg "Ef "Ee "Ed "Ec "Eb "Ea "E` "E_ "E^ "E] "E\ "E[ "EZ " EY " EX " EW " EV " EU "ET "ES "ER "EQ "EP "EO "EN  "EM "EL "EK "EJ "EI "EH  "EG "EF "EE "ED "EC "EB "EA "E@ "E? "E> "E= "E< "E; "E: " E9 " E8 " E7 " E6 " E5 "E4 "E3 "E2 "E1 "E0 "E/ "E.  "E- "E, "E+ "E* "E) "E( "E' "E& "E% "E$ " E# " E" " E! " E " E "E "E "E "E "E "E "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  "E  " E  " E  " E  " E  " E  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D  "D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D~  D}  D|  D{  Dz  Dy  Dx  Dw  Dv   Du  Dt  Ds  Dr  Dq  Dp  Do  Dn  Dm  Dl   Dk  Dj  Di  Dh  Dg  Df  De  Dd  Dc  Db  Da  D`  D_  D^  D]  D\  D[  DZ  DY  DX   DW  DV  DU  DT  DS  DR  DQ  DP  DO  DN  DM  DL  DK  DJ  DI  DH  DG  DF   DE DD DC DB DA  D@  D?  D>  D=  D< D; D: D9 D8 D7 D6 D5  D4 D3 D2 D1 D0 D/ D. D- D, D+ D* D) D( D' D& D% D$  D#  D"  D!  D  D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D D  D D D D D D D D  D  D  D  D  C C C C C C C C  C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C C C C C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C  C  C  C  C  C   C   C   C   C   C  C  C  C  C  C  C  C  C C C C C C C C C C C C C C C C C C C  C  C  C  C  C C C C C C C C  C !C  C C C C C C C~ C} C| C{ Cz Cy Cx Cw Cv Cu Ct Cs Cr  Cq  Cp  Co  Cn  Cm Cl Ck Cj Ci Ch Cg Cf  Ce Cd Cc Cb Ca C` C_ C^ C] C\ C[ CZ CY CX CW  CV  CU  CT  CS  CR CQ CP CO CN CM CL CK  CJ CI CH CG CF CE CD CC CB CA C@ C? C> C= C< C;  C:  C9  C8  C7  C6 C5 C4 C3 C2 C1 C0 C/  C. C- C, C+ C* C) C( C' C& C% ,LV /h|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|[|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{x{l{`{T{H{<{0{${{ {zzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyyuyiy]yQyEy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxzxnxbxVxJx>x2x&xxxwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvwvkv_vSvGv;v/v#vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttttht\tPtDt8t,t ttssssssssssssysmsasUsIs=s1s%ss srrrrrrrrrrr~rrrfrZrNrBr6r*rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qSqGq;q/q#qq pppppppppppp{popdpXpLp@p4p(pppooooooooooootoio]oQoEo9o-o!oo nnnnnnnnnnnnynmnanUnIn=n1n%nnnmmmmmmmmmmm~mrmfmZmNmCm7m+mmmllllllllllllxlll`lTlHl_2_&___^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\{\o\c\W\K\?\3\'\\\[[[[[[[[[[[[[v[k[`[U[J[?[4[)[[[ZZZZZZZZZZZZwZkZ_ZSZGZ;Z/Z#ZZ ZYYYYYYYYYYY|YpYdYXYLY@Y4Y(YYYXXXXXXXXXXXXtXhX\XPXDX8X,X XXWWWWWWWWWWWWxWlW`WTWHWN2N&NNNMMMMMMMMMMMMsMgM[MOMCM7M+M MMLLLLLLLLLLLLxLlL`LTLHLD2D'DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBxBlB`BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== =<<<<<<<<<<<|020&000///////////~/r/f/Z/N/B/6/*///............w.k._.S.G.;./.#.. ------------{-o-c-X-L-@-4-(---,,,,,,,,,,,,t,h,\,P,D,8,,, ,,++++++++++++y+m+a+U+I+=+2+&+++***********~*r*f*Z*N*B*6*****))))))))))))v)k)_)S)G);)/)#)) (((((((((((({(o(c(W(K(?(3('(((''''''''''''t'h'\'P'D'8',' '' &&&&&&&&&&&&y&m&a&U&I&=&1&%&& &%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$v$j$^$R$F$:$.$"$$ ############z#n#c#W#K#?#3#'###""""""""""""s"g"["O"C"7"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!H!=!1!%!! ! } q e Y M A 5 )   vj^RF:." {ocWK?3'sg\PD8, xl`TH=1% }qeYMA5*vj^RF:." }rg\QF;0%}qeYMA5)ui]QE9-! ymaVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?4(th TU TU TU TU TU T U T U T U~ T U} T U| TU{ TUz TUy TUx TUw TUv TUu  TUt T%Us T$Ur T#Uq T"Up T!Uo T Un TUm TUl TUk TUj TUi TUh TUg TUf TUe TUd TUc TUb TUa TU` TU_ TU^ TU] TU\ T U[ T UZ T UY T UX T UW TUV TUU TUT TUS TUR TUQ TUP  TUO TUN TUM TUL TUK TUJ TUI TUH TUG TUF TUE TUD TUC TUB TUA TU@ TU? TU> T U= T U< T U; T U: T U9 TU8 TU7 TU6 TU5 TU4 TU3 TU2  TU1 T1U0 T0U/ T/U. T.U- T-U, T,U+ T+U* T*U) T)U( T(U' T'U& T&U% T%U$ T$U# T#U" T"U! T!U T U TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU TU TU TU TU TU TU  TU  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  T T  T T  T T  T T  T T  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT  TT J0#T J0"T J0!T J0 T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0 T J0 T J0 T J0 T J0 T J0T J0T J0T J0T J0T J0T J0T  J0T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/ T J/ T J/ T J/ T J/ T J/T J/T J/T J/T J/T J/T J/T  J/T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J. T J. T J. T J. T J. T J.T J.T J.T J.T J.T J.T J.T  J.T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J- T J- T J- T J- T J- T J-T J-T J-T J-T J-T J-T J-T  J-T J,T J,T~ J,T} J,T| J,T{ J,Tz J,Ty J,Tx J,Tw J,Tv J,Tu J,Tt J,Ts J,Tr J,Tq J,Tp J,To J,Tn J, Tm J, Tl J, Tk J, Tj J, Ti J,Th J,Tg J,Tf J,Te J,Td J,Tc J,Tb  J,Ta J+T` J+T_ J+T^ J+T] J+T\ J+T[ J+TZ J+TY J+TX J+TW J+TV J+TU J+TT J+TS J+ TR J+ TQ J+ TP J+ TO J+ TN J+TM J+TL J+TK J+TJ J+TI J+TH J+TG  J+TF J*TE J*TD J*TC J*TB J*TA J*T@ J*T? J* T> J* T= J* T< J* T; J* T: J*T9 J*T8 J*T7 J*T6 J*T5 J*T4 J*T3  J*T2 J)T1 J)T0 J)T/ J)T. J)T- J)T, J)T+ J)T* J)T) J)T( J)T' J)T& J)T% J) T$ J) T# J) T" J) T! J) T J)T J)T J)T J)T J)T J)T J)T  J)T J(1T J(0T J(/T J(.T J(-T J(,T J(+T J(*T J()T J((T J('T J(&T J(%T J($T J(#T J("T J(!T J( T J(T J(T J(T J(T J(T J(T J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J( S J( S J( S J( S J( S J(S J(S J(S J(S J(S J(S J(S  J(S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J' S J' S J' S J' S J' S J'S J'S J'S J'S J'S J'S J'S  J'S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J& S J& S J& S J& S J& S J&S J&S J&S J&S J&S J&S J&S  J&S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J% S J% S J% S J% S J% S J%S J%S J%S J%S J%S J%S J%S  J%S J$&S J$%S J$$S J$#S J$"S J$!S J$ S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S J$S~ J$ S} J$ S| J$ S{ J$ Sz J$ Sy J$Sx J$Sw J$Sv J$Su J$St J$Ss J$Sr  J$Sq J#Sp J#So J# Sn J# Sm J# Sl J# Sk J# Sj J#Si J#Sh J#Sg J#Sf J#Se J#Sd J#Sc  J#Sb J"Sa J"S` J"S_ J"S^ J"S] J"S\ J"S[ J"SZ J"SY J"SX J"SW J"SV J"SU J"ST J"SS J"SR J"SQ J"SP J" SO J" SN J" SM J" SL J" SK J"SJ J"SI J"SH J"SG J"SF J"SE J"SD  J"SC J!!SB J! SA J!S@ J!S? J!S> J!S= J!S< J!S; J!S: J!S9 J!S8 J!S7 J!S6 J!S5 J!S4 J!S3 J!S2 J!S1 J!S0 J!S/ J! S. J! S- J! S, J! S+ J! S* J!S) J!S( J!S' J!S& J!S% J!S$ J!S#  J!S" J S! J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S J S  J S JS JS JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR J$R J#R J"R J!R J R JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR~ JR} JR| JR{ J Rz J Ry J Rx J Rw J Rv JRu JRt JRs JRr JRq JRp JRo  JRn JRm JRl JRk JRj J Ri J Rh J Rg J Rf J Re JRd JRc JRb JRa JR` JR_ JR^  JR] JR\ JR[ JRZ JRY JRX JRW JRV JRU JRT JRS JRR JRQ JRP JRO J RN J RM J RL J RK J RJ JRI JRH JRG JRF JRE JRD JRC  JRB J1RA J0R@ J/R? J.R> J-R= J,R< J+R; J*R: J)R9 J(R8 J'R7 J&R6 J%R5 J$R4 J#R3 J"R2 J!R1 J R0 JR/ JR. JR- JR, JR+ JR* JR) JR( JR' JR& JR% JR$ JR# JR" JR! JR JR JR J R J R J R J R J R JR JR JR JR JR JR JR  JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JR JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ J1Q J0Q J/Q J.Q J-Q J,Q J+Q J*Q J)Q J(Q J'Q J&Q J%Q J$Q J#Q J"Q J!Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ J Q JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q~ J Q} J Q| J Q{ JQz JQy JQx JQw JQv JQu JQt  JQs JQr JQq JQp JQo JQn JQm JQl JQk JQj JQi JQh J Qg J Qf J Qe J Qd J Qc JQb JQa JQ` JQ_ JQ^ JQ] JQ\  JQ[ J?QZ J>QY J=QX J J"Q= J!Q< J Q; JQ: JQ9 JQ8 JQ7 JQ6 JQ5 JQ4 JQ3 JQ2 JQ1 JQ0 JQ/ JQ. JQ- JQ, JQ+ JQ* JQ) J Q( J Q' J Q& J Q% J Q$ JQ# JQ" JQ! JQ JQ JQ JQ  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ  JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ JQ J Q J Q J Q J Q J Q JQ JQ JQ JQ JQ JP JP  JP J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P J P  J P JP JP JP JP JP J P J P J P J P J P JP JP JP JP JP JP JP  JP~ JP} JP| JP{ JPz JPy JPx JPw JPv JPu JPt JPs JPr JPq JPp J Po J Pn J Pm J Pl J Pk JPj JPi JPh JPg JPf JPe JPd  JPc JPb J Pa J P` J P_ J P^ J P] JP\ JP[ JPZ JPY JPX JPW JPV  JPU JPT JPS JPR JPQ J PP J PO J PN J PM J PL JPK JPJ JPI JPH JPG JPF JPE  JPD JPC JPB JPA JP@ J P? J P> J P= J P< J P; JP: JP9 JP8 JP7 JP6 JP5 JP4  JP3 JP2 JP1 JP0 JP/ JP. JP- JP, JP+ JP* JP) JP( JP' JP& JP% J P$ J P# J P" J P! J P JP JP JP JP JP JP JP  JP J P J P JP JP JP JP JP JP JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JP  JO  J O  J O  J O  J O  J O  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO  JO 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6 O 6 O 6 O 6 O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O  6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6 O 6 O 6 O 6 O 6 O 6O 6O 6O 6O 6O 6O 6O  6O 6BO 6AO 6@O 6?O 6>O 6=O 6 ,4O= ,4O< ,4O; ,4O: ,4O9 ,4O8 ,4O7  ,4O6 ,3@O5 ,3?O4 ,3>O3 ,3=O2 ,3 ,,N= ,,N< ,,N; ,,N: ,,N9 ,, N8 ,, N7 ,, N6 ,, N5 ,, N4 ,,N3 ,,N2 ,,N1 ,,N0 ,,N/ ,,N. ,,N-  ,,N, ,+ N+ ,+ N* ,+ N) ,+ N( ,+ N' ,+N& ,+N% ,+N$ ,+N# ,+N" ,+N! ,+N  ,+N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,* N ,* N ,* N ,* N ,* N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N ,*N  ,*N ,)N ,)N ,)N ,)N ,)N ,) N ,) N ,) N ,) N ,) M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M ,)M  ,)M ,(M ,(M ,(M ,( M ,( M ,( M ,( M ,( M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M ,(M  ,(M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,' M ,' M ,' M ,' M ,' M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M ,'M  ,'M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,& M ,& M ,& M ,& M ,& M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M ,&M  ,&M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,% M ,% M ,% M ,% M ,% M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M ,%M  ,%M ,$ M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$ M ,$ M ,$ M ,$ M ,$ M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M ,$M  ,$M ,#M ,#M ,#M ,#M ,#M ,#M~ ,# M} ,# M| ,# M{ ,# Mz ,# My ,#Mx ,#Mw ,#Mv ,#Mu ,#Mt ,#Ms ,#Mr  ,#Mq ,"Mp ,"Mo ,"Mn ,"Mm ,"Ml ,"Mk ,"Mj ,"Mi ,"Mh ," Mg ," Mf ," Me ," Md ," Mc ,"Mb ,"Ma ,"M` ,"M_ ,"M^ ,"M] ,"M\  ,"M[ ,!MZ ,!MY ,!MX ,!MW ,!MV ,!MU ,!MT ,!MS ,!MR ,!MQ ,!MP ,!MO ,!MN ,! MM ,! ML ,! MK ,! MJ ,! MI ,!MH ,!MG ,!MF ,!ME ,!MD ,!MC ,!MB  ,!MA , ,M@ , +M? , *M> , )M= , (M< , 'M; , &M: , %M9 , $M8 , #M7 , "M6 , !M5 , M4 , M3 , M2 , M1 , M0 , M/ , M. , M- , M, , M+ , M* , M) , M( , M' , M& , M% , M$ , M# , M" , M! , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M , M  , M ,(M ,'M ,&M ,%M ,$M ,#M ,"M ,!M , M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,M ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L  ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L ,L , L , L , L , L , L~ ,L} ,L| ,L{ ,Lz ,Ly ,Lx ,Lw  ,Lv ,&Lu ,%Lt ,$Ls ,#Lr ,"Lq ,!Lp , Lo ,Ln ,Lm ,Ll ,Lk ,Lj ,Li ,Lh ,Lg ,Lf ,Le ,Ld ,Lc ,Lb ,La ,L` ,L_ ,L^ ,L] , L\ , L[ , LZ , LY , LX TU >|peYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}||||||||||||s|g|[|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{x{l{`{T{H{<{0{${{ {zzzzzzzzzzz|zpzdzXzLzAz5z)zzzyyyyyyyyyyyyuyiy]yQyFy:y.y"yy xxxxxxxxxxxxzxnxbxVxJx>x2x&xxxwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w+wwwvvvvvvvvvvvv{vpvevZvOvDv9v.v#vv vuuuuuuuuuuu|upuduXuLu@u4u(uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt ssssssssssss{soscsWsKs?s4s(sssrrrrrrrrrrrrurir]rQrEr9r-r!rr qqqqqqqqqqqqzqnqbqVqKq?q3q'qqqpppppppppppptphp\pPpDp8p,p ppooooooooooooyomoaoUoIo>o2o&ooonnnnnnnnnnnnsngn[nOnCn7n+nnnmmmmmmmmmmmmxmnmcmXmMmBm7m,m!mm mllllllllllllzlnlblVlJl>l2l&lllkkkkkkkkkkk~krkfkZkNkBk6k*kkkjjjjjjjjjjjjwjkj_jSjGj;j/j#jjjiiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhyhmhahUhIh=h1h%hh hggggggggggg~grggg[gOgCg7g+gggffffffffffffwfkf_fSfGf;f/f$ff feeeeeeeeeee}eqeeeYeMeAe5e)eeeddddddddddddvdjd^dRdFd:d.d"dd cccccccccccc{cocccYcNcCc8c-c"cc cbbbbbbbbbbbb}bsbhb]bRbGb^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+] ]]\\\\\\\\\\\\x\l\a\U\I\=\1\%\\ \[[[[[[[[[[[}[s[h[][R[G[<[1[&[[[ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z3Z'ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YQYFY;Y0Y%YYYXXXXXXXXXXXX~XrXfXZXNXBX6X*XXXWWWWWWWWWWWWwWkW_WSWGW;W/W#WW VVVVVVVVVVVVVxVmVbVWVLVAV6V+V VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWULU@U4U(UUUTTTTTTTTTTTTtThT^TSTHT=T2T'TTTSSSSSSSSSSSS}SqSeSYSMSAS5S)SSSRRRRRRRRRRRR{RpReRZRORDR9R.R#RR RQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQD2D&DDDCCCCCCCCCCC~CsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBwBkB_BSBHB>>>>>>>>>>}>r>f>Z>N>B>6>*>>>============v=j=^=R=F=:=.="== <<<<<<<<<<<<{727&77766666666666~6r6f6[6O6C676+666555555555555w5k5_5S5G5;5/5#55 444444444444{4o4c4W4K4?434'444333333333333t3h3\3P3D383,3 33222222222222x2l2`2T2H2<202$22 211111111111|1p1d1X1M1A151)111000000000000u0i0]0Q0E090-0!00 ////////////z/n/b/V/J/>/2/&///...........~.r.f.Z.N.B.6.*...------------w-k-_-S-G-;-/-#-- ,,,,,,,,,,,,|,p,d,X,L,@,4,(,,,++++++++++++t+h+\+P+D+9+-+!++ ************y*m*a*U*I*=*1*%** *)))))))))))~)r)f)Z)N)B)6)*)))((((((((((((v(j(^(R(F(:(/(#(( ''''''''''''{'o'c'W'K'?'3'''''&&&&&&&&&&&&t&h&\&P&D&8&,& &&%%%%%%%%%%%%x%l%`%T%H%<%0%$%% %$$$$$$$$$$$|$q$e$Y$M$A$5$)$$$############u#i#]#Q#E#9#-#!## """"""""""""y"m"a"U"J">"2"&"""!!!!!!!!!!!~!r!f!Z!N!B!6!*!!! w k _ S G ; / #  {ocWK?3'sg[OC7+xl`TH<0$ |pdXL@4(ui]QE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)uj^RF:." znbVJ>2&~rfZNB6*vj^SG;/# {oeZOD9.# ~sh]RG<1&  ,^  +^  *^  )^  (^  '^  &^  %^  $^  #^  "^  !^   ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^   ^   ^   ^   ^   ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^ B^ A^ @^ ?^ >^ =^ <^~ ;^} :^| 9^{ 8^z 7^y 6^x 5^w 4^v 3^u 2^t 1^s 0^r /^q .^p -^o ,^n +^m *^l )^k (^j '^i &^h %^g $^f #^e "^d !^c  ^b ^a ^` ^_ ^^ ^] ^\ ^[ ^Z ^Y ^X ^W ^V ^U ^T ^S ^R ^Q ^P  ^O  ^N  ^M  ^L  ^K ^J ^I ^H ^G ^F ^E ^D  ^C K^B J^A I^@ H^? G^> F^= E^< D^; C^: B^9 A^8 @^7 ?^6 >^5 =^4 <^3 ;^2 :^1 9^0 8^/ 7^. 6^- 5^, 4^+ 3^* 2^) 1^( 0^' /^& .^% -^$ ,^# +^" *^! )^ (^ '^ &^ %^ $^ #^ "^ !^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ] ] ] ] ] ] ]  ] .] -] ,] +] *] )] (] '] &] %] $] #] "] !]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ] 3] 2] 1] 0] /] .] -] ,] +] *] )] (] '] &] %] $] #] "] !]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ] '] &] %] $] #] "] !]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ]~ ]}  ]|  ]{  ]z  ]y  ]x ]w ]v ]u ]t ]s ]r ]q  ]p .]o -]n ,]m +]l *]k )]j (]i ']h &]g %]f $]e #]d "]c !]b  ]a ]` ]_ ]^ ]] ]\ ][ ]Z ]Y ]X ]W ]V ]U ]T ]S ]R ]Q ]P ]O  ]N  ]M  ]L  ]K  ]J ]I ]H ]G ]F ]E ]D ]C  ]B .]A -]@ ,]? +]> *]= )]< (]; ']: &]9 %]8 $]7 #]6 "]5 !]4  ]3 ]2 ]1 ]0 ]/ ]. ]- ], ]+ ]* ]) ]( ]' ]& ]% ]$ ]# ]" ]!  ]  ]  ]  ]  ] ] ] ] ] ] ] ]  ] "] !]  ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] ] \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ #\ "\ !\  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \ \ \ \  \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \ \  \  \  \  \  \ \ \ \ \~ \} \| \{  \z '\y &\x %\w $\v #\u "\t !\s  \r \q \p \o \n \m \l \k \j \i \h \g \f \e \d \c \b \a \`  \_  \^  \]  \\  \[ \Z \Y \X \W \V \U \T  \S $\R #\Q "\P !\O  \N \M \L \K \J \I \H \G \F \E \D \C \B \A \@ \? \> \= \<  \;  \:  \9  \8  \7 \6 \5 \4 \3 \2 \1 \0  \/  :\.  9\-  8\,  7\+  6\*  5\)  4\(  3\'  2\&  1\%  0\$  /\#  .\"  -\!  ,\  +\  *\  )\  (\  '\  &\  %\  $\  #\  "\  !\  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  \  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [   [  2[  1[  0[  /[  .[  -[  ,[  +[  *[  )[  ([  '[  &[  %[  $[  #[  "[  ![  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [   [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [   [  *[  )[  ([  '[  &[  %[  $[  #[  "[  ![  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [  [~  [}  [|   [{  &[z  %[y  $[x  #[w  "[v  ![u  [t  [s  [r  [q  [p    [n  [m  [l  [k  [j  [i  [h  [g  [f  [e  [d  [c  [b  [a  [`  [_  [^  []  [\  [[  [Z  [Y  [X  [W  [V   [U "[T ![S  [R [Q [P [O [N  [L [K [J [I [H [G [F [E [D [C [B [A [@  [?  [>  [=  [<  [; [: [9 [8 [7 [6 [5 [4  [3 [2 [1 [0 [/ [. [- [, [+ [* [) [( [' [& [% [$ [#  ["  [!  [  [  [ [ [ [ [ [ [ [  [ "[ ![  [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [ [  [  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z 0Z /Z .Z -Z ,Z +Z *Z )Z (Z 'Z &Z %Z $Z #Z "Z !Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z Z Z Z Z Z Z Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z~  Z}  Z|  Z{  Zz  Zy  Zx  Zw   Zv   Zu   Zt   Zs   Zr  Zq  Zp  Zo  Zn  Zm  Zl  Zk  Zj Zi Zh Zg Zf Ze  Zd Zc Zb Za Z` Z_  Z^  Z]  Z\  Z[  ZZ ZY ZX ZW ZV ZU ZT ZS  ZR ZQ ZP ZO ZN  ZM  ZL  ZK  ZJ  ZI ZH ZG ZF ZE ZD ZC ZB  ZA  Z@   Z?   Z>   Z=   Z<   Z;  Z:  Z9  Z8  Z7  Z6  Z5  Z4  Z3 Z2 Z1 Z0 Z/ Z. Z- Z, Z+  Z*  Z)  Z(  Z'  Z& Z% Z$ Z# Z" Z! Z Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z   Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Z  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y~  Y} Y| Y{ Yz Yy Yx Yw Yv  Yu  Yt  Ys  Yr  Yq  Yp  Yo  Yn  Ym   Yl   Yk   Yj   Yi   Yh  Yg  Yf  Ye  Yd  Yc  Yb  Ya  Y` Y_ Y^ Y] Y\ Y[ YZ YY YX YW YV  YU  YT  YS  YR  YQ YP YO YN YM YL YK YJ  YI  YH  YG   YF   YE   YD   YC   YB  YA  Y@  Y?  Y>  Y=  Y<  Y;  Y: Y9 Y8 Y7 Y6 Y5 Y4 Y3  Y2  Y1  Y0  Y/  Y. Y- Y, Y+ Y* Y) Y( Y'  Y& Y% Y$  Y#  Y"  Y!  Y  Y Y Y Y Y Y Y Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y   Y   Y   Y   Y   Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y  Y Y Y Y Y Y X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X X  X X X X  X  X  X  X  X X X X X~ X} X| X{  Xz Xy Xx  Xw  Xv  Xu  Xt  Xs Xr Xq Xp Xo Xn Xm Xl  Xk  Xj  Xi  Xh  Xg  Xf Xe Xd Xc Xb Xa X` X_  X^  X]  X\  X[  XZ XY XX XW XV XU XT XS  XR  XQ  XP  XO  XN  XM XL XK XJ XI XH XG XF  XE  XD  XC  XB   XA   X@   X?   X>   X=  X<  X;  X:  X9  X8  X7  X6  X5  X4  X3  X2 X1 X0 X/ X. X- X, X+  X*  X)  X( X' X& X% X$ X# X" X!  X  X  X X X X X X X X  X  X  X  X  X   X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X  X  |X  |X  |X  |X  |X  |W  |W  |W  | W  | W  | W  | W  | W  |W  |W  |W  |W  |W  |W  |W  |W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W r W  r W rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW  rW rW rW r W r W r W r W r W rW rW rW rW rW rW rW~  rW} rW| rW{ rWz r Wy r Wx r Ww r Wv r Wu rWt rWs rWr rWq rWp rWo rWn  rWm  rWl  rWk  r Wj  r Wi  r Wh  r Wg  r Wf  rWe  rWd  rWc  rWb  rWa  rW`  rW_  rW^ hW] hW\ hW[ hWZ hWY hWX hWW hWV h WU h WT h WS h WR h WQ hWP hWO hWN hWM hWL hWK hWJ  hWI h WH hWG hWF hWE hWD hWC hWB hWA hW@ hW? hW> hW= hW< hW; hW: hW9 hW8 hW7 hW6 h W5 h W4 h W3 h W2 h W1 hW0 hW/ hW. hW- hW, hW+ hW*  hW)  hW(  hW'  hW&  hW%  hW$  hW#  hW"  h W!  h W  h W  h W  h W  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW  hW ^ W ^W ^W ^W ^W ^W ^W ^W  ^W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ W ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V  ^ V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V  ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^V ^ V ^ V ^ V ^ V ^ V ^V~ ^V} ^V| ^V{ ^Vz ^Vy ^Vx  ^Vw ^Vv ^Vu ^Vt ^Vs  ^Vr ^Vq ^Vp ^Vo ^Vn ^Vm ^Vl ^Vk ^Vj ^Vi ^Vh ^ Vg ^ Vf ^ Ve ^ Vd ^ Vc ^Vb ^Va ^V` ^V_ ^V^ ^V] ^V\  ^V[  ^ VZ  ^ VY  ^ VX  ^VW  ^VV  ^VU  ^VT  ^VS  ^VR  ^VQ  ^VP T VO T VN T VM T VL T VK T VJ T VI T VH T VG T VF T VE T VD  T VC T -VB T ,VA T +V@ T *V? T )V> T (V= T 'V< T &V; T %V: T $V9 T #V8 T "V7 T !V6 T V5 T V4 T V3 T V2 T V1 T V0 T V/ T V. T V- T V, T V+ T V* T V) T V( T V' T V& T V% T V$ T V# T V" T V! T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V  T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V T V  T V T V T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U T U  T U TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU TU TU TU TU TU TU  TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU TU TU TU TU TU TU  TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU T U T U T U T U T U TU TU TU TU TU TU TU  TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU TU  -^  0j}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~v~j~^~R~F~:~.~"~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}||||||||||||s|g|[|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ {zzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj|jpjdjXjLj@j4j(jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhyhmhahUhIh=h1h%hh hggggggggggg}gqgegYgMgAg5g)gggffffffffffffufif]fQfEf9f-f!ff eeeeeeeeeeeezenebeVeJe>e2e&eeeddddddddddd~drdfdZdNdBd6d*dddccccccccccccvcjc^cRcGc;c/c#cc bbbbbbbbbbbb{bobcbYbNbCb8b-b"bb baaaaaaaaaaaa}araga\aQaFa;a0a%aaa`````````````u`j`_`T`I`>`3`(```_____________x_m_b_W_L_A_6_+_ __ ^^^^^^^^^^^^}^q^e^Y^M^A^5^)^^^]]]]]]]]]]]]u]i]]]Q]E]9]-]!]] \\\\\\\\\\\\z\n\b\V\J\>\2\&\\\[[[[[[[[[[[~[r[f[Z[N[B[6[*[[[ZZZZZZZZZZZZwZkZ_ZSZGZ;Z/Z#ZZ YYYYYYYYYYYY{YoYcYWYKY?Y3Y'YYYXXXXXXXXXXXXtXhX\XPXDX8X,X XXWWWWWWWWWWWWxWlW`WTWHWT2T&TTTSSSSSSSSSSS~SrSfSZSNSBS6S*SSSRRRRRRRRRRRRvRjR^RRRFR:R/R#RR QQQQQQQQQQQQ{QoQcQWQKQ?Q3Q'QQQPPPPPPPPPPPPsPgP[POPCP7P+PPPOOOOOOOOOOOOxOlO`OTOHOI2I&IIIHHHHHHHHHHH~HrHfHZHNHBH6H+HHHGGGGGGGGGGGGwGkG_GSGGG;G/G#GG FFFFFFFFFFFF{FoFcFWFKF?F3F'FFFEEEEEEEEEEEEsEhE\EPEDE8E,E EEDDDDDDDDDDDDxDlD`DTDHDA2A&AAA@@@@@@@@@@@@s@g@[@O@C@7@+@@@????????????w?k?_?S?G?;?0?$?? ?>>>>>>>>>>>|>p>d>X>L>@>4>(>>>============u=i=]=Q=E=9=-=!== <<<<<<<<<<<939'999888888888888s8g8[8O8C878+888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 766666666666|6p6d6X6L6@646(666555555555555t5h5\5P5D595-5!55 444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222u2i2]2Q2E292-2!22 111111111111z1n1b1V1J1>121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////v/j/^/R/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------s-g-[-O-C-7-+---,,,,,,,,,,,,,u,j,_,T,I,>,3,(,,,+++++++++++++x+m+b+W+L+A+6+++ ++ *************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)q)e)Y)M)A)5)))))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''z'n'b'V'J'>'2'&'''&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%;%/%#%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! t h \ P D 8 ,  ymaUI=1% }qeYMA5)ui]QE:." znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*vj   !g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g   g  9g  8g  7g  6g  5g  4g  3g  2g  1g  0g  /g  .g  -g  ,g  +g  *g  )g  (g  'g  &g  %g  $g  #g  "g  !g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g   g  *g  )g  (g  'g  &g  %g  $g  #g  "g  !g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g  g~  g}  g|  g{  gz  gy  gx  gw  gv  gu  gt   gs  )gr  (gq  'gp  &go  %gn  $gm  #gl  "gk  !gj  gi  gh  gg  gf  ge  gd  gc  gb  ga  g`  g_  g^  g]  g\  g[  gZ  gY  gX  gW  gV  gU  gT  gS  gR  gQ  gP  gO  gN  gM  gL  gK   gJ ;gI :gH 9gG 8gF 7gE 6gD 5gC 4gB 3gA 2g@ 1g? 0g> /g= .g< -g; ,g: +g9 *g8 )g7 (g6 'g5 &g4 %g3 $g2 #g1 "g0 !g/  g. g- g, g+ g* g) g( g' g& g% g$ g# g" g! g g g g g  g  g  g  g  g g g g g g g g  g 5g 4g 3g 2g 1g 0g /g .g -g ,g +g *g )g (g 'g &f %f $f #f "f !f  f f f f f f f f f f f f f f f f f f f  f  f  f  f  f f f f f f f f  f Gf Ff Ef Df Cf Bf Af @f ?f >f =f  f= f< f;  f:  f9  f8  f7  f6 f5 f4 f3 f2 f1 f0 f/  f. $f- #f, "f+ !f*  f) f( f' f& f% f$ f# f" f! f f f f f f f f f f  f  f  f  f  f f f f f f f f  f f f f f f f f f f f e e  e  e  e  e  e e e e e e e e  e  3e  2e  1e  0e  /e  .e  -e  ,e  +e  *e  )e  (e  'e  &e  %e  $e  #e  "e  !e   e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e  e   e   e   e   e   e  e  e  e  e  e  e  e  e 5e 4e 3e 2e 1e 0e /e .e -e ,e +e *e )e (e 'e &e %e $e #e "e !e  e e e e e e e e e e e e e e e e e e e  e  e  e  e  e e e e e e e e  e 8e 7e 6e 5e 4e 3e 2e 1e 0e /e .e~ -e} ,e| +e{ *ez )ey (ex 'ew &ev %eu $et #es "er !eq  ep eo en em el ek ej ei eh eg ef ee ed ec eb ea e` e_ e^  e]  e\  e[  eZ  eY eX eW eV eU eT eS eR  eQ GeP FeO EeN DeM CeL BeK AeJ @eI ?eH >eG =eF  4e= 3e< 2e; 1e: 0e9 /e8 .e7 -e6 ,e5 +e4 *e3 )e2 (e1 'e0 &e/ %e. $e- #e, "e+ !e*  e) e( e' e& e% e$ e# e" e! e e e e e e e e e e  e  e  e  e  e e e e e e e e  e &e %e $e #e "e !e  e e e e d d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d  d /d .d -d ,d +d *d )d (d 'd &d %d $d #d "d !d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d  d 0d /d .d -d ,d +d *d )d (d 'd &d %d $d #d "d !d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  d  d d d d d d d d  d +d *d )d (d 'd &d %d~ $d} #d| "d{ !dz  dy dx dw dv du dt ds dr dq dp do dn dm dl dk dj di dh dg  df  de  dd  dc  db da d` d_ d^ d] d\ d[  dZ %dY $dX #dW "dV !dU  dT dS dR dQ dP dO dN dM dL dK dJ dI dH dG dF dE dD dC dB  dA  d@  d?  d>  d= d< d; d: d9 d8 d7 d6  d5 d4 d3 d2 d1 d0 d/ d. d- d, d+ d* d) d( d' d& d% d$ d#  d"  d!  d  d  d d d d d d d d  d  d d d d d d d d d d d d d d d d d d d  d  d  d  c  c c c c c c c c  c #c "c !c  c c c c c c c c c c c c c c c c c c c  c  c  c  c  c c c c c c c c  c  #c  "c  !c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c   c  ;c  :c  9c  8c  7c  6c  5c  4c  3c  2c  1c  0c  /c  .c  -c  ,c  +c  *c  )c  (c  'c  &c  %c  $c  #c  "c  !c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c~  c}  c|  c{  cz  cy  cx  cw  cv   cu  6ct  5cs  4cr  3cq  2cp  1co  0cn  /cm  .cl  -ck  ,cj  +ci  *ch  )cg  (cf  'ce  &cd  %cc  $cb  #ca  "c`  !c_  c^  c]  c\  c[  cZ  cY  cX  cW  cV  cU  cT  cS  cR  cQ  cP  cO  cN  cM  cL  cK  cJ  cI  cH  cG  cF  cE  cD  cC  cB  cA  c@   c?  *c>  )c=  (c<  'c;  &c:  %c9  $c8  #c7  "c6  !c5  c4  c3  c2  c1  c0  c/  c.  c-  c,  c+  c*  c)  c(  c'  c&  c%  c$  c#  c"  c!  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c  c   c  >c  =c  b=  b< 'b; &b: %b9 $b8 #b7 "b6 !b5  b4 b3 b2 b1 b0 b/ b. b- b, b+ b* b) b( b' b& b% b$ b# b"  b!  b  b  b  b b b b b b b b  b ,b +b *b )b (b 'b &b %b $b #b "b !b  b b b b b b b b b a a a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a  a &a %a $a #a "a !a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a  a 4a 3a 2a 1a 0a /a .a -a ,a +a *a )a (a 'a &a %a $a #a "a !a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a a a a  a  Pa  Oa  Na  Ma  La  Ka  Ja  Ia  Ha  Ga  Fa  Ea  Da  Ca  Ba  Aa  @a~  ?a}  >a|  =a{   a= a< a; a: a9 a8  a7  a6  a5  a4  a3 a2 a1 a0 a/ a. a- a,  a+ /a* .a) -a( ,a' +a& *a% )a$ (a# 'a" &a! %a $a #a "a !a  a a a a a a a a a a a a a a a a a a a  a  a  a  a  a a a a a ` ` `  ` H` G` F` E` D` C` B` A` @` ?` >` =` <` ;` :` 9` 8` 7` 6` 5` 4` 3` 2` 1` 0` /` .` -` ,` +` *` )` (` '` &` %` $` #` "` !`  ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` ` `  `  `  `  `  ` ` ` ` ` ` ` `  `  %`  $`  #`  "`  !`  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `   `  ,`  +`  *`  )`  (`  '`  &`  %`  $`  #`  "`  !`  `  `  `  `  `~  `}  `|  `{  `z  `y  `x  `w  `v  `u  `t  `s  `r  `q  `p  `o  `n  `m  `l  `k  `j  `i  `h  `g  `f  `e  `d   `c  !`b  `a  ``  `_  `^  `]  `\  `[  `Z  `Y  `X  `W  `V  `U  `T  `S  `R  `Q  `P  `O  `N  `M  `L  `K  `J  `I  `H  `G  `F  `E  `D  `C   `B  4`A  3`@  2`?  1`>  0`=  /`<  .`;  -`:  ,`9  +`8  *`7  )`6  (`5  '`4  &`3  %`2  $`1  #`0  "`/  !`.  `-  `,  `+  `*  `)  `(  `'  `&  `%  `$  `#  `"  `!  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `  `   `  2`  1`  0`  /`  .`  -`  ,`  +`  *`  )`  (`  '`  &`  %`  $_  #_  "_  !_  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _  _   _ &_ %_ $_ #_ "_ !_  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _  _ %_ $_ #_ "_ !_  _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _  _ 8_ 7_ 6_ 5_ 4_ 3_ 2_ 1_ 0_ /_ ._ -_ ,_ +_ *_ )_ (_ '_ &_~ %_} $_| #_{ "_z !_y  _x _w _v _u _t _s _r _q _p _o _n _m _l _k _j _i _h _g _f  _e  _d  _c  _b  _a _` __ _^ _] _\ _[ _Z  _Y +_X *_W )_V (_U '_T &_S %_R $_Q #_P "_O !_N  _M _L _K _J _I _H _G _F _E _D _C _B _A _@ _? _> _= _< _;  _:  _9  _8  _7  _6 _5 _4 _3 _2 _1 _0 _/  _. )_- (_, '_+ &_* %_) $_( #_' "_& !_%  _$ _# _" _! _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _  _  _  _  _  _ _ _ _ _ _ _ _  _ #_ "_ !_  _ _ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  ^  ^  ^  ^  ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^  0s|pdXL@4)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttssssssssssssxsls`sTsHsf2f&fffeeeeeeeeeeeesege[eOeCe7e+eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc|cpcdcXcLc@c4c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`)```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^3^'^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\x\l\`\T\H\<\0\$\\ \[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZuZiZ]ZQZEZ9Z-Z!ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYJY>Y2Y&YYYXXXXXXXXXXX~XrXfXZXNXBX6X*XXXWWWWWWWWWWWWvWjW_WSWGW;W/W#WW VVVVVVVVVVVV{VoVcVWVKV?V3V'VVVUUUUUUUUUUUUtUhU\UPUDU8U,U UUTTTTTTTTTTTTxTlT`TTTHTQ2Q&QQQPPPPPPPPPPPPsPgP[POPCP7P+PPPOOOOOOOOOOOOwOkO_OSOGO;O/O#OO NNNNNNNNNNNN|NpNdNXNLN@N4N(NNNMMMMMMMMMMMMtMhM\MPMDM8M,M MM LLLLLLLLLLLLyLmLaLULIL=L1L%LL LKKKKKKKKKKK~KrKfKZKNKBK6K*KKKJJJJJJJJJJJJvJjJ^JRJFJ:J.J"JJ IIIIIIIIIIII{IoIcIWIKI?I3I'IIIHHHHHHHHHHHHtHhH\HPHDH8H,H HHGGGGGGGGGGGGyGmGaGUGIG=G1G%GG GFFFFFFFFFFF}FqFeFYFMFAF5F)FFFEEEEEEEEEEEEvEjE^EREFE:E.E"EE DDDDDDDDDDDDzDnDbDVDJD>D2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBByBnBcBXBMBBB7B,B!BB BAAAAAAAAAAAA|AqAfA[APAEA:A/A$AA A@@@@@@@@@@@}@q@e@Y@M@A@5@)@@@????????????v?j?^?R?F?:?.?"?? >>>>>>>>>>>>z>n>b>V>K>?>3>'>>>============s=g=[=O=C=7=+= ==<<<<<<<<<<<424&444333333333333s3g3[3O3C373+333222222222222x2l2`2T2H2=212%22 211111111111}1q1e1Y1M1A151*111000000000000v0j0^0R0F0:0.0"00 ////////////{/o/c/W/K/?/3/'///............s.g.].R.G.<.1.&...-------------v-k-`-U-J-?-4-)---,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,I,=,1,%,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+6+*+++************v*j*^*R*F*;*/*#** ))))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&7&+&&&%%%%%%%%%%%%w%k%_%S%G%;%/%#%% $$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############t#i#]#Q#E#9#-#!## """"""""""""y"m"a"U"I"="1"%"" "!!!!!!!!!!!~!r!f!Z!N!B!6!*!!! v j _ S G ; / #  |pdXL@4(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)ui]QE9." znbVJ>2&vk`UJ?4)xl`TH=1% }qfZNB6*wk_SG;/# |pdXL@4(ui]QE9-! znbVJ>2&s  q'  q&  q%  q$  q#  q"  q!  q  q   q q q q q q q q q q q q  q  q  q  q  q q q q q q q q  q q q q  q  q  q  p  p p p p p p p p  p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  p   p   p   p   p   p  p  p  p  p  p  p  p  p p p p p~ p} p| p{ pz py px pw  pv  pu  pt  ps  pr pq pp po pn pm pl pk  pj :pi 9ph 8pg 7pf 6pe 5pd 4pc 3pb 2pa 1p` 0p_ /p^ .p] -p\ ,p[ +pZ *pY )pX (pW 'pV &pU %pT $pS #pR "pQ !pP  pO pN pM pL pK pJ pI pH pG pF pE pD pC pB pA p@ p? p> p=  p<  p;  p:  p9  p8 p7 p6 p5 p4 p3 p2 p1  p0 (p/ 'p. &p- %p, $p+ #p* "p) !p(  p' p& p% p$ p# p" p! p p p p p p p p p p p p  p  p  p  p  p p p p p p p p  p  p  p  p  p  p  p  p  p  o  o  o  o   o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  "o  !o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  !o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o  o   o~  o}  o|  o{  oz  oy ox ow ov ou ot os or  oq (op 'oo &on %om $ol #ok "oj !oi  oh og of oe od oc ob oa o` o_ o^ o] o\ o[ oZ oY oX oW oV  oU  oT  oS  oR  oQ oP oO oN oM oL oK oJ  oI oH oG oF oE oD oC oB  oA  o@  o?  o>  o= o< o; o: o9 o8 o7 o6  o5  o4  o3  o2  o1  o0 o/ o. o- o, o+ o* o)  o( o' o& o% o$ o# o" o! o  o  o  o  o  o o o o o o o o  o o o o o o o o o o o  o  o  o  o  o o o o o n n n  n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n   n   n   n   n   n  n  n  n  n  n  n  n  n n n n n n n n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n  n !n  n n n n n n n n n n n n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n n n n n  n n n n n n n n n n n  n  n  n  n  n n n n n~ n} n| n{  nz  ny  nx  nw  nv  nu  nt  ns  nr  nq  np  no  nn  nm   nl  nk  nj  ni  nh  ng  nf  ne  nd  nc  nb  na  n`  n_  n^  n]  n\  n[  nZ  nY  nX   nW  $nV  #nU  "nT  !nS  nR  nQ  nP  nO  nN  nM  nL  nK  nJ  nI  nH  nG  nF  nE  nD  nC  nB  nA  n@  n?  n>  n=  n<  n;  n:  n9  n8  n7  n6  n5  n4   n3  n2  n1  n0  n/  n.  n-  n,  n+  n*  n)  n(  n'  n&  n%  n$  n#  n"  n!  n  n   n  !n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  n  m  m   m 'm &m %m $m #m "m !m  m m m m m m m m m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m  m m m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m  m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m  m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m m m  m m m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m~ m} m| m{ mz my  mx mw mv mu mt ms mr mq mp mo mn mm ml mk mj mi mh mg mf  me  md  mc  mb  ma m` m_ m^ m] m\ m[ mZ  mY mX mW mV mU mT mS mR mQ mP mO mN mM mL mK mJ mI  mH  mG  mF  mE  mD mC mB mA m@ m? m> m=  m<   m;  m:  m9  m8  m7  m6  m5  m4  m3  m2  m1  m0  m/  m.  m-  m,  m+  m*  m)   m(   m'   m&   m%   m$  m#  m"  m!  m  m  m  m  m m m m m m m m m m m m m m m m m m m  m  m  m  m  m m m m m m l l  l ,l +l *l )l (l 'l &l %l $l #l "l !l  l l l l l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l  l l l l l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l~ l} l|  l{ #lz "ly !lx  lw lv lu lt ls lr lq lp lo ln lm ll lk lj li lh lg lf le  ld  lc  lb  la  l` l_ l^ l] l\ l[ lZ lY  lX lW lV lU lT lS lR lQ lP lO lN lM lL lK lJ lI lH lG  lF  lE  lD  lC  lB lA l@ l? l> l= l< l;  l: (l9 'l8 &l7 %l6 $l5 #l4 "l3 !l2  l1 l0 l/ l. l- l, l+ l* l) l( l' l& l% l$ l# l" l! l l  l  l  l  l  l l l l l l l l  l &l %l $l #l "l !l  l l l l l l l l l l l l k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k )k (k 'k &k %k $k #k "k !k  k k k k k k k k k k k k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k k k k k k k k k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k "k !k  k k k k k k k k k k k k k k k k k k k  k  k  k  k  k k k k k k k k  k (k 'k &k %k $k #k "k~ !k}  k| k{ kz ky kx kw kv ku kt ks kr kq kp ko kn km kl kk kj  ki  kh  kg  kf  ke kd kc kb ka k` k_ k^  k] )k\ (k[ 'kZ &kY %kX $kW #kV "kU !kT  kS kR kQ kP kO kN kM kL kK kJ kI kH kG kF kE kD kC kB kA  k@  k?  k>  k=  k< k; k: k9 k8 k7 k6 k5  k4 k3 k2 k1 k0 k/ k. k- k, k+ k* k) k( k' k& k%  k$  k#  k"  k!  k k k k k k k k  k  4k  3k  2k  1k  0k  /k  .k  -k  ,k  +k  *k  )k  (k  'k  &k  %k  $k  #k  "k  !k  k  k  k  k  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j   j  0j  /j  .j  -j  ,j  +j  *j  )j  (j  'j  &j  %j  $j  #j  "j  !j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j  j~   j}  +j|  *j{  )jz  (jy  'jx  &jw  %jv  $ju  #jt  "js  !jr  jq  jp  jo  jn  jm  jl  jk  jj  ji  jh  jg  jf  je  jd  jc  jb  ja  j`  j_  j^  j]  j\  j[  jZ  jY  jX  jW  jV  jU  jT  jS   jR (jQ 'jP &jO %jN $jM #jL "jK !jJ  jI jH jG jF jE jD jC jB jA j@ j? j> j= j< j; j: j9 j8 j7  j6  j5  j4  j3  j2 j1 j0 j/ j. j- j, j+  j*   i=  i<  i;  i:   i9   i8   i7   i6   i5  i4  i3  i2  i1  i0  i/  i.  i- i, i+ i* i) i( i' i& i% i$ i# i" i!  i  i  i  i  i i i i i i i i  i i i i i i i i i i i i i i i i i i i  i  i  h  h  h h h h h h h h  h *h )h (h 'h &h %h $h #h "h !h  h h h h h h h h h h h h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h  h (h 'h &h %h $h #h "h !h  h h h h h h h h h h h h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h  h h h h h h h h h h h h h h  h  h  h  h  h h h h h h h h  h !h  h h h h h h h h h h~ h} h| h{ hz hy hx hw hv hu  ht  hs  hr  hq  hp ho hn hm hl hk hj hi  hh hg hf he hd hc hb ha h` h_ h^ h] h\ h[ hZ  hY  hX  hW  hV  hU hT hS hR hQ hP hO hN  hM hL hK hJ hI hH hG hF hE hD hC hB hA h@ h? h> h= h< h;  h:  h9  h8  h7  h6 h5 h4 h3 h2 h1 h0 h/  h.  &h-  %h,  $h+  #h*  "h)  !h(  h'  h&  h%  h$  h#  h"  h!  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h  h   h  2h  1h  0h  /h  .h  -h  ,h  +h  *g  )g  (g  'g  &g  %g  $g  #g V}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~v~j~^~R~F~:~.~"~~ }}}}}}}}}}}}z}n}c}W}K}?}3}'}}}||||||||||||s|h|\|P|D|8|,| ||{{{{{{{{{{{{{u{j{_{T{I{>{3{({{{zzzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxdxXxLx@x4x(xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu~urufuZuNuBu6u*uuutttttttttttttvtkt`tUtJt?t4t)tttssssssssssss{soscsWsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrtrhr\rPrDr8r,r rrqqqqqqqqqqqqyqmqaqUqIq=q1q%qq qppppppppppp}pqpfpZpNpBp6p*pppoooooooooooovojo^oRoFo:o.o"oo nnnnnnnnnnnn{noncnWnKn?n3n'nnnmmmmmmmmmmmm{mpmemZmOmDm9m.m#mm mllllllllllll~lslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk kjjjjjjjjjjj|jpjdjXjLj@j4j(jjjiiiiiiiiiiiiuiii]iQiEi9i-i!ii hhhhhhhhhhhhh{hphehZhOhDh9h.h#hh hggggggggggggxglg`gTgHgd2d&dddccccccccccc~crcfcZcOcCc7c+cccbbbbbbbbbbbbxblb`bTbHb^3^(^^^]]]]]]]]]]]]]v]j]^]R]F]:].]"]] \\\\\\\\\\\\{\o\c\W\K\?\3\'\\\[[[[[[[[[[[[t[h[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZyZmZaZUZIZ=Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYY~YrYfYZYNYBY8Y-Y"YY YXXXXXXXXXXXX}XrXfXZXNXBX6X*XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW;W/W#WW VVVVVVVVVVVV{VpVdVXVLV@V4V(VVVUUUUUUUUUUUUtUjU_UTUIU>U3U(UUUTTTTTTTTTTTT~TrTfTZTNTBT6T*TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SUSJS?S4S)SSSRRRRRRRRRRRRRyRnRcRXRMRCR8R-R"RR RQQQQQQQQQQQQyQmQaQUQIQ=Q1Q%QQ QPPPPPPPPPPP~PrPfPZPNPBP6P*PPPOOOOOOOOOOOOwOkO_OSOGO;O0O$OO ONNNNNNNNNNN}NqNeNYNMNAN5N)NNNMMMMMMMMMMMMvMjM^MRMFM:M.M"MM LLLLLLLLLLLLzLnLbLVLKL?L3L'LLLKKKKKKKKKKKKtKhK\KPKDK8K,K KKJJJJJJJJJJJJxJlJaJUJIJ=J1J%JJ JIIIIIIIIIII}IqIeIYIMIAI5I)IIIHHHHHHHHHHHHvHjH^HRHFH:H.H"HH GGGGGGGGGGGGzGnGbGVGJG>G2G&GGGFFFFFFFFFFFFsFgF[FOFCF7F+FFFEEEEEEEEEEEEwEkE_ETEHE>>>>>>>>>>>>t>i>^>S>H>=>2>'>>>============s=g=[=O=C=7=+===<<<<<<<<<<<626&666555555555555s5g5[5O5C575+555444444444444x4l4`4T4H4<404$44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222~2s2h2]2R2G2=222'2221111111111111x1m1b1W1L1A161+1 11 0000000000000|0q0f0[0P0E0:0/0$000////////////z/n/b/V/J/>/2/&///...........~.r.f.[.O.C.7.+...------------w-k-_-T-H-<-0-$-- -,,,,,,,,,,,},q,e,Y,M,A,5,*,,,++++++++++++v+j+_+S+G+;+/+#++ ************|*p*d*X*L*@*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) (((((((((((({(o(c(W(K(?(3('(((''''''''''''t'h'\'P'D'8',' ''&&&&&&&&&&&&y&m&a&U&I&=&1&%&& &%%%%%%%%%%%~%r%f%Z%N%B%6%*%%%$$$$$$$$$$$$x$l$`$T$H$<$0$$$$ $###########}#q#e#Y#M#A#5#)###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  ymaUI=1% ~rfZNB6* y~ y} y| y{ yz yy yx yw  yv  yu  yt  ys  yr yq yp yo yn ym yl yk  yj yi yh yg yf ye yd yc yb ya y` y_ y^ y] y\  y[  yZ  yY  yX  yW yV yU yT yS yR yQ yP  yO yN yM  yL  yK  yJ  yI  yH yG yF yE yD yC yB yA  y@ y? y> y= y< y; y: y9 y8  y7  y6  y5  y4  y3 y2 y1 y0 y/ y. y- y,  y+ y* y) y( y' y& y% y$ y# y" y! y  y  y  y  y  y y y y y y y y  y y y y y y  y  y  y  y  y y y y y y y y  y y x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x x x x x x x x  x x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x   x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x  x~  x}  x|  x{   xz  xy  xx  xw  xv  xu xt xs xr xq xp xo xn  xm xl xk xj xi  xh  xg  xf  xe  xd xc xb xa x` x_ x^ x]  x\ x[ xZ xY xX  xW  xV  xU  xT  xS xR xQ xP xO xN xM xL  xK xJ  xI  xH  xG  xF  xE xD xC xB xA x@ x? x>  x=  x<  x;  x: x9 x8 x7 x6 x5 x4 x3  x2 x1 x0 x/ x. x- x, x+ x* x)  x(  x'  x&  x%  x$ x# x" x! x x x x  x x x x x x x x x x x x x x x x x  x  x  x  x  x x x x x x x x  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w w w w w w w w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w w w w w w w w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w w w w w w w w w w w w  w  w  w  w~  w} w| w{ wz wy wx ww wv  wu wt ws wr wq wp wo wn wm wl wk wj wi wh wg wf we  wd  wc  wb  wa  w` w_ w^ w] w\ w[ wZ wY  wX   wW   wV  wU  wT  wS  wR  wQ  wP  wO  wN wM wL wK wJ wI  wH  wG  wF  wE  wD wC wB wA w@ w? w> w=  w< w; w: w9 w8 w7 w6 w5 w4 w3  w2  w1  w0  w/  w. w- w, w+ w* w) w( w'  w&  w%  w$  w#  w"  w!  w  w  w   w   w   w   w   w  w  w  w  w  w  w  w  w w  w  w  w  w  w w w w w w w w  w w w w v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v v  v v v v v v~  v}  v|  v{  vz  vy vx vw vv vu vt vs vr  vq vp vo vn vm vl vk vj vi vh vg vf ve vd  vc  vb  va  v`  v_ v^ v] v\ v[ vZ vY vX  vW  vV  vU  vT  vS  vR  vQ  vP  vO  vN  vM  vL  vK  vJ  vI   vH   vG   vF   vE   vD  vC  vB  vA  v@  v?  v>  v=  v<  v;  v:  v9  v8  v7  v6  v5  v4  v3  v2  v1  v0  v/  v.  v-  v,  v+  v*  v)  v(  v'  v&  v%  v$   v#  v"  v!  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v  v   v  (v  'v  &v  %v  $v  #v  "u  !u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  'u  &u  %u  $u  #u  "u  !u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u  u  u  u  u  u u u u u u u u  u u u u u u u u u u u u u u u u  u~  u}  u|  u{  uz uy ux uw uv uu ut us  ur uq up uo un um ul uk  uj  ui  uh  ug  uf ue ud uc ub ua u` u_  u^ u]  u\  u[  uZ  uY  uX uW uV uU uT uS uR uQ  uP uO uN uM  uL  uK  uJ  uI  uH uG uF uE uD uC uB uA  u@ u? u> u= u< u; u:  u9  u8  u7  u6  u5 u4 u3 u2 u1 u0 u/ u.  u- u, u+ u* u) u(  u'  u&  u%  u$  u# u" u! u u u u u  u  u   u   u   u   u   u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u  u   u   t   t   t   t  t  t  t  t  t  t  t  t vt vt v t v t v t v t v t vt vt vt vt vt vt vt  vt vt vt v t v t v t v t v t vt vt vt vt vt vt vt  vt  vt  vt  vt  v t  v t  v t  v t  v t  vt  vt  vt  vt  vt  vt  vt  vt lt lt lt lt lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt lt l t l t l t l t l t lt lt lt lt lt lt lt  lt  lt  lt  lt  lt  lt  l t  l t~  l t}  l t|  l t{  ltz  lty  ltx  ltw  ltv  ltu  ltt  lts btr btq btp bto btn btm btl btk b tj b ti b th b tg b tf bte btd btc btb bta bt` bt_  bt^ bt] bt\ bt[ btZ btY btX btW btV btU btT btS btR b tQ b tP b tO b tN b tM btL btK btJ btI btH btG btF  btE btD btC btB b tA b t@ b t? b t> b t= bt< bt; bt: bt9 bt8 bt7 bt6  bt5 bt4 bt3 bt2 b t1 b t0 b t/ b t. b t- bt, bt+ bt* bt) bt( bt' bt&  bt% bt$ bt# b t" b t! b t b t b t bt bt bt bt bt bt bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  b t  b t  b t  b t  b t  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt  bt Xt Xt Xs Xs Xs X s X s X s X s X s Xs Xs Xs Xs Xs Xs Xs  Xs Xs Xs Xs Xs X s X s X s X s X s Xs Xs Xs Xs Xs Xs Xs  Xs  X s  X s  X s  X s  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs  Xs Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns N s N s N s N s N s Ns Ns Ns Ns Ns Ns Ns  Ns  N s  N s  Ns  Ns  Ns  Ns~  Ns}  Ns|  Ns{  Nsz Dsy Dsx Dsw Dsv Dsu D st D ss D sr D sq D sp Dso Dsn Dsm Dsl Dsk Dsj Dsi  Dsh Dsg Dsf Dse Dsd Dsc Dsb Dsa Ds` Ds_ Ds^ Ds] Ds\ D s[ D sZ D sY D sX D sW DsV DsU DsT DsS DsR DsQ DsP  DsO DsN DsM DsL DsK DsJ DsI DsH DsG DsF DsE D sD D sC D sB D sA D s@ Ds? Ds> Ds= Ds< Ds; Ds: Ds9  Ds8  Ds7  Ds6  Ds5  Ds4  Ds3  Ds2  Ds1  Ds0  Ds/  Ds.  Ds-  Ds,  Ds+  Ds*  Ds)  Ds(  D s'  D s&  D s%  D s$  D s#  Ds"  Ds!  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds  Ds :s :s :s :s :s :s :s :s :s :s : s : s : s : s : s :s :s :s :s :s :s :s  :s :s :s :s :s :r :r :r :r : r : r : r : r : r :r :r :r :r :r :r :r  :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r :r : r : r : r : r : r :r :r :r :r :r :r :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  : r  : r  : r  : r  : r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r  :r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0 r 0 r 0 r 0 r 0 r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r  0r 0!r 0 r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0r 0 r 0 r 0 r 0 r 0 r 0r 0r 0r 0r~ 0r} 0r| 0r{  0rz 0 ry 0rx 0rw 0rv 0ru 0rt 0rs 0rr 0rq 0rp 0ro 0rn 0rm 0rl 0rk 0rj 0ri 0rh 0rg 0 rf 0 re 0 rd 0 rc 0 rb 0ra 0r` 0r_ 0r^ 0r] 0r\ 0r[  0rZ 0rY 0rX 0rW 0rV 0rU 0rT 0rS 0rR 0 rQ 0 rP 0 rO 0 rN 0 rM 0rL 0rK 0rJ 0rI 0rH 0rG 0rF  0rE 0rD 0rC 0rB 0rA 0r@ 0r? 0r> 0r= 0r< 0 r; 0 r: 0 r9 0 r8 0 r7 0r6 0r5 0r4 0r3 0r2 0r1 0r0  0r/  0r.  0r-  0r,  0r+  0r*  0r)  0r(  0r'  0r&  0r%  0 r$  0 r#  0 r"  0 r!  0 r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r  0r &r &r &r &r &r & r & r & r & r & r &r &r &r &r &r &r &r  &r &r &r &r &r &r &r &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q &q &q &q &q &q &q &q &q & q & q & q & q & q &q &q &q &q &q &q &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  & q  & q  & q  & q  & q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  &q  q  q  q  q  q~  q}  q|  q{  qz  qy  qx  qw  qv   qu  qt  qs  qr  qq  qp  qo  qn  qm  ql  qk  qj  qi  qh  qg  qf  qe  qd  qc  qb  qa   q`  !q_  q^  q]  q\  q[  qZ  qY  qX  qW  qV  qU  qT  qS  qR  qQ  qP  qO  qN  qM  qL  qK  qJ  qI  qH  qG  qF  qE  qD  qC  qB  qA  q@   q?  q>  q=  q<  q;  q:  q9  q8  q7  q6  q5  q4  q3  q2  q1  q0  q/  q.   q-  q,  q+  q*  q)