SQLite format 3@ z,:Tz,- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) rZC"/)chapter_string_psПсальма'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse languagebe!)-chapter_stringКіраўнік?#odescriptionНовы Запавет, Чарняўскі, 1999 {kB$~~~~p~G~}}}}\}4}||||y|U|5|{{{(1#ff7c80АдкрАдкрыцьцё#00ff00ЮдЮды##00ff003Ян3-е Яна##00ff002Ян2-е Яна##00ff001Ян1-е Яна"+#00ff002Пт2-е Пятра"+#00ff001Пт1-е Пятра %#00ff00ИакИакова)3#ffff00ГэбрДа Гэбрэяў'/#ffff00ФлмнК Фiлiмона%#ffff00vЦiтДа Цiта&1#ffff00l2Цiм2-е Цiмафея&1#ffff00b1Цiм1-е Цiмафея4K#ffff00X2Фес2-е Фесаланiкiйцаў4 K#ffff00N1Фес1-е Фесаланiкiйцаў+ ;#ffff00DКалДа Каласянаў( 7#ffff00:ФiлДа Фiлiпянаў' 7#ffff000ЭфДа Эфэсянаў' 3#ffff00&ГалДа Галятаў.?#ffff002Кар2-е Карынфянаў.?#ffff001Кар1-е Карынфянаў)7#ffff00РымДа Рымлянаў#00ffffДзеiДзеi'7#ff6600ЯнПаводле Яна/C#ff6600ЛукПаводле Лукаша/?#ff6600МаркПаводле Марка1G#ff6600МацПаводле Мацьвея/~6|vpjd^XRLF@:4.(" ~~~~~5e4b3\2M100/k.L-,p+?*)G()'&M%($z#P")! uQ-cEb+y6~[>Ah 8  O  }N% BvU-~~~~~Y~-}}}}}i}P}-} ||||z|Q|,| {{{{{l{M{,{zzzz|zHzyyyyoy>y xxxx`x)wwww~wTw(wvvvvyvXv=v)B1 АдкрАдкрыцьцё#ff7c80A ЮдЮды#00ff00@# 3Ян3-е Яна#00ff00?# 2Ян2-е Яна#00ff00># 1Ян1-е Яна#00ff00#=+ 2Пт2-е Пятра#00ff00#<+ 1Пт1-е Пятра#00ff00!;% ИакИакова#00ff00*:3 ГэбрДа Гэбрэяў#ffff00(9/ ФлмнК Фiлiмона#ffff00 8% vЦiтДа Цiта#ffff00'71 l2Цiм2-е Цiмафея#ffff00'61 b1Цiм1-е Цiмафея#ffff0055K X2Фес2-е Фесаланiкiйцаў#ffff0054K N1Фес1-е Фесаланiкiйцаў#ffff00,3; DКалДа Каласянаў#ffff00)27 :ФiлДа Фiлiпянаў#ffff00(17 0ЭфДа Эфэсянаў#ffff00(03 &ГалДа Галятаў#ffff00//? 2Кар2-е Карынфянаў#ffff00/.? 1Кар1-е Карынфянаў#ffff00*-7 РымДа Рымлянаў#ffff00, ДзеiДзеi#00ffff(+7 ЯнПаводле Яна#ff66000*C ЛукПаводле Лукаша#ff66000)? МаркПаводле Марка#ff66002(G МацПаводле Мацьвея#ff6600"''МалМалахiя#ffff99#&)ЗахЗахарыя#ffff99%АгейАгей#ffff99$!СофСофон#ffff99##%АбакАбакум#ffff99"!НавНавум#ffff99!МiхМiхей#ffff99 ЁнаЁна#ffff99#%|АўдзАўдзей#ffff99rАмосАмос#ffff99hЁiльЁiль#ffff99^AсiяAсiя#ffff99!TДанДанiiл#ff9fb4#'JEзэкEзэкiiль#ff9fb4'/6ПлEрПлач Eрaмii#ff9fb4#,ЕрЕрамiя#ff9fb4"IсIсая#ff9fb4&!'ПесьнПесьня #66ff99*3ЭкклЭкклезiяст#66ff99"'ВысВыслоўi#66ff99!)ПсПсалтыр#66ff99ЁвЁв#66ff99!ЭстЭстэр#ffcc99"#НээмНээмiя#ffcc99!!ЭздрЭздра#ffcc99,92Лет2-я Летапiсаў#ffcc99, 91Лет1-я Летапiсаў#ffcc99* 7x4Цар4-я Царстваў#ffcc99* 7n3Цар3-я Царстваў#ffcc99* 7d2Цар2-я Царстваў#ffcc99* 7Z1Цар1-я Царстваў#ffcc99PРутРут#ffcc992IFСудКнгiга Судзьдзяў#ffcc99&!)<ІсНавIсус Нав#ffcc99-!72Другi Другi закон #ccccff(ЛiкЛiкi#ccccffЛявЛявiт#ccccff!ВыхВыхад#ccccff % БыцБыцьцё#ccccff:9  8 j7  5 < ~~$}q|| {kzz7yy xVww vcutswrqkppojnn7mjll kJjiigffeldcba`*_^^']E\[ZZ_YXWWpW UUTSRQQRPONN-MM3L_KuJIIHUGFFeEEDD CGBAs@@??><<;j;::$99'88:776504$32110.-,+** ((\''>&$$?#8"K!! >@~Kq6/q3 )  r (  U;%#Ды хто ж з вас сваёй турботаю можа дабавіць да росту свайго адзін локаць?$%Паглядзіце на птушкі нябесныя. Яны ані сеюць, ані жнуць, ані зьбіраюць у гумны, а Айцец ваш нябесны корміць іх. Ці ж вы не на шмат важнейшыя за іх?@#yДзеля таго кажу вам: не турбуйцеся пра жыцьцё вашае, што будзеце есьці, ані пра цела вашае, у што адзявацца будзеце. Ці ж жыцьцё не важнейшае за яду, а цела - за адзеньне?9"kНіхто ня можа двум панам служыць, бо або аднаго будзе ненавідзець, а другога любіць, або аднаго трымацца будзе, а другім брыдзіцца. Ня можаце Богу служыць і мамоне.!/А калі б вока тваё было нягоднае, дык і ўсё цела тваё ахутае цемра. Калі вось сьвятло, што ў табе, цемрай стаецца, дык як жа вялікай сама цемра будзе?> uСьвятло цела твайго - вока тваё. Калі вока тваё будзе шчырае, дык і ўсё цела тваё будзе сьветлае.PБо дзе скарб твой, там і сэрца тваё.T!Але зьбірайце сабе скарбы ў небе, дзе ані ржа, ані моль не зьядаюць і дзе злодзеі ня выкапаюць і не ўкрадуць.=sНе зьбірайце сабе скарбаў на зямлі, дзе ржа ды моль зьядаюць і дзе злодзеі ўбіваюцца і крадуць.}каб не паказацца людзям, што посьціш, але Айцу твайму, каторы ў скрытасьці; і Айцец твой, які бачыць у скрытасьці, аднагародзіць табе.|qА ты, калі посьціш, намасьці галаву сваю ды абмый твар свой,FКалі посьціце, ня будзьце сумныя, як крывадушнікі; бо яны твары свае выкрыўляюць, каб паказацца людзям, што посьцяць. Сапраўды кажу вам, што яны ўзялі ўжо ўзнагароду сваю.)KАле калі вы не даруеце людзям, дык таксама Айцец ваш не адпусьціць вам грахоў вашых.-Бо калі вы адпусьціце людзям грахі іхнія, дык і ваш Айцец нябесны даруе вам.iK і не ўводзь нас у спакусу, але збаў нас ад ліхога.{ і адпусьці нам грахі нашыя, як і мы адпушчаем вінаватым нашым;[/ Хлеба нашага штодзённага дай нам сёньня;   прыйдзі валадарства Тваё, будзь воля Твая як ў небе, так і на зямлі.# Затым так маліцеся: Ойча наш, каторы ёсьць у небе, сьвятым будзь імя Тваё,8iДык ня будзьце падобнымі ім; бо Айцец ваш ведае, што вам патрэбна, перш, чым вы Яго папросіце.V%А калі молішся, не гавары многа, як робяць пагане, якія думаюць, што дзеля шматслоўя свайго будуць выслуханы.8iА ты, калі будзеш маліцца, увайдзі ў сваю бакоўку і, зачыніўшы дзьверы, маліся да Айца твайго ў скрытасьці. А Айцец твой, каторы бачыць утоенае, аднагародзіць табе.hIІ калі ты молішся, ня будзь як крывадушнікі, якія любяць маліцца, стоячы ў сынагогах і на скрыжаваньнях вуліцаў, каб іх людзі бачылі. Сапраўды кажу вам, што яны ўжо атрымалі сваю ўзнагароду.:mкаб дарэньне тваё было ў скрытасьці, і Айцец твой, каторы бачыць утоенае, аднагародзіць табе. %Але калі даеш міласьціну, хай левая рука твая ня ведае, што робіць правая,L Дык калі ты даеш міласьціну, не трубі перад сабою, як робяць крывадушнікі, у сынагогах і на вуліцах, каб іх людзі хвалілі. Сапраўды кажу вам, што яны атрымалі сваю ўзнагароду.  -Сьцеражыцеся, каб вы вашай справядлівасьці не рабілі перад людзьмі, каб яны бачылі. Інакш узнагароды ня будзеце мець у Айца вашага, каторы ў небе.x i0Дык будзьцедасканалыя, як і ваш Айцец нябесны дасканалы.< q/Або калі вітаеце толькі братоў вашых, дык што асаблівага робіце? Ці ж гэтак і пагане ня робяць?V%.Калі б вы любілі толькі тых, што вас любяць, дык што за ўзнагароду будзеце мець? Ці ж і мытнікі ня робяць таго?/W-каб сталіся вы сынамі Айца вашага, каторы ў небе, які загадвае сонцу свайму ўзыходзіць над добрымі і ліхімі і дажджом палівае справядлівых і несправядлівых.+,А Я вам кажу: любіце ворагаў сваіх і маліцеся за тых, што перасьледуюць вас,$A+Чулі вы, што сказана: "Любі бліжняга свайго і ў нянавісьці мей непрыяцеля твайго".9k*Калі цябе нехта просіць чаго, дай яму; і не адварочвайся ад таго, хто ў цябе просіць пазычыць.ve)І калі б хто цябе змушаў ісьці з ім мілю, ідзі з ім дзьве.(І таму, хто хоча з табой судзіцца і кашулю ўзяць, дай яму і плашч.:m'А Я вам кажу: не праціўцеся злому; а калі б хто ўдарыў ў правую шчаку тваю, настаў яму і другую._7&Чулі, што сказана: "Вока за вока, зуб за зуб".+%Хай жа тады слова вашае будзе: "Так, так", "Не, не". А што болей, гэта ад ліхога.C~$Ані таксама на сваю галаву не прысягай, бо ты ня можаш аніводнага воласа зрабіць белым або чорным.-}S#ані зямлёю, бо яна - падножжа ног Ягоных; ані на Ерузалім, бо ён - горад вялікага Караля.|!"А Я вам кажу, каб вы зусім не прысягалі, ані небам, бо яно ёсьць трон Божы,j{M!Таксама чулі яшчэ аб тым, што было сказана прабацькам: "Не прысягай фальшыва, але выконвай сваю прысягу перад Госпадам".z А Я вам кажу, што кожны, хто пакідае жонку сваю, з выняткам яе распусты, выстаўляе яе на чужалоства. І той, хто жэніцца з ёю - чужаложыць. y Сказана такжа: "Хто пакіне жонку сваю, хай дасьць ёй разводны ліст".6xeІ калі правая твая рука горшыць цябе, адрэж яе ды адкінь ад сябе; бо карысьней табе, каб прапаў адзін з членаў тваіх, чымся ўсё цела тваё мела быць укінута ў пекла.6weКалі затым тваё правае вока горшыць цябе, выдзяры яго ды кінь ад сябе; бо лепш табе, каб прапаў адзін з членаў тваіх, чымся ўсё цела тваё мела быць укінута ў пекла.А Я вам кажу, што кожны, хто глядзіць на жанчыну з пажаданьнем, ужо яе зчужаложыў у сэрцы сваім.]u3Чулі, што сказана прабацькам: "Не чужалож!"t!Сапраўды кажу табе, ня выйдзеш адтуль, пакуль не аддасі апошняй капейкі.s!Пагадзіся з супраціўнікам тваім скора, пакуль з ім у дарозе, каб часам не аддаў цябе суддзі, а суддзя - слузе, ды ня быў бы ты ўкінуты ў вязьніцу.erCдык пакінь дар твой каля аўтара, і ідзі перш пагадзіся з братам тваім, і пасьля прыйдзеш і складзеш у ахвяру дар твой.6qeКалі затым панясеш дар свой на аўтар, а там прыпомніш, што брат твой мае нешта супраць цябе,LpА Я вам кажу, што той, хто гневаецца на брата свайго, будзе суджаны; а хто б сказаў брату свайму: "Рака", будзе суджаны радай, а хто б сказаў: "Дурны", будзе варты агня пякельнага.!o;Чулі, што сказана было прабацькам: "Не забівай", а хто б забіў, той будзе суджаны.uncБо кажу вам, калі ваша справядлівасьць ня будзе большай, чым у кніжнікаў і ў фарысэяў, ня ўвойдзеце вы ў Каралеўства Нябеснае.mwХто таму парушыць адно з гэтых прыказаньяў найменшых ды так людзей навучыць, той будзе званы найменшым у Каралеўстве Нябесным. А хто выканае і навучыць, той будзе званы вялікім у Каралеўстве Нябесным.lБо сапраўды кажу вам: пакуль неба і зямля не прамінуць, ані адна ёта, ані адна крэска ня зьменіцца ў Законе, аж пакуль ўсё ня збудзецца.5kcНя думайце, што Я прыйшоў скасаваць Закон і Прарокаў. Я прыйшоў не скасаваць, але споўніць.gjGТак хай сьвеціць сьвятло вашае на віду ў людзей, каб яны бачылі вашыя добрыя ўчынкі ды хвалілі Айца вашага, які ў небе.\i1Таксама не паляць сьвечкі і не хаваюць яе пад пасудзіну, але ставяць на сьвечніку, каб сьвяціла ўсім, што ў доме.h{Вы - сьвятло сьвету. Ня можа схавацца горад, памешчаны на гары. g  Вы - соль зямлі. А калі соль зьвятрэе, дык чым тады яе саліць? Ні на што больш не прыдасца, як толькі выкінуць на двор, каб яе людзі тапталі.^f5 Радуйцеся і весяліцеся, бо заплата для вас шчодрая ў небе; так вось перасьледавалі прарокаў, што перад вамі жылі.oeW Шчасьлівыя вы, калі дзеля Мяне вас будуць зьневажаць, ды перасьледаваць, ды ўсяк блага і фальшыва пра вас гаварыць будуць.Ad{ Шчасьлівыя, што перасьледаваньне церпяць дзеля справядлівасьці, такіх бо Каралеўства Нябеснае.qc[ Шчасьлівыя міратворцы, бо іх назавуць сынамі Божымі.tbaШчасьлівыя чыстага сэрца, бо яны Бога аглядаць будуць.uacШчасьлівыя міласэрныя, бо ім будзе аказана міласэрдзе.`)Шчасьлівыя жадаючыя і прагнучыя справядлівасьці, бо яны будуць насычаныя`_9Шчасьлівыя ціхія, бо яны заўладаюць зямлёю.b^=Шчасьлівыя плачучыя, бо яны будуць пацешаны.x]i"Шчасьлівыя ўбогія духам, бо іхняе Каралеўства Нябеснае.f\Eа Ён, адкрыўшы вусны свае, стаў іх навучаць, кажучы:[ 'Бачачы грамады, Езус узыйшоў на гару; і калі сеў, падыйшлі да Яго вучні Ягоныя;3Z_І хадзілі за Ім вялікія грамады з Галілеі, і з Дэкаполя, і з Ерузаліма, і з Юдэі, ды з-за Ярдана.LYІ аб Ім разыйшлася слава па ўсёй Сырыі. Дык прыносілі да Яго ўсіх рознымі немачамі хварэючых і церпячых, ды апанаваных ліхім, і люнатыкаў, і спараліжаваных, і Езус аздараўляў іх.XІ аыбходзіў Езус усю Галілею, і вучыў у сынагогах іх, і вясьціў Эвангельле Каралеўства, ды аздараўляў сярод людзей усякую хваробу і ўсякую немач.hWIА яны адразу, пакінуўшы сеткі і бацьку, пайшлі за Ім.V/І, пайшоўшы адтуль, убачыў двух іншых братоў, Якуба Зэбэдэявага і Яна, брата ягонага, як з бацькам сваім, Зэбэдэям, правілі сеткі ў лодцы, і паклікаў іх.QUЯны, адразу кінуўшы сеткі, пайшлі за Ім.yTkІ сказаў ім: "Хадзеце за Мной! Зраблю вас рыбакамі людзей".S3А калі Езус ішоў каля мора Галілейскага, убачыў двух братоў - Сымона, называнага Пятром, і Андрэя, брата яго, як запускалі сеткі ў мора, бо былі рыбакамі.1R[Адсюль пачаў Езус вучыць і казаць: Навяртайцеся, бо прыблізілася Каралеўства Нябеснае".?Qwнарод, які сядзеў у цемры, убачыў сьвятло вялікае, і седзячым у краі засеня сьмерці ўзыйшло сьвятло.#P?"Зямля Забулёна і зямля Нэфталі, на дарозе прыморскай за Ярданам, Галілея паганская;fOEкаб збылося прадказанае прарокам Ісаям, які казаў:UN# Затым, пакінуўшы горад Назарэт, прыйшоў і абжыўся ў Кафарнаўме надморскім, на рубяжы плямён Забулёна і Нэфталі,tMa Калі Езус пачуў, што Ян увязьнены, то перанёсься ў Галілею.Lw Тады пакінуў Яго д'ябал, і вось прыступіліся анёлы і служылі Яму.nKU Тады Езус сказаў яму: "Ідзі ад Мяне, шатан! Бо напісана: "Госпаду, Богу твайму, кланяцца будзеш і аднаму Яму служыць будзеш".|Jq і кажа Яму: "Усё гэта аддам Табе, калі ўпадзеш і паклонішся мне".GIДык зноў пераносіць Яго д'ябал на вельмі высокую гару ды паказвае Яму ўсе каралеўствы сьвету і іх славу,HЕзус сказаў яму: "Зноў жа напісана: "Не спакушай Госпада, Бога твайго".4Gaі кажа Яму: "Калі Ты - Сын Божы, дык кінься ўніз; бо напісана: "Анёлам сваім паручыў (Бог) Цябе, і яны на руках панясуць Цябе, каб часам аб камень не скалечыў нагі Тваёй". FЗатым пераносіць Яго д'ябал у сьвяты горад і ставіць на версе сьвятыні,gEG(Езус) у адказ сказаў яму: "Напісана: ня толькі хлебам жыве чалавек, але і кожным словам, якое паходзіць з вуснаў Божых".QDДык прыступіўся да Яго спакусьнік і сказаў: "Калі Ты - Сын Божы, скажы, каб гэтыя каменьні перамяніліся ў хлеб".sC_І, папасьціўшы сорак дзён і сорак начэй, пачуўся галодным.B Пасьля Езус быў заведзены Духам у пустыню для спакушаньня д'яблам.A Ды голас з неба, кажучы: "Гэта Сын Мой улюблёны, Якога Я ўпадабаў сабе". @ А калі Езус быў ахрышчаны, зараз выйшаў з вады, і вось жа адкрыліся нябёсы, і ўбачыў Духа Божага, зыходзячага як галуба і прыходзячага на Яго.]?3Але Езус сказаў яму: "Пакінь цяпер, бо гэтак нам належыць выпаўніць усякую справядлівасьць". Тады (Ян) прыняў Яго.+>OАле Ян узбараняўся дзеля Яго, кажучы: "Я павінен быць ахрышчаны Табою, а Ты ідзеш да мяне?"=w Тады Езус прыйшоў з Галілеі на Ярдан да Яна прыняць хрост ад яго.b<= Ён трымае ў сваёй руцэ веялку, і ачысьціць ток свой, ды зьбярэ пшаніцу сваю ў гумно, а мякіну спаліць незгасаемым агнём.';G Я вас хрышчу вадою дзеля навярненьня, але Той, Хто прыйдзе па мне, дужэйшы, чым я. Яму я ня варты насіць сандалаў. Ён будзе хрысьціць вас Духам Сьвятым і агнём.]:3 Бо ўжо сякера прыстаўлена да караня дрэваў; кожнае дрэва, якое не дае добрага плоду, будзе высечана і кінута ў агонь.e9C і ня думайце хваліцца: "Маем бацьку Абрагама". Бо кажу вам, што Бог магутны з гэтых каменьняў можа падняць сыноў Абрагаму.F8Чыніце належны плод навярненьня,7'А калі ўгледзеў многіх фарысэяў і садукеяў, прыходзячых да хросту свайго, сварыўся на іх: "Род зьмяіны, хто заручыўся, што ўбяжыце ад будучага гневу?b6=і былі ім хрышчаны ў Ярдане, вызнаючы свае грахі.5 Дык да яго выходзілі Ерузалім і ўся Юдэя, ды ўсе ваколіцы каля Ярдана,e4CСам жа Ян насіў адзеньне з вярблюдавага воласу і дзяжку скураную на паясьніцы сваёй, а ежай Яму была шаранча і дзікі мёд.|3qА ён быў тым, пра каго прадказваў прарок Ісая, кажучы: "Голас гамонячага ў пустыні: "Прыгатуйце дарогу Госпаду, прастуйце сьцежкі Яму!"{2oі кажучы: "Навяртайцеся, бо наблізілася Каралеўства Нябеснае".1 У тыя дні паявіўся Ян Хрысьціцель, прапаведуючы ў пустыні ЮдэйскайS0Затым, прыбыўшы, абжыўся ў горадзе, званым Назарэт, каб збылося, што сказана прарокамі: "Назарэем будзе звацца".y/kПачуўшы, што ў Юдэі каралюе Археляос па Геродзе, бацьку сваім, баяўся туды ісьці, і папярэджаны ў-ва сьне, пайшоў у ваколіцы Галілеі. .Дык ён, сабраўшыся, ўзяў Дзіця і Маці Ягоную і вярнуўся ў зямлю Ізраэля._-7і сказаў: "Устань, вазьмі Дзіця і Маці Ягоную ды варочайся ў зямлю Ізраэля, бо памерлі тыя, што цікавалі на Яго жыцьцё". ,Калі Герод памёр, вось паказаўся анёл Госпадаў Язэпу ў-ва сьне ў Эгіпцеh+I"Чуецца голас у Раме, плач і стогн вялікі: Рахель плача па сынах сваіх і ня можа супакоіцца, бо іх няма". Вяртаньне ў Назарэт*Тады споўнілася, што было прадказана прарокам Ярэміям, каторы казаў:f)EТады Герод, бачучы, што магі яго падманулі, раззлаваўся моцна і паслаў пазабіваць усіх дзяцей, што былі ў Бэтлееме і ў яго ваколіцах ад двух гадоў і ніжэй, паводле часу, пра які пытаўся ў магаў. (І заставаўся там да сьмерці Герода, каб споўнілася сказанае Госпадам праз прарока, які казаў: "З Эгіпту пазваў Я Сына Майго". Зьбіццё немаўлятy'kДык Язэп, устаўшы, узяў ноччу Дзіця і Маці Яго і ўцёк у Эгіпет.& Калі яны адыйшлі, анёл Госпадаў аб'явіўся Язэпу ў-ва сьне і сказаў: "Устань, вазьмі Дзіця і Матку Ягоную ды ідзі ў Эгіпет, ды і заставайся там, пакуль не скажу табе. Бо Герод будзе шукаць Дзіцяці, каб Яго забіць".F% І, атрымаўшы ў сьне наказ, каб не вяртацца да Герода, іншай дарогай вярнуліся ў свой край. Уцёкі ў Эгіпет&$E І, увайшоўшы ў дом, знайшлі Дзіцятка з Марыяй, Маткай Яго, і, упаўшы, пакланіліся Яму. Затым, адкрыўшы скарбы свае, ахвяравалі Яму дары: золата, кадзіла і міру.R# Убачыўшы зорку, яны вельмі ўсьцешыліся." Яны, выслухаўшы караля, адправіліся ў дарогу. І вось зорка, якую - яны бачылі на Усходзе, папераджала іх, аж спынілася над месцам, дзе было Дзіця.!!Ды, адпраўляючы іх у Бэтлеем, сказаў: "Ідзіце і даведайцеся дакладна пра Дзіцятка; і калі знойдзеце, паведаміце мне, каб і я прыйшоў пакланіцца Яму. 9Тады Герод тайком паклікаў магаў і дакладна выведаў час зоркі, якая ім паказалася."І ты, Бэтлеем, зямля Юдзіна, ніякім чынам ня меншая між княстваў Юдзіных, бо з цябе зьявіцца Правадыр, які будзе валодаць Маім народам Ізраэлем".yА яны яму сказалі: "У Бэтлееме Юдэйскім, бо так напісана прарокам:<qДы сабраўшы ўсіх першасьвятароў і кніжнікаў народа, даведваўся ад іх, дзе меў Хрыстос нарадзіцца.~uПачуўшы гэтае, кароль Герод устрывожыўся, і увесь Ерузалім з ім.^5і пыталіся: "Дзе той кароль Юдэйскі, што нарадзіўся? Бо мы бачылі зорку ягоную на Усходзе дый прыбылі пакланіцца яму".J Калі затым нарадзіўся Езус у Бэтлееме Юдэйскім, у дні караля Герода, вось прыбылі магі з Усходу ў Ерузалім{ qІ не пазнаў яе, аж пакуль яна нарадзіла Сына, і даў імя Яму Езус.3 aЗатым Язэп, падняўшыся зо сну, зрабіў так, як яму загадаў анёл Госпадаў, і прыняў сваю сужонку., S"Вось жа Дзева пачне і народзіць сына, і назавуць імя Яго Эмануэль", што значыць Бог з намі.' IА ўсё гэта сталася, каб збылося тое, што сказана было Госпадам праз прарока, які сказаў:% EВось жа народзіць сына, і дасі Яму імя Езус, бо Ён збавіць народ свой ад грахоў ягоных".S !А калі пра гэта думаў, вось жа анёл Госпадаў паказаўся яму ў-ва сьне і сказаў: "Язэпе, сыне Давідаў, ня бойся прыняць Марыю, сужонку тваю, бо што ў ёй пачалося, пачалося з Духа Сьвятога.3 aЯзэп жа, яе муж, будучы справядлівым і ня хочучы яе зьняславіць, надумаўся тайком яе пакінуць.0 [З нараджэньнем Езуса Хрыста было так: Калі маці Яго Марыя была заручана з Язэпам, перш чым пачалі жыці разам, выявілася, што яна цяжарная за справай Духа Сьвятога. 'Дык ад Абрагама да Давіда ўсіх пакаленьняў было чатырнаццаць; і ад Давіда да перасяленьня ў Бабілён - чатырнаццаць пакаленьняў; і ад перасяленьня ў 5А Якуб быў бацькам Язэпа, мужа Марыі, з каторай нарадзіўся Езус, называны Хрыстос.$ CА Эліюд быў бацькам Элеазара, а Элеазар быў бацькам Матана, а Матан быў бацькам Якуба. +А Азор быў бацькам Садока, а Садок быў бацькам Ахіма, а Ахім быў бацькам Эліюда..  W А Зарабабэль быў бацькам Абіюда, а Абіюд быў бацькам Эліяхіма, а Эліяхім быў бацькам Азора.4  c А па перасяленьні ў Бабілён Ехонія быў бацькам Салятыеля, а Салятыель быў бацькам Зарабабэля.   А Ёзія быў бацькам Ехоніі і братоў яго ў час перасяленьня ў Бабілён.  ; А Эзэхія быў бацькам Манасэса, а Манасэс быў бацькам Амона, а Амон быў бацькам Ёзіі.  + А Озія быў бацькам Ёатама, а Ёатам быў бацькам Ахаза, а Ахаз быў бацькам Эзэхіі. 'А Аса быў бацькам Язафата, а Язафат быў бацькам Ярама, а Ярам быў бацькам Озіі. 1А Салямон быў бацькам Рабаама, а Рабаам быў бацькам Абіі, а Абія ,быў бацькам Асы.0 [а Есэй быў бацькам Давіда караля, а Давід кароль быў бацькам Салямона з тае, што была Урыява.2 _А Сальмон быў бацькам Баоза з Рагабы, а Баоз быў бацькам Абэда з Руты, а Абэд быў бацькам Есэя,0 [А Арам быў бацькам Амінадаба, а Амінадаб быў бацькам Наасона, а Наасон быў бацькам Сальмона.4 cА Юда быў бацькам Фарэса і Зары з Тамары, а Фарэс быў бацькам Эсрома, а Эсром быў бацькам Арама.2 _Абрагам быў бацькам Ізаака, а Ізаак быў бацькам Якуба, а Якуб быў бацькам Юды і братоў ягоных.n YКніга радаводу Езуса Хрыста, сына Давіда, сына Абрагама. .~}||{_zlzyBxwvuu>tssrfqppo/nmm4ll7kBji\hgfee;dd`cbaa@``T_t^;]\\m[ZZZYXX!WVVUGTT:SRRQP:OO/MqLKKlJBII9HGG0FEyDCC7BCAu@\?> <<5;Q:99(887655A44322%10j//R.R-_,,u++ *u))(X''&4%O$##>"!! 4x^[fG1#8 6?Nw Затым Езус пачаў дакараць гарады, у каторых даканана найбольш цудаў Яго, а яны не ўзяліся за пакуту./MW Затым прыйшоў Сын Чалавечы, які есьць і п'е, а яны кажуць: "Во абжора і п'яніца, сябра мытнікаў і грэшнікаў". Ды ўсё ж такі апраўдана мудрасьць праз даконы свае".L} Бо явіўся Ян, які ня есьць і ня п'е, а тыя кажуць: "Дэмана ён мае".K{ "Мы вам сьпявалі, а вы ня танчылі, мы галасілі, а вы ня плакалі".RJ Да каго маю прыраўняць род гэты? Ён падобны да хлапчукоў, седзячых на рынку і гамонячых сваім равесьнікам:LI Хто мае вушы слухаць, хай слухае.}Hs і калі хочаце прыняць, ён ёсьць Гальяш, каторы мае прыйсьці.^G5 Усе бо Прарокі і Закон аж да Яна прарочылі;`F9 Ад дзен Яна Хрысьціцеля аж дасюль Каралеўства Нябеснае сілай бярэцца, ды толькі людзі гвалтоўныя здабываюць яго. E  Сапраўды кажу вам: сярод народжаных жанчынамі не яўвіўся большы, чым Ян Хрысьціцель; але найменшы ў Каралеўстве Нябесным большы, чым ён.rD] Бо ён ёсьць той, пра каго напісана: "Вось жа Я пасылаю анёла Майго перад воблікам Тваім. Ён прыгатуе дарогу Тваю перад Табою".C/ Ды ж каго вы выйшлі паглядзець? Прарока? Вось жа кажу вам: больш, чым прарока. B Ды што вы выйшлі пабачыць? Можа, чалавека ў мяккія шаты адзетага? Вось жа тыя, што ў мяккае адзеньне апранаюцца, жывуць у каралеўскіх дамах.}As А калі пасланцы адыйшліся, Езус пачаў гаварыць да людзей пра Яна: "Што вы выйшлі пабачыць у пустыню? Трысьнёг, хістаючыся ад ветру?Z@- і багаслаўлены, хто з Мяне ня згоршыцца".?w сьляпыя бачаць, і храмыя ходзяць, і пракажоныя ачышчаюцца, і глухія чуюць, памёршыя ўваскрасаюць, і убогім абвяшчаецца Эвангельле,> У адказ сказаў ім Езус: "Ідзіце і паведаміце Яну, што вы чулі і бачылі:y=k запытацца Езуса: "Ты Той, што мае прыйсьці, ці другога чакаць?"#<? Ян жа, будучы ў вязьніцы і пачуўшы аб дзейнасьці Хрыстовай, паслаў двух вучняў сваіхz; o Калі Езус закончыў даваць Дванаццаці вучням сваім напамінаньні, пайшоў адсюль далей у іхнія гарады навучаць і вясьціць Эвангельле. :  *І хто б аднаму з гэтых найменшых дзеля таго, што ён вучань, даў бы кубак халоднай вады напіцца, сапраўды кажу вам, не міне яго ўзнагарода". 9 )Хто прыймае прарока ў імя прарока, возьме заплату прарока. Хто прыймае справядлівага ў імя справядлівага, заплату справядлівага атрымае.#8? (Хто вас прыймае - Мяне прыймае, а хто Мяне прыймае - прыймае Таго, хто Мяне паслаў..7U 'Хто знойдзе душу сваю, той загубіць яе, а хто б аддаў душу сваю дзеля Мяне - аднойдзе яе. 6 &Ды хто не бярэ крыжа свайго і не ідзе за Мною, той Мяне ня варты Мяне.m5S %Хто любіць больш бацьку ці матку, чым Мяне, той ня варты Мяне. І хто больш любіць сына ці дачку, чым Мяне, той ня варты Мяне.g4G $Ды будуць непрыяцелямі чалавеку хатнія ягоныя.33_ #Бо прыйшоў Я аддзяліць чалавека ад яго бацькі, дачку ад маткі яе, сынавую ад сьвякрухі яе.*2M "Ня думайце, што Я прыйшоў на зямлю прынесьці мір. Не прыйшоў Я прынесьці мір, але меч.%1C !А хто Мяне вырачацца перад людзьмі, выракуся таго і Я перад Айцом Маім, які ў небе..0U Кожнага затым, хто Мяне прызнае перад людзьмі, прызнаю і Я перад Айцом Маім, які ў небе.a/; Дык ня бойцеся, вы лепшыя за многіх вераб'ёў.W.' Нават валасы вашыя на галаве палічаны.A-{ Ці ж не за медзяка прадаюць двух вераб'ёў? А ніводзін з іх не ўпадзе на зямлю без волі Айца вашага.q,[ Ня бойцеся тых, якія забіваюць цела, а душы забіць ня могуць. Але бойцеся больш таго, хто можа і душу і цела загубіць у пекле.1+[ Што гавару вам упоцемках, гаварыце ў сьвятле; і што чуеце на вуха, разгалашайце на дахах.O* Дык ня бойцеся іх. Бо няма нічога скрытага, каб не было выяўлена, і нічога тайнага, каб б ня стала вядомым.|)q Хопіць вучню, каб быў як настаўнік ягоны, а слуга - як ягоны пан. Калі гаспадара дому назвалі Бэльзэбулям, тым больш хатніх ягоных.x(i Вучань не вышэй вучыцеля, ані слуга не вышэй пана свайго.'% Калі вас перасьледаваць будуць у тым горадзе, пераходзьце ў другі. Сапраўды кажу вам, што ня пройдзеце гарадоў Ізраэля, як прыйдзе Сын Чалавечы8&i Ды будзеце ў нянавісьці дзяля імя Майго ў-ва ўсіх. Але хто выстаіць да канца, будзе збаўлены.g%G Ды выдасьць на сьмерць брат брата, а бацька - сына; і збунтуюцца сыны супраць бацькоў, і будуць прычынай іхняй сьмерці.$! Бо ня вы будзеце гаварыць, але Дух Айца вашага, каторы праз вас гаворыць._#7 А калі вас выдаваць будуць, ня думайце, як і што гаварыць маеце, бо ў той час што маеце гаварыць, будзе дадзена вам. "9 І дзеля Мяне будуць цягаць вас да ўладаў і каралёў на сьведчаньне ім і паганам.!!; Сьцеражыцеся людзей; павядуць бо вас на суды і ў сынагогах бічаваць вас будуць./ W Вось жа пасылаю Я вас як авец у ваўкі: дык будзьце хітрыя, як зьмеі, і простыя, як галубы.5c Сапраўды кажу вам, лягчэй будзе зямлі Садомскай і Гаморскай у дзень суду, чым тому гораду".a; А калі б хто вас не прыняў ды ня слухаў словаў вашых, выйшаўшы на вонкі з дому або горада, абтрасіце пыл з ног вашых.M І калі дом той будзе годны, зыйдзе на яго супакой ваш. А калі ня будзе годны, супакой ваш да вас вернецца.w Уваходзячы ў дом, вітайце яго і кажыце: "Супакой дому гэтаму."M А ў які горад або вёску зойдзеце, спытайцеся, хто ў ім дастойны, ды там абжывайцеся аж да свайго адыходу.+O ані торбы, ані двух вопраткаў, ані сандалаў, ані кія. Бо працаўнік варты стравы сваёй.y Ня мейце ў капшуках вашых ані золата, ані серабра, ані грошаў,fE Аздараўляйце хворых, уваскрашайце памёршых, ачышчайце пракажаных, выганяйце дэманаў. Дарма атрымалі, дарма давайце. А ідучы, прапаведуйце і кажыце, што прыблізілася Каралеўства Нябеснае.ta Але перш ідзіце да авечак, якія прапалі з дому Ізраэля.oW Гэтых Дванаццаць паслаў Езус, загадваючы ім ды кажучы: "На дарогу паганаў не заходзьце і ў гарады Самаранаў не ўваходзьце.Y+ Сымон Кананіт і Юда Іскарыёт, які Яго выдаў.   Філіп і Баўтрамей, Тамаш і Матэвуш мытнік, Якуб, сын Альфеяў, і Тадэвуш,oW А імёны Дванаццаці апосталаў такія: першы Сымон, якога завуць Пятром, і Андрэй, брат яго і Якуб, сын Зэбэдэяў, ды Ян, брат ягоны;| s І, сазваўшы Дванаццаць вучняў сваіх, даў ім уладу над духамі нячыстымі, каб выганяць іх, і аздараўляць усякую хваробу ды ўсякую немач.  &Дык прасіце Гаспадара жніва, каб паслаў працаўнікоў на жніво сваё". %Затым сказаў вучням сваім: "Жніво вялікае, але працаўнікоў мала.$A $Бачачы людзей, Езус шкадаваў іх, бо былі зьняможаныя і кінутыя як авечкі бяз пастыра.  #І абходзіў Езус усе гарады і вёскі, вучачы ў сынагогах, і вешчучы Эвангельле Каралеўства Божага, і аздараўляючы ўсякую хваробу ды ўсякую немач.} s "Фарысэі ж казалі: "Сілай князя д'ябальскага выганяе ліхія духі".b = !Калі ж выгнаў нячыстага духа, нямы той прагаварыў. Дык дзівіліся людзі і казалі: "Ніколі гэтага не здаралася ў Ізраэлю".  Па іх адыходзе прывялі да Яго чалавека нямога, апанаванага нячыстым.m S Але яны, адыйшоўшыся, разславілі Яго па ўсёй той зямлі.7g І адкрыліся вочы ім. А Езус прыгразіў ім, кажучы: "Глядзіце, каб ніхто пра гэта не даведаўся".% Тады Езус дакрануўся да іх вачэй і сказаў: "Хай вам станецца як вы верыце". А калі Езус увайшоў у дом, сьляпыя падыйшлі да Яго. Дык Езус спытаўся ў іх: "Ці верыце, што Я магу вам гэта зрабіць?" Сказалі Яму: "Так, Госпадзе".1[ Калі Езус адыходзіў адтуль, ішлі за Ім два сьляпыя, крычучы: "Сыне Давідаў, зжалься над намі!"_7 І вестка аб гэтым разыйшлася па ўсёй той зямлі. А калі людзей выправілі, увайшоў і ўзяў яе за руку, і дзяўчынка паднялася.   "Адступецеся, не памерла дзяўчына, але сьпіць". Дык сьмяяліся з Яго.1 А Езус прыйшоў у дом начальніка, і ўбачыў жалейнікаў і натоўп галосячы, і сказаў:wg Езус жа, павярнуўшыся і ўбачыўшы яе, сказаў: "Вер, дачка, вера твая аздаравіла цябе". І аздароўленай была жанчына ад тае хвіліны.   Бо казала сабе: "Калі толькі дакрануся да вопраткі Ягонай, паздаравею".`~9 І вось жанчына, каторая праз дванаццаць гадоў цярпела на крывацёк, падыйшла ззаду і дакранулася да краю адзеньня Яго.n}U І Езус, падняўшыся, разам з вучнямі сваімі пайшоў за ім._|7 Калі Езус гэта гаварыў, якраз адзін начальнік падыйшоў да Езуса, і пакланіўся, і сказаў: "Госпадзе, дачка мая перад хвілінай сканала, але прыйдзі, ускладзі на яе сваю руку, і яна жыць будзе".}{s Таксама не ўліваюць маладое віно ў старыя мяхі, бо яно разрывае мяхі старыя, і віно выліваецца, і мяхі прападаюць. Дык вось маладое віно ўліваюць у новыя мяхі, і такім чынам адно і другое зьберагаецца".Nz Ніхто не прышывае латы новага сукна да старога адзеньня, бо яна разьдзірае яго, і дзіра робіцца большай.y# Сказаў ім Езус: "Ці ж могуць вясельнікі сумаваць, пакуль маладыз імі? Але прыйдуць дні, калі забяруць ад іх маладога, і тады яны будуць пасьціць.Jx  Затым падышлі да Яго Янавы вучні і казалі: "Чаму гэта мы і фарысэі часта посьцім, а вучні Твае ня посьцяць?"pwY Дык ідзіце і навучыцеся, што значыць: "Міласэрдзя хачу, а не ахвяры". Бо не прыйшоў Я прызываць справядлівых, але грэшнікаў"."v= Пачуўшы ж гэта, Езус сказаў: "Не здаровым трэба лекара, але тым, што блага чуюцца.4ua Бачачы гэта, фарысэі казалі вучням Ягоным: "Чаму з мытнікамі і грэшнікамі есьць ваш Вучыцель?"`t9 І сталася, калі Езус сядзеў за сталом у доме, прыйшлі многія мытнікі і грэшнікі і сядзелі разам з Езусам і Яго вучнямі.s! І, адыходзячы адтуль, убачыў Езус чалавека, імем Матэвуш, каторы сядзеў пры мытні. Дык сказаў яму: "Хадзі за Мной!" І ён, падняўшыся, пайшоў за Ім.r/ Бачачы гэта, грамады праняліся страхам і славілі Бога, што даў такую моц людзям.Nq Дык той устаў і пайшоў да дому свайго.p/ А каб вы ведалі, што Сын Чалавечы мае на зямлі ўладу адпушчаньня грахоў, - кажа тады спараліжаванаму: "Устань, вазьмі ложак твой і ідзі ў дом твой".o# Што лягчэй сказаць: "Адпускаюцца табе грахі", ці таксама: "Устань і хадзі?" n Езус жа, пранікшы іх думкі, сказаў: "Чаму ліха думаеце ў вашых сэрцах?umc І вось жа некаторыя з кніжнікаў думалі сабе: "Ён блюзьніць".&lE І зараз прынесьлі да Яго спараліжаванага, лежачага на ложку. І, бачачы іхнюю веру, (Езус) сказаў спараліжаванаму: "Вер, сыне, адпускаюцца табе твае грахі". k  Затым Езус, увайшоўшы ў лодку, пераправіўся (назад) і прыбыў у свой горад.4ja!Дык увесь горад выйшаў насустрач Езусу і, ўбачыўшы, прасілі Яго, каб адыйшоўся ад іхніх межаў.8ii Пастухі ж уцяклі і, прыйшоўшы ў горад, расказалі ўсё і аб тым, што сталася з апанаванымі дэманам.:hmДык ліхія духі прасілі Езуса і казалі: "Калі нас выганіш, дык дазволь нам увайсьці ў гэтае стада сьвіней". І сказаў ім: "Ідзіце!" Дык яны выйшлі і ўвайшлі ў сьвіней; і вось усё стада з імпэтам кінулася ў мора з касагора, і патанула ў вадзе.cg?Недалёка ад іх пасьвілася вялікае стада сьвіней.!f;І пачалі яны крычаць: "Што Табе да нас, Сыне Божы? Прыйшоў Ты перад часам мучыць нас?"Be}І калі пераплыў на другі бераг у краіну Гадарэнскую, перанялі Яго два апанаваныя ліхім, якія выходзілі з магілаў, і так страшныя, што ніхто ня мог праходзіць гэтаю дарогай.dА людзі дзівіліся ды казалі: "Хто Ён, што вятры і мора Яго слухаюць?"ecCІ сказаў ім: "Чаму вы так палахлівыя, малаверныя?" Затым, падняўшыся, загадаў ветрам і мору, і настала вялікае зацішша.+bOДык кінуліся да Яго вучні Ягоныя і абудзілі Яго, кажучы: "Госпадзе, ратуй нас, бо топімся!"a'І вось узьнялася вялікая бура на моры, так што хвалі залівалі лодку, а Ён спаў.n`UІ калі Езус увайшоў у лодку, за Ім ўвайшлі вучні Ягоныя._)Але Езус сказаў яму: "Ідзі за Мной і пакінь памёршым хаваць сваіх памёршых.5^cІншы з вучняў Ягоных казаў Яму: "Госпадзе, адпусьці перш мяне пайсьці і пахаваць бацьку майго".N]Сказаў яму Езус: "Лісы маюць норы, і птушкі нябесныя - гнёзды, а Сын Чалавечы ня мае дзе галаву прытуліць".6\eІ вось падыйшоў да Яго адзін кніжнік і сказаў: "Вучыцелю, і я пайду за Табой дзе-колечы пойдзеш".[Езус, бачачы навакол сябе вялікія грамады, загадаў плысьці на другі бераг.Z5каб збылося сказанае прарокам Ісаям: "Ён узяў немачы нашыя і насіў хваробы нашыя".tYaКалі ж надыйшоў вечар, прыводзілі да Езуса шмат апанаваных ліхім, і Ён словам выганяў духі ды аздараўляў усіх, якія чуліся блага,X/Дык дакрануўся яе рукі, і гарачка пакінула яе, і яна, падняўшыся, паслугавала ім.WА калі Езус зайшоў у дом Пятра, убачыў цешчу яго, лежачую ў гарачцы.MV І сказаў Езус сотніку: "Ідзі, і як уверыў, хай так станецца табе". І быў аздароўлены слуга ў тую ж гадзіну.7Ug А сыны Каралеўства выкінуты будуць ў цемру вонкавую: там будзе плач і скрыгатаньне зубамі".kTO Затым кажу вам, што многія прыйдуць з Усходу і з Захаду, і засядуць з Абрагамам, Ізаакам і Якубам у Каралеўстве Нябесным.[S/ Пачуўшы гэта, Езус зьдзівіўся і сказаў тым, што ішлі за Ім: "Сапраўды кажу вам, не знайшоў Я такой веры ў Ізраэлю.5Rc Бо і я - чалавек, маючы ўладу, і маю пад сабой жаўнераў. І так аднаму кажу: "Ідзі", і ён ідзе, і другому: "Прыйдзі", і ён прыходзіць; і свайму слузе: "Рабі гэта", і ён робіць".\Q1А сотнік сказаў Яму: "Госпадзе, я ня варты, каб Ты ўвайшоў пад дах мой, але скажы толькі слова, і паздаравее слуга мой.[P/Сказаў яму Езус: "Прыйду і аздараўлю яго". O кажучы: "Госпадзе, мой слуга ляжыць дома спараліжаваны і дужа мучыцца".NА калі Езус увайшоў у Кафарнаўм, падыйшоў да Яго сотнік і прасіў Яго,xMiІ сказаў яму Езус: "Глядзі, нікому не расказвай, але ідзі, пакажыся сьвятару ды ахвяруй дар, загаданы Майсеем на сьведчаньне ім."RLІ Езус, працягнуўшы руку, дакрануўся да яго, кажучы: "Хачу, будзь ачышчаны". І зараз быў ачышчаны ад праказы.@KyІ вось жа пракажаны, падыйшоўшы, пакланіўся Яму, кажучы: "Госпадзе, калі хочаш, можаш мяне ачысьціць".fJ GКалі Езус зыйшоў з гары, вялікія грамады ішлі за Ім.oIWБо вучыў Ён як Той, Хто мае ўладу, а не як іхнія кніжнікі.H%І калі Езус закончыў гэтыя словы, захапляліся грамады дзеля павучэньняў Яго._G7І лінулі дажджы, і падняліся рэкі, і падулі гураганы, і ўдарылі ў той дом, і заваліўся ён, і вялікая была яго руіна".XF)А кожны, хто слухае Мае словы і не спаўняе іх, падобны да неразумнага чалавека, які збудаваў свой дом на пяску.iEKІ пайшлі дажджы, і разьліліся рэкі, і падулі вятры, і нахлынулі на той дом, і ён не заваліўся, бо быў пабудаваны на скале.WD'Кожны таму, хто слухае Мае словы ды спаўняе іх, падобны да разумнага чалавека, які збудаваў свой дом на скале.3C_А Я тады скажу ім: "Ніколі Я вас ня ведаў. Ідзіце прэч ад Мяне, вы, што творыце беззаконьні."+BOУ той дзень многія Мне скажуць: "Госпадзе, Госпадзе! Няўжо мы не праракавалі ў імя Тваё? Ды ці не ў імя Тваё выганялі дэманаў? Ды ці не ў імя Тваё чынілі цуды?"qA[Ня кожны, хто Мне кажа: "Госпадзе, Госпадзе", увойдзе ў Каралеўства Нябеснае, але той, хто спаўняе волю Айца Майго, які ў небе.T@!Дык вось па пладах іхніх пазнаеце іх."?=Кожнае дрэва, каторае ня родзіць добрага плоду, будзе высечана і кінута ў агонь.*>MДобрае дрэва ня можа радзіць благіх пладоў, а благое дрэва ня родзіць добрых пладоў.%=CТак кожнае дрэва добрае родзіць добрыя плады, а благое дрэва родзіць ліхія плады. <9Па пладах іхніх пазнаеце іх. Няўжо з церня зьбіраюць вінаград або з асоту фігі?R;Сьцеражыцеся фальшывых прарокаў, што да вас прыходзяць у авечым адзеньні, а ў сярэдзіне - ваўкі драпежныя.5:cА як цесная брама і вузкая дарога, што вядзе ў жыцьцё, ды нямнога такіх, якія іх знаходзяць.p9Y Уваходзьце праз цесную браму, бо шырокая брама і прасторная дарога вядзе на загубу, ды многа такіх, што праз іх ўваходзяць.08Y Дык усё, што хочаце, каб вам рабілі людзі, і вы самі ім рабіце. Бо ў гэтым Закон і Прарокі.%7C Дык калі вы, будучы благімі, умееце даваць дзецям сваім добрыя дарункі, дык куды больш Айцец ваш, каторы ў небе, дасьць добрыя рэчы тым, якія Яго просяць.]63 Або, калі папросіць рыбу, даў бы яму зьмяю?5) Ці ня ёсьць хто між вамі, каб даў сыну свайму камень, калі ён просіць хлеба?/4WБо кожны, хто просіць, атрымоўвае; і хто шукае, знаходзіць; і хто стукае, таму адчыняюць.3+Прасіце, і будзе вам дадзена. Шукайце і знойдзеце. Стукайце, і адчыняць вам. 29Не давайце сабакам таго, што сьвятое, ды не кідайце пэрлаў перад сьвіньнямі, каб яны іх не патапталі сваімі нагамі ды, адвярнуўшыся, не разарвалі вас.I1 Крывадушнік, выкінь перш бэльку з твайго вока, і тады ўгледзіш, як выняць стрэмку з вока брата твайго.R0Або як маеш адвагу сказаць брату твайму: "Дазволь выняць стрэмку з вока твайго", а вось бэлька ў тваім воку?/1Чаму ж гэта ў воку брата твайго стрэмку бачыш, а бэлькі ў сваім воку ня бачыш?U.#Бо якім судом вы будзеце судзіць, такім і вас асудзяць, ды якою меркай вы будзеце мераць, такою вам адмераць.N- Не судзіце, каб вы не былі суджаны.o,W"Дык не клапаціцеся пра заўтрашні дзень, бо дзень заўтрашні сам пра сябе будзе рупіцца. Хопіць для кожнага дня свайго ліха.7+g!Дык шукайце ж перш Каралеўства Божага і яго справядлівасьці, а ўсё тое будзе дададзена вам.*5 Бо гэтага ўсе пагане шукаюць, але Айцец ваш нябесны ведае, чаго вы патрабуеце.J) Дык не клапаціцеся таму, кажучы: "Што будзем есьці?", або "Што будзем піць?", або "У што будзем апранацца?"x(iДык калі гэтую палявую траву, што сягоньня ёсьць, а заўтра будзе ў печ укінута, Бог так адзяе, дык непараўнальна вас, малой веры.$'AА Я кажу вам, што нават Салямон ва ўсёй славе сваёй ня быў так адзеты, як адна з іх.N&І чаму турбуецеся пра адзеньне? Прыгледзьцеся палявым лілеям, як яны растуць: ані працуюць, ані прадуць. ~~i}M|{{PzZyxxwvv7uDtztsOrrqpoo:nn mmFlAkjjii=hgXfeedcba{`_^^]\[[Z'XX.W\UU!TkSSRRRKQPP'OVNNTMzM*LKJJ==-<;q:]98 7e6g5U443j211`0/S.. -;,c+++*))B(a'' &D%%g$##p""+!! f d( 2 h(| 8 j jij cK}yІ, выйшаўшы адтуль, Езус накіраваўся ў мясцовасьці Тыру і Сідону.|#Гэта паганіць чалавека. Але есьці нямытымі рукамі не паганіць чалавека".f{EБо з сэрца паходзяць благія думкі, забойства, чужалоства, нячыстасьць, пакражы, фальшывыя сьведчаньні, блюзьнерствы.zА што з вуснаў выходзіць, паходзіць ад сэрца, і гэта паганіць чалавека.$yAНе разумееце, што ўсё, што ў вусны ўваходзіць, ідзе ў жывот і выкідваецца навонкі.\x1А Ён сказаў: "І вы таксама яшчэ бяз розуму?wwgДык Пётар у адказ сказаў Яму: "Выясьні нам гэту прыповесьць".LvПакініце іх, бо яны сьляпыя правадыры сьляпых; а калі сьляпы сьляпога вядзе, дык абодва ўваляцца ў яму".1u[ А Ён адказаў ім: "Усякая расьліна, якой не пасадзіў Айцец Мой нябесны, выкарчавана будзе.2t] Тады падыйшлі вучні Яго і сказалі Яму: "Ведаеш, што фарысэі, пачуўшы гэтае слова, згоршыліся?"Gs Ня тое паганіць чалавека, што ўваходзіць у вусны, але тое паганіць чалавека, што з вуснаў выходзіць".}rs І, прызваўшы людзей да сябе, казаў ім: "Слухайце і разумейце:q але дарэмна пашану аддаюць, калі вясьцяць навукі і пастановы людзкія".p}"Гэты народ шануе Мяне вуснамі, але сэрца іхняе далёка ад Мяне;poYКрывадушнікі! Добра пра вас праракаваў Ісая, кажучы:/nWтой можа не шанаваць бацькі свайго". Так скасавалі вы слова Божае дзеля вашае традыцыі.;moВы ж кажаце: "Хто б сказаў бацьку або маці: Ахвярай (Богу) ёсьць тое, што належыцца табе ад мяне,Jl "Шануй бацьку твайго і маці", і таксама: "Хто праклінаў бы бацьку або маці - хай будзе сьмерцю пакараны".;koЁн у адказ сказаў ім: "Чаму і вы парушаеце пастановы Божыя дзеля вашае традыцыі? Бо Бог сказаў:&jE"Чаму вучні Твае парушаюць традыцыі старэйшых? Бо ня мыюць рук сваіх, калі ядуць хлеб".xi kЗатым падыйшлі да Яго кніжнікі і фарысэі з Ерузаліма, кажучы:1h[$і прасілі Яго дакрануцца хоць да краю шаты Ягонай; і каторыя толькі дакраналіся - здаравелі._g7#І людзі таго месца, калі пазналі Езуса, разьвясьцілі па ўсёй гэтай ваколіцы. Дык прыносілі да Яго ўсіх блага чуючыхсяhfI"І калі пераправіліся, прыйшлі ў зямлю Генэсарэцкую.$eA!Дык тыя, што былі ў лодцы, падыйшлі і пакланіліся Яму, кажучы: "Сапраўды, Ты - Сын Божы".Jd  І калі ўвайшлі ў лодку, сьціх вецер.0cYА Езус, выцягнуўшы руку, зараз схапіў яго і сказаў яму: "Малой ты веры, чаму зьняверыўся?"0bYАле, адчуўшы раптоўны вецер, спалохаўся і пачаў тануць, дык закрычаў: "Госпадзе, ратуй мяне!"(aIА Ён скзаў: "Ідзі!" Дык Пётар, вылезшы з лодкі, пайшоў па вадзе, каб прыйсьці да Езуса. `9Пётар жа сказаў Яму: "Госпадзе, калі гэта Ты, загадай мне прыйсьці да Цябе па вадзе"._)Дык адразу прагаварыў да іх Езус: "Мейце пэўнасьць, гэта Я; не палохайцеся".4^aУбачыўшы Яго ідучага па моры, вучні спалохаліся і казалі: "Гэта здань!" Ды ад страху закрычалі.j]MА чацьвёртай начной варце прыйшоў да іх Езус па моры.!\;А ў той час лодка адплыла далёка ад берага, і кідалі ёю хвалі, бо вецер быў праціўны./[WІ, адпусьціўшы людзей, адзін узыйшоў на гару маліцца. А калі зьвечарэла,адзін там прабываў.;ZoЗатым загадаў вучням сесьці ў лодкі і ўперадзіць Яго на другі бераг, пакуль Ён адпусьціць людзей.sY_Людзей жа, што елі, было пяць тысяч апрача жанчын і дзяцей.XДык елі ўсе і наеліся, а з астаткаў сабрана кускоў дванаццаць поўных кашоў.WІ загадаў людзям сесьці на траве. І, узяўшы пяць хлябоў і дзьве рыбы, глянуў у неба, багаславіў, і паламаў, і раздаў вучням, а вучні - людзям.QVІ сказаў ім: "Прынясіце Мне іх сюды".UАдказалі яны Яму: "Ня маем мы тут нічога, толькі пяць хлябоў і дзьве рыбы".sT_Езус сказаў ім: "Хай не адыходзяцца, вы дайце ім есьці".SКалі настаў вечар, падыйшлі да Яго вучні Яго і сказалі: "Месца тут пустыннае і ўжо позна; адпусьці людзей, хай ідуць ў вёскі і купяць сабе харчоў".R!Калі выйшаў, убачыў вялікі натоўп і пашкадаваў іх, і аздаравіў хворых іхніх.qQ[ Езус,пачуўшы аб гэтым, адплыў адтуль на лодцы ў пустыннае месца адзін. І, пачуўшы аб гэтым, грамады пайшлі за Ім з гарадоў пешшу.+PO Вучні яго, прыйшоўшы, узялі цела і пахавалі яго. Ды, вярнуўшыся, расказалі пра гэта Езусу.O- Затым прынесьлі яго галаву на місе і далі дзяўчыне, а яна занесла яе маці сваёй.aN; І паслаў ката, і той адсёк Яну галаву ў вязьніцы."M= Кароль засмуткаваў, але дзеля прысягі ды дзеля тых, што разам сядзелі, загадаў даць.L5Яна, навучаная маткай сваёй, сказала яму: "дай мне на місе галаву Яна Хрысьціцеля".zKmДык пад прысягай абяцаў ёй даць, што толькі ад яго запатрабуе."Няма прарока без пашаны, толькі ў бацькаўшчыне і ў доме сваім". B 8А сёстры Ягоныя ці ж ня ўсе знаходзяцца сярод нас? Скуль жа Яму гэта ўсё?"?Aw 7Ці ж гэта ня сын цесьлі? Ці ж Маці Яго не завуць Марыяй, а братоў Яго - Якубам і Язэпам, Сымонам і Юдай?]@3 6І, прыйшоўшы ў бацькаўшчыну сваю, навучаў у сынагозе іхняй, а яны дзівіліся і казалі: "адкуль жа гэта мудрасьць і моц?h?I 5Калі скончыў Езус гэтыя прыповесьці, пайшоў адтуль.'>G 4Сказаў ім: "таму кожны кніжнік, умелы ў навуцы аб Каралеўстве Нябесным, падобны да чалавека гаспадара, які дастае са скарбоўні сваёй рэчы новыя і старыя".P= 3Ці ўсё зразумелі?" Кажуць Яму: "Так". <  2ды ўкінуць іх у агністую печ. Там будзе плач і скрыгатаньне зубамі.&;E 1Так будзе на канцы сьвету. Выйдуць анёлы і вылучаць благіх спасярод справядлівых,T:! 0Калі ўжо ёсьць поўны, выцягнуўшы яго на бераг ды сеўшы, добрыя адбіраюць у судзіны, а благія вон выкідваюць.N9 /Падобнае таксама Каралеўства Нябеснае да нерату, закінутага ў мора ды загарнуўшага рыбы ўсякіх сартоў.8' .Ён, знайшоўшы адну каштоўную пэрлу, пайшоў, прадаў усё, што меў, і купіў яе.'7G -Таксама падобнае Каралеўства Нябеснае чалавеку купцу, шукаючаму прыгожых пэрлаў.06Y ,Падобнае Каралеўства Нябеснае да скарбу, схаванага ў зямлі, які чалавек, знайшоўшы, утойвае і, праняты радасьцю, ідзе і прадае ўсё, што мае, і купляе тую зямлю.U5# +Тады справядлівыя будуць ясьнець, як сонца, у Каралеўстве Айца свайго. Хто мае вушы, каб слухаць, хай слухае.4  *і ўкінуць іх у печ агністую. Там будзе плач і скрыгатаньне зубамі.e3C )Пашле Сын Чалавечы анёлаў сваіх, і яны зьбяруць з Каралеўства Яго ўсе згаршэньні і тых, што дапускаюцца беззаконьня,2 (Як затым зьбіраюць кукаль ды ў агні паляць, так будзе пры канцы сьвету.!1; 'непрыяцелем жа, што яго пасеяў, ёсьць д'ябал; жніво - канец сьвету, а жнеі - анёлы.05 &Ральля - гэта сьвет; добрае насеньне - сыны Каралеўства, а кукаль - сыны злыдні; /9 %Езус у адказ выясьніў ім: "Тым, хто расьсяе добрае насеньне, ёсьць Сын Чалавечы.. $Затым, адпусьціўшы людзей, Езус вярнуўся дамоў. Тады прыйшлі да Яго Ягоныя вучні і прасілі: "Выясьні нам гэту прыповесьць пра кукаль на ральлі".z-m #каб споўнілася сказанае прарокам, які казаў: "Адкрыю вусны свае ў прыповесьцях, выказваць буду рэчы, скрытыя ад заснаваньня сьвету".!,; "Гэта ўсё расказваў Езус людзям у прыповесьцях, і без прыповесьцяў не гаварыў да іх, +  !Іншую прыповесьць расказаў ім: "падобнае Каралеўства Нябеснае да рошчыны, якую жанчына, узяўшы, умяшала ў тры меркі мукі, аж усё закісла".A*{ Яно з усіх зярнят найменшае, але, калі вырасьце, стаецца большым за ўсякую гародніну, і стаецца дрэвам, так што прылятаюць нябесныя птушкі і абжываюцца на яго галінах".) Іншую прыповесьць прадставіў ім, кажучы: "Падобнае Каралеўства Нябеснае да гарчычнага зярняці, якое ўзяўшы, чалавек пасеяў на сваёй ральлі.(- Дазвольце абаім расьці да жніва. А ў час жніва скажу жнеям: "Зьбярыце раней кукаль і зьвяжыце ў пучкі на спаленьне, а пшаніцу зьбярыце ў маё гумно".'- Але ён сказаў: "Не, каб часам, зьбіраючы кукаль, не выкаранілі з ім і пшаніцу.*&M Сказаў ён ім: "Вораг гэта зрабіў". Сказалі яму слугі: "Хочаш, мы пойдзем і зьбяром яго?"% Прыйшлі тады слугі да гаспадара і сказалі яму: "гаспадару, ці ж ты ня добрае пасеяў насеньне на сваёй ральлі? Адкуль жа ўзяўся кукаль?"{$o І калі вырасла збожжа і дало плод, тады паказаўся і кукаль.(#I Але калі людзі спалі, прыйшоў непрыяцель ягоны, і насеяў кукалю ў пшаніцу, і пайшоў.u"c Іншую прыповесьць прадставіў ім, кажучы: "Падобнае Каралеўства Нябеснае чалавеку, як пасеяў добрае насеньне на сваёй ральлі.! У каго ж на добрую зямлю пасеяна, той слова слухае, і разумее, і прыносіць плён: адзін - у сто разоў, другі - у шэсьцьдзесят, а іншы - у трыццаць".7 g А ў каго пасеяна між церняў, той, што праўда, слова слухае, але клопаты аб справы гэтага сьвету і прывабнасьць багацьця заглушаюць слова, і яно не прыносіць плёну.=s але ня мае кораня, таму часовы. І калі настане прыгнёт і перасьледаваньне слова, скора адпадае..U А ў каго пасеяна на камяністай зямлі, той слухае слова і адразу з радасьцю яго прыймае,"= Да кожнага, хто слухае слова пра Каралеўства, і не разумее яго, прыходзіць злыдня і хапае пасеянае ў сэрцы ягоным. Гэта той, у якога пры дарозе пасеяна.lQ Вы ж слухайце (значэньне) прыповесьці пра сейбіта.r] Сапраўды кажу вам: Многія прарокі і справядлівыя прагнулі бачыць, што вы бачыце, і ня бачылі, ды чуць, што вы чуеце, і ня чулі.yk Шчасьлівыя ж вочы вашыя, бо бачаць, і вушы вашыя, бо чуюць.iK Бо сэрца гэтага народу агрубела, і вушамі слаба чуюць, і вочы свае заплюшчылі, каб часам вачыма ня ўбачыць і вушамі не пачуць, каб сэрцам не зразумець ды не навярнуцца, каб Я не аздаравіў іх".}s Так спаўняецца на іх прароцтва Ісаі, які кажа: "Слухаючы будзеце слухаць, і не зразумееце. Гледзячы будзеце глядзець, і ня ўбачыце.>u Таму гавару ім у прыповесьцях, бо яны, гледзячы, ня бачаць, і, слухаючы, ня чуюць ды не разумеюць.T! Бо таму, хто мае, будзе яшчэ больш дабаўлена, каб меў шчодра; а ў таго, хто ня мае, і тое, што мае, будзе аднята.?w А Езус у адказ сказаў ім: "Вам дадзена пазнаць тайны Каралеўства Нябеснага, а ім гэта ня дадзена.  І, падыйшоўшы, вучні спыталіся ў Яго: "Чаму гаворыш да іх у прыповесьцях?"M Хто мае вушы слухаць, хай слухае".V% Іншыя ж упалі на добрую зямлю і прынеслі плён: адно - у сто разоў, другое - у шэсьцьдзесят, а іншае - у трыццаць.w Яшчэ іншыя ўпалі між церняў, і церні вырасьлі і заглушылі іх.}s Калі ж узыйшло сонца, павялі, бо ня мелі карэньня, і высахлі.M Другія ж упалі на камяністую зямлю, дзе ня мелі шмат зямлі, і ўзыйшлі зараз жа, бо глеба была неглыбокая.-S І калі сеяў, адны зярняты ўпалі пры дарозе. І наляцелі нябесныя птушкі, і выдзюбалі іх.% C І пачаў іх Езус навучаць у многіх прыповесьцях, кажучы: "вось выйшаў сейбіт сеяць.F  І сабраліся пры Ім вялікія грамады, так што ўвайшоў у лодку і сеў, а ўвесь натоўп людзей стаяў на беразе.f  G У той жа дзень Езус, выйшаўшы з дому, сядзеў ля мора. - 2Хто вось спаўняе волю Айца Майго, які ў небе, той Мне брат, і сястра, і матка".  1І, паказваючы рукой на вучняў сваіх, сказаў: "Вось Маці Мая і браты Мае.{ 0А Ён сказаў у адказ гаварыўшаму: "Хто Маці Мая і хто браты Мае?"2] /Нехта сказаў Яму: "Вось Маці Твая і браты Твае стаяць перад домам, хочучы пагаварыць з Табою".E .Калі Езус яшчэ гаварыў да народу, вось жа Маці Ягоная і браты сталі перад домам, хочучы з Ім пагаварыць.nU -Тады ідзе і бярэ з сабой сем іншых духаў, горшых ад сябе, ды, увайшоўшы, пражываюць там. І будуць пазьнейшыя справы таго чалавека горшыя за папярэднія. Так станецца і з гэтым родам крывадушным".N ,Тады кажа: "Вярнуся ў дом свой, скуль выйшаў". Ды прыйшоўшы, знаходзіць яго пустым, вымеценым і прыбраным.J  +Калі нячысты дух пакіне чалавека, бадзяецца па бязводных местах, шукаючы адпачынку, ды не знаходзіць.'G *Каралева з Поўдня стане на судзе з родам гэтым ды асудзіць яго. Бо яна прыбыла з канца зямлі паслухаць мудрасьці Салямона; а вось тут большы, чым Салямон!q[ )Нінівійцы стануць на судзе разам з родам гэтым ды асудзяць яго. Бо яны навярнуліся на прызыў Ёны; а вось тут большы, чым Ёна!W' (Бо як Ёна быў у жываце вялікай рыбы тры дні і тры ночы, так Сын Чалавечы будзе ў сэрцы зямлі тры дні і тры ночы.Z- 'Ён у адказ сказаў ім: "ліхі род і чужаложны знаку патрабуе, але ня будзе яму дадзены знак, адно знак Ёны прарока.+~O &Тады некаторыя кніжнікі і фарысэі казалі Яму: "Вучыцель, хацелі б мы бачыць ад Цябе знак".}! %Бо па словах тваіх будзеш апраўданы, дыпа словах сваіх будзеш асуджаны".<|q $Кажу вам, што з кожнага пустога слова, што людзі кажуць, здадуць яны справаздачу ў судны дзень.Z{- #Добры чалавек з добрага скарбца (сэрца) добрыя дастае рэчы, а ліхі чалавек з благога скарбца дастае ліхія рэчы.Pz "Зьмяіны род! Як жа вы можаце што добрае гаварыць, калі самі вы благія. Бо з паўнаты сэрца і вусны гавораць.iyK !Альбо прызнайце дрэва добрым і плод яго добры, альбо прызнайце дрэва ліхім, і плод яго ліхі, бо з плоду пазнаецца дрэва.+xO Хто скажа што супраць Сына Чалавечага, будзе яму адпушчана, а хто што казаў бы супраць Духа Сьвятога, ня будзе яму адпушчана ані ў гэтым, ані ў будучым веку.Zw- Таму кажу вам: кожны грэх і блюзьнерства будуць людзям адпушчаны, але блюзьнерства на Духа ня будзе адпушчана.v Хто не са Мною, той супраць Мяне; і хто са Мною не зьбірае, той раскідае.fuE Або як можа хто ўвайсьці ў дом асілка і абрабаваць яго рэчы, калі перш ня зьвяжа асілка? І толькі тады дом яго абрабуе.%tC Але калі Я Духам Божым выганяю дэманаў, значыць прыйшло да вас Каралеўства Божае.dsA І калі Я праз Бэльзэбуля выганяю дэманаў, дык праз каго выганяюць сыны вашыя? Дзеля таго яны будуць вашымі суддзямі.Дык калі шатан шатана выганяе, дык і яго разьдзірае нязгода. Як жа ўтрымаецца каралеўства яго?)qK Езус жа, ведаючы іхнія думкі, казаў ім: "Усякае каралеўства, разьдзіранае само ў сабе, разваліцца, ды кожны горад або дом, разьдзіраны нязгодай, не ўстаіць.4pa А фарысэі, чуючы гэта, казалі: "гэты толькі праз Бэльзэбуля, князя дэманаў выганяе злых духаў".so_ І ўсе грамады дзівіліся і казалі: "Ці ж гэта ня сын Давіда?"cn? Затым прывялі да Яго апанаванага ліхім, разам ён быў сьляпы і нямы. І Езус яго аздаравіў, так што стаў гаварыць і бачыць.Qm ды ў Яго імю народы надзею мець будуць".:lm Трысьціны надломленай ня зломіць і дымячага лёну не патушыць, аж пакуль давядзе суд да перамогі,k Ня будзе вадзіцца і ня будзе крычаць, ніхто не пачуе голасу Яго на вуліцах.j{ "Вось жа Слуга Мой, якога Я выбраў, умілаваны Мой, у якім мае упадабаньне душа Мая. Пакладу на Яго Духа Майго, і Ён абвесьціць народам суд.uic каб споўнілася тое, што сказана Ісаям прарокам, які сказаў:Hh  і загадваў ім, каб Яго не выяўлялі,4ga А Езус, даведаўшыся пра гэта, пайшоў адтуль. І за Ім ішло многа людзей, і Ён аздараўляў іх усіх,vfe А фарысэі, выйшаўшы, раіліся адносна Езуса, як загубіць Яго.?ew Затым кажа гэнаму чалавеку: "Выцягні тваю руку". І ён выцягнуў, і сталася яна здаровай, як другая.+dO У колькі ж разоў даражэйшы чалавек, чым авечка. Таму выпадае дабро рабіць і ў суботу".cy Езус жа сказаў ім: "Калі б хто з вас меў адну толькі авечку, і тая ўвалілася б у дол у дзень суботні, ці ж ён ня схопіць яе і ня выцягне.Tb! І быў там чалавек сухарукі. Дык пыталіся ў Езуса: "Ці выпадае аздараўляць у суботу?", каб магчы Яго абвінаваціць.faE Адыйшоўшыся адтуль, прыйшоў Езус у іхнюю сынагогу.[`/ Бо Сын Чалавечы ёсьць Гаспадар і суботы."<_q Калі б вы ведалі, што значыць: "Міласэрдзя хачу, а не ахвяры", дык ніколі не асуджалі б нявінных.h^I Але кажу вам, што тут ёсьць большы, чым сьвятыня.F] Няўжо не чыталі ў Законе, што ў суботу сьвятары ў сьвятыні парушаюць суботу, але застаюцца без віны.o\W Як увайшоў у дом Божы і еў хлябы пакладныя, каторых есьці не належыцца ані яму, ані тым, што з ім былі, але толькі сьвятарам?,[Q Тады кажа ім Езус: "Ці не чыталі, што зрабіў Давід, калі чуў голад, ды тыя, што з ім былі?HZ  Убачыўшы гэта, фарысэі казалі Езусу: "Вось жа вучні Твае робяць, чаго не належыцца рабіць у дні суботнія".LY  У той час у суботу праходзіў Езус каля збожжа. Вучні ж Ягоныя былі галодныя і пачалі зрываць каласы і есьці.YX+ Бо ярмо Маё салодкае, і цяжар Мой лёгкі".]W3 Вазьміце ярмо Маё на сябе ды вучыцеся ад Мяне, бо Я ціхі ды пакорнага сэрца, і знойдзеце супакаеньне душам вашым.V% Хадзіце да Мяне, што трудзіцеся і зьняможаны пад цяжарам, і Я вас спасілю.rU] Усё Мне дадзена Айцом Маім. Ды ніхто ня ведае Сына, толькі Айцец, і ніхто ня ведае Айца, толькі Сын і каму Сын захоча аб'явіць.MT Так, Ойча, бо так Табе падабалася.S! У той жа час, адказваючы, Езус сказаў: "Слаўлю Цябе, Ойча, Госпадзе неба і зямлі, што Ты скрыў гэтыя рэчы ад мудрых і разумных і аб'явіў іх дзецям.R Дык вось кажу вам: лягчэй будзе зямлі Садомскай у дзень суду, чым табе".Q) А ты, Кафарнаўм, што аж над неба выносішся? Аж у пекла спадзеш! Бо каб такія цуды адбыліся ў Садоме, як у цябе, можа, засталася б па сёньняшні дзень. P  Дык вось кажу вам: лягчэй будзе Тыру і Сыдону ў дзень суду, чым вам.O "Гора табе, Харазін! Гора табе, Бэтсаіда! Бо каб у Тыры і Сідоне адбыліся такія цуды, як у вас, даўно яны ў зрэбніцы і попеле пакутавалі б. ~~}y||h{zzxxvuuStt6ssrqq1pIoZnn5mml2kjji5hoh gfedd2bb`__(^*]^\K[ZZVYUX5WW#VUUTS{RRdQQPO{NMlLCKJIuGG!FEELDCBA@\?W>=<<;4:<9k877 645443+2100/p.--*,++*)((/'&&(%$[#",!y 7al*Le{ {> * 1 L  ]Rwq[Пачуўшы гэта, дзесяць іншых разгневаліся на двух братоў.-Сказаў ім: "Чашу маю праўда піць будзеце, але сядзець у Мяне з правага боку ці з левага магу вам даць, але толькі тым, каторым прыгатаваў Айцец Мой".NА Езус адказаў ёй: "Ня ведаеце, чаго просіце. Ці можаце піць келіх, каторы Я піць буду?" Кажуць Яму: "Можам". 9Езус спытаўся ў яе: "Чаго хочаш?" Яна сказала: "Скажы, каб гэтыя два сыны мае ў Каралеўстве Тваім сядзелі адзін з правага боку ў Цябе, а другі - з левага".3_Тады падыйшла да Езуса матка сыноў Зэбэдэявых з сынамі сваімі, пакланілася і прасіла нечага.>uды выдадуць на пасьмешышча паганам, на бічаваньне і ўкрыжаваньне, і на тэці дзень ўваскрэсьне".]3"Ужо ўваходзім у Ерузалім, і Сын Чалавечы будзе выдадзены першасьвятарам і кніжнікам, і асудзяць Яго на сьмерць, 9І, уваходзячы ў Ерузалім, Езус узяў асобна Дванаццаць вучняў і сказаў ім па дарозе:@yТак вось гэтыя апошнія будуць першымі, а першыя - апошнімі. Бо многа пакліканых, а мала выбраных".#?Ці ж ня можна мне рабіць, што хачу? І ці ж крывым вокам глядзіш на тое, што я добры?}sДык вазьмі, што тваё, і ідзі, бо хачу і апошняму даць як табе.D А ён у адказ аднаму з іх сказаў: "Дружа, не зрабіў я табе крыўды. Ці ж ты не ўмовіўся са мной за дынар?a; кажучы: "Гэтыя апошнія толькі адну гадзіну працавалі, а ты зраўняў іх з намі, якія пераносілі цяжар дня і сьпякоту".P Дык, узяўшы, наракалі на гаспадара,"= Калі ж прыйшлі першыя, думалі, што болей атрымаюць, але і яны атрымалі па дынару.5c Дык калі прыйшлі тыя, што каля адзінаццатай гадзіны прыйшлі на работу, атрымалі па дынару. -А калі настаў вечар, сказаў гаспадар вінаградніку загадчыку свайму: "Скліч работнікаў і дай ім заплату, пачынаючы ад апошніх, а канчаючы першымі". 5Кажуць яму: "Бо ніхто нас не наняў". І ім сказаў: "І вы ідзіце ў мой вінаграднік".n UДый яшчэ каля гадзіны адзінаццатай выйшаў, і знайшоў іншых стаячых, ды ім сказаў: "Чаму тут стаіцё, гультуючы ўвесь дзень?"% CІ яны пайшлі. Ды зноў выйшаў каляшостай і каля дзевятай гадзіны, і зрабіў падобна. /і сказаў ім: "Ідзіце і вы ў мой вінаграднік, і што будзе справядліва, дам вам".-Ды, выйшаўшы каля гадзіны трэцяй, убачыў іншых, стаячых на рынку без работы,7Зрабіўшы з работнікамі ўмову па дынару за дзень, паслаў іх у свой вінаграднік.j OПадобнае затым Каралеўства Нябеснае чалавеку гаспадару, які выйшаў вельмі рана наймаць работнікаў у вінаграднік свой.lQІ многа першых будзе апошнімі, і апошніх - першымі.A{І кожны, хто пакінуў дом, або братоў, або сёстраў, або бацьку, або матку, або жонку, або сыноў, або зямлю дзеля імя Майго, у сто раз болей атрымае і здабудзе жыцьцё вечнае.!;Езус сказаў ім: "Сапраўды кажу вам, што вы, каторыя пайшлі за Мною, калі настане новы сьвет і засядзе Сын Чалавечы на пасадзе велічы сваёй, засядзеце на дванацаці пасадах і будзеце судзіць дванаццаць пакаленьняў Ізраэля.3_Тады ў адказ Пётар сказаў Яму: "Вось жа мы пакінулі ўсё і пайшлі за Табой. Дык што мы атрымаем?"7А Езус, узглянуўшы, сказаў ім: "У людзей гэта немагчыма, але у Бога ўсё магчыма".  Пачуўшы гэта, вучні надта дзівіліся і казалі: "Хто тады можа збавіцца?"OЗноў кажу вам: Лягчэй вярблюду праціснуцца праз вушка іголкі, чым багатаму ўвайсьці ў Карлеўства Божае".T~!Затым Езус сказаў сваім вучням: "Сапраўды кажу вам, што багаты з цяжкасьцяй увойдзе ў Каралеўства Нябеснае.}Калі юнак пачуў гэта слова, адыйшоў сумны, бо меў вялікую маёмасьць.|Сказаў яму Езус: "Калі хочаш быць дасканалы, ідзі, прадай усё, што маеш, і раздай ўбогім, і будзеш мець скарб у небе; і прыходзь, хадзі за Мной".{Кажа Яму юнак: "Усё гэта бярог я ад маленства свайго. Чаго мне яшчэ не хапае?"zyшануй бацьку і матку, ды любі бліжняга свайго як сябе самога".:ymСпытаўся ў Яго: "Якія?" Езус яму сказаў: "Не забівай, не чужалож, не крадзі, не сьведчы фальшыва,qx[Езус сказаў яму: "Што Мяне пытаешся аб добрым? Адзін толькі (Бог) добры. А калі хочаш увайсьці ў жыцьцё, спаўняй прыказаньні".RwІ вось нехта падыйшоў да Яго і сказаў Яму: "Настаўнік добры, што маю добрага рабіць, каб здабыць жыцьцё вечнае?"Vv%І, усклаўшы на іх рукі свае, пайшоў адтуль.euCДык Езус сказаў ім: "Пусьціце дзетак і не забараняйце ім прыходзіць да Мяне, бо такім належыць Каралеўства Нябеснае"./tW Аднойчы прывялі да Яго дзеткі, каб усклаў на іх рукі і памаліўся. Але вучні сварыліся на іх. s  Бо ёсьць эўнухі, што такімі з жывата маці нарадзіліся, і ёсьць эўнухі, каторых такімі людзі зрабілі, ды ёсьць эўнухі, што самі сябе выпакладалі дзеля Каралеўства Нябеснага. Хто можа зразумець, няхай разумее".r3 А Езус сказаў ім: "Ня ўсе разумеюць гэту навуку, а толькі тыя, каторым дадзена.)qK Дык сказалі Яму вучні Ягоныя: "Калі такі абавязак чалавека да жонкі, то лепш не жаніцца".p1 Затым кажу вам, што хто разводзіцца з жонкаю сваёй, за выняткам распусты, іжэніцца з іншаю - чужаложыць. І хто з разьведзенай ажаніўся - чужаложыць".SoСказаў ім: "Дзеля цьвёрдага сэрца вашага дазволіў вам Майсей кідаць жонку вашую, але не было так напачатку. nСказалі Яму: "Дык чаму Майсей загадаў даць ёй ліст разводны і адправіць?"m/І так ужо ня двое, але адно цела. Дык што Бог злучыў, чалавек хай не разлучае".Al{і сказаў: "Таму пакіне чалавек бацьку і маці і злучыцца з жонкаю сваёй, і будуць двое адным целам".[k/А Езус у адказ сказаў ім: "Ці не чыталі, што Той, хто стварыў (чалавека) напачатку, мужчынай і жанчынай стварыў іхdjAЗатым падыйшлі да Яго фарысэі і, зводзячы Яго, пыталіся: "Ці выпадае чалавеку з якой-колечы прычыны пакінуць жонку сваю?"ai;І за Ім ішлі вялікія грамады, і там аздаравіў іх.*h OІ сталася, калі Езус скончыў гэтыя словы, выйшаў з Галілеі і прыйшоў у межы Юдэі за Ярдан.4ga#Так і Айцец Мой нябесны зробіць вам, калі вы не даруеце кожны брату свайму ў сэрцах вашых".!f;"І, разгневаўшыся, пан ягоны выдаў яго катам, пакуль яму не аддасьць усяго доўгу.'eG!Ці ж і табе не належылася, каб ты пашкадаваў таварыша свайго, як я пашкадаваў цябе?"Dd Тады пазваў яго пан ягоны і сказаў яму: "Слуга нягодны, я табе увесь доўг дараваў, бо ты мяне прасіў.OcБачачы, што робіцца, таварышы яго засмуціліся вельмі, ды пайшлі і расказалі пану свайму ўсё, што сталася.)bKАле той не захацеў, а пайшоў і пасадзіў яго ў вязьніцу, дакуль не аддасьць яму доўгу.*aMА таварыш той, упаўшы, прасіў яго, кажучы: "Мей цярплівасьць дзеля мяне, і аддам табе".$`AАле слуга той, выйшаўшы, напаткаў аднаго з таварышаў сваіх, каторы быў яму вінаваты сто дынараў. І, схапіўшы яго, душыў, кажучы: "Аддай, што мне вінаваты". _ І пан зжаліўся над тым слугой, і асвабадзіў яго, і доўг яму дараваў.&^EАле слуга той, упаўшы, прасіў яго: "Мей цярплівасьць дзеля мяне, і я аддам табе ўсё".W]'Калі ня меў ён з чаго аддаць, загадаў пан ягоны прадаць яго, жонку ягоную, дзяцей ды ўсё, што меў, ды заплаціць.:\mІ калі стаў рахавацца, прывялі да яго аднаго, каторы быў яму вінаваты дзесяць тысяч талентаў.T[!Дзеля таго падобнае Каралеўства Нябеснае да чалавека караля, каторы хацеў разрахавацца са слугамі сваімі.Z!Кажа яму Езус: "Не кажу табе да сямі разоў, але да сямідзесяці сямі разоў.hYIТады Пётар, падыйшоўшы, спытаўся: "Госпадзе, колькі разоў маю дароўваць брату майму, калі правініцца мне? Ці да сямі разоў?"}XsБо дзе ў імя Маё сабяруцца двух або трох, там і Я пасярод іх".\W1Паўторна кажу вам: Калі двух з вас на зямлі згодзяцца прасіць аб якую-колечы рэч, дасьць ім Мой Айцец, які ў небе.gVGСапраўды кажу вам: Што зьвяжаце на зямлі, будзе зьвязана і ў небе, і што разьвяжаце на зямлі, будзе разьвязана і ў небе.MUА калі б і іх не паслухаў, скажы царкве. А калі б і царквы не паслухаў, хай будзе табе як паганін і мытнік.tTaА калі б цябе не паслухаў, вазьмі з сабой яшчэ аднаго або двух, каб усякае слова абапіралася на доказе двух або трох сьведкаў.eSCКалі брат твой правініцца табе, ідзі і пасварыся на яго ў чатыры вока. І калі б паслухаў цябе, здабудзеш брата твайго.R)Так і ваш Айцец, каторы ў небе, ня хоча, каб прапаў хоць адзін з малых гэтых.Q} І калі ўдаецца яму яе адшукаць, сапраўды кажу вам, што з яе будзе мець больш радасьці, чым з дзевяноста дзевяці, каторыя не зблудзілі.P- Як вам здаецца? Калі б хто мае сто авец, і адна з іх згубіцца, ці ж не пакідае ён у гарах дзевяноста дзевяць і ці не ідзе шукаць той, каторая прапала?wOg Бо Сын Чалавечы прыйшоў ратаваць тое, што было прапаўшы.N{ Глядзіце, не пагарджайце ні адным з малых гэтых. Бо кажу вам, што анёлы іхнія ў небе бачаць заўсёды аблічча Айца Майго, каторы ў небе.M7 І калі вока тваё горшыць цябе, выдзяры яго ды кінь ад сябе. Лепей табе аднавокім увайсьці ў жыцьцё, чым маючы два вокі быць укінутым у агонь пякельны.eLCДык калі рука твая або нага твая горшыць цябе, адрэж яе ды кінь ад сябе. Лепш табе аднарукім ці кульгавым увайсьці ў жыцьцё, чым маючы дзьве рукі або дзьве нагі быць укінутым у агонь вечны.jKMГора сьвету ад згаршэньняў. Бо мусяць прыйсьці згаршэньні, аднак гора таму чалавеку, праз якога згаршэньне прыходзіць.yJkА хто б згоршыў аднаго з малых гэтых, што ў Мяне вераць, лепш было б яму прычапіць камень млынавы на шыю і ўтапіць у глыбіні мора.vIeІ хто прыйме адно такое дзіця ў імя Маё, той Мяне прыйме.HХто ўпакорыцца як гэта дзіця, той большы у Каралеўстве Нябесным.YG+і сказаў: "Сапраўды кажу вам, калі не навернецеся і не станецеся як дзеці, не ўвойдзеце ў Каралеўства Нябеснае.kFOІ Езус, паклікаўшы дзіця, паставіў яго пасярэдзіне іх"E ?У той час падыйшлі да Езуса вучні, пытаючыся: "Хто найбольшы ў Каралеўстве Нябесным?"*DMПётр сказаў: "З чужых". Сказаў яму Езус: "Дык значыць сыны свабодныя". Але, каб мы іх ня згоршылі, ідзі да мора і закінь вуду, і першую злоўленую рыбу вазьмі і, адкрыўшы ёй пыск, знойдзеш статыр. Узяўшы яго, дай ім за Мяне і за сябе".6CeЁн сказаў: "Пэўна". І калі ён увайшоў у дом, уперадзіў яго Езус і сказаў: "Што думаеш, Сымоне? Каралі зямныя з каго бяруць чынш або падатак: ці са сваіх сыноў, ці з чужых?"sB_І калі яны падыйшлі ў Кафарнаўм, прыйшлі да Пятра тыя, што зьбіралі дыдрахмы, і сказалі яму: "Ці Вучыцель ваш заплаціць дыдрахму?"A+і яны заб'юць Яго, і на трэці дзень Ён уваскрэсьне". Дык яны сталіся сумнымі.%@CТакі бо род не выганяецца інакш, як праз малітву і пост". Калі яны прабывалі ў Галілеі, сказаў ім Езус: "Сын Чалавечы мае быць выдадзены ў рукі людзей,j?MЁн сказаў ім: "Дзеля вашае малой веры. Сапраўды кажу вам: Калі б вы мелі веру як зярнятка гарчычнае, сказалі б вы гэтай гары: "Перайдзі адсюль туды", і пяройдзе. Нічога для вас няма немагчымага.>3Тады пакрыёму падыйшлі да Езуса вучні і спыталіся: "Чаму мы не маглі выгнаць яго?"=І насварыўся на яго; і дэман пакінуў яго, і ў тую хвіліну хлопец паздаравеў.~<uЕзус жа, адказваючы, сказаў: "О родзе няверны і пераваротны, дакуль буду з вамі? Ды як доўга буду вас цярпець? Прынясіце яго да Мяне".z;mЯ прывёў яго да Тваіх вучняў, але яны не маглі яго аздаравіць".P:і прасіў: "Госпадзе, зжалься над сынам маім, бо ён - люнатык, і многа церпіць, часта кідаецца ў агонь або ў ваду.9'Калі Езус вярнуўся да народу, падыйшоў да Яго чалавек, упаў перад Ім на каленіy8k Тады зразумелі вучні, што Езус гаварыў ім аб Яне Хрысьціцелю.7y Але кажу вам, што Гальяш ўжо прыйшоў, але яго не пазналі ды абыйшліся з ім, як хацелі. Але таксама і Сын Чалавечы будзе ад іх цярпець".6 А Езус у адказ сказаў ім: "Гальяш, што праўда, прыйдзе і направіць усё.(5I І пыталіся ў Яго вучні Ягоныя: "Чаму кніжнікі цьвердзяць, што Гальяш мае прыбыць раней?"Y4+ І калі зыходзілі з гары, загадаў ім Езус: "Нікому не кажыце пра гэту зьяву, пакуль Сын Чалавечы не ўваскрэсьне".3І, падняўшы вочы свае, яны нікога болей ня бачылі, адно самога Езуса.2%Затым падыйшоў да іх Езус і дакрануўся іх, кажучы: "Устаньце і ня бойцеся".u1cІ, чуючы гэта, вучні ўпалі на твар свой і надта спалохаліся.01Калі ён яшчэ гэта гаварыў, вось жа яркае воблака закрыла іх. Ды голас пачуўся з воблака: "Гэта Сын Мой умілаваны, у якім Я маю ўпадабаньне; Яго слухайце".}/sДык Пётар зьвярнуўся да Езуса: "Госпадзе, добра нам тут быць. Калі хочаш, зробім тут тры палаткі: Табе адну, Майсею адну і Гальяшу адну".|.qІ зараз жа паказаліся ім Майсей і Гальяш, размаўляючы з Езусам.;-oІ перамяніўся перад імі; і аблічча Яго зазьзяла як сонца, а адзеньне Яго сталася белым як сьвятло.3, aЗатым па шасьці днях узяў Езус Пятра, Якуба і Яна, брата яго, і завёў іх асобна на высокую гару.+Сапраўды кажу вам, што некаторыя з тут стаячых не пакаштуюць сьмерці, пакуль ня ўбачаць Сына Чалавечага, прыходзячага ў Каралеўстве сваім".H* Бо Сын Чалавечы прыйдзе ў хвале Айца свайго з анёламі сваімі, і тады аддасьць кожнаму па яго ўчынках.z)mБо што за карысьць чалавеку, каб увесь сьвет здабыў, а на душы сваёй пацярпеў шкоду? Або што чалавек дасьць у замену за душу сваю?K(Бо хто б хацеў захаваць жыцьцё сваё, загубіць яго. А хто б загубіў жыцьцё сваё дзеля Мяне, аднойдзе яго.y'kТады сказаў Езус вучням сваім: "Калі хто хоча ісьці за Мной, хай адрачэцца ад самога сябе, ды хай бярэ крыж свой і насьледуе Мяне. & А Езус, павярнуўшыся, сказаў Пятру: "Адыйдзіся ад Мяне, шатан, бо ты для Мяне згаршэньне. Бо разумееш ня тое, што ад Бога, але што ад людзей".C%І Пётар, адвёўшы Езуса на бок, пачаў на Яго сварыцца: "Пашкадуй сябе, Госпадзе, гэта ня прыйдзе на Цябе".e$CАд гэтага часу Езус пачаў выяўляць вучням сваім, што трэба Яму ісьці ў Ерузалім і там многа цяпець ад старшыняў і ад першасьвятароў і кніжнікаў ды быць забітым, і на трэці дзень ўваскрэснуць.#Затым загадаў вучням сваім, каб нікому не расказвалі, што Ён ёсьць Хрыстом."Ды дам табе ключы Каралеўства Нябеснага; і што зьвяжаш на зямлі, будзе зьвязана і ў небе; і што разьвяжаш на зямлі, будзе разьвязана і ў небе".L!І Я табе кажу: Ты - Пётар (скала), і на гэтай скале пабудую Царкву Маю, і брамы пякельныя не перамогуць яе.c ?У адказ сказаў яму Езус: "Багаслаўлены ты, Сымон Бар Ёна, бо ня цела і кроў аб'явілі табе, але Айцец Мой, каторы ў небе.taАдказаў Сымон Пётар, кажучы: "Ты - Хрыстос, Сын Бога жывога".b=Спытаўся ў іх Езус: "А вы за каго Мяне лічыце?"B}А яны сказалі: "Адны за Яна Хрысьціцеля, другія за Гальяша, а іншыя за Ярэмію або за аднаго з прарокаў".c? Прыйшоў затым Езус у мясцовасьць Цэзарэі Філіпавай і спытаўся вучняў сваіх: "За каго лічаць людзі Сына Чалавечага?";o Тады зразумелі, што гаварыў ім не каб кісьлі хлебнай сьцерагліся, але навукі фарысэяў і садукеяў.6e Чаму не разумееце, што Я вам не пра хлеб гаварыў: "Сьцеражыцеся кісьлі фарысэяў і садукеяў".+ Ані таксама пра сем хлябоў на чатыры тысячы людзей? І колькі кашоў сабралі?N Ці ж яшчэ не разумееце і ня помніце пра пяць хлябоў на пяць тысяч людзей? І колькі гэта кашоў назьбіралі?9kЕзус, ведаючы гэта, сказаў: "Чаму, малаверныя, застанаўляецеся між сабой, што хлябоў ня маеце?q[А яны думалі, гаворачы між сабой, што яны хлябоў ня ўзялі.І сказаў ім Езус: "Глядзіце, сьцеражыцеся кісьлі фарысэяў і садукеяў".А калі перапраўляліся вучні Ягоны на другі бераг, забыліся ўзяць хлябоў.kOПлемя ліхое і чужаложнае знаку шукае, ды іншы знак ня будзе дадзены, толькі знак Ёны прарока". І, пакінуўшы іх, адыйшоўся.dAА нараніцы: "Сёньня навальніца, бо неба хмарнае, ружавее". Дык выгляд неба разумееце, а знакаў часу ня можаце пазнаць? 9А Езус у адказ сказаў ім: "Калі вечарэе, кажаце: "Будзе пагода, бо неба чырвонае".: oЗараз падыйшлі да Езуса фарысэі і садукеі і, зводзячы, прасілі Яго, каб паказаў ім які знак з неба.'І, адпусьціўшы людзей, Езус сеў у лодку і прыплыў у край Магеданскі.{&А тых, што елі, было чатыры тысячы чалавек, апрача дзяцей і жанчын. %І елі ўсе, і наеліся. А з кавалкаў, якія засталіся, сабралі сем поўных кашоў.? w$І, узяўшы сем хлябоў і рыбы, падзяку складаючы, ламаў і даваў вучням сваім, а вучні раздавалі людзям.W '#Дык загадаў Езус людзям пасесьці на зямлі. +"Пытаецца ў іх Езус: "Колькі маеце хлябоў?" Яны ж сказалі: "Сем, і крыху рыбаў".9 k!І сказалі Яму вучні: "Скуль у пустыні набяромся столькі хлеба, каб накарміць такі натоўп людзей?"O Езус жа, паклікаўшы вучняў сваіх, казаў ім: "Шкада мне людзей, бо ўжо тры дні прабываюць пры Мне і ня маюць чаго есьці. А Я не хачу адправіць іх галодных, каб не самлелі ў дарозе".s_Усе жа дзівіліся, бачачы, што нямыя гавораць, кульгавыя ходзяць, калекі аздараўляюцца, сьляпыя бачаць. Дык славілі Бога Ізраэля.І сабраліся да Яго вялікія грамады, маючы з сабой кульгавых, сьляпых, калекаў, нямых ды многа іншых, і клалі іх да ног Яго, і Ён аздаравіў іх.2]Затым, выйшаўшы адтуль, Езус прыбыў да мора Галілейскага і, узыйшоўшы на гару, сядзеў тамака.ucТады Езус у адказ сказаў ёй: "О жанчына! Вялікая вера твая, няхай станецца, як хочаш". І ў тую хвіліну дачка яе была аздароўлена.4aА яна сказала: "Так, Госпадзе, але і шчаняты ядуць крошкі, якія падаюць са стала гаспадароў іх".А Езус адказаў: "Ня добра браць хлеб ад дзяцей і кідаць шчанятам".Але яна падыйшла і пакланілася Яму, просячы: "Госпадзе, памажы мне!"7Езус у адказ сказаў: "Пасланы Я толькі да авец, каторыя прапалі з дому Ізраэля".QА Ён не адказаў ёй ані слова. Дык падыйшлі вучні Яго, і прасілі Яго, і казалі: "Адпусьці яе, бо яна прызывае нас". ~І якраз жанчына Хананейка, выйшаўшы з тых ваколіцаў, крычала Езусу: "Зжалься нада мной, Госпадзе, Сыне Давідаў! Дачку маю страшна мучае дэман".  ~t}} |{zz\yyCxwvv_uu2tsrr)qpooknpmwmlkBji*hgfedd"cba`_f^]p\\[ZZ:YXWgVVUYTTwSSQQ@POOQNMLLAKBJJGIHdGGLFF,EDCC2BBAAY@@?d>>r==<('2&%%##"$!_  P5 yC  S f ~3BiA#xOi%І як было ў дні Ноя, так будзе і прыйсьце Сына Чалавечага.0NY$Што да дня таго і хвіліны, ніхто ня ведае, ані анёлы ў небе, ані Сын, а толькі Айцец адзін.gMG#Неба і зямля счэзнуць, але слова Маё не праміне.L%"Сапраўды кажу вам: Не праміне гэтае пакаленьне, пакуль усё гэта станецца. K !Так і вы, калі ўбачыце ўсё гэта, ведайце, што ўжо блізка, у дзьвярах.UJ# А ад фіговага дрэва бярыце прыклад: Калі ўжо галінка яго мякчэе і пускае лісты, ведаеце, што ўжо блізка лета.mISІ Ён пашле анёлаў сваіх з трубою і голасам гучным, ды зьбяруць выбраных Яго з чатырох вятроў, ад скраю неба аж да краю яго.GHІ тады паявіцца на небе знак Сына Чалавечага, ды тады заплачуць усе плямёны зямныя. І ўбачаць Сына Чалавечага, прыходзячага ў аблоках нябесных з магуцем і славаю вялікай.~GuА зараз па муках тых дзён сонца зацьмее, і месяц ня дасьць сьвятла свайго, і з неба зоркі падаць будуць, і сілы нябесныя скалануцца.TF!Дзе б было цела, там зьбяруцца і арлы.LEБо як маланка засьвеціцца на ўсходзе і бачнай будзе на захадзе, так будзе і з прыходам Сына Чалавечага.;DoДык калі б вам затым сказалі: "Вось Ён упустыні", не выходзьце; "Вось Ён у нутры дамоў, ня верце".IC Таму Я вам гэта сказаў наперад.B!Паўстануць вось фальшывыя хрысты і фальшывыя прарокі, і будуць тварыць вялікія знакі і цуды, каб падмануць, калі гэта магчыма, нават выбраных.AТады, калі б хто вам казаў: "Вось тут Хрыстос", або: "Там", ня верце.D@І каб не былі скарочаны тыя дні, ніхто б не захаваўся, але дзеля выбраных будуць скарочаныя тыя дні+?OБо тады будзе вялікі прыгнёт, якога не было ад пачатку сьвету аж дасюль, дый ня будзе.v>eДык прасіце, каб вашыя ўцёкі ня былі ўзімку, ці ў суботу.P=Гора цяжарным і кормячым у тыя дні.n<Uі хто на полі, хай не варочаецца забраць свой плашч.o;Wі хто на даху, хай не зыходзіць узяць штосьці з дому;Z:-тады тыя, што ў Юдэі, хай уцякаюць у горы,o9WДык калі ўбачыце агіду спусташэньня, дакрануўшую і сьвятыя месцы, прадказаную Даніелем прарокам, хто чытае, хай разумее, -\81І будзе прапаведавана Эвангельле Каралеўства па ўсім сьвеце на сьведчаньне ўсім народам; і тады настане канец.]73 Але хто вытрывае да канца, будзе збаўлены.v6e І таму, што ўзрасьце нягоднасьць, астыне любоў у многіх.5} і зьявяцца многа фальшывых прарокаў і будуць зводзіць многіх.94k І тады многія згоршацца, і будуць выдаваць адзін другога, і ненавідзець будзе адзін другога,c3? Тады будуць выдаваць вас на мукі і забіваць вас будуць, ды будзеце вы зьненавіджаны ўсімі народамі дзеля імя Майго.H2 Гэта ўсё толькі пачатак мукаў.I1 Падымецца народ на народ, і каралеўства на каралеўства, і будуць пошасьці, голад, месцамі землятрусы.a0;Калі вы пачуеце пра войны і чуткі ваенныя, глядзіце, не трывожцеся, бо гэта адбыцца павінна, але гэта яшчэ не канец./ Бо многа прыйдзе ў імя Маё і скажа: "Я - Хрыстос", і многіх зьвядуць.s._У адказ сказаў ім Езус: "Глядзіце, каб хто вас ня зьвёў.-1А калі Езус сядзеў на Аліўнай гары, прыйшлі вучні адны да Яго і пыталіся: "Скажы, калі гэта будзе, ды што за знак папярэдзіць прыход Твой і канец сьвету?"l,QЁн ім у адказ сказаў: "Бачыце гэта ўсё? Сапраўды кажу вам: Не застанецца з гэтага камень на камені, які б ня быў развалены".H+ Калі Езус, пакінуўшы сьвятыню, ішоў ад яе, прыступіліся вучні Ягоныя, каб паказаць Яму пабудовы сьвятыні.E*'Бо кажу вам, ня ўбачыце Мяне датуль, пакуль ня скажаце: "Багаслаўлены, хто прыходзіць у імя Госпада".?)y&Таму дом ваш стане пустым.u(c%Ерузалім, Ерузалім, каторы забіваеш прарокаў ды камянуеш тых, што да цябе пасланыя. Колькі разоў хацеў Я сабраць сыноў тваіх як кураводка зьбірае пісклянят сваіх пад свае крылы, але ты не захацеў.u'c$Сапраўды кажу вам: Спадзе гэта ўсё на пакаленьне гэтае.:&m#аж спадзе на вас кроў усіх справядлівых, разьлітая на зямлі, ад крыві справядлівага Абеля аж да крыві Захара, сына Барахія, якога вы забілі між сьвятыняй і аўтаром.@%y"Таму пасылаю Я да вас прарокаў, і мудрых, і кніжнікаў, і многіх з іх зб'ецё, і ўкрыжуеце, а іншых будзеце бічаваць у сынагогах вашых, ды будзеце гнаць іх з гораду ў горад,~$u!Гадзіны, зьмяінае племя! Няўжо ўсьцеражыцёся прысуду пекла?Q# І вы дапоўніце мерку бацькоў вашых."{І так вы самі сьведчыце, што вы - сыны тых, што забілі прарокаў.A!{кажучы: "Каб мы жылі ў дні бацькоў нашых, не былі б супольнікамі тых, што пралівалі кроў прарокаў".Y +Гора вам, кніжнік і фарысэі крывадушнікі, каторыя будуеце магілы прарокам і аздабляеце помнікі справядлівых,?wТак і вы навонкі выдаяцеся людзям справядлівымі, а ўнутры поўныя крывадушнасьці і беззаконьня.J Гора вам, кніжнікі і фарысэі крывадушнікі, бо вы падобныя да магілаў пабеляных, што навонкі паказваюцца людзям прыгожымі, а ўнутры поўныя касьцей трупаў і ўсякага гнільля.#?Фарысэй сьляпы! Абмый перш нутро чашы і місы, каб тое, што звонку, сталася чыстым.jMГора вам, кніжнікі і фарысэі крывадушнікі, што абмываеце чашу і місу звонку, а ўнутры поўныя зьдзерства ды нячыстасьці.Сьляпыя правадыры, што працэджваеце камара, а глытаеце вярблюда.oWГора вам, кніжнікі і фарысэі крывадушнікі, што даецё дзесяціну з мяты, кропу і кмену, а прапускаеце тое, што важнейшае ў Законе: суд, міласэрдзе і веру. І гэта трэба выпаўніць, і тога не пакідаць.#А хто прысягае на неба, прысягае на трон Божы і на Таго, хто на ім сядзіць.%Бо хто прысягнуў на сьвятыню, прысягае на яе ды на Таго, хто ў ёй пражывае.Хто затым прысягае на аўтар, прысягае на яго ды на ўсё, што на ім.xiСляпыя! Што ж важнейшае: ахвяра ці аўтар, які яе ўсьвячае?KДы: "Хто прысягае на аўтар, гэта нічога, але хто прысягае на ахвяру, на ім складзеную, споўніць павінен".7О дурныя і сьляпыя! Бо што важнейшае: золата ці сьвятыня, якая ўсьвячае золата?  Гора вам, сьляпыя правадыры, што кажаце: "Хто прысягае на сьвятыню, гэта нічога, а калі хто прысягае на золата сьвятыні, споўніць павінен".DГора вам, кніжнікі, і фарысэі крывадушнікі, што аб'язджаеце моры і сухмяні, каб здабыць аднаго празэліта. А калі ім станецца, робіце яго сынам пекла, удвая горшым за сябе. Гора вам кніжнікі і фарысэі крывадушнікі, што аб'ядаеце дамы ўдоваў пад відам доўгіх маленьняў, дзеля таго напаткае вас жорсткі прысуд.  Гора вам, кніжнікі і фарысэі крывадушнікі, што зачыняеце Каралеўства Нябеснае людзям; і самі не ўваходзіце, і ідучых не пускаеце ўвайсьці.+ Бо хто сябе ўзвышае, той будзе паніжаны, а хто сябе паніжае, будзе ўзвышаны.Z- Хто большы ў вас, хай будзе вашым слугой.   Ані настаўнікамі не называйцеся, бо адзін ваш Настаўнік - Хрыстос.  І айцом не называйце нікога на зямлі, бо адзін Айцец ваш, нябесны.  Вы ж не называйцеся Раббі, бо адзін Настаўнік ваш, а вы ўсе - браты. wлюбяць прывітаньні на рынку, ды каб іх людзі называлі: Раббі.  ахвотна займаюць першыя месцы на балях і першыя лаўкі ў сынагогах,I Яны ўсё робяць, каб паказацца людзям: павялічваюць філяктэрыі свае і апускаюць краі адзеньня свайго,hIБо яны вяжуць цяжкія і непасільныя бярэмі ды ўскладаюць на плечы людзей, а самі і пальцам сваім ня хочуць за іх узяцца.`9Дык усё, што яны вам скажуць, беражыце і рабіце, але не рабіце паводле ўчынках іхніх; бо яны вучаць, а так ня робяць.xiі казаў: "На пасадзе Майсеевым заселі кніжнікі і фарысэі.a =Тады зьвярнуўся Езус да людзей і да вучняў сваіх3_.І ніхто ня мог Яму адказаць слова, ніхто таксама не адважыўся ад таго дня болей пытацца ў Яго.-Дык калі Давід называе Яго Госпадам, як жа Ён ёсьць сынам ягоным?"@y,"Сказаў Госпад Госпаду майму: Сядзь па правіцы Маёй, аж пакладу непрыяцеляў Тваіх пад ногі Твае?"+Сказаў ім: "Як жа тады Давід у Духу называе Яго Госпадам, кажучы:*кажучы: "Што думаеце пра Хрыста? Чый Ён сын?" Кажуць яму: "Давідаў".X~))Калі сабраліся фарысэі, спытаўся ў іх Езус,}(На гэтых двух прыказаньнях абапіраецца ўвесь Закон і Прарокі".|w'Другое падобнае гэтаму: Любі бліжняга свайго як сябе самога.\{1&гэта найважнейшае ды першае прыказаньне.Gz%Езус адказаў яму: "Любі Госпада, Бога твайго, усім сэрцам тваім, усёй душой тваёй, усім розумам тваім;gyG$"Вучыцелю, якое найважнейшае прыказаньне ў Законе?"txa#І адзін з іхніх вучоных у законе, зводзячы Езуса, спытаўся: w "Тады фарысэі, чуючы, што Ён змусіў садукеяў замаўчаць, зыйшліся разам.bv=!Чуючы гэта, людзі дзівіліся дзеля навукі Ягонай.'uG "Я - Бог Абрагама, і Бог Ізаака, і Бог Якуба". Бог ня ёсьць Бог мёртвых, але Бог жывых".t'Ці не чыталі, што сказана вам Богам пра ўваскрасеньне памёршых, які казаў:+sOПры ўваскрасеньні ня будуць жаніцца, ані замуж выходзіць, але будуць як анёлы ў небе.r)А Езус у адказ сказаў ім: "Памыляецеся, ня ведаючы Пісаньня, ані моцы Божай.q5Дык у час уваскрасеньня, чыёй з сямі будзе яна жонкаю? Бо ўсе яны мелі яе за жонку".LpНаастатак па ўсіх памерла і жанчына.Io Падобна другі і трэці аж да сёмага.=nsА было ў нас сем братоў; і першы ажаніўся і памёр, і, ня маючы патомства, пакінуў жонку брату свайму.mкажучы: "Вучыцелю, Майсей загадаў: Калі хто памрэ, ня маючы сына, дык хай брат ягоны возьме яго жонку і хай адродзіць патомства свайму брату.2l]У той дзень прыступіліся да Яго садукеі, якія кажуць, што няма ўваскрасеньня, і пыталіся Яго,ukcПачуўшы гэта, яны зьдзівіліся ды, пакінуўшы Яго, адыйшліся.0jYКажуць Яму: "Цэзараў". Тады сказаў ім: "Тое, што цэзара, аддайце цэзару, а што Божае - Богу".iiKСпытаўся ў іх Езус: "Чый гэта адмалюнак і надпіс?"sh_Пакажыце мне манэту падатковую". Дык падалі Яму дынар.g5Езус жа, пазнаўшы іх падступнасьць, сказаў: "Чаму Мяне зводзіце, крывадушнікі?f+Скажы нам тады, як табе здаецца, належыцца плаціць падатак цэзару, ці, можа, не?"Be}Дык паслалі да Яго двух вучняў сваіх з герадыянамі, каб спыталіся: "Вучыцелю, ведаем, што Ты справядлівы і дарозе Божай па праўдзе вучыш, ды не аглядаешся на аблічча людзей.d/Тады сабраліся фарысэі і, адыйшоўшыся, раіліся, як бы Езуса спахваціць у словах.Yc+Бо многа пакліканых, але мала выбраных".{bo Тады кароль загадаў слугам сваім: "Зьвязаўшы яму рукі і ногі, укіньце яго ў цемру вонкавую: там будзе плач і скрыгатаньне зубамі".:am Дык спытаўся ў яго: "Дружа, як жа ты ўвайшоў сюды, ня маючы вясельнай вопраткі?" Але той маўчаў.J`  Затым увайшоў кароль паглядзець гасьцей, ды ўбачыў ён там чалавека, адзетага не ў вясельную вопратку.\_1 Слугі ягоныя, выйшаўшы на дарогі, сабралі ўсіх, каго напаткалі, ліхіх і добрых; і напоўнілася вясельле гасьцямі. ^9 Дык ідзіце на скрыжаваньні дарог, і каго толькі знойдзіце, клічце на вясельле".#]?Затым сказаў слугам сваім: "Вясельле прыгатавана, але запрошаныя не былі годныя.B\}  Дык кароль разгневаўся ды, паслаўшы сваё войска, выгубіў тых забойцаў, і горад іхні спаліў.[wа іншыя схапілі слугаў яго і, назьдзекаваўшыся, замардавалі.Z'Але яны ня дбалі і разыйшліся; хто ў пасяленьне сваё, хто да свайго гандлю;7YgДык паслаў ізноў іншых слугаў, кажучы: "Скажыце запрошаным: Ужо банкет мой прыгатаваны, валы мае і што кормнае пабіта, ды ўсё прыгатавана; прыходзьце на вясельле!"&XEІ паслаў Ён слуг сваіх склікаць запрошаных на вясельле, але тыя не хацелі прыбыць.3W_"Каралеўства Нябеснае падобнае да чалавека караля, які справіў вясельле для свайго сына.[V 1Езус, адказваючы далей, казаў у прыповесьцях:Uy.Ды стараліся Яго ўзяць, але баяліся народу, бо меў Яго за прарока.+TO-Пачуўшы гэту Яго прыповесьць, першасьвятары і фарысэі зразумелі, што гэта аб іх гаварыў. S,Хто ўпадзе на гэты камень, разаб'ецца, а на каго ён упадзе, сатрэ яго".JR +Дзеля таго кажу вам, што Каралеўства Божае будзе аднята ад вас, а дадзена народу, які робіць плады яго.7Qg*Сказаў ім Езус: "Ці ж ніколі не чыталі вы ў Пісаньні: "Камень, каторы адкінулі будаўнікі, стаўся галавою вугла. З волі Госпада гэта сталася ды дзіўна ў вачах нашых?"|Pq)Кажуць Яму: "Разбойнікаў строга выгубіць, а вінаграднік выарэндуе іншым вінаградарам, каторыя будуць аддаваць плод у вызначаны час".O!(Дык калі прыбудзе гаспадар вінаградніку, што зробіць тым вінаградарам?"lNQ'Ды схапіўшы яго, выкінулі з вінаградніку і забілі.iMK&Але вінаградары, бачачы сына, гаварылі між сабой: "Гэта спадкаемец, хадземце, заб'ём яго і завалодаем ягонай спадчынаю".L}%У канцы паслаў да іх сына свайго, кажучы: "Ушануюць сына майго".K$Дык зноў паслаў іншых слугаў, больш, чым раней, але і ім зрабілі падобна.9Jk#А вінаградары схапілі слугаў яго, і аднаго пакалечылі, другога забілі, а іншага ўкаменавалі.*IM"А калі надыйшоў час пладоў, паслаў ён слугаў сваіх да вінаградараў узяць свае плады.DH!Паслухайце іншую прыповесьць. Быў гаспадар дому, які завёў вінаграднік, загарадзіў яго плотам, выкапаў у ім вінатоку, пабудаваў вежу, і аддаў яго вінаградарам, і выехаў.FG Бо прыйшоў да вас Ян дарогай справядлівасьці, і вы не паверылі яму; мытнікі ж і распусьніцы паверылі яму. Вы аднак, бачачы гэта, нават потым не пакаяліся, каб яму паверыць.,FQХто з тых двух споўніў волю бацькі?" Кажуць: "Першы". Дык сказаў ім Езус: "Сапраўды кажу вам, што мытнікі і распусьніцы ўпярэдзяць вас у Каралеўстве Божым.IE Зьвяртаючыся да другога, сказаў яму падобна. А той, адказваючы, сказаў: "Іду, гаспадару", але не пайшоў.kDOА ён адказаў: "Не пайду". А потым пакаяўся і пайшоў.C"Як вам здаецца? Адзін чалавек меў двух сыноў. І, прыходзячы да першага, сказаў яму: "Сыне, ідзі папрацуй сягоньня ў маім вінаградніку".@ByДык у адказ Езусу сказалі: "Ня ведаем". І Ён сказаў: "Дык і Я вам не скажу, якою ўладаю Я гэта раблю".qA["Калі скажам: "З неба", скажа нам: "Дык чаму вы не паверылі?" А калі скажам: "Ад людзей", баімося народу, бо ўсе Яна маюць за прарока".,@QХрост Янаў адкуль быў? З неба ці ад людзей?" А яны застанаўляліся і гаварылі між сабой:|?qЕзус у адказ сказаў ім: "І Я спытаюся таксама ў вас адно слова, і калі адкажаце Мне, дык і Я тады скажу вам, якою ўладаю Я гэта раблю:>/І калі Езус увайшоў у сьвятыню, прыйшлі да Яго, калі вучыў, першасьвятары і старшыні народу і казалі: "Якою ўладаю гэта робіш? Хто Табе даў такую ўладу?"}=sІ ўсё, пра што будзеце прасіць у малітве з вераю, атрымаеце".i<KУ адказ Езус сказаў ім: "Сапраўды кажу вам: Каб мелі вы веру і не сумляваліся, зрабілі б гэта не толькі з дрэвам фіговым, але, нават каб сказалі гэтай гары: "Падыміся і кінься ў мора", сталася б.';GДык, бачачы гэта, вучні дзівіліся і казалі: "Якім чынам так скора ссохла дрэва фіговае?"c:?Дык убачыўшы пры дарозе адно дрэва фіговае, падыйшоў да яго, але не знайшоў на ім нічога, апрача лісьця, і сказаў яму: "Няхай ня родзіцца з цябе плод навек і". І адразу дрэва фіговае ссохла.V9%Нараніцы, вяртаючыся ў горад, пачуў голад.r8]І, пакінуўшы іх, пайшоў за горад у Бэтанію, і там застаўся.u7cі казалі Яму: "Ці чуеш, што яны кажуць?" А Езус сказаў ім: "Так; ці вы не чыталі: "Праз вусны немаўлятак і сысуноў ўчыніў Ты хвалу?"w6gА першасьвятары і кніжнікі, бачачы цуды, якія чыніў, ды дзеці, гамонячыя ў сьвятыні і кажучыя: "Гасанна сыну Давідаваму!", злаваліся~5uІ падыйшлі да Яго ў сьвятыні сьляпыя і храмыя, і Ён аздаравіў іх.F4 Ды сказаў ім: "Напісана: "Дом Мой домам малітвы будзе названы", а вы зрабілі яго пячорай разбойнікаў".y3k І ўвайшоў Езус у сьвятыню, і павыганяў усіх прадаючых і купляючых у сьвятыні, а сталы мянялаў і лаўкі прадаўцоў галубоў перавярнуў.s2_ А народ казаў: "Гэта Езус, прарок з Назарэту Галілейскага". 1  І калі ўвайшоў у Ерузалім, узварухнуўся ўвесь горад, кажучы: "Хто гэта?"0 І грамады, што на перадзе і за Ім ішлі, гаманілі, кажучы: "Гасанна Сыну Давідаваму! Багаслаўлены, хто прыходзіць у імя Госпада. Гасанна на вышынях!"G/А вялізарная грамада слала свае вопраткі на дарозе; а іншыя сьціналі галінкі з дрэваў і слалі на дарозе..%І прывялі асьліцу з асьлянём, і ўсклалі на іх адзеньне сваё, і (Езус) сеў на іх.Y-+Пайшоўшы, вучні зрабілі, як ім загадаў Езус.M,"Скажыце дачцы Сыёна: Вось едзе да цябе Кароль твой, ціхі, седзячы на асьліцы і на асьляці, сыне пад'ярэмнай".}+sУсё гэта сталася, каб выпаўнілася сказанае прароках; які казаў:!*;І калі б вам хто што казаў, скажыце, што іх патрабуе Госпад, а зараз пусьцяць іх".w)gі сказаў ім: "Ідзіце ў сяло, якое перад вамі, а зараз знойдзеце асьліцу прывязаную і з ёй асьляня. Адвяжыце і прывядзіце да Мяне.@( {І калі прыбліжаліся да Ерузаліму і падыйшлі да Бэтфагэ на Аліўнай гары, Езус тады паслаў двух вучняў5'c"Пашкадаваў затым іх Езус, дакрануўся да вачэй іхніх; і яны адразу сталі бачыць ды пайшлі за Ім.]&3!Кажуць Яму: "Госпадзе, каб адкрыліся нам вочы".% Дык Езус спыніўся, паклікаў іх і спытаўся: "Што хочаце, каб вам зрабіў?"M$А людзі сварыліся на іх, каб маўчалі, але яны яшчэ гучней крычалі: "Госпадзе, зжалься над намі, Сыне Давідаў!"d#AІ вось два сьляпыя пры дарозе пачулі, што праходзіць Езус. Дык пачалі крычаць: "Госпадзе, зжалься над намі, Сыне Давідаў!"t"aІ калі выходзілі з Ерыхону, праводзіла іх вялікая грамада.W!'Так як і Сын Чалавечы не прыйшоў, каб Яму служылі, але каб Ён служыў ды аддаў душу Сваю на адкупленьне многіх".v eІ хто з вас хацеў бы быць першым, хай будзе вашым слугою.(IПаміж вамі так ня будзе, але хто з вас хацеў бы быць большым, хай будзе вашым слугою.\1Але Езус паклікаў іх да сябе і сказаў: "Ведаеце, што князі народаў пануюць над імі, і магнаты маюць уладу над імі. &~q}}m|{{MzUyy#xxwvuuutt/ssr{qpp.ooLnmmlkk&ihgfee d.cnbbaZ`__T^7]j\[[ZYXX2WSV5UYTT`SSRR QPP&ONNgMLL0KK0JfIeHHnGGHFE|DCClBAAg@@?>=<.-А ад гадзіны шостай усю зямлю ахутала цемра аж да гадзіны дзевятай.kO,Таксама разбойнікі, з ім укрыжаваныя, зьневажалі Яго.5+Спадзяваўся на Бога, дык хай ратуе Яго цяпер, калі хоча Яго; казаў бо: "Я - Сын Божы".A{*"Другіх ратаваў, а сам сябе ўратаваць ня можа. Калі Ты - Кароль Ізраэля, зыйдзі з крыжа, і паверым табе.uc)Першасьвятары з кніжнікамі падобна насьмяхаліся і казалі:f~E(і кажучы: "Гэй Ты, што руйнуеш сьвятыню Божую і ў тры дні адбудоўваеш, ратуй сябе самога; калі Ты - Сын Божы, зыйдзі з крыжа!"k}O'Праходзячыя побач блюзьнілі на Яго, ківаючы галовамі&|E&Тады укрыжавалі побач Яго двух разбойнікаў, аднаго па правым, а другога па левым баку.{!%І над галавой Ягонай памясьцілі надпіс віны Яго: "Гэта Езус, Кароль Юдэйскі".>zw$І, седзячы, сьцераглі Яго там.+yO#І, укрыжаваўшы Яго, дзялілі адзеньне Яго, кідаючы жэрабя, каб споўнілася сказанае прарокам: "Разьдзялілі між сабою адзеньне Маё, а аб сукні Маёй кінулі жэрабя".x!"і далі Яму піць віно, зьмяшанае з жоўцю. А калі Яго пакаштаваў, не хацеў піць.zwm!І прыйшлі на месца, званае Гальгота, што значыць Месца Чэрапа,#v? Выходзячы, напаткалі чалавека з Цырэны, імем Сымон; яго прымусілі несьці крыж Ягоны.GuА калі ўжо назьдзекаваліся, зьнялі пурпуровы плашч, адзелі Яго ў Яго адзеньне, і павялі на ўкрыжаваньне.ktOІ, плюючы на Яго, бралі трысьціну і білі Яго па галаве.sды, сплёўшы карону з церняў, усклалі Яму на галаву, і далі трысьціну ў правую руку, і, кленчучы, зьдзекаваліся з Яго, кажучы: "Вітай, кароль Юдэйскі!"prYІ, зьняўшы з Яго адзеньне, усклалі на Яго плашч з пурпуруq'Тады жаўнеры намесьніка ўзялі Езуса ў прэторыю і склікалі да Яго ўсю кагорту. pТады Пілат выпусьціў Барабу, а Езуса, убічаваўшы, аддаў на ўкрыжаваньне.o{А ў адказ увесь народ загаманіў: "Кроў Яго на нас і на нашых сынах".OnПілат, бачачы, што нічога не дапамагае, а замяшаньне робіцца большае, узяўшы ваду, памыў рукі перад народам і сказаў: "Я не вінаваты у крыві гэтага Справядлівага. Гэта ваша справа". m9Кажа ён: "А што Ён благога зрабіў?" А яны яшчэ мацней крычалі: "Хай будзе ўкрыжаваны!"Bl}Кажа Пілат: "А што я маю зрабіць з Езусам, якога завуць Хрыстом?" Кажуць яму ўсе: "Хай будзе ўкрыжаваны!"2k]Дык намесьнік спытаўся ў іх: "каторага з двух хочаце, каб я вам пусьціў?" Яны сказалі: "Барабу".)jKА першасьвятарыі старшыні падбухторылі народ, каб дамагаліся Барабу, а Езуса загубілі.?iwКалі ён сядзеў на пасадзе судзёўскім, жонка ягоная паслала да яго пасланца, каб яму сказаць: "Не рабі зла гэтаму Справядліваму, бо я сёньня ў сьне многа цярпела дзеля Яго".Zh-Бо ведаў, што Езуса выдалі праз зайздрасьць.KgКалі ўсе сабраліся, спытаўся Пілат: "Каго хочаце, каб я вам пусьціў? Барабу, ці Езуса, якога завуць Хрыстом?"Zf-А меў тады вядомага вязьня, званага Барабай.*eMНа дзень сьвяточны намесьнік меў звычай выпускаць народу аднаго вязьня, якога хацелі б.dА (Езус) не адказваў яму на ніводнае слова, так што намесьнік дужа дзівіўся.c Тады сказаў Яму Пілат: "Ня чуеш, колькі сьведчаньняў падаюць супраць Цябе?"b І калі Яго вінавацілі першасьвятары і старшыні, Езус нічога не адказваў.\a1 А Езус стаў перад намесьнікам; і спытаўся ў Яго намесьнік: "Дык Ты - Кароль Юдэйскі?" Сказаў яму Езус: "Ты гаворыш".d`A ды далі іх за поле ганчара, як мне загадаў Госпад"._ Тады зьдзейсьнілася сказанае прарокам Ярэміям, які казаў: "І ўзялі трыццаць сярэбранікаў, заплату ацэненага, якога ацанілі сыны Ізраэля,p^YТаму тое поле аж да сёньняшняга дня завецца Полем крыві.~]uІ, параіўшыся, купілі за іх поле ганчара на хаваньне падарожных.C\А першасьвятары, узяўшы сярэбранікі, казалі: "Нельга ісьці класьці іх у скарбону, бо гэта плата крыві".z[mІ, кінуўшы сярэбранікі ў сьвятыні, выйшаў, пайшоў і павесіўся.4Zaкажучы: "Саграшыў я, выдаючы кроў нявінную". А яны сказалі: "А што нам да таго? Гэта твая справа!"kYOТады Юда, які Яго выдаў, бачачы, што Ён быў асуджаны, жалем праняты, аднёс трыццаць сярэбранікаў першасьвятарам і старшыням,XЗатым, зьвязанага, завялі і перадалі Яго намесьніку Понцію Пілату.bW ?А калі настала раніца, зыйшліся ўсе першасьвятары і старшыні народу на раду супраць Езуса, каб асудзіць Яго на сьмерць. V9KТады ўспомніў Пётар на слова Езуса, каторым яго ўперадзіў: "Перш, чым певень засьпявае, ты тройчы вырачашся Мяне". І, выйшаўшы навонкі, горка заплакаў.+UOJТады пачаў ён клясьціся і прысягаць, што ня ведае гэтага чалавека. І зараз запяяў певень.;ToIНебавам падыйшлі тыя, што стаялі, і сказалі Пятру: "Сапраўды, ты з іх, бо і гаворка твая выдае цябе".wSgHЁн паўторна выракся з прысягай: "Я ня ведаю гэтага чалавека".PRGА як выходзіў з дзьвярэй, другая служка ўбачыла яго і сказала тым, што былі там: "І ён быў з Езусам Назарэцкім".nQUFА ён выракся перад усімі, кажучы: "Я ня ведаю, што кажаш".RPEА Пётар сядзеў вонкі на панадворку. Адна ж служанкаа падыйшла да яго і сказала: "І ты быў з Езусам Галілейскім".cO?Dі казалі: "Праракуй нам, Хрысьце, хто Цябе ўдарыў?"N CТады пачалі пляваць у твар Яму і біць кулакамі, а іншыя білі па шчакахcM?BДык што вы думаеце?" Яны адказалі: "Варты сьмерці!"qL[AТады першасьвятар разьдзёр адзеньне сваё і сказаў: "Ён блюзьніць! Пашто далей патрабаваць сьведак? Цяпер вы чулі блюзьнерства. K9@Сказаў яму Езус: "Ты сказаў. Аднак кажу вам: Потым убачыце Сына Чалавечага, седзячага па правіцы Усемагутнасьці ды прыходзячага ў воблаках нябесных"._J7?Але Езус маўчаў. Дык першасьвятар сказаў: "Запрысягаю цябе на Бога жывога, каб нам ты сказаў, ці Ты - Хрыстос, Сын Божы?":Im>І, падняўшыся, першасьвятар сказаў: "Нічога не адказваеш на гэта, што яны супраць Цябе сьведчаць?"H=і сказалі: "Ён казаў: "Магу збурыць сьвятыню Божую і ў тры дні адбудаваць яе".!G;<і не знаходзілі, хоць прыходзіла многа фальшывых сьведкаў. На канец паявіліся двух:Fm;А першасьвятары і ўся Рада шукалі фальшывага сьведчаньня на Езуса, каб асудзіць (Яго) на сьмерць,E:Пётар жа ішоў за Езусам здалёку аж на панадворак першасьвятара. Ды ўвайшоў у сярэдзіну і сядзеў са слугамі, каб паглядзець, як скончыцца справа..DU9Узяўшы Езуса, павялі Яго да Каяфы, першасьвятара, дзе былі сабраўшыся кніжнікі і старшыні.:Cm8Усё гэта сталася, каб споўніліся пісаньні прарокаў. Тады ўсе вучні, пакінуўшы Яго, паўцякалі.0BY7У той час сказаў Езус народу: "Як на разбойніка выйшлі з мячамі і палкамі, каб Мяне ўзяць. Я ж штодзень між вас прабываў, вучачы ў сьвятыні, але не схапілі Мяне".A{6Але як жа тады зьдзейсьніцца Пісаньне, што так мусіць стацца?"]@35Ці не разумееш, што Я мог бы прасіць Айца Майго, і Ён выставіў бы Мне зараз больш, чым дванаццаць легіёнаў анёлаў?A?{4Тады Езус сказаў яму: "Схавай меч твой на сваё месца. Бо ўсе, што за меч хапаюцца, пагінуць ад мяча.E>3Адзін з тых, што былі з Езусам, выцягнўшы рукою меч свой і ўдарыўшы слугу першасьвятара, адсёк яму вуха.=/2Сказаў яму Езус: "Дружа, пашто прыйшоў?" Тады кінуліся на Езуса і схапілі Яго.<1І адразу падыйшоў да Езуса, і сказаў: "Вітай, Раббі!" і пацалаваў Яго.;70Той, каторы здрадзіў Яго, даў ім знак, кажучы: "Каго я пацалую, гэта Ён; хапайце Яго".:)/А калі Езус яшчэ гаварыў, падыйшоў Юда, адзін з Дванаццаці, а з ім вялікае зборышча з мячамі і палкамі, высланае першасьвятарамі і старшынямі народу.9y.Падыміцеся, пойдзем, бо вось падыходзіць той, што Мяне выдае".8-Затым вярнуўся да вучняў сваіх і сказаў ім: "Яшчэ сьпіце і адпачываеце; вось надыйшла пара, і Сын Чалавечы будзе выдадзены ў рукі грэшнікаў. 7,Дык, пакінуўшы іх, зноў адыйшоўся і маліўся трэці раз у тыя самыя словы.6y+І вярнуўся ізноў, і знайшоў іх сьпячых, бо вочы іхнія былі сонныя.5+*І адыйшоўся паўторна ды маліўся, кажучы: "Ойча Мой, калі гэты келіх ня можа быць ухілены ад Мяне, але трэба Мне піць (з яго), хай станецца воля Твая".#4?)Ня сьпіце і маліцеся, каб не папалі вы ў спакусу: бо дух ахвотны, але цела кволае".^35(Затым вярнуўся да вучняў сваіх і знайшоў іх сьпячых. Дык сказаў Пятру: "Не маглі вы адну гадзіну пачуваць са Мной?2 'І, адыйшоўшыся крыху, упаў на твар свой, молячыся і гаворачы: "Ойча Мой, калі магчыма, ухілі ад Мяне гэты келіх, але не як Я хачу, але як Ты".$1A&Тады сказаў ім: "Сумная душа Мая аж да сьмерці, пабудзьце тут і пачувайце са Мной".0%І, узяўшы Пятра і двух сыноў Зэбэдэявых, пачаў сумаваць і перажываць.r/]$Затым прыйшоў Езус з імі ў сяленьне, якое завуць Гетсэмані, ды сказаў вучням сваім: "Пабудзьце тут, аж пайду туды і памалюся".D.#Сказаў Яму Пётар: "Калі б мне і памерці прыйшлося з Табой, ня выракуся Цябе". Падобна казалі і ўсе вучні.T-!"Сказаў яму Езус: "Сапраўды кажу табе, што ў гэтую ноч, перш чым певень засьпявае, ты тры разы вырачашся Мяне". , !У адказ сказаў Яму Пётар: "Хоць бы ўсе згоршыліся з Цябе, я ня згоршуся".b+= Але калі ўваскрэсну, упераджу вас у Галілеі".`*9Тады сказаў ім Езус: "У гэтую ноч усе вы згоршыцеся з Мяне. Бо напісана: "Удару пастыра, і разьбягуцца авечкі стада".Y)+І, адгаварыўшы гімн, пайшлі на Аліўную гару.x(iКажу вам: Ня буду піць адсюль з гэтага вінаграднага плоду аж да таго дня, калі з вамі буду піць новага ў Каралеўстве Айца Майго".)'KБо гэта кроў Мая Новага Запавету, якая праліваецца за многіх на адпушчэньне грахоў.&І, узяўшы келіх, склаў падзяку і даў ім, кажучы: "Піце з гэтага ўсе.M%У час вячэры ўзяў Езус хлеб, пабагаславіў, ламаў і даў вучням, кажучы: "Бярэце, ешце, гэта ёсьць цела Маё".0$YУ адказ Юда, які Яго выдаў, спытаўся: "Ці гэта ня я, Вучыцелю?" Сказаў яму Езус: "Ты сказаў".6#eБо праўда, што Сын Чалавечы ідзе, як напісана пра Яго, але гора таму чалавеку, праз якога Сын Чалавечы будзе выдадзены. Лепш было б, каб той чалавек не нарадзіўся"."Езус сказаў у адказ: "Хто мачае са Мною руку ў місе, той выдасьць Мяне.!Яны, дужа засмучаныя, пачалі пытацца кожны асобна: "Ці ня я, Госпадзе?" 'І калі вячэралі, сказаў: "Сапраўды кажу вам, што адзін з вас выдасьць Мяне".yА калі зьвечарэла, разам з Дванаццацю Езус заняў месца пры стале.pYІ вучні зрабілі, як ім загадаў Езус, і прыгатавалі Пасху.}sЕзус скзаў ім: "Ідзіце ў горад да аднаго чалавека і скажыце яму: Вучыцель кажа: Час Мой блізкі, зраблю ў цябе Пасху з вучнямі Маімі".FУ першы дзень Праснакоў прыйшлі да Езуса вучні Яго і пыталіся: "Дзе хочаш прыгатаваць Табе есьці Пасху?"RІ ад гэтае пары шукаў нагоды выдаць Яго.'Gі сказаў ім: "Што дасьцё мне, і я выдам Яго?" А яны прызначылі яму трыццаць сярэбранікаў.+У гэты час адзін з Дванаццаці, званы Юдам Іскарыётам, пайшоў да першасьвятароўw Сапраўды кажу вам, па ўсім сьвеце, дзе будзе прапаведавана Эвангельле, будзе гаварыцца і пра тое, што яна зрабіла, на памяць пра яе". Яна, выліваючы гэты алей на Маё цела, прыгатавала яго на пахаваньне Маё.}s Убогіх заўсёды маеце ў сябе, а Мяне не заўсёды будзеце мець.R А Езус, ведаючы пра гэта, сказаў ім: "Не рабіце прыкрасьці гэтай жанчыне. Яна зрабіла добры ўчынак для Мяне.fE Бо можна было дорага прадаць яго і раздаць убогім".}Бачачы гэта, вучні разгневаліся і казалі: "Пашто гэта марнаваньне?nUпадыйшла да Яго жанчына, маючая алябастравую пасудзіну дарагога алею, і выліла яго на галаву Езусу, калі супачываў пры стале.hIА калі Езус быў у Бэтаніі ў доме Сымона пракажанага,Казалі аднак: "Ня ў дзень сьвяточны, каб ня выклікаць замяшаньня ў народзе".`9і раіліся, як бы Езуса ўзяць подступам і забіць.0YУ той час сабраліся першасьвятары і старшыні народу ў палац першасьвятара, званага Каяфам,& E"Ведайеце, што па двух днях Пасха, і Сын Чалавечы будзе выдадзены на ўкрыжаваньне".p  [І калі Езус скончыў ўсе гэтыя словы, сказаў вучням сваім: }.І пойдуць тыя на вечную муку, а справядлівыя - у жыцьцё вечнае".X )-Тады, адказваючы, скажа ім: "Сапраўды кажу вам: Чаго вы не зрабілі аднаму з тых найменшых, дык і Мне не зрабілі". -,Тады скажуць яны Яму: "Госпадзе, калі мы бачылі Цябе галодным, або засьмягшым, або госьцем, або голым, або хворым, або вязьнем і не прыслужылі Табе?"[/+быў Я госьцем, і вы не прынялі Мяне; быў голы, і вы не прыадзелі Мяне; быў хворым і вязьнем, і вы не наведалі Мяне".3*Бо быў Я галодны, і вы ня далі Мне есьці, быў Я засьмягшы, і вы не далі Мне піць;c?)Ды скажа тым, што на лева ад Яго будуць: "Ідзіце ад Мяне, праклятыя, у агонь вечны, прыгатаваны д'яблу і анёлам ягоным.U#(І Кароль адкажа ім: "Сапраўды кажу вам: Што зрабілі вы аднаму з гэтых братоў маіх найменшых, тое Мне зрабілі".xi'Або калі Цябе бачылі хворым або вязьнем і адведалі Цябе?"&Або калі мы бачылі госьцем і прынялі Цябе, або голым і прыадзелі Цябе? %Тады справядлівыя скажуць: "Госпадзе, калі ж мы Цябе бачылі галодным і накармілі Цябе? Калі ж мы Цябе бачылі засьмягшым і далі Табе піць?9k$быў голы, і вы прыадзелі Мяне; быў хворы, і вы адведалі Мяне; быў вязьнем, і вы прыйшлі да Мяне.I #Бо быў Я галодны, і вы накармілі Мяне; быў засьмягшы, і вы далі Мне піць; быў госьцем, і вы прынялі Мяне;+"Тады скажа Кароль тым, што па правым баку Яго: "Хадзіце, багаслаўлёныя Айца Майго; атрымаеце Каралеўства, прыгатаванае вам ад заснаваньня сьвету.s~_!І Ён паставіць авец па правым баку, а казлоў - па левым.C} І зьбяруцца перад Ім ўсе народы, і Ён аддзеліць адных ад другіх, як пастух аддзяляе авец ад казлоў.E|А калі прыйдзе Сын Чалавечы ў славе сваёй і ўсе анёлы разам з Ім, тады Ён сядзе на троне славы сваёй.%{CА слугу нягоднага ўкіньце ў цемру вонкавую; там будзе плач і скрыгатаньне зубамі.PzБо кожнаму, хто мае, будзе дабаўлена, і ён будзе мець удосталь; а ў таго, хто ня мае, адбяруць і тое, што мае.yТаму вазьміце ад яго гэты талент і дайце таму, хто мае дзесяць талентаў.Дык належалася б табе мае грошы даць банкірам, а я па павароце атрымаў, бы што маё, з прыбыткам.Xw)У адказ гаспадар яго сказаў: "Слуга благі і гультай! Ты ведаў, што я жну, дзе ня сеяў, і зьбіраю, дзе не рассыпаў.vДык баючыся, пайшоў я і закапаў твой талент у зямлю: вось бяры, што тваё".#u?Прыйшоўшы і той, катораму даручаны быў адзін талент, сказаў: "Гаспадару, ведаю, што ты - чалавек жорсткі, жнеш, дзе не пасеяў, і зьбіраеш, дзе не рассыпаў.tСказаў яму гаспадар ягоны: "Добра, слуга добры і верны; ты быў у малым верны, дам табе ўладу над многім; увайдзі ў радасьць гаспадара твайго".{soПрыйшоў таксама той, катораму даручаны былі два таленты, і сказаў: "Гаспадару, ты даручыў мне два таленты, а я зарабіў другія два". r Кажа яму гаспадар ягоны: "Добра, слуга добры і верны; у малым быў ты верны, дам табе ўладу над многім; увайдзі ў радасьць гаспадара твайго".;qoПрыйшоўшы той, катораму даручана было пяць талентаў, прынёс пяць другіх талентаў і сказаў: "Гаспадару, ты даў мне пяць талентаў; вось я здабыў другіх пяць талентаў".p)Затым па доўгім часе вярнуўся гаспадар слугаў тых і пачаў рахавацца з імі.?owА той, катораму даручаны быў адзін, пайшоў закапаў яго ў зямлю ды схаваў грошы гаспадара свайго.nwПадобна і той, катораму даручана было два, зрабіў другія два.m/Той, катораму даручана было пяць талентаў, пайшоў і зарабіў імі другія пяць.al;І аднаму даручыў пяць талентаў, а другому два, а іншаму адзін, кожнаму паводле ягонай здольнасьці, і адразу выехаў.=ksТаксама як адзін чалавек, выязджаючы далёка, склікаў сваіх слугаў і даручыў ім сваю маёмасьць.^j5 Дык чувайце, бо ня ведаеце дня ані хвіліны.~iu Але Ён у адказ сказаў: "Сапраўды кажу вам, што Я ня ведаю вас".%hC Пасьля прыйшлі і астаўшыяся дзяўчаты, просячыся: "Госпадзе, Госпадзе, адчыні нам!"_g7 Калі яны пайшлі купляць, прыбыў жаніх, дык тыя, што былі прыгатаваны, увайшлі з ім на вясельле. І дзьверы зачынілі.=fs Разумныя адказалі ім: "Каб часам не хапіла і нам і вам, лепш ідзіце да прадаўцоў ды купіце сабе".e5Неразумныя сказалі мудрым: "Дайце нам вашай алівы, бо нашыя сьветачы тухнуць".ydkТады падняліся ўсе дзяўчаты і заагледзелі свае сьветачы.cА паўночы ўзьняўся крык: "Вось жаніх ідзе, выходзьце яму на спатканьне".bb=А як жаніх марудзіў, задрамалі ўсе і паснулі.awРазумныя ж узялі алівы ў свае пасудзіны разам са сьветачамі.`wТыя пяць неразумных, узяўшы сьветачы, не ўзялі з сабою алівы.`_9Пяць з іх было неразумных, а пяць - разумных.]^ 5З Каралеўствам Нябесным будзе падобна, як з дзесяцьцю дзяўчатамі, каторыя са сьветачамі выйшлі сустрэць жаніха.<]q3і выганіць яго, ды прызначыць яму долю з крывадушнікамі: там будзе плач і скрыгатаньне зубамі.\w2то прыбудзе пан ягоны ў дзень неспадзяваны, у пару невядомуюs[_1і пачне біць таварышаў сваіх, есьці і піць з п'яніцамі, Z0А калі скажа той слуга ў сэрцы сваім: "Марудзіць пан мой з прыйсьцем Y/Сапраўды кажу вам, што паставіць яго валодаць усёю сваёю маёмасьцю.X5.Багаслаўлены той слуга, якога, прыйшоўшы, гаспадар знойдзе, што ён так робіць.tWa-Хто, думаеш, ёсьць верным і разумным слугою, якога паставіў пан над домам сваім, каб ён у вызначаны час зааглядаў яго харчамі?*VM,Таму і вы будзьце прыгатаваны, бо ў пару, аб якой вы ня думаеце, Сын Чалавечы прыйдзе.qU[+А гэта ведайце, што каб гаспадар ведаў, у якую пару злодзей мае прыйсьці, пільнаваўся б і не дазволіў бы ўламацца ў дом свой.zTm*Дык чувайце, бо ня ведаеце, у якую пару прыйдзе Госпад ваш.Sy)Дзьве будуць малоць у жорнах: адну возьмуць, другую пакінуць.}Rs(Тады двух будзе ў полі: аднаго забяруць, а другога пакінуць.1Q['і не агледзеліся, як нахлынуў патоп і патапіў усіх, так будзе і ў прыход Сына Чалавечага.VP%&Бо як у той час перад патопам елі і пілі, жаніліся і замуж аддавалі, аж да таго дня, у які Ной увайшоў у каўчэг, ~~n}}0||{zyxxLw}vvsuu#tesrWqqYpoodnn6m{lwkjji&hgg>fjee_dd c`cb9a``_M^e]]5\\[[ZgYXX1WVV*UTTgSS1RQQP{POXNNLM`LLdKK=JII)HHHG1EEFDDBB*AA@L?p>>"=;<;:987w654322,1`0+//+..6-,++*[)k((''<&&%%A$##""M!w 0 G[Q|p"D('-V q `Rw-~98/ А калі пасеянае ўзыходзіць, становіцца большым ад усіх гароднін, і выпушчае галіны вялікія, так што нябесныя птушкі могуць хавацца ў яго засені”.7-Як гарчычнае зерне, усеянае ў зямлю, ёсьць найменшым з усіх зерняў на зямлі;26]Далей прадаўжаў: “Да чаго падобнае Каралеўства Божае? Або якою прыповесьцю выявім гэта? 5І калі ўжо пасьпее, зараз (гаспадар) запускае серп, бо настала жніво.14[Бо зямля сама з сябе родзіць, перш ладыгу, пасьля колас, наастатак поўнае зерне ў коласе.+3OІ ці ён сьпіць, ці ўстае ноччу і днём, а насеньне ўзыходзіць і расьце, і ён ня ведае як.27І вучыў: “З Божым Каралеўствам так, як быццам чалавек пасеяў насеньне ў зямлю.#1?Бо хто мае, таму будзе дадзена, а хто ня мае, дык і тое, што мае, будзе аднята ў яго.W0'Далей казаў ім: “Глядзіце, што слухаеце! Якою меркай вы будзеце мераць, такою вам адмераюць ды дададуць яшчэ.W/'Хто мае вушы, каб слухаць, хай слухае”.0.YБо няма нічога тайнага, каб не было аб’яўлена, ды нічога скрытага, каб не было выяўлена. -Ды казаў ім: “Ці на тое прыносіцца сьвечка, каб паставіць яе пад пасудзіну або пад ложак? Няўжо не на тое, каб была пастаўлена на сьвечніку?,7А тыя, што на добрай зямлі пасеяныя, гэта тыя, што слухаюць слова і прыймаюць ды прыносяць плод: адзін — трыццаць, другі — шэсьцьдзесят, а іншы — сто.x+iале клопаты веку гэтага і чар багацьця ды прагавітасьць іншых рэчаў, пранікаючы іх, заглушаюць слова, і яно не прыносіць плоду.a*;А тыя, што ў цернях пасеяныя, слухаюць слова,V)%але ня маюць ў сабе кораня, таму нетрывалыя; калі надыйдзе прыгнёт і прасьлед дзеля слова, зараз жа горшацца..(UА тыя, што на камяністым месцы пасеяны, пачуўшы слова, прыймаюць яго адразу з радасьцю,R'А тыя, што пры дарозе, дзе сеецца слова, калі пачуюць, зараз прыходзіць шатан і вырывае пасеянае ў іх слова./&YСейбіт слова сее.!%; І кажа ім: “Не разумееце гэтай прыповесьці? А як жа ўсе прыповесьці зразумееце?j$M каб вачыма глядзелі, і ня бачылі, ды каб вушыма слухалі, і не разумелі, каб не навярнуліся і не былі ім адпушчаны грахі”.U## Дык сказаў Ён ім: “Вам дадзена таямніца Каралеўства Божага; а тым, якія вонкі, усё гаворыцца ў прыповесьцях,C" І калі Езус застаўся адзін, тыя, што з Ім былі, разам з Дванаццацю пыталіся ў Яго адносна прыповесьцяў.i!K І казаў: “Хто мае вушы, каб слухаць, хай слухае”.} sЯшчэ іншыя ўпалі на ўрадлівую зямлю і далі багаты плод: узыйшлі, вырасьлі і ўрадзілі: адно трыццаць, адно шэсьцьдзесят, адно сто”.%А іншае ўпала ў церні, і вырасьлі церні ды заглушылі яго, і не дало пладоў.wі калі ўзыйшло сонца, зьвяла, бо ня мела карэньняў, і высахла.PДругое зерне ўпала на камяністае месца, дзе не было шмат зямлі, і хутка ўзыйшло, бо зямля была неглубокая;*MІ калі сеяў, адно зерне ўпала пры дарозе; і наляцелі птушкі нябесныя і падзяўблі яго.Y+“Слухайце. Вось выйшаў сейбіт на сяўбу.yІ навучаў іх многа чаго ў прыповесьцях, і казаў ім у сваёй навуцы:: oІ зноў пачаў навучаць каля мора. І вось сабралася вакол Яго вялізарная грамада, так што Ён, ўвайшоўшы ў лодку, сядзеў на моры, а ўся грамада стаяла на беразе кругом мора. #Хто вось спаўняе волю Бога, той — брат Мой, і сястра Мая, і Матка”.3"І, паглядзеўшы на тых, што вакол Яго сядзелі, кажа: “Вось Маці Мая і браты Мае!hI!А Ён у адказ кажа ім: “Хто Маці Мая і браты Мае?”Q Кругом Яго сядзеў народ, і казалі Яму: “Вось Маці Твая, і браты Твае, і сёстры Твае перад домам, шукаюць Цябе”.0YІ прыйшла Маці Ягоная і браты Ягоныя, і, чакаючы Яго перад домам, паслалі да Яго клікаць Яго.SБо казалі яны, што Ён мае духа нячыстага.hIКалі б аднак хто блюзьніў супраць Духа Сьвятога, той не атрымае адпушчэньня навек, але будзе вінаваты грэху вечнага”.U#Сапраўды кажу вам: Усе грахі будуць адпушчаны сынам чалавечым, нават блюзьнерствы, якіх бы не дапусьціліся._7Ніхто, увайшоўшы ў дом асілка, ня можа заграбіць яго маёмасьці, калі перш ня зьвяжа асілка, і тады абрабуе дом яго.9kІ калі шатан паўстаў на сябе самога і разьдзяліўся, ня можа ўтрымацца, але прыйшоў яму канец.mSІ калі і дом у нязгодзе, ня можа ўтрымацца дом такі. -Калі каралеўства разьдзеліцца ў сабе, ня можа ўтрымацца такое каралеўства.% CІ Езус, пазваўшы іх, гаварыў да іх у прыповесьцях: “Як шатан можа выганяць шатана?R І кніжнікі, што прыбылі з Ерузаліма, казалі: “Мае Бэльзэбуля”, і: “Моцай князя чартоўскага выганяе дэманаў”. І калі пачулі гэта сваякі, выйшлі, каб узяць Яго, казалі бо яны: “Ашалеў”. 3І ўваходзяць ў дом; і зыйшлася зноў грамада, так што не маглі нават хлеба зьесьці.Gі Юду Іскарыёта, каторы Яго выдаў.Dі Андрэя, і Філіпа, і Баўтрамея, і Матэвуша, і Тамаша, і Якуба Альфеявага, і Тадэвуша ды Сымона Кананіта,*Mі Якуба Зэбэдэявага, і Яна, брата Якуба, і даў ім імя Боанэргес, што значыць Сыны Громавы,Pі вызначыў Сымона, даўшы яму імя Пётар,iKмаючы ўладу аздараўляць хваробы і выганяць дэманаў;7І вызначыў Дванаццаць, каб прабывалі разам з Ім, ды каб пасылаць іх прапаведываць,# І ўзыходзіць на гару, і кліча да сябе тых, каторых сам хацеў, і прыйшлі да Яго.Q Ён жа строга забараняў ім выяўляць Яго.   І духі нячыстыя, бачачы Яго, падалі перад Ім, крычучы: “Ты — Сын Божы!”3 Бо многіх аздараўляў, таму пхаліся да Яго ўсе, што хварэлі, каб дакрануцца да Яго.(~I Дык папрасіў (Езус) вучняў сваіх, каб парупіліся пра лодку, каб грамада не папіхала Яго.l}Qі з Ерузаліму, з Ідумеі, і з-за Ярдану, ды з ваколіцаў Тыру і Сідону вялізарны натоўп, пачуўшы, што Езус чыніў, сабраўся да Яго.<|qЗатым Езус разам з вучнямі сваімі адыйшоў да мора. І вялікая грамада з Галілеі ішла за Ім, і з Юдэі,+{OФарысэі ж, выйшаўшы, зрабілі адразу нараду з герадыянамі адносна Яго, як бы Яго загубіць.z!Дык гледзячы на іх з гневам, засмучаны засьляпеньнем іхняга сэрца, кажа чалавеку: “Працягні руку сваю!” Выцягнуў тады руку, і рука яго аджыла.Uy#Да іх жа кажа: “Ці ў суботу трэба добра рабіць, ці мо блага? Жыцьцё выратаваць ці загубіць?” Але яны маўчалі.xxiІ кажа (Езус) сухарукаму чалавеку: “Стань на сярэдзіне!”wІ сачылі за Ім, ці будзе аздараўляць у суботу, каб Яго абвінаваціць.jv OІ зноў увайшоў у сынагогу. І быў там сухарукі чалавек.guGВось чаму Сын Чалавечы ёсьць Гаспадар суботы”.tДы казаў ім: “Субота ўстаноўлена для чалавека, а не чалавек для суботы.1s[Як увайшоў у дом Божы за Абіятара першасьвятара ды еў хлябы пакладныя, каторых нельга яму было есьці, а толькі сьвятарам, і поруч даў тым, што з ім разам былі?”Hr Езус жа кажа ім: “Ці вы не чыталі, што зрабіў Давід, калі быў у патрэбе і галодны, ды тыя, што з ім былі?qДык фарысэі казалі Яму: “Вось, што робяць у суботу, гэта ж ня сьлед рабіць!”zpmПрыйшлося аднойчы Езусу ў суботу праходзіць праз палеткі, засеяныя збожжам. Вучні ж Ягоныя, ідучы наперадзе, пачалі зрываць каласы.$oAНіхто таксама не ўлівае маладога віна ў старыя мяхі, бо віно разарве мяхі, і віно выцячэ, і мяхі прападуць; таму маладое віно ўліваць трэба ў мяхі новыя.uncНіхто не прышывае латы з новага сукна да старога адзеньня, бо новая лата разьдзярэ старое адзеньне, і дзіра зробіцца большая.m1А надыйдуць дні, калі жаніха забяруць ад іх, і тады будуць пасьціць ў тыя дні.ql[Адказаў ім Езус: “Ці ж могуць пасьціць госьці вясельля, пакуль малады з імі? Дакуль маюць жаніха ў сябе, ня могуць пасьціць.kВучні Янавы і фарысэі пасьцілі. Дык прыходзяць да Яго ды кажуць: “Чаму вось вучні Янавы і фарысэйскія посьцяць, а Твае вучні ня посьцяць?”}jsПачуўшы гэта, Езус кажа ім: “Не здаровым патрэбен лекар, але тым, што хварэюць. Я прыйшоў клікаць не справядлівых, але грэшнікаў”.i І кніжнікі фарысэйскія, бачачы, што Езус есьць з мытнікамі і грэшнікамі, казалі вучням Яго: “Чаму Ён есьць і п’е з мытнікамі і грэшнікамі?”h+І здарылася, калі сядзеў пры стале ў доме ягоным, сядзела разам з Езусам і Яго вучнямі шмат мытнікаў і грэшнікаў. Было бо многа іх, і яны хадзілі за Ім.ogWІ калі праходзіў, убачыў Левія Альфеявага, седзячага на мытні, дык кажа яму: “Ідзі за Мной!” І ён, падняўшыся, пайшоў за Ім.f+ І Езус зноў выйшаў да мора, а ўвесь натоўп людзей пайшоў да Яго, і Ён навучаў іх.ce? Дык ён адразу ўстаў і, узяўшы насілкі, пайшоў на дзіва ўсім, каторыя славілі Бога, кажучы: “Мы такога ніколі ня бачылі”.d{ Табе кажу: Устань, вазьмі насілкі твае і вяртайся ў дом твой”.Ec Але, каб вы ведалі, што Сын Чалавечы мае ўладу на зямлі адпушчаць грахі, — кажа спараліжаванаму, — :Xb) Што лягчэй сказаць спараліжаванаму: “Адпускаюцца табе грахі”, ці мо: “Устань, вазьмі насілкі свае і хадзі”.DaА Езус, адразу пазнаўшы сваім духам, што яны так думалі, сказаў ім: “Пра што думаеце ў сэрцах вашых?`“Што Ён кажа? Блявузгае! Хто можа адпушчаць грахі, калі ня сам Бог?” _ Былі ж там некаторыя кніжнікі, каторыя сядзелі і думалі ў сэрцы сваім:5^cА калі Езус убачыў іхнюю веру, кажа спараліжаванаму: “Сыне, адпушчаюцца табе грахі твае”.7]gІ калі дзеля натоўпу не маглі яго паднесьці да Езуса, дык раскрылі дах там, дзе Ён быў, і, зрабіўшы дзіру, спусьцілі насілкі, (пасьцель) на каторых ляжаў спараліжаваны.x\iІ прыйшлі да Яго са спараліжаваным, каторага несьлі чатырох.)[KІ зыйшлося такое мноства, што нават пры дзьвярах не маглі памясьціцца, і казаў ім слова.Z 'І па некалькіх днях зноў Езус наведаў Кафарнаўм, і людзі пачулі, што Ён у доме.MY -Але ён, адыйшоўшыся, пачаў расказваць ды шырыць пра гэта словы так, што ўжо (Езус) ня мог адкрыта пайсьці ў горад, але быў вонкі ў бязьлюдных мясьцінах. І зусюль зыходзіліся да Яго.X !,кажучы: “Глядзі, нікому нічога не кажы, але ідзі, пакажыся сьвятару і за ачышчэньне сваё складзі ахвяру, як загадаў Майсей на сьведчаньне ім”.]W 5+І, грозна глянуўшы на яго, адправіў яго адразу,~V w*Ды калі гэта сказаў, адразу зыйшла з яго праказа і стаў ачышчаны.GU  )І Езус пашкадаваў яго і, працягнуўшы руку сваю, дакрануўся да яго і кажа яму: “Хачу, будзь ачышчаны”.OT (І прыступіўся да Яго пракажаны і маліў Яго, упаўшы на калені, кажучы Яму: “Калі хочаш, можаш мяне ачысьціць”.sS a'Ды абвяшчаў у сынагогах па ўсёй Галілеі і выганяў дэманаў.:R o&А Ён кажа ім: “Хадзем ў бліжэйшыя вёскі і гарады, каб і там вясьціць; бо Я дзеля таго прыйшоў”.fQ G%І калі знайшлі Яго, кажуць Яму: “Усе Цябе шукаюць”.VP '$Сымон жа ды тыя, што з ім былі, пайшлі за Ім.O 9#І раніцай, дужа рана ўстаўшы, выйшаў, і падаўся ў пустыннае месца, і тамака маліўся.hN K"І аздаравіў многіх, якіх розныя хваробы мучылі, і многіх дэманаў выгнаў, ды не дазваляў дэманам гаварыць, бо ведалі, хто Ён.RM !ды так увесь горад сабраўся ля дзьвярэй.3L a А калі сонца ўжо зайшло і настаў вечар, прыносілі да Яго ўсіх блага чуючыхся і маючых дэманаў;*K OІ, падыйшоўшы, Езус падняў яе, узяўшы за руку, і пакінула яе гарачка, і яна паслугавала ім.rJ _Цёшча ж Пятра ляжала ў гарачцы. І адразу кажуць Яму пра яе.I І, выйшаўшы з сынагогі, прыбылі ў дом Сымона і Андрэя разам з Якубам і Янам.{H qДы хутка разыйшлася вестка пра Яго па ўсёй Галілейскай краіне.!G =І аслупянелі ўсе ды пыталіся адзін аднаго, кажучы: “Хто гэта такі? Ды што за навука гэта новая з уладаю, што загадвае нячыстым духам, і яны слухаюцца Яго?”|F sІ нячысты дух, тузаючы ім і крычучы моцным голасам, пакінуў яго.E Але прыгразіў яму Езус, кажучы: “Замаўчы і выйдзі з чалавека!”,D Sкажучы: “Што Табе да нас, Езус Назарэец? Прыйшоў загубіць нас? Ведаю, хто Ты: Сьвяты Божы”.C І акурат у сынагозе быў чалавек, апанаваны духам нячыстым, і крычаў,B +І ўсе дзівіліся з Яго навукі, бо вучыў іх як той, хто мае ўладу, а не як кніжнікі.A 1І ўваходзяць у Кафарнаўм. І адразу у суботу, увайшоўшы ў сынагогу, стаў навучаць.F@ І зараз паклікаў іх. І яны, пакінуўшы ў лодцы бацьку свайго Зэбэдэя з нанятымі работнікамі, пайшлі за Ім.a? =І, адыйшоўшыся адтуль недалёка, убачыў Якуба Зэбэдэявага і Яна, брата ягонага, калі яны парадкавалі сеткі свае ў лодцы.U> %І адразу, пакінуўшы сеці, яны пайшлі за Ім. = І сказаў ім Езус: “Хадзіце за Мной, і Я зраблю вас рыбакамі людзей”.f< GІ, праходзячы каля мора Галілейскага, убачыў Сымона і брата ягонага Андрэя, закідаючых сеткі ў мора; былі бо яны рыбакамі.9; mі кажучы: “Споўніўся час, і наблізілася Каралеўства Божае. Навярніцеся і верце Эвангельлю!”: )А пасьля таго, як Ян быў узяты, прыбыў Езус у Галілею, вешчучы Эвангельле Божае99 m І Ён прабываў у пустыні сорак дзён, спакушаны шатанам; і жыў між зьвяроў, і анёлы паслугавалі Яму.A8  І зараз вядзе Яго Дух у пустыню.7 y І азваўся голас з неба: “Ты — Сын Мой улюблены, упадабаў Я Цябе”.,6 S І як толькі выходзіў з вады, убачыў адкрытыя нябёсы, ды Духа як галуба, зыходзячага на Яго.35 a І здарылася, што ў тыя дні прыйшоў Езус з Назарэту Галілейскага і быў ахрышчаны Янам ў Ярдане.v4 gЯ хрышчу вас вадой, а Ён будзе хрысьціць вас Духам Сьвятым”.d3 CІ навучаў ён, кажучы: “Ідзе за мной дужэйшы за мяне, Якому я ня варты, упаўшы на зямлю, разьвязаць рамень сандалаў Ягоных.N2 Ян жа быў адзеты ў вярблюдавы волас ды падперазаны скураным поясам па сваіх бёдрах, і еў шаранчу і дзікі мёд.R1 І прыходзіла да яго ўся краіна Юдэйская і ўсе Ерузалімцы, і, вызнаючы грахі свае, былі ім хрышчаны ў рацэ Ярдан.$0 CПаявіўся Ян у пустыні, хрысьцячы і вешчучы хрост пакаяньня дзеля адпушчэньня грахоў./ +Голас клічучага ў пустыні: Прыгатуйце дарогу Госпаду, прастуйце сьцежкі Яму”.E. Як напісана ў Ісаі прарока: “Вось Я пасылаю анёла Майго перад воблікам Тваім, які прыгатуе дарогу Табе.[- 3Пачатак Эвангельля Езуса Хрыста, Сына Божага.',Gвучачы іх берагчы ўсё, што Я вам перадаў. І вось Я з вамі ўсе дні аж да канца сьвету"./+WДык ідзіце і рабіце вучнямі ўсе народы, хрысьцячы іх у імя Айца, і Сына, і Сьвятога Духа,*3Езус жа, падыйшоўшы да іх, сказаў ім: "Дадзена Мне ўся ўлада на небе і на зямлі.s)_І, убачыўшы Яго, пакланіліся Яму; а некаторыя сумняваліся.(А Адзінаццаць вучняў пайшлі ў Галілею, на гару, куды ім быў загадаўшы Езус.P'Яны тады, узяўшы грошы, зрабілі, як іх навучылі. Так пашырылася слова гэтае сярод Юдэяў аж па сёньняшні дзень..&UА калі пра гэта даведаецца намесьнік, мы яго пераканаем, і нічога благога вам ня станецца".!%; кажучы: "Паведамляйце, што вучні Ягоныя прыйшлі ноччу і ў час сну вашага ўкралі Яго. $ Тыя ж сабраліся са старшынямі і, параіўшыся, далі жаўнерам многа грошаў,k#O А калі яны адыйшліся ад магілы, некаторыя з вартаўнікоў прыйшлі ў горад і паведамілі першасьвятарам пра ўсё, што здарылася.L" Тады Езус сказаў ім: "Ня бойцеся. Ідзіце і скажыце братам Маім, каб пайшлі ў Галілею, і там Мяне ўбачаць".C! А вось жа Езус пераняў іх і сказаў: "Вітайце!" Яны ж падыйшлі, упалі да ног Ягоных і пакланіліся Яму.G Дык, выйшаўшы хутка з магілы, са страхам і вялікаю радасьцяй пабеглі, каб паведаміць гэта вучням Ягоным.yДы скора ідзіце, скажыце вучням Ягоным, што Ён уваскрос з мёртвых дый ідзе перад вамі ў Галілею; там Яго ўбачыце. Вось я вам сказаў гэта".7gНяма Яго тутака, бо ўваскрос, як і казаў. Хадзіце і паглядзіце на месца, дзе Госпад быў паложаны.-SА анёл, адказваючы, сказаў жанчынам: "Ня бойцеся; бо ведаю, што ўкрыжаванага Езуса шукаеце.zmАд страху перад ім астаўбянелі вартаўнікі і сталі як мёртвыя.ucА выгляд яго быў як маланка, і адзеньне яго - як сьнег белае.2]І вось страшна затрэслася зямля; бо анёл Госпадаў зыйшоў з неба і адваліў камень, і сеў на ім.C Па субоце на сьвітаньні ў першы дзень тыдня прыйшла Марыя Магдалена і другая Марыя паглядзець магілу.wBЯны, пайшоўшы, забясьпечылі магілу вартай, ды запячаталі камень.ykAПілат сказаў ім: "Маеце варту, ідзіце і сьцеражыце, як умееце".Q@Дык загадай сьцерагчы магілу аж да трэцяга дня, каб часам не прыйшлі вучні Яго і ня выкралі Яго ды не сказалі людзям: "Паўстаў з мёртвых", бо тады апошні падман будзе горшы за першы".5c?і казалі: "Пане, прыпомнілі мы, што ашуканец гэты яшчэ жывы казаў: "Па трох днях уваскрэсну".:m>А на другі дзень, які ёсьць пасьля дня Прыгатаваньня, сабраліся першасьвятары і фарысэі ў Пілатаuc=А Марыя Магдалена і другая Марыя сядзелі насупраць магілы.T!<і палажыў Яго ў сваёй новай магіле, якую быў высякшы ў скале, і вялікім каменем закрыў уваход у магілу, і пайшоў.c?;І Язэп, узяўшы цела, увярнуў яго ў чыстае палатно, 9:Ён прыйшоў да Пілата і прасіў узяць цела Езуса. Тады Пілат загадаў аддаць яму цела.K9А калі настаў вечар, прыйшоў адзін багаты чалавек з Арыматэі, на імя Язэп, каторы таксама быў вучнем Езуса.18Сярод іх Марыя Магдалена і Марыя, маці Якуба і Язэпа, дый матка сыноў Зэбэдэявых.K 7Было там шмат жанчын, углядаючыхся здалёка, якія хадзілі з Езусам, пачынаючы з Галілеі, паслугоўваючы Яму. 56Сотнік жа ды тыя, што з ім былі, вартуючы Езуса, убачыўшы трасеньне зямлі ды ўсё, што адбывалася, перапалохаліся дужа і казалі: "Сапраўды Ён быў Сын Божы".+ O5і, выйшаўшы з магілаў, па ўваскрасеньні Яго, прыйшлі ў сьвяты горад і паказваліся многім.w g4і адкрыліся магілы, і многа цел паснуўшых сьвятых, паўстала,M 3І вось заслона ў сьвятыні разарвалася на дзьве часткі зьверху ўніз, і зямля затрэслася, і скалы палопаліся,V%2А Езус, закрычаўшы моцным голасам, сканаў.w1Іншыя ж казалі: "Кінь, паглядзім, ці прыйдзе Гальяш ратаваць Яго".8i0Дык адзін з іх адразу пабег і, узяўшы губку, памачыў у воцаце, усклаў на трысьціну і даў Яму піць.w/Дык некаторыя з стаяўшых там, чуючы гэта, казалі: "Гальяша кліча". .І каля дзевятай гадзіны закрычаў Езус моцным голасам: "Элі, Элі, лема сабактані?", што значыць: "Божа Мой, Божа Мой, чаму Ты Мяне пакінуў?" -^~~D}} |2{Pzyxxvwwvuuhtt\ssHr"qJp4oo3nhmkll kgjj ihh gfee6dccbad``2_^]\\b[Z7Y2XPWWVdUU"TSSbRQQJPOO-NMLKKJ@IHHpGFFNE2DCBB:A@??D>==s=<;;j:99=8h77Y66d54%322%00..K-+,}+**)O(''h&%%,$## "! ){UH% HSV1 - fU- h І гаварыў пра гэта яўна. І Пётар, адвёўшы Яго ўбок, пачаў сварыцца на Яго.6geДык пачаў іх вучыць: “Сыну Чалавечаму трэба многа цярпець, і быць адкінутым старшынямі, першасьвятарамі і кніжнікамі, і быць забітым ды па трох днях уваскрэснуць”.Zf-І забараніў ім, каб нікому аб Ім не гаварылі.:emТады папытаўся Ён у іх: “А вы за каго Мяне лічыце?” У адказ сказаў Яму Пётар: “Ты — Хрыстос!”Hd Яны адказалі Яму: “Адны — за Яна Хрысьціцеля, другія — за Гальяша, а яшчэ іншыя — за аднаго з прарокаў”.cwІ направіўся Езус з вучнямі сваімі ў пасяленьні Цэзарэі Філіпавай. І ў дарозе пытаўся ў вучняў сваіх: “За каго Мяне лічаць людзі?”Hb І адправіў яго у дом свой, кажучы: “Вярніся ў дом свой і, калі прыйдзеш у вёску, не расказвай нікому”.4aaЗатым зноў усклаў рукі на вочы яго, і той пачаў бачыць; і так паздаравеў, і ясна мог усё бачыць.x`iА той, гледзячы, сказаў: “Бачу людзей, што як дрэвы ходзяць”.u_cДык узяўшы сьляпога за руку, завёў яго за вёску і, плюнуўшы ў вочы яму і ўсклаўшы свае рукі на яго, спытаўся ў яго, ці ён бачыць.1^[І прыходзяць ў Бэтсаіду. І прыводзяць да Яго сьляпога, ды просяць Яго, каб дакрануўся да яго.U]#І сказаў ім: “Дык яшчэ не разумееце?”X\)“А калі Я сем хлябоў падзяліў між чатырох тысяч, дык колькі тады сабралі кашоў кавалкаў?” Кажуць Яму: “Сем”.Z[-як Я пяць хлябоў падзяліў між пяці тысяч, колькі вы астаткаў сабралі поўных кашоў?” Кажуць Яму: “Дванаццаць”.Z Няўжо, маючы вочы, ня бачыце ды, маючы вушы, ня чуеце? Ня памятаеце,YyІ Езус, ведаючы гэта, кажа ім: “Чаму бядуеце, што ня маеце хлеба? Дасюль ня можаце ўцяміць і зразумець? Яшчэ засьлеплены сэрцы вашыя?\X1І яны разважалі між сабой, што ня маюць хлеба.BW}І Ён перасьцерагаў іх, кажучы: “Глядзіце, сьцеражыцеся кісьлі фарысэйскай ды кісьлі Геродавай”.~VuІ забыліся ўзяць хлеб, і мелі з сабою ў чаўне толькі адзін бохан.yUk Ды, пакінуўшы іх, увайшоў у лодку і адправіўся на другі бераг.qT[ І Езус, уздыхнуўшы ў духу сваім, кажа: “Чаму гэты род патрабуе знаку? Сапраўды кажу вам: Знак ня будзе дадзены роду гэтаму”.+SO І фарысэі, выйшаўшы, пачалі з Ім спрачацца, і, зводзячы Яго, дамагаліся ў Яго знаку з неба. R І адразу сеўшы са сваімі вучнямі ў лодку, прыйшоў ў ваколіцы Дальмануты.pQY Было ж тых, што елі, каля чатырох тысячаў. І адпусьціў іх.P}І елі, і наеліся, і сабралі таго, што засталося, сем кашоў кавалкаў.OМелі таксама крыху рыбаў. І іх багаславіў, і загадаў раздаць людзям.kNOДык загадаў людзям сесьці на зямлі ды, зяўшы сем хлябоў, і падзяку складаючы, паламаў і даў вучням сваім, каб раздалі людзям.MДык пытаецца ў іх: “Колькі маеце хлябоў?” Яны адказалі: “Сем”. L9І адказалі Яму вучні Ягоныя: “Скуль зможа хто накарміць іх хлебам тут, у пустыні?”2K]Калі іх галодных адпраўлю дамоў, прыстануць у дарозе, бо некаторыя з іх прыйшлі здалёк”.&JE“Шкада мне гэтых людзей, бо ўжо тры дні прабываюць пры Мне, ды ня маюць чаго есьці.?I yУ тыя дні, калі зноў сабралася вялікая грамада і ня мела чаго есьці, Езус, паклікаўшы вучняў, кажа ім:HH %І тым больш людзі дзівіліся, кажучы: “Усё добра робіць, і глухім робіць, каб чулі, і нямым, каб гаварылі”.5Gc$І (Езус) загадаў ім, каб нікому не расказвалі, але чым болей забараняў, тым больш яны абвяшчалі.2F]#І зараз жа адкрыліся вушы ягоныя ды разьвязаліся путы языка ягонага, і пачаў добра гаварыць.E"І, глянуўшы ў неба, сказаў яму: “Эфата”, што значыць: “Адчыніся”.fDE!І, адвёўшы яго на бок, далей ад народу, уклаў Езус пальцы свае ў ягоныя вушы, ды сваёй сьліняй дакрануўся да языка ягонага. C І прыводзяць да Яго глухога і нямога, просячы Яго ўскласьці на яго руку.AB{І, зноў пакінуўшы ваколіцы Тыру, пайшоў Езус праз Сідон да мора Галілейскага пасярод межаў Дэкаполя.A%І калі яна прыйшла дамоў, знайшла дачку, лежачую на ложку, і дэман выйшаў з яе.@ І сказаў ёй: “Дзеля такога слова ідзі; дэман пакінуў дачку тваю”.*?MАле яна ў адказ кажа: “Так, Госпадзе, але ж і шчаняты ядуць пад сталом крошкі ад дзяцей”.L>Ён сказаў ёй: “Дазволь перш насыціцца сынам, бо нельга забіраць хлеб ад дзяцей і кідаць яго шчанятам”.;=oА жанчына гэта была Грэчанка, родам Сырафэніцыянка. І прасіла Езуса выгнаць дэмана з дачкі ейнай.I< Бо адна жанчына, у якой дачка мела нячыстага духа, як толькі пачула аб Ім, увайшла ў дом і ўпала Яму да ног.;Выйшаўшы адтуль, Езус направіўся ў ваколіцы Тыру і Сідону. І, увайшоўшы ў адзін дом, хацеў, каб ніхто аб гэтым ня ведаў, але схавацца ня змог.y:kУся гэта ліхота з нутра паходзіць ды паганіць чалавека”.Z9-чужалоства, хцівасьць, нягоднасьць, подступ, бессаромнасьць, зайздрасьць, блюзьнерствы, пыхлівасьць, глупота.58cБо з нутра, з сэрца чалавека выходзяць благія думкі, распуснасьць, зладзейства, забойства,7І выясьняў далей: “А што з чалавека выходзіць, тое яго паганіць.%6Cбо тое ўваходзіць ня ў сэрца, але ў жывот і выкідаецца вон, ачышчаючы ўсякую ежу”.e5CІ кажа ім: “Няўжо і вы такія няцямкія? Не разумееце, што ўсё, што з вонку ўваходзіць у чалавека, ня можа яго спаганіць,&4EІ калі Езус ўвайшоў у дом ад народу, пыталіся вучні Ягоныя пра сэнс гэтае прыповесьці.X3)Калі хто мае вушы слухаць, хай слухае”.w2gПа-за чалавекам няма нічога, што, у яго ўваходзячы, магло б яго спаганіць, але тое, што ад чалавека выходзіць, гэта яго паганіць. 1І, паклікаўшы зноў натоўп, казаў ім: “Слухайце Мяне ўсе, і разумейце.C0 перакручваючы Слова Божае праз традыцыю вашую, якую перадаеце далей, ды многа падобнага робіце”. /  і ўжо вы дазваляеце нічога яму больш не рабіць для бацькі або маці,].3 А вы вучыце: “Калі б чалавек сказаў бацьку або маці: Корбан, значыць дар (Богу) тое, чым мусіў бы я цябе ўспамагчы,t-a Майсей вось сказаў: “Паважай бацьку свайго і матку сваю”, ды: “Хто зьневажае бацьку або матку, хай будзе сьмерцю пакараны”.*,M І працягваў: “Ці добра, што вы касуеце прыказаньне Божае, каб захаваць вашую традыцыю?+1І, ня дбаючы пра прыказаньні Божыя, беражыцё традыцыі чалавечыя, абмываньне збаноў і чашаў, шмат таксама іншага, да гэтага падобнага, трымаецеся”.*Надарма аднак славяць Мяне, вучачы пастановаў, прыдуманых людзьмі”.$)AА Езус у адказ сказаў ім: “Добра пра вас, крывадушнікаў, праракаваў Ісая, як напісана: “Народ гэты славіць Мяне вуснамі, але сэрца іхняе далёка ад Мяне.j(MПасьля пыталіся Яго фарысэі і кніжнікі: “Чаму вучні Твае не трымаюцца традыцыяў продкаў, але ядуць хлеб нямытымі рукамі?”.'UТаксама не ядуць, прыйшоўшы з рынку, пакуль не памыюцца. Па-за гэтым традыцыя іхняя загадвае трымацца многа іншых рэчаў: мыць чашы і збаны, посуд медзяны і лыжкі.&1Бо фарысэі і ўсе Юдэі не ядуць, не памыўшы чыста рук, захоўваючы традыцыю дзядоў.>%uІ, калі заўважылі, што некаторыя з вучняў Яго елі хлеб бруднымі, значыць нямытымі рукамі, ганілі іх.$ /І сабраліся вакол Езуса фарысэі ды некаторыя кніжнікі, што прыбылі з Ерузаліму.}#s8І, калі ўваходзіў у якое-колечы пасяленьне, або горад, або вёску, клалі перад Ім хворых на пляцах, і прасілі Яго, каб хоць краю Яго адзеньня маглі дакрануцца; і колькі з іх дакранулася Яго, былі аздароўлены.:"m7і, разьбегшыся па ўсёй той ваколіцы, пачалі на лежаках зносіць хворых туды, дзе, як чулі, быў Езус.d!A6І ледзь выйшлі з лодкі, адразу пазналі Яго (людзі),  5І калі пераплылі, апынуліся ў зямлі Генэсарэцкай і прысталі да берагу.|q4бо нічога не зразумелі з хлябамі, бо сэрца іх было засьлеплена. 3І увайшоў у лодку да іх, і вецер сьціх. Ды тым болей яны дзівіліся ў душы,Q2Усе бо бачылі Яго і стрывожыліся. Ён зараз прамовіў да іх, ды сказаў ім: “Супакойцеся, гэта Я, ня бойцеся!”!1Але яны, убачыўшы Езуса, ідучага па моры, думалі, што гэта здань, і закрычалі. 0І бачачы іх, як мучыліся пры вёслах, бо дуў супраўціўны вецер, каля чацьвёртай варты ноччу прыйшоў да іх, ідучы па моры, ды маніўся мінуць іх./І калі сьцямнела, лодка была на сярэдзіне мора, Ён жа адзін на зямлі.Z-.І, адправіўшы іх, сам пайшоў на гару маліцца.gG-І зараз змусіў Езус вучняў сваіх сесьці ў лодку і перад Ім плысьці на другі бераг у Бэтсаіду, пакуль Ён адпусьціць людзей.R,А тых, што елі, было пяць тысяч мужчынаў.iK+і з астаткаў сабралі дванаццаць кашоў і рэшткі рыбы.-U*І ўсе елі, і наеліся,(I)І Езус, узяўшы пяць хлябоў і дзьве рыбы, глянуў у неба, пабагаславіў і паламаў хлябы, і даў вучням сваім, каб падавалі людзям. І дзьве рыбы разьдзяліў між усіх.r](Дык паселіся, грамада за грамадой, па сто і па пяцьдзесят.ta'Дык загадаў ім пасадзіць усіх на зялёнай траве, грамадамі.T!&Езус пытае ў іх: “Колькі маеце хлябоў? Ідзіце і паглядзіце!” І калі праверылі, кажуць: “Пяць і дзьве рыбы”.|q%У адказ кажа ім Езус: “Вы дайце ім есьці”. Яны адказалі: “Няўжо маем ісьці, і купіць за дзьвесьце дынараў хлеба, і даць ім есьці?”#?$адпусьці іх, каб пайшлі да бліжэйшых сёлаў і вёсак, ды купілі сабе штосьці паесьці”.;o#І калі мінула шмат часу, прыйшлі да Яго вучні Яго і казалі: “Тут пустыннае месца, а час ужо позьні,v e"І, выйшаўшы на бераг, Езус убачыў вялікі натоўп людзей і пашкадаваў іх, бо былі як авечкі без пастыра, і пачаў іх вучыць многа чаго.O !Але многія бачылі іх адплываючых, і, дадумаўшыся куды, зьбегліся туды пешшу з усіх гарадоў, і выперадзілі іх.i K Дык, сеўшы ў лодку, адплылі на бязьлюднае месца адны. )І Езус кажа ім: “Ідзіце адны ў пустыннае месца, ды аддыхніце крыху”. Бо многа было тых, што прыходзілі і адыходзілі, і нават паесьці ня мелі часу. !І, вярнуўшыся да Езуса, апосталы расказалі Яму ўсё, што рабілі і чаго вучылі. 9Пачуўшы пра гэта, вучні ягоныя прыбылі, і забралі яго цела, і палажылі яго ў магіле.b=І кат пайшоў, і адсек галаву ў вязьніцы ды прынёс галаву яго на місе, ды падаў дзяўчыне, а дзяўчына аддала яе сваёй маці.]3і паслаў ката, і загадаў прынесьці галаву яго./WІ засмуткаваў кароль, але дзеля гэтае клятвы ды дзеля банкетаваўшых не хацеў ёй адмаўляць,9kДык яна борзда пабегла да караля і прасіла: “Хачу, каб зараз даў ты мне галаву Яна Хрысьціцеля”.@yЯна, выйшаўшы, спыталася ў маці сваёй: “Чаго мне прасіць?” Тая ж сказала: “Галаву Яна Хрысьціцеля”.0YІ прысягнуў ёй: “Пра што будзеш прасіць, дам табе, хоць бы нават палову каралеўства майго”.#?І калі дачка Герадыяды паявілася на балі і танцавала, то спадабалася Героду і банкетуючым. І сказаў кароль дзяўчыне: “Прасі мяне, што хочаш, і я дам табе”.EІ з нагоды сваіх урадзін Герод справіў баль для князёў, начальнікаў, трыбунаў і старшыняў Галілейскіх.бо Герод баяўся Яна, ведаючы, што ён чалавек справядлівы ды сьвяты, і сьцярог яго ды шмат чаго рабіў, слухаючыся яго, і ахвотна яго слухаў.{~oА Герадыяда злавала на яго і хацела яго загубіць, але не магла, }Ян сварыўся на Герода: “Нельга табе мець за жонку жонку брата твайго”.k|OБо сам Герод паслаў і схапіў Яна, і зьвязаў яго ў вязьніцы дзеля Герадыяды, жонкі Філіпа, брата свайго, якую ён узяў за жонку.{/Пачуўшы гэта ўсё, Герод сказаў: “Гэта Ян, катораму я адсёк галаву, ён уваскрос”.0zYДругія ж казалі, што гэта Гальяш. Яшчэ іншыя гаварылі, што гэта прарок, або адзін з прарокаў.Yy+І дачуўся Герод, бо імя Езуса сталася ведамым, і сказаў: “Ян Хрысьціцель уваскрос, і таму многа цудаў ён творыць”.x ды многа дэманаў выганялі, і многіх намашчалі алеем і аздараўлялі.Vw% І яны, выйшаўшы, заклікалі да навяртаньня,Dv А калі вас ня прымуць і ня будуць слухаць, выходзячы, абтрасіце пыл з вашых ног на сьведчаньне ім”.u/ Ды казаў ім: “Дзе зойдзеце ў дом, там заставайцеся да вашага адыходу адтуль.tw каб толькі ў сандалы абуваліся і не адзявалі дзьвёх вопраткаў.ня бралі нічога ў дарогу апрача кія: ані торбы, ані хлеба, ані грошы ў капшуку,(rIІ паклікаў Дванаццаць, і пачаў пасылаць іх па двух, і даў ім уладу над нячыстымі духамі, q І дзівіўся з іхняга недаверства. І, вучачы, абходзіў вакалічныя вёскі./pWІ ня мог там учыніць ніводнага цуду, толькі некалькі хворых аздаравіў, усклаўшы рукі на іх.^o5І сказаў ім Езус: “Няма прарока без пашаны, хіба толькі ў сваёй бацькаўшчыне, ды ў сваіх родных, ды ў доме сваім”.n{Ці ж гэта не рамесьнік, сын Марыі, ці ня брат Якуба і Язэпа, Юды і Сымона? Ці ж і Ягоныя сёстры не прабываюць сярод нас?” І горшыліся з Яго.mІ калі прыйшла субота, пачаў вучыць у сынагозе. І многія з слухаючых захапляліся Яго навукаю ды казалі: “Скуль жа гэта ўсё ў Яго? І што гэта за мудрасьць, дадзеная Яму, ды моц такая, што дзейнічае праз Яго рукі?l 9І, выйшаўшы адтуль, Езус у таварыстве сваіх вучняў направіўся ў сваю бацькаўшчыну.k+І загадаў ім моцна, каб ніхто аб гэтым ня ведаў, ды сказаў, каб далі ёй есьці.Aj{*І зараз жа ўстала дзяўчынка, і хадзіла, а мела яна дванаццаць гадоў. І ўсе дзівіліся з дзіва вялікага.Fi)І, узяўшы за руку дзяўчынкі, кажа ёй: “Таліта кум”, што значыць: “Дзяўчынка, табе кажу, устань!”}hs(І сьмяяліся з Яго. Езус жа, адправіўшы ўсіх, бярэ бацьку і маці дзяўчынкі ды тых, што з Ім былі, і ўваходзіць туды, дзе ляжала дзяўчынка.%gC'І, увайшоўшы, кажа ім: “Чаму сумуеце і плачаце? Дзяўчынка не памерла, але сьпіць”.#f?&І прыходзяць у дом начальніка сынагогі, і бачаць трывогу, плач і галашэньне вялікае.e%І не дазволіў нікому ісьці за Ім, адно Пятру, Якубу і Яну, брату Якуба.5dc$Езус жа, пачуўшы сказанае слова, кажа да начальніка сынагогі: “Ня бойся, толькі мей веру”.ocW#Калі яшчэ Езус гаварыў, прыходзяць да начальніка сынагогі людзі і кажуць: “Дачка твая памерла, пашто яшчэ турбуеш Вучыцеля?”Rb"І Езус сказаў ёй: “Дачка! Вера твая аздаравіла цябе. Ідзі ў супакоі і будзь аздароўлена ад хваробы тваёй”.Da!Жанчына ж, баючыся і дрыжучы, ведаючы, што з ёю сталася, падыйшла і ўпала перад Ім, і сказала ўсю праўду.` Але Ён паглядзеў кругом, каб пабачыць тую, каторая дакранулася Яго.,_QВучні Ягоныя казалі Яму: “Бачыш, як грамада цісьнецца, і пытаеш: Хто дакрануўся да Мяне?”{^oІ Езус адразу адчуў, што моц, што ў Ім была, выйшла з Яго. Дык зьвярнуўшыся да грамады, спытаўся: “Хто дакрануўся адзеньня Майго?”]1І зараз жа затрымалася крывацеча і адчула на целе, што паздаравела ад хворасьці.\{бо яна казала: “Калі толькі дакрануся Яго адзеньня, паздаравею”.[3калі пачула пра Езуса, падыйшла ў грамадзе ззаду і дакранулася Ягонага адзеньня,`Z9якая шмат нацярпелася ад усякіх лекараў і ўсю сваю маёмасьць выдала, але нічога ёй не дапамаглі, але яшчэ горш чулася,yYkІ адна жанчына, хворая на цячэньне крыві ад дванаццаці гадоў, XІ Езус пайшоў за ім, і вялізарная грамада ішла за Ім, і націскала на Яго.IW і вельмі прасіў Яго, кажучы: “Дачка мая канае, прыйдзі, ускладзі на яе сваю руку, каб паздаравела і жыла”.!V;І прыбыў з імі адзін начальнік сынагогі імем Яір, і, убачыўшы Езуса, упаў Яму да ног,?UwІ калі пераправіўся Езус у лодцы на другі бераг, зыйшлася да Яго вялікая грамада, і Ён быў каля мора.T)І ён пайшоў, і пачаў абвяшчаць у Дэкаполю, што ўчыніў яму Езус, і ўсе дзівіліся.ySkАле Езус не прыняў яго і кажа яму: “Ідзі да твайго дому і да тваіх, і раскажы ім, што ўчыніў Госпад з табою і як пашкадаваў цябе”.GRІ калі Езус уваходзіў у лодку, пачаў яго прасіць той, што быў апанаваны ліхім, каб ён мог застацца пры Ім.bQ=Дык прасілі яны Езуса, каб адыйшоўся ад іх межаў.P)І тыя, што бачылі расказалі ім, што сталася з тым, які меў дэмана, і пра сьвіней.OІ прыйшлі да Езуса, ды, бачачы таго, што быў апанаваны ліхім, як ён сядзеў адзеты пры здаровым розуме, той, у якім быў легіён (дэманаў), спалохаліся.TN!Тыя ж, што пасьвілі яго, паўцякалі і абвясьцілі гэта па горадзе і вёсках. Дык прыйшлі паглядзець, што здарылася."M= І дазволіў ім Езус. І, выйшаўшы, духі нячыстыя ўвайшлі ў сьвіні. І блізу двухтысячнае стада з вялікім імпэтам з касагору кінулася ў мора, і патанула ў моры."L= І прасілі Яго ўсе нячыстыя духі: “Пусьці нас у сьвіней, каб маглі мы ў іх увайсьці”.kKO А там на гарах пасьвілася дужа вялікае стада сьвіней.lJQ Ды прасіў яго вельмі, каб не выганяў яго з гэтага краю.I+ І спытаў яго: “Якое тваё імя?” Ён сказаў: “Маё імя — легіён, бо нас многа”.wHgБо Езус загадаў яму: “Выйдзі, духу нячысты, з чалавека”.QGкрычучы моцным голасам: “Што Табе да мяне, Езусе, Сыне Бога Узвышняга? Запрысягаю на Бога, каб мяне ня мучыў”.dFAІ, здалёк убачыўшы Езуса, прыбег і пакланіўся Яму,EІ ён заўсёды днём і ноччу ў магілах і гарах крычаў ды біў сябе каменьнямі.AD{Бо зьвязаны і путамі, і ланцугамі, рваў часта ланцугі і разьбіваў путы, ды ніхто ня мог яго ўгамаваць.zCmякі пражываў у магілах, і ніхто ня мог яго зьвязаць ланцугамі.4BaІ калі выходзіў Езус з лодкі, адразу з магілаў да Яго выбег чалавек, апанаваны нячыстым духам,dA CІ пераплылі на другі бераг мора ў край Герацэнскі.:@m(Адазваўся да іх: “Чаму вы так палахлівыя, ня маеце яшчэ веры?” І яны надта спалохаліся ды казалі адзін аднаму: “Хто ж гэта такі, што віхор і мора Яго слухаюць?”^?5'І Езус, падняўшыся, пагразіў ветру ды загадаў мору: “Замаўчы, суцішся!” Дык спыніўся віхор, і стала вялікая ціша.T>!&А Езус спаў на карне на падушцы. І будзяць тады Яго, і кажуць Яму: “Настаўнік! Ці ж Цябе ня рупіць, што мы гінем?”=5%І ўзьнялася вялікая вятруга, ды хвалі пачалі біць у лодку, так што лодку залівала.<!$Адправіўшы людзей, як Ён быў у лодцы, так і ўзялі Яго; і іншыя лодкі былі з Ім.;##Аднойчы, калі настаў вечар, сказаў ім Езус: “Пераплывем на другі бераг”.~:u"ды без прыповесьцяў не гаварыў ім. А вучням асобна выясьняў усё.95!І ў многіх падобных прыповесьцях вясьцім ім слова, на колькі маглі яны зразумець, ~}||{zzy]xwwivvuItssBrqqp[ooPnmlkkj_iiGhg2ff efdccGbaa `_^]]\[ZZ3Y;XWWaWVHUKTT9SSRQQqQ PPONMM=LKKJItH$GFEDDGCC A@?>=<;;p:9887655\43m2110//.@-,8++**)m(('2&%$##."!. YG{V}K}lK;6  f 8[w  Бог ня ёсьць Богам памёршых, але жывых! Таму вы моцна памыляецеся”. Пра памёршых, што ўваскрэснуць, ці не чыталі вы ў кнізе Майсея, як Бог з куста прамаўляў да яго: “Я — Бог Абрагама, і Бог Ізааака, і Бог Якуба?”J  Бо калі ўвасрэснуць з памёршых, дык ня будуць жаніцца, ані замуж выходзіць, але будуць як анёлы ў небе.9 k Езус у адказ кажа ім: “Ці ж не таму вы памыляецеся, што не разумееце Пісаньня, ані моцы Божай?R  Дык пры ўваскрасеньні, калі ўваскрэснуць з памёршых, чыёй з іх будзе яна жонкаю? Бо сямёх іх мелі яе за жонку”.$ A Так з ёю ажаніліся сем братоў і не пакінулі патомства. Пасьля ўсіх памерла і жанчына. 5 І другі ўзяў яе за жонку, і таксама памёр, не пакінуўшы патомства. Падобна і трэці.  Было вось сем братоў, з іх першы ажаніўся і памёр, не пакінуўшы патомства.$A “Вучыцель, Майсей напісаў нам: Калі памрэ нечый брат і пакіне жонку, ня маючы дзяцей, дык хай ягоны брат возьме яе за жонку і пакіне патомства брату свайму..U І прыходзяць да Езуса садукеі, якія кажуць, што няма ўваскрасеньня целаў, і пытаюцца ў Яго:=s Дык у адказ сказаў ім Езус: “Што цэзара, аддайце цэзару, а што Божае — Богу”. І дзівіліся з Яго.4a Дык прынесьлі Яму дынар. І кажа ім: “Чый гэта адмалюнак і надпіс?” Кажуць Яму: “Цэзараў”.T! А Ён, ведаючы іхнюю крывадушнасьць, кажа ім: “Чаму Мяне спакушаеце? Прынясіце Мне дынар, каб яго пабачыць”.5c Вось яны, падыйшоўшы, спыталіся ў Яго: “Вучыцель, мы ведаем, што Ты справядлівы і нікому не патураеш, і не глядзіш на аблічча людзей, але дарогі Божай па праўдзе навучаеш. Ці належыцца плаціць падатак цэзару, ці не? Даваць ці не даваць?” І паслалі да Яго фарысэяў і герадыянаў, каб падлавіць Яго на слове.eC І шукалі Яго схапіць, але баяліся людзей. Бо ведалі, што супраць іх гаварыў гэту прыповесьць. Дык, пакінуўшы Яго, адыйшлі.iK Ад Госпада гэта сталася і дзіўна ў вачах нашых”.,Q Няўжо вы не чыталі ў Пісаньні: “Камень, які адкінулі будаўнікі, стаўся галавой вугла.Q~ Дык што зробіць гаспадар вінаградніку? Ён прыйдзе і выгубіць вінаградараў, а вінаграднік аддасьць іншым.m}S Ды, схапіўшы яго, забілі і выкінулі з вінаградніку.G| Але вінаградары гаварылі між сабой: “Ён — спадкаемца! Пойдзем, заб’ём яго і нашаю будзе спадчына”.9{k Дык, маючы яшчэ адзінага, улюбленага Сына, паслаў Яго ўрэшце, кажучы: “Ушануюць сына майго”.Az{ І паслаў яшчэ аднаго, і яго забілі, і многіх іншых, з каторых адных пакалечылі, другіх пазабівалі.y/ І зноў выправіў да іх іншага слугу, а яны і тому разбілі галаву і зьняважылі.fxE Яны ж схапілі яго, зьбілі ды адправілі ні з чым.$wA У свой час паслаў ён слугу да вінаградараў атрымаць сваіх пладоў з вінаградніку.Gv  І пачаў Езус навучаць іх у прыповесьцях: “Адзін чалавек заснаваў вінаграднік, і загарадзіў яго плотам, і выкапаў вінатоку, і збудаваў вежу, і наняў вінаградараў, і выехаў.Mu !І сказалі ў адказ Езусу: “Ня ведаем”. І Езус у адказ ім кажа: “І Я вам не скажу, якою ўладаю гэта раблю”..tU А калі скажам: Ад людзей, дык баімося народу”, бо ўсе ўважалі Яна за праўдзівага прарока”.Bs} Яны застанаўляліся і гаварылі між сабой: “Калі скажам: З неба, скажа нам: “Дык чаму тады не ўверылі?”irK Хрост Яна з неба быў ці ад людзей? Адкажыце Мне”.Uq# А Езус у адказ сказаў ім: “І Я вас запытаюся адно слова, адкажыце Мне, і Я вам скажу, якою ўладай Я гэта раблю.6pe і запыталіся ў Яго: “Якою ўладаю Ты гэта робіш? Ды хто Табе даў такую ўладу, каб Ты гэта рабіў?”Wo' І зноў прыходзяць ў Ерузалім. І калі Езус хадзіў па сьвятыні, падыйшлі да Яго першасьвятары, кніжнікі і старшыні,n3 Калі вы не даруеце, дык і Айцец ваш, каторы ў небе, не даруе вам грахоў вашых”.kmO І калі становіцеся маліцца, даруйце, калі што маеце супраць каго, каб і Айцец ваш, каторы ў небе, дараваў вам грахі вашыя.l7 Таму кажу вам: Усё, пра што ў малітве просіце, верце, што атрымаеце, і будзе вам.%kC Сапраўды кажу вам: каб хто сказаў гэтай гары: “Падыміся і кінься ў мора”, і не сумняваўся ў сэрцы сваім, але верыў, што станецца, як скажа, збудзецца яму.Uj# І Езус у адказ кажа ім: “Мейце веру Божую!6ie Ды, прыпомніўшы, Пётар кажа Езусу: “Вучыцель, паглядзі, фіговае дрэва, што Ты пракляў, ссохла”.h І, праходзячы нараніцы, убачылі дрэва фіговае ссохшым ад карэньняў.Ig  А калі зьвечарэла, выйшлі з горада.^f5 Пачуўшы гэта, першасьвятары і кніжнікі шукалі, як Яго загубіць, бо баяліся Яго, бо ўсе людзі захапляліся Яго навукаю.e- І навучаў іх у гэтыя словы: “Няўжо не напісана: “Дом Мой — домам малітвы будзе названы для ўсіх народаў”? А вы зрабілі яго пячорай разбойнікаў”.ldQ Ды не дазволіў, каб якую рэч пераносілі праз сьвятыню.#c? І прыходзіць у Ерузалім. І калі ўвайшоў у сьвятыню, пачаў выганяць прадаючых і купляючых у сьвятыні, і сталы мянялаў і лаўкі прадаўцоў галубоў перавярнуў.?bw Тады сказаў Ён дрэву: “Няхай ўжо ніколі ня есьць з цябе ніхто пладоў”. І чулі гэта вучні Ягоныя.Ba} І калі здалёк ўбачыў дрэва фіговае, пакрытае лістотаю, падыйшоў, можа што на ім знойдзе. І калі падыйшоў да дрэва, нічога, акрамя лістоты, не знайшоў, бо не была пара на фігі.b`= І назаўтра, калі выходзіў з Бэтаніі, адчуў голад.P_ І ўвайшоў у Ерузалім у сьвятыню; і агледзеўшы ўсё, бо ўжо была вячэрняя пара, з Дванаццацьма выйшаў у Бэтанію.%^C Багаслаўлена каралеўства айца нашага Давіда, якое надыходзіць! Гасанна на вышынях!”:]m І тыя, што ішлі наперадзе ды за Ім, крычалі: “Гасанна! Багаслаўлены, хто прыходзіць у імя Госпада! \9 І многія клалі на дарозе сваё адзеньне, а іншыя галінкі з дрэваў, што расьлі ў полі.[1 І прывялі асьляня да Езуса, і ўсклалі на яго адзеньне сваё; і Езус сеў на асьляня.gZG А яны адказалі ім, як ім загадаў Езус, і пусьцілі іх.Yy Некаторыя са стаяўшых пыталіся ў іх: “Чаму адвязваеце асьляня?”X# Пайшлі тады і знайшлі асьляня пры варотах навонкі, на вуліцы, і адвязалі яго.EW І калі б вас хто спытаўся: “Што вы робіце?”, скажыце: “Госпад яго патрабуе” і небавам адашле вам”.;Vo і кажа ім: “Ідзіце ў вёску, што перад вамі, і пры ўваходзе ў яе зараз знойдзеце асьляня прывязанае, на якім яшчэ ніхто з людзей ня езьдзіў. Адвяжыце яго і прывядзіце.JU  Калі падыйшлі да Ерузаліму, да Бэтфагэ і Бэтаніі на гары Аліўнай, Езус пасылае двух з-пасярод вучняў сваіх?Tw 4І Езус кажа яму: “Ідзі, вера твая аздаравіла цябе”. І зараз ж стаў бачыць і пайшоў за Ім дарогаю.ES 3Езус спытаўся ў яго: “Што хочаш, каб Я табе ўчыніў?” Сьляпы адказаў Яму: “Раббоні, каб мне бачыць”.iRK 2Ён, скінуўшы плашч свой, падняўся і прыйшоў да Езуса.dQA 1І Езус спыніўся, і казаў яго паклікаць. Дык паклікалі сьляпога і сказалі яму: “Будзь добрай надзеі, устань, кліча цябе”.6Pe 0І сварыліся многія на яго, каб маўчаў. Але ён тым мацней крычаў: “Сыне Давідаў, пашкадуй мяне!”AO{ /Пачуўшы, што гэта Езус з Назарэту, пачаў крычаць і прасіць: “Езусе, сыне Давідаў, зжалься нада мной!”N1 .І прыходзяць у Ерыхон. І калі Ён выходзіў з Ерыхону разам з вучнямі сваімі і вялікай грамадой, сьляпы Бартымей, сын Тымея, сядзеў пры дарозе і жабраваў.KM -Бо і Сын Чалавечы не прыйшоў, каб Яму служылі, але каб служыць і даць душу сваю на адкупленьне многіх”.tLa ,І хто хацеў бы ў вас быць першым, хай будзе слугою ўсіх.0KY +Ня так будзе паміж вамі, але хто хацеў бы быць сярод вас большым, хай будзе вашым слугою. J *І, паклікаўшы іх, Езус кажа: “Ведаеце, што тыя, каторыя ўважаюцца за валадароў народаў, пануюць над імі, ды князі іхнія маюць уладу над імі.iIK )Чуючы ж гэта, дзесяць пачалі абурацца на Якуба і Яна.5Hc (Але сядзець з правага боку Майго або з левага ня Мне даваць вам, але каторым прыгатавана”.xGi 'Яны адказалі Яму: “Можам”. Езус кажа ім: “З келіха, з якога Я п’ю, будзеце, піць, ды хростам, якім Я хрышчуся, будзеце ахрышчаны.mFS &Езус жа кажа ім: “Ня ведаеце, пра што просіце. Ці ж можаце піць келіх, які Я п’ю, або хрысьціцца хростам, якім Я хрышчуся?”CE %Яны ж сказалі: “Дай нам, каб сядзець у Цябе аднаму па правым баку, а другому — па левым у хвале Тваёй”.dDA $Спытаўся ў іх: “Што хочаце, каб Я вам зрабіў?”^C5 #І падыйшлі да Езуса Якуб і Ян, сыны Зэбэдэевы, кажучы: “Вучыцель, хочам, каб зрабіў нам, пра што будзем прасіць Цябе”.bB= "і будуць з Яго зьдзекавацца і пляваць на Яго, будуць бічаваць Яго ды заб’юць Яго, але праз тры дні Ён уваскрэсьне”. A  !“Вось жа ўваходзім у Ерузалім; і Сын Чалавечы будзе выдадзены першасьвятарам і кніжнікам, і асудзяць Яго на сьмерць, і выдадуць паганам,@7 І былі ў дарозе ў Ерузалім, і Езус ішоў перад імі, а яны, за Ім ідучы, дзівіліся і былі ў страху. І паклікаў зноў Дванаццаць ды пачаў казаць, што мае стацца:H?  І многія першыя будуць апошнімі, і апошнія — першымі”. Трэцяе прадказаньне сьмерці і ўваскрасеньня8>i каб ён не атрымаў у сто разоў больш цяпер, у гэты час, дамоў, і братоў, і сёстраў, і матак, і дзяцей, і палёў сярод перасьледаваньняў, ды жыцьцё вечнае ў будучым веку./=W Кажа Езус: “Сапраўды кажу вам: Няма нікога, хто б пакінуў дом, або братоў, або сёстраў, або матку, або бацьку, або сыноў, або поле дзеля Мяне і дзеля Эвангельля,< Дык Пётар пачаў гаварыць Яму: “Вось жа мы пакінулі ўсё і пайшлі за Табой”.#;? Езус, паглядзеўшы на іх, кажа: “У людзей гэта немагчыма, але ў Бога ўсё магчыма”.: А яны тым болей дзівіліся, гаворачы між сабою: “Ды хто можа быць збаўлены?”99k Лягчэй вярблюду праціснуцца праз вушка іголкі, чым багатаму ўвайсьці ў Каралеўства Божае”.8) Вучні ж дзівіліся дзеля словаў Ягоных. Але Езус зноў кажа ім: “Дзеці, як цяжка ўвайсьці ў Каралеўства Божае тым, хто надзею ўскладае на багацьце.[7/ І Езус, паглядзеўшы вакол, кажа сваім вучням: “Як цяжка тым, што маюць багацьце, увайсьці ў Каралеўства Божае”. 6  Той, засмучаны гэтым словам, адыйшоўся сумны, бо меў вялікую маёмасьцьL5 Езус жа, глянуўшы на яго, узьлюбіў яго ды сказаў яму: “Аднаго табе не хапае: ідзі, прадай, што маеш, і раздай убогім, і будзеш мець скарб у небе, а тады прыходзь і ідзі за Мною”. 4 А ён у адказ сказаў: “Вучыцель, я гэта ўсё спаўняў ад маленства свайго”.3 Ведаеш прыказаньні: не забівай, не чужалож, не крадзі, не гавары фальшывага сьведчаньня, не рабі крыўды, паважай бацьку свайго і маці”.#2? Езус жа сказаў яму: “Чаму Мяне называеш добрым? Ніхто ня добры, толькі адзін Бог.1 Калі Езус выходзіў у дарогу, прыбег нехта і, упаўшы перад ім на калені, пытаўся ў Яго: “Вучыцель добры, што маю рабіць, каб здабыць жыцьцё вечнае?”m0S І, абняўшы іх і ўсклаўшы на іх рукі свае, багаславіў іх.+/O Сапраўды кажу вам: Калі хто ня прыйме Каралеўства Божага як дзіця, ня ўвойдзе ў яго”..  Бачачы гэта, Езус абурыўся на іх і кажа ім: “Дазвольце дзецям прыходзіць да Мяне ды не забараняйце ім, бо такіх ёсьць Каралеўства Божае. -  І прыносілі дзеткі да Яго, каб да іх дакрануўся. А вучні забаранялі ім.,# І калі б жонка пакінула мужа свайго ды пайшла б за іншага — чужаложыць”.+ І кажа ім: “Хто пакіне жонку сваю і возьме іншую, той чужаложыць.^*5 І дома зноў пра тое самае пыталіся ў Яго вучні.e)C Што вось Бог злучыў, хай чалавек не разлучае”.~(u ды будуць двое адным целам; дык іх ужо ня двое, але адно цела. ' Таму пакіне чалавек бацьку свайго і маці ды злучыцца з жонкаю сваёю&{ Але на пачатку стварэньня мужчынай і жанчынай стварыў іх Бог.%7 У адказ сказаў ім Езус: “Дзеля жорсткасьці сэрца вашага даў ён вам такі загад. $ Яны адказалі: “Майсей дазволіў напісаць разводны ліст і пакінуць яе”.n#U Езус у адказ сказаў ім: “А што вам загадаў Майсей?”"3 І, падыйшоўшы, фарысэі пыталіся Яго, зводзячы: “Ці належыцца мужу кінуць жонку?”y! m І, выйшаўшы адтуль, Езус прыходзіць у межы Юдэі за Ярданам. І там зноў сабралася вакол Яго многа людзей, і Ён, як звычайна, навучаў іх.J   2Соль добрая, а калі соль зьвятрэе, дык чым яе прыправіць? Мейце ў сабе соль і супакой мейце між сабою”.H  1Бо кожны будзе агнём пасолены.`9 0дзе чарвяк іх не памірае ды агонь не згасае. /І калі вока тваё горшыць цябе, выдзяры яго, бо лепш табе ўвайсьці ў Каралеўства Божае аднавокім, чым, маючы двое вачэй, быць укінутым у пекла,`9 .дзе чарвяк іх не памірае ды агонь не згасае.ta -І калі нага твая згаршае цябе, адсячы яе. Лепш табе храмому ўвайсьці ў жыцьцё, чым, маючы абедзьве нагі, быць укінутым у пекла,`9 ,дзе чарвяк іх не памірае ды агонь не згасае. +І калі рука твая горшыць цябе, адсячы яе. Бо лепш табе калекаю ўвайсьці ў жыцьцё, чым, маючы абедзьве рукі, папасьці ў пекла, у агонь нязгасны,oW *А хто згоршыць аднаго з гэтых малых, веручых у Мяне, такому лепш было б прычапіць млынавы камень на шыю яго і кінуць у мора.iK )Бо хто падасьць вам кубак вады напіцца ў імя Маё, таму што вы — Хрыстовыя, сапраўды кажу вам, ня страціць заплаты сваёй.L (Бо хто ня супраць нас, той з намі.Z- 'Езус жа кажа: “Не забараняйце яму, бо ніхто, хто чыніць цуды у імя Маё, ня можа зараз жа блага гаварыць пра Мяне._7 &Сказаў Яму Ян: “Вучыцель, мы бачылі некага, які ў імя Тваё выганяў дэманаў, і мы забаранілі яму, бо ня ходзіць з намі”.yk %“Калі хто ў імя Маё прыйме адно з такіх дзяцей, Мяне прыймае, а хто Мяне прыймае, дык не Мяне прыймае, але Таго, хто Мяне паслаў”. $І, узяўшы дзіця, паставіў яго паміж іх, ды, прытуліўшы яго, сказаў ім:Z- #І Езус, сеўшы, паклікаў Дванаццаць, і кажа ім: “Калі хто хоча быць першым, будзь з усіх апошнім ды ўсіх слугою”.  "Але яны маўчалі, бо ў дарозе спрачаліся паміж сабой, хто з іх найбольшы.6e !І прыбылі ў Кафарнаўм. І калі былі ў доме, спытаўся іх Езус: “Аб чым вы ў дарозе разважалі?”pY Але яны словаў гэтых не разумелі ды баяліся Яго пытацца.  Бо навучаў вучняў сваіх і казаў ім: “Сын Чалавечы будзе выдадзены ў рукі людзей і заб’юць Яго, але забіты праз тры дні ўваскрэсьне”.! ; І, выйшаўшы адтуль, праходзілі праз Галілею, і Езус не хацеў, каб хто пра гэта ведаў.# ? І Ён сказаў ім: “Гэты род ніяк ня можа выйсьці, адно толькі праз малітву і пост”.: m І калі Езус вярнуўся дамоў, вучні Ягоныя ўжо адны пыталіся ў Яго: “Чаму мы не маглі яго выгнаць?”d A Езус жа, узяўшы яго за руку, падняў яго, і ён устаў.Y+ І той, крычучы і моцна тузаючы ім, выйшаў з яго. І (хлопец) зрабіўся як мёртвы, так што многія гаварылі, што ён памёр.4a І калі Езус убачыў, што набягае натоўп людзей, забараніў нячыстаму духу, кажучы яму: “Духу глухі і нямы! Я загадваю табе, выйдзі з яго і больш не ўваходзь у яго”.3 Тады бацька хлопца, плачучы, сказаў у голас: “Веру, дапамажы майму недаверству”.ta Езус сказаў яму: “Калі можаш”. Усё магчыма веручаму”.:m і часта кідаў яго ў агонь і ў ваду, каб яго загубіць, але, калі можаш, ратуй нас, зжалься над намі”.%C І запытаўся ў бацькі: “Як даўно гэта яму здарылася?” А ён сказаў: “Ад дзяцінства;]3 І прынесьлі яго. І калі ён убачыў Езуса, зараз жа дух пачаў ім тузаць ды, кінуўшы на зямлю, качаў яго, выціскаючы пену.`9 Ён жа ў адказ кажа ім: “О родзе няверлівы, дакуль буду Я між вас? Як доўга буду вас цярпець? Прынясіце яго да Мяне”.+ І ён, дзе наваліцца на яго, кідае яго на зямлю, і пеніцца ён, і скрыгоча зубамі ды пруцянее. Дык прасіў вучняў Тваіх, каб яго выгналі, але яны не маглі”.$A І нехта з натоўпу сказаў: “Вучыцель, я прывёў да Цябе сына майго, які мае духа нямога.k~O І спытаўся ў іх: “Пра што спрачаецеся між сабой?”}+ Убачыўшы Езуса, увесь народ зьдзівіўся і стрывожыўся, і, падбягаючы, вітаў Яго.&|E І, вяртаючыся да вучняў, убачылі вакол іх вялікі натоўп кніжнікаў, спрачаючыхся з імі.{3 Але Я вам кажу: І Гальяш прыйшоў, і з ім зрабілі, як хацелі, як аб ім напісана”.}zs А Ён адказаў ім: “Гальяш, калі прыйдзе перш, направіць усё; і як напісана аб Сыне Чалавечым, будзе шмат цярпець і будзе пагарджаны.y' Дык пыталі Езуса: “Чаму кніжнікі кажуць, што трэба, каб перш прыйшоў Гальяш?” x9 І яны стрымалі слова, толькі між сабой разважалі, што мела значыць “Уваскрэсьне”.Yw+ І калі зыходзілі з гары, загадаў ім Езус, каб нікому не расказвалі, што бачылі, пакуль Сын Чалавечы не ўваскрэсьне.v} І яны, зараз разгледзеўшыся, апрача Езуса нікога больш ня ўбачылі.Ru І паявілася воблака, засланяючае іх, ды голас выйшаў з воблака, кажучы: “Гэта Сын Мой улюблены, Яго слухайце!”jtM Сам бо ня ведаў, што гаворыць, бо надта быў спалоханы.Ys+ У адказ кажа Пётар Езусу: “Раббі, добра нам тут быць, зробім тры палаткі: Табе адну, і Майсею адну, і Гальяшу адну”.cr? І явіўся ім Гальяш з Майсеем, і гаварылі з Езусам.8qi Адзеньне Яго пачало блішчэць і стала белымі, як сьнег, як на зямлі бялільшчык выбеліць ня зможа.Np І цераз шэсьць дзён Езус бярэ Пятра, і Якуба, і Яна, і вядзе іх адных на высокую гару. І перамяніўся перад імі.o - І далей казаў: “Сапраўды кажу вам: Некаторыя стаячыя тут не пакаштуюць сьмерці перш, чым будуць аглядаць Каралеўства Божае, прыходзячае ў моцы”.=ns&Бо хто пасароміцца Мяне і словаў Маіх перад гэтым чужаложным і грэшным родам, тога і Сын Чалавечы пасароміцца, калі прыйдзе ў хвале Айца свайго з анёламі сьвятымі”.`m9%Або што дасьць чалавек у выкуп за душу сваю?*lM$Бо што за карысьць чалавеку, калі хоць бы ўвесь сьвет здабыў, а душы сваёй пашкодзіў?kw#Бо хто хацеў бы зьберагчы жыцьцё сваё, той загубіць яго; а хто загубіць жыцьцё сваё дзеля Мяне і дзеля Эвангельля, той зьберажэ яго.j%"І, прызваўшы людзей разам з вучнямі сваімі, казаў ім: “Калі хто хоча ісьці за Мною, хай адрачэцца самога сябе, і возьме крыж свой ды ідзе за Мною.i!Езус жа, павярнуўшыся і глянуўшы на сваіх вучняў, забараніў Пятру, кажучы: “Адыйдзі ад Мяне, шатан, бо думаеш не што Божае, але што чалавечае”. ~~ }4|t{zyxww vutt#srqpoo$n~mmGljkzj]ihgfeeJddqdcMbaa``__W^]]\[[[hZZ=YAX\WWVUTSS R^QPOOfNMLKJJXII HHFEE~DCCxBB=A@@?5>>)=r<;;::88c7N65544;3q3 2q21k0//.--K,|+*))[(h''&'%$$&"!!9 )"]/756Uy  i W z D8euAcІ, глянуўшы, бачаць яны адвалены камень. А ён быў велізарны.@А гаварылі яны між сабою: “Хто нам адваліць камень ад уваходу ў магілу?”?-І вельмі рана, у першы дзень тыдня, прыходзяць да магілы, калі ўзыходзіла сонца.k> QІ калі мінула субота, Марыя Магдалена, і Марыя, маці Якуба, і Салямэя накуплялі духмянасьцяў, каб пайсьці і намасьціць Езуса.=y/Марыя ж Магдалена і Марыя, маці Язэпа, глядзелі, дзе пахавалі Яго.<.Язэп жа купіў палатно, і зьняў цела з крыжа, увярнуў у палатно ды палажыў у магіле, каторая была высечана ў скале. І закрыў уваход каменем.y;k-і даведаўшыся ад сотніка (аб сьмерці Езуса), аддаў цела Язэпу.):K,Але Пілат сумняваўся, ці ўжо памёр, таму паклікаў сотніка і спытаўся ў яго, ці ўжо памёр,9 +прыйшоў Язэп з Арыматэі, дастойны сябра Рады, каторы сам чакаў прыходу Каралеўства Божага, і адважна ўвайшоў да Пілата, і прасіў цела Езуса.8%*І калі зьвечарэла, а быў гэта дзень Прыгатаваньня, які выпадае перад суботаю,X7))каторыя, калі Езус быў у Галілеі, хадзілі з Ім і паслугавалі Яму, ды многа іншых, што разам з Ім прыйшлі ў Ерузалім.V6%(А былі там і жанчыны, здалёк паглядаючыя, між імі Марыя Магдалена, і Марыя, маці Якуба меншага, і Ёсэта, і Салямэя,b5='Сотнік жа, што стаяў насупраць, бачачы, што Езус, так закрычаўшы, сканаў, сказаў: “Сапраўды, гэты чалавек быў Сын Божы”.x4i&І заслона ў сьвятыні разьдзёрлася на двое з верху аж да нізу._37%Езус жа, закрычаўшы моцным голасам, аддаў духа.2$А адзін падбег, памачыў губку воцатам, усклаў яе на трысьціну і падаў Яму піць, гаворачы: “Пачакайце, паглядзім, ці прыйдзе Гальяш зьняць Яго”.1#І некаторыя бліжэй стоячыя, чуючы гэта, казалі: “Ён Гальяша кліча”. 0"І а дзевятай гадзіне Езус закрычаў моцным голасам: “Элёі, элёі, лема сабактані”, што значыць: “Божа Мой, Божа Мой, чаму Мяне пакінуў?”/1!А калі настала гадзіна шостая, ўсю зямлю ахутала цемра ажно да гадзіны дзевятай.s._ Хрыстос, Кароль Ізраэля, зыйдзі цяпер з крыжа, каб мы ўбачылі і паверылі”. Такжа і тыя, што былі з Ім укрыжаваныя, зьневажалі Яго.e-CТаксама і першасьвятары з кніжнікамі сьмяяліся з Яго, кажучы адзін аднаму: “Іншых ратаваў, а сам сябе ўратаваць ня можа.N,ратуй сябе самога, зыйшоўшы з крыжа”.`+9І праходзячыя блявузгалі на Яго, ківаючы галовамі і кажучы: “О Ты, руйнуеш сьвятыню Божую ды зноў узнаўляеш у тры дні,f*EІ споўнілася Пісаньне: “І да злачынцаў залічаны”.)3Укрыжавалі таксама двух злачынцаў, аднаго з правага, а другога з левага боку Яго.Z(-І быў надпіс віны Ягонай: “Кароль Юдэйскі”.X')А была гадзіна трэцяя, калі Яго ўкрыжавалі.&)І ўкрыжавалі Яго, і дзялілі адзеньне Ягонае, кідаючы жэрабя, хто мае яго ўзяць.m%SІ далі Яму выпіць віно, зьмяшане з мірай, але не прыняў.h$IІ прывялі Яго на Гальготу, што значыць Месца Чэрапа.\#1І прымусілі нейкага Сымона Цырэнэйца, бацьку Аляксандра і Руфа, які ішоў з поля і праходзіў міма, несьці крыж Ягоны.e"CІ калі ўжо назьдзекваліся з Яго, зьнялі з Яго пурпур, ды зноў адзелі Яго ў адзеньне Ягонае, ды павялі Яго на ўкрыжаваньне.!)І трысьцінай білі Яго па галаве, і плявалі на Яго, і, кленчучы, пакланяліся Яму.] 3і пачалі Яго вітаць: “Вітай, Кароль Юдэйскі!”~uІ адзелі Яго ў пурпур, і, сплёўшы карону з церняў, усклалі на Яго,+А жаўнеры ўвялі Яго ў панадворак, што завецца прэторыя, і склікалі ўсю кагорту.)KІ Пілат, патураючы народу, выпусьціў Барабу, а ўбічаванага Езуса выдаў на ўкрыжаваньне.1[Дык Пілат сказаў ім: “Што вам благога зрабіў Ён?” Але яны тым болей крычалі: “Укрыжуй Яго!”Q Але яны зноў закрычалі: “Укрыжуй Яго!”*M Дык Пілат у адказ сказаў ім паўторна: “Дык што хочаце, каб я зрабіў з Каралём Юдэйскім?”y Але першасьвятары падбурылі народ, каб ім лепш выпусьціў Барабу.q[ Бо ведаў, што Яго выдалі першасьвятары праз зайздрасьць. Пілат у адказ спытаўся ў іх: “Хочаце, выпушчу вам Караля Юдэйскага?”7І вось жа сабраўся натоўп людзей і пачаў дамагацца таго, што Пілат звычайна рабіў.A{Быў жа нейкі адзін, імем Бараба, увязьнены разам з бунтаўнікамі, каторы ў час бунту ўчыніў забойства.  На сьвята ён меў звычай звальняць ім аднаго з вязьняў, каго б захацелі.veАле Езус на гэта нічога не адказваў, так што Пілат дзівіўся.&EДык Пілат зноў спытаўся ў Езуса: “Чаму не адказваеш? Глядзі, колькі Цябе вінавацяць?”c?І вінавацілі Яго першасьвятары ў многіх справах.-SІ спытаўся ў Яго Пілат: “Ці Ты — Кароль Юдэйскі?” А Езус у адказ кажа яму: “Ты кажаш”.~ wІ зараз нараніцы, па нарадзе першасьвятароў са старшынямі і кніжнікамі, значыць, усёй Рады, Езуса, зьвязаўшы, павялі і перадалі Пілату.6eHІ адразу зноў засьпяваў певень. Тады Пётар успомніў словы, якія яму казаў Езус: “Раней чым двойчы засьпявае певень, ты тры разы вырачашся Мяне”, і пачаў плакаць. 'GА ён пачаў клясьціся і прысягаць: “Ня ведаю гэтага чалавека, аб якім кажаце”.G FА ён паўторна адрокся. І небавам, тыя, што там стаялі, кажуць Пятру: “Ты запраўды з іх, бо ты — Галілеец”. 'EІ служанка, зноў угледзеўшы яго, пачала казаць акружаючым: “Гэта адзін з іх”.l QDАле ён запярэчыў, кажучы: “Але я ня ведаю, ані разумею, пра што ты гаворыш”. І выйшаў на вонкі панадворку, і засьпяваў певень.' GCі, убачыўшы Пятра, які грэўся, прыглядаючыся яму, кажа: “І ты быў з Езусам Назарэцкім?”"=BІ калі Пётар быў на панадворку, на вуліцы, прыходзіць адна з служанак першасьвятараoWAІ некаторыя пачалі на Яго пляваць і засланяць твар Яго ды біць кулакамі, кажучы, на Яму: “Праракуй!” І слугі білі Яго па твары.+@Вы чулі блюзьнерства; што думаеце?” І яны ўсе прысудзілі, што Ён варты сьмерці.#??І першасьвятар, разьдзіраючы адзеньне сваё, кажа: “Пашто патрэбны нам яшчэ сьведкі?xi>Езус сказаў яму: “Я ёсьць, і вы ўбачыце Сына Чалавечага, седзячага праваруч Магутнасьці ды прыходзячага ў воблаках нябесных”.]3=Езус жа маўчаў і нічога не адказваў. Тады першасьвятар спытаўся Яго, кажучы: “Ці Ты — Хрыстос, Сын Багаслаўленага?”K<І першасьвятар, стаўшы пасярэдзіне, спытаўся ў Езуса: “Чаму нічога не адказваеш, што яны Табе закідаюць?”L;Але і іх сьведчаньні не зыходзіліся.|q:“Мы чулі, як Ён казаў: “Развалю гэту сьвятыню, пабудаваную рукамі, а па трох днях збудую іншую, якая будзе не рукамі пабудавана”.w9І некаторыя, падняўшыся, фальшыва сьведчылі супраць Яго, кажучы:~!8Бо многа фальшыва сьведчылі супраць Яго, але іх сьведчаньні не зыходзіліся.S}7А першасьвятары ды ўся Рада шукалі сьведчаньня супраць Езуса, каб засудзіць Яго на сьмерць, але не знаходзілі.\|16Пётар жа здалёку ішоў за Ім, аж увайшлі яны ў панадворак першасьвятара, і потым сядзеў са слугамі, і грэўся пры агні.{75І прывялі Езуса да першасьвятара, і сабраліся першасьвятары, старшыні і кніжнікі.`z94але ён выкруціўся з посьцілкі і голы ўцёк ад іх.y)3І адзін юнак, адзеты толькі посьцілкай на голае цела, ішоў за Ім, і яго схапілі,ax;2Тады вучні Ягоныя, пакінуўшы Яго, усе паўцякалі.Fw1Штодзень быў Я з вамі ў сьвятыні, вучачы, і вы ня ўзялі Мяне, але няхай зьдзейсьнілісяцца Пісаньне”.'vG0І ў адказ Езус кажа ім: “Як на разбойніка выйшлі з мячамі і палкамі, каб узяць Мяне.2u]/А адзін з тых, што былі з Езусам, выцягнуўшы меч, ударыў слугу першасьвятара і адсёк яму вуха.Nt.Яны ж наваліліся на Яго і схапілі Яго.s1-І калі надыйшоў, зараз жа прыступіўся да Езуса і кажа: “Раббі!”, і пацалаваў Яго.=rs,Здраднік жа Ягоны даў ім знак, кажучы: “Каго я пацалую, гэта Ён, хапайце Яго і вядзіце асьцярожна”.q+І калі Езус яшчэ гаварыў, надыйшоў Юда, адзін з Дванаццаці, а з ім вялікая грамада з мячамі і палкамі ад першасьвятароў, і кніжнікаў ды старшыняў.|pq*Падымайцеся, ідзёмце, ужо блізка той, хто Мяне мае выдаць”.o5)Ды трэці раз прыходзіць да іх і кажа ім: “Сьпіце яшчэ і адпачываеце? Даволі! Ужо прыйшла пара: вось жа Сын Чалавечы будзе выдадзены ў рукі грэшнікаў.2n](І, зноў вярнуўшыся, застаў іх сьпячымі, бо вочы іхнія былі сонныя, і ня ведалі, што Яму казаць.bm='І, адыйшоўшыся, зноў маліўся ў гэтыя самыя словы.'lG&Чувайце і маліцеся, каб не папасьці ў спакушэньне: бо дух ахвочы, але цела кволае”.[k/%І прыходзіць да іх, і знаходзіць іх сьпячых. Дык кажа Пятру: “Сымон, ты сьпіш? Ня мог бы ты хоць гадзіну ня спаць?Ej$І казаў: “Абба, Ойча! Табе ўсё магчыма, ухілі ад Мяне гэту чашу, аднак ня тое, што Я хачу, але што Ты!”3i_#І, крыху адыйшоўшыся, Ён упаў на зямлю і маліўся, каб, калі магчыма, абмінула Яго гэтая часіна. h"І кажа ім: “Сумная душа Мая аж да сьмерці, пабудзьце тут і чувайце”.ygk!І бярэ з сабою Пятра, і Якуба, і Яна, і пачаў тужыць і сумаваць.If  І прыходзяць ў сяло, званае Гетсэманія, і кажа Езус вучням сваім: “Пабудзеце тут, пакуль Я памалюся”.Te!Але ён тым мацней гаварыў: “Хоць бы мне трэба было памерці з Табою, ня выракуся Цябе”. Падобна і ўсе яны казалі.gdGІ кажа яму Езус: “Сапраўды кажу табе: Ты сёньня, у гэту ноч, перш, чым двойчы певень засьпявае, тройчы вырачашся Мяне”.uccА Пётар кажа Яму: “Хоць бы ўсе згоршыліся з Цябе, але ня я”.fbEале калі ўваскрэсну, папераджу вас у Галілеі”.NaІ кажа ім Езус: “У гэту ноч вы ўсе згоршыцеся з Мяне, бо напісана: “Удару пастыра і разьбягуцца авечкі”,_`7І, адсьпяваўшы гімн, узьняліся на гару Аліўную.y_kСапраўды кажу вам: Ня буду піць ужо з гэтага плоду вінаграднага аж да таго дня, калі буду піць новае (віно) ў Каралеўстве Божым”.#^?І казаў ім: “Гэта ёсьць Кроў Мая Новага Запавету, каторая за многіх праліваецца.t]aІ, ўзяўшы келіх, падзяку складаючы, даў ім; і пілі з яго ўсе.R\І калі яны вячэралі, Езус узяў хлеб, і, багаславіўшы, ламаў і даў ім, і казаў: “Бярыце, гэта ёсьць Цела Маё”.5[cШто праўда, Сын Чалавечы ідзе, як аб ім напісана. Аднак гора чалавеку, праз якога Сын Чалавечы будзе выдадзены! Лепш было б, каб той чалавек ня быў нарадзіўшыся”.ZЕзус кажа ім: “Адзін з Дванаццаці, які мачае са Мною руку ў місе.}YsЯны пасмутнелі і адзін за другім сталі пытацца: “Ці гэта ня я?”[X/І калі сядзелі за сталом і елі, кажа Езус: “Сапраўды кажу вам: Адзін з вас, каторы есьць са Мною, выдасьць Мяне”.iWKІ калі настаў вечар, прыходзіць туды з Дванаццацьцю. V9Дык адправіліся вучні Ягоныя ў горад ды знайшлі, як ім сказаў, і прыгатавалі Пасху. U9Ён вам пакажа вялікую сьвятліцу прыгатаваную; вось там прыгатуйце месца нам”.TІ, куды ўвойдзе, скажыце гаспадару дома: “Вучыцель кажа: Дзе Мне прызначана сьвятліца, у якой разам з Маімі вучнямі мог бы спажываць Пасху?”gSG І пасылае двух вучняў сваіх і кажа ім: “Ідзіце ў горад, і спаткае вас чалавек, які будзе несьці збан вады; ідзіце за ім.R У першы дзень (сьвята) Праснакоў, калі забіваецца ягнё пасхальнае, кажуць Яму вучні: “Дзе хочаш, каб мы пайшлі і прыгатавалі Табе есьці Пасху?”1Q[ Яны вельмі ўзрадаваліся і абяцалі Яму даць грошы. Ён жа шукаў, як Яго ў адпаведны час выдаць.P# А Юда Іскарыёт, адзін з Дванаццаці, пайшоў да першасьвятароў, каб Яго выдаць.pOY Сапраўды кажу вам: Ва ўсім сьвеце, дзе толькі будзе вешчана Эвангельле, што яна зрабіла, будзе расказвацца ў памяць аб ёй”.N%Яна, што магла, зрабіла: намашчэньнем цела Маё прыгатавала на пахаваньне.MMБо ўбогіх заўсёды маеце ў сябе і, калі захочаце, зможаце ім добра рабіць, а Мяне не заўсёды мець будзеце.>LuА Езус бараніў: “Пакіньце яе! Чаму робіце ёй прыкрасьць? Яна добры ўчынак зрабіла адносна Мяне.=KsМожна было гэты алей прадаць даражэй, чым за трыста дынараў, і надзяліць убогіх”. І наракалі на яе."J=А некаторыя з прысутных абураліся ў сабе і казалі: “Пашто было марнаваць гэты алей?nIUІ калі Езус быў у Бэтаніі, у доме Сымона пракажанага, і супачываў за сталом, прыйшла жанчына, маючая алябастравую пасудзінў каштоўнага алею нардовага, і, пабіўшы алябастар, выліла Езусу на галаву."H=Казалі аднак: “Толькі не ў сьвяточны дзень, каб не дайшло да замяшаньня ў народзе”.kG QА да Пасхі і сьвята Праснакоў заставалася два дні. Дык першасьвятары і кніжнікі шукалі, як Езуса схапіць хітрасьцю і забіць.QF %А што вам кажу, усім кажу: чувайце!”wEg $каб, калі вернецца неспадзявана, не застаў вас сьпячымі.aD; #Дык чувайце, бо ня ведаеце, калі гаспадар дому вернецца: вечарам, ці апоўначы, ці калі певень засьпявае, ці раніцай,xCi "Як чалавек, які выехаў у дарогу і пакінуў свой дом, і даў уладу сваім слугам, кожнаму свой абавязак, а прыдзьвернаму пільнаваць. B !Глядзіце, чувайце і маліцеся, бо ня ведаеце, калі гэты час надыйдзе.A) А дня тога і хвіліны ніхто ня ведае; ані анёлы ў небе, ані Сын, толькі Айцец.o@W Неба і зямля счэзнуць, але словы Мае трываць будуць.~?u Сапраўды кажу вам: не праміне род гэты, аж гэта ўсё станецца.#>? Так і вы, калі ўбачыце, што гэта збываецца, ведайце, што і гэта блізка, у дзьвярах._=7 З фіговага дрэва бярыце прыклад. Калі ўжо яго галінка робіцца мяккай і пускае лісты, ведаеце, што ўжо блізка лета.;<o І тады пашле анёлаў сваіх і сабярэ з чатырох вятроў ад краю зямлі да краю неба выбраных сваіх./;W І тады ўбачаць Сына Чалавечага, прыходзячага ў воблаку з вялікай магутнасьцю і славаю.:) і зоркі нябесныя падаць будуць, ды магуцьці, што на небе, стануць хістацца. 9 А па тузе ў тыя дні зацьмее сонца, ды месяц ня дасьць сьвятла свайго,N8 Дык глядзіце: Я вам усё прадказаў.{7o Бо паявяцца фальшывыя хрысты і фальшывыя прарокі, і будуць рабіць знакі ды цуды, каб зьвесьці, калі гэта магчыма, нават выбраных. 6  І калі б хто вам тады сказаў: “Вось тут Хрыстос, або там”, ня верце.h5I І калі б Госпад не скараціў тых дзён, не ацалеў бы ніхто, але (Госпад) скараціў дні дзеля сваіх выбраных, якіх Ён выбраў.64e Бо ў тыя дні будзе такая туга, якой не было ад стварэньня сьвету, які Бог стварыў, аж дасюль.g3G Дзеля таго маліцеся, каб не сталася гэта ў зіму.]23 Гора будзе цяжарным ды кормячым у тыя дні.v1e і хто на полі, хай не вяртаецца, каб узяць вопратку сваю.!0; а хто на даху, хай не зыходзіць у дом, ды хай не ідзе, каб што ўзяць з дому свайго, / Дык калі ўбачыце агіду спусташэньня, пашыраную там, дзе ня мела быць, — хто чытае, хай разумее, — тады тыя, якія ў Юдэі, хай уцякаюць у горы,;.o І будзеце вы ў ненавісьці ў-ва ўсіх дзеля імя Майго. Але хто вытрымае да канца, будзе збаўлены.[-/ І будзе выдаваць на сьмерць брат брата і бацька сына; і дзеці збунтуюцца супраць бацькоў ды будуць забіваць іх.@,y І калі вас цягаць будуць на асуджэньне, ня думайце раней, што маеце гаварыць, але што дадзена вам будзе ў гэты час, тое кажыце, бо ня вы будзеце гаварыць, але Дух Сьвяты.y+k І трэба, каб перш было абвешчана Эвангельле ўсім народам.*+ Глядзіце самі сябе. Будуць вас аддаваць у суды і біць у сынагогах, і будуць вас стаўляць перад намесьнікамі і каралямі дзеля Мяне на сьведчаньне.l)Q Бо паўстане народ на народ, ды каралеўства на каралеўства, ды будуць месцамі землятрусы і голад. Гэта пачатак цярпеньня.Y(+ А калі пачуеце пра войны і пра весткі ваенныя, не трывожцеся, бо ўсё гэта павінна стацца, але на гэтым не канец.''G Бо многа прыйдзе ў імя Маё, каторыя будуць казаць: “Гэта я”, і яны многіх зьвядуць.&  Адказваючы, Езус пачаў ім казаць: “Глядзіце, каб вас хто ня зьвёў."%= “Скажы нам, калі гэта станецца, ды што за знак будзе, калі ўсё гэта пачне збывацца?”E$ І калі Езус сядзеў на гары Аліўнай насупраць сьвятыні, пыталіся Яго асобна Пётар, і Якуб, і Ян, і Андрэй:l#Q У адказ кажа яму Езус: “Бачыш усе гэтыя вялізарныя будоўлі? Не застанецца з іх каменя на камені, які б ня быў развалены”.k" Q І, калі Езус выходзіў са сьвятыні, адазваўся да Яго адзін з вучняў Ягоных: “Вучыцель, глянь, што за камяні ды якія пабудовы!”H!  ,Бо ўсе кідалі з лішку свайго, а гэтая ў сваім недастатку ўсё, што мела, укінула, усё сваё ўтрыманьне”.u c +І Езус, паклікаўшы сваіх вучняў, кажа ім: “Сапраўды кажу вам: Гэтая ўбогая ўдава ўкінула больш, чым усе, хто кідаў у скарбонку. *І прыйшла адна бедная ўдава, і кінула дзьве дробныя манэты, значыць грош.H  )І, сеўшы насупраць скарбонкі, глядзеў, як людзі кідалі грошы ў скарбонку. І многія багатыя кідалі шчодра.#? (якія аб’ядаюць дамы ўдоваў і дзеля віду доўга моляцца. Чакае іх строгі прысуд”.uc 'і першыя месцы ў сынагогах ды першыя месцы на банкетах,yk &І ў сваёй навуцы казаў Езус: “Высьцерагайцеся кніжнікаў, каторыя ахвотна ходзяць у доўгіх шатах і любяць прывітаньні на рынку,O %Сам жа Давід называе Яго Госпадам, дык як жа Ён — сын яго?” І вялізарны натоўп людзей ахвотна слухаў Яго. $Сам жа Давід сказаў праз Духа Сьвятога: Сказаў Госпад Госпаду майму: Сядзь па правіцы Маёй, пакуль не пакладу непрыяцеляў Тваіх пад ногі Твае.1[ #І, вучачы ў сьвятыні, Езус казаў: “Як жа кніжнікі кажуць, што Хрыстос ёсьць сынам Давіда?} "Езус жа, бачачы, што разумна ён адказаў, сказаў яму: “Недалёка ты ад Каралеўства Божага”. І ніхто ўжо болей не адважыўся Яго пытацца.   !і любіць Яго ўсім сэрцам, усім розумам, усёю душой ды ўсімі сіламі, дый, любіць бліжняга як самога сябе больш, чым усе цэлапаленьні і ахвяры”.2] І кажа Яму кніжнік: “Добра, Вучыцель! Праўду сказаў, што Бог адзін, ды няма іншага апрача Яго,<q Другое ж такое: “Любі бліжняга свайго як самога сябе”. Большага над гэтыя прыказаньні няма”.S Любі Госпада, Бога твайго, усім сэрцам сваім, усёю душой тваёй, усім розумам тваім ды ўсімі сіламі сваімі”.J  А Езус адказаў яму: “Першае з усіх прыказаньняў такое: “Слухай, Ізраэль! Госпад, Бог наш — Бог адзіны.#? І адзін кніжнік, каторы чуў іх, як спрачаліся, ды бачыў, што добра ім Езус адказаў, падыйшоў да Езуса і спытаўся ў Яго: “Каторае прыказаньне з усіх першае?” 7~<}i|{{HzzUyxxw{vuutHss=rzqqpAoongmmdlkk1jWihgfeePdtcc?baaP``__"^Z]],\/[OZZYY"XKWwVV$UU8TTSS(RR5QQNPPCOONeMMPLL:KJIIjHHkGGmFFpEEDD$CBAAU@@s?>>== “Напісана: “Ня толькі хлебам жыве чалавек”.”-~SСказаў Яму д’ябал: “Калі Ты — Сын Божы, дык загадай гэтаму каменю, каб ён стаўся хлебам”.L}на сорак дзён, і быў там спакушаны д’яблам. Ды ня еў у тыя дні анічога, а калі яны скончыліся, захацеў есьці.| %Езус, поўны Духа Сьвятога, вярнуўся ад Ярдану і быў Духам заведзены ў пустынюa{;&сынам Геноса, сына Сэта, сына Адама, сына Божага.z%сына Матузаля, сына Геноха, сына Ярэда, сына Малялеэля, сына Кайнана,zym$сына Кайнана, сына Арфаксада, сына Сэма, сына Ноя, сына Лямэха,xxi#сына Сэруха, сына Рагава, сына Фалека, сына Гебэра, сына Сале,zwm"сына Якуба, сына Ізаака, сына Абрагама, сына Тарэ, сына Нахора,v!сына Амінадаба, сына Адміна, сына Арнія, сынам Эсрома, сына Фарэса, сына Юды,|uq сынам Есэя, сына Абэда, сына Баоза, сына Сальмона, сына Наасона,xtiсына Мэлея, сына Мэнны, сына Матата, сына Натана, сына Давіда,rs]сына Сымона, сына Юды, сына Язэпа, сына Ёны, сына Эліякіма,xriсына Ёзуэ, сына Эліезэра, сына Ярыма, сына Матата, сына Левія,zqmсына Мэльхі, сына Адыя, сына Касама, сына Эльмадама, сына Гера,|pqсына Яна, сына Рэсы, сын Зарабабэля, сына Салятыеля, сына Нэрыя,toaсына Магата, сына Мататыя, сына Сэмэя, сына Ясэха, сына Ёда,xniсына Мататыя, сына Амоса, сына Нагума, сына Эсьлі, сына Нагая,_m7сына Левія, сына Мэльхі, сына Янная, сына Язэпа,Ul#Езус меў каля трыццаці гадоў, калі пачынаў (сваё служэньне), і быў уважаны за сына Язэпа, сына Гелія, сына Матата,rk]і Дух Сьвяты цялесна ў выглядзе галуба зыйшоў на Езуса. І азваўся голас з неба: “Ты — Сын Мой улюблёны, у Табе Маё ўпадабаньне”.'jGІ сталася, калі ўвесь народ хрысьціўся, і Езус быў ахрышчаны і маліўся, адкрылася неба,ci?дадаў да ўсяго і тое, што пасадзіў Яна ў вязьніцу.sh_Але Герод, тэтрарха, напамінаны Янам дзеля Герадыяды, жонкі брата свайго, ды дзеля іншых ліхіх паступкаў, якіх дапускаўся Герод,}gsМнога таксама іншага навучаючы, абвяшчаў народу добрую вестку.hfIЁн трымае ў руцэ сваёй веялку і ачысьціць ток свой, ды зьбярэ пшаніцу ў сьвіран свой, а салому спаліць у агні незгасальным.CeЯн адказваў усім, кажучы: “Я хрышчу вас вадою. Але прыйдзе дужэйшы ад мяне, катораму Я ня варты разьвязаць рамень Яго сандалаў. Ён будзе вас хрысьціць Духам Сьвятым і агнём.*dMА калі народ сумняваўся ды ўсе ў душы пачыналі разважаць пра Яна, ці ён часам ня Хрыстос,cПыталіся ў яго таксама жаўнеры: “А што мы маем рабіць?” А ён ім сказаў: “Нікога ня біце, не ўціскайце і будзьце задаволены сваёю платаю”.b А ён і ім казаў: “Нічога не рабіце больш таго, што вам прызначана”.Ba} Прыходзілі таксама мытнікі, каб атрымаць хрост, і яны пыталіся ў яго: “Вучыцелю, што мы маем рабіць?”O` Ён у адказ гаварыў ім: “Хто мае дзьве адзежы, хай дасьць таму, хто ня мае. І хто мае яду, хай зробіць падобна”.h_I Дык пыталіся ў яго грамады: “Што тады маем рабіць?”f^E Ужо вось сякера прыложана да карэньняў дрэваў, усякае бо дрэва, што не дае добрага плоду, будзе сьсечана і кінута ў агонь.-]SРабіце дастойныя плады навярненьня, і перастаньце хваліцца між сабой: “Маем бацьку Абрагама”; кажу вам, што Бог можа з гэтых каменьняў падняць сыноў Абрагаму.^\5Грамадам, што прыходзілі да яго атрымаць хрост, гаварыў: “Зьмяінае племя, хто навучыў вас уцякаць ад будучага гневу?`[9і хай кожны чалавек убачыць збаўленьне Божае”.Z'Хай усякая яма будзе засыпана, і кожная гара і ўзгорак хай будуць паніжаны, і крывыя дарогі хай будуць выпрастаны, а выбоістыя хай будуць выраўнены,eYCяк напісана ў кнізе словаў Ісаі прарока: “Голас гамонячага ў пустыні: Прыгатуйце дарогу Госпаду, прастуйце сьцежкі Яму.0XYІ праходзіў ён усю зямлю вакол Ярдану, вешчучы хрост навярненьня дзеля адпушчэньня грахоў,W1пры першасьвятарах Аньне і Каяфе было слова Бога да Яна, сына Захарыі, у пустыні.{V qУ пятнаццатым годзе панаваньня цэзара Тыбэрыя, калі Понці Пілат начальнічаў у Юдэі, а Герод быў тэтрархам Галілеі, а брат яго Філіп — тэтрархам Ітурэі і Траханіцкай краіны, а Лісані — тэтрархам Абіліны,tUa4А Езус рос у мудрасьці і гадах, ды ў ласцы ў Бога і ў людзей.JT 3І пайшоў з імі, і прыйшоў у Назарэт, і быў паслухмяны. І Маці Ягоная захавала ўсе гэтыя словы ў сваім сэрцы.dSA2Але яны не зразумелі гэтых словаў, якія ім сказаў.:Rm1А Ён сказаў ім: “Пашто Мяне шукалі? Няўжо ня ведалі, што Мне трэба быць у справах Айца Майго?”Q0І (бацькі), убачыўшы Яго, зьдзівіліся. І Маці Ягоная сказала Яму: “Сынок, чаму так нам зрабіў? Вось жа бацька Твой і Я з болем шукалі Цябе”.kPO/Усе, што слухалі, дзівіліся з розуму і адказаў Ягоных.LO.І сталася, што па трох днях знайшлі Яго ў сьвятыні, седзячага паміж вучоных, слухаючага іх і пытаючага ў іх.eNC-і, не знайшоўшы, вярнуліся ў Ерузалім, шукаючы Яго.)MK,Думаючы, што Езус у грамадзе, прайшлі дзень дарогі і шукалі Яго сярод сваякоў і знаёмых,\L1+і калі па заканчэньні сьвята варочаліся дамоў, хлопчык Езус застаўся ў Ерузаліме, і не заўважылі гэтага бацькі Яго. K*І калі Езус меў ужо дванаццаць гадоў, пайшлі яны, як звычайна, на сьвята,}Js)Бацькі Ягоныя хадзілі штогод у Ерузалім на ўрачыстасьць Пасхі.I(А Дзіця расло і ўмацоўвалася, поўнае мудрасьці, ды ласка Божая была на Ім.'HG'І калі споўнілі ўсё паводле закону Госпада, вярнуліся ў Галілею, у Назарэт, горад свой.QG&Яна вось, надыйшоўшы ў тую пару, славіла Бога і расказвала аб Ім усім, каторыя чакалі адкупленьня ў Ерузаліме.dFA%і, будучы ўдавой васьмідзесяці чатырох гадоў, не пакідала сьвятыні, служачы там (Богу) днём і ноччу ў пастах і маленьнях.E$Там жа была і прарочыца Ганна, дачка Фануэля, з пакаленьня Асэравага. Яна была пажылая ў гадах, і ад дзявоцтва свайго з мужам жыла сем гадоў,yDk#І Тваю душу праб’е меч, каб выявіліся намеры многіх сэрцаў”.$CA"І багаславіў іх Сымон, кажучы Марыі, Маці Ягонай: “Ён вось пастаўлены на падзеньне і на паўстаньне многіх у Ізраэлі ды на знак, катораму будуць працівіцца.xBi!І бацька Ягоны і Маці дзівіліся што да таго, што аб Ім казалі.A сьвятло для прасьвятленьня паганаў і на спахвалу народу Твайго, Ізраэля”.S@якое Ты прыгатаваў на віду ўсіх народаў;J? бо вочы мае бачылі збаўленьне Тваё,>“Цяпер па слову Твайму, Госпадзе, адпушчаеш слугу Твайго ў супакоі,v=eСымон узяў Яго на рукі свае і багаславіў Бога ў гэтыя словы:Z<-І, ведзены Духам, ён пайшоў у сьвятыню. І калі бацькі Езуса ўносілі Яго ў сьвятыню, каб выпаўніць Закон адносна Яго,9;kЁн атрымаў абяцаньне ад Духа Сьвятога, што не памрэ, пакуль перш не пабачыць Хрыста Госпадавага.:І вось у той час быў у Ерузаліме чалавек, імем Сымон, і быў ён справядлівы, і баяўся (Бога), і чакаў пацяшэньня Ізраэля, і Дух Сьвяты быў на ім.49aды каб скласьці ахвяру паводле таго, што сказана ў законе Госпада: пару туркоў або два галубы."8=як напісана ў законе Госпада: “Кожны першародны хлопец будзе пасьвячаны Госпаду”,H7 І калі споўніліся дні ачышчэньня іх па закону Майсея, прынесьлі Яго ў Ерузалім, каб прадставіць Госпаду,6)І калі мінула восем дзён, калі трэба было абразаць Дзіцятка, назвалі Яго імем Езус, якое было Яму дадзена анёлам перш, чым Яно было пачата ва ўлоньні.*5MІ вярнуліся пастухі, славячы і хвалячы Бога за ўсё, што чулі і бачылі, як ім было сказана.w4gМарыя ж запомніла ўсе гэтыя словы, разважаючы ў сэрцы сваім.|3qІ ўсе, што чулі, дзівіліся дзеля таго, што ім расказалі пастухі.v2eА ўбачыўшы, зразумелі слова, што ім было пра Дзіцятка гэтае.,1QІ з пасьпехам пайшлі ў Бэтлеем, і знайшлі Марыю, і Язэпа, і Дзіцятка, пакладзенае ў ясьлях.+0OІ сталася, як анёлы ўзняліся ад іх у неба, пастухі казалі адзін аднаму: “Хадземце ў Бэтлеем і пабачма тое слова, што там сталася, пра што павядоміў нам Госпад”.~/u“Слава на вышынях Богу, і на зямлі супакой людзям добрай волі”../ Ды раптам з анёлам паявілася мноства войска нябеснага, славячы Бога і гамонячы:--S Такі вось будзе вам знак: знойдзеце Дзіцятка, спавітае ў пялёнкі і пакладзенае ў ясьлях”.,+ сягоньня нарадзіўся вам Збаўца, каторы ёсьць Хрыстос Госпад, у горадзе Давіда.)+K І сказаў ім анёл: “Ня бойцеся, бо абвяшчаю вам радасьць вялікую, якая будзе ўсім людзям:8*i І вось зьявіўся перад імі анёл Госпадаў, і слава Госпада асьвяціла іх, і яны вельмі спалохаліся.)!У той ваколіцы былі пастухі, пільнуючыя і вартуючыя ў начы пры сваім стадзе.[(/І нарадзіла Сына свайго першароднага, і спавіла Яго ў пялёнкі, і паклала ў ясьлі, бо не было для іх месца ў заезьдзе.i'KЗдарылася, што калі там былі, прыйшоў час радзіць Ёй.&каб запісацца разам з Марыяй, заручанай сваёй жаною, каторая была цяжарная.i%KПайшоў таксама і Язэп з Галілеі, з горада Назарэту, у Юдэю, у Давідаў горад, званы Бэтлеем, таму што быў з дому і роду Давіда,W$'Дык ішлі ўсе запісацца, кожны ў свой горад.#Гэты сьпіс быў першы, зроблены за гаспадараваньне, Квірына ў Сырыі." %І сталася ў тыя дні: выйшаў загад ад цэзара Аўгуста, каб сьпісаць увесь сьвет.F! PА дзіця расло і ўзмацоўвалася у духу, ды прабывала ў пустыні аж да дня свайго паяўленьня перад Ізраэлем.J  Oкаб асьвяціць тых, што сядзяць ў поцемках ды ў засеню сьмерці, каб накіраваць ногі нашыя на шлях супакою”. /Nпраз міласэрдзе бязмежнае Бога нашага, каторы наведаў нас, зыходзячы з вышыняў,  Mкаб даць народу Ягонаму навуку збаўленьня для адпушчэньня грахоў іхніх,H  LІ ты, юнача, названы будзеш прарокам Узвышняга, бо пойдзеш перад воблікам Госпада, правячы дарогі Ягоныя,t cKў сьвятасьці і справядлівасьці перад Ім у-ва ўсе дні нашыя.u eJкаб без страху, асвабоджаныя з рук непрыяцеляў, служылі Ямуn WIі на прысягу, якую даў Абрагаму, бацьку нашаму, даць нам,  Hкаб аказаць міласэрдзе бацькам нашым, помнячы на сьвяты запавет свой,z oGзбаўленьне ад ворагаў нашых, ды з рук тых, што ненавідзяць нас;~ wFяк прадказаў вуснамі сьвятых прарокаў сваіх, якія жылі ад вякоў,t cEі падняў рог збаўленьня нашага ў доме Давіда, слугі свайго, D“Багаслаўлены Госпад, Бог Ізраэля, бо наведаў і адкупіў народ свой,  CІ Захарыя, бацька яго, напоўнены Духам Сьвятым, праракаваў у гэтыя словы:X +BА ўсе, што пра гэта пачулі, разважалі ў сэрцы сваім, кажучы: “Кім жа будзе гэта дзіця?” Бо рука Госпадава была з ім.: oAДык ахапіў страх усіх іхніх суседзяў, і па ўсіх гарах Юдэі разьнеслася вестка пра гэта здарэньне.! =@А ў гэты момант расчыніліся вусны яго ды язык яго і стаў гаварыць, багаславячы Бога. 3?А той запатрабаваў табліцы і напісаў словамі: “Ян імя яго”. Дык зьдзівіліся ўсе.s a>Дык пыталі на мігі ў бацькі яго, як ён хацеў бы назваць яго. =Сказалі ёй: “У родзе тваім няма нікога, хто б называўся гэтым імем”.   <І, запытаная, маці яго адказала: “Ніякім чынам, але будзе названы Ян”.2  _;У восьмы дзень сабраліся яны абрэзаць хлапчука ды назваць яго імем бацькі ягонага, Захарыям.:  o:Яе суседзі і сваякі, пачуўшы, што Госпад аказаў ёй сваё вялікае міласэрдзе, радаваліся разам з ёю.g  I9А Альжбеце настаў час радзіць, і яна нарадзіла сына.  8Ды заставалася з ёю Марыя каля трох месяцаў, і вярнулася ў свой дом. {7як прадказаў бацькам нашым, Абрагаму і нашчадкам ягоным навекі”.p [6Прытуліў Ізраэля, слугу свайго, памятаючы на міласэрдзе,q ]5Галодных насыціў даброцьцем, а багатых адправіў ні з чым.Z /4спіхнуў моцных з пасадаў і ўзвысіў пакорных. 3Выявіў магутнасьць пляча свайго, разагнаў пыхлівых у намерах сэрцаў сваіх, }2і міласэрдзе Ягонае з пакаленьня ў пакаленьне тым, што баяцца Яго.j O1бо зрабіў Мне вялікія рэчы Магутны, і сьвятое імя Яго,C 0бо ўзглянуў Ён на пакорнасьць служанкі сваёй. Вось адгэтуль шчасьлівай называць Мяне будуць усе роды,T #/і ўзрадаваўся дух Мой у Богу, Збаўцы Маім,` ;.І сказала Марыя: “Узьвялічвае душа Мая Госпада,~ -І шчасьлівая тая, што ўверыла, бо споўніцца сказанае Ёй ад Госпада”.M} ,Бо як толькі загучэў голас прывітаньня Твайго ў вушах маіх, падскочыла з радасьцяй дзіцятка ў маім улоньні.| y+А скуль жа мне гэта ласка, што Маці Госпада майго прыйшла да мяне?P{ *і загаманіла яна моцным голасам, кажучы: “Багаслаўленая Ты між жанчынаў, і багаслаўлены плод улоньня Твайго.Sz !)І калі Альжбета пачула прывітаньне Марыі, падскочыла дзіцятка ў ейным улоньні, і Дух Сьвяты напоўніў Альжбету,\y 3(І ўвайшла ў дом Захарыі, і прывітала Альжбету.x 'У тыя дні Марыя, устаўшы, пайшла з пасьпехам у горы, у горад (пакаленьня) Юды.Sw !&Марыя ж сказала: “Вось жа Я — служанка Госпадава, хай Мне станецца паводле Твайго слова”. І анёл адыйшоў ад Яе.^v 7%бо ў Бога ня будзе немагчымым ніводнае слова”.\u 3$Вось сваячка Твая Альжбета, і яна пачала дзіця ў сваёй старасьці, і ўжо шосты месяц у той, каторую завуць бясплоднай,yt m#У адказ анёл сказаў ёй: “Дух Сьвяты зыйдзе на Цябе, і моц Узвышняга агарне Цябе. Таму, што народзіцца сьвятое, Сынам Божым назавецца.s "Марыя ж сказала анёлу: “Як жа гэта можа стацца, калі я мужа ня знаю?”!r =!і будзе Ён валадарыць над домам Якуба вечна, і валадарству Ягонаму ня будзе канца”.Dq  Ён будзе вялікім і Сынам Узвышняга будзе названы. І дасьць Яму Госпад Бог пасад Давіда, бацькі Ягонага;yp mВось жа пачнеш ва ўлоньні і народзіш Сына, і дасі Яму імя Езус.xo kІ сказаў ёй анёл: “Ня бойся, Марыя, бо знайшла Ты ласку ў Бога.'n IА яна ж стрывожылася дзеля словаў ягоных ды думала сабе, што гэта за прывітаньне такое?m  Увайшоўшы да яе, анёл прывітаў: “Вітай, поўная ласкі, Госпад з табою”.l #да Дзевы, заручанай мужу, які меў імя Язэп, з дому Давіда, а імя Дзевы — Марыя.k 1А ў шосты месяц быў пасланы Богам анёл Габрыель у горад у Галілеі, званы Назарэт,4j c“Так учыніў мне Госпад ў дні, у якія ўзглянуў на мяне, каб зьняць ганьбу маю на віду ў людзей”.(i KПа нейкім часе жонка яго, Альжбета, пачала дзіця і праз пяць месяцаў скрывалася, кажучы:h І сталася, калі скончыліся дні службы ягонай, ён вярнуўся ў дом свой.Xg +Выйшаўшы, ён ня мог да іх гаварыць, дык пазналі, што ён бачыў зьяву ў сьвятыні. А ён даваў ім знакі і застаўся нямым. f І народ чакаў Захарыю, і дзівіліся, што ён так доўга прабывае ў сьвятыні.e )І вось станешся нямым ды ня будзеш магчы гаварыць аж да дня, у які гэта зьдзейсьніцца, таму што ты не паверыў словам маім, якія споўняцца ў свой час”.td cУ адказ сказаў яму анёл: “Я — Габрыель, каторы стаю перад Богам, і пасланы Ім гаварыць з табою, і абвясьціць табе радасную вестку.:c oІ сказаў Захарыя анёлу: “З чаго я магу гэта ведаць? Я бо стары, і жонка мая пажылая ў гадах сваіх”.2b _І пройдзе перад Ім у духу і моцы Гальяша, каб вярнуць сэрцы бацькоў да дзяцей, а няверучых — да мудрасьці справядлівых, каб прырыхтаваць Госпаду народ дасканалы”.ma Uі многіх сыноў Ізраэля наверне да Госпада, Бога іхняга.V` 'Ён будзе вялікім на віду Госпада, і ня будзе піць віна і сікеры, ды ад улоньня маці будзе напоўнены Духам Сьвятым,_ 1Ён будзе табе радасьцяй і пацехай, ды многія будуць радавацца з яго нараджэньня.^  Тады анёл прамовіў да яго: “Ня бойся, Захарыя, бо выслухана маленьне тваё, вось жа жана твая Альжбета народзіць табе сына, і назавеш яго імем Ян.] y дык Захарыя стрывожыўся, бачачы гэта, ды вялікі страх ахапіў яго.\  І зьявіўся перад ім анёл Госпадаў, стоячы па правым баку аўтара каджэньня,l[ S а ўсё мноства народу ў час каджэньня малілася навонкі.2Z _ па жэрабю, як быў звычай у сьвятароў, выпала яму ўвайсьці ў сьвятыню Госпадаву для каджэньня, Y І сталася, калі ён адбываў службу сьвятарскую перад Богам у сваёй чарзе,X Ды ня мелі сына, бо Альжбета была няплоднай, а абое былі ўжо ў пажылым веку.CW Яны абое былі справядлівымі перад Богам, беззаганна спаўняючы ўсе прыказаньні і пастановы Госпадавы.iV MУ дні Герода, караля Юдэі, жыў адзін сьвятар на імя Захарыя з Абіявае чаргі. Ён меў жонку, з дачок Ааронавых, імя яе Альжбета.U }каб ты пераканаўся ў праўдзівасьці словаў, у якіх ты быў навучаны.?T yТаксама і я, старана разгледзеўшы ўсё ад пачатку, рашыўся па парадку апісаць табе, дастойны Тэафілю, S як пераказалі нам тыя, што ад пачатку былі вачавідцамі і слугамі Слова.zR qМногія ўжо спрабавалі ўдакладніць падзеі, якія ў нас адбыліся,CQА яны, пайшоўшы, вясьцілі ўсюды (Слова Божае), а Госпад успамагаў іх і сьцьвярджаў словы іхнія знакамі.PІ пасьля размовы з імі Госпад Езус узьнёсься ў неба, і сеў па правіцы Божай.Oyрукамі зьмеяў будуць браць, ды хоць бы што атрутае выпілі, не пашкодзіць ім, на хворых рукі класьці будуць, і яны здаравець будуць”.NNА тым, што ўвераць, будуць такія знакі: у імя Маё будуць выганяць дэманаў, новымі мовамі гаварыць будуць,M+Хто ўверыць і прыме хрост, будзе збаўлены. Хто ж ня ўверыць, будзе асуджаны.L5І сказаў ім: “Ідзіце на ўвесь сьвет і вясьціце Эвангельле ўсяму стварэньню”.,KQНарэшце паказаўся Адзінаццаці, калі сядзелі пры стале, і карыў іхняе недаверства і закамянеласьць сэрца, што не паверылі тым, каторыя бачылі Яго ўваскросшага.hJI І яны пайшлі і расказалі іншым, але і ім не паверылі.xIi Пасьля паказаўся двум з іх у іншым выглядзе ў дарозе ў вёску.uHc Але яны, пачуўшы, што Ён жыве і што ёй паказаўся, ня ўверылі.G{ А яна пайшла і паведаміла тым, што з Ім хадзілі, сумным і плачучым.]F3 Уваскросшы на сьвітаньні ў першы дзень тыдня, Езус найперш паказаўся Марыі Магдалене, з каторай выгнаў сем дэманаў.7EgІ яны, выйшаўшы, пабеглі ад магілы, бо ахапіў іх страх ды трывога, і нікому не казалі, бо баяліся.ODАле ідзіце і паведаміце вучням Ягоным і Пятру: “Ён ідзе перад вамі ў Галілею; там Яго ўбачыце, як вам казаў”.wCgАле ён адазваўся да іх: “Ня бойцеся, шукаеце Езуса Назарэйца, укрыжаванага. Ён уваскрос, няма Яго тут, вось месца, дзе быў паложаны.EBІ, увайшоўшы ў магілу, убачылі юнака, седзячага па правым баку, адзетага ў белае адзеньне, і аслупянелі. .~}}|{{qzzIyyx]wvvuRtls@rqkpoounnamm[lkjiiOhgfedccTbaa`O_{^]]\[[&YXWVVoUT.S0RQQPqO:NrMLLoKJJIHHG[F#E4DCC#BA@@E?g>=<;;]:99888976-5t43211A0U/..,-L,,+N*)i''&%u$$#!!& M c4<"=5t k Ebr*  Яны падобны да хлапчанят, седзячых на рынку, якія кажуць адны да другіх: “Сьпявалі мы вам, а вы ня танчылі, галасілі мы, а вы ня плакалі”.З кім мог бы параўнаць Я гэтае пакаленьне людзей і да каго яны падобны?(IФарысэі ж і законаведы ўзгардзілі намерам Божым што да сябе і не прынялі хросту ад яго.)І ўвесь народ, які яго чуў, і мытнікі славілі Бога, хрысьцячыся хростам Янавым.lQБо кажу вам: Між народжаных жанчынамі няма большага за Яна (Хрысьціцеля). Але найменшы ў Каралеўстве Божым большы за яго._7Ён той, аб кім напісана: “Вось жа пасылаю анёла Майго перад воблікам Тваім. Ён прыгатуе дарогу Тваю перад Табою”. Ды што вы выйшлі пабачыць? Прарока? Так, кажу вам, і больш за прарока.$AДы што выйшлі пабачыць? Мо чалавека, адзетага ў мяккае адзеньне? Вось тыя, што ў багатых адзеньнях ды ў раскошы жывуць, у дамах каралеўскіх знаходзяцца. І калі адыйшліся пасланыя Янам, пачаў Езус гаварыць пра Яна да народу: “Што вы выйшлі глядзець у пустыню? Ці трысьціну, хістаную ветрам?_7і шчасьлівыя тыя, што з Мяне ня згоршацца”.xiІ ў адказ сказаў ім Езус: “Ідзіце і абвясьціце Яну, што вы бачылі і чулі: сьляпыя бачаць, кульгавыя ходзяць, пракажаныя ачышчаюцца, глухія чуюць, памёршыя ўваскрасаюць, убогім весьціцца Эвангельле,I У той час Езус аздаравіў многіх ад хваробаў, і цярпеньняў, і ад ліхіх духаў ды многім сьляпым вярнуў зрок.Як толькі яны прыйшлі да Езуса, сказалі: “Ян Хрысьціцель паслаў нас да Цябе, кажучы: “Ці Ты — Той, каторы мае прыйсьці, ці маем чакаць другога?”q[Дык Ян паклікаў двух сваіх вучняў і паслаў іх да Госпада запытацца: “Ці Ты — Той, каторы мае прыйсьці, ці маем чакаць другога?”T!І паведамілі Яну яго вучні пра ўсё гэтае.І разьнеслася слова гэтае па ўсёй Юдэі і па ўсёй вакалічнай краіне.U#Дык усіх ахапіў страх, і славілі Бога, кажучы: “Вялікі прарок паўстаў сярод нас”, ды: “Бог наведаў народ свой”.oWІ сеў памёршы, і пачаў гаварыць. І аддаў яго ягонай маці.G Падыйшоў і дакрануўся насілкаў; а тыя, што несьлі, затрымаліся. І сказаў: “Юнача, кажу табе, устань!” y Калі ўбачыў яе Госпад, пашкадаваў яе ды сказаў ёй: “Ня плач!”  А калі падыходзіў да брамы горада, якраз выносілі памёршага адзінага сына маці, каторая была ўдавой, ды мноства людзей з горада ішло з ёю.M  Выпала, што пасьля ішоў (Езус) у горад, які называецца Наім, і з Ім ішлі вучні Ягоныя ды вялікі натоўп людзей.z m І тыя (пасланьнікі), вярнуўшыся дамоў, знайшлі слугу здаровым.   Езус, пачуўшы гэта, зьдзівіўся дзеля яго ды, зьвярнуўшыся да ідучых за Ім грамадой, сказаў: “Кажу вам, не знайшоў я такой веры ў Ізраэлю!”6eБо і я — чалавек, маючы ўладу, маю пад сабой жаўнераў. Кажу гэтаму: “Ідзі”, і ён ідзе, а іншаму: “Прыйдзі”, і ён прыходзіць, і слузе свайму: “Рабі гэта”, і ён робіць”.?wТаму што і самога сябе ўважаю за нявартага прыйсьці да Цябе; але скажы слова і паздаравее слуга мой.-Дык Езус пайшоў за імі. А калі ўжо быў недалёка ад дому, паслаў сотнік сяброў сказаць: “Госпадзе, не турбуйся, бо я ня варты, каб Ты ўвайшоў пад дах мой.kOбо ён любіць наш народ, нават паставіў нам сынагогу”."=Калі яны прыйшлі да Езуса, шчыра прасілі Яго, кажучы: “Варты ён, каб гэта яму зрабіў,EЁн, пачуўшы пра Езуса, паслаў да Яго старшыняў Юдэйскіх, просячы Яго, каб прыйшоў і аздаравіў слугу яго.'GА ў аднаго сотніка быў слуга, якога той вельмі цаніў, і быў моцна хворы, блізкі сьмерці.! =А калі скончыў усе свае словы навукі слухаючым яго людзям, накіраваўся ў Кафарнаўм.O1А той, хто слухае і не выконвае, падобны да чалавека, які збудаваў свой дом на зямлі без падмурка, на які націснула рака і зараз паваліўся. І разбурэньне дому таго было вялікае.o~W0Ён падобны да чалавека, які збудаваў дом, і ўкапаўся глыбока, і палажыў падмурак на скале. А калі нахлынула паводка, ударыла рака ў той дом і не змагла яго зварухнуць, бо добра быў ён пабудаваны.8}i/Кожны, хто прыходзіць да Мяне, і слухае словы Мае, і спаўняе іх, скажу вам, да каго ён падобны:"|=.Чаму прызываеце Мяне: “Госпадзе, Госпадзе!”, і не выконваеце таго, што вам кажу.@{y-Добры чалавек дабывае з добрага скарбца сэрца свайго дабро, а благі чалавек з ліхога скарбца сэрца свайго дабывае ліхоцьце. Бо ад перапоўненага сэрца гавораць вусны.Uz#,Бо кожнае дрэва пазнаецца па сваім плодзе. Таксама не зьбіраюць фігаў з церняў або вінаграду з шыпшыньніку.7yg+Няма вось дрэва добрага, родзячага благія плады, ані благога дрэва, родзячага добрыя плады.x7*Або як можаш казаць брату твайму: “Дазволь, браток, выняць затруску з вока твайго”, а бэлькі, што ў тваім воку, ня бачыш? Крывадушнік, вымі перш бэльку з твайго вока, а тады пабачыш, як выняць затруску з вока брата твайго.w)Чаму бачыш затруску ў воку брата твайго, а бэлькі ў сваім воку ня бачыш?v5(Вучань ня большы за вучыцеля: але навучыўшыся ўсяму, будзе, як вучыцель ягоны.5uc'Затым сказаў ім прыповесьць: “Ці можа сьляпы весьці сьляпога? Ці не абодва ўваляцца ў яму?=ts&Давайце і будзе вам дадзена, меркай добрай, поўнай, патрэсянай і з верхам дадуць вам на ўлоньне вашае. Бо такой самай меркай, каторай вы мераеце, будзе вам адмерана”.Ss%Не судзіце, і ня будзеце суджаны. Не вінавацьце, і ня будзеце вінавачаны. Адпушчайце, і вам будзе адпушчана.frE$Будзьце ж міласэрныя, як і ваш Айцец міласэрны.oqW#Вы ж любіце непрыяцеляў вашых і добра ім рабіце, і пазычайце, нічога назад не спадзяючыся; і заплата вашая будзе вялікай, і вы будзеце сынамі Узвышняга, бо Ён спагадны і для неўдзячных і благіх.p#"І калі пазычаеце тым, ад якіх спадзяіцёся звароту, дык якая ж для вас падзяка? Бо і грэшнікі грэшнікам пазычаюць, каб гэтулькі-ж было зьвернута.Ho !І калі вы робіце дабро тым, што вам дабро робяць, якая ж для вас падзяка? Бо нават грэшнікі так робяць.In  І калі любіце тых, што вас любяць, якая вам за тое падзяка? Бо і грэшнікі любяць тых, каторыя іх любяць.tmaІ як вы хочаце, каб вам людзі рабілі, так і вы ім рабіце.6leКожнаму, хто цябе просіць, дай, і ад таго, хто табе забірае нешта тваё, не дамагайся звароту.\k1А хто б цябе ўдарыў у шчаку, падстаў яму і другую; і таму, хто забірае табе вопратку, не забараняй узяць, і кашулю.j%спагадайце тым, што вас праклінаюць, і маліцеся за тых, што вас ачарняюць.?iwАле кажу вам, каторыя слухаеце: Любіце непрыяцеляў вашых, добра рабіце тым, што вас ненавідзяць,Hh Гора вам, калі аб вас добра гаварыць будуць усе людзі, бо так фальшывым прарокам рабілі бацькі іхнія.hgIГора вам, каторыя цяпер перасычаныя, бо будзеце галодныя. Гора вам, што цяпер сьмяецёся, бо будзеце сумаваць і плакаць.ifKАле гора вам, багатыя, бо маеце пацяшэньне вашае.OeВесяліцеся ў той дзень і радуйцеся, бо заплата вашая шчодрая ў небе; бо так рабілі прарокам бацькі іхнія.0dYШчасьлівыя вы, калі вас людзі будуць мець у нянавісьці і калі вас адпіхнуць, і праклінаць вас будуць, і зьнеслаўляць імя вашае як ліхое дзеля Сына Чалавечага.Xc)Шчасьлівыя, каторыя цяпер галадаеце, бо будзеце насычаны. Шчасьлівыя, што цяпер плачаце, бо будзеце сьмяяцца.`b9У той час Езус, зьвярнуўшы вочы свае на вучняў сваіх, казаў: “Шчасьлівыя ўбогія, бо вашае ёсьць Каралеўства Божае.5acІ ўвесь натоўп людзей стараўся дакрануцца да Яго, бо ад Яго выходзіла моц ды аздараўляла ўсіх.a`;што прыбылі паслухаць Яго і быць аздароўленымі са сваіх хваробаў. Таксама мучаныя нячыстымі духамі былі аздароўлены.#_?І зыйшоў з імі, і затрымаўся на роўным месцы разам з грамадой сваіх вучняў ды з вялікім мноствам людзей з усёй Юдэі і Ерузаліму, з узьбярэжжа Тыру і Сідону,m^SЮду Якубавага ды Юду Іскарыёта, каторы быў здраднікам. ]Матэвуша і Тамаша, Якуба Альфеявага, і Сымона, каторага завуць Зэлётам,1\[Сымона, каторага пераназваў Пятром, і Андрэя, брата ягонага, Якуба і Яна, Філіпа і Баўтрамея,@[y І па настаньні дня пазваў вучняў сваіх ды выбраў з-паміж іх Дванаццаць, каторых і назваў апосталамі:(ZI Здарылася ў тыя дні, што (Езус) пайшоў на гару маліцца ды правёў усю ноч у малітве Божай.|Yq А яны прыйшлі ў шал і радзіліся між сабой, што зрабіць з Езусам.`X9 Ды, глянуўшы навокал на ўсіх, сказаў чалавеку: “Выцягні руку тваю!” І ён выцягнуў, і здаровай сталася рука ягоная.bW= Тады спытаўся ў іх Езус: “Пытаюся вас, ці належыцца ў суботу добра рабіць, ці блага, жыцьцё ўратаваць ці загубіць?”jVM(Езус) ведаў думкі іхнія і сказаў чалавеку, які меў сухую руку: “Падыміся і стань на сярэдзіне”. І ён, падняўшыся, устаў.OUА кніжнікі і фарысэі паглядалі на Яго, ці будзе ў суботу аздараўляць, каб знайсьці прычыну абвінаваціць Яго.ZT-У іншы шабат здарылася таксама, што Езус увайшоў у сынагогу і навучаў. І быў там чалавек, які меў сухую правую руку.qS[І сказаў ім: “Сын Чалавечы ёсьць Гаспадар і суботы”.RЯк увайшоў у дом Божы, і сам браў хлябы пакладныя, і еў, ды даў тым, што з ім былі, хоць не належыцца іх есьці нікому, толькі сьвятарам”.GQІ Езус у адказ сказаў ім: “Ці вы не чыталі, што зрабіў Давід, калі быў галодны сам і тыя, што з ім былі?P!Некаторыя фарысэі казалі ім: “Што гэта робіце, што нельга рабіць у суботу?”TO #Аднойчы, калі Езус праходзіў праз пшанічнае поле, вучні Ягоныя зрывалі каласы, выціскалі зярняты рукамі ды елі.N)'Ды ніхто, п’ючы старое, не захоча адразу новага, бо кажа: “Старое лепшае”.M+&Але віно маладое трэба ўліваць у новыя мяхі, тады адно і другое захаваецца.kLO%Ніхто таксама маладога віна ня лье да старых мяхоў, бо маладое віно рассадзіць мяхі і само разальецца, і мяхі прападуць.4Ka$Сказаў ім яшчэ прытым прыповесьць: “Ніхто латы з адзеньня новага не прышывае да старога адзеньня, бо і новае разьдзярэ, ды лата з новага не надаецца да старога.(JI#Прыйдуць аднак дні, калі ім забяруць маладога, тады пасьціць яны будуць у тыя дні”.-IS"А Езус сказаў ім: “Ці ж можаце змушаць пасьціць гасьцей вясельных, пакуль жаніх з імі?QH!Але яны казалі Яму: “Чаму Янавы вучні часта пасьцяць і моляцца, падобна і фарысэйскія, а Твае ядуць і п’юць?”G Не прыйшоў Я клікаць справядлівых, але грэшнікаў да пакаяньня”.!F;У адказ сказаў ім Езус: “Не здаровыя патрабуюць лекара, але тыя, што блага чуюцца.ZE-Дык наракалі фарысэі і кніжнікі іх і казалі вучням Ягоным: “Чаму гэта вы з мытнікамі і грэшнікамі ясьцё і п’яцё?”QDЗатым справіў Яму Леві вялікі банкет у доме сваім, ды вялікае мноства мытнікаў і іншых засела з імі пры стале.YC+І ён, пакінуўшы ўсё, падняўся і пайшоў за Ім.VB%І пасьля гэтага ідучы, Езус убачыў мытніка на імя Леві, седзячага пры мытні, дык сказаў яму: “Хадзі за Мною!”IA Дык усіх ахапіла зьдзіўленьне, дык славілі Бога і, напалоханыя, казалі: “Бачылі мы сёньня дзіўныя рэчы”.D@І ён, зараз падняўшыся на віду ўсіх, узяў ляжак, на каторым ляжаў, і пайшоў да дому свайго, славячы Бога.3?_Але, каб вы ведалі, што Сын Чалавечы мае ўладу на зямлі адпушчаньня грахоў, — кажа спараліжаванаму, — Кажу табе, падыміся, вазьмі ляжак свой ды ідзі дамоў”.>+Што лягчэй сказаць: “Адпушчаюцца табе грахі твае”, або: “Устань і хадзі”? =9А Езус, пазнаўшы іхнія думкі, у адказ сказаў ім: “Што вы думаеце ў сэрцах вашых?`<9І пачалі наракаць кніжнікі і фарысэі, і казаць: “Хто Ён, што блюзьніць? Хто можа грахі адпушчаць, апрача самога Бога?”;%І Ён, бачачы іхнюю веру, сказаў: ”Чалавеча, адпушчаюцца табе грахі твае”.z:mІ калі дзеля натоўпу не маглі ніяк унесьці, дык узыйшлі на дах і праз сталяваньне спусьцілі яго на лежаку на сярэдзіну перад Езусам.V9%Якраз мужчыны прынесьлі чалавека спараліжаванага на лежаку, ды стараліся ўнесьці яго і пакласьці перад Езусам.c8?Здарылася, што аднаго дня сядзеў Езус, навучаючы. Там жа сядзелі і фарысэі і законаведы, сабраўшыся з усіх пасяленьняў Галілеі, і Юдэі, і Ерузаліма. І Езус меў моц Госпадаву на аздараўленьне.I7 А Ён удаляўся на адзінач і маліўся.y6kАле разыходзілася слова аб Ім тым больш, і зьбіраліся вялікія грамады людзей паслухаць Яго ды быць аздароўленымі ад сваіх немачаў..5UІ (Езус) загадаў яму, каб нікому пра гэта не гаварыў, але сказаў: “Ідзі, пакажыся сьвятару і ахвяруй за сваё ачышчэньне, як загадаў Майсей на сьведчаньне ім”.R4 І Езус, працягнуўшы руку, дакрануўся яго і сказаў: “Хачу, будзь ачышчаны”. І зараз жа праказа зыйшла з яго.b3= І здарылася, калі Езус быў у адным горадзе, вось прыйшоў адзін чалавек поўнасьцю пракажаны. Ён, убачыўшы Езуса, паў вобліч і прасіў Яго, кажучы: “Госпадзе, калі хочаш, можаш мяне ачысьціць”.q2[ І, выцягнуўшы лодкі на бераг, пакінулі ўсё і пайшлі за Ім.y1k Таксама і Якуба, і Яна, сыноў Зэбэдэявых, таварышаў Сымона. І сказаў Езус Сымону: “Ня бойся; адгэтуль ужо людзей лавіць будзеш”.0y Бо дзеля такога налову рыбы яго ды ўсіх, што з ім былі, ахапіў жах.H/ Бачачы гэта, Сымон Пётар упаў да кален Езуса, кажучы: “Адыйдзі ад Мяне, Госпадзе, бо я — чалавек грэшны”..Дык далі знак таварышам, якія былі ў другой лодцы, каб пасьпяшылі і дапамаглі ім. Дык прыбылі і запоўнілі абедзьве лодкі, так, што ледзь не танулі.{-oА калі гэта зрабілі, злавілі так многа рыбы, што сетка рвалася.P,А Сымон адказаў Яму: “Вучыцелю, мы ўсю ноч трудзіліся і нічога не злавілі. Аднак на Тваё слова закіну сетку”.4+aКончыўшы гаварыць, сказаў Сымону: “Паплыві на глыбіню ды закіньце сеткі вашыя на лоўлю”.f*EДык Езус увайшоў у адну лодку, што была Сымонава, і прасіў, каб адплылі крыху ад берага. І, седзячы ў лодцы, навучаў людзей.')Gубачыў дзьве лодкі, стаячыя пры беразе возера; рыбакі былі выйшаўшы і паласкалі сеткі.4( cАднойчы, калі грамады ціснуліся да Яго слухаць слова Божага, а Ён стаяў каля возера Генэзарэт,L',І далей навучаў у сынагогах Галілеі.k&O+Але Ён сказаў ім: “Трэба, каб Я і іншым гарадам вясьціў добрую вестку пра Каралеўства Божае, бо Я дзеля гэтага пасланы”.%!*А калі настаў дзень, Ён выйшаў і адыйшоў на пустыннае месца; і народ аднак шукаў Яго і прыйшоў да Яго, і стараліся затрымаць, каб не адыходзіў ад іх.3$_)З многіх выходзілі таксама дэманы з крыкам: “Ты — Сын Божы”. І (Езус), сварачыся на іх, не дазваляў казаць, што яны ведаюць, што Ён — Хрыстос. Езус пакідае Кафарнаўмg#G(А па заходзе сонца ўсе, што мелі хворых на ўсякія хваробы, прыводзілі іх да Яго. І Ён клаў рукі на кожнага ды аздараўляў іх.4"a'І стаўшы пры ёй, загадаў гарачцы, і яна пакінула яе. І яна зараз жа, падняўшыся, паслугавала ім.G!&Выйшаўшы з сынагогі, пайшоў Ён у дом Сымона. А цёшча Сымона была ў вялікай гарачцы, дык прасілі Яго за яе. }%І так вестка аб Ім разыходзілася па ўсіх вакалічных мясцовасьцях. $І ахапіў жах усіх; і зварачаліся адзін да аднаго, кажучы: “Што гэта за слова, што мае ўладу і моц загадваць духам нячыстым, і тыя выходзяць”.#Але Езус пасварыўся на яго, загадваючы: “Замаўчы, ды выйдзі з яго”. І дэман, кінуўшы яго на сярэдзіну, выйшаў з яго, нічога не пашкодзіўшы яму.=s"“Пакінь, што Табе да нас, Езус з Назарэту? Ты прыйшоў губіць нас? Ведаю Цябе, што Ты — Сьвяты Божы”.7!У той час быў у сынагозе чалавек, маючы духа нячыстага. І крычаў ён моцным голасам:{o І ўсе дзівіліся з навукі Ягонай, бо з уладай былі словы Ягоныя.І зыйшоў Езус у Кафарнаўм, горад Галілейскі, і там навучаў у суботы.EАле Ён прайшоў між імі і адыйшоў.H і паўскоквалі, і выцягнулі Яго за горад, ды ўзьвялі на верх гары, на якой стаяў горад іх, каб спіхнуць Яго.Z-Чуючы гэта, усе ў сынагозе закіпелі злосьцю,a;Таксама было многа пракажаных у Ізраэлю за Элізэя прарока, але ніводзін з іх ня быў ачышчаны, адно Нааман Сырыец”.0Yі да ніводнай з іх ня быў пасланы Гальяш, адно да аўдавелай жанчыны ў Сарэпце Сідонскай. 9Праўдзіва кажу вам: Многа ўдоваў было ў Ізраэлю ў дні Гальяша, калі неба было замкнёна на тры гады і шэсьць месяцаў, ды быў вялікі голад на ўсёй зямлі;-SІ сказаў: “Сапраўды кажу вам, што ніводзін прарок не прыймаецца ў сваёй бацькаўшчыне.(IА Ён сказаў ім: “Хіба скажаце Мне гэту прымаўку: “Лекару, вылечы самога сябе. Учыні і тут, у бацькаўшчыне Тваёй, тое, што, чулі мы, учыніў Ты ў Кафарнаўме”.b=Усе засьведчылі Яму ды дзівіліся чароўнасьці словаў, выплываючых з вуснаў Ягоных, і казалі: “Ці ж гэта ня сын Язэпаў?”-SЁн пачаў тады гаварыць ім: “Сёньня споўніліся толькі што вамі чутыя словы Пісаньня”. 9Потым закрыў кнігу, аддаў слузе і сеў. І вочы ўсіх у сынагозе былі зьвернуты на Яго.X)вясьціць год спагадлівасьці Госпада”.W '“Дух Госпада нада Мною; таму Мяне намасьціў, каб вясьціў Эвангельле ўбогім, паслаў Мяне вясьціць свабоду вязьням, і сьляпым — вяртаньне зроку, адпусьціць прыгнечаных на свабоду,5 cІ падалі Яму кнігу прарока Ісаі. І калі разьвярнуў кнігу, натрапіў на месца, дзе было напісана:I  І прыйшоў у Назарэт, дзе быў узгадаваны, і, па сваім звычаі, у суботу ўвайшоў у сынагогу і падняўся чытаць.c ?І Езус вучыў у сынагогах іх, і быў слаўлены ўсімі. 7І ў моцы Духа вярнуўся Езус у Галілею, і вестка пра Яго разьнеслася па ўсёй краіне.{ І калі скончыў д’ябал усе спакушэньні, адступіўся ад Яго да часу. Адказаў яму Езус: “Сказана: “Не спакушай Госпада, Бога твайго”. ды: “на руках панясуць Цябе, каб часам не скалечыў аб камень нагі тваёй”.ve Бо напісана: “Анёлам сваім загадае пра Цябе берагчы Цябе”,]3 Затым завёў Яго (д’ябал) у Ерузалім, і паставіў на верху сьвятыні, і сказаў Яму: “Калі Ты — Сын Божы, дык кінься ўніз.V%У адказ сказаў яму Езус: “Напісана: “Госпаду, Богу твайму, будзеш пакланяцца ды Яму аднаму служыць будзеш”.iKДык калі Ты паклонішся перада мной, усё будзе Тваё”.Nды сказаў Яму д’ябал: “Дам табе ўладу над сусьветам і іх славу, бо мне гэта дадзена, і каму хачу, таму даю яе. u]~t~}e|F{%yyTxwwuutssNrqqp!oTnmmlkujiiehYgMfBeKdYcbaaA`_^]\\ZYXWWnVUUSS8R=QkPmOON7MSLKLJIIHG8FbEEMDDMCBBwAA @'?>==)<&;9877_6i5443]210//..5-],,+**(''f&%%3$f#"!!- 9}hGf k8ZYzf5M  v 4x4+u2>] І, зьвярнуўшыся да вучняў сваіх, сказаў: “Шчасьлівыя вочы, каторыя бачаць, што вы бачыце.= Усё дадзена Мне Айцом Маім. І ніхто ня ведае, хто ёсьць Сын, толькі Айцец, і хто ёсьць Айцец, толькі Сын, ды каму Сын хацеў бы аб’явіць”.h<I У той час узрадаваўся ў Духу Сьвятым і сказаў: “Слаўлю Цябе, Ойча, Госпадзе неба і зямлі, што закрыў гэтыя рэчы перад мудрымі і разумнымі, і аб’явіў малым. Так, Ойча, бо так спадабалася Табе.; Аднак не з таго весяліцеся, што духі вам паддаюцца, але з таго радуйцеся, што імёны вашыя запісаны ў нябёсах”. Аб’яўленьне Айца і СынаK: Вось жа Я даў вам уладу таптаць зьмеяў і скарпіёнаў, ды ўсю варожую сілу, і нішто вам ня будзе шкодзіць.y9k І сказаў ім: “Я бачыў шатана, падаючага з неба як маланка.D8 Затым з радасьцю вярнуліся семдзесят двух, кажучы: “Госпадзе, нават дэманы паддаюцца нам у імя Тваё!”j7M Хто вас слухае, Мяне слухае; і хто вамі пагарджае, Мною пагарджае; а хто Мною пагарджае, пагарджае Тым, хто Мяне паслаў”.6 І ты, Кафарнаўм, ці аж пад неба ўзьнясешся? У пекла будеш укінуты!l5Q Аднак лягчэй будзе Тыру і Сідону на судзе, чым вам.(4I Гора табе, Харазін! Гора табе, Бэтсаіда! Бо калі б у Тыры і Сідоне гэтыя цуды адбываліся, што ў вас, яны б ужо даўно, у зрэбніцы і попеле седзячы, пакутавалі.03Y Кажу вам, што лягчэй будзе Садоме ў той дзень, чым гораду таму. Гора гарадам Галілейскімo2W “Нават і пыл, што прыліп да нас з вашага горада, абтрасаем на вас. А ўсё ж такі ведайце, што зблізілася Каралеўства Божае”.15 А калі ў які горад увойдзіце і ня прыймуць вас, выходзячы на вуліцы іх, кажыце:,0Q і аздараўляйце хворых, што ў ім, ды кажыце ім: “Зблізілася да вас Каралеўства Божае”./{ І ў які горад увойдзеце і прыймуць вас, ешце, што вам пададуць,d.A У тым жа доме заставайцеся, ешце і піце, што ёсьць у ім, бо працаўнік варты заплаты сваёй. Не пераходзьце з дому ў дом.0-Y І калі б прабываў там сын супакою, супачыне на ім супакой ваш; а калі не, вернецца да вас.z,m У які дом увойдзеце, перш скажыце: “Супакой гэтаму дому”.)+K Не насіце з сабою ані капшука, ані торбы, ані сандалаў ды нікога ў дарозе не вітайце.d*A Ідзіце; вось Я пасылаю вас, як ягнятаў у ваўкі.[)/ Ды сказаў ім: “Жніво вялікае, работнікаў мала. Дык прасіце Госпада жніва, каб выслаў працаўнікоў на жніво сваё.}( u Пасьля гэтага Госпад вызначыў іншых семдзесят двух і паслаў іх перад абліччам сваім па дваіх у кожны горад і месца, дзе меўся пайсьці.Z'- >Але Езус сказаў яму: “Ніхто не прыдатны да Каралеўства Божага, хто бярэ рукою сваею за плуг і аглядаецца назад”.2&] =А іншы сказаў: “Пайду за Табой, Госпадзе, але дазволь мне перш разьвітацца з тымі, хто дома”.?%w <Але Езус сказаў яму: “Хай памёршыя хаваюць сваіх памёршых, а ты ідзі і вясьці Каралеўства Божае”.W$' ;А іншаму сказаў: “Ідзі за Мной!” А той сказаў: “Госпадзе, дазволь мне перш пайсьці і пахаваць бацьку майго”.[#/ :І сказаў яму Езус: “Лісы маюць норы, і птушкі нябесныя — гнёзды, а Сын Чалавечы ня мае, дзе б галаву прытуліць”.1"[ 9І здарылася, што калі ішлі дарогаю, нехта сказаў Яму: “Пайду за Табой, куды толькі пойдзеш”.!+ 8Сын Чалавечы не прыйшоў губіць душы, але ратаваць”. І пайшлі ў другое сяло.% C 7Але Езус, зьвярнуўшыся да іх, пасварыўся на іх, кажучы: “Ня ведаеце, якога вы духа.]3 6Бачачы гэта, вучні Ягоныя, Якуб і Ян, сказалі: “Госпадзе, калі дазволіш, скажам, каб зыйшоў агонь з неба і спаліў іх?”b= 5Але не прынялі Яго, бо ішоў у напрамку Ерузаліма.8i 4і паслаў перад сабой весьнікаў. І яны ўвайшлі ў паселішча Самарыйскае прыгатаваць прыстанішча.% 3І сталася, калі набліжаліся дні адыходу Ягонага, вырашыў Ён ісьці ў Ерузалім,  2І сказаў яму Езус: “Не забараняйце, бо хто ня супраць вас, той з вамі”.gG 1У адказ Ян сказаў: “Вучыцель, мы бачылі, як нехта ў імя Тваё выганяў дэманаў, і мы забаранілі яму, бо ён ня ходзіць з намі”.,Q 0і сказаў ім: “Хто прыйме гэта дзіцё ў імя Маё, Мяне прыйме, а хто Мяне прыйме, прыйме Таго, хто Мяне паслаў. Бо хто найменшы сярод вас усіх, той ёсьць вялікі”.  /А Езус, ведаючы думкі сэрцаў іхніх, узяў дзіцё, паставіў яго каля сябеP .Паявілася ж у іх думка, хто з іх большы.xi -Але яны тады не разумелі гэтага слова, бо было закрыта перад імі, каб не маглі ўцяміць яго, а баяліся запытацца ў Яго аб гэтым слове.!; ,“Улажыце ў вушы свае гэтыя словы: Сын Чалавечы будзе выдадзены ў рукі людзей”.@y +Таму ўсе дзівіліся з магутнасьці Бога. А калі ўсе дзівіліся ўсяму, што Ён рабіў, сказаў вучням сваім: *А калі надыходзіў, таргануў ім дэман і кінуў яго на зямлю. Але Езус прыгразіў духу нячыстаму і аздаравіў юнака, і аддаў яго бацьку ягонаму.ve )Тады Езус у адказ сказаў: “О род няверны і пераваротны, дакуль буду сярод вас ды буду вас цярпець? Прывядзі сына твайго сюды”.oW (І я прасіў вучняў Тваіх вылечыць яго, але не маглі яны”.I  'І вось жа дух хапае яго, і раптам крычыць, ды кідае ім, і цягае яго з пенай, і ледзь пакідае яго, вымучанага.B} &І вось адзін чалавек з натоўпу закрычаў: “Вучыцель, малю Цябе, глянь на майго сына, бо ён у мяне адзін.7 %Назаўтра, калі зыходзілі з гары, здарылася, што забегла ім дарогу вялікая грамада.F  $І калі голас сьціх, Езус застаўся адзін. І яны маўчалі ў тыя дні, і нікому не расказвалі таго, што бачылі.  #І пачуўся голас з воблаку, кажучы: “Гэта Сын Мой выбраны, Яго слухайце”.F  "А калі ён гэта гаварыў, явілася воблака і засланіла іх; і спалохаліся, калі пачалі ўваходзіць у воблака.N  !І сталася, калі яны адыходзілі ад Яго, Пётар сказаў Езусу: “Вучыцель, добра нам тут быць, зрабема тры палаткі: Табе адну, Майсею адну і Гальяшу адну”, але сам ня ведаў, што гаварыў.b = Пётар жа і тыя, што з ім былі, былі змораны сном. А прачнуўшыся, убачылі хвалу Ягоную і двух мужоў, каторыя стаялі пры Ім.3 якія зьявіліся ў славе і гаварылі аб Ягоным выхадзе, які меў адбыцца ў Ерузаліме.iK І два мужы гаварылі з Ім, а гэта былі Майсей і Гальяш,) А калі маліўся, аблічча Яго зьмянілася, і адзеньне Яго сталася бліскуча белым.7g Па васьмі днях пасьля гэтых словаў Езус, узяўшы Пятра, і Яна, і Якуба, узыйшоў на гару памаліцца.T! Сапраўды кажу вам: Некаторыя з тут стаячых не спазнаюць сьмерці, перш чым не пабачаць Каралеўства Божага”.uc Бо калі хто пасароміцца Мяне і слоў Маіх, таго і Сын Чалавечы пасароміцца, калі прыйдзе ў славе сваёй і Айца, і сьвятых анёлаў.<q Бо што за карысьць чалавеку, калі б увесь сьвет здабыў, але сябе загубіў або сабе шкоду зрабіў?H  А хто б хацеў жыцьцё сваё ўратаваць, загубіць яго; а хто загубіць жыцьцё сваё дзеля Мяне, выратуе яго.yk А ўсім сказаў: “Калі хто хоча ісьці за Мной, хай вырачыцца самога сябе і возьме крыж свой на кожны дзень ды ідзе сьледам за Мною."= і дадаў: ”Трэба, каб Сын Чалавечы шмат цярпеў і быў адкінуты старшынямі, і першасьвятарамі, і кніжнікамі, і каб быў забіты, і на трэці дзень уваскрос”.}~s Ён аднак, папярэдзіўшы іх, загадаў, каб нікому гэтага не казалі,1}[ Дык спытаўся ў іх: “А вы за каго Мяне лічыце?” У адказ сказаў Пётар: “За Хрыста Божага”.g|G А яны адказалі: “Адны — за Яна Хрысьціцеля, другія — за Гальяша, а іншыя — за аднаго з даўнейшых прарокаў, які ўваскрос”.D{ Аднойчы, калі Езус сам адзін маліўся, а з Ім былі вучні, спытаўся ў іх: “За каго лічаць Мяне людзі?” z9 І елі ўсе, і наеліся; і сабрана было таго, што засталося, дванаццаць кашоў кавалкаў.ry] А Езус, узяўшы пяць хлябоў і дзьве рыбы, глянуў у неба, і пабаславіў іх, і ламаў і даваў вучням сваім, каб яны клалі перад людзьмі.Px І яны зрабілі так, і разьмясьцілі ўсіх.\w1 Было бо каля пяці тысяч мужчынаў. Дык сказаў Езус сваім вучням: “Зрабіце, каб яны паселі радамі па пяцьдзесят”.#v? Але Езус сказаў ім: “Вы дайце ім есьці”. А яны сказалі: “Ня маем нічога, толькі пяць хлябоў і дзьве рыбы, хіба пойдзем і купім ежы на ўсю гэту грамаду”.`u9 А калі ўжо наставаў вечар, падыйшлі Дванаццаць і сказалі Яму: “Адпусьці грамады, каб пайшлі ў вакалічныя пасяленьні і вёскі і знайшлі, дзе пераначаваць і паесьці, бо тут месца пустыннае”.t Калі пра гэта даведаліся грамады, пайшлі за Ім. І Ён прыняў іх, і навучаў аб Каралеўстве Божым, а тых, што патрабавалі лячэньня, аздараўляў.sw Апосталы, вярнуўшыся, расказалі Яму пра ўсё, што зрабілі. Ды ўзяўшы іх з сабою, адыйшоў у пустыннае месца каля гораду, званага Бэтсаіда.Fr І сказаў Герод: “Яну я адсёк галаву; хто ж тады Той, аб каторым чую такія рэчы?” І стараўся пабачыць Яго.2q] другія ж — што Гальяш паявіўся, а яшчэ іншыя — што хіба адзін з даўнейшых прарокаў уваскрос.hpI А тэтрарха Герод, пачуўшы аб усіх тых падзеях, ня ведаў, што аб гэтым думаць, бо адны казалі, што гэта Ян уваскрос з мёртвых,o Дык яны, выйшаўшы, абыходзілі вёскі, эвангелізуючы і аздараўляючы ўсюды.`n9 І калі б дзе вас не прынялі, выходзьце з тога гораду, і нават пыл абтрасіце з ног вашых на сьведчаньне супраць іх”.m Ды ў які дом увойдзеце, там заставайцеся, і не выходзьце адтуль.`l9 і сказаў ім: “Не бярыце нічога ў дарогу: ані кія, ані падарожнага мяшка, ані хлеба, ані грошы, ані дзьвёх вопраткаў.ykk і паслаў іх вясьціць Каралеўства Божае і аздараўляць хворых,)j M Сазваўшы Дванаццацёх, Езус даў ім уладу і моц над усімі дэманамі і на лячэньне хваробаў,)iK8І зьдзівіліся ейныя бацькі, каторым загадаў, каб нікому не гаварылі аб тым, што сталася.|hq7І вярнуўся ў яе дух, і яна зараз устала; і загадаў даць ёй есьці.~gu6А Ён, узяўшы яе за руку, сказаў у голас: “Дзяўчынка, устань!”Uf#5Дык сьмяяліся з Яго, ведаючы, што памерла.9ek4А ўсе плакалі і галасілі па ёй. А Ён сказаў: “Ня плачце, не памерла бо дзяўчынка, але сьпіць”.Rd3І калі Езус прыбыў у дом, не дазволіў нікому ўвайсьці, адно Пятру, Яну і Якубу разам з бацькам і маткаю дзіцяці.Fc2Але Езус, пачуўшы гэта слова, сказаў бацьку дзіцяці: “Ня бойся, толькі вер, і будзе яна выратавана”.b{1Калі Ён яшчэ гаварыў, хтосьці прыходзіць з дому начальніка сынагогі, паведамляючы яго: “Дачка твая памерла, не турбуй больш Вучыцеля”.a 0А Езус сказаў ёй: “Дачка, вера твая збавіла цябе. Ідзі ў супакоі”.`'/А жанчына, бачачы, што яна не ўтаілася, падыйшла, дрыжучы, і ўпала перад Ім, і перад народам прызналася, чаму дакранулася Яго і як адразу паздаравела._-.Езус жа сказаў: “Нехта дакрануўся да Мяне, бо ведаю, што моц выйшла з Мяне”.K^-І спытаўся Езус: “Хто дакрануўся да Мяне?” А калі ўсе пярэчылі, Пётар і тыя, што былі з Ім, казалі: “Вучыцелю, натоўп націскае на Цябе, а Ты пытаешся: Хто дакрануўся да Мяне?”4]a,падыйшла ззаду (да Езуса) і дакранулася краю шаты Яго, і ў той жа час спынілася цячэньне крыві.`\9+І адна жанчына, маючая дванаццаць гадоў цячэньне крыві і выдаўшая на лекараў усю сваю маёмасьць і нікім ня вылечаная,L[*бо памірала яго дачка адзіначка, ня маючая яшчэ і дванаццаці гадоў. І калі Езус ішоў, народ націскаў на Яго.RZ)І вось прыйшоў чалавек на імя Яір, начальнік сынагогі, і ўпаў да ног Езуса, і прасіў Яго, каб пайшоў у дом ягоны, Y(Калі Езус вярнуўся, пераняў Яго вялікі натоўп людзей, бо ўсе Яго чакалі.zXm'“Вярніся ў дом твой і расказвай, як вялікія рэчы Бог учыніў табе”. І ён пайшоў, расказваючы па ўсім горадзе, што Езус учыніў яму.NW&А той чалавек, з каторага выйшлі дэманы, прасіў Езуса, каб мог застацца пры Ім. Але Езус адправіў яго, кажучы:wVg%Дык увесь народ краіны Гергесэнскай прасіў Езуса, каб Ён пакінуў іх, бо былі надта напалоханы. Дык Езус ўвайшоў у лодку і вярнуўся.$UA$А тыя, што бачылі, расказалі ім, як (чалавек) быў аздароўлены, і як дэманы выйшлі з яго.4Ta#Дык выйшлі паглядзець, што сталася, і прыйшлі да Езуса, і ўбачылі, што чалавек, з якога выйшлі дэманы, сядзеў адзеўшыся і пры розуме ля ног Езуса, і апанаваў іх страх.S-"Бачачы, што здарылася, пастухі ўцяклі і расказалі пра гэта ў горадзе і ў вёсках.]R3!Дык тады выйшлі нячыстыя духі з чалавека і ўвайшлі ў сьвіней, і стада рынулася са стромага берагу ў мора, і патанула.SQ А там на гары пасьвілася вялікае стада сьвіней. Дык прасіліся Яго, каб дазволіў ім ўвайсьці ў іх. І дазволіў ім.cP?І прасілі яны, каб не загадваў ім ісьці ў бездань.AO{Дык запытаўся ў яго Езус: “Якое тваё імя?” А ён сказаў: “Легіён”, бо многа дэманаў увайшло ў яго.XN)Бо Езус загадаў нячыстаму духу выйсці з чалавека. Бо той ўжо ад даўжэйшага часу валодаў ім, і хоць зьвязвалі яго ланцугамі і трымалі ў путах, рваў ланцугі і быў гнаны дэманам у пустыню.MwЁн, убачыўшы Езуса, ўпаў перад Ім ды крычаў моцным голасам: “Што Табе да мяне, Езусе, Сыне Бога Узвышняга? Малю Цябе, каб мяне ня мучыў”.L1І калі выйшаў на бераг, пераняў Яго чалавек нейкі з горада, апанаваны дэманамі; ад даўжэйшага часу не адзяваў ён адзеньня і ня жыў у доме, але ў магілах.wKgЗатым паплылі ў краіну Гергесэнскую, што насупраць Галілеі.J!І сказаў ім: “Дзе ваша вера?” Яны ж, напалоханыя, гаварылі зьдзіўлена адзін аднаму: “Хто Ён, што гурагану і мору загадвае, і яны Яго слухаюць?”IwДык пайшлі і пабудзілі Яго, кажучы: “Вучыцель, Вучыцель, мы гінем!” Дык Ён устаў і накрычаў на вецер і хваляваньне вады, і настала ціша.XH)У час пераправы (Езус) задрамаў. І наляцела вятруга на возера, і хвалі залівалі іх, так што апынуліся ў небясьпецы.uGcЗдарылася аднаго дня, што Езус з вучнямі сваімі ўвайшоў у лодку і сказаў ім: “Пераправімся на другі бераг возера”. І паплылі.;FoА Ён адказаў ім: “Маці Мая і браты Мае — гэта тыя, што слухаюць Слова Божае ды спаўняюць яго”.$EAІ паведамілі Яму: “Маці Твая і браты Твае стаяць перад домам, хочучы Цябе пабачыць”.D/Тады прыйшлі да Яго Маці і браты Яго і не маглі даступіцца дзеля натоўпу людзей.vCeГлядзеце ж, як маеце слухаць. Бо хто мае, будзе яму дададзена, а хто ня мае, ды яму і тое, што яму здаецца, што мае, будзе аднята”.SBНяма бо нічога тайнага, што не было б выяўлена, ані схаванага, каб ня сталася ведамым ды каб ня выйшла на яў.nAUНіхто, запаліўшы сьвечку, не хавае яе пад судзіну або пад ложак, але ставіць на сьвечніку, каб уваходзячыя бачылі сьвятло.s@_А што ў добрай зямлі — гэта тыя, што добрым і шчырым сэрцам слухаюць слова і берагуць яго, ды прыносяць плады ў цярплівасьці.?Каторае ж упала паміж церняў — гэта тыя, што слухаюць, але праз клопаты і багацьці ды раскошы жыцьця заглушаюцца і не прыносяць пладоў.>  А што на скале — гэта тыя, што слухаюць ды з радасьцю прыймаюць слова, але ня маюць карэньняў і вераць да часу, і ў час спакусы адпадаюць.=  А што пры дарозе — гэта тыя, што слухаюць, ды пасьля прыходзіць д’ябал і вырывае слова з сэрца іхняга, каб ня ўверылі і не былі збаўлены.n<U А гэта такая прыповесьць: Зерне — гэта Слова Божае.;% Ён ім адказаў: “Вам дадзена ведаць тайны Каралеўства Божага, іншым жа яны праз прыповесьці, каб, гледзячы, ня бачылі ды, слухаючы, не разумелі”.:{ Пыталіся затым вучні Ягоныя ў Яго, што значыць гэтая прыповесьць.9Іншае зноў упала на ўрадлівую зямлю і, калі вырасла, дала плён стакротны”. Гэта разказваючы, клікаў: “Хто мае вушы слухаць, хай слухае”.8Яшчэ іншае ўпала між церняў, і церні, вырасшы разам з ім, заглушылі яго.7 А другое ўпала на скалу і, узыйшоўшы, засохла, бо ня мела вільгаці.q6[“Выбраўся сейбіт сеяць насеньне сваё. І калі сеяў, адно ўпала пры дарозе і было стаптана, ды птушкі нябесныя зьдзяўблі яго.15[А калі сабраўся вялікі натоўп ды з гарадоў сьпяшаліся да Яго, гаварыў (да іх) у прыповесьцях:I4 Ёанна, жонка Хузы, ўрадоўца Герода, і Зузанна, поруч многа іншых, каторыя дапамагалі ім з маёмасьці сваёй.a3;ды некалькі жанчынаў, каторых вылечыў ад ліхіх духаў і ад немачаў: Марыя, званая Магдаленай, з якой выйшла сем дэманаў,\2 3І далей Езус хадзіў па гарадах і вёсках, вучачы і абвяшчаючы Эвангельле аб Божым Каралеўстве, і былі з Ім Дванаццаць31_2Затым сказаў Езус жанчыне: “Вера твая збавіла цябе. Ідзі ў супакоі”. Сьледам за Езусам-0S1Дык супачываўшыя разам з Ім сталі гаварыць між сабой: “Хто Ён, што нават грахі адпушчае?”`/90Сказаў затым ёй: “Адпушчаюцца табе грахі”.a.;/Дзеля таго кажу табе: Адпушчаюцца многія грахі ёй, бо многа ўзьлюбіла. А каму менш адпушчаецца, той менш і любіць”.-.Не намасьціў ты галавы Маёй, а яна ногі Мае намасьціла алейкам.!,;-Ты Мне пацалунку ня даў, а яна, як толькі ўвайшла, не перастае цалаваць ногі Мае.L+,І, павярнуўшыся да жанчыны, сказаў Сымону: “Бачыш гэтую жанчыну? Увайшоў Я ў дом твой, і ты не падаў Мне вады на ногі, а яна сьлязьмі абмыла ногі Мае і валасамі сваімі абцёрла.O*+Сымон у адказ сказаў: “Думаю, што той, катораму болей дараваў”. А Езус сказаў яму: “Добра ты рассудзіў”.)7*Калі ня мелі з чаго аддаць, дараваў ім абодвум. Дык каторы з іх больш удзячны?”H( )“Нейкі пазычацель меў двух даўжнікоў: адзін быў яму пяцьсот дынараў вінаваты, а другі — пяцьдзесят.$'A(І адказаў яму Езус: “Сымон, маю табе нешта сказаць”. А ён кажа: “Вучыцелю, кажы”.%&C'Бачачы гэта, фарысэй, што запрасіў Яго, падумаў у душы сваёй: “Каб Ён быў прарокам, ведаў бы, што гэта за жанчына, якая датыкаецца да Яго, бо яна — грэшніца”.%3&ды, стануўшы ззаду каля ног Яго, пачала сьлязьмі абліваць ногі Ягоныя і абціраць валасамі сваёй галавы, ды цалавала ногі Ягоныя і намашчала іх алейкам.$/%І вось адна жанчына, каторая была ў горадзе грэшніцай, як даведалася, што Ён сядзіць пры стале ў доме фарысэя, прынесла алябастравую пасудзіну алейку,.#U$Адзін фарысэй запрасіў Езуса да сябе на пасілак; і Ён, увайшоўшы ў дом фарысэя, сеў за стол.Z"-#І апраўдана мудрасьць усімі яе сынамі”.e!C"Прыйшоў Сын Чалавечы, які есьць і п’е, і вы кажаце: “Вось чалавек, абжора і п’яніца, прыяцель мытнікаў і грэшнікаў”. 7!Прыйшоў Ян Хрысьціцель, і хлеба ня еў, і віна ня піў, і вы кажаце: “Дэмана мае”. ~6}||{z|yy,x~wvvuQttrr*qp_oo@n|mmljj4ihhgf@ee&d>cBbeaa$`=_^^ \[[ZY[WVVTTPSHRRQ'PONNMsLKK#JBIPHGFF,ED;CBA@@B?>>,=6!; Q@u9= ^--O p $ LMH[  Бо калі ўстане гаспадар дому і замкне дзьверы, будзеце стаяць вонкі і стукацца ў дзьверы, кажучы: “Госпадзе, адчыні нам”. І Ён у адказ скажа вам: “Ня ведаю вас, адкуль вы”.AZ{ “Старайцеся ўвайсьці праз цесную браму, бо кажу вам, многія будуць хацець увайсьці і ня змогуць.Y1 Хтосьці сказаў Яму: “Госпадзе, ці мала тых, што будуць збаўлены?” А Ён сказаў ім:Xy І хадзіў, навучаючы па гарадах і вёсках, скіраваўшыся ў Ерузалім.;Wo Яно падобнае да рашчыны, якую ўзяла жанчына і ўмяшала ў тры меркі мукі, пакуль ня ўкісла ўсё”.qV[ І зноў гаварыў: “Да чаго параўняю Каралеўства Божае?DU Падобна яно да гарчычнага зярняці, якое, узяўшы, чалавек пасеяў у сваім агародзе. І вырасла яно, і сталася дрэвам вялізным, і птушкі нябесныя адпачывалі на яго галінах”.)TK Дык далей казаў: “Да чаго падобнае Каралеўства Божае, ды з чым мог бы яго параўнаць?>Su Калі гэта казаў, засаромеліся ўсе Яго супраціўнікі, а ўвесь народ цешыўся з усіх слаўных чынаў Яго.dRA А ці ж гэтае дачкі Абрагама, зьвязанай дэманам ад васемнаццаці гадоў, не належалася асвабадзіць ад путаў у суботу?” Q А Госпад у адказ сказаў яму: “Крывадушнікі, ці ж кожны з вас не адвязвае вала свайго або асла ад жолабу ды не вядзе напаіць у дзень суботы?nPU Тады начальнік сынагогі, абураны, што Езус аздараўляў у суботу, казаў да народу: “Ёсьць шэсьць дзён, у каторыя належыцца працаваць, дык у тыя дні прыходзьце і аздараўляйцеся, а не ў дзень суботы”.}Os І ўсклаў на яе рукі, і яна адразу выпраставалася і славіла Бога.HN  Калі ўбачыў яе Езус, паклікаў да сябе ды сказаў ёй: “Жанчына, асвабоджана — ты ад сваёй нядужасьці”.[M/ І вось адна жанчына, якая ад васемнаццаці гадоў мела духа немачы, і хадзіла сагнутая, і не магла ніяк глянуць уверх.`L9 Аднойчы ў суботу навучаў Езус у адной сынагозе.xKi можа стане даваць плод, а калі не, пазней яго выкарчуеш”.>Ju Кажа яму вінаградар: “Гаспадару, пакінь яго і на гэты год, пакуль я абкапаю яго і абкладу гноем,I! Дык сказаў вінаградару: “Вось ўжо тры гады прыходжу, і шукаю плоду на гэтым дрэве фіговым, і не знаходжу. Выкарчуй яго, бо нашто зямлю займае?”"H= Затым расказаў ім гэтую прыповесьць: “Нейкі чалавек меў дрэва фіговае, пасаджанае ў сваім вінаградніку. Раз прыйшоў шукаць пладоў на ім і не знайшоў.G7 Ніякім чынам, кажу вам, але калі не навернецеся, усе вы падобна папрападаеце”."F= Або тыя васемнаццаць, на якіх завалілася вежа у Сілёэ і забіла іх. Ці вы думаеце, што яны былі больш вінаватымі, чым усе людзі, пражываючыя ў Ерузаліме?E! Ніякім чынам, кажу вам, але калі вы не навернецеся, усе падобна пагінеце.tDa У адказ сказаў ім Езус: “Ці вы думаеце, што гэтыя Галілейцы былі большымі грэшнікамі, чым іншыя Галілейцы, што так пацярпелі?TC # У гэты самы час прыйшлі некаторыя і расказалі Яму пра Галілейцаў, кроў каторых Пілат зьмяшаў з іхнімі ахвярамі.>Bu ;Кажу табе, ня выйдзеш адтуль, пакуль не разлічышся да апошняга грошыка”. Заклік да навярненьняeAC :Калі ідзеш з супраціўнікам тваім да начальніка, дык па дарозе старайся асвабадзіцца ад яго, каб ён не павёў цябе да суддзі, а суддзя не аддаў бы цябе кату, а кат ня кінуў бы цябе ў вязьніцу.k@O 9Дык чаму самі сябе ня судзіце па справядлівасьці?.?U 8Крывадушнікі! Аблічча зямлі і неба ўмееце распазнаваць, як жа часу гэтага не пазнаецё?> 7А калі вецер дзьме з поўдня, кажаце: “Будзе сьпякота”, і так станецца.x=i 6Далей прамаўляў і да грамадаў: “Калі бачыце хмарку, што падымаецца з захаду, зараз кажаце: “Будзе навальніца”, і так станецца.8<i 5Бацька будзе супраць сына, а сын — супраць бацькі, матка супраць дачкі, а дачка супраць маткі, сьвякруха супраць сынавай сваёй, а сынавая супраць сьвякрухі сваёй.G; 4Адсюль вось будзе пяцёра ў адным доме падзеленыя: трое супраць двух, а двух супраць тром паўстануць..:U 3Ці ж думаеце, што Я прыйшоў супакой прынесьці на зямлю? Не, кажу вам, але разьдзяленьне. 9  2Я маю быць хростам хрышчаны і так мучуся, пакуль гэта ня споўніцца.8w 1Агонь прыйшоў Я кінуць на зямлю і чаго хачу? Каб ён ужо гарэў!K7 0А той, які ня ведаў, і рабіў вартае кары, будзе пакараны меней. Ад кожнага, каму болей дадзена, болей будзе вымагацца, і ад таго, каму многа даручана, болей патрабаваць будуць.f6E /Той жа слуга, які ведаў волю гаспадара свайго, але не прыгатаваўся і не рабіў паводле волі яго, будзе строга пакараны.5w .прыйдзе гаспадар слугі таго ў дзень, у які не спадзяецца, і ў хвіліну, якой ня ведае, і адлучыць яго, ды дасьць яму ўдзел з нявернымі.4 -А калі той слуга падумае ў сэрцы сваім: “Гаспадар мой марудзіць з паваротам”, ды пачне біць слугі і служанкі, есьці, піць ды напівацца,3} ,Сапраўды кажу вам, што паставіць яго над усёй сваёю маёмасьцю.2 +Шчасьлівы той слуга, якога гаспадар, надыйшоўшы, знойдзе так робячым.17 *І сказаў Госпад: “Хто, думаеш, ёсьць верны і разумны загадчык, якога гаспадар паставіў над домам сваім, каб у свой час зааглядаў кожнага мераю хлеба?20] )Затым спытаўся ў Яго Пётар: “Госпадзе, ці гэта нам гаворыш гэту прыповесьць, ці, можа, усім?”1/[ (Так і вы будзьце гатовыя, бо Сын Чалавечы прыйдзе ў гадзіну, у каторай вы не спадзяецёся.q.[ 'А гэта ведайце, што калі б гаспадар дому ведаў, у каторы час злодзей прыйдзе, напэўна не дазволіў бы яму ўламацца ў дом свой..-U &І ці ён прыйдзе ў другую варту, ці ў трэцюю прыйдзе і так знойдзе, шчасьлівыя тыя слугі.B,} %Шчасьлівыя тыя слугі, каторых, прыйшоўшы, гаспадар знойдзе чуваючымі. Сапраўды кажу вам, ён падперажацца і скажа ім сесьці за стол ды, абыходзячы, будзе паслугаваць ім.{+o $а вы самі падобныя да людзей, чакаючых вяртаньня гаспадара свайго з вясельля, каб, калі надыйдзе і пастукае, адразу адчыніць яму.*1 #Хай паясьніцы вашыя будуць падперазаныя і сьветачы запаленыя ў руках вашых,[)/ "Бо дзе скарб ваш, там будзе і сэрца вашае.0(Y !Дык прадайце, што маеце, і дайце міласьціну. Спраўце сабе капшукі, каторыя не нішчэюць, скарб бязьмежны ў небе, куды злодзей не ўбіваецца, і дзе моль не зьядае.' Ня бойся, малое стада, бо спадабалася Айцу вашаму даць вам Каралеўства.& Дык перш шукайце Каралеўства Яго, і гэта ўсё будзе вам дадзена."%= Гэта ўсё людзі гэтага сьвету шукаюць. Ваш жа Айцец ведае, што гэтага патрабуеце.$3 Таму вы не пытайцеся, што будзеце есьці або што будзеце піць, і не турбуйцеся.H#  Дык калі траву, што сёньня на полі, а заўтра ў печ кіданая, Бог так адзяе, дык куды больш вас, малаверы."! Прыгледзьцеся лілеям, як растуць: не працуюць, ані прадуць. Але кажу Я вам, што нават Салямон ва ўсёй сваёй славе ня быў так адзеты, як адна з іх. !  Калі вось найменшай рэчы ня можаце, дык чаму пра іншыя турбуецеся? # Ды хто з вас сваім клопатам можа дадаць хоць адзін локаць да свайго веку?pY Паглядзіце на груганоў: яны ня сеюць, ані жнуць, і ня маюць сьвірнаў, і Бог іх корміць. На колькі ж вы больш вартыя за птушак.iK Бо жыцьцё важнейшае за яду, і цела — за адзеньне.  І сказаў вучням сваім: “Дзеля таго кажу вам: Не турбуйцесяся пра жыцьцё вашае, што будзеце есьці, ані пра цела, у што яго будзеце адзяваць./ Так бывае з тым, хто для сябе зьбірае скарбы, а ня ёсьць багаты перад Богам”.O Але Бог сказаў яму: “Дурны, у гэту ноч запатрабуюць ад цябе душы тваёй, а тое, што прыгатаваў, чыё будзе?”N і скажу душы маёй: “Душа, маеш многа даброцьцяў, назапашаных на шмат гадоў; адпачывай, еш, пі, банкетуй”.[/ Дык сказаў: “Вось што зраблю: развалю свае гумны, і пастаўлю большыя, і там памяшчу ўсю пшаніцу і даброцьце маё,)K Дык ён разважаў у сваёй душы: “Што мне зрабіць, бо ня маю дзе падзець свайго плёну?”*M Затым расказаў ім прыповесьць: “Поле аднаго багатага чалавека дало шчодры ўраджай.yk Ды сказаў ім: “Глядзіце, высьцерагайцеся ўсякай хцівасьці, бо калі хто і мае дастатак, яго жыцьцё не залежыць ад таго, што мае”. 9 Але Ён сказаў: “Чалавеча, хто ж устанавіў Мяне суддзёй і дзяліцелем над вамі?”<q Нехта з грамады сказаў Езусу: “Вучыцель, скажы брату майму, каб ён падзяліўся са мною спадчынай”. бо Дух Сьвяты навучыць вас у тую гадзіну, што вам трэба казаць”.`9 А калі вас павядуць у сынагогі, да начальстваў і да ўладаў, не турбуйцеся, як і што маеце адказаць, ці што гаварыць,r] І кожнаму, хто скажа слова на Сына Чалавечага, будзе адпушчана; але хто б блюзьніў на Духа Сьвятога, ня будзе таму адпушчана.# А хто вырачацца Мяне перад людзьмі, таго выракуцца перад анёламі Божымі.9k Кажу ж вам: Хто прызнае Мяне перад людзьмі, таго і Сын Чалавечы прызнае перад анёламі Божымі.<q А ў вас і валасы на галаве вашай усе палічаны. Ня бойцеся; вы ж болей вартыя, чым шмат вераб’ёў." = Ці ж не прадаюць пяць вераб’ёў за два медзякі? Але ні адзін з іх не забыты Богам.u c А падказваю вам, каго маеце баяцца: Бойцеся таго, хто па забіцьці мае ўладу ўкінуць у пекла. Сапраўды кажу вам: Такога бойцеся.R  Кажу ж вам, сябрам Маім: Ня бойцеся тых, што забіваюць цела, і пасьля гэтага нічога болей ня могуць зрабіць.N  Бо што вы гаварылі ў цемры, пачуецца ў сьвятле, ды што ў вуха шапталі ў бакоўцы, будзе абвешчана на дахах.. U Бо няма анічога скрытага, што не было б выяўлена, ані таксама тайнага, чаго б ня ведалі.a = Калі сабраліся велізарныя грамады кругом Яго, так што адны другіх націскалі, пачаў Езус гаварыць перш да вучняў сваіх: “Сьцеражыцеся кісьлі фарысэйскай, каторая ёсьць крывадушнасьць.  6цікуючы на Яго і стараючыся падлавіць на слове, каб абвінаваціць Яго.)K 5А калі выйшаў адтуль, фарысэі і кніжнікі пачалі чапляцца да Яго і закідваць пытаньнямі,S 4Гора вам, законаведы, што вы ўзялі ключ разуменьня, і самі не ўвайшлі, і тым, што ўваходзілі, перашкодзілі”.q[ 3пачынаючы ад крыві Абля аж да крыві Захарыі, забітага між аўтаром і сьвятыняй. Гэтак кажу вам: Будзе спагнана з роду гэтага.'G 2каб спагнана была з гэтага роду кроў усіх прарокаў, пралітая ад стварэньня сьвету,nU 1Дзеля таго і мудрасьць Божая кажа: Пашлю да іх прарокаў і апосталаў, і з іх адных заб’юць, а другіх перасьледаваць будуць,]3 0Сапраўды, вы паказваеце, што згаджаецеся з учынкамі бацькоў вашых, бо яны іх пазабівалі, а вы ім ставіце (магілы). /Гора вам, што будуеце магілы прарокам, каторых вашыя бацькі пазабівалі. .Ён жа працягваў: “Гора вам, законаведы, бо вы накладаеце на людзей цяжары невыносныя, а самі гэтых цяжараў і адным пальцам не кранаеце.+~O -Адзін з законаведаў у адказ сказаў Езусу: “Вучыцель, так гаворачы, Ты і нас зьневажаеш”.!}; ,Гора вам, бо вы як магілы забытыя, па каторых людзі ходзяць, ня ведаючы аб гэтым.|1 +Гора вам, фарысэі, што любіце першыя месцы ў сынагозе і прывітаньні на рынку.?{w *Але гора вам, фарысэі, што даецё дзесяціну з мяты, і руты, і з усякай гародніны, а не зважаеце на справядлівасьць і любоў Бога. Трэба і гэта споўніць, і таго не забываць.z' )Лепш давайце людзям міласьціну з таго, што ў нутры, і ўсё будзе вам чыстым. y (Неразумныя! Ці ж Той, хто стварыў зьнешняе, не стварыў таксама нутра?kxO 'І сказаў Госпад яму: “Цяпер вы, фарысэі, абмываеце звонку чашу і місу, але нутро вашае поўнае сквапнасьці і беззаконьня.ywk &Але фарысэй дзівіўся, бачучы, што Езус не памыў рук прад ядой.2v] %У час размовы адзін фарысэй запрасіў Езуса на абед да сябе; і, увайшоўшы, Ён заняў сваё месца.u $Калі тады ўсё цела тваё сьветлым будзе, ня маючы ані часткі зацемненай, дык усё будзе сьвяціцца, быццам бляск маланкі асьвяціў цябе”.tta #Дык глядзі, каб сьвятло, якое ў табе, ня сталася цемрай.7sg "Сьвечка цела твайго — вока тваё. Калі вока тваё будзе чыстае, дык і ўсё цела тваё будзе сьветлае. А калі вока тваё будзе нягодным, дык і ўсё цела тваё цёмным будзе.vre !Ніхто не запальвае сьвечкі і ня ставіць у сховішча або пад пасудзіну, але на сьвечніку, каб бачылі сьвятло яе ўсе ўваходзячыя.yqk Нінівійцы стануць на судзе з гэтым вось пакаленьнем і асудзяць яго, бо яны на прызыў Ёны навярнуліся, а вось тут большы, чым Ёна.^p5 Каралева з поўдня ў дзень суду ўваскрэсьне разам з людзьмі гэтага пакаленьня ды асудзіць іх. Яна бо прыбыла з канца зямлі паслухаць мудрасьці Салямона, а вось тут большы, чым Салямон.'oG Бо як Ёна быў знакам для Нінівійцаў, так Сын Чалавечы будзе знакам для роду гэтага. n  А калі сабраліся грамады, пачаў казаць: “Род гэты ёсьць родам нягодным; шукае знаку, і знак ня будзе дадзены яму, толькі знак Ёны прарока./mW А Езус сказаў: “Тым болей шчасьлівыя тыя, што слухаюць Слова Божае ды захоўваюць яго”.l' І сталася, калі гэта навучаў, адна жанчына з натоўпу моцным голасам сказала Яму: “Шчасьлівае ўлоньне, каторае насіла Цябе, ды грудзі, якія Ты ссаў”.&kE Тады ідзе і бярэ з сабой сем іншых духаў, горшых за сябе, ды, увайшоўшы, абжываюцца там. І робяцца пазнейшыя справы тога чалавека горшымі за папярэднія”.pjY І, вярнуўшыся, знаходзіць яго вымеценым і прыбраным.%iC Калі нячысты дух пакіне чалавека, бадзяецца па бязводных мясьцінах, шукаючы супачынку, і, не знаходзячы яго, кажа: “Вярнуся ў дом свой, з якога выйшаў”.h Хто не са Мною, той супраць Мяне, і хто не зьбірае са Мною, той раскідае.cg? А калі дужэйшы ад яго прыйдзе і пераможа яго, дык забярэ ўсю яго зброю, на якую спадзяваўся, і дабытак яго раздасьць.f Калі ўзброены асілак сьцеражэ дом свой, дык у бясьпецы тое, што ён мае.)eK Але калі Я пальцам Божым выганяю дэманаў, значыць прыйшло да вас Каралеўства Божае.Yd+ А калі Я праз Бэльзэбуля выганяю дэманаў, дык сыны вашыя праз каго выганяюць? Таму яны будуць суддзямі вашымі.xci А калі і шатан разьдзяліўся сам у сабе, дык як утрымаецца каралеўства яго? Бо вы кажаце, што Я моцай Бэльзэбуля выганяю дэманаў.dbA Але Ён, ведаючы іх думкі, казаў ім: “Кожнае каралеўства, разьдзіранае нязгодай, будзе зьнішчана, і дом на дом упадзе.paY А іншыя, спакушаючы Яго, патрабавалі ад Яго знаку з неба.#`? А некаторыя з людзей казалі: “Моцай Бэльзэбуля, князя дэманаў, Ён выганяе дэманаў”.@_y І раз выгнаў Ён дэмана, які быў нямы. І калі дэман выйшаў, нямы пачаў гаварыць, дык грамады дзівіліся.^ Таму, калі вы, будучы благімі, умеееце даваць дзецям вашым добрыя дары, дык многа больш Айцец ваш нябесны дасьць просячым Яго Духа Сьвятога”.m]S Або калі папросіць яйка, ці ж дасьць яму скарпіёна?s\_ А хто з вас бацька, калі сын папросіць хлеба, ці дасьць яму камень? Або калі папросіць рыбу, ці ж замест рыбы дасьць яму зьмяю?/[W Бо кожны, хто просіць, атрымлівае, і хто шукае, знаходзіць; і стукаючаму будзе адчынена.@Zy Дык і Я вам кажу: прасіце і будзе вам дадзена; шукайце і знойдзеце; стукайце і будзе вам адчынена.Y3 Кажу вам: Калі не падымецца і ня дасьць яму хлеба дзеля таго, што ёсьць яго прыяцелем, дык дзеля яго дакучлівасьці ўстане і дасьць, колькі яму трэба.jXM А той з хаты адкажа: “Не дакучай мне; дзьверы ўжо замкнёныя, і дзеткі мае са мной у ложку, не магу ўстаць, каб даць табе”.W  бо прыбыў да мяне мой прыяцель з дарогі і ня маю чым яго прыняць”.eVC Затым сказаў ім: “Хто з вас будзе мець прыяцеля, і пойдзе да яго ў поўнач, і скажа яму: “Прыяцелю, пазыч мне тры хлеба,@Uy І адпусьці нам грахі нашыя, як і мы адпушчаем кожнаму нам вінаватаму, і ня ўводзь нас у спакусу”.[T/ Хлеба нашага штодзённага дай нам сёньня.=Ss Сказаў ім Езус: “Калі моліцеся, кажыце: Ойча, сьвятым будзь імя Тваё, прыйдзі валадарства Тваё.R 9 І сталася, калі на адным месцы Езус маліўся, як скончыў, папрасіў Яго адзін з вучняў Ягоных: “Госпадзе, навучы нас маліцца, як і Ян навучыў сваіх вучняў”.$QA *а адно толькі патрэбна. Марыя выбрала найлепшую долю, якая ня будзе аднята ў яе”.P5 )У адказ сказаў ёй Госпад: “Марта, Марта, пра многа што турбуешся і клапоцішся,4Oa (Марта ж завіхалася ва ўсякай паслузе, затым станула і сказала: “Госпадзе, ці ня бачыш, што сястра пакінула мяне адну паслугаваць? Дык скажы, каб яна мне дапамагла”.N 'І мела яна сястру, імем Марыя, якая села ля ног Госпада і слухала Яго слова.4Ma &Аднойчы па дарозе Езус зайшоў у адну вёску, і адна жанчына на імя Марта прыняла Яго ў свой дом.3L_ %Ён сказаў: “Той, хто аказаў яму міласэрдзе”. І сказаў яму Езус: “Ідзі і ты рабі падобна”.K+ $Хто з гэтых трох, здаецца табе, быў бліжнім таму, хто папаўся разбойнікам?”oJW #А назаўтра дастаў два дынары і даў гаспадару заезду, кажучы: “Апякуйся ім, а калі больш выдасі, я, вярнуўшыся, вярну табе”.bI= "ды, падыйшоўшы, абвязаў раны яму, паліўшы алеем і віном, і пасадзіў на сваю жывёліну, і завёз у заезд, і даглядаў яго.*HM !А Самаранін нейкі, праходзячы гэтай дарогай каля яго і ўбачыўшы яго, пашкадаваў яго,G# Таксама і левіт, праходзячы каля гэтага месца і бачачы яго, прамінуў яго.3F_ Здарылася, што гэтаю дарогай праходзіў нейкі сьвятар і, паглядзеўшы на яго, прайшоў міма.%EC Адказваючы на гэта, Езус сказаў: “Адзін чалавек ішоў з Ерузаліма ў Ерыхон і папаўся разбойнікам. Яны абрабавалі яго, паранілі ды пакінулі ледзь жывога.rD] Той, хочучы апраўдацца, сказаў Езусу: “А хто мой бліжні?”~Cu Езус сказаў яму: “Добра адказаў. Рабі гэтак, і будзеш жыць”.!B; Той сказаў: “Любі Госпада, Бога твайго, усім сэрцам тваім, і ўсёй душой тваёй, і ўсёю моцаю тваёй, і ўсім розумам тваім, і бліжняга твайго, як сябе самога”.sA_ А Езус сказаў яму: “Што напісана ў Законе? Як чытаеш?”V@% І вось адзін законавед устаў і, спакушаючы Езуса, сказаў: “Вучыцель, што маю рабіць, каб здабыць жыцьцё вечнае?”l?Q Кажу бо вам, што многа прарокаў і каралёў хацела бачыць тое, што вы бачыце, і ня бачылі, і чуць тое, што вы чулі, і ня чулі”. a^~}t||&{CzJy|xvuuttAsgsrUqpo=<;::9U88-66A5)4]332j10//:.$-,+**T)('' &V%k%##"! +r1fbT aWA T F W % )aD~І спытаўся ў Яго нейкі начальнік, кажучы: “Вучыцель добры, што маю рабіць, каб здабыць жыцьцё вечнае?”"}=Сапраўды кажу вам: Хто ня прыйме Каралеўства Божага як дзіця, ня ўвойдзе ў яго”.|wАле Езус, паклікаўшы іх да сябе, сказаў: “Дазваляйце дзеткам прыходзіць да Мяне і не бараніце ім, бо такіх ёсьць Каралеўства Божае.,{QПрыносілі да Яго таксама дзяцей, каб дакрануўся да іх. Бачачы гэта, вучні сварыліся на іх.z{Кажу вам: Гэты вярнуўся дамоў апраўданы, а ня той, бо кожны, хто сам сябе вывышае, будзе паніжаны, а хто сябе паніжае будзе ўзвышаны”.y  А мытнік, стоячы здалёку, не адважваўся нават падняць вочы ў неба, але біў сябе ў грудзі і прасіў: “Божа, будзь міласэрны мне, грэшнаму”.uxc Пашчу два разы ў тыдні, даю дзесяціну з усяго, што маю”.w% Фарысэй, стоячы, так маліўся ў сабе: “Божа, дзякую Табе, што я не такі, як іншыя людзі: рабаўнікі, несправядлівыя, чужаложнікі або як гэты мытнік.v7 “Двух людзей увайшло ў сьвятыню памаліцца: адзін — фарысэй, а другі — мытнік.Fu Некаторым, што надта былі пэўныя, што яны справядлівыя, а іншымі пагарджалі, сказаў гэткую прыповесьць:At{Кажу вам, што скора возьме іх у абарону. Але калі прыйдзе Сын Чалавечы, ці знойдзе веру на зямлі?”ksOа ці ж Бог ня возьмецца бараніць выбраньнікаў сваіх, якія днём і ноччу прызываюць Яго, ды ці будзе марудзіць у іх справе? rДык сказаў Госпад: “Паслухайце, што гаворыць несправядлівы суддзя;8qiаднак дзеля дакучлівасьці гэтае ўдавы абараню яе, каб больш не прыходзіла надакучаць мне”.>puА ён не хацеў даўжэйшы час. Потым аднак сказаў сабе: “Хоць я Бога не баюся і з людзьмі не лічуся,ioKЖыла таксама ў гэтым горадзе адна ўдава, якая прыйшла да яго з просьбай, кажучы: “Абарані мяне ад майго супраціўніка”.,nQкажучы: у адным горадзе быў адзін суддзя, каторы Бога не баяўся і людзей не сароміўся.!m =Таксама расказаў ім прыповесьць аб тым, што заўсёды трэба маліцца і не пераставаць,=ls%Яны запыталіся ў Яго: “Дзе, Госпадзе?” А Ён адказаў ім: “Дзе будзе цела, там зьбяруцца і арлы”.|kq$двух будзе на полі: адзін будзе ўзяты, а другі застанецца”.j#дзьве будуць малоць разам: адна будзе ўзята, а другая застанецца;$iA"Кажу вам: У тую ноч будзе двух на адным ложку: адзін будзе ўзяты, а другі пакінуты;.hU!Калі б хто стараўся душу сваю зьберагчы, загубіць яе, а хто загубіць яе, той ажывіць яе.:go Памятайце на жану Лёта.nfUУ той дзень, хто будзе на даху, а прылады яго дома, хай не зыходзіць, каб іх забраць; і хто на полі, хай таксама не вяртаецца.geGТак будзе ў дзень, калі Сын Чалавечы аб’явіцца.0dYаж у дзень, калі Лёт выйшаў з Садомы, спаў з неба, як дождж, агонь ды серка і выгубіў усіх.(cIПадобна, як рабілася ў дні Лёта: елі і пілі, куплялі і прадавалі, садзілі і будавалі;Pbелі і пілі, жаніліся і замуж выдавалі аж да дня, калі Ной увайшоў у каўчэг, і прыйшоў патоп, і выгубіў усіх.vaeІ як дзеялася ў дні Ноя, так будзе ў дні Сына Чалавечага:`3Але трэба, каб Ён перш многа перацярпеў ды быў адкінуты праз гэта пакаленьне.<_qБо як маланка зазьзяе пад небам і асьвеціць тое, што пад небам, так і Сын Чалавечы у дзень свой.^І скажуць вам: “Вось тут” або: “Вось там”, але не ідзіце і не шукайце.e]CІ сказаў вучням сваім: “Прыйдуць дні, калі вы будзеце прагнуць бачыць хоць адзін дзень Сына Чалавечага і ня ўбачыце.\7І ня скажуць: “ Вось тут” або: “Там”. Бо Каралеўства Божае ўнутры вас ёсьць”.`[9Запытаны фарысэямі, калі надыйдзе Каралеўства Божае, у адказ сказаў ім: “Каралеўства Божае ня прыйдзе відавочна.|ZqІ сказаў яму: “Устань, ідзі, бо вера твая выратавала цябе”."Y=Не знайшоўшыся з іх ніхто, хто б вярнуўся і славіў Бога, акрамя гэтага чужынца?”XyА Езус сказаў: “Ці ня дзесяць было ачышчаных? І дзе ж дзевяць?wWgі ўпаў на твар ля ног Езуса, дзякуючы Яму. А быў ён Самаранін.$VAАдзін жа з іх, як аглядзеўся, што стаў здаровы, вярнуўся, моцным голасам славячы Бога,SUЕзус, убачыўшы іх, сказаў: “Ідзіце, пакажыцеся вашым сьвятарам”. І сталася, што калі яны ішлі, ачысьціліся.gTG і крычалі ў голас: “Езусе, Вучыцелю, пашкадуй нас!”5Sc І калі ўваходзіў у адно паселішча, перанялі Яго дзесяць чалавек пракажаных, якія сталі здалёк|Rq І сталася, ідучы ў Ерузалім, праходзіў між Самарыяй і Галілеяй.\Q1 Так і вы, калі споўнілі ўсё, што вам загадана, кажыце: “Слугі мы не зарадныя; што павінны былі зрабіць, зрабілі”. P Ці ён дзякуе слузе таму, што ён зрабіў тое, што яму загадаў? Ня думаю.rO]І ці ня скажа: “Прыгатуй мне вячэру і падперажыся ды паслугуй мне, пакуль буду есьці і піць, а потым ты будзеш есьці і піць”?LNА хто з вас, маючы слугу аратага або пастуха, калі ён вернецца з поля, скажа яму: “Хадзі, сядзь за стол”?"M=А Госпад сказаў: “Калі б вы мелі веру як зярнятка гарчыцы, дык сказалі б гэтаму дрэву: “Вырвіся з коранем і перасадзіся ў мора”, і яно паслухала б вас.bL=І сказалі апосталы Госпаду: “Павяліч нам веру”.gKGІ калі б сем разоў на дзень саграшыў адносна цябе і сем разоў зьвярнуўся да цябе, кажучы: “Каюся за гэта”, даруй яму”.1J[Глядзіце! Калі брат твой саграшыў супраць цябе, упомні яго, і калі навернецца, даруй яму.lIQЛепш было б яму, каб павесіць яму камень млынавы на шыю ды ўкінуць яго ў мора, чым меў бы ён згоршыць аднаго з малых гэтых.RH І сказаў Езус вучням сваім: “Немагчыма, каб не прыйшлі згаршэньні, але гора таму, праз каго яны прыходзяць.WG'Але (Абрагам) сказаў яму: “Калі ня слухаюць Майсея і Прарокаў, дык каб і хто з памёршых паўстаў, не павераць”.$FAАле ён кажа: “Не, ойча Абрагаме, але каб хто з памёршых пайшоў да іх, навернуцца”.E{Кажа яму Абрагам: “Маюць Майсея і Прарокаў; хай слухаюць іх”.-DSбо маю пяць братоў — каб перасьцярог іх, каб і яны не папалі ў гэтае месца мучэньняў”.CДык кажа: “Малю цябе, ойча, каб паслаў яго ў дом бацькі майго, — oBWПрытым паміж намі і вамі зьзяе прорва, каб тыя, што хочуць ад нас да вас перайсьці, не маглі, ані адтуль да нас перабрацца”.A/Сказаў яму Абрагам: “Сыне, прыпомні, што ты за жыцьця свайго карыстаўся даброцьцямі тваімі, а Лазар благацьцём. Ён цяпер тут цешыцца, а ты мучышся.@І закрычаў: “Ойча Абрагаме, зжалься нада мной і пашлі Лазара, хай умочыць у вадзе канец пальца свайго і змочыць язык мой, бо мучуся ў полымі”.4?aІ ў пекле, церпячы мукі, падняў свае вочы і ўбачыў здалёк Абрагама і на ўлоньні яго Лазара.T>!І сталася, што жабрак памёр, і анёлы занесьлі яго на ўлоньне Абрагама. Памёр таксама багацей і быў пахаваны. =і прагнуў заспакоіць голад крошкамі, спадаючымі са стала багацея, але ніхто яму не даваў, толькі сабакі прыходзілі і лізалі скулы ягоныя. <І жыў нейкі жабрак імем Лазар. Ён ляжаў увесь у скулах каля яго брамы.;UЖыў адзін багаты чалавек. Ён адзяваўся ў пурпур і вісон ды штодзённа раскошна баляваў.4:aКожны, хто кідае жонку сваю і бярэ іншую, чужаложыць; і хто кінутую мужам узяў, чужаложыць.9Лягчэй небу і зямлі прамінуць, чым адна крэска ў Законе счэзьне.H8 Закон і Прарокі былі да Яна. Адгэтуль жа весьціцца Каралеўства Божае, і кожны сілаю ўваходзіць у яго.7!Дык (Езус) сказаў ім: “Вы ўважаецеся за справядлівых перад людзьмі, але Бог ведае сэрцы вашыя. Бо што ў людзей высокароднае, тое ў Бога агіднае. 6А гэтага ўсяго слухалі фарысэі, якія былі хцівымі, і насьмяхаліся з Яго.X5) Ніводзін слуга ня можа двум панам служыць, бо або аднаго будзе ненавідзіць, а другога будзе любіць, або да аднаго прытуліцца, а другім пагардзіць. Ня можаце Богу служыць і мамоне”.{4o І калі вы ў чужым не былі вернымі, дык хто вам дасьць вашае?&3E Дык калі вы не былі вернымі ў нягоднай мамоне, хто вам даверыць сапраўднае (дабро)?52c Хто верны ў малым, і ў вялікім будзе верны. А хто ў малым нягодны, і ў вялікім нягодны будзе.N1 І Я вам кажу: Здабывайце сабе сяброў мамонай нягоднай, каб, калі яе ня стане, прынялі вас у вечныя сялібы.{0oДык пахваліў гаспадар аканома нягоднага, што здагадліва зрабіў. Бо сыны гэтага веку разумнейшыя ў родзе сваім, чым сыны сьвятла. /Затым пытае другога: “А ты колькі вінаваты?” Той адказаў: “Сто мер пшаніцы”. Дык сказаў яму: “Вазьмі запіс твой ды напішы восемдзесят”.O.Той адказаў: “Сто бочак алею”. Дык сказаў яму: “Вазьмі запіс твой, сядзь і хуценька напішы пяцьдзесят”.X-)Склікаўшы тады паасобку даўжнікоў гаспадара свайго, сказаў перашаму: “Колькі вінаваты ты гаспадару майму?”7,gВедаю, што мне рабіць, каб, калі буду ўсунуты ад гаспадараваньня, прынялі мяне ў дамы свае”.y+kПадумаў сабе аканом: “Што мне рабіць, калі гаспадар мой адбярэ ад мяне гаспадараваньне? Капаць ня здолею, а жабраваць стыдаюся.* Дык пазваўшы яго, сказаў яму (гаспадар): “Што я чую пра цябе? Разлічыся з гаспадараваньня твайго, бо ўжо больш ня будзеш гаспадараваць”. ) І далей навучаў вучняў сваіх: “Быў адзін багаты чалавек, які меў аканома, і зьняславілі таго перад гаспадаром, што ён марнуе яго даброцьці.E( Трэба ж аднак радавацца і банкетаваць, бо брат твой быў памёршы і аджыў, быў прапаўшы і знайшоўся”. ' Бацька сказаў яму: “Сыне, ты заўсёды са мной, і ўсё, што маё — тваё.V&%А як паявіўся гэты сын твой, што пралайдачыў з распусьніцамі сваю маёмасьць, дык забіў ты яму тлустае цялё”.8%iА ён у адказ сказаў бацьку свайму: “Я столькі гадоў служу табе і ніколі не парушыў загаду твайго, а ты мне ніколі ня даў казьляці, каб я пабаляваў з сябрамі сваімі.!$;Абурыўся ён тады і не хацеў заходзіць. А бацька яго выйшаў і пачаў яго ўпрашаць.A#{А той кажа яму: “Брат твой вярнуўся, дык бацька твой забіў кормнае цялё, бо вярнуўся ён здаровы”.w"gІ паклікаў аднаго слугу ды спытаўся, што гэта здарылася./!WА старэйшы сын яго быў на полі і, калі вяртаўся і падыйшоў пад дом, пачуў музыку і скокі.' Gбо сын мой гэты быў памёршы і аджыў, быў прапаўшы і знайшоўся”. І пачалі весяліцца.|qі выбярыце кормнае цялё і забіце. Будзем есьці і весяліцца,'А бацька загадаў слугам сваім: “Хутка прынясіце найлепшую адзежу і адзеньце яго, і дайце яму такжа персьцень на палец яго і сандалы яму на ногі,KСын жа сказаў яму: “Айцец, я саграшыў перад небам і перад табой; і ўжо ня варты называцца сынам тваім”.$AІ, устаўшы, пайшоў да бацькі свайго. А калі ён быў яшчэ далёка, бацька ягоны ўбачыў яго, і зьлітаваўся, і, пераняўшы яго, кінуўся яму на шыю, і цалаваў яго.)і ўжо ня варты называцца тваім сынам; вазьмі мяне адным з парабкаў сваіх”.7gУстану і вярнуся да бацькі майго ды скажу яму: “Айцец, саграшыў я перад небам і перад табой,NРазважыўшы гэта, сказаў: “Колькі парабкаў у бацькі майго ўдосталь маюць хлеба, а я тут з голаду паміраю.+OІ ён рады быў напоўніць жывот свой стручкамі, якія елі сьвіні, але ніхто яму не даваў.FДык пайшоў і прыстаў да аднаго жыхара тае краіны, і той паслаў яго ў сваё паселішча пасьвіць сьвіні.'GІ калі змарнаваў усё, настаў вялікі голад у той старане, ды і сам ён пачаў галадаць.kO Небавам маладзейшы сын, забраўшы ўсё сваё, выбраўся ў далёкую краіну і пралайдачыў там сваю маёмасьць, жывучы распусна.yk І маладзейшы з іх сказаў бацьку: “Айцец, дай мне частку маёмасьці, што мне належыцца”. І (бацька) разьдзяліў паміж іх маёмасьць.c? І казаў далей: “Адзін чалавек меў двух сыноў.6e Так кажу вам: Будзе радасьць сярод анёлаў Божых дзеля аднаго грэшніка, каторы навяртаецца._7 А калі знойдзе, склікае сябровак і суседак, кажучы ім: “Цешцеся са мною, бо я знайшла драхму, якую была згубіўшы”. 9Або якая жанчына, маючы дзесяць драхмаў, калі згубіць адну драхму, ці ня паліць сьвечкі і ці не мяце падлогі ды не шукае рупліва, аж пакуль ня знойдзе?1Кажу вам, што большая будзе радасьць у небе з аднаго грэшніка, які навяртаецца, чым з дзевяноста дзевяці справядлівых, не патрабуючых навярненьня.|qІ, вярнуўшыся дамоў, склікае сяброў і суседзяў, кажучы ім: “Цешцеся разам са мной, бо я адшукаў авечку маю, якая была згубіўшыся”.j MІ калі яе знойдзе, кладзе сабе на плечы і цешыцца.< q“Ці ёсьць між вамі нехта, хто мае сто авец, і калі б згубіў адну з іх, ці не пакіне дзевяноста дзевяць у пустыні і ці не ідзе за тою, што згублена, пакуль яе ня знойдзе?R Сказаў ім тады Езус гэткую прыповесьць: #І наракалі фарысэі і кніжнікі, кажучы: “Ён прыймае грэшнікаў і есьць з імі”.j  OПрыходзілі да Яго ўсе мытнікі і грэшнікі слухаць Яго.=s#Не надасца яна ані ў зямлю, ані ў гной, але вон яе выкінуць. Хто мае вушы слухаць, няхай слухае”.gG"Соль добрая, але калі зьвятрэе, чым яе пасаліць?5!Так вось кожны з вас, хто ня вырачацца ўсяго, што мае, ня можа быць Маім вучнем.   Інакш, калі той яшчэ далёка, высылае пасланьнікаў і просіць аб мір.NАбо які кароль, маючы ваяваць супраць другога караля, ня сядзе перш і не абдумае, ці мог бы ён з дзесяцьцю тысячамі пайсьці супраць тога, які ідзе на яго з дваццацьцю тысячамі?ды каб не гаварылі: “Гэты чалавек пачаў будаваць і ня змог скончыць”.?wКаб, калі заложыць падмурак і ня зможа закончыць, усе, якія гэтае бачаць, ня сталі сьмяяцца з ягоRБо хто з вас, маючы збудаваць вежу, ня сядзе перш і не аблічыць патрэбных выдаткаў, ці мае чым яе дакончыць?І хто не нясе крыжа свайго ды не ідзе за Мной, ня можа быць вучнем Маім.7g“Калі хто прыходзіць да Мяне, і ня мае ў нянавісьці бацькі свайго, і маці, і жонкі, і дзяцей, і братоў, і сёстраў, а пры тым і жыцьця свайго, ня можа быць вучнем Маім.~І хадзілі за Езусам вялікія грамады, і, павярнуўшыся да іх, Ён сказаў:}#Кажу вам, што ніводзін з тых людзей запрошаных не пакаштуе маёй вячэры”.R|Дык зноў сказаў гаспадар слузе: “Выйдзі на дарогі і заплоцьці і змушай прыходзіць, каб дом мой быў поўным. {9І сказаў слуга: “Гаспадару, усё зроблена, як загадаў ты, але яшчэ ёсьць месца”.nzUІ, вярнуўшыся, слуга расказаў гэта гаспадару свайму. Тады разгневаны гаспадар сказаў свайму слузе: “Ідзі скора на вуліцы і завулкі горада, і прывядзі сюды ўбогіх і калекаў, храмых і сьляпых”.y}Яшчэ іншы сказаў: “Я ажаніўся, і дзеля таго не магу прыйсьці”.(xIА другі сказаў: “Купіў я пяць пар валоў і іду іх праверыць. Прашу цябе, прабач мне”.|wqІ пачалі ўсе ў адзін час адгаворвацца. Першы сказаў яму: “Купіў я палетак і мушу пайсьці і агледзець яго; прашу цябе, прабач мне”.KvДы паслаў свайго слугу ў пару вячэры, каб прыпомніў запрошаным: “Прыходзьце, бо ўжо ўсё прагатавана”.*uMА (Езус) сказаў яму: “Адзін чалавек справіў вялікую вячэру і паклікаў многа гасьцей.OtПачуўшы гэта, адзін з гасьцей сказаў Яму: “Багаслаўлены той, хто будзе спажываць хлеб у Каралеўстве Божым!”ksOі шчасьлівы будзеш, бо запрошаныя ня маюць, чым адплаціцца табе. Адплачана табе будзе пры ўваскрашэньні справядлівых”.r! Але калі спраўляеш банкет, пакліч убогіх, калекаў, кульгавых ды сьляпых,q) Затым гаварыў і да таго, хто Яго запрасіў: “Калі спраўляеш абед або вячэру, не запрашай сяброў тваіх, ані братоў тваіх, ані сваякоў, ані багатых суседзяў, каб яны часам цябе не запрасілі, бо ўжо атрымаў бы ўзнагароду.!p; Бо кожны, хто сябе вывышае, будзе паніжаны, а хто сябе паніжае, будзе ўзвышаны”.Mo Дык калі цябе запросяць, ідзі і сядзь на апошнім месцы, каб, калі надыйдзе той, хто цябе запрасіў, сказаў табе: “Прыяцелю, сядзь вышэй”. Тады будзеш мець пашану ў банкетуючых.nnU бо тады той, хто цябе і яго запрасіў, прыйшоўшы, скажа табе: “Саступі яму месца”. І тады ты з сорамам зоймеш апошняе месца.Rm“Калі будзеш запрошаны на вясельле, не сядай на першым месцы, каб часам ня быў запрошаны важнейшы за цябе,?lwАднойчы, прыглядаючыся, як госьці выбіралі першыя месцы, сказаў Езус запрошаным гэтую прыповесьць:LkІ не маглі яны на гэта ніяк адказаць.Vj%І сказаў ім: “Калі каторага з вас асёл або вол уваліцца ў студню, ці ня зараз выцягваюць яго ў дзень суботы”.i'Але яны маўчалі. Тады Езус, дакрануўшыся да хворага, аздаравіў яго і адправіў.ChІ адказваючы, спытаўся Езус законаведаў і фарысэяў, кажучы: “Ці належыцца аздараўляць у суботу?”Xg)І вось нейкі апухлы чалавек прыйшоў да Яго.ef EІ сталася, калі Езус у суботу ўвайшоў у дом аднаго з начальнікаў фарысэйскіх, запрошаны на пасілак, яны вось за Ім сачылі.4ea #Дык застанецца вам дом ваш пусты. Бо кажу вам: Ня ўбачыце Мяне, аж пакуль ня скажаце: “Багаслаўлены, хто прыходзіць у імя Госпада”. Новае аздараўленьне ў суботуYd+ "Ерузалім, Ерузалім, які забіваеш прарокаў і камянуеш тых, што да цябе пасыланыя. Колькі разоў хацеў Я сабраць сыноў тваіх, як птушка птушанят сваіх пад свае крыльлі, але ты не хацеў.Jc  !Аднак трэба, каб Я сёньня, і заўтра, і пазаўтра быў у дарозе, бо нельга прароку гінуць па-за Ерузалімам.ubc Ён сказаў ім: “Ідзіце і скажыце гэнаму лісу: “Вось Я выганяю дэманаў і лячу хваробы сёньня і заўтра, а на трэці дзень спынюся._a7 У той самы дзень падыйшлі да Яго некалькі фарысэяў і сказалі Яму: “Выходзь і ідзі адсюль, бо Герод хоча Цябе забіць”.`3 І вось ёсьць апошнія, якія стануць першымі, і першыя, якія стануць апошнімі”.)_K Ды прыйдуць з усходу і з захаду, з поўначы і з поўдня і засядуць у Каралеўстве Божым.^# Там будзе плач і скрыгатаньне зубамі, калі ўбачыце Абрагама, Ізаака, ды Якуба, ды ўсіх прарокаў у Каралеўстве Божым, а саміх сябе вон выкінутых.M] Але Ён скажа вам: “Ня ведаю вас, адкуль вы. Адыйдзіцеся ад Мяне ўсе, каторыя дапускаецеся беззаконьня”.\5 Тады пачніцё гаварыць: “Мы елі і пілі з Табою, і навучаў Ты на нашых вуліцах”. rn~~-}|{{/zz)yxxwvv uDtt"ssWr~qqFppoo,nmllakjjihhgfeddBcqbbhaa`_L^^3]r\\4[ZWYY+XX0WWV;UsTT4SRRQ PONN>M6LLKJJ8II`HBGXFF4EoDCBAAL@B?4>3==O<<0;~:99'88777[66564#33221a00/.u--+,,+3*s)('' &t%$m$#""5!!m! CF&}^I6y{SP : f H O 8p r*6MАле між вас ня так, але хто ў вас большы, хай будзе як найменшы, і правадыр — як слуга.D5Сказаў ім Езус: “Каралі народаў валодаюць імі, і тыя, хто над імі маюць уладу, завуцца дабрадзеямі.4Узьнялася таксама спрэчка між імі, хто з іх павінен лічыцца першым.{3oІ яны пачалі пытацца адзін аднаго, хто з іх меўся гэта ўчыніць.P2Сын Чалавечы, праўда, адыходзіць паводле таго, як вызначана, аднак гора таму чалавеку, каторы яго выдае”.s1_Аднак вось рука здрадніка Майго разам з Маёю на стале.Y0+Падобна па вячэры Ён узяў келіх, кажучы: “Гэта келіх Новага Запавету ў Крыві Маёй, каторая за вас праліваецца.s/_І, узяўшы хлеб і склаўшы падзяку, ламаў яго і даў ім, кажучы: “Гэта Цела Маё, каторае за вас даецца. Гэта рабіце ў Маю памяць”.&.EБо кажу вам: Ня буду піць з плоду вінаграда, пакуль ня прыйдзе Каралеўства Божае”.-#І, узяўшы келіх і склаўшы падзяку, сказаў: “Бярыце і падзяліце між сабой.$,AБо кажу вам: Адгэтуль ня буду яе есьці, пакуль ня споўніцца ў Каралеўстве Божым”.?+wІ сказаў ім Езус: “Жаданьнем вялікім жадаў Я спажываць гэту Пасху з вамі перш, чым буду цярпець. * А калі надыйшла пара, (Езус) заняў сваё месца пры стале, і апосталы з Ім.) Пайшоўшы за тым, знайшлі ўсё, як было ім сказана, і прыгатавалі Пасху.( Ён вам пакажа вялікую сьвятліцу, засланую (дываном), там прыгатуеце”.P' Ды скажыце гаспадару дому: “Вучыцель кажа табе: Дзе месца, дзе Я з вучнямі Маімі мог бы спажываць Пасху?”& Езус сказаў ім: “Калі будзеце ўваходзіць у горад, сустрэне вас нейкі чалавек, каторы будзе несьці збан вады. Ідзіце за ім у дом, у які ўвойдзе.\%1 Яны спыталіся: “Дзе хочаш, каб прыгатавалі?” $9І (Езус) паслаў Пятра і Яна, кажучы: “Ідзіце і прыгатуйце нам спажываць Пасху”.#yІ надыйшоў дзень Праснакоў, у каторым належала ахвяраваць Пасху. "9І абяцаў ён ім ды шукаў магчымасьці, каб выдаць Яго ім, калі будзе далёка ад людзей.\!1Яны ж узрадаваліся і вырашылі даць яму грошы. /І той, пайшоўшы, дамовіўся з першасьвятарамі і начальнікамі, як выдаць ім Езуса. Шатан жа ўвайшоўшы ў Юду, называнага Іскарыётам, аднаго з Дванаццаці. І першасьвятары, і кніжнікі шукалі, як бы забіць Яго, але баяліся народу.m UНадыходзіў жа дзень сьвята Праснакоў, называны Пасхай.zm&І ўвесь народ ад раніцы зьбіраўся ў сьвятыню, каб слухаць Яго./W%І навучаў днямі ў сьвятыні, а нанач выходзіў і прабываў на гары, каторую называюць Аліўнай.$Дык чувайце, молячыся ўвесь час, каб былі вартымі ўсьцерагчыся ўсяго гэтага, што мае прыйсьці, ды каб маглі стануць перад Сынам Чалавечым”.#Бо ён як сетка спадзе на ўсіх, што жывуць на абліччы ўсёй зямлі.5"Сьцеражыцеся, каб часам не абцяжарылі сэрцы вашыя абжорствам і п’янствам, ды клопатамі гэтага жыцьця, і каб дзень гэты не прыйшоў на вас зьнянацку.iK!Неба і зямля праміне, але словы Мае не прамінуць. Сапраўды кажу вам: Не праміне пакаленьне гэтае, як усё гэта споўніцца.*MТак і вы, як убачыце, што ўсё гэта дзеецца, ведайце, што ўжо блізка Каралеўства Божае.ykКалі яны ўжо пускаюць лісты, ведаеце, што ўжо блізка лета.І сказаў ім прыповесьць: “Паглядзіце на дрэва фіговае ды на ўсе дрэвы.H А калі гэта дзеяцца пачне, углядайцеся і падымайце галовы вашыя, бо набліжаецца адкупленьне вашае”.%CІ тады ўбачаць Сына Чалавечага, прыходзячага ў воблаку з уладай і славай вялікай.mSЛюдзі будуць пруцянець ад страху і чаканьня тых падзей, якія нахлынуць на ўвесь сьвет, бо магуцьці нябесныя захістаюцца.`9І будуць знакі на сонцы, і на месяцы, і на зорках, ды на зямлі прыгнёт народаў ад разрухаў, як зараве і забушуе мора.+і будуць падаць ад вострага мяча, і пагоняць іх у няволю да ўсіх народаў, і Ерузалім будзе таптаны паганамі, аж пакуль ня выпаўняцца часы народаў.= sГора ж цяжарным і кормячым у тыя дні! Бо будзе прыгнёт вялікі на зямлі і гнеў над гэтым народам,j MБо гэта дні помсты, каб збылося ўсё, што напісана.y kТады тыя, што ў Юдэі, хай уцякаюць у горы, і каторыя ў горадзе, хай выходзяць (з яго), а тыя, што ў ваколіцы, хай не ўваходзяць у яго.C Калі вось убачыце Ерузалім войскам акружаны, тады ведайце, што прыблізілася спусташэньне ягонае.` 9Цярплівасьцяй вашай здабудзеце душы вашыя._7Але нават волас з галавы вашай не прападзе.c?і будуць вас усе ненавідзець дзеля імя Майго.)KА выдаваць вас будуць і бацькі, і браты, і сваякі, і сябры, і заб’юць некаторых з вас,.UБо Я дам вам вымову і мудрасьць, каторай ня змогуць запярэчыць усе супраціўнікі вашыя.|qПалажыце тады ў сэрцах вашых ня думаць, як маеце адказваць.W' а станецца гэта вам дзеля сьведчаньня.5 Але перад тым усім наложаць на вас рукі, будуць перасьледаваць і выдаваць у сынагогі і ў вязьніцы, цягаючы да каралёў і намесьнікаў дзеля імя Майго;a; і будуць вялікія землятрусы, і месцамі пошасьці і голад, і панаваць будуць страхі, ды знакі вялікія будуць на небе. Далей казаў ім: “Паўстане народ на народ і каралеўства на каралеўства,`9 А калі пачуеце пра войны і замяшаньні, не палохайцеся, бо трэба, каб гэта здарылася перш, але яшчэ ня зараз канец”.y~kЕзус сказаў: “Глядзіце, каб вас не зьвялі. Бо многа прыйдзе ў Маё імя, кажучы: “Гэта Я” або: “Час надыйшоў”, ды не ідзіце за імі.:}mДык спыталіся ў Яго, кажучы: “Вучыцель, калі гэта будзе, і што будзе за знак, калі гэта пачнецца?”F|“Надыйдуць дні, у якія з усяго, што бачыце, не застанецца каменя на камені, каб ня было зруйнавана”.<{qІ калі некаторыя гаварылі пра сьвятыню, што прыгожымі каменьнямі і дарамі аздоблена, Езус сказаў:]z3Бо ўсе з лішкаў сваіх кідалі ў ахвяру (Богу), а яна з недастатку свайго ўкінула ўсё, што мела на сваё ўтрыманьне”.yі сказаў: “Сапраўды кажу вам: Гэтая ўдава ўкінула болей, чым усе іншыя.xwубачыў таксама адну бедную ўдаву, як кідала два дробныя грошыкі,!w =Аднойчы Езус, падняўшы вочы свае і бачачы, як багатыя кідалі ахвяры свае ў скарбону,!v;/якія аб’ядаюць дамы ўдоваў і дзеля віду доўга моляцца. Іх чакае цяжкі прысуд”.-uS.“Высьцерагайцеся вучоных кніжнікаў, што любяць хадзіць у доўгіх шатах і любяць прывітаньні на рынку, і першыя месцы ў сынагозе, і першыя месцы на банкетах,vte-А калі Яго ўвесь народ з увагай слухаў, сказаў вучням сваім::sm,Калі Давід называе Яго Госпадам, дык як жа тады Ён — сын яго?” Перасьцярога перад кніжнікаміry+аж пакуль не палажу непрыяцеляў Тваіх у падножжа ног Тваіх”.5qc*калі сам Давід у кнізе Псальмаў кажа: “Сказаў Госпад Госпаду майму: Сядзь па правіцы Маёй, p)Затым сказаў ім Езус: “Як жа кажуць, што Хрыстос ёсьць сынам Давіда,joM(І ўжо больш не адважыліся Яго пра што-колечы пытацца.n'А некаторыя з кніжнікаў у адказ казалі: “Вучыцель, добра Ты сказаў”.~mu&Бог ня ёсьць Бог памёршых, але жывых: бо для Яго ўсе жывуць”.l%А што памёршыя ўваскрэснуць, дык ужо Майсей паказаў каля куста палаючага, калі назваў Госпада Богам Абрагама, і Богам Ізаака, і Богам Якуба.Jk $Яны ўжо памерці ня могуць, бо яны роўныя анёлам і ёсьць сынамі Божымі, калі былі сынамі ўваскрасеньня.Mj#Тыя ж, што будуць прызнаныя дастойнымі будучага веку і ўваскрасеньня, не жэняцца ды замуж ня выходзяць.i}"І сказаў ім Езус: “Сыны гэтага веку жэняцца і замуж выходзяць.h3!Дык пры ўваскрасеньні каторага з іх будзе яна жонкай? Бо сямёх мелі яе за жонку?”8gk Па ўсіх памерла і жанчына.fЗатым узяў яе трэці, і падобна ўсе яны сем памерлі, не пакінуўшы патомства.Xe)Дык узяў яе другі, але і ён памёр бяздзетна.ydkБыло вось сем братоў: і першы, узяўшы жонку, памёр бязьдзетна.'cGкажучы: “Вучыцель, Майсей напісаў нам, што калі б чый брат, маючы жонку, памёр бязьдзетна, хай брат яго возьме жонку яго і хай узьніме патомства брату свайму.,bQПадыйшлі таксама некаторыя з садукеяў, якія адмаўляюць уваскрасеньне, і спыталіся ў Яго,.aUІ не маглі злавіць Яго на слове ў прысутнасьці людзей, і, зьдзівіўшыся адказу Яго, змоўклі.0`YАдказалі Яму: “Цэзараў”. Дык сказаў ім: “Дык аддайце цэзарава цэзару, а Божае — Богу”.h_IПакажыце мне дынар. Чый гэта надпіс і адмалюнак?^Езус, разумеючы іхні подступ, сказаў ім: “Чаму мяне спакушаеце?Y]+Ці належыць плаціць падатак цэзару, ці не?”}\sІ спыталіся Яго, кажучы: “Вучыцель, ведаем, што справядліва кажаш і вучыш, і не зважаеш на асобу, але дарогі Божай па праўдзе навучаеш. [ І сачылі яны за Езусам, і падаслалі шпіёнаў, якія, удаючы справядлівых, мелі падлавіць Яго на слове і выдаць начальнікам і ўладзе намесьніка.ZІ шукалі першасьвятары і кніжнікі налажыць на Яго рукі ў тую пару, але баяліся народу; бо здагадаліся, што гэту прыповесьць гаварыў пра іх.Y7Кожны, хто ўпадзе на гэты камень, разаб’ецца, а на каго ён упадзе, таго сатрэ”.mXSЕзус, гледзячы на іх, сказаў ім: “Што значыць тады напісанае: “Камень, каторы адкінулі будаўнікі, стаўся галавою вугла”?jWMПрыйдзе і выгубіць гэтых вінаградараў, а вінаграднік аддасьць іншым”. Чуўшыя гэта сказалі яму: “О, каб гэтак не было!”-VSІ, выкінуўшы яго з вінаградніку, забілі. Дык што ж тады зробіць гаспадар вінаградніку?lUQАле калі яго ўбачылі вінаградары, разважалі між сабой, кажучы: Ён (спадкаемца). Заб’ема яго і завалодаем яго спадчынаю!”AT{ Дык сказаў гаспадар вінаградніку: “Што рабіць? Пашлю сына майго ўлюбленага. Можа яго ўшануюць”.}Ss Нарэшце паслаў трэцяга, але і гэтага пакалечылі і выкінулі. R9 Дык зноў паслаў другога слугу, але і яго зьбілі, зьняважылі і адаслалі ні з чым.fQE І ў свой час паслаў да вінаградараў слугу, каб аддалі яму пладоў вінаградніку, але яны, зьбіўшы яго, пусьцілі ні з чым.P- Затым разказаў Езус людзям гэткую прыповесьць: “Адзін чалавек пасадзіў вінаграднік і аддаў яго ў арэнду вінаградарам, а сам выехаў на доўгі час. O І Езус сказаў ім: “Я таксама не скажу вам, якою ўладаю гэта раблю”.GNІ адказалі, што ня ведаюць адкуль.*MMА калі скажам: Ад людзей, увесь народ укамянуе нас, бо перакананы, што Ян — гэта прарок”.ELА яны разважалі ды гаварылі між сабой: “Калі скажам: З неба, скажа нам: “Дык чаму ж вы тады ня ўверылі?”RKХрост Янаў з неба быў ці ад людзей?” JА Езус у адказ сказаў ім: “І Я вас спытаюся адно слова. Адкажыце мне:I5і сказалі Яму: “Скажы нам: Якою ўладаю гэтае робіш, або хто Табе даў такую ўладу?”H І здарылася, калі аднаго дня Езус навучаў народ у сьвятыні ды вясьціў Эвангельле, сабраліся першасьвятары і кніжнікі разам са старшыняміG%0але не знаходзілі, што зрабіць з Ім, бо ўвесь народ слухаў Яго з захапленьнем.IF /Ды штодзень навучаў у сьвятыні. А першасьвятары, і кніжнікі, і начальнікі народу шукалі, як бы яго забіць,_E7.кажучы ім: “Напісана: “Дом Мой ёсьць дом малітвы”, а вы зрабілі яго пячорай разбойнікаў”. Навучаньне ў сьвятыніD{-І, увайшоўшы ў сьвятыню, стаў выкідаць прадаючых у ёй і купляючых,~Cu,і паваляць цябе на зямлю і дзеці твае, каторыя ў табе, ды не пакінуць у табе каменя на камені, бо ты не пазнаў часу адведзінаў тваіх.GB+Бо прыйдуць на цябе дні, і акружаць цябе ворагі твае валам, і аблягуць цябе ды сьціснуць цябе зусюль,_A7*і сказаў: “Калі б ты пазнаў хоць у гэты дзень тое, што дзеля супакою твайго! Але цяпер закрыта гэта ад вачэй тваіх.t@a)І калі Езус прыблізіўся і ўбачыў горад, заплакаў дзеля яго?(І сказаў Езус: “Кажу вам: Калі яны замоўкнуць, камяні гаманіць будуць”.(>I'Спасярод натоўпу некаторыя фарысэі сказалі Езусу: “Вучыцель, забарані вучням Тваім”.D=&гамонячы: “Багаслаўлены кароль, каторы прыходзіць у імя Госпада! Супакой на небе і хвала на вышынях!”_<7%І калі збліжаліся да спуску гары Аліўнай, пачалі ўсе грамады вучняў радасна хваліць Бога за ўсе цуды, каторыя бачылі,g;G$А калі ехаў Ён, людзі слалі адзеньне сваё на дарозе.$:A#І прывялі яго да Езуса; і, закінуўшы на яго адзеньне сваё, пасадзілі Езуса на асьляня.N9"Яны адказалі: “Госпад яго патрабуе”.&8E!Калі яны адвязвалі асьлянё, уласьнікі яго спыталіся ў іх: “Чаму адвязваеце асьляня?”~7u Дык пайшлі тады пасланыя ды знайшлі (асьляня), як сказаў ім Езус.'6GКалі б хто вас спытаўся: “Чаму адвязаваеце?”, скажаце так: “Госпад яго патрабуе”.&5Eкажучы: “Ідзіце ў вёску, што насупраць, і, увайшоўшы ў яе, знойдзеце прывязанае асьлянё, на якім яшчэ ніхто з людзей не сядзеў. Адвяжыце яго і прывядзіце./4WПадходзячы да Бетфагэ і Бэтаніі, да гары, якая завецца Аліўнай, Ён паслаў двух вучняў сваіхj3MІ гэта сказаўшы, Езус ішоў далей у кірунку Ерузаліма.M2А тых непрыяцеляў маіх, што мяне не хацелі, каб над імі караляваў, прывядзіце сюды ды біце перада мною”.=1s“Дык кажу вам: Кожнаму, хто мае, будзе дадзена, а хто ня мае, і тое, што мае, будзе ад яго забрана.p0YДык сказалі яму: “Гаспадару, ён жа мае дзесяць мін!”"/=І сказаў да прысутных: “Забярыце ад яго міну і дайце таму, які мае дзесяць мін”.5.cЧаму ж ты грошаў маіх не аддаў у банк, каб па павароце мог я запатрабаваць іх з прыбыткам?” -Сказаў (гаспадар) яму: “Па словах тваіх суджу цябе, ліхі слуга! Ведаў ты, што я чалавек жорсткі, што бяру, чаго не лажыў, ды жну, чаго ня сеяў.',Gбо баяўся цябе, што ты чалавек жорсткі: бярэш, чаго не лажыў, ды жнеш, чаго ня сеяў”.$+AІ трэці прыбыў і сказаў: “Гаспадару, вось твая міна, якую я меў схаваўшы ў хустцы,p*YСказаў яму: “І ты будзеш валодаць пяцьцю гарадамі”.)Затым прыбыў другі і сказаў: “Гаспадару, міна твая пяць мін прынесла”.M(Сказаў яму: “Добра, слуга добры; за тое, што ў малым быў ты верны, дам табе ўладу на дзесяцьцю гарадамі”.'!Дык прыбыў першы і сказаў: “Гаспадару, міна твая прынесла дзесяць мін”.&Атрымаўшы каралеўства, ён вярнуўся і загадаў паклікаць слугаў сваіх, каторым даручыў грошы, каб даведацца, колькі з іх кожны зарабіў.[%/А грамадзяне ненавідзелі яго, і выправілі за ім пасланьнікаў, і сказалі: “Ня хочам, каб ён караляваў над намі”.S$ Дык пазваў дзесяць сваіх слугаў і даў ім дзесяць мін (грошаў) ды сказаў ім: “Гандлюйце, пакуль не вярнуся”.L# Дык расказваў: “Адзін высакародны чалавек выбраўся ў далёкую краіну атрымаць каралеўства і вярнуцца."% Калі яны гэта слухалі, (Езус) у дабаўку расказаў прыповесьць, бо Ён быў блізка Ерузаліму, і яны думалі, што ўжо небавам аб’явіцца Каралеўства Божае. !  Бо Сын Чалавечы прыйшоў шукаць і збаўляць тое, што было прапаўшы”./ W Сказаў яму Езус: “Сягоньня прыйшло ў гэты дом збаўленьне, бо і ён ёсьць сынам Абрагама.Закхей жа, стоячы, сказаў Госпаду: “Госпадзе, вось жа палову маёмасьці сваёй раздам убогім, а калі каго скрыўдзіў, аднагараджуся ў чатыры разы”.І ўсе, бачачы гэта, наракалі, кажучы: “Да грэшніка пайшоў у госьці”.kOДык Закхей зьлез пасьпешна і прыняў Езуса з радасьцю.І калі Езус прыбыў на тое месца, глянуўшы ўверх, убачыў яго ды сказаў яму: “Закхей, злазь хутчэй, бо сягоньня мушу пабыць у тваім доме”.,QДык забег наперад, узьлез на дрэва сыкаморы, каб убачыць Яго, бо тамака меў Ён праходзіць.7Ён шукаў пабачыць Езуса, хто Ён такі, але ня мог дзеля натоўпу, бо быў малога росту.wТам жыў чалавек імем Закхей, начальні мытнікаў і чалавек багаты.^ 7І прыбыўшы ў Ерыхон, Езус праходзіў праз горад.9k+І зараз стаў бачыць, ды ішоў за Езусам, славячы Бога. І ўвесь народ, бачачы гэта, аддаў хвалу Богу.wg*Сказаў яму Езус: “Праглянь! Вера твая аздаравіла цябе”.)“Што хочаш, каб Я зрабіў табе?” А ён сказаў: “Госпадзе, хачу бачыць”.!;(Езус затрымаўся і загадаў яго прывесьці да сябе. І калі ён падыйшоў, спытаўся ў яго:U#'А тыя, што ішлі наперадзе, сварыліся на яго, каб маўчаў. Але ён тым мацней крычаў: “Сыне Давідаў, пашкадуй мяне!”xi&Дык пачаў крычаць: “Езусе, Сыне Давідаў, зжалься нада мной!”M%Сказалі яму: “Езус з Назарэту ідзе”.w$Пачуўшы гармідар праходзячага натоўпу, спытаўся, што гэта такое1#Здарылася, калі падыходзіў да Ерыхону, нейкі сьляпы сядзеў пры дарозе, жабруючы.D"Але яны з гэтага нічога не зразумелі; і словы гэтыя былі закрытыя для іх, і не разумелі, што гаварылася. y!і па ўбічаваньні заб’юць Яго, і на трэці дзень уваскрэсьне”. y будзе выдадзены паганам і высьмеяны, зьняважаны ды апляваны,x iУзяўшы ж з сабой Дванаццаць, казаў ім: “Вось ідзем у Ерузалім, і зьдзейсьніцца ўсё, што напісана Прарокамі пра Сына Чалавечага: каб не атрымаў многа больш у гэты час, а ў век будучы — жыцьцё вечнае. Сказаў ім Езус: “Сапраўды кажу вам: Няма нікога, хто б пакінуў дом, або жонку, або бацькоў, або братоў, або дзяцей дзеля Каралеўства Божага,taСказаў Пётар: “Вось жа мы пакінулі ўсё і пайшлі за Табой”.yСказаў Ён ім: “Што немагчыма для людзей, тое магчыма для Бога”.wДык спыталіся тыя, што слухалі: “Хто ж можа быць тады збаўлены?”9kЛягчэй вярблюду праціснуцца праз вушка іголкі, чым багатаму ўвайсьці ў Каралеўства Божае”.2]Езус, бачачы яго сумным, сказаў: “Як цяжка, маючы багацьце, увайсьці ў Каралеўства Божае!jMТой жа, пачуўшы гэта, пасмутнеў, бо быў вельмі багаты.-Пачуўшы гэта, Езус сказаў яму: “Аднаго табе не хапае: прадай усё, што маеш, і раздай убогім, і будзеш мець скарб у небе, ды прыходзь і ідзі за Мной”.`9А ён сказаў: “Я гэта ўсё спаўняю ад маленства”.Z-Ведаеш прыказаньні: Не чужалож, не забівай, не крадзі, ня сьведчы фальшыва, паважай бацьку твайго і маці тваю”.А Езус яму адказаў: “Чаму Мяне завеш добрым? Ніхто ня добры, адно Бог. ~~ }%|{{,zZyx~wvvSuu4tissUrrqpooHnmll*kjj{ihh&gffNee^dccFbbaa`_f^]]y\[[,ZYYQXWVVVKUUBTTlSSRQPP^OkN|MM^LKK II_HHGG FYEE/DDCTBAA#@??>>_=<Q^G\TaZ'O*N V  ] ! \Rsc,y S)Ён, спаткаўшы перш брата свайго Сымона, сказаў: “Знайшлі мы Мэсію”, што значыць — Хрыста.x %(А адным з двух, што пачулі ад Яна і пайшлі за Ім, быў Андрэй, брат Сымона Пятра.ow Y'Кажа ім: “Хадзіце і паглядзіце”. Дык пайшлі і паглядзелі, дзе жыў, і засталіся тога дня з Ім, а была блізу гадзіна дзесятая. v &Езус, павярнуўшыся, убачыў іх, як ішлі за Ім, і спытаўся ў іх: “Што шукаеце?” Яны сказалі Яму: “Раббі, — што значыць Вучыцель, — дзе жывеш?”qu ]%Дык пачулі два вучні, як ён гэта казаў, і пайшлі за Езусам.zt o$Гледзячы на праходзячага Езуса, Ян сказаў: “Вось Ягнё Божае”._s 9#На другі дзень зноў стаяў Ян і два вучні ягоныя.`r ;"І гэта я сам бачыў і сьведчу, што Ён — Сын Божы”.0q [!І я Яго ня ведаў, але Той, хто мяне паслаў хрысьціць вадою, сказаў мне: “На каго ўбачыш, што Дух зыходзіць і застаецца на Ім, гэта Той, хто хрысьціць Духам Сьвятым”.(p K Ды даў Ян сьведчаньне, кажучы, :”Бачыў я Духа, зыходзячага з неба як галуб, які сеў на Ім.Co І я, што праўда, ня ведаў Яго, але дзеля таго прыйшоў я, хрысьцячы вадой, каб мог Ён аб’явіцца Ізраэлю”.An }Гэта Той, пра якога я гаварыў: Пасьля мяне прыйдзе чалавек, які стаўся перада мной, бо быў раней, чым я.Nm Назаўтра ўбачыў Ян Езуса, прыходзячага да Яго, і сказаў: “Вось Ягнё Божае, Той, хто бярэ на сябе грахі сьвету.gl IГэта адбылося ў Бэтаніі за Ярданам, дзе Ян хрысьціў. k ;Гэта Той, што пасьля мяне прыйдзе, якому я ня варты развязаць рамень сандалаў Яго”.-j UДык у адказ сказаў ім Ян: “Я хрышчу вадою, але пасярод вас зьявіўся Той, каго вы ня ведаеце. i ;дык пыталіся ў яго: “Чаму тады хрысьціш, калі ты не Хрыстос, не Гальяш, ані прарок?”9h oА пасланцы былі з фарысэяў;8g kЁн сказаў: “Я — голас клікаючага ў пустыні: “Прастуйце дарогу Госпаду”, як казаў прарок Ісая”.Xf +Дык спыталіся яны ў яго: “Дык хто ж ты, каб мы маглі адказаць тым, што нас паслалі. Што можаш сказаць сам пра сябе?”4e cДык пыталіся ў яго: “Дык што? Ты мо Гальяш?” І сказаў: “Не”. “Дык ты прарок?” І адказаў: “Не”.jd OІ прызнаўся, і не запярэчыў; і вызнаў: “Я не Хрыстос”.Tc #І вось сьведчаньне Яна, калі Юдэі з Ерузаліма паслалі да яго сьвятароў і левітаў, каб у яго спыталіся: “Хто ты?”b )Бога ніхто ніколі ня бачыў. Адзінародны Сын, Каторы ва ўлоньні Айца, Ён заявіў.a #Бо закон быў дадзены праз Майсея, а ласка і праўда сталіся праз Езуса Хрыста.h` KІ з паўнаты Ягонай усе мы ўзялі, і то ласку за ласкай. _ Ян дае сьведчаньне аб Ім і клікае, кажучы: “Гэта Той, пра каторага я казаў: Каторы па мне мае прыйсьці, перада мною стаўся, бо перш за мяне быў”.d^ CІ Слова сталася целам і жыло паміж намі, — і мы бачылі славу Яго, славу як Адзінароднага ад Айца, — поўнае ласкі і праўды. ] ; каторыя не з крыві, ані з жаданьня цела, ані з жаданьня мужа, але з Бога нарадзіліся.\ 3 А каторыя Яго прынялі, дало ім моц стацца сынамі Божымі, тым, што вераць у імя Яго,P[  Прыйшло да сваіх, і свае Яго не прынялі.xZ k На сьвеце было, і сьвет праз Яго стаўся, і сьвет Яго не пазнаў.,Y S Было праўдзівае Сьвятло, каторае асьвятляе кожнага чалавека, прыходзячага на гэты сьвет.nX WНя быў ён Сьвятлом, але каб даць сьведчаньне аб Сьвятле.!W =Ён прыйшоў на сьведчаньне, каб даць сьведчаньне аб Сьвятле, каб усе верылі праз яго.[V 1Быў чалавек, пасланы Богам, якому імя было Ян.fU GІ сьвятло ў цемры сьвеціць, і цемра не агарнула яго._T 9У Ім было жыцьцё, і жыцьцё было сьвятлом людзей.S Усё праз Яго сталася, і без Яго ня сталася нічога, з таго што сталася.8R mЯно было на пачатку ў Бога.wQ kНа пачатку было Слова, і Слова было ў Бога, і Богам было Слова._P75і прабывалі увесь час у сьвятыні, славячы Бога.Ow4І яны пакланіліся Яму і з вялікай радасьцю вярнуліся ў Ерузалім,nNU3І калі багаславіў іх, аддаліўся ад іх і падняўся ў неба. M2Затым вывеў іх з гораду ў Бэтанію і, падняўшы рукі свае, пабагаславіў іх.UL#1І Я вось спасылаю вам абяцанае Айцом Маім. Вы ж заставайцеся ў горадзе, аж будзеце апрануты моцай з вышыні”.8Kk0І вы — сьведкі гэтага.NJ/і каб у імя Яго было вешчана навярненьне дзеля адпушчэньня грахоў ўсім народам, пачынаючы ад Ерузаліму.7Ig.Ды сказаў ім: “Так было напісана і трэба было, каб Хрыстос цярпеў і на трэці дзень уваскрос,\H1-Тады адкрыў ім розум, каб зразумелі Пісаньні.XG),І сказаў ім: “Ці ж не такія былі Мае словы, якія гаварыў вам, будучы яшчэ з вамі, што трэба было споўніцца ўсяму, што напісана было пра Мяне ў Законе Майсея, у Прарокаў і ў Псальмах”.HF +І, узяўшы, еў у прысутнасьці іхняй.cE?*І падалі Яму частку печанай рыбы і сотавага мёду. D9)А калі яны яшчэ ня верылі і дзівіліся з радасьці, сказаў: “Ці маеце што есьці?”XC)(І калі гэта гаварыў, паказаў ім рукі і ногі.yBk'Агледзьце рукі Мае і ногі Мае, што гэта Я сам; дакраніцеся Мяне і глядзіце, бо дух ня мае цела, ані касьцей, што, як бачыце, Я маю”. A9&І сказаў ім Езус: “Чаго стрывожыліся ды такія думкі ўзьнікаюць у вашых сэрцах?r@]%А яны, стрывожаныя і напалоханыя, думалі, што духа бачаць.?7$А калі яны гэта расказвалі, стануў пасярод іх Езус і сказаў ім: “Супакой вам”.>#А яны расказалі, што сталася ў дарозе і як пазналі Яго пры ламаньні хлеба.{=o"якія казалі: “Госпад праўдзіва ўваскрос і паказаўся Сымону”.V<%!І, падняўшыся ў тую ж гадзіну, вярнуліся ў Ерузалім. І знайшлі там сабраўшыхся Адзінаццаць ды тых, што з імі былі,[;/ І казалі яны адзін аднаму: “Ці ж сэрцы нашыя не гарэлі ў нас, калі размаўляў з намі ў дарозе і адкрыў нам Пісаньне?”}:sІ адкрыліся вочы іхнія, і пазналі Езуса, але Ён зьнік з іх вачэй.9І сталася, калі сеў з імі за стол, узяў хлеб і багаславіў, ламаў і падаваў ім._87Але яны прымусілі Яго, кажучы: “Застанься з намі, бо ўжо вечарэе, і дзень зыходзіць”. І ўвайшоў Ён, каб застацца з імі. 7 І так падыйшлі да сяла, да каторага ішлі, і Ён хацеў быццам ісьці далей.,6QІ пачаўшы ад Майсея і ўсіх Прарокаў, выясьняў ім, што адносілася да Яго ва ўсіх Пісаньнях.5Ці ня трэба было, каб Хрыстос цярпеў і так увайшоў у хвалу сваю?”'4GІ сказаў ім Езус: “О, дурныя і няскорыя сэрцам уверыць у-ва ўсё, што казалі прарокі.V3%Пайшлі таксама да магілы некаторыя з нашых, і таксама знайшлі, як расказвалі жанчыны, але Яго самога ня бачылі”./2Wі, не знайшоўшы цела Ягонага, прыйшоўшы, казалі, што бачылі анёлаў, якія кажуць, што Ён жыве.1Але жанчыны некаторыя, што былі пры магіле на сьвітаньні, зьбянтэжылі нас,M0А мы спадзяваліся, што Ён меў адкупіць Ізраэля. І цяпер па ўсім гэтым ужо ёсьць трэці дзень, як гэта сталася./І як першасьвятары і начальнікі нашыя выдалі Яго на сьмерць ды ўкрыжавалі.8.iА Езус спытаўся: “Што менавіта?” Дык расказалі Яму: “Што было з Езусам з Назарэту, каторы быў прарокам, магутным ў чыне і ў слове перад Богам і перад усім народам.|-qІ ў адказ адзін з іх, імем Кляопа, сказаў Яму: “Ці ж ты — адзін з падарожнікаў у Ерузаліме і ня ведаеш, што ў ім у гэтых днях адбылося?”&,EІ сказаў ім Езус: “Што за размову вядзіцё між сабою ў дарозе?” І спыніліся сумныя.g+Gа вочы іхнія былі зацемнены, так што не пазналі Яго.<*qІ здарылася, што калі яны гутарылі і адзін другога пыталіся, сам Езус, падыйшоўшы, далучыўся да іх;W)'і гаварылі між сабой аб усім, што адбылося.;(o І вось тога самага дня двое з іх ішлі ў вёску, што ў шаснаццаці стадыях ад Ерузаліму, званую Эмаўс,g'G Пётар жа падняўся і пабег да магілы, і, нахіліўшыся, убачыў толькі палатно лежачае; і адыйшоў, зьдзіўлены тым, што сталася.o&W І словы гэтыя здаліся ім недарэчнасьцю, і ня ўверылі ім.G% Былі ж гэта Марыя Магдалена, і Ёанна, і Марыя Якубава, ды іншыя з імі, якія расказвалі пра гэта апосталам. $  і, вярнуўшыся ад магілы, расказалі гэта ўсё Адзінаццаці ды ўсім іншым.L#І яны прыпомнілі гэтыя словы Ягоныя,b"=Кажучы: Трэба Сыну Чалавечаму быць выдадзеным у рукі грэшнікаў, і будзе ўкрыжаваны, і на трэці дзень уваскрэсьне”.!%Няма Яго тут, Ён уваскрос. Прыпомніце, як вам гаварыў, калі яшчэ быў у Галілеі.A {І калі яны, стрывожаныя, схілілі твары свае ўніз, сказалі тыя ім: “Чаму шукаеце жывога між памёршымі?7І калі так былі занепакоены, вось паявіліся пры іх два чалавекі ў бліскучых шатах.Y+і, увайшоўшы, не знайшлі цела Госпада Езуса.T!І знайшлі яны камень, адвалены ад магілы,. WА ў першы дзень тыдня на сьвітаньні пайшлі яны да магілы, нясучы прыгатаваныя духмянасьці.9k8і, вярнуўшыся, прыгатавалі духмянасьці і алеек, і нічога не рабілі ў суботу паводле прыказаньня.=s7Надыйшлі таксама жанчыны, каторыя прыйшлі з Ім з Галілеі, і бачылі магілу і як улажылі цела Ягонае,kO6І быў гэта дзень Прыгатаваньня, і надыходзіла субота.2]5і, зьняўшы, увярнуў у палатно і палажыў у высечанай магіле, у якой яшчэ ніхто ня быў пахаваны.O4прыйшоў да Пілата і прасіў цела Езуса,?w3ён не згаджаўся з Радай і іх учынкамі, — з Арыматэі, горада Юдэйскага, які чакаў Каралеўства Божага,2І вось чалавек, імем Язэп, сябра Рады, чалавек добры і справядлівы, — ;o1А здалёк стаялі ўсе ведаўшыя Яго і жанчыны, што прыйшоўшы былі з Ім з Галілеі, і глядзелі на гэтае.;o0І ўвесь натоўп тых, што сабраліся паглядзець, бачачы, што сталася, вярталіся, б’ючы сябе ў грудзі./W/Сотнік, бачачы, што сталася, славіў Бога і казаў: “Гэты чалавек быў сапраўды справядлівы”.<q.І Езус закрычаў моцным голасам: “Ойча, у рукі Твае аддаю духа Майго”. І, сказаўшы гэта, сканаў.}s-і сонца зацьмела, і заслона сьвятыні разьдзёрлася пасярэдзіне.',І была блізу шостая гадзіна, і цемра ахінула ўсю зямлю аж да дзевятай гадзіны,+І сказаў яму Езус: “Сапраўды кажу табе: Сёньня будзеш са Мною ў раю”. !*Ды казаў Езусу: “Госпадзе, узгадай мяне, калі прыйдзеш у Тваё Каралеўства”.- S)І мы засуджаны справядліва, бо атрымалі дастойна ўчынкам, а Ён нічога благога не зрабіў”. 1(А другі ў адказ сварыўся на яго: “Ты і Бога не баішся, хоць церпіш тую самую кару.] 3'А адзін з укрыжаваных разбойнікаў блюзьніў супраць Яго, кажучы: “Калі Ты — Хрыстос, дык выратуй самога сябе і нас”.Y +&І быў над Ім надпіс: “Гэта кароль Юдэйскі”.uc%і кажучы: “Калі Ты — кароль Юдэйскі, выратуй самога сябе!”$Таксама і жаўнеры зьдзекаваліся з Езуса, падыходзячы і падаючы Яму воцат,#І народ стаяў, прыглядаючыся. Насьмяхаліся з Езуса і начальнікі, кажучы: “Іншых ратаваў, хай і сябе выратуе, калі Ён — Хрыстос, выбраньнік Божы”.pY"Езус жа маліўся: “Ойча, даруй ім, бо ня ведаюць, што робяць”. І, дзелячы адзеньне Яго, кідалі жэрабя. Зьдзекі з укрыжаванага`9!І калі прыбылі на месца, званае Чараповае, там укрыжавалі Яго і разбойнікаў, аднаго з правага, а другога з левага боку.zm Вялі з Ім таксама іншых двух злачынцаў на пакараньне сьмерцю.~uбо калі з зялёным дрэвам гэта робяць, што станецца з сухім?”+Тады стануць казаць горам: “Валіцеся на нас”, і ўзгоркам: “Схавайце нас”,kOБо вось надыходзяць дні, калі будуць казаць: “Шчасьлівыя няплодныя і ўлоньні, што не радзілі, ды грудзі, якіх ня ссалі”.oWЕзус жа, павярнуўшыся да іх, сказаў: “Дочкі Ерузалімскія, ня плачце дзеля Мяне, але дзеля сябе плачце ды дзеля сыноў вашых.~Ішоў за Езусам вялікі натоўп людзей і жанчыны, каторыя плакалі і галасілі.N}І калі вялі Яго, спынілі нейкага Сымона з Цырэны, які ішоў з вёскі, усклалі на яго крыж, каб нёс яго за Езусам.\|1адпусьціў ім таго, хто за бунт і за забойства быў пасаджаны ў вязьніцу, чаго дамагаліся, а Езуса выдаў на іхнюю волю.[{/І Пілат прысудзіў споўніць па просьбе іхняй:zДы яны з крыкам дамагаліся, каб быў укрыжаваны, і перамог крык іхні.]y3Ён трэці раз сказаў ім: “Што Ён зрабіў благога? Не знайшоў я ў Ім нічога вартага сьмерці, дык пакараю Яго і выпушчу”.Tx!але яны крычалі: “Укрыжуй, укрыжуй Яго!”|wqЗатым паўторна прамовіў Пілат да іх, хочучы асвабадзіць Езуса,vА той быў пасаджаны ў вязьніцу за паўстаньне ў горадзе і забойства.~uuДык уся грамада закрычала: “Вазьмі Яго, а выпусьці нам Барабу”.\t1А на сьвята мусіў ім звольніць аднаго вязьня.>swТаму, укараўшы Яго, выпушчу”.$rAТаксама і Герод, бо адаслаў Яго да нас. І вось не даказана Яму нічога вартага сьмерці.Jq сказаў ім: “Вы выдалі гэтага чалавека, быццам ён бунтуе народ, і вось я, распытваючы ў вашай прысутнасьці, не знайшоў у гэтым чалавеку ніякай віны у тым, у чым вы вінаваціце Яго.mpS А Пілат, пазваўшы першасьвятароў, начальнікаў і народ,o! І сталіся ў той дзень Герод і Пілат сябрамі, бо перад тым былі ворагамі сабе.En Тады Герод узгардзіў Ім разам з войскам сваім і, на зьдзек адзеўшы Яго ў белую шату, адправіў да Пілата.wmg А першасьвятары і кніжнікі, стоячы там, усяк Яго вінавацілі.~lu Дык пытаўся Яго многімі словамі, але Езус яму нічога не адказаў.kГерод, убачыўшы Езуса, вельмі ўзрадаваўся, бо прагнуў даўно ўбачыць Яго, бо многа пра Яго чуў і спадзяваўся ўбачыць які знак, Ім зроблены.Aj{і калі даведаўся, што Ён з-пад улады Герода, адаслаў Яго да Герода, які ў той час прабываў у Ерузаліме.}isА Пілат, пачуўшы аб Галілеі, спытаўся, ці гэты чалавек Галілеец,:hmАле яны настойвалі, кажучы: “Ён бунтуе народ, вучачы па ўсёй Юдэі, пачаўшы ад Галілеі аж дасюль”.+gOДык Пілат сказаў першасьвятарам і народу: “Я не знаходжу ніякай віны ў гэтым чалавеку”.$fAДык спытаўся ў Яго Пілат: “Ты — кароль Юдэйскі?” А Езус сказаў: “Ты гэта кажаш”. e І пачалі Яго вінаваціць і казаць: “Мы знайшлі, што Ён бунтуе наш народ, і забараняе плаціць падатак цэзару, і называе сябе Хрыстом Каралём”.dd CІ паднялася ўся іх грамада, і завялі Яго да Пілата.cGДык яны сказалі: “Ці патрэбныя нам яшчэ сьведкі? Усе мы чулі з вуснаў Яго”. b9FДык сказалі яны ўсе: “Дык Ты — Сын Божы?” Ён сказаў: “Вы самі гаворыце, што Я”.aEАле адгэтуль Сын Чалавечы будзе сядзець па правіцы моцы Божай”.`Dа калі спытаюся, не адкажаце Мне, ані таксама ня выпусьціце Мяне.6_eCкажучы: “Калі Ты — Хрыстос, дык скажы нам”. А Ён сказаў ім: “Калі скажу вам, ня ўверыце Мне,P^BА калі настаў дзень, сабраліся старшыні народу, і першасьвятары, і кніжнікі ды прывялі Езуса перад сваю Раду,]]3AДы многа іншых блюзьнерстваў гаварылі на Яго. \@І, закрыўшы Яму твар, пыталіся Яго, кажучы: “Праракуй, хто ўдарыў Цябе?”h[I?А людзі, пільнуючыя Яго, наругаліся з Яго і білі Яго.VZ%>І Пётар, выйшаўшы навонкі, горка заплакаў.Y=І Госпад, павярнуўшыся, глянуў на Пятра, і Пётар успомніў словы Госпада, як яму прадказаў: “Перш, чым запяе певень, тры разы вырачашся Мяне”.?Xw<Сказаў яму Пётар: “Чалавеча, ня ведаю, што ты гаворыш”. І зараз, калі ён яшчэ гаварыў, запяяў певень.GW;А калі прайшло каля гадзіны часу, хто іншы настойваў, кажучы: “Сапраўды, і ён быў з Ім, бо і ён Галілеец”.CV:А па нейкім часе, убачыўшы яго, нехта іншы сказаў: “І ты з іх”. Пётар жа сказаў: ”Што ты, чалавеча, не”.gUG9А ён выракся Яго, кажучы: “Жанчына, я ня ведаю Яго!”!T;8І нейкая служанка, прыгледзіўшыся яму пры сьвятле ўважна, сказала: “І ён быў з Ім”.S17А калі распалілі вогнішча на панадворку і заселі вакол агню, быў між імі і Пётар.R-6І, узяўшы Яго, павялі і прывялі ў дом першасьвятара. Пётар жа ішоў за імі здалёк.KQ5Калі штодзень прабываў Я з вамі ў сьвятыні, не паднялі вы на Мяне рук. Але цяпер ваш час і ўлада цемры”. P4Затым сказаў Езус тым, што прыйшлі па Яго, першасьвятарам, начальнікам сьвятыні і старшыням: “Як на разбойніка выйшлі вы з мячамі і кіямі.O33А Езус адказаў: “Спыніцеся, хопіць!” і, дакрануўшыся вуха яго, аздаравіў яго.Ny2Ды адзін з іх ударыў слугу першасьвятара і адсёк яму правае вуха./MW1А тыя, што пры Ім былі, бачачы, да чаго ідзе, сказалі Яму: “Госпадзе, ці маем ударыць мячом?”Ly0А Езус сказаў яму: “Юда, пацалункам Сына Чалавечага выдаеш?” K/Яшчэ Ён гэта гаварыў, як надыйшла грамада, ды наперадзе яе адзін з Дванаццацёх, каторы называўся Юда. Ён падыйшоў да Езуса, каб пацалаваць Яго.'JG.Дык сказаў ім: “Чаму сьпіцё? Падымайцеся і маліцеся, каб не папалі ў спакушэньне”.I-І калі падняўся ад маліты і прыйшоў да вучняў, знайшоў іх сьпячых ад смутку.iHK,І быў пот Ягоны як кроплі крыві, сьцякаючай на зямлю.$GA+І зьявіўся Яму анёл з неба, умацоўваючы Яго. А Ён, будучы ў агоніі, тым даўжэй маліўся.GF*ў гэтыя словы: “Ойча, калі хочаш, ухілі ад Мяне гэты келіх, аднак не Мая воля, але Твая хай станецца”.Ew)І адыйшоўся ад іх, як кінуць камень, ды, упаўшы на калені, маліўсяD+(І калі прыбыў на месца, сказаў ім: “Маліцеся, каб не папалі ў спакушэньне”."C='І, выйшаўшы, Езус па звычаю накіраваўся на гару Аліўную, а за Ім пайшлі вучні Ягоныя.B &А яны сказалі: “Госпадзе, вось два мячы”. Ён сказаў ім: “Хопіць”.uAc%Бо кажу вам: што мусіць споўніцца на Мне тое, што напісана: “І ў злачынцы быў залічаны”. Бо што адносіцца да Мяне, збываецца”.@$“Анічога”. Сказаў ім тады: “А цяпер хто мае капшук, хай возьме таксама і торбу, а хто ня мае, хай прадасьць вопратку сваю і купіць меч.P?#І сказаў ім: “Калі Я пасылаў вас без капшука і без торбы і сандалаў, ці ж вам не хапала чаго?” Яны сказалі:N>"Але Езус адказаў яму: “Кажу табе, Пётар, не запяе певень сёньня, як тры разы вырачэшся, што ведаеш Мяне”.=#!Той жа сказаў Яму: “Госпадзе, я гатовы з Табой ісьці ў вязніцу і на сьмерць”.8<i Але Я маліўся за цябе, каб не змалела вера твая. І ты, навярнуўшыся, умацоўвай братоў тваіх”. ;9І сказаў Госпад: “Сымон, Сымон! Вось жа шатан захацеў вас перасеяць як пшаніцу.a:;каб вы елі і пілі пры стале Маім у Каралеўстве Маім, і сядзелі на тронах, судзячы дванаццаць пакаленьняў Ізраэля”.y9kЯ вам пераказваю Каралеўства, як Мне пераказаў Айцец Мой,y8kВы ж ёсьць тыя, што вытрывалі пры Мне ў спакушэньнях Маіх.z7mХто большы: ці той, хто сядзіць пры стале, ці той, хто паслугуе? Ці ня той, хто сядзіць пры стале? Я аднак у вас як той, што паслугуе. 2~U}||>{lzAyxww>vvQuu8tHssqppo^nnCmKl~kk>jiihggmffTe'd3c$b3aa ` __^%]^\\6[ZZ&YHXiWVV"UYUTSqRR.Q$POOUNN=MMLEKKK@JII*HGFEE%DC}BB4A@@]?>=<;;(:998k877L6644/3221Z0///. -,$++*])(('}'&5%$\##!!h pyo{4!Z-yifb t R (\' y 2x+iА гаварыў, каб выспрабаваць іх, бо сам ведаў, што меў зрабіць.z*mКалі Езус падняў вочы і ўбачыў вялікі натоўп людзей, які ішоў да Яго, сказаў Філіпу: “Дзе купім хлеба, каб маглі яны пад’есьці?”[)/А збліжалася Пасха, сьвяточны дзень Юдэйскі.m(SЗатым Езус узыйшоў на гару і сеў там са сваімі вучнямі.'І ішоў за ім вялікі натоўп людзей, бо бачылі знакі, дакананыя над хворымі.& Пасьля Езус пайшоў на другі бок мора Галілейскага або Тыбэрыядзкага. %/Але калі вы пісаньням яго ня верыце, дык як жа ўверыце словам Маім?” $.Бо каб вы верылі Майсею, дык уверылі б вы і Мне, бо ён пра Мяне пісаў.T#!-Ня думайце, што Я вас буду вінаваціць перад Айцом; вінаваціць будзе вас Майсей, у якім вы надзею пакладаеце.J" ,Як жа можаце верыць вы, каторыя хвалу прыймаеце адны ад другіх, а хвалы, што ад самога Бога, не шукаеце?H! +Я прыйшоў у імя Айца Майго, і вы не прыймаеце Мяне, а калі б хто іншы прыйшоў у сваё імя, таго прыймеце.l Q*Але вас я ведаю, што любові да Бога ў сабе ня маеце.?y)Славы ад людзей не прымаю.ve(Але да Мяне ня хочаце ісьці, каб атрымаць жыцьцё вечнае.4a'Разгледзьце Пісаньні, бо вы думаеце, што маеце ў іх жыцьцё вечнае, і яны сьведчаць аба Мне.&І слова Яго ня маеце ў сэрцах вашых, бо ня верыце Таму, каго Ён паслаў.T!%Ды і сам Айцец, які Мяне паслаў, засьведчыў аба Мне. Але вы голасу Яго ніколі ня чулі і аблічча Яго ня бачылі.*M$Але Я маю сьведчаньне большае, чым Яна. Бо даконы, якія Мне Айцец даручыў выканаць, і гэтыя даконы, каторыя раблю, сьведчаць пра Мяне, што Айцец Мяне паслаў.<q#Ян быў сьветачам, які гарыць і сьвеціць, але вы толькі хвілінку хацелі пацешыцца сьвятлом яго.3"Але Я не прыймаю сьведчаньня ад чалавека, але кажу гэта, каб вы былі збаўлены.`9!Вы пасылалі да Яна, і ён сьведчыў праўдзіва.2] Ёсьць Той, хто сьведчыць аба Мне, і ведаю, што Яго сьведчаньне, дадзенае пра Мяне слушнае.ykКалі Я сам сьведчу аб сабе, сьведчаньне Маё непраўдзівае.ykСам ад сябе нічога не магу рабіць. Суджу так, як чую, ды суд Мой справядлівы, бо не шукаю Маёй волі, але волі Таго, хто Мяне паслаў.PІ тыя, што добра рабілі, пойдуць на ўваскрашэньне жыцьця, а тыя, што блага рабілі — на ўваскрашэньне суду.$AНе дзівіцеся таму, бо надходзіць час, у якім усе, што ў магілах, пачуюць голас Яго.eCДы даў Яму ўладу судзіць, бо Ён — Сын Чалавечы.#Бо як Айцец мае жыцьцё сам у сабе, так і Сыну даў мець жыцьцё ў сабе самым.'Сапраўды, сапраўды кажу вам, што надыходзіць час, ды нават ужо надыйшоў, калі памёршыя пачуюць голас Сына Божага, і тыя, што пачуюць, жыць будуць.)KСапраўды, сапраўды кажу вам: Хто слухае Маё слова ды верыць Таму, хто Мяне паслаў, мае жыцьцё вечнае, ды не ідзе на суд, але са сьмерці пераходзіць у жыцьцё.C каб усе славілі Сына, як славяць Айца. Хто ня славіць Сына, ня славіць таксама Айца, які паслаў Яго.t aБо Айцец нікога ня судзіць, але ўвесь суд даручыў Сыну, )Бо як Айцец уваскрашае памёршых і ажыўляе, так і Сын, каму хоча, дае жыцьцё.c ?Бо Айцец любіць Сына і аб’яўляе Яму усё, што сам робіць, і яшчэ большыя за гэтыя пакажа Яму даконы, каб вы дзівіліся.\ 1Затым у адказ сказаў ім Езус: “Сапраўды, сапраўды кажу вам: Сын ня можа нічога зрабіць сам ад сябе, але толькі тое, што бачыць, як Айцец робіць. Бо што Ён робіць, тое таксама Сын робіць.pYДзеля таго тым больш думалі Юдэі, як забіць Езуса, бо ня толькі парушаў суботу, але і Бога называў Айцом сваім, раўнуючыся Богу. Але Езус адказаў ім: “Айцец Мой дагэтуль робіць так, і Я так раблю”.wgТаму перасьледавалі Юдэі Езуса, што Ён рабіў такое ў суботу.Затым той чалавек пайшоў і сказаў Юдэям, што гэта Езус яго аздаравіў.r]Потым напаткаў яго Езус у сьвятыні і сказаў яму: “Вось ты паздаравеў; ужо болей не грашы, каб ня здарылася табе што горшае”.;o Аздароўлены ж ня ведаў, хто гэта быў, бо Езус адыйшоўся ад людзей, што былі сабраўшыся ў тым месцы.3_ Дык пыталіся яго: “Што гэта за чалавек, каторы табе сказаў: “Вазьмі ляжак твой і хадзі”?.!; Адказаў ім: “Той, хто аздаравіў мяне, сказаў мне: “Вазьмі ляжак свой ды хадзі”."= Дык казалі Юдэі аздароўленаму: “Сёньня субота, не выпадае табе насіць ляжак твой”.)K І адразу стаў здаровым той чалавек, і ўзяў ляжак свой і хадзіў. А быў гэта дзень суботні.u~cСказаў яму Езус: “Падыміся, вазьмі ляжак свой, і ідзі”."}=Хворы адказаў Яму: “Госпадзе, ня маю нікога, хто б мяне ўкінуў у сажалку, калі ўзварухнецца вада. Бо калі я сам прыходжу, хто іншы перада мной уваходзіць”.^|5Калі Езус убачыў яго лежачага ды даведаўся, што ён ужо доўгі час хварэе, спытаўся ў яго: “Ці хочаш быць здаровы?”q{[А быў там адзін чалавек, што хварэў трыццаць восем гадоў.4zaБо анёл Госпадаў ад часу да часу зыходзіў у сажалку і каламуціў ваду, і хто першы ўваходзіў у сажалку па ўзварухненьні вады, той здаравеў, якою бы немаччу ні хварэў.y3У іх ляжала шмат хворых, сьляпых, храмых, спараліжаваных, чакаючых узваруху вады.GxА ў Ерузаліме ёсьць ля Авечай брамы сажалка, якая па-гебрайску завецца Бэтсата, якая мае пяць прысенкаў.zw oПасьля гэтага было сьвята Юдэйскае, і Езус прыйшоў у Ерузалім.v6Гэта ўжо другі знак, які ўчыніў Езус, калі вярнуўся з Юдэі ў Галілею.[u/5Дык даведаўся бацька, што гэта быў час, у які сказаў яму Езус: “Сын твой жыве”. Дык уверыў ён ды ўвесь дом ягоны.Ht 4Спытаўся іх тады пра пару, у якую яму палягчэла. Дык сказалі: “Учора а сёмай гадзіне спынілася гарачка”.(sI3А калі быў яшчэ ў дарозе, слугі яго выйшлі на спатканьне і сказалі яму, што сын яго жыве.=rs2Кажа яму Езус: “Ідзі, сын твой жывы”. Паверыў той чалавек слову, якое яму сказаў Езус, і пайшоў.}qs1Кажа Яму ўрадовец: “Госпадзе, прыйдзі перш, чым сын мой памрэ”.p}0Сказаў яму Езус: “Калі ня ўбачыце знакаў і цудаў, ня ўверыце”.uoc/Ён, калі пачуў, што Езус з Юдэі прыйшоў у Галілею, пайшоў да Яго і прасіў Яго, каб прыйшоў і аздаравіў сына яго, які быў пры сьмерці.lnQ.Езус ізноў прыйшоў у Кану Галілейскую, дзе перамяніў ваду ў віно. І быў там нейкі ўрадовец, каторага сын хварэў у Кафарнаўме.rm]-Калі затым прыйшоў у Галілею, Галілейцы прынялі Яго, бо бачылі ўсё, што ўчыніў у Ерузаліме ў час сьвятаў, бо і яны былі на сьвяце. l ,хоць сам Езус сьведчыў, што прарок ня мае пашаны ў сваёй бацькаўшчыне.hkI+А па двух днях пайшоў адтуль і направіўся ў Галілею;ujc*Жанчыне ж казалі: “Ужо не дзеля твайго расказу верым, але дзеля таго, што чулі і пераканаліся, што Ён — праўдзівы Збаўца сьвету”.ci?)Ды многа болей уверыла ў Яго дзеля словаў Ягоных.%hC(Дык калі да Яго прыйшлі Самаране, прасілі Яго, каб там пабыў; дык застаўся там два дні.kgO'І многа Самранаў з горада таго ўверыла ў Яго дзеля словаў жанчыны, якая сьведчыла: “Ён мне сказаў усё, што я толькі рабіла”.Bf}&Я паслаў вас жаць тое, над чым вы не трудзіліся; іншыя працавалі, а вы карыстаецеся трудом іхнім”.tea%Тут спраўджваецца слова: Адзін сее, а хто іншы зьбірае.Kd$Той, хто жне, атрымоўвае заплату і сабірае плён на жыцьцё вечнае, каб і сейбіт, і жнец разам радаваліся.c!#Ці ж вы ня кажаце: “Яшчэ чатыры месяцы і пачнецца жніво”? Дык кажу вам: Падыміце вочы вашыя і прыгледзьцеся ваколіцам, як ужо бялеюць на жніво.6be"Сказаў ім Езус: “Мая ежа — спаўняць волю Таго, хто паслаў Мяне, і скончыцьць справу Ягоную.yak!Казалі тады вучні між сабой: “Няўжо нехта прынёс Яму есьці?”w`g Але Ён сказаў ім: “Я Маю ежу, пра каторую вы ня ведаеце”.U_#Тым часам вучні прасілі Яго: “Раббі, еш”.J^ Дык выйшлі з горада і пайшлі да Яго.+]O“Ідзіце і пабачце чалавека, які мне сказаў усё, што я толькі рабіла. Ці гэта не Хрыстос?”\!Жанчына ж пакінула збанок свой і пайшла ў горад, і расказала жыхарам ягоным: [Небавам прыйшлі вучні Яго і дзівіліся, што Ён размаўляе з жанчынаю. Але ніводзін з іх не спытаўся: “Пра што пытаеш, або пра што з ёй гаворыш?”.dZAКажа ёй Езус: “Гэта Я, які з табою размаўляю”.CYКажа Яму жанчына: “Ведаю, што прыйдзе Мэсія, — значыць Хрыстос, — калі Ён прыйдзе, усё нам аб’явіць”.8XiБог ёсьць Дух, і тыя, што пакланяюцца Яму, павінны аддаваць Яму спахвалу ў Духу і ў праўдзе”.W/Але надыходзіць час, ды ўжо надыйшоў, што праўдзівыя спахвальнікі будуць пакланяцца Айцу ў Духу і ў праўдзе. Бо і Айцец шукае такіх спахвальнікаў.=VsВы пакланяецеся тому, чаго ня ведаеце, а мы пакланяемся тому, што ведаем, бо з Юдэяў збаўленьне.sU_Сказаў ёй Езус: “Жанчына, павер Мне, што набліжаецца час, калі ані на гэтай гары, ані ў Ерузаліме, ня будзеце пакланяцца Айцу.WT'Бацькі нашы на гэтай гары пакланяліся Богу, а вы кажаце, што ў Ерузаліме ёсьць месца, дзе належыцца славіць Яго”.fSEКажа Яму жанчына: “Госпадзе, бачу, што Ты — прарок.@Ryбо мела ты пяць мужоў, а гэты, каторага цяпер маеш, ня ёсьць тваім мужам; гэта ты праўду сказала”.&QEАдказала жанчына: “Я ня маю мужа”. Сказаў ёй Езус: “Добра сказала: “Ня маю мужа”,yPkКажа ёй Езус: “Ідзі, пазаві мужа свайго і прывядзі сюды”.IO Кажа Яму жанчына: “Госпадзе, дай мне гэтае вады, каб я не адчувала смагі, ды не прыходзіла сюды за вадой”.Nа хто нап’ецца вады, якую Я яму дам, ніколі ня будзе чуць смагі, але вада, якую Я яму дам, станецца ў ім жаралом, што бруіцца ў жыцьцё вечнае”.M У адказ сказаў ёй Езус: “Кожны, хто п’е гэту ваду, зноў смагнуць будзе,>Lu Ці ж ты большы за бацьку нашага Якуба, які нам даў гэтую студню, з якой сам піў і сыны яго, і статак?”SK Кажа Яму жанчына: “Госпадзе, ня маеш нават чым набраць вады, а студня глыбокая; адкуль тады возьмеш жывой вады?J- Адказаў ёй Езус: “Калі б ты ведала дар Божы ды хто ёсьць Той, хто цябе просіць: “Дай мне піць”, напэўна прасіла б Яго, і Ён даў бы табе жывой вады”.qI[ Кажа тады Яму жанчына Самаранка: “Як жа Ты, Юдэй, можаш прасіць вады ў мяне, Самаранкі?” Бо Юдэі ня маюць зносінаў з Самаранамі.VH%бо вучні Яго пайшлі ў горад купіць харчоў.#G?У той час прыйшла жанчына Самаранка браць ваду. Кажа ёй Езус: “Дай мне напіцца”;4FaДы была там студня Якуба. І Езус, змучаны дарогай, сядзеў пры студні. Было каля шостай гадзіны.3E_Прыбыў затым у Самаранскі горад Сіхар, непадалёк паселішча, якое даў Якуб Язэпу, свайму сыну.DDА выпала Яму ісьці праз Самарыю.ZC-дык пакінуў Юдэю і вярнуўся ізноў у Галілею.^B5хоць сам Езус не хрысьціў, але вучні Ягоныя, — =A uКалі затым Езус даведаўся, што фарысэі чулі, што Езус здабывае больш вучняў ды хрысьціць, чым Ян, — W@'$Хто верыць у Сына, мае жыцьцё вечнае, а хто ня верыць Сыну, ня будзе аглядаць жыцьця, але гнеў Божы вісіць над ім”.Y?+#Айцец любіць Сына і ўсё аддаў у рукі Ягоныя. >"Бо Той, каго Бог паслаў, абвяшчаеслова Божае, бо ня мераючы Бог дае Духа.=!А хто прыняў Яго сьведчаньне, той сьцьвердзіў, што Бог праўдамоўны.<' Ён сьведчыць аб тым, што чуў і бачыў, і сьведчаньня Яго ніхто ня хоча прыймаць.s;_Хто прыходзіць з высока, Той вышэй за ўсіх, а хто з зямлі, той зямны і пра зямное гаворыць. Хто прыходзіць з неба, Той па-над усімі.::oЁн мае расьці, а я — малець.9Хто мае нявесту, той жаніх, а сябра маладога, які побач стаіць і чуе, цешыцца з усяго сэрца з голасу жаніха. І гэтая радасьць мая споўнілася.8-Вы самі можаце засьведчыць, што я вам сказаў: Я не Хрыстос, але пасланы перад Ім.!7;А Ян адказаў ім: “Нічога ня можа атрымаць чалавек, калі яму ня будзе дадзена з неба.6Дык прыйшлі да Яна і сказалі яму: “Раббі, вось жа Той, што з табой быў за Ярданам і пра якога ты сьведчыў, вось Ён хрысьціць, ды ўсе ідуць да Яго”.5wІ ўзьнікла спрэчка між вучнямі Яна і Юдэямі ў справе ачышчэньня.P4бо Ян ня быў яшчэ пасаджаны ў вязьніцу.E3І Ян таксама хрысьціў у Эноне блізка Саліма, бо там было шмат вады, і людзі прыходзілі і прыймалі хрост;22]Затым прыйшоў Езус разам з вучнямі сваімі ў зямлю Юдэйскую і там, прабываючы з імі, хрысьціў.H1 А кожны, хто чыніць праўду, ідзе да сьвятла, каб выявіліся ўчынкі ягоныя, бо яны ў Богу былі ўчынены”.A0{Бо кожны, хто блага робіць, ненавідзіць сьвятло і не ідзе да сьвятла, каб не выявіліся яго ўчынкі.[//А суд такі, што сьвятло прыйшло на сьвет, але людзі болей узьлюбілі цемру, чым сьвятло, бо ліхімі былі іх учынкі.Z.-Хто верыць у Яго, ня будзе асуджаны, а хто ня верыць, ужо асуджаны, бо ня ўверыў у імя Адзінароднага Сына Божага.7-gБо не паслаў Бог Сына свайго ў сьвет, каб судзіць сьвет, але каб сьвет быў збаўлены праз Яго.j,MБо так палюбіў Бог сьвет, што Сына свайго Адзінароднага даў, каб кожны, хто верыць у Яго, не памёр, але меў жыцьцё вечнае.d+Aкаб кожны, хто верыць у Яго, меў жыцьцё вечнае.*#І як Майсей падняў зьмея ў пустыні, так мусіць быць падняты Сын Чалавечы, ) Ніхто не ўзыйшоў у неба, толькі Той, хто зыйшоў з неба, Сын Чалавечы.C( Калі казаў вам пра зямныя рэчы, і вы ня верыце, дык як уверыце, калі вам буду гаварыць пра нябесныя?t'a Сапраўды, сапраўды кажу табе: Мы кажам тое, што ведаем, і сьведчым пра тое, што мы бачылі, але сьведчаньня нашага не прыймаеце. & Сказаў яму Езус у адказ: “Ты — вучыцель Ізраэля і ня ведаеш гэтага?\%1 Дык спытаўся Мікодым: “Як можа гэта стацца?”}$sДух дзьме, куды хоча, і голас яго чуеш, але ня ведаеш, скуль прыходзіць і куды адыходзіць. Таксама з кожным, хто з Духа нарадзіўся”.#Не дзівіся, што Я табе гэта сказаў: Трэба вам нарадзіцца нанова."/Тое, што нарадзілася з цела, ёсьць целам, а што нарадзілася з Духа, ёсьць дух.m!SАдказаў Езус: “Сапраўды, сапраўды кажу табе: Калі хто не народзіцца з вады і з Духа, ня можа ўвайсьці ў Каралеўства Божае. Сказаў яму Мікодым: “Як жа можа нарадзіцца чалавек, калі ён ужо стары? Ці ж можа паўторна ўвайсьці ва ўлоньне сваёй маці ды зноў нарадзіцца?”pYЕзус у адказ сказаў яму: “Сапраўды, сапраўды кажу табе: Калі хто не народзіцца нанова, ня можа бачыць Каралеўства Божага”.)KНоччу прыйшоў ён і сказаў Яму: “Раббі, мы ведаем, што Ты ад Бога прыйшоў як Настаўнік; бо ніхто ня можа чыніць такіх знакаў, як Ты чыніш, калі б Бог ня быў з ім”.s aМіж фарысэяў быў чалавек, імем Мікодым, начальнік Юдэйскі.7Ды ня меў патрэбы, каб хто сьведчыў аб чалавеку, бо сам ведаў, што ёсьць у чалавеку.c?Але сам Езус не давяраўся ім, таму што ведаў усіх.I А калі быў Езус у Ерузаліме ў дзень сьвяточны на Пасху, многія ўверылі ў імя Яго, бачачы знакі, якія чыніў.eCДык калі ўваскрос з мёртвых, вучні Яго прыпомнілі сабе, што пра гэта казаў, і ўверылі Пісаньню і словам, якія сказаў Езус.W'Але Езус гаварыў пра сьвятыню цела свайго.7gДык сказалі тады Юдэі: “Сорак шэсьць гадоў будавалі гэту сьвятыню, а Ты ў тры дні адбудуеш яе?”1Езус у адказ гаварыў ім: “Зруйнуйце гэту сьвятыню, і Я ў тры дні адбудую яе”.-Тады Юдэі, чэпячыся, сказалі Езусу: “Які знак дасі нам у доказ, што гэта робіш?”5І прыпомнілі вучні Ягоныя, што напісана: “Руплівасьць пра дом Твой зьядае Мяне”.I і тым, што прадавалі галубоў, сказаў: “Выносьце гэта адсюль! Не рабіце дому Айца Майго домам гандлю”.taІ, зрабіўшы з вяровак біч, павыганяў усіх са сьвятыні, таксама авечак і валоў, і грошы мяняльнікаў рассыпаў і сталы павыварочваў;"=І знайшоў у сьвятыні прадаючых валоў, авец і галубоў і седзячых мяняльнікаў грошаў.r] А надыходзіла Пасха Юдэйская, дык Езус пайшоў у Ерузалім.$A Затым пайшоў сам і Маці, браты і вучні Яго ў Кафарнаўм. І там прабывалі некалькі дзён.Q Такі вось пачатак знакаў учыніў Езус у Кане Галілейскай і аб’явіў славу сваю. Дык уверылі ў Яго вучні Ягоныя.r ] і сказаў яму: “Кожны чалавек дае найперш добрае віно, а калі нап’юцца, тады горшае, а ты захаваў добрае віно аж да гэтага часу”./ W А калі маршалак пакаштаваў вады, якая замянілася ў віно, — а ня ведаў, адкуль узялося віно, слугі ж, што чэрпалі ваду, ведалі, — пазваў маршалак вясельля маладога) KЗатым сказаў ім Езус: “Зачэрпайце цяпер і занясіце маршалку вясельля”. І занесьлі. Загадвае ім Езус: “Напоўніце глякі вадой”. І напоўнілі іх аж па берагі.l QА стаяла там шэсьць каменных глякоў для абрадавага абмываньня па звычаю Юдэяў, і кожны з іх зьмяшчаў па два або па тры вядры.~uСказала тады Маці Езуса слугам: “Зрабіце ўсё, што вам загадае”.!І сказаў ёй Езус: “Што Мне і Табе, жанчына? Яшчэ не прыйшла Мая гадзіна”.q[А калі не хапіла віна, сказала Яму Маці: “Віна ня маюць”.veТаксама Езус разам з вучнямі Яго быў запрошаны на вясельле. /І на трэці дзень спраўлялася вясельле ў Кане Галілейскай, і Маці Езуса была там.p [3І дадаў: “Сапраўды, сапраўды кажу вам: Убачыце неба адкрытае і анёлаў Божых, узыходзячых і зыходзячых да Сына Чалавечага”.e E2Адказаў яму Езус і сказаў: “Таму, што Я табе сказаў: Я цябе бачыў пад фіговым дрэвам, уверыў ты? Болей за гэта ўбачыш”. 1Адказаў яму Натанаэль: “Раббі, Ты — Сын Божы, Ты — кароль Ізраэля!”' I0Натанаэль спытаўся ў Езуса: “А скуль жа мяне ведаеш?” У адказ сказаў яму Езус: “Я бачыў цябе перш, чым пазваў цябе Філіп, калі ты быў пад фіговым дрэвам”.N /Убачыў Езус, што Натанаэль ідзе да Яго, і сказаў пра яго: “Вось праўдзівы Ізраэлец, у якім няма падману”.=~ u.І сказаў яму Натанаэль: “Ці можа быць што добрага з Назарэту?” Кажа яму Філіп: “Хадзі і паглядзі”.t} c-Філіп жа напаткаў Натанаэля і сказаў яму: “Мы знайшлі Таго, аб кім пісаў Майсей у Законе і Прарокі: Езуса, сына Язэпа з Назарэту”.[| 1,А Філіп быў з Бэтсаіды, горада Андрэя і Пятра.8{ k+Назаўтра Езус маніўся ісьці ў Галілею ды напаткаў Філіпа. І сказаў яму Езус: “Ідзі за Мною”.kz Q*І прывёў яго да Езуса. А Езус, глянуўшы на яго, сказаў яму: “Ты Сымон, сын Ёны, будзеш называцца Кефас, што значыць Пётар”. 3~~}%|y{{zVyy$xnxwvvtt+sHrqppolnn1m;ll8kBjj.ihgg0fQeed8ccbbqa``-^^E]]9\[[RZYY^XWVV[UU TTS^RRXQ|PPVOONjNMMLEKKOJJAIHvGGFFEDDKCBB@@y?>>=t<;::9j877R6675544-33\22$1`100/c..H-,,P+\*)((H' &&%k$#"!!J 9Wl;CL|e?  m 9 y ia1hb Гэта сказаўшы, плюнуў на зямлю, зрабіў балота са сьліны і памазаў яму вочы,Za- Пакуль Я на сьвеце, Я — сьвятло сьвету”.\`1 Я маю выконваць справы Таго, хто Мяне паслаў, пакуль дзень. Бо надыходзіць ноч, калі ніхто ня будзе магчы рабіць.8_i Езус сказаў ім: “Ані ён не саграшыў, ані бацькі ягоныя, але каб справы Божыя выявіліся на ім.@^y Дык спыталіся Яго вучні Ягоныя: “Раббі, хто саграшыў: ён ці бацькі ягоныя, што ён такім нарадзіўся?”]  Аднойчы, праходзячы, ўбачыў Езус чалавека сьляпога ад нараджэньня.\5;Дык Юдэі хапілі камяні, каб каменаваць Яго, але Езус скрыўся і выйшаў са сьвятыні.[1:Сказаў ім Езус: “Сапраўды, сапраўды кажу вам: Перш чым Абрагам быў, Я ёсьць”.Z9Сказалі Яму Юдэі: “Пяцьдзесят гадоў яшчэ ня маеш, і бачыў Абрагама?”!Y;8Абрагам, айцец ваш, узрадаваўся, калі ўбачыў дзень Мой, і ўбачыў, і ўсьцешыўся”.X7але вы не спазналі Яго. Але Я Яго ведаю, і калі б сказаў, што Яго ня ведаю, быў бы падобным вам хлусам. Але ведаю Я Яго і словы Яго берагу. W6Адказаў Езус: “Калі Я сам сябе слаўлю, хвала Мая — нішто. Але ёсьць Айцец Мой, каторы Мяне славіць, і аб каторым вы кажаце, што Ён — Бог ваш,“Калі хто зьберажэ словы Мае, не спазнае сьмерці вечна”..TU3Сапраўды, сапраўды кажу вам: Калі хто зьберажэ словы Мае, ня ўгледзіць сьмерці вечна”.ySk2Я не шукаю сваёй славы, але ёсьць Той, хто шукае і судзіць. R91Адказаў ім Езус: “Я дэмана ня маю, але слаўлю Айца Майго, а вы Мяне зьневажаеце.%QC0У адказ сказалі Яму Юдэі: “Ці ж ня слушна мы кажам, што Ты — Самаранін і дэмана маеш?”P)/Хто з Бога, той словы Божыя слухае, а вы таму ня слухаеце, што вы ня з Бога”.O.Хто з вас давядзе Мой грэх? Калі Я вам праўду кажу, чаму Мне ня верыце?LN-А як Я праўду кажу, ня верыце Мне.M,Вы — ад бацькі д’ябла, і жаданьне бацькі вашага выконваць хочаце. Ён — забойца ад пачатку і ў праўдзе ня вытрываў, бо няма ў ім праўды. Калі гаворыць хлусьню, гаворыць ад сябе, бо ён — хлус і бацька хлусьні.L+Чаму вы гэта мовы Маёй не разумееце? Бо вы ня можаце слухаць словы Мае.K *Сказаў ім тады Езус: “Калі б Бог быў вашым Айцом, любілі б вы Мяне, бо Я ад Бога выйшаў і іду, і ня сам ад сябе прыходжу, але Ён Мяне паслаў.iJK)Але вы спаўняеце чыны айца вашага”. Сказалі тады Яму: “Мы — ня дзеці, народжаныя ў чужалостве: аднаго маем Айца-Бога”.LI(А вы хочаце цяпер Мяне забіць, чалавека, Які вам казаў праўду, якую чуў ад Бога. Гэтага Абрагам не рабіў!sH_'У адказ сказалі Яму: “Бацькам нашым ёсьць Абрагам”. Сказаў ім Езус: “Калі б вы былі сыны Абрагама, спаўнялі б чыны Абрагама./GW&Я гавару пра тое, што Я бачыў у Айца Майго, а вы робіце тое, што вы бачылі ў айца вашага”.?Fw%Ведаю, што вы — патомства Абрагама, але хочаце Мяне забіць, таму што словы Мае вам незразумелыя.Ew$Таму, калі Сын вас асвабодзіць, сапраўды свабоднымі будзеце.qD[#Але нявольнік не жыве ў доме вечна. Сын жа жыве вечна.9Ck"Адказаў ім Езус: “Сапраўды, сапраўды кажу вам, што кожны, хто грашыць, ёсьць нявольнік грэху.gBG!Адказалі Яму: “Мы — патомства Абрагама, і мы ніколі не былі ў нічыёй няволі; як жа затым кажаш, што будзем свабодныя?”dAA і пазнаеце праўду, а праўда вас асвабодзіць”.]@3Гаварыў затым Езус да Юдэяў, якія Яму ўверылі: “Калі вытрываеце ў слове Маім, станецеся праўдзіва Маімі вучняміS?Калі Ён гэта казаў, многія ўверылі ў Яго.?>wТой, хто Мяне паслаў, ёсьць са Мной і не пакінуў Мяне аднаго, бо Я раблю тое, што Яму падабаецца”.&=EСказаў ім тады Езус: “Калі падымеце Сына Чалавечага, тады пазнаеце, што Я ёсьць, ды што сам ад сябе нічога не раблю, але тое кажу, чаго Мяне навучыў Айцец.T<!Аднак не зразумелі, што гаварыў пра Айца._;7Маю пра вас шмат гаварыць і судзіць, але Той, хто Мяне паслаў, годны веры, і Я тое, што ад Яго чуў, абвяшчаю сьвету”.:Дык казалі Яму: “Хто Ты?” Сказаў ім Езус: “Адпачатны, і так вам гавару.[9/Дзеля таго Я вам сказаў, што памрыцё ў вашых грахах; бо калі не паверыце, што Я ёсьць, — памрыцё ў грахах вашых”.68eЕзус сказаў ім: “Вы — ад нізу, а Я — з вышыні, вы — з гэтага сьвету, а Я — не з гэтага сьвету.+7OДык казалі Юдэі: “Ці ж меўся б забіць сам сябе, бо кажа: Куды Я іду, вы ня можаце пайсьці?”g6GІ зноў сказаў ім Езус: “Я адыходжу, вы ж шукаць Мяне будзеце і памрыцё ў граху вашым. Куды Я іду, вы пайсьці ня можаце”.U5#Гэтыя словы выказаў Езус, навучаючы ў сьвятыні пры скарбцу. І ніхто ня ўзяў Яго, бо яшчэ не надыйшла пара Ягоная.4Дык сказалі Яму: “А дзе ж Твой Айцец?” Адказаў Езус: “Вы ані Мяне ня ведаеце, ані Айца Майго. Бо калі б вы Мяне ведалі, зналі б і Айца Майго”.3)Я даю сам аб сабе сьведчаньне, і сьведчыць аба Мне Айцец, які Мяне паслаў”.2+Дый у законе вашым напісана, што сьведчаньне двух людзей ёсьць праўдзівае.1-А калі суджу, суд Мой праўдзівы, бо Я не адзін, але Я і Айцец, які Мяне паслаў.a0;Вы судзіце паводле цела, а Я не суджу нікога.:/mУ адказ Езус сказаў ім: “Хоць Я сьведчу пра сябе, праўдзівым ёсьць сьведчаньне Маё, бо ведаю, адкуль прыйшоў і куды іду; а вы ня ведаеце, скуль прыходжу або куды іду.#.? Дык сказалі Яму фарысэі: “Ты сам аб сабе сьведчыш; сьведчаньне Тваё не праўдзівае”.z-m Затым зноў навучаў іх Езус і казаў: “Я — сьвятло сьвету, хто ідзе за Мной, ня ходзіць у поцемках, але будзе мець сьвятло жыцьця”.=,s Адказалі яна: “Ніхто, Госпадзе”. Дык Езус сказаў: “І Я цябе не асуджаю. Ідзі і болей не грашы”.*+M Падняўшыся, Езус сказаў ёй: “Жанчына, дзе ж твае вінавацелі? Ніхто цябе не асудзіў?”p*Y Пачуўшы гэта, адзін за другім выходзілі, пачынаючы ад старэйшых, ды застаўся толькі адзін Езус, і жанчына, стоячы на сярэдзіне.J) І зноў, нахіліўшыся, пісаў на зямлі.`(9Калі аднак не пераставалі пытацца ў Яго, падняўся і сказаў ім: “Хто з вас бяз грэху, няхай першы кіне ў яе камень”.C'Казалі ж гэта, зводзячы Яго, каб магчы абвінаваціць. А Езус, нахіліўшыся, нешта пісаў пальцам на зямлі.&{Майсей у законе загадаў нам такія каменаваць. Дык Ты што скажаш?”%ды сказалі Яму: “Вучыцель, гэтую жанчыну злавілі толькі што на чужалостве.4$aТут прывялі кніжнікі і фарысэі жанчыну, злоўленую на чужалостве, і паставілі яе на сярэдзіне,3#_А на сьвітаньні вярнуўся зноў у сьвятыню, і ўвесь народ падыйшоў да Яго, і Ён сеў і навучаў іх.G" Затым Езус пайшоў на Аліўную гару.A!}5Ды разыйшліся кожны ў свой дом.@ y4У адказ яму сказалі: “Ці і ты не з Галілеі? Пашукай і пераканайся, што прарок не зьявіцца з Галілеі”.-S3“Ці ж закон наш асуджае чалавека, перш чым яго не паслухае і не праверыць, што ён робіць?”2Сказаў ім Мікодым, той, што прыходзіў да Яго ноччу, а быў адным з іх:c?1А гэта грамада, якая ня ведае закону, праклятая”.hI0Ці ўверыў у Яго хоць хто з фарысэяў або начальнікаў?_7/Дык адказалі ім фарысэі: “Ці і вы ім зьведзены?s_.Слугі адказалі: “Ніводзін чалавек так не гаварыў, як Ён”.%C-Прыйшлі затым слугі да сьвятароў і фарысэяў, і тыя сказалі: “Чаму вы Яго не прывялі?”,Дык некаторыя з іх хацелі Яго ўзяць, але ніхто не падняў на Яго рукі.Z-+З гэтае прычыны дайшло да спрэчкі ў народзе.:m*Ці ж Пісаньне ня кажа, што Хрыстос прыйдзе з роду Давіда, і зь мястэчка Бэтлеем, скуль быў Давід?”)K)Іншыя ж казалі: “Гэта Хрыстос”. А яшчэ іншыя гаварылі: “Ці ж Хрыстос прыйдзе з Галілеі?(Многія з-паміж людзей, чуючы гэтыя словы, казалі: “Гэта сапраўды прарок”.S'А так казаў аб Духу, якога мелі атрымаць веручыя ў Яго. Бо Дух ня быў яшчэ на іх, бо Езус ня быў яшчэ праслаўлены.$A&Хто верыць у Мяне, як кажа Пісаньне, у таго рэкі жывой вады пацякуць з яго нутра”.M%А ў апошні вялікі дзень сьвята стаў Езус і казаў уголас: “Калі хто смагне, хай прыходзіць да Мяне і п’е.nU$Што ж гэта за слова, якое сказаў: “Шукаць Мяне будзеце і ня знойдзеце”, ды: “Дзе Я буду, вы туды прыйсьці ня можаце”?”zm#Дык гаварылі Юдэі між сабой: “Куды ж Ён пойдзе, што мы Яго ня знойдзем? Ці меўся пайсьці да раскінутых між Грэкаў ды Грэкаў навучаць?3"Будзеце Мяне шукаць і ня знойдзеце, і дзе Я буду, вы туды ня можаце прыйсьці”.' G!Сказаў тады Езус: “Кароткі толькі час буду з вамі, і пайду да Таго, хто Мяне паслаў.L  А калі фарысэі пачулі, што людзі так пра Яго гавораць, дык паслалі сьвятары і фарысэі слугаў, каб Яго ўзяць.a ;А спасярод грамады многа ўверыла ў Яго, і яны казалі: “Ці ж калі Хрыстос прыйдзе, болей знакаў даканае, чым Ён учыніў?”! ;Дык маніліся Яго ўзяць, але ніхто не падняў на Яго рукі, бо яшчэ не прыйшла Яго пара.] 3Я ведаю Яго, бо Я ад Яго, і Ён Мяне паслаў”.:mА Езус, навучаючы ў сьвятыні, голасна сказаў: “І Мяне ведаеце, і ведаеце скуль Я. І Я сам ад сябе не прыйшоў, але праўдзівы Той, хто Мяне паслаў, а Якога вы ня ведаеце.I Але аб Ім ведаем, скуль Ён родам, а пра Хрыста, калі паявіцца, ніхто ведаць ня будзе, скуль Ён прыходзіць”.?wБо вось яўна навучае, і нічога Яму ня кажуць. Ці сапраўды пераканаліся начальнікі, што Ён — Хрыстос? 9Дык некаторыя з жыхароў Ерузаліма казалі: “Ці гэта ня Той, каторага хочуць забіць?Дык не судзіце па зьнешнасьці, але судзіце справядлівым судом”.  Калі можна абразаць чалавека ў суботу, не парушаючы Майсеявага закону, дык чаму злуецёся на Мяне, калі Я ўсяго чалавека вылечыў у суботу?[/Вось Майсей устанавіў абразаньне, хоць яно не ад Майсея, але ад вашых продкаў, і вы абразаеце ў суботу чалавека.yУ адказ сказаў ім Езус: “Я даканаў адзін чын, а ўсе дзівіцеся.zmАдказала грамада, кажучы: “Чарта маеш! Хто хоча Цябе забіць?”/WЦі не Майсей даў вам закон, але ніхто з вас не спаўняе закону. Чаму хочаце Мяне забіць?”~Хто з сябе самога гаворыць, той сваёй спахвалы шукае, але хто шукае хвалы Таго, хто Яго паслаў, той праўдамоўны ды няма ў ім беззаконьня.<}qКалі хто хоча спаўняць волю Ягоную, той з навукі пазнае, ці яна ад Бога, ці Я сам ад сябе гавару.y|kЕзус казаў ім: “Мая навука не Мая, але Таго, хто Мяне паслаў.{А Юдэі дзівіліся і казалі: “Як Ён можа ведаць Пісаньне, бо ж не вучыўся?”z А калі сьвята ўпалавінілася, Езус увайшоў у сьвятыню і стаў навучаць.gyG Але ніхто не гаварыў пра Яго яўна, бо баяліся Юдэяў.Ox І гаварылася пра Яго між людзей многа. Адны казалі, што Ён добры, а другія гаварылі, што не, бо зводзіць народ.dwA А ў час сьвята шукалі Яго Юдэі і казалі: “Дзе Ён?”v1 Але калі браты Яго адправіліся, і Ён пайшоў на сьвята, ня яўна, але быццам употай.Hu  Гэта сказаўшы, застаўся ў Галілеі.&tEВы ідзіце на гэта сьвята, а Я не пайду на гэта сьвята, бо час Мой яшчэ не надыйшоў”.5scВас сьвет ня можа ненавідзець, а Мяне ненавідзіць, бо Я сьведчу аб ім, што яго ўчынкі ліхія.rКажа ім затым Езус: “Яшчэ не прыйшла Мая пара, а ваш час заўсёды.FqБо і браты Ягоныя ня верылі ў Яго.Yp+Бо ніхто ня робіці чаго-колечы тайна, а і сам хоча паказацца на людзях. Калі такія рэчы чыніш, пакажы сябе сьвету”.Xo)Сказалі затым Яму браты Яго: “Адыйдзіся адгэтуль і ідзі ў Юдэю, каб і вучні Твае аглядалі даконы Твае, якія робіш.QnА надыходзіла Юдэйскае сьвята Палатак..m WІ потым Езус хадзіў па Галілеі, бо не хацеў прабываць у Юдэі, бо Юдэі зьбіраліся забіць Яго..lUGА гаварыў пра Юду Сымонавага Іскарыёта, ён хоць быў адным з Дванаццаці, але меў Яго выдаць.kFАдказаў ім Езус: “Ці не Дванаццаць вас Я выбраў? А адзін з вас д’ябал”.wjgEМы ж уверылі і пераканаліся, што Ты — Хрыстос, Сьвяты Божы”.+iODАдказаў тады Яму Сымон Пётар: “Госпадзе, да каго ж пойдзем? Ты маеш словы жыцьця вечнага.h CДык спытаўся Езус Дванаццацёх: “Ці і вы маніцеся пакінуць Мяне?”g{BАд той хвіліны многа вучняў Ягоных адыйшло ды ўжо з Ім не хадзілі.Uf#AІ казаў далей: “Дзеля таго і сказаў вам, што ніхто ня можа прыйсьці да Мяне, калі яму ня дадзена Айцом Маім”.Xe)@Аднак ёсьць між вамі такія, што ня вераць”. Бо ведаў Езус ад пачатку, хто ў гэта ня верыць і хто меў Яго выдаць.Ed?Дух ёсьць тым, хто ажыўляе, цела ж нічым не дапаможа. Словы, якія я вам сказаў, ёсьць Духам і жыцьцём.c/>А што ж будзе, калі ўбачыце Сына Чалавечага, узыходзячага туды, дзе перш быў?"b==А Езус, ведаючы, што наракалі на гэта вучні Ягоныя, сказаў ім: “Гэта вас горшыць?+aO<Дык многія з вучняў Яго, чуючы гэта, казалі: “Жорсткае гэта слова. Хто яго слухаць можа?”^`5;Гэта казаў, навучаючы ў сынагозе ў Кафарнаўме.X_):Гэта хлеб, які з неба зыйшоў, не такі, які бацькі вашыя елі і паўміралі. Хто есьць гэты хлеб, будзе жыць вечна”.&^E9Як Мяне паслаў жывы Айцец і Я жыву Айцом, так і той, хто есьць Мяне, будзе жыць Мною.]y8Хто есьць цела Маё ды п’е кроў Маю, у-ва Мне прабывае, а Я ў ім.\7Бо цела Маё сапраўды ёсьць ежа, а кроў Мая сапраўды ёсьць пітво.,[Q6Хто есьць цела Маё і п’е кроў Маю, мае жыцьцё вечнае, і Я яго ўваскрашу ў апошні дзень.4Za5Сказаў затым ім Езус: “Сапраўды, сапраўды кажу вам: Калі вы ня будзеце есьці цела Сына Чалавечага ды ня будзеце піць крыві Ягонай, ня будзеце мець жыцьця ў сабе.Y54Дык спрачаліся Юдэі між сабою і казалі: “Як жа Ён можа нам даць цела сваё на яду?”X3Я — хлеб жывы, які з неба зыйшоў. Хто б еў гэты хлеб, жыць будзе вечна; а хлеб, які Я дам, ёсьць цела Маё, (якое Я аддам) за жыцьцё сьвету”.W%2А гэта хлеб, які з неба зыходзіць, каб кожны, хто яго есьці будзе, не памёр.cV?1Бацькі вашыя елі манну ў пустыні і паўміралі.-UU0Я — хлеб жыцьця.T/Сапраўды, сапраўды кажу вам: Хто верыць у Мяне, мае жыцьцё вечнае."S=.Ня значыць гэта быццам хто Айца бачыў, бо толькі Той, хто ад Бога, Той бачыў Айца.SR-Напісана ў прарокаў: “І будуць усе вучнямі Бога”. Кожны, хто пачуў ад Айца і навучыўся, прыходзіць да Мяне.SQ,Ніхто ня можа прыйсьці да Мяне, калі яго не пацягне Айцец, які Мяне паслаў; і Я яго ўваскрашу ў апошні дзень.hPI+У адказ сказаў ім Езус: “Не наракайце між сабой.[O/*ды казалі: “Ці ж гэта ня Езус, сын Язэпа, якога бацьку і маці ведаем? Дык як жа можа Ён казаць: “Зыйшоў з неба”?”N!)Дык наракалі Юдэі на Езуса, што Ён сказаў: “Я — хлеб, які зыйшоў з неба”,lMQ(Гэта воля Айца Майго, каб кожны, хто глядзіць на Сына і верыць у Яго, меў жыцьцё вечнае; і Я яго ўваскрашу ў апошні дзень”.XL)'А воля Таго, які Мяне паслаў, каб Я нічога не страціў з таго, што Ён Мне даў, але ўваскрасіў гэта ў апошні дзень.K%&Бо Я зыйшоў з неба, не каб сваю волю чыніць, але волю Таго, хто Мяне паслаў.+JO%Усё, што дае Мне Айцец, да Мяне прыйдзе, і тога, хто да Мяне прыходзіць, ня выкіну прэч.bI=$Казаў жа Я вам, што і бачылі Мяне, і ня верыце.rH]#Сказаў ім Езус: “Я — хлеб жыцьця. Хто прыходзіць да Мяне, ня будзе чуць голаду, і хто верыць у Мяне, ніколі смагнуць ня будзе.yGk"Затым сказалі Яму: “Госпадзе, дай нам заўсёды гэтага хлеба”.F!Бо хлеб Божы, ёсьць той, які з неба зыйшоў і дае жыцьцё сьвету”.rE] Сказаў тады ім Езус: “Сапраўды, сапраўды кажу вам: Не Майсей даў вам хлеб з неба, але Айцец Мой дае вам праўдзівы хлеб з неба.DБацькі нашыя елі манну ў пустыні, як напісана: “Хлеб з неба даў ім да яды”."C=Тады сказалі Яму: “Дык што за знак учыніш, каб мы ўбачылі і ўверылі Табе? Што зробіш?&BEА Езус адказаў ім і сказаў: “Гэта справа Божая, каб верылі ў Таго, каго Ён паслаў”.~AuСказалі тады Яму: “Што маем рабіць, каб спаўняць справы Божыя?”&@EРупцеся не пра ежу, якая прападае, але пра ежу, якая прычыняецца да жыцьця вечнага, якое дасьць вам Сын Чалавечы, бо на Ім палажыў пячаць сваю Айцец Бог”.s?_У адказ сказаў ім Езус: “Сапраўды, сапраўды кажу вам: Шукаеце Мяне не таму, што вы бачылі знакі, але што вы елі хлеб і наеліся. >І, знайшоўшы Езуса за морам, сказалі Яму: “Раббі, калі Ты сюды прыйшоў?”_=7Калі затым народ убачыў, што там няма Езуса, ані вучняў Ягоных, дык селі ў лодкі і прыплылі ў Кафарнаўм, шукаючы Езуса.:<mіншыя ж лодкі прыплылі з Тыбэрыяды да месца, дзе спажывалі хлеб, над якім Госпад складаў падзяку.);KНазаўтра народ, які застаўся за морам, заўважыў, што не было там другой лодкі, толькі адна, ды што Езус ня сеў у лодку са сваімі вучнямі, але вучні адплылі самі;':GДык хацелі ўзяць Яго ў лодку, але лодка зараз жа прыплыла да берагу, да якога яны плылі.[9/Але Езус сказаў ім: “Гэта Я, ня бойцеся”.m8SКалі адплылі за дваццаць пяць або і трыццаць стадыяў, убачылі Езуса, ідучага па моры і падыходзячага да лодкі, і спалохаліся.[7/А мора пачало хвалявацца, бо дуў моцны вецер.26]і, улезшы ў лодку, паплылі на другі бераг у Кафарнаўм. Ужо сьцямнела, а Езус не вяртаўся да іх.f5EА калі зьвечарэла, вучні Ягоны спусьціліся да мораE4А Езус, даведаўшыся, што меліся прыйсьці, каб ўзяць Яго і абвясьціць каралём, адыйшоў сам адзін на гару..3UЛюдзі ж тыя, бачачы знак, учынены Езусам, казалі: “Сапраўды гэта прарок, які ідзе ў сьвет”.H2  Дык сабралі кускі з пяці хлябоў ячменных і налажылі дванаццаць кашоў таго, што засталося па тых, што елі.!1; А калі наеліся, загадаў вучням сваім: “Зьбярыце кавалкі, каб не змарнаваліся”.(0I Тады Езус узяў хлябы, склаў падзяку і раздаў седзячым; падобна і рыбы, колькі хто хацеў.X/) Сказаў ім Езус: “Загадайце людзям сесьці”. А было на тым месцы многа травы. І так села мужчын каля пяці тысяч.;.o “Ёсьць тут адзін юнак, які мае пяць ячменных хлябоў, і дзьве рыбы, але што гэта на такое мноства?”p-YСказаў Яму адзін з вучняў Яго, Андрэй, брат Сымона Пятра:I, Адказаў яму Філіп: “Дзьвесьце дынараў ня хопіць, каб купіць ім хлеба, каб кожны з іх атрымаў хоць крыху”. 2~h}}P|){{Yzyxwvvuttgsrrqgpponn7mbllkk jiizhggfccb`a``_^g]]\[[]ZNYYEXWWVUUTTXSS~SRDDCC5BB A}@@a??'>>H=<І Я ведаю, што загад Ягоны ёсьць жыцьцё вечнае. Таму, што Я гавару, гавару так, як Мне сказаў Айцец”.I  1Бо Я не ад самога сябе гаварыў, але Айцец, які Мяне паслаў, Ён Мне загадаў, што маю гаварыць і вясьціць.c? 0Хто грэбуе Мною і не прыймае словаў Маіх, той ўжо мае суддзю свайго: Слова, што Я сказаў, асудзіць яго ў апошні дзень.X) /І хто б слухаў словы Мае, а не зьбярох, Я яго не суджу, бо Я не прыйшоў, каб судзіць сьвет, але каб збавіць сьвет. 9 .Я сьвятлом прыйшоў на сьвет, каб ніхто хто верыць у Мяне, не заставаўся ў цемры.fE -І хто Мяне бачыць, бачыць Таго, хто паслаў Мяне.-S ,А Езус клікаў, кажучы: “Хто верыць у Мяне, не ў Мяне верыць, але ў Таго, хто паслаў Мяне.c? +бо хвалу людзей больш узьлюбілі, чым хвалу Божую.jM *Усё ж такі многа з начальнікаў уверыла ў Яго, але са страху перад фарысэямі не прызнаваліся, каб іх ня выключылі з сынагогі;r] )Гэта сказаў Ісая, калі ўбачыў хвалу Яго і гаварыў пра Яго.{ (“Засьляпіў вочы іхнія і закамяніў сэрца іхняе, каб вачыма ня бачылі ды сэрцам не зразумелі, і не навярнуліся, ды каб Я не аздаравіў іх”.kO 'Дзеля таго не змаглі ўверыць, бо як далей сказаў Ісая:|q &каб споўніліся словы, якія сказаў Ісая прарок, кажучы: “Госпадзе, хто ўверыў пачутаму ад нас, ды плячо Госпада каму было аб’яўлена?”u c %Ды хоць так многа знакаў даканаў перад імі, ня верылі ў Яго,[ / $Пакуль маеце сьвятло, верце сьвятлу, каб былі вы сынамі сьвятла”. Гэта сказаў Езус і адыйшоў, ды схаваўся ад іх.@ y #Сказаў ім тады Езус: “Яшчэ толькі коратка будзе сьвятло сярод вас. Хадзеце, пакуль маеце сьвятло, каб вас цемра не агарнула. Бо хто ў цемры ходзіць, ня ведае, куды ідзе.  "Адказаў Яму натоўп: “Мы чулі з закону, што Хрыстос трывае вечна, а як жа Ты кажаш, што трэба, каб быў падняты Сын Чалавечы? Хто гэты Сын Чалавечы?”j M !А казаў гэта, прадказваючы, якою сьмерцю мае памерці.wg А Я, калі буду падняты над зямлёй, усіх пацягну да сябе”. Цяпер суд гэтага сьвету, цяпер князь гэтага сьвету будзе выкінуты вон.  У адказ сказаў Езус: “Не дзеля Мяне азваўся голас гэты, але дзеля вас.+O А людзі, што стаялі і чулі, казалі, што загрымела. А іншыя казалі: “Анёл прамовіў да Яго”. 9 Ойча, праслаў імя Тваё!” І азваўся голас з неба: “Праславіў і яшчэ праслаўлю!”gG Цяпер стрывожылася душа мая. Што Мне сказаць? Ойча, захавай Мяне ад гэтае гадзіны? Але ж Я прыйшоў дзеля гэтай гадзіны.Z- Хто б хацеў Мне служыць, хай ідзе за Мною, і дзе Я, там будзе і слуга Мой. Калі хто Мне служыць, славіць яго Айцец.iK Хто любіць сваё жыцьцё, загубіць яго, а хто мае ў нянавісьці сваё жыцьцё на гэтым сьвеце, зьберажэ яго на жыцьцё вечнае.}s Сапраўды, сапраўды кажу вам: Калі пшанічнае зерне, укінутае ў зямлю, не памрэ, дык застаецца само; а калі памрэ, дасьць багаты плён.' А Езус у адказ сказаў ім: “Прыйшла пара, каб праслаўлены быў Сын Чалавечы.~w Дык пайшоў Філіп і сказаў Андрэю, а Андрэй і Філіп сказалі Езусу.T}! Яны вось зьвярнуліся да Філіпа, што быў з Бетсаіды Галілейскай і прасілі яго: “Васпане, хочам пабачыць Езуса”. | Між тымі, што прыбылі на сьвята, каб пакланіцца Богу, былі таксама Грэкі.{5 Фарысэі ж казалі паміж сабою: “Бачыце, мы не дамо рады. Увесь сьвет пайшоў за Ім”.!z; Таму вось натоўп людзей выйшаў Яму на спатканьне, бо чулі, што Ён гэткі знак учыніў.Dy Таксама сьведчылі (пра Яго) і людзі, што былі з Ім, калі выклікаў з магілы Лазара і падняў яго з мёртвых.,xQ Спачатку вучні Яго не зразумелі гэтага, але калі Езус ўжо быў праслаўлены, тады яны прыпомнілі сабе, што так было пра Яго напісана і што так Яму было і зроблена.w# “Ня бойся, дачка Сыёну! Вось жа Кароль твой прыбывае, седзячы на асьляняці”.cv? Езус жа знайшоў асьляня і сеў на яго, як напісана:uuc назьбірала пальмавых галінак і пераняла Езуса, гамонячы: “Гасанна! Багаслаўлены, хто прыходзіць у імя Госпада, Кароль Ізраэля”.7tg А назаўтра вялікая грамада, што была прыйшоўшы на сьвята, калі пачула, што Езус ідзе ў Ерузалім,vse бо многа Юдэяў адыходзіла ад іх дзеля яго і ўверыла ў Езуса.lrQ Дык першасьвятары пастанавілі забіць таксама Лазара, q  І шмат хто з-паміж Юдэяў, даведаўшыся, што там Езус, прыйшлі ня толькі дзеля Езуса, але і каб убачыць Лазара, каторага Ён ўваскрасіў з мёртвых.tpa Убогіх паміж сябе заўсёды маеце, а Мяне — не заўсёды”.o+ Сказаў яму Езус: “Пакінь яе, бо яна гэта зрабіла на дзень Майго пахаваньня.Ln А казаў гэта не таму, што рупіўся пра ўбогіх, але што быў злодзей ды, маючы капшук, насіў тое, што туды клалі.m# “Чаму гэта не прадалі гэтага алейку за трыста дынараў і не раздалі ўбогім?”~lu Сказаў тады адзін з вучняў Яго, Юда Іскарыёт, які меў Яго выдаць:k Марыя ж узяла фунт каштоўнага алею нардовага і намасьціла ногі Яму, і абцёрла сваімі валасамі Ягоныя ногі, а пах алейку напоўніў увесь дом.Aj{ Дык прыгатавалі Яму там вячэру, у якой Марта паслугавала, а Лазар быў адным з седзячых з Ім пры стале.Fi  А за шэсьць дзён перад Пасхай прыйшоў Езус у Бэтанію, дзе быў памёршы Лазар, якога Езус падняў з мёртвых.Uh# 9А першасьвятары і фарысэі загадалі, каб кожны, хто даведаецца пра Яго, дзе Ён прабывае, паведаміў, каб Яго ўзяць.?gw 8Дык шукалі Езуса і казалі адны другім, стоячы ў сьвятыні: “Што думаеце? Ці ня прыйдзе Ён на сьвята?”Of 7А надыходзіла Пасха Юдэйская, і многа людзей з усяго краю выбралася ў Ерузалім перад Пасхаю, каб ачысьціцца.uec 6Таму Езус не хадзіў ужо яўна сярод Юдэяў, але адыйшоў у мясцовасьць блізка пустыні, у горад, званы Эфрэм, і там прабываў з вучнямі.Rd 5Ад таго дня думалі толькі як Яго забіць.c' 4Ды ня толькі за народ, але каб сабраць у адно сыноў Божых, што былі раскіданыя.Gb 3А не гаварыў гэтага ад сябе, але як першасьвятар у гэтым годзе праракаваў, што Езус меў памерці за народ..aU 2ані ня думаеце, што лепш, каб адзін чалавек памёр за народ, чым увесь народ меў прападаць”..`U 1Дык адзін з іх, Каяфа, які быў у тым годзе першасьвятаром, сказаў ім: “Вы нічога ня ведаеце,2_] 0Калі так Яго пакінем, дык усе ўвераць у Яго, і прыйдыць Рымляне, і забяруць наш край і народ”.H^  /Дык сабралі першасьвятары і фарысеі Раду і казалі: “Што нам рабіць? Бо чалавек гэты робіць многа знакаў.] .Некаторыя ж з іх пайшлі да фарысэяў і расказалі ім, што зрабіў Езус.4\a -Дык многа Юдэяў, што былі прыйшоўшы да Марыі і Марты, ды бачылі, што ўчыніў Езус, уверыла ў Яго.'[G ,І адразу выйшаў той, што быў памёршы, маючы рукі і ногі зьвязаныя павязкамі, а твар абвязаны хусткай. Сказаў ім Езус: “Развяжыце яго і пусьціце хадзіць”. Z  +Гэта сказаўшы, закрычаў моцным голасам: “Лазар, выйдзі з магілы!”wYg *Я бо ведаў, што Ты Мяне заўсёды выслухоўваеш, але сказаў гэта дзеля народу, які стаіць кругом, каб уверылі, што Ты Мяне паслаў”.@Xy )Дык прынялі камень. Езус жа, падняўшы вочы свае, сказаў: “Ойча, дзякую Табе, што Ты Мяне выслухаў.W# (Кажа ёй Езус: “Ці ж Я табе не казаў, што калі ўверыш, убачыш хвалу Божую?”Vw 'Сказаў Езус: “Прыміце камень!” Дык сказала Марта, сястра памёршага: “Госпадзе, ужо сьмярдзіць ад яго, бо ўжо чатыры дні ў магіле”.*UM &А Езус, разжалены зноў, прыйшоў да магілы. А была гэта пячора і камень быў на ёй паложаны.5Tc %А некаторыя з іх казалі: “Ці ня мог Ён, што адкрыў вочы сьляпому, зрабіць, каб і гэты не памёр?”OS $Дык казалі Юдэі: “Во як яго Ён любіў”.#RA #Езус заплакаў.Q' "спытаўся: “Дзе палажылі яго?” Кажуць Яму: “Госпадзе, пайдзі і паглядзі”.:Pm !А калі Езус убачыў яе, плачучую, і Юдэяў, што з ёй прыйшлі, плачучых, разжаліўся ў духу і, узрушаны,O Марыя ж, калі прыйшла да месца, дзе стаяў Езус, убачыўшы Яго, упала Яму да ног ды казала Яму: “Госпадзе, каб Ты быў тут, не памёр бы брат мой”.N А Юдэі, што былі з ёй у доме і пацяшалі яе, убачыўшы, што Марыя хутка ўстала і выбегла, пайшлі за ёй, бо казалі: “Ідзе да магілы, каб там плакаць”.+MO бо Езус ня быў яшчэ ўвайшоўшы ў сяло, але затрымаўся на тым месцы, дзе Яго пераняла Марта.dLA Пачуўшы гэта, яна скора паднялася і пайшла да Яго;KK Гэта сказаўшы, яна пайшла і, ціха паклікаўшы сястру сваю, Марыю, сказала: “Вучыцель прыйшоў і кліча цябе”.(JI Кажа Яму: “Так, Госпадзе; я веру, што Ты — Хрыстос, Сын Божы, які прыйшоў на гэты сьвет”.I І кожны, хто жыве і верыць у Мяне, не памрэ павек. Верыш у гэта?”AH{ Сказаў ёй Езус: “Я ёсьць уваскрасеньне і жыцьцё. Хто верыць у Мяне, хоць бы ён і памёр, жыць будзе.G Кажа Яму Марта: “Ведаю, што ўваскрэсьне пры ўваскрасеньні ў апошні дзень”.\F1 Сказаў ёй Езус: “Уваскрэсьне брат твой”.}Es Але і цяпер ведаю, калі пра што папросіш Бога, дасьць Табе Бог”.D Сказала тады Марта Езусу: “Госпадзе, каб Ты быў тут, не памёр бы брат мой.$CA Як толькі пачула Марта, што Езус ідзе, пабегла і пераняла Яго, а Марыя засталася дома.B Да Марыі ж і Марты назьбіралася многа Юдэяў пацяшаць іх па памершым браце.A А Бетанія знаходзілася блізка Ерузаліму, каля пятнаццаці стадыяў.@  Затым прыйшоў Езус і знайшоў Лазара ўжо чатыры дні лежачага ў магіле.?+ А Тамаш, званы Дыдымас, азваўся да таварышаў: “Хадзем і мы разам з ім памерці”. > Цешуся ж, што там Мяне не было, каб вы ўверылі. Дык хадземце да яго”.^=5 Тады сказаў ім Езус адкрыта: “Лазар памёр.<{ Езус жа казаў аб сьмерці яго, а яны думалі, што казаў аб заснуцьці.u;c Сказалі Яго вучні: “Госпадзе, калі заснуў, будзе здаровы”,':G Сказаў так, а потым гаворыць ім: “Лазар, наш сябар, сьпіць, але Я іду яго абудзіць”.|9q Але калі ходзіць ноччу, спатыкаецца, бо няма ў ім сьвятла”.r8] Адказаў Езус: “Ці не дванаццаць гадзін мае дзень? Калі хто ходзіць у дзень, не спатыкаецца, бо бачыць сьвятло гэтага сьвету..7U Сказалі Яму вучні: “Раббі, толькі што хацелі Цябе ўкаменаваць Юдэі, а Ты зноў туды ідзеш?”n6U Потым сказаў вучням сваім: “Хадземце зноў у Юдэю”.5 Калі пачуў, што той хворы, замарудзіў тады яшчэ два дні ў тым месцы.S4 А Езус любіў Марту, і сястру яе, і Лазара._37 Пачуўшы гэта, Езус сказаў: “Хвароба гэта не на сьмерць, але на хвалу Божую, каб праз яе быў праслаўлены Сын Божы”.2 Сёстры паслалі да Яго вестку: “Госпадзе, вось жа той, каго любіш, хворы”.l1Q Марыя ж была тая, што намасьціла Госпада пахкім алейкам ды абцёрла ногі Ягоныя сваімі валасамі, яе вось брат Лазар захварэў.0 % Быў жа захварэў нейкі Лазар з вёскі Бэтанія, дзе жыла Марыя і яе сястра Марта.9/m *І многія там уверылі ў Яго.i.K )І многія прыходзілі да Яго і казалі: “Ян, што праўда, ніводнага знаку не ўчыніў. Але ўсё, што Ян аб Ім сказаў, было праўдай”. -  (І пайшоў зноў за Ярдан, у месца, дзе раней хрысьціў Ян, ды там прабываў.s,_ 'Стараліся затым Яго ўзяць, але Езус ухіліўся ад іхніх рук.l+Q &Але калі раблю, дык калі вы Мне верыць ня хочаце, верце ўчынкам, каб спазналі і ведалі, што Айцец — у-ва Мне, а Я — у Айцу”.h*I %Калі Я не раблю ўчынкаў Айца Майго, ня верце Мне.:)m $аб Тым, каго Айцец усьвяціў і паслаў у сьвет, вы кажаце, што блюзьніць, бо сказаў: Я — Сын Божы.6(e #Калі назваў багамі тых, для якіх было прызначана слова Божае, а Пісаньне памыліцца ня можа,'# "Адказаў ім Езус: “Ці ж у законе вашым не напісана: “Я сказаў: вы — багі”?o&W !Адказалі Яму Юдэі: “Не камянуем Цябе за добры ўчынак, але за блюзьнерства, за тое, што Ты, будучы чалавекам, робіш сябе Богам”.]%3 Сказаў ім Езус: “Многа добрых учынкаў выявіў Я вам ад Айца; дык за які з гэтых учынкаў хочаце ўкаменаваць Мяне?”^$5 Дык Юдэі хапілі каменьні, каб Яго ўкаменаваць.1#] Я і Айцец — адно”.""= Айцец Мой, які даў Мне іх, большы за ўсё, і ніхто ня можа вырваць з рук Айца Майго. !9 І Я даю ім жыцьцё вечнае, і не прападуць да веку, і ніхто ня вырве іх з рукі Айца.   Авечкі Мае слухаюць голасу Майго, і Я ведаю іх, і яны ідуць за Мной.T! Але вы ня верыце, бо вы не з Маіх авец.X) Адказаў ім Езус: “Кажу ж вам, а вы ня верыце. Учынкі Мае, каторыя выконваю ў імя Айца Майго, сьведчаць пра Мяне.\1 Тады абступілі Яго Юдэі і казалі Яму: “Дакуль будзеш трымаць нас у няпэўнасьці? Калі Ты — Хрыстос, скажы нам яўна”.`9 І хадзіў Езус па сьвятыні ў прысенках Салямона. Выпала тады ў Ерузаліме ўрачыстасьць Пасьвячэньня Сьвятыні, а была зіма./W Іншыя ж казалі: “Гэта ня словы апанаванага ліхім. Ці ж дэман можа сьляпым адкрываць вочы?” Затым многія з іх гаварылі: “Чарта мае і шалее! Пашто Яго слухаць?”~u Дзеля таго ўзьнікла зноў спрэчка між Юдэямі дзеля гэтых словаў.  Ніхто Мне яго не адбірае, але Я са сваёй волі аддаю яго. Маю моц ахвяраваць яго і маю моц яго атрымаць. Такі загад атрымаў Я ад Айца Майго”. Таму любіць Мяне Айцец, што Я жыцьцё Маё аддаю, каб зноў яго атрымаць.{ Ды і іншыя маю, якія ня з гэтай аўчарні, і тыя мушу прывесьці, і будуць яны слухаць голасу Майго, і станецца адно стада і адзін пастыр. як ведае Мяне Айцец, а Я ведаю Айца; і жыцьцё Маё адддаю за авечкі.jM Я — добры пастыр і ведаю свае, і яны Мяне ведаюць,xi Найміт жа ўцякае, бо ён — найміт, і ня рупіцца пра авечкі.1 Але найміт ды той, хто ня пастыр, да каго не належаць авечкі, калі бачыць надбягаючага ваўка, кідае авечкі ды ўцякае, а воўк хапае і разганяе авечкі.|q Я — пастыр добры. Добры пастыр жыцьцё аддае за свае авечкі.\1 Злодзей не прыходзіць інакш, каб толькі красьці, забіваць і губіць. Я ж прыйшоў, каб мелі жыцьцё і мелі ўдосталь.8i Я — дзьверы. Калі хто праз Мяне ўвойдзе, будзе збаўлены; і ўвойдзе, і выйдзе, ды знойдзе пашу.: m Усе, колькі іх не прыйшло перада Мною, — злодзеі яны і разбойнікі, але авечкі не паслухалі іх." = Дык сказаў ім Езус паўторна: “Сапраўды, сапраўды кажу вам: Я — дзьверы для авец.  Такую прыповесьць сказаў ім Езус, але яны не зразумелі таго, што ім гаварыў. 3 Але за чужым яны ня пойдуць, але ўцякаюць ад яго, бо голасу чужых ня ведаюць”.D  А калі выпусьціць свае авечкі, ідзе перад імі наперадзе, а авечкі ідуць за ім, бо ведаюць яго голас.I  Яму прыдзьвернік адчыняе, і авечкі слухаюць Яго голасу, і свае авечкі кліча ён па імю ды выводзіць іх.fE А хто ўваходзіць праз дзьверы, той пастыр авец.O  Сапраўды, сапраўды кажу вам: хто не ўваходзіць у аўчарню праз дзьверы, але інакш, той злодзей і разбойнік.U# )Сказаў ім Езус: “Калі б вы былі сьляпыя, ня мелі б віны. Вы аднак уважаеце, што бачыце, таму грэх трывае ў вас.*M (Пачулі гэта некаторыя з фарысэяў, што пры Ім былі, дык пыталіся ў Яго: “Ці і мы сьляпыя?”`9 'І сказаў Езус: “На суд прыйшоў Я на гэты сьвет, каб тыя, што ня бачаць, бачылі, а тыя, што бачаць, сталіся сьляпымі”.ta &Дык ён сказаў: “Веру, Госпадзе!” І, упаўшы, пакланіўся Яму.! %Сказаў яму Езус: “Ты ўжо бачыў Яго, і Той, хто з табою гаворыць, гэта Ён”.w $Ён у адказ спытаўся: “А хто Ён, Госпадзе, каб я мог у Яго верыць?”=s #Пачуў Езус, што яго выкінулі вон, і, спаткаўшы яго, сказаў яму: “Ці верыш ты ў Сына Чалавечага?”:~m "У адказ сказалі яны яму: “У грахах увесь ты нарадзіўся і хочаш нас павучаць”. І выкінулі яго вон.a}; !Каб Ён ня быў ад Бога, ня мог бы нічога зрабіць”.q|[ Ад веку ня чута, каб хто народжанаму сьляпым вочы адкрыў.Q{ Ведаем жа, што грэшнікаў Бог не выслухоўвае, а калі хто спахвальнік Бога і волю Яго спаўняе, таго выслухоўвае.Az{ А той чалавек у адказ сказаў ім: “Гэта вось дзіўна, што вы ня ведаеце, скуль Ён, а Ён адкрыў мне вочы”.y Мы ведаем, што да Майсея прамаўляў Бог, але скуль гэты — ня ведаем”.x  Яны дакаралі яго і казалі: “Гэта ты — Яго вучань, а мы — вучні Майсея.Nw Ён адказаў ім: “Я ўжо казаў вам, а вы ня слухалі, чаму зноў хочаце пачуць? Ці і вы хочаце стацца Яго вучнямі?”vy Дык пыталіся яго: “Што Ён зрабіў? У які спосаб адкрыў табе вочы?”0uY Але ён ім адказаў: “Ці Ён грэшны, ня ведаю, але толькі ведаю, што я быў сьляпы, а цяпер бачу”.`t9 Затым паўторна пазвалі чалавека, што быў сьляпы, і сказалі яму: “Дай хвалу Богу! Мы ведаем, што той чалавек — грэшны”.sy Дзеля таго бацькі яго сказалі: “Мае гады, яго самога пытайцеся”.`r9 Гэтак бацькі казалі, бо баяліся Юдэяў, бо Юдэі ўжо дамовіліся, што вылучаць з сынагогі таго, хто прызнае Яго за Хрыста. q  але якім чынам цяпер бачыць — ня ведаем, ня ведаем таксама, хто яму адкрыў вочы. У яго самога пытайцеся, мае гады, хай сам аб сабе расказвае”.p- Адказалі ім бацькі ягоныя: “Ведаем, што ён — наш сын ды што сьляпым нарадзіўся,Ro Дык пыталіся іх: “Ці сапраўды ён — ваш сын, аб якім кажаце, што нарадзіўся сьляпым? Дык як жа ён цяпер бачыць?”Mn Юдэі аднак не паверылі яму, што ён быў сьляпы і стаў бачыць, пакуль не пазвалі бацькоў таго, хто стаў бачыць.Wm' Пытаюцца затым паўторна ў сьляпога: “Што ты скажаш пра Таго, што табе зрок вярнуў?” Ён жа сказаў: “Гэта прарок!”Zl- Дык казалі некаторыя з фарысэяў: “Чалавек той, што не беражэ суботы, ня ёсьць ад Бога”. Другія ж казалі: “Як жа чалавек грэшны можа чыніць такія знакі?” Гэтак дайшло да падзелу між імі.pkY Дык ізноў пыталіся ў яго фарысэі, у які спосаб ён стаў бачыць”. А ён сказаў ім: “Ён мне памазаў балотам вочы, я абмыўся і бачу”.pjY А была субота, калі Езус зрабіў балота і вярнуў яму зрок.\i1 Дык завялі таго, што быў сьляпым, да фарысэяў.nhU Дык спыталіся ў яго: “А дзе Ён?” Сказаў ён: “Ня ведаю”.#g? І ён казаў: “Чалавек, якога завуць Езус, зрабіў балота, памазаў мне ім вочы ды сказаў мне: “Ідзі да сажалкі Сілёэ і абмыйся”. Я пайшоў, абмыўся і бачу”.ifK Дык пыталіся тады ў яго: “Як вочы адкрыліся ў цябе?”(eI Адны казалі, што гэта ён, а іншыя казалі што не, але падобны да яго. А ён казаў: “Гэта я”.Fd Суседзі ж і тыя, што яго раней бачылі, як быў жабраком, казалі: “Ці ж гэта ня той, што сядзеў і жабраваў?”Jc  кажучы: “Ідзі і абмый у сажалцы Сілёэ”, што значыць Пасланы. Дык ён пайшоў, абмыўся і вярнуўся бачачы. ~~0}||,{kzyyHxxww v{uuJt[srrq%pIoo;nnmMllkjj ijhlgfeeQd`cc#b]ba``__\^L]I\[ZZnZ YaXqXWeVUTSSRQPOObNMMKLYKJIHHMGGF#E~DD@CBAc@@b?n==_<<$;:a9u8877!65s433b322:100!/y.-L,+*t)M(l'y&%%$x##,"V" ! !"{Wub/{BG?B!g 8 K 78zM}EsПётар жа застаўся навонкі пры дзьвярах. Выйшаў тады другі вучань, які ведаў першасьвятара, пагаварыў з прыдзьверніцай, ды ўвёў Пятра.DА за Езусам ішоў Сымон Пётр і другі вучань. А вучань той знаёмы быў з першасьвятаром, і таму ўвайшоў з Езусам на панадворак першасьвятара.C+Гэта той Каяфа, які даў параду Юдэям: “Лепш, каб адзін чалавек памёр за народ”.B7 і прывялі Яго перш да Анны, бо быў цесьцем Каяфы, які быў таго года першасьвятаром.A Тады кагорта, і трыбун, ды слугі Юдэйскія ўзялі Езуса і зьвязалі Яго,:@m Сказаў тады Езус Пятру: “Схавай меч свой у похвы. Ці ж Я ня маю піць чашу, якую даў Мне Айцец?”b?= Сымон жа Пётар, які меў меч, дастаў яго і ўдарыў слугу першасьвятара, і адсек яму правае вуха. Слуга той меў імя Мальхос.:>m каб споўнілася слова, якое быў Ён сказаўшы: “Не загубіў ніводнага з тых, каторых Ты Мне даў”.<=qАдказаў Езус: “Дык жа сказаў Я вам, што гэта Я ёсьць. Калі Мяне шукаеце, дазвольце ім пайсьці”,<'Спытаўся іх тады зноў: “Каго шукаеце?” А яны сказалі: “Езуса Назарэйца”.;7Калі сказаў ім (Езус): “Гэта Я ёсьць”, яны адступіліся назад ды ўпалі на зямлю.B:}Адказалі Яму: “Езуса з Назарэту”. Кажа ім Езус: “Гэта Я ёсьць”. А з імі стаяў і Юда, які Яго выдаў.'9GА Езус, ведаючы ўсё, што з Ім будзе, выйшаў наперад і спытаўся ў іх: “Каго шукаеце?”i8KЗатым Юда, узяўшы кагорту (жаўнераў) і слугаў ад першасьвятароў і фарысэяў, прыйшоў туды з лятарнямі, сьветачамі і аружжам.(7IАле і Юда, які Яго выдаў, ведаў гэтае месца, бо Езус часта туды хадзіў са сваімі вучнямі.L6 Сказаўшы гэта, Езус з вучнямі сваімі пайшоў за ручай Кедрон, дзе быў сад, у які ўвайшоў сам з вучнямі сваімі./5WІ Я аб’явіў ім імя Тваё і аб’яўлю, каб любоў, якою Ты палюбіў Мяне, у іх была, ды Я ў іх”.64eОйча справядлівы, сьвет Цябе не пазнаў, але Я Цябе пазнаў, і яны пазналі, што Ты Мяне паслаў.33Ойча, хачу, каб і тыя, каторых Ты Мне даў, былі са Мной там, дзе Я, каб аглядалі хвалу Маю, якую Ты Мне даў, бо Ты Мяне палюбіў перад стварэньнем сьвету.y2kЯ ў іх, і Ты ў-ва Мне так, каб былі ў адзінстве дасканалымі, і каб сьвет пазнаў, што Ты Мяне паслаў ды палюбіў іх, як і Мяне палюбіў. 1І хвалу, якую Ты Мне даў, Я перадаў ім, каб яны былі адно, як і Мы адно.Z0-каб усе былі адно; як Ты, Ойча, у-ва Мне, а Я ў Табе, каб і яны былі адно ў Нас, каб сьвет уверыў, што Ты Мяне паслаў./%Я ня толькі за іх прашу, але і за тых, што дзякуючы слову іх увераць у Мяне, . і за іх Я пасьвячаю сябе самога, каб і яны былі асьвечаны ў праўдзе.j-MЯк Ты Мяне паслаў на сьвет, і Я іх паслаў на сьвет,d,AАсьвяці іх ў праўдзе; Слова Тваё ёсьць праўда.R+Яны не са сьвету, як і Я не са сьвету.z*mНе прашу, каб іх узяў са сьвету, але каб іх усьцярог ад зла.0)YЯ перадаў ім слова Тваё, і сьвет іх зьненавідзіў, бо яны не са сьвету, як і Я не са сьвету.((I А цяпер іду да Цябе і гавару гэта на сьвеце, каб яны радасьць Маю поўную мелі ў сабе.' Калі Я быў з імі, Я бярог іх у імя Тваё, тых, каторых Ты Мне даў, і захаваў ды ніхто з іх не загінуў, толькі сын загубы, каб споўнілася Пісаньне.&y Я ўжо не на сьвеце, але яны яшчэ на сьвеце, Я ж іду да Цябе. Ойча Сьвяты, у імя Тваё захавай тых, якіх Мне даў, каб былі яны адно, як і Мы.m%S І ўсё Маё — Тваё, і Тваё — Маё; і Я ў іх праслаўлены.$/ Я за іх прашу, не прашу за сьвет, але за тых, каторых Ты Мне даў, бо яны — Твае.o#WБо словы, якія Ты Мне даў, Я перадаў ім, і яны іх прынялі, ды пазналі, што Я ад Цябе прыйшоў, і яны ўверылі, што Ты Мяне паслаў.~"uЦяпер яны пазналі, што ўсё, што Ты Мне даў, ад Цябе паходзіць.^!5Я аб’явіў імя Тваё людзям, каторых Ты мне даў са сьвету. Яны былі Твае, і Ты іх Мне даў, і яны зьбераглі слова Тваё.? wа цяпер праслаў Мяне Ты, Ойча, у Цябе самога тою хвалою, якую Я меў ў Цябе перш, чым паўстаў сьвет. Я праславіў Цябе на зямлі, споўніў даручэньне, якое Мне даў зрабіць;MА гэта жыцьцё вечнае ў тым, каб пазналі Цябе, адзінага праўдзівага Бога, і Езуса Хрыста, Якога Ты паслаў.#?Ты даў Яму ўладу над кожным целам, каб усім, каго Ты даў Яму, Ён даў жыцьцё вечнае.{ qТак прамаўляў Езус; і падняўшы вочы свае да неба, маліўся: “Ойча, прыйшла пара: праслаў Сына Твайго, каб і Сын Твой праславіў Цябе.c?!Гэта Я вам сказаў, каб вы мелі супакой у-ва Мне; на сьвеце будзеце мець прыгнёт, але спадзявайцеся, Я перамог сьвет”.}s Вось жа надыходзіць час, і ўжо надыйшоў, калі расьсеецеся кожны ў свой бок, а Мяне аднаго пакінеце. Але Я не адзін, бо Айцец са Мной.J Адказаў ім Езус: “Цяпер верыце?RЦяпер мы ведаем, што ўсё ведаеш і не патрабуеш, каб хто Цябе пытаўся. Дзеля таго верым, што Ты ад Бога прыйшоў”.1[Сказалі Яму вучні Ягоныя: “Цяпер вось адкрыта гаворыш ды ніякай прыповесьці не расказваеш.Я выйшаў ад Айца і прыйшоў на сьвет, і зноў пакідаю сьвет і іду да Айца”.3бо сам Айцец любіць вас, бо вы Мяне палюбілі ды ўверылі, што Я ад Бога прыйшоў.)KУ той дзень у імя Маё прасіць будзеце, і не кажу Я вам, што Я буду прасіць Айца за вас,|qГэта ўсё расказваў вам у прыповесьцях. Прыходзіць пара, што ўжо не ў прыповесьцях расказваць буду, але яўна аб’яўлю вам пра Айца./WДасюль нічога не прасілі ў імя Маё. Прасіце, і атрымаеце, каб радасьць ваша была поўнай.oWІ ў той дзень ні пра што ня будзеце пытацца. Сапраўды, сапраўды кажу вам: Пра што будзеце прасіць Айца ў імя Маё, дасьць вам.]3Так і вы, цяпер сумуеце, але Я вас зноў убачу, і будзе радавацца сэрца вашае, і радасьці вашай ніхто ўжо не адбярэ.#?Жанчына, калі родзіць, боль церпіць, бо надыходзіць яе пара, а калі дзіця народзіць, ня памятае свайго болю з радасьці, што чалавек на сьвет нарадзіўся.!Сапраўды, сапраўды кажу вам, што будзеце плакаць і галасіць, а сьвет будзе весяліцца; вы сумаваць будзеце, але смутак ваш заменіцца ў радасьць. 7Пазнаў Езус, што хочуць пытацца Яго, дык сказаў ім: “Пытаецеся між сабой, што Я сказаў: “Хутка ня будзеце бачыць Мяне, ды зноў небавам убачыце Мяне”? +Дык пыталіся: “Што значыць, што кажа: “Небавам”? Ня ведаем, што гаворыць?”o WДык некаторыя з вучняў гаварылі між сабой: “Што гэта значыць, што Ён нам кажа: “Яшчэ крыху, і ня будзеце Мяне бачыць, ды зноў небавам, будзеце аглядаць Мяне”, і што значыць: “Іду да Айца”?”6 eЯшчэ крыху, і ня будзеце Мяне бачыць, і зноў небавам будзеце Мяне аглядаць, бо іду да Айца”.$ AУсё, што мае Айцец, ёсьць Маім. Таму сказаў вам, што з Майго возьме і вам аб’явіць.q[Ён праславіць Мяне, бо з Майго возьме і вам аб’явіць.(I Але калі прыйдзе Ён, Дух праўды, то навучыць вас усякай праўды. Бо не ад сябе гаварыць будзе, але што толькі пачуе, тое скажа, ды што мае быць, вам аб’явіць.ve Многа яшчэ маю вам сказаць, але цяпер ня можаце ўцяміць.eC а ў судзе, бо князь гэтага сьвету ўжо асуджаны.xi у справядлівасьці, бо іду да Айца, ды ўжо Мяне ня ўбачыце;B у грэху, бо ня вераць у Мяне; І калі Ён прыйдзе, пераканае сьвет у грэху, справядлівасьці і судзе:Але Я вам кажу праўду: Лепей для вас, каб Я пакінуў вас, бо калі не пакіну, Пацяшыцель ня прыйдзе да вас; а калі адыйду, пашлю Яго да вас.wgАле, калі Я вам сказаў гэта, смутак напоўніў вашыя сэрцы.7А цяпер іду да Таго, хто Мяне паслаў, і ніхто з вас не пытае Мяне: “Куды ідзеш?”~Але гэта сказаў Я вам, каб, калі надыйдзе іхняя пара, успомнілі на тое, што Я вам сказаў. Не гаварыў Я вам гэтага спачатку, бо Я быў з вамі.}А гэтак з вамі паступаць будуць, бо не пазналі ані Айца, ані Мяне.q|[Выключаць вас з сынагогаў; нават надыходзіць час, што кожны, хто забіваць вас будзе, будзе думаць, што прыслугу Богу робіць.U{ %Гэта Я сказаў вам, каб вы ня горшыліся.zzmІ вы (пра Мяне) сьведчыць будзеце, бо вы ад пачатку са Мною.hyIА калі прыйдзе Пацяшыцель, якога Я вам пашлю ад Айца, Дух праўды, каторы ад Айца паходзіць, Ён пра Мяне сьведчыць будзе.0xYАле, каб споўнілася слова, напісанае ў іхнім Законе: “Зьненавідзелі Мяне без прычыны”. wКалі б, будучы сярод іх, не чыніў даконаў, якіх не чыніў ніхто іншы, ня мелі б грэху, але ж цяпер і бачылі, і зьненавідзелі Мяне і Айца Майго.gvGХто Мяне ненавідзіць, ненавідзіць і Айца Майго.MuКалі б Я ня быў прыйшоўшы і не гаварыў ім, ня мелі б грэху, але цяпер ня маюць апраўданьня з свайго грэху.t)А гэта ўсё зробяць вам дзеля імя Майго, бо ня ведаюць Таго, хто Мяне паслаў.osWПамятайце Мае словы, якія Я вам сказаў: Слуга ня большы за гаспадара свайго. Калі Мяне перасьледавалі, дык і вас перасьледаваць будуць. А калі вы Маё слова зьбераглі, дык і вашае берагчы будуць.prYКаб вы былі са сьвету, сьвет любіў бы тое, што яго; але вы не са сьвету, бо Я вас выбраў са сьвету, таму вас сьвет ненавідзіць.q!Калі вас сьвет ненавідзіць, ведайце, што і Мяне зьневідзеў перш, чым вас.fpEГэта загадваю вам, каб вы любілі адзін другога.Ня вы Мяне выбралі, але Я вас выбраў і паставіў вас, каб вы ішлі і давалі плод, ды каб ваш плод трываў, і каб Айцец даў вам, пра што толькі будзеце прасіць Яго ў імя Маё.n#Ужо Я вас не называю слугамі, бо слуга ня ведае, што робіць гаспадар ягоны. А Я назваў вас сябрамі, бо ўсё, што ад Айца Майго пачуў, пераказаў вам.myВы — сябры Мае, калі спаўняць будзеце тое, што Я загадваю вам.l7 Ніхто ня мае большай любові за тую, калі хто аддае жыцьцё сваё за сваіх сяброў.k' Гэта вось Маё прыказаньне, каб вы любілі адзін аднаго, як і Я узьлюбіў вас.!j; Гэта Я вам сказаў, каб радасьць Мая была ў вас, ды каб радасьць ваша была поўнай.iiK Калі зьберажэце Мае прыказаньні, вытрываеце ў Маёй любові, як і Я зьбярог прыказаньні Айца Майго і трываю ў Яго любові. h Як Мяне ўзьлюбіў Айцец, так і Я ўзьлюбіў вас. Трывайце ў Маёй любові.)gKУ гэтым уславіцца Айцец Мой, калі многа плоду прынясіцё ды станецеся Маімі вучнямі.$fAКалі будзеце ў-ва Мне, і словы Мае ў вас, пра што захочаце, прасіце, і станецца вам.Xe)Хто ня будзе ў-ва Мне, будзе адкінуты прэч, як галінка, і ссохне, і падбяруць яе, і кінуць у агонь, і там згарыць. d Я — вінаградны ўшчэп, а вы — галіны. Хто прабывае ў-ва Мне, і Я — ў ім, той прыносіць многа пладоў, бо без Мяне вы ня можаце нічога зрабіць.cБудзьце ў-ва Мне, і Я — у вас. Як галінка ня можа пладаваць сама з сябе, калі ня будзе на вінаградным ушчэпе, так і вы, калі ня будзеце ў-ва Мне.ebCВы ўжо ачышчаны праз слова, якое Я гаварыў вам.naUУсякую галінку, якая ў-ва Мне не прыносіць плоду, Ён адсякае, а тую, што прыносіць плод, ачышчае, каб болей прыносіла плоду.` {Я ёсьць праўдзівы вінаградны ушчэп, а Айцец Мой — вінаградар.I_ але каб сьвет пазнаў, што Я люблю Айца ды як Айцец Мне загадаў, так раблю. Падымецеся, хадземце адсюль.B^}Шмат ужо ня буду вам гаварыць. Надыходзіць вось князь гэтага сьвету, але ён ня мае нічога ў-ва Мне,]І цяпер сказаў Я вам, перш чым станецца тое, каб калі станецца, паверылі.~\uЧулі, што Я сказаў вам: Адыходжу і прыйду да вас. Калі б вы Мяне любілі, сапраўды цешыліся б, што Я іду да Айца, бо Айцец большы, чым Я.g[GСупакой пакідаю вам, супакой Мой даю вам; не як дае сьвет, Я вам даю. Няхай не трывожыцца сэрца вашае, і няхай не баіцца._Z7А Пацяшыцель, Дух Сьвяты, якога Айцец пашле ў імя Маё, Ён вас усяго навучыць ды прыпомніць вам усё, што Я вам казаў.RYГэта вам сказаў, між вас прабываючы.BX}Хто Мяне ня любіць, не беражэ слова Майго. А слова, каторае чуеце, не Маё, але Айца, які паслаў Мяне.WУ адказ сказаў яму Езус: “Калі хто Мяне любіць, будзе берагчы слова Маё, і Айцец Мой палюбіць яго, і Мы прыйдзем да яго і зробім сялібу ў яго.(VIСказаў Яму Юда, але не Іскарыёт: “Госпадзе, чаму гэта маеш аб’явіцца нам, а ня сьвету?”&UEХто мае прыказаньні Мае і беражэ іх, той вось Мяне любіць. А хто Мяне любіць, таго любіць будзе Айцец Мой, і Я яго любіць буду, і аб’яўлю яму сябе самога”.T#Вось у той дзень пазнаеце, што Я — ў Айцу Маім, і вы — ў-ва Мне, і Я — ў вас.0SYЯшчэ трохі, і сьвет Мяне ўжо ня ўбачыць. Але вы Мяне ўбачыце, бо Я жыву, і вы жыць будзеце.UR#Не пакіну вас сіротамі, прыйду да вас.lQQДуха праўды, якога сьвет ня можа прыняць, бо Яго ня бачыць і ня ведае. Вы Яго ведаеце, бо сярод вас прабывае ды ў вас будзе.&PEІ Я буду прасіць Айца, і іншага Пацяшыцеля дасьць вам, каб заставаўся з вамі навек,`O9Калі Мяне любіце, беражыце прыказаньні Мае.uNcКалі Мяне аб што прасіць будзеце ў імя Маё, зраблю гэта.;Mo І пра што толькі прасіць будзеце Айца ў імя Маё, споўню гэта, каб Айцец быў праслаўлены ў Сыне.vLe Сапраўды, сапраўды, кажу вам: Хто верыць у Мяне, той будзе рабіць учынкі, якія Я раблю, а нават большыя даканае, бо Я іду да Айца.&KE Верце Мне, што Я — у Айцу, а Айцец — у-ва Мне, а як не, дык дзеля саміх учынкаў верце.Jw Ня верыце, што Я — у Айцу, а Айцец — у-ва Мне? Словы, якія Я вам кажу, не ад сябе самога кажу: Айцец, які ў-ва Мне, Ён робіць даконы свае. I Кажа яму Езус: “Ужо так доўга Я з вамі, і вы не пазналі Мяне, Філіп? Хто бачыць Мяне, бачыць і Айца. Як жа ты можаш казаць: “Пакажы нам Айца”?sH_Кажа Яму Філіп: “Госпадзе, пакажы нам Айца, і хопіць нам”.IG Калі б вы Мяне былі пазнаўшы, то напэўна пазналі б і Айца Майго; але ўжо ведаеце Яго і ўжо бачылі Яго”.=FsКажа яму Езус: “Я — дарога, і праўда, і жыцьцё. Ніхто не прыходзіць да Айца, як толькі праз Мяне.E1Сказаў Яму Тамаш: “Госпадзе, ня ведаем, куды ідзеш, а як жа можам ведаць дарогу?”ZD-І куды Я іду, ведаеце, і дарогу ведаеце”.BC}І калі адыйду ды прыгатую вам месца, зноў прыйду і прыйму вас да сябе, каб і вы былі там, дзе Я буду.=BsУ доме Айца Майго жытла многа. Калі б было інакш, сказаў бы Я вам, што іду прыгатаваць вам месца.yA mХай не трывожыцца сэрца вашае. Верце ў Бога і ў Мяне верце.m@S &Адказаў яму Езус: “Жыцьцё ты за Мяне аддасі? Сапраўды, сапраўды кажу табе: Перш чым певень запяе, тры разы вырачашся Мяне. ?9 %Кажа Яму Пётар: “Чаму я цяпер не магу пайсьці за Табой? Жыцьцё сваё аддам за Цябе”.{>o $Кажа Яму Сымон Пётар: “Госпадзе, куды ідзеш?” Адказаў Езус: “Куды Я іду, ты цяпер ня можаш прыйсьці, але потым прыйдзеш за Мною”.'=G #Па тым пазнаюць усе, што вы — Мае вучні, калі будзеце мець любоў адзін да другога”.I<  "Прыказаньне новае даю вам, каб вы любілі адзін аднаго; як Я узьлюбіў вас, каб і вы адзін аднаго любілі.z;m !Сыночкі! Нядоўга ўжо буду з вамі. Будзеце Мяне шукаць, але як сказаў Юдэям: Куды Я іду, вы прыйсьці ня можаце, так і вам цяпер кажу.:7 А калі Бог праслаўлены ў Ім, дык Бог праславіць Яго ў сабе ды ўславіць небавам.)9K А калі выйшаў, Езус сказаў: “Цяпер праслаўлены Сын Чалавечы, і Бог праслаўлены ў Ім.^85 Той жа, узяўшы кусок, адразу выйшаў. А была ноч.q7[ Некаторыя думалі, што як Юда мае купшук, то Езус даў яму даручэньне: “Купі чаго нам трэба на сьвята”, або каб што раздаў убогім.v6e З седзячых за сталом ніхто не зразумеў, чаму так яму сказаў.@5y І па зьядзеньні хлеба ўвайшоў у яго шатан. Дык сказаў яму Езус: “Што маеш рабіць, рабі чым хутчэй”.K4 Адказаў Езус: “Гэта той, каму падам умочаны хлеб”. І, памачыўшы хлеб, падаў Юдзе Сымонаваму Іскарыёту.3 І ён, апіраючыся на грудзях Езуса, пытаецца ў Яго: “Госпадзе, а хто гэта?”2  Дык кіўнуў яму Сымон Пётар, каб спытаўся, хто гэта, аб кім Ён гаворыць.1 А адзін з вучняў, той, якога Езус любіў, супачываў на ўлоньні Езуса.0 Дык вучні глядзелі адзін на аднаго, няпэўныя, аб кім Езус гаворыць.X/) Езус, сказаўшы гэта, разжаліўся ў духу і сказаў: “Сапраўды, сапраўды кажу вам, што адзін з вас выдасьць Мяне”.r.] Сапраўды, сапраўды кажу вам: Хто прыймае таго, каго Я пашлю, Мяне прыймае, а хто Мяне прыймае, прыймае Таго, хто паслаў Мяне”.*-M Наперад кажу вам, перш, чым станецца, каб вы, калі станецца, уверылі, што гэта Я ёсьць.{,o Не аб усіх вас гавару. Ведаю Я, каго выбраў, але няхай споўніцца Пісаньне: “Той, хто есьць са Мною хлеб, падняў на Мяне пяту сваю”.+ Калі пра гэта ведаеце, шчасьлівыя будзеце, калі гэтак будзеце рабіць.k*O Сапраўды, сапраўды кажу вам: Слуга ня большы за гаспадара свайго, ані таксама пасланец ня большы за таго, хто яго паслаў.})s Вось жа даў вам прыклад, як Я вам зрабіў, каб так і вы рабілі.-(S Дык калі Я, Госпад і Вучыцель, памыў вам ногі, дык і вы павінны адзін другому мыць ногі.' Вы Мяне называеце Вучыцелем і Госпадам, і добра кажаце, бо Я ім ёсьць.Z&- Калі затым памыў ногі іхнія і апрануў адзеньне сваё, сеў пры стале і сказаў ім: “Ці разумееце, што Я вам зрабіў? %  Бо ведаў, хто гэта меў выдаць Яго, таму сказаў: “Ня ўсе вы чыстыя”.L$ Кажа яму Езус: “Хто памыты, патрабуе толькі ногі памыць, бо ўвесь чысты. Вы таксама чыстыя, але ня ўсе”.# Кажа Яму Сымон Пётар: “Госпадзе, ня толькі ногі мае, але і рукі, і галаву”.l"Q Кажа Яму Пётар: “Ніколі ня будзеш мне мыць ног”. Адказаў яму Езус: “Калі Я цябе не абмыю, ня будзеш мець удзелу са Мной”.!/ У адказ кажа яму Езус: “Што Я раблю, ты яшчэ не разумееш, а потым зразумееш”.= s Гэтак падыходзіць да Сымона Пятра. Дык кажа Яму (Пётар): “Госпадзе, няўжо Ты мне будзеш мыць ногі?”5c Затым наліў вады ў місу і пачаў абмываць ногі вучням і выціраць ручніком, якім быў падпаясаны.1 падняўся ад стала вячэры, і скінуў сваё адзеньне, і, узяўшы ручнік, падперазаўся.'G Езус, ведаючы, што Айцец аддаў усё ў рукі Яго, што Ён ад Бога выйшаў і да Бога вяртаецца,- І ў час вячэры, калі д’ябал улажыў у сэрца Юды Сымонавага Іскарыёта выдаць Яго,. W А перад днём сьвята Пасхі Езус, ведаючы, што надыйшла пара Яго, каб адыйсьці з гэтага сьвету да Айца, узьлюбіўшы сваіх, што былі на сьвеце, аж да канца іх узьлюбіў. H~T}|| {3zz yAxXwvvkuttfss r\pornmm2ll4kjihggff e cbb ``b__^6]@\f\ ZY;XWW V[UWTS|RR4QPPNONMMLJKJII HuHGrFFEEQDCCBsA @V?>`=!lT.KO h s ; !E{odc# Фрыгіі і Памфіліі, Эгіпту і частак Лібіі, што каля Цырэны, і прыбыльцы з Рыму,b Парты і Мэды, Эляміты і жыхары Мэсапатаміі, Юдэі і Кападокіі, Понту і Азіі,taaДык як жа мы кожны чуем у сваёй мове, у якой мы нарадзіліся.$`AАслупянелі яны і дзівіліся ды казалі: “Ці ж гэтыя усе, што прамаўляюць, не Галілейцы?__7І калі ўзьняўся гэты шум, зьбеглася мноства людзей. І кожны быў зьдзіўлены, бо кожны чуў іх прамаўляючых у сваёй мове.~^uА былі тады ў Ерузаліме пабожныя Юдэі з усіх народаў пад сонцам.F]І напоўнены былі яны ўсе Духам Сьвятым, і пачалі гаварыць іншымі мовамі так, як ім Дух даваў прамаўляць.\ І паказаліся ім паасобна языкі як бы агнявыя і паселі на кожнага з іх.B[}І раптам стаўся шум з неба, як бы ад наляцеўшага буйнага ветру, ды напоўніў увесь дом, дзе яны сядзелі.Z І калі спаўняўся дзень Пяцідзесятніцы, усе былі разам у тым жа месцы.$Y CІ кінулі жэрабя, і жэрабя выпала на Мацея, і ён быў далучаны да адзінаццаці апосталаў.6X gзаняць месца паслугі і апостальства, ад якога адступіўся Юда, каб заняць належнае сваё месца”.4W cІ ў малітве прасілі: “Ты, Госпадзе, што ведаеш сэрцы усіх, пакажы, каторага з гэтых двух выбраўV +І выставілі двух: Язэпа, называнага Барсабай, па мянушцы Справядлівы, ды Мацея.aU =пачынаючы ад Янавага хросту аж да дня, у каторым Ён быў узяты ад нас, быў разам з намі сьведкам ўваскрасеньня Ягонага”.3T aДык трэба, каб адзін з гэтых мужоў, што з намі хадзілі ўвесь час, пакуль Госпад Езус быў з намі,qS ]Бо ў кнізе Псальмаў напісана: “Хай яго панадворак будзе пустым, ды хай ніхто на ім не жыве”, ды: “Хай урад яго возьме хто іншы”.cR AІ даведаліся пра гэта ўсе жыхары Ерузаліма, так што гэтае поле ў іхняй мове было названа Акельдамах, значыць Поле крыві.JQ Ён вось атрымаў зямлю як заплату за злачынства і, рынуўшыся, разьдзёрся напалам ды вылілася ўсё нутро яго.hP KЁн быў залічаны да нас і меў удзел у гэтым служэньні.yO m“Мужы браты, споўнілася тое, што ў Пісаньні прадказаў Дух Сьвяты вуснамі Давіда пра Юду, каторы быў правадыром тых, што ўзялі Езуса.BN У тыя дні, стануўшы пасярод братоў, — а там было сабраўшыся каля ста дваццаці чалавек, – Пётар сказаў:1M ]Яны ўсе аднадушна трывалі ў малітве разам з жанчынамі і Марыяй, Маткаю Езуса, ды братамі Яго.*L O І, прыйшоўшы, сабраліся яны ў сьвятліцу, дзе і прабывалі, Пётар і Ян, Якуб і Андрэй, Філіп і Тамаш, Баўтарамей і Мэтэвуш, Якуб Альфеяў і Сымон Зэлёт ды Юда Якубаў.*K O Тады вярнуліся яны з гары, званай Аліўнай, каторая каля Ерузаліма, за дзень суботні ходу.J  і сказалі яны: “Мужы Галілейскія, чаго стаіцё, углядаючыся ў неба? Гэты Езус, узяты ад вас у неба, так прыйдзе, як бачылі Яго ўзыходзячага ў неба”.>I w Калі яны так углядаліся на Яго, падымаючагася ў неба, вось жа два мужы ў белых шатах станулі каля іх,H 5 І калі гэта сказаў, на вачах іхніх падняўся ўгору, і воблака ўзяло Яго ад іх вачэй.G #Але калі атрымаеце моц зыйшоўшага на вас Духа Сьвятога, тады будзеце Мне сьведкамі ў Ерузаліме, і ва ўсёй Юдэі ды Самарыі, і аж па скрай зямлі”.1F ]Ён жа сказаў ім: “Ня ваша справа ведаць час і хвіліну, якія ўстанавіў Айцец сваёй уладаю.што Ян хрысьціў вадою, а вось вы за некалькі дзён будзеце ахрышчаны Духам Сьвятым”. Дзень ушэсьця[C 1І пры супольным пасілку загадаў ім не выходзіць з Ерузаліму, але чакаць абяцаньня Айца: “Аб чым вы чулі ад Мяне,xB kПа сваёй сьмерці даў Ён ім многа доказаў, што Ён жыве, на працягу сарака дзён паказваючыся ім ды навучаючы іх пра Каралеўства Божае.8A kаж да дня, у якім быў узяты ў неба, даўшы даручэньні праз Духа Сьвятога выбраным сабою апосталам.@ Перш, Тэафілю, пісаў я аб усім, што Езус рабіў і што навучаў ад пачаткуs?_Многа яшчэ іншага ўчыніў Езус, але каб усё запісаць, дык, думаю, не зьмясьціў бы ўвесь сьвет кнігаў, каторыя мелі б быць напісаны.:>mДык вось той вучань сьведчыць пра гэта ды напісаў гэта, і ведаем, што сьведчаньне яго праўдзівае.==sРазыйшлася тады вестка між братамі, што вучань той не памрэ. Але Езус не сказаў: “Не памрэ”, а толькі: “Калі Я хачу, каб ён застаўся, пакуль прыйду, што табе да таго!”?<wСказаў яму Езус: “Калі Я хачу, каб ён застаўся, пакуль прыйду, што табе да таго? Ты ідзі за Мной”.;Вось, убачыўшы яго, Пётар пытаецца ў Езуса: “Госпадзе, а з гэтым што будзе?”?:wПётар, аглянуўшыся, убачыў таго вучня, якога Езус любіў, ідучага за ім, які на вячэры прытуліўшыся быў да грудзей Езуса і пытаўся: “Госпадзе, хто гэта, што Цябе выдасьць?”L9А гэта сказаў, паказваючы, якою ён сьмерцю праславіць Бога. Ды, гэта сказаўшы, кажа яму: “Ідзі за Мной!”_87Сапраўды, сапраўды кажу табе: Калі ты быў малады, падпаясваўся сам і хадзіў, дзе хацеў, а як састарэеш, выцягнеш рукі твае, ды хто іншы цябе падпаяша, і павядзе туды, куды ты не захочаш”.N7І пытаецца ў яго трэці раз: “Сымон Ёнаў, ці любіш ты Мяне?” Засмуціўся Пётар, што ўжо трэці раз пытаецца ў яго: “Ці любіш ты Мяне?”, дык сказаў Езусу: “Госпадзе, Ты ўсё ведаеш, Ты ведаеш, што я люблю Цябе”. Кажа яму Езус: “Пасі авечкі Мае”.67Паўторна пытаецца ў яго: “Сымон Ёнаў, ці любіш ты Мяне?” Кажа Яму: “Так, Госпадзе, Ты ведаеш, што я люблю Цябе”. Кажа яму Езус: “Пасі авечкі Мае”.`59Дык калі яны наеліся, кажа Езус Сымону Пятру: “Сымон, Ёнаў, ці любіш Мяне больш, чым гэтыя?” Кажа Яму: “Так, Госпадзе, Ты ведаеш, што я люблю Цябе”. Кажа яму Езус: “Пасі ягняткі Мае”.4/Гэта ўжо трэці раз аб’явіўся Езус вучням сваім пасьля ўваскрасеньня з мёртвых.b3= Езус падыйшоў, узяў хлеб і даў ім, падобна і рыбу._27 Кажа ім Езус: “Хадзіце і ешце”. Але ніхто з седзячых не адважыўся спытацца: “Хто Ты?”, бо ведалі, што гэта Госпад. 1  Дык пайшоў Сымон Пётар, выцягнуў на зямлю сетку, поўную вялікіх рыбаў, якіх было сто пяцьдзесят тры. І хоць было так шмат, сетка не парвалася.v0e Кажа ім Езус: “Прынясеце тыя рыбы, што цяпер налавілі”./5 А калі выйшлі на сухмень, убачылі распаленае вогнішча і лежачую на іх рыбу і хлеб.K.Іншыя ж вучні прыплылі ў лодцы, бо былі недалёка ад берагу, каля дзьвесьце стадыяў, цягнучы сетку з рыбамі.$-AТады той вучань, каторага любіў Езус, сказаў Пятру: “Гэта ж Госпад!” Дык Сымон Пётар, пачуўшы, што гэта Госпад, адзеў вопратку, бо быў голы, і кінуўся ў мора.w,gДык сказаў ім: “Закіньце сетку па правы бок лодкі і зловіце”. Закінулі тады, і дзеля мноства рыбы ледзь маглі выцягнуць сетку.+Сказаў ім затым Езус: “Дзеці, ці маеце што есьці?” Адказалі яму : “Не”.*1А калі настала раніца, явіўся Езус на беразе, але вучні не пазналі, што гэта Езус.z)mСказаў ім Сымон Пётар: “Іду лавіць рыбу”. Кажуць яму: “І мы пойдзем з табой”. Дык пайшлі, селі ў лодку, і ў тую ноч нічога не злавілі.x(iБылі сабраўшыся разам Сымон Пётар і Тамаш, званы Дыдымас, Натанаэль з Каны Галілейскай, і сыны Зэбэдэя, і два іншых з вучняў Ягоных.' +Далей аб’явіўся зноў Езус вучням каля мора Тыбэрыядскага. А аб’явіўся ім так:H& Гэтыя ж сьпісаны, каб вы верылі, што Езус ёсьць Хрыстос, Сын Божы, ды каб праз веру мелі жыцьцё ў імя Яго”.9%kМнога яшчэ іншых знакаў учыніў Езус у прысутнасьці вучняў сваіх, якія не сьпісаны ў гэтай кнізе.8$iКажа яму Езус: “Уверыў таму, што Мяне ўбачыў. Шчасьлівыя тыя, што ня бачылі Мяне, а ўверылі”.W#'Адказаў Тамаш Яму: “Госпад мой і Бог мой!”"Потым сказаў Тамашу: “Укладзі палец твой і паглядзі на рукі Мае, выцягні руку сваю і ўкладзі ў бок Мой, ды ня будзь недаверкам, але веручым”.!І па васьмі днях зноў сабраліся вучні ў доме, і Тамаш з імі. Зьявіўся Езус, калі дзьверы былі замкнёныя, і стаў між іх, і сказаў: “Супакой вам”.r ]Сказалі яму іншыя вучні: “Мы бачылі Госпада”. А ён сказаў ім: “Калі ня ўбачу ранаў ад цьвікоў на руках Ягоных, і не ўкладу пальца майго ў раны ад цьвікоў і не ўкладу сваёй рукі ў бок Ягоны, ня ўверу”.7А Тамаш, адзін з Дванаццаці, званы Дыдымас, ня быў разам з імі, калі прыходзіў Езус.+OКаму адпусьціце грахі, таму будуць адпушчаны, а каму затрымаеце, на тым застануцца”.Гэта сказаўшы, дыхнуў на іх і сказаў ім: “Вазьміце Духа Сьвятога.3Сказаў ім зноў Езус: “Супакой вам! Як Мяне паслаў Айцец, так і Я пасылаю вас”./Гэта сказаўшы, паказаў ім рукі і бок. Узрадаваліся тады вучні, убачыўшы Госпада.LВечарам тога дня пасьля суботы, калі дзьверы дому, дзе сабраліся вучні, былі замкнёныя дзеля страху перад Юдэямі, прыйшоў Езус, і стаў пасярэдзіне, і сказаў ім: “Супакой вам!”,QДык пайшла Марыя Магдалена і сказала вучням: “Я бачыла Госпада!” і што Ён ёй гэта сказаў.B}Кажа ёй Езус: “Не дакранайся Мяне, бо Я яшчэ не ўзыйшоў да Айца Майго, але ідзі да братоў Маіх і скажы ім: Узыходжу да Айца Майго і Айца вашага, Бога Майго і Бога вашага”.FКажа ёй Езус: “Марыя”. А яна, павярнуўшыся, кажа Яму па-гебрайску: “Раббуні!” што значыць Вучыцель.OПытаецца ў яе Езус: “Жанчына, чаму плачаш? Каго шукаеш?” А яна, думаючы, што гэта садоўнік, кажа Яму: “Гаспадару, калі ты Яго ўзяў, скажы мне, дзе ты палажыў Яго, і я вазьму Яго”.(IГэта сказаўшы, аглянулася за сябе і ўбачыла, што стаіць Езус, а ня ведала, што гэта Езус.=s Пытаюцца яны ў яе: “Жанчына, чаго плачаш?” Кажа ім: “Узялі Госпада майго, і ня ведаю, дзе падзелі?”J  І ўгледзіла двух анёлаў у белым седзячых, аднаго ля галавы, а другога ля ног, дзе было паложана цела Езуса.7 А Марыя стаяла навонкі магілы і плакала. Плачучы, нахілілася і зазірнула ў магілу.G Затым вучні зноў вярнуліся дамоў.y Бо яны яшчэ не разумелі Пісаньня, што трэба было, каб Ён уваскрос. Тады ўвайшоў і той вучань, які першы прыбег да магілы, і ўбачыў, і ўверыў.>uі хустку, якая была на Яго галаве, і ляжала ня разам з палатном, але асобна скручаная на адным месцы. Прыйшоў затым Сымон Пётар, і ўвайшоў у магілу, і ўбачыў ляжачае палатноq [і, нахіліўшыся, убачыў ляжачае палатно, аднак не ўвайшоў.' GІ беглі яны абодва разам, але той першы вучань апярэдзіў Пятра і першы дабег да магілы,x iДык выйшлі тады Пётар і той другі вучань ды пайшлі да магілы. Дык пабегла і прыйшла да Сымона Пятра і другога вучня, каторага любіў Езус, і сказала ім: “Узялі Госпада з магілы, і ня ведаем, дзе Яго падзелі!”r _А ў першы дзень тыдня нараніцы, калі было яшчэ цёмна, прыйшла да магілы Марыя Магдалена і ўбачыла, што камень адвалены ад магілы."=*Там дзеля дня Прыгатаваньня Юдэйскага палажылі цела Езуса ў магілу, бо была блізка.F)А на месцы, дзе быў укрыжаваны, знаходзіўся сад, а ў садзе была магіла, у якой ніхто яшчэ ня быў пахаваны.%C(Яны ўзялі цела Езуса і ўкруцілі ў палатно з духмянасьцямі па звычаю хаваньня ў Юдэяў.T!'Прыйшоў таксама і Мікодым, які раней быў прыйшоўшы ноччу да Езуса, і прынёс каля ста фунтаў мяшанкі міры і алёэ.C&Пасьля таго Язэп з Арыматэі, які быў вучнем Езуса, але скрыты дзеля страху перад Юдэямі, прасіў Пілата, каб узяць цела Езуса. І Пілат дазволіў. Дык прыйшоў ён і ўзяў цела Яго.oW%А ў іншым месцы кажа Пісаньне: “Убачаць, каго прабілі”.  $Гэта сталася, каб споўнілася Пісаньне: “Косць Яго ня будзеце ламаць”.E#І той, хто бачыў, сьведчыць, ды праўдзівае яго сьведчаньне, і ведае ён, што праўду кажа, каб і вы ўверылі. "але адзін з жаўнераў дзідай прабіў бок Яго, і зараз выцякла кроў і вада.~!А калі падыйшлі да Езуса і ўбачылі, што Ён памёршы, не ламалі Яму ног,:}m Дзеля таго прыйшлі жаўнеры і перабілі ногі першаму і другому, якія былі побач Езуса ўкрыжаваныя.,|QДык Юдэі, бо быў дзень Прыгатаваньня, каб у суботы целы не заставаліся на крыжы, бо быў вялікі той дзень суботы, прасілі Пілата, каб ім перабіць ногі і зьняць іх.'{GКалі Езус дакрануўся воцату, сказаў: “Споўнілася!” і, схіліўшы галаву, аддаў духа.zyА была там пастаўлена судзіна, напоўненая воцатам, дык (жаўнеры) намачылі губку ў воцат, насадзілі на трысьціну і паднялі да вуснаў Яго..yUПасьля таго Езус, ведаючы, што ўсё збылося, каб споўнілася Пісаньне, сказаў: “Смагну”.x+Затым сказаў вучню: “Вось Маці твая!” Ад гэтай пары ўзяў Яе вучань да сябе.SwКалі Езус убачыў Маці і вучня, каторага любіў, побач стаячага, сказаў Маці сваёй: “Жанчына, вось сын Твой!”6veА пад крыжам Езуса стаяла Маці Ягоная і сястра Маці Яго, Марыя Клеопава, поруч Марыя Магдалена.uДык казалі яны адзін другому: “Ня будзем разьдзіраць яе, але кіньма жэрабя, чыёй мае быць”, каб споўнілася Пісаньне, якое кажа: “Падзялілі між сабой адзеньне Маё, а аб сукню Маю кідалі жэрабя”. Так і зрабілі жаўнеры.5tcКалі Езуса ўкрыжавалі, тады жаўнеры ўзялі адзеньне Яго і падзялілі на чатыры часткі для кожнага па адной, і сукню. А сукня была ня шытая, але ўся тканая зьверху ўніз.Xs)Пілат адказаў: “Што напісаў, тое напісаў”.Vr%Дык казалі першасьвятары Юдэйскія Пілату: “Ня пішы: Кароль Юдэйскі, але што Ён сам казаў: “Я — Кароль Юдэйскі”.rq]Многа Юдэяў чытала гэты надпіс, бо месца ўкрыжаваньня было блізка горада; і было напісана па-гебрайску, па-грэцку і па-лацінску.LpПілат прыгатовіў таксама надпіс і памясьціў над крыжам. А было напісана: “Езус Назарэец, Кароль Юдэйскі”.!o;дзе і ўкрыжавалі Яго, і з Ім двух іншых з аднаго боку і другога, а пасярэдзіне Езуса.3n_І, нясучы крыж свой, прыйшоў на тое месца, што завецца Чараповішча, а па-гебрайску — Гальгота, m Дык тады Пілат выдаў ім Езуса на ўкрыжаваньне. І ўзялі Езуса, і павялі.l-А яны закрычалі: “Вазьмі, вазьмі, укрыжуй Яго!” Кажа ім Пілат: “Караля вашага ўкрыжаваць!” Першасьвятары адказалі: “Ня маем караля, толькі цэзара”.>kuА быў гэта дзень Прыгатаваньня Пасхі, блізу гадзіна шостая. Сказаў Пілат Юдэям: “Вось Кароль ваш”.{jo Пачуўшы гэтыя словы, Пілат вывеў Езуса навонкі і сеў на судовым пасадзе, на месцы, што завецца Літостратос, а па-гебрайску — Габбата.:im Адгэтуль Пілат намагаўся пусьціць Яго. Але Юдэі крычалі: “Калі ты Яго выпусьціш, дык ты — непрыяцель цэзараў. Бо кожны, хто робіць сябе каралём, супрацівіцца цэзару”.}hs Адказаў Езус: “Ня меў бы ты ніякай улады нада Мной, калі б табе не было дадзена зьверху. Таму той, хто Мяне выдаў, мае большы грэх”.[g/ Кажа Яму тады Пілат: “Не гаворыш да Мяне? Ці ня ведаеш, што я маю ўладу ўкрыжаваць Цябе ды маю ўладу пусьціць Цябе?”f% і зноў увёў у прэторыю, і спытаўся Езуса: “Скуль Ты?” Але Езус яму не адказаў.geGКалі Пілат пачуў гэтыя словы, тым болей спалохаўся,;doАдказалі яму Юдэі: “Мы маем закон, а па закону павінен Ён памерці, бо Ён зрабіў сябе Сынам Божым”.,cQДык калі Яго ўбачылі першасьвятары і іх слугі, дык закрычалі: “Укрыжуй, укрыжуй Яго!” Кажа ім Пілат: “Вазьміце вы Яго ды ўкрыжуйце, бо я ў Ім не знаходжу віны”./bWВыйшаў затым Езус у цярнёвай кароне і пурпуровай шаце. І сказаў ім (Пілат): “Вось чалавек!”aТым часам Пілат выйшаў зноў навонкі і сказаў ім: “Вось жа выводжу Яго да вас, каб вы самі пераканаліся, што я ў Ім не знаходжу ніякай віны”.`!і падходзілі да Яго, і казалі: ”Вітай, Кароль Юдэйскі!” Ды білі Яго па твары.-_SІ жаўнеры, сплёўшы карону з церняў, усклалі на галаву Яму, і пурпуровую шату адзелі на Яго,J^ Тады Пілат узяў Езуса і бічаваў Яго. ] (Але яны ўсе закрычалі: “Не Яго, але Барабу!” А Бараба быў разбойнікам.J\ 'У вас жа ёсьць звычай, каб на Пасху выпусьціць вам аднаго вязьня. Дык хочаце, пушчу вам караля Юдэйскага?”a[;&Кажа Яму Пілат: “Што ёсьць праўда?” І, гэта сказаўшы, зноў выйшаў да Юдэяў і сказаў ім: “Я не знаходжу ў Ім ніякай віны.uZc%Сказаў Яму тады Пілат: “Дык Ты — Кароль?” Адказаў Езус: “Ты кажаш, што Я — Кароль. Я на тое нарадзіўся ды на тое прыйшоў на свет, каб сьведчыць аб праўдзе. Кожны, хто з праўды, слухае голасу Майго”.mYS$Адказаў Езус: “Маё каралеўства ня з гэтага сьвету. Бо каб Маё каралеўства было з гэтага сьвету, слугі Мае ваявалі б пэўне, каб ня быў Я выдадзены Юдэям. Але каралеўства Маё цяпер не адгэтуль”.+XO#Адказаў Пілат: “Ці ж я Юдэй? Народ Твой і першасьвятары выдалі мне Цябе. Што Ты нарабіў?” W9"Адказаў Езус: “Ці гэта сам ад сябе кажаш, ці табе іншыя сказалі гэта пра Мяне?”3V_!Дык увайшоў (Пілат) зноў у прэторыю, і, пазваўшы Езуса, спытаўся ў Яго: “Ты — кароль Юдэйскі?”U} каб споўнілася слова Езуса, сказанае ім, якою сьмерцю меў памерці.sT_Дык сказаў ім Пілат: “Вазьміце Яго і асудзіце Яго паводле вашага закону”. Сказалі яму тады Юдэі: “Нам нельга нікога забіваць”,SДык сказалі яму: “Калі б Ён ня быў злачынцам, ня выдалі б Яго табе”.RyВыйшаў да іх Пілат і сказаў: “У чым вінаваціце гэтага чалавека?”QwЗатым павялі Езуса ад Каяфы ў прэторыю. А было гэта нараніцы. І самі не ўвайшлі ў прэторыю, каб не спаганіцца, але каб маглі есьці Пасху.cP?Ды Пётр зноў запярэчыў; і зараз засьпяваў певень.eOCДык адзін са слугаў першасьвятара, сваяк таго, катораму Пётар адсёк вуха, сказаў яму: “Ці ж я цябе ня бачыў з Ім у садзе?”HN А Сымон Пётар стаяў і грэўся. Дык сказалі яму: “Ці і ты ня з вучняў Ягоных?” А ён запярэчыў, кажучы: “Не!”tMaЗатым адаслаў Яго Анна зьвязанага да першасьвятара Каяфы.+LOАдказаў яму Езус: “Калі блага сказаў, дакажы гэта, а калі добра, дык чаму Мяне б’еш?”TK!Калі гэта сказаў, дык адзін з слугаў, стоячы там, ударыў Езуса па твары, кажучы: “Так адказваеш першасьвятару?”;JoЧаму Мяне пытаеш? Спытай тых, каторыя чулі, што Я ім гаварыў; вось яны ведаюць, што Я ім казаў”.IАдказаў яму Езус: “Я яўна гаварыў сьвету, ды вучыў заўсёды ў сынагозе і ў сьвятыні, дзе зьбіраюцца ўсе Юдэі, і нічога не гаварыў тайком.}HsПершасьвятар жа пытаўся ў Езуса пра вучняў Ягоных і навуку Яго.pGYТам стаялі нявольнікі і слугі, якія распалілі вогнішча, бо было холадна, і грэліся. А разам з імі быў і Пётар, стоячы і грэючыся.4FaКажа тады Пятру служанка прыдзьверніца: “Ці і ня ты з вучняў тога чалавека?” А ён кажа: “Не”. ;~~||Q{zyy8xxvuu=txssr|qgpooOnlmmAl]kzjriihHggffe/dncbbaa:`Y_^^]h\[HZYXWWV^UU.T@SURRPOOENN MuLL8KJJ5HH)GHFGEEf=<;;L:98776A55 4z33-2310`//0.g-=,Z+**y)(''&&%$$#"! qCN*>RKt&ck- U  Y !dAСказаў Бог так: “Патомкі твае будуць перасяленцамі ў чужой зямлі і праз чатырыста гадоў будуць зьняволены і крыўджаны.s_і ня даў яму на ўласнасьць ані пядзі зямлі, але абяцаў даць яе на ўласнасьць яму і патомству яго па ім, хоць ня меў тады яшчэ сына.Тады выйшаў з зямлі Хальдэйскай і абжыўся ў Харане. І адтуль, па сьмерці яго бацькі, перасяліў яго (Бог) у зямлю гэтую, у якой вы цяпер пражываеце,3_І сказаў яму тады: “Выйдзі з зямлі тваёй і ад радні тваёй, і ідзі ў зямлю, якую Я табе пакажу”.#?Ён жа адказаў: “Мужы браты і бацькі, паслухайце! Бог Славы аб’явіўся бацьку нашаму Абрагаму, калі ён яшчэ жыў у Мэсапатаміі, перад тым як абжыўся ў Харане.b ?А першасьвятар спытаўся ў яго: “Ці гэта праўда?”+OІ ўсе, што засядалі ў Радзе, прыглядаліся яму пільна і бачылі твар ягоны, як воблік анёла.MБо мы чулі, як ён казаў, што Езус Назарэец зруйнуе гэтае месца і пазьмяняе звычаі, якія нам перадаў Майсей”. ~  І паставілі там фальшывых сьведкаў, каторыя сьведчылі: “Гэты чалавек не перастае гаварыць супраць гэтага сьвятога месца ды супраць закону.&}E І ўзбурылі народ, і старшыняў, і кніжнікаў. Яны, зьбегшыся, схапілі яго і завялі ў Раду.5|c Тады падбілі яны людзей, каторыя казалі: “Мы чулі, як ён казаў блюзьнерствы на Майсея і Бога”.{ І не маглі яны ўстаяць супраць мудрасьці і Духа, у якім ён прамаўляў.*zM Тады падняліся некаторыя з сынагогі, званай Лібэртынскай і з Цырэнэйскай ды з Александрыйскай, ды тыя, што былі з Цыліцыі ды з Азіі, і спрачаліся са Сьцяпанам.yСьцяпан жа, поўны ласкі і моцы, чыніў цуды ды вялікія знакі ў народзе.Tx!І Слова Божае расло, і павялічвалася вельмі лічба вучняў у Ерузаліме; нават вялікая грамада сьвятароў уверыла. w і паставілі іх перад апосталамі, каторыя, молячыся, усклалі на іх рукі.`v9І спадабалася гэтае слова ўсім сабраўшымся, і выбралі Сьцяпана, чалавека, поўнага веры і Духа Сьвятога, і Філіппа, і Прахора, і Ніканора, і Тымона, і Пармэна, і Мікалая, Антыяхійца, прзэліта,`u9А мы ўсьцяж будзем на малітве і паслузе слова”.~tuТаму вось, браты, нагледзьце з-паміж сябе сем мужоў, маючых добрае сьведчаньне і поўных Духа і мудрасьці, якім мы даручым гэтую работу.cs?Тады Дванаццаць, склікаўшы грамаду вучняў, сказалі ім: “Не выпадае нам пакінуць Слова Божае і заняцца абслугай сталоў.tr cУ тыя дні, калі лік вучняў узрастаў, пачалі Геленісты наракаць на Гебраяў, што ў штодзённым служэньні іхнія удовы былі крыўджаны.?qw*і, не перастаючы, штодзень у сьвятыні і па дамах навучалі і вясьцілі добрую вестку аб Езусе Хрысьце.p/)І яны выходзілі ад аблічча Рады, цешачыся, што дзеля імя Езуса цярпелі зьнявагу,+oO(і паклікалі апосталаў, і, убічаваўшы іх, забаранілі прамаўляць у імя Езуса, і адпусьцілі.Sn'а калі ад Бога, дык вы ня зможаце іх зьнішчыць, ды каб часам не аказалася, што вы ваюеце з Богам”. Паслухалі яго,m&І цяпер кажу вам: Пакіньце гэтых людзей (у супакоі) і адпусьціце іх. Бо калі гэты намер і дзейнасьць ад людзей паходзіць, прападзе па сабе,hlI%Потым у дні перапісу выступіў Юда Галілеец, і пацягнуў за сабой людзей. І ён згінуў сам, і ўсе яго прыхільнікі расьсеяліся.Sk$Вось недаўна выступіў Тэўда, уважаючыся за нейкага (незвычайнага), і далучыліся да яго каля чатырохсот прыхільнікаў. І быў забіты, і ўсе, што верылі яму, расьсеяліся, і сьлед іх счэз.j#і прамовіў: “Мужы Ізраэльцы! Добра абдумайце, як зрабіць з гэтымі людзьмі.niU"Тады ўстаў у Радзе адзін фарысэй імем Гамаліель, законавед, паважаны ўсім народам, і загадаў на нейкі час вывесьці апосталаў,h!Чуючы гэтыя словы, тыя закіпелі страшнаю злосьцю і хацелі іх забіць.$gA І мы вось — сьведкі гэтых падзей, як і Дух Сьвяты, каторага Бог даў паслухмяным Яму”.If Бог узвысіў Яго правіцай сваёй як Валадара і Збаўцу, каб даць Ізраэлю навярненьне ды адпушчэньне грахоў.eБог нашых бацькоў уваскрасіў Езуса, каторага вы забілі, прыбіўшы да дрэва.dУ адказ Пётар і апосталы сказалі: “Болей трэба слухацца Бога, чым людзей.*cMкажучы: “Мы вось строга забаранілі вам, каб вы не навучалі ў гэта імя, а вы напоўнілі Ерузалім вашаю навукай ды хочаце ўзьвесьці на нас кроў гэтага Чалавека”. b І, прывёўшы іх, паставілі перад Радай. Тады першасьвятар спытаўся ў іх,LaТады начальнік са слугамі пайшоў і прывёў іх, але без прымусу, бо баяліся, каб народ не пабіў іх каменьнямі.h`IУ той час нехта, прыйшоўшы, паведаміў: “Гэтыя людзі, каторых вы замкнулі ў вязьніцы, стаяць ў сьвятыні і навучаюць народ”.M_Калі начальнік варты сьвятыні і першасьвятар пачулі гэтыя словы, дык не маглі зразумець, што з імі сталася.^кажучы: “Знайшлі мы вязьніцу старана замкнёную ды вартаўнікоў, стоячых перад дзьвярыма. Адчыніўшы ж, у сярэдзіне не знайшлі мы анікога”. ]Але слугі, пайшоўшы, не знайшлі іх у вязьніцы. А вярнуўшыся, паведамілі,Z\-Пачуўшы гэта, яны на сьвітаньні пайшлі ў сьвятыню і навучалі. Тым часам першасьвятар і тыя, што былі з ім, склікалі Раду ды ўсіх старшынь сыноў Ізраэля і паслалі ў вязьніцу прывесьці іх.~[u“Ідзіце і вясьціце ў сьвятыні народу ўсе словы жыцьця гэтага”.Z}А ноччу анёл Госпадаў адчыніў дзьверы вязьніцы, вывеў іх і сказаў:Yі ўзлажылі рукі на апосталаў, і пасадзілі іх у грамадзкую вязьніцу.MXТады першасьвятар і ўсе, што былі з ім, тагачасная герэзія, садукейская, заварушыліся, палаючы зайздрасьцю,WТаксама з суседніх гарадоў зьбягалася ў Ерузалім многа народу, дастаўляючы хворых ды апанаваных нячыстымі духамі, і ўсе яны былі аздароўлены.yVkдык людзі нават на вуліцу выносілі хворых ды там клалі на насілкі або ложкі, каб хоць цень праходзячага Пятра ўпаў на каторага з іх.UІ штораз больш павялічваўся лік мужчын і жанчын, веручых у Госпада,T} І ніхто з іншых не адважваўся да іх далучыцца, але хваліў іх народ.WS' Рукамі ж апосталаў былі чынены ў народзе многія знакі і цуды, і зьбіраліся ўсе аднадушна ў прысенку Салямонавым.}Rs Дык ахапіў вялікі страх усю царкву ды ўсіх, што аб гэтым пачулі._Q7 І яна заразжа ўпала да ног яго і сканала. Калі юнакі ўвайшлі, знайшлі яе мёртвай, дык занесьлі і пахавалі яе каля мужа.&PE Пётар жа сказаў ёй: “Навошта вы змовіліся, каб спакушаць Духа Госпадавага? Вось стаяць у парозе тыя, што пахавалі мужа твайго. Вынясуць яны таксама і цябе”.EOЗапытаўся ў яе Пётар: “Скажы мне, ці за столькі прадалі вы палетак?” А яна адказала: “Так, за столькі”.N)Сталася, што недзе праз тры гадзіны ўвайшла яго жонка, ня ведаючы, што сталася.MА некалькі юнакоў усталі, закруцілі палатном цела і вынесьлі ды пахавалі.L3Выслухаўшы гэтыя словы, Ананія ўпаў мёртвы. І ўсіх, што чулі, ахапіў страх вялікі..KUЦі ж ты ня мог палетак пакінуць для сябе, а прадаўшы, ці ня мог грошы сабе затрымаць? Дык чаму надумаў гэтакую рэч у сэрцы сваім? Ты ж схлусіў ня людзям, але Богу!”vJeПётар жа сказаў: “Ананія, чаму шатан напоўніў тваё сэрца падмануць Духа Сьвятога, затрымоўваючы частку атрыманых за поле грошаў?@Iyды, зь ведама жонкі, адлажыў сабе частку атрыманых грошаў, а рэшту прынёс і палажыў ля ног апосталаў.H А адзін чалавек, імем Ананія, са сваёй жонкай Сафірай прадаў палетакG%меўшы палетак зямлі, прадаў яго і прынёс грошы, і паклаў ля ног апосталаў.)FK$Язэп жа, празваны апосталамі Барнабай, што значыць Сын пацяшэньня, левіт, родам з Кіпру,E#ды складаў ля ног апосталаў, і дзялілі іх між тых, што мелі патрэбу.SD"І не было між іх нікога ў недастатку, бо кожны ўласьнік зямлі або дому прадаваў іх ды прыносіў атрыманыя грошы,FC!І апосталы з вялікай сілай сьведчылі пра ўваскарасеньне Госпада Езуса, і ласка вялікая была на ўсіх іх.SB І адзін дух ды адно сэрца ажыўлялі ўсіх веручых; што мелі, ні адзін не называў сваім, бо ўсё ў іх было супольнае.A{І калі яны памаліліся, задрыжэла месца, на якім былі яны сабраўшыся, ды ўсе былі напоўнены Духам Сьвятым і вясьцілі Слова Божае адважна.@@yды працягні руку Тваю, каб аздараўляць, і чыніць знакі і цуды праз імя сьвятога Слугі Твайго Езуса”.F?І цяпер, Госпадзе, зьвярні вочы на пагрозы іхнія ды дай слугам Тваім з усёю адвагай вясьціць слова Тваё,y>kкаб зьдзейсьніць тое, што рука і рада Твая прызначылі стацца.='Бо сапраўды зыйшліся ў гэтым горадзе супраць сьвятога Слугі Твайго Езуса, каторага Ты намасьціў, Герод і Понці Пілат з паганамі ды народам Ізраэля,-<SПаўсталі каралі зямлі ды князі зыйшліся ў адно супраць Госпада і супраць памазанца Яго”.N;Ты праз Духа Сьвятога сказаў вуснамі Давіда, слугі твайго: “Чаго бунтуюцца народы, ды людзі задумалі ліхое? : Тыя ж, выслухаўшы (аповед), аднадушна паднялі голас да Бога і маліліся: “Госпадзе, Ты, што стварыў неба і зямлю, і мора, ды ўсё, што ёсьць на іх.+9OАсвабоджаныя, яны прыйшлі да сваіх і абвясьцілі, што казалі ім першасьвятары і старшыні.8Бо той чалавек, з якім стаўся знак аздараўленьня, меў болей сарака гадоў.w7gДык яны панавілі пагрозы і, не знаходзячы за што караць, выпусцілі іх дзеля народу, бо ўсе славілі Бога з прычыны таго, што сталася.{6oБо мы ня можам бо мы не гаварыць пра тое, што мы бачылі і чулі”.@5yАднак Пётар і Ян адказалі ім: “Судзіце самі, ці справядліва на віду Бога вас больш слухаць, чым Бога?4І зноў пазвалі іх і забаранілі ім зусім прамаўляць і навучаць у імя Езуса.E3Але каб не разыходзілася гэта ў народзе, сурова забаронім ім, каб не прамаўлялі да нікога ў гэтае імя”.j2Mкажучы: “Што маем зрабіць з гэтымі людзьмі? Бо ўсім жыхарам Ерузаліма ясна, што споўнены імі знак, і мы ня можам запярэчыць.a1;Дык загадалі ім выйсьці з залі Рады і радзіліся,#0?Ды бачачы стаячага з імі аздароўленага чалавека, нічога не маглі сказаць насупраць.}/s Яны вось, бачачы адвагу Пятра і Яна ды даведаўшыся, што яны людзі без навукі і простыя, зьдзівіліся і пазналі іх, што яны былі з Езусам.].3 І няма ў нікім іншым збаўленьня, бо няма іншага імя пад небам, дадзенага людзям, у каторым маглі б мы быць збаўлены”.- Ён — камень, каторы вы, будаўнікі, адкінулі, а Ён вось стаўся галавою вугла.r,] дык хай будзе ведама ўсім вам ды ўсяму народу Ізраэля, што ў імя Езуса Хрыста Назарэйца, каторага вы ўкрыжавалі і каторага Бог уваскрасіў з памёршых, праз Яго гэты чалавек стаіць перад вамі здаровы.B+} Калі сягоньня дзеля дабрадзейства хвораму чалавеку, праз якое ён быў аздароўлены, вы дапытваеце нас,*'Тады Пётар, напоўнены Сьвятым Духам, сказаў ім: “Правадыры народу і старшыні!)5І паставілі іх пасярэдзіне і пыталіся: “Якою моцай ці ў чыё імя вы гэта зрабілі?”'(Gі першасьвятар Анна, і Каяфа, і Ян, і Аляксандар ды колькі іх было са сьвятарскага роду.'На другі дзень у Ерузаліме сабраліся іх начальнікі, старшыні і кніжнікі,&А многія з тых, што слухалі слова, уверылі; і лік мужчын быў каля пяці тысяч.%+Дык узлажылі на іх рукі і даручылі іх варце да наступнага дня, бо быў ужо вечар.$+абураныя, што яны вучаць народ ды што вясьцяць у Езусе ўваскрасеньне памёршых.6# gКалі ж яны прамаўлялі да народу, падыйшлі да іх сьвятары і начальнік варты сьвятыні ды садукеі,s"_Вам у першай чарзе Бог паставіў Слугу свайго ды паслаў Яго, каб багаславіў кожнаму з вас, каб кожны адвярнуўся ад грахоў сваіх”.!!;Вы – сыны прарокаў і запавету, які Бог заключыў з бацькамі вашымі, калі сказаў Абрагаму: “У патомстве тваім атрымаюць багаславенства ўсе народы зямлі”. 9І прадказвалі гэтыя дні такжа ўсе прарокі ад часоў Самуэля і далей яго наступнікі.І будзе: кожны, хто не паслухае гэтага Прарока, будзе выкаранены з народу”.gGМайсей жа сказаў: “Прарока як я паставіць вам Госпад, Бог ваш, з-паміж братоў вашых. Слухайце Яго ва ўсім, што Ён вам скажа.jMкаторага неба мусіць затрымаць аж да часу аднаўленьня ўсяго, што спрадвеку прадказваў Бог вуснамі сьвятых сваіх прарокаў./Wкаб насталі часы астуды ад Госпада і, каб Ён паслаў Таго, якога прадказаў вам, Хрыста Езуса,zmДык пакайцеся і навярніцеся, каб грахі вашыя былі скасаваныя,<qА Бог такім чынам споўніў тое, што прадказаў вуснамі ўсіх прарокаў, што Хрыстос Яго будзе цярпець.5Але я цяпер ведаю, браты, што гэта вы зрабілі па няведаньні, як і начальнікі вашыя.+OІ дзеля веры ў імя Яго – гэтаму чалавеку, каторага бачыце і ведаеце, імя гэта вярнула сілы, і вера, што праз Яго, дала яму поўнае аздараўленьне перад вамі ўсімі.%а Спраўцу жыцьця забілі, але Бог падняў Яго з памёршых, і мы — сьведкі гэтага.Вы ж адракліся Сьвятога і Справядлівага і прасілі даць вам забойцу,2] Бог Абрагама, і Бог Ізаака, і Бог Якуба, Бог айцоў нашых уславіў Слугу свайго Езуса, каторага вы выдалі ды адракліся перад Пілатам, калі ён вырашыў асвабадзіць Яго.X) Бачачы гэта, Пётар прамовіў да народу: “ Мужы Ізраэльскія, чаму дзівіцеся з гэтага ды чаму так углядаецеся на нас, быццам мы сваёй моцай або пабожнасьцьцю справілі тое, што ён ходзіць?@y А як ён трымаўся Пятра і Яна, увесь народ у зьдзіўленьні зьбегся да іх у прысенак, званы Салямонавым.3 і пазнавалі ў ім таго чалавека, што сядзеў ля Прыгожай Брамы сьвятыні і жабраваў. Дык ахапілі іх страх і зьдзіўленьне з прычыны таго, што напаткала яго.iK І ўвесь народ убачыў яго ходзячага і славячага Бога,H і ён ускочыў і стануў на нагах, і хадзіў ды ўвайшоў з імі ў сьвятыню, і хадзіў, і падскокваў, і славіў Бога.!І, узяўшы яго за правую руку, падняў яго. І зараз акрэплі ногі і стопы ягоныя,]3Тады Пётар сказаў: “Серабра і золата ня маю, але што маю, тое дам табе: у імя Езуса Хрыста з Назарэту ўстань і хадзі!”i KА ён глядзеў на іх, спадзяючыся нешта ад іх атрымаць.v eТады Пётар з Янам, гледзячы на яго, сказалі: “Глянь на нас!” Ён, убачыўшы Пятра і Яна, маючых увайсьці ў сьвятыню, прасіў аб дарэньне.6 eуносілі акурат аднаго чалавека, кульгавага ад нараджэньня, якога клалі штодзень ля брамы сьвятыні, званай Прыгожай, каб прасіў міласьціны ў уваходзячых у сьвятыню.  {Калі Пётар і Ян уваходзілі ў сьвятыню а гадзіне дзевятай маліцца,=s/славячы Бога і маючы ласку ва ўсяго народу. Госпад жа штодзень дадаваў тых, што мелі быць збаўлены.S.І штодзень аднадушна прабывалі ў сьвятыні, і, ламаючы хлеб па дамах, спажывалі ежу ў радасьці і прастаце сэрца,--і прадавалі маёмасьць і ўласнасьць ды дзялілі паміж усіх тых, што мелі патрэбу.ve,Усе тыя, што ўверылі, прабывалі разам ды ўсё мелі супольнае,+І страх ахапіў кожную душу, бо апосталы чынілі многа знакаў і цудаў.5*І трывалі яны ў навуцы апосталаў ды ў супольнасьці, у ламаньні хлеба і ў малітвах.<q)Дык тыя, каторыя прынялі яго словы, былі ахрышчаны. І ў той дзень далучылася каля трох тысячаў душ.7g(І многімі іншымі словамі сьведчыў і напамінаў, кажучы: “Ратуйцеся ад гэтага роду распуснага”.+O'Бо вам належыцца абяцанае і дзецям вашым, ды ўсім далёкім, каго пакліча Госпад, Бог наш”.&Пётар сказаў ім: “Пакайцеся, і хай кожны з вас прыйме хрост у імя Езуса Хрыста на адпушчэньне вашых грахоў, і атрымаеце дар Духа Сьвятога._~7%Калі яны пачулі гэта, спакарыліся сэрцам ды пыталіся ў Пятра і іншых апосталаў: “Дык што маем мы рабіць, мужы браты?”`}9$Дык хай цьвёрда ведае ўвесь дом Ізраэля, што гэтага Езуса, каторага вы ўкрыжавалі, Бог устанавіў Госпадам і Хрыстом”.t|a#пакуль не палажу непрыяцеляў Тваіх у падножжа ног Тваіх”.0{Y"Бо Давід не ўзыйшоў у неба, аднак кажа: “Сказаў Госпад Госпаду майму: Сядзь па правіцы Маёй,_z7!Ён быў правіцаю Божаю ўзвышаны ды атрымаў ад Айца абяцаньне Духа Сьвятога і выліў Яго, як вы бачыце гэта самі і чуеце.wyg Гэтага вось Езуса ўваскрасіў Бог, а мы ўсе — сьведкі гэтага.\x1і, прадбачачы, прадказаў уваскрасеньне Хрыста, што Ён не застанецца ў пекле, ды што цела Яго ня ўбачыць зьнішчэньня.:wmЯк прарок ён ведаў, што Бог кляўся і прысягнуў яму, што плод паясьніцы яго засядзе на пасадзе яго,vМужы браты, дазвольце сказаць вам адкрыта пра патрыярха Давіда, што ён і памёр, і быў пахаваны, ды магіла яго захавалася ў нас да сёньняшняга дня.u3Ты даў мне пазнаць дарогі жыцьця, Ты напоўніш мяне радасьцяй ад аблічча Твайго”.t+Бо не пакінеш душы маёй у пекле, ды не дасі Сьвятому Твайму бачыць зьнішчэньне.:smДзеля таго ўзрадавалася сэрца маё, і ўзвесяліўся язык мой, і цела маё супачываць будзе з надзеяй.Ar{Бо Давід кажа пра Яго: “Бачыў я перад сабой Госпада заўсёды, бо Ён праваруч мяне, каб я не захістаўся.0qYАле Бог уваскрасіў Яго, вызваліўшы з мукаў сьмерці, бо немагчыма было, каб яна авалодала Ім.Vp%Яго вось, паводле вызначанага рашэньня і огляда Божага выдадзенага, вы, рукамі беззаконных укрыжаваўшы, забілі.3o_Мужы Ізраэльскія, паслухайце словы гэтыя: Езуса,мужа засьведчанага для вас Богам моцамі, цудамі і знакамі, каторыя Бог учыніў праз Яго між вамі, як вы самі ведаеце,nyІ будзе: кожны, хто будзе прызываць імя Госпада, будзе збаўлены”..mUСонца абернецца ў цемру і месяц — у кроў перш, чым прыйдзе дзень Госпадаў, вялікі і слаўны.l1І пакажу цуды на небе, ўгары, ды знакі на зямлі, унізе, кроў і агонь, і стаўбы дыму.%kCІ на нявольнікаў Маіх і на нявольніц вылью у тыя дні Духа Майго, і будуць праракаваць.[j/“І будзе: у апошнія дні, – кажа Бог, – вылью Духа Майго на кожнае цела; і будуць праракаваць сыны вашыя і дочкі; вашыя, і юнакі вашыя будуць бачыць зьявы, і старыя вашыя будуць сьніць сны.niUале гэта спаўняецца тое, што сказана праз прарока Ёэля:hГэтыя бо людзі ня п’яныя, як вы думаеце, бо (яшчэ) трэцяя гадзіна дня,"g=Тады Пётар, стаўшы з Адзінаццацю, падняў голас свой і сказаў ім: “Мужы Юдэйскія ды ўсе жыхары Ерузаліма, хай будзе вам гэта ведама, і выслухайце словы мае!f А іншыя насьмяхаліся і казалі: “Хіба яны напіліся маладога віна”./eW Зьдзіўляліся вось усе, і, не разумеючы гэтага, пыталіся адзін другога: “Што гэта значыць?”Ad{ а таксама Юдэі і празэліты, Крыцяне і Арабы, чуем іх, што яны гавораць пра веліч Божую ў нашых мовах”. ~}}U|&{zzz5yy'x]wwv/uttIsrrpponnDmvlkjihhff+edvcca%`?__z_^]\[[5ZYYOXWW]VULTSS~S RBQZQOO==7pvZ7 U  C{e-C І Карнэль адказаў: “Чатыры дні таму а дзевятай гадзіне маліўся я ў сваім доме, і явіўся перада мною муж у бліскучай шаце,2,] Таму вось, запрошаны, я, не сумняваючыся, прыбыў. Дык цяпер пытаюся, навошта мяне запрасілі?”"+= і сказаў ім: “Ведаеце, што Юдэю нельга спатыкацца або гасьціць з чужынцамі. Але Бог мне аб’явіў, што ніводнага чалавека нельга лічыць паганым і нячыстым.z*m І, гутарачы з ім, увайшоў у дом і знайшоў там шмат сабраўшыхся,})s Пётар жа падняў яго, кажучы: “Устань, бо і я такі самы чалавек”.!(; І калі Пётар уваходзіў, Карнэль выйшаў яму на сустрач, упаў яму да ног і пакланіўся.C' На другі дзень прыбылі ў Цэзарэю. Карнэль жа чакаў на іх, склікаўшы сваіх сваякоў і блізкіх прыяцеляў.m&S Тады Пётр запрасіў іх у дом і пачаставаў. А на другі дзень у таварыстве некаторых братоў з Ёппы разам з імі выбраўся ў дарогу.%y Яны адказалі: “Сотнік Карнэль, чалавек справядлівы і багабойны, аб чым можа засьведчыць увесь народ Юдэйскі, атрымаў ад анёла сьвятога даручэньне паклікаць цябе ў свой дом і выслухаць тое, што ты скажаш”.R$ Дык зыйшоў Пётар да тых людзей і сказаў: “Гэта я той, каторага шукаеце. Што за прычына, дзеля якой вы прыбылі?” # Дык устань, зыйдзі на ніз ды ідзі да іх, не сумняваючыся, бо Я іх паслаў”.("I А Пятру, разважаючаму пра зьяву, сказаў Дух: “Вось гэтыя тры мужчыны пытаюцца пра цябе.x!i Яны пыталіся ў голас, ці тут гасьціць Сымон, называны Пятром.y k І калі Пётар разважаў, што можа азначаць зьява, якую бачыў, перад брамай затрымаліся пасланьнікі Карнэля і пыталіся пра дом Сымона. І паўтарылася гэта тры разы. І зараз жа той прадмет быў узяты ў неба. 9 І голас паўторна азваўся да яго: “Што Бог ачысьціў, не называй таго нячыстым”.*M А Пётар сказаў: “Ніякім чынам, Госпадзе, бо я ніколі ня еў нічога паганага і нячыстага”.r] І азваўся голас да яго: “Устань, Пётар, забівай і еш!” Былі на ім усякія чацьвераногія, і паўзуны зямныя, і нябесныя птушкі.a; і ён убачыў адкрытае неба ды нейкую рэч спускаючыся, падобную да вялікага абруса, за чатыры канцы спусканага на зямлю.(I І пачуў ён голад, і захацелася яму есьці; пакуль жа гатавалі, найшло на яго захапленьне,ve На другі дзень, калі яны былі ў дарозе ды набліжаліся да горада, Пётар узыйшоў на дах памаліцца, а была меней болей шостая гадзіна.P ды, расказаўшы ім усё, паслаў іх у Ёппу.wg Калі зыйшоў анёл, каторы з ім гутарыў, Карнэль паклікаў двух сваіх дамоўнікаў і багабойнага ваяку, з тых, што былі яму падначалены,ve Ён гасьціць у нейкага гарбара Сымона, якога дом каля мора”. Дык зараз жа пашлі людзей у Ёппу і прывядзі нейкага Сымона, званага Пятром.+O Ён жа, углядаючыся ў яго, ахоплены страхам сказаў: “Што, гаспадару?” Анёл сказаў Яму: “Малітвы твае і міласьціны твае падняліся на памяць перад абліччам Бога.X) Каля дзевятае гадзіны дня ён у зьяве выразна ўбачыў анёла Божага, уваходзячага да яго і кажучага яму: “Карнэль!”D пабожны і багабаязны з усім домам сваім. Багата ён даваў міласьціну людзям ды заўсёды маліўся да Бога. / А ў Цэзарэі жыў адзін чалавек на імя Карнэль, сотнік кагорты, званай Італійскай,y +І яшчэ многа дзён пражываў Пётар у Ёппе ў нейкага гарбара Сымона.  *І вестка аб гэтым разыйшлася па ўсёй Ёппе, і многія ўверылі ў Госпада.& E )Пётар жа падаў ёй руку ды падняў яе, затым пазваў сьвятых і ўдоў, і паказаў яе ім жывую. - (І, выправіўшы ўсіх, Пётр упаў на калені ды маліўся і, павярнуўшыся да цела, сказаў: “Табіта, устань!” І яна адчыніла вочы свае ды, убачыўшы Пятра, села.R  'І Пётар, устаўшы, пайшоў з імі; і калі прыйшлі, завялі яго ў сьвятліцу і акружылі яго там удовы, паказваючы яму з плачам вопраткі і адзеньне, якія зрабіла Доркас, калі яшчэ жыла з імі.& E &А як Лідда ёсьць недалёка ад Ёппы, дык вучні, даведаўшыся, што там знаходзіцца Пётар, паслалі да яго двух пасланцоў з просьбаю: “Прыйдзі да нас, не марудзь!” 9 %Сталася ж у тыя дні, што яна захварэла і памерла. Яе памылі ды палажылі ў сьвятліцы.nU $А пражывала ў Ёппе адна вучаніца, імем Табіта, значыць Доркас (Сарна). Яна была поўная добрых учынкаў і дарэньняў, якія рабіла.w #І бачылі яго ўсе жыхары Лідды і Сарону, і навярнуліся да Госпада.@y "Сказаў яму Пётар: “Энэй, Езус Хрыстос цябе аздараўляе. Падыміся і засьцялі сабе”. І ён адразу ўстаў.:m !Там напаткаў ён аднаго чалавека, імем Энэй, які быў спараліжаваны і восем гадоў праляжаў у ложку.+O Здарылася, што Пётар, наведваючы ўсіх, дабраўся і да сьвятых, каторыя пражывалі ў Ліддзе.1 Тым часам Царква цешылася супакоем ва ўсёй Юдэі, Галілеі і Самарыі, будуючыся і ходзячы ў страху Госпадавым, і ў пацяшэньні Духа Сьвятога памнажалася. Даведаўшыся пра гэта, браты адвялі яго ў Цэзарэю, а адтуль выправілі ў Тарс. Гутарыў таксама і спрачаўся з Геленістамі. Яны ж цікавалі, каб яго забіць. Дзякуючы таму прабываў з імі ў Ерузаліме, сьмела навучаючы ў імя Госпада.;o Толькі Барнаба ўзяў яго і прывёў да апосталаў ды расказаў ім, як у дарозе Саўл убачыў Госпада, і што (Госпад) сказаў яму, ды з якою адвагай выступаў у Дамашку ў імя Езуса.M~ Калі Саўл прыбыў у Ерузалім, дык стараўся далучыцца да вучняў, але ўсе баяліся яго, ня веручы, што ён вучань.q}[ І вучні ноччу спусьцілі яго ў кашы праз мур ды выправілі.&|E але Саўл даведаўся пра іх намеры. А яны днём і ноччу пільнавалі брамаў, каб яго забіць.U{# Па нейкім часе Юдэі змовіліся забіць яго,Az{ А Саўл тым адважней выступаў, даводзячы, што гэта Хрыстос, чым бянтэжыў Юдэяў, пражываючых у Дамашку.uyc І ўсе, што чулі гэта, дзівіліся і казалі: “Ці ж гэта ня той самы, што ў Ерузаліме перасьледаваў тых, каторыя прызывалі гэтае імя, і ці не па тое прыбыў сюды, каб, увязьніўшы іх, весьці да першасьвятара?”{xo І зараз жа стаў абвяшчаць у сынагогах Езуса, што Ён — Сын Божы.w! і калі спажыў пасілак, набраўся сіл. І некалькі дзён быў з вучнямі ў Дамашку./vW І ў той момант быццам луска адпала з вачэй яго, і ён праглянуў. І, падняўшыся, быў ахрышчаны,qu[ І Ананія пайшоў, і ўвайшоў у дом ды, усклаўшы рукі на яго, казаў: “Браце Саўле! Госпад паслаў мяне, Езус, каторы аб’явіўся табе ў дарозе, каторай ты ішоў, каб ты бачыў ды быў напоўнены Духам Сьвятым”.tta І Я пакажу яму, колькі ён мае цярпець дзеля імя Майго”.usc Але Госпад сказаў яму: “Ідзі, бо выбраў Я гэтага чалавека як пасудзіну, каб занесьці імя Маё паганам, каралям і сынам Ізраэля.r І тут ён мае ўладу ад першасьвятароў вязьніць усіх прызываючых імя Тваё”.Tq! Ананія адказаў: “Госпадзе, я чуў ад многіх пра гэтага чалавека, колькі ён зла ўчыніў сьвятым Тваім ў Ерузаліме.2p] ды ў зьяве ўбачыў чалавека, імем Ананія, які прыйшоў і ўсклаў рукі на яго, каб ён зноў бачыў”.toa Госпад кажа яму далей: “Устань і ідзі на вуліцу, што завецца Простая, ды ў доме Юды запытай пра Саўла з Тарсу. Ён вось моліцца,]n3 У Дамашку пражываў адзін вучань, імем Ананія, і сказаў яму Госпад у зьяве: “Ананія!” Ён адказаў: “Вось я, Госпадзе”.Em І тры дні ня бачыў, ня еў і ня піў.Cl Саўл жа падняўся з зямлі, раскрыў вочы, але нічога ня бачыў. Дык завялі яго ў Дамашак, трымаючы за руку..kU Тыя ж людзі, што былі з ім у дарозе, стаялі аслупянеўшы, бо чулі голас, але нікога ня бачылі.j Але ўстань і ідзі ў горад, і там скажуць табе, што маеш рабіць”.#i? Ён спытаў: “Хто Ты, Госпадзе?” Пачуў голас: “Я — Езус, каторага ты перасьледуеш!&hE і, падаючы на зямлю, пачуў голас, кажучы яму: “Саўл, Саўл, чаму Мяне перасьледуеш?”g) І ў дарозе, калі ўжо набліжаўся да Дамашку, раптам агарнула яго сьвятло з неба,f і прасіў у яго лістоў да сынагогаў у Дамашку, каб, калі там знойдзе каго гэтага напрамку, як мужчын, так і жанчын, вязьніць і дастаўляць у Ерузалім.*e O Саўл жа, дыхаючы пагрозамі і забойствамі на вучняў Госпадавых, прыйшоў да першасьвятара1d[(А Філіп апынуўся ў Азоце, і, праходзячы праз ўсе гарады, эвангелізаваў, аж пакуль да Цэзарэі.Wc''А калі выйшлі з вады, Дух Госпадаў схапіў Філіпа, і эўнух ня бачыў яго ўжо больш, але паехаў у сваю дарогу радасны.&bE&І казаў затрымацца, і яны абодва, Філіп і эўнух, увайшлі ў ваду, і (Філіп) ахрысьціў яго.maS%Дык сказаў Філіп: “Калі верыш усім сэрцам, дык можна”. І, адказваючы, сказаў (эўнух): “Веру, што Езус Хрыстос ёсьць Сын Божы”.;`o$І калі ехалі па дарозе, пад’ехалі да вады. Дык кажа эўнух: “Вось вада, ці не магу быць ахрышчаны?”!_;#Тады Філіп, адчыніўшы свае вусны, пачынаючы ад Пісаньня гэтага, абвяшчаў яму Езуса.G^"Эўнух папытаўся ў Філіпа: “Прашу цябе, выясьні, пра каго тут кажа прарок? Пра сябе, ці пра каго другога?”F]!У паніжэньні Яго адмовілі Яму справядлівасьць. Пра род Ягоны хто раскажа? Бо з зямлі ўзята жыцьцё Яго”.\- А месца Пісаньня, што ён чытаў, было гэткае: “Як авечка на зарэз ведзена ды як ягня безгалосае перад тым, хто яго стрыжэ, так Ён не адкрыў вуснаў сваіх.R[Той адказаў: “Як магу разумець, калі ніхто мне ня выясьніў?” І запрасіў Філіпа ўзьлезьці ў воз і сесьці побач.>ZuКалі Філіп падбег, пачуў, як той чытаў прарока Ісаю, дык запытаўся ў яго: “Ці разумееш, што чытаеш?”uYcДык Дух кажа Філіпу: “Падыйдзі і далучыся да гэтага возу”.hXIЁн вось вяртаўся ў сваім возе, чытаючы прарока Ісаю.W7Ён падняўся і пайшоў. Акурат тады пакланіцца Богу прыбыў у Ерузалім муж Этыёпскі, эўнух, урадовец Кандакі, каралевы Этыёпскай, загадчык усіх яе скарбаў.fVEІ анёл Госпадаў сказаў Філіпу: “Устань і ідзі на поўдзень па дарозе, каторая ідзе з Ерузаліма ў Газу; яна цалкам пустая”.UwІ апосталы, даўшы сьведчаньне (аб Хрысьце) і абвясьціўшы Слова Божае, вярталіся ў Ерузалім, эвангелізуючы ў многіх вёсках Самаранскіх./TWІ Сымон адказаў: “Маліце за мяне Госпада, каб не спаткала мяне нічога таго, што вы казалі”.hSIЯ бо бачу цябе ў горычы жоўці ды ў путах сапсуцьця”.%RCДык пакайся за гэтую сваю нягоднасьць і малі Бога, можа Ён даруе табе ліхі твой намер.Q%Ня маеш ты часткі і долі ў гэтым слове, бо сэрца тваё крывадушнае перад Богам.LPПётар жа сказаў яму: “Хай серабро тваё ідзе на гібель разам з табой, бо ты маніўся за грошы набыць дар Божы!/OWпросячы: “Дайце і мне гэту ўладу, каб калі ўскладу на каго рукі, атрымаў ён Духа Сьвятога”./NWКалі Сымон убачыў, што апосталы ўскладаньнем рук удзяляюць Духа Сьвятога, прынёс ім грошы,MТады апосталы ўскладалі на іх рукі, і яны атрымоўвалі Духа Сьвятога.&LEбо яшчэ ніхто з іх ня быў атрымаўшы, але былі яны толькі ахрышчаны ў імя Госпада Езуса.{KoЯны прыбылі і маліліся за Самаран, каб атрымалі Духа Сьвятога,?JwАпосталы ж, што былі ў Ерузаліме, пачуўшы, што Самарыя прыняла Слова Божае, паслалі туды Пятра і Яна.lIQ Тады і Сымон сам уверыў і па атрыманьні хросту далучыўся да Філіпа. І дзівіўся ён надта, бачачы чыненыя цуды і знакі вялікія.XH) Але калі ўверылі Філіпу, які абвяшчаў Каралеўства Божае і імя Езуса Хрыста, дык мужчыны і жанчыны прыймалі хрост.oGW І лічыліся з ім, бо ён доўгі час чмуціў іх сваімі чарамі.;Fo І паважалі яго ўсе ад найменшага да найбольшага, і казалі: “Ён – моц Божая, што завецца Вялікая”.E А ў горадзе быў адзін чалавек, імем Сымон, каторы раней займаўся чарадзействам і зьдзіўляў народ Самарыі, хвалячыся, што ён нехта вялікі.UD#І вялікая радасьць сталася ў тым горадзе.dCAЗ многіх вось апанаваных выходзілі з вялікім крыкам нячыстыя духі, і шмат спараліжаваных і кульгавых было аздароўлена.EBІ грамады аднадушна слухалі, што казаў Філіп, бо ня толькі чулі словы, але і бачылі знакі, якія ён рабіў.pAYФіліп так прыбыў у горад Самарыйскі і вясьціў ім Хрыста.w@gА тыя, што паразьбягаліся, хадзілі, абвяшчаючы слова (Божае).=?sСаўл жа пустошыў царкву, урываючыся ў дамы і арыштоўваючы мужчын і жанчын, і аддаючы іх у вязьніцу.>А багабойныя людзі пахавалі Сьцяпана і зрабілі вялікае галашэньне па ім.4= cА Саўл згаджаўся з забойствам яго. З таго дня пачалося вялікае перасьледаваньне царквы ў Ерузаліме; і ўсе, за выключэньнем апосталаў, расьсеяліся па Юдэі і Самарыі.U<#<А калі ўпаў на калені, закрычаў моцным голасам: “Госпадзе, не палічы ім грэху гэтага”. І па гэтых словах сканаў.;;І каменавалі Сьцяпана, а ён маліўся: “Госпадзе Езусе, прыймі духа майго!”B:}:і выцягнулі яго за горад, і ўкаменавалі. І сьведкі паклалі сваё адзеньне ля ног юнака, званага Саўлам.9!9Яны ж паднялі вялікі крык, і затыкалі вушы сабе, і кінуліся на яго аднадушна,88і кажа: “Бачу неба адкрытае і Сына Чалавечага, стоячага па правіцы Бога”.:7m7А ён, напоўнены Духам Сьвятым, глянуў у неба і ўбачыў хвалу Божую і Езуса, стоячага праваруч Айца,66Пачуўшы гэта, іхнія сэрцы закіпелі гневам, і яны скрыгаталі зубамі на яго.5 5Вы, што атрымалі закон за пасярэдніцтвам анёлаў, але не бераглі яго”.4#4Каторага з прарокаў не перасьледавалі бацькі вашыя? Пазабівалі вы і тых, каторыя прадказвалі прыход Справядлівага, якога вы выдалі і замардавалі.g3G3Людзі з цьвёрдым каркам, неабрэзанымі сэрцамі і вушыма! Вы заўсёды супрацівіцеся Духу Сьвятому, як бацькі вашыя, так і вы!I2 2Ці ж не рука Мая ўчыніла ўсё гэта?”l1Q1“Неба – пасад Мой, а зямля — падножжа ног Маіх. Які ж дом пабудуеце Мне, – кажа Госпад, — або якое месца для супачынку Майго?v0e0Але Узвышні не жыве ў пабудовах рук людзкіх, як кажа прарок: u “Я — Бог бацькоў тваіх, Бог Абрагама, Ізаака і Якуба”. Стрывожыўся Майсей і не адважыўся глядзець.J Майсей жа, убачыўшы, дзівіўся з бачанага. А калі падыйшоў бліжэй, каб прыгледзецца, пачуўся голас Госпада:1[Праз сарак гадоў явіўся яму на пустыні пад гарою Сынай анёл Госпадаў у полымі агня ў кусьце.4aДзеля гэтых словаў Майсей уцёк ды жыў як чужынец у зямлі Мадыян, дзе нарадзіліся яму два сыны.kOХіба і мяне хочаш забіць, як учора забіў Эгіпцяніна?”PАле той, што быў крыўдзіў бліжняга, адапхнуў яго і сказаў: “Хто паставіў цябе начальнікам і суддзёю над намі?-Калі на другі дзень паявіўся ён між іх, калі яны біліся між сабой, ды стараўся іх пагадзіць, кажучы: “Людзі, вы ж браты; чаму крыўдзіце адзін другога?”:mЁн думаў, што браты ягоныя зразумеюць, што Бог яго рукой дае ім выбаўленьне, але яны не зразумелі.Y+І там, убачыўшы аднаго крыўджаўнага зямляка, стануў у яго абарону і памсціўся за крыўджанага, забіўшы Эгіпцяніна.+А калі мінула яму сорак гадоў, надумаў ён адведаць братоў сваіх, сыноў Ізраэля.&EІ быў Майсей навучаны ўсёй мудрасьці Эгіпецкай, ды быў магутны ў словах і чынах сваіх. А калі ён быў выкінуты, узяла яго дачка фараона і ўзгадавала яго як сына.'GТады вось нарадзіўся Майсей, і быў ён мілы Богу; і тры месяцы кармілі яго ў доме бацькі.[/Ён пачаў падступна дзейнічаць супраць народу нашага, і прымушаў бацькоў нашых выкідваць дзяцей сваіх, каб не жылі.q[аж запанаваў іншы кароль у Эгіпце, каторы ня ведаў Язэпа.W'А, як прыбліжаўся час зьдзяйсьненьня абяцаньня, якое Бог даў Абрагаму, народ разрастаўся і размнажаўся ў Эгіпце,Fі перанесьлі іх у Сыхем ды палажылі ў магіле, каторую Абрагам купіў за серабро ад сыноў Гемора ў Сыхеме.jMі Якуб прыйшоў ў Эгіпт, і памёр ён сам, і бацькі нашыя,3Дык паслаў Язэп па Якуба, бацьку свайго, ды ўсю радню ў ліку сямідзесяці пяці душ,$ A а за другім разам Язэп даўся пазнаць сваім братам, фараон жа даведаўся пра род Язэпа. + Калі Якуб даведаўся, што ў Эгіпце ёсьць збожжа, паслаў бацькоў нашых першы раз,( I І ўвесь Эгіпет і Ханаан наведаў голад і вялікае гора, і бацькі нашыя ня мелі чаго есьці.+ O і асвабадзіў яго ад усякіх бедаў, і даў яму ласку і мудрасьць у вачах фараона, караля Эгіпту, які прызначыў яго начальнікам над Эгіптам ды над усім сваім домам.  І гэтыя патрыярхі праз зайздрасьць прадалі Язэпа ў Эгіпет; і Бог быў з ім,  Ды даў яму запавет абразаньня. І так нарадзіўся яму Ізаак, каторага абрэзаў у восьмы дзень, а Ізааку – Якуб, а Якубу – дванаццаць патрыярхаў.І народ, у каторага будуць яны нявольнікамі, Я сам асуджу, – кажа Бог, – і пасля таго выйдуць яны і будуць служыць Мне на гэтым вось месцы”. d~}||M{zyxxzwvv%utssgrrqqpounn'mfllPkjiihgfedcc-ba``_f^^ ]a\\_\ZkYXWVUTSRR>%=V<;:99'877/55]43211B00N/l.--#,++O*8))z(_'&& %^##%"Z! a C Y2D~]Z{ & x l  .8Y9[ Q Мы аднак верым, што праз ласку Госпада Езуса будзем збаўлены, як і яны”.ZP- Дык чаму цяпер спакушаеце Бога, ускладаючы на вучняў ярмо, каторага ані бацькі нашыя, ані мы самі не змаглі насіць? O і не зрабіў ніякай розьніцы між намі і імі, ачышчаючы сэрцы іхнія верай. NІ Бог, што ведае сэрцы, засьведчыў гэта, даючы ім Духа Сьвятога, як і нам,bM=Калі па гэтым узьнікла вялікая спрэчка, тады ўстаў Пётар і сказаў ім: “Мужы браты, вы ведаеце, што Бог з даўных дзён выбраў з нас, каб з вуснаў маіх пагане пачулі слова Эвангельля ды ўверылі.vLeДык сабраліся апосталы і старшыя разгледзець гэтую справу.rK]Але некаторыя навернутыя з герэзіі фарысэйскай супрацівіліся і сказалі: “Трэба абрэзаць іх і загадаць берагчы закон Майсея!”[J/Калі ж прыбылі ў Ерузалім, былі прынятыя царквою і апосталамі ды старшымі, і расказалі ім, як Бог дзейнічаў праз іх.{IoДык, пасланыя царквою, ішлі яны праз Фэніцыю і Самарыю, расказваючы пра навярненьне паганў, чым выклікалі ў братоў вялікую радасьць.xHiДзеля таго ўзьнікла шмат немалых спрэчак і звадак паміж імі ды Паўлам і Барнабай, так што вырашылі, каб Павал і Барнаба ды яшчэ некалькі з іх пайшлі дзеля гэтае справы ў Ерузалім да апосталаў і старшых.`G ;Некаторыя, паходзячыя з Юдэі, навучалі братоў: “Калі ня будзеце абрэзаныя па звычаю Майсея, ня можаце быць збаўлены”.GFІ шмат часу былі яны сярод вучняў.>EuВярнуўшыся, склікалі царкву і расказалі, што ўчыніў Бог з імі, ды як адкрыў Ён дзьверы веры паганам.*DMІ адкуль паплылі ў Антыёхію, адтуль былі аддадзены ласцы Божай на справу, якую выканалі.cC?і вясьцілі слова ў Пэргэ, а затым пайшлі ў Аталію.HB І прайшлі праз Пісідыю ў Памфілію,LAПотым з малітвай і постам для кожнае царквы прызначылі старшых ды даручылі іх Госпаду, у каторага ўверылі.y@kумацоўваючы душы вучняў, заахвочваючы іх да трываньня ў веры, бо каб ўвайсьці ў Каралеўства Божае, трэба прайсьці праз многа мукаў.S?І ў гэтым горадзе вясьцілі Эвангельле, і здабылі многа вучняў, а пасьля вярнуліся ў Лістру, Іконію ды Антыёхію,[>/Але калі сабраліся вакол яго вучні, падняўся і пайшоў у горад, а на другі дзень разам з Барнабай направіўся ў Дэрбу.=wТым часам падыйшлі Юдэі з Антыёхіі і Іконіі, і падбурылі грамады, і ўкаменавалі Паўла ды выцягнулі яго за горад, думаючы, што ён мёртвы.<}І гэтымі словамі ледзь стрымалі натоўп, каб не складалі ім ахвяры.;але не пераставаў сьведчыць ад сабе, чынячы дабро, даючы вам дождж з неба, урадлівыя леты, кормячы вас ды сэрцы вашыя напаўняючы радасьцю”. :Дапусьціў Ён у даўнейшых часах, каб народ кожны хадзіў сваімі дарогамі,|9q“Людзі, што гэта вы робіце? І мы людзі сьмяротныя, падобныя да вас. Эвангелізуем вас, каб вы адвярнуліся ад гэтых марнасьцяў да Бога жывога, каторы стварыў неба і зямлю, і мора, ды ўсё, што ў іх знаходзіцца.08YКалі пра гэта даведаліся Барнаба і Павал, разьдзёрлі адзеньне ды кінуліся ў народ, крычучы:y7k А сьвятар Зэўса, каторы меў сьвятыню перад горадам, прывёў прад браму валы ды прынёс вянкі, і хацеў разам з народам скласьці ахвяру.6 І назвалі Барнабу Зэўсам, а Паўла — Мэркурам, бо ён быў правадыром у слове.j5M І грамады, бачачы, што ўчыніў Павал, пачалі моцна крычаць па-лікаонску: “Багі сталіся падобнымі да людзей і зыйшлі да нас!”"4= сказаў моцным голасам: “Стань проста на ногі твае!” І той падскочыў і стаў хадзіць.S3 Ён слухаў, што казаў Павал. Той жа глянуў на яго ўважна ды, бачачы, што ён мае веру, патрэбную для аздараўленьня,&2EУ Лістры жыў адзін чалавек, хворы на ногі, калека ад нараджэньня, які ніколі не хадзіў.01[і там эвангелізавалі.{0oуцяклі ў гарады Лікаонскія, Лістру і Дэрбу, і ў іхнія ваколіцы,`/9Калі аднак апосталы даведаліся, што пагане і Юдэі сумесна з начальнікамі сваімі маняцца зьняважыць іх і ўкаменаваць,.#Дык жыхары горада падзяліліся: і адны былі з Юдэямі, а другія — з апосталамі.-7Аднак Павал і Барнаба прабылі там доўгі час і навучалі адважна ў Госпадзе, каторы сьведчыў слову ласкі сваёй цудамі і знакамі, якія чыніў іхнімі рукамі.,#Але тыя Юдэі, што ня ўверылі, падбуралі і пад'юджвалі паганаў супраць братоў.;+ qПадобна ў Іконіі ўвайшлі яны ў Юдэйскую сынагогу і навучалі так, што многа Юдэяў і Грэкаў уверыла.\*1 4Вучні ж былі поўныя радасьці і Духа Сьвятога.v)e 3А яны, абтросшы на іх пыл ад ног сваіх, направіліся ў Іконію. (9 2Тым часам Юдэі падбурылі пабожных і паважаных жанчынаў ды знаных грамадзянаў і ўчынілі перасьледаваньне Паўла і Барнабы, ды выкінулі іх са сваіх межаў.Y'+ 1І слова Госпадава разносілася па ўсім краі.G& 0Пагане ж, чуючы гэта, цешыліся ды славілі слова Госпадава, і ўсе, прызначаныя да жыцьця вечнага, уверылі.U%# /Бо гэтак загадаў нам Госпад: “Устанавіў Я цябе сьвятлом для паганаў, каб быў ты збаўленьнем аж па скрай зямлі”.\$1 .Тады Павал і Барнаба сказалі адважна: "Перш вам належалася вясьціць слова Божае, але калі вы яго адкідваеце ды самі сябе ўважаеце за нягодных жыцьця вечнага, ды мы зьвернемся да паганаў.>#u -Калі ж Юдэі ўбачылі натоўпы, ахапіла іх зайздрасьць, і, блюзьнячы, пярэчылі таму, што навучаў Павал." ,А ў наступную суботу блізу ўвесь горад зыйшоўся слухаць слова Божае.! +А як разыйшлася сынагога, многа Юдэяў і пабожных празэлітаў праводзілі Паўла і Барнабу, каторыя заахвочвалі іх да трываньня ў ласцы Божай.% C *Калі ж яны выходзілі, прасілі іх, каб яны ў наступную суботу гаварылі тыя самыя словы.' )“Глядзіце вы, пагарджаючыя, дзівуйцеся ды адыйдзіцеся, бо ў дні вашыя спаўняецца дакон, катораму вы б ня ўверылі, калі б вам хтосьці аб ім гаварыў”.lQ (Дык глядзіце, каб ня споўніліся на вас словы Прарокаў:L 'у Ім кожны, хто ўверыць, апраўдаецца. &Мужы браты, хай будзе вам ведама, што абвяшчаецца вам адпушчэньне грахоў праз Яго; ад усіх грахоў, ад якіх не маглі быць апраўданы ў Законе Майсея,fE %Але Той, каго Бог уваскрасіў, ня бачыў зьнішчэньня.]3 $Бо Давід, паслужыўшы свайму пакаленьню, заснуў з волі Божай і быў пахаваны пры сваіх бацьках, і ўбачыў спарахненьне. #І ў іншым месцы кажа: “Не дасі сьвятому Твайму бачыць зьнішчэньне”.O "А што Яго ўваскрасіў з памёршых і што Ён ня мае спарахнець, так сказаў: “Дам вам сьвятасьці Давіда напэўна”.mS !Бог споўніў адносна нас, іх дзяцей, уваскрашаючы Езуса, як напісана ў другім Псальме: “Ты — Сын Мой. Я сёньня нарадзіў Цябе”.{ І мы абвяшчаем вам добрую вестку, што абяцаньне, дадзенае бацькам^5 і Ён паказваўся многа дзён тым, што з Ім разам прыйшлі з Галілеі ў Ерузалім, якія цяпер сьведчаць аб Ім перад народам.H  Але Бог уваскрасіў Яго з памёршых,%C А калі выканалі ўсё, што пра Яго было напісана, зьнялі Яго з крыжа і палажылі ў магілу.'G і, не знаходзячы ў Ім ніякай віны, вартай сьмерці, дамагаліся ад Пілата, каб Яго забіць.lQ Жыхары Ерузаліма ды іх начальнікі не прызналі Яго ды, асуджаючы Яго, споўнілі прадказаньні Прарокаў, чытаныя кожную суботу,D Мужы браты, сыны роду Абрагама, і тыя з-паміж вас, што баяцца Бога! Нам паслана слова збаўленьня гэтага.) А пад канец свайго шляху Ян казаў: "Я ня той, за каго вы мяне ўважаеце. Але пасьля мяне прыйдзе Той, катораму я ня варты разьвязаць сандалаў на нагах”.) перад прыходам якога Ян прапаведываў хрост навяртаньня ўсяму народу Ізраэля.  З яго патомства, паводле абяцаньня, Бог падняў для Ізраэля Збаўцу Езуса,= s А калі яго адкінуў, паставіў ім каралём Давіда, пра якога даў сьведчаньне, кажучы: "Знайшоў Я Давіда, сына Есэя, чалавека па сэрцы Маім, каторы ва ўсім споўніць волю Маю”.9 k І калі пазьней прасілі караля, даў ім Бог Саўла, сына Ціса, з пакаленьня Бэн'яміна на сорак гадоў./ W меней болей праз чатырыста пяцьдзесят гадоў. Потым даваў ім суддзяў аж да прарока Самуэля.  Ды, выгубіўшы сем народаў у зямлі Ханаан, жэрабем падзяліў зямлю імve І каля сарака гадоў зносіў цярпліва іхнія абычаі ў пустыні. Бог гэтага народу Ізраэльскага выбраў нашых бацькоў ды ўзвысіў народ, калі былі жыхарамі зямлі Эгіпецкай, і магутнаю рукою вывеў іх з яе.T! Тады падняўся Павал, і, даўшы знак рукою маўчаць, прамовіў: "Слухайце, мужы Ізраэльскія ды тыя, што баіцёся Бога!) Па прачытаньні Закону і Прарокаў начальнікі сынагогі паслалі па іх і сказалі: “Калі маеце мужы, браты, нейкае слова заахвоты для народу, прамоўце!”6e Яны ж прайшлі Пэргэ і дайшлі да Антыёхіі Пісідзкай; і ў суботу ўвайшлі ў сынагогу, і там паселі.K Адплыўшы з Пафы, Паўла і яго таварышы прыбылі ў Пэргэ ў Памфіліі, а Ян вярнуўся ў Ерузалім, адыйшоўшы ад іх.  Бачачы, што здарылася, праконсул уверыў, зьдзіўлены навукай Госпадавай.`9 Вось жа цяпер дакране цябе рука Госпадава; і будзеш сьляпы, і нейкі час ня будзеш бачыць сонца". І зараз жа найшла на яго цемра і сьлепата, і ён хадзіў кругом, шукаючы, каб хто яго вёў за руку.%C “О ты, сыне д'ябла, поўны ўсякага ашуканства ды ўсякай крывадушнасьці, вораг усякай справядлівасьці! Ці не перастанеш ты крывіць простых дарог Госпадавых?<q Тады Саўл, каторы такжа завецца Паўлам, напоўнены Духам Сьвятым, паглядзеў на яго пільна і сказаў:K~ Але працівіўся ім Элімас, чараўнік, так бо тлумачыцца імя ягонае, і імкнуўся праконсула адвярнуць ад веры.]}3 Ён быў пры праконсуле Сяргею Паўле, чалавеку разважным. Ён, паклікаўшы Барнабу і Саўла, хацеў паслухаць слова Божае.g|G І, ідучы праз увесь востраў, дайшлі да Пафы. Там напаткалі аднаго чараўніка, фальшывага Юдэйскага прарока, на імя Барезус.7{g І калі прыбылі ў Саляміну, вясьцілі слова Божае у сынагогах Юдэйскіх. Мелі ж яны Яна ў дапамогу.z І яны, ведзеныя Духам Сьвятым, накіраваліся ў Сэлеўцыю, а адтуль — на Кіпр.pyY Тады з постам і малітваю ўсклалі на іx рукі і адпусьцілі.x І калі яны адпраўлялі службу Госпадаву і пасьцілі, сказаў ім Дух Сьвяты: "Вылучыце мне Барнабу і Саўла на дзейнасьць, на якую Я іх паклікаў.Iw  У Антыёхіі, у тамтэйшай царкве, былі некаторыя прарокі і настаўнікі: Барнаба і Сымон, званы Нігер, Люцыян Цырэнэец і Манаэн, каторы гадаваўся разам з Геродам тэтрархам, ды Саўл.Bv} А Барнаба і Саўл, споўнішы сваё даручэньне, вярнуліся з Ерузаліму, узяўшы з сабой Яна, званага Маркам.Pu Слова ж Госпадава расло і памнажалася.Et І як бач ударыў яго анёл Госпадаў, таму што ён не аддаў Богу належнай хвалы, і ён памёр, сточаны чарвямі.cs? А народ крычаў: “Гэта голас бога, а не чалавека!”9rk У вызначаны ж дзень кароль Герод, адзеўшыся ў каралеўскія шаты, сеў на пасадзе і прамаўляў да іх.`q9 А ён дужа злаваўся на жыхароў Тыру і Сідону. Але яны аднадушна прыбылі да яго, і, перацягнуўшы на свой бок Бласта, палацовага каралеўскага, прасілі аб мір, бо іх край жывіўся з каралеўскага.p Герод загадаў шукаць яго, а, не знайшоўшы, праслухаў вартаўнікоў і загадаў іх пакараць сьмерцю. І, перабраўшыся з Юдэі ў Цэзарэю, там затрымаўся.#o? Калі ж настаў дзень, між жаўнераў узьнікла немалая трывога дзеля зьнікненьня Пятра.&nE Ён жа, даўшы ім знак рукою маўчаць, расказаў, як Госпад вывеў яго з вастрога, і сказаў: "Паведаміце пра гэта Якубу і братам". І, выйшаўшы, пайшоў у другое месца.m3 А Пётар стукаўся далей. Калі ж нарэшце адчынілі, убачылі яго і надта зьдзівіліся.2l] А яны сказалі ёй: "Дурніца”! Яна ж даказвала, што гэта так. Яны сказалі: "Гэта хіба анёл ягоны".[k/ І, пазнаўшы голас Пятра, з радасьці не адчыніла дзьвераў, але пабегла паведаміць, што Пётар стаіць перад дзьвярыма.j! І калі пастукаў у дзьверы, прыбегла дзяўчына на імя Рода, паслухаць, хто там.=is Паразважаўшы, пайшоў у дом Марыі, маткі Яна, званага Маркам, дзе былі сабраўшыся многія на малітве.h+ Тады Пётар ачухаўся і сказаў: "Цяпер ведаю сапраўды, што Госпад паслаў анёла свайго ды вырваў мяне з рукі Герода і ад усяго, чаго чакаў народ Юдэйскі."@gy Мінулі першую і другую варту ды дайшлі да жалезнай брамы, каторая вяла ў горад, якая сама адчынілася перад імі. Выйшлі тады і прайшлі адну вуліцу, і зараз анёл пакінуў яго..fU І, выйшаўшы, ішоў за ім, але ня ведаў, ці гэта праўда, што анёл робіць, ці можа бачыць прывід.se_ І сказаў яму анёл: "Падперажыся ды абуй сандалы твае!” І ён так зрабіў. Далей казаў яму: "Надзень вопратку тваю ды хадзі за мной”.d! І вось паявіўся анёл Госпадаў, і сьвятло зазьзяла ў каморы; і, ткнуўшы ў бок, абудзіў Пятра і сказаў: “Устань хутчэй”! І апалі ланцугі з рук ягоных.c' У ноч, па каторай Герод меўся вывесьці яго, Пётар, скаваны падвойным ланцугом, спаў між двух жаўнераў, і вартаўнікі перад брамай пільнавалі вастрог.b# І быў Пётар вартаваны ў вастрозе. А царква безупынна малілася за яго да Бога.haI Калі яго схапіў, укінуў у вязьніцу ды аддаў пільнаваць чатыром вартаўнікам, манючыся па сьвяце Пасхі вывесьці яго народу.@`y І калі заўважыў, што гэта спадабалася Юдэям, увязьніў апрача таго і Пятра. А былі гэта дні Праснакоў.A_} А Якуба, брата Яна, забіў мячом.u^ e У гэтым часе Герод пачаў перасьледаваць некаторых з царквы] Так яны і зрабілі, пасылаючы (дапамогу старшым) праз Барнабу і Саўла.'\G Дык вучні вырашылі, што кожны па магчымасьці мае ўспамагчы братоў, пражываючых у Юдэі.g[G І вось адзін з іх, імем Агаб, устаўшы, прадказваў праз Духа, што па ўсёй зямлі мае быць вялікі голад; і стаўся ён за Кляўдыя.lZQ У той вось час з Ерузаліму ў Антыёхію прыбылі прарокі.0YY І калі знайшоў яго, прывёў у Антыёхію, ды цэлы год працавалі разам у царкве, навучаючы вялікую грамаду людзей. І ў Антыёхіі першы раз вучняў назвалі хрысьціянамі.aX; Пасьля ён направіўся ў Тарс, каб адшукаць Саўла.6We А быў ён чалавек добры і поўны Духа Сьвятога ды веры. І вялікая грамада прыхінулася да Госпада.IV  Калі ён прыбыў і ўбачыў ласку Божую, усьцешыўся ды заахвочваў усіх, каб усім сэрцам трывалі пры Госпадзе.$UA І вестка пра гэта дайшла да вушэй царквы ў Ерузаліме, дык паслалі Барнабу ў Антыёхію. T  І рука Госпадава была з імі, і многія ўверылі і навярнуліся да Госпада.S  З іх жа некаторыя былі Кіпрыйцы і Цырэнэйцы, якія, прыбыўшы ў Антыёхію, сталі навучаць і Грэкаў, абвяшчаючы добрую вестку пра Госпада Езуса.0RY А тыя, што былі расьсеяны дзеля перасьледваньня, узьнікішага з прычыны Сьцяпана, дабраліся аж да Фэніцыі, і Кіпру, і Антыёхіі, абвяшчаючы слова адно толькі Юдэям.WQ' Пачуўшы гэта, усе супакоіліся ды славілі Бога, і казалі: “Дык і паганам даў Бог ласку навяртаньня дзеля жыцьця”.bP= Дык калі Бог даў ім такі самы дар, як і нам, каторыя ўверылі ў Госпада Езуса Хрыста, то хто ж я, каб мог працівіцца Богу”.NO І прыпомніў я тады словы, сказаныя Госпадам: “Ян хрысьціў вадою, вы ж будзеце ахрышчаны Духам Сьвятым”. N  Калі ж я пачаў навучаць, Дух Сьвяты зыйшоў на іх, як і на нас на пачатку.M Ён скажа табе словы, праз якія будзеш збаўлены ты і ўвесь дом твой”.`L9 Ён вось нам расказаў, як убачыў анёла, які зьявіўся ў яго доме, і сказаў: “Пашлі ў Ёппу і пакліч Сымона, званага Пятром. K І сказаў мне Дух, каб я, не сумняваючыся, пайшоў з імі. А разам са мной пайшлі таксама тых шэсьць братоў, і мы разам прыбылі ў дом таго чалавека.4Ja І зараз жа перад домам, у якім мы прабывалі, паявіліся трох мужчын, пасланыя з Цэзарэі да мяне.oIW І так паўтарылася тры разы, і зноў усё было ўзята ў неба. H9 Але голас з неба азваўся паўторна: “Што Бог ачысьціў, ты не называй нячыстым!”=Gs Я адказаў: “Ніякім чынам, Госпадзе! Ніколі штосьці паганага або нячыстага ня браў я ў свае вусны”.|Fq Ды пачуў я голас, кажучы мне: “Устань, Пётар, забівай і еш!”KE І, прыглядаючыся да яго пільна, заўважыў на ім чацьвераногіх зямлі, зьвяроў і паўзуноў ды птушкі нябесныя.7Dg “Калі я быў у горадзе Ёппе і маліўся, у захапленьні ўбачыў зьяву, як нейкі прадмет, падобны на вялікі абрус, за чатыры канцы спускаўся з неба, аж спусьціўся каля мяне.^C5 Тады Пётар пачаў выясьняць па парадку, кажучы:mBS кажучы: “Ты пайшоў да людзей неабрэзаных ды еў з імі”.A Дзеля таго, калі Пётар прыбыў у Ерузалім, веручыя з абрэзаных дакаралі яго:@ 1 Апосталы ж і браты, што былі ў Юдэі, даведаліся, што і пагане прынялі слова Божае.-?S 0І загадаў іх хрысьціць у імя Езуса Хрыста. Тады прасілі яго затрымацца ў іх некалікі дзён.> /“Хто можа забараніць хрысьціць тых, што атрымалі Духа Сьвятога, як і мы?”=- .бо чулі іх гаворачымі (чужымі) мовамі і славячымі Бога. Тады вось азваўся Пётар:h<I -Дык веручыя з абрэзаных, прыйшоўшыя з Пятром, былі надта зьдзіўлены, што дар Духа Сьвятога вылітыы быў таксама на паганаў,;1 ,І калі Пётар яшчэ гаварыў гэта, Дух Сьвяты зыйшоў на ўсіх, каторыя слухалі слова.?:w +І ўсе прарокі сьведчаць гэта, што кожны, хто верыць у Яго, атрымае адпушчэньне грахоў праз імя Яго”.99k *І Ён нам загадаў вясьціць і сьведчыць народу, што Ён устаноўлены Богам суддзёю жывых і памёршых.Q8 )ды не ўсяму народу, але сьведкам, выбраным наперад Богам, нам, каторыя з Ім елі і пілі па ўваскрасеньні Ягоным.v7e (Але Бог уваскрасіў Яго на трэці дзень і даў Яму аб’яўляцца,D6 'І мы — сьведкі ўсяго, што Ён учыніў у зямлі Юдэйскай і ў Ерузаліме. Яго вось забілі, павесіўшы на дрэве.(5I &пра Езуса з Назарэту, каторага Бог намасьціў Духам Сьвятым і магутнасьцю, што хадзіў Ён, чынячы дабро і аздараўляючы ўсіх апанаваных дэманам, бо Бог быў з Ім.54c %Вы ведаеце, што адбывалася ва ўсёй Юдэі, пачынаючы ад Галілеі, па хросьце, які прапаведываў Ян;)3K $Паслаў Ён сваё Слова сынам Ізраэля, абшчаючы ім мір праз Езуса Хрыста. Ён — Госпад усіх.2% #але ў кожным народзе мілы яму той, хто баіцца Яго і спаганяе справядлівасьць.+1O "Тады Пётар, адкрыўшы вусны, сказаў: “Я сапраўды пераконваюся, што Бог не зважае на асобу,0 !Дык я паслаў, не марудзячы, па цябе, і ты добра зрабіў, што прыйшоў. Цяпер усе мы стаім перад Богам, каб паслухаць усяго, што табе Госпад даручыў”.6/e Дык пашлі ў Ёппу і пакліч Сымона, званага Пятром. Ён гасьціць у доме Сымона гарбара каля мора”..) і сказаў: “Карнэль, твая малітва выслухана, і Бог успомніў на твае міласьціны. ~d}}g|{{{zEyHx wvHu{ttksrqq}pp+oo-nmllBkkVjj3i hRgg&ff*eGdScba`_^]\[[Z}YY*XxWVVUnTTSSR]QQPNNMLL KJIHGwFF$EDCCYBGA@??=<<;9:9F8i7655$43\21?10'/.--a,+o*)) (N''&%$$r#"U!!B LzsduV2*? ~ t  ECHu  А там адны крычалі адно, а іншыя — другое, сабраньне бо было бурлівае, і многія ня ведалі, чаго сабраліся.7tgТаксама некаторыя прыхільныя яму начальнікі паслалі да яго з просьбай, каб ён не ішоў у тэатар.vseКалі ж Павал хацеў выйсьці да народу, вучні не пусьцілі яго.drAІ замяшаньне ахапіла увесь горад, і, схапіўшы Гая і Арыстарха, Македонцаў, таварышаў Паўла, кінуліся аднадушна ў тэатар.q3Калі гэта пачулі, дужа ўзлаваліся і пачалі крычаць: “Вялікая Артэміда Эфэская!”`p9Дык пагражае небясьпека, што ня толькі нашае рамясло ўпадзе, але і сьвятыня вялікай багіні Артэміды за нішто будзе лічыцца, ды і яна сама, слаўленая ва ўсёй Азіі, будзе пазбаўлена велічы”.#o?Але бачыце і чуеце, што ня толькі у Эфэзе, але блізу ва ўсёй Азіі гэты Павал пераканаў ды зьвёў шмат людзей, даказваючы, што няма багоў, што зроблены рукамі.[n/сабраў іх разам з іншымі работнікамі гэтага рамясла і сказаў: “Мужы, вы ведаеце, што з гэтага рамясла нам дабрабыт._m7Адзін сераброўнік, імем Дэмэтар, які вырабляў серабраныя фігуры Артэміды і гэтым даваў добра зарабляць рамесьнікам,lУ той час сталася немалое забурэньне з прычыны дарогі (Госпадавай).бо Я з табою і ніхто не кране цябе, каб пашкодзіць табе, бо многа маю ў гэтым горадзе народу”.B) Ноччу Госпад прагаварыў да Паўла ў зьяве: “Ня бойся, але гавары і не маўчы,fAEНачальнік жа сынагогі, Крысп, з усім сваім домам уверыў у Госпада. І многа Карыньцянаў, слухаючы, уверыла і прыняло хрост.Z@-І перайшоў адтуль, і пасяліўся ў доме аднаго багабойнага чалавека, імем Ціт Юстус, дом якога быў побач з сынагогай.?А калі працівіліся і блюзьнілі, атрос сваё адзеньне ды сказаў ім: “Кроў вашая на вашу галаву! Я не вінаваты. Ад гэтае хвіліны пайду да паганаў”.[>/Па вяртаньні Сілы і Цімафея з Македоніі Павал выключна пасьвяціўся слову, сьведчачы Юдэям, што Езус ёсьць Хрыстос.=І ў кожную суботу гутарыў у сынагозе ды пераконваў Юдэяў ды Грэкаў.#<?Ведаў вось ён тое самае рамясло, таму абжыўся ў іх і працаваў; і майстравалі палаткі.,;QТут напаткаў ён нейкага Юдэя, імем Аквіля, родам з Понту, каторы з жонкаю Прысцыляй прыбыў нядаўна з Італіі, бо Кляўды выселіў з Рыму ўсіх Юдэяў, і прыйшоў да іх.d: CПасьля гэтага пакінуў ён Атэны ды прыбыў у Карынт.[9/"Некаторыя, аднак, далучыліся да яго і ўверылі, між якімі і Дыяніс Арэапагіта ды жанчына на імя Дамара, і іншыя з імі.68g!І гэтак Павал пакінуў іх.R7 Пачуўшы пра ўваскрасеньне мёртвых, адны насьміхаліся, а іншыя казалі: “Паслухаем цябе пра гэта іншым разам”.C6таму што вызначыў дзень, у каторы будзе судзіць сьвет справядліва і праз аднаго чалавека, каторага на гэта прызначыў, і даўшы усім пэўнасьць, уваскрашаючы Яго з памёршых”.&5EІ вось, зважаючы на часы няведаньня, Бог цяпер кліча ўсюды ўсіх людзей да навярненьня,4-Дык, будучы з роду Божага, не павінны мы думаць, што Боства падобнае да золата, або серабра, або каменя, разьбы мастака, або да твору розуму чалавечага./3WБо ў Ім жывём, рухаемся ды існуем, як сказалі некаторыя з вашых паэтаў: “Мы бо і род Ягоны”.D2каб шукалі Бога, можа, часам дакрануцца Яго і знойдуць Яго, бо Ён, па праўдзе, недалёка ад кожнага з нас.l1QЁн з аднаго чалавека вывеў увесь род чалавечы, каб пражываў на ўсім вобліку зямлі, вызначаючы час і межы іхняга пражываньня,V0%ды не патрабуе паслугі рук людзкіх, як быццам Яму чаго не стае, бо Ён сам дае ўсім жыцьцё і дыханьне, ды ўсё іншае.Y/+Бог, каторы стварыў сьвет ды ўсё, што на ім, Госпад неба і зямлі, не пражывае ў сьвятынях, рукой людзей пабудаваных,8.iПраходзячы вось ды аглядаючы вашыя сьвятыні, напаткаў аўтар, на каторым было напісана: “Невядомаму Богу”. Дык Таго, каму вы, ня ведаючы, пакланяецеся, я вам абвяшчаю.3-_Дык Павал, стаўшы сярод Арэапагу, сказаў: “Мужы Атэнскія! Па ўсім бачу, што вы надта пабожныя.X,)Усе ж Атэнцы і пражываючыя там прыхадні нічым іншым не займаюцца, як толькі каб гаварыць або слухаць нешта новае.0+YБо нейкія нячутыя рэчы ўкладаеш ты ў нашыя вушы. Дык хацелі б даведацца, што гэта мае быць”.N*І узялі яго, і завялі ў Арэапаг, і запыталі: “Ці не маглі б мы даведацца, якое новае вучэньне ты прапаведуеш ?y)kНекаторыя з філёзафаў эпікурэйцаў і стоікаў спрачаліся з ім. І некаторыя казалі: "Што хоча сказаць гэты баўбатун?” Іншыя ж: “Здаецца, што ён абвяшчае новых багоў”, бо абвяшчаў ім Езуса і ўваскрасеньне.J( Таксама гутарыў у сынагозе з Юдэямі і з багабойнымі ды што дзень на плошчы з тымі, з каторымі сустракаўся.*'MЧакаючы на іх у Атэнах, Павал абураўся ў духу, бачучы горад, аддадзены балванахвальству.v&eТыя, што праводзілі Паўла, завялі яго аж у Атэны ды вярнуліся, атрымаўшы ад яго загад Сіле і Цімафею, каб чым хутчэй прыйшлі да яго.5%cТады браты безадкладна выправілі Паўла, каб ішоў ён аж да мора, а Сіла і Цімафей засталіся там.$ Калі Юдэі з Тэсалёнікі даведаліся, што таксама ў Бэрэі Павал вясьціць слова Божае, прыбылі і туды, падбураючы грамады і выклікаючы забурэньне.#3 І многа з іх уверыла, а таксама высокародныя жанчыны Грэцкія ды ня мала мужчынаў.z"m Гэтыя былі больш шляхетныя, чым у Тэсалоніцы, і прынялі слова з усёю руплівасьцю ды штодзень разьбіралі Пісаньне, ці так гэта ёсьць.E! Зараз жа ў начы браты выправілі Паўла і Сілу ў Бэрэю. Калі яны туды прыбылі, пайшлі ў Юдэйскую сынагогу.` 9 і, узяўшы паруку ад Язона і ад іншых, пусцілі іх.Такім чынам узбурылі яны грамады і палітархаў, каторыя гэта слухалі;Dі Язон іх прыняў. Яны ўсе выступаюць супраць загадаў цэзара, заяўляючы, што ёсьць іншы кароль — Езус”.)І, не знайшоўшы іх, павалаклі Язона ды некаторых братоў перад палітархаў, крычучы: “Гэтыя людзі, каторыя бунтуюць увесь сьвет, прыйшлі таксама сюды, Тады завідныя Юдэі, узяўшы з рынку нягодных людзей, сабралі натоўп, і збунтавалі горад, і знайшлі дом Язона, ды шукалі іх, каб паказаць народу.eCІ некаторыя з іх ды вялікая колькасць веручых Грэкаў, і нямала высокародных жанчын уверылі і далучыліся да Паўла і Сілы.yдаводзячы і паказваючы, што Хрыстос мусіў цярпець і ўваскрэснуць з памёршых ды што: “Езус, якога я вам абвяшчаю, і ёсьць гэты Хрыстос”. Па звычаю сваім Павал наведаў іх і праз тры суботы выясьніў ім Пісаньне, 5Прайшоўшы праз Амфіпаль і Апалёнію, прыбылі ў Тэсалёніку, дзе Юдэі мелі сынагогу.C(Яны ж, выйшаўшы з вязьніцы, пайшлі да Лідзіі, пабачыліся з братамі, пацешылі іх і выправіліся ў дарогу.  'і прыйшлі, перапрасілі іх ды, вывеўшы, прасілі, каб яны пакінулі горад.-S&Лікторы перадалі гэтыя словы магістрату. Дык тыя спалохаліся, пачуўшы, што гэтыя Рымляне,E%Але Павал сказаў ім: “Перад народам без суду бічавалі нас, Рымскіх грамадзянаў, і пасадзілі ў вастрог, а цяпер цішком выпускаюць нас? О не! Хай самі прыйдуць і выведуць нас”.mS$Вартавы вастрога пераказаў Паўлу гэты загад: “Магістрат прыслаў, каб выпусціць вас. Дык выйдзіце цяпер ды ідзіце ў супако”.#?#І калі настаў дзень, магістрат паслаў ліктораў загадаць: “Звольніце гэтых людзей”.2]"Увёу іх таксама ў свой дом, запрасіў да стала ды з усім домам вельмі цешыўся, што ўверыў Богу.2]!І ў тую самую пару ночы ўзяў іх, абмыў раны і, не марудзячы, прыняў хрост разам з усімі сваімі.q[ І расказалі слова Госпада яму і ўсім, што былі ў яго доме.!Адказалі яму: “Увер у Госпада Езуса, і будзеш збаўлены ты і ўвесь дом твой”. 1І вывеўшы іх навонкі, спытаўся: “Гаспадары, што мне трэба рабіць, каб збавіцца?”+ OТады ён, запатрабаваўшы сьвятла, ускочыў у вязьніцу ды ўпаў, дрыжучы, да ног Паўла і Сілы. 3Тады Павал закрычаў на ўвесь голас: “Не рабі сабе нічога благога, бо мы ўсе тут”.i KКалі вартавы прачнуўся і ўбачыў дзьверы вастрога адчыненыя, схапіў меч і хацеў забіць сябе, думаючы, што вязьні паўцякалі.Y +Раптам сталася вялікае трасеньне, аж захісталіся падмуркі вастрога, і адкрыліся ўсе дзьверы ды з усіх апалі путы./Апоўначы Павал і Сіла маліліся і сьпявалі Богу гімны, і іншыя вязьні слухалі іх..UАтрымаўшы такі загад, вартавы пасадзіў іх ў унутраную вязьніцу і ногі іх замкнуў у калоду.#І, зьбіўшы іх моцна, укінулі ў вастрог, загадваючы варце пільна іх вартаваць.6eІ сабраўся натоўп супраць іх, дык магістрат загадаў зьдзерці з іх адзеньне і хвастаць розгамі.#і абвяшчаюць звычаі, каторыя нам, Рымлянам, ня сьлед прыймаць ды выконваць”.7gі, аддаўшы іх магістрату, сказалі: “Гэтыя людзі, будучы Юдэямі, уводзяць у замяшаньне наш народRКалі яе паны ўбачылі, што надзея даходу зьнікла, дык схапілі Паўла і Сілу, і завалаклі на рынак да начальнікаў,)KІ рабіла яна гэта шмат дзён. Павал жа, маючы досыць гэтага, павярнуўся і сказаў духу: “Загадваю табе у імя Езуса Хрыста, выйдзі з яе!”, і ў той момант ён выйшаў.eCЯна вось, бягучы за Паўлам і за намі, крычала: “Гэтыя людзі — слугі Бога Узвышняга, яны вясьцяць вам дарогу збаўленьня”.І сталася, калі мы ішлі на малітву, пераняла нас нейкая дзяўчына, якая мела духа, каторы варажыў, і прыносіла яна многа даходу сваім панам. ~ І калі была ахрышчана разам з домам сваім, прасіла нас: “Калі маеце мяне за верную Госпаду, увайдзіце ў дом мой і пражывайце”, і змусіла нас.~}uІ слухала адна багабойная жанчына, імем Лідзія, родам з горада Тыятыры, што прадавала пурпур, і Госпад адчыніў ёй сэрца на словы Паўла.j|M А ў суботу выйшлі мы за браму да ракі, дзе спадзяваліся знайсьці месца малітвы, і, сеўшы, гутарылі з сабраўшыміся жанчынамі.q{[ а адтуль — у Філіпы, галоўны горад той часткі Македоніі, каторы ёсьць (рымскай) калёніяй. У гэтым горадзе былі мы некалькі дзён.z) Выплыўшы з Трады, паплылі мы проста ў Саматрацыю, а на другі дзень — у Нэапаль;pyY Як пабачыў ён зьяву, мы, не марудзячы, вырашылі направіцца ў Македонію, у перакананьні, што Бог паклікаў нас эвангелізаваць іх._x7 І тут ноччу Павал меў зьяву: нейкі Македонец, стаў перад ім і прасіў яго, кажучы: “Прыйдзі ў Македонію, дапамажы нам”.Yw+Перайшоўшы Мізію, яны направіліся ў Трааду.v1Прыбыўшы ў ваколіцы Мізіі, прабавалі ісьці ў Бітынію, і Дух Езуса не дазволіў ім.;uoЗатым перайшлі яны Фрыгію і краіну Галятыйскую, бо Дух Сьвяты забараніў ім вясьціць слова ў Азіі.jtMІ цэрквы ўмацоўваліся вераю і штодзень расьлі лікам.Js Калі ж праходзілі праз гарады, загадваў ім берагчы прынятыя апосталамі і старшымі ў Ерузаліме пастановы.rЯго Павал захацеў узяць у дарогу з сабой і абрэзаў яго дзеля Юдэяў, пражываючых у тых мясцовасьцях, бо ведалі яны ўсе, што бацька яго быў Грэкам.]q3Браты з Лістры і Іконіі добра аб ім сьведчылі.?p yІ прыбыў ён у Дэрбу і Лістру. І быў там адзін вучань імем Цімафей, сын веручай жанчыны і бацькі Грэка.koO)І праходзіў праз Сырыю і Цыліцыю, умацоўваючы цэрквы.{no(Павал жа выбраў Сілу і пайшоў, даручаны братамі ласцы Госпада.m1'І дайшло да сваркі, так што разьдзяліліся, і Барнаба ўзяў Марка, і паплыў на Кіпр,Rl&але Павал судзіў, што за тое, што ён адыйшоў ад іх у Памфіліі і не хацеў працаваць з імі, не належыцца браць яго.ak;%Барнаба хацеў ўзяць з сабой Яна, званага Маркам, j$Па нейкім часе Павал сказаў Барнабе: “Вернемся і наведаем братоў ва усіх гарадах, у якіх мы вясьцілі слова Госпадава, і паглядзім, як маюцца”.0iY#А Павал і Барнаба жылі ў Антыёхіі, навучаючы і абвяшчаючы з многімі іншымі слова Госпадава.Gh"Але Сіла вырашыў застацца тамака.g/!Па нейкім часе адаслалі іх браты з прывітаньнем міру да тых, каторыя іх паслалі./fW А Юда і Сіла, якія і самі былі прарокамі, у частых прамовах пацяшалі братоў і ўмацоўвалі іх.uecКалі яго прачыталі, усьцешыліся з яго пацяшаючага зьместу. d Тыя ж, пасланыя, прыбылі ў Антыёхію, і, сабраўшы народ, аддалі яму ліст. cпаўстрымацца ад ахвяр для ідалаў, ад крыві, ад таго, што задушана, ды ад распусты. Добра зробіце, калі ад гэтых рэчаў паўстрымаецеся. Бывайце”.Ub#Бо Духу Сьвятому і нам надумалася справядлівым не накладаць на вас аніякага цяжару, апрача таго, што неабходна:{aoДык пасылаем Юду і Сілу, каторыя перакажуць словамі тое самае.`людзьмі, каторыя для імя Госпада нашага Езуса Хрыста аддалі жыцьцё сваё.I_ Дык мы, сабраўшыся разам, вырашылі паслаць да вас выбраных людзей разам з дарагімі нам Барнабай і Паўлам,M^Мы даведаліся, што некаторыя з нашых без нашага даручэньня занепакоілі вас словамі, трывожачы сэрцы вашыя.p]Yпаслаўшы праз іх ліст: “Апосталы, і старшыя, і браты, тым, што жывуць у Антыёхіі, Сырыі і Цыліцыі, братам з паганаў, прывітаньне!7\gТады апосталы і старшыя з усёй царквою надумалі выбраць мужоў першых з-паміж братоў, Юду, званага Барсабай, і Сілу, ды паслаць іх у Антыёхію разам з Барнабай і Паўлам,y[kБо Майсей ад найдаўнейшых пакаленьняў мае такіх, што ў паасобных гарадах абвяшчаюць яго ў сынагогах, у кожную суботу чытаючы яго”.;Zoале напісаць ім, каб сьцерагліся ежы, ахвяраванай балванам, распусты, і ўсяго задушанага, і крыві.Y#Таму лічу, што ня трэба непакоіць тых, каторыя з паганаў навярнуліся да Бога,DXпрадказаныя спрадвеку падзеі”.\W1каб рэшта людзей шукала Госпада, ды ўсе народы, над каторымі будзе прызывана імя Маё. Так кажа Госпад, каторы робіцьV7“Потым вярнуся і адбудую ўпаўшую палатку Давіда, і адбудую руіны яе, і ўзнаўлю яе,cU?і з гэтым згаджаюцца словы Прарокаў, як напісана:TСымон расказаў, як Бог сам выбраў сабе з-паміж паганаў народ для імя свайго,)SK І калі яны перасталі расказваць, адказваючы, Якуб сказаў: “Мужы браты, паслухайце мяне.kRO І замоўкла ўся грамада, і слухалі аповед Барнабы і Паўла пра многасьць цудаў і знакаў, учыненых Богам праз іх сярод паганаў. ~3||R{zz xwwIvUuku t=srqpoonnAmMl[kk j3i~hhDgfee'dcbb aO`v__h^[]]Y\[[^Z}YXXWMVRUUZSS>RQ|QPONN.M8LKKIHzGF DDC)BuA@??A>==+<9;H::87655!4b3211E0//2..-3,b+h**.)('&&J%v$d""! mpn78fG ? XS;u-А каб цябе лішне не турбаваць, прашу, каб ты нас спагадна хоць хвіліну паслухаў.7найдастойнейшы Фэлікс! І мы ўсюды ды заўсёды прыймаем гэта з вялікай удзячнасьцю.7І калі яго вызвалі, Тэртул пачаў яго вінаваціць: “Дзякуючы табе жывём мы ў поўным супакою, ды дзякуючы тваёй апецы папраўляецца дабрабыт гэтага народу,  #Па пяці днях прыбыў першасьвятар Ананія з некалькімі старшынямі і з нейкім рытарам Тэртулам, і ўручылі намесьніку абвінавачваньне супраць Паўла.C #сказаў: “Выслухаю цябе, калі прыбудуць твае вінавацелі”. І загадаў пільнаваць яго ў прэторыі Герода. 5"А ён, прачытаўшы ліст, спытаў, з якой ён правінцыі. Калі ж даведаўся, што з Цыліцыі, )!Тыя ж прыбылі ў Цэзарэю, і аддалі ліст намесьніку, ды паставілі Паўла перад ім.! ; Назаўтра, пакінуўшы коньнікаў з ім, каб праводзілі яго, самі вярнуліся ў крэпасьць.Дык жаўнеры паводле загаду ўзялі Паўла і ноччу павялі яго ў Антыпатрыду.,QКалі ж мне паведамілі аб змове на гэтага чалавека, я выслаў яго безадкладна да цябе, паведамляючы вінавацеляў, каб падалі абвінавачваньне на яго перад табой”.hIі знайшоў, што вінавацяць яго ў спрэчных пытаньнях іхняга закону, а не ў злачынстве, або ў чым вартым сьмерці або вастрогу.Хочучы пазнаць прычыну, дзеля якой яго вінавацілі, даставіў яго ў іх Раду,]3Гэтага чалавека схапілі Юдэі і хацелі забіць. Я ж, пасьпяшаўшы з войскам, вырваў яго, даведаўшыся, што ён — Рымлянін.w“Кляўды Лізі высокадастойнаму намесьніку Фэліксу прывітаньне.KНапісаў прытым ліст такога зьместу:>uПрыгатуйце і жывёлу да язды, каб, пасадзіўшы Паўла на яе, здаровага даставілі намесьніку Фэліксу”.$AІ, паклікаўшы двух сотнікаў, загадаў: “Прыгатуйце дзьвесьце жаўнераў і семдзесят коньнікаў, ды дзьвесьце дзіднікаў, каб у тры гадзіны ночы ішлі ў Цэзарэю.)KДык трыбун адпусьціў юнака і загадаў, каб нікому не гаварыў, што пра гэта яго паведаміў.(~IТы, аднак, ня вер ім, бо болей сарака з іх цікуе на яго. Яны запрысягліся ня есьці і ня піць, пакуль не заб’юць яго, і ўжо прыгатаваныя, чакаючы на твой дазвол”.w}gЁн адказаў: “Юдэі вырашылі прасіць цябе, каб заўтра прывёў Паўла ў Раду пад выглядам падрабязьнейшага абсьледаваньня яго справы.|#Трыбун узяў яго за руку і, адвёўшы на бок, запытаўся: “Што маеш мне сказаць?”{/Дык той узяў яго з сабой, завёў да трыбуна і сказаў: “Вязень Павал пазваў мяне і папрасіў, каб я завёў да цябе гэтага юнака. Ён мае нешта табе сказаць”.NzПавал жа пазваў аднаго з сотнікаў і сказаў: “Завядзі гэтага юнака да трыбуна, бо мае нешта яму паведаміць”.9ykКалі пра змову пачуў сын сястры Паўла, прыйшоў ды ўвайшоў у крэпасьць, і расказаў пра гэта Паўлу.>xuЦяпер вы, разам з Радай, пераканайце трыбуна, каб прывесьці яго да вас пад выглядам падрабязнейшага абсьледаваньня яго справы, а мы гатовыя забіць яго перш, чым дойдзе”.Yw+Яны пайшлі да першасьвятароў і старшыняў і сказалі: “Мы прысяглі нічога ня браць у вусны, пакуль не заб’ём Паўла.v Такую змову зрабіла болей за сорак чалавек, што гэтак запрысягліся.Mu А як настаў дзень, сабралася зборышча Юдэяў, каторыя пакляліся ня есьці, і ня піць, пакуль не заб’юць Паўла.~tu У наступную ноч аб’явіўся яму Госпад і сказаў: “Адвагі! Трэба бо, каб ты і ў Рыме сьведчыў пра Мяне, так як (сьведчыў) у Ерузаліме”.s5 І калі дайшло да вялікага замяшаньня, трыбун, баючыся, каб не разарвалі Паўла, загадаў жаўнерам зыйсьці, і ўзяць яго спасярод іх, і завесьці ў крэпасьць.ar; І зрабіўся вялікі гармідар, і ўскочылі некаторыя з кніжнікаў спаміж фарысэяў, і зацята крычалі: “Нічога благога ў гэтым чалавеку не знайшлі мы. Можа, сапраўды гаварыў да яго дух або анёл”.:qmБо садукеі кажуць, што няма ўваскрасеньня, ані анёла, ані духа, а фарысэі прызнаюць адно і другое.SpКалі гэта сказаў, узьнялася звадка паміж фарысэямі і садукеямі, ды дайшло да разьдзяленьня паміж сабраўшыхся.~ouІ Павал, ведаючы, што адна частка садукеяў, а другая — з фарысэяў складаецца, закрычаў перад Радай: “Я — фарысэй, мужы браты, і сын фарысэяў! Стаю перад судом за тое, што спадзяюся ўваскрасеньня памёршых”.MnСказаў Павал: “Ня ведаў, браты, што гэта першасьвятар. Бо напісана: “Начальніку народу твайго не дакарай”. m А каторыя пры ім стаялі, сказалі: “Першасьвятару Божаму ты дакараеш?”lТады Павал сказаў яму: “Хай ўдарыць цябе Бог, сьцяна пабеленая: То ты сеў мяне судзіць паводле закону, а загадваеш мяне біць насуперак закону”.kТады першасьвятар Ананія загадаў тым, што пры ім стаялі, ударыць яго ў твар._j 9Павал жа, гледзячы адважна на Раду, прамовіў: “Мужы браты! Да сёньняшняга дня я жыў на віду Бога з чыстым сумленьнем”.fiEНа другі дзень трыбун, хочучы лепш даведацца, з якой прычыны вінавацяць яго Юдэі, зьняў з яго рамяні, ды загадаў прыйсьці першасьвятарам і ўсёй Радзе, і, прывёўшы Паўла, паставіў яго перад імі.hАдразу таму адыйшлі ад яго тыя, што меліся выпытваць яго. А трыбун, даведаўшыся, што Павал ёсьць Рымлянін, спалохаўся, што загадаў яго зьвязаць.PgТрыбун адказаў: “Я за вялікую суму здабыў гэтае грамадзянства”. А Павал сказаў: “Я маю яго ад нараджэньня”."f=Трыбун падыйшоў і спытаўся ў яго: “Скажы, ці ты — Рымлянін?” А Павал сказаў: “Так”.2e]Пачуўшы гэта, сотнік пайшоў да трыбуна і сказаў яму: “Што робіш? Гэты ж чалавек — Рымлянін”.dІ калі яго вязалі рамнямі, Павал зьвярнуўся да стаячага побач сотніка, кажучы: “Ці маеце права без суду бічаваць грамадзяніна Рымскага?”zcmтрыбун загадаў завесьці яго ў крэпасьць ды бічаваньнем змусіць яго прызнацца, каб даведацца прычыну, дзеля якой так крычаць на яго.~buА калі яны крычалі, і махалі адзеньнем, і кідалі пясок у паветра,6aeІ слухалі яны яго да гэтых словаў і тады закрычалі: “Прымі з зямлі такога, бо яму нельга жыць!”}`sЁн жа сказаў мне: “Ідзі, бо я цябе пашлю далёка да паганаў”.v_eа калі пралівана была кроў Сьцяпана, сьведкі Твайго, і я ўдзельнічаў, і згаджаўся на гэта ды пільнаваў адзеньня забойцаў ягоных”.M^Я ж сказаў: “Госпадзе, яны ж ведаюць, што я тых, што вераць у Цябе, замыкаў у вязьніцах і бічаваў у сынагогах;Y]+і ўбачыў Яго, як Ён мне казаў: “Пасьпяшайся і выйдзі з Ерузаліму, бо ня прыймуць твайго сьведчаньня пра Мяне”.\А калі вярнуўся я ў Ерузалім і маліўся ў сьвятыні, апынуўся ў захапленьні [Дык не марудзь. Прыймі хрост і абмый грахі твае, прызваўшы імя Ягонае”.qZ[бо будзеш сьведчыць аб ім усім людзям, што ты бачыў і чуў.dYAА ён кажа: “Бог бацькоў нашых выбраў цябе, каб пазнаў ты волю Ягоную і ўбачыў Справядлівага, ды пачуў голас з вуснаў Яго,3X_ прыбыў да мяне і, падыйшоўшы, сказаў: “Саўле, браце, праглянь!” І я ў тую ж хвіліну ўбачыў яго.6We І нейкі Ананія, чалавек пабожны, жывучы паводле закону, пра што сьведчаць усе жывучыя там Юдэі,*VM І як я асьлеп ад яркасьці таго сьвятла, дык ведзены за руку таварышамі, прыбыў у Дамашак.Uw Дык я спытаў: “Што маю рабіць, Госпадзе?” Госпад жа сказаў мне: “Устань і ідзі ў Дамашак, ды там скажуць табе ўсё, што маеш рабіць”..TU Тыя, ж што былі са мною, бачылі, праўда, сьвятло, але голасу Яго ня чулі, які гаварыў са мной.;SoЯ спытаў: “Хто Ты, Госпадзе?” Ён сказаў мне: “Я — Езус з Назарэту, каторага ты перасьледуеш”./RWІ я ўпаў на зямлю, і пачуў голас, які казаў мне: “Саўл, Саўл, чаму ты перасьледуеш Мяне?”JQ І здарылася, калі я ішоў і набліжаўся да Дамашку, каля поўдня раптам агарнула мяне вялікае сьвятло з неба.MPшто могуць засьведчыць першасьвятар і Рада. Ад іх атрымаў лісты я да братоў і направіўся ў Дамашак з мэтаю арыштоўваць тых, што былі там, ды дастаўляць у Ерузалім для пакараньня.9OkПерасьледаваў я гэты шлях аж да кары сьмерці, бяручы ў путы і кідаючы ў вязьніцу мужчын і жанчын,_N7“Я — Юдэй, народжаны ў Тарсе, што ў Цыліцыі, выгадаваны ў гэтым горадзе, ля ног Гамаліеля атрымаў руплівае ўзгадаваньне ў праўдзе айцоўскага закону, шчыры слуга Бога, як і вы ўсе сягоньня.M+Пачуўшы, што ён гаворыць на гэбрайскаи мове, яны тым больш сьціхлі. Ён жа казаў:L #“Мужы браты і бацькі, паслухайце, што я вам цяпер скажу ў сваё апраўданьне”.mKS(Калі той дазволіў, Павал, стоячы на сходах, даў знак рукой народу, і калі настала цішыня, ён прамоў па-гебрайску ў гэтыя словы:nJU'Адказаў Павал: “Я — Юдэй з Тарсу, што ў Цыліцыі, грамадзянін не абы-якога гораду; прашу цябе, дазволь мне гаварыць да народу”..IU&Ці ты не Эгіпцянін, каторы нядаўна падбурыў ды вывеў у пустыню чатыры тысячы мечаносцаў?”tHa%І калі мелі яго ўвесьці ў крэпасьць, спытаў Павал у трыбуна: “Ці можна мне штосьці сказаць табе?” Ён спытаў: “Ты ўмееш па-грэцку?iGK$бо натоўп людзей ішоў за ім, крычучы: “Сьмерць яму!”F#Калі ж прыйшлі да сходаў, дзеля пханіны людзей жаўнеры мусілі несьці яго,lEQ"А з натоўпу кожны крычаў што іншае. І, ня могучы нічога даведацца яснага з прычыны гармідару, казаў завесьці яго ў крэпасьць.HD !Тады трыбун, падыйшоўшы, узяў яго і загадаў яго зьвязаць двума ланцугамі, ды пытаўся, хто ён і што зрабіў.aC; дык ён неаднакладна ўзяў жаўнераў ды сотнікаў і зыйшоў да іх. Яны ж, убачыўшы трыбуна і жаўнераў, перасталі біць Паўла.0BYКалі ж хацелі яго забіць, дайшла да трыбуна кагорты вестка, што ўвесь Ерузалім збунтаваўся,fAEДык узварухнуўся ўвесь горад, і зьбегся народ, і схапілі Паўла ды выцягнулі яго па-за сьвятыню, і зараз жа зачынілі брамы.@1Бо перад тым бачылі з ім Трафіма з Эфэзу ды думалі, што Паўла ўвёў яго ў сьвятыню.i?Kпадняўшы крык: “Ізраэльцы! На помач! Гэта той чалавек, каторы ўсюды ўсіх вучыць супраць народу і закону, і супраць гэтага месца, а прытым Грэкаў увёў у сьвятыню і апаганіў гэтае сьвятое месца”.b>=Калі тых сем дзён даходзіла да канца, Юдэі з Азіі, убачыўшы Паўла ў сьвятыні, падбурылі ўвесь натоўп ды кінуліся на яго,p=YТады Павал ўзяў з сабой тых мужчынаў, і на другі дзень разам з імі паддаўся ачышчэньню, і ўвайшоў у сьвятыню, абвяшчаючы заканчэньне дзён ачышчэньня, у які за кожнага з іх мае быць складзена ахвяра.6<eА адносна паганаў, каторыя ўверылі, дык мы напісалі, пастанавіўшы, каб ня елі яды, ахвяраванай ідалам, і ўстрымаліся ад крыві і ад таго, што задушана, ды ад распусты”.`;9Вазьмі іх з сабой, і ачысьціся разам з імі, і заплаці за іх, каб яны абстрыглі галовы, і тады ўсе пераканаюцца, што тое, што пра цябе даведаліся — няпраўда, але што ты жывеш, захоўваючы закон.:1Дык зрабі, як мы табе раім: маем тут чатырох мужчын, каторыя злажылі шлюбаваньне.`99Дык што гэта? Напэўна даведаюцца, што ты прыбыў.8+Пра цябе ж мы чулі, што ты ўсіх Юдэяў, жывучых між паганаў, адварочваеш ад Майсея, кажучы, што яны не павінны абразаць сваіх сыноў ды трымацца звычаяў.r7]Чуючы гэта, яны славілі Бога, але прытым казалі яму: “Бачыш, брат, колькі тысяч Юдэяў уверыла, ды ўсе яны рупліва берагуць закон.<6qПрывітаўшы іх, ён пачаў падрабязна расказваць, што даканаў Бог сярод паганаў праз ягоную паслугу.#5?А на другі дзень Павал разам з намі пайшоў да Якуба, і сабраліся таксама ўсе старшыя.o4WІ калі мы прыбылі ў Ерузалім, браты ахвотна прынялі нас. 3і праводзілі нас некаторыя з вучняў з Цэзарэі ды завялі нас да нейкага Мназона з Кіпру, аднаго з першых вучняў, у каторага знайшлі мы гасьціну.a2;Пасьля, прыгатаваўшыся, выправіліся ў Ерузалім,13І ня здолеўшы яго пераканаць, мы саступілі, кажучы: “Хай станецца воля Госпада!”03 Тады Павал адказаў: “Што вы робіце, плачучы і разрываючы маё сэрца? Я гатовы ня толькі ў вязніцу, але і на сьмерць у Ерузаліме дзеля імя Госпада Езуса”.!/; Калі мы гэта пачулі, разам з тамашнімі братамі упрашалі яго, каб не ішоў у Ерузалім.s._ І калі ён адведаў нас, узяў пояс Паўла, зьвязаў сабе рукі і ногі ды сказаў: “Гэта кажа Дух Сьвяты: Так Юдэі ў Ерузаліме зьвяжуць чалавека, катораму належыць гэты пояс, ды выдадуць яго ў рукі паганаў”.- Калі мы там прабылі некалькі дзён, прыйшоў з Юдэі нейкі прарок імем Агаб.c,? А меў ён чатыры дачкі дзяўчаты, якія праракавалі.w+gНа другі дзень, пусьціўшыся ў дарогу, прыбылі мы ў Цэзарэю і ўвайшлі ў дом эвангелісты Філіпа, аднаго з сямёх, ды ў яго затрымаліся.K*Скончыўшы плаваньне, з Тыру прыбылі мы ў Пталемаіду і, прывітаўшыся з братамі, прабылі мы ў іх адзін дзень. ) а затым разьвіталіся; і мы ўзыйшлі на карабель, а яны вярнуліся дадому.(Як прайшлі тыя дні, мы выйшлі ў дарогу, а яны ўсе разам з жонкамі і дзецьмі праводзілі нас аж за горад. На ўзьбярэжжы ўпалі мы на калені і маліліся,9'kІ, адшукаўшы вучняў, прабылі мы там сем дзён, тыя ж праз Духа казалі Паўлу, каб не ішоў у Ерузалім.]&3Убачыўшы Кіпр, пакінулі яго зьлева, плывучы ў напрамку Сырыі, і прыбылі ў Тыр, бо там карабель меў выгрузіць ладункі. % І, знайшоўшы карабель, каторы меў плысьці ў Фэніцыю, мы селі і паплылі.C$ Расстаўшыся з імі, мы паплылі напрасткі ды прыбылі ў Кос, а наступнага дня ў Радос, а адтуль — у Патары.##?&сумуючы дзеля словаў яго, што больш ня ўбачаць вобліку яго. І правялі яго да карабля. "%Тады ўсе пачалі ў голас плакаць і кідаліся Паўлу на шыю ды цалавалі яго,o!W$Па гэтых словах упаў на калені ды маліўся разам з усімі.  #Ва ўсім паказваў я вам, што так працуючы, трэба ўспамагаць кволых, памятаючы на словы Госпада Езуса, які казаў: “Лепш даваць, чым браць”. "Самі ведаеце, што гэтыя рукі зараблялі на патрэбы мае ды маіх таварышаў.zm!Не квапіўся я на нічыё серабро, ані на золата, ані на адзеньне.U# І цяпер даручаю вас Богу ды слову ласкі Ягонай, каторае мае моц збудаваць вас ды даць спадчыну з усімі сьвятымі.MТаму чувайце, памятаючы, што я праз тры гады днём і ноччу не пераставаў са сьлязьмі ўпамінаць кожнага з вас.=sды спаміж вас саміх знойдуцца людзі, што будуць навучаць наадварот, каб пацягнуць за сабой вучняў.&EВедаю, што па маім адыходзе ўварвуцца да вас лютыя ваўкі, каторыя не пашкадуюць стада,'GЗьвяртайце ўвагу на саміх сябе і на ўвесь статак, над каторым паставіў вас Дух Сьвяты біскупамі, каб пасьвілі вы царкву Бога, каторую Ён здабыў сваёю Крывёй.nUбо я не ўхіляўся баязьліва вясьціць вам усю волю Божую.zmДзеля таго запэўніваю вас сягоньня, што я чысты ад крыві ўсіх,kOІ цяпер вось ведаю, што ўжо больш ня ўбачыце вобліку майго вы ўсе, з каторымі я спатыкаўся, прапаведаючы Каралеўства (Божае).Але я ня дбаю лішне пра сваё жыцьцё, абы завяршыў бег мой і служэньне, якое атрымаў ад Госпада Езуса: сьведчыць пра Эвангельле ласкі Божай.$AАдно толькі запэўнівае мяне Дух Сьвяты ва ўсіх гарадах, што чакаюць мяне путы і гора.І цяпер, прынуканы Духам, іду ў Ерузалім, ня ведаючы, што мяне там напаткае.!;заклікаючы як Юдэяў, так і Грэкаў навярнуцца да Бога і верыць Госпаду нашаму Езусу.1[як я нічога не прапусьціў карыснага, каб вам не абвясьціць, ды вучыў вас публічна і па дамах,V%як служыў я Госпаду з усёю пакораю, у сьлязах і ў выпрабаваньнях, каторыя напаткаў з прычыны подступаў Юдэйскіх;_7А калі яны сабраліся да яго, сказаў ім: “Вы ведаеце, якім я быў між вас ад першага дня, калі прыбыў у Азію, ды ўвесь час,hIЗ Мілету паслаўшы ў Эфэз, склікаў ён старшых царквы.n Uбо Павал вырашыў абмінуць Эфэз, каб не марудзіць у Азіі, бо сьпяшаўся па магчымасьці сьвяткаваць Пяцідзесятніцу ў Ерузаліме.p Yі, адплыўшы адтуль, апынуліся назаўтра насупраць Хіёса, а наступнага дня прыбылі ў Самос, і на другі дзень дабраліся да Мілету,} sКалі пераняў нас у Асосе, узялі мы яго і адправіліся у Мітылену,D  Мы ж, сеўшы ў карабель, паплылі ў Асос, адкуль мелі ўзяць Паўла, бо ён так загадаў, хочучы ісьці пехатой.b = А юнака прывялі жывога на вялікую ўсіх радасьць.M І, узыйшоўшы наверх, ламаў хлеб і еў, а потым навучаў яшчэ доўга, аж да сьвітаньня, а потым выбраўся ў дарогу.=s Тады Павал зыйшоў на ніз, прыпаў да яго, і абняў яго, і сказаў: “Не трывожцеся, бо душа ягоная ў ім”.% А адзін юнак, на імя Эўтых, сядзеў на вакне і заснуў, бо Павал доўга гаварыў, і, змораны сном, зваліўся з трэцяга паверху ўніз, і паднялі яго мёртвага.ykІ многа сьветачаў гарэла ў сьвятліцы, дзе былі мы сабраўшыся.#?У першы дзень па субоце, калі сабраліся мы на ламаньне хлеба, Павал, каторы назаўтра меў выбрацца у дарогу, гаварыў да іх ды зацягнуў сваё слова да поўначы.J а мы паплылі з Філіпаў па сьвяце Праснакоў ды цераз пяць дзён прыйшлі да іх у Трааду, дзе прабылі сем дзён.]3Яны пайшлі наперад ды чакалі на нас у Траадзе,fEПраводзілі яго Сопатэр Піраў з Бэрэі, і з Тэсалёнікі Арыстарх і Сэкунд, і Гай з Дэрбы, і Цімафей, а з Азіі — Тыхік і Трафім.pYІ прабыў там тры месяцы, ды калі сабраўся плысьці ў Сырыю, Юдэі зрабілі супраць яго змову, дык рашыўся вяртацца праз Македонію.)Калі ж прайшоў тыя мясьціны і падбадзёрыў іх многімі словамі, прыбыў у Грэцыю.P~ Калі забурэньне сьціхла, Павал паклікаў вучняў і, падбадзёрыўшы іх, разьвітаўся і рушыў у дарогу ў Македонію.L}(Пагражае бо нам абвінавачаньне адносна сягоньняшняга забурэньня, бо няма ніякае прычыны, дзеля якой маглі б апраўдаць гэтае зборышча”. І па гэтых словах распусьціў сабраньне.|!'А калі чаго іншага дамагаецеся, вырашаеца гэта законна на скліканым сходзе.{&А калі Дэмэтар і яго рамесьнікі маюць супраць некага справу, дык на рынку праводзяцца суды, і ёсьць праконсулы; хай адны другіх вінавацяць."z=%Прывялі вы гэтых людзей, каторыя ані не зьневажалі, ані не блюзьнілі на багіню нашу.#y?$Гэтаму нельга запярэчыць, таму павінны вы супакоіцца і нічога не рабіць неразважна.6xe#І калі (гарадзкі) пісар супакоіў грамады, сказаў: “Эфэсцы! Ці ёсьць чалавек, каторы ня ведае, што горад Эфэз славіць вялікую Артэміду і што фігура яе Зэўсам спушчана?ewC"Калі ж даведаліся, што ён — Юдэй, то закрычалі ўсе ў адзін голас і каля двух гадзін крычалі: “Вялікая Артэміда Эфэская!”`v9!З натоўпу быў выведзены Александар, якога выпіхалі Юдэі. Александар даў знак рукою, і хацеў апраўдацца перад народам. D$~p}}|{zzyxmww v}uutsrqponmmZlkkFj\i]hTgvfed$cjba`_^^]7\^[wZYtX-W>>=/<;;8:b9V8Z77H654322U00/..,,k+*))5(''+&%% $Q#y""*!% PPSkqd&oGA 0  1^3w Dh)IБо агрубела сэрца народу гэтага, і вушамі слаба чуюць ды вочы свае заплюшчылі, каб часам не пабачыць вачыма, і не пачуць вушыма, і не зразумець сэрцам, ды не навярнуцца, і каб Я іх не аздаравіў”._(7“Ідзі да народа гэтага і скажы ім: Слухам будзеце слухаць, і не зразумееце, і гледзячы глядзець будзеце, і ня ўбачыце. 'І, будучы ў нязгодзе між сабой, сабраліся адыйсьці. Тады Павал сказаў ім адно слова: “Добра Дух Сьвяты сказаў бацькам вашым праз прарока Ісаю:f&EІ адны верылі таму, што гаварыў, а другія ня верылі.g%GІ, назначыўшы яму дзень, вельмі многа прыйшло да яго на кватэру. І ён ім сьведчыў пра Каралеўства Божае, ад рана да вечара пераконваючы іх што да Езуса на падставе Майсеявага Закону і Прарокаў.8$iДык просім пачуць ад цябе, што ты думаеш, бо нам ведама аб гэтай сэкце, што ўсюды працівяцца ёй”.'#GА яны сказалі яму: “Мы пра цябе не атрымалі ані лістоў з Юдэі, ані таксама ніхто з братоў не прыбыў і не паведаміў, ды ніхто нічога не гаварыў аб табе благога.O"Таму вось запрасіў я вас, каб з вамі пабачыцца і пагаварыць, бо дзеля спадзяваньня Ізраэля нашу гэтыя путы”.h!IКалі, аднак, Юдэі працівіліся гэтаму, я змушаны быў адклікацца на цэзара, але не каб вінаваціць у чым-колечы свайго народу.$ Aякія па допыце хацелі мяне выпусьціць, бо не было ў мяне нічога вартага кары сьмерці.DПа трох днях запрасіў Павал да сябе выдатнейшых з Юдэяў. І калі яны сабраліся, прамовіў да іх: “Мужы браты! Не зрабіў я нічога благога ані супраць народу, ані супраць бацькоўскіх звычаяў, але як вязень быў выдадзены з Ерузаліму ў рукі Рымлянаў,7Калі ж прыбылі мы ў Рым, дазволена Паўлу было жыць прыватна пад наглядам жаўнераў. Тамтэйшыя браты, даведаўшыся пра нас, перанялі нас каля Апіявае плошчы і Трох Гасьцініц. Убачыўшы іх, Павал падзякаваў Богу і набраўся адвагі.$AТамака спаткалі братоў і па іх просьбе забавілі сем дзён. Наастатак прыбылі мы ў Рым.|q Адтуль, плывучы ўздоўж узьбярэжжа, прыбылі мы ў Рэгію, і па адным дні, калі падуў паўдзённы вецер, на другі дзень прыбылі мы ў Пэтэолі.[/ Прыплыўшы ў Сыракузы, прабылі мы там тры дні.I  Па трох месяцах на Александрыйскім караблі пад знакам Дыяскураў, каторы зімаваў на востраве, мы адплылі.S Дык яны ставіліся да нас з вялікай пашанай і, калі мы адплывалі, заагледзілі нас ва ўсё, што нам было патрэбнае.5 Па такой падзеі прыходзілі таксама іншыя хворыя на востраве ды былі аздароўлены.^5Бацька ж яго ляжаў хворы на трасца і крываўку. Павал пайшоў да яго і, памаліўшыся, усклаў на яго рукі, і аздаравіў яго.3_Каля таго месца — маёнтак князя таго вострава, на імя Публій. Ён прыняў нас і тры дні ўгашчаў.:mЯны думалі, што ён пачне пухнуць, і раптам упадзе, і памрэ. Але калі яны доўга чакалі і бачылі, што яму нічога благога ня робіцца, зьмяніўшы думкі, гаварылі, што ён — бог.jMА ён, абтросшы гада ў агонь, не дазнаў нічога благога.H Калі тутэйшыя ўбачылі гада, зьвісаўшага з ягонай рукі, гаварылі паміж сабой: “Гэты чалавек хіба забойца, бо хоць уратаваўся ад мора, усё ж такі багіня помсты не дае яму жыць”.[/Калі Павал назьбіраў бярэмя ламачча і клаў на агонь, тады гадзіна, вылязшы ад гарычыні, прычапілася да ягонай рукі.xiТутэйшыя ж выявілі нам немалую людзкасьць; распалілі агонь дзеля таго, што падаў дождж, ды сабралі нас усіх пры ім, бо было холадна.v gУратаваўшыся, даведаліся мы, што востраў называецца Мэліта.,а рэшта, хто на дошках або на частках карабля. І так выбраліся на зямлю ўсе.p Y+Але сотнік, хочучы ўхаваць Паўла, забараніў ім. І тым, што ўмелі плаваць, загадаў, каб першыя кінуліся ў ваду ды выйшлі на зямлю,& E*Жаўнеры ж былі дагаварыўшыся пазабіваць вязьняў, каб хто, даплыўшы да берагу, ня ўцёк.o W)Папаліся аднак на мялізну і асадзілі на ёй карабель. Нос карабля быў увязшы і быў нерухомы, а карно разьбівалася сілаю хваляў.P (І паадразалі якары, і пакінулі іх у моры, і, разьвязаўшы стырно, паставілі пад вецер ды скіраваліся да берага.d A'Калі разьвіднела, не пазналі зямлі, убачылі аднак нейкую затоку з плоскім берагам, да каторай хацелі давесьці карабель.{o&І калі наеліся, аблягчылі карабель, выкідваючы пшаніцу ў мора.|q%А было ўсіх нас на караблі дзьвесьце семдзесят шэсьць чалавек.\1$Яны тады ўсе супакоіліся ды самі прынялі ежу.3#Па гэтых словах узяў хлеб, падзякаваў Богу на віду ўсіх і, паламаўшы, пачаў есьці.Q"Дык прашу вас, пасіліцеся. Гэта прычыніцца да вашага выратаваньня, ніводнаму з вас волас з галавы не спадзе”.{!Калі пачынала днець, Павал заахвочваў усіх пасіліцца: “Сёньня ўжо чатырнаццаты дзень, як вы чакаеце, ня еўшы і ня маючы нічога ў вуснах.  Тады жаўнеры парэзалі вяроўкі ад лодкі ды дазволілі ёй зваліцца ў мора.;oПавал сказаў сотніку і жаўнерам: “Калі яны не застануцца на караблі, вы ня зможаце выратавацца”.T!Калі маракі, імкнучыся ўцячы з карабля, спусьцілі лодку на мора пад выглядам, што хочуць спераду закінуць якар,5cБаючыся, каб не папасьці на скалістыя месцы, кінулі з карна чатыры якары ды чакалі сьвітаньня.^~5Дык спусьцілі шнур з волавам і намералі дваццаць сажаняў, і, крыху адплыўшы, спусьцілі і знайшлі пятнаццаць сажаняў.c}?А ў чатырнаццатую ноч, калі нас кідала па Адрыятыку, здавалася маракам каля поўначы, што падплываюць да нейкай сухмені.U|#Мы мусім даплысьці да нейкага вострава”.{Дык будзьце добрай думкі, мужы, бо веру Богу, што будзе так, як мне сказана.dzAі сказаў: “Ня бойся, Паўле; трэба табе стануць перад цэзарам, і вось Бог табе падараваў усіх, што плывуць разам з табою”. y У гэту ноч аб’явіўся мне анёл Бога, катораму належу ды катораму служу,x5І цяпер раю вам не губляць настрою, бо ніхто з вас ня згіне, апрача толькі карабля.w7І калі яны ўжо есьці не хацелі, сказаў ім Павал, стаўшы між іх: “Трэба было слухаць мяне і не адплываць ад Крыту, і не выстаўляцца на гэтую нядолю і шкоду.evCКалі ж праз многа дзён ані сонца не паказвалася, ані зоркі, а бура шалела, зьнікла ўжо ўсякая надзея нашага выратаваньня.uа на трэці дзень сваімі рукамі выкінулі некаторыя прылады карабля.t{А як вялікая бура кідала намі, пачалі назаўтра выкідваць ладунак,'sGКалі яна была ўцягнута, маракі забясьпечылі карабель, абцягваючы яго вяроўкамі. І, баючыся, каб не папасьці на мялізну, спусьцілі ветразь і здаліся на хвалі.*rMАпынуўшыся каля нейкага вострава, званага Каўда, з трудом утрымалі мы ратунковую лодку.Tq!Калі карабель быў падхоплены, і ня мог плысьці супраць ветру, мы здаўшы карабель на вецер, і хвалі панесьлі нас.ppYАле небавам наляцеў на іх бурны вецер, званы эўраквілён.Mo І калі падуў паўдзённы вецер, яны, думаючы выканаць свой намер, выправіліся і паплылі ўздоўж берагоў Крыту.lnQ А як порт не надаваўся для зімоўкі, большасьць вырашыла адплысьці адтуль, спадзяючыся дабрацца неяк на зімоўку ў порт Фэнікс на Крыце, выстаўлены на паўднёва-заходнія і паўночна-заходнія вятры. m  Але сотнік верыў болей стырніку і гаспадару карабля, чым словам Паўла.l кажучы ім: “Людзі, я прадбачу, што плаваньне становіцца небясьпечным ды згубным ня толькі для ладунку і карабля, але і для нашага жыцьця”.Pk Калі ж прайшло многа часу і плаваньне сталася ўжо небяспечным, бо ўжо і пост прайшоў, Павал перасьцерагаў іх,\j1І, плывучы з трудом уздоўж яго берагоў, мы дабраліся да аднаго месца, званага Добры Порт, каля якога быў горад Лясэя.xiiІ многа дзён, плывучы памалу, заледзь апынуліся насупраць Кніду з прычыны неспрыяльнага ветру, ды падплылі да Крыту каля Сальмону.'hGІ там сотнік знайшоў Александрыйскі карабель, што плыў у Італію, і памясьціў нас на ім. gі пераплылі мора каля Цыліцыі і Памфіліі, ды прыбылі ў Міру, што ў Ліцыі.fwАдсюль паплылі мы ўздоўж Кіпру, таму што былі супраціўныя вятры,xeiНа другі дзень прыплылі ў Сідон, і Юлі, які па-людзку абыходзіўся з Паўлам, дазволіў яму пайсьці да сяброў ды заагледзіцца ў дарогу.d Селі мы на Гадрамітыйскі карабель, каторы меў плысьці каля ўзьбярэжжаў Азіі, і затым адплылі, а з намі быў Арыстарх, Македонец з Тэсалёнікі.Rc Калі было вырашана плысьці нам у Італію, аддалі Паўла і разам з ім іншых вязьняў Юлію, сотніку кагорты Аўгуста.,bQ А Агрыпа сказаў Фэсту: “Можна было б асвабадзіць яго, калі б ён не адклікаўся да цэзара”.Aa{і, выходзячы, казалі адны другім: “Гэты чалавек не зрабіў нічога, каб караць сьмерцю або вязьніцаю”.`wІ ўстаў кароль, і намесьнік, і Бэрэніка, ды тыя, што з імі сядзелі, _А Павал: “Дай Бог, каб скарэй, ці пазней, ня толькі ты, але таксама ўсе, што мяне сягоньня слухаюць, сталіся б такімі, як я, апрача гэтых путаў”.=^sНа гэта Агрыпа сказаў Паўлу: “Мала не хапае, каб ты пераканаў мяне ды зрабіў з мяне хрысьціяніна”.i]KЦі верыш, кароль Агрыпа, прарокам? Ведаю, што верыш”.\Ведае пра гэта кароль, да каторага гавару сьмела. Я перакананы, што яму ўсе гэтыя справы вядомыя. Не адбывалася ж гэта ўсё ў якім заканурку.)[KНа гэта Павал: “Дастойны Фэст, я не шалею, ды словы, што гавару, праўдзівыя і прадуманыя!aZ;А калі ён так выступаў у абароне, Фэст закрычаў у голас: “Паўле, ты губляеш розум. Вялікая навука давяла цябе да шалу”.kYOшто Хрыстос мае цярпець, што будзе Першым з уваскрасеньня мёртвых, ды што будзе вясьціць сьвятло для народу і для паганаў”.nXUАле з помаччу Божай жыву да сёньня і далей сьведчу малым і вялікім, не навучаючы больш таго, што прадказвалі прарокі і Майсей,WДзеля гэтае прычыны схапілі мяне Юдэі ў сьвятыні ды хацелі забіць.5Vcале перш тым, што ў Дамашку, і ў Ерузаліме, і ва ўсёй краіне Юдэі, і паганам вясьціў, каб пакутавалі ды навярталіся да Бога і спаўнялі ўчынкі праўдзівага навяртаньня.lUQДзеля таго, валадару, ня мог я працівіцца зьяве з неба,)TKкаб адкрыў ты ім вочы, каб адвярнуліся ад цемры да сьвятла і ад улады шатана да Бога, каб атрымалі адпушчэньне грахоў, удзел са сьвятымі праз веру ў Мяне”.S#і абараню цябе ад народу Юдэйскага і ад паганаў, да каторых цябе пасылаю, RАле падніміся і стань на ногі, бо аб’явіўся Я табе таму, каб паставіць цябе слугою і сьведкай таго, што пабачыў, ды таго, што табе аб’яўлю,(QIЯ запытаў: “Хто Ты, Госпадзе?” А Госпад адказаў: “Я — Езус, каторага ты перасьледуеш.%PCІ калі ўпалі мы ўсе на зямлю, пачуў я голас, каторы гаварыў да мяне па-гебрайску: “Саўл, Саўл, чаму Мяне перасьледуеш? Трудна табе ўпірацца проці ражна!”kOO і ў дарозе апоўдні ўбачыў я, о валадару, сьвятло з неба, ярчэйшае за сонца, каторае агарнула мяне і маіх таварышаў падарожжа.N{ І так ехаў я ў Дамашак з уладаю і з даручэньнем ад першасьвятароў,XM) І часта ва ўсіх сынагогах карамі прымушаў іх да блюзьнерства, і перасьледаваў іх бяз меры нават па іншых гарадах.L Я гэтак і рабіў у Ерузаліме; і, узяўшы ўпаважненьне ад першасьвятароў, кідаў у вязьніцы многіх сьвятых, і даваў голас мой, калі іх забівалі.@Ky Калісьці і мне самому здавалася, што мушу выступаць усякімі спосабамі супраць імя Езуса з Назарэту.sJ_Чаму вам здаецца немагчымым, што Бог уваскрашае памёршых?I!каторага спаўненьня спадзяюцца дванаццаць пакаленьняў нашых, служачы заўсёды, днём і ноччу. Дзеля гэтае надзеі, валадару, і вінавацяць мяне Юдэі.?HwІ цяпер стаю перад судом ды суджаны за тое, што здавераны ў абяцаньні, дадзеным Богам бацькам нашым,GЯны ведаюць мяне ад даўна і, каб хацелі, маглі б засьведчыць, што я як фарысэй жыў паводле (прынцыпаў) найдасканалейшае сэкты нашай рэлігіі.+FOЖыцьцё маё ад маладосьці, якое праходзіла ў народзе маім і ў Ерузаліме, ведаюць усе Юдэі.-ESТым болыш, што ты ведаеш усе звычаі і спрэчныя справы. Таму прашу цярпліва мяне выслухаць.D“Кароль Агрыпа! Лічу я сябе шчасьлівым, што магу сягоньня выступаць у абароне сваёй перад табой супраць усяго, у чым вінавацяць мяне Юдэі.^C 7Агрыпа сказаў Паўлу: “Дазваляецца табе гаварыць у тваёй абароне”. Тады Павал, працягнуўшы руку, пачаў апраўдывацца: BБо здаецца мне неразумным пасылаць вязьня, не падаўшы абвінавачаньня”. A9Дык ня маю нічога пэўнага аб ім напісаць валадару. Дзеля таго прывёў я яго да вас, а асабліва да цябе, кароль Агрыпа, каб, зрабіўшы допыт, меў што напісаць.m@SАле я пераканаўся, што ён не дапусьціўся нічога вартага кары сьмерці. А калі ён адклікаўся да Аўгуста, вырашыў яго паслухаць.C?І сказаў Фэст: “Кароль Агрыпа і ўсе прысутныя! Бачыце гэтага чалавека, дзеля якога прыходзіла многа Юдэяў і ў Ерузаліме, і тутака, гамонячы, што яму не належыцца больш жыць.>w“Заўтра, — адказаў, — пачуеш яго”. На другі дзень, калі Агрыпа і Бэрэніка з вялікаю пышнасьцю прыбылі і ўвайшлі ў залю разам з трыбунамі ды паважнейшымі людзьмі горада, па загаду Фэста ўведзены быў Павал.}=sАгрыпа сказаў Фэсту: “І я хацеў бы паслухаць гэтага чалавека”.c<?Калі ж Павал запатрабаў, каб яго затрымаць на разгляд Аўгуста, загадаў яго пільнаваць, пакуль не адашлю яго да цэзара”.U;#Ня знаючыся на гэтай справе, я запытаўся, ці хацеў бы ён пайсьці ў Ерузалім ды там быць суджаным у гэтых справах.M:Яны з ім спрачаліся пра іхнюю веру ды пра нейкага памёршага Езуса, пра каторага Павал даказвае, што Ён жыве.29]І вінавацелі не прадставілі супраць яго ніякага абвінавачаньня ў злачынстве, якога я чакаў.Z8-І калі яны прыбылі сюды, я без ніякага адкладу на наступны дзень, сеўшы ў судзе, загадаў прывесьці гэтага чалавека.Q7Я ім адказаў, што Рымляне ня маюць звычаю прысуджаць каго-колечы на сьмерць, калі абвінавачаны ня стане перад вінавацелямі ды ня будзе мець магчамасьці бараніцца адносна закідаў.z6mКалі я быў у Ерузаліме, першасьвятары і старшыні Юдэйскія выставілі супраць яго абвіненьне, дамагаючыся яго асуджэньня на сьмерць.]53Калі там прабылі многа дзён, Фэст расказаў справу Паўла каралю, кажучы: “Фэлікс пакінуў у вязьніцы аднаго чалавека.4% Па некалькі днях кароль Агрыпа і Бэрэніка прыбылі ў Цэзарэю прывітаць Фэста.63e Тады Фэст, параіўшыся са сваёй радай, адказаў: “Адклікаешся да цэзара, дык пойдзеш да цэзара”.x2i Калі б зрабіў што несправядліва або ўчыніў штосьці вартае сьмерці, не адмаўляўюся памерці. Але калі не зрабіў нічога такога, за што мяне вінавацяць, ніхто ня можа мяне ім выдаць. Адклікаюся да цэзара!”e1C Павал адказаў: “Стаю перад судом цэзара, ды перад ім трэба мяне судзіць. Юдэям я крыўды не зрабіў, як ты сам добра ведаеш.i0K А Фэст, хочучы аказаць ласку Юдэям, запрапанаваў Паўлу: “Хочаш ісьці ў Ерузалім і там у гэтых справах быць мною суджаным?”Z/-Павал жа бараніўся: “Не саграшыў я нічым ані супраць закону Юдэйскага, ані супраць сьвятыні, ані супраць цэзара”..І калі ён прыйшоў, абступілі яго Юдэі, прыйшоўшыя з Ерузаліму, і прадстаўлялі супраць яго многа цяжкіх закідаў, каторых не маглі даказаць.{-oІ, прабыўшы сярод іх ня больш васьмі ці дзесяці дзён, направіўся ён у Цэзарэю, і на другі дзень сеў у судзе, і загадаў прывесьці Паўла.f,E“Дык хай хто з вас можа, — сказаў, — пойдуць разам са мной ды вінавацяць яго, калі гэты чалавек дапусьціўся злачынства”.2+]Але Фэст адказаў, што Павал знаходзіцца пад вартай у Цэзарэі ды што ён сам скора туды выедзе:1*[ды прасілі ласкі ў яго прыслаць Паўла ў Ерузалім, падступна думаючы забіць яго ў час дарогі.%)CТам да яго зьвярнуліся першасьвятары і выдатнейшыя з Юдэяў са скаргаю супраць Паўла,( Па прыбыцьці ў правінцыю Фэст па трох днях направіўся з Цэзарэі ў Ерузалім.b'=Па двух гадах наступнікам Фэлікса стаў Порцы Фэст. Фэлікс, аднак, пакінуў Паўла ў вязьніцы, хочучы аказаць ласку Юдэям.1&[Спадзяваўся прытым, што атрымае ад Паўла грошы, дык таму часта пасылаў па яго і гутарыў з ім.X%)Але калі Павал стаў гаварыць пра справядлівасьць і пра ўстрыманасьць, ды пра будучы суд, Фэлікс, напалоханы, сказаў: “Цяпер даволі, можаш ісьці; калі буду мець час, паклічу цябе зноў”.s$_Па некалькі днях прыбыў Фэлікс са сваёй жонкаю Друзіляй, якая была Юдэйкай, паклікаў Паўла, ды слухаў яго аб веры ў Езуса Хрыста.I# І загадаў сотніку пільнаваць яго і быць спагадным ды не перашкаджаць нікому з прыяцеляў яго служыць яму.n"UФэлікс, добра разьбіраючыся, што гэта за дарога, адлажыў іх справу, кажучы: “Разгледжу вашу справу, як прыбудзе трыбун Лізі”.a!;Xіба толькі дзеля таго, што, стоячы між іх, закрычаў у голас: Судзіце мяне сёньня дзеля веры ў уваскрасеньне памёршых”. %А тыя, што тут, хай скажуць, што за праступак знайшлі ў-ва мне на судзе ў Радзе.I некаторыя Юдэі з Азіі. Дык трэба было быць ім тут і вінаваціць перад табой, калі маюць нешта супраць мяне.і на гэтым знайшлі мяне ачышчанага ў сьвятыні без натоўпу ды без заварухі Па многіх гадах явіўся я з міласьцінамі ды ахвярамі для майго народу,+Таму і сам стараюся заўсёды мець чыстае сумленьне перад Богам і перад людзьмі.Cмаючы таксама ў Богу надзею, якую і яны маюць, што будзе ўваскрасеньне справядлівых і несправядлівых.!;Да таго вось прызнаюся перад табою, што на шляху, які яны называюць герэзіяй, я служу Богу бацькоў маіх, веручы ва ўсё, што напісана ў Законе ды ў Прарокаў,q[ Яны ня могуць давесьці табе тога, у чым цяпер вінавацяць.@y І ані ў сьвятыні, ані ў сынагозе, ані ў горадзе ня бачылі мяне, каб я з кім спрачаўся або падымаў бунт.2] Можаш пераканацца, што я ня больш як дванаццаць дзён таму прыбыў у Ерузалім пакланіцца Богу.3 Калі намесьнік даў знак Паўлу гаварыць, ён сказаў: “Ведаю, што ты ад многіх гадоў яўляешся суддзёю гэтага народу, таму сьмела выступлю ў сваёй абароне.^5 І Юдэі падцьвердзілі, што справа гэтак маецца.#Дык выслухаўшы яго, ты сам зможаш даведацца пра ўсё, у чым мы яго вінавацім”.QАле прыбег трыбун Лізі і з вялікім гвалтам вырваў яго з рук нашых, і загадаў абвініцелям ягоным ісьці да цябе.0Yякі нават адважыўся спаганіць сьвятыню, дык мы яго ўзялі і хацелі судзіць па нашых законах.X)Мы знайшлі, што гэты чалавек — правадыр сэкты Назарэйцаў, сее заразу і выклікае бунты сярод Юдэяў ва ўсім сьвеце, a~~-}s||-{zzyxww>v{uuetRssHrxq}ponmmxlkjj+hgffedcc bBaF`W__>^]]-\\ [IZZY3XjWWmVV?UTTSRR.Q-POO>NN LKKoJIHHH.G}FFF1EEE;D!CeBAA@?>==7<;;p::m99D8u77/6543U2I1U007.-,++/**W))(''A&&#%W$$#j"! ~x&hRmE v U 3 ^SojPMПадобна і замужняя жанчына зьвязана законам з мужам. А калі муж памрэ, яна асвабаджаецца ад закона, які зьвязваў яе з мужам.KO Ці ж вы ня ведаеце, браты, — гавару бо ведаючым закон, — што дакуль жыве чалавек, закон пануе над чалавекам.+NOБо заплата за грэх — сьмерць, а дар Божы — жыцьцё вечнае ў Хрысьце Езусе, Госпадзе нашым.^M5Цяпер жа, асвабадзіўшыся ад грэху ды стаўшыся слугамі Бога, маеце плод ваш на сьвятасьць, а на канец — жыцьцё вечнае!&LEЯкі ж вы мелі плод тады з тых учынкаў, каторых цяпер сароміцеся? Бо канец іх — сьмерць!%KCКалі вы былі нявольнікамі грэху, тады былі вы свабоднымі ад (службы) справядлівасьці. JГавару, як прынята ў людзей, дзеля кволасьці цела вашага. Як аддавалі вы члены вашыя на службу нячыстасьці і нягоднасьці на беззаконьне, так аддавайце цяпер члены вашыя на службу справядлівасьці на ўсьвячэньне.yIkАсвабоджаныя ж ад грэху, вы сталіся слугамі справядлівасьці.QHДзякуй Богу, што вы, будучы нявольнікамі граха, паддаліся (шчыра) сэрцам той форме навукі, якой вы аддалі сябе.G5Ці ж ня ведаеце, што каму аддаеце сябе на службу, становіцеся таго слугамі, каму паслухмяныя: ці грэху на сьмерць, ці паслухмянасьці на справядлівасьць.F+Дык што ж? Будзем грашыць, бо жывём не пад законам, але пад ласкай? Ніякім чынам!EyНяхай грэх не пануе над вамі, бо вы не пад законам, але пад ласкаю. D  Не аддавайце грэху члены вашыя на зброю несправядлівасьці ў службе грэху, але аддавайце сябе Богу як вось тыя, што са сьмерці перайшлі да жыцьця, ды члены вашы аддавайце на зброю справядлівасьці ў службе Божай.(CI Дык хай жа грэх не валадарыць у вашым сьмяротным целе, каб вам служыць пажаданьням яго.B Так і вы лічыце сябе памёршымі для грэху, а жывымі для Бога ў Хрысьце Езусе.A Калі Ён памёр, дык памёр толькі раз для грэху, а што жыве, то жыве для Бога.4@a ведаючы, што Хрыстос, уваскросшы з памёршых, ужо болей не памірае, сьмерць над Ім ня мае ўлады. ?Калі ж мы памерлі разам з Хрыстом, дык верым, што разам з Ім жыць будзем,K>Хто бо памёр, асвабадзіўся ад грэху.=Ведаем гэта, што для зьнішчэньня грэшнага цела даўнейшы наш чалавек быў разам з Ім укрыжаваны па тое, каб мы больш не заставаліся ў няволі грэху.L<Бо калі мы аб’яднаны з Ім падобнасьцю Яго сьмерці, дык павінны быць аб’яднаны падобнасьцю ўваскрасеньня.;Таму праз хрост мы разам з Ім пахаваныя ў сьмерць, каб як Хрыстос быў уваскрошаны з памёршых славаю Айца, так і мы пачалі жыць абноўленым жыцьцём.%:CЦі ж вы ня ведаеце, што мы ўсе, ахрышчаныя ў Езуса Хрыста, ахрышчаныя ў сьмерць Ягоную?w9gБо калі мы памерлі для грэху, дык як жа можам жыць у ім далей?8 )Дык што скажам? Ці будзем трываць у грэху, каб памнажалася ласка? Ніякім чынам!n7Uкаб як грэх панаваў на сьмерць, так і ласка праз справядлівасьць панавала на жыцьцё вечнае праз Езуса Хрыста, Госпада нашага.Q6Закон жа паявіўся па тое, каб памножыўся праступак. А дзе памножыўся грэх, там церазьмерна памножылася ласка,5wІ як праз непаслухмянасьць аднаго чалавека сталіся грэшнікамі многія, так праз паслухмянасьць Аднаго многія стануцца справядлівымі.4Дык як правіненьне аднаго выклікала асуджэньне на ўсіх людзей, так справядлівасьць Аднаго выклікала ўсім людзям апраўданьне на жыцьцё.}3sКалі вось праз правіненьне аднаго сьмерць запанавала з-за аднаго, то непараўнальна больш тыя, што атрымоўваюць шчодрасьць ласкі і дар справядлівасьці, панаваць будуць у жыцьці праз Аднаго, Езуса Хрыста.2}І ня так справа з дарам, як з правіненьнем аднаго. Калі бо адзін грэх толькі выклікае асуджэньне, то ласка дае апраўданьне многіх грахоў.1Але ня так справа з дарам (ласкі), як з правіненьнем. Калі бо правіненьне аднаго выклікала сьмерць на ўсіх, то шмат шчадрэй сплыла на іх усіх ласка і дар Божы, спагадна ўдзеляны адным чалавекам, Езусам Хрыстом. 0 Аднак, пачынаючы ад Адама да Майсея сьмерць панавала нават над тымі, што не саграшылі на пабенства грэху Адама, каторы ёсьць абраз будучага.'/G Бо і да закону быў грэх на сьвеце, але дзеля адсутнасьці закону грэх не лічыўся грэхам.. Дзеля таго, як праз аднаго чалавека грэх увайшоў у сьвет, і праз грэх — сьмерць, гэтак і сьмерць перайшла на ўсіх людзей, бо ўсе людзі саграшылі.X-) І ня толькі гэта, але ганарымся Богам праз Госпада нашага Езуса Хрыста, праз якога мы атрымалі цяпер прымірэньне.,) Бо калі, мы, будучы ворагамі, пагадзіліся з Богам праз сьмерць Сына Ягонага, дык тым больш, ужо пагадзіўшыся, атрымаем збаўленьне праз жыцьцё Ягонае.+3 Дык тым больш цяпер, апраўданыя крывёй Ягонаю, будзем збаўлены праз Яго ад гневу..*UБог жа паказвае нам сваю любоў тым, што, калі мы былі яшчэ грэшнікамі, Хрыстос памёр за нас.)7Бо і за справядлівага наўрад ці хто памрэ; хіба за дабрадзея можа быць хто і памёр.(!Хрыстос бо памёр за бязбожнікаў у прадбачаны час, калі мы былі яшчэ слабымі.H' А надзея асароміць ня можа, бо любоў Божая вылілася ў сэрцы нашыя праз Духа Сьвятога, каторы нам дадзены.]&3а цярплівасьць — досьвед, а досьвед — надзею.:%mДы ня толькі гэтым, але ганарымся таксама прыгнётам, ведаючы, што прыгнёт выклікае цярплівасьць,($Iпраз Якога вераю маем доступ да ласкі, у якой трываем ды ганарымся надзеяй хвалы Божай.# Дык, апраўданыя вераю, мы маем мір з Богам праз Госпада нашага Езуса Хрыста, " які быў выдадзены за грахі нашыя і ўваскрос дзеля апраўданьня нашага.H! але і дзеля нас, бо будзе залічана і нам, веручым у Таго, хто ўваскрасіў Езуса, Госпада нашага, з памёршых,x iА гэта напісана ня толькі дзеля яго аднаго, што залічана яму,a;Таму гэта залічана было яму за справядлівасьць.q[і быў ўпэўнены, што (Бог) мае моц і зьдзейсьніць абяцанае.&EІ ў абяцаньні Божым не сумняваўся ані трохі, але умацаваўся вераю, аддаўшы хвалу Богу,V%І не захістаўся ў веры, хоць бачыў, што цела яго ўжо амярцьвела, а было яму каля ста гадоў, ды нутро Сары замершае.dA(Абрагам) насуперак надзеі ўверыў надзеі стацца бацькам многіх народаў, як было сказана: “Такім будзе патомства тваё”.&Eяк напісана: “Устанавіў Я цябе бацькам многіх народаў”, — перад Богам, якому ён уверыў як Таму, хто ажыўляе памёршых, ды тое, што не існуе, называе існуючым.nUТаму гэта (спадкаемства) з веры, каб сапраўды было з ласкі, каб абяцаньне было запэўнена ўсяму насеньню, ня толькі тым, што з закону, але і ўсім, каторыя з веры Абрагама, які ёсьць бацька ўсіх нас, — |qБо закон выклікае гнеў, а дзе няма закону, там няма і праступку./Калі бо спадкаемцы тыя, што з закону, дык вера пустая, і абяцаньне бяз вартасьці.pY Бо не законам было дадзена Абрагаму і нашчадкам ягоным абяцаньне, што ён стане спадкаемцам сьвету, але справядлівасьцяй веры.  і таксама бацька тых абрэзаных, каторыя ня толькі з абразаньня, але і ідуць слядамі тае веры, якую бацька наш Абрагам меў перад абразаньнем.%C і ён атрымаў знак абразаньня, як пячаць апраўданьня, атрыманага з веры, якую меў яшчэ тады, калі ня быў абрэзаны. Такім чынам ён — бацька усіх тых, каторыя, ня маючы абразаньня, вераць, каб і ім было гэта залічана на апраўданьне,=s Калі была яму залічана: ці калі быў абрэзаны, ці да абразаньня? Не ў абразаньні, але ў неабразаньні;zm Дык ці гэта шчаснасьць датычыцца абрэзаных, ці таксама і неабрэзаных? Мы кажам, што Абрагаму вера была залічана за справядлівасьць.oWШчасьлівы чалавек, катораму Госпад не палічыць грэху”.“Шчасьлівыя тыя, каторым адпушчаны беззаконьні ды каторых грахі закрытыя.+OТак і Давід называе шчасьлівым чалавека, якому Бог без учынкаў прызнае справядлівасьць:KТаму аднак, хто ня робіць, але верыць у Таго, хто апраўдывае грэшніка, яго вера лічыцца за справядлівасьць.} sВось жа таму, хто робіць, плаціцца ня з ласкі, але з належнасьці.% CБо што кажа Пісаньне? “Паверыў Абрагам Богу, і залічана яму гэта за справядлівасць”.  Бо калі Абрагам апраўданы з учынкаў, мае спахвалу, але ня перад Богам.t  cДык што, скажам, здабыў наш прабацька Абрагам паводле цела? Дык ці праз веру касуем закон? Ніякім чынам! Але падцьвярджаем закон.#?адзін бо ёсьць Бог, каторы абрэзанага апраўдывае з веры, а неабрэзанага — праз веру.Ці ж Бог ёсьць Богам толькі Юдэяў? Ці не паганаў таксама? Ведама, і паганаў,5cМы бо перакананыя, што чалавек атрымоўвае апраўданьне праз веру, незалежна ад учынкаў закону.;oДзе ж тады прычына для хвальбы? Адкідаецца! Якім законам? Ці законам учынкаў? Не, але законам веры.!у час цярплівасьці Божай, для выяўленьня справядлівасці Яго ў гэты час, каб Ён сам аказаўся справядлівым і апраўдываючым таго, хто верыць у Езуса.Яго вось устанавіў Бог перамольнай ахвярай праз веру ў Ягонай крыві для выяўленьня справядлівасьці сваёй адносна грахоў раней учыненых,5cапраўданьне ж атрымоўліваюць дарма праз ласку Ягоную, праз адкупленьне, якое ў Езусе Хрысьце;b=таму што ўсе саграшылі і пазбаўлены хвалы Божай,2]справядлівасьць Божая праз веру ў Езуса Хрыста для ўсіх, што (у Яго) вераць. Бо няма розьніцы,=sАле цяпер выявілася справядлівасьць Божая незалежна ад закону, аб якой сьведчаць Закон і Прарокі,8~iбо ўчынкамі закону ніводзін чалавек ня зможа перад Ім апраўдацца; бо праз закон пазнаецца грэх.}%А мы ведаем, што ўсё, што кажа закон, гаворыць да тых, што пад законам, каб замкнуць усім вусны ды каб увесь сьвет прызнаў сябе вінаватым перад Богам;U|#Няма страху Божага перад вачыма іхнімі”.@{{яны не спазналі шляху супакою.Xz)зьнішчэньне ды няшчасьце на іхніх дарогах,Nyногі іхнія скорыя да праліцьця крыві,Pxвусны іхнія поўныя праклёнаў і горычы;$wA Горла іх — магіла адкрытая, языкамі сваімі падманваюць, у вуснах іхніх — яд зьмяіны,-vS усе зыйшлі з дарогі, усе разам сталіся нягоднымі. Няма, хто б чыніў дабро, няма аніводнага.Nu ніхто не разумее, ніхто не шукае Бога,Ut# як напісана: “Нікога няма справядлівага,Ls Дык што? Ці мы маем перавагу? Ніякім чынам! Ужо раней мы даказалі, што і Юдэі, і Грэкі — усе пад уладай грэху,[r/Дык як некаторыя нас ачарняюць і кажуць, што мы так вучым: “Чынема зло, каб выйшла дабро”? Справядлівая кара такім.eqCБо калі праз маю хлусьню праўда Божая тым больш выяўляецца на хвалу Ягоную, дык якім чынам я маю быць суджаны як грэшнік?gpGНіякім чынам! Бо як жа тады Бог будзе судзіць сьвет?o5Калі ж нашая несправядлівасьць увыразьняе Божую справядлівасьць, дык што можам сказаць? Ці Бог несправядлівы, калі выяўляе гнеў? — Кажу па-чалавечаму. nНіякім чынам! Бо Бог ёсьць верны, а кожны чалавек ілжывы, як напісана: “Каб Ты апраўдаўся ў словах Тваіх ды перамог, калі судзіць Цябе будуць”.&mEШто з таго, што некаторыя не паверылі? Ці ж іх недаверства зьнявечыць вернасьць Божую?lВялікая ў-ва ўсіх адносінах. Перш таму, што ім даверана Слова Божае.nk WУ чым жа перавага Юдэяў? Або якая карысьць з абразаньня?aj;але той, хто ўнутры Юдэй, і абразаньне сэрца ў духу, а не паводле літары. Вось такі мае пахвалу не ад людзей, але ад Бога.i#Бо ня той Юдэй, хто такі па выглядзе, ды ня тое абразанне, якое відаць на целе,}hsДык вось той, хто папрыродзе неабрэзаны, але спаўняе закон, будзе судзіць цябе, які парушаеш закон, маючы літару (закону) і абразаньне.CgА калі неабрэзаны спаўняе пастановы закону, дык ці ж яго неабразаньне не палічыцца яму за абразаньне?`f9Абразаньне тады карыснае, калі спаўняеш закон. Калі ж парушаеш закон, будучы абрэзаным, дык становішся як неабрэзаны."e=Як напісана: “Дзеля вас між паганаў зьневажаецца імя Божае”. Ці важнае абразаньне?mdSГанарышся законам, а парушаючы закон, Бога зьневажаеш?#c?Вучыш, што нельга чужаложыць, а чужаложыш? Брыдзішся ідаламі, а абкрадваеш сьвятыню?%bCДык як жа ты вучыш другіх, а сябе самога ня вучыш? Вучыш, што нельга красьці, а крадзеш?!a;выхавацель неразумных, настаўнік маладых, маючы ў законе поўнае веданьне і праўду.`і перакананы, што ты — павадыр сьляпых, сьвятло для тых, што ў цемры,x_iды, павучаны законам, ведаеш волю Яго, і разумееш, што лепшае,^wКалі ты завешся Юдэем, і пакладаешся на закон, і ганарышся Богам,E]у той дзень, калі Бог будзе судзіць праз Езуса Хрыста таемныя (ўчынкі) людзей паводле майго Эвангельля.#\?Паказваюць яны, што зьмест закону напісаны ў іхніх сэрцах, пра гэта сьведчыць іх сумленьне і думкі, каторыя то абвінавачваюць, то апраўдваюць адна другую,k[OКалі бо пагане, ня маючы ніякага закону, па прыродзе робяць тое, што загадвае закон, дык ня маючы закону, яны самі сабе закон.=Zs Бо ня тыя, што слухаюць закон, справядлівыя ў Бога, але тыя, што выпаўняюць закон, будуць апраўданы.eYC Бо тыя, што, ня маючы закону, саграшылі, без закону і пагінуць, а тыя, што, маючы закон, саграшылі, законам будуць асуджаны.7Xi Бо Бог не зважае на асобу.W) Хвала, і пашана, і супакой усякаму, чынячаму дабро, найперш Юдэю, а потым Грэку.9Vk Сум і прыгнёт (зваліцца) на кожнага чалавека, каторы дапускаецца зла, перш на Юдэя, а потым Грэка.4Uaа тым, што ўпорыстыя і за праўдай ісьці ня хочуць, але аддаюцца беззаконьню — гнеў і лютасьць. iУ ім бо выяўляецца справядлівасьць Божая, каторая з веры (узьнікае) і да веры (вядзе), як напісана: “Справядлівы з веры жыць будзе”.L= Я бо не саромлюся Эвангельля, бо яно ёсьць моц Божая на збаўленьне кожнаму веручаму, перш Юдэю, затым Грэку.< 'Дык, на колькі ад мяне залежыць, я гатовы эвангелізаваць і вас, каторыя ў Рыме.m; UЯ даўжнік Грэкам і барбарам, як мудрых, так і невучоных.:  Не хачу, браты, каб вы ня ведалі, што я часта зьбіраўся наведаць вас, але меў перашкоды аж дасюль, каб мець нейкі плод і ў вас, як і ў іншых народаў.s9 a гэта значыць пацешыцца супольна з вамі вашаю і маёю вераю.8 3 Прагну бо бачыць вас, каб падзяліцца з вамі якім дарам духовым і падмацаваць вас,?7 y у малітвах маіх заўсёды просячы, каб з волі Божай урэшце меў шчасьце выбрацца ў дарогу адведаць вас.=6 u Сьведка мне Бог, катораму служу духам маім, вешчучы Эвангельле Сына Яго, што заўсёды ўспамінаю вас,:5 oНайперш дзякую Богу майму праз Езуса Хрыста за ўсіх вас, бо пра веру вашу гавораць ва ўсім сьвеце._4 9Усім, што ў Рыме, улюбленым Богам, пакліканым сьвятым: ласка вам і супакой ад Бога, Айца нашага, і Госпада Езуса Хрыста!b3 ?да якіх належыце і вы, пакліканыя Езусам Хрыстом.P2 Праз Яго атрымалі мы ласку і апостальства, каб для (спахвалы) імя Яго здабываць дзеля послуху веры ўсе народы,Y1 -і ўстаноўлены Сынам Божым у моцы, Духам сьвятасьці праз уваскрасеньне з мёртвых, пра Езуса Хрыста, Госпада нашага.t0 cпра Сына свайго, каторы целам нарадзіўся з насеньня Давіда/  якое ўжо раней прадказаў Бог праз сваіх прарокаў у сьвятых Пісаньнях,6. iПавал, слуга Езуса Хрыста, пакліканьнем апостал, прызначаны дзеля вяшчэньня Эвангельля Божага,6-eабвяшчаючы Каралеўства Божае і вучачы пра Госпада Езуса Хрыста з усёй адвагай без перашкодаў.2,]Ён жа два круглых гады пражываў у сваёй нанятай кватэры і прыймаў усіх, хто да яго прыходзіў,{+oІ як ён гэта сказаў, Юдэі выйшлі, зацята спрачаючыся між сабою.*/Дык ведайце, што гэта збаўленьне Божае пасланае паганам, і яны будуць слухаць”. '~}|{zyy xtww?uuZtt1srrOqpponn!mlkk#j0iihgfeyedLccba``v_^^z]\\)[#ZlYXWWLVVUTSTRQPPTOOCN{MLLFKJJJInHHeGG F]EJDD9C7BCA4@n??)>l=="<";2:998o776544Q3s2}11Z00=/M.i--?,|+L*i)(''&C%%E$##*"! 9zx1w`)N%Ph ] ) <,'2R'z# На колькі магчыма ды колькі ад вас залежыць, жывіце з усімі людзьмі ў згодзе.y Не адгаджайце злом за зло. Дбайце пра тое, што добрае на віду ўсіх людзей.\x1 Жывіце між сабой аднадумна, ня думайце зашмат аб сабе, але саступайце ў пакоры. Не ўважайце сябе за вельмі разумных.rw] Радуйцеся з тымі, хто радуецца, і плачце з тымі, хто плача.}vs Багаслаўце перасьледвальнікаў сваіх; багаслаўце, а не кляніце!vue бярыце ўдзел у патрэбах сьвятых, спаганяйце гасьціннасьць.ztm у надзеі будзьце радасныя, у горы цярплівыя, у малітве сталыя,rs] у рупнусьці не лянуйцеся, духам палайце, Госпаду служыце,r% шчыра любіце адзін аднаго братняю любоўю, шануйце адзін аднаго, упераджаючы;q% Любоў хай будзе без крывадушнасьці. Адварочвайцеся ад зла, спагяняйце дабро;xpi ці дар заахвоты для заахвочваньня; хто ўспамагае, дык у прастаце сэрца, хто старшынствуе, дык рупліва, хто міласэрны, дык з ахвотаю.wog ці дар службы для паслугаваньня, ці дар навукі для вучэньня,n+ А паводле дадзенай нам ласкі маем розныя дары: ці дар прароцтва згодна з верай,/mW падобна і ўсе мы супольна творым адно цела ў Хрысьце, а паасобку адзін для другога — члены.l+ Як бо ў адным целе маем многа членаў, а ўсе члены ня тую самую работу спаўняюць,0kY Дадзенаю мне ласкаю кажу кожнаму з вас, каб ня думалі аб сабе вышэй, чым належыцца, але кожны хай думае аб сабе цьвяроза, паводле дадзенай Богам кожнаму меры веры./jW І не ўпадабняйцеся гэтаму сьвету, але пераменяйцеся праз аднаўленьне розуму, каб умелі пазнаць, якая ёсьць воля Божая, што добрае, і прыемнае Богу ды дасканалае.ti c Дык прашу вас, браты, праз міласэрдзе Божае, аддавайце целы вашыя ў ахвяру жывую, сьвятую, мілую Богу на разумнае служэньне вашае.ihK $Бо ўсё ад Яго, праз Яго і ў Яго. Яму хвала ў вякі! Амэн.qg[ #Або хто першы адарыў Яго, каб Ён меў каму аднагарадзіцца?~fu "Бо хто калі пазнаў думку Госпада? Або хто быў дарадчыкам Ягоным?Oe !О, глыбіня багацьця, і мудрасьці, і веданьня Божага! Як недасьледныя суды Ягоныя і не прасочаны шляхі Ягоныя!d Бо замкнуў Бог ўсіх у непаслухмянасьць, каб усім аказаць сваё міласэрдзе.Qc так і яны цяпер сталіся непаслухмянымі дзеля аказанага вам міласэрдзя, каб і самі маглі атрымаць міласэрдзе.!b; Як і вы калісьці ня верылі Богу, а цяпер даступіліся міласэрдзя дзеля іх няверства,Ra Бо дары і пакліканьне Божае нязьменныя./`W Паводле Эвангельля яны — ворагі для вас, а паводле выбранства — умілаваныя дзеля бацькоў.y_k Ды гэта будзе Мой запавет з імі, калі здыму з іх грахі іхнія”.W^' І тады ўвесь Ізраэль будзе збаўлены, як напісана: “Прыйдзе з Сыёну Выбавіцель, Ён адверне бязбожнасьць ад Якуба.3]_ Не хачу, браты, каб вы ня ведалі гэтае таямніцы, каб вы не лічылі сябе залішне мудрымі, бо сьляпата дакранула Ізраэля толькі часткова, пакуль увойдзе поўня паганаў.m\S Бо калі быў ты адсечаны ад прырднай табе аліўнай дзічкі і насупраць прыродзе ўшчэплены ў добрую аліўку, дык тым лягчэй могуць быць прышчэплены ў сваю аліўку тыя, каторыя да яе з прыроды належаць.=[s Але і яны, калі ня будуць трываць у недаверстве, будуць ушчэплены, бо Бог мае моц ізноў іх ушчапіць.EZ Дык уважай на дабрату ды суровасьць Божую: на суровасьць адносна тых, што ўпалі, і дабрату Божую да цябе, калі толькі вытрываеш у гэтай дабраце, бо інакш і ты будзеш адкінуты.Y) Бо калі Бог не пашкадаваў галін прыродных, можа таксама не пашкадаваць і цябе.6Xe Слушна; адламалі іх дзеля недаверства, а ты трымаешся верай. Таму не вывышайся, але сьцеражыся.nWU Можа скажаш: “Адламаны галіны, каб я быў прышчэплены”.RV дык не ганарыся адносна тых галінаў, бо калі будзеш вывышацца, то ведай, што не ты ажыўляеш корань, але ён цябе.qU[ Калі ж некаторыя галіны былі адламаныя, а на іх месца ты быў прышчэплены, што быў аліўнай дзічкай, ды разам (з іншымі галінамі) з тым самым коранем злучаны, роўна з іншымі карыстаўся аліўнымі сокамі, T  Бо калі рашчына сьвятая, дык і цеста, і калі корань сьвяты, то і галіны.;So Бо калі іх адкід прынёс сьвету прымірэньне, то чым жа будзе іх прыняцьцё, калі не жыцьцё памёршых.RR у той надзеі, што можа выклічу руплівасьць сваіх сваякоў паводле цела і хоць некаторых прывяду да збаўленьня.Q7 Вам жа, паганам, кажу: Пакуль застаюся апосталам паганаў, ганаруся сваёй паслугай,OP Калі іх упадак стаўся багацьцем для сьвету, і паніжэньне іх — узбагачэньнем паганам, дык тым больш іх поўня.O Дык пытаю: Ці ж бы яны спатыкнуліся, каб упасьці? Ніякім чынам! Але іхні ўпадак стаўся для паганаў збаўленьнем, каб прынукнуць іх да руплівасьці. N Хай вочы іх зацьмяцца, каб ня бачылі, а хрыбет іх хай сагнецца назаўсёды.M5 І Давід кажа: “Хай стол іх станецца ім сілом, і пасткаю, і спакусаю ды адплатаю ім.BL} як напісана: “Даў ім Бог духа дрымоты, вочы, каб ня бачылі, і вушы, каб ня чулі, аж па сёньняшні дзень”./KW Дык што ж? Чаго шукаў Ізраэль, таго не атрымаў, дасягнулі толькі выбраныя, а іншыя асьлеплі,J  А калі з ласкі, дык не за ўчынкі, інакш вось ласка не была б ужо ласкай.oIW Так вось і ў наш час захавалася Астача, выбраная ласкай.9Hk Ды як гучаў яму адказ Божы? “Пакінуў Я сабе сем тысяч мужоў, каторыя не ўкленчылі перад Баалам”.UG# “Госпадзе! Прарокаў Тваіх пазабівалі, аўтары Твае паразвальвалі, застаўся я толькі адзін, і маю душу шукаюць”.lFQ Не адкінуў Бог народу свайго, які раней выбраў. Ці ня ведаеце, што Пісаньне кажа аб Гальяшу, як ён скардзіцца Богу на Ізраэля:]E 5 Дык пытаюся: Няўжо адкінуў Бог народ свой! Ніякім чынам! Бо і я Ізраэлец з насеньня Абрагама, з пакаленьня Бэн’яміна.;Do Да Ізраэля ж так кажа: “Увесь дзень працягваў Я рукі Мае да народу непаслухмянага і ўпорыстага”._C7 А Ісая адважыўся сказаць: “Мяне знайшлі тыя, што не шукалі Мяне. Яўна аб’явіўся Я тым, каторыя пра Мяне не пыталіся”.,BQ Зноўся пытаю: Ці ж Ізраэль не зразумеў? Першы Майсей кажа: “Узбуджу ў вас зайздрасьць праз таго, хто ня ёсьць народам, узбуджу ў вас гнеў праз народ неразумны”.?Aw Дык пытаю: Ці яны ня чулі? Але ж: “Па ўсёй зямлі загучэў голас іхні, і словы іхнія аж на край сьвету”.z@m Таму вера — ад слуханьня, а слуханьне — праз слова Хрыстовае.)?K Але ня ўсе паслухалі Эвангельля. Ісая вось кажа: “Госпадзе! Хто паверыў чутаму ад нас?”`>9 Як жа маглі ім вясьціць, калі б не былі пасланыя? Як напісана: “Як прыгожыя ногі тых, каторыя вясьцяць добрую вестку!”l=Q Як жа могуць прызываць Таго, у каго ня ўверылі? Або як увераць у Таго, аб кім ня чулі? Як жа мелі чуць, калі ім ніхто не вясьціў?f<E Бо кожны, хто прызывае імя Госпада, будзе збаўлены.0;Y Няма бо розьніцы між Юдэем і Грэкам, адзін бо Госпад усіх, шчодры для ўсіх, хто Яго прызывае.:y Пісаньне бо кажа: “Усякі, хто верыць у Яго, ня будзе асаромлены”.9/ Бо сэрцам верыцца дзеля справядлівасьці, а вызнаецца вуснамі дзеля збаўленьня.r8] Дык калі вуснамі тваімі вызнаеш: “Езус — Госпадам”, і ў сэрцы тваім уверыш, што Бог Яго ўваскрасіў з памёршых, будзеш збаўлены.Z7- Але што кажа? “Блізка цябе слова, яно ў вуснах тваіх ды ў сэрцы тваім”, гэта значыць слова веры, каторае абвяшчаем.6 або: “Хто спусьціцца ў бездань?”, гэта значыць Хрыста вывесьці з умёршых._57 А справядлівасьць з веры так кажа: “Не кажы ў сэрцы тваім: Хто ўзыйдзе ў неба?”, гэта значыць Хрыста зьвесці на зямлю,44a Майсей вось піша аб справядлівасьці, якая з закону: “Хто яе споўніў, атрымае праз яе жыцьцё”.}3s Бо канец закону — Хрыстос, для апраўданьня кожнага, хто верыць.z2m Бо, не разумеючы справядлівасьць Божую, яны спрабавалі ўстанавіць сваю справядлівасьць і таму не спаганялі справядлівасьці Божай.n1U Сьведчу я ім, што рупяцца яны пра Бога, але не па розуму.0 # Браты! Жаданьне сэрца майго ды гарачае маленьне да Бога за іхняе збаўленьне.^/5 !як напісана: “Вось жа кладу на Сыёне камень спатыкненьня і скалу згаршэньня. Хто верыць у Яго, ня будзе асаромлены”.@.y Чаму? Бо спаганяў справядлівасьць ня з веры, але з ўчынкаў. Яны спатыкнуліся аб камень спатыкненьня,-{ А Ізраэль, спаганяючы закон справядлівасьці, да закону не дайшоў.l,Q Дык што можам сказаць? Што пагане, якія не спаганялі справядлівасьці, атрымалі справядлівасьць, але справядлівасьць з веры.|+q І як таксама прадказаў Ісая: “Калі б Госпад Магуцьцяў не пакінуў нам патомства, сталі бы мы як Садома ды былі б падобнымі да Гаморы”.* Бо Госпад зьдзейсьніць на зямлі сваё слова рашуча ды без адкладу”.>)u А Ісая вясьціў пра Ізраэля: “Хоць бы лік сыноў Ізраэля быў як пясок, (толькі) Астача будзе збаўлена.9(k І на тым месцы, дзе ім было сказана: “Вы — ня Мой народ, там называны будуць сынамі Бога жывога”.'+ Як кажа пра гэта ў Осіі: “Ня Мой народ назаву Маім народам, а Нялюбую — Любай”.$&A адносна нас, каторых паклікаў ня толькі з-пасярод Юдэяў, але таксама з-паміж паганаў?B%} ды, каб выявіць багацьце хвалы сваёй над начыньнямі міласэрдзя, каторыя наперад прыгатаваў на хвалу, $ Што ж, калі Бог, хочучы паказаць гнеў свой або выявіць магутнасьць сваю, з вялікім цярпеньнем ашчаджаў начыньні гневу, прызначаныя на загубу,p#Y Ці ж ганчар ня мае ўлады, каб з таго самога месіва зрабіць адну пасудзіну для пачэснага ўжытку, а другую — для простага ўжытку?~"u Чалавеча! Хто ты такі, каб мог спрачацца з Богам? Ці ж можа посуд гліняны пытацца ў таго, хто яго зьляпіў: “Чаму ты мяне такім зьляпіў?”#!? Дык можа скажаш мне: “Чаму тады вінаваціць? Хто бо зможа супрацівіцца волі Ягонай?”g G Дык, каго хоча, шкадуе, і каго хоча, робіць жорсткім. Бо ў Пісаньні кажа (Бог) фараону: “Дзеля таго Я захаваў цябе, каб паказаць на табе магутнасьць сваю, ды каб слаўлена было імя Маё па ўсёй зямлі”.*M Гэта залежыць ані ад таго, хто хоча, ані ад таго, хто намагаецца, але ад Бога міласэрнага.`9 Ён бо кажа Майсею: “Я пашкадую таго, каго захачу пашкадаваць, ды буду міласьцівы таму, каму захачу быць міласьцівым”.s_ Што скажам на гэта? Няўжо Бог несправядлівы? Ніякім чынам!kO як напісана: “Якуба ўзьлюбіў, а Эзава зьненавідзеў”.' не дзеля ўчынкаў, але з волі Клікаючага: “Старэйшы будзе служыць малодшаму”,X) Калі яны былі яшчэ не народжаны ды нічога не ўчыніўшы: ані дабра, ані зла, каб зьдзейсьніўся Божы намер выбраньня,%C Ды ня толькі яна, але і Рэбэка пачала за адзін раз (блізьняты) ад бацькі нашага Ізаака. слова ж абяцаньня такое: “Прыйду ў той самы час, і Сара будзе мець сына”.=s Гэта значыць, што не сыны паводле цела ёсьць сынамі Божымі, але сыны абяцаньня лічацца патомствам;$A Ды ня ўсе нашчадкі Абрагама яго сыны, але: “Ад Ізаака будзе названа тваё патомства”.*M Гэта ня значыць, што Слова Божае ня зьдзейсьнілася. Бо ня ўсе, што з Ізраэля — Ізраэльцы.[/ да якіх належаць бацькі, і з якіх Хрыстос паводле цела, які ёсьць па-над усімі, Бог багаслаўлены ў вякі вечныя. Амэн.D якія ёсьць Ізраэльцы, маючыя ўсынаўленьне і хвалу, і запавет, і законы, і служэньне (Богу) ды абяцаньні,1 Я бо гатовы сам быць адлучаным ад Хрыста за братоў маіх, родных мне паводле цела,nU што адчуваю вялікі смутак і няспынны боль у сэрцы маім. 1 Праўду кажу ў Хрысьце, не хлушу, сьведчыць аб гэтым маё сумленьне ў Духу Сьвятым,oW'ані вышыня, ані глыбіня, ані якое-колечы стварэньне ня зможа нас адлучыць ад любові Бога, якая ў Хрысьце Езусе, Госпадзе нашым.d A&Бо я ўпэўнены, што ані сьмерць, ані жыцьцё, ані анёлы, ані вярхоўнасьці, ані справы цяперашнія, ані будучыя, ані магуцьці, }%Але ва ўсім гэтым атрымоўваем перамогу праз Таго, хто палюбіў нас.; o$Як напісана: “Дзеля Цябе нас забіваюць увесь дзень, лічаць нас авечкамі, прызначанымі на зарэз”.x i#Дык хто ж можа адлучыць нас ад любові Хрыстовай? Ці гора, ці прыгнёт, ці пераследаваньне, ці голад, ці нястача, ці небясьпека, ці меч?t a"Хто Той, што іх будзе асуджаць? Хрыстос Езус, што (за нас) памёр і ўваскрос, і сядзіць па правіцы Бога ды каторы заступаецца за нас?~u!Хто будзе вінаваціць выбраньнікаў Божых? Бог, каторы апраўдвае?@y Той, хто не пашкадаваў Сына свайго, але выдаў Яго за ўсіх нас, як жа Ён не даруе і нам разам з Ім усяго?ucДык што на гэта скажам? Калі Бог з намі, дык хто супраць нас?SТых жа, каторых прызначыў, тых і паклікаў, а каторых паклікаў, тых і апраўдаў, а каторых апраўдаў, тых і ўславіў.wБо тых, якіх Ён спрадвеку пазнаў, тых Ён прызначыў стацца падобнымі да вобразу Сына свайго, каб Ён быў першародным між многімі братамі.J Ведаем таксама, што ўсё садзейнічае на дабро тым, што любяць Бога, ды каторыя пакліканыя па Яго пастанове.3_Той жа, хто пранікае сэрца, ведае, чаго прагне Дух, бо Ён заступаецца за сьвятых па волі Божай.}Падобна і Дух успамагае нашу кволасьць. Бо мы ня ведаем, пра што маліцца, як трэба, але сам Дух заступаецца за нас у невыслоўных просьбах.{oКалі аднак ня бачым, тады спадзяёмся ды з цярплівасьцю чакаем.X)Бо мы ўжо збаўленыя надзеяй. Аднак надзея бачаная — гэта не надзея. Бо калі хто бачыць, дык пашто яму спадзявацца?s~_Ды ня толькі стварэньне, але і мы самі, маючыя пачатак Духа, і мы ўнутры ўздыхаем, чакаючы ўсынаўленьня, адкупленьня цела нашага.p}YВедаем бо, што ўсё стварэньне дагэтуль стогне і мучыцца.Z|-што і стварэньне таксама будзе асвабоджана з няволі сапсуцьця, каб удзельнічаць у свабодзе ды хвале дзяцей Божых.'{GБо стварэньне паддалося марнасьці не самахоць, але па волі Таго, хто паддаў, з надзеяй,jzMСтварэньне бо прагна чакае аб’яўленьня сыноў Божых.5ycБо ўважаю, што цяперашніх цярпеньняў нельга параўнаць з будучай хвалой, якая аб’явіцца ў нас.qx[А калі сыны, дык і спадкаемцы; спадкаемцы Бога, суспадчыньнікі Хрыста, калі толькі з Ім разам церпім, каб разам з Ім і ўславіцца.mwSТой сам Дух сьведчыць духу нашаму, што мы — сыны Божыя.\v1Вы ж не атрымалі духа няволі, каб зноў жыць у страху, але атрымалі вы Духа ўсынаўленьня, у якім клічам: “Абба, Ойча!”huIБо ўсе тыя, каторых вядзе Дух Божы, ёсьць сыны Божыя.2t] Бо калі будзеце жыць паводле цела, памрыцё, а калі духам утаймуеце ўчынкі цела, будзеце жыць.tsa Дык вось, браты, мы не даўжнікі цела, каб жыць паводле цела.Hr  А калі ў нас жыве Дух Тога, хто ўваскрасіў Езуса з памёршых, дык Той, хто ўваскрасіў Хрыста з памёршых, уваскрасіць і сьмяротныя целы вашыя праз прабываючага ў вас Духа свайго.Eq А калі Хрыстос прабывае ў вас, то хоць цела сьмяротнае дзеля грэху, але дух жывы дзеля справядлівасьці. p  Вы аднак не жывіцё паводле цела, але паводле Духа, калі толькі Божы Дух прабывае ў вас. А калі хто ня мае Духа Хрыстовага, той Яму не належыць.poYІ тыя, што жывуць паводле цела, ня могуць падабацца Богу.nБо імкненьні цела варожыя Богу, бо не скараюцца закону Божаму і ня могуць. m Бо імкненьні цела ёсьць сьмерць, а імкненьні Духа — жыцьцё ды супакой.olWБо тыя, што жывуць паводле цела, імкнуцца да таго, што хоча цела, а тыя, што жывуць паводле Духа, да таго імкнуцца, чаго хоча Дух.$kAкаб апраўданьне закону споўнілася ў нас, што жывем не паводле цела, але паводле Духа..jUБо што было немагчымым для закону дзеля кволасьці цела, тое Бог даканаў, пасылаючы Сына свайго ў падобнасьці грэшнага цела ды дзеля грэху, і асудзіў грэх у целе,i7Бо закон Духа жыцьця ў Хрысьце Езусе асвабадзіў цябе з-пад закону грэху і сьмерці.~h wДык вось цяпер тым, што ў Хрысьце Езусе, няма ніякага асуджэньня.QgДзякуй Богу праз Езуса Хрыста, Госпада нашага! Дык вось я розумам служу закону Божаму, а целам — закону грэху.fНешчасьлівы я чалавек! Хто асвабадзіць мяне ад гэтага цела сьмерці!eyале ў членах маіх адчуваю іншы закон, які працівіцца закону майго розуму ды бярэ мяне ў няволю закону грэху, каторы ёсьць ў членах маіх.sd_Бо паводле ўнутранага чалавека захапляюся законам Божым,"c=Дык вось знаходжу ў сабе закон, што, калі хачу рабіць дабро, накідваецца на мяне зло.,bQА калі раблю тое, чаго не хачу, значыць, што не я ўжо гэта раблю, але грэх, што ў-ва мне жыве.zamБо не раблю дабра, якога хачу, але раблю тое зло, якога не хачу.`yЯ бо ведаю, што ў-ва мне, значыць у целе маім, не жыве добрае, бо жаданьне рабіць дабро ёсьць у-ва мне, але зрабіць дабро, таго не знаходжу.^_5Тады ўжо не я раблю, але грэх, што жыве ў-ва мне.{^oА калі раблю тое, чаго не хачу, тады прызнаю, што закон — добры.']GЯ нават не разумею, што раблю, бо не раблю таго, чаго хачу, але тое, што ненавіджу, раблю.u\cВедаем бо, што закон духоўны, а я — цялесны, падлеглы грэху.i[K Дык што, добрае сталася для мяне прычынай сьмерці? Ніякім чынам! Але грэх выявіў сваю грэшнасьць тым, што спрычыніў мне сьмерць праз добрае, каб грэх стаўся цераз меру грэшным праз прыказаньне.Z3 Вось жа закон сам па сабе сьвяты, і прыказаньне сьвятое, і справядлівае, і добрае.Y Бо грэх, які ўзяўся з нагоды прыказаньня, зьвёў мяне ды спрычыніў сьмерць.(XI а я памёр; і я знайшоў, што прыказаньне, каторае было на жыцьцё, прывяло мяне на сьмерць.W  Калісьці я жыў без закону, але калі прыйшло прыказаньне, аджыў і грэх,eVCАле грэх, які ўзяўся з нагоды прыказаньня, выклікаў у мяне ўсякія пажаданьні, бо каб не было закону, — грэх быў бы мёртвы.)UKДык што скажам? Няўжо закон — грэх? Ніякім чынам! Але я пазнаў грэх не інакш, як праз закон, бо я не разумеў бы пажаданьняў, калі б закон не казаў: “Не пажадай”.zTmЦяпер жа, памёршы для закону, якім былі зьвязаны, мы асвабадзіліся ад яго, каб служыць Богу ў абнаўленьні Духа, а не па старой літары.cS?Пакуль мы жылі ў целе, у членах нашых праз закон (выкліканыя) дзейнічалі грэшныя жарсьці, каб мы прыносілі плод сьмерці.xRiТак і вы, браты мае, памерлі для закону праз Цела Хрыстовае, каб належаць другому, уваскросшаму з памёршых, каб прыносіць плод Богу.YQ+Таму яна будзе называцца чужаложніцай, калі пры жывым мужу выйдзе замуж за другога. Калі ж памрэ муж, яна асвабаджаецца ад закону, і ня будзе чужаложніцай, калі выйдзе замуж за другога. ~}}|{zyyxwwuuMtasrr7qqFp@o4njm/lkk.jhiih3g3fOee/ddcboa``-_^]]\[ZYYpXX W!V?UTrT SRQ=PPOnNN=MLKK2JAIIHH6GFEDDCC9BBAO@f??J>=<< ;:D99F88`7G6Y55%33;2241140/..0-v,,N++7*I)(('&&%,$g#U"!!W W\wjj,$I};  * P .0JqZ;(oБо хоць я не пачуваюся ні ў чым вінаватым, гэтым яшчэ не апраўданы. Госпад — Той, хто судзіць мяне.'1Мяне мала турбуе, што вы ці суд людзкі вырашыць аба мне. Але і я сам сябе не суджу.t&aАд аканомаў жа вымагаецца, каб кожны быў знойдзены верным. % Хай уважаюць нас людзі за слугаў Хрыстовых і за аканомаў тайнаў Божых.I$ а вы — Хрыстовыя, а Хрыстос — Божы.b#=ці гэта Павал, ці Апалёс, ці Кефас, ці гэты сьвет, ці жыцьцё, ці сьмерць, ці што цяперашняе, ці што будучае — усё бо вашае,i"KДык хай ніхто не хваліцца дзеля людзей! Усё бо вашае,o!Wабо ізноў: “Госпад ведае думкі мудрых, што яны пустыя”.P Бо мудрасьць гэтага сьвету ёсьць глупаства перад Богам, бо напісана: “Ён зловіць мудрых у іхняй хітрасьці”,s_Няхай ніхто сябе не падманвае; калі хто з вас думае, што ён мудры на гэтым сьвеце, дык хай станецца дурным, каб здабыць мудрасьць.=sКалі хто спаганіць сьвятыню Бога, таго зьнішчыць Бог, бо сьвятыня Божая — сьвятая, гэта ж ёсьць вы.Ці ж вы ня ведаеце, што вы — сьвятыня Божая, ды што Дух Божы прабывае ў вас?Gа калі чыя праца згарыць, будзе мець шкоду; сам, што праўда, будзе збаўлены, але так, як быццам праз агонь.T!Той, чыя праца выстаіць, атрымае заплату,V% работа кожнага выявіцца; дзень бо Госпадаў пакажа, бо ў агні выявіцца, і дакон кожнага будзе выспрабаваны агнём.X) А ці хто на гэтым фундаманце будуе з золата, ці з серабра, ці з дарагіх каменьняў, ці з дрэва, ці з сена, ці з саломы,1[ Бо ніхто ня можа палажыць іншага падмурку апрача таго, які паложаны, які ёсьць Езус Хрыстос.w Дадзенай мне Богам ласкай я, як спрактыкаваны будаўнічы, палажыў падмурак, а хто іншы закончыць пабудову. Хай кожны глядзіць, як будуе.zm Мы бо — супрацоўнікі Божыя, а вы — Божая ніва і будоўля Божая.(IХто садзіць ды хто палівае, ёсьць адно. Кожны атрымае сваю заплату паводле працы сваёй.Ня важны той, хто садзіць і хто палівае, але той важны, хто дае расьці — Бог!U#Я садзіў, Апалёс паліваў, але Бог расьціў.2]Хто Апалёс? Або хто Павал? Слугі, праз якіх вы ўверылі, ды кожны такі, як яму Госпадам дадзена.:mКалі бо адзін кажа: “Я — Паўлаў”, а другі: “Я — Апалёсаў”, — дык ці ж вы не па-чалавечаму робіце?W'дасюль вы яшчэ цялесныя. Бо калі ў вас зайздрасьць і нязгода, ці ж вы не цялесныя і ці ня робіце як звычайна людзі?%CПаіў я вас малаком, а ня ежай (звычайнай), бо былі вы кволыя. Ды і цяпер вы яшчэ нядужыя,3 aІ я ня мог да вас, браты, прамаўляць як да духовых, але як да цялесных, як да немаўлят у Хрысьце.$ AХто ж можа пазнаць розум Госпадаў, ды хто Яго можа павучаць? Мы ж маем розум Хрыстовы.k OДуховы ж (чалавек) судзіць усё, а ён нікім не разуметы. )Душэўны ж чалавек не прыймае таго, што ёсьць ад Духа Божага, бо дурасьцю яму здаецца гэта, і ня можа гэтага ўцяміць, бо гэта толькі духам разважаецца.  Таму і вясьцім гэта не вучонымі словамі чалавечай мудрасьці, але словамі, якіх навучыў Дух, духовымі словамі, выясьняючы духовыя справы.) K А мы атрымалі ня духа сьвету, але Духа Бога, для веданьня таго, што нам Богам надаравана.|q Хто вось з-паміж людзей ведае, што ў чалавеку, калі ня дух, які ў чалавеку? Таксама і таго што Божае, ніхто ня ведае, апрача Духа Божага.   Нам жа аб’явіў Бог праз Духа. Дух бо ўсё пранікае, нават глыбіні Божыя. Але як напісана: “Чаго вока не аглядала, ані вуха ня чула, ані сэрца чалавечае не прадчувала, тое Бог прыгатаваў тым, каторыя любяць Яго”.Nкаторай ніводзін з валадароў гэтага веку не пазнаў, бо калі б пазналі, ніколі не ўкрыжавалі б Госпада хвалы.A{але гаворым мудрасьць Божую, у таямніцы схаваную, каторую Бог прызначыў перад вякамі на хвалу нашую,\1Мы ж вясьцім мудрасьць сярод, разумеючых , але мудрасьць ня гэтага веку, не валадароў гэтага веку, каторыя счазаюць,каб вера ваша не абапіралася на мудрасьць людзей, але на магутнасьць Божую.Qі слова маё, і навучаньне маё не вызначалася пераканаўчасьцю і мудрасьцю, словаў але выяўленьнем Духа і моцы,veІ явіўся я ў вас у немачы, са страхам і з дрыжаньнем вялікім, 9Бо ня думаў я вас вучыць чаго іншага, як адно (толькі) Езуса Хрыста ды ўкрыжаванага.U~ %І я, калі прыбыў да вас, браты, прыйшоў не каб захапляць вас словам ці мудрасьцю, але вясьціць вам таямніцы Божыя.{} qкаб было як напісана: “Хто хваліцца, хай у Госпадзе хваліцца”.|| sДзякуючы Яму і вы ёсьць у Хрысьце Езусе, каторы з волі Божай стаўся для нас мудрасьцю, справядлівасьцю, пасьвячэньнем і адкупленьнем,I{  каб ніхто не вывышаўся перад Богам.tz cі (выбраў Бог) тое, што паганае ў вачах сьвету, і пагарджанае ды ня маючае значэньня выбраў Бог, каб скасаваць тое, што нечым ёсьць,6y gАле Бог выбраў, дурное ў вачах сьвету, каб засароміць мудрых, і кволае, каб засароміць магутных,x Дык вы, браты, паглядзіце, хто вы такія, пакліканыя? Па-людзку гледзячы, няшмат з вас мудрых паводле цела, нямнога магутных, няшмат высакародных.Aw }Бо тое, што дурасьць у Бога, перавышае мудрасьцю людзей, а што кволае ў Бога — перавышае моцаю людзей.Wv )для тых жа, што пакліканы, ці з-пасярод Юдэяў, ці спасярод Грэкаў — Хрыстос, магутнасьць Божая ды мудрасьць Божая.&u Gа мы вясьцім Хрыста ўкрыжаванага, які для Юдэяў згаршэньнем, а для паганаў — дурасьць,jt OБо Юдэі дамагаюцца знакаў, а Грэкі шукаюць мудрасьці;|s sКалі жа сьвет сваёю мудрасьцю не пазнаў Бога ў мудрасьці Божай, дык спадабалася Богу праз дурасьць вяшчэньня (слова) збавіць веручых.Mr Дзе мудрэц? Дзе вучоны? Дзе дасьледчык гэтага веку? Ці не ператварыў Бог мудрасьць гэтага сьвету ў дурасьць?q Бо напісана: “Загублю мудрасьць мудрых, і кемлівасьць разумны зьнішчу”.Dp Бо слова крыжа для тых, што ідуць на загубу, ёсьць глупства, а тым, што ідуць на збаўленьне — сіла Божая.jo OБо не паслаў мяне Хрыстос хрысьціць, але эвангелізаваць; ня ў мудрасьці слова, каб ня зьменшыць важнасьці крыжа Хрыстовага."n ?Праўда, ахрысьціў я таксама дом Сьцяпана. А больш ня памятаю, ці ахрысьціў яшчэ каго.nm Wдык ніхто ня можа казаць, што ў імя маё быў ён ахрышчаны.}l uДзякую Богу, што апрача Крыспа і Гая я нікога з вас не ахрысьціў,$k C Ці ж Хрыстос падзяліўся? Ці ж Павал быў за вас укрыжаваны? Ці ў імя Паўла вы ахрышчаны?6j g Маю на думцы, што кожны ў вас кажа: “Я — Паўлавы”, “Я Апалёсавы”, Я Кэфаса”, “А я — Хрыстовы”.i % Бо людзі злое расказалі мне пра вас, браты мае, што здараюцца між вас спрэчкі.h % Браты, у імя Госпада нашага Езуса Хрыста малю вас, каб усе вы гаварылі адно і каб не было сярод вас падзелаў, каб вы былі аднаго розуму і аднае думкі./g Y Верны Бог, якім вы пакліканы да супольнасьці з Сынам Ягоным Езусам Хрыстом, Госпадам нашым.f 1які ўмацуе вас да канца, каб былі без заганы ў дзень Госпада нашага Езуса Хрыста. e ;так што ня маеце нястачы ласкі ў чаканьні аб’яўленьня Госпада нашага Езуса ХрыстаYd -бо сьведчаньне Хрыстовае ўмацавалася ў вас,uc eбо ў Ім вы ўсім сталіся багатымі, усякім словам і веданьнем, b Дзякую заўсёды за вас Богу майму за ласку, дадзенаю вам у Хрысьце Езусе,na WЛаска вам і супакой ад Бога Айца і Госпада Езуса Хрыста.u` eБожай царкве ў Карыньце, тым, што былі асьвечаны ў Езусе Хрысьце ды пакліканы да сьвятасьці разам з усімі, каторыя на кожным месцы прызываюць імя Госпада нашага Езуса Хрыста, іхняга і нашага (Госпада):_ Павал, з волі Божай пакліканы на апостала Езуса Хрыста, ды брат Састэн,$^AБогу, каторы адзін ёсьць мудры, праз Езуса Хрыста хай будзе хвала ў вякі вечныя. Амэн.j]Mа цяпер аб’яўленай, і прароцкімі лістамі па загаду спрадвечнага Бога абвешчанай, ўсім народам для паслухмянасьці іх веры,\#Таму ж, каторы мае моц умацаваць вас паводле Эвангельля ды майго вяшчэньня Езуса Хрыста, згодна з аб’яўленай таямніцай, даўнейшым вякам схаванай,^[5Вітае вас Эраст, скарбнік горада, і брат Кварт.Z{Вітае вас Гай, каторы ёсьць гасьцінным для мяне і для ўсяе царквы.iYKВітаю вас у Госпадзе і я, Тэрцый, які пісаў гэты ліст.XВітае вас Цімафей, супрацоўнік мой, і Люцый, Язон і Сасіпатар, сваякі мае.?WwБог жа супакою небавам скрышыць шатана пад нагамі вашымі. Ласка Госпада нашага Езуса Хрыста з вамі!~VuБо ваша паслухмянасьць (веры) вядома усім людзям. Дык радуюся з вас, але прагну, каб вы былі мудрэйшымі на добрае ды простымі на благое.lUQТакія людзі ня служаць Госпаду нашаму Хрысту, але жывату свайму, і салодкімі словамі і патураючымі зводзяць сэрцы нявінных.tTaПрашу вас яшчэ, браты, сьцеражыцеся тых, што пашыраюць нязгоду і згаршэньні супраць навукі, якой вы навучыліся. Ухіляйцеся ад іх!(SIПрывітайце ўзаемна адны другіх сьвятым пацалункам. Вітаюць вас усіх цэрквы Хрыстовыя.)RKПаздароўце Філялёга і Юлію, Нэрэя і яго сястру, Алімпія ды ўсіх сьвятых, што разам з імі.#Q?Прывітайце Асынкрыта, Флегонта, Гермэса, Патроба, Гермаса ды братоў, што разам з імі.rP] Прывітайце выбраньніка ў Госпадзе Руфа і матку яго і маю.eOC Прывітайце Трыфэну і Трыфосу, што працуюць у Госпадзе. Прывітайце мілую Пэрсыду, каторая многа папрацавала для Госпада.3N_ Прывітайце Герадыёна, сваяка майго. Прывітайце тых, што з дому Нарцыза, належачых да Госпада.!M; Прывітайце выпрабаванага ў Хрысьце Апэлеса. Прывітайце тых, што з дому Арыстабуля. L  Прывітайце нашага супрацоўніка ў Хрысьце Урбана ды мілага мне Стахія.XK)Прывітайце любага мне ў Госпадзе Ампліята.uJcПрывітайце Андроніка і Юнію, сваякоў маіх і вязьняў са мною, праслаўленых сярод апосталаў, каторыя перш за мяне ўверылі ў Хрыста.jIMПрывітайце Марыю, каторая многа папрацавала для вас.:Hmа таксама і царкву, што ў іх доме. Прывітайце мне мілага Эпэнэта, каторы першы хрысьціянін у Азіі.WG'каторыя для захаваньня майго жыцьця падставілі свае галовы, каторым ня толькі я ўдзячны, але ўсе цэрквы паганаў,~FuПрывітайце Прыску і Аквілю, супрацоўнікаў маіх у Хрысьце Езусе,E5каб прынялі яе ў Госпадзе, як належыцца сьвятых прыймаць, і дапамаглі ёй ва ўсіх справах, дзе ваша помач патрэбна, бо яна дапамагала многім і мне самому.xD kДаручаю вам Фэбу, сястру нашую, дыяконьніцу царквы ў Кенхрах,SC!Хай Бог супакою будзе з усімі вамі. Амэн.|Bq каб з волі Божай у радасьці прыбыўшы да вас, набраў сілы з вамі.7Agкаб усьцярогся ад рук няверучых у Юдэі, ды каб мая паслуга для Ерузаліма была прыемнай сьвятым,m@SДык прашу вас, браты, праз Госпада нашага Езуса Хрыста і праз любоў Духа, каб успамаглі мяне вашымі малітвамі да Бога за мяне,?%А ведаю я, што прыходзячы да вас, прыйду з багатым багаславенствам Хрыстовым.8>iКалі гэтую справу збуду і даручу ім пад пячаткай плод гэты, праз вашыя мясьціны рушу ў Гішпанію.=Спадабалася бо ім, і яны — даўжнікі іхнія. Бо калі пагане атрымалі ўдзел у іхніх (даброцьцях) духовых, дык і яны павінны паслужыць ім у цялесных.<5Бо Македонія і Ахая вырашылі зрабіць складку для бедных сьвятых, што ў Ерузаліме.d;AЦяпер жа я сабраўся ў Ерузалім паслужыць сьвятым.F:як толькі пайду ў Гішпанію, спадзяюся пабачыць вас, і вы правядзіцё мяне туды, калі крыху пацешуся вамі."9=Цяпер, не знаходзячы месца ў гэтых краінах і многа ўжо гадоў жадаючы прыбыць да вас,v8eДзеля гэтага меў я многа перашкодаў і ня мог прыбыць да вас.,7Qяк напісана: “Тыя, каторым аб Ім не было вешчана, убачаць, і тыя, што ня чулі, даведаюцца”.U6#Прытым я стараўся вясьціць Эвангельле там, дзе не ўспаміналася імя Хрыста, каб не будаваць на чужым фундаманце,t5aмоцай знакаў і цудаў ды магутнасьцяй Духа Сьвятога, так што ад Ерузаліму і ваколіц аж да Ілірыка вясьціў я Эвангельле Хрыстовае.y4kНя маю адвагі, аднак, гаварыць больш таго, што ўчыніў Хрыстос праз мяне, каб давесьці паганаў да паслухмянасьці веры словам і чынам,d3AМагу пахваліцца ў Хрысьце Езусе (працай) для Бога.2каб быў я слугой Хрыста Езуса для паганаў, сьвятарна абвяшчаючы Эвангельле Божае, каб сталіся яны ахвярай, мілай Богу, асьвечанай Духам Сьвятым.41aЯ можа вам сьмела пісаў у лісьце, як бы вам прыводзячы на памяць ласку, якая мне дадзена Богам,^05Браты, што да вас, я перакананы, што вы поўныя дабраты, багатыя ўсякай ведай, так што можаце адзін другога напамінаць.f/E А Бог надзеі хай напоўніць вас усякаю радасьцю і супакоем у веры, каб праз моц Духа Сьвятога вы сталіся багатымі надзеяй.a.; А Ісая вось што кажа: “Будзе корань Есэя і Той, хто паўстане, валадарыць над паганамі. У Ім пагане будуць мець надзею”.}-s І зноў: “Хваліце Госпада, усе пагане, і слаўце Яго, усе народы”.k,O І далей сказана: “Весяліцеся, пагане, з народам Яго!”+ ды каб пагане славілі Бога за (аказанае) міласэрдзе, як напісана: “Дзеля таго будуць славіць Цябе, між паганамі і сьпяваць на славу імя Твайго”.v*eКажу бо вам, што Хрыстос стаўся слугою абразаньня дзеля (аказаньня) праўды Бога ды каб падцьвердзіць абяцаньні, дадзеныя бацькам,)Дзеля таго прыймайце адзін другога, як і Хрыстос прыняў вас у хвалу Божую.(-каб вы аднадушна у адзін голас славілі Бога і Айца Госпада нашага Езуса Хрыста.E'А Бог, каторы дае цярплівасьць і пацеху, хай дасьць вам быць між сабой аднае думкі на ўзор Езуса Хрыста,k&OБо усё, што было калісьці напісана, у павучэньне нам напісана, каб мы праз цярплівасьць і пацяшэньне з Пісаньня мелі надзею.G%Так і Хрыстос ня жыў для сваёй выгоды, але як напісана: “Зьнявагі Цябе зьневажаючых зваліліся на Мяне”.$ Хай кожны з нас рупіцца дагаджаць бліжняму на дабро і на збудаваньне. # ;Мы, дужэйшыя (верай), павінны цярпліва зносіць недахопы слабых, а не сабе дагаджаць.W"'А хто сумняваецца, той, калі есьць, сябе асуджае, што (робіць) не па веры. А ўсё, што (робіцца) не па веры, ёсьць грэх.?!wСваю веру захавай у сабе і мей перад Богам. Шчасьлівы той, хто не сумняваецца ў тым, што пастанаўляе.% CДобра ня есьці мяса, ня піць віна ды не рабіць таго, што магло б згоршыць брата твайго.Таму не руйнуй закону Божага дзеля ежы! Па праўдзе, кожная рэч чыстая, сталася б аднак благой таму чалавеку, каторы есьць, горшучы другіх.}Дык дбайма пра тое, што вядзе да супакою ды ўзаемнага збудаваньня.Хто бо гэтак служыць Хрысту, той падабаецца Богу і даспадобы людзям.FБо Каралеўства Божае — гэта ня ежа або піцьцё, але справядлівасьць, супакой ды радасьць у Духу Сьвятым.SДык хай ня будзе зьняважана дабро вашае!`9Калі ж дзеля стравы засмучаеш брата свайго, то ты не кіруешся любоўю. Таму не губі страваю таго, за каго памер Хрыстос!|qЯ ведаю і перакананы ў Госпадзе Езусе, што няма нічога, што само ў сабе нячыстае, а толькі для таго нячыстае, хто лічыць гэта нячыстым.Q Дык перастаньма судзіць адзін аднаго, а лепш думай, каб не даваць брату магчамасьці да ўпадку або згаршэньня.yk Так вось кожны з нас за сябе самога здасьць справаздачу Богу.`9 Напісана ж: “На Маё жыцьцё, — кажа Госпад, — перада Мною сагнецца кожнае калена, ды кожны язык будзе вызнаваць Бога”.B} Дык чаму ты судзіш брата твайго? Або чаму пагарджаеш братам тваім? Бо ўсе мы станем перад судом Божым. На тое бо Хрыстос памёр і ажыў, каб валадарыць і над жывымі, і над памёршымі.taДык калі жывём, жывём для Госпада; калі ж паміраем, паміраем для Госпада. Таму вось ці ў жыцьці, ці і ў сьмерці, належым да Госпада.oWНіхто з нас не жыве для сябе і ніхто не памірае для сябе.7gХто захоўвае некаторыя дні, захоўвае іх дзеля Госпада, і хто есьць (усё), есьць дзеля Госпада, бо Богу дзякуе; і хто ня есьць (ўсё), ня есьць дзеля Госпада, і дзякуе Богу.FАдзін адрозьнівае дзень ад дня, для іншага кожны дзень аднолькавы; хай кожны застаецца пры сваёй думцы. Хто ты такі, што судзіш чужога слугу? Перад сваім гаспадаром ён стаіць ці падае; і будзе стаяць, бо яго Госпад мае моц утрымаць яго (на нагах).}Той, хто есьць (усё), хай ня грэбуе тым, каторы ня (усё) есьць; і той, хто ня есьць, хай не асуджае таго, хто есьць, бо Бог яго спагадна прыняў. yБо адзін верыць, што яму ўсё можна есьці, а слабы есьць гародніну.j  OСлабога ў веры прыймайце, ня спрачаючыся пра погляды.  але адзеньцеся ў Госпада Езуса Хрыста ды не дагаджайце целу ў пажаданьнях.d A Жыйма прыстойна, як у ясны дзень: не ў баляваньнях і п’янствах, не ў распусьце і нячыстасьці, не ў звадцы ды зайздрасьці,( I Ноч мінула, а дзень наблізіўся. Дык адкіньма ўчынкі цемры і адзеньмася ў зброю сьвятла.hI І зразумейце, які цяпер час; што надыйшла для вас пара зо-сну падняцца. Цяпер бо збаўленьне бліжэй нам, чым калі мы ўверылі. 9 Любоў ня робіць крыўду бліжняму, таму любоў ёсьць дасканалым выпаўненьнем закону.  Бо прыказаньні: Не чужалож, Не забівай, Не крадзі, Не пажадай ды ўсе іншыя зьмяшчаюцца ў гэтым вось слове: Любі бліжняга свайго як сябе самога.;o Нікому ня будзьце нічога вінаватыя, толькі ўзаемную любоў, бо хто любіць бліжняга, спаўняе закон.O Аддавайце ўсім належнае: каму падатак — падатак, каму мыта — мыта, каму страх — страх, каму пашану — пашану.  Дзеля таго і падаткі плаціце, бо яны з волі Бога спаўняюць сваю ўладу.   Дзеля таго трэба слухаць ня толькі дзеля гневу, але і дзеля сумленьня..U Яна вось ёсьць слугой Божай для твайго дабра. Калі ж зло робіш, бойся, бо яна не надарма меч носіць, бо ёсьць Божай уладай, спаганяючай гнеў на тым, хто робіць зло.b= Бо начальнікі страшныя не дабро чынячым, але зло. Ня хочаш баяцца ўлады? Дык паступай добра і будзеш мець пахвалу ад яе.T! Дык хто працівіцца ўладзе, пастанове Бога працівіцца. А каторыя працівяцца Богу, на сябе асуджэньне ўзводзяць.d~ C Хай кожны чалавек будзе паслухмяны вышэйшым уладам. Бо няма ўлады, як толькі ад Бога. Каторыя ж ёсьць, Богам устаноўлены.c}? Ня дайся перамагчы злу, але зло перамагай дабром. | Але калі б быў галодны непрыяцель твой, накармі яго; калі б быў засьмягшы, напаі яго. Так вось робячы, вугольле гарачае насыпаеш яму на галаву.{ Ня помсьціце, умілаваныя, самі за сябе, але пакінце гэта Таму, аб кім напісана: “Да Мяне належыць помста, Я аднагараджуся”, — кажа Госпад. ~}|{zyy3xwwv)utt sVrraqYpYonn]mlkk|jnhh:gfee:dcc[boa`^_^]\\[0Z1YXWW5VUUTSmS#RwRQlPONNIMBLUKJIIHGFFNEEDcCBBAB@??D==;::&9W877#65533221z0O//.Z-,,},2+V*))F(}'b&%$#"! YY7_6z t3-O  Q P p j!0uG`(MI Хвалю вас, браты, што ва ўсім памятаеце пра мяне, ды трымаецеся ўсяго, што я вам перадаў.\L 3 Будзьце пераймальнікамі маімі, як я — Хрыста.`K9 !Гэтак і я стараюся ўсім у-ва ўсім падабацца, не шукаючы сваёй карысьці, але што карыснае многім, каб яны былі збаўлены. J9 Ня будзьце прычынай згаршэньня ані для Юдэяў, ані для Грэкаў, ані для Царквы Божае.I1 Дзеля таго ці вы ясьцё, ці вы піцё, ці што іншае робіце, усё на хвалу Божую рабіце! H  Калі я ем што з падзякаю, то чаму мяне ачарняюць за тое, за што я дзякую.7Gg Маю на ўвазе не тваё сумленьне, але бліжняга. Чаму ж чужое сумленьне мела б судзіць маю свабоду?mFS Але калі б хто сказаў: “Гэта было ахвяравана ідалам”, — ня ешце з увагі на таго, хто вас перасьцярог, ды з увагі на сумленьне.mES Калі вас запросіць хтосьці з няверучых, і захочаце пайсьці, дык ешце ўсё, што вам пададуць, не сумняваючыся, што да сумленьня.UD# бо Госпадава зямля і ўсё, што яе напаўняе.C+ Дык усё, што на рынку прадаюць, ешце, не сумняваючыся дзеля (супакою) сумленьня,By Хай ніхто ня гоніцца за сваёй карысьцю, але за карысьцю бліжняга.}As “Усё можна!” Але ня ўсё карысна. “Усё можна!” Але ня ўсё будуе.b@= Ці ж нам гнявіць Госпада? Ці ж мы дужэйшыя за Яго?\?1 Ня можаце піць з келіха Госпада ды з келіха дэманаў; ня можаце быць удзельнікамі Госпадавага стала і стала дэманаў.}>s Не! Бо тое, што пагане складаюць у ахвяру, дэманам складаюць у ахвяру, а ня Богу. А я не хацеў бы, каб вы мелі нешта супольнае з дэманамі.F= Што хачу сказаць? Ці ахвяра, складзеная ідалам, ёсьць нечым (важным)? Або сам ідал ёсьць чымсьці (важным)?B<} Прыгледзьцеся Ізраэлю паводле цела: ці тыя, што ядуць ахвяры (з аўтара), ня ёсьць удзельнікамі аўтара?&;E Калі адзін хлеб, таму мы, многія, творым адно цела, бо ўсе мы дзелімся тым самым хлебам.: Келіх багаславенства, каторы багаславім, ці ня ёсьць удзелам у Крыві Хрыстовай? А хлеб, каторы ломім ці ня ёсьць удзелам у Целе Хрыстовым?y9k Кажу гэта як людзям разумным. Вы судзіце самі тое, што гавару:8{ Дзеля гэтага, мае найдаражэйшыя, сьцеражыцеся пакланяцца ідалам.E7 Вас наведала спакуса, звычайная людзям. Верны ж Бог, які не дапусьціць вас спакушаць больш, чым можаце вытрымаць, але са спакусай дае сілу яе пераадолець, каб маглі выстаяць.o6W Хай той, каму, здаецца, што стаіць, глядзіць, каб ня ўпаў.Z5- Ды ўсё гэта адбылося з імі як прадказаньне будучага і запісана на павучэньне для нас, пражываючых пры канцы вякоў.4 І не наракайце, як некаторыя з іх наракалі і пагінулі ад нішчыцеля.|3q І не спакушайма Хрыста, як яны спакушалі ды пагінулі ад зьмеяў.A2{ І не рабіма распусты, як яны распуставалі некаторыя, і ў адзін дзень загінула іх дваццаць тры тысячы.V1% Ня будзьце таксама ідалапаклоньнікамі, як некаторыя з іх, як напісана: “Засеў народ есьці, і піць, і весяліцца”.05 А гэтыя падзеі — прыклад нам, каб не былі мы ахвотныя да зла, як яны ахвотныя былі.z/m Але ня многіх з іх ўпадабаў сабе Бог, таму ляглі яны ў пустыні.3._ і пілі таксама духовае пітво. Пілі вось з духовай скалы, што ішла з імі, а тая скала — Хрыстос.`-9 усе таксама спажывалі тую самую духовую стравуl,Q ды ўсе былі ахрышчаны ў (імя) Майсея ў воблаку і ў моры,8+ k Не хачу, браты, каб вы ня ведалі, што нашыя бацькі ўсе былі пад воблакам, і ўсе перайшлі праз мора,+*O але ўтаймоўваю ды няволю сваё цела, каб часам, навучаючы другіх, сам ня стаўся няздатным.w)g Дык я бягу, не як насьлепа, б’юся ня так, як бы паветра б’ючыT(! Кожны, хто ідзе ў спаборніцтва, усяго сабе адмаўляе; яны — каб атрымаць вянец зьнішчальны, а мы — незнішчальны.c'? Няўжо вы ня ведаеце, што бегаючыя на стадыёне ўсе бягуць, аднак адзін атрымоўвае нагароду? Дык бяжыце так, каб атрымаць.w&g Усё гэта раблю я дзеля Эвангельля, каб быць ўдзельнікам яго.=%s Для кволых стаўся я кволым, каб пацягнуць кволых; стаўся ўсім для ўсіх, каб хоць некаторых збавіць.|$q тым, што ня маюць закону, быў як без закону, хоць сам не бяз Божага закону, але пад законам Хрыста, каб здабыць тых, што ня маюць закону.##? Юдэям быў я як Юдэй, каб прыцягнуць Юдэяў; тым, што трымаюцца закону, стаўся слугою закону, хоць сам ня ёсьць пад законам, каб прыцягнуць спаганяючых закон;") Бо будучы вольным ад усіх, стаўся я нявольнікам усім, каб тым больш іх здабыць.X!) Дык якая мне ўзнагарода? Вось вяшчу Эвангельле без ніякай заплаты, не карыстаюся ўладаю, якую дае мне Эвангельле.i K Калі я гэта раблю са сваёй волі, маю заплату; а калі я гэта раблю не па сваёй волі, дык спаўняю толькі даручаную мне паслугу.F Бо калі я эвангелізую, няма мне славы; бо гэты абавязак ляжыць на мне. Бо гора мне, калі я не эвангелізую.9k Але я не карыстаўся гэтым правам, а напісаў гэтае не таму, каб мець нейкую карысьць для сябе. Бо мне лепш было памерці, чым дазволіць, каб хто пазбавіў мяне гэтай славы. Так і Госпад загадаў, каб тыя, што вясьцяць Эвангельле, з Эвангельля жылі. Ці ж ня ведаеце, што тыя, што займаюцца паслугай пры сьвятыні, харчуюцца са сьвятыні, а тыя, што паслугуюць пры аўтары, бяруць долю з аўтара?<q Калі ж іншыя маюць удзел ва ўладзе над вамі, дык чаму тым больш ня мы? Аднак мы не карыстаемся гэтай уладай, але зносім усё, каб не прычыніць шкоды Эвангельлю Хрыстоваму.# Калі мы пасеялі ў вас духовае, што за дзіва, што маем удзел у жніве цялеснага?' Ці гэта не сказаў перад усім адносна нас? Так, дзеля нас напісана, што араты павінен з надзеяй араць, і малацьбіт малаціць з надзеяй атрымаць умалот.E Вось жа ў Законе Майсея напісана: “Не завязвай пыску малоцячаму валу”. Ці пра валы толькі рупіцца Бог?  Ці толькі па-чалавечаму кажу я гэта? Ці ж не гаворыць пра гэта і Закон?% Хто ж служыць у войску за свае ўласныя грошы? А бо хто садзіць вінаграднік і не есьць яго пладоў? Або хто пасе стада ды не карыстаецца малаком стада?gG Ці толькі мне аднаму і Барнабе нельга не працаваць?X) Або ня маем улады браць з сабою жанчыну, сястру, падобна як гэта робяць іншыя апосталы, і браты Госпадавы, і Кефас!H  Ці ж мы ня маем улады есьці і піць ?fE Вось жа мая абарона перад тымі, што мяне асуджаюць.'G Калі іншым я не апостал, вам я апостал; бо вы — пячатка майго апасталаванья ў Госпадзе.E  Ці я не свабодны? Ці я не апостал? Ці ж я ня бачыў Езуса, Госпада нашага? Ці ж не вы — дакон мой у Госпадзе?(I Дык калі яда горшыць брата майго, ніколі ня буду есьці мяса, каб ня горшыць брата майго.&E А так грэшачы супраць братоў і б’ючы па сумленьні іх нядужым, грашыцё супраць Хрыста. / Такім чынам тваё веданьне спрычыніла б загубу брату, за каторага памёр Хрыстос!' G Бо, калі б хто ўбачыў таго, што мае веданьне пры ідалавым стале, ці ж сумленьне слабавернага чалавека не заахвоціцца таксама есьці ідалам ахвяраванае (мяса)? - Усё ж такі глядзіце, каб ваша свабода не сталася згаршэньнем для слабых (вераю).0 YА ежа не збліжае нас да Бога, бо не бяднеем, калі не ямо, і таксама, ядучы, нічога не набываем. Але ня ўсе маюць такое веданьне: некаторыя дасюль, прывыкшы да ідалаў, ядуць мяса як ахвяраванае ідалам, і так сваё кволае сумленьне паганяць.Sале для нас існуе толькі адзін Бог Айцец, ад якога ўсё (мае пачатак), ды дзеля каторага мы (існуем), поруч адзін Госпад, Езус Хрыстос, праз якога ўсё (сталася) і праз каторага мы (жывём).!А хоць і ёсьць у небе ці на зямлі так званыя багі, бо шмат такіх багоў і паноў}Адносна спажываньня ідалам ахвяраванага (мяса) мы ведаем добра, што няма на сьвеце ніякіх ідалаў і ніводнага бога, апрача адзінага Бога.OА калі хто любіць Бога, той ведамы Яму.  Калі каму здаецца, што ён нешта ведае, дык ён ня ведае, як трэба ведаць.R Што да ідалам складаных ахвяр (з мяса), мы ведаем, бо маем усякае веданьне. Але веданьне надзімае, а любоў будуе.M(Шчасьлівейшая аднак будзе, калі застанецца так, паводле маёй парады. А думаю, што я таксама маю Духа Божага.K'Жонка зьвязана (законам), пакуль яе муж жыве, а як муж памрэ, можа выйсьці за каго захоча, толькі ў Госпадзе.'G&Дык хто аддае замуж сваю дзяўчыну, добра робіць; а хто не аддае замуж, яшчэ лепш робіць.]3%А калі хто не з прымусу, але з вольнай волі наважыўся ў сваім сэрцы захаваць у чыстасьці сваю дзяўчыну, добра робіць.R~$Калі хто, аднак, лічыць за няслаўнае адносна дзяўчыны сваёй, што яна перацьвіла, ды ён перакананы, што павінен так зрабіць, хай робіць, як хоча; гэтым не грашыць, хай выходзіць замуж.U}##Кажу гэта на вашу карысьць, не каб паставіць вам пастку, але каб вы дастойна і безперапынна стаялі пры Госпадзе._|7"і таму разгублены. Падобна жанчына незамужняя і дзяўчына рупіцца пра справы Госпадавы, каб была сьвятой і целам, і духам; а якая замужам, клапоціцца пра сьвецкія справы, як падабацца мужу.|{q!А хто жанаты, клапоціцца пра справы сьвету, як падабацца жонцы,Az{ Хацеў бы, каб вы былі бяз клопату. Чалавек нежанаты рупіцца пра справы Госпада, як падабацца Госпаду.6yeі тыя, што карыстаюцца гэтым сьветам, як бы не карысталіся. Бо праходзіць вобраз гэтага сьвету.Xx)і тыя, што плачуць, быццам ня плакалі, і тыя, што цешацца, як бы ня цешыліся, і тыя, што купляюць, быццам не набывалі,w3Кажу, браты, што час кароткі! Дык трэба, каб тыя, што маюць жонкі, жылі як нямаючыя;v)Калі ж ажэнішся, не саграшыш. Падобна і дзяўчына, калі ідзе замуж, не грашыць. Такія аднак будуць мець клопаты з целам, а я хацеў бы вас ад яго ўхаваць.uКалі ты жанаты, ня думай разводзіцца! Калі свабодны, не шукай жонкі.t7Дзеля надыходзячых патрэбаў за лепшае лічу, што добра так застацца жыць чалавеку.5scШто да дзявоцтва, загаду Госпада ня маю, але даю параду як той, хто з ласкі Божай дастойны веры. rБраты, хай кожны трывае перад Богам у такім стане, у якім быў пакліканы.|qqВялікаю цаною вы здабытыя! Дык ня будзьце нявольнікамі людзей.pБо хто пакліканы ў Госпадзе як нявольнік, ёсьць вызваленцам Госпадавым. Падобна і той, хто пакліканы як вольны, стаецца нявольнікам Хрыстовым.4oaБыў ты пакліканы як нявольнік? Не турбуйся! Але калі можаш стацца вольным, скарыстай з гэтага!vneДык хай кожны застаецца ў такім стане, у якім быў пакліканы.8miАбразаньне ёсьць нішто, і неабразаньне ёсьць нішто, але (важна) выпаўненьне прыказаньняў Божых.rl]Калі хто пакліканы як абразаны, хай не хавае абразаньня! А калі хто пакліканы (да веры) як неабразаны, хай не прыймае абразаньня.CkЗрэшты, хай кожны жыве так, як Госпад яму прызначыў ды да чаго паклікаў; і гэтак я вучу ва ўсіх цэрквах.Hj Скуль, дарэчы, можаш ведаць, жана, ці ня збавіш свайго мужа? Або скуль ведаеш, муж, ці ня збавіш сваю жонку?iiKА калі няверучы хоча адыйсьці, хай адыходзіць. Брат або сястра ў гэткіх выпадках не зьвязаны. Да згоды паклікаў нас Госпад.hБо няверучы муж асьвячаецца ў жонцы, а няверучая жонка асьвячаецца ў веручым мужу. Інакш вашыя дзеці былі б нячыстымі, а цяпер — сьвятыя..gU Таксама і жонка, маючая ня веручага мужа, калі ён згаджаецца жыць з ёю, хай не пакідае мужа.[f/ Іншым жа кажу я, а ня Госпад: Калі хто з братоў мае жонку няверучую, і яна згаджаецца жыць з ім, дык хай не пакідае яе._e7 Калі б, аднак, разлучыліся б, хай застаецца незамужняй, або хай пагодзіцца з мужам. Таксама і муж хай не пакідае жонкі.+dO Тым жа, што жывуць у сужэнстве, загадваю ня я, але Госпад, каб жонка не адлучалася ад мужа.c Калі б не маглі паўстрымацца, хай жэняцца, бо лепш ажаніцца, чым распаляцца.qb[Нежанатым жа і ўдовам кажу: Добра ім заставацца так, як я.(aIХацеў бы, каб усе людзі былі, як я, але кожны мае свой дар ад Бога: адзін так, другі інакш.G`Кажу гэта як параду, а не як загад.^_5Не ўхіляйцеся адно ад другога, хіба толькі з узаемнай згоды, да часу, каб прысьвяціць сябе малітве, і потым зноў зыходзьцеся разам, каб шатан не спакушаў вас праз непаўстрыманасьць вашую.9^kЖонка ня мае ўлады над сваім целам, але муж. Падобна і муж ня мае ўлады над сваім целам, але жонка.f]EХай муж аддае належнае жонцы, падобна і жонка мужу."\=Але з увагі на распусту кожны хай мае сваю жонку, і жонка кожная хай мае свайго мужа.[ 'Адносна тога, што вы пісалі да мяне, дык добра чалавеку не дакранацца жанчыны.wZgВы ж здабытыя за вялікую цану. Дык хваліце Бога ў целе вашым!YyЦі ж ня ведаеце, што цела вашае ёсьць сьвятыня Духа Сьвятога, каторы ў вас і каторага маеце ад Бога, ды што ўжо не належыце да саміх сябе? X Сьцеражыцеся распусты! Кожны бо грэх, дапушчаны чалавекам, ёсьць па-за целам. Хто ж грашыць распустай, супраць свайго ўласнага цела грашыць.nWUТой жа, хто лучыцца з Госпадам, ёсьць адным Духам ( з Ім).{VoАбо ці ня ведаеце, што той, хто злучаецца з распусьніцай, творыць з ёй адно цела? “Будуць вось яны, — як сказана, — двое адным целам”.dUAЦі ж ня ведаеце, што целы вашыя ёсьць члены Хрыста? Ці ж, узяўшы члены Хрыста, буду рабіць іх членамі распусьніцы? Ніколі!"T=Бог жа і Госпада ўваскрасіў, і нас таксама сваёю магунасьцю ўваскрасіць з памёршых.|Sq “Ежа — для жывата, і жывот — для ежы”. Але Бог зьнішчыць адно і другое. Дык цела не для распусты, але для Госпада, і Госпад — для цела.>Ru “Усё мне можна!” Але ня ўсё карысна. “Усё мне можна!” Але я нічому не дазволю мець уладу нада мною.Q І такімі былі некаторыя з вас. Але вы абмыліся, але асьвяціліся, але апраўдаліся ў імя Госпада нашага Езуса Хрыста і праз Духа Бога нашага.QP ані злодзеі, ані хціўцы, ані п’яніцы, ані зламоўныя, ані рабаўнікі ня возьмуць у спадчыну Каралеўства Божага.Oy Ці ня ведаеце, што несправядлівыя не атрымаюць Каралеўства Божага ў спадчыну? Дык не падманвайце сябе: ані распусьнікі, ані ідалапаклоньнікі, ані чужаложнікі, ані разбэшчаныя, ані мужчыны, жывучыя з сабой, N Але вы самі дапускаецеся несправядлівасьці і крыўдзіце нават братоў.hMIУжо і тое для вас прыніжэньне, што судзіцеся паміж сабой. Чаму вам ня лепш быць пакрыўджанымі? Чаму ня лепш панесьці шкоду?kLOА то брат з братам судзіцца, ды яшчэ перад няверучымі??KwНа сорам вам кажу гэта. Няўжо няма ў вас ніводнага разумнага, каторы мог бы рассудзіць братоў сваіх?*JMА вы, судзячыся ў жыцьцёвых справах, ставіце сваімі судьдзямі ня маючых пашаны ў царкве."I=Ці ня ведаеце, што мы будзем судзіць таксама анёлаў? Дык тым болей справы жыцьцёвыя?vHeНяўжо вы ня ведаеце, што сьвятыя будуць судзіць сьвет? І калі вамі будзе суджаны сьвет, дык ці ня можаце вы судзіць меншыя (справы)?TG #Як адважваецца хтосьці з вас, маючы непаразуменьне з другім, судзіцца з ім перад нявернымі, а не перад сьвятымі?F Тых жа, што навонкі, судзіць Бог. Дык выкіньце ліхоцьце спаміж сябе!E# Бо як жа мне судзіць тых, што навонкі? Ці ж ня тых, што пасярод вас, судзіце вы?D' Але я пісаў вам, каб вы ня мелі лучнасьці з тым, хто называецца братам, а ў сапраўднасьці ёсьць распусьнікам, або хціўцам, або ідалапаклоньнікам, або зламоўным, або п’яніцай, або рабаўніком; з такімі нават ня ешце разам. C  Зразумела, не з усімі распусьнікамі гэтага сьвету, хціўцамі, рабаўнікамі, ідалапаклоньнікамі, бо давялося б хіба вам зыйсці з гэтага сьвету.wBg У лісце пісаў я вам, каб вы ня мелі зносінаў з распусьнікамі.cA?Дык сьвяткуйма сьвяты не са старой кісьляй і не з кісьляй сапсуцьця і беззаконьня, але з праснакамі чыстасьці і праўды.b@=Дык ачысьціце старую кісьлю, каб сталіся новай рашчынай, бо вы прэсныя. Бо вось Пасха нашая, Хрыстос, ахвяраваны за нас!?%Дык ня маеце чым хваліцца. Ці ня ведаеце, што крошка кісьлі ўсё цеста квасіць?>аддаць такога шатану на загубу цела, каб дух быў збаўлены ў дзень Госпада.(=Iсабраўшыся разам у імя Госпада нашага Езуса і з духам маім, моцай Госпада нашага Езуса,8<iЯ, хоць не прысутны целам, але прысутны духам, ужо прысудзіў, як прысутны, таго, хто гэтак робіць,|;qА вы заганарыліся, замест таго, каб з вялікім смуткам дамагацца выгнаць са свайго асяроддзя таго, хто дапусьціўся такога злачынства.: Ходзяць чуткі аб распуснасьці ў вас, ды аб такой распусьце, якая не спатыкаецца і ў паганаў, а менавіта, каб хто жыў з жонкай свайго бацькі.9!Што хочаце? Ці каб з дубцом да вас я прыйшоў, ці з любоўю і духам лагоднасьці?Z8-бо Каралеўства Божае не ў словах, але ў чыне.37_Але я прыйду неўзабаве да вас, калі Госпад дазволіць, і спазнаю ня словы ганарыстых, але чыны,x6iНекаторыя заганарыліся, быццам я ня маю намеру наведаць вас.=5sДзеля гэтага пасылаю да вас Цімафея, які ёсьць сын мой найдаражэйшы і верны ў Госпадзе, ён вам прыгадае шляхі мае ў Хрысьце ды тое, аб чым я навучаю ўсюды ў кожнай царкве.]43Дык прашу вас, будзьце маімі пераймальнікамі.b3=Бо хоць бы вы мелі ў Хрысьце тысячу выхавацеляў, але ня шмат бацькоў, бо я ў Хрысьце Езусе праз Эвангельле нарадзіў вас.12[Не пішу гэтага, каб вас засароміць, але каб вам, як найдаражэйшым маім дзеткам, даць напамін.B1} зьневажаныя, з любоўю адказваем; мы сталіся быццам сьмецьце гэтага сьвету, агідай для ўсіх аж дасюль.%0C і працуем, робячы рукамі нашымі; праклінаныя, мы багаславім; перасьледаваныя, церпім; / Аж да гэтай пары мы галадаем, смагнем, у нагаце ходзім, бітыя і выгнаныя,<.q Мы дурныя дзеля Хрыста, а вы разумныя ў Хрысьце; мы кволыя, а вы дужыя; вас шануюць, а намі грэбуюць.- Вось я думаю, што Бог нас, апосталаў, паставіў як апошніх, быццам на сьмерць асуджаных. Сталіся мы відовішчам для сьвету, для анёлаў і для людзей. ,Вы ўжо насыціліся і сталіся ўжо багатымі, без нас ужо каралюеце. О каб вы на самай справе каралявалі, ды каб і мы з вамі разам маглі караляваць!X+)Хто бо цябе адзначае? Ды што ты маеш, чаго б не атрымаў? Калі ж ты атрымаў, дык нашто хвалішся, як быццам не атрымаў?U*#Гэта вось, браты, аднёс я да сябе і да Апалёса дзеля вас, каб вы навучыліся ад нас не выносіцца вышэй таго, што напісана; ды каб ніхто ў сваёй пыхлівасьці не падымаўся адзін над другім. )9Дык не судзіце заўчасна, пакуль ня прыйдзе Госпад, каторы асьвеціць тое, што ў цемры скрыта, ды выявіць намеры сэрцаў. Тады кожнаму будзе пахвала ад Бога. ,~}|x{{Zzz\yy@xxwvv uAtt#sNqq"pPo#nImll?kkqjj;ivihkg,ffieefddc ba``}_^^J]]T]\O[ZYY XWV@UU TSRQQ.PPHOO NNMMZLDKKJ1IHGFJDDEC2BAA%@??>==*433I2110//+.--a,,N+** ))-([''|&%%#$4## !!{ b@/p|t,'G[l C W . Av"Z8а калі б аказалася патрэбным і мне пайсьці, дык яны пойдуць разам са мною.B~}Калі ж я паяўлюся, дык праз тых, каторых прызнаеце вы за дастойных, пашлю дар ваш з лістамі ў Ерузалім,d}AХай у першы дзень тыдня кожны з вас адкладзе ў сябе і зьберажэ, што ўважае за карыснае, каб не зьбіраць тады як я прыбуду..| WАдносна складак, што зьбіраюцца на сьвятых, дык і вы рабіце, як я загадаў цэрквам у Галятыі.%{C:Дзеля таго, браты мае ўмілаваныя, будзьце стойкімі і непахіснымі, заўсёды рупліва занятыя справай Госпада, помнячы, што праца вашая ня будзе дарэмнай Бога.z#9Богу ж падзяка за тое, што даў нам перамогу праз Госпада нашага Езуса Хрыста.Xy)8Джала сьмерці — грэх, а сіла грэху — закон.jxM7Сьмерць, дзе твая перамога? Сьмерць, дзе тваё джала?”Pw6А калі ўжо тое, што зьнішчальнае, адзенецца ў незнішчальнасьць, і сьмяротнае гэтае прыадзенецца ў несьмяротнасьць, тады збудуцца напісаныя словы: “Праглынена сьмерць перамогаю.Gv5Бо трэба, каб тое, што зьнішчальнае, прыадзелася ў незьнішчальнасьць, і сьмяротнае — у несьмяротнасьць.iuK4адразу, імгненна, на гук апошняй трубы; бо затрубіць (труба), і паўстануць памёршыя незьнішчальнымі і мы будзем пераменены.t3Вось аб’яўляю вам тайну: Ня ўсе мы памром, але ўсе будзем пераменены,s{2Кажу вам, браты, што цела і кроў ня могуць атрымаць Каралеўства Божага, ды тое, што зьнішчальнае, ня можа мець спадчыны ў незьнішчальным.r#1і як насілі мы вобраз зямнога (чалавека), так будзем насіць вобраз нябеснага.}qs0Які той зямны, такія і зямныя; які Той нябесны, такія і нябесныя,ipK/Першы чалавек з зямлі, зямны, другі чалавек — з неба.o+.Аднак перш было ня тое, што духовае, але тое, што душэўнае; духовае ж было потым.En-Так вось і напісана: “Стаўся першы чалавек. Адам жывою душою”, а апошні Адам стаўся Духам жыватворчым.?mw,сеецца цела душэўнае, а паўстае цела духоўнае. Калі ёсьць цела душэўнае, дык ёсьць і (цела) духоўнае.l+сеецца ў паніжэньні, а паўстае ў хвале; сеецца ў кволасьці, а паўстае ў моцы;2k]*Падобная і з уваскрасеньнем памёршых: сеецца на зьнішчэньне, а паўстае ў незьнішчальнасьці;j5)Іншы бляск сонца, а іншы месяца ды зорак. Адна зорка ад другой розьніцца яркасьцю.i(Ёсьць целы нябесныя і целы зямныя, але іншая слава нябесных, іншая зямных.Ph'Ня ўсе целы аднолькавыя, але іншыя целы ў людзей, іншыя целы ў жывёлаў, а яшчэ іншыя ў птушак, ды іншыя ў рыбаў.gy&Але Бог дае яму такое цела, якое захацеў; і кожнаму насеньню сваё.\f1%Тое, што сееш, ня ёсьць адразу целам, якім становіцца потым, але звычайным зернем, скажам, пшанічным або якім другім.|eq$О, неразумны! Дык жа тое, што сееш, не аджыве, калі перш не памрэ.d}#Спытае нехта: “А як памёршыя ўваскрасаюць? У якім целе прыйдуць?”_c7"Ацьверазіцеся як сьлед і перастаньце грашыць! Бо ёсьць сярод вас такія, што не прызнаюць Бога. На сорам вам кажу гэта.b!Не падманывайце сябе! “Дзеля ліхіх гутарак псуюцца добрыя звычаі”.a+ Калі я толькі як чалавек у Эфэзе змагаўся з дзікімі зьвярамі, што мне з таго? Калі памёршыя не ўваскрасаюць, дык будзем есьці і піць, бо заўтра памром.:`mЗаручаю вас праз гонар, які я маю ў вас у Езусе Хрысьце, Госпадзе нашым, што я кожны дзень паміраю.j_MДык пашто і мы ставім сябе што хвіліну на небясьпеку?Z^-Бо што робяць тыя, што прыймаюць хрост за памёршых? Калі памёршыя не ўваскрасаюць, дык нашто прыймаюць хрост за іх?[]/А калі ўжо ўсё будзе Яму падуладна, тады і сам Сын пакарыцца Таму, хто Яму падуладніў усё, каб Бог быў усім у-ва ўсіх.h\IУсё бо Ён кінуў пад ногі свае. Калі сказана: “Усё паддана (Яму)”, значыць гэта, што ўсё, апрача Таго, хто Яму ўсё падуладніў.S[Апошні вораг будзе зьнішчаны — сьмерць.Z)Бо Яму належыцца валадарыць, аж пакуль не паложыць пад ногі свае ўсіх ворагаў.pYYнаастатак прыйдзе канец, калі перадасьць Ён караляваньне Богу і Айцу, ды калі пераможа ўсякае начальства, усякую ўладу ды моц.;XoАле кожны па сваёй чарзе: першы Хрыстос, затым тыя, што належаць да Хрыста, у час прыйсьця Ягонага;lWQбо як у Адаме ўсе паміраюць, так у Хрысьце ўсе ажывуць.V5Бо як праз чалавека прыйшла сьмерць, так праз чалавека і ўваскрасеньне з мёртвых;iUKАле цяпер Хрыстос уваскрос першы спасярод памёршых.2T]Калі ў гэтым жыцьці мы спадзяемся толькі на Хрыста, дык мы найнешчасьлівейшыя з усіх людзей.oSWДык затым і тыя, што памерлі ў Хрысьце, пайшлі на загубу.#R?А калі Хрыстос не ўваскрос, пустая вера вашая, і вы дасюль застаецёся ў грахах сваіх.rQ]Калі памёршыя не ўваскрасаюць, дык і Хрыстос не ўваскрос.P#А мы аказаліся б фальшывымі сьведкамі Бога, бо мы сьведчылі пра Бога, што Ён уваскрасіў Хрыста, якога не ўваскрашаў, калі памёршыя не ўваскрасаюць..OUА калі Хрыстос не ўваскрос, дык дарэмнае навучаньне нашае, ды дарэмная таксама вера вашая.vNe Калі няма ўваскрасеньня мёртвых, дык і Хрыстос не ўваскрос.kMO Калі аб Хрысьце гаворыцца, што Ён уваскрос з памёршых, дык чаму некаторыя з-паміж вас кажуць, што няма ўвасрасеньня мёртвых?eLC Дык ці я, ці яны, мы так навучаем, і вы так паверылі.3K_ Але з ласкі Бога ёсьць тым, кім ёсьць, ды дадзеная мне ласка Ягоная не была дарэмнай. Наадварот, працаваў я больш ад іх усіх, не я, што праўда, але ласка Божая са мною.6Je Бо я найменшы з усіх апосталаў і няварты называцца апосталам, бо я перасьледаваў Царкву Божую.xIiа пры канцы, ужо па ўсіх, як неданоску, паказаўся таксама мне.aH;пасьля паказаўся Якубу, пазьней усім апосталам,NGшто пасьля зьявіўся больш чым пяці стам братам адначасна; большасьць з іх жыве дасюль, некаторыя паўміралі;VF%і што зьявіўся Кефасу, і затым Дванаццаці,Eі што быў пахаваны, і што ўваскрос на трэці дзень паводле Пісаньня,0DYБо я перш перадаў вам тое, што і я прыняў, што Хрыстос памёр за нашыя грахі паводле Пісаньня,JC і праз якое здабудзеце збаўленьне, калі яго захаваеце такім, якім я вясьціў вам, інакш уверылі вы надарма.;B qПрыгадваю вам, браты, Эвангельле, якое я вам раней вясьціў і якое вы прынялі ды ў каторым трываеце,YA+(Ды хай усё адбываецца прыстойна і парадкам.3@_'Так вось, браты мае, рупцеся пра дар праракаваньня ды не забараняйце карыстацца з дару моваў.o?W&А калі б хто гэтага не прызнаў, ён сам ня будзе прызнаны.[>/%Калі каму здаецца, што ён прарок або што мае духовыя дары, дык хай ведае, што тое, што вам пішу, ёсьць загад Госпадаў.v=e$Ці ж ад вас выйшла слова Божае? Або ці да вас толькі прыйшло?P<#Калі хочуць чагосьці навучыцца, хай пытаюцца ў мужоў сваіх дома, бо сорамна жанчыне прамаўляць на сабраньні._;7"жанчыны на сабраньнях павінны маўчаць, бо не дазваляецца ім гаварыць, але няхай будуць пакорныя, як і закон загадвае.0:Y!Бо Бог ня ёсьць Бог бязладдзя, але супакою. Як гэта адбываецца на ўсіх сабраньнях у сьвятых,O9 І духі прарочыя паслухмяныя прарокам.<8qТакім спосабам можаце праракаваць усе, адзін па другім, каб усе былі навучаны і ўсе былі пацешаны.73Калі ж каму іншаму з седзячых будзе дадзена аб’яўленьне, дык хай першы замоўкне.6Прарокі хай прамаўляюць па двух або па трох, іншыя ж хай гэта разважаюць.+5OА калі б не было перакладчыка, дык хай маўчыць на сабраньні, але сам сабе гаворыць і Богу.04YКалі хто мае дар моваў, дык хай гавораць па чарзе двух, найбольш трох, а адзін хай тлумачыць.3Дык што ж, браты? Калі зьбіраецеся разам, кожны з вас мае або дар сьпяваньня гімнаў, або дар навучання, або дар аб’яўленьня будучага, або дар моваў, або выясненьня: усё гэта хай будзе на пабудову супольнасьці.>2uтайны яго сэрца адкрыюцца, і ён, упаўшы на твар, паклоніцца Богу, прызнаючы: “Сапраўды, Бог з вамі!”d1AА калі ўсе праракуюць, і ў той час прыйдзе якісь няверучы або просты чалавек, дык будзе ён усімі дакараны, усімі суджаны,20]Дык калі зьбярэцца ўся супольнасьць, ды ўсе пачнуць карыстацца дарам моваў, а ў той час увойдуць простыя людзі поруч няверучыя, ці ж ня скажуць, што вы звар’яцелі?U/#Дык вось дар моваў ёсьць знакам не для веручых, але для няверучых; прароцтва ж не для няверучых, але для веручых..{У законе напісана: “Буду прамаўляць да гэтага народу чужымі мовамі і іншымі вуснамі, але яны і тады не паслухаюць Мяне”, — кажа Госпад.=-sБраты! Ня будзьце дзецьмі розумам, але будзьце нямоўлямі адносна зла, а розумам будзьце дарослымі.b,=Усё ж такі на сабраньні ахватней скажу пяць словаў сваім розумам, каб навучыць іншых, чым дзесяць тысяч словаў у мовах.c+?Дзякую Богу, што я больш з вас усіх гавару мовамі.{*oТы, праўда, прыгожа падзяку складаеш, але іншы ня мае карысьці.)yДарэчы, калі ты будзеш багаславіць у духу, як жа на тваё багаславеньне скажа: “Амэн!” хтосьці просты, каторы не разумее, што ты гаворыш?`(9Дык што рабіць? Буду маліцца духам, але таксама буду маліцца розумам; буду сьпяваць духам, буду такжа спяваць розумам.'/Калі бо я малюся дзякуючы дару моваў, дух мой моліцца, але розум ня мае карысьці. & Дык калі хто карыстаецца з дару моваў, хай моліцца, каб тлумачыць (мовы).4%a Таксама і вы, калі дбала шукаеце дароў Духа, дык узбагачайцеся імі для пабудовы супольнасьці._$7 Калі я, аднак, ня буду разумець, што словы значаць, дык буду для прамоўцы чужынцам, і прамоўца для мяне будзе чужынцам.o#W Колькі розных моваў на сьвеце? Але кожная не бяз голасу." Так ёсьць і з вамі, калі будзеце гаварыць языком, але невыразна вымаўляць словы, дык хто можа зразумець, што вы гаворыце? Такая гаворка на вецер!!1Калі гэтак сурма (баявая) падасьць невыразны гук, дык хто будзе шыкавацца да бою?a ;Падобна бывае з бяздушнымі інструмэнтамі, каторыя гучаць, ці то жалейка, ці то гусьлі; калі б яны не падавалі выразных гукаў, як можна было б тады адрозьніць, ці гэта гук жалейкі, ці гусьляў?b=Што вам, браты, з таго, каб я прыйшоў да вас і гаварыў мовамі, ці гэта вам дамагло б, хіба што буду гаварыць да вас, аб’яўляючы штосьці, або навучаючы, або праракуючы, або цікавячы вас навукай.5cХачу, каб вы ўсе гаварылі мовамі, але лепш, каб праракавалі. Важней бо праракаваць, чым гаварыць мовамі, хіба што тлумачыў бы, каб супольнасьць атрымала збудаваньне.Хто гаворыць мовамі, самога сябе будуе, а хто праракуе, супольнасьць будуе..UТой жа, хто праракуе, гаворыць людзям на збудаваньне, або для заахвоты, або для пацяшэньня._7Бо хто гаворыць мовамі, ня людзям гаворыць, але Богу. Ніхто бо яго не разумее, а ён пад дзеяньнем Духа расказвае тайны. %Спаганяйце любоў, рупцеся пра духовыя (дары), асабліва пра дар праракаваньня. Дык цяпер бытуюць вера, надзея і любоў; а з гэтых трох найважнейшая — любоў. Цяпер мы бачым быццам праз (мутнае) шкло, невыразна, а тады (убачым) тварам у твар. Цяпер пазнаю часткова, а тады пазнаю поўнасьцю, як я сам пазнаны.oW Калі я быў дзіцём, гаварыў па-дзіцячаму, разумеў па-дзіцячаму, думаў па-дзіцячаму, а як стаў мужам, вызбыўся таго, што дзіцячае.r] Калі ж надыйдзе дасканалае, саступіць тое, што частковае.[/ Бо мы часткова пазнаём і часткова праракуем.(I Любоў ніколі не зьнікае. А вось прароцтвы, счэзнуць, і мовы змоўкнуць, і веда занепадзе.yk усё пераносіць, ва ўсё верыць, на ўсё спадзяецца, усё церпіць.mS ня цешыцца з несправядлівасьці, але радуецца з праўды,s_ не амбітная, не шукае свайго, не гняўлівая, не памятае зла,! Любоў цярплівая, любоў ласкавая, не зайздросная, не ганарыстая, не пыхлівая,oW І калі б раздаў на бедных усю сваю маёмасьць і цела сваё аддаў на спаленьне, але любові ня меў бы, ніякай мне з гэтага карысьці. І калі б я меў дар праракаваньня ды зьведаў усе тайны і ўсякую веду, і меў усю веру, што і горы пераносіў, але любові ня меў бы, я быў бы нішто.R   Калі б я гаварыў мовамі людзей або анёлаў, а любові ня меў бы, я быў бы як медзь зьвінячая, або цымбалы гудзячыя. } Дабівайцеся харызматаў большых, а я вам пакажу шлях дасканалейшы.  Ці ўсе маюць дар аздараўляньня? Ці ўсе гавораць мовамі? Ці ўсе тлумачаць?   А ці ўсе апосталы? Ці ўсе прарокі? Ці ўсе настаўнікі? Ці ўсе цудатворцы? { І адных Бог устнавіў у Царкве найперш апосталамі, далей прарокамі, трэціх — настаўнікамі, пасьля тых, што маюць моц чыненьня цудаў, потым дар лячэньня, дар успамогі, дар гаспадараваньня, дар усялякіх моваў.S Вы — Цела Хрыстовае, а паасобна — члены.mS Такім чынам, калі церпіць адзін член, церпяць з ім усе іншыя члены. Падобна, калі славіцца адзін член, радуюцца з ім усе члены.7 каб не было ў целе разьдзяленьня, але каб паасобныя члены рупіліся адзін аб адным.wg а нашыя прыстойныя часткі цела не патрабуюць таго. Так Бог уфармаваў наша цела, што даў больш пашаны тым членам, каторым не хапала,% ды каторыя нам здаюцца менш пачэснымі ў целе, мы акружаем асаблівай пашанай, а тыя, што лічацца непрыстойнымі, ахоўваем з тым большай стараннасьцю, Наадварот, члены цела, каторыя падаюцца слабейшымі, больш патрэбныя,.U Ня можа вока сказаць руцэ: “Ты мне непатрэбная!” або галава нагам: “Вы мне не патрэбныя”.P Вось цяпер членаў многа, а цела — адно.eC А калі б усе былі адным членам, дык дзе ж тады цела?   Але Бог разьмясціў члены так, што кожны з іх у целе, як Яму спадабалася..~U Калі б ўсё цела было вокам, дзе ж быў бы слых? А калі б усё цела было б слых, дык дзе тады нюх?1}[ Або калі вуха скажа: “Я не належу да цела, бо я ня вока?”, дык няўжо яно і не належыць да цела?H|  Калі б нага сказала: “Я не належу да цела, таму што я — не рука”, дык няўжо яна таму і не належыць да цела?c{? А цела складаецца не з аднаго члена, але з многіх.qz[ Мы бо ўсе адным Духам ахрышчаны ў адно цела, ці то Юдэі, ці то Грэкі, ці то нявольнікі, ці то свабодныя, і ўсе напоены адным Духам.,yQ Як адно цела мае многа членаў, а ўсе члены, хоць іх многа, твораць адно цела, так і Хрыстос.xy Усё гэта робіць адзін і той самы Дух, даючы кожнаму па сваёй волі. w іншаму зноў даецца дар чыніць цуды, іншаму — праракаваньня, іншаму — распазнаваньне духаў, іншаму — розныя мовы, іншаму — тлумачэньне моваў.v5 яшчэ іншаму даецца вера тым жа Духам, іншаму — дар аздараўляньня тым самым Духам,#u? Аднаму даецца Духам слова мудрасьці, другому даецца тым самым Духам слова веданьня,ltQ Кожнаму даецца аб’яўленьне Духа для агульнага дабра.s І розная таксама дзейнасьць, але той самы Бог, каторы ўсё ў-ва ўсіх робіць.erC І розныя ёсьць паслугаваньні, але той самы Госпад.Xq) Розныя дары ласкі, але адзін і той самы Дух.;po Заручаю вас, што ніхто, хто гаворыць у Духу Божым, ня скажа: “Анатэма, хай будзе Езус пракляты!” Ды ніхто ня можа сказаць: “Езус ёсьць Госпад”, як толькі ў Духу Сьвятым.o7 Калі вы былі яшчэ паганамі, ведаеце, хадзілі вы да нямых балваноў, быццам вялі вас.en E Не хачу, браты, каб вы ня ведалі пра духоўныя (дары).Am{ "Калі хто галодны, хай есьць дома, каб вам не зьбірацца на асуджэньне. Іншыя справы наладжу, як прыйду.l !Таму, браты мае, калі зьбіраецеся есьці Вячэру, пачакайце адзін на другога.k1 Калі нас Госпад судзіць, то і карае, каб не былі мы асуджаны разам з усім сьветам.ejC А калі мы самі сябе асудзім, дык ня будзем суджаны.ci? Таму шмат у вас кволых і хворых, ды многа памірае."h= Бо хто есьць і п’е нягодна, не зважаючы на Цела (Госпадава), прысуд сабе есьць і п’е.%gC Дык хай выспрабуе чалавек сябе самога, і тады хай есьць хлеб той ды п’е з келіха таго.7fg Дзеля таго, хто нягодна есьць хлеб ды п’е з келіха, той вінаваты што да Цела і Крыві Госпадавай.Ve% Бо колькі разоў будзеце есьці гэты хлеб і піць гэты келіх, будзеце абвяшчаць сьмерць Госпада, пакуль ня прыйдзе.)dK Падобным спосабам па вячэры Ён узяў келіх і сказаў: “Гэты келіх ёсьць Новым Запаветам у Крыві Маёй. Рабіце гэта, колькі разоў будзеце піць, у Маю памяць”.Nc і склаўшы падзяку, паламаў і сказаў: “Гэта ёсьць Цела Маё, якое за вас даецца. Рабіце гэта ў Маю памяць!”Eb Бо я гэта атрымаў ад Госпада і перадаў вам, што Госпад Езус у тую ноч, калі меў быць выдадзены, узяў хлеб_a7 Ці ня маеце дамоў, каб там есьці і піць? Ці мо хочаце ганьбіць царкву Божую, ды засароміць тых, што нічога ня маюць? Што вам магу сказаць? Можа буду вас хваліць? Дык не! За гэта вас не пахвалю!Q` Кожны бо з вас сьпяшаецца першым зьесьці сваю вячэру, ды бывае, што адзін галодны, а ў той час другі ўпіваецца._ Дык калі вы зьбіраецеся разам, няма ў вас спажываньня Вячэры Госпадавай.^  Бо мусяць быць сярод вас і герэзіі, каб выявіліся выпрабаваныя людзі.H]  Перад усім чую, што, калі зыходзіцеся разам як супольнасьць, бываюць у вас спрэчкі, і гэтаму я крыху веру.=\s Робячы вам гэтыя заўвагі, не магу вас пахваліць за тое, што зьбіраецеся не на лепшае, але на горшае.8[i А калі хто аб гэтым хоча спрачацца, хай ведае, што ані мы ня маем такога звычаю, ані цэрквы Божыя.Z і наадварот, для жанчыны гэта — гонар. Бо валасы дадзены ёй на пакрыцьцё.Y  Сама прырода вучыць нас, што ганьба для мужчыны насіць доўгія валасы,X! Рассудзіце самі: ці належыцца жанчыне маліцца да Бога з ненакрытай галавой?W Бо як жанчына з мужчыны, так і мужчына (родзіцца) з жанчыны, а ўсе — ад Бога!V Зрэшты, у Госпада ані мужчына без жанчыны, ані жанчына без мужчыны.U} Таму жанчына мусіць мець на галаве знак падданасьці дзеля анёлаў.uTc і не мужчына створаны для жанчыны, але жанчына для мужчыны.bS= Бо не мужчына ад жанчыны, але жанчына ад мужчыны.5Rc Мужчыну не належыцца накрываць галавы, бо ён — вобраз і хвала Бога, а жанчына — хвала мужчыны.Q- Дык калі якая жанчына не накрывае галавы, хай абстрыжэ свае валасы. А калі ганьбіць жанчыну тое, што пастрыжана або паголена, дык хай накрывае галаву.nPU Кожная ж жанчына, калі моліцца або праракуе з ненакрытай галавой, ганьбіць сваю галаву, бо гэта тое самае, быццам яна аголена. O9 Кожны мужчына, калі моліцца або праракуе з накрытай галавой, ганьбіць сваю галаву.PN Хачу, каб вы ведалі, што галава кожнага мужчыны — Хрыстос, а кожнае жонкі галава — муж, а галава Хрыста — Бог. aM~}}}|I{zyyxxYww0vmuuu&ttssrTqZpo)nPmflkji~hggffeTdcc$baaI``_^H]9\h\ [Z[ZqYYGXWVUU#T]SSQQmPONN(M[LL KJIIHHPG-FE"DCjBA@@%?>>=<<;N:d988!776654433[2f1f0)/..%-",++*E)(''U&& %h$$I#~"" !! n'I'j&C E M Z c@a))KРазам з ім паслалі мы брата, каторы славіцца за абвяшчэньне Эвангельля па ўсіх цэрквах,-(SЁн ня толькі выслухаў маю просьбу, але, будучы вельмі дбалым, дабравольна выбраўся да вас.~'uДзякуй Богу, які ў сэрцы Ціта абудзіў такую руплівасьць пра вас.@&yкаб так была роўнасьць, як напісана: “Хто сабраў многа, ня меў лішніцы, а хто мала — ня меў нястачы”.B%}Хай цяпер ваша лішніца (дапоўніць) іхнюю нястачу, каб таксама іхняя лішніца дапоўніла вашую нястачу, $# Бо не вымагаецца, каб іншым была палёгка, а вам цяжар, але каб была роўнасьць.%#C Калі бо ёсьць ахвота, яна выяўляецца не па тым, чаго хто ня мае, але па тым, хто што мае.N" Давядзіце цяпер гэту справу да канца, каб, чым ахвотна хацелі падзяліцца, тое споўнілі паводле магчымасьці.L! І я вам даю гэту параду, бо гэта карысна для вас, бо вы ў мінулым годзе пачалі ня толькі рабіць, але і хацець.| q Вы бо ведаеце ласку Госпада нашага Езуса Хрыста, каторы, будучы багатым, дзеля нас стаўся бедным, каб сваёю беднасьцю нас узбагаціць.(IКажу гэта не як загад, але хочучы выпрабаваць на ўзор іншых руплівасьць і вашае любові.oWІ як вы ва ўсім былі шчодрымі, у веры, у слове, у ведах, ва ўсякай руплівасьці, у любові сваёй да нас, каб і ў гэтым былі шчодрымі.'GДзеля таго мы прасілі Ціта, каб як ён гэта ўжо пачаў, так і завяршыў гэтую ласку і ў вас.8iІ яны па-над наша спадзяваньне ахвяравалі сябе саміх найперш Госпаду, а затым нам па волі Божай. дужа прасілі нас дазволіць ім супрацоўнічаць з намі ў дапамозе сьвятым.~uЯны, сьведчу, па магчымасьці ды па-над магчамасьць дабраахвотнаjMяк у цяжкім выпрабаваньні прыгнёту захавалі вялікую радасьць і як скрайняя беднасьць іхняя выявілася багацьцем прастаты.  Паведамляем вам, браты, пра тую ласку, якую Бог даў цэрквам Македонскім,a;Дык я цешуся, што ва ўсім магу на вас пакладацца.taІ сэрца ягонае яшчэ мацней туліцца да вас, калі прыпамінае вашу паслухмянасьць ды тое, як вы прынялі яго са страхам і дрыжаньнем. І я не асаромеўся тым, што пахваліўся вамі перад ім. Падобна як усё гаварылі мы вам праўдзіва, так і праўдзівай ёсьць наша пахвала перад Цітам.uc Дзеля гэтага мы адчулі радасьць. А наша радасьць умацавалася тым больш радасьцю, якую спазнаў Ціт, усімі вамі падтрыманы на духу./ Затым, калі я вам гэта напісаў, дык не дзеля таго, хто спрычыніў крыўду, і не дзеля таго, хто пацярпеў, але каб казаць вам перад Богам руплівасьць вашую.O Гэта вось, што вы засмуткавалі дзеля Бога, выклікала ў вас руплівасьць, абарону, абурэньне, боязь, тугу, клопат ды адплату. Ва ўсім гэтым паказаліся вы невінаватымі ў гэтай справе.;o Бо смутак дзеля Бога праз пакаяньне вядзе да збаўленьня, а смутак гэтага сьвету вядзе да сьмерці. аднак цяпер цешуся, не таму, што вы засмуціліся, але што засмуцілася на наварачэньне. Засмуціліся бо дзеля Бога, каб ня мелі ад нас ніякай шкоды.q[Хоць можа я вас і засмуціў сваім лістом, але не шкадую гэтага. Калі б і шкадаваў, бачачы, што гэты ліст на нейкі час засмуціў вас,A{І пацешыў ня толькі прыбыцьцём яго, але і як расказваў нам, якую пацеху адчуў у вас, аб вашых сьлёзах, аб вашай тузе, аб вашых клопатах пра мяне, з чаго радаваўся я тым болей.t aАле Бог, Пацяшыцель пакорных, пацешыў нас прыбыцьцём Ціта.c ?Бо калі мы прыбылі ў Македонію, нашае цела ня мела супакою, але зусюль нам дакучалі: звонку — напасьці, унутры — страхі.b =Вялікае спадзяваньне ў мяне на вас, вялікая пахвала мне за вас. Я перапоўнены пацехаю і радасьцю ў кожным нашым уціску.9 kКажу гэта не каб вас асудзіць; бо казаў ужо, што вы ў нашых сэрцах, каб разам памерці і разам жыць. #Прыйміце нас! Мы нікога ня скрыўдзілі, нікога не зьвялі, нікога не падманулі.d CДык маючы такія абяцаньні, умілаваныя, ачысьцьма сябе ад усякага бруду цела і духа, у страху Божым дасягаючы сьвятасьці.3і буду вам Айцом, а вы будзеце Маімі сынамі і дочкамі, — кажа Госпад Усемагутны.”Z-Таму выйдзіце з-паміж іх і адлучыцеся ад іх, — кажа Госпад, — і не дакранайцеся да нічога нячыстага, і Я вас прыйму,CАбо якая лучнасьць сьвятыні Божай з ідаламі? Бо вы ёсьць сьвятыня Бога жывога, як кажа Бог: “Пасялюся ў іх і буду хадзіць сярод іх, і буду іх Богам, а яны будуць Маім народам.Альбо якая згода Хрыста з Бэліярам, або якая частка веручага з няверучым?Не запрагайцеся з няверучымі пад адно ярмо. Бо што мае супольнага справядлівасьць з несправядлівасьцю? Або якая супольнасьць сьвятла з цемраю?% Адгаджаючыся нам у той сам спосаб, як да сваіх дзяцей гавару: адкрыйцеся і вы.Y+ Вам ня цесна ў нас, але цесна ў вашых сэрцах. Вусны нашыя адкрыліся да вас, Карыньцяне, нашае сэрца расшырылася.hI як бы сумныя, але заўжды вясёлыя, быццам убогія, а ўсё ж узбагачаючыя многіх, як тыя, што нічога ня маюць, а ўсім валодаючыя.G~ быццам няведамыя, а ўсё ж добра вядомыя,быццам уміраючыя, а вось жывём, быццам караныя, але не замораныя,}у пашане і ў ганьбе, у добрай і ліхой славе; нібы ашуканцы, але праўдамоўныя,|у слове праўды, у моцы Божай, са зброяй праўды ў правай і левай руцэ,{7у чыстасьці, у мудрасьці, у вялікадушшы, у дабраце, у Духу Сьвятым, у шчырай любові,zпад ударамі, у вязьніцах, у бунтах, у трудах, у недаспаньнях, у пастах,;yoмы ў-ва ўсім выяўляем сябе слугамі Бога: у вялікай цярплівасьці, у горы, у недастатках, ва ўцісках,x!Не даючы нікому магчымасьці горшыцца, каб не глуміліся з служэньня (нашага),~wuбо Ён кажа: “У час прыдатны выслухаў Я цябе ды ў дзень збаўленьня ўспамог цябе”. Вось цяпер час прыдатны, вось цяпер дзень збаўленьня!v /Мы, як супрацоўнікі (Божыя), перасьцерагаем вас, каб вы не марнавалі ласкі Божай,4uaБо Ён Таго, хто ня ведаў грэху, учыніў занас грэхам, каб мы ў Ім сталіся справядлівасьцю Божай.?twДык мы замест Хрыста пасланыя, як бы сам Бог просіць праз нас: за Хрыста просім: Пагадзіцеся з Богам!Ys+бо вось Бог у Хрысьце пагадзіў сьвет з сабою, не ўлічваючы ім злачанстваў іхніх, ды даручыў нам слова прымірэньня. r9Усё ж ад Бога, які пагадзіў нас з сабою праз Хрыста, і даў нам служэньне паяднаньня,q#Бо хто ў Хрысце, той новае стварэньне; старое мінула, вось, сталася усё новае.pwТаму і мы ад гэтага часу ня ведаем нікога паводле цела; і калі мы Хрыста ведалі паводле цела, дык ужо цяпер ня ведаем (Яго ў такі спосаб).>ouІ Ён памёр за ўсіх, каб тыя, што жывуць, ужо не для сябе жылі, але для Таго, хто за іх памёр і ўваскрос.*nMБо любоў Хрыста прынукае нас, разважаючых, што калі адзін памёр за ўсіх, дык усе памерлі.m Бо калі мы не ў сабе, дык для Бога; а калі ў цьвярозым розуме, дык дзеля вас.9lk Кажам вам гэта не каб зноў сябе прадставіць, але каб даць вам магчымасьць пахваліцца намі, каб маглі вы што сказаць людзям, што хваляцца абліччам, а ня тым, што ў сэрцы.|kq Дык ведаючы страх Госпадаў, мы пераконваем людзей, а перад Богам усё ў нас адкрыта. Спадзяюся, што і для сумленьняў вашых мы адкрытыя.qj[ Усе бо мы мусім стануць перад судом Хрыста, каб кожны атрымаў належную яму заплату за добрыя, ці ліхія ўчынкі, дакананыя ў целе.si_ І таму імкнемся падабацца Яму, ці мы з Ім, ці далёка ад Яго.:hmМы, аднак, жывём надзеяй ды маем добрую волю лепш пакінуць цела і стануць у прысутнасьці Госпада.LgТут бо жывём вераю, а не агляданьнем.=fsДзеля таго мы заўсёды ў добрым настроі, хоць ведаем, што пакуль жывём ў целе, мы далёкія ад Госпада.`e9На гэта і стварыў нас Бог, і даў нам заруку Духа.0dYВось мы, знаходзячыся ў гэтай хаціне, згараваныя, уздыхаем, хочучы не пазбыцца яе, але прыадзецца ў новае адзеньне, каб тое, што сьмяротнае, ахоплена было жыцьцём.]c3калі толькі будзем адзетыя, а не без адзеньня.bТаму мы і ўздыхаем, прагнучы апрануцца ў нашае нябеснае прыстанішча,Ia Бо мы ведаем, што калі зямны наш дом, хаціна, зьнішчэе, то маем ад Бога дом не рукамі зроблены, вечны ў небе.M`Бо мы не глядзім на тое, што бачнае, але на тое, што нябачнае, бо відомыя рэчы — часовыя, а нябачныя — вечныя.!_;Бо малое цяперашняе цярпеньне рыхтуе нам невымоўную і вечную хвалу ў будучым веку.f^EТаму мы і не губляем надзеі, бо хоць наш вонкавы чалавек зьнішчаецца, то аднак той, што ўнутры, з дня на дзень аднаўляецца.B]}Бо ўсё гэта дзеля вас, каб шчодрасьць ласкі тым большую выклікала ў многіх удзячнасьць на хвалу Богу.O\ведаючы, што Той, хто ўваскрасіў Госпада Езуса, таксама і нас уваскрасіць з Езусам ды паставіць разам з вамі.?[w А маючы такі самы дух веры, аб якім напісана: “Я ўверыў, і таму прамовіў”, і мы верым, і таму гаворым,cZ? Так што сьмерць дзейнічае ў нас, а жыцьцё — у вас.^Y5 Бо мы, каторыя жывём, заўсёды выдаваныя на сьмерць дзеля Езуса, каб і жыцьцё Езуса выявілася ў нашым сьмяротным целе.$XA заўсёды носім у целе нашым кананьне Езуса, каб і жыцьцё Езуса выявілася ў целе нашым.W церпім перасьледваньні, але не пакінутыя; мы паваленыя, але ня гінем;VМы зусюль уцісканыя, але не прыдушаны; жывём у праблемах, але ня ў роспачы;aU;Але мы гэты скарб носім у гліняных пасудзінах, каб было відаць, што гэтая вялізарная моц ад Бога, а не ад нас паходзіць.T3Бо Бог, каторы загадаў: “Хай з цемры засьвеціць сьвятло”, — сам асьвяціў нашыя сэрцы, каб асьвяціць нас пазнаньнем хвалы Божай у вобліку Езуса Хрыста.'SGБо мы не саміх сябе абвяшчаем, але Хрыста Езуса, Госпада; а мы — вашыя слугі праз Езуса. R9няверучым, каторым баговішча гэтага сьвету засьляпіў розум, каб ня зьзяла для іх сьвятло Эвангельля славы Хрыста, каторы ёсьць вобразам нябачнага Бога.QКалі нашае Эвангельле закрытае, дык закрытае для тых, што ідуць на загубу,qP[Наадварот, мы стрымліваемся ад скрытых учынкаў сораму, ня кідаемся ў хітрыкі, ды не фальшуем Слова Божага, але адкрытым вяшчэньнем праўды прадстаўляем сябе перад Богам сумленьню кожнага чалавека.O Дзеля таго, маючы з міласэрдзя Божага гэтае паслугаваньне, ня падаем духам.N7Мы ж усе з адкрытым воблікам аглядаем хвалу Госпадаву, быццам у люстры, і перамяняемся ў Ягоны вобраз з яснасьці ў яснасьць за справаю Госпадавага Духа.cM?Госпад ёсьць Дух, а дзе Дух Госпадаў, там свабода.eLCА калі хто навяртаецца да Госпада, заслона ападае.K!Дык па сёньняшні дзень, калі чытаюць Майсея, заслона ляжыць на іхніх сэрцах.J'Але атупелі іх розумы, бо аж да цяперашняга дня, калі чытаюць Стары Запавет, гэтая заслона застаецца нязьнятай, бо толькі ў Хрысьце яна адсланяецца.8Ii а не як Майсей, каторы закрываў сабе твар, каб сыны Ізраэля не глядзелі на прамінаючую яснасьць.zHm Дык вось, маючы такую надзею, мы дзейнічаем з вялікім даверам,G1 Калі бо тое прамінаючае было слаўным, то тым больш будзе слаўным тое, што трывае.-FS Гэтак тое, што часткова было слаўным, ня мае больш славы па прычыне перавышаючай яе славы.IE  Калі бо служэньне асуджэньня ёсьць слава, дык тым болей багатым славаю будзе служэньне справядлівасьці.tDaдык ці ня многа больш павінна быць слаўным служэньне Духа?7CgКалі служэньне сьмерці, высечанае літарамі на каменьні, было так слаўным, што сыны Ізраэля не маглі глядзець на твар Майсея дзеля хвалы твару ягонага, якая прамінае,QBЯкі і ўчыніў нас здольнымі быць слугамі Новага Запавету, ня літары, але Духа, бо літара забівае, а Дух ажыўляе.:AmНе ўважаем, што мы аб сабе нешта здольныя прыдумаць, як ад сябе, але гэта наша здольнасьць ад БогаS@Такую пэўнасьць маем у Богу праз Хрыста.9?kВы сабою паказваеце праз паслугу нашу, што вы — ліст Хрыстовы, напісаны не атрамантам, але Духам Бога жывога, не на каменных табліцах, але на цялесных табліцах сэрцаў.>Вы ёсьць наш ліст, напісаны ў сэрцах нашых, які ведаюць і чытаюць усе людзі.C= Ці пачнём зноў знаёміцца? Або ці будзем патрабаваць, як некаторыя, паручаючых лістоў да вас або ад вас?B<}Мы бо не фальшуем Слова Божага як многія, але вясьцім шчырым сэрцам, як ад Бога на віду Бога ў Хрысьце.8;iдля адных — пах труючы на сьмерць, а для другіх — пах жыцятворны на жыцьцё. І хто здатны на гэта??:wМы вось мілы Богу пах Хрыстовы сярод тых, што дасягаюць збаўленьня, і сярод тых, што ідуць на загубу:c9?Хай будзе Богу падзяка за тое, што дае нам перамагаць у Хрысьце заўсёды, ды праз нас усюды выяўляе пах пазнаньня свайго.8  дух мой ня меў супакою, бо не спаткаў Ціта, брата майго. Таму я разьвітаўся з імі і падаўся ў Македонію. Годнасьць апостальскага пакліканьня.7U Калі я прыбыў у Трааду вясьціць Эвангельле Хрыстовае, і брама была мне адкрыта ў Госпадзе,r6] каб ня зьвёў нас шатан, бо подступы яго добра нам вядомыя.15[ Каму вы дароўваеце, таму і я; бо і я, калі каму прабачыў, дык прабачыў дзеля вас ад імя Хрыста, 4 Бо з гэтаю мэтаю я пісаў, каб вас выпрабаваць, ці ва ўсім вы паслухмяныя.V3%Таму прашу вас, каб выказалі такому любоў./2Wтак што лепш выпадае такому дараваць ды пацешыць, каб церазмерная згрызота яго не ахапіла.X1)Такому хопіць кары, вызначанай большасьцю,M0Калі хто стаўся прычынай смутку, то не мяне (толькі) засмуціў, але, каб лішне не сказаць, часткова і ўсіх вас. /Бо з вялікім жалем і тугою сэрца ды са сьлязамі пісаў я вам не дзеля таго, каб засмуціць вас, але каб вы адчулі, якую вялікую любоў маю я да вас.8.iІ пісаў я вам пра гэта, каб, прыбыўшы, ня мець смутку ад тых, ад якіх належалася б радавацца, бо я перакананы адносна ўсіх вас, што мая радасьць таксама вашая (радасьць).-!бо калі я вас засмучаю, хто мяне парадуе, калі ня той, хто быў мною засмучаны?g, IЯ пастанавіў сабе, каб не ісьці да вас зноў у смутку,?+ yне дзеля таго, што мы валадарым над верай вашай, але мы памочнікі вашае радасьці, бо ў веры вы моцныя.,* SДык прызываю на сьведку Бога ў душы маёй, што, шкадуючы вас, я дасюль не прыходзіў у Карынт ) які і палажыў на нас пячатку сваю ды пакінуў заруку Духа ў сэрцах нашых.( +А Той, хто нас умацоўвае разам з вамі ў Хрысьце, ды хто нас намасьціў, ёсьць Бог,O' Колькі бо абяцаньняў Божых, усе яны ў Ім “так”. Таму таксама праз Яго кажацца “Амэн” Богу на хвалу праз нас.g& IБо Сын Божы Езус Хрыстос, пра якога мы вам вясьцілі, — я, і Сільван, і Цімафей, — ня быў: “так” і “не”, але ў Ім было “так”.o% YВерны Бог, што слова нашае да вас не было: “так” і “не”!$ Калі я ўсё гэта плянаваў, ці рабіў гэта лёгкадумна? Ці рашаючыся на гэта, вырашаў па цялеснаму, каб было ў мяне адначасна: “так, так” і “не, не”?/# Yі ад вас направіцца ў Македонію, а з Македоніі зноў наведаць вас, каб вы правялі мяне ў Юдэю.." WІ з такой пэўнасьцю я ўжо раней рыхтаваўся прыбыць да вас, каб атрымалі вы паўторную ласку,L! Вы ўжо часткова зразумелі нас, што мы будзем пахвалою вашаю, так як вы — нашаю ў дзень Госпада нашага Езуса._  9 Ня пішам бо вам нічога, як толькі тое, што вы — чытаеце і што разумееце. Спадзяюся, што і да канца будзеце нас разумець.T # Бо пахвала для нас — гэта сьведчаньне сумленьня нашага, што ў прастаце сэрца ды ў шчырасьці перад Богам, і не ў цялеснай мудрасьці, але ў ласцы Божай жылі мы на сьвеце, асабліва ў вас.T # за дапамогай вашых малітваў за нас, каб за дар, атрыманы дзеля (просьбаў) многіх, многія падзяку складалі за нас.T # Ён і выбавіў нас ад раптоўнае небясьпекі сьмерці, і выбаўляе, і мы маем у Ім надзею, што і далей будзе выбаўляць ,\ 3 Але мы самі ў сабе адчувалі прысуд сьмерці, каб не пакладацца на саміх сябе, але на Бога, каторы ўваскрашае памёршых.f GНя хочам, браты, каб вы ня ведалі, якое гора сталася нам у Азіі, як нас страшна прыціснула па-над сілы, што не хацелася жыць.U %І што да вас надзея нашая вялікая, бо ведаем, што вы ёсьць як супольнікамі мукаў, так і (супольнікамі) пацяшэньня.u eІ калі мы пераносім гора, дык для пацяшэньня і для збаўленьня вашага; а калі мы цешымся, дык для вашага пацяшэньня, якое робіць, што і вы стойка пераносіце гэтыя самыя мучэньні, каторыя і мы перажываем.4 cБо як у нас памнажаюцца цярпеньні Хрыстовы, так і праз Хрыста павялічваюцца пацяшэньні нашыя.v gякі пацяшае нас у кожным нашым горы, каб мы самі маглі пацяшаць тых, каторыя ў якой-колечы бядзе, пацехаю, якую атрымоўваем ад Бога.0 [Багаслаўлены Бог і Айцец Госпада нашага Езуса Хрыста, Айцец міласэрдзя і Бог усякае пацехі,} uласка вам і супакой ад Бога, Айца нашага, і Госпада Езуса Хрыста.w kПавал, з волі Божай пакліканы на апостала Езуса Хрыста, і Цімафей, брат, царкве Божай ў Карыньце з усімі сьвятымі, што ў-ва ўсёй Ахаі:PЛюбоў мая з усімі вамі ў Хрысьце Езусе.MХай ласка Госпада Езуса будзе з вамі.q[Калі хто ня любіць Госпада, хай будзе пракляты! Мараната!GПрывітаньне маёю рукою, Паўлавай.Вітаюць вас усе браты. Паздароўкайцеся ўзаемна сьвятым пацалункам.?wВітаюць вас цэрквы Азіі. Шчыра вітаюць вас у Госпадзе Аквіля і Прыска разам з царквою, што ў іх доме.u cбо падбадзёрылі яны майго і вашага духа. Дык шануйце такіх.- SЦешуся ж прысутнасьцю Сьцяпана, Фартуната і Ахаіка, бо замянілі мне яны вашу адсутнасьць, wкаб вы былі паслухмяныя такім і ўсім, хто дапамагае нам і працуе.V %Прашу вас, браты: вы ведаеце сям’ю Сьцяпанаву, што яны ёсьць першакамі ў Ахаі і пасьвяціліся на паслугу сьвятым,@ {Хай усё ў вас дзеецца ў любові. Чувайце, будзьце стойкімі ў веры, трымайцеся мужна, будзьце дужымі. Што да брата Апалёса, дужа прасіў я яго, каб прыбыў да вас з братамі, але ён ня меў цяпер ахвоты прыйсьці, але прыйдзе, калі будзе мець магчамасьць./W Дык хай ніхто ня гардзіць ім. Прывядзіце яго спакойна да мяне, бо чакаю яго разам з братамі.F Калі б паявіўся ў вас Цімафей, дык глядзіце, каб быў бяз страху ў вас, бо ён робіць справы Госпада, як і я.   бо там адкрылася мне вялікая і надзейная брама, але многа праціўнікаў.LА ў Эфэзе прабуду да Пяцідзесятніцы,-SНе хачу вас мімаходам пабачыць. Маю надзею, што нейкі час пабуду ў вас, калі Бог дазволіць.(IУ вас, магчыма, застануся або нават перазімую, каб вы мяне правялі, куды выбяруся ісьці./WЯ прыйду да вас, калі буду варочацца з Македоніі, бо праз Македонію толькі праходам прайду. ~~}|s{zzuyYx~wv3utsrrqupownn`mkkjj+idhgg)fedWcuba```_^]\[ZZJYXTWW4V1UmTTRRQQQ`PhONMMLJJ;II(HHGjFFZENDD1CBxAA ?>=<<+::9l98(765z33 11 0..-d,,H+<*)('''&)%%$&#T"l! Cq<{~&ISsn@ S v yal+zGm&Дык ведайце, што толькі тыя, хто з веры, ёсьць сынамі Абрагама.Fw&Як Абрагам паверыў Богу, і гэта залічана яму за справядлівасьць.;Eo&Той, хто вам дае Духа і робіць цуды ў вас, з выпаўненьня закону (творыць) гэта ці ад слуханьня веры?vDe&Столькі вы нацярпеліся, і надарма? Калі б толькі бяз выніку!yCk&Няўжо вы такія неразумныя, што пачаўшы Духам, канчаеце целам?6Be&Гэтага аднаго хачу ад вас даведацца: Ці праз учынкі закону атрымалі вы Духа, ці праз слуханьне?bA ?&О, неразумныя Галяты! Хто вас зачараваў ня слухацца праўды, вас, перад вачыма якіх апісаны быў Езус Хрыстос, укрыжаваны??@w&Не адкідаю ласкі Божай. Калі б праз закон было апраўданьне, дык не патрэбна была б сьмерць Хрыстова.?)&дык жыву ўжо ня я, але жыве ў-ва мне Хрыстос. Хоць цяпер жыву ў целе, жыву верай у Сына Божага, які ўзьлюбіў мяне і аддаў на сьмерць самога сябе за мяне.>#&Я вось праз закон памёр для закону, каб жыць для Бога. Я ўкрыжаваны з Хрыстом:=+&Калі бо я адбудоўваю зноў тое, што раней зруйнаваў, то сябе раблю праступнікам.;<o&Калі ж мы, шукаючы апраўданьня ў Хрысьце, аказаліся грэшнымі, ці ж Хрыстос — слуга граху? Аніколі.;3&ведаючы ж, што чалавек апраўдваецца ня праз выпаўненьне закону, а праз веру ў Езуса Хрыста, і мы паверылі ў Езуса Хрыста, каб апраўдацца верай, а не выпаўненьнем закону, бо выпаўненьнем закону не апраўдаецца ніводнае цела.\:1&Мы па прыродзе Юдэі, а не з паганаў грэшнікаў,z9m&Калі ж я спасьцярог, што ня ходзяць проста, не паводле праўды Эвангельля, сказаў аб гэтым публічна Пятру: “Калі ты, будучы Юдэям, жывеш па-паганску, а не па-юдэйску, чаму змушаеш паганаў жыць па-юдэйску?“G8& За гэтай яго крывадушнасьцю пайшлі і другія Юдэі, так што і Барнаба быў уцягнуты імі ў гэту няшчырасьць.75& Перш чым прыбылі некаторыя ад Якуба, сядаў разам з паганамі за стол, калі ж тыя надыйшлі, стаў пазьбягаць і аддзяляцца, баючыся тых, што былі абразанымі.-6S& Калі ж пасьля таго Кефас прыбыў у Антыёхію, я выступіў супраць яго, бо ён на гэта заслужыў.z5m& каб толькі помнілі мы пра бедных, аб чым я і сам рупіўся раней.O4& і калі пазналі, што і мне дадзена гэта ласка, дык Якуб, Кефас і Ян, якія здаюцца быць шульямі, падалі мне і Барнабе руку лучнасьці, каб мы ішлі да паганаў, а яны пойдуць да абразаных,S3&бо Той, што дзейнічаў праз Пятра ў апостальстве між абразанымі, Той самы дзейнічаў і праз мяне між паганамі, — W2'&Нават наадварот, калі пераканаліся, што мне даручана абвяшчаць Эвангельле неабразаным, як Пятру — абразаным, — 41a&Тыя ж, што выдаюць сябе за некага, — якімі раней не былі, мяне не цікавіць;. Бог не ўзіраецца на важнасьць асобы, — дык тыя, што лічацца выдатнейшымі, мне не пярэчылі.$0A&мы не саступілі і не паддаліся ні на хвіліну, каб праўда Эвангельля захавалася ў вас.r/]&Фальшывым жа братам, якія паўкрадаліся, каб падгледзець свабоду нашую, якую маем у Езусе Хрысьце, каб піхнуць нас зноў у няволю,.&Але і Ціт, які быў са мной, які быў Грэк, ня быў змушаны да абразаньня.&-E&Накіраваўся ж я туды згодна з аб’яўленьнем; і прадставіў ім, асабліва найвыдатнейшым, Эвангельле, якое абвяшчаў паганам, каб часам не надарма бягу, або бег.-, U&Потым, праз чатырнаццаць гадоў, я зноў пайшоў з Барнабам у Ерузалім, забраўшы з сабою Ціта.>+ y&і з маёй прычыны славілі Бога.@* {&а толькі чулі пра мяне, што той, які калісьці перасьледаваў іх, цяпер навучае веры, якую раней нішчыў,p) [&З твару ня быў я знаны цэрквамі Юдэі, якія былі ў Хрысьце,U( %&Потым пайшоў я ў ваколіцы Сырыі і Цыліцыі.m' U&А ў тым, што пішу вам, дык вось перад Богам, што не хлушу. &  &З іншых апосталаў ня бачыў ніводнага, апрача Якуба, брата Госпадавага.=% u&Толькі пасьля трох гадоў накіраваўся я ў Ерузалім убачыць Кефаса і прабываў ў яго пятнаццаць дзён.Y$ -&і не пайшоў у Ерузалім да сваіх папярэднікаў апосталаў, але накіраваўся ў Арабію і адтуль зноў вярнуўся ў Дамашак.?# y&каб аб’явіць мне Сына свайго і каб я абвяшчаў Яго паганскім народам, ня даў я супачынку целу і крыві." W&Калі ж спадабалася Богу, які выбраў мяне яшчэ ва ўлоньні маці маёй і паклікаў ласкай сваёй,_! 9&і вылучаўся ў Юдэйстве між многімі аднагодкамі ў родзе сваім, будучы найбольш руплівым аб бацькоўскія традыцыі свае.N  & Чулі вы пэўна аб паводзінах маіх калісьці ў Юдэйстве, як жудасна перасьледаваў я Царкву Божую і зьнішчаў яе, 5& бо я яго не ад чалавека атрымаў або навучыўся, але праз аб’яўленьне Езуса Хрыста.! =& Запэўніваю вас, браты, што Эвангельле, якое абвяшчаў я вам, ня ёсьць з волі чалавека,_ 9& Людзям я павінен дагаджаць ці Богу? Ці я шукаю людзям падабацца? Калі б я людзям падабаўся, ня быў бы слугою Хрыстовым!d C& Як мы вам казалі раней, і цяпер зноў вам кажу: Калі б хто абвяшчаў вам звыш таго, што атрымалі вы ад нас, хай будзе анатэма!N &Але калі б нават мы або анёл з неба абвяшчаў вам нешта іншае, чым тое, што мы абвяшчалі вам, хай будзе анатэма!\ 3&якое і ня ёсьць іншае, але напэўна знайшліся нейкія, што баламуцяць вас ды хочуць перавярнуць Эвангельле Хрыстовае.X +&Дзіўлюся я, што гэтак хутка перакінуліся вы ад таго, каторы паклікаў вас да ласкі Хрыстовай, да іншага эвангельля,D &якому хвала на вякі вечныя. Амэн.Z /&каторы аддаў самога сябе за грахі нашыя, каб вырваць нас з ліхоцьцяў цяперашняга сьвету па волі Бога і Айца нашага, {&Ласка вам і супакой ад Бога Айца і ад Госпада нашага Езуса Хрыста,c A&і ўсе браты, прабываючыя са мною, цэрквам Галятыі:[ 3&Павал, апостал не з улады людзей і не праз чалавека, але праз Езуса Хрыста і Бога Айца, які ўваскрасіў Яго з памёршых,.U Ласка Госпада Езуса Хрыста, і любоў Бога, і лучнасьць Духа Сьвятога хай будзе з усімі вамі.' Прывітайце адзін аднаго ўзаемна сьвятым пацалункам. Вітаюць вас усе сьвятыя./ Урэшце, браты, радуйцеся, імкніцеся да дасканаласьці, пацяшайце адзін другога, будзьце аднае думкі, жывіце згодна, і Бог любові і супакою будзе з вамі.  Таму вось адсутны я так пішу, каб прысутны ў вас ня мусіў паступаць строга, па ўладзе, якую даў мне Госпад на будаваньне, а не на руйнаваньне.3 Бо мы цешымся, калі мы слабыя, а вы дужыя; пры тым і молімся аб вашу дасканаласьць.xi Бо ня можам нічога рабіць супраць праўды, але ўсё для праўды. 5 Таму просім Бога, каб вы нічога благога не рабілі, не дзеля таго, каб нам паказацца годнымі, але каб вы рабілі дабро, а мы выдаваліся быццам бы адкінутыя.[ / Спадзяюся, што пазнаеце, што мы не адкінутыя. - Самі сябе прасачыце, ці трымаецеся веры; самі сябе выспрабуйце. Ці ня ведаеце аб саміх сабе, што Езус Хрыстос у вас прабывае? Хіба толькі вы адкінутыя?  Хоць Ён быў укрыжаваны ў кволасьці, аднак жыве з магутнасьці Божай. І мы таксама бясьсільныя ў Ім, але жыць будзем з Ім праз моц Божую ў вас.M  бо вы шукаеце доказаў на тое, ці Хрыстос гаворыць у-ва мне, які не слабы што да вас, а ў вас паказвае моц сваю.(I Казаў я ўжо і паўтараю, як быўшы ў вас за другім разам і непрысутны цяпер, тым, што ўжо раней грашылі, ды ўсім іншым, што калі зноў прыбуду, не пашкадую анікога,7 i Вось я ўжо трэці раз выбіраюся да вас. На вуснах двух або трох сьведкаў грунтуецца ўсякае слова.2] каб, калі прыйду да вас зноў, не ўпакорыў мяне Бог мой перад вамі і каб мне не прыйшлося аплакваць многіх сярод вас, каторыя дапусьціліся перад тым грахоў і не навярнуліся з нячыстасьці, распусты ды разбэшчанасьці, якіх дапусьціліся.8i Бо баюся, прыйшоўшы да вас, знайду вас такімі, якімі не хацеў бы вас знайсьці, ды ці і вы ня знойдзеце мяне такім, якога вы сабе ня хочаце, каб часам не было ў вас спрэчак, зайздрасьці, гневу, сварак, ачарненьняў, абмовы, пыхлівасьці, звадкі,nU Вы ўжо даўно думаеце, што мы перад вамі апраўдваемся. На віду Бога ў Хрысьце кажам, а ўсё, найдаражэйшыя, на збудаваньне вашае.V% Прасіў Ціта і паслаў з ім брата. Ці Ціт вас падмануў? Ці мы не хадзілі ў тым самым духу? Ці не па тых самых сьлядах?gG Дык ці праз тых, каго пасылаў да вас, падмануў я вас? 9 Хай будзе і так, я не абцяжарваў вас, але, можа, будучы хітрым, подступам вас здабыў.gG Я вельмі ахвотна панясу выдаткі і нават самога сябе аддам за душы вашыя. Дык ці чым больш вас люблю, тым буду менш люблены?,Q Ужо трэці раз зьбіраюся да вас прыбыць і ня буду вас абцяжарваць, бо шукаю ня вашага, але вас. Бо ня дзеці бацькам павінны сабіраць маёмасьць, але бацькі дзецям.J~  Ці ж вы меней атрымалі, чым іншыя цэрквы? Хіба адно толькі, што ня быў вам цяжарам. Даруйце мне гэту крыўду!:}m Знакі майго апостальства сталіся ў вас ва ўсякай цярплівасьці, а такжа ў знаках, і цудах, і моцах. |  Я стаўся неразумным, а вы мяне да гэтага давялі! Гэта вы мусіце мяне хваліць, бо нічым я ня меншы ад вялікіх апосталаў, хоць я нічога ня варты.y{k Таму падабаюцца мне і мае слабасьці, зьнявагі, нястачы, пераследаваньні і прыгнёты дзеля Хрыста, бо калі я слабы, тады раблюся дужы.Dz але Госпад сказаў мне: “Хопіць табе Маёй ласкі, бо моц у слабасьці дасканаліцца.” Таму найахватней буду хваліцца сваімі слабасьцямі, каб абжылася ўва мне моц Хрыстова.tya Дзеля таго тройчы маліў я Госпада, каб (ён) адыйшоў ад мяне,txa І каб я занадта не выносіўся дзеля велічы аб’яваў, дадзены мне бадыль для цела, анёл шатанскі, каб мучыў мяне, каб я не выносіўся."w= Калі і захачу хваліцца, ня буду неразумным, бо скажу толькі праўду. Але стрымліваюся, каб хто не падумаў пра мяне больш, чым у-ва мне бачыць або ад мяне чуе.v Гэтым магу хваліцца, але сабою ня буду хваліцца, хіба сваімі слабасьцямі.u быў узяты ў рай і чуў таемныя словы, каторых нельга чалавеку сказаць.t І ведаю, што той чалавек — ці ў целе, ці па-за целам, ня ведаю, Бог ведае — s  Ведаю чалавека ў Хрысьце, які чатырнаццаць год таму (ці ў целе — ня ведаю, ці па-за целам — ня ведаю, Бог ведае), падхоплены быў у трэцяе неба.r ' Калі выпадае хваліцца, хоць ня варта, перайду да зьяваў і аб’яваў Госпадавых.sq_ !і ў кашы спусьцілі мяне праз мур, і так я уцёк з рук ягоных.0pY У Дамашку намесьнік караля Арэты загадаў пільнаваць горад Дамашчанаў, хочучы мяне схапіцьo Бог і Айцец Госпада Езуса, які багаслаўлены навекі, ведае, што я не хлушу.unc Калі належыцца хваліцца, буду і я хваліцца з сваіх немачаў.m% Хто зьнемагаецца, каб я не зьнемагаўся? Хто горшыцца, каб я не адчуваў гэтага?vle не гаворачы ўжо аб сваім штодзённым клопаце пра ўсе цэрквы.4ka у працы і зьнямозе, у частым чуваньні, у голадзе і смазе, у многіх пастах, у холадзе і нагасьці,;jo Часта ў падарожжах, у небясьпеках на рэках, у небясьпеках ад разбойнікаў, у небясьпеках ад свайго народу, у небясьпеках ад паганаў, у небясьпеках у горадзе, у небясьпеках у пустыні, у небясьпеках на моры, у небясьпеках ад фальшывых братоў,Qi тры разы білі палкамі, раз каменавалі, тры разы быў разьбіты карабель на моры, ноч і дзень быў у глыбінях мора.sh_ Праз Юдэяў пяць разоў быў біты па сорак удараў без аднаго,pgY Слугі Хрыста? Здурэўшы кажу, дык і я куды больш! Болей у працы, болей у вязьніцы, бязьмерна ў пабоях, часта ў небясьпецы сьмерці. f Яны Гебраі? Дык і я! Яны Ізраэльцы? Дык і я! Яны насеньне Абрагама? Дык і я!be= Кажу гэта на сорам, як быццам мы бясьсільныя былі, калі нехта мае ў гэтым адвагу, кажу ў неразумнасьці, дык і я адважуся.tda Церпіце, калі хто бярэ вас у няволю, калі хто вас аб’ядае, калі хто абірае, калі хто над вамі выносіцца, калі хто б’е вас па твары.qc[ Ахвотна бо вы церпіце неразумных, самі будучы разумнымі.zbm Калі вось многія хваляцца паводле цела, дык і я буду хваліцца.)aK Што скажу, тое скажу не па волі Госпада, але як бы ў неразумнасьці ў гэтай форме пахвалы.`{ І зноў паўтараю: не лічыце мяне за неразумнага! А калі ўжо лічыце, дык паслухайце мяне, як неразумнага, каб мог і я хоць крыху пахваліцца.m_S Таму нічога незвычайнага, што і ягоныя слугі прыкідваюцца слугамі справядлівасьці, але канец іхні будзе паводле іх учынкаў.v^e Ды ня дзіва, бо нават сам шатан перамяніўся ў анёла сьвятла.@]y Бо тыя фальшывыя апосталы — гэта крывадушныя працаўнікі, якія прыкідваюцца Хрыстовымі апосталамі.\w Што вось раблю, тое і далей буду рабіць, каб ня мелі магчымасьці да спахвалы тыя, што яе шукаюць; каб былі і мы ў тым, з чаго яны хваляцца.f[E Чаму? Ці можа таму, што вас не люблю? Бог гэта ведае!3Z_ Як Хрыстовая праўда прабывае ў-ва мне, так гэтае пахвалы ніхто ад мяне не адыме ў землях Ахаі.tYa І калі прабываў у вас і апынуўся ў недастатку, нікому ня быў я цяжарам, бо калі мне чаго не хапала, дык дапаўнялі браты, прыбыўшыя з Македоніі; і нічым не абцяжарваў вас і далей ня буду вас абцяжарваць.{Xo Абіраў я іншыя цэрквы, бяручы на пражытак дзеля служэньня вам."W= Ці ж я саграшыў, паніжаючы сябе і павышаючы вас, вешчучы дарма вам Эвангельле Божае?V+ І хоць я дурны ў слове, але ня ў ведзе. І гэта мы вам паказалі многімі спосабамі.pUY Але я думаю, што і я ня менш зрабіў, чым вялікія апосталы.T} Калі б хто прыйшоў і стаў вясьціць другога Езуса, каторага мы вам не вясьцілі, або калі б вы атрымалі іншага Духа, каторага вы не прынялі, або іншае Эвангельле, каторае не атрымалі, вы б гэта цярпліва зносілі. S Але баюся, каб як зьмей зьвёў Эву сваёю хітрасьцю, гэтак і вашыя думкі не спаганіліся і не адвярнуліся ад прастаты і чыстасьці, якая ў Хрысьце.eRC Бо руплюся я дзеля вас Божаю руплівасьцю, бо заручыў я вас з адным мужам ды маю завесьці вас да Хрыста, як чыстую дзявіцу.Q  О, каб вы маглі сьцярпець крыху маю неразумнасьць! Але ж вы і церпіце мяне!P Бо ня той выпрабаваны, хто сам сябе хваліць, але той, каго Госпад хваліць.OO Хто хваліцца, хай у Госпадзе хваліцца.3N_ каб і далей у краях па-за вамі эвангелізаваць, ня хвалячыся тым, што было ўжо зроблена іншымі.zMm Ня хвалімся бяз меры чужою працаю. Спадзяемся аднак, што з узрастаньнем вашай веры мы таксама ўзрастаць будзем у вас па нашай мерцы,FL Бо не пераходзім належнай меры, як тыя, што да вас яшчэ не дайшлі, мы бодайшлі да вас Эвангельлем Хрыста.^K5 Ня будзем мы хваліцца па-над меру, але будзем ацэньваць сябе ў межах, вызначаных нам Богам, каб маглі дасягнуць і вас._J7 Мы бо ня маем адвагі ані раўняцца, ані супастаўляцца з тымі, што самі сябе выстаўляюць. Бо яны мераюць сябе меркай сваёй асобы, раўняючы сябе з сабой, і гэтак не выказваюць вялікага розуму.BI} Хто так думае, хай ведае, што якія мы здалёк і ў словах лістоў, такімі ж будзем і між вамі ў дзейнасьці.%HC Некаторыя кажуць: “Лісты моцныя і грозныя, выгляд жа цела просты і слова звычайнае”.rG] Але, не хацеў бы, каб выглядала, што я вас палохаю лістамі.gFG Бо не было б мне сорамна, калі б я захацеў хваліцца тою ўладаю, каторую нам даў Госпад на будаваньне вас, а не на нішчэньне.WE' Гляньце праўдзе ў вочы! Калі хто ўважае, што ён Хрыстовы, дык хай разважыць тое, што і мы, таксама як ён, Хрыстовыя.CD і пры тым гатовыя пакараць непаслухмянасьць кожнага, калі паслухмянасьць вашая станецца дасканалай.(CI і ўсякую пыху, выступаючую супраць пазнаньня Бога, ды ўсякі розум бяром у палон Хрысту,=Bs Наша вось зброя баявая не цялесная, але мае моц Божую для нішчэньня крэпасьцяў; ёю руйнуем замыслы_A7 Бо хоць мы ходзім у целе, не ваюем паводле цела.@ Дык вось малю вас, каб, як прыбуду, ня змушаны быў ужыць строгасьці, з якою манюся паставіцца да тых, каторыя ўважаюць, што ходзім мы паводле цела.M?  Дарэчы, я сам, Павал, перасьцерагаю вас праз ціхасьць і ласкавасьць Хрыстову, што вось я між вас быў уважаны вамі за пакорнага, а цяпер, далёкі ад вас, — за залішне суровага да вас.^>5 Хай будзе падзяка Богу за невымоўны дар Ягоны!2=] і ў сваіх маленьнях за вас будуць выяўляць прыхільнасьць вам дзеля шчодрай у вас ласкі Бога.-<S Дык дасьведчыўшы такое служэньне, будуць яны хваліць Бога за тое, што вы паслухмяныя вызнаванаму вамі Эвангельлю Хрыста, ды за шчырую лучнасьць з імі і з усімі,I;  Бо гэта нашая паслуга ня толькі дапаможа сьвятым у бядзе, але яшчэ заахвоціць іх да многіх падзякаў Богу.:3 каб вы былі багатыя ўсім, поўныя прастаты, якая прынукае нас да дзякаваньня Богу.d9A А Той, хто дае насеньне сейбіту, дасьць і хлеб да яды, ды зерне ваша размножыць, і павялічыць плён справядлівасьці вашай,8/ як напісана: “Раздаў, даў убогім, справядлівасьць ягоная будзе трываць вечна”.7 Магутны Бог можа шчодра ўзбагаціць вас усякімі ласкамі, каб усюды і ва ўсім мелі вы дастатак, ды каб вам заставалася яшчэ на добрыя ўчынкі,a6; Таму хай кожны дае, як пастанавіла сэрца ягонае, не шкадуючы і не змушаючы сябе, бо таго, хто з радасьцю дае, любіць Бог.#5? Бо так ёсьць: хто скупа сее, той скупа і жне, а хто шчодра сее, той шчодра і жаць будзе.P4 Дык вось палічыў я патрэбным прасіць братоў, каб яны выйшлі да вас перад намі ды загадзя паклапаціліся падрыхтаваць абяцаны дар як шчодрае багаславенства, а не як вымушаны датак.s3_ Бо каб прыбылі са мною Македонцы, ды каб засталі вас непрыгатаванымі, засаромілі б нас — каб не сказаць і вас, — з гэтае прычыны.W2' Паслаў жа я братоў, каб у гэтым выпадку мая спахвала вамі не была пустой, але, як ужо казаў, былі вы прыгатаванымі.1) бо ведаю пра вашу ахвоту, дзеля якой хвалюся вамі сярод Македонцаў, што Ахая прыгатавана ад мінулага году, і так ваша руплівасьць заахвоціла многіх.0 { Аб паслузе, якая робіцца для сьвятых, няма мне патрэбы пісаць вам,/!Дык пакажыце ім сваю любоў, каб мы не надарма хваліліся вамі перад цэрквамі.^.5Што да Ціта, дык ён — мой таварыш і трудзіцца разам са мною дзеля вас, а браты нашыя — пасланцы цэркваў, слава Хрыста.-І паслалі мы з імі брата нашага, дбайнасьць якога шмат у чым выпрабавалі, і каторы цяпер яшчэ больш стараны дзеля вялікага спадзяваньня на вас.|,qБо мы дбаем аб дабро ня толькі перад Богам, але і перад людзьмі.G+высьцерагаючыся, каб нам хто не дакараў дзеля такога мноства ахвяраў, даручаных нашаму распараджэньню.-*Sі ня толькі гэта, але ён цэрквамі прызначаны быць таварышам нашага падарожжа ў гэтай ласцы, якою мы служым на хвалу нашага Госпада адпаведна нашым намаганьням, ~}R|| {%zMy~xRwTvucu ss#rBqq;ppUoanmmymlGkjjdihhxh"glfeddocc3baaf``_D^^]\[[ZYY7XWWVV5UUTSSRRQvPP*OO+NrM:LLKqK"JI`HHPGGMFF>EDDTCCB A<@??U>>=<;;/:9988"7H655 4n3321Q0//..F-X,W++*))^) (!'& %Z$##"i!!L dmX H@7 b=LU ] 9 h hYzbj1[0Дзеля таго, адкінуўшы падман, кажыце праўду кожны свайму бліжняму, бо мы члены адзін аднаму.+O0і апраніцеся ў новага чалавека, створанага Богам у справядлівасьці і сьвятасьці праўды.F0а аднавіцеся духам розуму вашага,Q0Дык пакіньце жыць паводле абычаю старога чалавека, прападаючага ў манлівых пажаданьнях, 0калі толькі вы пра Яго чулі і калі ў Ім вучыліся, таму што праўда ў Езусе.A~}0Але вы ня гэтак пазналі Хрыста,1}[0якія сталіся нячулымі і аддалі саміх сябе на распусту, каб рабіць прагавіта ўсякую брыдоту.Z|-0маючы цьмяныя думкі, аддаленыя ад жыцьця Божага дзеля няведаньня, трываючага ў іх праз асьляпленьне іхняга сэрца,[{/0Вось аб гэтым кажу і сьведчу ў Госпадзе, каб вы ўжо не хадзілі так, як пагане, што ходзяць ў марнасьці розуму свайго, z0з якога ўсё Цела, састаўленае і злучанае ўсякімі вязямі, мацаванымі праз дзейнасьць у сваю меру паасобнага члена расьце, і будуецца ў любові.y10Трымаючыся праўды, ува ўсім узрастаем у любові ў Таго, хто ёсьць Галавой, Хрыста,Ux#0каб не былі мы ўжо хісткімі дзецьмі, кіданымі ўсякім ветрам навукі сапсаваных людзей і дурманячых ашуканстваў.aw;0 аж пакуль ня дойдзем да адзінства веры і пазнаньня Сына Божага, да чалавека дасканалага, да меры веку поўні Хрыстовай,v50 на ўдасканаленьне сьвятых, на патрэбы служэньня, на збудаваньне Цела Хрыстовага,Mu0 І Ён паставіў адных апосталамі, другіх прарокамі, іншых эвангелістамі, а яшчэ іншых пастырамі і вучыцеляміt}0 Хто зыйшоў, Той самы і ўзыйшоў вышэй усяго неба, каб усё напоўніць.s-0 Што ж значыць “узыходзячы”, як ня тое, што перш зыйшоў у глыбейшыя нетры зямлі?-rS0Таму вось кажа (Пісаньне): “Узыходзячы на вышыню, павёў палон у няволю і даў людзям дары”.vqe0Кожнаму ж з нас дадзена ласка паводле меры дару Хрыстовага.|pq0Адзін Бог і Айцец усіх, які над усімі, і праз усіх, і ва ўсіх нас.Lo0Адзін Госпад, адна вера, адзін хрост.n0Адно цела і адзін Дух, як пакліканыя вы да адной надзеі пакліканьня вашага.^m50рупліва зьберагаючы адзінства духа ў супакоі.+lO0з усёю пакорлівасьцю і лагоднасьцю, з доўгацярплівасьцю і любоўю адны адных пераносячы,$k C0Умольваю вас я, вязень Госпадаў, каб вы хадзілі дастойна пакліканьня, якім пакліканы,j%0Яму хвала ў Царкве і ў Хрысьце Езусе праз усе пакаленьні на вякі вечныя. Амэн.=is0А Таму, які можа многа больш зрабіць, чым мы просім або разумеем, магутнасьцю, якая дзейнічае ў нас,6he0а таксама пазнаць любоў Хрыстову, перавышаючую ўсю веду, каб напоўніліся вы ўсёю поўняй Божаю.&gE0разам з усімі сьвятымі маглі зразумець, якая ёсьць шырыня і даўжыня, вышыня і глыбіня,&fE0каб Хрыстос абжыўся праз веру ў сэрцах вашых і каб вы, умацаваныя і спасіленыя любоўю,6ee0каб даў вам паводле багацьця хвалы сваёй умацавацца сілай Духа Ягонага ва ўнутраным чалавеку,ndU0ад якога паходзіць усякае айцоўства на небе і на зямлі,^c50З гэтай прычыны схіляю калені мае перад Айцом,$bA0 Таму вось прашу вас, ня падайце духам дзеля турботаў маіх пра вас, якія на хвалу вашу.haI0 у якім маем адвагу і доступ у надзеі праз веру ў Яго.`+0 паводле адвечнага рашэньня, што пастанавіў Ён у Хрысьце Езусе, Госпадзе нашым,>_u0 каб цяпер сталася вядомай начальствам і ўладам нябесным праз Царкву разнастайная мудрасьць Божая=^s0 і выясьніць усім, як павінна зьдзейсьніцца гэта таямніца, скрытая ад вякоў у Богу, які ўсё стварыў,b]=0Мне, найменшаму з усіх сьвятых, дадзена гэтая ласка: абвяшчаць добрую вестку паганам аб неабсяжным багацьці Хрыстовым#\?0слугой якога я стаўся паводле дару ласкі Божай, дадзенай мне дзеяньнем магутнасьці.[0што пагане маюць быць спадкаемцамі (той самай спадчыны), і членамі (тога самага цела), і ўдзельнікамі абяцаньняў у Хрысьце Езусе праз Эвангельле,sZ_0Не была яна абвешчана сынам чалавечым у папярэдніх пакаленьнях, як цяпер аб’яўлена сьвятым апосталам Ягоным і прарокам у Духу,Y{0Чытаючы тое, можаце зразумець маё разуменьне таямніцы Хрыстовай.X30што праз аб’яўленьне абвешчана мне таямніца, аб чым коратка я ўжо вышэй напісаў.W0Хіба чулі вы аб распарадкаваньні ласкі Божае, што дадзена мне адносна вас,zV o0Дзеля таго я, Павал, стаўся вязьнем Хрыстовым для вас, паганаў.pUY0у якую і вы разам будуецеся, творачы Скінію Божую ў Духу.T0на якім уся пабудова зладжана расьце ў сьвятую сьвятыню ў Госпадзе,0SY0угрунтаваныя на падмурку апосталаў і прарокаў, дзе вуглавым камнем ёсьць сам Хрыстос Езус,#R?0Дык таму вы ўжо не чужынцы і прыхадні, але суграмадзяне сьвятых і члены сям’і Божай,sQ_0Бо праз Яго адны і другія маем доступ да Айца ў адным Духу.P)0І, прыйшоўшы, Ён абвяшчаў мір вам, якія былі далёка, ды мір тым, што былі блізка.!O;0і прымірыць з Богам абодвух у адным целе праз крыж, самім сабою касуючы варожасьць.SN0скасаваў закон прыказаньняў з яго пастановамі, каб з двух у сабе стварыць аднаго новага чалавека, творачы мір,UM#0Бо Ён — супакой наш, які злучыў абодвух у адно і зруйнаваў мур разьдзяляючы, сваім целам зьнішчыўшы варожасьць,/LW0 Цяпер жа ў Хрысьце Езусе вы, што калісьці былі далёка, сталіся блізкімі праз кроў Хрыстову.K{0 у той час былі без Хрыста, выключанымі ад супольнасьці з Ізраэлем і ад удзелу ў абяцаньнях запавету, ня маючы надзеі і бяз Бога ў сьвеце. J0 Дзеля таго памятайце, што вы, калісьці пагане целам, якіх завуць неабразаньнем тыя, што называюцца абразаньнем, якое зробленае рукою на целе,hII0 Бо мы — Ягонае стварэньне, створанае ў Хрысьце Езусе для добрых учынкаў, якія Бог загадзя прыгатаваў, каб мы іх выпаўнялі.NH0 не праз учынкі, каб ніхто не хваліўся.zGm0Ласкаю бо вы збаўлены праз веру, і гэта не ад вас, але Божы дар;IF 0каб у наступных вяках выявіць нам незвычайныя багацьці ласкі сваёй у ласкавасьці да нас у Хрысьце Езусе.sE_0і ўваскрасіў разам з Ім, і пасадзіў у небе ў Хрысьце Езусе,D70і хоць былі мы памёршымі праз грахі, ажывіў нас з Хрыстом, — ласкаю вы збаўлены, — C0Але Бог, багаты міласэрдзем, праз бязьмежную любоў сваю, якою ўзьлюбіў нас,}Bs0Між імі і мы калісьці жылі ўсе ў пажаданьнях цела нашага, выпаўняючы волю цела і думак, і былі мы па прыродзе дзецьмі гневу, як і іншыя.jAM0у якіх калісьці хадзілі звычаем гэтага сьвету, па волі князя, які валодае паветрам, духа, які дзейнічае цяпер у сынах бунту.`@ ;0І вы былі памёршымі праз праступкі і грахі вашы,q? ]0якая ёсьць Цела Ягонае, поўня Таго, які ўсё ўсім напаўняе.> y0і ўсё палажыў пад ногі Яму, і ўчыніў Яго галавой над усёй Царквою,= 0вышэй за ўсякае начальства і ўладу, і сілу, і панаваньне, і над усякае імя, якое называецца ня толькі ў гэтым веку, але таксама і ў будучым;(< K0якую выявіў Ён у Хрысьце, уваскрасіўшы Яго з памёршых і пасадзіўшы праваруч сябе ў небе-; U0і якая велічэзная сіла магутнасьці Ягонай у нас, веручых, праз дзеяньне магутнай сілы Яго, : 0каб Ён прасьвятліў вочы сэрца вашага, каб вы ведалі, якая ёсьць надзея Ягонага пакліканьня ды якія багацьці славы спадчыны Ягонай для сьвятых,Q9 0каб Бог Госпада нашага Езуса Хрыста, Айцец хвалы, даў вам Духа мудрасьці і аб’яўленьня, каб пазнаць Яго добра,8 0не спыняюся дзякаваць Богу за вас, памятаю пра вас у малітвах маіх,7 -0Дзеля таго і я, чуючы пра вашую веру ў Госпада Езуса і пра любоў да ўсіх сьвятых,$6 C0які ёсьць зарука спадчыны нашае для адкупленьня ўласнасьці і на славу Ягонай велічы.o5 Y0 У Ім таксама і вы, якія пачулі слова праўды, Эвангельле збаўленьня вашага, і ў Яго ўверыўшы, запячатаны абяцаным Духам Сьвятым,4 70 каб былі мы на славу велічы Ягонай, тыя, якія ўжо раней пакладалі надзею ў Хрысьце.V3 '0 У Ім таксама і мы сталі ўдзельнікамі, прызначанымі рашэньнем Яго, які спраўляе ўсё паводле пастановы волі сваёй,2 0 каб у поўні часу ўсё, што на небе і на зямлі, аб’яднаць пад галавою Хрыстом.D1 0 каб выявіць нам таямніцу сваёй волі паводле свайго ўпадабаньня, што Ён раней заплянаваў у Ім (Хрысьце),y0 m0якую выліў Ён на нас шчодра ў-ва ўсякай мудрасьці і ўмеласьці,+/ Q0у якім маем адкупленьне праз кроў Ягоную, адпушчэньне грахоў паводле багацьця ласкі Яго,. }0на хвалу велічы ласкі сваёй, якой абдарыў нас ва Умілаваным (Сыне), - ;0які прызначыў нас на ўсынаўленьне сабе праз Езуса Хрыста з ласкавасьці волі сваёй,B, 0які выбраў нас у Ім перад заснаваньнем сьвету, каб мы сталі сьвятымі і беззаганнымі перад Ім у любові,j+ O0Багаслаўлены Бог і Айцец Госпада нашага Езуса Хрыста, які багаславіў нас з неба ўсякім багаславенствам духоўным у Хрысьце, * 0ласка вам і супакой ад Бога, Айца нашага, і Госпада нашага Езуса Хрыста.() M0Павал, апостал Езуса Хрыста з волі Божай, сьвятым, якія ў Эфэзе, і верным у Хрысьце Езусе:(&Хай ласка Госпада нашага Езуса Хруста прабывае ў душах вашых, браты. Амэн.'&Урэшце, няхай ніхто мне ня робіць цяжару, бо я нашу на сваім целе раны Езуса.&3&I хто будзе трымацца гэтае пастановы, таму супакой і міласэрдзе, і Iзраэлю Божаму.+%O&Для Езуса Хрыста ня мае значэньня ні абразаньне, ані неабразаньне, але новае стварэньне.`$9&А я не шукаю славы, хіба толькі ў крыжы Госпада нашага Езуса Хрыста, праз які для мяне сьвет укрыжаваны, і я для сьвету.`#9& А тыя, што абразаюцца, самі не выпаўняюць закон, а хочуць вас абрэзаць, каб толькі пахваліцца абразаньнем цела вашага.d"A& Каторыя хочуць падабацца вам целам, тыя змушаюць вас абразацца, каб толькі ўсьцерагчыся пакутаваньня за крыж Хрыстовы.e!C& Гляньце, якімі літарамі напісаў я вам сваёй рукою. 7& Дык вось, пакуль дадзены час, будзем рабіць дабро ўсім, а найбольш блізкім па веры.& Не спыняймася рабіць дабро, у свой бо час і жаць будзем, калі не прыстанем./W&Хто сее ў цела сваё, з цела і пажне зьнішчэньне; а хто сее ў духа, з духа пажне жыцьцё вечнае.&Не памыляйцеся: з Бога не пасьмяешся. Што чалавек пасее, тое і пажне.}&Хай жа навучаны дзеліцца ўсякім даброцьцем з тым, які яго навучае.H &Кожны бо панясе свой ўласны цяжар.4a&Хай кожны праверыць сваю дзейнасьць, і так толькі ў самім сабе будзе мець славу, а не ў другім.&Бо калі хто думае, што ён лепшы, а ня ёсьць такім, той самога сябе ашуквае.{o&Насеце цяжары адзін аднаго і гэтым выпаўняйце закон Хрыстовы.  ;&Браты, калі б і правініўся чалавек якім праступкам, вы, людзі духоўныя, павучыце такога ў духу ласкавасьці, зважаючы на саміх сябе, каб і самім ня ўпасьці.-&Не шукайма пустой славы, дражнячы адзін другога і зайздросьцячы адзін другому.L&Калі жывём Духам, дык Духам і ходзім.1&Тыя ж, што належаць Хрысту, укрыжавалі сваё цела з пажаданьнямі і схільнасьцямі.lQ&сьціпласьць, стрыманасьць. Супраць такіх няма закону.6e&Плод жа Духа — любоў, радасьць, супакой, доўгацярплівасьць, ласкавасьць, добрасьць, вернасьць,4a&забойствы, п’янства, гулянкі і ім падобнае. Аб гэтым я і папярэджваў вас, і папярэджваю, што тыя, каторыя такіх грахоў дапускаюцца, Каралеўства Божага не атрымаюць.5c&ідалапаклонства, чараваньне, варожасьць, сварлівасьць, зайздрасьць, звадкі, нязгода, герэзіі, &Ведамыя ж учынкі цела, вось яны: распуста, нячыстасьць, разбэшчанасьць,mS&Калі будзеце кіравацца Духам, вы не падлягаеце закону.Q &Цела бо цягне супраць духа, а дух — супраць цела; яны працівяцца адно аднаму, каб ня тое, што хочаце, вы рабілі.t a&Кажу вам: кіруйцеся Духам, ды не падпадзіце пад уладу цела.$ A&Калі ж адзін другога будзеце кусаць і губіць, глядзіце, каб гэтак усе не папрападалі. 1&Увесь бо закон у адным слове спаўняецца: “Любі бліжняга свайго як самога сябе”.V %& Бо вы, браты, пакліканы да свабоды; толькі не да свабоды патураць целу, але любоўю духа ўспамагаць адзін другога.W'& О каб былі адсечаны тыя, якія вас бунтуюць!K& Калі ж я, браты, і далей абвяшчаю абразаньне, дык чаму мяне перасьледуюць? Тады зьнікла б згаршэньне крыжа.O& Я пэўны ў вас у Госпадзе, што ня будзеце думаць інакш; а хто бунтуе вас, той панясе асуджэньне, хто б ён ня быў.B& Трохі кісьлі ўсё цеста квасіць.Y+&Перакананьне гэта не ад Таго, які вас кліча.}&Вы беглі добра, і хто ж перашкодзіў вам быць паслухмянымі праўдзе?U#&Бо ў Езусе Хрысьце ані абразаньне, ані неабразаньне ня маюць значэньня, а толькі вера, што дзейнічае праз любоў.X)&Мы ж духам ад веры маем надзею апраўданьня.7&Вы, што шукаеце ў законе апраўданьня, ад Хрыста адпадаеце і губляеце ласку Ягоную.!;&Яшчэ сьведчу, што кожны чалавек абразаны павінен выпаўняць усё, загаданае законам.'~G&Вось я, Павал, кажу вам, што калі вы дасьцеся абрэзацца, нічога вам Хрыстос не дапаможа.C} &Дзеля свабоды вызваліў нас Хрыстос; дык стойце (у свабодзе) і не жадайце зноў папасьці пад ярмо няволі.h|I&Дык вось, браты, мы дзеці не нявольніцы, але вольнай.Y{+&А што кажа Пісаньне? “Выгані нявольніцу і яе сына, бо ня будзе спадкаемцам сын нявольніцы разам з сынам вольнай”.4za&Але як і тады той, што з волі цела нарадзіўся, перасьледваў таго, які паводле духа, так і цяпер.Xy)&Мы ж, браты, паводле Iзаака дзеці абяцаньня.x &Напісана бо: “Узьвесяліся, няплодная, якая не раджаеш, гамані і крычы, якая ня мучаешся, бо ў кінутай больш дзяцей, чым у той, якая мае мужа”.nwU&Той жа Ерузалім, што ўгары, вольны і ёсьць маткай нашай.?vw&Бо Агар — гэта гара Сінай у Арабіі і адпавядае цяперашняму Ерузаліму, і зьняволена з сынамі сваімі.Mu&Гэта як алегорыя сказана. Бо гэта два Запаветы; адзін, што на гары Сінай, што нявольнікаў родзіць, гэта Агар.)tK&Але той, што з нявольніцы, з волі цела нарадзіўся, а той, што з вольнай, — праз абяцаньне. s9&Напісана ёсьць, што Абрагам меў двух сыноў: аднаго з нявольніцы, другога з вольнай. r &Скажыце мне вы, што хочаце жыць пад законам, ці ж вы ня слухаеце закону?/qW&Хацеў бы я быць у вас у гэты момант ды зьмяніць голас мой, бо сам ня ведаю, што з вамі рабіць.p &дзеткі мае, якіх зноў раджаю ў муках, пакуль уфармуецца ў вас Хрыстос.o)&Добра рупіцца аб добрым заўсёды, а не тады толькі, калі я знаходжуся паміж вас,n1&Клапоцяцца яны пра вас не з дабра, але хочуць адарваць вас, каб аб іх вы рупіліся.omW&Дык ці ворагам стаўся я вам за тое, што казаў вам праўду?Sl&Дзе ж тады тое шчасьце вашае? Сьведчу вам, што калі б гэта было магчыма, дык, вочы сабе вырваўшы, аддалі б іх мне.k1&і, не зважаючы на маю кволасьць, якая была для вас спакусаю, вы не пагрэбавалі мною і не адапхнулі, але прынялі мяне як пасланца Божага, як Хрыста Езуса.j& Вы ж ведаеце, як з прычыны хваробы цела першы раз абвяшчаў вам Эвангельле,2i]& Браты, прашу вас, будзьце такія, як і я; бо і я стаўся такім, як вы. Нічым вы мяне ня скрыўдзілі.Sh& Баюся за вас, што надарма працаваў у вас.Pg& Вы глядзіцё на дні, месяцы, часы і гады!wfg& Цяпер жа, калі вы ўжо пазналі Бога і самі пазнаныя Богам, чаго вяртаецеся да ліхіх і бясьсільных стыхіяў, якім зноў хочаце служыць?e-&Але тады, калі ня ведалі вы Бога, служылі тым, якія па сутнасьці ня ёсьць багамі.d%&Так што ты ўжо не нявольнік, але сын; а калі сын, дык і спадкаемца з волі Божай.7cg&А дзеля таго, што вы — сыны, спаслаў Бог Духа Сына свайго ў сэрцы вашыя, які кліча: “Абба, Ойча!” b &каб адкупіў тых, якія былі пад законам, каб і мы атрымалі ўсынаўленьне.;ao&А калі прыйшла поўня часу, паслаў Бог свайго Сына, народжанага жанчынай, народжанага пад законам,p`Y&Так і мы, пакуль мы былі дзецьмі, служылі стыхіям сьвету.}_s&але знаходзіцца да вызначанага часу пад апякунамі і аканомамі.E^ &Кажу вам: Пакуль спадкаемца малалетні, ён нічым ня розьніцца ад нявольніка, хоць ён і гаспадар над усім,]/&Калі ж вы Хрыстовыя, дык вы — патомства Абрагама, спадкаемцы паводле абяцаньня.p\Y&Няма ўжо Юдэя або Грэка, няма ўжо нявольніка або вольнага, няма ўжо мужчыны або жанчыны, бо ўсе вы сталіся адно ў Хрысьце Езусе.m[S&Бо тыя, што ў Хрыста ахрысьціліся, у Хрыста апрануліся.sZ_&Усе бо вы сталіся дзецьмі Божымі праз веру ў Хрыста Езуса.lYQ&Дык калі прыйшла ў нас вера, мы ўжо не пад настаўнікам.X!&Дык закон быў нашым настаўнікам у Хрысьце, каб моцаю веры былі мы апраўданы.]W3&Перш чым прыйшла вера, былі мы замкнутымі пад аховай закону, чакаючы той веры, якая павінна была быць нам аб’яўлена.?Vw&Але Пісаньне замкнула ўсё пад грэхам, каб моцай веры ў Езуса Хрыста абяцаньне было дадзена веручым.U7&Ці ж закон працівіцца абяцаньням Божым? Ніякім чынам. Калі б дадзены быў закон, які мог бы даць жыцьцё, то, сапраўды, з закону вынікала б справядлівасьць.WT'&Пасярэднік пры адным не бывае, а Бог адзін.(SI&Нашто тады закон? Ён дзеля праступкаў устаноўлены да часу, пакуль ня зьявіцца патомак, якому дадзена абяцаньне, перададзенае праз анёлаў у рукі пасярэдніка.AR{&Бо каб спадчына абапіралася на закон, то не была б абяцаньнем. Абрагама ж надарыў Бог праз абяцаньне.zQm&Гэта вось кажу: Запавету, Богам зацьверджанага, закон, дадзены праз чатырыста трыццаць гадоў, і не адкідае, каб зьнішчыць абяцаньне.(PI&Вось жа Абрагаму дадзены былі абяцаньні і насеньню ягонаму. Не сказана: “I насеньням”, быццам многім, але як аднаму: “I насеньню твайму”, якім ёсьць Хрыстос.KO&Браты, як чалавек кажу, што нават чалавекам зацьверджанага запавету ніхто не адкідае або не дадае (да яго).TN!&каб багаславенства Абрагама праз Хрыста Езуса перайшло і на паганаў, каб абяцаньне Духа атрымалі мы праз веру.`M9& Хрыстос адкупіў нас ад праклёну закону, стаўшыся за нас праклятым, як напісана: “Пракляты кожны, хто завіс на дрэве”,L& Закон не абапіраецца на веру, але хто будзе спаўняць яго, той ім жыць будзе./KW& А калі ж законам ніхто не апраўдваецца перад Богам, ясна, што справядлівы верай жыць будзе.8Ji& Бо тыя, што абапіраюцца на выпаўненьне закону, знаходзяцца пад праклёнам. Бо напісана: “ Пракляты ўсякі, хто не трывае ў тым, што напісана ў Законе, каб рабіць гэтае”.pIY& Дык багаслаўлены будуць з верным Абрагамам усе веручыя.{Ho&Таму прадбачыла Пісаньне, што будзе Бог апраўдваць народы верай, і прадвесьціла Абрагаму: “У табе будуць багаслаўлены ўсе народы”. I~_}~||&{gzz#yfxwvvpuu*tt]ssrr qqpooDnn|mmSllKkOjiihhggCffCedccbaaZ`_^^8]]\[ZZYYsXX4WVV8UU]TT.SRQQVPPONNM|LKK/JIHHYGGGFEhDDC{BkA@@@?>>=}<+o**,)("'C&%%$l##T"!! ^H N(V(30I z D 3 #qdnYC? Dкаб праз Яго ўсё пагадзіць з сабою, ці што на зямлі, ці што ў небе ёсьць, робячы мір кроўю крыжа Ягонага.k> QDбо спадабалася (Богу), каб у Ім прабывала ўсякая поўня,#= ADІ Ён — Галава цела Царквы; Ён — пачатак, пяршак з мёртвых, каб у-ва ўсім Ён быў першым,P< Dі Ён ёсьць перад усімі, і ўсё ў Ім існуе.; /Dбо ў Ім заснована ўсё, што ёсьць у небе і на зямлі, бачнае і нябачнае, ці то троны, ці то валаданьні, ці начальствы, ці улады. Усё праз Яго і ў Ім створана,: }DЁн (Хрыстос) ёсьць вобраз нябачнага Бога, Пяршак усяго стварэньня,i9 MDу якім атрымалі мы адкупленьне і адпушчэньне грахоў.8 5D які вырваў нас з улады цемры і перанёс нас у каралеўства Сына ўмілаванага свайго,.7 WD з радасьцю дзякуючы Айцу, які ўчыніў нас дастойнымі ўдзельнічаць у лёсе сьвятых у сьвятле,>6 wD дужэючы ўсякай сілаю паводле магутнасьці славы Ягонай у-ва ўсякай цярплівасьці і велікадушнасьці,r5 _D і каб паступалі дастойна Бога, у-ва ўсім Яму падабаючыся, прыносячы плод у кожным добрым дзеяньні і ўзрастаючы ў пазнаньні Бога,A4 }D Таму і мы ад таго дня, у якім гэта пачулі, не перастаём за вас маліцца і прасіць (Бога), каб вы напоўніліся пазнаньнем волі Ягонай у-ва ўсякай мудрасьці і духовым разуменьні,d3 CDякі таксама апавясьціў нас пра вашую любоў у Духу.(2 KDяк вас навучыў Эпафрас, супрацоўнік наш найдаражэйшы, верны для вас слуга Езуса Хрыста, 1 Dякая дайшла да вас, як і разыйшлася па ўсім сьвеце і дае плады, і расьце, як і ў вас ад таго дня, у якім вы пачулі ды пазналі ласку Божую ў праўдзе,0 3Dдзеля надзеі, што запэўнена вам у небе, аб якой чулі вы ў слове праўды Эвангельля,/ Dі чуючы пра веру вашу ў Хрыста Езуса і пра любоў, якую маеце да ўсіх сьвятых, . DДзякуем Богу і Айцу Госпада нашага Езуса Хрыста, заўсёды молячыся за васH-  Dсьвятым і веручым братам у Хрысьце Езусе, пражываючым у Калосах: Ласка вам і супакой ад Бога, Айца нашага.o, [DПавал, з волі Божай апостал Езуса Хрыста, і Цімафей, брат,l+Q:Ласка Госпада нашага Езуса Хрыста з духам вашым. Амэн.u*c:Вітаюць вас усе сьвятыя, а найбольш тыя, якія з дому цэзара.)3:Прывітайце кожнага сьвятога ў Хрысьце Езусе. Вітаюць вас браты, якія тут са мною._(7:Богу ж і Айцу нашаму хвала на вякі вечныя. Амэн.7'g:Хай жа Бог мой споўніць усякае вашае жаданьне паводле багацьця свайго ў хвале, у Хрысьце Езусе.& :Хапае мне ўсяго, і нават лішне забясьпечаны, атрымаўшы ад вас праз Эпафрадыта тое, што вы прыслалі, салодкі пах, ахвяру прыемную, мілую Богу. %:Не шукаю я дарункаў, але шукаю плоду, які памнажаецца на вашую карысьць..i$K:вы і ў Тэсалоніку раз ці два прысылалі на мой ужытак.-#S:Вы ж, Філіпяне, ведаеце, што на пачатку (абвяшчэньня) Эвангельля, калі я пакінуў Македонію, ні адна з цэркваў, апрача вас, не ўзяла ўдзелу у даваньні і прыйманьні;a";:Аднак жа добра вы зрабілі, успамагаючы бяду маю.F!: Усё магу ў Тым, які ўзмацняе мяне.k O: Умею і ў прыніжэньні (жыць), умею і ў дастатку: усяго і ў-ва ўсім навучыўся: і мець дастатак і нястачу, і наесьціся, і галадаць.: Не кажу я гэтага з прычыны недахопу, бо я навучыўся жыць так, як здарыцца.N: Дужа ўзрадаваўся я ў Госпадзе, што вы урэшце парупіліся шчыра пра мяне, як раней думалі, але былі ў клопатах.I : І тое рабіце, чаго вы ад мяне навучыліся, што атрымалі, што пачулі і што бачылі; і Бог супакою будзе з вамі. :Урэшце, браты, што толькі ёсьць праўдзівае, што толькі чэснае, што толькі справядлівае, што толькі чыстае, што толькі вартае любові, што толькі добрай славы, ці якое што добрае, ці што пахвальнае, — пра тое думайце.D:І супакой Божы, які вышэй за ўсякае разуменьне, хай сьцеражэ сэрцы вашыя і думкі вашыя ў Хрысьце Езусе.:m:Не турбуйцеся ні аб чым, але ў кожнай малітве і просьбе з падзякаю выяўляйце жаданьні вашыя Богу.xi:Ціхасьць вашая хай будзе вядомай усім людзям. Госпад блізка.nU:Радуйцеся ў Госпадзе заўсёды. Яшчэ раз кажу: Радуйцеся!L:Таксама і цябе прашу, блізкі супрацоўніку, дапамагай ім, бо яны са мною працавалі для Эвангельля разам з Клемансам і іншымі памочнікамі маімі, імёны якіх упісаны ў кнігу жыцьця.|q:Эводыю прашу і Сынтыхею ўмольваю гэтак сама думаць у Госпадзе.K :Гэтак, браты мае найдаражэйшыя і вельмі пажаданыя, радасьць і вянок мой, стойце так у Госпадзе, умілаваныя.D:які пераменіць целы прыніжэньня нашага на падабенства цела славы сваёй, якою ўсё падчыніць сабе можа.)K:Нашае ж бытаваньне — у небе, адкуль таксама чакаем Збаўцу, Госпада нашага Езуса Хрыста,.U:якіх канец — загуба, якіх бог — жывот, слава якіх — у ганьбе іхняй, якія думаюць аб зямным.L:Многія ж, аб якіх я вам часта казаў, а цяпер вось і плачучы паўтараю паступаюць, як ворагі крыжа Хрыстовага,C:Браты, будзьце пасьлядоўнікамі маімі і ўзірайцеся на тых, якія так паступаюць, як маеце прыклад у нас.J :але чаго дасягнулі, у тым і хадзіце.G:Дык, калі хто з нас (чуецца) дасканалым, гэтак думайма; а калі што адчуваеце інакш, і гэта Бог вам выявіць; ':імкнуся да мэты, да ўзнагароды, вышэйшага пакліканьня Божага ў Хрысьце Езусе.c ?: Браты, я не лічу сябе дасягнуўшым; толькі вось, забываючыся пра тое, што ёсьць за мною, імкнучыся да таго, што прада мною,d A: Не (кажу) так, што я ўжо дасягнуў або ўжо стаўся дасканалым; але імкнуся, каб як здабыць (яго), як здабыў мяне Хрыстос Езус.j M: каб такім чынам дасягнуць уваскрасеньня, з памёршых.[ /: каб пазнаць Яго і магутнасьць уваскрасеньня Ягонага, і супольнасьць мукаў Ягоных, каб упадобніцца сьмерці Ягонай,xi: і апынуцца ў Ім, маючы не маю справядлівасьць, якая з закону, але тую, якая (паўстае) з веры ў Хрыста, справядлівасьць ад Бога ў веры,.  :Ды ўсё лічу за страту дзеля вышэйшага пазнаньня Езуса Хрыста, Госпада майго, дзеля якога я ўсё страціў і лічу за сьмецьце, каб Хрыста здабыць:Але ўсё, што лічыў я здабыткам, тое дзеля Хрыста прызнаў я за страту.6e:праз руплівасьць перасьледаваў Царкву, адносна справядлівасьці паводле закону — беззаганны.K:абрэзаны ў восьмы дзень, родам Ізраэлец з пакаленьня Бен’яміна, Гебрай з Гебраяў, фарысэй паводле закону,1[:хоць я мог бы спадзявацца і на цела. Калі хто іншы думае спадзявацца на цела, дык тым больш я:8i:Бо мы ёсьць абразаныя, якія духам служым Богу і хвалімся Езусам Хрыстом, і не ў целе маем надзею,)K:Высьцерагайцеся сабак, высьцерагайцеся ліхіх работнікаў, высьцерагайцеся абразаньня!6 g:Урэшце, браты мае, радуйцеся ў Госпадзе. Пісаць вам тое самае мне ня цяжка, вам жа яно патрэбнае.eC:бо ён для справы Хрыстовай блізкі быў сьмерці, ня дбаючы пра жыцьцё сваё, каб выканаць тое, чым вы не маглі паслужыць мне.k~O:Прыміце ж яго радасна ў Госпадзе і мейце яго ў пашане,}-:Дык я паслаў яго хутчэй, каб, убачыўшы яго, ізноў вы цешыліся, і каб я не сумаваў.m|S:Бо расхварэўся ён тут аж да сьмерці, але Бог пашкадаваў яго, і ня толькі яго, але, па праўдзе, і мяне, каб я ня меў бяды на бядзе.y{k:бо ён тужыў па вас усіх і сумаваў, што вы чулі пра яго хваробу.z!:Палічыў я неабходным паслаць да вас Эпафрадыта, брата, і супрацоўніка, і супольніка змаганьня майго, вашага ж пасланца і дапаможцу ў маёй патрэбе,y{:Упэўнены я таксама ў Госпадзе, што і сам неўзабаве прыбуду да вас.x-:Такога вось спадзяюся паслаць да вас, і хутка, як толькі ўбачу, што будзе ў мяне."w=:Спрактыкаванасьць яго ведаеце, бо, як сын бацьку, так ён мне дапамагаў у Эвангельлі.dvA:Усе бо шукаюць свайго, а не таго, што Езуса Хрыста.uy:Нікога бо ня маю так аднадумнага, хто б так шчыра рупіўся пра вас.Ut#:Маю надзею ў Госпадзе Езусе, што ў хуткім часе прышлю да вас Цімафея, каб мог быць спакойны, даведаўшыся пра вас.fsE:З гэтага і вы цешцеся і дзяліцеся радасьцю са мною.Hr :Але калі я і мушу праліць кроў маю на ахвяру і паслугу вашай веры, цешуся і дзялюся радасьцю з вамі ўсімі.3q_:трымаючыся Слова жыцьця на славу маю ў дзень Хрыстовы, што я не дарма бег і не дарма працаваў.p:каб вы былі без заганы і простымі, дзецьмі Божымі без віны між народу сапсаванага і крывадушнага, пасярод якога сьвеціце, як сьветачы ў сьвеце,Po:Усё рабіце без нараканьня і хістаньня, n : Бог бо ёсьць у вас прычынай і хацець, і дзейнічаць з ласкавасьці сваёй.Sm: Дык вось, дарагія мае, як заўжды былі вы паслухмянымі, ня толькі ў маёй прысутнасьці, але тым больш цяпер, калі я адсутнічаю, са страхам і дрыжаньнем клапаціцеся пра сваё збаўленьне.l: і каб ўсякі язык вызнаваў, што Езус Хрыстос ёсьць Госпад на хвалу Бога Айца.k: каб на імя Езуса сукланілася ўсякае калена на небе, на зямлі і пад зямлёй,jy: Дзеля таго і Бог узвысіў Яго і даў Яму імя, якое па-над усякае імя, i9:упакорыў самога сябе, стаўшыся паслухмяным ажно да сьмерці, і то сьмерці крыжовай.jhM:але панізіў самога сябе, прымаючы постаць слугі і стаўшыся на падобнасьць людзей; і па зьнешнасьці прызнаваны за чалавека,g:які, маючы пастаць Божую, не лічыў сваім здабыткам роўнасьць з Богам,_f7:Няхай тое ў вас думаецца, што і ў Хрысьце Езусе:\e1:не аб сабе толькі клапоцячыся, але і аб іншых.Pd:нічога (ня робячы) праз перакорлівасьць ці праз пустую славу, але ў пакоры адны другіх за вышэйшых прыймаючы,4ca:напоўніце мяне радасьцю, тое самае разумеючы, тую самую маючы любоў, аднадушныя і аднадумныя, b :І калі ёсьць якое пацяшэньне ў Хрысьце, калі ёсьць якая патоля любові, калі ёсьць якая супольнасьць духа, калі ёсьць спачуваньне і міласэрдзе,a :такое самае змаганьне маючы, якое бачылі ў-ва мне і як чуеце цяпер пра мяне. ` :Вам бо дадзена дзеля Хрыста ня толькі верыць у Яго, але і цярпець за Яго,E_ :і ні ў чым не палохаецеся праціўнікаў, што ім стане прычынай загубы, вам жа — збаўленьня, і гэта ад Бога.A^ }:Толькі жывіце дастойна Эвангельля Хрыстовага, каб, ці калі прыбуду і ўбачу вас, ці далёкі пачую пра вас, што вы стаіцё ў адным Духу, аднадумна змагаючыся за веру Эвангельля] ':каб радасьць вашая расла ў Езусе Хрысьце праз мяне, праз маё вяртаньне да вас.0\ [:І гэта напэўна ведаю, што застануся і буду з усімі вамі на карысьць вашую і на радасьць веры,[[ 1:але заставацца ў целе больш патрэбна для вас.Z ':Цягне мяне адно і другое: жадаю адыйсьці і быць з Хрыстом, бо гэта шмат лепшае,%Y E:Але калі жыцьцё ў целе прыносіць плод у маёй дзейнасьці, дык што выбраць, сам ня ведаю.oX Y:Бо для мяне жыцьцё — гэта Хрыстос, і сьмерць — здабытак.W 5:як чакаю і спадзяюся, што ні ў чым не асаромлюся, але з ўсёй упэўненасьцю, як заўсёды, гэтак і цяпер, уславіцца Хрыстос у целе маім ці жыцьцём, ці сьмерцю.=V u:ведаючы, што гэта ўсё выйдзе мне на збаўленьне праз вашыя малітвы і за дапамогай Духа Езуса Хрыста,KU :Дык што? Такім спосабам, ці дзеля віду, ці праўдзіва, Хрыстос абвяшчаецца; і я гэтаму рады, і буду радавацца,9T m:тыя ж, што з зайздрасьці, прапаведуюць Хрыста няшчыра, з намерам зрабіць мае путы яшчэ цяжэйшымі.S :Тыя, што з любові, ведаючы, што я дзеля абароны Эвагельля пастаўлены,#R A:Адны, праўда, з зайздрасьці і пярэчлівасьці вясьцяць Хрыста, іншыя ж — з добрай волі.ZQ /:і многія з братоў у Госпадзе, асьмеленыя маімі кайданамі, яшчэ больш адважыліся бяз страху абвяшчаць (Божае) Слова. P : бо путы мае праславіліся ў Хрысьце ў-ва ўсёй прэторыі і ў-ва ўсіх іншых,,O S: Хачу, браты, каб вы ведалі, што тое, што (сталася) са мною, выйшла больш на дабро Эвангельля, N : поўныя пладоў справядлівасьці праз Езуса Хрыста на хвалу і славу Бога.M : каб пазнаваць вам лепшае, каб вы былі чыстымі і без заганы ў дзень Хрыстовы,5L e: І аб тым малюся, каб любоў вашая ўсё больш і больш паглыблялася ў веданьні і усякім адчуваньні,qK ]:Сьведка мне Бог, як сумую па вас усіх сэрцам Езуса Хрыста.J :як справядліва мне думаць пра вас усіх, бо маю вас у сэрцы, і ў путах маіх, і ў абароне, і ў умацаваньні Эвангельля, бо ўсе вы супольнікі ласкі маёй.I 7:маючы давер, што Той, які пачаў у вас добрую справу, давядзе аж да дня Хрыста Езуса; H  :дзеля вашага ўдзелу ў Эвангельлі Хрыстовым ад першага дня аж да цяпер,zG o:заўсёды ва ўсіх малітвах маіх за ўсіх вас з радасьцю молячыся,[F 1:Дзякую Богу майму, усякі раз успамінаючы вас,}E u:Ласка вам і супакой ад Бога, Айца нашага, і Госпада Езуса Хрыста.`D =:Павал і Цімафей, слугі Езуса Хрыста, усім сьвятым у Хрысьце Езусе, пражываючым у Філіпах разам з біскупамі і дыяканамі:C!0Ласка з усімі, якія любяць Госпада нашага Езуса Хрыста ў незьнішчальнасьці. B 0Супакой вам, браты, і любоў з вераю ад Бога Айца і Госпада Езуса Хрыста.-AS0якога я паслаў да вас на тое, каб вы ведалі, што ў нас робіцца, і каб ён пацешыў сэрцы вашыя.b@=0Каб жа і вы ведалі пра мае справы, што раблю, пра ўсё гэта раскажа вам Тыхік, найдаражэйшы брат і верны слуга ў Госпадзе, ?0якога я пасланец у путах, каб меў адвагу так, як мне належыцца, гаварыць.N>0і за мяне, каб дадзены быў мне дар слова на адчыненьне вуснаў маіх, каб адважна выяўляў таямніцы Эвангельля,G=0усьцяж молячыся ўсякаю малітваю і просьбаю ў Духу, і чуваючы з вытрываласьцю і просьбаю за ўсіх сьвятых <0і вазьміце шалом збаўленьня разам з мячом Духа, якім ёсьць Слова Божае,(;I0на ўсякую нагоду вазьміце шчыт веры, якім зможаце патушыць усе агністыя стрэлы ліхога;t:a0і абуўшы ногі ў гатоўнасьць абвяшчаць Эвангельле супакою;%9C0Дык стойце, падперазаўшы паясьніцы вашыя праўдаю і надзеўшы панцыр справядлівасьці,78g0 Дзеля таго вазьміце зброю Божую, каб маглі ў дзень ліхі ўстаяць і ва ўсім застацца дасканалымі.,7Q0 Бо нашае ваяваньне ня супраць крыві і цела, але супраць начальстваў, супраць ўладаў, супраць уладальнікаў гэтага сьвету цемры, супраць духаў злосьці нябесных. 6 0 Апранецеся ў зброю Божую, каб змаглі ўстаяць супраць хітрыкаў д’ябла.~5u0 Наастатак, браты, умацоўвайцеся ў Госпадзе і ў сіле моцы Ягонай.w4g0 І вы, гаспадары, падобна рабіце ім, зьмяншаючы пагрозы, ведаючы, што і іхні і ваш Госпад ёсьць ў небе, і што Ён не ўзіраецца на асобу.(3I0ведаючы, што кожны, хто б зрабіў дабро, той і ад Бога атрымае, ці ён нявольнік, ці вольны.e2C0з добрай воляй паслугуючы, як Госпаду, а ня людзям,;1o0не для вока служачы, каб людзям падабацца, але як слугі Хрыстовыя, выпаўняючыя волю Божую ад душы,T0!0Нявольнікі, са страхам і дрыжаньнем у прастаце сэрца падпарадкоўвайцеся цялесным гаспадарам вашым, як Хрысту,>/u0І вы, бацькі, не раздражняйце дзяцей вашых, але ўзгадоўвайце іх у навуцы і напамінаньні Госпадавым.k.O0каб добра было табе і каб быў ты даўгавечным на зямлі.-0Паважай бацьку твайго і маці тваю; гэта першае прыказаньне з абяцаньнем:z, o0Дзеці, слухайце бацькоў вашых у Госпадзе, бо гэта справядліва.C+0!Вось жа і вы, усякі па сабе, кожны хай любіць жонку сваю, як самога сябе, а жонка хай баіцца мужа свайго.g*G0 Гэта вялікая таямніца; а я кажу аб Хрысьце і Царкве.4)a0Дзеля таго пакіне чалавек бацьку і матку і злучыцца з жонкай сваёй, і будуць двое адным целам.2(_0бо мы — члены Цела Яго.5'c0Ніхто бо ніколі ня меў у нянавісьці цела свайго, але корміць і спагадае яму, як Хрыстос Царкве,4&a0Так і мужы павінны любіць жонак сваіх, як уласныя целы. Хто сваю жонку любіць, сам сябе любіць.x%i0каб паставіць самому сабе слаўную Царкву, без пляміны ці зморшчыны або чагосьці падобнага, але каб была яна сьвятая і беззаганная.k$O0каб асьвяціць яе, ачышчаючы купальняй воднаю ў слове,#%0Мужы, любіце жонкі свае, як і Хрыстос любіць Царкву, і самога сябе выдаў за яе,"0Але, як Царква пакараецца Хрысту, так і жонкі мужам сваім у-ва ўсім.!50бо муж — галава жанчыны, як Хрыстос — галава Царквы, свайго Цела, якога Ён Збаўца.\ 10Жанчыны хай слухаюць мужоў сваіх, як Госпада,fE0падпарадкоўвайцеся адны адным у страху Хрыстовым.  0Дзякуючы заўсёды Богу і Айцу за ўсё ў імя Госпада нашага Езуса Хрыста,;o0гаворачы між сабою псальмы, і гімны, і песьні духоўныя; сьпяваючы і граючы Госпаду ў сэрцах вашых.0Ня піце лішне віна, у якім прычына распусты, але напаўняйцеся Духам,+0Дзеля таго ня будзьце неразважлівымі, але разумеючымі, што ёсьць воля Госпада.S0выкарыстоўваючы час, бо дні цяпер ліхія. 0Дык глядзіце, браты, асьцярожна хадзіце, не як неразумныя, але як мудрыя,oW0бо ўсё, што выкрываецца, ёсьць сьвятло. Таму ў сказана: “Устань, каторы сьпіш, і паўстань з мёртвых, і асьвеціць цябе Хрыстос”.[/0 Усё, што ганіцца, становіцца яўным у сьвятле,lQ0 Бо сорамна і казаць аб тым, што робіцца імі, хаваючыся.0 і не прыймайце ўдзелу ў бясплодных справах цемры, але выкрывайце іх.@{0 Глядзіце, што падабаецца Богу,0 Плод жа сьвятла выяўляецца ва ўсякай дабраце, і справядлівасьці, і праўдзе.+O0Былі бо вы калісьці цемраю, а цяпер вы — сьвятло ў Госпадзе, дык як сыны сьвятла і жывіце.P0Дык ня станьцеся ўдзельнікамі іх лёсу.;o0Хай ніхто вас ня зводзіць пустымі словамі; бо за гэта прыходзіць гнеў Божы на сыноў праціўленьня.9k0Вось гэта ведайце і будзьце перакананымі, што ні адзін распусьнік або нячысты ці сквапны, што значыць служыцель ідалам, ня мае ўдзелу ў Каралеўстве Хрыстовым і Божым.#?0або разбэшчанасьць ці ліхая гаворка, ці насьмешка неадпаведная, але толькі падзяка.9 k0Распуста ж і усякая нячыстасьць або сквапнасьць хай і не ўпамінаюцца ў вас, як належыць сьвятым,J  0і жывіце ў любові, як і Хрыстос узьлюбіў нас і выдаў самога сябе за нас як дар і ахвяру Богу на пах прыемны.s  a0Дык будзьце насьлядоўнікамі Бога, як дзеці найдаражэйшыя,; o0 Будзьце ж паміж сабой спагаднымі, міласэрнымі, даруйце адны адным, як і Бог дараваў вам у Хрысьце.7 g0Хай счэзне у вас усякая прыкрасьць, гнеў, і злосьць, і звадка, і ачарненьне, і ўсякая злоснасьць.+0І не засмучайце Сьвятога Духа Божага, якім вы запячатаны на дзень адкупленьня.]30Усякае ліхое слова хай не выходзіць з вуснаў вашых, але толькі добрае на збудаваньне веры, каб была мілай слухаючым.fE0Хто краў, хай ужо не крадзе, лепш хай працуе, робячы рукамі сваімі карыснае, каб меў чым у патрэбе ўспамагчы патрабуючага.9m0і не давайце месца д’яблу.xi0Гневаючыся, не грашыце; хай сонца не заходзіць у гневе вашым; xe~}f|o{{ z*y$x{wvv8utt}srrUqqpSonnmXlkjiihgg2ffjeddRcc#ba`__1^]\[[r[ZZYXWWUVsVU.TTmSSRhQPONMMkLKKVJIIHHQGFFED{CtBBA@c?f>>3=SwN Адносна любові братняй ня маем патрэбы вам пісаць; самі бо вы навучаныя Богам адзін другога любіць.3=_NДык хто гэта адкідае, той не чалавекам пагарджае, але Богам, які даў вам Духа свайго Сьвятога.q<[NБо паклікаў нас Бог не да нячыстасьці, але да сьвятасьці.y;kNкаб ніхто не вывышаўся і ня крыўдзіў у справах брата свайго, бо Госпад ёсьць мсьціўцам за ўсё гэта, як мы вам ўжо казалі і сьведчылі.y:kNа не ў пажадлівасьці юрлівай, як пагане, якія ня ведаюць Бога;.9UNкаб высьцерагаліся распусты, каб кожны з вас трымаў сваё начыньне ў сьвятасьці і ў пашане,N8NБо воляй Божай ёсьць сьвятасьць ваша,v7eNВедаеце, пэўна, якія я вам даў прыказаньні ад Госпада Езуса."6 ?NНарэшце, браты, просім вас і молім у Госпадзе Езусе, каб як вы навучыліся ад нас, як вам належыць жыць і падабацца Богу, так і жылі, і больш багацелі (ласкай). 59N Хай Ён узмоцніць сэрцы вашы, каб без заганы ў сьвятасьці перад Богам і Айцом нашым чакалі прыходу Госпада нашага Езуса Хрыста з усімі Яго сьвятымі. Амэн.<4qN А вас няхай Госпад напоўніць і перапоўніць узаемнай любоўю і (любоўю) да ўсіх, як і мы (маем) да вас.3N Хай жа сам Бог і Айцец наш і Госпад наш Езус выпрастуе дарогу нашу да вас.12[N днём і ноччу гарача молімся, каб паглядзець на вас і дапоўніць тое, чаго не хапае веры вашай.;1oN Якую ж падзяку можам даць Богу за вас, поўныя радасьці, якою радуемся дзеля вас перад Богам нашым,Z0-Nбо мы цяпер жывём, калі вы стаіцё ў Госпадзе.#/?Nпацешыліся гэтым, браты, што да вас ва ўсякім горы і прыгнёце нашым дзеля веры вашай,.NЦяпер жа, пасьля прыбыцьця да нас ад вас Цімафея і весткі пра веру і любоў вашу, і што памятаеце пра нас, жадаючы ўсьцяж нас наведаць, як і мы вас,|-qNТаму вось і я, ня могучы далей стрымацца, паслаў даведацца пра веру вашу, ці ня зводзіць вас звадыяш і ці не дарэмнай была праца нашая.3,_NБо ж і ў вас будучы, мы прадказвалі вам, што будзем цярпець прыгнёт, як і сталася, і вы ведаеце.$+ANкаб ніхто не хістаўся ў гэтых прыгнётах; самі ж бо ведаеце, што мы на гэта прызначаны.~*uNі паслалі да вас Цімафей, брата нашага і супрацоўніка Божага ў Эвангельлі Хрыстовым, для замацаваньня вашага і ажыўленьня веры вашай,) 9NДзеля таго, што не маглі мы далей вытрымаць, дык захацелі мы самі застацца ў Атэнах?(yNБо вы — наша слава і радасьць.['/NШто ж можа быць нашаю надзеяй, або радасьцю, або вянком славы? Ці ж ня вы перад Госпадам нашым Езусам у прыход Ягоны?1&[NВось жа хацелі мы пайсьці да вас, асабліва я, Павал, і раз, і другі, але перашкодзіў нам шатан.m%SNМы ж, браты, разлучаныя з вамі на кароткі час абліччам, а ня сэрцам, тым мацней сьпяшаемся пабачыць вас з вялікім прагненьнем. $Nзабараняюць нам гаварыць да паганаў, каб тыя не былі збаўлены; і гэтак дапаўняюць усё мерку грахоў сваіх. Але прыйшоў нарэшце гнеў Божы на іх.O#Nякія і Госпада Езуса забілі і прарокаў, і нас перасьледавалі, і Богу не падабаюцца, і ўсім людзям працівяцца,"yNБо сталіся вы, браты, пераймальнікамі цэркваў Божых, што ў Юдэі ў Хрысьце Езусе, бо і вы нацярпеліся ад землякоў вашых, як і яны ад Юдэяў,j!MN Таму і мы бесперапынна дзякуем Богу, бо калі вы прынялі слова Божае, пачутае ад нас, успрынялі яго не як слова чалавечае, але як сапраўды яно ёсьць, як слова Божае, якое і дзейнічае ў вас, веручых.A {N просячы і пацяшаючы, пераконвалі жыць дастойна Бога, які паклікаў вас да Каралеўства свайго і хвалы.lQN Самі ведаеце, як кожнага з вас, як бацька дзяцей сваіх,%CN Сьведкі вы і Бог, як сьвята, справядліва і без нараканьня былі мы з вамі, якія ўверылі.kON Вы памятаеце, браты, працу нашу і стому; днём і ноччу робячы, каб каго з вас не абцяжарыць, абвяшчалі мы вам Эвангельле Божае.ucNтак і мы, спагадныя вам, хацелі шчыра перадаць вам ня толькі Эвангельле Божае, але і душы нашыя, сталіся бо вы нам вельмі дарагімі.\1NХоць маглі быць у паважаньні як апосталы Хрыстовыя, але сталіся мы малымі між вас; і як маці спагадная дзецям сваім,s_Nне шукалі таксама ў людзей славы, ані ў вас, і ані ў другіх.9kNБо ніколі, як ведаеце, не былі мы ў слове лісьлівымі, ані пры ніякай нагодзе хцівымі, Бог сьведка,ykNале як выпрабаваныя Богам, каб было даверана нам Эвангельле, так і гаворым, каб не людзям падабацца, але Богу, які ведае сэрцы нашыя.1NБо навучаньне наша не вынікае з памылкі, ані з нячыстасьці, ані з якога подступу,Nале раней нацярпеўшыся гора, як ведаеце, і зьняваг у Філіпах, надзею сваю мелі мы ў Богу нашым, абвяшчаючы вам Эвангельле Божае ў многіх турботах. NСамі ж ведаеце, браты, прыбыцьцё нашае да вас, што не бясплодным было,M N і чакаць Сына Ягонага з неба, якога Ён падняў з памёршых, Езуса, каторы ўхаваў нас ад будучага гневу (Божага). N Бо самі людзі гавораць пра нас, якое прыняцьцё мелі мы ў вас, ды як вы навярнуліся да Бога ад ідалаў, каб служыць Богу жывому і праўдзіваму +NБо ад вас разыйшлося слова Божае ня толькі ў Македоніі і Ахаі, але ва ўсякае месца дайшла вера ваша ў Бога, так што нам няма патрэбы гаварыць пра гэта.l SNі так вы сталіся ўзорам усім верным у Македоніі і Ахаі.D NІ вы сталіся пасьлядоўнікамі нашымі і Госпада, прыняўшы слова ў горы вялікім з радасьцю Духа Сьвятога, -Nбо эвангелізацыя нашая не была адно толькі ў словах, але ў сіле і ў Духу Сьвятым ды ў намаганьнях многіх, бо ж самі ведаеце, якімі мы былі ў вас для вас.c ANведаючы, умілаваныя Богам браты, выбраньне вашае,s  aNпомнячы на дзейнасьць веры вашай, на працу любові і трываласьць надзеі ў Госпадзе нашым Езусе Хрысьце перад Богам і Айцом нашым,  -NДзякуем Богу заўсёды за вас усіх, памятаючы пра вас безупынна ў малітвах нашых.E  NПавал, і Сільван, і Цімафей Тэсалонскай царкве ў Богу Айцу і Госпадзе Езусе Хрысьце: Ласка вам і супакой.$ ADПрывітаньне маёю рукой, Паўлавай. Памятайце пра кайданы мае. Ласка (хай будзе) з вамі. DІ скажыце Архіпу: “Глядзі, каб выканаў паслугу, якую атрымаў ад Госпада”.mSDІ калі гэта пісьмо прачытаеце, зрабіце, каб і ў царкве Ляодыцэйскай было яно прачытана, а тое, што з Ляодыцэі, прачытайце і вы. DПрывітайце братоў, якія ёсьць у Ляодыцэі, і Німфана, і царкву ў яго доме.[/DВітае вас Лукаш, лекар найдаражэйшы, і Дэмас.6eD Сьведчу вам адносна яго, што шмат ён папрацаваў для вас і для тых, якія ў Ляодыцэі і Гераполісе.!D Вітае вас Эпафрас, што з вашых, слуга Хрыста Езуса, заўсёды руплівы ў малітвах за вас, каб сталіся вы дасканалымі і напоўніліся ўсякай воляй Божай.q[D і Езус, называны Юстам, які з абразаных; толькі яны адны — памагатары мае (у працы) для Каралеўства Божага; яны былі мне пацехаю.D Вітае вас Арыстарх, вязень разам са мной, і Марк, сваяк Барнабы, — адносна якога вы ўжо атрымалі даручэньні: калі прыбудзе да вас, прыміце яго, — @yD разам з Анісімам, умілаваным і верным братам, каторы з вашых; усё, што тут робіцца, яны раскажуць вам.%Dякога я паслаў да вас, каб ён даведаўся, як вашы справы, і пацешыў сэрцы вашыя,.UDПра мяне ўсё вам раскажа Тыхік, найдаражэйшы брат, і верны слуга, і супрацоўнік у Госпадзе,5~cDСлова вашае хай будзе заўсёды ласкавае, прыпраўленае сольлю, каб вы ведалі, што каму адказаць.}}sDАдносна тых, што вонках, паступайце мудра, выкарыстоўваючы час.>|wDкаб выявіць яе належна моваю.e{CDмолячыся поруч і за нас, каб Бог адчыніў нам дзьверы слова, каб выказаць таямніцу Хрыстовую, дзеля якой я стаўся вязьнем,Yz+DТрывайце ў малітве, чувайце ў ёй з падзякаю,^y 7DГаспадары, аддавайце нявольнікам тое, што ім справядліва і па праву належыцца, ведаючы, што і вы маеце Госпада ў небе.x+DХто крыўдзіць, атрымае тое, на што заслужыў, бо (ў Бога) няма ўзіраньня на асобу.!w;Dведаючы, што ў Госпада атрымаеце ў нагароду спадчыну, бо вы служыце Госпаду Хрысту.lvQDУсё, што ня робіце, ад душы рабіце, як Богу, а ня людзям,yukDНявольнікі, слухайцеся ў-ва ўсім гаспадароў цялесных, не для вока служачы, каб людзям падабацца, але ў прастаце сэрца, баючыся Бога.tyDБацькі, не раздражняйце дзяцей вашых, каб яны не адчувалі крыўды.zsmDДзеці, слухайце бацькоў у-ва ўсім, бо гэта падабаецца Госпаду.krODМужы, любіце жонак вашых і ня будзьце для іх прыкрымі.vqeDЖонкі, будзьце паслухмянымі мужам, як належыцца ў Госпадзе.=psDІ ўсё, што робіце словам ці дзеяньнем, усё (рабіце) ў імя Госпада Езуса, дзякуючы праз Яго Богу Айцу.CoDХай шчодра прабывае ў вас Слова Божае, каб з усёю мудрасьцю адны адных навучалі і напаміналі ды каб у ласцы ў сэрцах вашых сьпявалі вы Богу псальмы, гімны і песьні духоўныя.DnDА супакой Хрыстовы, да якога вы і пакліканыя ў адным целе, хай пануе ў сэрцах вашых. І будзьце ўдзячныя.sm_DА па-над усё мейце любоў, якая ёсьць вузлом дасканаласьці.DlD церпячы адны адных і прабачаючы адны адным, калі хто да каго мае жаль; як і Госпад дараваў вам, так і вы.}ksD Дык адзеньцеся як выбраньнікі Божыя, сьвятыя і ўмілаваныя, у сэрца спагаднае, ласкавасьць, пакорлівасьць, сьціпласьць, цярплівасьць,`j9D дзе ўжо няма Грэка і Юдэя абразанага ці неабразанага, барбара, Скіта, вольнага і нявольніка, але ўсё і ва ўсім Хрыстос./iWD і прыадзеўшыся ў новага, які ўсьцяж аднаўляецца ў пазнаньні па ўзору Таго, які яго стварыў,hD Не хлусіце адзін аднаму, скінуўшы з сябе старога чалавека з яго ўчынкаміAg{DАле цяпер адкіньце ўсё гэта: гнеў, мсьцівасьць, злосьць, блюзьнерствы і брыдкія словы з вуснаў вашых.gfGDсярод якіх і вы калісьці хадзілі, калі былі між імі.neUDпраз якія надыходзіць гнеў Божы на дзяцей недаверства,dDДык мярцьвіце тады члены вашыя, што на зямлі: распусту, нячыстасьць, любежнасьць, юр, ліхія пажаданьні і сквапнасьць, якая ёсьць ідалапаклонства, cDКалі аб’явіцца Хрыстос, жыцьцё вашае, тады і вы аб’явіцеся з Ім у хвале.tbaDБо вы — памёршыя, і жыцьцё ваша пахаванае з Хрыстом у Богу!NaDпра ўзгорнае думайце, а не пра зямное.>` wDДык калі вы ўваскрэсьлі з Хрыстом, шукайце таго, што ўгары ёсьць, дзе Хрыстос сядзіць праваруч Бога,z_mDГэта мае толькі выгляд мудрасьці ў самавольным служэньні, у пакорлівасьці, у мардаваньні цела, у непашане да таго, што насычае цела./^WDГэта ўсё праз само карыстаньне вынішчаецца, згодна з прыказаньнямі і навукамі чалавечымі.N]D“Не чапай, не каштуй, не дакранайся”?e\CDДык калі вы памярлі з Хрыстом для стыхіяў гэтага сьвету, чаму ж, быццам жывучы яшчэ ў сьвеце, падчыняецеся вы пастановам:X[)Dі не трымаючыся галавы, ад каторай усё цела, саставамі і вязямі злучанае і змацаванае, расьце узрастаньнем Божым.2Z]DНіхто хай не пазбавіць вас нагароды, маючы ўпадабаньне ў прыніжэньні сябе і кульце анёлаў, зьвяртаючы ўвагу на тое, што бачыў, марна пышаючыся розумам цела свайгоdYADкаторае ёсьць ценем будучага, цела ж — Хрыстовае.@XyDДык хай ніхто вас не асуджае за яду або пітво, або з прычыны дня сьвяточнага, ці маладзіка, ці суботы,.WUDраззброіўшы начальствы і ўлады, выставіў іх адважна на відовішча, трыюмфуючы над імі ў Ім.IV Dскасаваўшы напісанае рукою асуджаючае нас, што было супраць нас, і узяў Яго з-паміж нас і прыбіў да крыжа;4UaD І вас, мёртвых праз грахі і неабразаньне цела вашага, ажывіў вас з Ім, дараваўшы нам усе грахі,7TgD пахаваныя з Ім у хросьце, з Ім і ўваскрэсьлі праз веру ў моц Бога, які ўваскрасіў Яго з памёршых.AS{D У Ім вы атрымалі і абразаньне не рукой зробленае праз абрэзку часткі цела, але абразаньне Хрыстовае,RwD і вы напоўнены ў Ім, які ёсьць галава ўсякага начальства і ўлады.ZQ-D У Ім бо прабывае ўся паўната Боства цялесна, PDГлядзіце, каб не збаламуціў вас хто сваёй філязофіяй і пустым ашуканствам паводле звычаю людзей, паводле стыхіяў сьвету, а не паводле Хрыста.7OgDукарэненыя і ўбудаваныя ў Яго, і ўзмоцненыя ў веры, як і былі навучаныя, поўныя ўдзячнасьці Яму.kNODДык як вы прынялі Езуса Хрыста, Госпада, у Ім і жывіце,MMDБо хаця я далёка целам, але духам я з вамі, радуючыся і бачачы парадак ваш і цьвёрдасьць веры вашай у Хрыста.yLkDГэта вам кажу, каб ніхто вас не падмануў падступнымі словамі.`K9Dу якім усе скарбы мудрасьці і веданьня схаваны.gJGDкаб парадаваліся сэрцы іхнія, навучаныя ў любові і для поўнага ўзбагачэньня розуму, дзеля пазнаньня тайны Бога — Хрыста,qI ]DХачу вось, каб вы ведалі, якую руплівасьць я маю дзеля вас і адносна тых, што ў Ляодыцэі, і дзеля тых, што ня бачылі мяне асабіста,%H EDДзеля гэтага я і труджуся, ваюючы пры Яго дапамозе, якою Ён ў-ва мне дзейнічае магутна.G DЯго абвяшчаем мы, навучаючы кожнага, і вучачы кожнага чалавека ў-ва ўсякай мудрасьці, каб зрабіць кожнага чалавека дасканалым у Хрысьце.rF _Dякім захацеў Бог выявіць багацьці хвалы гэтае тайны сярод паганаў, каторая (тайна гэтая) ёсьць Хрыстос між вамі як надзея хвалы.E Dтайну, схаваную ад вякоў і пакаленьняў, а цяпер выяўленую Ягоным сьвятым,9D mDкаторай я стаўся слугою за пастановай Божай, дадзенай мне адносна вас, каб я споўніў слова Божае,sC aDЦяпер радуюся я з пакутваньняў за вас і дапаўняю тое, чаго нестае Хрыстовым мукам, у сваім целе за Цела Ягонае, якім ёсьць Царква,(B KDкалі толькі застанецеся моцнымі верай, стойкімі і непарушнымі ў надзеі Эвангельля, якое вы чулі, якое абвяшчаецца ўсяму сьвету, якога я, Павал, стаўся слугою.OA Dцяпер пагадзіў у целе сьмерцю цела свайго, каб бачыць вас перад сабою сьвятымі, беззаганнымі і бездакорнымі,@ )DІ вас, што былі калісьці чужымі і ворагамі дзеля схільнасьці да ліхіх учынкаў, ~}||6{{z2yxxCwvuutsrrHqq,po_nn m{llk)jjihh2gg%fYeddcbba<`J_^^]k\[rZYYCXX WVVFUUTLSRR QPPPOeNNMxLL4K~JIIHH.GpFvEECBBmA]@@H?W>=={<<\;o::/988Q77o6O5{5&443|21^0/..-,,"+}+*)y(( 'R&n%9$P#"(!! ^wqd)s.7t g 4  d2|8'8il дзеля якога працую аж да кайданоў, як быццам што благое рабіў, але Слова Божага нельга зьвязаць.DlПамятай пра Госпада Езуса Хрыста з насеньня Давіда, які ўваскрос з памёршых паводле Эвангельля майго,{olЗразумей, што гавару; няхай дасьць табе Госпад у-ва ўсім розум.yklЗемляробу, які працуе, першаму належыцца карыстацца пладамі.  lБо і той, хто змагаецца, ня стане пераможцам, калі змагаецца незаконна.'GlНіхто з жаўнераў не мяшаецца ў справы веку (гэтага), каб падабацца таму, хто яго выбраў.c?lПеранось цяжкасьці як добры жаўнер Езуса Хрыста.B}lі што чуў ты ад мяне пры многіх сьведках, гэта перадай верным людзям, якія здольныя і другіх навучыць.{ qlДык ты, сын мой, умацоўвайся ласкай, якая ёсьць у Хрысьце Езусе,2 _lХай атрымае ён у Бога міласэрдзе ў гэты дзень. А колькі ён служыў мне ў Эфэзе, ты лепей ведаеш.` ;lале, прыбыўшы ў Рым, пільна шукаў мяне і знайшоў.K lХай будзе міласэрным Госпад для дома Анэсіфора, бо часта ён мяне падмацоўваў і не саромеўся кайданаў маіх,) MlЦі ведаеш тое, што ўсе, пражываючыя ў Азіі, між імі Фігел і Гермаген, адвярнуліся ад мяне?r _lБеражы добры скарб праз Духа Сьвятога, які прабывае ў нас.* Ol За аснову вазьмі здаровыя словы, якія чуў ты ад мяне, у веры і любові, што ў Хрысьце Езусе./ Yl З гэтай прычыны пераношу цярпеньні, але не саромеюся, бо ведаю, каму паверыў, і маю пэўнасьць, што Ён мае моц дапамагчы мне захаваць перададзенае мне на той дзень.r _l для якога я пастаўлены вестуном, і апосталам, і вучыцелем.  l а цяпер аб’явілася праз зьяўленьне Збаўцы нашага Езуса Хрыста, які зьнішчыў сьмерць і асьвяціў жыцьцё і несьмяротнасьць праз Эвангельле,'  Il які асвабадзіў нас і паклікаў сьвятым пакліканьнем не дзеля нашых заслугаў, але паводле пастановы сваёй і ласкі, якая дадзена нам у Хрысьце Езусе спрадвеку,i  MlДык не саромейся тады сьведчаньня Госпада нашага, ані мяне, вязьня Ягонага, але працуй са мною дзеля Эвангельля моцай Бога,s  alБо ня даў нам Бог Духа страху, але сілы, любові і мудрасьці.?  ylДзеля гэтай прычыны нагадваю табе, каб ажывіў ты дар Божы, які ёсьць у табе праз узлажэньне рук маіх.s alі прыпамінаю веру тваю не фальшывую, якая раней жыла ў тваёй бабулі Ляідзе і тваёй маці Эўніцы, ды я перакананы, што жыве і ў табе.   lі прагну ўбачыць цябе, памятаючы твае сьлёзы, каб напоўніцца радасьцю,n WlДзякую Богу, якому служу з чыстым сумленьнем, як і мае продкі, што ў маіх малітвах днём і ноччу без перапынку маю ў памяці цябе,B lЦімафею, найдаражэйшаму сыну: Ласка, міласэрдзе і супакой ад Бога Айца і Хрыста Езуса, Госпада нашага.2 alПавал, апостал Хрыста Езуса з волі Бога, паводле абяцаньня жыцьця, якое ёсьць у Езусе Хрысьце,\1bпрыхільнікі якой страцілі веру. Ласка з вамі.X)bО, Цімафею, беражы перададзенае табе, абмінай навінкі пустаслоўя і супярэчлівых цьверджаньняў фальшывай навукі,{bзьбіралі сабе добры грунт на будучае, каб атрымаць жыцьцё вечнае.0Ybкаб як найбольш рабілі дабра, багацелі добрымі ўчынкамі, былі шчодрымі, дзяліліся з іншымі,ObБагатым гэтага веку загадвай, каб лішне высока пра сябе ня думалі і не пакладалі надзеі ў няпэўным багацьці, але спадзяваліся на Бога, які шчодра дае нам усё патрэбнае для жыцьця,~7bякі сам адзін мае несьмяротнасьць і жыве ў сьветласьці недаступнай, якога ніхто з людзей ня бачыў і бачыць ня можа; Яму чэсьць і панаваньне вечнае. Амэн.4}abякое выявіць у свой час багаслаўлены і адзіна магутны Валадар валадароў і Госпад валодаючых,4|abкаб ты спаўняў прыказаньне беззаганна і няўхільна аж да прыходу Госпада нашага Езуса Хрыста,j{Mb Загадваю табе перад Богам, які ажыўляе ўсё, і Езусам Хрыстом, які даў добрае сьведчаньне і вызнаньне перад Понціем Пілатам,z3b Змагайся добрым змаганьнем веры, здабудзь жыцьцё вечнае, да якога ты пакліканы і дзеля якога ты вызнаў добрае сьведчаньне перад шматлікімі сьведкамі.ay;b А ты, чалавек Божы, высьцерагайся гэтага. Шукай справядлівасьці, пабожнасьці, веры, любові, цярплівасьці, лагоднасьці.cx?b Корань бо ўсякіх няшчасьцяў ёсьць сквапнасьць, за якой гонячыся, некаторыя адпалі ад веры і мучацца вялікімі пакутамі.!b маючыя таямніцу веры ў чыстым сумленьні.I= bТаксама і дыяканы павінны быць паважныя, не двухязычныя, не зашмат віна ўжываючыя, ня сквапныя да нажывы,L<bЯму належыць мець добрае сьведчаньне ад акружаючых, каб ня быў у пагарджэньні і ня трапіў у пастку д’ябла.2;]b(Трэба, каб быў) не з нованаверненых, каб не ўзьбіўся ў пыху і не папаў на суд разам з д’яблам.:%bбо калі хто ня можа кіраваць сваім домам, як жа будзе рупіцца аб Царкве Божай?&9Ebдобрым гаспадаром уласнага дому, трымаючым у паслухмянасьці дзяцей з усякай пашанай;8'bне п’яніцаю, не задзіраю, але далікатным, не сварлівым, не сквапным (на грошы),U7#bБіскупу належыцца быць беззаганным, мужу аднае жонкі, цьвярозым, разумным, чэсным, гасьцінным, здольным вучыць;v6 gbВернае слова: Калі хто біскупства жадае, добрай справы хоча.,5QbЯна будзе збаўлена, родзячы дзяцей і трываючы ў веры, любові і сьвятасьці са сьціпласьцю.4bІ не Адам даўся зьвесьціся, а жанчына была ашукана і спракудзілася.S3b Бо Адам быў першым створаны, а потым Эва. 29b Не дазваляю жанчыне навучаць і панаваць над мужам, але каб заставалася ў ціхасьці.p1Yb Жанчына няхай вучыцца ў ціхасьці, поўная пакорлівасьці.0wb але, як належыцца жанчынам, лепш пабожнасьцю і добрымі ўчынкамі. /b Падобна і жанчыны няхай апранаюцца сьціпла і прыстойна, аздабляючы сябе не пляценьнем валасоў ці золатам або пэрламі ці каштоўнымі строямі,-.SbДык хачу, каб мужчыны маліліся на кожным месцы, падымаючы чыстыя рукі бяз гневу і спрэчак.M-bу якім і я прызначаны вястуном і апосталам, і, праўду кажу, не ашукваю, настаўнікам паганаў у веры і праўдзе. ,bякі самога сябе выдаў дзеля адкупленьня ўсіх, як сьведчаньне ў свой час,+!bБо адзін Бог, і адзін Пасярэднік між Богам і людзьмі — чалавек Хрыстос Езус,}*sbякі хоча збавіць усіх людзей і давесьці іх да пазнаньня праўды.M)bГэта добра і міла Збаўцы нашаму Богу,o(Wbза каралёў і за ўсіх тых, што знаходзяцца пры ўладзе, каб маглі мы весьці жыцьцё спакойнае з усёю пабожнасьцю і прыстойнасьцю.'' IbДык прашу найперш, каб заносілі просьбы, малітвы, умольваньні і падзякі за ўсіх людзей, & bз якіх Гіменэй і Аляксандар, якіх я аддаў шатану, каб адвыклі блюзьніць.% bмаючы веру і чыстае сумленьне, якое ўтраціўшы, некаторыя адбіліся,k$ QbГэты загад даю табе, сын мой Цімафеі, паводле ранейшых адносна цябе прароцтваў, каб ты змагаўся згодна з імі як добры змагар,6# gbВаладару ж бесьсьмяротнаму вякоў, нябачнаму, адзінаму Богу паклон і слава на вякі вечныя. Амэн." 5bале атрымаў міласэрдзе дзеля таго каб у-ва мне першым выявіў Езус Хрыстос сваю бязьмежную цярплівасьць на паказ тым, што павераць Яму на жыцьцё вечнае.T! #bВернае слова і вартае ўсякага прыняцьця: Хрыстос Езус прыйшоў на сьвет, каб збавіць грэшнікаў, з якіх я — першы,$  CbЛаска ж Госпада нашага вылілася шчодра на мяне з вераю і любоўю, якая ў Езусе Хрысьце.Z /b які раней блюзьніў, перасьледаваў і ачарняў; але атрымаў міласэрдзе, бо дзейнічаў па несьвядомасьці і з няверства.T #b Дзякую Таму, хто мяне ўзмацняе, Госпаду нашаму Езусу Хрысту, бо Ён палічыў мяне верным, даручаючы служэньне мне,~ wb паводле Эвангельля хвалы багаславёнага Бога, якое мне даручана.n Wb для распусьнікаў, мужаложнікаў, людакрадаў, брахуноў, крывапрысяжнікаў і супраць усяго іншага, што пярэчыць здаровай навуцы,E b ведаючы, што закон дадзены не для справядлівых, але для несправядлівых, непаслухмяных, бязбожных, грэшнікаў, разбэшчаных і паганых, бацькабойцаў і маткабойцаў, людзябойцаў,p [bВедаем, што закон добры, калі ім хто разумна карыстаецца,% Ebхочучы быць настаўнікамі закону, хоць не разумеюць, што гавораць і што сьцьвярджаюць.m Ubадвярнуўшыся ад чаго, некаторыя папаліся ў пустаслоўе,% EbКанец жа загаду ёсьць — любоў з чыстага сэрца, і добрага сумленьня, і праўдзівай веры,h Kbа таксама займацца байкамі і радаводамі бясконца, якія выклікаюць больш спрэчак, чым служаць збаўленьню Божаму праз веру./ YbЯ, ідучы ў Македонію, прасіў цябе застацца ў Эфэзе, каб загадаў некаторым не крывіць навукі,H  bЦімафею, умілаванаму сыну ў веры: Ласка, міласэрдзе і супакой ад Бога Айца і Хрыста Езуса, Госпада нашага.& IbПавал, апостал Езуса Хрыста па загаду Бога, Збаўцы нашага, і Езуса Хрыста, нашай надзеі,`9XЛаска Госпада нашага Езуса Хрыста з усімі вамі.!XПрывітаньне маёю рукою, Паўлаваю, што ёсьць знак у кожным лісьце; так Я пішу:A{XХай жа сам Госпад супакою дасьць вам супакой заўсёды на ўсякім месцы. Госпад (хай будзе) з усімі вамі.oWXАле не ўважайце яго за ворага, але напамінайце як брата.PXКалі хто часам не паслухае словаў лісту нашага, такога прыкмецьце ды не сябруйце з такім, каб быў асаромлены.Q X Вы ж, браты, не спыняйцеся рабіць дабро.h IX Такім вось, што так жывуць, загадваем і запрысягаем у Госпадзе Езусе Хрысьце, каб, спакойна працуючы, свой уласны хлеб елі.E X Чуем бо мы, што ёсьць некаторыя паміж вамі, што нягожа паступаюць, нічога ня робяць, а толькі бадзяюцца. +X Бо, калі мы былі ў вас, гэта вам загадвалі: хто ня хоча працаваць, хай і ня есьць.! ;X Не дзеля таго, што ня мелі мы ўлады, але каб з сябе даць вам прыклад для перайманьня.%CXды дарма нічыйго хлеба ня елі, але днём і ноччу працуючы, нікому з вас не былі цяжарам.XСамі бо ведаеце, як належыць пераймаць нас, бо мы не жылі паміж вас нягодна,1[XПаведамляем жа вам, браты, у імя Госпада нашага Езуса Хрыста, каб высьцерагаліся ўсякага брата, які ходзіць ня ў лад і не паводле традыцыі, якую вы атрымалі ад нас.!XХай жа Госпад пакіруе сэрцы вашыя да любові Божай і цярплівасьці Хрыстовай.5cXМаем пэўнасьць у Госпадзе, што да вас, што вы робіце і будзеце рабіць тое, што мы загадваем вам.`9XВерны Госпад, які ўмацуе вас і ўхавае ад ліхога.Xі каб мы ўсьцерагліся ад людзей крывадушных і ліхіх, бо ня ўсе маюць веру.( KXНарэшце, браты, маліцеся за нас, каб слова Госпада пашыралася і выслаўлялася, як і ў вас,  Xпацешыць сэрцы вашы і ўзмоцніць ў-ва ўсякай добрай дзейнасьці і слове.hIXХай жа сам Госпад наш Езус Хрыстос і Бог, Айцец наш, які ўзьлюбіў нас і даў вечнае пацяшэньне і добрую надзею з ласкі сваёй,M~XДык вось, браты, стойце моцна і трымайцеся традыцыі, якой навучыліся ці то праз словы, ці то праз лісты нашы.4}aXда якога паклікаў вас праз Эвангельле нашае на атрыманьне хвалы Госпада нашага Езуса Хрыста.&|EX Нам жа належыцца заўжды дзякаваць Богу за вас, умілаваныя Госпадам браты, бо ад пачатку, праз асьвячэньне Духа і веру ў праўду, Бог вас выбраў на збаўленьне, {X каб былі асуджаны ўсе, што ня ўверылі праўдзе, а ўзьлюбілі беззаконьне.zX І дзеля таго спасылае ім Бог дзеяньні подступу, каб верылі падману,Uy#X і з усякімі нягоднымі ашуканствамі для тых, якім ісьці на згубу, бо яны не прынялі любові і праўды, каб збавіцца. x X і прыход якога дзейнасьцю шатана будзе з усёю сілаю, знакамі, і цудамі,dwAXТады і аб’явіцца той бязбожнік, якога Госпад Езус заб’е духам вуснаў сваіх і зьнішчыць яго зьяўленьнем прыходу свайго%vCXТаямніца бязбожнасьці ўжо дзейнічае; хай толькі той, хто яго трымае, саступіць месца.puYXІ цяпер ведаеце, што яго трымае ад зьяўленьня ў свой час.t{XЦі ж не памятае, што калі я яшчэ прабываў у вас, вам аб гэтым казаў?|sqXякі будзе працівіцца і вывышацца па-над усё, што называецца Богам і сьвятыняй, так што ў сьвятыні Божай засядзе, выдаючы сябе за Бога. rXНяхай ніхто вас ня зводзіць, бо дзень гэты ня прыйдзе, пакуль ня прыйдзе перш адпад ад Бога ды пакуль не паявіцца чалавек бязбожны, сын загубы,1q[Xкаб вы не хісталіся пасьпешна розумам і не палохаліся ці то ад духа, ці то празслова, ці то праз ліст, нібы праз нас пасланы, што быццам надыходзіць дзень Госпадаў. @~~#}|{{Fzyxwvuutjss!rqq0pp$o1nmmlZkPjii[hgg!fFedd$ccbaXa`4_x_C^]][\[ZZHYYXWWHVUTSRRqQuPOO(NMLL KJIIIHnH G]FEEDCCB Aj@?>[=< =Дык, вось браты сьвятыя, удзельнікі нябеснага пакліканьня, пазнайце Апостала і Першасьвятара вызнаньня нашага, Езуса,=-бо таму, што Ён сам быў спакушаны і цярпеў, можа тым, якія спакушаныя, дапамагчы. <Дзеля гэтага Ён павінен быў у-ва ўсім упадобніцца да братоў, каб стацца міласэрным і верным Першасьвятаром у Бога, каб ачысьціць грахі народу,p;YБо не анёлаў Ён прыймае, але патомства Абрагама прыймае.:-і каб вызваліць тых, што праз страх сьмерці на ўсё жыцьцё былі адданыя ў няволю.G9Дык калі дзеці сталіся ўдзельнікамі ў целе і крыві, і Ён таксама стаўся ўдзельнікам у іх (целе і крыві), каб сьмерцю зьнішчыць таго, які мае ўладу сьмерці, гэта значыць д’ябла,8+ І яшчэ: “Я буду спадзявацца на Яго”. Ды яшчэ: ;Вось Я і дзеці, якіх даў Мне Бог”.7' кажучы: “Абвяшчу імя Тваё Маім братам, пасярод сабраньня буду славіць Цябе”.E6 Бо хто ўсьвячае і тыя, якія ўсьвячаюцца, ад Аднаго ўсе. Дзеля таго Ён не саромеецца называць іх братамі,65e Належылася бо, каб Той, для якога ўсё і праз якога ўсё было створана, Таго, каторы шмат сыноў прывёў у славу, Правадыра збаўленьня іхняга, удасканаліў праз цярпеньне.(4I Вось у Тым, які быў мала паніжаны ад анёлаў, бачым Езуса, замучанага сьмерцю, укаранаванага славай і пашанай, каб ласка Божая для ўсіх была выслужана сьмерцю.3+і ўсё паклаў Ты пад ногі яго”. Калі ж усё паддаў Ягонай ўладзе, то нічога не засталося непадуладным Яму. Цяпер жа бачым, што яшчэ ня ўсё падчынена Яму.|2qМала панізіў Ты яго ад анёлаў, хвалою і пашанаю ўкаранаваў Яго,p1YЗасьведчыў жа хтосьці ў адным месцы, кажучы: “Хто такі чалавек, што Ты памятаеш пра яго, або сын чалавечы, што Ты адведваеш яго?x0iНе анёлам бо падуладніў Бог будучы сьвет, пра які мы гаворым.k/Oза падцьвярджэньнем Божым знакамі, і цудамі, і ўсякімі магутнасьцямі, і дарамі Духа Сьвятога, раздаванымі паводле Яго волі.4.aто якім чынам мы зможам ад яе ўхіліцца, калі мы занядбалі так вялікую (ласку) збаўленьня? Яно спачатку было абвешчана Госпадам, а ў нас умацавана было чуўшымі ад Ягоl-QБо калі праз анёлаў абвешчанае слова мела такую моц, што ўсякі праступак і непаслухмянасьць атрымоўвалі справядлівую кару,, /Таму неабходна нам пільна сачыць за тым, што чулі, каб часам не зыйсьці з дарогі.J+ Ці ж ня ўсе яны ёсьць паслугуючымі духамі, пасланымі на паслугу тым, якія атрымаюць у спадчыну збаўленьне?]* 5 Да каго ж з анёлаў сказаў Ён калісьці: “Сядзь праваруч Мяне, пакуль не пакладу ворагаў Тваіх ля падножжа ног Тваіх”?$) C і як адзеньне зьменіш іх, і зьменяцца, а Ты той самы трываеш, і гады Твае ня спыняцца”.( y Яны прападуць, а Ты застанешся, і ўсе яны, як вопратка састарэюць,' ) І яшчэ: “Ты, Госпадзе, на пачатку заснаваў зямлю, і неба — тварэньне рук тваіх.&  Узьлюбіў Ты справядлівасьць і зьненавідзеў беззаконьне, таму намасьціў Цябе, Божа, Бог Твой алеем радасьці больш за супольнікаў Тваіх”.8% kА да Сына: “Трон Твой, Божа, на вякі вечныя, скіпер справядлівасьці — скіпер валадарства Твайго..$ WА да анёлаў вось што кажа: “Ён творыць анёламі сваімі духаў і слугамі сваімі полымя агню”.0# [А калі зноў уводзіць Першароднага ў сьвет, кажа: “І будуць пакланяцца Яму ўсе Божыя анёлы”.y" mКаму бо з анёлаў сказаў Ён калісьці: “Ты — Сын Мой, Я Цябе сягоньня спарадзіў”? Або зноў: “Я буду Яму Бацькам, а Ён будзе Мне Сынам”?! #на столькі вышэйшы за анёлаў, на колькі вышэйшае ад іх дастаў у спадчыне імя.(  KЁн — водбліск славы і адбітак Ягонай істоты, які трымае ўсё словам магутнасьці сваёй і, зьдзейсьніўшы ачышчэньне грахоў, сядзіць праваруч велічы на вышынях,T #У апошнія ж гэтыя дні, прамовіў Ён да нас праз Сына, якога паставіў спадкаемцам усяго, праз якога стварыў і вякі.# CМнога разоў і многімі спосабамі прамаўляў здаўна Бог да бацькоў нашых праз прарокаў.T #Ласка Госпада Езуса Хрыста з духам вашым.Y -Марк, Арыстарх, Дэмас і Лукаш, памочнікі мае.p [Вітае цябе Эпафрас, вязень разам са мною ў Хрысьце Езусе,? yАдначасова прашу, прыгатуй мне кватэру, бо спадзяюся, дзякуючы вашым малітвам, што буду вернены вам.9 mСпадзяючыся на тваю паслухмянасьць, напісаў табе, ведаючы, што і больш таго, аб чым прашу, зробіш. 3Так яно, браце! Хачу я табою паслужыцца ў Госпадзе. Падтрымай маё сэрца ў Хрысьце.C Я, Павал, напісаў уласнаю рукою, што я сплачу табе; каб пры тым не казаць табе, што і ты сам вінаваты мне. }Калі ж ён у чым пакрыўдзіў цябе, або што вінен, гэта на мяне залічы.i MДык калі маеш мяне за супольніка, прыймі яго, як мяне.Z /але вышэй за нявольніка, як брата найдаражэйшага, асабліва для мне, але тым больш табе, і адносна цела, і ў Госпадзе.@ {Можа быць, што ён адлучыўся ад цябе толькі на кароткі час, каб ты ўзяў яго навек, ужо не як нявольніка,J Але без парады з табою не хацеў зрабіць, каб часам вымушаным не было дабрадзейства тваё, але з добрае волі.0 [ Хацеў я яго пры сабе затрымаць, каб мне за цябе паслужыў, калі я ў кайданах дзеля Эвангельля.f G якога я табе вяртаю. Дык ты прыймі яго, як маё сэрца.y m які калісьці быў табе некарысны, а цяпер і мне, і табе карысны,z o Прашу цябе за майго сына, якога нарадзіў я ў кайданах, Анісіма,7  i усё ж такі дзеля любові лепш папрашу цябе, я, Павал, стары чалавек, а цяпер і вязень Езуса Хрыста.  Хоць я і маю вялікую адвагу ў Хрысьце загадаць табе, што да справы належыць,9  mБо вялікую радасьць меў я, браце, і пацеху з любові тваёй, бо сэрцы сьвятых супакоіліся праз цябе.A  }каб супольнасьць веры тваёй сталася бачнай у пазнаньні ўсякіх даброцьцяў, якія маем у Езусе Хрысьце.  чуючы аб любові тваёй і веры, якую маеш да Госпада Езуса і да ўсіх сьвятых, Дзякую я заўсёды Богу майму, колькі разоў успамінаю цябе ў сваіх малітвах,} uЛаска вам і супакой ад Бога, Айца нашага, і Госпада Езуса Хрыста.4 cі Апфіі, сястры, і Архіпу, таварышу нашаму ў змаганьні, і царкве, якая ў тваім доме знаходзіцца:& IПавал, вязень Хрыста Езуса, і Цімафей, брат, умілаванаму Філімону, супрацоўніку нашаму,,QvВітаюць цябе ўсе тыя, што са мною. Прывітай тых, якія любяць нас у веры. Ласка з усімі вамі!EvХай навучацца і нашыя быць першымі добрымі дзеяньнямі ў пільных патрэбах, каб не былі яны бясплоднымі.v Зэна, законаведа, і Апалёса старана забясьпеч, каб усяго ім хапала.Rv Калі пашлю да цябе Арцёма або Тыхіка, парупся чым хутчэй прыбыць да мяне ў Нікаполь, бо там вырашыў я зімаваць.ykv ведаючы, што такі распусьціўся і грашыць, сам сябе асуджаючы.mSv Герэтыка пасьля першай і другой перасьцярогі абмінай,J~ v Дурных жа пытаньняў, радаводаў, спрэчак і змаганьняў наконт закону пазьбягай, бо яны некарысныя і пустыя.}!vВернае слова, і хачу, каб ты сьцьвярджаў гэта, каб тыя, што вераць Богу, стараліся перш добрымі ўчынкамі гэта давесьці. Гэта добра і карысна людзям.|)vкаб мы, апраўданыя ласкай Ягонаю, сталіся спадкаемцамі надзеі жыцьця вечнага.u{cvякога выліў на нас багата праз Езуса Хрыста, Збаўцу нашага,z#vдык не дзеля ўчынкаў справядлівасьці, якія мы даканалі, але праз міласэрдзе сваё Ён збавіў нас купальняй адраджэньня і аднаўленьня Духам Сьвятым,yvКалі ж зьявілася спагаднасьць і чалавекалюбства Збаўцы нашага Бога,hxIvБо і мы былі калісьці неразумнымі і непаслухмянымі, заблукаўшымі, служыўшымі пажаданьням і ўсякім прыхацям, кіраваліся злосьцю і зайздрасьцю, былі ненавісьнікамі, ненавідзячымі адны другіх.8wivнікога не абмаўляць, ня быць сварлівымі, але памяркоўнымі, выяўляць да ўсіх людзей ласкавасьць.cv AvПрыпамінай ім, што яны павінны слухаць начальнікаў і ўладу, выпаўняць загады і быць гатовымі да ўсякага добрага ўчынку,u/vГэта кажы, і заахвочвай, і дакарай з усёю уладай. Няхай ніхто табою не пагарджае.t vякі ахвяраваў самога сябе за нас, каб збавіць нас ад усякай спракуды і ачысьціць сабе народ, выбраны на ўласнасьць, рупны пра добрыя ўчынкі.+sOv чакаючы шчасьлівай надзеі і прыйсьця хвалы магутнага Бога і Збаўцы нашага Езуса Хрыста,jrMv якая вучыць нас, каб мы, выракшыся бязбожнасьці і пажаданьняў сьвету, разважна, справядліва і пабожна жылі на гэтым сьвеце,`q9v Зьявілася бо ласка Бога, збаўляючы ўсіх людзей,>puv не ашукваць, але ў-ва ўсім добрую волю аказваць, каб у-ва ўсім навуку Збаўцы нашага, Бога, аздаблялі.&oEv Хай слугі слухаюць сваіх гаспадароў, у-ва ўсім стараючыся ім падабацца, а не пярэчыць,Xn)vу здаровым слове — беззаганнасьць, каб той, хто працівіцца, асароміўся, ня могучы нічога благога пра нас сказаць.)mKvУ-ва ўсім пакажы на сабе прыклад добрых учынкаў, у навуцы — непарушнасьць, паважнасьць,al;vТаксама юнакоў заахвочвай, каб былі стрыманымі.Wk'vбылі разумнымі, чыстымі, гаспадарнымі, лагоднымі, паслухмянымі мужам сваім, каб не зьневажалася імі Слова Божае.jvкаб разумнаму навучалі маладых, каб яны любілі сваіх мужоў і дзяцей,|iqvПадобна і старыя жанчыны павінны адзявацца як дастойна сьвятых, высьцерагацца пляткарства, не ўпівацца віном, навучаць іншых дабру,MhvСтарыя павінны быць людзьмі цьвярозымі, сьціплымі, разумнымі, здаровай веры, поўныя любові і цярплівасьці.eg EvТы ж навучай таму, што належыць да здаровай навукі.of YvКажуць, што ведаюць Бога, а дзейнасьцю сваёй пярэчаць, бо абрыдныя яны і непаслухмяныя, да ніякай добрай дзейнасьці няздатныя.Je vДля чыстых усё чыстае. Спаганеным жа і няверучым нічога няма чыстага, але забруджаны іх думкі і сумленьне.4d cvне зьвяртаючы ўвагі на Юдэйскія байкі ці на выказваньні людзей, якія адварочваюцца ад праўды.c 9v Сьведчаньне гэтае праўдзівае. Таму дакарай іх строга, каб трывалі ў здаровай веры,Ib  v Сказаў жа адзін з іх саміх, уласны іхні прарок: "Крыцяне заўжды хлусяць, лютыя зьвяры, гультайскія жываты".Ra v каторым трэба зачыняць рот, бо яны ўсе дамы разбураюць, навучаючы таму, што не належыцца, дзеля ліхой карысьці.&` Gv Бо ёсьць таксама шмат непаслухмяных, пустаслоўных ды звадыяшаў, асабліва з абразаных,x_ kv які трымаецца праўдзівае навукі, вернай слову, каб здатны быў ён схіляць да праўдзівай навукі і нават тых, якія выступаюць супраць.u^ evале гасьцінны, ласкавы, чэсны, справядлівы, сьвяты, стараны,{] qvНалежыцца бо, каб біскуп быў беззаганы як распарадзіцель Божы, ня горды, не гняўлівы, ня п’яніца, не авантурнік, ня сквапны да нажывы,H\  vкалі хто без наганы, муж аднае жонкі, мае веручыя дзеці, не вінавачаныя ў распусьце або непаслухмянасьці.v[ gvДзеля таго пакінуў я цябе на Крыце, каб ты ўсе неўпарадкаваныя справы наладзіў і каб паставіў у гарадах старшых, як я табе загадаў:fZ GvЦіту, умілаванаму сыну ў супольнай веры: Ласка і супакой ад Бога Айца і Езуса Хрыста, Збаўцы нашага. Аб начальніках царквы,Y Svі аб’явіў у свой час сваё Слова, даручаючы мне вясьціць яго па загаду Бога, Збаўцы нашага,X vу надзеі жыцьця вечнага, якое абяцаў спрадвеку Бог, які не падманвае,]W 7vПавал, слуга Божы і апостал Езуса Хрыста паводле веры выбраньнікаў Божых і пазнаньню праўды, вядучай да пабожнасьці,\V1lГоспад (хай будзе) з тваім духам. Ласка з вамі.3U_lПасьпяшайся перад зімой прыйсьці. Вітаюць цябе Эўбуль, і Пудэнс, і Лін, і Кляўдыя, і ўсе браты.|TqlЭраст застаўся ў Карыньце, а Трафіма пакінуў я хворым у Мілеце.aS;lПрывітай Прыску і Аквілю, і разам дом Анэсіфора.oRWlІ вызваліць мяне Госпад ад усякіх ліхіх дзеяньняў, і захавае для свайго нябеснага Каралеўства. Яму хвала на вякі вечныя. Амэн.qQ[lГоспад жа быў са мною і ўмацаваў мяне, каб навучаньне маё працягвалася і каб яго чулі ўсе народы; і я пазьбегнуў ільвінае пашчы.CPlПры першай маёй абароне нікога не было пры мне, але ўсе мяне пакінулі. Няхай гэта ня будзе ім палічана.mOSlЯго і ты абмінай, бо ён вельмі працівіцца нашым словам.4NalКаваль Аляксандар шмат учыніў мне ліха. Няхай аддасьць яму Госпад паводле дзейнасьці ягонай.lбо з дзіцячых гадоў пазнаў ты Пісьмо Сьвятое, якое можа цябе навучыць на збаўленьне праз веру ў Хрыста Езуса.=7lТы ж трывай у тым, чаго навучыўся і што даручана табе, ведаеш бо, ад каго навучыўся,3<_l Ліхія ж людзі і ашуканцы тым больш будуць гразнуць у зьле, псуючыся самі і другіх спакушаючы.;'l Ды ўсе, каторыя захочуць жыць пабожна ў Хрысьце Езусе, перасьледаваны будуць.:l перасьледаваньняў, пакут, якія сталіся са мною ў Антыёхіі, Іконіі і Лістры. Гэтыя перасьледаваньні я перанёс; з усіх іх вырваў мяне Госпад.@9yl А ты пайшоў сьледам маёй навукі, настаўленьня, намераў, веры, вялікадушнасьці, любові, цярплівасьці,*8Ml Але яны далёка ня зойдуць. Бязглуздасьць бо іх выявіцца ўсім так, як і тых стала вядомай.Z7-lЯк Яньні і Ямбар працівіліся Майсею, так і яны працівяцца праўдзе, людзі папсаваага розуму, нявыпрабаваныя ў веры.6lшто заўсёды вучацца, але ніколі не даходзяць да разуменьня праўды.o5Wlбо між імі ёсьць такія, што бадзяюцца па дамах, зводзяць жанчын, абцяжараных рознымі грахамі, кіраваных рознымі пажаданьнямі, 4 lмаючыя выгляд пабожнасьці, моцы ж Яго выракшыся. Такіх высьцерагайся,|3qlздраднікі, нахабныя, пыхлівыя, раскошу любячыя больш, чым Бога,2#lбессардэчныя, няўстрыманыя, злачынцы, неапанаваныя, жорсткія, непрыхільныя,^15lЛюдзі будуць самалюбныя, хцівыя, ганарыстыя, саманадзейныя, зламоўныя, непаслухмяныя бацькам, няўдзячныя, нягодныя,s0 alГэта ведай, што ў апошнія дні настануць небясьпечныя часы.m/Slкаб вырваліся з петляў д’ябла, якімі аблытана іх воля.U.#lласкава выпраўляючым тых, што працівяцца праўдзе, можа дасьць ім Бог ласку навярненьня дзеля пазнаньня праўды,+-OlСлузе ж Божаму не выпадае вадзіцца, а трэба быць ветлівым з усімі, навучаючым, стрыманым,,'lУхіляйся дурных і бязглуздых пытаньняў, ведаючы, што яны даводзяць да звадкі.t+alВысьцерагайся пажаданьняў юнацкіх, а трымайся справядлівасьці веры, любові і міру з тымі, што чыстым сэрцам прызываюць Госпада.**MlДык вось, калі хто ачысьціў сябе ад усякіх (няправасьцяў), той будзе пасудзінай пачэснай, усьвечанай і карыснай Госпаду, прыдатнай для ўсялякай добрай справы.x)ilУ вялікім жа доме маюцца ня толькі залатыя і серабраныя начыньні, але і драўляныя, і гліняныя; першыя — у пашане, другія — у ганьбе.('lАле моцны фундамант Божы стаіць, маючы такую пячатку: Пазнаў Госпад, хто ёсьць Ягоны, і: Хай аддаліцца ад няправасьці кожны, хто называе імя Госпада.P'lякія разьмінуліся з праўдай, сьцьвярджаючы, што ўваскрашэньне ўжо было, і гэтак адвярнулі некаторых ад веры.~&ulі слова іх, як гангрэна, распаўзецца; такія вось Гімэнэй і Філет,%-lПустой жа гаворкі высьцерагайся, у многіх бо гэта прычынілася да бязбожнасьці,;$olПільна рупся быць годным перад Богам, працаўніком беззаганным, прымаючым з павагай словы праўды.g#GlГэтае нагадвай, сьведчачы перад Богам, каб не спрачаліся пра словы, бо гэта нічога ня дасьць, хіба толькі сапсуе слухачоў."l калі мы зьняверымся, дык Ён верным застаецца, бо сам сябе вырачыся ня можа.$!Al калі церпім, дык (з Ім) караляваць будзем, калі вырачамся (Яго), дык і Ён нас вырачацца;r ]l Вернае слова: калі мы (з Ім) памерлі, дык (з Ім) жыць будзем;<ql Вось я ўсё раблю дзеля выбраных, каб яны атрымалі збаўленьне, якое ў Езусе Хрысьце, у хвале вечнай. Ii~}}|{z4yqyxvuuttrr q>pDovnqmm#l~kzjiihmhg=eeTdc5bbEaB`_^^B]|\[ZZ#YY(XYW~VmUU,T RQQ:OO!NMMCLK5JJ IKHGGQFEE8D}DCBB/A.?>>=u<;:9}8765r4`332|10/.-,++ * (('6&$$#3"!! acg8_xZ }  s j 2+:^bIk $Мейце цярплівасьць, каб, спаўняючы волю Божую, дачакаліся абяцаньня. j  #Дык не пакідайце спадзяваньня вашага, якое дасьць вялікую ўзнагароду.xii "Бо пакутвалі вы разам з увязьненымі, і з радасьцю прынялі вы рабунак вашай маёмасьці, ведаючы, што маеце багацьце лепшае, трывалае.Xh) !іншы раз самі стаўшыся відовішчамі зьняваг і цярпеньняў, або іншы раз быўшы сучасьнікамі падобнае перажываючых.g5 Прыпомніце мінулыя дні, у якіх вы, прасьвечаныя, перанесьлі вялікі навал пакутаў,Lf Страшна папасьці ў рукі Бога жывога.Qe Мы бо ведаем Таго, хто сказаў: “Мне помста, і Я дам адплату”, або зноў: “Сам Госпад будзе судзіць свой народ”..dU Падумайце самі, як шмат страшнейшых караў варты той, які Сына Божага патаптаў ці кроў запавету, якой быў асьвечаны, за звычайную лічыў, або Духа ласкі зьняважыў?Wc' Хто не падпарадкоўваецца Закону Майсея, таго без ніякага міласэрдзя караюць сьмерцю пры двух або трох сьведках.3b_ але толькі нейкае страшнае чаканьне суду і жар агню, які павінен будзе паліць супраціўнікаў."a= Калі бо мы дабраахвотна грашым, маючы пазнаньне праўды, дык няма ўжо ахвяры за грэх,` Не прапускайма нашых супольных сабраньняў, як сталася звычкай некаторых, але пацяшаймася, і тым больш, чым больш бачым надыходзячы дзень. _ і зважайма адзін на аднаго, ажыўляючы любоў і ахвоту да добрых учынкаў.$^A Трымаймася непарушна надзеі, якую вызнаем, бо верны ёсьць Той, які нам даў абяцаньне;g]G прыступайма са шчырым сэрцам, у поўні веры, ачысьціўшы сэрцы ад усякай сьвядомасьці ліхой і з абмытым чыстаю вадою целам.a\; і маючы вялікага Першасьвятара над домам Божым,[y які даў нам шлях новы і жывы праз заслону, гэта значыць цела сваё,Z Дык маючы тады, браты, пэўнасьць ўвайсьці ў (месца) Сьвятое праз кроў Езуса,Yw А дзе адпушчэньне (грахоў), там ужо больш ня трэба ахвяры за грэх.nXU ды грахоў і беззаконіяў іхніх ужо ўспамінаць ня буду”.mWS “Такі вось запавет, які заключу з імі ў гэтых днях, — кажа Госпад, — даючы законы Мае ў іхнія сэрцы, і ў розумы іхнія ўпішу іх,`V9 Сьведчыць нам аб гэтым і Дух Сьвяты, бо сказана:{Uo Вось Ён адной ахвяраю ўдасканаліў на вякі тых, якія асьвечаны.T1 чакаючы, аж пакуль у канцы ворагі Ягоныя будуць паложаны да падножжа ног Ягоных.Sw Ён жа, склаўшы адну ахвяру за грахі, навек сядзіць праваруч Бога,SR І кожны сьвятар штодзень служыць і часта ахвяроўвае тыя самыя ахвяры, якія ніяк ня могуць ачысьціць ад грахоў. Q  На моцы той волі асьвечаны мы назаўсёды праз ахвяру цела Езуса Хрыста.-PS потым сказаў: “Вось іду, каб выканаць, Божа, волю Тваю”. Касуе першае і ўстанаўляе другое. O Сказаўшы раней: “Ахвяраў і дароў, цэлапаленьняў і ахвяраў за грэх не захацеў Ты, і не падабаюцца яны Табе”, хоць і складаюцца паводле закону,.NU Тады сказаў Я: Вось іду, на пачатку кнігі напісана пра Мяне, каб выканаць, Божа, волю Тваю”.dMA Цэлапаленьні і ахвяры за грэх не падабаюцца Табе.7Lg Таму, прыходзячы на сьвет, кажа (Хрыстос): “Ахвяры і дару не захацеў Ты, але цела Мне прыгатаваў.qK[ Немагчыма бо крывёй валоў і казлоў ачысьціцца ад грахоў.fJE Аднак прыпамінаньне грэху што год усё ж застаецца.=Is Інакш перасталі б іх складаць, таму што служыцелі, раз ачышчаныя, ня мелі б ужо сьвядомасьці грэху.RH  Закон, маючы цень будучых даброцьцяў, а не саму рэчаіснасьць, аднымі і тымі самымі ахвярамі, што год усьцяж складанымі, ніколі ня можа ўдасканаліць тых, каторыя прыступаюцца (з імі). G так і Хрыстос адзін раз быў ахвяраваны дзеля зьнішчэньня грахоў многіх, а другі раз зьявіцца бяз грэху дзеля збаўленьня тых, якія Яго чакаюць.hFI І як ўстаноўлена людзям раз памерці, а пасьля — суд,9Ek інакш цярпеў бы там многа разоў ад заснаваньня сьвету. А вось Ён раз аб’явіўся ў гэты час перад канцом сьвету дзеля зьнішчэньня грахоў праз ахвяраваньне самога сябе.[D/ ды не па тое, каб меў часта ахвяроўвацца як першасьвятар, які што год уваходзіць у Сьвятое з Сьвятых з чужой крывёю,(CI Хрыстос жа ўвайшоў не ў сьвятыню, пастаўленую рукамі людзей, будучай адбіткам праўдзівай, але ў самае неба, каб адтуль заступацца за нас у прысутнасьці Бога,B З гэтага вынікае, што вобразы рэчаў нябесных у такі спосаб былі ачышчаны, а самыя рэчы нябесныя патрабавалі шмат дасканалейшых, чым тыя, ахвяраў.A1 І амаль усё па закону крывёй ачышчаецца, і без праліцьця крыві няма адпушчэньня.7@g Падобным спосабам пакрапіў крывёй таксама і скінію, і ўсе начыньні, прызначаныя для служэньня.f?E кажучы: “Гэта кроў запавету, які Бог вам загадаў”.@>y Калі ўжо Маісей абвясьціў усяму народу ўсе прыказаньні закону, узяў (ён) кроў казлоў і быкоў з вадой, воўнай чырвонай і гізопам, і пакрапіў як саму кнігу, так і ўвесь народ,g=G Таму і першы запавет быў зацьверджаны не без крыві.^<5 Запавет толькі пасьля сьмерці набірае правамоцнасьць, іначай ён ня мае вартасьці, пакуль жыве той, хто яго саставіў.+;O Бо там, дзе ёсьць запавет, там павінна прыйсьці сьмерць таго, хто гэты запавет састаўляе.R: Вось таму Ён ёсьць Пасярэднік Новага Запавету, каб праз сьмерць адкупіць злачынствы, дапушчаныя пры першым запавеце, і каб пакліканыя да вечнай спадчыны даступіліся да абяцанага.9) дык тым больш кроў Хрыста, які ахвяраваў самога сябе Богу праз Духа Сьвятога, ачысьціць сумленьне нашае ад мёртвых учынкаў, каб служыць Богу жывому.W8' Бо калі кроў казлоў і валоў разам з попелам цяліцы, калі пакрапіць імі, усьвячае нячыстых, даючы ачышчэньне цела,j7M і не праз кроў казлоў і быкоў, але праз уласную кроў увайшоў раз і на заўсёды ў (месца) Сьвятое, здабыўшы вечнае адкупленьне.63 Але Хрыстос, зьявіўшыся як Першасьвятар будучых даброцьцяў, праз вышэйшую і дасканалейшую, і не рукой, значыць, не на гэтым сьвеце, пастаўленую скінію,i5K і адносіцца яно толькі да ежы, пітва, усялякіх абмываньняў паводле зьнешніх пастановаў, пастаўленых да часу выпраўленьня.d4A Гэта сымбаль цяперашняга часу, у якім складаныя дары і ахвяры ня могуць зрабіць дасканалым сумленьне таго, які служыць,J3  Гэтым паказвае Дух Сьвяты, што яшчэ не адкрыта дарога да Сьвятога (месца), пакуль стаіць ранейшая палатка.21 Да другой жа часткі скініі толькі раз у год адзін першасьвятар уваходзіў, ды не без крыві, якую складаў у ахвяры за свае грахі і за грахі свайго народу.\11 Так вось было ўсё паложана, і да перашай часткі скініі заўсёды ўваходзяць сьвятары, адпраўляючы служэньне сьвятое.\01 а зьверху над каўчэгам былі херубіны славы, ацяняючыя перамольню. Аб гэтым падрабязна няма патрэбы цяпер гаварыць.:/m у якой быў залаты кадзільнік і каўчэг запавету, абложаны з кожнага боку золатам, у якім была залатая пасудзіна з маннай і кій Аарона, які расьцвіў, ды табліцы запавету,%.C А за другой заслонай знаходзілася другая палатка, якая звалася “Сьвятое з сьвятых”,n-U Была гэта палатка пастаўленая, у першай частцы якой, называнай (месцам) Сьвятым знаходзіўся сьвечнік, стол і хлябы пакладныя.,  Меў, праўда, і першы запавет пастановы служэньня і зямную сьвятыню.C+ Кажучы пра “новы”, першы прызнаў старым. А тое, што старое і здаўніваецца, тое блізкае зьніштажэньня.* Бо міласэрным буду да іх беззаконьняў і ня ўспомню больш пра іхнія грахі”.) І ніхто ня будзе вучыць бліжняга свайго, ані брата свайго, кажучы: “Пазнай Госпада!” Бо ўсе Мяне пазнаюць ад найменшага аж да найбольшага з іх.*(M Вось жа запавет, які Я дам дом у Ізраэля ў тыя дні, — кажа Госпад, — Дам закон Мой у іх думкі ды ў сэрцы іхнія ўпішу яго, і буду ім Богам, і яны будуць Мне народам.J'  не паводле запавету, які Я зрабіў з іх бацькамі ў дзень, у які Я ўзяў руку іх, каб вывесьці іх з зямлі Эгіпецкай, бо яны ня вытрывалі ў Маім запавеце, і Я пакінуў іх, — кажа Госпад.Y&+Бо ганячы іх, кажа: “Вось жа настануць дні, — кажа Госпад, — і Я заключу з домам Ізраэля і з домам Юды новы запавет,.%UБо калі б той першы (запавет) быў без заганы, то ня трэба было б шукаць на яго месца другога.$Цяпер вось Ён атрымаў лепшае служэньне на столькі, на колькі стаўся пасярэднікам лепшага запавету, які абапіраецца на лепшых абяцаньнях.H# Яны служаць вобразу і цені (рэчаіснасьцяў) нябесных, як сказана было Майсею, калі меў паставіць палатку: “Глядзі вось, зрабі ўсё паводле ўзору, які быў табе паказаны на гары”.i"KКалі б Ён заставаўся на зямлі, то ня быў бы сьвятаром, таму што ёсьць тут такія сьвятары, што складаюць дары паводле закону.2!]Кожны сьвятар стаўляецца складаць дары і ахвяры, таму трэба, каб і гэты меў нешта для ахвяры. -служыцеля сьвятыні і праўдзівае палаткі, пастаўленай Госпадам, а не чалавекам.S !З разважаных намі справаў галоўная тая, што мы маем такога Першасьвятара, які сеў праваруч трона Велічы ў небе,oWЗакон бо стаўляе першасьвятарамі людзей кволых, слова ж прысягі, дадзенай пасьля закону, паставіла Сына, дасканалага на-векі.Mякі не павінен, як іншыя першасьвятары, складаць штодзень ахвяры перш за свае грахі, а пасьля — за грахі народу, бо гэта Ён зрабіў раз на заўсёды, складаючы (у ахвяру) самога сябе.}sТакога вось належылася мець нам Першасьвятара, сьвятога, нявіннага, беззаганнага, аддзеленага ад грэшнікаў і ўзвышанага па-над неба,LДзеля таго і збаўляць можа Ён назаўсёды прыступаючых праз Яго да Бога, заўсёды жывы, каб за нас заступацца.wГэты праз тое, што трывае вечна, мае сьвятарства непераходзячае.І тых многа ставалася сьвятарамі, таму што сьмерць спыняла іх існаваньне;eCВось чаму Езус стаў Паручыцелем лепшага запавету.7gа гэты — з прысягаю Таго, які сказаў Яму: “Запрысяг Госпад і не пашкадуе: Ты — сьвятар навекі”."=Тым больш, што сталася гэта ня без прысягі, бо тыя ставаліся сьвятарамі без прысягі,Y+Нічога бо не давёў той закон да дасканаласьці, але быў аднак уступам лепшай надзеі, праз якую набліжаемся да Бога.Такім чынам касуецца папярэдні закон дзеля яго кволасьці і некарыснасьці.#?Бо вось прыводзіцца сьведчаньне аб ім: “Ты — сьвятар навекі на ўзор Мэльхісэдэха”.3каторы не паводле закону цела стаўся такім, але паводле моцы нязьменнага жыцьця..UДык гэта яшчэ больш выразным становіцца, калі на ўзор Мэльхісэдэха выступае іншы сьвятар,>uВедама ж, што з Юды паходзіць наш Госпад, а Маісей нічога не казаў аб сьвятарах з гэтага пакаленьня.7g Той, пра якога тут гаворыцца, паходзіць з іншага пакаленьня, з якога ніхто не служыў пры аўтары.jM Бо са зьменай сьвятарства павінен зьмяніцца і закон.w g Калі б дасканаласьць дасягальнай была праз сьвятарства левітаў, народ бо атрымаў закон, які абапіраецца на ім, то пашто было ўстанаўляць яшчэ іншага сьвятара на ўзор Мэльхісэдэха, а не на ўзор Аарона?  бо ён яшчэ быў у паясьніцы бацькі, калі Мэльхісэдэх выйшаў яму насустрач.5 c І калі можна так сказаць, таксама і Леві, які бярэ дзесяціны, аддаў дзесяціну ў асобе Абрагама, 3І тут людзі сьмяротныя бяруць дзесяціны, а там той, хто мае сьведчаньне, што жыве. yБез ніякай супярэчнасьці той, хто меншы, багаславіцца старэйшым.GТой жа не залічаўся да іх роду, узяў аднак дзесяціну ад Абрагама і таго, які меў абяцаньне, пабагаславіў.J Дык і тыя з сыноў Левія, што атрымоўваюць сьвятарства, маюць права браць дзесяціны з народу паводле закону, значыць ад братоў сваіх, хоць і яны выводзяцца з паясьніцы Абрагама.3Дык бачыце, які вялікі той, каму патрыярх Абрагам даў дзесяціну з усяго здабытку.|qБяз бацькі, бяз маці, без радаводу, без пачатку дзён і ня маючы канца жыцьця, ён упадобніўся Сыну Божаму і застаецца сьвятаром навекі.+OЯму таксама даў Абрагам дзесяціну з усяго (здабытку). Імя яго абазначае, па-першае кароль справядлівасьці, а потым і кароль Салему, што значыць: кароль Супакою. 7Гэты вось Мэльхісэдэх, кароль Салему, сьвятар Бога Найвышэйшага, выйшаў на спатканьне Абрагама, які вяртаўся пасьля разгрому каралёў, і багаславіў яго.2]куды за нас як папярэднік увайшоў Езус, на ўзор Мэльхісэдэха стаўшыся Першасьвятаром навек.якую маем як якар душы, бясьпечны і пэўны, які пранікае аж за заслону, каб праз дзьве нязьменныя рэчы, у якіх немагчыма, каб Бог казаў няпраўду, мелі мы моцную пацеху, мы, што хістаючыся, хапаем дадзеную нам надзею,W'Дзеля таго і Бог, хочучы спадкаемцам абяцаньня падкрэсьліць непарушнасьць свайго намеру, скарыстаўся прысягай,K~Людзі бо на вышэйшага ад сябе запрысягаюцца, і кожная спрэчка паміж імі канчаецца прысягаю на завярэньне.h}IІ так (Абрагам), доўгі час чакаючы, атрымаў абяцанае. |кажучы: “Багаслаўляючы, багаслаўляю цябе і, памнажаючы, памножу цябе”.O{ Бо Бог, даючы абяцаньне Абрагаму, ня маючы нікога вышэйшага, каб мог на яго прысягнуць, пакляўся самім сабою,ezC каб ня сталіся вы лянівымі, але сапраўднымі пасьлядоўнікамі тых, якія вераю і цярплівасьцю бяруць у спадчыну абяцаньне.y7 Жадаем вам, каб кожны з вас выявіў руплівасьць у дасканаленьні надзеі аж да канца,vxe Бог бо справядлівы і не забудзецца ўчынкаў вашых і любові, якую выказалі вы дзеля імя Ягонага, паслугаваўшы і паслугуючы сьвятым.Bw} Спадзяемся адносна вас, найдаражэйшыя, што вы лепшыя і бліжэйшыя збаўленьня, хоць мы і гаворым гэтак.6veА калі родзіць церні і пустазельле, дык яна — непрыдатная і на праклён, і канец яе — спаленьне.kuOБо зямля, поеная частым дажджом і родзячая расьліны на карысьць тым, якія яе абрабляюць, атрымлівае багаславенства ад Бога.Qtды адпалі, маглі быць адноўленыя да пакуты. Крыжуюць вось яны зноў у саміх сабе Сына Божага і зьневажаюць Яго.swякія добра пакаштавалі Божае Слова і магутнасьць будучага веку,rwНемагчыма бо ёсьць, каб тыя, што ўжо раз былі асьвечаны, што таксама пакаштавалі дару нябеснага ды сталіся ўдзельнікамі Духа Сьвятога,GqІ гэта зробім, калі Бог дазволіць."p=навукі аб хросьце, а таксама ўскладаньня рук, уваскрасеньня мёртвых і вечнага суду.No Дзеля таго, мінуўшы пачаткі слова Хрыстовага, уздымемся да справаў больш дасканалых, не бяручыся зноў закладваць падмуркі адносна пакуты за мёртвыя ўчынкі і адносна веры ў Бога,In Для дарослых жа цяжкая страва, бо яны праз ужываньне маюць розум, каб разабрацца што добрае, а што благое.&mE Кожны з вас хто корміцца малаком, нясьведамы слова справядлівасьці, бо ён — дзіцятка.;lo Адносна часу вы павінны б быць настаўнікамі, а вось вы зноў патрабуеце, каб хто вас вучыў пачаткам словаў Божых, і вы такія, што вам малако належыцца, а не цяжкая страва.Ak{ Пра Яго многа нам трэба было б гаварыць, але цяжка выясьніць гэта, бо сталіся вы няздольнымі слухаць.hjI названы Богам Першасьвятаром на ўзор Мэльхісэдэха.i і выканаўшы (усё), стаўся ўсім слухаючым Яго прычынай збаўленьня вечнага, hІ вось, хоць быў Сынам, навучыўся з таго, што перацярпеў, паслухмянасьці,Ig Ён у дні (жыцьця) цела свайго моцным голасам і са сьлязьмі прыносіў малітвы і просьбы свае Таму, каторы мог захаваць Яго ад сьмерці, і выслуханы быў дзеля сваёй богаадданасьці.f)як падобна ў іншым месцы Ён кажа: “Ты — сьвятар навекі на ўзор Мэльхісэдэха”.eyТак і Хрыстос ня сам сябе ўславіў дастойнасьцю стацца Першасьвятаром, але Той, які сказаў Яму: “Ты — Сын Мой, Я сёньня спарадзіў Цябе”,!d;Ніхто сам сабе ня возьме гэтай дастойнасьці, але той, хто пакліканы Богам, як Аарон.&cEі таму павінен нейкім чынам як за народ, так і за сябе самога складаць ахвяры за грахі. b9каб мог спачуваць тым, што ня ведаюць, або заблукалі, бо ён і сам адчувае кволасьць,a }Бо ўсякі першасьвятар з людзей бярэцца і для людзей стаўляецца ў тых справах, якія адносяцца да Бога, каб складаў дары і ахвяры за грахі,J` Хадзем жа тады з даверам да Ягонага трону ласкі атрымаць міласэрдзе і знайсьці ласку патрэбнай дапамогі.v_eБо маем мы не такога Першасьвятара, які б ня мог нам спачуваць у нашых немачах, але падобна нам, спакушанага ў-ва ўсім, апроч грэху.K^Маючы вось Першасьвятара вялікага, прайшоўшага праз неба, Езуса, Сына Божага, трымаймася моцна вызнаньня.O] Ніводнае тварэньне перад ім не схаваецца, усё вачам Яго абнажона і адкрыта, Яму належыцца ад нас разрахунак.;\o Бо жывое Слова Божае і дзейснае, і вастрэйшае ад усякага мяча двусечнага, і пранікае ажно да разьдзяленьня душы і духа, саставаў і шпіку, і судзіць думкі і намеры сэрца.K[ Дык стараймася ўвайсьці ў супачынак гэты, каб хто-небудзь не папаўся ў той самы прыклад непаслухмянасьці. Z9 Бо хто ўвайшоў у супачынак Ягоны, таксама супачне ад працы сваёй, як і Бог ад сваёй.iYK Дык пакідаецца адпачынак (суботы) для народу Божага.&XEКалі б Ёзуэ ўвёў іх у супачынак, ніколі б не гаварыў (Бог) пра іншы дзень пасьля гэтага.WW'Дык зноў вызначае Ён нейкі дзень, “Сёньня”, кажучы праз Давіда па некаторым часе, як і перад гэтым было сказана: “Сёньня, калі пачуеце голас Ягоны, не рабіце цьвёрдымі сэрцаў вашых”.~VuДык вось застаецца, што ўвойдуць у супачынак некаторыя, а тыя, якім было раней абвешчана, не ўвайшлі з прычыны непаслухмянства свайго.iUKІ вось яшчэ зноў: “Ня ўвойдуць яны ў супачынак Мой”.?TwБо Ён сказаў у адным месцы пра сёмы дзень так: “І супачыў Бог у сёмы дзень ад усіх дзеяньняў сваіх”.GSБо мы, паверыўшыя, уваходзім у супачынак, бо Ён сказаў: “Як пакляўся Я ў гневе Маім: Ня ўвойдуць яны ў супачынак Мой”, хоць даконы Ягоныя былі скончаныя ад заснаваньня сьвету.RБо і нам абвешчана добрая вестка таксама як і тым, але не дало карысьці ім чутае слова, бо не спалучана было яно з вераю тых, якія гэта слова чулі.|Q sВысьцерагаймася тады таго, каб, калі яшчэ трывае абяцаньне ўвайсьці ў Ягоны супачынак, не падумаў хто з вас часам, што яго пазбаўлены.cP?І бачым, што не змаглі ўвайсьці праз недаверства.&OEА каму ж гэта пакляўся, што ня ўвойдуць ў супачынак Ягоны, калі ня тым, што не паверылі?BN}На каго ж гневаўся Ён праз сорак гадоў? Ці не на тых, што саграшылі, чые косьці параскіданы па пустыні?MБо некаторыя, слухаючы, абураліся, але ня ўсе, што выйшлі з Эгіпту з Майсеем. g~~4}}Z|{[zUywwvuntjsqr6qq po6nnmll%jjviihEgffetdcbaa3`W__+^q]S[ZZ~YlXXW/V$U,TSSS'RQPONNTMLLK!JaHH#GTFFEEDCCB1As@l@ ?>~==<<+;d:9/8l7755O43332x11.0n/v..~.-,+**))(''&%%#$D#"!  21om5m 5 k 4 Q Nu `%B  Гэта мудрасьць не з гары зыходзячая, але зямная, жывёльная, шатанская._7Калі ж у сэрцах вашых адчуваеце горкую зайздрасьць і калатлівасьць, дык не хваліцеся і не хлусіце насупраць праўдзе.F Хто з-паміж вас мудры і разважлівы? Хай пакажа гэта на справе добрымі паводзінамі і мудрай лагоднасьцю.n U Ці ж можа, браты мае, дрэва фіговае радзіць аліўкі, або вінаградны ўшчэп — фігі? Ня можа салоная крыніца даваць салодкую ваду.| q Ці ж з таго самага жарала можа выцякаць вада салодкая і горкая?& E З тых самых вуснаў выходзіць багаславенства і праклён. Не павінна так быць, браты мае!, Q Ім багаславім Госпада і Айца, ды ім жа праклінаем людзей, створаных на падабенства Божае.7 gЯзыка ж ніводзін чалавек ня можа ўтаймаваць; гэта — разбураючае зло, поўнае сьмяротнай атруты.U#Усе вось гатункі зьвяроў і птушак, гадаў ды марскіх жывёлінаў утаймоўваюцца; і сапраўды ўтаймаваныя чалавекам.FІ язык — гэта агонь, прычына ўсякай злачыннасьці. Язык так зьмешчаны паміж усіх нашых членаў, што апаганьвае ўсё цела, ды, сам запалены пякельным агнём, запальвае ўсё кругом.5cТак і язык, хоць малая частка цела, вялікую ролю мае. Вось малы агеньчык вялікі лес падпальвае._7Вось і караблі, хоць такія вялікія, і магутныя вятры іх носяць, а кіруюцца маленькім стырном туды, куды корнік захоча.Калі акелзаваем коні, каб слухаліся нас, то кіруем усім іхнім целам.iKБо ўсе мы шмат у чым грашым. Калі хто словам не грашыць, той дасканалы чалавек, які можа таксама авалодаць усім целам сваім.= uХай з вас многія ня квапяцца быць настаўнікамі, браты мае, бо тым цяжэйшы, ведайце, атрымаем прысуд.ucЯк бо цела бяз духа мёртвае, так і вера без учынкаў мёртвая.X)Падобна і распусьніца Рагаб ці не з учынкаў была апраўдана, прыймаючы пасланцаў ды іншай дарогай іх адпраўляючы?s_Бачыце, што ўчынкі апраўдваюць чалавека, але не сама вера.d~AІ збылося Пісаньне, дзе сказана: “Паверыў Абрагам Богу, і залічана гэта яму за заслугу”, і таму названы ён сябрам Божым.'}GБачыш, што вера супрацоўнічала з яго ўчынкамі, ды вера праз учынкі сталася дасканалай.;|oЦі ж не з учынкаў апраўдаўся бацька наш Абрагам, калі склаў у ахвяру на аўтары сына свайго Ізаака?{{Хочаш ведаць, нікчэмны чалавеча, што вера без учынкаў бясплодная? zТы верыш, што адзін ёсьць Бог? Добра робіш, але і дэманы вераць і дрыжаць!iyKМожа скажа хто: “Ты маеш веру, а я — учынкі”. Пакажы ты мне веру тваю без учынкаў, а я пакажу табе маю веру са сваіх учынкаў.ixKТак і вера, калі ня мае ўчынкаў, сама па сабе мёртвая.`w9а нехта з вас скажа ім: “Ідзеце ў супакоі, грэйцеся і ешце”, ды ня дасьць ім таго, што неабходнае целу, што за карысьць?vКалі брат або сястра ня маюць у што адзецца ды ня маюць на штодзень хлеба,DuШто за карысьць, браты мае, каб хто казаў, што мае веру, але ўчынкаў ня меў бы? Ці такая вера збавіць яго? t9 Таму, хто не аказаў міласэрдзя, будзе суд без міласэрдзя, бо міласэрдзе вышэй суду.s Гаварыце і рабіце так, як людзі, каторыя будуць суджаны па закону свабоды.~ru Бо Той, хто сказаў: “Не чужалож”, сказаў таксама: “Не забівай”. Дык калі не чужаложыш, але забіваеш, становішся парушальнікам закону.>qu Хоць бы хто споўніў увесь закон, а парушыў толькі адно прыказаньне, становіцца ў-ва ўсім вінаватым.,pQ Калі ж аглядаецеся на асобы, дапускаецеся грэху і будзеце асуджаныя законам як злачынцы.Uo#Дык калі выпаўняеце каралеўскі закон паводле Пісаньня: “Любі бліжняга свайго як самога сябе,” — добра робіце.uncЦі ж не яны блюзьняць на добрае імя, якое прызвана над вамі?2m]Вы ж зьняважылі беднага. Ці не багатыя зьдзекуюцца над вамі, і ці не яны цягаюць вас па судах?l5Паслухайце, браты мае ўмілаваныяя! Ці ня выбраў Бог бедных гэтага сьвету на багатых вераю і на спадкаемцаў Каралеўства, якое абяцаў тым, што любяць Яго?kДык ці вы ня судзіце ў сабе і ці ня робіцеся суддзямі з нягоднымі думкамі?Bj}дык ці вы не зьвярнулі б ўвагі на таго, пышна адзетага, і ці не сказалі б: “Сядзь тут на выгодным месцы”, а беднаму пэўна сказалі б: “Ты пастой там, або сядзь каля маіх ног”.i{Бо калі б на вашае сабраньне прыйшоў чалавек з залатым пярсьцёнкам, багата адзеты, ды прыйшоў таксама чалавек бедны ў брудным адзеньні,1h ]Браты мае! У веры вашай у Госпада нашага Езуса Хрыста праслаўленага не аглядайцеся на асобу.?g yПабожнасьць праўдзівая і беззаганная перад Богам і Айцом вось якая: апекавацца сіротамі і ўдовамі, памагаючы ў іхніх бедах ды беззаганным усьцерагчыся ад гэтага сьвету.Df Калі хто думае, што ён пабожны, а не трымае языка свайго, ашукваючы сэрца сваё, таго пабожнасьць пустая.e /Хто ж спазнае дасканалы закон свабоды і вытрывае ў ім, той станецца не забываючым слухачом, але выканаўцам чыну, і шчасьлівы будзе ў сваёй дзейнасьці.{d qбо ён паглядзеў на сябе, адыйшоўся і зараз забыўся, якім ён быў.[c 1Бо калі хто толькі слухае слова, а не спаўняе яго, ён падобны да чалавека, які аглядае ўласны воблік свой у люстэрку;b #Будзьце выканаўцамі слова, а ня толькі слухачамі, якія саміх сябе ашукваюць._a 9Дык адкіньце ўсякі бруд і лішнюю злосьць, і з пакораю прыймайце засеянае ў вас слова, каторае можа збавіць душы вашыя.{` qБо злосьць чалавека не спрычыняецца да справядлівасьці Божай.R_ Ведайце, браты мае дарагія: хай кожны чалавек будзе хуткі слухаць, а павольны да гутаркі ды няскоры да злосьці.!^ =Нарадзіў нас словам праўды з уласнай волі, каб былі мы першакамі Ягоных тварэньняў.z] oУсякае дабро, што нам даецца, ды ўсякі дар дасканалы з гары ад Айца сьвятла зыходзіць, у каторага няма перамены ані ценю зьменнасьці.`\ ;Не дапушчайцеся грэху, браты мае найдаражэйшыя![ А пажаданьне, пачаўшы, спрычыняе грэх, а дапушчаны грэх спрычыняе сьмерць.lZ SЗводзіць кожнага сваё пажаданьне ды яго прывабнасьць.AY } Хай ніхто спакушаны ня кажа, што Бог яго спакушае, бо Бог не дазнае спакусы зла, ды нікога не спакушае.aX = Шчасьлівы чалавек, які выстаіць у спакусе, бо па выпрабаваньні атрымае вянок жыцьця, абяцаны Богам тым, што любяць Яго.pW [ Бо ўзыйшло ўпальнае сонца і высушыла траву, ды завяла разам краска, і счэз прыгожы выгляд. Так і багаты змарнее на шляхах сваіх.{V q а багаты — са свайго паніжэньня, бо праміне, як краска палявая.dU C Хай пакорны брат ганарыцца са свайго падвышэньня,uT eбо ён — чалавек двудушны ды нетрывалы на ўсіх сваіх шляхах.}S uХай гэткі чалавек не спадзяецца атрымаць што-колечы ад Госпада,tR cХай жа ён просіць з вераю, ані крыху не сумняваючыся, бо хто сумняваецца, той падобны да марской хвалі, якую вецер падымае і ганяе. Целы бо тых жывёлін, кроў якіх за грахі прыносіцца першасьвятаром у (месца) Сьвятое, паляцца за табарам. = Маем аўтар, з якога ня маюць права есьці тыя, што паслугоўваюць у скініі.z<m Не дайцеся зьвесці рознымі чужымі вучэньнямі. Найлепш бо мацаваць сэрца ласкаю, а ня ежаю, якая не дапамагла тым, што ганяюцца за ёю.\;1 Езус Хрыстос той самы ўчора, сёньня і на векі.: Памятайце пра настаўнікаў вашых, якія абвяшчалі вам Слова Божае і, сочачы за ходам іхняга жыцьця, будзьце іхнімі пераймальнікамі ў веры.:9m Дык трэба, каб з даверам казалі: “Госпад — Успаможца мой, не збаюся, бо што зробіць мне чалавек?”g8G Жывіце без сквапнасьці (на грошы); будзьце задаволенымі тым, што маеце. Ён бо сказаў: “Не адхінуся ад цябе і ня кіну цябе”.[7/ Няхай у ва ўсіх будзе ў пашане сужэнства і сужыцьцё беззаганнае, бо распусьнікаў і чужаложнікаў судзіць будзе Бог.d6A Памятайце пра вязьняў, як быццам і вы разам з імі былі зьняволенымі, і пра знаходзячыхся ў бедах, бо і вы самі маеце цела.D5 Не забывайцеся пра гасьціннасьць, бо дзякуючы ёй некаторыя, ня ведаючы, анёлам аказалі гасьціннасьць.K4  Няхай трывае між вамі братняя любоў.J3  Бо Бог наш — гэта агонь паглынаючы. 2  Дык вось, каб атрымаць каралеўства непарушнае, стараймася жыць у ласцы, праз якую, падабаючыся Богу, будзем служыць Яму са страхам і пашанаю.K1 Што кажа “яшчэ раз”, дык абвяшчае зьмяненьне зьменных рэчаў, каб засталіся толькі тыя, што не зьмяняюцца.T0! Голас Ягоны страсянуў тады зямлёю, а цяпер прыракае, кажучы: “Яшчэ раз страсяну ня толькі зямлёю, але і небам”.b/= Глядзіце, не адвярніцеся ад Таго, хто гаворыць. Калі бо тыя не пазбегнулі кары, адвярнуўшыся ад Таго, які гаварыў на зямлі, то тым больш мы, калі адвернемся ад Таго, які да нас з неба гаворыць.<.q і да Пасярэдніка Новага Запавету, Езуса, да крыві акрапленьня што мацней, чым кроў Абля прамаўляе.i-K і да царквы першародных, якія запісаны ў небе, і да Бога, Суддзі ўсіх, і да духаў справядлівых, што дасягнулі дасканаласьці,V,% Але вы прыступіліся да гары Сыёну і горада Бога жывога, нябеснага Ерузаліму і безьлічы анёлаў, да зграмаджэньня+3 І так страшным было тое, што бачылі, што Майсей сказаў: “Перапалоханы я і дрыжу”.G* Бо ня вытрымалі таго, што ім загадана было: “Нават калі жывёла дакранецца да гары, будзе ўкаменаваная”.')G і гуку трубы і гоману словаў, ад якога чуўшыя, прасіліся, каб не гаварылася да іх слова.7(g Бо вы не прыступіліся да гары дакранальнай і палаючага агню, і шалеючага ветру ды туману і буры{'o Бо ведаеце, што пасьля, жадаючы атрымаць багаславенства, быў адхілены, бо не знайшоў месца навярненьня, хоць і шукаў яго са сьлязамі.M& каб ня стаў хто распусьнікам або легкадумным, як той Эзаў, які за адну страву выракся свайго перашародзтва.%y Пільнуйцеся, каб не згубіў хто ласкі Божай, каб які горкі корань, вырасшы ўверх, не заглушыў яе, і праз гэта каб не спракудзіліся многія,$# Будзьце ў згодзе з усімі і ўсьвячайцеся, без гэтага бо ніхто ня ўбачыць Бога.4#a і простыя рабіце крокі нагамі вашымі, каб хто кульгавы ня зьбіўся з дарогі, а лепш паздаравеў.q"[ Дзеля таго выпрастуйце апушчаныя рукі і самлелыя каленіU!# Усякае пакараньне цяпер падаецца ня радасьцю, а сумам, але пасьля павучаным дасьць добры плод справядлівасьці.t a І тыя навучалі нас, як самі бачылі, на кароткі час, Той жа робіць для дабра нашага, каб зрабіць нас удзельнікамі сваёй сьвятасьці. Адсюль, калі мы бацькоў цела нашага мелі, якія нас вучылі, і шанавалі іх, дык ці ня шмат больш павінны мы падпарадкоўвацца Айцу духаў і жыць.U# Але калі вы будзеце без пакараньня, удзельнікамі якога сталіся ўсе, то гэта значыць, што не сыны вы, а байструкі.N Калі вы церпіце кары, дык Бог абыходзіцца з вамі як з сынамі. Які ж бо гэта быў сын, каб яго бацька не навучаў? каго бо Госпад любіць, таго і карае, ды б’е кожнага сына, якога прыймае”. і забыліся аб перасьцярозе, якую вам, як дзецям, напамінае, кажучы: “Сыне мой, ня грэбуй карай Госпада, ня падай духам, калі Ён цябе выпрабоўвае;lQ Вы яшчэ не да крыві ваявалі, змагаючыся супраць грэху,   Разважце тады пра Яго, які з боку грэшнікаў перанёс такую страшную нянавісьць адносна сябе, каб і вы не аслабелі, калі вам сілы душы ня стане.T! гледзячы на пачынальніка і ажывіцеля, крыніцу і завяршыцеля веры, Езуса, які замест радасьці, што была перад Ім, перанёс крыж, ня гледзячы на ганьбу (яго), і сеў праваруч трону Божага. / Дзеля таго і мы, маючы вакол сябе такое мноства сьведкаў, адкінуўшы ўсякі цяжар і блутаючы нас грэх, будзем цярпліва бегчы ў вызначаным нам змаганьні,6e (дзеля таго, што Бог прадбачыў для нас нешта лепшае, каб яны не бяз нас дасягнулі дасканаласьці. 'І ўсе гэтыя, атрымаўшы сьведчаньне праз веру, не атрымалі абяцаньня,5 &Не варты быў іх сьвет, блукаліся па пустынях, па гарах, у пячорах і шчылінах зямлі.X) %каменавалі іх і рэзалі, гінулі яны ад мяча, туляліся ў авечых і казьліных скурах, жылі ў горы, нястачах і прыгнёце.   $іншыя ж нацярпеліся зьдзекаў і біцьця і ды яшчэ кайданаў ды вастрогаў,   #(Праз іх) жонкі атрымлівалі сваіх памёршых уваскросшымі. Іншыя былі замучаны, не прыняўшы асвабаджэньня, каб атрымаць лепшае ўваскрасеньне;r] "тушылі полымя агню, усьцерагаліся сьмерці ад мяча, ачуньвалі ад немачы, былі стойкімі ў баях, змушаючы ўцякаць дружыны ворагаў.N !якія вераю перамагалі каралеўствы, аказвалі справядлівасьць, атрымоўвалі абяцаньні, закрывалі ляпы львам,Y+ Ды што яшчэ маю сказаць? Не хапіла б часу расказваць пра Гедэона, Барака, Самсона, Ефтэ, Давіда, Самуэля і прарокаў,% C Вераю блудніца Рагаб не прапала разам з няверучымі, бо гасьцінна прыняла выведчыкаў.  Вераю паразвальваліся муры Ерыхона, калі абыходзілі іх вакол сем дзён.V % Вераю перайшлі яны Чырвонае Мора, як быццам па сухой зямлі, калі ж спрабавалі гэта зрабіць Эгіпцяне, патапіліся.; o Вераю справіў Пасху і апырскваньне крывёй, каб не крануўся іх той, які пазабіваў усё першароднае.8 i Вераю пакінуў ён Эгіпет, не збаяўшыся злосьці фараонскае; вытрываў, як быццам бачачы Нябачнага.<q Лічыў бо за большае багацьце зьнявагі Хрыстовыя, чым скарбы Эгіпецкія, бо памятаў аб узнагародзе.1[ лепш выбіраючы перасьледаваньне разам з народам Божым, чым мець часовую прыемнасьць грэху.wg Вырасшы, Маісей вераю запярэчыў, што ён — сын дачкі фараона,1[ Вераю Майсей быў укрываны бацькамі сваімі на працягу трох месяцаў ад свайго нараджэньня, бо бачылі, што прыгожае ёсьць дзіцятка, і не спалохаліся загаду фараона.:m Вераю Язэп, паміраючы, успомніў аб выхадзе сыноў Ізраэля і даў даручэньне адносна сваіх касьцей.8i Вераю Якуб, паміраючы, пабагаславіў кожнага з сыноў Язэпа і пакланіўся перад верхам кія свайго.dA Вераю ў будучае пабагаславіў Ізаак Якуба і Эзава..U Верыў жа ён, што і памёршага можа Бог уваскрасіць; дзеля таго дастаў яго (назад) як сымбаль.{o і яму было сказана: “Ад Ізаака будзе названа тваё патомства”.^5 Вераю ахвяраваў Абрагам Ізаака, выстаўлены на спробу, і то адзінага сына склаў у ахвяру, хаця ён і атрымаў абяцаньне,q~[ Але яны тужаць па лепшай, гэта значыць па нябеснай. Вось таму Бог не саромеецца называць сябе іх Богам, бо падрыхтаваў ім горад.}! Калі ж бы тую ўспаміналі, з якой выйшлі, знайшлі б магчымасьць у яе вярнуцца. | Бо каторыя так кажуць, паказваюць, што шукаюць праўдзівай бацькаўшчыны.7{g Усе тыя памерлі ў веры, не атрымаўшы таго, што ім было абяцана, толькі здалёк аглядаючы тое абяцанае, вітаючы і вызнаючы, што на зямлі яны толькі вандроўнікі і госьці.uzc Дзеля таго і ад аднаго кволага чалавека, і амярцьвелага, нарадзілася шмат, як зорак на небе і як пяску незлічонага на беразе мора.yy Вераю тая самая Сара, бясплодная, ня гледзячы на ўзрост, атрымала моц на пачацьце патомка, бо паверыла, што верны Той, які даў абяцаньне.!x; Спадзяваўся бо на горад, які мае моцныя фундаманты, будаўнічы якога і творца — Бог.mwS Вераю асеў ён у Зямлі Абяцанай, як у чужой, у палатках пражываючы з Ізаакам і Якубам, са спадкаемцамі таго ж самага абяцаньня.gvG Вераю пакліканы Абрагам паслухаўся пайсьці ў месца, якое павінен быў атрымаць у спадчыну, і выйшаў, ня ведаючы, куды ідзе.u Вераю атрымаў Ной аб’яўленьне аб тым, чаго яшчэ ня бачана, і з боязьні пабудаваў каўчэг на выратаваньне сям’і сваёй. Вераю асудзіў ён сьвет і праз веру стаўся ўдзельнікам справядлівасьці, якая верай здабываецца.Pt А бяз веры немагчыма падабацца (Богу). Бо трэба верыць, шукаючы Бога, што Ён ёсьць і шукаючым Яго дае нагароду.s} Вераю Генох перанесены быў, каб ня бачыў сьмерці, і не знайшлі яго, бо забраў яго Бог; бо перад узяцьцем меў сьведчаньне, што ён мілы Богу.Gr Праз веру Абель прынёс Богу лепшую ахвяру, чым Каін, праз што атрымаў сьведчаньне, што ён справядлівы. Бог бо засьведчыў пра яго дары, і хоць ён памёр, верай дагэтуль гаворыць.0qY Вераю пазнаём, што Словам Божым наладжаны вякі, каб з нябачных паўсталі рэчы, якія мы бачым.Yp+ Дзякуючы веры продкі атрымалі сьведчаньне.{o q Вера — гэта зарука чаканага і пэўнасьць у рэчах, якіх ня бачым.n1 'Мы ж не зьяўляемся адступнікамі на сваю загубу, але веручымі на збаўленьне душы.m &Бо справядлівы верай жыве; калі б хто хістаўся, не спадабаўся б душы Маёй.l# %Яшчэ вось крыху, крыху, і прыйдзе Той, які павінен прыйсьці, і не замарудзіць. |w~`}||{lz5yxxRwvvu=tsrrLqqCppGo,n4mmkk;jihgeffeWdJcQbbEa]`_X^*]\\4ZZYY X!VUTTHSRRQPOO NOMLL*K]K J\I_HdGFEmDsCBfA@@K??>4=<<;:99'7766 5Q4]32R1H0d/..-,+L*))5(#&&:%T$#""!M . S(q  M 8 ADZ \|0 !Буду старацца, каб вы мелі магчымасьць і па маім адыходзе аб гэтым памятаць.&/ Gбо прадчуваю, што хутка пакіну гэту палатку маю, як Госпад наш Езус Хрыстос выявіў мне.. 1 Я лічу сваім абавязкам, пакуль знаходжуся ў гэтай палатцы, вам гэта прыпамінаць,)- M Таму я буду вам заўсёды прыпамінаць гэта, хоць вы ведаеце і перакананыя ў гэтай праўдзе.?, y Бо гэтак яшчэ шырэй адчыніцца вам уваход у вечнае каралеўства Госпада нашага і Збаўцы Езуса Хрыста.U+ % Дык тым больш, браты, старайцеся ўгрунтаваць сваё пакліканьне і выбраньне. Гэтак бо робячы, ня будзеце кульгаць.1* ] А ў каго гэтага няма, той сьляпы і недавіда, забыўся аб ачышчэньні ад даўнейшых сваіх грахоў.f) GКалі гэта ў вас жыве і памнажаецца, дык вы не будзеце бязьдзейнымі і бясплоднымі ў пазнаньні Госпада нашага Езуса Хрыста.~( wа праз пабожнасьць — браталюбства, а праз браталюбства — любоў.S' !а праз веданьне — паўстрыманасьць, а праз паўстрыманасьць — цярплівасьць, а праз цярплівасьць — пабожнасьць,!& =Таму старайцеся з усіх сіл, каб сваёю вераю выхаваць цноту, а праз цноту — веданьне,J% Поруч з імі падараваў Ён нам дарагія і вялікія абяцаньні, каб праз іх сталіся мы ўдзельнікамі Божае прыроды, усьцярогшыся сапсуцьця, якое пашыраецца па сьвеце праз пажаданьні.$  Яго Божая моц надзяліла нас усім, што патрэбнае да жыцьця і пабожнасьці, праз пазнаньне Таго, хто паклікаў нас сваёю хвалой і дасканаласьцю.# -Ласка вам і супакой хай памножацца праз пазнаньне Бога і Езуса, Госпада нашага." Сымон Пётар, слуга і апостал Езуса Хрыста, тым, што дзякуючы справядлівасьці Бога нашага і Збаўцы Езуса Хрыста атрымалі дастойную веру, як і наша:,!QПавітайцеся ўзаемна сьвятым пацалункам любові. Супакой вам усім, што трываеце ў Хрысьце. 5 Вітае вас тая (царква), што ў Бабілёне, разам з вамі выбраная, а такжа Марк, мой сын.5 Каротка я вам напісаў праз Сільвана, вернага брата, як думаю, перасьцерагаючы ды сьцьвярджаючы, што такая вось праўдзівая ласка Божая, якой трымаецеся.I  Яму панаваньне ў вякі вечныя. Амэн.  А Бог усякае ласкі, Той, хто вас паклікаў да вечнае хвалы сваёй у Хрысьце Езусе, калі крыху пацярпіце, сам вас удасканаліць, угрунтуе, падмацуе.-S Супраціўцеся яму, дужыя вераю, ведаючы, што гэтыя самыя мукі церпяць вашыя браты ў сьвеце.?wБудзьце цьвярозымі, чувайце! Бо праціўнік ваш, д’ябал, як леў рыклівы кружыць, шукаючы, каго зжэрці.r]Усе клопаты свае ўскладайце на Яго, бо Ён пра вас рупіцца.Дык скарыцеся пад магутнай рукой Бога, каб вас узвысіў у (свой) час.}sТаксама і вы, юнакі, будзьце паслухмяныя старэйшым. Усе ўзаемна апранецеся ў пакору, бо Бог пыхлівым працівіцца, а пакорным ласку дае.І калі аб’явіцца Найвышэйшы Пастыр, атрымаеце нявянучы вянок хвалы.hIі не пануючы над выбранымі, але даючы прыклад стаду.}sПасеце статак Божы, які ў вас, даглядаючы яго не пад прымусам, але са сваёй волі, як хоча Бог, не дзеля нягодных нажыткаў, але з ахвотаю,g IСтаршыняў сярод вас прашу я, таксама старшыня і сьведка Хрыстовых цярпеньняў, ды ўдзельнік тае хвалы, якая мае аб’явіцца:3_Дык тыя, што церпяць згодна з воляй Божай, хай аддаюць свае душы вернаму Творцу, робячы дабро.1“І калі справядлівы ледзь будзе збаўлены, дык бязбогі і грэшнік, дзе апынецца?”`9Бо час, каб суд распачаўся ад дому Божага. Калі перш ад нас, дык які канец будзе тых, што ня слухаюць Божага Эвангельля?#?Калі ж (церпіць) як хрысьціянін, хай не саромеецца, але хай хваліць Бога за гэтае імя.6eХай толькі ніхто з вас не церпіць як забойца, або злодзей, або ліхадзей, або пасягаючы на чужое./WКалі зьневажаюць вас за імя Хрыста, вы шчасьлівыя, бо Дух хвалы, (Дух) Божы на вас супачывае.j M але на колькі вы ўдзельнічаеце ў цярпеньнях Хрыстовых, радуйцеся, каб і ў аб’яўленьні хвалы Ягонай цешыліся вы з радасьцю.` 9 Дарагія! Не дзівецеся, што паліць вас агонь, які дзеля выпрабаваньня вас пасланы, хоць бы што нечаканае вас напаткала,} s Калі хто прамаўляе, хай (гаворыць) як словы Божыя; калі хто паслугуе, хай (паслугуе) моцай, дадзенай яму Богам, каб ва ўсім быў праслаўлены Бог праз Езуса Хрыста, якому хвала і панаваньне ў вякі вечныя. Амэн.2 ] Служыце адны другім тым дарам, які хто атрымаў, як добрыя раздаўцы разнастайнай ласкі Божай.b = Будзьце адны другім без нараканьня гасьціннымі.#Перад усім мейце нязьменную любоў між сабою, бо любоў закрывае многа грахоў.}Усім ужо блізкі канец. Дык будзьце разумнымі і чувайце ў малітвах.H Таму было вешчана Эвангельле нават памёршым, каб яны, хоць суджаныя целам як людзі, жылі Духам па-Божаму.Яны здадуць справаздачу Таму, хто мае прыйсьці судзіць жывых і памёршых.T!Дзеля таго яны дзівяцца, што вы ня топіцеся разам з імі ў тым самым віры распусты, ды таму блага аб вас гавораць.,QБо даволі, што ўжо ў мінулыя часы жылі вы па звычаю паганаў, у разбэшчанасьці, пажаданьнях, у злоўжаваньні віном, абжарстве, п’янстве і агідным ідалахвальстве.3каб астатак жыцьця ў целе пражыць не для пажаданьняў людзкіх, але для волі Божай.b ?Дык калі Хрыстос цярпеў за нас целам, дык і вы ўзбройцеся тою самою думкаю, што той, хто церпіць целам, перастае грашыць,+Oякі узыйшоў у неба і сядзіць па правіцы Бога, падчыніўшы сабе анёлаў, і ўлады, і магуцьці.6eЦяпер таксама па гэтым узоры збаўляе вас вада праз хрост, не праз абмыцьцё бруду цела, але праз просьбу да Бога аб чыстае сумленьне, праз ўваскрасеньне Езуса Хрыста,~якія калісьці пры будове каўчэга, у якім ледзь восем асоб уратаваліся ад вады, былі непаслухмяныя, злоўжываючы Божаю цярплівасьцю за дзён Ноя.}У Ім пайшоў вясьціць (збаўленьне) нават духам, замкнутым у вязьніцы,|Хрыстос таксама раз памёр за грахі, Справядлівы за несправядлівых, каб вас давесьці да Бога, забіты целам, але пакліканы Духам да жыцьця.{Бо такая воля Божая, што лепш цярпець, дабро робячы, чым чынячы зло.7zgУ спагаднасьці і страху (Божым) беражыце чыстае сумленьне, каб тыя, што ачарняюць вашыя добрыя паводзіны ў Хрысьце, былі асаромленыя, што вас несправядліва ачарнялі. y9Госпада Хрыста мейце ў сэрцах (як Сьвятога) і будзьце заўсёды гатовыя да абароны адносна кожнага, хто патрабуе ад вас адказу аб прабываючай у вас надзеі.Yx+А калі б вы нават пацярпелі дзеля справядлівасьці, вы шчасьлівыя. Не палохайцеся іхніх пагрозаў ды не трывожцеся,gwG Хто вам пашкодзіць, калі будзеце рупіцца пра дабро?Wv' Бо вочы Госпадавы на справядлівых, і вушы Ягоныя на просьбы іх; але аблічча Госпада супраць тых, што чыняць зло”.u Няхай адступіцца ад зла, і робіць дабро, хай спаганяе супакой, ды ідзе за ім.`t9 “Бо хто хоча любіць жыцьцё ды аглядаць шчасьлівыя дні, хай стрымлівае язык ад зла, і вусны, каб не гаварылі падступна.s не адгаджайце злом за зло, ані праклёнам за праклён, але, наадварот, багаслаўляйце, бо на тое вы пакліканы, каб успадкаемілі багаславеньне.+rOНарэшце, будзьце ўсе аднадумныя, спагадныя, поўныя братняе любові, міласэрныя, пакорныя,Xq)Такжа і вы, мужы, у супольным жыцьці лічыцеся разумна са слабейшай жаночай прыродай, паважаючы жоны, бо вы супольна спадкаемцы ласкі жыцьця, каб не стаўляць перашкодаў малітвам вашым.ppYяк Сара была паслухмянай Абрагаму, завучы яго сваім гаспадаром. І вы — яе дочкі, калі робіце дабро і не баіцеся ніякага страху.5ocТак калісьці сьвятыя жоны, паклаўшы надзею ў Богу, аздаблялі сябе і былі падданым сваім мужам,Pnале схаваны ў сэрцы чалавек у непахіснай спакойнасьці і спагадлівасьці духа, што вельмі цэнна ў вачах Божых.9mkХай вас упрыгожвае ня вонкавае заплятаньне валасоў, ані залатыя пярсьцёнкі, ані стройныя сукні,]l3аглядаючы вашае чыстае, поўнае страху жыцьцё.(k KТаксама і вы, жонкі, падчыняйцеся мужам сваім, каб нават тады, калі некаторыя з іх ня слухаюць Слова, праз самыя паводзіны жонак прыхіліліся да веры бяз слова,,jQБо блукалі вы як блудныя авечкі, але цяпер вярнуліся да Пастыра і Настаўніка душаў вашых.i'Ён сам у сваім целе занёс нашыя грахі на дрэва, каб мы перасталі быць удзельнікамі грахоў, а жылі для справядлівасьці; Ягонай Крывёю вы аздароўлены.+hOЁн, зьняважаны, не зьневажаў, церпячы, не пагражаў, але ўсё перадаў справядліваму Суддзі.xgiЁн не дапусціўся грэху, і ў Яго вуснах ня знойдзена подступу.P wБо кожнае цела — як трава, і ўсякая слава ягоная — як краска травы” засохла трава, і краска апала”.:O oяк адроджаныя не з марнеючага насеньня, але з незьнішчальнага праз Слова Божае, жывое і трывалае.TN #Ачысьціўшы душы вашыя паслухмянасьцю праўдзе дзеля здабыцьця шчырай братняе любові, шчыра адны другіх любіце,oM Yякія праз Яго ўверылі ў Бога, каторы ўваскрасіў Яго з памёршых і даў Яму славу, каб вера вашая і надзея былі скіраваныя да Бога.$L Cякі быў прызначаны перад стварэньнем сьвету, але аб’явіўся ў апошнія часы дзеля вас, K але найдаражэйшай крывёй Хрыста, як Ягняці беззаганнага і без спракуды,XJ +ведаючы, што адкуплены вы ад сапсутага жыцьця вашага, перададзенага вам бацькамі, ня марным серабром або золатам,uI eІ калі Айцом завіцё Таго, хто ня гледзячы на асобу судзіць кожнага паводле яго ўчынкаў, дык у страху праводзьце час жыцьця вашага,`H ;бо напісана: “Будзьце сьвятымі, бо Я — Сьвяты”.&G Gале ва ўсіх паводзінах будзьце вы таксама сьвятымі на ўзор Сьвятога, які вас паклікаў,8F kЯк паслухмяныя дзеці, не кіруйцеся вашымі ранейшымі жаданьнямі, калі вы былі яшчэ несьвядомымі,uE e Таму, падперазаўшы паясьніцы вашага розуму, цьвярозыя, мейце моцную надзею на ласку, прызначаную вам у аб’яўленьні Езуса Хрыста.vD g Ім (прарокам) было аб’яўлена, што яны не сабе, а вам прыслужыліся тымі весткамі, якія вам цяпер абвясьцілі вястуны Эвангельля моцай спасланага ім з неба Духа Сьвятога, у што заглянуць прагнуць і анёлы.gC I дасьледваючы, калі і на якую пару паказваў Дух Хрыстовы, у іх прабываючы, які прадказваў цярпеньні Хрыста і будучую хвалу.&B G Гэтага збаўленьня шукалі і выглядалі прарокі, якія прадказвалі будучую для вас ласку,aA = дасягаючы нарэшце вераю вашаю збаўленьне душаў.]@ 5Яго, хоць ня бачылі, вы любіце, і хоць цяпер ня бачыце Яго, але верыце і цешыцеся радасьцю невымоўнаю і найслаўнейшаю,5? eкаб выспрабаваная вашая вера выявілася шмат даражэйшай ад зьнішчальнага хоць выпрабаванага ў агні золата, на славу, пахвалу і чэсьць пры аб’яўленьні Езуса Хрыста.2> _З гэтага радуйцеся, хоць цяпер мусіце перажыць крыху смутку дзеля шматлікіх выпрабаваньняў,&= Gякія моцай Божай праз веру ўхаваныя дзеля збаўленьня, маючага аб’явіцца ў апошні час.< да спадчыны незьнішчальнай, і без заганы, і нявянучай, захаванай у небе вам,*; OБагаслаўлены Бог і Айцец Госпада нашага Езуса Хрыста, які ў вялікім міласэрдзі сваім праз уваскрасеньне з памёршых Езуса Хрыста адрадзіў нас да жывой надзеі;': Iякія выбраны оглядам Бога Айца, асьвечаныя Духам, каб былі паслухмянымі і пакропленымі крывёй Езуса Хрыста: хай ласка і супакой будуць вам шчодра памножаны.V9 )Пётар, апостал Езуса Хрыста, выбраным перасяленцам, расьсеяным у Понце, у Галятыі, у Кападоцыі, у Азіі і ў Бітыніі,d8Aхай ведае той, хто навярнуў грэшніка з блуднай дарогі ягонай, што збавіць душу ягоную ад сьмерці ды закрые многа грахоў. 7 Браты мае! Калі б хто з вас адыйшоў ад праўды, а хто другі яго навярнуў,|6qЗатым зноў маліўся, і неба дало дождж, і зямля выдала свой плён.u5cГальяш быў чалавекам падобным да нас, але малітваю маліўся, каб не было дажджу, і не ішоў дождж на зямлю тры гады і шэсьць месяцаў. 4 Дык прызнавайцеся адны другім у грахах ды маліцеся адны за другіх, каб атрымалі здароўе. Бо вялікую сілу мае стойкая малітва справядлівага.73gІ малітва з верай збавіць хворага, і Госпад падыме яго; і калі б меў грахі, будуць яму адпушчаны.K2Хварэе хто з вас? Хай пакліча старшых Царквы, ды хай яны моляцца за яго, намашчаючы яго алеем у імя Госпада.1y Смуткуе хто з вас? Хай моліцца. Радуецца хто? Хай псальмы сьпявае.70g Перад усім, браты мае, не прысягайце ані на неба, ані на зямлю, ані якой іншай прысягай, але няхай будзе ў вас: “так” — “так”, і “не” — “не”, каб не папасьці пад суд./7 Вось жа называем шчасьлівымі тых, што вытрывалі. Вы чулі пра цярплівасьць Гіёба ды бачылі канец яго ад Госпада, бо Госпад вельмі літасьцівы і міласэрны.<.q За прыклад, браты, вазьміце стойкасьць і цярплівасьць прарокаў, каторыя прамаўлялі ў імя Госпада.4-a Не наракайце, браты, адзін на другога, каб не былі асуджаны, бо ўжо ля дзьвярэй стаіць Судьдзя.,,Qгэтак і вы будзьце цярплівымі і ўмацоўвайце сэрцы вашыя, бо набліжаецца прыход Госпадаў.'+GДык будзьце цярплівымі, браты, аж да прыйсьця Госпада. Як зямляроб, спадзяючыся дарагога плёну зямлі, цярпліва чакае, пакуль ня зыйдзе раньні і позьні дождж,t*aЗасудзілі і забілі вы Справядлівага; Ён не працівіўся вам.#)?Балявалі вы на зямлі ды жылі ў распусьце, напасьвілі сэрцы вашыя на дзень забойства.t(aВось жа галосіць заробак работнікаў, што жалі палі вашыя, каторы вы затрымалі і лямант жанцоў дайшоў да вушэй Госпада Магуцьцяў.''золата вашае і серабро паржавела, ды іржа іхняя будзе сьведчаньнем супраць вас і як агонь, будзе нішчыць целы вашыя. Узбагаціліся вы на апошнія дні.j&MБагацьці вашы збутвелі, адзеньні вашыя моль стачыла, % Дык жа цяпер, багацеі, плачце і галасіце ў горы, якое надыходзіць на вас.i$KТаму той, хто можа рабіць дабро, і ня робіць, грашыць.#+Вы цяпер пахваляецеся ў сваёй пыхлівасьці. Кожнае такое пустахвальства ліхое."Таму кажыце: “Калі Госпад захоча, буду жыць і рабіць тое ці іншае”.E!ці вы ведаеце, што будзе заўтра з жыцьцём вашым? Вы бо пара, што на хвіліну зьяўляецца, а потым прападае.` 9 Вы, што кажаце цяпер: “Сёньня або заўтра пойдзем у той ці іншы горад і пражывём там год, зоймемся гандлем ды заробім”,8i Адзін жа Законадаўца і Суддзя, які можа збавіць або загубіць. А ты хто такі, што судзіш бліжняга?]3 Браты, не ачарняйце адзін аднаго. Хто ачарняе брата свайго або асуджае брата свайго, той парушае закон ды асуджае закон. А калі ты асуджаеш закон, дык ты не выпаўніцель закону, але суддзя.Z- Спакарыцеся перад Госпадам, і Ён падыме вас./ Кайцеся, плачце і сумуйце: хай сьмех ваш абернецца ў жалобу, а радасьць — у жаль.4aТуліцеся да Бога, і Ён прытуліць вас. Ачысьціце рукі, грэшнікі, усьвяціце сэрцы, крывадушнікі.zmДык пакарыцеся Богу; а супраціўцеся д’яблу, і ён уцячэ ад вас.:mДык большую дае ласку паводле таго, як сказана: “Бог працівіцца пыхлівым, а пакорным ласку дае”.$AМожа ўважаеце, што дарма Пісаньне кажа: “Зайздросна любіць Дух, які пражывае ў нас”?3_Чужаложнікі, ці вы ня ведаеце, што сяброўства з гэтым сьветам ёсьць варожасьць Богу? Дык хто хацеў бы стацца прыяцелем гэтага сьвету, той робіцца непрыяцелем Бога..Uпросіце і не атрымоўваеце, бо блага просіце, імкнучыся толькі задаволіць свае пажаданьні.W'Жадаеце і ня маеце; забіваеце і зайздросьціце, і ня можаце здабыць; вадзіцеся ды б’іцёся. Ня маеце, бо ня просіце,e EЗ чаго ўзьнікаюць войны ды скуль звадкі паміж вамі? Ня скуль інакш, як з пажаданьняў вашых, што ўздымаюцца ў членах вашых.{oПлод жа справядлівасьці ў супакоі сеецца тымі, што робяць мір.А мудрасьць, што з гары, перад усім чыстая, пасьля мірная, сьціплая, уступлівая, поўная міласэрдзя і добрых пладоў, бесстаронная ды некрывадушная.Дзе бо зайздрасьць і звадкі, там бязладьдзе ды ўсякая злачыннасьць. }}U|{Mzyyx{wvuttBs4r\q0psolnml2kFjiigfeeLdEc_bfaa)`f_^P]O\[[Z9YZX W+VIU\T}SaSRCQPONNQM\LLKbJJIH&GFFEECCBJA@??>S=t<;;g:9p87655)44 3T210//.-,,+[*R))K((4'g&%$#""J! Wq5H"onf* z  M VgjKqgM IІ тое ёсьць любоў, каб мы жылі паводле прыказаньняў Ягоных. Гэта тое прыказаньне, якое вы чулі ад пачатку, каб у ім хадзіць.hL KІ цяпер прашу цябе, пані, не як новае прыказаньне пішучы табе, але як тое, што мелі мы ад пачатку: каб мы любілі адзін аднаго.VK 'Я быў вельмі рады, што сярод дзяцей тваіх знайшоў такіх, што жывуць у праўдзе, як мы атрымалі прыказаньне ад Айца.GJ  Ласка, міласэрдзе і супакой ад Бога Айца і ад Езуса Хрыста, Сына Айца, хай будзе з намі ў праўдзе і любові.I  дзеля праўды, што прабывае ў нас ды якая застаецца з намі ў вечнасьці.EH Старшы — выбранай пані і яе дзецям, якіх я люблю ў праўдзе, і ня толькі я сам, але ўсе, што пазналі праўду,=GuДзеткі, сьцеражыцеся ідалаў!LFВедаем таксама, што Сын Божы прыйшоў і абдарыў нас розумам, каб мы пазналі Праўдзівага. І мы ў Тым, хто праўдзівы, у Сыне Яго Езусе Хрысьце. Ён ёсьць праўдзівы Бог і Жыцьцё вечнае.jEMВедаем, што мы ад Бога, а ўвесь сьвет апанаваны ліхім.kDOВедаем, што кожны, хто нарадзіўся ад Бога, не грашыць, але Той, які народжаны ад Бога, захоўвае сябе, і ліхі не дакранецца яго.CКожнае беззаконьне ёсьць грэх, аднак ёсьць грахі, што не на сьмерць.jBMКалі хто бачыць, што брат яго дапускаецца грэху не на сьмерць, хай моліцца і верне Бог яму жыцьцё, таму, каторага грэх не на сьмерць. Ёсьць такі грэх, што на сьмерць; не кажу, каб за такога маліцца.BA}І калі ведаем, што Ён выслухоўвае ўсе нашыя просьбы, дык ведаем, што атрымаем тое, пра што Яго прасілі..@UІ вось давер, які мы маем да Яго, што, калі чаго паводле волі Яго просім, Ён выслухоўвае нас.1?[ Пра гэта напісаў я вам, якія верыце ў імя Сына Божага, каб вы ведалі, што маеце жыцьцё вечнае.>' Той, хто мае Сына, мае жыцьцё, а хто ня мае Сына Божага, ня мае таксама і жыцьця.=/ А сьведчаньне такое, што Бог даў нам жыцьцё вечнае, і гэтае жыцьцё ў Сыне Ягоным.<3 Хто верыць у Сына Божага, той мае ў сабе сьведчаньне Бога. Хто ня верыць Богу, зрабіў Яго ашуканцам, бо ня ўверыў сьведчаньню, якое даў Бог аб Сыне сваім.{;o Калі мы прыймаем сьведчаньне людзей, дык сьведчаньне Божае ёсьць большае, бо гэта сьведчаньне Бога, якім Ён сьведчыць аб Сыне сваім.S:Дух, вада і кроў, і гэтых трох ёсьць адно.99mБо трох даюць сьведчаньне:8Езус Хрыстос ёсьць Тым, хто перайшоў праз ваду і кроў. Ня толькі праз ваду, але праз ваду і кроў. І Дух дае сьведчаньне, бо Дух ёсьць праўда. 7 А хто перамагае сьвет, калі ня той, хто верыць, што Езус ёсьць Сын Божы!C6Кожны, хто з Бога нарадзіўся, перамагае сьвет; і гэтая перамога, што перамагае сьвет, ёсьць вера нашая.)5Kбо любоў да Бога ў тым, каб спаўняць прыказаньні Ягоныя, а прыказаньні Ягоныя ня цяжкія.%4CЗ таго пазнаём, што любім дзяцей Божых, калі мы любім Бога і спаўняем Яго прыказаньні,3 Кожны, хто верыць, што Езус ёсьць Хрыстос, той ад Бога нарадзіўся; і кожны, хто любіць Бога, які нарадзіў, любіць і Таго, хто з Яго нарадзіўся.'2GІ маем такое прыказаньне ад Яго, каб той, хто любіць Бога, любіў таксама і брата свайго.!1;Калі хто кажа: “Я люблю Бога” і ненавідзіць брата свайго, той брахун; бо хто ня любіць брата свайго, каторага бачыць, як можа любіць Бога, якога ня бачыць?S0Мы любім (Бога), бо Бог першы палюбіў нас.i/KУ любові няма страху, бо дасканалая любоў вон выганяе страх, бо страх мае ў сабе кару. Хто баіцца, той не дасканалы ў любові.K.Дзеля таго любоў дасканаліцца у нас, каб мы мелі адвагу на дзень суду, бо які Ён, такія і мы на гэтым сьвеце._-7І мы, што ўверылі, пазналі любоў, якую Бог мае да нас. Бог ёсьць любоў, і хто трывае ў любові, у Богу прабывае, і Бог у ім.,Хто вызнае, што Езус ёсьць Сын Божы, у тым прабывае Бог, і ён — у Богу.+{Мы вось бачылі і сьведчым, што Айцец паслаў Сына як Збаўцу сьвету.* Што мы прабываем у Ім, а Ён — у нас, пазнаём па тым, што даў нам Духа свайго.I)  Бога ня бачыў ніхто ніколі. Калі любім адзін другога, дык Бог прабывае ў нас; і любоў Яго дасканалая ў нас. ( Дарагія, калі Бог нас так узьлюбіў, дык і мы мусім любіць адзін другога.j'M Любоў у тым, што ня мы палюбілі Бога, але што Ён сам узьлюбіў нас ды паслаў Сына свайго як ахвяру перамольную за нашыя грахі.N& У гэтым выявілася любоў Бога да нас, што Бог паслаў Сына свайго Адзінароднага на сьвет, каб мы жылі праз Яго.b%=А хто ня любіць, ня ведае Бога, бо Бог ёсьцьлюбоў.L$Дарагія, будзем любіць адзін другога, бо любоў ад Бога, і кожны, хто любіць, нарадзіўся ад Бога і ведае Бога.m#SМы — ад Бога. Той, хто ведае Бога, слухае нас. Хто не ад Бога, той ня слухае нас. Такім чынам пазнаём духа праўды і духа падману.{"oЯны — ад сьвету, таму гавораць так, як сьвет, і сьвет іх слухае.!1Вы, дзеткі, ад Бога і перамаглі іх, бо вялікшы Той, хто ў вас, ад таго, хто ў сьвеце.{ oа кожны дух, каторы не вызнае Езуса, ня ёсьць ад Бога, але гэта дух антыхрыста, які, як вы чулі, надыходзіць, і ўжо цяпер ёсьць у сьвеце.>uПа гэтым пазнаеце Духа Божага: кожны дух, які вызнае, што Езус Хрыстос прыйшоў у целе, ёсьць ад Бога,f GДарагія! Ня кожнаму духу верце, але выспрабоўвайце духаў, ці яны ад Бога, бо паявілася на сьвеце многа фальшывых прарокаў.oWІ хто спаўняе прыказаньні Ягоныя, той трывае у Богу, а Бог — у ім, і тое, што Ён прабывае ў нас, пазнаем па Духу, якога Ён нам даў.[/А прыказаньне Ягонае такое: каб мы верылі ў імя Ягонага Сына Езуса Хрыста і любілі адзін другога, як Ён нам загадаў.I і пра што прасіць будзем, атрымаем ад Яго, бо спаўняем прыказаньні Ягоныя і робім тое, што Яму падабаецца.|qУмілаваныя, калі сэрца не асуджае нас, маем адвагу перад Богам,!бо калі нашае сэрца асуджае нас, дык Бог вялікшы ад нашага сэрца і ведае ўсё.Па гэтым пазнаем, што мы ад праўды, ды супакоім перад Ім сэрцы нашыя,{oДзеткі, будзем любіць ня словам ці языком, але чынам і праўдай.Калі хто мае маёмасьць гэтага сьвету і бачыць, што брат ягоны жыве ў бядзе, і зачыняе сэрца сваё перад ім, дык як можа быць у ім любоў Божая?;oЗ гэтага пазналі мы любоў, што Ён аддаў жыцьцё сваё за нас; і мы павінны аддаваць жыцьцё за братоў.[/Кожны, хто ненавідзіць брата свайго, ёсьць забойца, а вы ведаеце, што ніводзін забойца ня мае ў сабе жыцьця вечнага.:mМы ведаем, што перайшлі ад сьмерці да жыцьця, бо любім братоў; хто ня любіць, той трывае ў сьмерці.a; Не дзівіцеся, браты, калі сьвет ненавідзіць вас.fE Не як Каін, які ад ліхога быў і забіў брата свайго. А чаму яго забіў? Бо ўчынкі яго былі благія, а брата яго — справядлівыя."= Бо такое ёсьць абвяшчэньне, каторае чулі вы ад пачатку, каб мы любілі адзін другога.# Гэтым выяўляюцца дзеці Божыя і дзеці д’ябла: кожны, хто не спаганяе справядлівасьці, ня ёсьць ад Бога, таксама як і той, хто ня любіць брата свайго.]3 Кожны, хто нарадзіўся ад Бога, не грашыць, бо трывае ў ім насеньне Яго; такі ня можа грашыць, бо ён нарадзіўся ад Бога.h IХто грашыць, той ад д’ябла, бо д’ябал ад пачатку грашыць. Дзеля гэтага і аб’явіўся Сын Божы, каб зьнішчыць даконы д’ябла.? wДзеткі! Хай ніхто вас ня зводзіць. Хто робіць справядлівасьць, той справядлівы, як і Ён справядлівы.4 aКожны, хто трывае у Ім, не грашыць; ніводзін жа з тых, што грашаць, ня бачыў Яго, і не пазнаў Яго.  І ведаеце, што Ён аб’явіўся на тое, каб зьняць грахі, і ў Ім няма грэху. Кожны, хто грашыць, дапускаецца беззаконьня, бо грэх ёсьць беззаконьне.veІ кожны, хто мае такую надзею ў Ім, ачышчае сябе, як Ён чысты."=Дарагія, мы цяпер дзеці Божыя, але яшчэ ня выявілася, кім мы будзем. Ведаем, што калі выявіцца, мы будзем падобныя да Яго, бо ўбачым Яго такім, якім Ён ёсьць.r _Паглядзіце, якую любоў даў нам Айцец, каб мы называліся дзецьмі Божымі, і мы імі ёсьць! Сьвет таму ня ведае нас, што не пазнаў Яго.MКалі вы ведаеце, што Ён справядлівы, дык ведайце, што кожны, хто спаганяе справядлівасьць, з Яго нарадзіўся.]3Дык цяпер, дзеткі, трывайце ў Ім, каб, калі Ён зьявіцца, мелі ў Ім надзею, ды каб у дзень Яго прыходу не дазналі сораму.І намашчэньне, якое вы атрымалі ад Яго, трывае ў вас, і ня трэба, каб вас хтосьці вучыў, бо самае Ягонае намашчэньне вучыць вас усяго, і яно праўдзівае, і няма ў ім хлусні, і як вас навучыла, так вы і трывайце ў ім.kOГэта ўсё я вам напісаў адносна тых, якія зводзяць вас.c?І абяцаньне, якое Ён нам даў, ёсьць жыцьцё вечнае.wВы вось зьберажыце ў сабе тое, што вы чулі ад пачатку. Калі тое, што чулі вы ад пачатку, захаваеце, дык вы будзеце трываць у Сыне і ў Айцу. 9Кожны, хто не прызнае Сына, ня мае таксама і Айца; а хто прызнае Сына, той мае і Айца.[~/Хто ж тады брахун, калі ня той, хто пярэчыць, што Езус ёсьць Хрыстос? Той ёсьць антыхрыст, хто не прызнае Айца і Сына.G}Я вам напісаў не як няведаючым праўды, але як ведаючым яе, бо ніякая хлусьня ня можа ўзьнікнуць з праўды.||qАле вы атрымалі намашчэньне ад Сьвятога, і вы ўсе гэта ведаеце.p{YВыйшлі яны з нас, але не былі з нас, бо калі б былі з нас, засталіся б з намі; але гэта сталася, каб выявілася, што ня ўсе яны з нас. z9Дзеткі, ужо апошняя гадзіна; і, як вы чулі, што антыхрыст надыходзіць, і ў гэты час паявілася многа антыхрыстаў; з гэтага пазнаем, што ўжо апошняя гадзіна.yІ сьвет мінае, і пажаданьні яго; а хто спаўняе волю Божую, той трывае вечна.OxБо ўсё, што ў сьвеце: пажаданьне цела, прагавітасьць вачэй ды пыхлівасьць жыцьця, — не ад Айца, але ад сьвету.*wMНе любіце сьвету, ані таго, што ў сьвеце. Бо калі хто любіць сьвет, у тым няма любові Айца.9vkНапісаў вам, дзеткі: Вы ведаеце Айца. Напісаў вам, бацькі: Пазналі вы Таго, хто ад пачатку. Напісаў вам, юнакі: Вы дужыя, і слова Божае трывае ў вас, і вы перамаглі ліхога.%uC Пішу вам, бацькі: Вы пазналі Таго, хто ад пачатку. Пішу вам, юнакі: Вы перамаглі ліхога._t7 Пішу вам, дзеткі: Адпушчаны вам грахі ў імя Яго.esC А хто брата свайго ненавідзіць, той жыве ў цемры і ходзіць у цемры, і ня ведае, куды ідзе, бо цемра засьляпіла вочы ягоныя. r Хто любіць брата свайго, той прабывае ў сьвятле ды ня можа спатыкнуцца.q' Хто кажа, што жыве ў сьвятле, і ненавідзіць брата свайго, той дагэтуль у цемры.]p3Але і новае прыказаньне пішу вам, праўдзівае, якое ў Ім і ў нас, бо цемра прамінае, і праўдзівае сьвятло сьвеціць ужо. oДарагія! Не пішу новае прыказаньне, але прыказаньне старадаўняе, каторае вы мелі ад пачатку: тое даўняе прыказаньне ёсьць слова, якое вы чулі. nХто кажа, што ён у Ім прабывае, мусіць таксама хадзіць так, як Ён хадзіў.8miА хто беражэ Яго слова, у тым сапраўды любоў Бога завяршылася. Па гэтым вось пазнаем, што мы ў Ім. l9Хто кажа: “Ведаю Яго”, і не беражэ Яго прыказаньняў, той брахун, і ў ім няма праўды.kІ па тым пазнаем, што Яго ведаем, калі спаўняем Ягоныя прыказаньні.KjЁн ёсьць ахвяра перамольная за грахі нашыя, ды ня толькі за грахі нашыя, але таксама за грахі ўсяго сьвету.qi ]Дзеткі мае, пішу вам гэта, каб вы не грашылі. Але калі хто і саграшыў, маем заступніка перад Айцом — Езуса Хрыста, справядлівага.h 9 Калі мы кажам, што не грашым, дык мы робім Яго ашуканцам, і слова Ягонага няма ў нас.ng W Калі вызнаём свае грахі, дык Ён — верны і справядлівы, каб адпусьціць нам грахі ды ачысьціць нас ад усякае несправядлівасьці.f /Калі мы кажам, што ня маем грэху, дык падманаваем саміх сябе, і праўды няма ў нас.e Калі ж мы ходзім у сьвятле, так як Ён у сьвятле, тады маем супольншкамі адны з другімі, і кроў Езуса, Сына Яго, ачышчае нас ад усякага грэху.4d cКалі мы кажам, што маем супольнасьць з Ім, а ходзім у цемры, мы хлусім і разьмінаемся з праўдай.?c yТакая вось вестка, якую мы пачулі ад Яго ды абвяшчаем вам: Бог ёсьць сьвятло і няма ў Ім ніякае цемры.Xb +І гэта пішам, каб наша радасьць была поўнаю.a +вясьцім вам, што мы ўбачылі і пачулі, каб і вы мелі супольнасьць з намі. А мець з намі супольнасьць, значыць мець яе з Айцом і Сынам Яго Езусам Хрыстом.[` 1бо жыцьцё аб’явілася, і мы бачылі, і сьведчым, і вясьцім вам жыцьцё вечнае, якое было ў Айца і было аб’яўлена нам, — i_ OШто было ад пачатку, што мы чулі, што бачылі сваімі вачыма, што разглядали ды чаго дакраналіся нашыя рукі аб Слове жыцьця, — ^^5Дык узрастайце ў ласцы і пазнаньні Госпада нашага і Збаўцы Езуса Хрыста. Яму хвала і цяпер, і ў дзень вечнасьці. Амэн.]]3Дык вы, дарагія, аб гэтым папярэджаныя, сьцеражыцеся, каб ня ўблытацца ў аблуду, і не адпасьці ад свайго умацаваньня.J\ і ва ўсіх лістах аб гэтым гаворыць, у якіх ёсьць некаторыя справы цяжкія для разуменьня, якія людзі недавучаныя і няўстойлівыя выкрыўляюць, як і іншыя Пісаньні, на сваю загубу.[[/І доўгацярплівасьць Госпада нашага лічыце за збаўленную, як і наш дарагі брат Павал у сваёй мудрасьці напісаў вам,GZДзеля таго, дарагія, чакаючы гэтага, старайцеся быць без заганы і спракуды, каб (Ён) застаў вас у супакоі..YU Аднак, паводле абяцаньня мы чакаем новага неба і новай зямлі, у якіх жыве справядлівасьць.bX= калі чакаеце і стараецеся прыскорыць прыход дня Божага, у якім нябёсы, палымеючы, счэзнуць, і стыхіі ў агні рассыпяцца./WW Калі ўсё гэта мае так разбурыцца, дык якімі павінны вы быць у сьвятым жыцьці і пабожнасьці,}Vs Як злодзей прыйдзе дзень Госпадаў, у каторым неба з шумам вялікім праміне, стыхіі ў агні растопяцца, а зямля і ўсе творы на ёй згараць..UU Не марудзіць Госпад з абяцаньнем, як некаторым здаецца, што марудзіць, але Ён цярплівы для вас, ня хочучы нічыёй загубы, але хочучы ўсіх давесьці да навярненьня.`T9Няхай для вас, дарагія, ня будзе тайнай тое, што адзін дзень у Госпада як тысяча гадоў, і тысяча гадоў — як адзін дзень.?SwА цяперашнія неба і зямлю тое самае слова захавала для агню, на дзень суду і загубы бязбогіх людзей.dRAды што праз яе той сьвет загінуў, затоплены вадою.RQБо ня ведаюць яны, што думаюць гэтак, што неба было здаўна і што зямля з вады і праз ваду словам Божым паўстала,uPcі будуць пытацца: “Дзе ж абяцаньне Ягонага прыходу? Вось з тога часу, як бацькі паснулі, усё так застаецца, як ад пачатку сьвету”.bO=Перад усім ведайце, што ў апошнія дні паявяцца паклёпнікі з кпінамі, каторыя будуць хадзіць паводле сваіх пажаданьняўNкаб вы памяталі словы, якія ўжо даўно былі сказаныя сьвятымі прарокамі поруч прыказаньні Госпада і Збаўцы, перададзеныя вам апосталамі.%M EДарагія, пішу да вас ужо другі ліст і стараюся ў ім ажывіць ваш здаровы розум і памяць,lLQСпоўнілася бо на іх тое, аб чым слушна кажа прыказка: “Сабака вярнуўся да сваіх рыготаў, а свіньня памытая — у сваё балота”.bK=Лепш было б ім дарогі справядлівасьці ня ведаць, чым, пазнаўшы, адвярнуцца назад ад дадзенага ім сьвятога прыказаньня.3J_Бо калі хто ўцёк ад брыдотаў сьвету праз пазнаньне Госпада нашага і Збаўцы Езуса Хрыста, а потым зноў захапляецца імі, дык апошнія яго справы горшыя за папярэднія.8Iiабяцаюць ім свабоду, а самі — нявольнікі сапсуцьця; бо хто кім пераможаны, той таго і нявольнік.pHYУзьнёсла і пуста гаворачы, зводзяць пажаданьнямі цялеснымі і распустай тых, што ледзь толькі ўцяклі ад пражываючых у аблудзе,GЯны — крыніцы без вады, воблакі, віхрам гнаныя, каторых чакае туман цемры.hFIале быў пакараны за сваё злачынства: пад’ярэмная жывёла, нямая, прамовіўшы чалавечым голасам, стрымала дурасьць прарока.aE;зыйшоўшы з простага шляху, заблукалі ды пайшлі дарогай Балаама, сына Басора, які ўзьлюбіў плату за несправядлівасьць,yDkВочы іхнія поўныя чужалоства і няспыннага грэху, зводзяць яны душы хісткія; сэрцы іхнія апанаваныя хцівасьцю, яны — сыны праклёну;TC! атрымаюць кару як заплату за несправядлівасьць. За асалоду ўважаюць яны штодзённую распусту, як сарамотнікі і агіднікі шукаюць асалоды ў сваіх брудных раскошах, банкетуючы з вамі.B Яны як неразумныя жывёлы, прызначаны з натуры сваёй на ўлоў і ўбой, лаюць тое, што не разумеюць, ды ў сапсуцьці знаходзяць сваім пагінуць,9Ak у той час як анёлы, большыя іх сілай і моцай, не адважваюцца перад Госпадам даваць ім асуджэньня.(@I а перад усім тых, што ідуць за целам у нячыстых пажаданьнях і пагарджаюць начальствам; нахабнікаў, пыхліўцаў, што адважваюцца блявузгаць на хвалу (нябесную),T?! Дык ведае Госпад, як пабожных выратаваць ад спакушэньня, а несправядлівых захаваць на пакараньне ў дзень суду, > бо гэты справядлівы, пражываючы сярод іх, з дня на дзень сваю справядлівую душу мучыў іх бязбожнымі ўчынкамі, каторыя бачыў і аб каторых чуў.='і выратаваў справядлівага Лёта, мучанага распуснымі паводзінамі нягоднікаў,y<kтаксама гарады Садому і Гамору, абвярнуўшы ў попел, асудзіў на загубу, даючы прыклад кары для тых, што будуць бязбожнымі ў будучыні,o;Wі калі (Бог) не пашкадаваў перашага сьвету, а ўхаваў толькі васьмёх з Ноем, вястуном праўды, наводзячы патоп на бязбожны сьвет;M:Бо калі саграшыўшых анёлаў Бог не пашкадаваў, але, зьвязаўшы путамі пякельнае цемры, аддаў захаваць на суд;Y9+І яны ў сваёй хцівасьці будуць лавіць вас лісьлівымі словамі, але прысуд на іх даўно гатовы, і загуба іх не абміне.8/І многія пойдуць сьлядамі іхняй распусты, і дарога праўды імі зьняважана будзе.[7 1Былі ж у народзе і фальшывыя прарокі, як і ў вас бываюць настаўнікі-ашуканцы, каторыя ўцягваюць у згубныя сэкты і, адцураўшыся Таго, хто іх адкупіў, Валадара, рыхтуюць сабе скорую загубу.P6 Бо не па волі людзкай было калісьці абвешчана прароцтва, але казалі яго людзі Божыя, кіраваныя Духам Сьвятым.35 aГэта перад усім мейце на ўвазе, што ніводнае прароцтва Пісаньня нельга выясьняць самавольна.M4 Прытым мы маем найпэўнейшае прарочае слова, і вы добра робіце, трымаючыся яго, як сьветача, які сьвеціць у цёмным месцы аж пакуль разаднее, і зорка раньняя ўзыйдзе ў сэрцах вашых.3 !І мы чулі, як гэты голас чуўся з неба, калі мы з Ім разам былі на сьвятой гары.2 %Атрымаў бо Ён ад Бога Айца чэсьць і хвалу, калі вось такі голас прагучаў да Яго ад велічнай славы: “Гэта Сын Мой умілаваны, у якім маю ўпадабаньне”.w1 iМы бо вясьцілі вам моц і прыход Госпада нашага Езуса Хрыста не ідучы за прыдуманымі казкамі, але як сьведкі, бачыўшыя Ягоную веліч. D~~=}S||'{ zzQyxxIwvvquu'srqqrppxooCmlkjxiJhng]fredNc_ba=`?_^^6]\\f[ZYXvWW4VFU*TcSkRQPONMM;LKJIIbHG EDDkCdBAA0@>==(;::<9f87644@3V2C10//P..r-A,p+>*F)$('}&R$##U!!c 7+&4ls55L & { NZ!DY\+І чатыры жывёлы казалі: “Амэн”. І дваццаць чатыры старыя падалі на твар свой і кланяліся Жывучаму на вякі вечныя. [ Тады пачуў я, як засьпявала ўсё стварэньне, што на небе, і што на зямлі, і што пад зямлёй, і што на моры, і што ў ім ёсьць: “Седзячаму на троне і Ягняці хай будзе багаслаўленьне, і хвала, і валаданьне на вякі вечныя”.Z кажучых гучным голасам: “Дастойны Ты, Ягня, што забіты быў, каб прыняць моц, і багацьце, і мудрасьць, і сілу, і чэсьць, і хвалу, і багаславенства”.mYS І калі так глядзеў, пачуў вакол трону, і жывёлаў, і старых голас безьлічы анёлаў, і лік іх быў мірыяды мірыядаў і тысячы тысяч,!X; і ўчыніў нас каралеўствам і сьвятарамі Богу нашаму, і будзем валадарыць на зямлі”.RW і сьпявалі новую песьню, кажучы: “Дастойны Ты ўзяць кнігу і адчыніць пячаткі яе, бо забіты быў Ты і адкупіў Ты нас Богу крывёю Тваёй з усякага пакаленьня, і мовы, і народу, і паганаў,'VGІ калі ўзяло кнігу, чатыры жывёлы і дваццаць чатыры старыя ўпалі перад Ягнём, маючы кожны гарфу і залатыя чашы, поўныя пахнідлаў, якія ёсьць малітвы сьвятых,pUYІ пайшло, і ўзяло з правай рукі Седзячага на троне кнігу.6TeІ ўбачыў я між тронам і чатырма жывёламі, пасярод старых Ягня стаячае, быццам забітае, маючае сем рагоў і сем вачэй, якія ёсьць сем духаў Божых, пасланых на ўсю зямлю.oSWІ адзін са старых сказаў мне: “Ня плач, вось перамог Леў з пакаленьня Юды, корань Давідаў, каб адкрыць кнігу і сем яе пячатак”.'RGІ я вельмі плакаў, што ніхто не знайшоўся быць дастойным адкрыць кнігу і глянуць на яе.Q І ніхто ня мог ані на небе, ані на зямлі адкрыць кнігу, і глянуць на яе.KPІ ўбачыў магутнага анёла, абвяшчаючага гучным голасам: “Хто дастойны адкрыць кнігу і зьняць яе пячаткі?”GO І ўбачыў я ў правай руцэ Седзячага на троне кнігу, запісаную ўнутры і звонку, запячатаную на сем пячатак.eNC “Дастойны Госпад Бог наш прыймаць хвалу, і чэсьць, і моц, бо Ты стварыў усё, і ўсё з волі Тавёй існавала і было створана”.|Mq падалі перад Седзячым на троне дваццаць чатыры старыя, і кланяліся Жывучаму на вякі вечныя, і клалі кароны свае перад тронам, кажучы:>Lu І калі аддавалі тыя жывёліны чэсьць, і хвалу, і падзяку Седзячаму на троне, Жывучаму на вякі вечныя,KІ чатыры жывёлы мелі па шэсьць крылаў і навакол, і ўсярэдзіне мелі поўна вачэй; і бесперапынна днём і ноччу яны ўскліквалі: “Сьвяты, Сьвяты, Сьвяты Госпад Бог Усемагутны, які быў, і які ёсьць, і які прыходзіць”.8JiІ першая жывёла падобная да льва, і другая жывёла падобная да быка, і трэцяя жывёла мела твар быццам чалавечы, і чацьвёртая жывёла мела падабенства да арла лятаючага.IІ перад тронам зьзяла нібы шклянае мора, падобнае на крышталь. І на сярэдзіне трону і навокал трону — чатыры жывёлы, поўныя вачэй спераду і ззаду.iHKІ ад трону выходзілі маланкі, і галасы, і грымоты; і сем сьветачаў палаючых гараць перад тронам, якія ёсьць сем духаў Божых.GІ вакол трона — дваццаць чатыры троны, і на тронах сядзелі дваццаць чатыры старыя, адзетыя ў белыя вопраткі, і на галавах іхніх — залатыя кароны.qF[І Той, хто сядзеў, падобны быў з выгляду да каменя з ясьпіса і сардына, і вясёлка вакол трону была падобная з выгляду на шмарагд."E=І адразу быў я ў захапленьні духам: і вось трон стаяў у небе, а на троне Нехта сядзеў.D Пасьля гэтага ўбачыў я: і вось дзьверы адчыненыя ў небе, і голас першы, які я пачуў, быў як быццам голасам трубы, размаўляючай са мною і кажучай: “Увайдзі сюды, і Я пакажу табе тое, што павінна стацца пасьля”.kCOХто мае вуха, няхай слухае, што Дух кажа цэрквам”.DBХто пераможа, таму дам сядзець са Мною на Маім троне, як Я перамог і засеў з Айцом Маім на Яго троне.nAUВось стаю ў дзьвярах і стукаю. Калі хто пачуе голас Мой і адчыніць Мне дзьверы, увайду да яго і павячэраю з ім, а ён са Мной.@Бо Я на тых, каторых люблю, сваруся і караю іх. Дык пільнуйся і навярнісяj?MРаю табе купіць сабе ў Мяне золата, агнём ачышчанага, каб быў забясьпечаны, і белую вопратку, каб апрануўся і каб не паказалася нікчэмнасьць нагаты тваёй, і масьцю памаж вочы свае, каб бачыў.> Бо кажаш ты: “Багаты я і забясьпечаны, і нічога мне ня трэба”, і ня ведаеш ты, што ты бедны, і найнешчасьлівейшы, і ўбогі, і сьляпы, і голы.=/Але за тое, што ты цёплы, а не халодны ані гарачы, Я выкіну цябе з вуснаў Маіх.2<]Ведаю учынкі твае, што ты ані халодны, ані гарачы. О, каб лепш халодным ты быў або гарачым!S;І анёлу царквы, што ў Ляодыцэі, напішы: Гэта кажа Амэн, Сьведка верны і праўдзівы, Пачатак тварэньня Божага.h:I Хто мае вуха, няхай слухае, што Дух кажа цэрквам.9 Хто пераможа, таго пастаўлю калёнаю ў сьвятыні Бога Майго, і больш з яе ня выйдзе, і напішу на ім імя Бога Майго і імя горада Бога Майго, новага Ерузаліму, які зыходзіць з неба ад Бога Майго, і імя Маё новае. 8 Прыйду хутка. Трымай тое, што маеш, каб ніхто не забраў кароны тваёй.7 Бо ўхаваў ты слова цярплівасьці Маёй, і Я цябе ўсьцерагу ў гадзіну спакушэньня, якая прыйдзе на ўвесь сьвет зводзіць жыхароў на зямлі.`69 Вось дам табе з сынагогі шатана, з тых, якія сябе лічаць за Юдэяў, а імі ня ёсьць, але падманваюць, вось зраблю ім, што прыйдуць і паклоняцца табе ў ногі, і даведаюцца, што Я узьлюбіў цябе.'5GВедаю учынкі твае. Вось адчыніў перад табою дзьверы, якія ніхто ня можа зачыніць, бо ты хоць маеш трохі моцы, але захаваў слова Маё і ня выракся імя Майго.84iІ анёлу царквы, што ў Філядэльфіі, напішы: Гэта кажа Сьвяты і Праўдзівы, які мае ключ Давідаў, які, калі адчыніць, то ніхто не замкне, калі замкне, ніхто не адчыніць.h3IХто мае вуха, няхай слухае, што Дух кажа цэрквам.25Хто пераможа, апранецца гэтак у вопратку белую, і ня выкрасьлю імя яго з кнігі жыцьця, і выяўлю імя ягонае перад Айцом Маім і на віду ў анёлаў Ягоных.t1aДы вось маеш у Сардах некалькі імёнаў, якія ня плямілі вопраткаў сваіх, яны будуць хадзіць са Мною ў белі, бо ёсьць дастойныя..0UДык памятай, як ты атрымаў і чуў, і захавай, і навярніся. Бо калі ня будзеш чуваць, прыйду да цябе, як злодзей, і ня будзеш ведаць гадзіны, ў якую прыйду да цябе.M/Чувай і ўзмацняй рэшту, якія меліся загінуць, не знаходжу бо учынкаў тваіх споўненымі перад Богам Маім.-. UІ анёлу царквы, што ў Сардах, напішы: Гэта вось кажа Той, які мае сем духаў Божых і сем зорак: Ведаю учынкі твае, што маеш імя, што быццам жывеш, ды ёсьць мёртвы.h-IХто мае вуха, няхай слухае, што Дух кажа цэрквам.p,Yяк і Я атрымаў ад Айца Майго, і дам яму раньнюю зорку.++і валодаць будзе над імі кіем жалезным, крышачы іх, быццам посуд ганчарскі,*/А хто пераможа і захавае аж да канца справы Мае, таму дам уладу над паганамі,u)cапроч той, якую маеце; трымайцеся, пакуль да вас прыйду.;(oВам жа кажу ды іншым, што ёсьць у Тыятыры, каторыя не прызнаюць гэтае навукі і якія не спазналі, як кажуць, бяздоньняў шатанскіх, што не пашлю на вас іншай цяжкасьці,'І дзяцей яе пакараю сьмерцю, і няхай усе цэрквы даведаюцца, што Я — Той, каторы пранікае ныркі і сэрцы, і дам кожнаму паводле учынкаў ягоных.f&EВось жа кіну яе на ложак (хворасьці), і тых, што з ёй чужаложаць, у вялікае гора, хіба што пакаяліся б за праступкі свае. %І даў Я ёй час навярнуцца, але яна ня хоча за сваю распусту пакаяцца.F$Аднак маю трохі супраць цябе, што дапускаеш жанчыне Езабэлі, якая называе сябе прарочыцай, вучыць і зводзіць слугаў Маіх, каб распутнічалі і спажывалі ахвяры для ідалаў.y#kСпазнаў Я учынкі твае, і веру, і любоў тваю, і служэньне, і цярплівасьць тваю, і дзеяньні твае апошнія больш шматлікія, чым раней.k"OІ анёлу царквы, што ў Тыятыры, напішы: Гэта вось кажа Сын Божы, які мае вочы быццам полымя агню, а ногі падобныя да бронзы.\!1Хто мае вуха, няхай слухае, што Дух кажа цэрквам: Пераможцу дам Я манну таемную і дам яму белы камень, а на камені напісанае новае імя, якога ня ведае ніхто, толькі той, хто атрымае яго.R Дзеля таго навярніся, бо калі не, дык хутка прыйду да цябе і буду ваяваць з адступнікамі мячом вуснаў Маіх.jMІ ты маеш такіх, што трымаюцца навукі Мікалаітаў.A{Аднак трохі маю супраць цябе, бо маеш там тых, якія трымаюцца навукі Балаама, які вучыў Балака, каб спакушаў сыноў Ізраэлевых есьці ахвяры ідалам і займацца распустай.6e Ведаю, што жывеш, дзе трон шатана, і трымаеш імя Маё, і не выракся ты Маёй веры нават у тыя дні, калі ў вас, дзе пражывае шатан, быў забіты Мой верны сьведка Антыпас."= І анёлу царквы, што ў Пэргаме, напішы: Гэта кажа Той, хто мае меч двусечны востры:4a Хто мае вуха, няхай слухае, што Дух кажа цэрквам: Хто пераможа, другой сьмерці не сустрэне.! Нічога ня бойся з таго, што трэба табе перанесьці. Вось жа пашле некаторых з вас д’ябал у вязьніцу, каб вас выпрабаваць, і будзеце цярпець гора праз дзесяць дзён. Будзь верны аж да сьмерці, і дам табе карону жыцьця. Ведаю прыгнёт твой і беднасьць тваю, але ты багаты; і зьневажаньні тых, якія называюць сябе Юдэямі, а імі ня ёсьць, бо яны — сынагога шатана.9kІ анёлу царквы, што ў Сьмірне, напішы: Вось што кажа Першы і Апошні, каторы быў памёршы і жыве:^5Хто мае вуха, няхай слухае, што Дух кажа цэрквам: Пераможцу дам Я спажываць (плод) з дрэва жыцьця, якое ў раі Божым.Але маеш тое за заслугу, што ненавідзіш Мікалаітаў, якіх і Я ненавіджу.Памятай тады, адкуль упаў, і навярніся, і вярніся да першых учынкаў. Інакш бо прыйду да цябе і прыму твой сьвечнік, калі не навернешся. Але маю Я супраць цябе тое, што адступіўся ты ад сваёй першай любові.3І маеш ты вытрымаласьць, і перанёс шмат ты дзеля імя Майго, і не знеахвоціўся.kOЯ ведаю ўчынкі твае, і працу, і цярплівасьць тваю, і што ня можаш пераносіць ліхіх, і што выставіў ты на спробу тых, якія хочуць называцца апосталамі, а імі ня ёсьць, і прызнаў ты іх ашуканцамі.  Анёлу царквы, што ў Эфэзе, напішы: Вось што кажа Той, які трымае сем зорак у сваёй правай руцэ, які ходзіць пасярод сямі залатых сьвечнікаў:C Таямніца сямі зорак, якія ты бачыў у маёй правай руцэ, і сямі сьвечнікаў залатых вось якая: сем зорак — гэта сем анёлаў сямі цэркваў, а сем сьвечнікаў — гэта сем цэркваў. Дык напішы, што ты ўбачыў, што ёсьць і што павінна стацца пасьля. і Я быў памёршым, і вось жывы на вякі вечныя, і маю ключы сьмерці і пекла.}  uІ, убачыўшы Яго, упаў я да ног Яго, быццам нежывы. А Ён паклаў правую руку сваю на мяне, кажучы: “Ня бойся! Я — Першы, і Апошні, і Жывы;  і Ён трымаў у правай руцэ сваёй сем зорак, з вуснаў жа Яго вытыркаў меч двусечны востры, і твар Ягоны зіхацеў, як сонца ў магутнасьці сваёй..  Wі ногі Яго падобныя да бронзы, распаленай у печы, і голас Ягоны падобны на гук бурных водаў,.  Wгалава ж Ягоная і валасы былі белыя, як белая воўна, быццам сьнег, і вочы Яго як полымя агню,{  q і паміж сьвечнікаў залатых кагосьці падобнага да Сына Чалавечага, адзетага ў доўгую шату і падперазанага пад грудзі залатым паясом;T # Я павярнуўся, каб зірнуць, адкуль быў голас, што да мяне гаварыў; і, павярнуўшыся, убачыў сем залатых сьвечнікаў,  які казаў: “Што бачыш, запішы ў кнізе і пашлі сямі цэрквам: у Эфэз, і ў Сьмірну, і ў Пэргам, і ў Тыятыру, і ў Сарды,і ў Філядэльфію, і ў Ляодыцэю”.# A Я быў у захапленьні духа ў дзень Госпадаў, і пачуў за сабою зычны голас, быццам трубы, 1 Я, Ян, брат ваш і ўдзельнік у прыгнёце, у каралеўстве і вытрымаласьці ў Хрысьце Езусе, быў на востраве Патмас дзеля Слова Божага і сьведчаньня аб Езусе.H  Я — Альфа і Амега, пачатак і канец, — кажа Госпад Бог, які ёсьць, які быў і які прыйдзе, Усемагутны.t cВось жа прыходзіць у хмарах, і ўбачыць Яго ўсякае вока і тыя, што Яго пракалолі, і залямантуюць над Ім усе плямёны зямлі. Так, амэн.C і зрабіў нас каралеўствам і сьвятарамі Богу і Айцу свайму, Яму хвала і валаданьне на вякі вечныя. Амэн. +і ад Езуса Хрыста, Сьведкі вернага, Першароднага з памёршых і Валадара каралёў зямных. Яму, які ўзьлюбіў нас і абмыў нас ад грахоў нашых крывёй сваёй,j OЯн сямі цэрквам у Азіі: Ласка вам і супакой ад Таго, які ёсьць, які быў і які прыйдзе, і ад сямі духаў, што перад тронам Ягоным,4 cШчасьлівы той, хто чытае і чуе словы прароцтва ды захавае тое, што ў іх напісана; час бо блізкі.~ які сьведчыць аб Слове Божым, і аб Езусе Хрысьце, і аб усім, што бачыў.5} gАдкрыцьцё Езуса Хрыста, якое Яму даў Бог, каб выявіў слугам сваім, што павінна стацца ў хуткім часе, і, паслаўшы анёла, паведаміў за дапамогаю знакаў слузе свайму Яну,| /адзінаму Богу, Збаўцы нашаму, праз Езуса Хрыста, Госпада нашага, — хвала, веліч, магутнасьць ды ўлада перад усімі вякамі, і цяпер, і ў вякі вечныя. Амэн.>{ wА таму, хто можа ўсьцерагчы вас бяз грэху і паставіць беззаганнымі і ў радасьці на віду сваёй хвалы,Sz !іх ратуйце, вырываючы з агню, іншых шкадуйце з боязьзю, брыдзячыся нават адзеньнем іхнім, якое целам спаганена.[y 1Да тых, што сумняваюцца, будзьце міласэрнымі,Jx ды ў любові Божай захоўвайце саміх сябе, чакаючы міласэрдзя Госпада нашага Езуса Хрыста на жыцьцё вечнае. w ;Вы ж, умілаваныя, грунтуючыся на найсьвяцейшай веры вашай, маліцеся ў Духу Сьвятым,xv kГэта тыя, што саміх сябе аддзяляюць, душэўныя, ня маючыя Духа.cu Aкалі яны казалі вам: “У апошні час паявяцца насьмешнікі, каторыя будуць хадзіць паводле бязбожных пажаданьняў сваіх”.#t AВы ж, дарагія, мейце ў памяці словы, сказаныя апосталамі Госпада нашага Езуса Хрыста,zs oЯны наракаюць і жаляцца на свой лёс ды патураюць сваім пажаданьням, і вусны іх гавораць узьнёсла, і дзеля карысьці патураюць людзям.\r 3каб учыніць суд над усімі ды пакараць усіх бязбожнікаў за ўсе іхнія бязбожныя ўчынкі, у якіх выявілася іхняя бязбогасьць, і за ўсе блявузгі супраць Яго, якія казалі бязбожныя грэшнікі”.>q wВось жа пра іх праракаваў Генох, сёмы па Адаме, кажучы: “Вось ідзе Госпад з мірыядамі сваіх сьвятых,kp Q узбураныя віры марскія, што пеняцца сваёю брыдотаю, заблуканыя зоркі, для каторых непраніклівая цемрадзь навек прызначана.Ho   Яны — небясьпека на вашых агапах банкетуючы ў вас бяз страху і пасьвячы саміх сябе; воблакі без вады, ветрам ганяныя, дрэвы асеньнія бясплодныя, два разы мёртвыя, выкарчаваны,Tn # Гора ім, бо пайшлі яны дарогай Каіна і паддаліся ашуканству, як Балаам, за заплату, і ў буньце Карэя папрападалі.gm I Яны ж блязгуваюць на тое, чаго ня ведаюць, а што ў натуральны спосаб пазнаюць, як неразумныя жывёліны, тым сябе зьнішчаюць. l  Калі арханёл Міхал спрачаўся з д’яблам пра цела Майсея, не адважыўся кінуць зьняважлівага асуджэньня, але сказаў: “Хай Госпад цябе пакарае”.Xk +Падобна і тыя летуценьнікі паганяць цела, зьневажаюць валаданьне (Госпада) ды блюзьняць супраць хвалы (нябеснай).*j OТаксама Садома, і Гамора, і суседнія гарады ў падобны спосаб, як яны аддаліся распусьце і пажаданьню чужога цела, сталіся прыкладам, церпячы кару вечнага агню.i Анёлаў жа, што не зьбераглі сваёй дастойнасьці, але пакінулі сваё жыльлё, зьвязаных вечнымі путамі, затрымаў у цемрадзі да вялікага суднага дня.~h wХачу вам прыпомніць, хоць вы ўсё гэта ведаеце, што Госпад найперш вызваліў народ з зямлі Эгіпецкай, а пасьля выгубіў тых, што ня верылі.eg EУлезьлі бо да вас нейкія людзі, якія здаўна запісаныя на асуджэньне, бязбожныя, каторыя ласку Бога нашага замяняюць на распусту, і выракаюцца адзінага Валадара і Госпада нашага Езуса Хрыста.Hf  Умілаваныя, я вельмі хацеў вам напісаць пра супольнае наша збаўленьне і палічыў неабходным напісаць вам, каб заахвоціць да барацьбы за веру, раз і назаўсёды дадзеную сьвятым.ce AХай памножыцца вам міласэрдзе, і супакой, і любоў.Kd Юда, слуга Езуса Хрыста, брат Якуба, тым, што пакліканы, умілаваным у Богу Айцу і захаваным для Езуса Хрыста:uc eСупакой табе. Вітаюць цябе сябры. Прывітай сяброў пайменна.b yСпадзяюся, што хутка цябе ўбачу і тады пагаворым вуснамі ў вусны.ta c Шмат я меў бы табе напісаць, але не хачу пяром і атрамантам.x` k Пра Дэмэтра ўсе добра сьведчаць, і нават сама праўда. Такое самае сьведчаньне даём і мы, і ведаем, што сьведчаньне нашае праўдзівае.W_ ) Улюблены, не ідзі за ліхім, але рабі дабро. Хто добрае робіць, ёсьць ад Бога, а хто робіць благое, той ня бачыў Бога.c^ A Таму вось, калі прыбуду пасваруся за яго паводзіны ды за злосныя словы супраць нас. А прытым, як бы яму яшчэ гэтага не хапала, і сам не прыймае братоў, ды хочучых гэта зрабіць выганяе з царквы.&] G Я напісаў крыху царкве, але Дыятрэф, каторы хоча быць кіраўніком іхнім, не прыймае нас.\ 3Таму мусім гасьцінна прыймаць такіх людзей для супольнай працы з імі для праўды.[ Бо выбраліся яны ў дарогу ў імя Яго, не прыймаючы нічога ад паганаў.8Z kякія засьведчылі тваю любоў перад царквою. Ты добра зробіш, заагледзеўшы іх на дарогу па-Божаму.Y Ты, умілаваны, вернае робіш, калі дапамагаеш братам, а асабліва падарожным,X Для мяне няма большай радасьці, як пачуць, што дзеці мае ходзяць у праўдзе.=W uВельмі ўзрадаваўся я з прыбыцьця братоў, якія засьведчылі праўду тваю ды што ты жывеш справядліва./V YУмілаваны, прагну табе ва ўсім пасьпяховасьці і здароўя так, як шчасьліва чуецца душа твая.`U =Старшы — дарагому Гаю, каторага люблю ў праўдзе.UT % Вітаюць цябе дзеці сястры тваёй выбранай.S ) Шмат маю я вам напісаць, але не хачу на паперы і атрамантам, бо спадзяюся, што да вас прыйду і асабіста з вамі пагавару, каб радасьць наша была поўнаю.pR [ Бо хто яго вітае, стаецца саўдзельнікам яго злачынстваў.5Q e Калі хто прыходзіць да вас і не прыносіць гэтае навукі, не прыймайце яго ў дом і не вітайце яго.fP G Кожны, хто адступае ад навукі Хрыстовай і не трымаецца яе, ня мае Бога; а хто трымаецца гэтай навукі, той мае і Айца, і Сына.>O wГлядзіце самі на сябе, каб ня страцілі вы таго, што запрацавалі, але каб атрымалі заплату поўнасьцю.}N uБо паявілася на сьвеце многа звадыяшаў, якія не вызнаюць, што Езус Хрыстос прыйшоў у целе (чалавечым); гэткі ёсьць звадыяш і антыхрыст. ~ }d|H{zyPwvutesVroqpoo}nOml>kWjmihgf>ewdcc a``E_J^^\\[ ZY`XkWVUT;RRQP[OXNTMLfKJIIOHHGDFIEDCBA>@V?>]=S І адчынілася Божая сьвятыня ў небе, і бачны стаў каўчэг запавету Яго ў сьвятыні Ягонай, і зазіхацелі маланкі, і пачуліся галасы, і былі землятрусы і град вялікі.= І ўзбурыліся народы, і прыйшоў гнеў Твой і пара судзіць памёршых і даць узнагароду слугам Тваім прарокам і сьвятым, і разам з імі тым, што шануюць імя Тваё, малым і вялікім, і час загубы для тых, што пракудзілі зямлю”.Z<- усклікаючы: “Дзякуем Табе, Госпадзе, Божа Усемагутны, які ёсьць, які быў і які ўзяў сілу сваю магутную і запанаваў.C; І дваццаць чатыры старыя, седзячыя перад Богам на сваіх тронах, упалі на твар свой і пакланіліся Богу,^:5 І затрубіў анёл сёмы. І загаманілі моцныя галасы ў небе, кажучы: “Сталася каралеўства гэтага сьвету (каралеўствам) Госпада нашага і Хрыста Ягонага, і будзе Ён валадарыць на вякі вечныя”.f9E Гора другое мінула; вось трэцяе прыйдзе незадоўга.Y8+ І ў той час пачаліся страшныя землятрусы, і дзесятая частка горада завалілася, і загінула ад землятрусу сем тысяч асоб, а тыя, што засталіся, перапалохаліся і аддалі хвалу Богу на небе.m7S І пачулі яны з неба магутны голас, гаворачы ім: “Падыміцеся сюды”. І падняліся яны ў неба ў воблаку, і бачылі іх ворагі іхнія.x6i І пасьля трох з паловай дзён увайшоў у іх дух жыцьця ад Бога. І падняліся яны на свае ногі; і вялікі страх ахапіў тых, якія бачылі іх.5 І жывучыя на зямлі будуць радавацца дзеля іх, і весяліцца, і падарункі пасылаць адны другім, бо гэтыя два прарокі мучылі тых, якія жылі на зямлі.4+ І многія з народаў, і пакаленьняў, і моваў, і плямёнаў будуць аглядаць трупы іхнія праз тры дні і паўдня, а целаў іхніх не дазволяць палажыць у магілу._37 І целы іх будуць ляжаць на плошчы вялікага горада, які духова завецца Садома і Эгіпет, дзе і Госпад іх быў укрыжаваны.[2/ І калі закончаць яны сьведчаньне сваё, паўстане зьвер з бяздоньня і пачне супраць іх бой, і пераможа іх, і заб’е іх._17 Яны маюць уладу зачыніць неба, каб не ішоў дождж на зямлю ў час іхняга праракаваньня, ды маюць уладу над водамі замяніць іх у кроў, і насылаць на зямлю усякія бедствы, якія толькі захочуць.0 І калі хто захоча ім шкодзіць, то агонь выйдзе з вуснаў іх і зьнішчыць іхніх ворагаў; калі ж хто захоча скрыўдзіць іх, то гэткі мусіць быць забіты./w Яны — дзве аліўкі і два сьвечнікі, перад Госпадам зямлі стоячыя.S. І Я дам уладу Маім двум сьведкам, і будуць яны прарочыць тысяча дьвесьце шэсьдзесят дзён, адзетыя ў зрэбніцу”.{-o А панадворак вонкі сьвятыні абміні і ня мерай яго, бо ён прызначаны паганам, і яны будуць таптаць горад сьвяты праз сорак два месяцы.~, w І дадзена была мне трысьціна, падобная на жазло, і сказана мне: “Падыміся і памерай сьвятыню Божую, і аўтар, і тых, што пакланяюцца ў ёй.P+ І сказаў ён мне: “Ты павінен зноў вясьціць прароцтвы пра народы, пра плямёны, пра мовы і пра многіх каралёў”.o*W І ўзяў я кнігу з рукі анёла і зьеў яе; і ў вуснах маіх была яна салодкай, як мёд, а калі яе спажыў, нутро маё напоўнілася горыччу.I)  І пайшоў я да анёла, кажучы яму, каб ён даў мне кнігу. І ён сказаў мне: “Бяры кнігу і зьеш яе; і нутро тваё перапоўніць яна горыччу, але ў вуснах тваіх будзе яна салодкая, як мёд”.g(G І пачуў я зноў голас з неба, кажучы мне: “Ідзі і вазьмі адкрытую кнігу, якую трымае ў руцэ анёл, стоячы на моры і на зямлі”.j'M Але ў тых днях, у час голасу сёмага анёла, калі ён пачне трубіць, збудзецца таямніца Божая, як абвяшчалі слугі Яго прарокі”./&W і прысягнуў на Жывучага на вякі вечныя, каторы стварыў неба і ўсё, што на ім ёсьць, і зямлю, і тое, што на ёй ёсьць, і мора, і што ў ім ёсьць: “Часу ўжо больш ня будзе! % І анёл, якога я бачыў стаячага на моры і на зямлі, падняў руку сваю ў неба$$A І калі прагучалі гэтыя сем грымотаў, хацеў я пісаць, але пачуў з неба голас, кажучы мне: “Палажы пячатку на тое, што абвяшчала сем грымотаў, і не пішы таго”.E# і гаманіў магутным голасам на падабенства рыкаючага льва. І на ягоны крык азваўся голас сямі грымотаў.;"o і меў ён у руцэ сваёй адкрытую кнігу. І паставіў ён ногі свае: правую — на мора, а левую — на зямлю,6! g Пасьля ўбачыў я іншага магутнага анёла, зыходзячага з неба, заслоненага воблакам, і над галавой у яго вясёлка, і твар ягоны быццам сонца, і ногі яго як слупы вогненыя,d A і не пакаяліся ў забойствах сваіх, не адмовіліся ад чараваньняў сваіх, ані ад распусты сваёй, ані ад зладзейства свайго.9k І рэшта людзей, якія не былі выгублены гэтымі бедствамі, не навярнуліся з учынкаў рук сваіх, каб не пакланяцца дэманам і залатым балванам, і серабраным, і сьпіжовым, і каменным, і драўляным, якія ня могуць ані бачыць, ані чуць, ані хадзіць,@y Бо сіла коней у іхніх храпах і ў хвастах, а хвасты іх падобныя да зьмеяў, маюць галовы і імі шкодзяць.B} Ад гэтых трох бедстваў: агня, дыму і серкі, якія шугалі з іх храпаў, прапала трэцяя частка ўсіх людзей.@y І так бачыў я ў зьяве коней і коньнікаў на іх, маючых панцыры агністыя, і гіяцынтавыя, і серкавыя. І галовы іх былі як галовы львоў, а з храпаў іхніх шугаў агонь, дым і серка.}s І лік коннага войска быў мірыяды мірыядаў; і пачуў я гэту лічбу.wg Тады былі вызвалены з путаў чатыры анёлы, якія былі прыгатаваныя на гадзіну, дзень, месяц і год, каб выгубіць трэцюю частку людзей.J  які сказаў шостаму анёлу, які меў трубу: “Асвабадзі чатырох анёлаў, зьвязаных над вялікай ракой Эўфрат”.C І шосты анёл затрубіў. І пачуў я голас, выходзячы з чатырох рагоў залатога аўтара, які быў перад Богам,s_ Так прайшло першае гора, а вось два іншыя горы наступаюць.)K Маюць яны над сабой анёла бездані, які па-гебрайску завецца Абадон, а па-грэцку Апаліён.]3 І мела хвасты, падобныя да скарпіёнавых, і джалы ў сваіх хвастах, і мела ўладу яна шкодзіць людзям праз пяць месяцаў.hI і панцыры яе былі нібы з жалеза, і грукат крылаў яе быццам грукат многіх калясьніцаў, запрэжаных коньмі, якія гоняць у бой.+ і валасы мела падобныя да валасоў жанчынаў, і зубы яе падобныя да зубоў ільвоў,) І шаранча была падобная да коней, падрыхтаваных да бою, і па галавах яна мела быццам залатыя кароны, і воблік яе быў на падабенства твараў чалавечых,N І ў тыя дні людзі будуць шукаць сьмерці, але ня знойдуць яе, і будуць хацець памерці, але ўцячэ сьмерць ад іх.y І нельга было ёй забіваць людзей, але толькі мучыць іх на працягу пяці месяцаў. І мучэньне іх, як боль ад скарпіёна, калі ўколе чалавека.w І сказана ёй ня шкодзіць траве зямлі, ані ніякай зеляніне, ані ніякім дрэвам, толькі людзям, якія ня маюць пячаткі Божай на чолах сваіх.$A І з дыму тога выйшла шаранча на зямлю, і дадзена ёй улада, якую маюць скарпіёны зямлі.y k І адкрыла яна студню бяздоньня, і падняўся з бездані дым, як з вялізнае печы, і сонца і паветра патанулі ў цемры ад дыму з той прорвы.P   І затрубіў пяты анёл. І ўбачыў я зорку, як яна звалілася з неба на зямлю, і дадзены ёй ключ ад студні бяздоньня.c ? Потым глянуў я і пачуў голас аднаго анёла, які ляцеў па сярэдзіне неба, голасна ускрыкваючы: “Гора, гора, гора жыхарам зямлі ад трубных галасоў трох анёлаў, якія павінны неўзабаве трубіць”.  І чацьвёрты анёл затрубіў. І тады была пашкоджана трэцяя частка сонца, і трэцяя частка месяца, і трэцяя частка зорак, так што пацямнела іх трэцяя частка, а дзень роўна з ночай страцілі трэцюю частку сваёй яснасьці.   І назва той зоркі чытаецца Палын. І трэцяя частка водаў сталася горкай, як палын, і многа людзей паўмірала ад той вады, бо вельмі была горкая.yk І затрубіў трэці анёл. І зьляцела з неба велічэзная зорка, палымнеючая, як паходня, і ўпала яна на трэцюю частку рэк і крыніц водных. і трэцяя частка марскіх істот прапала, і трэцяя частка караблёў загінула.q[І другі анёл затрубіў. І тады быццам велічэзная гара, агнём палымнеючая, кінута была ў мора. І трэцяя частка мора сталася кроўю,8iІ першы (анёл) затрубіў. І стаўся град і агонь, зьмяшаны з кроўю, і ўпалі на зямлю. І трэцяя частка зямлі згарэла, і трэцяя частка дрэваў спалымнела, і ўся трава згарэла.nUІ сем анёлаў з сямю трубамі нарыхтаваліся, каб трубіць.{І узяў анёл кадзільніцу, і напоўніў яе агнём з аўтара, і кінуў на зямлю; і сталіся грымоты і галасы, і былі маланкі і страшныя землятрусы.)І падняўся дым пахкіх кадзілаў разам з малітвамі сьвятых з рукі анёла да Бога.mSІ прыйшоў іншы анёл і стаў перад аўтаром, трымаючы залатую кадзільніцу, і дадзены былі яму кадзілы, каб з малітвамі ўсіх сьвятых палажыў іх на залатым аўтары, які знаходзіўся перад (Божым) тронам.І ўбачыў я сем анёлаў, якія стаялі перад Богам, і дадзена было ім сем трубаў. І калі Ягня зьняло сёмую пячаць, настала ў небе маўчаньне каля паўгадзіны.w~gбо Ягня, які знаходзіцца пасярод трону, пасьвіць іх будзе і вадзіць да крыніцы вады жыцьця, і абатрэ Бог кожную сьлязу з вачэй іх”./}WНі смагі, ні голаду больш ня будуць цярпець, не будзе пячы іх болей сонца і ніякая сьпякота,c|?Таму стаяць перад тронам Божым і служаць Яму днём і ноччу ў сьвятыні Ягонай, і Той, што сядзіць на троне, будзе жыць ў іх.&{EА я сказаў Яму: “Гаспадару мой, ты гэта ведаеш”. І ён сказаў мне: “Гэта тыя, якія выйшлі з вялікага гора, і абмылі свае вопраткі, і выбелілі іх у крыві Ягняці.'zG І адзін са старых запытаўся ў мяне: “Хто гэтыя, апранутыя ў бель, і скуль яны прыйшлі?”by= кажучы: “Амэн! Багаслаўленьне, і слава, і мудрасьць, і падзяка, і чэсьць, і моц, і сіла Богу нашаму на вякі вечныя. Амэн”.Yx+ І ўсе анёлы стаялі вакол трону, і старых, і чатырох жывёлаў, і ўпалі перад тронам на твар свой і аддалі пашану Богу,Cw І гаманілі яны моцным голасам, кажучы: “Збаўленьне ад Бога нашага, які сядзіць на троне, і ад Ягняці!”v} Пасьля ўбачыў я вялікі натоўп, якога пералічыць ніхто ня змог, з усіх плямёнаў і пакаленьняў, народаў і моваў. І стаялі яны перад тронам і перад Ягнём, адзетыя ў белыя вопраткі, і пальмы трымалі ў руках сваіх.cu?з пакаленьня Забулёна дванаццаць тысяч, з пакаленьня Язэпа дванаццаць тысяч, з пакаленьня Бэньяміна дванаццаць тысяч.[t/з пакаленьня Сымона дванаццаць тысяч, з пакаленьня Левія дванаццаць тысяч, з пакаленьня Ісахара дванаццаць тысяч,_s7з пакаленьня Асэра дванаццаць тысяч, з пакаленьня Нэфталі дванаццаць тысяч, з пакаленьня Манасэса дванаццаць тысяч,frEз пакаленьня Юды дванаццаць тысяч пазначаных, з пакаленьня Рубэна дванаццаць тысяч, з пакаленьня Гада дванаццаць тысяч,cq?І пачуў я лік тых, якія атрымалі пячатку: сто сорак чатыры тысячы пазначаных пячаткаю з усіх пакаленьняў сыноў Ізраэля:Spкажучы: “Ня шкодзьце зямлі і мору, ані дрэвам, пакуль ня выцісьнем пячаткі слугам Бога нашага на чолах іхніх”.6oeІ угледзеў я іншага анёла, які падымаўся з усходу і нёс пячатку Бога жывога і гаманіў гучным голасам чатыром анёлам, каторым даручана было чыніць шкоду зямлі і мору,*n OПасьля гэтага бачыў я чатырох анёлаў, стаячых на чатырох вуглах зямлі, трымаючы чатыры ветры зямлі, каб вецер ня дзьмуў на зямлю, ані на мора, ані на якое дрэва.tmaбо надыйшоў вялікі дзень гневу Яго, і хто можа вытрымаць?”Ul#і казалі горам і скалам: “Спадзіце на нас і схавайце нас ад аблічча Таго, які сядзіць на троне і ад гневу Ягняці,ikKІ каралі зямлі, і магнаты, і тысячнікі, і багацеі, і асілкі, і ўсе нявольнікі і вольныя пахаваліся ў пячорах і горных скалах,1j[і неба зьнікла, як быццам зьвілося ў скрутак, і ўсе горы і астравы зрушыліся са сваіх месцаў.ci? і зоркі нябесныя паспадалі на зямлю так, як фіговае дрэва скідае свае недасьпелыя плады, калі ім страсяне вялікі вецер, h І калі Ён адкрыў шостую пячатку, убачыў я, як зрабіўся жудасны землятрус, і сонца стала чорнае, як мех валасяны, і месяц быццам заліўся крывёю,Sg І кожнаму з іх была дадзена белая вопратка, і сказана было ім, каб пачакалі яшчэ кароткі час, пакуль не дапоўніцца лік супрацоўнікаў іх і братоў, якія маюць памерці падобна, як і яны.f- І гаманілі яны гучным голасам, кажучы: “Госпадзе, Сьвяты і справядлівы, як доўга будзеш марудзіць з судом і помстай за нашу кроў над жыхарамі зямлі?”weg І калі адкрыў Ён пятую пячатку, убачыў я пад аўтаром душы тых, якія былі пазабіваныя за Слова Божае і за сьведчаньне, якое яны мелі.wdgІ убачыў я: і вось конь сівы, і коньніку, які сядзеў на ім, было імя Сьмерць, і Пекла ішло сьледам за ім, і дадзена яму ўлада на чацьвёртай частцы зямлі забіваць мячом, голадам, і сьмерцю, і зьвярамі зямлі.@cyІ калі адкрыў Ён чацьвёртую пячатку, пачуў я голас чацьвёртай жывёлы, кажучы: “Прыйдзі і паглядзі!”bІ пачуў я быццам голас, з-паміж тых чатырох жывёлаў, гаворачы: “Мера пшаніцы за дынар, і тры меры ячменю за дынар; і не кранай віна і алівы”.&aEІ калі адкрыў Ён трэцюю пячатку, пачуў я трэцюю жывёлу, кажучы: “Прыйдзі і паглядзі!” І убачыў я: і вось конь вараны; і седзячы на ім трымаў вагу ў руцэ сваёй.`)І выйшаў тады іншы конь, рыжы; і седзячаму на ім дадзена (ўлада), каб спыніў супакой на зямлі, каб людзі адны другіх забівалі, і дадзены яму вялікі меч.%_CІ калі адкрыў Ён другую пячатку, пачуў я другую жывёлу, кажучы: “Прыйдзі і паглядзі!”o^WІ убачыў я: і вось белы конь, і на ім коньнік, трымаючы лук, і дадзена яму карона, і выйшаў ён як пераможца, каб далей перамагаць.|] sПасьля убачыў я, як Ягня зламала першую з сямі пячатак, і пачуў, як адна з жывёлаў сказала быццам гукам грымоты: “Прыйдзі і паглядзі!” ~}|Z{zyoxEwdveuCt slqpoonll$kLj~iUgff(eBdzcobaw``!_e^]]\ ["ZYXWVV2UoTZS6RQPONMyLKKICHhGFEErD(CZB4A2@?>O=U Пасьля гэтага чуў я голас гучны на небе як быццам многіх натоўпаў, усклікваючых: “Альлелюя! Збаўленьне, і хвала, і магутнасьць Богу нашаму,*=Mі (знойдзена) ў табе кроў прарокаў і сьвятых ды ўсіх тых, што закатаваныя былі на зямлі”.B<}і не зазіхаціць у табе больш сьвятло лямпы, і голасу жаніха і нявесты больш у табе не пачуеш, бо купцы твае былі магнатамі сьвету, бо ўсе народы былі затрутыя тваімі чарамі,J; І голасу граючых на гусьлях, і сьпевакоў, і дудароў, і труб не пачуецца больш у табе, і ня знойдзецца больш ніводнага мастака і ніякага мастацтва, і ня будзе чутна голасу жорнаў,5:cТады адзін магутны анёл падняў вялікі, як млынавы, камень і кінуў яго ў мора, кажучы: “З такой сілаю будзе скінуты гэты горад Бабілён так вялікі, і больш не паўстане.-9SЦешцеся з яго нядолі, неба і сьвятыя, і апосталы, і прарокі, бо спагнаў Бог суд ваш над ім”.q8[І пасыпалі попелам галовы сабе і крычалі, плачучы і галосячы, і казалі: “Гора, гора табе, вялікі горад, у якім усе сталіся багатымі, хто меў караблі на моры, са скарбаў яго. У адзін момант усё прапала!77уздыхалі і, гледзячы на пажар, казалі: “Дзе ж падобны да гэтага горад так вялікі?”6!бо ў адну хвіліну пагінулі такія багацьці!” І ўсе стырнікі, і перавозчыкі прыбярэжныя, і маракі разам з тымі, што на моры працавалі, здалёк стоячы,q5[і кажучы: “Гора, гора табе, вялікі горад, апранены ў вісон і пурпур, і кармазын, і багаты золатам, дарагімі каменьнямі і пэрламі,M4Гандляры гэтых тавараў, якія праз яе ўзбагаціліся, будуць стаяць здалёк дзеля яе мук, плачучы і лямантуючы,m3SІ плады, што радавалі сэрца тваё, прапалі для цябе, і ўсё тлустае і бліскучае зьнікла перад табою, і больш ужо яго не знайсьці.22] і цынамону, і духмянасьцяў, і пахаў, і масьці, і кадзілаў, і віна, і алівы, і чыстай мукі, і пшаніцы, і жывёлы, і авечак, і коней, і вазоў, і нявольнікаў, і душаў людзкіх.$1A тавараў залатых і серабраных, і з дарагіх каменьняў, і пэрлаў, і вісону, і пурпуры, і ядвабу, і кармазыну, і рознага пахкага дрэва ды вырабаў са слановай косьці, і ўсякіх рэчаў з найдаражэйшага дрэва, і медзі, і жалеза, і мармуру,30_ І гандляры зямлі будуць плакаць і лямантаваць дзеля таго, што іх тавараў ніхто ўжо ня купіць,/) і, стоячы здалёк, дзеля страху яе мучэньняў будуць казаць: “Гора, гора, вялікі той горад, Бабілён, горад магутны, у адну хвіліну прыйшоў суд на цябе”.b.= І плакаць будуць і галасіць дзеля яе каралі зямлі, якія з ёй распусьнічалі і жылі ў раскошы, калі ўбачаць дым пажару яе,-Дзеля таго зваляцца на яе ў адзін дзень плягі яе, і гора, і сьмерць, і сум, і агнём будзе спалена, бо магутны Госпад Бог, які судзіць яе будзе.,/Колькі выносілася яна і раскашавалася, столькі дайце ёй і гарчыні, і суму, бо думала ў сваім сэрцы: “Сяджу, як каралева, і не ўдава я, і не пабачу суму”.N+Адгадзіце ёй, як і яна вам давала, і падвойце ёй удвая за яе ўчынкі; у чашу, з якой яна вас паіла, наліце ўдвая.*Бо падняліся грахі яе аж да неба, і прыпомніў Госпад яе нягоднасьць.) І пачуў я яшчэ іншы голас з неба, які казаў: “Выйдзі з яе, народ Мой, каб ня стаўся ты ўдзельнікам яе грахоў і каб разам не пацярпеў плягаў яе.v(eБо ўсе народы пілі віно гневу распусты яе, і ўсе каралі зямлі з ёю чужаложылі, і купцы зямлі ўзбагачаліся з яе вялікага багацьця”.^'5І загаварыў ён магутным голасам: “Упаў, упаў Бабілён, вялікая (распусьніца), і стаўся паселішчам дэманаў і сховішчам усякіх духаў нячыстых, і схованкай усякага нячыстага зьвера і птушкі.S& !Пасьля гэтага бачыў я іншага анёла, які зыходзіў з неба і меў вялікую ўладу, і зямля зазіхацела ад яснасьці яго.&%EІ жанчына, якую ты бачыў, — гэта вялікі горад, які меў панаваньне над каралямі зямлі”.~$uБог бо ўлажыў ім у сэрцы іхнія, каб выканалі яны прысуд Ягоны і каб аддалі каралеўства сваё зьверу, аж пакуль ня споўніцца Слова Божае."#=Дзесяць жа рагоў, што ты бачыў у зьвера, гэта тыя, што будуць мець у нянавісьці распусьніцу, і зьнішчаць яе, і абяруць, і цела яе зьядуць, і спаляць яе агнём.J" І сказаў ён мне: “Вада, што ты бачыў, на якой сядзіць распусніца — гэта народы і грамады, і плямёны, і мовы.F!Яны будуць ваяваць супраць Ягняці, і Ягня пераможа іх, бо Ён — Госпад валодаючых і Валадар каралёў; і разам з Ім атрымаюць перамогу і тыя, што пакліканыя, і выбраныя, і верныя.i K У іх адзін намер, і моц, і ўладу сваю аддадуць зьверу.  І дзесяць рагоў, якія ты бачыў, гэта дзесяць каралёў, якія яшчэ не атрымалі ўлады, але атрымаюць каралеўскую ўладу на коратка пасьля зьвера.=s І зьвер, каторы быў якога ўжо няма, ёсьць са свайго боку восьмы і з сямі паходзіць, і ідзе на загубу.9k Пяць упала, адзін трывае, а іншы яшчэ не зьявіўся, і калі зьявіцца, дасца яму кароткі час прабыць.W' Вось тут (трэба) розум, які мае мудрасьць. Сем галоваў — гэта сем узгоркаў, на якіх сядзіць жанчына, і сем каралёў.:mЗьвер, якога ты бачыў, быў, і няма ўжо яго, і зноў выйдзе з бяздоньня і пойдзе на загубу. На від зьвера, каторы быў і якога ўжо няма, і які зноў паявіцца, задзівяца ўсе жыхары зямлі, імёны якіх ад заснаваньня сьвету не запісаны ў кнізе жыцьця.pYІ анёл сказаў мне: “Чаго дзівішся? Я табе выяўлю таямніцу жанчыны і зьвера, каторы яе носіць, які мае сем галоў і дзесяць рагоў.OІ бачыў я гэту жанчыну п’яную крывёй сьвятых і крывёй мучанікаў Езусавых. І, убачыўшы яе, вельмі зьдзівіўся.-Sі на сваім чале мела напісанае тайнае імя: “Вялікі Бабілён, маці распусты і агіды зямлі”.]3Жанчына ж была ўбраная ў чырвань і парфіру, і багата ўпрыгожаная золатам, дарагімі каменьнямі і пэрламі, і ў руцэ сваёй трымала залатую чашу, поўную брыдоты і нячыстасьці сваёй распусты,+І перанёс мяне ў духу на пустыню. І ўбачыў я жанчыну, якая сядзела на чырвоным зьверы, поўным імёнаў блюзьнерскіх, маючым сем галоваў і дзесяць рагоў.1[з якой распусьнічалі многія каралі зямлі, і жыхары зямлі ўпіваліся віном распуснасьці яе”.* OІ прыйшоў адзін з сямі анёлаў, маючых сем чашаў, прамовіў да мяне, кажучы: “Хадзі, пакажу табе зьнішчэньне вялікай распусьніцы, што сядзіць над водамі многімі,zmІ вялікі град, велічынёю з талент, спаў з неба на людзей; і людзі зьневажалі Бога за пакараньне градам, бо вельмі вялікі быў той град.[/І кожны востраў зьнік, і ўсе горы пазьнікалі. 9І распаўся вялізны горад на тры часткі, і гарады паганаў былі зьнішчаны. І ўспомніў Бог пра вялікі Бабілён, і даў яму піць келіх віна лютага гневу свайго.І сталіся маланкі, і грымоты, і галасы, і пачалося страшнае трасеньне зямлі, якога яшчэ ніколі не было з таго часу, калі людзі сталі жыць на зямлі.?wІ сёмы (анёл) выліў сваю чашу ў паветра; і пачуўся магутны голас са сьвятыні ад трону: “Споўнілася!”s_І сабраў іх у месцы, якое па-гебрайску завецца Гармагедон.p YВось іду як злодзей. Шчасьлівы той, хто чувае і сьцеражэ адзежу сваю, каб не застацца голым і каб не паказаць сораму свайго. wГэта ўсё духі дэманаў, якія робяць знакі і падступаюць да ўсіх валадароў зямлі, каб сабраць іх на бой у дзень вялікі Усемагутнага Бога.b = І ўбачыў я, як выходзілі тры нячыстыя духі, падобныя да жаб, з ляпы дракона, з ляпы зьвера і з вуснаў фальшывага прарока.v e І шосты (анёл) выліў чашу сваю на раку, што завецца Эўфрат; і высахла яе вада, каб гэтым падрыхтаваць дарогу каралям з усходу сонца. 7 і блюзьнілі на Бога нябёсаў з прычыны болю і скулаў, але ня каяліся за учынкі свае.dA І пяты (анёл) выліў сваю чашу на трон зьвера; і тады цемрай ахуталася яго каралеўства, і кусалі сабе (людзі) языкі ад болю,ta І пякліся людзі ад вялікага жару, і зьневажалі імя Бога, які мае ўладу над гэтымі плягамі, і не навярнуліся, і не аддалі Яму хвалы.6eІ чацьвёрты (анёл) выліў сваю чашу на сонца; і дадзена яму моц нішчыць людзей сьпякотаю і агнём.c?I пачуў я голас іншы з аўтара, які казаў: “Сапраўды праўдзівыя і справядлівыя прысуды Твае, Госпадзе, Божа Усемагутны”.>uбо яны пралівалі кроў сьвятых прарокаў, дзеля таго Ты даў ім кроў для пітва. Заслужылі яны гэтага”.8iI пачуў я, як казаў анёл водаў: “Справядлівы Ты, які ёсьць, які быў, Сьвяты, што такі прысуд выдаў,І трэці (анёл) выліў сваю чашу на рэкі і крыніцы водаў, і сталіся яны крывёй.<qІ другі (анёл) выліў сваю чашу ў мора; і сталася мора як кроў памёршага, і ўсё жывое пагінула ў моры.5I пайшоў першы, і выліў сваю чашу на зямлю; і сталіся балючыя і страшныя скулы на людзях, якія насілі кляймо зьвера, і на тых, якія пакланяліся абразу яго.R I пачуў я магутны голас са сьвятыні, загадваючы сямі анёлам: “Iдзіце і выліце сем чашаў гневу Божага на зямлю”.~І напоўнілася сьвятыня дымам хвалы Божай і магутнасьці Яго, і ніхто ня мог увайсьці ў сьвятыню, пакуль ня споўняцца сем плягаў сямі анёлаў.D}I адна з чатырох жывёлаў дала сямі анёлам сем залатых чашаў, поўных гневу Бога, які жыве на вякі вечныя.b|=выйшлі сем анёлаў, маючыя сем плягаў, апранутыя ў чыстае палатно зьзяючае, і грудзі мелі падпаясаныя залатымі паясамі.{І потым бачыў я, як адчынілася на небе сьвятыня скініі сьведчаньняAz{Хто не забаіцца Цябе, Госпадзе, і не стане славіць імя Тваё? Бо Ты адзін Сьвяты, бо ўсе народы прыйдуць і паклоняцца перад Табою, бо яўнымі сталіся справядлівыя суды Твае!”]y3І сьпявалі яны песьню Майсея, слугі Божага, і песьню Ягняці, кажучы: “Вялікія і цудоўныя дзеяньні Твае, Госпадзе, Божа Усемагутны; справядлівыя і праўдзівыя шляхі Твае, Валадару народаў!%xCI ўбачыў я нібы шклянае мора, зьмяшанае з агнём, і тых, што перамаглі зьвера, і абраз яго, і лічбу імя ягонага, як стаялі на шкляным моры, трымаючы гуслі Божыя.Jw I ўбачыў я іншы вялікі і дзіўны знак на небе: сем анёлаў з сямю апошнімі карамі, бо на іх спыніцца гнеў Божы.Tv!I выціснулі ў ступе вінаград за горадам, і пацякла кроў са ступы аж да цугляў коней на тысячу шэсьцьсот стадыяў.QuI кінуў анёл серп свой востры на зямлю, і абрэзаў вінаград зямлі, і ссыпаў гронкі ў вялікую ступу гневу Божага.t}I яшчэ іншы анёл, маючы ўладу над агнём, выйшаў ад аўтара і загаманіў зычным голасам да таго, які трымаў востры серп, кажучы: “Пашлі серп твой востры і абрэж гронкі вінаграду зямлі, бо дасьпелі ягады ягоныя”.s+I выйшаў іншы анёл са сьвятыні, якая ёсьць у небе, трымаючы таксама серп востры.rІ Той, што сядзеў на воблаку, пусьціў серп свой на зямлю, і зжата была зямля.#q?I іншы анёл выйшаў са сьвятыні, усклікваючы гучным голасам да Седзячага на воблаку: “Пашлі серп Твой і жні, бо прыйшоў час жніва, бо дасьпела жніво зямлі”.p/I глянуў я, і ўбачыў воблака яснае, і на воблаку сядзеў Нехта, падобны да Сына Чалавечага, і на галаве меў Ён залатую карону, а ў руцэ трымаў востры серп.poY I пачуў я голас з неба, кажучы мне: “Напішы: шчасьлівыя памёршыя, якія ў Госпадзе паміраюць. Сапраўды, — кажа Дух, — яны супачынуць ад працаў сваіх, бо ўчынкі іх ідуць за імі”. Жніво і збор вінаградуn- Тут вось цярплівасьць сьвятых, якія захоўваюць прыказаньні Божыя і веру Езуса.5mc І дым мучэньня іх будзе ўзнімацца на вякі вечныя. Ані днём, ані ноччу ня будуць мець супакою тыя, якія пакланяюцца зьверу і абразу яго і якія носяць знак імя ягонага.l5 той будзе піць віно гневу Божага, якое без дамешку вады налітае ў келіх гневу Ягонага. Агнём і серкай будзе мучаны той на віду ў анёлаў сьвятых і Ягняці.{ko I трэці анёл ляцеў за тым, гамонячы зычным голасам: “Калі хто паклоніцца зьверу і абразу яго і атрымае знак на чале сваім або на руцэ,]j3I іншы анёл ляцеў за ім, кажучы: “Упаў, упаў Бабілён той вялікі, які паіў усе народы вогненным віном распусты сваёй”.&iEусклікваючы гучным голасам: “Бойцеся Бога і аддайце Яму хвалу, бо надыходзіць час суду Ягонага, і пакланіцеся Творцу неба і зямлі, мора і крыніцаў водных”.>huI бачыў я іншага анёла, пралятаючага праз сярэдзіну неба. Ён меў спрадвечнае Эвангельле, каб абвяшчаць пражываючым на зямлі, усякаму пакаленьню, і племю, і мове, і народу,egCі ў вуснах іх ня знойдзена хлусьні; без заганы яны.=fsГэта тыя, што ня спляміліся з жанчынамі і ёсьць нявінныя. Гэта тыя, што ідуць за Ягнём, куды б Ён не ішоў. Гэта тыя, якія выкуплены з-паміж людзей як першынцы Богу і Ягняці,neUІ яны сьпяваюць быццам новую песьню перад тронам, і перад чатырма жывёламі, і перад старымі. І ніхто ня мог сьпяваць гэтай песьні, апроч гэтых ста сарака чатырох тысяч, якія былі выкуплены з зямлі.d'I пачуў я голас з неба, быццам многіх водаў і быццам рэха магутных грымотаў, і голас, каторы чуў я, гучаў як голас гусьляроў, граючых на гусьлях сваіх.c %I глянуў я: і вось Ягня стаіць на гары Сыён, і пры ім стаяць сто сорак чатыры тысячы, якія маюць на чолах сваіх выцісьненае імя Яго і імя Айца Ягонага. ,ZF"~O}|_{Lzuyxqwvv?ttWsrqFpHonnmm=l_kjriihffIe\d0cbeaa4`j_^]\][EZZFFЛаска Госпада Езуса з усімі вамі.2]Той, хто гэта сьведчыць, кажа: “Так, прыйду неўзабаве!” “Амэн. Прыйдзі, Госпадзе Езусе!”!і калі хто адыме ад словаў прарочых гэтай кнігі, таму Бог адыме долю ягоную з дрэва жыцьця і з гораду сьвятога, і з таго, што ў гэтай кнізе напісана.#?Вось сьведчу кожнаму, хто слухае прарочыя словы гэтае кнігі: Калі хто да іх дадасьць нешта, таго Бог пакарае адной з тых плягаў, што запісаны ў гэтай кнізе, І Дух, і нявеста клічуць: “Прыйдзі!” І хто чуе, няхай паўторыць: “Прыйдзі!” І хто сьмягне, няхай прыйдзе; хто жадае, хай бярэ ваду жыцьця дарма.m SЯ, Езус, паслаў Майго анёла, каб даў вам гэтае сьведчаньне ў цэрквах. Я — корань і род Давідаў, ясьнеючая ранішняя зорка”.` 9За мурам застануцца сабакі, чараўнікі, распусьнікі, забойцы, ідалахвальцы і ўсе тыя, што любяць хлусіць і хлусяць.F Шчасьлівыя, што мыюць вопраткі свае, каб мець уладу над дрэвам жыцьця і ўвайсьці ў горад праз брамы.k O Я — Альфа і Амега, Першы і Апошні, Пачатак і Канец.?w Вось, прыходжу хутка, і ўзнагарода Мая разам са Мною, каб аддаць кожнаму паводле ўчынкаў ягоных./W Хто ліхі, няхай больш ліхадзейнічае, хто ў нячыстасьці, няхай больш апаганьваецца, і справядлівы няхай яшчэ справядлівее, і сьвяты няхай яшчэ больш усьвячаецца.! І сказаў мне: “Не запячатвай прарочых словаў гэтае кнігі, бо час ужо блізкі.(I І ён сказаў мне: “Глядзі, не рабі гэтага! Бо я толькі суслужнік твой і братоў тваіх прарокаў разам з тымі, якія захоўваюць словы гэтай кнігі. Богу пакланіся”.iKІ я, Ян, чуў гэта і бачыў. І калі гэта пачуў і ўгледзеў, упаў да ног анёла, каторы мне гэтыя справы выявіў, каб пакланіцца яму.+Вось, прыходжу скора. Шчасьлівы, хто захоўвае словы прарочыя гэтае кнігі”.'GІ сказаў мне: “Словы гэтыя верныя і праўдзівыя, і Госпад, Бог духаў прарочых, паслаў свайго анёла, каб паведаміць слугам сваім, што павінна стацца незадоўга.  І ночы ўжо ня будзе, і ня трэба будзе ўжо сьвятла лямпы, ані сьвятла сонца, бо Госпад Бог асьвеціць іх, і будуць яны валадарыць на вякі вечныя.і будуць аглядаць аблічча Ягонае, і імя Яго будуць насіць на чолах сваіх.>uІ ня будзе ўжо нічога праклятага. І трон Бога і Ягняці ў ім будзе, і слугі Ягоныя Яму служыць будуць,$~AНа сярэдзіне вуліцы горада і паабапал ракі было дрэва жыцьця, родзячае дванаццаць пладоў, штомесяц даючы плод свой, і лісьце дрэва — для лячэньня народаў.A} }І паказаў мне чыстую раку вады жыцьця, сьветлую, як быццам крышталь, выцякаючую з трону Бога і Ягняці.Z|-І нішто нячыстае ня ўвойдзе ў яго, і ніводзін ліхадзей ані махляр, а толькі тыя, што запісаны ў кнізе жыцьця Ягняці.T{!І ўнясуць у яго хвалу і багацьце народаў.jzMІ брамы яго не зачыняюцца ўдзень, а ночы няма ўжо там./yWІ будуць хадзіць народы ў сьвятле ягоным, і каралі зямныя прынясуць у яго хвалу сваю хвалу.rx]І горад не патрабуе ўжо ані сонца, ані месяца, каб асьвятлялі яго, яснасьць бо Божая асьвятляе яго, і Ягня ёсьць сьвятлом ягоным.w-І сьвятыні я ў ім ня ўбачыў, бо Госпад, Бог Усемагутны, быў яго сьвятыняй, і Ягня.zvmІ дванаццаць брамаў — дванаццаць пэрлаў; кожная брама была з адной пэрлы. І вуліцы горада з чыстага золата, нібы з празрыстага шкла.=usпяты — сардоніксам, шосты — сардынам, сёмы — хрызалітам, восьмы — бэрылем, дзевяты — тапазам, дзесяты — хрызапразам, адзінаццаты — гіяцынтам, дванаццаты — аметыстам.t!Падмуркі муру горада ўпрыгожаны былі дарагім каменьнем. Падмурак першы — яспісам, другі — сапфірам, трэці — хадьцэдонам, чацьвёрты — шмарагдам,4saІ мур яго быў збудаваны з ясьпісу, а сам горад быў з чыстага золата, падобнага да шкла чыстага.r-І зьмераў мур яго на сто сорак чатыры локці меры чалавечае, такая ж і анельская.FqІ горад ляжыць чатырохкутнікам, і даўжыня яго роўная шырыні. І абмераў ён горад залатой трысьцінай на дванаццаць тысяч стадыяў; і даўжыня яго, вышыня і шырыня — аднолькавыя.:pmІ той, што размаўляў са мною, меў мерку, залатую трысьціну, каб зьмераць горад, брамы ягоныя і мур.5ocІ мур горада меў дванаццаць падмуркаў, і на іх дванаццаць імёнаў дванаццаці апосталаў Ягняці.7ng Ад усходу тры брамы, і ад поўначы тры брамы, і ад поўдня тры брамы, і ад захаду таксама тры брамы.z2z&zzzyyyyyyyyyyyysygy[yOyCy7y+yyyxxxxxxxxxxxxxxlx`xTxHxu2u&uuuttttttttttt~trtftZtNtBt6t*tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr{rorcrWrKr?r3r'rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnunin]nQnEn9n-n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkvkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHh`2`&```___________~_r_f_Z_N_B_6_*___^^^^^^^^^^^^w^k^_^S^G^;^/^#^^ ]]]]]]]]]]]]{]o]c]W]K]?]3]']]]\\\\\\\\\\\\t\h\\\P\D\8\,\ \\[[[[[[[[[[[[x[l[`[T[H[<[0[$[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YQYEY9Y-Y!YY XXXXXXXXXXXXyXmXaXUXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVvVjV^VRVFV:V.V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSwSkS_SSSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQtQhQ\QPQDQ8Q,Q QQPPPPPPPPPPPPxPlP`PTPHP>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=`=T=H=<=0=$== =<<<<<<<<<<<|/2/&///.............w.l.a.V.K.@.5.*... -------------z-o-d-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,++++++++++++|+p+d+X+L+@+4+(+++************t*h*\*P*D*8*,* **))))))))))))x)l)`)T)H)=)1)%)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''v'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&z&n&b&V&J&>&2&&&&&%%%%%%%%%%%~%r%g%[%O%C%7%+%%%$$$$$$$$$$$$w$k$_$S$G$;$/$#$$ ############|#p#d#X#L#@#4#(###""""""""""""t"h"\"P"D"8"," ""!!!!!!!!!!!!x!l!`!T!I!=!1!%!! ! } q e Y M A 5 )   ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*vj^SG;/# {ocWK?3'sg[OC7+wl`TH<0$ |pdXL@4(ui]QE9-! ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." znbVJ>2&  4 ;  3 :  2 9  1 8  0 7  / 6  . 5  - 4  , 3  + 2  * 1  ) 0  ( /  ' .  & -  % ,  $ +  # *  " )  ! (  '   &   %   $   #   "   !                                                                  6   5   4   3   2   1   0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                        ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k   j 8i 7h 6g 5f 4e 3d 2c 1b 0a /` ._ -^ ,] +\ *[ )Z (Y 'X &W %V $U #T "S !R  Q P O N M L K J I H G F E D C B A @ ?  >  =  <  ;  : 9 8 7 6 5 4 3  2 21 10 0/ /. .- -, ,+ +* *) )( (' '& &% %$ $# #" "! !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                    ~ }  | &{ %z $y #x "w !v  u t s r q p o n m l k j i h g f e d c  b  a  `  _  ^ ] \ [ Z Y X W  V 4U 3T 2S 1R 0Q /P .O -N ,M +L *K )J (I 'H &G %F $E #D "C !B  A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 /  .  -  ,  +  * ) ( ' & % $ #  "  P!  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8~ 7} 6| 5{ 4z 3y 2x 1w 0v /u .t -s ,r +q *p )o (n 'm &l %k $j #i "h !g  f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G  %F  $E  #D  "C  !B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #   "  ,!  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   !                                                                   4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p   o &n %m $l #k "j !i  h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V  U  T  S  R  Q P O N M L K J  I %H $G #F "E !D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ 8# 7" 6! 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        + * ) ( ' & % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                        # " !                              ~ } | { z y x w  v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z  -Y  ,X  +W  *V  )U  (T  'S  &R  %Q  $P  #O  "N  !M   L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9   8   7   6   5  4  3  2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !          B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ 3] 2\ 1[ 0Z /Y .X -W ,V +U *T )S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + '* &) %( $' #& "% !$  # " !                                    . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                               ~ } | { z y x w v u  t  s  r  q  p o n m l k j i  h #g "f !e  d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R  Q  P  O  N  M L K J I H G F  E D C B A @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  , + * ) ( ' & % $ # " !                        ' & % $ # " !                                        $ # " !                                         :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &~  %}  $|  #{  "z  !y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z   Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <   ;  *:  )9  (8  '7  &6  %5  $4  #3  "2  !1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                   &  %  $  #  "  !                                                            !                                                                " !                                  0 / . - , + * ) ( ' & % $~ #} "| !{  z y x w v u t s r q p o n m l k j i h  g  f  e  d  c b a ` _ ^ ] \  [ Z Y X W V U T S R Q P O  N  M  L  K  J I H G F E D C  B A @ ? >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1 0 / . - , + * ) ( '  &  %  $  #  " !                                                          -m}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|[|O|C|7|+|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz|zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyiy]yQyEy9y-y!yy xxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww~wrwfwZwNwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuu{uoucuWuKu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsls`sTsHsm2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiitihi\iPiDi8i,i iihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________t_h_\_P_D_8_,_ __^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]A]5])]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WsWgW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTtThT\TPTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N#NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKxKlK`KTKHKH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGOGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE|EpEdEXELE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDuDiD]DQDED9D-D!DD CCCCCCCCCCCCyCmCaCUCIC=C1C%CC CBBBBBBBBBBB~BrBfBZBNBBB6B*BBBAAAAAAAAAAAAvAjA^ARAFA:A.A"AA @@@@@@@@@@@@{@o@c@W@K@?@3@'@@@????????????s?g?[?O?D?8?,? ??>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>>>=============u=j=_=T=I=>=3=(===<<<<<<<<<<<929&99988888888888~8r8f8Z8N8B868*888777777777777w7k7_7S7G7;7/7#77 666666666666{6o6c6W6K6?636'666555555555555t5h5\5P5D585-5!55 444444444444y4m4a4U4I4=414%44 433333333333}3q3e3Y3M3A353)333222222222222u2i2^2R2F2:2.2"22 111111111111z1n1b1V1J1>121&111000000000000s0g0[0O0C070+000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............|.p.d.X.L.@.4.(...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,=,1,%,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************v*j*^*R*F*:*.*"** )))))))))))){)o)c)W)K)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G'<'0'$'' '&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."#"" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  xl`TH=1% }qeYMA5)ui^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# |pdXL@4(th\QE9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*vk_SG;/# {ocWK?3(th\PD8, ym h g f e d  c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5  4  3  2  1  0 / . - , + * )  ( ' & % $ # " !                           # " !                                                                            ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                                       ~ (} '| &{ %z $y #x "w !v  u t s r q p o n m l k j i h g f e d c  b  a  `  _  ^ ] \ [ Z Y X W  V U T S R Q P O N M L K J I H G  F  E  D  C  B A @ ? > = < ;  : "9 !8  7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & %  $  #  "  !            ( ' & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                  ~  }  |  {  z  y  x   w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A   @  0?  />  .=  -<  ,;  +:  *9  )8  (7  '6  &5  %4  $3  #2  "1  !0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  ( ' & % $ # " !                                        < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                           ~  }  |  {  z y x w v u t s  r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H %G $F #E "D !C  B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  # " !                               / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                     * ) ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ (] '\ &[ %Z $Y #X "W !V  U T S R Q P O N M L K J I H G F E D C  B  A  @  ?  > = < ; : 9 8 7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       !                                                                                                     &  %  $  #  "  !                                                            2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                       ~   }   |   {   z   y   x   w   v  u  t  s  r  q   p   o   n   m   l   k   j   i  9 h  8 g  7 f  6 e  5 d  4 c  3 b  2 a  1 `  0 _  / ^  . ]  - \  , [  + Z  * Y  ) X  ( W  ' V  & U  % T  $ S  # R  " Q  ! P  O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A   @   ?   >   =  <  ;  :  9  8   7   6   5   4   3   2   1   0  * /  ) .  ( -  ' ,  & +  % *  $ )  # (  " '  ! &  %   $   #   "   !                                                                        )   (   '   &   %   $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                 ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n   m G l F k E j D i C h B g A f @ e ? d > c = b < a ; ` : _ 9 ^ 8 ] 7 \ 6 [ 5 Z 4 Y 3 X 2 W 1 V 0 U / T . S - R , Q + P * O ) N ( M ' L & K % J $ I # H " G ! F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   & / % . $ - # , " + ! * )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                    6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                             3  2  1  0  /   . ~  - }  , |  + {  * z  ) y  ( x  ' w  & v  % u  $ t  # s  " r  ! q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q 5 P 4 O 3 N 2 M 1 L 0 K / J . I - H , G + F * E ) D ( C ' B & A % @ $ ? # > " = ! <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !           8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  * ) ( ' & %  $  #  "  !                                      G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  & % $ # " !                           ~  }  |  {  z  y  x   w / v . u - t , s + r * q ) p ( o ' n & m % l $ k # j " i ! h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I   H 0 G / F . E - D , C + B * A ) @ ( ? ' > & = % < $ ; # : " 9 ! 8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          % $ # " !                                                                                                   # " !          ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g   f  # e  " d  ! c  b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P  O  N  M  L  K   J   I   H   G   F   E   D   C  ; B  : A  9 @  8 ?  7 >  6 = i  @|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~t~h~\~P~D~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}a}U}I}=}1}%}} }||||||||||||z|o|d|Y|N|C|8|-|"|| |{{{{{{{{{{{{}{r{g{[{O{C{7{+{{{zzzzzzzzzzzzwzkz_zSzGz;z/z#zz zyyyyyyyyyyy|ypydyXyLy@y4y(yyyxxxxxxxxxxxxuxix]xQxEx9x-x!xx wwwwwwwwwwwwywnwbwVwJw>w2w&wwwvvvvvvvvvvv~vsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuwuku`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqq~qrqfqZqNqBq6q*qqqppppppppppppwpkp_pSpGp;p/p#pp oooooooooooo|opodoXoLo@o4o(ooonnnnnnnnnnnntnhn\nPnDn8n-n!nn mmmmmmmmmmmmymmmamUmIm=m2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkg2g&gggffffffffffffsfgf[fOfCf7f+fffeeeeeeeeeeeexele`eTeHeX3X'XXXWWWWWWWWWWWWsWgW[WOWCW7W+WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU|UpUdUXULU@U4U(UUUTTTTTTTTTTTTtThT^TSTHT=T2T'TTTSSSSSSSSSSSSSwSlSaSVSJS>S2S&SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQL2L&LLLKKKKKKKKKKKKsKgK[KOKCK7K+KKKJJJJJJJJJJJJwJkJ_JSJGJ;J/J#JJ JIIIIIIIIIII|IpIdIXILI@I4I(IIIHHHHHHHHHHHHxHmHbHWHLHAH6H+H HH GGGGGGGGGGGGG{GoGcGWGKG?G3G'GGGFFFFFFFFFFFFtFhF\FPFDF8F,F FFEEEEEEEEEEEExElE`ETEHE>>>>>>>>>>>v>j>^>R>F>:>.>">> ============z=n=b=V=J=>=2='===<<<<<<<<<<<323&33322222222222~2r2f2Z2N2C272+222111111111111w1m1b1W1L1A161+1 11 000000000000{0o0c0W0K0?030'000////////////u/i/]/Q/E/9/-/!// ............z.n.b.V.J.>.2.&...-----------~-r-f-Z-P-E-:-/-$---,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+++ ++ *************{*p*e*Z*O*C*7*+***))))))))))))x)l)`)T)H)<)0)$)) )(((((((((((}(q(e(Y(M(A(5()(((''''''''''''v'j'^'R'F':'.'"'' &&&&&&&&&&&&{&o&c&W&K&?&3&'&&&%%%%%%%%%%%%%u%j%_%T%I%>%3%'%%%$$$$$$$$$$$$s$g$[$O$C$7$+$$$############x#l#`#T#H#<#1#%## #"""""""""""}"q"e"Y"M"A"5"+" "" !!!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!! t h \ P D 8 ,  |qf[PE:/$uj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, ymaUJ>2&~rf[OC7+wk_SG;/# |qeYMA5)ui]QE9-" znbVJ>2&~rfZOC7+wk_SG;/# {pdXL@4(                                           (  '  &  %  $  #  "  !                                  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p   o  'n  &m  %l  $k  #j  "i  !h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I   H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  +  *  )  (  ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                                                                                   v v v  v  v  v  v ~ v} v| v{ vz vy vx vw  vv vu vt v s v r v q v p v o vn vm vl vk vj vi vh  vg  vf  ve  vd  v c  v b  v a  v `  v _  v^  v]  v\  v[  vZ  vY  vX  vW lV lU lT lS lR lQ lP lO lN l M l L l K l J l I lH lG lF lE lD lC lB  lA l@ l? l> l= l < l ; l : l 9 l 8 l7 l6 l5 l4 l3 l2 l1  l0 l/ l. l- l, l+ l* l) l( l' l& l% l$ l# l " l ! l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b b b b b b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X~ X} X | X { X z X y X x Xw Xv Xu Xt Xs Xr Xq  Xp  X o  X n  X m  X l  Xk  Xj  Xi  Xh  Xg  Xf  Xe  Xd Nc Nb Na N` N_ N^ N] N\ N[ NZ NY NX NW NV NU N T N S N R N Q N P NO NN NM NL NK NJ NI  NH NG NF NE ND NC N B N A N @ N ? N > N= N< N; N: N9 N8 N7  N6 N 5 N 4 N 3 N 2 N 1 N0 N/ N. N- N, N+ N*  N) N( N' N& N% N$ N# N" N ! N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D D D D D D D D D D D D  D  D  D  D  D D D D D D D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D  D   D   D   D   D   D  D  D  D  D  D  D  D : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : :~ :} :| :{ :z :y :x :w :v :u :t :s :r :q :p :o : n : m : l : k : j :i :h :g :f :e :d :c  :b  :a  :`  :_  :^  :]  :\  :[  :Z  :Y  :X  :W  :V  :U  :T  :S  :R  :Q  : P  : O  : N  : M  : L  :K  :J  :I  :H  :G  :F  :E  :D 0C 0B 0A 0@ 0? 0> 0= 0< 0; 0: 09 0 8 0 7 0 6 0 5 0 4 03 02 01 00 0/ 0. 0-  0, 0!+ 0 * 0) 0( 0' 0& 0% 0$ 0# 0" 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0   0   0   0   0  0  0  0  0  0  0  0 & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & &  &  &  &  &  & & & & & & &~  &} &| &{ &z &y &x &w &v &u &t &s &r &q &p &o &n &m &l &k & j & i & h & g & f &e &d &c &b &a &` &_  &^ &] &\ &[ &Z &Y &X &W &V &U &T &S &R &Q &P &O &N & M & L & K & J & I &H &G &F &E &D &C &B  &A &@ &? &> &= &< &; &: &9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 &3 &2 &1 &0 &/ &. &-  &,  &+  &*  &)  &(  &'  &&  &%  &$  &#  &"  &!  &   &   &   &   &   &  &  &  &  &  &  &  &                                                                        !                                                                                                                                                                                                        ~ } | { z y x w  v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a ` _ ^ ] \  [  Z  Y  X  W V U T S R Q P  O N M L K J  I  H  G  F  E D C B A @ ? >  = < ; : 9  8  7  6  5  4 3 2 1 0 / . -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                              : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ( ' & % $ # " !                                                                                                ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o   n  "m  !l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M   L  !K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                       ( ' & % $ # " !                                                                                                                                                                  ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l   k   j   i   h   g  f  e  d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q  P  O  N  M  L K J I H G F E  D !C  B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  # " !                                                                                                     $  #  "  !                                                                                                              !                                                                  ' & % $ # " !           ~ } | { z y x w v u  t  s  r  q  p o n m l k j i  h g f e d c b a ` _ ^ ] \  [  Z  Y  X  W V U T S R Q P  O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8 7 6 5 4 3 2 1 0  /  .  -  ,  + * ) ( ' & % $  # " !                                                                                                                                                                                                                 , + * ) ( ' & % $ # " !      ~ } | { z y x w v u t s r q p  o  n  m  l  k fX}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~k~`~U~J~?~4~)~~~}}}}}}}}}}}}}y}n}c}X}M}B}6}*}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{4{({{{zzzzzzzzzzzztziz]zQzEz9z-z!zz yyyyyyyyyyyy{ypyeyZyOyDy9y.y#yy yxxxxxxxxxxxx~xsxhx\xPxDx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHw=w1w%ww wvvvvvvvvvvv}vqvevYvMvAv6v*vvvuuuuuuuuuuuuvuju^uSuGu;u/u#uu tttttttttttttvtkt`tUtJt?t4t)tttssssssssssss~srsfsZsNsBs6s*sssrrrrrrrrrrrrwrkr_rSrGr;r/r#rr qqqqqqqqqqqqq{qoqcqWqKq?q3q'qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+p ppooooooooooooxolo`oToHoa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+` ``____________x_l_`_T_H_<_1_%__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] ]\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z3Z'ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "   !                                                                                                                                                                                                                                                         ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q   p   o   n   m   l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b   a   `   _   ^   ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U   T   S   R   Q   P  O  N  M  L  K  J  I  H G F E D C B A @  ?  >  =  <  ; : 9 8 7 6 5 4  3 2 1 0 / . - , +  *  )  (  '  & % $ # " !                                                                                                                                                                                                                                              ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k j i h g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E   D   C   B   A  @  ?  >  =  <  ;  :  9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % $ # " !