SQLite format 3@ ~+^j~+- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) Mu^MregionMexico'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse+languageCoyutla Totonac)chapter_stringChapter #1descriptionXasasti talacaxlan |v\> ~~~~~j~N~2~~}}}}}r}U}8}|##ff7c80ApoApocalipsis#00ff00JudSan Judas!#00ff003Ju3 San Juan!#00ff002Ju2 San Juan!#00ff001Ju1 San Juan##00ff002Pe2 San Pedro##00ff001Pe1 San Pedro#00ff00SanSantiago#ffff00HebHebreos#ffff00FilFilemón#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Te2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Te1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfeEfesios #ffff00&GálGálatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RomRomanos#00ffffHecHechos#ff6600JuanSan Juan#ff6600LucSan Lucas!#ff6600MarSan Marcos#ff6600MatSan MateoS~Z}wqke_YSMGA;5/)# ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~{~u~o~i~c~]~W~Q~K~E~?~9~3~-~'~!~~~YaX W?VoUTJSxR.Q_PO=NgM{LyKJIHG"F<E_DC$BBA`@ ?.>U=~<; :908O7o65-4N3f2l10$/I._-[,d+e*e) (;'m&%G$n#"0!P y6W$Nj9b Br#Mv K } & K v!S Bx{bI4~~~~~v~Y~@~)~}}}}}r}R}7}}||||||n|S|6||{{{{{{W{={zzzzzzjzFz)z yyyyyynyTy:y yx&B7 ApApocalipsis (de Juan)#ff7c80A JudJudas#00ff00@ 3Jn3 Juan#00ff00? 2Jn2 Juan#00ff00> 1Jn1 Juan#00ff00= 2P2 Pedro#00ff00< 1P1 Pedro#00ff00; StgSantiago#00ff00: HeHebreos#ffff009 FlmFilemón#ffff008 vTitTito#ffff007 l2Ti2 Timoteo#ffff006 b1Ti1 Timoteo#ffff00"5- X2Ts2 Tesalonicenses#ffff00"4- N1Ts1 Tesalonicenses#ffff003! DColColosenses#ffff002! :FilFilipenses#ffff001 0EfEfesios#ffff000 &GaGálatas#ffff00/# 2Co2 Corintios#ffff00.# 1Co1 Corintios#ffff00- RoRomanos#ffff00*,= HchHechos de los Apóstoles#00ffff+ JnJuan#ff6600* LcLucas#ff6600) MrMarcos#ff6600( MtMateo#ff6600'!MalMalaquías#ffff99&ZacZacarías#ffff99%HagAgeo#ffff99$SofSofonías#ffff99#HabHabacuc#ffff99"NahNahún#ffff99!MiMiqueas#ffff99 JonJonás#ffff99|AbdAbdías#ffff99rAmAmós#ffff99hJlJoel#ffff99^OsOseas#ffff99TDnDaniel#ff9fb4JEzEzequiel#ff9fb4'6LmLamentaciones#ff9fb4,JerJeremías#ff9fb4"IsIsaías#ff9fb4(9CntCantar de los Cantares#66ff99%EcEclesiastés#66ff99!PrProverbios#66ff99SalSalmos#66ff99JobJob#66ff99EstEster#ffcc99NehNehemías#ffcc99EsdEsdras#ffcc99#2Cr2 Crónicas#ffcc99 #1Cr1 Crónicas#ffcc99 x2R2 Reyes#ffcc99 n1R1 Reyes#ffcc99 d2S2 Samuel#ffcc99 Z1S1 Samuel#ffcc99PRtRut#ffcc99FJueJueces#ffcc99 Caj la̠ta aquit cca̠ucxi­lhá̠n, hui­xinín xalac Corinto li̠ma̠x­tu­ca­ná̠tit cumu la̠ lak­ska­lalán cris­tianos hua̠nti̠ acchá̠n taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, hasta ma̠x ca̠maklh­ca­tzi̠­ca­ná̠tit cumu la̠ cha̠tum tali̠­pa̠hu rey y niaj tu̠ li̠la­yá̠tit quin­tas­tac­ya̠hucán. ¡Lu̠ tla̠n xuá para xli̠­ca̠na hui­xinín xma̠­pek­si̠­nántit cumu lá rey la̠qui̠ xqui­la̠­la­ka­lha­máhu y xqui­la̠­ma̠x­quí̠hu tala­cas­quín xac­ta­hui­la­chá̠hu nac mim­pu̠­ma̠­pek­si̠ncán! hMIPorque caj cala­ca­pa̠s­táctit, ¿tícu huix a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu li̠ma̠x­tuyá̠n ni̠xa­chuná cumu la̠ xa̠maka­pi­tzí̠n? Y ¿túcuya̠ tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni huix kalhi̠ya para ni̠ huá Dios ma̠x­qui̠­ni̠tán? Bueno, cumu para catzi̠ya pi̠ huá Dios ma̠x­qui̠­ni̠tán, ¿túcu chú xpa̠­la­cata caj li̠la­ca­ta̠­qui̠­nana xta̠­chuná cumu lá̠m­para caj me̠cstu ma̠n mac­la­ni̠ta min­ta­la­ca­pa̠s­tacni? LNata̠lán, aquit cli̠­chu­hui̠­nani̠t la̠ta lácu maka­pi­tzí̠n hui­xinín tapek­si̠­ni­pu­tu­ná̠tit Apolos caj cumu huá ca̠pux­cu­le̠má̠n, y maka­pi­tzí̠n huam­pa­ra­yá̠tit pi̠ aquit qui­la̠­ta­pek­si̠­ni­yá̠hu; huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠tlá̠n caj nalac­sac­mak­ta̠­ya­yá̠tit y xa̠maka­pi­tzí̠n caj nalak­ma­ka­ná̠tit, pero xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ chuná huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios. @KyHuá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n, ni̠para cha̠tum tícu caliaksántit para tla̠n o ni̠tlá̠n la̠ta scuj­nima Dios. Huata mejor caka­lhí̠tit camin­ke̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús la̠qui̠ huá ca̠la­kuá̠n nama̠x­tuko̠y hua̠ntu̠ xta­ma̠aktze̠­kuili̠­ko̠ni̠t xa̠maka­pi­tzí̠n y nata­mac­xtuko̠y nac xaca̠x­ka­kaná hua̠ntu̠ la̠nchú huí nac xala­ka­ca̠­pucsua, y hasta acxnicú luu nata­siyuy para xli̠­ca̠na a̠má cris­tianos lí̠s­cujli hua̠ntu̠ Dios xli̠­ma̠­pek­si̠ni̠t, y na̠ acxni̠ chú naca̠­ma̠s­ka­hui̠cán pero la̠ta ca̠mi­ni̠niy cha̠­tunu naca̠­ma̠x­qui̠cán xtas­kahucán. JY ma̠squi quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni ni̠ qui­ma̠­ca­tzi̠ni̠y para pi̠ ctla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ nac­li̠­ma̠­xanán, pus xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay cma̠­lu­loka para ni̠tu̠ ctla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n porque caj xma̠nhuá Dios Quim­pu̠­chiná sta­lanca catzi̠y para cka­lhi̠y o ni̠tu̠ cka­lhi̠y tala̠­ka­lhí̠n. AI{Bueno, ¿pi̠ aquit cahuá a̠má tla̠n tasa̠cua? Pus ni̠ cca­tzi̠y, pero ni̠para tzinú quin­cuenta hua̠ntu̠ hui­xinín qui­la̠­li̠­ma­ca̠­ná̠hu o hua̠ntu̠ quin­ta­lac­pu­huaniy xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos porque hasta mismo aquit ni̠ cca­tzi̠y para tla̠n tasa̠cua aquit. UH#Pus hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit lácu mini̠niy nala­tama̠y cha̠tum tasa̠cua, xafuerza nas­cuja y nama̠­kan­taxti̠y a̠má ta­scújut hua̠nti̠ li̠ma̠­pek­si̠ni̠t xpatrón. eG EAquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ tla̠n naqui­la̠­li̠­ma­ca̠­ná̠hu cumu lá xta­sa̠­cuá̠n Cristo hua̠nti̠ quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nac­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu a̠má xta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tze̠k xuili̠ni̠t la̠ta lacu luu quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­pu­tuná̠n. EFPero cla­cas­quín li̠huana̠ naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ huá Cristo tapek­si̠­ni­yá̠tit y nas­cuj­na­ni­yá̠tit chuná cumu la̠ xlá tapek­si̠niy y scuj­nima Dios.%ECChuná cumu la̠ Pablo, Apolos, Pedro, hasta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú hua̠k ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán Dios la̠qui̠ naca̠­ma­cuaniyá̠n, hasta na̠chuná xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ natianancú aca­li̠stá̠n, chuná cumu la̠ eé mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú, xa̠hua a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ naka­lhi̠­yá̠tit aca­li̠stá̠n nac ca̠li̠ní̠n, xli̠­hua̠k u̠má hui­xinín ca̠ta­pek­si̠­niyá̠n xla­cata naca̠­ma­cuaniyá̠n. DPus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano cali̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh pi̠ huá tapek­si̠niy cha̠tum chixcú caj cumu a̠tzinú lakati̠y hua̠ntu̠ xlá li̠chu­hui̠nán. Pero laca­tancs caca­tzí̠tit pi̠ ni̠para cha̠tum tícu tapek­si̠­ni­yá̠tit sinoque hua­tuní̠n ca̠ta­pek­si̠­niyá̠n porque Dios ca̠ma­ca­mini̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n la̠qui̠ hui­xinín naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n. XC)Y lacatum chiné huam­paray: “Dios sta­lanca catzi̠y pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán xli̠s­ka­la­lacán lac­chix­cu­huí̠n porque xlacán ni̠ tama­kaacchá̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán.” :BmPorque tamá xli̠s­ka­la­lacán lac­chix­cu­huí̠n Dios ni̠túcu liucxilha. Pus nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t: “Dios ca̠ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú xla­cata pi̠ cata­li̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh xli̠s­ka­la­lacán hua̠nti̠ lak­ska­lalán ca̠maklh­ca­tzi̠cán lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ aca­li̠stá̠n ma̠n sac­stucán nata­li̠­ta­ma̠­xani̠y xli̠s­ka­la­lacán.” aA;Ne̠c­xnicú luu cataak­ska­huítit para tícu la̠ hui­xinín luu ska­lala maklh­ca­tzi̠cán caj cumu lhu̠hua hua̠ntu̠ laka­pasa uú nac ca̠quilh­ta­macú, hua̠nti̠ chuná lac­pu­huán luu mini̠niy cali̠­táx­tulh cumu lá̠m­para ni̠tu̠ catzi̠y la̠qui̠ chuná xli̠­ca̠na ska­lala nali̠­ma̠xtuy Dios. @9Cumu hui­xinín xpu̠­si­culan, para tícuya̠ cris­tiano nali̠­ka­ma̠nán eé pu̠si­culan o hasta nalac­tla­huay, pus mismo Dios ma̠n nama̠­pa̠­ti̠ni̠y; porque aktum xpu̠­si­culan Dios xata­si­cu­la­na̠t­lahu y mini̠níy naca̠c­ni̠­na­nicán. _?7Xa̠huachí, ¿pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ Dios ca̠li̠­ma̠x­tuyá̠n cha̠­tunu cumu la̠ xpu̠­si­culan anta­nícu nala­ka­chix­cu­hui̠cán y na̠ anta­nícu nata­huilay Xes­pí­ritu? _>7Pero para ti̠ li̠chi­quí̠­nalh nahuán hua̠ntu̠ lhcuy, acxní chú nalac­lhcu­ta­hui­lako̠y hua̠ntu̠ xli̠s­cujni̠t, luu snún nalak­li̠­pu­huán ma̠squi Dios nama̠x­qui̠y quilh­ta­macú calak­táx­tulh xta̠­chuná nali̠­taxtuy cumu la̠ ti̠ tza̠­la­taxtuy lacatum anta­nícu aclhcu­ta̠­yama chiqui. =1Para cha̠tum cris­tiano li̠chi­quí̠­nalh nahuán hua̠ntu̠ ta̠yaniy y ni̠ lhcuy, cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ namak­lhti̠nán xtas­káhu. f<E Pero acxni̠ namín Jesu­cristo xla­cata naquin­ca̠­ta̠t­la­huayá̠n taxokó̠n xli̠­hua̠k aquinín cris­tianos acxnicú chú nata­siyuy xaní­cuma̠ tlak tla̠n ta­scújut hua̠ntu̠ ta̠yaniy o hua̠ntu̠ nalac­lako̠y, porque nali̠­ma̠­pa­si̠cán lhcúya̠t, antacú nata­siyuy xatícu tla­huani̠t tla̠n xta­scújut. J;  La̠ta xli̠­lhu̠hua hua̠nti̠ tamak­tla­hua­má̠­nalh eé chiqui maka­pi­tzí̠n tali̠­chi­qui̠­na­má̠­nalh hua̠ntu̠ ta̠yaniy cumu la̠ oro, plata y lacuán chí­huix, y maka­pi­tzí̠n tali̠­chi­qui̠­na­má̠­nalh hua̠ntu̠ ni̠ ta̠yaniy cumu la̠ pák­lha̠t, mátlu̠c y móko̠t. (:I Porque chú niajlay tícu cati­ma̠­la­ca­tzu­qui̠pá pu̠lactum li̠túm ta­scújut xta̠­chuná cumu la̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t Jesu­cristo. H9  Umá xasa̠sti xchic Dios hua̠ntu̠ tzu­cu­má̠­calh ya̠huacán luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ a̠ cat­la­hua­canchá aktum pa̠tzaps chiqui, Dios qui­li̠­ma̠x­tuni̠t cumu la̠ xapuxcu tzapsná y xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠k caj qui­mak­ta̠­ya­naní̠n, pero la̠ta cha̠­tunu aquinín hua̠nti̠ tzap­sna­ma̠­náhu luu cuentaj qui­li̠t­la­huatcán xla­cata pi̠ tancs nat­la­hua­yá̠hu eé ta­scújut. 8 Xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Dios hua̠ clac­scuj­ni­ma̠­náhu, y hui­xinín na̠ huá tapek­si̠­ni­yá̠tit porque li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ xpar­cela anta­nícu quin­ca̠­ma̠s­cu­ju­ma̠cán, osuchí na̠ tla̠n naca̠­li̠­ma̠x­tu­ca­ná̠tit cumu la̠ aktum lanca chiqui hua̠ntu̠ Dios ya̠huama. 73Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tacha­ná̠­nalh y hua̠nti̠ tacuentáj­lalh a̠má tachaná̠n acxtum hua̠k tasa̠­cuá̠n, pero Dios ámaj ca̠ma̠s­ka­hui̠y la̠ta lak­chá̠n naca̠­ma̠s­ka­hui̠cán xpa̠­la­cata xtas­cu­jutcán hua̠ntu̠ tat­la­huani̠t. b6=Y antá sta­lanca tasiyuy pi̠ hua̠nti̠ cha­ná̠­nalh, chu hua̠nti̠ cuentáj­lalh ni̠lay li̠la­ca­ta̠­qui̠nán xta­scújut porque caj xma̠n huá Dios ma̠s­ta­cani̠t min­ta­ca̠­naj­latcán. `59aquit qui­li̠­ma̠­pek­sí̠­calh cac­cha­ná̠­nalh, y Apolos li̠ma̠­pek­sí̠­calh camu­nu­huí­li̠lh pero xma̠nhuá Dios hua̠nti̠ tla̠n nama̠s­tacay u̠má tachaná̠n nac mina­cujcán. c4?Porque para caj luu cuentaj nat­la­hua­yá̠hu huá la̠ta hui­xinín hua­ná̠tit, ¿túcu aquit quin­kásat la̠qui̠ chuná naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu? O ¿túcuya̠ li̠t­li­hueke kalhi̠y Apolos xla­cata pi̠ chuná li̠chu­hui̠­na­ná̠tit? Luu xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquinín caj xlac­scujní̠n Dios, y caj xma̠n­huacú cma̠­kan­tax­ti̠­ni̠­táhu hua̠ntu̠ quin­ti­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n xla­cata pi̠ hui­xinín na̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. La̠ta cha̠­tunu cha̠­tunu aquinín cma̠­kan­tax­ti̠­ni̠­táhu hua̠ntu̠ xquin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ca­ni̠tán nac­tla­hua­yá̠hu: ,3QPorque acxni̠ hui­xinín hua­ná̠tit: “Aquit cta­pek­si̠niy Pablo”, y maka­pi­tzí̠n huam­pa­ra­yá̠tit: “Aquit huá cta­pek­si̠niy y cmaca­sta̠­lama Apolos”, luu laca­tancs ma̠si­yu­pá̠tit pi̠ ni̠para tzinú lak­pa­li̠­pá̠tit mila­ta­ma̠tcán. `29Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque luu li̠pe̠cua la̠ta la̠quic­lhca­tza­ni­yá̠tit, la̠ma­ka­si̠­tzi̠­yá̠tit y catu̠huá hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n la̠t­la­hua­ni­yá̠tit, y luu a̠tzinú ma̠s laka­ti̠­yá̠tit lata­pa̠­yá̠tit cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios. 71gAquit luu laka­siyu ctzucún ca̠ma̠­kalh­chui̠ni̠yá̠n xta̠­chuná cumu la̠ lactzu̠ lak­skatá̠n hua̠nti̠ cajcu tatzi­qui̠y, ca̠li̠­ma̠­hui̠cán leche porque ni̠naj lay tax­ketiy a̠túnuj tahuá; y hasta chu­nacú hui­xinín lapá̠tit ni̠ naj lay xke­ti­ni­ná̠tit. L0 Nata̠lán, hasta chú acxni̠ cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n ni̠lay cca̠­li̠­xa­kat­li̠yá̠n lac­tú­huaj tachu­huí̠n cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ tli­hueke taka­lhi̠y xta­ca̠­naj­latcán, huata tu̠ ctla­huani̠t chuná cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠nhuá tala­ka­pasa hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú. Hui­xinín xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ lactzu̠ camán porque ni̠ naj li̠huana̠ a̠ aka­ta̠k­sá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni Cristo. /'Porque nac xta­chu­huí̠n Dios chiné tatzokni̠t: “¿Tícuya̠ cris­tiano laka­pasa o aka­ta̠ksa xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios? Y ¿tícu cahuá nahua­nilé̠n hua̠ntu̠ xlá nat­la­huay?” Pero xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ quin­ca̠­ta̠­lamá̠n Espíri­tu Santo nac qui­la­ta­ma̠tcán y li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo kalhi̠­yá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni..Pero a̠má cris­tiano hua̠nti̠ kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Espíri­tu xlá catzi̠y hua̠ntu̠ lakati̠y Dios y hua̠ntu̠ ni̠ lakati̠y, y ni̠para cha̠tum ti̠cu nali̠­huaniy, o tla̠n nama̠aka­ta̠k­sni̠y pi̠ ni̠chuná xlá. >-uAma̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ ta̠lama Espíri­tu Santo nac xla­ta­ma̠tcán ni̠ tama̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ ma̠la­ca­pa̠s­tac­ni̠nán Xes­pí­ritu Dios porque xlá lac­pu­huán pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán, xa̠huachí hasta ni̠lay taaka­ta̠ksa porque u̠má hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n caj xma̠nhuá tla̠n taaka­ta̠ksa hua̠nti̠ taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Espíri­tu Santo. \,1 Tancs cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu eé tala­ca­pa̠s­tacni porque huá Xes­pí­ritu Dios quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán, y ni̠ huá cli̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ caj que̠cstu quin­ta­pu­huá̠n. Pus huá xpa̠­la­cata acxní aquinín ma̠lac­ti̠­tu­mi̠­yá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios xla­cata nataaka­ta̠ksa cris­tianos tancs cma̠t­la̠n­ti̠­yá̠hu porque huá Espíri­tu Santo quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n. + Y aquinín ni̠ huá mak­lhti̠­na­ni̠­táhu xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n xala ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nala­ka­pa­sá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, huata Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán Xes­pí­ritu la̠qui̠ naaka­ta̠k­sá̠hu xli̠­hua̠k xta­la­ka­lha­maní̠n hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ta̠i̠yá̠n. j*M Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit ni̠para cha̠tum chixcú catzi̠y túcuya̠ tapu­huá̠n kalhi̠y nac xnacú a̠tunuj­li̠tum chixcú, sinoque caj xma̠nhuá xta­la­ca­pa̠s­tacni catzi̠y túcuya̠ tapu­huá̠n kalhi̠y. Pus na̠chuná chú Xes­pí­ritu Dios caj xma̠nhuá catzi̠y y laka­pasa xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. )y Pero huá Espíri­tu Santo quin­ca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠má̠n Dios eé tze̠k xta­la­ca­pa̠s­tacni, porque huá Xes­pí­ritu hua̠k laka­pasa xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hasta ma̠squi hua̠ntu̠ ni̠lay aka­ta̠k­scán. L( Pero tancs la̠ta lácu tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné chiné huan:Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios la̠ta xlá ca̠la­ka­lha­mani̠t,
lhu̠hua tu̠ Dios li̠ka­lhi̠ma naca̠­ma̠x­qui̠y hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum chixcú a̠ ucxilha, na̠ ni̠para a̠ kax­mata,
y ni̠para tzinú xla­ca­pa̠s­tacni̠t para tla̠n hua̠k kan­taxtuy. ]'3Porque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu tapux­cuni̠t nac ca̠quilh­ta­macú y tama̠­pek­si̠nán nia̠ taaka­ta̠ksa xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, porque para xti­taaká­ta̠ksli ni̠ xti­ta­pe­kex­to­ko­huá­calh nac cruz Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ na̠ xpu̠­chiná xli̠­hua̠k la̠ta túcu anán. <&qHuata huá aquit cli̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios huá eé tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ tze̠k xuí hasta la̠ta tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú aquinín naquin­ca̠­lak­ma̠x­tu­niyá̠n qui­li̠s­tac­nicán. N%Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ cca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ná̠hu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya li̠huana̠ tali̠­pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu lac­lanca tala­ca­pa̠s­tacni. Pero a̠má tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ aquinín cma̠­si­yu­yá̠hu ni̠ aquit clac­sac­xtuni̠t qui­li̠s­ka­lala, na̠ ni̠para huá xli̠s­ka­la­lacán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu tali̠­taxtuy y tama̠­pek­si̠nán uú nac ca̠quilh­ta­macú, porque tama̠­ko̠lh ni̠maka̠s quilh­ta­macú taamá̠­nalh tata̠­lak­tzanka̠y xli̠s­ka­la­lacán. $ Chuná ctlá­hualh la̠qui̠ a̠má min­ta­ca̠­naj­latcán ni̠ huá xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lac­chix­cu­huí̠n nali̠­ma̠­pa­lhi̠­yá̠tit sinoque huá Dios ca̠mak­ta̠­yamá̠n y ma̠si­yuma xli̠t­li­hueke nac mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ naca̠­naj­la­ni­yá̠tit. Xespíritu Dios ma̠siyuy hua̠ntu̠ xamaká̠n tze̠k xuí xtalacapa̠stacni ##Y acxni̠ chú cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n xta­chu­huí̠n Dios ni̠ cchu­huí̠­nalh cumu la̠ cha̠tum ska­lala chixcú xla­cata pi̠ nac­ca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠yá̠n, pus huata huá Dios chu xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo ca̠ma̠aka­ta̠ks­ní̠n pi̠ xli̠­ca̠na huá xta­lu­lóktat hua̠ntu̠ aquit xac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n. "yAcxni̠ aquit cca̠­lak­chá̠n xac­maklh­ca­tzi̠ma cumu lá̠m­para ni̠ xac­ka­lhi̠y li̠t­li­hueke hasta xac­lhpi­pima caj la̠ta xac­quilh­pu­huán chicá para xamaktum ni̠ tancs nac­ca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n. !!;Huata caj xma̠nhuá li̠huana̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n tícu tamá Jesús y túcu xpa̠­la­cata li̠ni̠ni̠t nac cruz, pus ni̠tu̠ túnuj cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n porque caj xma̠nhuá xac­la­cas­quín li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit.   Nata̠lán, acxni̠ aquit cca̠­qui̠­lak­la­chá̠n la̠qui̠ nac­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n hua̠ntu̠ ni̠ xca­tzi̠­yá̠tit tancs xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, ni̠tu̠ clac­sac­xtuma hua̠ntu̠ lac­tlá̠n tachu­huí̠n o para cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n lac­lanca tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ tuhua naaka­ta̠k­sá̠tit. u ePues luu quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ qui­lacán nat­la­hua­yá̠hu a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tíhua Dios hua̠nchú tu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan: “Para tícu caj luu sacstu tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún, mejor li̠huana̠ cala­ca­pá̠s­tacli hua̠ntu̠ Dios tla­huani̠t nac xla­táma̠t.” %Pero caj la̠ta Dios quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n xlá quin­ca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucni Cristo Jesús, y na̠ luu chuná lacas­quín pi̠ caj xpa̠­la­cata Cristo nala­ka­pa­sá̠hu xli̠­hua̠k xta­la­ca­pa̠s­tacni y aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu cumu la̠ xli̠­ca̠na̠ xca­maná̠n, xa̠huachí niaj caquin­ti­ca̠­ma̠­xo­ko̠ní̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xtit­la­hua­ni̠­táhu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán porque xli̠­ca̠na pi̠ aya quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­ni̠tán. 1 ]Dios ca̠lac­sacni̠t hua̠nti̠ ni̠túcu xka­satcán la̠qui̠ chuná ni̠para cha̠tum tícu nalac­pu­huán pi̠ luu a̠tzinú tali̠­pa̠hu nac xla­catí̠n. f GDios ca̠lac­sacni̠t naca̠­lak­ma̠xtuy hua̠nti̠ ni̠ lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n, a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ ca̠ucxilh­pu­tuncán uú porque ni̠túcu taka­lhi̠y, la̠qui̠ chuná la̠n naca̠­ma̠­ma̠­xani̠y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ talac­pu­huán pi̠ tla̠n tahui­lá̠­nalh y luu lac­ta­li̠­pa̠hu. U %Pero Dios luu chuná ca̠lac­sacni̠t hua̠nti̠ nac ca̠quilh­ta­macú ca̠li̠­ma̠x­tucán luu lac­tonto la̠qui̠ la̠n naca̠­ma̠­ma̠­xani̠y a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu lak­ska­lalán tali̠­taxtuy, y la̠qui̠ la̠n naca̠­ma̠­ma̠­xani̠y hua̠nti̠ lak­ke̠­lanca y lak­tli­huekén, xlá ca̠lac­sacni̠t hua̠nti̠ ni̠para tzinú lac­li̠­ca̠na ca̠li̠­ma̠x­tucán uú nac ca̠quilh­ta­macú. E Nata̠lán, cala­ca­pa̠s­táctit la̠ta Dios ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n ma̠squi lhu̠hua hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n cumu la̠ huancán uú nac ca̠quilh­ta­macú, lhu̠hua hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ lak­tli­huekén, y na̠ ni̠ kalhi̠­yá̠tit li̠ma̠­peksí̠n, chu­na­li̠túm ni̠ lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos mili̠­ta­la­ka­pas­nicán. ] 5Porque a̠má xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios huá la̠ta quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­pu­tuná̠n, ma̠squi nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos tasiyuy pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán pero huata huá tlak li̠ma­cuán ni̠xa­chuná xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n xala ca̠quilh­ta­macú. Y para huí ti̠ lac­pu­huán pi̠ Dios ni̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y li̠t­li­hueke porque mak­ní̠­calh Jesús nac cruz pus laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Dios makat­la­jako̠y xli̠­hua̠k li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú. % EPero xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ Dios quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán xla­cata naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, chuná la̠ judíos cumu la̠ hua̠nti̠ ni̠ judíos, sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ a̠má Cristo hua̠nti̠ aquinín li̠chu­hui̠­na­ná̠hu li̠ma­cuán hua̠ntu̠ xlá ma̠kan­tax­ti̠ni̠t nac cruz, porque antá ma̠si­yuma Dios lanca xli̠t­li­hueke chu xli̠s­ka­lala. { qPus huá xpa̠­la­cata acxni̠ aquinín liakchu­hui̠­na­ná̠hu cha̠tum Cristo hua̠nti̠ xto­ko­hua­cá­calh nac cruz caj quim­pa̠­la­ca­tacán, judíos tzucuy taliaklhu̠­hua̠tnán tali̠­si̠­tzi̠y y tahuán pi̠ huá eé caj li̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni; y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ judíos acxní takax­mata quin­ta­chu­hui̠ncán xlacán ni̠tu̠ taliucxilha porque tali̠­ma̠xtuy cumu la̠ xta­la­ca­pa̠s­tacni lac­tonto lac­chix­cu­huí̠n.  Ama̠­ko̠lh judíos talac­pu­huán pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán porque xlacán pu̠lh taucxilh­putún aktum lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut Dios la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­huán, y griegos caj tzucuy tata̠­ma̠­la­cas­tuca xli̠s­ka­la­lacán a̠má tachu­huí̠n aver para xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nancán la̠qui̠ chú na̠ nata­ca̠­najlay. X +Cumu Dios kalhi̠y lanca li̠s­ka­lala xlá ni̠ lacás­quilh pi̠ caj xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú nali̠­la­ka­pascán xta­la­ca­pa̠s­tacni, huata huá li̠ma­cá­milh xta­chu­huí̠n la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut talac­pu­huán pi̠ ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuaniy xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taamá̠­nalh talak­tzan­ka̠­ta̠yay. ^ 7Caj la̠ta chú caqui­la̠­hua­níhu, a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n, chu lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n, xa̠hua hua̠nti̠ hua̠k tala­ka­pasa la̠ta túcu lac­lanca tala­ca­pa̠s­tacni anán nac ca̠quilh­ta­macú, ¿túcu chú ca̠li̠­ma­cuanini̠t? Osuchí ¿pi̠ huá ca̠mak­tá̠­yalh la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­huán Dios? Xli̠­ca̠na pi̠ Dios mak­tumá ma̠si­yuni̠t pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuaniy xli̠s­ka­la­lacán y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠nti̠ lac­ta­li̠­pa̠hu tali̠­tax­tu­putún. B Porque xli̠­ca̠na la̠ huan Dios nac li̠kalh­ta­huaka:Aquit cámaj ca̠lac­tla­huaniy xli̠s­ka­la­lacán hua̠nti̠ lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n,
y ni̠túcu cac­ti­li̠­má̠x­tulh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠maklh­ca­tzi̠cán. c AAma̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán xlacán talac­pu­huán pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi Jesús ni̠lh nac cruz xla­cata nalak­ma̠x­tunún; pero xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ lak­ma̠x­tu­pu­tu­ná̠hu qui­li̠s­tac­nicán catzi̠­yá̠hu pi̠ hua̠ntu̠ Jesús akspu­lani̠t nac cruz xli̠­ca̠na huá xta­lu­lóktat y xli̠t­li­hueke Dios naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. ; qPorque Cristo ni̠ huá qui­li̠­lac­sacni̠t xla­cata caj nacak­mu­nu̠nún, huata huá qui­li̠­lác­sacli la̠qui̠ nac­li̠­chu­hui̠nán a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­lak­ma̠x­tu­putún xli̠­hua̠k cris­tianos, pero acxni̠ huá cli̠­chu­hui̠nán ni̠ cli̠­la­ca­ta̠­qui̠nán hua̠ntu̠ luu li̠s­ka­lala tachu­huí̠n la̠qui̠ pi̠ ni̠ nac­li̠­ma̠cti̠y xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ kalhi̠y xta­la­ka­lha­maní̠n Jesús acxni̠ ni̠lh nac cruz. Cristo kalhi̠y xli̠tlihueke y xli̠skalala Dios " ?Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ na̠ cca̠akmú­nulh xli̠­ta­la­ka­pasni Estéf­anas, pero niaj cpa̠s­taca para tícu cca̠akmu­nuni̠t a̠túnuj.  7Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín ni̠lay nahua­ná̠tit para nac quin­ta­cu­huiní taakmu­nu­ni̠­tátit.  !Ca̠na̠ cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios pi̠ ni̠tícu luu cak­mu­nuni̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán, caj xma̠n huá Crispo chu Gayo. y  m Bueno, ¿pi̠ cha̠­lhu̠hua Cristo la̠qui̠ nahua­ná̠hu pi̠ cha̠­lhu̠hua hua̠nti̠ naquin­ca̠­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠yá̠n? ¿Osuchí quim­pe­kex­to­ko­hua­cá­calh aquit nac cruz la̠qui̠ nac­xo­ko̠nún xpa̠­la­cata min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán? Osuchí acxni̠ taakmu­nútit, ¿pi̠ nac quin­ta­cu­huiní taakmu­nu­ni̠­tátit? 5  e Porque qui­hua­nicán pi̠ maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ hui­xinín ca̠ta̠­ta­mac­xtu­pi̠­yá̠tit kalhtum tama̠­lu­loka acxni̠ tahuán: “Aquit huá cta­pek­si̠niy Pablo”; maka­pi­tzí̠n tahuam­paray: “Huá aquit cta­pek­si̠niy Apolos”; maka­pi­tzí̠n tahuam­paray: “Aquit huá cta­pek­si̠niy Pedro”; y tahui­la̠­nampá chú ti̠ tahuán: “Aquit huá cta­pek­si̠niy Cristo.” {  q Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque maka­pi­tzí̠n xli̠­ta­la­ka­pasni Cloé quin­ta­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nani̠t pi̠ ni̠ xma­ka̠sni la̠ma­ka­si̠­tzi̠­ta­hui­la­yá̠tit nac milak­sti̠­pa̠ncán. W  ) Nata̠lán, nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo aquit cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ aktumá tala­ca­pa̠s­tacni caka­lhí̠tit y ni̠ caj cata­paj­pi­tzítit huata acxtum cala̠­pa̠x­quí̠tit cala̠­la­ka­lha­mántit cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na acxtum tata­peksi̠y.    Xli̠­ca̠na pi̠ luu cali̠­pa̠­huántit porque hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y hua̠k ma̠kan­taxti̠y, pus huá chú Quin­tla̠­ticán Dios luu ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ huá nata­pek­si̠­ni­yá̠tit y acxtum nata̠­la­ta­pa̠­yá̠tit cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Pablo huan pi̠ ni̠ catatapajpítzilh hua̠nti̠ tali̠pa̠huán Jesús S !Quin­tla̠­ticán Dios anka­lhi̠ná naca̠­mak­ta̠­yayá̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ nali̠­ta­mo­kos­ta̠­ya­yá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, y la̠qui̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit y ni̠ cha̠tum tícu cati­ca̠­li̠­ma̠­ma̠­xaní̠n para túcu acxni̠ namim­paray Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. ( KXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­qui­ná̠tit Dios aya ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán la̠qui̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit li̠huán kalh­ka­lhi̠­ta­hui­la­yá̠tit a̠má quilh­ta­macú acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. A }Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y Cristo nama̠­kan­taxti̠y nac mila­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, xli̠­ca̠na pi̠ chuná qui̠­taxtuy y tla̠n hui­xinín li̠ma̠­lu­lo­ká̠tit mila­ta­ma̠tcán porque hua̠­katá maka­mak­lhti̠­na­ni̠­tátit hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y.   Caj cumu li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús Dios ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán lhu̠hua li̠s­ka­lala la̠qui̠ li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ xta­pa̠­xu­huá̠n y la̠qui̠ tancs nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni. X +Aquit anka­lhi̠ná cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj hua̠ntu̠ mila­ca­tacán porque luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­si­cu­la­na̠t­la­hua­ni̠tán caj xpa̠­la­cata Cristo Jesús.  #Cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios chu Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo anka­lhi̠ná caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­qui̠n tla̠n latáma̠t. Pablo pa̠xcatcatzi̠niy Dios caj xpa̠lacata hua̠ntu̠ tlahuani̠t nac xlatáma̠t S !cca̠­tzok­nimá̠n eé carta la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­niyá̠n xli̠­huák hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Corinto hua̠nti̠ xca­maná̠n Dios li̠tax­tu­ni̠­tátit porque xlá ca̠lac­sac­ni̠tán xla­cata nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Cristo Jesús y nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ xma̠nhuá nata­ma­cuaniy, y na̠ cla­cas­quín pi̠ caca̠­mak­tá̠­yalh eé quin­ta­chu­huí̠n xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠laca­túnuj ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠nti̠ na̠ anka­lhi̠ná taquilh­cha̠niy Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo porque na̠ huá Xpu̠­chi­nacán. v iAquit Pablo hua̠nti̠ Dios lac­sacni̠t nac­li̠­taxtuy xapóstol Jesu­cristo. Aquit xa̠hua Sós­tenes NC~o| {xwvcu6sq|on)ljthekckb$_]Z]OZX~UTbRQxPNMMIGTE B$@? =<;=: 9#7665@4+10/.O-+*G('n$#"= $z8 vMC!%Y para cha̠tum kahuasa huí xtas­quín pero xlá luu aktum catzi̠y pi̠ ni̠ tamaka­xtok­putún porque luu caj sacstu lata­ma̠­putún pus tla̠n cala­tá­ma̠lh sacstu ma̠squi ni̠ cata­ma­káx­tokli y ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n. $Para cha̠tum kahuasa squi­ni̠­nani̠t, y accha̠ná xca̠ta y lac­pu­huán pi̠ huá juerza nata̠­ta­maka­xtoka xtas­quín, para luu ma̠n lac­pu­huán pi̠ huá tlak nali̠­ma­cuaniy pus tla̠n cata­ma­káx­tokli porque ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata cumu nata­maka­xtoka, huata chuná cat­lá­hualh la̠ta lácu xlá lac­pu­huán. ##Ni̠tu̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para luu cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠má̠n pi̠ niaj nata­maka­xto­ká̠tit, huata huá aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n hua̠ntu̠ a̠tzinú naca̠­mak­ta̠­yayá̠n nac mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ luu aksti̠tum y xli̠­hua̠k mina­cujcán nali̠s­cuj­ni­yá̠tit y nali̠­ma­cuani­yá̠tit Quim­pu̠­chi­nacán. c?"Na̠ chuná cha̠tum tzuma̠t hua̠nti̠ nia̠ tamaka­xtoka caj luu xma̠nhuá li̠taaka­tzanke̠y xla­cata aksti̠tum nali̠­pa̠­huán y namaka­pa̠­xu­huay Dios, pero a̠má tzuma̠t hua̠nti̠ aya tamaka­xtokni̠t caj luu xma̠nhuá aka­tiyuj li̠lay xla­cata namaka­pa̠­xu­huay naca̠­cuentajlay xcamán chu xta̠­ko̠lú. <q!Pero acxni̠ chú aya tamaka­xtokni̠t caj luu xma̠nhuá li̠taaka­tzanke̠y hua̠ntu̠ anán nac eé ca̠quilh­ta­macú y lácu luu namaka­pa̠­xu­huay xpus­ca̠tcán. W' Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque ni̠ cla­cas­quín ca̠ta catu̠huá nali̠­taaka­tzan­ke̠­ta­pa̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán porque cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ nia̠ tamaka­xtoka y sacstu lama xma̠nhuá li̠taaka­tzanke̠y xla­cata aksti̠tum nali̠­pa̠­huán y namaka­pa̠­xu­huay Dios. #?Y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ lhu̠hua taka­lhi̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú hua̠ntu̠ la̠n nata­li̠­pa̠­xu­huay, huata chuná cata­la­tá­ma̠lh cumu lá tí ni̠ luu nata­lak­ca­tzán osu nata­li̠­li̠­pu­huán para nata­ma­ka­tzanka̠y hua̠ntu̠ tali̠­pa̠­xu­hua­má̠­nalh, pus mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ la̠nchú ucxi­lhá̠hu uú nac ca̠quilh­ta­macú ni̠lay anka­lhi̠ná nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu porque namín quilh­ta­macú acxní hua̠k ámaj lak­sputa. !;La̠qui̠ aksti̠tum nali̠s­cu­já̠tit xta­chu­huí̠n Dios a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taka­lhi̠y lanca tali̠­pu­huá̠n nac xla­ta­ma̠tcán cata­pa̠­tzán­ka̠lh xta­li̠­pu­hua̠ncán y cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ cali̠­ma­cuánilh cumu la̠ ti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y hua̠ntu̠ nama­ka­li̠­pu­huán; hua̠nti̠ lhu̠hua taka­lhi̠y hua̠ntu̠ nata­li̠­pa̠­xu­huay nac xla­ta­ma̠tcán cata­pa̠­tzán­ka̠lh xta­pa̠­xu­hua̠ncán; y chi̠nchú hua̠nti̠ tata­ma̠­hua­má̠­nalh catu̠huá hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín ca̠mi­ni̠niy nata­li̠­ma̠xtuy hua̠ntu̠ tata­ma̠­huani̠t cumu la̠ ni̠ xlacán. ]3Nata̠lán, chuná cca̠­hua­niyá̠n porque cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ niaj luu maka̠s quilh­ta­macú quin­ca̠­tzan­ka̠­niyá̠n la̠ta nati­li̠s­cu­já̠hu Quim­pu̠­chi­nacán, pus ca̠mi­ni̠niy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya tata­maka­xtokni̠t, pi̠ luu aksti̠tum cata­lí̠s­cujli xta­chu­huí̠n Dios hasta la̠ta lácu tata̠­yaniy cumu lá̠m­para ni̠ taka­lhi̠y xma̠­hui̠­nacán o xta̠­ko̠­lucán. mSPero para cha̠tum kahuasa nata­maka­xtoka xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n porque ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n; na̠chuná para huá cha̠tum tzuma̠t tamaka­xtoka tla̠n hua̠ntu̠ tla­huay porque ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n. Pero cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tata­maka­xtoka lhu̠hua taaklhú̠­hui̠t ca̠lak­chín y aquit ni̠ cla­cas­quín para hui­xinín na̠ luu caj xma̠nhuá nali̠­taaklhu̠­hui̠­ta­pa̠­yá̠tit. {Pero ni̠ cuanimá̠n huix hua̠nti̠ huijá mim­pusca̠t xla­cata pi̠ camák­xtekti mim­pusca̠t huata cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n xla­cata cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ ni̠naj kalhi̠y xpusca̠t pus ma̠s tla̠n ni̠ capú­tzalh tuncán. 5Aquit clac­pu­huán xla­cata pi̠ cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtok­putún luu a̠tzinú tla̠n xqui̠­tax­tú­nilh chu­na­tiyá xla­tá­ma̠lh la̠ lama ma̠squi ni̠ xta­ma­káx­tokli, porque xli̠­ca̠na luu catu̠huá la̠ ca̠lacchú lama̠­náhu. wgNac min­car­tajcán hui­xinín qui­la̠­ka­lhas­qui­ni̠­táhu lácu luu ca̠mi­ni̠niy nata­la­tama̠y laka­huasán y lac­tzu­maján para tla̠n o ni̠tlá̠n nata­ta­maka­xtoka. Hua̠ntú aquit camá̠n ca̠hua­niyá̠n ni̠ huá Dios qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t pero cumu hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ qui­la­ka­lha­mani̠t y qui­ma̠x­qui̠ni̠t Dios li̠s­ka­lala xla­cata tla̠n tas­tac­ya̠hu nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, huata camá̠n ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni porque clac­pu­huán pi̠ ma̠x chuná lak­chá̠n. taPor eso nata̠lán, cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ aka­tiyuj calátit, hui­xinín chuná cala­ta­pá̠tit nac xla­catí̠n Dios cumu lá xli̠s­ma­ni̠­ni̠­tátit acxni̠ huacu li̠pa̠­huántit Jesús, y ni̠tu̠ luu fuerza calak­pa­li̠­pu­tútit porque la̠tachá túcuya̠ latáma̠t o ta­scújut hua̠k li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios. dACumu Dios luu tapa­ra̠xlá la̠ta ca̠xo­kox­tu­ni̠tán xla­cata huá nata­pek­si̠­ni­yá̠tit por eso niaj para tzinú ca̠mi­ni̠­niyá̠n nama̠x­qui̠­yá̠tit tala­cas­quín min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata chuná namak­tla­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n cumu la̠ tat­la­huay cati̠hua̠ cris­tianos. ^5Chuná cca̠­hua­niyá̠n la̠qui̠ li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit y naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ cha̠tum chixcú ma̠squi xta­ma̠­hua­cani̠t y xma̠s­cu­ju­má̠­calh cumu la̠ tachí̠n acxni̠ li̠pá̠­hualh Jesús, la̠nchú qui̠­taxtuy pi̠ lá̠m­para ca̠la­kuá̠n lama porque lak­ma̠x­tuni̠t Quim­pu̠­chi­nacán la̠qui̠ nas­cujniy, y na̠chuna li̠túm xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ca̠la­kuá̠n xta­la­má̠­nalh acxní tali̠­pá̠­hualh Jesús, la̠nchú xlacán ca̠qui̠­tax­tuniy cumu lá xta­chí̠n y xta­sa̠­cuá̠n Cristo. s_Para acxni̠ huix li̠pá̠­huanti Jesús xta­ma̠­hua­ca­ni̠ta y xma̠s­cu­ju­pá̠­canti cumu la̠ tachí̠n, ni̠ cali̠­li̠­pu­huántit para ni̠lay lak­tax­tuya xla­cata niaj nas­cuj­niya hua̠nti̠ xta­ma̠­hua­ni̠tán, pero para xamaktum namak­xtek­cana pus ni̠ cama­ka­kalhi quilh­ta­macú huata tuncán tla̠n cat­lahua. q[La̠ta chá túcuya̠ latáma̠t o ta­scújut xka­lhi̠­yá̠hu cha̠­tunu cha̠­tunu acxni̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Jesús, ni̠ tuncán calak­makam­pu­túhu, huata ya̠ tapa̠­xu­huá̠n cali̠­la­ta­ma̠­chá̠hu. :mPorque ni̠ huá li̠maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu Dios para tasiyuy nac qui­mac­nicán pi̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­táhu o ni̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­táhu, huata huá luu li̠maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu pi̠ ma̠kan­tax­ti̠­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán xli̠­ma̠­peksí̠n. Cumu para cha̠tum cris­tiano cir­cun­ci­dar­lani̠t nac xmacni chuná cumu lá tali̠s­ma­ni̠ni̠t xli̠­hua̠k judíos aca­li̠stá̠n chú li̠pá̠­hualh Jesús, pus ni̠ caxa­páx­tulh hua̠ntu̠ kalhi̠y nac xmacni; y para cha̠tum hua̠nti̠ ni̠ cir­cun­ci­dar­lani̠t acxni̠ tasá­nilh Dios pus ni̠ xafuerza aca­li̠stá̠n nacir­cun­ci­darlay. Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Jesús la̠ta nac aka­tunu ca̠chi­quí̠n cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y pi̠ chu­natá la̠ta xlápa̠t acxni̠ Dios tasanín y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xka­lhi̠ya acxni̠ li̠pa̠­huántit Jesús, chu­natá cakálhi y ni̠ calak­má­kanti porque hua̠k huá Dios ca̠ta̠i̠ni̠tán.  3Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque, ¿lácu li̠ca­tzi̠ya huix chixcú para tla̠n nama̠aka­ta̠k­sni̠ya mim­pusca̠t xla­cata nali̠­pa̠­huán Jesús caj cumu la̠tiyá nala̠­ta̠­ta­hui­la­yá̠tit? O, ¿lácu li̠ca­tzi̠ya huix pusca̠t para tla̠n nama̠t­la̠n­ti̠ya xla­cata nali̠­pa̠­huán Jesús min­ta̠­ko̠lú caj cumu ni̠ nala̠­mak­xte­ká̠tit? Pero para cha̠tum chixcú o cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán Jesús luu juerza huan xla­cata pi̠ cala̠­mák­xtekli, pus tla̠n maktum cala̠­mák­xtekli, porque Dios lacas­quín pi̠ aquinín hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­má̠hu. { oPorque ma̠squi a̠má chixcú ni̠ li̠pa̠­huán Dios qui̠­taxtuy pi̠ huá na̠ laka­chix­cu­hui̠y y tla­huay xta­pa̠­xu­huá̠n caj xpa̠­la­cata cumu aksti̠tum ta̠lama xpusca̠t. Y na̠chuná a̠má pusca̠t hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán Dios qui̠­taxtuy pi̠ na̠ huá laka­chix­cu­hui̠y caj xpa̠­la­cata cumu aksti̠tum ta̠hui xta̠­ko̠lú. Para ni̠chuná xqui̠­táx­tulh pus xli̠­hua̠k xca­mancán ni̠ xta­ta­pek­sí̠­nilh Dios porque ni̠ti̠ xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh, pero cumu para ni̠ nata­la̠­mak­xteka pus tla̠n nata­ta­pek­si̠niy Dios.  - Na̠chu­na­li̠túm para cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Jesús ta̠hui cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán Jesús, pero para ma̠t­la̠nti̠y la̠ta la̠ta̠hui, pus ni̠ cala̠­mák­xtekli y chu­na­tiyá aksti̠tum cala̠­ta̠­táhui. 7g Umá tachu­huí̠n hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n ni̠ huá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios sino que caj que̠cstu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni, xla­cata pi̠ para cha̠tum chixcú hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Jesús ta̠hui cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán Jesús pero para ma̠t­la̠nti̠y la̠ta la̠ta̠hui, luu ca̠mi­ni̠niy pi̠ chu­na­tiyá cala̠­ta̠­tahui y ni̠ cala̠­mák­xtekli. b= Pero para xamaktum namak­xteka xta̠­ko̠lú chu­natá aksti̠tum cala­tá­ma̠lh y niaj cata̠­ta­ma­káx­tokli a̠túnuj chixcú; pero para maklh­ca­tzi̠y pi̠ ni̠lay latama̠y sacstu entonces cata̠­la­cá̠x­lalh xta̠­ko̠lú y cata̠­ta­hui­lapá. Y na̠chuná cha̠tum chixcú ne̠c­xnicú camák­xtekli xpusca̠t. V% Y chi̠nchú hui­xinín hua̠nti̠ aya tamaka­xtok­ni̠­tátit, cca̠­ma̠x­qui̠yá̠n eé li̠ma̠­peksí̠n ma̠squi xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ qui­li̠­ma̠­peksí̠n sinoque huá xlá Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, xla­cata pi̠ cha̠tum pusca̠t ne̠c­xnicú camák­xtekli xta̠­ko̠lú. D Pero para lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ni̠lay lata­pa̠­yá̠tit me̠c­stucán, mejor cata­maka­xtóktit porque li̠huaca tla̠n tamaka­xtokcán y ni̠ tla̠n qui̠­taxtuy para caj cha̠­li̠­pu­hua̠na̠ nala­ta­pa̠­yá̠tit caj xpa̠­la­cata cumu ni̠ti̠ hua̠nti̠ ta̠ta­pek­si̠­yá̠tit. s_Aquit clac­pu­huán pi̠ xli̠­hua̠k laka­huasán y lac­tzu­maján hua̠nti̠ nia̠ tata­maka­xtoka, chuná cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ ca̠ni̠­makan­cani̠t, xali̠­huaca tla̠n naca̠­qui̠­tax­tuniy nac xla­ta­ma̠tcán para chu­na­tiyá nata­la­tama̠y ma̠squi ni̠ cata­ta­ma­káx­tokli cumu la̠ aquit. |qPero hua̠ntu̠ aquit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni, tla̠n xuá pi̠ xli̠­hua̠k lac­chix­cu­huí̠n ni̠ xta­ta­ma­káx­tokli cumu la̠ aquit, pero huata Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán tunuj túnu tala­ca­pa̠s­tacni. J Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ cca̠­hua­niyá̠n ni̠ huá luu cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠má̠n, pero para tícu lac­pu­huán pi̠ tamaka­xtok­putún pus cata­ma­káx­tokli. Hui­xinín hua̠nti̠ makax­to­ká̠tit, acxtum cala̠­ma̠x­quí̠tit hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín mimac­nicán, pero para acxtum catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠ cati­ta­lak­xtu­pi̠tit ca̠na̠caj nícu akli̠t quilh­ta­macú la̠qui̠ a̠tzinú tla̠n nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios, pus tla̠n pi̠ chuná nat­la­hua­yá̠tit, pero acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta li̠lh­ca̠­ni̠­tátit, cata­lak­xtu­pi̠­pa­rátit la̠qui̠ ni̠ nali̠t­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n mimac­nicán chicá para túnu cris­tianos hua̠nti̠ naxa­kat­li̠­pu­tu­ná̠tit. Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque hua̠nti̠ ta̠ta­maka­xtoka cha̠tum pusca̠t niaj huá sacstu ma̠peksi̠y xmacni sinoque huá tapek­si̠niy xta̠­ko̠lú, na̠chuná xachixcú niaj huá sacstu ma̠peksi̠y xmacni sino que huá tapek­si̠niy xpusca̠t. s_Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ tamaka­xto­ká̠tit, huá chixcú camá̠x­qui̠lh xpusca̠t hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín xmacni y na̠chuná pusca̠t camá̠x­qui̠lh xta̠­ko̠lú hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín xmacni. ~Pero cumu lacaxtum hua̠k tahui­lá̠­nalh a̠ma̠ko̠lh laka­hui­tiní̠n lac­chaján hua̠nti̠ caj cha̠tum cha̠tum taxa­katli̠y lac­chix­cu­huí̠n, huata la̠qui̠ ni̠ti̠ nat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n mejor cha̠­tunu lac­chix­cu­huí̠n cata­ká­lhi̠lh cha̠­tunu xpus­ca̠tcán, y na̠chuná lac­chaján cata­ká­lhi̠lh cha̠­tunu xta̠­ko̠­lucán. W} )Hui­xinín quin­ti­la̠­tzok­níhu mactum carta anta­nícu qui­la̠­ka­lhas­qui­ná̠hu para tla̠n o ni̠tlá̠n tamaka­xtokcán. Aquit nac­ca̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ cla­ca­pa̠s­taca, para cha̠tum chixcú maklh­ca­tzi̠y pi̠ tla̠n nala­tama̠y ma̠squi ni̠ti̠ xpusca̠t, pus ni̠ cata­ma­káx­tokli. d|ACumu Dios luu tapa­ra̠xlá quin­ca̠­xo­kox­tu­ni­ni̠tán qui­la­ta­ma̠tcán, entonces huá ma̠peksi̠y, quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios qui­mac­nicán.0{YNe̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit pi̠ huá qui­mac­nicán Dios li̠ma̠xtuy xpu̠­si­culan Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán la̠qui̠ nata­huilay nac qui­la­ta­ma̠tcán, por eso qui­la­ta­ma̠tcán niaj aquinín ma̠pek­si̠­yá̠hu. 6zeXli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ cama̠­la­ca­tzu­huí̠tit hua̠nti̠ ca̠ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n tala̠­ka­lhí̠n, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para cha̠tum anán hua̠nti̠ ni̠ tla­huama tala̠­ka­lhí̠n pero ni̠ anán tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠x­ca­jua̠li̠niy xmacni cha̠tum chixcú cumu lá acxni̠ ta̠ta­lak­xtumi̠y cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ xala­ka­huití. OyPero acxni̠ cha̠tum cris­tiano maca­ma̠x­qui̠y xla­táma̠t Quim­pu̠­chi­nacán Cristo, xli̠­ca̠na pi̠ Cristo chú a̠má cris­tiano cha̠­tumá tali̠­taxtuy nac xli̠s­tacni. Ax{Porque acxni̠ cha̠tum chixcú ta̠ta­lak­xtumi̠y cha̠tum pusca̠t ma̠squi luu xcha̠­tiycán lá̠m­para cha̠­tumá tali̠­taxtuy. Chuná tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka lacatum anta­nícu chiné huan: “Ma̠squi xcha̠­tiycán, aquit cca̠­li̠­ma̠xtuy cumu lá̠m­para cha̠­tumá.” pwYXli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo ma̠squi qui­lhu̠­huacán aya ta̠ta­lak­xtu­mi̠­ni̠­táhu Cristo y hua̠k aquinín li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ caj cha̠tum cris­tiano. ¿Pi̠ qui­mi­ni̠niy cahuá xla­cata eé qui­macni hua̠ntu̠ tapek­si̠niy Cristo caj luu xma̠n nac­li̠t­la­huay tala̠­ka­lhí̠n y nac­ta̠­ta­lak­xtumi̠y cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ caj xala­ka­huiti? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ lak­chá̠n! "v=Y acxni̠ nani̠­yá̠hu naka­lhi̠­yá̠hu túnuj qui­mac­nicán porque Dios kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke y chuná cumu la̠ xlá ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo nac ca̠li̠ní̠n na̠chuná naquin­ca̠­ma̠­laca­stac­uani̠yá̠n. bu= Hui­lapá aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné huan: “Huá li̠anán quin­ta­huajcán la̠qui̠ nali̠­kasa quim­po­kocán, y quim­po­kocán huá quin­ca̠­li̠­ma̠x­qui̠­ca­ni̠tán la̠qui̠ nali̠­pa̠­xu­huay quin­ta­huajcán.” Xli̠­ca̠na xlá pi̠ chuná, pero acxni̠ aquinín nani̠­yá̠hu Dios lac­xtum ámaj ca̠ma̠­lak­sputuy porque niaj cati­ca̠­mac­la­cas­quíhu. Pero cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ ni̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para huá li̠t­lá­hualh qui­mac­nicán Dios la̠qui̠ caj nali̠t­la­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n sinoque u̠má qui­mac­nicán huá tapek­si̠niy Dios y xlá lata­ma̠­putún nac qui­mac­nicán. Ht  Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ maka­pi­tzí̠n chiné tahuán: “Para Dios ni̠tu̠ qui­li̠­hua­nima, pus aquit tla̠n nac­tla­huay la̠tachá túcu nac­lac­pu­huán.” Xli̠­ca̠na xlá pi̠ chuná, pero ni̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠hu quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n. Aquit tla̠n nac­tla­huay la̠ta túcu nac­lac­pu­huán pero ni̠ cac­ti­má̠s­ta̠lh tala­cas­quín pi̠ hua̠ntu̠ cla­kati̠y ctla­huay namaka­tlajay quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni y aca­li̠stá̠n naqui­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ xta­chí̠n. usc Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xapu̠lh hui­xinín na̠chuná xla­pá̠tit, pero chú aya ca̠la­ka­lha­ma­ni̠tán Dios y Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo ca̠che­ke̠­makanín xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán la̠qui̠ chuná Espíri­tu Santo naca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n nac mila­ta­ma̠tcán y hua̠ntu̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit, xa̠huachí caj xma̠nhuá Dios nali̠­ma­cuani­yá̠tit y nama̠­la­ca­tzu­hui̠­yá̠tit cumu la̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n. Xli̠ca̠na pi̠ tla̠n natlahuayá̠hu hua̠ntu̠ lacpuhuaná̠hu pero ni̠ hua̠k quinca̠makta̠yayá̠n Tr! ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­lac­nu̠niy xca­maná̠n ni̠ tzinú ca̠mi­ni̠niy nata­mak­lhti̠nán hua̠nti̠ ni̠ talak­pa­li̠­má̠­nalh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán? Por eso niaj cataak­ska­hui­ta­pá̠tit porque nac xla­catí̠n Dios ne̠c­xnicú cati­tá­cha̠lh a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun, na̠chuná hua̠nti̠ taxa­katli̠y a̠túnuj pusca̠t ma̠squi huí xpusca̠t, na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tala­kati̠y xta̠­chix­cucán y la̠ xpusca̠t tla­huay, na̠chuná hua̠nti̠ taka­lha̠nán, na̠ ni̠para hua̠nti̠ catu̠huá talak­ca­tza­la­ca̠niy hua̠ntu̠ taka­lhi̠y a̠túnuj cris­tianos, na̠ ni̠para hua̠nti̠ tihua­natá taka­chi̠­pu̠lay, ni̠para aksa­ni̠­naní̠n, chu xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taak­ska­hui­mak­lhti̠y hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. q pPero hasta mismo hui­xinín hua̠nti̠ acxtum li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús lanca ca̠la­ka­ya̠­cántit porque ni̠tu̠ pa̠x­cat­li̠­pi­ná̠tit, ma̠n la̠ak­ska­hui­pi̠­yá̠tit y lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n la̠t­la­hua­ni­yá̠tit. :omCaj xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná la̠ma­ka­si̠­tzi̠­hui­látit luu mákat aktzan­ka̠­ta̠­ya­ni̠­tátit, ni̠ xla­cata cumu para caj la̠ma­ka­si̠­tzi̠­yá̠tit sino porque tuncán la̠ma̠­la­ca­pu̠­yá̠tit. ¿Túcu xla­cata ni̠ caj li̠pa̠x­cat­li̠­pi­ná̠tit acxni̠ para tú ni̠tlá̠n ca̠t­la­hua­ni­ca­ná̠tit osu acxni̠ para tú ca̠ak­ska­hui­mak­lhti̠­ca­ná̠tit? sn_Tla̠n xuá para hua­tiyá pi̠ túcu tzinú xla̠­li̠­ma­ka­li̠­pu­huántit y aya tla̠n, pero huata la̠ma̠­la­ca­pu̠­yá̠tit nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios. Hm Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú li̠ma̠­xa­na­ná̠tit hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit, ¿lácu pi̠ ni̠tu̠ anán cha̠tum hua̠nti̠ acxtum ca̠ta̠­ta­mac­xtu­mi̠yá̠n hua̠nti̠ makaacchá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ huá naca̠­la­ca̠x­tla­hua­niyá̠n min­ta̠klh­u̠­hui̠tcán? l1Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque hui­xinín hua̠nti̠ hua­ná̠tit li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios ni̠ xma­ka̠sni la̠ma­ka­si̠­tzi̠­yá̠tit y tokosú̠n piná̠tit tala­ca­pu̠­ni­yá̠tit cha̠tum ma̠pek­si̠ná hua̠nti̠ ni̠para tzinú laka­pasa xli̠­ma̠­peksí̠n Dios la̠qui̠ huá naca̠­la­ca̠x­tla­hua­niyá̠n min­ta̠k­lhu̠­hui̠tcán. Wk'Xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Dios ama̠­ná̠hu ca̠mak­ma̠­pek­si̠­yá̠hu hasta mismo hua­tuní̠n ángeles xalac akapú̠n. Cumu para chuná naqui̠­taxtuy, ¿lácu pi̠ li̠huaca chú ni̠lay ca̠la­ca̠x­tla­hua­yá̠hu lactzu̠ min­taaklhu̠­hui̠tcán uú xala ca̠quilh­ta­macú? ?jw¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ xca­maná̠n Dios tali̠­tax­tu­ni̠­tátit, acxní nata̠­ma̠­pek­si̠­na­na̠­pítit na̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠­yá̠tit xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huani̠t nahuán Dios? Cumu para Dios ca̠li̠lh­ca̠­ni̠tán pi̠ hui­xinín naca̠­mak­ma̠­ka­lha­pa­li̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huam­putún, ¿lácu pi̠ ni̠lay chú la̠la­ca̠x­tla­hua­ni­yá̠tit tama̠­ko̠lh lactzu̠ min­taaklhu̠­hui̠tcán hua̠ntu̠ ni̠ xma­ka̠sni ca̠lak­chiná̠n? 'i IAquit ni̠para tzinú cma̠t­la̠nti̠y la̠ta hui­xinín ni̠para xma­ka̠sni la̠ma̠­la­ca­pu̠­yá̠tit nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán a̠ma̠ko̠lh jueces hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios la̠qui̠ huá naca̠­la­ca̠x­tla­hua­niyá̠n lactzu̠ min­taaklhu̠­hui̠tcán hua̠ntu̠ ni̠ xma­ka̠sni la̠t­la­hua­ni­yá̠tit. Bueno, pero chi̠nchú hui­xinín, ¿pi̠ ni̠lay ma̠n hui­xinín hua̠nti̠ ca̠naj­laní̠n xla̠­la­ca̠x­tla­hua­nítit tama̠­ko̠lh lactzu̠ min­taaklhu̠­hui̠tcán? $hA Xli̠­ca̠na xlá pi̠ aquit ni̠ qui­mi­ni̠niy nacuaniy hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat cha̠tum hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán Jesús porque sola­mente Dios catzi̠y lácu nama̠­ka­lha­pali̠y; pero xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo tla̠n laca­ti̠tum la̠hua­ni­yá̠hu hua̠ntu̠ qui­li̠t­la­huatcán y lácu qui­li̠­la­ta­ma̠tcán. Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ aka­tiyuj calátit, mejor maktum cata­mac­xtútit tamá chixcú hua̠nti̠ tla­huani̠t li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán la̠qui̠ ni̠chuná nata­la­putún xa̠maka­pi­tzí̠n. g f Huata aquit xac­ca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠­pu­tuná̠n pi̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tahuán pi̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Dios pero cha̠­lhu̠hua taka­lhi̠y xlac­cha­jancán, ma̠rí taaksa­ni̠nán, taquic­lhca­tzaniy xta̠­cris­tianoscán, catu̠huá talak­ca­tzán, xla­ka­chix­cu­hui̠­naní̠n tzincun, xakotní̠n osu xaka­lha̠­naní̠n; xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh y tahuán pi̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Jesús, hui­xinín niaj amigo cat­la­huátit y hasta ni̠ caca̠­ta̠­ta­lak­xtu­pí̠tit xla­cata acxtum naca̠­ta̠­hua̠­ya­ná̠tit. Ae{ Acxni̠ chuná cca̠­tzoknín ni̠ cca̠­hua­ni­putún para luu maktum niaj caca̠­ta̠­ta­lak­xtu­pí̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios cumu para hua̠nti̠ taka­lha̠nán, hua̠nti̠ cha̠­lhu̠hua taka­lhi̠y xlac­cha­jancán, hua̠nti̠ hua̠k tala­ka­ti̠­lacá̠n hua̠ntu̠ ni̠tu̠ taka­lhi̠y, hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun; chuná cca̠­hua­niyá̠n porque para chuná xma̠­kan­tax­ti̠­pu­tútit tala­cas­quín pi̠ maktum xta­pa̠­nú̠tit nac eé ca̠quilh­ta­macú. Dd Amá quin­carta hua̠ntu̠ pu̠lh cti­ca̠­tzoknín y cti­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­chá̠n, antá laca­tancs cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n xla­cata pi̠ niaj cata̠­ta­lak­xtu­pi̠tit a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ cha̠­lhu̠hua taka­lhi̠y xlac­cha­jancán. }csAquinín quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu quim­pa̠x­cuajcán xla taak­spun­tza̠lí̠n pero hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum, xa̠huachí caj xma̠nhuá nahua­yá̠hu a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura, pero niaj cali̠­ma̠­pa̠x­cuajní̠hu Dios quin­taaksa­ni̠ncán chu xali̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán, porque huá tamá li̠taxtuy xamaká̠n leva­dura. dbAHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, cata­mac­xtútit tamá chixcú porque xlá li̠taxtuy cumu la̠ leva­dura, y chuná nataucxilh­tiyay xa̠maka­pi­tzí̠n la̠ta lácu xlá kalhi̠y xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni, y xli̠­hua̠k chú hui­xinín nali̠­tax­tu­yá̠tit cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura y li̠t­la­hua­cani̠t xasa̠sti xata­lakmún harina xta̠­chuná cumu la̠ tu̠ huacán acxní taxtuy xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. Y ni̠para caj cati­li̠­tax­tútit sinoque luu xli̠­ca̠na chuná ca̠li̠­ma̠x­tu­ni̠tán Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, porque acxni̠ xlá quin­ca̠­pa̠­la­caní̠n nac cruz li̠táx­tulh cumu la̠ xata­maak­xta­kajní̠n xbor­rego Dios hua̠nti̠ xoko̠­nú­nilh xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. a7Nac milak­sti̠­pa̠ncán tla­hua­má̠­calh li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n pero ma̠squi chuná hui­xinín ni̠ cuentaj tla­hua­yá̠tit y hasta laca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit. ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit lácu huan aktum takalh­chu­huí̠n: “Ma̠squi caj actzu̠ leva­dura nama­ca̠­nicán xata­lakmún harina, xli̠­hua̠k xli̠­lanca bastón nama̠xcuti̠ko̠y”? F`Tamá chixcú hua̠nti̠ tla­huani̠t a̠má lanca tala̠­ka­lhí̠n niaj cama̠x­quí̠tit tala­cas­quín mac­xtum naca̠­ta̠­layá̠n, huata maktum pi̠ cata­mac­xtútit y cahua­nítit pi̠ cumu huá lac­scuj­ni­putún akska­huiní entonces huá maca­ma̠x­qui̠­pá̠tit xla­cata pi̠ cat­la­huá­nilh hua̠ntu̠ tla­hua­ni­putún, y hasta cama̠­lak­spu­tú­nilh xmacni la̠qui̠ acxní namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán nac ca̠quilh­ta­macú huá catzi̠y para nala­ka­lhamán y nalak­ma̠x­tuniy xli̠s­tacni. i_KXli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios mac­xtum cala­pítit y caca­tzí̠tit pi̠ antá hui­lachá nahuán qui­li̠s­tacni, xa̠huachí ni̠ aka­tiyuj calátit porque huá Dios naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠t­li­hueke la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. ^Ma̠squi aquit ni̠ antá lac­xtum cca̠­ta̠­hui­la­chá̠n xacha̠­tu­mi̠­nica, pero luu cli̠­li̠­pu­huán hua̠ntu̠ ca̠pa̠x­tokmá̠n, pero camaklh­ca­tzí̠tit pi̠ lá̠m­para xas­tacná antá cca̠­la­ka­ya̠­chá̠n y aya li̠huana̠ cla­ca­pa̠s­tacni̠t hua̠ntu̠ mini̠niy nat­la­hua­ni­yá̠hu tamá chixcú la̠qui̠ nali̠s­tac­ta̠yay. A]{Y ma̠squi catzi̠­yá̠tit pi̠ chuná ni̠para tzinú li̠ma̠­xa­na­ná̠tit huata caj lá̠m­para li̠huaca li̠la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit. Luu ca̠mi­ni̠­niyá̠n pi̠ xli̠­pu­huántit caj xpa̠­la­cata pi̠ ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ lama nac milak­sti̠­pa̠ncán, y tamá chixcú hua̠nti̠ chuná lama mini̠niy pi̠ maktum cama̠­la­ka­cho­kótit xla­cata pi̠ niaj naca̠­ta̠­ta­mac­xtu­mi̠yá̠n. \ 3Cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ lacaxtum catzi̠­má̠­calh pi̠ nac milak­sti̠­pa̠ncán huí cha̠tum hua̠nti̠ mat na̠ li̠pa̠­huán Cristo y la̠ta makli̠t tamac­xtu­pi̠­yá̠tit anka­lhi̠ná ca̠ta̠­ta­mac­xtu­mi̠yá̠n, pero u̠má chixcú xpusca̠t tla­huani̠t xtu̠tzi. Cca̠­hua­niyá̠n pi̠ u̠má chixcú tla­huani̠t lanca tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ni̠ xli̠t­lá­huat, porque hasta a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios ni̠chuná tala­má̠­nalh. [)Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque ¿pi̠ lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n la̠qui̠ caj nac­ca̠­la­ca­quilh­ni̠yá̠n, o lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n y luu li̠pa̠­xúhu nac­ca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n cumu la̠ quin­ca­maná̠n hua̠nti̠ tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­peksí̠y?*ZMPorque mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Dios ni̠ caj xma̠n antiyá li̠ta­mak­xteka para catzi̠y lacuán tachu­huí̠n y la̠n li̠chu­hui̠nán xta­peksi̠t, sinoque ma̠siyuy nac xla­táma̠t pi̠ kalhi̠y xli̠t­li­hueke Dios porque ma̠kan­taxti̠y. NYPero para Dios lacas­quín ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nac­ca̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n, y acxnicú chú nacuc­xilha para xli̠­ca̠na talak­tzak­sa­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ tahuán, aver para ni̠ caj ma̠rí tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ma̠rí tahuán. BX}Aquit cca­tzi̠y pi̠ maka­pi­tzí̠n hui­xinín luu lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠maklh­ca­tzi̠­ca­ná̠tit huá tla­hua­yá̠tit o hua­ná̠tit hua̠ntu̠ ma̠s laka­ti̠­yá̠tit, huá chuná li̠t­la­hua­yá̠tit porque lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ niaj ne̠cxni cac­ti­ca̠­la­kan­chá̠n. W)Pero xla­cata ma̠s naaka­ta̠k­sá̠tit y li̠huana̠ nalak­tzak­sa­yá̠tit nala­ta­pa̠­yá̠tit chuná cumu la̠ aquit clama, camá̠n ca̠ma̠­la­ka­cha̠­niyá̠n cha̠tum qui­mak­ta̠­yaná hua̠nti̠ cli̠­pu̠lhca̠y cumu la̠ quin­ka­huasa hua­nicán Timoteo la̠qui̠ huá naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n la̠ta lácu aquit cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios la̠tachá nícu aquit cqui̠­chá̠n nac ca̠chi­qui̠ní̠n. vVeY cumu la̠ min­tla̠­ticán aquit, pus cla­cas­quín pi̠ chuná naucxilh­ti­ya­yá̠tit la̠ta lácu cli̠­lama quin­ta­ca̠­najlat la̠qui̠ hui­xinín quin­ca­maná̠n na̠chuná naqui­la̠­maca­sta̠­la­yá̠hu. _U7Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque ma̠squi xka­lhí̠tit akcá̠hu mi̠lh ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n hua̠nti̠ xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n xta­chu­huí̠n Cristo, huata caj xma̠n cha̠tum kalhi̠­yá̠tit hua̠nti̠ ca̠pu̠­la­le̠má̠n, hua̠nti̠ li̠taxtuy cumu la̠ min­tla̠tcán nac xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ kalhí̠tit acxní li̠pa̠­huántit Cristo Jesús; chuná cuan porque aquit hua̠nti̠ luu pu̠lh cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n a̠má li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠nín lak­táxtut. TNi̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para huá chuná cca̠­li̠­tzok­nimá̠n eé carta la̠qui̠ caj nac­ca̠­li̠­ma̠­ma̠­xa­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín tla­hua­yá̠tit, huata huá chuná cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n la̠qui̠ pi̠ xtaak­sti̠­tu­mi̠­lí̠tit porque aquit luu snu̠n cca̠­la­ka­lha­maná̠n cumu la̠ quin­ca­maná̠n. U~}{x8wv_u#trBnmkKihgecb@a`_a^u] [ZW8VRPOMKJ H_GOEB@?=:98i65;43q10/7-,h+ ('&%_$~"!c%Od Gciv- Ni̠ huá chixcú a̠huatá tla­hua­cani̠t la̠qui̠ nata̠­la̠­mak­ta̠yay nac xla­táma̠t pusca̠t, sinoque huata huá pusca̠t a̠huatá tla­huá­calh la̠qui̠ nata̠­la̠­mak­ta̠yay y nata̠­la­tama̠y a̠má chixcú Adán hua̠nti̠ aya xla­majá. u9 Cala­ca­pa̠s­táctit la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh Adán, y nac xmacni Adán Dios ma̠lac­tzu­qui̠pá Eva. t  Cha̠tum chixcú ni̠ mini̠niy nataak­tlapay acxni̠ kalh­ta­huakay porque xlá huá ma̠pek­si̠nán y ma̠siyuy lácu kalhi̠y Dios xla­ca­tzúcut. Pero pusca̠t caj xma̠nhuá xlá lak­chá̠n nama̠­siyuy pi̠ huá chixcú ma̠pek­si̠nán. Ys+ Pero para cha̠tum pusca̠t ni̠ taak­tla­pa­putún acxní kalh­ta­hua­kaniy Dios pus mejor maktum catá̠k­sitli. Pero cumu li̠ma̠­xaná namaklh­ca­tzi̠y xla­cata pi̠ maktum naaksit­pu̠x­tucán, mejor cat­lá­hualh hua̠ntu̠ xlá xli̠t­la̠­huat caj xma̠n cataak­tlá­palh acxní kalh­ta­hua­kaniy Dios. Rr Na̠chuná qui̠­taxtuy cha̠tum pusca̠t acxni̠ kalh­ta­huakay o li̠chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios para ni̠ taak­tlapay pus qui̠­taxtuy pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na ca̠c­ni̠­naniy xta̠­ko̠lú hua̠nti̠ ma̠peksi̠y. Tamá pusca̠t xta̠­chuná qui̠­tax­tuniy cumu lá̠m­para aksit­pu̠x­tu­cani̠t. q' Pero na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ li̠ma̠­xaná qui̠­taxtuy para cha̠tum chixcú ni̠ taak­xtunún acxni̠ kalh­ta­huakay o li̠chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, porque ma̠si­yuma pi̠ maca­ta̠x­tuca y hasta aka­pu̠lay hua̠nti̠ xpu̠­chiná. [p/ Pero aquit cla­cas­quín naaka­ta̠k­sá̠tit pi̠ Dios ma̠peksi̠y Cristo y Cristo huá ca̠ma̠­peksi̠y lac­chix­cu­huí̠n chuná cumu lá lac­chix­cu­huí̠n tama̠­peksi̠y xpus­ca̠tcán. `o9 Aquit luu snu̠n cpa̠­xu­huay pi̠ hui­xinín qui­la̠­la­ca­pa̠s­ta­cá̠hu y luu aksti̠tum lapá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán chuná cumu la̠ quit cti­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n. Gn  Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, hui­xinín huá caucxilh­ti­yátit la̠ta lácu aquit clama, chuná cumu la̠ aquit cuc­xilh­ti­yama y ctla­huama cumu la̠ titi̠­la­tá­ma̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Lu̠ xlacasquinca pi̠ natataaktlapay lacchaján acxní natalakachixcuhui̠y Dios tma !Aquit ni̠ watá chuná ctzaksay la̠ tla̠n naclatamá̠y nactlawáy tu cacstulakati̠y, wata ankalhí̠n ctzakama nawán la̠ntla tlak tla̠n nacca̠ma̠wixca̠ni̠y a̠makapitzi̠n nac xlatama̠tcán. Ctzaksama nawán lantla tlak tla̠n nacca̠makta̠yay a̠makapitzí̠n nac xtaca̠najlacán, sa̠mpi cca̠lakcatzán, chu clacasquín pi taakapu̠taxtuy.l Luwa cwintaj natlawayá̠tit tu cca̠waniyá̠n pi ni̠uxcxni nali̠makaxtakátit pi caj xlacata wa̠ntú wixín natlawayá̠tit para tí nama̠lacatiji̠niyá usu a̠tuyá nali̠ma̠puwa̠niyá̠tit nac xtacanajla ma̠squi wa̠nti̠ li̠pawán Dios, chu wa̠ntí̠ ni̠ talipawán. Chu hasta xali̠wacá wa̠nti̠ minata̠lani̠ncán ti macxtum lakata­quilh­puta­yátit Dios nac siculán. )kK Pus cca̠waniputuná̠n pi̠ wí̠ tu̠ tlak xlacasquinca naputza̠naniya̠w. Wa̠ yumá pi̠ acxni para tú̠ nawayá̠tit, usu nakotá̠tit, chu catu̠wá wántú̠ lactzú̠ lactzú̠ tlawayá̠tit xapú̠lh mili̠lacapa̠stacatcán para chuná nali̠ma̠xqui̠yá̠tit ca̠cni Dios. j Na̠ wijcú tu̠ cca̠kalhasquimputuná̠n: para áquit cpa̠xcatcatzi̠niy Dios acxni cway ma̠squi caxatu̠cawá̠ lí̠wat tu̠ quin­ta̠wacán, ¿túcu xlacata wí ti̠ quintaliaksán, wan pi ni̠ tla̠n chuná nacway caj xatu catuwa líwat? i  Xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín ni̠ aka­tiyuj nali̠­la­yá̠tit para nahua­yá̠tit tamá li̠hua porque tancs catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠ tala̠­ka­lhí̠n, pero huata luu cuentaj mili̠t­la­huatcán xla­cata ni̠ naca̠­li̠­lac­tla­hua­ya̠­hua­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠chuná taca­tzi̠y caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit. xhi Pero para cha̠tum hua̠nti̠ antá lac­xtum ca̠ta̠­hua̠­yamá̠n naca̠­hua­niyá̠n pi̠ tamá li̠hua li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun, entonces ni̠ cahuátit la̠qui̠ ni̠ aka­tiyuj nalay a̠má hua̠nti̠ ca̠huanín pi̠ ni̠ cahuátit porque xlá ca̠najlay pi̠ tala̠­ka­lhí̠n para hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios nata­huay. Og Para cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán Dios kalhi̠y tapa̠­xu­huá̠n xla­cata naca̠­ta̠­hua̠­yaná̠n nac xchic y naka­lha­chix­cu­hui̠­yá̠tit, pus capítit y quilh­pa̠xtum cali̠­hua̠­yántit hua̠ntu̠ naca̠­ma­ju̠­ni­ca­ná̠tit, ni̠ aka­tiyuj calát y ni̠ caka­lhas­qui­ní̠­nanti para pi̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun a̠má tahuá hua̠ntu̠ ta̠li̠­hua­pá̠­canti. f) Porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú Dios hua̠k ca̠t­la­huani̠t la̠qui̠ naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n. De Xli̠­hua̠k li̠hua hua̠ntu̠ sta̠cán nac pu̠stá̠n para pim­pá̠tit tama̠­hua­yá̠tit pus ni̠ caka­lhas­qui­ni̠­nántit para pi̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun o ni̠tu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t, hua­tiyá pi̠ quilh­pa̠xtum cata­ma̠­huátit y cahuátit. Hd  Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, ni̠ caj xma̠nhuá calac­pu­tzátit nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ ma̠s hui­xinín napa̠­xu­hua­yá̠tit, huata huá calac­pu­tzátit la̠ta lacu tla̠n namaka­pa̠­xu­hua­yá̠tit y naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. >cu Xli̠­ca̠na a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ huancán xla­cata pi̠ cha̠tum cris­tiano tla̠n nat­la­huay la̠tachá túcu nalac­pu­huán. Xli̠­ca̠na pi̠ chuná, pero ni̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠hu acxtum quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n nac quin­ta­ca̠­naj­latcán. nbU ¿Apoco caj li̠kamá̠n ma̠x­tu­pu­tu­ná̠hu Dios? Qui̠­taxtuy pi̠ caj laca­ta̠­qui̠­ma̠­náhu, ¿lácu pi̠ a̠tzinú aquinín tlak kalhi̠­yá̠hu li̠t­li­hueke ni̠xa­chuná xlá y ni̠ caquin­ti­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ní̠n? Ni̠tu̠ titlahuayá̠hu hua̠ntu̠ naca̠lactlahuaya̠huaniy xtaca̠najlatcán xa̠makapitzí̠n ;ao Hui­xinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús ni̠tu̠ tili̠­ka­ma̠­na­ná̠tit Dios para ucu nali̠­kot­nu­ná̠tit xata­chitni uva hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios y na̠ nali̠­kot­nu­ná̠tit hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán akska­huiní. Na̠ tla­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n para ucu nahua­yá̠tit cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios y na̠ nali̠­ma­kua̠yam­pa­ra­yá̠tit a̠má tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun. `  Pero acxni̠ cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán Dios makni̠y xta­ka­lhí̠n la̠qui̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y tzincun, ma̠squi xlá ni̠ catzi̠y pi̠ chuná tla­huama xli̠­ca̠na pi̠ huá akska­huiní laka­chix­cu­hui̠y, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ caca̠­pek­ta­nú̠tit hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh. _ Caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ aquit cchu­hui̠­nama ni̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para tama̠­ko̠lh tzincun y tamá li̠hua hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán taka­lhi̠y li̠t­li­hueke. Ni̠ huá cuani­putún porque aktum tzincun ni̠lay túcu tla­huay y a̠má li̠hua hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán caj chu­natá li̠hua cumu la̠ catu̠hua̠ li̠hua. $^A Hui­xinín na̠ luu cuentaj cat­la­huátit hua̠ntu̠ tat­la­huay judíos acxni̠ tamakni̠y tantum taka­lhí̠n la̠qui̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios acxni̠ lak­chá̠n xpa̠x­cuajcán xla taak­spun­tza̠lí̠n, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tama­kuay a̠má li̠hua qui̠­taxtuy pi̠ na̠ cumu la̠ cha̠­tumá tali̠­taxtuy acxni̠ chuná tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán. z]m Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu qui­lhu̠­huacán hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo pero cha̠­tumá li̠tax­tu­yá̠hu porque mac­tumá cax­ti­lá̠n­chahu hua­yá̠hu hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios. a\; Porque acxni̠ aca­tzuní̠n hua­yá̠hu a̠má xata­chitni uva hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­si­cu­la­na̠t­la­hua­ni­ni̠tán, xli̠­ca̠na pi̠ huá xkalhni Cristo hua­ma̠­náhu y acxtum ta̠ta­lak­xtu­mi̠­yá̠hu; na̠chuna li̠túm acxni̠ lak­che­ke­yá̠hu cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Dios y macatum hua­yá̠hu, xli̠­ca̠na pi̠ huá xti­yat­li̠hua Cristo hua­yá̠hu y cha̠­tumá li̠tax­tu­yá̠hu. ][3 Aquit cca­tzi̠y pi̠ hua̠k aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n poreso hui­xinín tla̠n nahua­ná̠tit para tla̠n o ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n. Z7 Nata̠lán, aquit luu cca̠­la­ka­lha­maná̠n y cumu aquit ni̠ cla­cas­quín xla­cata pi̠ naca̠­tzak­sa­ca­ná̠tit luu cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ ni̠ lak­xtum caca̠­ta̠­látit hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun. kYO Xa̠huachí li̠huana̠ caca­tzí̠tit pi̠ nac mila­ta­ma̠tcán ni̠ cati­ca̠­lak­chín pu̠lactum tatzaksá̠n hua̠ntu̠ ni̠lay ta̠ya­nicán, huata capa̠­xu­huátit porque xli̠­ca̠na pi̠ Dios naca̠­mak­ta̠­yayá̠n acxní naca̠­lak­chiná̠n la̠tachá túcuya̠ tatzaksá̠n la̠qui̠ hui­xinín nata̠­ya­ni­yá̠tit. X  Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ maklh­ca­tzi̠y pi̠ aksti̠tum lama y niaj kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n, pus luu cuentaj cat­la­huátit xla­cata niaj nata­mo­kos­ta̠yay cumu la̠ tamo­kos­tá̠­yalh xlacán. W Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ca̠ak­spu­la­ni̠­tanchá xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán li̠huana̠ tzo­kuili̠­cani̠t nac li̠kalh­ta­huaka la̠qui̠ naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n, y acxni̠ nali̠­kalh­ta­hua­ka­yá̠hu aquinín hua̠nti̠ lama̠­náhu la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú naca­tzi̠­yá̠hu pi̠ ni̠ chuná qui­li̠­la­ca­ta̠­qui̠­natcán cumu la̠ xlacán tala­ca­ta̠­quí̠­nalh y tat­la­hualh hua̠ntu̠ ni̠ laká­ti̠lh Dios. [V/ Na̠chu­na­li̠túm ni̠ ma̠rí camak­ska­látit Dios y ni̠ cahuántit para xlá ni̠ ca̠ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­qui­ná̠tit chuná cumu la̠ xlacán tita­la̠­hua­nichá, por eso Dios li̠ma­cá­milh cha̠tum ángel y ca̠mák­ni̠lh hua̠nti̠ caj xta­tat­lan­ca̠ni̠y. U% Xa̠huachí ne̠c­xnicú cahuántit para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠yá̠n Dios ni̠ cata̠­la̠­la­ca­ta̠­quí̠tit cumu la̠ xlacán tatat­la­huachá, poreso Dios ca̠li̠­ma­ca­mí­nilh lu̠hua hua̠ntu̠ cá̠x­calh y lhu̠hua táni̠lh. 1T[ Ni̠ calac­pu­huántit xla­cata nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n cumu la̠ xlacán titat­la­huachá acxni̠ maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n chu lac­chaján acxtum tala̠­li̠­maka­pa̠­xú­hualh xmac­nicán, pero Dios ca̠ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh y aktumá quilh­ta­macú táni̠lh li̠huacay puxa­ma­tutu mi̠lh cris­tianos hua̠nti̠ chuná tat­lá­hualh. oSW Y ni̠tu̠ tila­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit tzincun chuná cumu la̠ xlacán tita­la­ka­chix­cu­hui̠chá, porque chiné tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Xli̠­hua̠k judíos tzú­culh tama̠­pa̠x­cuajni̠y tantum tzincun la̠qui̠ nata­hua̠yán y nata­kota, aca­li̠stá̠n lhu̠hua hua̠ntu̠ tzú­culh tali̠­pa̠­xu­huay.” MR Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlacán ca̠ak­spú­lalh aquinín na̠ quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ timaca­sta̠­la­yá̠hu y na̠ nala­ka­ti̠­yá̠hu nat­la­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n chuná cumu lá xlacán tzú­culh tat­la­huay hua̠ntu̠ ni̠ xli̠t­la­huatcán xuani̠t. rQ] Pero ma̠squi Dios luu xca̠­la­ka­lhamán lhu̠hua judíos ni̠ tapa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá xtla­huay xpa̠­la­ca­tacán y hua̠ntu̠ xca̠­ma̠x­qui̠y, huata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tat­la̠­hualh, huá xpa̠­la­cata Dios ca̠li̠­mák­xtekli pi̠ cata­lac­ni̠­tá­ma̠lh nac a̠má lanca desierto. ;Po Y acxni̠ xta­kalh­pu̠ti̠y acxtum xta­li̠­kotnún a̠má chú­chut hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠x­qui̠y, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá Cristo anka­lhi̠ná xca̠­ta̠­la­pu̠lay la̠tachá nícu y huá xli̠­taxtuy a̠má lanca chí­huix anta­nícu xmus­nun­tax­tu­ma̠chi chú­chut. O Hua̠k pu̠lac­tumá tahuá xta­li̠­hua̠yán hua̠ntu̠ Dios ca̠má̠x­qui̠lh acxni̠ xta­la­pu̠lay nac desierto. UN# Cumu huá Moisés xca̠­pux­cu­nini̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ akmilij ca̠t­lá­hualh a̠má puc­lhni y hua̠nti̠ tapa̠­tá­cutli a̠má pupunú, qui̠­taxtuy pi̠ Dios chuná xli̠­ma̠­lu­lokma pi̠ chú xlá xlianka­lhi̠ná xpux­cucán nali̠­taxtuy la̠tachá nícu naca̠­pu̠­lalé̠n a̠má puc­lhni. QM  Nata̠lán, ni̠tu̠ tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit xla­cata pi̠ xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán judíos, Dios ca̠ma­ca­mí­nilh aktum puc­lhni anta­nícu xlacán xta­ti­ji̠t­la̠­hua­má̠­nalh acxni̠ xta­tza̠­la­má̠­nalh, la̠qui̠ hua̠k nata­ca­tzi̠y pi̠ xca̠­mak­ta­kalhma, y caj xpa̠­la­cata cumu xlá xca̠­mak­ta̠­yama tla̠n tapa̠­tá­cutli a̠má pupunú hua̠ntu̠ hua­nicán Mar Rojo. yLk Huá xpa̠­la­cata luu juerza ctla­huaniy ckosnún ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aya tla­kuani̠t qui­macni la̠qui̠ ni̠ nac­tat­laji̠y y ni̠ a̠huatá nac­ta̠­ya­ya̠chá aquit hua̠nti̠ cca̠­ma̠­si­yú­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos la̠ta lácu aksti̠tum nata­la­tama̠y y nata­li̠­pa̠­huán Cristo nac xla­ta­ma̠tcán.Kw Caj hua̠ntu̠ aquit qui­la­cata cca­tzi̠y la̠ta ckos­numa y tancs cca­tzi̠y xanícu ccha̠ma nac qui­la­táma̠t, ni̠tu̠ caj laka­huiti ckos­numa o laka­huiti ctat­lan­ca̠­ni̠ma huata hua̠k cca­tzi̠y lácu cámaj cha̠n. PJ Ama̠­ko̠lh laka­huasán hua̠nti̠ ca̠hua­ni­cani̠t xla­cata nata­la̠t­lajay para xatícu tlak palha kosnún, xla­cata nata­ta̠­yaniy lhu̠hua hua̠ntu̠ talak­makán ni̠ tat­la­huay o ni̠ tahuay hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­laj­uani̠y nac xmac­nicán ma̠squi xlacán luu sta­lanca taca­tzi̠y pi̠ caj actzu̠ trofeo xla li̠cá̠n o akatzu̠ xánat naca̠­ma̠x­qui̠cán para nata̠­yaniy y ni̠ maka̠s quilh­ta­macú xneka y lac­lako̠y; pero aquinín catzi̠­yá̠hu pi̠ ne̠c­xnicú cati­lák­sputli a̠má hua̠ntu̠ Cristo naquin­ca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠yá̠n para ni̠ ta­xlaj­uani̠­yá̠hu li̠pa̠­hua­ná̠hu y li̠s­cuj­ni­yá̠hu xta­chu­huí̠n. {Io Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ tala̠t­lajay laka­huasán aver xatícu tlak palha kosnún, luu lhu̠hua hua̠nti̠ takosnú̠n xla­cata pi̠ na̠ tata̠­ya­ni­putún, pero caj xma̠n cha̠tum hua̠nti̠ ta̠yaniy y ma̠x­qui̠cán trofeo; pus na̠chuná chú hui­xinín cali̠­tax­tútit acxtum cakos­núntit xla­cata pi̠ nata̠­ya­ni­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán y namak­lhti̠­na­ná̠tit min­tro­feojcán hua̠ntu̠ naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit. H Huá chuná cli̠t­la­huay la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos pi̠ Cristo acxtum ca̠lak­ma̠x­tu­putún y na̠chuná chú aquit acxtum nac­ca̠­ta̠­pa̠­xu­huay hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. G/ Acxni̠ clama nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠naj tli­hueke taka­lhi̠y xta­ca̠­naj­latcán, aquit cca̠­ma̠­si­yuniy pi̠ quilá ctla­huay xta­xlaj­uanitcán la̠qui̠ chuná tla̠n li̠huana̠ nataaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. La̠ta nícu can aquit chuná cla­tama̠y la̠ta lácu xlacán tali̠s­ma­ni̠ni̠t cha̠tum cha̠tum la̠qui̠ chuná huí ti̠ naquin­ta­kax­mat­ni­putún acxni̠ nac­ca̠­li̠­xa­katli̠y Cristo y nata­li̠­pa̠­huán. F1 Y acxni̠ clama nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos y ni̠ tali̠s­ma­ni̠ni̠t tama̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, aquit na̠chuná clak­tzaksay ctla­huay hua̠ntu̠ xlacán tali̠s­ma­ni̠ni̠t tat­la­huay la̠qui̠ nata­ca­tzi̠y pi̠ cca̠­la­ka­lhamán y chuná a̠tzinú lhu̠hua hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán Jesús, ma̠squi xli̠­ca̠na̠ pi̠ aquit anka­lhi̠ná huá ctla­huay xta­pa̠­xu­huá̠n Dios porque huá csta̠­la­nima xli̠­ma̠­peksí̠n Cristo. HE  Acxni̠ clama nac xlak­sti̠­pa̠ncán judíos hua̠nti̠ tali̠s­ma­ni̠ni̠t tama̠­kan­taxti̠y la̠ta túcu lactzu̠ lactzú li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t Moisés la̠qui̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios, aquit na̠chuná ctzaksay ctla­huay hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay la̠qui̠ xlacán nataucxilha pi̠ aquit ni̠ cca̠­lak­makán y chuná a̠tzinú lhu̠hua hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán Jesús, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit ni̠ huá luu qui­li̠­ma̠­kan­táxti̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés cumu la̠ xlacán tat­la­huay. D Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para cha̠tum tícu caquin­tiak­tla­ka­huá­calh nac quin­ta­scújut, pero aquit luu cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ cca̠­li̠s­cuja la̠tachá tícuya̠ cris­tianos la̠qui̠ hua̠k nata­li̠­pa̠­huán Jesús. 'CG Aquit ni̠ cska­hua­lama la̠ta cliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios pero huá quin­tas­káhu ctla­huay u̠má quin­ta­pa̠­xu­huá̠n la̠ta cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, xa̠huachí ni̠para cha̠tum tícu csqui­nima hua̠ntu̠ aquit cmac­la­cas­quín ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ chuná qui­lak­chá̠n caj cumu huá cliakchu­hui̠nán eé xta­chu­huí̠n Dios. 'BG Para luu caj que̠cstu quin­ta­pu­huá̠n cka­lhi̠y la̠ta cli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Cristo xli̠­ca̠na xlá pi̠ huá Cristo naqui­la­ka­lhamán y naqui­ma̠x­qui̠y quin­tas­kahu hua̠ntu̠ qui­lak­chá̠n; pero cumu aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ ni̠ luu quiampútut sinoque huá Dios qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t, xafuerza pi̠ nac­ma̠­kan­taxti̠y quin­ta­scújut. mAS Ni̠ napu­hua­ná̠tit para caj cli̠­la­ca­ta̠­qui̠nán o luu tali̠­pa̠hu qui­maklh­ca­tzi̠cán acxni̠ cli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús; huata aquit luu sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ xafuerza nac­liakchu­hui̠nán porque xlá chuná qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t. ¡Y pa̠x­ca­tacú cti­huán para pi̠ ni̠ xac­liakchu­huí̠­nalh eé li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut! @  Ma̠squi xli̠­ca̠na cca­tzi̠y pi̠ chuná qui­li̠t­lá­huat, aquit ne̠c­xnicú chuná ctla­huama, y ne̠c­xnicú túcu cca̠s­qui­nimá̠n para hua̠ntu̠ naqui­li̠­ma­cuaniy, y na̠ ni̠para huá cca̠­li̠­tzok­nimá̠n eé tachu­huí̠n la̠qui̠ chú naqui­la̠­ma̠x­quí̠hu hua̠ntu̠ cmac­la­cas­quima. ¡Huata cma̠t­la̠nti̠y ma̠squi cac­tzin­c­sta­má­kalh pero ni̠ cac­ti­ma̠­ta̠­jí̠­nalh xpa̠­la­cata nac­liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios! ?# Y na̠chuná chú li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesús pi̠ hua̠nti̠ taliakchu­hui̠­naniy xta­chu­huí̠n huá nata­li̠­hua̠yán a̠má actzu̠ tumi̠n hua̠ntu̠ nata­ma̠sta̠y hua̠nti̠ nata­ca̠­naj­laniy xta­chu­huí̠n. T>! Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tat­la­huay xta­scújut cura nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén huá tali̠­hua̠yán hua̠ntu̠ ma̠s­tokcán antá porque Dios chuná ca̠li̠­mak­xtekni̠t, y acxni̠ tala­ka­chix­cu­hui̠nán judíos xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lactzu̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ antá ca̠mak­ni̠cán la̠qui̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios xlacán tla̠n nata­li̠­hua̠yán. g=G Para hui­xinín ca̠mak­ta̠­ya­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n Dios, pus a̠tzinú aquinín cka­lhi̠­yá̠hu dere­cho xla­cata naqui­la̠­ta̠­hua̠­ya­ná̠hu y naqui­la̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu. Pero ma̠squi sta­lanca cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ chuná quin­ca̠­lak­cha̠ná̠n ni̠para maktum caj luu chu­natá xac­ca̠­ma̠aka­tzanké̠n xla­cata naqui­la̠­ta̠­hua̠­ya­ná̠hu para ni̠ nac­ca̠­xo­ko­niyá̠n, aquinín cpa̠x­cat­le̠­ná̠hu y cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ cmak­scu­já̠hu la̠qui̠ nac­ma­kua̠ya­ná̠hu, chuná ctla­hua­yá̠hu la̠qui̠ ni̠para cha̠tum tícu nali̠­taaklhu̠­hui̠y y niaj nali̠­pa̠­huán a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y Jesús hua̠ntu̠ aquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu. $<A Pus cumu aquinín ccha­ni̠­táhu nac mina­cujcán xta­chu­huí̠n Dios, ¿apoco ni̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n xla­cata pi̠ hui­xinín naqui­la̠­ma̠x­qui̠­yá̠hu ca̠na̠caj aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ nac­li̠­hua̠­ya­ná̠hu uú nac ca̠quilh­ta­macú? _;7 sinoque aquinín luu quin­ca̠­li̠­taaka­tzan­ke̠yá̠n. Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque u̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ca­ni̠tán la̠qui̠ naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n xli̠­hua̠k aquinín cris­tianos hua̠nti̠ tla­hua­ma̠­náhu para túcuya̠ ta­scújut. Porque na̠chuná aquinín cumu la̠ a̠má taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠lak­pon­ka­ni̠cán tíyat anta­nícu nacha­na̠­nancán o a̠má taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠ti­yi̠cán hua̠ntu̠ aya nama­ka­lacán cuxi acxtum quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nalac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ca̠na̠caj aca­tzuní̠n naquin­ca̠­ma̠­hui̠cán a̠má tama­kalán hua̠ntu̠ mak­li̠s­cuj­ma̠­náhu. B:} chuná cumu la̠ tili̠­ma̠­pék­si̠lh chiné huan: “Ni̠ cama̠­kan­kanu bozal tamá min­ta­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠s­cu­júpa̠t ma̠lac­pa­jápa̠t min­trigo, huata cama̠xqui quilh­ta­macú pi̠ cahuá̠­yalh.” Pero ni̠ nalac­pu­hua­ná̠tit pi̠ u̠má xta­chu­huí̠n Dios huam­putún pi̠ Dios caj luu xma̠nhuá ca̠li̠­taaka­tzanke̠y a̠ma̠ko̠lh taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ca̠ma̠s­cu­jucán, (9I Y hui­xinín ni̠tu̠ tipu­hua­ná̠tit para caj xma̠nhuá clac­sac­xtuma hua̠ntu̠ que̠cstu clac­pu­huama xla­cata pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ nali̠s­cuja cha̠tum chixcú huá luu nali̠­hua̠yán, porque hasta nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés hua̠ntu̠ títzokli, d8A ¿Apoco para cha̠tum chixcú an mak­scuja li̠t­ropa ni̠ xoko­nicán xtahuá acxni̠ para nícu maca̠ncán? Na̠chu­na­li̠túm hua̠nti̠ chan xá̠huat, ¿lácu pi̠ ma̠n li̠s­cuja y ni̠ huay xat­laktla o li̠hua̠yán xacuxi? Y para cha̠tum chixcú kalhi̠y lhu̠hua huá̠cax y hua̠k ca̠mak­chita, ¿apoco ni̠ huay xaleche? h7I Aquit chu Ber­nabé ni̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nac­mak­scu­já̠hu la̠qui̠ nata­si­yu­ti̠­lhay hua̠ntu̠ nacuayá̠hu, pero hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ chuná ctla­hua­ma̠­náhu. \61 ¿Pi̠ ni̠ qui­mi­ni̠niy cahuá nac­ka­lhi̠y cha̠tum quim­pusca̠t hua̠nti̠ acxtum nac­ta̠­ta­peksi̠y y nac­ta̠án la̠tachá nícu, chuná cumu la̠ taka­lhi̠y xpus­ca̠tcán xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles chu Pedro? Xli̠­ca̠na pi̠ na̠ chuná qui­li̠t­lá­huat, pero huata aquit ni̠chuná ctla­huama. ;5o ¿Apoco ni̠ lak­chá̠n caj chu­natá naquin­ta­ta̠­hua̠yán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aquit aya cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ni̠t xta­chu­huí̠n Cristo? <4q Aquit chiné cca̠­kalh­ti̠­pa̠x­toka xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ quin­taaksán, quin­ta­lak­makán y ni̠ quin­ta­li̠­macá̠n cumu la̠ apóstol: ~3u Lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ taca̠­najlay para aquit luu qui­lac­sacni̠t Jesús la̠qui̠ xapóstol nacuán y nac­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n, pero hui­xinín tla̠n ma̠lu­lo­ká̠tit porque sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠k qui­la­cata ma̠squi chú li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús y chuná sta­lanca tasiyuy pi̠ xli̠­ca̠na aquit xapóstol. 2 # Aquit tla̠n cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín mili̠t­la­huatcán porque huá ma̠n quin­ta­si­yu­nini̠t Jesús y qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t nac­tla­huay hua̠ntu̠ la̠nchú cli̠s­cujma y nac­li̠­taxtuy xapóstol la̠qui̠ tancs nac­li̠­chu­hui̠nán xta­la­ka­lha­maní̠n; y hui­xinín tla̠n ma̠lu­lo­ká̠tit pi̠ xli̠­ca̠na huá clac­scuj­nima porque hui­xinín aya li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús cumu aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠tán. L1 Huá chuná aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n, cumu para caj xpa̠­la­cata quin­tahuá hua̠ntu̠ cli̠­hua̠yán cca̠­li̠­lac­tla­huaniy xta­ca̠­naj­latcán xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huam­putún Cristo y aka­tiyuj cca̠t­la­huay, mejor tla̠n nahuán pi̠ niaj ne̠cxni cac­tí­hualh li̠hua la̠qui̠ ni̠ nac­ca̠­lac­tla­hua­huaniy xta­ca̠­naj­latcán xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos.(0I Y acxni̠ hui­xinín aka­tiyuj ca̠t­la­hua­yá̠tit nac xta­ca̠­naj­latcán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xlajua xta­ca̠­naj­latcán y ca̠maca­sta̠­layá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit o huay hua̠ntu̠ na̠ hua­yá̠tit, pus huá Cristo mak­la̠­ka­lhi̠­pá̠tit. _/7 Tamá cris­tiano tla­huámaj nahuán tala̠­ka­lhí̠n porque ni̠ luu xpu­huaj­nica huama, y huix ma̠lak­tzan­ké̠pa̠t nahuán a̠má cris­tiano hua̠nti̠ na̠ pa̠la­ca­ni̠ni̠t Cristo nac cruz. . Hui­xinín hua̠nti̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ la̠tachá túcuya̠ tahuá hua̠k tla̠n, y para xamaktum napina nac xpu̠­si­culan tzincun y nali̠­hua̠­yana a̠má tahuá hua̠ntu̠ aya li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t, y para ucxilhmá̠n cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ a̠cu tzu­cuni̠t li̠pa̠­huán Cristo, xalán nalac­pu­huán pi̠ na̠ tla̠n nahuay a̠má tahuá. 4-a Pero ma̠squi chuná xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠k tla̠n la̠ta túcuya̠ tahuá nahua­yá̠tit porque ni̠ li̠t­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n, pus luu cuentaj cat­la­huátit xla­cata pi̠ ni̠tu̠ luu ca̠la­kuá̠n nama̠­si­yu­yá̠tit xla­cata a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ a̠cu tzu­cuni̠t li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán ni̠ nali̠­taaklhu̠­hui̠y xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit y xlacán nata­li̠t­la­huay tala̠­ka­lhí̠n para nata­huay a̠má tahuá. b,=Mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ Dios ni̠ huá lacuán cris­tianos naquin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ li̠hua̠­ya­ná̠hu o ni̠ li̠hua̠­ya­ná̠hu, porque acxtum li̠taxtuy nac xla­catí̠n cumu para hua­pu­tuna catu̠hua̠ tahuá o para caj lac­saca hua̠ntu̠ nahuaya y hua̠ntu̠ ni̠ hua­pu­tuna. U+#Pero ni̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Jesús li̠huana̠ taaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, porque lhu̠hua hua̠nti̠ xamaká̠n xla­ta­ma̠tcán xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t xta­la­ka­chix­cu­hui̠y tzincun cumu lá xas­tacná xpu̠­chi­nacán. Acxni̠ chú tahuay a̠má tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun luu aka­tiyuj talay talac­pu­huán pi̠ ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh porque a̠má tzincun chu­nacú tali̠­ma̠xtuy cumu la̠ cha̠tum dios hua̠nti̠ ni̠ xli̠­la­ka­chix­cu­hui̠tcán. Y cumu ni̠naj aksti̠tum taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni ni̠ taca­tzi̠y pi̠ tama̠­ko̠lh tzincun ni̠tu̠ tali̠­ma­cuán huata talac­pu­huán pi̠ acxni̠ tahuay a̠má tahuá tali̠x­ca­jua̠lay nac xla­ta­ma̠tcán. U*#Pero aquinín sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ caj xma̠n cha̠tum huí hua̠nti̠ Quin­tla̠­ticán Dios lama xas­tacná hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán, hua̠nti̠ caj xma̠nhuá tapek­si̠­ni­yá̠hu. Y xma̠nhuá cha̠tum huí xas­tacná Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo hua̠nti̠ mak­tla­huani̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán y hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n qui­la­ta­ma̠tcán. )Y ma̠squi nac ca̠quilh­ta­macú xa̠huá nac akapú̠n lhu̠hua xtaánalh a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ cris­tianos tali̠­ma̠xtuy cumu lá xdioscán y xpu̠­chi­nacán tat­la­huay, xli̠­ca̠na pi̠ tama̠­ko̠lh ni̠tu̠ tali̠­ma­cuán. 8(iPero chujcú camá̠n ca̠hua­niyá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín qui­la̠­ka­lhas­qui­ma̠­náhu. Cumu la̠ hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ aktum tzincun ni̠tu̠ li̠ma­cuán nac ca̠quilh­ta­macú porque caj xma̠n cha̠tum Dios xas­tacná lama y ni̠ti̠ anán a̠túnuj. 9'kPero para tícu luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­huán y pa̠x­qui̠y Dios, na̠chuná Dios luu li̠huana̠ ma̠lu­loka nac xla­táma̠t pi̠ tamá cristo maka­pa̠­xu­huay. &)Para cha̠tum chixcú lac­pu­huán pi̠ hua̠k catzi̠y hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat y luu ska­lala maklh­ca­tzi̠cán pero para ni̠ ca̠pa̠x­qui̠y xta̠­ca̠­naj­laní̠n, tamá cris­tiano tla̠n li̠ma­ca̠­ná̠hu pi̠ hasta ni̠naj ska­lala nahuán. U% %Y hui­lapá pu̠lactum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ hui­xinín qui­la̠­ka­lhas­qui­ma̠­náhu xla­cata para tla̠n o ni̠tlá̠n huacán tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun. Xli̠­ca̠na la̠ hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ cha̠­tunu la̠ta lama̠­náhu hua̠k kalhi̠­yá̠hu tala­ca­pa̠s­tacni y li̠s­ka­lala la̠qui̠ li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠hu pi̠ tama̠­ko̠lh tzincun ni̠tu̠ li̠ma­cuán. Pero u̠má qui­li̠s­ka­la­lacán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu aca­tunu li̠la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠hu y lac­ta­li̠­pa̠hu quin­ca̠­li̠­maklh­ca­tzi̠­caná̠n, pero huata ti̠ xli̠­ca̠na laka­lha­ma­ni̠nán chuná ca̠li̠­mak­ta̠­ya­le̠niy xta­ca̠­naj­latcán hua̠nti̠ a̠cu tatzu­cuni̠t tali̠­pa̠­huán Jesús y ni̠naj chuná aka­ta̠ksa. l$Q(Pero aquit clac­pu­huán pi̠ a̠tzinú li̠pa̠­xúhu xla­tá­ma̠lh cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ ni̠makan­cani̠t para pi̠ chu­na­tiyá xla­tá­ma̠lh y niaj xta­ma­káx­tokli, aquit chuná cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni porque huá Xes­pí­ritu Dios qui­ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y.#+'Cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ makax­toka xli̠­ca̠na pi̠ luu caj xma̠nhuá tapek­si̠niy xta̠­ko̠lú li̠huán lamajcú nac ca̠quilh­ta­macú, pero para xamaktum nani̠­makan­cán, eé pusca̠t qui̠­taxtuy pi̠ niaj ti̠ ma̠peksi̠y y tla̠n nata­maka­xtok­paray para xlá chuná lacas­quín, pero cata̠­ta­ma­káx­tokli cha̠tum hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán Jesús. ^"5&Eé qui̠­taxtuy para cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ squi­ni̠­nani̠t aktum catzi̠y pi̠ nata̠­ta­maka­xtoka xtas­quín, pus xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ tla­huay cumu tamaka­xtoka, pero para xamaktum luu aktum catzi̠y pi̠ ni̠ tamaka­xtok­putún pus luu li̠huaca tla̠n qui̠­tax­tuniy pi̠ ni̠ nata­maka­xtoka. U~~'||{Zz|xw v#tsro}mukj6hafeddvcb`_]>\uZXLWpVU\TSIRNL{KI=HG_F}EbDCBAAW?>=/-,~+T*Z)~'$#G"b!Y N b"K=Para huix laka­chix­cu­huí̠pa̠t Dios y li̠kalh­ta­hua­ka­nípa̠t tunuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠lac­pu­hua̠­ni̠nán Espíri­tu Santo, y para antá lac­xtum ta̠layá̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ acxtum ta̠kalh­ta­hua­ka­pu­tuná̠n, pero ni̠lay cati­ta̠­ma̠­lac­xtumí̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni porque ni̠para tzinú aka­ta̠ksma hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t. HJ ¿Túcu chi̠nchú luu qui­li̠t­lá­huat? Xli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke qui­li̠s­tacni nac­li̠­kalh­ta­hua­kaniy Dios, pero la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­li̠­ma­cuaniy quin­ta­chu­huí̠n hua̠nti̠ na̠ antá takax­mat­má̠­nalh luu xafuerza naca­ka­ta̠ksa hua̠ntu̠ cli̠­kalh­ta­hua­ka­nima. Luu xli̠­ca̠na tla̠n para aquit xac­li̠­quilh­tlí̠­nilh Dios a̠tunuj tachu­huí̠n, pero la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­mak­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n xla­ca­squinca naca­ka­ta̠ksa hua̠ntu̠ cquilh­tli̠ma. oIWPorque para aquit ckalh­ta­hua­ka­nima Dios y huá cli̠­xa­kat­li̠ma a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠lac­pu­hua̠­ni̠nán Espíri­tu Santo, xli̠­ca̠na pi̠ qui­li̠s­tacni laka­chix­cu­hui̠ma Dios pero quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni ni̠tu̠ li̠tax­tuma porque ni̠para tzinú aka­ta̠ksma hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­nama. 9Hk Por eso cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke y li̠chu­hui̠nán tunuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj xma̠n huá Dios li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán pus luu cali̠­ma̠aka­tzán­ke̠lh Dios la̠qui̠ na̠ camá̠x­qui̠lh tala­ca­pa̠s­tacni chu li̠t­li­hueke la̠qui̠ naaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ qui­lhuama y tla̠n naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n. zGm Pus cumu hui­xinín luu laka­ti̠­la­ca­pi­ná̠tit a̠má lac­lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Espíri­tu Santo, pus cali̠­ma̠aka­tzan­ké̠tit xla­cata pi̠ caca̠­ma̠x­quí̠n lacuán tala­ca­pa̠s­tacni chu li̠s­ka­lala pero hua̠ntu̠ acxtum naca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús. ]F3 Pero para aquit ni̠ caka­ta̠ksa pu̠lactum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ naqui­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán cha̠tum chixcú, pus ni̠lay cta̠­kalh­chu­hui̠nán huata xala mákat chixcú qui­li̠­macá̠n, cumu para xlá ni̠para huá aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ aquit quin­ta­chu­huí̠n pus na̠ xalac­mákat cli̠­macá̠n. KE Xli̠­ca̠na pi̠ uú nac ca̠quilh­ta­macú luu pu̠lac­lhu̠hua tachu­huí̠n anán pero la̠ta pu̠la­ca­tunu taaka­ta̠ksa hua̠nti̠ tali̠­chu­hui̠nán y ca̠li̠­ma­cuaniy. }Ds Pus chuná chú qui̠­taxtuy acxni̠ hui­xinín li̠chu­hui̠­na­ná̠tit a̠tunuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano ca̠aka­ta̠k­sniyá̠n, ¿lácu chú nata­li̠­ca­tzi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n túcu hui­xinín hua­ni­pá̠tit? Luu xta̠­chuná ca̠qui̠­tax­tu­niyá̠n cumu lá a̠ cachu­hui̠­nam­pítit nac ca̠u̠ní̠n. CNa̠ xta̠­chu­na­li̠túm para acxni̠ lama guerra para huá trom­peta ni̠ tancs xma̠­sa̠­ní̠­calh chuná cumu la̠ ma̠sa̠­ni̠cán acxní ca̠ma̠­mac­xtu­mi̠cán sol­dados. ¿Lácu chú nata­ta­ca̠xa y nataán tala̠­ta̠lay? KBXta̠­chuná cumu la̠ a̠má lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠t­lak­nancán, para lí̠spek osuchí gui­tarra, para violín o para túcuya̠ li̠t­lakni, para la̠ta pu̠la­ca­tunu ni̠ tancs xli̠t­lak­nán­calh o tunuj tunu csá̠­nalh ni̠ xca­tzí̠­calh túcuya̠ li̠t­lakni ma̠sa̠­ni̠­má̠­calh. A)Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ xca̠­li̠­ma­cuanín ma̠squi aquit xac­ca̠­la­kan­chá̠n y nac milak­sti̠­pa̠ncán xac­tzú­culh li̠la­ka­chix­cu­hui̠y Dios a̠tunuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit, huata hui­xinín ca̠mi­ni̠­niyá̠n nac­ca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ Dios qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t, osuchí nac­ca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­niyá̠n hua̠ntu̠ nia̠ li̠huana̠ aka­ta̠k­sá̠tit xta­chu­huí̠n, o chuná para lhu̠hua hua̠ntu̠ xac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n hua̠ntu̠ luu xca̠­li̠­ma­cuanín, o para nac­ca̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­ma̠s­cu­ju­pu­tuná̠n. @Aquit clac­pu­huán pi̠ xli̠­hua̠k hui­xinín xchu­hui̠­nántit a̠má túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj xma̠nhuá Dios li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán, pero huata a̠tzinú xac­li̠­pa̠­xú­hualh para xli̠­hua̠k hui­xinín xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit cris­tianos hua̠ntu̠ tancs xta­la­ca­pa̠s­tacni chu xta­pa̠­xu­huá̠n, porque hua̠k acxtum taaka­ta̠ksa ni̠xa­chuná para nali̠­la­ka­chix­cu­huí̠­yá̠tit túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠lac­pu­hua̠­ni̠nán Espíri­tu Santo; sola­mente para huí cha̠tum hua̠nti̠ aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t la̠qui̠ naca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠niy xa̠maka­pi­tzí̠n naaka­ta̠ksa y naca̠­li̠­ma­cuaniy. e?CXli̠­ca̠na pi̠ a̠má hua̠nti̠ li̠chu­hui̠nán tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj xma̠n huá Dios li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán caj luu xma̠n huá sacstu xta­ca̠­nájlat li̠ma̠t­li­huek­lhma, pero hua̠nti̠ laka­pasa xta­chu­huí̠n Dios y ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos xli̠­ca̠na pi̠ huata huá luu ca̠mak­ta̠­yama porque ca̠ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠ma xla­cata aksti̠tum nata­li̠­pa̠­huán. />WPero hua̠nti̠ tla̠n tala­ka­pasa y tali̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios xli̠­ca̠na pi̠ luu tama̠aka­ta̠k­sni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xta­pa̠­xu­huá̠n nac xla­ta­ma̠tcán y tama̠akpu­huan­ti­yani̠y la̠qui̠ li̠huaca tancs nata­li̠­pa̠­huán. |=qPorque hua̠nti̠ li̠chu­hui̠nán a̠má túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ Espíri­tu Santo ma̠lac­pu­hua̠­ni̠nán caj xma̠n huá Dios li̠la­ka­chix­cu­hui̠y porque ni̠para cha̠tum chixcú aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ xlá huan. {< qCane̠c­xni­cahuá hui­xinín calac­pu­tzátit la̠ta lácu li̠pa̠­xúhu napa̠x­qui̠­na­ná̠tit, pero na̠ cali̠­la­ka­pu­tzátit xla­cata pi̠ Dios naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠s­ka­lala la̠qui̠ tla̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xta­scújut nac mila­ta­ma̠tcán, y huá cas­qui­nítit a̠má li̠s­ka­lala hua̠ntu̠ a̠tzinú naca̠­mak­ta̠­yayá̠n la̠qui̠ tancs naliakchu­hui̠­na­ná̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni chu xta­pa̠­xu­huá̠n. ;# Pu̠lac­tutu anán hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná qui­li̠­ka­lhi̠tcán nac qui­la­ta­ma̠tcán: xapu̠lh xla­cata pi̠ caka­lhi̠­níhu taca̠­nájlat Dios pi̠ xlá quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n, xli̠­pu̠­lactiy xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná cakalh­ka­lhi̠­ta­hui­láhu hua̠ntu̠ xlá aca­li̠stá̠n naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, y xli̠­pu̠­lac­tutu xla­cata pi̠ naka­lhi̠­yá̠hu tapa̠x­qui̠t. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ pu̠lac­tutu hua̠ntu̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu huata caj xma̠n pu̠lactum hua̠ntu̠ luu a̠tzinú li̠ma­cuán, huá tapa̠x­qui̠t.:  Xta̠­chuná chú aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Jesús, li̠huán uú lama̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú ni̠ li̠huana̠ laka­pa­sá̠hu tícu Dios, caj xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ caquin­ca̠­la­caucxilh­can­chá̠n nac espejo. Pero lak­cha̠ma quilh­ta­macú acxní luu li̠huana̠ nala­ka­pa­sá̠hu la̠ta lácu xlá luu tasiyuy xas­tacná. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ la̠ná cla­ka­pasa xta­la­ca­pa̠s­tacni, pero nia̠ luu li̠huana̠ cla­ka­pasko̠y, pero cha̠ma quilh­ta­macú acxní luu li̠huana̠ nac­la­ka­pasa Dios chuná cumu la̠ xlá qui­la­ka­pasa aquit. I9  Acxni̠ aquit actzu̠ kahuasa xacuani̠t, xac­kalh­chu­hui̠nán, xac­la­ca­pa̠s­tacnán y chuná xac­lama cumu la̠ actzu̠ kahuasa, pero acxní chú li̠huana̠ cchix­cu­huí̠­lalh niaj chuná ckalh­chu­huí̠­nalh o cla­ca­pa̠s­tác­nalh cumu la̠ acxni̠ cajcu actzu̠ kahuasa xacuani̠t. a8; Pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ la̠nchú laka­pa­sá̠hu u̠má actzu̠ tala­ca­pa̠s­tacni ámaj lak­sputa acxni̠ li̠huana̠ nala­ka­pa­sá̠hu hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na xta­lu­lóktat y aksti̠tum. X7) Porque xli̠­hua̠k a̠má li̠s­ka­lala hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios ni̠ xaacchá̠n, porque quin­ca̠­tzan­ka̠­niyá̠n xla­cata nala­ka­pa­sá̠hu hua̠ntu̠ luu xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios chu hua̠k hua̠ntu̠ lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t. i6K Amá tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán xla­cata nala̠­li̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu, ne̠c­xnicú cati­lák­sputli porque xlianka­lhí̠n mac­la­cas­qui­ná̠hu, ma̠squi xli̠­ca̠na ámaj cha̠n quilh­ta­macú acxní niaj xla­ca­squinca nahuán para Dios naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠s­ka­lala xla­cata tla̠n naliakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n o para tla̠n nali̠­chu­hui̠­na­ná̠hu a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj xma̠n Espíri­tu Santo ma̠chu­hui̠­ni̠nán, o para naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yán para túcuya̠ xli̠s­ka­lala la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu cris­tianos xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. j5M Hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ca̠pa̠x­qui̠y xta̠­cris­tianos, ma̠squi la̠ta túcu ni̠tlá̠n nat­la­hua­nicán la̠tiyá pa̠x­qui̠nán pa̠xu­hua̠na̠ napa̠ti̠y; ni̠ lac­pu­huama para naak­ska­huicán acxni̠ túcu hua­nicán, y pa̠xu­hua̠na̠ kalh­ka­lhi̠y hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠­ni­cani̠t, y para hua̠ntu̠ kalh­ka­lhi̠ma ni̠chuná qui̠­tax­tuma nac xla­táma̠t eé cris­tiano la̠tiyá pa̠x­qui̠nán pa̠xu­hua̠na̠ napa̠ti̠y. X4) Hua̠nti̠ xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠nán ni̠ li̠pa̠­xu­huay para túcu ni̠tlá̠n akspu­lama xta̠­cris­tiano, sinoque huá li̠pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ aksti̠tum y hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat. v3e ni̠ li̠xcáj­nit kalh­chu­hui̠nán; ni̠ ca̠lak­ca­tza­la­ca̠niy hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xta̠­cris­tianos; ni̠ xasi̠­tzí̠n; ni̠ ca̠ma̠­lak­xo­ke̠­putún para túcu ni̠tlá̠n tla­huaniy xta̠­cris­tiano. &2E Porque hua̠nti̠ xli̠­ca̠na cpa̠x­qui̠nán ni̠ li̠xcáj­nit li̠ca­tzi̠y, huata pa̠xu­hua̠na̠ pa̠x­catlé̠n para túcu ni̠tlá̠n tla­huaniy xta̠­cris­tiano; ni̠ xapilhi, ni̠ laca­ta̠­qui̠nán, na̠ ni̠para luu tali̠­pa̠hu maklh­ca­tzi̠cán, w1g Ma̠squi xac­ca̠­ma̠akpi­tzí­nilh lak­li̠­ma̠x­kení̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cka­lhi̠y xta­palh tumi̠n, y hasta ma̠squi xac­ma­ca­má̠s­talh qui­la­táma̠t la̠qui̠ xquilh­cu­yú­calh xas­tacná, pero para ni̠ huá cli̠t­la­huay caj xpa̠­la­cata cumu pa̠x­qui̠nán pus ni̠tu̠ li̠ma­cuán hua̠ntu̠ xac­tlá­hualh. O0 Na̠chu­na­li̠tum para aquit li̠huana̠ xaca­ká­ta̠ksli xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios y tancs xac­li̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xlá xta­pa̠­xu­huá̠n, y ma̠squi hua̠k xac­cá­tzi̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t, hasta ma̠squi xac­ká­lhi̠lh lanca taca̠­nájlat hua̠ntu̠ tla̠n xac­li̠­ma̠­lác­xijli lanca ke̠stí̠n, pero para ni̠ cpa̠x­qui̠nán ni̠tu̠ qui­li̠­ma­cuaniy. n/ W Para aquit tla̠n xac­chu­huí̠­nalh ti̠pa̠­katzi xta­chu­hui̠ncán cris­tianos y hasta ma̠squi xaca­ká­ta̠ksli xta­chu­hui̠ncán ángeles, pero para ni̠ xac­ká­lhi̠lh tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y ni̠túcu qui­li̠­ma­cuaniy, luu xta̠­chuná xac­li̠­táx­tulh cumu la̠ tú ma̠rí maca­sa̠nán li̠cá̠n. . Pero hui­xinín calac­pu­tzátit naka­lhi̠­yá̠tit a̠má li̠s­ka­lala hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Dios pero caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ a̠tzinú ca̠li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n. Pero chú aquit camá̠n ca̠ma̠­si­yu­niyá̠n hua̠ntu̠ luu ca̠mi­ni̠­niyá̠n naka­lhi̠­yá̠tit y hua̠ntu̠ luu a̠tzinú naca̠­mak­ta̠­yayá̠n nac mila­ta­ma̠tcán.B-} Na̠chu­na­li̠túm ni̠ xli̠­hua̠k ca̠ma̠x­qui̠­cani̠t li̠t­li­hueke la̠qui̠ nata­ma̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n, na̠ ni̠ xli̠­hua̠k tachu­hui̠nán a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ Espíri­tu Santo ma̠chu­hui̠­ni̠nán, y na̠ ni̠ xli̠­hua̠k taaka­ta̠ksa y tama̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠chu­hui̠­ni̠nán Espíri­tu Santo. , Pero mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ ni̠ xli̠­hua̠k ca̠li̠­lac­sac­cani̠t xla­cata após­toles nata­huán, na̠ ni̠ pu̠tum ca̠ma̠x­qui̠­cani̠t li̠s­ka­lala xla­cata nata­li̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, ni̠ xli̠­hua̠k ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n, na̠ ni̠para xli̠­hua̠k tla̠n tat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut. K+ Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús, Dios ca̠ma̠x­qui̠ni̠t tunuj tunu xta­scújut hua̠ntu̠ xlá catzi̠y pi̠ ma̠s tla̠n naca̠­li̠­ma­cuaniy y naca̠­li̠­mak­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n. Xapu̠lh tahui­lá̠­nalh após­toles hua̠nti̠ Jesús ca̠lác­sacli la̠qui̠ nataán tali̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n; xli̠­pu̠­lactiy tahui­lá̠­nalh pro­fetas hua̠nti̠ Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠ni̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni chu hua̠ntu̠ lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t nat­la­huay la̠qui̠ xlacán tla̠n huá naca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n; xli̠­pu̠­lac­tutu tahui­lá̠­nalh ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n hua̠nti̠ tla̠n tama̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios; aca­li̠stá̠n chú tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tla̠n tama̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n; maka­pi­tzí̠n na̠chuná tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tla̠n tat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut; xa̠huá hua̠nti̠ taka­lhi̠y xtas­cu­jutcán tamak­ta̠yay li̠ma̠x­kení̠n; chu hua̠nti̠ tla̠n tapux­cuniy cris­tianos; xa̠huá hua̠nti̠ ca̠ma̠x­qui̠­cani̠t li̠t­li­hueke la̠qui̠ nata­chu­hui̠nán a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj xma̠n huá Espíri­tu Santo ma̠chu­hui̠­ni̠nán. Y*+ Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque hui­xinín li̠tax­tu­yá̠tit xmacni Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, y la̠ta cha̠­tunu cha̠­tunu hui­xinín huá tapek­si̠­ni­yá̠tit. )1 Para pu̠lactum xalac qui­mac­nicán catza­na­juama, xli̠­hua̠k qui­li̠­tan­tu­mi̠­ni­cacán tali̠­pu­huán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ akspu­lama pu̠lactum. Na̠chu­na­li̠túm para pu̠lactum xalac qui­mac­nicán hua̠ntu̠ xta­ka̠­hui̠ni̠t cuentaj tla­hua­má̠­calh y cuchi̠­má̠­calh, xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n acxtum tla̠n tamak­pa̠­xu­huay. (+ Dios lacas­quín pi̠ ni̠para pu̠lactum xalac qui­mac­nicán caj tunu nataxtuy sinoque acxtum nala̠akli̠­huán y nala̠­mak­ta̠yay. -'S Pero na̠ hui­lapá maka­pi­tzí̠n nac qui­mac­nicán hua̠ntu̠ ni̠ li̠huana̠ ca̠ca̠x­ya̠­hua­yá̠hu porque chuná tuncán tla̠n tasiyuy. Huá Dios chuná ca̠x­tla­huani̠t qui­mac­nicán la̠qui̠ acxtum naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n y namak­ta­ka­lhá̠hu. & La̠ta pu̠la­ca­tunu hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu nac qui­mac­nicán y hasta ma̠squi hua̠ntu̠ lac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ni̠tu̠ quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n, pero acxtum luu cuentaj ca̠t­la­hua­yá̠hu; y a̠má hua̠ntu̠ lac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ni̠ luu tla̠n tasiyuy para ca̠la­kuá̠n nata­siyuy, pus li̠huana̠ ca̠li̠t­la­pa­yá̠hu qui­lha­ka̠tcán. % Huata huá a̠ma̠ko̠lh hua̠ntu̠ ni̠para tzinú lac­li̠­ca̠na xalac qui­mac­nicán a̠tzinú ca̠mac­la­cas­qui­ná̠hu. n$U Porque xla­kas­tapu cha̠tum chixcú ni̠lay cati­huá­nilh xmacán: “Aquit ni̠tu̠ quili̠macuaniya”; na̠ ni̠para huá akxa̠ka cati­huá­nilh xtantú̠n: “Ni̠para tzinú cca̠­mac­la­ca­squiná̠n.” #  Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ pu̠lac­lhu̠hua la̠ta lactzu̠ lactzú hua̠ntu̠ li̠lak­nu̠­yá̠hu na̠ luu pu̠lac­lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán, pero laca­tumá nac xmacni a̠má chixcú anta­nícu tamak­ta­peksi̠y. "/ Porque para la̠ta qui­li̠­lan­cacán hua̠k tantú̠n xuá y ni̠tu̠ xuá xa̠maka­pitzi xalac qui­mac­nicán ni̠lay xla­ta­má̠hu. T!! Pero Dios li̠huana̠ ca̠ca̠­xuili̠ni̠t la̠ta pu̠la­ca­tunu xala qui­mac­nicán la̠qui̠ naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n y anta­nícu xlá ma̠s lac­púhua pi̠ tamac­la­cas­quín.  ' Porque para xli̠­lanca xmacni cha̠tum chixcú hua̠k lakas­tapu xuá, ni̠tu̠ xuá hua̠ntu̠ xli̠­káx­matli. Na̠chu­na­li̠túm para xli̠­lanca xmacni cha̠tum chixcú hua̠k také̠n xuá, entonces ni̠tu̠ xuá hua̠ntu̠ xli̠­kan­ka­huá̠­nalh. ^5 Na̠chuná para huá také̠n xuá: “Aquit ni̠ antá cmak­ta­peksi̠y nac xmacni eé chixcú porque aquit ni̠ lakastapu”, xli̠­ca̠na pi̠ ma̠squi chuná xuá ni̠para huá chú xli̠­ta­tú­nujli. 2] y para tantú̠n chiné xuá: “Aquit ni̠ antá cmak­ta­peksi̠y nac xmacni eé chixcú porque aquit ni̠ macán”, tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ma̠squi xlá chuná xuá ni̠para huá xli̠­ta­tú­nujli porque xli̠­ca̠na pi̠ luu antá mak­ta­peksi̠y nac xmacni a̠má chixcú. $A Porque cumu la̠ aya tihua­ná̠hu pi̠ xmacni cha̠tum chixcú lhu̠hua la̠ta lactzu̠ lactzú hua̠ntu̠ li̠laknu̠y, y ni̠caj pu̠lac­tumá, ]3 Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ qui̠­lhu̠­huacán porque hui̠ntí judíos y hui̠ntí ni̠ judíos, maka­pi­tzí̠n ca̠s­ta̠­cani̠t ca̠ma̠s­cu­ju­má̠­calh cumu la̠ tachí̠n, y maka­pi­tzí̠n ni̠ti̠ ca̠ma̠­peksi̠y aka­tzi­yanca tala­má̠­nalh, pero cumu acxtum ca̠naj­la­yá̠hu y li̠taakmu­nu­ni̠­táhu Espíri­tu Santo porque hua̠k kalhi̠­yá̠hu xli̠t­li­hueke y quin­ca̠­ta̠­lamá̠n nac qui­la­ta­ma̠tcán. Y+ Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ xmacni cha̠tum chixcú luu lhu̠hua lactzu̠ lactzú hua̠ntu̠ li̠laknu̠y pero hua̠k acxtum tali̠­ma­cuamá̠­nalh la̠qui̠ li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y a̠má chixcú, pus na̠chuná chú aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo cha̠­tumá li̠tax­tu­yá̠hu.  Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ti̠pa̠­lhu̠hua ta­scújut hua̠ntu̠ cha̠­tunu cha̠­tunu kalhi̠­yá̠hu pero cha̠­tumá Espíri­tu Santo hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n huá xaní­cuma̠ lac­pu­huán pi̠ a̠tzinú naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n. Xli̠hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠huaná̠hu Jesús cha̠tumá li̠taxtuyá̠hu  Maka­pi­tzí̠n ca̠ma̠x­qui̠y li̠t­li­hueke xla­cata natat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, na̠ maka­pi­tzí̠n ca̠ma̠x­qui̠y li̠s­ka­lala la̠qui̠ tla̠n nataaka­ta̠ksa y tancs nali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, na̠tunuj li̠túm chú hua̠nti̠ ca̠ma̠x­qui̠y li̠s­ka­lala la̠qui̠ nata­ca­tzi̠y xatícu xli̠­ca̠na huá ma̠ca­tzi̠ni̠y Dios xta­la­ca­pa̠s­tacni xla­cata nali̠­chu­hui̠nán, y xatícu caj taaksa­ni̠nán acxni̠ tahuán pi̠ li̠chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni, maka­pi­tzí̠n li̠túm ca̠ma̠x­qui̠y li̠s­ka­lala xla­cata nata­li̠­chu­hui̠nán aktum sa̠sti tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum tícu aka­ta̠ksa sinoque caj xma̠n huá Dios, pero na̠ ca̠ma̠x­qui̠­paray li̠s­ka­lala maka­pi­tzí̠n la̠qui̠ nata­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má sa̠sti tachu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠kalh­ta­hua­ka­ní­calh Dios. ,Q Hui̠ntí ca̠ma̠x­qui̠y Espíri­tu Santo lanca taca̠­nájlat la̠qui̠ xa̠maka­pi­tzí̠n nataucxilha pi̠ Dios ma̠sta̠y la̠ta túcu nas­qui­niya, y maka­pi­tzí̠n ca̠ma̠x­qui̠y xli̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nata­ma̠t­la̠nti̠y la̠tachá túcuya̠ tajátat. J  Huá tamá Espíri­tu Santo hua̠nti̠ maka­pi­tzí̠n cris­tianos ca̠ma̠x­qui̠y xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ tancs nata­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xta̠­cris­tianoscán, y maka­pi­tzí̠n ca̠ma̠x­qui̠y li̠s­ka­lala la̠qui̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ nata­ca­tzi̠y y nata­la­ka­pasa. A{ La̠ta cha̠­tunu cris­tianos, Dios ca̠ma̠x­qui̠y la̠tachá túcuya̠ xli̠s­ka­lala Espíri­tu Santo la̠qui̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. <q Na̠chu­na­li̠túm la̠ta cha̠­tunu cris­tianos tunuj túnu quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ca­ni̠tán li̠t­li­hueke la̠qui̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ tla̠n nat­la­hua­yá̠hu, pero cha̠­tumá Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n xla­cata pi̠ chuná nat­la­hua­yá̠hu. P Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ la̠ta cha̠­tunu cris­tianos ti̠pa̠­lhu̠hua taka­lhi̠y xtas­cu­jutcán pero hua̠k cha̠­tumá Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ lac­scuj­ni­ma̠­náhu. X) Na̠ luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ la̠ta cha̠­tunu cris­tianos ti̠pa̠­katzi li̠s­ka­lala taka­lhi̠y, pero ma̠squi chuná cha̠­tumá Espíri­tu Santo hua̠nti̠ ca̠ma̠x­qui̠ni̠t. yk Pero cumu la̠nchú hua­tiyá li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús aquit ni̠ cla­cas­quín para a̠maktum nataak­ska­hui­pa­ra­yá̠tit. Lu̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ ni̠para cha̠tum chixcú cati­ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh Espíri­tu Santo xla­cata chiné nahuán: “Ni̠para tzinú li̠ma­cuán Jesús”, y natzucuy li̠kalh­ka­ma̠nán. Na̠chu­na­li̠túm ni̠para cha̠tum chixcú cati­ma̠­lú­lokli y nahuán: “Jesús huá Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ lama xastacná”, para ni̠ huá ma̠lac­pu­hua̠­ni̠ma Espíri­tu Santo y ta̠lama nac xla­táma̠t. (I Hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ nia̠ xli̠­pa̠­hua­ná̠tit Jesús luu tlakaj xla­yá̠tit xla­cata naca­tzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ mili̠t­la­huatcán nac mila­ta­ma̠tcán y huá xquilh­chi­pi­ni­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh tzincun hua̠ntu̠ xca̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit, pero cumu xlacán ni̠ tas­tacnán hui­xinín caj xtaak­ska­hui­ta­pa̠­yá̠tit. E  Nata̠lán, aquit cla­cas­quín xla­cata pi̠ hui­xinín li̠huana̠ naca­tzi̠­yá̠tit la̠ta lácu Espíri­tu Santo ca̠ma̠x­qui̠y cha̠­tunu cris­tianos xtas­cu­jutcán. ?w "Pero para tícu catzi̠y pi̠ natzin­csa̠chá pus pu̠lh cahua̠­yan­tá̠­qui̠lh nac xchic la̠qui̠ Dios ni̠ nama̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n caj xpa̠­la­cata cumu naca̠­la­ka­hua­ko̠ya xta­huajcán y naca̠­ma̠­ma̠­xa­ni̠ya hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús. Caj xma̠n huá huanke̠y u̠má tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ mili̠t­lá­huatcán, porque xa̠maka­pi­tzí̠n taaklhú̠­hui̠t hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit antacú nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ya̠­chá̠n acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n.yk !Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ hui­xinín nata­mac­xtu­pi̠­yá̠tit la̠qui̠ mac­xtum nahua̠­ya­ná̠tit xla­cata nala­ca­pa̠s­ta­cá̠tit lácu quin­ca̠­pa̠­la­caní̠n Jesús, pus hua̠ntu̠ aksti̠tum y laka­siyu cat­la­huátit, xa̠huachí cala̠­ka­lhí̠tit la̠qui̠ acxtum nahua̠­ya­ná̠tit.   Ma̠squi xli̠­ca̠na quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n Dios aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Jesús huá chuná li̠t­la­huay porque quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n y ni̠ lacas­quín para aquinín huá lac­xtum naca̠­ta̠­lak­tzan­ka̠­ta̠­ya­yá̠hu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios.   Pero Dios ni̠ xquin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ní̠n para aquinín li̠huana̠ xla­ca­pa̠s­tacui acxni̠ ama̠­náhu hua­yá̠hu xti­yat­li̠hua y xkalhni Quim­pu̠­chi­nacán para ca̠c­ni̠­na­ni­ma̠­náhu y laka­chix­cu­hui̠­ma̠­náhu. V % Pus hasta huá xpa̠­la­cata cumu ni̠ luu cuentaj tla­hua­yá̠tit, lhu̠hua hui­xinín hua̠nti̠ ta­xlaj­uani̠­yá̠tit, ta̠tat­la­yá̠tit, y maka­pi­tzí̠n hasta aya talak­ni̠ni̠t. j M Porque para ni̠ li̠huana̠ taaka­ta̠ksa y hua­tiyá pi̠ na̠ nata­huay y ni̠ tata­lu­loka para xli̠­ca̠na huá xkalhni Quim­pu̠­chi­nacán pus ma̠n tahua­má̠­nalh hua̠ntu̠ nata­li̠­pa̠­ti̠nán. H   Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­ma­kuaputún tamá cax­ti­lá̠n­chahu y tali̠­kot­num­putún a̠má xchú­chut uva, luu ca̠mi­ni̠niy pu̠lh li̠huana̠ cata­la­ca­pá̠s­tacli para taca­tzi̠y y taca̠c­ni̠­naniy hua̠ntu̠ taamá̠­nalh tat­la­huay. -S Para cha̠tum chixcú caj ca̠ta­kalh­kamá̠n namak­ta­la­ca­tzu­hui̠y la̠qui̠ nama­kuay a̠má cax­ti­lá̠n­chahu chu a̠má xchú­chut uva hua̠ntu̠ li̠taxtuy xti­yat­li̠hua y xkalhni Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, xli̠­ca̠na pi̠ tamá chixcu lanca tala̠­ka­lhí̠n tla­huama nac xla­catí̠n Quim­pu̠­chi­nacán porque li̠kamá̠n ma̠x­tuma hua̠ntu̠ mak­lhtí̠­nalh. Q Huá xpa̠­la­cata la̠ta maka­tunu hua­yá̠tit tamá cax­ti­lá̠n­chahu y mac­xtum nali̠­kot­nu­ná̠tit tamá xchú­chut uva hui­xinín anka­lhi̠ná li̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­nam­pá̠tit nahuán pi̠ Jesús ni̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán, y xlianka­lhí̠n chuná qui­li̠t­la­huatcán hasta acxni̠ xlá namim­paray. Aksti̠tum quili̠huatcán caxtilá̠nchahu chu xchúchut uva hua̠ntu̠ li̠lakachixcuhui̠cán Dios 8i Acxni̠ chú tahua̠­yan­ko̠lh, tíyalh pa̠tum vaso stap xta­ju̠ma xchú­chut uva, y chiné ca̠huá­nilh: “Huá u̠má xchú­chut uva li̠taxtuy quin­kalhni hua̠ntu̠ ámaj staj­ta­makán la̠qui̠ xli̠­hua̠k naca­tzi̠cán pi̠ Dios ca̠ta̠t­la­hua­ni̠tán aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán, hui­xinín anka­lhí̠n chuná cat­la­hua­pítit la̠qui̠ naqui­la̠­li̠­la­ca­pa̠s­ta­cá̠hu.” w pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, lak­ché­kelh y chiné ca̠huá­nilh: “Cahuátit eé cax­ti­lá̠n­chahu porque xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huá quin­ti­yat­li̠hua hua̠ntu̠ aquit cma­ca­ma̠sta̠y la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. Xlianka­lhí̠n chuná cat­la­hua­pítit naqui­la̠­li̠­la­ca­pa̠s­ta­cá̠hu.”  Aquit aya cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán hua̠ntu̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús ma̠n qui­ma̠­si­yu­nini̠t la̠ta lácu xlá lacas­quín nala­ka­chix­cu­hui̠cán, pero cama̠­parán ca̠ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠yá̠n: pi̠ a̠má tzi̠sní acxni̠ Judas liak­ska­huí­nalh y maca­má̠s­ta̠lh xlá mac­xtum ca̠ta̠­táhui kalha­cu̠tiy xapós­toles nac mesa la̠qui̠ a̠huatá naca̠­ta̠­hua̠yán. Xlá tíyalh mactum cax­ti­lá̠n­chahu,  Hui­xinín hua̠nti̠ chuná tla­hua­yá̠tit, ¿lácu pi̠ ni̠ kalhi̠­yá̠tit min­chiccán anta­nícu xua̠yántit y hasta ma̠squi xka­chí̠tit para luu chuná laka­ti̠­yá̠tit? ¿Túcu xpa̠­la­cata ca̠li̠­ma̠­ma̠­xa­ni̠­yá̠tit hua̠nti̠ ni̠tu̠ taka­lhi̠y tu̠ tamac­la­cas­quín? ¿Apoco lac­pu­hua­ná̠tit chú pi̠ luu cla­ka­ti̠x­ni̠ma hua̠ntu̠ hui­xinín tla­hua­yá̠tit? ¡Lu̠ laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para tzinú cma̠t­la̠ntíy! Huá la̠ta ma̠siyuni̠t Jesús xlacata nalakachixcuhui̠yá̠hu (Mateo 26.26‑29; Marcos 14.22‑25; Lucas 22.14‑20) A{ Qui­hua­nicán pi̠ acxni̠ aya pim­pá̠tit mac­xtum hua̠­ya­ná̠tit, maka­pi­tzí̠n la̠li̠­huán tzucuy tama­ca­pu̠lay y tali̠­hua̠yán hua̠ntu̠ ma̠n tali̠­mini̠t xta­huajcán, li̠huán xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tlak lak­li̠­ma̠x­kení̠n chu­natá tala­ca­huan­ta­huilay niaj tu̠ tamak­taxtuy tahuá, hui̠ntí hasta la̠n tali̠­ka­chi̠y hua̠ntu̠ ma̠n tali̠­mini̠t xcu­chucán. 9 Pero hua̠ntu̠ qui̠­tax­tuma xla­cata hua̠ntu̠ hui­xinín li̠ta­paj­pi­tzi­yá̠tit, acxni̠ tamac­xtu­pi̠­yá̠tit la̠qui̠ mac­xtum nahua̠­ya­ná̠tit cumu la̠ Cristo tica̠­ta̠­huá̠­yalh xapós­toles, hui­xinín niaj chuná tla­hua­yá̠tit. 1[ porque cca̠­la­ka­pasá̠n lácu min­ka­satcán y ma̠x huá tam­pu̠tiy li̠tax­tu­pu­tu­ná̠tit la̠qui̠ la̠ta la̠n naaklhu̠­hua̠t­na­ná̠tit chuná tla̠n nata­siyuy xatícu luu xli̠­ca̠na tala­ka­pasa xta­lu­lóktat Dios y luu xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán. yk Huancán pi̠ acxni̠ hui­xinín tamac­xtu­pi̠­yá̠tit xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios mat tzu­cu­yá̠tit aklhu̠­hua̠t­na­ná̠tit y tam­pu̠tiy tax­tu­yá̠tit; aquit cca̠­najlay hua̠ntu̠ huancán, l~Q Pero hui­lapá túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n porque ni̠ cma̠t­la̠nti̠y, aya qui­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nán­calh pi̠ acxní hui­xinín tamac­xtu­pi̠­yá̠tit xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios ni̠túcu ca̠li̠­ma­cuanimá̠n huata caj li̠huaca ca̠ma̠­lak­tzan­ke̠má̠n. h}I Para tícu ni̠tlá̠n tla­huay hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n pus aquit niaj quin­cuenta, y ni̠lay cac­ti­ca̠­la­ca̠x­tla­huán porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ cli̠­pa̠­hua­ná̠hu Jesús la̠tachá nícu ya̠ ca̠chi­quí̠n aya cli̠s­ma­ni̠­ni̠­táhu pi̠ acxní cha̠tum pusca̠t nakalh­ta­hua­kaniy Dios xafuerza nataak­tlapay. Pablo ni̠ ma̠tla̠nti̠y la̠ta takama̠nantaxtuy acxní talakachixcuhui̠y Dios Z|- Pero huata luu tla̠n tasiyuy cha̠tum pusca̠t para lac­lhmá̠n xchíxit porque luu chuná tuncán li̠ma̠x­qui̠­cani̠t xchíxit la̠qui̠ lac­lhmá̠n nas­taca y tla̠n naliak­tlapay xak­xa̠ka. ({I Y xli̠­hua̠k aquinín catzi̠­yá̠hu pi̠ ni̠ tla̠n tasiyuy y li̠ma̠­xaná para cha̠tum chixcú ma̠lac­stacay y lac­lhmá̠n kalhi̠y xchíxit. )zK Pus hasta mismo chú hui­xinín ma̠n caqui­la̠­hua­níhu para mini̠niy nakalh­ta­hua­kaniy Dios cha̠tum pusca̠t ma̠squi ni̠ nataak­tlapay. pyY Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ a̠má Eva xapu̠lh pusca̠t huá li̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠­cani̠t xta̠­pa̠­lúcut Adán, pus na̠ luu xli̠­ca̠na pi̠ la̠tachá tícuya̠ cris­tianos antá tala­ca­chín nac xla­ta­ma̠tcán lac­chaján, pero luu lac­xtum cumu la̠ chixcú xa̠hua pusca̠t hua̠k huá ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t Dios. 'xG Pero hui­xinín ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit xla­cata pi̠ chuná cumu la̠ chixcú y cumu la̠ pusca̠t acxtum tala̠­mac­la­cas­quín. *wM Pus huá xpa̠­la­cata cha̠tum pusca̠t xafuerza nataak­tlapay acxní laka­chix­cu­hui̠y Dios nac pu̠si­culan, la̠qui̠ chuná sta­lanca nama̠­siyuy pi̠ xlá ca̠c­ni̠­naniy xta̠­ko̠lú hua̠nti̠ ma̠peksi̠y y xli̠­hua̠k ángeles luu nata­li̠­pa̠­xu­huay. [~~{ywus|polji&gcedBc a`^]1[ZYXWwUTFSSTR:QPONFL"JJ0HGOFEDC=;`:[9375321*.z-+*O)L(''%b$"N!FtC<3g&  W [&# Porque luu cli̠­pa̠­xu­huay la̠ta cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­chu­huí̠n Dios y xlacán tali̠­pa̠­huán, ma̠squi na̠ lhu̠hua tala­má̠­nalh hua̠nti̠ ni̠ tama̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ aquit cli̠­chu­hui̠­nama. %wPero la̠nchú antacú uu̠ nac­ta­mak­xteka nac Efeso hasta nati̠­tax­tuko̠y xapa̠x­cuaj pen­te­costés. A${Aquit ni̠tu̠ cca̠­ti̠­la­ka­pa­xia̠lhnamá̠n caj xataac­lhcu­cutni huata clac­pu­huán pi̠ juerza maka̠s nac­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n, para Dios lacas­quín. 0#YXamaktum para juerza maka̠s nac­ta­mak­xteka nac min­ca̠­chi­qui̠ncán, pero clac­pu­huán pi̠ antá cuij nahuán hasta nati̠­tax­tuko̠y ca̠lonkni. Y para antá nac­ta­mak­xteka pus acxni̠ chú nac­ta­ca̠x­paray xla­cata nacán a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n hui­xinín naqui­la̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu y naqui­la̠­ma̠x­qui̠­yá̠hu hua̠ntu̠ aquit nac­mac­la­cas­quín nac tiji. z"mClac­pu­huán pi̠ acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n nac min­ca̠­chi­qui̠ncán Corinto pu̠lh antá nac­ti̠­taxtuy nac xapu̠­la­tama̠n Mace­donia, hasta aca­li̠stá̠n chú nac­ca̠­lak­cha̠­na̠­chá̠n. 6!eY para luu xla­ca­squinca nahuán pi̠ aquit na̠ nacán entonces aquit ma̠n nac­ca̠­ta̠ana̠chá. Pablo li̠chuhui̠nán pi̠ naán ca̠lakapaxia̠lhnán corintios A {Huata acxni̠ aquit nac­cha̠­na̠chá ca̠ta caj xma̠n nalac­sac­xtu­yá̠tit maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ a̠tzinú hui­xinín ca̠li̠­pa̠­hua­ná̠tit la̠qui̠ huá natalé̠n min­car­tajcán chu tamá tumi̠n hua̠ntu̠ hui­xinín nali̠­mak­ta̠­ya­na­ná̠tit. }Ca̠lak­cha̠ná̠n pi̠ tzi̠maj tzi̠má domingo nama̠­qui̠­ti̠­lha­yá̠tit aca­tzuní̠n min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ tla­ja­ni̠­tátit nahuán xli̠­hua̠k xama̠na la̠qui̠ acxni̠ aquit nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n ni̠ a̠cu aka­xapaj nala­yá̠tit xla­cata nama̠s­tok­pu­tu­ná̠tit tumi̠n hua̠ntu̠ nali̠­mak­ta̠­ya­na­ná̠tit. ? yNa̠chu­na­li̠túm cca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠­pu­tuná̠n xpa̠­la­cata a̠má tumi̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ma̠s­tok­pá̠tit la̠qui̠ naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Jeru­salén hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Jesús. Aquit cla­cas­quín pi̠ chuná nama̠s­to­ká̠tit cumu la̠ cca̠­hua­nini̠t natat­la­huay a̠ma̠ko̠lh ca̠naj­laní̠n xalac Gala­cia.  :Nata̠lán, aquit luu snu̠n cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ tli­hueklh cahui­lí̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán y ni̠ cata­xlaj­uaní̠tit, huata a̠tzinú ma̠s aksti̠tum cali̠s­cújtit la̠qui̠ nali̠­pa̠­huancán Jesús, porque hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit ni̠ caj chu­natá ámaj lac­la­tama̠y min­tat­la­kuacán xlá catzi̠y lácu naca̠­ma̠s­ka­hui̠yá̠n.=s9Pero capa̠x­cat­ca­tzi̠­níhu Dios pi̠ mak­lhti̠ni̠t xli̠t­li­hueke xpu̠­chiná li̠ní̠n la̠qui̠ ni̠aj lay naquin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠yá̠n, porque huá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠t­li­hueke Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo la̠qui̠ namaka­tla­ja­yá̠hu. 8i8Tamá xpu̠­chiná li̠ní̠n tla̠n xquin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠yá̠n porque luu lhu̠hua la̠ta xtla­hua­ni̠­táhu tala̠­ka­lhí̠n nac qui­la­ta­ma̠tcán, pero luu a̠li̠sok quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠ní̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés pi̠ ni̠tlán la̠ta xla­ma̠­náhu. 7¿Nícu chú alh xli̠t­li­hueke xpu̠­chiná li̠ní̠n? ¿Lácu pi̠ niaj lay chú ca̠ma̠­lak­tzanke̠y cris­tianos?” -6Acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos tamaklh­ti̠­nani̠t nahuán a̠má xmac­nicán hua̠ntu̠ niaj ko̠lún ni̠para ni̠y, tancs kan­tax­tunít nahuán hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­laní̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan: “Amá xpu̠­chiná li̠ní̠n aya mak­lhti̠­cani̠t xli̠t­li­hueke la̠qui̠ niaj ti̠ nama̠­lak­tzanke̠y cris­tianos. 5Porque u̠má qui­mac­nicán hua̠ntu̠ la̠nchú kalhi̠­yá̠hu, ko̠lún, ni̠y y lak­sputa, tala­cas­quín pi̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n tunu xasa̠sti qui­mac­nicán hua̠ntu̠ ni̠ ko̠lún na̠ ni̠para cati­lák­sputli. }s4Umá hua̠ntu̠ cca̠­hua­niyá̠n nakan­taxtuy acxni̠ a̠huatá nasa̠nán trom­peta, pero caj xala­ca­pala hua̠ntu̠ nalay xta̠­chuná cumu lá a̠ ¡maktum chim cata­la­katzi y tuncán cala­ca­hua̠­nam­para! Acxni̠ a̠huatá nasa̠nán trom­peta xli̠­hua̠k ni̠n nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ niaj ne̠cxni cati­tá­ni̠lh. Y xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ nia̠ ni̠yá̠hu nahuán namak­lhti̠­na­ná̠hu tunu xasa̠sti qui­mac­nicán. ^53Aquit camá̠n ca̠hua­niyá̠n aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tze̠k xuí pero huá Dios qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t: Ma̠squi ni̠ hua̠k tani̠­ni̠ttá hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huani̠t nahuán Jesús, pero acxtum hua̠k namak­lhti̠­na­na̠huá xasa̠sti qui­mac­nicán hua̠ntu̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n. r]2Nata̠lán, luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­hua̠k qui­mac­nicán hua̠ntu̠ kalhi̠y li̠hua y lúcut ni̠lay cata­la­tá­ma̠lh nac xpa̠xtú̠n Dios, porque ni̠tu̠ li̠ma­cuán naka­lhi̠­yá̠hu qui­mac­nicán hua̠ntu̠ ni̠ maka̠s quilh­ta­macú nani̠y anta­nícu lamá̠­calh nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. 51Cumu xta̠­chuná kalhi̠­yá̠hu qui­mac­nicán cumu la̠ xka­lhi̠y xmacni Adán hua̠nti̠ xli̠t­la­hua­cani̠t tíyat, pus na̠ xta̠­chuná nata­si­yu­yá̠hu y naka­lhi̠­yá̠hu qui­mac­nicán cumu la̠ kalhi̠y Cristo hua̠nti̠ xalac akapú̠n. kO0Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tala­ca­chini̠t nac ca̠quilh­ta­macú chuná taka­lhíy xmac­nicán cumu la̠ a̠má xapu̠lh chixcú hua̠nti̠ xli̠t­la­hua­cani̠t li̠lh­támat, pero xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús nata­ka­lhi̠y xmac­nicán cumu la̠ a̠má hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y porque Jesús antá xalac akapú̠n. -S/Amá Adán hua̠nti̠ xapu̠lh chixcú huá xli̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­cani̠t li̠lh­támat y acxni̠ ni̠lh pi̠huá tíyat huampá xmacni; pero Cristo hua̠nti̠ a̠huatá macá­milh Dios xli̠­ca̠na pi̠ antá nac akapú̠n xmi­ni̠­tanchá y antá tapeksi̠y nac akapú̠n. 7.Pero Dios laca­squini̠t pi̠ pu̠lh huá naka­lhi̠­yá̠hu a̠má qui­mac­nicán hua̠ntu̠ xla li̠hua chu xla lúcut hua̠ntu̠ lak­sputa acxní ni̠yá̠hu, y aca­li̠stá̠n naka­lhi̠­yá̠hu a̠má qui­mac­nicán hua̠ntu̠ niaj ne̠cxni cati­lák­sputli. s_-Nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Amá Adán hua̠nti̠ xapu̠lh chixcú, Dios má̠x­qui̠lh xli̠s­tacni chu xmacni xala eé ca̠quilh­ta­macú hua̠ntu̠ ni̠y”; pero Cristo na̠ milh li̠taxtuy cumu lá cha̠­tum­li̠túm Adán porque xlá quin­ca̠­ma̠­qui̠yá̠n a̠má qui­li̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ niaj ne̠cxni lak­sputa. 4a,Acxni̠ ni̠yá̠hu ma̠c­nu̠cán qui­mac­nicán hua̠ntu̠ xma̠n antá uú ca̠quilh­ta­macú li̠la­ta­ma̠cán porque tani̠y, pero hua̠ntu̠ lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n huá qui­mac­nicán hua̠ntu̠ tla̠n li̠la­ta­ma̠cán nac akapú̠n porque ne̠c­xnicú catí­ni̠lh. Cumu para Dios ca̠ma̠x­qui̠ni̠t cris­tianos xmac­nicán hua̠ntu̠ xala uú ca̠quilh­ta­macú xla li̠hua chu xla lúcut, pus na̠chuná tla̠n naca̠­ma̠x­qui̠y xmac­nicán hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ta­ma̠­ya̠chá nac akapú̠n. +Umá qui­mac­nicán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu ni̠ camama, xa̠huachí acxní ni̠yá̠hu maktum lac­la­tama̠y, pero hua̠ntu̠ nali̠­la­cas­ta­cuana­ná̠hu snu̠n li̠la­káti̠t xa̠huachí tli­hueke niaj cati­tax­la­juáni̠lh. 0 Y*Na̠chuná chú naqui̠­taxtuy acxni̠ ni̠n nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n; u̠ma̠ qui­mac­nicán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu nac ca̠quilh­ta­macú acxni̠ ni̠yá̠hu y quin­ca̠­ma̠c­nu̠­caná̠n lac­mas­ta̠c­nu̠ko̠y, pero a̠má qui­mac­nicán hua̠ntu̠ naka­lhi̠­yá̠hu acxní nala­cas­ta­cuana­ná̠hu nac ca̠li̠ní̠n niaj ne̠cx­nicú cati­lak­tzán­ka̠lh. \ 1)Na̠chu­na­li̠túm tla̠n nata̠­ma̠­la­cas­tu­cá̠hu cumu la̠ kalhi̠y xtax­káket chi­chiní a̠tzinú luu tla̠n laca­hua̠nán xtax­káket ni̠xa­chuná xtax­káket papá, y na̠chuná stacu na̠ tunu taka­lhi̠y xtax­ka­ketcán maka­pi­tzí̠n tlak ma̠rí tamaca­xka­ke̠nán y maka­pi­tzí̠n ni̠chuná. 0 Y(Pus cumu la̠ catzi̠­yá̠hu pi̠ hua̠ntu̠ uú anán tunuj tunu taka­lhi̠y xmac­nicán, na̠chuná chú nac akapú̠n na̠ tunu taka­lhi̠y xmac­nicán ni̠xa­chuná cumu la̠ kalhi̠­yá̠hu qui­mac­nicán. Porque u̠má qui­mac­nicán ni̠lay ta̠ta­la­cas­tuca hua̠ntu̠ xlacán xmac­nicán, na̠ ni̠para hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xlacán xmac­nicán ni̠lay ta̠ta­la­cas­tuca qui­mac­nicán. 1 ['Pus na̠chuná chú tunu xmacni tantum cahua̠yu, na̠ tunu xmacni squi̠ti, na̠ tunuj­li̠túm xmacni spitu y aquinín na̠ tunu kalhi̠­yá̠hu qui­mac­nicán. i K&Y aca­li̠stá̠n acxni̠ napún Dios chuná ca̠t­la­huaniy xakaní̠n la̠ta lácu xlá ma̠s ma̠t­la̠nti̠y nata­ta­siyuy, xa̠huachí la̠ta pu̠la­ca­tunu tachaná̠n tunuj túnu xapalhma xa̠hua xakaní̠n. %Porque hua̠ntu̠ chancán ni̠ huá xaxá̠­huat sinoque huá xacuxi, o para la̠ta túcuya̠ li̠chánat hua̠k xtalhtzi chancán. w$Xli̠­cána pi̠ luu mákat aktzanka̠y hua̠nti̠ chuná lac­pu­huán, porque chuná akspulay cumu la̠ akspulay aktum cuxi acxni̠ chancán xafuerza nalac­mas­ta̠cnu̠y nac tíyat la̠qui̠ napulha xaxá̠­huat y nalhu̠­huán xacuxi. <q#Xamaktum para huí ti̠ lac­pu­huán: “¿Lácu naqui̠­taxtuy acxní nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n? ¿O túcuya̠ macni cahuá nata­ka­lhi̠y aca­li̠stá̠n?” s_"Pero huata cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ calac­la­ta̠­yátit aksti̠tum cala­ta­pá̠tit y niaj cat­la­huátit tala̠­ka­lhí̠n. Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n la̠qui̠ nala­ca­ma̠­xa­na­ná̠tit, porque clac­pu­huán pi̠ lhu̠hua hui­xinín hua̠nti̠ ni̠para tzinú laka­pa­sá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios la̠ta lácu lacas­quín nala­ta­ma̠­yá̠hu y lácu nali̠­pa̠­hua­ná̠hu. Lácu naqui̠taxtuy acxni̠ natalacastacuanán ni̠n pY!Pero aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj cataak­ska­huítit porque cumu lá huan tachu­huí̠n: “Ma̠squi ni̠ lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y, pero tla̠n tama̠­lak­tzanke̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xta­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t xtas­cu­jutcán hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­hua̠ncán cris­tianos.” ,Q Para xli̠­ca̠na pi̠ Jesús ni̠ lacas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n, ¿ni̠túcu chá qui­li̠­ma­cuaniy ma̠squi la̠n quin­ta­ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh caj cumu cli̠­pa̠­huán Jesús a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios xalac Efeso hua̠nti̠ cumu la̠ chi­chí̠n tali̠­ca­tzi̠y? Huata ma̠x tlak xatlá̠n xquin­qui̠­tax­tú­nilh na̠chuná xac­la­tá­ma̠lh cumu la̠ tahuán maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios: “Li̠huán tla̠n lama̠­náhu capa̠­xu­huáhu, la̠n cahua̠­yáhu y caka­chí̠hu porque ni̠ catzi̠­yá̠hu para ni̠ cha̠lí o tu̠xama nani̠­yá̠hu.” 1Porque xli̠­ca̠na pi̠ cha̠li cha̠lí ni̠ tzanka̠y tí quin­ca̠­mak­ni̠­pu­tuná̠n caj xpa̠­la­cata cumu cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Jesús, umá hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n huá xta­lu­lóktat, na̠ luu xli̠­ca̠na acxni̠ cuan pi̠ cca̠­li̠­pa̠­xu­huayá̠n la̠ta la̠cu hui­xinín li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. zmCumu para xli̠­ca̠na pi̠ ni̠n ni̠ tala­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­pa̠­ti̠­ma̠­náhu caj cumu huá cli̠akchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Jesús? )Bueno, pero caqui­la̠­hua­níhu, hui­xinín cris­tianos xalac Corinto hua̠nti̠ taakmu­nu­yá̠tit xli̠­maktiy caj xpa̠­la­ca­tacán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t y ni̠ xta­taakmu­nuni̠t, ¿túcu chi̠nchú ca̠li̠­ma­cuaniyá̠n cumu para ni̠ ca̠naj­la­yá̠tit pi̠ ni̠n tala­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n? Cumu para ca̠na̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ ne̠c­xnicú cati­ta­la­cas­ta­cuánalh, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ca̠li̠­mak­ta̠­ya­pu­tu­ná̠tit? +Acxni̠ chú hua̠­katá hua­tiyá ma̠peksi̠y nahuán Cristo la̠ta túcu anán, mismo Cristo chú ma̠n nata­pek­si̠niy Quin­tla̠­ticán Dios, porque huá ma̠x­qui̠ni̠t xli̠­hua̠k xli̠­ma̠­peksí̠n xa̠huachí porque huá xtla̠t; y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú nac akapú̠n chu nac ca̠ti­yatni nama̠­pek­si̠nán Dios porque huá anka­lhi̠ná nata̠­yaniy. .~UPero huá la̠ta huan nac li̠kalh­ta­huaka pi̠ Dios nama̠x­qui̠ko̠y li̠t­li­hueke Jesús la̠qui̠ caj xma̠nhuá sacstu nama̠­pek­si̠nán nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú chu akapu̠n, ni̠ huam­putún para Cristo na̠ huá chú nama̠­peksi̠y Quin­tla̠­ticán Dios, porque huata huá Dios ma̠x­qui̠ni̠t li̠t­li­hueke y li̠ma̠­peksí̠n Cristo la̠qui̠ nama̠­pek­si̠nán. $}AY huá a̠huatá ámaj makat­lajay xpu̠­chiná li̠ní̠n hua̠nti̠ anka­lhi̠ná quin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠­pu­tuná̠n porque xli̠­hua̠k aquinín ni̠yá̠hu, y acxni̠ chú aya namaka­tla­jako̠y, cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú niaj ti̠ catí­ni̠lh. |{Porque luu xla­ca­squinca pi̠ Cristo nama̠­pek­si̠nán cumu lá lanca puxcu hasta caní naca̠­maka­tla­jako̠y Dios xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ taucxilh­putún y tasi̠­tzi̠niy la̠qui̠ na̠ hua̠k nata­la­ka­chix­cu­hui̠y. "{=Acxni̠ namín Cristo xli̠­maktiy uú nac ca̠quilh­ta­macú xlá natzucuy ma̠pek­si̠nán hasta caní naca̠­maka­tla­jako̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tama̠­pek­si̠nán y tapux­cu­hui­lá̠­nalh uú nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú chu nac akapú̠n. Acxni̠ chú aya ca̠maka­tla­ja­ko̠ni̠t nahuán entonces nama­ca­ma̠x­qui̠y Quin­tla̠­ticán Dios xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá mak­lhti̠­nani̠t nahuán; acxni̠ chuná nama̠­kan­tax­ti̠ko̠y entonces na̠ acxni­tiyá nas­putcán. ]z3Pu̠tum hua̠k ámaj kan­taxtuy la̠ta lácu Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y cris­tianos y chu­na­tiyá kan­tax­tuma porque pu̠lh huá lacas­ta­cuánalh Cristo y acxni̠ chú namim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú acxnicú nata­la­cas­ta­cuanán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. Wy'Cumu la̠ Adán tíni̠lh, xli̠­hua̠k cris­tianos na̠ pu̠tum natani̠y porque huá Adán xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠­tanchá, pero xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy Cristo nac xla­ta­ma̠tcán, na̠ nata­la­cas­ta­cuanán acxni̠ natani̠y chuná cumu la̠ Jesús lacas­ta­cuánalh acxni̠ ni̠lh. 0xYCumu caj xpa̠­la­cata cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠chá xla­cata hua̠k nata­lac­ni̠­tama̠y cris­tianos, na̠chuná chú caj xpa̠­la­cata cha̠tum chixcú hua̠nti̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n xli̠­hua̠k cris­tianos nata­la­cas­ta­cuanán. Bw}Pero hua̠ntu̠ luu xta­lu­lóktat es que xli̠­ca̠na pi̠ Cristo lacas­tac­uanani̠t nac ca̠li̠ní̠n y lama nahuán xas­tacná cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Huá u̠má Cristo luu pu̠lh lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ li̠huana̠ naca̠­naj­la­yá̠hu pi̠ lak­cha̠ma quilh­ta­macú acxni̠ Dios chuná naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús. vPara aquinín caj xma̠n huá ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ Cristo tla̠n quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n uú nac ca̠quilh­ta­macú li̠huán lama̠­náhu xas­tacná pero para niajlay naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n y naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n nac ca̠li̠ní̠n, y para chuná xqui̠­táx­tulh koxu­tacu tihua­ná̠hu aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu. Zu-Para Cristo ni̠ lama xas­tacná xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t pero xta­li̠­pa̠­huán pi̠ xlá naca̠­lak­ma̠xtuy na̠ talak­tzan­ka̠­ta̠­yaní̠t nac pu̠pa̠tí̠n. t Para Cristo ni̠ lacas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n ni̠túcu li̠ma­cuán min­ta­ca̠­naj­latcán, y chu­nacú li̠lak­tzan­ka̠­ta̠­ya­pá̠tit min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán porque ni̠tu̠ ca̠ma̠­tzan­ke̠­na­ni­pa̠­cántit. s/Lu̠ laca­tancs caca­tzí̠tit, para ni̠n ni̠ tala­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n pus na̠ ni̠para huá Cristo lacas­ta­cuanani̠t. rY xli̠­hua̠k aquinín após­toles cli̠­tax­tu­yá̠hu cumu lá aksa­ni̠­naní̠n porque tancs cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Cristo nac ca̠li̠ní̠n y cuaná̠hu pi̠ lama xas­tacná. Cumu para ni̠n ni̠ tala­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n cumu lá tahuán maka­pi­tzí̠n, entonces Dios ni̠tu̠ ma̠la­cas­ta­cuani̠ma Cristo. NqCumu para Cristo ni̠ lacas­ta­cuanani̠t, u̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu y antá cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ Jesús lama xas­tacná ni̠tu̠ li̠ma­cuán, y na̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi hui­xinín li̠pa̠­hua­ná̠tit y kalhi̠­ni­yá̠tit taca̠­nájlat. p+ Porque para xli̠­ca̠na pi̠ ni̠n ni̠ tala­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n, entonces na̠ ni̠para huá Cristo lacas­ta­cuanani̠t. Qo Bueno, cumu u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu antá tancs cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ Cristo lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata maka­pi­tzí̠n hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na tala­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n? n9 Pero aquit ni̠ caj xma̠nhuá cli̠­chu­hui̠­nama para aquit tlak lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠s­cuj­ni­ni̠ta Dios o para huá xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles, porque u̠má ni̠tu̠ li̠ma­cuán para caj que̠c­stucán cli̠­ta­lan­qui̠­yá̠hu quin­tas­cu­jutcán, huata huá luu li̠ma­cuán a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu y hui­xinín li̠pa̠­huántit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Para Cristo ni̠ lacastacuanani̠t na̠ ni̠para aquinín catilacastacuáhu vme Pero na̠ apóstol aquit porque huá Dios chuná laca­squini̠t y qui­la­ka­lha­mani̠t, pero ni̠tu̠ caj clac­tla­hua­mi̠­nima xta­la­ka­lha­maní̠n porque aquit aya la̠ná cscujni̠t ni̠chuná cumu la̠ xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles; ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ que̠cstu cscujni̠t sinoque huá Dios scujni̠t nac qui­la­táma̠t. l Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit ni̠túcu quin­kásat hasta ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy naqui­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán apóstol porque xapu̠lh aquit xac­ca̠­pu­tzas­ta̠lay hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. kyHasta luu aca­li̠stá̠n chú quin­ta­si­yu­nipá aquit la̠qui̠ na̠ nac­li̠­taxtuy xta­sa̠cua; acxni̠ aquit quin­ta­sa­ní­calh luu xta̠­chuná cli̠­táx­tulh cumu la̠ cha̠tum skata hua̠nti̠ takalá lacá­chilh. `j9Ni̠ li̠maka̠s li̠túm tasi­yu­nipa̠ San­tiago chu xli̠­hua̠k após­toles. i%Aca­li̠s­ta̠n­li̠túm chú na̠ ca̠ta­si­yú­nilh lhu̠hua cris­tianos ma̠x cumu akqui­tzis ciento, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tati­ma­kuc­xilhni̠t aya tani̠ni̠t, pero a̠tzinú lhu̠hua hua̠nti̠ tala­ma̠­nalhcú. [h/y ni̠ li̠maka̠s tasi­yú­nilh Pedro chu xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles. gy acxni̠ ni̠lh ma̠c­nú̠­calh nac xta­huaxni, pero caj xliaktutu quilh­ta­macú xlá lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, +fOAquit ni̠tu̠ cca̠­ma̠aktze­kuili̠­ni­ni̠tán huata tancs cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán hua̠ntu̠ na̠ aquit qui­ma̠­si­yu­ni­cani̠t, xla­cata pi̠ maktum quilh­ta­macú Cristo mak­ní̠­calh ni̠lh caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán chuná cumu la̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka, ~euPorque xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­ma̠x­tu­ni­ni̠tán mili̠s­tac­nicán para xli̠­ca̠na aktum li̠pa̠­hua­ná̠tit. Pero para ni̠ luu talu­lo­ká̠tit o xalán para lac­la­ta̠­ya­yá̠tit xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuaniyá̠n ma̠squi maka̠sá la̠ta tzu­cútit li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús. 8d kNata̠lán, aquit ni̠ cla­cas­quín napa̠­tzan­ka̠­yá̠tit a̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut y hua̠ntu̠ aquit cca̠­liakchu­hui̠­na­ni­ni̠tán, hui­xinín ca̠naj­látit y cta­lu­loka pi̠ chu­na­tiyá li̠pa̠­hua­ná̠tit. ocW(Y para tícu la̠ hui­xinín chuná tla­hua­yá̠tit o chu­hui̠­na­ná̠tit acxni̠ laka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios, pus hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum cat­la­huátit y ni̠ caj cala̠­liac­tla­ja­pí̠tit."b='Nata̠lán, cane̠c­xni­cahuá calac­pu­tzátit la̠ta tancs nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit xta­chu­huí̠n Dios, pero na̠chuna li̠túm ni̠ cali̠­hua­nítit hua̠nti̠ tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios a̠tunuj tachu­huí̠n acxní takalh­ta­hua­kaniy. yak&Pero para tícu ni̠ ca̠najlay pi̠ u̠má hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n huá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, pus na̠ ni̠para huá caca̠­naj­la­nítit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n. d`A%Para tícu xli̠­ca̠na li̠huana̠ aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ Dios lacas­quín nat­la­hua­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán y kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Espíri­tu Santo, pus naca­tzi̠y y naca̠­najlay pi̠ u̠má hua̠ntu̠ la̠nchú aquit cca̠­tzok­nimá̠n xli̠­ca̠na huá xli̠­ma̠­peksí̠n Quim­pu̠­chi­nacán. T_!$Na̠ luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ u̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut ni̠ antá mac­tzu­cuni̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán, na̠ ni̠tu̠ tipu­hua­ná̠tit para caj luu ma̠n hui­xinín me̠c­stucán hua̠nti̠ ca̠ma̠x­quí̠n xli̠­ma̠­peksí̠n y ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit. ^{#Y para túcu catzi̠­putún hua̠ntu̠ ni̠ li̠huana̠ aká­ta̠ksli hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­na­má̠­calh nac pu̠si­culan, ni̠ mini̠niy naqui­lhán xla­cata naka­lhas­qui­ni̠nán, huata mejor nac xchic naka­lhas­qui­na̠chá xta̠­ko̠lú, porque ni̠ lak­chá̠n nachu­hui̠nan cha̠tum pusca̠t anta­nícu laka­chix­cu­hui̠­má̠­calh Dios. U]#"Pero huá xla­cata lac­chaján, ni̠ ca̠mi­ni̠niy nata­chu­hui̠nán acxní lac­chix­cu­huí̠n tala­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh Dios nac pu̠si­culan, y acxní mac­xtum tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh huata caj cacs cata­quí­lhua, porque xlacán ni̠lay tala­ca­tza̠lay hua̠nti̠ ca̠ma̠­peksi̠y chuná cumu la̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ maká̠n timá̠s­ta̠lh. !\;!Porque Dios tla̠n catzi̠y y ni̠ lakati̠y para hua̠nti̠ talac­scuj­ni­má̠­nalh caj acuilhaj natalay, sinoque hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum cata­la­ka­chix­cú­hui̠lh chuná cumu la̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios. 2[] Pero mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios ni̠ ca̠mi­ni̠niy xla­cata pu̠lh nataakchu­hui̠­nam­putún, huata mejor cacs cata­táhui y cata­ká­lhi̠lh hasta acxni̠ naca̠­lak­chá̠n la̠ta nata­chu­hui̠nán. Z5Y chuná chú acxtum nala̠­ma̠x­qui̠­yá̠tit tala­cas­quín xla­cata nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán, pero ni̠ caj acuilhaj nachu­hui̠­na­ná̠tit sinoque cha̠tum nachu­hui̠nán, acxní aya chu­hui̠­nan­ko̠lh cha̠tum, la̠qui̠ acxtum nala̠­mak­ta̠­ya­li̠­pi­ná̠tit y nala̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠­yá̠tit. {YoPero para Dios li̠ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh o ma̠ca­tzí̠­ni̠lh xta­la­ca­pa̠s­tacni cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ antá huí y kax­matma hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­na­má̠­calh, entonces hua̠nti̠ akchu­hui̠­nama cacs caquí­lhua y camá̠x­qui̠lh tala­cas­quín nachu­hui̠nán a̠má chixcú hua̠nti̠ ma̠la­ca­huá̠­ni̠lh Dios. ?XwNa̠chu­na­li̠túm acxni̠ hui­xinín tamac­xtu­pi̠­yá̠tit y tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tali̠­chu­hui̠­nam­putún aktum tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠ni̠t, tala­cas­quín pi̠ caj xma̠n cha̠tiy o kalha­tutu hua̠nti̠ nata­li̠­chu­hui̠nán y xa̠maka­pi­tzí̠n caj cacs cata­káx­matli para tancs hua̠ntu̠ liakchu­hui̠­na­má̠­calh xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. WPero para xli̠­hua̠k hua̠nti̠ mac­xtum hui­látit ni̠ti̠ anán hua̠nti̠ aka­ta̠ksa la̠qui̠ nama̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má tachu­huí̠n, huata mejor ni̠ti̠ cali̠­chu­huí̠­nalh a̠tunuj tachu­huí̠n anta­nícu tza­macán, huata caj sacstu catze̠k­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh Dios a̠má tunuj tachu­huí̠n nac xchic. FVPero para tícu la̠ hui­xinín li̠chu­hui̠­nam­putún a̠tunuj tachu­huí̠n xla­cata nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, pus caj xma̠n cha̠tiy o kalha­tutu cata­chu­huí̠­nalh, pu̠lh cha̠tum aca­li̠stá̠n cha̠tum, y hasta a̠huatá a̠cha̠­tum­li̠túm; pero xafuerza pi̠ ska­lalh nata̠yay hua̠nti̠ aka­ta̠ksa la̠qui̠ nama̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má tachu­huí̠n. UNata̠lán, acxni̠ hui­xinín tamac­xtu­pi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum cala­ka­chix­cu­huí̠tit Dios la̠qui̠ acxtum nala̠­mak­ta̠­ya­li̠­pi­ná̠tit nac min­ta­ca̠­naj­latcán. Para ti̠ kalhi̠y tapa̠­xu­huá̠n y quilh­tli̠­putún pus caquílh­tli̠lh, o para huí tí li̠chu­hui̠­nam­putún hua̠ntu̠ Dios ma̠ca­tzi̠­ni̠ni̠t, na̠chuná para tícu li̠la­ka­chix­cu­hui̠­putún Dios a̠tunuj tachu­huí̠n, pero tunu hua̠nti̠ cama̠­la­ca­pu̠­tun­cú­hui̠lh hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má tachu­huí̠n la̠qui̠ hua̠k nataaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ hua­nima. ETXlá luu snu̠n nali̠­pu­huán y naka­lha­pa­laniy Dios xli̠­hua̠k xnacú, hasta ni̠para tzinú xali̠­ta­ca­tzí̠n acxni̠ xlá nata­tzo­kostay xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠y Dios y luu acxnicú nata­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na ca̠ta̠­lamá̠n nac mila­ta­ma̠tcán caj xpa̠­la­cata cumu aká­ta̠ksli hua̠ntu̠ ca̠ka­lha­kax­matni. Pablo lacasquín pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum calakachixcuhuí̠calh Dios S#Pero para xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús mac­xtum hui­látit y hui­xinín hua̠nti̠ naakchu­hui̠­na­ná̠tit huá min­ta­chu­hui̠ncán nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit aktum tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ ma̠n Dios ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán, y para xamaktum naca̠­lak­ta­nu̠­ya̠­chá̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ caj chu­natá ani̠t kax­mata hua̠ntu̠ hui­xinín hua­ná̠tit, mismo ma̠n naaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ hua­ni­pá̠tit y naca̠­najlay pi̠ na̠chuná xlá mak­la̠­ka­lhi̠­nani̠t y natzucuy laca­pa̠s­taca pi̠ ni̠tlá̠n la̠ta le̠ma xali̠xcáj­nit xla­táma̠t. :RmCaj luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit eé hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n, para xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús mac­xtum hui­látit y la̠ta cha̠­tunu hui­xinín nali̠­kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit tunuj tunu tachu­huí̠n y xalán nata­nu̠­ya̠chá cha̠tum hua̠nti̠ caj chu­natá ani̠t kax­mata hua̠ntu̠ hui­xinín li̠chu­hui̠­na­ná̠tit pero ni̠ ca̠najlay, cumu ni̠para tzinú aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ qui­lhuampá̠tit entonces nalac­pu­huán pi̠ caj laka­hui­ti­pá̠tit. uQcCatzi̠­yá̠hu pi̠ acxni̠ Dios ca̠ma­cá­milh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­li̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum xaka­ta̠ksa, huá chuná li̠t­lá­hualh la̠qui̠ chuná naca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ ni̠ xta­ka­lha­kax­mat­putún lácu la̠n xamá̠caj ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán; pero Dios ni̠chuná ca̠li̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. PLacatum nac a̠má libro anta­nícu tatzok­ta­hui­lani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios chiné huan: “Ama̠­ko̠lh judíos hua̠nti̠ niaj tzinú quin­ta­li̠­pa̠­huán nac­ca̠­ma­ca­miniy xala mákat lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tali̠­chu­hui̠nán tunuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlacán ni̠ taaka­ta̠ksa la̠qui̠ juerza cuentaj naca̠­ma̠aka­hua̠­ni̠cán hua̠ntu̠ aquit cla­cas­quín cata­cá­tzi̠lh, pero ni̠para chuná caquin­ti­ta­ka­lha­káx­matli.” /OWNata̠lán, ni̠chuná caka­lhí̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cumu lá lactzu̠ camán huata caaka­tá̠k­stit eé hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n; ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n nali̠­tax­tu­yá̠tit cumu la̠ lactzu̠ lak­skatá̠n xla­cata ni̠ nat­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n, pero hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ca­pa̠s­tac­nántit xla­cata naaka­ta̠k­sá̠tit quin­ta­pu­huá̠n cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na taca­tzi̠y pi̠ aya tas­tac­ni̠ttá y taka­lhi̠y tancs tala­ca­pa̠s­tacni. $NApero acxni̠ mac­xtum tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús nac pu̠si­culan y acxni̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xta­chu­huí̠n Dios, huata a̠tzinú cma̠t­la̠nti̠y nac­chu­hui̠nán ca̠na̠caj kam­pa̠­qui­tzis tachu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠huana̠ nataaka­ta̠ksa tu̠ cca̠­hua­ni­putún y ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi xacuá kam­pa̠­cá̠hu mi̠lh tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xac­li̠­pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios pero para ni̠tícu xaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ cuanima. RMCa̠na̠ cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios pi̠ aquit tlak tla̠n la̠ta cli̠­chu­hui̠nán a̠tunuj tachu­huí̠n la̠qui̠ nac­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios ni̠xa­chuná la̠ hui­xinín, LMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n la̠ta huix pa̠x­cat­ca­tzi̠­nípa̠t Dios y laka­chix­cu­huí̠pa̠t, pero hua̠nti̠ kax­mat­nimá̠n ni̠para tzinú mak­ta̠­yama nac xta­ca̠­nájlat xla­cata ma̠s aksti̠tum nali̠­pa̠­huán Dios. W~}8{zyxsw:v\tsr>qppBo}ljiYh[fedNca`?][[ZXWV1TSRQPNLTKH)F#D BAD?><:9965452*0/[-,`*)G'&$#"!]_vbm M~}u Dios ma̠si­yuni̠t lanca xta­pa̠x­qui̠t acxni̠ xlá tima­cá­milh Xka­huasa uú nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu naka­lhi̠­yá̠hu latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. |Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ tapa̠x­qui̠nán, xli̠­ca̠na pi̠ nia̠ tala­ka­pasa Dios, porque Dios huá lanca tapa̠x­qui̠t. C{Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ cca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n qui­na­ta̠lán, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxtum cala̠­pa̠x­quí̠hu, xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tapa̠x­qui̠nán xli̠­ca­tzi̠tcán pi̠ a̠má tapa̠x­qui̠t antá mina̠chá nac akapú̠n porque huá Dios tapa̠x­qui̠t. Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tapa̠x­qui̠nán xlacán hua̠k xca­maná̠n Dios y tala­ka­pasa Dios. zPero aquinín, xli̠­ca̠na pi̠ huá Dios tapek­si̠­ni­yá̠hu, y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­ka­pasa Dios, li̠pa̠­xúhu quin­ca̠­kax­mat­niyá̠n hua̠ntu̠ aquinín li̠chu­hui̠­na­ná̠hu, y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ huá tata­pek­si̠niy Dios xlacán ni̠ takax­mat­putún hua̠ntu̠ aquinín li̠chu­hui̠­na­ná̠hu. Huá u̠má hua̠ntu̠ naca̠­li̠­la­ka­pa­sá̠hu hua̠nti̠ xli̠­ca̠na taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios chu̠ hua̠nti̠ taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠nti̠ caj xma̠n taaksa­ni̠nán. Dios xli̠ca̠na tapa̠xqui̠t 5ycCumu xlacán antá uú tata­peksi̠y nac ca̠quilh­ta­macú huá xpa̠­la­cata caj xma̠n huá tali̠­chu­hui̠nán a̠má tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ taka­lhi̠y hua̠nti̠ tata­peksi̠y nac ca̠quilh­ta­macú, huá xpa̠­la­cata, xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ antá uú tata­peksi̠y nac ca̠quilh­ta­macú cacs taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xlacán tali̠­chu­hui̠nán. xKoxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín hua­tiyá Dios tapek­si̠­ni­yá̠tit y ca̠maka­tla­ja­ni̠­tátit tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ tahuán pi̠ tali̠­pa̠­huán Dios. Huá chuná li̠maka­tla­játit porque Dios hua̠nti̠ huí nac mila­ta­ma̠tcán a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut y kalhi̠y xli̠t­li­hueke ni̠ xachuná taka­lhi̠y xli̠t­li­hueke a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tata­pek­si̠­niycú ca̠quilh­ta­macú. @wyPero hua̠nti̠ huan pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na o ni̠ ca̠najlay para chuná qui̠­la­ni̠­tanchi Jesús, tamá ni̠ kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, sinoque kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni a̠má xapuxcu xta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠ná Cristo hua̠nti̠ hui­xinín aya mak­kax­pat­ni̠­tátit pi̠ ámaj min nac ca̠quilh­ta­macú. Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú lhu̠­huatá lac­chix­cu­huí̠n taka­lhi̠yá xta­la­ca­pa̠s­tacni a̠má li̠­xcájnit chixcú hua̠nti̠ namín. 9vkUcca̠­hua­niyá̠n lácu naca̠­li̠­la­ka­pa­sá̠tit a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xli̠­ca̠na taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios: xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taca̠­najlay y tali̠­ta̠yay pi̠ Jesu­cristo xli̠­ca̠na qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú cumu la̠ cha̠tum chixcú, hua̠nti̠ tla̠n tla­huay pi̠ chuná, tamá cris­tiano xli̠­ca̠na kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. Ou Nata̠lán, ni̠ xli̠­hua̠k caca̠­ca̠­naj­la­nítit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahuán pi̠ taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, huata pu̠lh caca̠­liucxílhtit para a̠má tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ xlacán taka­lhi̠y xli̠­ca̠na huá xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, osuchí ni̠ xli̠­ca̠na. Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú lhu̠hua tzamay aksa­ni̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tahuán pi̠ tali̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios pero caj taaksa­ni̠nán. \t1Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tama̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh u̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Dios pus xlacán aya tali̠­la­má̠­nalh xla­táma̠t Dios, y Dios na̠ antá lama nac xla­ta­ma̠tcán. Aquinín laca­tancs talu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na xlianka­lhi̠ná lama Dios nac qui­la­ta­ma̠tcán porque a̠má xEspíritu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán chuná quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠má̠n.s!Xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ xlá lacas­quín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu, esque xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke qui­na­cujcán nali̠­pa̠­hua­ná̠hu a̠má Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo hua̠nti̠ Xka­huasa Dios, xa̠huachí luu acxtum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu aquinín cris­tianos chuná cumu la̠ Jesu­cristo quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán. qr[y xlá hua̠k naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ nas­qui­ni­yá̠hu porque catzi̠y pi̠ ma̠kan­tax­ti̠­ma̠­náhu xli̠­ma̠­peksí̠n y tla­hua­ma̠­náhu nac qui­la­ta­ma̠tcán xta­pa̠­xu­huá̠n. qNata̠lán, xli̠­ca̠na pi̠ a̠tzinú tla̠n quin­ca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n acxni̠ catzi̠­yá̠hu pi̠ ni̠tu̠ quin­ca̠­li̠­ya̠­huayá̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán porque chuná li̠pa̠­xúhu kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios, pPero para quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán quin­ca̠­li̠­ya̠­huayá̠n pi̠ ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­ma̠­náhu, tancs caca­tzí̠hu pi̠ ni̠lay cati­ma̠­tzek­ni­yá̠hu Dios porque xlá hua̠k catzi̠y hua̠ntu̠ tla­hua­ma̠­náhu. LoPara hua̠ntu̠ aksti̠tum nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni li̠ta­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na antá mak­ta­pek­si̠­yá̠hu nac xta­lu­lóktat Dios y na̠ tla̠n naka­lhi̠­yá̠hu li̠ca­mama nac xla­catí̠n porque ni̠tu̠ anán hua̠ntu̠ aka­tiyuj nali̠­la­yá̠hu. $nAHui­xinín quin­ca­maná̠n hua̠nti̠ cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, aquit laca­tancs cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ ni̠ caj xma̠n cali̠­chu­hui̠­nántit para nahua­ná̠tit pi̠ kalhi̠­yá̠tit tapa̠x­qui̠t, huata a̠tzinú tla̠n naqui̠­taxtuy para nali̠­ma̠­si­yu­yá̠tit min­tas­cu­jutcán xa̠hua mila­ta­ma̠tcán. Lácu quili̠kalhi̠tcán li̠camama nac xlacatí̠n Dios 3m_Para tícu acchá̠n kalhi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín cumu la̠ tumi̠n, y para naucxilha cha̠tum xta̠­cris­tiano pi̠ hui̠ntú mac­la­cas­quima pero ni̠para tzinú namak­ta̠yay, ¿lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ tamá cris­tiano kalhi̠y nac xnacú lanca xta­pá̠x­qui̠t Dios? !l;Aquinín aya laka­pa­sá̠hu lácu qui­la̠­li̠­pa̠x­qui̠tcán porque Jesu­cristo quin­ca̠­ma̠­si­yunín acxni̠ maca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­ca­tacán, pus na̠chuná chú aquinín quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nama­ca­ma̠s­ta̠­yá̠hu qui­la­ta­ma̠tcán la̠qui̠ chuná tla̠n naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. fkEXli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠niy xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianoscán, nac xta­la­ca­pa̠s­tacni li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum mak­ni̠ná, y hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠para cha̠tum mak­ni̠ná cati­ká­lhi̠lh cane̠c­xni­cahuá latáma̠t hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y. jPorque aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo aya ti̠tax­tu­ni̠­táhu nac xaca̠­li̠ní̠n latáma̠t y kalhi̠­yá̠hu xasa̠sti latáma̠t, y talu­lo­ká̠hu pi̠ chuná porque acxtum ca̠pa̠x­qui̠­yá̠hu quin­ta̠­cris­tianoscán. Amá cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ ca̠pa̠x­qui̠y xta̠­cris­tianos qui̠­taxtuy pi̠ chu­nacú lama cumu la̠ xaní̠n. ;io Nata̠lán, ni̠para tzinú aka­tiyuj cali̠­látit para cris­tianos hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n y ni̠ ca̠ucxilh­pu­tuná̠n. ,hQ Ni̠chuná cali̠­tax­túhu cumu la̠ Caín hua̠nti̠ xta­pek­si̠niy akska­huiní, huá xpa̠­la­cata li̠mák­ni̠lh xta̠lá. ¿Túcu xpa̠­la­cata li̠mák­ni̠lh? Huá xpa̠­la­cata li̠sí̠­tzi̠lh Caín porque xli̠­hua̠k xta­scújut hua̠ntu̠ Caín xtla­huay Dios úcxilhli pi̠ ni̠tlá̠n, y hua̠ntu̠ xli̠s­cuja xta̠lá hua̠k tla̠n hua̠ntu̠ xtla­huay, huá li̠sí̠­tzi̠lh. Kg Huá u̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ hasta xapu̠lhá quilh­ta­macú xmak­kax­pat­ni̠­tátit xla­cata pi̠ lac­xtum cala̠­pa̠x­quí̠hu cha̠­tunu cha̠­tunu. tfa Sta­lanca tata­siyuy tícu xli̠­ca̠na xca­maná̠n Dios, y na̠ mákat tuncán tata­siyuy xatícu xca­maná̠n akska­huiní, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ tla­huay hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut y ni̠ ca̠pa̠x­qui̠y xta̠­cris­tianos pus tamá ni̠ huá tapek­si̠niy Dios. Acxtum cala̠pa̠xquí̠hu cumu la̠ xli̠ca̠na li̠nata̠lán e Ni̠para cha̠tum hua̠nti̠ xli̠­ca̠na xka­huasa Dios li̠tax­tuni̠t maklh­ca­tzi̠y para nat­la­hua­putún tala̠­ka­lhí̠n, porque xlá xma̠nhuá li̠lama xla­táma̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠x­qui̠ni̠t, huá xpa̠­la­cata ni̠lay nala­ca­pa̠s­taca para nat­la­hua­putún tala̠­ka­lhí̠n porque xlá tapek­si̠niy Dios cumu la̠ xka­huasa. (dIPero hua̠nti̠ anka­lhi̠ná lak­tzak­sama lácu nat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n xli̠­ca̠na pi̠ huá tapek­si̠niy akska­huiní, porque la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú akska­huiní tuncán tzu­cuni̠t tla­huay tala̠­ka­lhí̠n. Huá xpa̠­la­cata lí̠milh Xka­huasa Dios nac ca̠quilh­ta­macú y ma̠lak­spú­tulh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t akska­huiní. &cEKoxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, xli̠­ca̠na luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit, niaj ti̠ tica̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n, porque aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ anka­lhi̠ná lakati̠y tla­huay hua̠ntu̠ tla̠n, na̠ luu sta­lanca li̠ma̠­siyuy pi̠ kalhi̠y hua̠ntu̠ tla̠n tala­ca­pa̠­stacni y tla̠n catzi̠y chuná cumu la̠ Jesu­cristo tla̠n catzi̠y. kbOHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tata̠­ta­la­cas­tuca Jesu­cristo niaj ne̠c­xnicú tat­la­huay tala̠­ka­lhi̠n, pero a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ anka­lhi̠ná tat­la­hua­putún tala̠­ka­lhí̠n qui̠­taxtuy pi̠ nia̠ taucxilha y nia̠ tala­ka­pasa tícu xlá. aXa̠huachí hui­xinín aya sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naquin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ hui­la̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú, pero na̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ xlá ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n. h`IPero a̠má cris­tiano hua̠nti̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n y ni̠ mak­xtek­putún hua̠ntu̠ xlá ni̠tlá̠n tla­huay, xli̠­ca̠na pi̠ caj ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ma Dios, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tat­la­huay la̠tachá túcuya̠ tala̠­ka­lhí̠n anka­lhi̠ná tata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠­má̠­nalh Dios. /_WY xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu y kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ xlá namim­paray, xli̠­ca̠na pi̠ qui­li̠­lac­pu­tzatcán lácu luu aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu chuná cumu la̠ Jesu­cristo luu aksti̠tum lama. ^)Nata̠lán, xli̠­ca̠na pi̠ aquinín aya xca­maná̠n Dios, y ma̠squi ni̠naj catzi̠­yá̠hu lácu naka­lhi̠­ya̠­chá̠hu nac akapú̠n qui­la­ta­ma̠tcán, xma̠nhuá catzi̠­yá̠hu pi̠ acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú Quim­pu̠­chi­nacán aquinín nata­si­yu­yá̠hu chuná cumu la̠ xlá tasiyuy porque naucxi­lhá̠hu lácu xlá luu tasiyuy. ] Caj luu caucxílhtit la̠ta Quin­tla̠­ticán Dios quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, porque hasta tla̠n li̠ta­pa̠­cu­hui̠­yá̠hu xca­maná̠n Dios, pero ni̠ caj xma̠n li̠ta­pa̠­cu­hui̠­yá̠hu sinoque xli̠­ca̠na xca­maná̠n aquinín. Huá xpa̠­la­cata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ uú tata­peksi̠y nac ca̠quilh­ta­macú, cumu ni̠ tala­ka­pasa xta­la­ka­lha­maní̠n Dios, na̠ ni̠lay quin­ca̠­la­ka­pasá̠n pi̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n Dios aquinín. F\Cumu hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit pi̠ Jesu­cristo luu tla̠n catzi̠y, na̠ luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ tla̠n taca­tzi̠niy xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianoscán Dios ca̠li̠­ma̠xtuy hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na xca­maná̠n.=[sKoxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cata̠­ta­la­cas­túctit Cristo la̠qui̠ ni̠tu̠ aka­tiyuj nala­yá̠hu acxni̠ nata­si­yu­paray namín, y nítú nali̠­la­ca­ma̠­xa­na­ná̠hu acxni̠ naquin­ca̠­lak­chiná̠n. KZPero cumu hui­xinín kalhi̠­yá̠tit Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ Jesu­cristo ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán, cca­tzi̠y pi̠ niaj mac­la­cas­qui­ná̠tit tícu naca̠­hua­ni­le̠ná̠n lácu mili̠­la­ta­ma̠tcán, porque huá Espíri­tu naca̠­hua­ni­le̠ná̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠ catzi̠­yá̠tit, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá naca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n hua̠k huá xta­lu­lóktat y ni̠ caj taaksaní̠n. Pus cane̠c­xni­cahuá cata̠­ta­la­cas­túctit Cristo chuná cumu la̠ ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n Espíri­tu Santo. EYAquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n nac quin­carta hua̠ntu̠ cca̠­tzok­nimá̠n xla­cata hua̠nti̠ anka­lhi̠ná tzak­sama naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n. bX=Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán Jesu­cristo xli̠­ca̠na pi̠ naka­lhi̠y xali̠­pa̠­xúhu latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú porque chuná quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán. GWHuá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ li̠huana̠ cama̠­quí̠tit nac mina­cujcán xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ luu pu̠lh timak­kax­páttit; cumu para li̠huana̠ nama̠­qui̠­yá̠tit hua̠ntu̠ pu̠lh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­cántit, xli̠­ca̠na pi̠ ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­tátit nahuán Xka­huasa Dios huá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xa̠hua Quin­tla̠­ticán Dios. vVeXli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ lak­makán Xka­huasa Dios, qui̠­taxtuy pi̠ na̠ maktum lak­makama y ni̠ laka­pasa tícu Quin­tla̠­ticán Dios; pero hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Jesús y li̠ta̠yay pi̠ Xka­huasa Dios, na̠ laca­tancs li̠ma̠­lu­lokma pi̠ na̠ laka­pasa y li̠pa̠­huán Quin­tla̠­ticán Dios. hUIPero, ¿tícu cahuá tamá aksa­ni̠na̠ chixcú? Tícu chi̠nchú ma̠x para ni̠ hua̠nti̠ kalhtum ma̠lu­loka pi̠ Jesu­cristo ni̠ xli̠­ca̠na hua̠nti̠ Dios xli̠­ma­ca­mínit xuani̠t la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. Hua̠nti̠ chuná kalh­chu­hui̠nán xli̠­ca̠na pi̠ huá tamá cris­tiano hua̠nti̠ xta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠ná Cristo, y ni̠ xma̠n huá Xka­huasa Dios lak­makama huata na̠ lak­makama Quin­tla̠­ticán Dios. QTAquit cca̠­tzok­nimá̠n eé tachu­huí̠n ni̠ xpa̠­la­cata cumu para ni̠ laka­pa­sá̠tit, cca̠­tzok­nimá̠n porque cca­tzi̠y pi̠ laka­pa­sá̠tit hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat Dios y na̠ sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ aktum taaksaní̠n ni̠ antá tax­tu­ya̠chá nac xlak­sti̠pá̠n talu­lóktat. WS'Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesu­cristo, xlá ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán Espíri­tu Santo, huá xpa̠­la­cata li̠ka­lhi̠­yá̠tit xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni. iRKTama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n, nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán tatax­tu­ni̠­tanchá, pero cumu ni̠ luu xli̠­ca̠na lac­xtum xquin­ca̠­ta̠­ta­pek­si̠yá̠n huá xpa̠­la­cata quin­ca̠­liak­xtek­ma­ka­ni̠tán y ni̠ quin­ca̠­ta̠­ta­mak­xtekni. Pero huá chuná li̠kan­táx­tulh la̠qui̠ sta­lanca nata­siyuy pi̠ ni̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ mac­xtum quin­ca̠­ta̠­layá̠n hua̠k aquinín quin­ca̠­ta̠­ta­pek­si̠yá̠n. QKoxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­kan­táxtut xuani̠t la̠ta namín cha̠tum aksa­ni̠na̠ chixcú hua̠nti̠ nata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y Cristo, pero aquit cca̠­hua­nimá̠n pi̠ xli̠­ca̠na cha̠­lhu̠­huatá tax­tu­ni̠­tanchá hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠niy Cristo y tata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠­má̠­nalh, huá xpa̠­la­cata li̠ta­lu­lo­ká̠hu pi̠ aya lak­cha̠ni̠t a̠má a̠huatá quilh­ta­macú. P}Pero caca­tzí̠tit pi̠ eé ca̠quilh­ta­macú anta­nícu lama̠­náhu juerza nalak­sputa, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n para túcu li̠xcáj­nit li̠t­la­hua­putu caj nati̠­tax­tuko̠y, pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ Dios lakati̠y nac xla­ta­ma̠tcán xli̠­ca̠na pi̠ anka­lhi̠ná quilh­ta­macú nata­la­tama̠y nac xpa̠xtú̠n. Lhu̠hua hua̠nti̠ taliakskahuinimá̠nalh xtachuhuí̠n Dios pOYPorque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠la­káti̠t y hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit li̠t­la­hua­putu hua̠ntu̠ ma̠siyuy ca̠quilh­ta­macú, pus ni̠ huá Dios li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t, sinoque huata huá xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos hua̠nti̠ xala ca̠quilh­ta­macú. Hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac eé ca̠quilh­ta­macú tala­cas­quín acxtum xtat­lá­hualh cris­tianos hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit, lácu xta­li̠­maka­pa̠­xú­hualh xmac­nicán hua̠ntu̠ tala­kati̠y, lácu tala­ka­ti̠­lacá̠n lhu̠hua xta­ká­lhi̠lh hua̠ntu̠ luu tla̠n tasiyuy, xa̠hua lácu tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán hua̠nti̠ taka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n porque lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠maklh­ca­tzi̠cán. 3N_Ni̠ la̠n­túcu cala­ka­ti̠­la­ca­pítit o milacán cat­la­hua­pu­tútit hua̠ntu̠ xala ca̠quilh­ta­macú. Porque hua̠nti̠ xma̠n huá laka­ti̠­lacá̠n hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y ca̠quilh­ta­macú, entonces qui̠­taxtuy pi̠ huata lak­makán Quin­tla̠­ticán Dios. M{Aquit cca̠­tzok­nu­ni­ni̠tán xli̠­hua̠k hui­xinín quin­ca­maná̠n porque laka­pas­ni̠­tátit tícu Quin­tla̠­ticán Dios. Na̠chuná cca̠­tzok­nunín hui­xinín lak­ko̠lún porque laka­pástit a̠má hua̠nti̠ xla̠ta xlama hasta la̠ta nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠cán ca̠quilh­ta­macú. Na̠chuná cca̠­tzok­nunín hui­xinín lakka­huasán porque cumu hui­xinín lak­tli­huekén y luu li̠pa̠­xúhu maka­maklh­ti̠­na­ni̠­tátit nac mina­cujcán xta­chu­huí̠n Dios huá xpa̠­la­cata tla̠n li̠maka­tla­ja­ni̠­tátit xma̠t­la­hui̠ná tala̠­ka­lhí̠n. ]L3 Na̠ cca̠­tzok­nu­nimá̠n hui­xinín lak­ko̠lún hua̠nti̠ na̠ tahui­lá̠­nalh min­ca­ma­na̠ncán porque cca­tzi̠y pi̠ laka­pas­ni̠­tátit a̠má hua̠nti̠ xla̠ta xlama hasta la̠ta ni̠najtú a̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠cán. Na̠chuná cca̠­tzok­nimá̠n xli̠­hua̠k hui­xinín laka­huasán porque catzi̠­ni̠­tátit lácu namaka­tla­ja­yá̠tit tamá akska­huiní hua̠nti̠ ma̠­tla­hui̠nán hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit. K Cca̠­tzok­nu­nimá̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios, xlá ca̠ma̠­tzan­ke̠­na­ni­ni̠tán xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán caj xpa̠­la­cata cumu Jesús xokó̠­nulh mim­pa̠­la­ca­tacán. J3 Pero hua̠nti̠ ca̠si̠­tzi̠niy xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianos tamá xlá makat­la­jani̠t xala­ka­ca̠­pucsua latáma̠t, y hasta ni̠ catzi̠y xanícu luu áma porque huá a̠má xala­ka­ca̠­pucsua latáma̠t maktum pi̠ ma̠la­ka­xo̠­ke̠ni̠t. iIK Huata a̠má cris­tiano hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ca̠pa̠x­qui̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianos xli̠­ca̠na li̠lama xtax­káket Dios y ni̠tu̠ cati­li̠­ta­mo­kos­tá̠­yalh xta­la̠­ka­lhí̠n. NH Para tícuya̠ cris­tiano huan pi̠ li̠lama xtax­káket Dios pero para ni̠ ta̠la̠ucxilh­putún xta̠­cris­tiano, tancs cuan pi̠ huacu cxa­la­ka­ca̠­pucsua latáma̠t li̠lama. }GsPero la̠nchú aquit cca̠­tzok­nimá̠n, cumu lá̠m­para xasa̠sti li̠ma̠­peksí̠n cali̠­ma̠x­tútit porque kalhi̠y xta­lu­lóktat nac xla­táma̠t Cristo xa̠hua nac mila­ta­ma̠tcán, chuná cuan porque a̠má xala­ka­ca̠­pucsua quilh­ta­macú la̠li̠­huán ti̠tax­tuma y sta­lanca tasi­yuma pi̠ aya chima xax­li̠­ca̠na tax­káket. "F=Nata̠lán, u̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ la̠nchú aquit cca̠­tzok­nimá̠n ni̠ calac­pu­huántit para xasa̠sti; hua­tiyá u̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xuijá hasta xamaká̠n quilh­ta­macú, caj xma̠n aquit cca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠má̠n porque na̠ hua­tiyá tamá li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ aya ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ni̠­tátit. E Amá cris­tiano hua̠nti̠ huan pi̠ xli̠­ca̠na ta̠ta­la­cas­tucni̠t Dios aksti̠tum xli̠­la­táma̠t chuná cumu la̠ tila­tá­ma̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. Hua̠nti̠ ca̠pa̠xqui̠y xta̠cristianos li̠lama xtaxkáket Dios /DWXli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán nac xta­chu­huí̠n, xlá tla̠n ma̠lu­loka pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum pa̠x­qui̠ni̠t Dios, pus xma̠n chuná nali̠­ta­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu Dios. C}Pero para tícuya̠ cris­tiano nahuán pi̠ laka­pasa Dios pero ni̠ kalha­kax­mata hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n, xli̠­ca̠na pi̠ tamá cris­tiano caj lanca xaaksa­ni̠ná y ni̠tu̠ kalhi̠y talu­lóktat nac xla­táma̠t. /BWPara kalha­kax­ma­tá̠hu y ma̠kan­tax­ti̠­ma̠­náhu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, tla̠n talu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na laka­pa­sá̠hu Dios. &AEQuim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo tla̠n tlá­hualh, tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ nali̠­taxtuy cumu la̠ aktum xata­maak­xta­kajní̠n li̠la­ka­chix­cu­hui̠n nac xla­catí̠n Dios la̠qui̠ naquin­ca̠­li̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­caná̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán; pero ni̠ caj xma̠nhuá quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán aquinín hua̠nti̠ uú hui­la̠­náhu, sinoque xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. A@ }Koxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­tzok­nimá̠n eé quin­carta xla­cata antá nac­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n niaj nat­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n. Pero para tícu xli̠­ta­mo­kos­tá̠­yalh aktum tala̠­ka­lhí̠n luu laca­tancs caca­tzí̠tit pi̠ kalhi̠­yá̠hu cha̠tum chixcú hua̠nti̠ naquin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­na­na̠­chá̠n nac xla­catí̠n Quin­tla̠­ticán Dios, huá tamá quim­pa̠­la­ca­chu­hui̠­nacán Jesu­cristo porque xlá luu tla̠n catzi̠y. z? o Para kalhtum hua­ná̠hu pi̠ ni̠tu̠ tla­hua­ma̠­náhu tala̠­ka­lhí̠n nac qui­la­ta­ma̠tcán, xli̠­ca̠na pi̠ huata li̠ma­ca̠­náhu Dios cumu lá̠m­para huata huá xaaksa­ni̠ná, para chuná tla­hua­yá̠hu ni̠ xli̠­ca̠na maktum pi̠ maka­mak­lhti̠­na­ni̠­táhu xta­chu­huí̠n y ni̠ xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠hu.@> { Pero para li̠ta̠­ya­yá̠hu kalha­pa­la­ni­yá̠hu Dios pi̠ tla­hua­ni̠­táhu tala̠­ka­lhí̠n entonces tla̠n nali̠­pa̠­hua­ná̠hu pi̠ Dios naquin­ca̠­ma̠­kan­tax­ti̠­niyá̠n hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t, naquin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán y naquin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit kalhi̠­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán. I=  Pero para nahua­ná̠hu pi̠ ni̠tu̠ kalhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠n, que̠c­stucán taak­ska­hui­ta­ma̠­yá̠hu y ni̠tu̠ talu­lóktat nac qui­la­ta­ma̠tcán. v< gPero para aksti̠tum li̠la­ma̠­náhu xtax­káket Dios xa̠hua lacuán xta­scújut, xli̠­ca̠na tla̠n ma̠lu­lo­ká̠hu pi̠ ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu Dios y xkalhni Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo hua̠ntu̠ staj­má­kalh quin­ca̠­lac­xa­ca­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. ; +Para aquinín hua­ná̠hu pi̠ ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu Dios pero para nac qui­la­ta­ma̠tcán li̠la­ma̠­náhu hua̠ntu̠ xalac ca̠pucsua ta­scújut xli̠­ca̠na pi̠ liaksa­ni̠­na­ná̠hu quin­ta­chu­hui̠ncán xa̠hua qui­la­ta­ma̠tcán. s: aUmá xli̠­ma̠­peksí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n, na̠ hua­tiyá cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ma̠­náhu xli̠­hua̠k cris­tianos, huan pi̠ Dios huá li̠taxtuy tax­káket y nac xla­táma̠t ni̠tu̠ kalhi̠y y ni̠ anán hua̠ntu̠ xala­ka­ca̠­pucsua. z9 oPero huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­tzok­nimá̠n eé carta la̠qui̠ hui­xinín na̠ naka­lhi̠­yá̠tit u̠má lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ aquinín cka­lhi̠­yá̠hu. Cali̠latamá̠hu xtaxkáket Dios hua̠ntu̠ kalhi̠y D8 Aquinín xma̠n huá cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n hua̠ntu̠ cuc­xilh­ni̠­táhu y ckax­mat­ni̠­táhu la̠qui̠ hui­xinín na̠ mac­xtum naqui̠­la̠­ta̠­la­yá̠hu chuná cumu la̠ aquinín mac­xtum cta̠­la­ni̠­táhu Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Xka­huasa Jesu­cristo. 7 yPorque hua̠nti̠ ma̠sta̠y latáma̠t ma̠n quin­ca̠­ta­si­yu­ni­ni̠tán y aquinín ma̠n cuc­xilh­ni̠­táhu, tancs cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na lama y cca̠­liakchu­hui̠­na­ni­ma̠­náhu xli̠­hua̠k cris­tianos la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­huán xma̠s­ta̠ná latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú nalak­sputa. Xapu̠lh xlá xta̠­la­ma̠chá Quin­tla̠­ticán Dios nac akapú̠n pero huata ma̠n quin­ca̠­lak­mi­ni̠tán la̠qui̠ nala­ka­pa­sá̠hu. U6 'Aquit camá̠n ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n nac u̠má quin­carta hua̠ntu̠ cca̠­tzok­nimá̠n xla­cata hua̠nti̠ xla­majá hasta xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ ni̠najtú a̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠y Dios. Huá aquit cuanima Cristo hua̠nti̠ hua­nicán Xta­chu­huí̠n Dios porque huá ma̠siyuy lácu naka­lhi̠­yá̠hu latáma̠t, y aquinín ma̠n ckax­mat­ni̠­táhu lácu huan, y ma̠n cliucxilh­ni̠­táhu qui­la­kas­ta­pucán lácu luu tasiyuy, huá luu li̠huana̠ cli̠­la­ka­pas­ni̠­táhu porque mismo qui­macancán ma̠n cli̠­xa­ma­ni̠­táhu y cta­lu­lok­ni̠­táhu pi̠ huá tamá xka­lhi̠y tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t. A5{Xli̠­hua̠k hui­xinín aquit cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n cumu lá li̠na­ta̠lán porque xli̠­hua̠k aquinín ca̠naj­la­ni­yá̠hu y li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo Jesús.45Aquit cla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo anka­lhi̠ná caca̠­la­ka­lhamán y caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán. E3Para tícu ni̠ li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo y lak­makán, pus tancs cacá­tzi̠lh pi̠ sacstu lak­tzan­ka̠­ta̠­yama. ¡Quim­pu̠­chi­nacán mima! 2Y u̠má a̠huata tachu­huí̠n hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n, xli̠­ca̠na pi̠ mismo ma̠n cma­ca­ni̠­tzokma. @1yNa̠chuná cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús uú nac Efeso hua̠k li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. Cla­cas­quín pi̠ hua̠ntu̠ tla̠n cala̠s­nátit y cala̠­tzú̠ctit xa̠huachí caca­tzí̠tit pi̠ lá̠m­para aquit cca̠­xa­kat­li̠má̠n xacha̠tum. [0/Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús la̠ta nac aka­tunu ca̠chi­quí̠n uú lacatzú nac Asia luu li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. Na̠chuná Aquila, Prisca y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tata­mac­xtumi̠y nac xchic luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. w/gXlacán tamaka­pa̠­xú­hualh qui­nacú acxni̠ xac­li̠­pu­huama, y aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ na̠chuná tamaka­pa̠­xu­hua̠­nani̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán; pus u̠ma̠ko̠lh cris­tianos ca̠mi­ni̠niy pi̠ hui­xinín naca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tat­la­huay y la̠ta tapa̠x­qui̠nán. Z.-Xli̠­ca̠na pi̠ luu cpa̠­xu­huay cumu támilh quin­ta­la­ka­pa­xia̠lhnán Estéf­anas, For­tu­nato y Acaico, pus ma̠squi xa̠maka­pi­tzí̠n hui­xinín ni̠lay ta̠tátit cumu mákat. 5-cHuá chuná cca̠­li̠­ma̠­la­ca­pa̠s­ta­camá̠n porque aquit cla­cas­quín pi̠ chuná na̠ namak­ta̠­ya­na­ná̠tit y naca̠­ka­lha­kax­pa­tá̠tit hua̠ntu̠ xlacán tahuán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taka­lhi̠y tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ xlacán taka­lhi̠y. l,QNata̠lán, hui­xinín ma̠x catzi̠­yá̠tit pi̠ antá nac xapu̠­la­tama̠n Acaya huá Estéf­anas chu xli̠­ta­la­ka­pasni hua­tuní̠n luu pu̠lh tali̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, y hasta la̠ta tali̠­pa̠­huani̠t Jesús xlacán li̠pa̠­xúhu tamak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán. F+Y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ lactzu̠ lactzú tla­hua­yá̠tit luu li̠pa̠­xúhu cat­la­huátit la̠qui̠ nata­siyuy pi̠ hui­xinín xli̠­ca̠na kalhi̠­yá̠tit tapa̠x­qui̠t. * Ahuatá cca̠­hua­niyá̠n, ská­lalh cala­ta­pá̠tit xla­cata ni̠ti̠ naca̠ak­ska­huiyá̠n xa̠ hua chí aksti̠tum cali̠­la­ta­pá̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán, caka­lhí̠tit li̠ca­mama xla­cata ni̠ nata­xlaj­uani̠­yá̠tit. s)_ Aquit cuánilh quin­ta̠­lacán Apolos xla­cata pi̠ lac­xtum caca̠­ta̠anchá maka­pi­tzí̠n nata̠lán la̠qui̠ naca̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n, pero xlá qui­huá­nilh pi̠ ni̠naj catianchá porque ni̠ li̠ma­kuaniy, pero juerza naca̠­la­ka­na̠­chá̠n acxní nali̠­ma­kuaniy. Pablo ca̠xakatli̠lacá̠n cristianos xalac Corinto V(% Pus ni̠para cha̠tum tícu calak­má­kalh porque luu snu̠n kahua­sacú, huata li̠pa̠­xúhu camak­ta̠­yátit y cama̠x­quí̠tit hua̠ntu̠ namac­la­cas­quín nac tiji xla­cata naqui­lakmín porque aquit chu xa̠maka­pi­tzí̠n nata̠lán cka­lhi̠­ma̠­náhu xla­cata ni̠maka̠s naquin­ca̠­lak­miná̠n. j'M Na̠chu­na­li̠túm cca̠­hua­niyá̠n para xamaktum naca̠­lak­cha̠­na̠­chá̠n Timoteo, camak­ta̠­yátit y capa̠x­quí̠tit, xa̠huachí cuentaj cat­la­huátit hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n porque xlá na̠ huá li̠s­cujma xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús chuná cumu la̠ aquit. N}}{{yy#wv&tsqqo)n9mSkji$hhfe db`` ^[[8ZY7W9V8TROOMLIsGG5ESCK>=2<;:d8-54`2o0.+*(&%d$_#>!34 h RKLi̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit: para hui­xinín ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­pa̠­cántit caj xpa̠­la­cata cumu hui̠ntú tla­hua­ni̠­tátit hua̠ntu̠ ni̠ mili̠t­la­huatcán xuani̠t, ¿lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ Dios naca̠­la­ka­lha­maná̠n y naca̠­li̠­pa̠­xu­huayá̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ pa̠ti̠­pá̠tit? Pero para ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­pa̠­cántit caj xpa̠­la­cata cumu tla­hua­pá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut y pa̠x­cat­li̠­pim­pá̠tit hua̠ntú ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­pa̠­cántit, entonces xli̠­ca̠na pi̠ hua̠n­tamá lakati̠y Dios hua̠ntu̠ hui­xinín tla­hua­pá̠tit porque li̠pa̠­hua­ná̠tit. $JAPorque Dios chuná lakati̠y, y li̠pa̠­xu­huay a̠má cris­tiano hua̠nti̠ ma̠t­la̠nti̠y hua̠k pa̠ti̠y hua̠ntu̠ nat­la­hua­nicán, ma̠squi catzi̠y pi̠ ni̠tu̠ caj kalha­kax­mat­ma­ka­nani̠t, caj xpa̠­la­cata cumu chuná li̠maka­pa̠­xu­huay Dios. ]I3Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ mak­scu­já̠tit caca̠­ca̠c­ni̠­na­nítit mim­pa­troncán hua̠nti̠ ca̠ma̠s­cu­jumá̠n y caca̠­ka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, ni̠ caj xma̠nhuá a̠ma̠ko̠lh mim­pat­roncán hua̠nti̠ tla̠n ca̠ca­tzi̠­niyá̠n y ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, huata na̠chuná a̠ma̠ko̠lh mim­pat­roncán hua̠nti̠ lanca ca̠la­ka­yá̠­calh, acxtum caca̠c­ni̠­na­nítit. dHALa̠tachá tícuya̠ cris­tianos caca̠­ca̠c­ni̠­na­nítit, y laca­ti̠tum caca̠­pa̠x­quí̠tit hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, aksti̠tum cala­ta­pá̠tit nac xla­catí̠n Dios ni̠tu̠ tit­la­hua­yá̠tit hua̠ntú nali̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ná̠tit, xa̠huachí laca­ti̠tum caca̠­ka­lha­kax­pátit hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­pek­si̠nán lac­lanca mima̠­pek­si̠­nacán. Chuná camacasta̠láhu cumu la̠ tipa̠ti̠nani̠t Cristo JG Xa̠huachí hui­xinín cala­ta­pá̠tit cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ tat­la­huay la̠tachá túcu talac­pu­huán porque taca­tzi̠y pi̠ ni̠ti̠ lay ca̠li̠­huaniy hua̠ntu̠ natat­la­huay, pero ma̠squi catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠ti̠ lay ca̠li̠­hua­niyá̠n la̠ta tú tla­hua­yá̠tit ni̠para caj huá xpa̠­la­cata nali̠t­la­hua­yá̠tit hua̠ntú li̠xcáj­nit. Huata aksti̠tum cala­ta­pa̠tit chuná cumu la̠ ca̠mi­ni̠niy nata­la­tama̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n huá Dios tas­cuj­ni­má̠­nalh. FDios lacas­quín pi̠ xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu caj xma̠n huá cat­la­huáhu hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut la̠qui̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ quin­ca̠­quic­lhca­tza­niyá̠n cumu xlacán ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios ni̠tu̠ nata­maclay nac qui­la­ta­ma̠tcán hua̠ntú cala̠huá naquin­ca̠­li̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n. RENa̠chuná caca̠­ka­lha­kax­páttit xli̠­ma̠­pek­si̠ncán hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠x­tu­cani̠t gober­na­dores, porque xlacán ca̠li̠­lac­sac­cani̠t la̠qui̠ nata­ma̠­ka­lha­pali̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh, y naca̠­ca̠c­ni̠­na­nicán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aksti̠tum tala­má̠­nalh y hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut tat­la­hua­má̠­nalh. D Caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caca̠­ka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­pek­si̠nán xli̠­hua̠k ma̠pek­si̠­naní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú, xali̠­huaca gobier­no porque huá xapuxcu ma̠pek­si̠ná, pero na̠chuná ma̠pek­si̠­naní̠n xalac min­ca̠­chi­qui̠ncán. (CI Hui­xinín aksti̠tum cala­ta­pá̠tit nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios y ni̠ tali̠­pa̠­huán, ma̠squi xlacán la̠nchú cala̠huá ca̠li̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n cumu lá̠m­para lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hui­xinín, pero caj la̠ta nataucxilha a̠má lacuán min­ta­scu­jutcán hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­tátit, nahuán acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta Dios naca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y cris­tianos xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, xlacán juerza nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios xpa̠­la­cata a̠má xta­scújut hua̠ntu̠ tit­la­huani̠t nac mila­ta­ma̠tcán. UB# Nata̠lán, aquit luu cca̠­la­ka­lha­maná̠n, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ li̠huán lapá̠tit nac ca̠quilh­ta­macú luu aksti̠tum cala­ta­pá̠tit ni̠tu̠ cat­la­huátit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, aquinín tiji̠t­la̠­huaní̠n hua̠nti̠ caj tzinú tati­mak­ta­hui­la­má̠­nalh nac eé ca̠quilh­ta­macú; pus ne̠c­xnicú tit­la­hua­yá̠tit li̠­xcájnit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ mina̠chá nac xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, porque huá tamá li̠lak­tzan­ka̠­ta̠yay mili̠s­tac­nicán. A Minchá quilh­ta­macú hui­xinín ni̠para tzinú xlac­pu­hua­ná̠tit para pi̠ tla̠n xli̠­tax­tútit cumu la̠ xca­maná̠n Dios, pero la̠nchú xli̠­ca̠na xca­maná̠n Dios hui­xinín porque huá ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán; xapu̠lh hui­xinín ni̠ xca­tzi̠­yá̠tit para Dios xca̠­pa̠x­qui̠yá̠n pero la̠nchú tancs talu­lo­ká̠tit pi̠ Dios snú̠n ca̠pa̠x­qui̠yá̠n. Pedro ca̠huaniy cristianos pi̠ li̠huán talamá̠nalh nac ca̠quilhtamacú xma̠n huá Dios catalí̠scujli $@A Hui­xinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo, Dios ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ xma̠n huá Min­tla̠tcán nahuán y hui­xinín xca­maná̠n nahua­ná̠tit; xlá ca̠li̠­ma̠x­tu­ni̠tán cumu la̠ cura hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu rey, ca̠li̠­ma̠x­tu­ni̠tán xca̠­chi­quí̠n hua̠nti̠ ni̠tu̠ tali̠x­ca­jua̠la­má̠­nalh y ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ xca­maná̠n nahua­ná̠tit porque ca̠pa̠x­qui̠yá̠n y la̠qui̠ nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios tla­huani̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut; xlá ca̠ta­sanín la̠qui̠ natax­tu­ni­yá̠tit a̠má laca­ca̠­pucsua latáma̠t y ca̠ma̠x­quí̠n nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit li̠pa̠­xúhu xtax­káket. H? Y lacatum chiné huam­paray:Lhu̠hua cris­tianos nata­liakchek­xnín u̠má chí­huix,
y lhu̠hua hua̠nti̠ naca̠­ma̠­cucti̠y. Uma̠­kó̠lh cris­tianos taliakchek­xnín eé chí­huix porque xlacán ni̠ takax­mat­putún a̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios hua̠ntú tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, pero luu chuná tuncán xca̠­li̠­ma­ca­min­cani̠t pi̠ ni̠tu̠ cati­taakai̠lh. w>gXli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ tamá xas­tacná chí­huix kalhi̠y lanca xta­palh, pero hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán chuná ca̠qui̠­tax­tuniy cumu la̠ huan nac li̠kalh­ta­huaka:Amá lanca xas­tacná chí­huix hua̠ntu̠ talak­máka tzap­snaní̠n porque talac­púhua pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán, huata la̠nchú huá luu li̠ma­cuama porque huá li̠jax­ko̠ni̠t la̠ta xli̠­lanca chiqui. 4=aChuná kan­tax­tuma cumu la̠ huan nac li̠kalh­ta­huaka:Nac xaca̠­chi­quí̠n Sión cámaj macá̠n cha̠tum tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ aquit clac­sacni̠t,
xlá xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ aktum lanca tali̠­pa̠hu chí­huix hua̠ntu̠ ya̠huacán nac cha̠stú̠n cumu la̠ xata­la­yá̠hu chiqui;
y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán xli̠­ca̠na pi̠ ne̠c­xnicú cati­ta­li̠­ma̠­xá­nalh para xma̠n pi̠ tali̠­taak­ska­huini̠t nahuán aca­li̠stá̠n. <Y xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo ca̠li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ xa­stacná chí­huix hua̠ntu̠ xlá ca̠mac­la­cas­quima cumu ca̠x­tla­huama aktum xas­tacná pu̠si­culan anta­nícu huij nahuán, hasta na̠ quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ cura hua̠nti̠ aksti̠tum nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios xna­cujcán, xlá luu lakati̠y u̠má li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ Jesu­cristo tla­huani̠t nac qui­la­ta­ma̠tcán. ;3Luu li̠pa̠­xúhu calak­ta­la­ca­tzu­huí̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Cristo, porque xlá huá li̠taxtuy xas­tacna chí­huix hua̠ntu̠ tzap­snaní̠n talak­máka, pero Dios ma̠n lac­sacni̠t cumu xlá kalhi̠y lanca xta­palh ni̠ti̠ maca­ta̠x­tuca. :{Para xli̠­ca̠na hui­xinín aya talu­lok­ni̠­tátit pi̠ snu̠n quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n, pus calak­tzak­sátit nali̠s­cu­já̠tit hua̠ntú cca̠­hua­ni­ni̠tán. Cristo li̠taxtuy xastacná chíhuix hua̠ntu̠ puxcu huí F9Huata hui­xinín anka­lhi̠ná calak­pu­hua­la­ca­pítit xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, chuná cumu la̠ lactzu̠ lak­skatá̠n talak­tasay xtzi­qui̠tcán porque tatzin­c­smá̠­nalh, na̠chuná chú hui­xinín la̠qui̠ lak­tli­huekén nali̠­hua­ná̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán. k8 QHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, calak­ma­kántit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit cumu la̠ tasi̠tzi, taquic­lhcatza, taaksaní̠n y xli̠­hua̠k xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, niaj tu̠ cala̠­liak­ska­huítit, niaj caj xma̠n cala̠­li̠­ma̠­si­yu­nítit pi̠ la̠pa̠x­qui̠­yá̠tit huata luu xax­li̠­ca̠na cala̠­pa̠x­quí̠tit, niaj tu̠ cala̠­lak­ca­tza­nítit, y niaj ne̠c­xnicú cala̠aksántit. t7 cpero xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán ne̠cx­nicú cati­lák­sputli huata xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú scujma nahuán nac qui­la­ta­ma̠tcán. Amá xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios hua̠ntú ca̠liakchu­hui̠­na­ni­ca­ni̠­tátit xli̠­ca̠na pi̠ huá ca̠ma̠x­qui̠yá̠n lak­táxtut.46 cY nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t:Xli̠­hua̠k cris­tiano hua̠nti̠ lama nac ca̠quilh­ta­macú xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ akatum li̠cúxtut xalac ca̠tu­huá̠n,
y xli̠t­li­hueke xa̠hua li̠cá̠cni̠t hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ xaxánat a̠má li̠cúxtut.Pacs ámaj lak­sputa chuná cumu la̠ li̠cúxtut sca̠ca y yuj­ta­makán xaxánat, M5 Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín xka­lhi̠­yá̠tit a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ xca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán minat­la̠t­nicán hua̠nti̠ na̠ tani̠y cumu la̠ cati̠hua̠ cris­tianos, chú qui̠­taxtuy pi̠ aya laca­chi­tam­pa­ra­ni̠­tátit xli̠­maktiy caj xpa̠­la­cata a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ kax­pat­ni̠­tátit, y a̠má mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ la̠nchú kalhi̠­yá̠tit niaj ne̠c­xnicú lak­sputa porque tamá xta­chu­huí̠n Dios cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú scujma nahuán nac qui­la­ta­ma̠tcán. 4 Y cumu la̠nchú aya kax­pat­pá̠tit a̠má tachu­huí̠n hua̠ntú xta­lu­lóktat Dios y tla­hua­pá̠tit hua̠ntu̠ antá li̠ma̠­pek­si̠nán, hui­xinín aya che­ke̠­ma­ka­ni­ni̠­tátit mina­cujcán xli̠­hua̠k hua̠ntú xka­lhi̠­yá̠tit li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n, la̠qui̠ aksti̠tum naca̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit xli̠­hua̠k min­ta̠­cris­tianoscán. Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, aksti̠tum cala̠­pa̠x­quí̠tit cha̠tum a̠cha̠tum xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xa̠hua xli̠­hua̠k xta­pa̠­xu­huá̠n mina­cujcán. G3  Aquinín li̠pa̠­hua­ná̠hu Dios cumu Cristo sta­lanca quin­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ní̠n pi̠ Dios kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke acxni̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n, aca­li̠stá̠n má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke xa̠hua li̠pa̠­xúhu xpu­tá­hui̠lh nac akapú̠n; huá xpa̠­la­cata xma̠n huá Dios li̠pa̠­hua­ná̠tit y kalh­ka­lhi̠­hui­látit hua̠ntu̠ xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. m2 UHasta la̠ta Dios nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠y ca̠quilh­ta­macú aya xli̠­lac­sacni̠t pi̠ huá Cristo xli̠­ma̠­kan­táxti̠t xuani̠t hua̠ntú xlá xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t, pero cumu aquinín xquin­ca̠ucxilh­la­ca­chimá̠n huá xpa̠­la­cata hasta a̠cu tima­cá­milh xka­huasa la̠qui̠ nama̠­kan­ta̠xti̠y y chuná naca̠­li̠­ma­cuaniy lak­táxtut a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú. r1 _Cristo li̠xó­kolh xkalhni hua̠ntu̠ xlá staj­má­kalh nac cruz, xlá li̠táx­tulh cumu la̠ tantum má̠n­tzuj bor­rego hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n la̠qui̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos y naca̠­li̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhi̠ncán. S0 !Dios aya ca̠lak­ma̠x­tu­ni̠tán nac mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ ni̠para tzinú xca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n hua̠ntu̠ xli̠­la­pá̠tit, la̠qui̠ tla̠n namaka­pa̠­xu­hua­yá̠tit Dios y naka­lhi̠­yá̠tit lak­táxtut, porque xma̠nhuá xli̠­la­pá̠tit mila­ta­ma̠tcán chuná cumu la̠ xca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán. Na̠ sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ xta­palh tamá lak­táxtut hua̠ntu̠ aya kalhi̠­yá̠tit, ni̠ tumi̠n li̠xo­ko­cani̠t hua̠ntu̠ lak­sputa cumu la̠ oro osuchí plata, 3/ aCumu hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ Dios ni̠ caj cati­ca̠­lac­sac­pá̠x­qui̠lh cris­tianos acxni̠ xlá nama̠­lak­cha̠ni̠y quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xpa̠­la­cata hua̠ntú tatit­la­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán, huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n, hui­xinín hua̠nti̠ kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios hua­ni­yá̠tit: “Huix Quintla̠ticán” pus ca̠mi­ni̠­niyá̠n pi̠ luu aksti̠tum cala­ka­chix­cu­huí̠tit li̠huán tla̠n lapá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú. +. QAntá laca­tancs huan nac li̠kalh­ta­huaka: “Aksti̠tum cala­ta­pá̠tit chuná cumu la̠ aquit aksti̠tum cka­lhi̠y quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni.” - Huata luu aksti̠tum cala­ta­pá̠tit chuná cumu la̠ lakati̠y Dios, porque Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ ca̠ta­sa­ni­ni̠tán la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit xli̠­ca̠na pi̠ luu aksti̠tum kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni. , %Cumu hui­xinín xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ taka­lha­kax­mata hua̠ntú xlá li̠ma̠­pek­si̠nán, hui­xinín nia cali̠­la­ta­pá̠tit tamá li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n chuná cumu la̠ xli̠­la­pá̠tit acxni̠ niaj xla­ka­pa­sá̠tit Dios. + } Huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n, anka­lhi̠ná ska­lalh cala­ta­pá̠tit y li̠huana̠ cali̠­la­ca­pa̠s­tac­nántit xatlá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. Xlianka­lhi̠ná caucxilh­la­ca­chi­pítit hua̠ntu̠ Dios caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n acxni̠ namim­paray Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. *  Pero Dios laca­tancs ca̠ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh pro­fetas pi̠ hua̠ntu̠ xlacán xta­liakchu­hui̠­na­má̠­nalh ni̠ hua­tuní̠n xámaj ca̠lak­chá̠n xla­cata naca̠­li̠­ma­cuaniy nac xla­ta­ma̠tcán, sinoque ca̠ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh pi̠ hui­xinín hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n nala­ca­chi­ta­ná̠tit xamá̠n ca̠lak­cha̠ná̠n y naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n. Xamaká̠n quilh­ta­macú Dios tima­cá­milh Espíri­tu Santo la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠ntu̠ xámaj qui̠­taxtuy, pi̠ hua­ti­ya­li̠túm tamá Espíri­tu Santo hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­la­ca­pa̠­stacni̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠liakchu­hui̠­na­ni­ni̠tán a̠má li̠pa̠­xúhu lak­táxtut hua̠ntú ma̠sta̠y Cristo. ¡Xli̠­cána pi̠ hasta ángeles xalac akapú̠n xaka­ta̠k­sputún lácu Dios luu naca̠­ma̠x­qui̠y cris­tianos a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit y ma̠squi aya xtaaka­ta̠ksli xta­lac­pu­huán ne̠cxni lay xta̠­ka­ta̠ksa! Dios quinca̠lacsacni̠tán la̠qui̠ aksti̠tum nalatama̠yá̠hu )  Porque xEspíritu Cristo xca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠ntu̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús xli̠­pá̠ti̠t xuani̠t y la̠ta aca­li̠stá̠n luu tali̠­pa̠hu xámaj li̠taxtuy; pero xlacán luu xta­ca­tzi̠­putún tícuya̠ chixcú xámaj li̠taxtuy Cristo y túcuya̠ quilh­ta­macú xli̠­kan­ta̠xtut xuani̠t hua̠ntu̠ aya xta­lac­lhca̠­ta­hui­lani̠t a̠má hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma Espíri­tu hua̠nti̠ xuí nac xla­ta­ma̠tcán. ^( 7 Hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú pro­fetas li̠huana̠ xta­lac­pu­tza­má̠­nalh nac li̠kalh­ta­huaka túcu luu hua­ni­putún y lácu luu naqui̠­taxtuy hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠ni̠t pi̠ naca̠­ma̠x­qui̠y cris­tianos lak­táxtut, xlacán tancs tali̠­chu­huí̠­nalh pi̠ caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n Dios xámaj ca̠ma̠x­qui̠y cris­tianos ma̠squi ni̠ xta­ca­tzi̠y lácu luu nalay. <' s cumu catzi̠­yá̠tit pi̠ aya kalhi̠y lak­táxtut mili̠s­tac­nicán; xli̠­ca̠na pi̠ huá tamá pim­pá̠tit li̠mak­lhti̠­na­ná̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán. z& oMa̠squi hui­xinín ne̠c­xnicú a̠ ucxi­lhá̠tit Jesu­cristo pero pa̠x­qui̠­yá̠tit, ma̠squi ni̠ laka­pa­sá̠tit lácu luu tasiyuy pero li̠pa̠­hua­ná̠tit, huá xpa̠­la­cata li̠ka­lhi̠­yá̠tit lanca tapa̠­xu­huá̠n nac mila­ta­ma̠tcán, hua̠ntu̠ ni̠lay li̠hua­ná̠tit min­quilh­nicán lácua luu maklh­ca­tzi̠­yá̠tit, % !Xafuerza naca̠­liucxilh­ca­ná̠tit lhu̠hua tapa̠tí̠n para xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo, xta̠­chuná cumu la̠ oro, la̠qui̠ naca­tzi̠cán pi̠ xlakstu oro ma̠chi­chicán nac lhcúya̠t. Amá cris­tiano hua̠nti̠ aksti̠tum li̠pa̠­huán Dios, para ta̠yaniy la̠tachá túcuya̠ tapa̠tí̠n nalak­chín nac xla­táma̠t xli̠­ca̠na pi̠ a̠tzinú lanca xta­palh ni̠ xachuná oro, porque oro lak­sputa, pero a̠má min­ta­ca̠­naj­latcán hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠­tzak­sa­ni­ca­ná̠tit y ni̠tu̠ nali̠­lac­la­ta̠yay, acxni̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo namín xli̠­maktiy xli̠­ca̠na pi̠ nali̠­pa̠­xu­huay y tali̠­pa̠hu nali̠­ma̠x­tucán. $ 7Huá xpa̠­la­cata hui­xinín li̠ka­lhi̠­yá̠tit lanca tapa̠­xu­huá̠n ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ nac mila­ta­ma̠tcán lhu̠hua tatzaksá̠n y tasa­ka̠lí̠n naca̠­lak­chiná̠n y lhu̠hua hua̠ntú naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit. j# OCumu xli̠­hua̠k mina­cujcán aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios xlá anka­lhi̠ná ca̠li̠­mak­ta̠­yamá̠n xli̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nalak­chi­pi­ná̠tit y naka­lhi̠­yá̠tit a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ka­lhi̠má̠n y naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú. Y" -Xli̠­ca̠na pi̠ hua̠ntu̠ aya ma̠lac­nu̠ni̠t naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, a̠má hua̠ntu̠ Dios ma̠qui̠ni̠t nac akapú̠n, hua̠ntu̠ ni̠ xca­jua̠lay, ni̠ lakuán, y ni̠para lak­sputa. ! Cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios hua̠nti̠ xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo porque xlá ma̠la­cas­ta­cuani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n y caj xpa̠­la­cata lanca xta­la­ka­lha­maní̠n aquinín quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán quilh­ta­macú nala­ca­chim­pa­ra­yá̠hu a̠maktum. Caj huá xpa̠­la­cata aquinín kalhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n y kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán. o  YDios ca̠lac­sac­ni̠tán hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú chuná cumu la̠ xlá xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t, y ca̠ma­ca­minín xEspíritu Santo la̠qui̠ naca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠yá̠n y xma̠n huá nata­pek­si̠­ni­yá̠tit y naka­lha­kax­pa­tá̠tit hua̠ntu̠ xlá naca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n y xkalhni Jesu­cristo hua̠ntu̠ xlá staj­makani̠t acxni̠ mak­ní̠­calh nac cruz huá naca̠­li̠­che­ke̠­ma­ka­niyá̠n xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Aquit cla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­quí̠n li̠pa̠­xúhu latáma̠t. Lácu quili̠kalhkalhi̠tahuilatcán hua̠ntu̠ Dios naquinca̠ma̠xqui̠yá̠n ; sAquit Pedro xapóstol Jesu­cristo, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n eé quin­carta xli̠­hua̠k hui­xinín xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ laka­puntum makuilátit nac cani̠hua̠ ca̠chi­qui̠ní̠n, cumu la̠ nac xapu̠­la­tama̠n Ponto, Gala­cia, Capa­docia, Asia xa̠hua Bitinia. }sKoxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, a̠huatá cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit mila­ta­ma̠tcán, y niaj caca̠­li̠­pa̠­huántit catu̠hua cumu la̠ midioscán hua̠ntu̠ ni̠tu̠ xka­satcán.zmNa̠ luu sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ Jesu­cristo hua̠nti̠ Xka­huasa Dios mini̠t nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni caj huá xpa̠­la­cata li̠la­ka­pas­ni̠­táhu hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na Dios. Aquinín lac­xtum ta̠la­ma̠­náhu hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na Dios, porque huá tamá Jesu­cristo xli̠­ca̠na na̠ huá Dios hua̠nti̠ ma̠sta̠y a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa. `9Ma̠squi la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú huá akchi­pa̠­nani̠t akska­huiní, pero aquinín sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ Dios tapek­si̠­ni­yá̠hu y huá quin­ca̠­mak­ta­kalhmá̠n. +Catzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ Dios ca̠li̠­ma̠x­tuni̠t xca­maná̠n, xlacán niaj tu̠ tat­la­hua­má̠­nalh tala̠­ka­lhí̠n porque Xka­huasa Dios ca̠mak­ta­kalhma y akska­huiní niajlay ca̠ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n. >uXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n y li̠xcáj­nit, hua̠k tala̠­ka­lhí̠n, pero huí tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ni̠ maktum ma̠lak­tzan­ke̠nán nac ca̠li̠ní̠n. b=Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para xamaktum naucxilha cha̠tum min­ta̠­cris­tiano tla­huama aktum tala̠­ka­lhí̠n pero hua̠ntu̠ ni̠ maktum ma̠lak­tzan­ke̠nán, entonces mini̠niy nali̠­kalh­ta­huakay nac xla­catí̠n Dios, xli̠­ca̠na pi̠ Dios nama̠x­qui̠­paray li̠pa̠­xúhu latáma̠t a̠má hua̠nti̠ xtla­huani̠t ni̠ luu li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n. Porque mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ huí tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠­ya̠­huanán hasta nac ca̠li̠ní̠n, y para tícu tla­huay tamá tala̠­ka­lhí̠n aquit ni̠tu̠ cca̠­hua­nimá̠n pi̠ naca̠­li̠­kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hua̠nti̠ chuná tat­la­hua­má̠­nalh. &EPus cumu aquinín talu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na Dios kax­mata acxni̠ kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu para túcu mac­la­cas­qui­ma̠­náhu, na̠chuná caca­tzí̠hu cumu lá̠m­para aya kalhi̠­yá̠hu hua̠ntu̠ squi­ni­ma̠­náhu naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. Z-Aquinín li̠pa̠­hua­ná̠hu Dios porque sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ para túcu nas­qui­ni­yá̠hu hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n, xlá quin­ca̠­kax­mat­niyá̠n. 1[ Aquit li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na kalhi̠­yá̠tit a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Para tícu tzinú laclata̠yama nac xtaca̠nájlat cakalhtahuakaníhu Dios xpa̠lacata a; Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ lac­xtum tata̠­la­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús hua̠nti̠ Xka­huasa Dios, entonces na̠ kalhi̠y a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t; pero hua̠nti̠ ni̠ ta̠lama nac xla­táma̠t Xka­huasa Dios pus na̠ ni̠para huá kalhi̠y latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa.  Umá talu­lóktat hua̠ntu̠ Dios li̠chu­hui̠nán huá hua­ni­putún pi̠ xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa, pero a̠má latáma̠t antá namac­la­yá̠hu nac xla­táma̠t Xka­huasa. 'G Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Xka­huasa Dios xlianka­lhi̠ná li̠ma̠­lu­lokma nahuán xnacú pi̠ xli̠­ca̠na huá xta­lu­lóktat; pero hua̠nti̠ ni̠ taca̠­najlay hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­hua­nimá̠n xlacán hasta laca­tancs tali̠­macá̠n cumu lá̠m­para huata huá Dios xaaksa­ni̠ná, porque ni̠ taca̠­najlay hua̠ntu̠ Dios ma̠lu­lokma xpa̠­la­cata Xka­huasa. `9 Para aquinín ca̠naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ lac­chix­cu­huí̠n tama̠­lu­loka para túcu taucxilhní̠t, xali̠­huaca a̠tzinú qui­li̠­ca̠­naj­latcán hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lu­lok­niyá̠n, porque xlá ma̠lu­lokma pi̠ xli̠­ca̠na ma̠n maca­mini̠t Xka­huasa la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. 3_pu̠lactum huá Espíri­tu, aca­li̠stá̠n chú­chut, xa̠hua kalhni; xli̠­hua̠k pu̠lac­tutu acxtum tama̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na Jesús Xka­huasa Dios. NHasta pu̠lac­tutu hua̠ntu̠ tama̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na: Chú­chut xa̠hua kalhni laca­tancs tama̠­lu­loka pi̠ Jesu­cristo qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nama̠­kan­taxti̠y xta­scújut hua̠ntu̠ xli̠­ma­ca­mini̠t Dios; ni̠ caj xma̠n xlakstu chú­chut huata na̠ xa̠hua kalhni, hasta mismo Espíri­tu Santo laca­tancs ma̠lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na, xlá xma̠n huá huan hua̠ntu̠ talu­lóktat. #?La̠tachá tícuya̠ cris­tiano ca̠najlay pi̠ Jesús xli̠­ca̠na huá Xka­huasa Dios, caj xpa̠­la­cata xta­ca̠­nájlat tla̠n li̠maka­tlajay hua̠ntu̠ saka̠­li̠nán nac ca̠quilh­ta­macú. Pu̠lactutu huí hua̠ntu̠ tama̠luloka pi̠ Jesús huá Xkahuasa Dios t aPorque hua̠nti̠ Dios ca̠li̠­ma̠x­tuni̠t cumu la̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n xlacán tamaka­tlajay xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ saka̠­li̠nán uú nac ca̠quilh­ta­macú, sta­lanca catzi̠­yá̠hu cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán huá tla̠n li̠maka­tla­ja­ni̠­táhu hua̠ntu̠ saka̠­li̠nán uú nac ca̠quilh­ta­macú. b =Hua̠nti̠ xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠y Dios mini̠niy nama̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n, y xli̠­hua̠k xli̠­ma̠­peksí̠n ni̠ tuhua para nalac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ni̠lay ma̠kan­tax­ti̠cán. l QAcxni̠ hua­ná̠hu pi̠ pa̠x­qui̠­yá̠hu Dios y kalha­kax­ma­tá̠hu hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n na̠ qui­li̠­ca­tzi̠tcán pi̠ na̠ ca̠pa̠x­qui̠­ma̠­náhu xca­maná̠n Dios. [  1Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ taca̠­najlay pi̠ Jesús huá a̠má ti̠ xli̠­ma­ca­mínit xuani̠t Dios hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, xli̠­ca̠na pi̠ Dios ca̠li̠­ma̠xtuy xca­maná̠n. Na̠chu­na­li̠túm ni̠ tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit para tícu pa̠x­qui̠y cha̠tum ko̠lu­tzí̠n y para tahui­lá̠­nalh xca­maná̠n xli̠­ca̠na pi̠ na̠ xli̠­pá̠x­qui̠t xca­maná̠n tamá ko̠lu­tzí̠n. ` 9Jesu­cristo quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tá̠n u̠má li̠ma̠­peksí̠n xla­cata pi̠ hua̠nti̠ xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠y Dios na̠ luu xla­ca­squinca pi̠ xli̠­pá̠x­qui̠t xta̠­cris­tianos.b=Para tícuya̠ cris­tiano huan: “Aquit xli̠­ca̠na pi̠ cpa̠x­qui̠y Dios”, pero para nac ca̠quilh­ta­macú ni̠ ca̠ta̠­la̠ucxilh­putún xta̠­cris­tianos, xli̠­ca̠na pi̠ tamá cris­tiano caj lanca xaaksa­ni̠ná. Porque para aquinín ni̠ ca̠pa̠x­qui̠­yá̠hu quin­ta̠­cris­tianoscán hua̠nti̠ anka­lhi̠ná ca̠ucxilh­ma̠­náhu, ¿lácu tla̠n li̠hua­ná̠hu pi̠ pa̠x­qui̠­yá̠hu Dios hua̠nti̠ ni̠ ucxilh­ma̠­náhu? 8iAquinín ca̠pa̠x­qui̠­yá̠hu xa̠maka­pi­tzí̠n quin­ta̠­cris­tianoscán, porque catzi̠­yá̠hu pi̠ Dios huá pu̠lh quin­ca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán. !Porque anta­nícu huí tapa̠x­qui̠t xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ caj cha̠­pe̠­cuaj hui­lá­calh, huata tapa̠x­qui̠t tla­kaxtuy tape̠cua para huí, porque tape̠cua qui̠­tax­tuniy hua̠nti̠ catzi̠y pi̠ hui̠ntú laclé̠n. Y para tícu cha̠­pe̠­cuajcú lama, chuná liak­spu­lama porque nia̠ li̠huana̠ aka­ta̠ksa la̠ta lácu Dios pa̠x­qui̠y y lácu laka­lhamán. 'Li̠huana̠ li̠ta­lu­loka nac qui­la­ta­ma̠tcán xta­pá̠x­qui̠t Jesu­cristo porque aquinín aksti̠tum li̠la­ma̠­náhu xta­pá̠x­qui̠t chuná cumu la̠ tila­ta­ma̠ni̠t Jesu­cristo, y ma̠squi nachá̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios naca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n xli̠­hua̠k cris­tianos, aquinín ni̠tu̠ aka­tiyuj cati­li̠­láhu cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu. ^5Aquinín li̠huana̠ talu­lok­ni̠­táhu pi̠ xli̠­ca̠na Dios quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, porque Dios huá tapa̠x­qui̠t y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taka­lhi̠y nac xla­ta­ma̠tcán tapa̠x­qui̠t xli̠­ca̠na pi̠ tali̠­la­má̠­nalh xla­táma̠t Dios y Dios na̠ antá lama nac xla­ta­ma̠tcán. A{La̠tachá tícuya̠ cris­tiano li̠ta̠yay pi̠ Jesús huá Xka­huasa Dios, xli̠­ca̠na pi̠ tamá cris­tiano lac­xtum ta̠lama Dios, y Dios na̠ antá lama nac xla­táma̠t. 'GY aquinín xli̠­ca̠na tla̠n ma̠lu­lo­ká̠hu pi̠ Dios maca­mini̠t Xka­huasa nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy cris­tianos, chuná cma̠­lu­lo­ká̠hu porque qui­la­kas­ta­pucán sta­lanca cliucxilh­ni̠­táhu hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t. L Li̠huaca talu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na Dios lama nac qui­la­ta­ma̠tcán y aquinín na̠ lac­xtum ta̠la­ma̠­náhu Dios porque xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán xEspíritu. !; Ni̠para cha̠tum cris­tiano tícu a̠ ucxilha Dios; pero para acxtum la̠pa̠x­qui̠­yá̠hu entonces tla̠n talu­lo­ká̠hu pi̠ Dios lama nac qui­la­ta­ma̠tcán, y a̠má xta­pá̠x­qui̠t hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y sta­lanca nata­siyuy nac qui­la­ta­ma̠tcán. J  Nata̠lán, cumu para chuná xlá quin­ca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán Dios, aquinín na̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ acxtum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu cha̠tum a̠cha̠tum. &~E Xta­la­ka­lha­maní̠n Dios chiné qui̠­taxtuy: ni̠tú tilac­pu­hua­ná̠hu para aquinín pu̠lh pa̠x­qui̠­ni̠­táhu Dios cumu la̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n, huata huá ma̠n quin­ca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán, hasta quin­ca̠­ma­ca­minín Xka­huasa, xlá tama­ca­má̠s­ta̠lh camak­ní̠­calh cumu la̠ aktum tla̠n xata­maak­xta­kajní̠n li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­huí̠­calh Dios y chuná quin­ca̠­lac­xa­canín xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. L}}){Vy[wuu/sr1pnl(jhgXfne-dPba^]}[oYWTSTQ?P`NLKfIGFEDA"?=<:9m6520.-=+(.',&4$d" shw/ B *:,*MNNe̠c­xnicú clac­pu­tza­ma̠­náhu xla­cata para tícu naquin­ca̠­li̠­pa̠­huaná̠n, ni̠para hui­xinín y na̠ ni̠para a̠túnuj cris­tianos. zmNChuná cumu la̠ hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ ne̠c­xnicú xac­tzucún ca̠li̠­ma̠­lan­qui̠yá̠n lacuán tachu­huí̠n o para xacuáhu hua̠ntu̠ luu tla̠n tit­la­hua­ni̠­tátit, y na̠chuná Dios sta­lanca laca­hua̠­náhui pi̠ ne̠c­xnicú xac­lac­pu­tzáhu la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­mak­tla­jayá̠n min­tu­mi̠ncán.  NHuata Dios hua̠nti̠ hua̠k ca̠la­ka­pasniy xna­cujcán cris­tianos quin­ca̠­li̠­lac­sacni pi̠ nac­liakchu­hui̠­na­ná̠hu a̠má li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. ¡Pus huá xpa̠­la­cata aquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n! Acxni̠ aquinín cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu ni̠ huá chuná cli̠­hua­ná̠hu la̠qui̠ nac­ca̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu cati̠hua̠ cris­tiano huata huá Dios cmaka­pa̠­xu­hua­ma̠­náhu. lQNHuá chuná cli̠­huán porque sta­lanca xac­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xac­liakchu­hui̠­nama y ni̠ xaakpuntum hua̠ntu̠ xac­qui­lhuama, na̠chuna li̠túm ni̠tu̠ tunu xacuc­xilh­la­ca­cha̠­ma̠­náhu acxni̠ xac­li̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu xta­chu­huí̠n Cristo o para túcu xac­la­ka­ti̠­la­ca̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit y na̠ ni̠para cha̠tum tícu caj xacak­ska­hui­putún o nac­ma­ka­ca̠­najlay hua̠ntu̠ ni̠ ca̠na. 1[NMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xapu̠lh cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ la̠n xquin­ca̠­li̠­kalh­ka­ma̠­na­ni̠tán y la̠n quin­ca̠­si̠­tzi̠­ni­ni̠tán nac Filipos, Dios quin­ca̠­ma̠x­quí̠n li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­liakchu­hui̠­na­niyá̠n xta­chu­huí̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ na̠chuná lhu̠hua hua̠ntu̠ cpa̠­tí̠hu. ! =NNata̠lán, hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ aquinín cca̠­qui̠­lak­la­chá̠n ni̠ luu caj chu­natá cqui̠­la­chá̠hu. : oN Na̠chuná li̠kalh­chu­hui̠­nancán la̠ta lácu hui­xinín aksti̠tum kalh­ka­lhi̠­pá̠tit acxni̠ namín xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán Jesús hua̠nti̠ Dios ma̠la­cas­ta­cuani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n porque huá xka­huasa; xli̠­ca̠na pi̠ huá Jesús naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán hua̠nti̠ tama­ka­si̠­tzi̠ni̠t Dios.' IN Hasta cati̠huá tali̠­chu­hui̠nán la̠ta lácu aquinín pu̠lh cca̠­qui̠­lak­la­chá̠n, la̠ta li̠pa̠­xúhu qui­la̠­maka­maklhti̠­náhu nac min­ca̠­chi­qui̠ncán y la̠ta lácu lak­ma­kántit a̠ma̠ko̠lh tzincun hua̠ntu̠ xla­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios hua̠nti̠ xli̠­ca̠na lama xas­tacná y huá tzu­cútit li̠s­cu­já̠tit. ( KNPus antá nac milak­sti̠­pa̠ncán minchá xta­chu­huí̠n Dios y lacaxtum laka­pás­calh ni̠ caj xma̠n antá nac Mace­donia chu nac Acaya huata na̠ aya hua̠k catzi̠cán cani̠huá la̠ta lácu aksti̠tum hui­xinín li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios; huá xpa̠­la­cata anta­nícu ca̠li̠­chu­hui̠­nan­ca­ná̠tit niaj tala­cas­quín para túcu nac­ti­hua­ná̠hu mim­pa̠­la­ca­tacán. } uNY hui­xinín li̠tax­tútit aktum liucxilh­tiyán hua̠ntu̠ tla̠n nataucxilha a̠ma̠ko̠lh ca̠naj­laní̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo y tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca xapu̠­la­tama̠n Mace­donia xa̠hua Acaya.   NMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua tapa̠tí̠n ca̠qui̠­tax­tunín pero huata hui­xinín na̠chuná tzu­cútit lata­pa̠­yá̠tit cumu la̠ aquinín cla­ma̠­náhu y chuná cumu la̠ tila­ta­ma̠ni̠t Quim­pu̠­chi­nacán, y li̠pa̠­xúhu maka­mak­lhti̠­nántit xta­chu­huí̠n Dios chuná cumu la̠ ca̠ma̠x­qui̠má̠n tapa̠­xu­huá̠n Espíri­tu Santo. 3  aNPorque a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aquinín cca̠­liakchu­hui̠­naní̠n xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut ni̠ caj xma̠n huá quin­ta­chu­hui̠ncán li̠ca̠­naj­látit sinoque cumu na̠ ucxílhtit pi̠ xli̠­ca̠na cka­lhi̠­yá̠hu xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo xa̠huachí aquinín sta­lanca xac­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na huá xta­lu­lóktat Dios, porque hasta mismo hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit lácu aquinín xac­la­ma̠­náhu nac milak­sti̠­pa̠ncán, caj xma̠n huá xac­lac­pu­tza­ma̠­náhu hua̠ntu̠ a̠tzinú hui­xinín naca̠­mak­ta̠­yayá̠n nac min­ta­ca̠­naj­latcán.  NNata̠lán, aquinín sta­lanca cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ Dios snu̠n ca̠la­ka­lha­maná̠n y huá ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán. L  NAquinín anka­lhi̠ná cpa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán lácu hui­xinín aksti̠tum li̠s­cuj­ni̠­tátit xta­chu­huí̠n caj xpa̠­la­cata cumu xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠tit, y lácu xli̠­ca̠na la̠pa̠x­qui̠­yá̠tit y luu mac­xtum la̠li̠s­cuj­ni̠­tátit, y cumu chu­na­tiyá kalh­ka­lhi̠­pá̠tit hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo antá kalhi̠­yá̠tit li̠t­li­hueke y li̠ma­ka­tla­já̠tit la̠ta túcuya̠ tapa̠tí̠n ca̠lak­chi­ni̠tán. d  CNAquinín cpa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán y acxni̠ ckalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu anka­lhi̠ná cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠­yá̠hu xla­cata pi̠ caca̠­mak­ta­kalhni. g KNAquit Pablo chu Sil­vano xa̠hua Timoteo, li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n eé carta xli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán hua̠nti̠ acxtum laka­chixcu­hui̠naná̠tit y huilátit nac xaca̠chiquí̠n Tesalónica, porque acxtum tapeksi̠niyá̠tit Quintla̠ticán Dios xa̠huá Quimpu̠chinacán Jesucristo. Clacasquín pi̠ Dios caca̠siculana̠tlahuán y caca̠ma̠xquí̠n hua̠ntu̠ tla̠n latáma̠t. Pablo pa̠xcatcatzi̠niy Dios caj xpa̠lacatacán tesalonicenses ;oHua̠ntu̠ qui­la­cata li̠pa̠­xúhu cala̠­ma­ca­ti­ya­pítit y cala̠­tzú̠ctit. Xlianka­lhi̠ná caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán Cristo, caca̠­ma̠x­quí̠n aka­tzi­yanca y li̠pa̠­xúhu latáma̠t xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ xma̠n huá tapek­si̠­ni­yá̠tit.  Uma̠­kó̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo tahui­lá̠­nalh nac Babi­lonia, cumu xlacán na̠ huá Dios ma̠n ca̠lac­sacni̠t chuná cumu la̠ hui­xinín, xlacán luu ca̠na li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n; na̠ ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n Marcos hua̠nti̠ cli̠­ma̠xtuy cumu lá̠m­para quin­ka­huasa. 3 Aquit csquí­nilh li̠tlá̠n quin­ta̠­lacán Sil­vano hua̠nti̠ cli̠­ma̠xtuy pi̠ xli̠­ca̠na aksti̠tum li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán, xla­cata pi̠ huá catzókli eé quin­carta hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ma̠­chá̠n, antá aquit cca̠­ma̠­lu­lok­nimá̠n pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ lacuán maka­mak­lhti̠­na­ni̠­tátit nac mila­ta­ma̠tcán, antá sta­lanca ca̠ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n Dios pi̠ xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú xlá ca̠si­cu­la­na̠t­la­huamá̠n cumu ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú hui­xinín chu­na­tiyá cali̠­pa̠­huántit Dios y cali̠­la­ta­pá̠tit xta­pá̠x­qui̠t. fE Xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huá mini̠niy naka­lhi̠y xli̠t­li­hueke xa̠hua naca̠c­ni̠­na­nicán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Chuná calalh, amén. Pedro a̠huatá ca̠xakatli̠lacá̠n cristianos -S Pero acxni̠ hui­xinín aya tipa̠­ti̠­ko̠­ni̠­tátit nahuán hua̠ntu̠ la̠nchú pa̠ti̠­pá̠tit, aca­li̠stá̠n Dios naca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠yá̠n, naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama, li̠t­li­hueke, y ni̠túcu cati­liaka­ti­yúntit, porque tamá lanca tali̠­pa̠hu quiDioscán caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n xlá quin­ca̠­ta­sa­ni­ni̠tán la̠qui̠ acxtum nata̠­ka­lhi̠­yá̠hu Cristo a̠má li̠pa̠­xúhu y li̠la­káti̠t latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa. <q Pero hui­xinín chu­na­tiyá aksti̠tum cali̠­pa̠­huántit Quim­pu̠­chi­nacán Cristo la̠qui̠ chuná namaka­tla­ja­yá̠tit, xa̠huachí sta­lanca caca­tzí̠tit pi̠ nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú lhu̠hua tala­má̠­nalh qui­na­ta̠­lancán hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, xlacán na̠chuná ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠ak­spu­lamá̠n. LXa̠huachí luu ska­lalh cala­ta­pá̠tit, cuentaj cat­la­huátit hua̠ntú tla­hua­yá̠tit osuchí hua̠ntu̠ hua­ná̠tit, porque huí cha̠tum hua̠nti̠ hua­nicán akska­huiní xlá luu ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n, xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú putzama tícuya̠ cris­tiano nama̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huay, xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ tantum la̠páni̠t putzat­la̠­huán xatícu nahuay porque tzin­c­sni̠ma. taXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aka­tiyuj li̠la­yá̠tit para min­taaklhu̠­hui̠tcán o min­ta­li̠­pu­hua̠ncán, hua̠k huá cama­ca­hui­lí̠tit Dios, porque xlá xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú ca̠ak­li̠­hua­má̠n. ~uNac xla­catí̠n Dios hui­xinín caca̠­maklh­ca­tzi̠­cántit pi̠ ni̠túcu min­ka­satcán la̠qui̠ xlá naca̠­la­ka­lha­maná̠n, y nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni luu lac­ta­li̠­pa̠hu naca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n. N~Na̠ cca̠­hua­niyá̠n hui­xinín lakka­huasán hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo, ni̠ caj caka­lha­kax­pat­ma­kántit hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­pek­si̠nán lak­ko̠lún hua̠nti̠ tali̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, xa̠huachí acxtum caca̠­ka­lha­kax­pátit hua̠ntu̠ tahuán cha̠­tunu cha̠­tunu, y ne̠c­xnicú cala̠­la­ca­ta̠­quí̠tit porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán:Dios ni̠para tzinú ca̠ucxilh­putún hua̠nti̠ tlancaj ca̠maklh­ca­tzi̠cán,
pero xlá luu ca̠la­ka­lhamán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠para tzinú tala­ca­ta̠­qui̠nán, y hasta ca̠maklh­ca­tzi̠cán pi̠ ni̠tu̠ xka­satcán. 9}kY acxni nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta namim­paray xli̠­maktiy a̠má lanca tali̠­pa̠hu qui­mak­ta­kalh­nacán aquinín hua̠nti̠ li̠tax­tu­yá̠hu xbor­regos, acxnicú namak­lhti̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠­ca­ná̠tit a̠má lanca li̠la­káti̠t corona xta̠­chuná cumu la̠ xalak­li̠­la­káti̠t xánat hua̠ntú li̠ma̠s­ka­hui̠­nancán nac pu̠kamá̠n, pero hua̠ntu̠ Cristo naca̠­ta̠i̠yá̠n xlá ne̠c­xnicú xneka y ni̠ lak­sputa. Lácu xli̠kalhakaxmatnatcán lakahuasán c|?Ne̠c­xnicú lac­ta­li̠­pa̠hu caca̠­maklh­ca­tzi̠­cántit osuchí cumu lá̠m­para ma̠n milacán ca̠ma̠­pek­si̠­yá̠tit hua̠ntu̠ laka­yá̠tit, huata ca̠mi­ni̠­niyá̠n hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum cala­ta­pá̠tit la̠qui̠ tama̠­ko̠lh cris­tianos huá nataucxilh­tiyay la̠ta lácu hui­xinín lapá̠tit. Y{+Ca̠mi­ni̠­niyá̠n aksti̠tum caca̠­mak­ta­kálhtit a̠ma̠ko̠lh xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ ca̠ma̠­cuentaj­li̠­ni̠tán, cumu la̠ xbor­regos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, ya̠ tapa̠­xu­huá̠n caca̠­mak­ta­kálhtit chuná cumu la̠ lakati̠y Dios, pero ni̠chuná cat­la­huátit xla­cata para nali̠t­la­ja­yá̠tit tumi̠n o para luu caj juerza ca̠ma̠t­la­hui̠­pa̠­cántit, huata hua̠ntu̠ laca­ti̠tum cas­cújtit. :z oNa̠ cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ Dios ca̠li̠­lac­sac­ni̠tán xla­cata naca̠­pux­cu­li̠­pi­ná̠tit cris­tianos hua̠ntí tali̠­pa̠­huán Cristo nac aka­tunu ca̠chi­quí̠n, cumu aquit na̠ huá tamá ta­scújut qui­li­lac­sacni̠t Dios; xa̠huachí qui­la­kas­tapu ma̠n cliucxilhni̠t la̠ta lácu ma̠pa̠­ti̠­ní̠­calh Cristo, mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ lac­xtum namak­lhti̠­na­ná̠hu a̠má tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ Dios naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. [y/Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para tícuya̠ cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios lhu̠hua hua̠ntu̠ tali̠­pa̠­ti̠­má̠­nalh uú nac ca̠quilh­ta­macú cumu sta­lanca taca­tzi̠y pi̠ chuná lakati̠y Dios, pus ni̠ mini̠niy nata­xlaj­uani̠y, huata chu­nacú xlianka­lhi̠ná catat­lá­hualh hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut, xma̠n Dios cata­ma­ca­huí­li̠lh xli̠s­tac­nicán, porque huá quin­ca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠tán xlá naquin­ca̠­mak­ta­ka­lhá̠n, nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t.xPara a̠má cris­tiano hua̠nti̠ xli̠­ca̠na aksti̠tum xma̠­kan­tax­ti̠ma nac xla­táma̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, juerza tuhua qui̠­tax­tuniy xla­cata naka­lhi̠y lak­táxtut, ¿lácu cahuá ámaj ca̠qui̠­tax­tuniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ li̠­xcájnit tala­má̠­nalh porque taka­lha­kax­mat­makani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios? Aw{Xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠tax­tu­yá̠hu xca­maná̠n Dios sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta Dios naquin­ca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠yá̠n xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tit­la­hua­ni̠­táhu, xli̠­ca̠na pi̠ aquinín quin­ca̠­li̠­ma­ca­pu̠­lamá̠n, cumu para aquinín hua̠nti̠ laka­pa­sá̠hu xta­chu­huí̠n quin­ca̠­li̠­ma­ca­pu̠­lamá̠n, caj calac­pu­huántit, ¿lácu cahuá naca̠­qui̠­tax­tuniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n taka­lha­kax­mat­makani̠t amá xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios hua̠ntú ma̠sta̠y lak­táxtut? Hv Para tamá cris­tiano li̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh caj xla­cata cumu li̠ta̠yay pi̠ xli̠­ca̠na li̠pa̠­huán Cristo, xlá ni̠ mini̠niy nali̠­pu­huán o nali̠­ma̠­xanán, huata capa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios y cali̠­la­ka­chix­cú­hui̠lh xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ akspu­lama. Iu Para tícuya̠ cris­tiano la̠ hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh mini̠niy capa̠­xu­hua̠­na̠­pá̠­ti̠lh, cumu sta­lanca catzi̠y pi̠ ni̠tu̠ li̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh caj cumu mák­ni̠lh xta̠­cris­tiano, osuchí li̠ya̠­hua­má̠­calh taka­lhá̠n, o para mak­tá­nu̠lh nac aktum taaklhú̠­hui̠t hua̠ntu̠ ni̠ xla­cata. tLuu ca̠na li̠pa̠­xúhu cali̠­maklh­ca­tzí̠tit para caj xpa̠­la­cata Cristo naca̠­liak­tla­ka­xa­kat­li̠­ca­ná̠tit, porque chuná tancs talu­lokma pi̠ xEspíritu Dios anka­lhi̠ná ca̠ta̠­lamá̠n nac mila­ta­ma̠tcán. s  Ca̠mi­ni̠­niyá̠n caj cali̠­pa̠­xu­huátit acxni̠ túcu ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú, porque chuná hui­xinín acxtum ta̠pa̠­ti̠­pá̠tit a̠má xta­pa̠tí̠n Cristo hua̠ntú xlá li̠ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh, y acxni̠ xlá namim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nama̠­siyuy lanca xli̠t­li­hueke hua̠ntú kalhi̠y, entonces a̠má quilh­ta­macú hui­xinín naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tapa̠­xu­huá̠n. r} Nata̠lán, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para tzinú aka­tiyuj cali̠­látit acxni̠ naca̠­lak­chiná̠n la̠tachá túcuya̠ tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ naca̠­li̠­tzak­sa­ca­ná̠tit, porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ amá̠n ca̠ak­spu­layá̠n ni̠ calac­pu­huántit para hui­xi­nincú pim­pá̠tit li̠pu̠­la­yá̠tit min­ta­pa̠­ti̠ncán. q3 Amá cris­tiano hua̠nti̠ Dios li̠lac­sacni̠t pi̠ naliakchu­hui̠­naniy xta­chu­huí̠n, acxni̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos luu xta̠­chuná caqui̠­táx­tulh cumu lá̠m­para huá Dios ma̠n chu­hui̠­nama. Amá hua̠nti̠ Dios li̠lac­sacni̠t pi̠ naca̠­li̠s­cuja xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, caca̠­lí̠s­cujli xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke y tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠x­qui̠y. Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xtla­huátit tancs cat­la­huátit la̠qui̠ min­tas­cu­jutcán xma̠n huá Dios nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán xpa̠­la­cata Jesu­cristo hua̠nti̠ xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú mini̠niy naca̠c­ni̠­na­nicán, nala­ka­chix­cu­hui̠cán y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú naka­lhi̠y lanca xli̠t­li­hueke. Chuná calalh amén. Quili̠pa̠xuhuatcán acxni̠ para túcu quinca̠ma̠pa̠ti̠ni̠caná̠n &pE Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán xli̠s­ka­lala, aksti̠tum caca̠­li̠s­cújtit xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ mili̠t­la­huatcán y lácu ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n Dios nali̠s­cu­já̠tit. Wo' Ya̠ tapa̠­xu­huá̠n caca̠­ta̠­lak­tun­cu­huítit nac min­chiccán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ taka­lhi̠y nícu talak­tun­cu­huiy, pero ni̠ caca̠­li̠­quic­lhca­tza­ni­yá̠tit. QnXa̠huachí hua̠ntu̠ aksti̠tum cala̠­pa̠x­quí̠tit porque acxni̠ la̠pa̠x­qui̠­yá̠tit la̠ma̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit. mmSXli̠­ca̠na pi̠ xcha̠­liyá̠n tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta nalak­sputa xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ tla̠n cala­ca­pa̠s­tac­nántit y lacas­ta­lanca cala­ta­pá̠tit la̠qui̠ chuná tancs nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios. Tl!Huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­cani̠t xta­chu­huí̠n Cristo li̠huán tala­ma̠­nalhcú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t. Porque para taca̠­náj­lalh a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut acxni̠ xta­la­ma̠­nalhcú uú nac ca̠quilh­ta­macú, ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ xti­ta­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh uú caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xta­tit­la­huani̠t, la̠nchú xli̠s­tac­nicán tla̠n tala­má̠­nalh y niaj tu̠ cati­ta­pá̠­ti̠lh. pkYPero tancs caca­tzí̠tit pi̠ ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ xlacán nata­ma­ca­ma̠sta̠y cuentaj nac xla­catí̠n a̠má lanca tali̠­pa̠hu juez hua̠nti̠ aya cha̠­ca­tzi̠yaj huí xla­cata naca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná xa̠hua hua̠nti̠ aya tani̠­ni̠ttá cris­tianos. 2j]Pero cumu chú hui­xinín niaj chuná cati­mak­tla­huátit hua̠ntú xlacán chu­nacú lac­li̠xcáj­nit tat­la­huay, entonces cacs nata­la­ca­huán y hasta naca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n lac­li̠xcáj­nit cris­tianos y cala̠huá naca̠­li̠­kalh­chu­hui̠­nan­ca­ná̠tit. LiXli̠­ca̠na pi̠ maka̠s quilh­ta­macú hui­xinín na̠chuná xmak­tla­hua­yá̠tit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tat­la­huay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios, porque xma̠nhuá xli̠­la­pá̠tit hua̠ntú a̠tzinú xla­ka­ti̠­yá̠tit y xli̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit, ma̠rí xpa̠x­caj­na­ná̠tit, xtzu­cu­yá̠tit kotá̠tit y xka­chi̠­ta­ma­ka­ná̠tit, catu̠huá hua̠ntu̠ xli̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠tit mimac­nicán, y hasta xca̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit tzincun. [h/y li̠huán lamajcú nahuán nac ca̠quilh­ta­macú xma̠n huá nat­la­huay nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ Dios lakati̠y y niaj huá catit­lá­hualh hua̠ntu̠ xma̠n nali̠­maka­pa̠­xu­huay xmacni. g Cumu hui­xinín catzi̠­yá̠tit lácu Cristo hua̠k pa̠xu­hua̠na̠ pá̠ti̠lh hua̠ntu̠ tla­hua­ní­calh huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín na̠ mili̠­pa̠­ti̠tcán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ca̠lak­chiná̠n nac mila­ta­ma̠tcán. Xa̠huachí luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ a̠má cris­tiano hua̠nti̠ ma̠t­la̠nti̠y napa̠ti̠y nac xmacni xli̠­hua̠k tapa̠tí̠n hua̠ntú nalak­chín xli̠­ca̠na li̠ma̠­si­yuma pi̠ aya lak­makani̠t xli̠­hua̠k tala̠­ka­lhí̠n, tfaXas­tacná alh nac akapú̠n y antá hui­lachá nac xpa̠xtú̠n Dios, xlá maca­ma̠x­qui̠­cani̠t li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ huá naca̠­ma̠­peksi̠y ángeles xa̠hua hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán nac akapú̠n na̠ xta­ka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n, pero chú hua̠k huá taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ma̠­peksi̠y./eWXli̠­ca̠na pi̠ a̠ma̠ko̠lh kalha­tzayán cris­tianos hua̠nti̠ talak­táx­tulh nac mun­cá̠ctat, a̠má chú­chut xalac mun­cá̠ctat xta̠­chuná li̠taxtuy a̠má chú­chut hua̠ntu̠ quin­ca̠acma̠­hua­ca­caná̠n acxni̠ taakmu­nu­yá̠hu, a̠má chú­chut hua̠ntu̠ li̠taakmu­nu­yá̠hu ni̠ caj xma̠n cheke̠y qui­mac­nicán, aquinín taakmu­nu­yá̠hu la̠qui̠ nache­ke̠­ma­ka­ná̠hu xli̠­hua̠k xali̠xcáj­nit quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, y chuná tla̠n nas­qui­ni­yá̠hu Dios caquin­ca̠­ma̠x­quí̠n xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni, acxni̠ taakmu­nu­yá̠hu sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na naka­lhi̠­yá̠hu lak­táxtut cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Jesu­cristo hua̠nti̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Td!Hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n xta­ka­lha­kax­mat­makani̠t Dios xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ xlama ko̠lu­tzí̠n Noé, Dios tica̠­ma­ka­ká­lhi̠lh tilac­púhua pi̠ cata­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán li̠huán Noé xca̠x­tla­huama a̠má lanca barco anta­nícu tatá­ju̠lh a̠ma̠ko̠lh kalha­tzayán cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tajíc­sualh nac chú­chut. c!Y cumu xlá xma̠n huá xka­lhi̠ke̠y xes­pí­ritu nia̠ xta­nu̠­paray nac xmacni, xlá ca̠lá­kalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ aya xta­ni̠ni̠t y niaj xta­ka­lhi̠y xmac­nicán caj xma̠n xta­ka­lhi̠y xes­pi­ri­tucán pero nac ca̠li̠ní̠n xta­hui­la̠­nanchá cumu la̠ tachí̠n, xlá ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xta­chu­huí̠n Dios. b Acxni̠ Cristo mak­ní̠­calh nac cruz xlá maktum tú xoko̠­nun­ko̠lh xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, ma̠squi xlá ne̠c­xnicú tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n pero hua̠k huá pá̠ti̠lh hua̠ntu̠ aquinín xlac­le̠­ni­yá̠hu Dios la̠qui̠ tla̠n naquin­ca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠yá̠n nac xla­catí̠n. Cumu Jesús chixcú xuani̠t xli̠­ca̠na pi̠ mak­ní̠­calh nac xmacni, pero xli̠s­tacni ni̠ ni̠lh huata cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú lámaj nahuán. :amPara Dios lacas­quín pi̠ napa̠­ti̠­na­ná̠tit, xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n naca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n para napa̠­ti̠­na­ná̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla̠n min­tas­cu­jutcán tla­hua­pá̠tit nahuán, y ni̠ caj xpa̠­la­cata xali̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n. _`7Pero hui­xinín laca­ti̠tum catzu­cútit li̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠naj­la­yá̠tit, aksti̠tum caka­lhí̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán la̠qui̠ xlacán naca̠ucxi­lhá̠n, y ma̠squi xlacán li̠xcáj­nit ca̠li̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n tahuán pi̠ hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo luu lac­lanca mak­la̠­ka­lhi̠­nanín, entonces ma̠n nata­tzucuy tali̠­la­ca­ma̠­xanán xta­chu­huí̠ncán hua̠ntu̠ tahuán, porque nata­ca­tzi̠y pi̠ kalhi̠­yá̠tit tla̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. A_{huata xlianka­lhi̠ná cala­ka­chix­cu­huí̠tit nac mina­cujcán Cristo y cama̠­si­yútit nac mila­ta­ma̠tcán pi̠ xma̠nhuá Mim­pu̠­chi­nacán tla­hua­yá̠tit, y ska­lalh cala­ta­pá̠tit xla­cata naca­tzi̠­yá̠tit lácu naca̠­kalh­ti̠­pa̠x­to­ká̠tit a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ naca̠­ka­lhas­quiná̠n túcu kalh­ka­lhi̠­pá̠tit y ca̠naj­la­yá̠tit pi̠ naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n Dios. i^KY ma̠squi xma̠nhuá tla­hua­pá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut pero lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n naca̠t­la­hua­ni­ca­ná̠tit la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit, ¡xli̠­ca̠na pi̠ luu ca̠na li̠pa̠­xúhu camaklh­ca­tzí̠tit! Pus ni̠tu̠ cali̠­pe̠­cuántit y ni̠ti̠ caca̠­ma­ke̠k­lhán, Y]+ Para hui­xinín xma̠nhuá lac­pu­tza­pá̠tit xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut, ¿tícu cahuá naca̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n? =\s Porque Quim­pu̠­chi­nacán Dios ca̠mak­ta­kalha hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­hua̠ncán cris­tianos
y acxni̠ xlacán takalh­ta­hua­kaniy tuncán ca̠kax­matniy xora­cioncán,
pero ni̠para tzinú ca̠ucxilh­putún a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh. f[E Calak­má­kalh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xtla­huay y xma̠n calí̠s­cujli hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum,
capú­tzalh xaak­sti̠tum latáma̠t y anka­lhi̠ná huá cali̠­la­tá­ma̠lh. Z Porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán:Para tícuya̠ cris­tiano lak­pu­hua­lacá̠n pi̠ li̠pa̠­xúhu lata­ma̠­putún nac xla­táma̠t y aka­tzi­yanca lata­ma̠­putún cha̠li cha̠lí,
pus luu cuentaj cat­lá­hualh csi̠­máka̠t xla­cata ni̠tu̠ cala̠huá nali̠­chu­hui̠nán,
na̠ ni̠para xquilhni ni̠tu̠ tiquilh­taxtuy taaksaní̠n. sY_ Para tícu ca̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n hui­xinín ni̠chuná cali̠­ma­ka­xo­kótit, para tícu cala̠huá ca̠hua­niyá̠n ni̠chuná cata̠­la̠­kalh­tí̠tit. Mejor cahua­nítit pi̠ Dios camak­tá̠­yalh y casi­cu­la­na̠t­lá­hualh y ni̠tu̠ caak­spú­lalh ma̠squi túcu hua­nimá̠n o tla­hua­nimá̠n, porque Dios ca̠li̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huayá̠n acxni̠ para chuná nat­la­hua­yá̠tit. BX}Luu cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit, mac­xtum calátit aktumá tala­ca­pa̠s­tacni caka­lhí̠tit, y acxtum cala̠­pa̠x­quí̠tit cumu la̠ li̠na­ta̠lán, tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit min­ta̠­cris­tianoscán y ni̠ti̠ cala­ca­ta̠­quí̠tit. lWQNa̠ cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n hui­xinín lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ makax­to­ká̠tit, pi̠ tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit mim­pus­ca̠tcán, caca̠­ca̠c­ni̠­na­nítit chuná cumu la̠ xlacán ca̠mi­ni̠niy, ni̠ caj xla­cata cumu lac­pus­ca̠tní̠n a̠tzinú lac­sca­la­juán nac xla­ta­ma̠tcán, huata porque Dios na̠ ca̠ma̠x­qui̠ni̠t a̠ma̠ xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ caj xpa̠­la­cata cumu lanca xta­la­ka­lha­maní̠n ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán hui­xinín. Luu tla̠n ca̠qui̠taxtuniy a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tapa̠ti̠y sampi Dios lacasquín ,VQCala­ca­pa̠s­táctit a̠má xamaká̠n pusca̠t Sara lácu hua̠k xka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­peksi̠y xta̠­ko̠lú Abraham, xlá ne̠c­xnicú caj kalha­kax­mat­ma­ká­nalh. Para hui­xinín namaca­sta̠­la­yá̠tit Sara cumu la̠ lac­tzu­maján tamaca­sta̠lay xtzicán, y xli̠anka­lhi̠ná naka­lha­kax­pat­ni̠­na­ná̠tit y nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntú lacuán ta­scújut, na̠chuná hui­xinín ni̠tu̠ cati­ka­lhí̠tit hua̠ntú nali̠­pe̠­cuaná̠tit o nali̠­ma̠­xa­na­ná̠tit. eUCHasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ luu xta­li̠­pa̠­huán Dios huá u̠má lacuán xtas­cu­jutcán hua̠ntú tati­li̠­ca̠x­ya̠­huani̠t xna­cujcán y tali̠­maka­pa̠­xú­hualh Dios porque aksti̠tum xta­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­péksi̠y xta̠­ko̠­lucán. nTUHui­xinín ni̠chuná cat­la­huátit, huata nac mila­ta­ma̠tcán cama̠­si­yútit hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum xala­cuán ta­scújut hua̠ntú li̠ca̠x­ya̠­hua­yá̠tit mina­cujcán, porque xli̠­ca̠na pi̠ hua̠ntú xatlá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán kalhi̠­yá̠tit huá a̠tzinú lanca xta­palh nac xla­catí̠n Dios. S Xa̠huachí ni̠ caj xma̠n huá mimac­nicán cuentaj cat­la­huátit la̠ta lácu li̠huana̠ naca̠x­ya̠­hua­yá̠tit xla­cata li̠la­káti̠t nata­si­yu­yá̠tit, ni̠ cali̠­ta­ca̠x­ta̠­yátit lacuán li̠ta­ca̠xta̠y xla oro, o para la̠n­túcu nax­qui­tuaca­na­ná̠tit, y ni̠ cali̠­lha­ka̠­nántit xala­cuán y lac­ta­pa­ra̠xlá lháka̠t. R{la̠ta aksti̠tum hui­xinín lapá̠tit nac xla­catí̠n Dios y ni̠tu̠ caj kalha­kax­pat­ma­ka­nam­pá̠tit. 2Q _Xa̠huachí cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n hui­xinín lac­chaján hua̠nti̠ makax­to­ká̠tit, xla­cata pi̠ li̠pa̠­xúhu caca̠­ka­lha­kax­páttit hua̠ntú ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n min­ta̠­ko̠­lucán, la̠qui̠ ma̠squi xlacán ni̠ taca̠­najlay hua̠ntu̠ huán xta­chu­huí̠n Dios, caj cumu nataucxilha lácu hui­xinín kalha­kax­pat­ni̠­na­ná̠tit, xlacán na̠ nata­tzucuy tali̠­pa̠­huán Dios ma̠squi ni̠ caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit, sinoque xma̠n nataucxilha min­tas­cu­jutcán, mPSXapu̠lh aquinín xla­ma̠­náhu cumu la̠ xaaktzan­ka̠­tamá̠n bor­regos, pero chú aya ma̠la­ca­tzu­hui̠­ni̠­táhu Cristo hua̠nti̠ xli̠­ca̠na quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n cuentaj quin­ca̠t­la­huayá̠n porque huá tamá xax­li̠­ca̠na qui­mak­ta­kalh­nacán y xlá ne̠c­xnicú caquin­ti­ca̠ak­xtek­makán.wOgCristo cuca­ko̠lh nac xmacni xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán y antá ma̠lak­spú­tulh nac cruz acxni̠ ni̠lh, la̠qui̠ aquinín aya ni̠ni̠­táhu nahuán xpa̠­la­cata tala̠­ka­lhí̠n y caj xma̠nhuá nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu hua̠ntu̠ aksti̠tum latáma̠t. Cristo tamá̠s­ta̠lh cama̠­ta­ka̠­huí̠­calh y chuná quin­ca̠­ma̠­pac­sanín quin­ta­ka̠­hui̠ncán hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠hu xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. ONLa̠ta makli̠t cala̠huá laca­quilh­ní̠­calh xlá ne̠c­xnicú cala̠huá kalh­tí̠­nalh; acxni̠ ma̠pa̠­ti̠­ní̠­calh xlá ne̠c­xnicú lac­púhua para naca̠­ma̠­lak­xoke̠y la̠ta tú xtla­hua­ni­má̠­calh, huata hua̠k Dios xma­ca­huili̠y xta­pa̠tí̠n hua̠nti̠ xli̠­ca̠na aksti̠tum naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cha̠­tunu cha̠­tunu cris­tianos la̠tachá túcu tatit­la­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán. GMMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ la̠ta Cristo tila­tá­ma̠lh nac ca̠quilh­ta­macú, xlá ne̠c­xnicú tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n y ni̠para cha̠tum xta̠­cris­tianos xák­salh. L Caj huá eé xpa̠­la­cata Dios ca̠li̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ naca̠­liucxi­lhá̠n para xli̠­ca̠na nat­la­hua­yá̠tit xta­pa̠­xu­huá̠n chuná cumu la̠ Cristo pa̠xu­hua̠na̠ pá̠ti̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán, chuná xlá sta­lanca quin­ca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán lácu napa̠­ti̠­yá̠hu acxni̠ tla­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ lakati̠y Dios, poreso cca̠­li̠­hua­niyá̠n: chuná camaca­sta̠­látit cumu la̠ xlá quin­ca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán. _~>||zzxwBtrqnBlkGi}hh f`dca_^/]t\cZZ-YVUaTSRR:PONMLbK|J-HyFECfB*A@?><;:987665H4>310//e.. -Q,++)((<'&2%$]" sWpZm 2 Yv+bXla­ca­squinca pi̠ nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios xpa̠­la­ca­tacán gober­na­dores y xli̠­hua̠k ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cata­huí­li̠lh xli̠­ma̠­pek­si̠ncán la̠qui̠ aka­tzi­yanca nala­ta­ma̠­yá̠hu nac quin­ca̠­chi­qui̠ncán y hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios y ni̠ti̠ caquin­ti­ca̠­li̠­huanín para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­ma̠­náhu. Yu -bAquit cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ mac­xtum cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios, camak­squíntit xla­cata hua̠ntu̠ tamac­la­cas­qui­má̠­nalh cris­tianos, cali̠­ma̠­ka­tzan­ké̠tit pi̠ caca̠­lak­má̠x­tulh y capa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n hua̠ntu̠ ca̠ka­lhi̠niy xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. Ot bChuná ca̠ak­spu­lani̠t Himeneo xa̠hua Ale­jandro hua̠nti̠ aquit aya cca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠ni̠t nac xla­catí̠n akska­huiní la̠qui̠ nata̠­li̠­ca­tzi̠y y niaj ne̠c­xnicú cala̠huá nata­li̠­kalh­chu­hui̠nán y niaj ne̠c­xnicú nata­la­ca­ta̠­qui̠y nali̠­kalh­ka­ma̠nán Dios.`s ;bHuá chuná cli̠­hua­niyá̠n porque lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ luu li̠huana̠ xta­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh, huá xpa̠­la­cata tali̠­lac­la­tá̠­yalh nac xta­ca̠­naj­latcán. r -bTimoteo, aquit cpa̠x­qui̠yá̠n cumu la̠ quin­ka­huasa, huá xpa̠­la­cata cli̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n pi̠ cakalhi li̠t­li­hueke la̠qui̠ huix li̠pa̠­xúhu nata̠­ya­niya, pero hua̠ntu̠ aksti̠tum cali̠­pá̠­huanti hua̠nti̠ lac­scuj­nípa̠t y laca­tancs cacatzi hua̠ntu̠ tla­huápa̠t, chuná cumu la̠ aya tita­li̠­chu­hui̠­nan­chá̠n maka­pi­tzí̠n nata̠lán acxni̠ xtaucxilh­la­ca­cha̠­má̠­nalh hua̠ntu̠ Dios xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t mila­cata. q bQuin­tla̠­ticán Dios huá tamá rey hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá nama̠­pek­si̠nán y lámaj nahuán, hua̠nti̠ ne̠cxni tasiyuy lácu luu xkásat porque caj xma̠nhuá sacstu lama xas­tacná Dios, ¡huá cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠hu y capa̠x­cat­ca­tzi̠­níhu xta­la­ka­lha­maní̠n cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú! Chuná calalh, amén. ,p SbHuá xpa̠­la­cata Dios qui­li̠­la­ka­lhá­malh ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit lanca mak­la̠­ka­lhi̠ná la̠qui̠ chuná nama̠­siyuy Jesu­cristo nac qui­la­táma̠t hasta nícu tla̠n napa̠­xu­hua̠­na̠­pa̠­ti̠niy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­huay cha̠tum ni̠tlá̠n cris­tiano cumu la̠ aquit, y aquit qui­li̠­má̠x­tulh cumu la̠ aktum liucxilh­tiyán la̠qui̠ xa̠maka­pi­tzí̠n nata­ca­tzi̠y pi̠ ma̠squi cati̠hua̠ mak­la̠­ka­lhi̠ná na̠ chuná nala­ka­lhamán cumu la̠ qui­la­ka­lhá­malh la̠qui̠ nali̠­pa̠­huán y naka­lhi̠y a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú nalak­sputa. vo gbXli̠­hua̠k aquinín quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n naca̠­naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n xla­cata pi̠ Cristo Jesús qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy xli̠­hua̠k mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n, y aquit tla̠n lacán cta­huilay lanca mak­la̠­ka­lhi̠ná hua̠nti̠ aya lak­ma̠x­tu­cani̠t. gn IbPero Quim­pu̠­chi­nacán qui­la­ka­lhá­malh ma̠squi ni̠ tzinú xqui­mi­ni̠niy chuná nat­la­huay, qui­si­cu­la­na̠t­lá­hualh y qui­má̠x­qui̠lh xta­pá̠x­qui̠t xa̠hua taca̠­nájlat la̠qui̠ nac­li̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ la̠nchú kalhi̠­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo Jesús. Rm b ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xapu̠lh aquit luu li̠pe̠cua la̠ta xac­li̠­kalh­pa­la­chu­hui̠nán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá xtla­huay, xac­ca̠­pu­tzas­ta̠lay hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t y lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­la­ca­tá̠­qui̠lh. Pero Dios snu̠n qui­la­ka­lhá­malh, xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhí̠n quin­ta̠­pá̠­ti̠lh porque xacak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t y acxni̠ chuná xac­lama ni̠ xac­li̠­pa̠­huán, ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­la­ca­tá̠­qui̠lh ni̠ xac­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xac­tla­huama. il Mb Aquit cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo porque huá qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠t­li­hueke la̠qui̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum nac­li̠s­cuja porque xlá chuná qui­li̠­pu̠lh­ca̠ni̠t; k b Huá u̠má xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hua̠ntu̠ qui­li̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán antá tancs tatzok­ta­hui­lani̠t nac xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n lak­táxtut, y na̠ huá hua̠ntu̠ aquit qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Dios nac­liakchu­hui̠nán. Pablo pa̠xcatcatzi̠niy Dios caj xpa̠lacata lakalhamani̠t Rj b Na̠chuná hua̠nti̠ tala­kati̠y taxa­katli̠y a̠túnuj lac­pus­ca̠tní̠n ma̠squi huí xpus­ca̠tcán, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taxa­katli̠y lac­chix­cu­huí̠n cumu la̠ cha̠tum pusca̠t. Na̠chuná hua̠nti̠ tze̠k taka­lhán maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ ca̠ma̠s­cu­ju­má̠­calh cumu la̠ tachí̠n y tze̠k ta­sta̠­paray, na̠chuná xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xaaksa­ni̠­naní̠n, na̠chuná hua̠nti̠ tali̠­ta̠yay pi̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tama̠­lacnu̠y y ni̠ tama̠­kan­taxti̠y; huá a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ tama̠­tla̠nti̠y huata tama̠­lak­spu­tu­putún xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. ,i Sb Porque qui­li̠­ca­tzi̠tcán pi̠ ni̠para aktum li̠ma̠­peksí̠n huá li̠ma̠s­ta̠cán la̠qui̠ aka­tiyuj nata­li̠lay hua̠nti̠ aksti̠tum tala­má̠­nalh sinoque huá li̠ma̠s­ta̠cán la̠qui̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y naca̠­li̠­huaniy la̠ta lácu naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh, xtla­hua­naní̠n tala̠­ka­lhí̠n, hua̠nti̠ caj xma̠n taka­lha­kax­mat­makán Dios xa̠hua hua̠nti̠ tali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tamakni̠y para xtzicán xa̠hua xtla̠tcán, na̠chuná xli̠­hua̠k mak­ni̠­naní̠n. ch AbTamá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios luu tla̠n hua̠ntu̠ xta­scújut pero tlak tla̠n naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n para xli̠­ca̠na aka­ta̠k­sá̠hu túcu xpa̠­la­cata luu li̠ma̠s­ta̠­cani̠t. )g MbLuu lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠maklh­ca­tzi̠cán y tali̠­taxtuy hua̠nti̠ a̠tzinú tla̠n li̠huana̠ tali̠­chu­hui̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, ma̠squi tama̠­lu­loka hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán pero ni̠ luu taca­tzi̠y para xli̠­ca̠na chuná qui̠­taxtuy. kf QbPorque huí hua̠nti̠ niaj huá takax­mat­putún o tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­putún hua̠ntu̠ lacuán tachu­huí̠n huata caj xma̠nhuá tala­kati̠y tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán. Pe bHuá xpa̠­la­cata aquit chuná cli̠­ma̠­peksí̠n porque cla­cas­quín pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cala̠­pa̠x­quí̠hu cumu la̠ ca̠mi­ni̠niy hua̠nti̠ tla̠n taca­tzi̠y nac xna­cujcán, aksti̠tum tali̠­lac­pu­huán xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xa̠hua xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán Cristo. d -bNa̠ caca̠­huani pi̠ ni̠para cata­ca̠­náj­lalh cuen­tos huá la̠ta ca̠li̠­chu­hui̠­nancán lácu tali̠­la­tá­ma̠lh a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pas­nicán. Xli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k tamá ni̠tu̠cu quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n o para naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n nac quin­ta­ca̠­naj­latcán la̠ta nala­ka­pa­sá̠hu hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat Dios, huata caj antá li̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠cán tasi̠tzi y ni̠tu̠ li̠ma­cuán.” =c ubHuix catzi̠ya lácu cli̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n acxni̠ calh nac xapu̠­la­tama̠n Mace­donia, cuanín: “Antá cata­mák­xtekti nac xaca̠­chi­quí̠n Efeso y caca̠­li̠­ma̠­peksi tama̠­ko̠lh maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n pi̠ niaj cata­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh cris­tianos hua̠ntu̠ caj xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lac­chix­cu­huí̠n y ni̠ huá xta­lu­lóktat Dios. 4b cbLuu ca̠na li̠pa̠­xúhu ctzok­nimá̠n eé carta huix Timoteo hua̠nti̠ cli̠­ma̠x­tuyá̠n quin­ka­huasa porque caj quim­pa̠­la­cata ma̠squi na̠ li̠pa̠­huana Cristo; cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo casi­cu­la­na̠t­la­huán y cama̠x­quí̠n hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu latáma̠t. Pablo ca̠li̠chuhui̠nán hua̠nti̠ caj taakskahuimi̠nán La bAquit Pablo xapóstol Jesu­cristo hua̠nti̠ cli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n, porque huá Dios ti̠ quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n chuná li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t xa̠hua Jesu­cristo hua̠nti̠ xpa̠­la­cata tla̠n li̠kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán. `{NPus huá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xli̠­hua̠k hui­xinín caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán.Y_+NNac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n pi̠ caca̠­li̠­kalh­ta­hua­ka­nítit xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús u̠má quin­carta. )^KNXli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh y tali̠­pa̠­huán Cristo hua̠ntu̠ qui­la­cata caqui­la̠­ma­ca­ti­ya­ni­chá̠hu, xli̠­hua̠k nata̠lán hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu caqui­la̠s­nat­ni­chá̠hu y caca̠­tzu̠c­pítit hua̠ntu̠ qui­la­cata. ]9NNata̠lán, na̠chuná cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n. p\YNPorque xli̠­ca̠na pi̠ tamá Dios hua̠nti̠ ca̠lac­sac­ni̠tán hua̠k ámaj ma̠kan­taxti̠y nac mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán nat­la­huay. Pablo ca̠huaniy tacha̠lí cristianos j[MNAquit cli̠­ma̠aka­tzanke̠y Dios hua̠nti̠ ma̠sta̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t xla­cata pi̠ huá caca̠­ma̠k­sti̠­tu­mi̠­li̠nín mila­ta­ma̠tcán cumu la̠ csi­cu­laná̠n; xa̠huachí caca̠­mak­ta­kalhnín min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, ni̠tu̠ nama̠x­ca­jua̠li̠y mili̠s­tac­nicán xa̠hua mimac­nicán la̠qui̠ chu­na­tiyá ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n nahuán hasta acxni̠ namín Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. fZENPero catza̠­la­nítit xli̠­hua̠k la̠ta túcuya̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n. "Y=NHuata ca̠mi­ni̠­niyá̠n pi̠ li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit para pi̠ xli̠­ca̠na tamá hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nán­calh, y hua̠ntu̠ taaka­ta̠ksa pi̠ huá xta­lu­lóktat calac­sac­xtútit la̠qui̠ naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n nac mila­ta­ma̠tcán. 8XiNNa̠chuná cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum caca̠­lak­ma­kántit tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ tahuán pi̠ tali̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. oWWNNi̠ calac­tla­huátit hua̠ntu̠ Espíri­tu Santo tla­hua­putún nac mila­ta­ma̠tcán. bV=NXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠x­qui̠yá̠n hui­xinín cali̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit Dios, porque xlá chuná lacas­quín nala­ta­pa̠­yá̠tit hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo Jesús. AU}Ny na̠ anka­lhi̠ná cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios. YT+NXa̠huachí anka­lhi̠ná cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ cala­ta­pá̠tit, {SoNLuu cuentaj cat­la­huátit xla­cata pi̠ para tícu la̠ hui­xinín naca̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, hui­xinín ni̠chuná cama­ka­xo­kótit huata cane̠c­xni­cahuá hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut caca̠t­la­hua­nítit min­ta̠­ca̠­naj­la­nicán, pero na̠ hua̠k chuná caca̠­ta̠­la­ta­pá̠tit cati̠hua̠ cris­tianos. RNNa̠chuná cca̠­hua­niyá̠n pi̠ cahua­nítit catás­cujli tama̠­ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ ni̠ tas­cuj­putún, caca̠­ma̠uxca̠­ní̠tit hua̠nti̠ tata­xlaj­uani̠­má̠­nalh, hua̠nti̠ ni̠ lak­tli­huekén hui­xinín naca̠­ma̠x­qui̠­yá̠tit li̠t­li­hueke, xa̠huachí ni̠ti̠ cali̠t­la­kuántit acxtum caca̠­ta̠­pa̠­xu­huátit. +QON Xlacán luu ca̠mi­ni̠niy pi̠ hui­xinín naca̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit y nali̠­pa̠­hua­ná̠tit caj xpa̠­la­cata a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ xlacán tala­ka­yá̠­nalh. Xa̠huachí acxtum caca̠c­ni̠­na­nítit cati̠hua̠ cris­tianos ni̠ti̠ casi̠­tzi̠­nítit. PN Nata̠lán, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caca̠c­ni̠­na­nítit xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ca̠li̠­scujmá̠n hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n lácu mili̠­la­ta­ma̠tcán nac xla­catí̠n Quim­pu̠­chi­nacán. jOMN Por eso cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ anka­lhi̠ná cala̠­ma̠uxca̠­ní̠tit y cala̠­ma̠k­pu­huan­ti­ya­ní̠tit chuná cumu la̠ la̠li̠­scuj­pá̠tit. Pablo ca̠huaniy cristianos lácu xli̠latama̠tcán YN+N Porque huá Jesu­cristo ni̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ para xas­tacná lama̠­náhu osuchí para acxni̠ nani̠­yá̠hu qui̠­taxtuy pi̠ hua­tiyá acxtum ta̠la­ma̠­náhu nahuán. MN Porque Dios ni̠chuná lacas­quín para aquinín napa̠­ti̠­na­ná̠hu caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, huata xlá lacas­quín pi̠ caj xpa̠­la­cata Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo naka­lhi̠­yá̠hu lak­táxtut. NLNPero xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ tapek­si̠­yá̠hu nac ca̠cu­huiní quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ chu­na­tiyá lacas­ta­lanca nala­ta­ma̠­yá̠hu. Huá tla̠n nali̠­ta­mak­ta­ka­lhá̠hu quin­ta­ca̠­naj­latcán xa̠hua tapa̠x­qui̠t, y xta̠­chuná cumu la̠ quin­ta̠k­nucán xali̠cá̠n cali̠­ma̠x­túhu a̠má takalh­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu pi̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tu­caná̠n. ;KoNPorque hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ talh­tatay, ca̠tzi̠sní talh­tatay, y hua̠nti̠ takot­tla̠­huán ma̠squi ca̠tzi̠sní taka­chi̠y. ?JwNHuá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj tu̠ tilh­ta­ta­ta­hui­la­yá̠hu cumu la̠ ti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios, huata quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ li̠huana̠ nala­ca­hua̠­nan­ta­hui­la­yá̠hu y ska­lalh nata­hui­la­yá̠hu, ni̠tu̠ aka­tiyuj layá̠hu. cI?NXli̠­hua̠k hui­xinín antiyá tapek­si̠­yá̠tit nac ca̠cu­huiní chu nac xtax­káket Dios, aquinín ni̠ antá tapek­si̠­yá̠hu nac xala­ka­ca̠­púcsua latáma̠t na̠ ni̠para xalac ca̠tzi̠sní. CHNPero cca̠­hua­niyá̠n nata̠lán, pi̠ hui­xinín ni̠tu̠ lapá̠tit nac xala­ka­ca̠­pucsua la̠qui̠ acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán ska­lalh hui­látit nahuán y ni̠tu̠ naca̠­lak­chiná̠n cumu la̠ cha̠tum kalha̠ná. 8CiNAca­li̠stá̠n chú aquinín hua̠nti̠ lama̠­náhu nahuán xas­tacná mac­xtum naquin­ca̠­ta̠­le̠n­caná̠n nac akapú̠n la̠qui̠ nac ca̠u̠ní̠n napa̠x­to­ká̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, y chuná cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú acxtum nata̠­la­ta­ma̠­yá̠hu. /BWNPorque acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ namín xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán nata̠c­ta­ya̠chi nac akapú̠n, nata­kax­mata xta­chu­huí̠n cha̠tum xapuxcu ángel la̠ta nama̠­pek­si̠nán, entonces acxni­tiyá nasa̠nán xtrom­peta Dios y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Cristo pero aya tani̠ni̠t nahuán pu̠lh huá nata­la­cas­tac­uanán. .AUNHuá xpa̠­la­cata aquinín cca̠­li̠­hua­niyá̠n cumu la̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Quim­pu̠­chi­nacán pi̠ xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ lama̠­nahucú xas­tacná uú nac ca̠quilh­ta­macú hasta acxni̠ namín Quim­pu̠­chi­nacán, ni̠tu̠ ama̠­náhu ca̠pu̠­la­ni­yá̠hu xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t, huata pu̠lh hua­tuní̠n nata­la­cas­ta­cuanán. *@MNPorque xta̠­chuná cumu la̠ aquinín ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ ma̠squi Jesús ni̠lh pero lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, pus na̠chuná ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ a̠má quilh­ta­macú acxni̠ ámaj min xli̠­maktiy, Dios na̠ naca̠­ma̠­la­cas­tac­uani̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos aya titá­ni̠lh pero xta­li̠­pa̠­huán, la̠qui̠ xlacán na̠ nata­ta̠mín. 0?YN Nata̠lán, aquit ni̠ cla­cas­quín chu­na­tiyá nata­mak­xte­ká̠tit ma̠squi ni̠ naca­tzi̠­yá̠tit túcu ca̠ak­spulay a̠ma̠ko̠lh ni̠n hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t, la̠qui̠ ni̠ aka­tiyuj nala­yá̠tit o nali̠­pu­hua­ná̠tit cumu la̠ ca̠ak­spulay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ takalh­ka­lhi̠­má̠­nalh a̠má quilh­ta­macú la̠ta lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t Dios. K>N la̠qui̠ chuná hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios cacs nata­la­ca­huán porque nataucxilha pi̠ lac­ta­li̠­pa̠hu hui­xinín, xa̠huachí naka­lhi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ namac­la­cas­qui­ná̠tit y ni̠tu̠ naca̠­tzan­ka̠­niyá̠n. Jesús namín ca̠tiyay xli̠hua̠k hua̠nti̠ tali̠pa̠huán b==N Anka­lhi̠ná tancs cala­ta­pá̠tit y ni̠tu̠ a̠tunu caliaka­ti­yúntit, aksti̠tum cas­cújtit nac min­ca̠­li̠­tas­cu­jutcán chuná cumu la̠ aquinín cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠tán, 4<aN Porque xli̠­ca̠na pi̠ chuná hui­xinín ca̠pa̠x­qui̠­yá̠tit xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac Mace­donia hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, pero cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ a̠chuná li̠huacay caka­lhí̠tit tapa̠x­qui̠t. ;9N Huá xpa̠­la­cata lácu nala̠­ka­lhi̠­ni­yá̠tit tapa̠x­quí̠n niaj xafuerza nac­ca̠­tzok­niyá̠n xla­cata lácu nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit porque ma̠n Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán la̠ta lácu aksti̠tum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit. &:ENPero tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para tícuya̠ chixcú ni̠ ma̠t­la̠nti̠y, lak­makán eé li̠ma̠­peksí̠n mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ ni̠ caj cha̠tum chixcú lak­makama sinoque huá Dios ma̠n lak­makama porque huá xlá ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán xEspíritu Santo. l9QNPorque para Dios quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán ni̠ huá quin­ca̠­li̠­lac­sacni la̠qui̠ chu­na­tiyá nat­la­hua­yá̠hu tala̠­ka­lhí̠n sinoque la̠qui̠ aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu nac xla­catí̠n. ^85NHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum tícu catze̠k­la­ka­xa­kát­li̠lh o camák­lhti̠lh xpusca̠t cha̠tum chixcú, porque para tícu chuná nat­la­huay Dios nama̠­xo­ko̠ni̠y caj xpa̠­la­cata u̠má tala̠­ka­lhí̠n chuná cumu la̠ aya cti­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n. 87iNNi̠ caj xma̠n cali̠­lac­pu­huántit hua̠ntu̠ li̠maka­pa̠­xu­hua­yá̠tit mimac­nicán chuná cumu la̠ tali̠­ca­tzi̠y hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios. #6?NY hua̠ntu̠ aksti̠tum capa̠x­quí̠tit y tla̠n cata̠­la­ta­pá̠tit mim­pus­ca̠tcán ni̠ caj xma̠n caka­lhí̠tit cumu la̠ li̠kamá̠n. 5 NPorque Dios lacas­quín pi̠ xma̠n huá nali̠s­cu­já̠tit y anka­lhi̠ná aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit nac xla­catí̠n, por eso cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ti̠ caxa­kát­li̠lh a̠túnuj pusca̠t para huí mim­pus­ca̠tcán. 44aNXa̠huachí aquit cca­tzi̠y pi̠ ni̠ napa̠­tzan­ka̠­yá̠tit hua̠ntu̠ nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesús cti­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n. 3 }NNata̠lán, aquinín aya cca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán lácu nala­ta­pa̠­yá̠tit la̠qui̠ chuná tla̠n namaka­pa̠­xu­hua­yá̠tit Dios, y xli̠­ca̠na la̠nchú chuná aksti̠tum lapá̠tit. Huá chú tu̠ cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesús pi̠ hasta a̠chuná li̠huacay aksti̠tum cala­ta­pá̠tit. %2CN Na̠ cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠­yá̠hu pi̠ caca̠­ma̠x­quí̠n li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n aksti̠tum y ni̠tu̠ min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán nac mina­cujcán nala­ta­pa̠­yá̠tit y chuná ni̠tu̠ nahuán hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­xa­na­ná̠tit nac xla­catí̠n Quin­tla̠­ticán Dios a̠má quilh­ta­macú acxni̠ namín xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y pu̠tum naca̠­ta̠mín xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ na̠ tata­pek­si̠niy nahuán. Chuná calalh, amén.1-N Y na̠chuná cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ huá Quim­pu̠­chi­nacán caca̠­mak­ta̠yán la̠qui̠ li̠huaca aksti̠tum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit, xli̠­hua̠k cati̠hua̠ cris­tianos caca̠­pa̠x­quí̠tit chuná cumu la̠ aquinín cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n. F0N Aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ huá Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n. h/IN Tan­tacú tan­tas­caca cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠­ma̠­náhu Dios xla­cata pi̠ caquin­ca̠­ma̠x­quí̠n tala­cas­quín ma̠n cac­ca̠ucxilh­parán la̠qui̠ li̠huana̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ tica̠­tzan­ka̠­niyá̠n nala­ka­pa­sá̠tit xla­cata li̠huana̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit. .N ¿Lácu cahuá chú maktum tuncán nac­ma̠x­qui̠­ko̠­yá̠hu tapa̠x­cat­ca­tzí̠n Dios caj xpa̠­la­cata min­ta­ca̠­naj­latcán y cumu aquinín tla̠n cka­lhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n nac xla­catí̠n caj mim­pa̠­la­ca­tacán? 7-gNCmaklh­ca­tzi̠y pi̠ lá̠m­para tlak cka­lhi̠­paray li̠t­li­hueke cumu hui­xinín chu­na­tiyá aksti̠tum hui­li̠­ni̠­tátit min­ta­ca̠­naj­latcán. Z,-NPus ma̠squi aquinín lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­li̠­pu­hua­ma̠­náhu xa̠hua hua̠ntu̠ cpa̠­ti̠­ma̠­náhu uú nac ca̠quilh­ta­macú pero caj xpa̠­la­cata cca­tzí̠hu pi̠ hui­xinín chu­na­tiyá aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán, lá̠m­para tzinú scayaj cátzalh y jaxli qui­nacú. 5+cNPero cumu chú aya tas­pitni̠t Timoteo la̠ta qui̠­lachá nac Tesa­ló­nica xlá quin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta lácu aksti̠tum lapá̠tit, la̠ta li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán, xa̠hua lácu laka­lha­ma­ni̠­na­ná̠tit. Xlá quin­ca̠­huanín pi̠ hui­xinín anka­lhi̠ná qui­la̠­pa̠s­tac­la­ca­mi­ná̠hu y snún qui­la̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu xa̠huachí luu lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ aya xqui­la̠ucxilh­pa­ráhu chuná cumu la̠ aquinín cca̠ucxilh­pu­tux­ni̠má̠n. 7*gNCumu aquit aka­tiyuj xac­lama porque ni̠ xac­ca­tzi̠y lácu xli̠­la­pá̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán, huá xpa̠­la­cata cli̠­ma­ca̠nchá qui­lac­scujni hua̠nti̠ cma̠­ka­lhas­quí­ni̠lh lácu xla­pá̠tit chicá para xamaktum akska­huiní ca̠ma̠t­la­huí̠n tala̠­ka­lhí̠n y a̠má quin­tas­cu­jutcán hua̠ntu̠ aquinín xac­tla­hua­ni̠­táhu caj chu­natá lac­la­tá­ma̠lh. ")=NPorque acxni̠ xac­la­ma̠­nan­chá̠hu nac min­ca̠­chi­qui̠ncán laca­tancs cti­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ qui­li̠­pa̠­ti̠tcán xuani̠t, y xli̠­ca̠na pi̠ chuná qui̠­tax­tuni̠t hua̠ntu̠ aya xca­tzi̠­yá̠tit. 5(cNla̠qui̠ chuná ni̠para cha̠tum tícu luu li̠pu­huama nahuán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ca̠ak­spu­lamá̠n nahuán y ni̠ti̠ nali̠­lac­la­ta̠yay nac xta­ca̠­nájlat. Porque cumu la̠ hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo xafuerza lhu̠hua hua̠ntu̠ napa̠­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ la̠nchú ucxi­lhá̠tit pi̠ aya quin­ca̠ak­spu­lamá̠n. )'KNy cca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­chá̠n nac min­ca̠­chi­qui̠ncán la̠qui̠ naca̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n naca̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠yá̠n nac min­ta­ca̠­naj­latcán y la̠qui̠ li̠huana̠ naca̠­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠­niyá̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Dios tamá quin­ta̠­lacán hua̠nti̠ li̠s­cujma Dios la̠ta qui­mak­ta̠­yama nac quin­ta­scújut hua­nicán Timoteo, 9& mNHuá xpa̠­la­cata acxni̠ niaj lay xac­pa̠ti̠y la̠ta xac­ca­tzi̠­putún para tla̠n lapá̠tit aktum ccá­tzi̠lh pi̠ caj que̠cstu nac­ta­mak­xteka nac Atenas /%WNCumu xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín tamá hua̠nti̠ aquinín luu cli̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu y akxapa cli̠­la­ma̠­náhu la̠ta cli̠s­cuj­ma̠­náhu.F$NHuá xla­cata cli̠­huán, ¿xaní­cuma̠ cris­tianos hua̠nti̠ aquinín luu nac­ca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­yá̠hu nac xla­catí̠n Quim­pu̠­chi­nacán cumu la̠ aktum li̠la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ aquinín luu cli̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín tamá hua̠nti̠ nac­li̠­la­ca­cha̠­ná̠hu nac­ma­ca­ma̠s­ta̠­yá̠hu acxni̠ namín xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán Jesús! 8#iNLa̠ta makli̠t cti­lac­púhua xla­cata pi̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n chu xa̠maka­pi­tzí̠n nata̠lán na̠ xtaampu­tu­na̠chá pero akska­huiní lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n quin­ca̠­ma̠ak­spulí̠n la̠qui̠ chuná naquin­ca̠­ma̠­cho­koyá̠n y ni̠lay can­chá̠hu. ;"oNNata̠lán, acxni̠ la̠ a̠ cti­min­chá̠hu ma̠squi ni̠ luu maka̠s quilh­ta­macú pero aquinín luu snu̠n xac­ca̠­pa̠s­tacmá̠n, y ma̠squi ni̠lay xac­ca̠ucxi­lhá̠n porque mákat xac­la­ma̠­náhu, anka­lhi̠ná xac­ca̠ucxilh­la­ca̠­ma̠­chá̠n xli̠­hua̠k qui­na­cujcán, pero la̠nchú luu xli̠­ca̠na cka­lhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n xla­cata nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n. B!}NHuá chuná cli̠­huán porque acxni̠ aquinín cca̠­liakchu­hui̠­na­ni­yá̠hu xta­chu­huí̠n Dios a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠qui̠ na̠ nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán, xlacán quin­ca̠­lac­tla­hua­niyá̠n y ni̠ tama̠t­la̠nti̠y nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠­yá̠hu cris­tianos. Pero caj xma̠n sac­stucán xta­ma̠ak­sto­kuili̠­má̠­nalh xta­la̠­ka­lhi̠ncán porque la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta Dios ca̠lak­ma­ca­mima a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xlacán ca̠mi­ni̠niy nata­li̠­pa̠­ti̠nán. Pablo huan pi̠ ca̠lakapaxia̠lhnamputún hua̠nti̠ xalac Tesalónica p YNPi̠hua­ti­ya­li̠túm tama̠­ko̠lh judíos hua̠nti̠ tamák­ni̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y xamaká̠n quilh­ta­macú na̠chuná xta­mak­ni̠­ni̠­tan­chitá xalak­maká̠n pro­fetas hua̠nti̠ Dios xca̠­ma­camín nac ca̠quilh­ta­macú, y la̠nchú aquinín na̠ quin­ca̠­pu­tza­sta̠­la­ma̠cán. Xlacán ni̠para tzinú tamaka­pa̠­xu­hua­má̠­nalh Dios, y luu li̠pe̠cua tasi̠­tzi̠niy xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. I NNata̠lán, acxni̠ hui­xinín xca̠­li̠­pu­tza­sta̠­lamá̠n min­ta̠­chi­quicán caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús xli̠­ca̠na pi̠ la̠n pa̠ti̠­nántit, na̠chuná ca̠ak­spulán cumu la̠ ca̠ak­spú­lalh a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Jesús y tahui­lá̠­nalh nac Judea, porque xlacán na̠ huá xca̠­pu­tza­sta̠­lama tama̠­ko̠lh xta̠­chi­quicán judíos. ucN Huá xpa̠­la­cata aquinín anka­lhi̠ná cpa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Dios hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t nac mila­ta­ma̠tcán, porque acxni̠ hui­xinín kax­páttit a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquinín cca̠­liakchu­hui̠­nanín li̠pa̠­xúhu kax­páttit cumu la̠ mini̠niy kax­matcán xta­chu­huí̠n Dios, y ni̠chuná lac­pu­huántit para caj xta­chu­hui̠ncán cati̠hua̠ cris­tiano. Y xli̠­ca̠na pi̠ huá xta­chu­huí̠n Dios porque sta­lanca tasiyuy hua̠ntu̠ tla­huay xta­scújut nac mila­ta­ma̠tcán hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit. N Aquinín anka­lhi̠ná cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠­ni̠tán xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit chuná cumu la̠ xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy Dios, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá ma̠n ca̠ta­sa­ni­ni̠tán la̠qui̠ huá lac­xtum nata̠­ma̠­pek­si̠­na­ná̠tit nac xaca̠­li̠­pa̠­xúhu xpu̠­ma̠­peksí̠n. 0YN Na̠chuná hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ anka­lhi̠ná cca̠­ma̠k­pu­huan­ti­ya­ni̠­ni̠tán, y para tícu xli̠­pu­huama cca̠­ma̠­ko­xu­mi­xi­ni̠tán xta̠­chuná cumu la̠ cha̠tum chixcú ca̠ma̠­ko­xu­mixiy acxni̠ tali̠­pu­huán xca­maná̠n. s_N Sta­lanca catzi̠y Dios xa̠hua hui­xinín pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cla­ta­ma̠­ni̠­táhu nac milak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo la̠qui̠ ni̠ti̠ tu̠ naquin­ca̠­li̠­hua­niyá̠n. {N Nata̠lán, hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu aquinín xac­mak­scuj­ma̠­náhu la̠qui̠ nata­si­yu­ti̠­lhay hua̠ntu̠ nac­li̠­hua̠­ya­ná̠hu; xac­scu­já̠hu ca̠cu­huiní chu ca̠tzi̠sní la̠qui̠ ni̠ti̠ caj chu­natá nac­ma̠­mak­lhu̠­hui̠­yá̠hu acxni̠ nac­ca̠­liakchu­hui̠­na­niyá̠n xta­chu­huí̠n Dios. >uNPus na̠chuná chú aquinín luu li̠pe̠cua la̠ta cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, hasta para chuná tla̠n xti­qui̠­táx­tulh ni̠ caj xma̠n huá xac­ti­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n xta­chu­huí̠n Dios sinoque hasta na̠ xac­ti­ma­ca­ma̠s­tá̠hu qui­la­ta­ma̠tcán caj mim­pa̠­la­ca­tacán caj la̠ta cca̠­la­ka­lha­maná̠n. ¡Kalhtum cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu cca̠­la­ka­lha­maná̠n! >uNMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n xac­ti­ca̠­ma̠t­la­huí̠n hua̠ntu̠ aquinín xac­ti­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n cumu la̠ xapóstol Cristo, huata ni̠chuná ctla­huáhu, mejor cli̠­tax­túhu cumu la̠ lactzu̠ camán nac milak­sti̠­pa̠ncán, xta̠­chuná cli̠­tax­túhu cumu la̠ cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ ma̠n ca̠cuentaj­tla­huay, ca̠ma̠­hui̠y y ca̠maka­staca xcamán porque ca̠la­ka­lhamán. Ww~}|Rzvy!wv u=t'srqpTmlkkjjVATRQP3NM`K J9H:GfED>BA?>=g<;:9875311,/.-O*)&'&D$" qG [ <MbAma̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ taka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n y ca̠aka­ta̠x­tuniy hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín uú nac ca̠quilh­ta­macú, caca̠­li̠­ma̠­peksi pi̠ ni̠ cata­li̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh na̠ ni̠para cata­li̠­pá̠­hualh xtu­mi̠ncán para tla̠n naca̠­lak­ma̠xtuy, porque tumi̠n ni̠lay caquin­ti­ca̠­mak­ta̠yán porque na̠chuná lak­sputa. Huata xma̠n huá caca̠­ma̠­si­yuni lácu luu nata­li̠­pa̠­huán Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ mac­la­cas­qui­ná̠hu la̠qui̠ anka­lhi̠ná nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu. zLmbXma̠n huá tamá hua̠nti̠ lama cane̠c­xni­cahuá, y anta­nícu xlá lama huí aktum lanca tax­káket hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum tícu lay ma̠la­ca­tzu­hui̠y, huá tamá Dios hua̠nti̠ ni̠para cha̠tum tícu a̠ ucxilha na̠ ni̠para tícu catiúcxilhli. ¡Xma̠n huá mini̠niy nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu, naca̠c­ni̠­na­ni­yá̠hu y napa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu xpa̠­la­cata xli̠t­li­hueke cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú! Chuná calalh, amén. K/bPorque acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú Dios hua̠k nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ aya lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t, porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huá sacstu lanca Dios. La̠ta xli̠­lhu̠hua reyes hua̠nti̠ taanán nac ca̠quilh­ta­macú huá a̠tzinú tali̠­pa̠hu, y xli̠­ca̠na pi̠ hua̠k huá xpu̠­chiná la̠ta túcu anán nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. MJbpi̠ aksti̠tum cama̠­kan­taxti hua̠ntu̠ cli̠­ma̠­pek­si̠má̠n, y ni̠tu̠ calak­pali hua̠ntu̠ cuanimá̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ nali̠­hua­ni­cana aca­li̠stá̠n pi̠ nia̠ ma̠kan­tax­ti̠­ni̠ta, y chu­na­tiyá tancs calí̠­scujti hasta acxni̠ namim­paray Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. CIb Pus la̠nchú nac xla­catí̠n Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ ca̠ma̠x­qui̠y xla­ta­ma̠tcán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ nata­li̠­la­tama̠y, y nac xla­cati̠n Jesu­cristo hua̠nti̠ ma̠sí­yulh nac xla­catí̠n Pilato pi̠ xli̠­ca̠na huá Xka­huasa Dios, aquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n UH#b Luu juerza cat­la­huani xla­cata pi̠ nata̠­ta̠­ya­niya tamá min­ta­ca̠­nájlat la̠ta li̠pa̠­huana Cristo, y ne̠c­xnicú cali̠t­lá­kuanti tamá min­ta­scújut la̠qui̠ namak­lhti̠­nana a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa nac akapú̠n, porque caj huá u̠má li̠lac­sac­ni̠tán Dios, y na̠chuná huix li̠ta̠ya nac xla­ca­ti̠ncán lhu̠hua cris­tianos pi̠ nali̠­pa̠­huana Quim­pu̠­chi­nacán. *GMb Timoteo, cumu maca­ma̠x­qui̠­ni̠ta mila­táma̠t Dios porque huá lac­sac­ni̠tán, huix catza̠­lani y calak­má­kanti xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit huata caj xma̠n calak­tzaksa lácu aksti̠tum nali̠­pa̠­huana Cristo, na̠chuná lácu naca̠­pa̠x­qui̠ya xli̠­hua̠k cris­tianos, para túcu akspu­layá̠n pa̠xu­hua̠na̠ capa̠ti, y xli̠­hua̠k minacú tla̠n cacatzi. 5Fcb Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ xma̠n tapa̠s­tac­má̠­nalh nata­ka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n catu̠huá hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tzucuy tala­ca­pa̠s­taca y hasta tali̠­lak­makán la̠ta xta­li̠­pa̠­huán Cristo y chuná chú ma̠n tapu­tzas­ta̠lay a̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná tapa̠­ti̠­má̠­nalh nac xmac­nicán. Dios xlacsacni̠t Timoteo la̠qui̠ nakalhi̠y xliankalhi̠ná latáma̠t REb Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ talac­pu­huán xta­ká­lhi̠lh lhu̠hua tumi̠n xa̠hua hua̠ntu̠ tala­kati̠y xli̠­ca̠na pi̠ ca̠maka­tlajay xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán acxni̠ taucxilha lhu̠hua tumi̠n, y hasta talac­pu­huán pi̠ catu̠huá xtat­lá­hualh ma̠squi hua̠ntu̠ niaj ca̠mi­ni̠niy; pero huá u̠má li̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni ca̠ma̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huay cris­tianos. BD}bHuata capa̠x­cat­lé̠hu y capa̠­xu­huáhu para kalhi̠­yá̠hu qui­mac­la­cas­qui­nitcán hua̠ntu̠ li̠hua̠­ya­ná̠hu xa̠hua hua̠ntu̠ li̠lha­ka̠­na­ná̠hu. LCbPorque caj cala­ca­pa̠s­táctit, acxni̠ laca­chi­ni̠­táhu nac ca̠quilh­ta­macú ni̠tu̠ li̠mi­ni̠­táhu, pus na̠chuna li̠túm acxni̠ nani̠­yá̠hu ni̠tu̠ cati­lé̠hu. hBIbMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ hua̠nti̠ tali̠­taxtuy xana­puxcún hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo lhu̠hua tali̠t­lajay a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ tala­ka­yá̠­nalh, pero ni̠ huá tumi̠n sinoque lhu̠hua hua̠ntu̠ mak­lhti̠nán nac xla­catí̠n Dios para pa̠x­catlé̠n caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ aca­tzuní̠n taka­lhi̠y. 'AGbNe̠c­xnicú lak­sputa xta­si̠­tzicán tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ni̠lay taaka­ta̠ksa xta­lu­lóktat Dios porque caj xma̠n huá taka­lhi̠y xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, porque xlacán xma̠n talac­pu­huán pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠tanu̠y naca̠­pux­cuniy cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo ni̠para tzinú tuhua caj u̠cu nat­lajay lhu̠hua tumi̠n. ,@Qbtamá chixcú ni̠ xli̠­ca̠na aka­ta̠ksa huata caj laca­ta̠­qui̠nán, hasta li̠ma̠x­tuni̠t cumu lá̠m­para xta­játat porque xma̠n lakati̠y li̠chu­hui̠nán y liaklhu̠­hua̠tnán a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán; caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ huan y ma̠siyuy antá li̠tzucuy tasi̠tzi, taquic­lhcatza, catu̠huá la̠lak­ca­tza­nicán, y niaj la̠li̠­pa̠­huán. G?bPara tícu ma̠siyuy y li̠chu­hui̠nán túnuj tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ ni̠ ta̠ta­la­cas­tuca xta­lu­lóktat Cristo na̠ ni̠para hua̠ntu̠ aquinín ma̠si­yu­yá̠hu, J> bY para maka­pi­tzí̠n tasa̠cua, xpat­roncán hua̠nti̠ ca̠ta­ma̠­hua­cani̠t na̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, pus hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu catas­cúj­nilh y hua̠k cata­ka­lha­káx­matli y catar­res­pe­tar­tlá­hualh porque na̠ xta̠­ca̠­naj­la­nicán y acxtum li̠na­ta̠lán tali̠­taxtuy. Xlacán ca̠mi­ni̠niy cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ catas­cúj­nilh porque hua̠nti̠ tali̠s­cuj­má̠­nalh na̠ li̠pa̠­huán Cristo y hua̠k li̠na­ta̠lán hua̠nti̠ xla̠­li̠­pa̠x­qui̠tcán. Makapitzí̠n tali̠chuhui̠nán túnuj talacapa̠stacni Huá u̠má tala­ca­pa̠s­tacni caca̠­ma̠­si­yuni y caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni cris­tianos. ;= qbXli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo pero ca̠ta­ma̠­hua­cani̠t y caj chu­natá ca̠ma̠s­cu­ju­má̠­calh, li̠pa̠­xúhu cata­ka­lha­kax­mat­ní̠­nalh hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠cán y cata­ca̠c­ni̠­ná­nilh xpu̠­chi­nacán, la̠qui̠ ni̠ti̠ cala̠huá nali̠­kalh­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios xa̠hua hua̠ntu̠ ma̠si­yu­ma̠­náhu. N<bPus na̠chuná qui̠­taxtuy lhu̠hua hua̠nti̠ tat­la­huay lacuán ta­scújut y tuncán sta­lanca tasiyuy hua̠ntu̠ xli̠tlá̠n tat­la­hua­má̠­nalh, pero na̠ lhu̠hua hua̠nti̠ tatit­la­huani̠t tlak lacuán ta­scújut y ni̠ti̠ catzi̠y porque ni̠ tasiyuy, pero aquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ chu­na­tiyá tze̠k cati­táhui sinoque ma̠squi aca­li̠stá̠n pero juerza naca­tzi̠cán nac xla­catí̠n Dios.};sbLi̠huana̠ cala­ca­pá̠s­tacti u̠má pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ tat­la­huay xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos mákat tuncán tasiyuy ma̠squi ni̠ti̠ ca̠ma̠­la­ca­pu̠ma, pero tahui­la̠­nampá maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tat­la­huani̠t lanca xta­la̠­ka­lhi̠ncán pero ni̠ti̠ naca­tzi̠y hasta aca­li̠stá̠n nac xla­catí̠n Dios. n:UbTimoteo, cumu huix anka­lhi̠ná pa̠ta̠­tat­laya, ne̠c­xnicú luu cali̠­kót­nunti caj xlakstu chú­chut, huata na̠ cahua­ti̠lha actzu̠ xat­li­hueke vino hua̠ntu̠ li̠t­la­hua­cani̠t xchú­chut uva. x9ibAcxni̠ para tícu lac­sac­pu­tuna hua̠nti̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, luu cuentaj cat­lahua xa̠huachí li̠huana̠ mili̠­cá­tzi̠t para mini̠niy nala­ka­ta̠yay tamá ta­scújut, pero ni̠ caj hua­tiyá pi̠ tuncán caliacchipa mimacán la̠qui̠ namak­lhti̠nán xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo, porque xamaktum para nama̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n y ta̠li̠­ca­tzi̠ya nahuán; pus ne̠c­xnicú cat­lahua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. M8bAquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n nac xta­cu­huiní Dios, nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xa̠hua a̠ma̠ko̠lh ángeles hua̠nti̠ ca̠lac­sac­cani̠t, pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cama̠­kán­taxti u̠má tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ cuanimá̠n; ni̠ huá caucxilh­la­ca­chipi para tícu luu tali̠­pa̠hu o hua̠nti̠ ni̠tu̠cu xkasat, huata ni̠ cat­lahua min­cuenta para tícu chuná lama cali̠­huani. 7bPero para tícuya̠ cris­tiano nama̠­lu­lok­nicán pi̠ xli̠­ca̠na tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n ma̠squi xlá aya catzi̠y pi̠ niaj xli̠t­lá­huat, pus nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo huix cali̠­huani hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huama la̠qui̠ nata­kax­mata xa̠maka­pi­tzí̠n y chuná nat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n. q6[bPara cha̠tum ko̠lu­tzí̠n hua̠nti̠ ca̠pux­cu­nini̠t a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo para huí tu̠ nali̠­ya̠­huacán pi̠ tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n, huix ni̠ caca̠­najla sola­mente para nata­ma̠­lu­loka cha̠tiy o kalha­tutu tes­tigos pi̠ xli̠­ca̠na tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n. i5KbPorque nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t: “Ni̠ cama̠­kan­kanu bozal tamá min­ta­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠s­cu­júpa̠t ma̠lac­pa­jápa̠t min­trigo huata camá̠x­qui̠lh quilh­ta­macú cahuá̠­yalh.” Y lacatum chiné huam­paray: “Cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ scujma juerza lak­chá̠n nama̠s­ka­hui̠cán.” $4AbXa̠huachí a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ tapux­cuni̠t nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, xlacán luu ca̠mi­ni̠niy pi̠ caca̠­pa̠x­quí̠­calh caj xpa̠­la­cata xtas­cu­jutcán hua̠ntu̠ tat­la­huay, pero tlak li̠huaca xli̠­ca̠c­ni̠­na­nitcán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tama̠­siyuy y taliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. }3sbPara tícuya̠ cris­tiano hua̠nti̠ xli̠­ca̠na li̠pa̠­huán Cristo huí nac xchic xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ pu̠ni̠ná, entonces mini̠niy pi̠ huá camak­tá̠­yalh y calí̠s­cujli y ni̠ camá̠s­ta̠lh tala­cas­quín nata­mak­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, la̠qui̠ chuná hui­xinín tla̠n naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh pu̠ni̠­naní̠n hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ni̠ taka­lhi̠y hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠yay. Caca̠ca̠cni̠nanícalh a̠ma̠ko̠lh lakko̠lutzi̠nni hua̠nti̠ tali̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Dios <2qbHuá chuná cli̠­huán porque maka­pi­tzí̠n pu̠ni̠­naní̠n taaktzan­ka̠­ta̠­ya­ni̠ttá y huata huá tali̠­pa̠­huán xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. !1;bHuá xpa̠­la­cata aquit cla­cas­quín pi̠ tama̠­ko̠lh pu̠ni̠­naní̠n hua̠nti̠ lac­tzu­ma­jancú mejor cata­ta­ma­káx­tokli, cata­ká­lhi̠lh xca­mancán y cata­mak­tá­kalhli xchiccán la̠qui̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ quin­ca̠ucxilh­pu­tuná̠n hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo ni̠tu̠ cala̠huá naquin­ca̠­li̠­chu­hui̠­nan­caná̠n. t0ab Xa̠huachí cumu para ni̠tu̠ xli̠t­la­huatcán nac xchiccán lacatum lacatúm taán nac chiqui tapa­xia̠lhnán y luu xalac­lhqui­titni tahuán, ni̠ caj xma̠n xalac­lhqui­titni sinoque hasta xaaksa­ni̠­naní̠n taqui̠­taxtuy, caj xma̠n taucxilh­ta̠k­chokoy hua̠ntu̠ lama y tali̠­chu­hui̠nán hasta hua̠ntu̠ ni̠ xli̠­hua­natcán. /}b y mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n taqui̠­taxtuy porque ni̠ tama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xta­li̠­ta̠­yani̠t. ^.5b Pero a̠ma̠ko̠lh pu̠ni̠­naní̠n hua̠nti̠ ni̠naj luu talé̠n ca̠ta ni̠ caca̠­li̠­ta̠­ya­nítit luu namak­ta̠­ya­yá̠tit porque cumu lac­tzu­ma­jancú acxni̠ tamaklh­ca­tzi̠y pi̠ tamaka­pa̠­xu­hua­putún xmac­nicán entonces niaj tali̠s­cuj­putún Cristo porque tata­maka­xtok­pu­tum­paray, ;-ob Ama̠­ko̠lh pu̠ni̠­naní̠n hua̠nti̠ ca̠ca­tzi̠­nicán pi̠ xli̠­ca̠na tatit­la­huani̠t lacuán ta­scújut, para ca̠maka­stacni̠t xca­maná̠n la̠ta xmi­ni̠niy xli̠t­lá­huat, para pa̠xu­hua̠na̠ ca̠ta̠­lak­tun­cu­huini̠t nac xchic xli̠­hua̠k hua̠nti̠ mákat xta­mi­ni̠­tanchá, para li̠pa̠­xúhu ca̠mak­ta̠­yani̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, xa̠huachí para acxni̠ xka­lhi̠y tu̠ xmac­la­cas­quín ca̠mak­ta̠­yani̠t hua̠nti̠ tapa̠­ti̠­na­má̠­nalh cris­tianos, para tit­la­huani̠t li̠tlá̠n acxni̠ tla̠n entonces xli̠­ca̠na huá na̠ mini̠niy pi̠ namak­ta̠­ya­yá̠tit. 9,kb Ama̠­ko̠lh puhua­ni̠­naní̠n lac­chaján hua̠nti̠ xli̠­ca̠na naca̠­ta̠­pu̠t­le­ke­yá̠tit nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit xli̠­ká­lhi̠t li̠huacay tutum­puxam ca̠ta y hua̠nti̠ caj xma̠n cha̠tum tika­lhi̠ni̠t xta̠­ko̠lú. '+GbPorque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ ni̠ ca̠mak­ta̠yay xli̠­ta­la­ka­pasni y ni̠ ca̠akli̠­huán, xali̠­huaca hua̠nti̠ lac­xtum ca̠ta̠­la­ta­nu̠ma nac xchic, ni̠ mini̠niy nahuán pi̠ li̠pa̠­huán Dios porque maktum pi̠ lak­makani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n, pus a̠tzinú li̠xcáj­nit xta­pu­huá̠n qui̠­taxtuy ni̠ xachuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán. [*/bXli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ cuanimá̠n chuná caca̠­li̠­ma̠­peksi cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠­li̠­huaniy para túcu ni̠ tama̠­kan­tax­ti̠ni̠t aca­li̠stá̠n. i)KbPero ni̠ camak­ta̠ya a̠má pu̠ni̠ná hua̠nti̠ caj xma̠n chuná laka­hui­ti­pu̠lay, huata cama̠­ca­tzi̠ni pi̠ acxni̠ chuná li̠lama Dios li̠pu̠lhca̠y cumu la̠ aya ni̠ni̠t ma̠squi lama xas­tacná. {(obPara cha̠tum pu̠ni̠ná luu xli̠­ca̠na ni̠ kalhi̠y tícu namak­ta̠yay, pus luu ca̠mi­ni̠­niyá̠n namak­ta̠­ya­yá̠tit para aksti̠tum li̠pa̠­huán Dios pi̠ xlá namak­ta̠yay y anka­lhi̠ná kalh­ta­hua­ka­nima. 6'ebPero para cha̠tum pu̠ni̠ná tahui­lá̠­nalh xca­maná̠n osuchí xna­ta̠­natni, hua­tuní̠n ca̠mi­ni̠niy nata­ca­tzi̠y lácu xli̠­mak­ta̠­yatcán xli̠­ta­la­ka­pas­nicán, xli̠­pa̠x­qui̠tcán xtla̠tcán porque huá u̠má tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ lakati̠y Dios. #&?bAma̠­ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ ca̠ni̠­makan­cani̠t y ni̠ti̠ ca̠ananiy hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠yay, pus huix caca̠­mak­ta̠ya. 1%[bNa̠chuná lac­tzicán pa̠xu­hua̠na̠ caca̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nanti cumu lá̠m­para mintzí caca̠­li̠­pu̠lhca, na̠chuná lac­tzu­maján caca̠­li̠­ma̠xtu cumu lá̠m­para mina­ta̠lán, y hua̠ntu̠ aksti̠tum y laca­ti̠tum caca̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nanti. $ bHuix ni̠ caj cala­ca­quilhni cha̠tum ko̠lu­tzí̠n huata li̠pa̠­xúhu cama̠­kalh­chu­hui̠ni cali̠­pu̠lhca cumu lá̠m­para min­tla̠t, na̠chuná laka­huasán huix caca̠­pa̠xqui y caca̠­li̠­pu̠lhca cumu lá̠m­para mina­ta̠lán. U##bXli̠­ca̠na cuaniyá̠n, luu cuentaj cat­lahua lácu tancs nala­ta­pa̠ya, na̠chuná hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos y tancs cama̠­kan­taxti; para huix li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠ya hua̠ntu̠ aya cuani­ni̠tán xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n nalak­ma̠x­tuya mili̠s­tacni y na̠ lac­xtum naca̠­ta̠­lak­tax­tuya xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠pa̠t."#bxli̠­ca̠na pi̠ ni̠ caj chu­natá calac­la­ko̠lh nac mila­tama̠t, huata cama̠s­cuju, la̠qui̠ chuná sta­lanca nataucxilha xli̠­hua̠k cris­tianos pi̠ xli̠­ca̠na ma̠li̠­hua­quí̠pa̠t min­ta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠hua mili̠s­ka­lala. !/bXli̠­hua̠k a̠má xta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠hua xli̠t­li­hueke Dios hua̠ntu̠ xlá tima̠x­quí̠n acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni ca̠naj­laní̠n taliacchipán xmacancán, takalh­ta­hua­ká­nilh Dios mim­pa̠­la­cata y tita­li̠­chu­huí̠­nalh a̠má min­ta­scújut hua̠ntu̠ xpímpa̠t tla­huaya porque huá Dios chuná ca̠ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh, e Cb Li̠huán nia̠ cana̠chá cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n pi̠ ni̠ tit­la­kuana, anka­lhi̠ná acxni̠ pu̠tum tata­mac­xtumi̠y cris­tianos nac pu̠si­culan caca̠­li̠­kalh­ta­hua­kani xta­chu­huí̠n Dios, huix caca̠­ma̠akpu­huan­ti­yani la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­huán Cristo y luu tancs caca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni. ;ob Luu cuentaj cat­lahua ni̠tu̠ tit­la­huaya hua̠ntu̠ li̠ma̠­xana la̠qui̠ ni̠ti̠cu nalak­makaná̠n ma̠squi cajcu kahuasa huix, huata luu aksti̠tum cala­tapa la̠qui̠ nataucxilh­ti­yayá̠n xa̠maka­pi­tzí̠n ca̠naj­laní̠n pi̠ hua̠ntu̠ laca­ti̠tum kalh­chu­hui̠­nana, ya̠ tapa̠­xu­huá̠n pa̠x­qui̠­nana y luu aksti̠tum li̠pina mila­táma̠t, chu li̠pa̠­huana Quim­pu̠­chi­nacán. Pb Huá u̠má tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ la̠nchú cuanimá̠n, huá luu mili̠­ma̠­síyut y caca̠­li̠­ma̠­peksi cris­tianos xla­cata pi̠ chuná tancs cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh. {ob Huá xpa̠­la­cata aquinín juerza cli̠t­la­hua­ni­ma̠­náhu cli̠s­cuj­ma̠­náhu ma̠squi quin­ca̠­li̠­si̠­tzi̠­ni­caná̠n y quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­caná̠n, porque aquinín maktum tu̠ cma­ca­ma̠x­qui̠­ni̠­táhu qui­la­ta­ma̠tcán tamá tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná hua̠nti̠ ca̠lak­ma̠x­tu­putún xli̠­hua̠k cris­tianos, pero xma̠nhuá tla̠n naca̠­lak­ma̠xtuy a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. Lb Xli̠­hua̠k u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n huá xta­lu­lóktat ni̠tu̠ cca̠ak­ska­huimá̠n, y ca̠mi­ni̠niy pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca̠­najlay. SbMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tat­la­huay lhu̠hua ejer­ci­cios la̠qui̠ tli­hueke nata­ka­lhi̠y xmac­nicán y la̠qui̠ nata­ma̠s­tacay xcux­mu̠ncán, juerza hui̠ntú ca̠li̠­ma­cuaniy, pero xali̠­huaca a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ talak­tzaksay tli­hueke nata­ka­lhi̠y xta­ca̠­naj­latcán y tama̠s­tacay xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán anka­lhi̠ná cahuá li̠ma­cuaniy nac xla­táma̠t, porque lhu̠hua hua̠ntu̠ aka­ta̠ksa y na̠ catzi̠y hua̠ntu̠ aca­li̠stá̠n ámaj maka­mak­lhti̠nán nac akapú̠n. bHuix ni̠ cakáx­patti y ni̠ caca̠­najla a̠má cuento hua̠ntu̠ caj talac­sac­xtuni̠t cris­tianos, porque lhu̠hua hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán y tama­ka­ca̠­naj­la­nam­putún, caj tachui̠n huata caj xma̠n huá cali̠­taaka­tzanke lácu a̠tzinú nama̠s­ta­caya min­ta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠hua lácu xma̠n huá nali̠­pa̠­huana Dios. GbPara huix tancs naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya nata̠lán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo u̠má lacuán tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ cuanimá̠n, y aksti̠tum nali̠­la­ta­pa̠ya tamá min­ta­ca̠­nájlat, xli̠­ca̠na pi̠ nali̠­tax­tuya cha̠tum tla̠n xlac­scujni Jesu­cristo. hIbPorque huá xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquinín li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠hu xa̠hua quiora­cioncán hua̠ntu̠ li̠quilh­cha̠­ni­yá̠hu Dios huá ca̠si­cu­la­na̠t­la­huay xli̠­hua̠k quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ aquinín li̠hua̠­ya­ná̠hu. Pablo huaniy pi̠ aksti̠tum calatáma̠lh Timoteo cumu la̠ lacasquín Cristo %bPorque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios tla­huani̠t hua̠k tla̠n, y ni̠para pu̠lactum quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nalak­ma­ka­ná̠hu porque para hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t aquinín li̠hua̠­ya­ná̠hu chuná li̠pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Dios. /bXli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh nahuán hasta nata­li̠­huán xla­cata pi̠ niaj cata­ta­ma­káx­tokli, xa̠huachí nata­li̠­huán xla­cata pi̠ pu̠lac­lhu̠hua tahuá niaj cali̠­hua̠­yán­calh ma̠squi Dios chuná ca̠t­la­huani̠t la̠qui̠ a̠má tahuá nata­li̠­hua̠yán xli̠­hua̠k xca­maná̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y tala­ka­pasni̠t xta­lu­lóktat, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­hua̠yán chuná nata­li̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios. eCbHuata huá nata­ka­lha­kax­mata y nata­ca̠­naj­laniy a̠ma̠ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tali̠­taxtuy cumu lá̠m­para luu lacuán cris­tianos ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aya ca̠lac­tla­hua­ya̠­huani̠t nahuán a̠má xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ nata­ka­lhi̠y. y mbXes­pí­ritu Dios laca­tancs qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t pi̠ acxni̠ aya tala­ca­tzu­hui̠maj nahuán quilh­ta­macú acxni̠ namim­paray Jesu­cristo, lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán huata caj nata­lak­makán y niaj cati­ta­li̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán, huata huá nata­li̠­pa̠­huán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n aksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ tama̠­si­yut­la̠­huán nahuán xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. RbXli̠­ca̠na pi̠ lanca xla­ca­tzúcut xa̠hua xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios la̠ta xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n y la̠ta nali̠­pa̠­hua­ná̠hu. Chuná cumu la̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka:Amá qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán Cristo qui̠­la­ca­chinchi nac ca̠quilh­ta­macú cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú,Espíri­tu Santo ma̠lu­lokni̠t pi̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke huá xpa̠­la­cata li̠ta̠­yá­nilh,
xli̠­hua̠k ángeles xalac akapú̠n taucxilhní̠t.Lacaxtum nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú liakchu­hui̠­nán­calh xta­chu­huí̠n,
y lhu̠hua cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú tali̠­pá̠­hualh,
y acxni̠ cha̠lh nac akapú̠n li̠pa̠­xúhu maka­mak­lhti̠­nan­canchá.bchicá para xamaktum hui̠ntú nac­li̠­maka­palay y ni̠para cac­tianchá y cumu ctzok­nu­nimá̠n aya catzi̠ya lácu mini̠­niyá̠n nala­ta­pa̠ya nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Dios, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu, xca­maná̠n quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n y quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ xpu̠­si­culan a̠má lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná, y aquinín hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠hu tancs xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ naca̠­naj­la­yá̠hu y xli̠­ca̠­lanca nama̠akpun­tu­mi̠­yá̠hu xta­chu­huí̠n. B}bTimoteo, aquit clac­pu­huán pi̠ ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nac­la­ka­na̠­chá̠n la̠qui̠ nakalh­chu­hui̠­na­ná̠hu, pero juerza ctzok­nimá̠n eé carta, /b Porque cha̠tum diá­cono hua̠nti̠ tancs ma̠kan­taxti̠y xta­scújut hua̠ntu̠ lak­chá̠n xli̠t­lá­huat, xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos taucxilha y tali̠­pa̠hu tali̠­ma̠xtuy, y chuná xlá tla̠n ni̠tu̠ nali̠­ma̠­xanán acxni̠ nali̠­chu­hui̠nán xta­ca̠­nájlat y lácu li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Cristo Jesús. Pablo lacpuhuán pi̠ nalakán Timoteo yb Cha̠tum diá­cono caj xma̠n cha̠tum xli̠­ká­lhi̠t xpusca̠t, xa̠huachí xli̠­cá­tzi̠t lácu nahuili̠y xli̠­ma̠­pekí̠n nac xchic, y lácu aksti̠tum naca̠­ma̠­peksi̠y y naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xca­maná̠n. veb Na̠chuná tama̠­ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ xma̠­hui̠­nacán diá­conos, ca̠mi­ni̠niy pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum xli̠­la­ta­ma̠tcán, hua̠ntu̠ aksti̠tum cata­kalh­chu­huí̠­nalh, ni̠ ca̠mi­ni̠niy caj xma̠n tunuj túnu nata­huán, xa̠huachí ni̠ xliaksa­ni̠­natcán, huata ca̠mi­ni̠niy pi̠ luu lac­cac­suán nata­huán. 9b Tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ tas­cuj­putún cumu la̠ diá­cono hua̠nti̠ nata­mak­ta̠yay nac xli̠­tas­cu­jutcán akchu­hui̠­naní̠n, hui­xinín pu̠lh cala̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nántit, para ucxi­lhá̠tit pi̠ ni̠tu̠ saka̠li̠y y tla̠n nata­ma̠­kan­taxti̠y xtas­cu­jutcán, y para na̠ acxtum nali̠­ca­tzi̠­yá̠tit entonces catás­cujli cumu la̠ diá­conos.  b Huata ca̠mi­ni̠niy pi̠ aksti̠tum cata­huí­li̠lh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, y caj xma̠nhuá cata­li̠­la­tá­ma̠lh xta­lu­lóktat Cristo hua̠ntu̠ aquinín li̠pa̠­hua­ná̠hu, porque huá quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán. bNa̠chu­na­li̠túm luu aksti̠tum xli̠­la­ta­ma̠tcán tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠x­tu­cani̠t diá­canos xmak­ta̠­ya­nacán akchu­hui̠­naní̠n, xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tahuán cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh, ni̠ ca̠mi­ni̠niy xakotní̠n nata­huán, na̠ ni̠para xma̠nhuá aka­tiyuj cata­lí̠­lalh lácu nata­ka­lhíy lhu̠hua tumi̠n. + ObXa̠huachí hua̠ntu̠ aksti̠tum xli̠­la­ta­ma̠tcán y hua̠ntu̠ tla̠n cat­lá­hualh nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán la̠qui̠ ni̠ti̠ cala̠huá naak­tla­ka­xa­katli̠y y na̠ ni̠para chuná cati­má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú akska­huiní nama̠­mo­ko­si̠­ya̠­huay. Lácu xli̠latama̠tcán hua̠nti̠ ca̠li̠ma̠xtucani̠t diá­conos E bPara tícu li̠tax­tu­putún xapuxcu nac aktum pu̠si­culan, ni̠ huá cma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ a̠cu ni̠naj maka̠s li̠pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán porque xamaktum luu tali̠­pa̠hu namaklh­ca­tzi̠cán y sacstu nata­mo­kos­ta̠yay chuná cumu lak­tzan­ka̠­tá̠­yalh akska­huiní. *MbPorque para cha̠tum chixcú hua̠nti̠ li̠taxtuy akchu­hui̠ná hua̠nti̠ ca̠pux­cuniy cris­tianos nac pu̠si­culan pero para ni̠ catzi̠y lácu nama̠­pek­si̠nán nac xchic, ¿pi̠ li̠huaca chú a̠tzinú tla̠n naca̠­ma̠­peksi̠y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo? }sbXa̠huachí xli̠­cá­tzi̠t lácu aksti̠tum nama̠­pek­si̠nán nac xchic, y xli̠­ma̠­si­yúnit xca­maná̠n lácu nata­ka­lha­kax­mat­ni̠nán acxni̠ túcu ca̠li̠­ma̠­pek­si̠cán y lácu aksti̠tum nata­la­tama̠y. :mbNi̠ mini̠niy xakotni nahuán, na̠ ni̠para amigoj caca̠­tá̠­lalh hua̠nti̠ tala­kati̠y tatat­lan­ca̠­ni̠­ta̠k­chokoy, huata mini̠niy pi̠ hua̠ntu̠ tla̠n xli̠­ká­lhi̠t xta­pu­huá̠n, ni̠ caj xma̠nhuá calac­pu­tza­ta̠k­chó­kolh lácu naka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n. 'GbXli̠­ca̠na pi̠ hua̠nti̠ laka­ta̠yay eé ta­scújut li̠taxtuy xapuxcu hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum xli̠­la­ta­ma̠tcán, ni̠tu̠ tit­la­huay hua̠ntu̠ li̠ma̠­xana, caj xma̠n cha̠tum xli̠­ká­lhi̠t xpusca̠t, xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­huay li̠huana̠ cala­ca­pá̠s­tacli la̠qui̠ naka­lhi̠y li̠cá̠cni̠t, xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nala­ka­pa­xia̠lhnán li̠pa̠­xúhu camaka­maklhtí̠­nalh nac xchic, xa̠huachí xli̠­ká­lhi̠t li̠s­ka­lala la̠qui̠ tla̠n naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. I bXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n huá xta­lu­lóktat, y luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ para cha̠tum chixcú lak­pu­hua­lacá̠n xla­cata pi̠ xca̠­lí̠s­cujli xta̠­cris­tianos y xca̠akchu­hui̠­ná­nilh nac pu̠si­culan, xli̠­ca̠na pi̠ lanca ta­scújut hua̠ntu̠ tla­hua­putún. $AbPero cha̠tum pusca̠t tla̠n nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni para hua̠ntu̠ aksti̠tum naca̠­maka­staca xca­maná̠n, para hua̠ntu̠ laca­ti̠tum naca̠­pa̠x­qui̠y la̠tachá tícuya̠ cris­tianos, y hua̠ntu̠ aksti̠tum nali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán.5cbXa̠huachí cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ ni̠ huá Adán akska­huini̠t akska­huiní sinoque huá Eva, y aca­li̠stá̠n chú ma̠t­lá­hui̠lh tala̠­ka­lhí̠n. !;b Porque xamaká̠n quilh­ta­macú Dios pu̠lh huá tla­huani̠t cha̠tum chixcú Adán, y aca­li̠stá̠n tlá­hualh a̠má xapu̠lh pusca̠t Eva. b Xa̠huachí ni̠ cma̠t­la̠nti̠y xla­cata pi̠ cha̠tum pusca̠t natzucuy ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac pu̠si­culan, y ni̠para huá caca̠­ma̠­pek­si̠­pú­tulh lac­chix­cu­huí̠n, huata caj xma̠n mini̠niy pi̠ cacs catáhui. Kb Acxni̠ li̠chu­hui̠­na­má̠­calh xta­chu­huí̠n Dios, cha̠tum pusca̠t caj xma̠n cacs cakáx­matli hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­na­má̠­calh y ni̠tu̠ tikalh­pek­ta­nu̠nún. ~ b Huata luu xma̠nhuá ca̠mi­ni̠niy pi̠ cata­ma̠­sí­yulh lacuán xtas­cu­jutcán chuná la̠ ca̠mi­ni̠niy tat­la­huay a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ luu maktum tali̠­pa̠­huán y tama­ca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­ta­ma̠tcán Dios. }b Xa̠huachí cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ lac­chaján hua̠ntu̠ laca­ti̠tum y ni̠ ca̠ta catat­la̠­huá­le̠lh xla­cata xli̠­ta­ca̠x­ta̠ycán, hua̠ntu̠ tla̠n tasiyuy cata­li̠­lha­ká̠­nalh, pero ni̠ ca̠ta cata­li̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh chuná la̠ta tax­qui­tuacanán, ni̠ ca̠ta li̠pe̠cua la̠ta cata­ma̠­sí­yulh, xa̠huachí ni̠ la̠n­túcu cata­li̠­ta­ca̠x­tá̠­yalh oro osuchí hua̠ntu̠ luu xta­palh tumi̠n xli̠­ta­ca̠x­ta̠ycán. Q|bAquit cla­cas­quín pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos la̠tachá nícu y anka­lhi̠ná cata­kalh­ta­hua­ká­nilh Dios, y acxni̠ nata­chexa xmacancán y nata­lak­lacá̠n Dios hua̠ntu̠ aksti̠tum cata­huí­li̠lh xna­cujcán ni̠ti̠ cata­si̠­tzí̠­nilh y ni̠ti̠ cata­ta̠­la̠­hua­ni­pú­tulh. X{)bAquit qui­li̠­lac­sac­cani̠t nac­li̠­taxtuy xapóstol, xlac­scujni hua̠nti̠ lacaxtum nac­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n, y qui­li̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t pi̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos lácu nata­li̠­pa̠­huán Cristo porque huá xta­lu­lóktat Dios. Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n huá xta­lu­lóktat ni̠tu̠ cca̠ak­ska­huimá̠n. \z1bPorque huá Jesu­cristo tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ chuná naxo­ko̠nún xpa̠­la­ca­tacán xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos y chuná tla̠n naka­lhi̠­yá̠hu lak­táxtut, chuná cumu la̠ Dios tima̠­ca­tzi̠­ní̠­nalh nakan­taxtuy acxni̠ aya xlak­cha̠ma quilh­ta­macú. mySbPorque ni̠ cha̠­lhu̠hua anán Dios caj xma̠n cha̠tum, y na̠ caj cha̠tum chixcú hua̠nti̠ tla̠n naca̠­li̠­chá̠n xli̠­hua̠k cris­tianos nac xla­catí̠n Quin­tla̠­ticán, tamá chixcú huá Jesu­cristo. Pxbxa̠huachí xlá lacas­quín pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos cata­lak­má̠x­tulh xli̠s­tac­nicán, cata­li̠­pá̠­hualh la̠qui̠ chuná li̠huana̠ nata­la­ka­pasa xta­lu­lóktat. wbXli̠­ca̠na pi̠ chuná qui­li̠­la­ta­ma̠tcán porque chuná lakati̠y Dios Qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán, V~}{zy#x:w-uurqomlkhfdcb`_^]\[=Z>X[WV\TTRPbONMLJIVHFD\B@?=S;9863000.,+=*H);'&&%#! 86-6q I H  `@#yCa̠na̠ cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios porque huá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán u̠má tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni, xla­cata tancs naca­tzi̠­yá̠hu pi̠ hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán hua̠k nama̠­kan­taxti̠y chu̠ xlá quin­ca̠­ma̠x­quí̠n xEspíritu Santo, la̠qui̠ aya natzu­cu­yá̠hu catzi̠­yá̠hu hua̠ntu̠ aca­li̠stá̠n naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n nac akapú̠n. H" Pero xli̠­ca̠na tlakaj layá̠hu y li̠pu­hua­ná̠hu li̠huán li̠la­ma̠­náhu eé qui­mac­nicán porque ni̠ laka­ti̠­yá̠hu pi̠ acxni̠ nani̠­yá̠hu y caj nalac­mas­tama̠y nac tíyat niaj tu̠ naka­lhi̠­yá̠hu qui­mac­nicán tu̠ nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu, huata lacas­qui­ná̠hu pi̠ tuncán caquin­ca̠­ma̠x­qui̠­can­chá̠n a̠má túnuj xasa̠sti qui­mac­nicán hua̠ntu̠ naka­lhi̠­yá̠hu. )!KPorque nali̠­taxtuy cumu la̠ qui­lha­ka̠tcán hua̠ntu̠ naquin­ca̠­li̠­ma̠­lha­ke̠­caná̠n la̠qui̠ ni̠ xalu̠ntu nala­ta­ma̠­yá̠hu. c ?Huá xpa̠­la­cata li̠pe̠cua tlakaj layá̠hu li̠huán kalhi̠­yá̠hu u̠má qui­mac­nicán lak­pu­hua­la­ca̠­ná̠hu a̠má qui­mac­nicán xalac akapú̠n y hua­tiyá xli̠­la­ta­ma̠­chá̠hu. # AUmá qui­mac­nicán hua̠ntu̠ li̠la­ma̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú li̠taxtuy cumu la̠ quin­chiccán anta­nícu hui­la̠­náhu, y acxni̠ nalaclay y nani̠­yá̠hu caj nama̠c­nu̠cán, pero sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ ma̠squi eé qui­mac­nicán nalak­sputa Dios quin­ca̠­li̠­ka­lhi̠má̠n tunu xasa̠sti qui­mac­nicán xalac akapú̠n hua̠ntu̠ ne̠cxni cati­lác­lalh. kOPorque aquinín ni̠ caj xma̠nhuá lak­pu­hua­la­ca̠­ná̠hu hua̠ntu̠ tasiyuy uú nac ca̠quilh­ta­macú, huata huá ucxilh­la­ca­cha̠­má̠­náhu hua̠ntu̠ ni̠ tasiyuy; porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ uú tasiyuy nac ca̠quilh­ta­macú lak­sputa, pero hua̠ntu̠ xalac akapú̠n ni̠ tasiyuy cane̠c­xni­cahuá maka­palay.:mUmá hua̠ntu̠ pa̠ti̠­ma̠­náhu uú nac ca̠quilh­ta­macú ni̠maka̠s nati̠­tax­tuko̠y; xa̠huachí ni̠tu̠cu xkásat para huá nata̠­ma̠­la­cas­tu­cá̠hu a̠má lanca li̠pa̠­xúhu latáma̠t tu̠ ni̠ lak­sputa hua̠ntu̠ aca­li̠stá̠n naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n. }sHuá xpa̠­la­cata aquinín ni̠ cli̠­ta­xlaj­uani̠­yá̠hu ma̠squi túcu quin­ca̠ak­spu­layá̠n, porque ma̠squi ko̠luma qui­mac­nicán, huá qui­li̠s­tac­nicán xcha̠­liyá̠n ska­tama y tiyama li̠t­li­hueke. 3_Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquinín quin­ca̠ak­spu­lamá̠n hui­xinín amá̠n ca̠li̠­ma­cuaniyá̠n, porque la̠ta a̠tzinú lhu̠hua cris­tianos nac milak­sti̠­pa̠ncán caj xpa̠­la­cata quin­ta­chu­hui̠ncán nataaka­ta̠ksa pi̠ Dios ca̠pa̠x­qui̠y, na̠chuná a̠tzinú lhu̠hua cris­tianos nata­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n y nata­ca̠c­ni̠­naniy Dios. mSPorque sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ a̠má Dios hua̠nti̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Jesús nac ca̠li̠ní̠n na̠chuná naquin­ca̠­ma̠­laca­stac­uani̠yá̠n acxni̠ nani̠­yá̠hu la̠qui̠ lac­xtum la̠ hui­xinín cumu la̠ aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Jesús xas­tacná naquin­ca̠­le̠ná̠n nac xla­catí̠n Dios. 2] Nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan cha̠tum nac Salmos: “Aquit cca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ huan Dios huá xpa̠­la­cata cli̠­chu­huí̠­nalh.” Pus na̠chuná chú aquinín cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu y ca̠naj­la­yá̠hu pus na̠ li̠chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n. /W Xlianka­lhi̠ná ni̠ tzankay ti̠ quin­ca̠­mak­lhti̠­pu­tuná̠n qui­la­ta­ma̠tcán caj xpa̠­la­cata cumu cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Jesús, pero hui­xinín caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠tit kalhi̠­yá̠tit latáma̠t chú lak­táxtut. G Pus li̠huán cla­ma̠­náhu y cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Jesús anka­lhi̠ná huij nahuán hua̠nti̠ naquin­ca̠­mak­ni̠­pu­tuná̠n caj xpa̠­la­cata; pero luu tla̠n la̠ qui̠­tax­tuma porque chuná ma̠si­yu­yá̠hu nac u̠má qui­mac­nicán hua̠ntu̠ nani̠y y ni̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná lama xas­tacná Quim­pu̠­chi­nacán Jesús nac qui­la­ta­ma̠tcán.  La̠tachá nícu aquinín caná̠hu liakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Jesús, anka­lhi̠ná quin­ca̠­kalh­ka­lhi̠má̠n hua̠nti̠ naquin­ca̠­mak­ni̠yá̠n xta̠­chuná cumu la̠ mak­ní̠ca Jesús, pero cumu ni̠ti̠ quin­ca̠­mak­ni̠­ni̠tán hasta chú, antá sta­lanca tasiyuy pi̠ Jesús lama xas­tacná porque huá quin­ca̠­mak­ta­kalhmá̠n. s_ Ma̠squi anka­lhi̠ná quin­ca̠­pu­tza­sta̠­la­ma̠cán, pero Dios ni̠ quin­ca̠ak­xtek­ma­ka­ni̠tán; ma̠squi laka­chuní̠n quin­ca̠­ma̠­cuc­ti̠­caná̠n, pero ni̠ maktum quin­ca̠­mak­ni̠­caná̠n. Por eso ma̠squi lhu̠hua cka­lhi̠­yá̠hu taaklhú̠­hui̠t, aquinín ni̠ clac­pu­hua­ma̠­náhu para ni̠lay cac­ti­tax­tu­níhu; ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­taaklhu̠­hui̠­yá̠hu pero ni̠ cli̠­ta­xlaj­uani̠­yá̠hu. FXli̠­ca̠na pi̠ lanca xta­palh a̠má tax­káket hua̠ntu̠ Cristo quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán, y aquinín antá ma̠qui̠­ni̠­táhu nac qui­mac­nicán hua̠ntu̠ li̠taxtuy cumu la̠ pa̠tum tla­manclh ni̠ma li̠t­la­huani̠t li̠lh­támat, pero ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nata­paklha. Huá chuná li̠t­la­huama la̠qui̠ Dios sta­lanca nama̠­siyuy pi̠ huá quin­ca̠­ma̠x­qui̠má̠n li̠t­li­hueke la̠ta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquinín ctla­hua­ma̠­náhu ni̠lay túcu aquinín ctla­hua­yá̠hu que̠c­stucán. 4aPorque huá a̠má Dios hua̠nti̠ maktum quilh­ta­macú chiné huá: “¡Caánalh tax­káket anta­nícu hua̠k ca̠pucsua!”, pi̠ hua­tiyá chú u̠má Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tax­káket nac qui­na­cujcán la̠qui̠ nala­ka­pa­sá̠hu lanca xli̠­cá̠cni̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠si­yuma nac xla­táma̠t Jesu­cristo. Dios ma̠akpuhuantiyani̠y hua̠nti̠ pa̠ti̠nán caj xpa̠lacata `9Huá xpa̠­la­cata acxni̠ aquinín cak­chu­hui̠­na­ná̠hu ni̠ cuaná̠hu para aquinín caqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, huata cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu cris­tianos pi̠ huá cata­li̠­pá̠­hualh Jesu­cristo porque huá Quim­pu̠­chi­nacán; porque aquinín caj xta­sa̠­cuá̠n Jesús y cumu cli̠­pa̠­hua­ná̠hu huá li̠pa̠­xúhu cca̠­li̠s­cujá̠n la̠qui̠ hui­xinín na̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit. ,QPorque huá a̠má akska­huiní hua̠nti̠ ma̠pek­si̠nán nac u̠má ca̠quilh­ta­macú ca̠ma̠­la­ka­xo̠­ke̠ni̠t xta­pu­hua̠ncán la̠qui̠ ni̠ nataaka­ta̠ksa a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. Porque xta̠­chuná cumu la̠ lanca tax­káket quin­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠má̠n lácu kalhi̠y lanca xli̠­cá̠cni̠t Dios. %Y para huá u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu maka­pi­tzí̠n talac­pu­huán pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán, xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n hua­tuní̠n ni̠lay taaka­ta̠ksa hua̠nti̠ taamá̠­nalh talak­tzan­ka̠­ta̠yay. U#Aquinín ni̠tu̠ ctla­hua­ma̠­náhu hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit y li̠ma̠­xaná; ni̠ti̠ tu̠ cliak­ska­hui­ma̠­náhu hua̠ntu̠ ni̠chuná quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n Dios, huata hua̠ntu̠ aksti̠tum cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu y cma̠­lu­lo­ká̠hu xta­chu­huí̠n. Y Dios cli̠­ma­ca̠­ná̠hu pi̠ sta­lanca catzi̠y hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ hui­xinín tla̠n naqui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu. w  iHuá xpa̠­la­cata ni̠ cli̠­ta­xlaj­uani̠­yá̠hu ma̠squi túcu quin­ca̠­lak­chiná̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, porque sta­lanca cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huá Dios quin­ca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠­ni̠tán eé ta­scújut. + OY xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán y niaj tu̠ xata­la­kat­lapán lama̠­náhu, li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ aktum espejo anta­nícu sta­lanca tasi­yuma pi̠ Dios kalhi̠y lanca xli̠t­li­hueke, xa̠huachí aquinín anka­lhi̠ná li̠huaca xta̠­chuná cumu la̠ xlá tila­tá­ma̠lh, huá chuná li̠la­ca­pa̠s­ta­cá̠hu y kalhi̠­yá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni, porque nac qui­la­ta­ma̠tcán lama xEspíritu hua̠nti̠ quin­ca̠­mak­ta̠­ya­le̠má̠n.. UPorque anta­nícu puxcún Quim­pu̠­chi­nacán Jesús nac xla­táma̠t cha̠tum cris­tiano na̠ antá puxcún xEspíritu Dios, y anta­nícu puxcún xEspíritu niaj lay tanu̠­ya̠chá tala̠­ka­lhí̠n osu para túcu ni̠tlá̠n la̠qui̠ xta­chí̠n nali̠­ma̠xtuy cris­tiano.  Pero acxni̠ cha̠tum cris­tiano li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tu̠ laka­toklha y tla̠n li̠huana̠ laca­hua̠nán, tla̠n chú li̠huana̠ aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ xapu̠lh ni̠ xaka­ta̠ksa xta­chu­huí̠n Dios. V %Hasta la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú acxni̠ judíos tali̠­kalh­ta­huakay a̠ma̠ko̠lh libro chu li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ ca̠tzokni̠t Moisés ni̠lay taaka­ta̠ksa túcu hua­ni­putún. 7gXli̠­ca̠na pi̠ ni̠ caj xma̠n xla­kas­ta­pucán judíos ni̠lay tali̠­la­ca­hua̠nán, huata na̠chuná xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, porque hasta la̠ ca̠lacchú lhu̠hua judíos hua̠nti̠ tali̠­kalh­ta­huakay a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés chu­nacú lá̠m­para túcu ca̠la­ca­huaca y ni̠lay li̠huana̠ taaka­ta̠ksa túcu luu hua­ni­putún; pus nia̠ li̠huana̠ ca̠ma̠­la­ca­hua̠­ni̠cán xa̠huachí tamá hua̠ntu̠ ni̠ li̠huana̠ ma̠la­ca­hua̠­ni̠nán caj xma̠nhuá Cristo tla̠n lac­tla­huay.   Aquinín ni̠tu̠ cma̠­tze̠k­ma̠­náhu cumu la̠ tlá­hualh Moisés acxni̠ xla­kat­la­pacán la̠qui̠ ni̠ nata­la­caucxilha a̠ma̠ko̠lh judíos y ni̠ nata­ca­tzi̠y pi̠ aya xlak­sputni̠t la̠ta xma̠­la­ka­chi­xi̠nán xlacán. q[ Cumu aquinín sta­lanca cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán, huá xpa̠­la­cata ni̠ cquilh­pu­hua­ná̠hu cliakchu­hui̠­na­ná̠hu. `9 Y cumu Dios li̠ma̠­sí­yulh lanca xli̠­cá̠cni̠t caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠maka̠s quilh­ta­macú niaj tu̠ li̠má­cuaj, pus chú a̠tzinú tlak ámaj li̠ma̠­siyuy xli̠­cá̠cni̠t a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ la̠nchú kalhi̠­yá̠hu cumu ne̠c­xnicú cati­lák­sputli cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. uc Porque ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu lanca cá̠cni̠t xka­lhi̠y a̠má xakam­pa̠­cá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ timá̠s­ta̠lh xamaká̠n quilh­ta­macú, xli̠­ca̠na pi̠ la̠nchú niaj tu̠ luu li̠ma­cuán para caj huá ta̠ma̠­la­cas­tu­cá̠hu a̠má lanca lak­táxtut hua̠ntu̠ la̠nchú quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n.  Umá qui̠­taxtuy para lanca li̠cá̠cni̠t quilh­ta­macú acxni̠ Dios má̠s­ta̠lh a̠má li̠pe̠­cuánit xli̠­ma̠­peksí̠n porque xquin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n pi̠ juerzaj napa̠­ti̠­na­ná̠hu xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhí̠n, pus ma̠s lanca li̠cá̠cni̠t quilh­ta­macú chú pi̠ tla̠n li̠pa̠­xúhu liakchu­hui̠­na­ná̠hu la̠ta lácu Dios quin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán la̠qui̠ niaj napa̠­ti̠­na­ná̠hu. ?w¿pi̠ li̠huaca chú ni̠ li̠cá̠cni̠t la̠nchú quilh­ta­macú lácu Espíri­tu Santo ca̠ma̠x­qui̠ma sa̠sti latáma̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Jesús? _7Acxni̠ Dios má̠x­qui̠lh a̠má kam­pa̠­cá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n y xlá cá̠lh­pitli xaletra nac pektum chí­huix, xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠cá̠cni̠t lácu Dios ma̠sí­yulh xli̠t­li­hueke y xtax­káket hua̠ntu̠ kalhi̠y, porque aca­li̠stá̠n hasta cris­tianos ni̠lay xtaucxilhniy xlacán Moisés la̠ta li̠pe̠cua xma̠­la­ka­chi­xi̠nán ma̠squi ni̠maka̠s quilh­ta­macú lac­la­ni̠­ni­ko̠lh la̠ta xli̠s­lipua. Pero calac­pu­huántit, para a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xca̠­huaniy cris­tianos lácu xli̠­pa̠­ti̠­natcán para ni̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y luu li̠cá̠cni̠t lácu ma̠sí­yulh xli̠t­li­hueke Dios acxni̠ ca̠má̠x­qui̠lh, -Porque xma̠nhuá Dios hua̠nti̠ tla̠n naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠s­ka­lala la̠qui̠ nac­liakchu­hui̠­na­ná̠hu xasa̠sti xta­la­ca̠xlán la̠ta lácu naca̠­lak­ma̠xtuy cris­tianos. Umá xasa̠sti tala­ca̠xlán ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ aktum caj xata­tzokni li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ ni̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke namak­ta̠yay hua̠nti̠ ma̠kan­tax­ti̠­putún, huata huá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke la̠ta lácu Espíri­tu Santo lak­pali̠y xla­táma̠t hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán Jesús. Amá xata­tzokni xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés caj tla̠n ma̠ca­tzi̠ni̠y hua̠nti̠ ni̠ tancs ma̠kan­tax­ti̠ma pi̠ napa̠­ti̠nán, pero xEspíritu Dios ma̠x­qui̠y sa̠sti latáma̠t hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Jesús. 5Pus ne̠cxni calac­pu­huántit para aquinín qui­lacán eé li̠s­ka­lala hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu, huata xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquinín ctla­hua­yá̠hu chu hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu hua̠k huá Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. }~sY huá chuná cli̠­hua­ná̠hu porque cli̠­pa̠­hua­ná̠hu Dios y cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ xlá tla̠n ma̠lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán chu hua̠ntu̠ tla­huani̠t Cristo nac qui­la­ta­ma̠tcán. |}qXli̠­ca̠na sta­lanca tasiyuy pi̠ hui­xinín a̠má carta hua̠ntu̠ tzokni̠t Cristo, y quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ca­ni̠tán aquinín la̠qui̠ nac­ma̠­si­yu­yá̠hu, pero ni̠ huá li̠tzok­cani̠t tinta sinoque huá li̠tzok­cani̠t xEspíritu Dios xas­tacná, xa̠huachí xaletra u̠má carta ni̠ antá lhpit­cani̠t nac xlacán pektum chí­huix cumu la̠ tzo­kuilí̠ca tamá xamaká̠n kam­pa̠­cá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, sinoque nac xna­cujcán cris­tianos. 8|iTancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquinín ni̠ cmac­la­cas­qui­ná̠hu tícu naquin­ca̠­mak­chu­hui̠­naná̠n xla­cata tla̠n naquin­ca̠­li̠­pa̠­huan­caná̠n, porque ma̠n hui­xinín hua̠nti̠ lak­pa­li̠­ni̠­tátit mila­ta­ma̠tcán li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ quin­car­tajcán hua̠ntu̠ tla̠n ma̠lu­loka pi̠ cscuj­ni̠­táhu, pero eé carta ni̠ caj nac cáp­snat tzo­kuili̠­cani̠t huata nac mina­cujcán, y cati̠huá hua̠k li̠kalh­ta­huakay porque ca̠ucxilh­ca­ná̠tit lácu aksti̠tum lapá̠tit. 1{ ]Acxni̠ chiné cchu­hui̠nán ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ caj que̠cstu cli̠­ta­lan­qui̠ma xli̠­hua̠k quin­ta­scújut hua̠ntu̠ ctla­huama la̠qui̠ chuná tla̠n naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. Osuchí ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ xla­ca­squinca nac­pu­tzay tícu naquin­tla­huaniy mactum carta anta­nícu nahuán pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ cli̠s­cuj­ma̠­náhu cumu la̠ tat­la­huay maka­pi­tzí̠n osu lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ cca̠s­qui­nimá̠n tla̠n naqui­la̠t­la­hua­ni­yá̠hu tamá carta. qy[Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taamá̠­nalh talak­tzanka̠y, u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquinín cli̠akchu­hui̠­na­ná̠hu ni̠ tala­kati̠y y lá̠m­para li̠xcáj­nit quin­ca̠­li̠­ma­ca̠ná̠n, pero xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taamá̠­nalh talak­taxtuy luu tala­kati̠y hua̠ntu̠ cuaná̠hu y taca̠­najlay. Pero chú calac­pu­huántit, ¿tícu cahuá tla̠n sacstu nama̠­kan­taxti̠y eé lanca ta­scújut hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán? x/Porque aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ ciensus hua̠ntu̠ luu tla̠n mu̠csún y hua̠ntu̠ Cristo li̠la­ka­chix­cu­hui̠y Quin­tla̠­ticán Dios, y u̠má ciensus lacaxtum cha̠n xli̠­mu̠csún chuná nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ talak­ma̠x­tu­má̠­nalh xli̠s­tac­nicán chu hua̠nti̠ tama̠­lak­tzan­ke̠­má̠­nalh. "w=Pero chú ca̠na̠ cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios pi̠ juerza ta̠ya­nima xta­chu­huí̠n Cristo la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nataucxilha pi̠ chu xma̠nhuá ma̠pek­si̠­nama nac qui­la­ta­ma̠tcán. Pus Cristo quin­ca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán y lak­pa­li̠ni̠t qui­la­ta­ma̠tcán la̠qui̠ naliakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n y lacaxtum nama̠­la­ka­pun­tu­mi̠­yá̠hu la̠tachá nícu aquinín qui̠­cha̠­náhu xta̠­chuná cumu la̠ per­fume hua̠ntu̠ luu tla̠n mu̠csún. |vq Pero ma̠squi chuná aquit chu­na­tiyá aka­tiyuj xac­lama y ni̠ tancs xuí quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni porque ni̠ cma̠­nók­lhulh antá quin­ta̠­lacán Tito hua̠nti̠ xac­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán. Huá xpa̠­la­cata ni̠maka̠s quilh­ta­macú tuncán cta­ca̠xpá y calh putzay nac Mace­donia aver para nac­la­ka­pa̠x­tok­ta̠yay nac tiji. Hua̠nti̠ li̠pa̠huaná̠hu Jesús li̠taxtuyá̠hu cumu la̠ ciensus hua̠ntu̠ tla̠n mu̠csún Pu Aquit ccha̠lh nac Troas la̠qui̠ nac­liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y Dios qui­mak­tá̠­yalh la̠qui̠ nataaka­ta̠ksa hua̠nti̠ antá xalaní̠n. at; Y la̠qui̠ chuná nat­la­hua­yá̠hu, ni̠lay caquin­ti­ca̠­maka­tlaján xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní, porque xlá anka­lhi̠ná lac­pu­tzama lácu tla̠n naquin­ca̠­maka­tla­jayá̠n pero aquinín hua̠­katá laka­pa­sá̠hu xtá̠yat. Pablo li̠puhuán acxni̠ cha̠lh nac Troas porque ni̠ ma̠nóklhulh Tito Cs Y chú cumu ma̠pa̠­ti̠­ní̠tit y li̠s­tac­ta̠­yani̠t cama̠­tzan­ke̠­na­nítit, y caca­tzí̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ hui­xinín nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit para túcu ni̠tlá̠n xtla­huani̠t, pus na̠chuná aquit cma̠­tzan­ke̠­naniy, y cuan cma̠­tzan­ke̠­naniy porque na̠chuná aquit cca̠­la­ka­lhamán, y sta­lanca catzi̠y Cristo pi̠ hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n xli̠­ca̠na. Xr) Xli̠­ca̠na pi̠ a̠má xapu̠lh quin­carta hua̠ntu̠ cti­ca̠­tzoknín antá laca­tancs cca̠­huanín pi̠ nama̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠tit tamá para na̠ huá chuná cli̠t­lá­hualh porque xac­ca̠­liucxilh­pu­tuná̠n para xli̠­ca̠na nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. >quHuá cca̠­li̠s­qui­niyá̠n li̠tlá̠n, mejor tancs cama̠­si­yu­nítit mili̠­pu̠­tumcán pi̠ xli̠­ca̠na laka­lha­ma­ná̠tit la̠qui̠ niaj nali̠­pu­huán. pHuata chú cama̠­tzan­ke̠­na­nítit y camak­ta̠­yátit, xa̠huachí capa̠x­qui̠­pa­rátit cumu la̠ xapu̠lh, porque para ni̠chuná nat­la­hua­yá̠tit tamá cris­tiano caj la̠ta xta­li̠­pu­huá̠n nalak­tzan­ka̠­ta̠yay. 6oeMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit cca̠­huanín lácu nat­la­kax­tu­yá̠tit hua̠nti̠ ni̠ aksti̠tum xlama pus aya tla̠n la̠ta xma̠­pa̠­ti̠­ni̠­pá̠tit. n1Tamá chixcú hua̠nti̠ tlá­hualh li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n y xquin­ca̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ni̠tán, ma̠squi xli̠­ca̠na luu xqui­ma­ka­li̠­pu­huani̠t pero cca­tzi̠y pi̠ a̠tzinú hui­xinín xca̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ni̠tán porque hui­xinín lac­xtum xta̠­la­pá̠tit, ma̠squi ni̠ luu xli̠­pacs hui­xinín la̠qui̠ luu xli̠­ca̠na tu̠ nacuán. NmPero acxni̠ cca̠­tzoknín a̠má carta hua̠ntu̠ cti­ca̠­ma­ca̠­ni­chá̠n luu li̠pe̠cua xac­li̠­pu­huama aka­tiyuj xac­lama caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xac­ca̠­hua­nimá̠n y hasta xac­ta­sama. Pero ni̠ tipu­hua­ná̠tit pi̠ ni̠ cca̠­la­ka­lha­maná̠n huá cca̠­li̠­quilhní̠n, huata aquit chuná cti­ca̠­tzoknín la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na cca̠­la­ka­lha­maná̠n y cla­cas­quín naca̠x­la­yá̠tit. Pablo lacasquín catama̠tzanke̠nanilhá a̠má chixcú hua̠nti̠ xtlahuani̠t tala̠kalhí̠n lAquit cti­ca̠­tzoknín a̠má mac­tum­li̠túm carta la̠qui̠ antá nac­ca̠­li̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtla­hua­yá̠tit y naca̠x­la­yá̠tit xla­cata pi̠ acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n niaj xla­ca­squinca nahuán pi̠ naqui­la̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ná̠hu huata cla­cas­quín caj naqui­la̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu; y aquit sta­lanca cca­tzí̠y pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ naqui­maka­pa̠­xu­huay na̠ naca̠­maka­pa̠­xu­huayá̠n. $kAPorque para aquit caj nac­ca̠­ma­ka­li̠­pu­huaná̠n, ¿tícu cahuá naqui­maka­pa̠­xu­huay aca­li̠stá̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán? ¿Apoco li̠pa̠­xúhu naqui­la̠­ta̠­li̠­tzi­ya­ná̠hu cumu mismo aquit cca̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ni̠tán nahuán? Sj !Huá xpa̠­la­cata aquit chuná aktum cti­li̠­cá­tzi̠lh pi̠ niaj nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n para caj nac­ca̠­la­ca­quilh­ni̠yá̠n o nac­ca̠­le̠­niyá̠n tali̠­pu­huá̠n. _i 9Pero ni̠ tipu­hua­ná̠tit para acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n caj luu xafuerza nac­ca̠­hua­ni­le̠m­pu­tuná̠n la̠ta lácu luu nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios, porque cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín aya tli­hueklh hui­li̠­ni̠­tátit min­ta­ca̠­naj­latcán, huata aquinín caj cca̠­mak­ta̠­ya­pu­tuná̠n nac min­ta­ca̠­naj­latcán la̠qui̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit y naka­lhi̠­yá̠tit tapa̠­xu­huá̠n.{h qPero aquit xta­cu­huiní Dios cli̠­qui­lhán xla­cata naqui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu hua̠ntu̠ xpa̠­la­cata ni̠ naj cca̠­li̠­la­kan­chá̠n nac Corinto la̠qui̠ ni̠ caj nac­ca̠­ma­ka­li̠­pu­huaná̠n. Ug %Dios quin­ca̠­li̠­sel­lar­tla­hua­ni̠tán xEspíritu Santo la̠qui̠ hua̠k naca­tzi̠cán pi̠ huá tapek­si̠­ni­yá̠hu y xlá lama nac qui­na­cujcán la̠qui̠ namaklh­ca­tzi̠­yá̠hu tzinú a̠má lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ xac­chá̠n naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­ya̠­chá̠n aca­li̠stá̠n. f Pus hua­tiyá chú u̠má Dios hua̠nti̠ aquinín chu hui­xinín quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y nalac­scuj­ni­yá̠hu y hua̠nti̠ tla̠n naquin­ca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠­niyá̠n qui­la­ta­ma̠tcán. e 7porque xlá ma̠kan­táx­ti̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios xquin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán. Huá xpa̠­la­cata li̠hua­ná̠hu “Amén” o “Chuná calalh” acxni̠ laka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios, porque catzi̠­yá̠hu pi̠ nama̠­kan­taxti̠y. (d KPorque aquinín cmaca­sta̠­la­yá̠hu a̠má Jesu­cristo hua̠nti̠ Sil­vano, Timoteo y aquit cliakchu­hui̠­na­ná̠hu, xli̠­ca̠na pi̠ huá Xka­huasa Dios y xlá ni̠tu̠ ma̠lacnu̠y hua̠ntu̠ ni̠ cati­ma̠­kan­táx­ti̠lh. Jesu­cristo huá xta­lu­lóktat Dios, Zc /Sta­lanca catzi̠y Dios pi̠ aquinín ni̠chuná ckalh­chu­hui̠­na­ná̠hu para nacuaná̠hu “tla̠n” y aca­li̠stá̠n chú niaj cma̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ cli̠­ta̠­ya­yá̠hu. ?b yPero cumu ni̠ cca̠­la­kan­chá̠n xamaktum para nalac­pu­hua­ná̠tit pi̠ aquit ni̠ cma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ cli̠­ta̠yay, o para cli̠­kalh­ti̠nán y aca­li̠stá̠n ni̠ ctla­hua­putún, ma̠x nalac­pu­hua­ná̠tit pi̠ caj luu chuná cca­tzi̠y cca̠­li̠­kalh­ka­ma̠nán. a 5Aquit xac­lac­pu­huani̠t pi̠ pu̠lh hui­xinín nac­ca̠­ti̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n acxni̠ nacán nac Mace­donia y acxni̠ nac­qui̠­tas­pita nac­ca̠­ti̠­lak­tax­tu­pa­rayá̠n xli̠­maktiy la̠qui̠ chuná hui­xinín tla̠n naqui­la̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu y naqui­la̠­ma̠x­qui̠­yá̠hu hua̠ntu̠ nac­mac­la­cas­quín nac tiji acxni̠ chú nacán nac Judea. ` 'Y cumu xac­ca­tzi̠y pi̠ naca̠­naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n, a̠má quilh­ta­macú acxni̠ cqui̠­láhu nac Mace­donia luu xac­lac­lhca̠ni̠t pi̠ maktiy nac­ca̠­ti̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n. y_ mPero ma̠squi aca­tunu ni̠ hua̠k aka­ta̠k­sá̠tit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni clac­pu­huán pi̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu y hua̠k ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n, y huá cli̠­pa̠­xu­huay porque chuná huij nahuán hua̠ntu̠ lac­xtum nali̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús acxni̠ namín xli̠­maktiy, caj xpa̠­la­cata tu̠ tla­huani̠t qui­la­cata xa̠hua mila­ca­tacán. 7^ i Y na̠chuná nac quin­carta, ne̠cxni tu̠ cca̠­ma̠­tze̠k­niyá̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ chuná tla̠n nac­ca̠­liak­ska­hui­mi̠yá̠n, pero la̠ta tu̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit quin­ta­chu­huí̠n luu chuná cla­cas­quín naaka­ta̠k­sá̠tit pi̠ huá luu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni, y ckalh­ka­lhi̠y pi̠ anka­lhi̠ná chuná naaka­ta̠k­sá̠tit quin­ta­chu­huí̠n. ]   Aquinín cka­lhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n porque cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ aksti̠tum cla­ta­ma̠­ni̠­táhu uú nac ca̠quilh­ta­macú y ne̠cxni ti̠ cca̠ak­ska­hui­ni̠­táhu, na̠chuná acxni̠ xac­la­ma̠­náhu nac milak­sti̠­pa̠ncán cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit. Pero ma̠squi luu tancs chú cla­ma̠­náhu, ni̠ caj que̠c­stucán quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cli̠­ca­tzi̠­ni̠­táhu pi̠ chuná nac­la­ta­ma̠­yá̠hu, sinoque huá Dios quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠ní̠n y quin­ca̠­la­ka­lhamán la̠qui̠ chuná tancs y aksti̠tum nac­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. 7\ i Pero anka­lhi̠ná cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios caj quim­pa̠­la­ca­tacán; y para lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ takalh­ta­hua­kaniy Dios xla­cata naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n ma̠s a̠tzinú lhu̠hua hua̠nti̠ nata­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy acxni̠ xli̠­hua̠k nata­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huá quin­ca̠­mak­ta̠­ya­ni̠tán nahuán. Hua̠ntu̠ xpa̠lacata Pablo ni̠lay lí̠alh nac Corinto [  Y xli̠­ca̠na huá quin­ca̠­mak­ta̠yán acxni̠ lhu̠hua hua̠nti̠ xquin­ca̠­mak­ni̠­pu­tuná̠n, y cli̠­pa̠­hua­ná̠hu pi̠ cane̠c­xni­cahuá quin­ca̠­lak­ma̠x­tumá̠n nahuán ma̠squi tícu xquin­ca̠­mak­ni̠­pu­tuná̠n. Z 3 Aquinín xac­lac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ma̠x antiyá xquin­ca̠­lak­cha̠ná̠n nac­ni̠­yá̠hu, pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ antá quin­ca̠ak­spulán tancs cli̠s­tac­ta̠­yáhu pi̠ ni̠lay túcu ctla­hua­yá̠hu que̠c­stucán, sinoque huá Dios nac­li̠­pa̠­hua­ná̠hu hua̠nti̠ hasta tla̠n ca̠ma̠­laca­stac­uani̠y ní̠n nac ca̠li̠ní̠n para chuná lacas­quín. Y Nata̠lán, aquit cla­cas­quín xla­cata pi̠ hui­xinín xca­tzí̠tit la̠ta lácu aquinín cpa̠­ti̠­náhu nac xapu̠­la­tama̠n Asia. Xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán hasta niaj lay xac­pa̠­ti̠­yá̠hu, xa̠huachí aka­tu­yumá xac­ca­tzi̠­ni̠­táhu pi̠ ma̠x niaj xas­tacná cac­ti­tax­túhu antá. X  Aquinín luu cli̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu la̠ta hui­xinín aksti̠tum hui­li̠­ni̠­tátit min­ta­ca̠­naj­latcán, y ma̠squi cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ napa̠­ti̠­yá̠tit na̠chuná cumu la̠ aquinín cpa̠­ti̠­ni̠­táhu, na̠ tancs cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ Dios amá̠n ca̠ma̠x­qui̠yá̠n tapa̠­xu­huá̠n y taak­sti̠­tu­mí̠li̠t. kW QXli̠­ca̠na lhu̠hua hua̠ntu̠ aquinín cli̠­pa̠­ti̠­ma̠­náhu caj xla­cata hui­xinín naka­lhi̠­yá̠tit tapa̠­xu­huá̠n nac mila­ta­ma̠tcán, y tla̠n nama̠­lak­tax­ti̠­yá̠tit mili̠s­tac­nicán; cumu para Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama la̠qui̠ nac­ka­lhi̠­yá̠hu li̠t­li­hueke, pus na̠chuná chú aquinín tla̠n cca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠t­li­hueke chu li̠ca­mama chu tapa̠­xu­huá̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ naliaka­ti­yu­ná̠tit y nata̠­ya­ni­yá̠tit acxni̠ para túcu kalhi̠­yá̠tit nahuán min­ta­li̠­pu­hua̠ncán. KV Lhu̠hua hua̠ntu̠ aquinín li̠pa̠­ti̠­ma̠­náhu caj xpa̠­la­cata Cristo, pero na̠ caj xpa̠­la­cata Cristo Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tapa̠­xu­huá̠n y li̠ca­mama. LU Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama acxni̠ li̠pu­hua­ma̠­náhu la̠qui̠ na̠chuná naca̠­ma̠x­qui̠­yá̠hu li̠ca­mama xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pu­hua­má̠­nalh, y na̠ naca̠­la­ka­lha­ma­ná̠hu chuná cumu la̠ xlá quin­ca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán. T  Cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo porque huá Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ snu̠n quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n y na̠ anka­lhi̠ná quin­ca̠­ma̠x­qui̠má̠n li̠ca­mama. eS ECla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­ma̠x­quí̠n tla̠n latáma̠t y caca̠­la­ka­lhamán. Lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtlahuanicán Pablo nac Asia R Aquit Pablo hua̠nti̠ Dios qui­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­li̠­taxtuy xapóstol Jesu­cristo, aquit chu Timoteo cca̠­tzok­nimá̠n eé carta xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús y hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Corinto y na̠chuná xli̠­hua̠k nata̠­laní̠n hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Acaya. ?QwbPorque lhu̠hua hua̠nti̠ cumu tali̠­pa̠­huani̠t pi̠ xli̠­ca̠na lanca tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ tahuán pus hasta tali̠­lak­makani̠t Quim­pu̠­chi­nacán y niaj tali̠­pa̠­huán. Y aquit cla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo casi­cu­la­na̠t­la­huán.&PEbTimoteo, luu cat­lahua li̠tlá̠n aksti̠tum cama̠­kán­taxti hua̠ntu̠ aquit cli̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán, huix ni̠ cakáx­patti y ni̠ caca̠­najla a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi tahuán pi̠ lanca tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ tama̠­siyuy. ObPara chuná natat­la­huay xlacán lhu̠hua tama̠s­tok­má̠­nalh nahuán cumu la̠ xtu­mi̠ncán hua̠ntu̠ aca­li̠stá̠n nata­li̠­pa̠­xu­huay acxni̠ naca̠­ma̠x­qui̠cán nac akapú̠n a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa. IN bXlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú catat­lá­hualh hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut la̠qui̠ chuná luu lac­rrico nata­li̠­taxtuy caj xpa̠­la­cata lacuán xtas­cu­jutcán hua̠ntu̠ natat­la­huay, xa̠huachí luu acxtum cata­li̠­mak­ta̠­ya­ní̠­nalh xtu­mi̠ncán hua̠ntu̠ xlacán taka­lhi̠y. OQ~}|{yxusrfpomk9igf?ebb`_d][Z4X[VHUqTRPOMLLIHFECB@>~<6954N21Q0/:.,r+*)r'$# !@@wK P QnrU Pero la̠qui̠ ni̠tu̠ li̠ta­ma̠­xa­ni̠­yá̠tit huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠s­quí­nilh li̠tlá̠n u̠ma̠ko̠lh nata̠lán xla­cata pi̠ caca̠­la­ka­pa­xia̠lhnán la̠qui̠ naca̠­ma̠uxca̠­ni̠yá̠n y mak­tumá nama̠akas­pu­tu­yá̠tit hua̠ntu̠ tima̠­quilh­tzu­qui̠­pítit, y chuná nata­siyuy pi̠ hui­xinín cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ ma̠s­ta̠­yá̠tit hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit, y ni̠ huata caj nali̠­ta­siyuy pi̠ hui­xinín caj xalac­pi­lhín y ma̠squi mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit xafuerza porque aquit luu cca̠­liakax­cu­limá̠n. Vq% porque para xamaktum acxni̠ naca­na̠chá nac min­ca̠­chi­qui̠ncán naquin­ta­ta̠án maka­pi­tzí̠n cris­tianos uú xalac Mace­donia y para hui­xinín ni̠ ma̠s­tok­ni̠­tátit nahuán hua̠ntu̠ nali̠­mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit, xli̠­ca̠na pi̠ lanca li̠ma̠­xana naquin­ca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n porque mak­lhu̠hua la̠ta cca̠­li̠­chu­hui̠­na­ni̠tán pi̠ li̠pa̠­xúhu mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit. kpO Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma­ca̠­ma̠chá u̠ma̠ko̠lh nata̠lán la̠qui̠ naca̠­ma̠uxca̠­ni̠yá̠n y nama̠akas­pu­tu­yá̠tit hua̠ntu̠ aya ma̠quilh­tzu­qui̠­ni̠­tátit la̠qui̠ ni̠ nata­ma̠­xa­ni̠­yá̠tit porque acxni̠ aquit cca̠­li̠­chu­hui̠­naná̠n cuan pi̠ xli̠­ca̠na laka­ti̠­yá̠tit mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit. Chuná cca̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ na̠ aya naqui­la̠­li̠­ka­lhi̠­ta­hui­la­yá̠hu, To! Porque hui­xinín anka­lhi̠ná ya̠ tapa̠­xu­huá̠n mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit y cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh qui­na­ta̠­lancán xalac Mace­donia pi̠ hasta ca̠tatá hui­xinín xalac Acaya tzu­cu­ni̠­tátit ma̠s­to­ká̠tit aca­tzuní̠n min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ nali̠­mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit, y acxni̠ xlacán tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit, na̠ tala̠­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh pi̠ na̠ nata­ma̠s­tok­ti̠­lhay aca­tzuní̠n xtu­mi̠ncán hua̠ntu̠ nata­li̠­mak­ta̠­ya­ni̠nán. n  Nata̠lán, xli̠­ca̠na pi̠ niaj xafuerza nac­ca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠yá̠n xla­cata naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Jeru­salén hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús. hmILa̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ luu ca̠lac­sac­ma­ca̠n­ca­ni̠­tanchá u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hui­xinín caca̠­pa̠x­quí̠tit y caca̠­mak­ta̠­yátit la̠qui̠ nata­siyuy pi̠ aquinín xli̠­ca̠na quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nac­pa̠­xu­hua­yá̠hu caj mim­pa̠­la­ca­tacán porque tla̠n catzi̠­yá̠tit y pa̠x­qui̠­na­ná̠tit chuná cumu la̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán._l7Para tícu catzi̠­putún túcu xpa̠­la­cata cli̠­lac­sacni̠t Tito la̠qui̠ huá naca̠­la­ka­na̠­chá̠n mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ caj xpa̠­la­cata porque u̠má chixcú hua̠nti̠ la̠n qui­mak­ta̠­yama nac xli̠­ta­scújut Dios y cca­tzi̠y pi̠ na̠chuná naca̠­mak­ta̠­yayá̠n naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n antá; y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tata̠amá̠­nalh huá ma̠n tama̠­la­ka­cha̠ni̠t mina­ta̠­lancán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús y tala­má̠­nalh nac lactzu̠ ca̠chi­quí̠n uú laca­tzuní̠n. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh Dios caj xpa̠­la­cata xtas­cu­jutcán. kY na̠ cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ na̠ ca̠ta̠ama̠chá Tito chu xcom­pa­ñeros a̠cha̠­tum­li̠túm quin­ta̠­lacán hua̠nti̠ aquinín cuc­xilh­ni̠­táhu chu­natá la̠ta quin­ti­ca̠­pek­tanú̠n luu aksti̠tum quin­ca̠­ta̠s­cujmá̠n, xlá luu pa̠xú­hualh acxni̠ cátzi̠lh pi̠ naaná̠n ca̠la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n porque aquit cli̠­ta̠­chu­hui̠­nani̠t la̠ta lácu kalhi̠­yá̠tit taca̠­nájlat, y lácu súluj tla­hua­yá̠tit min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ li̠mak­ta̠­ya­na­ná̠tit, huá xpa̠­la­cata chú luu ya̠ tapa̠­xu­huá̠n ca̠mak­ta̠­ya­pu­tuná̠n. LjHuá xpa̠­la­cata aquinín anka­lhi̠ná clak­tzak­sa­yá̠hu ctla­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut, chuná nac xla­catí̠n Dios xa̠hua nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos. 'iGXa̠huachí aquit cla­kati̠y la̠ta quin­ca̠­mak­ta̠­yamá̠n porque cumu li̠pa̠­huancán ni̠ clac­pu­huama para xamaktum naquin­ca̠­liaksa­na̠­chá̠n para nahuán pi̠ huí tu̠ cak­ska­huix­túhu u̠má tumi̠n hua̠ntu̠ cle̠­ma̠­náhu nac Jeru­salén. EhXa̠huachí hua­tuní̠n ca̠naj­laní̠n talác­sacli la̠qui̠ naquin­ca̠­ma­ka­mak­ta̠­yayá̠n la̠tachá nícu aquinín naca­ná̠hu li̠s­cu­já̠hu u̠má ta­scújut hua̠ntu̠ ctla­hua­ma̠­náhu la̠ta cma̠­mac­xtu­mi̠­ma̠­náhu aca­tzuní̠n tumi̠n la̠qui̠ nata­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na laka­lha­ma­ni̠­na­ná̠hu y chuná li̠la­ka­chix­cu­hui̠­ma̠­náhu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. gyNa̠ acxtum cta̠­ma­ca̠­ma̠chá Tito cha̠tum quin­ta̠­lacán hua̠nti̠ luu xata­li̠­pa̠hu y lacaxtum anta­nícu li̠pa̠­huancán Jesús luu huancán pi̠ tancs la̠ta li̠s­cujma xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán. fwAcxni̠ aquit cuánilh pi̠ xtlá­hualh li̠tlá̠n xca̠­la­ka­pa­xia̠lhnam­parán xlá aya xla­ca­pa̠s­tacni̠t hua̠ntu̠ caj sacstu xla­cata pi̠ naca̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n porque catzi̠­putún para tla̠n lapá̠tit. [e/Ca̠na cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios pi̠ xlá má̠x­qui̠lh tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni quin­ta̠­lacán Tito la̠qui̠ na̠ naca̠akli̠­huaná̠n chuná cumu la̠ aquit cca̠akli̠­huaná̠n. ydkChuná naqui̠­taxtuy cumu la̠ huan nac xta­chu­huí̠n Dios: “Amá hua̠nti̠ la̠n xma­ka­la­na̠­nani̠t ni̠ aka­ta̠x­tú­nilh hua̠ntu̠ xmac­la­cas­quínit, na̠ ni̠para hua̠nti̠ ni̠ lhu̠hua xma­ka­la­na̠­nani̠t ni̠tu̠ tzan­ká̠­nilh hua̠ntu̠ nali̠­hua̠yán.” Pablo ma̠lakacha̠ma̠pá Tito nac xaca̠chiquí̠n Corinto Echuata caj xma̠n tala­cas­quín pi̠ acxtum nala̠­la­ka­lha­ma­ná̠hu, porque la̠nchú hui­xinín kalhi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán ni̠ taka­lhíy, pero namín quilh­ta­macú acxni̠ xlacán taka­lhi̠y nahuán hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠ cati­ka­lhí̠tit entonces nata­siyuy pi̠ acxtum la̠la­ka­lha­ma­ná̠tit porque na̠ naca̠­mak­ta̠­ya­ca­ná̠tit acxni̠ ni̠tu̠ u̠ú namac­la­cas­qui­ná̠tit. |bq Umá quin­ta­chu­huí̠n ni̠ huam­putún pi̠ caj xla­cata cumu naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ taka­lhi̠y tu̠ tamac­la­cas­quín hui­xinín nali̠­quilh­tzin­csá̠tit, oaW Porque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ xli̠­ca̠na li̠la­ka­chix­cu­hui̠­putún Dios hua̠ntu̠ mak­ta­si­yu­ti̠­lhay, Dios li̠pa̠­xúhu maka­mak­lhti̠y xli̠­la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ lac­pu­huán pi̠ ta̠yaniy nama̠sta̠y, porque Dios ni̠ quin­ca̠­mak­squiná̠n hua̠ntu̠ xlá catzi̠y pi̠ ní kalhi̠­yá̠hu. f`E Chuná cumu la̠ xka­lhi̠­yá̠tit tapa̠­xu­huá̠n acxni̠ ma̠tzu­quí̠tit pi̠ anka­lhi̠ná chuná caka­lhí̠tit tapa̠­xu­huá̠n hasta acxni̠ nama̠akas­pu­tu­yá̠tit tamá min­tas­cu­jutcán. t_a La̠qui̠ a̠tzinú naliakpu­huan­ti­ya­yá̠tit camá̠n ca̠ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ ma̠n tima̠­quilh­tzu­quí̠tit ca̠tatá la̠ta acxtum la̠ma̠­chu­hui̠­ní̠tit xla­cata nama̠s­tok­ti̠­lha­yá̠tit aca­tzuní̠n min­tu­mi̠ncán, xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n hua̠ntu̠ hui­xinín tla­hua­yá̠tit. r^] Cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ caj xpa̠­la­cata cumu Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo snu̠n quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n, ma̠squi xlá luu rico xuani̠t porque xlá xpu̠­chiná ca̠quilh­ta­macú, pero li̠tá­nu̠lh cumu la̠ ni̠tu̠ a̠ caká­lhi̠lh caj quim­pá̠­la­ca­tacán la̠qui̠ chuná aquinín luu lac­rrico nali̠­tax­tu­yá̠hu porque chú li̠pa̠­xu­hua­yá̠hu lhu̠hua xta­la­ka­lha­maní̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­quí̠n. ]Umá hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n ni̠ luu cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠má̠n, caj xma̠n cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit la̠ta lácu xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos li̠pa̠­xúhu tamak­ta̠­ya­ni̠nán, y la̠qui̠ hui­xinín na̠ tla̠n nama̠­si­yu­yá̠tit pi̠ a̠má tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ lakati̠y Dios. \ Lacaxtum ca̠li̠­chu­hui̠­nan­ca­ná̠tit pi̠ hui­xinín tlak tancs li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios ni̠xa­chuná xa̠maka­pi­tzí̠n, tlak tla̠n ma̠si­yu­yá̠tit xta­chu­huí̠n porque tancs laka­pa­sá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni, para aktum tla̠n ta­scújut tla­hua­pu­tu­ná̠tit y ni̠lay ma̠kan­tax­ti̠­yá̠tit ni̠ tuncán laka­chi­pi­ni­yá̠tit, xa̠huachí na̠chuná ca̠la­ka­lha­ma­ná̠tit cati̠hua̠ cris­tianos chuná cumu la̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán. Pus cumu chuná qui̠­taxtuy, chú cla­cas­quín pi̠ ma̠s li̠pa̠­xúhu nama̠s­ta̠­yá̠tit aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ nali̠­mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit min­tu­mi̠ncán ni̠xa­chuná a̠maka­pi­tzí̠n. F[Huá xpa̠­la­cata acxni̠ cuc­xi­lhui hua̠ntu̠ xta­ma̠s­tok­ko̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh qui­na­ta̠­lancán xalac Mace­donia, aquinín cli̠s­qui­níhu li̠tlá̠n Tito la̠qui̠ huá na̠ cama̠akas­pú­tulh nac milak­sti̠­pa̠ncán hua̠ntu̠ xlá xma̠­quilh­tzu­qui̠ni̠t la̠ta namak­lhti̠­nan­ti̠­lhay hua̠ntu̠ hui­xinín naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Jeru­salén. NZPero ni̠ caj xma̠nhuá tali̠­ta­mák­xtekli hua̠ntu̠ xta­ma̠sta̠y, sinoque pu̠lh hua­tuní̠n tata­ma­ca­má̠s­ta̠lh nac xla­catí̠n Quim­pu̠­chi­nacán y aca­li̠stá̠n chú quin­ca̠­huanín pi̠ naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n nac quin­tas­cu­jutcán para huá chuná lacas­quín Dios. hYIMak­lhu̠hua quin­ta­huá­nilh xla­cata pi̠ cac­ca̠­má̠x­qui̠lh tala­cas­quín cata­li̠­mak­tá̠­yalh hua̠ntu̠ taka­lhi̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac Jeru­salén. >XuAquit tla̠n cma̠­lu­loka pi̠ xlacán ni̠ cha̠­lak­ca­tza̠naj tama̠sta̠y hua̠ntu̠ taka­lhi̠y porque aca­tunu tama̠sta̠y hasta hua̠ntu̠ ni̠ tama­kaakchá̠n. W9Ma̠squi xli̠­ca̠na pí lhu̠hua tali̠­pu­huá̠n hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná ca̠lak­chín pero xlacán ni̠ tata­xlaj­uani̠y huata luu li̠pa̠­xu̠hu la̠ta tala­má̠­nalh; y ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu lac­pobre, acxni̠ ca̠hua­nicán pi̠ súluj natat­la­huay xtu­mi̠ncán la̠qui̠ nata­li̠­mak­ta̠­ya­ni̠nán, li̠pa̠­xúhu tama̠sta̠y lá̠m­para luu lac­rrico. V ;Nata̠lán, chú aquinín cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n la̠ta Dios ca̠ma̠x­qui̠ni̠t xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán a̠ma̠ko̠lh qui­na­ta̠­lancán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Mace­donia. FUNa̠chuná aquit cli̠­pa̠­xu­huay porque cca­tzi̠y pi̠ ni̠ caquin­ti­la̠­li̠­ma̠­ma̠­xa­ní̠hu nac mila­ta­ma̠tcán y na̠ tla̠n cca̠­li̠­pa̠­huaná̠n.IT Xlá luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu ca̠lak­ca­tza­la­ca̠ná̠n acxni̠ laca­pa̠s­taca lácu kalha­kax­páttit la̠ta túcu xlá ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n, xa̠huachí lácu aka­tiyuj xla­pá̠tit acxni̠ ca̠lak­chá̠n porque xla­cas­qui­ná̠tit naca­tzi̠y pi̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit. OSAquit cca­tzi̠y pi̠ ni̠ cak­ská­huilh Tito acxni̠ cuánilh pi̠ hui­xinín luu tla̠n min­ta­pu­hua̠ncán. Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán huá xta­lu­lóktat, chuná cumu la̠ cuánilh Tito pi̠ aquit luu cli̠­pa̠­xu­huay la̠ta hui­xinín lapá̠tit. &RE Pero cumu xli̠­ca̠na cta­lu­lokui pi̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu a̠tzinú cli̠­ka­lhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n nac qui­la­ta­ma̠tcán. Pero ma̠s cli̠­pa̠­xu­hua­ni̠­táhu porque Tito luu kalhi̠y tapa̠­xu­huá̠n cumu hui­xinín mak­ta̠­yátit la̠qui̠ ni̠tu̠cu natzan­ka̠niy; xli̠­ca̠na̠ pi̠ la̠ta tu̠ tla­hua­yá̠tit aquit luu cli̠­pa̠­xu­huay. $QA Acxni̠ aquit cca̠­ma­ca̠­ni­chá̠n a̠má quin­carta, ni̠ huá clí̠­tzokli la̠qui̠ caj nac­li̠­ma̠­ma̠­xani̠y a̠má chixcú hua̠nti̠ xtla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n huata huá cca̠­li̠­tzok­nunín la̠qui̠ caj nac­ca̠­li̠­tzak­sayá̠n para xli̠­ca̠na luu qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu y tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. P1 Hui­xinín ta̠ya­nítit makat­la­játit min­ta­li̠­pu­hua̠ncán chuná cumu la̠ lakati̠y Dios, y Dios ca̠mak­ta̠­ya­ni̠tán, ca̠ma̠x­quí̠n li̠t­li­hueke la̠qui̠ nama̠­xo­ko̠­ni̠­yá̠tit a̠má chixcú hua̠ntu̠ xtla­huani̠t li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán. Porque snu̠n xca̠­ma̠­ma̠­xa­ni̠­ni̠tán huá luu xli̠­si̠­tzi̠­ni­yá̠tit, y cumu ni̠ xca­tzi̠­yá̠tit lácu luu nat­la­hua­yá̠tit la̠ta nala­ca̠x­tla­hua­yá̠tit aquit qui­la̠­ka­lhas­quíhu y la̠ta tu̠ cca̠­huanín nali̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­yá̠tit ni̠ aka­tiyuj li̠látit huata chuná tla­huátit, tamac­xtútit a̠má chixcú hua̠nti̠ xtla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n y ma̠pa̠­ti̠­ní̠tit. Antá sta­lanca li̠ta­sí­yulh pi̠ hui­xinín ni̠ xmak­li̠­ca­tzi̠­yá̠tit la̠ta tu̠ tlá­hualh ni̠tlá̠n. O1 Porque a̠má tali̠­pu­huá̠n xpa̠­la­cata tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ Dios lakati̠y napa̠­ti̠­yá̠hu xli̠­ca̠na quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n nalak­pa­li̠­yá̠hu xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios la̠qui̠ xlá tla̠n naquin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n y naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n lak­táxtut. Pero hua̠nti̠ caj li̠huaca tzucuy tali̠­li̠­pu­huán hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú xli̠­ca̠na pi̠ taamá̠­nalh talak­tzan­ka̠­ta̠yay, porque ni̠ aka­tiyuj tali̠lay xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tat­la­huani̠t nac xla­catí̠n Dios. DN La̠nchú luu cli̠­pa̠­xu­huay ni̠ xla­cata cumu caj cca̠­li̠­ma­ka­li̠­pu­huán, huata huá cli̠­pa̠­xu­huay porque tamá min­ta­li̠­pu­hua̠ncán ca̠mak­ta̠yán la̠qui̠ nalak­pa­li̠­yá̠tit xali̠xcáj­nit mila­ta­ma̠tcán nac xla­catí̠n Dios. Hui­xinín xli̠­li̠­pu­huam­pá̠tit min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán chuná cumu la̠ lakati̠y Dios, huá xpa̠­la­cata cli̠­huán pi̠ a̠má quin­carta hua̠ntu̠ cca̠­ma̠­la­ka­cha̠nín ni̠tu̠ cca̠­li̠­ma̠­lak­tzanké̠n huata tla̠n ca̠ma­cuanín. #M?Ma̠squi xli̠­ca̠na cca­tzi̠y pi̠ a̠má quin­carta hua̠ntu̠ aquit pu̠lh cti­ca̠­tzoknín y cti­ca̠­ma­ca̠­ni­chá̠n luu snu̠n ca̠li̠­ma­ka­li̠­pu­huán porque lhu̠hua hua̠ntu̠ cca̠­li̠­huanín, hua̠ntu̠ qui­la­cata ni̠para tzinú clac­pu­huán para pi̠ ni̠chuná xac­ti­ca̠­huanín. Acxni̠ a̠cu cca̠­tzok­nu­nikó̠n xac­lac­pu­huán pi̠ ma̠x la̠n nac­ca̠­ma­ka­li̠­pu­huaná̠n, pero tamá tali̠­pu­huá̠n ni̠maka̠s quilh­ta­macú ti̠tax­tu­ko̠lh. (LINi̠ caj xma̠nhuá luu cli̠­pa̠­xú­hualh cumu para xlá quin­ca̠­lak­chín, huata huá a̠tzinú luu quin­ca̠­li̠­maka­pa̠­xu­huán porque na̠chuná luu xpa̠­xu­huama caj mim­pa̠­la­ca­tacán; xlá quin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta lácu aka­tiyuj layá̠tit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit para tla̠n cla­ma̠­náhu, na̠chuná quin­ca̠­huanín pi̠ lacas­qui­ná̠tit pi̠ tuncán xac­ca̠­la­kan­chá̠n. Huá xpa̠­la­cata luu a̠tzinú quin­ca̠­li̠­maka­pa̠­xu­huán. Hasta la̠ta cti­chá̠hu nac xapu̠­la­tama̠n Mace­donia ni̠tu̠cu a̠ aka­tzi­yanca cja­xá̠hu porque la̠tachá nícu caná̠hu anka­lhi̠ná ni̠ quin­ca̠ucxilh­pu­tun­caná̠n, quin­ca̠­pu­tza­sta̠­la­caná̠n, y aka­tiyuj lay qui­na­cujcán caj la̠ta clak­lhpe̠­cuaná̠hu hua̠ntu̠ naquin­ca̠ak­spu­layá̠n. oIWAquit cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n huá xpa̠­la­cata laca­tancs cca̠­li̠­xa­kat­li̠yá̠n y ni̠tu̠ cca̠­ma̠aktze̠­kuili̠­niyá̠n, xa̠huachí luu cca̠­li̠­pa̠­xu­huayá̠n lácu qui­la̠­ka­lha­kax­ma­tá̠hu, y ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­caná̠n hui­xinín qui­la̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠­yá̠hu y qui­la̠­ma̠x­qui̠­yá̠hu lanca tapa̠­xu­huá̠n acxni̠ cca̠­la­ca­pa̠s­tacá̠n. HH Ni̠ huá xpa̠­la­cata chuná cca̠­hua­niyá̠n para caj nac­ca̠­li̠­la­ca­ta̠­qui̠yá̠n o nac­ca̠­li̠­la­ca­hua­niyá̠n para ni̠tlán min­ta­pu­hua̠ncán, sinoque cumu la̠ cca̠­huanín xapu̠lh pi̠ hui­xinín anka­lhi̠ná cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k qui­nacú la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ acxtum li̠pa̠­xúhu nala­ta­ma̠­yá̠hu y na̠ lac­xtum li̠pa̠­xúhu nani̠­yá̠hu. G¡Xtla­huátit li̠tlá̠n ca̠na̠caj tzinú xqui­la̠­la­ka­lha­máhu! Porque ni̠para cha̠tum cris­tiano ctla­hua­ni­yá̠hu hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, ni̠ti̠ cta̠­ra̠t­la­hua­ma̠­náhu y ni̠ti̠ cak­ska­hui­ma̠­náhu. @F {Nata̠lán, xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ Dios tihuanchá xamaká̠n quilh­ta­macú aquinín quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán. Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ chu­na­tiyá aksti̠tum cala­ta­má̠hu y ni̠tu̠ tili̠­ma̠x­ca­jua̠li̠­yá̠hu qui­mac­nicán xa̠hua qui­li̠s­tac­nicán, huata caj xma̠nhuá aka­tiyuj cali̠­láhu la̠ta lácu tla̠n nali̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu Dios y lácu tla̠n nama̠­pek­si̠nán nac qui­la­ta­ma̠tcán. Pablo luu ca̠li̠pa̠xuhuay cristianos xalac Corinto MEy aquit Min­tla̠­ticán nacuán y hui­xinín qui­la­ka­huasán y qui­lac­tzu­maján nahua­ná̠tit.Chuná huan Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut. D Huá xpa̠­la­cata chiné huam­paray Dios:Cata­pa̠­nú̠tit nac xlak­sti̠­pa̠ncán y ni̠ lak­xtum caca̠­ta̠­látit;
ni̠tu̠ caxa­mátit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n,
la̠qui̠ aquit tla̠n nac­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n, CyXli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Dios ni̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nata̠­ta­lak­xtu­mi̠­yá̠hu hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun. Porque Dios quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ xpu̠­si­culán xas­tacná anta­nícu xlá lama, chuná cumu la̠ maktum quilh­ta­macú chiné huá:Aquit anka­lhi̠ná clámaj nahuán nac xla­ta­ma̠tcán la̠tachá ni̠n­co̠cxni,
porque aquit Xpu̠­chi­nacán y xlacán quin­ca­maná̠n. $BAChuná cumu la̠ Cristo ni̠lay ta̠ta­lak­xtumi̠y akska­huiní, na̠ ni̠para hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Cristo chu hua̠nti̠ ni̠ li̠pa̠­huán. uAcPara tícu ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios hui­xinín ni̠ lac­xtum cata̠t­la­huátit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, porque caj li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit: ¿pi̠ tla̠n ta̠ta­la­cas­tuca hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ta­scújut a̠má hua̠ntu̠ aksti̠tum ta­scújut? ¿Pi̠ tla̠n lac­xtum ta̠lay ca̠cu­huiní xa̠hua ca̠tzi̠sní? p@Y Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ca̠ta̠­chu­hui̠nán xla­ka­huasán, xla­cata pi̠ para túcu qui­la̠­hua­ni­pu­tu­ná̠hu hua̠k caqui­la̠­hua­níhu y caqui­la̠­ma̠­ca­tzi̠­níhu chuná cumu la̠ aquinín cca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y cca̠­la­ka­lha­maná̠n. Dios quinca̠li̠ma̠xtuyá̠n cumu la̠ xpu̠siculan xastacná antanícu xlá lama e?C Aquinín ni̠para pu̠lactum cka­lhi̠­yá̠hu quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ caj xac­ca̠­ma̠aktze̠­kuili̠nín o ni̠ xac­ca̠­hua­nikó̠n, huata hui­xinín chuná li̠ca­tzi̠­yá̠tit ni̠ hua̠k qui­la̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­yá̠hu hua̠ntu̠ ca̠ak­spu­layá̠n o hua̠ntu̠ maklh­ca­tzi̠­yá̠tit. S> Nata̠lán xalac Corinto, aquit ni̠tu̠ cca̠ak­ska­huimá̠n huata tancs cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n porque cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke qui­nacuj. = Ma̠squi anka­lhi̠ná quin­ca̠ak­spu­layá̠n hua̠ntu̠ tla̠n nac­li̠­li̠­pu­hua­ná̠hu pero anka­lhi̠ná cka­lhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n; aquinín lac­pobre pero lhu̠­huatá hua̠nti̠ cca̠­li̠­mak­ta̠­ya­ni̠­táhu y lac­rrico cca̠­li̠­ma̠x­tu­ni̠­ta̠hu quin­ta­chu­hui̠ncán; y ma̠squi ni̠tu̠ cka­lhi̠­yá̠hu hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n pero ni̠tu̠cu quin­ca̠­tzan­ka̠­niyá̠n hua̠ntu̠ cmac­la­cas­qui­ná̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán. U<# Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ maka̠sá uú cla­ma̠­náhu y lhu̠­huatá hua̠nti̠ quin­ca̠­la­ka­pasá̠n, aca­tunu quin­ca̠­li̠­ma̠x­tu­caná̠n cumu lá̠m­para ni̠ti̠ quin­ca̠­la­ka­pasá̠n. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ anka­lhi̠ná quin­ca̠­mak­ni̠­pu­tun­caná̠n, pero chu­na­tiyá cla­ma̠­náhu xas­tacná; anka­lhi̠ná quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­caná̠n pero ni̠ quin­ca̠­mak­ni̠­caná̠n. 8;iAca­tunu lac­ta­li̠­pa̠hua quin­ca̠­li̠­ma̠x­tu­caná̠n y laka­chuní̠n quin­ca̠­li̠­kalh­ka­ma̠­nan­caná̠n, laka­chuní̠n tla̠n quin­ca̠­li̠­chu­hui̠­nan­caná̠n y aca­tunu caj quin­ca̠­si̠­tzi̠­ni­caná̠n, aca­tunu huancán pi̠ caj cliak­ska­hui­na­ma̠­náhu hua̠ntu̠ cuaná̠hu ma̠squi luu tancs y aksti̠tum cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Dios. :Na̠chuná cumu cla­ka­pa­sá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios y tancs cliakchu­hui̠­na­ni­ma̠­náhu xta­chu­huí̠n mákat tasiyuy pi̠ cka­lhi̠­yá̠hu xli̠t­li­hueke Dios. Anka­lhi̠ná huá cli̠­la­ma̠­náhu hua̠ntu̠ aksti̠tum ta­scújut, chuná acxni̠ quin­ca̠­sa­ka̠­li̠­caná̠n o acxni̠ cla­ca­ta­hua­ca­yá̠hu hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. ]93Na̠chuná sta­lanca cli̠­ma̠­si­yu­ma̠­náhu qui­la­ta­ma̠tcán pi̠ huá clac­scuj­ni­ma̠­náhu Dios porque chu­na­tiyá la̠ta aksti̠tum cla­ma̠­náhu, tla̠n quin­ta­pu­hua̠ncán, catu̠huá hua̠ntu̠ cpa̠x­cat­le̠­ná̠hu, cla­ka­pa­sá̠hu hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat Dios, y tasiyuy pi̠ Espíri­tu Santo lama nac qui­la­ta­ma̠tcán porque anka­lhi̠ná cca̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu la̠tachá tícuya̠ cris­tiano. C8Quin­ca̠­lac­pu­tza­ni­caná̠n la̠ta naquin­ca̠­si̠­tzi̠­ni­caná̠n, quin­ca̠­ta­mac­nu̠­caná̠n nac pu̠la̠­chi̠n y li̠pe̠cua quin­ca̠­ke̠s­nok­caná̠n, chuná para huá quin­tas­cu­jutcán, quin­ta­tzin­c­snicán, xa̠hua quin­ta­la­ka­chi̠­hualh­ta­tacán. c7?Huata luu anka­lhi̠ná cma̠­si­yu­ma̠­náhu pi̠ xli̠­ca̠na huá clac­scuj­ni­ma̠­náhu Dios, porque cpa̠x­cat­le̠­ná̠hu ma̠squi ni̠tu̠ tu̠ cmac­la­cas­qui­ma̠­náhu, ma̠squi quin­ca̠­lak­chiná̠n taaklhú̠­hui̠t, y hasta ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­caná̠n. f6EAquinín clak­tzak­sa­yá̠hu ni̠para maktum xac­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­náhu hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ta­scújut la̠qui̠ ni̠ nali̠­lac­la­ta̠yay hua̠ntu̠ la̠nchú cli̠s­cuj­ma̠­náhu. 5}Porque caj cala­ca­pa̠s­táctit xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá huan lacatum nac li̠kalh­ta­huaka:Acxni̠ luu lák­cha̠lh quilh­ta­macú ckáx­matli hua̠ntu̠ xquis­qui­nípa̠t pi̠ nac­la­ka­lha­maná̠n;
y cmak­ta̠yán acxni̠ aya xpímpa̠t lak­tzan­ka̠ya. Xli̠­ca̠na pi̠ la̠nchú xquilh­tatá la̠ta nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y naquin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n. ¡La̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n! 94 mPus cumu Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán u̠má ta­scújut la̠ta nac­pa̠­la­ca­chu­hui̠­na­ná̠hu, nac xta­cu­huiní cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ ni̠ pá̠xcat cat­la­huátit a̠má xta­la­ka­lha­maní̠n Dios hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠x­qui̠má̠n. n3UCristo ni̠ tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n, pero caj quim­pa̠­la­ca­tacán Dios li̠má̠x­tulh cumu lá̠m­para xtla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n la̠qui̠ chuná tla̠n naquin­ca̠­pa̠­la­ka­xo­ko̠­nuná̠n y nac xla­catí̠n Dios nali̠­tax­tu­yá̠hu cumu lá̠m­para ni̠tu̠ xtit­la­hua­ni̠­táhu tala̠­ka­lhí̠n.b2=Aquinín luu xpa̠­la­ca­chu­hui̠­naní̠n Cristo quin­ca̠­li̠­ma̠x­tu­ca­ni̠tán, y lá̠m­para Dios ma̠n ca̠ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠má̠n nac quin­ta­chu­hui̠ncán xla­cata pi̠ cali̠­pa̠­huántit. Huá xpa̠­la­cata nac xta­cu­huiní Cristo cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠má̠n pi̠ calak­ta­la­ca­tzu­huí̠tit Dios porque ca̠ma̠­tzan­ke̠­na­ni­pu­tuná̠n la̠qui̠ aka­tzi­yanca nata̠­la­ta­pa̠­yá̠tit. 15Acxni̠ xlá macá­milh Cristo tancs xma̠­si­yuma pi̠ xla­cas­quín niaj cata­pe̠­cuánilh cata­ma̠­la­ca­tzú­hui̠lh xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú, y niaj cuentaj xca̠t­la­hua­nima xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ xlacán xta­tit­la­huaniy; y aquinín quin­ca̠­lac­sacni la̠qui̠ nac­li̠akchu­hui̠­na­ná̠hu eé xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n. 0Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ qui̠­tax­tuma huá Dios chuná tla­huama, xlá ma̠t­lá̠n­ti̠lh pi̠ Cristo naxo­ko̠­nuniy quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ aquinín hua̠nti̠ xma­ka­li̠­pu­hua­ni̠­táhu Dios caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán chú tla̠n naquin­ca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠­pa­rayá̠n nac xla­catí̠n; xa̠huachí quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n ta­scújut xla­cata caca̠­ma̠­ca­tzi̠­níhu xli̠­hua̠k cris­tianos pi̠ niaj ti̠ cape̠­cuanilh Dios caj xpa̠­la­cata cumu li̠ma­ka­si̠­tzi̠ni̠t xta­la̠­ka­lhí̠n porque chú tla̠n ta̠pa̠­ti̠ni̠y. //WPorque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy Cristo qui̠­taxtuy pi̠ xasa̠sti cris­tiano, niaj tala­ca­pa̠s­taca cumu la̠ xapu̠lh porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xamaká̠n aya ti̠tax­tu­ko̠lh, hua̠nchú tu̠ kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠nchú hua̠k xasa̠sti. q.[Xli̠­hua̠k aquinín ni̠lay nali̠­ma̠x­tu­yá̠hu para li̠xcáj­nit xta­pu­huá̠n cha̠tum chixcú caj xpa̠­la­cata cumu chuná tali̠­pu̠lhca̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xapu̠lh maka­pi­tzí̠n aquinín xli̠­pu̠lh­ca̠­yá̠hu Jesús cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú porque chuná xta­li̠­pu̠lhca̠y xa̠maka­pi­tzí̠n, pero la̠nchú niaj chuná li̠ma­ca̠­ná̠hu porque aya catzi̠­yá̠hu tícu tamá Jesús. j-MCristo ni̠lh caj xpa̠­la­cata naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n y la̠qui̠ aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu li̠huán lama̠­náhu uú nac ca̠quilh­ta­macú niaj nala­ta­ma̠­yá̠hu caj hua̠ntu̠ que̠c­stucán sinoque huá nata­pek­si̠­ni­yá̠hu porque huá ni̠lh y lacas­ta­cuánalh caj quim­pa̠­la­ca­tacán. ,Catzi̠­yá̠hu pi̠ Cristo snu̠n quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n y huá li̠mak­xte­ká̠hu pi̠ cama̠­pek­sí̠­nalh nac qui­la­ta­ma̠tcán. Cumu catzi̠­yá̠hu pi̠ huá tíni̠lh caj xpa̠­la­ca­tacán xli̠­hua̠k cris­tianos, na̠ qui­li̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ la̠nchú tali̠­pa̠­huán qui̠­taxtuy pi̠ na̠ aya tata̠­ni̠ni̠t. + Para tícu lac­pu­huán pi̠ aquinín caj cla­ka­hui­ti­ma̠­náhu acxni̠ chuná cli̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu quin­tas­cu­jutcán xma̠n Dios catzi̠y, pero para lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ chú laca­tancs hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu cakax­páttit hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n porque amá̠n ca̠mak­ta̠­yayá̠n nac mila­ta­ma̠tcán. * Ni̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para caj cli̠­la­ca­ta̠­qui̠­na­ma̠­náhu u̠má quin­tas­cu­jutcán hua̠ntu̠ ctla­hua­ma̠­náhu, huata cca̠­ma̠x­qui̠má̠n quilh­ta­macú xla­cata naka­lhi̠­yá̠tit tapa̠­xu­huá̠n caj quim­pa̠­la­ca­tacán y la̠qui̠ tla̠n naca̠­kalh­ti̠­pa̠x­to­ká̠tit hua̠nti̠ ni̠tlá̠n quin­ca̠­li̠­chu­hui̠­naná̠n acxni̠ tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán hua̠ntu̠ tali̠s­cuj­má̠­nalh, tahuán pi̠ xta­chu­huí̠n Dios tali̠s­cuj­má̠­nalh ma̠squi ni̠ talak­pa­li̠­má̠­nalh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. _)7 Cumu aquinín sta­lanca cca­tzi̠­yá̠hu lácu Dios ámaj ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y cris­tianos caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, huá juerza cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠­yá̠hu cris­tianos pi̠ cata­li̠­pá̠­hualh. Cumu Dios sta­lanca quin­ca̠­la­ka­pasá̠n y catzi̠y pi̠ ni̠ caj cak­ska­hui­nama acxni̠ cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu, clac­pu­hua­ná̠hu pi̠ na̠chuná hui­xinín qui­la̠­la­ka­pa­sá̠hu. 4(a Porque xli̠­hua̠k aquinín naquin­ca̠­li̠­cha̠n­caná̠n nac xla­catí̠n xpu̠­ma̠­peksí̠n Cristo la̠qui̠ namak­lhti̠­na­ná̠hu quin­tas­kahucán hua̠ntu̠ cha̠­tunu quin­ca̠­lak­cha̠ná̠n, para aksti̠tum o li̠xcáj­nit xli̠t­la­hua­ma̠­náhu qui­mac­nicán li̠huán xla­ma̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú. Umá xtachuhuí̠n Jesús quinca̠ma̠xqui̠yá̠n tla̠n latáma̠t w'g Huá xpa̠­la­cata aquinín anka­lhi̠ná maka­pa̠­xu­hua­ma̠­náhu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, chuná para acxni̠ nani̠­yá̠hu y namak­xte­ká̠hu eé qui­mac­nicán o para acxni̠ nali̠­la­ta­ma̠­ya̠hucú. & Cumu xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠hu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán, aquinín tlakaj layá̠hu y aca­tunu lacas­qui­ná̠hu pi̠ aya xmak­xtekui eé qui­mac­nicán y mak­tumá aya xlak­chá̠hu Quim­pu̠­chi­nacán. O%Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ la̠nchú ni̠lay ucxi­lhá̠hu cumu la̠ xlá tasiyuy, sinoque caj xma̠n li̠pa̠­hua­ná̠hu y aksti̠tum lama̠­náhu cumu kalhi̠­ni­yá̠hu taca̠­nájlat. y$kHuá xpa̠­la­cata anka­lhi̠ná akpu­huan­ti­ya­yá̠hu porque ca̠naj­la­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y Dios, ma̠squi catzi̠­yá̠hu pi̠ li̠huán uú lama̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú y kalhi̠­yá̠hu eé qui­mac­nicán, qui̠­taxtuy pi̠ mákat lama̠­náhu pero xamaktum nalak­cha̠­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán. P9}{zxvtrqq2nlkihYfdbb `[^y\bZXVU$TS[RPDNKJI GFCxB@?x>g=Q;:987X64020_/.+* ('&%$"P!* 1{MmM6 iAaB; Xamaktum nalac­pu­hua­ná̠tit pi̠ huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ naqui­la̠­ta̠­pa̠­ti̠­yá̠hu o nac­li̠­ta­la­cat­la̠n­ti̠­yá̠hu para túcu cca̠t­la­hua­ni­ni̠tán. Pero tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ huá chuná cli̠­chu­hui̠­nama, porque sta­lanca catzi̠y Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo pi̠ chuná cca̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ ma̠s aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. GA Xli̠­ca̠na pi̠ aquit cma̠­la­ka­cha̠chá Tito xa̠hua cha̠­tum­li̠túm quin­ta̠­lacán hua̠nti̠ na̠ quin­ca̠­mak­ta̠­yamá̠n nac quin­tas­cu­jutcán, ¿lácu chi̠nchú, pi̠ ca̠ak­ska­hui­mak­lhtí̠n Tito min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit? Aquit cca­tzi̠y pi̠ Tito ni̠tu̠ ca̠mak­lhti̠má̠n, porque la̠ Tito cumu la̠ aquit acxtumá cle̠­ma̠­náhu quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y li̠pa̠­xúhu cca̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu cris­tianos ma̠squi ni̠tu̠ cca̠­ma̠­ta̠­ji̠­yá̠hu. $@A Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aquit cca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni̠­tanchá la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n Dios, ¿apoco na̠ naqui­la̠­hua­ni­yá̠hu pi̠ xlacán ca̠ak­ska­hui­mak­lhti̠­ni̠tán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit? w?g Xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ xac­la­ma̠chá nac milak­sti̠­pa̠ncán hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠tu̠ cca̠­li̠­ma̠aka­tzanké̠n para hua̠ntu̠ nac­mac­la­cas­quín, pero maka­pi­tzí̠n tahuán pi̠ ma̠x chuná ctlá­hualh la̠qui̠ tla̠n tze̠k nac­ca̠ak­ska­hui­mak­lhti̠yá̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit. S> Y caj la̠ta cpa̠­xu­huay cca̠­li̠s­cujá̠n tla̠n nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n Dios hasta la̠ta nícu nac­qui̠­ta̠yay la̠qui̠ hui­xinín li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit lácu tla̠n nalak­ma̠x­tu­yá̠tit mili̠s­tac­nicán; ma̠squi tancs tasiyuy pi̠ acxni̠ a̠tzinú aquit cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n hui­xinín caj qui­la̠­si̠­tzi̠­ni­yá̠hu y qui­la̠­lak­ma­ka­ná̠hu. t=a Chú aya ctzu­cuni̠t taca̠xa la̠qui̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n xli̠­mak­tutu, pero na̠ ni̠para la̠nchú cac­ti­ca̠­li̠­ma̠aka­tzanké̠n hua̠ntu̠ aquit nac­mac­la­cas­quín cha̠li cha̠lí quin­tahuá. Porque laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquit ni̠ huá cca̠­mak­pu­tza­ti̠­lhayá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­tu­mi̠ncán, sinoque hui­xinín cca̠­pu­tza­ti̠­lhayá̠n la̠quí aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. Porque hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ huá lac­chix­cu­huí̠n tamak­scuj­tiyay la̠qui̠ naca̠­ma̠­hui̠y xca­maná̠n, y ni̠ huata huá xaca­maná̠n namak­scuj­tiyay la̠qui̠ nata­ma̠­hui̠y xtla̠tcán. q<[ Caqui­la̠­ma̠­tzan­ke̠­na­níhu para camá̠n ca̠la­ca­ta̠­qui̠yá̠n o para camá̠n ca̠ma­ka­si̠­tzi̠yá̠n, porque camá̠n ca̠ka­lhas­quiná̠n: ¿pi̠ huá cahuá ni̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu caj xpa̠­la­cata pi̠ aquit cma̠t­la̠n­ti̠ni̠t naquin­ta­li̠­mak­ta̠yay actzu̠ tumi̠n hua̠nti̠ a̠laca­túnuj xalaní̠n cris­tianos, la̠qui̠ ni̠tu̠ nac­ca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n hua̠ntu̠ nac­mac­la­cas­quín? ;  Sta­lanca talu­lokni̠t pi̠ xli̠­ca̠na aquit xapóstol Cristo porque xlá lhu̠hua ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán xaliucxilh­tíyat la̠ta qui­ma̠t­la­hua­ni̠ni̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac milak­sti̠­pa̠ncán, li̠pa̠­xúhu cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán xta­chu­huí̠n Dios y cca̠­ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t ta̠tat­laní̠n. ::m Xli̠­ca̠na pi̠ la̠ná cli̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aquit ctit­la­huani̠t cumu la̠ cha̠tum laka­huiti, pero hua̠k hui­xinín qui­la̠­mak­stun­tla­huáhu, porque hui­xinín xca̠­lak­cha̠ná̠n tancs nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ aquit cti­li̠s­cuj­ni̠ttá pero huata ni̠chuná tla­huátit. Ma̠squi chú lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ aquit ni̠tu̠ cli̠­ma­cuán pero huá Cristo qui­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­li̠­taxtuy xapóstol, ni̠xa­chuná cumu la̠ tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ hui­xinín ca̠li̠­pa̠­hua­ná̠tit y hua̠nti̠ tahuán pi̠ xlacán na̠ após­toles. 9  Ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay pi̠ aquit xlajua qui­la­táma̠t cumu la̠ acxni̠ cca­tzi̠y pi̠ ni̠lay túcu ctla­huay que̠cstu para ni̠ huá Dios naqui­mak­ta̠yay, chuná cumu la̠ acxni̠ qui­li̠­kalh­ka­ma̠­nancán, o acxni̠ para túcu cmac­la­cas­quima y ni̠tu̠ cka­lhi̠y, chuná para quim­pu­tza­sta̠­la­má̠­calh, osuchí xli̠­hua̠k a̠má taaklhú̠­hui̠t hua̠ntu̠ qui­lak­chín caj xpa̠­la­cata cliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Cristo, huá xpa̠­la­cata cli̠­huán porque acxni̠ luu a̠tzinú xlajua cmaklh­ca­tzi̠y nac qui­la­táma̠t xli̠­ca̠na pi̠ huata acxni̠ tlak lhu̠hua qui­ma̠x­qui̠y Dios xli̠t­li­hueke. Pablo li̠pa̠xúhu ca̠li̠scuja xli̠hua̠k cristianos xalac Corinto H8  Pero Dios chiné quin­kalhti̠y: “Cla­cas­quín naca­tzi̠ya pi̠ xli̠­ca̠na cpa̠x­qui̠yá̠n y cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ capa̠ti min­ta­li̠­pu­huá̠n chu min­ta­ca­tza­ná­juat; porque aquit cli̠­ma̠­siyuy qui­li̠t­li­hueke nac xla­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ lac­xlajua y ni̠ lak­tli­huekén, pero hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán.” Huá xpa̠­la­cata luu cli̠­pa̠­xu­huay pi̠ aquit xlajua cka­lhi̠y qui­la­táma̠t porque cca­tzi̠y pi̠ chuná Dios li̠ma̠­si­yuma xli̠t­li­hueke nac quin­tax­la­juánit. #7? Xli̠­mak­tutu aquit cli̠s­quiniy Dios xla­cata pi̠ cat­lá­hualh li̠tlá̠n caqui­mak­lhti̠lhá tapa̠tí̠n para xlá chuná lacas­quín. u6c Pero la̠qui̠ ni̠tu̠ nac­li̠­la­ca­ta̠­qui̠nán hua̠ntu̠ qui­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ní̠ca Dios tla̠n tlá­hualh nac­ka­lhíy nac qui­macni aktum taca­tza­ná­juat hua̠ntu̠ cane̠c­xni­cahuá naqui­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y, u̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ cka­lhi̠y xli̠­ca̠na pi̠ huá ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t akska­huiní. +5O Pero para xac­li̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh quin­ta­scújut ni̠ caj laka­huiti xqui̠­táx­tulh, porque hua̠ntu̠ xacuá huá xta­lu­lóktat; pero ni̠chuná cla­ca­ta̠­qui̠nán la̠qui̠ ni̠ti̠ nahuán para aquit ma̠rí cchu­hui̠nán pero ni̠tu̠cu quin­ka̠sat. -4S Xli̠­ca̠na pi̠ caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ Dios qui­ma̠­si­yu­nini̠t y qui­ma̠­kax­ma­tani̠t tla̠n xac­li̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh, pero cca­tzi̠y pi̠ ni̠chuná qui­li̠t­lá­huat, huata acxni̠ cli̠­chu­hui̠nán o cli̠­la­ca­ta̠­qui̠nán hua̠ntu̠ aquit ctit­la­hua­ni̠ttá, caj xma̠n cuan hua̠ntu̠ Dios qui­li̠­mak­ta̠­yani̠t acxni̠ xac­ta­xlaj­uani̠y. *3M Pero cca­tzi̠y pi̠ qui­lé̠n­calh nac a̠má ca̠li̠­la­káti̠t pu̠la­tama̠n anta­nícu hui­lachá Dios, y sta­lanca ckáx­matli lacuán xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum chixcú a̠ ma̠kax­ma­tacán, y ni̠para mini̠niy nata­li̠­chu­hui̠nán. 22] Cumu la̠ cca̠­hua­nimá̠n ni̠ cca­tzi̠y para xacha̠­tu­mi̠­nica quin­ti­lé̠n­calh osuchí caj qui­li̠s­tacni, porque caj xma̠nhuá Dios catzi̠y. u1c Chiné quilh­ta­macú xliakcu̠­ta̠ti ca̠ta la̠ta Dios quí­le̠lh nac xli̠­quilh­mac­tutu akapú̠n, ni̠ cca­tzi̠y para xacha̠­tu­mi̠­nica quí­le̠lh osuchí caj qui­li̠s­tacni tíle̠lh, xma̠n Dios catzi̠y. "0 ? Ma̠squi cca­tzi̠y pi̠ ni̠ qui­mi­ni̠niy para chuná nac­ti­li̠­la­ca­ta̠­qui̠nán quin­ta­scújut hua̠ntu̠ ctit­la­huani̠t, pero cumu juerzaj qui­li̠t­lá­huat huá chú nac­li̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ Dios qui­li̠­ma̠­la­ca­hua­ni̠ni̠t. 2/] !Pero acxni̠ tacá­tzi̠lh nata̠lán hua̠nti̠ antá xalaní̠n tuncán quin­ta­huá­nilh y quin­ta­mak­tá̠­yalh la̠qui̠ tla̠n nac­tza̠lay, xlacán quin­ta­má­ju̠lh nac pa̠tum lanca pekxu y laka­siyu quin­ta­lac­má̠c­ti̠lh nac aktum ven­tana xapá̠­tzaps hua̠ntu̠ xli̠s­ti­lim­pa­ca­cani̠t ca̠chi­quí̠n, aquit ctzá̠­lalh y ni̠ quin­ta­chí­palh a̠ma̠ko̠lh tropa../ Dios na̠ qui­mak­tá̠­yalh a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xacani̠t nac Da­masco, porque a̠má gober­nador hua̠nti̠ lac­xtum xta̠­ma̠­pek­si̠nán rey Aretas ca̠ma̠­pék­si̠lh xtropa la̠qui̠ nata­mak­ta­kalhnán nac tlan­cá̠­tiji anta­nícu xlac­ta­nu̠­ca­na̠chá nac ca̠chi­quí̠n la̠qui̠ naquin­ta­chipay y naquin­ta­ta­macnu̠y nac pu̠la̠­chi̠n. -! Dios hua̠nti̠ xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo y hua̠nti̠ caj xma̠nhuá sacstu mini̠niy cane̠c­xni­cahuá nala­ka­chix­cu­hui̠cán sta­lanca catzi̠y pi̠ hua̠ntu̠ aquit cqui­lhuama huá xta­lu­lóktat y ni̠tu̠ cak­sa­ni̠­nama. ,3 Aquit ni̠ cla­kati̠y cla­ca­ta̠­qui̠nán pero acxni̠ cli̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ aquit ctit­la­hua­ni̠ttá caj xma̠nhuá cli̠­chu­hui̠nán la̠ta Dios qui­mak­ta̠­yani̠t la̠qui̠ tla̠n nac­tla­huay hua̠ntu̠ que̠cstu ni̠lay xac­tla­huay. +w Para cha̠tum cris­tiano ta­xlaj­uani̠y nac xla­táma̠t aquit cli̠­li̠­pu­huán xtax­la­juánit, y para tícu lac­tla­hua­ya̠­huay cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Cristo aquit na̠ qui­ma­ka­li̠­pu­huán. ;*o Pero ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ aquit cli̠­pa̠­ti̠ma caj huá u̠má xpa̠­la­cata chu­na­tiyá cha̠li cha̠lí aka­tiyuj cli̠lay la̠qui̠ li̠huana̠ y aksti̠tum xta­la­tá­ma̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo la̠ta nícuya̠ ca̠chi­quí̠n. w)g Lhu̠­huatá la̠ta túcu cti­lí̠s­cujli, pero na̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­taaklhu̠­hui̠y, aca­tunu hasta ni̠ clhtatay caj la̠ta cscujma; la̠ná cpa̠­ti̠ni̠t tatzin­csni xa̠hua takalh­pu̠ti; aca­tunu maka̠s ni̠ cua̠yán; la̠ná cpa̠­ti̠ni̠t ca̠lonkni; y aca­tunu hasta ni̠tu̠ qui­lháka̠t hua̠ntu̠ nac­li̠­lha­ka̠nán. f(E Laca­lhu̠hua antá nícua cqui̠­cha̠ni̠t laka­chuní̠n aya cmu̠xtuy nac kalh­tu̠­choko; quin­ta­li̠­pa̠­taxtuy y quin­ta­mak­ni̠­putún kalha̠­naní̠n; quin­ta­si̠­tzi̠niy y quin­ta­mak­ni̠­putún qui­na­ta̠­chi­quí̠n xa̠hua hua̠nti̠ xala mákat. Ma̠squi nac ca̠chi­quí̠n aca­tunu quin­ta­mak­ni̠­putún, xa̠hua nac ca̠tu­huá̠n chu nac pupunú ni̠cajcu ca̠li̠ní̠n cqui̠­ta̠­yani̠t; y aca­tunu quin­ta­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ tahuán pi̠ na̠ huá Cristo talac­scuj­ni­má̠­nalh. ' Mak­tutu quiacnic­chi­pa­cani̠t, maktum caj qui­liacta­lan­chi­páca chí­huix. Xli̠­mak­tutu tala­kas­pita y lak­tzanka̠y nac chú­chut a̠má barco hua̠ntu̠ xac­pu̠ama̠­náhu, y maktum quilh­ta­macú aya xac­jic­suay, maktum nac pupunú tan­tacú y tan­tas­caca antá cpá̠­ti̠lh la̠ta caj xac­xqui­hua̠tnán xac­chi­pama paktum quihui. M& Aya xli̠­mak­qui­tzis la̠ta xana­puxcun judíos quin­ta­ma­ca­má̠s­ta̠lh y tama̠­pek­sí̠­nalh la̠qui̠ mak­pu­xa­ma­cu̠­na­ja̠tza naqui­li̠­ke̠s­nokcán latigo. z%m Para huá tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán cumu talac­scuj­ni­má̠­nalh Cristo pus a̠tzinú aquit tlak clac­scuj­ni­ni̠ttá ni̠xa­chuná cumu la̠ hua­tuní̠n. Ma̠squi cahuántit pi̠ cla­ka­hui­tima porque cli̠­la­ca­ta̠­qui̠­nama hua̠ntu̠ cti­li̠­pa̠­ti̠­ni̠ttá caj xpa̠­la­cata Cristo xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ mak­lhu̠­huatá qui­li̠­ta­mac­nu̠cán nac pu̠la̠­chi̠n ni̠xa­chuná cumu la̠ xlacán; cma­ka­si̠­tzi̠nán y qui­liak­lhcha̠s­nok­cani̠t caj huá xpa̠­la­cata Jesús, xa̠huachí mak­lhu̠hua qui­mak­ni̠­pu­tun­cani̠t. O$ Para xlacán tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán cumu judíos pus aquit na̠ judío; para tlancaj ca̠maklh­ca­tzi̠cán cumu israel­itas pus aquit na̠ israel­ita; osuchí huá tali̠­chix­cujnún cumu huá xli̠­ta­la­ka­pas­nicán xamaká̠n ko̠lu­tzí̠n Abraham pus na̠ xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham aquit. Q# Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit ni̠ cká­lhi̠lh li̠t­li­hueke xla­cata chuná nac­ca̠­liak­ska­hui­mi̠yá̠n cumu la̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh. Pero para tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán hua̠ntu̠ tahuán pi̠ tali̠s­cuj­ni̠ttá pus aquit na̠ cámaj li̠la­ca­ta̠­qui̠nán cumu la̠ cha̠tum laka­huiti hua̠ntu̠ aya cti­li̠s­cujni̠t chu hua̠ntu̠ cti­li̠­pa̠­ti̠ni̠t. O" hua̠k ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit la̠ta ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n naca̠­li̠s­cu­já̠tit y ca̠ma̠x­qui̠­yá̠tit min­tu­mi̠ncán la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­xu­huay, pero ni̠tu̠ hua­ná̠tit ma̠squi ca̠mak­ka­lha̠­nan­ca­ná̠tit, y hasta ca̠la­ka­ka­xi­ca­ná̠tit nac mila­cancán. ,!Q Koxu­tacú tihua­ná̠tit hui­xinín, porque li̠tax­tu­yá̠tit pi̠ luu lak­ska­lalán pero ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit la̠ta ca̠ka­lha­kax­pa­tá̠tit hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­la­ka­hui­tit­la̠­huán xta­chu­huí̠n Dios, y k chuná cumu la̠ tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán maka­pi­tzí̠n hua̠ntu̠ tat­la­huay xtas­cu­jutcán.  Umá hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n ni̠ huá qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Quim­pu̠­chi­nacán, pero chuná camá̠n ca̠hua­niyá̠n cumu hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ aquit caj cla­ka­hui­tima y na̠ tla̠n chú nac­la­ca­ta̠­qui̠nán zm La̠nchú cca̠­hua­ni­pa­rayá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum tícu calac­púhua para aquit caj cla­ka­hui­tima; pero ma̠squi chuná calac­pu­huántit pi̠ aquit cla­ka­hui­tima pus caqui­la̠­kax­mat­níhu tzinú quin­ta­chu­huí̠n porque na̠ tla̠n nac­li̠­la­ca­ta̠­qui̠nán quin­ta­scújut chuná cumu la̠ xlacán tat­la­huay. 7g Cumu mismo akska­huiní li̠taxtuy cumu la̠ xángel Dios, pus xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tata̠s­cuj­má̠­nalh akska­huiní na̠ tla̠n tali̠­taxtuy cumu la̠ lacuán cris­tianos, pero tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ nachá̠n quilh­ta­macú nata­lak­tzan­ka̠­ta̠yay chuná cumu la̠ nalak­tzanka̠y xtas­cu­jutcán. Pablo li̠chuhui̠nán xtali̠puhuá̠n hua̠ntu̠ kalhi̠y cha̠tum apóstol nac xtascújut  Ni̠para tzinú calac­pu­huántit para ni̠ ca̠na hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n porque hasta mismo akska­huiní acxni̠ ca̠lac­tla­hua­yá̠­huay lacuán cris­tianos li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum xángel Dios hua̠nti̠ ma̠x­qui̠ni̠t xtax­káket.  Pero tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ huá Dios ca̠ma­ca­mini̠t tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠hua­niyá̠n pi̠ na̠ huá xapós­toles Cristo, caj xaaksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ taliak­ska­huinín xta­chu­huí̠n Dios. lQ Pero cca̠­hua­niyá̠n pi̠ chu­na­tiyá nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xalac min­ca̠­chi­qui̠ncán y ni̠ cac­ti­ca̠­ma̠­tá̠­ji̠lh, la̠qui̠ ni̠ nata­lac­pu­huán tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­taxtuy após­toles pi̠ aquit ctla­huay xta­scújut Dios cumu la̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh. 0Y Xamaktum para nalac­pu­hua­ná̠tit pi̠ caj ni̠ cca̠­la­ka­lha­maná̠n huá xpa̠­la­cata chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ cla­cas­quín naqui­la̠­ma̠s­ka­hui̠­yá̠hu, pero Dios sta­lanca catzi̠y pi̠ aquit xli̠­ca̠na snún cca̠­la­ka­lha­maná̠n. X) Chuná cumu la̠ cta­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na cli̠­pa̠­huán Jesús na̠chuná cta­lu­loka pi̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano caquin­ti­lac­tla­huá­nilh quin­ta­pa̠­xu­huá̠n la̠ta cca̠­liakchu­hui̠­naniy cris­tianos xalac Acaya xta­chu­huí̠n Cristo y ni̠para aktum cen­tavo cca̠­ma̠­ta̠ji̠y.   Y acxni̠ xacuilachá nac milak­sti̠­pa̠ncán para túcu xquin­tzan­ka̠niy hua̠ntu̠ xac­mac­la­cas­quín, ni̠para cha̠tum tícu hui­xinín cca̠­li̠­ma̠aka­tzanké̠n, porque acxni̠ tachilh a̠ma̠ko̠lh nata̠lán xalac Mace­donia xlacán quin­ta­má̠x­qui̠lh actzu̠ tumi̠n hua̠ntu̠ naqui­li̠­ma­cuaniy, y acxni̠ cma­kás­putli hua̠ntu̠ xlacán xquin­ta­ma̠x­qui̠ni̠t aquit ni̠tu̠ cca̠­mak­squín para túcu naqui­la̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu; y clac­pu­huán pi̠ ne̠c­xnicú cac­ti­ca̠­li̠­ma̠aka­tzanké̠n para naqui­la̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu tumi̠n.  Huata aquit cma̠t­lá̠n­ti̠lh naquin­ta­li̠­mak­ta̠yay hua̠ntu̠ taka­lhi̠y cris­tianos a̠laca­túnuj xalaní̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ naquin­tzan­ka̠niy y tla̠n aksti̠tum nac­ca̠­li̠s­cujá̠n nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n. nU Acxni̠ aquit ctzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n Dios ni̠ xac­lac­pu­huán para luu lac­ta­li̠­pa̠hu naca̠­maklh­ca­tzi̠­ca­ná̠tit, ¿osuchí huá chuná ca̠li̠­maklh­ca­tzi̠­cántit porque ni̠tu̠ cca̠­ma̠­ta̠jí̠n la̠ta cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n? ¿Apoco lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ctlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n cumu aquit ni̠ tali̠­pa̠hu cli̠­táx­tulh nac milak­sti̠­pa̠ncán? "= Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua hua̠nti̠ tahuán pi̠ aquit ni̠lay cchu­hui̠nán, pero tla̠n li̠huana̠ cma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­nama xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni, y hui­xinín tla̠n ma̠lu­lo­ká̠tit porque acxni̠ xac­la­ma̠­náhu nac milak­sti̠­pa̠ncán chuná xac­li̠s­cuj­ma̠­náhu cumu la̠ xac­chu­hui̠­na­ma̠­náhu.  Pero cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ clac­pu­huán para a̠tzinú taka­lhi̠y tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ tali̠­taxtuy lac­lanca após­toles y hua̠nti̠ hui­xinín ca̠li̠­pa̠­hua­ná̠tit. ]3 Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque hui­xinín hua̠k ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit naca̠­lak­chiná̠n cati̠­huaj chixcú y natzu­cuyá̠n ca̠liakchu­hui̠­na­niyá̠n tunu lak­táxtut pero ni̠chuná cumu la̠ aquinín cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán lak­táxtut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Jesús, na̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ná̠tit pu̠lactum espí­ritu hua̠ntu̠ naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠t­li­hueke mat ni̠xa­chuná hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠yá̠n Espíri­tu Santo, y tuncán li̠pa̠­hua­ná̠tit xta­chu­huí̠ncán ni̠xa­chuná cumu la̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit a̠má xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ aya maka­mak­lhti̠­na­ni̠­tátit. "= Aquit cla­cas­quín pi̠ xma̠nhuá napa̠x­qui̠­yá̠tit y nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Cristo, pero aca­tunu clac­pu­huán pi̠ chuná cumu la̠ akska­huiní tiak­ska­huí­mi̠lh a̠má xapu̠lh pusca̠t hua̠nti̠ xuanicán Eva xla­cata naka­lha­kax­mat­makán Dios, hui­xinín ni̠tu̠ tika­lha­kax­pat­ma­ka­ná̠tit y ni̠tu̠ naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n tamá akska­huiní. O Aquit cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n y li̠pe̠cua cca̠­lak­ca­tzaná̠n, pero u̠má talak­ca­tzaní̠n hua̠ntu̠ aquit cmaklh­ca­tzi̠y huá Dios qui­ma̠x­qui̠y, porque aquit aya cca̠­kalh­ti̠­na­ni­ni̠tán xla­cata nata̠­ta­maka­xto­ká̠tit Cristo y cla­cas­quín pi̠ xma̠nhuá xlá mili̠i̠tcán nat­la­hua­yá̠tit la̠qui̠ aquit tla̠n nac­ca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠yá̠n cumu la̠ cha̠tum tzuma̠t hua̠nti̠ ni̠tu̠ tit­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­xa­naniy xlí̠i̠t hua̠nti̠ ámaj ta̠ta­maka­xtoka. @ { Cumu huancán pi̠ mat caj cla­ka­hui­tima, pus para cla­ka­hui­tima o ni̠tu̠ cla­ka­hui­tima hua­tiyá pi̠ caqui­la̠­kax­mat­níhu hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n. %C Pero ni̠ calac­pu­huántit para a̠má chixcú hua̠nti̠ caj li̠la­ca­ta̠­qui̠nán hua̠ntu̠ lac­pu­huán pi̠ huá tla­huani̠t ámaj li̠ta̠­yaniy; sinoque huá nata̠­yaniy a̠má chixcú hua̠nti̠ Dios nala­ka­ti̠niy xta­scújut hua̠ntu̠ tlá­hualh. 1 Para tícuya̠ cris­tiano lakati̠y tali̠­pa̠hu maklh­ca­tzi̠cán, mejor tali̠­pa̠hu cali̠­má̠x­tulh Quim­pu̠­chi­nacán. + O Xa̠huachí clac­pu­hua­ná̠hu pi̠ naca­ná̠hu liakchu­hui̠­na­ná̠hu u̠má li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut peka­na̠chá nac min­ca̠­chi­qui̠ncán Corinto, anta­nícu ni̠ti̠ a̠ tali̠­chu­hui̠nán xa̠maka­pi­tzí̠n akchu­hui̠­naní̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ nac­li̠­la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠hu xtas­cu­jutcán xa̠maka­pi­tzí̠n. a ; Pero aquinín ni̠tu̠ cli̠­la­ca­ta̠­qui̠­na­ma̠­náhu xtas­cu­jutcán xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles, o para túcu ctla­hua­má̠­náhu hua̠ntu̠ ni̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán Dios. Huata aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ aksti̠tum cali̠­pa̠­huántit Quim­pu̠­chi­nacán la̠qui̠ a̠tzinú ma̠s tla̠n nac­ca̠­li̠s­cujá̠n chuná cumu la̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán Quim­pu̠­chi­nacán. x i Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ aquinín ni̠tu̠ cla­ca­tza̠­la­ma̠­náhu hua̠ntu̠ Dios quin­ti­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n nac­tla­hua­yá̠hu; osuchí ¿lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ni̠ cka­lhi̠­yá̠hu li̠ma̠­peksí̠n xla­cata nac­ca̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ mili̠t­la­huatcán? ¿Lácu pi̠ ni̠ aquinín hua̠nti̠ pu̠lh cca̠­li̠­xa­katlí̠n la̠ta lácu lacas­quín Cristo nali̠­pa̠­hua­ná̠tit y nala­ta­pa̠­yá̠tit? * M Porque aquinín ni̠tu̠ cama̠­náhu li̠la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠hu quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán sinoque huá tla̠n quin­ca̠­li̠­la­ka­pas­caná̠n quin­tas­cu­jutcán la̠ta xatúcu Dios laca­squini̠t nac­tla­hua­yá̠hu, chuná cumu la̠ xlá laca­squini̠t pi̠ nac­scu­já̠hu y nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n hui­xinín xalac Corinto.  Aquit ni̠para tzinú clac­pu­huán para xac­ca̠­ta̠­ta­la­cás­tucli o hasta para xac­ma̠­li̠­huá­qui̠lh quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni ni̠xa­chuná cumu la̠ tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ caj xma̠n sac­stucán talac­pu­tza­má̠­nalh la̠ta lácu tlak tali̠­pa̠hu xak­chu­hui̠­naní̠n Dios nata­li̠­taxtuy. Xli̠­ca̠na pi̠ luu lac­tonto porque caj xma̠n chuná tali̠­la­ca­ta̠­qui̠­nan­tla̠­huán para tícu tlak kalhi̠y o makaacchá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni. ^5 Pero xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ chuná quin­ta­li̠­chu­hui̠nán tancs cata­cá­tzi̠lh pi̠ chuná cumu la̠ acxni̠ mákat cuila̠­náhu y caj xma̠n cca̠­tzok­niyá̠n quin­carta ni̠para tzinú cquilh­pe̠­cuán hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, pus na̠chuná ni̠ cac­ti­quilh­pé̠cua xla­cata nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n acxni̠ cuilachá nahuán nac milak­sti̠­pa̠ncán. -S Lhu̠hua hua̠nti̠ tahuán pi̠ acxni̠ cca̠­tzok­niyá̠n mactum carta lhu̠hua quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ caj cca̠­li̠­la­ca­quilh­ni̠yá̠n y cca̠­li̠­ma­ke̠k­lhayá̠n; pero mat acxni̠ chú cuilachá nac milak­sti̠­pa̠ncán ni̠ lhu̠hua quin­ta­chu­huí̠n, xa̠huachí mat ni̠ tli­hueke cuili̠y qui­li̠­ma̠­peksí̠n caj lá̠m­para mat cca̠­quilh­pe̠­cuaniyá̠n. ,Q Ni̠ cla­cas­quín nalac­pu­hua­ná̠tit para caj cca̠­li̠­ma­ke̠k­lhamá̠n quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­tzok­nimá̠n nac quin­carta. 3 Porque ma̠squi calac­pu­huántit pi̠ aca­tunu aquit cli̠­la­ca­ta̠­qui̠nán cumu tla̠n cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n hua̠ntu̠ mili̠t­la­huatcán, ni̠para huá cli̠­ma̠­xanán; kalhtum cuan pi̠ ni̠ cli̠­ma̠­xanán porque Cristo ni̠ huá qui­li̠­ma̠x­qui̠ni̠t u̠má li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ caj nac­ca̠­li̠­lac­tla­hua­ya̠­huayá̠n, huata huá qui­li̠­ma̠x­qui̠ni̠t la̠qui̠ caj nac­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n lácu li̠huaca aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit. 9 Maka­pi­tzí̠n hui­xinín ni̠tu̠ qui­la̠­liucxi­lhá̠hu porque caj xma̠nhuá ucxi­lhá̠tit huá la̠ta cta­si­yu­yá̠hu y ni̠ huá la̠ta cka­lhi̠­yá̠hu qui­na­cujcán, pero para xli̠­ca̠na talu­lo­ká̠tit pi̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios y huá tapek­si̠­ni­yá̠tit Cristo, na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ aquinín na̠ huá cta­pek­si̠­ni­yá̠hu Cristo. T! Y aquinín aktum cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu xli̠t­li­hueke Dios xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ caj taka­lha­kax­mat­ma­ka­ma̠­nalhcú xli̠­ma̠­peksí̠n Dios nac milak­sti̠­pa̠ncán. Pero ni̠ xaakpuntum chuná cac­ti­ca̠t­láhua huata pu̠lh laca­tancs nac­ca­tzi̠y tícu luu xli̠­ca̠na naquin­ka­lha­kax­mata y tícu caj naquin­ta­ta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y. 5 y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ anka­lhi̠ná talac­pu­tza­má̠­nalh xla­cata ni̠ nali̠­pa̠­huancán y ni̠ nala­ka­pascán Dios, xa̠hua xli̠­hua̠k a̠má tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú, nac xmacán Cristo cmak­xte­ká̠hu la̠qui̠ huá naca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y y na̠ nata­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­peksi̠y. 1[ Umá qui­li̠­ma­cahucán hua̠ntu̠ aquinín cka­lhi̠­yá̠hu ni̠ antá uú xala ca̠quilh­ta­macú sinoque huá xli̠­maka­tli­hueke Dios aquit cli̠­ta̠­yaniy, porque huá tla̠n ca̠maka­tlajay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán y ni̠ taucxilh­putún. Y aquinín na̠ tla̠n nac­ca̠­li̠­maka­tla­ja­yá̠hu a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠x­tu­niyá̠n taaksaní̠n, D Xli̠­ca̠na pi̠ aquit na̠ caj la̠ cati̠hua̠ chixcú hua̠nti̠ uú xalac ca̠quilh­ta­macú, pero ni̠tu̠ cli̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu hua̠ntu̠ caj que̠c­stucán quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cumu la̠ tat­la­huay maka­pi­tzí̠n cris­tianos la̠qui̠ naca̠­li̠­pa̠­huancán. <~q Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n, acxni̠ aquit nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n ni̠ cla­cas­quín para tícu caj natzucuy quin­ta̠­la̠­huaniy o naqui­li̠­tzak­sa­putún, porque aquit nac­ca̠­ta̠­la̠­huaniy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ catu̠huá quin­ta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh porque tahuán pi̠ hua̠ntu̠ aquit cli̠­chu­hui̠nán caj que̠cstu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni. v} g Chú huí aktum lanca li̠tlá̠n hua̠ntu̠ aquit Pablo cca̠s­qui­ni­pu­tuná̠n, pero hua̠ntu̠ laca­ti̠tum porque cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n chuná cumu la̠ ca̠pa̠x­qui̠yá̠n Quim­pu̠­chi­nacán Cristo, y ni̠chuná cla­putún cumu la̠ tahuán maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ quin­ta­li̠­ya̠­huay pi̠ acxni̠ cuilachá nac milak­sti̠­pa̠ncán ni̠ ma̠rí cchu­hui̠nán caj lá̠m­para cca̠­quilh­pe̠­cuaniyá̠n, pero acxni̠ caj cca̠­tzok­niyá̠n quin­carta hua̠ntu̠ cca̠­ma­ca̠­ni­ya̠­chán mat luu li̠pe̠cua la̠ta cca̠­hua­niyá̠n cumu mat caj mákat cuij. +|O Luu capa̠x­cat­ca­tzi̠­níhu Dios caj xpa̠­la­cata lanca xta­la­ka­lha­maní̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ta̠í̠n nac xla­tama̠t Jesu­cristo.}{s Xa̠huachí anka­lhi̠ná ya̠ tapa̠­xu­huá̠n nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán porque Dios ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni la̠ta li̠pa̠­xúhu namak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit. z  Nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu porque xlacán nata­ta­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na hui­xinín huá ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Cristo. Na̠ nata­li̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios porque hui­xinín akxapaj layá̠tit la̠ta ma̠s­to­ká̠tit aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit la̠qui̠ caj min­ta­pa̠­xu­hua̠ncán naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit la̠tachá tícuya̠ cris­tiano. y# Porque acxni̠ aquinín nac­ca̠­le̠­ni­yá̠hu u̠má tamakta̠y a̠ma̠ko̠lh nata̠­laní̠n, ni̠ caj xma̠nhuá cac­ti­ca̠­le̠­níhu hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy nac xla­ta­ma̠tcán y antiyá naqui̠­ta̠yay quin­tas­cu­jutcán, sinoque xlacán lhu̠hua hua̠ntu̠ nata­li̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios porque ca̠akli̠­hua­má̠ca nata­maklh­ca­tzi̠y. )xK Chuná chú xlianka­lhi̠ná naca̠aka­ta̠x­tu­ni­ti̠­lhayá̠n hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit lac­pobres cumu la̠ ti̠ xalac Jeru­salén. Y xli̠­hua̠k a̠má aca­tzuní̠n min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ hui­xinín nama­ca­ma̠s­ta̠­yá̠tit nac qui­macancán la̠qui̠ aquinín nac­ca̠­ma̠akpi­tzi­ni­yá̠hu lak­li̠­ma̠x­kení̠n, chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos luu nata­li̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios a̠má min­ta­ta̠i̠ncán hua̠ntu̠ nata­mak­lhti̠nán. Hw  Cumu Dios hua̠nti̠ ma̠sta̠y li̠chánat hua̠ntu̠ chancán xa̠hua a̠má quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ li̠hua̠­ya­ná̠hu, pus na̠ hua­tiyá tamá Dios naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k mili̠­cha­natcán hua̠ntu̠ namac­la­cas­qui­ná̠tit y nama̠s­tacay la̠qui̠ ni̠tu̠ naca̠­tzan­ka̠­niyá̠n y chuná hui­xinín ma̠s kalhi̠­yá̠tit nahuán hua̠ntu̠ tla̠n nali̠­mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit. mvS Porque lacatum nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán xpa̠­la­cata cha̠tum tla̠n cris­tiano:Xlá li̠pa̠­xu̠hu ca̠ma̠akpi­tziniy aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ kalhi̠y lac­pobres,
y u̠má xta­pa̠x­qui̠t ne̠c­xnicú cati­pa̠­tzan­ká̠­calh nac xla­catí̠n Dios. Lu Dios lakati̠y naca̠­si­cu­la­na̠t­la­hua­niyá̠n min­tas­cu­jutcán la̠qui̠ a̠tzinú lhu̠hua naka­lhi̠­yá̠tit ni̠xa­chuná hua̠ntu̠ ma̠s­ta̠­pá̠tit la̠qui̠ ma̠s naka­lhi̠­yá̠tit y ni̠tu̠ naca̠­tzan­ka̠­niyá̠n y chuná tla̠n li̠pa̠­xúhu naca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ taka­lhi̠y hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín nac xla­ta­ma̠tcán. rt] Luu ca̠mi­ni̠­niyá̠n pi̠ mina­cujcán naka­lhas­qui­ná̠tit la̠ta lácu tla̠n nali̠­mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit, pero ni̠tu̠ cha̠­si̠tzi nama̠s­ta̠­yá̠tit o cha̠­lak­ca­tza̠naj camá̠s­ta̠lh porque Dios li̠pa̠­xu­huay hua̠nti̠ ya̠ tapa̠­xu­huá̠n ma̠sta̠y hua̠ntu̠ kalhi̠y. Cs Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠nti̠ ni̠ lanca cha­na̠nán ni̠ lhu̠hua maka­la­na̠nán; pero hua̠nti̠ lanca cha­na̠nán lhu̠hua maka­la­na̠nán. J]}{zlx9v"srqpnyml&j hvggEfcc.a`^],[qYuWVKTShRlPsO:LJHFESDB@?>=<;n976t321`-+i)'s$# ! RP Z 8] wNa̠ cla­cas­quín pi̠ li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tita­li̠­chu­hui̠­nanchá a̠ma̠ko̠lh pro­fetas, xa̠hua a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, hua­tiyá tu̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n xapós­toles hua̠ntí xlá xca̠­lac­sacni̠t. !  =Nata̠lán, huá u̠má xli̠­mactiy quin­carta hua̠ntu̠ aquit cca̠­tzok­nimá̠n, xli̠­hua̠k mactiy quin­carta cla­cas­quín li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n lácu luu aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit. ? wPero nac xla­ta­ma̠tcán tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahuán pi̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Cristo pero aca­li̠stá̠n taak­xtek­makán laca­tancs li̠kan­taxtuy a̠má xli̠­ca̠naj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné huan: “Chichí lak­tas­pitpá xpat­lá̠nat la̠qui̠ a̠maktum nahua­paray, y paxni hua̠ntu̠ a̠cu li̠huana̠ paxi̠­kó̠­calh, caj li̠puntzú tzu­cu­paray li̠paxa pu̠tlú̠n.”5 cHuata xatlá̠n xti­ca̠­qui̠­tax­tú­nilh pi̠ ne̠c­xnicú xti­ta­la­ká­pasli hua̠ntu̠ xaak­sti̠tum tiji, porque cumu chú aya tala­ka­pasni̠t huata tu̠ tat­la­huay mejor caj taak­xtek­makán a̠má xatlá̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­quí̠­calh. 3_Mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­ka­pasni̠t pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xli̠­ca̠na huá qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán, cumu tali̠­pa̠­huán xlacán aya tati̠­tax­tu­nini̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán; pero para tata­ma̠sta̠y caca̠­lak­chimpá tama̠ li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xli̠­ca̠na pi̠ luu maktumá tu̠ talak­tzan­ka̠­ta̠­yako̠y ni̠ xachuná xapu̠lh.  Xlacán tahuaniy xta­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ncán pi̠ nata­mak­ta̠yay la̠qui̠ nata­ka­lhi̠y lak­táxtut ma̠squi mismo hua­tuní̠n na̠chuná xta­chi̠ncán ca̠t­la­huani̠t xali̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni; porque xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t xali̠­xcájnit xta­la­ca­pa̠s­tacni xta­chi̠ncán ca̠t­la­huani̠t. Xli̠­hua̠k xta­kalh­chu­hui̠ncán ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ tahuán y talac­sac­xtuy hua̠ntu̠ a̠tzinú tla̠n takax­mata pero hua̠ntu̠ tahuán ni̠tu̠ li̠ma­cuán, xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán hasta taaka­ta̠ksa pi̠ huata tla̠n nata­li̠­la­ta­ma̠­paray hua̠ntu̠ tali̠­maka­pa̠­xu­huay xmac­nicán, chuná chú taak­ska­huimi̠y y tama­ka­lac­pu­huán pi̠ li̠xcáj­nit cata­la­ta­ma̠pá hua̠nti̠ ma̠squi a̠cú takalá lak­makan­ko̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xta­li̠­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t. r]Tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ aktum pu̠lhmá̠n pozo hua̠ntu̠ niaj musnún, xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ puc­lhni hua̠ntu̠ la̠li̠­huán snoklé̠n ú̠n; caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh amá̠­calh ca̠ma­ca̠ncán anta­nícu xaca̠­pucsua la̠qui̠ antá naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. /Wpero li̠la­ca­quilh­ní̠­calh xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n. Amá xatzí xburro hua̠ntu̠ xpu̠ama chu­huí̠­nalh cumu la̠ cha̠tum cris­tiano, niaj má̠x­qui̠lh tala­cas­quín natit­la­huay hua̠ntu̠ ni̠ xli̠t­lá­huat hua̠ntu̠ xliaktzan­ka̠­ta̠­yama. hIXlacán taaktzan­ka̠­ta̠­yani̠t porque tamak­xtek­ya̠­huani̠t hua̠ntu̠ xaak­sti̠tum tiji, huata xlacán chuná tamaca­sta̠­la­má̠­nalh xla­táma̠t a̠má maká̠n pro­feta xuanicán Balaam xka­huasa Beor, u̠má pro­feta tit­la­ja­pú­tulh lhuhua tumi̠n caj xpa̠­la­cata nat­la­huay hua̠ntu̠ niaj lak­chá̠n, B}Uma̠­kó̠lh lac­li̠xcáj­nit lac­chix­cu­huí̠n ni̠lay taucxilha cha̠tum pusca̠t para ni̠ xlacán xtat­lá­hualh talac­pu­huán, ne̠c­xnicú tat­la­kuán la̠ta tat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n. Luu taca­tzi̠y lácu taak­ska­huimi̠y y talac­tla­hua­ya̠­huay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠naj luu tli­hueke taka­lhi̠y xta­ca̠­naj­latcán, xa̠huachí caj xma̠n huá luu ská­lalh tali̠­ca­tzi̠y lácu nata­ka­lhi̠y tumi̠n porque nac xna­cujcán luu chuná li̠la­ca­pa̠s­tacnán. Uma̠­kó̠lh cris­tianos luu ca̠lak­chá̠n cata­pá̠­ti̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ amá̠­calh ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. eC porque na̠ naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán chuná cumu la̠ xlacán tati­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠ni̠t xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. Ama̠­ko̠lh lac­li̠xcáj­nit ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n tala­kati̠y tali̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ ni̠ ca̠mi­ni̠niy ma̠squi sta­lanca taca­tzi̠y pi̠ ni̠ maka̠s nata­li̠­pa̠­ti̠nán. ¡Luu lanca li̠ma̠­xaná ca̠qui̠­tax­tu­niyá̠n acxni̠ xlacán ca̠la­ka­na̠­chán anta­nícu mac­xtum li̠ta­hui­la­yá̠tit xta­chu­huí̠n Dios la̠qui̠ nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit, porque cumu sta­lanca tasiyuy pi̠ li̠xcáj­nit la̠ta tala­má̠­nalh, caj li̠huaca tali̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ taliaktzan­ka̠­ta̠­yani̠t! dA Tama̠­ko̠lh cris­tianos luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ni̠ taaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ tat­la­huay, caj xma̠n huá tama̠­kan­taxti̠y nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ tamaklh­ca­tzi̠y xmac­nicán. Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque xlacán luu li̠xcáj­nit tali̠­kalh­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ ni̠para tzinú taaka­ta̠ksa y ni̠ tala­ka­pasa. Pero nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ chuná nataak­spulay cumu la̠ taak­spulay qui­tzis­tancá̠n xala ca̠qui­huí̠n hua̠ntu̠ ca̠chi­pacán la̠qui̠ naca̠­mak­ni̠cán, D Ma̠squi ángeles xalac akapú̠n hua̠nti̠ tzinú tlak taka­lhi̠y li̠t­li­hueke ni̠ xachuná lac­chix­cu­huí̠n xalac ca̠quilh­ta­macú, pero xlacán ni̠para tzinú talac­pu­huán para cala̠huá nata­li̠­chu­hui̠nán nac xla­catí̠n Quim­pu̠­chi­nacán tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n, chuná cumu la̠ xlacán li̠xcáj­nit tali̠­chu­hui̠nán porque tasi̠­tzi̠niy. ~y Dios a̠tzinú li̠pe̠cua ámaj ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ ca̠ta li̠xcáj­nit y ni̠ li̠t­la­hua­putu tala̠­ka­lhí̠n, na̠chuná hua̠nti̠ talak­makán y ni̠tu̠ taliucxilha xli̠­ma̠­peksí̠n Quim­pu̠­chi­nacán, pero xali̠­huaca tama̠­ko̠lh ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n hua̠nti̠ caj taak­ska­hui­nam­putún, xlacán talac­pu­huán pi̠ luu lak­ska­lalán, huata tlancaj ca̠maklh­ca­tzi̠cán, ni̠para tzinú talac­pu­huán para nata­la­ca­pe̠­cuaniy lanca xli̠t­li­hueke Quim­pu̠­chi­nacán. -}S Quim­pu̠­chi­nacán catzi̠y lácu ca̠lak­ma̠xtuy xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na xlá ca̠ucxilha pi̠ maktum tama­ca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­ta­ma̠tcán, pero xlá na̠ ni̠ ca̠pa̠­tzan­ka̠niy hua̠ntu̠ tatit­la­huanít xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tale̠­má̠­nalh xla­ta­ma̠tcán xla­cata naca̠­pu­tza̠­naniy túcua tatit­la­huani̠t acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú na­sputcán y naca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n xli̠­hua̠k cris­tianos. -|SAmá tla̠n chixcú Lot anka­lhi̠ná xli̠­pu­huán caj xpa̠­la­cata a̠má lac­li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xcha̠­liyá̠n xma­kuc­xilhma y xmak­kax­matma porque xlá antá xlama nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos. U{#Caj xma̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xuanicán Lot lak­má̠x­tulh y ni̠ ma̠pa̠­tí̠­ni̠lh, porque Lot luu xli̠­li̠­pu­huán la̠ta li̠xcáj­nit xta­la­má̠­nalh cris­tianos hua̠nti̠ xtat­la­hua­má̠­nalh la̠tachá túcuya̠ tala̠­ka­lhí̠n, pero Lot luu aksti̠tum xlama nac xla­catí̠n Dios. gzGNa̠chu­na­li̠túm Dios na̠ ca̠ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh xli̠­hua̠k cris­tianos nac xaca̠­chi­quí̠n Sodoma y Go­morra porque maktum ca̠lh­cu­yu­hui­li̠­ko̠lh y ca̠ta caj xalh­caca a̠má ca̠chi­quí̠n tamák­xtekli, la̠quí nata­li̠­la­ca­pa̠s­tac­na­na̠chá xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit nata­la­ta­ma̠­ya̠chá nata­li̠­ca­tzi̠­ta­huilay pi̠ juerza naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. wygNa̠chu­na­li̠túm a̠má maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ huacu luu pu̠lh xuilá­calh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh maká̠n quilh­ta­macú, caj xma̠n taka­lha­kax­mat­má­kalh Dios y ni̠ cuentaj tat­la­huá­nilh hua̠ntu̠ xca̠­liakchu­hui̠­na­nima Noé, huá xpa̠­la­cata Dios niaj lay ca̠ta̠­pá̠­ti̠lh y macá­milh mun­cá̠ctat, ca̠ma̠s­pu­tu­ko̠lh xli̠­hua̠k cris­tianos, caj xma̠n huá Noé xa̠hua kalha­tujún xli̠­ta­la­ka­pasni ca̠lak­má̠x­tulh porque xlacán aksti̠tum xta­ti­la­ta­ma̠ni̠t nac xla­catí̠n Dios. $xAMili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ Dios ni̠para tzinú ca̠ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh a̠ma̠ko̠lh ángeles hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­má­kalh xli̠­ma̠­peksí̠n y tat­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n, huata xlá ca̠má­ca̠lh nac pu̠pa̠tí̠n, antá ca̠chi̠­huí­li̠lh y ca̠ma­ka­ka­lhi̠ma, naca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y acxni̠ nas­putcán xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. Jw Caj la̠ta xlacán tala­ka­ti̠­la­ca̠­má̠­nalh nahuán nata­ka­lhi̠y y nata­ma̠ak­sto­kuili̠y lhu̠hua tumi̠n, hasta naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­wi̠­ni̠­ca­ná̠tit hua̠ntu̠ caj catu̠hua̠ takalh­chu­huí̠n la̠qui̠ chuná tla̠n naca̠­liak­ska­hui­mak­lhti̠yá̠n tumi̠n. Pero ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ la̠n nata­pa̠­ti̠nán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtas­cu­jutcán natat­la­huay, porque hasta xama­ka̠ná quilh­ta­macú aya ca̠li̠lh­ca̠­cani̠t la̠cu luu nata­pa̠­ti̠nán. "v=La̠ta li̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán tama̠­si­yu­má̠­nalh nahuán lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­tzu­cuni̠t tali̠­pa̠­huán Cristo na̠ nata­la­kati̠y hua̠ntu̠ xlacán tama̠­si­yu­má̠­nalh y hasta na̠chuná natzucuy tat­la­huay hua̠ntu̠ xlacán tama̠­si­yu­má̠­nalh nahuán, y caj xpa̠­la­ca­tacán lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios cala̠huá nata­li̠­kalh­chu­hui̠nán a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquinín li̠pa̠­hua­ná̠hu. Mu Hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú nac Israel na̠ xta­la­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­huán pi̠ na̠ pro­fetas pero caj taaksaní̠n hua̠ntu̠ xta­ma̠­siyuy. Na̠chuná qui̠­tax­tumaj nahuán nac milak­sti̠­pa̠ncán, porque lhu̠hua hua̠nti̠ nata­li̠­taxtuy cumu la̠ ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n pero caj taak­ska­hui­ni­má̠­nalh nahuán. Uma̠­kó̠lh ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos nata­ma̠­siyuy pi̠ lá̠m­para luu aksti̠tum tala­má̠­nalh, xlacán xma̠n huá tama̠­si­yu­má̠­nalh nahuán hua̠ntu̠ naca̠­lac­tla­hua­ya̠­huaniy xta­ca̠­naj­latcán cris­tianos y chuná talak­ma­ka­má̠­nalh nahuán Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ aya xca̠­lak­ma̠x­tuni̠t. Pero hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh xli̠­ca̠na pi̠ caj tama̠­la­ca­pa­li̠­má̠­nalh quilh­ta­macú la̠ta Dios naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y. ]t 5Porque a̠ma̠ko̠lh lak­maká̠n pro­fetas ne̠c­xnicú tu̠ tali̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ caj sac­stucán xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, sinoque xlacán huá xta­ta­pek­si̠niy y xta­li̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios porque huá Espíri­tu Santo xca̠­ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y lácu nata­huán.s Pero luu cuentaj cat­la­huátit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú titzo­kuili̠chá pro­fetas nac xli̠­kalh­ta­hua­kacán, ni̠para cha̠tum tícu tla̠n nahua̠n lácu ma̠n aka­ta̠ksa sacstu. r 1Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ aquinín ctiucxilh­ni̠­táhu laca­tancs li̠ta­lu­loka hua̠ntu̠ xalak­maká̠n pro­fetas tita­tzokchá xamaká̠n quilh­ta­macú, y luu tla̠n pi̠ huá tamá tatzokni hui­xinín luu quilh­pa̠i̠yá̠tit acxni̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit. Pus tamá xta­chu­hui̠ncán pro­fetas hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ aktum li̠maksko hua̠ntu̠ xli̠­maca­xka­ké̠nat xuani̠t hasta a̠má quilh­ta­macú napu­lha̠chá a̠má lanca ma̠tun­cu­huiní stacu hua̠ntu̠ xkalh­ka­lhi̠­pá̠tit la̠qui̠ naca̠­mak­sko­niyá̠n nac mina­cujcán. q 7Aquinín sta­lanca ckax­mat­ni̠­táhu a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n, porque lac­xtum xac­ta̠­la­ya̠­náhu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús nac a̠má lanca xata­si­cu­la­na̠lán ke̠stí̠n anta­nícu xac­ta̠c­xtu­ni̠táw. p }Aquinín lac­xtum xac­ta̠­la­ya̠­náhu Jesús a̠má quilh­ta­macú acxni̠ talak­pa­li̠­ko̠lh la̠ta lácu anka­lhi̠ná xta­siyuy y Quin­tla̠­ticán Dios sta­lanca quin­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­huaní̠n a̠má lanca xtax­káke̠t xa̠hua xli̠­cá̠cni̠t hua̠ntu̠ xka­lhi̠y ma̠squi ni̠ xta­siyuy, xa̠hua acxni̠ takáx­matli xta­chu­huí̠n acxni̠ chiné huá: “Huá u̠má quin­ka­huasa hua̠nti̠ luu cpa̠x­qui̠y y cli̠­pa̠­xu­huay xla­táma̠t.” Oo Xli̠­hua̠k a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠tán xa̠hua lácu kalhi̠y lanca xli̠t­li­hueke xa̠hua xli̠­cá̠cni̠t Jesu­cristo, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ caj chu­natá cca̠­liak­ska­huimá̠n o nalac­pu­hua­ná̠tit para xta̠­chuná cumu la̠ cuento, sinoque qui­la­kas­ta­pucán ma̠n cliucxilh­ni̠­táhu hua̠ntu̠ xlá tit­la­huani̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut. n pero li̠huán cla­majcú clac­pu­huán pi̠ juerza nac­tla­huaniy xla­cata pi̠ li̠huana̠ nac­ca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠yá̠n hua̠ntu̠ luu mili̠t­la­huatcán la̠qui̠ ma̠squi aya cni̠­ni̠ttá nahuán hui­xinín ni̠ cati­pa̠­tzan­ká̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán nahuán. Pedro ma̠n ucxilhni̠t pi̠ Jesucristo kalhi̠y lanca xli̠tlihueke Mm Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo sta­lanca qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t pi̠ niaj para maka̠s quilh­ta­macú cámaj akxtek­makán eé ca̠quilh­ta­macú, Nl  Cmaklh­ca­tzi̠y pi̠ luu chuná qui­li̠t­lá­huat li̠huán cla­majcú nac ca̠quilh­ta­macú xla­cata anka­lhi̠ná nac­ca̠­hua­niyá̠n para túcu ni̠tlá̠n tla­hua­pá̠tit. Ak } Ma̠squi aya catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­nimá̠n y luu aksti̠­tumá lapá̠tit, pero anka­lhi̠ná nac­ca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata aksti̠tum cama̠­kan­tax­tí̠tit a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán. j  Y nac akapú̠n luu ca̠na li̠pa̠­xúhu nata­nu̠­yá̠tit xa̠huachí naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo hua̠nti̠ quin­ca̠­qui̠­lak­ma̠x­tu­ni̠­tan­chín. 6i g Nata̠lán, huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n, cumu Dios ca̠ta­sa­ni­ni̠tán y huá ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ xca­maná̠n nahua­ná̠tit y nali̠­pa̠­hua­ná̠tit, pus anka­lhi̠ná calak­tzak­sátit nama̠­lu­lo­ká̠tit nac mila­ta­ma̠tcán pi̠ xli̠­ca̠na, porque para chuná nat­la­hua­yá̠tit tancs caca­tzí̠tit pi̠ ne̠c­xnicú cati­lac­la­ta̠­yátit. gh I Pero a̠má cris­tiano hua̠nti̠ ni̠ kalhi̠y hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠t­li­hueke, luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu lá̠m­para laka­xo̠ko o ni̠ tancs laca­hua̠nán, porque pa̠tzan­ka̠­ko̠ni̠t pi̠ aya xlac­xa­ca­ni­ko̠­cani̠t xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xtit­la­huani̠t. =g uPara hui­xinín hua̠k kalhi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­nimá̠n y aksti̠tum lak­tzak­sa­pá̠tit, niaj caj xma̠n chu­na­tiyá cati­la­ta­pá̠tit, na̠ ni̠para caj luu xma̠n chu­natá lac­tla­hua­pi̠­ni̠­tátit quilh­ta­macú la̠ta li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo. `f ;Porque hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán Dios ni̠para cha̠tum tícu talak­makán huata hua̠k tala­ka­lhamán xli̠­hua̠k cris­tianos, y na̠ luu xla­ca­squinca pi̠ huá u̠má tala­ka­lha­maní̠n naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠t­li­hueke la̠qui̠ acxtum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit cumu la̠ li̠na­ta̠lán. Ie  Cumu luu li̠huana̠ aka­ta̠k­sá̠tit nahuán ma̠n catzi̠­yá̠tit lácu nama̠t­li­huek­lhá̠tit mimac­nicán y ni̠tu̠ nali̠t­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n. Hui­xinín nali̠­tax­tu­yá̠tit lacuán cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ pála tali̠­si̠­tzi̠y hua̠ntu̠ taucxilha o ca̠t­la­hua­nicán, na̠chuná lácu nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios mi̠la­ta­ma̠tcán. d }Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín hua̠nti̠ ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y, na̠ juerza cat­la­hua­nítit pi̠ a̠má min­ta­ca̠­naj­latcán hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit xli̠­ca̠na a̠tzinú lacuán cris­tianos naca̠t­la­hua­ti̠­lhayá̠n, y para xli̠­ca̠na aksti̠tum lata­pa̠­pu­tu­ná̠tit na̠ luu mili̠­lac­pu­tzatcán lácu ma̠s tla̠n naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ Dios huan nac xta­chu­huí̠n. Sc !Caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ aya quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán chuná xlá li̠ma̠­lu­lokma pi̠ hua̠k nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t, y hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n xli̠­ca̠na pi̠ lanca xta­palh, porque caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t tla̠n nali̠­lak­cha̠­ná̠hu a̠má li̠pa̠­xúhu xla­táma̠t Dios, y na̠ nati̠­tax­tu­ni­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ huí nac ca̠quilh­ta­macú y quin­ca̠­lac­tla­hua­ya̠­hua­pu­tuná̠n. Vb 'Cumu Dios kalhi̠y lanca xli̠t­li­hueke, xlá hua̠k quin­ca̠­ma̠x­qui̠má̠n hua̠ntu̠ mac­la­cas­qui­ná̠hu la̠qui̠ tla̠n aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu nac ca̠quilh­ta­macú y xma̠n huá nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu; xli̠­ca̠na pi̠ maka­mak­lhti̠­na­ni̠­táhu u̠má li̠t­li­hueke xa̠hua li̠pa̠­xúhu latámat cumu kax­mat­ni̠­táhu y laka­pa­sá̠hu xta­chu­huí̠n Jesús y porque huá ma̠n quin­ca̠­ta­sa­ni­ni̠tán la̠qui̠ naucxi­lhá̠hu hua̠ntu̠ tla̠n tla­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut. 5a eCla­cas­quín pi̠ caka­lhí̠tit tasi­cu­la­na̠lán xa̠hua aka­tzi­yanca y li̠pa̠­xúhu latáma̠t caj xpa̠­la­cata cumu laka­pa­sá̠tit xta­chu­huí̠n Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. Xli̠cána pi̠ lanca xtapalh hua̠ntu̠ Dios quinca̠ma̠lacnu̠niyá̠n u` gAquit Simón Pedro hua̠nti̠ Jesu­cristo qui­li̠­lac­sacni̠t xapóstol nacuán la̠qui̠ nac­lac­scujniy, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n eé quin­carta xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ na̠ aya li̠pa̠­hua­ni̠­tátit Quim­pu̠­chi­nacán chuná cumu la̠ aquinín na̠ li̠pa̠­xúhu cli̠­pa̠­hua­ni̠­táhu, porque tamá tali̠­pa̠hu quiDioscán y Qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n quin­ca̠­ca­tza­niyá̠n. x_ k Xli̠­hua̠k nata̠­laní̠n hua̠nti̠ na̠ Dios ca̠lac­sacni̠t porque mac­xtum tali̠­ta­mac­xtumi̠y xta­chu­huí̠n hua̠nti̠ uú tahui­lá̠­nalh, luu li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­na̠­chá̠n.^   Nata̠lán, lhu̠hua cka­lhi̠y tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n, pero niaj cca̠­tzok­nu­ni­pu­tuná̠n, mejor clac­pu­huama para Dios lacas­quín ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n la̠qui̠ ma̠n nac­ca̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n y acxtum naka­lhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n. T] # Porque la̠tachá tícuya̠ cris­tiano aya catzi̠y hua̠ntu̠ xlacán tahuán y chu­nacú li̠pa̠­xúhu tama­ca­tiyay y tata̠­ta­mac­xtumi̠y qui̠­taxtuy pi̠ ta̠li̠­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlá li̠ak­ska­hui­nan­tla̠­huán li̠xcáj­nit xta­scújut. Ahuatá hua̠ntu̠ ca̠xakatli̠lacá̠n cristianos Juan \ ! Para tícu naca̠­la­ka­na̠­chá̠n nac min­chiccán y naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­pu­tuná̠n túnuj tala­ca­pa̠s­tacni ni̠ xachuná hua̠ntu̠ ma̠si­yuni̠t Jesús, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ caca̠­maka­maklhti̠­nántit y ni̠ cakax­pat­nítit hua̠ntu̠ naca̠­hua­ni­pu­tuná̠n, hasta ni̠para mini̠niy naca̠­ma­ca­ti­ya­yá̠tit. [  Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tama̠­si­yu­má̠­nalh hua̠ntu̠ niaj huá xta­la­ca­pa̠s­tacni Jesús, hua̠nti̠ chuná lama ni̠ xli̠­ca̠na ta̠lama nac xla­táma̠t Dios, pero hua̠nti̠ aksti̠tum li̠la­tama̠y hua̠ntu̠ Jesu­cristo ma̠si­yuni̠t xli̠­ca̠na lac­xtum ta̠lama Quin­tla̠­tica̠n Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. xZ kCa̠mi­ni̠­niyá̠n cuentaj nat­la­hua­yá̠tit la̠qui̠ ni̠tu̠ naca̠­liak­ska­hui­pi̠­ca­ná̠tit hua̠ntu̠ xlacán tahuán y ni̠ nama­ka­tzan­ka̠­yá̠tit xtas­káhu min­tas­cu­jutcán hua̠ntu̠ aya tit­la­hua­ni̠­tátit, huata aquit cla­cas­quín pi̠ acxtum namaka­maklhti̠­na­ná̠tit min­tas­kahucán hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n huá li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa. 7Y iLuu cuentaj cat­la­huátit porque luu lhu̠hua tala­pu̠lay aksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ talak­makán, li̠xcáj­nit tali̠­kalh­chu­hui̠nán y ni̠ taca̠­naj­la­putún xla­cata pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús xli̠­ca̠na chixcú tíhua y qui̠­la­ta­ma̠chi nac ca̠quilh­ta­macú cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú. Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ chuná tama̠­siyuy hua̠k caj aksa­ni̠­naní̠n. FX Cumu para xli̠­ca̠na aquinín maklh­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ pa̠x­qui̠­yá̠hu Dios, pus na̠ luu quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán xli̠­ma̠­peksí̠n, chuná cumu la̠ xapu̠lhá quilh­ta­macú kax­pat­ni̠­tátit xla­cata pi̠ aksti̠tum cali̠­la­ta­má̠hu xta­pá̠x­qui̠t. Juan ca̠huaniy pi̠ ni̠tu̠ catica̠akskahuimí̠n aksani̠naní̠n SW !Nata̠lán, huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­ma̠­la­ca­pa̠s­ta­cayá̠n mili̠­pu̠­tumcán pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­má̠hu y laca­ti̠tum cala̠­pa̠x­quí̠hu cha̠­tunu cha̠­tunu. Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ cca̠­tzok­nu­nimá̠n ni̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para xasa̠sti li̠ma̠­peksí̠n, hua­tiyá u̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú pu̠lh quin­ti­ca̠­ma̠x­qui̠cán. ,V SAquit luu ca̠na cli̠­pa̠­xu­huani̠t porque cca̠­la­ka­pasni̠t maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ lac­xtum ca̠ta̠­ta­mac­xtu­mi̠yá̠n, xlacán luu aksti̠tum tala­má̠­nalh chuná cumu la̠ li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t Quin­tla̠­ticán Dios nala­ta­ma̠­yá̠hu. -U UAquit cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­quí̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ aksti̠tum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit pero laca­ti̠tum chuná cumu la̠ ca̠mi­ni̠­niyá̠n. DT Aquinín la̠pa̠x­qui̠­yá̠hu porque xta­lu­lóktat Dios hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu nac qui­na­cujcán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú quin­ca̠­ta̠­lamá̠n nahuán. S /Aquit ko̠lu­tzí̠n Juan, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n quin­carta xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ca̠lac­sac­ni̠tán Dios y mac­xtum li̠ta­mac­xtu­pi̠­yá̠tit xta­chu­huí̠n Dios nac min­ca̠­chi­qui̠ncán. Cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ aquit luu cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, y ni̠ caj xma̠n aquit cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n huata na̠ ca̠pa̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ uú nac qui­lak­sti̠pá̠n na̠ aya tala­ka­pasni̠t xta­lu­lóktat Dios. .RU Cla­cas­quín pi̠ xlianka­lhi̠ná namaklh­ca­tzi̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán lácu xli̠­ca̠na ca̠la­ka­lha­maná̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, lácu ca̠pa̠x­qui̠yá̠n Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua la̠cu ca̠ta̠­lamá̠n Espíri­tu Santo.(QI Xli̠­hua̠k u̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ uú tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. P{ Ma̠squi ni̠ antá cuilachá, cala̠­ma­ca­ti­yátit y cala̠s­náttit cumu la̠ xli̠­ca̠na li̠na­ta̠lán. O Nata̠lán, aquit cla­cas­quín pi̠ li̠pa̠­xúhu cala̠­ta̠­la­ta­pá̠tit hua̠ntu̠ aksti̠tum y aktumá tala­ca­pa̠s­tacni caka­lhí̠tit, acxtum cala̠­la­ka­lha­mántit cala̠­mak­ta̠­yátit y cala̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ní̠tit; y Dios hua̠nti̠ anka­lhi̠ná quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n cane̠c­xni­cahuá naca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n. N' Li̠huán nia̠ cca̠­la­ka­na̠­chá̠n xli̠­mak­tutu a̠li̠sok cca̠­tzok­nimá̠n u̠má quin­carta la̠qui̠ acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n ni̠tu̠ tla­hua­pá̠tit nahuán hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n y nac­tzu­cuyá̠n ca̠li̠­la­ca­quilh­ni̠yá̠n, chuná cumu la̠ aquit qui­li̠t­lá­huat porque huá qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Quim­pu̠­chi­nacán y ni̠tu̠ caj nac­ca̠­lac­tla­hua­ya̠­huayá̠n, sinoque la̠qui̠ caj li̠huaca aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit. My Huá xpa̠­la­cata aquinín cli̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu ma̠squi caquin­ca̠­hua­nicán pi̠ ni̠tu̠ quin­ka­satcán, la̠qui̠ hui­xinín xli̠­ca̠na lak­ska­lalán nali̠­tax­tu­yá̠tit y anka­lhi̠ná nac­kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ li̠huana̠ naaka­ta̠k­sko̠­yá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni. KL Y ma̠squi ni̠tlá̠n caquin­ca̠­li̠­chu­hui̠­nancán pero anka­lhi̠ná huá cla­cas­qui­ná̠hu cata̠­yá­nilh hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat y ni̠ hua̠ntu̠ caj taaksaní̠n. }Ks Huá xpa̠­la­cata aquinín anka­lhi̠ná ckalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios la̠qui̠ hui­xinín niaj tu̠ nat­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n; u̠má quin­ta­kalh­ta­hua­kacán hua̠ntu̠ ctla­hua­yá̠hu ni̠ caj xpa̠­la­cata para nali̠­ta­siyuy pi̠ tla̠n ctla­hua­ni̠­táhu quin­tas­cu­jutcán nac milak­sti̠­pa̠ncán, sinoque la̠qui̠ xli̠­ca̠na hui­xinín aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit. Porque xma̠nhuá cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit ni̠ quin­cuentajcán hua̠ntu̠ nali̠­chu­hui̠­nancán xpa̠­la­cata quin­tas­cu­jutcán. uJc Pero aquit clac­pu­huán pi̠ hui­xinín sta­lanca ucxilh­pá̠tit pi̠ aquinín hua̠nti̠ cliakchu­hui̠­na­ma̠­náhu xta­chu­huí̠n Jesús cta­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na Cristo lama nac qui­la­ta­ma̠tcán. {Io Luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit para xli̠­ca̠na aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús, para aktum maca­hui­li̠­ni̠­tátit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. ¿Chí̠m­para caj xma̠n hua­ná̠tit pi̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit y ni̠ li̠huana̠ talu­lo­ká̠tit? ¡Porque mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ Jesús lama nac mila­ta­ma̠tcán! ,HQ Ma̠squi xli̠­ca̠na acxni̠ xlá pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz tasí­yulh cumu la̠ cha̠tum hua̠nti̠ ni̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke, pero chú xas­tacná lama porque huá li̠lama lanca xli̠t­li­hueke Dios. Na̠chuná chú quin­ca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ tapek­si̠­ni­yá̠hu Jesús, porque ni̠tu̠ kalhi̠­yá̠hu li̠t­li­hueke cumu la̠ xlá ni̠tu̠ xka­lhi̠y li̠t­li­hueke nac cruz, pero cumu Cristo lama nac qui­la­ta­ma̠tcán na̠ huá chú li̠la­ma̠­náhu a̠má lanca xli̠t­li­hueke Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n acxni̠ cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n. G Cumu hui­xinín li̠huana̠ talu­lok­pu­tu­ná̠tit para xli̠­ca̠na Cristo qui­ma̠x­qui̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni, pus laca­tancs nata­lu­lo­ká̠tit porque nakax­pa­tá̠tit hua̠ntu̠ xlá qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t la̠qui̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n, porque Cristo hua̠nti̠ ca̠ta̠­lamá̠n nac mila­ta­ma̠tcán ni̠ caj xax­lajua sinoque kalhi̠y lanca xli̠t­li­hueke y huá nama̠­siyuy nac milak­sti̠­pa̠ncán acxni̠ nac­ca̠­la­kaná̠n. /FW Acxni̠ cca̠­qui̠­lak­la­chá̠n xli̠­maktiy cca̠­li̠­huá­nilh a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nac milak­sti̠­pa̠ncán xtat­la­hua­má̠­nalh tala̠­ka­lhí̠n pi̠ niaj catat­lá­hualh, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n a̠li̠sok cca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n li̠huán nia̠ cca̠­la­ka­na̠­chá̠n xli̠­mak­tutu, para chu­nacú lapá̠tit nahuán, tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquit ni̠ cac­ti­ca̠­ta̠­la­kat­pu­tzán la̠ta nac­ca̠­li̠­hua­niyá̠n. E { Cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ para cha̠tiy o kalha­tutu tes­tigos tama̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n cha̠tum cris­tiano, cumu tancs tama̠­lu­loka tes­tigos pus a̠má chixcú lak­chá̠n pi̠ nama̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque na̠ aya xli̠­mak­tutu la̠nchú nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n. eDC Porque para chu­na­tiyá ni̠ tamak­xtek­má̠­nalh xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠y, para cha̠­lhu̠hua xlac­cha­jancán o para hua̠nti̠ taakkot­ta­ma̠­má̠­nalh xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tat­la­huay hua̠ntu̠ tala̠­ka­lhí̠n, xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n li̠pi̠cua la̠ta naqui­la̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ná̠hu, y hasta nac­tasay y nac­ca̠­li̠­ma̠­xa­naná̠n.#C? Aquit xli̠­ca̠na aka­tiyuj clay pi̠ acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n para xamaktum ni̠ cac­ti­ma̠t­lá̠n­ti̠lh la̠ta lapá̠tit nahuán, y na̠ ni̠para hui­xinín cati­ma̠t­la̠n­tí̠tit nac­tzu­cuyá̠n ca̠la­ca­quilh­ni̠yá̠n. Aquit ni̠tlá̠n cac­ti­mak­lhcá­tzi̠lh para la̠ma­ka­si̠­tzi̠­hui­látit nahuán, para la̠qui̠ la̠quic­lhca­tza­ni­yá̠tit, para la̠aksam­pá̠tit, para la̠la­ca­ta̠­qui̠­pá̠tit, o para tunuj túnu tla­hua­pá̠tit cha̠tum cha̠tum. V~g|{Xz|x/vtqpnlkheca`\_*]0[nYXVUTXR2ON>MJHG F8E:DZB@?Z>s=(:9=765*3:290/.c,+)('&%$#w"!k hi\! 6B[blNa̠chu­na­li̠túm acxni̠ cha̠tum kama̠ná hua̠nti̠ la̠t­la­jama para xatícu a̠tzinú tlak tla̠n kama̠nán, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ cati­ma̠x­quí̠­calh xtrofeo para ni̠chuná nama̠­kan­taxti̠y la̠ta lácu xli̠­ka­má̠nat xuani̠t. a9lAcxni̠ cha̠tum tropa ma̠kan­tax­ti̠ma xli̠­ta­scújut hua̠ntu̠ laka­ya̠­hua­cani̠t, ni̠tu̠ tili̠s­cuj­pa­rake̠y a̠túnuj ta­scújut huata caj xma̠nhuá li̠s­cuja hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠­cani̠t la̠qui̠ chuná namaka­pa̠­xu­huay xpuxcu. `)lHuix hua̠k tla̠n cat­lahua y pa̠xu­hua̠na̠ capa̠ti hua̠ntu̠ akspu­layá̠n cumu la̠ cha̠tum scu­lujua xtropa Jesu­cristo. -_SlHua̠ntu̠ huix kax­pat­ni̠ta pi̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ni̠t lhu̠hua cris­tianos la̠ta lácu li̠huana̠ nata­li̠­pa̠­huán Cristo, pus na̠chuná huix caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ luu lak­tli­huekén tali̠­ta­siyuy xta­ca̠­naj­latcán, la̠qui̠ chuná xlacán na̠ nata­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. %^ ElPero huix quin­ka­huasa Timoteo, huá cata̠­ta̠­yani tamá xli̠t­li­hueke Cristo la̠qui̠ chuná tancs nama̠­kan­tax­ti̠ya min­ta­scújut. :] olPus huá Quim­pu̠­chi­nacán cala­ka­lhá­malh y camá̠x­qui̠lh xlak­táxtut acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú namim­paray xli̠­maktiy, porque huix sta­lanca catzi̠ya la̠ta lácu xlá qui­mak­tá̠­yalh acxni̠ xla­ma̠­nan­chá̠hu nac xaca̠­chi­quí̠n Efeso.o\ YlNa acxni milh uú nac xaca̠­chi­quí̠n Roma qui­la­ca­pú­tzalh hasta qui­ma̠­nók­lhulh. ~[ wlAquit cla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán caca̠­si­cu­la­na̠t­lá­hualh y caca̠­mak­tá̠­yalh Ones­í­foro chu xli̠­ta­la­ka­pasni, porque xlá mak­lhu̠hua qui­ma̠uxcá̠­ni̠lh y qui­ma̠akpu­wan­ti­yá­ni̠lh acxni̠ aquit xac­li̠­pu­huama, y ni̠ qui­li̠­ma̠­xá­nalh ma̠squi aquit xac­ta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n. ~Z wlCumu la̠ huix sta­lanca catzi̠ya pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ uú xta­hui­lá­nalh hua̠nti̠ xalac xapu̠­la­tama̠n Asia quin­taak­xtek­makan­ko̠lh, na̠chuná quin­tat­lá­hualh quin­ta̠­lacán Figelo xa̠hua Her­mó­genes; xli̠­ca̠na pi̠ la̠n quin­ta­ma­ka­li̠­púhua acxni̠ chuná quin­tat­lá­hualh. Y lCama̠xqui quilh­ta­macú tamá Espíri­tu Santo hua̠nti̠ lama nac qui­la­ta­ma̠tcán pi̠ namak­ta̠­yayá̠n la̠qui̠ li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠ya min­ta­scújut hua̠ntu̠ Dios li̠lac­sac­ni̠tán naliakchu­hui̠­nana. X )l Huix aksti̠tum cali̠­la­tapa tamá xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ aquit cma̠­si­yu­ni­ni̠tán, xa̠hua min­ta­ca̠­nájlat y a̠má tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ aquinín kalhi̠­yá̠hu cumu huá ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu Cristo Jesús. W l Pus huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­ta̠­ya­nima ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cpa̠­ti̠ma uú nac pu̠la̠­chi̠n; hua̠mpi̠ ni̠para tzinú cli̠­ma̠­xanán porque sta­lanca cca­tzi̠y tícu cma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t qui­la­táma̠t, xa̠huachí cca­tzi̠y pi̠ Dios kalhi̠y li̠t­li­hueke la̠qui̠ naqui­mak­ta­kalha ni̠tu̠ naquiak­spulay hasta nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ nac­ma̠­kan­tax­ti̠ko̠y u̠má xta­scújut hua̠ntu̠ qui­ma̠­cuentaj­li̠ni̠t. vV gl Dios qui­li̠­lác­sacli la̠qui̠ nac­liakchu­hui̠nán eé xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n, y qui­li̠­má̠x­tulh xapóstol Jesu­cristo hua̠nti̠ li̠huana̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. BU l pero acxni̠ chú macá­milh Qui­ma̠­ka­pu̠­tax­ti̠­nacán Jesu­cristo nac ca̠quilh­ta­macú luu laca­tancs ma̠lú­lokli pi̠ xli̠­ca̠na quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n, porque xlá makat­lá­jalh xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke xpu̠­china ca̠li̠ní̠n y caj xpa̠­la­cata u̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut antá sta­lanca quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠má̠n lácu naka­lhi̠­yá̠hu a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa para nali̠­pa̠­hua­ná̠hu. oT Yl Dios quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠hu qui­la­ta­ma̠tcán porque huá quin­ca̠­lak­ma̠xtún, pero ni̠ huá quin­ca̠­li̠­la­ka­lhamán cumu para túcuya̠ tla̠n ta­scújut ma̠kan­tax­tí̠hu sinoque chuná tuncán xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n cumu snu̠n quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n y antá sta­lanca ma̠sí­yulh nac xla­táma̠t Cristo Jesús. Hasta la̠ta Dios nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠y ca̠quilh­ta­macú xlá chu­na­tiyá xquin­ca̠­lac­sac­ni̠tán y xquin­ca̠­pa̠x­qui̠­ma̠ná, VS 'lNe̠c­xnicú tili̠­ma̠­xa­nana la̠ta tancs ma̠lu­loka pi̠ li̠pa̠­huana Quim­pu̠­chi­nacán Jesús; na̠ ni̠para aquit ne̠c­xnicú quin­ti­li̠­ma̠­xa­nana pi̠ cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata cumu na̠ cli̠­pa̠­huán Cristo. Huata huix cata̠­ta̠­yani tamá li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ Dios ma̠x­qui̠yá̠n, ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠pa̠­ti̠ya nac mila­táma̠t caj xpa̠­la­cata min­ta­ca̠­nájlat y cumu li̠chu­hui̠­námpa̠t tamá li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. jR OlPorque Dios ni̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo la̠qui̠ caj cha̠­pe̠­cuaj nala­ta­ma̠­yá̠hu, huata huá quin­ca̠­li̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán la̠qui̠ naka­lhi̠­yá̠hu li̠t­li­hueke, tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni y la̠qui̠ naca̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu la̠tachá tícu ya̠ cris­tiano. Q  lHuá xpa̠­la­cata cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ cama̠uxca̠ni tamá xli̠t­li­hueke Dios hua̠ntu̠ huix mak­lhtí̠­nanti a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aquit ckalh­ta­hua­ká­nilh Dios mim­pa̠­la­cata y cliacchipán qui­macán. !P =lporque aquit sta­lanca cca­tzi̠y lácu aksti̠tum li̠pa̠­huana Cristo, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ pu̠lh huá li̠pa̠­huani̠t tamá mina̠na hua­nicán Loida xa̠hua mintzí Eunice. Pero na̠ laca­tancs cma̠­lu­loka pi̠ huix na̠chuná aksti̠tum li̠pa̠­huana. VO 'lAcxni̠ aquit cla­ca­pa̠s­taca la̠ta huix tasa acxni̠ tapaj­pi­tzíhu, hasta caj u̠cu xacuc­xilhni clac­pu­huán la̠qui̠ chuná xac­ka­lhi̠pá tapa̠­xu­huá̠n caj mim­pa̠­la­cata, N )lTimoteo, xcha̠­liyá̠n laca­tzi̠sa y ca̠tzi̠sní acxni̠ ckalh­ta­hua­kaniy a̠má Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ aksti̠tum clac­scuj­nima chuná cumu xta­li̠­pa̠­huán y xtas­cuj­ni­má̠­nalh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pasni, aquit cla­ca­pa̠s­tacá̠n y cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huama nac mila­táma̠t. M lLuu ca̠na li̠pa̠­xúhu ctzok­nimá̠n eé carta huix Timoteo hua̠nti̠ cli̠­ma̠x­tuyá̠n quin­ka­huasa porque cpa̠x­qui̠yá̠n, aquit cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo cata­si­cu­la­na̠t­la­huán y cata­ma̠x­quí̠n hua̠ntu̠ tla̠n latáma̠t. Tancs xli̠ma̠lulókot Timoteo pi̠ li̠pa̠huán Cristo rL alAquit Pablo xapóstol Jesu­cristo, porque Dios qui­lac­sacni̠t pi̠ nac­liakchu­hui̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y naca̠­ma̠x­qui̠y la̠tachá ti̠cu nali̠­pa̠­huán Cristo Jesús. KXCla­cas­quín pi̠ huá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín.MJXAquit Pablo hua̠nti̠ luu li̠pa̠­xúhu cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n, y ma̠n qui­macán cli̠­tzokma u̠má a̠huatá letra, chuná cumu la̠ cfir­mar­li̠ma, porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquit cca̠­tzoka quin­cartas hua̠k chuná la̠ eé cli̠­ma̠akas­putuy quin­ta­chu­huí̠n. TI!XCla­cas­quín pi̠ hua­tiyá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo hua̠nti̠ ma̠sta̠y tla̠n latáma̠t caca̠­ma̠x­quí̠n hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú y la̠tachá nícu hui­xinín lapá̠tit nahuán anka­lhi̠ná caca̠­ta̠­la­tamá̠n Quim­pu̠­chi­nacán. 0HYXPero ni̠ casi̠­tzi̠­nítit huata li̠pa̠­xúhu cumu la̠ li̠na­ta̠lán cama̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit. Pablo a̠huatá ca̠xakatli̠lacá̠n cristianos *GMXPero para tícu ni̠ ma̠t­la̠nti̠y y ni̠ tla­huay hua̠ntu̠ aquinín cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n nac eé carta li̠huana̠ cala­ka­pástit tícuya̠ cris­tiano y sta­lanca cama̠­si­yu­nítit pi̠ ni̠ acxtum li̠ca­tzi̠­yá̠tit la̠qui̠ nala­ca­ma̠­xanán. sF_X Nata̠lán, ne̠c­xnicú cali̠t­la­kuántit la̠ta li̠pa̠­xúhu la̠mak­ta̠­ya­yá̠tit. E3X Nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo aquinín cli̠­ma̠­pek­si̠­yá̠hu xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ni̠tu̠ tali̠s­cuj­putún xla­cata pi̠ niaj picutá catalh­qui­tít­nilh huata aksti̠tum cata­lí̠s­cujli la̠tachá túcuya̠ ta­scújut la̠qui̠ chuná nata­ka­lhi̠y hua̠ntu̠ nata­mac­la­ca­squin­ti̠­lhay cha̠­liyá̠n xta­huajcán. oDWX Pero ma̠squi chuná cti­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n aya cca­tzí̠hu pi̠ maka­pi­tzí̠n hui­xinín hua̠nti̠ tala­má̠­nalh y ni̠tu̠ tali̠s­cuj­má̠­nalh hua­tiyá pi̠ chuná talh­qui­tit­ni­má̠­nalh. fCEX Y xa̠huachí acxni̠ xac­la­ma̠­nan­chá̠hu nac milak­sti̠­pa̠ncán aquinín cca̠­ma̠x­quí̠n u̠má li̠ma̠­peksí̠n: “Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ scuj­putún pus ni̠ mini̠niy cahuá̠yalh.” JB X Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquinín luu xquin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nac­ca̠s­qui­niyá̠n hua̠ntu̠ xac­mac­la­cas­qui­ná̠hu pero ni̠chuná ctla­huáhu, huata aquinín ma̠n ctzu­cúhu scu­já̠hu la̠qui̠ chuná nac­ca̠­li̠­ma̠­si­yu­niyá̠n lácu hui­xinín mili̠­la­ta­ma̠tcán. A-XNa̠chuná xla­cata quin­ta­huajcán, ni̠para cha̠tum tícu caj chu­natá cla­ka­hua­ni̠­táhu xtahuá para ni̠ cxo­ko­ni­ni̠­táhu, huata aquinín cscuj­ni̠­táhu ma̠squi ca̠cu­huiní xa̠hua ca̠tzi̠sní la̠qui̠ ni̠ti̠ caj chu­natá nac­ma̠aklhu̠­hui̠­yá̠hu xla­cata hua̠ntu̠ xac­mac­la­cas­qui­ma̠­náhu xcha̠­liyá̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán. @5XPorque hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit lácu mili̠­la­ta­ma̠tcán chuná cumu la̠ aquinín cca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán; hasta la̠ta xac­la­ma̠­náhu nac milak­sti̠­pa̠ncán ne̠c­xnicú caj luu chu­natá xacuila̠­náhu para ni̠ xac­scujui. 8?iXNata̠lán, nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xla­cata pi̠ ni̠ acxtum cata̠­li̠­ca­tzí̠tit para ti̠cu huan pi̠ na̠ li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán pero xlá ni̠ lakati̠y scuja nac xca̠­li̠­ta­scújut, porque xlá ni̠chuná ma̠kan­tax­ti̠ma cumu la̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠tán nala­ta­pa̠­yá̠tit. Z>-XPi̠ huá Quim­pu̠­chi­nacán caca̠­mak­ta̠yán la̠qui̠ napa̠x­qui̠­na­ná̠tit chuná cumu la̠ ca̠pa̠x­qui̠­ni̠tán y cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ capa̠­tí̠tit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ pa̠ti̠­yá̠tit chuná cumu la̠ xlá pa̠ti̠­nani̠t. Hua̠ntu̠ li̠pa̠xúhu catáscujli cristianos nac xtascujutcán 5=cXXa̠huachí aquit cli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán y cca­tzi̠y pi̠ xlá ca̠mak­ta̠­ya­ni̠tán y chu­nacú naca̠­mak­ta̠­ya­le̠ná̠n la̠qui̠ li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ aquinín cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán. ;<oXAquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán xli̠­ca̠na ma̠kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y y aquit cca­tzi̠y pi̠ na̠ naca̠­mak­ta̠­yayá̠n la̠qui̠ chu­na­tiyá aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit y ni̠tu̠ naca̠ak­spu­layá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. };sXCakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n y ni̠tu̠ naquin­ca̠t­la­hua­niyá̠n tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Jesús y luu li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y. l: SXNata̠lán, a̠huatá tu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios caj quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ u̠má xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ aquinín cliakchu­hui̠­na­ma̠­náhu la̠li̠­huán nac­ma̠­la­ka­pun­tu­mi̠­yá̠hu nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y li̠pa̠­xúhu caca̠­naj­lá­calh chuná cumu la̠ hui­xinín li̠pa̠­xúhu ca̠naj­látit acxni̠ cca̠­liakchu­hui̠­nanín. i9KXcaca̠­ma̠uxca̠ní̠n nac mina­cujcán la̠qui̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit y hua̠ntu̠ nahua­ná̠tit xa̠hua hua̠ntu̠ na­tla­hua­yá̠tit hua̠k tla̠n naca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n.%8CXCla­cas­quín pi̠ huá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xa̠hua Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n quin­ca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán quin­ca̠­ma̠­ko­xu­mi­xi­ni̠tán y la̠nchú kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu tu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú, y7kXNata̠lán, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ chu­na­tiyá aksti̠tum cala­ta­pá̠tit y ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit a̠má quin­tas­tac­ya̠hucán hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán acxni̠ lac­xtum xac­ca̠­ta̠­la­ma̠­chá̠n osuchí hua̠ntu̠ cca̠­tzok­ni­ni̠tán nac quin­carta. i6KXAquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Cristo hua̠ntu̠ lak­ma̠x­tunún y hui­xinín li̠pa̠­huántit a̠má tachu­huí̠n porque Dios ca̠lac­sacni la̠qui̠ na̠ nalak­chi­pi­ná̠tit a̠má li̠cá̠cni̠t xta­pa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ kalhi̠y Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. z5mX Pero aquinín anka­lhi̠ná quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nac­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán, porque hui­xinín luu cca̠­la­ka­lha­maná̠n na̠chuná cumu la̠ ca̠la­ka­lha­maná̠n Quim­pu̠­chi­nacán; Dios ca̠lac­sac­ni̠tán hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú pi̠ nalak­ma̠x­tu­yá̠tit mili̠s­tac­nicán caj xpa̠­la­cata cumu ca̠ma̠x­quí̠n tala­ca­pa̠s­tacni Espíri­tu Santo tancs nala­ta­pa̠­yá̠tit cumu la̠ xlá lacas­quín y li̠pa̠­hua­ná̠tit a̠má xta­lu­lóktat Dios hua̠ntu̠ ca̠naj­la­ni̠­tátit. G4X La̠qui̠ chuná naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ tala­cás­quilh nata­kax­mata hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat Dios, huata huá a̠tzinú tali̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n. Dios quinca̠lacsacni̠tán la̠qui̠ nalakma̠xtuyá̠hu quili̠stacnicán c3?X Huá xpa̠­la­cata Dios naca̠­li̠­mak­xteka pi̠ catat­lá­hualh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n y catu̠huá hua̠ntu̠ caca̠­li̠ak­ska­hui­mí̠­calh y huata hua̠ntu̠ taaksaní̠n cata­li̠­pá̠­hualh. 2X Catu̠huá nat­la­huay hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit la̠qui̠ chuná naca̠­liak­ska­huimi̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taamá̠­nalh talak­tzan­ka̠­ta̠yay. Huá chuná nata­liak­spulay tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ nata­lak­tzanka̠y porque ni̠ takax­mat­pú­tulh y ni̠ tali̠­pá̠­hualh xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xti­ca̠­lak­ma̠x­tú­nilh xli̠s­tac­nicán. ,1QX Porque tamá li̠xcáj­nit chixcú hua̠nti̠ lanca xma̠t­la­hui̠ná tala̠­ka­lhí̠n namín y naka­lhi̠y li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ nama̠x­qui̠y akska­huiní; lhu̠hua hua̠ntu̠ nat­la­huay hua̠ntu̠ lac­lanca ta­scújut la̠qui̠ naliak­ska­hui­mi̠nán. Xa̠huachí naka­lhi̠y lanca xli̠t­li­hueke, pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ nat­la­huay caj hua̠k liak­ska­hui­nímaj nahuán. 60eXPero acxni̠ aya niaj ti̠ saka̠li̠y nahuán, natax­tu­ya̠chi tamá li̠xcáj­nit chixcú hua̠nti̠ xma̠t­la­hui̠ná tala̠­ka­lhí̠n; pero Quim­pu̠­chi­nacán Jesús nali̠­makni̠y caj la̠ta maktum nata­kalh­pi­tziy acxni̠ nachu­hui̠nán y nali̠­lac­tla­hua­ya̠­huako̠y xli̠­hua̠k lanca xli̠t­li­hueke chu lanca xtax­káket hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy. \/1XAmá ni̠tlá̠n ta­scújut hua̠ntu̠ nama̠­kan­taxti̠y tamá li̠xcáj­nit chixcú acxni̠ namín aya tzu­cuni̠t kan­taxtuy nac ca̠quilh­ta­macú, xma̠nhuá pi̠ huí tu̠ ma̠la­ka­cho­koma. z.mXPero hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit túcu xpa̠­la­cata ni̠naj maktum li̠mín, porque huí cha̠tum hua̠nti̠ ta̠la̠­la­ka­pa̠x­tokma la̠qui̠ ni̠naj namín acxni̠ nia̠ lak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta xli̠­mínit. Q-X¿Lácu pi̠ niaj pa̠s­ta­cá̠tit pi̠ hua­tiya li̠túm eé takalh­chu­huí̠n xac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n acxni̠ xac­la­ma̠chá nac milak­sti̠­pa̠ncán? -,SXUmá li̠xcáj­nit chixcú catu̠huá hua̠ntu̠ Dios li̠ma̠x­tuni̠t pi̠ tla̠n y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ le̠n xta­cu­huiní Dios, xlá caj nali̠­ka­ma̠nán; y xa̠huachí hasta la̠ta laca­ta̠­qui̠maj nahuán Dios xlá nali̠­ta­pu̠lhca̠y Dios y nahuili̠y xpu̠­tá­hui̠lh nac lanca xpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ huí nac Jeru­salén la̠qui̠ antá hua̠k nala­ka­chix­cu­hui̠cán. +3XAquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ cata­ma̠s­tá̠tit xla­cata naca̠ak­ska­hui­pi̠­ca­ná̠tit. Porque acxni̠ aya lak­chá̠maj nahuán quilh­ta­macú la̠ta namín Quim­pu̠­chi­nacán lhu̠hua cris­tianos nata­ta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, y na̠ acxni­tiyá natax­tu­yá̠chi a̠má chixcú xtla­huaná tala̠­ka­lhí̠n hua̠nti̠ ma̠squi naka­lhi̠y xquilh­ta­macú acxni̠ nata̠­yaniy chu­na­tiyá li̠ta­pu̠lh­ca̠ni̠t pi̠ nalak­tzan­ka̠­ta̠yay. 4*aXxla­cata pi̠ ni̠ aka­tiyuj calátit y ni̠ calak­pa­lí̠tit tamá min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, xa̠huachí na̠ ni̠ caca̠­li̠­ma­ke̠k­lha­cántit para tícu naca̠­hua­niyá̠n o naca̠­tzok­niyá̠n mactum carta xta̠­chuná cumu lá̠m­para qui­lacán anta­nícu ca̠hua­ni­ca­ná̠tit pi̠ huá xta­chu­huí̠n Dios y antá huan pi̠ a̠má quilh­ta­macú acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t. #) AXNata̠lán, la̠nchú aquit cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n xla­cata xani̠n­co̠cxni nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú la̠ta namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo acxni̠ pu̠tum nama̠­nok­lhu­yá̠hu, aquit cca̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yán $( CX Para chuná nama̠s­cu­ju­yá̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán xli̠­ca̠na pi̠ a̠má xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán la̠ta nícu amá̠­calh laka­chix­cu­hui̠cán caj mila­ca­tacán, y hui­xinín na̠chuná tla̠n naca̠­li̠­chu­hui̠­nan­ca­ná̠tit porque naucxilhcán lácu Dios ca̠la­ka­lha­ma­ni̠tán nac mila­ta­ma̠tcán xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesús.H'  X Huá xpa̠­la­cata aquinín anka­lhi̠ná cli̠­mak­squi­ná̠hu Dios pi̠ caca̠­mak­ta̠yán la̠qui̠ nala­ta­pa̠­yá̠tit cumu la̠ ca̠mi­ni̠niy tala­tama̠y xca­maná̠n hua̠nti̠ ca̠lac­sacni̠t, xa̠huachí cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠­yá̠hu pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ hui­xinín tla̠n ta­scújut hua̠ntu̠ tla­hua­pu­tu­ná̠tit pus cumu xlá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke caca̠­mak­ta̠yán la̠qui̠ chuná tla̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n min­ta­ca̠­naj­latcán. "& ?X Xli̠­hua̠k u̠má naqui̠­taxtuy a̠má quilh­ta­macú acxni̠ namim­paray Quim­pu̠­chi­nacán y xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu y tapek­si̠­ni­yá̠hu nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu naca̠c­ni̠­na­ni­yá̠hu porque naucxi­lhá̠hu a̠má lanca xli̠­maka­tli­hueke hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y. Y xli̠­hua̠k u̠má hui­xinín na̠ naca̠­lak­cha̠ná̠n porque na̠ li̠pa̠­hua­ni̠­tátit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ aquinín cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠nán. i% MX Uma̠­kó̠lh hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh maktum pi̠ amá̠­calh ca̠lac­tla­hua­ya̠­huacán y maktum pi̠ naca̠­ma̠­pa̠­nu̠cán mákat la̠qui̠ niaj nataucxilha Quim­pu̠­chi­nacán y niaj cati­ta­tá­nu̠lh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n anta­nícu tasiyuy lanca xli̠­maka­tli­hueke xa̠hua xli̠­cá̠cni̠t. )$ MXXlacán natamín nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nata­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠tu̠ taliucxilha Dios y ni̠ takax­mat­putún a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. k# QXPero xli̠­hua̠k hui­xinín y na̠chuná cumu la̠ aquinín hua̠nti̠ la̠ná pa̠ti̠­na­má̠hu, Dios naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tapa̠­xu­huá̠n y naquin­ca̠­ma̠­ja­xayá̠n. Pero xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ u̠má chuná naqui̠­taxtuy hasta acxni̠ namim­paray Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, acxni̠ a̠má quilh­ta­macú pu̠tum nata­mi­na̠chá nac akapú̠n lhu̠hua xán­geles y tali̠­mi­má̠­nalh nahuán lhu̠hua lhcúya̠t. U" %XXli̠­ca̠na pi̠ luu lak­chá̠n pi̠ Dios naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hua̠nti̠ na̠ li̠pe̠cua ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠má̠n. 0! [XCaj xpa̠­la­cata la̠ta Dios ca̠mak­ta̠­yayá̠n antá sta­lanca tasiyuy pi̠ xli̠­ca̠na xlá tla̠n quin­ca̠­ca­tza­niyá̠n y quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n, porque xlá ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t pi̠ na̠ antá namak­ta­nu̠­yá̠tit nac xaca̠­li̠­pa̠­xúhu xpu̠­tá­hui̠lh hua̠ntu̠ lak­pu­hua­la­ca­pim­pá̠tit la̠nchú y la̠ná ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­pa̠­cántit. >  wXPus la̠tachá nícu aquinín cliakchu­hui̠­na­ná̠hu Dios anta­nícu mac­xtum tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, li̠pa̠­xúhu cli̠­kalh­chu­hui̠­na­ná̠hu la̠ta lácu hui­xinín aksti̠tum li̠pim­pá̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán y ni̠tu̠ tax­laj­uani̠­pá̠tit, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ pa̠ti̠­pá̠tit porque ca̠li̠­pu­tza­sta̠­la­pa̠­cántit. v gXNata̠lán, xli̠­ca̠na pi̠ aquinín quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ anka­lhi̠ná nac­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t nac mila­ta­ma̠tcán, xli̠­ca̠na pi̠ chuná mini̠niy nac­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu porque tamá min­ta­ca̠­naj­latcán xa̠hua min­ta­pa̠x­qui̠tcán hua̠ntu̠ la̠ka­lhi̠­ni­yá̠tit tasiyuy pi̠ li̠huaca tali̠­hua­qui̠ma pero huá Dios chuná ca̠la­ka­lha­maná̠n. . WXCla­cas­quín pi̠ huá Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­quí̠n hua̠ntu̠ tla̠n latáma̠t xli̠­hua̠k hui­xinín. Dios naca̠ma̠pa̠ti̠ni̠y maklá̠kalhi̠naní̠n acxni̠ namimparay Cristo r aXAquit Pablo chu Sil­vano xa̠hua Timoteo, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n eé carta xli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán hua̠nti̠ mac­xtum laka­chix­cu­hui̠­na­ná̠tit y hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Tesa­ló­nica porque acxtum tapek­si̠­ni­yá̠tit Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. SPero cla­cas­quín pi̠ a̠tzinú li̠huana̠ cala­ka­pástit xta­la­ca­pa̠s­tacni Quim­pu̠­chi­nacán y Qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán Jesu­cristo, xa̠huachí tlak cama̠­li̠­hua­quí̠tit xla­cata aksti̠tum nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit xta­pá̠x­qui̠t. ¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t Quim­pu̠­chi­nacán la̠nchú quilh­ta­macú, y cane̠c­xni­cahuá cama̠x­quí̠­calh cá̠cni̠t! Chuná calalh, amén.|qNata̠lán, pus cumu hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán, pus luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit y cata­mak­ta­kálhtit xla­cata pi̠ ni̠ naca̠­liak­ska­hui­mi̠yá̠n hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xta̠­yatcán tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos y ni̠tu̠ naca̠­lac­tla­hua­ya̠­huayá̠n anta­nícu xaak­sti̠tum hui­xinín yá̠tit. (IXli̠­hua̠k xcarta hua̠ntu̠ xlá ca̠tzok­nu­ni­ni̠tán hua­tiyá u̠má tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ li̠huana̠ ca̠ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ lac­ma̠nu̠y maka­pi­tzí̠n tachu­huí̠n hua̠ntu̠ juerza lac­tuhua y ni̠ luu lay taaka­ta̠ksa a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ luu lak­ska­lala y hua̠nti̠ ca̠tzan­ka̠niy tala­ca­pa̠s­tacni xa̠hua taca̠­nájlat, huata xlacán tali̠­taaklhu̠­hui̠y y niaj chuná taaka­ta̠ksa la̠ta lácu qui̠­taxtuy, na̠chuná tat­la­huay xa̠maka­pitzi xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tat­la­huay xli̠­ca̠na pi̠ caj sac­stucán tapu­tza­má̠­nalh hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­nícán. -SXa̠huachí tancs caca­tzí̠tit pi̠ para Dios li̠pa̠­xúhu quin­ca̠­li̠­ma­ka­ka­lhi̠má̠n y ni̠naj quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n, huá chuná li̠t­la­huama porque lacas­quín pi̠ caquin­ca̠­li̠­ma­cuanín u̠má quilh­ta­macú y caka­lhí̠hu lak­táxtut. Xa̠huachí cca­tzi̠y pi̠ quin­ta̠­lacán Pablo na̠ mak­lhu̠­huatá ca̠tzok­niyá̠n xcarta y na̠ huá u̠má tas­tac­ya̠hu xlá ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n chuná cumu la̠ Dios ma̠x­qui̠ni̠t li̠s­ka­lala. taNata̠lán, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ li̠huán kalh­ka­lhi̠­pá̠tit acxni̠ naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t, pus juerza cat­la­hua­nítit la̠qui̠ acxni̠ namín Cristo xlá naca̠­ma̠­nok­lhuyá̠n pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum lapá̠tit y ni̠tu̠ li̠ma̠x­ca­jua̠li̠­pá̠tit tala̠­ka­lhí̠n mila­ta­ma̠tcán, huata tla­hua­pá̠tit nahuán hua̠ntu̠ nali̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠tit.  Pero aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo anka­lhi̠ná kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu a̠má xasa̠sti akapú̠n xa̠hua xasa̠sti ca̠quilh­ta­macú hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán pi̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, porque sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ antá huí hua̠k tla̠n y aksti̠tum nala­ta­ma̠cán.  Hui­xinín anka­lhi̠ná cakalh­ka­lhi̠­ta­hui­látit a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Dios nat­la­huay taxokó̠n, y calak­pu­hua­la­ca­pítit xla­cata pi̠ aya xlák­cha̠lh a̠má quilh­ta­macú. Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huí y tasiyuy nac akapú̠n xa̠hua hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú pu̠tum ámaj li̠lac­sta­lan­cko̠y a̠má lhcúya̠t caj xpa̠­la­cata li̠pe̠cua xli̠­chichi hua̠ntu̠ nali̠lh­cu­yucán. wg Cumu aya catzi̠­yá̠tit lácu amá̠­calh ma̠lak­spu­tucán eé ca̠quilh­ta­macú, ¡xli̠­cána ca̠mi­ni̠­niyá̠n pi̠ luu aksti̠tum cala­ta­pá̠tit nac xla­catí̠n Dios y aksti̠tum cala­ka­chix­cu­huí̠tit! + Acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán, luu xta̠­chuná xkalh namín, acxni̠ ni̠ lia̠ca­tzi̠­hui­lá­calh, cumu la̠ tali̠­ca­tzi̠y kalha̠­naní̠n acxni̠ ca̠tzi̠sní tamín taka­lha̠nán. Entonces akapú̠n xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú nalac­tla­hua­ko̠cán xta̠­chuná cumu la̠ a̠ caminchá lanca ú̠n hua̠ntu̠ li̠pe̠cua maca­huán, xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huí nahuán nac ca̠quilh­ta­macú pu̠tum nalac­lhcu­yu­hui­li̠­ko̠cán la̠qui̠ niaj tu̠ nata­mak­xteka, xa̠huachí hua̠k huá Dios ámaj ca̠ma̠­ka­lha­pali̠y y naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cris­tianos la̠ta lácu ca̠lak­chá̠n y lácu tati­la­ta­ma̠ni̠t. #? Pero ni̠ xla­cata para Cristo caj luu chuná catzi̠y ma̠maka­pa­li̠ma xla­cata nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t la̠ta namim­paray xli̠­maktiy, chuná cumu la̠ talac­pu­huán maka­pi­tzí̠n, huata xlá caj quin­ca̠­ma­ka­ka­lhi̠má̠n para nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y ni̠ nalak­tzan­ka̠­yá̠hu; porque xlá ni̠ lacas­quín para tícu nani̠y y nalak­tzanka̠y, huata lacas­quín pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xta­lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Dios li̠huán tala­ma̠­nalhcú. X)Xa̠huachí nata̠lán, ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit pi̠ hua̠ntu̠ xla­cata Dios, aktum quilh­ta­macú xlá li̠ma̠xtuy cumu la̠ a̠ cati̠­táx­tulh aktum mi̠lh ca̠ta, y la̠ta ti̠taxtuy aktum mi̠lh ca̠ta xlá xta̠­chuná li̠ma̠xtuy cumu lá̠m­para caj aktum quilh­ta­macú ti̠tax­tuni̠t. I Pero u̠má akapú̠n xa̠hua ca̠ti­yatni hua̠ntu̠ la̠nchú aquinín pu̠hui­la̠­náhu ca̠lacchú quilh­ta­macú, aya li̠pu̠lh­ca̠­cani̠t pi̠ huá lhcúya̠t nali̠­ma̠­lak­spu­tucán, xli̠­ca̠na pi̠ chuná naqui̠­taxtuy porque huá Dios chuná li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t, xla­cata pi̠ huá tamá lhcúya̠t naca̠­ma̠s­pu­tu­huili̠y cris­tianos acxni̠ nas­puta ca̠quilh­ta­macú y Dios naca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tati­la­tá­ma̠lh xla­cata naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. X)Y aca­li̠stá̠n hua­ti­ya­li̠túm tamá chú­chut Dios li̠ma­cá­milh mun­cá̠ctat y ca̠li̠­ma̠s­pu­tu­huí­li̠lh hua̠k la̠ta tícu xta­la­má̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú. $AUma̠­kó̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos ni̠ taaka­ta̠k­sputún la̠ta milh mun­cá̠ctat pi̠ maká̠n quilh­ta­macú xla̠ta xuí akapú̠n y cumu hua̠k chú­chut xuí nac xok­spú̠n tíyat Dios huá pi̠ túnuj catáhui chú­chut la̠qui̠ nata­siyuy tíyat. c?lhu̠­huatá nata­ka­lhas­qui­ni̠nán: “¿Lácu la̠ eé qui̠­taxtuy, chi̠nchú tu̠ tima̠­lác­nu̠lh Cristo nama̠­kan­taxti̠y xla­cata pi̠ namim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú? Porque maka̠sá la̠ta tani̠­ko̠ni̠t qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ chuná xta­li̠­chu­hui̠nán y chu­na­tiyá ni̠tu̠ tikan­tax­tuma hua­tiyá la̠ta huí ca̠quilh­ta­macú hasta la̠ta tima̠­la­ca­tzu­quí̠­calh.”  #Pero na̠ cla­cas­quín li̠huana̠ caca­tzi̠­ta­hui­látit pi̠ acxni̠ luu aya tala­ca­tzu­hui̠maj nahuán quilh­ta­macú la̠ta namim­paray Quim­pu̠­chi­nacán lhu̠hua lac­li̠xcáj­nit cris­tianos tala­má̠­nalh nahuán, hua̠nti̠ caj xma̠n tamaka­pa̠­xu­hua­má̠­nalh nahuán xmac­nicán, y caj la̠ta tali̠­kalh­ka­ma̠­na­má̠­nalh nahuán WF~}{zrxwvDts6qpNoOmkihFfyec.bal`]v[YXRVIU{SQ>OMLKUJ2HEDCqA?><;R9166B433x20/.,'*))J(P'&%$#"! 4 u   mX.J$YF9  Ama̠­ko̠lh após­toles antá xta­ta­mac­xtu­mi̠­ni̠­tanchá nac aktum ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos, ma̠x cumu caj akcu̠­qui­tzis minuto tat­lá̠­hualh tácha̠lh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén acxni̠ tatás­pitli. G8   Y chiné ca̠huá­nilh: —Lac­chix­cu­huí̠n xalac Gali­lea, ¿túcu tla­hua­yá̠tit chu­nacú laca­pi­ni̠­tátit nac akapú̠n? Hui­xinín ucxilh­ni̠­tátit la̠ta Jesús ani̠t nac akapú̠n, pero ni̠tu̠ capu­huántit porque chuná cumu la̠ ucxílhtit ani̠t, pi̠ chu­na­li̠túm naucxilh­pa­ra­yá̠tit namim­paray a̠maktum. Matías lacsaccán la̠qui̠ nascuja cumu la̠ apóstol xpa̠lakxoko Judas Iscar­iote "7 ? Pero la̠ta cacs xta­la­ca̠ni̠t ta̠lhmá̠n ni̠para tacá­tzi̠lh lácu ca̠la­ka­ta̠­yachá cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n xlacán luu sna­papa clha­ka̠tcán hua̠ntu̠ xta­li̠­lha­ka̠­nani̠t y antá ca̠la­ka­ta̠­yachi antaní xlacán xta­yá̠­nalh. `6 ; Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh, caj xamaktum tzú­culh tata̠lh­ma̠ni̠y nac xla­ca­ti̠ncán caj la̠ta a̠ cakoschá, y la̠ta xta­maka­tli̠ma aktum puc­lhni akmi­li­ko̠lh y niaj tasí­yulh. &5 GPero acxni̠ hui­xinín namak­lhti̠­na­ná̠tit Espíri­tu Santo entonces naka­lhi̠­yá̠tit li̠t­li­hueke la̠qui̠ naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ni­yá̠hu quin­ta­chu­huí̠n. Uú nac Jeru­salén nama̠­tzu­qui̠­yá̠tit, y aca­li̠stá̠n napi­ná̠tit nac lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac xapu̠­la­tama̠n Judea, nac Samaria, y hasta chuná chú nali̠­chi­pi­ná̠tit nac a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ tahui­la̠­nanchá nac xtanké̠n ca̠quilh­ta­macú. 4 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín ni̠ ca̠mi­ni̠­niyá̠n naca­tzi̠­yá̠tit túcuya̠ hora nama̠­kan­taxti̠y Dios hua̠ntu̠ xlá aya li̠huana̠ lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t hua̠ntu̠ nat­la­huay. 3 ;Mak­tum­li̠túm acxni̠ xlá ca̠ta­si­yu­nipá xapós­toles xlacán chiné taka­lhás­quilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿pi̠ la̠nchú huix ma̠lak­chi­pi­ni̠­ni̠ta quilh­ta­macú la̠ta naca̠­lak­ma̠x­tuya xli̠­hua̠k cris­tianos uú xalac Israel la̠ta a̠ma̠ko̠lh ro­manos quin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xla­cata pi̠ que̠c­stucán nac­ta­pek­si̠­yá̠hu? ~2 wCumu la̠ catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ Juan Bau­tista caj chú­chut tiliakmu­nú̠­nulh, pero ni̠para tzinú maka̠s quilh­ta­macú hui­xinín nali̠­ta­mu­nu­yá̠tit xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. Jesús an nac akapú̠n 1  Maktum quilh­ta­macú acxni̠ xlá ca̠ta­si­yu­nipá chiné ca̠huá­nilh xapós­toles: —¡Ni̠naj nícu napi­ná̠tit, ni̠ catax­tútit nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén! Antá cata­mak­xtéktit hasta acxni̠ nakan­taxtuy hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t Quin­tla̠t Dios, y na̠ hua­tiyá a̠má hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠tán. 0 hasta a̠má quilh­ta­macú acxni̠ tita­ta̠lh­má̠­ni̠lh alh nac akapú̠n. Huix catzi̠ya la̠ta lácu xlá mak­ní̠­calh, pero xlá lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n y ti̠puxam quilh­ta­macú lata­ma̠lhcú y anka­lhí̠n ca̠ta­si­yú­nilh xapós­toles la̠qui̠ xlacán kalhtum nata­ma̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na lama xas­tacná. Acxni̠ nia̠ xán nac akapún xlá li̠huana̠ ca̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xapós­toles hua̠nti̠ ma̠n xca̠­lac­sacni̠t, ca̠ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh la̠ta lácu nakan­taxtuy nac xla­ta­ma̠tcán a̠má xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ xlá xmini̠t ma̠la­ca­tzu­qui̠y nac ca̠quilh­ta­macú; y Espíri­tu Santo hua̠k xca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠y hua̠ntu̠ xca̠­hua­nima. / S. #Amigo Teófilo: Amá libro hua̠ntu̠ pu̠lh ctí­tzokli y cti­ma̠­la­ka­cha̠­na­ni­chá̠n, antá aquit cli̠­chu­hui̠­nama la̠ta túcu tit­lá­hualh Jesús uú nac ca̠quilh­ta­macú y la̠ta túcu tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh cris­tianos chu­natá la̠ta tima̠­tzú­qui̠lh xta­scújut `- ;Aquit cla­cas­quín pi̠ Dios cama̠x­quí̠n hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu latáma̠t. Xli̠­hua̠k miamigos luu ca̠na li̠pa̠­xúhu taxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. Luu cat­la­huapi lanca li̠tlá̠n, xli̠­hua̠k la̠ta cha̠­tunu quiami­gojcán li̠pa̠­xúhu caca̠­ma­ca­ti­yapi hua̠ntu̠ qui­la­cata., !porque clac­pu­huán pi̠ ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nac­la­ka­na̠­chá̠n la̠qui̠ ma̠n nac­ta̠­chu­hui̠­naná̠n. z+ o Lhu̠hua hua̠ntu̠ cti­hua­ni­pu­tuná̠n pero ni̠ luu chuná cpu­huán caj nac­tzok­nu­niyá̠n, *  Pero ni̠chuná li̠ca­tzi̠y Demetrio, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios, chuná cumu la̠ xta­scújut, sta­lanca li̠ta­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na xlá kalhi̠y tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni y aksti̠tum lama. Na̠chuná aquinín li̠pa̠­xúhu cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ xlá tla­huama lacuán ta­scújut y hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ cqui­lhuama̠­náhu huá xta­lu­lóktat. Juan ca̠huaniy tacha̠lí cristianos ) 7 Huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­hua­niyá̠n, huix ni̠chuná cat­lahua hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit o hua̠ntu̠ ni̠tlán xlá tla­huama, huata caj xma̠n calí̠s­cujti hua̠ntu̠ tla̠n. Porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tla­huay hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut, pus tamá cris­tiano huá tapek­si̠niy Dios, pero hua̠nti̠ hua­tiyá li̠s­cujma hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n y hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xli̠­ca̠na pi̠ tamá cris­tianos nia̠ tala­ka­pasa Dios ni̠para taaka­ta̠k­sni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni. v( g Huá xpa̠­la­cata laca­tancs cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ aquit naca­na̠chá nac­li̠­huaniy y naca­kas­tac­ya̠­huay porque catu̠huá qui­lhuan­tla̠­huán hua̠ntu̠ ni̠ xli̠­ca̠na quin­ca̠­liaksa­ni̠­nan­tla̠­huaná̠n. Y ni̠ caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ huan sinoque hasta ni̠para tzinú tamaka­maklhti̠­nam­putún a̠ma̠ko̠lh nata̠­laní̠n hua̠nti̠ mákat tami­na̠chá, y maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tamaka­maklhti̠­nam­putún nac xchiccán xlá ca̠li̠­huaniy xla­cata pi̠ niaj cata­maka­maklhtí̠­nalh, hasta ca̠t­la­kaxtuy hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­makán hua̠ntu̠ xlá huan. Poreso cli̠­ma̠­lu­loka pi̠ li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni. m' U Aquit ctí­tzokli mactum quin­carta hua̠ntu̠ cti­ca̠­ma̠­la­ka­chá̠­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios y mac­xtum tali̠lay nac mim­pu̠­la­ta­ma̠ncán, pero huata Dió­tre­fes ni̠ ma̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ aquinín xac­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ma̠­náhu, huá chuná li̠t­lá­hualh porque xlá na̠ luu xapuxcu li̠tax­tu­putún y ni̠ lacas­quín a̠tunu nahuaniy hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat. *& OHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pí aquinín luu quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n naca̠­mak­ta̠­ya­le̠­ná̠hu la̠tachá nícu xlacán nataán taliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n y xta­lu­lóktat Dios. Luu xli̠ca̠na ni̠tlán xtalacapa̠stacni Dió­tre­fes \% 3Cumu xlacán aya tzu­cu­ni̠tta̠ tali̠­ta­lak­chokoy la̠qui̠ nata­liakchu­hui̠nán hua̠ntu̠ Jesu­cristo quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tá̠n, pus cani̠huá ma̠squi mákat taqui̠­cha̠­má̠­nalh y ni̠ tala­cas­quín naca̠­mak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios. i$ MXlacán tamín uú nac quin­ca̠­chi­qui̠ncán acxni̠ mac­xtum cuila̠­náhu mak­lhu̠­huatá tali̠­chu­hui̠nán la̠ta lácu ca̠la­ka­lha­mana y ca̠pa̠x­qui̠ya. Pero cumu chú maka­pi­tzí̠n tale̠­ni­ma̠­chá̠n quin­carta aquit cuaniyá̠n xla­cata pi̠ li̠pa̠­xúhu caca̠­li̠­mak­ta̠ya hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­quín nac tiji la̠qui̠ ni̠tu̠ naca̠­tzan­ka̠niy chuná cumu la̠ lakati̠y Dios naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu. k# QQuin­ta̠la Gayo, aquit cpa̠­xu­huay caj hua̠ntu̠ mim­pa̠­la­cata porque lhu̠hua quin­ta­hua­nini̠t la̠ta lácu aksti̠tum ca̠li̠s­cújpa̠t y ca̠mak­ta̠­yaya xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, xali̠­huaca ca̠mak­ta̠­yaya a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ a̠laca­túnuj xalaní̠n hua̠nti̠ talak­miná̠n. }" uAquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠tzinú cka­lhi̠y lanca tapa̠­xu­huá̠n acxni̠ cca­tzi̠y pi̠ hua̠nti̠ cca̠­li̠­macá̠n quin­ca­maná̠n aksti̠tum tali̠­la­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán xta­lu­lóktat Dios. 2! _Aquit luu cpa̠­xú­hualh acxni̠ taqui̠­lachi maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús porque xlacán quin­ta­li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh pi̠ huix chu­na­tiyá la̠ta aksti̠tum li̠pa̠­huana Quim­pu̠­chi­nacán y li̠lápa̠t xta­lu­lóktat. )  MKo̠xutá huix quin­ta̠la Gayo, aquit cli̠­ma̠aka­tzanke̠y Dios xla­cata pi̠ chuná cumu la̠ kalhi̠ya li̠pa̠­xúhu latáma̠t nac mili̠s­tacni, pus na̠chuná cakalhi tla̠n latáma̠t nac mimacni y ni̠tu̠ catzan­ka̠nín, xa̠huachí ni̠tu̠ cachipán tajátat. k SAquit a̠má ko̠lu­tzí̠n Juan hua̠nti̠ Dios qui­li̠­lac­sacni̠t nac­li̠s­cuja, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu ctzok­nimá̠n quin­carta huix tali̠­pa̠hu quiamigo hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na cpa̠x­qui̠yá̠n. jMlCla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo acxtum cata̠­la­tamá̠n.velClac­pu­huán pi̠ pálaj tuncán xtat li̠huán nia̠ lak­chá̠n ca̠lonkni. Luu li̠pa̠­xúhu taxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n Eubulo, Pudente, Lino, Clau­dia y xli̠­hua̠k nata̠­laní̠n hua̠nti̠ uú xalaní̠n. s_lErasto antá tamak­xtekchá nac Corinto, y Trófimo cumu xta̠­tatlay antá cmak­xtekchá nac Mileto. {olCat­lahua li̠tlá̠n li̠pa̠­xúhu caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu y hua̠ntu̠ qui­la­cata caca̠­ma­ca­ti­ya­pítit Prisca y Aquila, na̠chuná xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xchic Ones­í­foro. dAly chu­na­tiyá qui­mak­ta­kalhma nahuán la̠qui̠ tla̠n nac­chá̠n nac akapú̠n y naqui­ma̠x­qui̠y a̠má tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y. ¡Caj xma̠n sacstu mini̠niy nama̠x­qui̠cán cá̠cni̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú! Chuná calalh, amén. Pablo a̠huatá ca̠xakatli̠lacá̠n ca̠najlaní̠n \1lPero ma̠squi ni̠ti̠ quin­kalh­mak­tá̠­yalh sola­mente Quim­pu̠­chi­nacán qui­mak­tá̠­yalh xlá qui­má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nac­liakchu­hui̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut, y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa xta­chu­huí̠n Dios aquit cca̠­ma̠­kax­má­talh la̠ta la̠cu xlá ca̠lak­ma̠x­tu­putún xli̠­hua̠k cris­tianos. Pero huá Dios qui­lak­má̠x­tulh la̠qui̠ ni̠ naquin­ta­huay tama̠­ko̠lh lac­li̠­pe̠­cuánit la̠páni̠t, ClAcxni̠ huacu quin­ta­mac­xtú­calh nac pu̠la̠­chi̠n la̠qui̠ naquin­ta­ma̠­ka­lha­pali̠y ma̠pek­si̠­naní̠n ni̠para cha̠tum tícu xquin­kalh­mak­tá̠­yalh. Xuá Dios pi̠ ni̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­chá̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ quin­tat­la­huá­nilh. pYlHuix luu ska­lalh cala­ta­pu̠li ni̠tu̠ tiak­ska­huiyá̠n, porque luu li̠pe̠cua la̠ta quin­ca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n y ni̠ ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ aquinín li̠chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Cristo. V%lXli̠­ca̠na pi̠ luu li̠pe̠cua qui­ma­ka­li̠­pu­huani̠t tamá Ale­jandro hua̠nti̠ ca̠li̠s­cuja ca̠t­la­huay pailas, porque lhu̠hua tu̠ ni̠tlá̠n quin­tla­hua­nini̠t. Pero Quim­pu̠­chi­nacán nama̠­xo­ko̠ni̠y la̠ta lácu mini̠niy napa̠­ti̠nán xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t. X)l Xa̠huachí acxni̠ natana nat­la­huaya li̠tlá̠n naqui­li̠­ta­niya capote hua̠ntu̠ cak­xte­kuili̠ni̠t cxa­ca̠­chi­quí̠n Troas nac xchic Carpo; na̠ nata̠­li̠­tana qui­libros, pero ni̠tu̠ tipa̠­tzan­ka̠ya luu xla­ca­squinca naca̠­li̠­tana a̠má lac­sta­caca xu̠hua anta­nícu ctzok­nuni̠t. _7l Porque a̠má quin­ta̠­lacán Tíquico aquit cma̠­la­ka­cha̠ni̠t nac Efeso. vel Caj xma̠n sacstu Lucas quin­ta̠­ta­mak­xtekni̠t. Cat­lahua li̠tlá̠n capu­tzapi quin­ta̠­lacán Marcos y acxtum cata̠ta porque xli̠­ca̠na pi̠ la̠n naqui­li̠­ma­cuaniy y naqui­mak­ta̠yay nac quin­ta­scújut. jMl porque tamá Demas hua̠nti̠ caj xma̠n lakati̠y li̠pa̠­xúhu nali̠­la­tama̠y hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú aktum cátzi̠lh quiak­xtek­má­kalh y alh putzay hua̠ntu̠ lakati̠y nac xaca̠­chi­quí̠n Tesa­ló­nica; quin­ta̠­lacán Cres­cente ani̠t nac xapu̠­la­tama̠n Gali­cia, y Tito na̠ ani̠t nac Dal­macia. }sl Timoteo, luu xtlahua lanca li̠tlá̠n, aktum cacatzi juerza cat­la­huani la̠qui̠ pála naqui­lak­tana, kOlAhuatá chú cma­ka­ka­lhi̠ma acxni̠ Quim­pu̠­chi­nacán naqui­ma̠x­qui̠­yá̠chá nac akapú̠n quin­co­rona o tas­káhu hua̠ntu̠ xlá ma̠lac­nu̠ni̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tama̠­kan­taxti̠y xta­chu­huí̠n. Y ni̠ caj xma̠n aquit caquin­ti­má̠x­qui̠lh hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t, sinoque na̠ nata­mak­lhti̠nán hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠cán xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ takalh­ka­lhi̠­má̠­nalh acxni̠ namim­paray Quim­pu̠­chi­nacán porque tapa̠x­qui̠y. Pablo huan la̠ta lácu Dios makta̠yani̠t 3lPero aquit juerza ctla­hua­nini̠t la̠qui̠ nac­ta̠­yaniy nac qui­la­táma̠t y nac­ma̠­kan­tax­ti̠ko̠y hua̠ntu̠ Dios qui­li̠­lac­sacni̠t, luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ aktum takamá̠n anta­nícu la̠t­la­jacán, pero aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú nac­chá̠n anta­nícu qui­li̠­chá̠nat xuani̠t, luu ca̠na cpa̠­xu­huay pi̠ ne̠c­xnicú luu ctat­la­ji̠ni̠t y ni̠tu̠ clac­la­ta̠­yama huata cma̠­kan­tax­ti̠ni̠t hua̠ntu̠ Dios qui­ma̠­cuentaj­li̠ni̠t. A{lPero hua̠ntu̠ aquit qui­la­cata, xta̠­chu­na­tiyá cli̠­ta­mak­xtekni̠t cumu la̠ aktum li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios, chuná cuan porque aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta naqui­mak­lhti̠cán qui­la­táma̠t y nacni̠y.  wlPero hua̠ntu̠ huix mila­cata, acxni̠ para túcuya̠ ta­scújut nat­la­huaya li̠huana̠ cala­ca­pá̠s­tacti para chuná lak­chá̠n la̠ tla­hua­pu­tuna, y acxni̠ lak­chiná̠n tapa̠tí̠n huix cata̠­yani y capa̠ti, pero chu­na­tiyá aksti̠tum caliakchu­huí̠­nanti xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut, xa̠huachí xma̠n huá cali̠­taaka­tzanke la̠ta li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠ya min­ta­scújut hua̠ntu̠ laka­ya̠­hua­ca­ni̠ta. f ElXli̠­hua̠k xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios nata­lak­makán huata huá nata­ca̠­najlay cuen­tos hua̠ntu̠ ca̠li̠­chu­hui̠­nancán ma̠squi caj hua̠k xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos.  lPorque lak­cha̠ma quilh­ta­macú acxni̠ cris­tianos niaj cati­ta­kax­mat­pú­tulh hua̠ntu̠ xax­li̠­ca̠na xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios huata xma̠n huá nata­pu­tzay hua̠ntu̠ a̠tzinú tala­kati̠y, hasta lhu̠hua cris­tianos nata­pu­tzay xak­chu­hui̠­nacán hua̠nti̠ naca̠­liakchu­hui̠­naniy hua̠ntu̠ xma̠n sac­stucán takax­mat­putún. ^ 5lpi̠ anka­lhi̠ná caliakchu­huí̠­nanti xta­chu­huí̠n Dios, huix cali̠­chu­huí̠­nanti acxni̠ cris­tianos takax­mat­putún y asta ma̠squi acxni̠ xlacán ni̠ takax­mat­putún huix anka­lhi̠ná caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni. Caca̠­ma̠aka­ta̠ksni hua̠nti̠ nia̠ li̠huana̠ taaka­ta̠ksa, caca̠­ma̠uxca̠ni hua̠nti̠ tata­xlaj­uani̠­má̠­nalh nac xta­ca̠­naj­latcán, caca̠­huani lácu aksti̠tum xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ talak­tzan­ka̠­ta̠­ya­putún nac xta­ca̠­naj­latcán, y ne̠c­xnicú caca̠­li̠t­la­kuanti. @  {lNac xla­catí̠n Dios xa̠hua nac xla­catí̠n Cristo Jesús hua̠nti̠ namim­paray cumu la̠ cha̠tum rey la̠qui̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y naca̠­ta̠t­la­huay cuenta xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná chuná cumu la̠ ti̠ aya tani̠ni̠t, aquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n q[lla̠qui̠ chuná xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tat­la­hua­putún xta­scújut Dios nata­ka­lhi̠y li̠s­ka­lala xa̠hua tala­ca­pa̠s­tacni y chuná naca­tzi̠y lácu nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut.*MlPorque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka huá xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, huá ca̠ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh cris­tianos pi̠ cata­tzo­kuíli̠lh y hua̠k aquinín quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠hu lácu tancs nama̠­si­yu­yá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios y lácu nama̠­tan­csa­yá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni cha̠tum hua̠nti̠ taak­ska­huini̠t y ni̠ aksti̠tum li̠pa̠­huán Dios, y la̠qui̠ na̠ naca­tzi̠­yá̠hu naca̠­hua­ni­yá̠hu lácu xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ taaktzan­ka̠­ta̠­ya­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán, xa̠huachí acxtum nala̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu la̠qui̠ aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu uú nac ca̠quilh­ta­macú, V%lXa̠huachí cala­ca­pá̠s­tacti pi̠ hasta acxni̠ actzu̠ kahuasa xuani̠­tacú tzu­cu­ni̠ta ma̠si­yu­ni­cana lácu huan Dios nac xli̠­kalh­ta­huaka, antá huí lacuán tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios y huá tla̠n nali̠­lak­ma̠x­tuya mili̠s­tacni para aksti̠tum li̠pa̠­huana. 7lTimoteo, pero hua̠ntu̠ huix mila­cata aksti̠tum calí̠s­cujti hua̠ntu̠ aya catzi̠ya pi̠ mili̠­ma̠­kan­táxti̠t, y hua̠ntu̠ li̠pa̠­huana pi̠ chuná lak­chá̠n, porque sta­lanca catzi̠ya tícu chuná tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán. X)l Pero la̠ta ámaj nahuán quilh­ta­macú xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit lac­chix­cu­huí̠n a̠tzinuj tat­la̠­hua­le̠ni̠t nahuán porque chuná cumu la̠ xlacán taak­ska­hui­mi̠­na­má̠­nalh nahuán na̠chuná sac­stucán tataak­ska­hui­ta­ma̠­má̠­nalh y nata­lak­tzan­ka̠­ta̠yay. J l Aquit tancs cuaniyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu aka­tzi­yanca y aksti̠tum tala­ta­ma̠­putún porque tama­ca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­ta­ma̠tcán Cristo Jesús, xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán y naca̠­pu­tza­sta̠­lacán. B}l Quim­pu­tza­sta̠­la­má̠­calh y lhu̠hua hua̠ntu̠ qui­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán cumu la̠ huix sta­lanca catzi̠ya lácu qui­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh nac xaca̠­chi­quí̠n Antioquía, Iconio y Listra, antá la̠n quin­ta­li̠­ka­má̠­nalh y hasta quin­ta­pu̠t­la­ká­le̠lh, pero acxni̠ chuná xquin­tla­hua­má̠­calh Quim­pu̠­chi­nacán qui­mak­tá̠­yalh y ni̠tu̠ quiak­spú­lalh. ucl Pero luu ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay pi̠ aksti̠tum li̠lápa̠t hua̠ntu̠ aquit cli̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán chuná cumu la̠ aquit aksti̠tum cli̠­lama hua̠ntu̠ luu cca̠­najlay, xa̠hua lácu cca̠­pa̠x­qui̠y cris­tianos, chuná cumu la̠ qui­li̠­ca­mama hua̠ntu̠ aquit cli̠­tat­li­hueklha ma̠squi anka­lhi̠ná. Ll Pero ni̠ luu maka̠s quilh­ta­macú cati­ta­ta­pá­lhi̠lh porque xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ caj taaksa­ni̠­na­má̠­nalh y ni̠tu̠ xta­ca­tzi̠ncán, na̠chuná naca̠ak­spulay cumu la̠ ca̠ak­spú­lalh a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy scu­hua­naní̠n acxni̠ ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nama ko̠lu­tzí̠n Moisés. Aksti̠tum cali̠latáma̠lh Timoteo hua̠ntu̠ ma̠siyunicani̠t iKlPero nac­ca̠­hua­niyá̠n la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú xta­hui­lá̠­nalh cha̠tuy scu­hua­naní̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán Janes y Jam­bres, xlacán anka­lhi̠ná xta­huán pi̠ ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ xma̠­si­yuma Moisés y xta­ma̠­lak­spu­tu­putún ma̠squi huá a̠má li̠ma̠­peksí̠n xta­lu­lóktat, pus na̠chuná chú tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠ tala­cas­quín nala­ka­pascán xta­lu­lóktat Dios, porque xlacán aya ca̠ma̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huani̠t xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y niaj tali̠­pa̠­huán Dios. J~ lUma̠­kó̠lh lac­chaján anka­lhi̠ná talac­pu­tza­má̠­nalh li̠huana̠ nata­ca­tzi̠y lácu luu aksti̠tum nata­la­tama̠y, pero niaj lay taaka­ta̠ksa xta­lu­lóktat Dios. }lHua­tuní̠n tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ maka­pi­tzí̠n tali̠­taxtuy pi̠ luu tali̠­pa̠­huán Dios y taliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n, y hasta taán tala­ka­pa­xia̠lhnán nac xchiccán a̠ma̠ko̠lh laka­hui­tiní̠n lac­chaján hua̠nti̠ tatit­la­huani̠t lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n nac xla­ta­ma̠tcán, y ma̠squi tali̠­li̠­pu­huán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tatit­la­huani̠t niaj lay talak­makán hua̠ntu̠ tat­la­huay. |lTama̠­ko̠lh cris­tianos ca̠la­kuá̠n nata­ma̠­si­yu­putún pi̠ luu tali̠­pa̠­huán Dios ma̠squi sta­lanca nata­li̠­ta­siyuy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tat­la­huay pi̠ ni̠para tzinú tama­ca­ma̠x­qui̠­putún xla­ta­ma̠tcán Dios. Xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh huix ni̠ amigoj caca̠­ta̠la. "{=lHasta sac­stucán natzucuy la̠liak­ska­huinín nala̠­li̠­ta­la­kas­pit­ta̠yay y ni̠para tzinú cati­ta­la­ca­ma̠­xá­nalh, tlancaj naca̠­maklh­ca­tzi̠cán cumu la̠ ti̠ ni̠tu̠ ca̠tzan­ka̠niy, xa̠huachí caj luu xma̠nhuá nata­lak­tzaksay lácu nata­maka­pa̠­xu­huay xmac­nicán ni̠ xachuná cati­ta­lac­pú­tzalh lácu li̠huana̠ nata­li̠­pa̠­huán Dios. gzGlXlacán ni̠para cha̠tum tícu cati­ta­la­ka­lhá­malh, y para tícu naca̠t­la­huaniy hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ni̠ cati­ta­ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh, xa̠huachí xlacán lanca xaaksa­ni̠­naní̠n nata­huán, luu lanca ca̠la­ka­yá̠­calh nahuán y luu tlakaj nata­li̠lay xmac­nicán y lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit nata­li̠t­la­huay, luu lac­li̠xcáj­nit nata­li̠­ca­tzi̠y y ni̠ cati­taucxilh­pu­túlh hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut. 9yklLhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n sac­stucán naca̠akli̠­huancán, xma̠n huá luu nata­la­ka­ti̠­lacá̠n nata­ka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n; luu lac­ta­li̠­pa̠hu naca̠­maklh­ca­tzi̠cán y nata­la­ca­ta̠­qui̠nán, xa̠huachí catu̠hua hua̠ntu̠ xala u̠má ca̠quilh­ta­macú caj lak­sputa y ni̠tu̠ li̠ma­cuán xlacán hua̠k nata­la­kati̠y. Hasta cala̠huá nata­li̠­kalh­ka­ma̠nán xta­chu­huí̠n Dios y niaj cati­ta­ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­peksi̠y xtla̠tcán huata nata­ka­lha­kax­mat­makán, ma̠squi Dios xca̠­la­ka­lha­mani̠t ca̠ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­lak­ma̠xtuy, xlacán caj nata­lak­makán y ni̠para tzinú cati­ta­ca̠c­ni̠­ná­nilh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios. 5x elTimoteo, huix luu mili̠­cá­tzi̠t pi̠ acxni̠ aya tala­ca­tzu­hui̠maj nahuán quilh­ta­macú la̠ta namim­paray Cristo luu catu̠huá hui­la̠­náhu nahuán. &wEly chuná nata­tza̠­laniy akska­huiní hua̠nti̠ xta­chí̠n ca̠li̠­lama y ca̠ma̠t­la­hui̠ma hua̠ntu̠ xlá lacas­quín natat­la­huay.v!lY para tícu catzi̠y pi̠ tla­huama hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tala̠­ka­lhí̠n, xlá mini̠niy pi̠ laca­ti̠tum cama̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh, chicá para xamaktum Dios nala­ka­lhamán y chuná nata­la­ka­pasa hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y xta­lu­lóktat, juMlPorque cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ aya maca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­táma̠t Quim­pu̠­chi­nacán ni̠para tzinú mini̠niy caj xma̠n natat­lan­ca̠­ni̠­ta̠k­chokoy, huata xlá mini̠niy pi̠ la̠tachá tícuya̠ cris­tianos tla̠n caca̠­ca­tzí̠­nilh, caká­lhi̠lh li̠s­ka­lala la̠qui̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, y ma̠squi túcu ni̠tlá̠n nat­la­hua­nicán xlá ni̠ pála xli̠­sí̠­tzi̠t o xli̠aklhu̠­huá̠tnat. Yt+lHuix calak­má­kanti xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ caj xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos hua̠nti̠ caj tali̠­ma̠aklhu̠­hui̠­nam­putún ma̠squi tahuán pi̠ huá xax­li̠­ca̠na tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni, porque huix aya catzi̠ya pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán huata caj antá tali̠­ma̠­tzu­qui̠y tasi̠tzi. Is lHuix catza̠­la­má­kanti xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠ ca̠mi­ni̠niy tat­la­huay lakka­huasán y ni̠chuná caca̠­maca­sta̠la, huata caj xma̠nhuá aksti̠tum cali̠­la­tapa min­ta­ca̠­nájlat la̠ta li̠pa̠­huana Dios, la̠ta ca̠pa̠x­qui̠ya min­ta̠­cris­tianos, y aksti̠tum cala­tapa nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke xna­cujcán taquilh­cha̠niy Quim­pu̠­chi­nacán. [r/lPus xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ talak­makán hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n nac xla­ta­ma̠tcán tali̠­taxtuy cumu la̠ vaso chu pula̠tu xla plata y xla oro hua̠ntu̠ ca̠li̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios. Para tícu luu aksti̠tum nala­tama̠y Dios nama̠­cuentajli̠y xta­scújut. -qSlCumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ anta­nícu tla̠na hui­lá­calh nac aktum lanca chiqui lhu̠hua jalá̠n kalhi̠cán, maka­pi­tzí̠n pula̠tu xla oro, vasos xla plata, y na̠ kalhi̠cán maka­pi­tzí̠n xla pák­lha̠t chu xla li̠lh­támat tíyat; a̠máko̠lh hua̠ntu̠ xla oro o plata caj xma̠n ca̠pu̠­hua̠­yancán acxni̠ tla­huacán lanca pa̠xcua o caj li̠cá̠cni̠t li̠ka­lhi̠cán, y maka­pi­tzí̠n jalá̠n hua̠ntu̠ xla quihui chu xla li̠lh­támat caj chu­natá li̠mac­la­ca­squincán. opWlPero aquinín sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ Dios li̠huana̠ ca̠xuili̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum tícu cati­lac­x­tlá­hualh y antá chiné tatzok­ta­hui­lani̠t: “Mim­pu̠­chi­nacán hua̠k ca̠la­ka­pasa hua̠nti̠ tatapeksi̠niy”, y lacatum chiné huam­paray: “Y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Cristo cata­lak­má­kalh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n.” o}lCumu niaj chuná taca̠­najlay xta­lu­lóktat Dios xlacán tahuán pi̠ acxni̠ nani̠­yá̠hu niaj cati­la­cas­ta­cuanáhu nac ca̠li̠ní̠n porque la̠ qui­li̠­la­cas­ta­cuanatcán xuani̠t aya kan­tax­tuni̠t nac qui­la­ta­ma̠tcán, chuná taliakchu­hui̠­nam­pu̠lay y lhu̠hua cris­tianos aka­tiyuj ca̠t­la­hua­nima xta­ca̠­naj­latcán. {nolY a̠má li̠xcáj­nit tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tama̠­siyuy la̠li̠­huán tala­ka­pun­tumi̠y xta̠­chuná cumu la̠ surum­piyu tajátat, hua­tiyá u̠má hua̠ntu̠ tali̠­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t Himeneo xa̠hua Fileto. ]m3lNe̠c­xnicú tili̠­chu­hui̠­nana tamá tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú porque ni̠tu̠ li̠ma­cuán xa̠huachí caj hua̠k xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná tali̠­kalh­chu­hui̠nán li̠huaca tali̠­lak­tzan­ka̠­ta̠yay nac tala̠­ka­lhí̠n. llHuix juerza cat­la­huani li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠ya min­ta­scújut hua̠ntu̠ Dios li̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ chuná nali̠­tax­tuya cha̠tum tla̠n xta­sa̠cua hua̠nti̠ aksti̠tum lama y ni̠tu̠ cati­li̠­ma̠­ma̠­xa­ní̠­canti porque tancs ma̠si­yúpa̠t a̠má xata­lu­lóktat xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. ~kulHuix li̠huana̠ caca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tacni cris­tianos y caca̠­li̠­ma̠­peksi nac xla­catí̠n Dios pi̠ niaj cata­liaklhu̠­huá̠t­nalh a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán, porque xli̠­ca̠na pi̠ taaklhú̠­hui̠t ni̠tu̠ li̠ma­cuán, huata caj tali̠­lac­la­ta̠yay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ca̠ka­lha­kax­mata. j l Ma̠squi aca­tunu aquinín ni̠ luu xli̠­ca̠na aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠hu, pero xlá chu­na­tiyá quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n.Porque ni̠lay caj naaksa­ni̠nán y ni̠ nama̠­kan­tax­ti̠­putún hua̠ntu̠ aya quin­ca̠­li̠­ta̠­ya­ni­ni̠tán. Pablo huaniy Timoteo pi̠ tancs cama̠kantáxti̠lh a̠má tascújut hua̠ntu̠ Dios li̠lacsacni̠t tial Para la̠nchú lhu̠hua hua̠ntu̠ pa̠ti̠­ma̠­náhu caj xpa̠­la­cata,
na̠ tancs caca­tzí̠hu pi̠ lac­xtum nata̠­ma̠­pek­si̠­na­ná̠hu.Pero para aquinín ni̠ li̠ta̠­ya­yá̠hu nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos pi̠ laka­pa­sá̠hu,
pus na̠ ni̠para huá cati­li̠­tá̠­yalh para quin­ca̠­la­ka­pasá̠n. h)l Luu xta­lu­lóktat a̠má takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné huan:Para aquinín tancs catzi̠­yá̠hu pi̠ aya ta̠ni̠­ni̠­táhu Cristo,
pus na̠ qui­li̠­ca̠­naj­latcán pi̠ acxtum nata̠­la­ta­ma̠­ya̠­chá̠hu nac akapú̠n. g%l Huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­ta̠­ya­nima ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cpa̠­ti̠ma nac qui­la­táma̠t la̠qui̠ chuná nac­ca̠­li̠­mak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t y xlacán na̠ nata­ka­lhi̠y lak­táxtut chu a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa para nata­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Cristo Jesús. f l Xli̠­ca̠na pi̠ caj xpa̠­la­cata u̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n lhu̠hua tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit cli̠­pa̠­ti̠ma y hasta caj huá xpa̠­la­cata ma̠squi qui­li̠­ma­ca­chi̠­cani̠t cadena cumu la̠ cha̠tum mak­ni̠ná; pero ma̠squi aquit quin­chi̠­cani̠t a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios ni̠tu̠ chi̠­má̠­calh. SelXa̠huachí ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠ya nali̠­chu­hui̠­nana Jesu­cristo, pus huá u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos pi̠ Cristo huá xli̠­ta­la­ka­pasni xuani̠t xamaká̠n kolu­tzí̠n rey David, pero cumu Xka­huasa Dios huá li̠la­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, y para xlacán na̠ nata­li̠­pa̠­huán pus na̠ naca̠­lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tac­nicán. dlXli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ aquit cuanimá̠n, huix li̠huana̠ cala­ca­pá̠s­tacti lácu a̠tzinú nali̠­ma­cuaniyá̠n nac mila­táma̠t, xa̠huachí Dios namak­ta̠­yayá̠n la̠quí naaka­ta̠ksa xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huix catzi̠­pu­tuna. clPus na̠chuná cama̠­kan­taxti min­ta­scújut cumu la̠ a̠má cris­tiano hua̠nti̠ scujma y cha­na̠­nama nac xca̠­tu­huá̠n, tancs tla­huay xta­scújut porque catzi̠y pí pu̠lh huá lak­chá̠n nali̠­hua̠yán hua̠ntu̠ antá nama­kalay. d~F} {z y^wvuts=rFponmm,lkjiJhygfec{ba__#^[ZYXWU=S>RPONMKJIoHYFoE9DC A@>=<:9(8@7354.2100u/.-,t+*(|&#"Q xD}=u4) 40eiK Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n taúcxilhli pi̠ ni̠caj quilh­cha̠­pé̠­cuaj xta­chu­hui̠nán Pedro y Juan, na̠ tacá­tzi̠lh pi̠ xlacán ni̠ lak­ska­lala lac­chix­cu­huí̠n xta­huanít porque ni̠ xta­kalh­ta­hua­kani̠t nac escuela, lanaj tali̠­la­cáhua juerza taaká­ta̠ksli pi̠ ni̠caj chu­natá xqui̠­la­ni̠­tanchi Jesús huata xlá li̠huana̠ xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ni̠t xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n. [/ Porque xma̠nhuá Jesús tla̠n quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, Dios ni̠tu̠ maca­mini̠t a̠túnuj chixcú xla­cata nata­li̠­pa̠­huán cris­tianos nac ca̠quilh­ta­macú y naca̠­lak­ma̠xtuy. 5 Jesús li̠taxtuy cumu la̠ a̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nancán nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xli̠­tá̠yat nac xcha̠stú̠n chiqui la̠qui̠ huá nachi­pa̠x­nanko̠y y nali̠­jaxa xli̠­hua̠k xak­stí̠n, pero huata hui­xinín tzap­snaní̠n lak­ma­kántit. Pero ma̠squi chuná lak­ma­kántit xlá juerza li̠tax­tuni̠t lanca tali̠­pa̠hu chí­huix. G Pus caca­tzí̠tit hui­xinín chu xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xapu̠­la­tama̠n Israel xla­cata pi̠ eé chixcú hua̠nti̠ la̠nchú yá nac mila­ca­ti̠ncán xlá tat­la̠n­ti̠ni̠t porque Jesu­cristo kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke, hua­tiyá tamá chixcú hua̠nti̠ hui­xinín mak­ní̠tit acxni̠ pekex­to­ko­hua­cátit nac cruz, pero Dios ma̠la­cas­tac­uáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n. ^5 hui­xinín qui­la̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠­ma̠­náhu caj cumu catzi̠­pu­tu­ná̠tit la̠ta lácu ctla­hua­ni̠­táhu xla­cata pi̠ tat­lá̠n­ti̠lh eé chixcú hua̠nti̠ ni̠lay xtla̠­huán. 5Cumu Pedro xka­lhi̠y xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo ni̠ caj quilh­pe̠cua huata xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín xana­puxcun lak­ko̠­lu­tzi̠nni y xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ma̠pek­si̠­na­ná̠tit nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán: 1Xlacán tama̠­pek­sí̠­nalh xla­cata caáncalh ca̠ta­mac­xtucán Pedro y Juan nac pu̠la̠­chi̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠cán; acxni̠ chú ca̠li̠­chín­calh nac xla­ca­ti̠ncán chiné tzú­culh taka­lhas­quín: —¿Lácu tla̠n tla­hua­ni̠­tátit eé? ¿Tícu ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠t­li­hueke xla­cata nama̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit eé chixcú? xiNa̠ antá xta­mak­ta­nu̠­má̠­nalh hua̠nti̠ luu lanca xapuxcu cura xuani̠t xuanicán Anás, xa̠hua xli̠­ta­la­ka­pasni Caifás, Juan y Ale­jandro, xa̠hua pu̠tum hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni a̠má xapuxcu cura. KLi̠cha̠lí pu̠tum tata­mac­xtú­mi̠lh nac Jeru­salén xana­puxcun ma̠pek­si̠­naní̠n judíos xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni, chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. )Pero lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ takax­mát­nilh xta­chu­hui̠ncán Pedro y Juan taca̠­náj­lalh, y la̠ta xli̠­lhu̠hua caj ma̠ya̠ lac­chix­cu­huí̠n tali̠­ta­ká­tzi̠lh chú cumu akqui­tzis mi̠lh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús. .UY a̠má xapuxcu policia hua̠nti̠ xmak­ta­kalhnán nac pu̠si­culan huakaj ca̠chi­pá­calh xcha̠­tiycán y ti̠tum ca̠lé̠n­calh hasta nac pu̠la̠­chi̠n, porque acxni̠ ca̠chi­pá­calh aya xca̠s­ma­lan­kama, y antá tala­kax­ka­ka­tá­nu̠lh nac pu̠la̠­chi̠n. 8iAcxni̠ takáx­matli xca̠­hua­ni­má̠­calh pi̠ ni̠n juerza nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n porque huá aya xquin­ca̠­pu̠­la­ni­ni̠tán Jesús xlá lacas­tac­uánalh nac ca̠li̠ní̠n y lama xas­tacná, xlacán tali̠­sí̠­tzi̠lh hua̠ntu̠ xqui­lhuamá̠­calh.  Pedro xa̠hua Juan xca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­majcú cris­tianos acxni̠ tachilh maka­pi­tzí̠n cura chu xapuxcu mak­ta­kalhná xalac pu̠si­culan xa̠hua maka­pi­tzí̠n sadu­ceos y tzú­culh takax­matniy xta­kalh­chu­hui̠ncán. =sAcxni̠ Dios macá­milh nac ca̠quilh­ta­macú Jesús pu̠lh hui­xinín judíos xalac Israel ca̠lak­ma­ca­chín la̠qui̠ naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huayá̠n, pero mili̠­lak­pa­li̠tcán xalac­li̠xcáj­nit min­ta­la­ka­pa̠s­tac­nicán y aksti̠tum mili̠­pa̠­hua­natcán.DDios ca̠ma­cámi pro­fetas la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n pi̠ naca̠­ma­ca­mi­niyá̠n cha̠tum hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n; xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín xca̠­lak­cha̠ná̠n hua̠ntu̠ xlacán xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, y na̠ hui­xinín ca̠lak­cha̠ná̠n a̠má hua̠ntu̠ xamaká̠n tima̠­lac­nu̠­ní­calh kolu­tzí̠n Abraham acxni̠ chiné huá­nilh: “Xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú cámaj ca̠la­ka­lhamán y nac­ca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay caj xpa̠­la­cata cha̠tum mili̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n nata­la­ta­ma̠­ya̠chá nac ca̠quilh­ta­macú.” <q’Hasta ni̠para tzinú aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ la̠nchú kan­tax­tuma. Tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huá u̠má chuná qui̠­tax­tuma hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tita­li̠­chu­hui̠­nanchá pro­feta Samuel, chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tami­ni̠­tanchá pro­fetas. Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque xli̠­hua̠k a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠ naka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xlá nali̠­ma̠­pek­si̠nán, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ cati­má̠x­qui̠lh xla­táma̠t huata maktum nama̠­lak­spu­tucán.”   Xamaká̠n quilh­ta­macú Moisés chiné tili̠­chu­hui̠­nanchá acxni̠ ca̠xa­kát­li̠lh qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán: “¡Amaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ Quim­pu̠­chi­nacán Dios nalac­sac­xtuy cha̠tum tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ natzu­cuyá̠n ca̠pux­cu­niyá̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán chuná cumu la̠ aquit cca̠­pux­cu­nimá̠n la̠nchú! Xli̠­ca̠na pi̠ luu caka­lha­kax­pat­pítit hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n. ` 9Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ Jesu­cristo ni̠naj pála catí­milh, huata maka̠scú nati­la­ta­ma̠­ya̠chá nac akapú̠n hasta acxni̠ Dios li̠huana̠ naca̠­ca̠x­tla­huako̠y hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t chuná cumu la̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh pro­fetas xamaká̠n quilh­ta­macú. ' Gy naca̠­ma­ca­mi­niyá̠n xli̠­maktiy Jesús hua̠nti̠ hasta maká̠n quilh­ta­macú li̠lh­ca̠­hui­li̠ni̠t namín ca̠lak­ma̠x­tuyá̠n.  'Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y xli̠­hua̠k mina­cujcán cali̠­pa̠­huántit Dios la̠qui̠ xlá naca̠­ta̠­pa̠­ti̠yá̠n xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Para hui­xinín chuná nat­la­hua­yá̠tit, Dios naca̠­ma­ca­mi­niyá̠n tapa̠­xu­huá̠n nac mila­ta­ma̠tcán J Pero huata hua̠ntu̠ hui­xinín tla­hua­nítit chuná Dios li̠ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ni̠ttá xpro­fetas xla­cata lácu xámaj akspulay xta­pa̠tí̠n Cristo hua̠nti̠ xlá xámaj macamín la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy cris­tianos. b=’Nata̠lán, aquit aya cca­tzi̠y pi̠ ma̠squi hui­xinín chu xana­puxcun cura mak­ní̠tit Jesús, caj mili̠­ton­tujcán porque ni̠ xca­tzi̠­yá̠tit tícu a̠má hua̠nti̠ xmak­ni̠­pá̠tit. gGPus na̠ hua­tiyá chú tamá Jesús hua̠nti̠ ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t y ma̠lak­tli­hueklh­ni̠t nac xlacni eé chixcú hua̠nti̠ lu̠ntu xuani̠t; xlá tat­lá̠n­ti̠lh porque aquinín cli̠­pa̠­hua­ná̠hu, cca̠­naj­la­yá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na Jesús kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke, pus hasta chú aya ma̠n ucxilh­pá̠tit. jMY hasta chuná hui­xinín tla­huátit mak­ní̠tit a̠má chixcú hua̠nti̠ tla̠n xquin­ca̠­lak­ma̠x­tu­niyá̠n qui­li̠s­tac­nicán y quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n latáma̠t. Pero ma̠squi chuná tla­huátit, Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n y aquinín cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na lama xas­tacná. c?Acxni̠ mili̠­chu­hui̠­natcán xuani̠t xla­cata nas­qui­ná̠tit pi̠ camak­xték­calh a̠má chixcú hua̠nti̠ aksti̠tum xlama y tla̠n xle̠ma xta­la­ca­pa̠s­tacni, huata hui­xinín ni̠ lacas­quíntit, huata mejor squíntit caca̠­mak­xtek­ni­cántit hua̠nti̠ xta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n cha̠tum mak­ni̠ná. Z- Huata aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua­tiyá tamá Dios hua̠nti̠ xDios Abraham, chú hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huani̠t Isaac y Jacob xa̠hua xli̠­hua̠k xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, huá li̠ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t eé chixcú la̠qui̠ hui­xinín nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit xka­huasa Jesús, huá a̠má Jesús hua̠nti̠ hui­xinín maca­ma̠s­tá̠tit nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos, acxni̠ chú Pilato xmak­xtek­putún cumu ni̠tu̠ xmac­laniy xta­la̠­ka­lhí̠n hui­xinín, ni̠ lacas­quíntit. b= Acxni̠ Pedro úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua la̠ta li̠ta­mac­xtu­mí̠­calh chiné tzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠lak­lhpe̠­cuaná̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ la̠nchú kan­tax­tuni̠t? Y na̠chuna li̠túm, ¿túcu xpa̠­la­cata hua­tiyá aquinín qui­la̠­li̠­ca̠c­ni̠­yá̠hu cumu lá̠m­para aquinín cma̠t­la̠n­ti̠­ni̠­táhu eé chixcú? ¿Lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ma̠x aquinín cka­lhi̠­yá̠hu lanca li̠t­li­hueke o lanca quin­ka­satcán y huá tla̠n cli̠­ma̠t­la̠n­tí̠hu?  Amá chixcú hua̠nti̠ lu̠ntu xuani̠t ni̠ xca̠­mak­xtekma Pedro y Juan chu­na­tiyá xca̠s­ta̠­la­nit­la̠­huán. Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos taúcxilhli la̠li̠­huán tzú­culh tali̠­ta­mac­xtumi̠y anta­nícu xlacán tata̠­yachá lacatum antaní hua­nicán Pór­tico de Salo­món la̠qui̠ nataucxilha túcu xqui̠­tax­tuni̠t nac xla­táma̠t. } Luu cacs tali̠­la­cáhua y la̠n tapé̠­cualh porque ni̠ xta­ca­tzi̠y lácu chuná xqui̠­li̠­tax­tuni̠t nac xla­táma̠t a̠má chixcú cumu xlacán li̠huana̠ xta­la­ka­pasa pi̠ huá a̠má ti̠ cha̠li cha̠lí xta­huilay nac xamá̠­lacchi pu̠si­culan hua­nicán La Her­mosa. Pedro liakchuhui̠nán hua̠nti̠ ma̠pácsalh a̠má chixcú lu̠ntu Z- Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­ta­nu̠­má̠­nalh nac pu̠si­culan taúcxilhli la̠ta xtla̠­huama y tala­ká­pasli pi̠ huá a̠má chixcú hua̠nti̠ anka­lhi̠ná csqui­hua̠yán. ~-Y maktum la̠ta huakaj tá̠yalh la̠ta kosli y tzú­culh tla̠­huán. Aca­li̠stá̠n chú Pedro chu Juan tatá­nu̠lh nac pu̠si­culan y a̠má chixcú na̠ ca̠s­ta̠­lá­nilh, xtla̠­huama y xlin­c­xti̠­lhama caj la̠ta xpa̠x­cat­ca­tzi̠­nima Dios. s}_Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh Pedro maca­chí­palh nac xmaca­stácat, laka­siyu tzú­culh chex­ya̠­huay y xlacni a̠má chixcú tzú­culh talak­tli­hueklha, na̠chuná xcha̠xpá̠n li̠huana̠ tat­lí­huek­lhli. k|OPero Pedro chiné hua­nipá: —Aquinín ni̠tu̠ cka­lhi̠­yá̠hu tumi̠n para xla oro o xla plata, pero huí pu̠lactum hua̠ntu̠ cka­lhi̠­yá̠hu xli̠­ca̠na pi̠ luu nali̠­ma­cuaniyá̠n: nac xta­cu­huiní Jesu­cristo hua̠nti̠ kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke cla­cas­quín pi̠ la̠n­chuj tuncán cata̠ya y cat­lá̠­huanti. z{mAmá chixcú cacs ca̠la­ca­cá̠c­ni̠lh, xlac­pu­huán pi̠ ma̠x nama̠x­qui̠cán actzu tumi̠n. zzmXlacán talak­lá­ca̠lh, y Pedro chiné huá­nilh: —Li̠huana̠ caqui­la̠­la­ca­ca̠c­ní̠hu. By}Acxni̠ ca̠úcxilhli pi̠ xtaamá̠­nalh tatanu̠y nac pu̠si­culan Pedro y Juan, chiné ca̠huá­nilh: —¡Xtla­huátit li̠tlá̠n xqui­la̠­ma̠x­quí̠hu actzu limos­na! .xUCha̠li cha̠lí xta­huilay nac má̠lacchi cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu chu­na­tuncán lu̠ntu xla­ca­chini̠t. Luu antá xancán lakax­tekcán nac xamá̠­lacchi hua̠ntu̠ xuanicán La Her­mosa la̠qui̠ hua̠nti̠ nata­tanúy nac pu̠si­culan xlá naca̠s­quiniy limos­na. @w {Maktum quilh­ta­macú Pedro y Juan xtaamá̠­nalh nac lanca xpu̠­si­culan Dios nac Jeru­salén, ma̠x cumu ca̠mak­tutu hora porque acxni̠ a̠má hora xta­ta­mac­xtumi̠y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús la̠qui̠ lac­xtum nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios. ;vo/Y la̠ta xlacán xta­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios nac xla­ta­ma̠tcán xli̠­hua̠k cris­tianos xalac a̠má ca̠chi­quí̠n xtaucxilh­má̠­nalh y xta­ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ xtaucxilh­má̠­nalh. Y na̠ xali̠­huaca lhu̠hua cris­tianos xta­li̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ xlacán xta­li̠­chu­hui̠nán y cha̠­liyá̠n xca̠­pek­ta­nu̠­ti̠­lhay hua̠nti̠ na̠ aya xtzucuy li̠pa̠­huán Jesús.Bu}.Xcha̠­liyá̠n xcha̠­liyá̠n xta­ta­mac­xtumi̠y nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén la̠qui̠ mac­xtum nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, pero na̠ xta­ta­mac­xtumi̠y nac aka­tunu chiqui la̠qui̠ mac­xtum ya̠ tapa̠­xu­huá̠n nata­la̠­ta̠­hua̠yán cumu la̠ li̠na­ta̠lán. t -Lhu̠hua xlacán tás­ta̠lh hua̠ntu̠ xta­ka­lhi̠y y a̠má xatumi̠n hua̠ntu̠ tamak­lhtí̠­nalh tama­ca­má̠x­qui̠lh após­toles la̠qui̠ naca̠­ma̠akpi­tzi­nicán cris­tianos para la̠ta túcu xta­mac­la­cas­qui­má̠­nalh. dsA,Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús luu lac­xtum xta­la̠­la­ka­lhamán, pu̠tum xtalay y para cha̠tum hui̠ntú xmac­la­cas­quima li̠mac­xtum xta­li̠­mak­ta̠yay. sr_+Ama̠­ko̠lh após­toles, Dios ca̠ma̠t­lá­hui̠lh lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, y la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos cacs xta­li̠­la­ca­huán acxni̠ xtaucxilha hua̠ntu̠ xlacán xtat­la­huay. wqg*Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesús xlacán luu anka­lhi̠ná xta­ta­mac­xtumi̠y la̠qui̠ após­toles nata­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xta­chu­huí̠n Dios y lac­xtum nata­kalh­ta­hua­kaniy, y na̠ luu lac­xtum xla̠­li̠­mak­ta̠yay hua̠ntu̠ xta­ka­lhi̠y, na̠chuná luu mac­xtum xta­ta­mac­xtumi̠y la̠qui̠ acxtum nata­hua̠yán. Xlatama̠tcán hua̠nti̠ luu pu̠lh tali̠pá̠hualh Jesús cp?)Pus lhu̠hua xlacán taca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ xca̠­hua­nima Pedro y tali̠­pá̠­hualh Jesús, y cha̠­tunu cha̠­tunu tataakmú­nulh a̠má quilh­ta­macú, la̠m­para aktutu mi̠lh cris­tianos. o(Lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh Pedro xla­cata cata­lak­pá­li̠lh lac­li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, y chiné ca̠hua­nipá: —Hui­xinín niaj chuná caka­lha­kax­pat­ma­kántit Dios cumu la̠ tat­la­huay tama̠­ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú. mnS'Porque a̠má Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ Dios tima̠­lác­nu̠lh xli̠­ca̠na hui­xinín tica̠­ma̠­lac­nu̠­ni­cántit xa̠hua xli̠­hua̠k min­ca­ma­na̠ncán, y na̠chuná naca̠­ma̠x­qui̠cán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xala cani̠huá mákat ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ Dios ca̠ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y cata­li̠­pá̠­hualh. ~mu&Pedro ca̠kálh­ti̠lh: —Calak­pa­lí̠tit xali̠x­cajnit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ ti̠t­la­hua­ni̠­tátit nac xla­catí̠n Dios, y cataakmu­nútit nac xta­cu­huiní Jesu­cristo la̠qui̠ xlá naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán y na̠ naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n Espíri­tu Santo. l%Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos takáx­matli hua̠ntu̠ Pedro ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xlacán tzú­culh tali̠­pu­huán hasta nac xna­cujcán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xta­ti̠t­la­huani̠t, y chiná taka­lhás­quilh Pedro xa̠hua xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles: —Nata̠lán, ¿túcu chi̠nchú aquinín qui­li̠t­la­huatcán? xki$’Xli̠­hua̠k hui­xinín cris­tianos xalac Israel hua̠nti̠ la̠nchú qui­la̠­kax­mat­ni­ma̠­náhu, caca­tzí̠tit xla­cata pi̠ huá tamá Jesús hua̠nti̠ hui­xinín pekex­to­ko­hua­cátit nac cruz, aquinín cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ huá Dios li̠ma̠x­tuni̠t Quim­pu̠­chi­nacán y Cristo hua̠nti̠ quin­ca̠­lak­ma̠xtún. .jU#hasta acxni̠ aquit nac­ca̠­maka­tla­jako̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n,
y la̠qui̠ pu̠tum nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n.” 2i]"Anta tuncán li̠ta­lu­loka pi̠ chuná porque ni̠huá David xas­tacná alh nac akapú̠n, pero ma̠squi chuná xlá chiné tili̠­chu­huí̠­nalh:Quim­pu̠­chi­nacán Dios chiné huá­nilh Quim­pu̠­chiná:“Uú caquim­pa̠x­tu̠­ta­huila nac quim­pek­stácat fhE!Aca­li̠stá̠n chú xas­tacná ma̠ta̠lh­ma̠­ní̠­calh le̠nca nac akapú̠n lac­xtum nata̠­ma̠­pek­si̠nán Dios, y antá maka­mak­lhtí̠­nalh a̠má Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ Xtla̠t Dios xma̠­lac­nu̠­ni­ni̠ttá nama̠x­qui̠y la̠qui̠ xlá chú naquin­ca̠­ma­ca­mi­niyá̠n. Y la̠nchú hasta nac mila­ca­ti̠ncán ma̠n ucxilh­ni̠­tátit la̠ta lácu xlá quin­ca̠­ma­ca­mi­ni­ni̠tán xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. g Pus chú aquinín tla̠n cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ huá tamá Jesús hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xli̠­chu­hui̠­na­má̠­calh, Dios ma̠la­cas­ta­cuani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n, pu̠tum aquinín cuc­xilh­ni̠­táhu pi̠ lama xas­tacná. FfPus hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú cumu la̠m­para aya xuc­xilhma rey David y xli̠­chu­hui̠­na­majá la̠ta lácu xamaj lacas­ta­cuanán Cristo y huá pi̠ xlá ni̠ maktum pi̠ cati­ta̠c­nu̠­tá­ma̠lh xti­yat­li̠hua nac xta­huaxni y na̠ ni̠para cati­lac­puc­san­tá̠c­nu̠lh. 8eiTamá rey David pro­feta xuani̠t, y acxni̠ chuná huan­tá̠­qui̠lh huá xlá xli̠­chu­hui̠­nama cha̠tum xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ Dios xma̠­lac­nu̠­nini̠t pi̠ acxni̠ xlá nani̠y juerza natax­tu­ya̠chá cha̠tum hua̠nti̠ natzucuy ma̠pek­si̠nán xpa̠­lak­xoko. ?dw’Nata̠lán, aquit laca­tancs cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ tamá xamaká̠n rey David xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n tila­tá­ma̠lh, aca­li̠stá̠n ni̠lh, ma̠c­nú̠­calh, chuná cumu la̠ ca̠ma̠c­nu̠cán cati̠hua̠ cris­tiano; xa̠huachí pu̠tum aquinín catzi̠­yá̠hu anta­nícu ma̠c­nu̠­cani̠t. Por eso cca̠­li̠­ka­lhas­quiná̠n, ¿tícu chi̠nchú xli̠­chu­hui̠­nama acxni̠ chuná huá? RcHuix qui­ma̠­si­yu­ni­ni̠ta lácu tla̠n nac­ka­lhi̠­paray latáma̠t cumu la̠ xapu̠lh,
y la̠qui̠ nac­ka­lhi̠y lanca tapa̠­xu­huá̠n acxni̠ nac­chá̠n nac mila­catí̠n. 8biPorque aquit cca­tzi̠y pi̠ huix ni̠ caquin­tiak­xtek­má­kanti acxni̠ naqui­ma̠c­nu̠cán,
y ni̠ cati­ma̠sta tala­cas­quín xla­cata pi̠ nalac­puc­san­ta̠cnu̠y xti­yat­li̠hua min­ka­huasa
hua̠nti̠ huix ma̠n lac­sac­ni̠ta xla­cata nalac­scuj­niyá̠n. ,aQHuá xpa̠­la­cata luu li̠pa̠­xu­huay qui­nacú,
y lacuán tachu­huí̠n cli̠­huán qui­si̠­máka̠t la̠qui̠ chuná aquit cla­ka­chix­cu­hui̠yá̠n.Y ma̠squi nacni̠y cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú, cca­tzi̠y pi̠ huix naqui­ma̠­laca­stac­uani̠ya. ` Caj capa̠s­táctit la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ rey David tzokli kam­pa̠tum Salmo y antá li̠chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xamaj akspulay Jesús, chiné huá:Aquit anka­lhi̠ná xacuc­xilha la̠ta xquim­pu̠­la­nima nac quin­tiji Quim­pu̠­chiná;
xlá anka­lhi̠ná qui­mak­ta̠­yalé̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ aka­tiyuj naquin­tla­huay. 4_aPero caj liaktutu quilh­ta­macú Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh porque xlá má̠x­qui̠lh xli̠­maka­tli­hueke y a̠má ca̠li̠ní̠n ni̠lay makat­lá­jalh. {^oHasta la̠ta maká̠n quilh­ta­macú Dios aya li̠huana̠ xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t hua̠ntu̠ hui­xinín xpim­pá̠tit tla­hua­ni­yá̠tit, huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­ma̠x­quí̠n quilh­ta­macú la̠qui̠ nama̠­la­ca­pu̠­yá̠tit nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos, y ca̠ma­ca­ma̠x­quí̠tit hua̠nti̠ luu mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ huá nata­pe­kex­to­ko­huacay nac cruz, y chuná chú mak­ní̠tit. u]cY cumu Pedro ti̠tum xya̠­huani̠t xta­kalh­chu­huí̠n chiné ca̠hua­nipá cris­tianos: —¡Lac­chix­cu­huí̠n xalac Israel, cakax­páttit y luu li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n! Hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu tila­tá­ma̠lh tamá chixcú hua­nicán Jesús xalac Naza­ret. Dios xlac­sacni̠t y xma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke la̠qui̠ chuná naca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac milak­sti̠­pa̠ncán, y la̠qui̠ chuná hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ xlá xka­lhi̠y lanca xli̠t­li­hueke Dios. X\)Pero la̠tachá tícuya̠ cris­tianos nata­li̠­ma̠­ka­tzanke̠y Dios pi̠ caca̠­la­ka­lhá­malh,
xli̠­ca̠na pi̠ naca̠­la­ka­lhamán y chuná nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán. Z[-Amá quilh­ta­macú chi­chiní nala­ka­puc­suananko̠y,
papá nata­siyuy cumu lá̠m­para la̠n kalhi̠y kalhni.Pus hua̠k eé nakan­taxtuy a̠má a̠huata quilh­ta­macú acxni̠ nia̠ min nahuán Mim­pu̠­chi­nacán,
porque acxni̠ namín xli̠­ca̠na lanca y li̠cá̠cni̠t quilh­ta­macú nahuán. vZeNac akapú̠n lhu̠hua li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac­ma̠ucxilh­ni̠nán,
y tu̠tzú nac ca̠ti­yatni lhu̠hua li̠ca­tzí̠n nata­siyuy
cumu la̠ kalhni lhcúya̠t, chu lhu̠hua jini cumu la̠ tzi­tzeke puc­lhni. YXli̠­hua̠k cris­tianos lac­chix­cu­huí̠n chu lac­chaján hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán
nac­ca̠­ma­ca­miniy quiEspíritu acxni̠ a̠má quilh­ta­macú
la̠qui̠ caj xma̠n aquit naquin­ta­li̠­chu­hui̠nán. "X=Chiné huán Dios:Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má a̠huata quilh­ta­macú
aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k cris­tianos quiEspíritu.Laka­huasán xa̠hua lac­tzu­maján hua̠nti̠ min­ca­mancán
nata­li̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ aquit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni.Laka­huasán hua̠nti̠ cajcu tas­tac­má̠­nalh xlacán lhu̠hua hua̠ntu̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y,
y lak­ko̠­lu­tzi̠nni catu̠huá hua̠ntu̠ aquit nac­ca̠­li̠­ma̠­ma̠­nixni̠y. WHuata hui­xinín caca­tzí̠tit pi̠ la̠nchú kan­tax­tuma hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú tima̠­ca­tzi̠­ní̠­nalh pro­feta Joel nac li̠kalh­ta­huaka acxni̠ chiné tzokli xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xamaj lay aca­li̠stá̠n: MVMaka­pi­tzí̠n la̠ hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ aquinín mat caj cka­chi̠­yá̠hu; pero, ¿lácu chuná li̠hua­ná̠tit si la̠nchú cajcu ca̠mak­na­ja̠tza hora xala­ca­tzi̠sa? :UmLa̠ta xta­hui­lá̠­nalh a̠ma̠ko̠lh kalha­cu̠tiy após­toles huakaj tatá̠­yalh nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos y Pedro chiné ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh: —¡Cat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠­kax­mat­níhu hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n hui­xinín hua̠nti̠ uú hui­látit nac Jeru­salén, xa̠hua hui­xinín hua̠nti̠ tani̠­tam­pi̠tit a̠laca­tunuj ca̠chi­quí̠n! T# Pero hui̠ntí caj xca̠­li̠­kalh­ka­ma̠nán y chiné xta­huán: —¡Ni̠ caca̠t­la­hua­nítit cuenta, tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n caj taka­chi̠y! Pedro ca̠li̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y cristianos hua̠ntu̠ kantaxtuni̠t nac xlatama̠tcán ,SQ Hua̠k aka­tiyuj xta­la­má̠­nalh y ni̠ xta­ca̠­naj­la­putún, aya xta­la̠­ka­lhas­quim­paray: —Pero, ¿lácu? ¿Túcu la̠ eé laputún? 2R] Lhu̠hua maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tamini̠t uú judíos porque luu chuná tala­ca­chini̠t, pero na̠ tamini̠t maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠ judíos pero chú na̠ chu­na­tiyá tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios cumu la̠ tat­la­huay judíos, hui̠ntí tami­ni̠­tanchá nac Creta xa̠hua nac Arabia. ¡Pero huá la̠ a̠má ni̠para tzinú li̠ca̠­naj­la­putu la̠ta xlacán tali̠­chu­hui̠nán nac quin­ta­chu­hui̠ncán a̠má lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ Dios tla­huama nac xla­ta­ma̠tcán! wQg Frigia, Pan­filia, Egipto; maka­pi­tzí̠n xalac Libia anta­nícu ma̠peksi̠y a̠má ca̠chi­quí̠n hua­nicán Cirene, y hasta maka­pi­tzí̠n tami­ni̠­tanchá nac Roma y chuná ti̠pa̠­lhu̠hua quin­ta­chu­hui̠ncán. P% Porque luu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ laya̠­náhu mini̠­tan­chá̠hu laka­ma­katni ca̠chi­qui̠ní̠n; maka­pi­tzí̠n tami­ni̠­tanchá nac Partia, Media, xalac Elam, Mesop­o­tamia; maka­pi­tzí̠n xalac Judea o xalac Capa­docia, Ponto, Asia, /OWpero, ¿lácu chú tla̠n tali̠­chu­hui̠nán a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquinín li̠chu­hui̠­na­ná̠hu la̠ta aka­tunu quin­ca̠­chi­qui̠ncán? MNNi̠ xta­ca̠­naj­la­putún hua̠ntu̠ xta­kax­mat­má̠­nalh y chiné xta­la̠­huaniy: —¿Lácu la̠ eé qui̠­taxtuy? Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠k xalac Gali­lea, M Acxni̠ takáx­matli a̠má hua̠ntu̠ li̠pe̠cua maca­sá̠­nalh la̠li̠­huán tata­mac­xtú­mi̠lh lhu̠hua cris­tianos nac a̠má chiqui, pero luu cacs tala­cáhua acxni̠ xlacán takáx­matli pi̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh ti̠pa̠­katzi tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlacán xta­li̠­chu­hui̠nán. GLNac Jeru­salén xta­mini̠t tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios lhu̠hua judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá cani̠hua̠ xalaní̠n la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. KY cha̠­tunu ca̠lák­milh Espíri­tu Santo nac xla­ta­ma̠tcán xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos, y na̠ acxni­tiyá tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán ti̠pa̠­katzi tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y chuná nata­chu­hui̠nán. oJWAcxni tuncán ca̠ta­si­yú­nilh cumu la̠ si̠máka̠t xla lhcúya̠t y tzú­culh taakpi­tziy. ICaj xamaktum takáx­matli la̠ta maca­sá̠­nalh nac akapú̠n xta̠­chuná cumu la̠ a̠ caminchá li̠pe̠cua uún. fH GAcxni̠ chú lák­cha̠lh xpa̠x­cuajcán judíos hua̠ntu̠ xuanicán Pen­te­costés, xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh antaní xta­ta­mac­xtumi̠y nac chiqui. 5G eAca­li̠stá̠n acxni̠ takalh­ta­hua­ka­ni­ko̠lh Dios, tamá­ca̠lh suerte para xatícu nalak­chá̠n nas­cuja cumu la̠ apóstol. Huata huá lák­cha̠lh Matías, y acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú xlá tzú­culh ca̠ta̠s­cuja xa̠ka­lha­ca̠­huitu após­toles. F la̠qui̠ xlá nali̠­tanu̠y apóstol y nama̠­kan­taxti̠y a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ ni̠ ma̠kan­táx­ti̠lh Judas acxni̠ tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n, lak­tzán­ka̠lh y alh pa̠ti̠nán nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu xlak­chá̠n naán. \E 3Aca­li̠stá̠n chú tzú­culh takalh­ta­hua­kaniy Dios y chiné tahuá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán Dios, huix hua̠k catzi̠ya hua̠ntu̠ huí xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos nac xna­cujcán, la̠ta xli̠­cha̠tiy eé lac­chix­cu­huí̠n huix xqui­la̠­ma̠­ca­tzi̠­ní̠hu xatícu luu lac­sac­ni̠ta sD aAma̠­ko̠lh cris­tianos talác­sacli cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ a̠tzinú tlak lac­ta­li̠­pa̠hu, cha̠tum xuanicán José hua̠nti̠ na̠ xli̠­la­ka­pascán Bar­sabás, y cha̠tum xuanicán Matías. #C Axlacán na̠ taucxilhní̠t la̠ta lácu tila­tá­ma̠lh chu­natá la̠ta Juan Bau­tista tiakmu­nuchá hasta acxni̠ xla̠ ampá nac akapú̠n. Cumu chú mac­xtum hui­la̠­náhu, aquit clac­pu­huán pi̠ fuerza nalac­sa­ca̠huá hua̠nti̠ naquin­ca̠­ta̠­la­ta­pu̠­li̠yá̠n la̠qui̠ naquin­ca̠­ta̠­ma̠­lu­loká̠n xla­cata pi̠ Jesús lacas­ta­cuanani̠t y lama xas­tacná. NB ’Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque lhu̠hua cris­tianos tahui­lá̠­nalh nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ xquin­ca̠­ta̠­la­pu̠­layá̠n acxni̠ xlama Jesús; A 1Porque nac xalibro Salmos chiné tatzokni̠t xpa̠­la­cata hua̠nti̠ chuná tlá­hualh, lacatum chiné huán:Caj chu­natá catá̠­yalh xchic,
y niaj ti̠ catáhui antá. Y chiné huam­paray lacatum:Y tunu hua̠nti̠ cala­ka­tá̠­yalh xta­scújut. @ Hua̠ntu̠ akspú­lalh Judas Isca­riote tuncán tacá­tzi̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac Jeru­salén y a̠má pú̠cuxtu tali̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Acél­dama, eé tachu­huí̠n huam­putún: pu̠cuxtu hua̠ntu̠ pasani̠t kalhni. q? ]pero cumu huá maca­má̠s­ta̠lh Quim­pu̠­chi­nacán, ma̠x­quí̠­calh tumi̠n, y a̠má tumi̠n hua̠ntu̠ li̠ma̠s­ka­huí̠ca li̠ta­má̠­hualh lakatum pú̠cuxtu. Pero ¡túcu chú li̠ma­cuánilh porque sacstu tapix­chi̠­ta­huá­calh y aca­li̠stá̠n chú acxni̠ tamó­kosli ras pá̠pankli y tax­tu­ni­ko̠lh xpa̠­lu̠hua! (> KTamá Judas na̠ antá uú xquin­ca̠­ta̠­ta­pek­si̠yá̠n y na̠ huá xlak­cha̠ni̠t naquin­ca̠­ta̠­ma̠­kan­tax­ti̠yá̠n eé ta­scújut, N= —Nata̠­laní̠n, xli̠­ca̠na pi̠ juerza xli̠­kan­táxtut xuani̠t hua̠ntu̠ Dios aya xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t, porque caj cala­ca­pa̠s­táctit la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Espíri­tu Santo ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh rey David xla­cata catzokli nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ xamaj akspulay Judas Isca­riote hua̠nti̠ ca̠pux­cú̠­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tachí̠n tále̠lh Jesús. -< UAnka­lhí̠n chuná xta­ta­mac­xtumi̠y xta­kalh­ta­hua­kaniy Dios, maktum quilh­ta­macú mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús ma̠x cumu aktum ciento a̠kalha­puxam cris­tianos, Pedro tá̠yalh y chiné ca̠ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh: 5; eXlacán anka­lhi̠ná xta­ta­mac­xtumi̠y la̠qui̠ li̠mac­xtum nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios, na̠ anka­lhí̠n xtamín xli̠­ta­la­ka­pasni Jesús xa̠hua María xtzí y lhu̠hua maka­pi­tzí̠n lac­chaján hua̠nti̠ xta­mak­ta̠­yani̠t Jesús acxni̠ xca̠­ta̠­la­majcú. 6: g Acxni̠ chú tácha̠lh nac a̠má chiqui anta­nícu xta­lak­tun­cu­huiy, tata­huá­calh nac xli̠­quilh­mactiy piso. Antá uú xta­hui­lá̠­nalh Pedro, Juan, San­tiago, Andrés, Felipe, Bar­to­lomé, Mateo, San­tiago hua̠nti̠ xka­huasa Alfeo, Simón hua̠nti̠ xapu̠lh xca̠­ta̠­ta­peksi̠y a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán cana­nistas, xa̠hua Judas xta̠San­tiago. cX~})|6{yxvutsVqJommjihgfdcbaa<`_^\[[ZpYKWVWUSRRQONNdMLJsINGFETCCIA?>i<;:9+8 5320i/D.f-<+/)m(''%m$# "' MW`[5)9 i  vPAcxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú tzú­culh ma̠pek­si̠nán nac Egipto cha̠tum rey hua̠nti̠ ni̠ xla­cas­quín nala­ca­pa̠s­taccán la̠ta lácu xca̠­mak­ta̠­yani̠t José. B}’Acxni̠ chú aya xta­la­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta Dios xámaj ma̠kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tima̠­lac­nu̠­nichá Abraham acxni̠ huá­nilh pi̠ naca̠­lak­ma̠xtuy a̠ma̠ko̠lh qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán anta­nícu tachí̠n xca̠­li̠­la­má̠­calh, cumu luu maka̠sá la̠ta antá xta­cha̠ni̠t luu li̠pe̠cua la̠ta xta­ta­lhu̠­hui̠­ni̠ttá y luu clhu̠­hua­caná xta­huani̠t. Q~Pero xti­yat­li̠hua Jacob xa̠hua xla­ka­huasán antá xca̠­le̠ncán nac Siquem xla­cata antá naca̠­ma̠c­nu̠­ca­na̠chá nac aktum pú̠cuxtu hua̠ntu̠ xca̠­mak­ta­ma̠­huani̠t Abraham xla­ka­huasán Hamor nac Siquem. Lacachín Moisés hua̠nti̠ xámaj ca̠puxcuniy israel­itas acxni̠ natatza̠lay L}Pus kam­pá̠alh quilh­ta­macú y antá chú xta­hui­la̠­nanchá nac Egipto, y antá chú ni̠chá Jacob y na̠chuná lak­su­tunu tzú­culh tani̠y qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán. A|{José ma̠ti­yá̠­nalh ko̠lu­tzí̠n xtla̠t Jacob chu xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni, y chuná tácha̠lh nac Egipto setenta y cinco xta­huani̠t xli̠­pu̠­tumcán. { xlacán ni̠para tzinú xta­ca­tzi̠y para xcha̠ni̠t li̠ma̠­pek­si̠ná a̠má xta̠­lacán hua̠nti̠ ma̠n xtas­ta̠ni̠t, pero huata acxni̠ chú taampaj tata­ma̠­huay trigo xli̠­maktiy José ca̠li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh pi̠ huá xna­ta̠lán y la̠ta lácu xmi­ni̠­tanchá; y Faraón rey xalac Egipto na̠ acxnicú cátzi̠lh nícu luu xpe­kánat tamá José. ezC Pero cumu xla­majcú ko̠lu Jacob xlá cátzi̠lh pi̠ nac Egipto la̠n xuí trigo, la̠li̠­huán ca̠má­ca̠lh xla­ka­huasán la̠qui̠ nataán tata­ma̠­huay trigo. Acxni̠ u̠má luu pu̠lh taqui̠­lani̠t vye ’Acxni­tiyá chú a̠má ca̠ta lalh lanca tatzín­c­stat uú nac Canaan chu nac Egipto y la̠n lalh tapa̠tí̠n, hasta niaj xta­ca­tzi̠y túcu natat­la­huay qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán porque ni̠tu̠ xta­huay. 8xi Y xalán lák­cha̠lh quilh­ta­macú acxni̠ ma̠lak­spu­tu­ni­ko̠lh xta­li̠­pu­huá̠n porque a̠tzinú má̠x­qui̠lh xli̠s­ka­lala, y hasta a̠má rey Faraón hua̠nti̠ xma̠­pek­si̠nán nac Egipto laká­ti̠lh la̠ta xka­lhíy xta­la­ca­pa̠s­tacni chu xli̠s­ka­lala, huata xlá li̠má̠x­tulh gober­nador nahuán nac Egipto y na̠ ma̠cuentáj­li̠lh la̠ta túcu xlá xka­lhi̠y nac xchic. ’Uma̠­ko̠lh kalha­cu̠tiy qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán tzú­culh tasi̠­tzi̠niy xatajú xta̠­lacán hua̠nti̠ xuanicán José porque xlá luu ska­lala xuani̠t y caj huá talak­ca­tzá­nilh, huata mejor tás­ta̠­má­kalh y antá nac aktum mákat pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Egipto antá li̠chá̠n­calh; pero Dios ni̠tu̠ xpa̠x­tekni̠t José huata xlá anka­lhi̠ná xmak­ta­kalhma. sv_Cumu Dios ni̠ xla­cas­quín napa̠­tzan­ka̠cán hua̠ntu̠ xlá xli̠­ta̠­la­ca̠x­lani̠t Abraham, huata ma̠pék­si̠lh xla­cata pi̠ caca̠­cir­cun­ci­dar­tlá­hualh xli̠­hua̠k xalak­skatá̠n xla­ka­hua­sancán; huá xpa̠­la­cata acxni̠ lacá­chilh xka­huasa hua̠nti̠ li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Isaac li̠tzi̠má alh cir­cun­ci­dar­tla­huay. Y acxni̠ xlá na̠ lacá­chilh xka­huasa Isaac hua̠nti̠ li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Jacob xlá na̠chuná cir­cun­ci­dar­tlá­hualh; y Jacob xlá na̠chuná ca̠cir­cun­ci­dar­tlá­hualh kalha­cu̠tiy xla­ka­huasán huá u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tama̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠­tanchá a̠má pu̠lac­cu̠tiy ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ tapeksi̠y nac Israel. Esteban li̠chuhui̠nán lácu ma̠peksi̠ná li̠ma̠xtúcalh José nac Egipto -uSPero Dios na̠ hua­nipá pi̠ xlá xámaj ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ chuná naca̠­ma̠s­cu­ju­ya̠chá, aca­li̠stá̠n chú xlacán nata­tas­pit­paray nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán la̠qui̠ antá anka­lhi̠ná nata­la­ka­chix­cu­hui̠y. $tAXa̠huachí Dios na̠ huá­nilh Abraham pi̠ xli̠­ta­la­ka­pasni tachí̠n xamá̠­calh ca̠li̠­ma̠x­tucán nac aktum mákat pu̠la­tama̠n y cumu la̠ tasa̠­cuá̠n naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­na̠chá akta̠ti ciento ca̠ta chuná naca̠­ma̠s­cu­jucán. lsQPero acxni̠ uú xlama, Dios ni̠ má̠x­qui̠lh Abraham ca̠na̠caj pi̠tzu̠ xpu̠­cuxtu hua̠ntu̠ luu ma̠n nama̠­peksi̠y nac eé pu̠la­tama̠n, huata caj ma̠lac­nu̠­nipá y huá­nilh pi̠ juerza nama­ca­ma̠x­qui̠y, la̠qui̠ acxni̠ xlá nani̠y huá naca̠­ta­mak­xtek­ni­ya̠chá xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ a̠cu xtaamá̠­nalh tala­ca­chín; ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ chuná hua­ní­calh ni̠najti̠ xta­huani̠t xca­mancán. r Abraham la̠li̠­huán táca̠xli nac Caldea y antá alh tahuilay nac Harán; antá chú xla­ma̠chá hasta acxni̠ ni̠lh xtla̠t, aca­li̠stá̠n chú Dios lí̠milh nac eé pu̠la­tama̠n anta­nícu chú hui­xinín hui­látit la̠ ca̠lacchú. Fqy chiné huá­nilh: “Caak­xtek­má­kanti la̠ta tu̠ kalhi̠ya xa̠hua mili̠­ta­la­ka­pasni, y capit nac a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ aquit cámaj ma̠si­yu­niyá̠n.” Esteban ca̠kálh­ti̠lh y chiné tzú­culh ca̠huaniy: —Nata̠lán xa̠hua hui­xinín lak­ko̠lún hua̠nti̠ la̠nchú qui­la̠­kax­mat­ni­ma̠­náhu, xli̠­ca̠na pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit hua̠ntu̠ la̠nchú nac­ca̠­hua­niyá̠n: Tamá xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham acxni̠ xlama nac Mesop­o­tamia y nia̠ xan nac Harán, tasi­yú­nilh a̠má tali̠­pa̠hu quiDioscán, o +Entonces xapuxcu cura kalhás­quilh Esteban: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ tali̠­ya̠­huamá̠n u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n? n{Ama̠­ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n hua̠nti̠ xta­ma̠­ka­lha­pa­li̠­má̠­nalh luu cacs tala­cáhua acxni̠ talak­lá­ca̠lh Esteban porque taúcxilhli pi̠ li̠pe̠cua la̠ta xlak­skoma xlacán cumu la̠ cha̠tum ángel.DmAquinín na̠ cka­lha­kax­mat­ni̠­táhu acxni̠ huan pi̠ mat Jesús xalac Naza­ret nalac­x­tla­huako̠y eé lanca pu̠si­culan, y na̠ huan pi̠ mat niaj tu̠ li̠ma­cuán a̠má quin­tas­ma­ni̠ncán hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán Moisés xla­cata nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu. olW Xa̠huachí ca̠ma̠aka­pek­sí̠­calh hua̠nti̠ xca̠­kalh­xo­ko­cani̠t xla­cata nata­ma̠x­tuniy taaksaní̠n y chiné táhua: —Eé chixcú ne̠c­xnicú kalh­xtekma la̠ta li̠kalh­ka­ma̠nán lanca xpu̠­si­culan quiDioscán uú xalac Jeru­salén, y na̠ chuná li̠kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ huí xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. 8ki Xli̠­hua̠k cris­tianos taca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xta­qui­lhuamá̠­nalh y hasta maka­pi­tzí̠n lak­ko̠­lu­tzi̠nni xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos tachí­palh Esteban y tále̠lh nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n. aj; Cumu chuná ca̠t­la­huá­calh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n, tapú­tzalh maka­pi­tzí̠n cris­tianos takalh­xó­kolh la̠qui̠ xlacán nata­huán pi̠ xta­ka­lha­kax­matni̠t Esteban pi̠ xli̠­kalh­ka­ma̠­nama Dios xa̠hua a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ timá̠s­ta̠lh xamaká̠n quilh­ta­macú Moisés. i Pero cumu Esteban xka­lhi̠y lanca xta­la­ca­pa̠s­tacni Espíri­tu Santo ni̠lay tamaka­tlá­jalh la̠ta xchu­hui̠nán. Vh% Maktum quilh­ta­macú xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma Jesús maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ antá xta­mak­ta­peksi̠y nac xpu̠­si­cu­lancán judíos hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Sina­goga de los Esclavos Libertados, xa̠hua maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­mini̠t nac Jeru­salén xalac Cirene, Ale­jan­dría, Cilicia y Asia, xlacán tzú­culh tata̠­la̠­huaniy Esteban. ugcCumu Dios csi­cu­la­na̠t­la­huay Esteban y xma̠x­qui̠ni̠t li̠t­li­hueke, xlá xca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut y xca̠­ma̠t­la̠nti̠y lhu̠hua ta̠tat­laní̠n nac a̠má ca̠chi­quí̠n. efCXta­chu­huí̠n Dios a̠tzinú ma̠rí xta­la­ka­pun­tu­mi̠ma nac Jeru­salén y na̠ luu lhu̠hua xta­ta­lhu̠­hui̠­má̠­nalh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­hua­má̠­nalh Jesús, y hasta maka­pi­tzí̠n xcu­rajcán judíos na̠ xta­li̠­pa̠­hua­má̠­nalh Jesús. Esteban chipacán y tamacnu̠cán nac pu̠la̠chi̠n `e9Hua̠k tata­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xta­hui­lá̠­nalh após­toles y xlacán taliacchí­palh xmacancán y takalh­ta­hua­ká­nilh Dios xpa̠­la­ca­tacán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n. dXli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh hua̠k tama̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ ca̠hua­ní­calh, y pu̠lh huá lac­sác­calh Esteban eé chixcú aksti̠tum xlama y nac xla­táma̠t xli̠­ta­siyuy pi̠ xka­lhi̠y xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo; xli̠­cha̠tiy lac­sác­calh Felipe, Pró­coro, Nicanor, Timón, Par­nemas, xa̠hua Nicolás xalac Antioquía eé chixcú ni̠ judío xuani̠t pero huata xlá li̠pá̠hua a̠má Dios hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán judíos. #c?li̠huán aquinín aksti̠tum nac­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Dios y nac­kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu mim­pa̠­la­ca­tacán. Bb}Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín ma̠n caca̠­lac­sáctit kalha­tujún lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ aya aksti̠tum tala­má̠­nalh y hua̠nti̠ taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Espíri­tu Santo la̠qui̠ huá naca̠­ma̠­cuentaj­li̠­yá̠hu eé ta­scújut, >auAma̠­ko̠lh kalha­cu̠tiy após­toles tama̠­mac­xtú­mi̠lh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús y chiné tahuá­nilh: —Nata̠lán, aquinín ni̠lay cta­mak­xtek­ni­yá̠hu para niaj nali̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Dios caj xpa̠­la­cata nac­cuentaj­la­yá̠hu o para aquinín nac­ma̠akpi­tzi­yá̠hu cha̠li cha̠lí hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­quín cris­tianos. ` Amá quilh­ta­macú luu cha̠li cha̠lí xta­li̠­hua­qui̠ma hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús, pus cumu luu lhu̠­huatá cris­tianos xta­huani̠t tzú­culh tasi̠­tzi̠y hua̠nti̠ xta­chu­hui̠nán xata­chu­huí̠n griego, xta­huán pi̠ mat a̠má lac­chaján hua̠nti̠ xca̠­ni̠­makan­cani̠t ni̠chuná xca̠­ma̠k­pi­tzi­nicán xta­huajcán cumu la̠ xca̠­ma̠x­qui̠cán a̠ma̠ko̠lh pu̠ni̠­naní̠n hua̠nti̠ xta­li̠­chu­hui̠nán xata­chu­huí̠n hebreo. &_E*Xlacán ni̠ tata­mak­xték­nilh xla­cata nata­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, ma̠squi luu xca̠­si̠­tzi̠­nicán, huata cha̠li cha̠lí xta­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén xa̠hua nac aka­tunu chiqui.Z^-)Pedro y Juan cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ tatáx­tulh nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n porque caj xpa̠­la­cata Jesús ma̠squi chuná xca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh. !];(Pus ca̠ta­mac­nu̠­pa­ráca nac xpu̠­lacni pu̠chu­huí̠n a̠ma̠ko̠lh após­toles, la̠n ca̠ke̠s­nók­calh y aca­li̠stá̠n tahuá­nilh xla­cata pi̠ niaj cata­li̠­chu­huí̠­nalh xta­chu­huí̠n Jesús, y ca̠mak­xték­calh xla­cata pi̠ catáalh. 4\a'Na̠chu­na­li̠túm luu cuentaj cat­la­huátit min­quilh­ta­ma­cujcán, porque para u̠má ta­scújut hua̠ntu̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh huá Dios ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t pus tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para hui­xinín, na̠ ni̠para a̠tunu cati­ta­ma̠­lac­tlá­hui̠lh hua̠ntu̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh. Xa̠huachí, ¿chi̠nchú para hui­xinín ma̠n ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠­pá̠tit Dios? Amá tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ca̠huá­nilh ko̠lu­tzí̠n Gama­liel hua̠k tla̠n tat­lá­hualh. Q[&Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ caca̠­pek­ta­nú̠tit tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh a̠má chixcú Jesús, porque para caj sac­stucán chuná tala­má̠­nalh ni̠ maka̠s cati­ta­ta­pá­lhi̠lh sac­stucán nata­lac­la­ta̠yay. -ZS%Ni̠ li̠maka̠s li̠túm acxni̠ la̠ a̠ tit­la­huá­calh census tax­tu­pa­rachá xlá Judas xalac Gali­lea, na̠ luu lhúhua cris­tianos tali̠­pá̠­hualh y ta­sta̠­lá­nilh, pero ni̠ maka̠s quilh­ta­macú mak­ní̠­calh Judas y na̠chuná hua̠nti̠ xta­sta̠­la­nit­la̠­huán tataaka­hua­ni̠­ko̠lh y na̠ antiyá lák­sputli xta­scújut hua̠ntu̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t. _Y7$Porque caj luu cala­ca­pa̠s­táctit la̠ta lácu aquinín hui­la̠­náhu nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán, y ni̠naj luu aklhu̠hua ca̠ta laca­tza̠­lani̠t la̠ta titax­tuchá cha̠tum chixcú xuanicán Teudas, xlá tili̠­tax­tu­pú­tulh cumu la̠ cha̠tum tali̠­pa̠hu chixcú; xli̠­ca̠na pi̠ tali̠­pá̠­hualh ma̠x cumu akta̠ti cientu lac­chix­cu­huí̠n. Pero ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú mak­ní̠­calh Teudas y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán tata­lac­tilh­tá­ma̠lh y antiyá lák­sputli hua̠ntu̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t. X3#y chiné chú ca̠huá­nilh xta̠­ma̠­pek­si̠­naní̠n: —Lac­ta­li̠­pa̠hua ma̠pek­si̠­naní̠n xalac Israel: xli̠­ca̠na pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit hua̠ntu̠ hui­xinín naca̠t­la­hua­ni­pu­tu­ná̠tit u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n. W5"Pero antá nac xlak­sti̠­pa̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n xuí cha̠tum ko̠lu­tzí̠n fariseo xuanicán Gama­liel xlá tali̠­pa̠hu xuani̠t xa̠huachí xma̠accha̠ni̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni acxni̠ xchu­hui̠nán, y la̠ta tícu xta­kax­matniy xta­chu­huí̠n luu xta­la­kati̠y. Pus eé ko̠lú ma̠pek­sí̠­nalh caca̠­ta­mac­xtú­calh puntzú a̠ma̠ko̠lh após­toles, HV !Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n takáx­matli hua̠ntu̠ tachu­huí̠­nalh após­toles xli̠­ca̠na pi̠ la̠n tasí̠­tzi̠lh y hasta xca̠­mak­ni̠­pu­tuncán. 'UG Aquinín chuná tla̠n cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ chuná qui̠­tax­tuni̠t nac qui­la­ta­ma̠tcán, xa̠hua Espíri­tu Santo porque huá Dios ca̠ma­ca­mí­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ talak­tzaksay hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán. !T;Pus na̠ hua­tiyá chú tamá Dios hua̠nti̠ ma̠x­qui̠ni̠t lanca li̠t­li­hueke Jesús la̠qui̠ xlá lanca quim­pux­cucán nahuán y na̠chuná tla̠n naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n aquinín xalac Israel hua̠nti̠ nalak­ma­ka­ná̠hu xali̠xcáj­nit quin­ta­pu­hua̠ncán y chuná Dios tla̠n naquin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. ?SwXli̠­ca̠na pi̠ huá tamá Dios hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huani̠t xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, na̠ pi̠hua­tiyá chú hua̠nti̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Jesús nac ca̠li̠ní̠n, a̠má chixcú hua̠nti̠ hui­xinín mak­ní̠tit acxni̠ pekex­to­ko­hua­cátit nac cruz. jRMPedro xa̠hua xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles takalh­tí̠­nalh: —Aquinín cpu­hua­ná̠hu pi̠ a̠tzinú quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pu̠lh huá nac­ka­lha­kax­ma­tá̠hu hua̠ntu̠ naquin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n Dios y ni̠huá hua̠ntu̠ naquin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n cati̠hua̠ lac­chix­cu­huí̠n. +QO—Aquinín cti­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n xla­cata pi̠ niaj caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit cris­tianos nac xta­cu­huiní Jesús, pero huata hui­xinín caj chu­natá qui­la̠­ka­lha­kax­mat­ma­ka­ni̠­táhu hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­peksí̠n y la̠nchú aya ma̠la­ka­pun­tu­pi̠­ni̠­tátit min­ta­ma̠­siycán xli̠­ca̠­lanca Jeru­salén; huá chuná li̠t­la­hua­yá̠tit porque hui­xinín qui­la̠­li̠­ma̠­hua­ca­pu­tu­ná̠hu pi̠ aquinín cmak­ní̠hu tamá chixcú. ~PuAcxni̠ ca̠li̠­chá̠n­calh nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n, xapuxcu cura chiné ca̠huá­nilh: OAmá coman­dante la̠li̠­huán pu̠tum ca̠tá̠alh xpo­li­cias áncalh ca̠pu­tzacán anta­nícu xta­la­ma̠­nanchá Pedro y Juan, ca̠chi­pá­calh y ca̠li̠­mín­calh, pero ni̠tu̠ ca̠hui­li̠­ní­calh laca­ti̠tum ca̠lé̠nca porque juerza xta­pe̠­cuaniy la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos para nata­si̠­tzi̠y y naca̠acta­lan­chi­pacán. JN Chu­nacú xta­chu­hui̠­na­má̠­nalh acxni̠ chilh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ chiné ca̠huá­nilh: —Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tica̠­ma̠­ta­mac­nu̠­ni̠­nántit nac pu̠la̠­chi̠n, xlacán antá tama̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­má̠­nalh cris­tianos nac pu̠si­culan. 4MaAcxni̠ a̠má xapuxcu cura xa̠hua hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ma̠­pek­si̠nán nac pu̠si­culan, chuná takax­mat­ko̠lh hua̠ntu̠ ca̠hua­ní­calh luu cacs tala­cáhua y sac­stucán tzú­culh tala̠­huaniy: —¿Nícu cahuá naqui̠­ta̠yay hua̠ntu̠ aya tzu­cu­ni̠­tanchá? pLYy chiné táhua: —Aquinín cqui̠­láhu nac pu̠la̠­chi̠n, a̠ma̠ko̠lh tropa hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­na­má̠­nalh nac quilhtí̠n chu­nacú xta­yá̠­nalh, na̠chuná xamá̠­lacchi­pu̠la̠­chi̠n li̠huana̠ li̠ka­pi­cani̠t can­dado pero acxni̠ cma̠­la­quí̠hu ni̠ti̠ xta­ta­nu̠­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh tachí̠n. !K;Maka­pi­tzí̠n poli­cias táalh nac pu̠la̠­chi̠n la̠qui̠ nata­li̠mín, pero acxni̠ tácha̠lh ni̠ti̠ xta­ta­nu̠­má̠­nalh nac pu̠la̠­chi̠n; xlacán la̠li̠­huán tatás­pitli tahuá­nilh ma̠pek­si̠­naní̠n hua̠ntu̠ xta­qui̠­ca­tzi̠ni̠t; :JmAcxni̠ chuná ca̠hua­ni­kó̠­calh la̠li̠­huán táalh y li̠cha̠lí laca­tzi̠sa táalh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac pu̠si­culan chuná cumu la̠ xca̠­hua­nini̠t ángel. Na̠ acxni­tiyá chú a̠má laca­tzi̠sa a̠má xapuxcu cura pu̠tum ca̠ma̠­mac­xtú­mi̠lh hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ma̠­pek­si̠nán, acxni̠ chú aya mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh tama̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ caca̠­qui̠­ta­mac­xtú­calh nac pu̠la̠­chi̠n Pedro y Juan la̠qui̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠cán. rI]—La̠li̠­huán capítit nac pu̠si­culan y ni̠ cape̠­cuántit, hui­xinín antá caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit cris­tianos a̠má xatlá̠n latáma̠t hua̠ntu̠ Jesús ca̠ma̠­si­yu­ni­ni̠tán. 9HkPero huata a̠má tzi̠sní Dios macá­milh cha̠tum xángel xlá ma̠lá­qui̠lh xamá̠­lacchi pu̠la̠­chi̠n, ca̠ta­mác­xtulh quilhtí̠n y chiné ca̠huá­nilh: G Tama̠­pek­sí̠­nalh xla­cata caca̠­chi­pa­pa­rá­calh Pedro y Juan y cata­mac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n. @FyXapuxcu cura xa̠hua sadu­ceos luu li̠pe̠cua tali̠­sí̠­tzi̠lh caj xpa̠­la­cata a̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xtat­la­huay após­toles. JE Y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­hui­la̠­nanchá nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n, xta­li̠mín xta̠­tat­lacán nac Jeru­salén xa̠hua hua̠nti̠ xca̠akchi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán akska­huiní, y hua̠k xca̠­ma̠t­la̠n­ti̠cán. Pedro y Juan ca̠tamacnu̠paracán nac pu̠la̠chi̠n zDmLa̠ta nícu xca­tzi̠cán xlac­tla̠­huán Pedro xca̠­ta­mac­xtucán nac tlan­ca̠­tiji xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­ta̠­tatlay la̠qui̠ ca̠na̠caj xma̠s­tíle̠k nata­hua­ca­ni­ya̠chá y chuná nata­tat­la̠nti̠y. 9CkPero ma̠squi chuná cha̠li cha̠lí xta­li̠­hua­qui̠­ti̠­lhay hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús chuná cumu la̠ lac­chix­cu­huí̠n xa̠hua lac­chaján. SB Ma̠squi luu lhu̠hua cris­tianos xala a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ xta­la­kati̠y la̠ xta­la­má̠­nalh pero ni̠ xta­ta­mac­xtumi̠y caj cumu xta­pe̠­cuán para túcu nata­laniy. A Lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut xtla­huay Dios nac xla­ta­ma̠tcán a̠ma̠ko̠lh após­toles la̠ta nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos. Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús anka­lhi̠ná ni̠ xta­ta­chokoy xta­ta­mac­xtumi̠y nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén lacatum antaní hua­nicán Pór­tico de Salo­món. 8@i Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús chu la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xak­spu­lani̠t Ana­nías y Safira tali̠­pé̠­cualh hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuni̠t. Lhu̠hua laclanca li̠cá̠cni̠t tascújut hua̠ntu̠ tatlahuay após­toles R? Y na̠ acxni­tiyá a̠ma̠ pusca̠t rás li̠ta­cá̠s­nokli nac tíyat y la̠n xaní̠n tama̠chá lacatzú nac xtantú̠n Pedro. Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh laka­huasán tata­nu̠chá taúcxilhli pi̠ xaní̠n xmá, la̠li̠­huán tásacli y táalh tama̠cnu̠y lacatzú anta­nícu xta­ma̠c­nu̠ni̠t xta̠­ko̠lú. >- Pedro chiné hua­nipá: —¿Túcu xpa̠­la­cata luu lac­xtum la̠li̠­ca­tzí̠tit xla­cata naak­ska­hui­pu­tu­ná̠tit Espíri­tu Santo? Pero aquit tancs cuaniyá̠n pi̠ xlá ni̠lay tícu akska­huiy, xa̠huachí caca̠úcxilhti nac quilhtí̠n tala­ti̠­lhay a̠ma̠ko̠lh laka­huasán hua̠nti̠ taqui̠­má̠c­nu̠lh min­ta̠­ko̠lú, pero chú huix nata­le̠ná̠n. !=;Huá xpa̠­la­cata Pedro chiné li̠ka­lhás­quilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na hua­tiyá la̠ eé xta­palh li̠s­tá̠tit mim­pu̠­cux­tucán chuná cumu la̠ qui­má̠x­qui̠lh tumi̠n min­ta̠­ko̠lú? —¡Jeje, chuná cli̠s­tá̠hu! —kalh­tí̠­nalh Safira. <7Ma̠x cumu aktutu hora laca­tzá̠­lalh acxni̠ tanu̠chi xpusca̠t Ana­nías, xlá ni̠ xca­tzi̠y túcu xak­spu­lani̠t xta̠­ko̠lú. ;+Y caj li̠puntzú tata­nu̠chi maka­pi­tzí̠n laka­huasán, xlacán tali̠­mák­suitli sábana xti­yat­li̠hua y táalh tama̠cnu̠y. b:=Acxni̠ chuná kax­mat­ko̠lh eé tachu­huí̠n Ana­nías lhkén tama̠chá nac tíyat xaní̠n. Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ akspú­lalh Ana­nías la̠n tapé̠­cualh. 9yY cumu chuná chú tlahua sta̠t, pus na̠ huix me̠cstu xma̠­pek­si̠ya min­tumi̠n y tla̠n xquin­ti­ma̠xqui la̠ta lácu huix chuná lac­pú­huanti, pero ni̠chuná xti­la­ca­pá̠s­tacti xla­cata naak­ska­huix­tuya íta̠t. Huix ma̠x tilac­pú­huanti pi̠ caj xma̠nhuá lac­chix­cu­huí̠n naca̠ak­ska­huiya, pero huata Dios ni̠lay akskahui. 83Pero cumu Pedro cátzi̠lh hua̠ntu̠ xlacán xtat­la­huani̠t, chiné huá­nilh: —Ana­nías, ¿túcu xpa̠­la­cata li̠ma̠xqui quilh­ta­macú namaka­tla­jayá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní? Huix ma̠x tilac­pu­huántit pi̠ tla̠n naak­ska­huiya Espíri­tu Santo porque tancs cuaniyá̠n pi̠ u̠má tumi̠n ni̠ acchá̠n la̠ta lácu xoko­ní­canti mim­pu̠­cuxtu. Q7Huata tu̠ xlacán tat­lá­hualh acxtum tali̠­cá­tzi̠lh la̠qui̠ íta̠t naak­ska­huixtuy tumi̠n y na̠ íta̠t naca̠­le̠niy após­toles, pus xli̠­ca̠na pi̠ chuná tat­la­hualh. (6 KMaktum quilh­ta­macú cha̠tum chixcú xuanicán Ana­nías xpusca̠t xuanicán Safira xlacán na̠ xta­ka­lhi̠y aktum pú̠cuxtu pero na̠ tás­ta̠lh. /5W%Pus xlá xka­lhi̠y aktum pú̠cuxtu pero mejor sta̠lh, lí̠milh xatumi̠n y ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh após­toles la̠qui̠ xlacán nata­ma̠akpi­tziy. 4 $Xli̠­ca̠na, porque chuná tit­lá­hualh cha̠tum chixcú levita xuanicán José; eé chixcú xapu̠lh xlama nac Chipre, y huata após­toles tali̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Ber­nabé, eé tachu­huí̠n huam­putún: Hua̠nti̠ ma̠koxumixi̠nán. 13[#y xta­ma­ca­ma̠x­qui̠y após­toles la̠qui̠ xlacán nata­ma̠akpi­tziniy la̠ta lácu tamac­la­cas­qui­má̠­nalh cha̠­tunu cha̠­tunu cris­tianos. 2"La̠ta xli̠­pu̠­tumcán hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús ni̠para cha̠tum xlama para ni̠tu̠ mac­la­cas­quín, porque lhu̠hua hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠y xpu̠­cux­tucán osuchí xchiccán, xtasta̠y, xta­li̠mín xtu­mi̠ncán, C1!Ama̠­ko̠lh após­toles kalhtum xta­ma̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na xla­cas­ta­cuanani̠t Jesús nac ca̠li̠ní̠n y xlama xas­tacná, y lhu̠hua hua̠nti̠ xta­kax­matniy xta­chu­hui̠ncán xta­ca̠­najlay hua̠ntu̠ xlacán xta­huán, y Dios xca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay xli̠­pu̠tum. 0' Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús pu̠lac­tumá xta­ka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, y la̠ta túcu xta­ka­lhi̠y hua̠k acxtum tali̠­macá̠n hua̠k xlacán, y mac­xtum xla̠­ma̠akpi­tziniy y xca̠­ma̠x­qui̠cán hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán hua̠nti̠ a̠tzinú xca̠­tzan­ka̠niy hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­quín. B/}Acxni̠ chuná takalh­ta­hua­ka­ni­ko̠lh Dios, nac a̠má chiqui anta­nícu mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh maktum la̠ta tachí­quilh tíyat y hua̠k tacá­tzi̠lh pi̠ Dios xma­ca­mim­pa­rani̠t Espíri­tu Santo y niajpara tzinú taquilh­pé̠­cualh tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios anta­nícu xtza­macán. La̠ta túcua xtakalhi̠y a̠ma̠ko̠lh cristianos li̠macxtum tala̠li̠makta̠yay u.cY caj la̠ta min­ta­la­ka­lha­maní̠n caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu mili̠t­li­hueke la̠qui̠ aquinín tla̠n nac­ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠hu ta̠tat­laní̠n y nac­tla­hua­yá̠hu lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, y chuná xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ xata­lac­sacni milac­scujni Jesús kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke. -1Chú huix aya ucxilh­pa­ra­ni̠ta la̠ta tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠y quin­ca̠­ma­ke̠k­lha­pu­tu­ni̠tán, pero huata aquinín cca̠­mak­squiná̠n xla­cata pi̠ caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu li̠ca­mama xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ ma̠kan­tax­ti̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ huix qui­la̠­la­ka­ya̠­hua­ni̠­táhu min­ta­scújut la̠qui̠ tla̠n nac­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu min­ta­chu­huí̠n cani̠­huan­ko̠chá y ni̠ti̠ nac­pe̠­cuani­yá̠hu. u,cXlacán ni̠ xta­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xta­ma̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh, pero chuná tancs tali̠­ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ hasta xama­ka̠sá quilh­ta­macú huix xlac­lhca̠­hui­li̠­ni̠ta pi̠ nakan­taxtuy. k+O’Quim­pu̠­chi­nacán, xli̠­ca̠na pi̠ chuná u̠má qui̠­tax­tuni̠t nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán uú nac Jeru­salén, porque a̠má rey Herodes, chu gober­nador Poncio Pilato, chu xala a̠laca­túnuj ca̠chi­qui̠ní̠n cris­tianos, xa̠hua uú xalaní̠n, xlacán luu acxtum tali̠­cá­tzi̠lh la̠ta lácu tama̠ak­spú­li̠lh Min­ka­huasa Jesús hua̠nti̠ huix ma̠n xlac­sac­ni̠ta la̠qui̠ huá naquin­ca̠­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠yá̠n. ]*3Nac ca̠quilh­ta­macú lac­lanca lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n y reyes
mac­xtum tat­lá­hualh xli̠t­li­hue­kecán chu xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán,
la̠qui̠ nata­ta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y Quim­pu̠­chi­nacán Dios xa̠hua a̠má Cristo hua̠nti̠ xlá ma̠n lac­sacni̠t. ) Maktum maka̠sá quilh­ta­macú tili̠­ma̠­lac­pu­hua̠ni Espíri­tu Santo ko̠lu­tzí̠n milac­scujni rey David xla­cata catzokchá nac li̠kalh­ta­huaka caj la̠ta hua̠ntu̠ xta̠­yatcán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos y xlá chiné tzokni̠t:¿Túcu xpa̠­la­cata tali̠­taaklhu̠­hui̠­tama̠y tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios?Ma̠squi túcu talac­pu­tza­má̠­nalh hua̠ntu̠ natat­la­huay ni̠tu̠ cati­ta­ma̠t­lá̠n­ti̠lh. .(UAcxni̠ a̠ma̠ko̠lh xta̠­ca̠­naj­la­ni̠ncán takax­mat­ko̠lh hua̠ntu̠ xlacán táhua, tuncán tzú­culh takalh­ta­hua­kaniy Dios: —Quim­pu̠­chi­nacán Dios, huix kalhi̠ya lanca li̠t­li­hueke porque tla­hua­ni̠ta akapú̠n, tíyat, pupunú y la̠ta túcu anán. ('IAcxni̠ ca̠ta­mac­xtú­calh nac pu̠la̠­chi̠n Pedro y Juan la̠li̠­huán talá­kalh hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús y tali̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh la̠ta túcua xca̠­hua­nini̠t a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni. n&Uporque Dios xma̠t­la̠n­ti̠ni̠t a̠má chixcú hua̠nti̠ aya xle̠ma xli̠­ti̠­puxam ca̠ta la̠ta xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t. Xli̠hua̠k hua̠nti̠ tali̠pa̠huán Jesús tasquiniy Dios caca̠má̠xqui̠lh li̠camama v%eAma̠­ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n la̠n tala­ca­quílh­ni̠lh y tahuá­nilh pi̠ para ni̠ takax­mata hui̠ntú naca̠t­la­hua­nicán, aca­li̠stá̠n chú ca̠mak­xték­calh porque ni̠tu̠ lanca cuenta hua̠ntu̠ nata­li̠­ya̠­huay, xa̠huachí juerza xta­laklh­pe̠­cuaniy la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos porque luu li̠pe̠cua xta­li̠­chu­hui̠nán y xta­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios hua̠ntu̠ xlá xma̠­kan­tax­ti̠ni̠t nac xla­ta­ma̠tcán; o$WAquinín ni̠lay cta­mak­xtek­ni­yá̠hu xla­cata niaj nac­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ ma̠n cuc­xilh­ni̠­táhu y hua̠ntu̠ ckax­mat­ni­ni̠­táhu acxni̠ lac­xtum xquin­ca̠­ta̠­lamá̠n Jesús. #Pero a̠ma̠ko̠lh Pedro y Juan chiné takalh­tí̠­nalh: —¿Lácu lac­pu­hua­ná̠tit? ¿Pi̠ tat­la̠nti̠y nac xla­catí̠n Dios xla­cata pi̠ pu̠lh hui­xinín nac­ca̠­ka­lha­kax­matá̠n hua̠ntu̠ naqui­la̠­li̠­ma̠­pek­si̠­yá̠hu y huata caj nac­ka­lha­kax­mat­ma­ka­ná̠hu hua̠ntu̠ mismo Dios quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n? "%Caj li̠puntzú ca̠ta­sa­ní­calh Pedro y Juan, ca̠li̠­ma̠­pek­sí̠­calh xla­cata pi̠ niaj ti̠ cata­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Jesús, y na̠ niaj catáhua para xli̠­ca̠na huá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke. o!WHuata tu̠ qui­li̠t­la­huatcán xla­cata pi̠ niaj cata­li̠­chu­huí̠­nalh tamá Jesús, caj caca̠­li̠­ma­ke̠k­lháhu caca̠­hua­níhu para pi̠ ni̠ takax­mata la̠n naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu. k OY chiné xta­huán: —¿Túcu naca̠t­la­hua­ni­yá̠hu u̠ma̠ko̠lh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n? Porque la̠ta xli̠­ca̠­lanca uú cxa­ca̠­chi­quí̠n Jeru­salén hua­katá catzi̠cán pi̠ hua­tuní̠n tama̠t­lá̠n­ti̠lh eé chixcú y aquinín ni̠lay nama̠­lak­tze̠­ká̠hu para nahua­ná̠hu pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na. <qHuata caj tama̠­pek­sí̠­nalh xla­cata caca̠­ta­mac­xtú­calh Pedro y Juan y sac­stucán ma̠pek­si̠­naní̠n tzú­culh tala̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán. $AXa̠huachí ni̠lay xta­ma̠­lak­tze̠ka para nata­huán pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na porque antá xlaya a̠má chixcú hua̠nti̠ xtat­la̠n­ti̠ni̠t. j~}|{zyxwXv?utslrqYp{o5lkzihYgWeca<^]$ZYWVVURPKONMLKIIGEDUBBA1@>>= <;X:97e6x543221F0p/.--+*H)x('&%W#|"O! "Y]q09b[u,Ed Y  &jE pero xlá tuncán cátzi̠lh. Tan­tacú y tan­tas­caca xtas­ka­laja nac xama̠­lacchi hua̠ntu̠ xka­lhi̠y lanca pa̠tzaps hua̠ntu̠ csti­lim­pa­cani̠t a̠má ca̠chi­quí̠n y anta­nícu hua̠k xlac­tax­tucán, la̠qui̠ para antá natza­la­putún nata­makni̠y. i# Kam­pá̠alh tzinú quilh­ta­macú y maka­pi­tzí̠n judíos tali̠­lac­chu­huí̠­nalh xla­cata pi̠ nata­makni̠y Saulo, h Pero Saulo ni̠ xquilh­pe̠­cuán huata xlá kalhtum xuan y xma̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na huá Jesús hua̠nti̠ naca̠­ma̠aka­pu̠­taxti̠y cris­tianos, hasta luu cacs xca̠­ma­ka­la­ca­huán a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Da­masco porque tancs xca̠­huaniy y xca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠ma pi̠ xli̠­ca̠na huá Jesús amá xata­lac­sacni chixcú hua̠nti̠ Dios maká̠n xma̠­lac­núni̠t xámaj quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. Saulo ca̠tza̠laniy judíos 1g[ Xli̠­lhu̠hua hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh cacs xta­la­ca­huán y chiné xta­la̠­huaniy: —Tamá chixcú ma̠x caj laka­hui­tima, ¿lácu pi̠ ni̠huá tamá hua̠nti̠ hua­nicán Saulo hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­sta̠­lat­la̠­huán hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús? Y na̠ hua li̠túm tamá hua̠nti̠ xmini̠t uú nac Da­masco la̠qui̠ tachí̠n naca̠lé̠n nac Jeru­salén xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Jesús, y naca̠­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­ca­ti̠ncán xana­puxcún cura. f  Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Saulo alh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos y antá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xca̠­huaniy pi̠ Jesús xli̠­ca̠na huá Xka­huasa Dios hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. |eq Acxni̠ chú taakmu­nu­ko̠lh xlá pa̠xú­hualh huá̠­yalh y kálhi̠lh li̠t­li­hueke, y antá ca̠ta̠­ta­mák­xtekli nac Da­masco hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús. Saulo tzucuy li̠chuhui̠nán Jesús nac Da­masco d9 Acxni tuncán mak­lhcá­tzi̠lh Saulo pi̠ laca­tá̠c­talh hua̠ntu̠ xla­ca­huaca y tla̠n laca­hua̠­nampá, y tuncán taakmú­nulh. (cI Ana­nías tlá­hualh hua̠ntu̠ li̠ma̠­pék­si̠lh Jesús y alh anta­nícu xuí Saulo. Acxni̠ cha̠lh tánu̠lh nac chiqui, xlá liacchí­palh xmacán y chiné huá­nilh: —¡Saulo! Quim­pu̠­chi­nacán Jesús hua̠nti̠ tasi­yunín nac tiji acxni̠ uú xtámpa̠t, xlá qui­ma­ca­mima la̠qui̠ huix tlán nala­ca­hua̠­nam­pa­raya y naka­lhi̠ya xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. b) Xa̠huachí aquit cámaj ma̠si­yuniy pi̠ xla­ca­squinca lhu̠hua hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán caj quim­pa̠­la­cata. Ga Pero Jesús huá­nilh: —Huix cat­lahua hua̠ntu̠ aquit cli̠­ma̠­pek­si̠má̠n porque aquit clac­sacni̠t tamá chixcú la̠qui̠ naqui­li̠­chu­hui̠nán nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xala a̠laca­túnuj pu̠la­tama̠n, xa̠hua nac xla­ca­ti̠ncán lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n, y na̠chuná naqui­li̠­chu­hui̠nán nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac Israel. "`= Xa̠huachí cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ mini̠t uú nac Da­masco la̠qui̠ naca̠­chipay xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠yá̠n y tachí̠n naca̠lé̠n nac Jeru­salén, porque huá xana­puxcún cura chuná tama̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n. z_m Acxni̠ chuná kax­mat­ko̠lh eé tachu­huí̠n Ana­nías chiné kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chiná, aquit cpe̠­cuán y ni̠ cla­kam­putún tamá chixcú, porque lhu̠hua hua̠nti̠ quin­ta­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠ttá la̠ta lácu xlá ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huaná̠n nac Jeru­salén. ]^3 porque aquit cli̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ni̠t xla­cata pi̠ lak­ta­nu̠chá cha̠tum chixcú hua̠nti̠ hua­nicán Ana­nías y xlá liacchí­palh xmacán la̠qui̠ tla̠n nala­ca­hua̠­nam­paray. ;]o Jesús chiné huá­nilh: —La̠li̠­huán catá­ca̠xti, capit nac a̠má calle hua̠ntu̠ li̠ta­pa̠­cu­hui̠y Dere­cha, caka­lhas­qui­ní̠­nanti xaní­cuya̠ xchic Judas, antá huí cha̠tum chixcú xalac Tarso hua­nicán Saulo. Umá chixcú la̠nchú quin­kalh­ta­hua­ka­nima \/ Nac Da­masco xuí cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xli̠­pa̠­huán Jesús xlá xuanicán Ana­nías. Quim­pu̠­chi­nacán Jesús tasi­yú­nilh y chiné huá­nilh: —¡Ana­nías! Xlá kalh­tí̠­nalh: —Quim­pu̠­chiná, u̠cuí para túcu qui­li̠­laya. [ Antá tamák­xtekli aktutu quilh­ta­macú ni̠lay xla­ca­hua̠nán, na̠ ni̠para xua̠yama y ni̠ xkot­num­putún. mZS Saulo laka­siyu tzú­culh ta̠yay, y tzák­salh xma̠­paj­la­qui̠­putún xla­kas­tapu pero ni̠lay laca­huá̠­nalh porque xla­ka­xo̠­ko̠ni̠t; huata csol­dados tape­ke­chi­pá­le̠lh hasta nac Da­masco. HY  Ama̠­ko̠lh sol­dados hua̠nti̠ xta­ta̠amá̠­nalh Saulo la̠n tapé̠­cualh porque na̠ takáx­matli a̠má tachu­huí̠n pero ni̠ taúcxilhli hua̠nti̠ xchu­hui̠­nama. X  La̠li̠­huán cata̠qui y cachipi nac xaca̠­chi­quí̠n Da­masco y antá nahua­ni­cana hua̠ntu̠ mili̠t­lá­huat. bW= Saulo kalhas­qui­ní̠­nalh: —¿Tícu huix hua̠nti̠ qui­xa­kat­lí̠pa̠t? Amá hua̠nti̠ cxa­kat­li̠ma chiné huá­nilh: —Aquit Jesús hua̠nti̠ huix putza­sta̠­lápa̠t y si̠tzi̠­niya. V Saulo tamó­kosli nac xca­hua̠yu y lhken tama̠chá nac ca̠ti­yatni, na̠ acxni tuncán káx­matli pi̠ chiné hua­ní­calh: —Saulo, Saulo, ¿túcu xpa̠­la­cata luu ma̠rí qui­li̠­si̠­tzi̠­niya y quim­pu­tza­sta̠­lápa̠t? ;Uo Hua̠k tama̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ xlá ca̠huá­nilh y ma̠x­quí̠­calh hua̠ntu̠ xca̠s­qui­nima. Y la̠li̠­huán táca̠xli, pero acxni̠ aya xcha̠ma nac Da­masco, ¡caj xamaktum minchá tax­káket nac akapú̠n cumu la̠ a̠ camák­lipli y tzas macax­ka­ke­ko̠lh antaní xyá! T! y ca̠s­quí­nilh li̠tlá̠n xla­cata cama̠x­quí̠­calh li̠ma̠­peksí̠n y catzok­ní­calh cafir­mar­tla­hua­ní­calh mactum cáp­snat hua̠ntu̠ nalé̠n nac Da­masco la̠qui̠ tla̠n naca̠­pu­tzay y naca̠­xuataxtuy xli̠­hua̠k lac­chix­cu­huí̠n chu lac­chaján hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huani̠t Jesús y tachí̠n naca̠­li̠mín hasta nac Jeru­salén. sS a Amá Saulo ni̠ xtax­la­ja­nima la̠ta xca̠­pu­tza­sta̠­lama hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xla­cata pi̠ naca̠­makni̠y o naca̠lé̠n nac pu̠la̠­chi̠n. Hasta alh ca̠ta̠­chu­hui̠nán xana­puxcún cura =Rs(Cha̠lh Felipe nac xaca̠­chi­quí̠n Azoto y acxni̠ tax­tuchá xlá cani̠huá tzu­culh li̠chu­hui̠nán a̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Jesús hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut, chuná xli̠­chu­hui̠­nan­ti̠­lhay nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n hasta cha̠lh nac Cesarea.hQI'Acxni̠ chú aya tatá­cutli nac chú­chut y tapa̠­táx­tulh tiji Espíri­tu Santo le̠lh Felipe a̠laca­tunu y a̠má chixcú niaj úcxilhli, pero huata xlá luu li̠pa̠­xúhu tás­pitli nac xpu̠­la­tama̠n. xPi&Amá chixcú ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata cama̠­cho­kó­calh car­reta y xcha̠­tiycán tatá̠c­talh táalh antaní xuí chú­chut, antá chú nac chú­chut Felipe akmú­nulh a̠má tali̠­pa̠hu chixcú xalac Etiopía. EO%—Para ca̠naj­laya xli̠­hua̠k minacú tla̠n nataakmunuya —kálhti̠lh Felipe. Y a̠má chixcú kálh­ti̠lh: —Aquit cca̠­najlay pi̠ Jesu­cristo huá Xka­huasa Dios. aN;$Luu acxni̠ chú xta­ti̠­la­ca­tza̠­la­má̠­nalh lacatum antaní huí chú­chut a̠má chixcú huá­nilh Felipe: —Uú huí chú­chut, ¿lácu pi̠ ni̠lay para la̠n­chuj tuncán xac­taakmú­nulh? DM#—Pus nac­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠­niyá̠n hua̠ntu̠ hua­ni­putún —huá­nilh Felipe. Tzú­culh li̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠má tatzokni xla pro­feta Isaías hua̠ntu̠ xlá xli̠­kalh­ta­hua­kama y hua­ni­ko̠lh la̠ta lácu Jesús mak­ní̠­calh y lácu xlá lak­ma̠x­tunún. )LK"Amá chixcú xalac Etiopía chiné kalhás­quilh Felipe: —Cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­huani lácu eé qui̠­taxtuy. ¿Tícu li̠chu­hui̠­nama eé pro­feta? ¿Pi̠ caj sacstu li̠chu­hui̠­na­má̠­calh, osuchí huí túnuj chixcú hua̠nti̠ xli̠­chu­hui̠­nama? WK'!Xlá ma̠xo­ko̠­ní̠­calh hua̠ntu̠ ni̠ xtla­huani̠t,
y ni̠para cha̠tum tícu xkalh­mak­tá̠­yalh;
ni̠para tzinú li̠chu­hui̠­nam­putu hua̠ntu̠ tat­la­huá­nilh hua̠nti̠ lac­xtum xca̠­ta̠s­tacni̠t.¿Tícu cahuá nahuán pi̠ luu maka̠s tila­tá­ma̠lh,
o nícu nata­mi­na̠chá xli̠­ta­la­ka­pasni?Si maktum mak­ní̠­calh y ma̠lak­spu­tu­ní­calh xla­táma̠t nac ca̠quilh­ta­macú. J Nac a̠má libro hua̠ntu̠ xli̠­kalh­ta­hua­kama chiné huan:Cumu la̠ tantum ma̠ntzu bor­rego lé̠n­calh anta­nícu namak­ni̠cán,
y ni̠para tzinú tat­lan­cá̠­ni̠lh acxni̠ mak­ní̠­calh.Y cumu la̠ bor­rego ni̠ tasay acxni̠ mak­sitcán,
na̠ ni̠para huá tásalh nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ tama̠­pa̠­tí̠­ni̠lh. IAmá chixcú kálh­ti̠lh: —Pero ¿lácu nac­liaka­ta̠ksa si ni̠ti̠ qui­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy hua̠ntu̠ luu hua­ni­putún? Huata a̠má chixcú huá­nilh Felipe xla­cata cata­huá­calh nac carro y catáhui nac xpa̠xtú̠n. mHSAcxni̠ li̠huana̠ tala­ca­tzú­hui̠lh xlá káx­matli pi̠ huá xli̠­kalh­ta­hua­kama xlibro pro­feta Isaías, y chiné kalhás­quilh: —¿Pi̠ aka­ta̠ksa huix hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nama tamá libro? G)Espíri­tu Santo chiné ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Felipe: —La̠li̠­huán cat­lá̠­huanti y cama̠­tá̠x­tucti a̠má carro. LFY chú aya xtas­pitma nac xca̠­chi­quí̠n y culucs xuí nac xcar­reta hua̠ntu̠ xtalh­tan­calé̠n tantiy cahua̠yu, xlá xli̠­kalh­ta­hua­ka­ti̠­lhay xlibro pro­feta Isaías. EFelipe la̠li̠­huán táca̠xli y alh nac a̠má tiji, antá chú xtla̠­huama acxni̠ ta̠ta­nok­lhchá cha̠tum chixcú xalac Etiopía, eé chixcú luu tali̠­pa̠hu xuani̠t nac xca̠­chi­quí̠n porque xta̠­ma̠­pek­si̠nán reina Can­dace, xli̠­pu̠lh­ca̠­cani̠t li̠te­so­rero nac Etiopía, xlá antá qui̠­la­ka­chix­cu­huí̠­nalh nac Jeru­salén. MDMaktum quilh­ta­macú cha̠tum xángel Dios lák­milh anta­nícu xuí Felipe y chiné huá­nilh: —Huí kantum tiji hua̠ntu̠ uú tzucuy nac Jeru­salén ti̠taxtuy nac desierto y antá cha̠n nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Gaza. La̠li̠­huán catá­ca̠xti y capit tuncán nac amá tiji. }CsAcxni̠ Pedro y Juan tama̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma­ca­min­cani̠t nac Samaria, na̠ tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Cristo nac a̠ma̠ko̠lh lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xlá xca̠­ma̠­peksi̠y Samaria y aca­li̠stá̠n chú tatás­pitli nac Jeru­salén. Felipe akmunuy cha̠tum chixcú xalac Etiopía pBYSimón kalh­tí̠­nalh: —¡Cat­la­huátit li̠tlá̠n, cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios quim­pa̠­la­cata la̠qui̠ ni̠tu̠ chuná naqui­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y cumu la̠ hui­xinín qui­la̠­hua­ni­ni̠­táhu! JA Porque hua̠k xalac­li̠xcáj­nit min­ta­pu­huá̠n kalhi̠ya, y chi̠nchú min­ta­la̠­ka­lhí̠n li̠lamá̠n cumu la̠ xta­chí̠n, mejor cahuani Dios cama̠­tzan­ke̠­nanín. R@Huata mejor calak­má­kanti xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ kalhi̠ya nac minacú y ca­squini li̠tlá̠n xla­cata cama̠­tzan­ke̠­nanín min­ta­la̠­ka­lhí̠n. D?Dios ni̠lay ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ squi­nípa̠t porque huix li̠xcáj­nit kalhi̠ya min­ta­la­ca­pa̠s­tacni y ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­ni̠ta nac xla­catí̠n. g>GHuata Pedro chiné kálh­ti̠lh: —Lac­xtum cata̠­lak­tzanka min­tumi̠n nac ca̠li̠ní̠n, ¿lácu huix lac­pu­huana pi̠ tla̠n li̠ta­ma̠­huacán tumi̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y xli̠t­li­hueke? b==y chiné ca̠huá­nilh: —Na̠ caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu tamá lanca li̠t­li­hueke la̠qui̠ acxni̠ aquit nac­liacchipay qui­macán cha̠tum cris­tiano xlá nalakmín xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. ^<5Amá Simón hua̠nti̠ cscu­huanán úcxilhli la̠ta Espíri­tu Santo xchin nac xok­spu̠ncán cris­tianos acxni̠ após­toles xta­liacchipay xmacancán. Huata xlá ca̠ma̠­lac­nú̠­nilh tumi̠n, N;Aca­li̠stá̠n chú Pedro y Juan taliacchí­palh xmacancán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya xta­taakmu­nuni̠t y xta­li̠­pa̠­hua­ni̠ttá Jesús y hua̠k ca̠lák­milh Espíri­tu Santo. a:;Porque ni̠ para cha̠tum cris­tiano xala a̠má ca̠chi­quí̠n a̠ xca̠­lakmín xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo, huata cajcu xma̠n xta­taakmu­nuni̠t nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. i9KAcxni̠ xlacán tácha̠lh nac Samaria takalh­ta­hua­ká­nilh Dios xpa̠­la­ca­tacán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús la̠qui̠ caca̠­ma­ca­mí­nilh Espíri­tu Santo. 83Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh após­toles hua̠nti̠ xta­ta­mak­xtek­ni̠­tanchá nac Jeru­salén tacá­tzi̠lh pi̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­la̠­nanchá nac Samaria xlacán na̠ aya xta­tzu­cuni̠t tali̠­pa̠­huán Jesús, xlacán tama̠­la­ká­cha̠lh Pedro y Juan la̠qui̠ luu a̠tzinú xlacán nata­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y xta­chu­huí̠n Dios. 7  Y hasta mismo chú Simón na̠ ca̠náj­lalh y taakmú­nulh, acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú tzú­culh ca̠ta̠án Felipe la̠tachá nícu xan la̠qui̠ naca̠ucxilha a̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xca̠t­la­huay. A6{ Pero acxni̠ Felipe tzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo la̠ta lácu quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n y lácu Dios lacas­quín nala­ta­ma̠­yá̠hu, pu̠tum lac­chix­cu­huí̠n xa̠hua lac­chaján taca̠­náj­lalh y tataakmú­nulh. '5G Maka̠sá quilh­ta­macú la̠ta chuná xca̠­liak­ska­hui­mi̠ni̠t hua̠ntu̠ xlá xca­tzi̠y xtla­huay huá chú xta­li̠­ca̠­naj­laniy. 4} Huá xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k cris­tianos cacs xta­kax­matniy hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠nán y xta­li̠­pa̠­huán, xa̠huachí a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xta­huán pi̠ Simón xka­lhi̠y lanca xli̠t­li­hueke Dios. y3k Pero nac a̠má ca̠chi­quí̠n xlama cha̠tum scu­huaná xuanicán Simón, lhu̠hua cris­tianos xca̠ak­ska­hui­mi̠ni̠t porque xlá xca̠­huaniy pi̠ xka­lhi̠y lanca li̠t­li­hueke y luu tali̠­pa̠hu chixcú xuani̠t. N2Xli̠­hua̠k cris­tianos xala a̠má ca̠chi­quí̠n xta­li̠­pa̠­xu­huay y xta­la­kati̠y hua̠ntu̠ xtla­huay Felipe. Cha̠tum scuhuaná tama̠huaputún xli̠tlihueke Espíritu Santo @1yPorque lhu̠hua hua̠nti̠ xta­ta̠­tatlay xca̠­ma̠t­la̠nti̠y, hua̠nti̠ lu̠ntu na̠chuná, hua̠nti̠ xca̠akchi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán akska­huiní hua̠k xca̠­ma̠t­la̠n­ti̠cán, acxni̠ xca̠t­la­kax­tucán xes­pí­ritu akska­huiní luu palha xta­ca̠­tasay. 0Luu lhu̠hua cris­tianos xta­ta­mac­xtumi̠y y luu cacs xta­kax­mata hua̠ntu̠ Felipe xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y porque ma̠n xla­kas­ta­pucán xta­liucxilha a̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­huay. Q/Y cha̠tum hua̠nti̠ na̠ xtza̠­lani̠t xuanicán Felipe xlá antá cha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y Samaria y tzú­culh li̠chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Cristo. t.aPero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tatza̠­lachá nac Jeru­salén xlacán tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut la̠tachá nícuya̠ pu̠la­tama̠n xta­chá̠n. S-Y a̠má Saulo xca̠­pu­tza­sta̠­lama hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús xlá xca̠­lak­kos­tanu̠y nac xchiccán y xca̠­sa­kaxtuy lac­chix­cu­huí̠n xa̠hua lac­chaján y xca̠lé̠n nac pu̠la̠­chi̠n la̠qui̠ naca̠­ta­macnu̠y. Nac Samaria na̠ li̠chuhui̠nancán xtachuhuí̠n Cristo ",=Hua­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú tzú­culh ca̠pu­tza­sta̠­lacán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús nac Jeru­salén. Pu̠tum tilh talác­lalh y tatzá̠­lalh, hui̠ntí alh nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Judea, y maka­pi­tzí̠n táalh nac Samaria; a̠huatá sac­stucán após­toles tata­mák­xtekli nac Jeru­salén. =+ uAmá kahuasa Saulo hua̠nti̠ antá xyá xuc­xilhma acxni̠ xmak­ni̠­ma̠­calh Esteban na̠ luu xmak­li̠­ca­tzi̠y pi̠ camak­ní̠­calh. Pero ni̠ xli̠­maka̠s maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu tla̠n xta­ca­tzi̠y támilh tále̠lh xti­yat­li̠hua Esteban, la̠n talak­tá­salh la̠ta lácu xma̠­pa̠­ti̠­ni̠­cani̠t y aca­li̠stá̠n chú tamá̠c­nu̠lh cumu la̠ xlílat xuani̠t. H* <Acxni̠ chuná huan­ko̠lh tzo­kostaj ta̠yachá nac ca̠ti­yatni y xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke chiné ca̠tá­salh: —¡Quim­pu̠­chiná, caca̠­ma̠­tzan­ke̠­nani la̠ta túcua quin­tla­hua­ni­má̠­nalh u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n! Acxni̠ chuná huan­ko̠lh tuncán ni̠lh.=)s;Acxni̠ chú xac­ta­la­mak­ni̠­má̠­calh Esteban xlá chiné tzú­culh kalh­ta­huakay: —¡Quim­pu̠­chiná Jesús, camaka­maklhti̠­nampi qui­li̠s­tacni! q([:Tále̠lh hasta nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n y acxni̠ antá talí̠­cha̠lh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu xta­ma̠­la­ca­pu̠ni̠t nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n xlacán tamac­tá̠c­talh xalac xkalhni clha­ka̠tcán la̠qui̠ a̠tzinú palha nataactalay y ni̠tu̠ naca̠­toklha, y huá tama̠­cuentáj­li̠lh clha­ka̠tcán cha̠tum kahuasa xuanicán Saulo, aca­li̠stá̠n chú tzú­culh taliacta­la­makni̠y chí­huix. K'9Pero cumu a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠ xta­kax­mat­putún hua̠ntu̠ xca̠­hua­nima xlacán ca̠tan­ka­pi̠­chi­pá­calh y pu̠tum lhken talá­kalh y tachí­palh. &)8Esteban chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: —¡Jó, a̠má caj xla­ca­pítit y xuc­xílhtit la̠ta aquit cuc­xilhma la̠ta laqui̠ akapú̠n y Jesús hua̠nti̠ Xata­lac­sacni Chixcú antá yá nac xpek­stácat Quin­tla̠­ticán Dios! x%i7Pero cumu Espíri­tu Santo xak­chi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni, Esteban tala­ca­yá̠­hualh nac akapú̠n úcxilhli la̠ta kalhi̠y xli̠­li̠­la­káti̠t Dios y na̠ úcxilhli pi̠ antá xyá nac xpek­stácat Jesús. z$m6Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n takáx­matli eé tachu­huí̠n li̠huaca tasí̠­tzi̠lh y hasta la̠n ca̠quilh­pi̠x­cá­calh caj xta­si̠­tzicán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ya̠­huama Esteban. $#A5Dios tica̠­ma­cá­milh ángeles la̠qui̠ naca̠­li̠­mi­niyá̠n xli̠­ma̠­peksí̠n, pero huata hui­xinín caj kalha­kax­pat­ma­kántit. B"}4Acxni̠ xta­la­má̠­nalh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán y Dios xca̠­ma­ca­miniy pro­fetas la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán cha̠tum Xata­lac­sacni Chixcú hua̠nti̠ namín ca̠lak­ma̠xtuy, pero xlacán caj xta­pu̠t­la­kalé̠n, y maka­pi­tzí̠n xta­makníy; y luu min­ta̠­chu­nacán xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán, porque acxni̠ chú milh a̠má Xata­lac­sacni Chixcú hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t hui­xinín si̠tzi̠­nítit ma̠x­tu­nítit taaksaní̠n y mak­ní̠tit. !}3Esteban ni̠ ca̠quilh­pe̠­cuánilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy y xlá chiné ca̠hua­nipá: —¡Lac­tonto! Ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuaniyá̠n min­ta­ke̠ncán xa̠hua mina­cujcán porque luu ma̠pa­lhi̠­yá̠tit, y chuná lapá̠tit cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios. Luu min­ta̠­chu­nacán xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán porque anka­lhi̠ná ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠­yá̠tit xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo y ni̠ kax­pat­pá̠tit hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­pu­tuná̠n Dios. % C1Aquit Dios cma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t la̠ta túcu anán,
akapún cli̠­ma̠xtuy quim­pu̠­ma̠­peksí̠n,
y ca̠ti­yatni antá cma̠­jaxay quin­tantú̠n.Pus ¿túcuya̠ chiqui hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit naqui­la̠t­la­hua­ni­yá̠hu?Osuchí ¿nícu lac­pu­hua­ná̠tit naqui­la̠t­la­hua­ni­yá̠hu anta­nícu nac­jaxa? Esteban liactalamakni̠cán chíhuix 2 0Pero ma̠squi tla­hua­ní­calh xpu̠­si­culan Dios ni̠ caj lacatum huí nac aktum pu̠si­culan hua̠ntu̠ tama­ca­ni̠t­la­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n, porque chiné tili̠­chu­hui̠­nanchá cha̠tum pro­feta acxni̠ chiné huá: ?w/Ma̠squi xli̠­ca̠na huá chuná xla­ca­pa̠s­tacni̠t David nat­la­huaniy aktum xasa̠sti xpu̠­si­culan Dios xla pá̠tzaps, ni̠ chuná kan­táx­tulh porque huá xka­huasa hua̠nti̠ xuanicán Salo­món acxni̠ tzú­culh ma̠pek­si̠nán xlá tla­huá­nilh a̠má xasa̠sti pu̠si­culan. s_.Dios luu anka­lhi̠ná mak­tá̠­yalh rey David nac xla­táma̠t y huá xpa̠­la­cata li̠s­quí­nilh li̠tlá̠n para xlá chuná lacas­quín xtla­huá­nilh aktum xapá̠­tzaps xpu̠­si­culan anta­nícu nala­ka­chix­cu­hui̠cán a̠má Dios hua̠nti̠ anka­lhi̠ná xta­li̠­pa̠­huani̠t xalak­maká̠n xli̠­ta­la­ka­pasni Jacob. -Chuná a̠má la̠ta xta­la­má̠­nalh israel­itas xta­maka­maklhti̠­ti̠­lhay a̠má pu̠si­culan xla lháka̠t cumu lá̠m­para xhe­ren­ciajcán hua̠nti̠ aya xta­ti̠­la­ta­ma̠­ni̠ttá, huá xpa̠­la­cata acxni̠ Josué tzú­culh ca̠pux­cuniy, Dios ca̠mak­tá̠­yalh xla­cata nata­ta̠­yaniy acxni̠ tata̠t­la­huá­nilh guerras cris­tianos xalac Canaan hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠ni̠t naca̠­ma̠x­qui̠y y chuná Dios ca̠má̠x­qui̠lh eé pu̠la­tama̠n y talí̠­milh a̠má siculan xla lháka̠t uú; chuná chú xta­li̠­la­ma̠­nanchá hasta acxni̠ tzú­culh ca̠pux­cuniy rey David. A{,’Acxni̠ qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán xta­la­má̠­nalh nac desierto xta­ka­lhi̠y xpu̠­si­cu­lancán xla lháka̠t hua̠ntu̠ xuanicán taber­ná­culo o pu̠si­culan anta­nícu huí Dios, antá xta­ma̠­qui̠y a̠má chí­huix antaní xta­tzokni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios; a̠má xapu̠lh xpu̠­si­cu­lancán chuná xtla­hua­cani̠t cumu la̠ Dios tili̠­ma̠­pék­si̠lh Moisés nat­la­huay. O+¡Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para maktum!Pero huata pála tla­hua­nítit xpu̠­sa̠ntu min­tzin­cuncán Moloc
xa̠hua a̠má stacu hua̠ntu̠ hua­nicán Renfán, la̠qui̠ naca̠­cu­ca­ta̠k­cho­ko­yá̠tit.Pero tama̠­ko̠lh tzincun hua̠ntu̠ hui­xinín ma̠n maca­ni̠t­la­hua­ni̠­tátit ni̠ tas­tacnán
ma̠squi luu laka­chix­cu­hui­pá̠tit.Huá xpa̠­la­cata aquit camá̠n ca̠ma­ca­ma̠s­ta̠yá̠n xla­cata naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit cumu la̠ tachí̠n
nac aktum mákat pu̠la­tama̠n hua­nicán Babi­lonia. *Huá xpa̠­la­cata Dios li̠sí̠­tzi̠lh y ca̠pá̠x­tekli xla­cata pi̠ cata­la­ka­chix­cú­hui̠lh la̠ta túcua xta­lac­pu­huaniy cumu la̠ stacu y la̠ta xli̠­lhu̠hua hua̠ntu̠ anán nac akapú̠n. Xamaká̠n quilh­ta­macú a̠má pro­feta Amós tili̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ Dios tica̠­huá­nilh a̠ma̠ko̠lh israel­itas, xlá chiné títzokli nac li̠kalh­ta­huaka:Koxu­taní̠n hui­xinín israel­itas,
ti̠puxam ca̠ta la̠ta cca̠­pu̠­lalé̠n nac desierto,
pero, ¿nícu makli̠t xqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­huí̠hu para lactzu̠ min­ta­ka­lhi̠ncán? U#)Pus a̠má Aarón tla̠n tlá­hualh y macatum ca̠t­la­huá­nilh aktum tzincun caj la̠ actzú xla becerro, aca­li̠stá̠n chú tamák­ni̠lh lactzu̠ xta­ka­lhi̠ncán la̠qui̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y, chuná chú a̠má la̠n tali̠­pa̠­xú­hualh hua̠ntu̠ caj ma̠n xta­ma­ca­ni̠t­la­huani̠t. 7g(Huá xpa̠­la­cata chiné tahuá­nilh a̠má xapu̠lh cura xuanicán Aarón: “Aquinín cla­cas­qui­ná̠hu xqui­la̠t­la­hua­níhu aktum tzincun hua̠ntu̠ nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu cumu la̠ quiDioscán hua̠nti̠ naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n y naquin­ca̠­pu̠­la­le̠ná̠n, porque clac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ma̠x juerza nac­tas­pit­pa­ra­yá̠hu nac Egipto porque tamá Moisés hua̠nti̠ quin­ca̠­ta̠­tza̠­la­tax­tu­chá̠n chú aya maka̠sá niaj catzi̠­yá̠hu nícu latá­ma̠lh o túcu lánilh.” ~u'’Pero xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán ni̠ hua̠k tla̠n tat­lá­hualh hua̠ntu̠ Moisés ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh huata caj talak­má­kalh hua̠ntu̠ ca̠huá­nilh y xta­tas­pit­pu­tum­paray nac Egipto. `9&Acxni̠ xca̠­ta̠­la­pu̠lay qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán nac desierto y tácha̠lh nac ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Sinaí, na̠ hua li̠túm Moisés hua̠nti̠ qui̠­xa­kát­li̠lh ángel nac a̠má ke̠stí̠n y xlá má̠x­qui̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Dios la̠qui̠ chuná nata­la­tama̠y cumu xlá lacas­quín. 9k%Na̠ hua­tiyá eé Moisés hua̠nti̠ tica̠­huá­nilh a̠ma̠ko̠lh israel­itas hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­pu̠lay: “Amaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios nalac­sac­xtu­ya̠chá chá̠tum tali̠­pa̠hu pro­feta nac xlak­sti̠pá̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n nata­la­ca­chi­na̠chá, luu nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ xlá naca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n.” U#$Moisés ca̠pux­cú̠­nilh israel­itas la̠qui̠ nata­tza̠­la­ya̠chá nac Egipto, antá xlá ca̠t­la­huachá lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, y na̠chuná tlá­hualh nac pupunú hua­nicán Mar Rojo, huá xla­cata tla̠n tali̠­pa̠­tá­cutli y chuná xca̠­ta̠­la­pu̠lay nac desierto ti̠puxam ca̠ta. ^5#’Ma̠squi maka­pi­tzí̠n a̠ma̠ko̠lh israel­itas ni̠ xtaucxilh­putún Moisés porque xta­hua­nini̠t: “¿Tícu huix tasa­ni­ni̠tán? ¿O tícu hui­li̠­ni̠tán li̠ma̠­pek­si̠ná la̠qui̠ naqui­la̠­hua­ni­yá̠hu hua̠ntu̠ qui­li̠t­la­huatcán?” Pero juerza tás­pitli nac Egipto porque huá Dios chuná xli̠­ma̠­pek­si̠ni̠t la̠qui̠ naca̠­pux­cuniy israel­itas acxni̠ naca̠­ta­mac­xtu­ya̠chá antá, porque a̠má xángel hua̠nti̠ tasi­yú­nilh nac actzu̠ quihui hua̠ntu̠ xac­lhcu­ta̠­yama hua̠nti̠ xámaj mak­ta̠yay. B}"Aquit cmini̠t ca̠lak­ma̠xtuy xli̠­hua̠k quin­ca­maná̠n hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá nac Egipto porque hua̠k ckax­matni̠t xta­li̠­pu­hua̠ncán y cuc­xilhni̠t la̠ta lácu ca̠ma̠­pa̠­ti̠­má̠­calh, chu aquit clac­sac­ni̠tán la̠qui̠ napina ca̠lak­ma̠x­tuya nac Egipto.” Z-!Quin­tla̠­ticán Dios hua­nipá: “Xa̠huachí cata­tu̠xtu min­ta­tu̠nú̠n porque eé tíyat hua̠ntu̠ huix lac­ta̠­yápa̠t xata­si­cu­la­na̠t­lahuá porque aquit chuná ctla­huani̠t. $A “Aquit a̠má Dios hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tali̠­pa̠­huani̠t xalak­maká̠n mili­ta­la­ka­pasni Abraham, Isaac y Jacob.” Acxni̠ Moisés káx­matli eé tachu­huí̠n la̠n pé̠cualh huata xlá quilh­pu̠taj tá̠yalh y niaj xlak­la­ca̠m­putún. g GAcxni̠ Moisés úcxilhli cacs lacáhua, y acxni̠ tzú­culh tala­ca­tzu­hui̠y la̠qui̠ li̠huana̠ naucxilha hua̠ntu̠ xlak­pa­sama káx­matli xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Dios, chiné huá­nilh:  1’Moisés xka­lhi̠y ta̠ti­puxam ca̠ta acxni̠ xla­pu̠lay nac desierto lacatzú nac aktum ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Sinaí. Antá úcxilhli akatum actzu̠ quihui xak­xko­ta̠­yama, y antá nac xlacni lhcúya̠t tasi­yú­nilh cha̠tum xángel Dios. H  Acxni̠ Moisés káx­matli hua̠ntu̠ hua­ní­calh xlá la̠n pé̠cualh y huata mejor tzá̠­lalh, y antá alh nac aktum mákat pu̠la­tama̠n xuanicán Madián; y antá chú xma­kuilachá pero tama­káx­tokli y antá tala­cá­chilh cha̠tiy xla­ka­huasán. Moisés ca̠ta̠taxtuy israel­itas nac Egipto d A¿Osuchi na̠chuná qui­mak­ni̠­pu­tuna cumu la̠ makni ko̠tan cha̠tum egipcio?”  #Pero a̠má chixcú hua̠nti̠ xuili̠­nima xta̠israel­ita toklh tlá­hualh Moisés y chiné huá­nilh: “Y chi̠nchú huix ¿tícu tasa­ni­ni̠tán? ¿Osuchí ma̠pek­si̠ná huix la̠qui̠ naqui­la̠­hua­ni­yá̠hu hua̠ntu̠ qui­li̠t­la­huatcán? QPorque li̠cha̠lí acxni̠ xlá ca̠la­ka­pa­xia̠lhnampá úcxilhli pi̠ xla̠­hui­li̠­nima cha̠tiy israel­itas xlá tila̠­ma̠­mak­xte­ke­pú­tulh y chiné ca̠huá­nilh: “Hui­xinín li̠na­ta̠lán, ¿túcu xla­cata la̠li̠­hui­li̠­ni­pá̠tit? Luu ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit.” 7gMoisés xlac­pu­huán: “Tla̠n pi̠ cmák­ni̠lh eé egipcio la̠qui̠ u̠ma̠ko̠lh qui­li̠­ta­la­ka­pasni judíos nata­ca­tzi̠y pi̠ Dios qui­ma­ca­mima la̠qui̠ aquit nac­ca̠­ta­mac­xtuy nac xpu̠­la­tama̠n Egipto.” Pero a̠ma̠ko̠lh judíos ni̠tu̠ taaká­ta̠ksli. ]3Acxni̠ antá cha̠lh úcxilhli pi̠ cha̠tum egipcio xuili̠­nima cha̠tum judío, Moisés ni̠lay pá̠tilh hua̠ntu̠ xtla­hua­ni­má̠­calh a̠má chixcú huata xlá maktum mák­ni̠lh a̠má egipcio. b=’Acxni̠ Moisés ma̠ká­tzi̠lh xti̠­puxam ca̠ta tzú­culh lac­pu­huán pi̠ xli̠­la­ka­pa­xiá̠lhnat xuani̠t xli̠­ta­la­ka­pasni judíos la̠qui̠ naca­tzi̠y lácu xta­la­má̠­nalh. fEHuá xpa̠­la­cata Moisés ska­lala huá y na̠ ma̠si­yu­ní­calh la̠ta túcu xta­ca­tzi̠niy y xtat­la­huay egip­cios, catu̠huá hua̠ntu̠ tla̠n xtla­huay y tlak tali̠­pa̠hu acxni̠ xchu­hui̠nán. Pero cumu xta­lak­lhpe̠­cuán para naca­tzi̠cán pi̠ xta­ma̠­tze̠kni̠t huata mejor na̠ taak­xtek­má­kalh. Pero Dios xmak­ta­kalhma, porque huá xtzuma̠t rey Faraón mác­lalh y xlá makás­tacli cumu la̠m­para luu xka­huasa. ucAmá ca̠ta chuná xca̠t­la­hua­má̠­calh qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán acxni̠ lacá­chilh cha̠tum skata hua̠nti̠ li̠ma̠­pa̠­cu­huí̠­calh Moisés. Xtzí xa̠hua xtla̠t caj luu aktutu papá tamak­tá­kalhli. b=Umá rey ni̠ xca̠­la­caucxilh­putún qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán y la̠n ca̠ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh, caj la̠ta xta­si̠tzi li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cataak­xtek­má­kalh ca̠qui­huí̠n cska­tacán hua̠nti̠ a̠cu laca­chin­ti̠­lhama la̠qui̠ ni̠ natas­taca y nia̠ picuta nata­ta­lhu̠­hui̠y. d~Y|{XzIxKwTu t(s`r?qonmkji:hSgqf9dqcKaB`@^]\\ZYXXVV!U SyRQ:POaLK^JpIjHGE8CBJA>tJa Acxni̠ takax­mat­ko̠lh hua̠ntu̠ chu­huí̠­nalh pro­feta Agabo, a̠ma̠ko̠lh ca̠naj­laní̠n xalac Antioquía luu lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh xla­cata nata­ma̠s­toka aca­tzuní̠n la̠ta lácu tama­ca­ta̠­yaniy cha̠­tunu la̠qui̠ nata­mak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xalac Judea. eIC Maktum quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k ca̠naj­laní̠n xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t nac pu̠si­culan, cha̠tum pro­feta hua̠nti̠ xuanicán Agabo ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Espíri­tu Santo xla­cata pi̠ chiné caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh; entonces xlá tá̠yalh y ca̠huá­nilh cris­tianos pi̠ xta­la­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta nalay tatzín­c­stat nac xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y Israel. Xli̠­ca̠na pi̠ chuná kan­táx­tulh acxni̠ xuí li̠ma̠­pek­si̠ná Clau­dio lalh lanca tatzín­c­stat. 3H_ Antacú uú nac Antioquía xta­la­má̠­nalh Ber­nabé y Saulo acxni̠ tachilh maka­pi­tzí̠n pro­fetas hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén. :Gm Antá chú tala­tá­ma̠lh aktum ca̠ta xta­ma̠­si­yu­má̠­nalh xta­chu­huí̠n Cristo nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán. Na̠ antá chú nac eé xaca̠­chi­quí̠n Antioquía tzu­cú­calh ca̠li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán cristianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Cristo porque eé tachu­huí̠n huam­putún hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy Cristo. %FC Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Ber­nabé alh putzay Saulo nac Tarso, acxni̠ chú ma̠nók­lhulh huá­nilh xla­cata catá̠alh nac Antioquía. E} Ber­nabé luu tla̠n xca­tzi̠y y aksti̠tum xli̠­pa̠­huán Dios, y luu laca­tancs xta­siyuy nac xla­táma̠t pi̠ Espíri­tu Santo xmak­ta̠yay hua̠ntu̠ xlá xtla­huay, xa̠huachí acxni̠ xlá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos lhu̠hua hua̠nti̠ xca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠y la̠ta lácu nata­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. D Acxni̠ cha̠lh Ber­nabé luu la̠n pa̠xú­hualh acxni̠ úcxilhli hua̠ntu̠ Dios xtla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Antioquía; entonces xlá ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xla­cata pi̠ ma̠squi lhu̠hua tu̠ ni̠tlá̠n caca̠ok­spú­lalh ni̠ cata­tax­la­juáni̠lh xla­cata nata­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. C  Ama̠­ko̠lh após­toles hua̠nti̠ xta­hui­la̠­nanchá nac Jeru­salén tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xkan­tax­tuma nac Antioquía y tamá­ca̠lh Ber­nabé la̠qui̠ xlá li̠huana̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ ni̠ judíos. B  Dios anka­lhi̠ná xca̠­mak­ta̠­yama y xca̠­ma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke porque lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ talak­má­kalh hua̠ntu̠ ni̠tu̠ xli̠­ma­cuán xtas­ma­ni̠ncán y huá tali̠­páhua Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. ZA- Pero maka­pi­tzí̠n nata̠lán xalac Chipre y Cirene tachilh nac xaca̠­chi­quí̠n Antioquía y xlacán tzú­culh taliakchu­hui̠­naniy xta­chu­huí̠n Jesús a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos y lácu xlá ca̠ma̠­lac­nu̠niy naca̠­ma̠aka­pu̠­taxti̠y cati̠huá hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. @} Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tatzá̠­lalh acxni̠ mak­ní̠­calh Esteban lhu̠hua hua̠nti̠ tácha̠lh nac xaca̠­chi­quí̠n Feni­cia, Chipre y Antioquía, y antá tzú­culh taliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Jesús nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ judíos porque ni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán. .?U Acxni̠ takax­mat­ko̠lh xta­chu­huí̠n Pedro a̠ma̠ko̠lh nata̠lán xalac Jeru­salén hua̠nti̠ xta­li̠­hua­nini̠t hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos, niajpara cha̠tum túcu huá­nilh huata caj tzú­culh tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios, y chiné táhua: —Pus catzi̠­yá̠hu chú pi̠ Dios na̠ ca̠ma̠x­qui̠ni̠t quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠qui̠ nata­lak­pali̠y xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán y chuná tla̠n nata­ka­lhi̠y a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa nac akapú̠n. Cristianos xalac Antioquía na̠ tali̠pa̠huán Jesús Q> Pus luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit eé tachu­huí̠n hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: Cumu para huá Dios quin­ca̠­ma̠x­quí̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo acxni̠ aquinín ca̠naj­la­níhu y li̠pa̠­huáhu Jesús, y chú xlá na̠chuná ca̠ma̠x­qui̠ma a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos, ¿túcu aquit quin­kásat para nac­li̠­huaniy Dios hua̠ntu̠ xlá tla­huama uú nac ca̠quilh­ta­macú? n=U Acxni­tuncán aquit cla­ca­pá̠s­tacli a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ quin­ti­ca̠­huanín Quim­pu̠­chi­nacán Jesús: “Hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ Juan Bau­tista caj chú­chut xlá liakmu­nú̠­nalh, pero namín quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k hui­xinín naca̠­liakmu­nu­ca­ná̠tit Espíri­tu Santo.” <{ Pus aquit cajcu xac­tzu­cuni̠t ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠y xta­chu­huí̠n Jesús acxni̠ milh Espíri­tu Santo nac xok­spu̠ncán na̠chuná cumu la̠ mini̠t acxni̠ huacu pu̠lh milh acxni̠ aquinín maka­mak­lhti̠­náhu. .;U la̠qui̠ xlá huá nahua­niyá̠n hua̠ntu̠ luu mili̠t­la­huatcán la̠qui̠ nalak­tax­tuya huix chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ mili̠­ta­la­ka­pasni.” ~:u Acxni̠ aya najatá xac­cha̠­ni̠­táhu xlá quin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta lácu xta­si­yu­nini̠t cha̠tum ángel nac xchic acxni̠ xlá xkalh­ta­hua­ka­nima Dios y chiné huá­nilh: “Caca̠­ma̠­la­kacha nac xaca̠­chi­quí̠n Jope maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ nataán tahuaniy cha̠tum chixcú hua̠nti̠ hua­nicán Simón y na̠ li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Pedro xla­cata pi̠ naminá̠n ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n, h9I Y Espíri­tu Santo qui­ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh xla­cata pi̠ cac­ca̠­tá̠alh a̠ma̠ko̠lh kalha­cha̠xán nata̠lán xalac Jope. Acxni̠ antá ccha̠hu cta­nú̠hu nac xchic cha̠tum sol­dado hua̠nti̠ hua­nicán capitán Cor­nelio hua̠nchú ti̠ xca̠­ma­ca­mini̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n naquin­ta­pu­tzay. U8# Aquit luu aka­tiyuj xacuí xac­la­ca­pa̠s­tacma túcu cahuá xuani­putún hua̠ntu̠ xacuc­xilhni̠t porque ni̠lay xaca­ka­ta̠ksa acxni̠ tachilh kalha­tutu lac­chix­cu­huí̠n antaní xac­mákui, xlacán antá xca̠­ma­ca­min­ca­ni̠­tanchá nac xaca̠­chi­quí̠n Cesarea la̠qui̠ naquin­ta­pu­tzay. d7A Umá tu̠ cuanimá̠n mak­tutu chuná qui­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ní̠­calh, aca­li̠stá̠n chú a̠má pek­lanca lháka̠t y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ antá xta­ju̠ma tata̠lh­má̠­ni̠lh nac akapú̠n. a6; Pero a̠má hua̠nti̠ xchu­hui̠­na­ma̠chá nac akapú̠n chiné qui­hua­nipá: “Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios laka­lha­mani̠t y xlá ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t huix ni̠ li̠xcáj­nit cali̠­ma̠xtu.” 57 Pero aquit chiné ckálh­ti̠lh: “Pus ni̠ cac­ti­li̠­huá̠­yalh porque aquit ni̠para maktum a̠ cuay catu̠hua li̠xcáj­nit taka­lhí̠n hua̠ntu̠ nac­li̠x­ca­jua̠lay y hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­hua­ni­caná̠n aquinín judíos para nahua­yá̠hu.” 24] Na̠ acxni­tiyá ckáx­matli pi̠ chiné xqui­hua­ni­má̠­calh: “Pedro, la̠li̠­huán camakni la̠tachá túcuya̠ taka­lhí̠n y cali̠­huá̠­yanti.” 43a Acxni̠ luu li̠huana̠ clak­lá­ca̠lh cúc­xilhli túcua antá xta­ju̠ma: antá xta­ta­ju̠­má̠­nalh ti̠pa̠­katzi qui­tzis­tancá̠n, xuí hua̠ntu̠ xatan­tu̠­kan­ta̠ti xa̠hua lu̠hua hua̠ntu̠ tata̠­sa­kaán nac ca̠ti­yatni chu xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh taka­lhí̠n hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n, y hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­hua­ni­caná̠n aquinín judíos para nahua­yá̠hu. f2E —Acxni̠ aquit xac­la­ma̠chá nac Jope, maktum quilh­ta­macú acxni̠ xac­kalh­ta­hua­ka­nima Dios caj xamaktum qui­ma̠­la­ca­hua̠­ní̠­calh, cúc­xilhli pektum lanca lháka̠t xta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n hua̠k xta­chi̠ni̠t nac xca̠­cha̠s­tu̠ní̠n y antá tancs qui­lák­chilh anta­nícu aquit xacyá. ?1w Entonces Pedro tzú­culh ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ xlá xok­spu­lani̠t laka­siyu ca̠ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠­ni­ko̠lh, y chiné ca̠huá­nilh: Y0+ y chiné tahuá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata ca̠li̠­ta̠­ta­lak­xtupi a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ judíos, ca̠la­ka­pa­xiá̠lhnanti nac xchiccán y hasta lac­xtum ca̠ta̠­huá̠­yanti? k/O Pero acxni̠ Pedro cha̠lh nac Jeru­salén maka­pi­tzí̠n judíos tzú­culh tali̠­huaniy, -. U Xli̠­hua̠k judíos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús xalac Jeru­salén xa̠hua após­toles ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nán­calh xla­cata pi̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos xlacán na̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. "-= 0Huata Pedro ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata caca̠akmu­nú­calh nac xta­cu­huiní Jesu­cristo. Aca­li̠stá̠n chú Cor­nelio xa̠hua xa̠maka­pi­tzí̠n tahuá­nilh Pedro xla­cata pi̠ caca̠­ta̠­ta­mák­xtekli ca̠na̠caj nícu akli̠t quilh­ta­macú., /Pedro chiné ca̠huá­nilh: —Uma̠­ko̠lh cris­tianos na̠ aya tamaklh­ti̠­nani̠t xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo chuná cumu la̠ aquinín mak­lhti̠­náhu, ¿tícu cahuá naquin­ca̠­li̠­hua­niyá̠n para chú na̠ naca̠akmu­nu­yá̠hu? +# .Pero xta­ca̠­najlay pi̠ huá xca̠­lak­mini̠t Espíri­tu Santo porque xta­kax­mat­má̠­nalh la̠ta xlacán xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh ti̠pa̠­katzi tachu­huí̠n y xta­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­má̠­nalh Dios hua̠ntu̠ tla­huani̠t. 3*_ -Ama̠­ko̠lh ca̠naj­laní̠n judíos xalac Jope hua̠nti̠ xta­ta̠­mini̠t Pedro luu cacs tala­cáhua y ni̠lay xtaaka­ta̠ksa túcu xpa̠­la­cata na̠ xca̠­ma̠x­qui̠­má̠­calh xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos xta­huani̠t. o)W ,Chu­nacú xchu­hui̠­nama Pedro acxni̠ caj xamaktum ta̠c­tachi Espíri­tu Santo nac xok­spu̠ncán cha̠­tunu cha̠­tunu hua̠nti̠ mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh xta­kax­mat­ni­má̠­nalh xta­chu­huí̠n. ( +Xli̠­hua̠k xalak­maká̠n pro­fetas tancs xta­li̠­chu­hui̠­na­ni̠­tanchá xla­táma̠t Jesús acxni̠ tahuani̠t pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán cumu la̠ xlak­ma̠x­tu­nucán naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán. Cristianos hua̠nti̠ ni̠ judíos tamakamaklhti̠nán xli̠tlihueke Espíritu Santo ' *Aca­li̠stá̠n chú quin­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n xla­cata pi̠ cacáhu nac xli̠­hua̠k ca̠chi­qui̠ní̠n la̠qui̠ nac­liakchu­hui̠­na­ná̠hu pi̠ Dios li̠ma̠x­tuni̠t Jesús cumu la̠ cha̠tum lanca juez hua̠nti̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xcuentajcán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná chu hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t. $&A )Pero ni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos ca̠ta­si­yú­nilh caj xma̠n aquinín hua̠nti̠ xlá xquin­ca̠­lac­sac­ni̠tán Dios la̠qui̠ aquinín nac­ma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n; y la̠qui̠ ni̠ caj aka­tiyuj nac­la­ya̠­chá̠hu xlá hasta luu ma̠n quin­cá­ta̠­hua̠­yam­parán y cta­lu­lokui pi̠ Jesús lama xas­tacná. % (Pero caj li̠tu̠­xama Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n y pu̠lh aquinín quin­ca̠­ta­si­yu­ni­parán. $ 'Aquinín tla̠n cma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na xlá ca̠t­la­huani̠t lac­lanca ta­scújut porque aquinín xac­ta̠­la­pu̠­la­yá̠hu nac Judea chu nac Jeru­salén anta­nícu pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz y mak­ní̠­calh. L# &Hui­xinín ma̠x na̠ catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu Dios má̠x­qui̠lh xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo huá a̠má Jesús xalac Naza­ret, y chuná xlá ca̠t­la­huá­nilh lanca li̠tlá̠n lhu̠hua cris­tianos porque hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠nti̠ xta­ta̠­tatlay chu hua̠nti̠ xca̠akchi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán akska­huiní, xlá chuná tlá­hualh porque huá Dios xta̠­lama nac xla­táma̠t. T"! %Hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ kan­tax­tuni̠t nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán judíos, Juan Bau­tista tzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xla­cata pi̠ cata­lak­má­kalh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y cata­taakmú­nulh. Acxni̠ Juan aya xma̠­kan­tax­ti̠­ma̠­ko̠lh hua̠ntu̠ xli̠­ma­ca­min­cani̠t chú tax­tuchá Jesús y ma̠tzú­qui̠lh xta­scújut nac Gali­lea. ! $Hui­xinín ma̠x catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu Dios tica̠­ma̠­lac­nú̠­nilh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán israel­itas xla­cata pi̠ naquin­ca̠­ma­ca­mi­niyá̠n cha̠tum xta­lac­sacni hua̠nti̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tapa̠­xu­huá̠n nac qui­la­ta­ma̠tcá̠n chu nac xla­catí̠n Dios, pus huá Jesu­cristo hua̠nti̠ chuná xma̠­lac­nu̠­ni̠­tanchá porque xli̠­cána pi̠ huá tamá Quim­pu̠­chi­nacán xli̠­hua̠k aquinín cris­tianos. f E #Huata xlá na̠ ca̠la­ka­lhamán cati̠­huan­ko̠chá cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú para tali̠­pa̠­huán y tla̠n tale̠­má̠­nalh xta­pu­hua̠ncán.   "Entonces Pedro tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y, y chiné ca̠huá­nilh: —Hasta la̠n­chujcú aquit caka­ta̠ksma pi̠ Dios ni̠ caj lac­sac­pa̠x­qui̠nán y ni̠ caj xma̠nhuá ca̠la­ka­lhamán cris­tianos hua̠nti̠ judíos. Y+ !Acxni̠ chuná qui­hua­ni­ko̠lh aquit tuncán cca̠­ma­ca̠nchá qui­lac­scujni hua̠nti̠ nata­pu­tzayá̠n y nata­ta̠­miná̠n, y aquit luu cpa̠­xu­huay pi̠ huix na̠ tuncán qui­la̠­lak­míhu uú nac quín­chic. Chú cla­cas­qui­ná̠hu huix xqui­la̠­hua­níhu hua̠ntu̠ aquinín qui­li̠t­la­huatcán porque luu cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huá Dios chuná li̠ma̠­pek­si̠­ni̠tán, xa̠huachí aquinín la̠nchú luu aktumá ctla­hua­ni̠­táhu quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios. Pedro akchuhui̠nán nac xchic Cor­nelio c? Huá xpa̠­la­cata cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n pi̠ caca̠­ma­capi maka­pi­tzí̠n milac­scujni nac xaca̠­chi­quí̠n Jope la̠qui̠ nata­ka­lhas­qui­ni̠nán nícu mákui Simón hua̠nti̠ na̠ li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Pedro, antá xlá mákui nac xchic cha̠tum chixcú hua̠nti̠ na̠ hua­nicán Simón, u̠má chixcú huá luu xta­scújut tla­huani̠t la̠ta ca̠ma̠s­ca̠cay xmak­xu̠hua catúhua̠ taka­lhí̠n y antá yá xchic nac lacatzú xquilhtú̠n pupunú. Pus huá chú tamá Simón Pedro naca̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín mili̠t­la­huatcán.” .U Y chiné qui­huá­nilh: “¡Cor­nelio! Dios luu ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t la̠ta huix kalh­ta­hua­ka­niya y na̠ luu lakati̠y la̠ta lácu huix ca̠mak­ta̠­yaya a̠ma̠ko̠lh lak­li̠­ma̠x­kení̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ taka­lhi̠y hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín.  Huata Cor­nelio chiné kálh­ti̠lh: —Ta̠ti̠­mayá chiné quilh­ta­macú luu ca̠lac­chi­nej­li̠túm cumu ca̠mak­tutu hora acxni̠ aquit cli̠s­ma­ni̠ni̠t ckalh­ta­hua­kaniy Dios, aquit xac­kalh­ta­hua­ka­nima Dios y xac­kalh­xtek­nima uú nac quín­chic, caj xamaktum quin­ta­si­yú­nilh cha̠tum chixcú pero luu sta­ranka xuani̠t clháka̠t. Y+ pus huá xpa̠­la­cata aquit pálaj tuncán cca̠­lakmín acxni̠ hui­xinín qui­la̠­ma̠­ta­sa­ni̠­náhu, y ni̠para tzinú clac­púhua osuchí xacuá para ni̠ cac­tí­milh. Pero luu xtla­huátit li̠tlá̠n xqui­la̠­hua­níhu, ¿túcu qui­la̠­li̠­la­yá̠hu qui­la̠­ma̠­ta­sa­ni̠­na­ni̠­táhu? X) Pedro chiné ca̠huá­nilh: —Aquit ni̠para maktum a̠ can ca̠la­ka­ta̠yay nac xchiccán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos, porque cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit hua̠ xli̠­ma̠­pek­si̠ncán judíos ni̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tala­cas­quín xla­cata nac­ca̠­ta̠­ta­lak­xtu­mi̠­yá̠hu porque mat cli̠x­ca­jua̠la­ta̠­ya­yá̠hu; pero cumu chú luu ma̠n huá Dios qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t xla­cata pi̠ ni̠ li̠xcáj­nit cac­ca̠­li̠­má̠x­tulh cris­tianos hua̠nti̠ xlá aya ca̠ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t,  La̠li̠­huán tá̠yalh Cor­nelio y chuná chú xta­kalh­chu­hui̠­nan­ti̠­lhay acxni̠ tata­nu̠chá nac xpu̠­lacni chiqui anta­nícu mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t. K Huata Pedro tuncán huakaj yá̠hualh y chiné huá­nilh: —Cat­lahua li̠tlá̠n ni̠ caqui­la­ka­ta­tzo­kosta, porque aquit ni̠ Dios, aquit na̠ caj cha̠tum chixcú cumu la̠ huix. } Acxni̠ Pedro cha̠lh nac xchic Cor­nelio xlá la̠li̠­huán tax­tuchi milh ca̠pa̠x­toka la̠qui̠ naca̠­maka­maklhti̠nán, pero acxni̠ lák­chilh Pedro laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n la̠qui̠ nala­ka­chix­cu­hui̠y. jM Pero hasta li̠cha̠­licú tácha̠lh nac Cesaria. Cor­nelio xca̠­ka­lhi̠ma y pu̠tum xca̠­ma̠­mac­xtu­mi̠ni̠t xli̠­ta­la­ka­pasni xa̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu xamigos la̠qui̠ nata­la­ka­pasa Pedro. D Pedro ca̠li̠­kálh­ti̠lh pi̠ naca̠­ta̠án pero ca̠huá­nilh pi̠ cata­ta­mák­xtekli a̠má tzi̠sní. Li̠cha̠lí laca­tzi̠sa tatá­ca̠xli nac Jope y Pedro ca̠s­ta̠­lá­nilh a̠ma̠ko̠lh xlac­scujní̠n Cor­nelio y na̠ ca̠tá̠alh maka­pi­tzí̠n ca̠naj­laní̠n xalac Jope. 7g Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Aquinín huá quin­ca̠­ma̠­lac­scu­jumá̠n cha̠tum capitán hua­nicán Cor­nelio. Tamá chixcú luu tla̠n catzi̠y, xlá ma̠squi ni̠ judío lak­tzak­sama xla­cata pi̠ nama̠­kan­taxti̠y nac xla­táma̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y la̠ta xli̠­hua̠k judíos xalac Cesarea luu tapa̠x­qui̠y. Ko̠tán ma̠x cumu ca̠mak­tutu hora acxni̠ xlá xkalh­ta­hua­ka­nima Dios tasi­yú­nilh cha̠tum ángel y huá­nilh pi̠ mat cama̠­ta­sa­ni̠nán la̠qui̠ huix napina nac xchic y luu laka­siyu nama̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­niya min­ta­chu­huí̠n la̠qui̠ naaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ huix nahua­niya. 7g Pedro la̠li̠­huán tá̠c­talh nac ca̠tu̠tzú y ca̠lák­milh a̠má kalha­tutu lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­ma­ca­mini̠t Cor­nelio, y chiné ca̠huá­nilh: —Aquit a̠má chixcú hua̠nti̠ hui­xinín putza­pá̠tit. ¿Túcu chi̠nchú xqui­la̠­li̠­la­yá̠hu? - Huix ni̠ aka­tiyuj calat huata tuncán caca̠s­ta̠­lani anta­nícu xlacán nata­le̠ná̠n porque aquit cca̠­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t. U# Pero nac xak­stí̠n chiqui Pedro chu­nacú xla­ca­pa̠s­tacma túcu xuani­putún a̠má tala­ca­huá̠n hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­cani̠t, y Espíri­tu Santo chiné huá­nilh: —Catu̠x­ca̠ni, la̠li̠­huán cata̠cta porque kalha­tutu lac­chix­cu­huí̠n tami­ni̠tán tapu­tzayá̠n. b= Y acxni̠ antá tachilh, tatá̠­yalh nac má̠lacchi y taka­lhas­qui­ní̠­nalh para pi̠ xli̠­ca̠na antá xmákui cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xuanicán Simón y na̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Pedro.  Pedro aka­tiyuj xli̠­lama xta­la­ca­pa̠s­tacni y xlac­pu­huán túcu hua­ni­putún a̠má hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­cani̠t, pero luu acxni­tiyá tachilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t Cor­nelio xlacán tancs tachilh porque tun­tiji xta­ka­lhas­qui­ni̠­nan­ti̠­lhay xaní­cuya̠ xchic Simón.  ! Mak­tutu li̠ma̠­la­ca­hua̠­ní̠­calh Pedro xla­cata li̠ma̠­ka­tzan­ke̠­má̠­calh camák­ni̠lh y cali̠­huá̠­yalh a̠ma̠ko̠lh taka­lhi̠ní̠n, aca­li̠stá̠n chú a̠má pek­lanca lháka̠t tata̠lh­ma̠­ni̠pá nac akapú̠n. C  Pero a̠má hua̠nti̠ xchu­hui̠­nama hua­nipá: —¡Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios laka­lha­mani̠t y xlá ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t huix ni̠ li̠xcáj­nit cali̠­ma̠xtu!  % Pedro kalh­tí̠­nalh: —Pus ni̠ cac­ti­li̠­huá̠­yalh porque aquit ni̠para maktum a̠ cuay catu̠hua li̠xcáj­nit taka­lhí̠n hua̠ntu̠ nac­li̠x­ca­jua̠lay y hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­hua­ni­caná̠n aquinín judíos para nacuayá̠hu.  + Acxni­tiyá káx­matli pi̠ chiné hua­ní­calh: —Pedro, la̠li̠­huán camakni la̠ta túcuya̠ taka­lhí̠n y cali̠­huá̠­yanti. . U Antá chú nac a̠má pek­lanca lháka̠t xta­ta­ju̠­má̠­nalh ti̠pa̠­katzi taka­lhí̠n hua̠ntu̠ xca̠­li̠­hua­nicán judíos para nata­huay, lhu̠hua hua̠ntu̠ xatan­tu̠­kan­ta̠ti chu hua̠ntu̠ caj tata­sa­kaán y na̠ hua̠k hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n. ,Q úcxilhli pi̠ talá­qui̠lh akapú̠n y tzú­culh ta̠c­ta­ya̠chi pektum lanca lháka̠t laca­ta̠ti xta­chi̠ni̠t la̠ta nac xca̠­cha̠s­tu̠ní̠n. eC Li̠cha̠lí quilh­ta­macú ma̠x cumu luu tas­túnut xuani̠t, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n a̠huayu aya xta­chá̠n nac Jope pero antacú nac tiji xta­la­ti̠­lhay, na̠ luu hua­tiyá a̠má hora acxni̠ Pedro tzú­culh maklh­ca­tzi̠y pi̠ tzin­csma. Li̠huán xca̠x­tla­hua­ni­má̠­calh xtahuá xlá tahuá­calh nac xak­stí̠n chiqui porque a̠má chiqui xaak­sti̠­ce­mento xuani̠t, y antá chú tzú­culh kalh­ta­hua­kaniy Dios. Pero ma̠s li̠huacá xtzin­csma y caj u̠cu xuá̠yalh xmaklh­ca­tzi̠y, caj xamaktum acxni̠ ma̠la­ca­hua̠­ní̠­calh,  Q Pu̠lh li̠huana̠ ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­ko̠lh hua̠ntu̠ xlá úcxilhli acxni̠ ma̠la­ca­hua̠­ní̠­calh aca­li̠stá̠n chú ca̠má­ca̠lh nac xaca̠­chi­quí̠n Jope. ~u Acxni̠ aya alh ángel hua̠nti̠ ta̠chu­huí̠­nalh Cor­nelio xlá la̠li̠­huán ca̠ta­sá­nilh cha̠tiy xta­sa̠­cuá̠n y cha̠tum sol­dado hua̠nti̠ na̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n xuani̠t y luu xli̠­pa̠­huán Dios. jM Antá xlá mákui nac xchic cha̠tum chixcú hua̠nti̠ na̠ hua­nicán Simón, u̠má chixcú huá luu xta­scújut tla­huani̠t la̠ta ca̠ma̠s­ca̠cay xmak­xu̠hua catu̠hua̠ taka­lhí̠n y antá yá xchic nac lacatzú xquilhtú̠n pupunú, pus huá chú tamá Simón Pedro naca̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín mili̠t­la­huatcán. ~u Huá xpa̠­la­cata li̠ma̠­pek­si̠yá̠n pi̠ caca̠­ma­capi cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n nac xaca̠­chi­quí̠n Jope la̠qui̠ nata­ka­lhas­qui­ni̠nán nícu mákui Simón hua̠nti̠ na̠ li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Pedro.  Cor­nelio la̠n pé̠cualh acxni̠ xakát­li̠lh ángel y luu cacs lacáhua, pero aca­li̠stá̠n acxni̠ tacá­majli xlá chiné kalhás­quilh: —Quim­pu̠­chiná, u̠cuí para túcu huix qui­li̠­laya. Huata ángel chiné kálh­ti̠lh: —Dios luu ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t la̠ta huix kalh­ta­hua­ka­niya, y na̠ luu lakati̠y la̠ta lácu huix ca̠mak­ta̠­yaya a̠ma̠ko̠lh lak­li̠­ma̠x­kení̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ taka­lhi̠y hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín. "= Maktum quilh­ta­macú, ma̠x cumu luu ca̠mak­tutu hora xuani̠t luu acxni̠ xlá xkalh­ta­hua­ka­nima Dios, luu tancs úcxilhli acxni̠ lak­ta­nu̠chá cha̠tum xángel Quin­tla̠­ticán Dios anta­nícu xlá xkalh­ta­hua­kama y chiné huá­nilh: —¡Cor­nelio! D Cor­nelio ni̠ judío xuani̠t pero xlá chu xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni luu xta­li̠­pa̠­huán Dios y xta­lak­tzak­sa­má̠­nalh la̠ta nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y xla­ta­ma̠tcán. Xlá luu tla̠n xca­tzi̠y y anka­lhi̠ná xca̠­mak­ta̠yay li̠ma̠x­kení̠n judíos hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­ka­lhi̠y hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­quín, xa̠huachí xlá anka­lhi̠ná xkalh­ta­hua­kaniy Dios. 4~ c Lacatzú nac Jope xuí aktum ca̠chi­quí̠n xuanicán Cesarea, antá nac eé ca̠chi­quí̠n xuí cha̠tum sol­dado xuanicán Cor­nelio, u̠má chixcú capitán xuani̠t porque huá xca̠­pux­cuniy a̠ma̠ko̠lh tropa hua̠nti̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Sol­dados Ita­lianos. ^}5 +Pedro ni̠ pála alh huata antá tamák­xtekli nac Jope y xlak­tun­cu­huiy nac xchic cha̠tum chixcú xuanicán Simón hua̠nti̠ xli̠s­cuja xca̠­ma̠s­ca̠cay xmak­xu̠hua catu̠hua taka­lhí̠n.c|? *Umá lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ tlá­hualh Pedro xli̠­ca̠­lanca nac a̠má xaca̠­chi­quí̠n Jope catzí̠­calh, y lhu̠hua cris­tianos tali̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Q{ )Xlá maka­chí­palh y yá̠hualh, aca­li̠stá̠n chú ca̠ta­sá­nilh xli̠­hua̠k ca̠naj­laní̠n xa̠hua pu̠ni̠­naní̠n lac­pus­ca̠tní̠n la̠qui̠ nataucxilha Dorcas xas­tacná. ;zo (Huata xlá ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xla­cata pi̠ pu̠tum cata­táx­tulh, aca­li̠stá̠n chú laka­ta­tzo­kós­talh a̠má ni̠n y tzú­culh kalh­ta­hua­kaniy Dios. Acxni̠ kalh­ta­hua­ka­ko̠lh xakát­li̠lh a̠má ni̠n y chiné huá­nilh: —¡Tabita, la̠li̠­huán cata̠qui! Amá pusca̠t lacas­ta­cuánalh, laka­huá̠­nalh y úcxilhli Pedro, xlá laka­siyu taok­xpá̠­qui̠lh y culucs táhui. Ay{ 'Acxni̠ talák­cha̠lh, Pedro la̠li̠­huán ca̠tá̠­milh, acxni̠ chú tácha̠lh nac Jope la̠li̠­huán lé̠n­calh nac a̠má chiqui antaní xma̠chá a̠má ni̠n. Lhu̠hua lac­pus­ca̠tní̠n pu̠ni̠­naní̠n xta­lak­mini̠t y xta­lak­ta­sa­má̠­nalh, hua̠k xta­li̠­mini̠t clha­ka̠tcán hua̠ntu̠ Dorcas xca̠­ta̠i̠ni̠t acxni̠ xlá xla­majcú, hua̠k tama̠­si­yú­nilh y tahuá­nilh Pedro. jxM &Ama̠­ko̠lh cris­tianos tacá­tzi̠lh xla­cata pi̠ nac Lida xmini̠t Pedro xlacán tama̠­la­ká­cha̠lh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ nata­huaniy pi̠ tuncán camilh nac Jope y ni̠ camaka­pá­lalh. w %Maktum quilh­ta­macú Dorcas chí­palh tajátat y laca­pálaj ni̠lh. Acxni̠ chú paxi̠­kó̠­calh cumu la̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t judíos, tama̠­lhá­ke̠lh clháka̠t y tále̠lh nac xli̠­quilh­mactiy chiqui y antá chú tata­rá­mi̠lh. lvQ $Lacatzú nac Lida xuí aktum actzu̠ ca̠chi­quí̠n xuanicán Jope, antá chú xlama cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ na̠ luu xli̠­pa̠­hua­ni̠ttá Jesús xlá xuanicán Tabita, nac xata­chu­huí̠n griego xuanicán Dorcas. Umá pusca̠t anka­lhi̠ná xca̠­mak­ta̠yay lak­li̠­ma̠x­kení̠n cris­tianos y luu xca̠­la­ka­lhamán. 8ui #Xli̠­hua̠k cris­tianos xalac Lida y xalac Sarón xlacán acxní tacá̠­tzi̠lh pi̠ aya xtat­la̠n­ti̠­ni̠ttá a̠ma̠ chixcú, pus xlacán talak­má­kalh hua̠ntu̠ ni̠tu̠ xli̠­ma­cuán xtas­ma­ni̠ncán y huá tali̠­pá̠­hualh Jesús. Dorcas lacastacuanán nac ca̠li̠ní̠n t3 "Pedro chiné huá­nilh: —Eneas, Jesu­cristo hua̠nti̠ kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke la̠n­chuj tuncán cama̠­pacsán, y aquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xla­cata pi̠ la̠li̠­huán cata̠qui, cas­mili mix­tícat. Amá Eneas la̠li̠­huan tuncán tá̠yalh. Ds !Antá ma̠nok­lhuchá cha̠tum chixcú xuanicán Eneas aya xle̠ma xliaktzayán ca̠ta la̠ta xke̠­tama nac pu̠tama porque xlu̠n­tu̠­hua­nan­ko̠ni̠t y ni̠lay xtla̠­huán. tra Acxni̠ Pedro xca̠­la­ka­pa­xia̠lhnan­tla̠­huán hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xlá ca̠lá­kalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos ca̠naj­laní̠n hua̠nti̠ xta­hui­la̠­nanchá nac xaca̠­chi­quí̠n Lida. 0qY Chuná kam­pá̠alh quilh­ta­macú y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús xalac Judea, Gali­lea y Samaria luu aka­tza­yanca y li̠pa̠­xúhu xta­la­má̠­nalh la̠ta xta­tat­li­huek­lhmá̠­nalh nac xta­ca̠­naj­latcán porque niaj ti̠ xca̠­pu­tza­sta̠­lama; xcha̠­liyá̠n ma̠s xta­ta­lhu̠­hui̠­má̠­nalh hua̠nti̠ tzú­culh tali̠­pa̠­huán Jesús porque huá Espíri­tu Santo luu xca̠­mak­ta̠­yama. Pedro ma̠pacsay cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xuanicán Eneas sp_ Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xta̠­ca̠­naj­laní̠n tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tac­nini̠t Saulo, xlacán tahuá­nilh pi̠ catzá̠­lalh y tále̠lh nac Cesarea, aca­li̠stá̠n chú xlá chiné anchá nac Tarso. zom Xlá ni̠ xquilh­pe̠­cuán lacaxtum xli̠­chu­hui̠nán la̠ta lácu Cristo tla̠n quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, y cumu tla̠n tzinú xchu­hui̠nán xata­chu­huí̠n griego xca̠­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy xta­chu­huí̠n Dios aca­tunu hasta xca̠­ta̠­la̠­huaniy, pero a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ griego xta­chu­hui̠ncán ni̠ xta­ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ xlá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y huata tali̠­lac­chu­huí̠­nalh pi̠ nata­makni̠y. n Cumu xlacán taca̠­náj­lalh antá chú ca̠ta̠­ta­mák­xtekli Saulo y lac­xtum xca̠­ta̠­la­ta­pu̠li̠y após­toles, y xlá ni̠ xquilh­pe̠­cuán huata luu tancs xli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Jesús nac a̠má ca̠chi­quí̠n. ~mu Xlá ca̠li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh acxni̠ Saulo tasi­yú­nilh Quim­pu̠­chi­nacán nac tiji anta­nícu xtla̠­huama y lácu li̠ma̠­pék­si̠lh hua̠ntu̠ xlá nat­la­huay, y na̠ ca̠li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh la̠ta Saulo ni̠caj xquilh­pe̠­cuán xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠t cris­tianos nac Da­masco xta­chu­huí̠n Jesús. {lo Acxni̠ Saulo cha̠lh nac Jeru­salén xlá ca̠lá­kalh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús pero huata xlacán caj xta­pe̠­cuaniy porque ni̠ xta­ca­tzi̠y y ni̠ xta­ca̠­najlay para Saulo na̠ aya xli̠­pa̠­huán Jesús. Huata Ber­nabé tá̠alh nac xla­ca­ti̠ncán após­toles la̠qui̠ xlacán nata­la­ka­pasa Saulo. #k? Pero maktum tzi̠sní a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús tamak­tá̠­yalh Saulo la̠qui̠ tla̠n natza̠lay, tamá­ju̠lh nac pektum lanca cana̠sta y antá talac­má̠c­ti̠lh nac lanca pá̠tzaps hua̠ntu̠ xli̠s­ti­lim­pa­cani̠t a̠má ca̠chi­quí̠n, pero anta­nícu ni̠ti̠ naucxilha; chuná chú tla̠n tzá̠­lalh Saulo. Saulo cha̠n nac Jerusalén Vr}{z@xwvusvr@qponlqkhf$dlc#a=`_\[YXWUTRQPkNMNLHKHGbED;BA?d=Uma̠­kó̠lh cris­tianos xta­la­ka­chix­cu­hui̠y lhu̠hua tzincun hua̠nti̠ xta­li̠­macá̠n xdioscán, entonces tali̠­má̠x­tulh Ber­nabé cumu la̠ xdioscán Júpiter, y Pablo xta­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ xdioscán Mer­curio porque huá luu xak­chu­hui̠nán. U## Acxni̠ cris­tianos taúcxilhli hua̠ntu̠ xtla­huani̠t Pablo xlacán chiné palha tzú­culh tahuán nac xata­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xta­li̠­chu­hui̠nán: —¡La̠nchú tata̠c­ta­ni̠­tanchi qui­dioscán hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu, pero huata xmac­nicán na̠ luu xta̠­chuná cumu la̠ qui­mac­nicán! d"A Pablo palha qui­lhá­nilh y chiné huá­nilh: —¡Huix cuanimá̠n, la̠li̠­huán cata̠ya y cat­lá̠­huanti! Amá chixcú tuncán suácaj tá̠yalh cumu la̠m­para ni̠tu̠ xlaniy y tzú­culh tla̠­huán. Z!- Amá chixcú luu cuentaj xtla­huani̠t hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­na­má̠­calh y Pablo úcxilhli pi̠ antá culucs xuí y na̠ úcxilhli pi̠ xka­lhi̠y taca̠­nájlat xla­cata nama̠t­la̠nti̠y. [ /Maktum quilh­ta­macú nac Listra Pablo xliakchu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Jésús y antá culucs xuí cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu chu­na­tuncán xla­ca­chini̠t pi̠ ni̠lay xtla̠­huán. )Antá xlacán lacaxtum taliakchu­huí̠­nalh xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. Akpaklhchipacán Pablo nac Listra Pero acxni̠ Pablo y Ber­nabé tacá­tzi̠lh huata mejor tú tat­lá­hualh tatzá̠­lalh y táalh nac Listra xa̠hua nac Derbe xmu­ni­cipio Licao­nia, xa̠hua nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ antá laca­tzuní̠n xta­hui­lá̠­nalh. 9kMaktum quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh judíos chu xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos luu lac­xtum tali̠­chu­huí̠­nalh xla­cata nata­ta̠­ca­tzi̠y ma̠pek­si̠­naní̠n antá xalaní̠n xla­cata pi̠ nata­pu̠t­la­kalé̠n y tla̠n nata­liacta­lan­chipay chí­huix. RNac a̠má ca̠chi­quí̠n Iconio laka­pu̠­tiyú̠ xta­hui­lá̠­nalh porque maka­pi­tzí̠n cris­tianos huá xta­ta̠­ta̠yay judíos y maka­pi­tzí̠n xta­ta̠­ta̠yay após­toles. W'Pero ma̠squi ne̠c­xnicú aka­tzi­yanca xca̠­mak­xtekcán porque catu̠huá xca̠huanicán, xlacán juerza maka̠s tatamákxtekli nac Iconio y ni̠ xtape̠cuán xlacán xtali̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Dios antanícu luu ma̠rí xtzamacán porque xtacatzi̠y pi̠ Dios xca̠maktakalhma. Y Dios xca̠ma̠lulokniy hua̠ntu̠ xlacán xtali̠chuhui̠nán porque xca̠ma̠xqui̠y li̠tlihueke la̠qui̠ tla̠n natatlahuay laclanca li̠cá̠cni̠t tascújut. ,QPero maka­pi­tzí̠n judíos hua̠nti̠ ni̠ xta­ca̠­naj­la­putún hua̠ntu̠ xlacán xta­li̠­chu­hui̠nán tzú­culh tahuaniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos xla­cata pi̠ ni̠ cata­ca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ Pablo xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh. R Nac Iconio Pablo y Ber­nabé tatá­nu̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos y tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. Cumu xlacán luu tancs la̠ta xta­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y xta­chu­huí̠n Jesús lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ judíos xa̠hua hua̠nti̠ ni̠ judíos tali̠­pá̠­hualh. {o 4Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tata­mák­xtekli nac Antioquía xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús xlacán luu cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ tata­mák­xtekli, y Espíri­tu Santo luu xca̠­mak­ta̠yay nac xla­ta­ma̠tcán.V% 3Acxni̠ Pablo y Ber­nabé tatáx­tulh nac a̠má ca̠chi­quí̠n xlacán tata­tú̠x­tulh xta­tu̠­nu̠ncán y tzu­cú­calh ca̠lac­tin­cx­cán pokxni hua̠ntu̠ xca̠­lac­ta­hua­cani̠t nac xca̠­chi­qui̠ncán la̠qui̠ chuná nata­li̠­ma̠­siyuy pi̠ xlacán niaj xta­la­kati̠y hua̠ntu̠ xlacán xta̠­yatcán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos. Aca­li̠stá̠n xlacán táalh y tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Iconio. "= 2Pero a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos lí̠huaca xta­si̠­tzi̠niy Pablo chu Ber­nabé, huata xlacán tata̠­chu­huí̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chaján hua̠nti̠ ni̠ judíos xta­la­ca­chini̠t pero chú xta­li̠­pa̠­huán Dios chuná cumu la̠ xta­li̠­pa̠­huán judíos, xa̠hua maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­pux­cuniy cris­tianos nac a̠má ca̠chi­quí̠n, taakas­tac­yá̠­hualh la̠qui̠ maktum pi̠ catat­la­ká­le̠lh nac xca̠­chi­qui̠ncán. 9 1Y chuná ni̠para tzinú xli̠­maka̠s quilh­ta­macú xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n tala­ka­pun­tú­mi̠lh xta­chu­huí̠n Dios.  0Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ judíos xta­huani̠t acxni̠ xlacán takax­mat­ko̠lh hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nama Pablo xlacán luu lí̠huaca tapa̠­xú­hualh, tapa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios hua̠ntu̠ xlá xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t caj hua̠ntu̠ xla­ca­tacán. Lhu̠hua cris­tianos taca̠­náj­lalh hua̠nti̠ aya xca̠­lac­sacni̠t Dios xla­cata pi̠ nata­maka­maklhti̠nán a̠má xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ nata­ka­lhíy cane̠cx­ni­cahuá quilh­ta­macú. V% /porque hasta na̠chuná quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán Quin­tla̠­ticán Dios acxni̠ chiné huá nac li̠kalh­ta­huaka:Aquit cca̠­ma̠x­qui̠má̠n tax­káket la̠qui̠ naca̠­mak­sko­ni­yá̠tit xli̠­hua̠k cris­tianos ma̠squi hua̠nti̠ ni̠ judíos.Pus chú cani̠hua̠ pu̠la­tama̠n cali̠­pítit tamá min­tax­ka­ketcán
la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nama̠aka­pu̠­taxti̠y xli̠s­tac­nicán. H  .Pero Pablo y Ber­nabé ni̠caj cacs takáx­matli hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­má̠­calh, y xlacán chiné takálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na pi̠ luu chuná xquin­ca̠­lak­cha̠­ni̠tán xla­cata pi̠ hui­xinín judíos nac­ca̠­liakchu­hui̠­na­niyá̠n xta­chu­huí̠n Dios, pero cumu hui­xinín ni̠tlá̠n tla­hua­yá̠tit y ni̠ ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit la̠ta lácu aquinín cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n a̠má xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ anka­lhí̠n naka­lhi̠­yá̠tit cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú, pus para chuná tla­hua­yá̠tit pus chú aquinín huá nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu hua̠nti̠ ni̠ judíos.  -Pero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún judíos taúcxilhli pi̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos huá xta­mini̠t takax­matniy xta­chu­huí̠n Pablo xlacán tzú­culh tasi̠­tzi̠niy, tzú­culh tata̠­la̠­huaniy y tali̠­kalh­ka­má̠­nalh Pablo.  ,Li̠tzi̠má acxni̠ lak­cha̠mpá sábado Pablo y Ber­nabé taampá nac xpu̠­si­cu­lancán judíos y a̠huayu xli̠­pu̠tum cris­tianos xala a̠má ca̠chi­quí̠n tata­mac­xtú­mi̠lh la̠qui̠ nata­kax­mata xta­chu­huí̠n Dios. hI +Acxni̠ chú aya pu̠tum xta­tax­tuni̠t y acxni̠ aya xtaamá̠­nalh, lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ judíos xa̠hua maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠ judíos pero luu xta­li̠­pa̠­huán Dios cumu la̠ judíos, xlacán ta­sta̠­lá­nilh Pablo y Ber­nabé. Cumu aya xtzu­cuni̠t taca̠­najlay xta­chu­hui̠ncán xlacán tzú­culh tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xla­cata pi̠ aksti̠tum cata­li̠­pá̠­hualh Dios porque xlá luu snu̠n xca̠­la­ka­lhamán y anka­lhi̠ná ca̠ma̠­lac­nu̠niy naca̠­ma̠­ka­pú̠­taxti̠y xli̠s­tac­nicán y naca̠­mak­ta­kalha. H  *Acxni̠ chu­hui̠­nan­ko̠lh Pablo y Ber­nabé tatáx­tulh nac a̠má xpu̠­si­cu­lancán judíos, y maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠ judíos xta­la­ca­chinít pero antá xta­ta̠­la­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh Dios, xlacán tahuá­nilh xla­cata pi̠ li̠tzi̠má acxni̠ nalak­cha̠m­paray sábado la̠ta jaxcán caca̠­la­kampá la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­paray xta­chu­huí̠n Dios. G  )Caucxílhtit quin­ta­scújut hui­xinín hua̠nti̠ ni̠tu̠ liucxilh­ni­na­ná̠tit y laca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit,
me̠c­stucán calak­tzan­ká̠tit ma̠squi cacs li̠la­ca­hua­ná̠tit hua̠ntu̠ ctla­huama.Porque aquit cámaj ca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac mila­ta­ma̠tcán,
y hasta ni̠para tzinú xca̠­naj­la­pu­tútit para caj tícu xca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán. M  (Pus luu cuentaj cat­la­huátit para tícu la̠ hui­xinín ni̠ luu ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu, porque ni̠ cla­cas­quín para hui­xinín nali̠­ma̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh pro­fetas acxni̠ chiné táhua: V % 'Porque xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y taca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na naca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­ca̠na pi̠ ca̠ma̠­tzan­ke̠­na­nicán cumu la̠ taca̠­najlay, y na̠ caca­tzí̠tit pi̠ a̠má Jesús ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t tla­huani̠t hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés ne̠c­xnicú lay tla­huay, porque a̠má li̠ma̠­peksí̠n ni̠lay cata­ma̠­tzan­ke̠­nanín min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán ma̠squi li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. 8 i &Nata̠lán, cha̠­tunu cha̠­tunu hui­xinín laca­tancs caca­tzí̠tit pi̠ caj huá xpa̠­la­cata Jesús hua̠nti̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n Dios la̠nchú ca̠ma̠­lac­nu̠­niyá̠n xla­cata naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. ! ; %Pero a̠má cha̠tum chixcú Jesús hua̠nti̠ Dios xlac­sacni̠t y ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n xlá ni̠ masli xti­yat­li̠hua. `9 $Hui­xinín ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ Dios huá xli̠­chu­hui̠­nama rey David acxni̠ chuná huá, pero ni̠ chuná qui̠­taxtuy porque ma̠squi xli̠­ca̠na xlá pi̠ David ca̠lí̠s­cujli y ca̠li̠­ma­cuánilh a̠ma̠ko̠lh xta̠­cris­tianos hua̠nti̠ xca̠­ta̠­lama a̠má maká̠n quilh­ta­macú chuná cumu la̠ Dios xli̠­ma̠­pek­si̠ni̠t nas­cujniy, pero acxni̠ kó̠lulh, ni̠lh, ma̠c­nú̠­calh y alh ca̠ta̠­ta­lak­xtumi̠y xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni, y na̠chuná masli xti­yat­li̠hua cumu la̠ xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos.  #Pero laca­tum­li̠túm nac salmo ma̠s laca­tancs tatzokni̠t acxni̠ chiné huam­paray: “Huix quiDios, aquit cca­tzi̠y pi̠ huix ni̠ cati­ma̠sta quilh­ta­macú xla­cata nalaclay xti­yat­li̠hua milac­scujni hua̠nti̠ ma̠n lac­sac­ni̠ta.” jM "Dios aya xlac­lhca̠­hui­li̠­ni̠ttá pi̠ xámaj ma̠la­cas­ta­cuani̠y a̠má xata­lac­sacni chixcú nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ ni̠ nalaclay xli̠hua, cumu la̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Hui­xinín la̠n nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit acxni̠ nac­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ cti­ma̠­lac­nú̠­nilh rey David.” T! !Porque la̠nchú aquinín ucxilh­ni̠­táhu la̠ta lácu Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Jesús, pus antá chú eé huam­putún pi̠ Dios ma̠kan­táx­ti̠lh xta­chu­huí̠n cumu la̠ tatzokni̠t nac xli̠­kam­pa̠tiy salmo: “Huix quin­ka­huasa y aquit min­tla̠t porque la̠nchú chuná cli̠­ma̠x­tuyá̠n.” 7g ’Pus la̠nchú aquinín cmi­ni̠­táhu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n eé li̠pa̠­xúhu tama̠­ca­tzi̠ní̠n pi̠ Dios ma̠kan­tax­ti̠­ni̠ttá nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tica̠­ma̠­lac­nu̠­nichá qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán. B} y juerza maka̠s quilh­ta­macú antá xlama xas­tacná, y ni̠caj maktum ca̠ta­si­yú­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ a̠huatá xca̠­ta̠­mi­ni̠­tanchá nac Gali­lea y xta­ta̠­la­ta­pu̠li̠y nac Jeru­salén. Pus huá chú u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ma̠n taucxilhní̠t hua̠ntu̠ kan­tax­tuni̠t nac xla­táma̠t Jesús xlacán tali̠­chu­hui̠nán xla­táma̠t Jesús. F Pero Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac­ca̠­li̠ní̠n jM Acxni̠ chú aya xta­mak­ni̠ni̠t y xta­ma̠­kan­tax­ti̠ni̠t hua̠ntu̠ xta­li̠­chu­hui̠­naní̠t pro­fetas nat­la­hua­nicán Cristo acxni̠ namín, hui̠ntí tamá̠c­ti̠lh nac cruz y tamá̠c­nu̠lh. % Ma̠squi luu xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para kam­pa̠tum tama̠­lu­lók­nilh xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh, pero juerza tama̠­la­cá­pu̠lh nac xla­catí̠n ma̠pek­si̠ná Pilato la̠qui̠ xlá nama̠­mak­ni̠­ni̠nán. "= Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Jeru­salén xana­puxcun cura y lac­ta­li̠­pa̠hu mima̠­pek­si̠­nacán ni̠ tala­ká­pasli tícuya̠ chixcú xli̠­taxtuy Jesús, y na̠ ni̠para tzinú túcu ca̠li̠­ma­cuánilh ma̠squi tzi̠maj tzi̠má sábado tali̠­kalh­ta­huakay xta­chu­hui̠ncán pro­fetas nac xpu̠­si­cu­lancán, porque acxni̠ talí̠lh­ca̠lh pi̠ maktum namak­ni̠cán Jesús, chuná tancs tama̠­kan­tax­ti̠­ko̠lh a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xta­li̠­chu­hui̠­na­ni̠­tan­chitá xalak­maká̠n pro­fetas xla­cata pi̠ chuná namak­ni̠cán. H~  ’Xli̠­hua̠k hui­xinín judíos xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham chu hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos pero li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios, mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ hui­xinín tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠lak­ma­ca­tan­ca­ni̠­tátit a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Jesús. } Acxni̠ aya xta­la­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta Juan Bau­tista xma̠­kan­tax­ti̠­ma̠­ko̠lh xta­scújut hua̠ntu̠ xli̠­ma­ca­min­cani̠t y xlá aya xámaj tapa̠­qui̠y nac ca̠quilh­ta­macú, xlá chiné huá: “Aquit ni̠ Cristo cumu la̠ hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit, pero aca­li̠stá̠n mima cha̠tum hua̠nti̠ a̠tzinú kalhi̠y lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná cumu la̠ aquit, porque aquit hasta ni̠para tzinú qui­mi̠­ni̠niy xla­cata pi̠ nac­xcutniy xacorrea xta­tu̠nú̠n cumu la̠ cha̠tum xta­sa̠cua.” Pablo li̠chuhui̠nán lácu Jesús ca̠lakma̠xtuy xli̠hua̠k cristianos z|m Acxni̠ nia̠ xma̠­tzu­qui̠y xta­scújut Jesús, Dios pu̠lh huá ma̠la­ká­cha̠lh Juan Bau­tista la̠qui̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xapu̠­la­tama̠n Israel y xca̠­huaniy xla­cata pi̠ cata­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y cata­taakmú­nulh. {w Dios tima̠­lac­nú̠­nilh xamaká̠n quilh­ta­macú rey David xla­cata pi̠ xámaj laca­chín cha̠tum tali̠­pa̠hu xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n aquinín judíos, pus hua­tiyá chú tamá Jesús hua̠nti̠ qui̠­la­ta­ma̠chi nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán xli̠­ca̠na pi̠ huá xli̠­ta­la­ka­pasni rey David. z Aca­li̠stá̠n acxni̠ Dios niaj lacás­quilh nama̠­pek­si̠nán Saúl xlá ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh David la̠qui̠ huá nama̠­pek­si̠nán cumu la̠ rey, porque Dios chiné li̠chu­huí̠­nalh David: “Aquit cmac­lani̠t David xka­huasa Isaí, luu cla­kati̠y la̠ta xlá tla̠n xta­pu­huá̠n porque xli̠­hua̠k nat­la­huay hua̠ntu̠ aquit cla­cas­quín.” Jy  ’Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh xalak­maká̠n israel­itas tali̠­ma̠aka­tzán­ke̠lh Dios xla­cata pi̠ xlacán xta­la­cas­quín cha̠tum tali̠­pa̠hu rey hua̠nti̠ naca̠­ma̠­peksi̠y. Dios tla̠n tláhua hua̠ntu̠ xlacán xta­la­cas­quín y ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh Saúl xka­huasa Cis la̠qui̠ nama̠­pek­si̠nán cumu la̠ xreycán; eé chixcú antá xmak­ta­peksi̠y nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh li̠ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán la tribu de Ben­jamín. Rey Saúl ma̠pek­sí̠­nalh ti̠puxam ca̠ta. Rx Acxni̠ chú xta­hui­lá̠­nalh nac Canaán Dios xca̠­lac­sac­ti̠­lhay maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ naca̠­pux­cuniy y xca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán jueces. /wW Hasta xlá ca̠ma̠s­pú­tulh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac pu̠lac­tujún ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Canaán la̠qui̠ naca̠­mak­lhti̠y xpu̠­la­ta­ma̠ncán y antá nata­la­tama̠y xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán. ’Akta̠ti ciento ca̠ta a̠íta̠t chuná xta­la­má̠­nalh y a̠huatá ma̠pek­sí̠­nalh púx­culh pro­feta Samuel. Ev Dios ni̠ ca̠ak­xtek­má­kalh ma̠squi xlacán ni̠ xta­ka­lha­kax­mat­putún hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­peksi̠y y chuná ca̠mak­tá­kalhli y ca̠má̠­hui̠lh ti̠puxam ca̠ta la̠ta xta­la­pu̠lay nac desierto y hua̠k ca̠ta̠­pá̠­ti̠lh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtat­la­hua­má̠­nalh. Zu- Quim­pu̠­chi­nacán Dios ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t eé quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán Israel, huá xlá tica̠­lac­sacchá xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ aquinín quin­quilh­tzu­cutcán, y acxni̠ caj xta­ma­kuilá̠­nalh nac Egipto ca̠mak­tá̠­yalh la̠qui̠ luu li̠pe̠cua la̠ta nata­lhu̠­huán, aca­li̠stá̠n chú ma̠n ca̠ta­mac­xtu­pa­rachá nac Egipto porque xlá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke. ~tu Pablo tá̠yalh, chexli xmacán xla­cata pi̠ pu̠tum cacs cata­qui­lhua, y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­pu̠tum hui­xinín nata̠lán israel­itas hua̠nti̠ la̠nchú qui­la̠­kax­mat­ni­ma̠­náhu, chu xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ laka­chix­cu­huí̠­yá̠tit Dios ma̠squi ni̠ judíos hui­xinín, cakax­pátit quin­ta­chu­huí̠n: *sM Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ xana­puxcun laka­chix­cu­hui̠­naní̠n antá xalaní̠n tali̠­kalh­ta­hua­ka­ko̠lh tzinú xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés chu hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xlib­rojcán pro­fetas, tama̠­lak­chú­hualh xli̠­kalh­ta­hua­kacán y taqui­lhá­nilh Pablo y Ber­nabé, chiné tahuá­nilh: —Nata̠lán, para huí actzu̠ tachu­huí̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­pu­tu­ná̠tit u̠ma̠ko̠lh cris­tianos pus caca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nántit. 2r] Pero huata Pablo y Ber­nabé tatá­ca̠xli nac Perge y táalh nac Antioquía hua̠ntu̠ huí nac xmu­ni­cipio Pisidia. Acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú sábado acxni̠ judíos tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios y tajaxa, xlacán tatá­nu̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán y culucs tatáhui. q} Antá uú nac Pafos, Pablo, Ber­nabé y Marcos tatá­ju̠lh nac aktum barco y táalh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Perge cxmu­ni­cipio Pan­filia. Pero huata nac Perge tacho­ko­tá̠­yalh Marcos y tas­pitpá nac Jeru­salén. _p7 Amá gober­nador acxni̠ úcxilhli hua̠ntu̠ okspú­lalh Elimas xlá ca̠náj­lalh xta­chu­huí̠n Dios porque aká­ta̠ksli pi̠ xta­lu­lóktat hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­na­má̠­calh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Pablo y Ber­nabé tali̠chuhui̠nán Jesús nac xaca̠chiquí̠n Antioquía hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y Pisidia 6oe Pero la̠nchú Dios amá̠n ma̠xo­ko̠­ni̠yá̠n xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n, huix la̠nchú pímpa̠t laka­xo̠­ko̠na y niaj catiúcxilhti xtax­káket chi­chiní. Amá Elimas acxni­tuncán poklh lacáhua y niajlay laca­huá̠­nalh y tzú­culh ca̠huaniy hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh xla­cata pi̠ cata­pe­ke­chi­pá­le̠lh la̠qui̠ ni̠ nata­cuctay porque ni̠lay xla­ca­hua̠nán. qn[ y chiné huá­nilh: —¡Cacs caquí­lhuanti huix aksa­ni̠ná chixcú, huix xta̠­chuná kalhi̠ya min­kásat cumu la̠ kalhi̠y akska­huiní porque xma̠nhuá cuentaj tla­hua­ni̠ta nat­la­huaya hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n! ¿Hasta ni̠n­co̠cxni huix pímpa̠t aka­tzi­yanca ca̠mak­xteka hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huam­putún Dios? >mu Y Saulo, hua̠nti̠ nac xta­chu­huí̠n griego xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Pablo, xka­lhi̠y xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo, cacs lak­lá­ca̠lh a̠má scu­huaná, `l9 Pero acxni̠ xlacán xta­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­má̠­nalh, a̠má scu­huaná hua̠nti̠ nac xta­chu­huí̠n griego xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Elimas, xlá ca̠kalh­pek­tá­nu̠lh xla­cata pi̠ ni̠ naca̠­najlay gober­nador a̠má xta­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ xta­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­má̠­nalh. k' Eé scu­huaná luu xamigoj xtla­huani̠t gober­nador xuanicán Sergio Pablo, ma̠squi xlá luu ska­lala chixcú xuani̠t anka­lhí̠n xli̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y lácu tla̠n nama̠­pek­si̠nán. Pero ma̠squi chuná eé ma̠pek­si̠ná ca̠ma̠­ta­sa­ní̠­nalh Ber­nabé y Saulo xla­cata nata­ta̠­chu­hui̠nán porque xlá na̠ xkax­mat­putún xta­chu­huí̠n Dios. j Aca­li̠stá̠n laka­siyu tala­ka­tza̠­la­ko̠lh xli̠­hua̠k lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má isla xla Chipre hasta tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Pafos. Antá tama̠­nók­lhulh cha̠tum judío xuanicán Bar­jesús eé chixcú scu­huaná xuani̠t; xlá luu xaaksa­ni̠ná xuani̠t porque xca̠ak­ska­huiy cris­tianos xca̠­huaniy pi̠ Dios xma̠­la­ka­cha̠ni̠t la̠qui̠ nali̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni. =is Antá tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y Chipre xuanicán Sala­mina y nac a̠má ca̠chi­quí̠n tzi̠maj tzi̠ma sábado xtaán nac xpu̠­si­cu­lancán judíos y antá xta­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios; na̠ xca̠­mak­ta̠­yat­la̠­huán Juan Marcos. rh] Espíri­tu Santo ca̠ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh Ber­nabé y Saulo xla­cata pi̠ pu̠lh antá catáalh nac Se­leucia, acxni̠ antá tácha̠lh xlacán tata­ju̠pá nac aktum barco hua̠ntu̠ xamaj an nac isla de Chipre. .gU Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú acxni̠ aya xta­ta­ca̠x­má̠­nalh Ber­nabé y Saulo, xli̠­hua̠k takalh­xtek­nimpá y tata­mac­xtú­mi̠lh la̠qui̠ nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios xpa̠­la­ca­tacán. Maka­pi­tzí̠n taliacchí­palh xmacancán y aca­li̠stá̠n xlacán táalh anta­nícu xca̠­ma̠­la­ka­cha̠ma Dios. Ber­nabé y Saulo tali̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Dios nac Chipre bf= Maktum quilh­ta­macú acxni̠ xta­kalh­xtek­ni­má̠­nalh y xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t la̠qui̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, Espíri­tu Santo chiné ca̠huá­nilh: —Caqui­la̠­lac­sac­níhu Ber­nabé chu Saulo la̠qui̠ xlacán nata­ma̠­kan­taxti̠y aktum ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­lac­sacni̠t. e  Nac Antioquía xta­hui­lá̠­nalh maka­pi­tzí̠n lak­ska­lalán ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán pro­fetas porque tla̠n xta­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, xlacán chiné xca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán: Ber­nabé, Simón hua̠nti̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán El Negro, Lucio xalac Cirene, Manaén (eé chixcú lac­xtum xta̠s­tacni̠t Herodes hua̠nti̠ xma̠­pek­si̠nán nac Gali­lea), xa̠hua Saulo. d Acxni̠ Ber­nabé y Saulo tama̠­kan­tax­ti̠­ko̠lh a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma­ca̠n­cani̠t nac Jeru­salén xlacán tatas­pitpá nac Antioquía, y na̠ tatá̠alh Juan hua̠nti̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Marcos. c9 Pero huata xta­chu­huí̠n Dios a̠tzinú li̠pe̠cua la̠ta xta­la­ka­pun­tu­mi̠ma y cani̠huá lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n xliakchu­hui̠­na­má̠­calh y lhu̠hua cris­tianos xta­ta­li̠­hua­qui̠­má̠­nalh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús. bb= Acxni̠ chuná káx­matli Herodes hua̠ntu̠ xta­qui­lhuamá̠­nalh cris­tianos luu snu̠n li̠pa̠­xú­hualh, pero cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán ma̠chí­pi̠lh aktum tajátat, mac­ta̠­ya­ko̠lh lactzu lu̠hua y hasta caní ni̠lh. Huá chuná liok­spú­lalh porque tla̠n mak­lhcá­tzi̠lh nali̠­ma̠x­tucán cumu la̠ dios y ska­lala chixcú y ni̠ má̠x­qui̠lh cá̠cni̠t Dios hua̠nti̠ má̠x­qui̠lh tala­ca­pa̠s­tacni. Ea Cumu Herodes luu tancs xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xlacán tala­ká­ti̠lh xta­chu­huí̠n y huá xpa̠­la­cata chiné tzú­culh taqui­lhaniy: —¡Tamá chixcú li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum dios porque luu tancs chu­hui̠­nani̠t, y ni̠ caj cati̠hua̠ chixcú! 4`a Xlá ma̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ xta­la­cas­quín a̠ma̠ko̠lh cris­tianos y ca̠li̠lh­cá̠­nilh aktum quilh­ta­macú acxni̠ naca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán. Acxni̠ lák­cha̠lh a̠má quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ta̠­la­ca̠xlay Herodes li̠huana̠ taca̠x­tá̠­yalh y ca̠lhá­ka̠lh xala­cuán clháka̠t y táhui nac xpu̠­tá­hui̠lh xpu̠­ma̠­peksí̠n tzú­culh ca̠xa­katli̠y. Q_ Rey Herodes luu li̠pe̠cua xca̠­si̠­tzi̠niy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­qui̠ní̠n Tiro y Sidón. Pero huata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos luu lac­xtum tali̠­lac­chu­huí̠­nalh xla­cata nata­lakán la̠qui̠ nata­ta̠­la­ca̠xlay pi̠ calác­lalh tasi̠tzi; pero pu̠lh huá tata̠­chu­huí̠­nalh Blasto u̠má chixcú csec­re­tario xuani̠t Herodes y luu lanca li̠tlá̠n tas­quí­nilh xla­cata pi̠ aktum tapa̠­xu­huá̠n caca̠­ta̠­la­cá̠x­lalh. Porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xta­mac­la­cas­quín hua̠k antá xta­ta­ma̠­huay nac a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Herodes. ^ Ca̠cu­huiní acxni̠ rey Herodes ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata cali̠­mi­ní­calh nac xla­catí̠n Pedro, pero cumu ni̠para cha̠tum hua̠nti̠ taqui̠­pú­tzalh tamác­lalh nac pu̠la̠­chi̠n luu li̠pe̠cua sí̠tzi̠lh Herodes, lacaxtum ma̠pu­tzí̠­nalh, cumu ni̠ mác­lalh ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ caca̠­mak­ní̠­calh a̠ma̠ko̠lh sol­dados hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalhni̠t Pedro nac pu̠la̠­chi̠n porque xuan pi̠ huá xcuentajcán ma̠squi xtza̠­lani̠t. Aca­li̠stá̠n rey Herodes antá alh tahuilay nac xaca̠­chi­quí̠n Cesarea. Rey Herodes ni̠y nac xaca̠chiquí̠n Cesarea l]Q Acxni̠ chú xka­ka­ko̠lh a̠má tzi̠sní a̠ma̠ko̠lh sol­dados hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh luu aka­tiyuj tzú­culh talay y cacs xta­la­ca­huán porque ni̠ xta­ca­tzi̠y nícu xani̠t Pedro. 1\[ Pero huata xlá ca̠li̠­ma­ca­huá­nilh xmacán xla­cata pi̠ cacs cata­qui­lhua y laka­siyu tzú­culh ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta lácu Quin­tla̠­ticán Dios xlak­ma̠x­tuni̠t nac pu̠la̠­chi̠n. Xa̠huachí chiné ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh: —Na̠ caca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nántit San­tiago eé hua̠ntu̠ kan­tax­tuni̠t xa̠hua xa̠maka­pi­tzí̠n quin­ta̠­ca̠­naj­la­nicán uú nac Jeru­salén. Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh xlá alh tatze̠ka a̠laca­túnuj pu̠la­tama̠n. u[c Pero nac tan­quilhtí̠n Pedro chu­nacú xla­kat­lakma má̠lacchi, hasta caní ma̠la­qui̠­ní­calh. Xlá ca̠lak­tá­nu̠lh y acxni̠ taúcxilhli la̠n tapé̠­cualh y ni̠ luu xta­ca̠­najlay para huá antá xyá. |Zq Pero huata xlacán tahuá­nilh: —¡Huix ma̠x caj laka­hui­típa̠t! Pero a̠má tzuma̠t kalhtum xma̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na. Entonces xlacán tahua­nipá: —Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠huá Pedro, pero ma̠x a̠huayu huá xángel. Y) Pero acxni̠ kalh­la­ká­pasli pi̠ huá Pedro, a̠má tzuma̠t luu li̠pe̠cua la̠ta kálhi̠lh tapa̠­xu­huá̠n hasta li̠pa̠­tzán­ka̠lh nama̠­la­qui̠niy, huata caj tokosú̠n alh ca̠huaniy xa̠maka­pi­tzí̠n pi̠ Pedro antá xyá nac má̠lacchi. X{ Acxni̠ antá cha̠lh lakát­lakli má̠lacchi, cha̠tum tzuma̠t xuanicán Rode alh ucxilha tícu xchu­hui̠­nama. 2W] Acxni̠ chú luu li̠huana̠ laca­pa̠s­tac­ko̠lh antá alh nac xchic María xtzí Juan hua̠nti̠ na̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Marcos, porque xca­tzi̠y pi̠ antá nac eé chiqui xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t lhu̠hua cris­tianos xta­kalh­ta­hua­ka­ni­má̠­nalh Dios. V9 Hasta antacú chú li̠huana̠ aká­ta̠ksli Pedro pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ xuc­xilhma y ni̠tu̠ caj xma̠­nix­nima. Entonces sacstu tzú­culh chu­hui̠nán y chiné huá: —Hasta la̠n­chujcú cta­lu­lokma pi̠ xli̠­ca̠na Dios Quin­tla̠­ticán macá­milh xángel la̠qui̠ naqui­lak­ma̠xtuy nac xmacán rey Herodes chu la̠ta túcua xquin­tat­la­hua­ni­putún judíos. +UO Pero tati̠­la­ca­tzá̠­lalh hua̠ntu̠ pu̠lh xyá má̠lacchi y tacha̠mpá xliaktiy anta­nícu na̠ xta­mak­ta­kalh­na­má̠­nalh sol­dados, aca­li̠stá̠n tácha̠lh nac xalanca má̠lacchi xla li̠cá̠n anta­nícu lac­tax­tucán nac tiji, xlá ma̠n tzú­culh tala­qui̠y sacstu y tatax­tuchá nac lan­ca̠­tiji. Akchú tat­lá̠­hualh y a̠má ángel antá akxtek­yá̠­hualh Pedro. mTS Pedro la̠li̠­huán tzú­culh sta̠­laniy ángel, pero xlá ni̠ xca­tzi̠y para luu xli̠­ca̠na a̠má hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tu­nima porque xlá xlac­pu­huán pi̠ caj xma̠­la­ca­hua̠­ni̠­má̠­calh. ES Amá ángel chiné hua­nipá: —La̠li̠­huán calha­ká̠­nanti, cata­tu̠nu min­ta­tu̠nú̠n y camac­ta­huaca xalac xkalhni milháka̠t y la̠li̠­huán caquis­ta̠­lani. 9Rk Ni̠para tzinú xali̠­ca­tzí̠n lácu ¡lám tanu̠­ko̠chá tax­káket nac xpu̠­lacni pu̠la̠­chi̠n! Dios xma̠­la­ka­cha̠ni̠t cha̠tum ángel, a̠má ángel ta̠pá̠­tok­lhli Pedro ma̠la­ka­huá­ni̠lh y chiné huá­nilh: —¡La̠li̠­huán cata̠qui! Pedro tuncán huákaj tá̠yalh y a̠má cadenas hua̠ntu̠ xli̠­chi̠­hui­li̠­cani̠t sacstu tzú­culh tata­mo­kosa hasta nac ca̠ti­yatni. Q' Hua­tiyá a̠má tzi̠sní cxka­kama acxni̠ rey Herodes xamaj ma̠ka­lha­pali̠y nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos, Pedro la̠n clhta­mama ma̠squi hasta kantiy cadena xli̠­chi̠­hui­li̠­cani̠t y cha̠tiy sol­dados xta­pa̠x­tu̠­hui­lá̠­nalh y xa̠maka­pi­tzí̠n antá xta­mak­ta­kalh­na­má̠­nalh nac xlacán xamá̠­lacchi pu̠la̠­chi̠n. 3P_ Li̠huán Pedro chuná xta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Cristo xlacán li̠pe̠cua la̠ta xta­kalh­ta­hua­ka­ni­má̠­nalh Dios xla­cata pi̠ ni̠tu̠ calá­nilh nac pu̠la̠­chi̠n. Dios lakma̠xtuy Pedro nac pu̠la̠chi̠n jOM Cumu xlá úcxilhli pi̠ xana­puxcun cura xa̠hua lhu̠hua judíos tala­ká­ti̠lh hua̠ntu̠ tlá­hualh, pus huata na̠ ma̠chi­pí̠­nalh Pedro, pero cumu luu acxni̠ a̠má quilh­ta­macú xlak­cha̠ni̠t la̠ta lácu taxtuy xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xta­huay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura, mejor caj ma̠ta­mac­nu̠­ní̠­nalh nac pu̠la̠­chi̠n la̠qui̠ acxni̠ naakas­puta pa̠xcua tla̠n nama̠­ka­lha­pali̠y nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos. Acxni̠ chú tamac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cata­mak­tá­kalhli kalha­cu̠­cha̠xán sol­dados. ]~#|zly6wvt,rqnllR1Q-PoONMLJ!HFDB;:A98!7&65u33o2r107/3.-,*)d(2'3&%$*#"H Cg1 B g ?ybr kO$Entonces a̠má chixcú tuncán lákalh Pablo y chiné huá­nilh: —Qui­ma­ca­mí­nilh li̠ma̠­peksí̠n a̠ma̠ko̠lh jueces xla­cata pi̠ cac­ca̠­mak­xtekni, pus chú aya tla̠n li̠pa̠­xúhu napi­ná̠tit. b=#Li̠tzi̠sa a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n tali̠­ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ catáalh maka­pi­tzí̠n poli­cias la̠qui̠ nata­huaniy a̠má tropa hua̠nti̠ xmak­ta­kalhnán nac pu̠la̠­chi̠n xla­cata pi̠ caca̠­ta­mac­xtulhá nac pu̠la̠­chi̠n y caca̠­mák­xtekli hua̠nti̠ xca̠­chi̠­cani̠t. lQ"Aca­li̠stá̠n a̠má tropa cá̠le̠lh nac xchic y ca̠má̠­hui̠lh y xlá xa̠hua pu̠tum xli̠­ta­la­ka­pasni luu li̠pe̠cua la̠ta xta­pa̠­xu­hua­má̠­nalh porque na̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús. 2~]!Y cumu xli̠­pu̠tum tali̠­pá̠­hualh Jesús, hua­tiyá a̠má ca̠tzi̠sní a̠má chixcú chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni tataakmú­nulh, pero pu̠lh ca̠che­ke̠­ní­calh anta­nícu xca̠­li̠­ma̠­ta­ka̠­hui̠­cani̠t lasasa acxni̠ ca̠s­nók­calh. ~}u Ma̠squi luu íta̠t tzi̠sa xuani̠t a̠má chixcú cá̠le̠lh nac xchic y antá Pablo y Silas tzú­culh tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xta­chu­huí̠n Dios xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má chiqui. [|/—Cali̠­pá̠­huanti Quim­pu̠­chi­nacán Jesúc­risto la̠qui̠ chuná naca̠­lak­ma̠x­tu­ca­ná̠tit huix chu xli̠­hua̠k mili̠­ta­la­ka­pasni —takalh­tí̠­nalh Pablo y Silas. B{}Aca­li̠stá̠n ca̠ta­mác­xtulh nac quilhtí̠n y antá chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Túcu aquit qui­li̠t­lá­huat la̠qui̠ tla̠n nac­lak­ma̠xtuy qui­li̠s­tacni? $zAAmá tropa ma̠pek­sí̠­nalh pi̠ cali̠­mi­ní­calh aktum li̠maksko, acxni̠ ma̠x­quí̠­calh tuncán tánu̠lh nac pu̠la̠­chi̠n pero la̠ta xpe̠­cuama li̠pe̠cua clhpi­pima, y acxni̠ ca̠lák­cha̠lh Pablo y Silas tuncán ca̠la­ka­ta­tzo­kós­talh. Wy'Pero Pablo úcxilhli hua̠ntu̠ xtla­huama, la̠li̠­huán qui­lhá­nilh y chiné huá­nilh: —¡Ni̠ camak­ní̠­canti me̠cstu, porque ni̠tu̠ ctza̠­la­ma̠­náhu, uú pu̠tum cya̠­náhu! zxmAmá tropa hua̠nti̠ xmak­ta­kalhnán nac pu̠la̠­chi̠n acxni̠ xlá lakáhua y úcxilhli pi̠ hua̠k xamá̠­lacchi pu̠la̠­chi̠n xta­ta­la­qui̠ni̠t, xtat tlá­hualh xma̠­chi̠ta y sacstu xámaj tacux­mu̠lh­tucuy porque xlá xlac­pu­huán pi̠ a̠ma̠ko̠lh tachi̠ní̠n hua̠k xta­tza̠­lani̠t y huá xamá̠­calh ma̠xo­ko̠­ni̠cán. @wyChuná a̠má xta­quilh­tli̠­má̠­nalh acxni̠ caj xamaktum tachí­quilh tíyat y xamá̠­lacchi a̠má pu̠la̠­chi̠n sac­stucán tata­lá­qui̠lh, na̠chuná cadenas hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma­ca­chi̠­cani̠t sac­stucán lhken tata­mó­kosli la̠ta tatáx­cutli xli̠­hua̠k tachí̠n. cv?Pero acxni̠ luu xita̠t­lani̠t tzi̠sní Pablo y Silas xta­kalh­ta­hua­ka­ni­má̠­nalh Dios y xta­quilh­tli̠­ni­má̠­nalh, y xa̠maka­pi­tzí̠n tachí̠n caj cacs xta­kax­mat­má̠­nalh. #u?Acxni̠ chuná li̠ma̠­pek­sí̠­calh a̠má tropa hua̠nti̠ xmak­ta­kalhnán nac pu̠la̠­chi̠n li̠huaca ca̠ta­mac­nu̠chá hasta nac xtanké̠n, porque xpe̠­cuán para naca̠­ma­ka­tza̠lay, y na̠ ca̠ma̠­tan­tu̠­nú̠­calh xtan­tu̠ncán lac­tu̠­lanca pák­lha̠t hua̠ntu̠ xuanicán cepo porque luu chuná xca̠­li̠­lak­xqui­ti­nu̠­nicán xtan­tu̠ncán tachí̠n. Yt+Aca­li̠stá̠n chú acxni̠ Pablo y Silas ca̠li̠s­nok­kó̠­calh lasasa, ma̠pek­sí̠­calh cha̠tum tropa hua̠nti̠ xmak­ta­kalhnán nac pu̠la̠­chi̠n xla­cata pi̠ antá caca̠­ta­mác­nu̠lh y luu cuentaj caca̠t­lá­hualh xla­cata ni̠ naca̠­ma­ka­tza̠lay porque huata huá nama̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. sLhu̠hua cris­tianos antá xalaní̠n nac a̠má ca̠chi­quí̠n na̠ tata­la­ca­tzú­hui̠lh nac pu̠ma̠­peksí̠n y lac­xtum takalh­mak­tá̠­yalh a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­ta­la­ca­pu̠­má̠­nalh. Ama̠­ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n tali̠­ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ caca̠­ma̠­lak­xtú­calh clha­ka̠tcán y caca̠­li̠s­nók­calh lasasa. wrgXlacán tama̠­si­yu­ni­má̠­nalh cris­tianos aktum xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni la̠ta lácu luu xli̠­la­ta­ma̠tcán, pero aquinín ni̠ cma̠t­la̠n­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ xlacán tahuán porque aquinín ro­manos. :qmAcxni̠ talí̠­cha̠lh nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n chiné tzú­culh tali̠­ma̠­la­capu̠y: —¡Uma̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n judíos xlacán caj tamini̠t tama̠­la­kas­pit­ya̠­huay cris­tianos hua̠nti̠ uú tahui­lá̠­nalh nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán! 1p[Pero huata xpu̠­chi­naní̠n a̠má tzuma̠t acxni̠ tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xtla­hua­ni­cani̠t li̠pe̠cua la̠ta tasí̠­tzi̠lh porque niajlay cati­ta­li̠t­lá­jalh tumi̠n, huá xpa̠­la­cata tali̠­chí­palh Pablo y Silas y ca̠lé̠n­calh nac pu̠ma̠­peksí̠n. 9okAnka­lhí̠n chuná xuan acxni̠ antá xac­ti̠­tax­tu­yá̠hu y maktum quilh­ta­macú juerza maka­si̠­tzi̠lhá Pablo, la̠li̠­huán lak­tás­pitli y chiné huá­nilh a̠má espí­ritu hua̠ntu̠ xmaka­tla­jani̠t: —¡Nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n pi̠ camák­xtekti tamá tzuma̠t! Acxni­tuncán a̠má xes­pí­ritu akska­huiní mák­xtekli. |nqXlá tzú­culh quin­ca̠s­ta̠­la­niyá̠n y chiné xqui­lhama la̠qui̠ hua̠k nata­kax­mata. —¡Uma̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n huá talac­scuj­ni­má̠­nalh Dios hua̠nti̠ xta̠stum kalhi̠y lanca xla­ca­tzúcut, y mini̠t ca̠li̠akchu­hui̠­na­niyá̠n xasa̠sti latáma̠t la̠qui̠ tla̠n nalak­ma̠x­tu­yá̠tit mili̠s­tac­nicán! 2m]Antá nac eé ca̠chi­quí̠n xuí cha̠tum tzuma̠t hua̠nti̠ xak­chi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni cha̠tum xes­pí­ritu akska­huiní hua̠nti̠ xca̠­ma̠­lak­cha̠ni̠y xca̠­ma̠x­tuniy csuertejcán cris­tianos, y cumu xlá xatastá̠n tasa̠cua xuani̠t xpu̠­chi­naní̠n tapa­ra̠xlá xta­ma̠­ta̠­ji̠nán y la̠ná xca̠­ma̠t­la­ji̠ni̠t tumi̠n. Maktum quilh­ta­macú acxni̠ xaca­ma̠­náhu kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios nac xquilhtú̠n kalh­tu̠­choko cma̠­nok­lhúhu a̠má tzuma̠t. al;Acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú Lidia taakmú­nulh xa̠hua xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni. Aca­li̠stá̠n Lidia chiné quin­ca̠­huanín: —Para xli̠­ca̠na hui­xinín talu­lo­ká̠tit pi̠ aquit cli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y li̠mac­xtum aquinín li̠na­ta̠lán pus la̠li̠­huán catátit nac quín­chic la̠qui̠ antá nahua̠­ya­ná̠tit y nata­mak­xte­ká̠tit ca̠na̠caj nícu akli̠t quilh­ta­macú. Ma̠squi aquinín ni̠ xacam­pu­tu­ná̠hu, juerza quin­ca̠lé̠n nac xchic. Pablo y Silas ca̠tamacnu̠cán nac pu̠la̠chi̠n sk_Nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh lac­chaján xuí cha̠tum pusca̠t xalac Tiatira xuanicán Lidia xlá xca̠sta̠y xala­cuán lháka̠t, u̠má pusca̠t luu xli̠­pa̠­huán Dios y acxni̠ xkax­mat­nima xta­chu­huí̠n Pablo Quim­pu̠­chi­nacán lak­pa­lí̠­nilh xnacú la̠qui̠ naca̠­najlay hua̠k hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nama. j{ Maktum quilh­ta­macú sábado acxni̠ xli̠­hua̠k judíos xta­jaxa cáhu nac xquilhtú̠n kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ lacatzú xti̠­taxtuy nac ca̠chi­quí̠n, porque quin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nancán pi̠ antá xta­ta­mac­xtumi̠y cris­tianos la̠qui̠ nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios. Antá xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t maka­pi­tzí̠n lac­chaján, aquinín culucs cta­hui­láhu y ctzu­cúhu ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu xta­chu­huí̠n Jesús. 9ik Aca­li̠stá̠n chú cchá̠hu nac Filipos, antá uú lhu̠hua xta­hui­lá̠­nalh cris­tianos ro­manos, xa̠huachí huá u̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ tlak lanca la̠ta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Mace­donia; juerza aklhu̠hua quilh­ta­macú antá xac­la­ma̠­náhu. !h; Nac Troas cta­jú̠hu nac aktum barco y ti̠tum cáhu nac isla de Samot­racia y hasta li̠cha̠lí cchá̠hu nac xaca̠­chi­quí̠n Neapolis. zgm Acxni̠ chuná li̠ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­ko̠lh Pablo, la̠li̠­huán ctzu­cúhu taca̠­xá̠hu la̠qui̠ naca­ná̠hu liakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut nac Mace­donia porque xac­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huá Dios antá xquin­ca̠­ma­ca̠m­putún. Pablo y Silas tali̠chuhui̠nán Jesús nac Filipos .fU Hua­tiyá a̠má tzi̠sní nac Troas Pablo ma̠la­ca­hua̠­ní̠­calh xlá úcxilhli cha̠tum chixcú xalac Mace­donia antá xla­ka­láya y chiné xli̠­ma̠aka­tzan­ke̠ma: “Cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­la̠­lak­míhu uú nac Mace­donia y caqui­la̠­mak­ta̠­yáhu.” Ve%Huata nac Misia na̠ caj ti̠tum tati̠­táx­tulh y tácha̠lh nac Troas. {doAca­li̠stá̠n tácha̠lh anta­nícu tzucuy ma̠pek­si̠nán aktum pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xuanicán Misia y antá xta­cha̠m­putún nac Bitinia, pero huata Espíri­tu Santo ni̠ ca̠má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú antá nataán. .cUEspíri­tu Santo ca̠ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh Pablo, Silas y Timoteo xla­cata pi̠ ni̠ cata­liakchu­huí̠­nalh xta­chu­huí̠n Jesús nac xapu̠­la­tama̠n Asia, huata caj tati̠­la­ca­tza̠­la­huí­li̠lh, tati̠­tax­tulh nac xamu­ni­cipio Frigia y Gala­cia. $bAAma̠­ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ ni̠ judíos luu xli̠­ca̠na ca̠li̠­ma̠uxca̠­ní̠­calh, y cha̠li cha̠lí ma̠s xta­li̠­hua­qui̠ma hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Pablo li̠ma̠lacahua̠ni̠cán cha̠tum chixcú xalac Macedonia vaeAcxni̠ chuná tat­la­hua­ko̠lh xlacán tatá­ca̠xli y la̠ta xanícu xlacán xta­ti̠­taxtuy xta­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos hua̠ntu̠ xta­la­ca̠x­tla­huani̠t tapéksi̠t a̠ma̠ko̠lh após­toles chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ xta­puxcún nac Jeru­salén hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy hua̠nti̠ ni̠ judíos. `)Pus huá xpa̠­la­cata li̠huá­nilh Pablo pi̠ caca̠s­ta̠­lá­nilh la̠tachá nícu xlá xtiamajcú. Pero pu̠lh cir­cun­ci­dar­tla­huá­calh la̠qui̠ ni̠ nata­li̠­si̠­tzi̠y judíos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n anta­nícu nataán tali̠­chu­hui̠nán Jesús porque xli̠­hua̠k xca­tzi̠cán pi̠ ni̠ judío xuani̠t xtla̠t. ]_3Xli̠­hua̠k nata̠lán xalac Listra chu xalac Iconio xta­pa̠x­qui̠y Timoteo. -^ UPablo y Silas tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n xuanicán Derbe y aca­li̠stá̠n tácha̠lh nac Listra. Antá tama̠­nók­lhulh cha̠tum kahuasa xuanicán Timoteo. Eé kahuasa y na̠ chuná xtzí hua̠nti̠ judía xuani̠t xta­li̠­pa̠­huán Jesús, pero xtla̠t griego xuani̠t. ]y)Pu̠lh antá tati̠­táx­tulh nac xapu̠­la­tama̠n Siria y Cilicia, y la̠ta nícu xta­chá̠n xta­hui­lá̠­nalh hua̠ntu̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xta­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y la̠qui̠ nata­ma̠akpu­huan­ti­yani̠y.S\(y Pablo huá ta̠ta­lak­xtú­mi̠lh Silas. Acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos takalh­ta­hua­ká­nilh Dios xla­cata pi̠ huá caca̠­mak­tá­kalhli y caca̠­mak­tá̠­yalh xlacán táalh. `[9'Maka̠s la̠ta xta­la̠­li̠­ma̠aklhu­hui̠­má̠­nalh y ni̠lay acxtum xta­ca­tzi̠y. —Para huix ni̠ laca­squina naquin­ca̠s­ta̠­la­niyá̠n mejor huata laca­tunu aquit nac­ta̠án —kálh­ti̠lh Ber­nabé. Entonces Ber­nabé ta̠tá­ju̠lh nac barco Marcos y akxték­mi̠lh Pablo y táalh pekán nac Chipre, yZk&Pero Pablo ni̠ ma̠t­lá̠n­ti̠lh xla­cata pi̠ naca̠­ta̠án Marcos y chiné huá­nilh: —Aquit ni̠ cla­cas­quín naquin­ca̠s­ta̠­la­niyá̠n. ¿Túcu xla­cata quin­ca̠­liak­xtek­mi̠­chá̠n nac Pan­filia? pYY%—Li̠huaca tla̠n para naaná̠hu, pero xta̠áhu Juan Marcos —kalh­tí̠­nalh Ber­nabé. X$Chuná maka̠s xtas­cuj­má̠­nalh antá, y maktum quilh­ta­macú Pablo chiné huá­nilh Ber­nabé: —Chú xta­ca̠x­pa­ráhu y xahu ca̠la­ka­pa­xia̠lhnam­pa­ra­yá̠hu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos nac lactzu̠ xca̠­chi­qui̠ncán anta­nícu ca̠liakchu­hui̠­na­ni­ni̠­táhu xta­chu­huí̠n Dios la̠qui̠ naqui̠ucxi­lhá̠hu lácu tahui­lá̠­nalh. 4Wa#Pablo y Ber­nabé na̠ antá tata­mák­xtekli y xta­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­ta̠­la̠­mak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­puxcún xta­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Pablo xli̠maktiy an li̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Dios vVe"Pero huata Silas niaj tas­pit­pú­tulh y antá tamák­xtekli nac Antioquía y sacstu Judas tás­pitli. wUg!Acxni̠ chú aya juerza maka̠sá xta­la­má̠­nalh nac Antioquía Judas y Silas tatas­pitpá nac Jeru­salén, pus a̠ma̠ko̠lh nata̠lán luu aktum tapa̠­xu­huá̠n tamák­xtekli pi̠ nataán y tahuá­nilh Dios caca̠lé̠n. tTa Pero cumu Judas y Silas na̠ xta­ma­kaacchá̠n tala­ca­pa̠s­tacni xlacán tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh nata̠lán y tama̠aka­tá̠k­sni̠lh lácu luu lacas­quín Dios aksti̠tum nata­la­tama̠y. $SAAcxni̠ chú ca̠li̠­kalh­ta­hua­ka­ní­calh hua̠ntu̠ xta­tzokni̠t nac a̠má carta a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠n tali̠­pa̠­xú­hualh hua̠ntu̠ antá xuan porque li̠huaca xca̠­ma̠uxca̠­ni̠­má̠­calh nac xta­ca̠­naj­latcán. R Pablo, Ber­nabé, Judas, Silas y xa̠maka­pi­tzí̠n nata̠lán la̠li̠­huán tatá­ca̠xli nac Jeru­salén y ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú tácha̠lh nac Antioquía. Xli̠­hua̠k nata̠lán antá xalaní̠n tata­mac­xtú­mi̠lh; acxni̠ chú aya pu̠tum xta­hui­lá̠­nalh xlacán tama­ca­má̠s­ta̠lh a̠má carta hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­le̠­ni̠cán. KQni̠ cahuátit tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun, na̠ ni̠para huá cahuátit xali̠hua lactzu̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ca̠ak­xton­kcani̠t y ni̠ tas­taj­makani̠t xkalhni, na̠ ni̠para huá cahuátit hua̠ntu̠ tajic­suani̠t, chu kalhni ni̠ nahua­yá̠tit. Na̠chu­na­li̠túm ni̠ caxa­kat­lí̠tit cati̠hua̠ pusca̠t para huí o ni̠ti̠ mim­pusca̠t. Para hui­xinín chuná nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n luu aksti̠tum lapá̠tit nahuán. Catu̠x­ca̠­ní̠tit calak­tzak­sátit.” P!Porque huá Espíri­tu Santo quin­ca̠­ma̠­lac­pu­hua̠ní̠n xla­cata pi̠ ni̠ nac­ca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n ca̠ta lhu̠hua ta­scújut hua̠ntu̠ aquinín judíos cma̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu. Huá eé hua̠ntu̠ hui­xinín mili̠t­la­huatcán: vOeY a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ aquinín cca̠­ma̠­la­ka­cha̠­nimá̠n ca̠hua­nicán Judas y Silas, hua­tuní̠n li̠huana̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín mili̠t­la­huatcán. ONHuá u̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ la̠ná tali̠­pa̠­tí̠­nalh caj xpa̠­la­cata pi̠ huá tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. 6MeHuá xpa̠­la­cata aquinín cca̠­li̠­lac­sac­ni̠­táhu cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ xlacán naca̠­la­ka­na̠­chá̠n y naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ aquinín nac­ca̠­hua­ni­yá̠hu, huá lac­xtum nata­ta̠ana̠chá Pablo y Ber­nabé. YL+Aquinín cca­tzi̠­ni̠­táhu pi̠ maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n uú xalaní̠n taqui̠­lachá antá y xlacán aka­tiyuj ca̠t­la­hua­ni­ni̠tán min­ta­ca̠­naj­latcán, porque ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n pi̠ xafuerza nacir­cun­ci­dar­la­yá̠tit y xli̠­hua̠k xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ antá huan; pero tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ chuná tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, aquinín ni̠tu̠ cca̠­ma̠x­qui̠­ni̠­táhu tala­cas­quín y hasta ni̠tu̠ quin­ca̠­ka­lhas­quimá̠n. nKUY nac a̠má carta chiné xta­tzokni̠t: “Aquinín após­toles, lak­ko̠­lu­tzi̠nni, xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠nti̠ cli̠­pa̠­hua­ná̠hu Cristo uú nac Jeru­salén, luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n nac u̠má carta xli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán hua̠nti̠ ni̠ judíos y hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Antioquía, chu hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Siria y Cilicia. /JWXli̠­hua̠k após­toles, lak­ko̠­lu­tzi̠nni, chu xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús tla̠n tat­lá­hualh hua̠ntu̠ San­tiago ca̠huá­nilh, xlacán talac­sác­xtulh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ lac­xtum nata­ta̠án Pablo y Ber­nabé nac Antioquía la̠qui̠ natalé̠n a̠má carta. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠lac­sác­calh xca̠­hua­nicán Judas hua̠nti̠ na̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Bar­sabás, xa̠hua Silas. _I7Porque hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú hua eé xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés hua̠ntu̠ aquinín judíos ma̠kan­tax­ti̠­yá̠hu, y hua̠ntu̠ ca̠liakchu­hui̠­na­nicán cris­tianos tzi̠maj tzi̠má sábado nac xpu̠­si­cu­lancán judíos. Xcartajcán após­toles hua̠ntu̠ tamacá̠nilh cristianos xalac Antioquía tHaHuata mejor caj caca̠­tzok­níhu aktum carta anta­nícu naca̠­hua­ni­yá̠hu xla­cata pi̠ ni̠ catá­hualh catu̠hua̠ tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun, ni̠ cata­xa­kát­li̠lh cati̠hua̠ pusca̠t para huí xpus­ca̠tcán, y na̠ ni̠ cata­li̠­huá̠­yalh taka­lhí̠n hua̠ntu̠ caj ca̠ak­xton­kcani̠t y ni̠ tas­taj­makani̠t xkalhni, y ni̠para hua̠ntu̠ caj tajic­suani̠t, xa̠huachí na̠ ni̠para huá kalhni catá­hualh. >Gu’Aquit clac­pu­huán pi̠ tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos pero la̠nchú aya tali̠­pa̠­huani̠t Dios y talak­makaní̠t hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán xtas­ma­ni̠ncán, ni̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n juerza naca̠­ma̠t­la­hui̠­yá̠hu hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xla­cata pi̠ na̠chuná nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ aquinín judíos tla­hua­yá̠hu. +FOChuná chu­hui̠nán Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠nti̠ la̠nchú ma̠siyuy
hua̠ntu̠ xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t hasta xamaká̠n quilh­ta­macú. |Eqla̠qui̠ chuná xli̠­hua̠k cris­tianos cani̠hua xalaní̠n
tla̠n lac­xtum nata­pu­tzay lácu nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Xpu̠­chi­nacán,
y la̠qui̠ hua̠nti̠ ni̠ judíos na̠ hua̠k xca­maná̠n nata­huán. aD;Ma̠squi cca̠ak­xtek­makani̠t ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ aquit nac­mim­paray,
y li̠huana̠ nac­ca̠x­tla­huay xchic David hua̠ntu̠ aya xlac­la­ko̠ni̠t y aya xta­ma̠ni̠t, :CmXli̠­hua̠k tu̠ qui̠­tax­tuni̠t tancs li̠kan­tax­tuni̠t hua̠ntu̠ titá­tzokli xalak­maká̠n pro­fetas nac xta­chu­huí̠n Dios anta nícu chiné huán: BySimón Pedro aya quin­ca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠tán la̠ta Dios huacu luu ca̠la­ka­lhá­malh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos tala­ca­chini̠t cumu la̠ aquinín y ca̠lác­sacli la̠qui̠ na̠ xca­maná̠n nata­huán. A  Acxni̠ chú xlacán tachu­hui̠­nan­ko̠lh, San­tiago tá̠yalh y chiné ca̠huá­nilh: —Nata̠lán, cat­la­huátit li̠tlá̠n, li̠huana̠ cakax­páttit y caaka­tá̠k­stit u̠má actzu tachu­huí̠n hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: 2@] Acxni̠ chu­hui̠­nan­ko̠lh Pedro, xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t tla̠n tat­lá­hualh y cacs taqui­lhua; aca­li̠stá̠n tzú­culh takax­mata hua̠ntu̠ Pablo y Ber­nabé xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh la̠ta lácu Dios xtla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos. |?q Cumu la̠ aquinín catzi̠­yá̠hu, caj xpa̠­la­cata pi̠ luu snu̠n quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n Jesús huá quin­ca̠­li̠­lak­ma̠xtún la̠qui̠ tla̠n naquin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, pus na̠chuná chú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos lac­xtum ca̠la­ka­lha­mani̠t cumu la̠ aquinín. >  Pus, ¿túcu xpa̠­la­cata hui­xinín caj li̠taaklhu̠­hui̠­yá̠tit hua̠ntu̠ Dios tla­huani̠t? ¿Túcu xpa̠­la­cata ca̠li̠­ma̠t­la­hui̠­pu­tu­ná̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huani̠t Jesús a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ ni̠para aquinín y ni̠para xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pasni tla̠n tla­hua­ni̠­táhu? n=U Dios acxtum ca̠la­ka­lhamán cris­tianos y ni̠ caj lac­sac­pa̠x­qui̠nán porque acxtum ca̠lac­xa­caniy xta­la̠­ka­lhi̠ncán chuná cumu la̠ aquinín tla̠n quin­ca̠t­la­hua­ni­ni̠tán qui­na­cujcán. Q<Porque Dios hua̠k laka­pasa cha̠­tunu cha̠­tunu xna­cujcán cris­tianos y xlá luu tancs quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠ní̠n pi̠ acxtum ca̠la­ka­lhamán cris­tianos ma̠squi tícu ni̠ judíos, porque na̠ ca̠má̠x­qui̠lh xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo chuná cumu la̠ quin­ca̠­ma̠x­quí̠n aquinín. ;'Maka̠s xta­li̠­lac­chu­hui̠nán porque ni̠ xta­ca­tzi̠y la̠ta lácu lak­chá̠n natat­la­huay, pero maktum Pedro tá̠yalh y chiné ca̠huá­nilh: —Nata̠lán, hui­xinín catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu Dios qui­lác­sacli aquit la̠ta maka̠sá quilh­ta­macú xla­cata pi̠ nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠ta lácu Dios ca̠lak­ma̠x­tu­putún la̠qui̠ xlacán nata­li̠­pa̠­huán Jesús cumu la̠ aquinín li̠pa̠­hua­ná̠hu. k:OEntonces após­toles xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ xta­puxcún nac pu̠si­culan mac­xtum tálalh la̠qui̠ li̠huana̠ nata­li̠­chu­hui̠nán lácu luu nata­ca̠x­tla­huay eé taaklhú̠­hui̠t. 09YPero maka­pi­tzí̠n fariseos hua̠nti̠ na̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán antá xta­hui­lá̠­nalh xlacán tatá̠­yalh y chiné tachu­huí̠­nalh: —Aquinín clac­pu­hua­ná̠hu xla­cata pi̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos tala­ca­chini̠t y chú aya tali̠­pa̠­huani̠t Jesús, ma̠x xafuerza nata­cir­cun­ci­darlay la̠qui̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés hua̠ntu̠ antá quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n nat­la­hua­yá̠hu aquinín judíos. $8AAcxni̠ Pablo y Ber­nabé tácha̠lh nac Jeru­salén pu̠tum tata­mac­xtú­mi̠lh hua̠nti̠ xta­pux­cuniy cris­tianos, após­toles chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni. Xlacán tzú­culh tahuán la̠ta lácu Dios xtla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán lac­lanca ta­scújut. r7]Acxni̠ xlacán tatá­ca̠xli huá tachí­palh tiji hua̠ntu̠ xti̠­taxtuy nac Feni­cia y Samaria. La̠ta nícu xlacán xta­ti̠­taxtuy xta­li̠­chu­hui̠nán la̠ta lácu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos xta­lak­makani̠t xalak­maká̠n xtas­ma­ni̠ncán y la̠ta xta­li̠­pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­kax­mata la̠ta lácu Dios xtla­huama xta­scújut luu xta­li̠­pa̠­xu­huay. Q6Pablo y Ber­nabé tzú­culh tata̠­la̠­huaniy a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n porque ni̠ xta­ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ xlacán xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh. Entonces la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh y chiné tala̠­huá­nilh: —Mejor caca̠­ma­cá̠hu maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ xlacán nataán nac Jeru­salén y nata­ka­lhas­quín após­toles chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni pux­cu̠­naní̠n hua̠ntu̠ aquinín qui­li̠t­la­huatcán. Pero huata huá ca̠li̠lh­cá̠­calh Pablo, Ber­nabé y maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu xta­huani̠t nac xlak­sti̠­pa̠ncán. h5 KMaktum quilh­ta­macú tachilh nac Antioquía maka­pi­tzí̠n judíos xalac Judea hua̠nti̠ na̠ xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús pero xlacán tzú­culh tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y nata̠lán hua̠nti̠ ni̠ xta­cir­cun­ci­dar­lani̠t porque xlacán ni̠ judíos xta­la­ca­chini̠t, xla­cata pi̠ xajuerza nata­cir­cun­ci­darlay chuná cumu la̠ tili̠­ma̠­pek­si̠­nanchá Moisés, para xli̠­ca̠na talak­ma̠x­tu­putún xli̠s­tac­nicán. +4OJuerza maka̠s quilh­ta­macú antá tata­mák­xtekli Pablo y Ber­nabé la̠qui̠ naca̠­mak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh ca̠naj­laní̠n xalac Antioquía.3Acxni̠ chú tácha̠lh nac Antioquía tuncán tata̠­ta­mac­xtú­mi̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y tali̠­ta̠­chu­hui̠­nan­ko̠lh la̠ta lácu Dios xca̠­ma̠­lak­pa­li̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠qui̠ na̠chuná xlacán nata­li̠­pa̠­huán Jesús, y na̠ táhua la̠ta xlá xca̠­mak­ta̠­yani̠t xli̠­hua̠k anta­nícu taquí̠­cha̠lh. $2APero antá chú nac Atalia tatá­ju̠lh nac aktum barco y chuná tacha̠mpá nac Antioquía, antá nac eé ca̠chi­quí̠n xca̠­lac­sacni̠t Dios xpa̠­la­cata pi̠ nata­taxtuy nataán nac xli̠­hua̠k lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n la̠qui̠ nata­li̠­chu­hui̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n, pero chú aya xta­tas­pit­má̠­nalh porque aya xta­ma̠­kan­tax­ti̠ni̠t xli̠­tas­cu­jutcán. v1eNac Perge tali̠­chu­hui̠­nampá xta­chu­huí̠n Dios y hasta aca­li̠stá̠n tácha̠lh nac Atalia. 0Aca­li̠stá̠n tati̠­táx­tulh nac xapu̠­la­tama̠n Pisidia y tácha̠lh nac xapu̠­la­tama̠n Pan­filia. (/INac aka­tunu u̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n xlacán talác­sacli maka­pi­tzí̠n lak­ko̠lún hua̠nti̠ tlak xta­ma­kaacchá̠n tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ huá naca̠­pux­cuniy cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús, y acxni̠ pu̠tum takalh­xtek­nin­ko̠lh takalh­ta­hua­ká­nilh Dios xla­cata pi̠ huá caca̠­mak­tá̠­yalh nac xtas­cu­jutcán hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­cuentaj­li̠­cani̠t u̠ma̠ko̠lh cris­tianos. Pablo y Ber­nabé tataspitparay nac Antioquía xmunicipio Siria .1Y nac a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xlacán xta­ma̠uxca̠ni̠y y xca̠­ma̠x­qui̠y li̠ca­mama, xca̠­huaniy xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cata­li̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cataak­spú­lalh y hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aktum catzi̠y nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni nac xla­catí̠n Dios pus lhu̠hua hua̠ntu̠ ámaj li̠pa̠ti̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú. 5-cAntá nac Derbe taliakchu­huí̠­nalh xatlá̠n xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Jesús hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut y luu lhu̠hua cris­tianos tali̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán. Aca­li̠stá̠n chú acxni̠ antá tat­la­hua­ko̠lh xta­scújut tata­ca̠xpá pi̠ antá tapu̠s­pitpá xti­jicán anta­nícu xta­mi­ni̠­tanchá nac Listra, Iconio y tacha̠mpá nac xaca̠­chi­quí̠n Antioquía. _,7Pero aca­li̠stá̠n acxni̠ xlacán tzú­culh tata­mac­xtumi̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús, Pablo laka­siyu tzú­culh ta̠yay cumu la̠m­para ni̠tu̠ xla­nini̠t y tanu̠pá nac ca̠chi­quí̠n. Pero li̠cha̠lí ta̠tá­ca̠xli Ber­nabé y táalh nac xaca̠­chi­quí̠n Derbe. `+9Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú tachilh nac Listra maka­pi­tzí̠n judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Antioquía y nac Iconio y tzú­culh tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xla­cata pi̠ cata­ta­la­kas­pit­tá̠­yalh y niaj cata­li̠­pá̠­hualh hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠nán Pablo y cata­mák­ni̠lh. Ama̠­ko̠lh cris­tianos tasi̠­tzí̠­nilh Pablo y taliacta­lan­chí­palh chí­huix; acxni̠ aya cacs táma̠lh Pablo xlacán talac­púhua pi̠ ma̠x aya xta­mak­ni̠ni̠t tasa­ká­le̠lh hasta nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n. *Pero ma̠squi Pablo y Ber­nabé chuná tali̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos takalá tama̠­lac­tlá­hui̠lh xla­cata pi̠ ni̠ cata­mák­ni̠lh a̠má toro la̠qui̠ naca̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán. )+Pero huata xlá anka­lhí̠n ca̠li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­pú­tulh pi̠ xlá Dios hua̠nti̠ luu tla̠n catzi̠y, porque huá quin­ca̠­ma­ca­mi­niyá̠n si̠n y luu tla̠n quin­ca̠­si­cu­la­na̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ cha­ná̠hu y maka­la­na̠­na­ná̠hu la̠qui̠ naka­lhi̠­yá̠hu hua̠ntu̠ nali̠­hua̠­ya­ná̠hu y li̠pa̠­xúhu nala­ta­ma̠­yá̠hu. 2(]La̠ta maka̠sá quilh­ta­macú a̠má hua̠nti̠ cha̠stum Dios lama ca̠má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú xla­cata pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ luu xta­la­ka­pasa cata­la­tá­ma̠lh y cata­la­ka­chix­cú­hui̠lh la̠ta túcu xlacán chuná xta­lac­pu­huaniy. s'_—¡Xli̠­hua̠k hui­xinín li̠huana̠ cakax­páttit! ¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín qui­la̠­li̠­pu̠lh­ca̠­yá̠hu cumu la̠ Dios? Aquinín na̠ caj lac­chix­cu­huí̠n chuná cumu la̠ hui­xinín, y aquinín caj cmi­ni̠tán ca̠hua­niyá̠n xla­cata pi̠ calak­ma­kántit xli̠­hua̠k min­tas­ma­ni̠ncán hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit porque ni̠tu̠ li̠ma­cuán, y caj xma̠nhuá cali̠­pa̠­huántit a̠má cha̠stum Dios hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t akapú̠n, ca̠ti­yatni xa̠hua pupunú y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú. <&qPero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh após­toles tacá­tzi̠lh pi̠ huá xamá̠­calh ca̠la­ka­chix­cu­hui̠cán maktum la̠ta xti̠t tat­lá­hualh clha­ka̠tcán caj la̠ta tali̠­sí̠­tzi̠lh, la̠li̠­huán talak­sti̠­pa̠­tá­nu̠lh xli̠­lhu̠hua cris­tianos y chiné tzú­culh tahuaniy: Y%+ Uma̠­kó̠lh cris­tianos hua̠nti̠ chuná xta­li̠­pa̠­huán u̠ma̠ko̠lh xtzin­cuncán, antá nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n xyá chiqui anta­nícu xta­la­ka­chix­cu­hui̠nán, y a̠má xapuxcu xla­ka­chix­cu­hui̠­nacán pála ca̠lí̠­milh li̠ca̠x­tla­huá̠n xa̠hua hua̠cax, porque xli̠­pu̠tum cris­tianos xta­mak­ni̠­putún a̠ma̠ko̠lh huá̠cax la̠qui̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Pablo y Ber­nabé. Vn}M|{yxw1ut[rRonYmMlkLhu̠hua hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t xta­chu­huí̠n Jesús pero la̠ta xapu̠lh cala̠huá xta­li̠­ca­tzi̠y y xta­lac­tla­hua­ya̠­huay xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, pu̠tum xtamín y nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos xta­li̠­ta̠yay hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtat­la­huani̠t. T Xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Efeso hua̠nti̠ ni̠ judíos chu hua̠nti̠ judíos tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xca̠ak­spu­lani̠t a̠ma̠ko̠lh catzi̠­naní̠n laka­huasán y luu la̠n tapé̠­cualh, y por eso xli̠­ca̠­lanca nac a̠má pu̠la­tama̠n xli̠­chu­hui̠­nancán lácu xka­lhi̠y li̠t­li­hueke xta­cu­huiní Jesús. xSiAcxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh, a̠má chixcú hua̠nti̠ xmac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní lhken ca̠li̠­kos­pá­salh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n y lhtuluj ca̠ta̠­la̠­chí­palh, y cumu luu tli­hueke xuani̠t ni̠para tuhua ca̠maka­tlá­jalh, la̠n ca̠hui­li̠­ní­calh, ca̠mac­xti̠t­pu̠x­tu­kó̠­calh clha­ka̠tcán, a̠takalá tatza̠­la­táx­tulh nac a̠má chiqui xalh­tan­talán y la̠n xca̠­ma̠­ta­ka̠­hui̠­cani̠t. pRYPero a̠má akska­huiní chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit cla­ka­pasa Jesús y na̠ cca­tzi̠y tícu tamá Pablo, pero chi̠nchú hui­xinín, ¿túcu min­ka­satcán para tla̠n naqui­la̠­ma̠­pek­si̠­yá̠hu? Q} Pero cumu xta­la­má̠­nalh antá nac a̠má pu̠la­tama̠n maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ mat tla̠n xca̠t­la­kaxtuy akska­hui­ninín, na̠ xuí cha̠tum xapuxcu cura xuanicán Esceva xlá xta­hui­lá̠­nalh kalha­tujún xla­ka­huasán, pus huá chú xla­ka­huasán Esceva a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ na̠ xta­huán pi̠ xta­ca­tzi̠nán, y xtaán nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n la̠qui̠ nata­ma̠t­la̠nti̠y cris­tianos hua̠nti̠ xca̠­maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní. Cumu xlacán xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nan­ca­ni̠ttá pi̠ Pablo xli̠­qui­lhán xta­cu­huiní Jesús y hua̠k ta̠tat­laní̠n xta­tat­la̠nti̠y, entonces xlacán na̠ tali̠­tzak­sa­pú­tulh para xli̠­ca̠na tla̠n chuná naca̠t­la­kax­tucán akska­hui­niní̠n. Pus aktum quilh­ta­macú acxni̠ tama̠­nók­lhulh cha̠tum hua̠nti̠ xmaka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní chiné tahuá­nilh: —¡Nac xta­cu­huiní Jesús hua̠nti̠ liakchu­hui̠nán Pablo aquinín cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n pi̠ camak­xtéktit tamá chixcú! PgOG Y hasta ma̠squi caj pa̠yu osuchí la̠ta túcuya̠ lháka̠t hua̠ntu̠ xlá xca̠­xamay xca̠­le̠­nicán ta̠tat­laní̠n y acxni̠ xlacán xca̠­li̠­mac­spalhcán tuncán xta­tat­la̠nti̠y; y na̠chuná xes­pí­ritu akska­hui­niní̠n tuncán xca̠­mak­xteka cris­tianos hua̠nti̠ xca̠­li̠t­la­huacán clháka̠t Pablo. N! Dios xma̠x­qui̠y li̠t­li­hueke Pablo la̠qui̠ naca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut y nataucxilha cris­tianos. OM Aktiy ca̠ta latá­ma̠lh Pablo nac eé ca̠chi­quí̠n, y cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­la̠­nanchá nac xli̠­ca̠­lanca a̠má lanca xapu̠­la­tama̠n Asia ni̠para cha̠tum tamák­xtekli hua̠nti̠ ni̠ káx­matli xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán chuná cumu la̠ judíos y hua̠nti̠ ni̠ judíos. GL Pero xta­hui­lá̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ taca̠­naj­la­pú­tulh y nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos hua̠nti̠ xta­ta­mac­xtumi̠y y xta­li̠­pa̠­huán Jesús cala̠huá xta­li̠­kalh­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Jesús. Pablo niaj lay xca̠­ta̠­pa̠ti̠y y pu̠tum ca̠ta̠­táx­tulh a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xca̠­naj­la­nini̠t xta­chu­huí̠n Dios y antá cá̠le̠lh nac xpu̠s­cuela cha̠tum pro­fesor hua̠nti̠ xuanicán Tirano, y cha̠li cha̠lí antá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. &KEAktutu papá ma̠ká­tzi̠lh la̠ta tzi̠maj tzi̠má xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac xpu̠­si­cu­lancán judíos xalac Efeso y tancs ca̠ma̠aka­tá̠k­sni̠lh la̠ta lácu lacas­quín Dios cata­li̠­pá̠­hualh y aksti̠tum cata­la­tá­ma̠lh. gJGAma̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tataakmú­nulh xka­lha­cu̠­tiycán xta­huani̠t. OIAcxni̠ chú Pablo ca̠liacchí­palh xmacán Espíri­tu Santo ta̠c­tachi nac xok­spu̠ncán y a̠túnuj tachu­huí̠n tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán hasta hua̠ntu̠ xlacán ni̠ xta­la­ka­pasa, y chuná xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma. 6HeAcxni̠ taka­lha­kax­mat­ko̠lh hua̠ntu̠ ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n tataakmú­nulh nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. SGEntonces Pablo chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na Juan Bau­tista xca̠­liakmunuy chú­chut a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­lak­makán xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán, pero na̠ xca̠­huaniy pi̠ xla­ca­squinca nata­li̠­pa̠­huán a̠má chixcú hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t aca­li̠stá̠n. Pus la̠nchú aquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huá Jesús a̠má hua̠nti̠ quin­ca̠­qui̠­lak­ma̠x­tu­chín. +FOChiné xlá ca̠ka­lhas­quimpá: —Y chi̠nchú acxni̠ ca̠akmu­nu­cántit, ¿tícu ca̠huanín pi̠ chuná nat­la­hua­yá̠tit? —Aquinín huá cli̠­taakmu­núhu porque cca̠­naj­láhu hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nama Juan Bau­tista —takalh­tí̠­nalh xlacán. EEntonces Pablo chiné ca̠ka­lhás­quilh: —Acxni̠ ca̠naj­la­nítit Jesús, ¿pi̠ maka­mak­lhti̠­nántit xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo? —Hasta ni̠para tzinú cca­tzi̠­yá̠hu túcu tamá Espíri­tu Santo —takalh­tí̠­nalh xlacán. ^D 7La̠ta Apolos xak­chu­hui̠­nan­tla̠­huán nac xapu̠­la­tama̠n Acaya cha̠lh nac Corinto, pero acxni̠ antá cha̠lh Pablo aya xquilh­ta̠­ya­ni̠ttá tiji pekán nac Efeso. Acxni̠ chú antá cha̠lh xla̠ ca̠ta̠­tá­nok­lhli maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ mat na̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús. xCiPorque Dios má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n naca̠­ma̠­lu­lokniy judíos pi̠ xli̠­ca̠na huá Jesús hua̠nti̠ xta­li̠­chu­hui̠­nani̠t xalak­maká̠n pro­fetas y hua̠nti̠ xámaj min la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy cris­tianos, hasta a̠ma̠ko̠lh judíos cacs xta­la­ca­huán hua̠nti̠ xta­ta̠­la̠­hua­ni­putún.mBSAca­li̠stá̠n acxni̠ Apolos ca̠huá­nilh ca̠naj­laní̠n xalac Efeso xla­cata pi̠ xlá xam­putún nac Acaya xlacán tatzók­nilh mactum carta a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús anta xalaní̠n la̠qui̠ acxni̠ nachá̠n li̠pa̠­xúhu nata­kax­matniy. Acxni̠ chú xlá cha̠lh nac Acaya luu ca̠mak­tá̠­yalh cris­tianos antá xalaní̠n hua̠nti̠ Dios xca̠­la­ka­lha­mani̠t y na̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús. IA Apolos ni̠ xquilh­pu­huán y xlá tzú­culh akchu­hui̠nan nac xpu̠­si­cu­lancán judíos xalac Efeso, pero Pris­cila y Aquila xta­kax­mat­nini̠t hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama pus huata xlacán tamak­ta̠­ya­pú­tulh nac xta­la­ca­pa̠s­tacni, acxni̠ táx­tulh nac pu̠si­culan tále̠lh nac xchiccán y li̠huana̠ tali̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh hua̠ntu̠ xkan­tax­tuni̠t nac xla­táma̠t Jesús. }@sXlá na̠ luu li̠huana̠ xli̠­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­cani̠t la̠ta lácu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús xma̠­tzu­qui̠ni̠t xta­scújut nac xlak­sti̠­pa̠ncán judíos y túcu xpa̠­la­cata xli̠­mini̠t nac ca̠quilh­ta­macú, pero cumu xma̠n huá xma̠­ca­tzi̠­ni̠­cani̠t hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nani̠t Juan Bau­tista xpa̠­la­cata acxni̠ xca̠akmunuy cris­tianos, pus ni̠naj xca­tzi̠y la̠ta túcua kan­tax­tulhcú aca­li̠stá̠n nac xla­táma̠t. h?ILi̠huán xta­hui­lá̠­nalh Aquila y Pris­cila nac Efeso chilh antá cha̠tum ska­lala chixcú xalac Ale­jan­dría xuanicán Apolos. Xlá luu tla̠n xli̠­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­cani̠t xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ maká̠n tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka y luu tancs ca̠akchu­hui̠­ná­nilh cris­tianos. n>UJuerza na̠ maka̠s quilh­ta­macú chú antá xlama, aca­li̠stá̠n chú taca̠xpá y alh ca̠la­ka­tza̠lay lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n nac Gali­cia y Frigia. La̠ta nícu xcha̠n xlá xca̠­ma̠uxca̠ni̠y y xca̠­ma̠akpu­huan­ti­yani̠y ca̠naj­laní̠n y li̠huana̠ xca̠­ma̠­si­yuniy la̠ta lácu luu xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Apolos li̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Jesús nac Efeso k=OAcxni̠ cha̠lh nac Cesarea ti̠tum chí­palh tiji hua̠ntu̠ an nac Jeru­salén la̠qui̠ naca̠­la­ka­pa­xia̠lhnán hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús antá, y aca­li̠stá̠n chú tas­pitpá nac Antioquía. ,<QPero Pablo ni̠ tamak­xtek­pú­tulh y chiná ca̠huá­nilh: —La̠nchú ni̠lay cca̠­ta̠­ta­mak­xteká̠n, pero para Dios lacas­quín nac­ca̠­lak­mim­pa­rayá̠n ni̠maka̠s quilh­ta­macú. Aca­li̠stá̠n chú taca̠xpá, táju̠lh nac barco y alh pekán nac Cesarea. ~;uXlacán tahuá­nilh pi̠ cata­mák­xtekli nac xca̠­chi­qui̠ncán ca̠na̠caj nícu akli̠t quilh­ta­macú. O:Aca­li̠stá̠n tata­ju̠pá nac barco y taampá. Acxni̠ tácha̠lh nac Efeso antá tata­mák­xtekli Pris­cila y Aquila, pero Pablo ni̠tuncán táx­tulh y pu̠lh alh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos la̠qui̠ naca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán cris­tianos ánta xalaní̠n hua̠nti̠ antá xta­ta­mac­xtumi̠y. c9?Juerza aklhu̠hua quilh­ta­macú lata­ma̠lhcú Pablo nac a̠má ca̠chi­quí̠n, pero aca­li̠stá̠n ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús xalac Corinto xla­cata pi̠ aya naán, entonces ca̠ta̠­tá­ju̠lh Aquila y Pris­cila nac aktum barco y táalh pekán nac Siria. Acxni̠ tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Cencrea tatá̠c­talh nac barco, porque lacás­quilh Pablo pi̠ antá caaksít­calh la̠qui̠ chuná tla̠n nali̠­ma̠­kan­táxti̠y hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­nini̠t Dios nala­ka­chix­cu­hui̠y. 8 Pero a̠ma̠ko̠lh lhu̠hua griegos hua̠nti̠ na̠ antá xta­mini̠t huakaj tachí­palh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xmak­puxcún nac xpu̠­si­cu­lancán judíos xuanicán Sós­tenes, y anta tuncán nac pu̠ma̠­peksí̠n tzú­culh tahui­li̠niy. Pero huata Galión ni̠ huá cuentaj tlá­hualh hua̠ntu̠ xlacán xtat­la­hua­má̠­nalh. Pablo amparay nac Antioquía b7=Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh ca̠ta­mác­xtulh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n. 36_Pero cumu caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n y tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ xlá li̠chu­hui̠nán hui­xinín ni̠ ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit porque ni̠ kax­pat­pu­tu­ná̠tit hua̠ntu̠ mili̠t­la­huatcán pus tamá aquit ni̠ quin­cuenta huata ma̠n cala­ca̠x­tla­hua­pítit. d5AAya xámaj chu­hui̠nán Pablo pero Galión chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh judíos: —Para eé chixcú huij cahuá hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huani̠t para xti­mak­ní̠­nalh, o para xti­ka­lhá̠­nalh, aquit xac­káx­matli hua̠ntu̠ hui­xinín judíos xqui­la̠­hua­níhu y aquit ma̠n xac­ma̠­ka­lha­pá­li̠lh. ?4w y chiné tahuá­nilh: —Eé chixcú ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos túnuj xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni la̠ta lácu luu tla̠n nata­ca̠c­ni̠­naniy Dios, pero caj talac­ta̠­ya­mi̠­má̠­nalh a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ca­ni̠tán. 13[ Nac xapu̠­la­tama̠n Acaya tzú­culh ma̠pek­si̠nán cha̠tum gober­nador xuanicán Galión, y cumu lhu̠hua judíos hua̠nti̠ ni̠ xtaucxilh­putún Pablo pu̠tum tachí­palh y tále̠lh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n Gober­nador la̠qui̠ nata­ma̠­la­capu̠y nac xla­catí̠n, C2 Pablo hua̠k kalha­káx­matli hua̠ntu̠ huá­nilh Jesús y antá nac Corinto latá­ma̠lh aktum ca̠ta a̠íta̠t y chuná tancs xli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. y1k Porque aquit cmak­ta­kalhmá̠n y ni̠para cha̠tum chixcú cati­ma̠t­lá̠n­ti̠lh para túcu nat­la­hua­ni­pu­tuná̠n; catu̠x­ca̠ni, cali̠­chu­huí̠­nanti quin­ta­chu­huí̠n porque luu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac eé ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ aquit cca̠­lac­sacni̠t la̠qui̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán. f0E Maktum tzi̠sní Quim­pu̠­chi­nacán Jesús ma̠ma̠­níx­ni̠lh Pablo y chiné huá­nilh: —Huix ni̠ capé̠­cuanti y chu­nacú cakalhi li̠ca­mama xla­cata nali̠­chu­hui̠­nana quin­ta­chu­huí̠n. //WPero ni̠ xli̠­hua̠k judíos talak­má­kalh xta­chu­huí̠n porque cha̠tum chixcú hua̠nti̠ na̠ xmak­puxcún nac xpu̠­si­cu­lancán xuanicán Crispo chu xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni tali̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, y na̠chuná lhu̠hua maka­pi­tzí̠n cris­tianos antá xalac Corinto acxni̠ takáx­matli xta­chu­huí̠n Jesús tali̠­pá̠­hualh y tataakmú­nulh. Q.Acxni̠ táx­tulh nac pu̠si­culan ti̠tum alh nac xchic Ticio Justo, eé chixcú ni̠ judío pero na̠ xli̠­pa̠­huán Dios y antá xyá xchic lacatzú nac xpu̠­si­cu­lancán judíos. f-EPero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh judíos niaj takax­mat­ni­pú­tulh, caj cala̠huá tzú­culh tali̠­kalh­ka­ma̠nán y xta­ta̠­la̠­huaniy, Pablo mac­tá̠c­talh xalac xkalhni clháka̠t y nac xla­ca­ti̠ncán tzú­culh tincxa y chiné ca̠huá­nilh: —Aquit aya cma̠­kan­tax­ti̠ni̠t quin­ta­scújut nac milak­sti̠­pa̠ncán, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj quin­cuentajcán huata me̠c­stucán li̠pi­ná̠tit cuenta para nalak­tzan­ka̠­yá̠tit, cumu hui­xinín ni̠ kax­pat­pu­tu­ná̠tit hasta la̠ ca̠lacchú aquit cca̠­la­káma a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ní judíos la̠qui̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xta­chu­huí̠n Jesús. H, Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Silas y Timoteo tatá­ca̠xli nac Mace­donia y talák­cha̠lh Pablo nac Corinto. Entonces xlá niaj lí̠s­cujli hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh lactzu̠ chiqui huata caj luu xma̠n huá li̠ta­mák­xtekli naliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios y nama̠­lu­loka xla­cata pi̠ huá Jesús a̠má hua̠nti̠ qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán xquin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t. ]+3Y tzi̠maj tzi̠má sábado Pablo xan akchu­hui̠nán nac xpu̠­si­cu­lancán judíos, pero xlá luu xli̠­taaka­tzanke̠y xla­cata pi̠ li̠huana̠ caca̠­ma̠aka­tá̠ks­ni̠lh hua̠nti̠ xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma y cata­li̠­pá̠­hualh Jesús a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ judíos xa̠huá hua̠nti̠ ni̠ judíos. O*pero cumu Pablo na̠ huá xli̠s­cuja hua̠ntu̠ na̠ xli̠s­cuja Aquila xca̠t­la­huay lactzu̠ chiqui xla xu̠hua nac xak­stí̠n hua̠ntu̠ tla̠n xca̠­pu̠­ca̠s­nancán la̠ta nícu, pus cumu aktumá ta­scújut xta­ka­lhi̠y xlá antá ca̠ta̠­ta­mák­xtekli nac Corinto la̠qui̠ lac­xtum natas­cuja. :)mAntá ta̠tá­nok­lhli cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xla­ca­chini̠t nac xapu̠­la­tama̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Ponto, eé chixcú xuanicán Aquila y xpusca̠t xuanicán Pris­cila. Ni̠ naj maka̠s xta­mi­ni̠­tanchá nac Italia porque antá xta­hui­la̠­nanchá, huá talí̠­milh cumu a̠má lanca ma̠pek­si̠ná xuanicán Clau­dio li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ judíos cata­táx­tulh nac Roma y niaj antá cata­táhui. Pus maktum quilh­ta­macú Pablo alh ca̠la­ka­pa­xia̠lhnán nac xchiccán, q( ]Aca­li̠stá̠n chú Pablo táca̠xli nac Atenas y alh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Corinto. {'o"Pero huí ti̠ taca̠­naj­lá­nilh hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nama y ta­sta̠­lá­nilh la̠qui̠ li̠huana̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y y hasta na̠ ca̠náj­lalh cha̠tum ma̠pek­si̠ná hua̠nti̠ xuanicán Dio­nisio y xmak­ta­peksi̠y nac Areó­pago, na̠ ca̠náj­lalh cha̠tum pusca̠t xuanicán Dámaris y lhu̠hua maka­pi­tzí̠n.e&C!Entonces Pablo niaj tu̠ ca̠huá­nilh huata caj ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y alhá. N% Acxni̠ Pablo huá pi̠ Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n cha̠tum chixcú, maka­pi­tzí̠n caj tzú­culh tali̠­kalh­ka­ma̠nán, y maka­pi­tzí̠n chiné tahuá­nilh: —Aver túcuya̠ quilh­ta­macú naqui­la̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­pa­ra­yá̠hu min­ta­chu­huí̠n. $Porque juerza ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios li̠lh­ca̠ni̠t la̠ta lácu xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú naca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n nac xla­catí̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xlá ma̠n lac­sacni̠t, y xla­cata xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huá li̠ma̠­la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n. w#gLa̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios ca̠ta̠­pá̠­ti̠lh xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos hua̠ntu̠ tatit­lá­hualh porque caj ni̠ xta­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh, pero la̠nchú ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma xla­cata pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos cani̠­huaj xalaní̠n la̠ta nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú cata­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y cata­la­ká­pasli tícu luu xDioscán. V"%Luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ huá a̠má poeta porque aquinín xca­maná̠n Dios, pus para chuná chú qui̠­taxtuy, ¿túcu xpa̠­la­cata aquinín ca̠li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu tzincun hua̠ntu̠ caj ca̠li̠­ma­ca­ni̠t­la­hua­cani̠t oro, plata o chí­huix, y chuná li̠ma­ca̠­ná̠hu pi̠ huá Dios? >!uXli̠­ca̠na chuná nama̠­lu­lo­ká̠hu porque huá Dios quin­ca̠­ma̠­sa­ka̠­li̠yá̠n, y quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n qui­la­ta­ma̠tcán y ni̠ quin­ca̠­mak­xteká̠n xla­cata nalak­tzan­ka̠­yá̠hu. Uú nac milak­sti̠­pa̠ncán xca̠­ta̠­lamá̠n cha̠tum poeta hua̠nti̠ sacstu cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­pu­huá̠n Dios y chiné huá: “¡Aquinín na̠ hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni Dios!” 8 iy chuná tla̠n nata­pu­tzay Dios y ma̠squi la̠ laka­tzí̠n tala­má̠­nalh juerza que nata­ca­tzi̠y tícu luu xpu̠­chi­nacán, porque xli̠­ca̠na pi̠ Dios ni̠ mákat quin­ca̠lh­ka̠­ma­ka­ni̠tán huata luu lacatzú quin­ca̠­ta̠­lamá̠n cha̠­tunu cha̠­tunu aquinín. xi’Huá eé Dios hua̠nti̠ ma̠la­ca­tzú­qui̠lh xapu̠lh chixcú hua̠nti̠ xuanicán Adán, y chuná xlá tzú­culh lhu̠­huán y tata­la­ka­pun­tú­mi̠lh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú; pero hua̠k huá xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xatú­cuya̠ pu̠la­tama̠n nata­la­tama̠y la̠ta pu̠la­ca­tunu xli̠­hua̠k cris­tianos, 8iNa̠ ni̠para xlá mac­la­cas­quima para tícuya̠ cris­tianos cata­li̠­la­ka­pú­tzalh hua̠ntu̠ xlá ni̠tu̠ kalhi̠y para hua̠ntu̠ nahuay o hua̠ntu̠ nali̠­kotnún, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n la̠tachá túcu aquinín mac­la­cas­qui­ma̠­náhu, quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n qui­la­ta­ma̠tcán y lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n cha̠li cha̠lí. eC’Xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut porque huá ca̠t­la­huani̠t ca̠quilh­ta­macú chu xli̠­hua̠k la̠ta túcu anán, huá xpu̠­chiná akapú̠n chu ca̠ti­yatni, xa̠huachí xlá ni̠ antá luu huí nac aktum pu̠si­culan hua̠ntu̠ caj tama­ca­ni̠t­la­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n. !Luu aklhu̠hua ca̠t­la­hua­ni­ni̠­tátit anta­nícu ca̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit, acxni̠ aquit xac­ca̠ucxilh­tla̠­huán ccha̠lh lacatum anta­nícu tla­hua­ni̠­tátit aktum xpu̠­si­culan pero antá ni̠tu̠ tanu̠ma tzincun, huata caj chiné tatzokni̠t nac pu̠santu: “Uú cla­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu a̠má Dios hua̠nti̠ para lámaj cahuá ni̠ cla­ka­pa­sá̠hu.” Pus hua̠n­tamá Dios hua̠nti̠ hui­xinín laka­chix­cu­huí̠­yá̠tit ma̠squi ni̠ laka­pa­sá̠tit, pus huá chú xta­chu­huí̠n aquit cli̠­chu­hui̠­nama y cmi­ni̠tán ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n. V%Entonces nac a̠má Areó­pago Pablo tá̠yalh nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lala lac­chix­cu­huí̠n chiné chu­huí̠­nalh: —¡Cris­tianos xalac Atenas! Luu li̠huana̠ xkax­páttit hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n. Aquit cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín ca̠ca̠­naj­la­ni­yá̠tit y ca̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh tzincun hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠li̠­pu̠lh­ca̠­yá̠tit cumu la̠ midioscán. kOHuá chuná tali̠­huá­nilh porque xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ antá xalaní̠n xa̠huá hua̠nti̠ xta­mini̠t tapa­xia̠lhnán nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua­nicán Atenas caj luu xma̠n huá xta­la­kati̠y xta­li̠­chu­hui̠nán para tícu tlak makaacchá̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ xlacán ni̠ xta­ca­tzi̠y. Z-Porque lhu̠hua hua̠ntu̠ aquinín ni̠ cla­ka­pa­sa̠hua huix xqui­la̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ma̠­náhu, pero aquinín na̠ luu cca­tzi̠­pu­tu­ná̠hu lácu tamá luu qui̠­taxtuy. V%Entonces tahuá­nilh Pablo xla­cata pi̠ caca̠­tá̠alh lacatum anta­nícu hua­nicán Areó­pago porque antá xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t xta­ta­mac­xtumi̠y hua̠nti̠ xta­li̠­lac­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ natat­la­huay. Acxni̠ antá tatá̠­cha̠lh chiné taka­lhás­quilh: —Aquinín ni̠ luu li̠huana̠ caka­ta̠ksui hua̠ntu̠ huix xqui­la̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ma̠­náhu, ¿ni̠tlá̠n cahuá para antá uú luu laka­siyu xqui­la̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­níhu tamá xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ huix catzi̠ya? <qMaktum quilh­ta­macú Pablo xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma la̠ta lácu Jesús lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, pero maka­pi­tzí̠n lak­ska­lala lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­li̠­kalh­ta­huakay xta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán epicú­reos xa̠huá maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán estoicos, acxni̠ xlacán takax­mát­nilh hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nama caj tzú­culh tali̠­kalh­ka­ma̠nán y chiné xta­huán: —¡Já! Tamá chixcú ma̠x caj laka­huitiy porque luu li̠pe̠cua la̠ta chu­hui̠nán. Pero maka­pi­tzí̠n chiné xta­huán: —Tamá chixcú caj mini̠t li̠chu­hui̠nán a̠tunuj dios hua̠nti̠ aquinín ni̠ laka­pa­sá̠hu. Huá chuná xlacán xta­li̠­huán porque Pablo xliakchu­hui̠­náma Jesús lácu tla̠n naca̠­ma̠aka­pu̠­taxti̠y cris­tianos caj xpa̠­la­cata cumu lacas­tac­uánalh nac ca̠li̠ní̠n. 5cPero cumu na̠ xyá antá aktum xpu̠­si­cu­lancán judíos antá xlá xan ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, y na̠chuná xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh griegos hua̠nti̠ na̠ antá xtaán tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios, y na̠ luu cha̠li cha̠lí xca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj chu­natá xta­la­ta­huilay y xca̠­ma̠­nok­lhuy nac plaza. Acxni̠ Pablo xca̠­ka­lhi̠ma nac Atenas Silas y Timoteo, xlá luu li̠pe̠cua ca̠lak­li̠­púhua cris­tianos antá xalaní̠n porque lacaxtum xca̠ucxilha nac xli̠­ca̠­lanca ca̠chi­quí̠n la̠ta lácu xca̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán tzincun. 1[Pero huata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ táalh tala­kax­teka Pablo tatá̠­cha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Atenas. Acxni̠ xlacán aya xtaamá̠­nalh tatas­pita nac Berea Pablo chiné ca̠huá­nilh: —Cat­la­huátit li̠tlá̠n caca̠­hua­nítit Silas y Timoteo xla­cata pi̠ tuncán caquin­ta­lák­milh uú nac Atenas. Pablo liakchuhui̠nán xtachuhuí̠n Dios nac Atenas zmPero huata hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús nac Berea tahuá­nilh Pablo xla­cata pi̠ tuncán catá­ca̠xli y caalh pekán nac pupunú, pero huata Silas y Timoteo ni̠ tatzá̠­lalh y antá xlacán tata­mák­xtekli nac Berea.  Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh judíos xalac Tesa­ló­nica tacá­tzi̠lh pi̠ Pablo antá nac Berea xliakchu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios, la̠li̠­huán antá táalh y tzú­culh tama̠­la­kas­pit­ya̠­huay cris­tianos porque caj xta­si̠­tzi̠niy.  Y ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú lhu̠hua cris­tianos tali̠­pá̠­hualh Jesús; y hasta maka­pi­tzí̠n lac­ta­li̠­pa̠hua lac­chaján chu lac­chix­cu­huí̠n xala a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ ni̠ judíos na̠ tali̠­pá̠­hualh Jesús. E Uma̠­kó̠lh judíos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh nac Berea xlacán tlak tla̠n xta­ca­tzi̠y ni̠ xta̠­chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Tesa­ló­nica, porque xlacán luu li̠pa̠­xúhu xta­la­kati̠y xta­kax­matniy hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma Pablo y acxni̠ xta­kax­mat­niko̠y tuncán xtzucuy tali̠­kalh­ta­huakay hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka para xli̠­ca̠na chuná huan hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán. A{ Hua­tiyá a̠má tzi̠sní a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús nac Tesa­ló­nica tahuá­nilh Pablo y Silas xla­cata pi̠ catas­ca­cáalh nac xaca̠­chi­quí̠n Berea. Acxni̠ chú tácha̠lh nac Berea anta tuncán ti̠tum táalh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos. H  Pero acxni̠ chuná ca̠ma̠­ka­lha­pa­li̠­kó̠­calh Jasón y xa̠maka­pi­tzí̠n taxó­kolh aca­tzuní̠n xmu̠lh­tajcán y ca̠mak­xték­calh. Pablo y Silas taán nac Berea   Acxni̠ chuná takáx­matli eé tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh xli̠­hua̠k cris­tianos akmuluj tatáhui y na̠chuná ma̠pek­si̠­naní̠n porque xlacán ni̠ xta­ma̠t­la̠nti̠y para nata­huilay a̠tunuj rey. } sPero huá u̠má Jasón ca̠ma̠x­qui̠ni̠t quilh­ta­macú nata­chín nac xchic y tunuj­cu­li̠túm xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ca̠pek­tanu̠y niaj tama̠t­la̠nti̠y la̠ta lácu huí xli̠­ma̠­peksí̠n lanca qui­ma̠­pek­si̠­nacán romano, porque xlacán tahuán pi̠ mat hui­lapá cha̠tum túnuj rey hua̠nti̠ ca̠ma̠­peksi̠y hua­nicán Jesús. t aPu̠tum tatá­nu̠lh nac chiqui, pero cumu ni̠ tamác­lalh antá Pablo huata Jasón tasa­káx­tulh chu maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ na̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús, tále̠lh nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n y palha antá tzú­culh tata­la­capu̠y, chiné xta­huán: —Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠hua­nicán Pablo y Silas luu tama̠aka­pek­si̠­má̠­nalh cris­tianos xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y aktum xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni, pero chú aya tachini̠t uú nac quin­ca̠­chi­qui̠ncán.  Pero huata xana­puxcun judíos hua̠nti̠ ni̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xlacán tasí̠­tzi̠lh y takalh­xó­kolh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠ xta­la­kati̠y tas­cuja la̠qui̠ chuná pu̠tum natalay y aka­tiyuj natat­la­huay cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n. Y pu̠tum taquí̠­lalh nac xchic Jasón, taqui̠­pú­tzalh Pablo y Silas la̠qui̠ nata­sa­kaxtuy y chuná nata­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n. T !Lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ takax­mát­nilh xta­chu­huí̠n tali̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús chuná hua̠nti̠ judíos cumu la̠ griegos hua̠nti̠ xta­mini̠t tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios, xa̠hua maka­pi­tzí̠n xpus­ca̠tcán hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n. zmy xca̠­huaniy pi̠ luu juerza xli̠­pá̠ti̠t xuani̠t Cristo hua̠nti̠ xta­kalh­ka­lhi̠­má̠­nalh namín ca̠ma̠aka­pu̠­taxti̠y, y acxni̠ namak­ni̠cán aca­li̠stá̠n nala­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. Y chiné ca̠huá­nilh; —Amá Cristo hua̠nti̠ Dios tima̠­lác­nu̠lh maká̠n quilh­ta­macú xli̠­ca̠na pi̠ huá Jesús. !Cumu Pablo chuná xli̠s­ma­ni̠ni̠t acxni̠ lák­chá̠n sábado naán cxpu̠­si­cu­lancán judíos la̠qui̠ antá naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­chu­huí̠n Dios chuná tzú­culh tlá­huay nac a̠má ca̠chi­quí̠n, aktutu xama̠na chuná latá­ma̠lh. Xlá xca̠­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka,  Acxni̠ chú tatax­tuchá nac Filipos Pablo y Silas tati̠­táx­tulh nac Anfí­polis y Apo­lonia y tácha̠lh nac Tesa­ló­nica; cumu antá lhu̠hua xta­hui­lá̠­nalh judíos xyá aktum xpu̠­si­cu­lancán anta­nícu xta­kalh­ta­hua­kaniy Dios. @y(Acxni̠ chú xlacán tatáx­tulh nac pu̠la̠­chi̠n ti̠tum ta̠alh nac xchic Lidia, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús tata­mac­xtú­mi̠lh xlacán tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xla­cata pi̠ ni̠ cata­tax­la­juáni̠lh nac xta­ca̠­naj­latcán y a̠tzinú tlak cata­tu̠x­cá̠­ni̠lh. Acxni̠ chuná ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh tatá­ca̠xli nac Filipos y táalh.y'Y juerza talá­kalh, tas­quí­nilh li̠tlá̠n xla­cata pi̠ caca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh para taaktzán­ka̠lh, y tahuá­nilh xla­cata pi̠ cata­táx­tulh nac pu̠la̠­chi̠n y catáalh nac a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n. #?&Acxni̠ poli­cias tahuá­nilh a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n pi̠ Pablo y Silas na̠ ro­manos xta­huani̠t xlacán la̠n tapé̠­cualh. /W%Pero huata Pablo chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh policia: —Aquinín tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠caj chu­natá cati­lí̠­lalh hua̠ntu̠ quin­ca̠t­la­hua­nicán, porque na̠ antá cta­pek­si̠­yá̠hu nac Roma; porque pu̠lh la̠n quin­ca̠s­nokcán nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­lhu̠hua cris­tianos y ni̠ pu̠lh quin­ca̠­pu­tza̠­na­nicán para túcu ctla­hua­ni̠­táhu, aca­li̠stá̠n chú quin­ca̠­ta­mac­nu̠cán nac pu̠la̠­chi̠n, y chú tala­cas­quín pi̠ tze̠k cac­tax­túhu la̠qui̠ ni̠ti̠ naca­tzi̠y. ¡Huata mejor aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ ma̠n catá­milh quin­ca̠­ta­mac­xtuyá̠n! _~}|{y9vtsEqponFlXjhgfdca`_$^G\[[0YkWVUSTDT3QPPdOMLKJgI>H)GjFeDCCLBz?>T=$;9875443(2&10%.b,,*(''=%H#"!D D  F 0f6E$Xli̠­hua̠k cris­tianos xta­si̠­tzi̠ni̠t y palha chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh: —¡Maktum camak­ní̠hu, camak­ní̠hu! Pablo ca̠ta̠kalhchuhui̠nán a̠ma̠ko̠lh cristianos hua̠nti̠ xtasi̠tzi̠ni̠t 05Y#Actzú xtzanka̠y aya xta­chá̠n nac cuartel acxni̠ xli̠­lhu̠hua cris­tianos pu̠tum lhuilek tata­hua­ca­nichá a̠ma̠ko̠lh tropa hua̠nti̠ xta­le̠­má̠­nalh Pablo, pero huata xlacán maktum la̠ta chex tat­lá­hualh hasta ta̠lhmá̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ natat­la­huaniy. 4'"Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hui̠ntí tunu xta­huán y maka­pi­tzí̠n tunu xta­huán, akmuluj tatáhui y coman­dante ni̠ aká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh, huata mejor ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ calé̠n­calh nac cuartel. $3A!Acxni chilh coman­dante ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cachi­pá­calh Pablo y cali̠­ma­ca­chí̠­calh kantiy cadenas, aca­li̠stá̠n chú ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos nícu xmi­ni̠­tanchá a̠má chixcú, túcu xtla­huani̠t y túcu xuanicán. <2q Caj li̠puntzú a̠ma̠ko̠lh tropa pu̠tum tácha̠lh antaní xtza­macán y acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos taúcxilhli pi̠ tácha̠lh tropa niaj tahui­lí̠­nilh Pablo. @1yActzú xuani̠t aya xta­makni̠y acxni̠ cha̠tum alh huaniy xaco­man­dante tropa pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos tachí­palh cha̠tum chixcú y xta­hui­li̠­ni­má̠­nalh. _07Xli̠­hua̠k judíos hua̠nti̠ takáx­matli hua̠ntu̠ xli̠­ya̠­hua­má̠­calh Pablo la̠n tasí̠­tzi̠lh, pu̠tum tachilh anta­nícu xlá xyá y mac­xtum tachí­palh, tasa­káx­tulh nac pu̠si­culan y tama̠­lac­chú­hualh cxa­má̠­lacchi antaní xlac­ta­nu̠cán hua̠ntu̠ xli̠­pa­ca­hui­li̠­cani̠t. +/OHuá chuná xta­li̠­qui­lhuamá̠­nalh porque xali̠­tzi̠sa xtaucxilhni̠t nac Jeru­salén pi̠ xta̠­la­pu̠lay cha̠tum chixcú xalac Efeso xuanicán Trófimo, y xta­lac­pu­huán pi̠ Pablo xma̠­nu̠ni̠t chú nac pu̠si­culan a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠ judío. Q.Y chiné tzú­culh tama̠­ta­si̠nán: —¡Hui­xinín lac­chix­cu­huí̠n xalac Israel, cat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠­mak­ta̠­yáhu! Pu̠tum cachi­páhu eé chixcú porque huá eé hua̠nti̠ an nac catu̠hua̠ pu̠la­tama̠n ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xla­cata pi̠ niaj cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ quin­ti­ca̠­li̠­ma̠­peksí̠n Moisés, y na̠chuna li̠túm huan pi̠ mat niaj cala­ka­chix­cu­hui̠­náhu uú nac lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén, pero huata la̠nchú ca̠ta̠­ta­nu̠­ni̠­tanchi u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ judíos y chuná la̠n li̠ka­ma̠­nama xpu̠­si­culan Dios. k-OXliaktujún quilh­ta­macú acxni̠ a̠huatá nataán tala­ka­chix­cu­hui̠nán nac pu̠si­culan, maka­pi­tzí̠n judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac xapu̠­la­tama̠n Asia taúcxilhli Pablo pi̠ xta­nu̠ma, tzú­culh taakas­tac­ya̠­huay cris­tianos la̠qui̠ nata­si̠­tzi̠niy Pablo y pu̠tum taca̠­naj­lá­nilh. `,9Pablo tla̠n tlá­hualh hua̠ntu̠ tahuá­nilh a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠lun, y li̠cha̠lí ca̠tá̠alh a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ naca̠­ta̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán nac lanca pu̠si­culan, pero acxni̠ nia̠ xtanu̠y antá, pu̠lh tama̠­kan­tax­ti̠­ko̠lh la̠ta túcu lactzu̠ lactzú xta­la­cas­quín natat­la­huay y aca­li̠stá̠n chú tatá­nu̠lh la̠qui̠ nata­ma̠­ca­tzi̠­ni̠nán o nata­li̠­ta̠yay pi̠ li̠tzi̠má natalé̠n xli̠­la­ka­chix­cu­hui̠ncán hua̠ntu̠ nata­li̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios. R+Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos pero aya tali̠­pa̠­huani̠t Jesús, niaj caca̠­hua­níhu para juerza cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, caj xma̠nhuá cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ aya cca̠­tzok­ni­ni̠­táhu nac mactum carta y cca̠­ma­ca̠­ni­ni̠­táhu y antá cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠hu pi̠ ni̠ catá­hualh tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun, ni̠para huá catá­hualh xali̠hua lactzu taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ca̠ak­xton­kcani̠t y ni̠ tas­taj­makani̠t xkalhni, na̠ ni̠para huá catá­hualh hua̠ntu̠ tajic­suani̠t, chu kalhni ni̠ nata­huay, na̠chuna li̠túm ni̠ti̠ caxa­kát­li̠lh a̠tunuj pusca̠t para huí o ni̠ kalhi̠y xpusca̠t. Atzinú aya xmakni̠cán Pablo nac pu̠siculan &*EHuata mejor huá lac­xtum caca̠­ta̠pi y caca̠­ta̠­la­ka­chix­cu­huí̠­nanti, xa̠huachí huix caca̠­pa̠­la­ka­xo­kó̠­nunti xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ naca̠­ma̠­ta̠­ji̠cán la̠ta naca̠ak­stan­ta­ra­sitcán, y xli̠­hua̠k cama̠­kan­tax­tí̠tit hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t Moisés nat­la­hua­yá̠hu la̠qui̠ tla̠n nata­nu̠­ya̠pi nac pu̠si­culan, y nataucxilha judíos pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na huantú ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­cani̠t. Chuná tla̠n nata­ta­lu­loka pi̠ huix na̠ ma̠kan­tax­ti̠ya hua̠ntu̠ aquinín quin­tas­ma­ni̠ncán y ni̠ lak­makana xta­péksi̠t Moisés. ) Pero ni̠tu̠ capú­huanti, tla̠n nala­ca̠x­tla­hua­yá̠hu, porque uú tahui­lá̠­nalh kalha­ta̠ti lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ aya tali̠­ta̠­yani̠t pi̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠nán nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén. _(7Pus ¿túcu chú nat­la­hua­yá̠hu? Acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ huix chi­ta­ni̠ta uú nac Jeru­salén catu̠huá nata­huán y lhu̠hua hua̠ntu̠ nata­li̠­ya̠­huayá̠n. ~'uChú aya ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­cani̠t pi̠ huix ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya xli̠­hua̠k judíos hua̠nti̠ makattá tahui­la̠­nanchá, mat huix ca̠hua­niya xla­cata pi̠ niaj cuentaj catat­lá­hualh xla­cata nata­ma̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, xa̠huachí mat niaj cata­cir­cun­ci­dar­tlá­hualh xalak­skatá̠n xla­ka­huasán, y niaj catat­lá­hualh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquinín cka­lhi̠­yá̠hu quin­tas­ma­ni̠ncán. &!Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni takax­mat­ni­ko̠lh xta­chu­huí̠n Pablo xlacán hua̠k tapa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios hua̠ntu̠ xtla­huani̠t. Pero aca­li̠stá̠n chiné tahuá­nilh: —Huix catzi̠ya pi̠ lhu̠hua judíos xala uú na̠ tali̠­pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesús pero xlacán la̠tiyá tala­kati̠y tama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tali̠s­ma­ni̠ni̠t y xafuerza xlacán tama̠­kan­taxti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. !%;Acxni̠ chú cca̠­ma­ca­ti­ya­kó̠hu Pablo tzú­culh ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta lácu Dios xmak­ta̠­yani̠t y xma̠t­la­hui̠ni̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos. $/Li̠cha̠lí Pablo alh quin­ca̠­ta̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n San­tiago y antá pu̠tum xta­hui­la̠­nanchá lak­ko̠­lu­tzi̠nni. U##Acxni̠ chú cchá̠hu nac Jeru­salén a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús luu li̠pa̠­xúhu támilh quin­ca̠­ma­ca­ti­yayá̠n y quin­ca̠­xa­katlí̠n. L"Na̠ quin­ca̠s­ta̠­lanín maka­pi­tzí̠n ca̠naj­laní̠n xalac Cesarea, y na̠ antá xmima cha̠tum chixcú xalac Chipre xuanicán Mnasón, xlá na̠ maka̠sá xli̠­pa̠­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y antá xaca­ma̠­náhu lak­tun­cu­hui­yá̠hu nac xchic. Pablo lakapaxia̠lhnán San­tiago \!1Caj li̠puntzú ctzu­cúhu taca̠­xá̠hu y cáhu pekán nac Jeru­salén. J  Pero cumu ni̠láy cma̠aka­ta­ní̠hu xla­cata pi̠ ni̠ caalh nac Jeru­salén pus chu­natá cmak­xtekui y cuaníhu: —Calalh xta­pa̠­xu­huá̠n Quim­pu̠­chi­nacán Dios.  Pero Pablo chiné quin­ca̠­kalhtí̠n: —¿Túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­li̠­lak­ta­sa­yá̠hu y li̠huaca qui­la̠­li̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ná̠hu? Aquit ni̠ cpe̠­cuán, aktum cca­tzi̠y ma̠squi caquin­ta­mac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n osuchí ma̠squi caqui­mak­ní̠­calh nac Jeru­salén caj xpa̠­la­cata Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. (I Acxni̠ a̠má pro­feta chu­hui̠­nan­ko̠lh, xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Dios nac Cesarea y na̠chuná aquinín hua̠nti̠ xac­ta̠­la­pu̠­la­yá̠hu ni̠tlá̠n cmaklh­ca­tzí̠hu caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá naak­spulay, luu lanca li̠tlá̠n csqui­níhu Pablo xla­cata pi̠ ni̠ caalh nac Jeru­salén; caj la̠ta cli̠­pu­huáhu hasta cta­sáhu. q[ Milh quin­ca̠­la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n y acxni̠ quin­ca̠­lak­chín huakaj mák­lhti̠lh csin­turón Pablo, sacstu li̠huana̠ li̠lac­chí̠­calh y li̠ma­ca­chí̠­calh, y chiné huá: —Espíri­tu Santo qui­ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh xla­cata nac­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ nac Jeru­salén a̠ma̠ko̠lh judíos chiné nata­chi̠y xpu̠­chiná eé cin­turón, y aca­li̠stá̠n nata­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos. ) Juerza aklhu̠hua quilh­ta­macú antá xac­la­ma̠­náhu y maktum quilh­ta­macú minchá nac Judea cha̠tum pro­feta xuanicán Agabo. B} Felipe xka­lhi̠y kalha­ta̠ti xlac­tzu­maján hua̠nti̠ nia̠ xta­ta­maka­xtoka, y Dios xca̠­ma̠x­qui̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ nata­liakchu­hui̠nán. CLi̠cha̠lí Pablo y aquinín hua̠nti̠ lac­xtum xac­ta̠­la­pu̠­la­yá̠hu cta­ca̠xui nac Tole­maida y ctla̠­huaáhu hasta nac aktum­li̠tum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Cesarea. Antá chú cla­ka­pa­xia̠lhnáhu Felipe hua̠nti̠ na̠ xliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Cristo. Huá eé Felipe hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ta­peksi̠y a̠ma̠ko̠lh kalha­tujún lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ talác­sacli após­toles la̠qui̠ nata­mak­ta̠­ya­ni̠nán nac xli̠­tas­cu­jutcán xalac Jeru­salén; antá chú cta­mak­xtekui nac xchic. 'GAcxni̠ chú cta­ca̠xui nac Tiro ti̠tum cchá̠hu nac Tole­maida, antá chú cta̠c­táhu nac barco y antá na̠ cca̠­la­ka­pa­xia̠lhnáhu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús y kasijua aktum quilh­ta­macú antá cta­mak­xtekui. ?wAca­li̠stá̠n chú mac­xtum cla̠­ma­ca­ti­yáhu y cca̠­hua­níhu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos tacha̠lí, aquinín cta­jú̠hu nac barco y xlacán taalhá nac xchiccán.  Pero acxni̠ taká­tzi̠lh aktum xama̠na la̠ta antá xac­la­ma̠­náhu juerza cta­ca̠xui y pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús chuná lac­chix­cu­huí̠n, lac­chaján, xa̠hua lactzu̠ camán pu̠tum támilh quin­ca̠­la­kax­teká̠n hasta nac xquilhtú̠n pupunú; antá chú mac­xtum cta­tzo­kos­táhu y ckalh­ta­hua­ka­níhu Dios. ?wAcxni̠ cchá̠hu, cta̠c­táhu nac barco y cca̠­la­ka­pa­xia̠lhnáhu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xala a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús, y kasijua aktum xama̠na antá xac­la­ma̠­náhu. Aca­li̠stá̠n maka­pi­tzí̠n ca̠naj­laní̠n tahuá­nilh Pablo xla­cata pi̠ ni̠ juerza cat­la­huá­nilh naán nac Jeru­salén porque chuná xca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t Espíri­tu Santo. a;Acxni̠ chú aya xtla̠­huama barco hua̠ntu̠ xac­pu̠ama̠­náhu a̠li̠mákat cuc­xi­lhui cxa­pu̠­la­tama̠n Chipre, pero ni̠ cta­cho­kóhu huata ti̠tum cáhu nac chú­chut hasta nac Siria. Pero a̠má barco hua̠ntu̠ xac­pu̠ama̠­náhu xli̠­mak­xteknit xuani̠t tacuca nac Tiro, pus hasta antá quin­ca̠­le̠ncán. )Acxni̠ antá cchá̠hu, cuc­xi­lhui aktum barco hua̠ntu̠ xama pekán nac Feni­cia, antá cta­jú̠hu la̠qui̠ huá nac­pu̠aná̠hu. ~ wAcxni̠ chú cta­ju̠­kó̠hu nac barco cca̠ak­xtek­ya̠­huáhu a̠ma̠ko̠lh nata̠lán xalac Efeso, ti̠tum cáhu nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Cos, y li̠cha̠lí cchá̠hu nac Rodas, li̠tu̠­xama chú cchá̠hu nac Pátara. q[&Xlacán la̠n tali̠­púhua hasta tatá­salh porque ca̠huá­nilh pi̠ niajpara maktum cati­tás­pitli xla­cata naca̠­lakmín. Huata caj cacs tala­cáhua niaj ti̠ chu­huí̠­nalh y táalh tala­kax­teka nac barco.K%Hua̠k xta­ta­sa­má̠­nalh acxni̠ cha̠­tunu cha̠­tunu lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Pablo, tás­natli y tátzu̠cli a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni y tahuá­nilh tacha̠lí. S$Acxni̠ chuná ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh eé tachu­huí̠n Pablo chu a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni tata­tzo­kós­talh y lac­xtum takalh­ta­hua­ká­nilh Dios. $A#Aquit tancs cca̠­ma̠­si­yunín xla­cata pi̠ xafuerza nas­cu­já̠tit la̠qui̠ tla̠n naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠lay tas­cuja o hua̠nti̠ luu tamac­la­cas­qui­má̠­nalh tamakta̠y; porque luu caj cala­ca­pa̠s­táctit xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús acxni̠ chiné huá: “Tlak li̠pa̠­xúhu namaklh­ca­tzi̠ya acxni̠ namak­ta̠­yaya min­ta̠­cris­tiano ni̠xa­chuná acxni̠ huix nama̠x­qui̠­cana hua̠ntu̠ mac­la­cas­químpa̠t.” "Hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ aquit anka­lhi̠ná qui­macán xac­li̠s­cujma la̠qui̠ nac­tlajay hua̠ntu̠ nac­li̠­hua̠­ya­ná̠hu aquit chu u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ anka­lhi̠ná quin­ta­ta̠­lat­la̠­huán. : m!Aquit ne̠cxni clac­pu­huani̠t para na̠ la̠n xac­ká­lhi̠lh hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit para xala­cuán milha­ka̠tcán osuchí huá min­tu­mi̠ncán.  ! ’Nata̠lán, aquit anka­lhí̠n nac­kalh­ta­hua­kaniy Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ ne̠c­xnicú naca̠­tzan­ka̠­niyá̠n xta­la­ka­lha­maní̠n chu xta­pá̠x­qui̠t, y cacha̠lh xta­la­ca­pa̠s­tacni hasta nac mina­cujcán la̠qui̠ ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit nac min­ta­ca̠­naj­latcán, la̠qui̠ na̠ naca̠­mak­lhti̠­na­ná̠tit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xca­maná̠n hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. P Hui­xinín luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit la̠ta aquit cca̠­mak­ta­kalhni, cca̠­mak­ta̠yán, cca̠­lak­li̠­pu­huán, hasta xac­tasay acxni̠ xac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xcha̠­liyá̠n xcha̠­liyá̠n hasta cma̠­ká­tzi̠lh aktutu ca̠ta, pero ne̠cxni cca̠­li̠t­la­kuán. , QLuu ská­lalh cata­hui­látit porque hasta hua̠nti̠ lac­xtum ca̠ta̠­ca̠­naj­la­yá̠tit la̠nchú maka­pi­tzí̠n nata­ta­la­kas­pit­ta̠yay y nata­lak­makán xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios y nata­tzucuy tama̠­siyuy taaksaní̠n y lhu̠hua nata­li̠­pa̠­huán.  3Aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ acxni̠ aya cani̠ttá nahuán ni̠ tzanka̠y lac­li̠xcáj­nit lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ natamín ca̠ak­ska­huiyá̠n la̠qui̠ nalac­la­ta̠­ya­yá̠tit nac min­ta­ca̠­naj­latcán, xlacán xta̠­chuná cumu la̠ la̠páni̠t acxni̠ ca̠lak­chín bor­regos, ma̠squi mac­xtum xta­la­má̠­nalh ca̠lak­tlakay y ca̠ma̠­lak­tzanke̠y. {Chú aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ me̠c­stucán cuentaj caca̠t­la­hua­cántit, y na̠chuná luu cuentaj caca̠t­la­huátit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huam­putún Dios y hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy. Porque huá Espíri­tu Santo ca̠li̠­ma̠x­tu­ni̠tán cumu la̠ xana­puxcún hua̠nti̠ nata­mak­ta­kalha a̠má hua̠nti̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús li̠ma­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t y staj­má­kalh xkalhni la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy, y ni̠ cati­ca̠­ta̠­pa̠tí̠n para caj mila­ca­tacán nata­lak­tzan­ka̠­ta̠yay. Nporque aquit ni̠tu̠ cca̠­ma̠aktze­kuili̠­ni­ni̠tán huata tancs cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n la̠ta lácu lacas­quín Dios nalak­ma̠x­tu­yá̠tit mili̠s­tac­nicán. {Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n para tícu caj nalak­tzan­ka̠­ta̠yay aquit ni̠ quin­cuenta, \1’Pus la̠nchú aquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ cca̠­liakchu­hui̠­na­ni­ni̠tán xta­chu­huí̠n Dios, chú niajpara maktum caquin­ti­la̠ucxi­lhui. 0YPero ni̠tu̠ qui­ma­ke̠k­lhay, y ni̠para huá qui­la­táma̠t clak­ca­tzán ma̠squi xac­ni̠lh, huata caj xma̠nhuá aquit cli̠­taaka­tzanke̠y xla­cata pi̠ xac­ma̠­kan­táx­ti̠lh quin­ta­scújut hua̠ntu̠ Quim­pu̠­chi­nacán qui­ma̠­cuentaj­li̠ni̠t la̠qui̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos la̠ta lácua Dios ca̠la­ka­lhamán xli̠­hua̠k xca­maná̠n. {Y caj xma̠n pu̠lactum aquit cca­tzi̠y, porque huá Espíri­tu Santo qui­ma̠­ca­tzi̠ni̠y aka­tunu ca̠chi­qui̠ní̠n anta­nícu cani̠t, huan pi̠ anka­lhi̠ná quin­kalh­ka­lhi̠y pu̠la̠­chi̠n xa̠hua lhu̠hua tapa̠tí̠n. ;oPus chú aquit cama nac Jeru­salén porque huá Espíri­tu Santo chuná qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma, pero ni̠para tzinú cca­tzi̠y túcu antá naquiak­spu­la­ya̠chá. Xli̠­hua̠k judíos chu hua̠nti̠ ni̠ judíos li̠mac­xtum cca̠­huanín pi̠ xafuerza nalak­pa­li̠­yá̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios y nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. %CPero ma̠squi chuná aquit ni̠para caj huá tamá cli̠­ta­mak­xték­nilh, pus anka­lhí̠n cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ luu naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n ma̠squi anta­nícu lhu̠hua xtza­macán xa̠hua nac min­chiccán. hIAnka­lhi̠ná aksti̠tum cli̠­pa̠­huani̠t Dios la̠qui̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit, mak­lhu̠hua aquit cca̠­lak­tasán y cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n acxni̠ xlac­la­ta̠­ya­yá̠tit, y lhu̠hua tali̠­pu­huá̠n qui­lák­chilh xa̠hua tapa̠tí̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xquin­tat­la­hua­ni­putún judíos. O~Acxni̠ xlacán tachilh, chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu xac­ca̠­ta̠­lamá̠n acxni̠ pu̠lh cti­qui̠­lachi uú cxa­pu̠­la­tama̠n Asia. )}KHuata hua̠ntu̠ tlá­hualh Pablo acxni̠ xacuila̠­náhu nac Mileto, xlá ca̠ma­cá̠­nilh tachu­huí̠n a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠lún hua̠nti̠ xta­pux­cuniy nata̠lán nac Efeso xla­cata pi̠ cata­lák­milh nac Mileto porque xca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nam­putún. .|UMa̠squi luu lacatzú xuí xaca̠­chi­quí̠n Efeso Pablo ni̠ lacás­quilh nac­cha̠­ná̠hu hasta antá porque ni̠ xla­cas­quín nama̠­maka­pa­li̠cán o maka̠s nala­tama̠y nac xapu̠­la­tama̠n Asia, huata mejor ti̠tum xcha̠m­putún nac Jeru­salén la̠qui̠ xquilhta nachá̠n acxni̠ taxtuy xapa̠xcua hua­nicán Pen­te­costés. Pablo ca̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y lakko̠lutzi̠nni xalac Efeso [{/Antá chú cta­ca̠x­pa­ráhu y li̠cha̠lí cti̠­tax­túhu xma̠­la­ka­tancs aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Quio, xli̠­tu̠­xama cchá̠hu nac Samos, y li̠ta̠­ti̠má cchá̠hu nac Mileto. z{Acxni̠ chú antá cta̠­ta­nok­lhchá̠hu, lac­xtum cta­ju̠­pa­ráhu nac barco y cáhu pekán nac Miti­lene. Cy Aquinín cpu̠­láhu cta­jú̠hu cbarco y cáhu hasta nac Aso la̠qui̠ antá nac­ti̠­ti­ya­yá̠hu Pablo, porque ni̠ taju̠­pú­tulh nac barco huata caj tla̠­huáalh. xw Xli̠­ca̠na xlá, acxni̠ aya akás­putli a̠má kahuasa lé̠n­calh nac xchic cumu lá̠m­para ni̠tu̠ xla­nini̠t y ni̠ní xca­tza̠ni̠y. Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ taúcxilhli la̠n tali̠­pa̠­xú­hualh y tala­ka­chix­cú­hui̠lh Dios caj xpa̠­la­cata. Entonces Pablo ca̠ta̠ampá nac a̠má cuarto antaní xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t, lak­ché­kelh cax­ti­lá̠n­chahu, lac­xtum cua̠yáhu y xlá tzu­cupá ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos hasta xka­ka­ko̠lh. Acxni̠ chú xka­ka­ko̠lh a̠má quilh­ta­macú Pablo táca̠xli y alh nac Aso. Pablo cha̠n nac Mileto w v Pablo la̠li̠­huán tá̠c­talh nac a̠má ta̠lh­ma̠ná chiqui, acxni̠ chilh antaní xmá a̠má kahuasa, snat tlá­hualh y chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —¡Ni̠ cape̠­cuántit! Eé kahuasa stac­na­majcú, ni̠tu̠ ni̠ma. cu? Aya xla­ca­tza̠­lani̠t íta̠t tzi̠sní y Pablo chu­nacú xchu­hui̠­nama, y cha̠tum kahuasa antá culucs xuí nac ven­tana xkax­mat­nima xta­chu­huí̠n Pablo, pero acxni̠ niaj lay laca­ta̠­yá­nilh talh­tata maktum la̠ta lhcat lacáhua, lhken minchá y poks tamó­kosli hasta nac tiji, xaní̠n qui̠­sa­quí̠­calh. t Nac a̠má cuarto anta­nícu xac­ta­mac­xtu­mi̠­ni̠­táhu ta̠lh­ma̠ná chiqui xuani̠t y hasta xli̠­quilh­mac­tutu xacuila̠­nan­chá̠hu, aklhu̠hua li̠maksko xca̠­ma̠­pa­si̠­cani̠t hua̠ntu̠ xac­li̠­mak­sko­ma̠­náhu. s9Acxni̠ cha̠lh domingo lhu̠hua cris­tianos tata­mac­xtú­mi̠lh, mac­xtum cua̠yáhu la̠qui̠ nac­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios, y cumu aya li̠cha̠lí xamajá an huá xpa̠­la­cata Pablo luu maka̠s xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos, hasta cha̠lh íta̠t tzi̠sa nia̠ xma̠akas­putuy la̠ta xca̠­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠­nima xta­chu­huí̠n Dios. Ar{Acxni̠ xti̠­tax­tu­ni̠ttá xpa̠x­cuajcán judíos la̠ta tahuay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura, antá nac Filipos cta­jú̠hu nac aktum barco y cáhu pekán nac Troas, xliakqui­tzis quilh­ta­macú cca̠­lak­chá̠hu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­pu̠­lani̠t, luu kasijua aktum xama̠na cla­ta­má̠hu nac Troas. Pablo ma̠lacastacuani̠y cha̠tum kahuasa huanicán Eutico qyUma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n tapú̠­lalh la̠qui̠ antá naquin­ca̠­ka­lhi̠­ya̠­chá̠n nac Troas. ipKTa­sta̠­lá­nilh Pablo maka­pi­tzí̠n nata̠lán, cha̠tum xuanicán Sópater xka­huasa Pirro xalac Berea, Aris­tarco chu Se­gundo xalac Tesa­ló­nica, Gayo xalac Derbe, Timoteo, Tíquico y Trófimo xalac Asia. "o=Aktutu papá antá latá­ma̠lh y acxni̠ chú aya xta­ca̠xni̠t, xámaj taju̠y nac barco la̠qui̠ naán nac Siria, cátzi̠lh pi̠ xana­puxcun judíos xta­li̠­lac­chu­hui̠­nani̠t la̠qui̠ nata­chipay nac barco y nata­makni̠y. Entonces xlá ni̠ juerza tla­huá­nilh antá napu̠án nac barco mejor chí­palh xatiji Mace­donia y antá nati̠­tax­tu­paray la̠qui̠ tla̠n nachá̠n. Yn+Xli̠­hua̠k lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n anta­nícu xlá ti̠táx­tulh ca̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huani̠t Jesús y chuná anchá hasta nac Grecia. $m CAcxni̠ chú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠ni̠t tata­cac­sko̠lh, Pablo ca̠má̠s­tokli xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús la̠qui̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y, acxni̠ chú ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh la̠li̠­huán tzú­culh taca̠xa y ca̠ma­ca­tí­yalh, ca̠huá­nilh pi̠ aya xama, y alh nac Mace­donia. `l9)Acxni̠ chuná ca̠ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­ko̠lh a̠má sec­re­tario, xli̠­pu̠tum cris­tianos taaka­tá̠ks­nilh hua̠ntu̠ xca̠­hua­nima y aca­li̠stá̠n pu̠tum taalhá nac xchiccán.k7(Huá xpa̠­la­cata chuná aquit cca̠­li̠­hua­nimá̠n, porque para huá lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos nata­ca­tzi̠y pi̠ hui­xinín pu̠tum tas­tok­ni̠­tátit y hui­lhaj lapá̠tit natzu­cu­caná̠n quin­ca̠­li̠­ya̠­hua­caná̠n pi̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠­ma̠­náhu guerra, acxni̠ chú naquin­ca̠­ka­lhas­quin­caná̠n túcu xpa̠­la­cata xli̠­tas­tok­ni̠­táhu y túcu xliaklhu̠­hua̠t­na­ma̠­náhu, ¿lácu chú nahua­ná̠hu nakalh­ti̠­na­ná̠hu? sj_'Y para hui̠ntú hui­xinín lacas­qui­ná̠tit xca̠t­la­hua­nicán, pus hua̠ntu̠ laca­ti̠tum catas­tóktit nac pu̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ antá naca̠­la­ca̠x­tla­hua­ni­ca­ná̠tit min­taaklhu̠­hui̠tcán. Yi+&Pus para huá Demetrio chu xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ na̠ hua­tiyá ta­scújut tali̠s­cuj­má̠­nalh para túcu ca̠li̠­ma­ka­si̠­tzi̠­cani̠t o para túcu ni̠tlá̠n ca̠t­la­hua­ni­cani̠t, pus hua̠ntu̠ laca­ti̠tum cata­ma̠­la­cá­pu̠lh nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n porque huá xlacán tala­ka­hui­lá̠­nalh la̠qui̠ natat­la­huay jus­ticia y nata­ma̠­xo­ko̠ni̠y hua̠nti̠ chuná mini̠niy. hy%Porque u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ hui­xinín uú ca̠li̠­ta­ni̠­tátit ni̠tu̠ tali̠­kalh­ka­ma̠­na­má̠­nalh xpu̠­si­culan qui­dioscán Diana y na̠ ni̠para huá Diana cala̠huá tali̠­chu­hui̠nán. Vg%$Y ni̠para cha̠tum tícu catíhua para ni̠ ca̠na. ¿Túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata hui­xinín li̠taaklhu̠­hui̠­yá̠tit? Mejor caj cacs cala­ca­huántit y ni̠tu̠ cala­ca­ta̠­quí̠tit. f%#Acxni̠ chilh cha̠tum csec­re­tario ma̠pek­si̠ná antá xalá, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos ca̠hua­ní­calh xla­cata pi̠ cacs cata­qui­lhua; y acxni̠ chú takálh­xtekli tzinú xlá chiné ca̠huá­nilh: —Com­pa­ñeros lac­chix­cu­huí̠n xalac Efeso, hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ mini̠­tanchá nac akapú̠n Diana uú quin­ca̠­lak­chín, huá xpa̠­la­cata antá uú lí̠ya xpu̠­si­culan la̠qui̠ nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu y namak­ta­ka­lhá̠hu. 5ec"Pero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠ni̠t tacá­tzi̠lh pi̠ na̠ judío a̠má chixcú hua̠nti̠ xca̠­ma̠­cac­sa­putún li̠huaca palha tzú­culh tama̠­ca̠­tasi̠y, ma̠x cumu aktiy hora chuná akmuluj xta­hui­lá̠­nalh y chiné xta­quilh­uamá̠­nalh: —¡Cane̠c­xni­cahuá cala­tá­ma̠lh quim­pa̠x­ca­tzican Diana y ni̠para cha̠tum tícu cati­lak­má­kalh! jdM!Maka­pi­tzí̠n judíos hua̠nti̠ na̠ antá xta­mak­ta­nu̠­má̠­nalh antaní pu̠tum xta­tas­tokni̠t cris­tianos taúcxilhli cha̠tum tali̠­pa̠hu judío xuanicán Ale­jandro, xlacán tahuá­nilh pi̠ caca̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­ma̠actzu­qui̠ni̠t taaklhú̠­hui̠t, xlá tla̠n ca̠t­la­huá­nilh. Xlá chexli xmacán nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos xla­cata pi̠ cacs cata­qui­lhua tzinú. vce Anta­nícu xca̠­li̠­cha̠n­cani̠t Gayo y Aris­tarco xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n li̠pe̠cua la̠ta xta­ca̠­ta­sa­má̠­nalh y tunuj túnu xta­huán cha̠tum cha̠túm, y maka­pi­tzí̠n na̠chuná xta­mak­qui­lhuamá̠­nalh ma̠squi ni̠ xta­ca­tzi̠y túcu xpa̠­la­cata luu xli̠­tzu­cuni̠t taaklhú̠­hui̠t. Zb-Xa̠huachí maka­pi­tzí̠n ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos hua̠nti̠ xamigos xta­huani̠t Pablo tama­ca­mí­nilh tachu­huí̠n xla­cata pi̠ ni̠ camak­tá­nu̠lh nac eé ta̠k­lhú̠­hui̠t. gaGPablo xta­nu̠­putún antaní pu̠tum xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t cris­tianos la̠qui̠ naca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán pero hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús ni̠ tala­cas­quí­nilh naca̠­lak­tanúy. 8`iCaj li̠puntzú lhu̠hua cris­tianos xala a̠má ca̠chi­quí̠n tata­mac­xtú­mi̠lh y li̠pe̠cua la̠ta tzú­culh taaklhu̠­hua̠tnán, huakaj tachí­palh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n xalac Mace­donia hua̠nti̠ xta­ta̠­la­pu̠lay Pablo xlacán xca̠­hua­nicán Gayo y Aris­tarco, y tasa­ká­le̠lh hasta anta­nícu pu̠tum xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t la̠qui̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠cán. C_Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n takáx­matli hua̠ntu̠ ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh Demetrio xlacán luu tasí̠­tzi̠lh y chiné tzú­culh tama̠­ta­si̠nán: —¡Cane̠c­xni­cahuá cala­tá­ma̠lh quim­pa̠x­ca­tzican Diana hua̠nti̠ ma̠pek­si̠nán uú nac Efeso! h^IXli̠­ca̠na pi̠ luu tuhua y li̠pe̠cua naquin­ca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n porque niaj tu̠ cati­li̠­má­cualh quin­tas­cu­jutcán y niaj ti̠ quin­ti­ca̠­mak­ta­ma̠­huanán, y na̠chuna li̠túm a̠má lanca pu̠si­culan antaní tanu̠ma quim­pa̠x­ca­tzican Diana lhu̠hua hua̠nti̠ nata­lak­makán y niaj ti̠ cati­la­ka­chix­cú­hui̠lh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xapu̠­la­tama̠n Asia, y na̠chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú niaj cati­ta­la­ka­chix­cú­hui̠lh. =]sPero chú ma̠n hui­xinín ucxilh­pá̠tit y kax­pat­pá̠tit la̠ta lácu a̠má chixcú Pablo ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos y ca̠li̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠ni̠t xla­cata pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán a̠ma̠ko̠lh tzincun hua̠ntu̠ tama­ca­ni̠t­la­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n y tali̠­macá̠n xdioscán, porque mat ni̠ xli̠­ca̠na Dios; lhu̠hua cris­tianos ca̠ma̠aka­ta̠k­sni̠­ni̠ttá uú nac Efeso, pero ni̠ caj xma̠n antá uú sino que na̠chuná xli̠­ca̠­lanca nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán Asia. K\Pus huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­ma̠­mac­xtú­mi̠lh xta­sa̠­cuá̠n chu xli̠­hua̠k maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ na̠ huá xta­li̠s­cuja hua̠ntu̠ xlá xtla­huay, y chiné ca̠huá­nilh: —¡Com­pa­ñeros, lac­chix­cu­huí̠n xalac Efeso! Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ eé ta­scújut luu quin­ca̠­li̠­ma­cuanimá̠n porque antá mima hua̠ntu̠ li̠hua̠­ya­ma̠­náhu cha̠li cha̠lí. [/Huá ma̠actzú­qui̠lh cha̠tum chixcú xuanicán Demetrio, eé chixcú xca̠t­la­huay xla plata lactzu̠ xpu̠­si­culan Diana hua̠nti̠ xli̠­ma̠x­tucán cumu la̠ Dios nac a̠má ca̠chi­qui̠ní̠n porque lhu̠hua cris­tianos xta­ca̠c­ni̠­naniy; y Demetrio cha̠­lhu̠hua xta­sa̠­cuá̠n hua̠nti̠ xca̠­ma̠s­cujuy y lhu̠hua tumi̠n xtat­lajay hua̠ntu̠ xtat­la­huay. oZWAmá quilh­ta­macú nac Efeso maka­pi­tzí̠n cris­tianos tzú­culh tali̠­si̠­tzi̠y y tali̠­taaklhu̠­hui̠y caj xpa̠­la­cata a̠má xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ xli̠­chu­hui̠­nama Pablo cani̠huá. 0YYPero cumu xafuerza naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ko̠y cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Asia, entonces ca̠huá­nilh Timoteo y Erasto xla­cata pi̠ cata­pu̠­lalhá nac Mace­donia y aca­li̠stá̠n xlá antá naca̠­lak­chá̠n. Tzucuy taaklhú̠hui̠t nac Efeso .XUKam­pá̠alh tzinú quilh­ta­macú y Pablo aktum cátzi̠lh xla­cata pi̠ naca̠­la­ka­pa­xia̠lhnam­paray a̠ma̠ko̠lh ca̠naj­laní̠n hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Mace­donia y Acaya y na̠ xla­ca­pa̠s­tacni̠t pi̠ nachá̠n nac Jeru­salén y hasta nac Roma. _~}M|z~ypxutMqxpTommkji`gfAecba`"^]l\W[aYXVUTMRPOaN~LKJ)GG"ECBd@?Z>=r;B:_9k765P32S0//E.-,f*)z(''"&>$#!!P kWPG x"RF 6 N{Y+Pero huata Felix xla­cas­quín pi̠ Pablo cama̠­lac­nú̠­nilh tumi̠n la̠qui̠ namak­xteka, huá xpa̠­la­cata ni̠ caj maktum li̠ma̠­ta­sa­ní̠­nalh la̠qui̠ nata̠­chu­hui̠nán. Pablo tzú­culh ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios pero acxni̠ huá­nilh la̠ta lácu luu xli̠­la­ta­ma̠tcán cris­tianos, xla­cata pi̠ nalak­makán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni porque Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos, acxni̠ chuná li̠ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh, gober­nador Felix ni̠ tila­ká­ti̠lh y chiné huá­nilh Pablo: —Aya tla̠n huanke̠y min­ta­chu­huí̠n, acxni̠ naqui­li̠­ma­kuaniy nacuaniyá̠n la̠qui̠ naqui­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nam­pa­raya. GNi̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Felix ma̠ta­sa­ní̠­nalh Pablo la̠qui̠ xlá naca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán lácu luu li̠pa̠­huancán Jesús, y lac­xtum xla­cas­quín nata̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán xpusca̠t hua̠nti̠ xuanicán Dru­sila, u̠má pusca̠t na̠ judía xuani̠t. ]3Felix ma̠pék­si̠lh capitán xla­cata pi̠ tachí̠n cahui­lí̠­calh Pablo pero cama̠x­quí̠­calh tala­cas­quín para túcu nat­la­huay, para natamín tala­ka­pa­xia̠lhnán xamigos cata­ta̠­chu­huí̠­nalh y na̠ ni̠ caca̠­li̠­hua­ní­calh para tícu nata­li̠­miniy hua̠ntu̠ namac­la­cas­quín. zmCumu a̠má gober­nador Felix xca­tzi̠y lácu xta­ta­ta̠ksa a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús y na̠ xca­tzi̠y pi̠ xlacán ni̠ xta­la­kati̠y tasi̠tzi, huá xpa̠­la­cata chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh judíos: —Ma̠x ni̠ cac­ti­ca̠­la­ca̠x­tlanín u̠má min­taaklhu̠­hui̠tcán la̠nchú, huata mejor camin­ke̠lh coman­dante Lisias la̠qui̠ tancs naqui­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán lácu luu qui̠­tax­tuni̠t. <qCaj xma̠nhuá aktum huí tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit luu palha cca̠­huá­nilh y ma̠x ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh, chiné cca̠­huá­nilh: “Hui­xinín qui­la̠­ma̠­la­ca­pu̠­ma̠­náhu cumu aquit cca̠­najlay pi̠ Dios naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y ni̠n nac ca̠li̠ní̠n.” EPero cumu xlacán ni̠ti̠ tamini̠t pus aquit cla­cas­quín pi̠ huá u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n cata­huanín para túcu ni̠tlá̠n cca̠­huá­nilh o túcuya̠ tala̠­ka­lhí̠n quin­ta­ma̠­lu­lók­nilh acxni̠ quin­ta­ma̠­ka­lha­pá­li̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni nac Jeru­salén. Aquit chu kalha­ta̠ti lac­chix­cu­huí̠n xac­ma̠­kan­tax­ti̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ lactzu̠ lactzú cli̠s­ma­ni̠­ni̠­táhu aquinín judíos la̠qui̠ tla̠n nac­la­ka­chix­cu­hui̠­na­ná̠hu ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ qui­lhu̠­huacán, pero ni̠ti̠ tu̠ li̠kalh­ka­ma̠­nama y ni̠ti̠ aklhu̠­huá̠t­nalh, na̠ ni̠para ti̠ tat­lan­ca̠­ni̠ni̠t aquinín. Chuná chú aquinín xac­tla­hua­ma̠­náhu acxni̠ maka­pi­tzí̠n judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Asia quin­taúcxilhli nac pu̠si­culan, pus para huí hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n cca̠t­la­hua­nini̠t o cli̠t­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n pus hua­tuní̠n tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n catá­milh quin­ta­ma̠­la­capu̠y. - S’Maka̠sá quilh­ta­macú aquit ctá­ca̠xli nac Jeru­salén y calh lata­pu̠li̠y nac a̠laca­túnuj ca̠chi­qui̠ní̠n, pero chú cti­tás­pitli la̠qui̠ nac­ma̠sta̠y actzu̠ limos­nas hua̠ntu̠ naca̠­li̠­mak­ta̠­yacán judíos hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n y ni̠tu̠ taka­lhi̠y y la̠qui̠ nac­la­ka­chix­cu­hui̠nán nac lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén. b =Pus huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­lac­pu­tzay nac­tla­huay lacuán ta­scújut la̠qui̠ chuná ni̠tu̠ nac­li̠­ta­mo­kos­ta̠yay nac xla­catí̠n Dios y ni̠para nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos. 5 cAquit na̠ huá cca̠­najlay y cka­lhi̠ma hua̠ntu̠ xlacán taca̠­najlay xla­cata pi̠ Dios naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y xli̠­hua̠k cris­tianos nac ca̠li̠ní̠n y antá nata­ta­siyuy hua̠nti̠ tla̠n xuani̠t xta­pu­hua̠ncán chu hua̠nti̠ lanca xca̠­la­ka­yá̠­calh.  Pero huí pu̠lactum hua̠ntu̠ cli̠­ta̠yay nac mila­catí̠n, xli̠­ca̠na aquit cli̠­pa̠­huán y clac­scuj­nima a̠má xas­tacná Dios hua̠nti̠ tita­la­ka­chix­cú­hui̠lh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, pero aquit chuná clak­tzak­sama xata­scújut cumu la̠ ma̠sí­yulh tala­ca­pa̠s­tacni Jesús, y cca̠­najlay hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh xalak­maká̠n pro­fetas xa̠huá xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés na̠chuná cumu la̠ xlacán taca̠­najlay, pero ma̠squi chuná ctla­huama u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n tahuán pi̠ aquit clak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t. D Huá xpa̠­la­cata cli̠­huán pi̠ u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠lay caquin­ti­ta­ma̠­lu­lók­nilh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ quin­ta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh.  Pero ni̠tu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos xla­cata pi̠ cata­ma̠­tzú­qui̠lh tasi̠tzi, y ni̠ti̠ tu̠ cuanima hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n o para nac­ca̠­ma̠­la­kas­pita cris­tianos nac lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén, na̠ ni̠para nac xpú­ta­mak­stok­nicán judíos, y na̠ ni̠para a̠laca­tunu nac a̠má ca̠chi­quí̠n.   Pero luu tapu­tzá̠n nat­la­huaya naca­tzi̠ya pi̠ xta­lu­lóktat hua̠ntu̠ camá̠n hua­niyá̠n. La̠nchú kalhi̠y aktiy xama̠na la̠ta ctí­cha̠lh nac Jeru­salén la̠qui̠ nac­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios nac lanca xpu̠­si­culan. .U Gober­nador Felix maca­huá­nilh Pablo xla­cata cakalh­tí̠­nalh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­la­ca­pu̠­má̠­calh para ca̠na o ni̠ca̠na. Pablo tá̠yalh y chiná chu­huí̠­nalh: —Aquit luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu camá̠n ca̠ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n y ni̠ caj cquilh­pe̠­cuán, li̠huaca cka­lhi̠y tapa̠­xu­huá̠n nac­chu­hui̠nán nac mila­catí̠n, Gober­nador Felix, porque cca­tzi̠y pi̠ huix maka̠sá uú ma̠pek­si̠­námpa̠t y luu aksti̠tum li̠pímpa̠t mili̠­ma̠­peksí̠n. )K Xli̠­hua̠k judíos hua̠nti̠ xca̠­ta̠­mini̠t na̠ luu tama̠­lú­lokli pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ xchu­hui̠­nani̠t a̠má licen­ciado. X)Xlá quin­ca̠­huanín pi̠ para huí tu̠ aquinín cli̠­ma̠­la­ca­pu̠­yá̠hu eé chixcú pus mat huix cac­ca̠­lakmín la̠qui̠ nac­ca̠­ta­la­ca­pu̠­niyá̠n. Pus chú huix cama̠­ka­lha­pali la̠qui̠ xlá ma̠n nahua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ aquinín cli̠­ma̠­la­ca­pu̠­ma̠­náhu. J Pero quin­ca̠­lak­chín coman­dante Clau­dio Lisias xlá quin­ca̠­pek­tanú̠n, aquinín ni̠ xac­ma­ca­ma̠x­qui̠­pu­tu­ná̠hu pero luu xafuerza quin­ca̠­mak­lhtí̠n. 5cAcxni̠ chú cha̠lh nac Jeru­salén na̠chuná antá xámaj li̠ka­ma̠nán lanca quim­pu̠­si­cu­lancán, pero acxni̠ aquinín cuc­xi­lhui hua̠ntu̠ xlá xámaj tla­huay huakaj cchi­páhu y xaca­ma̠­náhu mak­ni̠­yá̠hu chuná cumu la̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. Huá tamá chixcú xpux­cucán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠hua­nicán naza­renos, cani̠hua̠ ca̠chi­quí̠n huili̠y tasi̠tzi acxni̠ xlá ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, xli̠­hua̠k judíos laka­pu̠­tiyú̠ tata­huilay. a;Pus huá xpa̠­la­cata chú hasta luu li̠tlá̠n csqui­niyá̠n xla­cata pi̠ xqui­la̠­kax­mat­níhu ca̠na̠caj puntzú quin­ta­la­ca­pu̠tcán hua̠ntu̠ cli̠­ya̠­hua­ma̠­náhu tamá chixcú. ~}Xli̠­hua̠k aquinín judíos cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n porque lhu̠hua hua̠ntu̠ huix qui­la̠­ta̠i̠ni̠­táhu. 6}eAcxni̠ li̠minca Pablo, Tér­tulo alh nac xla­catí̠n gober­nador la̠qui̠ nata­la­capu̠y y chiné tzú­culh chu­hui̠nán: —Luu xli̠­ca̠na cca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n huix gober­nador Felix caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­hua­ni̠ta nac qui­la­ca­tacán, porque hasta la̠ta huix tzu­cu­ni̠ta ma̠pek­si̠­nana aquinín aka­tzi­yanca cla­ma̠­náhu nac quin­ca̠­chi­qui̠ncán. +| QLi̠qui­tzismá ta̠chilh nac Cesarea lhu̠hua ma̠pek­si̠­naní̠n judíos chu Ana­nías lanca xapuxcu cura, na̠ xta­ta̠­mini̠t cha̠tum licen­ciado hua̠nti̠ xuanicán Tér­tulo. Antá xlacá̠n ti̠tum talá̠k­cha̠lh gober­nador la̠qui̠ nata­ma̠­la­capu̠y Pablo. {{o#chiné huá­nilh: —Hasta acxni̠ nata­chín hua̠nti̠ tama̠­la­ca­pu̠má̠n nac­kax­mat­niyá̠n hua̠ntu̠ huix naqui­hua­niya. Aca­li̠stá̠n chú li̠ma̠­pek­sí­nalh xla­cata pi̠ cata­mac­nú̠­calh nac a̠má lanca chiqui hua̠ntu̠ xya̠­huani̠t Herodes, pero na̠ huá pi̠ cata­mak­tá­kalhli tropa la̠qui̠ ni̠ natza̠lay.`z9"Acxni̠ li̠kalh­ta­hua­ka­ko̠lh carta gober­nador kalhás­quilh Pablo: —¿Nícu xalá huix? Pablo kálh­ti̠lh: —Aquit xalac Cilicia. Cumu gober­nador aya cátzi̠lh pi̠ xalac Cilicia xuani̠t Pablo y+!Acxni̠ chú tácha̠lh nac Cesarea talák­cha̠lh gober­nador, tama­ca­má̠x­qui̠lh carta y na̠ antá tama­ca­má̠s­ta̠lh Pablo. `x9 Antá chú nac eé ca̠chi­quí̠n akta̠ti ciento tropa hua̠nti̠ caj xtat­la̠­hua­má̠­nalh, tatás­pitli nac cuartel xalac Jeru­salén, caj xma̠nhuá hua̠nti̠ a̠cahua̠yu chinej tale̠nchá Pablo. SwChuná cumu la̠ xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t, a̠ma̠ko̠lh tropa ca̠mak­na­ja̠tza hora tamá̠­ca̠xli Pablo tas­ca­cat­lá̠hua, hasta nac Antí­patris tala­kax­ka­kachá. [v/Pero chú aquit ccá­tzi̠lh pi̠ maka­pi­tzí̠n judíos luu lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh pi̠ nata­makni̠y, pus huá chú xpa̠­la­cata huix cli̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ma̠­chá̠n la̠qui̠ antá nac mila­catí̠n cata­ma̠­la­cá­pu̠lh eé chixcú xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ uú tali̠­ya̠­hua­má̠­nalh.” u Acxni̠ chú aquit cca̠­li̠­chá̠­nilh nac xla­ca­ti̠ncán ccá­tzi̠lh pi̠ huá xta­li̠­si̠­tzi̠niy y xta­ma̠­la­ca­pu̠ni̠t caj xpa̠­la­cata ni̠ tama̠t­la̠nti̠y la̠ta xlá laka­chix­cu­hui̠­putún xDioscán, pero aquit ni̠ cmac­laniy xta­la̠­ka­lhí̠n xla­cata para mini̠niy namak­ni̠cán o nata­mac­nu̠cán nac pu̠la̠­chi̠n. )tKAca­li̠stá̠n chú aquit cca̠­ma̠­mac­xtú­mi̠lh xli̠­hua̠k ma̠pek­si̠­naní̠n judíos la̠qui̠ hua­tuní̠n nata­ma̠­ka­lha­pali̠y. tsaUmá chixcú hua̠nti̠ aquit cma̠­la­ka­cha̠­nimá̠n xta­chi­pani̠t judíos y xtaamá̠­nalh tamakni̠y, ma̠x a̠huayu xti­ta­mak­ni̠ni̠t pero cumu aquit ccá­tzi̠lh la̠li̠­huán cca̠­tá̠alh qui­sol­dados y cca̠­mák­lhti̠lh. Acxni̠ chú aquit clí̠­chilh nac cuartel xlá qui­huá­nilh pi̠ na̠ antá nac Roma tapeksi̠y. 6re“Aquit Clau­dio Lisias hua̠nti̠ ctzok­nu­nimá̠n huix tali̠­pa̠hu gober­nador Felix: luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu cxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. nqUAcxni̠ chú aya tata­ca̠x­ko̠lh, ca̠ma̠­lé̠­ni̠lh mactum carta anta­nícu chiné xuan: tpaNa̠ ca̠huá­nilh pi̠ cata­ma̠­cá̠x­nilh tantum cahua̠yu hua̠ntu̠ napu̠án Pablo porque ni̠ xla­cas­quín para túcu nala­ni­ta̠yay nac tiji la̠qui̠ tla̠n nali̠­cha̠ncán nac xla­catí̠n gober­nador Felix. !o;Amá coman­dante ca̠ta­sá­nilh cha̠tiy capitán y ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ cata­má̠­ca̠xli aktiy ciento tropa hua̠nti̠ caj natat­la̠­huaán, na̠ aktiy ciento hua̠nti̠ natalé̠n xlan­zajcán, y tutum­pu­xa­ma­cá̠hu hua̠nti̠ a̠cahua̠yu, xla­cata pi̠ hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú ca̠mak­na­ja̠tza hora xala ca̠tzi̠sní nata­taxtuy y nataán nac Cesarea. >nuAcxni̠ chú chuná takalh­chu­hui̠­nan­ko̠lh, a̠má coman­dante huá­nilh a̠má kahuasa xla­cata pi̠ ni̠tícu cali̠­ta̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xlá xca­tzi̠y, aca­li̠stá̠n chú huá­nilh xla­cata pi̠ caalhá nac xchic. Pablo ma̠lakacha̠cán nac xlacatí̠n gobernador 7mgPero huix ni̠ caca̠­najla porque li̠huacay ti̠puxam lac­chix­cu­huí̠n tze̠k taka­lhi̠­má̠­nalh nahuán nac tiji porque tali̠­ta̠­yani̠t pi̠ ni̠ cati­ta­huá̠­yalh y ni̠ cati­ta­kót­nulh hasta caní nata­makni̠y Pablo. Xlacán aya li̠huana̠ tali̠­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ nata­hua­niyá̠n a̠huatá tala­cas­qui­má̠­nalh pi̠ huix caca̠­li̠­kalhti hua̠ntu̠ natas­qui­niyá̠n. |lqAmá kahuasa kálh­ti̠lh: —Maka­pi­tzí̠n judíos luu lac­xtum tata̠­la­ca̠x­lani̠t xana­puxcún cura xla­cata pi̠ cha̠lí nata­hua­niyá̠n cali̠pi Pablo nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán la̠qui̠ mat nata­ma̠­kalh­pu­tza̠ni̠y aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ taca­tzi̠­putún caj xla­cata hua̠ntu̠ li̠ma̠­la­ca­pu̠­cani̠t. sk_Coman­dante peke­chí­palh a̠má kahuasa, tá̠alh lacatum anta­nícu ni̠ti̠ naca̠­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ nata­li̠­chu­hui̠nán y antá kalhás­quilh: —¿Túcuya̠ tachu­huí̠n xqui­hua­ni­pu­tuna? j9Amá capitán le̠lh a̠má kahuasa nac xla­catí̠n coman­dante chuná cumu la̠ huá­nilh Pablo, acxni̠ chú lí̠cha̠lh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n chiné huá­nilh coman­dante: —Amá chixcú hua̠nti̠ tanu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n hua­nicán Pablo qui­huá­nilh pi̠ cac­li̠­minín eé kahuasa porque mat catzi̠y aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠ta̠­chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n. piYPablo tuncán tasá­nilh cha̠tum capitán y huá­nilh xla­cata pi̠ cale̠lh xpux­nímit nac xla­catí̠n coman­dante porque xlá xca­tzi̠y aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xli̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nam­putún. _h7Pero xpux­nímit Pablo, xka­huasa xpi̠pi cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh judíos, xlá la̠li̠­huán alh nac cuartel la̠qui̠ nahuaniy xcucu hua̠ntu̠ xca­tzi̠y. ,gQPus huá chú cca̠­li̠­lak­mimá̠n la̠qui̠ ca̠na̠caj tzinú xqui­la̠­mak­ta̠­yáhu, xuanítit coman­dante xla­cata pi̠ cha̠lí calí̠­milh Pablo uú nac mim­pu̠­ma̠­pek­si̠ncán porque huí actzu̠ tachu­huí̠n hua̠ntu̠ kalhas­quim­pu­tu­ná̠tit la̠qui̠ luu li̠huana̠ naca­tzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ li̠si̠­tzi̠­nicán y hua̠ntu̠ li̠ya̠­hua­má̠­calh. Pero acxni̠ chú nia̠ tachín nahuán aquinín nac­ca̠­li̠­pa̠­tax­tu­yá̠hu nac tiji y anta tuncán nac­mak­ni̠­yá̠hu. 8fiAcxni̠ chú chuná tala­ca̠x­la­ko̠lh la̠li̠­huán talá­kalh xana­puxcún cura chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n, y chiné tahuá­nilh: —La̠ta cha̠­tunu aquinín cli̠­ta̠­ya­ni̠­táhu pi̠ ni̠ cac­ti­hua̠­yáhu hasta caní nac­mak­ni̠­yá̠hu Pablo. (eI Luu clhu̠­huacán xta­huani̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ma̠x li̠huacay ti̠puxam hua̠nti̠ chuná xta­li̠­ta̠­yani̠t natat­la­huay. 2d] Li̠cha̠lí chú acxni̠ xka­ka­ko̠lh maka­pi­tzí̠n judíos lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh xla­cata nata­makni̠y Pablo, kalhtum tali̠­tá̠­yalh pi̠ ni̠para kalhtum tahuá cati­tá­hualh y na̠ ni̠para cati­ta­kót­nulh hasta caní nataucxilha pi̠ má xaní̠n Pablo. Pc Acxni̠ li̠huana̠ ca̠tzi̠­suanko̠lh a̠má quilh­ta­macú Quim­pu̠­chi­nacán Jesús tasi­yú­nilh Pablo y chiné huá­nilh: —Catu̠x­ca̠ni Pablo, ni̠ capé̠­cuanti; pus chuná la̠ kalhi̠­ni̠ta li̠ca­mama qui­li̠­chu­hui̠­na­ni̠ta uú nac Jeru­salén na̠chuná naqui­li̠­chu­hui̠­na­na̠pi nac Roma cxla­ca­ti̠ncán lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n. Li̠lacchuhui̠nancán lácu namakni̠cán Pablo ybk Pero cumu a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠ taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ ca̠hua­ní­calh huata caj li̠huaca xta­si̠­tzi̠ni̠t, a̠má coman­dante pé̠cualh chicá nata­makni̠y Pablo, pus huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xtropa xla­cata pi̠ caqui̠­ti­yá­calh Pablo anta­nícu xyá y cata­mac­nú̠­calh nac cuartel. a' Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n luu li̠pe̠cua la̠ta akmuluj xta­hui­lá̠­nalh, caj xalán tatá̠­yalh maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ xta­ta̠­ta̠yay fariseos, tzú­culh takalh­mak­ta̠yay Pablo y chiné táhua: —Eé chixcú ni̠tu̠ tla­huanít para túcu ni̠tlá̠n. ¿Túcu chú li̠la­yá̠tit li̠si̠­tzi̠­ni­yá̠tit y hasta ma̠la­ca­pu̠­yá̠tit caj xpa̠­la­cata cumu para ta̠chu­huí̠­nalh cha̠tum ángel o para cha̠tum espí­ritu? "`=Porque sadu­ceos ni̠ taca̠­najlay para ni̠n tala­cas­tac­uanán nac ca̠li̠ní̠n, y na̠ tahuán pi̠ mat ni̠ti̠ anán ángeles y ni̠para huá espí­ritu lama. Pero Fari­seos hua̠k taca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na ni̠n tala­cas­tac­uanán nac ca̠li̠ní̠n. U_#Acxni̠ chú a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n tacá­tzi̠lh pi̠ Pablo na̠ fariseo xuani̠t, fariseos y sadu­ceos sac­stucán tzú­culh tala̠­ma̠aklhu̠­hui̠y y tunuj tunu xta­huán. *^MCumu Pablo cátzi̠lh pi̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t maka­pi­tzí̠n fariseos xta­huani̠t y maka­pi­tzí̠n sadu­ceos, entonces xlá ca̠xa­kát­li̠lh y palha chiné ca̠huá­nilh: —Nata̠lán, aquit fariseo porque quin­tla̠t y quintzí xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠k fariseos xta­huani̠t, pus caj huá xpa̠­la­cata cli̠­ma­ka­si̠­tzi̠­nani̠t porque aquit cca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na ni̠n tala­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. |]qPablo ca̠huá­nilh: —Caqui­la̠­ma̠­tzan­ke̠­na­níhu hua̠ntu̠ cuá, porque aquit ni̠ xac­ca­tzi̠y para huá lanca xapuxcu cura. Porque nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Ni̠ cali̠­kalh­ka­má̠­nanti ma̠pek­si̠ná hua̠nti̠ pux­cuni̠t nac mim­pu̠­la­tama̠n.” }\s—¡Cacs caquí­lhuanti! ¿Túcu xpa̠­la­cata chuná li̠kalh­ti̠­pa̠x­toka cha̠tum xapuxcu cura hua̠nti̠ Dios lac­sacni̠t xla­cata pi̠ nas­cuj­naniy? —tahuá­nilh hua̠nti̠ lacatzú xta­la­ka­yá̠­nalh Pablo. P[Pero Pablo chiné huá­nilh: —Dios amá̠n quilh­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ huix luu quilh­la­cas­químpa̠t, aksa­ni̠na chixcú, porque ni̠ ma̠kan­tax­tí̠pa̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ títzokli Moisés. Huix tanú hui­lapi cumu la̠ juez la̠qui̠ laca­ti̠tum naquim­pu­tza̠­na­niya hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ctla­huani̠t, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata li̠ma̠­pek­si̠­námpa̠t naquin­quilh­lascán? _Z7Hasta ni̠para chu­hui̠­nan­ko̠lh a̠má xapuxcu cura xuanicán Ana­nías ma̠pék­si̠lh cha̠tum hua̠nti̠ lacatzú xla­ka­láya Pablo pi̠ caloks quilh­tlá­hualh la̠qui̠ nali̠­ca­tzi̠y. uY ePablo cha̠­tunu cha̠­tunu ca̠lak­lá­ca̠lh a̠ma̠ko̠lh mak­ma̠­pek­si̠­naní̠n hua̠nti̠ xta­ma̠­peksi̠y judíos, y hua̠nti̠ chú xtaamá̠­nalh tama̠­ka­lha­pali̠y, aca­li̠stá̠n chiné ca̠huá­nilh: —Nata̠lán, aquit aksti̠tum cuili̠ni̠t quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni nac xla­catí̠n Dios y ni̠tu̠ aka­tiyuj clama. sX_Li̠cha̠li quilh­ta­macú a̠má coman­dante ca̠ma̠­mac­xtú­mi̠lh xana­puxcun cura chu xli̠­hua̠k lak­ko̠­lu­tzi̠nni judíos hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán, cumu xlá luu xca­tzi̠­putún túcu xpa̠­la­cata xta­li̠­si̠­tzi̠niy Pablo; entonces ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cama̠x­tu­ni­kó̠­calh cadenas hua̠ntu̠ xli̠­ma­ca­chi̠­cani̠t y cali̠­mi­ní­calh nac xla­ca­ti̠ncán la̠qui̠ nata­ma̠­ka­lha­pali̠y.xWiAcxni̠ a̠ma̠ko̠lh tropa tacá­tzi̠lh pi̠ Pablo na̠ romano xuani̠t laka­siyu tzú­culh tata­pa̠nu̠y y niaj také̠s­nokli, y na̠chuná coman­dante tzú­culh lak­lhpe̠­cuán chicá para nali̠­hua­nicán la̠ta xta­li̠­chi̠­hui­li̠ni̠t cadena y xta­ke̠s­nok­putún. Pablo li̠chuhui̠nán nac xlacati̠ncán xanapuxcún judíos qV[Coman­dante hua­nipá: ¡Jé, ma̠x chuná! Pero aquit luu lhu̠hua tumi̠n cli̠­maka­sput­ni̠t xla­cata pi̠ aquit na̠ antá nac­ta­peksi̠y nac Roma. Pablo kalh­ti̠pá: —Ma̠x chuná xlá pero huix, porque hasta acxni̠ aquit cti­la­cá­chilh romano qui­ma̠x­tu­ní­calh nac quiacta acxni̠ quir­re­gis­trar­tla­huá­calh. eUCEntonces coman­dante la̠li̠­huán lákalh Pablo y chiné kalhás­quilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na mat na̠ romano huix? Pablo kálh­ti̠lh: —Jeje, xli̠­ca̠na xlá, aquit na̠ antá nac Roma cta­peksi̠y. YT+Acxni̠ a̠má capitán kax­mát­nilh xta­chu­huí̠n Pablo la̠li̠­huán lákalh coman­dante y chiné huá­nilh: —Amá chixcú hua̠nti̠ huix pímpa̠t ma̠ke̠s­nok­ni̠­nana xlá na̠ romano, pus huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­hua­niyá̠n pi̠ luu cuentaj cat­lahua hua̠ntu̠ huix pimpa̠t tla­hua­niya. GSAcxni̠ chú aya li̠huana̠ xma­ca­chi̠­cani̠t la̠qui̠ nake̠s­nokcán aya xama̠­calhá chú ke̠s­nokcán, y cumu antá xla­káya cha̠tum capitán Pablo chiné huá­nilh: —¿Pi̠ kalhi̠­yá̠tit hui­xinín li̠ma̠­peksí̠n xla­cata nake̠s­no­ká̠tit cha̠tum romano hasta ma̠squi ni̠ pu̠lh nama̠­ka­lha­pa­li̠­yá̠tit la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit túcu xpa̠­la­cata li̠ma̠­la­ca­pu̠­cani̠t? R Amá coman­dante ni̠ cátzi̠lh túcu xpa̠­la­cata luu ma̠rí xta­li̠­si̠­tzi̠­nini̠t Pablo, mejor ma̠ta­mac­nu̠­ní̠­nalh nac xpu̠­lacni cuartel y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cake̠s­nók­calh la̠qui̠ nahuán túcu ni̠tlá̠n xtla­huani̠t, hua̠ntu̠ xpa̠­la­cata ma̠rí xta­li̠­si̠­tzi̠­nini̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n. rQ]Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n luu li̠pe̠cua la̠ta xta­si̠­tzi̠ni̠t, cala̠huá xta­quilh­uamá̠­nalh y ca̠ta ma̠rí xta­li̠lay clha­ka̠tcán hasta lhken lhken xta­ma̠­kosuy pokxni nac ca̠u̠ní̠n. PAcxni̠ chuná huan­ko̠lh Pablo, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos niaj takax­mat­ni­pú­tulh huata caj li̠pe̠cua tzú­culh tama̠­ta­si̠nán, y chiné xta­huán: —¡Tamá chixcú ni̠para tzinú mini̠niy nala­tama̠y, mejor maktum camak­ní̠hu! WO'Pero Quim­pu̠­chi­nacán Jesús qui­huá­nilh: “Aquit cla­cas­quín pi̠ la̠li̠­huán catá­ca̠xti, porque mákat camá̠n ma̠la­ka­cha̠yá̠n hasta nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠qui̠ xlacán na̠ nata­kax­mata quin­ta­chu­huí̠n.” Xcomandantejcán tropa ma̠kalhapali̠y Pablo WN'Y na̠chuna li̠túm acxni̠ mak­ní̠­calh Esteban a̠má tla̠n chixcú hua̠nti̠ xli̠­chu­hui̠­naná̠n, pus aquit na̠ luu cmak­li̠­cá­tzi̠lh acxni̠ mak­ní̠­calh, porque hasta cca̠­mak­ta­kálh­nilh clha­ka̠tcán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ taliacta­la­mák­ni̠lh chí­huix.” MAquit ckálh­ti̠lh: “Quim­pu̠­chiná, ¿lácu ni̠ caquin­ti­ta­kax­mat­ni­pú­tulh? Pus xlacán hua̠k taca­tzi̠y la̠ta lácu aquit xac­li̠­ca­tzi̠y, xacán cani̠hua̠ ca̠chi­qui̠ní̠n y nac quim­pu̠­si­cu­lancán y xac­ca̠­chipay, xac­ca̠­chi̠­huili̠y y xac­ca̠lé̠n nac pu̠la̠­chi̠n xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huaná̠n. #L?Cúc­xilhli Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y chiné qui­huá­nilh: “La̠li̠­huán tuncán catá­ca̠xti porque uú nac Jeru­salén ni̠tícu cati­kax­mat­ni­putún min­ta­chu­huí̠n acxni̠ nali̠­chu­hui̠­nana hua̠ntu̠ ctla­huani̠t nac mila­táma̠t.” K’Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú aquit ctás­pitli nac Jeru­salén, y acxni̠ chú calh nac lanca xpu̠­si­culan Dios la̠qui̠ nac­kalh­ta­hua­kaniy caj xamaktum qui­ma̠­la­ca­hua̠­ní̠­calh cumu la̠ a̠ cama̠­nix­nímpi. -JSPus huá xpa̠­la­cata chú aquit cli̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj cama̠­maka­pali quilh­ta­macú y cataakmunu, y acxnicú naquilh­chi­pi­niya Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, nahua­niya pi̠ li̠pa̠­huana la̠qui̠ xlá nalac­xa­pa­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ tla­hua­ni̠ta.” Pablo li̠chuhui̠nán lácu macá̠ncalh nac xlacati̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos 'IGXlá lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ huix napina li̠chu­hui̠­nana la̠tachá túcuya̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ ma̠n ucxilh­ni̠ta y kax­pat­ni̠ta. 0HYXlá chiné qui­hua­nipá: “Huá a̠má Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ tita­li̠­pá̠­hualh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán xlá lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ huix nala­ka­pasa hua̠ntu̠ xlá xta­la­ca­pa̠s­tacni y xta­pa̠­xu­huá̠n, y naucxilha a̠má aksti̠tum chixcú hua̠nti̠ xlac­sacni̠t naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, y ma̠n nakax­pat­niya xta­chu­huí̠n. gGG Maktum quilh­ta­macú Ana­nías qui­lák­milh anta­nícu aquit xacuí y acxni̠ qui­lák­chilh chiné qui­huá­nilh: “Saulo, la̠n­chuj tuncán huix cala­ca­hua̠­nam­para, cacá̠x­lalh mila­kas­tapu chuná cumu la̠ xla­ca­hua̠­nana xapu̠lh.” Acxni tuncán aquit cla­ca­hua̠­nampá y cúc­xilhli a̠má Ana­nías. aF; ’Antá xuí cha̠tum chixcú xuanicán Ana­nías hua̠nti̠ luu xli̠­pa̠­huán Dios y xma̠­kan­tax­ti̠ma nac xla­táma̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, xli̠­hua̠k judíos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Da­masco li̠pa̠­xúhu xta­li̠­chu­hui̠nán pi̠ tla̠n xta­pu­huá̠n xuani̠t y xta­pa̠x­qui̠y. }Es Pero cumu a̠má tax­káket hua̠ntu̠ cúc­xilhli li̠pe̠cua la̠ta qui­ma̠­la­ka­chi̠­xi̠­ko̠lh chu­natá pi̠ qui­ma̠­la­ka­xó̠­ke̠lh, huata caj quin­ta­pe­ke­chi­pá­le̠lh quincompañeros hasta nac Da­masco. ’Pero acxnicú xac­tla̠­huama nac xatiji Da­masco y aya xac­ma̠­la­ca­tzu­hui̠ni̠t ca̠chi­quí̠n luu tas­túnut xuani̠t, caj xamaktum acxni̠ lam minchá nac akapú̠n aktum tax­káket y antá chú macax­ka­ke̠­nan­ko̠lh anta­nícu aquit xacyá. Q?Xana­puxcun cura chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni judíos sta­lanca taca­tzi̠y xlacán hua̠ntu̠ aquit ctit­la­huani̠t, porque hua­tuní̠n aquit cca̠s­quí­nilh li̠ma̠­peksí̠n y caquin­ta­fir­mar­tla­huá­nilh mactum oficio la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠x­qui̠­ya̠chá xana­puxcun judíos hua̠nti̠ xta­la­ma̠­nanchá nac Da­masco. Y maktum quilh­ta­macú antá chú xac­pe­kama la̠qui̠ nac­ca̠­pu­tzay antá a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús, nac­ca̠­chipay y nac­ca̠­li̠mín uú nac Jeru­salén la̠qui̠ la̠n nac­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu. Pablo li̠chuhui̠nán la̠ta lácu lakpáli̠lh xali̠xcájnit xtapuhuá̠n v>eXapu̠lh aquit xac­ca̠­pu­tzat­la̠­huán porque xac­ca̠­mak­ni̠­putún hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús y hua̠nti̠ xta­ca̠­najlay xta­chu­huí̠n, quilh­pa̠xtum xac­ca̠­si̠­tzi̠niy chuná lac­chix­cu­huí̠n cumu la̠ lac­pus­ca̠tní̠n, xac­ca̠­sa­kaxtuy nac xchiccán y xac­ca̠­ta­macnu̠y nac pu̠la̠­chi̠n. B=}—Aquit na̠ judío chuná cumu la̠ hui­xinín, quin­ca̠­chi­quí̠n hua­nicán Tarso xmu­ni­cipio Cilicia, pero antá uú nac Jeru­salén qui­maka­stac­cani̠t xa̠huachí antá ckalh­ta­hua­kani̠t nac escuela antaní xma̠­kalh­ta­hua­ke̠nán Gama­liel, huá xlá qui­ma̠­si­yú­nilh tancs nac­ma̠­kan­taxti̠y a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ Dios tica̠­má̠x­qui̠lh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán. Hasta acxni tuncán aquit ctzu­cuni̠t lak­tzaksay la̠ta tla̠n nac­li̠­ma­cuaniy xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke qui­nacú y na̠chuná cumu la̠ hui­xinín lak­tzak­sa­pá̠tit la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú. _<7Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh judíos takáx­matli pi̠ nac xata­chu­huí̠n hebreo xchu­hui̠­nama a̠tzinú luu cacs taquí­lhua la̠qui̠ nata­kax­matniy hua̠ntu̠ nahuán, y Pablo chiné ca̠huá­nilh: ; Xli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán chu lak­ko̠lún hua̠nti̠ quin­ca̠­kax­mat­ni­ma̠­náhu, cuentaj cat­la­huátit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ tla̠n nac­ta­mak­ta̠yay nac mila­ca­ti̠ncán. :(Coman­dante má̠x­qui̠lh tala­cas­quín xla­cata pi̠ caca̠­ta̠­chu­huí̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos, Pablo tatu̠­huá­calh nac xata̠lhmá̠n escalón y chexli xmacán xla­cata pi̠ cacs cata­quí­lhua. Acxni̠ chú pu̠tum cacs taquí­lhua xlá tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán nac xata­chu­huí̠n hebreo y chiné ca̠huá­nilh:B9}'Pablo chiné huá­nilh: —Oh, ni̠ aquit hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t. Aquit xlá judío, cla­ca­chini̠t nac aktum tali̠­pa̠hu ca̠chi­quí̠n hua­nicán Tarso xmu­ni­cipio Cilicia. ¿Pi̠ ni̠ xqui­ma̠xqui tala­cas­quín para xac­ca̠­ta̠­chu­huí̠­nalh u̠ma̠ko̠lh cris­tianos? C8&Aquit xac­lac­pu­huán pi̠ ma̠x huix a̠má chixcú xalac Egipto hua̠nti̠ ni̠naj maka̠s quilh­ta­macú tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh tasi̠tzi, xlá ca̠ma̠­ké̠s­tokli akta̠ti mi̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠k mak­ni̠­naní̠n y pu̠tum ca̠tá̠alh nac desierto. ¡Oh, pus pi̠ ni̠ huix! h7I%Acxni̠ Pablo li̠chá̠n­calh nac cuartel chiné huá­nilh coman­dante: —¿Pi̠ naqui­ma̠x­qui̠ya quilh­ta­macú caj tzinú cta̠­chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n? Y cumu nac xata­chu­huí̠n griego xakát­li̠lh, amá coman­dante chiné kálh­ti̠lh: —¡Lácu! ¿Pi̠ tla̠n huix chu­hui̠­nana cxa­ta­chu­huí̠n griego? d~}|{{,yx`w6utZspFnhmlRkPjhhqg0f;e"cb`_]]=\u[LYXWjUSRQPNMLWK JRIHCDDAA,@>;:977"6@44210c/N-,+*('%$L#u! 8]}7Mdk,  +$":ym(La̠li̠­huán talac­chú­culh a̠má tasíhu hua̠ntu̠ xca̠­li̠­chi̠­cani̠t a̠ma̠ko̠lh lac­tzinca kalh­xtóke̠t xla li̠cá̠n hua̠ntu̠ li̠ma̠­cho­kocán barco y antá ca̠ak­xtek­jú̠­calh nac xtampú̠n chú­chut, ca̠aka­chex­ya̠­huá­calh a̠má lháka̠t hua̠ntu̠ xli̠­ma̠t­la̠­hua­ni̠cán barco, y uú̠n la̠li̠­huán tzú­culh snoklé̠n barco pekán nac xquilhtú̠n pupunú. cx?'Acxni̠ chú xka­ka­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh marin­eros ni̠ tala­ca­cá­tzi̠lh xanícu luu xac­tax­tu­ni̠­tan­chá̠hu nac a̠má pu̠la­tama̠n, pero na̠ tuncán cuc­xi­lhui pi̠ xuí lacatum ca̠mun­tzayá̠n nac xquilhtú̠n, acxtum tacá­tzi̠lh pi̠ cama̠­la­ca­tzu­huí̠­calh barco nac xquilhtú̠n chú­chut. w&Acxni̠ chú aya cua̠yan­kó̠hu la̠tachá la̠n ckasui, maka­pi­tzí̠n marin­eros tzú­culh tamacá̠n nac pupunú a̠má trigo hua̠ntu̠ xli̠­mincán la̠qui̠ niaj picuta nama̠­tzin­ca̠sni̠y barco. Ta̠kpu̠spita barco nac pupunú !v;%Aktiy ciento a̠tutum­pu­xa­ma­cu̠­cha̠xán cris­tianos xacuani̠­táhu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xac­ta­ju̠­ma̠­náhu nac a̠má barco. Zu-$Xa̠maka­pi­tzí̠n juerza na̠ taakpu­huan­tí­yalh y pu̠tum cua̠yáhu. Ct#Acxni̠ Pablo chuná huan­ko̠lh tíyalh mactum cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios xtahuá, lak­ché­kelh, y nac xla­ca­ti̠ncán tzú­culh hua̠yán. !s;"Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ cahua̠­yántit hua̠ntu̠ tla̠n para pi̠ lacas­qui­ná̠tit; ni̠ nani̠­yá̠tit niaj cape̠­cuántit porque tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hasta ni̠para kantum miacchi­xitcán cati­ma̠­lak­tzan­ké̠tit. r'!Acxni̠ chú aya spalh xca̠x­ka­kako̠y Pablo chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —Chú aya le̠ma li̠huacay xliaktiy xama̠na la̠ta caj aka­tiyuj lapá̠tit para túcu naca̠ak­spu­layá̠n y hasta ni̠ tali̠­huán hua̠­yam­pá̠tit. )qK Ama̠­ko̠lh tropa la̠li̠­huán talac­chú­culh tasíhu hua̠ntu̠ xta­li̠­ma̠c­ti̠­má̠­nalh bote y hasta nac chú­chut pakx taju̠chá. Ap{Pero Pablo ca̠úcxilhli y la̠li̠­huán lákalh capitán Julio xa̠hua xtropa, y chiné ca̠huá­nilh: —Para huá u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n nataán y ni̠ antá uú nata­ta­mak­xteka nac barco pus na̠ ni̠para hui­xinín cati­lak­tax­tútit, juerza nani̠­yá̠tit mim­pu̠­tumcán. bo=Maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n xta­tza̠­la­putún la̠qui̠ ni̠tu̠ naca̠ak­spulay y laka­siyu tzú­culh tama̠cti̠y a̠má actzu̠ bote hua̠ntu̠ tla̠n xpu̠­cha̠ncán hasta nac xquilhtú̠n, pero ni̠tícu xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh porque xta­huán pi̠ caj xta­chi̠­hui­li̠­má̠­nalh barco. }nsMaka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n la̠li̠­huán tamá­ca̠lh kan­ta̠ti kalh­xtóke̠t xla li̠cá̠n hua̠ntu̠ li̠ma̠­cho­kocán barco, porque xta­pe̠­cuán chicá para xamaktum barco ras naqui̠­ta­la­ca­huacay nac chí­huix, y xa̠huachí caj u̠cú cax­ká­kalh xta­lac­pu­huán hasta chuná xta­li̠­kalh­ta­hua­ka­ni­má̠­nalh Dios. $mALa̠li̠­huán tamá­ca̠lh kantum tasíhu nac xtampú̠n chú­chut la̠qui̠ nata­ca­tzi̠y lácu xli̠­pu̠lhmá̠n, xka­lhi̠y treinta y seis metros xli̠­pu̠lhmá̠n. Caj actzú tla̠­huampá barco tama­ca̠mpá y xka­lhíy veinte­siete metros xli̠­pu̠lhmá̠n. !l;Aya xle̠ma xliaktiy xama̠na la̠ta xac­la­ta­ju̠­ma̠­náhu nac chú­chut porque uú̠n lacatum lacatúm xlé̠n qui­bar­cucán xta̠­chuná cumu la̠ aktum li̠kamá̠n hasta cchá̠hu lacatum anta­nícu hua­nicán Mar Adriático, ma̠x cumu luu íta̠t tzi̠sa xuani̠t acxni̠ maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n tacá­tzi̠lh pi̠ aya xac­cha̠­ma̠­náhu nac xquilhtú̠n pupunú. k%Ma̠squi ca̠ta xli̠­ta­kalá nata­cu­ta̠­chá̠hu nac xquilhtú̠n chú­chut nac aktum isla pero huá xlá pi̠ ni̠ cati­ni̠hu. ujcPus huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ catu̠x­ca̠­ní̠tit y niaj calak­lhpe̠­cuántit, porque aquit cli̠­pa̠­huán Dios y cca̠­najlay pi̠ chuná nakan­taxtuy la̠ta tu̠ qui­huá­nilh xángel. MiXlá chiné qui­huá­nilh: “Pablo, ni̠ capé̠­cuanti porque juerza nachi­pina nac Roma la̠qui̠ nama̠­ka­lha­pa­li̠yá̠n emper­ador, y caj mim­pa̠­la­cata Dios ámaj ca̠lak­ma̠xtuy xla­cata ni̠ natani̠y tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ huix lac­xtum ca̠ta̠­ta­jú̠pa̠t nac barco.” h!Porque najatá ca̠tzi̠sní quin­ta­si­yú­nilh cha̠tum xángel a̠má Dios hua̠nti̠ aquit cli̠­pa̠­huán y clac­scuj­nima. fgEPero chú niaj cali̠­pu­huántit porque ni̠para cha̠tum aquinín xli̠­hua̠k hua̠nti̠ mima̠­náhu nac eé barco ni̠tu̠ cati­la­níhu, ma̠squi xli̠­ca̠na xlá pi̠ huá qui­bar­cucán nalac­lako̠y. bf=Cumu luu aklhu̠­huatá quilh­ta­macú xac­la­ma̠­náhu la̠ta ni̠tu̠ tapa̠­xu­huá̠n xacua̠ya­ma̠­náhu pus maktum quilh­ta­macú Pablo chiné ca̠huá­nilh: —Para hui­xinín xquin­ti­la̠­kax­mat­níhu hua̠ntu̠ aquit cti­ca̠­huanín xla­cata pi̠ ni̠ juerza cat­la­hua­níhu cata­ca̠x­cha̠hu nac Creta, pus ni̠chuná xquin­ti­ca̠ak­spulán la̠ta túcua la̠nchú akspu­la­ni̠­táhu nac xla­quíta̠t chú­chut. ]e3Luu aklhu̠hua quilh­ta­macú xac­la­ta­ju̠­ma̠­náhu nac chú­chut ni̠túcu tasí­yulh chi­chiní ni̠para huá stacu, porque ni̠ xta­ca̠­hua̠­ni̠ma chu­na­tiyá xta­pucs­ni̠t, y li̠pe̠cua xmima si̠n xa̠hua uú̠n. Xli̠­hua̠k aquinín aya xac­pe̠­cuani̠­táhu porque xac­lac­pu­hua­ná̠hu pi̠ niaj ne̠c­xnicú cac­ti­ta̠­ya­chá̠hu nac tíyat, y aktum xac­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ antá pu̠tum nac­ni̠­yá̠hu. ydkY na̠chuná li̠tu̠­xama cumu ni̠ xta­cacsma ta̠ke­ya̠­huaná, chu­na­li̠túm tama­ca̠mpá nac chú­chut a̠má xmac­la­cas­qui­nitcán hua̠ntu̠ xta­li̠s­cuja y hua̠ntu̠ li̠pe̠cua xma̠­tzin­qui̠ni̠t barco. |cqLi̠cha̠lí acxni̠ xka­kachá chu­nacú li̠pe̠cua xu̠numa, y cumu xta­pe̠­cuama̠­nalhá entonces maka­pi­tzí̠n tzú­culh tamacá̠n nac chú­chut xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ lac­tzinca tacuca hua̠ntu̠ xta­ju̠ma nac barco. ~buAca­li̠stá̠n chú maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n li̠huana̠ tzú­culh tali̠­lac­chi̠y tasíhu a̠má barco la̠qui̠ ni̠tu̠ nalaniy, y cumu aya xta­ca­tzi̠y pi̠ uún antá xquin­ca̠­le̠má̠n pekán anta­nícu luu la̠n xta­mac­xtu­mi̠­ta­hui­lani̠t mun­tzaya xke̠íta̠t chú­chut, pus xta­pe̠­cuán chicá para antá tancs nata­lak­nu̠­ta­huilay y nalak­tzanka̠y barco, huata la̠li̠­huán tama̠­tu̠­tzú­hui̠lh a̠má lháka̠t hua̠ntu̠ xli̠s­noklé̠n uú̠n la̠qui̠ ma̠squi caquin­ca̠­sa­kalé̠n uún pero niaj xta̠­chuná xli̠­to­kosú̠n naán barco. \a1Cchá̠hu nac aktum actzu̠ isla hua­nicán Clauda antaní ni̠ luu xta̠­chuná xu̠numa, y takalá cma̠­hua­cáhu nac barco a̠má pák­lha̠t hua­nicán sal­va­vidas hua̠ntu̠ caj saka­le̠ncán. 2`]Cumu a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­ma̠t­la̠­hua­ni̠­má̠­nalh barco tatzák­salh xta­ma̠­cho­ko­putún pero ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh porque luu li̠pe̠cua uú̠n, pus huata tamá̠x­qui̠lh quilh­ta­macú xla­cata caquin­ca̠lé̠n uún la̠tachá nícu xla­cas­quín. !_;Pero ni̠para mákat a̠ xaca­ná̠hu acxni̠ tahui­lachi li̠pe̠cua uú̠n y qui­bar­cucán tzu­cú­calh le̠ncán nac xpu­naíta̠t pupunú. X^) Maktum quilh­ta­macú acxni̠ xka­kachá luu ca̠li̠­pa̠­xúhu tasiyuy la̠m­para luu tla̠n nata­huilay quilh­ta­macú, la̠li̠­huán tzu­cú­calh ca̠ma̠c­xtucán lháka̠t hua̠ntu̠ li̠s­noklé̠n barco, y la̠li̠­huán tzú­culh tla̠­huán barco nac xquilhtú̠n chú­chut nac a̠má isla de Creta. ]]3 Xlacán juerza xta­cha̠m­putún nac aktum ca̠chi­quí̠n xuanicán Fenice porque antá ni̠ luu ma̠rí u̠nún ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ na̠ hua­tiyá Isla de Creta, y xta­pe̠­cuán para maktum naca̠­lac­tla­hua­niko̠y uú̠n xbar­cucán, y huata antá xta­ta­mak­xtek­pu­tu­na̠chá nac Fenice li̠huán nati̠­tax­tuko̠y xaquilh­ta­macú ca̠lonkni. Xli̠hua̠k hua̠nti̠ xtataju̠má̠nalh nac barco actzú xuani̠t aya xtamu̠xtuy S\ Pero capitán Julio ni̠ ma̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ huá­nilh Pablo huata huá a̠tzinú ca̠ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ xta­qui­lhuamá̠­nalh xpu̠­chiná barco chu xaca­pitán. w[g —Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n, para juerza nat­la­hua­ni­yá̠hu naaná̠hu, ni̠tlá̠n cati­qui̠­táx­tulh porque luu li̠mak­líhu, porque a̠huayu nama̠­lak­tzan­ke̠­yá̠hu barco chu xli̠­hua̠k tacuca hua̠ntu̠ antá taju̠ma, y hasta mismo qui­la­ta­ma̠tcán nama̠­lak­tzan­ke̠­yá̠hu para namu̠x­tu­yá̠hu. ;Zo Luu aklhu̠hua quilh­ta­macú xac­maka­pa­la­ni̠­tahuá la̠ta xac­la­ma̠­náhu nac Bue­nos Puer­tos, pero na̠chuna li̠túm luu li̠mak­lihu para nac­ta­ju̠­pa­ra­yá̠hu nac barco y nac­ma̠t­la̠­hua­ni̠­yá̠hu nac pupunú porque aya xlak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú ca̠lonkni. Huá xpa̠­la­cata Pablo chiné ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh hua̠nti̠ xta­pux­cuni̠t nac barco: YPero cumu na̠ ni̠para antá ni̠lay cta̠c­táhu cli̠­ta­mak­spit­pa­ráhu a̠má isla y aca­li̠stá̠n cchá̠hu nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Bue­nos Puer­tos lacatzú xta̠­pek­xtokui a̠má ca̠chi­quí̠n xuanicán Lasea. X/Chu­natá la̠ta cti­ta­ca̠xui nac Mira luu laka­siyu tzú­culh tla̠­huaán qui­bar­cucán nac chú­chut porque xquin­ca̠­ta̠­la̠­lac­tla­huamá̠n uún, juerza aklhu̠hua quilh­ta­macú cmaka­pa­láhu y takalá cchá̠hu nac xpa̠xtú̠n aktum pu̠la­tama̠n hua­nicán Gnido. Pero cumu uú̠n chu­nacú ma̠rí xquin­ca̠­ma̠aklhu̠­hui̠má̠n ni̠lay cta­cho­kóhu, ti̠tum cáhu nac isla de Salmón y cli̠­ta­mak­spitui, aca­li̠stá̠n chú cchá̠hu nac aktum isla hua­nicán Creta. WAntá nac eé ca̠chi­quí̠n capitán Julio ma̠nók­lhulh aktum barco hua̠ntu̠ xmi­ni̠­tanchá nac Ale­jan­dría y xama nac Italia, pus la̠li̠­huán antá pu̠tum quin­ca̠­ma­ju̠cán la̠qui̠ huá nac­pu̠aná̠hu hasta nac Italia. "V=y chuná tancs cca̠­ti̠­la­ca­tza̠­la­hui­lí̠hu a̠ma̠ko̠lh pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac xquilhtú̠n pupunú xca̠­hua­nicán Cilicia y Pan­filia y takalá cchá̠hu nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Mira hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y Licia. UAcxni̠ cta­ca̠x­pa­ráhu nac Sidón a̠huayu aya xac­la­qui­ta̠t­la­ni̠­táhu nac pupunú pero luu li̠pe̠cua tzú­culh u̠nún y laca­tunu xle̠­má̠­calh qui­bar­cucán, entonces caj cli̠­ta­mak­spitui a̠má isla de Chipre, [T/Li̠cha̠lí cchá̠hu nac Sidón, y capitán Julio tzú­culh ta̠la̠lé̠n Pablo hasta má̠x­qui̠lh tala­cas­quín xla­cata nata­cuta nac barco y naca̠­la­ka­pa­xia̠lhnán xamigos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n y la̠qui̠ na̠ xlacán nata­ta̠i̠y la̠ta túcu xta­ma̠x­qui̠­putún. SCáhu nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Adram­ito, y antá cta­jú̠hu nac aktum barco hua̠ntu̠ xama pekán nac Asia. Na̠ antá lac­xtum xquin­ca̠­ta̠amá̠n quin­ta̠­lacán Aris­tarco xalac Tesa­ló­nica hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y Mace­donia. oR YAcxni̠ aya laca̠x­la­kó̠­calh pi̠ naquin­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­caná̠n nac Italia anta­nícu huí Roma, Pablo chu maka­pi­tzí̠n tachí̠n ca̠ma­ca­ma̠s­tá̠­calh nac xmacán cha̠tum capitán xuanicán Julio hua̠nti̠ xca̠­pux­cuniy pu̠lactum tropa hua̠nti̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Batallón del emper­ador. _Q7 Agripa huá­nilh Festo: —Hasta tla̠n xti­mak­xtekui eé chixcú para ni̠ huá ma̠n xtíhua pi̠ mejor lacas­quín ma̠n cama̠­ka­lha­pá­li̠lh lanca quim­pux­cucán emper­ador nac Roma.CPAca­li̠stá̠n Festo y Agripa laca­tunu tze̠k tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán eé taaklhú̠­hui̠t, y chiné xta­la̠­huaniy: —Xli̠­ca̠na pi̠ tamá chixcú ni̠tu̠ tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n, ni̠para tzinú lak­chá̠n namak­ni̠cán y ni̠para cpu̠­la̠­chi̠n mini̠niy natanu̠y. .OURey Agripa huakaj tá̠yalh chu Berenice xa̠hua gober­nador Festo y tatáx­tulh, na̠ pu̠tum tatáx­tulh hua̠nti̠ antá xta­mak­la­hui­lá̠­nalh. N Pablo hua­nipá: —Pus para tancs o ni̠ tancs cchu­hui̠­nani̠t, Dios xla­cás­quilh pi̠ xka­lhí̠tit hui­xinín cha̠­tunu cha̠­tunu hua̠nti̠ qui­la̠­kax­mat­ni­ma̠­náhu eé tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ aquit cka­lhi̠y caj cumu cli̠­pa̠­huán Jesús, ma̠squi hui­xinín ni̠chuná xca̠­li̠­ma­ca­chi̠­cántit cadenas cumu la̠ aquit. ^M5Rey Agripa kálh­ti̠lh: —Huata mejor cacs caquí­lhuanti. ¿Huix ma̠x lac­pu­huana pi̠ naqui­ma̠aka­ta̠k­sni̠ya xla­cata cac­li̠­pá̠hua Jesús caj cumu luu tancs chu­hui̠­na­ni̠ta? IL Rey Agripa, huí tu̠ cka­lhas­quim­pu­tuná̠n: ¿Pi̠ ca̠naj­laya huix hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh xalak­maká̠n pro­fetas? Aquit cca­tzi̠y pi̠ huix ca̠naj­laya. iKKPablo lak­lá­ca̠lh antaní xuí rey Agripa y chiné huá­nilh: —Huix tali̠­pa̠hu rey Agripa, luu li̠huana̠ laka­pasa hua̠ntu̠ aquinín cka­lhi̠­yá̠hu quin­tas­ma­ni̠ncán, pus caj huá xpa̠­la­cata luu ni̠para tzinú cquilh­pu­huán cchu­hui̠nán nac mila­catí̠n porque cca­tzi̠y pi̠ hua̠k catzi̠ya hua̠ntu̠ kan­tax­tuni̠t nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán, porque hua̠ntu̠ antá kan­tax­tuni̠t ni̠tu̠ caj tze̠k lani̠t. XJ)Y Pablo chiné kálh­ti̠lh: —Tali̠­pa̠hu gober­nador Festo, aquit ni̠tu̠ cla­ka­hui­tima porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cchu­hui̠­nani̠t tancs taaka­ta̠ksa y huá xta­lu­lóktat. IAcxni̠ Pablo chuná chu­hui̠­nan­ko̠lh eé tachu­huí̠n, gober­nador Festo chiné qui­lhá­nilh: —¡Pablo, huix ma̠x caj niaj acsta­lanca lápa̠t! Porque caj la̠ta ma̠rí kalh­ta­hua­kaya a̠huayu para huá ma̠la­ka­hui­timá̠n. EHxla­cata pi̠ a̠má Cristo hua̠nti̠ xámaj mín la̠n nama̠­pa̠­ti̠­ni̠cán y hasta namak­ni̠cán, pero acxni̠ namak­ni̠­ko̠cán juerza xama̠paj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n, y xlá xámaj liakchu­hui̠nán aktum lak­táxtut, y cumu aya xla­cas­ta­cuana­ni̠ttá nahuán pus ni̠ xma̠nhuá judíos sinoque xli̠­hua̠k cris­tianos cani̠hua xalaní̠n la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú nata­li̠­la­ca­hua̠nán xtax­káket chu xlak­táxtut. Pablo xma̠akata̠ksni̠putún Agripa xlacata pi̠ cali̠pá̠hua Jesús wGgPero xli̠­ca̠na pi̠ huá Dios qui­mak­ta̠­yani̠t y ni̠tu̠ quiak­spu­lani̠t hasta u̠cyá chú, aquit ni̠ cquilh­pe̠­cuán cli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos chuná hua̠nti̠ lac­ta­li̠­pa̠hu cumu la̠ hua̠nti̠ ni̠tu̠ xka­satcán, na̠ ni̠para túcu cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠ntu̠ para ni̠chuná tili̠­chu­huí̠­nalh Moisés xa̠hua xalak­maká̠n pro­fetas hua̠ntu̠ xámaj kan­taxtuy, F-Caj xpa̠­la­cata cumu huá eé xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquit tancs cli̠­chu­hui̠­nani̠t o cli̠­chu­hui̠­nama tama̠­ko̠lh judíos pu̠tum quin­ta­chí­palh nac lanca xpu̠­si­culan Dios nac Jeru­salén y hasta xquin­ta­mak­ni̠­putún. Ehuata pu̠lh huá cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Da­masco xla­cata pi̠ cata­lak­má­kalh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y huá cata­li̠­pá̠­hualh Jesús, y tancs cata­la­tá­ma̠lh la̠qui̠ nata­ta­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na talak­makanít hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. Aca­li̠stá̠n chú calh nac Jeru­salén y cca̠­li̠­xa­kát­li̠lh eé xatlá̠n tama̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh chu hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Judea, xli̠­hua̠k cris­tianos cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­nilh ma̠squi ti̠ ni̠ judíos. D9’Tancs cuaniyá̠n rey Agripa, pi̠ aquit ni̠ caj cka­lha­kax­mat­máka a̠má xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n, ZC-Xlacán tala­má̠­nalh cumu la̠ xala­ka­ca̠­pucsua pero huix naca̠­lak­pina y naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya quin­ta­chu­huí̠n naca̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ya y niaj cata­la­tá­ma̠lh xala­ka­ca̠­pucsua huata cata­ká­lhi̠lh tax­káket; y na̠chuna li̠túm huix pim­pa̠ttá ca̠mak­ta̠­yaya la̠qui̠ niaj huá natat­la­huaniy xta­pa̠­xu­huá̠n akska­huiní huata huá natat­la­huay xta­pa̠­xu­huá̠n Dios; y tancs caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni la̠qui̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán y tla̠n nac­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy xta­la̠­ka­lhi̠ncán y nata­mak­lhti̠nán a̠má lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ cca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xca­maná̠n Dios tali̠­tax­tuni̠t.” Pablo huán pi̠ hua̠k tláhualh hua̠ntu̠ Dios huánilh QBAquit nac­mak­ta̠­yayá̠n la̠qui̠ ni̠tu̠ natat­la­hua­niyá̠n a̠ma̠ko̠lh judíos chu hua̠nti̠ ni̠ judíos porque aquit camá̠n ma̠la­ka­cha̠yá̠n nac xca̠­chi­qui̠ncán. 6AePero la̠li̠­huán cata̠qui, porque huá cli̠­ta­si­yu­ni­ni̠tán la̠qui̠ naqui­lac­scuj­niya, huix nali̠­chu­hui̠­nana nac xla­catí̠n cris­tianos hua̠ntu̠ ucxilh­ni̠ta la̠nchú chu hua̠ntu̠ naucxi­lhacú aca­li̠stá̠n hua̠ntu̠ aquit nac­ma̠­si­yu­niyá̠n. 7@gAquit cka­lhás­quilh: “¿Tícu huix hua̠nti̠ quin­ta̠­chu­hui̠­námpa̠t?” Xlá quin­ka̠lh­ti̠lh: “Aquit Jesús hua̠nti̠ huix putza­sta̠­lápa̠t. F?Aquit chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xac­ca̠­ta̠ama lhken cta­mo­kosui y cta­ma̠­chá̠hu nac tíyat, acxni­tiyá ckáx­matli pi̠ xqui­li̠­xa­kat­li̠­má̠­calh nac xata­chu­huí̠n hebreo y chiné xqui­hua­nima: “Saulo, Saulo, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­li̠­pu­tza­sta̠­lápa̠t?” B>} Antá chú xacama aquit chu maka­pi­tzí̠n quincompañeros, actzú xuani̠t aya xac­cha̠­ná̠hu, luu tas­túnut xuani̠t, acxni̠ caj xamaktum lam minchá aktum tax­káket nac akapú̠n y qui­la­ca­ta­hua­ca­ko̠lh a̠má tax­káket, luu tli­hueke xuani̠t ni̠xa­chuná cumu la̠ chi­chiní. r=] ’Y maktum quilh­ta­macú cca̠s­quí­nilh li̠tlá̠n xana­puxcun cura pi̠ caquin­ta­má̠x­qui̠lh tala­cas­quín nacán ca̠chipay a̠ma̠ko̠lh ca̠naj­laní̠n hua̠nti̠ xta­la­ma̠­nanchá nac Da­masco. i<K La̠n cca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠ni̠t nac xpu̠­si­cu­lancán judíos xla­cata pi̠ cata­lak­má­kalh Jesús hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán, luu li̠pe̠cua xac­ca̠­si̠­tzi̠niy porque hasta ma̠squi lhu̠hua tatzá̠­lalh nac a̠laca­túnuj ca̠chi­qui̠ní̠n aquit ni̠ cca̠­mák­xtekli catáalh huata cca̠­pu­tzas­tá̠­lalh la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y. Pablo li̠chuhui̠nán la̠ta lácu Jesús xakatli̠pá̠xtokli nac tiji !;; Nac Jeru­salén lhu̠hua cris­tianos cca̠­ta­mác­nu̠lh nac pu̠la̠­chi̠n y caj xac­li̠­pa̠­xu­huay acxni̠ xca̠­mak­ni̠cán maka­pi­tzí̠n ca̠naj­laní̠n; chuná aquit xac­tla­huay porque huá xana­puxcun cura xquin­ta­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t. Z:- ’Xapu̠lh acxni̠ aquit xaaktzanká̠n xac­lama xac­lac­pu­huán pi̠ xafuerza nac­ca̠­ma̠­lak­sputuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Jesús xalac Naza­ret. '9GY chi̠nchú hui­xinín, ¿lácu lac­pu­hua­ná̠tit? ¿Pi̠ tuhua cahuá naca̠­naj­la­yá̠hu xla­cata pi̠ Dios tla̠n ca̠ma̠­laca­stac­uani̠y ni̠n nac ca̠li̠ní̠n? Pablo li̠chuhui̠nán la̠ta lácu xapu̠lh xca̠putzasta̠lay hua̠nti̠ xtali̠pa̠huán Jesús 78gLhu̠hua judíos hua̠nti̠ tamin­ti̠­lha­ni̠­tanchá nac a̠ma̠ko̠lh pu̠lac­cu̠tiy pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Israel na̠chuná taca̠­naj­lani̠t pi̠ Dios naca̠­ma̠­kan­tax­ti̠niy a̠má xta­ma̠­lacnú̠n, y huá xpa̠­la­cata tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠ni̠t y tapu­tzani̠t la̠ta lácu nata­li̠­ma­cuaniy, pero caj huá chú xpa̠­la­cata lhu̠hua judíos quin­ta­ma̠­la­ca­pu̠­má̠­nalh cumu aquit cca̠­najlay pi̠ Dios naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y ni̠n nac ca̠li̠ní̠n. }7sPero huá chú qui­li̠­ma̠­la­ca­pu̠­cani̠t caj xpa̠­la­cata porque cca̠­najlay pi̠ Dios nama̠­kan­taxti̠y a̠má xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ tica̠­ma̠­lac­nu̠­nichá xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, pi̠ namín quilh­ta­macú acxni̠ xlá naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y xli̠­hua̠k xca­maná̠n nac ca̠li̠ní̠n. C6Lhu̠hua xlacán quin­ta­la­ka­pasa y para xta­huam­pú­tulh tla̠n tama̠­lu­loka pi̠ aquit xac­ca̠­najlay hua̠ntu̠ taca̠­najlay tama̠­ko̠lh fariseos, porque xlacán hua̠nti̠ tancs tama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. S5’Xli̠­hua̠k judíos taca­tzi̠y la̠ta lácu aquit xac­lama acxni̠ actzu̠cú xacuani̠t nac quin­ca̠­chi­quí̠n Tarso chu nac Jeru­salén anta­nícu cstac­ta­pu̠­li̠­ko̠lh. @4yHuix sta­lanca catzi̠ya la̠ta lácu taka­lhíy xtas­ma­ni̠ncán judíos, y aya catzi̠ya hua̠ntu̠ aquinín cli̠­taaklhu̠­hui̠­ma̠­náhu, pus huá chú xpa̠­la­cata cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n y csqui­niyá̠n li̠tlá̠n pi̠ luu li̠huana̠ xquin­kax­patni quin­ta­chu­huí̠n la̠qui̠ naaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ aquit nacuaniyá̠n. Pablo li̠chuhui̠nán lácu xlama acxni̠ nia̠ xli̠pa̠huán Jesús %3C—Rey Agripa, ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu maklh­ca­tzi̠y qui­nacú pi̠ tla̠n nac­chu­hui̠nán nac mila­catí̠n la̠qui̠ nac­ta­mak­ta̠yay porque xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh taaksaní̠n tama̠­ko̠lh judíos. D2 Y Rey Agripa chiné huá­nilh Pablo: —Pus cachu­huí̠­nanti la̠qui̠ nac­kax­ma­tá̠hu hua̠ntu̠ huix akspu­lamá̠n. Xlá tzú­culh chu­hui̠nán y chiné ca̠huá­nilh: -1SPorque aquit cca­tzi̠y pi̠ ni̠lay cma̠­la­ka­cha̠niy emper­ador cha̠tum tachí̠n para ni̠ nacuán hua̠ntu̠ li̠ma̠­la­ca­pu̠­má̠­calh.Q0Cumu aquit ni̠ cca­tzi̠y túcu nac­tzokniy quim­pux­cucán emper­ador caj xla­cata hua̠ntu̠ li̠ma̠­la­ca­pu̠­má̠­calh eé chixcú, porque juerza que nac­ta̠­ma̠­la­ka­cha̠y mactum carta, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠­mac­xtu­mi̠­ni̠tán xli̠­hua̠k hui­xinín y na̠chuná huix rey Agripa la̠qui̠ ma̠n nama̠­ka­lha­pa­li̠ya y chuná chú huij nahuán hua̠ntu̠ nac­tzokniy emper­ador Augusto. )/Kpero aquit ni̠tu̠ cmac­laniy tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ nac­li̠­ma­ca­ma̠sta̠y la̠qui̠ namak­ni̠cán. Pero cumu xlá ma̠n qui­huá­nilh pi̠ lacas­quín huá cama̠­ka­lha­pá­li̠lh emper­ador Augusto pus chú ma̠x juerza nac­ma̠­la­ka­cha̠y nac Roma. I. y chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh: —Tali̠­pa̠hu rey Agripa y xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ la̠nchú qui­la̠­kax­mat­ni­ma̠­náhu, huá eé chixcú hua̠nti̠ la̠nchú hui­xinín ucxilh­pá̠tit, lhu̠hua judíos tama̠­la­ca­pu̠ni̠t, catu̠huá hua̠ntu̠ tali̠­ya̠­huay chuná nac Jeru­salén chu uú nac Cesarea. Xlacán tala­cas­quín pi̠ cac­ma̠­mak­ni̠­ní̠­nalh, '-GLi̠cha̠li tzi̠sa tachilh nac pu̠ma̠­peksí̠n rey Agripa y Berenice luu li̠huana̠ xta­ca̠x­yá̠­nalh, y na̠ pu̠tum ca̠tá̠­chilh maka­pi­tzí̠n lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n chu xana­puxcun tropa. Gober­nador Festo ma̠ti­yá̠­nalh Pablo, 6,eAcxni̠ chu­hui̠­nan­ko̠lh Festo, Agripa chiné huá­nilh: —Xacúc­xilhli tamá chixcú la̠qui̠ xac­kax­mát­nilh xta­chu­huí̠n. —Para ca̠na, cha̠li tuncán nac­ma̠­la­ka­pas­ni̠yá̠n la̠qui̠ naucxilha y nakax­pat­niya xta­chu­huí̠n —kálh­ti̠lh Festo. +#Huata xlá chiné quin­kálh­ti̠lh: “Mejor caqui­ma̠­la­kacha nac xla­catí̠n emper­ador romano la̠qui̠ huá naqui­ma̠­ka­lha­pali̠y.” Aquit cli̠­ma̠­pek­sí̠­nalh pi̠ tachí̠n catáhui hasta acxni̠ nac­ma̠­la­ka­cha̠y nac Roma. q*[Aquit ni̠ ccá­tzi̠lh lácu nac­la­ca̠x­tla­huay xtaaklhú̠­hui̠t, huata mejor cka­lhás­quilh Pablo para xlá xma̠t­la̠nti̠y nac­macá̠n nac Jeru­salén la̠qui̠ antá nama̠­ka­lha­pa­li̠­ca­na̠chá. =)sCaj xma̠nhuá xta­li̠­ma̠­la­ca­pu̠­má̠­nalh porque Pablo mat niaj tancs ca̠najlay hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠­naj­latcán xli̠­hua̠k judíos y ma̠lu­loka pi̠ a̠má chixcú xalac Naza­ret hua̠nti̠ xuanicán Jesús y hua̠nti̠ xmak­ni̠­cani̠t nac Jeru­salén lama xas­tacná. ( Acxni̠ tzú­culh tama̠­la­capu̠y aquit xac­lac­pu­huama pi̠ ma̠x nata­li̠­ya̠­huay tamakní̠n o taka­lhá̠n. 'yPus acxni̠ chú xlacán támilh uú nac Cesarea aquit ni̠ cma̠­maka­pá­li̠lh quilh­ta­macú li̠cha̠li tuncán ctá­nu̠lh nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n y cma̠­ti­yá̠­nalh a̠má chixcú la̠qui̠ nac­ma̠­ka­lha­pali̠y. I& Pero aquit cca̠­kálh­ti̠lh pi̠ qui­li̠­ma̠­pek­si̠ncán aquinín ro­manos ni̠ ma̠sta̠y tala­cas­quín para tícu namak­ni̠cán cha̠tum tachí̠n para ni̠ pu̠lh nama̠­ka­lha­pa­li̠cán y nata­ta̠­la̠­huaniy hua̠nti̠ tama̠­la­ca­pu̠­má̠­nalh para ca̠na osuchí ni̠ ca̠na. ~%uAcxni̠ chú aquit huacu cquí̠­lalh nac Jeru­salén a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún xcu­rajcán judíos chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni xma̠­pek­si̠­nacán quin­ta­la­ca­pú̠­nilh xla­cata pi̠ aquit cac­ma̠­mak­ni̠­ní̠­nalh. v$eJuerza aklhu̠hua quilh­ta­macú antá maka­pá­lalh Agripa nac Cesarea, y maktum Festo li̠ta̠­chu­huí̠­nalh Agripa a̠má taaklhú̠­hui̠t hua̠ntu̠ xka­lhi̠y Pablo, y chiné huá­nilh: —Acxni̠ la̠ u̠táx­tulh Felix xlá quin­ta̠­mák­xtekli cha̠tum tachí̠n nac pu̠la̠­chi̠n la̠qui̠ aquit nac­la­ca̠x­tla­huay tu̠ li̠n. #) Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú a̠má rey Agripa chu xta̠Berenice tachilh nac Cesarea la̠qui̠ nata­la­ka­pa­xia̠lhnán Festo. Z"- Gober­nador Festo ca̠ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ma̠­pek­si̠nán xla­cata lácu luu natat­la­huay, aca­li̠stá̠n chú chiné huá­nilh Pablo: —Li̠huaca tla̠n, cumu luu ca̠na̠ lak­pim­pu­tuna emper­ador, pus antá chú nac­ma̠­la­ka­cha̠yá̠n nac xpu̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ huá ma̠n nama̠­ka­lha­pa­li̠yá̠n. Festo li̠ta̠chuhui̠nán rey Agripa xtaaklhú̠hui̠t Pablo D! Para aquit xac­cá­tzi̠lh pi̠ xli̠­ca̠na hui̠ntú ni̠tlá̠n ctla­huani̠t y qui­mi­ni̠niy hasta xqui­li̠­mak­ní̠­calh caj huá xla­cata, pus ni̠para tzinú xac­tat­lan­cá̠­ni̠lh maktum xac­ta­má̠s­ta̠lh caqui­la̠­mak­ní̠hu, pero cumu ni̠tu̠ ctla­huama para túcu ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ quin­ta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n pus ni̠para cha̠tum chixcú kalhi̠y dere­cho para naqui­la̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­yá̠hu nac xla­ca­ti̠ncán judíos la̠qui̠ naquin­ta­makni̠y. Huata mejor chuná calalh cumu la̠ aquit cla­cas­quín xla­cata pi̠ huá caqui­ma̠­ka­lha­pá­li̠lh emper­ador romano. H   Pablo kálh­ti̠lh: —¡Pus ni̠ cla­cas­quín! Mejor caqui­ma̠­la­kacha nac xla­catí̠n emper­ador romano la̠qui̠ huá naqui­ma̠­ka­lha­pali̠y, porque aquit na̠ antá nac Roma cta­peksi̠y. Porque hasta huix sta­lanca catzi̠ya pi̠ ni̠tu̠ cca̠t­la­hua­nini̠t u̠ma̠ko̠lh judíos. W' Cumu gober­nador Festo xla­cas­quín pi̠ anka­lhí̠n cata­ta̠­tá̠­yalh y ni̠ cata­sí̠­tzi̠lh a̠ma̠ko̠lh judíos xalac Jeru­salén chiné kalhás­quilh Pablo: —¿Pi̠ laca­squina nac­ca̠­le̠ná̠n nac Jeru­salén la̠qui̠ antá nac­ca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠yá̠n túcu luu tla­hua­ni̠ta? }sHuata Pablo chiné xlá huá­nilh gober­nador: —Aquit ni̠tu̠ ctla­huani̠t para túcu ni̠tlá̠n, ni̠tu̠ cli̠­kalh­ka­ma̠­nama lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén, na̠ ni̠para huá xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, na̠ ni̠tu̠ cca̠­ma̠uxca̠­ni̠ma cris­tianos xla­cata cata­ta̠­la̠­la­ca­tá̠­qui̠lh ma̠pek­si̠ná romano. &EAcxni̠ chú li̠chín­calh Pablo nac pu̠ma̠­peksí̠n a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén lhu̠hua catu̠huá hua̠ntu̠ tzú­culh tali̠­ya̠­huay ma̠squi ni̠ xta­ma̠­lu­lokniy hua̠ntu̠ xta­li̠­ma̠­la­ca­pu̠­má̠­nalh. !Xli̠­tzi̠má osuchí xliakcá̠hu quilh­ta­macú la̠ta maka­pá­lalh Festo nac Jeru­salén, aca­li̠stá̠n chú tás­pitli nac Cesarea. Li̠cha̠li tuncán chú tánu̠lh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n anta­nícu xca̠­la­ca̠x­tla­huay hua̠nti̠ xca̠­ma̠­la­ca­pu̠­cani̠t, acxni­tuncán chú a̠má ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cali̠­mi­ní­calh Pablo. 0YHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ tama̠­pek­si̠nán nac milak­sti̠­pa̠ncán caquin­ta­sta̠­lá­nilh acxni̠ aya nacán nac Cesarea la̠qui̠ para huí tu̠ ni̠tlá̠n tla­huani̠t a̠má chixcú pus xlacán antá nata­ma̠­la­ca­pu̠­ya̠chá. /Festo chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Pablo antiyá tanu̠­ma̠chá cpu̠­la̠­chi̠n nac Cesarea y niaj maka̠s quilh­ta­macú nacaná antá. "=Lanca li̠tlá̠n tas­quí­nilh xla­cata pi̠ cama̠­pek­sí̠­nalh calé̠n­calh Pablo nac Jeru­salén la̠qui̠ antá nama̠­ka­lha­pa­li̠­ca­na̠chá, pero huata xlacán aya li̠huana̠ xta­li̠­lac­chu­hui̠­nani̠t pi̠ nac tiji nata­mak­ni̠­ta̠yay. mSXana­puxcun cura, lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n y xalac­ta­li̠­pa̠hu judíos acxni̠ tacá­tzi̠lh pi̠ Porcio Festo xmini̠t nac Jeru­salén, xlacán la̠li̠­huán táalh tama̠­la­capu̠y Pablo. & GLi̠tu̠­xama quilh­ta­macú la̠ta Porcio Festo xmak­lhti̠­nani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n nac Cesarea acxni̠ chú táca̠xli y alh nac Jeru­salén. pYAktiy ca̠ta laca­tzá̠­lalh la̠ta xta­chi̠ni̠t Pablo, y maktum quilh­ta­macú nac a̠má ca̠chi­quí̠n talak­pá­li̠lh ma̠pek­si̠ná, táx­tulh li̠go­ber­nador Felix y hua̠nchú ta̠la̠­lak­má̠x­tulh Porcio Festo. Y cumu Felix ni̠ xla­cas­quín nata­si̠­tzi̠niy judíos ni̠ tamác­xtulh Pablo nac pu̠la̠­chi̠n. W~o}|9zzxwvyut\srpoRmml> <;9876W4/21].-,*I'%% #!. t*@u _ XDYP+DXli̠­ca̠na pi̠ maka­pi­tzí̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lac­chix­cu­huí̠n tasiyuy pi̠ luu tla̠n la̠ta nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu porque antá tahuán lácu nama̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu qui­mac­nicán la̠qui̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios, pero antiyá qui̠­ta̠yay porque xlá ni̠lay ma̠lak­sputuy a̠má hua̠ntu̠ ma̠x­ca­jua̠li̠y qui­li̠s­tac­nicán y hua̠ntu̠ lakati̠y qui­mac­nicán.OwDXli̠­hua̠k tamá xli̠­ma̠­pek­si̠ncán caj xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán lac­chix­cu­huí̠n ni̠lay lacuán cris­tianos naquin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n o nata­lak­pali̠y xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, porque acxni̠ túcu nali̠­laya o túcu nali̠t­la­huaya antiyá qui̠­ta̠yay porque acxni­tiyá lak­sputa o laclay. NDcumu la̠ huancán: “Ni̠ caxa­mátit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, ni̠ cali̠­hua̠­yántit tamá tahuá, ni̠ cali̠­xa­mátit mimacancán hua̠ntu̠ li̠xcájnit”? Y acxni̠ chuná ca̠li̠­hua­ni­ca­ná̠tit hui­xinín hua̠k ca̠naj­la­yá̠tit. ,MQDPara xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín aya acxtum ta̠ni̠­ni̠­tátit Cristo y antá lák­sputli la̠ta nalak­tzak­sa­yá̠tit nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán caj xtas­ma­ni̠ncán cris­tianos la̠qui̠ chuná nalak­ma̠x­tu­yá̠tit mili̠s­tac­nicán, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata chu­na­tiyá tima̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ uú tla­huacán, LDHua̠nti̠ chuná taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán qui̠­taxtuy pi̠ niaj tala­cas­quín naca̠­ma̠­peksi̠y xpux­cucán, porque aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ xmacni y xlá li̠taxtuy quiakxa̠­kacán hua̠nti̠ quin­ca̠­pux­cu­le̠ná̠n la̠qui̠ acxtum tla̠n nala­ta­ma̠­yá̠hu y nala̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu nac quin­ta­ca̠­naj­latcán chuná cumu la̠ lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t Dios naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n. PKDNi̠ cata­ma̠s­tá̠tit naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ tama̠­siyuy túnuj tala­ca­pa̠s­tacni, hua̠nti̠ tahuán pi̠ xafuerza nala­ka­chix­cu­hui̠cán ángeles y luu lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠li̠­maklh­ca­tzi̠cán caj xpa̠­la­cata xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ taka­lhi̠y, pero ni̠ huá xta­lu­lóktat Dios sino que caj xma̠nhuá xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán tali̠­chu­hui̠nán. oJWDXli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ chuná xtla­huacán, Dios chuná xli̠­ma̠­pek­si̠­nani̠t la̠qui̠ nali̠­la­ca­pa̠s­taccán hua̠ntu̠ aca­li̠stá̠n xtaamá̠­nalh tamaklh­ti̠nán xca­maná̠n, pero cumu chú aya qui̠­la­ni̠­tanchi Cristo xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ qui­li̠t­la­huatcán xuani̠t niaj tu̠ li̠ma­cuán. I7DLuu ca̠na cca̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata ni̠ti̠ naca̠­ma­ka­ca̠­naj­layá̠n para naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit hua̠ntu̠ luu a̠tzinú mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán nac mila­ta­ma̠tcán, chuná para túcu li̠hua­yá̠tit o li̠kot­nu­ná̠tit, para túcuya̠ pa̠xcua chuná para la̠ta acxni̠ talh­tiliy papá o acxni̠ li̠huancán para tícu nas­cuja. SHDCaj xpa̠­la­cata cumu Cristo ni̠lh nac cruz caj quim­pa̠­la­ca­tacán Dios chuná ca̠li̠­maka­tlá­jalh xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh akska­hui­naní̠n hua̠nti̠ ni̠ tasiyuy pero taka­lhi̠y li̠t­li­hueke chu li̠ma̠­peksí̠n nac ca̠u̠ní̠n, y ca̠ma̠­ma̠­xá­ni̠lh nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos la̠qui̠ hua̠k tla̠n nataucxilha. Caj xma̠n huá calaktzaksáhu lácu nakalhi̠yá̠hu hua̠ntu̠ anán nac akapú̠n KGDLa̠ta tatzok­ta­hui­lani̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios pi̠ hua̠nti̠ ni̠ nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ antá huan napa̠­ti̠nán caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n, pero Dios tla̠n tlá­hualh pi̠ huá naxo­ko̠­nuniy Cristo caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ xtla­hua­ni̠­táhu y qui̠­taxtuy pi̠ xla­ka­hui­la­níhu, porque xlá tamá̠s­ta̠lh nax­to­ko­hua­cacán nac cruz. NFD Xapu̠lh hui­xinín xlak­tzan­ka̠­ta̠­ya­ni̠­tátit y cumu la̠ ni̠ní̠n xla­pá̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán y porque ni̠ csir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit nac mina­cujcán. Pero la̠nchú Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán xasa̠sti qui­la­ta­ma̠tcán chuná cumu la̠ má̠x­qui̠lh Cristo acxni̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n, y na̠ caj xpa̠­la­cata Cristo xlá quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nikó̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. wEgD Hasta acxni̠ hui­xinín taakmu­nútit qui̠­taxtuy pi̠ acxtum ta̠ta̠c­nú̠tit Cristo nac xta­huaxni, pero na̠ qui̠­taxtuy pi̠ acxtum ta̠la­cas­ta­cuanántit nac ca̠li̠ní̠n porque ca̠naj­la­yá̠tit pi̠ a̠má lanca xli̠t­li­hueke Dios hua̠ntu̠ li̠ma̠­la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n na̠ scujma nac mila­ta­ma̠tcán. DD Y na̠chuna li̠túm caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo qui̠­taxtuy pi̠ aya cir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit, pero ni̠chuná cumu la̠ cir­cun­ci­dar­tla­hua­cani̠t nac xmacni cha̠tum chixcú, huata chuná qui̠­taxtuy porque hui­xinín aya ca̠lak­ma̠x­tu­ca­ni̠­tátit la̠ta lácu xli̠­la­pá̠tit min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, pus huá nac mina­cujcán cir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit la̠qui̠ tla̠n nala­ta­pa̠­yá̠tit cumu la̠ lacas­quín Cristo. CCD Y Dios lama nac mila­ta­ma̠tcán caj xpa̠­la­cata cumu huá li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo y ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­tátit, porque huá ca̠pux­cuniy xli̠­hua̠k la̠tachá túcuya̠ ma̠pek­si̠­naní̠n o espí­ritus hua̠ntu̠ tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú chu nac ca̠u̠ní̠n. .BUD Porque huá la̠ta kalhi̠y lanca xli̠t­li­hueke cumu la̠ Dios chu la̠ta kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni, sta­lanca tasiyuy nac xla­táma̠t Cristo. KADLuu cuentaj cat­la­huátit xla­cata pi̠ ni̠ti̠ caca̠­liak­ska­huimí̠n hua̠ntu̠ ni̠ kalhi̠y xta­lu­lóktat tachu­huí̠n ma̠squi lacuán y lak­ska­lalán takax­mata, porque tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ chuná tali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­na­má̠­nalh ni̠ antá taquilh­pa̠i̠má̠­nalh nac xta­la­ca­pa̠s­tacni Cristo huata huá tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ min­ti̠­lha­ni̠­tanchá xtas­ma­ni̠ncán chu xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos hua̠nti̠ luu akchi­pa̠­nam­putún uú nac ca̠quilh­ta­macú. m@SDLi̠huana̠ cali̠­chi­pa̠x­nántit min­ta­ca̠­naj­latcán cumu la̠ aktum quihui li̠huana̠ li̠chi­pa̠xnán xtan­káxe̠k, xli̠­hua̠k mina­cujcán cali̠­pa̠­huántit chuná cumu la̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­cántit y anka­lhi̠ná capa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit Dios hua̠ntu̠ tla­huama nac mila­ta­ma̠tcán. f?EDCumu hui­xinín ma̠t­la̠n­tí̠tit Jesu­cristo naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n y Mim­pu̠­chi­nacán nahuán, pus na̠chuná chú ne̠c­xnicú caak­xtek­ma­kántit huata aksti̠tum cali̠­pa̠­huántit. >DPus ma̠squi la̠nchú ni̠ antá cca̠­ta̠­hui­la­chá̠n xacha̠­tu­mi̠­nica, caca­tzí̠tit pi̠ antá ca̠ta̠­la­ma̠­chá̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni, xa̠huachí aquit luu ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay pi̠ hui­xinín aksti̠tum lapá̠tit y chu­na­tiyá tancs li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo. Dios quinca̠ma̠xqui̠ni̠tán xasa̠sti quilatama̠tcán <=qDHuá xpa̠­la­cata chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠­liak­ska­hui­mi̠yá̠n acxni̠ para túcuya̠ tachu­huí̠n naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit. 6<eDPorque nac xla­táma̠t Cristo sta­lanca tasiyuy lanca xli̠­cá̠cni̠t, xli̠s­ka­lala chu xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios porque huá maca­ma̠x­qui̠­ko̠ni̠t. ;yDAquit luu aka­tiyuj cli̠lay, xa̠huachí cli̠­ma̠aka­tzanke̠y Dios xla­cata pi̠ la̠ hui­xinín cumu la̠ xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús, chu­na­tiyá caka­lhí̠tit tapa̠­xu­huá̠n nac mina­cujcán, na̠ chu­na­tiyá cala̠­pa̠x­quí̠tit, caka­lhí̠tit xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tze̠k xuili̠­ni̠­tanchá xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, ma̠squi xlá aya chu­na­tiyá xli̠­lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ huá Cristo tla̠n nama̠­la­ka­pas­ni̠nán. S: !DAquit cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit lácu cca̠­liaka­tzan­ka̠­ni̠tán cca̠­li̠­kalh­ta­hua­kayá̠n xli̠­hua̠k hui­xinín xalac Colosas, na̠chuná xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo nac Laodicea, y hasta maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ nia̠ quin­taucxilha y ni̠ quin­ta­la­ka­pasa. S9 !DY la̠qui̠ tla̠n nac­ma̠­kan­taxti̠y quin­ta­scújut luu fuerza cli̠t­la­huaniy xli̠­hua̠k qui­li̠t­li­hueke cscujma chuná cumu la̠ qui­ma̠x­qui̠y xli̠t­li­hueke Cristo.Z8 /DHuá xpa̠­la­cata aquinín tancs cliakchu­hui̠­na­ma̠­náhu xta­chu­huí̠n Cristo y aquinín cca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­ni̠­ma̠­náhu cca̠­ma̠­si­yu­ni­yá̠hu cris­tianos lácu lacas­quín Cristo nata­li̠­pa̠­huán y aksti̠tum nata­la­tama̠y, la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­li̠­cha̠ná̠n nac xla­catí̠n Dios y nac­ca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠yá̠n cumu lá̠m­para ni̠tu̠ min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. 7  DPero ma̠squi xapu̠lh tze̠k xuili̠ni̠t a̠má li̠pa̠­xúhu xta­la­ca­pa̠s­tacni lácu xlac­lhca̠ni̠t naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos, la̠nchú ca̠ma̠­la­ka­pas­ni̠­pu­tuná̠n la̠qui̠ tla̠n naaka­ta̠k­sá̠tit xli̠­lanca li̠cá̠cni̠t hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠­niyá̠n. Porque xli̠­ca̠na li̠cá̠cni̠t tamá pi̠ caj xpa̠­la­cata cumu la̠nchú ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­tátit Cristo hui­xinín tla̠n li̠pa̠­xúhu ucxilh­la­ca­chi­pi­ná̠tit a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ naca̠­ma̠x­qui̠­ya̠­chá̠n nac xpa̠xtú̠n. H6  DUmá xta­la­ca­pa̠s­tacni lácu naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n hasta xamaká̠n quilh­ta­macú aya tze̠k xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t lácu nat­la­huay ma̠squi ni̠najti̠ xca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma cris­tianos lácu luu nakan­taxtuy, pero la̠nchú quilh­ta­macú lacas­quín pi̠ li̠huana̠ naca­tzi̠­yá̠tit xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit y maca­ma̠x­quí̠tit mila­ta­ma̠tcán. |5 sDDios qui­li̠­lac­sacni̠t pi̠ nac­li̠­taxtuy xta­sa̠cua la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­li̠s­cujá̠n hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo y tancs nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n. 4 DLuu ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­pa̠­ti̠ma caj mim­pa̠­la­ca­tacán hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo, porque aquit cca­tzi̠y pi̠ chuná cli̠­ma̠­ka­tzi̠ma nac qui­macni a̠má xta­pa̠tí̠n Cristo hua̠ntu̠ pá̠tilh caj xpa̠­la­ca­tacán hua̠nti̠ la̠nchú tali̠­pa̠­huán y tali̠­taxtuy cumu la̠ xmacni. 53 eDPero la̠qui̠ chuná naqui̠­taxtuy tala­cas­quín pi̠ chu­na­tiyá aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit y ne̠cxni tili̠­ta­mak­xte­ká̠tit para túcu naca̠­ma̠­lac­tla­hui̠yá̠n la̠ta ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠­tátit acxni̠ li̠pa̠­huántit a̠má li̠pa̠­xúhu tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut acxni̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­cántit. Hua­tiyá u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ liakchu­hui̠­na­má̠­calh la̠ta xli̠­ca̠­lanca, y aquit Pablo na̠ huá cliakchu­hui̠­nan­tla̠­huán. Pablo li̠pa̠xúhu ca̠li̠scuja cristianos hua̠nti̠ tali̠pa̠huán Jesús r2 _DPero la̠nchú Dios aya li̠pa̠­xúhu ca̠ma̠­la­ca­tzu­hui̠­ni̠tán caj xpa̠­la­cata cumu huá Cristo lhu̠hua hua̠ntu̠ pá̠ti̠lh nac xmacni acxni̠ ni̠lh quim­pa̠­la­ca­tacán nac cruz. Huá chuná li̠t­lá­hualh la̠qui̠ tla̠n nalak­ta­la­ca­tzu­hui̠­yá̠hu Dios cumu lá̠m­para ni̠tu̠ quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. X1 +DXapu̠lh, hui­xinín caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n xtla­hua­yá̠tit, nac min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xqui̠­tax­tu­yá̠tit pi̠ xta̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­yá̠tit Dios y na̠ xli̠­tax­tu­yá̠tit pi̠ ni̠ xta­pek­si̠­ni­yá̠tit y xala mákat xuani̠­tátit. $0 CDY na̠ lacás­quilh pi̠ huá Cristo nama̠­lak­sputuy hua̠ntu̠ xlac­tla­huani̠t tatan­csni cxlak­sti̠pá̠n Dios chu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y hasta ma̠squi nac akapú̠n. Xli̠­ca̠na pi̠ caj xpa̠­la­cata xkalhni Cristo hua̠ntu̠ staj­má­kalh acxni̠ ni̠lh nac cruz huá chú li̠táhui tapa̠­xu­huá̠n la̠qui̠ cris­tianos hua̠nti̠ ma̠squi tat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n tla̠n chú nata­ma̠­la­ca­tzu­hui̠y Dios y niaj nata­pe̠­cuaniy. 5/ eDPorque chuná lacás­quilh Dios pi̠ hua̠k hua̠ntu̠ kalhi̠y lanca xla­ca­tzúcut chu lanca xli̠t­li­hueke, antá sta­lanca nata­siyuy nac xla­táma̠t Cristo. ]. 5DAquinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ni̠­táhu Cristo li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ cha̠­tumá cris­tiano y huá li̠taxtuy quiakxa̠­kacán porque xlá quin­ca̠­pux­cu­nimá̠n y quin­ca̠­ma̠x­qui̠má̠n latáma̠t. Y cumu xlá hua̠nti̠ anka­lhi̠ná quin­ca̠­pu̠­la­nimá̠n huá pu̠lh li̠la­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ sta­lanca nali̠­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huá xli̠­ca̠na kalhi̠y lanca xla­ca­tzúcut. S- !DCristo xla̠ta xlama hasta acxni̠ ni̠najtu̠ a̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠y Dios, y hua̠ntu̠ la̠nchú anán huá chu­nacú lianan­ti̠­lhay caj xpa̠­la­cata cumu chuná xlá laca­squini̠t. A, }DLa̠ta túcu anán nac ca̠ti­yatni xa̠hua nac akapú̠n xlá hua̠k mak­tla­huani̠t, chuná hua̠ntu̠ tasiyuy xa̠hua hua̠ntu̠ ni̠ tasiyuy, na̠chuná hua̠ntu̠ tala­má̠­nalh catu̠hua̠ mak­ta­kalh­naní̠n espí­ritus hua̠nti̠ tama̠­pek­si̠nán y snún taka­lhi̠y li̠t­li­hueke nac ca̠u̠ní̠n; xlá hua̠k mak­tla­huani̠t la̠qui̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y y na̠ hua̠k huá ca̠ma̠­peksi̠y. H+  DCumu Dios ni̠para cha̠tum tícu a̠ ucxilha lácu xlá, huá Cristo mini̠t ma̠siyuy lácu luu xkásat. Xlá li̠taxtuy cumu la̠ xapuxcu Xka­huasa Dios hua̠nti̠ ta̠ma̠­peksi̠y la̠ta túcu anán porque xlá anka­lhi̠ná xlama ma̠squi hasta acxni̠ ni̠najtu̠ xanán xta­ma̠­la­ca­tzu­quí̠n. ,* SDhua̠nti̠ ni̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán nac cruz la̠qui̠ tla̠n naquin­ca̠­lak­ma̠x­tu­caná̠n y naquin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­ko̠­caán xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Acxni̠ Cristo ni̠lh caj quimpa̠lacatacán quinca̠ma̠lacatzuhuí̠n Dios c) AD Xli̠­ca̠na pi̠ Dios quin­ca̠­lak­ma̠xtún nac xala­ka­ca̠­pucsua latáma̠t hua̠ntu̠ xapu̠lh xli̠­la­ma̠­náhu y antá quin­ca̠­huilí̠n nac xmacán xka­huasa hua̠nti̠ snu̠n pa̠x­qui̠y, h( KD y la̠qui̠ li̠pa̠­xúhu napa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠tit Quin­tla̠­ticán Dios porque huá lak­pa­li̠ni̠t qui­la­ta­ma̠tcán la̠qui̠ tla̠n namak­lhti̠­na­ná̠hu a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t nac xtax­káket hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t. H'  D Aquinín na̠ cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠­yá̠hu pi̠ cumu xlá kalhi̠y lanca xli̠t­li­hueke caca̠­ma̠x­quí̠n li̠ca­mama la̠qui̠ tla̠n napa̠x­cat­li̠­pi­ná̠tit y nata̠­ya­ni­yá̠tit ma̠squi túcu naca̠­lak­chiná̠n porque lak­tli­huekén hui­xinín nac min­ta­ca̠­naj­latcán, a& =D y tla̠n aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit chuná cumu la̠ xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tata­pek­si̠niy Quim­pu̠­chi­nacán, y huá anka­lhi̠ná nalak­tzak­sa­yá̠tit hua̠ntu̠ xlá lakati̠y nat­la­hua­yá̠tit, y qui̠­taxtuy pi̠ nama̠s­ta̠­yá̠tit min­ta­hua­catcán porque xma̠nhuá nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut y a̠tzinú li̠huana̠ nala­ka­pa­sá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. @% {D Huá xpa̠­la­cata acxni̠ aquinín cca­tzí̠hu lácu lapá̠tit hasta la̠ ca̠lacchú ne̠c­xnicú cti­mak­xtek­ni­ma̠­náhu kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios mim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ li̠huana̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni, naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠s­ka­lala la̠qui̠ hua̠k naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n Espíri­tu Santo, N$ DPi̠ hua­tiyá Epafras quin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán lácu ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠má̠n Espíri­tu Santo la̠qui̠ naca̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit cati̠hua̠ cris­tianos. # DPorque u̠má tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni huá pu̠lh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n quin­ta̠­lacán Epafras hua̠nti̠ luu cpa̠x­qui̠­yá̠hu la̠ta lac­xtum quin­ca̠­ta̠­li̠s­cuj­ni̠tán xta­chu­huí̠n Dios, y cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit ni̠para tzinú xli̠t­lakua la̠ta li̠s­cujni̠t Quim­pu̠­chi­nacán nac milak­sti̠­pa̠ncán. i" MDHuá u̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios hua̠ntu̠ aya ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ni̠­tátit xli̠­ca̠na pi̠ lacaxtum tala­ka­pun­tu­mi̠ma y aya tla­huama xta­scújut nac xli̠­ca̠­lanca anta­nícu cha̠n, chuná cumu la̠ tzú­culh tasiyuy xta­scújut acxni̠ hui­xinín huacu li̠pa̠­huántit u̠má xta­chu­huí̠n Dios y ca̠naj­látit pi̠ talu­lóktat u̠má xaak­sti̠tum tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ xlá ma̠sta̠y. )! MDUmá tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit tla̠n kalhi̠­yá̠tit porque aksti̠tum kalh­ka­lhi̠­pá̠tit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ka­lhi̠­pa̠­cam­pítit nac akapú̠n. Hui­xinín tla̠n lak­chi­pítit u̠má hua̠ntu̠ naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit acxni tuncán tzu­cútit li̠pa̠­hua­ná̠tit a̠má xta­lu­lóktat y li̠pa̠­xúhu tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. C  DHuá cli̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu porque quin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­ca­ni̠tán la̠ta lácu aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo Jesús y la̠ta na̠ ca̠la­ka­lha­ma­ná̠tit xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy y tali̠­pa̠­huán Dios cumu la̠ hui­xinín. O DXlianka­lhi̠ná acxni̠ ckalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios hua̠nti̠ xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, cli̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu caj mim­pa̠­la­ca­tacán.  -Dcca̠­tzok­nimá̠n eé carta xli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo y tapek­si̠­ni­yá̠tit Dios hua̠nti̠ hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Colosas. Cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­quí̠n xatlá̠n latáma̠t. Pablo kalhtahuakaniy Dios xpa̠lacatacán hua̠nti̠ tali̠pa̠huán  DAquit Pablo hua̠nti̠ Dios qui­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­li̠­taxtuy xapóstol Jesu­cristo, xa̠hua quin­ta̠­lacán Timoteo, ^5Chu­na­tiyá la̠ta xli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, li̠huana̠ xma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y túcu xpa̠­la­cata xli̠­ma­ca­min­cani̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo nac ca̠quilh­ta­macú, y ni̠para tícu xuá para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­huama o para nalac­tla­hua­nicán xta­scújut.8iPablo sá̠cualh aktum chiqui y antá latá­ma̠lh nac Roma aktiy ca̠ta, xlá li̠pa̠­xúhu xca̠­maka­maklhti̠nán hua̠nti̠ xlá xta­la­ka­pa­xia̠lhnán. nUAcxni̠ takax­mat­ko̠lh eé tachu­huí̠n a̠ma̠ko̠lh judíos la̠li̠­huán tatáx­tulh y sac­stucán tzú­culh tala̠­huaniy para ca̠na o ni̠ca̠na hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠y Pablo. 3Pus na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y na̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán cati̠hua̠ cris­tiano ma̠squi ni̠ judíos, porque xli̠­ca̠na pi̠ hua­tuní̠n nata­ca̠­naj­laniy y nata­li̠­pa̠­huán. 9kPorque huá mina­cujcán luu lanca xtá̠yat,
ma̠squi kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán pero ni̠ li̠kax­pa­tá̠tit,
kalhi̠­yá̠tit mila­kas­ta­pucán pero ni̠tu̠ tla̠n li̠la­ca­hua̠­na­ná̠tit,
ma̠squi kalhi̠­yá̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán pero ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ xatlá̠n tapu­huá̠n,
chuná qui̠­tax­tuma porque hui­xinín ni̠ qui­la̠­kax­mat­ni­pu­tu­ná̠hu
y ni̠ qui­la̠­lak­mim­pu­tu­ná̠hu xla­cata aquit nac­ca̠­ma̠t­la̠n­ti̠yá̠n. ;oPorque Isaías chiné tica̠­huá­nilh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán:Hui­xinín pim­pá̠tit kax­pa­tá̠tit quin­ta­chu­huí̠n, pero ni̠túcu catiaka­tá̠k­stit;
ma̠squi laca­hua̠­na­ná̠tit qui̠­taxtuy cumu la̠m­para ni̠tu̠ ucxilh­pá̠tit. nUAma̠­ko̠lh cris­tianos ni̠ acxtum tacá­tzi̠lh y tata­paj­pí­tzilh, tam­pu̠tiy tatáx­tulh, y acxni̠ aya xta­tax­tu­má̠­nalh la̠qui̠ nataaná nac xchiccán Pablo chiné ca̠huá­nilh: —Hua̠ntu̠ Espíri­tu Santo tima̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh pro­feta Isaías la̠nchú nac eé quilh­ta­macú aya kan­tax­tu­pa­rani̠t. !;Lhu̠hua hua̠nti̠ tali̠­pá̠­hualh Jesús caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xca̠­hua­nima Pablo, pero maka­pi­tzí̠n ni̠ taca̠­náj­lalh. 9kXlacán tali̠lh­cá̠­nilh aktum quilh­ta­macú la̠qui̠ naca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán, acxni̠ lák­cha̠lh a̠má quilh­ta­macú luu lhu̠hua cris­tianos tata­mac­xtú­mi̠lh anta­nícu xuí Pablo. Xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, chu­natá la̠ta tix­ká­kalh hasta tzi̠­suanko̠lh xca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­nima la̠ta lácu Dios xma̠­la­ca­tzu­qui̠­putún xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n nac xla­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, y antá xquilh­pa̠i̠ma nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ xamaká̠n titzokchá Moisés xa̠hua pro­fetas xla­cata hua̠ntu̠ xámaj tla­huay Jesús. PAquinín cla­cas­qui­na̠huá naqui­la̠­hua­ni­yá̠hu xanícu huix luu mak­ta­pek­si̠ya y túcuya̠ tala­ca­pa̠s­tacni huix kalhi̠ya, porque aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús la̠tachá nícu ma̠rí ca̠si̠­tzi̠­nicán y ni̠ ca̠ucxilh­pu­tuncán. (IAma̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n chiné takalh­tí̠­nalh: —Aquinín ni̠tu̠ quin­ca̠­lak­chimá̠n carta xalac Judea anta­nícu naquin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­caná̠n tícu huix, y ma̠squi na̠ tami­ni̠­tanchá nac Jeru­salén maka­pi­tzí̠n cris­tianos ni̠tu̠ quin­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­namá̠n para túcu ni̠tlá̠n tla­hua­ni̠­tampi antá. xiPus huá chú xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­ma̠­ta­sa­ni̠nán la̠qui̠ hui­xinín naqui­la̠­la­ka­pa­sá̠hu y naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ aquit cli̠­ta­chi̠ni̠t caj xpa̠­la­cata ckalh­ka­lhi̠ma y cca̠­najlay hua̠ntu̠ na̠ xli̠­hua̠k qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán israel­itas xta­ca̠­najlay pi̠ Dios naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, pus huá chú xpa̠­la­cata ma̠squi chuná qui­li̠­ma­ca­chi̠­cani̠t cadenas. !Pero huata xana­puxcun judíos ni̠ tala­cás­quilh naqui­mak­xtekcán, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­huá­nilh pi̠ huá aquit cla­cas­quín naqui­ma̠­ka­lha­pali̠y emper­ador uú xalá, pero ni̠tu̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para caj cca̠­si̠­tzi̠niy o huí tú cca̠­li̠­ma̠­la­ca­pu̠­putún a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ qui­na­ta̠­chi­quí̠n judíos.  Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n quin­ta­ma̠­ka­lha­pa­li̠­ko̠lh xlacán xquin­ta­mak­xtek­putún porque ni̠ quin­ta­mac­lá­nilh tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ naquin­ta­li̠­ya̠­huay la̠qui̠ naqui­mak­ni̠cán. .ULi̠tu̠­xama xli̠­cha̠n­cani̠t Pablo nac Roma acxni̠ xlá ca̠ma̠­ta­sa­ní̠­nalh xana­puxcun judíos antá xalaní̠n nac Roma, y acxni̠ aya pu̠tum xta­hui­lá̠­nalh Pablo chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán, aquit camá̠n ca̠ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n y nac­ca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ ni̠tu̠ cca̠t­la­hua­nima judíos na̠ ni̠para caj xac­ka­lha­kax­mat­makán a̠má quin­tas­ma­ni̠ncán hua̠ntu̠ aquinín judíos quin­ca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán xta­ma̠­kan­taxti̠y xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán. Pero ma̠squi ni̠tu̠ ctla­huama hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, nac Jeru­salén quin­chi­pa­canchá y qui­ma­ca­ma̠s­tá̠­calh nac xmacancán ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos.  Acxni̠ chú cchá̠hu nac Roma capitán Julio ca̠ma­ca­má̠s­ta̠lh tachí̠n nac xla­catí̠n hua̠nti̠ naca̠­mak­ta­kalha, pero huata xlá má̠x­qui̠lh tala­cas­quín Pablo xla­cata pi̠ laca­tunu xlá catáhui anta­nícu ma̠t­la̠nti̠y, pero ma̠squi chuná anka­lhi̠ná xmak­ta­kalhma cha̠tum tropa. Pablo ca̠ta̠chuhui̠nán judíos xalac Roma y kXli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Roma hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús, acxni̠ xlacán tacá­tzi̠lh pi̠ aya xac­cha̠­ma̠­náhu nac xca̠­chi­qui̠ncán, pu̠tum támilh quin­ca̠­pa̠x­toká̠n; maka­pi­tzí̠n xquin­ca̠­ka­lhi̠má̠n lacatum anta­nícu hua­nicán Foro de Apio, y maka­pi­tzí̠n antá tachinchá lacatum anta­nícu hua­nicán Las Tres Tabernas. Acxni̠ Pablo ca̠úcxilhli pi̠ xli̠­ca̠na xta­pa̠x­qui̠y la̠n pa̠xú­hualh y pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t y li̠huaca kálhi̠lh li̠ca­mama. H  Antá chú nac eé ca̠chi­quí̠n ca̠ma̠­nok­lhúhu maka­pi­tzí̠n nata̠lán hua̠nti̠ na̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xlacán quin­ca̠­huanín xla­cata pi̠ antá cac­ta­mak­xtekui ca̠na̠caj aktum xama̠na; aca­li̠stá̠n chú cta­ca̠x­pa­ráhu, caj ctla̠­huaáhu y cchá̠hu nac Roma. N  Acxni̠ chú antá cta­ca̠x­pa­ráhu cli̠­ta­mak­spitui eé pu̠la­tama̠n y cchá̠hu nac Regio, li̠cha̠lí chú tzu­cupaj u̠nún pero huata caj quin­ca̠­mak­ta̠yán porque la̠li̠­huán tzú­culh sakalé̠n qui­bar­cucán y caj li̠cha̠lí cchá̠hu nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Puteoli. i K Luu caj laca­pala cchá̠hu nac Sira­cusa, y antá cta­mak­xtekui aktutu quilh­ta­macú. T! Aya xle̠ma xliaktutu papá la̠ta xac­la­ma̠­náhu nac a̠má pu̠la­tama̠n y acxni̠ chú cta­ca̠xui antá cta­jú̠hu nac aktum barco xuanicán Los Ge­melos xalac Ale­jan­dría, xlá na̠ antá xta­mak­xtekni̠t nac Malta li̠huán ti̠tax­tu­ko̠lh a̠má xquilhta ca̠lonkni, pus huá chú cpu̠­háhu. )K Caj la̠ta hua̠ntu̠ xtla­huani̠t Pablo lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­má̠­nalh, y acxni̠ chú aya cta­ca̠x­kó̠hu xla­cata nac­quilh­ta̠­ya­pa­ra­yá̠hu quin­ti­jicán luu lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ca̠­ta̠i̠cán la̠qui̠ ni̠tu̠ naquin­ca̠­tzan­ka̠­niyá̠n nac tiji hasta nac­cha̠­ná̠hu anta­nícu xaca­ma̠­náhu. Pablo cha̠n nac Roma  Acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xtla­huani̠t Pablo la̠li̠­huán tzú­culh tamín xli̠­hua̠k ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n y hua̠k ca̠ma̠t­la̠n­tí̠­calh. ykQuin­ca̠­hua­nicán pi̠ xtla̠t Publio xka­lhi̠y palha lhcúya̠t y xli̠­lama takalh­ni̠sti. Pablo alh laka­ta̠yay, acxni̠ chú xlá kalh­ta­hua­ka­ni­ko̠lh Dios, liacchí­palh xmacán y tuncán ma̠t­lá̠n­ti̠lh. U#Nac Malta xuí cha̠tum gober­nador xuanicán Publio, cumu xlá xka­lhíy xpu̠­cuxtu nac xquilhtú̠n pupunú pus antá chú nac xpu̠­cuxtu cta­cut­chá̠hu. Acxni̠ cátzi̠lh hua̠ntu̠ xquin­ca̠ak­spu­la­ni̠tán xlá luu tla̠n quin­ca̠­ca­tzi̠nín y aktutu quilh­ta­macú quin­ca̠­ta̠­hua̠yán.  Xlacán xta­lac­pu­huán pi̠ la̠n nali̠­ma­cacún y ni̠para xali̠­ta­ca­tzí̠n acxni̠ nama̠­lak­chu̠­hui̠y, maktum nata­ma̠­ya̠chá xaní̠n. Pero cumu maka̠s la̠ta laca­tzá̠­lalh quilh­ta­macú y nítú xla­nima huata chiné tzu­cupaj tahuán: —¡Tamá chixcú ma̠x cha̠tum Dios porque ni̠para tzinú túcu tla­huá­nilh xve­neno lu̠hua! Pero Pablo lhken ma̠kó­sulh a̠má lu̠hua y antá poklh tamac­pu̠chá nac lhcúya̠t, y ni̠para tzinú túcu lánilh. eCAcxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Malta taúcxilhli pi̠ Pablo li̠ta­ma­kás­natli lu̠hua y macáx­calh, chiné tzú­culh tahuán: —Tamá chixcú ma̠x mak­ni̠­nani̠t, porque ma̠squi ni̠ mú̠x­tulh nac pupunú pero cumu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huani̠t Dios ni̠ ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú cala­tá­ma̠lh. [/Pero cumu Pablo na̠ quí̠­sacli pa̠tzú xas­ca­huahua quihui acxni̠ chú xca̠­ma̠­quin­ca­pu̠ma nac lhcúya̠t antá kos­tax­tuchi tantum lu̠hua, li̠ta­ma­kás­natli Pablo y macáx­calh. MAma̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­la­má̠­nalh nac a̠má isla la̠li̠­huán tzú­culh tata­mac­xtumi̠y; cumu luu tla̠n xta­pa̠­xu­huá̠n xta­huani̠t la̠li̠­huán tama̠­mac­xtú­mi̠lh quihui, tama̠lh­cú­yulh xla­cata nac­sko­ná̠hu porque luu li̠pe̠cua la̠ta xlon­knuma. ?~ yAcxni̠ chú hua̠­katá xac­ta­cut­ni̠­tan­chá̠hu nac xquilhtú̠n chú­chut ni̠ xli̠­maka̠s cqui̠­ca­tzí̠hu pi̠ a̠má pu̠la­tama̠n xuanicán isla de Malta. `}9,Y na̠chuná huá pi̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠lay tax­qui­hua̠tnán na̠ cata­tá­ju̠lh y huá cata­pu̠­ta­cutchá xata­lac­tucxni pák­lha̠t osuchí la̠ta túcu nata­maclay xata­lac­tuc­xtamá̠n barco; pus chuná a̠má cta­cut­chá̠hu nac xquilhtú̠n pupunú hua̠k clak­tax­túhu y ni̠tu̠ cla­níhu.|+Pero capitán Julio xlak­ma̠x­tu­putún Pablo xla­cata ni̠ namak­ni̠cán, xlá ni̠ lacás­quilh naca̠­mak­ni̠cán a̠ma̠ko̠lh tachí̠n huata li̠ma̠­pek­sí̠­nalh pi̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tla̠n tax­qui­hua̠tnán la̠li̠­huán cata­tá­ju̠lh nac chú­chut la̠qui̠ pu̠lh huá nata­chá̠n nac xquilhtú̠n pupunú y nata­ta̠­ya­ya̠chá nac tíyat. {1*Ama̠­ko̠lh tropa xta­mak­ni̠­putún xli̠­hua̠k tachí̠n la̠qui̠ ni̠ nata­tza̠lay acxni̠ nata­ta­cu­ta̠chá nac pupunú. z)La̠ta xta­la­ca­tzu­hui̠ma qui­bar­cucán nac xquilhtú̠n, caj xamaktum acxni̠ lhken quin­ca̠aktok­lhle̠nín chú­chut lacatum anta­nícu luu ca̠lujua, xquincán barco tzú­culh lak­tzanka̠y nac ca̠mun­tzayá̠n y niaj lay tasa­ká­le̠lh, y nac xtanké̠n tzú­culh talac­tuc­xtama̠y caj la̠ta xli̠t­li­hueke xqui̠­ta­hua­ca­ni­ma̠chi chú­chut. `T~~+|{Txwwu{ts\pon]ml#j2hgfedcAb[a_]\ZZ Y2XW V9TS`QPOKNML JIhH G6EDCDB@@?T=<;976-54"21-0/.-A,*((2%$#"! %& g u J gIe%TM00Porque xli̠­ca̠na pi̠ aquit a̠tzinú ni̠tu̠cu quin­kásat ni̠xa­chu­na­li̠túm a̠má hua̠nti̠ tali̠­pa̠hu la̠ta tícu xlá ca̠lac­sacni̠t. Pero ma̠squi chuná xlá quiucxilh­la­ca­chini̠t y tla̠n tla­huani̠t pi̠ aquit nac­ca̠­liakchu­hui̠­naniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos a̠má tla̠n latáma̠t y lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ Cristo nama̠x­qui̠y para nata­li̠­pa̠­huán. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy, Dios chuná qui­li̠­lac­sacni̠t pi̠ nac­la­ka­ta̠yay eé ta­scújut nac­liakchu­hui̠nán a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Jesús, y huá qui­ma̠x­qui̠y li̠t­li­hueke xla­cata tla̠n nac­ma̠­kan­taxti̠y. ~.u0Amá hua̠ntu̠ xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t Dios y hua̠ntu̠ tze̠k xuili̠ni̠t huá u̠má: pi̠ caj xpa̠­la­cata nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Jesús hua̠nti̠ ma̠sta̠y lak­táxtut xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos na̠ namak­lhti̠­na­ná̠tit a̠má hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y judíos. Porque Dios na̠ ca̠li̠­ma­ca̠ná̠n pi̠ acxtum naca̠­ta̠­ma̠­pek­si̠yá̠n y naca̠­ta̠­mak­lhti̠­na­ná̠tit judíos hua̠nti̠ maká̠n quilh­ta­macú xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t pi̠ naca̠­lak­ma̠xtuy caj xpa̠­la­cata Cristo Jesús. ^-50Huá u̠má xta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú tze̠k xuili̠ni̠t y ni̠para cha̠tum tícu xla­ka­pasa, pero la̠ ca̠lacchú Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t a̠ma̠ko̠lh após­toles xa̠hua pro­fetas ca̠li̠­ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh xes­pí­ritu. ,-0Acxni̠ hui­xinín nali̠­kalh­ta­hua­ka­yá̠tit tuncán naaka­ta̠k­sá̠tit y naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na Dios qui­ma̠­la­ka­pas­ni̠ni̠t hua̠ntu̠ tze̠k xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t nama̠­kan­taxti̠y Cristo mim­pa̠­la­ca­tacán. _+70Dios ma̠n qui­ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh hua̠ntu̠ ni̠ti̠ a̠ xca­tzi̠y la̠ta lácu xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, chuná cumu la̠ cca̠­hua­nimá̠n tzinú nac eé carta. '*G0Porque clac­pu­huán pi̠ xamaktum ma̠x aya catzi̠­yá̠tit pi̠ huá Dios caj xta­la­ka­lha­maní̠n qui­li̠­lac­sacni̠t pi̠ nac­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xlá qui­li̠­ma̠s­cu­juma pi̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n. n) W0Caj huá xpa̠­la­cata aquit Pablo cli̠­ta­chi̠ni̠t cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n caj cumu cli̠s­cujma Cristo y cca̠­liakchu­hui̠­na­niyá̠n xta­chu­huí̠n xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos. a(;0Pus na̠chuná chú hui­xinín li̠tax­tu­yá̠tit hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo, cumu hua̠k mac­xtum lani̠­tátit y li̠pa̠­hua­ná̠tit, pus li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ xpu̠­si­culan Dios anta­nícu xlá lakati̠y nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu porque antá lama xes­pí­ritu nac mila­ta­ma̠tcán.]'30Cumu acxtum ta̠ta­la­cas­tucni̠t Cristo chú a̠má pá̠tzaps la̠li̠­huán natzucuy ca̠x­lako̠y hasta acxni̠ nali̠­taxtuy aktum la̠n pu̠si­culan anta­nícu nala­ka­chix­cu­hui̠cán Dios. u&c0Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ xapá̠­tzaps aktum lanca chiqui hua̠ntu̠ tita­ma̠­la­ca­tzu­qui̠chá após­toles xa̠hua pro­fetas, y Jesu­cristo huá li̠taxtuy cumu la̠ a̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ pux­cúhui nac xcha̠stú̠n a̠má xapá̠­tzaps chiqui. !%;0Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠nchú hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos niaj li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ ti̠ mákat xalaní̠n, sinoque na̠ huá acxtum ca̠ta̠­ta­pek­si̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t la̠qui̠ xca­maná̠n nata­li̠­taxtuy, pus na̠ ca̠lak­cha̠ná̠n hua̠ntu̠ xlacán naca̠­ma̠x­qui̠cán. 5$c0Pus caj xpa̠­la­cata Cristo la̠ aquinín hua̠nti̠ judíos chu hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos niaj ti̠ aka­tiyuj nali̠­la­yá̠hu acxtum ma̠la­ca­tzu­hui̠­yá̠hu Quin­tla̠­ticán Dios porque caj xma̠n cha̠tum huí xes­pí­ritu hua̠nti̠ mac­xtum li̠hua­ni̠­táhu. _#70Acxni̠ Cristo milh nac ca̠quilh­ta­macú xlá liakchu­huí̠­nalh aktum xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠lak­spú­tulh tasi̠tzi la̠qui̠ tla̠n nala̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu y la̠qui̠ xli̠­hua̠k qui­na­cujcán nali̠­pa̠­hua­ná̠hu Dios, chuná la̠ hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos mákat xla­pá̠tit, chuná la̠ aquinín hua̠nti̠ judíos y cuaná̠hu pi̠ lacatzú lama̠­níhu porque li̠pa̠­hua­ná̠hu. 3"_0Caj xpa̠­la­cata cumu Cristo ni̠lh nac cruz, chuná li̠ma̠­lak­spú­tulh a̠má tasi̠tzi hua̠ntu̠ xapu̠lh xta­la̠­ka­lhi̠niy judíos chu hua̠nti̠ ni̠ judíos, huata ca̠ma̠­la­ca­tzú­hui̠lh nac xla­catí̠n Dios la̠qui̠ luu caj xma̠n pu̠lac­tumá nahua­ná̠hu. N!0Xli̠­ca̠na pi̠ Cristo lac­tla­hua­ko̠lh a̠má li̠ma̠­peksí̠n la̠ta lácu xquin­ca̠­ma̠­paj­pi­tziyá̠n, hua̠ntu̠ xquin­ca̠­hua­ni­caná̠n pi̠ xafuerza nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu, y xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ caj xpa̠­la­cata a̠má li̠ma̠­peksí̠n ni̠ xla̠­liucxilh­pu­tu­ná̠hu pu̠lac­tumá quin­ca̠­li̠­ma̠xtún hua̠nti̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠hu, y ma̠lak­spú­tulh tasi̠tzi.  #0Xli̠­ca̠na pi̠ huá Cristo hui­li̠ni̠t tapa̠­xu­huá̠n nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ judíos chu hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠qui̠ lac­xtum naquin­ca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠yá̠n Dios. Xlá quin­ca̠­ma̠­lak­xtumí̠n aquinín hua̠nti̠ judíos chu hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠qui̠ pu̠lac­tumá nali̠­tax­tu­yá̠hu porque acxni̠ ma̠ta­pá̠­nu̠lh a̠ma̠ko̠lh xli̠­ma̠­pek­si̠ncán judíos hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ma̠­paj­pi­tziyá̠n chuná li̠lac­tlá­hualh a̠má tasi̠tzi hua̠ntu̠ ni̠lay xla̠­li̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠­yá̠hu y ni̠ xla̠ucxilh­pu­tu­ná̠hu. 0 Pero la̠nchú aya lac­xtum ta̠la­ni̠­tátit Cristo caj xpa̠­la­cata xkalhni hua̠ntu̠ xlá staj­má­kalh nac cruz, ma̠squi xapu̠lh hui­xinín ni̠lay xma̠­la­ca­tzu­hui̠­yá̠tit la̠nchú luu ma̠n ca̠ma̠­la­ca­tzu­hui̠­ni̠tán. s_0 Cala­ca­pa̠s­táctit lácu minchá quilh­ta­macú hui­xinín ni̠ xkalh­ka­lhi̠­pá̠tit namín cha̠tum mima̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán Cristo cumu la̠ xta­kalh­ka­lhi̠­má̠­nalh judíos, porque ni̠ antá xmak­ta­pek­si̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Israel hua̠nti̠ Dios xca̠­lac­sacni̠t la̠qui̠ xca­maná̠n nata­huán, na̠ ni̠para tzinú xca­tzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ Dios maká̠n xca̠­ta̠t­la­huani̠t xta­la­ca̠xlán, xa̠hua hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k xca­maná̠n. Xli̠­hua̠k hui­xinín akpuntum xla­pá̠tit ni̠ti̠ xli̠­pa̠­huán Dios y ni̠tu̠ xlac­pu­hua­ná̠tit para túcu naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. 0 Hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos ne̠cxni tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit lácu xapu̠lh hui­xinín xalak­tzanká̠n xla­pá̠tit y lácu tama̠­ko̠lh judíos ni̠tu̠ xca̠ucxilh­pu­tuná̠n porque hui­xinín ni̠tu̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit cumu la̠ xlacán tat­la­huay nac xmac­nicán la̠qui̠ naca­tzi̠cán pi̠ hua­tuní̠n tali̠­pa̠­huán Dios. }s0 Porque xma̠nhuá Dios catzi̠y tu̠ quin­ca̠t­la­hua­ni̠tán la̠ta lácu tzú­culh scuja nac qui­la­ta­ma̠tcán acxni̠ li̠pa̠­huáhu Cristo, la̠qui̠ huá nali̠s­cu­já̠hu hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum ta­scújut, chuná cumu la̠ xlá xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xamaká̠n quilh­ta­macú. Ma̠squi hua̠nti̠ ni̠ judíos tatapeksi̠niy Dios uc0 Ni̠para cha̠tum tícu nalac­pu­hua­na̠chá para huá li̠la­ka­lhá­malh Dios cumu luu tla̠n cris­tiano, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ huá ca̠li̠­la­ka­lha­man­cántit cumu para tla­huátit hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut. K0Caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n Dios hui­xinín kalhi̠­yá̠tit lak­táxtut cumu ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y, ni̠ huá li̠ka­lhi̠­yá̠tit lak­táxtut cumu para hui­xinín luu ma̠n lac­pu­tzátit lácu nalak­tax­tu­yá̠tit, sinoque huá Dios ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán. {o0Huá chuná li̠t­lá­hualh la̠qui̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú naca­tzi̠cán pi̠ xlá kayaj quin­ca̠­lak­ca­tzán y ni̠ quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ní̠n aquinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo Jesús. 0Cumu aquinín ta̠ta­la­ca­stuc­ni̠­táhu Cristo huam­putún pi̠ acxni̠ Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n lac­xtum quin­ca̠­ta̠­ma̠­la­cas­ta­cuaní̠n y na̠ lac­xtum quin­ca̠­ta̠­huilí̠n nac akapú̠n. 9k0y ma̠squi cumu la̠ xaní̠n xac­la­ma̠­náhu nac xla­catí̠n caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhí̠ncán milh quilh­ta­macú acxni̠ quin­ca̠­ma̠­la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n y quin­ca̠­ma̠x­quí̠n xasa̠sti qui­la­ta­ma̠tcán xta̠­chuná cumu la̠ tiká­lhi̠lh xasa̠sti latáma̠t Cristo acxni̠ tila­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Nata̠lán, ne̠cxni capa̠­tzan­ká̠tit pi̠ caj xpa̠­la­cata cumu Dios quin­ca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán ma̠squi chú aya kalhi̠­yá̠hu lak­táxtut.  0Pero caj la̠ta Dios tla̠n catzi̠y ni̠ quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ní̠n huata caj li̠huaca quin­ca̠­la­ka­lhamán,  0Pero minchá quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k aquinín na̠chuná xla­ma̠­náhu caj xma̠n huá xma̠­kan­tax­ti̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xa̠hua hua̠ntu̠ xli̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu qui­mac­nicán, xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ chuná xtla­hua­ma̠­náhu xquin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ naquin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­caná̠n chuná cumu la̠ xa̠maka­pi­tzí̠n. ;o0porque hua̠k huá xmak­tla­hua­pá̠tit hua̠ntu̠ tat­la­huay cris­tianos hua̠nti̠ uú tata­peksi̠y nac ca̠quilh­ta­macú, y huá xka­lha­kax­pa­tá̠tit a̠má li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní a̠má ni̠tlá̠n espí­ritu hua̠nti̠ ma̠pek­si̠nán nac ca̠u̠ní̠n y caj tze̠k ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠ma cris­tianos pi̠ caj chu­natá cata­ka­lha­kax­mat­má­kalh Dios. 4 c0Xapu̠lh hui­xinín cumu la̠ xaní̠n xla­pá̠tit nac xla­catí̠n Dios caj xpa̠­la­cata a̠má li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xli̠­la­pá̠tit, j O0Porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo tali̠­taxtuy cumu la̠ xmacni cha̠­tumá cris­tiano y Cristo huá li̠taxtuy xak­xa̠­kacán hua̠nti̠ naca̠­ma̠x­qui̠y xla­táma̠t chu xli̠t­li­hueke, porque caj xpa̠­la­cata pi̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke chu latáma̠t huá li̠anán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán. +0La̠ta túcu anán hua̠k huá maca­má̠x­qui̠lh la̠qui̠ naca̠­ma̠­peksi̠y, y na̠ huá chuná lacás­quilh pi̠ naca̠­pux­culé̠n xli̠­hua̠k ca̠naj­laní̠n hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t naca̠­lak­ma̠xtuy hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. h K0xa̠huachí maca­ma̠x­qui̠­ko̠lh li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ huá naca̠­ma̠­peksi̠y la̠ta túcuya̠ li̠t­li­hueke o li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ taanán nac akapú̠n o hua̠ntu̠ a̠cu nala­ca­tzucuy. s a0acxni̠ tima̠­la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n y huí­li̠lh nac xpa̠xtú̠n nac akapú̠n, Z /0Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ kalhi̠y xquilh­tzúcut xa̠hua xliakas­putni a̠má lanca xli̠t­li­hueke Dios, hua­tiyá a̠má xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ scujma nac qui­la­ta­ma̠tcán aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu. Hua­tiyá u̠má lanca xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ tima̠­si­yulhá nac xla­táma̠t Jesu­cristo   !0Aquit cuaniy Dios pi̠ caca̠­ma̠x­quí̠n tax­káket nac min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit túcu naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit hua̠ntu̠ ca̠li̠­lac­sac­ca­ni̠­tátit; xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠la­káti̠t y li̠pa̠­xúhu hua̠ntu̠ Dios naca̠­ma̠x­qui̠y hua̠ntu̠ naca̠­ta̠i̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá tata­pek­si̠niy.   10Acxni̠ chuná cca̠­li̠­kalh­ta­hua­kayá̠n nac xla­catí̠n Dios hua̠nti̠ xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, aquit cli̠­ma̠aka­tzanke̠y a̠má tali̠­pa̠hu Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n pi̠ caca̠­ma̠x­quí̠n li̠s­ka­lala la̠qui̠ tla̠n naaka­ta̠k­sá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni y li̠huana̠ nala­ka­pa­sá̠tit tícu xlá. i  M0aquit anka­lhi̠ná ckalh­ta­hua­kaniy y cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy caj mim­pa̠­la­cata. n  W0Cumu aquit cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y ca̠la­ka­lha­ma­ná̠tit xli̠­hua̠k mina­ta̠­lancán hua̠nti̠ na̠ tata­pek­si̠niy Dios cumu la̠ hui­xinín,   %0Huá a̠má Espíri­tu Santo tu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠­taná Dios tancs quin­ca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n pi̠ ni̠ aka­tiyuj nala­yá̠hu porque juerza naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n Dios xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán; pero pu̠lh nati­ca̠­lak­ma̠x­tuko̠y hua̠nti̠ aya ca̠lac­sacni̠t, la̠qui̠ chuná tla̠n lac­xtum nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ kalhi̠y lanca xta­la­ka­lha­maní̠n cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Pablo kalhtahuakaniy Dios la̠qui̠ caca̠má̠xqui̠lh li̠skalala xta̠ca̠najlaní̠n xalac Efeso P 0 Pero na̠chuná hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos acxni̠ huacu kax­páttit u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat Dios y hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠ma̠x­qui̠yá̠n lak­táxtut y li̠pa̠­huántit Cristo, pus Dios ca̠ta̠­ma̠­la­cas­tucni xka­huasa y ca̠ma̠x­quí̠n Espíri­tu Santo hua̠nti̠ xma̠­lac­nu̠ni̠t naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, y chuná ca̠li̠­sel­lar­tla­huán cumu la̠ tu̠ ma̠peksi̠y Dios. o Y0 Huá xpa̠­la­cata, aquinín judíos hua̠nti̠ pu̠lh li̠pa̠­hua­ni̠­táhu Cristo, luu quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n anka­lhi̠ná nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n. h K0 Hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios aya xquin­ca̠­lac­sac­ni̠­taná aquinín judíos la̠qui̠ caj cumu nata̠­ta­la­cas­tu­cá̠hu Cristo chuná tla̠n namaka­maklhti̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ xlá chuná li̠lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ naquin­ca̠­ta̠i̠yá̠n, porque xlá tla­huay hua̠ntu̠ chuná lakati̠y. e E0 Y na̠ catzi̠­yá̠hu pi̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k kan­tax­tu­ko̠ni̠t nahuán hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t, porque a̠má quilh­ta­macú hua̠k nama­ca­ma̠x­qui̠y Cristo hua̠ntu̠ anán xli̠­ca̠­lanca akapú̠n chu nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ xma̠nhuá natzucuy ca̠ma̠­peksí̠y. : o0 la̠qui̠ tla̠n naaka­ta̠k­sá̠hu hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum li̠huana̠ xaka­ta̠k­sni̠t la̠ta xlá xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. 3 a0Y sta­lanca quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠má̠n lácu xta­la­ka­lha­maní̠n porque quin­ca̠­ma̠x­quí̠n li̠s­ka­lala chu tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni A }0Cumu snu̠n quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n Dios quin­ca̠­lac­xa­canín xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán caj xpa̠­la­cata xkalhni hua̠ntu̠ staj­makani̠t xka­huasa acxni̠ quin­ca̠­pa̠­la­caní̠n y chuná tla̠n quin­ca̠­lak­ma̠xtún la̠qui̠ niaj naxo­ko̠­nu­ná̠hu. 2 _0Huá xpa̠­la­cata aquinín anka­lhi̠ná li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios caj xpa̠­la­cata a̠má lanca xta­la­ka­lha­maní̠n hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ka­lhi̠­niyá̠n acxni̠ macá­milh xka­huasa hua̠nti̠ luu pa̠x­qui̠y la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. O 0xla­cas­quín pi̠ aquinín nali̠­tax­tu­yá̠hu xca­maná̠n caj cumu huá nali̠­pa̠­hua­ná̠hu Jesu­cristo chuná cumu la̠ xlá xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xta­pa̠­xu­huá̠n. \ 30Hasta la̠ta Dios nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠y ca̠quilh­ta­macú xlá aya xquin­ca̠­lac­sac­ni̠tán pi̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, la̠qui̠ xma̠nhuá nata­pek­si̠­ni­yá̠hu y aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu cumu la̠ xala­cuán cris­tianos hua̠nti̠ niaj tu̠ kalhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Xlá chuná tlá­hualh caj xpa̠­la­cata cumu quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n, ;~ q0Cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios hua̠nti̠ xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, porque caj la̠ta li̠pa̠­hua­ni̠­táhu Jesús Dios quin­ca̠ucxilh­la­ca­chi­ni̠tán nac akapú̠n y lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­si­cu­la­na̠t­la­hua­ni̠tán. f} G0Cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­la­ka­lhamán y caca̠­ma̠x­quí̠n hua̠ntu̠ tla̠n latáma̠t. Cali̠pa̠xcatcatzi̠níhu Dios xtalakalhamaní̠n D| 0Aquit Pablo hua̠nti̠ Dios qui­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­li̠­taxtuy xapóstol Jesu­cristo, li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n eé quin­carta xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ tapek­si̠­ni­yá̠tit Dios y li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo nac xaca̠­chi­quí̠n Efeso. {wDPus chú aquit Pablo ma̠n qui­macán y qui­letra cca̠­li̠­tzok­nimá̠n u̠má actzu̠ tachu­huí̠n hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n. ¡Ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit pi̠ aquit cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n! Cla­cas­quín pi̠ Dios caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit.z-DCat­la­huátit li̠tlá̠n cahua­nítit quin­ta̠­lacán Arquipo pi̠ cma­ca̠­ni­ma̠chá tachu­huí̠n y chiné cuaniy: “Luu cat­lahua li̠tlá̠n li̠huana̠ cama̠­kán­taxti min­ta­scújut hua̠ntu̠ li̠lac­sac­ni̠tán Quim­pu̠­chi­nacán.” 'yGDAcxni̠ chú hui­xinín nali̠­kalh­ta­hua­ka­ko̠­yá̠tit u̠má quin­carta, cat­la­huátit li̠tlá̠n chinej cama­ca­pim­pítit nac Laodicea la̠qui̠ na̠ nata­li̠­kalh­ta­huakay antá hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús. Y antá na̠ naca̠­ma̠x­qui̠­pa­ra­ca­ná̠tit mac­tum­li̠túm quin­carta, pus camak­lhti̠­nam­pítit la̠qui̠ nali̠­kalh­ta­hua­ka­yá̠tit. *xMDCat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu tama̠­ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac Laodicea. Na̠chuná caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu Ninfa chu xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ tata­mac­xtumi̠y nac xchic. fwEDNa̠ li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n doctor Lucas xa̠hua Demas. Hv D Xli̠­ca̠na pi̠ aquit tla̠n cma̠­lu­loka la̠ta lácu ca̠akli̠­huaná̠n Epafras xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit nac Colosas, nac Laodicea, chu nac Hieráp­olis. "u=D Na̠chuná li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n cha̠tum xalac min­ca̠­chi­qui̠ncán uú li̠s­cujma Quim­pu̠­chi­nacán hua­nicán Epafras. Xlá anka­lhi̠ná ca̠pa̠s­tacmá̠n kalh­ta­hua­kaniy Dios mim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ chu­na­tiyá aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit y xli̠­hua̠k mina­cujcán nat­la­hua­yá̠tit xta­pa̠­xu­huá̠n. t7D Na̠chuná li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n quin­ta̠­lacán Jesús hua̠nti̠ na̠ tali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y Justo. Caj xma̠n huá u̠ma̠ko̠lh nata̠lán judíos hua̠nti̠ quin­ta­mak­ta̠­ya­má̠­nalh la̠qui̠ nac­liakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Cristo, y luu xli̠­ca̠na cli̠­pa­xu­huay la̠ta lácu tancs quin­ta­mak­ta̠­yani̠t. nsUD Quin­ta̠­lacán Aris­tarco hua̠nti̠ acxtum cta̠­ta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n, na̠chuná Marcos xta̠­pux­nímit Ber­nabé. Cumu hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit tícu tamá Marcos pus acxni̠ xlá naca̠­la­ka­na̠­chá̠n li̠pa̠­xúhu namaka­maklhti̠­na­ná̠tit. cr?D Huá acxtum cta̠­ma­ca̠­ma̠chá Onés­imo, u̠má quin­ta̠­lacán na̠chuná luu acxtum quin­ca̠­mak­ta̠­yamá̠n, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ huá Onés­imo xapu̠lh antá lac­xtum xca̠­ta̠­la­ma̠­chá̠n; hua­tuní̠n naca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­na̠­chá̠n la̠ta túcu uú cli̠s­cuj­ma̠­náhu. PqDHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ma̠­chá̠n la̠qui̠ naca̠­hua­niyá̠n pi̠ tla̠n cla­ma̠­náhu y chuná hui­xinín naka­lhi̠­yá̠tit tapa̠­xu­huá̠n. pDHuá quin­ta̠­lacán Tíquico hua̠nti̠ li̠pa̠­xúhu qui­mak­ta̠­yani̠t nac quin­ta­scújut hua̠ntu̠ cli̠s­cujma, ma̠n naca̠­le̠­ni­ya̠­chá̠n quin­carta y naca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n lácu aquit clama. o-DAcxni̠ naca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit ni̠ caj cata̠­la̠­hua­nítit huata laca­ti̠tum cachu­hui̠­nántit; y para túcu xlá ca̠ka­lhas­quiná̠n tancs cakalh­ti̠­pa̠x­tóktit. Pablo a̠huatá ca̠xakatli̠lacá̠n cristianos xalac Colosas Wn'DNi̠ cali̠­mak­xtéktit quilh­ta­macú caj chu­natá nati̠­taxtuy huata calac­pu­tzátit lácu tancs naca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Cristo. imKDCakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ hua̠ntu̠ tla̠n nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y y nac­ca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠niy xta­la­ca­pa̠s­tacni chuná cumu la̠ qui­li̠t­lá­huat. ulcDNa̠chuná cca̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios caj quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ Dios naca̠­ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y cris­tianos xla­cata pi̠ cata­ma̠­lá­qui̠lh xna­cujcán la̠qui̠ aquinín tla̠n nac­liakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ lhu̠hua cris­tianos nia̠ tala­ka­pasa, porque caj huá xpa̠­la­cata eé tachu­huí̠n qui­li̠­ta­mac­nu̠­cani̠t nac pu̠la̠­chi̠n. DkDAnka­lhi̠ná cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios ni̠ cata­xlaj­uaní̠tit, y capa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t nac mila­ta­ma̠tcán. xj kDNa̠chuná hui­xinín hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit mies­cla­voscán y ca̠ma̠s­cu­ju­yá̠tit cumu la̠ lacas­qui­ná̠tit, tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit y ni̠ picutá caca̠ak­tla­ka­hua­cátit. Porque laca­tancs caca­tzí̠tit pi̠ hui­xinín na̠ nama­ca­ma̠s­ta̠­yá̠tit min­tas­cu­jutcán nac xla­catí̠n cha̠tum Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n, xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­tátit uú nac ca̠quilh­ta­macú. bi=DPero xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n huá tat­la­hua­má̠­nalh tala̠­ka­lhí̠n, xlacán na̠ taamá̠­nalh tamaklh­ti̠nán xtas­kahucán pero caj naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán chuná la̠ mini̠niy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tit­la­huani̠t, porque xlá ni̠ caj lac­sac­pa̠x­qui̠nán.:hmDy Quim­pu̠­chi­nacán naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahucán hua̠ntu̠ xlá ma̠lac­nu̠ni̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ma̠s­cujuy cris­tianos chuná cumu la̠ hui­xinín li̠pa̠­hua­ná̠tit y li̠­scuj­pá̠tit. bg=DXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xli̠s­cújtit cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ cat­la­huátit, laca­tancs caca­tzí̠tit cumu lá̠m­para huá scuj­ni­pá̠tit Quim­pu̠­chi­nacán y ni̠ huá lac­chix­cu­huí̠n, fDXli̠­hua̠k hua̠nti̠ ca̠ta­ma̠­hua­cani̠t ca̠ma̠s­cu­ju­má̠­calh cumu la̠ tachí̠n, li̠pa̠­xúhu caka­lha­kax­pátit hua̠nti̠ ca̠ma̠s­cu­jumá̠n, xlianka­lhi̠ná tancs cas­cuj­nítit ni̠ caj xma̠n acxni̠ ma̠n ca̠ucxilhmá̠n sinoque xli̠­hua̠k mina­cujcán cas­cújtit, caca­tzí̠tit cumu lá̠m­para huá Cristo scuj­ni­pá̠tit. e}DNa̠chuná hui­xinín xanat­la̠tni hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh min­ca­mancán, ni̠ hua­tiyá pi̠ caca̠­la­ca­quilh­ní̠tit min­ca­mancán la̠qui̠ ni̠ nata­li̠­pu­huán y nata­lac­pu­huán pi̠ ni̠ ca̠pa̠x­qui̠cán. sd_DNa̠chuná hui­xinín camán hua̠nti̠ huí minat­la̠t­nicán, li̠pa̠­xúhu caka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠­ca­ná̠tit, porque xli̠­ca̠na pi̠ chuná lakati̠y Quim­pu̠­chi­nacán. qc[DHui­xinín lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ makax­to­ká̠tit, hua̠ntu̠ tla̠n capa̠x­quí̠tit y caca̠­la­ka­lha­mántit mim­pus­ca̠tcán y laca­ti̠tum cata̠­chu­hui̠­nántit ni̠ caj casi̠­tzi̠­nítit. b/DHui­xinín lac­chaján hua̠nti̠ makax­to­ká̠tit, li̠pa̠­xúhu caka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n min­ta̠­ko̠­lucán, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má lakati̠y Dios acxtum nala̠­mak­ta̠­ya­li̠­pi­ná̠tit. Ja DY xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xtla­huátit o xli̠­chu­hui̠­nántit, caca­tzí̠tit pi̠ huá Cristo maka­pa̠­xu­hua­pá̠tit y chuná cali̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit Quin­tla̠­ticán Dios caj xpa̠­la­cata Cristo. Pablo lacasquín pi̠ acxtum catala̠kalhakáxmatli hua̠ntu̠ tala̠li̠ma̠peksi̠y m`SDNe̠c­xnicú capa̠­tzan­ká̠tit xta­chu­huí̠n Cristo, antiyá catahui nac mina­cujcán. Cala̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ní̠tit nali̠­pa̠­hua­ná̠tit y tancs cala̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit xta­chu­huí̠n cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na tala­ka­pasa. Cane̠c­xni­cahuá capa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit Dios y li̠pa̠­xúhu caquilh­tli̠­nítit salmos xa̠hua lacuán taquilh­tlí̠n hua̠ntu̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit. _)DY huá Cristo caca̠­ma̠x­quí̠n hua̠ntu̠ aka­tzi­yanca latáma̠t nac mina­cujcán porque huá ca̠li̠­lac­sac­ni̠tán Dios la̠qui̠ nali̠­tax­tu­yá̠tit hua­tiyá aktum xmacni Cristo, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit la̠ta napa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠tit hua̠ntu̠ tla­huani̠t nac mila­ta­ma̠tcán. ^-DPero hua̠ntu̠ luu a̠tzinú naca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠yá̠n huá tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ xli̠­ca̠na mac­xtum tla­huanán. ]5D Cata̠­pa̠ti para cha̠tum min­ta̠­cris­tiano nat­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, huix ni̠ casi̠­tzi̠ni huata cama̠­tzan­ke̠­nani, chuná cumu la̠ quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­ni̠tán Cristo na̠chuná cala̠­ma̠­tzan­ke̠­na­níhu. m\SD Dios luu snu̠n ca̠pa̠x­qui̠yá̠n y ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ hua̠k xca­maná̠n nali̠­tax­tu­yá̠tit. Pus hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit, caca̠­la­ka­lha­mántit min­ta̠­cris­tianoscán, tla̠n caca­tzí̠tit, cacs cala­ca­huántit, ni̠tuncán casi̠­tzí̠tit para tícu cala̠huá naca̠­hua­niyá̠n. h[ID La̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú niaj luu xafuerza para huix griego, osuchí judío, chuná para cir­cun­ci­dar­la­ni̠ta cumu la̠ tat­la­huay judíos o ni̠tu̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠ta; para huix quin­ta̠­chiqui o para ni̠ quin­ta̠­chiqui huata xala mákat huix, para ca̠la­kuá̠n lápa̠t o para tama̠­hua­ca­ni̠ta la̠qui̠ nama̠s­cu­ju­cana cumu la̠ tachí̠n, tamá niaj tu̠ li̠ma­cuán, huata xma̠n huá li̠ma­cuán pi̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠hu Cristo, porque xlá acxtum quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n y lac­xtum quin­ca̠­li̠­pu̠lh­ca̠yá̠n. 5ZcD y la̠nchú aya calak­tzak­sátit huá la̠ta aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit porque li̠tax­tu­yá̠tit la̠ xasa̠sti cris­tianos, y cha̠­liyá̠n sa̠s­tim­pá̠tit hasta la̠ta lácu li̠huana̠ nala­ka­pa­sá̠tit Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠tán. bY=D Ni̠tu̠ cala̠­liak­ska­hui­pí̠tit porque hui­xinín aya ti̠tax­tu­ni­ni̠­tátit hua̠ntu̠ xamaká̠n xli̠­la­pá̠tit min­ta­pu­hua̠ncán xa̠hua hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xtla­hua­yá̠tit, X+DPero la̠nchú hua̠k ca̠lak­ma­kántit tamá hua̠ntu̠ ni̠ ca̠mi­ni̠­niyá̠n cumu la̠ tasi̠tzi, ni̠tu̠ calac­pu­hua­nítit min­ta̠­cris­tianoscán hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tapu­huá̠n, ni̠tu̠ cala̠t­la­hua­nítit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, niaj cala̠­ma­ka­si̠­tzí̠tit, y ni̠tu̠ cala̠­li̠­kalh­ka­ma̠­nántit hua̠ntu̠ lac­li̠xcáj­nit tachu­huí̠n. 1W[DXli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán pi̠ ni̠tlá̠n na̠ huá xmak­tla­hua­yá̠tit xapu̠lh acxni̠ nia̠ xli̠­pa̠­hua­ná̠tit Cristo. eVCDDios luu snu̠n xcajniy y ni̠ ca̠ucxilh­putún xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh, y hasta caní naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y hua̠nti̠ caj xma̠n taka­lha­kax­mat­makán xli̠­ma̠­peksí̠n. U-DAquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ maktum calak­ma­kántit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtla­hua­yá̠tit: niaj para cha̠tum tícu caxa­kát­li̠lh túnuj pusca̠t para huí xpusca̠t o xta̠­ko̠lú, y ni̠ti̠ cat­lá­hualh hua̠ntu̠ ni̠ mini̠niy, na̠ ni̠ caj xma̠n huá calac­pu­tza­ta̠k­cho­kótit la̠ta namaka­pa̠­xu­hua­yá̠tit mimac­nicán, na̠ ni̠para ca̠ta catu̠huá calak­pu­hua­la­ca­pítit hua̠ntu̠ la̠n naka­lhi̠­yá̠tit nac ca̠quilh­ta­macú, para chuná xtla­huátit qui̠­taxtuy pi̠ huata huá luu xli̠­taaka­tzan­ké̠tit cumu la̠ midioscán xla­ka­chix­cu­huí̠tit. =<<~;::>9S8/7I654e302Q1T05/.-:,s+M*p*#)(&%l$]#"!R $&h$]E a ~ ws=eK &Aquit luu caj cacs cli̠­la­ca­huán la̠ta hui­xinín luu pála lak­makam­pu­tu­ná̠tit a̠má xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut hua̠ntu̠ caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n Dios tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit, pero huata li̠pa­huam­pá̠tit a̠má túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ca̠hua­ni­ca­ná̠tit pi̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. T #&¡Cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠­calh Dios! Chuná calalh, amén. Pablo li̠puhuán pi̠ xlacán pála talakmakamputún xtachuhuí̠n Cristo la̠qui̠ tunu hua̠ntu̠ natali̠pa̠huán 2 _&Jesu­cristo tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n caj quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ chuná tla̠n naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n la̠ta xli̠­lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n anán nac ca̠quilh­ta­macú porque huá chuná lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t Quin­tla̠­ticán Dios.  ;&Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­quí̠n tla̠n latáma̠t. \ 3&Luu ca̠na li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n u̠má quin­carta hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo y lapá̠tit nac xapu̠­la­tama̠n Gala­cia, y na̠ ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n xli̠­hua̠k nata̠­laní̠n hua̠nti̠ lac­xtum quin­ta­ta̠­la­má̠­nalh uú. @ }&Aquit Pablo apóstol, ni̠ xla­cata para huá lac­chix­cu­huí̠n chuná quin­ta­li̠­lac­sacni̠t y quin­ta­li̠­ma̠x­tuni̠t apóstol sinoque huá qui­lac­sacni̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xa̠hua Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ ma̠la­cas­ta­cuani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n. \10y caca̠­si­cu­la­na̠t­lá­hualh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tama̠­siyuy nac xla­ta­ma̠tcán pi̠ xli̠­ca̠na tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy xta­pá̠x­qui̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo._70Cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­má̠x­qui̠lh xli̠­hua̠k nata̠­laní̠n tapa̠x­qui̠t, tapa̠­xu­huá̠n xa̠hua taca̠­nájlat, _70Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­lak­ma­ca̠­ma̠­chá̠n la̠qui̠ naca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n pi̠ tla̠n cla­ma̠­náhu y chuná hui­xinín na̠ li̠huaca naliakpu­huan­ti­ya­yá̠tit. 'G0Tamá koxutá quin­ta̠­lacán Tíquico xli̠­ca̠na pi̠ luu aksti̠tum quin­ca̠­mak­ta̠­yamá̠n la̠ta cli̠s­cuj­ma̠­náhu xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán, xlá li̠huana̠ naca̠­hua­ni­ya̠­chá̠n lácu clama y hua̠ntu̠ ctla­hua­ma̠­náhu. 5c0Dios qui­li̠­lac­sacni̠t pi̠ nac­li̠­taxtuy xta­sa̠cua hua̠nti̠ nac­li̠­chu­hui̠nán u̠má xasa̠sti xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠ta ca̠lak­ma̠x­tu­putún cris­tianos y hasta caj huá xpa̠­la­cata ma̠squi aquit cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n. Pero cahua­nítit pi̠ caqui­má̠x­qui̠lh li̠ca­mama la̠qui̠ a̠tzinú tancs nac­li̠­chu­hui̠nán. Pablo ca̠huaniy tacha̠lí cristianos !0Na̠chuná cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ xlá naqui­ma̠x­qui̠y tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni y tla̠n nac­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n la̠ta lácu xlá ca̠lak­ma̠x­tu­putún xli̠­hua̠k cris­tianos. q[0Ne̠c­xnicú cata­mak­xtek­nítit xla­cata nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios chuná cumu la̠ ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n Espíri­tu Santo la̠qui̠ ni̠ nata­xlaj­uani̠­yá̠tit. Y na̠ cali̠­kalh­ta­hua­kátit xla­cata na̠chu­na­tiyá aksti̠tum cata­la­tá­ma̠lh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Dios. N0Y a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ Cristo ca̠ma̠x­qui̠yá̠n li̠huana̠ cata̠k­nú̠tit cumu la̠ taway tropa tata̠knu̠y xta̠knu xla li̠cá̠n. Y tamá Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ aya ca̠ma̠x­qui̠­ca­ni̠­tátit xta̠­chuná cali̠­ma̠x­tútit cumu la̠ miespada hua̠ntu̠ nali̠­ma­ca­pa̠­huana. {0Cumu tropa hua̠k taka­lhi̠y escudos hua̠ntu̠ tali̠­pa̠x­toka a̠má li̠tipni hua̠ntu̠ ca̠li̠­ta­lacán, hui­xinín na̠ cali̠­ma̠x­tútit cumu la̠ miescu­docán tamá min­ta­ca̠­naj­latcán hua̠ntu̠ kalhi̠­ni­yá̠tit Cristo la̠qui̠ cumu tli­hueke kalhi̠­yá̠tit huá tla̠n nali̠­pa̠x­to­ká̠tit xli̠t­li­hueke akska­huiní. r ]0Cumu la̠ cha̠tum scu­lujua tropa hui­xinín cane̠c­xni­cahuá ská­lalh cala­ta­pá̠tit y caliakchu­hui̠­nántit a̠má xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ ma̠sta̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t nac xla­catí̠n Dios. E 0Cumu hui­xinín li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ tropa, pus hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit y cali̠­tu̠x­ca̠­ní̠tit xta­lu­lóktat xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios.  w0 Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ li̠huana̠ cali̠­tu̠x­ca̠­ní̠tit tamá li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠yá̠n Dios la̠qui̠ acxni̠ nata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠­yá̠tit akska­huiní ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit y acxni̠ aya ta̠ya­ni­ni̠­tátit nahuán chu­na­tiyá aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Cristo. 7 g0 Porque xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo ni̠tu̠ ca̠la­ca­ta­hua­ca­ma̠­náhu cris­tianos uú xalaní̠n hua̠nti̠ na̠ taka­lhi̠y xmacni chu xlúcut, sinoque huá ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠­ma̠­náhu tamá li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní hua̠nti̠ ma̠squi ni̠ tasiyuy pero taka­lhi̠y lanca li̠t­li­hueke li̠ma̠­peksí̠n nac akapú̠n xa̠hua nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos xala u̠má ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ nac xala­ka­ca̠­pucsua tala­má̠­nalh. z m0 Li̠huana̠ cali̠­lha­ka̠­nántit a̠má xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠yá̠n Dios la̠qui̠ ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit acxni̠ naca̠­la­ca­ta­hua­cayá̠n akska­huiní, y ni̠ naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n. "=0 Nata̠lán, la̠nchú cca̠­hua­niyá̠n pi̠ cali̠­tat­li­huék­lhtit tamá xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ kalhi̠y Quim­pu̠­chi­nacán. 0 Na̠chuná hui­xinín pat­rones hua̠nti̠ ma̠s­cu­ju­nu­ná̠tit, hua̠ntu̠ tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit min­ta­sa̠­cuacán ni̠ caj caca̠­la­ca­quilh­ní̠tit. Porque chuná cumu la̠ huix xa̠hua min­ta­sa̠­cuá̠n kalhi̠­yá̠tit cha̠tum Mim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n, y tamá Quim­pu̠­chi­nacán ni̠ quin­ca̠­lac­sac­pa̠x­qui̠yá̠n sinoque acxtum quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n. Espíritu Santo li̠tamakta̠yayá̠tit nac milatama̠tcán 3_0Porque hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit pi̠ la̠ta cha̠­tunu cha̠­tunu aquinín chuná para hua̠nti̠ tachí̠n li̠la­má̠­calh o ca̠lak­uá̠n lama, Quim­pu̠­chi­nacán nama̠x­qui̠y xtas­káhu hua̠ntu̠ mini̠niy la̠ta para tla̠n o ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tit­lá­hualh. uc0Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠­ca­ná̠tit nat­la­hua­yá̠tit cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ cat­la­huátit, caca­tzí̠tit pi̠ lá̠m­para huá Cristo ca̠ma̠s­cu­jumá̠n y ni̠ caj cati̠hua̠ chixcú. =s0Ni̠ caj xma̠n acxni̠ ca̠la­kayá̠n y ca̠ucxilhmá̠n mim­pat­roncán cas­cújtit sinoque ma̠squi ni̠ti̠, hui­xinín chu­na­tiyá tancs cali̠s­cújtit xli̠­hua̠k mina­cujcán cas­cújtit chuná cumu la̠ a̠ cas­cuj­ni­pítit Dios xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. :m0Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ tachí̠n ca̠ma̠s­cu­jumá̠n cha̠tum mim­pat­roncán, li̠pa̠­xúhu caka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠hua­niyá̠n y hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xta̠­chuná cali̠­ma̠x­tútit cumu lá̠m­para huá Cristo scuj­ni­pá̠tit. fE0Na̠chuná hui­xinín xanat­la̠tni, ni̠ caj caca̠­ma­ka­si̠­tzí̠tit min­ca­mancán, huata hua̠ntu̠ tla̠n caca̠­maka­stáctit, li̠pa̠­xúhu cata­ka­lha­kax­mat­ní̠­nalh hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠­yá̠tit y caca̠­ma̠­si­yu­nítit lácu aksti̠tum nata­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán. `90la̠qui̠ maka̠s y li̠pa̠­xúhu nala­ta­pa̠ya uú nac ca̠quilh­ta­macú.” 0Porque a̠má xapu̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ca­ni̠ta̠n la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu y la̠qui̠ naka­lhi̠­yá̠hu tla̠n latáma̠t chiné huan: “Caca̠­pa̠xqui min­tla̠t xa̠hua mintzí, 5 e0Na̠chuná hui­xinín camaná̠n laka­huasán y lac­tzu­maján, caca̠­ka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n min­tla̠tcán xa̠hua min­tzicán, chuná li̠maka­pa̠­xu­hua­yá̠tit Quim­pu̠­chi­nacán porque xli̠­ca̠na pi̠ chuná mili̠t­la­huatcán. Y~+0!Pero la̠ta cha̠­tunu cha̠­tunu hua̠nti̠ tamaka­xtok­ni̠­tátit capa̠x­quí̠tit mima̠­hui̠­nacán chuná cumu la̠ me̠c­stucán pa̠x­qui̠­yá̠tit y mak­ta­ka­lhá̠tit mimac­nicán, y na̠chuná xalac­pus­ca̠tní̠n cata­ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­peksi̠y xta̠­ko̠­lucán.~}u0 Xli̠­ca̠na pi̠ tamá lanca xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hua̠ntu̠ aquinín ni̠lay aka­ta̠k­sá̠hu, pero huá aquit cuani­putún la̠ta Cristo xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán xlá tata̠­ta­la­cas­tucni̠t. |/0Huá xpa̠­la­cata chiné li̠ta­tzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Huá xpa̠­la­cata cha̠tum kahuasa li̠mak­xteka xtla̠t chu xtzí la̠qui̠ nata̠­ta­lak­xtumi̠y xpusca̠t, y ma̠squi xcha̠­tiycán xuani̠t cha̠­tumá tali̠­taxtuy.” J{ 0porque la̠ta cha̠­tunu aquinín li̠tax­tu­yá̠hu xmacni. Yz+0Porque ni̠para cha̠tum tícu lak­makán xmacni sinoque cuentaj tla­huay y li̠huana̠ mak­ta­kalha, chuná cumu la̠ Cristo quin­ca̠­mak­ta­ka­lhá̠n aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu, "y=0Chuná cumu la̠ cha̠tum chixcú pa̠x­qui̠y y cuentaj tla­huay xmacni, pus na̠chuná xli̠­pá̠x­qui̠t y xli̠­cuentaj­tlá­huat xma̠­hui̠ná. Porque hua̠nti̠ xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠y xma̠­hui̠ná qui̠­taxtuy pi̠ sacstu ma̠n pa̠x­qui̠­má̠­calh. Cx0la̠qui̠ chuná hua̠ntu̠ lacuán y ni̠tu̠ xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tali̠x­ca­jua̠lani̠t nama­ca­ma̠x­qui̠y Dios a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. Rw0Xlá chuná tlá­hualh la̠qui̠ naca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠li̠y y lacuán naca̠­li̠­ma̠xtuy caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n xa̠huá a̠má chú­chut hua̠ntu̠ ca̠liakmu­nucán, vw0Y hui­xinín lac­chix­cu­huí̠n capa̠x­quí̠tit mima̠­hui̠­nacán chuná cumu la̠ Cristo ca̠pa̠x­qui̠ni̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, y hasta maca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t caj xpa̠­la­ca­tacán. u50Chuná cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo takax­mata hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­peksi̠y pus na̠chuná chú hui­xinín lac­pus­ca̠tní̠n caka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n min­ta̠­ko̠­lucán. t/0Porque huá chixcú ma̠peksi̠y y pux­culé̠n xma̠­hui̠ná chuná cumu la̠ Cristo ma̠peksi̠y y ca̠pux­cu­le̠ma hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, xa̠huachí huá ca̠ma̠x­qui̠y lak­táxtut porque hua­tuní̠n tali̠­taxtuy xmacni y huá xak­xa̠­kacán. ysk0Hui­xinín lac­pus­ca̠tní̠n hua̠nti̠ makax­to­ká̠tit, caka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n min­ta̠­ko̠­lucán chuná cumu la̠ kax­pa­tá̠tit hua̠ntu̠ huan xta­chu­huí̠n Cristo. [r/0Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo acxtum cala̠­ka­lha­kax­pátit hua̠ntu̠ la̠hua­ni­yá̠tit mili̠t­la­huatcán xla­cata chuná namaka­pa̠­xu­hua­yá̠tit Cristo. 1q[0Anka­lhi̠ná capa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit Quin­tla̠­ticán Dios caj xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­huama nac qui­la­ta­ma̠tcán xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán. Acxtum catala̠pá̠xqui̠lh hua̠nti̠ tatamakaxtokni̠t Pp0Y acxni̠ kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit cala̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nántit para aktum salmo, osu aktum taquilh­tlí̠n o takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke mina­cujcán chuná cumu la̠ ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n Espíri­tu Santo. [o/0Ni̠ caj caakka­chi̠­ta­pá̠tit porque chuná caj li̠huaca li̠lak­tzan­ka̠­ta̠­ya­yá̠tit, huata cama̠­si­yútit pi̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit Espíri­tu Santo nac mila­ta­ma̠tcán. -nS0Ni̠ hua­tiyá pi̠ akpuntum cala­ta­pá̠tit huata calac­pu­tzátit li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit túcu a̠tzinú lakati̠y Dios nat­la­hua­yá̠hu. bm=0Ni̠ caj calac­tla­hua­pítit min­quilh­ta­ma­cujcán, huata anka­lhi̠ná cali̠s­cújtit Quim­pu̠­chi­nacán porque xli̠­ca̠na pi̠ luu tuhua u̠má quilh­ta­macú hua̠ntu̠ pu̠la­ma̠­náhu. l90Xli̠­ca̠na pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit. Ni̠chuná cala­ta­pá̠tit cumu la̠ lac­tonto lac­chix­cu­huí̠n sino cumu la̠ ti̠ lak­ska­lalán y taca­tzi̠y lácu xli̠­la­ta­ma̠tcán. gkG0Huá xpa̠­la­cata chiné li̠huán nac li̠kalh­ta­huaka:Cala­ká­huanti huix hua̠nti̠ lhta­tápa̠t;
para aya ni̠ni̠ta, cala­cas­ta­cuánanti,
porque Cristo nama̠x­qui̠yá̠n xtax­káket. 7jg0 pero acxni̠ ca̠hui­li̠cán nac ca̠la­kuá̠n la̠ta túcu tze̠k xuí acxnicú chú luu tasiyuy hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, porque huá xtax­káket sta­lanca ma̠siyuy. i 0 Xli̠­ca̠na pi̠ hasta luu li̠ma̠­xaná para caj nali̠­chu­hui̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ xlacán tze̠k tat­la­huay; tha0 Ni̠ huá camak­tla­huátit la̠ta tu̠ ni̠ li̠ma­cuán cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ xala­ka­ca̠­pucsua tala­má̠­nalh, huata xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n hui­xinín ca̠la­kuá̠n cama̠­lak­si­yútit. rg]0 Anka­lhi̠ná calak­tzak­sátit nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ lakati̠y Quim­pu̠­chi­nacán. Gf0 Chuná cca̠­hua­niyá̠n la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ u̠má tax­káket ma̠sta̠y taak­sti̠­tu­mí̠li̠t, tala­ka­lha­maní̠n y tapa̠x­qui̠t xa̠hua talu­lóktat. e'0Xapu̠lh hui­xinín xala­ka­ca̠­pucsua xla­pá̠tit, pero la̠nchú cumu aya li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo aya li̠la­pá̠tit xtax­káket; pus hua̠ntu̠ aksti̠tum y tancs cala­ta­pá̠tit cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na tata­peksi̠y nac xtax­káket. d0Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh ni̠ caca̠­pek­ta­nú̠tit y ni̠ lac­xtum caca̠­ta̠­látit. 5cc0Ni̠para cha̠tum tícu caca̠­liak­ska­huimí̠n lacuán tachu­huí̠n para naca̠­hua­niyán pi̠ ni̠chuná cati­qui̠­táx­tulh, porque caca­tzí̠tit pi̠ xta­si̠tzi Dios juerza naca̠­lak­chá̠n xli̠­hua̠k hua̠nti̠ caj xma̠n taka­lha­kax­mat­ma­ka­má̠­nalh Dios. Vb%0Porque cumu la̠ hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠nti̠ xma̠nhuá lac­pu­huán lácu tla̠n naxa­katli̠y a̠túnuj pusca̠t ma̠squi huí xpus­ca̠tcán, osu lácu tla̠n natat­la­huay li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n, osu hua̠nti̠ hua̠k mak­la­ka­ti̠­lacá̠n hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xta̠­cris­tianos (xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh xli̠­ca̠na pi̠ luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ ti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun), pero mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh ne̠c­xnicú lay cati­ca̠­lák­cha̠lh a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ Cristo chu Dios naca̠­ma̠x­qui̠y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. kaO0Xa̠huachí ni̠ cali̠­kalh­chu­hui̠­nántit hua̠ntu̠ ni̠ li̠huam­putu, ni̠ cala̠huá cali̠­kalh­ka­ma̠­nántit hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit nac mimac­nicán, porque aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Dios ni̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n chuná nakalh­chu­hui̠­na­ná̠hu, huata acxni̠ nala̠­ta̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xali̠­huaca tla̠n huá nali̠­kalh­chu­hui̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ Dios tla­huama nac qui­la­ta­ma̠tcán. ^`50Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ tapek­si̠­ni­yá̠tit Dios ni̠para tzinú ca̠mi­ni̠­niyá̠n nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n, cumu la̠ naxa­kat­li̠ya túnuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t, o para la̠ta túcu naka­lhi̠­pu­tuna hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n. $_A0Acxtum cala̠­pa̠x­quí̠tit chuná cumu la̠ Cristo quin­ca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán y hasta tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n caj quim­pa̠­la­ca­tacán cumu la̠ aktum xata­maak­xta­kajní̠n li̠la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ luu laká­ti̠lh Dios. ]^ 50Cumu xli̠­ca̠na Dios ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ luu xca­maná̠n nali̠­tax­tu­yá̠tit pus huá caka­lhi̠­pu­tútit xatlá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán chuná cumu la̠ xlá kalhi̠y. `]90 huata acxtum tla̠n cala̠­ca­tzi̠­nítit; para túcu ni̠tlá̠n xla̠t­la­hua­ni­ni̠­tátit cala̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nítit chuná cumu la̠ Dios ca̠ma̠­tzan­ke̠­nanín xla­cata Cristo.w\g0Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni cata­mac­xtútit nac mila­ta­ma̠tcán, cumu la̠ tasi̠tzi, takahu, chuná cumu la̠ taquic­lhcátza, y lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n la̠t­la­hua­ni­yá̠tit, j[M0Ni̠ cali̠­ma­ka­li̠­pu­huántit caj xpa̠­la­cata min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán a̠má Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán la̠qui̠ chuná naca̠­li̠­la­ka­pas­ca­ná̠tit pi̠ caj xma̠nhuá Dios tapek­si̠­ni­yá̠tit y naca̠­mak­ta̠­ya­le̠ná̠n hasta acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ naquin­ca̠­ma̠­ka­tzi̠­niyá̠n qui­lak­tax­tutcán hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán. NZ0Ni̠ caj hua­tiyá pi̠ caka­lha­pa­la­chu­hui̠­nántit acxni̠ kalh­chu­hui̠­nam­pá̠tit sino cali̠­kalh­chu­hui̠­nántit hua̠ntu̠ lacuán tachu­huí̠n xa̠hua hua̠ntu̠ li̠ma­cuán la̠qui̠ hua̠nti̠ naca̠­ka­lha­kax­matá̠n naca̠­mak­ta̠­yalé̠n nac xta­ca̠­naj­latcán. PY0Para tícu la̠ xapu̠lh xka­lha̠nán pus chú niaj caka­lhá̠­nalh huata catzú­culh scuja la̠qui̠ chuná namak­ta­si­yu­ti̠­lhay hua̠ntu̠ nali̠s­cuja y naka­lhi̠y hua̠ntu̠ naca̠­li̠­mak­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ taka­lhi̠y hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín. "X=0Porque acxni̠ ni̠lay pa̠tzan­ka̠­yá̠tit min­ta­si̠tzi caj ma̠x­qui̠­pá̠tit quilh­ta­macú naca̠­maka­tla­jayá̠n akska­huiní. (WI0Para xamaktum nasi̠­tzi̠­yá̠tit pero ni̠ cat­la­huátit tala̠­ka­lhí̠n, xa̠huachí ni̠ tan­tacú cali̠­látit min­ta­si̠­tzicán. V#0Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n niaj cala̠ak­ska­huítit huata hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat cahua­nítit min­ta̠­cris­tianoscán, porque xli̠­hua̠k aquinín cha̠­tumá li̠tax­tu­yá̠hu porque huá tapek­si̠­ni­yá̠hu Cristo. NU0y huá cali̠­lha­ka̠­nántit a̠má xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ Dios chuná ca̠ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n, y cali̠­ma̠­si­yútit la̠ta aksti̠tum cala­ta­pá̠tit. Hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut cat­la­huátit y xma̠nhuá cali̠­kalh­chu­hui̠­nántit y cat­la­huátit hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat. T{0La̠nchú aktumá caca­tzí̠tit calak­pa­lí̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xa̠hua mila­ta­ma̠tcán, S90Xli̠­hua̠k a̠má xamaká̠n mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ xli̠­la­pá̠tit xapu̠lh calak­ma­kántit porque lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xli̠t­la­hua­pá̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xca̠ak­ska­hui­mi̠­ni̠tán. HR 0Clac­pu­huán pi̠ aya laka­pa­sá̠tit hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat Dios cumu para ca̠na aka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­cántit xta­chu­huí̠n. ^Q50Pero hui­xinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo ni̠tu̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ni̠­tátit xla­cata caj xma̠n chu­na­tiyá li̠xcáj­nit nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit. FP0Tama̠­ko̠lh cris­tianos niaj tama̠­xanán porque catu̠huá hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ niaj para tzinú xli̠t­la­huatcán. bO=0lá̠m­para xala­ka­ca̠­pucsua taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. Xlacán ni̠ tali̠­pa̠­xu­hua­má̠­nalh a̠má sa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Dios porque luu snu̠n lanca ca̠la­ka­yá̠­calh ni̠tu̠ taaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni porque luu tama̠­pa­lhi̠ni̠t xna­cujcán. 5Nc0Aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán u̠má tachu­huí̠n y cla­cas­quín pi̠ cama̠­kan­tax­tí̠tit: niaj chuná hui­xinín cala­ta­pá̠tit cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ní tali̠­pa̠­huán Dios, xlacán caj xma̠n chuná tama̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh hua̠ntu̠ ca̠huaniy sac­stucán xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, Acxni̠ chuná naquin­ca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n niaj xta̠­chuná cati­li̠­tax­túhu cumu la̠ lactzu̠ camán hua̠nti̠ para u̠cu tunu hua̠ntu̠ tala­ca­pa̠s­tacni̠t natat­la­huay, caj li̠puntzú aya tunu hua̠ntu̠ tat­la­hua­pu­tum­paray, y laca­pala ca̠liak­ska­hui­mi̠cán a̠túnuj xasa̠sti tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ taliakchu­hui̠­nam­pu̠lay tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ na̠ xaaktzanká̠n tala­má̠­nalh. J50 hasta caní mac­xtum nali̠­la­yá̠hu quin­ta­ca̠­naj­latcán la̠ta li̠huana̠ nala­ka­pa­sá̠hu Jesús hua̠nti̠ Xka­huasa Dios. Acxni̠ chuná lama̠­náhu nahuán la̠ta lácu quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nala­ta­ma̠­yá̠hu, sta­lanca nata­siyuy pi̠ aka­ta̠k­sni̠­táhu nahuán lácu luu qui­li̠­la­ta­ma̠tcán aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo. I 0 Chuná ca̠la­ca̠­xuíli̠lh hua̠nti̠ xlá xca̠­lac­sacni̠t la̠qui̠ aksti̠tum nata­la̠­li̠s­cuja y nata­la̠­mak­ta̠yay nac xta­ca̠­naj­latcán y la̠qui̠ li̠huaca nata­ta­lhu̠­hui̠y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, H0 Pi̠ hua­tiyá u̠má Cristo ca̠má̠x­qui̠lh xtas­cu­jutcán la̠ta cha̠­tunu cha̠­tunu cris­tianos. Maka­pi­tzí̠n ca̠li̠­má̠x­tulh xapós­toles hua̠nti̠ ca̠ma̠­cuentáj­li̠lh xta­chu­huí̠n la̠qui̠ tancs nata­li̠­chu­hui̠nán, maka­pi­tzí̠n ca̠li̠­má̠x­tulh pro­fetas hua̠nti̠ nata­li̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ ámaj tla­huay Dios, maka­pi­tzí̠n ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh pi̠ cata­liakchu­huí̠­nalh xta­chu­huí̠n la̠qui̠ nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán cris­tianos, y maka­pi­tzí̠n na̠ ca̠li̠­má̠x­tulh pas­tores hua̠nti̠ nata­pux­culé̠n cris­tianos, xa̠hua ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n hua̠nti̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xta­chu­huí̠n Dios. VG%0 Y tamá hua̠nti̠ ta̠c­táchi nac ca̠quilh­ta­macú pi̠hua­li̠túm tala­ca̠c­xtupá nac akapú̠n la̠qui̠ cani̠huá nama̠­siyuy xli̠t­li­hueke nac ca̠ti­yatni xa̠hua nac akapú̠n. +FO0 Xamaktum hui̠ntí nalac­pu­huán: “¿Túcu cahuá hua­ni­putún acxni̠ huan pi̠ tala­cá̠c­xtulh nac akapú̠n?” Tamá hua­ni­putún tala­cá̠c­xtulh nac akapú̠n porque pu̠lh ta̠c­táchi nac eé ca̠quilh­ta­macú anta­nícu huí hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit. &EE0Huá xpa̠­la­cata nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t:Acxni̠ xlá tala­cá̠c­xtulh nac akapú̠n cá̠le̠lh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xca̠­maka­tla­jani̠t y cumu la̠ tachí̠n xta­la­má̠­nalh,
na̠ ca̠má̠x­qui̠lh xtas­cu­jutcán cris­tianos. &DE0Pero la̠ta cha̠­tunu aquinín kalhi̠­yá̠hu a̠má li̠s­ka­lala o ta­scújut hua̠ntu̠ Cristo lacas­quín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu. vCe0Chuná cumu la̠ Dios hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu caj xma̠n cha̠tum hua̠nti̠ xli̠­ca̠na Quin­tla̠­ticán, caj xma̠nhuá sacstu ca̠ma̠­pek­si̠ko̠y la̠ta túcu anán, tla­huay xta­scújut nac qui­la­ta­ma̠tcán y anka­lhi̠ná ca̠ta̠­lama ma̠squi la̠ta tícu cris­tianos. Dios cha̠tunu quinca̠ma̠xqui̠yá̠n quintascujutcán /BW0Porque caj xma̠n cha̠tum huí Quim­pu̠­chi­nacán, aktumá taca̠­nájlat hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu y caj xma̠n pu̠lactum laka­pa­sá̠hu taakmunú̠n. A}0Xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ cha̠­tumá cris­tiano porque cha̠­tumá Espíri­tu Santo hua̠nti̠ quin­ca̠­mak­ta̠­yamá̠n, y acxni̠ Dios quin­ca̠­ta­sanín hua­tiyá pu̠lactum tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán acxtum naucxilh­la­ca­cha̠­ná̠hu. k@O0Pus anka­lhi̠ná cali̠­la­ka­pu­tzátit xla­cata chu­na­tiyá mac­xtum nala­yá̠tit cumu la̠ ca̠ma̠­mac­xtu­mi̠­ni̠tán Espíri­tu Santo la̠qui̠ chuná li̠pa̠­xúhu nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit. p?Y0Acxtum cala̠­la­ka­lha­mántit, ni̠ti̠ cala­ca­ta̠­quí̠tit huata tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit min­ta̠­cris­tianoscán, acxtum cala̠­mak­ta̠­ya­li̠­pítit para xli̠­ca̠na la̠pa̠x­qui̠­yá̠tit. Z> /0Pus cumu aquit cli̠­ta­nu̠ma cpu̠­la̠­chí̠n caj xpa̠­la­cata cumu cli̠­ta̠yay pi̠ cli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit cumu la̠ xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ luu ma̠n ca̠lac­sacni̠t Dios y ca̠ta­sa­nini̠t. a=;0Li̠huán tala­má̠­nalh nahuán cris­tianos uú nac ca̠quilh­ta­macú y hasta cane̠c­xni­cahuá cali̠­la­ka­chix­cu­huí̠hu Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t nac xla­táma̠t Jesu­cristo, chu nac qui­la­ta­ma̠tcán xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠hu. Chuná calalh, amén.P<0Ca̠na cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy tali̠­pa̠hu quiDioscán hua̠nti̠ kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke xla­cata ca̠t­la­huay hua̠ntu̠ aquinín ni̠ catzi̠­yá̠hu squi­ni­yá̠hu y ni̠para tzinú catzi̠­yá̠hu para tla̠n ca̠t­la­huay, pero xlá chuná quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n xli̠t­li­hueke. u;c0Cli̠­ma̠aka­tzanke̠y Dios pi̠ li̠huana̠ caca̠­ma̠­la­ka­pasní̠n u̠má xta­pá̠x­qui̠t hua̠ntu̠ ni̠lay li̠huana̠ catzi̠­yá̠hu lácu luu xli̠­lanca la̠qui̠ acxni̠ aya li̠huana̠ laka­pa­sá̠tit nahuán na̠chuná naka­lhi̠­yá̠tit tala­ca­pa̠s­tacni chuná cumu la̠ Dios kalhi̠y xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni. ?:w0la̠qui̠ huix­inín chu na̠ xli̠­hua̠k a̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Cristo naaka­ta̠k­sá̠tit la̠ta xlá xli̠­lanca, xli̠­ta̠lhmá̠n y xli̠­pi̠­lanca la̠ta quin­ca̠­ka­lhi̠­niyá̠n tapa̠x­qui̠t Cristo hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma­ca­mi­ni­ni̠tán. 9/0Na̠ cli̠­ma̠aka­tzanke̠y Dios xla­cata pi̠ Cristo catáhui y huá cama̠­pek­sí̠­nalh nac mina­cujcán la̠qui̠ anka­lhi̠ná aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit, y na̠chu­na­tiyá nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit cumu la̠ xlá ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, 80Aquit ckalh­ta­hua­kaniy y cli̠­ma̠aka­tzanke̠y pi̠ la̠ta mini̠niy lanca xta­la­ka­lha­maní̠n caca̠­ma̠x­quí̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo nac mila­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tla̠n nali̠­tu̠x­ca̠­ni̠­yá̠tit. 70hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac akapú̠n xa̠hua nac ca̠tu­xá̠­huat. |6q0Huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­la­ka­ta­tzo­kostay Dios xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, B5}0 Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ cla­cas­quín nali̠­ta­xlaj­uani̠­yá̠tit caj la̠ta túcua aquit cli̠­pa̠­ti̠ma caj mila­ca­tacán, huata chuná tla̠n li̠tu̠x­ca̠­ni̠­yá̠tit porque sta­lanca cca̠­ma̠­si­yu­nimá̠n la̠ta cca̠­la­ka­lha­maná̠n. r4]0 Y caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo tla̠n li̠pa̠­xúhu lak­ta­la­ca­tzu­huí̠­yá̠hu Dios y niaj pe̠cuani­yá̠hu porque catzi̠­yá̠hu pi̠ huá Cristo quin­ca̠­pa̠­la­ca­ta̠­yayá̠n. {3o0 Hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios chuná xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ chuná judíos cumu la̠ hua̠nti̠ ni̠ judíos acxtum naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, y hasta huacu li̠huana̠ ma̠kan­táx­ti̠lh Jesu­cristo. 290 Xli̠­hua̠k u̠má chuná tla­huama la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh lac­ta­li̠­pa̠hu ángeles o espí­ritus hua̠nti̠ tama̠­pek­si̠nán nac akapú̠n nataucxilha lácu Dios lac­xtum quin­ca̠t­la­hua­ni̠tán aquinín judíos chu hua̠nti̠ ni̠ judíos caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ni̠­táhu Jesús, y chuná xlacán tla̠n nata­li̠­la­ca­hua̠nán nac qui­la­ta­ma̠tcán pi̠ xli̠­ca̠na lanca xla­ca­tzúcut la̠ta kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. i1K0 Y qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t pi̠ aquit li̠huana̠ nac­ca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠ntu̠ hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú tze̠k xuili̠ni̠t la̠ta la̠cu quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­pu­tuná̠n a̠má tali̠­pa̠hu Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t la̠ta túcu anán. R|}g{zexLwQvstsFrKpoonPmm*l_jjxig+f cb=`_^]hZXWUTuQPMdKMJhH?FzECA@_?=<;=8\7v5422~0.,*R(&$"!T4AjSP  Zz-|-nS&Y a̠má quin­ta­játat hua̠ntu̠ aquit xac­pa̠­ti̠ma chuná hui­xinín ca̠li̠­tzaksán Dios nac mila­ta­ma̠tcán para xli̠­ca̠na laka­lha­ma­ni̠­na­ná̠tit; pero hui­xinín ni̠ caj qui­la̠­lak­ma­káhu sinoque li̠pa̠­xúhu qui­la̠­maka­maklhti̠­náhu cumu la̠ cha̠tum ángel, o ¡lá̠m­para hua­tiyá Cristo Jesús maka­mak­lhti̠­nántit la̠ta qui­la̠­ta̠­láhu! Im & Cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ caj xpa̠­la­cata pu̠lactum tajátat hua̠ntu̠ quin­chí­palh huá juerza cli̠­ta­mák­xtekli nac min­ca̠­chi­quí̠n, y aquit na̠ huacu a̠má quilh­ta­macú pu̠lh cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. l& Nata̠lán, aquit clac­pu­huán pi̠ chuná xli̠­tax­tútit cumu la̠ aquit, porque aquit cli̠­tax­tuni̠t cumu la̠ hui­xinín xapu̠lh xla­pa̠­nántit acxni̠ a̠má xli̠­ma̠­pek­si̠ncán judíos nia̠ xca̠­li̠­ka­lhi̠yá̠n cumu la̠ xta­chí̠n. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ chuná cqui­lhuama, ni̠ xla­cata para hui­xinín qui­la̠­ma̠t­la­huí̠hu hua̠ntu̠ ni̠ qui­li̠t­lá­huat xuani̠t, sinoque chuná cuan porque ne̠c­xnicú qui­la̠­lak­ma­káhu. Rk& Caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit clac­pu­huán pi̠ ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuani­ni̠tán a̠má quin­ta­scújut hua̠ntu̠ cli̠­maka­pa­lani̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán. xji& Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque hui­xinín na̠ aya tzu­cu­yá̠tit ca̠maca­sta̠­la­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh judíos la̠ta xlacán anka­lhi̠ná catu̠huá tama̠­pa̠x­cuajni̠y, o tali̠­macá̠n aktum lanca quilh­ta­macú chuná para aktum papá osuchí aktum ca̠ta acxni̠ taca̠c­ni̠­naniy Dios la̠qui̠ xlá ma̠s naca̠­la­ka­lhamán. niU& Pero cumu la̠nchú aya laka­pas­ni̠­tátit Dios o tla̠n nahua­ná̠hu pi̠ huá Dios ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ tla̠n nala­ka­pa­sá̠tit, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata a̠maktum ma̠x­qui̠­pa­ra­yá̠tit quilh­ta­macú naca̠­maka­tla­jayá̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos hua̠ntu̠ ca̠li̠­layá̠n cumu la̠ xta­chí̠n xla­cata li̠huana̠ nalak­tzak­sa­yá̠tit nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit? Mh&Hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos, xapu̠lh acxni̠ nia̠ xla­ka­pa­sá̠tit Dios, caj luu xma̠nhuá xma̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh hua̠ntu̠ hui­xinín xca̠­li̠­ma­ca­pi­ná̠tit cumu la̠ midioscán ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tu̠ xka­satcán. 3g_&Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, la̠nchú hui­xinín niaj mili̠­la­ta­ma̠tcán cumu la̠ xta­chí̠n li̠ma̠­peksí̠n xla­cata juerza nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit, sinoque li̠ta­nu̠­yá̠­tittá cumu la̠ xca­maná̠n Dios, y cumu xli̠­ca̠na pi̠ huix xca­maná̠n mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ nachá̠n quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k hua̠ntu̠ Dios kalhi̠y na̠ hui­xinín nata̠­ka­lhi̠­yá̠tit. Pablo ni̠ lacasquín pi̠ hua̠nti̠ aya tali̠pa̠huani̠t Jesús nali̠taxtuparay cumu la̠ tachí̠n qf[&Y la̠qui̠ li̠huana̠ nata­lu­lo­ká̠hu pi̠ Dios aya quin­ca̠­li̠­ma̠x­tu­ni̠tán cumu la̠ xca­maná̠n hasta quin­ca̠­ma­ca­minín xEspíritu xka­huasa nac qui­na­cujcán, y u̠má Espíri­tu quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama la̠qui̠ nahua­ni­yá̠hu: “¡Papá Dios, xli̠­ca̠na pi̠ huix Quin­tla̠­ticán!” e &Huá chuná li̠la­cá­chilh la̠qui̠ tla̠n naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ xlak­tzak­sa­ma̠­náhu li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés porque xquin­ca̠­li̠­lamá̠n cumu la̠ cha̠tum xta­chí̠n, y la̠qui̠ chuná Dios tla̠n naquin­ca̠­maka­maklhti̠­naná̠n cumu la̠ xca­maná̠n. d'&Pero acxni̠ taká­tzi̠lh quilh­ta­macú la̠ta Dios xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n xlá macá­milh nac ca̠quilh­ta­macú xka­huasa hua̠nti̠ lacá­chilh nac xla­táma̠t cha̠tum pusca̠t antá nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán judíos hua̠nti̠ li̠huana̠ xta­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. c!&Pus na̠chuná chú aquinín xquin­ca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n xapu̠lh acxni̠ nia̠ xmin Jesús, porque xla­ma̠­náhu cumu la̠ lactzu̠ camán hua̠nti̠ ni̠naj taca­tzi̠y hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat, y catu̠huá hua̠ntu̠ cris­tianos xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t xtat­la­huay la̠qui̠ nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán xquin­ca̠­li̠­lamá̠n cumu la̠ xta­chí̠n. b7&porque tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ xtla̠t ca̠pu­tzani̠t xla­cata nata­mak­ta­kalha y nata­maka­staca hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta nama­ca­ma̠x­qui̠­ko̠cán hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y chuná cumu la̠ lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xtla̠t. =a u&Huá u̠má hua̠ntu̠ luu cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ xapu̠lh aquinín xta̠­chuná xli̠­tax­tu­yá̠hu cumu la̠ cha̠tum actzu̠ kahuasa hua̠nti̠ li̠ma̠xken tamak­xteka y mak­xtek­nicán xhe­rencia hua̠ntu̠ nama̠­peksi̠y, y ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu huá ma̠peksi̠y juerza tla̠n li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua porque ni̠lay lac­tla­huay a̠má tumi̠n hua̠ntu̠ mak­xtek­ni­cani̠t, `#&Y cumu xli̠­ca̠na huá tapek­si̠­ni­yá̠tit na̠ xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham y hua̠k pim­pá̠tit maka­mak­lhti̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios ma̠lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­ta­la­ka­pasni._&Y Dios niaj huá cuentaj tla­huay para tícu judíos o tícu griegos, para tachí̠n stacni̠t o ca̠la­kuá̠n lama, para chixcú o pusca̠t; porque para xli̠­hua̠k ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­tátit Cristo Jesús entonces cha̠­tumá li̠tax­tu­yá̠tit. #^?&Porque acxni̠ hui­xinín taakmu­nu­ni̠­tátit ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­tátit Cristo y na̠ xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ xlá. I] &Porque xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo Jesús xli̠­ca̠na pi̠ hua̠k xca­maná̠n Dios li̠tax­tu­yá̠hu y laka­pa­sá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni. "\=&Cumu chú aya mini̠t Cristo hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu niaj xla­ca­squinca pi̠ a̠má li̠ma̠­peksí̠n naquin­ca̠­mak­ta­ka­lhá̠n cumu la̠ xli̠­mak­ta­ká­lhat y anka­lhi̠ná naquin­ca̠­hua­ni­le̠ná̠n hua̠ntu̠ luu qui­li̠t­la­huatcán. 3[_&Umá li̠ma̠­peksí̠n xquin­ca̠­li̠­mac­uaniyá̠n cumu la̠ cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ ca̠mak­ta­kalha lactzu̠ camán la̠qui̠ naquin­ca̠­mak­ta­kalh­le̠ná̠n hasta antá nac xla­catí̠n Cristo; y acxni̠ chú nali̠­pa̠­hua­ná̠hu xli̠­ca̠na pi̠ xlá tla̠n naquin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ xalak­taxtún cris­tianos hua̠nti̠ niaj taka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán. eZC&La̠ta xapu̠lh quilh­ta­macú acxni̠ nia̠ xmin Cristo a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Dios xli̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum qui­mak­ta­kalh­nacán hua̠nti̠ naka­lha­kax­ma­tá̠hu li̠huán kalh­ka­lhi̠­ta­hui­la­yá̠hu a̠má hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n la̠qui̠ huá chú nali̠­pa̠­hua­ná̠hu. EY&Pero ni̠ti̠ lay ma̠kan­taxti̠y porque antiyá nac a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka huan pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xta­chí̠n ca̠t­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n, y huá xpa̠­la­cata xma̠n hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán Cristo tla̠n nata­mak­lhti̠nán a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ hasta xamaká̠n quilh­ta­macú xma̠­lac­nu̠ni̠t Dios nama̠sta̠y. SX&Xamaktum para tícu nalac­pu­huán, ¿entonces xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés caj ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ma hua̠ntu̠ tima̠­lac­nú̠­nilh Dios Abraham? ¡Oh, ni̠chuná xlá! Porque para huá a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n tla̠n xta­li̠­lak­táx­tulh cris­tianos hua̠nti̠ xta­ma̠­kan­táx­ti̠lh, entonces hua̠k tla̠n xka­lhí̠hu lak­táxtut para huá xma̠­kan­tax­tí̠hu hua̠ntu̠ huan tamá li̠ma̠­peksí̠n. W7&Pero acxni̠ Dios ma̠n ma̠lac­nú̠­nilh Abraham pi̠ nalak­ma̠xtuy, ni̠ lacás­quilh para tícu namacá̠n la̠qui̠ chuná nama̠­ca­tzi̠­ni̠nán sinoque huá Dios ma̠n ta̠chu­huí̠­nalh. Xli̠ma̠peksí̠n Moisés quinca̠le̠ná̠n nac xlacatí̠n Cristo PV&Bueno, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata Dios li̠ma­cá­milh xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés? Xli̠­ca̠na pi̠ Dios macá­milh xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos tat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n y nata­pa̠­ti̠nán, y huá xpa̠­la­cata nata­li̠­kalh­ka­lhi̠­ta­huilay a̠má xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠xtuy chuná cumu la̠ xma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t. Umá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios ca̠má̠x­qui̠lh ángeles la̠qui̠ xlacán nata­ma­ca­ma̠x­qui̠y Moisés, y cumu Moisés xak­chu­hui̠ná Dios xli̠­taxtuy nac xla­ca­ti̠ncán huá ca̠má̠x­qui̠lh cris­tianos. oUW&Porque caj calac­pu­huántit: para a̠má hua̠ntu̠ Dios ma̠lac­nu̠ni̠t pi̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n caj cumu naca̠­naj­la­yá̠hu xta­ma̠­lacnú̠n, y cha̠tum chixcú xlak­má̠x­tulh xli̠s­tacni caj cumu xma̠­kan­táx­ti̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, xli̠­ca̠na pi̠ Dios xaaksa­ni̠ná xqui̠­táx­tulh; pero hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t caj chu­natá amá̠n quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ tima̠­lac­nú̠­nilh Abraham. pTY&Aquit cla­cas­quín pi̠ hui­xinín xaka­tá̠k­stit pi̠ Dios ta̠t­lá­hualh Abraham aktum tama̠­lacnú̠n y ma̠lú­lokli, y ma̠squi xliakta̠­titá ciento a̠puxa­ma­cá̠hu ca̠ta aca­li̠stá̠n milh xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, hua̠ntu̠ huan a̠má li̠ma̠­peksí̠n ni̠lay lac­tla­huay hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠ni̠t Dios. -SS&Pus Dios huí tu̠ tima̠­lac­nú̠­nilh Abraham xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ tihuá­nilh pi̠ naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ nata­la­ca­chín aca­li̠stá̠n. Pero Dios ni̠ huá­nilh “xli̠­hua̠k mili̠talakapasni”, cumu la̠ a̠ caca̠­li̠­chu­hui̠­nanchá xli̠­hua̠k cris­tianos, sinoque caj xma̠nhuá cha̠tum y a̠má chixcú huá Cristo. R&Nata̠lán, acxni̠ cha̠tum chixcú para túcu li̠ta̠­la­ca̠xlay tunu xta̠­cris­tiano o para túcu ma̠lac­nu̠niy, li̠ta̠­yaniy nama̠x­qui̠y y nafir­mar­tla­huaniy mactum cáp­snat, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para cha̠tum tícu cati­lac­tlá­hualh o ni̠para cha̠tum tícu cati­ma̠­li̠­huá­qui̠lh. Para aquinín cris­tianos ma̠kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ li̠ta̠­ya­yá̠hu y firmar tla­hua­yá̠hu xali̠­huaca Dios nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y. zQm&Xli̠­ca̠na pi̠ Dios tla̠n tlá­hualh pi̠ huá Cristo naxo­ko̠­nuniy quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ acxtum naquin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n chuná la̠ aquinín judíos cumu la̠ti̠ ni̠ judíos, tla̠n naca̠­la­ka­lha­maná̠n Dios chuná cumu la̠ tima̠­lac­nu̠­nichá Abraham, y la̠ta li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús na̠ tla̠n maka­mak­lhti̠­na­ná̠tit Espíri­tu Santo. Xli̠ma̠peksí̠n Moisés ni̠lay xlactlahuay hua̠ntu̠ xma̠lacnu̠ni̠ttá Dios iPK& Cristo quin­ca̠­lak­ma̠xtún la̠ta xama̠­náhu lak­tzan­ka̠­yá̠hu porque aquinín ni̠lay li̠huana̠ xma̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, y hasta li̠táx­tulh cumu la̠ cha̠tum xalak­tzanká̠n mak­la̠­ka­lhi̠ná acxni̠ ni̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán, porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Xli̠­hua̠k a̠má hua̠nti̠ pekex­to­ko­hua­cacán nac kantum quihui mini̠niy napa̠­ti̠nán la̠qui̠ naxo­ko̠nún xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­huani̠t li̠xcáj­nit xta­la̠­ka­lhí̠n.” 0OY& Pero a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, ni̠ caj xma̠n naca̠­naj­laya hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán la̠qui̠ nalak­ma̠x­tuya mila­táma̠t nac xla­catí̠n Dios, sinoque chiné huan: “Xma̠nhuá a̠má cris­tiano hua̠nti̠ aksti̠tum nama̠­kan­tax­ti̠ko̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán li̠ma̠­peksí̠n hua̠nti̠ nalak­ma̠xtuy xla­táma̠t nac xla­catí̠n Dios.” N& Pus luu laca­tancs talu­loka pi̠ ni̠ para cha̠tum cris­tiano cati­lak­má̠x­tulh xli̠s­tacni caj cumu nama̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán: “Amá hua̠nti̠ tla̠n cris­tiano li̠tax­tu­putún xma̠nhuá nalak­ma̠xtuy xla­táma̠t nac xla­catí̠n Dios para nali̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y.” .MU& Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ caj xma̠nhuá tali̠­pa̠­huán pi̠ tla̠n nata­li̠­lak­taxtuy para nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t xpa̠­la­cata: “Pa̠x­ca­tacu tihuán a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠ li̠huana̠ nama̠­kan­taxti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés.” bL=& Pus xli̠­hua̠k hua̠nti̠ la̠nchú tali̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y xli̠­ca̠na pi̠ Dios na̠ nala­ka­lhamán cumu la̠ tila­ka­lhá­malh Abraham caj xpa̠­la­cata cumu tili̠­pá̠­hualh. ]K3&Porque hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios xuc­xilh­la­ca­chima la̠ naca̠­la­ka­lhamán cris­tianos ca̠lacchú quilh­ta­macú, y chiné tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka pi̠ Dios na̠ naca̠­lak­ma̠xtuy xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ Dios nama̠­lacnu̠y xta̠­chuná cumu la̠ laka­lhá­malh Abraham caj xpa̠­la­cata xta­ca̠­nájlat porque chiné tima̠­lac­nú̠­nilh: “Xta̠­chuná cumu la̠ cla­ka­lha­ma­ni̠tán caj xpa̠­la­cata cumu qui­li̠­pa̠­huana, na̠chuná nac­ca̠­la­ka­lhamán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nahuán ma̠squi cani̠hua̠ pula­tama̠n.” kJO&Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n para hui­xinín maca­sta̠­la­pu­tu­ná̠tit a̠má xamaká̠n Abraham y nali̠­tax­tu­pu­tu­ná̠tit cumu la̠ xax­li̠­ca̠na xli̠­ta­la­ka­pasni, entonces ca̠mi­ni̠­niyá̠n nali̠­pa̠­hua­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios ma̠lac­nu̠ni̠t chuná cumu la̠ Abraham li̠pá̠­hualh. =Is&Chuná cumu la̠ xamaká̠n quilh­ta­macú Abraham ca̠naj­lá­nilh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ma̠lac­nú̠­nilh poreso Dios ma̠tzan­ke̠­ná­nilh xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhí̠n y li̠má̠x­tulh cumu la̠ xalak­taxtun cris­tiano hua̠nti̠ niaj kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n. ,HQ&Acxni̠ Dios ca̠ma̠x­quí̠n xes­pí­ritu y ca̠t­lá­hualh lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac milak­sti̠­pa̠ncán, ¿lácu cahuá chuná li̠t­lá­hualh? Porque maka­pi­tzí̠n hui­xinín huá xlak­tzak­sa­pá̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ huá li̠t­lá­hualh, sino porque li̠pa̠­huántit xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ aya kax­pat­ni̠­tátit. >Gu&Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ hui­xinín aya xla­ka­pas­ni̠­tátit xac­lac­pu­huán pi̠ naca̠­mak­ta̠­ya­le̠ná̠n, ¡pero lá̠m­para ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuanín! F%&¡Xli̠­ca̠na pi̠ luu lanca ca̠la­ka­ya̠­cántit! Dios ca̠la­ka­lhamán y ca̠ma̠x­quí̠n xEspíritu Santo la̠qui̠ tla̠n naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ nali̠­lak­tax­tu­yá̠tit, pero huata chú huam­pa­ra­yá̠tit pi̠ huá mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán hua̠ntu̠ caj xli̠­ma̠­pek­si̠ncán judíos, entonces qui̠­taxtuy pi̠ laka­pu̠xtu pim­pá̠tit. -ES&Pero cla­cas­quín naqui­la̠­kalh­ti̠­yá̠hu u̠má taka­lhas­quiní̠n hua̠ntu̠ camá̠n ca̠t­la­hua­niyá̠n: ¿Dios ca̠ma­ca­minín y ca̠ma̠x­quí̠n Espíri­tu Santo caj xpa̠­la­cata cumu ma̠kan­tax­tí̠tit hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠­ma̠­peksi̠n Moisés o porque li̠pa̠­huántit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús hua̠nti̠ ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠­nan­cántit? SD !&Koxu­taní̠n hui­xinín lac­tonto cris­tianos xalac Gala­cia, ¿tícu ca̠s­cu­huán xla­cata niaj aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Cristo? Porque la̠ta makli̠t aquit cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n laca­tancs cca̠­huanín pi̠ Cristo pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz caj quim­pa̠­la­ca­tacán. uCc&Aquit ni̠ cac­ti­lak­má­kalh u̠má xta­la­ka­lha­maní̠n Dios, porque para tícu lac­pu­huán pi̠ tla̠n nalak­ma̠xtuy xla­táma̠t caj cumu huá nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ huan xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, para chuná entonces qui̠­taxtuy pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi quin­ca̠­qui̠­pa̠­la­ca­ni̠­chín Cristo.AB{&y la̠nchú ma̠squi clama niaj cli̠­lama cumu la̠ ti̠ tapek­si̠niy xla­táma̠t, huata huá tapek­si̠niy Cristo hua̠nti̠ lama nac qui­nacú; y a̠má aksti̠tum qui­la­táma̠t hua̠ntu̠ cli̠­lama chuná tla̠n aksti̠tum cli̠­lama caj xpa̠­la­cata porque cli̠­pa̠­huán Xka­huasa Dios y cca­tzi̠y pi̠ snu̠n qui­la­ka­lha­mani̠t hasta li̠ma­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata. %AC&Porque xapu̠lh aquit juerza cac­ma̠­kan­táx­ti̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xac­lac­pu­huán, pero cha̠lh quilh­ta­macú acxni̠ antiyá nac li̠ma̠­peksí̠n cqui̠aká­ta̠ksli pi̠ ni̠lay li̠huana̠ cma̠­kan­taxti̠y y ma̠n a̠má li̠ma̠­peksí̠n qui­mák­ni̠lh. Pero tla̠n quin­qui̠­tax­tú­nilh pi̠ cní̠­nilh a̠má li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ maktum nac­tzucuy li̠la­tama̠y cumu la̠ lacas­quín Dios. Aquit lac­xtum quin­ta̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t Cristo nac cruz, a@;&Porque caj cala­ca­pá̠s­tacti, para huix ma̠n ma̠la­ca­tzu­qui̠­pa­raya hua̠ntu̠ xlak­ma­ka­ni̠ta, entonces huata huix me̠cstu putzápa̠t la̠cu mak­la̠­ka­lhi̠ná nali̠­ma̠x­tu­cana. ?&Pus para acxni̠ aquinín hua̠nti̠ judíos niaj li̠pa̠­hua­ná̠hu xli̠­ma̠­pek­si̠ncán judíos y huata huá chú li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo la̠qui̠ naquin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, qui̠­taxtuy pi̠ xa̠maka­pi­tzí̠n judíos quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n lanca mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n, ¿entonces eé huam­putún pi̠ huá Cristo mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n quin­ca̠t­la­huayá̠n? ¡Oh, xli̠­ca̠na xlá pi̠ ni̠chuná! #>?&Pero ma̠squi chuná sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano cati­lak­má̠x­tulh xli̠s­tacni caj xpa̠­la­cata cumu li̠huana̠ nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, sinoque xma̠nhuá nalak­taxtuy hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán Jesús. Huá xpa̠­la­cata aquinín acxtum judíos cumu la̠ hua̠nti̠ ni̠ judíos li̠pa̠­hua­ni̠­táhu Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo la̠qui̠ caj xpa̠­la­cata a̠má quin­ta­ca̠­naj­latcán hua̠ntu̠ kalhi̠­ni­yá̠hu naquin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán; pero ni̠para cha̠tum lac­xa­ca­nicán xta­la̠­ka­lhí̠n caj cumu li̠huana̠ ma̠kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ huan nac li̠ma̠­peksí̠n. f=E&Xli̠­ca̠na pi̠ huix Pedro y aquit judíos hasta la̠ta tila­ca­chíhu y huá xpa̠­la­cata ni̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán “makla̠kalhi̠nani̠n” cumu la̠ judíos tali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ judíos porque xlacán ni̠ tama̠­kan­tax­ti̠ni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. |<q&Pus acxni̠ aquit cúc­xilhli pi̠ ni̠chuná xta­la­má̠­nalh cumu la̠ xlacán xta­ca­tzi̠y pi̠ ni̠ lacas­quín Cristo, ni̠ cma̠t­lá̠n­ti̠lh y nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos chiné cuánilh Pedro: “Huix judio pero niaj chuná lápa̠t cumu la̠ xli̠­la­ta­ma̠tcán, huata lápa̠t cumu la̠ti̠ ni̠ judíos, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ca̠li̠­la­cas­qui­niya a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos xla­cata chuná cata­la­tá­ma̠lh cumu la̠ cha̠tum judío?” Xli̠hua̠k cristianos ma̠squi ni̠ judíos para tali̠pa̠huán Cristo natalaktaxtuy $;A& Y xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n judíos xalac Antioquía hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Cristo, na̠chuná tzú­culh tata­paj­pi­tziy niaj lac­xtum xta­ta̠­hua̠yán cumu la̠ Pedro, y hasta Ber­nabé na̠ aya chuná xta­ma­ka­ca̠­naj­lani̠t nat­la­huay. ;:o& Porque xapu̠lh huá lac­xtum xca̠­ta̠­hua̠yán hua̠nti̠ ni̠ judíos pero tali̠­pa̠­huán Cristo, hasta acxni̠ tachilh nac Antioquía maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ xca̠­pux­cu­le̠ma San­tiago; acxni tuncán tzú­culh tapaj­pi­tziy y niaj lac­xtum xca̠­ta̠­hua̠yán hua̠nti̠ ni̠ judíos, porque xca̠­la­ca­pu­huaniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos chicá para lácu nata­lac­pu­huán nata­li̠­taaklhu̠­hui̠y cumu xlacán hasta ni̠ cati­ca̠­ta̠­huá̠­yalh hua̠nti̠ ni̠ tacir­cun­ci­dar­lani̠t. f9E& Pero acxni̠ a̠má quilh­ta­macú Pedro quí̠­lalh nac xaca̠­chi­quí̠n Antioquía, nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos cli̠­la­ca­quílh­ni̠lh caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtla­huama. >8u& Caj xma̠nhuá quin­ca̠­huanín pi̠ aquinín anka­lhi̠ná cac­ca̠akli̠­huáhu a̠ma̠ko̠lh lak­li̠­ma̠x­kení̠n hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac Jeru­salén, y súluj cac­tla­huáhu aca­tzuní̠n tumi̠n hua̠ntu̠ tla̠n nac­ca̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ hua̠ntu̠ xlacán quin­ta­huá­nilh aquit anka­lhi̠ná chuná ctla­huama. Pablo lacaquilhni̠y Pedro nac Antioquía \71& Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ luu tlak lac­ta­li̠­pa̠hu xca̠­li̠­ma̠x­tucán hua̠nti̠ xta­pux­cuniy cris­tianos, Pedro, San­tiago y Juan, ni̠tu̠ aka­tiyuj tálalh, huata taca̠­náj­lalh pi̠ xli̠­ca̠na huá Dios xqui­ma̠x­qui̠ni̠t eé ta­scújut. Y la̠ta tama̠t­lá̠n­ti̠lh pi̠ aquinín chu­na­tiyá nac­scu­já̠hu la̠ cscuj­ma̠­náhu, li̠pa̠­xúhu quin­ca̠­ma­ca­tiyán aquit xa̠hua Ber­nabé cumu la̠ li̠amigos, y quin­ca̠­ma̠x­quí̠n quilh­ta­macú pi̠ cacam­pa­ráhu ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos, y xlacán antiyá nata­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ judíos. b6=&Porque cha̠­tumá a̠má Dios hua̠nti̠ Pedro ma̠la­ká­cha̠lh li̠má̠x­tulh apóstol la̠qui̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ judíos, na̠ hua­tiyá a̠má Dios hua̠nti̠ aquit qui­ma̠­la­ká­cha̠lh y qui­li̠­má̠x­tulh apóstol la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ ni̠ judíos. 5&Huata xlacán ni̠tu̠ taliaklhu̠­huá̠t­nalh tuncán taaká­ta̠ksli pi̠ xli̠­ca̠na huá Dios qui­li̠­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠ta lácu tla̠n nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán, chuná cumu la̠ Pedro li̠lac­sacni̠t naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ judíos. Z4-&Ama̠­ko̠lh após­toles hua̠nti̠ xta­pux­cuniy cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo ni̠ quin­ta­huá­nilh para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit ni̠ quin­cuenta para tama̠­ko̠lh após­toles luu lac­ta­li̠­pa̠hua tali̠­taxtuy, porque Dios acxtum ca̠la­ka­lhamán xca­maná̠n y ca̠mak­ta̠yay. h3I&Pero ma̠squi anka­lhi̠ná xquin­ca̠s­ka­laj­ma̠cán, aquinín ni̠para maktum cca̠­ma̠­xa­na­níhu o cha̠­ma̠­xanaj nac­tla­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ xlacán tala­cas­quín, porque aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y xta­chu­huí̠n Jesús cane̠c­xni­cahuá naka­lhi̠­yá̠tit. s2_&Cpu­huán pi̠ ni̠ti̠ xti­li̠­huá­nilh cata­cir­cun­ci­dár­lalh para ni̠ antá cahuá xca̠­ta̠­ta­lak­xtu­mi̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh nata̠lán maka­pi­tzí̠n aksa­ni̠­naní̠n hua̠nti̠ tali̠­tanu̠y pi̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, tze̠k xquin­ca̠­pek­ta­nu̠­ni̠tán la̠qui̠ naquin­ca̠s­ka­lajá̠n para xli̠­ca̠na aquinín hua̠k cma̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, y la̠qui̠ xafuerza nac­ma̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu y chuná xta­chí̠n li̠ma̠­peksí̠n nac­li̠­tax­tu­pa­ra­yá̠hu. 1&Xlacán tama̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ cma̠­siyuy, y ma̠squi xta­ca­tzi̠y pi̠ ni̠ judío a̠má quiamigo Tito hua̠nti̠ aquit xac­ta̠ani̠t, ni̠tícu huá para xafuerza nacir­cun­ci­darlay la̠qui̠ tla̠n naca̠­ta̠­ta­peksi̠y. E0&Aquit juerza cquí̠­lalh porque huá Dios xqui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t pi̠ xla­cas­quín pi̠ aquit nacán; y acxni̠ chú aya antiyá xacuila̠­nan­chá̠hu nac Jeru­salén túnuj cca̠­ta̠­ta­mac­xtu­mí̠hu a̠ma̠ko̠lh após­toles hua̠nti̠ luu lacaxtum xca̠­la­ka­pascán pi̠ huá xta­lac­scuj­ni­má̠­nalh Cristo y ctzú­culh ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán lácu aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ ni̠ judíos a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Cristo. Huá chuná cli̠t­lá­hualh porque aquit ni̠ cla­cas­quín caj chu­natá nalac­la­tama̠y a̠má quin­ta­scújut hua̠ntu̠ cti­li̠s­cuj­majcú la̠nchú. / {&Hasta xliakcu̠­ta̠ti ca̠ta a̠cu ctiampá nac Jeru­salén pero lac­xtum cca̠­tá̠alh Ber­nabé xa̠hua Tito. . &Y hua̠k xta­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t nac qui­la­táma̠t.]- 5&Caj xma̠n xta­kax­mata la̠ta xqui­li̠­chu­hui̠­nancán: “Amá chixcú hua̠nti̠ xapu̠lh xquin­ca̠­pu­tza­sta̠­layá̠n xla­cata naquin­ca̠­ta­mac­nu̠yá̠n nac pu̠la̠­chi̠n, la̠nchú xlá na̠ aya liakchu­hui̠­nama u̠má xasa̠sti tama̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ xlá xma̠­lak­spu­tu­putún.” G,  &Por eso a̠má quilh­ta­macú nac Judea ni̠najtí xquin­ta­la­ka­pasa nata̠lán hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má pu̠la­tama̠n. + &Aca­li̠stá̠n acxni̠ ctá­ca̠xli nac Jeru­salén calh lata­pu̠li̠y nac xapu̠­la­tama̠n Siria y Cilicia. * /&Aquit tla̠n cca̠­ma̠­lu­lok­niyá̠n nac xla­catí̠n Dios pi̠ u̠má hua̠ntu̠ aquit cca̠­tzok­nu­nimá̠n huá xta­lu­lóktat. H)  &Pero acxni̠ antá xac­la­ma̠chá ni̠ cca̠ucxilhli xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles caj xma̠nhuá cúc­xilhli San­tiago hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni Quim­pu̠­chi­nacán. &( G&Hasta xliaktutu ca̠ta a̠cu calh nac Jeru­salén la̠qui̠ nac­la­ka­pasa apóstol Pedro y aktiy xama̠na antá lac­xtum xac­ta̠­la­ma̠chá. ' {&na̠ ni̠para calh nac Jeru­salén xla­cata nac­ca̠­ta̠­chu­hui̠nán hua̠nti̠ aya xapu̠lh após­toles xta­huani̠t, huata aquit tuncán calh nac xapu̠­la­tama̠n Arabia, y acxni̠ cqui̠­tás­pitli antá cchimpá nac Da­masco. }& u&acxni̠ qui­li̠­ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh xka­huasa Jesús nac xatiji Da­masco la̠qui̠ aquit aca­li̠stá̠n nac­liakchu­hui̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos. Pero ni̠tu̠ xac­la­kama para tícu naqui­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠ntu̠ nacuán, w% i&Pero hasta acxni̠ aquit nia̠ xac­la­ca­chín nac ca̠quilh­ta­macú Dios qui­lác­sacli pi̠ xta­sa̠cua nac­li̠­taxtuy, y acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú caj la̠ta xta­la­ka­lha­maní̠n xlá quin­ta­sá­nilh t$ c&Acxni̠ aquit na̠ xac­ma̠­kan­taxti̠y a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ ta­sta̠­laniy judíos, la̠ta xli̠­hua̠k hua̠nti̠ lac­xtum xac­ca̠­ta̠s­tacni̠t aquit a̠tzinú xac­lac­pu­tzay la̠ta lácu luu li̠huana̠ nac­ma̠­kan­taxti̠y a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xta­li̠­pa̠­huán qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán. 1# ]& Hui­xinín ma̠x aya mak­kax­pat­ni̠­tátit la̠ta li̠chu­hui̠­nancán la̠ta lácu aquit xac­li̠­ca­tzi̠y acxni̠ xac­mak­ta­peksi̠y y xac­mak­ma̠­kan­taxti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tat­la­huay judíos; aquit xli̠­ca̠na pi̠ li̠pe̠cua xac­ca̠­si̠­tzi̠niy y xac­ca̠­pu­tzas­ta̠lay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­lak­sputuy. Z" /& Porque aquit ni̠ caj cha̠tum chixcú qui­ma̠­si­yu­nini̠t o qui­li̠­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ni̠t, sinoque mismo Jesu­cristo ma̠n qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni. w! i& Nata̠lán, aquit cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ u̠má xasa̠sti tama̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut hua̠ntu̠ aquit cliakchu­hui̠­nama, ni̠ huá xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos.   %& Ma̠squi ni̠ xla­ka­tí̠tit xma̠nhuá hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat nac­ca̠­hua­niyá̠n, porque aquit ni̠ huá cpu­tzama xla­cata para tali̠­pa̠hua naquin­ta­li̠­ma̠xtuy cris­tianos, huata huá aquit clak­tzak­sama xla­cata pi̠ huá Dios tali̠­pa̠hu naqui­li̠­ma̠xtuy. Porque para aquit caj xma̠n huá xac­lac­pútza la̠ta lácu naquin­ta­li̠­pa̠­huán cris­tianos entonces niaj xapóstol Cristo xac­li̠­táx­tulh. Pablo li̠chuhui̠nán la̠ta lácu apóstol li̠táxtulh b ?& Ma̠squi xapu̠lh aquit aya tancs cca̠­hua­ni­ni̠tán, la̠nchú cca̠­hua­ni­pa­rayá̠n pi̠ para tícu ca̠liakchu­hui̠­na­niyá̠n túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n ni̠chuná cumu la̠ hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán, maktum pi̠ calak­tzan­ka̠­tá̠­yalh.  +&Pero para tícu xca̠­liakchu­hui̠­nanín túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ naca̠­lak­ma̠x­tu­niyá̠n mili̠s­tac­nicán ni̠xa­chuná cumu la̠ ama̠ li̠pa̠­xúhu tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit aya cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán, tancs cuan pi̠ maktum calak­tzan­ka̠­tá̠­yalh, ni̠ quin­cuenta para aquit osuchí para cha̠tum ángel xalac akapú̠n.  %&Ma̠squi xli̠­ca̠na tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ túnuj xasa̠sti tachu­huí̠n hua̠ntu̠ naca̠­lak­ma̠x­tu­niyá̠n mili̠s­tac­nicán, caj xma̠n tala­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n aksa­ni̠­naní̠n cris­tianos hua̠nti̠ aka­tiyuj ca̠t­la­huayá̠n porque ca̠hua­niyá̠n pi̠ ni̠chuná lapá̠tit osu ni̠ chuná ca̠naj­la­yá̠tit cumu la̠ lacas­quín Dios; pero xlacán caj ca̠li̠­ma̠­kalh­chui̠ni̠­pu­tuná̠n a̠túnuj tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tahuán pi̠ huá ma̠sta̠y lak­táxtut y ni̠ tala­kati̠y a̠má xlak­táxtut mili̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠yá̠n Cristo. Y~k}|rzywvtsiqonkjigofNd~ca6_^U\\[cZmY!VVT>ScQPN}MyKJI3H G EDCA@?>i=<;98R7-6|41/.-I++)(q&%(#""!6tT!mV9 { n4GaCumu la̠ sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ la̠li̠­la­ka­pasa pu̠lac­tumá taka­lhi̠y xkalh­nicán xa̠hua xli̠­huacán, pus Jesús li̠táx­tulh qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán porque xlá na̠ xka­lhi̠y xkalhni xa̠hua xmacni chuná cumu la̠ aquinín kalhi̠­yá̠hu, la̠qui̠ tla̠n nali̠­maka­tlajay caj xpa̠­la­cata xli̠ní̠n a̠má xpu̠­chiná ca̠li̠ní̠n hua̠nti̠ xka­lhi̠y li̠t­li­hueke y tla̠n xmak­ni̠nán pero ni̠ti̠cu a̠tunu sinoque huá akska­huiní. oFW Laca­tum­li̠túm chiné huan:Anka­lhi̠ná aquit caj xma̠n huá cli̠­pa̠­huán. Y lacatum huam­paray:Umac­xtum cuila̠­náhu, aquit xa̠hua xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ xlá qui­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t. E{ Porque lacatum nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan:Aquit nac­li̠­chu­hui̠nán nac xlak­sti̠­pa̠ncán qui­na­ta̠lán,
y nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huaná̠n li̠pa̠­xúhu nac­quilh­tli̠­niyá̠n. D Pus xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­hui̠­cani̠t nac xla­catí̠n Dios chuná cumu la̠ ti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­hui̠ni̠t nac xla­catí̠n Dios acxtum taka­lhi̠y cha̠tum xtla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. Huá xpa̠­la­cata Jesús Xka­huasa Dios ni̠para tzinú ca̠li̠­ma̠­xanán cris­tianos ca̠huaniy xna­ta̠lán. UC# Amá Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ xlá xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú porque huá tla­huani̠t y hua̠k taanán porque chuná lacas­quín, xlá lacas­quín pi̠ xli̠­hua̠k xca­maná̠n cata­ká­lhi̠lh a̠má lak­táxtut y tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y. Huá xpa̠­la­cata li̠mák­xtekli Qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán Jesu­cristo pi̠ capá̠­ti̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlacán xli̠­pa̠­ti̠tcán xuani̠t y chuná ca̠li̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠­ko̠lh chuná cumu lá lacas­quín Dios. 0BY Pero ucxi­lhá̠hu Jesús hua̠nti̠ ni̠ luu maka̠s quilh­ta­macú Dios li̠má̠x­tulh ni̠tu̠ xka­lhi̠y xli̠t­li­hueke cumu la̠ taka­lhi̠y ángeles y xlá tla̠n tlá­hualh tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n caj quim­pa̠­la­ca­tacán porque xca­tzi̠y pi̠ huá Dios chuná xli̠­lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t nama̠­kan­taxti̠y, porque xlá xli̠­ca̠na quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n. Y caj xpa̠­la­cata a̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ Jesús pá̠ti̠lh acxni̠ mak­ní̠­calh, la̠nchú aya kalhi̠y xatlá̠n xpu̠­tá­hui̠lh nac akapú̠n la̠qui̠ cane̠c­xni­cahuá nala­ka­chix­cu­hui̠cán y naca̠c­ni̠­na­nicán. A Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán hua̠k huá ca̠ma̠­cuentájli la̠qui̠ huá naca̠­ma̠­peksi̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán. Cumu Dios laca­tancs huani̠t pi̠ hua̠k huá ca̠ma̠­cuentajli̠y y naca̠­ma̠­peksi̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán, antá laca­tancs huam­putún pi̠ ni̠para pu̠lactum anán hua̠ntu̠ xlacán ni̠ tama̠­peksi̠y; pero aquinín sta­lanca ucxi­lhá̠hu pi̠ ni̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán taka­lha­kax­mata xli̠­ma̠­pek­si̠ncán cris­tianos. 0@YMa̠squi xli̠­cána pi̠ ni̠ maka̠s quilh­ta­macú xapu̠lh ni̠ xca̠­ma̠x­qui̠­ni̠ta cris­tianos li̠t­li­hueke xa̠hua li̠ma̠­peksí̠n cumu la̠ taka­lhi̠y ángeles,
pero aca­li̠stá̠n ca̠ma̠xqui̠ lanca li̠cá̠cni̠t y tali̠­pa̠hu ca̠li̠­ma̠xtu. z?mXli̠­ca̠na pi̠ ni̠chuná, porque lacatum nac li̠kalh­ta­huaka Dios tima̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh cha̠tum xlac­scujni pi̠ chiné catzokli:Lanca tali̠­pa̠hu Dios, ¿túcu xkásat cris­tiano lácu li̠la­ca­pa̠s­taca y laka­lha­mana?¿Túcu liucxilha cha̠tum chixcú, lácu aka­tiyuj li̠laya xla­cata pi̠ ni̠tu̠ naak­spulay? >+Dios ni̠tu̠ ca̠ma̠­cuentaj­li̠ni̠t ángeles xla­cata hua­tuní̠n nata­mak­ma̠­pek­si̠nán nac a̠má xaca̠­li̠­pá̠­xúhu pu̠la­tama̠n antaní ama̠­náhu cha̠­ná̠hu, hua̠ntu̠ la̠nchú aquit cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n. =Xa̠huachí Dios ma̠n laca­tancs ma̠lu­lokni̠t pi̠ xli̠­ca̠na porque lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­ni̠tán, y ucxilh­ni̠­táhu hasta hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú a̠ xuc­xi­lhá̠hu, y caj xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ xlá chuná lac­púhua quin­ca̠­ma̠x­quí̠n xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠t­la­hui̠­ni̠tán lacuán ta­scújut. Jesucristo li̠taxtuy xapuxcu quinta̠lacán }<sHuá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n: ¿apoco lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ni̠ caquin­ti­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ní̠n para caj xma̠n chuná nalak­ma­ka­ná̠hu xta­la­ka­lha­maní̠n Dios xa̠hua a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n? Porque pu̠lh huá Quim­pu̠­chi­nacán li̠chu­hui̠­nani̠t eé xasa̠sti tama̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut, y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taka­lha­káx­matli tancs tama̠­lú­lokli pi̠ xli̠­ca̠na chuná xlá tili̠­chu­huí̠­nalh la̠qui̠ na̠ naca̠­naj­la­yá̠hu. p;YAmá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ xlá tica̠­má̠x­qui̠lh ángeles y ángeles tica̠­má̠x­qui̠lh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, xli̠­ca̠na pi̠ xka­lhi̠y lanca li̠t­li­hueke xa̠hua li̠ma̠­peksí̠n; y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n chuná taka­lha­kax­mat­má­kalh y tat­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n, pero xlacán chuná ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh la̠ta lácu xca̠­mi­ni̠niy nata­xo­ko̠nún. ;: qCumu xli̠­ca̠na Dios chuná li̠chu­hui̠­nani̠t Xka­huasa pus quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n luu cuentaj nat­la­hua­yá̠hu a̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ aya quin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ni̠tán la̠qui̠ ni̠tu̠ tichi­pa­yá̠hu túnuj tiji. /9 YPorque xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh ángeles hua̠nti̠ tas­cuj­ni­má̠­nalh Dios hua̠k caj espí­ritus y ni̠ tasiyuy, ca̠ma­ca­mincán uú la̠qui̠ nata­mak­ta­kalha xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t naca̠­lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tac­nicán.8 3 Xa̠huachí Dios ni̠para maktum xuánilh cha̠tum ángel:Caquim­pa̠x­tu̠­ta­huila uú nac quim­pek­stácat,
hasta caní nac­ca̠­maka­tla­jako̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n
la̠qui̠ hua̠k nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n. 7   huix pímpa̠t kapsa xta̠­chuná cumu la̠ mactum lháka̠t,
y nalak­pa­li̠ya xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cali̠­ta­lak­xtu­numpi milháka̠t.Pero huix chu­na­tiyá lápa̠t nahuán,
porque mila­táma̠t ne̠c­xnicú lak­sputa. 6 1 Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠­ni̠ta namín quilh­ta­macú hua̠k nalak­sput­paray,
pero cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú lápa̠t nahuán.Pu̠tum ámaj lak­sputa cumu la̠ mactum lháka̠t hua̠ntu̠ lakuán y niaj tla̠n; $5 C Xa̠huachí nac aktum salmo chiné li̠chu­hui̠­nancán:Huix Quim­pu̠­chi­nacán, hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú ma̠la­ca­tzu­qui̠­ni̠ta xli̠­hua̠k ca̠quilh­ta­macú y la̠ta túcu anán;
y mimacán ma̠n li̠t­la­hua­ni̠ta akapú̠n. k4 Q Cumu huix lak­ma­ka­ni̠ta hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit y ma̠t­la̠n­ti̠­ni̠ta nama̠­kan­tax­ti̠ya hua̠ntu̠ aksti̠tum,
min­tla̠t Dios li̠ma̠x­tu­ni̠tán cumu la̠ xapu̠­chiná
hua̠nti̠ a̠tzinú tla̠n y li̠pa̠­xúhu nama̠­pek­si̠nán
ni̠ xachuná xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ na̠ tama̠­pek­si̠nán. b3 ?Pero xlá chiné li̠chu­hui̠nán Xka­huasa:Huix lanca tali̠­pa̠hu Dios, tamá mili̠­ma̠­peksí̠n ne̠c­xnicú cati­lák­sputli,
porque hua̠ntu̠ aksti̠tum pímpa̠t ma̠pek­si̠­nana. F2 Y xla­ca­tacán ángeles chiné ca̠li̠­chu­huí̠­nalh Dios:Dios ca̠li̠­ma̠xtuy xán­geles cumu la̠ ú̠n,
y xlac­scujní̠n ca̠li̠­ma̠xtuy cumu la̠ lhcúya̠t. V1 'Pero acxni̠ xlá macá­milh xma̠nhuá a̠má cha̠stum xapuxcu xka­huasa chiné huá:Xli̠­hua̠k ángeles hua̠nti̠ tata̠­la­má̠­nalh Dios nac akapú̠n cata­la­ka­chix­cú­hui̠lh. d0 CPorque la̠ta xli̠­hua̠k min­ko̠­ni̠­tanchá quilh­ta­macú Dios ne̠c­xnicú huá­nilh cha̠tum ángel:Huix Quin­ka­huasa y aquit min­tla̠t,
porque la̠nchú chuná cli̠­ma̠x­tuyá̠n, Y ne̠c­xnicú chiné li̠chu­huí̠­nalh cha̠tum ángel:Aquit xtla̠t nacuán,
y xlá Quin­ka­huasa nali̠­taxtuy. m/ UAmá Xka­huasa Dios mákat la̠ta ca̠aka­pu̠­lani̠t ángeles porque a̠má li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ ma̠x­quí̠­calh a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠­cani̠t ángeles. T. #Antá nac xla­táma̠t Cristo ma̠siyuy lácu xkásat Dios xa̠hua lanca xli̠t­li­hueke, y caj xpa̠­la­cata xli̠t­li­hueke xli̠­ma̠­peksí̠n ca̠li̠­ma̠x­qui̠y li̠t­li­hueke la̠qui̠ ni̠ nata­lak­sputa chu­nacú nata­la­tama̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán. Xlá quin­ca̠­lac­xa­ca­nikó̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, y aca­li̠stá̠n alh nac akapú̠n y pa̠x­tu̠­ta­hui­lachá nac xpek­stácat xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios. Xkahuasa Dios a̠tzinú lanca xlacatzúcut ni̠ xachuná ángeles x- kPero la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú xlá maca­mini̠t Xka­huasa la̠qui̠ naquin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni, xlá mak­tla­huani̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán, xa̠huachí huá maca­ma̠x­qui̠­ko̠­cani̠t naca̠­ma̠­peksi̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. , !Xamaká̠n hasta la̠ta mini̠­tanchá quilh­ta­macú Dios xca̠­ma­ca­min­ti̠­lhay xpro­fetas la̠qui̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, y mak­lhu̠hua chuná ca̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh. +/&Nata̠lán, cli̠­la­cas­quín pi̠ Dios la̠n caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín. Chuná calalh, amén.#*?&Ahua­tiyá cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ niaj cla­cas­quín para tícu naqui­lac­pu­tza­ni­paray hua̠ntu̠ nac­li̠­ta̠­si̠­tzi̠niy. Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque xli̠­hua̠k u̠má xamac­xtu­tu̠hua qui­macni hua̠ntu̠ lhu̠­huatá cli̠­pa̠­ti̠ni̠t hua̠ntu̠ quin­tla­hua­ni­ca­ni̠ttá, sta­lanca li̠ta­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na aquit xlac­scujni Jesús. )&Dios caca̠­ma̠x­quí̠n lanca tapa̠­xu­huá̠n chu snu̠n caca̠­la­ka­lhamán xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ma̠si­yu­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán pi̠ chuná aksti̠tum lapá̠tit, xa̠hua xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos cani̠huá xalaní̠n hua̠nti̠ ca̠lac­sacni̠t la̠qui̠ na̠ xca­maná̠n naca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ hui­xinín. (#&Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán para cir­cun­ci­dar­la­ni̠ta o ni̠tu̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠ta, huata caj xma̠n huá li̠ma­cuán nama̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na Dios ma̠sa̠s­ti̠ni̠t mila­táma̠t. R'&Pero hua̠ntu̠ aquit qui­la­cata, ni̠para pu̠lactum a̠tunu hua̠ntu̠ cli̠­pa̠­xu­huay o hua̠ntu̠ cli̠­la­ca­ta̠­qui̠nán sinoque caj xma̠nhuá xcruz Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, porque caj xpa̠­la­cata cumu aquit huá cli̠­pa̠­huán Cristo, u̠má ca̠quilh­ta­macú cli̠­ma̠xtuy cumu lá̠m­para ni̠ni̠t hua̠ntu̠ qui­la­cata, y na̠chuná tamá ca̠quilh­ta­macú aquit cli̠­taxtuy pi̠ aya cni̠­nini̠t. T&!& Pero caj caucxílhtit pi̠ la̠ta xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán pi̠ tacir­cun­ci­dar­lani̠t ni̠para cha̠tum hua̠nti̠ xli̠­ca̠na li̠huana̠ ma̠kan­tax­ti̠ma nac xla­táma̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. Pero ma̠squi xlacán sta­lanca taca­tzi̠y pi̠ chuná huata luu juerza tala­cas­quín pi̠ hui­xinín cacir­cun­ci­dar­látit la̠qui̠ nata­li̠­la­ca­ta̠­qui̠nán acxni̠ tahuán pi̠ ca̠ma̠aka­ta̠ks­ní̠n hua̠ntu̠ tama̠­si­yu­má̠­nalh. ]%3& Tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n pi̠ luu xla­ca­squinca nacir­cun­ci­dar­la­yá̠tit, xlacán chuná tat­la­hua­má̠­nalh porque huá tapu­tza­má̠­nalh lácu lacuán cris­tianos nata­li̠­taxtuy nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ taca̠­najlay pi̠ xla­ca­squinca li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠k hua̠ntu̠ huán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés y huá tali̠­si̠­tzi̠niy tali̠­pu­tzas­ta̠lay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taca̠­najlay pi̠ xma̠n huá Jesús ma̠sta̠y lak­táxtut. -$S& ¡Chú caucxílhtit la̠ta xli̠­lanca qui­letra hua̠ntu̠ ma̠n cca̠­ma­ca­ni̠­tzok­nimá̠n xla­cata nac­ca̠­hua­niyá̠n aktum tachuhí̠n! !#;& Pus la̠tachá ni̠n­co̠cxni quilh­ta­macú anka­lhi̠ná hua̠ntu̠ tla̠n caca̠­li̠s­cujui la̠tachá tícuya̠ cris­tianos pero xali̠­huaca a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ na̠ acxtum quin­ca̠­ta̠­li̠­pa̠­huaná̠n Cristo. Pablo ca̠huaniy tacha̠lí cristianos 0"Y& Pus ne̠c­xnicú cali̠t­lak­uáhu xla­cata nat­la­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum ta­scújut, cumu para ne̠c­xnicú nata­xlaj­uani̠­yá̠hu chuná nala­ta­ma̠­yá̠hu namín quilh­ta­macú acxni̠ naucxi­lhá̠hu hua̠ntu̠ aya li̠s­cuj­ni̠­táhu nahuán. !)&Amá cris­tiano hua̠nti̠ caj xma̠nhuá tla­huama hua̠ntu̠ li̠maka­pa̠­xu­huay xla­táma̠t xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ cachanchá hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n li̠chánat y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ nama­kalay xli̠­ca̠na pi̠ caj nali̠­lak­tzan­ka̠­ta̠yay. Pero hua̠nti̠ tla­huay hua̠ntu̠ li̠ma̠­peksi̠y Espíri­tu xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cachanchá hua̠ntu̠ tla̠n li̠chánat y hua̠ntu̠ nama­kalay cane̠cx­ni­cahuá nama̠x­qui̠y latáma̠t hua̠ntu̠ ni̠ lak­sputa. 3 _&Para huí cha̠tum tícu lac­pu­huán pi̠ tla̠n nali̠­ka­ma̠nán Dios nac xla­táma̠t y ni̠ naxo­ko̠nún, niaj cataak­ska­hui­tá­ma̠lh porque mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ hua̠ntu̠ cha̠­tunu chan­ti̠­lhama nac xla­táma̠t hua̠k naqui̠­ma­kalay aca­li̠stá̠n. &Para hui­xinín huí cha̠tum nac milak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n Dios xli̠­ca̠na pi̠ tamá luu mini̠niy nama̠x­qui̠­yá̠tit hua̠ntu̠ namac­la­ca­squin­ti̠­lhay. }&Porque tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ cha̠­tunu cha̠­tunu nali̠­chá̠n xta­cuca hua̠ntu̠ uú ma̠ca̠xni̠t. S&La̠ta cha̠­tunu cris­tiano ma̠n li̠huana̠ caúcxilhli para tla̠n osu ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­huama, y ni̠ cata̠­ma̠­la­cás­tucli hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n. Para naucxilha pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ tla­huama sacstu ma̠n catzi̠y para tla̠n nali̠­pa̠­xu­huay xta­scújut. nU&Pero para tícu caj laca­ta̠­qui̠nán ni̠ lay ca̠mak­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n porque lac­pu­huán pi̠ luu tali̠­pa̠hu, xli̠­ca̠na qui̠­taxtuy pi̠ ni̠tu̠ xkásat y caj sacstu taak­ska­hui­ta­ma̠ma. s_&Acxtum cala̠­mak­ta̠­ya­li̠­pítit para túcu ca̠lak­chiná̠n taaklhú̠­hui̠t, para chuná nat­la­hua­yá̠tit entonces tancs ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit nahuán hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t Cristo. B &Nata̠lán, para xamaktum naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ huí cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ li̠ta­mó­kosli aktum tala̠­ka­lhí̠n, y cumu hui­xinín huá tla­hua­pá̠tit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n Espíri­tu Santo, pus camak­ta̠­yátit la̠qui̠ nata­tan­c­sparay nac xla­táma̠t. Pero acxni̠ para tícu namak­ta̠­ya­yá̠tit hua̠ntu̠ ya̠ tapa̠­xu­huá̠n camak­ta̠­yátit, y cala­ka­lha­mántit chicá para xamaktum na̠ naca̠­tzak­sa­ca­ná̠tit y nalac­la­ta̠­ya­yá̠tit nac min­ta­ca̠­naj­latcán. yk&Ni̠ caj cala̠­la­ca­ta̠­quí̠hu, na̠ ni̠para calac­pu­tzáhu lácu nata­huilay tasi̠tzi, o naca̠­lak­ca­tza­ni­yá̠hu hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán.kO&Cumu la̠nchú tla̠n lama̠­náhu huá chuná li̠lay porque huá Espíri­tu quin­ca̠­pu̠­la­le̠má̠n, pus cama̠x­quí̠hu quilh­ta­macú pi̠ huá tamá Espíri­tu anka­lhi̠ná caquin­ca̠­mak­ta̠yán. *M&Y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya tata­pek­si̠niy Cristo qui̠­taxtuy pi̠ aya tata̠­ta­pe­kex­to­ko­ta­hua­cani̠t xli̠­hua̠k xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xca̠­ma̠t­la­hui̠y li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n. }s&Ni̠ tala­ca­ta̠­qui̠nán, y ni̠ talac­pu­huán para túcu aya pálaj xta­lá­nilh. Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ ma̠t­la­hui̠nán Espíri­tu ni̠tu̠ li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ nali̠­huán pi̠ ni̠tlá̠n ta­scújut. %C&Pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠ma̠s­cu­junún Espíri­tu Santo xlá ma̠sta̠y tapa̠x­qui̠t, tapa̠­xu­huá̠n, tacác­suat, ni̠ pála tasi̠­tzi̠y para túcu ca̠hua­nicán, tla̠n xta­pu­hua̠ncán, y tancs tama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tali̠­ta̠yay. -&Catu̠huá talak­ca­tza­la­ca̠niy hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n, lanca xakotní̠n y lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tat­la­huay. Aquit aya mak­lhu̠­huatá chuná cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠tán pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná ma̠kan­tax­ti̠ma eé li̠x­ca̠jnit latáma̠t tancs cacá­tzi̠lh pi̠ ni̠ cati­tá­cha̠lh nac xpa̠xtú̠n Dios. 'G&tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun, tala̠s­cu­huay. Ma̠rí taquic­lhca­tzaniy xta̠­cris­tianoscán, ni̠ tala̠ucxilh­putún; catu̠huá tala̠­li̠­ma­ka­si̠­tzi̠y, tala̠­la­ca­ta̠­qui̠y, y tama̠­paj­pi­tziy cris­tianos laka­pu̠­tiyú̠ tat­la­huay. yk&Porque ni̠ luu mákat tuncán tasiyuy hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­má̠­nalh hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠niy xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán: taxa­katli̠y a̠tunuj pusca̠t ma̠squi tahui­lá̠­nalh xpus­ca̠tcán, catu̠huá hua̠ntu̠ tali̠­maka­pa̠­xu­huay xmac­nicán, y lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tat­la­huay, y&Pero cumu para huá Espíri­tu ca̠pu̠­la­le̠má̠n entonces niaj lay para túcu xta­chí̠n cati­ca̠t­la­huán, ni̠para a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, na̠ ni̠para a̠má xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. ,Q&Por­que xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán ni̠ ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n Espíri­tu Santo, y na̠ chuná Espíri­tu ni̠ ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán; huá xpa̠­la­cata hui­xinín ni̠ li̠huana̠ catzi̠­yá̠tit xatúcu luu nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit porque acxtum quin­ca̠­ma̠s­cu­ju­pu­tuná̠n la̠ pu̠lactu cumu la̠ pu̠lactu. 5c&Huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n, aksti̠tum cala­ta­pá̠tit chuná cumu la̠ ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n Espíri­tu Santo, y ni̠ huá caka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. yk&Xli̠­ca̠na pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit lácu nala­ta­pa̠­yá̠tit porque para caj xma̠n nala̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ta­hui­la­yá̠tit y nala̠­la­cax­ca­ta­hui­la­yá̠tit ni̠ maka̠s quilh­ta­macú me̠c­stucán nala̠­lac­tla­hua­yá̠tit. Aksti̠tum calatamá̠hu chuná cumu la̠ quinca̠ma̠lacpuhua̠ni̠yá̠n Espíritu Santo W '&Porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huan nac li̠ma̠­peksí̠n caj xma̠n huá eé kam­pa̠tum li̠taxtuy: “Caca̠­la­ka­lhá­manti min­ta̠­cris­tianos cumu la̠ me̠cstu laka­lha­man­cana.” E & Dios ca̠lac­sac­ni̠tán hui­xinín nata̠lán la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n nac xla­catí̠n hua̠ntu̠ xca̠­li̠­lamá̠n cumu la̠ xta­chí̠n, pero xlá ni̠ huá chuná ca̠li̠t­la­huán caj xpa̠­la­cata nala­ta­pa̠­yá̠tit o nat­la­hua­yá̠tit la̠ta túcu hui­xinín nalac­pu­hua­ná̠tit, sinoque xlá lacas­quín pi̠ acxtum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit y nala̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit. W '& Pero xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ aka­tiyuj ca̠t­la­huamá̠n ca̠mi­ni̠niy pi̠ maktum xca̠­chu­cu̠c­ti̠­ni­kó̠­calh hua̠ntu̠ taka­lhi̠y la̠qui̠ xta­li̠­cá­tzi̠lh. ; o& Nata̠lán, para aquit xac­tzú­culh liakchu­hui̠nán pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Cristo cata­cir­cun­ci­dár­lalh, a̠ma̠ko̠lh judíos niaj xquin­ta­si̠­tzí̠­nilh y niaj cala̠huá hua̠ntu̠ xquin­ta­li̠­yá̠­hualh. Porque la̠ta Cristo ni̠ni̠t nac cruz niaj xta­li̠­taaklhú̠­hui̠lh ma̠squi cris­tianos cata­li̠­pá̠­hualh para na̠ acxtum xta­cir­cun­ci­dár­lalh, porque xlacán talac­pu­huán pi̠ chuná tala­cas­quín nat­la­hua­yá̠hu la̠qui̠ tla̠n nalak­tax­tu­yá̠hu. H  & Pero aquit tancs cca­tzi̠y pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán naca̠­mak­ta̠­yayá̠n xla­cata ni̠ caj li̠huaca nali̠­lac­la­ta̠­ya­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, y huá Dios catzi̠y lácu ámaj ma̠pa̠­ti̠ni̠y la̠tachá tícuya̠ cris­tiano hua̠nti̠ caj aka­tiyuj ca̠t­la­huamá̠n. r]& Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ ma̠squi caj actzu̠ leva­dura ma̠x­cu­ti̠ko̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ lak­mu­nu­cani̠t harina, pus luu cuentaj cat­la­huátit ni̠tu̠ hua̠k tilac­la­ta̠­ya­yá̠tit. 'G&Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ huá Dios ca̠lac­tla­hua­ya̠­huán, porque xlá luu ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Cristo. G&Xli̠­ca̠na pi̠ aya aksti̠­tumá hui­xinín xla­pá̠tit, ¿tícu ca̠huanín y ca̠lac­tla­hua­ya̠­huán xla­cata pi̠ niaj cali̠­pa̠­huántit xta­lu­lóktat Dios? xi&Porque para aquinín xli̠­ca̠na huá ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu Cristo ni̠tu̠ li̠ma­cuán para cir­cun­ci­dar­la­ni̠­táhu osuchí ni̠tu̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­táhu, caj xma̠nhuá li̠ma­cuán nali̠­pa̠­hua­ná̠hu, y u̠má quin­ta­ca̠­naj­latcán aksti̠tum nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu nac quin­ta­pa̠x­qui̠tcán. zm&Pero aquinín ni̠chuná ca̠naj­la­yá̠hu porque xEspíritu Dios quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n aksti̠tum naca̠­naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n xla­cata pi̠ naquin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu lá̠m­para niaj tu̠ kalhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhí̠ncán caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu. _7&Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ lac­pu­tza­pá̠tit pi̠ niaj tu̠ naka­lhi̠­yá̠tit min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán caj xpa̠­la­cata nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xli̠­ca̠na pi̠ tala­ka­maka­tli̠­ni­pá̠tit Cristo y la̠ta lácua ca̠la­ka­lha­maná̠n Dios. F&Aquit cca̠­hua­ni­pu­tum­pa­rayá̠n pi̠ xli̠­hua̠k o cati̠hua̠ chixcú hua̠nti̠ lacas­quín cacir­cun­ci­dar­tla­huá­calh caj cumu chuná huan xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés pi̠ xli̠t­lá­huat, pus na̠ laca­tancs cacá­tzi̠lh pi̠ para chuná luu tla­hua­putún na̠ luu xafuerza li̠huana̠ xli̠­ma̠­kan­táxti̠t nahuán xli̠­hua̠k a̠ti̠pa̠tu hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán xli̠t­lá­huat. zm&Cakax­páttit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n. Para tícu la̠ hui­xinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ni̠­tátit Cristo y xamaktum chú nalac­pu­huán pi̠ luu xla­ca­squinca nacir­cun­ci­darlay la̠qui̠ tla̠n nalak­taxtuy, xli̠­ca̠na qui̠­taxtuy pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuaniy ma̠squi cali̠­pá̠­hualh Cristo. L &Xli̠­ca̠na pi̠ Cristo quin­ca̠­lak­ma̠xtún la̠qui̠ a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés niaj naquin­ca̠­li̠­layá̠n cumu la̠ xta­chí̠n xla­cata juerza nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠k hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán. Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit, chu­na­tiyá cali̠­pa̠­huántit, y niaj tu̠ xta­chí̠n tica̠t­la­huayá̠n a̠tunuj li̠ma̠­peksí̠n. 3&Nata̠lán, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ aquinín ni̠ li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ xca­maná̠n a̠má pusca̠t hua̠nti̠ tasa̠cua xuani̠t sinoque huá li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ xca­maná̠n a̠má hua̠nti̠ ni̠ tasa̠cua pusca̠t. ~&Pero ¿túcu huá­nilh Dios Abraham? Pus nac li̠kalh­ta­huaka tatzok­ta­hui­lani̠t pi̠ chiné huá­nilh: “Cat­la­kaxtu tamá min­ta­sa̠cua pusca̠t hua­nicán Agar chu xka­huasa nac mín­chic porque ni̠ mini̠niy xka­huasa nata­mak­lhti̠nán hua̠ntu̠ huix namak­xtek­niya xka­huasa hua̠nti̠ luu mim­pusca̠t Sara hua̠nti̠ ni̠ caj min­ta­sa̠cua.” /}W&Na̠ xta̠­chuná cumu la̠ a̠má xamaká̠n quilh­ta­macú a̠má kahuasa hua̠nti̠ xla­ca­chini̠t porque huá Abraham chu Agar xta­ta­lak­xtu­mi̠ni̠t ni̠ xuc­xilh­putún a̠má kahuasa hua̠nti̠ xla­ca­chini̠t caj xpa̠­la­cata cumu xEspíritu Dios ma̠kan­táx­ti̠lh nac xla­táma̠t Sara hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠ni̠t, la̠nchú na̠chuná aquinín quin­ca̠­qui̠­tax­tu­nimá̠n. |{&Nata̠lán, aquit cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ hui­xinín hua̠k xca­maná̠n Dios xta̠­chuná cumu la̠ tima̠­lac­nú̠­nilh xamaká̠n quilh­ta­macú Abraham pi̠ xámaj kalhi̠y cha̠tum xka­huasa xuanicán Isaac. J{ &Porque nac xta­chu­huí̠n Dios lacatum chiné huan:Capa̠­xuhua huix pusca̠t hua̠nti̠ ne̠c­xnicú kalhi̠­ni̠ta min­camán;
hasta caca̠­tasa caj la̠ta min­ta­pa̠­xu­huá̠n huix hua̠nti̠ nia̠ maklh­ca­tzi̠ya a̠má taca­tza­ná­juat la̠ta nama̠­la­ka­tun­cu­hui̠ya mis­kata.Porque a̠má pusca̠t hua̠nti̠ aya xlak­makan­cani̠t caj xpa̠­la­cata cumu ni̠lay xka­lhi̠y xcamán, huata a̠tzinú lhu̠hua ámaj ca̠ka­lhi̠y xca­maná̠n
ni̠xa­chuná hua̠nti̠ xta̠­ta­lak­xtu­mi̠ni̠t xta̠­ko̠lú. !z;&Y Sara hua̠nti̠ luu xpusca̠t Abraham hua̠nti̠ ni̠ti̠ xma̠s­cujuy cumu la̠ xta­chí̠n, huá tla̠n ta̠ma̠­la­cas­tu­cá̠hu a̠má tunu xasa̠sti Jeru­salén xalac akapú̠n, y aquinín hua̠nti̠ antá mak­ta­pek­si̠­yá̠hu li̠tax­tu­yá̠hu cumu la̠ xca­maná̠n porque caj quin­ta­pa̠­xu­hua̠ncán tla­hua­yá̠hu xta­la­cas­quín Dios y ni̠ cumu la̠ tachí̠n. Wy'&Xli̠­ca̠na pi̠ Agar li̠taxtuy a̠má ke̠stí̠n hua­nicán Sinaí nac Arabia, y tla̠n ca̠ta̠­ma̠­la­cas­tu­cá̠hu cumu la̠ ti̠ la̠nchú tamak­ta­peksi̠y nac Jeru­salén porque xlacán tali̠­ta­mak­xteka xta­chí̠n caca̠t­lá­hualh a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ ma̠s­tá̠­calh nac Sinaí. _x7&Xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ tikan­tax­tuni̠t hui̠ntú quin­ca̠­li̠­ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n Dios porque u̠ma̠ko̠lh cha̠tiy lac­chaján tali̠­taxtuy cumu la̠ pu̠lactiy tala­ca̠xlán: pu̠lactum huá li̠taxtuy a̠má tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ ma̠s­tá̠­calh nac a̠má lanca ke̠stí̠n xalac Sinaí huam­putún pi̠ huá Agar, xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá tamak­ta­peksi̠y nac u̠má tala­ca̠xlán tla̠n ta̠ma̠­la­cas­tu­cá̠hu cumu la̠ xca­maná̠n a̠má xatastá̠n pusca̠t hua̠nti̠ na̠ xata­chí̠n tala­ca­chín cumu la̠ xtzicán. ww&Agar xuanicán a̠má caj xatastá̠n squi­ti­hui̠ná, xlá kálhi̠lh cha̠tum cskata hua̠nti̠ ma̠la­ka­tun­cú­hui̠lh porque xakát­li̠lh Abraham y ta̠ta­lak­xtú­mi̠lh, pero a̠má Sara hua̠nti̠ luu xpusca̠t Abraham ma̠la­ka­tun­cú­hui̠lh xka­huasa porque huá Dios xma̠­lac­nu̠­nini̠t pi̠ nata­ka­lhi̠y cha̠tum xka­hua­sacán. /vW&Porque nac a̠má li̠kalh­ta­huaka na̠ li̠chu­hui̠nán lácu xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham xca̠­ka­lhi̠y cha̠tiy xlak­ka­huasán: cha̠tum xka­huasa huá ta̠ká­lhi̠lh a̠má pusca̠t hua̠nti̠ xma̠s­cu­jucán nac chiqui cumu la̠ tachí̠n porque caj csta̠­cani̠t y cha̠­tum­li̠tum xka­huasa huá xlá xtzí hua̠nti̠ luu xpusca̠t Abraham y ni̠ caj xta­sa̠cua. Mu&Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠huana̠ ma̠kan­tax­ti̠­pu­tu­ná̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés la̠qui̠ nalak­ma̠x­tu­yá̠tit mili̠s­tac­nicán, ¿apoco nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac a̠má libro anta­nícu tata̠ksa li̠ma̠­peksí̠n? t1&Hasta u̠cu xac­ta̠­yachá nac milak­sti̠­pa̠ncán clac­pu­huán la̠qui̠ a̠tzinú luu tancs xac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n, pero cumu luu mákat, ni̠ cca­tzi̠y lácu luu tata̠k­sá̠tit. Xamaká̠n Abraham xca̠kalhi̠y cha̠tiy xlacpusca̠tní̠n Ys+&Koxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, xli̠­ca̠na pi̠ aquit luu snu̠n cpa̠­ti̠ma taca­tza­ná­juat caj mim­pa̠­la­ca­tacán, xta̠­chuná cumu la̠ catza­na­juanán cha̠tum pusca̠t acxni̠ ámaj ma̠la­ka­tun­cu­hui̠nán; y aquit anka­lhi̠ná chuná cpa̠­ti̠maj nahuán hasta acxni̠ Cristo luu xli̠­ca̠na lámaj nahuán nac mila­ta­ma̠tcán y li̠huana̠ ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit nahuán hua̠ntu̠ lacas­quín. r{&Xli̠­ca̠na pi̠ nac qui­la­ta­ma̠tcán luu tamac­la­cas­quín pi̠ naca̠akli̠­hua­ná̠hu naca̠­la­ka­lha­ma­ná̠hu xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos pero hua̠ntu̠ aksti̠tum y xlianka­lhi̠ná naca̠­la­ka­lha­ma­ná̠hu, ni̠ caj acxni̠ aquit lac­xtum cca̠­ta̠­la­ma̠­chá̠n nama̠­si­yu­yá̠tit pi̠ pa̠x­qui̠­na­ná̠tit. =qs&Tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­kas­pit­ya̠­huamá̠n xli̠­ca̠na pi̠ la̠nchú luu snu̠n ca̠la­ka­lha­maná̠n la̠qui̠ naqui­la̠­lak­ma­ka­ná̠hu aquinín, y huata huá luu naca̠­li̠­pa̠­hua­ná̠tit y tla̠n naca̠­mak­ta̠­ya­li̠­pi­ná̠tit. 4pa&Pero la̠nchú ma̠x luu snu̠n cca̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ni̠tán caj xpa̠­la­cata cumu cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat Dios. o&Pero ¿lácu chú látit? ¿Nícu alh a̠má min­ta­pa̠­xu­hua̠ncán hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠tit? Porque aquit sta­lanca xac­ca­tzi̠y pi̠ caj quim­pa̠­la­cata hui­xinín hasta xti­ta­ma̠s­tá̠tit xla­cata xca̠­ma̠x­tu­ni­cántit mila­kas­ta­pucán para chuná tla̠n xac­ti­li̠­tat­lá̠n­ti̠lh a̠má quin­ta­játat hua̠ntu̠ xac­pa̠­ti̠ma. V~~| zywvmuNt<;:97f6e5F10K/C.,*r)8'&$#" Jnk c  pV/nU Y huá Quim­pu̠­chi­nacán, hua̠nti̠ xpa̠­la­cata li̠chu­hui̠­nancán eé takalh­chu­huí̠n nac li̠kalh­ta­huaka, xli̠­ca̠na pi̠ xlá antá mak­ta­peksi̠y xa̠túnuj pu̠lactu hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t, y antá nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos ni̠para cha̠tum cura a̠ tax­tu­ya̠chá. #? Pero para chuná lak­pa­li̠cán xpa̠­la­cata tunu ti̠ xlac­sác­calh nat­la­huay xta­scújut xapuxcu cura y niaj huá xli̠­ta­la­ka­pasni Leví hua̠nti̠ nat­la­huay, pus na̠ luu xla­ca­squinca nalak­pa­li̠cán li̠ma̠­peksi̠n porque ni̠ chuná huan. O Ama̠­ko̠lh cris­tianos israel­itas hua̠nti̠ Dios xca̠­lac­sacni̠t xlá ca̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tica̠­má̠x­qui̠lh a̠ma̠ko̠lh cura ca̠hua­nicán levitas hua̠nti̠ xamaká̠n xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠­tanchá Aarón; cumu para a̠ma̠ko̠lh cura caj xpa̠­la­cata xtas­cu­jutcán tla̠n xti­ca̠­má̠x­qui̠lh lak­táxtut xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­ma̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh hua̠ntu̠ huan nac li̠ma̠­peksí̠n, entonces Dios niaj xti­ma̠­lác­nu̠lh xti­lác­sacli a̠cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá xámaj latama̠y cumu la̠ Mel­qui­sedec, y ni̠ lác­sacli cha̠tum xli̠­ta­la­ka­pasni Aarón hua̠nti̠ ni̠y cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú. eC Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ Mel­qui­sedec qui̠­pá̠x­tokli Abraham nia̠ xta­la­ca­chín xca­maná̠n, pero aya xca̠­li̠­lama nac xla­táma̠t porque hua̠k xca­maná̠n xtaamá̠­nalh tahuán. Z- Tla̠n nahua­ná̠hu xpa̠­la­cata Abraham pi̠ acxni̠ xlá má̠x­qui̠lh Mel­qui­sedec aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ xqui̠t­la­jani̠t qui̠­táx­tulh pi̠ acxni tuncán xokó̠­nulh xpa̠­la­cata Leví y xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ na̠ aca­li̠stá̠n xtaamá̠­nalh tas­cuja cumu la̠ cura, y na̠ xli̠­ma̠­ta̠­ji̠­natcán xta­huani̠t la̠qui̠ judíos nata­ma̠x­qui̠y aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ taka­lhi̠y. $ALá ca̠lacchú quilh­ta­macú nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán judíos a̠ma̠ko̠lh cura hua̠nti̠ tas­quiniy aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos xlacán ná caj cati̠hua̠ cris­tianos hua̠nti̠ na̠ tani̠y cumu la̠ xa̠maka­pi­tzí̠n; pero nac li̠kalh­ta­huaka li̠chu­hui̠­nancán Mel­qui­sedec cumu la̠ cha̠tum cura hua̠nti̠ lamajcú xas­tacná. [/Y sta­lanca li̠ta­siyuy pi̠ Mel­qui­sedec luu tali̠­pa̠hu xuani̠t, porque hua̠nti̠ sicu­la­na̠t­la­huanán a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná hua̠nti̠ sicu­la­na̠t­la­huacán. hIPero ma̠squi Mel­qui­sedec ni̠ xli̠­ta­la­ka­pasni xuani̠t Leví Mel­qui­sedec juerza ma̠tá̠­ji̠lh Abraham, y xlá má̠x­qui̠lh aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ xqui̠t­la­jani̠t, y aca­li̠stá̠n Mel­qui­sedec sicu­la­na̠­tlá­hualh Abraham hua̠nti̠ Dios aya xma̠­lac­nu̠­nini̠t pi̠ hui̠ntú xámaj ma̠x­qui̠y. 9kNac a̠má libro anta­nícu tatzok­ta­hui­lani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés huan pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh xli̠­ta­la­ka­pas­nicán xamaká̠n Leví hua̠nti̠ xtaamá̠­nalh tala­ka­ta̠yay xta­scújut cura, xlacán xli̠­ma̠­ta̠­ji̠tcán xuani̠t la̠qui̠ naca̠­ma̠x­qui̠cán aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ acxtum hua̠k xla̠­li̠­la­ka­pasa porque na̠ huá xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠­tanchá xamaká̠n ko̠lu­tzí̠n Abraham. Pus mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ luu tali̠­pa̠hu cura xuani̠t Mel­qui­sedec porque hasta a̠má xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham má̠x­qui̠lh aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ xlá xca̠­qui̠­mak­tla­jani̠t xene­migos nac guerra. \1Nac li̠kalh­ta­huaka ni̠ huan para tícu xtla̠t xa̠hua xtzí tamá maká̠n Mel­qui­sedec, na̠ ni̠para catzi̠cán tícu xli̠­ta­la­ka­pasni o nícu xquilh­tzúcut; na̠ ni̠ti̠cu catzi̠y acxni̠ laca­chini̠t, pi̠ chu­na­li̠túm acxni̠ ni̠lh ni̠ti̠cu catzi̠y. Tamá Mel­qui­sedec qui̠­li̠­tax­tu­ni̠­tanchi cumu la̠ xaliucxilh­tiyán lácu kalhi̠y xla­táma̠t a̠má Jesús hua̠nti̠ Xka­huasa Dios, porque xlá anka­lhi̠ná lámaj nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cumu la̠ lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura nac xla­catí̠n Dios. RY cumu chuná xli̠t­lá­huat xuani̠t nat­la­huay xla­cata nama̠x­qui̠y cura aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ xka­lhi̠y, Abraham má̠x­qui̠lh aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ xlá xca̠­qui̠­mak­tla­jani̠t xene­migos nac guerra. Tamá tacu­huiní Mel­qui­sedec pu̠lactiy hua̠ntu̠ hua­ni­putún, xapu̠lh huam­putún “rey hua̠nti̠ tla̠n catzi̠y”, y xli̠­pu̠­lactiy cumu xlá rey xuani̠t nac Salem, Salem huam­putún “li̠pa̠­xúhu latáma̠t”, y la̠ta xli̠­pu̠tum chiné huam­putún: “rey hua̠nti̠ ma̠sta̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t”.  yNac li̠kalh­ta­huaka li̠chu­hui̠nán pi̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tamá ko̠lu­tzí̠n Mel­qui­sedec rey xuani̠t xalac Salem, y Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut li̠lác­sacli la̠qui̠ huá tali̠­pa̠hu cura nahuán hua̠nti̠ nala­ka­chix­cu­hui̠y. Y a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Abraham xqui̠­tas­pitma nac guerra anta­nícu ca̠maka­tla­ja­ko̠lh lac­ta­li̠­pa̠hu reyes Mel­qui­sedec alh pa̠x­toka y acxni̠ lák­cha̠lh sicu­la­na̠t­lá­hualh. mSanta­nícu lac­ta­nu̠­ni̠­tanchá Cristo acxni̠ cha̠lh nac akapú̠n la̠qui̠ aquinín na̠ tla̠n namín quilh­ta­macú nacha̠­ná̠hu, pero xlá tla̠n naquin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­na­na̠­chá̠n nac xla­catí̠n Dios porque li̠ma̠x­tu­cani̠t lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura cumu la̠ xamaká̠n Mel­qui­sedec.5Amá tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu xpa̠­la­cata Cristo aksti̠tum hui­li̠ni̠t qui­li̠s­tac­nicán xta̠­chuná cumu la̠ a̠má tasíhu hua̠ntu̠ chi̠­pa̠x­ni̠cán tzinca ancla xla li̠cá̠n y li̠chi̠­hui­li̠cán barco la̠qui̠ lacatum nata­huilay y ni̠ nata­lac­xija, y a̠má tasíhu antá tancs mini̠­tanchá nac akapú̠n anta­nícu hui­lachá Dios, EXli̠­ca̠na pi̠ Dios ni̠lay cati­lak­pá­li̠lh hua̠ntu̠ aya li̠ta̠­yani̠t pi̠ nama̠­kan­taxti̠y porque Dios ni̠ aksa­ni̠nán, y xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ anka­lhi̠ná putza­ma̠­náhu pi̠ huá naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n kalhi̠­yá̠hu lanca tapa̠­xu­huá̠n porque anka­lhi̠ná kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán. W 'Dios sta­lanca xca̠­ma̠­si­yu­ni­putún hua̠nti̠ xca̠­lac­sacni̠t pi̠ hua̠k nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xlá xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t y ni̠para pu̠lactum caj chu­natá xámaj lak­pali̠y, y la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­lu­lokniy pus ma̠n xta­cu­huiní li̠quí­lhalh pi̠ nama̠­kan­taxti̠y. F Acxni̠ cha̠tum chixcú hui̠ntú li̠ta̠yay nama̠­kan­taxti̠y, xli̠­ca̠na pi̠ huá li̠qui­lhán hua̠nti̠ a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná cumu la̠ xlá, y hua̠nti̠ li̠qui­lhán Dios xla­cata nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ li̠ta̠yay xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ caj liaksa­ni̠­nama. E Abraham li̠pa̠­xúhu xkalh­ka­lhi̠ma hasta acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta mak­lhtí̠­nalh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios xma̠­lac­nu̠­nini̠t nama̠x­qui̠y. S Y chiné huá­nilh: “Xli̠­ca̠na pi̠ aquit nac­si­cu­la­na̠t­la­huayá̠n y nac­ma̠­lhu̠­hui̠­niyá̠n mili̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n nata­la­ca­chín.” y Amá maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios tima̠­lac­nú̠­nilh Abraham pi̠ huí hua̠ntu̠ xámaj ma̠x­qui̠y xta­cu­huiní ma̠n li̠quí­lhalh pi̠ nama̠­kan­taxti̠y, huá chuná li̠t­lá­hualh porque ni̠ti̠ anán a̠tunu Dios hua̠nti̠ tlak tali̠­pa̠hu la̠qui̠ huá nali̠­qui­lhán sinoque caj xma̠n huá sacstu lama xas­tacná Dios.  Aquinín ni̠ cla­cas­qui­ná̠hu xalac­lhqui­titni nahua­ná̠tit huata cas­cújtit y caca̠­ma­ca­sta̠­látit la̠ta lácu tatis­cujni̠t a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aksti̠tum tali̠­pa̠­huán Cristo, y caj xpa̠­la­cata xta­ca̠­naj­latcán chú tla̠n taamá̠­nalh tamaklh­ti̠nán a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ tica̠­ma̠­lac­nu̠­ní­calh. ' Pero cla­cas­quín pi̠ chu­na­tiyá aksti̠tum cama̠­kan­tax­tí̠tit lacuán min­tas­cu­jutcán cha̠­tunu cha̠­tunu hasta la̠ta lácu naqui̠­ta̠yay mila­ta­ma̠tcán, la̠qui̠ chuná tla̠n nakan­taxtuy hua̠ntu̠ kalh­ka­lhi̠­hui­látit. V% Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque Dios tla̠n catzi̠y y xlá ne̠c­xnicú cati­pa̠­tzán­ka̠lh xli̠­hua̠k a̠má lacuán min­tas­cu­jutcán hua̠ntu̠ tla­hua­ni̠­tátit, chuná cumu la̠ hui­xinín ca̠la­ka­lha­ma­ná̠tit y ca̠pa̠x­qui̠­yá̠tit xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán, xa̠huachí chu­na­tiyá ca̠mak­ta̠­ya­pá̠tit y ca̠li̠­scuj­pá̠tit.   Nata̠lán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit chuná cca̠­hua­nimá̠n pero sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ Dios ca̠lac­sac­ni̠tán y aksti̠tum li̠pim­pá̠tit mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ tla̠n nalak­chi­pi­ná̠tit milak­tax­tutcán. Pero para tamá tíyat xma̠n huá ma̠pu­lhuy lac­li̠xcáj­nit lhtucú̠n hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán porque ni̠ tamac­la­cas­quín hua̠nti̠ tapu̠s­cu­ju­má̠­nalh, xli̠­ca̠na pi̠ Dios ni̠ li̠pa̠­xu­huay tamá tíyat huata maktum pi̠ lak­makán y mini̠niy nalac­lhcu­yu­hui­li̠cán. Aksti̠tum cali̠latamá̠hu hua̠ntu̠ ucxilhlacacha̠ni̠táhu 6eXta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ aktum pú̠cuxtu tla̠n mun­ta­pu­tíyat hua̠ntu̠ li̠huana̠ chu̠­huay a̠má xachú­chut sí̠n hua̠ntu̠ mina̠chá nac ta̠lhmá̠n, y para cha̠tum cha­na̠ná chan xli̠­chánat y lhu̠hua lana̠nán xli̠­ca̠na pi̠ Dios li̠pa̠­xu­huay.  Pero tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ chuná xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t, para aca­li̠stá̠n talak­má­kalh y niaj tali̠­pá̠­hualh, ¿apoco lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ tla̠n cahuá a̠maktum naca̠­ma­ka­ca̠­naj­la­pa­racán la̠qui̠ chu­na­tiyá nata­li̠­pa̠­huán Cristo? Xli̠­ca̠na pi̠ niaj lay porque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ma̠squi tancs takax­matni̠t hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat pero talak­makán xlacán a̠maktum tape­kex­to­ko­hua­ca­ma̠­nampá nac cruz Xka­huasa Dios y li̠pe̠cua tama̠­ma̠­xa­ni̠­má̠­nalh nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos. 3chuná cumu la̠ tita­li̠­pa̠­xúhua acxni̠ takáx­matli a̠má xta­lu­lóktat xta­chu­huí̠n Dios y cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ xtaucxilh­la­ca­cha̠­má̠­nalh a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. 9Porque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya tita­mak­lhtí̠­nalh xtax­káket Dios, tamak­lhcá­tzi̠lh xli̠t­li­hueke nac xla­ta­ma̠tcán xa̠hua a̠má tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ tamaklh­ca­tzi̠y acxni̠ tali̠­la­má̠­nalh Espíri­tu Santo, Huata aquit clac­pu­huani̠t, para Dios lacas­quín, nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n tunu tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ na̠ luu mili̠­ca­tzi̠tcán y naca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠yá̠n nac mila­ta­ma̠tcán. ~Niaj huá luu aka­tiyuj cali̠­láhu lácu luu qui­li̠­taakmu­nutcán, o lácu luu naca̠­liacchi­pacán macán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ a̠cu tali̠­pa̠­hua­má̠­nalh Cristo, o lácu luu tala­cas­ta­cuanán ni̠n, o lácu caxa­ne̠c­xni­cahuá naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán cris­tianos caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlán tatit­la­huani̠t. e} EHuá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ catu̠x­ca̠­ní̠tit y niaj huá luu caliacla­ta­pá̠tit a̠má xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ luu pu̠lh tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­cántit acxni̠ a̠cu li̠pa̠­huántit Cristo, huata cali̠­tax­tútit cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ aya tas­tac­ko̠ní̠t y ni̠ tala­cas­quín pi̠ mak­lhu̠hua naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán hua̠ntu̠ ni̠ tuhua tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ tla̠n nataaka­ta̠ksa. Ni̠ cla­cas­quín pi̠ anka­lhí̠n huá cati­li̠­chu­hui̠­náhu lácu luu nali̠­pa̠­hua­ná̠hu Cristo Jesús, lácu nalak­ma­ka­ná̠hu a̠má hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huayá̠n nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ tla̠n nali̠­pa̠­hua­ná̠hu hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n. |/Porque a̠má tahuá hua̠ntu̠ ca̠x­tla­huacán xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huá tali̠­hua̠yán hua̠nti̠ aya tas­tac­ko̠ní̠t, porque xlacán taca­tzi̠y hua̠ntu̠ ca̠mi­ni̠niy y porque taca­tzi̠y hua̠ntu̠ tla̠n xa̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n.}{s Y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ caj xma̠n leche tali̠­hua̠yán ni̠ tas­tac­má̠­nalh huata tali̠­taxtuy cumu la̠ lactzu̠ lak­skatá̠n hua̠nti̠ ni̠para tzinú taaka­ta̠ksa lácu lacas­quín Dios nata­la­tama̠y. "z= Cumu hui­xinín maka̠sá la̠ta kalh­ta­hua­ka­pá̠tit la̠nchú aya ca̠mi­ni̠­niyá̠n xli̠­tax­tútit cumu la̠ ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n, pero chu­nacú tila­cas­qui­ná̠tit li̠huana̠ caca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­ni­cántit túcu hua­ni­putún a̠má hua̠ntu̠ ni̠ luu xalac­tuhua xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. Luu xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ lactzu̠ lak­skatá̠n hua̠nti̠ caj xma̠n leche tla̠n tahuay porque ni̠lay tatzakay hua̠ntu̠ lac­palha tahuá. wyg Lhu̠hua hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­pu­tuná̠n xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n pero ni̠lay maktum cca̠­hua­ni­ko̠yá̠n porque hui­xinín ni̠lay pála aka­ta̠k­sá̠tit. x  porque Dios aya li̠ma̠x­tuni̠t lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura xta̠­chuná cumu la̠ a̠má xamaká̠n tali̠­pa̠hu Mel­qui­sedec. Catali̠táxtulh cumu la̠ cristianos hua̠nti̠ aya tastacko̠ní̠t y takalhíy tla̠n xtalacapa̠stacnicán Lw Y cumu tancs ma̠kan­táx­ti̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t entonces la̠nchú li̠taxtuy hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tla̠n ca̠lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tac­nicán cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xlá ma̠s­ta̠ni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n, 6veMa̠squi xli̠­ca̠na pi̠ Cristo huá Xka­huasa Dios xlá ma̠t­lá̠n­ti̠lh naka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­sí̠­calh, y hua̠k pá̠ti̠lh hua̠ntu̠ tla­hua­ní­calh la̠qui̠ tancs nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­pek­si̠­nani̠t nat­la­huay. .uUAcxni̠ Cristo xlama uú nac ca̠quilh­ta­macú xlá mak­lhu̠hua lakáx­tajli y tásalh acxni̠ xkalh­ta­hua­kaniy Dios porque sta­lanca xca­tzi̠y pi̠ kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke la̠qui̠ nalak­ma̠xtuy nac ca̠li̠ní̠n; y cumu xlá hua̠k xka­lha­kax­matni̠t y ma̠kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ Dios xli̠­ma̠­pek­si̠ni̠t pus Dios na̠ kax­mát­nilh xta­chu­huí̠n y mak­tá̠­yalh. Yt+Y anti­ya­li̠túm nac li̠kalh­ta­huaka chiné huam­paray:Huix tamá lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura,
xta̠­chuná cumu la̠ tili̠­táx­tulh xamaká̠n quilh­ta­macú Mel­qui­sedec. ]s3Pus na̠chuná chú qui̠­tax­tu­nini̠t Cristo porque xlá ni̠ huá ma̠n sacstu lacás­quilh nali̠­ta­pu̠lhca̠y tali̠­pa̠hu xapuxcu cura, sinoque huá Dios lacás­quilh pi̠ nala­ka­ta̠yay eé ta­scújut, porque Dios chiné tihuá­nilh:Huix quin­ka­huasa
porque la̠nchú chuná cli̠­ma̠x­tu­ni̠tán. rXli̠­cána pi̠ ni̠para cha̠tum chixcú ma̠n lac­saca xla­cata lanca xapuxcu cura nahuán, sinoque huá Dios ma̠n li̠lac­saca eé ta­scújut chuná cumu la̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tili̠­lac­sacchá a̠má xapu̠lh xapuxcu cura xuanicán Aarón. %qCY cumu xlá na̠ maklh­ca­tzi̠y ta­xlaj­uani̠ni̠t nac xmacni xla­ca­squinca nali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán xli̠­la­ka­chix­cu­huí̠n caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n, xa̠hua xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. pY cumu cha̠tum xapuxcu cura na̠ chixcú cumu la̠ aquinín xlá sta­lanca catzi̠y porque maklh­ca­tzi̠y nac xmacni lácu qui­mac­nicán tla­hua­putún tala̠­ka­lhí̠n; pus xlá tla̠n naca̠­ta̠­pa̠ti̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianos hua̠nti̠ taaktzan­ka̠­ta̠­yani̠t y ni̠ taca­tzi̠y para tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh. xo kCumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit, la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos lac­saca Dios cha̠tum chixcú hua̠nti̠ nali̠­ma̠xtuy xapuxcu cura hua̠nti̠ naca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠nán cris­tianos nac xla­catí̠n Dios y ca̠makni̠y taka­lhí̠n hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos. nPus niaj aka­tiyuj caláhu huata cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ calak­ta­la­ca­tzu­huí̠hu la̠qui̠ nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ luu tla̠n quin­ca̠­ca­tza­niyá̠n, quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, quin­ca̠­ta̠­pa̠­ti̠­niyá̠n, xa̠huachí xlá naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n acxni̠ tat­la­ji̠­ma̠­náhu nahuán.m!Porque tamá xapuxcu quin­cu­rajcán tla̠n naquin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n, xlá sta­lanca catzi̠y pi̠ aquinín ni̠ kalhi̠­yá̠hu li̠­tli­hueke; cumu xlá na̠ chixcú chix­cu­huí̠­lalh catzi̠y lácu saka̠­li̠cán qui­mac­nicán ma̠t­la­hui̠­pu­tuncán tala̠­ka­lhí̠n, pero ma̠squi xlá saka̠­lí̠­calh ne̠c­xnicú tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n. SlNata̠lán, ne̠c­xnicú timak­xtek­ya̠­hua­yá̠hu u̠má hua̠ntu̠ aya tzu­cu­ni̠­táhu li̠pa̠­hua­ná̠hu, porque Jesús hua̠nti̠ Xka­huasa Dios li̠táx­tulh lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura, tanu̠chá nac akapú̠n la̠qui̠ naquin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­naná̠n nac xla­catí̠n Dios. 5kc Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t ni̠lay tatze̠kniy, porque xlá hua̠k ca̠la­ka­pasa hua̠ntu̠ anán; pus hua̠k ca̠la­kuá̠n ma̠si­yu­ni­cani̠t a̠má hua̠nti̠ naquin­ca̠­ta̠t­la­huayá̠n taxokó̠n. Jesús li̠taxtuy lanca tali̠pa̠hu xapuxcu cura j7 Porque tamá xta­chu­huí̠n Dios xli̠­ca̠na pi̠ xas­tacná y kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke ni̠ xachuná aktum espada hua̠ntu̠ laca­tiyu̠ kalhi̠y xli̠s­ta­caca, porque xlá la̠li̠­huán tilak­pacha qui­li̠s­tac­nicán xa̠hua quiespi­ri­tucán, y hasta cha̠n nac xta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ kalhi̠y cha̠tum cris­tiano y hua̠k catzi̠y túcu huí nac xnacú. i Por eso cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ luu juerza cat­la­hua­nítit la̠qui̠ tla̠n xli̠­hua̠k aquinín nata­nu̠­ya̠­chá̠hu anta­nícu Dios quin­ca̠­ma̠­ja­xa­pu­tuná̠n, la̠qui̠ ni̠ti̠ aka­tiyuj natalay y nata­maca­sta̠­la­putún a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pá̠­hualh hua̠ntu̠ Dios tica̠­ma̠­lac­nú̠­nilh y ni̠ tata­nu̠chá. ,hQ Porque xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tata­nu̠­ya̠chá anta­nícu Dios ca̠ma̠­jaxay xli̠­ca̠na pi̠ li̠jaxko̠y xli̠­huak hua̠ntu̠ xka­lhi̠y xta­scújut, chuná cumu la̠ Dios jaxli xliaktujún quilh­ta­macú acxni̠ tla­hua­ko̠lh xta­scújut. ^g5 Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na huí pu̠lactum xaca̠­li̠­pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n anta­nícu nata­jaxa a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios. Xf)Para a̠má xamaká̠n quilh­ta­macú Josué xti­ca̠­ta̠­ta­nu̠chá nac a̠má xaca̠­li̠­pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán pi̠ antá naca̠­ma̠­ja­xacán xli̠­ca̠na pi̠ Dios niaj xti­li̠­chu­huí̠­nalh a̠túnuj quilh­ta­macú. QePero cumu Dios lacas­quín pi̠ ma̠squi catu̠hua̠ quilh­ta­macú cris­tianos tla̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá nac a̠má pu̠la­tama̠n anta­nícu naquin­ca̠­ma̠­ja­xayá̠n, huá xpa̠­la­cata lhu̠­huatá ca̠ta aca­li̠stá̠n chuná ma̠ca­tzi̠­ní̠­nalh acxni̠ ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh rey David pi̠ chiné catzokpá a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aya xca̠­hua­nini̠t makán quilh­ta­macú.Para hui­xinín xli̠­ca̠na kalhi̠­pu­tu­ná̠tit hua̠ntu̠ la̠nchú u̠má quilh­ta­macú ca̠ma̠­lac­nu̠­nimá̠n Dios,
pus ni̠ cama̠­pa­lhí̠tit mina­cujcán y ni̠ caj caka­lha­kax­pat­ma­kántit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. [d/Pero lhu̠­huacú tzanka̠y hua̠nti̠ nata­ta­nu̠­ya̠chá nac a̠má xaca̠­li̠­pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n anta­nícu Dios naca̠­ma̠­jaxay xli̠s­tac­nicán porque xlá chuná lacas­quín; cumu hua­tuní̠n xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ luu pu̠lh tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠­calh lácu nata­li̠­pa̠­huán a̠má xta­chu­huí̠n Dios la̠qui̠ tla̠n nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán, pero ne̠c­xnicú tata­nu̠chá porque caj taka­lha­kax­mat­má­kalh hua̠ntu̠ tica̠­ma̠­lac­nu̠­ni­canchá. 'cGY lacatum anta­nícu ca̠li̠­chu­hui̠nán qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ caj xta­la­pu̠lay nac desierto antiyá li̠tum chiné huam­paray:Ne̠c­xnicú cati­ta­ta­nu̠chá nac a̠má li̠pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n anta­nícu xacámaj ca̠ma̠­jaxay. 5bcPus nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t xpa̠­la­cata a̠má quilh­ta­macú:Acxni̠ Dios tla­hua­ko̠lh xta­scújut xliaktujún quilh­ta­macú jaxli. a#Pero aquinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ni̠­táhu xli̠­ca̠na pi̠ nata­nu̠­ya̠­chá̠hu nac a̠má li̠pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n anta­nícu xlá quin­ca̠­ma̠­ja­xa­pu­tuná̠n porque chiné huan:Caj xpa̠­la­cata quin­ta­si̠tzi tancs cuá
pi̠ ne̠c­xnicú cati­ta­ta­nu̠chá nac a̠má li̠pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n anta­nícu xacámaj ca̠ma̠­jaxay. Caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ huá Dios tancs xli̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­nama pi̠ xlá anka­lhi̠ná jaxma, porque hasta la̠ta tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú xliaktujún quilh­ta­macú xlá tla­hua­ko̠lh xta­scújut. x`iAmá li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ xlacán tica̠­ma̠­lac­nu̠­ní­calh pi̠ naca̠­ma̠x­qui̠cán, na̠ hua­tiyá hua̠ntu̠ la̠nchú aquinín quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán, pero xlacán ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuánilh hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t porque ni̠ tali̠­pá̠­hualh hua̠ntu̠ xta­kax­matni̠t. q_ ]Cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, aquinín na̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­nimá̠n aktum li̠pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n anta­nícu tla̠n nata­jaxa qui­li̠s­tac­nicán, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ li̠huán kalhi̠­ya̠hucú a̠má tama̠­lacnú̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n xla­cata pi̠ nata­nu̠­ya̠­cháhu anta­nícu Dios quin­ca̠­ma̠­ja­xa­pu­tuná̠n, xli̠­ca̠na pi̠ luu cuentaj qui­li̠t­la­huatcán qui­la­ta­ma̠tcán, chicá xamaktum tícu la̠ hui­xinín ni̠lay cati­ta­nu̠chá. [^/Xli̠­ca̠na pi̠ aquinín judíos hua̠nti̠ la̠nchú lama̠­náhu quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n hua̠ntu̠ taak­spú­lalh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán porque ne̠c­xnicú tata­nu̠chá anta­nícu xca̠­ma̠­lac­nu̠níy Dios porque ni̠ aksti̠tum taca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ ca̠huá­nilh.]¿Xatícu cahuá hua̠nti̠ Dios tancs ca̠huá­nilh pi̠ ne̠c­xnicú cati­ta­ta­nu̠chá nac a̠má xasa̠sti pu̠la­tama̠n anta­nícu xámaj ca̠ma̠­jaxay? Pus hua­tuní̠n a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­má­kalh nac desierto. 0\YXli̠­hua̠k ti̠puxam ca̠ta la̠ta xca̠­ta̠­la­pu̠lay, anka­lhi̠ná tama­ka­sí̠­tzi̠lh Dios porque ni̠ xta­kax­mata, huá xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tat­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n Dios ca̠li̠­mák­xtekli pi̠ catá­ni̠lh nac desierto. -[SPero cala­ca­pa̠s­táctit, ¿tícu cahuá a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj taka­lha­kax­mat­má­kalh Dios acxni̠ xlá ma̠n ca̠xa­kát­li̠lh? Pus huá a̠ma̠ko̠lh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ ca̠ta­mac­xtuchá Moisés nac Egipto. gZGPorque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan:Para hui­xinín xli̠­ca̠na kalhi̠­pu­tu­ná̠tit hua̠ntu̠ la̠nchú u̠má quilh­ta­macú ca̠ma̠­lac­nu̠­nimá̠n Dios,
pus ni̠ cama̠­pa­lhí̠tit mina­cujcán y ni̠ caj caka­lha­kax­pat­ma­kántit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n,
cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh mili̠­ta­la­ka­pas­nicán caj taka­lha­kax­mat­má­kalh y tzú­culh tata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y Dios. [Y/Para lacas­qui­ná̠hu pi̠ anka­lhi̠ná nata̠­la­ta­ma̠­yá̠hu Cristo quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ chu­na­tiyá aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠hu hasta la̠tachá ni̠n­co̠cxni nalak­cha̠­ná̠hu chuná cumu la̠ aksti̠tum li̠pa̠­huáhu acxni̠ huacu quin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán. aX; Huata quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ anka­lhi̠ná cala̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ní̠hu cha̠li cha̠lí li̠huán kalhi̠­ya̠hucú “u̠má quilhtamacú” hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán Dios nac li̠kalh­ta­huaka la̠qui̠ ni̠ti̠ nali̠­taak­ska­hui­tama̠y xta­la̠­ka­lhí̠n y natzucuy laca­ta̠­qui̠nán xnacú. !W; Nata̠lán, luu cuentaj cat­la­huátit ni̠para cha̠tum lá hui­xinín tima̠­pa­lhi̠­yá̠tit mina­cujcán y ni̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit, xa̠huachí ne̠c­xnicú tita­la­ka­maka­tli̠­ni­yá̠tit Dios hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá lama xas­tacná. :Vm Caj xpa̠­la­cata quin­ta­si̠tzi tancs cuá
pi̠ ne̠c­xnicú cati­ta­ta­nu̠chá nac a̠má li̠pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n anta­nícu xacámaj ca̠ma̠­jaxay. UU# Huá xpa̠­la­cata quin­ta­li̠­ma­ka­sí̠­tzi̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos,
y chiné cuá: “Xli̠­ca̠na pi̠ luu xaaktzanká̠n y aka­tiyuj tali̠lay xna­cujcán,
porque lacmín lacán tala­má̠­nalh y ni̠ talac­tla̠­huam­putún nac xatlá̠n tiji hua̠ntu̠ cca̠­ma̠­si­yu­nini̠t.” )TK Ama̠­ko̠lh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán lhu̠hua hua̠ntu̠ quin­ta­li̠­tzak­sachá para xli̠­ca̠na cka­lhi̠y lanca li̠t­li­hueke,
y hasta quin­ta­la­ca­tá̠­qui̠lh ma̠squi aya xle̠ma xli̠­ti̠­puxam ca̠ta la̠ta aquit xac­ca̠­ta̠­la­pu̠lay,
y lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t quin­ta­scújut xac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ni̠t. ESpus ni̠ cama̠­pa­lhí̠tit mina­cujcán y ni̠ caj caka­lha­kax­pat­ma­kántit wa̠ntu̠ cca̠­wa­nimá̠n
cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh mili̠­ta­la­ka­pas­nicán caj taka­lha­kax­mat­má­kalh y tzú­culh tata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y Dios
acxni̠ xta­la­pu̠lay nac desierto. lRQNac li̠kalh­ta­huaka tatzok­ta­hui­lani̠t pi̠ Espíri­tu Santo chiné huá:Para hui­xinín xli̠­ca̠na kax­pat­pu­tu­ná̠tit hua̠ntu̠ la̠nchú u̠má quilh­ta­macú ca̠hua­nimá̠n Dios, 4QaPero Cristo ni̠ tasa̠cua sinoque huá xka­huasa hua̠nti̠ xpu̠­chiná chiqui, xlá tlak tancs nacuentaj­tla­huay xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tanúma nac xchic Dios, a̠má chiqui aquinín li̠tax­tu­yá̠hu para chu­na­tiyá aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠hu, ya̠ tapa̠­xu­huá̠n kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu porque sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ namak­lhti̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán. Ne̠cxnicú catima̠jáxalh Dios xli̠stacnicán hua̠nti̠ ma̠palhi̠y xnacujcán y takalhakaxmatmakán PMoisés li̠táx­tulh cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ tancs xli̠­ma̠­síyut xuani̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, xlá aksti̠tum ma̠kan­táx­ti̠lh y kalha­kax­mat­ní̠­nalh hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t nat­la­huay xta­scújut. O/Dios xli̠­ma̠xtuy a̠ma̠ko̠lh xalak­maká̠n israel­itas cumu lá xchic, pero la̠tachá nícu tayá̠­nalh chiqui juerza huí cha̠tum chixcú hua̠nti̠ tla­huani̠t, pero mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ huá Dios ca̠t­la­huani̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán. $NAPero Jesús a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná Moisés, xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠má chixcú hua̠nti̠ tla­huay aktum chiqui xlá mini̠niy nali̠­ma̠x­tucán tlak tali̠­pa̠hu y naca̠c­ni̠­na­nicán ni̠ xachuná chiqui hua̠ntu̠ tlá­hualh. ~MuJesús luu tali̠­pa̠hu li̠táx­tulh nac xla­catí̠n Dios porque luu aksti̠tum ma̠kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ Dios xli̠­ma̠­pek­si̠ni̠t y huá li̠la­ka­yá̠­hualh eé xta­scújut, chuná cumu la̠ xamaká̠n quilh­ta­macú Moisés li̠huana̠ ma̠kan­táx­ti̠lh la̠ta lácu xli̠­ma̠­pes­ki̠ni̠t Dios naca̠­pux­culé̠n xca­maná̠n. -L UNata̠lán, hui­xinín hua̠nti̠ tapek­si̠­ni­yá̠tit Dios xli̠­ca̠na pi̠ huá ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ Mim­pu̠­chi­nacán nat­la­hua­yá̠tit, pus tancs caca­tzí̠tit y cali̠­ma̠x­tútit Cristo Jesús cumu la̠ lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura hua̠nti̠ quin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­naná̠n nac xla­catí̠n Dios hua̠nti̠ aquinín aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠hu. @KyCumu xlá na̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ pa̠ti̠ni̠t, catzi̠y pi̠ anka­lhi̠ná tzak­sanán akska­huiní pus qui­li̠­ca­tzi̠tcán pi̠ naca̠­mak­ta̠yay xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠sa­ka̠­li̠ma juerza ca̠ma̠t­la­hui̠­putún tala̠­ka­lhí̠n akska­huiní.vJeY cumu chuná xli̠­lac­lhca̠­ma­ca­min­cani̠t xafuerza xuani̠t pi̠ na̠chuná naka­lhi̠y xmacni cumu la̠ taka­lhi̠y xna­ta̠lán xalac ca̠quilh­ta­macú y la̠qui̠ tla̠n nali̠­taxtuy lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­huá̠n nahuán, la̠qui̠ tla̠n naca̠­lac­xa­caniy xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos acxni̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán hua̠ntu̠ naca̠­pa̠­la­ca­xo­ko̠nún nac xla­catí̠n Dios. [I/Xa̠huachí Cristo ni̠ huá lak­mini̠t xla­cata naca̠­lak­ma̠xtuy ángeles, sinoque huá mini̠t ca̠lak­ma̠xtuy a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n ko̠lu­tzí̠n Abraham. H'Pus chú aya ca̠lak­ma̠x­tuni̠t xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­hua̠k xla­ta­ma̠tcán xta­pe̠­cuaniy li̠ní̠n y anka­lhi̠ná xta­la­má̠­nalh cumu la̠ xta­chí̠n porque ni̠para cha̠tum tícu lak­taxtuy ni̠ nani̠y. PM~}|M{=z'xUvtsr[qpKn]kWhgf8dcUa;_^\ZXW#V6TS{QQ NLKJGEB@>X<9Z65Q430//-S+A)+'7$#`!_Q{f.( 8}"  C T ;JMymk Y li̠huán kalhi̠­yá̠hu quilh­ta­macú quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n hua̠ntu̠ aksti̠tum nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu, nala̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu cha̠tum a̠cha̠túm y nat­la­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut. lw Luu tli­hueklh cahui­lí̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán y li̠pa̠­xúhu caka­lhi̠­ta­hui­látit acxni̠ naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo; porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán tancs ámaj ma̠kan­taxti̠y. jkM Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ luu li̠pa̠­xúhu y aksti̠tum qui­na­cujcán cali̠­lak­ta­la­ca­tzu­huí̠hu Dios, hua̠ntu̠ aksti̠tum cali̠­pa̠­huáhu y niaj tu̠ aka­tiyuj calí̠­lalh qui­na­cujcán porque huá li̠che­ke̠­ni̠­táhu qui­na­cujcán ama luu xas­ta­lanca chú­chut xalac akapú̠n. Nj Porque nac akapú̠n aquinín kalhi̠­yá̠hu cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu quin­cu­rajcán huá Jesús hua̠nti̠ cuentaj­la­ko̠ni̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac xchic Dios. Ci Porque tancs sta̠­la­ni­ma̠­náhu xasa̠sti tiji, a̠má xatiji latáma̠t hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­qui̠­ma̠­la­qui̠­ni­chín acxni̠ qui̠­lachi caj xpa̠­la­cata cumu quin­ca̠­pa̠­la­caní̠n, porque acxni̠ ni̠lh Cristo qui̠­táx­tulh cumu lá̠m­para maktum lác­xti̠tli y ma̠ta­pá̠­nu̠lh a̠má lanca li̠la­kat­lapá̠n nac xpu̠­si­culan Dios y chuná ma̠lá­qui̠lh nac a̠má xpu̠­lactiy chiqui hua­nicán Lugar San­tí­simo la̠qui̠ chú cati̠huá aquinín tla̠n nata­nu̠­yá̠hu anta­nícu huí Dios. 6he Nata̠lán, cumu Jesu­cristo aya staj­makani̠t xkalhni caj quim­pa̠­la­ca­tacán pus aquinín niajpara tzinú pe̠cuaná̠hu huata tla̠n nata­nu̠­yá̠hu nac Lugar San­tí­simo anta­nícu hui­lachá Dios la̠qui̠ ya̠ tapa̠­xu­huá̠n nalak­ta­la­ca­tzu­hui̠­yá̠hu. 1g[ Pus cumu xli̠­ca̠na pi̠ aya quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­ca­ni̠tán xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán niaj xla­ca­squinca nali̠­la­ka­ta̠­ya­niyá̠w Dios lhu̠hua xali̠­maak­xta­kájni̠t li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ nali̠­lac­xa­ca­pu­tu­ná̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Xli̠hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠huán Cristo li̠pa̠xúhu calaktalacatzúhui̠lh Dios efC Y niaj para maktum cac­ti­la­ca­pá̠s­tacli xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán. deA Chiné huán Quim­pu̠­chi­nacán: Cumu chú aya ti̠tax­tu­ko̠ni̠t tamá quilh­ta­macú,
pus chú nac­ca̠­ta̠t­la­huay aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán,
y chiné naqui̠­taxtuy:Aquit nacuili̠y qui­li̠­ma̠­peksí̠n nac xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán
y li̠huana̠ nac­tzo­kuili̠y nac xna­cujcán. d Y na̠ li̠huana̠ quin­ca̠­ma̠­lu­lok­niyá̠n Espíri­tu Santo acxni̠ chiné huan nac li̠kalh­ta­huaka: c# Porque ma̠squi caj maktum la̠ta xlá li̠la­ka­chix­cu­huí̠­nalh xla­táma̠t, pus xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá xca̠­lac­sacni̠t y ca̠lac­xa­cá­nilh xta­la̠­ka­lhi̠ncán luu lacuán cris­tianos ca̠li̠­má̠x­tulh nac xla­catí̠n Dios. ab; Y antá chú kalhi̠­ma̠chá nahuán hasta nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Dios nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tima̠­lac­nú̠­nilh acxni̠ chiné huá­nilh: “Aquit nac­ca̠­ma­ka­tlajay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n la̠qui̠ aca­li̠stá̠n mac­xtum nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n.” a Pero Jesu­cristo maktum tu̠ li̠la­ka­ta̠­ya­ní̠­nalh xla­táma̠t la̠qui̠ tla̠n nali̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán xli̠­hua̠k tala̠­ka­lhí̠n, y aca­li̠stá̠n chú tahui­lachá nac xpa̠xtú̠n Quin­tla̠­ticán Dios. W`' Ma̠squi laca­tancs catzi̠­yá̠hu pi̠ a̠ma̠ko̠lh taka­lhí̠n hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán cura xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay talac­xacay quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán pero xlacán pi̠hua pi̠huá tali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán cha̠li cha̠lí xli̠­la­ka­chix­cu­hui̠ncán. 7_g Cristo tlá­hualh xta­pa̠­xu­huá̠n Dios acxni̠ xlá tama­ca­má̠s­ta̠lh y ni̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán, na̠ acxni tuncán Dios quin­ca̠­li̠­ma̠xtún cumu la̠ ni̠tu̠ quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán porque acxni̠ xlá ni̠lh y li̠la­ka­chix­cú­hui̠lh xmacni caj xma̠n maktum tú quin­ca̠­lac­xa­canín xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Q^ Y aca­li̠stá̠n chú huam­paray: “Huix lanca tali̠­pa̠hu Dios, pus chú u̠cuilachá aquit la̠qui̠ nac­tla­huay min­ta­pa̠­xu­huá̠n.” Antá laca­tancs huam­putún pi̠ niaj tu̠ tali̠­ma­cuán xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ xapu̠lh xtla­huacán, porque huá a̠tzinú xma̠t­la̠nti̠y Dios a̠má xasa̠sti xli̠­lak­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ xlá xámaj li̠la­ka­ta̠yay Cristo. ]' Cumu la̠ hui­xinín kax­páttit, xapu̠lh huan pi̠ Dios niaj lacas­quín y ni̠ lakati̠y nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán catu̠hua̠ li̠la­ka­chix­cu­huí̠n xa̠hua hua̠ntu̠ ca̠mak­ni̠cán y ca̠lh­cu­yucán taka­lhí̠n la̠qui̠ nali̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xtla­huacán xamaká̠n quilh­ta­macú huá Dios ma̠n xli̠­ma̠­pek­si̠­nam­pa­rani̠t acxni̠ timá̠x­qui̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. \} Huá xpa̠­la­cata aquit chiné cuá: “Huix lanca tali̠­pa̠hu Dios,
pus chú u̠cuilachá aquit la̠qui̠ nac­tla­huay min­ta­pa̠­xu­huá̠n,
chuná cumu la̠ tatzok­ta­hui­lani̠t qui­la­cata nac li̠kalh­ta­huaka.” M[ Huix niaj ma̠t­la̠n­ti̠ya naca̠­mak­ni̠cán lactzu̠ taka­lhí̠n naca̠lh­cu­yucán la̠qui̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­cana y naca̠­lac­xa­caya tala̠­ka­lhí̠n. Z Pus huá xpa̠­la­cata acxni̠ Cristo milh nac ca̠quilh­ta­macú chiné huá­nilh Dios:Huix niaj laca­squina nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­cana caj catu̠hua̠ taka­lhí̠n,
la̠qui̠ xkalh­nicán nali̠­lac­xa­caya tala̠­ka­lhí̠n,
huata huix qui­ma̠x­qui̠­ni̠ta qui­macni la̠qui̠ huá nac­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n. YY+ Porque a̠má xkalh­nicán becerros xa̠hua chivos hua̠ntu̠ tali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán nac xla­catí̠n Dios xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay ca̠lac­xa­caniy xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos. X Pero tamá xli̠­la­ka­chix­cu­hui̠ncán hua̠ntu̠ xca̠tán tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán xli̠­ca̠na pi̠ caj ca̠li̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tacni̠y pi̠ la̠tiyá taka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán ni̠ luu xca̠­lac­xa­ca­ni­cani̠t. RW Porque para xlacán tancs xta­cá­tzi̠lh cris­tianos pi̠ tama̠­ko̠lh li̠la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­pek­si̠nán nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán xli̠­ca̠na xca̠­lac­xa­cá­nilh xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán entonces niaj chu­na­tiyá xta­la­ka­chix­cú­hui̠lh Dios xca̠tán porque xlacán sta­lanca xta­cá­tzi̠lh pi̠ niaj tu̠ tali̠­pe̠­cuán. V  Amá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ pu̠lh timá̠x­qui̠lh Moisés, hua̠k caj xma̠s­tíle̠k xuani̠t hua̠ntu̠ a̠cu luu xámaj ma̠sta̠y, pero ni̠naj huá luu xax­li̠­ca̠na. Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés ni̠lay ca̠li̠­ma̠xtuy cris­tianos cumu la̠ ti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠nti̠ xca̠tán tali̠­miniy xapuxcu cura xli̠­la­ka­chix­cu­hui̠ncán la̠qui̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios. }Us pus na̠chuná chú Cristo caj xma̠n maktum tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n cumu la̠ aktum li̠la­ka­chix­cu­hui̠n xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán nac xla­catí̠n Dios. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ namim­paray xli̠­maktiy, pero niaj huá catí­milh tili̠­chu­hui̠nán lácu naca̠­lac­xa­caniy xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos, huata caj namín ca̠tiyay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y takalh­ka­lhi̠­má̠­nalh nahua̠n.AT{ Cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ nac ca̠quilh­ta­macú xli̠­hua̠k aquinín cris­tianos maktum tu̠ ni̠yá̠hu y hasta aca­li̠stá̠n nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ naquin­ca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­caná̠n xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­táhu uú nac ca̠quilh­ta­macú, S Para xla­ca­squinca pi̠ mak­lhu̠hua xti­la­ka­chix­cu­huí̠­nalh, hasta la̠ta tima̠­la­ca­tzu­quí̠­calh ca̠quilh­ta­macú xli̠­ca̠na pi̠ mak­lhu̠­huatá cahuá xti­ta­má̠s­ta̠lh namak­ni̠cán xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán; pero cumu chú lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú milh Cristo nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nama­ca­ma̠sta̠y xla­táma̠t nac xla­catí̠n Dios cumu la̠ aktum li̠maak­xta­kájni̠t li̠la­ka­chix­cu­hui̠n y maktum tu̠ quin­ca̠­lac­xa­ca­ni­ko̠­ni̠tán xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. pRY Xlá maktum tu̠ tanu̠­ni̠­tanchá nac xla­catí̠n Dios la̠qui̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán xkalhni y ni̠ mak­lhu̠hua catis­taj­má­kalh la̠qui̠ nali̠­xo­ko̠nún xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán cumu lá xtat­la­huay xana­puxcun cura hua̠nti̠ xca̠tán xta­tanu̠y pu̠lactum anta­nícu xuí Dios la̠qui̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y xkalh­nicán lactzu̠ taka­lhí̠n xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos. Q Porque a̠má Quim­pu̠­chi­nacán Cristo ni̠ tanu̠ni̠t tuncán nac a̠má pu̠si­culan xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠y Dios anta­nícu xtat­la­hua­nini̠t lac­chix­cu­huí̠n xpu̠­sa̠ntu, xaliucxilh­tiyán luu xaca̠na̠ xpu̠­sa̠ntu hua̠ntu̠ hui­lachá nac akapú̠n, sinoque xlá antá nac akapú̠n tanu̠­ni̠­tanchá anta­nícu huí Quin­tla̠­ticán Dios la̠qui̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú naquin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­na­na̠­chá̠n nac xla­catí̠n. P Amá pu̠si­culan anta­nícu xla­ka­chix­cu­hui̠cán Dios hua̠ntu̠ xapu̠lh tit­la­hua­ní­calh xli̠­ca̠na pi̠ caj xaliucxilh­tiyán hua̠ntu̠ hui­lachá nac akapú̠n, y cumu lhu̠hua hua̠ntu̠ uú xli̠­tax­tapuy xla­ca­squinca xuani̠t pi̠ xkalh­nicán lactzu̠ taka­lhí̠n nali̠­che­ke̠­ma­ka­nicán; pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ hui­lachá nac akapú̠n xla­ca­squinca nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán hua̠ntu̠ a̠tzinú xatlá̠n li̠la­ka­chix­cu­hui̠n. :Om Porque nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ xma̠x­qui̠ni̠t Moisés huan: “Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xca­jua̠lani̠t xafuerza pi̠ kalhni nali̠­che­ke̠­ma­ka­nicán, y hua̠nti̠ ni̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán kalhni ni̠tu̠ ma̠tzan­ke̠­na­ni­má̠­calh xta­la̠­ka­lhí̠n.” Cristo maktum tu̠ quinca̠lacxacaniko̠ni̠tán xli̠hua̠k quintala̠kalhi̠ncán cane̠cxnicahuá quilhtamacú `N9 Moisés na̠ ca̠li̠­pux­má­ni̠lh kalhni a̠má pu̠si­culan anta­nícu xla­ka­chix­cu­hui̠­nancán y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ antá xmac­la­ca­squincán acxni̠ xla­ka­chix­cu­hui̠cán Dios. 2M] Aca­li̠stá̠n Moisés chiné ca̠huá­nilh: “Huá u̠má kalhni ma̠lu­loka pi̠ la̠nchú Dios xli̠­ca̠na ca̠ta̠t­la­huamá̠n aktum tala­ca̠xlán.” lLQ Moisés ca̠ma̠­ké̠s­tokli xli̠­hua̠k cris­tianos y tzú­culh ca̠li̠­kalh­ta­hua­kaniy xli̠­ma̠­peksí̠n Dios; aca­li̠stá̠n tíyalh tzu­tzoko panáma̠c xa̠hua akatum lasasa xmak­xpí̠n hisopo, lup ca̠má­ju̠lh anta­nícu quilhtum xuí xkalh­nicán lactzu̠ becerros xa̠hua chivos hua̠ntu̠ xca̠­mak­ni̠­cani̠t y xta̠­lak­tla­hua­cani̠t chú­chut, tzú­culh ca̠li̠­pux­mani̠y a̠má libro anta­nícu xta­tzokni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, y na̠chuná ca̠li̠­pux­má­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá pu̠tum xta­yá̠­nalh. Ky Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios tit­lá­hualh a̠má xapu̠lh tala­ca̠xlán, xla­cata nali̠­ta­lu­loka ca̠mak­ní̠­calh lactzu̠ taka­lhí̠n y li̠la­ka­chix­cu­huí̠­calh xkalhni. .JU Para lamajcú a̠má chixcú hua̠nti̠ ma̠la­ca̠x­tla­hua­ni̠­nani̠t cáp­snat xla herencia xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán cáp­snat, pero para aya ni̠ni̠t entonces li̠ma­cuán porque tla̠n xlá nat­la­huay hua̠ntu̠ tima̠­lac­nu̠­ní­calh nata̠i̠cán. WI' Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ ma̠squi li̠huana̠ laca̠x­tla­hua­cani̠t mactum cáp­snat xla herencia xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ aka­ta̠x­tu­ni­má̠­calh cha̠tum chixcú, tamá chixcú hua̠k xlá nahuán hua̠ntu̠ li̠ta̠­ya­ni­cani̠t pero hasta acxni̠ nani̠y hua̠nti̠ ma̠­sta̠ma herencia. *HM Acxni̠ Cristo ni̠lh xlá ma̠tzú­qui̠lh aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ta̠t­la­huán, y laca­tancs huan pi̠ quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­táhu acxni̠ akpuntum xla­ma̠­náhu, y xapu̠lh tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ Dios xtla­huani̠t xquin­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ naxo­ko̠­nu­ná̠hu, xa̠huachí xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t tla̠n namak­lhti̠­na­ná̠hu y nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán. pGY Cumu para xkalh­nicán lactzu̠ taka­lhí̠n kalhi̠y li̠t­li­hueke, ¡pus xli̠­ca̠na pi̠ a̠tzinú xali̠­huacay lanca li̠t­li­hueke kalhi̠y xkalhni Cristo porque maktum tu̠ quin­ca̠­lac­xa­canín quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán! Cristo tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ naquin­ca̠­pa̠­la­ka­xo­ko̠­nuná̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán nac xla­catí̠n Dios, y Dios laká­ti̠lh tamá li̠la­ka­chix­cu­hui̠n porque xlá ni̠tu̠ xli̠­tax­ta­puni̠t; y a̠má xkalhni hua̠ntu̠ xlá staj­má­kalh quin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠má̠n la̠qui̠ xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke qui­na­cujcán xma̠n huá nalac­scuj­na­ni­yá̠hu xas­tacná Quin­tla̠­ticán Dios. F Xli̠­ca̠na pi̠ xkalh­nicán huá̠cax xa̠hua chivos chuná cumu lá xalh­caca becerros hua̠ntu̠ xca̠lh­cu­yucán nac xok­spú̠n pu̠santu nac pu̠si­culan xka­lhi̠y li̠t­li­hueke porque acxni̠ xca̠­li̠­pux­ma­ni̠cán nac xmac­nicán cris­tianos ca̠che­ke̠­ma­ka­ní­calh hua̠ntu̠ xca̠­ma̠x­ca­juali̠ni̠t xcuenta ca̠quilh­ta­macú. RE Cristo cha̠lh nac xpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ huí nac akapú̠n y antá maktum tu̠ tanu̠chá cane̠c­xni­cahuá nac xpu̠­si­culan nac Lugar San­tí­simo anta­nícu huí Dios, xa̠huachí ni̠ huá li̠la­ka­chix­cú­hui̠lh Dios caj xkalh­nicán lactzu̠ taka­lhí̠n cumu la̠ bor­regos, chivos hua̠ntu̠ xca̠­mak­ni̠cán, sinoque xlá li̠la­ka­chix­cu­huí̠­nalh xkalhni hua̠ntu̠ ma̠n staj­má­kalh acxni̠ mak­ní̠­calh la̠qui̠ aquinín naka­lhi̠­yá̠hu xlak­táxtut qui­li̠s­tac­nicán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. {Do Pero cumu Cristo aya qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú, Dios li̠má̠x­tulh lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura hua̠nti̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán nac xasa̠sti xta­lac­ca̠xlán. Xlá antá laka­chix­cu­hui̠­na­na̠chá nac akapú̠n cxpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ a̠tzinú xatlá̠n, porque ni̠ huá tla­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n, xa̠huachí ni̠ antá uú xala ca̠quilh­ta­macú. C  Y na̠chuná qui̠­taxtuy xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xquin­ca̠­hua­niyá̠n xatúcu tla̠n nahua­yá̠hu o nali̠­kot­nu­ná̠hu, xa̠hua lácu tla̠n nali̠­lac­xa­ca­yá̠hu hua̠ntu̠ xli̠­tax­ta­puni̠t qui­mac­nicán, porque u̠má li̠ma̠­peksí̠n caj xma̠n huá xquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n nac qui­mac­nicán y ni̠ xka­lhi̠y li̠t­li­hueke nali̠­lac­xa­ca­yá̠hu tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠hu nac qui­na­cujcán, pero Dios xca­tzi̠y pi̠ niaj tu̠ cati­li̠­mácua acxni̠ xlá nalak­pa­li̠ko̠y a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ pu̠lh xtla­huani̠t. Cristo li̠lakachixcuhui̠ma Dios xkalhni hua̠ntu̠ stajmákalh acxni̠ ni̠lh 9Bk Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ pu̠lh xtla­huacán li̠taxtuy aktum liucxilh­tiyán xala ca̠lacchú quilh­ta­macú; chuná cuan porque xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ chu­nacú li̠la­ka­ta̠­ya­ni̠­na­má̠­calh xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ chuná tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, ne̠c­xnicú tancs cati­ta­li̠­mak­lhcá­tzi̠lh nac xla­ta­ma̠tcán para luu li̠huana̠ ca̠li̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­cani̠t xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tati̠t­la­huani̠t. A Pus luu laca­tancs quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠má̠n Espíri­tu Santo pi̠ a̠má maká̠n quilh­ta­macú li̠huán chu­nacú xka­lha­kax­mat­má̠­calh xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés tla̠n xla­ka­chix­cu­hui̠cán Dios nac xpu̠­si­culan xla lháka̠t lacatum anta­nícu hua­nicán Lugar Santo; qui̠­taxtuy pi̠ nac xli̠­pu̠­lactiy anta­nícu hua­nicán Lugar San­tí­simo ni̠para cha̠tum cati̠hua̠ cris­tianos xca̠­mi­ni̠niy nata­ma̠­la­ca­tzu­hui̠y Dios. f@E Pero xli̠­pu̠­lactiy chiqui hua̠ntu̠ xuanicán Lugar San­tí­simo caj xma̠n maktum aktum ca̠ta xmi­ni̠niy natanu̠y xapuxcu cura, y xli̠­lé̠nat xkalhni lactzu̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ a̠cu xca̠­mak­ni̠­cani̠t, pu̠lh nali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ ma̠n tla­huani̠t y aca­li̠stá̠n chú nali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos. d?A Amá pu̠si­culan xla lháka̠t hua̠ntu̠ tima̠t­la­huí̠­nalh Dios xcha̠­liyá̠n xta­tanu̠y cura la̠qui̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios nac pu̠lactum chiqui anta­nícu xuanicán Lugar Santo. ,>Q Nac xok­spú̠n a̠má ca̠xa xta­yá̠­nalh cha̠tiy lac­lanca ángeles hua̠nti̠ xta­ma̠­siyuy pi̠ antá xuí Dios, ma̠squi xlá ni̠ xta­siyuy, xta­liak­tla­pa­ko̠ni̠t xpe­kencán xli̠­taaka­chuw a̠má ca̠xa. Pero clac­pu­huán pi̠ la̠nchú ni̠ luu xla­ca­squinca caj huá luu nali̠­kalh­chu­hui̠­na­ná̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xuí nac a̠má pu̠si­culan xla lháka̠t. =' Antá xtla­hua­cani̠t aktum pu̠santu xla oro y nac xok­spú̠n clhcu­yucán ciensus, na̠ xuí aktum ca̠xa hua̠ntu̠ li̠huana̠ xli̠­mac­ma­ni̠­cani̠t oro nac xmacni xa̠hua nac xpu̠­lacni, antá xca̠­ma̠­qui̠­cani̠t a̠má lak­xta­kala chí­huix anta­nícu xta­tzokni̠t kam­pa̠­cá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios. Na̠ antá xta­ju̠ma pa̠tum xa̠lu xla oro, y nac xa̠lu xta­ju̠ma actzu̠ tahuá xuanicán maná hua̠ntu̠ cha̠li cha̠lí xta­ma̠­qui̠y nac desierto. Na̠ antá xma̠­qui̠­cani̠t nac ca̠xa xlí̠xtok a̠má ko̠lu­tzí̠n Aarón y a̠má lí̠x­toko hasta xmak­xpi̠­pu­ni̠ttá. .<U Y nac xcha̠ké̠n xli̠­mactiy li̠la­kat­lapá̠n nac xli̠­pu̠­lactiy chiqui xuilachá hua̠ntu̠ xuanicán Lugar San­tí­simo, o Anta­nícu huí Dios. %;C Amá pu̠si­culan xla lháka̠t hua̠ntu̠ tla­hua­ní­calh Dios pu̠lac­lhu̠hua xuani̠t, pu̠lh xuilachá lacatum hua̠ntu̠ xuanicán Lugar Santo o Anta­nícu laka­chix­cu­hui̠cán Dios; antá xyá aktum lanca can­de­lero hua̠ntu̠ xpu̠­ya̠­huacán cera, xa̠hua aktum mesa y nac xok­spú̠n xta­hui­lá̠­nalh cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­chix­cu­hui̠­nancán. Z: / Cumu la̠ hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ Dios huacu pu̠lh tica̠­ta̠t­lá­hualh xta­la­ca̠xlán judios, xlá ma̠n ma̠t­la­huí̠­nalh aktum pu̠si­culan y ca̠huá­nilh lácu xla­cas­quín nata­la­ka­chix­cu­huí̠y, pero a̠má pu̠si­culan xli̠­ca̠na pi̠ antá uú xala ca̠quilh­ta­macú. Y9+ Cumu Dios li̠chu­hui̠nán aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán, laca­tancs huam­putún pi̠ hua̠ntu̠ xapu̠lh xtla­huani̠t niaj tu̠ li̠ma­cuán; y cumu catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aya lakuani̠t y niaj tu̠ li̠ma­cuán xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para maka̠s quilh­ta­macú maktum pi̠ nalak­sputko̠y.i8K Aquit nac­ca̠­ta̠­pa̠ti̠y y nac­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tatit­la­huani̠t,
y niaj para maktum cac­ti­la­ca­pá̠s­tacli xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán. 97k Amá quilh­ta­macú niaj xafuerza aka­tiyuj nata­li̠lay cris­tianos
xla­cata nala̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y para xli̠­ta­la­ka­pasni osuchí xta̠­la­catzú,
la̠qui̠ naquin­ta­la­ka­pasa pi̠ aquit Xpu̠­chi­nacán,
porque xli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos naquin­ta­la­ka­pasa
chuná camán hasta hua̠nti̠ lac­tzu̠cú xa̠hua hua̠nti̠ luu lak­ko̠lún. 6+ Pero cumu aya ti̠tax­tu­ko̠ni̠t tamá quilh­ta­macú,
pus chú nac­ca̠­ta̠t­la­huay cris­tianos aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán,
y chiné naqui̠­taxtuy:Aquit nacuili̠y qui­li̠­ma̠­peksí̠n nac xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán,
y li̠huana̠ nac­tzo­kuili̠y nac xna­cujcán.Xlacán naquin­ta­liucxilha cumu la̠ xDioscán hua̠nti̠ aksti̠tum nata­li̠­pa̠­huán,
y aquit nac­ca̠­li̠­ma̠xtuy quin­ca­maná̠n hua̠nti̠ cca̠­lak­ma̠x­tuni̠t nahuán. _57 Umá xasa̠sti tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ nac­ca̠­ta̠t­la­huay cris­tianos ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ tu̠ cti­ca̠­ta̠t­lá­hualh xalak­maká̠n xli̠­ta­la­ka­pas­nicán
acxni̠ aquit cca̠­mak­tá̠­yalh y cca̠­ta­mac­xtuchá nac xaca̠­chi­quí̠n Egipto;
pero cumu xlacán ni̠ tat­la­hua­pú­tulh hua̠ntu̠ na̠ xquin­ta­li̠­ta̠­ya­nini̠t,
huá xpa̠­la­cata cca̠­liak­xtek­má­kalh nac desierto. 74gPero Dios ni̠ ma̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos huá xpa̠­la­cata chiné huan nac li̠kalh­ta­huaka:Chiné huan Quim­pu̠­chi­nacán: Amaj lak­chá̠n quilh­ta­macú
acxni̠ aquit nac­ca̠­ta̠t­la­huay aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni Israel xa̠hua xli̠­ta­la­ka­pasni Judá. 33Porque para a̠má xapu̠lh tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ Dios ca̠ta̠t­la­huani̠t cris­tianos acxni̠ xlama Moisés li̠huana̠ xti­ta­ma̠­kan­táx­ti̠lh, xli̠­ca̠na pi̠ niaj xafuerza xtit­la­hua­pa­rá­calh aktum­li̠túm xasa̠sti tala­ca̠xlán. {2oPero a̠má tali̠­pa̠hu xapuxcu quin­cu­rajcán nac akapú̠n xlá ma̠kan­tax­ti̠ma hua̠ntu̠ tlak xatlá̠n ta­scújut, porque xlá quin­ca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠­ni̠tán y quin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­na­na̠­chá̠n nac xla­catí̠n Dios, xa̠huachí aya quin­ca̠­ta̠t­la­hua­ni̠tán aktum a̠tzinú xatlá̠n tala­ca̠xlán. 1%Pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tat­la­huay acxni̠ tala­ka­chix­cu­hui̠nán tama̠­ko̠lh cura hua̠k caj liucxilh­tiyán xta̠­chuná cumu lá xma̠s­tíle̠k hua̠ntu̠ anán nac akapú̠n. Xli̠­ca̠na pi̠ caj liucxilh­tiyán porque acxni̠ Moisés huacu pu̠lh xámaj ca̠x­tla­huay pu̠si­culan anta­nícu nala­ka­chix­cu­hui̠cán Dios chiné huá­nilh: “Luu cuentaj ca­tlahua porque cla­ca­squín pi̠ chuná nat­la­huaya cumu lá lani̠t hua̠ntu̠ cma̠­si­yunín nac ke̠stí̠n.” ;0oPara Jesús antacú cahuá uú lama nac ca̠quilh­ta­macú xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para cura xti­li̠­táx­tulh porque lhu̠hua tahui­lá̠­nalh cura hua̠nti̠ tama­klhti̠nán hua̠ntu̠ cris­tianos tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios chuná cumu la̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. /9Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ lac­saccán cha̠tum xapuxcu cura la̠qui̠ nali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán li̠la­ka­chix­cu­huí̠n xa̠hua a̠ma̠ko̠lh taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ca̠mak­ni̠cán nac xla­catí̠n Dios xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos, pus huá xpa̠­la­cata Jesu­cristo na̠ juerza huí hua̠ntu̠ nali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán. ^.5y antá scujma cumu la̠ xapuxcu cura laka­chix­cu­hui̠nán nac a̠má pu̠si­culan hua̠ntu̠ ma̠n tla­huani̠t Dios y ne̠c­xnicú cati­lác­lalh porque ni̠ lac­chix­cu­huí̠n tat­la­huani̠t. y- mXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­na­ni̠­táhu a̠tzinú luu xla­ca­squinca naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n porque catzi̠­yá̠hu pi̠ tamá Jesús hua̠nti̠ li̠tax­tuni̠t lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura xli̠­ca̠na pi̠ lanca xla­ca­tzúcut porque xlá tahui­la­ni̠­tanchá nac xpek­stácat xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios nac akapú̠n, <,qNac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés huan xla­cata pi̠ naca̠­li̠­ma̠x­tucán maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n cumu la̠ xana­puxcun cura ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ne̠c­xnicú aksti̠tum tala­má̠­nalh. Pero hua̠ntu̠ aca­li̠stá̠n Dios ma̠lác­nu̠lh acxni̠ aya xuijá xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xli̠­ca̠na pi̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú aksti̠tum lama y ni̠tu̠ tla­huani̠t tuncán tala̠­ka­lhí̠n, porque huá ma̠n ma̠lác­nu̠lh xka­huasa la̠qui̠ nali̠­taxtuy lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú aksti̠tum nama̠­kan­taxti̠y xta­scújut.+}Xlá ni̠chuná laka­chix­cu­hui̠nán cumu la̠ xa̠maka­pi­tzí̠n xana­puxcun cura porque xlacán cha̠li cha̠lí tamakni̠y lactzu̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ xta­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán, pu̠lh xlacán tamakni̠y hua̠ntu̠ xta­li̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, y aca­li̠stá̠n tali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos. Pero Jesús caj xma̠n maktum li̠la­ka­ta̠­ya­ní̠­nalh xli̠­la­ka­chix­cu­huí̠n acxni̠ tama­ca­má̠s­ta̠lh y ni̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán, huá xlá xokó̠­nulh xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, y hua̠ntu̠ tla­huani̠t anka­lhi̠ná li̠ma­cuamaj nahuán. j*MXli̠­ca̠na pi̠ aquinín xmac­la­cas­qui­ná̠hu cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura cumu la̠ Jesús hua̠nti̠ naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n, porque xlá tla̠n catzi̠y, ne̠c­xnicú tla­huani̠t hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, xlá ne̠c­xnicú ca̠ta̠­ta̠yay hua̠nti̠ tat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n, y nac akapú̠n li̠ma̠x­tu­cani̠t cumu la̠ ti̠ a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh. 5)cHuá xpa̠­la­cata maktum ca̠li̠­lak­ma̠xtuy hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y tla̠n ca̠ma̠­la­ca­tzu­hui̠y nac xla­catí̠n Dios, porque Cristo cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú lama xas­tacná la̠qui̠ naca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠nán cris­tianos nac xla­catí̠n Dios. S(Pero cumu Jesús niaj ne̠c­xnicú catí­ni̠lh pus a̠má xta­scújut hua̠ntu̠ lakáya cumu la̠ xapuxcu cura ne̠c­xnicú cati­lak­pá­li̠lh xla­cata tunu hua̠nti̠ xapuxcu cura nahuán. 0'YAma̠­ko̠lh cura hua̠nti̠ xapu̠lh xtas­cuj­má̠­nalh nac xlak­sti̠­pa̠ncán judíos luu clhu̠­huacán xta­huani̠t, huá xta­li̠­ta­lhu̠­hui̠ni̠t porque cumu ni̠ xlianka­lhi̠ná xta­ka­lhi̠y xla­ta­ma̠tcán ni̠lay xta­li̠­maka­palay nac xtas­cu­jutcán. &Pus hua̠nchú Jesús quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n pi̠ huá u̠má a̠tzinú xatlá̠n tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ quin­ti­ca̠­ma̠­lac­nu̠­nicán ni̠ xachuná hua̠ntu̠ Dios pu̠lh tica̠­ta̠t­lá­hualh maká̠n quilh­ta­macú judíos. %9Pero acxni̠ li̠lh­cá̠­calh pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús xapuxcu cura nali̠­taxtuy xli̠­ca̠na pi̠ ma̠n nac xta­cu­huiní Dios li̠quí­lhalh, porque li̠kalh­ta­huaka lacatum chiné huan:Nac xta­cu­huiní Quin­tla̠­ticán Dios ma̠n li̠qui­lhani̠t pi̠ hui̠ntú ámaj ma̠kan­taxti̠y
y ni̠chu­natá cati­ta­mák­xtekli hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t.Pus chiné huá­nilh: “Huix pímpa̠t li̠tax­tuya lanca tali̠­pa̠hu xapuxcu cura cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú.” $ Chuná tancs talu­loka porque acxni̠ Dios lác­sacli pi̠ nali̠­ma̠xtuy u̠má tunu xapuxcu cura mismo xta­cu­huiní ma̠n li̠quí­lhalh pi̠ nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­nima, pero acxni̠ ca̠li̠­má̠x­tulh cura xa̠maka­pi­tzí̠n ni̠tu̠ li̠qui­lhani̠t xta­cu­huiní porque ní xka­lhi̠y hua̠ntu̠ naca̠­ma̠­lac­nu̠niy. N#xa̠huachí ni̠tu̠cu ca̠ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­lí̠­ni̠lh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cris­tianos. Pero la̠nchú tla̠n pa̠xu­hua̠na̠ ucxilh­la­ca­cha̠­ná̠hu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán porque chú kalhi̠­yá̠hu cha̠tum hua̠nti̠ quin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­naná̠n nac xla­catí̠n Dios la̠qui̠ li̠pa̠­xúhu nama̠­la­ca­tzu­hui̠­yá̠hu y niaj nape̠­cuani­yá̠hu. "Antá li̠ta­lu­loka pi̠ hua̠ntu̠ xuí xapu̠lh li̠ma̠­peksí̠n, la̠nchú niaj tu̠ li̠ma­cuán porque xlá ni̠ xka­lhi̠y li̠t­li­hueke xla­cata nalak­pali̠y quin­ta̠­yatcán cris­tianos la̠qui̠ nata­ta̠­yaniy nac xla­ta­ma̠tcán, !Porque maktum quilh­ta­macú Dios chiné li̠chu­huí̠­nalh:Huix cli̠­ma̠x­tuyá̠n lanca tali̠­pa̠hu xapúxcu cura hua̠nti̠ nala­tama̠y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú
chuná cumu la̠ cti­li̠­má̠x­tulh Mel­qui­sedec. > uPorque xlá ni̠ titáx­tulh xapuxcu cura caj cumu aya xli̠­chu­hui̠­nan­cani̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés tícu xquilh­tzúcut xli̠­huánat xuani̠t, huata huá li̠lác­sacli Dios porque xlá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke y lámaj nahuán la̠tachá ni̠n­co̠cxni quilh­ta­macú. wgXli̠­ca̠na talu­loka pi̠ chuná la̠ cca̠­hua­nimá̠n, porque Dios lác­sacli cha̠tum xapuxcu cura hua̠nti̠ nala­ka­chix­cu­hui̠y xta̠­chuná cumu la̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tilac­sacchá Mel­qui­sedec. r]Porque xli̠­hua̠k catzi̠cán pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús xamaká̠n quilh­ta­macú huá xma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠­tanchá a̠má ko̠lu­tzí̠n Judá, pero Moisés ni̠tu̠ ca̠li̠­chu­huí̠­nalh xli̠­ta­la­ka­pasni Judá acxni̠ xlá tzokli nac xli̠­ma̠­peksí̠n xatícu natas­cuja cumu la̠ cura nac xla­catí̠n Dios. N~3|{zwvnutGrq>p"nn4mkjpigedAb_][ZXWXU#TSQ8ONMgLRJHFE$CA?=;K96531/.,+P*/)#&$#F" 9>Ct eN;7 Hui­xinín na̠ ca̠ucxilh­ni̠­tátit xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ pu̠tum tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios xa̠hua a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios luu pu̠lh ca̠lac­sacni̠t xca­maná̠n nata­huán, na̠chuná xli̠s­tac­nicán a̠ma̠ko̠lh lacuán cris­tianos hua̠nti̠ aya tatzok­ta­hui­la­ni̠­tanchá xta­cu­hui­nicán nac akapú̠n, hui­xinín ma̠la­ca­tzu­hui̠­ni̠­tátit lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ naca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠ntu̠ anán. :/ Pero tlak tla̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠qui̠­tax­tu­nimá̠n porque tala­ca­tzu­hui̠­ni̠­tátit nac a̠má ke̠stí̠n hua­nicán Sión, hui­xinín aya sta­lanca ucxilh­ni̠­tátit nac akapú̠n a̠má xca̠­chi­quí̠n xas­tacná Dios, nac xasa̠sti Jeru­salén xalac akapú̠n anta­nícu tahui­lá̠­nalh lhu̠hua ángeles hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios. G9 Luu xli̠­ca̠na pi̠ lanca li̠pe̠­cuánit xuani̠t la̠ta tu̠ xma̠­siyuy Dios porque hasta Moisés xta­pe̠cua chiná huá: “Hasta clhpi­pix­ni̠ma caj la̠ta cpe̠­cuama.” F8 porque la̠n tape̠­cuáxni̠lh acxni̠ takáx­matli hua̠ntu̠ Dios chiné li̠ma̠­pek­sí̠­nalh: “Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­la­ca­tzu­hui̠y y nata­tu̠tay nac u̠má ke̠stí̠n, ma̠squi caj catu̠hua taka­lhí̠n, cali̠acta­la­mak­ní̠tit chí­huix o cali̠­lak­xto­kótit lanza.” I7  Y na̠ ni̠tu̠ kax­pat­pá̠tit a̠má trom­peta hua̠ntu̠ antá ma̠ta­sí̠­calh, ni̠para huá kax­pat­pá̠tit la̠ta lácu xli̠­pix­cha̠­lanca Dios y li̠pe̠­cuánit acxni̠ xlá chu­huí̠­nalh cumu la̠ xlacán takáx­matli, y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takáx­matli la̠n tape̠­cualh, tzú­culh talh­pipiy y tali̠­ma̠aka­tzán­ke̠lh Dios xla­cata pi̠ niaj caca̠­xa­kát­li̠lh, \61 Hui­xinín ni̠ caj cha̠­pe̠cua ma̠la­ca­tzu­hui̠­ni̠­tátit Dios cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh judíos xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ tata­la­ca­tzú­hui̠lh nac a̠má ke̠stí̠n hua­nicán Sinaí hua̠ntu̠ hua̠k taúcxilhli. Na̠ ni̠tu̠ huí hua̠ntu̠ ca̠ma­ke̠k­lhamá̠n cumu lá a̠má lanca lhcúya̠t hua̠ntu̠ xlacán xtaucxilh­má̠­nalh pi̠ xpa­sama nac xok­spú̠n sipi xa̠hua anta­nícu luu ca̠pucsua xuani̠t, na̠ ni̠tu̠ ucxilh­pá̠tit a̠má lanca y li̠pe̠­cuánit u̠ni̠la̠sé̠n hua̠ntu̠ antá tama­ca­ta­táhui nac sipi. ]53 Y cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ aca­li̠stá̠n acxni̠ Esaú lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh xtla̠t porque xla­cas­quín pi̠ casi­cu­la­na̠t­la­huapá y cali̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh hua̠ntu̠ Dios xma̠­lac­nu̠­nini̠t nama̠x­qui̠y, pero xtla̠t lak­máka, y ma̠squi la̠n laka­tá­salh caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xtla­huani̠t xlá ni̠ ma̠tzan­ke̠­ná­nilh. Aquinín ni̠ caj cha̠pe̠cua ma̠lacatzuhui̠yá̠hu Dios J4  Ni̠para cha̠tum la̠ hui­xinín caxa­kát­li̠lh túnuj pusca̠t para huí mim­pus­ca̠tcán, na̠ ni̠para calak­ma­kántit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­pu̠lh­ca̠­ni̠tán naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n cumu la̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tit­lá­hualh Esaú, porque xlá caj tu̠tum pula̠tu tahuá li̠ma­ca­má̠s­ta̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlak­chá̠n nachipay xhe­rencia cumu huá xapuxcu kahuasa xuani̠t. d3A Acxtum cala̠­mak­ta̠­yátit la̠qui̠ ni̠ti̠ caj nalak­makán acxni̠ Dios hui̠ntí namak­ta̠­ya­putún nac xla­táma̠t, porque ni̠ cla­cas­quín para tícu nali̠­taxtuy nac milak­sti̠­pa̠ncán cumu la̠ akatum xu̠n palhma hua̠ntu̠ staca y ca̠ma̠­la­ka­huitiy cris­tianos hua̠nti̠ tamac­la­cas­quim­putún. c2? Anka­lhi̠ná li̠pa̠­xúhu y aksti̠tum caca̠­ta̠­la­ta­pá̠tit la̠tachá tícuya̠ cris­tianos y xli̠­hua̠k mina­cujcán cali̠s­cújtit Dios, porque hua̠nti̠ ni̠ aksti̠tum le̠ma xta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠hua xla­táma̠t nac xla­catí̠n Dios xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay catiúcxilhli Quim­pu̠­chi­nacán. M1 y capu­tzátit xas­tatua xtiji Dios la̠qui̠ huá nalac­tla̠­hua­ná̠tit y nas­ta­tuanán mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ ni̠ li̠huaca natalh­ka­huiy y nalac­la­ta̠­ya­yá̠tit. G0 Pus la̠nchú aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caca̠­ma̠t­li­huék­lhtit mimacancán para aya tat­la­kuani̠t, xa̠hua milak­tzo­kos­nicán para ta­xlaj­uana­má̠­nalh, [// Cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ huí tú quin­ca̠­li̠­quilh­ni̠­caná̠n o quin­ca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­caná̠n xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú tla̠n tamaklh­ca­tzi̠y, li̠li̠­pu­hua­ná̠hu porque maklh­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ quin­ca̠­ca­tza­niyá̠n, pero para ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠hu caquin­ca̠­quilh­ni̠cán porque xlí̠lat hua̠ntu̠ quin­ca̠­hua­ni­ma̠cán entonces aca­li̠stá̠n catzi̠­yá̠hu pi̠ quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n nac qui­la­ta­ma̠tcán. Hua̠nti̠ lakmakán xtachuhuí̠n Dios napa̠ti̠nán k.O Ama̠­ko̠lh qui­nat­la̠t­nicán uú xala ca̠quilh­ta­macú caj xma̠n huá xquin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n y xquin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n lácu qui­li̠­la­ta­ma̠tcán uú nac ca̠quilh­ta­macú chuná la̠ xlacán tlak tla̠n xta­lac­pu­huán, ma̠squi ni̠ luu maka̠s xmi­ni̠­táhu lata­ma̠­yá̠hu, pero Dios quin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n y quin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xla­cata cane̠c­xni­cahuá nala­ta­ma̠­yá̠hu, y na̠chuná naka­lhi̠­yá̠hu xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ xlá kalhi̠y. -  Xa̠huachí acxni̠ aquinín cajcu lactzu̠ camán xuani̠­táhu, qui­nat­la̠t­nicán uú xala ca̠quilh­ta­macú xquin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n y xquin­ca̠­la­ca­quilh­ni̠yá̠n acxni̠ para túcu xli̠­lac­la­ta̠­ya­pu­tu­ná̠hu, y aquinín xca̠­ca̠c­ni̠­na­ni­yá̠hu. ¿Ni̠ lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ a̠tzinú quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n naka­lha­kax­ma­tá̠hu y naca̠c­ni̠­na­ni­yá̠hu a̠má Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n la̠qui̠ chuná tla̠n naka­lhi̠­yá̠hu a̠má aksti̠tum latáma̠t hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n? t,a Pero para Dios ni̠ ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n acxni̠ lac­la­ta̠­ya­pá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán cumu la̠ ca̠t­la­huay xca­maná̠n, entonces ni̠ ca̠li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ xax­li̠­ca̠na xca­maná̠n, huata ca̠li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa xatícu luu xtla̠tcán. k+O Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ capa̠­tí̠tit xli̠­hua̠k tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­chiná̠n porque Dios ca̠ucxilh­pu­tuná̠n para xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠tit, y para nata̠­ya­ni­yá̠tit Dios naca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n xca­maná̠n. Porque ¿nícu huí cha̠tum ko̠lu­tzí̠n y para tahui­lá̠­nalh xcamán ni̠ juerza naca̠­la­ca­quilhní̠y la̠qui̠ natat­la­huay hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­peksi̠y? *w Porque Mim­pu̠­chiná Dios ca̠ma̠­tan­csa­putún xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá ca̠pa̠x­qui̠y,
y hasta ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y la̠qui̠ nata­ma̠­tan­csay xla­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ xlá ca̠li̠­ma̠xtuy xca­maná̠n. )y ¿Lácu pi̠ niaj catzi̠­yá̠tit osuchí aya pa̠tzan­ká̠tit lácu Dios ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xca­maná̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán cumu lá hui­xinín? Porque nac li̠kalh­ta­huaka lacatum chiné huan:Huix quin­ka­huasa, ni̠ caj caka­lha­kax­pat­má­kanti hua̠ntu̠ li̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n Mim­pu̠­china Dios acxni̠ lac­la­ta̠­yápa̠t nac mila­táma̠t,
na̠ ni̠para cali̠­li̠­pú­huanti acxni̠ laca­quilh­ni̠yá̠n. (/ Porque hui­xinín nia̠ ca̠li̠­mak­ni̠­ca­ná̠tit caj xpa̠­la­cata cumu ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠­pá̠tit tala̠­ka­lhí̠n. ]'3 Cala­ca­pa̠s­táctit la̠ta Jesús pá̠ti̠lh nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ tama̠­pa̠­tí̠­ni̠lh, por eso cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ camaca­sta̠­látit, ni̠ cali̠t­la­kuántit y ni̠ cata­xlaj­uaní̠tit la̠ta li̠pa̠­hua­ná̠tit. R& Huata xma̠n huá caucxilh­la­ca­chá̠hu Jesús hua̠nti̠ quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠hu, xa̠huachí huá ma̠t­li­hueklha quin­ta­ca̠­naj­latcán. Porque xlá tla̠n tlá­hualh acxni̠ ma̠pa̠­ti̠­ní̠­calh y mak­ní̠­calh nac cruz, y ni̠ huá cuentaj tlá­hualh para luu lanca li̠ma̠­xaná hua̠ntu̠ xtla­hua­ni­má̠­calh porque xlá sta­lanca xca­tzi̠y pi̠ aca­li̠stá̠n xámaj kalhi̠y lanca tapa̠­xu­huá̠n, y xli̠­ca̠na pi̠ chú antá hui­lachá nac xpa̠xtú̠n Dios ta̠ma̠­pek­si̠ma. "% ? Pus cumu chú aya ca̠la­ka­pa­sá̠hu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu tali̠­táx­tulh caj xpa̠­la­cata cumu aksti̠tum tali̠­pá̠­hualh Dios pus aquinín quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ na̠ calak­ma­káhu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠ quin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n y a̠má li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­sa­ka̠­li̠yá̠n, huata aksti̠tum cakos­núhu nac a̠má tiji anta­nícu qui­li̠t­la̠­hua­nat­cancú caj la̠ta li̠pa̠­hua­ná̠hu Dios. $  (Huá chuná li̠t­lá­hualh Dios porque aya xquin­ca̠­pa̠s­tac­la­ca­mimá̠n aquinín, y la̠ aquinín cumu la̠ xlacán acxtum namak­lhti̠­na­ná̠hu a̠má lanca tapa̠­xu­huá̠n y lak­táxtut hua̠ntu̠ xlá ma̠lac­nu̠ni̠t.#3 'Ma̠squi xlacán luu lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n tali̠­táx­tulh caj xpa̠­la­cata cumu luu aksti̠tum tali̠­pá̠­hualh Dios pero ni̠para cha̠tum tícu maklh­tí̠­nalh hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y. |"q &Uma̠­kó̠lh koxu­taní̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠para tzinú xca̠­mi­ni̠niy nata­la­tama̠y y nata­ta̠­ta­lak­xtumi̠y cris­tianos xala eé ca̠quilh­ta­macú, xlacán anka­lhi̠ná caj xta­tza̠­la­pu̠lay la̠tachá nícu, nac desierto, nac ca̠lan­ca̠­qui­huí̠n, y na̠ xta­ta­tze̠ka la̠tachá nícu xta­maclay lac­lanca lhucu. j!M %Na̠chu­na­li̠túm lhu̠hua hua̠nti̠ ca̠liacta­la­mak­ní̠­calh chí­huix, maka­pi­tzí̠n íta̠t ca̠li̠­lac­chu­cu­túcx­calh sierra, hui̠ntí ca̠li̠­mak­ní̠­calh espada, lhu̠hua hua̠ntu̠ tati­pá̠­ti̠lh; maka­pi­tzí̠n cha̠­li̠­pu­hua̠na̠ xta­la­pu̠lay porque luu lak­li̠­ma̠x­kení̠n xta­huani̠t y lacatum lacatum xtaán tamak­ta­huilay, caj xma̠n huá xta­li̠­lha­ka̠nán xmak­xu̠hua bor­rego y xla chivos. ~ u $Maka­pi­tzí̠n tapa̠x­cát­le̠lh ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cali̠­ma̠­ma̠­xa­ní̠­calh, cali̠­ka­ma̠­nán­calh, cake̠s­nók­calh, cali̠­chi̠­hui­lí̠­calh cadenas y cata­mac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n. $A #Xa̠huachí cumu aksti̠tum xta­li̠­pa̠­huán maka­pi­tzí̠n lac­chaján hua̠nti̠ aya xca̠­mak­ni̠­ni­cani̠t xli̠­ta­la­ka­pas­nicán pero tala­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Y hasta maka­pi­tzí̠n cris­tianos tla̠n tat­lá­hualh caca̠­mak­ní̠­calh anta­nícu xca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh y ni̠ tala­cás­quilh naca̠­mak­xtekcán, porque xta­ca­tzi̠y pi̠ acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n a̠tzinú ca̠li̠­pa̠­xúhu anta­nícu nata­chá̠n. hI "Y acxni̠ xca̠lh­cu­yu­pu­tuncán xca̠­ta­mac­pu̠cán nac lanca lhcúya̠t, pero xlacán xta­ma̠­mixiy, y mak­lhu̠hua tali̠­pu̠­táx­tulh acxni̠ xca̠­li̠­mak­ni̠­pu­tuncán espada, ma̠squi ni̠ lac­ta­li̠­pa̠hu xta­huani̠t pero taká­lhi̠lh li̠t­li­hueke y tata̠­yá­nilh nac guerra y mak­lhu̠hua tapu̠t­la­ka­tzá̠­li̠lh a̠ma̠ko̠lh xala mákat cris­tianos hua̠nti̠ xta­ta̠­la̠­mak­ni̠­má̠­nalh nac guerra. }s !Caj xpa̠­la­cata cumu xta­li̠­pa̠­huán Dios y cumu aksti̠tum xta­ca̠­najlay hua̠ntu̠ xca̠­hua­nini̠t xli̠­ca̠na pi̠ taká­lhi̠lh li̠t­li­hueke nataakchipay a̠túnuj pu̠la­tama̠n, y aksti̠tum tahuí­li̠lh xli̠­ma̠­pek­si̠ncán, tamaka­maklhtí̠­nalh hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y, y acxni̠ xca̠­lak­ma­ju̠cán leones la̠qui̠ naca̠­huacán, cumu xta­li̠­pa̠­huán Dios pus ni̠tu̠ xca̠t­la­huaniy. y Pero ¿túcuajya̠ tachu­huí̠n nac­ti­ca̠­hua­niyá̠n? Quin­tzan­ka̠niy quilh­ta­macú para nac­li̠­chu­hui̠nán Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, rey David, pro­feta Samuel, xa̠hua lhu̠hua maka­pi­tzí̠n pro­fetas. W' Y a̠má pusca̠t hua̠nti̠ luu xala­ka­huiti xuani̠t porque hua­tiyá chuná xla­pu̠lay xuanicán Rahab, acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n israel­itas xtaani̠t taucxi­lhuili̠nán nac xca̠­chi­quí̠n, pero cumu ca̠ucxilh­canchá tzú­culh tatza̠lay y Rahab ca̠mak­tá̠­yalh y ca̠má̠­tze̠kli nac xchic; huá xpa̠­la­cata acxni̠ Dios ca̠ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh y ca̠ma̠s­pú­tulh cris­tianos xalac Jericó porque ni̠ xta­ka­lha­kax­mat­putún, Rahab ni̠tu̠ akspú­lalh kálhi̠lh lak­táxtut porque na̠ li̠pá̠hua Dios y huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­mak­tá̠­yalh israel­itas. Lhu̠hua cristianos hua̠nti̠ luu aksti̠tum tatili̠pa̠huani̠t Dios  Xa̠huachí para caj nala­ca­pa̠s­ta­cá̠hu acxni̠ israel­itas tali̠­ta­mak­stí­lilh aktujún quilh­ta­macú xaca̠­chi­quí̠n Jericó, cumu xta­li̠­pa̠­huán Dios y xta­ca̠­najlay hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t xli̠­ca̠na pi̠ a̠má pá̠tzaps hua̠ntu̠ xli̠s­ti­li­hui­li̠­cani̠t ca̠chi­quí̠n sac­stucán tata̠k­pú̠s­pitli. I  Na̠chu­na­li̠túm acxni̠ israel­itas tatax­tuchá nac xaca̠­chi­quí̠n Egipto acxtum taca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ Dios ca̠huá­nilh y hua̠k tali̠­pá̠­hualh, huá xpa̠­la­cata tla̠n tali̠­pa̠­tá­cutli a̠má lanca pupunú hua­nicán Mar Rojo ca̠s­ca­huahua cumu lá̠m­para ni̠tu̠ xuani̠t chú­chut, pero caj li̠puntzú egip­cios na̠ xta­pa̠­ta­cut­putún antá xlacán pu̠tum tajic­suako̠lh.  Xa̠huachí cumu Moisés ca̠náj­lalh hua̠ntu̠ huá­nilh Dios xlá mák­ni̠lh tantum bor­rego li̠la­ka­chix­cú­hui̠lh y xkalhni ca̠li̠­pux­má­ni̠lh xamá̠­lacchi xchiccán israel­itas, porque a̠má tzi̠sní Dios macá­milh cha̠tum ángel hua̠nti̠ naca̠­makni̠y xana­puxcun camán hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Egipto, pero anta­nícu xca̠­li̠­pa­xi̠­cani̠t kalhni má̠lacchi caj chu­natá ti̠tum ti̠táx­tulh ti̠ak­spun­tza̠­lalh a̠má ángel, y a̠má tzi̠sní tama̠­tzú­qui̠lh xpa̠x­cuajcán israel­itas hua̠ntu̠ hua­nicán pa̠xcua xla taak­s­k­spun­tza̠lí̠n. U# Cumu Moisés xli̠­pa̠­huán Dios y xca̠­najlay hua̠ntu̠ xlá xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t xca­maná̠n, xlá ni̠ aka­tiyuj lalh huata táca̠xli y táx­tulh nac Egipto y ni̠ huá cuentaj tlá­hualh para nali̠­si̠­tzi̠y rey Faraón xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xtla­huama, huata xlá aktum xca­tzi̠y nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xma̠­tzu­qui̠ni̠t, porque a̠huayu lá̠m­para xuc­xilhma Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná. xi Xlá a̠tzinú tali̠­pa̠hu mak­lhcá­tzi̠lh porque ma̠t­lá̠n­ti̠lh lac­xtum naca̠­ta̠­pa̠ti̠y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios xca̠­lac­sacni̠t ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ xca̠ucxilh­pu­tuncán, xlá chuná tlá­hualh porque xuc­xilh­la­ca­cha̠ma hua̠ntu̠ tlak lanca xta­palh xamá̠­calh ma̠x­qui̠cán nac xla­catí̠n Dios y ni̠ huá laka­ti̠­lá­ca̠lh a̠má tú xta­palh tumi̠n hua̠ntu̠ xma̠x­qui̠cán nac xaca̠­chi­quí̠n Egipto. !; huata tla̠n tlá­hualh acxtum naán ca̠ta̠­pa̠ti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ Dios xca̠­lac­sacni̠t naca̠­lak­ma̠xtuy y ni̠ ma̠t­lá̠n­ti̠lh naán mak­pa̠­xu­huay nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu y na̠ namak­tla­huay tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ nali̠­pa̠­xu­huay. lQ Xa̠huachí acxni̠ Moisés chix­cu­huí­lalh cumu xlá na̠ luu aksti̠tum xli̠­pa̠­huán Dios xlá ni̠ ma̠t­lá̠n­ti̠lh nali̠­ta­pa̠­cu­huiy xtá̠nat rey, porque huá xtzuma̠t rey xmaka­stacni̠t, nU Na̠chu­na­li̠túm a̠má maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ tila­cá­chilh Moisés, xtla̠t chu xtzí tamá̠­tze̠kli aktutu papá porque taúcxilhli pi̠ luu li̠la­káti̠t kahuasa y porque xta­li̠­pa̠­huán Dios, xa̠huachí tancs xta­ca­tzi̠y pi̠ xlá hua̠k nata­ma̠­kan­taxti̠y nac xla­táma̠t a̠má kahuasa hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t, y ma̠squi rey Faraón xli̠­ma̠­pek­si̠­nani̠t pi̠ caca̠­mak­ní̠­calh xli̠­hua̠k lactzu̠ lak­skatá̠n israel­itas, xlacán ni̠para tzinú tali̠­pé̠­cualh huata chu­na­tiyá tali̠­páhua Dios. wg Na̠chu­na­li̠túm acxni̠ aya xni̠­majá José cumu xlá tancs xli̠­pa̠­huán Dios ma̠ca­tzi̠­ní̠­calh pi̠ a̠ma̠ko̠lh israel­itas hua̠nti̠ xlá xli̠­ta­la­ka­pasni, pus xmima quilh­ta­macú y juerza xtaamá̠­nalh tatax­tu­ya̠chá nac xaca̠­chi­quí̠n Egipto, xa̠huachí hasta mak­xtek­tá̠­qui̠lh tachu­huí̠n la̠qui̠ antá nama̠c­nu̠cán xti­yat­li̠hua anta­nícu xlá xta­peksi̠y. Moisés na̠ aksti̠tum li̠pa̠huani̠t Dios M Na̠chu­na­li̠túm acxni̠ ko̠lun­ko̠lh Jacob y aya xni̠­majá cha̠­tunu cha̠­tunu ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xca­maná̠n José pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ Dios xámaj ca̠ma̠x­qui̠y hua̠ntu̠ nata­li̠­la­tama̠y, porque xlá aksti̠tum xca̠­naj­lani̠t hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t, y ma̠squi xli̠­ta­kalá taok­xpá̠­qui̠lh tíjaxli xquincán xlí̠xtok y laka­chix­cú­hui̠lh Dios.  Na̠chu­na­li̠túm Isaac ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh xla­ka­huasán Jacob xa̠hua Esaú pi̠ Dios lhu̠hua hua̠ntu̠ xámaj ca̠ma̠x­qui̠y cha̠­tunu porque xlá aksti̠tum xli̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t.  Chuná ­huama porque Abraham sta­lanca xca­tzi̠y pi̠ Dios kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke la̠qui̠ nama̠­laca­stac­uani̠y ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, huá xpa̠­la­cata li̠maka­maklhti̠­nampá xka­huasa cumu lá a̠ cala­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, y aquinín tla̠n sta­lanca ucxi­lhá̠hu pi̠ caj xaliucxilh­tiyán xuani̠t hua̠ntu̠ xámaj kan­taxtuy.  “Caj xpa̠­la­cata tamá min­ka­huasa hua­nicán Isaac lhu̠hua pímpa̠t kalhi̠ya mili̠­taxtla­la­ka­pasni.” 0 Y Xa̠huachí na̠ cala­ca­pa̠s­táctit, acxni̠ Dios li̠tzák­salh Abraham para xli̠­ca̠na xli̠­pa̠­huán xlá ca̠náj­lalh y kalha­káx­matli hua̠ntu̠ li̠ma̠­pék­si̠lh Dios y xámaj makni̠y xka­huasa la̠qui̠ nali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán; xlá aktum xca­tzi̠y pi̠ ámaj li̠la­ka­chix­cu­hui̠nán a̠má cha̠stum xka­huasa hua̠nti̠ Dios chiné tili̠­chu­huí̠­nalh: V % pero xlacán xta­pu­tza­má̠­nalh aktum tlak xatlá̠n y li̠pa̠­xúhu pu̠la­tama̠n, huá xtaucxilh­la­ca­cha̠ni̠t a̠má xasa̠sti pu̠la­tama̠n xalac akapú̠n. Huá xpa̠­la­cata Dios ni̠para tzinú ca̠li̠­ma̠­xanán li̠ta̠yay pi̠ huá xDioscán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, xa̠huachí aya ca̠ca̠x­tla­hua­nini̠t aktum xatlá̠n y ca̠li̠­pa̠­xúhu ca̠chi­quí̠n anta­nícu lac­xtum naca̠­ta̠­la­tama̠y. { o Porque para caj xma̠n huá cahuá tapu­tza­má̠­nalh aktum pú̠cuxtu cumu la̠ tu̠ xtaak­xtek­ma­ka­ni̠­tanchá nac xca̠­chi­qui̠ncán xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ xatuhua xti­ta­tás­pitli anta­nícu xta­mi­ni̠­tanchá,   Y hua̠nti̠ chuná tali̠­chu­hui̠­nani̠t xlacán laca­tancs quin­ca̠­li̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠yá̠n pi̠ chu­nacú tita­pu­tza­má̠­nalh xlacán a̠má pu̠la­tama̠n anta­nícu nata­ta­mak­xteka cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. 1 [ Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos táni̠lh acxni̠ Dios nia̠ xma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t; pero cumu xta­li̠­pa̠­huán Dios xta­ca̠­najlay pi̠ hua̠k xámaj ma̠kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xca̠­hua­nini̠t, y caj laka­mákat taucxilh­la­cá­cha̠lh y tali̠­pa̠­xú­hualh hua̠ntu̠ xámaj kan­taxtuy, porque xlacán sta­lanca tacá­tzi̠lh pi̠ uú nac ca̠quilh­ta­macú caj xta­ti̠­tax­tu­má̠­nalh cumu la̠ cha̠tum tiji̠t­la̠hua hua̠nti̠ catzi̠y nícu cha̠ma.  Ma̠squi luu ko̠luxní̠n xuani̠t Abraham y niaj luu maka̠s quilh­ta­macú xti­lama pero tama­kás­tacli xka­hua­sacán hua̠nchú tamá xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ li̠pe̠cua lhú̠­hualh xta̠­chuná cumu lá stacu xalac akapú̠n y cumu la̠ mun­tzaya xalac pupunú hua̠ntu̠ ni̠lay pu̠t­le­ke­ko̠cán, chuná xli̠­lhu̠hua huá xli̠­ta­la­ka­pasni. O Na̠chu­na­li̠túm a̠má Sara hua̠nti̠ xpusca̠t xuani̠t Abraham ma̠squi xlá aya tzi­caná xuani̠t y ni̠lay xka­lhi̠y xcamán, xa̠huachí Abraham luu aya ko̠luxní̠n xuani̠t, pero cumu lac­xtum xta­li̠­pa̠­huán Dios tamak­lhtí̠­nalh li̠t­li­hueke y taká­lhi̠lh cha̠tum xka­hua­sacán, xa̠huachí porque xta­ca̠­najlay pi̠ Dios hua̠k nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xlá xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t. /W Pero Abraham ne̠c­xnicú aka­tiyúj lalh huata xlá chu­na­tiyá xuc­xilh­la­ca­cha̠ma ni̠n­co̠cxni luu nachá̠n nac a̠má lanca tali̠­pa̠hu ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú cati­lác­lalh porque huá Dios xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t y huá ma̠n xtla­huani̠t.  Y nac a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ Dios xma̠­lac­nu̠­nini̠t nata̠i̠y antá xlá xla­ma̠chá cumu la̠ cha̠tum tiji̠t­la̠hua hua̠nti̠ caj xmakui. Pero cumu xli̠­pa̠­huán Dios pa̠xu­hua̠na̠ pá̠ti̠lh hua̠ntu̠ antá xak­spu­lama, y hasta tipu̠­táhui lactzu̠ chiqui hua̠ntu̠ xca̠­liak­sti̠­se­kecán xmak­xu̠hua bor­regos; na̠chuná tati­la­tá­ma̠lh Isaac y Jacob ma̠squi na̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t Dios pi̠ hui̠ntú xámaj ca̠ma̠x­qui̠y. B} Na̠chu­na­li̠túm caj xpa̠­la­cata cumu Abraham xli̠­pa̠­huán Dios, acxni̠ Dios tasá­nilh ta̠chu­huí̠­nalh y huá­nilh pi̠ catá­ca̠xli caalh mákat anta­nícu xlá xámaj ma̠x­qui̠y aktum pu̠la­tama̠n, xlá ca̠náj­lalh hua̠ntu̠ hua­ní­calh, la̠li̠­huán tzú­culh taca̠xa nac xca̠­chi­quí̠n, hua­tiyá pi̠ tzú­culh tla̠­huán ma̠squi ni̠ xca­tzi̠y xanícu luu xámaj cha̠n. !; Na̠chu­na­li̠túm a̠má xamaká̠n quilh­ta­macú cumu Noé xli̠­pa̠­huán Dios, acxni̠ Dios ma̠ca­tzí̠­ni̠lh hua̠ntu̠ xámaj lay, ma̠squi ni̠naj xta­siyuy hua̠ntu̠ hua­ní­calh xlá xca̠­najlay y tzú­culh tla­huay a̠má lanca barco la̠qui̠ tla̠n naca̠­lak­ma̠xtuy xli̠­ta­la­ka­pasni. Xa̠huachí caj xpa̠­la­cata cumu Noé li̠pá̠hua Dios y tlá­hualh hua̠ntu̠ li̠ma̠­pék­si̠lh ca̠ma̠­lak­tzán­ke̠lh xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú porque ni̠ taca̠­naj­la­pú­tulh hua̠ntu̠ xca̠­hua­nima, huata xlá tla̠n mak­lhtí̠­nalh xlak­táxtut xli̠s­tacni hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. Xamaká̠n quili̠talakapasnicán Abraham tancs li̠pá̠hua Dios V% Pero ni̠para cha̠tum tícu tla̠n namaka­pa̠­xu­huay Dios para ni̠ li̠pa̠­huán, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ lak­ta­la­ca­tzu­hui̠­putún Dios, xla­ca­squinca pu̠lh naca̠­najlay pi̠ Dios lama xas­tacná y ca̠ma̠x­qui̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tapu­tzay y tali̠­pa̠­huán. - Na̠chu­na­li̠túm a̠má xamaká̠n chixcú xuanicán Enoc luu aksti̠tum li̠pá̠hua Dios huá xpa̠­la­cata xas­tacná li̠lé̠n­calh nac akapú̠n y ni̠ ni̠lh tuncán; y acxni̠ tzu­cú­calh putzacán niaj mac­lá­calh porque aya xle̠­ni̠ttá Dios. Y nac li̠kalh­ta­huaka huan pi̠ acxni̠ xla­majcú nac ca̠quilh­ta­macú, Dios luu laká­ti̠lh la̠ta xlama Enoc.  Caj xpa̠­la­cata cumu Abel luu xli̠­pa̠­huán Dios xlá li̠la­ka­tá̠­yalh xata­maak­xta­kajní̠n xli̠­la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ a̠tzinú xatlá̠n ni̠ xachuná hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­huí̠­nalh xta̠Caín, Dios laká­ti̠lh xli̠­la­ka­chix­cu­hui̠n y li̠má̠x­tulh tali̠­pa̠hu chixcú. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ maká̠n ni̠ni̠t Abel pero chu­nacú li̠chu­hui̠­nama tla̠n xta­scújut hua̠ntu̠ tit­la­huani̠t la̠ta lácu li̠pá̠hua Dios. % Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquinín ni̠ ucxilh­ni̠­táhu acxni̠ caj xli̠t­li­hueke xta­chu­huí̠n Dios ca̠li̠­ma̠­la­ca­tzú­qui̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú, pero ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ chuná tit­la­huani̠t. Pus xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ la̠nchú ucxi­lhá̠hu Dios ca̠li̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t hua̠ntu̠ ni̠ tasiyuy. ^~5 Porque hasta xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, Dios ca̠li̠­má̠x­tulh lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos caj xpa̠­la­cata cumu tali̠­páhua hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t. H}  Para xli̠­ca̠na kalhi̠­yá̠hu taca̠­nájlat pus tancs qui­li̠­ca̠­naj­latcán pi̠ namak­lhti̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu; na̠ luu laca­tancs qui­li̠­ca­tzi̠tcán pi̠ xli̠­ca̠na huí y lama a̠má hua̠ntu̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu ma̠squi ni̠ ucxilh­ma̠­náhu. G| 'Pero aquinín ni̠ huá ca̠maca­sta̠­la­yá̠hu hua̠nti̠ tata­cho­ko­ta̠yay niaj tali̠­pa̠­huán Cristo porque caj talak­tzan­ka̠­ta̠yay, huata aquinín chu­na­tiyá catzi̠­yá̠hu pi̠ ama̠­náhu lak­ma̠x­tu­yá̠hu qui­li̠s­tac­nicán porque aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠hu.){K &Tamá hua̠nti̠ aquit clac­sacni̠t naqui­li̠­pa̠­huán y naqui­ma̠­la­ca­tzu­hui̠y,
para aksti̠tum naqui­li̠­pa̠­huán xli̠­ca̠na pi̠ naka­lhi̠y latáma̠t;
pero para niaj naqui­li̠­pa̠­huán
xli̠­ca̠na pi̠ naqui­ma­ka­li̠­pu­huán. ?zw %Porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán:Xli̠­ca̠na pi̠ niaj maka̠s quilh­ta­macú, niaj picutá cati­maka­pá­lalh,
aya namín hua̠nti̠ xli̠­mínit. 'yG $Xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ ca̠lak­chiná̠n tali̠­pu­huá̠n o taaklhú̠­hui̠t mili̠­ka­lhi̠tcán li̠ca­mama xa̠hua li̠t­li­hueke la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xta­pa̠­xu­huá̠n Dios y namak­lhti̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ xlá ma̠lac­nu̠ni̠t. x) #Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ne̠c­xnicú catax­laj­uaní̠tit huata chu­na­tiyá cali̠­pa̠­huántit hua̠ntu̠ ca̠naj­la­yá̠tit la̠qui̠ tla̠n namak­lhti̠­na­ná̠tit hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ca­ni̠tán. 'wG "Xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín ca̠la­ka­lha­mántit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xca̠­ta­mac­nu̠­cani̠t nac pu̠la̠­chi̠n, y acxni̠ ca̠sa­ka­mak­lhti̠­cántit hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠tit xta­palh tumi̠n hui­xinín pa̠xu­hua̠na̠ ma̠s­tá̠tit, porque sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ nac akapú̠n kalhi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ tlak xatlá̠n y ne̠c­xnicú lak­sputa. Zv- !Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua min­com­pa­ñe­roscán la̠n ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh y ca̠ma̠­ma̠­xa­ní̠­calh anta­nícu tza­macán la̠qui̠ naca̠­li̠­la­ka­sta̠­nancán, pero maka­pi­tzí̠n hui­xinín ca̠mak­ta̠­yátit a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh. 9uk Pero caj cala­ca­pa̠s­táctit acxni̠ Cristo ca̠ma̠x­quí̠n xtax­káket y tzu­cútit li̠pa̠­hua­ná̠tit, na̠ acxni tuncán tzucún ca̠lak­chiná̠n lhu̠hua tapa̠tí̠n y taaklhú̠­hui̠t, pero hui­xinín ta̠ya­nítit y pa̠tí̠tit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ca̠lak­chín. ftE ¡Xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠pe̠­cuánit naqui̠­tax­tuniy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tahua­ca­nanchá nac xmacán Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná! Hua̠nti̠ tzucuni̠t li̠pa̠huán Jesús ni̠ catachokotá̠yalh ~su Porque catzi̠­yá̠hu lácu huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán: “Aquit cca­tzi̠y lácu nac­ca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cris­tianos, xa̠huachí xma̠n aquit qui­mi­ni̠niy nac­ca̠­ta̠­tla­huay cuentaj.” Y lacatum chiné huam­paray: “Quim­pu̠­chi­nacán catzi̠y lácu naca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n hua̠nti̠ tahuán pi̠ tali̠­pa̠­huán.” &rE Para chuná xca̠ak­spulay hua̠nti̠ xta­ka­lha­kax­mat­makán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, ¿ni catzi̠­yá̠tit pi̠ a̠tzinú lanca tapa̠tí̠n ca̠mi­ni̠niy xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ caj talac­ta̠­yami̠y Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y caj takamá̠n tali̠­ma̠xtuy xkalhni hua̠ntu̠ staj­má­kalh y li̠ma̠­lú­lokli pi̠ quin­ca̠­ta̠t­la­huán aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán, xa̠hua ti̠ tata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y xEspíritu Dios hua̠nti̠ luu quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n? q Cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ xamaká̠n quilh­ta­macú pi̠ para tícu caj xka­lha­kax­mat­makán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés y para xuí cha̠tiy o kalha­tutu tes­tigos hua̠nti̠ tama̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na kalha­kax­mat­makani̠t li̠ma̠­peksí̠n pus ni̠para cha̠tum tícu cati­kalh­mak­tá̠­yalh huata tuncán xli̠lh­ca̠cán pi̠ camak­ní̠­calh. p Huata caj xma̠n naka­lhi̠­yá̠hu lácu tamaklh­ca­tzi̠y xta­si̠tzi Dios acxni̠ xlá naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ caj taka­lha­kax­mat­má­kalh xli̠­ma̠­peksí̠n, porque xlá naca̠­li̠­ma̠­lak­sputuy lhcúya̠t. goG Pero para aya laka­pa­sá̠hu tancs xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios y aya catzi̠­yá̠hu hua̠ntu̠ lakati̠y nat­la­hua­yá̠hu, y cumu caj luu chuná catzi̠­yá̠hu natit­la­hua­ya̠hucú tala̠­ka­lhí̠n, xli̠­ca̠na pi̠ niaj ti̠ caquin­ti­ca̠­pa̠­la­ka­xo­ko̠nún xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. In  Ne̠c­xnicú tita­cho­ko­ta̠­ya­yá̠hu xla­cata naaná̠hu li̠ta­mac­xtu­mi̠­yá̠hu xta­chu­huí̠n Dios cumu la̠ tali̠­ca­tzi̠y maka­pi­tzí̠n, huata caj li̠huaca cala̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ní̠hu cha̠tum a̠cha̠tum la̠qui̠ mac­xtum nala­yá̠hu, xali̠­huaca la̠ ca̠lacchú porque catzi̠­yá̠hu pi̠ tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán. R}zy w\uu tstqlon/ljigVe*c'a`_s^)\YX'W TRQPNNWL0K=JI9GEED C5Am?1=(;]:c9:8643#2s0S.v-&,v*o(&%/"! =h> u I +4 aAntá luu cuentaj cat­la­huátit pi̠ u̠má chixcú Dios li̠má̠x­tulh cumu la̠ cha̠tum tla̠n chixcú hua̠nti̠ ni̠ xka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n, ni̠ caj xma̠n cumu xli̠­pa̠­huán pero na̠ xpa̠­la­cata lacuán xta­scújut hua̠ntu̠ xma̠­siyuy nac xla­táma̠t. ^ 5Y nac xla­táma̠t li̠huana̠ li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan: “Abraham aksti̠tum li̠pá̠hua Dios huá xpa̠­la­cata Dios laka­lhá­malh y li̠má̠x­tulh cumu la̠ ni̠ti̠ xka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n wa̠ntu̠ naxo­ko̠nún.” Y huá xpa̠­la­cata acxni̠ Dios li̠chu­hui̠nán Abraham hasta na̠ li̠ma̠xtuy cumu la̠ cha̠tum xa̠migo hua̠nti̠ luu xpa̠x­qui̠y. f ELa̠ta Abraham xli̠­pa̠­huán Dios sta­lanca xli̠­ma̠­si­yuma xta­scújut, caj xpa̠­la­cata cumu aksti̠tum xli̠­scujma nac xla­táma̠t a̠má xta­ca̠­nájlat tancs ma̠ak­sti̠­tu­mí̠­li̠lh. N Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xamaká̠n quilh­ta­macú Dios li̠má̠x­tulh Abraham cumu la̠ cha̠tum tali̠­pa̠hu chixcú caj xpa̠­la­cata cumu laká­ti̠lh la̠ta aya xámaj ma̠kan­taxti̠y hua̠ntu̠ huá­nilh cali̠­la­ka­chix­cú­hui̠lh camák­ni̠lh nac altar xka­huasa hua̠nti̠ xuanicán Isaac. A {Huá xpa̠­la­cata cli̠­hua­niyá̠n, ni̠ tontoj cacatzi huata caaká­ta̠ksti y cali̠­ca­tzi̠­ta­huila pi̠ para li̠pa̠­huana Dios pero ni̠ lak­tzak­sápa̠t nac mila­táma̠t a̠má xata­scújut hua̠ntu̠ xlá lakati̠y, xli̠­ca̠na pi̠ min­ta­ca̠­nájlat ni̠ti̠ li̠ma­cuán. a;Para huix ca̠naj­laya pi̠ xma̠n cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu Dios huí nac akapú̠n, xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n la̠ta ca̠naj­laya; pero mili̠­cá­tzi̠t pi̠ hasta akska­huiní̠ na̠ taca̠­najlay xma̠n cha̠tum Dios anán y acxni̠ tala­ca­pa̠s­taca pi̠ chuná caj la̠ta xta­pe̠­cuacán tzucuy talh­pi­pixni̠y. )Xamaktum para huí ti̠ chuná nalac­pu­huán: “Huix huana pi̠ li̠pa̠­huana Cristo, y aquit nac qui­la­táma̠t ctla­huama hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut.” Pus caqui­ma̠­si­yuni lácu li̠pa̠­huana Cristo ma̠squi ni̠ti̠ li̠ma̠­si­yúpa̠t xata­scújut, y aquit nac­ma̠­si­yu­niyá̠n la̠tachá túcuya̠ ta­scújut tla̠n cli̠t­la­huay quin­ta­ca̠­nájlat. Pus luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy quin­ta­ca̠­naj­latcán para caj xma̠n hua­ná̠hu pi̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo y ni̠para tzinú li̠ma̠­si­yu­yá̠hu qui­la­ta­ma̠tcán, qui̠­taxtuy cumu lá̠m­para ni̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu. Ry para cha̠tum la̠ hui­xinín hua̠nti̠ luu li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios catzi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quima y caj chiné nahua­nicán: “Laka­siyuj pina, Dios capu̠­laní̠n. Hua̠ntu̠ tla̠n calha­ka̠­nántit y la̠n cahua̠­yampi hasta nakasa”, pero para ni̠ ma̠x­qui̠ma hua̠ntu̠ mac­la­cas­quima nac xmacni xa̠hua hua̠ntu̠ nali̠­hua̠yán, ¿túcu li̠ma­cuaniy ma̠squi lacuán tachu­huí̠n hua̠ntu̠ huá­nilh? ECaj cala­ca­pa̠s­táctit: para cha̠tum cris­tiano tzan­ka̠­nima clháka̠t hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠nán xa̠hua xtahuá hua̠ntu̠ nali̠­hua̠yán u̠má quilh­ta­macú, &ENata̠lán, ¿túcu li̠ma­cuaniy cha̠tum cris­tiano para nahuán pi̠ xli̠­ca̠na li̠pa̠­huán Dios pero ni̠para tzinú li̠ma̠­si­yuma xla­táma̠t? ¿Apoco hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ tla̠n nalak­ma̠xtuy caj xta­ca̠­nájlat hua̠ntu̠ kalhi̠y? Q Porque acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠cán y naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán nac xla­catí̠n Dios, a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ tzinú tala­ka­lha­mani̠t xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos nac xla­ta­ma̠tcán na̠ ni̠para tzinú cati­ca̠­la­ka­lha­mán­calh; pero hua̠nti̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú tala­ka­lhamán xta̠­cris­tianoscán, acxni̠ chú Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos xlacán luu li̠pa̠­xúhu naca̠­qui̠­tax­tuniy porque na̠ naca̠­la­ka­lha­mancán y nata­ta̠­yaniy. Para tícu xli̠ca̠na li̠pa̠huán Dios cali̠ma̠síyulh xlatáma̠t )K Pero hua̠ntu̠ mila­ca­tacán, aksti̠tum cakalh­chu­hui̠­nántit y aksti̠tum cala­ta­pá̠tit cumu la̠ ti̠ sta­lanca catzi̠y pi̠ ni̠ caj juerza ma̠t­la­hui̠­má̠­calh sinoque luu xta­pa̠­xu­huá̠n ma̠kan­tax­ti̠­putún a̠má xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n Cristo hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­mi­niyá̠n lak­táxtut, porque chuná tla̠n nali̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu. } Porque Dios hua̠nti̠ li̠ma̠­pek­sí̠­nalh: “Ni̠ti̠ tixa­kat­li̠ya túnuj pusca̠t para huí mimpusca̠t”, pus hua­tiyá tamá quiDioscán hua̠nti̠ li̠ma̠­pek­si̠­nampá: “Ni̠tú timak­ni̠ya min­ta̠­cris­tiano.” Pus para cha̠tum cris­tiano ni̠ti̠ xakatli̠y túnuj pusca̠t porque kalhi̠y xpusca̠t, pero para namakni̠y xta̠­cris­tiano xli̠­ca̠na pi̠ juerza xli̠­pa̠­tí̠nat porque kalha­kax­makani̠t hua̠ntu̠ huán xli̠­ma̠­peksí̠n Dios. *M Porque para cha̠tum cris­tiano lak­tzak­sama li̠huana̠ nama̠­kan­taxti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huí xli̠­ma̠­peksí̠n Dios pero para xamaktum nat­la­huay pu̠lactum hua̠ntu̠ huan a̠má li̠ma̠­peksí̠n pi̠ ni̠ xli̠t­lá­huat, xli̠­ca̠na min qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ caka­lha­kax­mat­makan­ko̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huí xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y napa̠­ti̠nán. w~g Pero para hui­xinín caj lac­sac­pa̠x­qui̠­na­ná̠tit para hui̠ntí a̠tzinú ca̠la­ka­lha­ma­ná̠tit, xa̠maka­pi­tzí̠n ca̠lak­ma­ka­ná̠tit, xli̠­ca̠na pi̠ tla­hua­pá̠tit lanca tala̠­ka­lhí̠n y mini̠niy naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit chuná cumu la̠ li̠ma̠­pek­si̠nán lanca xli̠­ma̠­peksí̠n Dios. E}Para hui­xinín li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit a̠má lanca xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ a̠tzinú luu qui­li̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán hua̠ntu̠ chiné tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Caca̠­pa̠xqui xli̠­hua̠k min­ta̠­cris­tianos chuná cumu la̠ me̠cstu pa̠x­qui̠­cana.” Para chuná tla­hua­pá̠tit xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit. k|O¿Pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ xlacán ni̠ xma­ka̠sni cala̠huá y li̠xcáj­nit tali̠­kalh­chu­hui̠nán xta­cu­huiní Cristo hua̠nti̠ hui­xinín maka­mak­lhti̠­nántit acxni̠ huacu li̠pa̠­huántit? /{WPero hui­xinín hua̠nti̠ hua­ná̠tit pi̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios ni̠ cajcu maktum lak­ma­ka­ná̠tit hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n. Li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­tactit, ¿pi̠ ni̠ hua­tuní̠n lac­rrico hua̠nti̠ anka­lhi̠ná catu̠huá hua̠ntu̠ ca̠li̠­ke̠­li̠­lamá̠n, na̠ hua­tuní̠n tama̠­ko̠lh lac­rrico hua̠nti̠ ca̠ma̠­xuata­le̠­ni̠­naná̠n nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠yá̠n hasta ma̠squi hua̠ntu̠ niaj laka­hui­la­nítit? zKoxu­taní̠n hui­xinín nata̠lán, cakax­páttit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: ¿lácu ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ Dios ca̠lac­sacni̠t hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n hua̠nti̠ ni̠ti̠ taka­lhi̠y hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n uú nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ xlacán a̠tzinú aksti̠tum nata­li̠­pa̠­huán y luu lac­rrico nata­li̠­taxtuy xta­ca̠­naj­latcán, y la̠qui̠ hua­tuní̠n nata­mak­lhti̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t nac xta­péksi̠t hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tapa̠x­qui̠y y tali̠­pa̠­huán? xyiPara hui­xinín chuná xtla­huátit xli̠­ca̠na pi̠ aya lac­sac­pa̠x­qui̠­nam­pá̠tit, xa̠huachí caj xma̠nhuá ucxilh­la­ca­chi­pim­pá̠tit tumi̠n y ni̠ huá min­ta̠­cris­tianoscán luu pa̠x­qui̠­pá̠tit. \x1Y para na̠ acxni­tiyá naca̠­lak­ta­nu̠­ya̠­chá̠n cha̠tum li̠la­ka­lha­mánat li̠ma̠xken hua̠nti̠ li̠lha­ka̠­nani̠t hua̠k xala­kuán y xata­lak­tza­pa­tamá̠n lháka̠t, huata xlá chiné nahua­ni­yá̠tit: “Anú nac tan­ke̠nú huix cata̠­yápi, osuchí tanú casim­pij­ta­huila nac tíyat.” @wyCaj la̠ta nali̠­chu­hui̠­na­ná̠hu, para xamaktum acxni̠ hui­xinín mac­xtum hui­látit nahuán la̠qui̠ nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit y antá naca̠­lak­cha̠ná̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ lanca rico, y para xlá makanu̠y xata­pa­ra̠xlá ani̠lu xla oro y li̠ta­ca̠x­ta̠­yani̠t xala­cuán y lac­ta­pa­ra̠xlá lháka̠t, cumu naucxi­lhá̠tit pi̠ luu tali̠­pa̠hu la̠n­túcu nali̠­la­ka­pu­tza­yá̠tit, hasta chiné nahua­ni­yá̠tit: “Cala­ca­pala, uú cata­huila, huí aktum tla̠n pu̠tá­hui̠lh.” av =Nata̠lán, xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit a̠má lanca tali̠­pa̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ ne̠c­xnicú caj nalac­sac­pa̠x­qui̠­na­ná̠tit para maka­pi­tzí̠n tlak naca̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit y xa̠maka­pi­tzí̠n caj nalak­ma­ka­ná̠tit. :u oPorque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na taka­lhi̠y tla̠n relig­ión y aksti̠tum tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y xla­ta­ma̠tcán Dios, hua­tuní̠n hua̠nti̠ anka­lhi̠ná tamak­ta̠­ya­má̠­nalh hua̠nti̠ lac­pobre hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n xa̠hua pu̠ni̠­naní̠n lac­pus­ca̠tní̠n hua̠nti̠ para túcu tali̠­pa̠­ti̠­má̠­nalh o para túcu ca̠ak­spu­lama, pero talak­tzak­sa­má̠­nalh ni̠ti̠ nata­li̠x­ca­jua̠lay hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit anán uú nac ca̠quilh­ta­macú.t -Para tícuya̠ cris­tiano lac­pu­huán pi̠ luu li̠pa̠­huán Dios y luu tla̠n xre­li­gión anta­nícu mak­ta­mac­xtumi̠y, pero ni̠ huayuj chipay csi̠­máka̠t catu̠huá hua̠ntu̠ kalh­pa­la­chu­hui̠nán, xli̠­ca̠na pi̠ tamá chixcú sacstu taak­ska­hui­ta­ma̠ma, y a̠má xre­li­gión hua̠ntu̠ huan pi̠ luu tla̠n xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ti̠ li̠ma­cuán. s Pero capa̠­xú­hualh a̠má cris­tiano hua̠nti̠ ni̠ pa̠tzanka̠y hua̠ntu̠ kax­mata xta­chu­huí̠n Dios sinoque tzucuy lak­tzaksay nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ antá li̠ma̠­pek­si̠nán, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá tamá li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n lak­táxtut, y hua̠nti̠ nama̠­kan­taxti̠y nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán, xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ nat­la­huay xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠pa̠­xúhu naqui̠­tax­tuniy. ,r Sxlá ma̠squi nac espejo li̠huana̠ catzi̠y lácu luu tala­ca­siyuy pero acxni̠ take̠­nu̠niy espejo tuncán pa̠tzan­ka̠ko̠y lácu luu tala­ca­siyuy. Lq Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kax­mata xta­chu­huí̠n Dios pero ni̠ juerza tla­huaniy xla­cata aksti̠tum nali̠­la­tama̠y hua̠ntu̠ antá li̠ma̠­pek­si̠nán, tamá cris­tiano luu xta̠­chuná qui̠­tax­tuniy cumu la̠ a̠má chixcú hua̠nti̠ li̠huana̠ lacaucxilhcán lácu luu tasiyuy nac aktum espejo, Yp -Pero ni̠ tala­cas­quín caj xma̠n nakax­ma­tá̠hu xta­chu­huí̠n Dios, sinoque a̠tzinú xla­ca­squinca pi̠ nalak­tzak­sa­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán, porque para hua­tiyá pi̠ xkax­páttit y ni̠ xlak­tzak­sátit nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ huan xli̠­ca̠na pi̠ me̠c­stucán xtaak­ska­hui­ta­pá̠tit para xlac­pu­huántit pi̠ chuná ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit ma̠squi ni̠ lak­tzak­sa­pá̠tit. o 3Cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ maktum tu̠ calak­ma­kántit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n y li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ chu­nacú tla­hua­yá̠tit y huata cama̠x­quí̠tit tala­ca­squín calak­pá­li̠lh mila­ta­ma̠tcán a̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios hua̠ntu̠ aya ca̠cha­ni­ca­ni̠­tátit nac mina­cujcán; porque xli̠­cána pi̠ huá tamá xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. ,n SPorque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ ni̠para lhu̠hua hua̠ntu̠ lak­si̠­tzi̠y xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ tla­huay nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ Dios lakati̠y. m #Nata̠lán, luu cuentaj cat­la­huátit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: acxni̠ hui­xinín tamac­xtu­pi̠­yá̠tit tancs caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nancán, pero ni̠ pu̠lh hui­xinín cachu­hui̠­nam­pu­tútit huata na̠ cata­chu­hui̠­nan­ke̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, y ni̠para calak­si̠­tzí̠tit para ni̠ chu­hui̠­nántit. l Cumu xlá chuná lacás­quilh, caj xpa̠­la­cata xta­lu­lóktat a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut xlá quin­ca̠­ma̠x­quí̠n túnu xasa̠sti qui­la­ta­ma̠tcán la̠qui̠ aquinín nali̠­tax­tu­yá̠hu xca­maná̠n hua̠nti̠ pu̠lh ca̠ma̠x­qui̠ni̠t a̠má xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xca­maná̠n tali̠­taxtuy. Lácu quili̠ma̠kantaxti̠tcán xtachuhuí̠n Dios nac quilatama̠tcán k {porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum maka­mak­lhti̠­na­ni̠­táhu xli̠­ca̠na pi̠ nac akapú̠n maca­mi­ma̠chá Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t xli̠­hua̠k stacu hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n. Xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú Dios kalhi̠y tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni, xlá ne̠c­xnicú ámaj lak­pali̠y la̠ta tla̠n catzi̠y y ni̠ti̠ amá̠n quin­ca̠­mak­xteká̠n nac xala­ka­ca̠­pucsua latáma̠t. jj OKoxu­taní̠n hui­xinín qui­na­ta̠lán, ne̠c­xnicú cataak­ska­hui­ta­pá̠tit, %i ECaj xpa̠­la­cata xali̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni li̠tzucuy tala̠­ka­lhí̠n nac qui­la­ta­ma̠tcán, y acxni̠ tala̠­ka­lhí̠n aya li̠pe̠cua la̠ta aclhu̠­huan­ta­hui­lani̠t entonces quin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huayá̠n nac ca̠li̠ní̠n. vh gCaca­tzí̠tit pi̠ acxni̠ chuná maklh­ca­tzi̠­yá̠hu huá quin­ca̠­sa­ka̠­li̠yá̠n xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xli̠anka­lhi̠ná quin­ca̠­lac­tla­hua­ya̠­hua­pu­tuná̠n. Gg   Acxni̠ cha̠tum cris­tiano maklh­ca­tzi̠y nac xla­táma̠t pi̠ tzak­sa­má̠­calh xla­cata nat­la­huay hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, ne̠c­xnicú calac­púhua pi̠ huá Dios tla­ka­hua­cama xla­cata chuná cat­lá­hualh, porque Dios ne̠c­xnicú maklh­ca­tzi̠y para túcu xtlá­hualh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, y ni̠para cha̠tum tícu ma̠kos­ta­hua­qui̠y xla­cata cat­lá­hualh o para natzak­saniy xta­ca̠­nájlat. f  Luu ca̠na li̠pa̠­xúhu a̠má cris­tiano hua̠nti̠ ta̠yaniy y pa̠ti̠y la̠tachá túcuya̠ tatzaksá̠n, porque acxni̠ nati̠­tax­tuko̠y xta­pa̠tí̠n xli̠­ca̠na pi̠ ámaj mak­lhti̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa, xta̠­chuná cumu la̠ aktum corona nata̠i̠cán hua̠ntu̠ Dios tica̠­ma̠­lac­nú̠­nilh naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tapa̠x­qui̠y y tali̠­pa̠­huán. 8e k Acxni̠ pulhachá chi­chiní tzucuy tata̠lh­ma̠ni̠y y li̠pe̠cua talactay lhca̠cná, a̠má li̠cúxtut tzucuy xneka, aca­li̠stá̠n sca̠ca y yuj­ta­makán xaxánat, xli̠­ca̠na pi̠ antiyá lak­sputko̠y xli̠­hua̠k xli̠­li̠­la­káti̠t hua̠ntu̠ xka­lhi̠y. Na̠chuná qui̠­tax­tuniy xla­táma̠t cha̠tum rico porque cumu lhu̠hua kalhi̠y xta­scújut xa̠hua xtumi̠n ni̠para xali̠­ta­ca­tzí̠n li̠lak­tzan­ka̠­ta̠yay. Ca̠na li̠pa̠xúhu a̠má hua̠nti̠ nata̠yaniy y napa̠ti̠y la̠ta túcuya̠ tapa̠tí̠n Dd  Na̠chu­na­li̠túm a̠má chixcú hua̠nti̠ ma̠squi luu lanca rico pero cumu na̠ li̠pa̠­huán Dios xlá na̠ mini̠niy napa̠­xu­huay xla­cata cumu catzi̠y pi̠ Dios ni̠ti̠ liucxilhma xtumi̠n huata nac xla­catí̠n li̠ma̠x­tuni̠t cumu la̠ cati̠­huaj chixcú. Chuná cuan porque a̠ma̠ko̠lh lac­rrico luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ xaxánat catu̠­huaj li̠cúxtut hua̠ntu̠ ni̠para maka̠s latama̠y. Rc  Amá cris­tiano hua̠nti̠ luu li̠ma̠xken pero cumu li̠pa̠­huán Dios xli̠­ca̠na pi̠ luu xli̠­pa̠­xú­huat porque xlá luu tali̠­pa̠hu li̠ma̠x­tuni̠t Dios nac xla­catí̠n. b Porque tamá cris­tiano ni̠ aksti̠tum hui­li̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni, luu li̠pe̠cua aka­tiyuj lay, la̠nchú tunu hua̠ntu̠ nala­ca­pa̠s­taca y cha̠lí tunu hua̠ntu̠ nat­la­huay, ni̠ aksti̠tum ca̠najlay hua̠ntu̠ tla­hua­putún. a Hua̠nti̠ chuná li̠lay xta­ca̠­nájlat, ¿a poco lac­pu­huán chú pi̠ Dios nama̠x­qui̠y hua̠ntu̠ squi­nima? ` Acxni̠ aquinín squi­ni­yá̠hu xta­la­ca­pa̠s­tacni quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n xli̠­hua̠k qui­na­cujcán nali̠­pa̠­hua­ná̠hu pi̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque a̠má cris­tianos hua̠nti̠ aka­tiyuj lay ni̠ luu li̠huana̠ talu­loka para namak­lhti̠nán hua̠ntu̠ squi­nima Dios, tamá cris­tiano luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ ta̠ke­ya̠­huaná xalac pupunú hua̠ntu̠ lacatum lacatum qui̠­ma̠­ko­suma uú̠n. _ }Para tícu la̠ hui­xinín ni̠ kalhi̠y li̠s­ka­lala hua̠ntu̠ xli̠­ká­lhi̠t, xli̠­ca̠na pi̠ xma̠n huá Dios cas­quí­nilh la̠qui̠ nama̠x­qui̠y porque xli̠­ca̠na pi̠ nama̠x­qui̠y; Dios acxtum quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠s­ka­lala para quin­ca̠­tzan­ka̠­niyá̠n pero ni̠ti̠ quin­ca̠­li̠­hua­niyá̠n aca­li̠stá̠n. V^ 'Pero luu cuentaj cat­la­huátit xla­cata pi̠ tamá li̠t­li­hueke naca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠yá̠n, la̠qui aka­tzi­yanca nala­ta­pa̠­yá̠tit y ni̠ti̠ cati­ca̠­tzan­ka̠nín. &] GPorque acxni̠ ca̠li̠­tzak­sa­ca­ná̠tit la̠tachá túcuya̠ taaklhú̠­hui̠t xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ chuná qui̠­taxtuy hui­xinín kalhi̠­yá̠tit li̠t­li­hueke la̠qui̠ nata̠­ya­ni­yá̠tit ma̠squi caca̠­lak­chín la̠tachá túcuya̠ tasa­ka̠lí̠n. o\ YNata̠lán, acxni̠ hui­xinín catu̠huá ca̠li̠­tzak­sa­ca­ná̠tit y ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit ni̠para tzinú ca̠mi­ni̠­niyá̠n nali̠­si̠­tzi̠­yá̠tit huata caj cali̠­pa̠­xu­huátit. #[ CAquit San­tiago xta­sa̠cua Dios xa̠hua xlac­scujni Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n xli̠­hua̠k hui­xinín judíos hua̠nti̠ mak­li̠­ta­pu̠lh­ca̠­yá̠tit pu̠lac­cu̠tiy lactzu̠ pu̠la­tama̠n hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠­tanchá ko̠lu­tzí̠n Israel y la̠nchú aka­huanij lapá̠tit nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. Dios ma̠sta̠y lanca li̠skalala para li̠pa̠huaná̠hu dZA Xli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán, Dios caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán.NY Li̠pa̠­xúhu caqui­la̠­ma­ca­ti­ya­ni­chá̠hu xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ ca̠pux­cu­le̠má̠n y ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n Dios xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ tapek­si̠­ni­yá̠tit y li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios. Na̠chuná u̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ tala­má̠­nalh uú nac Italia na̠ luu li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. {Xo Na̠ cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ tamá quin­ta̠­lacán Timoteo aya lak­táx­tulh nac pu̠la̠­chi̠n; para pála naqui­lak­chín pus acxtum nac­ta̠ana̠chá acxni̠ naca­na̠­chá̠n ca̠la­ka­pa­xialhnaná̠n. bW= Nata̠lán, aquit cla­cas­quín y cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ li̠pa̠­xúhu camaka­maklhti̠­nántit y cali̠­kalh­ta­hua­kátit u̠má carta hua̠ntu̠ cca̠­tzok­nimá̠n porque cca­tzi̠y pi̠ nac­ca̠­li̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠yá̠n ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ luu lhu̠hua tachu­huí̠n. ~Vu Aquit cla­cas­quín pi̠ Dios caca̠­ma̠x­quí̠n li̠t­li­hueke la̠qui̠ anka­lhi̠ná nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut y aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit la̠qui̠ chuná nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ xlá lakati̠y; y para xlá chuná lacas­quín pus cali̠t­lá­hualh qui­mac­nicán la̠ta túcu lakati̠y caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Jesu­cristo. ¡Cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠­calh Cristo! Chuná calalh, amén. U Aquit ckalh­ta­hua­kaniy Dios hua̠nti̠ ma̠sta̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t y ma̠la­cas­ta­cuani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n Jesu­cristo hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na lanca tali̠­pa̠hu qui­mak­ta­kalh­nacán aquinín hua̠nti̠ li̠tax­tu­yá̠hu xbor­regos, caj xpa̠­la­cata xkalhni hua̠ntu̠ staj­má­kalh tancs li̠ma̠­lú­lokli pi̠ Dios quin­ca̠­ta̠t­la­hua­ni̠tán aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú ta̠ya­nímaj nahuán. T% Xa̠huachí cla­cas­quín pi̠ cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ ni̠para maka̠s quilh­ta­macú aquit cca̠­ta̠­hui­la­pa­ra­chín nahuán uú nac min­ca̠­chi­qui̠ncán. Ahuatá ca̠xakatli̠laca̠ncán cristianos ti̠ tali̠pa̠huán Cristo :Sm Cca̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios quim­pa̠­la­ca­tacán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tu̠ ctla­hua­ma̠­náhu hua̠ntu̠ nali̠­lac­la­ta̠yay quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán huata cahua­nítit Dios pi̠ caquin­ca̠­ma̠x­quí̠n li̠t­li­hueke la̠qui̠ anka­lhi̠ná aksti̠tum nac­scu­já̠hu nac xla­ca­ti̠ncán la̠tachá tícuya̠ cris­tianos. R- Aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠k caca̠­ka­lha­kax­páttit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠pux­cu­le̠má̠n, porque xlacán xcha̠­liyá̠n cuentaj ca̠t­la­hua­ni̠tán, cumu sta­lanca taca­tzi̠y pi̠ Dios naca̠­ta̠t­la­huay cuentaj caj xpa̠­la­cata xtas­cu­jutcán. Pus hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu caca̠­ka­lha­kax­páttit y ni̠ caj caca̠­ta̠­la̠­hua­nítit; para caj naca̠­ta̠­la̠­hua­ni­yá̠tit naca̠­ma­ka­li̠­pu­hua­ná̠tit, xa̠huachí luu ni̠tlá̠n cati­ca̠­qui̠­tax­tunín porque ni̠tu̠ cati­ca̠­li̠­ma­cuanín. "Q= Ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠­yá̠tit nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut, y acxtum caca̠­li̠­mak­ta̠­yátit aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ taka­lhi̠y xmac­la­cas­qui­nitcán, porque xli̠­ca̠na pi̠ Dios luu lakati̠y y ca̠li̠­pa̠­xu­huay hua̠nti̠ chuná tali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y. FP Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ anka­lhi̠ná cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios caj xpa̠­la­cata Jesu­cristo, huá u̠má xata­ma̠ak­xta­kajní̠n qui­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠ncán hua̠ntu̠ aquinín qui­li̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠­natcán xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú. `O9 Porque uú nac ca̠quilh­ta­macú ni̠ kalhi̠­yá̠hu aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ huij nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú, huata caj ti̠tax­tu­ma̠­náhu cumu la̠ tiji̠t­la̠hua y ucxilh­la­ca­cha̠­ma̠­náhu a̠má lanca ca̠chi­quí̠n anta­nícu ama̠­náhu tahui­la­ya̠­chá̠hu aca­li̠stá̠n. N Huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ cala­káhu Jesús nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n la̠qui̠ antá lac­xtum nata̠­pa̠­ti̠­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá pa̠ti̠ni̠t y li̠ma̠­ma̠­xa­ni̠­cani̠t. DM Pus na̠chuná qui̠­tax­tú­nilh Jesús, porque mákat lé̠n­calh nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n anta­nícu mak­ní̠­calh y staj­má­kalh xkalhni la̠qui̠ naquin­ca̠­li̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhí̠ncán y chuná quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­nanín Dios. Lw Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ xapuxcu cura xta­nu̠­ya̠chá nac a̠má xli̠­pu̠­lactiy chiqui hua­nicán Lugar San­tí­simo anta­nícu huí Dios nac pu̠si­culan, xlá xle̠n xkalh­nicán lactzu̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ xca̠­mak­ni̠cán la̠quí nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­nancán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos, pero xti­yat­li̠hua a̠ma̠ko̠lh taka­lhí̠n xancán ca̠lh­cu­yucán nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n. (KI Aquinín kalhi̠­yá̠hu aktum tlak xatlá̠n li̠la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠la­ka­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠hu nac altar y huá a̠má xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ xcu­rajcán judíos hua̠nti̠ ca̠mi­ni̠niy nata­li̠­hua̠yán a̠ma̠ko̠lh xcu­rajcán judíos hua̠nti̠ xlacán chu­nacú tali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán a̠ma̠ko̠lh li̠la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ hasta xamaká̠n quilh­ta­macú tzu­cu­cani̠t li̠la­ka­ta̠­ya­ni̠­nancán nac a̠má xapu̠lh pu̠si­culan xla lháka̠t. "J= Luu cuentaj cat­la­huátit ni̠tu̠ tili̠­taak­ska­hui­ta­pa̠­yá̠tit a̠túnuj tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit pi̠ huá luu a̠tzinú mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán para xli̠­ca̠na maka­pa̠­xu­hua­pu­tu­ná̠tit Dios, huata caj xma̠n huá cali̠­pa̠­huántit xta­pá̠x­qui̠t Dios, cali̠­mak­xtéktit pi̠ huá cali̠­tat­lí­huek­lhli mina­cujcán, y niaj huá cama̠­kan­tax­ti̠­pu­tútit hua̠ntu̠ huancán pi̠ “ni̠ nahua­yá̠tit tamá tahuá”, o la̠tachá túcuya̠ caj tas­maní̠n, porque xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh tas­maní̠n ne̠c­xnicú luu li̠ma­cuani̠t. PI Tancs caca­tzí̠tit pi̠ Jesu­cristo ne̠c­xnicú ámaj talak­pali̠y, hua­tiyá xuani̠t ko̠tán, hua­tiyá na̠ la̠nchú, y hua­tiyá nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. H+ Anka­lhi̠ná caca̠­la­ca­pa̠s­táctit y caca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu pu̠lh ca̠liakchu­hui̠­na­ni­ni̠tán xta­chu­huí̠n Dios y aksti̠tum ca̠pu̠­la­le̠­ni̠tán nac mila­ta­ma̠tcán. Pus huá caucxilh­la­ca­chi­pítit lácu aksti̠tum tali̠­pá̠­hualh Dios y ne̠c­xnicú tala­ka­chá̠­nilh, na̠chuná caca̠­maca­sta̠­látit la̠ta lácu xlacán tati­la­tá­ma̠lh y lácu xta­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán. >Gu Pus niaj tu̠ aka­tiyuj cali̠­láhu huata quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ luu li̠pa̠­xúhu chiné nahua­ná̠hu:Quim­pu̠­chi­nacán Dios anka­lhi̠ná qui­mak­ta̠­yama, huá xpa̠­la­cata ni̠tu̠ cli̠­pe̠­cuán,
porque ¿tícu cahuá naquin­tat­la­huaniy cris­tianos? }Fs Xa̠huachí ni̠ caj xma̠n huá cala­ka­ti̠­la­ca­pítit naka­lhi̠­yá̠tit lhu̠hua tumi̠n, huata capa̠x­cat­li̠­pítit ca̠na̠caj actzú hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit, porque Dios chiné huani̠t: “Aquit ne̠c­xnicú cac­tiak­xtek­makán, na̠ ni̠para caj chu­natá camá̠n li̠la­ka­sta̠­naná̠n sinoque nac­mak­ta̠­yayá̠n.” 8Ei Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ makax­to­ká̠tit, hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit y ni̠tu̠ tima̠x­ca­jua̠li̠­yá̠tit mila­ta­ma̠tcán porque Dios naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taxa­katli̠y a̠túnuj cris­tianos ma̠squi aya tamaka­xtoka, na̠chuná xli̠­hua̠k hua̠nti̠ caj xma̠n tali̠­pa̠­xu­hua̠­na̠t­la̠­huán hua̠ntu̠ taka­lhi̠y nac xmacni. D Hui­xinín anka­lhi̠ná caca̠­la­ca­pa̠s­táctit y caca̠­la­ka­pa­xia̠lhnántit a̠ma̠ko̠lh tachí̠n hua̠nti̠ ca̠ta­mac­nu̠­cani̠t nac pu̠la̠­chi̠n, hasta cama­klhca­tzí̠tit cumu lá̠m­para lac­xtum ca̠ta̠­ta­nu̠­pá̠tit nac pu̠la̠­chi̠n, xa̠huachí caca̠­mak­ta̠­yátit hua̠nti̠ la̠ná tica̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­cani̠t porque ni̠ catzi̠­yá̠hu para ni̠ xamaktum hui­xinín na̠chuná naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit. @w Pero a̠má xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay cati­lák­sputli, caj huá u̠má xpa̠­la­cata cali̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­níhu Dios hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t, y xli̠­hua̠k qui­na­cujcán cali̠­la­ka­chix­cu­huí̠hu hua̠ntu̠ xlá lakati̠y, cane̠c­xni­cahuá caca̠c­ni̠­na­níhu. -?S Acxni̠ huan Dios pi̠ “nalak­chá̠n quilhtamacú”, antá laca­tancs huam­putún pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k nas­putcán maktum naca̠­lac­tla­hua­ko̠cán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla̠n lak­sputa, hua̠ntu̠ ma̠n ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t la̠qui̠ caj xma̠n huá nata­mak­xteka hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú cati­lák­sputli y hua̠ntu̠ ni̠ tasa­ka̠li̠y. r>] Amá xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios chu­huí̠­nalh y má̠s­ta̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n xli̠­ca̠na pi̠ hasta tachi­qui­ko̠lh tíyat, pero chú xlá chiné huan: “Amaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ ni̠ caj xma̠n huá xli̠­ca̠­lanca ca̠ti­yatni cati­ta­chí­quilh sinoque na̠ hua̠k nata­chi­quiko̠y akapú̠n.” 3=_ Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit ni̠tu̠ tilak­ma­ka­ná̠tit hua̠nti̠ quin­ca̠­ta­sa­nimá̠n, porque xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh xalak­maká̠n cris­tianos hua̠nti̠ Dios uú nac ca̠quilh­ta­macú xca̠­ta­sa­nima y xca̠­ma̠­lac­nu̠­nima a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ xca̠­ma̠x­qui̠­putún, pero ma̠squi chuná ca̠hua­ní­calh xlacán caj talak­máka y ni̠ tali̠­pu̠­táx­tulh sinoque ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh; pus xali̠­huaca aquinín ni̠lay caquin­ti­ca̠­ta̠­pa̠­ti̠cán para caj xma̠n kalha­kax­mat­ma­ka­ná̠hu Dios acxni̠ quin­ca̠­xa­kat­li̠­la­ca­mi­ma̠­chá̠n nac akapú̠n la̠qui̠ naca̠­naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n. B<} Na̠ ma̠la­ca­tzu­hui̠­ni̠­tátit Jesús xa̠hua xkalhni hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­lac­xa­ca­ni­ko̠­ni̠tán xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, y caj huá xpa̠­la­cata Dios quin­ca̠­ta̠t­la­huán aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán anta­nícu ma̠lu­loka pi̠ aya quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­ko̠­ni̠tán, porque a̠má xkalhni Jesús hua̠ntu̠ xlá staj­má­kalh a̠tzinú tlak xatlá̠n ni̠ xachuná a̠má xkalhni Abel hua̠ntu̠ na̠ xlá staj­má­kalh, porque ni̠ti̠ li̠lak­ma̠x­tú­nilh xli̠s­tacni. X ~|=zxwv"trpoml'kgih6fdYci`^\[#YWUSRQOMLIGbFDC~B @?><:9i7p574)2$0.(+a*e) '%$C#^! 74#0A>dQ  k  0> e  Na̠ ni̠para aquit xac­ca­tzi̠y túcu a̠má hua̠nti̠ namín, ma̠squi aquit qui­ma­ca­mínca xla­cata nac­liakmu­nu̠nún chú­chut la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Israel nata­la­ka­pasa acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú. d Huá tamá chixcú hua̠nti̠ aquit xac­li̠­chu­hui̠­nama acxni̠ chiné cuá: “Aca­li̠stá̠n mima a̠chatum hua̠nti̠ tlak kalhi̠y lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná aquit, porque xlá aya xlama acxni̠ aquit ni̠najti̠ xac­lama.” ~c wLi̠cha̠lí a̠má quilh­ta­macú Juan úcxilhli Jesús pi̠ xta­la­ca­tzu­hui̠ma, chiné huá: —Caucxílhtit, huá eé chixcú li̠taxtuy cumu la̠ xbor­rego Dios hua̠nti̠ naxo­ko̠nún nac xla­catí̠n y chuná naca̠­li̠­lac­xa­caniy cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t. /b YPu̠tum eé qui̠­táx­tulh nac aktum pu̠la­tama̠n hua­nicán Betá­bara, a̠li̠quilh­tu̠án kalh­tu̠­choko Jordán anta­nícu xca̠akmu­numa cris­tianos Juan. Jesús li̠taxtuy cumu la̠ a̠má li̠mákni̠t borrego hua̠nti̠ xoko̠nuniy Dios xpa̠lacata tala̠kalhí̠n ka QXlá a̠cú nama̠­tzu­qui̠y xta­scújut y tlak a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná aquit; pus aquit ni̠ qui­mi­ni̠niy nac­li̠­taxtuy xta­sa̠cua nacuán hua̠nti̠ nax­cutniy xacorrea xta­tu̠nú̠n. G`  Juan chiné ca̠huá­nilh: —Aquit caj chú­chut cliakmu­nu̠nún, pero uú nac mim­pu̠­la­ta­ma̠ncán ca̠ta̠­lamá̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠ laka­pa­sá̠tit. -_ Utaka­lhas­quimpá: —Para ni̠ huix Cristo, ni̠para Elías y ni̠para a̠má pro­feta hua̠nti̠ namín, ¿lácu chi̠nchú ca̠liakmu­núpa̠t cris­tianos? ^ -Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t fariseos, acxni̠ takax­mat­ko̠lh xta­chu­huí̠n Juan, Q] Juan ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit a̠má hua̠nti̠ tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá: “Nata­kax­mata nac desierto la̠ naakchu­hui̠nán cha̠tum chixcú y chiné nahuán: Caca̠x­tla­hua­nítit kantum tiji hua̠ntu̠ luu statua antaní nalac­tla̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán.” ^\ 7Chiné tahua­nipá: —¿Tícu chi̠nchú huix? Pus hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni̠tán nata­ca­tzi̠­putún tícu huix. ¿Túcu naqui­la̠­hua­ni­yá̠hu caj la̠ta tu̠ mila­cata? U[ %Xlacán taka­lhas­quimpá: —Entonces, ¿tícu chi̠nchú huix? ¿Pi̠ huix a̠má pro­feta Elías hua̠nti̠ namim­paray? Juan chiné ca̠huá­nilh: —Pus aquit ni̠ Elías. Xlacán taka­lhas­quimpá: —Entonces, ¿pi̠ huix a̠má pro­feta hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t? Juan ca̠kálh­ti̠lh: —Ni̠ aquit. Z #Xlá ni̠tu̠ ma̠lák­tze̠kli huata luu laca­tancs ca̠huá­nilh: —Aquit ni̠ huá Cristo hua̠nti̠ hui­xinín kalhi̠­pá̠tit. _Y 9Ama̠­ko̠lh xana­púxcun judíos xalac Jeru­salén tama̠­la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n cura xa̠hua hua̠nti̠ ca̠hua­nicán levitas xla­cata nata­ka­lhas­quín Juan túcu xlá xli̠­taxtuy. gX INi̠para cha̠tum cris­tiano a̠ ucxilha Dios, pero hui̠ntí quin­ca̠­ma̠­la­ka­pas­ni̠­ni̠tán huá tamá cha̠stum Xka­huasa porque xlá na̠ Dios y luu lac­xtum xlá ta̠ma̠­la­cas­tucni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni Quin­tla̠­ticán. Juan Bau­tista li̠chuhui̠nán Cristo (Mateo 3.11‑12; Marcos 1.7‑8; Lucas 3.15‑17) CW Pro­feta Moisés quin­ca̠­ma̠x­quí̠n a̠má li̠pe̠­cuánit xta­péksi̠t Dios la̠qui̠ aquinín li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu, pero tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠hua xta­la­ka­lha­maní̠n Dios huá kalhi̠­yá̠hu porque Jesu­cristo quin­ca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán. V Caj hua̠ntu̠ qui­la­ca­tacán pu̠tum quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán xta­pa̠x­quí̠n y ni̠ caj maktum porque caj xpa̠­la­cata lanca xta­la­ka­lha­maní̠n quin­ca̠­si­cu­la­na̠t­la­hua­ni̠tán cane̠c­xni­cahuá. DU Juan li̠chu­huí̠­nalh nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos y chiné huá: —Huá eé chixcú hua̠nti̠ xac­li̠­chu­hui̠­nama acxni̠ chiné cuá: Aca­li̠stá̠n mima a̠cha̠tum ti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná aquit, porque xlá aya xlama hasta acxni̠ aquit ni̠najtí xac­lama. HT  Amá Tachu­huí̠n milh laca­chín cumu la̠ cha̠tum skata y nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán qui̠­la­ta­ma̠chi cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú, xlá qui̠­li̠­chu­hui̠­nánchi xta­la­ka­lha­maní̠n Dios y hua̠ntu̠ xlá xta­la­ca­pa̠s­tacni. Aquinín cuc­xilh­ni̠­táhu pi̠ lanca xla­ca­tzúcut y cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huá Dios ma̠x­qui̠ni̠t xli̠­maka­tli­hueke porque xma̠nhuá ta̠stum Xka­huasa. +S Q Huá u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tala­cá­chilh xli̠­maktiy la̠qui̠ xca­maná̠n Dios nata­huán, huá chuná tali̠­la­cá­chilh xli̠­maktiy porque huá Dios ca̠ma̠x­qui̠lh aktum xasa̠sti xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ chú taka­lhi̠y pero ni̠ xta̠­chuná qui̠­táx­tulh cumu la̠ acxni̠ xtzí chu xtla̠tcán ca̠má̠x­qui̠lh xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ xala u̠má ca̠quilh­ta­macú. VR ' Pero maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pá̠­hualh xta­chu­huí̠n y ca̠qui̠­tax­tú­nilh cumu lá̠m­para tala­ca­chimpá a̠maktum y xca­maná̠n Dios ca̠li̠­má̠x­tulh. TQ # Y a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xlac­sacni̠t la̠qui̠ antá nala­ca­chín, hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh hua̠nti̠ xna­ta̠­chi­quí̠n ni̠ tali̠­pá̠­hualh xta­chu­huí̠n. 'P I Pus a̠má Tachu­huí̠n milh nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nala­tama̠y nac ca̠quilh­ta­macú hua̠ntu̠ lac­xtum xta̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t Dios; pero hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos ni̠ tala­ká­pasli. kO Q Huá tamá Tachu­huí̠n hua̠nti̠ xma­ca­mini̠t nac u̠má ca̠quilh­ta­macú, xli̠­ca̠na xka­lhi̠y tax­káket porque huá ca̠mak­skó­nilh xli̠­hua̠k cris­tianos la̠qui̠ tla̠n nata­la­ka­pasa Dios. PN Juan ni̠ huá xka­lhi̠y tax­káket, pus xlá caj xma̠­la­ka­cha̠­cani̠t la̠qui̠ nali̠­chu­hui̠nán a̠má tax­káket hua̠nti̠ xámaj min la̠qui̠ hua̠k nala­ka­pas­ko̠cán. M Dios macá­milh cha̠tum chixcú xuanicán Juan hua̠nti̠ milh li̠chu­hui̠nán a̠má tax­káket la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca̠­naj­laniy hua̠ntu̠ naca̠­huaniy, y lhu̠hua hua̠nti̠ ca̠ma̠­tan­csá­nilh xla­ta­ma̠tcán. L lK SXlá milh ca̠ta̠­la­tama̠y cris­tianos hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac xaca̠­pucsua la̠qui̠ naca̠­mak­skoniy xtax­káket, huata xlacán tatzák­salh xta­ma̠­mi­xi­putún, pero ni̠lay tama̠­mí­xilh. J 5Huá tamá Tachu­huí̠n caj huá xpa̠­la­cata ma̠squi taká­lhi̠lh latáma̠t la̠ta túcu xanán, y hua­tiyá tamá tí má̠s­ta̠lh aktum li̠s­tacni li̠táx­tulh tax­káket hua̠nti̠ naca̠­mak­skoniy cris­tianos la̠qui̠ tlán nata­la­ka­pasa Dios. I 3Xlá hua̠k mak­tla­huani̠t la̠ta túcu anán, y ni̠tu̠ anán para xlá ni̠ mak­tla­huani̠t hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t Dios. `H ;Pus acxnicú hua̠k pu̠tum quilh­tzú­culh xlá antiyá lac­xtum xta̠­lama Dios. FG Acxni̠ ni̠najtu̠ xanán a̠má hua̠nti̠ hua­nicán Tachu­huí̠n na̠ xla­majá, pus a̠má Tachu­huí̠n na̠ lac­xtum xta̠­lama Quin­tla̠­ticán Dios porque xlá na̠ Dios. YF+luu mili̠­ca­tzi̠tcán para tícuya̠ cris­tiano mak­ta̠yay cha̠­tum­li̠túm cris­tiano hua̠nti̠ xma̠­lak­tzan­ke̠ma xla­táma̠t xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n, para ma̠aka­ta̠k­sni̠y pi̠ cali̠­pa̠­huampá Dios y calak­má­kalh xta­la̠­ka­lhí̠n xli̠­ca̠na pi̠ lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tacni nac ca̠li̠ní̠n y Dios ma̠tzan­ke̠­naniy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xtit­la­huani̠t xta­la̠­ka­lhí̠n.|EqNata̠lán, para tícuya̠ cris­tiano aksti̠­tumá xli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán pero xamaktum min quilh­ta­macú tla­huay tala̠­ka­lhí̠n y akxtek­makán hua̠ntu̠ aya xli̠­pa̠­huán, y para cha̠­tum­li̠túm cris­tiano hua̠nti̠ na̠ li̠pa̠­huán Cristo namak­ta̠yay xla­cata cali̠­pa̠­huampá Quim­pu̠­chi­nacán, aD;Acxni̠ kalh­ta­hua­ka­nipá Dios xla­cata pi̠ cama­ca­milhá sí̠n Dios kax­mát­nilh xora­ción y macá­milh sí̠n, la̠ta túcu chán­calh nac ca̠ti­yatni xli̠­ca̠na pi̠ la̠n laná̠­nalh. JC Xa̠huachí caj cala­ca­pa̠s­táctit xamaká̠n quilh­ta­macú a̠má pro­feta Elías na̠ caj cati̠hua̠ chixcú xuani̠t cumu la̠ aquinín, pero acxni̠ xli̠­hua̠k xnacú tzú­culh kalh­ta­hua­kaniy Dios xla­cata pi̠ niaj camilh sií̠n xli̠­ca̠na pi̠ aktutu ca̠ta a̠íta̠t ni̠ milh sií̠n. BHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ anka­lhi̠ná cala̠­ka­lha­pa­la­nítit min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, na̠ anka­lhi̠na cala̠­li̠­kalh­ta­hua­kátit cha̠tum a̠cha̠tum nac xla­catí̠n Dios la̠qui̠ ma̠squi túcu xla­ni­yá̠tit natat­la̠n­ti̠­yá̠tit porque a̠má cris­tianos hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­huá̠n y anka­lhi̠ná kalh­ta­hua­kaniy Dios xli̠­ca̠na pi̠ xora­ción kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke y Dios kax­matniy hua̠ntu̠ squiniy. jAMY cumu xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke xta­ca̠­naj­latcán nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios a̠má ta̠tatlá natat­la̠nti̠y porque huá Quim­pu̠­chi­nacán nama̠t­la̠nti̠y; y para huá xli̠­pa̠­ti̠ma caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xtit­la­huani̠t, xli̠­ca̠na pi̠ Dios hua̠k nama̠­tzan­ke̠­naniy. W@'Para cha̠tum cris­tiano ta̠tatlay, caca̠­ta­sá­nilh hua̠nti̠ tapux­cuni̠t nac pu̠si­culan hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios la̠qui̠ xlacán nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios y nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán nata­li̠­qui­lhán, xlacán nata­li̠t­la­huay xata­si­cu­la­na̠t­la­huán aceite. x?i Para tícu maklh­ca­tzi̠y tali̠­pu­huá̠n nac xla­táma̠t, mini̠niy pi̠ cakalh­ta­hua­ká­nilh Dios; y para tícu maklh­ca­tzi̠y tapa̠­xu­huá̠n nac xla­táma̠t, caquilh­tlí̠­nilh Quim­pu̠­chi­nacán. C> Nata̠lán, acxni̠ para túcu li̠chu­hui̠­na­ná̠tit y lacas­qui­ná̠tit pi̠ cris­tianos xta­ca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ chu­hui̠­nántit, ni̠ cali̠­quilh­pítit nali̠­ma̠­lu­lo­ká̠tit akapú̠n, ca̠quilh­ta­macú, osuchí para túcu la̠ta tu̠ anán, huata caj xma̠n cahuántit acxni̠ kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit “Xli̠ca̠na”, para ca̠na, para ni̠ ca̠na pus “Ni̠ xli̠ca̠na”, chuná mili̠­kalh­chu­hui̠­natcán la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tili̠­kalh­chu­hui̠­na­ni̠­tátit. Para tícu ta̠tatlay xli̠hua̠k xtaca̠najlatcán catakalhtahuakánilh Dios = Aquinín luu lac­ta­li̠­pa̠hu cca̠­li̠­ma̠x­tu­yá̠hu hua̠nti̠ ya̠ tapa̠­xu­huá̠n tapa̠ti̠y la̠tachá túcuya̠ tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­chín nac xla­ta­ma̠tcán, xa̠huachí aya ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­ca­ni̠­tátit la̠ta lácu tipa̠­ti̠ni̠t a̠má maká̠n ko̠lu­tzí̠n xuanicán Job, na̠ catzi̠­ya̠­tittá pi̠ aca­li̠stá̠n Dios laka­lhá­malh cumu xlá pa̠xu­hua̠na̠ pá̠ti̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ akspú­lalh; huá li̠la­ka­lhá­malh porque Dios xli̠­ca̠na luu tla̠n xta­pu­huá̠n y ca̠la­ka­lhamán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. a<; Nata̠lán, huá caca̠­maca­sta̠­látit la̠ta lácu tati­la­tá­ma̠lh xalak­maká̠n pro­fetas acxni̠ xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, xlacán pa̠xu­hua̠na̠ tapá̠­ti̠lh hua̠ntu̠ ca̠ak­spú­lalh y xta­kalh­ka­lhi̠­má̠­nalh hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­lac­nu̠­nini̠t. ;{ Nata̠lán, ni̠tícu capu­tza̠­na­nítit para túcu ni̠tlá̠n tat­la­huani̠t min­ta̠­cris­tianoscán la̠qui̠ tla̠n nali̠­hua­ni­yá̠tit o cala̠huá nali̠­kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit, xla­cata Dios hua̠nti̠ li̠taxtuy li̠pe̠­cuánit juez hua̠nti̠ aya laca­nu̠ya nac má̠lacchi na̠ ni̠chuná naca̠­pu­tza̠­na­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­tátit min­ta­la̠­ka­lhí̠n y chuná chú naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠yá̠n. : Pus na̠chuná chú hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo ni̠ calac­látit nac min­ta­ca̠­naj­latcán, huata li̠pa̠­xúhu cakalh­ka­lhi̠­ta­hui­látit porque niaj maka̠s quilh­ta­macú ámaj chin Quim­pu̠­chi­nacán. 59cNata̠lán, hua̠ntu̠ mila­ca­tacán li̠pa̠­xúhu cakalh­ka­lhi̠­ta­hui­látit nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy Quim­pu̠­chi­nacán, chuná cumu la̠ cha̠tum cha­na̠ná hua̠nti̠ cha­na̠nán nac xca̠­tu­huá̠n xlá li̠pa̠­huani̠t pi̠ nama­kalay hua̠ntu̠ chani̠t porque nali̠­ma­cuaniy, pero li̠huán nama­kalay hua̠ntu̠ chani̠t xlá pa̠xu­hua̠na̠ ucxilha la̠ta ti̠taxtuy quilh­ta­macú acxni̠ luu lay lanca sí̠n porque xlá huí tu̠ ucxilh­la­ca­cha̠ni̠t. u8cChuná ca̠lak­cha̠ná̠n porque lhu̠hua lak­li̠­ma̠x­kení̠n xa̠hua lac­pobre cris­tianos hui­xinín la̠n ca̠ti­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ni̠­tátit, maka­pi­tzí̠n hasta ca̠mak­ni̠­ni̠­tátit ni̠para tzinú ca̠ta̠­la­ka­pu­tzátit ma̠squi sta­lanca xca­tzi̠­yá̠tit pi̠ xlacán ni̠ti̠ xca̠t­la­hua­nimá̠n. San­tiago ca̠huaniy pi̠ ankalhi̠ná catakalhtahuakánilh Dios y pa̠xuhua̠na̠ catapá̠ti̠lh xli̠hua̠k hua̠ntu̠ ca̠akspulay u7cLa̠ta lapá̠tit nac ca̠quilh­ta­macú hui­xinín pa̠xu­hua­pá̠tit porque ni̠ti̠ ca̠tzan­ka̠­niyá̠n, acchá̠n hua̠­yam­pá̠tit, hasta la̠n­túcu kom­pá̠tit cumu la̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ ca̠ma­ka­koncán, ¡pero chú aya lak­cha̠ma quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín cumu la̠ taka­lhí̠n naca̠­mak­ni̠­ca­ná̠tit! @6yHua­tuní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­pobre cris­tianos hua̠nti̠ ca̠ti­ta̠s­cuj­ni̠tán nac min­ca̠­tu­hua̠ncán pero hui­xinín ni̠ acchá̠n ca̠ti­ma̠s­ka­hui̠­ni̠­tátit, huá ca̠li̠­ya̠­huamá̠n hua̠ntu̠ ca̠tit­la­hua­ni­ni̠­tátit, y Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut aya ca̠kax­mat­nini̠t hua̠ntu̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos tali̠­ma̠aka­tzan­ke̠­má̠­nalh. 5Tamá oro xa̠hua plata hua̠ntu̠ hui­xinín la̠n ma̠ak­sto­kuili̠­ni̠­tátit aya la̠n tzu­lu­tuanani̠t nahuán, huá tamá xatzu­lu­tuanán min­tu­mi̠ncán naca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huayá̠n cumu la̠ lhcúya̠t porque huá min­tu­mi̠ncán naca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n nac xla­catí̠n Dios y xatzu­lu­tuanán nata­li̠­taxtuy cumu la̠ tes­tigo hua̠nti̠ nata­ma̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tili̠t­la­hua­ni̠­tátit. z4mPorque namín quilh­ta­macú acxni̠ tamá min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ la̠nchú la̠n kalhi̠­yá̠tit lá̠m­para xamasni naqui̠­taxtuy, na̠chuná xala­cuán mili̠­ta­ca̠x­ta̠ycán aya pasani̠t nahuán kox­ká­lu̠hua. 3 1Hui­xinín lac­rrico hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit lhu̠hua tumi̠n, ¡cakax­páttit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n! ¡Ca̠mi­ni̠­niyá̠n cata­sátit y cali̠­pu­huántit caj xpa̠­la­cata a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ amá̠n ca̠lak­cha̠ná̠n! =2sXa̠huachí na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ a̠má cris­tiano hua̠nti̠ sta­lanca catzi̠y pi̠ xli̠t­lá­huat nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut, y cumu para ni̠ tla­huama hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat xli̠­ca̠na pi̠ kalhi̠y lanca tala̠­ka­lhí̠n nac xla­catí̠n Dios.n1UPero cumu li̠s­ma­ni̠­ni̠­tátit acxni̠ para túcu li̠kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit maktum tuncán ma̠ca̠­naj­li̠­yá̠tit pi̠ chuná naqui̠­taxtuy, y hasta li̠la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit porque luu lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠maklh­ca­tzi̠­ca­ná̠tit ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tlá̠n tlancaj namaklh­ca­tzi̠­cana. 0{Huata acxni̠ nakalh­chu­hui̠­na­ná̠tit chiné mili̠­hua­natcán: “Para Dios lacas­quín nala­ta­ma̠­yá̠hu cha̠lí quilh­ta­macú, naaná̠hu nac a̠má ca̠chi­quí̠n, aver para túcu antá nali̠s­cu­ja̠­chá̠hu.” {/o¡Pero ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠ak­spu­la­ni̠tán nahuán nac mila­ta­ma̠tcán li̠cha̠lí quilh­ta­macú hua̠ntu̠ xka­ka­ma̠chá! Porque mila­ta­ma̠tcán xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ jíntat hua̠ntu̠ caj puntzú tasiyuy acxni̠ tama­ca­ta­ta­huilay y ni̠para xali̠­ta­ca­tzí̠n lácu lak­sput­pa­rako̠y. \.1 Cuentaj cat­la­huátit hui­xinín hua̠nti̠ laca­tancs ma̠lu­lo­ká̠tit acxni̠ chiné hua­ná̠tit: “Para la̠nchú osuchí cha̠lí naaná̠hu nac a̠má ca̠chi­quí̠n, antá nala­ta­ma̠­ya̠­chá̠hu ca̠na̠caj aktum ca̠ta, catu̠huá nali̠s­cu­já̠hu la̠qui̠ nat­la­ja­yá̠hu lhu̠hua tumi̠n.” m-S Pero mili̠­cá­tzi̠t pi̠ xma̠n cha̠tum Dios hua̠nti̠ ma̠s­ta̠ni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n y xma̠n huá sacstu li̠taxtuy lanca tali̠­pa̠hu juez; xli̠­ca̠na pi̠ xma̠n huá tla̠n naca̠­pu­tza̠­naniy osuchí naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y cris­tianos para xlá chuná nala­cas­quín, o naca̠­ma̠x­qui̠y lak­táxtut. Pero chi̠nchú huix, ¿túcu min­kásat la̠qui̠ tla̠n naca̠­pu­tza̠­na­niya o naca̠­li̠­hua­niya hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos? Ni̠tícu luu cama̠ca̠nájli̠lh para huí tu̠ ámaj tlahuay li̠cha̠lí j,M Nata̠lán, ne̠c­xnicú cala̠huá cali̠­kalh­chu­hui̠­nántit min­ta̠­cris­tianoscán, porque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ cala̠huá li̠kalh­chu­hui̠nán cha̠tum xta̠­cris­tiano, o para putza̠­naniy xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ tit­la­huay la̠qui̠ tla̠n nali̠­huaniy, tamá cris­tiano li̠taxtuy pi̠ li̠hua­nima xli̠­ma̠­peksí̠n Dios pi̠ ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán porque antá hua̠n pi̠ qui­la̠­li̠­pa̠x­qui̠tcán. Para huix li̠hua­niya Dios pi̠ ni̠tlá̠n xli̠­ma̠­peksí̠n xli̠­ca̠na pi̠ niaj ma̠kan­tax­tí̠pa̠t hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán sinoque li̠tax­tuya cumu la̠ cha̠tum juez hua̠nti̠ ma̠ka­lha­pa­li̠nán. y+k Caca̠­maklh­ca­tzi̠­cántit pi̠ ni̠ti̠ min­ka­satcán nac xla­catí̠n Quim­pu̠­chi­nacán la̠qui̠ xlá luu lac­ta­li̠­pa̠hu naca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n. Ni̠tícu cala̠huá cali̠kalhchuhuí̠nalh xta̠cristiano * Li̠huana̠ cali̠­li̠­pu­huántit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­hua­ni̠­tátit nac mila­ta­ma̠tcán y la̠n cali̠­ta­sátit xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, para xli̠­tzi­yam­pá̠tit cumu tla̠n lapá̠tit mejor cata­sátit, y para lhu̠hua hua̠ntu̠ xli̠­pa̠­xu­hua­pá̠tit huata chú cali̠­pu­huántit; tamá tapa̠­xu­huá̠n xa̠hua tali̠tzi hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠tit cali̠­lak­pa­lí̠tit la̠qui̠ huata naka­lhi̠­yá̠tit u̠má tali̠­pu­huá̠n. )wLi̠pa̠­xúhu calak­ta­la­ca­tzu­huí̠tit Dios la̠qui̠ xlá na̠ naca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠yá̠n y naca̠­kax­mat­niyá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ nahua­ni­yá̠tit. ¡Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ xtla­hua­ni̠­tátit tala̠­ka­lhí̠n maktum caca̠­che­ke̠­ma­ka­ni­cántit! Na̠chuná hui­xinín hua̠nti̠ lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios pero laka­ti̠­yá̠tit li̠pa̠­xu­hua­yá̠tit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit anán nac ca̠quilh­ta­macú, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ calak­pa­lí̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni mina­cujcán. 1([Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, mejor maktum cata­ma­ca­ma̠s­ta̠­nítit Dios la̠qui̠ xlá tla̠n nat­la­huay xta­scújut nac mila­ta­ma̠tcán; acxni̠ chuná hui­xinín nat­la­hua­yá̠tit xli̠­ca̠na pi̠ tamá akska­huiní naca̠­tza̠­la­makaná̠n. ?'wCumu Dios quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n xlianka­lhi̠ná quin­ca̠­mak­ta̠­yamá̠n la̠qui̠ acxni̠ naquin­ca̠­tzak­sa­pu­tuná̠n hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú tla̠n nata̠­ya­ni­yá̠hu, chuná talu­lo­ká̠hu porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Dios ni̠para tzinú ma̠t­la̠nti̠y xta̠­yatcán hua̠nti̠ tala­ca­ta̠­qui̠nán y luu lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠maklh­ca­tzi̠cán, pero huata luu ca̠la­ka­lhamán hua̠nti̠ ca̠maklh­ca­tzi̠cán pi̠ ni̠ti̠cu xka­satcán nac ca̠quilh­ta­macú.” O&Huá xpa̠­la­cata Dios li̠ma̠­tzok­ní̠­nalh nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan: “Amá xEspíritu Dios hua̠ntu̠ hui­li̠ni̠t nac qui­la­ta­ma̠tcán huá quin­ca̠­li̠­mak­ta­kalhmá̠n, xlá quin­ca̠­lak­ca­tzaná̠n y lacas­quín pi̠ xma̠n huá nata­pek­si̠­ni­yá̠hu.” u%c¡Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n li̠ka­ma̠­nam­pu­tu­ná̠tit Dios! ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit? Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ laka­ti̠­lacá̠n y xma̠n li̠pa̠­xu­hua­putún hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit anán nac ca̠quilh­ta­macú xli̠­ca̠na qui̠­taxtuy pi̠ ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y Dios. Xli̠­hua̠k a̠má cris­tiano hua̠nti̠ aktum catzi̠y pi̠ a̠tzinú ma̠t­la̠nti̠y y lakati̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ lac­li̠xcáj­nit anán nac ca̠quilh­ta­macú pus na̠ luu maktum li̠ta̠­yama pi̠ ta̠la̠­si̠­tzi̠niy Dios. $ Xa̠huachí ma̠squi lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ squi­ni­yá̠tit Dios ne̠c­xnicú ca̠ma̠x­qui̠yá̠n cumu ni̠ tancs squi­ni­yá̠tit, porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit xka­lhí̠tit li̠la­ca­pa̠s­ta­cá̠tit lácu nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit xalac mimac­nicán, huá xpa̠­la­cata Dios ni̠ti̠ ca̠li̠­ma̠x­qui̠yá̠n. U##Chuná qui̠­taxtuy porque acxni̠ para túcu hui­xinín laka­ti̠­yá̠tit y ni̠lay kalhi̠­yá̠tit, pus la̠lak­ca­tza­la­ca­pi­ni­yá̠tit, la̠la­ca­ta̠­qui̠­yá̠tit, xata­si̠tzi tla­hua­yá̠tit, y hasta la̠li̠­mak­ni̠­yá̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ xka­lhí̠tit. Xli̠­cána pi̠ ni̠lay kalhi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ lac­pu­hua­ná̠tit porque ni̠ huá squi­ni­yá̠tit Dios. " {Luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit: la̠ta nac milak­sti̠­pa̠ncán, ¿nícu mina̠chá tasi̠tzi xa̠hua taquic­lhcatza acxni̠ tzu­cu­yá̠tit la̠ma­ka­si̠­tzi̠­yá̠tit? Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ní laca­tunu sinoque mismo nac mila­ta­ma̠tcán porque antá anka­lhi̠ná ca̠sa­ka̠­li̠má̠n xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. !5Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­la­ka­pu­tza­má̠­nalh xla­cata pi̠ li̠pa̠­xúhu y aka­tzi­yanca cata­la­tá­ma̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, luu xta̠­chuná ca̠qui̠­tax­tuniy cumu lá̠m­para tacha­má̠­nalh hua̠ntu̠ tla̠n latáma̠t, y acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta nata­ma­kalay hua̠ntu̠ tachani̠t nac xla­ta­ma̠tcán cris­tianos xli̠­ca̠na pi̠ nata­siyuy hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu y aksti̠tum latáma̠t hua̠ntu̠ na̠ nata­ka­lhi̠y.C Pero xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠hua xli̠s­ka­lala hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y, xlacán luu aksti̠tum tale̠­má̠­nalh xla­ta­ma̠tcán, taka­lhi̠y tla̠n tapu­huá̠n, tla̠n taca­tzi̠y, la̠tachá tícuya̠ cris­tianos hua̠k tala­ka­lhamán, acxni̠ para túcu ca̠hua­nicán o para ca̠ma̠­pek­si̠cán xlacán li̠pa̠­xúhu taka­lha­kax­mat­ni̠nán, para túcu ni̠tlá̠n ca̠t­la­hua­nicán tapa̠x­catlé̠n y tama̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán; acxni̠ takalh­chu­hui̠nán tahuán hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat y xlianka­lhi̠ná tat­la­huay hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut. lQPorque xli̠­hua̠k anta­nícu huí taquic­lhcatza xa̠hua tasi̠tzi, ne̠c­xnicú tasiyuy hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut sinoque caj xma̠n huá tasiyuy hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xa̠hua hua̠ntu̠ ni̠ti̠ li̠ma­cuán. +OY para tícu chuná li̠la­ca­ta̠­qui̠nán xta­scújut hua̠ntu̠ tla­huama xa̠hua xli̠s­ka­lala, ni̠ xli̠­ca̠na huá ma̠x­qui̠ni̠t xli̠s­ka­lala a̠má lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n, sinoque antá uú nac ca̠quilh­ta­macú catzi̠­nini̠t tamá tala­ca­pa̠s­tacni, huá xli̠s­ka­la­lacán cris­tianos y hasta na̠ pek­ta­nu̠ni̠t akska­huiní. *MPero para ma̠s­ta̠­yá̠tit quilh­ta­macú xla­cata naca̠­maka­tla­jayá̠n nac mina­cujcán taquic­lhcatza xa̠hua tasi̠tzi, y la̠tachá túcuya̠ ta­scújut tla­hua­yá̠tit, huá chuná li̠t­la­hua­yá̠tit porque caj hui̠ntí ta̠la̠­maka­tla­ja­pá̠tit, pero tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para tzinú ca̠mi­ni̠­niyá̠n tlancaj naca̠­li̠­maklh­ca­tzi̠­ca­ná̠tit porque ni̠ aksti̠tum ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit cumu la̠ lacas­quín Dios nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xta­scújut.   Para nac milak­sti̠­pa̠ncán lama cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ maklh­ca­tzi̠cán pi̠ luu ska­lala, pus tancs cali̠­ma̠­sí­yulh xla­táma̠t la̠ta tu̠ tla̠n tla­huay la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nataucxilha pi̠ ca̠na ska­lala, tla̠n xca̠­li̠­ca­tzi̠­naní̠t xta̠­cris­tianos chuná cumu la̠ ma̠aka­ta̠k­sni̠y xli̠s­ka­lala. 9 Porque chuná cumu la̠ akatum skatán ni̠lay lá̠xux nahuán xta­huácat, na̠ ni̠para akatum a̠síhui̠t xta­huácat nahuán uvas, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ aktum musni anta­nícu tax­tu­ya̠chi ska­huihui y squija chú­chut, ni̠lay pi̠ anti­ya­li̠túm tax­tu­ya̠chi skoko chú­chut. Para tícu maklhcatzi̠y pi̠ luu skalala, cali̠ma̠síyulh xlatáma̠t <q Caj luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit: nac aktum musni, ¿pi̠ tla̠n tax­tu­ya̠chi xaseksi chú­chut, y na̠ anti­ya­li̠túm natax­tu­ya̠chi xú̠n chú­chut?  Laca­tumá quin­quilh­nicán anta­nícu tax­tu­ya̠chi a̠má lacuán tachu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios nac quiora­cioncán, xa̠hua a̠má lac­li̠xcáj­nit tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cala̠huá ca̠liak­tla­ka­xa­kat­li̠­yá̠hu hua̠nti̠ ca̠si̠­tzi̠­ni­yá̠hu. Nata̠lán, aquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠chuná xlí̠lat. %C Xli̠­ca̠na pi̠ huá qui­si̠­ma­ka̠tcán li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Quin­tla̠­ticán Dios acxni̠ quilh­tli̠­ni­yá̠hu y kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu, na̠ hua li̠túm qui­si̠­ma­ka̠tcán li̠hua­ná̠hu pi̠ catu̠huá xca̠ak­spú­lalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠si̠­tzi̠­ni­yá̠hu ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ huá Dios na̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t, huá ca̠t­la­huani̠t la̠qui̠ nata­ka­lhi̠y hua̠ntu̠ lacuán tala­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ xlá kalhi̠y. kOpero tamá si̠máka̠t ni̠para cha̠tum cris­tiano a̠ makat­lajay, xlá ni̠ tama̠sta̠y namaka­tla­jacán, xa̠huachí porque lhu̠hua li̠xcáj­nit xve­neno kalhi̠y hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠­ya̠­huanán. (ICris­tianos tla̠n tama̠­ma̠n­tzujli̠y la̠tachá túcuya̠ taka­lhí̠n, cumu la̠ tu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n xa̠hua lhu̠hua hua̠ntu̠ tata­sa­kaán nac ca̠ti­yatni, na̠chuná hua̠ntu̠ tala­má̠­nalh nac pupunú, y xli̠­ca̠na pi̠ ca̠ma̠­ma̠n­tzujli̠y; Y tamá si̠máka̠t tla̠n li̠taxtuy cumu la̠ lhcúya̠t. Qui­si̠­ma­ka̠tcán hui­li̠­cani̠t nac qui­mac­nicán hua̠ntu̠ nquin­ca̠­ma̠­hua­niyá̠n hasta ma̠squi hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit, ma̠squi caj pu̠lactum y ni̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­hua­ni̠yá̠n, pero qui­li̠­lan­cacán quin­ca̠­ma̠x­ca­jua̠li̠yá̠n. Umá qui­si̠­ma­ka̠tcán huá ma̠n tali̠­ma̠­pa­si̠ni̠t clhcu­ya̠tcán akska­huiní la̠qui̠ na̠ xli̠­hua̠k qui­la­ta­ma̠tcán nama̠x­ca­jua̠li̠­yá̠hu ma̠squi hua̠ntu̠ ni̠ li̠xcáj­nit xuani̠t la̠qui̠ nalak­tzan­ka̠­yá̠hu. Na̠ luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy qui­si̠­ma­ka̠tcán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ la̠ta qui­li̠­tan­tu­mi̠­ni­cacán huá a̠tzinú ni̠ti̠cu xkásat porque luu actzú, pero xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ xlá xutla̠n tla­huay. ¡Xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ actzu̠ lhcúya̠t hua̠ntu̠ tla̠n pu̠x­ko­yu­huili̠y aktum lanca ca̠qui­huí̠n! )KNa̠chu­na­li̠túm a̠ma̠ko̠lh lac­lanca barco xalac pupunú ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu lak­li̠­la­ka­putza y ma̠squi tli­hueke uú̠n tahua­ca­ni­ya̠chi hua̠ntu̠ sakalé̠n, pero a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tama̠t­la̠­hua­ni̠­má̠­nalh xli̠­ca̠na pi̠ caj actzu̠ timón kalhi̠y hua̠ntu̠ xli̠­ma̠t­la̠­hua­ni̠cán huá tla̠n tali̠lé̠n nícu xlacán tale̠m­putún. NCumu la̠ catzi̠­yá̠tit, acxni̠ tantum cahua̠yu ma̠kalh­nu̠­yá̠hu xfreno xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n ma̠lak­spi­tá̠hu y le̠ná̠hu la̠tachá nícu aquinín lac­pu­hua­ná̠hu. ucXli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k aquinín lhu̠hua hua̠ntu̠ liaktzan­ka̠­ta̠­ya­yá̠hu y tla­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, pero para cha̠tum cris­tiano ne̠c­xnicú aktzanka̠y hua̠ntu̠ li̠kalh­chu­hui̠nán xli̠­ca̠na pi̠ tamá chixcú makaac­chá̠n tala­ca­pa̠s­tacni y catzi̠y cuentaj tla­huay xli̠­hua̠k xla­táma̠t.  9Nata̠lán, ni̠ luu cha̠­lhu̠hua nali̠­tax­tu­pu­tu­ná̠tit cumu la̠ lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n, porque hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ aquinín hua̠nti̠ ma̠si­yu­yá̠hu xta­chu­huí̠n Dios cuentaj qui­li̠t­la­huatcán hua̠ntu̠ ma̠si­yu­yá̠hu, porque aquinín a̠tzinú luu li̠pe̠cua naquin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­caná̠n nac xla­catí̠n Dios para ni̠ xta­lu­lóktat hua̠ntu̠ nahua­ná̠hu ni̠ xachuná xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. ^5Xla­cata li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, para xmacni cha̠tum chixcú ni̠ kalhi̠y xli̠s­tacni xta̠­chuná qui̠­taxtuy la̠ a̠ cala­tá­ma̠lh xaní̠n, na̠ luu xta̠­chuná li̠taxtuy la̠ta hua­ná̠hu pi̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo pero para ni̠ti̠ li̠ma̠­si­yu­ma̠­náhu nac qui­la­ta­ma̠tcán quin­tas­cu­jutcán xli̠­ca̠na qui̠­taxtuy pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠hu.]3Na̠chuna li̠túm qui̠­tax­tú­nilh a̠má laka­huiti pusca̠t hua̠nti̠ caj xma̠n chuná xacuan­tla̠­huán xuanicán Rahab, Dios ma̠tzan­ke̠­ná­nilh y li̠má̠x­tulh cumu lá̠m­para ni̠ti̠ xtit­la­huani̠t xta­la̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata cumu xlá ca̠má̠­tze̠kli nac xchic y ca̠ma̠­si­yú­nilh túnuj tiji la̠qui̠ nata­tza̠lay a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ xtaani̠t taucxi­lhuili̠nán nac xca̠­chi­quí̠n. d}}=|{{JzlySxwvuutzsr}qpoln mjllGkcjihh'fetcbha`_`^]a\L[ZYXJWfVUUZSRQQ%OOM]LL_KJiIHvGEEGDMBB0A,@`??B>Y<<\;9v8n65533100 /9.-,,+*e)'&R%$u##"_!o jB "<o a -`ode/Acxni̠ cátzi̠lh a̠má chixcú pi̠ Jesús xmi­ni̠­tanchá nac Judea y xchini̠t nac Gali­lea, la̠li̠­huán alh li̠ma̠aka­tzanke̠y xla­cata catá̠alh nac xchic y cama̠t­la̠n­tí̠­nilh xka­huasa porque a̠tzinú aya xni̠­putún. d.Pero huata Jesús ampá nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Caná, antá nac u̠má ca̠chi­quí̠n caj chú­chut luu xatlá̠n vino li̠t­la­huani̠t. Y antá ma̠nók­lhulh cha̠tum luu tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ na̠ luu lac­xtum xta̠­ma̠­pek­si̠nán rey, xlá antá xuilachá nac Caper­naum y xka­lhi̠y cha̠tum xka­huasa hua̠nti̠ luu xta̠­tatlay. Yc+-pero xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ anka­lhí̠n chuná qui̠­taxtuy porque acxni̠ cha̠lh nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Gali­lea cani̠huá luu li̠pa̠­xúhu tamaka­maklhtí̠­nalh, porque lhu̠hua xlacán na̠ xta­qui̠­lani̠t nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n nac Jeru­salén, y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠k xtaucxilhni̠t hua̠ntu̠ antá Jesús xca̠t­la­huani̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut. "b=,Ma̠squi xapu̠lh chuná tíhua Jesús xla­cata pi̠ cha̠tum pro­feta ni̠ li̠pa̠­huancán hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán nac xca̠­chi­quí̠n, Ya++Ali̠aktiy quilh­ta­macú acxni̠ aya taca̠xli Jesús nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y Samaria y quilh­ta̠­yapá xtiji la̠qui̠ nachá̠n nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea. I` *Aca­li̠stá̠n chiné tahuá­nilh a̠má pusca̠t: —Chú aquinín na̠ cca̠­naj­la­yá̠hu ni̠ xla­cata cumu para caj huix qui­la̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠­táhu sino porque mismo ma̠n quin­ta­ke̠ncán aquinín cli̠­kax­mat­ni̠­táhu y chú aquinín cta­lu­lo­ká̠hu pi̠ xli̠­ca̠na huá Cristo xma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán cris­tianos. Jesús ma̠tla̠nti̠y xkahuasa cha̠tum xapuxcu ma̠peksi̠ná _)y luu lhu̠hua cris­tianos tali̠­pá̠­hualh acxni̠ takax­mát­nilh xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­náma. +^O(Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh samari­tanos talák­chilh Jesús tata̠­chu­huí̠­nalh y tahuá­nilh xla­cata caca̠­ta̠­ta­mák­xtekli nac xca̠­chi­qui̠ncán ca̠na caj nícu akli̠t quilh­ta­macú. Xlá ma̠t­lá̠n­ti̠lh y ca̠ta̠­ta­mák­xtekli aktiy quilh­ta­macú, l]Q'Lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua­nicán Sicar talák­milh antaní xuí Jesús porque taca̠­naj­lá­nilh caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xuanini̠t a̠má pusca̠t acxni̠ xlá ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ xuanini̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá xtit­la­hua­ni̠ttá nac xla­táma̠t. M\&Aquit cca̠­ma̠­la­ka­cha̠má̠n hui­xinín la̠qui̠ nama̠­mac­xtu­pi̠­yá̠tit xta­huácat a̠má tachaná̠n hua̠ntu̠ tachani̠t a̠túnuj lac­chix­cu­huí̠n; pus tunu hua̠nti̠ tali̠s­cujni̠t y chi̠nchú hui­xinín ca̠ta caj ma̠mac­xtu­pi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán tali̠s­cujni̠t. 9[k%Y luu laca­tancs chuná ca̠qui̠­tax­tu­nimá̠n a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné huan: “Túnuj chixcú hua̠nti̠ cha­na̠nán y tunu hua̠nti̠ xka̠nán.” IZ $Pus hui­xinín hua̠nti̠ namak­xka̠­na­ná̠tit nac eé ca̠tu­huá̠n na̠ naca̠­ma̠s­ka­hui̠­ca­ná̠tit y a̠má hua̠ntu̠ nama̠­mac­xtu­pi̠­yá̠tit huá xli̠s­tac­nicán cris­tianos hua̠nti̠ anka­lhi̠ná cahuá taka­lhi̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t. Huí tunu hua̠nti̠ tachani̠t eé tachaná̠n y hui­xinín chú pim­pá̠tit ma̠mac­xtu­pi̠­yá̠tit la̠qui̠ acxtum nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit. Y7#Acxni̠ hui­xinín ucxi­lhá̠tit xta­huácat tachaná̠n hua­ná̠tit: “Ma̠squi ni̠ luu cala­ca­pa­láhu porque tzan­ka̠ycú akta̠ti papá la̠ta tla̠n naxka̠nancán”; pero aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ cala­ca­pítit y na̠ caca̠ucxílhtit anta­nícu hui­la­ko̠lh a̠túnuj tachaná̠n, antá aya lhmu­cu­cu­ma̠­ko̠lh y tla̠ná natzu­cu­yá̠tit xka̠­na­ná̠tit. 0XY"Pero Jesús ca̠huá­nilh: —Acxni̠ aquit ctla­huay xta­pa̠­xu­huá̠n Dios lá̠m­para quin­ta­huaj cli̠­ma̠xtuy hasta acxni̠ nac­ma̠s­putuy. W!Y xdis­cí­pulos sac­stucán chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —¿Ma̠x tzanká tícu li̠mí­nilh para túcu nahuay? V Pero xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit aya cka­lhi̠y hua̠ntu̠ nacuay y hui­xinín ni̠ laka­pa­sá̠tit. ZU-Y antá nac pozo xdis­cí­pulos Jesús tzú­culh tali̠­ma̠­ka­tzanke̠y la̠qui̠ nahua̠yán y chiné xta­hua­ni­ma̠na: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cahuá̠­yanti ma̠squi ca̠na caj actzú. TyAma̠­ko̠lh cris­tianos la̠li̠­huán taminchá nac ca̠chi­quí̠n y táalh anta­nícu xuilachá Jesús. S —Catátit ucxi­lhá̠tit cha̠tum chixcú, xlá luu laca­tancs qui­hua­nini̠t la̠ta túcu aquit ctit­la­hua­ni̠ttá nac qui­la­táma̠t. ¿Lácu hua­ná̠tit, ni̠ huá cahuá Cristo hua̠nti̠ namín quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n? "R=Y a̠má pusca̠t antá akxte­kuíli̠lh xak­sá̠­huat y la̠li̠­huán alh nac ca̠chi­quí̠n, y antá chiné ca̠huá­nilh cris­tianos: CQAcxni­tiyá chuná xta­chu­hui̠­na­má̠­nalh tachilh xdis­cí­pulos, xlacán cacs tala­cáhua acxni̠ taúcxilhli Jesús pi̠ xta̠­chu­hui̠­nama a̠má pusca̠t samari­tana. Pero ni̠para cha̠tum xka­lhás­quilh túcu xla­cas­quín osuchí túcu xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh. $PAJesús hua­nipá a̠má pusca̠t: —Pus la̠nchú luu laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ aquit a̠má chixcú hua̠nti̠ huix li̠chu­hui̠­námpa̠t. eOCAmá pusca̠t chiné huá­nilh: —Aquit cca­tzi̠y pi̠ ámaj min cha̠tum hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán Dios la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n hua̠nti̠ hua­nicán Cristo, y acxni̠ xlá namín hua̠k naquin­ca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­niyá̠n hua̠ntu̠ luu qui­li̠­ca­tzi̠tcán. fNEDios caj Espíri­tu y ni̠ caj lacatum huí cumu la̠ hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit, y a̠má cris­tiano hua̠nti̠ nala­ka­chix­cu­hui̠y mini̠niy nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y xli̠­hua̠k aktum xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni y hua̠ntu̠ luu aksti̠tum cumu la̠ Xes­pí­ritu Dios nama̠­la­ca­pa̠s­tacni̠y nac xnacú. M Pero ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú y la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t acxni̠ hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tala­ka­chix­cu­hui̠­putún Dios tla̠n cani̠huá natat­la­huay, pero hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na aksti̠tum cumu lá naca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tacni̠y Espíri­tu Santo, porque Dios ca̠pu­tzama hua̠nti̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y cumu la̠ cuanimá̠n. 0LYHui­xinín samari­tanos ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit tícu luu laka­chix­cu­hui̠­yá̠tit pero aquinín judíos cca­tzi̠­yá̠hu hua̠nti̠ cla­ka­chix­cu­hui̠­ma̠­náhu, porque hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n antá mima̠chá nac xlak­sti̠­pa̠ncán judíos. $KAJesús kálh­ti̠lh: —Pusca̠t, cacatzi huix la̠nchú pi̠ tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín tla̠n nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Quin­tla̠­ticán Dios ma̠squi ni̠ catátit uú nac ke̠stí̠n y ma̠squi ni̠ capítit nac Jeru­salén. RJPus xtlahua li̠tlá̠n xqui­huani aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit cca­tzi̠­putún; xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán samari­tanos xtamín tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios nac eé ke̠stí̠n, pero hui­xinín judíos hua­ná̠tit pi̠ antá nac Jeru­salén nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios. +IOAcxni̠ a̠má pusca̠t káx­matli eé tachu­huí̠n chiné huá­nilh: —Pus hasta la̠nchú cca­tzi̠ma pi̠ huix luu lanca tali̠­pa̠hu pro­feta. lHQporque aya xli̠­ka­lha­qui­tzis lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ huix ca̠ti­ta̠­ta­huila, y hua̠nti̠ ta̠huilán la̠nchú ni̠ min­ta̠­ko̠lú. Poreso luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ huix chu­hui̠­na­ni̠ta. 1G[Amá pusca̠t chiné huá­nilh: —Aquit ni̠ti̠ quin­ta̠­ko̠lú. Y Jesús kálh­ti̠lh: —Luu xli̠­ca̠na la̠ huana pi̠ ni̠ti̠ min­ta̠­ko̠lú, {FoJesús chiné hua­nipá: —Huata mejor pu̠lh caqui̠­ta­sani min­ta̠­ko̠lú y acxtum nata̠­tana. _E7Amá pusca̠t chiné huá­nilh: —Pus luu cat­lahua li̠tlá̠n caquin­ta̠­li̠­kót­nunti tamá chú­chut la̠qui̠ niaj nac­kalh­pu̠ti̠y y la̠qui̠ niaj nacmín tiyay chú­chut uú nac pozo. :Dmpero hua̠nti̠ nali̠­kotnún a̠má chú­chut hua̠ntu̠ aquit cma̠sta̠y niaj ne̠c­xnicú cati­kalh­pú̠­ti̠lh. Porque a̠má chú­chut hua̠ntu̠ aquit cma̠sta̠y, antá nac xnacú natzucuy musnún la̠qui̠ chuná naka­lhi̠y xasa̠sti latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. C/ Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Xli̠­pu̠tum hua̠nti̠ tali̠­kotnún eé chú­chut ni̠ li̠maka̠s tzu­cu­paray takalh­pu̠ti̠y, "B= Umá chú­chut hua̠ntu̠ taju̠ma nac eé pozo xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n porque huá xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Jacob hua̠nti̠ quin­ca̠­mak­xtek­ni­ni̠tán; antá xlá xkotnún xa̠hua xli̠­pacs xca­maná̠n chu xli̠­hua̠k xta­ka­lhí̠n antá xca̠­ma̠­kotni̠y. ¿Chi̠nchú huix pi̠ a̠tzinú luu tlak tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­pu­tuna ni̠ xachuná xlá? A5 Amá pusca̠t chiné huá­nilh: —Pero ni̠para xli̠­ma̠­cu­tucán chú­chut kalhi̠ya y chi̠nchú u̠má pozo luu pu̠lhmá̠n, ¿lácu chú nat­la­huaya la̠qui̠ tla̠n naqui­ma̠x­qui̠ya a̠má chú­chut hua̠ntu̠ xli̠­ca̠na ma̠sta̠y latáma̠t? G@ Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na para catzi̠ya cahuá hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y y xa̠huachí para xcatzi tícuya̠ chixcú hua̠nti̠ squi­nimá̠n chú­chut, tancs cuaniyá̠n pi̠ huata xquis­quini chú­chut y aquit xac­ma̠x­quí̠n chú­chut hua̠ntu̠ xli̠­ca̠na ma̠sta̠y latáma̠t. ?% Pero a̠má pusca̠t samari­tana chiné kálh­ti̠lh: —¿Túcu xla­cata aquit qui­li̠s­qui­niya chú­chut lácu pi̠ na̠ judía aquit? Pus aquit antá xalac Samaria. Huá chuná li̠huá­nilh porque judíos ni̠ xta­ta̠­la̠lé̠n Sama­ri­tanos. 1>[Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos Jesús xtaani̠t nac ca̠chi­quí̠n la̠qui̠ nata­ta­ma̠­huay hua̠ntu̠ nata­huay, y caj li̠puntzú chilh nac pozo cha̠tum pusca̠t xalac Samaria la̠qui̠ nama̠­cutuy chú­chut. Y Jesús chiné huá­nilh: —Xquin­ta̠hua actzu̠ min­chú­chut. =< Antá nac a̠má pú̠cuxtu xuí aktum pozo hua̠ntu̠ xpu̠­huaxni̠t ko̠lu­tzí̠n Jacob. Ma̠x cumu luu tas­túnut xuani̠t y cumu luu ma̠rí xchi­chi­nima Jesús xmaka­tla­kuani̠ttá tiji, pus huata xlá antá táhui nac xquilhpá̠n pozo. o;WJesús cha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n xalac a̠má muni­cipio xuanicán Sicar, lacatzú nac a̠má pú̠cuxtu hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y xamaká̠n ko̠lu­tzí̠n Jacob hua̠ntu̠ xaka­ta̠x­tu­nini̠t xka­huasa José. w:gPero a̠má tiji hua̠ntu̠ xan nac Gali­lea antá xti̠­tax­tucán nac xapu̠­la­tama̠n Samaria. O9Pero cumu Jesús xca­tzi̠y pi̠ xta­si̠­tzi̠niy y cátzi̠lh pi̠ chuná xta­li̠­lac­chu­hui̠­na­má̠­nalh fariseos, huata mejor táca̠xli nac Judea la̠qui̠ naán nac Gali­lea. 8(ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ huá Jesús xca̠akmunuy cris­tianos, pus huata xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xtaakmu­nu̠nún). e7 ENi̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh fariseos tacá­tzi̠lh pi̠ a̠tzinú lhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh Jesús, xa̠huachí a̠tzinú lhu̠hua xak­mu­nu̠­numa ni̠ xachuná Juan, 6$Hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Xka­huasa Dios mak­lhti̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná cahuá naka­lhi̠y, pero hua̠nti̠ ni̠ kalha­kax­mat­putún xla­cata nali̠­pa̠­huán, xlá ne̠cxni cati­ká­lhi̠lh a̠má latáma̠t sinoque fuerza ámaj pa̠ti̠y a̠má li̠pe̠­cuánit tapa̠tí̠n chuná la̠ Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t.$5A#Quin­tla̠­ticán Dios pa̠x­qui̠y Xka­huasa Jesu­cristo y la̠ta túcu anán xlá hua̠k maca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­cata naca̠­ma̠­peksi̠y. <4q"Pus a̠má chixcú hua̠nti̠ Dios macá­milh nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ xlá naquin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n, xma̠nhuá xlá tla̠n li̠chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni, porque Dios ni̠ caj cha̠­lak­ca­tzaj ma̠x­qui̠ni̠t Xes­pí­ritu. Z3-!Pero maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ taca̠­naj­laniy chuná xlacán tama̠­lu­loka nac xla­ta­ma̠tcán pi̠ xli̠­cána xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hua̠ntu̠ xlá li̠chu­hui̠­nama. ,2Q y huá xlá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ ucxilhni̠t y hua̠ntu̠ kax­matni̠t; y ma̠squi chuná la̠ta túcu xlá li̠chu­hui̠nán ni̠ti̠ ca̠naj­laniy. [1/’Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ uú tala­ca­chini̠t nac ca̠quilh­ta­macú, pus xlacán xma̠nhuá tla̠n tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú y hua̠ntu̠ tala­ka­pasa. Pero hua̠nti̠ mini̠­tanchá nac akapú̠n xlá a̠tzinú kalhi̠y li̠ma̠­peksí̠n y xta­la­ca­pa̠s­tacni, y huá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ anán nac akapú̠n porque xlá ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ cati̠hua̠ cris­tiano, 0Cha̠li cha̠lí xlá a̠tzinú lhu̠hua amá̠­calh li̠pa̠­huancán y luu a̠tzinú tali̠­pa̠hu nahuán, y aquit niaj tu̠ cac­ti­li̠­táx­tulh, huata cha̠li cha̠lí cámaj li̠ta­tu̠­tzu­hui̠y. Jesús nac akapú̠n mini̠tanchá #/?Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit, nac aktum pu̠ta­maka­xtokni a̠má kahuasa hua̠nti̠ ta̠láhui tzuma̠t pus huá tamaka­xtokma, y a̠má cha̠­tum­li̠túm hua̠nti̠ antá lacatzú láhui, xlá caj xamigo, y luu li̠pa̠­xúhu kalha­kax­mata hua̠ntu̠ xlá li̠chu­hui̠­nama; pus na̠chuná chú aquit luu cli̠­pa̠­xu­huay cumu hua̠k huá ta­sta̠­la­ni­má̠­nalh Jesús. ;.oPorque hui­xinín luu laca­tancs kax­pat­ni̠­tátit acxni̠ chiné cuá: “Aquit ni̠ Cristo hua̠nti̠ kalhi̠­pa̠­nántit.” Pus aquit a̠má chixcú hua̠nti̠ ma̠la­ka­chá̠­calh la̠qui̠ nac­pu̠­laniy Cristo y a̠li̠sok nac­ca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y cris­tianos pi̠ mimajá. -Entonces Juan chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠para cha̠tum cris­tianos lay túcu kalhi̠y para ni̠ huá Dios nama̠x­qui̠y. g,GXlacán talá­kalh Juan y chiné tahuá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, a̠má chixcú hua̠nti̠ qui̠­laklán a̠li̠quilh­tu̠tu kalh­tu̠­choko Jordán hua̠nti̠ huix xli̠­chu­hui̠­námpa̠t pi̠ mini̠tán quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, chú na̠ aya akmu­nu̠­numa y lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­la­ni­má̠­nalh. e+CAmá quilh­ta­macú xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Juan y cha̠tum judío tzú­culh taliaklhu̠­hua̠tnán xatícu a̠tzinú tla̠n xapay xta­la̠­ka­lhí̠n acxni̠ akmu­nu̠nún, pi̠ huá cahuá Jesús. k*OPu̠tum eé chuná qui̠­táx­tulh acxni̠ nia̠ xta­mac­nu̠cán nac pu̠la̠­chi̠n Juan. ,)QJuan na̠ antá xak­mu­nu̠­numa nac Enón lacatzú nac Salim, porque antá lhu̠hua xuí chú­chut. Antá xtamín lhu̠hua cris­tianos y xca̠akmu­nucán. H( Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠tá̠alh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac xamu­ni­cipio Judea y juerza maka̠s tzinú antá xta­la­ma̠­nanchá y antá xca̠akmu­numa cris­tianos. 'yPero hua̠nti̠ tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán talak­ta­la­ca­tzu­hui̠y tax­káket la̠qui̠ nata­li̠­ta­siyuy pi̠ Dios ca̠ta̠­lama y tla̠n hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh. Juan Bau­tista li̠chuhui̠namparay Jesús D&Pu̠tum hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán ni̠ taucxilh­putún tax­káket la̠qui̠ ni̠ nata­li̠­ta­siyuy xka­satcán y ni̠ talak­ta­la­ca­tzu­hui̠y. Q%Hua̠nti̠ ni̠ taca̠­naj­laniy xta­chu­huí̠n ámaj pa̠ti̠nán porque milh tax­káket nac ca̠quilh­ta­macú y xlacán a̠tzinú tala­ká­ti̠lh tala­ta­pu̠li̠y nac xaca̠­pucsua ni̠ xachuná nac xaca̠x­ka­kaná, la̠qui̠ ni̠ti̠ naca­tzi̠y para li̠xcáj­nit hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh. v$eHua̠nti̠ li̠pa̠­huán Xka­huasa Dios ne̠cxni cati­lak­tzán­ka̠lh, pero hua̠nti̠ ni̠ ca̠naj­laniy xta­chu­huí̠n ámaj pa̠ti̠nán porque ni̠ li̠pa̠­huán a̠má hua̠nti̠ xma̠n huá cha̠stum Xka­huasa Dios. #5Porque Dios ni̠ huá li̠ma­cá­milh Xka­huasa para caj nama̠­lak­tzan­ke̠nán, pus huá li̠ma­cá­milh la̠qui̠ nalak­ma̠x­tunún. "!’Porque Dios luu snu̠n ca̠pá̠x­qui̠lh cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú, pus huá xpa̠­la­cata li̠ma­ca­má̠s­ta̠lh xma̠n cha̠stum xka­huasa la̠qui̠ naca̠­pa̠­la­caníy cris­tianos y chuná cati̠huá hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán ni̠ cati­lak­tzán­ka̠lh, huata naka­lhi̠y a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni cati­lák­sputli. q![la̠qui̠ xli̠­pacs hua̠nti̠ naqui­li̠­pa̠­huán ni̠ cati­lak­tzán­ka̠lh huata luu tla̠n naquin­ta̠­la­tama̠y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Dios ca̠pa̠xqui̠y hua̠k cristianos xala ca̠quilhtamacú I  Hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata maktum quilh­ta­macú nac desierto Moisés xto­ko­huá­calh nac kantum quihui tantum lu̠hua xla bronce y aka­chex­yá̠­hualh la̠qui̠ hua̠nti̠ nataucxilha ni̠ catí­ni̠lh, pus na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú amá̠­calh quix­to­ko­hua­cacán, "= Nac akapú̠n ni̠ti̠ catzi̠y túcu anán, caj xma̠n aquit Xata­lac­sacni Chixcú cca­tzi̠y túcu anán porque nac akapú̠n cmi­ni̠­tanchá. "= Para hui­xinín ni̠ ca̠naj­la­yá̠tit acxni̠ cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú, ¿pi̠ li̠huaca chú naca̠­naj­la­yá̠tit para nac­ca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n hua̠ntu̠ anán nac akapú̠n? L Xli̠­ca̠na cuaniyá̠n, aquit cli̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n hua̠ntu̠ cca­tzi̠y y cma̠­lu­loka hua̠ntu̠ cuc­xilhni̠t, pero huix ni̠ ca̠naj­laya hua̠ntu̠ aquit cuanimá̠n.  Jesús huá­nilh: —Huix luu ska­lala y tali̠­pa̠hu chixcú uú xalac Israel, ¿y ni̠ aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ cuanimá̠n? fE Nico­demo kalhas­quimpá: —Luu ni̠ caka­ta̠ksa lácu luu naqui̠­taxtuy tamá. "=Eé hua̠ntu̠ cuanimá̠n xta̠­chuná qui̠­taxtuy acxni̠ huix kax­pata ma̠rí macaacsa̠nán u̠n, pero ni̠ catzi̠ya nícu pekama ni̠para nícu mima̠chá porque ni̠ tasiyuy, pus na̠chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠y Xes­pí­ritu xa̠hua xta­la­ca­pa̠s­tacni, ni̠ tasiyuy pero sa̠sti cris­tianos tahuán porque xli̠­ca̠na tala­ca­chín a̠maktum. +ONi̠ cali̠­pé̠­cuanti hua̠ntu̠ cuanimá̠n pero mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ Dios luu lacas­quín pi̠ hua̠k cris­tianos nata­la­ca­chín a̠maktum. oWPorque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ laca­chín caj xla­cata cumu xtzí y xtla̠t tama̠x­qui̠y xti­yat­li̠hua, pus xlá chuná kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú, pero hua̠nti̠ li̠la­ca­chín Espíri­tu Santo pus xlá chuná kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ tu̠ kalhi̠y Espíri­tu Santo. NJesús kalh­ti̠pá: —Xli̠­cána cuaniyá̠n, hua̠nti̠ ni̠ nali̠­la­ca­chín chú­chut xa̠hua Espíri­tu Santo, ni̠lay cati­mak­ta­pék­si̠lh hua̠ntu̠ Dios tla­huama. ^5Nico­demo kalhás­quilh: —Pero, ¿lácu nalay nala­ca­chín cha̠tum chixcú para aya ko̠lutá? ¿Lácu pi̠ tla̠n nata­nu̠­paray nac xpu̠­lacni xtzí la̠qui̠ nala­ca­chim­paray a̠maktum? RJesús huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cuaniyá̠n que para tícu ni̠ nala­ca­chín a̠maktum ni̠lay catiúcxilhli lácu Dios ma̠tzu­qui̠ma xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. 'GMaktum tzi̠sní Nico­demo alh laka­pa­xia̠lhnán Jesús y chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ Dios maca­mi­ni̠tán xla­cata naqui­la̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠hu, porque ni̠para cha̠tum tícu tla̠n ma̠siyuy lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut cumu la̠ huix ca̠t­la­huaya para ni̠ huá Dios nama̠x­qui̠y xli̠­maka­tli­hueke.  Xlama cha̠tum chixcú fariseo xuanicán Nico­demo, xlá luu tali̠­pa̠hu chixcú xuani̠t nac xlak­sti̠­pa̠ncán judíos. _7Xlá hua̠k xca̠­la­ka­pasa la̠ta lácu xlacán xta̠­yatcán cha̠­tunu cris­tianos y pus Jesús ni̠ xla­cas­quima para tícu nali̠­ta̠­chu­hui̠nán la̠ta lácu xlacán xta­pu­hua̠ncán.%Pero cumu xlá xca̠­la­ka­pasa cha̠­tunu la̠ta lácu xta­pu­hua̠ncán ni̠ hua̠k xca̠­najlay la̠ta túcu xlacán xta­huaniy. `9Acxni̠ Jesús xla­ma̠­chicú nac Jeru­salén cxa­pa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n lhu̠hua cris­tianos taca̠­naj­lá­nilh cumu taúcxilhli lac­lanca xta­scújut hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­huama. Pus acxnicú Jesús ni̠lh y lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tala­ca­pá̠s­tacli eé xta­chu­huí̠n y taca̠­náj­lalh porque luu chuná xqui̠­kan­tax­tuni̠t cumu la̠ xca̠­hua­nini̠t y na̠chuná la̠ huan nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xpa̠­la­cata. Jesús hua̠k ca̠lakapasa cha̠tunu cristianos !;Pero xlacán ni̠ taaká­ta̠ksli porque a̠má pu̠si­culan hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama Jesús pus xlá xti­yat­li̠hua xuanima. ( IEntonces a̠ma̠ko̠lh judíos tahuá­nilh: —Ti̠pu­xa­ma­cha̠xán ca̠ta li̠maka­pa­la­ca­ni̠ttá la̠ta tla­hua­má̠­calh eé lanca xpu̠­si­culan Dios, ¿nícu chú huix natzu­cu­niya xla­cata caj aktutu quilh­ta­macú nali̠t­la­huaya tunu xasa̠sti?  /Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Calac­tla­huátit eé pu̠si­culan y caj aktutu quilh­ta­macú aquit nac­tla­hua­paray tunu xasa̠sti.  Maka­pi­tzí̠n xana­puxcún judíos taka­lhás­quilh: —¿Túcuya̠ lanca ta­scújut tla̠n nat­la­huaya hua̠ntu̠ nacuc­xi­lhá̠hu la̠qui̠ nac­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na kalhi̠ya li̠ma̠­peksí̠n xla­cata hua̠ntu̠ tlahua? . UAma̠­ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tala­ca­pá̠s­tacli hua̠ntu̠ huan lacatum nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan: “Xli̠­hua̠k qui­nacú cli̠­lak­ca­tzán mim­pu̠­si­culan y ni̠ cma̠t­la̠nti̠y la̠ta túcu ni̠tlá̠n antá tla­huacán.” I  Hua̠nti̠ xta­sta̠­má̠­nalh pa­lomas chiné ca̠huá­nilh: —Pu̠tum tamá caca̠­ta­mac­xtútit uú y ni̠ cali̠­ma̠x­tútit xchic Quin­tla̠t cumu la̠ aktum pu̠stá̠n. RAcxni̠ ca̠úcxilhli Jesús li̠huana̠ ca̠x­tlá­hualh kantum tasíhu y huá tzú­culh ca̠li̠t­la­kaxtuy pu̠tum sta̠­naní̠n, na̠chuná xbor­re­goscán, chu xua̠caxcán; y hua̠nti̠ xta­lak­pali̠y tumi̠n ca̠ma̠akpu̠s­pít­nilh xme­sajcán y nac ca̠ti­yatni ca̠ta­ra­mí̠­nilh xtu­mi̠ncán. Acxni̠ tanu̠chá nac lanca pu̠si­culan ca̠ma̠­nók­lhulh nac xtan­quilhtí̠n hua̠nti̠ xta­sta̠­má̠­nalh huá̠cax chu bor­regos y pa­lomas, xa̠hua hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh tí xta­lak­pa­li̠niy xtu­mi̠ncán cris­tianos. - Cumu aya xta­la­ca­tzu­hui̠ma xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n, Jesús alh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén.  Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠tá̠alh xtzí, chu xli̠­ta­la­ka­pasni xa̠hua xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac aktum ca̠chi­quí̠n xuanicán Caper­naum pero ni̠ luu maka̠s quilh­ta­macú antá xta­la­ma̠­nanchá. Jesús ca̠pu̠tlakaxtuko̠y sta̠naní̠n nac lanca xpu̠siculan Dios hua̠ntu̠ xuí nac Jerusalén (Mateo 21.12‑13; Marcos 11.15‑18; Lucas 19.45‑46) q[ Huá eé chú­chut hua̠ntu̠ lak­pá­li̠lh Jesús nac Caná cxmu­ni­cipio Gali­lea, hua̠ntu̠ luu pu̠lh tlá­hualh lanca xta­scújut, y huá u̠má tzú­culh li̠ma̠­siyuy pi̠ lanca xla­ca­tzúcut y a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n taca̠­naj­lá­nilh pi̠ xli̠­cána xlá Cristo hua̠nti̠ xmini̠t ca̠lak­ma̠xtuy. ]3 y chiné huá­nilh: —Cani̠huá anta­nícu pa̠x­cuajnancán pu̠lh huá xatlá̠n vino ta̠hua­ni̠­nancán, y acxni̠ taputza lhu̠­huatá tahuani̠t, entonces a̠huatá ta̠hua­ni̠­nancán a̠má vino hua̠ntu̠ ni̠ luu xatlá̠n. Pero chi̠nchú huix a̠huatá ca̠ma̠x­quí̠pa̠t a̠má vino hua̠ntu̠ tlak xatlá̠n. N y acxni̠ kalhuá̠nalh a̠má chú­chut la̠ xatlá̠n vino xuani̠t, ni̠ xca­tzi̠y nícu xli̠­min­ca­ni̠­tanchá caj xma̠nhuá macas­cujní̠n xta­ca­tzi̠y, porque huá xlacán xta­ma̠­cu­tuni̠t a̠má chú­chut. Y a̠má chixcú hua̠nti̠ xapuxcu tasa̠cua tasá­nilh hua̠nti̠ xta­maka­xtokma, 5cJesús ca̠hua­nipá: —Chú cama̠­cu­tútit actzú y cali̠­pi­ni­pítit hua̠nti̠ ma̠pux­qui̠­cani̠t nac eé pu̠pa̠xcua. Xlacán chuná tat­lá­hualh, $AJesús chiné ca̠huá­nilh macas­cujni: —Caca̠­li̠­ma̠s­ta­pátit chú­chut tama̠­ko̠lh tlá­manclh. Y xlacán tali̠­ma̠s­tá­palh. %Antá lacatzú xta­hui­lá̠­nalh pa̠cha̠xán caj la̠ tlá­manclh xla chí­huix hua̠ntu̠ xta­mac­la­cas­quín judíos acxni̠ xta­la­ka­chix­cu­hui̠nán; a̠má tlá­manclh xtaju̠y ma̠x cumu ochenta osuchí cien litros chú­chut pa̠tunu. =~sPero xtzí Jesús chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ xta­maca­scuj­má̠­nalh: —Para la̠ta túcu xlá naca̠­li̠­ma̠s­cu­juyá̠n, hua̠k caka­lha­kax­páttit. `}9Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Mamá, ¿túcu xla­cata aquit qui­li̠­hua­niya? Pus aquit ni̠lay túcu nac­tla­huay xla­ca­tacán porque nia̠ lak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta nac­tzucuy scuja. -|SAcxni̠ tama­kás­putli xvi­nujcán hua̠ntu̠ xta­li̠­kot­nu­má̠­nalh, xtzí Jesús chiné huá­nilh: —Niajtu̠ xvi­nujcán hua̠ntu̠ nata­huay. o{WNac pu̠ta­maka­xtokni na̠ xca̠­pu­tza­cani̠t Jesús xa̠hua xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n. z 9Li̠tu̠­xama nac ca̠chi­quí̠n hua­nicán Caná xmu­ni­cipio Gali­lea tla­huá­calh aktum pu̠ta­maka­xtokni. Xtzí Jesús na̠ xani̠t. [y 13Jesús chiné huampá: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ laqui̠ nahuán akapú̠n y xán­geles Dios tata̠c­ta­ma̠­nanchi y tata­hua­ca­ma̠­nampá nahuán xla­cata naquin­ta­la­ka­chix­cu­hui̠y aquit Xata­lac­sacni Chixcú.Kx 2Jesús kálh­ti̠lh: —Huix quin­ca̠­naj­la­niya caj xla­cata cumu cuanín pi̠ pu̠lh aquit cuc­xilhni acxni̠ xyá̠t nac xtampí̠n xaquihui higo. Pus namín quilh­ta­macú acxni̠ naucxilha huix a̠tzinú lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ nac­tla­huay ni̠ xachuná hua̠ntu̠ káx­patti la̠nchú. _w 91Entonces Nata­nael huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¡xli̠­ca̠na huix Xka­huasa Dios, huix a̠má rey hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t la̠qui̠ naca̠­ma̠­peksi̠y hua̠nti̠ xalac Israel! [v 10Entonces Nata­nael kalhás­quilh: —¿Lácu qui­li̠­la­ka­pasa? Jesús huá­nilh: —Aquit pu̠lh cuc­xilhni acxni̠ xyá̠t nac xtampí̠n xaquihui higo, acxni̠ nia̠ xta­sa­niyá̠n Felipe. u y/Acxni̠ úcxilhli Jesús pi̠ xlak­ta­la­ca­tzu­hui̠ma Nata­nael, chiné huá: —Anú min cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xli̠­cána luu mini̠niy li̠ta­pa̠­cu­hui̠y israel­ita porque ni̠para caj chu­natá li̠ma̠­si­yuma. vt g.Nata­nael kalh­tí̠­nalh: —Ni̠para tzinú cca̠­najlay. ¿Lácu pi̠ tla̠n natax­tu­ya̠chá cha̠tum tali̠­pa̠hu chixcú nac Naza­ret? Pero Felipe chiné hua­nipá: —Pus catat ucxilha la̠qui̠ naca̠­naj­laya. s -Felipe la̠li̠­huán alh putzay Nata­nael y chiné huá­nilh: —Cuc­xilh­ni̠­táhu a̠má chixcú hua̠nti̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh xalak­maká̠n pro­fetas xa̠hua Moisés, xlá hua­nicán Jesús xka­huasa José xalac Naza­ret. lr S,Amá Felipe xalac Bet­saida xuani̠t antá na̠ ní xta­hui­la̠­nanchá Andrés y Pedro. q ++Li̠cha̠lí Jesús alh nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea y antá ta̠ta­nok­lhchá Felipe, y chiné huá­nilh: —Caquis­ta̠­lani. Gp  *Andrés la̠li̠­huán le̠lh Simón antaní xuilachá Jesús y acxni̠ Jesús úcxilhli, chiné huá­nilh: —Huix hua­ni­cana Simón xka­huasa Juan, pero aquit nac­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠yá̠n Cefas —u̠má tachu­huí̠n huam­putún Pedro o chí­huix. Felipe y Natanael na̠ tasta̠laniy Jesús 1o ])Huata Andrés pu̠lh alh putzay xta̠Simón y chiné huá­nilh: —Cmac­la­ni̠­táhu Mesías —u̠má tachu­huí̠n huam­putún Cristo o ma̠lak­tax­ti̠ná. Cn (Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ takax­mát­nilh xta­chu­huí̠n Juan y hua̠nti̠ ta­sta̠­lá­nilh Jesús, cha̠tum xuanicán Andrés xta̠lá Simón Pedro. m %'Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Catátit, caáhu la̠qui̠ nala­ka­pas­na­ná̠tit. Xlacán tatá̠alh Jesús y cumu ko̠ta­nu̠yá xuani̠t acxni̠ tácha̠lh ma̠x cumu aya ca̠mak­ta̠ti hora, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n antá tata­mak­xtekchá. Zl /&Y acxni̠ Jesús tala­kás­pitli úcxilhli pi̠ csta̠­la­ni­má̠­calh, chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu putza­pá̠tit? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿nícu hui­lapi? k %%Amá cha̠tiy xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Juan acxni̠ takáx­matli hua̠ntu̠ xlá huá pus la̠li̠­huán ta­sta̠­lá­nilh. lj S$Antá lacatzú ti̠táx­tulh Jesús, Juan cacs lak­lá­ca̠lh y chiné ca̠huá­nilh: —Caucxílhtit, huá a̠má chixcú li̠taxtuy cumu la̠ xbor­rego Dios hua̠nti̠ naxo­ko̠nún xpa̠­la­cata tala̠­ka­lhí̠n. gi I#Li̠cha̠­li­li̠túm Juan xca̠­ta̠­láya cha̠tiy xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n. }h u"Pus aquit aya cuc­xilhni̠t y cma̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na huá Xka­huasa Dios. Xapu̠lh xdiscípulo Jesús Qg !Aquit na̠ ni̠naj xac­ca­tzi̠y tícu xlá, pero hua̠nti̠ qui­ma­cá­milh la̠qui̠ nac­liakmu­nu̠nún chú­chut chiné qui­huá­nilh: “Acxni̠ naucxilha Espíri­tu Santo ta̠c­ta­ma̠chi nac xok­spú̠n cha̠tum chixcú y antá nata­mak­xteka, pus huá tamá ti̠ naliakmu­nu̠nún Espíri­tu Santo.” jf O Y Juan chiné huampá: —Pero la̠nchú tla̠n nac­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquit cuc­xilhni̠t Espíri­tu Santo la̠ xta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n cumu la̠ actzu̠ paloma y antá tahui­lachi nac xok­spú̠n. 7~Y}c|{zlyywvuvttsArrq5ppomlkjigfedca`\_M^S]f[MYY,XYWV|U{SRyQOONN!LKOJ1I:HGGFSEDaCBBhA@?>%=<::9977654n3K21 /.^-,P+6)((&&$%#"B }*Ca9 5 +jJfndPero cumu aya xta­la­ca­tzu­hui̠ma xpa̠x­cuajcán judíos acxni̠ xtat­la­huay aktum paxcua xuanicán fiesta de las chozas, >c wAca­li̠stá̠n Jesús antá xla­pu̠lay nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea. Xlá ni̠ xta­hui­la­pu­tu­na̠chá nac Judea porque xana­puxcun judíos xta­mak­ni̠­putún. tbaGAcxni̠ chuná huá Jesús, huá xlá xli̠­chu­hui̠­nama Judas Isca­riote xka­huasa Simón, porque huá Judas xámaj sta̠­huay ma̠squi xlá acxtum xca̠­ta̠­ta­peksi̠y xli̠­ka­lha­cu̠tiy xdis­cí­pulos.7agFJesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Lácu pi̠ ni̠ aquit cca̠­lac­sac­ni̠tán min­ka­lha­cu̠­tiycán la̠qui̠ qui­dis­cí­pulos nahua­ná̠tit? Pero ma̠squi chuná, nac milak­sti̠­pa̠ncán huí cha̠tum hua̠nti̠ makat­la­janít xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. %`CEAquinín aya cca̠­naj­la­ni̠tán porque cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huix xata­lac­sacni Xka­huasa Dios hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. _1DPero huata Simón Pedro chiné kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿tícu chú a̠tunu luu nac­ti­la­ka­ná̠hu? Porque xma̠nhuá min­ta­chu­huí̠n ma̠lacnu̠y a̠má xax­li̠­ca̠na latáma̠t hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná cahuá naka­lhi̠­yá̠hu. =^sCHua̠nchú xpa̠­la­cata Jesús ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh kalha­cu̠tiy xdis­cí­pulos: —¿Chi̠nchú hui­xinín, na̠ qui­la̠ak­xtek­makam­pu­tu­ná̠hu? 1][BAcxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú lhu̠hua hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh Jesús, taak­xtek­má­kalh y niaj acxtum xta­ta̠­lat­la̠­huán. x\iAAca­li̠stá̠n chiné huá: —Pus huá xpa̠­la­cata aquit cca̠­li̠­hua­ni­ni̠tán pi̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano tla̠n naquin­ta­li̠­pa̠­huam­putún para ni̠ huá quin­tla̠t pu̠lh nama̠­lac­pu­hua̠ni̠y. l[Q@Pero maka­pi­tzí̠n hui­xinín ni̠ ca̠naj­la­yá̠tit. Huá chuná Jesús ca̠li̠­huá­nilh porque xlá xca­tzi̠y tuncán hua̠nti̠ ni̠ xca̠­naj­laniy, y na̠chuná xca­tzi̠y hua̠nti̠ xámaj sta̠­huay. eZC?Xma̠nhuá xEspíritu Dios tla̠n naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má xax­li̠­ca̠na latáma̠t; la̠ta xli̠­hua̠k min­ti­yat­li̠­huacán osuchí mili̠t­li­hue­kecán ni̠tu̠ li̠ma­cuán, pero la̠ta túcua aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán hua̠k huá xta­la­ca­pa̠s­tacni xEspíritu Dios y chuná tla̠n ma̠sta̠y latáma̠t. 9Yk>¿lácu chú luu xqui̠­táx­tulh para xqui­la̠ucxi­lhui aquit Xata­lac­sacni Chixcú cta­la­ca̠c­xtu­ma̠pá cahuá nac akapú̠n anta­nícu pu̠lh xacuilachá? }Xs=Pero cumu Jesús cátzi̠lh pi̠ xlacán xta­liaklhu̠­hua̠t­na­má̠­nalh a̠má tachu­huí̠n, hua̠ntu̠ xlá xca̠­hua­nini̠t y chiné ca̠ka­lhás­quilh: —Para u̠má hua̠ntu̠ cca̠­huanín ca̠ma̠aklhu̠­huí̠n, BW}<Acxni̠ takax­mat­ko̠lh hua̠ntu̠ ca̠hua­ní­calh, lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­putún Jesús chiné táhua: —Eé hua̠ntu̠ xlá qui­lhuama luu xli̠­ca̠na luu tuhua lacai̠cán, ¿tícu chá luu tla̠n nat­la­huaniy, y tícu chá luu nakax­matniy xta­chu­huí̠n? _V7;Jesús chuná ca̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos acxni̠ xta­nu̠ma nac xpu̠­si­cu­lancán judíos xalac Caper­naum. Xtachuhuí̠n Jesús ma̠sta̠y xaxli̠ca̠na latáma̠t "U=:Huá luu cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ aquit a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ta̠c­ta­ni̠­tanchi nac akapú̠n. Eé cax­ti­lá̠n­chahu ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ a̠má maná hua̠ntu̠ titá­hualh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán nac desierto, sa̠mpi̠ táni̠lh; pero hua̠nti̠ nahuay eé cax­ti­lá̠n­chahu cani̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú nala­tama̠y. T9Aquit luu tla̠n clama porque huá Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t xas­tacná lama y xlá qui­ma̠x­qui̠y xli̠t­li­hueke, pus na̠chuná chú hua̠nti̠ naqui­li̠­hua̠yán y naqui­li̠­kasa aquit nac­ma̠x­qui̠y latáma̠t. ;So8Hua̠nti̠ nali̠­hua̠yán quin­ti­yat­li̠hua y nali̠­kotnún quin­kalhni, xlá anka­lhí̠n quin­ta̠­lámaj nahuán y aquit na̠ antá nac­ta­huilay nac xnacú. R{7Porque huá quin­ti­yat­li̠hua luu xax­li̠­ca̠na tahuá y quin­kalhni luu xax­li̠­ca̠na li̠kot­nuncán. Qy6Hua̠nti̠ nahuay quin­ti­yat­li̠hua y nali̠­kotnún quin­kalhni naka­lhi̠y a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni nalak­sputa, y chuná aquit nac­ma̠­laca­stac­uani̠y acxni̠ nalak­chá̠n xli̠a̠huatá a̠má quilh­ta­macú. HP 5Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú y para hui­xinín ni̠ nali̠­hua̠­ya­ná̠tit quin­ti­yat­li̠hua, y para ni̠ nali̠­kot­nu­ná̠tit quin­kalhni, ni̠ cati­ka­lhí̠tit a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠nán. ^O54Ama̠­ko̠lh judíos sac­stucán tzú­culh tala̠­li̠­ma̠aklhu̠­hui̠y y chiné tzú­culh tahuán: —¿Lácu chú nat­la­huay la̠qui̠ tla̠n naquin­ca̠­ma̠­hui̠yá̠n xti­yat­li̠hua? cN?3Pus aya cca̠­huanín pi̠ aquit a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ta̠c­ta­ni̠­tanchi nac akapú̠n y ma̠sta̠y latáma̠t; hua̠nti̠ nahuay eé cax­ti­lá̠n­chahu cane̠c­xni­cahuá nala­tama̠y. Amá cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n pus huata huá quin­ti­yat­li̠hua nac­ma̠sta̠y aquit nacni̠y xpa̠­la­ca­tacán cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ chuná nata­ka­lhi̠y latáma̠t. 8Mi2Pero ni̠chuná a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­nama, xlá ta̠c­ta­ni̠­tanchi nac akapú̠n y hua̠nti̠ nahuay niaj ne̠cxni catí­ni̠lh. 0LY1Xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán tahuani̠t a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua­nicán maná antá nac desierto, pero ma̠squi chuná juerza táni̠lh. WK'0Porque aquit a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t. *JM/Xli̠­cána cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ quin­ca̠­naj­laniy, xlá aya kalhi̠y a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni nalak­sputa. WI'.’Pero ni̠ huá huam­putún para tícu ucxilhni̠t Dios; huata caj xma̠n aquit cuc­xilhni̠t porque huá xlá qui­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t uú y antá aquit cmi­ni̠­tanchá nac xpa̠xtú̠n. H'-Lacatum nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ tatzokni̠t pro­fetas chiné huan: “Xli̠­hua̠k cris­tianos Dios naca̠­ma̠­si­yuniy xta­la­ca­pa̠s­tacni.” Eé tachu­huí̠n huam­putún pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ takax­matniy Quin­tla̠t hua̠ntu̠ xlá ca̠hua­nima y antá nacha̠n nac xna­cujcán a̠má tachu­huí̠n, pus huá chú xlacán naquin­ta­li̠­pa̠­huán. iGK,Porque ni̠para cha̠tum cris­tiano tla̠n natzu­cu­putún quin­ta­li̠­pa̠­huán para ni̠ pu̠lh huá nama̠­lac­pu­hua̠ni̠y Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. Y hua̠nti̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán, xlacán ma̠squi natani̠y aquit nac­ca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y acxni̠ nalak­chá̠n a̠huatá quilh­ta­macú. |Fq+Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na niaj cali̠­taaklhu̠­huí̠tit quin­ta­chu­huí̠n. TE!*Xlacán chiné táhua: —¿Lácu pi̠ ni̠ huá eé Jesús xka­huasa José? Pus aquinín cla­ka­pa­sá̠hu xtzí chu xtla̠t. ¿Lácu chi̠nchú li̠huán para antá mini̠­tanchá nac akapú̠n? cD?)Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh judíos takax­mat­ko̠lh eé tachu­huí̠n tzú­culh taaksán Jesús porque xlá chiné huá: “Aquit a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ta̠c­ta­ni̠­tanchi nac akapú̠n.” {Co(Pus xli̠­ca̠na huá luu xta­pa̠­xu­huá̠n Quin­tla̠t pi̠ xli̠­hua̠k la̠ta tícu naquin­ta­kax­matniy y naquin­ta­ca̠­naj­laniy pi̠ aquit Xka­huasa, nata­ka­lhi̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú y huá xlacán hua̠nti̠ nac­ca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y acxni̠ nalak­chá̠n a̠huatá quilh­ta­macú. -BS'Hua̠ntu̠ xlá xta­pa̠­xu­huá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t, xlá lacas­quín li̠huana̠ nac­ca̠­mak­ta­kalha la̠qui̠ ni̠para cha̠tum nalak­tzanka̠y hua̠nti̠ xlá qui­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t naqui­li̠­pa̠­huán, la̠qui̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t aquit hua̠k nac­ca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y nac ca̠li̠ní̠n. A&Xa̠huachí aquit cmini̠t nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nac­tla­huaniy xta­pa̠­xu­huá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t, y ni̠ caj huá cli̠­mini̠t la̠qui̠ nac­tla­huay hua̠ntu̠ caj que̠cstu quin­ta­pa̠­xu­huá̠n. @3%La̠ta xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ qui­ma̠x­qui̠ni̠t Quin­tla̠t la̠qui̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán hua̠k quin­ta­lak­chín la̠qui̠ anka­lhi̠ná naquin­ta­sta̠­laniy; y la̠tachá tícu aquit naquin­ta­lakmín ni̠ cac­ti­lak­má­kalh. 1?[$Pero cumu chuná la̠ cca̠­hua­niná, hui­xinín ni̠ qui­la̠­ca̠­naj­la­ni­pu­tu­ná̠hu ma̠squi aya ucxilh­ni̠­tátit hua̠ntu̠ aquit ctla­huay. ;>o#Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Aquit a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ma̠sta̠y xax­li̠­ca̠na latáma̠t. Amá cris­tiano hua̠nti̠ qui­lakmín y qui­li̠­hua̠yán, niaj ne̠cxni catí­tzin­csli, y hua̠nti̠ luu quin­ca̠­naj­laniy niaj ne̠cxni cati­kalh­pú̠­ti̠lh. J= "Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n chiné tahuá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, cat­lahua li̠tlá̠n xlianka­lhi̠ná caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu a̠má cax­ti­lá̠n­chahu. c<?!Porque a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y pus huá a̠má hua̠nti̠ ta̠c­ta­ni̠­tanchi nac akapú̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠x­qui̠y latáma̠t cris­tianos hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa. e;C Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Luu xli̠­ca̠na tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ huá Moisés ca̠ma̠x­quí̠n a̠má cax­ti­lá̠n­chahu xalac akapú̠n, huá Quin­tla̠t xuani̠t, y huata huá Quin­tla̠t hua̠nti̠ tla̠n naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ luu xax­li̠­ca̠na cax­ti­lá̠n­chahu xalac akapú̠n. :%Porque xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán titá­hualh a̠má tahuá hua­nicán maná antá nac desierto chuná cumu la̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Dios ca̠má̠x­qui̠lh la̠qui̠ nata­huay cax­ti­lá̠n­chahu xalac akapú̠n.” ^95Pero xlacán taka­lhas­quimpá: —¿Túcuya̠ li̠cá̠cni̠t ta­scújut nat­la­huaya la̠quí nac­li̠ucxi­lhá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na Dios maca­mi­ni̠tán, y la̠qui̠ chuná tla̠n nac­ca̠­ca̠­naj­la­niyá̠n? ¿Lácu pi̠ tla̠n maca­ta̠x­tuca a̠má lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ tit­lá­hualh Moisés? (8IJesús ca̠kálh­ti̠lh: —Hua̠ntu̠ xlá lacas­quín Dios nat­la­hua­yá̠tit, caj xma̠n caca̠­naj­la­nítit hua̠nti̠ xlá maca­mini̠t. 87iXlacán chiné taka­lhás­quilh: —¿Túcu qui­li̠t­la­huatcán la̠qui̠ nac­ma̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ Dios lacas­quín nac­tla­hua­yá̠hu? k6ONi̠ caj luu huá cali̠s­cuj­ta­ma­kántit xtahuá mimac­nicán hua̠ntu̠ lak­sputa, huata mejor huá cali̠s­cújtit xtahuá mili̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa la̠qui̠ chuná nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit cxpa̠xtú̠n Dios cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Aquit Xata­lac­sacni Chixcú tla̠n nac­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má tahuá, porque Quin­tla̠t Dios luu caj huá qui­li̠­lac­sacni̠t la̠qui̠ chuná nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. {5oJesús ca̠kálh­ti̠lh: —Li̠huana̠ cakax­páttit hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n: hui­xinín qui­la̠­pu­tza­ma̠­náhu porque ko̠tán la̠n hua̠­yántit y la̠n kástit, pero ni̠ huá qui­la̠­li̠­pu­tza­ma̠­náhu la̠qui̠ naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu acxni̠ úcxi­lhá̠tit cca̠t­la­huay lac­lanca quin­ta­scújut. ?4wAcxni̠ xlacán tácha̠lh a̠li̠quilh­tu̠án pupunú antá tama̠­nók­lhulh Jesús y chiné taka­lhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿níco̠cxni chitá uú? 37Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos taúcxilhli pi̠ ni̠ti̠ xlama antá Jesús ni̠para xdis­cí­pulos, huata la̠li̠­huán tatá­ju̠lh nac barco y táalh tapu­tzay nac Caper­naum. Jesús huá luu xli̠ca̠na tahuá hua̠ntu̠ ma̠xqui̠y latáma̠t quili̠stacnicán %2CMa̠squi aca­li̠stá̠n túnuj barco antá taminchá nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Tibe­rías y antá xta­hui­lá̠na nac chú­chut lacatzú antaní Jesús xma̠­lhu̠­hui̠nít cax­ti­lá̠n­chahu acxni̠ pu̠lh pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios a̠má xtahuá. '1GLi̠cha̠lí laca­tzi̠sa, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­ta­mak­xtek­ni̠­tanchá a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú xta­ca­tzi̠y pi̠ xdis­cí­pulos xta­pu̠ani̠t xma̠n hua̠ntu̠ xuí aktum barco pero na̠ xta­ca­tzi̠y pi̠ Jesús ni̠ xca̠­ta̠ani̠t. @0yXlacán taká­lhi̠lh li̠ca­mama y tata̠­tá­ju̠lh nac barco; luu acxni­tiyá aya tácha̠lh anta­nícu xtaamá̠­nalh. Luu lhúhua cristianos taputzamá̠nalh Jesús k/OPero xlá chiné ca̠huá­nilh: —¡Ni̠ cape̠­cuántit, porque aquit Jesús taca­ma̠chá! .9Ma̠x aya xtaani̠ttá cumu akqui­tzis osuchí akcha̠xán kiló­metro acxni̠ taúcxilhli pi̠ Jesús xlak­ta­la­ca­tzu­hui̠ma barco xlá xkalh­tla̠­huan­ti̠­lhay pupunú; huata xdis­cí­pulos ni̠ xta­la­ka­pas­má̠­nalh y luu la̠n tape̠­cuáxni̠lh. h-IPero ni̠para maka̠s tzú­culh u̠nún y li̠pe̠cua tzú­culh ta̠ke­ya̠­huay pupunú. W,'Acxni̠ aya tzú­culh ca̠s­ma­lankán, xdis­cí­pulos Jesús tata­ka­lhu̠­ta­hui­lachi nac xquilhtú̠n pupunú. Pero cumu chú aya xca̠­puc­suani̠t y Jesús ni̠naj a̠ xqui̠­tas­pita, huata xlacán tatá­ju̠lh nac aktum barco y tzú­culh tama̠t­la̠­huani̠y la̠qui̠ antá nata­chá̠n nac Caper­naum. +!*;Pero cumu Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xlacán tze̠k xta­qui­lhuamá̠­nalh xla­cata natalé̠n a̠li̠fuerza la̠qui̠ xreycán natat­la­huay hua̠nti̠ naca̠­pux­culé̠n huata mejor xlá tatam­pu̠x­tupá y sacstu tala­ca̠c­xtupá a̠tzinú xata̠lhmá̠n a̠má ke̠stí̠n la̠qui̠ ni̠tícu nama̠aka­tzanke̠y. Jesús kalhtla̠huán pupunú (Mateo 14.22‑27; Marcos 6.45‑52) z)mXli̠­hua̠k cris­tianos acxni̠ taúcxilhli eé lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ Jesús tlá­hualh, chiné taquilh­tzú­culh: —Xli̠­ca̠na huá eé pro­feta hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t nac ca̠quilh­ta­macú. ( Xlacán tama̠­mac­xtú­mi̠lh y tama̠­tzá­malh pa̠cu̠tiy canasta xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu. e'C Acxni̠ aya la̠n xta­kasni̠t, Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Chú cama̠­mac­xtu­pí̠tit cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ aka­tá̠x­tulh la̠qui̠ ni̠túcu nalak­tzanka̠y. & Jesús ca̠chí­palh cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, lak­ché­kelh, y ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos la̠qui̠ xlacán naca̠­ma̠akpi­tziniy xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh. Y na̠chuna li̠túm ca̠t­lá­hualh a̠ma̠ko̠lh tantiy squi̠ti, y hua̠k ca̠ma̠x­quí̠­calh la̠ta lácua xlacán tahua­pú­tulh. u%c Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Caca̠­hua­nítit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos la̠qui̠ hua̠k nata­ta­huilay. Cumu nac a̠má ke̠stí̠n la̠n xuí li̠cúxtut antá tatáhui ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh cris­tianos. H$  —Uú na̠ mini̠t cha̠tum kahuasa, xlá li̠mín mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xa̠hua tantiy squi̠ti, pero ¿túcu chú nata­liucxilha pu̠tum u̠ma̠ko̠lh cris­tianos? e#CCha̠­tum­li̠túm xdis­cí­pulo xuanicán Andrés xta̠Simón chiné huá­nilh: h"IFelipe chiné kálh­ti̠lh: —Ma̠squi luu aktiy ciento denario tumi̠n xli̠­ta­ma̠­huáhu cax­ti­lá̠n­chahu ni̠ catiáccha̠lh la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­hui̠­yá̠hu pu̠tum u̠ma̠ko̠lh cris­tianos. !!;Jesús caj chu­natá huá­nilh la̠qui̠ naliucxilha lácu xlá nahuán, porque xlá luu laca­tancs xca­tzi̠yá hua̠ntu̠ xámaj tla­huay. [ /Huata acxni̠ Jesús ca̠lak­lá­ca̠lh úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xta­ta­la­ca­tzu­hui̠­má̠­nalh anta­nícu xlá xuí. Entonces chiné huá­nilh Felipe: —Felipe, ¿nícu nata­ma̠­hua­yá̠hu lhu̠hua cax­ti­lá̠n­chahu la̠qui̠ naca̠­ta̠­hua̠­ya­ná̠hu pu̠tum u̠ma̠ko̠lh cris­tianos? Xa̠huachí niaj luu maka̠s quilh­ta­macú xtzanka̠y la̠ta nalak­chá̠n xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n. pYY acxni̠ antá cha̠lh tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n y antá culucs ca̠ta̠­táhui xdis­cí­pulos. Pero anta­nícu xan Jesús luu lhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­laniy porque xta­la­kati̠y xtaucxilha lac­lanca xta­scújut hua̠ntu̠ xlá xca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y acxni̠ xca̠­ma̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n. ( KAca­li̠stá̠n Jesús alh a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú xalac Gali­lea, osuchí xalac Tibe­rías porque hui̠ntí chuná xta­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y. 7g/Pero cumu ni̠ luu xli̠­ca̠na ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ xlá tzokni̠t, ¿pi̠ li̠huaca chú naca̠­naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­nimá̠n?s_.Pus para xli̠­ca̠na hui­xinín xca̠­naj­látit hua̠ntu̠ Moisés tichu­huí̠­nalh y títzokli nac xlibro, na̠ xqui­la̠­ca̠­naj­la­níhu aquit, porque nac xlibro chuná tzokli la̠ta lácu aquit xacámaj latama̠y. --Pero ni̠ calac­pu­huántit para aquit nac­ca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n nac xla­catí̠n Dios, huí xlá tunu hua̠nti̠ chuná nat­la­huay, huá Moisés porque hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ huá li̠pa̠­hua­ná̠tit xta­chu­huí̠n pero ni̠ xli̠­ca̠na. kO,Hui­xinín luu laka­ti̠­yá̠tit para tícu naca̠­ma̠t­la̠n­ti̠­niyá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit, pero ni̠para tzinú lac­pu­tza­yá̠tit lácu nalak­tzak­sa­yá̠tit xta­péksi̠t Dios. Hui­xinín ni̠lay ca̠naj­la­yá̠tit quin­ta­chu­huí̠n porque caj luu xma̠nhuá putza­pá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n. _7+Aquit cmi­ni̠­tanchá nac xpa̠xtú̠n Quin­tla̠t la̠qui̠ chuná tla̠n nac­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n, pero huata hui­xinín ni̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu; pero para tícu xca̠­lakmín hua̠nti̠ caj sacstu xli̠­chu­hui̠­nánca huata huá luu pála xca̠­naj­la­nítit y xmaka­maklhti̠­nántit. *porque aquit cca̠­la­ka­pasá̠n y cca­tzi̠y pi̠ ni̠ kalhi̠­yá̠tit xta­pá̠x­qui̠t Dios nac mina­cujcán. nU)’Aquit ni̠ cpu­tzay para tícu xqui­huá­nilh pi̠ xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán, ;o(Huá chú xpa̠­la­cata hui­xinín ni̠ qui­la̠­lak­ta­la­ca­tzu­hui̠­pu­tu­ná̠hu la̠qui̠ naka­lhi̠­yá̠tit a̠má lak­táxtut nac mili̠s­tac­nicán. I 'Hui­xinín luu anka­lhi̠ná li̠huana̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka porque hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ antá tla̠n namac­la­yá̠tit xlak­táxtut mili̠s­tac­nicán, pero ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit pi̠ aquit a̠má hua̠nti̠ li̠chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios hua̠nti̠ naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ putza­pá̠tit. N&Pero huá li̠lay cumu xta­chu­huí̠n nia̠ cha̠n nac mina­cujcán, y porque ni̠ qui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na huá Quin­tla̠t Dios y huá qui­ma­ca­mini̠t. %Y na̠chuna li̠túm hua­tiyá a̠má Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t aya ma̠s­ta̠ni̠t talu­lóktat caj qui­la­cata, ma̠squi chá hui­xinín ne̠cxni a̠ kax­pa­tá̠tit xta­chu­huí̠n y ni̠para maktum a̠ ucxi­lhá̠tit. ta$Juan má̠s­ta̠lh talu­lóktat xla­cata pi̠ Dios qui­ma­ca­mini̠t pero hui­lapá chú hua̠ntu̠ a̠tzinú naca̠­ma̠­lu­lok­niyá̠n ni̠ xachuná xta­chu­huí̠n Juan, pus huá cuanima a̠má quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠t­la­huay. Pus pu̠tum eé hua̠k hua­tiyá hua̠ntu̠ qui­li̠­ma̠s­cu­juni̠t Quin­tla̠t la̠qui̠ nac­ma̠­kan­taxti̠y, pus caj eé ta­scújut xli̠­ca̠na li̠ta­siyuy pi̠ huá Quin­tla̠t Dios qui­ma­ca­mini̠t. }s#Amá xta­chu­huí̠n Juan Bau­tista li̠táx­tulh cumu la̠ li̠maksko la̠qui̠ xlá naca̠­mak­sko­niyá̠n, y hui­xinín luu aktum tapa̠­xu­huá̠n maka­mak­lhti̠­nántit xtax­káket, pero ni̠ luu maka̠s quilh­ta­macú. 5c"Pero aquit ni̠ cli̠­lacá̠n para túcu nahuán cha̠tum chixcú caj qui­la­cata, osuchí para túcu nama̠­siyuy; huata aquit caj cca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­ta­camá̠n Juan la̠qui̠ tla̠n naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu y nama̠aka­pu̠­tax­ti̠­yá̠tit mili̠s­tac­nicán. 9!Hui­xinín qui̠­ma̠­ka­lhas­qui­ni̠­nántit Juan Bau­tista caj quim­pa̠­la­cata y hua̠ntu̠ xlá kalh­ti̠­nanchá luu laca­tancs. O  Pero huí cha̠tum hua̠nti̠ qui­ma̠­lan­qui̠y y quin­ta̠­ta̠yay y aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ hua̠ntu̠ xlá huan caj quim­pa̠­la­cata li̠ca̠­nájlat porque xli̠­ca̠na. B }Pus para aquit caj que̠cstu xac­ta­lán­qui̠lh nac xla­catí̠n cris­tianos, luu laca­tancs pi̠ ni̠tu̠ xli̠­macua quin­ta­chu­huí̠n y tla̠n ni̠ xca̠­naj­látit. W '’Aquit ni̠lay túcu ctla­huay hua̠ntu̠ caj que̠cstu qui­la­cata, huata acxni̠ aquit cca̠­pu­tza̠­naniy cris­tianos hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tat­la­huani̠t luu xta­lu­lóktat quin­ta­pu­tzá̠n porque chuná ctla­huay cumu la̠ qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t.  #y cha̠­tunu cha̠­tunu nata­ta̠c­xtu­ya̠chi anta­nícu xca̠­ma̠c­nu̠­cani̠t. Hua̠nti̠ tla̠n xuani̠t xta­pu­hua̠ncán nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ nata­ka­lhi̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t, pero hua̠nti̠ luu ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán xta­huani̠t xlacán nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tatit­la­huani̠t. Jesús ma̠siyuy pi̠ xli̠ca̠na kalhi̠y li̠ma̠peksí̠n iKNi̠ cali̠­li̠­pu­huántit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, porque luu xli̠­ca̠na ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­pu̠tum ni̠n naquin­ta­kax­matniy quin­ta­chu­huí̠n, veNa̠chu­na­li̠túm qui­ma̠x­qui̠ni̠t a̠má li̠t­li­hueke la̠qui̠ aquit nac­ca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n cris­tianos caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, porque aquit xli̠­ca̠na Xata­lac­sacni Chixcú. Porque chuná cumu la̠ Quin­tla̠t Dios sacstu kalhi̠y li̠t­li­hueke xlá ma̠sta̠y látama̠t porque lanca xla­ca­tzúcut, pus na̠chuná chú cumu aquit Xka­huasa qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠t­li­hueke la̠qui̠ nac­ma̠sta̠y eé latáma̠t. ,QXli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lak­cha̠ma quilh­ta­macú y la̠n­chujá aya lak­cha̠ni̠t acxni̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t nata­kax­mata xta­chu­huí̠n Xka­huasa Dios, y hua̠nti̠ nata­kax­matniy hua̠ntu̠ xlá nahuán nata­ka­lhi̠y latáma̠t. q[’Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ quin­kax­matniy hua̠ntu̠ cliakchu­hui̠­nama y na̠chuna li̠túm chú li̠pa̠­huán hua̠nti̠ qui­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t, xlá mak­lhti̠nán latáma̠t xasa̠sti hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná cahuá naka­lhi̠y, y niaj ne̠cxni cati­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠ca xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n, pus xlá ti̠tax­tuni̠t nac xatiji ca̠li̠ní̠n y aya tzu­cuni̠t chú lac­tla̠­huán nac xatiji latáma̠t. oWY cumu chuná lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xla­cata xli̠­pacs cris­tianos naquin­ta­ca̠c­ni̠­naniy aquit Xka­huasa cumu la̠ ca̠c­ni̠­na­nicán Dios hua̠nti̠ luu quin­tla̠t, hua̠nti̠ ni̠ quin­ca̠c­ni̠­naniy aquit Xka­huasa Dios na̠ ni̠ xli̠­ca̠na ca̠c­ni̠­na­nima quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t. r]Dios quin­tla̠t ni̠ti̠ ma̠xo­ko̠ni̠y xta­la̠­ka­lhí̠n sino aquit Xka­huasa qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n xla­cata aquit nac­ca̠s­quiniy cuentaj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos. QPus chuná cumu la̠ Dios ca̠ma̠­laca­stac­uani̠y ni̠n y ca̠ma̠x­qui̠y latáma̠t, pus na̠chuná chú aquit na̠ nac­ma̠x­qui̠y latáma̠t hua̠nti̠ aquit nac­ma̠x­qui̠­putún. /Dios luu xli̠­ca̠na quim­pa̠x­qui̠y porque aquit Xka­huasa y qui­ma̠­si­yuniy la̠ta túcu xlá tla­huama, y naquin­ti­ma̠­si­yu­niycú a̠tzinú tlak lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ aquit nac­tla­huay y hui­xinín luu naca̠­ma­ke̠k­lhayá̠n. !;Jesús na̠ chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos: —Xli̠­cána aquit Xka­huasa Dios y luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠lay túcu ctla­huay hua̠ntu̠ caj que̠cstu qui­la­cata, huata caj xma̠nhuá ctla­huay hua̠ntu̠ cuc­xilha tla­huay Dios porque huá quin­tla̠t. Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­huay Dios, cumu aquit Xka­huasa, pus na̠ huá ctla­huay. =~sHuá xla­cata a̠ma̠ko̠lh judíos luu xta­li̠­mak­ni̠­putún, ni̠ caj cumu para ni̠ xca̠c­ni̠­naniy a̠má quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán, sinoque porque xlá na̠ luu Dios xli̠­ta­pu̠lhca̠y acxni̠ xuan pi̠ huá luu xtla̠t. Cumu Jesús Xkahuasa Dios kalhi̠y li̠ma̠peksí̠n } Pero para tícu xka­lhas­quín Jesús túcu xla­cata chuná xtla­huay, chiné xkalhti̠y: —Dios hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na Quin­tla̠t, anka­lhi̠ná scujma y ni̠para aktum quilh­ta­macú jaxa, y na̠chuná chú aquit anka­lhi̠ná cscujma. |Caj huá xpa̠­la­cata a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n judíos xta­pu­tza­má̠­nalh Jesús xta­mak­ni̠­putún cumu xlá xca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut acxni̠ xlak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú sábado y ni̠tícu scuja. w{gCumu a̠má chixcú aya xca­tzi̠y tícuya̠ chixcú hua̠nti̠ xma̠t­la̠n­ti̠ni̠t huata xlá la̠li̠­huán alh ca̠huaniy xana­puxcun judíos pi̠ huá Jesús xuanicán a̠má chixcú hua̠nti̠ xma̠t­la̠n­ti̠ni̠t. 7zgAca­li̠stá̠n Jesús ma̠nok­lhuchá nac lanca pu̠si­culan y chiné huá­nilh: —Chú luu tla̠n cumu aya tat­la̠n­ti̠­ni̠ta, pero chú niaj cat­lahua tala̠­ka­lhí̠n cumu la̠ xtla­huaya xapu̠lh la̠qui̠ niaj nachi­payá̠n a̠má luu a̠tzinú xali̠­pe̠­cuánit tajátat. ay; Cumu a̠má chixcú ni̠ xca­tzi̠y tícu xma̠t­la̠n­ti̠ni̠t, porque Jesús xca̠­lak­sti̠­pa̠­ta­nu̠ni̠t anta­nícu luu lhu̠hua xta­la­yá̠­nalh cris­tianos, ni̠tu̠ kalh­tí̠­nalh. x Xlacán taka­lhas­quimpá: —¿Tícu a̠má chixcú hua̠nti̠ huanín: “Casacti mix­tícat y catlá̠huanti”? 'wG Pero a̠má chixcú chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Hua̠nti̠ qui­ma̠t­lá̠n­ti̠lh qui­huá­nilh: “Casacti mix­tícat y cat­lá̠­huanti.” Kv y nac tiji maka­pi­tzí̠n judíos hua̠nti̠ taúcxilhli pi̠ xcu­cani̠t cxtícat chiné tahuá­nilh: —La̠nchú eé quilh­ta­macú caj luu jaxcán y ni̠ mili̠­cúcat mix­tícat. Wu' Acxni tuncán a̠má chixcú tat­lá̠n­ti̠lh la̠li̠­huán, sacli xpu̠­tama y tzú­culh tla̠­huán. Pero cumu sábado xuani̠t a̠má quilh­ta­macú xli̠­huancán para tícu nas­cuja, _t7Pero Jesús huá­nilh: —Cata̠qui, casacti mix­tícat y cat­lá̠­huanti. Us#Amá ta̠tatlá kalh­tí̠­nalh: —Pero ni̠ti̠ hua̠nti̠ naqui­maju̠y nac musni acxni̠ tanan­katla chú­chut. La̠ta maka­tunu cta­ju̠­putún túnuj tuncán hua̠nti̠ taju̠­paray. \r1Acxni̠ úcxilhli Jesús pi̠ antá xmá a̠má chixcú y cátzi̠lh pi̠ maka̠sá quilh­ta­macú la̠ta xlá xpa̠­ti̠ma, pus huá chiné li̠ka­lhás­quilh: —¿Lácu pi̠ tat­la̠n­ti̠­pu­tuna? yqkPus antá xuí cha̠tum chixcú xlá aya xle̠ma xli̠­pu­xa­ma­cu̠­tzayán ca̠ta la̠ta xta̠­tatlay. p+Porque huancán pi̠ mat ni̠ xma­ka̠sni xta̠c­ta­ya̠chi cha̠tum ángel nac a̠má musni y xlak­nan­katla chú­chut y huá chú ti̠ pu̠lh nata­ju̠­ya̠chá nac chú­chut pálaj tuncán natat­la̠nti̠y ma̠squi la̠tachá túcuya̠ tajátat xka­lhi̠y. LoAntá nac xtampí̠n xta­má̠­nalh lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠y la̠tachá túcuya̠ tajátat: hui̠nti̠ laka­tzí̠n, maka­pi­tzí̠n ni̠lay xtat­la̠­huán y na̠chuná hua̠nti̠ xta­lac­lu̠n­tu̠­hua­nani̠t; xlacán xta­ka­lhi̠­má̠­nalh acxni̠ nata­nan­katla chú­chut. 5ncNac lacatum má̠lacchi anta­nícu xlac­ta­nu̠cán nac a̠má ca̠chi­quí̠n xuanicán Puerta de las Ovejas, antá lacatzú xuí aktum musni nac xata­chu­huí̠n hebreo xuanicán Betzata, y antaní xlac­ta­nu̠cán kan­qui­tzis arco hua̠ntu̠ li̠huana̠ xlak­chi­pa­ya̠­huani̠t. m Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh judíos tat­la­huapá aktum pa̠xcua nac Jeru­salén y Jesús na̠ alh nac pa̠xcua. 7lg6Pus huá chú eé xliaktiy lac­lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut hua̠ntu̠ tlá­hualh Jesús acxni̠ qui̠­ta­lák­spitli nac Judea y chimpá nac Gali­lea.=ks5Amá chixcú na̠ laca­pá̠s­tacli pi̠ hua­tiyá a̠má hora acxni̠ Jesús huá­nilh: “Min­ka­huasa aya tatla̠nti̠ni̠t.” Y a̠má chixcú li̠pá̠­hualh Jesús xa̠hua xli̠­pu̠tum hua̠nti̠ xalac xchic na̠ tali̠­ca̠­naj­lá­nilh caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tlá­hualh. Yj+4Xlá ca̠ka­lhás­quilh cumu túcuya̠ hora tzu­cuni̠t tat­la̠nti̠y a̠má kahuasa; xlacán chiné tahuá­nilh: —Ko̠tán, ma̠x cumu ca̠maktum hora xuani̠t acxni̠ mák­xtekli lhcúya̠t. Ui#3Acxni̠ aya xcha̠n­ti̠­lhay nac xchic la̠li̠­huán támilh tapa̠x­toka maka­pi­tzí̠n xta­sa̠­cuá̠n, y chiné tahuá­nilh: —Min­ka­huasa aya tat­la̠n­ti̠ni̠t y luu tla̠n má. rh]2Pero huata Jesús chiné huá­nilh: —Luu li̠pa̠­xúhu capit nac mín­chic porque a̠má min­ka­huasa aya tat­la̠n­ti̠ni̠t. Amá chixcú ca̠náj­lalh hua̠ntu̠ huá­nilh Jesús y la̠li̠­huán alh nac xchic. Zg-1Pero a̠má tali̠­pa̠hu chixcú chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n, pála caquin­ta̠pi nac quín­chic li̠huán nia̠ ni̠y quin­ka­huasa. Ef0Jesús chiné huá­nilh: —Hui­xinín ni̠ luu qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu para ni̠ pu̠lh naucxi­lhá̠tit aktum luu li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ ctla­huay. w4~}}|W{ zyy!x+vvutsrqGoonHl#jihg]fKdcba:_^^\[NZXVV TTSRRQsPPkO=NMLKK=JaIIHGnFUDDZBA@;>=9p87`54.3O2L0/.. ,+*)(';&?%h$#z"[!C +se^&\ S   j r3Y)^4&[E Maka­pi­tzí̠n xta­huán: —Xli̠­ca̠na cuan, huá. Y huí maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­huam­paray: —Ni̠ huá, pero luu xta̠­chuná tasiyuy. Pero huata a̠má chixcú ma̠n xca̠­huaniy: —Xli̠­ca̠na pi̠ aquit a̠má chixcú hua̠nti̠ hua­ni­pá̠tit. GZ Hua̠nti̠ xta­la­ka­pasa chu hua̠nti̠ xta̠­la­ca­tzuní̠n chiné tzú­culh tahuán: —¿Lácu pi̠ ni̠ huá eé chixcú hua̠nti̠ xta­huilay la̠qui̠ nas­quín limos­na? ,YQ Y chiné huá­nilh: —La̠li̠­huán capit laka­cha­kana nac musni hua̠ntu̠ hua­nicán Siloé —eé tachu­huí̠n huam­putún: Hua̠nti̠ macamincani̠t. Amá laka­tzí̠n la̠li̠­huán alh y laka­chá­kalh; acxni̠ chú aya qui̠­tás­pitli, tla̠ná xla­ca­hua̠nán. VX% Acxni̠ chuná huan­ko̠lh Jesús chujli nac ca̠ti­yatni y huá li̠t­lá­hualh actzu̠ pu̠tlú̠n xchújut, y aca­li̠stá̠n li̠la­cat­lá­hualh nac xla­kas­tapu a̠má laka­tzí̠n. +WO Aquit cli̠­taxtuy tax­káket hua̠ntu̠ tali̠­la­ca­hua̠nán cris­tianos, y li̠huán clama nac ca̠quilh­ta­macú nac­ma̠sta̠y quin­tax­káket. 8Vi Li̠huán ca̠cu­hui­nicú cat­la­hua­níhu xta­scújut hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t, porque aya tala­ca­tzu­hui̠ma ca̠tzi̠sní acxni̠ niaj lay catis­cujca. wUg Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ caj huá xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n, y ni̠para xta­la̠­ka­lhi̠ncán xtla̠t, huata caj luu chuná lani̠t la̠quí antá nali̠­ta­siyuy la̠ta túcua tla̠n tla­huay Dios. IT  Xdis­cí­pulos chiné taka­lhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿lácu luu laka­tzí̠n tuncán li̠la­ca­chini̠t eé chixcú? ¿Xatícu cahuá luu tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n? ¿Pi̠ huá cahuá xtla̠t osuchí luu ma̠n xta­la̠­ka­lhí̠n xla­cata pi̠ chuná laka­tzí̠n laca­chini̠t? S  Acxni̠ Jesús ti̠táx­tulh lacatum xlá úcxilhli cha̠tum chixcú pi̠ luu chuná tuncán laka­tzí̠n xla­ca­chini̠t. tRa;Huata a̠ma̠ko̠lh judíos huákaj tasá­qui̠lh chí­huix la̠qui̠ nata­liacta­lan­chipay Jesús; pero xlá tátze̠kli nac lanca pu̠si­culan, ca̠ti̠­lac­pun­tax­tu­ko̠lh cris­tianos y tatam­pú̠x­tulh.(QI:Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n, pi̠ hasta la̠ta ni̠najtí xlama Abraham aquit xac­la­majá. mPS9Ama̠­ko̠lh judíos chiné tahuá­nilh Jesús: —Pero huix ni̠naj para kalhi̠ya íta̠t ciento ca̠ta la̠ta lápa̠t, ¿y chi̠nchú huana pi̠ ucxilh­ni̠ta a̠má xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pasni Abraham? HO 8Amá Abraham hua̠nti̠ xamaká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán xli̠­ca̠na luu li̠pa̠­xú­hualh acxni̠ xlá cajcu xlac­pu­huán pi̠ aquit xacámaj min nac ca̠quilh­ta­macú, huata xli̠­ca̠na xlá ucxilh­la­cá­chilh eé quilh­ta­macú nac xta­la­ca­pa̠s­tacni y luu li̠pa̠­xú­hualh. |Nq7Ma̠squi luu chuná chú hui­xinín ni̠ laka­pa­sá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni, pero aquit xlá cla­ka­pasa. Para xac­kalh­tá­tze̠kli xacuá pi̠ ni̠ cla­ka­pasa, pus na̠ luu xaaksa­ni̠ná xac­li̠­táx­tulh cumu la̠ hui­xinín. Pero cumu aquit xli̠­ca̠na cla­ka­pasa huá cca̠­li̠t­la­huay hua̠ntu̠ xlá qui­li̠­ma̠­peksi̠y. 1M[6Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Para caj aquit que̠cstu cla­cas­quín pi̠ naqui­la̠­ca̠c­ni̠­na­ni­yá̠hu a̠má quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit xac­ca̠­huanín ni̠tu̠ li̠ma­cuán. Pero huata huí cha̠tum hua̠nti̠ lacas­quín pi̠ naqui­la̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu, pus huá Quin­tla̠t, hua­tiyá tamá hua̠nti̠ hui­xinín li̠ma̠x­tu­yá̠tit Mi­Dios­cán. L5¿Lácu pi̠ a̠tzinú chú huix lanca mila­ca­tzúcut ni̠ xachuná la̠ a̠má xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham? Porque xlá na̠ ni̠lh chu xli̠­hua̠k pro­fetas. Bueno, pero ¿tícu chú huix luu li̠tax­tu­pu­tuna? IK 4Ama̠­ko̠lh cris­tianos takalh­tí̠­nalh: —Xli̠­ca̠na la̠nchú luu cta­lu­lo­ká̠hu pi̠ ca̠na makat­la­ja­ni̠tán xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní, porque la̠ta xalak­maká̠n pro­fetas chu a̠má hua̠nti̠ quin­quilh­tzu­cutcán Abraham xlacán hua̠k tani̠ni̠t; pero chi̠nchú huix huana pi̠ hua̠nti̠ nacuentaj­tla­huay hua̠ntu̠ huix li̠chu­hui̠­nana, ne̠cxni catí­ni̠lh xli̠s­tacni. $JA3Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ nacuentaj­tla­huay hua̠ntu̠ aquit cli̠­chu­hui̠nán xlá ne̠cxni catí­ni̠lh xli̠s­tacni. I52Pero ni̠ huá huam­putún pi̠ aquit luu cla­cas­quima naquin­ca̠c­ni̠­na­nicán, ma̠squi xli̠­ca̠na huí cha̠tum hua̠nti̠ lacas­quín naquin­ca̠c­ni̠­na­nicán, y huata huá xlá naca̠­mak­squín cuenta hua̠nti̠ ni̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán. 4Ha1Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit ni̠tu̠ qui­maka­tla­jama xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. Amá ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠t­la­huay chuná cli̠­la­ka­chix­cu­hui̠ma Quin­tla̠t, pero huata hui­xinín ni̠ qui­la̠­ca̠c­ni̠­na­ni­yá̠hu aquit. G0Y a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos chiné tahuá­nilh: —Pus pi̠ luu xli̠­ca̠na acxni̠ cuaná̠hu pi̠ huix na̠ antá xalac Samaria porque na̠ luu chuná min­kásat y makat­la­ja­ni̠tán xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. F5/Hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán Dios y tata­pek­si̠niy xlacán takax­matniy xta­chu­huí̠n, pero cumu hui­xinín ni̠ tapek­si̠­ni­yá̠tit Dios huá ni̠ li̠kax­pat­pu­tu­ná̠tit xta­chu­huí̠n. Cristo xapu̠lh lamajá ni̠ xachuná Abraham ME.Caqui­la̠­hua­níhu, ¿xatí­cuya̠ la̠ hui­xinín tla̠n naqui­huaniy pi̠ aquit cka­lhi̠y quin­ta­la̠­ka­lhí̠n? Pus ni̠para cha̠tum. Pero cumu aquit anka­lhi̠ná cli̠­chu­hui̠­nani̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, ¿túcu chú xpa̠­la­cata ni̠ qui­la̠­li̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu? D'-Huá xpa̠­la­cata, cumu hua̠ntu̠ aquit cuan luu xli̠­ca̠na talu­lóktat, hui­xinín ni̠lay qui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu. Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Cumu para xli̠­ca̠na huá cahuá Min­tla̠­ticán Dios hui­xinín xqui­la̠­pa̠x­quí̠hu, porque antá cmi­ni̠­tanchá nac xpa̠xtú̠n antaní xlá hui­lachá; pus aquit ni̠ caj quin­ta­pa̠­xu­huá̠n ma̠squi cmini̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú, sinoque huá qui­ma­ca­mini̠t Dios hua̠nti̠ Quin­tla̠t. @))Hui­xinín huá tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ tla­huay hua̠nti̠ xli̠­ca̠na min­tla̠tcán. Xlacán chiné tahua­nipá: —¡Já, pero lácu huix luu qui­la̠­li̠­pu̠lh­ca̠­yá̠hu! Porque aquinín caj xma̠n cha̠tum Quin­tla̠­ticán huí huá Dios. ?!(Ma̠squi aquit aya cca̠­huanín a̠má tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ Dios qui­ma̠­si­yu­nini̠t, hui­xinín ni̠ ca̠naj­la­yá̠tit y juerza qui­la̠­mak­ni̠­pu­tu­ná̠hu. Abraham ne̠cxni xtla­huay hua̠ntu̠ hui­xinín tla­hua­yá̠tit. >!'Xlacán chiné takalh­tí̠­nalh: —Aquinín huá quin­tla̠tcán Abraham. Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Para xli̠­ca̠na hui­xinín xcamán cahuá Abraham pus na̠chuná xmaca­sta̠­látit cumu la̠ xlá tila­tá­ma̠lh nac ca̠quilh­ta­macú. =/&Aquit cka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Quin­tla̠t y huá cli̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ qui­ma̠­si­yu­nini̠t, pero maka­pi­tzí̠n hui­xinín kalhi̠­yá̠tit tunu min­tla̠tcán y huá tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠­si­yu­ni­ni̠tán. "<=%Xli̠­ca̠na aya cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín mili̠­ta­la­ka­pas­nicán xuani̠t a̠má xamaká̠n kolu­tzí̠n Abraham, pero ma̠squi chuná hui­xinín qui­la̠­mak­ni̠­pu­tu­ná̠hu porque ni̠ ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­niyá̠n. D;$Huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para aquit Xka­huasa Dios cca̠­ma̠x­qui̠yá̠n lak­táxtut, a̠má tala̠­ka­lhí̠n niaj lay cata­ca̠­ma̠s­cujún cumu la̠ xta­chí̠n. S:#Cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ caj la̠ tachí̠n ma̠s­cu­jucán, xlá ni̠lay tla­huay tu̠ lacas­quín huata huá tla­huay hua̠ntu̠ huaniy xpatrón, pero aquit Xka­huasa Dios ni̠ tachí̠n. x9i"Jesús ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n xlacán tali̠­taxtuy cumu la̠ xta­sa̠­cuacán tala̠­ka­lhí̠n, osuchí cumu la̠ xta­chi̠ncán. d8A!Maka­pi­tzí̠n chiné takálh­ti̠lh: —Amá Abraham hua̠nti̠ maká̠n quilh­ta­macú xlama qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán xuani̠t aquinín, y ne̠cxni a̠ quin­ca̠­chi̠­caná̠n la̠qui̠ para tícu caj chuná nac­scuj­ni­yá̠hu. ¿Túcu chú xpa̠­la­cata huix li̠huana pi̠ nac­ka­lhi̠­yá̠hu lak­táxtut? \71 y chuná hui­xinín tla̠n nala­ka­pa­sá̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, y huá a̠má tala­ca­pa̠s­tacni naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n lak­táxtut porque caj la̠ tachí̠n hui­xinín lapá̠tit. F6Jesús chiné ca̠huá­nilh judíos hua̠nti̠ aya xta­sta̠­la­ni­putún: —Pus para hui­xinín luu aksti̠­tumá nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n pus chuná tla̠n nali̠­tax­tu­yá̠tit cumu la̠ xax­li̠­ca̠na quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, k5OAcxni̠ chuná chu­hui̠­nan­ko̠lh Jesús, luu lhu̠hua cris­tianos xta­li̠­pa̠­huam­putún y xta­sta̠­la­ni­putún. Jesús tla̠n ca̠lakma̠xtuy hua̠nti̠ xtachi̠ncán ca̠tlahuani̠t tala̠kalhí̠n S4Porque Dios hua̠nti̠ aquit qui­ma­ca­mini̠t anka­lhi̠ná quin­ta̠­la­pu̠lay, Quin­tla̠t ne̠cxni a̠ quiak­xtek­makán porque anka­lhí̠n aquit ctla­huay hua̠ntu̠ xlá lakati̠y. t3ay huá chiné ca̠li̠­hua­nipá: —Hasta acxni̠ hui­xinín naqui­la̠­ma̠­ta̠lh­ma̠­ni̠­yá̠hu nac cruz, pus acxnicú luu naaka­ta̠k­sá̠tit tícu aquit; y na̠ acxnicú naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ aquit ni̠tu̠ ctla­huay hua̠ntu̠ caj que̠cstu qui­la­cata, huata caj xma̠nhuá cuan hua̠ntu̠ qui­ma̠­si­yu­nini̠t Quin­tla̠t. {2oPero xlacán ni̠ taaká­ta̠ksli pi̠ Jesús xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nama Dios hua̠nti̠ Xtla̠t, T1!Aquit tla̠n lhu̠hua xac­ca̠­li̠­chu­hui̠nán y xac­ca̠­li̠­ya̠­huán hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­hua­yá̠tit, pero huata huá nac­ma̠­siyuy uú nac ca̠quilh­ta­macú hua̠ntu̠ lacas­quín hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t y hua̠ntu̠ ckax­mat­nini̠t; pus xlá luu aksti̠tum xta­la­ca­pa̠s­tacni. \01Xlacán chiné tahuá­nilh: —Xli̠­ca̠na, ¿tícuya̠ chixcú huix? Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ hasta la̠ta xapu̠lh tuncán cca̠­hua­ni­ni̠tán tícu aquit. /Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­huanín pi̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n y acxni̠ nani̠­yá̠tit huá nali̠­lak­tzan­ka̠­yá̠tit. Cumu para ni̠ naca̠­naj­la­yá̠tit pi̠ aquit a̠má hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, pus acxni̠ nani̠­yá̠tit pim­pá̠tit li̠lak­tzan­ka̠­yá̠tit min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. .wJesús ca̠huá­nilh: —Hui­xinín mim­pu̠­la­ta­ma̠ncán antá uú huí ca̠tu̠tzú, pero quim­pu̠­la­tama̠n huí ta̠lhmá̠n; hui­xinín uú xala ca̠quilh­ta­macú, pero aquit ni̠ antá uú xala ca̠quilh­ta­macú. [-/Y a̠ma̠ko̠lh judíos chiné tzú­culh la̠huaniy: —Eé chixcú ma̠x a̠huayu caj amá̠­calh mak­ni̠cán sacstu, huá chuná li̠huán pi̠ ni̠lay cati­chá̠hu anta­nícu xlá ámaj cha̠n. },sCaj li̠puntzú Jesús ca̠hua­nipá eé takalh­chu­huí̠n: —Aquit cama a̠laca­tunu y naqui­la̠­pu­tza­yá̠hu, pero hui­xinín ni̠ caquin­ti­la̠­mac­láhu; pus anta­nícu aquit nac­chá̠n hui­xinín ni̠lay cati­pítit porque kalhi̠­yá̠tit lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n y acxni̠ nani̠­yá̠tit huá nali̠­lak­tzan­ka̠­yá̠tit. -+SJesús chuná ca̠ta̠­chu­huí̠­nalh a̠ma̠ko̠lh fariseos acxni̠ xlá xak­chu­hui̠­nama nac lacatzú xamá̠­lacchi lanca pu̠si­culan antaní xta­hui­lá̠­nalh cajón hua̠ntu̠ xpu̠­taju̠y limos­nas. Pero ni̠tícu chí­palh la̠qui̠ nale̠ncán nac pu̠la̠­chi̠n porque nia̠ xlak­chá̠n xquilh­ta­macú la̠ nama­ca­ma̠s­ta̠cán. Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ lakama Xtla̠t %*CXlacán chiné taka­lhás­quilh: —¿Nícu hui­lachá min­tla̠t? Jesús ca̠huá­nilh: —Hui­xinín ni̠ qui­la̠­la­ka­pa­sá̠hu aquit y ni̠para huá Quin­tla̠t laka­pa­sá̠tit. Para aquit xqui­la̠­la­ka­pasui, pus na̠ xla­ka­pástit Quin­tla̠t. c)?Pus cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huí cha̠tiy hua̠nti̠ tama̠­lu­loka xla­cata pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠nán, aquit cha̠tum, chu Quin­tla̠t xli̠­cha̠tiy hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. J( Nac a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ Moisés tica̠­mak­xteknín, antá tatzokni̠t pi̠ acxni̠ cha̠tiy tes­tigos luu acxtum nata­chu­hui̠nán, pus naca̠­ca̠­naj­la­nicán. A'{pero para xac­ca̠­ma̠­la­cá­pu̠lh min­ka­satcán, hua̠ntu̠ xac­ca̠­huanín hua̠k xli̠­ca̠na porque aquit ni̠ que̠cstu para tícu cpu­tza̠­naniy xcuentaj huata huá Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t qui­ma̠x­qui̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni túcu nac­li̠­ya̠­huanán. l&QHui­xinín qui­la̠­li̠­ya̠­hua­ma̠­náhu hua̠ntu̠ lacas­qui­ná̠tit porque cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú xala ca̠quilh­ta­macú qui­la̠­li̠­ma­ca̠­náhu. Aquit ni̠tu̠ cca̠­li̠­ya̠­huayá̠n, q%[Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit ni̠ cak­ska­huinán, ma̠squi luu caj que̠cstu caqui­li̠­chu­hui̠­nán­calh pero quin­ta­chu­huí̠n li̠ma­cuán porque aquit cca­tzi̠y nícu cminchá, y na̠ cca­tzi̠y nícu cpe­kama. Pero hui­xinín ni̠ catzi̠­yá̠tit nícu cminchá y na̠ ni̠para catzi̠­yá̠tit nícu cpe­kama. j$M Maka­pi­tzí̠n fariseos chiné tahuá­nilh: —Huix caj luu me̠cstu li̠chu­hui̠­nam­pá̠­canti, caj huá xpa̠­la­cata tamá min­ta­chu­huí̠n ni̠tu̠ li̠ma­cuán y ni̠lay cca̠­naj­la­yá̠hu. a#; Jesús tzu­cupaj ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: —Aquit cli̠­taxtuy tax­káket hua̠ntu̠ macax­ka­ke̠nán nac ca̠quilh­ta­macú. Hua̠nti̠ naqui­li̠­pa̠­huán y naquis­ta̠­laniy naka­lhi̠y tax­káket nac xla­táma̠t y ne̠cxni cati­la­tá­ma̠lh xala­ka­ca̠­pucsua. 2"] Xlá chiné kalh­tí̠­nalh: —Quim­pu̠­chiná, niaj ti̠ qui­ma̠­la­ca­pu̠ma. Y Jesús chiné huá­nilh: —Pus na̠ ni̠para aquit cla­cas­quín nac­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tit­la­hua­ní̠ta min­ta­la̠­ka­lhí̠n. La̠nchú capittá nac mín­chic, y niaj cat­lahua tala̠­ka­lhí̠n. Jesús huá taxkáket hua̠ntu̠ li̠lacahua̠naná̠hu ! Acxni̠ chú taquilh­pú̠­qui̠lh Jesús niaj tícu úcxilhli ca̠ta caj sacstu a̠má pusca̠t xyá, xlá chiné huá­nilh: —Pusca̠t, ¿nícu tayá̠­nalh hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ca­pu̠má̠n? ¿Lácu pi̠ niaj ti̠ ma̠la­ca­pu̠má̠n? Z - Acxni̠ xlacán takáx­matli a̠má tachu­huí̠n ni̠tu̠ takalh­tí̠­nalh huata laka­siyu tzú­culh tatza̠lay, cha̠­tunu tzú­culh taán, pu̠lh tapú̠­lalh hua̠nti̠ aya lak­ko̠lún y aca­li̠stá̠n táalh hua̠nti̠ tlakcu laka­huasán. Acxni̠ taanko̠lh ca̠ta sacstu Jesús tamák­xtekli chu a̠má pusca̠t. MJesús taquilh­pu̠­tapá y tzu­cupaj tzoknún nac tíyat. 'GY a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n chu­nacú xta­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠­má̠­nalh, pus huata Jesús taáctzajli y chiné ca̠huá­nilh: —La̠ta mac­xtum yá̠tit, para tax­tu­ya̠chá cha̠tum hua̠nti̠ ni̠túcu tit­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n, pus huata huá xlá luu mini̠niy casacli aktum chí­huix y cama­ca­pú̠­lalh la̠qui̠ naacta­la­mak­ni̠­yá̠tit tamá pusca̠t. #Xlacán caj chu­natá xta­li̠­kalh­pu­tza­má̠­nalh la̠qui̠ para túcu xlá ni̠ tancs nakalh­ti̠nán y chuná chú nata­li̠­ma̠­la­capu̠y. Huata Jesús taquilh­pú̠­talh y tzú­culh li̠tzoknún kantum actzu̠ xmacán nac ca̠ti­yatni. Nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n para tícu chuná pusca̠t nac­ma̠­nok­lhu­yá̠hu tla̠n nac­liacta­la­mak­ni̠­yá̠hu chí­huix. Chi̠nchú huix, ¿lácu huana pi̠ tla̠n chuná nac­tla­hua­yá̠hu? EXlacán chiné tahuá­nilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, eé pusca̠t cma̠­nok­lhu­ni̠­táhu acxni̠ luu cxa­kat­li̠ma túnuj chixcú y xak­ska­huima xta̠­ko̠lú. !Y maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua fariseos talí̠­milh cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ xta­ma̠­nok­lhuni̠t cxa­kat­li̠ma túnuj chixcú. Antá xlacán tayá̠­hualh nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos. X)y li̠cha̠li li̠túm acxni̠ xka­ka­ko̠lh xlá ampá nac lanca pu̠si­culan. Pero luu lhu̠hua cris­tianos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, xlá táhui y tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. V 'Huata Jesús alh nac ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Cerro de los Olivos, zm5Acxni̠ chuná tachu­hui̠­nan­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh fariseos cha̠­tunu cha̠­tunu alh nac xchic.s_4Pero huata xlacán caj tali̠­kalh­ka­má̠­nalh y chiné takalh­tí̠­nalh: —¿Lácu pi̠ na̠ xalac Gali­lea huix? Pus huata luu li̠huana̠ cali̠­kalh­ta­huaka a̠ma̠ko̠lh libros anta­nícu tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios y ne̠cxni cati­mac­lalh anta­nícu huan para cha̠tum pro­feta mini̠­tanchá nac Gali­lea.  3—Pus la̠ta tatzok­ta­hui­lani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés huan pi̠ ni̠para cha̠tum chixcú tla̠n cati­ma̠­la­ca­pú̠hu para ni̠ pu̠lh cati­pu­tza̠­na­níhu y li̠huana̠ naca­tzi̠­yá̠hu hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t. !;2Chi̠nchú Nico­demo hua̠nti̠ maktum ca̠tzi̠sní tiqui̠­la­ka­pa­xiá̠lhnalh Jesús xlá na̠ fariseo xuani̠t, chiné ca̠huá­nilh: *M1Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­matniy xta­chu­huí̠n, xlacán ni̠ taaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ huam­putún xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, pus caj huá xpa̠­la­cata xlacán taamá̠­nalh tali̠­lak­tzanka̠y. 0¿Lácu pi̠ na̠ aya taca̠­naj­la­nini̠t maka­pi­tzí̠n quim­pux­cucán osuchí quin­ta̠­fa­ri­seoscán? ~u/Huata a̠ma̠ko̠lh fariseos chiné tahuá­nilh: —¿Lácu pi̠ na̠ aya taak­ska­hui­tittá hui­xinín? 9.Xlacán takalh­tí̠­nalh: —La̠tachá xlá chu­hui̠nán a̠má chixcú ni̠para cha̠tum tícu chixcú a̠ chu­hui̠nán cumu la̠ xlá. U#-Ama̠­ko̠lh poli­cías tatas­pitpá y antá taampá antaní xta­hui­la̠­nanchá fariseos chu xana­puxcun cura, y acxni̠ tácha̠lh chiné ca̠ka­lhas­quinca: —¿Lácu ni̠ li̠tátit? 7g,Huata maka­pi­tzí̠n poli­cías xta­le̠m­putún Jesús nac pu̠la̠­chi̠n pero ni̠ cha̠tum hua̠nti̠ chí­palh. Xanapuxcun judíos ni̠ xtali̠pa̠huán Jesús c ?+Y caj xpa̠­la­cata Jesús a̠ma̠ko̠lh cris­tianos tata­paj­pi­tzi­ko̠lh. e C*Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzokni̠t huan pi̠ tamá Cristo xli̠­ta­la­ka­pasni nahuán a̠má xamaká̠n rey David, y xa̠huachí xalac Belén nahuán porque antá xca̠­chi­quí̠n xuani̠t David. )Pero maka­pi­tzí̠n chiné xta­huán: —Ni̠ xli̠­ca̠na huá Cristo hua̠nti̠ mini̠tán quin­ca̠­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠yá̠n. Hui̠nti̠ xta­huam­paray: —Pero, ¿lácu pi̠ xalac Gali­lea nahuán hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na Cristo? T !(Maka­pi­tzí̠n cris­tianos acxni̠ takáx­matli xta­chu­huí̠n, chiné tzú­culh tahuán: —Xli̠­ca̠na huá tamá pro­feta hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t nac ca̠quilh­ta­macú. M 'Caj xpa̠­la­cata eé xta­chu­huí̠n Jesús xta̠­ma̠­la­cas­tucma a̠má musni chu Espíri­tu Santo, huá xlá xuani­putún xla­cata hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán namak­lhti̠nán xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo; ma̠squi a̠má quilh­ta­macú nia̠ xmin Espíri­tu Santo porque Jesús nia̠ xni̠y la̠qui̠ nacha̠m­paray nac akapú̠n anta­nícu xapu̠lh xuí. Lhu̠hua cristianos tatapajpitziy caj xpa̠lacata Jesús dA&Pus chuná nali̠­kan­taxtuy hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán pi̠ nac xnacú a̠má cris­tianos hua̠nti̠ naqui­li̠­pa̠­huán ámaj tahuilay cumu la̠ aktum musni anta­nícu natax­tu­ti̠­lhay a̠má chú­chut hua̠ntu̠ nali̠­la­tama̠y xli̠s­tacni. .U%Acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú xliakas­putni pa̠xcua acxni̠ a̠tzinú luu lhu̠hua xta­tza­macán, Jesús tá̠yalh nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: —Para tícu kalh­pu̠­ti̠ma nac xla­táma̠t, caqui­lák­milh y aquit nac­ma̠­kotni̠y. L$¿Túcu chú luu hua­ni­putún acxni̠ chiné quin­ca̠­huanín: “Hui­xinín naqui­la̠­pu­tza­yá̠hu pero niaj caquin­ti­la̠­mac­láhu, porque hui­xinín ni̠lay cati­pítit anta­nícu aquit nac­ta­hui­la­ya̠chá”? Espíritu Santo li̠taxtuy cumu la̠ chúchut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t }s#Ama̠­ko̠lh judíos sac­stucán tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: —¿Nícu xlá naán la̠qui̠ aquinín niajlay cati­mac­láhu? ¿Lácu pi̠ huá cahuá naca̠­lakán a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán griegos la̠qui̠ huá naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ antá mákat tahui­la̠­nanchá? G"Amá quilh­ta­macú hui­xinín naqui­la̠­pu­tza­yá̠hu pero niaj caquin­ti­la̠­mac­láhu porque hui­xinín ni̠lay cati­pítit anta­nícu aquit nac­ta­hui­la­ya̠chá. K!Xlacán táalh pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Niaj luu maka̠s quilh­ta­macú cca̠­ta̠­lamá̠n aquit porque nac­tas­pit­paray nac xpa̠xtú̠n hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. }s Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán fariseos chu xana­puxcun cura, xlacán tzú­culh takax­mata la̠ta xta­li̠­chu­hui̠nán cris­tianos hua̠ntu̠ xlá xtla­huay Jesús, huata xlacán tamá­ca̠lh maka­pi­tzí̠n poli­cías hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalhnán nac lanca pu̠si­culan la̠qui̠ tachí̠n natalé̠n Jesús. wgPero na̠ luu lhu̠hua cris­tianos taca̠­naj­lá­nilh y chiné xta­huán: —Bueno, chi̠nchú acxni̠ namín Cristo qui­ma̠­ka­pu̠­tax­ti̠­nacán, ¿lácu pi̠ a̠tzinú lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut xlá nat­la­huay ni̠ xachuná ca̠t­la­huay eé chixcú? Fariseos tamacá̠n makapitzí̠n policías la̠qui̠ nachi̠le̠ncán Jesús H Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xta­chi­pa­putún la̠qui̠ nata­chi̠lé̠n, pero ni̠tícu chí­palh cumu nia̠ xlak­chá̠n xquilh­ta­macú la̠ta xlá namak­ni̠cán. ~uAquit xlá cla­ka­pasa porque antá nac xpa̠xtú̠n cminchá, y xa̠huachí cumu huá xlá qui­ma­ca­mini̠t. E~Jesús xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos nac lanca pu̠si­culan y acxni̠ xlá káx­matli hua̠ntu̠ xta­qui­lhuamá̠­nalh luu palha chiné ca̠huá­nilh: —¡Hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ qui­la̠­la­ka­pa­sá̠hu y catzi̠­yá̠tit anta­nícu cmi­ni̠­tanchá! Pero huí kam­pa̠tum hua̠ntu̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit, aquit ni̠ caj que̠cstu qui­la­cata ma̠squi cmini̠t, porque huí cha̠tum hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t y huá xlá ma̠sta̠y xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni, pero hui­xinín ni̠ laka­pa­sá̠tit. }Pero aquinín catzi̠­yá̠hu nícu xlá mini̠­tanchá y na̠ catzi̠­ya̠huá anta­nícu laca­chini̠t; y ni̠chuná cati­qui̠­táx­tulh acxni̠ Cristo namín nac ca̠quilh­ta­macú, porque ni̠tícu cati­cá­tzi̠lh nícu xlá minchá nahuán. +|OChi̠nchú pi̠ pu̠tum ca̠hui­li̠ni̠t cris­tianos, ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma y ni̠ti̠ para tícu xma̠aklhú̠­hui̠lh. Ma̠x a̠huayu taca̠­naj­lá­nilh qui­ma̠­pek­si̠­nacán pi̠ xli̠­ca̠na eé chixcú huá Cristo ti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. p{YY maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­la̠­nanchá nac Jeru­salén chiné tzú­culh taka­lhas­qui­ni̠nán: —¿Lácu pi̠ ni̠ huá eé chixcú hua̠nti̠ putza­má̠­calh la̠qui̠ namak­ni̠cán? z%Ni̠ luu caj aklakuá caqui­la̠­pu­tza̠­na­níhu hua̠ntu̠ ctla­huay. Acxni̠ para naqui­la̠­pu­tza̠­na­ni­pu­tu­ná̠hu hua̠ntu̠ ctla­huani̠t pero hua̠ntu̠ luu aksti̠tum cat­la­huátit. Jesús li̠chuhui̠nán hua̠ntu̠ luu xquilhtzúcut yPus cumu hui­xinín ni̠ laca­tza̠­la­pu­tu­ná̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés pus ca̠cir­cun­ci­dar­tla­hua­yá̠tit lactzu̠ laka­huasán ma̠squi sábado acxni̠ ni̠tícu scuja, ¿huá chi̠nchú luu qui­la̠­li̠­si̠­tzi̠­ni­yá̠hu cumu cma̠t­lán­ti̠lh cha̠tum ta̠tatlá acxni̠ a̠má quilh­ta­macú li̠huancán para tícu nas­cuja? !x;Hui­xinín huá ca̠li̠­cir­cun­ci­dar­tla­huacán lactzu̠ milak­ka­hua­sacán porque chuná tica̠­li̠­ma̠­peksí̠n Moisés (ma̠squi luu xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ huá Moisés ma̠quilh­tzu­qui̠­ni̠­tanchá eé hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios sinoque huá xamaká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham), pero hui­xinín fuerza ca̠cir­cun­ci­dar­tla­hua­yá̠tit lactzu̠ lak­skatá̠n ma̠squi acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ li̠huancán para tícu nas­cuja. LwJesús chiné ca̠huá­nilh: —Maktum quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k jaxcán aquit ctlá­hualh aktum luu tla̠n ta­scújut y hui­xinín chu­nacú tiliaklhu̠­hua̠t­nam­pá̠tit. ?vwAma̠­ko̠lh cris­tianos chiné takálh­ti̠lh: —Ma̠x caj laka­hui­típa̠t huix. ¿Lácu li̠huana pi̠ camá̠n ca̠mak­ni̠yá̠n? ¿Tícu mak­ni̠­pu­tuná̠n? huI¿Lácu pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na pi̠ huá Moisés tica̠­ma̠x­quí̠n a̠má xta­péksi̠t Dios la̠qui̠ hui­xinín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit? Pero ni̠para cha̠tum tícu luu lak­tzak­sama la̠qui̠ nama̠­kan­taxti̠y. Porque cumu para chuná cahuá, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata qui­la̠­li̠­mak­ni̠­pu­tu­ná̠hu? t Amá chixcú hua̠nti̠ li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ caj sacstu xta­la­ca­pa̠s­tacni, huá xlá chuná li̠t­la­huay la̠qui̠ luu nata­ca̠c­ni̠­naniy cris­tianos; pero hua̠nti̠ li̠taaka­tzanke̠y la̠qui̠ naca̠c­ni̠­na­nicán Dios hua̠nti̠ maca­mini̠t, pus chuná li̠ma̠­siyuy pi̠ talu­lóktat hua̠ntu̠ qui­lhuama y ni̠tu̠ caj aksa­ni̠­nama. s'Pus para tícu hui­xinín xtla­hua­pú­tulh xta­pa̠­xu­huá̠n Dios hua̠ntu̠ xlá lacas­quín, pus huata xlá naaka­ta̠ksa a̠má tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ aquit cqui­lhuama para huá xla Dios osuchí caj que̠cstu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni. r Cumu Jesús ca̠ka­lha­káx­matli chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Eé quin­ta­chu­hui̠n hua̠ntu̠ aquit cma̠­si­yuma ni̠ caj que̠cstu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni, pus huá xta­la­ca­pa̠s­tacni a̠má hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. MqAma̠­ko̠lh xana­puxcun judíos luu cacs xta­li̠­la­ca­huán y chiné xta­huán: —¿Nícu xlá luu catzí̠­nilh pu̠tum hua̠ntu̠ ma̠siyuy porque xlá ni̠ kalh­ta­hua­kani̠t? ,pQAcxni̠ aya xita̠t­lani̠t pa̠xcua Jesús tánu̠lh nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén y tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. uoc Pero luu caj laka­tze̠k chuná xta­li̠­chu­hui̠nán porque xta­pe̠­cuaniy xana­puxcún judíos. 0nY Luu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ catu̠huá xta­liaksa­má̠­nalh, y chiné xta­huán: “Tamá chixcú luu tla̠n xtapuhuá̠n”, pero maka­pi­tzí̠n chiné xta­huán: “Tamá chixcú ni̠ xli̠­ca̠na luu tla̠n catzi̠y, porque caj ca̠ak­ska­huimi̠y cris­tianos.” rm] Xana­puxcun judíos xta­la­ca­pu­tza­má̠­nalh nac pa̠xcua chicá para na̠ xani̠t, xlacán xta­ka­lhas­qui­ni̠nán chicá para tícu xuc­xilhni̠t, y chiné xta­huán: —¿Ni̠cu láma cahuá chú a̠má chixcú? Dl Pero acxni̠ taanko̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni, Jesús na̠ alh nac pa̠xcua, ma̠squi xlá ni̠ ca̠ta­si­yú­nilh xli̠­lhu̠hua cris­tianos huata caj tze̠k xla­pu̠lay. "k= Acxni̠ chuná ca̠ta̠­chu­hui̠­nan­ko̠lh, xlacán táalh nac pa̠xcua y Jesús tamák­xtekli nac Gali­lea. Jesús tze̠k an nac pa̠xcua wjgHuata capim­pítit hui­xinín nac pa̠xcua, aquit ni̠naj cama porque nia̠ lak­chá̠n quilh­ta­macú. Ji Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán hui­xinín ni̠lay ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n; pero aquit luu lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ quin­taucxilh­putún porque aquit ni̠ cca̠­li̠­quilh­puwán y laca­tancs cca̠­ma̠­lak­si­yuniy cca̠­huaniy hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tat­la­huay. DhJesús chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ naj a̠ lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ antá nacán, pero hua̠ntu̠ hui­xinín mila­ca­tacán catu̠huá quilh­ta­macú hua̠k tla̠n. :gmHuá chuná tali̠­huá­nilh porque hasta mismo xli̠­ta­la­ka­pasni ni̠ xta­ca­tzi̠y tícuya̠ chixcú xuani̠t xla­cata xli̠­ca̠na nata­ca̠­naj­laniy. f Cumu para laca­squina huix nala­ka­pas­cana, pus ni̠tu̠ caj laka­tze̠k cat­lahua. Pus cumu huix tla̠n ca̠t­la­huaya lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, pus chuná antá caca̠t­lahua nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­lhu̠hua cris­tianos. ehua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni Jesús chiné tahuá­nilh: —Niaj cata­mák­xtekti uú, huata mejor capit nac Judea la̠qui̠ hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh y hua̠nti̠ antá tata̠­ta̠­yayá̠n xlacán na̠ nataucxilha hua̠ntu̠ huix tla­huaya. ~}C}2{zy*x+w!vWutRrrlpoo>nBmvlkj|iiJgff*edcZba=`_^?]k\[[ZQXWVTT.TRDPONNMEKKcJIH?GFED}D%CBf@@$>==;S::388\7W6G5s3322~1o0E/..-`,+Q))('&&T%% #"!g k0[ a5K.uap ' u K &S5qeWve_C Antá xlá ta̠hua̠­yánca nac xchic Lázaro, Marta xca̠­ma­ju̠­nima xta­huajcán. ]^ 5 Akcha̠xán quilh­ta­macú xtzanka̠y la̠ta nalak­chá̠n pa̠xcua nac Jeru­salén, Jesús alh nac Betania antaní xca̠­chi­quí̠n Lázaro hua̠nti̠ xma̠­la­cas­ta­cuani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n. ]  8Ama̠­ko̠lh fariseos chu xana­puxcun cura xta­li̠­ma̠­pek­si̠­nani̠t, pi̠ para tícu xca­tzi̠y nícu huí Jesús cama̠­lak­sí­yulh la̠qui̠ xlacán tla̠n nata­chipay y nata­ta­macnu̠y nac pu̠la̠­chi̠n. Lhu̠hua hua̠nti̠ xta­la­ca­pu­tza­má̠­nalh Jesús acxni̠ antá xta­hui­lá̠­nalh nac lanca pu̠si­culan y cha̠­tunu cha̠­tunu xta­la̠­ka­lhas­quín: —¿Lácu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit, namin cahuá Jesús nac pa̠xcua, o ni̠ catí­milh? \ 9@[y 7Niaj maka̠s aya xta­la­ca­tzu­hui̠ma xpa̠x­cuajcán judíos hua­nicán taak­spun­tza̠lí̠n, y luu lhu̠hua cris­tianos xtaamá̠­nalh nac Jeru­salén la̠qui̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t; y maka­pi­tzí̠n luu laca­pala xta­cha̠m­putún li̠huán nia̠ xlak­chá̠n pa̠xcua la̠qui̠ naca̠­palh­ma­ka­nicán la̠ta túcua xca̠­pa­sani̠t xala ca̠quilh­ta­macú. Z- 6Huata xlá tatam­pú̠x­tulh nac xapu̠­la­tama̠n Judea y alh lacatzú nac desierto nac aktum actzu̠ ca̠chi­quí̠n hua­nicán Efraín y antá xca̠­ta̠­la­ma̠chá xdis­cí­pulos, y niaj luu xca̠­ta­si­yuniy antaní pu̠tum tayá̠­nalh judíos. OY 5Hasta acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos luu lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh y tzú­culh talac­pu­tzay lácu natat­la­huay la̠qui̠ nata­makni̠y Jesús. !X; 4Y na̠chuna li̠túm catzi̠­yá̠hu pi̠ ni̠ caj xpa̠­la­cata eé xca̠­chi­qui̠ncán judíos xámaj ni̠y, huata na̠ huá xpa̠­la­ca­tacán xli̠­hua̠k xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ luu xaaktzanká̠n tala­má̠­nalh la̠qui̠ lac­xtum naca̠­lak­ma̠xtuy. dWA 3Pero Caifás ni̠ huá sacstu xta­la­ca­pa̠s­tacni ma̠squi chuná chu­huí̠­nalh, porque cumu huá xapuxcu cura xuani̠t a̠má ca̠ta, huata huá xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios chu­huí̠­nalh xla­cata pi̠ Jesús xamá̠­calh mak­ni̠cán la̠qui̠ chuná naca̠­lak­ma̠xtuy judíos hua̠nti̠ antá xta­la­má̠­nalh. >Vu 2y ni̠para tzinú aka­ta̠k­sá̠tit pi̠ xali̠­huaca tla̠n cani̠lh eé caj cha̠tum chixcú y ni̠ xli̠­pu̠tum cris­tianos xala eé ca̠chi­quí̠n cata­ni̠­ko̠lh. .UU 1Amá ca̠ta huá xma̠­pek­si̠nán Caifás porque huá xapuxcu cura xuani̠t. Huata xlá chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín ni̠túcu catzi̠­yá̠tit, VT% 0Para aquinín ni̠túcu nahua­ná̠hu y chu­na­tiyá namak­xte­ká̠hu cala­ta­ma̠­ke̠lh a̠tzinú luu lhu̠hua cris­tianos nata­li̠­pa̠­huán, y a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos natamín la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­pon­ka­niyá̠n lanca quim­pu̠­si­cu­lancán y nama̠s­pu­tu̠­nancán nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán porque xlacán nata­lac­pu­huá̠n pi̠ caj ca̠ta̠­la̠­la­ca­ta­hua­ca­ma̠­náhu. S /Xli̠­hua̠k fariseos chu xana­puxcun cura tala̠­má̠s­tokli y tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán túcu natat­la­huay Jesús y tzú­culh tahuán: —¿Túcu nat­la­hua­yá̠hu? Porque tamá chixcú luu lhu̠hua lac­lanca ta­scújut tla­huama. %RC .Pero maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ taúcxilhli hua̠ntu̠ xlani̠t la̠li̠­huán talá­kalh fariseos y tahuá­nilh la̠ta túcua xtla­huani̠t Jesús. _Q7 -Ama̠­ko̠lh judíos hua̠nti̠ xtaani̠t tala­ka­pa­xia̠lhnán María lhu̠hua hua̠nti̠ taca̠­naj­lá­nilh acxni̠ xlacán taúcxilhli la̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Lázaro nac ca̠li̠ní̠n. PP ,Amá ni̠n tax­tuchi, chu­na­tiyá la̠ta tima̠c­nú̠­calh li̠huana̠ li̠ta­mak­snat­ta­ma̠ni̠t lac­pi̠tzu̠ lháka̠t la̠ta nac xmacaní̠n hasta nac xtantú̠n, chu nac xlacán na̠ xta­la­kat­la­pani̠t. Jesús chiné ca̠huá­nilh: —La̠li̠­huán cax­cúttit la̠qui̠ tla̠n nat­la̠­huán. Li̠lacchuhui̠nancán lácu natlahuacán la̠qui̠ namakni̠cán Jesús (Mateo 26.1‑5; Marcos 14.1‑2; Lucas 22.1‑2) O7 +Acxni̠ chuná huan­ko̠lh eé tachu­huí̠n, palha chiné qui­lhá­nilh a̠má ni̠n: —¡Lázaro, catax­tu­chita antaní tanú̠pa̠t! JN  *Aquit cca­tzi̠y pi̠ anka­lhi̠ná quin­kax­pat­niya y tla­huaya hua̠ntu̠ cli̠­mak­squiná̠n, pero huá xpa̠­la­cata cli̠­kalh­ta­hua­ka­nimá̠n la̠qui̠ u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ uú tayá̠­nalh nata­kax­mata y nata­ca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na huix qui­ma­ca­ta­ni̠ta. M )Huata niaj tícu ma̠aklhú̠­hui̠lh, y ma̠ta­ke̠­nú̠­calh a̠má chí­huix. Jesús láca̠lh nac akapú̠n y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: —Papá Dios, cpa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n pi̠ huix kax­pat­ni̠ta quin­ta­chu­huí̠n. 5Lc (Pero Jesús huá­nilh: —¿Lácu pi̠ niaj pa̠s­taca pi̠ cuanín, para xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huana, pus pímpa̠t ucxilha xli̠­maka­tli­hueke Dios? K+ 'y chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ xta­la­yá̠­nalh: —Cama̠­ta­ke̠­nú̠tit tamá chí­huix hua̠ntu̠ li̠la­ka­ta­la­cani̠t. —Quim­pu̠­chi­nacán, ma̠x a̠huayu aya quin­ca­lama porque aya ta̠ti̠­mayá la̠ta tíni̠lh —huá­nilh Marta. fJE &Antaní xma̠c­nu̠­cani̠t Lázaro caj xla­ca­huax­cani̠t talhpá̠n y antá xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t lanca chí­huix. Cumu la̠tiyá Jesús snu̠n xli̠­pu­huama antá xlá tala­ca­tzú­hui̠lh, (II %Pero maka­pi­tzí̠n chiné xta­huam­paray: —Huá eé chixcú hua̠nti̠ tima̠­la­cat­lá̠n­ti̠lh cha̠tum laka­xo̠ko, ¿lácu pi̠ ni̠lay chú xtit­lá­hualh aktum lanca xta­scújut la̠qui̠ ni̠ xtí­ni̠lh Lázaro? Lázaro lacastacuanán nac ca̠li̠ní̠n %HC $Maka­pi­tzí̠n judíos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh chiné tzú­culh tahuán: —Luu xli̠­ca̠na xpa̠x­qui̠y xamigo huá li̠lak­tasay. rG] #Jesús ta̠chá̠n­calh anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t, y antá tzú­culh lak­tasay Lázaro. F "Aca­li̠stá̠n chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Nícu chi̠nchú ma̠c­nu̠­ni̠­tátit min­ta̠­lacán? Xlacán chiné takálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chi­nacán, catat la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n anta­nícu cma̠c­nu̠­ni̠­táhu. DE !Acxni̠ Jesús úcxilhli pi̠ tzú­culh tasay María xa̠hua a̠ma̠ko̠lh lac­ta­li̠­pa̠hu judíos hua̠nti̠ xta­lak­mini̠t, xlá luu snu̠n li̠púhua hasta nac xnacú. QD Acxni̠ cha̠lh María antaní xyá Jesús, xlá laka­ta­tzo­kós­talh nac xtantú̠n y chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, para huix uú huila cahuá quin­ta̠lá ni̠ xtí­ni̠lh. 7Cg Y a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ xta­mini̠t tala­ka­ta̠yay la̠qui̠ nata­ma̠­ko­xu­mixiy, acxni̠ taúcxilhli pi̠ María huákaj tá̠yalh y táx­tulh, xlacán la̠li̠­huán ta­sta̠­lá­nilh porque talac­púhua pi̠ ma̠x caj xámaj tasay antaní xma̠c­nu̠­cani̠t xta̠lá. B! porque Jesús nia̠ xta­nu̠­ya̠chá nac ca̠chi­quí̠n, huata xlá antacú xlaya anta­nícu xta̠­ta­nok­lhni̠­tanchá Marta. }As Acxni̠ chuná kax­mat­ko̠lh hua̠ntu̠ hua­ní­calh, María la̠li̠­huán tá̠yalh y lákalh Jesús, `@9 Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh, Marta la̠li̠­huán alh tasaniy xta̠María y chiné tze̠k huá­nilh: —Acu luu chilh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, mat calakpi porque ta̠chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n. "?= Xlá chiné kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chiná, aquit luu xli̠­ca̠na cca̠­najlay pi̠ huix Cristo Xka­huasa Dios hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. Jesús tasay antanícu xma̠cnu̠cani̠t Lázaro K> Y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ lamajcú xas­tacná y para li̠pa̠­huán quin­ta­chu­huí̠n aquit nac­ma̠x­qui̠y xasa̠sti latáma̠t la̠qui̠ niaj ne̠cxni catí­ni̠lh. Chi̠nchú huix, ¿pi̠ quin­ca̠­naj­la­niya hua̠ntu̠ aquit cli̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠tán? —huá­nilh Jesús. *=M Y acxni­tiyá Jesús chiné huá­nilh: —Aquit a̠má hua̠nti̠ ma̠la­cas­ta­cuani̠nán nac ca̠li̠ní̠n, y na̠ aquit hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ma̠sta̠y latáma̠t, hua̠nti̠ naqui­li̠­pa̠­huán ma̠squi cani̠lh pero aquit nac­ma̠x­qui̠­paray xla­táma̠t. X<) Marta chiné kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ nala­ta­ma̠­paray, pero acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n acxni̠ nalak­chá̠n a̠huatá a̠má quilh­ta­macú. k;O Jesús chiné huá­nilh: —Minta̠Lázaro nala­ta­ma̠­paray nac ca̠quilh­ta­macú. {:o Pero ma̠squi luu chuná, aquit cca­tzi̠y pi̠ Dios nama̠x­qui̠yá̠n la̠tachá túcu huix nas­qui­niya. *9M Acxni̠ lák­cha̠lh anta­nícu xyá Jesús Marta chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, para huix uú huila cahuá, quin­ta̠lá ni̠ xtí­ni̠lh. 8) Acxni̠ hua­ní­calh Marta pi̠ xchima Jesús nac chiqui xlá la̠li̠­huán alh pa̠x­toka, pero María antá tamák­xtekli nac chiqui. 7 La̠ta nac Jeru­salén hasta nac Betania juerza lacatzú xuani̠t ma̠x cumu aktiy kiló­metro a̠íta̠t. Pus huá xpa̠­la­cata luu lhu̠hua judíos xtaani̠t tala­ka­ta̠yay Marta xa̠hua María la̠qui̠ nata­ma̠­ko­xu­mixiy porque xni̠ni̠t xta̠Lázarojcán. Acxni̠ Jesús cha̠lh nac Betania aya xle̠ma xliakta̠ti quilh­ta­macú la̠ta xma̠c­nu̠­cani̠t Lázaro. 6  5 Y cha̠tum xdis­cí­pulo Jesús hua̠nti̠ xuanicán Tomás y xta­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y Gemelo, chiné ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos: —Na̠ cata̠áhu aquinín qui­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán la̠qui̠ ma̠squi antá lac­xtum cata̠­ni̠­chá̠hu para chuná naqui̠­taxtuy. Huá Jesús ti̠ ma̠lacastacuani̠nán nac ca̠li̠ní̠n h4I Y aquit luu cli̠­pa̠­xu­huay xla­cata pi̠ ni̠ antá xacuilachá acxni̠ xlá ni̠lh. Luu xli̠­ca̠na tla̠n pi̠ chuná qui̠­táx­tulh la̠qui̠ a̠má hua̠ntu̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n y a̠tzinú la̠n naqui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu. Pero la̠nchú tuncán caáhu laka­ta̠­ya­yá̠hu. 37 pus huá xpa̠­la­cata Jesús luu laca­tancs ca̠ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­huí̠­nilh, y chiné ca̠huá­nilh: —Lázaro juerza ni̠ni̠t. o2W Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos xta­lac­pu­huán pi̠ ma̠x caj luu laca­ti̠tum clhta­tama Lázaro pus huá xpa̠­la­cata tali̠­huá­nilh Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, para Lázaro lhta­tama pus ma̠x a̠huayu natat­la̠nti̠y. Cumu xlacán luu ni̠para taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xlá xuani­putún xla­cata pi̠ Lázaro aya xni̠ni̠t, 1 +0O Aca­li̠stá̠n Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Xa̠huachí a̠má quiami­gojcán Lázaro aya lhta­tani̠t pero chú aquit nacán ma̠la­ka­huani̠y. ./U Pero a̠má hua̠nti̠ talak­chokoy nac ca̠tzi̠sní juerza akchek­xnín porque luu ca̠pucsua y tzan­ka̠niy tax­káket hua̠ntu̠ nali̠­la­ca­hua̠nán. &.E Jesús chiné ca̠huá­nilh: —¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ aktum quilh­ta­macú kalhi̠y akcu̠tiy hora? Y hua̠nti̠ talak­chokoy nac ca̠cu­huiní ni̠ akchek­xnín porque xlá li̠la­ca­hua̠nán a̠má tax­káket hua̠ntu̠ tasiyuy nac ca̠cu­huiní. - Xlacán tahuá­nilh; —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿túcu chú luu lak­pina antá? Porque luu ni̠naj para maka̠s quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos hua̠nti̠ antá xalaní̠n xtaamá̠n taliacta­la­mak­ni̠yá̠n chí­huix. o,W Y hasta xli̠­tu̠­xama chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —La̠nchú naaná̠hu nac Judea. +9 pero acxni̠ hua­ní­calh pi̠ Lázaro xta̠­tatlay xlá tamak­xtek­chicú aktiy quilh­ta­macú nac a̠má ca̠chi­quí̠n anta­nícu xlama. J*  Jesús luu xca̠­la­ka­lhamán María, Marta y Lázaro, ) Acxni̠ Jesús chuná hua­ni­kó̠­calh eé tachu­huí̠n xlá chiné huá: —Huá xta­játat ni̠ cati­lák­ni̠lh; huata Dios ámaj li̠ma̠­siyuy hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y lanca xli̠­maka­tli­hueke, y aquit Xka­huasa chú camá̠n ca̠li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n aktum lanca quin­ta­scújut hua̠ntu̠ naqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu. P( Uma̠­kó̠lh lac­tzu­maján Marta y María tama­cá̠­nilh tachu­huí̠n Jesús la̠qui̠ chiné nahua­nicán: —Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, miamigo Lázaro luu snu̠n ta̠tatlay. ' Antá xlá lac­xtum xca̠­ta̠­lama xna­ta̠lán, cha̠tum xuanicán Marta y cha̠tum xta̠­lacán kahuasa xuanicán Lázaro. Cumu luu xamigo xuani̠t Jesús a̠má Lázaro, pero chú luu csnu̠­nuni̠t xpa̠­la­cata xta­játat y luu xta̠­tatlay. & } Maktum quilh­ta­macú nac aktum actzu̠ ca̠chi­quí̠n hua­nicán Betania antá xlama María, eé pusca̠t hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n li̠t­la­hua­pú̠x­tulh Jesús xala­cuán per­fumes y na̠ li̠ma̠­lac­scá̠­calh xac­chíxit. ~%u *Antá nac a̠má pu̠la­tama̠n luu lhu̠hua cris­tianos tali̠­páhua y taca̠­naj­lá­nilh Jesús.R$ )Luu lhu̠hua cris­tianos xtaán taucxilha hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­huay xta­scújut y chiné xta­huán: —Xli̠­ca̠na ma̠squi Juan ni̠tu̠ ca̠t­lá­hualh lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut pero hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama caj xpa̠­la­cata eé chixcú xli̠­ca̠na hua̠k chuná kan­tax­tuma. %#C (y alh nac a̠li̠quilh­tu̠án kalh­tu̠­choko hua­nicán Jordán anta­nícu Juan xca̠akmu­numa xapu̠lh cris­tianos, y antá xlá tamák­xtekli. t"a 'Xlacán tasí̠­tzi̠lh y xta­le̠m­putún nac pu̠la̠­chi̠n, pero Jesús ca̠tza̠­lá­nilh :!m &Pero cumu chú aya ucxilh­ni̠­tátit pi̠ huá ctla­huama, ma̠squi luu ni̠lay caj quin­ta­chu­huí̠n li̠ca̠­naj­la­yá̠tit pi̠ qui­ma­ca­mini̠t Dios, pus siquiera huá cali̠­ca̠­naj­látit a̠má lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ ctla­huay. Huata hua̠ntu̠ cla­cas­quín pi̠ luu li̠huana̠ caca­tzí̠tit pi̠ Quin­tla̠t Dios lama nac qui­la­táma̠t y aquit na̠ antá clama nac xla­táma̠t. $ A %Para aquit ni̠ ctla­huama a̠má lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ huata Dios tla̠n tla­huay, entonces tla̠n ni̠ caqui­la̠­ca̠­naj­la­níhu. ~u $Aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán xla­cata pi̠ Dios qui­lac­sacni̠t y qui­ma­ca­mini̠t nac ca̠quilh­ta­macú; bueno, ¿túcu chi̠nchú li̠hua­ná̠tit pi̠ cta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠ni̠t cumu cuá pi̠ aquit Xka­huasa Dios? eC #Aquinín sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka hua̠k luu xli̠­ca̠na, y acxni̠ Dios chuná ca̠li̠­macá̠n a̠ma̠ko̠lh cris­tianos cumu la̠ sicu­laná̠n hua̠nti̠ xlá ca̠lak­ma­ca­chini̠t xta­chu­huí̠n pus juerzaj qui­li̠­ca̠­naj­latcán. P "Jesús ca̠huá­nilh: —Lacatum nac libro anta­nícu tatzokni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios chiné huan: “Aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán pi̠ hui­xinín xta̠­chuná cumu la̠ Dios.” jM !Ama̠­ko̠lh cris­tianos chiné takálh­ti̠lh: —Ni̠ caj xpa̠­la­cata lacuán min­ta­scújut camá̠n ca̠liacta­la­mak­ni̠yá̠n, huá camá̠n ca̠liacta­la­mak­ni̠yá̠n porque huix ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠­ni̠ta Dios cumu huana pi̠ huix luu lac­xtum ta̠ma̠­pek­si̠­nana ma̠squi huix caj cati̠hua̠ chixcú. M Pero xlá chiné ca̠huá­nilh: —Cumu Quin­tla̠t kalhi̠y lanca li̠maka­tli­hueke xlá qui­ma̠t­la­hui̠ni̠t lhu̠hua lac­lanca ta­scújut la̠qui̠ nali̠­ca̠c­ni̠­yá̠tit; ¿xatú­cuya̠ ta­scújut ni̠ laka­tí̠tit hua̠ntu̠ ctlá­hualh pim­pá̠tit qui­la̠­liacta­lan­chi­pa­yá̠hu? kO Ama̠­ko̠lh judíos tasa­qui̠pá chí­huix la̠qui̠ nata­liacta­lan­chipay Jesús. U# Porque Quin­tla̠t chu aquit luu lac­xtum cma̠­pek­si̠­na­ná̠hu. 1 Quin­tla̠t ni̠tícu lay makat­lajay porque luu lanca xla­ca­tzúcut, pus cumu huá Quin­tla̠t qui­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t eé qui­bor­regos, ni̠tícu lay qui­mak­lhti̠y, na̠chuná cumu la̠ Quin­tla̠t ni̠tícu lay mak­lhti̠y hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y. yk Y cumu quin­ta­li̠­pa̠­huán aquit cca̠­ma̠x­qui̠y a̠má sa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ luu xa̠lianka­lhi̠ná nata­ka­lhi̠y y ne̠c­xnicú cati­ta­lak­tzán­ka̠lh, ni̠para cha̠tum tícu caquin­ti­mák­lhti̠lh. oW Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aquit cca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ qui­bor­regos luu cca̠­la­ka­pasa y xlacán na̠ quin­ta­la­ka­pasa, acxni̠ takax­mata quin­ta­chu­hui̠n tuncán quin­ta­sta̠­laniy. .U Hui­xinín ni̠ qui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu porque ni̠ huá acxtum ca̠ta̠­ta­pek­si̠­yá̠tit qui­bor­regos hua̠nti̠ aquit cmak­ta­kalhma. wg Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Ni̠ cajcu maktum cca̠­huanín, pero hui­xinín ni̠ qui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu. Xa̠huachí a̠má lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n, pus huá qui­ma̠t­la­hui̠y Quin­tla̠t, y na̠ luu huá li̠tum laca­tancs tama̠­lu­loka tícuya̠ chixcú aquit. &E Antá tama̠­la­ca­tzú­hui̠lh maka­pi­tzí̠n judíos y chiné tahuá­nilh: —Xlianka­lhi̠ná ni̠ luu aka­tancs cta­mak­xte­ká̠hu. Para luu xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, luu mak­tumá laca­tancs caqui­la̠­hua­níhu. |q Jesús antá xla­pu̠lay nac lanca pu̠si­culan lacatum anta­nícu chiné hua­nicán Por­tico de Salo­món.  Amá quilh­ta­macú luu xlon­knuma y antá nac Jeru­salén xma̠­pa̠x­cuajni̠­má̠­calh lanca pu̠si­culan. S Pero maka­pi­tzí̠n chiné xta­huán: —Para cha̠tum chixcú kalhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, ¿lácu pi̠ luu tla̠n laca­ti̠tum kalh­chu­hui̠nán? Xa̠huachí, ¿pi̠ tla̠n ma̠la­ca­hua̠ni̠y cha̠tum hua̠nti̠ laka­xo̠ko a̠má xes­pí­ritu akska­huiní? Xanapuxcun judíos talakmakán Jesús H  Lhu̠hua hua̠nti̠ xta­huán: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠ca̠­naj­la­ni­yá̠tit porque xlá caj laka­huitiy cumu huá makat­la­jani̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní? wg Acxni̠ takax­mat­ko̠lh eé tachu­huí̠n a̠ma̠ko̠lh judíos sac­stucán tata­paj­pi­tzipá. Z - Ni̠ti̠ luu juerza qui­mak­lhti̠ma qui­la­táma̠t huata caj luu quin­ta­pa̠­xu­huá̠n cámaj maca­ma̠sta̠y. Porque aquit cka­lhi̠y quilh­ta­macú nac­ma­ca­ma̠sta̠y, y na̠chuná cka­lhi̠y li̠t­li­hueke la̠qui̠ nac­maka­maklhti̠­nam­paray porque chuná qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Quin­tla̠t. b = ’Huá luu qui­li̠­pa̠x­qui̠y Quin­tla̠t porque aquit cma­ca­ma̠sta̠y qui­la­táma̠t la̠qui̠ nacni̠y caj mim­pa̠­la­ca­tacán, pero ni̠ li̠maka̠s nac­ma­ka­maklh­ti̠­nam­paray. q [ Pero cca̠­hua­niyá̠n pi̠ na̠ cka­lhi̠y maka­pi­tzí̠n túnuj qui­bor­regos hua̠nti̠ ni̠naj antá uú ca̠ta̠­ta­pek­si̠yá̠n nac cor­ralh. Pero xlacán na̠ nac­ca̠­li̠mín uú y xma̠nhuá nata­kax­mata quin­ta­chu­huí̠n la̠qui̠ pu̠lac­tumá nahua­ná̠tit y na̠ cha̠­tumá hua̠nti̠ naca̠­mak­ta­ka­lhá̠n. U # ’Aquit a̠má hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na tla̠n xmak­ta­kalhná bor­regos. Chuná cumu la̠ qui­la­ka­pasa Quin­tla̠t, aquit na̠chuná cla­ka­pasa Quin­tla̠t, pus na̠chuná cca̠­la­ka­pasa tana­tunu qui­bor­regos, xlacán na̠ quin­ta­la­ka­pasa y quin­ta­li̠­pa̠­huán aquit. Aquit cca̠­pa̠x­qui̠y qui­bor­regos y huá cámaj li̠ma̠sta̠y qui­la­táma̠t, cámaj ni̠y caj xpa̠­la­ca­tacán qui­bor­regos.   1[ Eé chixcú hua̠nti̠ caj huá li̠mak­scujma porque tla­ja­putún tumi̠n, xlá tza̠­la­makán bor­regos, porque ni̠ xlá huá chú ni̠ li̠lak­ca­tzán. $A Pero a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ caj mak­scujma la̠qui̠ nat­lajay tumi̠n y ma̠cuentaj­li̠cán, acxni̠ xlá ucxilha pi̠ mímaj ca̠huay la̠páni̠t, xlá naca̠­tza̠­la­makán a̠má bor­regos; y amá la̠páni̠t tzucuy ca̠pu̠t­lakay y ca̠huay bor­regos, y huá chuná li̠t­la­huay porque a̠má chixcú ni̠ huá luu xpu̠­chi­nacán bor­regos y ni̠tlá̠n xmak­ta­kalh­nacán. s_ Aquit a̠má hua̠nti̠ luu tla̠n xmak­ta­kalhná bor­regos, a̠má hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na ca̠la­ka­lhamán xta­ka­lhí̠n, ni̠ lak­ca­tzán xla­táma̠t ma̠squi caj xpa̠­la­cata huá cali̠­mak­ní̠­calh. eC ’Hua̠nti̠ xlá caj kalha̠ná, huata caj xma̠n min ca̠ka­lhán, ca̠makni̠y hua̠ntu̠ tata­nu̠­má̠­nalh nac cor­ra̠lh, pero aquit cmini̠t la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xax­li̠­ca̠na latáma̠t y la̠qui̠ ni̠tu̠ naca̠­tzan­ka̠­niyá̠n lácu aksti̠tum y li̠pa̠­xúhu nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit. b= Aquit cli̠­taxtuy a̠má má̠lacchi anta­nícu lac­ta­nu̠cán nac cor­ralh. Hua̠nti̠ nalac­tanu̠y nac eé má̠lacchi naka­lhi̠y lak­táxtut, y chuná nali̠­taxtuy cumu la̠ tantum bor­rego hua̠nti̠ tla̠n nata­nu̠­ya̠chi y nataxtuy nac cor­ra̠lh y luu lacuán xlí̠­huat namaclay hua̠ntu̠ xlá nali̠­hua̠yán. A{ Acxni̠ aquit nia̠ xacmín luu lhu̠hua taqui̠­la­ni̠­tanchi kalha̠­naní̠n, pero huata qui­bor­regos ni̠ ta­sta̠­lá­nilh y ni̠ takax­mát­nilh xta­chu­huí̠n. ,Q Jesús tzu­cupaj ca̠huaniy eé takalh­chu­huí̠n: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n, aquit tamá má̠lacchi anta­nícu nalac­tanu̠y bor­regos. M Jesús chuná ca̠li̠­xa­kát­li̠lh eé takalh­chu­huí̠n pero xlacán ni̠ taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­putún. Jesús li̠taxtuy xatlá̠n xmaktakalhnacán borregos P Pero para a̠tunu cris­tianos naca̠­ta­saniy hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa, xlacán ni̠ ta­sta̠­laniy huata caj tatza̠­laniy porque tala­ka­pa­satá hua̠nti̠ xmak­ta­kalh­nacán. P Acxni̠ chú aya ca̠ta­mac­xtu­ko̠ni̠t bor­regos, tzucuy ca̠pu̠­laniy, a̠ma̠ko̠lh bor­regos ta­sta̠­laniy porque aya takalh­la­ka­pa­satá xta­chu­huí̠n xpu̠­chi­nacán. [~/ Amá chixcú hua̠nti̠ mak­ta­kalhnán nac xlacán má̠lacchi, ma̠la­qui̠niy má̠lacchi hua̠nti̠ xpu̠­chiná bor­regos la̠qui̠ natanu̠y, y a̠ma̠ko̠lh bor­regos aya takalh­la­ka­pa­satá xta­chu­huí̠n, xlá ca̠li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y xta­cu­hui­nicán y ca̠ta­mac­xtuy anta­nícu ca̠la­kuá̠n. y}k Pero a̠má hua̠nti̠ lac­tanu̠y nac má̠lacchi xli̠­ca̠na xlá pi̠ huá xmak­ta­kalhná bor­regos. | 9 Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh eé takalh­chu­huí̠n: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ni̠ nalac­tanu̠y nac xamá̠­lacchi xcor­ralhcán bor­regos, y para caj laca­tunu anta­nícu xlá nalac­tanu̠y, pus huata tamá xlá caj kalha̠ná. J{  )Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Para luu ca̠na laka­xo̠ko cahuá hui­xinín, ni̠ li̠pi­ná̠tit cahuá cuenta caj xpa̠­la­cata min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­tátit, pero cumu hua­ná̠tit pi̠ laca­hua̠­na­ná̠tit pus la̠n kalhi̠­yá̠tit min­cuentajcán.Kz (Maka­pi­tzí̠n fariseos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh acxni̠ chuná takáx­matli xta­chu­huí̠n chiné taka­lhás­quilh: —¿Lácu pi̠ na̠ laka­xo̠ko chú aquinín? y  'Jesús chuná huá­nilh: —Aquit cmini̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nac­ca̠­pu­tza̠­naniy xcuentajcán cris­tianos, y la̠qui̠ hua̠nti̠ laka­tzí̠n tala­má̠­nalh tla̠n nata­la­ca­hua̠nán, y hua̠nti̠ talac­pu­huán pi̠ luu xli̠­ca̠na tala­ca­hua̠nán xlacán tla̠n nali̠­ta­siyuy lácu tala­má̠­nalh cumu la̠ laka­xo̠ko. )xK &Amá chixcú laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n Jesús y chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, aquit xli̠­ca̠na cca̠­naj­la­niyá̠n. w %Jesús kálh­ti̠lh: —Pus huix aya ucxilh­ni̠ta, aquit a̠má Xka­huasa Dios hua̠nti̠ ta̠chu­hui̠­namá̠n la̠nchú. yvk $Amá chixcú huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, caqui­huani tícu la̠qui̠ aquit nac­ca̠­naj­laniy. muS #Jesús cátzi̠lh pi̠ luu maktum xtla­kax­tu­cani̠t a̠má chixcú hua̠nti̠ laka­tzí̠n xuani̠t; y acxni̠ xlá ta̠tá­nok­lhli chiné huá­nilh: —La̠n­tamá huix, ¿pi̠ li̠pa̠­huana Xka­huasa Dios? /tW "Ama̠­ko̠lh fariseos tasi̠­tzí̠­nilh y chiné tahuá­nilh: —¡Huix luu xlakstu min­ta­la̠­ka­lhí̠n kalhi̠ya hasta la̠ta tila­ca­chita nac ca̠quilh­ta­macú; pero huata huix chú qui­la̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­pu­tu­ná̠hu! Acxni̠ chuná tahua­ni­ko̠lh tat­la­káx­tulh nac xpu̠­si­cu­lancán. Hua̠nti̠ tahuán talacahua̠nán a̠tzinú takalhíy xtala̠kalhi̠ncán s !Para xli̠­ca̠na tamá chixcú ni̠ Dios cahuá maca­mini̠t ni̠lay xtlá­hualh lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut. #r? La̠ta maka̠sá ni̠para cha̠tum tícu xuanca pi̠ tla̠n ca̠ma̠­la­ca­hua̠ni̠y hua̠nti̠ luu xkásat tuncán laka­tzí̠n xla­ca­chini̠t. q5 Aquinín catzi̠­yá̠hu pi̠ Dios ni̠ ca̠kax­matniy hua̠nti̠ mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n, pus huata caj xma̠nhuá ca̠ma̠x­qui̠y xli̠t­li­hueke hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, tala­ka­chix­cu­hui̠y y tat­la­huay hua̠ntu̠ xlá xta­pa̠­xu­huá̠n. p7 Amá chixcú chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Pero luu xli̠­ca̠na hui­xinín mákat aktzan­ka̠­yá̠tit porque hua­ná̠tit pi̠ catzi̠­yá̠tit nícu xlá mini̠­tanchá, pero hui­xinín ucxilh­pá̠tit xla­cata pi̠ aquit qui­ma̠­la­cat­la̠n­ti̠ni̠t. 1o[ Aquinín sta­lanca cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ Dios tita̠­chu­huí̠­nalh Moisés; pero tamá chixcú ni̠para tzinú cca­tzi̠­yá̠hu nícu luu mini̠­tanchá. Hn  Xlacán tzú­culh tala­ca­quilhni̠y y chiné tahuá­nilh: —Huix xlá ma̠x na­sta̠­la­niya a̠má chixcú, pero aquinín huá csta̠­la­ni­yá̠hu xta­péksi̠t Moisés. xmi Xlá ca̠kalh­ti̠pá: —Aquit aya cca̠­huanín pero ni̠ qui­la̠­ca̠­naj­la­ni­yá̠hu. ¿Túcu chi̠nchú li̠la­cas­qui­ná̠tit nacuamparay a̠maktum? ¿Lácu pi̠ na̠ sta̠­la­ni­pu­tu­ná̠tit hui­xinín? l Xlacán taka­lhas­quimpá: —¿Túcu luu tla­huanín? ¿Lácu xlá tlá­hualh la̠qui̠ huix tla̠n nala­ca­hua̠­nana? k/ Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Pus tamá aquit ni̠ cca­tzi̠y para tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n osuchí ni̠ tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n. Xma̠n hua̠ntu̠ aquit cca­tzi̠y pi̠ xapu̠lh laka­tzí̠n xacuani̠t y la̠nchú aya tla̠n cla­ca­hua̠nán. xji Ama̠­ko̠lh xana­puxcun judíos tata­sa­nipá a̠má chixcú hua̠nti̠ xapu̠lh laka­tzí̠n xuani̠t, y chiné tahuá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na caqui­la̠­hua­níhu hua̠ntu̠ talu­lóktat nac xla­catí̠n Dios, porque aquinín sta­lanca cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ tamá chixcú, ma̠squi ma̠la­catla̠n­tí̠n tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n. i  Huá xpa̠­la­cata chuná tali̠­kalh­tí̠­nalh: “Ma̠n caka­lhas­quíntit; xlá aya le̠ná̠hu quilh­ta­macú.” Th! Huá chuná xlacán tali̠­kalh­tí̠­nalh porque luu xta­pe̠­cuaniy xana­puxcun judíos, cumu xlacán aya xta­li̠­lac­chu­hui̠­nani̠t xla­cata maktum pi̠ natat­la­kaxtuy nac xpu̠­si­cu­lancán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­ta̠yay pi̠ Jesús huá Cristo hua̠nti̠ xmini̠t ca̠lak­ma̠xtuy. 1g[ Pero ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu lácu chú tla̠n li̠la­ca­hua̠nán, xa̠huachí aquinín ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu tícu ma̠la­cat­lá̠n­ti̠lh. Huata mejor huá ma̠n caka­lhas­quíntit. Xlá aya le̠ná̠hu quilh­ta­macú y catzi̠yá, y huata huá luu ma̠n naca̠­hua­niyá̠n. Lf Xtla̠t chu xtzí a̠má chixcú chiné takalh­tí̠­nalh: —Xli̠­ca̠na cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huá quin­ka­hua­sacán y cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ laka­tzí̠n tila­cá­chilh. Fe y chiné taka­lhás­quilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huá eé min­ka­hua­sacán hua̠nti̠ hua­ná̠tit pi̠ laka­tzí̠n laca­chini̠t? ¿Lácu chú tla̠ná li̠la­ca­hua̠nán? d Pero a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos ni̠ luu xta­ca̠­naj­la­putún para xli̠­ca̠na huá a̠má chixcú hua̠nti̠ laka­tzí̠n xuani̠t y xma̠­la­cat­la̠n­ti̠­cani̠t; hasta caní tama̠­ta­sa­ní̠­nalh xtla̠t chu xtzí {co Kalhas­quimpá a̠má chixcú hua̠nti̠ laka­tzí̠n xuani̠t: —Chi̠nchú huix, ¿lácu huana xpa̠­la­cata a̠má chixcú hua̠nti̠ ma̠la­cat­la̠ntí̠n? —Aquit clac­pu­huán pi̠ ma̠x pro­feta —kalh­tí̠­nalh xlá. b% Maka­pi­tzí̠n fariseos chiné tahua: —Amá chixcú hua̠nti̠ chuná tlá­hualh ni̠ Dios tapek­si̠niy porque xlá ni̠ ca̠c­ni̠­naniy a̠má quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán. Pero maka­pi­tzí̠n xta­huán: —Para ca̠na mak­la̠­ka­lhi̠ná cahuá, ¿lácu chú ca̠li̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut? Huata xlacán luu laka­pu̠­tiyú̠ tatahui. a' Ama̠­ko̠lh fariseos tzú­culh taka­lhas­quín lácu chú tla̠ná xli̠­la­ca­hua̠nán. Xlá chiné ca̠huá­nilh: —Cha̠tum chixcú qui­li̠­la­cat­lá­hualh actzu̠ pu̠tlú̠n, y acxni̠ cla­ka­chá­kalh la̠nchú aya tla̠n cla­ca­hua̠nán. O` Porque a̠má quilh­ta­macú sábado acxni̠ Jesús tlá­hualh actzu̠ pu̠tlú̠n y ma̠la­cat­lá̠n­ti̠lh a̠má laka­tzí̠n pus luu acxni̠ xli̠­huancán para tícu nas­cuja, huá xpa̠­la­cata li̠lé̠n­calh nac xla­ca­ti̠ncán fariseos a̠má chixcú hua̠nti̠ xma̠­la­cat­la̠n­ti̠­cani̠t. _ A^{ Y taka­lhas­quimpá: —¿Nícu chú lama tamá chixcú? —Ni̠ cca­tzi̠y —ca̠huá­nilh xlá. Fariseos tama̠kalhapali̠y a̠má chixcú hua̠nti̠ lakatzí̠n xuani̠t ]  Xlá chiné ca̠huá­nilh: —Amá chixcú hua̠nti̠ hua­nicán Jesús caj xchújut li̠t­lá­hualh actzu̠ pu̠tlú̠n y qui­li̠­la­cat­lá­hualh nac qui­la­kas­tapu y chiné qui­huá­nilh: “La̠li̠­huán capit laka­cha­kana nac musni hua̠ntu̠ hua­nicán Siloé.” Aquit xlá calh y acxni̠ cla­ka­cha­kan­ko̠lh aya tla̠n cla­ca­huá̠­nalh. h\I Xlacán chiné taka­lhás­quilh: —¿Lácu chi̠nchú tla̠n li̠la­ca­hua̠­nana? j>~}|{Xzy>x wviussr&po&n9llkjpi|gf/dc`G_o^t\[[^Y(WUqTwRQPCOeNLKkJIHG FDBB?>==;:98775^4342l0/a-+@**)('p&~%$#"!*~d-X# >dIAAmá cris­tiano hua̠nti̠ xli̠­ca̠na quim­pa̠x­qui̠y xlá lak­tzaksay nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ aquit cli̠­ma̠­pek­si̠nán, y hua̠nti̠ aquit quim­pa̠x­qui̠y, Quin­tla̠t na̠ luu napa̠x­qui̠y y na̠chuná aquit, xa̠huachí aquit nac­ma̠­ca­tzi̠ni̠y xnacú pi̠ luu xli̠­ca̠na cta̠­lama nac xla­táma̠t. hHIAcxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ aquit lac­xtum cta̠­lama Quin­tla̠t, y hui­xinín na̠chuná lac­xtum qui­la̠­ta̠­la­ma̠­náhu y aquit cca̠­ta̠­lamá̠n hui­xinín. xGiNiaj maka̠s quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú niaj caquin­ti­taúcxilhli porque cámaj ni̠y, pero hui­xinín naqui­la̠ucxilh­pa­ra­yá̠hu porque nac­ka­lhi̠­paray latáma̠t; y cumu aquit clámaj nahuán xas­tacná hui­xinín na̠ naka­lhi̠­pa­ra­yá̠tit latáma̠t acxni̠ nani̠­yá̠tit. 0FY’Aquit ne̠cxni luu cac­ti­ca̠ak­xtek­makán nac ca̠quilh­ta­macú, huata nac­mim­paray la̠qui̠ anka­lhí̠n nac­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n. 1E[Pus huá a̠má Espíri­tu Santo hua̠nti̠ naca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠­ko̠yá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios. Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios y hua̠nti̠ ni̠ taka­lhi̠y xta­pu­huá̠n, xlacán ni̠lay tamaklh­ti̠nán nac xla­ta­ma̠tcán porque ni̠ tala­ka­pasa y nia̠ taucxilha lac­lanca xta­scújut. Hui­xinín aya laka­pa­sá̠tit porque la̠nchú xlá aya ca̠ta̠­lamá̠n, pero namín quilh­ta­macú acxni̠ luu nata­mak­xteka nac mina­cujcán cane̠cxni cahuá quilh­ta­macú. ~DuAcxni̠ aquit nac­lak­chá̠n Quin­tla̠t nacuaniy la̠qui̠ xlá naca̠­ma­ca­mi­niyá̠n cha̠tum hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠­yayá̠n y naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama y xlá anka­lhi̠ná naca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n. BC}’Para hui­xinín xli̠­ca̠na qui­la̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu cama̠­kan­tax­tí̠tit nac mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán. ,BQAquit luu cca̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata cas­qui­nítit Dios hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit y la̠tachá túcu nas­qui­ni­yá̠tit nac quin­ta­cu­huiní aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. Jesús ma̠lacnu̠y pi̠ namacamín Espíritu Santo nAU La̠ta túcu hui­xinín nas­qui­ni­yá̠tit Quin­tla̠t nac quin­ta­cu­huiní aquit nac­ca̠­mak­chu­hui̠­na­na̠­chá̠n la̠qui̠ chuná nali̠­ta­siyuy xli̠­maka­tli­hueke Dios caj quim­pa̠­la­cata. >@u Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ naqui­li̠­pa̠­huán a̠má chixcú xlá na̠ naca̠t­la­huay lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ aquit ctla­huay, y hasta a̠tzinú xlá tlak lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut naca̠t­la­huay porque aquit cama antaní hui­lachá Quin­tla̠t. j?M Pus ca̠na̠ caj caca̠­naj­látit pi̠ aquit lac­xtum ctá̠­lama Quin­tla̠t y xlá na̠ antá lama nac qui­la­táma̠t, xa̠huachí para luu ni̠lay caj quin­ta­chu­huí̠n li̠ca̠­naj­la­yá̠tit, pus siquiera huá cali̠­ca̠­naj­látit a̠má lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠t­la­huani̠t nac mila­ca­ti̠ncán. >{ ¿Lácu pi̠ ni̠ luu ca̠naj­laya xla­cata pi̠ aquit lac­xtum cta̠­lama Quin­tla̠t, y na̠chuná xlá antá lama nac qui­la­táma̠t? La̠ta túcu aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n ni̠ caj que̠cstu quin­ta­pu­huá̠n ma̠squi chuná cuan, pus huata huá xlá lama nac qui­la­táma̠t y qui­mac­la­cas­quima la̠qui̠ nac­tla­huay xta­scújut. >=u Jesús kálh­ti̠lh: —Felipe, maka̠sá quilh­ta­macú la̠ta cca̠­ta̠­lamá̠n. ¿Tu luu ni̠ naj qui­la­ka­pasa? Hua̠nti̠ aquit quiucxilha pus na̠ hua­tiyá ucxilhma lácu Quin­tla̠t, ¿túcu chi̠nchú xla­cata qui­li̠­hua­niya cac­ca̠­ma̠­la­ka­pasní̠n Quin­tla̠t? C<—Quim­pu̠­chi­nacán, pus ca̠na̠caj Min­tla̠t Dios caqui­la̠­ma̠­la­ka­pas­ní̠hu —huá­nilh Felipe. Hua̠nti̠ lakapasa Jesús na̠ lakapasa Dios lácu xlá ; Acxni̠ nia̠ xqui­la̠­la­ka­pa­sá̠hu na̠ ni̠ luu xla­ka­pa­sá̠tit Quin­tla̠t, pero cumu hui­xinín qui­la̠­la­ka­pa­sá̠hu aquit clac­pu­huán pi̠ luu laca­tancs laka­pa­sá̠tit chú porque anka­lhi̠ná ucxilh­pá̠tit. k:OJesús chiné kálh­ti̠lh: —Aquit a̠má tiji, aquit talu­lóktat, y na̠ aquit cma̠sta̠y latáma̠t. Para tícu aquit qui­li̠­pa̠­huán pus huata xlá tla̠n nalak­chá̠n antaní hui­lachá Quin­tla̠t. [9/Huata Tomás chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu nícu huix pímpa̠t chi­pina, ¿lácu chú nac­li̠­ca­tzi̠­yá̠hu xatiji hua̠ntu̠ lac­cha̠ncán? 8Hui­xinín aya catzi̠­yá̠tit anta­nícu aquit cámaj cha̠n, xa̠huachí aya laka­pa­sá̠tit xatiji hua̠ntu̠ lac­cha̠ncán. N7Y acxni̠ aya nac­ca̠x­tla­huako̠y aquit nac­mim­paray a̠maktum la̠qui̠ chú nac­ca̠­le̠ná̠n, pus anta­nícu aquit nac­ta­huilay hui­xinín na̠ antá nata­hui­la­yá̠tit. 6/Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ nac xchic Quin­tla̠t luu lhu̠hua hui­la­ko̠lh pu̠tá­hui̠lh anta­nícu tla̠n tahui­lacán; para ni̠tu̠ cahuá aquit laca­tancs xac­ti­ca̠­huanín. Pero luu laca­tancs porque aquit ni̠tu̠ cca̠ak­ska­huimá̠n, pus chú aquit cama la̠qui̠ nac­ca̠­ca̠x­tla­hua­niyá̠n aktum pu̠tá­hui̠lh antaní nata­hui­la­yá̠tit. 05 [’Ni̠ luu aka­tiyuj cala­ta­pá̠tit y ni̠para cali̠­pú­hualh mina­cujcán, cali̠­pa̠­huántit Dios y na̠chuná caqui­la̠­li̠­pa̠­huáhu aquit. [4/ &Y Jesús chiné huá­nilh: —Pedro, ¿luu xli̠­ca̠na aktum catzi̠ya ma̠squi xma­ca­ma̠sta mila­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata? Pus chú luu xli̠­ca̠na cuaniyá̠n pi̠ hua­tiyá eé tzi̠sní acxni̠ nia̠ tasay nahuán pu̠yu huix mak­tutu nahuana pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa acxni̠ naka­lhas­quin­cana.}3s %—Quim­pu̠­chi­nacán, ¿túcu chú xpa̠­la­cata la̠nchú ni̠lay cli̠s­ta̠­la­niyá̠n? Xli̠­ca̠na aquit aktum cca­tzi̠y ma̠squi xac­ma­ca­má̠s­ta̠lh qui­la­táma̠t caj mim­pa̠­la­cata —huampá Pedro. B2} $—Quim­pu̠­chi­nacán, ¿nícu luu chi­pímpa̠t? —kalhás­quilh Pedro. —Anta­nícu aquit cama huix ni̠lay caquin­tis­ta̠­lani la̠nchú —kálh­ti̠lh Jesús. 13 #Para hui­xinín nala̠­pa̠x­qui̠­yá̠tit chuná cumu la̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán, xli̠­pu̠tum cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na hui­xinín quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠nti̠ quin­ta­sta̠­la­ni­má̠­nalh y quin­ta­li̠­pa̠­huán. Jesús li̠chuhui̠nán xlacata Pedro nahuán pi̠ ni̠ lakapasa (Mateo 26.31‑35; Marcos 14.27‑31; Lucas 22.31‑34) _07 "Y cumu chú nacán nac akapú̠n, hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit la̠ aquit cca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán, pus huá eé cca̠­li̠­ma̠x­qui̠yá̠n xasa̠sti qui­li̠­ma̠­peksí̠n xla­cata pí cala̠­pa̠x­quí̠tit cha̠tum a̠cha̠tum xli̠­hua̠k mina­cujcán chuná cumu la̠ aquit cca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán. E/ !Koxu­taní̠n hui­xinín quin­ca­maná̠n, chú luu niaj maka̠s cca̠­ta̠­lamá̠n. Hui­xinín naqui­la̠­pu­tza­yá̠hu pero niaj naquin­ti­la̠ucxi­lhui; na̠chuná chú cca̠­hua­niyá̠n cumu la̠ cca̠­huani̠t xana­puxcún judíos, hui­xinín ni̠lay cati­pítit anta­nícu aquit cama. j.M Pus cumu aquit cma̠­si­yuma xli̠­maka­tli­hueke Dios, xlá na̠ ámaj ma̠siyuy hua̠ntu̠ aquit cka­lhi̠y qui­li̠­maka­tli­hueke acxni̠ nac­pa̠­ti̠nán, y luu niaj para maka̠s la̠ xlá ámaj ma̠siyuy. -5 Acxni̠ tax­tu­ko̠lh Judas, Jesús chiné ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —La̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nataucxilha a̠má lanca qui­li̠­maka­tli­hueke hua̠ntu̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cka­lhi̠y, Dios na̠ ámaj ma̠siyuy a̠má lanca xli̠­maka­tli­hueke antá nac qui­la­táma̠t. S, Acxni̠ Judas mak­lhti̠­nan­ko̠lh cax­ti­lá̠n­chahu xlá la̠li̠­huán táx­tulh, cumu aya ca̠tzi̠­satá xuani̠t ni̠tícu cátzi̠lh xanícu luu alh. Xasa̠sti li̠ma̠peksí̠n 8+i Cumu teso­rero xli̠­ma̠x­tu­cani̠t Judas, huá xca̠­ma̠x­qui̠y tumi̠n, maka­pi­tzí̠n talac­púhua pi̠ ma̠x huá xuani­putún xla­cata cata­má̠­hualh para túcu hua̠ntu̠ namac­la­ca­squincán nac pa̠xcua osuchí para túcu naca̠­ta̠i̠cán lak­li̠­ma̠x­kení̠n. -*S Pero xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n após­toles hua̠nti̠ xta­ma­kua̠ya­má̠­nalh nac mesa ni̠tícu aká­ta̠ksli lácu chuná li̠huá­nilh. n)U Acxni̠ Judas mak­lhtí̠­nalh a̠má cax­ti­lá̠n­chahu xlá hualh, y acxnicú akska­huiní tánu̠lh nac xnacú, y Jesús chiné huá­nilh: —Hua̠ntu̠ huix pímpa̠t ma̠kan­tax­ti̠ya la̠li̠­huán cat­lahua. n(U Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Para catzi̠­pu­tuna pus caúcxilhti, aquit cámaj li̠lupa tahuá actzu cax­ti­lá̠n­chahu y hua̠nti̠ aquit nac­ma̠x­qui̠y pus huá a̠má hua̠nti̠ cli̠­chu­hui̠­nama. Xlá chuná tlá­hualh lí̠lupli tahuá actzu cax­ti­lá̠n­chahu y huá má̠x­qui̠lh Judas Isca­riote xka­huasa Simón. 5'c Y a̠má xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tzinú sij lákalh antaní xuí y chiné kalhás­quilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿xatícu huix luu li̠chu­hui̠­námpa̠t? z&m huata Simón Pedro tze̠k tzú­culh li̠ma­ca­huán xmacán la̠qui̠ naka­lhas­quín xatícu luu xuanima. %  Y a̠má xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús hua̠ntu̠ luu xpa̠x­qui̠y luu lac­xtum xpa̠x­tu̠hui xta̠­hua̠­yama, $' Huata a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n cacs tala­ca­huan­ko̠lh porque xlacán ni̠ xta­ca­tzi̠y xatícu luu xuanima. K# Acxni̠ chuná huan­ko̠lh, Jesús luu xli̠­ca̠na li̠púhua nac xnacú caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xkan­tax­tuma, huata xlá luu laca­tancs ca̠ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­huí̠­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na luu cli̠­pu­huán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n pi̠ la̠ta mili̠­pu̠­tumcán natax­tu­ya̠chá cha̠tum hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y. N" Chú luu cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ya̠ tapa̠­xu­huá̠n namaka­maklhti̠nán a̠má hua̠nti̠ aquit nac­macá̠n la̠qui̠ nali̠­chu­hui̠nán quin­ta­chu­huí̠n, pus tamá cris­tiano xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu lá̠m­para aquit qui­ma­ka­maklh­ti̠­nama, y a̠má hua̠nti̠ aquit qui­maka­maklhti̠nán na̠ luu chu­na­tiyá qui̠­taxtuy cumu lá̠m­para Quin­tla̠t maka­mak­lhti̠­nama hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ Judas namacama̠stá̠y (Mateo 26.20‑25; Marcos 14.17‑21; Lucas 22.21‑23) !3 Ali̠sok cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n hua̠ntu̠ ámaj quiok­spulay la̠qui̠ acxni̠ hua̠k nakan­tax­tuko̠y pues hui­xinín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ quin­ta­chu­huí̠n hua̠k talu­lóktat hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán caj quim­pa̠­la­cata. f E ’Ni̠ mili̠­pu̠­tumcán ca̠lak­cha̠ná̠n eé hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n, porque aquit sta­lanca cca­tzi̠y xatícu luu clac­sacni̠t porque cla­ka­pasa hua̠ntu̠ huí nac mina­cujcán cha̠tum cha̠tum, pero juerza ámaj kan­taxtuy nac qui­la­táma̠t hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka antaní chiné huan: “Amá hua̠nti̠ lac­xtum xquin­ta̠­hua̠­yama ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y.” D Para hui­xinín aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ aquit ctla­huani̠t y nalak­tzak­sa­yá̠tit a̠má qui­li̠­ma̠­peksí̠n luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­xúhu lapá̠tit nahuán.  Xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n, pi̠ ni̠para cha̠tum caj tasa̠cua nalac­pu­huán pi̠ a̠tzinú xlá tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná xpatrón; y na̠chuna li̠túm a̠má lac­scujni hua̠nti̠ ma̠le̠­ni̠­má̠­calh aktum luu xla­ca­squinca tachu­huí̠n, ni̠ nalac­pu­huán pi̠ a̠tzinú xlá tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná hua̠nti̠ ma̠le̠­ni̠­nama. # Pues chuná aquit cca̠­li̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán hua̠ntu̠ ctlá­hualh la̠qui̠ na̠chuná hui­xinín nat­la­hua­yá̠tit. -S Pues cumu aquit mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán chu mim­pu̠­chi­nacán ni̠para tzinú lanca qui­maklh­ca­tzi̠cán que̠cstu y hasta cca̠­tu̠­che­ke̠­ni̠tán hui­xinín hua̠nti̠ caj quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, pus chú na̠chuná chú hui­xinín luu ca̠mi­ni̠­niyá̠n nala̠­li̠s­cu­ja̠­pítit cha̠tum a̠cha̠tum cumu lá̠m­para la̠ a̠ cala̠­tu̠­che­ke̠­pítit. I  Hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ aquit mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán y mim­pu̠­chi­nacán. Luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ hui­xinín hua­ná̠tit porque aquit mim­pu̠­chi­nacán. 3 Acxni̠ ca̠tu̠­che­ke̠­ko̠lh xdis­cí­pulos Jesús mac­ta­hua­capá a̠má lháka̠t hua̠ntu̠ xmac­ta­huacay, tahui­lapá nac mesa y chiné ca̠huá­nilh: —¿Pi̠ aka­ta̠k­sá̠tit túcu luu xpa̠­la­cata cca̠­li̠­tu̠­che­ke̠­ni̠tán? 7g Jesús luu sta­lanca xca­tzi̠y tícu xámaj maca­ma̠sta̠y pus huá chuná ca̠li̠­huá­nilh: “Hua̠k macuán lapá̠tit ma̠squi ni̠ mim­pu̠­tumcán.” 7g Huata xlá chiné kalh­ti̠pá: —Hua̠nti̠ a̠cu pax­ko̠ni̠t, ni̠ xajuerza tuncán napax­paray, huata caj xma̠n tala­cas­quín pi̠ natu̠­chakán, porque la̠ta xli̠­lanca nac xmacni luu mac­sca­rancu; hui­xinín hua̠k macuán lapá̠tit ma̠squi ni̠ luu mim­pu̠­tumcán. -S —¡Oh, pues para chuná naqui̠­taxtuy, huata ni̠ caj xma̠n caquin­tu̠­cheke, mejor na̠ cacheke qui­macní̠n chu quiakxa̠ka! —huá­nilh Pedro. fE Pedro hua­nipá: —Pus aquit laca­tancs ni̠ cla­cas­quín naquin­tu̠­che­ke̠ya porque ni̠ qui­mi­ni̠niy huata huix naqui­li̠s­cuja. Jesús hua­nipá: —Para ni̠ laca­squina nac­tu̠­che­ke̠yá̠n, huix ni̠lay cati­li̠­taxtu quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán. 7g Jesús chiné kálh­ti̠lh: —La̠nchú huix ni̠ aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ ctla­huama, pero aca­li̠stá̠n namín quilh­ta­macú acxni̠ huix luu naaka­ta̠ksa. {o Acxni̠ xámaj tu̠cheke̠y Pedro xlá ni̠ lacás­quilh y chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿lácu chú la̠ eé qui̠­taxtuy, huix qui­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán y huata qui­la̠­lac­che­ke̠­ma̠­náhu? ^5 Aca­li̠stá̠n máju̠lh chú­chut nac pektum actzu ban­deja y tzú­culh ca̠tu̠­cheke̠y xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y xca̠­li̠­tu̠­xa­ca­ti̠­lhay a̠má toalla hua̠ntu̠ xtam­pu̠­lakui. { Pero huata xka­huasa Simón Isca­riote xuanicán Judas, xlá aya xma̠­lac­pu­hua̠­ni̠ni̠t akska­huiní la̠qui̠ nama­ca­ma̠stay Jesús nac xmacán hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy. Jesús sta­lanca xca­tzi̠y pi̠ xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke chu xli̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y hua̠k huá xma̠x­qui̠ni̠t Dios porque antá nac xpa̠xtú̠n xmi­ni̠­tanchá y chú antiyá nala­kam­paray antaní hui­lachá nac akapú̠n. Pero luu a̠tzinú xca̠­ma̠­si­yu­ni­putún pi̠ luu xca̠­pa̠x­qui̠y, a̠hua­tiyá a̠má ca̠tzi̠sní acxni̠ xlacán xta­hua̠­ya­má̠­nalh Jesús huákaj tá̠yalh, mac­tá̠c­talh mactum clháka̠t hua̠ntu̠ xmac­ta­huacay y tam­pu̠­lak­táhui mactum toalla.  ` ; Ahuata a̠má quilh­ta­macú xma̠­ko̠­ta­ni̠­nama porque aya xlak­chá̠n xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, Jesús sta­lanca xca­tzi̠y pi̠ aya xlak­cha̠ni̠t hora la̠ta lácu nata­pa̠­qui̠y nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nala­kam­paray Xtla̠t. Xlá luu xli̠­ca̠na xca̠­pa̠x­qui̠ni̠t hua̠nti̠ xca̠­lac­sacni̠t nac ca̠quilh­ta­macú, y na̠ luu anka­lhi̠ná ca̠pá̠x­qui̠lh y ca̠mak­tá̠­yalh hasta acxni̠ ni̠lh. q[ 2Aquit cca­tzi̠y pi̠ xli̠­hua̠k xli̠­ma̠­peksí̠n Quin­tla̠t luu xli̠­ca̠na ma̠sta̠y tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ tla̠n naka­lhi̠­yá̠tit a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa, pus huá xla­cata a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit cuan huá qui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t Quin­tla̠t pi̠ chuná nacuán.q[ 1Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán hua̠k huá Quin­tla̠t chuná qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t nac­ca̠­hua­niyá̠n, poreso ni̠tu̠ cchu­hui̠­nama hua̠ntu̠ caj que̠cstu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni. t a 0Pero a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ qui­liucxilha y caj lak­makán hua̠ntu̠ kax­mata quin­ta­chu­huí̠n, pus xlá aya huí hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­la­ca­pu̠cán porque huata huá quin­ta­péksi̠t hua̠ntu̠ kax­matni̠t ámaj ma̠lak­tzanke̠y acxni̠ nalak­chá̠n a̠má a̠huata quilh­ta­macú la̠ta napu­tza̠­na­nicán xcuenta. < q /Amá cris­tiano hua̠nti̠ nakax­mata quin­ta­chu­huí̠n pero ni̠ nat­la­huay hua̠ntu̠ antá cli̠­ma̠­peksi̠y, pus ni̠ aquit cac­ti­ma̠­lak­tzán­ke̠lh porque aquit ni̠tu̠ caj cmini̠t ma̠lak­tzan­ke̠nán nac ca̠quilh­ta­macú, huata mejor caj cmini̠t lak­ma̠x­tunún. ~ u .Aquit tax­káket cmini̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y cris­tianos y la̠qui̠ hua̠nti̠ naqui­li̠­pa̠­huán niaj nac xala­ka­ca̠­pucsua cati­ta­mák­xtekli nac ca̠quilh­ta­macú. $ A -Na̠chu­na­li̠túm a̠má cris­tiano hua̠nti̠ aquit quiucxilha pus na̠ chu­na­tiyá ucxilhma lácu Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. - S ,Maktum quilh­ta­macú Jesús luu palha chiné ca̠huá­nilh cris­tianos: —Acxni̠ cha̠tum cris­tiano qui­li̠­pa̠­huán ni̠ caj xma̠n huá aquit qui­li̠­pa̠­huama, huata qui̠­taxtuy pi̠ na̠ lac­xtum li̠pa̠­huáma Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. w +Porque u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n a̠tzinú xta­la­kati̠y luu lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n caca̠­li̠­ma̠x­tú­calh nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos pero ni̠ luu xta­lac­pu­tzay lácu Dios naca̠­li̠­ma̠xtuy luu lac­ta­li̠­pa̠hu nac xla­catí̠n. Hua̠nti̠ ni̠ ca̠najlay xtachuhuí̠n Jesús sacstu ámaj laktzanka̠y B} *Pero ni̠ luu hua̠k tama̠­kan­táx­ti̠lh eé tachu­huí̠n, porque maka­pi­tzí̠n lac­ta­li̠­pa̠hu judíos taca̠­naj­lá­nilh Jesús, pero ni̠ luu maktum xta­huán para xta­li̠­pa̠­huán porque xta­pe̠­cuaniy fariseos chicá naca̠­ta­mac­xtucán nac xpu̠­si­cu­lancán. Z- )Chuná xlá titzók­nulh pro­feta Isaías ma̠squi luu maká̠n quilh­ta­macú tili̠­chu­huí̠­nalh, pero xlá aya xuc­xilh­la­ca­chima lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ xámaj tla­huay Jesús. } (Dios ca̠li̠­má̠x­tulh cumu la̠ a̠ cata­la­ta­ma̠chá laka­xo̠ko,
porque luu snu̠n talani̠t nac xna­cujcán.Masqui luu taka­lhi̠y xla­kas­ta­pucán lá̠m­para ni̠ tali̠­la­ca­hua̠nán,
porque antá nac xna­cujcán ni̠túcu taliaka­ta̠ksa,
hasta ni̠ talák­milh a̠má hua̠nti̠ tla̠n xca̠­ma̠­la­cat­lá̠n­ti̠lh. eC 'Lhu̠hua a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠lay xta­li̠­pa̠­huán Jesús xta̠­chuná cumu la̠ xli̠­chu­hui̠­nani̠t pro­feta Isaías nac li̠kalh­ta­huaka acxni̠ xlá chiné tatzok­numpá: A{ &Pus juerza xli̠­kan­táxtut xuani̠t hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Isaías xpa̠­la­ca­tacán hua̠nti̠ chuná taka­lhi̠y xka­satcán, porque xlá chiné titzók­nulh:Quim­pu̠­chi­nacán, ¿tícu chú luu ca̠najlay hua̠ntu̠ aquinín cli̠­chu­hui̠­na­ná̠hu?Lhu̠hua lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ huix ca̠li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­ni̠ta, pero ni̠ taca̠­naj­la­niyá̠n. ve %Ma̠squi luu lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ni̠t Jesús hua̠ntu̠ xlá tla̠n xca̠t­la­huay, a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos ni̠ luu xta­ca̠­naj­laniy. %C $Li̠huán la̠nchú kalhi̠­yá̠tit tax­káket, luu xli̠­ca̠na cali̠­pa̠­huántit la̠qui̠ hui­xinín na̠ tla̠n naca̠­mak­sko­ni­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n min­ta̠­cris­tianoscán. Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh Jesús ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y ca̠ta­tzé̠k­nilh. Xamaká̠n quilhtamacú aya xli̠chuhui̠nani̠t profeta Isaías hua̠nti̠ ni̠ catitali̠pá̠hualh Jesús   #Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit nac­ti­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­ya̠ncú eé quin­tax­káket pero niaj luu maka̠s quilh­ta­macú, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n li̠huán huí tax­káket luu cali̠­pa̠­huántit y la̠nchú li̠huana̠ cat­la̠­huántit, la̠qui̠ ni̠túcu nalac­pu­hua­ná̠tit acxni̠ namín hora la̠ naca̠­puc­suán, xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tat­la̠­huán acxni̠ ca̠pucsua xlacán ni̠lay tamaclay tiji. 2] "Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos chiné takálh­ti̠lh: —Para huix xli̠­ca̠na Cristo, ¿lácu huix li̠huana pi̠ pímpa̠t ni̠ya? Porque aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka antá huan xla­cata pi̠ a̠má Cristo hua̠nti̠ namín quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n anka­lhi̠ná ámaj latama̠y. Pero chi̠nchú huana pi̠ huix Xata­lac­sacni Chixcú pim­pa̠ca mak­ni̠­cana, osuchí ¿tícuya̠ chixcú a̠má hua̠nti̠ huix li̠chu­hui̠­námpa̠t? ~w !Caj la̠ta hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama antá xuamputún lácu xamá̠­calh mak­ni̠cán nac cruz. R} Na̠ aya lak­cha̠ma quilh­ta­macú acxni̠ aquit naquix­to­ko­hua­cacán ta̠lhmá̠n nac cruz, pero caj huá xpa̠­la­cata eé cruz luu lhu̠hua cris­tianos naquin­ta­li̠­pa̠­huán. :|m Porque la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xala eé ca̠quilh­ta­macú nama̠­xo­ko̠­ni̠cán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, y a̠má akska­huiní hua̠nti̠ luu ca̠ma̠­peksi̠y cris­tianos hua̠nti̠ xalak­tzanká̠n tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú chú luu aya lak­cha̠ni̠t hora acxni̠ xlá maktum tu̠ namak­lhti̠cán xli̠­ma̠­peksí̠n. w{g Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín ca̠lak­ma­ca­tan­cántit a̠má tachu­huí̠n la̠qui̠ nakax­pa­tá̠tit, porque ni̠ huá li̠ta­káx­matli la̠qui̠ aquit naqui­li̠­ma­cuaniy sinoque huata hui­xinín. Tz! Lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ takáx­matli eé tachu­huí̠n tzú­culh tahuán pi̠ mat caj jílilh, y maka­pi­tzí̠n xta­huán pi̠ mat cha̠tum xángel Dios xta̠­chu­hui̠­nani̠t. Ky Huata Jesús aktum tapa̠­xu­huá̠n chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: —Papá Dios, xli̠­ca̠na cat­lahua nac qui­la­táma̠t hua̠ntu̠ huix luu ma̠t­la̠n­ti̠ya la̠qui̠ chuná xli̠­hua̠k cris­tianos luu nata­ca̠­najlay pi̠ kalhi̠ya lanca li̠t­li­hueke. Acxni­tiyá a̠má takáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n y chiné huá: —Aquit aya cma̠­si­yuni̠t nac mila­táma̠t hua̠ntu̠ xli̠­ca̠na cla­kati̠y nat­la­huacán, pero a̠maktum nac­ma̠­si­yu­paray a̠má lanca qui­li̠­maka­tli­hueke acxni̠ huix namak­ni̠­cana y la̠qui̠ chuná naqui­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán hua̠ntu̠ naok­spu­layá̠n. x3 ’La̠nchú luu xli̠­ca̠na aka­tiyuj clama, hasta ni̠ cca­tzi̠y túcu luu nacuán. ¿Tla̠n cahuá para xac­kalh­ta­hua­ká­nilh chiné Dios: “Papá Dios, xtlahua lanca li̠tlá̠n, xqui­lak­ma̠xtu la̠qui̠ ni̠ xac­pá̠­ti̠lh hua̠ntu̠ la̠nchú ámaj quiokspulay”? Pero ni̠lay chuná nacuán porque luu caj huá qui­li̠­ma­ca­mini̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú. twa Para tícu luu xli̠­ca̠na qui­dis­cí­pulo huam­putún y aktum catzi̠y naqui­li̠­pa̠­huán, pus caquis­ta̠­lá­nilh; porque hua̠nti̠ naqui­ma­cuaniy antá na̠ huij nahuán anta­nícu aquit nac­ta­huilay, y a̠má hua̠nti̠ naqui­ma­cuaniy nac xla­táma̠t Quin­tla̠t luu napa̠x­qui̠y. Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ namakni̠cán v} Amá chixcú hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na lak­ca­tzán y ni̠ maka­tzan­ka̠­putún xla­táma̠t, huata xlá ámaj maka­tzanka̠y hua̠ntu̠ lak­ca­tzán; pero hua̠nti̠ ni̠ lak­ca­tzán xla­táma̠t para nama­ka­tzanka̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú, huata xlá ámaj maka­mak­lhti̠nán a̠má xax­li̠­ca̠na latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa. Cu Pero xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nacni̠y xta̠­chuná nali̠­taxtuy cumu la̠ okspulay aktum actzu̠ cuxi hua̠ntu̠ chancán, acxni̠ tama̠­ya̠chá nac ca̠ti­yatni xli̠­ca̠na pi̠ nani̠y nac xnacú, pero xlá aca­li̠stá̠n naakpún y luu lhu̠hua nahuán xta­huácat. Pero para ni̠ xta­ma̠chá nac ca̠ti­yatni y ni̠ xni̠lh nac xnacú, ne̠c­xnicú luu cati­má̠s­ta̠lh lhu̠hua xta­huácat. ptY Jesús chiné ca̠huá­nilh: —La̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cámaj ma̠siyuy qui­li̠­maka­tli­hueke y nac­tas­pit­paray nac akapú̠n porque naqui­mak­ni̠cán. (sI Felipe li̠ta̠­chu­huí̠­nalh Andrés y xcha̠­tiycán táalh tahuaniy Jesús hua̠ntu̠ xta­la­cas­quín a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n. drA Xlacán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Felipe hua̠nti̠ xalac Bet­saida y chiné tahuá­nilh: —Cla­ka­pas­pu­tu­ná̠hu y cta̠­chu­hui̠­nam­pu­tu­ná̠hu mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán Jesús. nqU Luu lhu̠hua judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac aktum pu̠la­tama̠n hua­nicán Grecia na̠ antá xta­mini̠t tala­ka­chix­cu­hui̠nán nac Jeru­salén li̠huán xlama xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. ?pw Pero a̠ma̠ko̠lh fariseos xlacán ni̠ tala­ká­ti̠lh y chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —Luu caj caucxílhtit la̠ aquinín niaj tu̠ cati­li̠­tax­túhu, porque la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos talakán y tali̠­pa̠­huán tamá chixcú. Makapitzí̠n griegos tata̠chuhui̠namputún Jesús ioK Pus huá xpa̠­la­cata luu lhu̠hua cris­tianos táalh tali̠­pa̠x­toka porque aya xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nan­cani̠t hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t lanca xta­scújut y xta­la­ka­chix­cu­hui̠­putún. onW Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­qui̠­lani̠t nac Betania y na̠ antá xta­ta̠­yá̠­nalh Jesús acxni̠ xlá xma̠­la­cas­ta­cuani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n Lázaro xta­sax­tuni̠t nac xta­huaxni antaní xma̠c­nu̠­cani̠t, xlacán cani̠huá xta­li̠­chu­hui̠­nani̠t nac Jeru­salén hua̠ntu̠ xta­qui̠ucxilhni̠t. m  Xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús ni̠para xtaaka­ta̠k­smá̠­nalh hua̠ntu̠ luu xqui̠­tax­tuma, pero acxni̠ aya xla­cas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n a̠cu luu taaká­ta̠ksli porque acxnicú xlacán tala­ca­pá̠s­tacli pi̠ chuná xta­tzok­ta­hui­lani̠t hua̠ntu̠ xlá xámaj okspulay Jesús, y luu xli̠­ca̠na chuná xqui̠­tax­tu­nini̠t. ilK Ni̠ cape̠­cuántit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ hui­látit nac Jeru­salén;
huata mejor capa̠­xu­huátit y caucxílhtit mireycán hua̠nti̠ naca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n,
xlá pu̠mima tantum burru. Xk) Jesús xpu̠­mima tantum actzu̠ burru hua̠ntu̠ csa̠­cuani̠t, chuná xlá li̠ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ xta­tzokni̠t xpa̠­la­cata nac li̠kalh­ta­huaka antaní chiné huán: j tzú­culh taca̠y xapalhma móko̠t y huá táalh tali̠­pa̠x­toka. Nac tiji xlacán chiné tzú­culh tama̠­tasi̠y: —¡Luu cla­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios! ¡Luu li̠pa̠­xúhu cmaka­maklhti̠­náhu u̠má Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ xlá maca­mima! ¡Anka­lhi̠ná xata­si­cu­la­na̠t­láhu cahuá eé chixcú hua̠nti̠ Qui­reycán nahuán uú nac Israel! _i7 Li̠cha̠lí a̠má quilh­ta­macú luu lhu̠hua a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­mini̠t nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, acxni̠ tacá­tzi̠lh pi̠ Jesús xámaj cha̠n nac Jeru­salén, (hI porque caj huá xpa̠­la­cata ma̠squi luu lhu̠hua judíos niaj xta­ca̠­naj­laniy porque huata huá xta­ca̠­naj­laniy Jesús pi̠ xli̠­ca̠na Dios xma­ca­mini̠t. Jesús tanu̠ya̠chá nac xaca̠chiquí̠n Jerusalén (Mateo 21.1‑11; Marcos 11.1‑11; Lucas 19.28‑40) qg[ Ama̠­ko̠lh xana­puxcún cura lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh la̠qui̠ na̠ nata­makni̠y Lázaro, 1f[ Luu lhu̠hua judíos hua̠nti̠ aya xta­cha̠­ni̠ttá nac xapa̠xcua Jeru­salén, antá taca­tzi̠chá pi̠ Jesús xchini̠t nac Betania, antá pu̠tum táalh la̠qui̠ nataucxilha, y na̠ nataucxilha a̠má Lázaro hua̠nti̠ xlá xma̠­la­cas­tac­uani̠ni̠t nac ca̠li̠ní̠n. Pe Na̠chu­na­li̠túm a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ luu lac­pobre, anka­lhi̠ná ca̠ta̠­la­pá̠tit nahuán y hui­xinín tla̠n naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit acxni̠ chuná nalac­pu­hua­ná̠tit, pero aquit niaj luu maka̠s quilh­ta­macú cca̠­ta̠­lamá̠n. Li̠lacchuhui̠nancán pi̠ na̠ namakni̠cán Lázaro Bd} Jesús chiné huá­nilh: —Ni̠chuná cahuani, porque xlá aya a̠li̠sok ca̠x­tla­huama la̠ta lácu xma̠­mu̠c­sí̠­calh qui­macni acxni̠ aquit xqui­ma̠c­nú̠­calh. c{ Pero ni̠ xla­cata para luu xli̠­ca̠na Judas xca̠­la­ka­lhamán lac­pobre huá chuná li̠chu­huí̠­nalh, pus huata huá chuná li̠chu­huí̠­nalh porque xlá luu ma̠rí xlak­ca­tzán y xla­kati̠y tumi̠n, y xa̠huachí cumu huá xma̠­cuentaj­li̠cán bolsa hua̠ntu̠ xpu̠­ma̠­qui̠cán tumi̠n y antá xlá tze̠k xma̠­cu­tu­ti̠­lhay. b  —¿Lácu caj pá̠xcat li̠t­la­huá­calh eé per­fume? Huata mejor caj xtis­tá̠­calh xta­palh xuani̠t ma̠x cumu aktutu ciento denario tumi̠n, y la̠qui̠ huá xti­ca̠­li̠­mak­ta̠­yá­calh hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n. Aa{ Amá xdis­cí­pulo hua­tiyá ti̠ aca­li̠stá̠n maca­má̠s­ta̠lh hua̠nti̠ xuanicán Judas Isca­riote xka­huasa Simón, xlá chiné ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n: L` Caj xamaktum María lí̠milh pa̠tum lanca lameta xatlá̠n per­fume xla nardo xánat, luu tapa­ra̠xlá xuani̠t xta­palh a̠má per­fume; xlá li̠lac­tla­hua­pú̠x­tulh Jesús y aca­li̠stá̠n tzú­culh li̠lac­xacay xac­chíxit, y la̠ta xli̠­ca̠­lanca chiqui tzú­culh mu̠csún a̠má per­fume. [#~s|{Ozxvu(trqonamzkihgGfBe7cbaa`C^\[ZXUTSRZP6N{LKK8II0GfFECAA@>>;:9U8/654 290.-k+)(@'\&j%n##y!ZqN;  wzZ#:$mPapá Dios, aquit cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ aquit naquin­ta­li̠­pa̠­huán la̠qui̠ luu lak­xtum cata­lachá nac xta­pa̠x­qui̠tcán, cumu lá̠m­para cha̠­tumá cata­huanchá na̠chuná cumu la̠ huix chu aquit luu lak­xtum lama̠­náhu porque luu la̠pa̠x­qui̠­yá̠hu. Xli̠­ca̠na luu caca̠­ma̠­lak­xtu­mi̠chá a̠má tapa̠x­qui̠t, la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xalak­tzanká̠n tala­má̠na nac ca̠quilh­ta­macú nataucxilha hua̠ntu̠ aquit ctla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán, y la̠qui̠ chuná nata­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huix qui­ma­ca­ta­ni̠ta. ,#Q’Na̠chu­na­li̠túm cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ naj quin­ta­li̠­pa̠­huán, pero hua̠nti̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huancú acxni̠ nata­kax­mata xta­chu­hui̠ncán hua̠nti̠ naquin­ta­liakchu­hui̠nán. E"Y caj xpa̠­la­ca­tacán ma̠squi aquit cma­ca­ma̠x­qui̠­ni̠tán qui­la­táma̠t la̠qui̠ na̠chuná xlacán maktum pi̠ nata­ma­ca­ma̠x­qui̠yá̠n xla­ta­ma̠tcán la̠qui̠ luu milá nahuán, porque xlacán aya tala­ka­pasa hua̠ntu̠ xli̠­ca̠na xatlá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tacni. !1Chuná cumu la̠ huix qui­ma­ca­ta­ni̠ta uú nac ca̠quilh­ta­macú nac xlak­sti̠pá̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasá̠n, na̠chuná chú aquit cca̠­macá̠n nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasá̠n.  +Caca̠­ma̠­si­yuni lácu aksti̠tum natalé̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán nac mila­catí̠n, porque caj xma̠nhuá min­ta­chu­huí̠n tla̠n naca̠­li̠­ma̠­si­yu­niya xaní­cuma̠ tla̠n tiji porque min­ta­chu­huí̠n xli̠­ca̠na talu­lóktat. \1Cumu la̠ aquit ni̠chuná cka­lhi̠y quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ taka­lhi̠y hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú, pus xlacán na̠ niaj chuná taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. Aquit ni̠ cuanimá̠n para caca̠­ta­macxtu uu̠ nac ca̠quilh­ta­macú, huata caj xma̠n cla­cas­quín caca̠­mak­tá­kalhti y caca̠­mak­ta̠ya la̠qui̠ ni̠ naca̠­maka­tlajay akska­huiní y ni̠ naca̠­ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n. I Aquit cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nani̠t min­ta­chu­huí̠n, xlacán luu ya̠ tapa̠­xu­huá̠n takax­matni̠t, huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­si̠­tzi̠­nicán uú nac ca̠quilh­ta­macú porque xlacán niaj antá uú tata­peksi̠y xta̠­chuná cumu la̠ aquit na̠ ni̠ uú xalac ca̠quilh­ta­macú. @y ’La̠nchú aquit aya cama̠chá antaní huix hui­lapi, pero huá xpa̠­la­cata chuná cli̠­hua­nimá̠n li̠huán cla­majcú uú nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ xlacán nata­kax­mata y lac­xtum naquin­ta­ta̠­pa̠­xu­huay a̠má lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ aquit cka­lhi̠y. a; Acxni̠ aquit lac­xtum xac­ca̠­ta̠­lama uú nac ca̠quilh­ta­macú u̠ma̠ko̠lh min­ca­maná̠n hua̠nti̠ huix qui­ma̠­cuentaj­li̠­ni̠ta, aquit li̠huana̠ cca̠­mak­tá­kalhli y ni̠para cha̠tum lak­tzán­ka̠lh, caj xma̠nhuá lak­tzán­ka̠lh a̠má hua̠nti̠ aya xli̠­lak­tzánka̠t xuani̠t la̠qui̠ chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ maká̠n tita­li̠­chu­huí̠­nalh pro­fetas y chuná tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka. A{ ’Aquit niaj maka̠s cac­ti­la­tá­ma̠lh uú nac ca̠quilh­ta­macú porque cla­ka­ma̠­chá̠n antaní huix hui­lapi, pero hua­tuní̠n antacú uú nata­ta­mak­xteka nac ca̠quilh­ta­macú. Papá Dios huix anka­lhi̠ná tla̠n kalhi̠ya min­ta­pu­huá̠n, aquit xli̠­hua̠k qui­nacú cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata huix caca̠­mak­tá­kalhti y caca̠­ma̠uxca̠ni u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ huix qui­ma̠x­qui̠­ni̠ta la̠qui̠ luu lak­xtum cata­lachá nac xta­pa̠x­qui̠tcán cumu lá̠m­para cha̠­tumá cata­huanchá xta̠­chuná cumu la̠ huix chu aquit luu lak­xtum lama̠­náhu porque luu la̠pa̠x­qui̠­yá̠hu. 1 Xlacán luu quin­ta­li̠­pa̠­huán porque huix qui­ma̠x­qui̠­ni̠ta la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­peksi̠y, porque la̠ta túcu huix ma̠pek­si̠ya aquit na̠chuná tla̠n cma̠­peksi̠y, y chuná sta­lanca tasiyuy pi̠ aquinín acxtum ma̠pek­si̠­na­ná̠hu.  ’Aquit luu xli̠­ca̠na cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pí̠ caca̠­mak­ta̠ya hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán; aquit ni̠ huá cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠má̠n a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xala uú ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ ni̠ talak­pa­li̠­putún lac­li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, huata huá cca̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n xpa̠­la­ca­tacán hua̠nti̠ huix quin­ti­ma̠xqui la̠qui̠ nac­ca̠­lak­ma̠xtuy porque huix xpu̠­chi­nacán. >uAquit li̠huana̠ cca̠­ma̠­si­yu­nini̠t a̠má min­ta­péksi̠t hua̠ntu̠ huix qui­ma̠x­qui̠­ni̠ta, xlacán luu aktum tapa̠­xu­huá̠n tamaklh­ti̠­nani̠t, xa̠huachí xlacán luu taca̠­naj­lani̠t pi̠ aquit cmi­ni̠­tanchá antaní huix hui­lapi y huix qui­ma­ca­ta­ni̠ta. +OXlacán aya taca­tzi̠y pi̠ xli̠­hua̠k qui­li̠t­li­hueke chu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni antá mini̠­tanchá nac akapú̠n antaní huix hui­lapi. 7g’Aquit cca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t u̠ma̠ko̠lh min­ca­maná̠n hua̠k la̠ta lácu huix kalhi̠ya min­ta­la­ca­pa̠s­tacni; xlacán aya xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú pero huix ca̠lac­sacxtu y ca̠lak­ma̠xtu, huix chú qui­ma­ca­ma̠xqui la̠qui̠ nac­mak­ta­kalh­niyá̠n, y cumu huix luu xpu̠­chi­nacán xlacán taka­lha­kax­matni̠t min­ta­péksi̠t. Pus la̠nchú caqui­ma̠x­qui̠­para antá nac mim­pa̠xtú̠n a̠má lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ aquit xac­ka­lhi̠y acxni̠ antá xac­ta̠­la­ma̠­chá̠n hasta la̠ta nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠­yá̠hu tuncán ca̠quilh­ta­macú. ’Aquit aya cma̠­si­yuni̠t nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos a̠má lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ huix kalhi̠ya porque aquit aya cma̠­kan­tax­ti̠­ko̠ni̠t a̠má quin­ta­scújut hua̠ntu̠ huix quin­ti­lak­ma­cata nac­tla­huay. Pero para hui̠ntí lacas­quín naka­lhi̠y a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa luu xli̠­ca̠na xla­ca­squinca pi̠ pu̠lh nala­ka­pasá̠n y naca̠­najlay pi̠ caj xma̠n me̠cstu huix Dios hua̠nti̠ lápa̠t ni̠ti̠ a̠cha̠tum, y na̠chuna li̠túm naqui­la­ka­pasa y naca̠­najlay pi̠ aquit a̠má Jesu­cristo hua̠nti̠ huix maca­ta­ni̠ta. 7Porque xli̠­ca̠na huix qui­ma̠x­qui̠­ni̠ta li̠ma̠­peksí̠n y li̠t­li­hueke la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠x­qui̠y a̠má xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa xli̠­hua̠k hua̠nti̠ huix ca̠lac­sac­ni̠ta la̠qui̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán. e EAcxni̠ chuná ca̠ta̠­chu­hui̠­nan­ko̠lh xdis­cí­pulos, Jesús láca̠lh nac akapú̠n y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: —Papá Dios, aquit min­ka­huasa, aya lak­cha̠ni̠t la̠nchú quilh­ta­macú acxni̠ aquit nac­pa̠­ti̠nán, pus huata mejor la̠nchú caca̠­ma̠­si­yuni xli̠­hua̠k cris­tianos pi̠ aquit na̠ cka­lhi̠y lanca qui­li̠t­li­hueke, la̠qui̠ chuná hua̠k nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n caj quim­pa̠­la­cata. nU!Huá xpa̠­la­cata chuná cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­namá̠n la̠qui̠ acxni̠ luu aka­tiyuj nala­yá̠tit caj xla­cata hua̠ntu̠ naquiok­spulay, hui­xinín tla̠n namak­lhti̠­na­ná̠tit lanca tacác­suat y li̠ca­mama caj xla­cata cumu lac­xtum qui­la̠­ta̠­ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu. Uú nac ca̠quilh­ta­macú ni̠ tzanká ti̠ naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n naca̠­pu­tza­niyá̠n taaklhú̠­hui̠t, pero hui­xinín caka­lhí̠tit li̠ca­mama porque aquit aya clac­tla­huani̠t xli̠t­li­hueke hua̠nti̠ ma̠pek­si̠nán nac ca̠quilh­ta­macú.)K Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lak­cha̠ma quilh­ta­macú y la̠n­chujá aya lak­cha̠ni̠t hora acxni̠ hui­xinín hua̠k naqui­la̠­tza̠­la­ma­ka­ná̠hu, cha̠tum cha̠tum nachipay xtiji y natza̠­la­yá̠tit xli̠­ca̠na hasta que̠cstu naqui­la̠­mak­xte­ká̠hu; pero ni̠ luu que̠cstu cac­ti­ta­mák­xtekli porque Quin­tla̠t anka­lhi̠ná lama nac qui­la­táma̠t. r ]Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —¿Pus luu xli̠­ca̠na chi̠nchú hasta a̠cu ca̠naj­la­yá̠tit? | qLa̠nchú aya cca­tzi̠­ma̠­náhu pi̠ la̠ta túcu huix hua̠k catzi̠ya y ni̠ xajuerza para tícu nali̠­kalh­tzak­sayá̠n para túcu naka­lhas­quim­pu­tuná̠n chicá para túcu ni̠ catzi̠ya. Pus hasta huá chú luu laca­tancs cli̠­ta­lu­lo­ká̠hu cli̠­ca̠­naj­la­yá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na huix antá tani̠­tampi nac xpa̠xtú̠n Dios. x iXdis­cí­pulos chiné tahuá­nilh: —Chú xlá luu laca­tancs qui­la̠­ta̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu, y ni̠para caj túcu ta̠ma̠­la­cas­túcpa̠t min­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ luu ni̠lay nali̠aka­ta̠k­scán. n UAquit antá cta­ca̠x­ni̠­tanchá nac akapú̠n la̠qui̠ nacmín latama̠y uu̠ nac ca̠quilh­ta­macú, pero chú cámaj mak­xteka eé ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nac­la­kam­paray antaní hui­lachá Quin­tla̠t. ` 9Quin­tla̠­ticán luu ca̠pa̠x­qui̠yá̠n porque hui­xinín na̠ qui­la̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu aquit, xa̠huachí cumu hui­xinín ca̠naj­la­ni̠­tátit pi̠ aquit cmi­ni̠­tanchá nac xpa̠xtú̠n. U#Amá quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín para túcu nas­qui­ni­yá̠tit Quin­tla̠t nac quin­ta­cu­huiní xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, y ni̠ xla­ca­squinca para aquit luu nac­li̠­ma̠­ka­tzanke̠y caj hua̠ntu̠ mila­ca­tacán porque xlá hua̠k ca̠la­ka­pasa hua̠nti̠ aquit quin­ta­li̠­pa̠­huán. ’Aquit ni̠ cca­tzi̠y para hui­xinín hua̠k aka­ta̠k­spá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, porque ni̠ hua̠k cca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­nimá̠n, huata caj catu̠huá cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tuc­nimá̠n y chuná ni̠ luu pála aka­ta̠k­sá̠tit; pero namín quilh­ta­macú acxni̠ niaj luu xla­ca­squinca chuná cac­ti­ca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠nán porque aquit luu laca­tancs nac­ca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n hua̠ntu̠ xlá luu xlakstu Quin­tla̠t. :mHasta chú hui­xinín ni̠tu̠ a̠ squi­ni­yá̠tit Quin­tla̠t nac quin­ta­cu­huiní, pus aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ cas­qui­nítit hua̠ntu̠ mac­la­cas­quim­pá̠tit, xli̠­ca̠na pi̠ namak­lhti̠­na­ná̠tit la̠qui̠ chuná hui­xinín a̠tzinú la̠n nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit pi̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. Jesús makatlajako̠ni̠t hua̠ntu̠ ma̠laktzanke̠nán nac ca̠quilhtamacú zm’Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú, hui­xinín niaj tu̠ caquin­ti­la̠­ka­lhas­quíhu cumu la̠nchú qui­la̠­ka­lhas­qui­ma̠­náhu uú li̠huán cca̠­ta̠­lamá̠n, pero xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Quin­tla̠t hua̠k naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n la̠ta túcu hui­xinín nas­qui­ni­yá̠tit nac quin­ta­cu­huini. .UPus na̠chuná chú hui­xinín la̠n nali̠­pu­hua­ná̠tit la̠nchú, pero aquit nac­ca̠­ta­si­yu­ni­pa­rayá̠n a̠maktum, chu a̠má mina­cujcán naka­lhi̠y aktum tapa̠­xu­huá̠n, y a̠má min­ta­pa̠­xu­hua̠ncán ni̠tícu lay cati­ca̠­ma̠­lac­tla­huí̠n. -Cha̠tum pusca̠t luu xli̠­ca̠na li̠pu­huán acxni̠ a̠maj ma̠la­ka­tun­cu­hui̠nán porque xlá sta­lanca catzi̠y pi̠ aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta natzucuy ma̠pa̠­ti̠ni̠y a̠má xta­ca­tza­ná­juat; pero chú aca­li̠stá̠n acxni̠ nala­ca­chinko̠y a̠má actzu̠ cskata a̠má pusca̠t napa̠­tzan­ka̠ko̠y a̠má xta­ca­tza­ná­juat hua̠ntu̠ la̠n ma̠pa̠­tí̠­ni̠lh, caj la̠ta xta­pa̠­xu­huá̠n porque xlá aya huí actzu̠ xka­huasa nac ca̠quilh­ta­macú. PLuu xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín luu nata­sa­yá̠tit y nali̠­pu­hua­ná̠tit, pero xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán xlacán nata­li̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ aquit ámaj quiok­spulay. Pero ma̠squi hui­xinín luu snu̠n li̠pu­huam­pá̠tit nahuán, acxni̠ chú naqui­la̠ucxilh­pa­ra­yá̠hu, a̠má min­ta­li̠­pu­hua̠ncán luu aktum tapa̠­xu­huá̠n naqui̠­taxtuy. b=Jesús tuncán cátzi̠lh pi̠ hui̠ntú xta­ka­lhas­quim­putún porque xlacán ni̠ xtaaka­ta̠k­smá̠­nalh hua̠ntu̠ xlá xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nama, pus huá chiné ca̠li̠­huá­nilh: —Aquit aya cca̠­huanín pi̠ niaj maka̠s quilh­ta­macú niaj caquin­ti­la̠ucxí­lhui, pero chú ni̠ li̠maka̠s li̠túm naqui­la̠ucxilh­pa­ra­yá̠hu. ¿Lácu pi̠ huá u̠má hui­xinín catzi̠­pu­tu­ná̠tit lácu luu naqui̠­taxtuy? C¿Túcu luu hua­ni­putún, huan pi̠ caj puntzú niaj catiucxí­lhui? Pus aquinín ni̠para tzinú caka­ta̠k­sá̠hu hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n. q[Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos ni̠ taaká­ta̠ksli xta­chu­huí̠n, y sac­stucán tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: —¿Lácu la̠ eé tu̠ luu quin­ca̠­hua­ni­pu­tuná̠n? Huan pi̠ caj xamaktum niaj catiucxí­lhui, y ni̠ li̠maka̠s chú mat naucxilh­pa­ra­yá̠hu porque xlá mat naán antaní hui­lachá Quin­tla̠­ticán Dios. "~=’Niaj luu maka̠s quilh­ta­macú aquit aya cani̠ttá nahuán y hui­xinín niaj caquin­ti­la̠ucxí­lhui, pero ni̠ li̠maka̠s li̠túm quilh­ta­macú y a̠maktum naqui­la̠ucxilh­pa­ra­yá̠hu. Amá xtali̠puhua̠ncán luu aktum tapa̠xuhuá̠n naqui̠taxtuy !};La̠ta tu̠ kalhi̠y xli̠t­li­hueke chu xta­la­ca­pa̠s­tacni Quin­tla̠t hua̠k qui­ma̠x­qui̠ni̠t, y luu lac­xtum cka­lhi̠­yá̠hu quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má Espíri­tu Santo caj luu xma̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni aquit cámaj ma̠x­qui̠y la̠qui̠ hui­xinín naca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠­ko̠yá̠n. q|[Huá u̠má Espíri­tu Santo naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n lácu aquit naqui­la̠­ca̠c­ni̠­na­ni­yá̠hu porque luu caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni naca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠­ko̠yá̠n. {! Huata la̠nchú ni̠ naj cac­ti­ca̠­huanín, mejor xatlá̠n caka­lhí̠tit hasta acxni̠ namín Espíri­tu Santo hua̠nti̠ kalhi̠y hua̠k xatancs tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ hui­xinín catzi̠­pu­tu­ná̠tit. Xlá ni̠ cati­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ caj sacstu xla­cata, pus huata xlá huá nahuán hua̠ntu̠ kax­matni̠t nac xpa̠xtú̠n Quin­tla̠­ticán Dios, xa̠huachí xlá naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n maka­pi­tzí̠n hua̠ntu̠ nalay aca­li̠stá̠n nac ca̠quilh­ta­macú. .zU ’Luu lhu̠­huacú huí hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n, pero hui­xinín ni̠ hua̠k catiaka­ta̠k­skó̠tit la̠nchú. Ty! Xlá na̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y cris­tianos hua̠nti̠ aka­tiyuj tali̠lay xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán pi̠ niaj xli̠­xo­ko̠­nutcán porque a̠má akska­huiní hua̠nti̠ ma̠pek­si̠nán uú nac ca̠quilh­ta­macú aya lac­lhca̠­hui­li̠­cani̠t hua̠k la̠ta tu̠ nama̠­xo­ko̠­ni̠cán. x  y na̠chuna li̠túm xlá ámaj ca̠ma̠­si­yuniy cris­tianos lácu Dios tlán ca̠mak­ta̠yay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aksti̠tum tala­ta­ma̠­putún nac xla­catí̠n porque aquit antiyá cla­kama y hui­xinín niaj caquin­ti­la̠ucxi­lhui. w7 Antá ámaj tali̠­ta­siyuy tícu luu ámaj talak­tzanka̠y xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n porque ni̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán aquit, v7Acxni̠ xlá namín nac ca̠quilh­ta­macú y nama̠­tzu­qui̠y xta­scújut nac mila­ta­ma̠tcán, xlá luu laca­tancs naca̠­ma̠­ka­ta̠k­sni̠y cris­tianos hua̠nti̠ ni̠chuná talac­pu­huán pi̠ xli̠­ca̠na hua̠k tamak­la̠­ka­lhi̠­nani̠t, y na̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y lácu lacas­quín Dios aksti̠tum nata­la­tama̠y xca­maná̠n, y na̠chuna li̠túm xlá naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y la̠ta lácu Dios ámaj ca̠ma̠­xo­ko̠ni̠y xpa̠­la­cata xcuentajcán xli̠­hua̠k cris­tianos. !u;Luu xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para aquit ni̠ nacán nac akapú̠n, ne̠c­xnicú cati­ca̠­lakmín a̠má Espíri­tu Santo hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠­yayá̠n y naca̠­ma̠uxca̠­ni̠yá̠n nac mila­ta­ma̠tcán, pus huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ luu xla­ca­squinca aquit nacán la̠qui̠ nac­ca̠­ma­ca­mi­niyá̠n hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠­yayá̠n. tporque nac mina­cujcán luu xli̠­ca̠na li̠li̠­pu­huam­pá̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ aquit la̠nchú cca̠­huanín. EsPero la̠nchú juerza cca̠­hua­nimá̠n porque aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ aquit cama̠pá antaní hui­lachá Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t la̠qui̠ na̠ antá lac­xtum nac­ta­hui­la­ya̠chá. Pero ni̠para cha̠tum xquin­ka­lhás­quilh la̠ hui­xinín nícu luu cama, FrPus huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ chuná nakan­taxtuy hui­xinín na̠ nala­ca­pa̠s­ta­cá̠tit pi̠ aquit a̠li̠sok aya cca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán la̠nchú. Xtascújut Espíritu Santo hua̠ntu̠ tlahuay nac cquilatama̠tcán ’Xapu̠lh aquit ni̠tu̠ cca̠­huanín porque lac­xtum xac­ca̠­ta̠­lamá̠n y aquit ma̠n xac­ca̠­mak­ta­kalhmá̠n. 5qcHuá chuná xlacán naca̠­li̠t­la­huayá̠n porque ni̠ tala­ka­pasa Quin­tla̠­ticán Dios y ni̠para aquit quin­ta­la­ka­pasa para ca̠na aquit Xka­huasa. KpPus hui­xinín naca̠­ta­mac­xtu­ca­ná̠tit nac xpu̠­si­cu­lancán judíos, y hasta nachá̠n quilh­ta­macú acxni̠ naca̠­mak­ni̠­ca­ná̠tit caj quim­pa̠­la­cata, xa̠huachí a̠má hua̠nti̠ naca̠­mak­ni̠yá̠n xlá hasta nalac­pu­huán pi̠ chuná tla­hua­nima aktum li̠tlá̠n Dios. &o G’Huá xpa̠­la­cata chuná aquit cca̠­li̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ hui­xinín ni̠ nali̠­pu­hua­ná̠tit acxni̠ chuná naca̠ak­spu­layá̠n. nHui­xinín na̠ naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos porque hui­xinín anka­lhi̠ná qui­la̠­ta̠­la­ta­pu̠­li̠­ni̠­táhu hasta la̠ta aquit cti­ma̠­tzú­qui̠lh quin­ta­scújut.m’Pero niaj maka̠s quilh­ta­macú tzanka̠y acxni̠ nac­ma­ca­mi­na̠chá nac xpa̠xtú̠n Quin­tla̠t a̠má Espíri­tu Santo hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠­yayá̠n y naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama. Huá xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xatancs tala­ca­pa̠s­tacni, xa̠huachí xlá huá nali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ aquit quim­pa̠­la­cata. 7lgXlacán ni̠para tzinú taca­tzi̠y para huá juerza tama̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh pro­fetas caj quim­pa̠­la­cata y hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ xlacán taka­lhi̠y. Pus lacatum chiné huan: “Xlacán quin­ta­si̠­tzi̠­má­kalh ma̠squi ni̠ xlí̠lat para chuná ni̠ xquin­ti­taucxilh­pú­tulh.” k9Para aquit ni̠ xac­ti­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh a̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum chixcú tla̠n ca̠t­la­huay, ma̠x a̠huayu ni̠tu̠ le̠nko̠y cahuá xcuentajcán porque ni̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán; pero ma̠squi aquit aya cca̠­li̠­ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut xlacán luu lhu̠hua taka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán porque chu­nacú quin­ta­si̠­tzi̠­makán y na̠ tasi̠­tzi̠­makán Quin­tla̠t. $jAAma̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aquit quin­ta­si̠­tzi̠­makán, na̠chuná tasi̠­tzi̠­makán Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. 6ie’Para aquit ni̠ xac­tí­milh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos uú nac ca̠quilh­ta­macú xla­cata pi̠ li̠xcáj­nit hua̠ntu̠ xlacán taka­lhi̠y xta­pu­hua̠ncán xlacán ma̠x a̠huayu ni̠ le̠nko̠y cahuá cuenta porque ni̠ taca­tzi̠y. Pero cumu aquit cca̠­hua­nini̠t hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tat­la­huay, niaj lay ti̠ nahuán pi̠ ni̠ xca­tzi̠y acxni̠ nama̠­xo­ko̠­ni̠cán. {hoHuá xpa̠­la­cata chuná li̠xcáj­nit naca̠­li̠t­la­hua­ca­ná̠tit porque catzi̠cán pi̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, xa̠huachí a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xlacán ni̠ tala­ka­pasa hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. gCaj luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán xla­cata pi̠: “Ni̠para cha̠tum caj tasa̠cua nalac­pu­huán pi̠ a̠tzinú xlá tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná xpatrón.” Eé huam­putún pi̠ para aquit Mim­pu̠­chi­nacán luu qui­si̠­tzi̠­nicán y hasta quim­pu­tza­sta̠­la­cani̠t, pus na̠chuná chú hui­xinín hua̠nti̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu juerza naca̠­si̠­tzi̠­ni­ca­ná̠tit y naca̠­pu­tza­sta̠­la­ca­ná̠tit. Pero na̠chuna li̠túm cumu luu lhu̠hua cris­tianos taka­lha­kax­matni̠t quin­ta­chu­huí̠n pus na̠chuná luu lhu̠hua hua̠nti̠ naca̠­kax­mat­niyá̠n min­ta­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ hui­xinín nahua­ná̠tit. mfSHuá chuná naca̠­li̠t­la­hua­ca­ná̠tit porque hui­xinín ni̠ antá uú tapek­si̠­yá̠tit nac ca̠quilh­ta­macú porque aquit aya cca̠­lac­sac­xtu­ni̠tán nac xlak­sti̠­pa̠ncán; pero para hui­xinín na̠chuná xli̠­ca­tzí̠tit y na̠chuná xca̠­maca­sta̠­látit xtla­huátit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú, xli̠­hua̠k cris­tianos xca̠­pa̠x­quí̠n cumu na̠ ca̠ta̠­ta­pek­si̠­yá̠tit. e{’Para lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú xli̠­ca̠na luu naca̠­si̠­tzi̠­makaná̠n pus hui­xinín na̠ cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ aquit pu̠lh quin­ta­lak­makani̠t y quin­ta­si̠­tzí̠­nilh. d{Pus huá eé qui­li̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná cala̠­pa̠x­quí̠tit cala̠­la­ka­lha­mántit. Cristianos xala ca̠quilhtamacú tasi̠tzi̠makán Jesús xa̠hua xdiscípulos DcHui­xinín ni̠ ma̠n qui­la̠­lac­sac­ni̠­táhu aquit, huata aquit cca̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ luu lhu̠hua naka­lhi̠­yá̠tit min­ta­hua­catcán hua̠ntu̠ anka­lhi̠ná nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán, y la̠qui̠ chuná acxni̠ hui­xinín para túcu nas­qui­ni­yá̠tit nac quin­ta­cu­huiní hua̠ntu̠ mac­la­cas­quim­pá̠tit, Quin­tla̠t xlá hua̠k naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. 2b]Chú aquit niaj ne̠cxni cac­ti­ca̠­li̠­ma̠xtún cumu la̠ quin­ta­sa̠­cuá̠n porque cha̠tum tasa̠cua ni̠ catzi̠y túcu a̠nú ámaj tla­huay xpatrón porque ni̠ huaniy huata xlá caj ma̠pek­si̠cán hua̠ntu̠ nat­la­huay. Huata mejor hui­xinín cca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ quiamigos porque aquit hua̠k cca̠­hua­ni­ni̠tán hua̠ntu̠ Quin­tla̠t quin­ti­li̠­ma̠­pék­si̠lh. >aupus chuná aquit cca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ quiamigos hua̠nti̠ luu cca̠­pa̠x­qui̠y para hui­xinín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit qui­li̠­ma̠­peksí̠n. >`u Para cha̠tum chixcú kalhi̠y xamigo y ma̠si­yu­ni­putún pi̠ luu xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠y xlá hasta nama­ca­ma̠sta̠y xla­táma̠t la̠qui̠ tla̠n nalak­ma̠xtuy, _7 Huá u̠má quin­ta­péksi̠t hua̠ntu̠ aquit cla­cas­quín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán, xla­cata pi̠ cala̠­pa̠x­qui̠­pítit cha̠tum a̠cha̠tum chuná cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ aquit cca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán. f^E ’Huá chuná aquit cca̠­li̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠­ca­maj­ni̠yá̠n mina­cujcán y lac­xtum naqui­la̠­ta̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu y luu lanca tapa̠­xu­huá̠n naka­lhi̠­yá̠tit. _]7 Para hui­xinín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit quin­ta­péksi̠t nac mila­ta­ma̠tcán pus chuná hui­xinín nali̠­ma̠­si­yu­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na qui­la̠­pa̠x­qui̠­yá̠hu, na̠chuná acxni̠ aquit cka­lha­kax­mata xta­péksi̠t Quin­tla̠t chuná aquit cli̠­ma̠­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na cpa̠x­qui̠y. \ Aquit luu xli̠­ca̠na cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n na̠chuná cumu la̠ Quin­tla̠t quim- pa̠x­qui̠y, pus hui­xinín na̠ anka­lhi̠ná cala̠­pa̠x­qui̠­pítit chuná cumu la̠ aquit cca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán quin­ta­pá̠x­qui̠t. [{Amá chixcú hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na li̠tax­tu­putún cumu la̠ quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y anka­lhi̠ná naquis­ta̠­laniy, xlá luu lhu̠hua naka­lhi̠y xta­huácat y Quin­tla̠t luu li̠pa̠­xu­huay caj qui­la­cata. GZ’Para hui­xinín luu aksti̠tum naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu y ni̠ napa̠­tzan­ka̠­yá̠tit a̠má quin­ta­péksi̠t hua̠ntu̠ aya cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán, pus acxni̠ chú hui­xinín para túcu nas­qui­ni­yá̠tit Dios xlá hua̠k naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. FYHua̠nti̠ naqui­lak­makán y ni̠ naqui­li̠­pa̠­huán xla­cata lac­xtum naquin­ta̠­la­tama̠y, chuná xlá ámaj qui̠­tax­tuniy cumu la̠ tla­huacán kantum xmak­xpí̠n tachaná̠n acxni̠ niaj tahuacay xtahuácat y sca̠ca, xlá makxpi̠ca̠cán y ma̠pu̠cán nac lhcúya̠t la̠qui̠ nalhcuy. )XK’Aquit a̠má pu̠kalhtum xaquihui uva y hui­xinín qui­mak­xpi̠ní̠n hua̠nti̠ luu lac­xtum quin­ta̠­lama aquit. Hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán y lac­xtum quin­ta̠­lama aquit na̠ antá lac­xtum cta̠­lama y luu lhu̠hua nata­huacay xta­huácat, porque para ni̠ aquit naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu hui­xinín ni̠lay túcu tla­hua­yá̠tit me̠c­stucán. mWSCumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ kantum xmak­xpí̠n akatum tachaná̠n ni̠lay tahuacay xta­huácat para ni̠ antá quilhta̠yá nac xacha̠­lanca xaquihui, pus na̠chuná chú hui­xinín ni̠lay cati­ka­lhí̠tit min­ta­hua­catcán para ni̠ anka­lhi̠ná qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n anka­lhi̠ná lac­xtum caqui­la̠­ta̠­la­ta­má̠hu cumu la̠ aquit anka­lhi̠ná cca̠­ta̠­lamá̠n. cV?Hui­xinín xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ qui­mak­xpí̠n hua̠ntu̠ tahuacay xta­huácat, y huá ca̠li̠­cu­chi̠­ca­ni̠­tátit quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ aya kax­pat­ni̠­tátit. U%Y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ takax­matni̠t quin­ta­chu­huí̠n cca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ qui­mak­xpi̠ní̠n. Quin­tla̠t ca̠cti̠y qui­mak­xpí̠n hua̠ntu̠ ni̠ tahuacay xta­huácat, pero a̠má hua̠ntu̠ tahuacay xta­huácat luu pa̠xu­huay ca̠cu­chi̠y y makaniy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lan­ka̠­putún la̠qui̠ a̠tzinú luu lhu̠hua nata­huacay xta­huácat. T Aca­li̠stá̠n Jesús tzu­cupaj ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y y chiné ca̠huá­nilh: —Aquit cli̠­taxtuy cumu la̠ pu̠kalhtum xaquihui uvas, y chi̠nchú Quin­tla̠t li̠taxtuy cumu la̠ a̠má hua̠nti̠ chani̠t y mak­ta­kalha a̠má tachaná̠n. CSPero juerza chuná nakan­taxtuy hua̠ntu̠ qui­li̠­ma­ca­min­cani̠t la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú nata­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na aquit cpa̠x­qui̠y Quin­tla̠t y hua̠k cka­lha­kax­matma hua̠ntu̠ xlá quin­ti­li̠­ma̠­pék­si̠lh. Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —La̠li̠­huán cata̠­yátit y ca̠huá.)RK’Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque niaj lay maka̠s cac­ti­ca̠­ta̠­chu­hui̠nán cumu aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ akska­huiní hua̠nti̠ uú luu ma̠pek­si̠nán nac ca̠quilh­ta­macú xcá­tzi̠t ámaj qui­li̠­ka­ma̠nán, ma̠squi chuná chú, xlá ni̠tu̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n naqui­maka­tlajay hua̠ntu̠ aquit qui­la­cata. !Q;Ali̠sok aquit cca̠­hua­nimá̠n hua̠ntu̠ naquiok­spulay la̠qui̠ acxni̠ chuná nakan­taxtuy la̠tiyá naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. 8PiHui­xinín aya kax­pat­ni̠­tátit hua̠ntu̠ cca̠­huanín pi̠ aquit camajá ca̠mak­xteká̠n pero na̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ nac­mim­paray la̠qui̠ acxtum nac­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n; para luu xli̠­cána xqui­la̠­pa̠x­quí̠hu aya xti­li̠­pa̠­xu­huátit pi̠ cama antaní hui­lachá Quin­tla̠t porque chuná xta­pa̠­xu­huá̠n y xlá a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná aquit. JO ’Aquit aya cama pero luu aktum tapa̠­xu­huá̠n cca̠­ta̠­mak­xteká̠n quin­ta­chu­huí̠n porque xli̠­ca̠na huá ma̠sta̠y tacác­suat; u̠má lanca tapa̠­xu­huá̠n xa̠huá tacác­suat hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠x­qui̠yá̠n ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ tu̠ tama̠sta̠y cris­tianos hua̠nti̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú, pus huá xpa̠­la­cata hui­xinín ni̠ cape̠­cuántit y ni̠ cali̠­pu­huántit. N)Y a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aquit aya cani̠t nahuán, Quin­tla̠t nama­camín Espíri­tu Santo la̠qui̠ xlá naca̠­mak­ta̠­yayá̠n y naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama; pero ni̠ caj xma̠nhuá, porque xlá na̠ luu li̠huana̠ naca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­ta­cayá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­péksi̠t hua̠ntu̠ cca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán uú nac ca̠quilh­ta­macú, xa̠huachí lhu̠hua hua̠ntu̠ naca̠­ma̠­ka­ta̠k­sni̠yá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit la̠nchú. ~Mu’Xli̠­ma­kuacú pi̠ cti­ca̠­ta̠­lamá̠n huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n eé tachu­huí̠n. ]L3Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ quin­ta­pa̠x­qui̠y pus xlacán ni̠ cati­tat­lá­hualh hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­peksi̠y, porque u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ hui­xinín la̠nchú kax­pat­pá̠tit ni̠ caj que̠cstu quilá, pus huata huá xta­chu­huí̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. ?KwJesús kálh­ti̠lh: —Aquit cámaj ca̠ta­si­yuniy xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ quin­ta­pa̠x­qui̠y, y hua̠nti̠ xli̠­ca̠na luu quin­ta­pa̠x­qui̠y xlacán nata­lak­tzaksay natat­la­huay hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­peksi̠y, Quin­tla̠t na̠ luu naca̠­pa̠x­qui̠y, pus aquit chu Quin­tla̠t lac­xtum nac­mi­ná̠hu ca̠ta̠­la­ta­ma̠­yá̠hu nac xla­ta­ma̠tcán. J Y cha̠­tum­li̠túm xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠nti̠ na̠ xuanicán Judas pero ni̠ huá Isca­riote, xlá chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿túcu xpa̠­la­cata li̠huana pi̠ aquinín luu naqui­la̠­ma̠­si­yu­ni­yá̠hu pi̠ qui­la̠­ta̠­la­ma̠­náhu? ¿Lácu pi̠ ni̠ huata huá cati­ca̠­ta­si­yuni xli̠­hua̠k cris­tianos? p~|z5xw|vdutssqqonmkkDjlhgfKeVcbaM`Q_4^n]=[ZYWWNVTlSS5RrQP/N|LKJJoIxHyGFDCCB,@?p=<@;I98776643n21//4.6-%,+%*_('9&&$##3!eY :,$( & Acxni̠ xlá chilh, tali̠­ta̠­chu­huí̠­nalh la̠ta lácu xtaucxilhni̠t xas­tacná Quim­pu̠­chi­nacán, y chiné tahuá­nilh: —Xli̠­ca̠na cuc­xilh­ni̠­táhu xas­tacná Quim­pu̠­chi­nacán. Pero Tomás chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit ni̠para tzinú cca̠­najlay, y ni̠ cac­ti­ca̠­náj­lalh hasta caní ma̠n qui­la­kas­tapu nac­liucxilha antá nac xmacán la̠ta xli̠­maka­xto­ko­cani̠t clavos, y nac­ta­macnu̠y actzu̠ qui­macán antaní ta̠pa̠lh­tu­cu­cani̠t. T!Acxni̠ Jesús ca̠ta­si­yú­nilh xapós­toles cha̠tum hua̠nti̠ xuanicán Tomás y xta­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y Gemelo, xlá ni̠ antá lac­xtum xca̠­tá̠hui xa̠maka­pi­tzí̠n. mSHua̠nti̠ hui­xinín nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit xta­la̠­ka­lhi̠ncán pus na̠ ma̠tzan­ke̠­na­ni­cani̠t nahuán nac akapú̠n; pero hua̠nti̠ ni̠ nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit na̠ ni̠para nac akapú̠n cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh xta­la̠­ka­lhí̠n. Tomás ucxilha pi̠ xli̠ca̠na lacastacuanani̠t Jesús %CEntonces Jesús ca̠sú­nulh nac xok­spu̠ncán y chiné ca̠huá­nilh: —Camak­lhti̠­nántit hui­xinín xli̠t­li­hueke Espí­rutu Santo. `9Xlá ca̠hua­nipá: —Xli̠­ca̠na caka­lhí̠tit hui­xinín tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y. Cumu la̠ qui­ma­ca­mini̠t Quin­tla̠t la̠qui̠ nac­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n, pus na̠chuná chú aquit cca̠­ma­ca̠ná̠n la̠qui̠ naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ni­yá̠hu quin­ta­chu­huí̠n. =sAcxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh ca̠ma̠­si­yú­nilh xmacán chu xta̠pá̠n. Xlacán luu xli̠­ca̠na tapa̠­xú­hualh acxni̠ taúcxilhli Quim­pu̠­chi­nacán. Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú xca̠­tzi̠­suama domingo xdis­cí­pulos xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t y luu li̠huana̠ xta­cha̠­ke̠x­tu­cuni̠t má̠lacchi antaní xta­ta­nu̠­má̠­nalh porque luu xta­pe̠­cuaniy xana­puxcun judíos. Pero ma̠squi ni̠ti̠ ca̠ma̠­la­quí­nilh Jesús ca̠lak­ta­nu̠chá, íta̠t ca̠la­ka­ta̠­yachá antaní xta­hui­lá̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: —Caka­lhí̠tit hui­xinín tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y. V %María Mag­da­lena tokosú̠n alh ca̠pu­tzay a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos y ca̠li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh lácu xlá xuc­xilhni̠t Quim­pu̠­chi­nacán y na̠ ca̠huá­nilh pi̠ huá xuanini̠t pu̠tum a̠má tachu­huí̠n. Jesús ca̠tasaniy xdiscípulos (Mateo 28.16‑20; Marcos 16.14‑18; Lucas 24.36‑49) 0 YJesús huá­nilh: —Caqui­mák­xtekti y ni̠ caqui­ma̠­choko, porque nia̠ ccha̠n nac akapú̠n antaní hui­lachá Quin­tla̠t. Y xa̠huachí pála capimpi caca̠­qui̠­huani xa̠maka­pi­tzí̠n qui­na­ta̠lán pi̠ aquit cámaj lakán antaní hui­lachá Quin­tla̠t, na̠ hua­tiyá a̠má hua̠ntu̠ hui­xinín na̠ Min­tla̠­ticán; hua̠nti̠ aquit quiDios, na̠ huá miDioscán hui­xinín. p YEntonces Jesús chiné huá­nilh eé tachu­huí̠n: —¡María! Xlá pála lak­ta­la­kás­pitli, y nac xata­chu­huí̠n hebreo chiné huá­nilh: —¡Rabuni! —eé tachu­huí̠n huam­putún Ma̠kalhtahuake̠ná. 0 YXlá chiné kalhás­quilh: —Pusca̠t, ¿túcu xpa̠­la­cata li̠ta­sápa̠t? ¿Tícu putzápa̠t? María lac­púhua pi̠ ma̠x huá a̠má chixcú hua̠nti̠ xmak­ta­kalha a̠má ca̠qui­huí̠n antaní xca̠­chan­cani̠t quihui, pus huá chiné li̠huá­nilh: —Cat­lahua li̠tlá̠n chixcú, para huix li̠pi­ni̠ta xti­yat­li̠hua, pus caqui­huani xanícu li̠chi­pi­ni̠ta la̠qui̠ nacán tiyay. " =Acxni̠ chuná huan­ko̠lht, cumu quilh­pu̠taj xyá xlá tala­kás­pitli y úcxilhli pi̠ antá xyá Jesús pero ni̠ laká­pasli para huá. xi Ama̠­ko̠lh ángeles taka­lhás­quilh: —Pusca̠t, ¿túcu xpa̠­la­cata li̠ta­sápa̠t? —Huá cli̠­ta­sama cumu le̠nca Quim­pu̠­chi­nacán y ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu nícu li̠cha̠n­cani̠ —ca̠kálh­ti̠lh xlá.  Antá ca̠úcxilhli cha̠tiy ángeles, luu mak­sna­papán la̠ta xta­lha­ka̠­nani̠t, antá xta­hui­lá̠­nalh ní xta­ra­mi̠­cani̠t Jesús, cha̠tum xuí antaní xac­le̠n­cani̠t Jesús y cha̠tum antaní xtan­tú­le̠n­cani̠t.   María Mag­da­lena tas­pitpá nac a̠má tahuaxni antaní xma̠c­nu̠­cani̠t y antá tá̠yalh nac xtan­quilhtí̠n tzú­culh tasay. Y la̠ta chu­na­tiyá xta­sama taquilh­pú̠­talh la̠qui̠ nata­la­canu̠y nac xpu̠­lacni tahuaxni. E Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy dis­cí­pulos tatás­pitli nac chiqui antaní xta­hui­lá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n. Jesús tasiyuniy María Magdalena (Marcos 16.9‑11)  Porque hasta acxni̠ a̠má quilh­ta­macú nia̠ xtaaka­ta̠k­sko̠y hua̠ntu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka antaní huan pi̠ Cristo hua̠nti̠ namín ca̠lak­ma̠xtuy juerza xámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. ucAmá dis­cí­pulo hua̠nti̠ pu̠lh xcha̠ni̠t xlá na̠ tánu̠lh nac lhucu y acxni̠ úcxilhli hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuni̠t acxnicú ca̠náj­lalh pi̠ niaj antá xmá xti­yat­li̠hua Jesús porque xla­cas­ta­cuanani̠t. _7Xa̠huachí ná úcxilhli a̠má lháka̠t hua̠ntu̠ xliak­tla­pa­cani̠t Jesús xlá ni̠ antá lac­xtum xtá̠ma a̠má lac­pi̠tzu̠ lháka̠t, huata túnuj xuili̠­cani̠t y li̠huana̠ xkap­scani̠t. &ECaj li̠puntzú aya cha̠lh Simón Pedro, xlá tuncán tánu̠lh nac lhucu y na̠ ca̠úcxilhli lac­pi̠tzu̠ lháka̠t hua̠ntu̠ antá xta­má̠­nalh. DAcxni̠ antá cha̠lh xlá taquilh­pú̠­talh la̠qui̠ tla̠n nata­la­canu̠y, úcxilhli pi̠ antá xta­má̠­nalh lac­pi̠tzu̠ lháka̠t nac ca̠ti­yatni pero ni̠ tánu̠lh. $AXcha̠­tiycán lac­xtum xta­kos­nu­má̠­nalh pero a̠má cha̠tum a̠tzinú palha tzú­culh kosnún aka­pú̠­lalh Pedro y pu̠lh huá cha̠lh. ~Amá xcha̠­tiycán xdis­cí­pulos Jesús takosú̠n tatáx­tulh y táalh antaní xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús. 6}eHuata xlá tokosú̠n alh antaní xta­hui­la̠­nanchá Pedro chú a̠má xdis­cí­pulo Jesús hua̠nti̠ luu xpa̠x­qui̠y, y chiné ca̠huá­nilh: —Qui̠­ma̠x­tu­cani̠t antaní xma̠c­nu̠­cani̠t xti­yat­li̠hua Quim­pu̠­chi­nacán, y chú ni̠ xcatzi xanícu le̠n­cani̠t. "| ?Li̠tu̠­xa­matá xmak­ni̠­cani̠t, luu domingo laca­tzi̠sa la̠ta ca̠pok­xuacú xuani̠t, María Mag­da­lena quí̠­lalh antaní xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús. Xlá úcxilhli pi̠ niaj antá xuí a̠má chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t xta­huaxni. p{Y*Pus cumu lacatzú xuí a̠má tahuaxni antá tamá̠c­nu̠lh xti­yat­li̠hua Jesús, juerza li̠la­ca­pálat xuani̠t porque aya ko̠ta­nu̠yá xuani̠t y aya xlak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta nata­jaxa judíos. z )Antaní pekex­to­ko­hua­cá­calh Jesús, lacatzú xuí aktum pú̠cuxtu antá luu lhu̠hua xchan­cani̠t quihui y na̠ antá xla­ca­huax­cani̠t nac sipi aktum lhucu antaní nama̠c­nu̠cán ni̠n, pero ni̠ti̠ a̠ xma̠c­nu̠cán antá ni̠n. {yo(Xli̠­cha̠­tiycán tali̠t­la­hua­pú̠x­tulh per­fume y li̠huana̠ tali̠­mák­suitli lac­pi̠tzu̠ lháka̠t hua̠ntu̠ xlacán xta­li̠­mini̠t porque luu chuná xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t xta­ma̠cnu̠y xni̠ncán judíos. xxi'Aca­li̠stá̠n na̠ antá cha̠lh Nico­demo, hua­tiyá a̠má tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ tiqui̠­la­ka­pa­xiá̠lhnalh Jesús maktum tzi̠sní, xlá xli̠mín lhu̠hua xala­cuán per­fumes li̠huana̠ xata­lak­ca̠x­tláhu mirra y áloes ma̠x, cumu puxa­ma­cá̠hu kilo la̠ta xlé̠n la̠qui̠ nata­li̠t­la­huay xti­yat­li̠hua Jesús. Jw &Aca­li̠stá̠n acxni̠ chuná kan­tax­tu­ko̠lh, cha̠tum chixcú xalac Ari­matea xuanicán José, xlá na̠ xli̠­pa̠­huán Jesús pero caj laka­tze̠k porque luu xca̠­pe̠­cuaniy judíos; pero acxni̠ mak­ní̠­calh la̠li̠­huán lákalh Pilato, squí­nilh tala­cas­quín la̠qui̠ nalé̠n xti­yat­li̠hua Jesús. Pilato tla̠n tlá­hualh hua̠ntu̠ xuanima, y entonces José alh ma̠cti̠y xti­yat­li̠hua Jesús. 9vk%Y lacatum li̠túm chiné tatzokni̠t: “Naucxilhcán hua̠nti̠ ta̠pa̠lh­tu­cu­cani̠t.” Jesús ma̠cnu̠cán (Mateo 27.57‑61; Marcos 15.42‑47; Lucas 23.50‑56) `u9$Pus huá chuná tali̠t­lá­hualh la̠qui̠ chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xta­tzokni̠t pro­fetas nac li̠kalh­ta­huaka, lacatum chiné huan: “Ni̠para kantum xlúcut cati­lac­tuc­xní­calh.” Ct#Pus hua̠nti̠ chuná li̠chu­hui̠nán eé hua̠ntu̠ tatzokni̠t xlá luu laca­tancs catzi̠y porque xlá ma̠n ucxilhni̠t hua̠ntu̠ qui̠­tax­tu­nini̠t Jesús, y luu laca­tancs ma̠lu­loka porque xlá catzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ tzoka la̠qui̠ hui­xinín na̠ naca̠­naj­la­yá̠tit. s+"Pero cha̠tum tropa li̠ta̠­pa̠lh­tú­culh xlanza nac xta̠pá̠n Jesús y antaní lhtu­cú­nilh tax­tuchi xkalhni xa̠hua chú­chut. ~ru!Pero acxni̠ talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús taúcxilhli pi̠ aya xni̠ni̠t niaj tu̠ tat­la­huá­nilh. Eq Ama̠­ko̠lh tropa táalh y talác­tucxli hua̠nti̠ pu̠lh xuacachi, chú hua̠nti̠ xuacapá pa̠x­tu̠tu hua̠nti̠ lac­xtum xca̠­ta̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t Jesús. Yp+Amá quilh­ta­macú viernes xta­ma̠­ko̠­taní̠n xuani̠t xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, y xa̠huachí cumu xlak­cha̠m­pa­rani̠t sábado acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa, xlacán ni̠ xta­la­cas­quín antá nata­ta­huacay ni̠n nac cruz porque luu lanca quilh­ta­macú xta­li̠­ma̠xtuy, pus huá xla­cata tali̠s­quí­nilh Pilato cali̠­ma̠­pek­sí̠­nalh la̠qui̠ naancán ca̠lac­tuc­xuacacán nac cruz hua̠nti̠ xca̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t la̠qui̠ pála natani̠y y chuná tla̠n naca̠­ma̠c­nu̠cán xti­yat­li̠­huacán. Bo}Acxni̠ xlá hualh actzú vinagre chiné huá: —Chú aya hua̠k kan­tax­tuni̠t Acxni­tiyá quilh­pu̠taj tlá­hualh xak­xa̠ka y ni̠lh. Cha̠tum tropa ta̠pa̠lhtucuy Jesús onWAntá lacatzú xya̠­hua­cani̠t pa̠tum xa̠lu stap xuí vinagre, cha̠tum chixcú lí̠lupli panáma̠c, ma̠aká­nu̠lh nac kantum lasasa la̠ ká̠ti̠t hua­nicán hisopo y li̠chéx­nilh hasta nac xquilhni Jesús. m Jesús aya xca­tzi̠y pi̠ hua̠k xma̠­kan­tax­ti̠­ko̠ni̠t hua̠ntu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka caj hua̠ntu̠ xpa̠­la­cata, pero la̠qui̠ ni̠túcu nataak­xtek­ta­huilay chiné huá: —Ckalh­pu̠­ti̠ma. lAca­li̠stá̠n chiné huá­nilh xdis­cí­pulo: —¡Ta̠ta, hua̠nchú tamá la̠ mintzí namak­ta­kalha! Y a̠má xdis­cí­pulo cuentáj­lalh xtzí Jesús. Jesús acni̠tahuacay nac cruz (Mateo 27.45‑56; Marcos 15.33‑41; Lucas 23.44‑49) zkmAcxni̠ Jesús úcxilhli pi̠ antá xta­yá̠­nalh lacatzú nac xtantú̠n cruz xtzí y a̠má xdis­cí­pulo hua̠nti̠ luu xpa̠x­qui̠y, chiné huá­nilh xtzí: —¡Ná! Hua̠nchú tamá la̠ min­ka­huasa nali̠­pu̠lh­ca̠ya. jLacatzú nac xtantú̠n cruz xta­yá̠­nalh xtzí Jesús chu xnapa, xa̠hua María xpusca̠t Cleo­fas, y María Mag­da­lena. Ai{Xlacán chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —Niaj calac­xti̠tui, huata mejor caj cali̠­ma­cá̠hu suerte aver xatícu luu nalak­chá̠n. Chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xta­tzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka antaní chiné huan: “Pu̠lh tama̠­paj­pí­tzilh qui­lháka̠t, y tali̠­má­ca̠lh suerte qui­mac­ta­huaca la̠qui̠ para xatícu luu nalak­chá̠n.” Pus xli̠­ca̠na pi̠ chuná tat­lá­hualh tropa. .hUAca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh tropa acxni̠ tape­kex­to­ko­hua­ca­ko̠lh Jesús tasác­nilh clháka̠t pu̠ma­ka­ta̠ti tat­la­huá­nilh y la̠ma̠­paj­pi­tzí­nilh cha̠­tunu cha̠­tunu. Pero xmac­ta­huaca ni̠tu̠ xta­tza­pani̠t xamac­tu­mi̠­nica xuani̠t. *gMPilato ca̠kálh­ti̠lh: —Hua̠ntu̠ aquit ctzokni̠t, xata­tzokni tamák­xtekli y ni̠ti̠ cati­lac­tlá­hualh y chu­na­tiyá nata­mak­xteka. f1Ama̠­ko̠lh xana­puxcun cura ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh la̠ ma̠tzok­ní̠­nalh Pilato, huata la̠li̠­huán talá­kalh y chiné tahuá­nilh: —Ni̠chuná xtí­tzokti para xreycán judíos, huata mejor xtí­tzokti pi̠ xreycán judíos xli̠­tax­tu­putún. $eACumu a̠má ke̠stí̠n anta­nícu pekex­to­ko­hua­cá­calh Jesús lacatzú xuani̠t nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén lhu̠hua judíos xta­li̠­tax­tu­má̠­nalh antá, y hua̠k tla̠n tali̠­kalh­ta­huá­kalh a̠má tama̠­ca­tzi̠ní̠n porque tzók­calh nac xata­chu­huí̠n hebreo, latín y griego, la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­kalh­ta­huakay nataaka­ta̠ksa. Xd)Pilato ma̠pek­sí̠­nalh catzókca pi̠tzu̠ pák­lha̠t y cax­to­ko­hua­cá­calh nac xacpú̠n xcruz Jesús y antá chiné xta­tzokni̠t: “Huá eé Jesús xalac Naza­ret, xreycán judíos.” +cOY antá pekex­to­ko­hua­cá­calh Jesús nac cruz, xa̠hua cha̠tiy tachí̠n na̠ ca̠pe­kex­to­ko­hua­cá­calh cha̠tum pa̠x­tu̠tu pa̠x­tu̠tu. b'Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n tata­mác­xtulh tuncán Jesús y xta­ma̠­cu­qui̠ni̠t kantum tzinca cruz, y antá lé̠n­calh nac aktum ke̠stí̠n xuanicán Nac Xac­lúcut Ni̠n. (Eé ke̠stí̠n nac xata­chu­huí̠n hebreo xuanicán Gól­gota.) |aqPilato niaj cátzi̠lh lácu naca̠­kalhti̠y y ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh Jesús xla­cata nata­pe­kex­to­ko­huacay, y xlacán tále̠lh. Jesús pekextokohuacacán nac cruz (Mateo 27.32‑44; Marcos 15.21‑32; Lucas 23.26‑43) i`KPero judíos chiné takalh­tí̠­nalh: —¡Camakni! ¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! Pilato ca̠hua­nipá: —Pero ¿lácu nac­li̠­pe­kex­to­ko­huacay mireycán? Huata xana­puxcun cura takalh­tí̠­nalh: —¡Aquinín xma̠nhuá cka­lhi̠­yá̠hu cha̠tum rey, caj xma̠n lanca gobier­no hua̠nti̠ caj sacstu huí nac Roma! s__Ma̠x cumu ni̠ maka̠s natas­tunún a̠má quilh­ta­macú xta­ma̠­ko̠­taní̠n xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, acxni̠ Pilato chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: —¡Caucxílhtit chú mireycán! ^ Acxni̠ káx­matli pi̠ huí hua̠ntu̠ xta­li̠­ta­nu̠niy judíos ma̠ta­mac­xtu­ni̠­nampá Jesús nac quilhtí̠n, y Pilato táhui nac xpu̠­tá­hui̠lh antaní xca̠­la­ca̠x­tla­huay hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­la­ca­pu̠cán, eé pu̠ma̠­peksí̠n nac xata­chu­huí̠n hebreo xuanicán Gabata, y u̠má tachu­huí̠n huam­putún Ca̠ta­lak­tzapsni. !]; Lá kax­mat­ko̠lh Pilato xta­chu­huí̠n Jesús, xlá timak­xtek­pú­tulh pero a̠ma̠ko̠lh judíos chiné taqui­lhá­nilh: —¡Para huix namax­kteka tamá chixcú ni̠ xli̠­ca̠na luu ta̠ta̠­yaya hua̠nti̠ caj xma̠nhuá cha̠tum huí gobier­no xalac Roma, porque la̠tachá tícu nahuán pi̠ na̠ rey li̠tax­tu­putún, pus xlá caj ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ma gobier­no! u\c Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Huix ni̠ kalhi̠ya cahuá tamá li̠ma̠­peksí̠n para ni̠ huá Dios xti­ma̠x­quí̠n. Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ quin­ta­li̠­mini̠t nac mim­pu̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ naqui­ma̠­ka­lha­pa­li̠ya, a̠tzinú xlacán luu lhu̠hua taka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán ni̠ xachuná huix. ?[w Pilato chiné hua­nipá: —Aquit ni̠para tzinú quin­kalh­ti̠­pu­tuna. ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠ya pi̠ aquit cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n tla̠n nac­li̠­ma̠­pek­si̠nán xla­cata camak­xték­canti osuchí cape­kex­to­ko­hua­cá­canti nac cruz para aquit chuná nac­la­cas­quín? nZU Huata tamac­nu̠­pa­rachá Jesús nac xpu̠­lacni xpu̠­ma̠­peksí̠n y antá chiné kalhás­quilh: —Luu xli̠­ca̠na caqui­huani tícu huix y nícu tani̠­tampi. ¿Nícu xalá huix? Jesús ni̠túcu kálh­ti̠lh. oYWAcxni̠ Pilato káx­matli a̠má tachu­huí̠n xlá a̠tzinú li̠huaca tzú­culh pe̠cuán. RXAma̠­ko̠lh judíos takalh­ti̠­nampá: —Pus xli̠­ca̠na chuná xlí̠lat porque nac li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ aquinín quilh­pa̠i̠yá̠hu antá quin­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ u̠má chixcú juerza nani̠y porque xlá ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ni̠t Dios, porque xlá huan pi̠ mat huá Xka­huasa Dios. 'WGPero a̠ma̠ko̠lh judíos chu xana­puxcun cura acxni̠ taúcxilhli, palha tzú­culh tama̠­tasi̠y y chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh: —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! ¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! Pilato ca̠kálh­ti̠lh: —Huata cali̠­pítit y ma̠n cape­kex­to­ko­hua­cátit hui­xinín porque aquit ni̠tu̠ cmac­laniy xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ nac­li̠­ya̠­huay. oVWJesús tax­tuchi, xlá xacuí xalh­tucú̠n corona y na̠chuná clha­ka̠ni̠t a̠má xapu̠s­ta­pu̠hua clháka̠t, y Pilato chiné ca̠huá­nilh: —Pus huí chú eé chixcú aquit cca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠yá̠n. qU[Pilato ca̠lak­tax­tupá judíos y chiné ca̠huá­nilh: —Aquit cta­mac­xtu­ma̠­pa­rachi eé chixcú la̠qui̠ naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠ cmac­la­nima xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ nac­li̠­ya̠­huay. {ToPu̠tum talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné tzú­culh tali̠­kalh­ka­ma̠nán: —¡Cane̠c­xni­cahuá cala­tá­ma̠lh xreycán judíos! Chuná la̠ xta­li̠­kalh­ka­ma̠­na­má̠­nalh na̠chuná xta­kalh­tu̠­kaxiy. sS_Pero huata a̠ma̠ko̠lh tropa a̠tzinú la̠n tali̠­ka­má̠­nalh, tákon­kxli lhtucú̠n cumu la̠ corona, taacuíli̠lh, y tama̠­lhá­ke̠lh mactum xatlá̠n lháka̠t xapu̠s­ta­pu̠hua xta̠­chuná cumu la̠ xla rey. nR WPilato ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh tropa xla­cata nata­liak­lhcha̠s­noka Jesús kantum latigo. qQ[(Pero a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n pu̠tum taquilh­minchá y chiné tahuá­nilh: —¡Ni̠ camák­xtekti huá! ¡Huata mejor camák­xtekti Bar­rabás! Amá Bar­rabás kalha̠ná xuani̠t xa̠hua mak­ni̠ná.P}'Pero hui­xinín judíos li̠s­ma­ni̠­ni̠­tátit qui­la̠s­qui­ni­yá̠hu ca̠ta ca̠ta nac­mak­xteka cha̠tum tachí̠n nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, pus para hui­xinín lacas­qui­ná̠tit u̠cmak­xteka xreycán judíos. O3&Pilato huá­nilh: —Pero, ¿pi̠ anán cahuá hua̠nti̠ xcá­tzi̠lh hua̠ntu̠ talu­lóktat? Li̠lhca̠cán Jesús pi̠ namakni̠cán (Mateo 27.15‑31; Marcos 15.6‑20; Lucas 23.13‑25) Y la̠ chu­hui̠­nan­ko̠lh Pilato tuncán táx­tulh y ampaj ca̠ta̠­chu­hui̠nán judíos y chiné ca̠huá­nilh: —Aquit ni̠ cmac­laniy xcuenta hua̠ntu̠ nac­li̠­ya̠­huay eé chixcú. /NW%Entonces Pilato huá­nilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix rey? Jesús kálh­ti̠lh: —Para aquit rey cahuá cumu la̠ catzi̠­pu­tuna, tla̠n qui̠­taxtuy. Pero huata huá clí̠­milh skatán uú nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nac­ma̠­ca­tzi̠­ni̠nán hua̠ntu̠ talu­lóktat, y pu̠tum hua̠nti̠ taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni xlacán tat­la­huay hua̠ntu̠ cuán. {Mo$Jesús kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­ma̠­peksí̠n ni̠ antá uú xala ca̠quilh­ta­macú, para antá cahuá, hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán xquin­ti­ta­mak­lhtí̠­nalh y ni̠ xta­má̠s­ta̠lh quilh­ta­macú naquin­chi­pacán; ma̠squi luu xli̠­ca̠na aquit rey pero quim­pu̠­ma̠­peksí̠n ni̠ antá uú xala ca̠quilh­ta­macú. @Ly#Pilato kálh­ti̠lh: —¡Lácu pi̠ na̠ judío aquit! Hua̠nti̠ min­ta̠­chiqui chu xana­puxcun cura hua̠nti̠ tali̠­mi­ni̠tán uú. ¿Túcu chí tla­hua­ni̠tá? ?Kw"Jesús kálh­ti̠lh: —¿Lácu pi̠ caj min­ta­pu­huá̠n ma̠squi chuná quin­ka­lhas­químpa̠t, osuchí caj huí tunu hua̠nti̠ li̠ta̠­chu­hui̠­na­ni̠tán? J!Pilato tanu̠pá nac xpu̠­ma̠­peksí̠n, tasá­nilh Jesús y chiné kalhás­quilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix xreycán judíos? I3 Pus chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xapu̠lh xli̠­chu­hui̠­nani̠t Jesús lácu xámaj pa̠ti̠nán y xamá̠­calh mak­ni̠cán. H/Pilato ca̠hua­nipá: —¿Lácu pi̠ ni̠ kalhi̠­yá̠tit hui­xinín li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ quilh­pa̠i̠yá̠tit? Pus cali̠­pim­pa­rátit y ma̠n cama̠­pa̠­ti̠­ní̠tit hui­xinín. Ama̠­ko̠lh judíos takalh­tí̠­nalh: —Xli̠­ca̠na cka­lhi̠­yá̠hu qui­li̠­ma̠­pek­si̠ncán y aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ nani̠y eé chixcú, pero aquinín judíos ni̠ cka­lhi̠­yá̠hu dere­cho para tícu nac­mak­ni̠­yá̠hu para ni̠ huix chuná nali̠­ma̠­pek­si̠­nana. ?GwXlacán takalh­tí̠­nalh: —Para xlá ni̠ tla­huani̠t cahuá lanca tala̠­ka­lhí̠n ni̠ xac­ti­ca̠­li̠mín la̠qui̠ huix ma̠n nahuana lácu napa̠­ti̠nán. FPus huata huá Pilato ma̠n tax­tuchi y chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu li̠ma̠­la­ca­pu̠­yá̠tit eé chixcú? fEEAya xtzu­cu­ni̠ttá xkakay acxni̠ tamac­xtú­calh Jesús nac xchic Caifás y lé̠n­calh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n gober­nador romano xuanicán Pilato. Ama̠­ko̠lh judíos ni̠ tatá­nu̠lh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ mat ni̠ natax­ca­jua̠lay, porque chuná xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t, y la̠qui̠ chuná tla̠n nata­huay xta­huajcán hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán ca̠ko̠­tanú̠n nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. TD!Chuná liaklhu̠­hua̠t­nampá Pedro y huá pi̠ ni̠ xla­ka­pasa. Acxni­tiyá tásalh tantum pu̠yu. Pilato ma̠kalhapali̠y Jesús (Mateo 27.1‑2, 11‑14; Marcos 15.1‑5; Lucas 23.1‑5) _C7Antá xlaya cha̠tum xta­sa̠cua xapuxcu cura xlá xli̠­ta­la­ka­pasni xuani̠t a̠má chixcú hua̠nti̠ xtan­ka­pi̠­ca̠c­ti̠ni̠t xtaké̠n Pedro, xlá chiné huá­nilh: —Pero ¿lácu ni̠ huix nahuán? ¿Lácu pi̠ ni̠ cuc­xilhni acxni̠ antá pu̠tum xta̠­la­ya̠­pítit la̠ta la̠n ca̠chan­cani̠t quihui? ?BwPedro antacú xlaya antaní xma̠lh­cu­yu­cani̠t, y antá pu̠tum xtas­ko­má̠­nalh y caj xamaktum chiné taka­lhás­quilh: —¿Lácu pi ni̠ huix xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n a̠má chixcú hua̠nti̠ tachí̠n li̠chinca? Pedro ni̠ li̠tá̠­yalh y chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ aquit. -ASJesús xta­ma­ca­chi̠ni̠t acxni̠ ma̠ka­lha­pá­li̠lh Anás, y chu­nacú xta­ma­ca­chi̠ni̠t ma̠la­ka­chá̠­nilh Caifás hua̠nti̠ na̠ xapuxcu cura xuani̠t. Pedro huan xli̠maktutu pi̠ ni̠ lakapasa Jesús (Mateo 26.71‑75; Marcos 14.69‑72; Lucas 22.58‑62) B@}Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Para túcu ni̠tlá̠n cuá caqui­huani, pero para tancs hua̠ntu̠ aquit cchu­huí̠­nalh, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­li̠­hui­li̠­niya? ?+Cha̠tum policía hua̠nti̠ cscujma nac lanca pu̠si­culan, acxni̠ xlá káx­matli hua̠ntu̠ kalh­tí̠­nalh Jesús, maktum loks lac­pi̠t­lá­hualh y chiné huá­nilh: —La̠qui̠ a̠li̠maktum niaj ne̠cxni chuná nakalh­ti̠ya cha̠tum xapuxcu cura. x>iPus ¿túcu chú xpa̠­la­cata aquit qui­li̠­ka­lhas­quina? Huata mejor huá caca̠­ka­lhás­quinti hua̠nti̠ quin­ta­kax­mat­nini̠t quin­ta­chu­huí̠n y huá cata­huanín hua̠ntu̠ aquit cli̠­chu­hui̠­nani̠t. T=!Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Hua̠k la̠ta túcu cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ni̠t cris­tianos ni̠ tze̠k cca̠­hua­nini̠t, pus cchu­hui̠­nani̠t nac xpu̠­si­cu­lancán judíos antaní tza­macán, chu nac lanca pu̠si­culan uú nac Jeru­salén anta­nícu tata­mac­xtumi̠y lhu̠hua cris­tianos. <Nac xpu̠­lacni chiqui antaní xta­mac­nu̠­cani̠t Jesús, a̠má xapuxcu cura tzú­culh ma̠ka­lha­pali̠y y kalhás­quilh tícua xuani̠t xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y túcu xlá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. ";=Cumu a̠má quilh­ta­macú ma̠rí xlon­knuma ca̠tzi̠sní, a̠ma̠ko̠lh poli­cías xa̠hua pu̠tum tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ antá xtas­cuj­má̠­nalh xta­ma̠lh­cu­yuni̠t y antá pu̠tum xtas­ko­má̠­nalh, huata Pedro na̠ antá tachó­kolh y tzú­culh ca̠ta̠skón nac lhcúya̠t. Xanapuxcun cura tama̠kalhapali̠y Jesús (Mateo 26.59‑66; Marcos 14.55‑64; Lucas 22.66‑71) q:[Acxni̠ a̠má squi­ti­hui̠ná úcxilhli Pedro chiné kalhás­quilh: —Caj lá̠m­para na̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n huix a̠má chixcú hua̠nti̠ li̠chín­calh la̠nchú. Huata Pedro kálh­ti̠lh: —¡Ni̠ aquit! S9Pero Pedro xlá ni̠ ma̠x­quí̠­calh tala­cas­quín natanu̠y y antá xlaya nac xaquilhtí̠n má̠lacchi. Caj li̠puntzú a̠má xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús táx­tulh la̠qui̠ nata̠­chu­hui̠nán hua̠nti̠ xapuxcu squi­ti­hui̠ná hua̠nti̠ xmak­ta­kalh­nama nac má̠lacchi y ta̠tá­nu̠lh Pedro. X8)Simón Pedro chu cha̠tum li̠túm xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús lacatzú xta­sta̠­la­ni­ti̠­lhay, pero a̠má cha̠tum li̠túm xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n juerza tzinú xli̠­la­ka­pasa a̠má xapuxcu cura, pus xlá ma̠x­quí̠­calh tala­cas­quín na̠ nata­nu̠­ya̠chá acxni̠ ma̠nu̠ca Jesús. j7MY na̠ hua­tiya li̠túm tamá Caifás hua̠nti̠ chiné tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh judíos: “Xali̠­huaca tla̠n pi̠ caj cha̠tum chixcú nani̠y y ni̠ xli̠­pu̠tum quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán cati­lak­tzán­ka̠lh.” Pedro ni̠ li̠ta̠yay para lakapasa Jesús (Mateo 26.69‑70; Marcos 14.66‑68; Lucas 22.55‑57) T6! Anta ti̠túm talí̠­cha̠lh nac xchic Anás; huá u̠má Anás xpu̠­ti­ya̠tla̠t xuani̠t Caifás, y luu acxni̠ chú xlak­cha̠ni̠t a̠má ca̠ta la̠ta xlá nas­cuja cumu la̠ xapuxcu cura. #5? Ama̠­ko̠lh sol­dados chu coman­dante xa̠hua xpo­li­ciascán judíos, pu̠tum tachí­palh Jesús, tama­cá­chi̠lh y tachí̠n tále̠lh. .4U Jesús huá­nilh Pedro: —Cama̠­nu̠­para mima̠­chi̠ta nac xpu̠­tanú̠n; cumu para Quin­tla̠t Dios chuná lacas­quín pi̠ aquit nac­mak­lhti̠nán pu̠tum a̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t caj quim­pa̠­la­cata, ¿lácu pi̠ ni̠lay chi̠nchú cac­ti­pá̠­ti̠lh? Jesús li̠cha̠ncán nac xlacatí̠n xapuxcu cura (Mateo 26.57‑58; Marcos 14.53‑54; Lucas 22.54) p3Y Huata Simón Pedro xmak­ta̠­ya­putún Jesús xlá xtat tlá­hualh xma̠­chi̠ta y maktum tan­ka­pi̠­cá̠c­ti̠lh xtaké̠n cha̠tum chixcú xuanicán Malco, u̠má chixcú na̠ huá xta­sa̠cua xuani̠t xapuxcu cura. 02Y Chuná li̠kan­táx­tulh a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tíhua Jesús acxni̠ xkalh­ta­hua­ka­nima Quin­tla̠­ticán Dios y chiné huá­nilh: “Papá Dios, hua̠ntu̠ huix qui­ma̠­cuentaj­li̠­nita, li̠huana̠ cmak­tá­kalhli y ni̠para cha̠tum lak­tzán­ka̠lh.” S1Jesús ca̠huá­nilh: —Pus aya cca̠­huanín pi̠ aquit tamá chixcú hua̠nti̠ hui­xinín putza­yá̠tit. Pus para xli̠­ca̠na aquit qui­la̠­pu­tza­yá̠hu pus caca̠­ma̠x­quí̠tit tala­cas­quín u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ aquit quin­ta­ta̠­la­pu̠lay xla­cata pi̠ catáalh. #0?Huata Jesús ca̠ka­lhas­quimpá: —¿Pus tícu luu putza­yá̠tit? Xlacán chiné takálh­ti̠lh: —Cpu­tza­ma̠­náhu Jesús xalac Naza­ret. =/sAcxni̠ Jesús ca̠huá­nilh: “Aquit tamá chixcú hua̠nti̠ hui­xinín putzapá̠tit”, xlacán tzinú tam­pu̠­niaj táalh y tata­ma̠chá nac ca̠ti­yatni. Y a̠má Judas hua̠nti̠ xliak­ska­hui­nima Jesús xlá na̠ antá xmak­laya y hua̠k xuc­xilhma hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuma. 5.cXlacán takalh­tí̠­nalh: —¡Cpu­tza­ma̠­náhu Jesús xalac Naza­ret! Jesús ca̠huá­nilh: —Aquit tamá chixcú hua̠nti̠ hui­xinín putza­pá̠tit. H- Y cumu Jesús aya xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlá xámaj akspulay, acxni̠ xlacán nia̠ xta­lak­chá̠n alh ca̠la­ka­pa̠x­toka y chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Tícu putza­yá̠tit? ,Caj li̠puntzú Judas pu̠tum ca̠tá̠­chilh tropa xa̠hua poli­cías hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xana­puxcun cura chu fariseos, a̠ma̠ko̠lh tropa hua̠k xtalé̠n xma̠­chi̠­tajcán chú xlam­pa­rajcán hua̠ntu̠ xta­li̠­mak­skoán. B+}Judas hua̠nti̠ xámaj maca­ma̠sta̠y Jesús xlá na̠ xla­ka­pasnán nac a̠má pú̠cuxtu cumu Jesús mak­lhu̠hua antá xca̠­ta̠­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t xdis­cí­pulos. * #Acxni̠ chuná huan­ko̠lh eé tachu­huí̠n, Jesús ca̠ta̠­táx­tulh xdis­cí­pulos y táalh a̠li̠quilh­tu̠tu pu̠xka hua­nicán Cedrón. Antá lacatzú xuí aktum pú̠cuxtu y antá la̠n xchan­cani̠t quihui, huata antá xlá ca̠ta̠­ta­nu̠chá. k)OAquit aya cca̠­ma̠­si­yu­nini̠t hua̠ntu̠ luu xala­cuán min­ta­la­ca­pa̠s­tacni, y aquit chu­nacú nac­ti­ca̠­ma̠­si­yuniy hua̠ntu̠ huix laka­ti̠ya, la̠qui̠ a̠má lanca tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ aquinín kalhi̠­yá̠hu na̠chuná xlacán nata­ka­lhi̠y, y la̠qui̠ aquit tla̠n nac­ta­huilay nac xna­cujcán.F(Papá, xli̠­ca̠na huix luu tla̠n catzi̠ya, pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xalak­tzanká̠n tala­má̠na uú nac ca̠quilh­ta­macú xlacán ni̠ tala­ka­pasá̠n, pero aquit xlá cla­ka­pasá̠n y u̠ma̠ko̠lh qui­dis­cí­pulos xlacán aya taca­tzi̠y pi̠ huix qui­ma­ca­ta­ni̠ta. m'S’Huá u̠ma̠ko̠lh min­ca­maná̠n hua̠nti̠ huix qui­ma­ca­ma̠x­qui̠­ni̠ta la̠qui̠ xlacán naquin­ta­li̠­pa̠­huán, pus aquit cla­cas­quín pi̠ antaní aquit cámaj tahuilay nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n, na̠ antá xlacán lac­xtum xquin­ta­ta̠­ta­hui­lachá la̠qui̠ nataucxilha a̠má lanca qui­li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ aquit nac­ka­lhi̠­paray; huá xpa̠­la­cata huix qui­li̠­ma̠xqui cumu luu xli̠­ca̠na quim­pa̠x­qui̠ya, na̠ anka­lhi̠ná quim­pa̠x­qui̠­ni̠ta hasta la̠ta nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠­yá̠hu ca̠quilh­ta­macú. 9&kXli̠­cána aquinín anka­lhi̠ná luu lac­xtum catzi̠­yá̠hu, aquit na̠chuná cca̠­ta̠­lamaj nahuán para xlacán luu lak­xtum naca̠t­la­huay tapa̠x­qui̠t, y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xalak­tzanká̠n tala­ma̠na nac ca̠quilh­ta­macú, acxni̠ xlacán nataucxilha hua̠ntu̠ aquit ctla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán acxnicú xlacán nata­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huix qui­ma­ca­ta­ni̠ta, y na̠ nata­ca­tzi̠y pí̠ xli̠­ca̠na huix luu ca̠pa̠x­qui̠ya na̠chuná cumu la̠ aquit quim­pa̠x­qui̠ya. %+Aquit aya luu laca­tancs cca̠­hua­nini̠t la̠ta lácu huí xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ huix chú aquit kalhi̠­yá̠hu, la̠qui̠ chuná xlacán luu lak­xtum nata­la­tama̠y y nata­la̠­pa̠x­qui̠y cumu la̠ aquinín lak­xtum lama̠­náhu. X~p||R{zhxwvutzsrpotnn8m kk/jJhgFeXcb[`__ ]g[ZdXkW$S_NLJ>FDGB ?=975930/.N-*+*C)&%&"+!d$0h Wr l L  +4z'4l c Xlá luu xli̠­ca̠na tali̠­pa̠hu chixcú nahuán nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos y luu nami­ni̠niy nali̠­ta­pa̠­cu­hui̠y Xka­huasa Dios hua̠nti̠ luu lanca xla­ca­tzúcut. Xa̠huachí Dios nali̠­ma̠xtuy lanca rey cumu la̠ xamaká̠n xli̠­ta­la­ka­pasni rey David, k !Huix la̠nchú pímpa̠t kalh­ka­lhi̠ya cha̠tum actzu̠ skata, y acxni̠ nala­ca­chín huix nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠ya Jesús. 8j kPero ángel tuncán hua­nipá: —María, ni̠ capé̠­cuanti porque Dios lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠ya hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t. 6i gAcxni̠ María úcxilhli ángel xlá xli̠­ca̠na cacs li̠la­cáhua la̠ta tu̠ xli̠­xa­kat­li̠ma, y xlá xlac­pu­huama túcu cahuá chuná xli̠­hua­nima. fh GAmá ángel lak­ta­nu̠chá anta­nícu xuí María y chiné huá­nilh: —¡Luu ca̠na li̠pa̠­xúhu clak­chimá̠n huix tzuma̠t hua̠nti̠ Dios lac­sac­ni̠tán! Dios Quim­pu̠­chi­nacán huix anka­lhi̠ná ta̠huilán, y xa̠huachí a̠tzinú huix sicu­la­na̠t­la­hua­ni̠tán ni̠ xachuná xa̠maka­pi­tzí̠n lac­chaján. qg ]la̠qui̠ naán laka­pa­xia̠lhnán cha̠tum tzuma̠t xuanicán María, u̠má tzuma̠t aya xli̠­kalh­ti̠ni̠t José la̠qui̠ nata̠­ta­maka­xtoka; a̠má José na̠ xli̠­ta­la­ka­pasni xuani̠t xamaká̠n rey David. f #Xliakcha̠xán papá Dios maca̠mpá ángel Gab­riel nac aktum ca̠chi­quí̠n xuanicán Naza­ret cxa­pu̠­la­tama̠n Gali­lea \e 3“Huá chuná qui­li̠t­la­huani̠t Quim­pu̠­chi­nacán la̠nchú la̠qui̠ cris­tianos niaj pucutá naquin­ta­li̠­kalh­ka­ma̠nán.” Cha̠tum ángel ma̠catzi̠ni̠nán pi̠ nalacachín Jesús Ud %Chi̠nchú Isabel hua̠nti̠ xpusca̠t Zaca­rías acxni­tiyá tzú­culh maklh­ca­tzi̠y pi̠ niaj sacstu xlama, y ma̠x a̠huayu akqui­tzis papá niaj ni̠ nícu alh; y xlá chiné xlac­pu­huán: ic MAcxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta tama̠­ká­tzi̠lh xtas­cu­jutcán li̠la­ka­chix­cu­huí̠nat nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén Zaca­rías tás­pitli nac xca̠­chi­quí̠n nac xchic. wb iPero acxni̠ tax­tuchi Zaca­rías xko̠­ko̠ni̠t y ni̠lay xchu­hui̠nán huata caj xca̠­ma­ca­huaniy acxni̠ xca̠­kalh­ti̠­putún hua̠ntu̠ xta­huaniy; pus acxnicú tacá­tzi̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos pi̠ ma̠x tzanká túcu xli̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­cani̠t nac xpu̠­lacni pu̠si­culan anta­nícu xla­ka­chix­cu­hui̠­nama. 3a aY nac xaquilhtí̠n a̠má lanca pu̠si­culan anta­nícu xla­ka­chix­cu­hui̠­nancán, xli̠­lhu̠hua cris­tianos xta­ka­lhi̠­má̠­nalh la̠qui̠ natax­tu­ya̠chi Zaca­rías, pero xlacán aka­tiyuj xta­la­má̠­nalh porque ni̠ pála xtax­tu­ma̠chi nac pu̠si­culan. e` EPero cumu huix ni̠ ca̠najla hua̠ntu̠ cuanín pus huix la̠nchú pímpa̠t ko̠ko̠na, y ni̠lay cati­chu­huí̠­nanti hasta acxni̠ nakan­tax­tuko̠y hua̠ntu̠ cuani­ni̠tán y nala­ca­chín min­ka­huasa. _ Amá ángel chiné kálh­ti̠lh: —Aquit qui­hua­nicán Gab­riel, y aquit cta̠s­cujma Dios, xlá qui­ma­ca­mini̠t la̠qui̠ nac­ta̠­chu­hui̠­naná̠n y nac­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n u̠má xasa̠sti tama̠­ca­tzi̠ní̠n. a^ =Zaca­rías kalhás­quilh a̠má ángel: —¿Pero lácu chú nac­li̠­ca­tzi̠y para xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ qui­hua­nípa̠t? Porque aquit aya ko̠lutá y na̠chuná quim­pusca̠t na̠ aya tzi­caná. A] }Amá min­ka­huasa Juan napu̠­laniy Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ mima, y na̠chuná naka­lhíy xta­la­ca­pa̠s­tacni chú xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ xka­lhi̠y xamaká̠n pro­feta Elías la̠qui̠ naca̠­lak­pa­li̠niy xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xna­cujcán xanat­la̠tni la̠qui̠ nata­pa̠x­qui̠y xca­mancán, y hua̠nti̠ luu lac­li̠­pe̠­cuánit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xlá naca̠­ma̠­si­yuniy lácu nata­ka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­ma̠­pek­si̠­putún. Y chuná xlá naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos la̠qui̠ cha̠­ca­tzi̠ya nata­kalh­ka­lhi̠y Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ namín. j\ OY lhu̠hua cris­tianos xalac Israel hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­makani̠t Quim­pu̠­chi­nacán xlá naca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠y pi̠ xma̠n huá Dios nakax­matko̠y y chuná xlacán nata­li̠­pa̠­huam­paray. m[ Uporque a̠má min­ka­huasa luu xli̠­ca̠na lanca ta­scújut naka­lhi̠y nac xla­catí̠n Dios. Xlá ni̠ catí­hualh cuchu, y kalhi̠y nahuán xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo hasta acxni̠ nia̠ laca­chín nahuán. @Z {Huix luu xli̠­ca̠na nali̠­pa̠­xu­huaya min­ka­huasa y na̠chuná xa̠maka­pi­tzí̠n xli̠­lhu̠hua cris­tianos nata­li̠­pa̠­xu­huay acxni̠ xlá nala­ca­chín, 5Y e Pero ángel chiné huá­nilh: —Ni̠ capé̠­cuanti Zaca­rías, porque luu lakati̠y Dios la̠ kalh­ta­hua­ka­niya, xlá aya kax­matni̠t hua̠ntu̠ huix mak­squina y mim­pusca̠t Isabel ámaj ma̠la­ka­tun­cu­hui̠y cha̠tum actzu̠ skata y huix nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠ya Juan. mX U Acxni̠ Zaca­rías úcxilhli a̠má ángel pé̠cualh y niaj para xca­tzi̠y túcu nat­la­huay. &W G Y caj xamaktum xángel Quim­pu̠­chi­nacán tasi­yú­nilh Zaca­rías y úcxilhli pi̠ antá nac xpek­stácat xlaya altar anta­nícu clhcuma ciensus. V ' Li̠huán clhcuma ciensus xa̠maka­pi­tzí̠n xli̠­lhu̠hua cris­tianos xta­kalh­ta­hua­ka­ni­má̠­nalh Dios nac xaquilhtí̠n. U { Y cumu luu chuná xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t cura nata­macá̠n suerte la̠qui̠ nata­ca­tzi̠y xatícu nalak­chá̠n la̠qui̠ pu̠lh natanu̠y y nala­ka­chix­cu­hui̠nán, pus huata huá lák­cha̠lh Zaca­rías natanu̠y anta­nícu xla­ka­chix­cu­hui̠cán Dios hua̠ntu̠ hui­lachá nac xpu̠­lacni lanca pu̠si­culan la̠qui̠ antá nalh­cuyuy ciensus. pT [Maktum quilh­ta­macú acxni̠ lák­cha̠lh la̠ta lácu nata­la­ka­chix­cu­hui̠nán a̠ma̠ko̠lh cura anta­nícu xmak­ta­peksi̠y Zaca­rías, pus huata antá alh nac lanca xpu­si­culan Dios xalac Jeru­salén. ~S wXlacán ni̠ xta­ka­lhi̠y xcamán, xa̠huachí luu xlac­xtumcán xcha̠­tiycán aya xta­ko̠­lu­má̠­nalh. R yZaca­rías chu Isabel luu aksti̠tum xta­la­má̠­nalh nac xla­catí̠n Dios y xta­lak­tzak­sa­má̠­nalh hua̠k tla̠n nata­ma̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Quim­pu̠­chi­nacán, xli̠­ca̠na luu tla̠n xta­ca­tzi̠y. rQ _Pus la̠nchú nacuaniyá̠n lácu luu mini̠­tanchá eé tachu­huí̠n: Amá maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ Herodes gober­nador xuani̠t nac Judea, na̠ acxni̠ xlama cha̠tum cura xuanicán Zaca­rías xlá antá xca̠­ta̠­ta­peksi̠y maka­pi­tzí̠n cura hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­maxcú tima̠­la­ca­tzu­qui̠chá Abías. Xpusca̠t Zaca­rías xuanicán Isabel, xlá na̠ xli̠­ta­la­ka­pasni xuani̠t a̠má hua̠nti̠ luu xapu̠lh cura xuanicán Aarón. BP la̠qui̠ na̠chuná huix naca­tzi̠ya li̠huana̠ hua̠ntu̠ aya li̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ni̠ta. Cha̠tum ángel an ma̠catzi̠ni̠nán pi̠ nalacachín Juan Bau­tista iO MAquit na̠ luu li̠huana̠ cpu­tza̠­nani̠t y cka­lhas­qui­ni̠­nani̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ qui̠­táx­tulh hasta la̠ta lácu luu titzu­cuchá, y lá̠m­para luu tla̠n clac­pu­huán pi̠ nac­tzok­niyá̠n y nac­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠­niyá̠n pu̠tum hua̠ntu̠ qui̠­tax­tuni̠t nac xla­táma̠t Quim­pu̠­chi­nacán, -N Uchuná cumu la̠ quin­ca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠tán hua̠nti̠ luu ma̠n taucxilhní̠t la̠ta lácu titzu­cuchá, y aca­li̠stá̠n xlacán na̠ tzú­culh taliakchu­hui̠nán eé tachu­huí̠n porque xta­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­cána hua̠ntu̠ xta­li̠­chu­hui̠nán. %M GAmigo Teófilo: Luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­xúhu ctzok­niyá̠n a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ lhu̠hua cris­tianos tatzak­sani̠t li̠huana̠ xta­tzok­putún la̠ta túcu kan­táx­tulh nac xla­táma̠t Jesu­cristo y luu li̠huana̠ xta­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠­putún, fL GHuá a̠má lanca tali̠­pa̠hu quiDioscán hua̠nti̠ caj xma̠n huá sacstu lama xas­tacná, y hua̠nti̠ ma̠x­qui̠ni̠t tala­cas­quín Quim­pu̠­chi­nacán la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, xla̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke la̠qui̠ naquin­ca̠­mak­ta­ka­lhá̠n y niaj tu̠ nali̠­ta­mo­kos­ta̠­ya­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, la̠qui̠ tla̠n naquin­ca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­caná̠n nac xla­catí̠n Dios cumu la̠ aktum li̠la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠x­ca­jua̠lani̠t, xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huá mini̠niy nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu, nama̠x­qui̠­yá̠hu cá̠cni̠t, y naka­lha­kax­ma­tá̠hu hua̠ntu̠ naquin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, porque xlá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke; na̠chuná Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, cala­ka­chix­cu­huí̠­calh, chuná la̠ xamaká̠n, la̠ ca̠lacchú, y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Chuná calalh, amén. K \J 3Caca̠­mak­ta̠­yátit cris­tianos hua̠nti̠ maktum tama̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huani̠t xla­ta­ma̠tcán, xla­cata pi̠ ni̠ nata­tapú̠y nac xalh­cúya̠t pu̠pa̠ti̠n, y hui­xinín caca̠­pe­ke­chi­pa­cu­tútit. Pero na̠ tahui­lá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ acxni̠ naca̠­la­ka­lha­ma­ná̠tit y naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit xli̠­ca̠na pi̠ luu cuentaj mili̠t­la­huatcán, ni̠tu̠ naca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n hua̠ntu̠ niaj mili̠t­la­huatcán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ mili̠­la­ka­lha­ma­natcán, na̠ luu ca̠mi­ni̠niy hasta nalak­ma­ka­ná̠tit clha­ka̠tcán y nax­caj­ni­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán tali̠­lha­ka̠­nani̠t porque la̠n tama̠­chu­hui̠­pa­sani̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tat­la­huay. Judas ca̠huaniy tacha̠lí cristianos :I oCaca̠­la­ka­lha­mántit hua̠nti̠ aka­tiyuj talay y laka­siyu naca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠­yá̠tit hua̠nti̠ ni̠ luu tata­lu­loka pi̠ chuná qui̠­taxtuy. SH !Aksti̠tum cali̠­la­ta­pá̠tit xta­pá̠x­qui̠t Quin­tla̠­ticán Dios, y li̠pa̠­xúhu cakalh­ka­lhi̠­ta­hui­látit nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta caj xta­la­ka­lha­maní̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa. G Pero aquit cca̠­hua­niyá̠n nata̠­laní̠n pi̠ hui­xinín chu­na­tiyá calak­tzak­sátit lácu a̠tzinú tlak tla̠n naaka­ta̠k­sá̠tit a̠má lak­li̠­la­káti̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán. Anka­lhi̠ná cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios chuná cumu la̠ ca̠ma̠­lac­pu­hua̠­ni̠yá̠n Espíri­tu Santo. F ;Pus hua­tuní̠n chú u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh tama̠­la­kas­pit­ya̠­huay cris­tianos, xma̠n huá tat­la­huay hua̠ntu̠ tali̠­maka­pa̠­xu­huay xmac­nicán, y ni̠para tzinú taka­lhi̠y xli̠t­li­hueke xEspíritu Dios. AE }Xlá chiné tica̠­huá­nilh: “Acxni̠ lak­chá̠maj nahuán quilh­ta­macú la̠ta nac­mim­paray, lhu̠hua tala­má̠­nalh nahuán lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n huá tali̠­la­má̠­nalh nahuán hua̠ntu̠ tali̠­maka­pa̠­xu­huay xmac­nicán y xla­ta­ma̠tcán.” >D wXli̠­hua̠k hui­xinín nata̠lán aquit luu cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, pus cca̠­hua­niyá̠n pi̠ cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ a̠ma̠ko̠lh xapós­toles Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xlá luu laca­tancs tica̠­huá­nilh hua̠ntu̠ xámaj kan­taxtuy la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú. 8C kPorque xlacán anka­lhi̠ná tali̠­huaniy Dios para túcu ni̠ tama̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠x­qui̠y, y xma̠n huá tala­kati̠y cala̠huá tali̠­kalh­chu­hui̠nán y taaksán xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, xa̠huachí caj xma̠n xalac xmac­nicán luu aka­tiyuj tali̠lay, y para túcu xlacán tatit­la­huani̠t li̠pe̠cua tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán, xa̠huachí para tícuya̠ cris­tiano taca­tzi̠y pi̠ tla̠n nata­ke̠­li̠lay luu tali̠­pa̠hu tali̠­ma̠xtuy y tahuaniy pi̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n, huá chuná tali̠t­la­huay la̠qui̠ nataak­ska­huimi̠y. Judas ca̠huaniy cristianos pi̠ chunatiyá aksti̠tum calatáma̠lh $B CXlá xmima la̠qui̠ naca̠­ta̠t­la­huay taxokó̠n xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú y naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit xta­la­má̠­nalh, y caj xpa̠­la­cata li̠x­ca̠jnit xta­kalh­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ cala̠huá xta­li̠­kalh­chu­hui̠nán Dios, tama̠­ko̠lh mak­la̠­ka­lhi̠­nanín naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán.” qA ]Xa̠huachí na̠ cala­ca­pa̠s­táctit hasta la̠ta Dios tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh Adán, xli̠­ka­lha­tujún tila­cá­chilh cha̠tum actzú skata hua̠nti̠ li̠ma̠­pa̠­cu­huí̠­calh Enoc, Dios ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Enoc pi̠ caca̠­li̠­chu­huí̠­nalh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ caj xma̠n xtaamá̠­nalh tala­ka­chix­cu­hui̠­makán cumu la̠ tat­la­huay tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n, xlá chiné huá: “Aquit cúc­xilhli lanca tali̠­pa̠hu Quim­pu̠­chi­nacán y mac­xtum xca̠­ta̠­mima aklhu̠hua mi̠lh xán­geles. @@ { Na̠ luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ lac­lanca ta̠ke­ya̠­huaná xalac pupunú y cumu la̠ xlak­púput chú­chut tali̠­ma̠­siyuy lac­li̠xcáj­nit xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ tat­la­huay. Na̠ xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ stacu hua̠ntu̠ niaj kalhi̠y xtax­káket y tapa̠­tax­tu­ta̠­yani̠t nac xti­jicán, pero ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ naca̠­ma­ca̠ncán nac xala­ka­ca̠­pucsua xpu̠­ta­hui̠lhcán anta­nícu naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. ,? S Xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠ma̠­xaná ca̠qui̠­tax­tu­niyá̠n acxni̠ lac­xtum ca̠ta̠­layá̠n acxni̠ hui­xinín laka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios y mac­xtum hua̠­ya­ná̠tit cumu la̠ li̠na­ta̠lán, pero xlacán ni̠para tzinú cuentaj tat­la­huay para li̠ma̠­xaná huata tzucuy tahua̠yán y tzucuy takota, niaj para tzinú tala­ca­pu­huán ni̠para cha̠tum tícu taca̠c­ni̠­naniy, huata caj xma̠n hua­tuní̠n sac­stucán luu cuentaj ca̠t­la­huacán. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ puc­lhni hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y chú­chut y ú̠n ca̠ma̠­kosuy y ca̠lé̠n la̠tachá nícu naca̠­le̠m­putún. Xta̠­chuná tali̠­taxtuy nac xla­ta­ma̠tcán cumu la̠ akatum tachaná̠n hua̠ntu̠ ni̠tu̠ tahuacay xta­huácat, y hua̠ntu̠ chuná tachaná̠n xli̠­ca̠na pi̠ niaj tu̠ li̠ma­cuán huata maktum pulhu­makan­cán. 7> i ¡Pa̠x­ca­tacu tita­huán, porque xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n chuná tamaca­sta̠­la­má̠­nalh cumu la̠ titi̠­la­tá­ma̠lh xamaká̠n Caín hua̠nti̠ mák­ni̠lh xta̠lá! Na̠ caj xpa̠­la­cata cumu tala­ka­ti̠­lacá̠n natat­lajay lhu̠hua tumi̠n taaktzan­ka̠­ta̠­yani̠t cumu la̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tiak­spú­lalh Balaam, y tamaca­sta̠­la­má̠­nalh Coré cumu xlacán ni̠tu̠ takax­mat­putún huá xpa̠­la­cata Dios ca̠li̠­mák­ni̠lh. )= M Pero tama̠­ko̠lh lac­li̠xcáj­nit ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠xcáj­nit tali̠­kalh­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ ni̠para tzinú tala­ka­pasa y ni̠ taaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ luu hua­ni­putún; y hua̠ntu̠ tala­ka­pasa xta̠­chuná tali̠­la­tama̠y cumu la̠ taka­lhí̠n porque hua̠k tat­la­huay la̠ta túcu min nac xta­la­ca­pa̠s­tacni ma̠squi li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n. Huá u̠má li̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huama. 9< m Pero caj caucxílhtit, maktum quilh­ta­macú acxni̠ a̠má xapuxcu ángel hua̠nti̠ hua­nicán Miguel, xa̠huá akska­huiní xlacán acxni̠ xla̠­li̠t­la­jama xatícu luu lak­chá̠n nalé̠n xti­yat­li̠hua Moisés, porque akska­huiní luu xchi­pa­putún, pero a̠má ángel Miguel, ma̠squi xlá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke, ni̠para kalhtum li̠xcáj­nit tachu­huí̠n huá­nilh acxni̠ xta̠­la̠­hua­nima, huata caj xma̠n huá­nilh: “¡Dios cama̠­pa̠­ti̠ní̠n xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huápa̠t!” G;  Pero ma̠squi Dios aya sta­lanca li̠ma̠­si­yuni̠t hua̠ntu̠ ca̠ma̠ak­spú­li̠lh a̠ma̠ko̠lh mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n cris­tianos, u̠ma̠ko̠lh aksa­ni̠­naní̠n akchu­hui̠­naní̠n xlianka­lhi̠ná tali̠­ma̠­nix­ni­má̠­nalh lácu natat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n, y ma̠squi caj ya̠ tama̠­nixni tama̠x­ca­jua̠li̠­má̠­nalh xmac­nicán, talak­makán xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y cala̠huá tali̠­kalh­ka­ma̠nán, hasta tala­ca­ta̠­qui̠y ángeles xalac akapú̠n hua̠nti̠ tas­cuj­ni­má̠­nalh Dios. (: KChuná cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh ángeles hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­má­kalh Dios na̠chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Sodoma y Go­morra xa̠hua maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta̠­la­catzú ca̠chi­qui̠ní̠n, xlacán hua̠k xta­mak­tla­hua­má̠­nalh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠­xcájnit tala̠­ka­lhí̠n, xta­mak­pa̠­xu­hua­má̠­nalh xmac­nicán, y lhu̠hua hua̠ntu̠ niaj xli̠t­la­huatcán xuani̠t xlacán hua̠k xtat­la­hua­má̠­nalh. Huá xpa̠­la­cata Dios ca̠li̠­ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh y maktum ca̠lh­cu­yu­hui­li̠­ko̠lh, xa̠huachí xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlacán tapa̠­ti̠ni̠t chuná ca̠t­lá­hualh la̠qui̠ cris­tianos xala ca̠lacchú quilh­ta­macú nali̠­ca­tzi̠­ta­hui­la­yá̠hu pi̠ niaj cat­la­huáhu hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit cumu la̠ xlacán xtat­la­hua­má̠­nalh. 9  Na̠chuna li̠túm Dios ni̠ ca̠ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh a̠ma̠ko̠lh ángeles hua̠nti̠ caj xma̠n taka­lha­kax­mat­má­kalh hua̠ntu̠ xlá xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t, huata taak­xtek­má­kalh xatlá̠n xpu̠­ta­hui̠lhcán anta­nícu xca̠­hui­li̠­cani̠t nac akapú̠n; Dios ca̠ma̠­ta­pá̠­nu̠lh y laca­tumá nícu ca̠ta­mac­nu̠ni̠t cumu la̠ cpu̠­la̠­chi̠n ca̠li̠­ma­ka­ka­lhi̠ma hasta nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios naca̠­ta̠t­la­huay cuenta xli̠­hua̠k cris­tianos la̠qui̠ na̠ acxni̠ naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh ángeles. a8 =Aquit camá̠n ca̠ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠yá̠n ma̠squi hui­xinín aya hua̠­katá catzi̠­yá̠tit, xla­cata pi̠ a̠ma̠ko̠lh xalak­maká̠n israel­itas acxni̠ tachí̠n xca̠­li̠­la­ma̠­canchá nac Egipto, Quim­pu̠­chi­nacán Dios tica̠­ta­mac­xtuchá; pero aca­li̠stá̠n juerza ca̠li̠­mák­xtekli xla­cata hua̠k catá­ni̠lh antá nac desierto porque ni̠ luu aksti̠tum tali̠­pá̠­hualh cumu la̠ xpu̠­chi­nacán. ,7 SPorque cca­tzi̠ni̠t pi̠ maka­pi­tzí̠n aksa­ni̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ caj taaksa­ni̠nán ca̠lak­ta­nu̠­ni̠tán, xlacán tali̠­tax­tu­putún cumu la̠ lacuán ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n pero ni̠ xli̠­ca̠na porque talac­pu­huán pi̠ cumu Dios quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n y quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­ni̠tán xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, pus aya tla̠n nat­la­hua­pa­ra­yá̠hu la̠tachá túcu aquinín lac­pu­hua­ná̠hu. Xlacán tali̠­ma̠xtuy xta­chu­huí̠n Dios cumu la̠ aktum li̠kama̠n y tali̠t­la­hua­putún la̠tachá túcuya̠ li̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni. Hua­tiyá u̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit lac­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ hasta xamaká̠n quilh­ta­macú tzo­kuili̠­ca­ni̠­tanchá nac li̠kalh­ta­huaka la̠ta lácu amá̠­calh ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán xta­la̠­ka­lhi̠ncán. Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque hua̠nti̠ talak­pa­li̠­putún xta­chu­huí̠n Dios la̠qui̠ li̠xcáj­nit nata­la­tama̠y, xli̠­ca̠na pi̠ maktum talak­ma­ka­má̠­nalh a̠má tali̠­pa̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. A6 }Koxu­taní̠n hui­xinín nata̠­laní̠n hua̠n­ti̠c­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n, aquit anka­lhi̠ná cla­ca­pa̠s­tacma pi̠ xac­ca̠­tzok­nunín la̠qui̠ li̠huana̠ xac­ca̠­ma̠­ka­ta̠ks­ní̠n a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ hui­xinín xa̠hua aquinín lac­xtum quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán Dios; pero clac­pu­huán pi̠ tlak xla­ca­squinca nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n la̠qui̠ nac­ca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ juerza cat­la­hua­nítit catu̠x­ca̠­ní̠tit la̠qui̠ ni̠ nama̠x­qui̠­yá̠tit quilh­ta­macú tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ca̠lak­pa­li̠­ni­pu­tuná̠n min­ta­ca̠­naj­latcán y naca̠­ma­ka­ca̠­naj­la­ca­ná̠tit tunuj tala­ca­pa̠s­tacni ni̠ xachuná a̠má tancs xta­lu­lóktat Dios hua̠ntu̠ caj maktum quilh­ta­macú tica̠­ma̠x­quí̠­calh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy Dios. C5 Cla­cas­quín pi̠ Dios caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán la̠qui̠ xlianka­lhi̠ná namaklh­ca­tzi̠­yá̠tit xta­la­ka­lha­maní̠n nac mila­ta­ma̠tcán, xta­pa̠­xu­huá̠n xa̠huá xta­pá̠x­qui̠t. Makapitzí̠n cristianos tama̠siyuy hua̠ntu̠ ni̠ xtalulóktat Dios (2 Pedro 2.1‑7) u4 gAquit Judas xta̠lá San­tiago y hua̠nti̠ cma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t qui­la­táma̠t Jesu­cristo la̠qui̠ xma̠nhuá nac­li̠s­cuja. Li̠pa̠­xúhu cca̠­tzok­nimá̠n eé quin­carta xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ Ca̠na caj xpa̠­la­cata lanca xta­pá̠x­qui̠t Dios ca̠li̠­lac­sac­ni̠tán y ca̠ta­sa­ni­ni̠tán la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo hua̠nti̠ xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú ca̠mak­ta­kalhmá̠n. g3GLuu lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ tit­la­huani̠t Jesús pero ni̠ hua̠k ca̠tzok­cani̠t, pero para hua̠k xtá­tzokli la̠ta kam­pa̠­tunu, clac­pu­huán pi̠ hasta ma̠x ni̠ anán anta­nícu xuilí̠ca nac ca̠quilh­ta­macú a̠má la̠ta xli̠­lhu̠hua li̠bros hua̠ntu̠ xca̠­tzók­calh.2!Pus aquit a̠má xdis­cí­pulo Jesús hua̠nti̠ xpu­huancán pi̠ ni̠ catí­ni̠lh, y na̠ aquit ctzokni̠t eé libro hua̠ntu̠ hui­xinín li̠kalh­ta­hua­kátit, y chuná laca­tancs cli̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ aquit ma̠n cuc­xilhni̠t nac xla­táma̠t Jesús. Xa̠huachí aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ cuan y ni̠tu̠ cak­sa­ni̠­nama. !1;Amá quilh­ta­macú, lhu̠hua hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­hua­ni̠ttá Jesús tzú­culh tama̠akpun­tumi̠y a̠má tachu­huí̠n xla­cata pi̠ a̠má xdis­cí­pulo ne̠cxni catí­ni̠lh. Pero Jesús ni̠ huá para ni̠ catí­ni̠lh, huata xlá chiné huá: “Para aquit xac­la­cás­quilh cala­tá­ma̠lh xas­tacná hasta acxni̠ aquit nac­mim­paray, tamá huix ni̠ min­cuenta.” k0OJesús huá­nilh: —Para aquit xac­la­cás­quilh cala­tá­ma̠lh xas­tacná hasta acxni̠ aquit nac­mim­paray, tamá huix ni̠ min­cuenta; hua­tiyá huix pi̠ caquis­ta̠­lani y caqui­li̠­pá̠­huanti. / Y Pedro kalhás­quilh Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, chi̠nchú xlá eé ¿lácu ámaj ni̠y? ¿Túcu xlá naok­spulay? O.Acxni̠ xtat­la̠­hua­má̠­nalh Pedro tala­kás­pitli y úcxilhli pi̠ na̠ xca̠s­ta̠­la­ni­ti̠­lhay a̠má xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús hua̠nti̠ luu xpa̠x­qui̠y, hua­tiyá a̠má xdis­cí­pulo hua̠nti̠ lac­xtum xtá̠hui nac xpa̠xtú̠n acxni̠ a̠huatá tica̠­ta̠­huá̠­yalh xapós­toles, xlá chiné tika­lhás­quilh: “Quim­pu̠­chi­nacán, ¿xatícu cahuá amá̠n liak­ska­hui­naná̠n?” -Acxni̠ chuná huá­nilh eé tachu­huí̠n, xlá luu laca­tancs xuani­putún la̠ta lácu Pedro xámaj ni̠y caj xpa̠­la­cata Jesús y chuná nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, y na̠chuná xámaj li̠ma̠­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na xli̠­pa̠­huán. Y acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh chiné hua­nipá: —Huix anka­lhi̠ná caquis­ta̠­lani y caqui­li̠­pá̠­huanti. c,?Xli̠­ca̠na laca­tancs cuaniyá̠n, pi̠ acxni̠ huix kahua­sacú xuani̠ta luu ma̠n li̠huana̠ xta­ca̠x­ta̠­yaya xpina anta­nícu huix xlac­pu­huana y ni̠ti̠ xli̠­hua­niyá̠n, pero acxni̠ nako̠­luna chú ma̠n nachexa mimacán y tunu hua̠nti̠ nama̠­lha­ke̠yá̠n y nale̠ná̠n anta­nícu huix ni̠ pim­pu­tuna. j+MXli̠­mak­tutu hua­nipá: —Simón xka­huasa Juan, ¿xli̠­ca̠na chi̠nchú quim­pa̠x­qui̠ya? Pedro luu snún li̠púhua porque aya xli̠­mak­tutu la̠ta xka­lhas­quima para luu xli̠­ca̠na xpa̠x­qui̠y, xlá chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, huix hua̠k catzi̠ya y luu sta­lanca catzi̠ya pi̠ aquit cpa̠x­qui̠yá̠n. Jesús hua­nipá: —Para xli̠­ca̠na la̠ qui­hua­niya, pus luu li̠huana̠ caca̠­mak­tá­kalhti qui­bor­regos. H* Xli̠­maktiy kalhas­quimpá: —Simón xka­huasa Juan, ¿luu xli̠­ca̠na chi̠nchú quim­pa̠x­qui̠ya? Xlá kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chiná, huix catzi̠ya pi̠ xli̠­ca̠na aquit cpa̠x­qui̠yá̠n y ni̠ caj cli̠­hua­nimá̠n. Xlá hua­nipá: —Pus caca̠­mak­tá­kalhti qui­bor­regos. 4)aAcxni̠ chú tahua̠­yan­ko̠lh, Jesús kalhás­quilh Simón Pedro: —Simón xka­huasa Juan, ¿xli̠­ca̠na quim­pa̠x­qui̠ya ni̠ xachuná la̠ eé xa̠maka­pi­tzí̠n quin­ta­pa̠x­qui̠y? Pedro kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chi­nacán, huix catzi̠ya pi̠ cpa̠x­qui̠yá̠n. Jesús huá­nilh: —Pus caca̠­mak­tá­kalhti hua̠nti̠ aquit cca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ lactzu̠ qui­bor­regos. a(;Chuná u̠má xli̠­mak­tutu ca̠ta­si­yú­nilh Jesús xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hasta la̠ta tila­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Jesús maktutu kalhasquín Pedro para xli̠ca̠na pa̠xqui̠y E' Jesús tala­ca­tzú­hui̠lh nac lhcúya̠t, tíyalh a̠má cax­ti­lá̠n­chahu y ca̠má̠x­qui̠lh la̠qui̠ nata­huay, y na̠chuna li̠túm ca̠má̠x­qui̠lh a̠má squi̠ti. & —¡Cala­ca­pa­látit, uú catátit hua̠­ya­ná̠tit! —ca̠huá­nilh Jesús. Y ni̠para cha̠tum xdis­cí­pulo xka­lhás­quilh para tícu xuani̠t a̠má chixcú, porque xlacán xta­ca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huá Quim­pu̠­chi­nacán. (%I Simón Pedro la̠li̠­huán taju̠pá nac barco y saka­cú­tulh a̠má tza̠lh hasta nac xquilhtú̠n chú­chut, hua̠k lac­lanca squi̠ti hasta aktum ciento a̠ti̠pu­xa­ma­cu̠­tutu, pero ma̠squi luu lhu̠hua squi̠ti xuani̠t, a̠má tza̠lh ni̠ tala­cáx­ti̠tli. $  Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Caca̠­li̠­tátit ca̠na caj tan­cli̠t squi̠ti hua̠ntu̠ a̠cu chi­pátit hui­xinín. *#M Acxni̠ xlacán tácha̠lh nac xquilhtú̠n taúcxilhli pi̠ xma̠lh­cu­yuni̠t y cxpu­puma tantum squi̠ti y na̠ antá xuí mactum cax­ti­lá̠n­chahu. a";Ma̠x cumu aktum ciento metro la̠ta xli̠­la­ka­mákat hasta nac xquilhtú̠n antaní xta­hui­la̠­nanchá, y xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos laka­siyu xta­sa­ka­li̠­mi­má̠­nalh xtza̠lhcán porque la̠n xta­ju̠ma squi̠ti y chu­na­tiyá xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac barco hasta talí̠­cha̠lh nac xquilhtú̠n. c!?Y amá xdis­cí­pulo Jesús hua̠nti̠ luu xpa̠x­qui̠y xlá cátzi̠lh hua̠nti̠ xca̠­ta̠­chu­hui̠­nani̠t y chiné huá­nilh Pedro: —¡Tamá hua̠nti̠ quin­ca̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n huá Quim­pu̠­chi­nacán! Acxni̠ káx­matli Pedro pi̠ huá Quim­pu̠­chi­nacán, xlá la̠li̠­huán lha­ká̠­nalh porque xta­lak­xtu­nuni̠t, lhkén alh nac chú­chut tzú­culh xqui­hua̠tnán la̠qui̠ nalak­chá̠n antaní xya̠chá Jesús.  —Pus cama­ca­pítit min­tza̠lhcán nac xpek­stácat barco y chuná la̠n nachi­pa­yá̠tit. Xlacán chuná tat­lá­hualh la̠ta ca̠hua­ní­calh, y luu lhúhua squi̠ti tachí­palh, hasta niaj lay xta­ma̠­cutuy xtza̠lhcán nac chú­chut. "=Xlá chiné ca̠ka­lhás­quilh: —Lac­chix­cu­huí̠n, ¿pi̠ tlak chi­pátit squi̠ti? —Ni̠túcu cchi­páhu —takalh­tí̠­nalh xlacán. }Acxni̠ aya cxka­ka­ti̠­lhayá a̠má ca̠tzi̠sní, Jesús ca̠ta­si­yú­nilh nac xquilhtú̠n chú­chut, pero cumu ni̠ naj luu li̠huana̠ xta­ca­tzi̠y a̠ma̠ko̠lh tama̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠ tala­ká­pasli para huá Jesús. 0YSimón Pedro ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n: —Aquit cámaj cha­kanán. —Pus para pímpa̠t aquinín nac­ca̠­ta̠aná̠n —takálh­ti̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n. La̠li̠­huán tatá­ju̠lh nac barco y táalh. Pero la̠ta tan­tas­caca tacha­ká­nalh ni̠túcu tachí­palh. Luu mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh Simón Pedro chu Tomás hua̠nti̠ xta­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y Gemelo, xa̠hua Nata­nael xalac Caná xmu­ni­cipio Gali­lea, chu xcamán Zebedeo, xa̠hua a̠cha̠tiy li̠túm xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús. K Ni̠ xli̠­maka̠s quilh­ta­macú Jesús ca̠ta­si­yu­nipá xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac xquilhtú̠n xapu­punú Tibe­rias. Acxni̠ ca̠ta­si­yú­nilh chiné qui̠­táx­tulh: PPero u̠má hua̠ntu̠ lac­sac­xtu­cani̠t la̠qui̠ natzokcán chuná tzok­cani̠t la̠qui̠ hui­xinín hua̠nti̠ nali̠­kalh­ta­hua­ka­yá̠tit luu naca̠­naj­la­yá̠tit pi̠ Jesús huá Xka­huasa Dios, xa̠huachí huá Cristo hua̠nti̠ xma̠­lac­nu̠­cani̠t la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, y pu̠tum hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán nata­ka­lhi̠y a̠má xasa̠sti latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa.$ALhu̠hua lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ tla­huani̠t Jesús nac xla­ca­ti̠ncán xdis­cí­pulos, pero ni̠ hua̠k tatzokni̠t nac eé libro. >uJesús huá­nilh: —Tomás, la̠nchú huix ca̠najla porque quiucxilh­ni̠ta, pero a̠tzinú luu li̠pa̠­xúhu nata­la­tama̠y hua̠nti̠ nata­ca̠­najlay y naquin­ta­li̠­pa̠­huán ma̠squi ni̠ caquin­taúcxilhli para clama xas­tacná. Hua̠ntu̠ xpa̠lacata li̠tzokcani̠t eé libro c?—¡Xli̠­ca̠na, huix Quim­pu̠­chiná y quiDios! —kalh­tí̠­nalh Tomás. 4aCumu Jesús hua̠k xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlá xlac­pu­huán Tomás, chiné huá­nilh: —Cumu huix ni̠ luu ca̠najla para aquit clama xas­tacná, pus chú cali̠ta mimacán y cata­macnu antá la̠ a̠ qui­li̠­maka­xto­ko­cani̠t clavos y na̠ cata­mac­nu̠­para mimacán nac quin­ta̠pá̠n antaní quin­ta̠­pa̠lh­tu­cu­cani̠t; niaj pucutá caliaklhu̠­huá̠t­nanti huata mejor caca̠­najla. Li̠tzi̠­maj­li̠túm xdis­cí­pulos Jesús xta­ta­mac­xtu­mi̠­pa­rani̠t nac aktum chiqui, pero chú na̠ xmak­tas­tokni̠t Tomás. Y ma̠squi li̠huana̠ xcha̠­ke̠x­tu­cu­cani̠t má̠lacchi Jesús tanu̠chá, íta̠t ca̠ta̠­yá­nilh y acxni̠ ca̠xa­kát­li̠lh chiné ca̠huá­nilh: —Caka­lhí̠tit tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y. zv"~}|l{zyyxwwhvuuOtsrrWqnpopnmllQk,jihh)ffOecbam`I_^]\[[ YXWVGTyStSR\PPDON\MLKJIHGF\ElDD#CBA&>=<;J:z98v7s66w5T43N2/.-++*B))'&%$"" ! mjOW]J/ V*v}fsy Espíri­tu Santo ta̠c­tachi nac xok­spú̠n cumu la̠ actzu̠ paloma xla­cata hua̠k naucxilhcán y takáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n y chiné huá: —Huix Quin­ka­huasa hua̠nti̠ luu cpa̠x­qui̠yá̠n, luu cpa̠­xu­huay caj mila­cata. Xatapu̠tlekén la̠ta hua̠k xalakmaká̠n xli̠talakapasni Jesús (Mateo 1.1‑17) /eWMaktum quilh­ta­macú acxni̠ Juan nia̠ xta­mac­nu̠cán nac pu̠la̠­chi̠n y acxni̠ lhu̠hua cris­tianos xca̠akmu­numa, Jesús na̠ lák­milh la̠qui̠ na̠ nataakmunuy; y acxni̠ taakmu­nu­ko̠lh tzú­culh kalh­ta­hua­kaniy Dios. Caj xamaktum talá­qui̠lh akapú̠n (dIPero a̠má Herodes ni̠para tzinú kalha­káx­matli hua̠ntu̠ huá­nilh, huata xlá tla­hualhcú hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n porque caj la̠ta maka­sí̠­tzi̠lh ma̠ta­mac­nu̠­ní̠­nalh nac pu̠la̠­chi̠n Juan Bau­tista. Taakmunuy Jesús (Mateo 3.13‑17; Marcos 1.9‑11) RcPero milh maktum quilh­ta­macú acxni̠ Juan tamac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata cumu xlá li̠huá­nilh a̠má gober­nador xuanicán Herodes pi̠ ni̠tlá̠n la̠ a̠má xta̠hui Herod­ías xpusca̠t xta̠Felipe y na̠chuná li̠huá­nilh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá ni̠tlá̠n xtla­huani̠t. 2b]Y na̠chuná lhu̠hua maka­pi­tzí̠n tachu­huí̠n hua̠ntu̠ Juan xca̠­li̠­xa­katli̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos la̠qui̠ chuná nataaka­ta̠ksa a̠má xasa̠sti tama̠­ca­tzi̠ní̠n lácu Dios xca̠­ma̠­lac­nu̠­nima xta­pá̠x­qui̠t y tla̠n naca̠­lak­ma̠xtuy. ;aoXlá aya li̠huana̠ laca­pa̠s­tacni̠t lácu naca̠­ma̠­paj­pi­tziy cris­tianos, chuná xlá naca̠t­la­huay cumu la̠ a̠má hua̠nti̠ cha̠­ca­tzi̠ya chi­pani̠t xli̠­lac­su­nucán xtrigo la̠qui̠ namakaniy xapalhma, y acxni̠ aya lac­su­nu­ko̠ni̠t nahuán y a̠má xlakstu xatalhtzi trigo antá nama̠­qui̠y nac xchic, y a̠má xapalhma antá nama̠pu̠y nac lhcúya̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­mixa. [`/Juan chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ aquit caj chú­chut cca̠­liakmu­numá̠n, pero niaj maka̠s quilh­ta­macú mima cha̠tum chixcú hua̠nti̠ naca̠­liakmu­nuyá̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo chu lhcúya̠t. Xlá a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná aquit, pus aquit ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy nac­li̠­taxtuy xta­sa̠cua nacuán la̠qui̠ nac­xcutniy xata­síhu xtu̠­xu̠hua. ~_uCumu xli̠­hua̠k cris­tianos xta­kalh­ka­lhi̠­má̠­nalh a̠má quilh­ta­macú acxni̠ namín Cristo hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠xtuy, xlacán xtzu­cu­ni̠ttá talac­pu­huán pi̠ a̠huayu ma̠x Juan Bau­tista huá Cristo. ^Maka­pi­tzí̠n sol­dados xlacán na̠ chiné taka­lhás­quilh: —Chi̠nchú aquinín, ¿túcu qui­li̠t­la­huatcán? Juan chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Para túcu kalhi̠y cha̠tum chixcú ni̠ afuerza camak­lhtí̠tit, xa̠huachí ni̠ caca̠­ma­ke̠k­lhátit; na̠chuna li̠túm ni̠tu̠ cali̠­ya̠­huátit taaksaní̠n xla­cata chuná tla̠n nama̠­la­ca­pu̠­yá̠tit, na̠chuná min­tas­kahucán mejor cali̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­tittá hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit. ]' Juan chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ luu tapa­ra̠xlá cama̠­ta̠­ji̠­nántit, y ni̠ cala­ca­tza̠­látit li̠ma̠­peksí̠n. \' Y na̠chuná maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ma̠­ta̠­ji̠nán im­pues­tos na̠ támilh la̠qui̠ na̠ nata­taakmunuy, xlacán chiné taka­lhás­quilh Juan: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿túcu aquinín qui­li̠t­la­huatcán? [ Y Juan chiné xca̠­kalhti̠y: —Hua̠nti̠ kalhi̠y mactiy xta­maknu catá̠i̠lh mactum hua̠nti̠ ni̠tu̠cu kalhi̠y ni̠para mactum; y hua̠nti̠ aka­ta̠x­tu­nima hua̠ntu̠ huama pus cata̠hua hua̠nti̠ ni̠tu̠cu kalhi̠y hua̠ntu̠ nahuay. -ZS Acxni̠ takáx­matli eé tachu­huí̠n lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ chiné taka­lhás­quilh: —¿Túcu chi̠nchú aquinín qui­li̠t­la­huatcán? EY Dios ca̠li̠­pu̠lh­ca̠yá̠n cumu la̠ akatum quihui, xlá aya cha̠­ca­tzi̠ya chi­pani̠t xhacha la̠qui̠ naca̠­tan­ca̠mi̠y a̠ma̠ko̠lh quihui hua̠ntu̠ niaj tu̠ li̠ma­cuán. Porque akatum quihui hua̠ntu̠ ni̠ lacuán tahuacay xta­huácat tan­ca̠­mi̠cán y ma̠pu̠cán nac lhcúya̠t. hXIHuata tu̠ tla̠n nahuán pero aksti̠tum cala­ta­pá̠tit la̠qui̠ chuná sta­lanca nali̠­ta­si­yu­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na aya lak­pa­li̠­ni̠­tátit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. Porque para hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ cumu xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham hui­xinín ni̠lay túcu cati­ca̠ak­spulán, pus niaj chuná calac­pu­huántit; pus para hui­xinín huá li̠pa̠­hua­ná̠tit, aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ u̠ma̠ko̠lh chí­huix Dios tla̠n naca̠­li̠­ma̠xtuy xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham para lacas­quín. WLuu lhu̠hua cris­tianos xta­lakmín Juan la̠qui̠ nata­taakmunuy, y maka­pi­tzí̠n chiné xlá xca̠­huaniy: —¡Hui­xinín luu xta̠­chuná lapá̠tit cumu la̠ talay a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit xca­naní̠n lu̠hua acxni̠ tatzucuy tatza̠­laniy lhcúya̠t acxni̠ ca̠x­ko­yu­má̠­calh! ¿Tícu chú ca̠ma̠­ca­tzi̠ní̠n para caj la̠ nataakmu­nu­yá̠tit aya tla̠n napu̠­tax­tu­yá̠tit a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ Dios naca̠­ma­ca­mi­niyá̠n? V{Y chuná xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú naca­tzi̠cán pi̠ huí lak­táxtut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Dios.” CULa̠ta nícu tapon­ka­nani̠t hua̠k nata­ca̠x­tumi̠y,
y na̠chuná anta­nícu hui­la­ko̠lh ke̠stí̠n hua̠k naca̠­pon­kacán,
y anta­nícu talh­ka­huini̠t tiji hua̠k nama̠­tan­csa­yá̠tit,
y na̠chuná anta­nícu ni̠ ca̠xtum hua̠k nama̠­ca̠x­tu­pi̠­yá̠tit. OTHuá chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xtzokni̠t nac xlibro pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá:Takax­mata aktum tachu­huí̠n nac desierto y chiné huan:“Caca̠x­tla­hua­nítit tiji anta­nícu luu tla̠n nalacmín Quim­pu̠­chi­nacán;
cama̠x­tu­nítit kantum tiji hua̠ntu̠ statua. 'SGY chuná xlá Juan ca̠la­ka­tza̠­la­ko̠lh lactzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh lacatzú nac xquilhtú̠n kalh­tu̠­choko hua­nicán Jordán, y xlá xca̠­liakchu­hui̠­na­nima cris­tianos y xca̠­hua­nima pi̠ nata­lak­pali̠y xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán y nata­ta̠k­munuy la̠qui̠ chuná tla̠n naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhi̠ncán. ZR-na̠ acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Anás chu Caifás lac­xtum xana­puxcun cura xta­huani̠t nac Jeru­salén la̠qui̠ natas­cujniy Dios, na̠ acxni­tiyá ni̠maka̠s quilh­ta­macú Dios ma̠ca­tzí̠­ni̠lh hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat Juan xka­huasa Zaca­rías acxni̠ xlá antá xla­ma̠chá nac desierto. tQ cAcxni̠ aya xle̠ma xliakcu̠­qui­tzis ca̠ta la̠ta xuí li̠go­ber­nador nac Roma lanca ma̠pek­si̠ná Tiberio, Poncio Pilato gober­nador xuani̠t nac Judea, chi̠nchú xlá Herodes gober­nador xuani̠t nac Gali­lea, xta̠Felipe gober­nador xuani̠t nac Iturea chu nac Trac­o­nite, y chi̠nchú xlá Lisa­nias gober­nador xuani̠t nac Abi­linia, Pw4Jesús la̠li̠­huán cstacma xa̠huachí xka­lhi̠ma tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni y Dios csi­cu­la­na̠t­la­huama, y na̠chuná cris­tianos luu xta­li̠­pa̠­xu­huay porque xlá xka­lhi̠y xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni.AO{3Xlá ni̠ aklhu̠­huá̠t­nalh y la̠li̠­huán ca̠ta̠­tás­pitli y ca̠ta̠­minchá nac Naza­ret. La̠tachá túcu xli̠­ma̠­pek­si̠cán xlá hua̠k xca̠­ka­lha­kax­mata. Pero María hua̠k xma̠­qui̠ma nac xnacú hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tu­nima nac xla­táma̠t a̠má actzu̠ kahuasa. UN#2Pero xlacán ni̠ taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xlá ca̠kálh­ti̠lh. ZM-1Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Pero ¿túcu chú xqui­la̠­li̠­pu­tza­ma̠­náhu? ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ aquit huá nac­li̠­taaka­tzanke̠y xta­scújut quin­tla̠t? L70Antá talák­cha̠lh xtzí Jesús chu xtla̠t, luu cacs tala­cáhua caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xtaucxilh­má̠­nalh, pero xtzí chiné huá­nilh: —Ta̠ta, ¿túcu xpa̠­la­cata la̠ eé chuná qui­la̠­li̠t­la­hua­yá̠hu? Chí xlá min­tla̠t chu aquit cca̠­pu­tzat­la̠­huaná̠n porque cca̠­mak­li̠­huamá̠n chicá para túcu lánilh clac­pu­hua­ma̠­náhu aquinín. K/Xli̠­pu̠tum hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh xta­chu­huí̠n luu xli̠­ca̠na cacs xta­li̠­la­ca­huán porque xli̠­ca̠na xka­lhi̠y lanca li̠s­ka­lala, xa̠huachí hua̠ntu̠ xka­lhas­quincán luu tancs xkalh­ti̠nán. GJ.Xli̠aktutu quilh­ta­macú la̠ta xta­pu­tza­má̠­nalh acxni̠ taqui̠­mác­lalh antá xlá xlahui nac lanca pu̠si­culan xca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nama xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, xlacán luu cacs xta­kax­matniy y xta­ka­lhas­quín hua̠ntu̠ xlacán xta­ca­tzi̠­putún. -IS-ni̠para cha̠tum tícu xkalh­ta­si­yú­nilh. Cumu ni̠ tamácla huata la̠li̠­huán tatas­pitpá nac Jeru­salén la̠qui̠ antá nata­pu­tza­ya̠chá. H{,Pus cumu xli̠­hua̠k cris­tianos xta­tas­pit­má̠­nalh nac xca̠­chi­qui̠ncán xlacán xta­lac­pu­huán pi̠ ma̠x antá xmak­mima Jesús nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos, tan­tacú tali̠t­lá̠­hualh pero ca̠ko̠­tanú̠n acxni̠ tapú­tzalh y taka­lhás­quilh hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pas­nicán chu hua̠nti̠ xta̠­la­ca­tzujcán, *GM+Acxni̠ la̠ sput­ko̠lh pa̠xcua xlacán la̠li̠­huán tatás­pitli pero Jesús tamak­xtekchá nac Jeru­salén y María ni̠ xca­tzi̠y ni̠para José. ~Fu*Pus acxni̠ Jesús ma̠ká­tzi̠lh xak­cu̠tiy ca̠ta pu̠tum táalh antá chuná la̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t. ME)Xtla̠t Jesús xa̠hua xtzí luu chuná xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t xtaa̠n ca̠ta cá̠ta nac Jeru­salén la̠qui̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠nán nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. Y aca­li̠stá̠n la̠ tama̠­kan­tax­ti̠­ko̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t cumu la̠ xtalh­ca̠ni̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios xlacán la̠li̠­huán tatas­pitpá nac Naza­ret hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y Gali­lea porque antá xalá xta­huani̠t. 3B_&Na̠ acxni­tiyá chilh Ana anta­nícu xlacán xta­la­yá̠­nalh y na̠ tzú­culh pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj xpa̠­la­cata a̠má skata. Aca­li̠stá̠n cani̠huá la̠ta­nícu xca̠­ma̠­nok­lhuy hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠­má̠­nalh lácu Dios naca̠­lak­ma̠xtuy xca­maná̠n xalac Jeru­salén huá tuncán xca̠­li̠­xa­katli̠y a̠má actzu̠ skata Jesús. Jesús ta̠taspitcán nac Naza­ret A5%Chú aya xle̠ma ta̠ti­pu­xa­ma­ta̠ti ca̠ta la̠ta xni̠­makan­cani̠t y anka­lhi̠ná xan nac pu̠si­culan ma̠squi ca̠cu­huiní chu ca̠tzi̠sa xla­ka­chix­cu­hui̠y Quim­pu̠­chi­nacán Dios y anka­lhí̠n xkalh­xteknín y xkalh­ta­hua­kaniy Dios. (@I$Na̠ antá xlaya nac lanca pu̠si­culan cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ na̠ luu xaka­ta̠ksa xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, u̠má pusca̠t xuanicán Ana; xtla̠t xuanicán Fanuel, u̠má chixcú antá xta­peksi̠y nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xma̠­quilh­tzu­qui̠ni̠t a̠má xamaká̠n chixcú xuanicán Aser. Ana luu tzi­caná xuani̠t, acxni̠ luu tzu­ma̠tcú xuani̠t xlá tita­ma­káx­tokli, luu tla̠n aktujún ca̠ta ta̠la­tá­ma̠lh xta̠­ko̠lú, pero xlá ni̠lh y chu­natá ca̠ta caj sacstu xlama. E?#Chuná nata­li̠­ta­siyuy cha̠­tunu a̠cha̠­tunu cris­tianos lácu tala­ca­pa̠s­tacnán nac xna­cujcán; pero hua̠nchú tu̠ huix mila­cata luu lanca tali̠­pu­huá̠n nahuán porque chuná ámaj qui̠­tax­tu­niyá̠n cumu lá aktum espada hua̠ntu̠ nama̠­lak­tax­ti̠ko̠y mili̠s­tacni. ~>u"Y Simeón ca̠si­cu­la­na̠t­lá­hualh, y aca­li̠stá̠n chiné huá­nilh xtzí a̠má skata: —María, eé actzu̠ min­ka­huasa li̠pu̠lh­ca̠­cani̠t xla­cata lhu̠hua hua̠nti̠ uú xalac Israel nata­lak­makán y chuná nata­li̠­lak­tzanka̠y, pero na̠chuna li̠túm lhu̠hua hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán y chuná xlacán nata­lak­taxtuy. =y!José y María luu cacs xta­kax­mat­má̠­nalh hua̠ntu̠ Simeón xqui­lhuama xpa̠­la­cata a̠má skata. <7 Huá u̠má kahuasa li̠taxtuy cumu la̠ tax­káket hua̠nti̠ naca̠­mak­skoniy xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasá̠n,
la̠qui̠ chuná naca̠c­ni̠­na­nicán a̠ma̠ko̠lh min­ca­maná̠n xalac Israel hua̠nti̠ huix ca̠lac­sac­ni̠ta. e;Cxli̠­hua̠k cris­tianos cani̠hua̠ xalaní̠n hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. :Aquit luu xli̠­ca̠na ma̠n qui­la­kas­tapu cliucxilhni̠t hua̠nti̠ huix maca­mi­ni̠ta la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy 9wQuin­tla̠­ticán Dios, chú aya tla̠n li̠pa̠­xúhu naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠ya ma̠squi cac­ni̠lh,
porque huix aya ma̠kan­tax­ti̠­ni̠ta la̠nchú hua̠ntu̠ tima̠­lac­nu̠ni eé koxutá li̠ma̠xken min­ta­sa̠cua. 8Acxni̠ Simeón úcxilhli a̠má actzu̠ kahuasa chexli y tzú­culh laka­chix­cu­hui̠y Dios, chiné xqui­lhuama: v7eMaktum quilh­ta­macú Espíri­tu Santo ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh xla­cata caalh nac lanca pu̠si­culan, y acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú acxni̠ a̠má actzu̠ kahuasa Jesús xli̠­min­cani̠t nac Jeru­salén la̠qui̠ na̠chuná natat­la­huaniy Dios hua̠ntu̠ xlá xla­cas­quín cumu la̠ xtalh­ca̠ni̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés. L6y huá xlá xma̠­ca­tzi̠­ni̠ni̠t pi̠ xlá ni̠ catí­ni̠lh hasta caní luu ma̠n xla­kas­tapu naliucxilha a̠má Cristo hua̠nti̠ Dios nama­camín la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy. 5/Na̠ acxni̠ a̠má quilh­ta­macú xlama nac Jeru­salén cha̠tum chixcú xuanicán Simeón. Amá chixcú luu tla̠n xca­tzi̠y y luu aksti̠tum xlama y xma̠nhuá Dios xli̠­pa̠­huán, xa̠huachí xlá na̠ xka­lhi̠ma a̠má quilh­ta­macú la̠ta lácu Dios nama­camín hua̠nti̠ nalak­ma̠x­tunún nac xapu̠­la­tama̠n Israel. Espíri­tu Santo xuí nac xla­táma̠t Simeón 4Pus ni̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ xlacán tále̠lh caj xma̠nhuá actzú hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán chuná cumu la̠ talh­ca̠ni̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios nale̠­nicán para tantiy ca̠na̠spu̠n osuchí tantiy paloma. B3}Huá chuná tali̠t­lá­hualh porque nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios chiné tatzokni̠t: “Amá kahuasa hua̠nti̠ luu pu̠lh nala­ca­chín xlá Dios nali̠­pu̠lh­ca̠cán.” k2OAcxni̠ taká­tzi̠lh quilh­ta­macú la̠ta lácu xuí xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xla­cata acxni̠ nala­ca­chín cha̠tum skata cale̠­ní­calh Dios aktum li̠la­ka­chix­cu­hui̠n la̠qui̠ chuná nache­ke̠­makán xtzí hua̠ntu̠ xli̠x­ca­jua̠lani̠t uú xala ca̠quilh­ta­macú. La̠qui̠ na̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t pus na̠chuná tat­lá­hualh José chu María táalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén y na̠ tále̠lh a̠má actzu̠ kahuasa la̠qui̠ nama­ca­ma̠x­qui̠cán Quim­pu̠­chi­nacán nac lanca pu̠si­culan antá. [1/Li̠tzi̠má áncalh cir­cun­ci­dar­tla­huacán a̠má actzu̠ kahuasa y acxni̠ li̠ma̠­pa̠­cu­huí̠ca xta­cu­huiní Jesús porque ángel chuná xuanini̠t María acxni tzu­ma̠tcú xlama. 0/Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh xmak­ta­kalh­naní̠n bor­regos tatás­pitli anta­nícu xlacán xta­mi­ni̠­tanchá, xta­ca̠c­ni̠­na­ni­má̠­nalh y na̠chuná xta­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­má̠­nalh caj xpa̠­la­cata cumu xli̠­ca̠na hua̠k chuná xqui̠­tax­tuni̠t hua̠ntu̠ xca̠­hua­nini̠t ángeles. Jesús presentartlahuacán nac lanca pu̠siculan xalac Jerusalén |/qNa̠chuná María luu hua̠k xla­ca­pa̠s­tacma hua̠ntu̠ xkan­tax­tuma, y hua̠k xma̠­químa nac xnacú. .Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takáx­matli cacs tali̠­la­cáhua hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh. =-sAcxni̠ xlacán taúcxilhli pi̠ xli̠­ca̠na, pus xlacán tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ ángeles xca̠­hua­nini̠t la̠ta lácu xla­ca­chini̠t a̠má skata. l,QY a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n la̠li̠­huán táalh y caj puntzú tácha̠lh, y xli̠­ca̠na taúcxilhli María chu José xa̠hua a̠má actzu̠ skata pi̠ xli̠­ca̠na antá xmá nac xpu̠­hua̠y cahua̠yu. ?+wAcxni̠ taanko̠lh ángeles nac akapú̠n, a̠ma̠ko̠lh xmak­ta­kalh­naní̠n bor­regos chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —La̠li̠­huán caáhu nac Belén, caáhu ucxi­lhá̠hu túcu chí mat kan­tax­tuni̠t hua̠ntu̠ quin­ca̠­qui̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­chín Quim­pu̠­chi­nacán. *w¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n!Na̠chuná uú nac ca̠quilh­ta­macú caánalh tapa̠­xu­huá̠n nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t naca̠­lak­ma̠xtuy. )' Caj li̠puntzú lhu̠hua maka­pi­tzí̠n li̠túm ángeles xalac akapú̠n támilh anta­nícu xlacán xta­hui­lá̠­nalh y luu li̠pa̠­xúhu tzú­culh taquilh­tli̠y, xta­la­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh Dios, chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh: ~(u Y la̠qui̠ hui­xinín luu laca­tancs naca̠­naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n antá nama̠­nok­lhu­yá̠tit actzu̠ skata tara­mi̠­cani̠t nahuán nac xpu̠­hua̠y cahua̠yu y li̠pa̠­chi̠­cani̠t xpá̠­hui̠t. c'? Pus la̠nchú nac Belén anta­nícu xca̠­chi­quí̠n xuani̠t a̠má xamaká̠n rey David lacá­chilh Cristo hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na Mim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ naca̠­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠yá̠n. $&A Pero a̠má ángel chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ cape̠­cuántit porque cmimá̠n ca̠hua­niyá̠n aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ la̠n nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit hui­xinín chu xli̠­pu̠tum lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú. b%= Caj xamaktum ca̠ta­si­yú­nilh cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán y xli̠­ca̠­lanca anta­nícu xta­hui­lá̠­nalh tasí­yulh xtax­káket Quin­tla̠­ticán Dios. Xlacán luu la̠n tapé̠­cualh. $$ALacatzú nac Belén nac ca̠la­kuá̠n xta­lak­tun­cu­hui­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n xmak­ta­kalh­nacán bor­regos nac ca̠tu­huá̠n. O#Cumu ni̠ xta­mac­lani̠t xanícu nata­lak­tun­cu­hui̠y nac mesón huata antá ma̠la­ka­tun­cú­hui̠lh a̠má xka­huasa anta­nícu xca̠­ma̠­nu̠cán taka­lhí̠n, y li̠pá̠­chi̠lh pá̠hui̠t y antá tará­mi̠lh nac xpu̠­hua̠y cahua̠yu. Xángeles Dios an ca̠xakatli̠y makapitzí̠n pas­tores "Y luu acxni̠ antá xta­la­ma̠­nanchá nac Belén lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta María nama̠­la­ka­tun­cu­hui̠nán. %!CJosé lac­xtum tá̠alh María huá a̠má tzuma̠t hua̠nti̠ aya xli̠­kalh­ti̠ni̠t pi̠ nata̠­ta­maka­xtoka, pero chú xlá niaj sacstu xlama. k OPus huá xpa̠­la­cata José táca̠xli nac Naza­ret, u̠má pu̠la­tama̠n xta­peksi̠y nac Gali­lea, y alh nac aktum actzu̠ ca̠chi­quí̠n xuanicán Belén xmu­ni­cipio Judea y anta­nícu xla­ca­chini̠t rey David, porque tamá José xli̠­ta­la­ka­pasni xuani̠t xamaká̠n rey David, pus na̠ anta̠ xta­peksi̠y nac Belén. !;Cha̠­tunu cris­tianos xliánat xuani̠t nac xca̠­chi­qui̠ncán anta­nícu xta­ta­peksi̠y la̠qui̠ antá nata­ta­tzok­tanu̠y nac censo. pYHuá u̠má censo luu huacu pu̠lh tla­hua­cani̠t acxni̠ Cirenio gober­nador xuani̠t nac Siria.  }Na̠ acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xuí cha̠tum gobier­no nac Roma xuanicán Augusto, luu ma̠pek­sí̠­nalh la̠qui̠ nalay aktum censo y nata­ta­tzok­tanu̠y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xlá xca̠­ma̠­peksi̠y. J PKampá̠a quilh­ta­macú y a̠má kahuasa Juan la̠li̠­huán xla­ca­ca­tzi̠ma, cstacma xti­yat­li̠hua y na̠chuná xta­la­ca­pa̠s­tacni. Aca­li̠stá̠n acxni̠ cstac­ni̠ttá xlá alh latama̠y nac aktum pu̠la­tama̠n hua­nicán desierto anta­nícu ni̠tu̠ staca y na̠ ni̠ti̠cu lama cris­tianos, y acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xalac Israel.F OLa̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­ya­ni̠ttá,
y hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac xaca̠­pucsua,
xlá naca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠y anta­nícu huí tax­káket,
y chuná xlá naquin­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n a̠má tiji hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na xaak­sti̠tum. 7 iNPorque xli̠­ca̠na Dios quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n y quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n,
pus nama­ca­mi­na̠chá nac akapú̠n cha̠tum hua̠nti̠ li̠taxtuy cumu la̠ xtax­káket chi­chiní hua̠nti̠ nama̠­tzu­qui̠y aktum xasa̠sti quilh­ta­macú nac qui­la­ta­ma̠tcán. ' IMPorque huix naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ya hua̠nti̠ luu ca̠lac­sacni̠t Dios
pi̠ lak­cha̠­ni̠ttá quilh­ta­macú acxni̠ naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhi̠ncán
y la̠qui̠ chuná tla̠n nata­ma̠aka­pu̠­taxti̠y xli̠s­tac­nicán.  LChi̠nchú huix koxutá actzu̠ quin­ka­huasa, pímpa̠t li̠tax­tuya lanca xpro­feta Quin­tla̠­ticán Dios,
porque huix pu̠la­ni­ti̠­lhaya nahuán a̠má Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ namín la̠qui̠ huix naca̠x­tla­hua­niya xtiji. N Ky na̠chuná la̠qui̠ cane̠c­xni­cahuá aksti̠tum nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n,
y chuná tla̠n nali̠­ma­cuani­yá̠hu xma̠nhuá Quim­pu̠­chi­nacán.  -JXlá tihuá­nilh Abraham pi̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n aquinín judíos nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ quin­ca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n,
la̠qui̠ chuná tla̠n xma̠n huá nac­li̠­ma­cuani­yá̠hu y ni̠ti̠ cati­la­ca­pu­hua­níhu,  9IPorque Dios tima̠­lac­nú̠­nilh xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham
hua̠ntu̠ la̠nchú juerza ma̠kan­tax­ti̠ma.  HPus la̠nchú Dios ma̠kan­tax­ti̠ni̠t hua̠ntu̠ tíhua
pi̠ juerza naca̠­la­ka­lhamán xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán,
y ni̠para maktum cati­pa̠­tzán­ka̠lh pi̠ ca̠ta̠t­la­huani̠t aktum tala­ca̠xlán. O Gpi̠ xli̠­ca̠na naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ quin­ca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n,
y xli̠­pacs hua̠nti̠ ni̠ quin­ca̠ucxilh­pu­tuná̠n. E FPus hasta la̠ta maka̠sá quilh­ta­macú chuná tali̠­chu­hui̠­nani̠t
a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ xlá tica̠­lác­sacli la̠qui̠ naquin­ca̠­hua­niyá̠n,  ;EXlá niaj maka̠s aya amajá macamín cha̠tum luu tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ tla̠n naquin­ca̠­ma̠­ka­pu̠­tax­ti̠yá̠n,
a̠má chixcú hua̠nti̠ namín xli̠­ta­la­ka­pasni nahuán rey David hua̠nti̠ na̠chuná scuj­nini̠t nac xla­táma̠t. ' IDCane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠­calh Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠nti̠ xma̠nhuá li̠pa̠­hua­ná̠hu aquinín xalac Israel,
porque chú xlá quin­ca̠ucxilh­la­ca­chi­ni̠tán aquinín xca­maná̠n la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. r _CEspíri­tu Santo akchi­pa­ni­ko̠lh xta­la­ca­pa̠s­tacni Zaca­rías hua̠nti̠ xtla̠t a̠má skata y chuná xlá tzú­culh chu­hui̠nán cumu lá Espíri­tu Santo xma̠­lac­pu­hua̠­ni̠ma, y chiné huá: ~ wBPu̠tum hua̠nti̠ xta­ca­tzi̠y lácu qui̠­tax­tuni̠t xtzucuy tala­ca­pa̠s­taca y chiné xta­li̠­chu­hui̠nán: —¿Túcu cahuá nali̠­taxtuy eé actzu̠ kahuasa? Huá chuná xta­li̠­huán porque xli̠­ca̠na xta­siyuy lácu Quim­pu̠­chi­nacán csi­cu­la­na̠t­la­huama a̠má skata. Zacarías pa̠xcatcatzi̠niy hua̠ntu̠ tlahuani̠t Dios ;  qAXli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ antá lacatzú xta­hui­lá̠­nalh cacs xta­li̠­la­ca­huán porque ni̠ xtaaka­ta̠ksa a̠má hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuma, y xli̠­ca̠­lanca nac a̠má xpu̠­la­tama̠n Judea hua̠k xli̠­chu­hui̠­nancán la̠ta lácu xla­ca­chini̠t a̠má skata.   5@Acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú cá̠x­lalh csi̠­máka̠t Zaca­rías y tla̠n chu­hui̠­nampá y tzú­culh laka­chix­cu­hui̠y Dios. 5  e?Zaca­rías squilh pi̠tzu̠ pák­lha̠t la̠qui̠ antá natzoknún, y antá chiné tzók­nulh: “Tamá kahuasa nali­ta­pa̠­cu­hui̠y Juan.” Y xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh luu cacs tala­cáhua acxni̠ tacá­tzi̠lh pu̠tum hua̠ntu̠ xkan­tax­tuma. K  >Pero cumu Zaca­rías aka­ta̠pa y ko̠ko xuani̠t caj tzú­culh tama­ca­huaniy acxni̠ xta­ka­lhas­qui­má̠­nalh túcu xlá xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠­putún actzu̠ kahuasa. P  =Pero maka­pi­tzí̠n cris­tianos tahuá­nilh: —¿Túcu xla­cata chuná nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠ya min­ka­huasa, pus ni̠para cha̠tum mili̠­ta­la­ka­pasni chuná hua­nicán? F Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú taká­tzi̠lh acxni̠ Isabel nata̠­tatlay y ma̠la­ka­tun­cú­huilh actzu̠ skata. ! =8Ma̠x cumu aktutu papá ta̠ta­mak­xtekchá xta̠­pux­nímit Isabel y aca­li̠stá̠n María tas­pitpá nac xchic. Juan Bau­tista lacachín + Q7Porque chuná xca̠­li̠­ta̠­ya­nini̠t Abraham chu xa̠maka­pi­tzí̠n lak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán,
tica̠­ma̠­lac­nú̠­nilh xla­cata naca̠ucxilh­la­ca­chá̠n hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham cane̠cxni cahuá quilh­ta­macú. 9 m6Ca̠mak­tá̠­yalh xca­maná̠n xalac Israel porque xca̠­lac­sacni̠t natas­cujniy,
y ne̠cxni chu­natá ca̠mák­xtekli huata juerza ca̠la­ka­lhá­malh.  )5Hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n xta­tzin­c­sni̠­má̠­nalh xlá ca̠má̠x­qui̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­mac­la­cas­qui­má̠­nalh,
y hua̠nti̠ lac­rrico ca̠mak­lhti̠­ko̠lh hua̠ntu̠ xta­ka­lhi̠y y caj chu­natá ca̠má­ca̠lh. _ 94Y na̠chuná hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n na̠ ca̠ma̠actzu­hui̠­ko̠lh,
y huata hua̠nti̠ ni̠tu̠ xka­satcán xta­huani̠t lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠t­lá­hualh. e E3Uú nac ca̠quilh­ta­macú lac­lanca ta­scújut xlá ca̠t­la­huani̠t,
y hua̠nti̠ luu lac­lanca y lac­ta­li̠­pa̠hu xta­li̠­taxtuy xlá ca̠maka­tla­ja­ko̠lh y ca̠ma̠actzu­hui̠­ko̠lh. ~ !2Anka­lhi̠ná naca̠­la­ka­lhamán hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na aksti̠tum tale̠m­putún xla­ta­ma̠tcán nac xla­catí̠n. S} !1Porque Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut tla­huani̠t nac qui­la­táma̠t.¡Luu xli̠­ca̠na pi̠ xma̠n huá tla̠n catzi̠y xta­pu­huá̠n! | !0Porque xlá quiucxilh­la­ca­chini̠t aquit koxuta li̠ma̠xken xta­sa̠cua,
hasta la̠ la̠nchú eé quilh­ta­macú xli̠­hua̠k cris­tianos naquin­ta­li̠­chu­hui̠nán lácu Dios xli̠­ca̠na qui­ma̠x­qui̠ni̠t lanca tapa̠­xu­huá̠n. p{ [/chi̠nchú qui­nacú luu li̠pa̠­xu­huay quiDios hua̠nti̠ qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠ná. z .Aca­li̠stá̠n María na̠ chiné tzú­culh chu­hui̠nán:Qui­li̠s­tacni maka­pa̠­xu­huay Quim­pu̠­chiná; jy O-Xli̠­ca̠na luu li̠pa̠­xúhu huix lápa̠t nahuán porque ca̠najla xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ huanín; pus luu xli̠­ca̠na pi̠ chuná nakan­taxtuy hua̠ntu̠ ma̠ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán Quim­pu̠­chi­nacán. x ,Porque caj la̠ ckáx­matli pi̠ qui­xa­katli, a̠má quis­kata caj la̠ta pa̠xú­hualh tasa­ká̠­li̠lh nac quim­pu̠­lacni. ww i+¿Túcu aquit quin­kásat la̠qui̠ namín qui­la­ka­pa­xia̠lhnán hua̠nti̠ xtzí Quim­pu̠­chiná? bv ?*Y palha chiné huá: —¡Dios a̠tzinú huix sicu­la­na̠t­la­hua­ni̠tán ni̠ xachuná xa̠maka­pi­tzí̠n lac­chaján, y na̠chuná sicu­la­na̠t­la­huani̠t min­ka­huasa hua̠nti̠ nala­ca­chín! ?u y)y acxni̠ káx­matli Isabel pi̠ xakát­li̠lh María tuncán maklh­cá­tzi̠lh pi̠ tasa­ká̠­li̠lh cskata nac xpu­lacni y lák­chilh xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. mt U(Acxni̠ cha̠lh nac xchic Zaca­rías tuncán tánu̠lh y xakát­li̠lh xta̠­pux­nímit Isabel, 2s _'Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú María la̠li̠­huán alh nac xapu̠­la­tama̠n Judea hasta nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xuilachá nac ca̠si­pijni. :r o&Acxni­tiyá María chiné huá: —Aquit cli̠­taxtuy cumu la̠ xta­sa̠cua Quim­pu̠­chi­nacán, pus chuná cat­lá­hualh Dios nac qui­la­táma̠t la̠ta hua̠ntu̠ huix qui­hua­ni­ni̠ta. Acxni̠ chuná huan­ko̠lh María, a̠má ángel na̠ alhá. María an lakapaxia̠lhnán Isabel zq o%Porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xta­la­cas­quín Dios ni̠lay cati­ta­mák­xtekli para ni̠ nakan­taxtuy. p #$Na̠chuná cacatzi pi̠ min­ta̠­pux­nímit Isabel na̠ nama̠­la­ka­tun­cu­huiy cha̠tum actzu̠ skata ma̠squi aya tzi­caná. Pus ma̠squi chuná huancán pi̠ xlá ni̠lay kalhi̠y xcamán pus chú aya le̠ma xliakcha̠xán papá la̠ta niaj sacstu lama. o #Xlá kálh­ti̠lh: —Espíri­tu Santo nalak­miná̠n y xli̠t­li­hueke Dios naakmi­liyá̠n cumu lá puc­lhni, pus huá xpa̠­la­cata a̠má kahuasa hua̠nti̠ nala­ca­chín xla Dios nahuán y luu Xka­huasa Dios nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán. n "María kalhás­quilh a̠má ángel: —¿Pero lácu chú luu naqui̠­taxtuy porque aquit ni̠ti̠ cta̠hui chixcú? Zm /!la̠qui̠ nama̠­pek­si̠nán nac xli̠­ca̠­lanca xpu̠­la­tama̠n Israel cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú, xa̠huachí xli̠­ma̠­peksí̠n ne̠cxni cati­lák­sputli nac ca̠quilh­ta­macú. h~~;}||{fzzynxwwCvuu(tpsErqpnonFmlOkj<;:987654e3p2w0/L-X,o*4('%${#" ixio* Bf=K+NOJesús chiné ca̠hua­nipá a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: —Y na̠chuná mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ nac­ca̠­huaniy cris­tianos hua̠ntu̠ xli̠t­la­huatcán acxni̠ lak­cha̠ni̠t sábado acxni̠ hua̠k jaxcán. Jesús ma̠pacsay cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xlu̠ntu̠huanani̠t xmacán (Mateo 12.9‑14; Marcos 3.1‑6) ,MQDavid xlá tánu̠lh nac lanca xpu̠­si­culan Dios y ca̠tí­yalh xata­si­cu­la­na̠t­láhu cax­ti­lá̠n­chahu y pu̠tum ca̠tá̠­hualh xcom­pa­ñeros ma̠squi a̠má cax­ti­lá̠n­chahu ni̠ xli̠­huatcán xuani̠t porque xma̠nhuá cura xca̠­mi­ni̠niy nata­huay? aL;Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —¿Lácu pi̠ ne̠cxni a̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka la̠ta lácu ti̠tax­tuni̠t xamaká̠n quilh­ta­macú, luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ maktum quilh­ta­macú acxni̠ rey David xa̠hua xcom­pa­ñeros xta­tzin­c­sni̠­má̠­nalh, nKUMaka­pitzi fariseos taúcxilhli y chiné taka­lhás­quilh: —¿Túcu xla­cata hui­xinín ni̠tu̠cu liucxilh­ni̠­na­ná̠tit porque tla­hua­pá̠tit tamá ta­scújut acxni̠ pu̠tum cris­tianos xli̠­ja­xatcán? %J EMaktum quilh­ta­macú sábado xuani̠t acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa, Jesús xti̠­pun­tax­tuma anta­nícu luu la̠n xchan­cani̠t trigo, pero xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tzú­culh tai̠ti̠­lhay xta­huácat, li̠huana̠ xta­lak­pekxa y xta­hua­ni̠niy xatalhtzi. XI)'Y na̠chuna li̠túm hua̠nti̠ li̠s­ma­ni̠ni̠t anka­lhi̠ná huay xacatla pulque pus aca­li̠stá̠n niaj hua­putún xas­kata pulque, y chiné huan: “Luu a̠tzinú tla̠n xacatla pulque.”H&Pus huata xatlá̠n maju̠cán xas­kata pulque nac xasa̠sti xmak­xu̠hua bor­rego y chuná lac­xtum nata­ta̠­yaniy. xGi%Na̠chu­na­li̠túm ni̠ti̠ pu̠maju̠y xas­kata pulque nac xala­kuán xmak­xu̠hua bor­rego, porque a̠má pulque natzucuy catlán y nama̠­pankay a̠má xala­kuán xu̠hua, pus caj nalak­tzanka̠y xu̠hua y na̠chuná pulque. =Fs$Na̠chu­na­li̠túm ca̠li̠­xa­kat­li̠pá u̠má takalh­chu­huí̠n la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠niy hua̠ntu̠ xlá xca̠­hua­ni­putún, y chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠para cha̠tum cris­tiano lama hua̠nti̠ xti̠ta mactum xasa̠sti lháka̠t la̠qui̠ nali̠­lak­tzapay mactum xala­kuán ves­tido, porque para chuná nat­la­huay caj nama̠­lak­tzanke̠y xala­kuán ves­tido, xa̠huachí a̠má xasa̠sti lháka̠t naactzu̠­huanán y luu ni̠tlá̠n cati­ta­sí­yulh hua̠ntu̠ nalak­tza­pacán. }Es#Pero ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ nas­puta pu̠pa̠xcua y a̠má kahuasa nama̠­ta­pa̠­nu̠cán cumu la̠ aquit ámaj quiok­spulay y acxni̠ xlacán nata­kalh­xteknín ma̠squi ni̠ti̠ caca̠­li̠­ma̠­pék­si̠lh. D1"Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Lac­pu­hua­ná̠tit hui­xinín pi̠ tla̠n nata­kalh­xteknín osuchí ni̠ nata­hua̠yán hua̠nti̠ ca̠pu­tza­cani̠t nac aktum pu̠ta­maka­xtokni, para antá ca̠ta̠­láhui a̠má kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtokma? XC)!Xlacán chiné tahua­nipá: —¿Túcu xla­cata hua̠nti̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Juan Bau­tista xa̠hua xta­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ncán fariseos anka­lhí̠n takalh­xteknín y lhu̠hua tat­la­huay xora­ción li̠huaná̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, pero chi̠nchú hua̠nti̠ huix min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n anka­lhi̠ná tahua̠­ya­má̠­nalh y ni̠ takalh­xteknín la̠qui̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios? B  Pus aquit ni̠ cmini̠t ca̠huaniy nata­lak­pali̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠nti̠ talac­pu­huán lacuán cris­tianos, pus huata huá cmini̠t ca̠ta­saniy hua̠nti̠ luu mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n la̠qui̠ aquit nac­ca̠­lak­ma̠xtuy. Kalhasquincán Jesús lácu luu li̠lakachixcuhui̠cán Dios acxni̠ kalhxteknincán (Mateo 9.14‑17; Marcos 2.18‑22) >AuPero cumu Jesús káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Ni̠tu̠ tamac­la­cas­qui­má̠­nalh doctor hua̠nti̠ tla̠n tala­má̠­nalh hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y tajátat, pus huata huá tamac­la­cas­quín doctor hua̠nti̠ tata̠­tatlay. @9Pero a̠ma̠ko̠lh fariseos xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos acxni̠ taúcxilhli pu̠tum hua̠nti̠ xlá xca̠­ta̠­hua̠­yama Jesús xlacán tzú­culh taaksán y chiné tahuá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús: —¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín ca̠li̠­ta̠­ta­lak­xtu­pi̠­yá̠tit y lac­xtum ca̠ta̠­hua̠­ya­ná̠tit tama̠­ko̠lh xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos xa̠hua tama̠­ko̠lh maka­pi­tzí̠n lac­lanca mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n? U?#Aca­li̠stá̠n Leví tlá­hualh nac xchic aktum pu̠pa̠xcua la̠qui̠ chuná nali̠­maka­pa̠­xu­huay Jesús, pero na̠chuná lhu̠hua xcom­pa­ñeros támilh hua̠nti̠ na̠ xta­ma̠­ta̠ji̠y cris­tianos nata­la­ka­xo­ko̠nún, y lhu̠hua maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ judíos xta­lac­pu­huán pi̠ hua̠k xta­lak­tzan­ka̠­ni̠ttá y ni̠tu̠cu xca̠­liucxilhcán, xlacán na̠ antá pu̠tum tamak­tahui nac mesa. >+Amá Leví la̠li̠­huán suacaj tá̠yalh, pu̠tum la̠ta hua̠ntu̠ xlá xla­káhui akxte­kuili̠­ko̠lh y sta̠­lá­nilh Jesús. &=EAca­li̠stá̠n Jesús táx­tulh nac a̠má chiqui, y la̠ta xtla̠­huama nac tiji xlá ma̠nók­lhulh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xca̠­ma̠­ta̠ji̠y cris­tianos la̠qui̠ nata­la­ka­xo­ko̠­nuniy gobier­no xalac Roma. Amá chixcú xuanicán Leví, antá xlá culucs xuí nac aktum chiqui anta­nícu luu xla­ka­xo­ko̠­nuncán. Jesús chiné huá­nilh: —Huix na̠ caquis­ta̠­lani. L<Cacs tala­ca­huan­ko̠lh y na̠ tzú­culh tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios, y cumu luu la̠n xta­pe̠­cuani̠t chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —Xli̠­ca̠na la̠nchú ca̠ucxilh­ni̠­táhu lac­lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut Dios. Jesús huaniy Leví casta̠lánilh (Mateo 9.9‑13; Marcos 2.13‑17) ;#Amá chixcú laca­pálaj tá̠qui̠lh, sacli xpu̠­chexni hua̠ntu̠ xlá xlacma, y alh nac xchic xpa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­ti̠­lhama Dios caj xpa̠­la­cata cumu xma̠t­la̠n­ti̠ni̠t, li̠pu̠tum hua̠nti̠ antá xta­yá̠­nalh hua̠k taúcxilhli. r:]Pus la̠nchú hui­xinín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú y qui­ma̠x­qui̠­cani̠t li̠ma̠­peksí̠n chu li̠maka­tli­hueke la̠qui̠ caj quin­ta­chu­huí̠n tla̠n nac­li̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n uú nac ca̠quilh­ta­macú. Pus xlá xakát­li̠lh a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠lay xtla̠­huán y chiné huá­nilh: —Huix cuanimá̠n, la̠li̠­huán cata̠qui, casacti mim­pu̠­chexni y capittá nac mín­chic. 9%Qui­la̠­hua­níhu, ¿túcu a̠tzinú ni̠para tuhua ma̠kan­tax­ti̠cán, pi̠ acxni̠ nahua­niya cha̠tum ta̠tatlá: “Min­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠k cma̠tzanke̠naniyá̠n”, osuchí para nahua­niya: “La̠li̠­huán cata̠qui, y catlá̠huanti”? S8Pero Jesús hua̠k xca­tzi̠y la̠ta túcu xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh, y chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata chuná la̠n­tamá hui­xinín li̠lac­pu­hua­ná̠tit? 7!Pero a̠ma̠ko̠lh xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua fariseos chiné tzú­culh talac­pu­huán: “¿Túcu xkásat tamá chixcú? Pus caj xta­chu­huí̠n li̠la­ca­ta̠­qui̠ma Dios, porque ni̠para cha̠tum cris­tiano anán hua̠nti̠ tla̠n nama̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n, porque xma̠nhuá Dios tla̠n nama̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán.” }6sAcxni̠ Jesús ca̠úcxilhli pi̠ luu xli̠­ca̠na xta­li̠­pa̠­huán pi̠ xlá tla̠n nama̠t­la̠nti̠y, chiné huá­nilh a̠má ta̠tatlá: —¡Amigo, la̠ta xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n cma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n! u5cPero xlacán ni̠lay tatá­nu̠lh porque luu lhu̠hua xtza­macán nac má̠lacchi, huata tu̠ tat­lá­hualh la̠li̠­huán tata­huá­calh nac xak­stí̠n chiqui, tama̠­ta­ké̠­nu̠lh pek­stiy teja y antá talac­má̠c­ti̠lh xpu̠­chexni a̠má ta̠tatlá ma̠squi lhu̠hua xtza­macán, y luu antá xma̠­la­ka­tancs anta­nícu xuí Jesús. F4Y na̠ acxni­tiyá tachilh maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n xlacán xta­pu̠­le̠­má̠­nalh pu̠chexni cha̠tum chixcú porque xli̠­lanca xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t y ni̠lay xtla̠­huán. Xlacán luu xta­ta­mac­nu̠­putún nac chiqui la̠qui̠ nata­li̠­chá̠n anta­nícu xuilachá Jesús. 3-Maktum quilh­ta­macú Jesús xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos y na̠ antá xta­hui­la̠na maka­pi­tzí̠n fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xta­mi­ni̠­tanchá nac lactzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Gali­lea chu Judea y hasta maka­pi­tzí̠n xta­mini̠t xalac Jeru­salén. Y caj la̠ta xca̠­ma̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n Jesús pus antá xli̠­ta­siyuy xli̠­hua̠k xli̠­maka­tli­hueke Dios. 2'Pero Jesús anka­lhí̠n xca̠­ta­tam­pu̠x­tuniy y antá xan anta­nícu ni̠ti̠ lama cris­tianos la̠qui̠ chuná xlá tla̠n nakalh­ta­hua­kaniy Dios. Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xlu̠ntu̠huanani̠t (Mateo 9.1‑8; Marcos 2.1‑12) 21]Pero xli̠­ca̠­lanca nac a̠má pu̠la­tama̠n xtaakpun­tu­mi̠ma la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán xta­scújut Jesús, y luu lhu̠hua cris­tianos xta­lakmín la̠qui̠ nata­kax­matniy xta­chu­huí̠n y la̠qui̠ naca̠­ma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y tajátat. 70gAca­li̠stá̠n Jesús ma̠aka­pék­si̠lh a̠má chixcú la̠qui̠ ni̠ti̠cu nahuaniy lácu pacsli, pero chiné huá­nilh hua̠ntu̠ xlá xli̠t­lá­huat: —Caj xma̠nhuá tu̠ cuaniyá̠n, la̠li̠­huán calak­pimpi cha̠tum cura la̠qui̠ xlá naca­tzi̠y pi̠ niaj tu̠ kalhi̠yá̠n min­ta­játat, xa̠huachí cama̠xqui mili­mosna cumu la̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­nalh Moisés nata­ma̠sta̠y hua̠nti̠ nata­pacsa ti̠ xka­lhi̠ko̠y tamá tajátat, y la̠qui̠ chuná pu̠tum naca­tzi̠cán pi̠ xli̠­ca̠na aya pac­sni̠ta. e/C Jesús li̠chí­palh xmacán nac xmacni a̠má chixcú y chiné huá­nilh: —Chuná cla­cas­quín, la̠n­chuj tuncán capacsti. Acxni̠ chuná huan­ko̠lh Jesús, a̠má chixcú tuncán pác­snilh xtzitzi. p.Y Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús xcha̠ni̠t nac aktum ca̠chi­quí̠n caj li̠puntzú chilh cha̠tum chixcú xlá xta­ja­tatlay y xka­lhi̠y aktum li̠pe̠­cuánit tzitzi hua­nicán lepra. Acxni̠ a̠má chixcú úcxilhli Jesús xlá lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y laka­ta­tzo­kós­talh hasta nac ca̠ti­yatni, y chiné li̠ma̠aka­tzán­ke̠lh: —Quim­pu̠­chiná, para huix chuná laca­squina pus caqui­ma̠­pac­sani eé li̠xcáj­nit quin­tzitzi. 9-k Ama­ko̠lh saka­ju̠­nuní̠n acxni̠ talí̠­chilh xbar­cucán nac xquilhtú̠n pupunú pu̠tum la̠ta túcu xta­ka­lhi̠y hua̠k taak­xtek­huí­li̠lh y ta­sta̠­lá­nilh Jesús. Jesús ma̠pacsay cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xkalhi̠y lepraj tzitzi (Mateo 8.1‑4; Marcos 1.40‑45) j,M Na̠chuná xta­pe̠­cuamá̠­nalh maka­pi­tzí̠n li̠tum xta̠s­qui̠­ti̠­naní̠n Simón Pedro hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán San­tiago y Juan xca­maná̠n Zebedeo, pero Jesús chiné hua­nipá: —Ni̠ cape̠­cuántit porque chuná cumu hui­xinín saka­ju̠­nu­ná̠tit xla­cata nachi­pa­yá̠tit squi̠ti, la̠nchú aquit nac­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n lácu naca̠­pu­tza­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ taaktzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t. u+c Huá chuná li̠huán porque xlá xpe̠­cuaxni̠ni̠t na̠chuná xa̠maka­pi­tzí̠n xcom­pa­ñeros xta­pe̠­cuani̠t caj xpa̠­la­cata cumu ca̠li̠­ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut. q*[Acxni̠ Simón Pedro úcxilhli hua̠ntu̠ xtla­huani̠t laka­ta­tzo­kós­talh Jesús y chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, luu cat­lahua li̠tlá̠n capit porque aquit luu xli̠­ca̠na mak­la̠­ka­lhi̠ná chixcú. )Xlacán tzú­culh tama­ca­huaniy xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠s­qui̠­ti̠­na­ni̠ncán hua̠nti̠ xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac aktum­li̠tum barco la̠qui̠ namincán ca̠mak­ta̠­yacán. Xlacán la̠li̠­huán talí̠­milh xbar­cucán y tali̠­ma̠­tzá­malh squi̠ti pa̠tiy barco, pero aya xta­lak­tzan­ka̠­putún nac chú­chut caj la̠ta xli̠­tzin­cacán. 3(_Acxni̠ tamá­ju̠lh tza̠lh, lhu̠hua squi̠ti tahua­cachá y a̠tzinú xuani̠t aya xta­la­cax­ti̠t­putún xtza̠lhcán caj la̠ta xli̠­tzinca squi̠ti. $'ASimón chiné kálh­ti̠lh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, tan­tas­ca­catá csa­ka­ju̠­nu­ma̠­náhu y ni̠tu̠cu a̠ cchi­pa­yá̠hu; pero cumu huix qui­la̠­hua­ni­ma̠­náhu pus nac­li̠­tzak­sa­yá̠hu nac­ma­ju̠­pa­ra­yá̠hu quin­tza̠lhcán. n&UAcxni̠ ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh chiné huá­nilh Simón: —Chú anta­nícu tlak xapu̠lhmá̠n huí chú­chut cali̠pi mibarco la̠qui̠ nama­ju̠­yá̠tit min­tza̠lhcán y nachi­pa­yá̠tit squi̠ti. ~%uAntá xlá táju̠lh nac aktum barco, xpu̠­chiná a̠má barco xuanicán Simón y huá­nilh xla­cata cama̠­la­ka­ma­kát­li̠lh tzinú nac xquilhtú̠n. Y antá culucs táhui y tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. \$1Jesús úcxilhli nac xquilhtú̠n pupunú pi̠ antá xta­hui­lá̠­nalh aktiy barco pero xpu̠­chi­nacán ni̠ti̠ xta­ta­ju̠­má̠­nalh, pus xlacán xta­la­ka­che­ke̠­má̠­nalh xtza̠lhcán. # 3Maktum quilh­ta­macú Jesús antá xla­ya̠chá xak­chu­hui̠­nama nac xquilhtú̠n pupunú hua­nicán Gene­saret, caj li̠puntzú tachilh lhu̠hua cris­tianos xlacán hasta tzú­culh talak­xqui­ti­ya̠­huay porque xta­kax­mat­putún xta­chu­huí̠n Dios. "%,Pus chuná Jesús xlat­la̠­huán xliakchu­hui̠­nam­pu̠lay xta­chu­huí̠n Dios xli̠­hua̠k nac xpu̠­si­cu­lancán judíos hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠ma̠ko̠lh lactzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Gali­lea.H! +Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Pero na̠chuna li̠túm na̠ luu xla­ca­squinca aquit nacán ca̠li̠­xa­katli̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n u̠má luu li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n Dios lácu xlá ma̠tzu­qui̠­putún xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú, porque luu caj huá tamá quin­ta­scújut qui­li̠­ma­ca­mini̠t Quin­tla̠t.  w*Acxni̠ xka­ka­ko̠lh a̠má tzi̠sní Jesús alh nac xqui­lhapá̠n a̠má ca̠chi­quí̠n anta­nícu luu ca̠tze̠k, pero cumu luu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­pu­tza­má̠­nalh juerza talák­cha̠lh anta­nícu xlá xcha̠ni̠t y luu juerza xta­hua­ni­má̠­nalh xla­cata cata­chó­kolh antá y ni̠ caalh a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n. -)Pero na̠chuna li̠túm lhu̠hua ta̠tat­laní̠n xca̠­ma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ xca̠akchi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán akska­huiní. Maka­pi­tzí̠n xes­pi­ri­tucán akska­hui­niní̠n acxni̠ xta­mac­tax­tuniy cha̠tum cris­tiano xtzucuy taca̠­tasay y chiné xta­huaniy: —¡Huix Xka­huasa Dios! Pero Jesús xca̠­ma̠­quilh­cacsay y ni̠ xca̠­ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú nata­chu­hui̠nán porque xlacán xta­ca­tzi̠y pi̠ Jesús xli̠­ca̠na huá Cristo hua̠nti̠ xmini̠t ca̠lak­ma̠xtuy cris­tianos. Jesús an liakchuhui̠nantapu̠li̠y xtachuhuí̠n Dios cani̠huá (Marcos 1.35‑39) b=(Acxni̠ ko̠ta­nu̠­ko̠lh a̠má quilh­ta­macú xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh xta̠­tat­lacán ma̠squi ti̠pa̠­katzi tajátat hua̠ntu̠ xlacán xca̠­ka­lhi̠y pero hua̠k tali̠­mí­nilh anta­nícu xuí Jesús. Xlá ca̠liacchí­palh xmacán y pu̠tum hua̠k ca̠ma̠t­la̠n­ti̠­ko̠lh. &E'Jesús lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh taquilh­pú̠­talh nac ca̠tu̠tzú anta­nícu xlá xmá y huá­nilh a̠má tajátat xla­cata camák­xtekli. Y xli̠­ca̠na a̠má lhcúya̠t pálaj mák­xtekli, a̠má pusca̠t la̠li̠­huán tá̠qui̠lh y xlá tzú­culh ca̠x­tla­huay xtahuá hua̠ntu̠ naca̠­ta̠­li̠­huay. Jesús ma̠pacsay lhu̠hua ta̠tatlaní̠n (Mateo 8.16‑17; Marcos 1.32‑34) zm&Acxni̠ Jesús qui̠­táx­tulh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos alh nac xchic Simón. Pero xpu̠­ti­ya̠tzí Simón Pedro xta̠­tatlay luu palha lhcúya̠t xuani̠t, y tahuá­nilh Jesús xla­cata xlá cama̠t­lá̠n­ti̠lh. kO%La̠ta túcuya̠ ta­scújut xtla­huay Jesús cani̠huá xli̠­chu­hui̠­nancán xli̠­ca̠­lanca nac a̠má pu̠la­tama̠n. Jesús ma̠tla̠nti̠y xpu̠tiya̠tzí Simón Pedro (Mateo 8.14‑15; Marcos 1.29‑31) $Xli̠­pu̠tum cris­tianos tapé̠­cualh y chiné xta­la̠­huaniy: —¿Túcuya̠ li̠t­li­hueke cahuá kalhi̠y xta­chu­huí̠n? Pus tamá chixcú ca̠ma̠­peksi̠y xes­pi­ri­tucán akska­huiní y cumu xlá kalhi̠y li̠t­li­hueke xlacán tataxtuy. ~u#Jesús kálh­ti̠lh a̠má xes­pí­ritu akska­huiní y chiné huá­nilh: —¡Cacs caquí­lhuanti, xa̠huachí camák­xtekti tamá chixcú! Amá akska­huiní ma̠s­nók­ni̠lh u̠n a̠má chixcú y li̠ca̠­tá­lalh nac ca̠ti­yatni y la̠ta pu̠tum xtaucxilh­má̠­nalh mac­táx­tulh a̠má chixcú pero ni̠para tzinú xma̠­ta­ka̠­hui̠ni̠t. 7"—Jesús xalac Naza­ret, ¿túcu xla­cata qui­la̠­li̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu anta­nícu aquinín cla­ma̠­náhu? ¿Huix caj tani̠ta qui­la̠­ma̠s­pu­tu­yá̠hu? Cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­mak­xtekui y ni̠tu̠ caqui­la̠t­la­hua­níhu, porque aquit cla­ka­pasá̠n, xa̠huachí aquit cca­tzi̠y pi̠ huix hua̠nti̠ Dios lac­sacni̠t la̠qui̠ nas­cuj­na­niya. !Anta­nícu pu̠tum xta­ta­mak­stokni̠t cris­tianos hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh xta­chu­huí̠n Jesús na̠ antá xuí cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xak­chi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. Xlá chiné qui­lhá­nilh: ) Y pu̠tum xli̠­lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh luu cacs xta­li̠­la­ca­huán porque la̠ta túcu xlá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma chuná xca̠­huaniy cumu la̠ hua̠nti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y li̠ma̠­peksí̠n. @yAca­li̠stá̠n Jesús cha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Caper­naum, eé ca̠chi­quí̠n huá xta­pek­si̠niy a̠má pu̠la­tama̠n hua­nicán Gali­lea. Maktum quilh­ta­macú sábado acxni̠ hua̠k judíos tajaxa xlá alh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y nac xpu̠­si­cu­lancán. zmPero Jesús ca̠mak­táx­tulh, xlá ca̠lak­sti̠­pa̠­tá­nu̠lh xli̠­lhu̠hua cris­tianos, antá ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y alh. Jesús ma̠pacsay cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xkalhi̠y xespíritu akskahuiní (Marcos 1.21‑28) A{Huákaj tatá̠­yalh y tachí­palh Jesús, tále̠lh nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n la̠qui̠ antá nata­ma̠­kosuy nac talhpá̠n y la̠qui̠ chuná tla̠n nata­makni̠y. taAcxni̠ chuná takax­mat­ko̠lh a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xquilh­uama, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­ta­nu̠­má̠­nalh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos luu li̠pe̠cua tzú­culh tasi̠­tzi̠y. J Na̠chu­na­li̠túm cala­ca­pa̠s­táctit acxni̠ xlama pro­feta Eliseo, anta­li̠túm nac Israel xta­la­má̠­nalh lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y a̠má luu li̠xcáj­nit tzitzi hua­nicán lepra, pero a̠má Eliseo ni̠para cha̠tum ca̠ma̠­pác­salh a̠ma̠ko̠lh ta̠tat­laní̠n, pus huata xlá ma̠pác­salh cha̠tum chixcú xuanicán Naamán luu xala mákat ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Siria. .Upero Dios ni̠tu̠ li̠ma̠­pék­si̠lh Elías xla­cata naán ca̠mak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh lac­chaján, pus huata Dios lak­ma­cá­cha̠lh Elías cha̠tum pusca̠t pu̠ni̠ná hua̠nti̠ xuilachá nac Sarepta lacatzú nac a̠má mákat ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Sidón. }sXa̠huachí luu caj cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ na̠chuná akspú­lalh xamaká̠n pro­feta Elías acxni̠ uú nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán Israel luu aktutu ca̠ta a̠íta̠t ni̠para tzinú milh si̠n y luu la̠n lalh tatzín­c­stat nac xli̠­ca̠­lanca eé pu̠la­tama̠n, y antá xta­la­má̠­nalh lhu̠hua lac­chaján hua̠nti̠ xca̠­ni̠­makani̠t xta̠­ko̠­lucán, xlacán luu li̠pe̠cua xta­pa̠­ti̠­má̠­nalh porque ni̠ xta­ka­lhi̠y hua̠ntu̠ nata­huay, ?wXlá chu­nacú xchu­hui̠­nama y chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum pro­feta hua̠nti̠ li̠chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­huancán nac xca̠­chi­quí̠n a̠má xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá qui­lhuama.  {Jesús chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: —Aquit cca­tzi̠y pi̠ cha̠­ca­tzi̠ya hui­xinín naqui­la̠­hua­ni­yá̠hu a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné huan: “Huix hua̠nti̠ tla̠n cuchi̠­nana pus na̠ cacu­chí̠­canti me̠cstu.” Y na̠chuna li̠túm naqui­la̠­hua­ni­pa­ra­yá̠hu: “Pus para xli̠­ca̠na ca̠t­la­hua­ni̠ta lac­lanca ta­scújut nac Caper­naum, pus chú na̠chuná cat­lahua uú nac min­ca̠­chi­quí̠n.” 0 YLa̠ta xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh xta­chu­huí̠n luu xli̠­ca̠na xta­la­kati̠y hua̠ntu̠ xlá xuan, y cacs xta­li̠­la­ca­huán porque a̠má xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xuan luu xli̠­ca̠na tla̠n. Pero maka­pi­tzí̠n luu caj xta­liaklhu̠­hua̠tnán y chiné xta­la̠­huaniy: —¿Lácu la̠ eé? ¿Lácu pi̠ ni̠ huá tamá xka­huasa José? o Wxlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y y chiné tzú­culh ca̠huaniy: —La̠nchú luu nac mila­ca­ti̠ncán kan­tax­tuni̠t eé xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­kalh­ta­hua­ka­ni­ni̠tán. M Acxni̠ li̠kalh­ta­hua­ka­ko̠lh a̠má tachu­huí̠n ma̠la­ka­chú­hualh libro y maca­má̠x­qui̠lh a̠má chixcú hua̠nti̠ antá xmak­ta̠­ya­ni̠nán nac pu̠si­culan y culucs táhui. Pero cumu xli̠­lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh luu cacs xta­lak­la­ca̠ni̠t, ' GAquit luu qui­ma­ca­mini̠t la̠qui̠ nac­ca̠­maka­pa̠­xu­huay cris­tianos porque nac­ca̠­huaniy lácu Dios xli̠­ca̠na ca̠la­ka­lhamán. Xes­pí­ritu Dios huí nac qui­la­táma̠t,
xlá qui­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­ca̠­li̠­xa­katli̠y
hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n a̠má li̠pa̠­xúhu xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n;
na̠ luu huá qui­li̠­ma­ca­mini̠t la̠qui̠ nac­ca̠­huaniy pi̠ huí xlak­tax­tutcán hua̠nti̠ cumu la̠ tachí̠n tala­má̠­nalh caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán,
y na̠chuna li̠túm la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y hua̠nti̠ laka­tzí̠n tala­má̠­nalh,
y la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­ma̠­lak­taxti̠y hua̠nti̠ tapa̠­ti̠­na­má̠­nalh. 8iPus ma̠x­quí̠­calh mactum libro hua̠ntu̠ xtzokni̠t pro­feta Isaías, y acxni̠ ma̠la­ka­pí­tzilh luu antá ma̠nók­lhulh anta­nícu chiné tatzokni̠t: KNi̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Jesús alh paxia̠lhnán nac Naza­ret huá a̠má xca̠­chi­quí̠n anta­nícu xlá cstac­ni̠­tanchá. Y a̠má quilh­ta­macú luu sábado acxni̠ ni̠ti̠cu cscuja judíos, xlá tánu̠lh nac xpu­si­cu­lancán cumu xlá luu chuná xli̠s­ma­ni̠ni̠t xtla­huay. Caj li̠puntzú tá̠yalh la̠qui̠ nali̠­kalh­ta­huakay xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka. A{La̠ta nícu xlá xcha̠n xta­nu̠­ya̠chá nac xpu̠­si­cu­lancán judíos y antá xtzucuy ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, y xli̠­pu̠tum hua̠nti̠ xta­kax­matniy luu xta­li̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ xuan. Jesús an nac xaca̠chiquí̠n Naza­ret (Mateo 13.53‑58; Marcos 6.1‑6) &EAcxni̠ Jesús qui̠­tás­pitli nac desierto alh nac Gali­lea, pero luu xli̠­ca̠na xka­lhi̠y xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo y cani̠huá lacaxtum nac xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n xli̠­chu­hui̠­nancán xta­scújut hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­huay. eC Pus cumu a̠má akska­huiní niaj cátzi̠lh túcu luu nati­li̠t­la­huaniy tatzaksá̠n Jesús pus huata mejor caj tatam­pú̠x­tulh y luu maka̠s quilh­ta­macú laca­tzá̠­lalh y niaj tzák­salh xla­cata nama̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n. Jesús ma̠tzuqui̠y xtascújut nac Gali­lea (Mateo 4.12‑17; Marcos 1.14‑15)  Jesús tuncán kálh­ti̠lh: —Pero na̠ luu mili̠­cá­tzi̠t pi̠ hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios na̠ chiné huan: “Ne̠cxni caj chu­natá cali̠­kalh­ka­má̠­nanti Mim­pu̠­chiná Dios la̠qui̠ nat­la­huay hua̠ntu̠ huix laca­squina cat­lá­hualh min­ta­pa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ ni̠para tzinú mini̠­niyá̠n.” 7 Xlacán li̠huana̠ nata­li̠­chi­pa­pa̠x­toká̠n xmacancán
la̠qui̠ min­tantú̠n ni̠para aktum chí­huix nali̠­ta­ka̠­hui̠y. O porque nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan:Dios naca̠­ma̠­peksi̠y xán­geles la̠qui̠ nacuentaj­tat­la­huayá̠n. <q Y aca­li̠s­ta̠n­li̠túm a̠má akska­huiní tá̠alh Jesús nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén y antá ta̠ta­huá­calh nac xak­stí̠n xatorre lanca pu̠si­culan y chiné huá­nilh: —Pus para luu xli̠­ca̠na huix Xka­huasa Dios la̠nchú uú lhken capit hasta nac ca̠ti­yátni, e~CPero Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Huix akska­huiní luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n caquin­ta­ke̠­nu̠ni, porque nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán: “Xma̠nhuá Mim­pu̠­china Dios cala­ka­chix­cuhui y caka­lha­káx­patti hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠má̠n.” } Pus para huix xqui­la­ka­ta­quilh­pu̠ta y xqui­la­ka­chix­cuhui cumu la̠ mim­pu̠­chiná hua̠k milá nahuanko̠y. ;|oY antá a̠má akska­huiní chiné huá­nilh Jesús: —Xli̠­hua̠k u̠má lac­lanca pu̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ la̠nchú ucxílhpa̠t aquit qui­ma̠x­qui̠­cani̠t, y na̠chuná cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n y tla̠n nac­ma­ca­ma̠x­qui̠y hua̠nti̠ aquit chuná nac­lac­pu­huaniy. e{CAca­li̠stá̠n a̠má akska­huiní tá̠alh nac aktum lanca ke̠stí̠n y antá caj puntzú ma̠ucxilh­ni̠­ko̠lh xli̠­hua̠k lac­lanca pu̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠ti­yatni. Wz'Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Ni̠ luu caj xma̠n xtahuá cati­li̠­la­tá­ma̠lh cha̠tum chixcú, pus na̠ luu xla­ca­squinca nali̠­la­tama̠y a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­peksi̠y.” yykMinchá akska­huiní y tzú­culh ta̠la̠­tzaksay y chiné huá­nilh: —Cumu para xli̠­ca̠na huix Xka­huasa Dios, pus chú la̠nchú catiya eé chí­huix y cali̠­ma̠­pek­sí̠­nanti xla­cata cax­ti­lá̠n­chahu cahuá. |xqAntá xla­ma̠chá ti̠puxam quilh­ta­macú sacstu y ni̠tu̠cu huá̠­yalh, pero acxni̠ tzú­culh tzincsa. 'w IAcxni̠ Jesús taakmu­nu­ko̠lh kálhi̠lh xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo y táca̠xli nac xquilhtú̠n kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ xuanicán Jordán y antá alh nac desierto anta­nícu ni̠ti̠ lama cris­tianos, porque chuná xma̠­lac­pu­hua̠­ni̠ma Espíri­tu Santo. 4va&xtla̠t Cainán xuanicán Enoc, xtla̠t Enoc xuanicán Set, xtla̠t Set xuanicán Adán, xtla̠t Adán huá Dios porque huá Adán xapu̠lh chixcú ti̠ tlá­hualh.Eu%xtla̠t Lamec xuanicán Matu­salén, xtla̠t Matu­salén xuanicán Enoc, xtla̠t Enoc xuanicán Jared, xtla̠t Jared xuanicán Maha­la­leel, xtla̠t Maha­la­leel xuanicán Cainán, &tE$xtla̠t Sala xuanicán Cainán, xtla̠t Cainán xuanicán Arfaxad, xtla̠t Arfaxad xuanicán Sem, xtla̠t Sem xuanicán Noé, xtla̠t Noé xuanicán Lamec, $sA#xtla̠t Nacor xuanicán Serug, xtla̠t Serug xuanicán Ragau, xtla̠t Ragau xuanicán Peleg, xtla̠t Peleg xuanicán Heber, xtla̠t Heber xuanicán Sala, )rK"xtla̠t Judá xuanicán Jacob, xtla̠t Jacob xuanicán Isaac, xtla̠t Isaac xuanicán Abraham, xtla̠t Abraham xuanicán Taré, xtla̠t Taré xuanicán Nacor, /qW!xtla̠t Naasón xuanicán Ami­nadab, xtla̠t Ami­nadab xuanicán Aram, xtla̠t Aram xuanicán Esrom, xtla̠t Esrom xuanicán Fares, xtla̠t Fares xuanicán Judá, Gp xtla̠t Natán xuanicán David, xtla̠t David xuanicán Isaí, xtla̠t Isaí xuanicán Obed, xtla̠t Obed xuanicán Booz, xtla̠t Booz xuanicán Salmón, xtla̠t Salmón xuanicán Naasón, oxtla̠t Elia­quim xuanicán Melia, xtla̠t Melia xuanicán Mainán, xtla̠t Mainán xuanicán Matata, xtla̠t Matata xuanicán Natán, Onxtla̠t Matat xuanicán Leví, xtla̠t Leví xuanicán Simeón, xtla̠t Simeón xuanicán Judá, xtla̠t Judá xuanicán José, xtla̠t José xuanicán Jonán, xtla̠t Jonán xuanicán Elia­quim, mxtla̠t Er xuanicán Josué, xtla̠t Josué xuanicán Eliezer, xtla̠t Elie­zer xuanicán Jorim, xtla̠t Jorim xuanicán Matat, 'lGxtla̠t Neri xuanicán Melqui, xtla̠t Melqui xuanicán Adi, xtla̠t Adi xuanicán Cosam, xtla̠t Cosam xuanicán Elma­dam, xtla̠t Elma­dam xuanicán Er, Jesús xka­lhi̠y puxa­ma­cá̠hu ca̠ta acxni̠ ma̠tzú­qui̠lh xta­scújut. Cumu xpu­huancán pi̠ huá xtla̠t xuani̠t José xlá xca̠­ka­lhi̠y xalak­maká̠n xli̠­ta­la­ka­pasni y chiné xca̠­hua­nicán: Xtla̠t José xuanicán Elí, _w~}0{z"yww/v%u*twsqhponljhgfQdScb``_%]\[@XzW~TRQ.ONKJuIGFFDlBA@?>>Pero Jesús hua­nipá a̠má pusca̠t: —Luu xli̠­ca̠na cuaniyá̠n huix aya ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­ni̠ta mili̠s­tacni porque qui­li̠­pa̠­hua­ni̠ta, pus la̠nchú luu li̠pa̠­xúhu capit nac mín­chic.+}1Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá xta­ma­kua̠ya­má̠­nalh nac mesa xlacán chiné tzú­culh tala̠­huaniy sac­stucán: —¿Tícuya̠ chixcú cahuá eé, pus hasta ma̠squi tala̠­ka­lhí̠n hua̠k tla̠n ma̠tzan­ke̠­na­ni̠nán? *0Jesús chiné huá­nilh a̠má pusca̠t: —Xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n aquit cma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n. J) /Pus huá xpa̠­la­cata cli̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta xli̠­pu̠­lac­lhu̠hua hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­si­yuma xta­pa̠x­quí̠n pus na̠chuná li̠ta­si­yuma pi̠ la̠ta xli̠­lhu̠hua xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠k ma̠tzan­ke̠­na­ni­cani̠t; pero hua̠nti̠ ni̠ luu lhu̠hua xta­la̠­ka­lhí̠n ma̠tzan­ke̠­na­nicán ni̠ luu lhu̠hua laka­lhamán y li̠pa̠x­cat­ca­tzi̠niy hua̠nti̠ ma̠tzan­ke̠­ná­nilh. &(E.Huix ni̠tu̠ qui­liac­tla­huápa̠t aceite nac quiakxa̠ka, pero xlá qui­li̠­lac­tla­hua­pú̠x­tulh xala­cuán per­fume nac quin­tantú̠n. >'u-Huix ni̠para tzinú lac­pú­huanti para naquin­tzu̠ca acxni̠ cchilh, pero la̠ta xlá tanu̠­ni̠­tanchi nac mín­chic tzu­cuni̠t qui­lac­tzu̠ca nac quin­tantú̠n. {&o,Jesús cacs lak­lá­ca̠lh a̠má pusca̠t y chiné hua­nipá Simón. —Cumu la̠ huix ucxílhpa̠t u̠má pusca̠t, la̠ta aquit cti­ta­nu̠chi nac mín­chic huix ni̠para tzinú quin­ta̠s­quihua min­chú­chut la̠qui̠ nac­li̠­lak­chakán, pero xlá aya qui­li̠­lak­che­ke̠ni̠t xla­kax­tájat y qui­li̠­lac­xa­cani̠t xac­chíxit. ~%u+Simón chiné kálh­ti̠lh: —Aquit clac­pu­huán pi̠ ma̠x huá a̠má chixcú hua̠nti̠ a̠tzinú luu lhu̠hua xla­ka­hui­lá­nilh y ma̠tzan­ke̠­ná­nilh. —Simón, luu xli̠­ca̠na la̠ta huana —kálh­ti̠lh Jesús. P$*Pero cumu a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠tu̠ xta­li̠­xo­ko̠­nuni, a̠má rico ca̠ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh y niaj ca̠ma̠­tá̠­ji̠lh. Chú huix caqui­huani, ¿xatícu cahuá a̠tzinú tlak napa̠x­qui̠y napa̠x­cat­ca­tzi̠niy a̠má chixcú caj xpa̠­la­cata ca̠ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh? D#)Jesús chiné huá­nilh: —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú rico hua̠nti̠ xma̠­sa̠­cuani̠nán tumi̠n, y cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n xca̠­ma̠­sa̠­cuani̠ni̠t xtumi̠n; cha̠tum xla­ka­hui­lá­nilh akqui­tzis mi̠lh y cha̠tum xla­ka­hui­la­nipá aykqui­tzis ciento. E"(Pero Jesús chiné huá­nilh a̠má fariseo: —Simón, huí actzu̠ tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cuani­pu­tuná̠n. —Pus caqui­huani, ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná —kalh­tí̠­nalh. !'Amá fariseo hua̠nti̠ xla­kan­canít nac xchic xlá xuc­xilhma hua̠ntu̠ xtla­huama a̠má pusca̠t, chiné xlá laca­pá̠s­tacli: “Para xli̠­ca̠na cahuá Jesús huá Dios maca­mini̠t, xlá aya xcá­tzi̠lh tícuya̠ cris­tiano u̠má pusca̠t hua̠nti̠ ma̠rí tu̠xa­mama, porque tamá pusca̠t luu xmak­la̠­ka­lhi̠ná y cati̠­huaj chixcú ca̠xa­katli̠y.” e C&Amá koxutá pusca̠t laka­ta­tzo­kós­talh nac xtantú̠n Jesús y tzú­culh laka­tasay caj la̠ta xta­li̠­pu­huá̠n, y la̠ta xta­sama xla­kax­tájat xli̠­lac­pa­xi̠ma y xchíxit xli̠­ma̠­lac­sca̠­cama, y tzú­culh tu̠tzu̠ca; y aca­li̠stá̠n li̠lac­tla­hua­pú̠x­tulh nac xlacni a̠má xatlá̠n per­fume. >u%Na̠ antá nac a̠má ca̠chi­quí̠n xlama cha̠tum pusca̠t pero luu mak­la̠­ka­lhi̠ná xuani̠t. Acxni̠ xlá cátzi̠lh pi̠ Jesús xani̠t laka­pa­xia̠lhnán a̠má fariseo, a̠má pusca̠t la̠li̠­huán má̠ca̠xli pa̠tum lame̠ta xatlá̠n per­fume lí̠cha̠lh anta­nícu xuí Jesús. D$Maktum quilh­ta­macú cha̠tum fariseo huá­nilh Jesús xla­cata caalh nac xchic la̠qui̠ antá nata̠­hua̠­ya­na̠chá; Jesús alh y acxni̠ cha̠lh xlá táhui nac mesa. zm#Pero aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta huí xli̠s­ka­lala Dios, antá laca­tancs li̠ta­si­yuma xta­scújut nac xla­táma̠t hua̠nti̠ xli̠­ca̠na aka­ta̠ksma. Jesús an lakapaxia̠lhnán cha̠tum fariseo huanicán Simón :m"Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú cmimpá aquit Xata­lac­sacni Chixcú, aquit lac­xtum ctzú­culh ca̠ta̠­hua̠yán y ca̠ta̠­kotnún cris­tianos la̠qui̠ pu̠tum naca̠­ta̠­pa̠­xu­huay, pero huata chú hui­xinín huam­pa­ra­yá̠tit pi̠ mat luu lanca xakotni y mat caj luu xma̠nhuá cliaka­tiyún cla­ca­pa̠s­tacnán lácu nacua̠yán, xa̠hua mat hua̠k quiamigos cca̠t­la­huay hua̠nti̠ tama̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos chu maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ mat luu mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n. S!Pus luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy u̠ma̠ko̠lh cris­tianos, porque qui̠­lachi Juan Bau­tista nac milak­sti̠­pa̠ncán, xlá luu xli̠s­ma­ni̠ni̠t xkalh­xteknín maka̠s quilh­ta­macú y ni̠para tzinú xuay cuchu, pero hui­xinín xuaná̠tit pi̠ xak­chi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. 4a Xlacán caj xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu̠ camán hua̠nti̠ ni̠ taka­lha­kax­mat­ni̠nán y hua̠nti̠ ma̠rí taka­ma̠­nan­ta­huilay nac plaza y chiné taqui­lhaniy xcom­pa­ñe­roscán: “Pus ¿túcu luu lacas­qui­ná̠tit? Aquinín aya cca̠­li̠s­ko­li­ninín lí̠spek xtat­lak­nicán hua̠ntu̠ luu lac­li̠­pa̠­xúhu tan­tli̠ní̠n, pero hui­xinín ni̠ tan­tli̠­yá̠tit; cca̠­li̠­quilh­tli̠nín xaya̠ tali̠­pu­huá̠n taquilh­tlí̠n, pero hui­xinín ni̠ tasátit.” P—¿Túcu cahuá tla̠n nac­ca̠­ta̠­ma̠­lac­xtumi̠y u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú tala­má̠­nalh? Osuchí ¿túcu xta̠­chuná qui̠­taxtuy? _7Pero a̠ma̠ko̠lh fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ ni̠ xta­la­cas­quín naca̠akmu­nucán xlacán ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­lac­nu̠­nima. 4aLa̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos hasta ma̠squi xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos hua̠nti̠ takax­mát­nilh xta­chu­huí̠n Juan y tala­cás­quilh pi̠ naca̠akmunuy, chuná tali̠­ma̠­sí­yulh pi̠ hua̠ntu̠ Dios xla­cas­quín xpa̠­la­ca­tacán snu̠n xlí̠lat. (ILuu xli̠­ca̠na aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta xli̠­pu̠tum pro­fetas hua̠nti̠ tita­qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú ni̠para cha̠tum anani̠t hua̠nti̠ a̠tzinú lanca xta­scújut xma̠x­qui̠­cani̠t cumu la̠ xla Juan Bau­tista; pero ma̠squi chuná chú, na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ cati̠hua̠ cris­tiano ma̠squi ni̠tu̠cu xkásat hua̠nti̠ Dios namaka­maklhti̠nán nac xasa̠sti xta­péksi̠t pus huata namaka­tla­ja­pa­racán Juan porque xlá a̠tzinú luu liactay naka­lhi̠y xta­scújut. DPus hua­tiyá tamá Juan Bau­tista hua̠nti̠ li̠chu­hui̠nán Dios nac xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan:Pu̠lh nac­macá̠n cha̠tum hua̠nti̠ napu̠­la­niyá̠n
la̠qui̠ xlá naca̠x­tla­hua­ni­ti̠­lhayá̠n min­tiji. J Bueno pero ¿túcu chi̠nchú luu qui̠­pu­tzátit? ¿Lácu pi̠ xuc­xilh­pu­tu­ná̠tit cha̠tum pro­feta? Para huá qui̠­pu­tzátit pus li̠huaca tla̠n porque aquit luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na tamá chixcú hua̠nti̠ hui­xinín qui̠ucxílhtit a̠tzinú tlak lanca ma̠x­qui̠­cani̠t xta­scújut ni̠ xahua la̠ xca̠­ma̠x­qui̠­cani̠t xtas­cu­jutcán xli̠­hua̠k xalak­maká̠n pro­fetas. QPus ni̠para huá qui̠ucxílhtit. ¿Túcu chi̠nchú qui̠ucxílhtit? ¿Osuchí qui̠ucxílhtit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu lacuán lháka̠t ca̠lha­ka̠ni̠t? Porque mismo hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠nti̠ xalac­ta­pa­ra̠xlá y lacuán lháka̠t ca̠lhaka̠y y luu lak­li̠­la­káti̠t tata­siyuy pus xlacán antá tahui­lá̠­nalh nac xchiccán lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n anta­nícu ca̠tlá̠n nata­la­tamá̠y. CAcxni̠ taanko̠lh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ Juan Bau­tista xca̠­ma­ca­mini̠t, Jesús tzú­culh li̠chu­hui̠nán Juan y chiné ca̠huá­nilh cris­tianos: —Qui­la­hua­níhu, ¿túcu qui̠ucxílhtit hui­xinín acxni̠ qui̠­látit nac desierto? ¿Lácu pi̠ qui̠ucxílhtit hui­xinín cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xta̠­chuná cumu la̠ kantum ká̠ti̠t hua̠ntu̠ akxmu̠t­ya̠­huani̠t u̠n? "=Pero na̠ cahua­nítit pi̠ luu li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠ naqui­lac­la­ta̠yay acxni̠ aya catzi̠y tícu aquit. ;oAcxni̠ taucxilh­ko̠lh xta­scújut Jesús pus ca̠huá­nilh hua̠nti̠ luu xta­ca­tzi̠­putún y chiné ca̠huá­nilh: —La̠li̠­huán capim­pítit y cali̠­ta̠­chu­hui̠­nántit Juan hua̠ntu̠ hui­xinín ucxílhtit y hua̠ntu̠ kax­páttit. Luu hua̠k cali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit pi̠ hua̠nti̠ laka­tzí̠n xta­la­má̠­nalh chú tla̠n tala­ca­hua̠nán, y hua̠nti̠ lu̠ntu xuani̠t hua̠k tla̠n tat­la̠­huán. Hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y a̠má lac­li̠xcáj­nit tzitzi hua­nicán lepra chú hua̠k tapac­smá̠­nalh, na̠chuná hua̠nti̠ aka­ta̠pa xta­la­má̠­nalh hua̠k tla̠n takax­mata, y hasta maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ aya xta­ni̠ni̠t tala­cas­tac­uana­má̠­nalh nac ca̠li̠ní̠n, y hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n tala­má̠­nalh ca̠liakchu­hui̠­na­ni­má̠­calh xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ naca̠­lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tac­nicán. 9Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xlacán tachilh, xlacán xtaucxilh­má̠­nalh la̠ta Jesús xca̠­ma̠t­la̠n­ti̠ma lhu̠hua ta̠tat­laní̠n, y na̠chuná hua̠nti̠ xta­si­pa̠­ni̠­ko̠ni̠t xa̠hua hua̠nti̠ xca̠­maka­tla­jani̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní, y chu­na­li̠túm la̠ xca̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ma lhu̠hua laka­tzí̠n. b=Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n acxni̠ talák­cha̠lh Jesús chiné taka­lhás­quilh: —Quin­ca̠­ma­ca­mimá̠n Juan Bau­tista la̠qui̠ nac­ca̠­ka­lhas­quiná̠n para mat xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ namín quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, o nati­mincú aca­li̠stá̠n hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na Cristo. ^ 5y ca̠má­ca̠lh anta­nícu xla­ma̠chá Jesús la̠qui̠ nata­ka­lhas­quín para luu xli̠­ca̠na huá Cristo hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t, osuchí nati­ta­ka­lhi̠ycú para namincú a̠cha̠tum.  7Juan Bau­tista cátzi̠lh la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán xta­scújut Jesús porque huá xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n chuná xta­li̠­chu­hui̠nán. Xlá xta­núma nac pu̠la̠­chi̠n y ca̠ta­sá­nilh cha̠tiy hua̠nti̠ xca̠­ta̠­la­ta­pu̠­li̠ni̠t ` 9Y xli̠­hua̠k xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Judea catzí̠­calh hua̠ntu̠ Jesús xtla­huani̠t. Xtama̠kalhtahuaké̠n Juan Bau­tista takalhasquín Jesús para huá Cristo (Mateo 11.2‑19) o WAcxni̠ hua̠k cris­tianos taúcxilhli hua̠ntu̠ tlá­hualh Jesús la̠n tape̠­cuáxni̠lh y tzú­culh tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios, maka­pi­tzí̠n chiné xta­huán: —Cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu pro­feta quin­ca̠­lak­ma­ca­mi­ni̠tán Dios. Pero maka­pi­tzí̠n chiné xta­huán: —Dios mini̠t ca̠lak­ma̠xtuy xca­maná̠n. 2 ]Amá kahuasa hua̠nti̠ xni̠ni̠t táhui nac xca̠xa y tzú­culh chu­hui̠nán. Aca­li̠stá̠n Jesús qui̠­pe­ke­tí­yalh y maca­má̠x­qui̠lh xtzí. Jesús tala­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xle̠­ma̠ca a̠má ca̠xa y xámalh; y hua̠nti̠ xta­cu­cani̠t tata­chó­kolh. Jesús xakát­li̠lh a̠má ni̠n y chiné huá­nilh: —Kahuasa, aquit cuanimá̠n: ¡Cala­cas­ta­cuánanti!   Acxni̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús úcxilhli xli̠­ca̠na luu snu̠n laka­lhá­malh y chiné huá­nilh: —Ni̠ catasa. wg Acxni̠ aya xta­cha̠n­ti̠­lhay lacatzú nac ca̠chi­quí̠n úcxilhli pi̠ xamá̠­calh ma̠c­nu̠cán cha̠tum ni̠n. Hua̠nti̠ xtzí a̠má ni̠n pu̠ni̠ná xuani̠t, xa̠huachí a̠má pusca̠t caj luu xma̠n huá cha̠tum xka­huasa xuani̠t. Luu lhu̠hua cris­tianos nac xala a̠má ca̠chi­quí̠n xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh a̠má pusca̠t. S Aca­li̠stá̠n Jesús xama nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Naín pu̠tum xca̠­ta̠ama xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y na̠chuná xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh lhu̠hua cris­tianos. 6e Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­ma̠­lac­scu­ju­cani̠t tatás­pitli nac xchic xapuxcu tropa, pero acxni̠ tácha̠lh taúcxilhli pi̠ aya xtat­la̠n­ti̠ni̠t a̠má ta̠tatlá. Jesús ma̠lacastacuani̠y nac ca̠li̠ní̠n cha̠tum xkahuasa pu̠ni̠na̠ pusca̠t / Acxni̠ Jesús kax­mat­ko̠lh a̠má tachu­huí̠n cacs lacáhua y cacs ca̠la­caúcxilhli pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: —Luu laca­tancs pi̠ la̠ta xli̠­ca̠­lanca eé xpu̠­la­tama̠n Israel nia̠ cma̠­nok­lhuy cha̠tum hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na naqui­li̠­pa̠­huán cumu la̠ qui­li̠­pa̠­huán eé chixcú. 'GPorque hasta luu aquit cka­lhíy lac­lanca qui­na­puxcún hua̠nti̠ cca̠­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ quin­ta­li̠­ma̠­peksi̠y, pero na̠chuná chú aquit na̠ tahui­lá̠­nalh quin­tropa hua̠nti̠ cca̠­ma̠­peksi̠y. Acxni̠ cuaniy cha̠tum: “Capimpi a̠nú”, xlá naán; y para cha̠tum nacuani­paray: “La̠li̠­huán uú catat”, xlá namín; y para túcu nac­li̠­ma̠s­cujuy cha̠tum quin­ta­sa̠cua xlá chuná nat­la­huay. Huá cli̠­hua­niyá̠n aquit cli̠­pa̠­huán min­ta­chu­huí̠n. pYPus hasta luu caj huá xpa̠­la­cata ni̠ aquit ma̠n cla­kan­chá̠n. Para luu xli̠­ca̠na qui­mak­ta̠­ya­pu­tuna huata caj xma̠n cali̠­ma̠­pek­sí̠­nanti la̠qui̠ u̠má quin­ta­sa̠cua natat­la̠nti̠y. Jesús tla̠n tlá­hualh hua̠ntu̠ tahuá­nilh y ca̠s­ta̠­lá­nilh. Pero acxni̠ aya xta­cha̠n­ti̠­lhayá nac chiqui, a̠má xapuxcu tropa ca̠má­ca̠lh maka­pi­tzí̠n xamigos la̠qui̠ chiné nata­huaniy Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, xli̠­ca̠na huix luu tla̠n catzi̠ya pero aquit ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy nata­nu̠­ya̠pi nac quín­chic. _7Porque xlá luu akli̠­huán quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán, y xa̠huachí xlá hasta ma̠t­la­huí̠­nalh aktum quim­pu̠­si­cu­lancán anta­nícu nala­ka­chix­cu­hui̠­na­ná̠hu aquinín judíos. S~Ama̠­ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné tahuá­nilh: —Cat­lahua li̠tlá̠n calakpi, porque tamá xapuxcu tropa luu mini̠niy pi̠ namak­ta̠­yaya. .}UAcxni̠ a̠má tropa cátzi̠lh pi̠ ma̠rí xli̠­chu­hui̠­nancán hua̠ntu̠ xca̠t­la­huay xta­scújut Jesús xlá la̠li̠­huán ca̠má­ca̠lh maka­pi­tzí̠n lak­ko̠­lu­tzí̠n judíos la̠qui̠ nata­huaniy Jesús xla­cata luu cat­lá­hualh li̠tlá̠n calák­milh. |Antá nac a̠má ca̠chi­quí̠n xlama cha̠tum capitán hua̠nti̠ xpux­cucán tropa; huá u̠má tropa xuí cha̠tum xta­sa̠cua hua̠nti̠ luu xpa̠x­qui̠y pero chú a̠má tasa̠cua luu xta̠­tatlay snún xuani̠t a̠huayu aya xni̠­putún. { Acxni̠ Jesús chuná ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xlá la̠li̠­huán alh nac Caper­naum. az;1Pero na̠ tahui­la̠­nampá maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ na̠ takax­mata hua̠ntu̠ cuan pero cumu ni̠ talak­tzaksay, xlacán luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠má chixcú hua̠nti̠ tlá­hualh xchic y ni̠para tlak pu̠lhmá̠n ma̠tí̠­ju̠lh xta­la­yá̠hu, pero acxni̠ milh luu xali̠­pe̠cua si̠n, stacli kalh­tu̠­choko a̠má chiqui talak­pon­ka­tá̠­yalh y niaj para huá tzinú tasí­yulh para antá xyá chiqui.y70pus luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ tla­huay xchic, pu̠lh huáx­nalh pu̠lhmá̠n y li̠huana̠ li̠lak­xket­yá̠­hualh chí­huix xta­la­yá̠hu y acxni̠ stacli luu xali̠­pe̠cua kalh­tu̠­choko a̠má chiqui ni̠para tzinú lac­pa̠­lé̠nca, pus ni̠lay nala­ca­chi­quiy cumu hua̠k chí­huix xli̠­lak­xtek­ya̠­huani̠t xta­la­yá̠hu. x /Chú nac­ca̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ xta̠­chuná a̠má chixcú hua̠nti̠ quis­ta̠­laniy y tzaksay hua̠ntu̠ cuaniy: fwE.’¿Túcu chú li̠ma­cuán caj min­quilh­nicán ma̠rí qui­la̠­hua­ni­yá̠hu, “Huix Quimpu̠chiná”, cumu para ni̠para tzinú tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n? $vA-Pus na̠chuná chú cris­tianos: hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­huá̠n cha̠tum chixcú pus huá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ lacuán tachu­huí̠n porque hua̠k huá huí nac xnacú; pero hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­huá̠n huá xlá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­chu­huí̠n porque hua̠k huá tu̠ li̠xcáj­nit huí nac xnacú. Porque hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit huí nac xnacú cha̠tum chixcú juerza nali̠­chu­hui̠nán nac xquilhni. Jesús li̠chuhui̠nán ti̠pa̠tiy chiqui (Mateo 7.24‑27) Bu},Pus caj la̠ta aka­tunu quihui li̠ta­la­ka­pasko̠y xta­hua­catcán; porque ni̠para maktum tahuacay higo nac ca̠lh­tu­cuní̠n, ni̠para ca̠puxcán uvas nac ca̠kajní̠n. htI+’Pus na̠chuna li̠túm caj cali̠­la­ca­pa̠s­táctit xta­hua­catcán aka­tunu quihui: ni̠para akatum quihui anán hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na tla̠n y para chú natzucuy tahuacay xta­huácat hua̠ntu̠ ni̠ lacuán; y ni̠para akatum quihui hua̠ntu̠ ni̠ xatlá̠n chú natzucuy tahuacay hua̠ntu̠ luu xala­cuán xta­huácat. 9sk*Pus cumu ni̠para tzinú catzi̠ya para na̠ huí hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac mila­kas­tapu, ¿lácu chú tla̠n li̠hua­niya cha̠tum min­ta̠­cris­tiano: “Caqui­ma̠xqui tala­cas­quín nac­la­ca­ma̠x­tuyá̠n tamá actzu̠ pokxni hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac milakastapu”? ¡Pus huix luu aksa­ni̠ná chixcú! Huata xatlá̠n pu̠lh huix cala­ca­ma̠x­tú­canti hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac mila­kas­tapu la̠qui̠ chuná luu li̠huana̠ naucxilha y chuná tla̠n nala­ca­ma̠x­tuya a̠má pokxni hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠ma min­ta̠­cris­tiano. Caj xtahuácat akatum quihui li̠talakapasa para tla̠n (Mateo 7.17‑20; 12.33‑35) ,rQ)’Pus na̠chuná chú, ¿lácu chú tla̠n liucxilh­niya a̠má actzu̠ pokxni hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠ma nac xla­kas­tapu cha̠tum min­ta̠­cris­tiano y para huata huix ni̠para tzinú maklh­ca­tzi̠ya para nac mila­kas­tapu laca­ta­nu̠má̠n tzinú tlak lanca quihui? \q1(Na̠chu­na­li̠túm cha̠tum hua̠nti̠ kalh­ta­hua­ka­majcú ni̠lay a̠tzinú li̠huacay kalhi̠y xli̠s­ka­lala ni̠ xachuná hua̠nti̠ xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná, ma̠squi luu xli̠­ca̠na acxni̠ xlá nakalh­ta­hua­kako̠y a̠huayu xta̠­chuná naka­lhi̠y xli̠s­ka­lala cumu la̠ xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná. fpE'Jesús ca̠li̠­xa­kat­li̠pá aktum tala­ca­pa̠s­tacni y chiné ca̠huá­nilh: —¿Lácu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit? ¿Pi̠ tla̠n cahuá cha̠tum laka­tzí̠n nape­ke­chi­palé̠n cha̠tum xta̠­la­ka­tzí̠n? ¿Lácu pi̠ ni̠ acxtum cahuá cati­ta­ta­mó­kosli para nataakchekxa anta­nícu ca̠li̠xcáj­nit? Ho &Para cha̠tum min­ta̠­cris­tianojcán huí tu̠ mac­la­cas­quima y para huix kalhi̠ya pus cama̠xqui, y chuná Dios na̠ naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit. Xlá amá̠n ca̠pu̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ lanca mim­bol­sajcán, la̠n naca̠aka­tzap­sya̠­hua­niyá̠n y naca̠­chi­qui­ju̠­niyá̠n, porque chuná la̠ta túcu xli̠­lhu̠hua nama̠x­qui̠­yá̠tit min­ta̠­cris­tianojcán acxni̠ túcu mac­la­cas­quima, Dios na̠chuná naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­cha̠ná̠n. n%%’Ne̠c­xnicú luu anka­lhi̠ná capu­tza­nítit xcuentajcán hua̠ntu̠ tla̠n nali̠­ya̠­hua­yá̠tit cha̠tum min­ta̠­cris­tiano la̠qui̠ aca­li̠stá̠n Dios na̠ ni̠chuná napu­tza­ni­ko̠yá̠n hua̠ntu̠ nali̠­ya̠­huayá̠n min­cuenta. Ni̠ anka­lhi̠ná caáksanti min­ta̠­cris­tiano para túcu ni̠tlá̠n tla­huama, la̠qui̠ Dios ni̠ hua̠k naaksa­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huix tla­hua­ni̠ta ni̠tlá̠n. Cala̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nítit la̠ta túcu ni̠tlá̠n la̠t­la­hua­ni­yá̠tit la̠qui̠ Dios na̠ naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. xmi$Pus na̠chuná hui­xinín luu tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit xli̠­hua̠k cris­tianos chuná cumu la̠ Min­tla̠­ticán Dios luu tla̠n ca̠ca­tzi̠niy cris­tianos. Ni̠ caca̠áksanti a̠makapitzí̠n cristianos (Mateo 7.1‑5) Bl}#Pero hui­xinín caca̠­pa̠x­quí̠tit ma̠squi hua̠n­ti̠cu luu ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n y luu tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit, y la̠ta túcu cama̠­sa̠­cuaní̠tit pero ni̠ huá cala­ca­pa̠s­tac­nítit para túcu luu naca̠­li̠­xo­ko̠­nu­ni­ca­ná̠tit. Pus chuná hui­xinín tla̠n namaka­maklhti̠­na­ná̠tit min­tas­kahucán nac akapú̠n, y Quin­tla̠­ticán Dios naca̠­li̠­pu̠lh­ca̠yá̠n cumu la̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n. Porque Dios luu tla̠n ca̠ca­tzi̠niy cris­tianos hasta ma̠squi hua̠nti̠ ne̠cxni tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠x­qui̠y, y na̠chuná hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán. (kI"Na̠chu­na­li̠túm para hui­xinín xma̠nhuá ca̠ma̠­sa̠­cuani̠­yá̠tit tumi̠n hua̠nti̠ luu catzi̠­ni­yá̠tit pi̠ naca̠­la­ka­xo­ko­niyá̠n, ¿túcu chú ya̠ li̠tlá̠n tla­hua­pá̠tit? Pus na̠chuná xlacán tala̠­ma̠­sa̠­cuani̠y tumi̠n hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pú­hua̠ncán porque laca­tancs catzi̠y pi̠ hui̠ntú nama̠x­qui̠cán aca­li̠stá̠n. j!Osuchí para hui­xinín caj xma̠nhuá tlán ca̠ca­tzi̠­ni­yá̠tit hua̠nti̠ na̠ tla̠n ca̠ca­tzi̠­niyá̠n, ¿túcu chú ya̠ li̠tlá̠n tla­hua­pá̠tit? Pus na̠chuná tala̠­ta̠lay hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán. $iA ’Caqui­la̠­hua­níhu, para hui­xinín caj xma̠nhuá ca̠pa̠x­qui̠­yá̠tit hua̠nti̠ na̠ ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, ¿túcu chú ya̠ li̠tlá̠n tla­hua­pá̠tit? Pus hasta ma̠squi hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán na̠chuná tat­la­huay. ehCPus laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xlianka­lhi̠ná caca̠t­la­hua­nítit li̠tlá̠n xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos chuná cumu la̠ hui­xinín xla­cas­quíntit xlacán xtat­la­huanín li̠tlá̠n. )gKLa̠tachá túcu nas­qui­niyá̠n cha̠tum cris­tiano, pus para kalhi̠ya cama̠xqui; y para tícu namak­lhti̠yá̠n hua̠ntu̠ milá ni̠ cali̠­huani. ^f5Para tícu huix nalak­xti̠­ka­xiyá̠n ni̠ cata­maka­pu̠s­pitni huata mejor calak­xti̠­pi­ni­para a̠lak­xti̠tu la̠qui̠ nalak­xti̠­ka­xi­pa­rayá̠n para luu chuná lac­pu­huán. Y na̠chuna li̠túm para tícu namak­lhti̠yá̠n min­cha­marra pus na̠ cama̠xqui quilh­ta­macú na̠ cale̠lh min­ta­maknu. geGLuu ya̠ tapa̠­xu­huá̠n caca̠­xa­kat­lí̠tit hua̠nti̠ cala̠huá naca̠­hua­niyá̠n y cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ camak­tá̠­yalh a̠má hua̠nti̠ naca̠­li̠­kalh­ka­ma̠­naná̠n. Gd’Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ kax­pat­pá̠tit quin­ta­chu­huí̠n pus luu caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n: Hui­xinín luu caca̠­pa̠x­quí̠tit hua̠nti̠ ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n, tla̠n caca̠­ca­tzi̠­nítit ma̠squi hua̠nti̠ ni̠ naca̠ucxilh­pu­tuná̠n. zcm’Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín hua̠n­ti̠cu laka­ti̠­yá̠tit hua̠k luu lac­tlá̠n cris­tianos naca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­ca­ná̠tit acxni̠ ni̠chuná li̠tax­tu­yá̠tit, porque cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ hua̠nti̠ xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán na̠chuná xta­li̠­pu̠lhca̠y a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n akska­hui­naní̠n pro­fetas. Jesús li̠chuhui̠nán lácu napa̠xqui̠ya hua̠nti̠ si̠tzi̠niyá̠n (Mateo 5.38‑48; 7.12) b’Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín hua̠nti̠ la̠nchú li̠pa̠­xu­hua­yá̠tit pi̠ kas­pá̠tit porque aca­li̠stá̠n natzin­csá̠tit. ’Koxu­taní̠n hui­xinín hua̠nti̠ la̠nchú li̠pa̠­xu­hua­yá̠tit pi̠ luu tla̠n li̠tzi­ya­ná̠tit porque aca­li̠stá̠n hui­xinín caj xpa̠­la­cata min­ta­li̠­pu­hua̠ncán la̠n nata­sa­yá̠tit. ay’Pero koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín hua̠nti̠ lac­rricu porque xma̠n huá uú nac ca̠quilh­ta­macú tla̠n luu li̠pa̠­xu­hua­yá̠tit min­tu­mi̠ncán, pero caj antiyá naqui̠­ta̠yay min­ta­pa̠­xu­hua̠ncán. P`Hui­xinín luu capa̠­xu­huátit a̠má quilh­ta­macú acxni̠ chuná naca̠t­la­hua­ca­ná̠tit y ni̠ cali̠­pu­huántit, porque nac akapú̠n hui­xinín naca̠­ma̠s­ka­hui̠­ca­ná̠tit; pus luu caj cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ na̠chuná tatit­la­huani̠t xalak­maká̠n xli̠­ta­la­ka­pas­nicán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos, la̠n tama̠­pa̠­tí̠­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ tica̠­ma­cá­milh Dios. K_’Luu li̠pa̠­xúhu hui­xinín camaklh­ca­tzí̠tit acxni̠ cris­tianos naca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n, acxni̠ luu naca̠t­la­kax­tu­ca­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n, acxni̠ cala̠huá naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit y naca̠­lak­makan­ca­ná̠tit cumu lá̠m­para hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hui­xinín caj xpa̠­la­cata cumu luu qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu aquit Xata­lac­sacni Chixcú. ^’Li̠pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­cántit hui­xinín hua̠nti̠ la̠nchú tzin­c­sta­makam­pá̠tit porque namín quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín la̠n naka­sá̠tit. ’Y na̠chuná luu li̠pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­cántit hui­xinín hua̠nti̠ la̠nchú tasa­pá̠tit porque aca­li̠stá̠n luu la̠n nali̠­tzi­ya­ná̠tit. ]}Aca­li̠stá̠n Jesús cacs ca̠la­ca­cá̠c­ni̠lh pu̠tum xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y chiné ca̠huá­nilh: —Luu li̠pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­cántit hui­xinín hua̠n­ti̠cu lac­pobre porque chuná namaka­maklhti̠­na­ná̠tit pu̠tum hua̠ntu̠ Dios xlá ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n y ca̠ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n nac xta­péksi̠t. ;\oPero na̠chuna li̠túm cumu Jesús xka­lhi̠y li̠t­li­hueke nac xmacni xli̠­hua̠k cris­tianos xta­xa­ma­ni­putún clháka̠t, y a̠ma̠ko̠lh ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ tamac­xá­malh hua̠k tápacsli. Jesús li̠chuhui̠nán hua̠ntu̠ luu xaxli̠ca̠na tapa̠xuhuá̠n (Mateo 5.1‑12) [Jesús na̠ xca̠­ma̠t­la̠nti̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xca̠akchi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán akska­huiní. 8ZiAcxni̠ Jesús tala­ka­ka­lhu̠­ta­hui­lachi nac a̠má ke̠stí̠n, pu̠tum ca̠tá̠­milh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac aktum pu̠scan, pero lhu̠hua cris­tianos cani̠hua̠ xalaní̠n antá xta­mini̠t: maka­pi­tzí̠n xalac Judea, xalac Jeru­salén, xa̠hua hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xquilhtú̠n pupunú nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xca̠­hua­nicán Tiro y Sidón. Ama̠­ko̠lh cris­tianos caj xta­mini̠t takax­matniy xta­chu­huí̠n y xa̠huachí la̠qui̠ naca̠­ma̠­pac­sa­nicán xta­ja­tatcán. OYJudas hua̠nti̠ xta̠San­tiago; chu Judas hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n liak­ska­huí­nalh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Jesús ca̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y lhu̠hua cristianos (Mateo 4.23‑25) /XWMateo chu Tomás; San­tiago xka­huasa Alfeo; Simón hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ta­peksi̠y maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n xca̠­hua­nicán cana­nistas; wWgAma̠­ko̠lh kalha­cu̠tiy após­toles hua̠nti̠ xlá ca̠lí̠lh­ca̠lh chiné xca̠­hua­nicán: Simón hua̠nti̠ Jesús li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Pedro; Andrés xta̠Simón; San­tiago y Juan; Felipe xa̠hua Bar­to­lomé; V Acxni̠ xka­ka­ko̠lh a̠má tzi̠sní Jesús ca̠ma̠­ké̠s­tokli pu̠tum hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh y acxni̠ pu̠tum támilh antá xlá ca̠lác­sacli kalha­cu̠tiy hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh xapós­toles. BU} Ni̠ li̠maka̠s li̠túm maktum quilh­ta­macú Jesús alh nac aktum ke̠stí̠n la̠qui̠ antá nat­la­huay ora­ción, y tan­tas­caca antá kalh­ta­hua­ká­nilh Dios. T Pero a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh y luu la̠n tasí̠­tzi̠lh y tzú­culh tala̠­huaniy para túcu cahuá tla̠n natat­la­huaniy Jesús. Jesús ca̠lacsaca kalhacu̠tiy xapós­toles (Mateo 10.1‑4; Marcos 3.13‑19) S' Jesús cacs ca̠la­caúcxilhli pu̠tum hua̠nti̠ antá xta­ta­nu̠­má̠­nalh nac a̠má pu̠si­culan, y aca­li̠stá̠n chiné huá­nilh a̠má chixcú: —Cas­tonkti mimacán. Amá chixcú chuná stonkli, y acxni­tiyá ca̠x­la­ní̠­nilh xmacán. =Rs Jesús chiné ca̠huá­nilh maka­pi­tzí̠n cris­tianos: —Chú aquit la̠nchú camá̠n ca̠ka­lhas­quiná̠n aktum tachu­huí̠n: ¿Túcu puhua­ná̠tit tlak tla̠n tla­huacán sábado acxni̠ jaxcán? ¿Pi̠ hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut, osuchí hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n? ¿Pi̠ tla̠n cahuá namak­ta̠­ya­yá̠hu para tícu luu mac­la­cas­quix­ni̠ma, osuchí ma̠squi ni̠ camak­ta̠­yáhu y ma̠squi cani̠lh? IQ Pero cumu Jesús hua̠k xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlacán xta­la­ca­pa̠s­tac­má̠­nalh pus huá xpa̠­la­cata chiné li̠huá­nilh a̠má hua̠nti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t xmacán: —¡Uú cata­la­ca­tzuhui! Amá chixcú la̠li̠­huán suácaj tá̠yalh y tala­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xlaya Jesús. bP=Pero na̠ antá xta­nu̠­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n fariseos xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlacán xtas­ka­laj­má̠­nalh Jesús la̠qui̠ nataucxilha chicá para nama̠­pacsay a̠má chixcú acxni̠ xli̠­huancán para tícu nas­cuja y la̠qui̠ chuná huijá nahuán hua̠ntu̠ nata­li̠­ma̠­la­capu̠y. fOENi̠ xli̠­maka̠s li̠túm lak­cha̠mpá a̠má quilh­ta­macú sábado acxni̠ xli̠­huancán para tícu nas­cuja, Jesús tanu̠chá nac xpu̠­si­cu­lancán judíos, antá xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. Na̠ antá xta­nu̠ma cha̠tum chixcú hua̠nti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t nac xas­tácat xmacán. f6~+|{zyxvurr&po+m&k*ilhZfedcHb\a$_]Z\[[ WV9UTSR&PON~M}LKEIHG.FED'BgA@?>> =j<< ;,99765=321@/.M,*)(''&A$#x" 'ljd b 8 6 K )UC6@y /Cumu Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­la­ca­pa̠s­tac­má̠­nalh, hua̠ntu̠ xlá tlá­hualh tasá­nilh cha̠tum actzu̠ kahuasa y antá yá̠hualh nac xpa̠xtú̠n, *M .Maktum quilh­ta­macú sac­stucán xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán xatícu cahuá a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu. ' -Pero a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠tu̠cu xtaaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ xlá xca̠­hua­nima, cumu huá Dios nia̠ xca̠­ma̠x­qui̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ nata­liaka­ta̠ksa, xa̠huachí xta­pe̠­cuaniy xla­cata nata­ka­lhas­quim­paray túcu luu xca̠­hua­ni­putún. Xatícu cahuá a̠tzinú tlak tali̠pa̠hu (Mateo 18.1‑5; Marcos 9.33‑37)  ,—Luu li̠huana̠ cakax­páttit hua̠ntu̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n y ne̠cxni napa̠­tzan­ka̠­yá̠tit, xla­cata pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú amá̠­calh qui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ naquin­ta­makni̠y.  +La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos tapa̠­xu­hua­ko̠lh porque xlacán xtaucxilhni̠t la̠ta tu̠ xka̠­lhi̠y xli̠­maka­tli­hueke Dios. Jesús li̠chuhui̠namparay pi̠ amá̠calh makni̠cán (Mateo 17.22‑23; Marcos 9.30‑32) Chu­nacú luu cacs xta­li̠­ta­mak­xtekni̠t la̠ta tu̠ xtla­huani̠t Jesús acxni̠ xlá chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: <q *Acxni̠ a̠má kahuasa tzú­culh tala­ca­tzu­hui̠y, xes­pí­ritu akska­huiní li̠cá̠s­nokli nac ca̠ti­yatni y snokli u̠n, pero Jesús li̠ma̠­pék­si̠lh a̠má akska­huiní xla­cata camák­xtekli, y a̠má kahuasa tat­lá̠n­ti̠lh y chuná chú maca­má̠x­qui̠lh xtla̠t. a ; )Jesús chiné kalh­tí̠­nalh: —Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ luu lay ca̠naj­la­yá̠tit pi̠ aquit cka­lhi̠y li̠t­li­hueke, ¿nícu acxni̠ luu nac­ti­ca̠­ta̠­pa̠­ti̠yá̠n la̠qui̠ hui­xinín tla̠n nat­la­hua­yá̠tit aktum ta­scújut? La̠li̠­huán huix cali̠ta min­ka­huasa. 9 k (Aquit aya cca̠­huá­nilh min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n pi̠ cata­ta­mac­xtú­nilh tamá xes­pí­ritu akska­huiní pero xlacán ni̠lay tama̠­mak­xté­kelh. g G 'pero xes­pí­ritu akska­huiní akchi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni, anka­lhí̠n maka­tasay, ma̠s­nokni̠y u̠n y tzucuy kalh­pupuy; anka­lhi̠ná chuná ma̠pa̠­ti̠­ni̠ma y ni̠ mak­xtekma. ~ u &Y cha̠tum chixcú hua̠nti̠ antá xmak­mima luu palha tzú­culh qui­lhán y chiné huá­nilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n, camak­ta̠ya quin­ka­huasa porque caj xma̠n huá cha̠stum;   %Li̠cha̠li li̠túm acxni̠ taqui̠­tás­pitli nac a̠má ke̠stí̠n, luu lhu̠hua cris­tianos támilh tapa̠x­toka Jesús.  $Acxni̠ chuná takax­mat­ko̠lh a̠má tachu­huí̠n taúcxilhli pi̠ ca̠ta sacstu Jesús xla­ca­huáya. La̠ta laca­tzá̠­lalh quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos ni̠ti̠cu tali̠­ta̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xlacán xtaucxilhni̠t. Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ xmactanu̠ma xespíritu akskahuiní (Mateo 17.14‑21; Marcos 9.14‑29) :m #Y antá nac xlacni puc­lhni takáx­matli xta­chu­huí̠n Dios, chiné huá: —Huá eé Quin­ka­huasa hua̠nti̠ aquit cpa̠x­qui̠y, xma̠nhuá caka­lha­kax­pátit. dA "Chu­nacú xchu­hui̠­nama acxni̠ minchá nac akapú̠n luu lanca puc­lhni hua̠ntu̠ ca̠akmi­li­ko̠lh; acxni̠ xlacán tacá­tzi̠lh pi̠ xta­ta­nu̠­má̠­nalh nac xlacni puc­lhni la̠n tapé̠­cualh. *M !Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n aya xtaamá̠­nalh, Pedro chiné huá­nilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná Jesús, ¡luu xali̠­huaca tla̠n pi̠ uú mac­xtum hui­la̠­náhu! Mejor u̠ctla­hua­yá̠hu aktutu lactzu̠ chiqui, aktum milá, aktum xla Moisés, y aktum xla Elías. Huá chuná xlá lí̠hua Pedro porque caj la̠ta xta­pe̠­cuaxni̠ni̠t ni̠ xca­tzi̠y túcu xqui­lhuama.  Ma̠squi Pedro chu xa̠maka­pi­tzí̠n luu xtalh­ta­ta­pu­tux­ni̠yá, juerza tala­ca­ta̠­yá­nilh porque xtaucxilh­má̠­nalh la̠ta lácu xka­lhi̠y li̠maka­tli­hueke Jesús xa̠hua xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­ta̠­la­yá̠­nalh.   Anta­nícu xlacán xta­la­yá̠­nalh xca̠­li̠s­ti­lini̠t aktum li̠la­káti̠t tax­káket, huá xlacán xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh la̠ta lácu xámaj pa̠ti̠nán Jesús nac Jeru­salén y la̠ta lácu xamá̠­calh mak­ni̠cán. .U Acxni­tiyá talák­milh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, cha̠tum Moisés xuani̠t y cha̠tum pro­feta Elías. U# Li̠huán xkalh­ta­hua­kama la̠ta nac xlacán luu xli̠­ca̠na túnuj huan­ko̠lh cumu lá̠m­para xlak­skoma, xa̠huachí la̠ta xli̠­lanca clháka̠t sna­papa huan­ko̠lh y luu sta­lanka. L Ma̠x cumu li̠tzi̠má quilh­ta­macú xla­ca­tza̠­lani̠t la̠ta chuná xca̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nani̠t Jesús ca̠ta̠­ta­la­cá̠c­xtulh kalha­tutu xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac aktum ke̠stí̠n la̠qui̠ antá nakalh­ta­hua­kaniy Dios, xma̠nhuá ca̠tá̠alh Pedro, San­tiago y Juan. 2] Luu xli̠­cána laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh la̠nchú y hua̠nti̠ uú tala­yá̠­nalh, hasta nia̠ tani̠y nahuán acxni̠ xli̠­ca̠na nataucxilha lácu Dios ámaj huili̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. Jesús ca̠li̠ma̠lacahua̠ni̠y kalhatutu xapós­toles pi̠ kalhi̠y lanca li̠tlihueke (Mateo 17.1‑8; Marcos 9.2‑8) Y~+ Pus na̠chuna li̠túm para tícu naqui­li̠­ma̠­xanán osuchí nali̠­ma̠­xanán quin­ta­chu­huí̠n, na̠chuná aquit Xata­lac­sacni Chixcú na̠ nac­li̠­ma̠­xanán acxni̠ nac­mim­paray cumu la̠ lanca rey, cli̠­mímaj nahuán xli̠­hua̠k xli̠­maka­tli­hueke Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua xán­geles. g}G Pus chu­na­li̠túm, ¿túcu xli̠­ma­cuánilh cha̠tum cris­tiano para tla̠n xká­lhi̠lh la̠ta túcua anán nac ca̠quilh­ta­macú pero cumu para ámaj ma̠lak­tzanke̠y xla­táma̠t nac xla­catí̠n Dios? /|W Porque hua̠nti̠ lak­ma̠x­tu­putún xla­táma̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú pus huata luu laca­tancs pi̠ ámaj ma̠lak­tzanke̠y; pero para tícu nama̠­lak­tzanke̠y xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata huata xlá cha̠­ca­tzi̠ya ámaj lak­ma̠xtuy nac xla­catí̠n Dios. { Aca­li̠stá̠n xpu̠­tumcán chiné ca̠huá­nilh: —Pus para tícu luu xli̠­ca̠na maktum quis­ta̠­la­ni­putún, capa̠­tzán­ka̠lh hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni y la̠ta cale̠nchá xcruz cha̠li cha̠lí y caquis­ta̠­lá­nilh hasta ma̠squi chuná tla̠n cali̠­ma­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata. 7zg y chiné xlá ca̠hua­nipá: —Hui­xinín na̠ caca­tzí̠tit pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú xli̠­ca̠na pi̠ luu la̠n cámaj pa̠ti̠nán, y a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni judíos luu maktum xli̠­ca̠na naquin­ta­lak­makán xa̠hua xana­puxcun cura chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. Naqui­mak­ni̠cán, pero xliaktutu quilh­ta­macú aquit nac­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. y' Jesús ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xla­cata ni̠ nata­li̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ Pedro xuani̠t, Hx  —Bueno, pero chi̠nchú hui­xinín, ¿tícu luu lac­pu­hua­ná̠tit aquit? —ca̠ka­lhás­quilh Jesús. Pedro chiné kálh­ti̠lh: —Huix Cristo hua̠nti̠ maca­mini̠t Dios xla­cata naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ namakni̠cán (Mateo 16.20‑28; Marcos 8.30–9.1) fwE Xlacán chiné takálh­ti̠lh: —Huí ti̠ huan pi̠ mat huix Juan Bau­tista, maka­pi­tzí̠n tahuán pi̠ mat huix pro­feta Elías, pero maka­pi­tzí̠n tahuam­paray pi̠ a̠huayu mat huix tzanká tícuya̠ pro­feta hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú pero chú mat lacas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n. [v/ Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús xani̠t kalh­ta­hua­kaniy Dios lacatum anta­nícu luu ca̠tza­yanca, y na̠ antá xta­ta̠­la­ya̠­nanchá xdis­cí­pulos, pero xlá chiné ca̠ka­lha̠s­quilh: —La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ quin­taucxilha, ¿tícuya̠ chixcú aquit quin­ta­li̠­macá̠n? fuE Xlacán pu̠tum tahuá̠­yalh y la̠n tákasli; aca­li̠stá̠n tama̠­mac­xtu­mi̠pá hua̠ntu̠ aka­tá̠x­tulh, tama̠­tzá­malh pa̠cu̠tiy cana̠sta xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu chu squi̠ti. Pedro li̠chuhui̠nán pi̠ huá Jesús, Cristo hua̠nti̠ mini̠t lakma̠xtunún (Mateo 16.13‑19; Marcos 8.27‑29) Ot Jesús tíyalh a̠má mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu chu tantiy squi̠ti, láca̠lh nac akapú̠n, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios xpa̠­la­ca­tacán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos, y acxni̠ ca̠lak­che­ke­ko̠lh ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos la̠qui̠ xlacán nata­ma̠akpi­tziniy cris­tianos. Fs Pus xlacán chuná tat­lá­hualh y pu̠tum tatáhui. Gr Huá chuná xlacán tali̠­huá­nilh porque luu lhu̠hua cris­tianos xuani̠t, ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh. Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —La̠li̠­huán caca̠­hua­nítit cris­tianos la̠qui̠ na̠ pu̠tunu tata­huilay para ya̠ ita̠tni ciento pu̠la­ca­tunu. q Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Huata mejor hui­xinín caca̠­ma̠­huí̠tit. —Pero na̠ ni̠para aquinín ni̠tu̠ cka­lhi̠­yá̠hu lhu̠hua cax­ti­lá̠n­chahu caj xma̠n mac­qui­tzis xa̠hua tantiy squi̠ti, sola­mente para naca­na̠huá tama̠­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ naca̠­ta̠­hua­yá̠hu u̠ma̠ko̠lh cris­tianos —takalh­tí̠­nalh xlacán. Tp! Acxni̠ aya tzú­culh ko̠tanu̠y a̠ma̠ko̠lh xka­lha­cu̠­tiycán após­toles talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné tahuá­nilh: —Antá la̠ uú hui­la̠­náhu ni̠tu̠cu ya̠ko̠lh lactzu̠ chiqui huata mejor caca̠­huani u̠ma̠ko̠lh cris­tianos cataalhá nac xchiccán osuchí anta­nícu tahui­lá̠­nalh lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n la̠qui̠ antá nata­mak­lak­tun­cu­huiy y antá nata­pu­tzay para túcu nata­huay. :om Pero cumu la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos tacá­tzi̠lh nícu xama pu̠tum ta­sta̠­lá­nilh; Jesús luu li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kát­li̠lh y tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán lácu Dios xla­cas­quín cala­tá­ma̠lh cris­tianos nac xasa̠sti xta­péksi̠t hua̠ntu̠ xámaj huili̠y nac ca̠quilh­ta­macú, y la̠ta xli̠­pu̠tum hua̠nti̠ talák­milh ta̠tat­laní̠n xlá ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh. 6ne Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh após­toles taqui̠­tás­pitli tzú­culh tali̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán Jesús la̠ta lácua xlacán taqui̠­táx­tulh, pero xlá laca­tunu cá̠le̠lh anta­nícu luu ca̠tzi­yanca y antá tácha̠lh lacatzú nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Bet­saida. 5mc Pero a̠má Herodes chiné xuan: —Pus ¿tícu cahuá tamá chixcú hua̠nti̠ huancán pi̠ mat luu ca̠t­la­huay lac­lanca y li̠cá̠cni̠t ta­scújut? Porque a̠má Juan Bau­tista aquit luu ma̠n cma̠­pix­chu­qui̠­nani̠t xak­xa̠ka. Y cumu Herodes ni̠ xla­ka­pasa Jesús luu juerza xla­ka­pas­putún. Jesús ca̠ma̠hui̠y akquitzis mi̠lh cristianos (Mateo 14.13‑21; Marcos 6.30‑44; Juan 6.1‑14) Gl pero maka­pi­tzí̠n huí ti̠ xta­huán pi̠ mat huá pro­feta Elías xmim­pa­rani̠t nac ca̠quilh­ta­macú, y maka­pi­tzí̠n xta­huam­paray pi̠ mat tzanká tícuya̠ pro­feta hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú pero chú mat xlá xla­cas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n. k  Maktum quilh­ta­macú a̠má gober­nador xuanicán Herodes cátzi̠lh la̠ta túcua xlá xli̠s­cujma Jesús, pero xlá ni̠ xca­tzi̠y xatúcu luu naca̠­najlay porque huí ti̠ xuan pi̠ mat Juan xla­cas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n, "j= Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos tatá­ca̠xli y lacaxtum táalh nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n xlacán xta­liakchu­hui̠­nam­pu̠lay xta­chu­huí̠n Dios lácu xlá xca̠­lak­ma̠x­tu­putún cris­tianos, y na̠chuná xta­ma̠t­la̠nti̠y cati̠huá hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y la̠tachá túcuya̠ tajátat. Herodes xlakapasputún tícu a̠má Jesús (Mateo 14.1‑12; Marcos 6.14‑29) tia Pero anta­nícu ni̠ naca̠­ma­ka­maklh­ti̠­nan­ca­ná̠tit la̠li̠­huán cata­cá̠xtit nac a̠má ca̠chi­quí̠n y acxni̠ natax­tu­yá̠tit caca̠­lac­tin­c­xcántit pokxni hua̠ntu̠ ca̠lac­ta­huacán nac min­tan­tu̠ncán la̠qui̠ chuná nataucxilha a̠ma̠ko̠lh cris­tianos pi̠ niaj min­cuentajcán para nata­lak­tzanka̠y. bh= Y anta­nícu nachi­pi­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n capu­tzátit hui­xinín aktum chiqui anta­nícu nata­mak­xte­ká̠tit chu­natá la̠ nachi­pi­ná̠tit hasta acxni̠ natam­pa­ra­ya̠­pítit. ggG Acxni̠ nia̠ xtaán chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠tu̠ cali̠­pítit hua̠ntu̠ namac­la­cas­qui­ná̠tit nac tiji cumu la̠ mili̠x­tokcán osuchí mimur­ralhcán, ni̠para hua̠ntu̠ nahua­yá̠tit, ni̠para tumi̠n. Caj xma̠n huá cali̠­pítit milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ lha­ka̠­ni̠­tátit y ni̠ cali̠­pítit maca­tiyú̠n. kfO Huá luu ca̠li̠­má­ca̠lh la̠qui̠ nata­liakchu­hui̠nán lácu Dios xma̠­tzu­qui̠­putún xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú, y la̠qui̠ nata­ma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ tata­ja­tat­lako̠y. 3e a Maktum quilh­ta­macú Jesús ca̠ma̠­ké̠s­tokli kalha­cu̠tiy xapós­toles y ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke chu li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ tla̠n nata­ma̠t­la̠nti̠y ti̠pa̠­katzi tajátat y na̠chuná hua̠nti̠ xca̠­mac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní. pdY8Xtzí chu xtla̠t a̠má tzuma̠t caj luu cacs xta­li̠­la­ca­huán hua̠ntu̠ xtla­huani̠t, pero Jesús ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xla­cata ni̠ti̠cu nata­li̠­ta̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t.&cE7Caj la̠ xakát­li̠lh, a̠má tzuma̠t lacas­ta­cuánalh y tuncán tá̠qui̠lh. Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh pi̠ cama̠­huí̠­calh. b16Acxni̠ cha̠lh anta­nícu xlá xmá a̠má tzuma̠t, xlá maca­chí­palh y palha chiné huá­nilh: —¡Tzuma̠t, la̠li̠­huán cata̠qui! a75Pero xlacán caj tali̠­li̠­tzí­yalh hua̠ntu̠ ca̠huá­nilh porque xlacán laca­tancs xta­ca­tzi̠y pi̠ xni̠ni̠t a̠má tzuma̠t. i`K4La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos hua̠k xta­ta­sa­má̠­nalh y xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh, pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ cata­sátit, porque tamá tzuma̠t ni̠tu̠ ni̠ma pus xlá caj lhta­tama. [_/3Acxni̠ tácha̠lh nac chiqui ni̠ti̠cu má̠x­qui̠lh tala­cas­quín na̠ pu̠tum tatanu̠y huata caj xma̠nhuá cata­tá­nu̠lh Pedro, San­tiago y Juan xa̠hua xtzí chu xtla̠t a̠má tzuma̠t. V^%2Pero Jesús káx­matli hua̠ntu̠ xqui­lhuama y chiné huá­nilh Jairo: —Huix luu xli̠­ca̠na caqui­li̠­pá̠­huanti y ni̠ capé̠­cuanti, porque a̠má min­tzuma̠t natat­la̠nti̠y. u]c1Jesús chu­nacú xchu­hui̠­nama acxni̠ chilh cha̠tum chixcú xlá antá minchá nac xchic Jairo, y chiné huá­nilh: —Huata ma̠x xatlá̠n niaj xma̠­maka­pali Quim­pu̠­chi­nacán, porque min­tzuma̠t aya ni̠lh. 7\g0Jesús chiné huá­nilh: —Na̠na, huix aya tat­la̠n­ti̠­ni̠ta porque luu xli̠­ca̠na qui­li̠­pá̠­huanti, pus chú luu li̠pa̠­xúhu capit nac mín­chic. <[q/Amá pusca̠t acxni̠ xlá cátzi̠lh pi̠ xma̠­nok­lhu­cani̠t la̠li̠­huán lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, pero caj la̠ta xta­pe̠cua xlá clhpi­pi­ti̠­lhay laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n Jesús y talak­si­yú­nilh nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­pu̠tum cris­tianos túcu xpa̠­la­cata xli̠­xa­ma­nini̠t clháka̠t; y huá­nilh pi̠ la̠ xamá­nilh clháka̠t tuncán tat­lá̠n­ti̠lh. VZ%.Pero Jesús chiné huá: —Pero huí cha̠tum hua̠nti̠ tze̠k qui­xá­malh porque aquit tla̠n cmaklh­cá­tzi̠lh pi̠ huí hua̠nti̠ cli̠­ma̠­pác­xalh qui­li̠t­li­hueke la̠nchú. Y-Jesús tachó­kolh y chiná kalhas­qui­ní̠­nalh: —¿Tícu xámalh qui­lháka̠t? Pero cumu ni̠para cha̠tum kalh­ta­si­yú­nilh para tícu xámalh, Pedro chu maka­pi­tzí̠n xcom­pa­ñeros chiné tahuá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, huix ucxílhpa̠t pi̠ luu ma̠rí tza­macán y la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos lacatum lacatum tatok­lhmá̠n. "X=,Amá pusca̠t xak­lhchá̠n tze̠k mini̠­nichá Jesús y xamá­nilh clháka̠t, acxni­tiyá tuncán tachó­kolh la̠ta xlá cstaj­makama kalhni. vWe+Y na̠ antá csta̠­lama cha̠tum pusca̠t, pero xlá xka­lhi̠y aktum tajátat y ma̠rí cstaj­makama kalhni ma̠x cumu aya xle̠ma xliakcu̠tiy ca̠ta la̠ta xlá chuná xtzu­cuni̠t, y la̠ta xka­lhi̠y xtumi̠n aya xlac­tla­hua­mi̠­ko̠ni̠t caj la̠ta xta­cu­chi̠­má̠­nalh doc­tores; pero ni̠para cha̠­tumá tícu luu xma̠­pac­salhá. ,VQ*porque xuí caj xma̠n cha̠stum xtzuma̠t xlá cajcu akcu̠tiy ca̠ta xka­lhi̠y pero chú xta̠­tatlay y luu snu̠n xuani̠t a̠huayu aya xni̠­putún. Acxni̠ Jesús xla­ka­majá, luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh nac tiji y hasta xta­la̠­lak­xqui­ti­ti̠­lhay. iUK)Na̠ acxni­tiyá chilh cha̠tum chixcu xuanicán Jairo, eé chixcú luu tali̠­pa̠hu xuani̠t y na̠ luu xca̠­pux­cuniy nac xpu̠­si­cu­lancán judíos hua̠ntu̠ xuí nac a̠má ca̠chi­quí̠n. Acxni̠ xlá lák­cha̠lh, laka­ta­tzo­kós­talh nac xtantú̠n Jesús y huá­nilh pi̠ cat­lá­hualh li̠tlá̠n calá­kalh nac xchic, MT(Acxni̠ Jesús tacut­pa­rachá a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos, luu li̠pa̠­xúhu taqui̠­pá̠x­tokli porque xlacán aya xta­ka­lhi̠­má̠­nalh. cS?'—Huata mejor huix catás­pitti nac mín­chic y cati̠huá caca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nanti lácu Dios laka­lha­ma­ni̠tán. Amá chixcú xlá alh y cati̠huá ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh lácu Jesús xma̠­pac­sani̠t. Cha̠tum pusca̠t xamaniy clháka̠t Jesús y pacsa (Mateo 9.18‑26; Marcos 5.21‑43) }Rs&Amá chixcú hua̠nti̠ xmac­tax­tuni̠t xes­pí­ritu akska­huiní huá­nilh Jesús xla­cata camá̠x­qui̠lh tala­cas­quín na̠ na­sta̠­laniy, pero Jesús li̠ma̠­pék­si̠lh xla­cata cata­mák­xtekli y chiné huá­nilh: IQ %Pus huá xpa̠­la­cata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua­nicán Gerasa tas­quí­nilh li̠tlá̠n Jesús xla­cata cata­tam­pú̠x­tulh nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán porque ma̠rí xta­pe̠­cuaniy. Jesús juerza táju̠lh nac barco y alh a̠laca­tunu. rP]$Pero maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xtaucxilhni̠t lácu xma̠t­la̠n­ti̠­cani̠t a̠má chixcú hua̠nti̠ xmaka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní, xlacán tzú­culh tali̠­ta̠­chu­hui̠nán. aO;#Y lhu̠hua cris­tianos táalh taucxilha hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuni̠t. Acxni̠ xlacán tácha̠lh anta­nícu xlaya Jesús taúcxilhli pi̠ antá culucs xuí a̠má chixcú hua̠nti̠ xmac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní; pero chú aya lacas­ta­lanca xuí y clha­ka̠­nani̠t. Pus acxni̠ xlacán taúcxilhli tape̠­cuánilh. ZN-"Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh paxni acxni̠ xlacán taúcxilhli hua̠ntu̠ xlani̠t, caj la̠ta xta­pe̠­cuacán tokosú̠n tatzá̠­lalh y cati̠huá tzú­culh tata̠­li̠­chu­hui̠nán la̠ta tícu xlacán xta­ma̠­nok­lhuy nac ca̠tu­huá̠n xa̠hua nac ca̠chi­quí̠n. M/!Ama̠­ko̠lh xes­pi­ri­tucán akska­huiní tamák­xtekli a̠má chixcú y huata huá tamac­tá­nu̠lh a̠ma̠ko̠lh paxni. Pero cumu a̠ma̠ko̠lh paxni luu la̠n tape̠­cuáxni̠lh antá xlacán pu̠tum táalh nac aktum talhpá̠n y tajic­suako̠lh nac pupunú. }Ls Antá lacatzú nac ke̠stí̠n xta­put­swa̠­yan­tla̠­huán lhu̠hua paxni, pus xlacán tahuá­nilh xla­cata caca̠­má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú nata­mac­tanu̠y a̠ma̠ko̠lh paxni. Jesús ca̠má̠x­qui̠lh tala­cas­quín. KAma̠­ko̠lh xes­pi­ri­tucán akska­huiní tas­quí­nilh li̠tlá̠n Jesús la̠qui̠ ni̠ naca̠­macá̠n nac pu̠pa̠tí̠n. pJYJesús chiné kalhás­quilh a̠má xes­pí­ritu akska­huiní: —¿Túcu hua­ni­cana? Xlá kalh­tí̠­nalh: —Quin­ca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠­caná̠n Legión. Huá chuná xlá li̠kalh­tí̠­nalh porque a̠má xes­pí­ritu akska­huiní luu clhu̠­huacán xta­huani̠t hua̠nti̠ xta­mac­ta­nu̠­má̠­nalh a̠má chixcú. YI+Mak­lhu̠hua tatzák­salh cris­tianos xta­chi̠­hui­li̠­putún a̠má chixcú la̠qui̠ lacatum nata­huilay y xta­li̠­chi̠­huili̠y cadenas nac xca̠­macaní̠n xa̠hua nac xca̠­tan­tu̠ní̠n, pero cumu a̠má akska­huiní xma̠x­qui̠y xli̠t­li­hueke hua̠k xca̠­lac­putxa y mákat xtza̠lay antá xan nac desierto anta­nícu ni̠ti̠ lama cris­tianos. Acxni̠ xlá lák­cha̠lh Jesús xlá tuncán huá­nilh a̠má xes­pí­ritu akska­huiní xla­cata camák­xtekli a̠má chixcú, pero xlá laka­ta­tzo­kós­talh Jesús y chiné huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu? Aquit cca­tzi̠y pi̠ huix Jesús xka­huasa lanca li̠cá̠cni̠t Dios, xa̠huachí huix caj qui­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­pu­tuna. Pus luu cat­lahua lanca li̠tlá̠n ni̠ caqui­ma̠­pa̠­ti̠ni. HGAcxni̠ Jesús tacutli nac barco la̠li̠­huán lák­milh cha̠tum chixcú antá xalá nac a̠má ca̠chi­quí̠n. Amá chixcú maka̠sá la̠ta xak­chi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní, xa̠huachí xlá ni̠ clha­ka̠nán y ni̠para maktum lacatum xta­huilay nac aktum chiqui huata mejor caj xca̠­ta­sa­ta­pu̠li̠y nac ca̠pú­sa̠ntu. +FOAcxni̠ tapa̠­ta­cut­ko̠lh pupunú tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Gerasa, luu xma̠­la­ka­tancs xta̠­la­kax­tokui Gali­lea. ;EoJesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —¿Nícu chú huí min­ta­ca̠­naj­latcán cumu hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ xli̠­ca̠na qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu? Pero cumu xlacán luu la̠n xta­pe̠­cuaxni̠ni̠t, cacs xta­li̠­la­ca­huán y sac­stucán chiné xta­la̠­ka­lhas­quín: —¿Tícu cahuá eé chixcú? Pus hasta ma̠squi u̠n xa̠hua pupunú ca̠ma̠­peksi̠y y xlacán hua̠k taka­lha­kax­mata. Cha̠tum chixcú xalac Gerasa xmactanu̠ma xespíritu akskahuiní (Mateo 8.28‑34; Marcos 5.1‑20) DAma̠­ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n la̠li̠­huán táalh tama̠­la­ka­hua̠ni̠y Jesús y chiné tahuá­nilh: —¡Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, chú xlá ama̠­náhu mu̠x­tu­yá̠hu! Jesús la̠li̠­huán tá̠qui̠lh y ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh a̠má u̠n chu pupunú xla­cata catá­cacsli; pu̠tum tacac­sko̠lh y hasta luu ca̠tzi­yanca huan­ko̠lh. 4CaPero acxni̠ xta­pa̠­ta­cut­má̠­nalh a̠má chú­chut Jesús lhta­ta­tá­ma̠lh nac barco. Y acxni̠ aya xta­la­qui­ta̠t­lani̠t pupunú luu palha u̠n tahui­lachi hasta tzú­culh taju̠y chú­chut y a̠tzinú xuani̠t aya xtas­tapay y xlak­tzan­ka̠­putún nac chú­chut. hBIMaktum quilh­ta­macú Jesús ca̠ta̠­tá­ju̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac aktum barco porque xlá ca̠huá­nilh pi̠ xam­putún a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú, y la̠li̠­huán tatá­ca̠xli y táalh. A'Jesús chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios y talak­tzaksay hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ma̠­peksi̠y, pus xli̠­ca̠na huá tama̠­ko̠lh quintzí xa̠hua qui­na­ta̠lán. Jesús ca̠ma̠cacsay u̠n chu pupunú (Mateo 8.23‑27; Marcos 4.35‑41) 9@kPero maka­pi­tzí̠n cris­tianos chiné tahuá­nilh Jesús: —Mintzí xa̠hua mili̠­ta­la­ka­pasni tapu­tzamá̠n porque mat tata̠­chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n. d?ACaj li̠puntzú tachilh xtzí Jesús xa̠hua xli̠­ta­la­ka­pasni anta­nícu xlá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos, xlacán ni̠lay xta­ta­nu̠­ya̠chá porque luu lhu̠hua xtza­macán. N>’Pus huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n, luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­hua­nimá̠n porque hua̠nti̠ kalhi̠y tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni a̠tzinú luu lhu̠hua nama̠x­qui̠­cancú, pero hua̠nti̠ luu ni̠para lhu̠hua tuncán kalhi̠y, namak­lhti̠­ko̠cán hasta ma̠squi xma̠nhuá hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y. Jesús ma̠siyuy tícu luu xtzí chu xnata̠lán (Mateo 12.46‑50; Marcos 3.31‑35) =Y na̠chuna li̠túm ni̠tu̠cu anán para túcu caj tze̠k huí para ni̠ juerza naca­tzi̠cán, y na̠chuná para aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj tze̠k huan­cani̠t ni̠ chu­natá cati­ta­mák­xtekli para ni̠ juerza ca̠la­kuá̠n nata­huilay. :<m’Y na̠chuna li̠túm cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit, ni̠para cha̠tum anán cris­tiano hua̠nti̠ para la̠ nama̠­pasi̠y aktum li̠maksko chú la̠li̠­huán naliakpu­lon­kxuili̠y para túcu, osuchí para nata­ma̠cnu̠y nac xtampí̠n xpu̠­tama; pus huata mejor tu̠ nat­la­huay nahuili̠y anta­nícu ta̠lhmá̠n la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­tanu̠y nac chiqui nataucxilha tax­káket. x;iPero a̠ma̠ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat pus xlacán huá tali̠­taxtuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu xli̠­hua̠k xna­cujcán tali̠­ca̠­najlay xta­chu­huí̠n Dios, pero na̠chuna li̠túm luu maktum tali̠­tanu̠y pi̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y y chuná tzucuy talak­tzaksay y cumu tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán pus chuná tali̠­ma̠sta̠y lhu̠hua xta­hua­catcán. Xatakalhchuhuí̠n aktum lámpara (Marcos 4.21‑25) :{Y a̠má li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n huá tali̠­taxtuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, pero cumu chu­na­tiyá la̠ta xlacán tala­má̠­nalh y tzucuy taliaka­tiyún hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú para xtu­mi̠ncán osuchí la̠ta lácu xlacán a̠tzinú luu tla̠n tapa̠­xu­huay tamaklh­ca­tzi̠y, y chuná tali̠­ma̠­lan­kako̠y xta­ca̠­naj­latcán y ni̠tu̠cu tama̠sta̠y xta­hua­catcán. 9 Y a̠ma̠ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠chi­huixni huá tali̠­taxtuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, luu xli̠­ca̠na aktum tapa̠­xu­huá̠n taca̠­najlay, pero cumu ni̠ lhu̠hua taka­lhi̠y xtan­káxe̠k y acxni̠ ca̠li̠­tzak­sacán para luu xli̠­ca̠na taca̠­najlay huata mejor caj taak­xtek­makán. f8E y a̠ma̠ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac tiji huá li̠tax­tuko̠y cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios pero acxni̠ mina̠chá akska­huiní ma̠ta­pa̠­nu̠ko̠y a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xuí nac xna­cujcán la̠qui̠ ni̠ nata­ca̠­najlay y chuná ni̠ nata­lak­taxtuy xli̠s­tac­nicán. S7 ’Pus chú luu li̠huana̠ cuentaj cat­la­huátit, huá eé hua­ni­putún a̠má takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­huanín: Amá li̠chánat huá hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios; x6i Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín xli̠­ca̠na pi̠ Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­pu­tuná̠n la̠qui̠ naaka­ta̠k­sá̠tit la̠ta lácu xlá laca­pa̠s­tacni̠t nahuili̠y xasa̠sti xta­péksi̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú, pero huá la̠ta xli̠­maka­pi­tzí̠n cris­tianos caj cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy hua̠ntu̠ tzinú tuhua aka­ta̠k­scán pero hua̠ntu̠ xlacán tala­ka­pasa, pero ma̠squi cataúcxilhli hua̠ntu̠ nakan­taxtuy chu­na­tiyá nata­ta­mak­xteka cumu lá̠m­para ni̠tu̠ taucxilh­má̠­nalh, y acxni̠ nata­kax­matko̠y quin­ta­chu­huí̠n ni̠ti̠cu cati­taaká­ta̠ksli. Jesús ma̠lacapu̠tuncuhui̠y xatakalhchuhuí̠n chana̠ná (Mateo 13.18‑23; Marcos 4.13‑20) 5 Caj li̠puntzú xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús taka­lhás­quilh túcu luu xuani­putún a̠má takalh­chu­huí̠n. +4OPero maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat, y acxni̠ tástacli a̠má tachaná̠n luu lhu̠hua tahuácalh xtahuacatcán, huí tu̠ xkalhi̠y hasta aktum ciento caj la̠ta akatum xaquihui. Acxni̠ huan­kó̠lh eé tachu­huí̠n Jesús chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —¡Para hui­xinín kax­pat­pá̠tit quin­ta­chu­huí̠n pus caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ cuani­putún! Jesús huan túcu xpa̠lacata ca̠li̠chuhui̠nán caj la̠ lactzu̠ cuento (Mateo 13.10‑17; Marcos 4.10‑12) J3 Maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n, pero acxni̠ xlá pulhli lhtucú̠n ma̠lan­ka̠­ko̠lh porque luu lhu̠hua a̠má lhtucú̠n hua̠ntu̠ tápulhli. ~2uMaka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠lak­chi­huixni, acxni̠ xlacán tápulhli ni̠ tata̠­yá­nilh pálaj tás­ca̠cli porque ni̠ xta­ka­lhi̠y chú­chut hua̠ntu̠ nata­li̠­kotnún la̠qui̠ tla̠n natas­taca. Z1-—Maktum quilh­ta­macú cha̠tum cha­na̠ná alh chan xatalhtzi xli̠­chánat. Acxni̠ xlá cxpu­yu­makama xli̠­chánat maka­pi­tzí̠n tata­ma̠chá nac tiji, pero cumu luu lhu̠hua cris­tianos xtat­la̠­huán la̠n talac­ta̠­yá­mi̠lh, y na̠ tamim­pa­rachá xlacán lactzu̠ spu̠n tasa­cuaqui̠­ko̠lh. o0WCani̠hua̠ xalaní̠n cris­tianos tata­mac­xtú­mi̠lh la̠qui̠ nataucxilha Jesús, pero acxni̠ luu lhu̠­huatá xta­tas­tokni̠t xlá ca̠li̠­xa­kát­li̠lh aktum takalh­chu­huí̠n y chiné ca̠huá­nilh: M/chu Juana hua̠nti̠ xpusca̠t xuani̠t Cusa, eé chixcú huá luu xta̠s­cuja gober­nador Herodes; xa̠hua Susana y lhu̠hua maka­pi­tzí̠n lac­chaján hua̠nti̠ xlacán xta­li̠­mak­ta̠­ya­ni̠nán la̠ta túcu xlacán xta­ka­lhi̠y. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum chana̠ná (Mateo 13.1‑9; Marcos 4.1‑9) Q.Pero na̠ xca̠­ta̠­la­pu̠lay maka­pi­tzí̠n lac­chaján hua̠nti̠ xlá xca̠­ma̠­pac­sa­nini̠t xta­ja­tatcán, y maka­pi­tzí̠n xca̠­ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t acxni̠ xca̠­mac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní. Antá xmak­lat­la̠­huán María hua̠nti̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Mag­da­lena, huá eé pusca̠t xmac­ta­nu̠ni̠t pu̠lac­tujún xes­pí­ritu akska­huiní, pero Jesús xmac­ma̠x­tuni̠t; \}I{zyxwvju^ss(qpso mkjhgfepcba`_]b[ XRWUSQQ0PIOL*JIGF0EDC=;:U8765i44200. ,,C*@('B&m%7$"!< a"oT & d(8!o; #Pus luu cuentaj cat­la­huátit a̠má tax­káket hua̠ntu̠ li̠la­ca­hua̠­na­ná̠tit la̠qui̠ ni̠ xamaktum xala­ka­ca̠­pucsua nahuán. cn? "Min­ti­yat­li̠­huacán na̠ kalhi̠y xli̠­maksko pus huá mila­kas­ta­pucán. Para mila­kas­tapu tla̠n laca­hua̠nán xli̠­pu̠tum min­ti­yat­li̠hua hua̠k tla̠n porque kalhi̠y tax­káket, pero para mila­kas­tapu ni̠tlá̠n laca­hua̠nán xli̠­hua̠k tu̠ huí nac min­ti­yat­li̠hua xala­ka­ca̠­pucsua lama. m !Jesús chiné huampá: —Pus cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit ni̠ti̠cu anán cris­tianos hua̠nti̠ nama̠­pasi̠y aktum li̠maksko y caj lá nama̠­pa­si̠ko̠y chú nama̠­tze̠ka, osuchí naliakpu­lon­kxuili̠y aktum cajón; huata mejor hui­li̠cán anta­nícu ta̠lhmá̠n la̠qui̠ hua̠nti̠ nata­tanu̠y nac a̠má chiqui nataucxilha tax­káket. 1l[ Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac Nínive na̠ naca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n nac xla­catí̠n Dios acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta lácu xlá naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cris­tianos, porque xlacán xli̠­ca̠na talak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán acxni̠ Jonás ca̠li̠­xa­kát­li̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, pero hui­xinín ni̠para tzinú qui­la̠­ca̠­naj­la­ni­pu­tu­ná̠hu ma̠squi la̠nchú ca̠ta̠­chu­hui̠­namá̠n cha̠tum ti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná pro­feta Jonás. Xlakastapucán cristianos caj la̠ aktum lámpara (Mateo 5.15; 6.22‑23) k Acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta lácu Dios naca̠­ta̠t­la­huay cuenta xli̠­hua̠k cris­tianos, a̠má pusca̠t hua̠nti̠ xma̠­pek­si̠nán xamaká̠n nac Sur, xlá nata̠yay la̠qui̠ naca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n nac xla­catí̠n Dios hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ hui­látit ca̠lacchú quilh­ta­macú; porque xlá ma̠squi luu mákat xuani̠t nac xpu̠­la­tama̠n milh kax­matniy xta­chu­huí̠n ska­lala rey Salo­món, pero hui­xinín ni̠ qui­la̠­kax­mat­ni­yá̠hu ma̠squi uú ca̠ta̠­chu­hui̠­namá̠n cha̠tum hua̠nti̠ tlak ska­lala ni̠ xachuná rey Salo­món. >ju Xlá caj xla­táma̠t ca̠li̠­ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh xalak­maká̠n cris­tianos hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac Nínive, pi̠ xli̠­ca̠na Dios xma­ca­mini̠t; pus na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y qui­la­táma̠t a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh la̠nchú eé quilh­ta­macú pi̠ xli̠­ca̠na Dios qui­ma­ca­mini̠t. *iM Cumu luu lhu̠hua cris­tianos xta­mac­xtu­mi̠ma anta­nícu xláya Jesús xlá chiné tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y: —Koxu­taní̠n a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh la̠nchú eé quilh­ta­macú porque luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán, y anka­lhi̠ná quin­tas­qui­ni­má̠­nalh cac­tlá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ naquin­ta­li̠­ca̠­naj­laniy para xli̠­cána aquit hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠xtuy. Pero xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ cac­ti­ca̠­li̠­ma̠­la­kas­tá̠­ni̠lh hua̠ntu̠ xlacán taucxilh­putún, huata mejor nac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y aktum ta­scújut cumu la̠ tu̠ Dios tit­lá­hualh maká̠n nac xla­táma̠t pro­feta Jonás. Ch Pero xlá chiné kalh­tí̠­nalh: —Atzinú luu lac­li̠­pa̠­xúhu cata­la­tá­ma̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios y talak­tzaksay tama̠­kan­taxti̠y. Hua̠nti̠ ni̠ taca̠najlaniy Jesús tahuaniy catláhualh aktum lanca tascújut (Mateo 12.38‑42; Marcos 8.12) Pg Jesús chu­nacú xchu­hui̠­nama acxni̠ cha̠tum pusca̠t palha chiné quilh­minchá: —¡Li̠pa̠­xúhu lama a̠má pusca̠t hua̠nti̠ ma̠la­ka­tun­cu­huí̠n y ma̠tzi­quí̠n! f Y la̠li̠­huán xlá naán ca̠tiyay a̠kalha­tujún li̠túm akska­hui­niní̠n hua̠nti̠ na̠ luu lac­li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y, y pu̠tum tamac­tanu̠y a̠má chixcú hua̠nti̠ xlá aya xtat­la̠n­ti̠ni̠t, pus a̠má chixcú a̠tzinú luu li̠xcáj­nit huan xta­pu­huá̠n ni̠ xachuná cumu la̠ xapu̠lh. Hua̠nti̠ luu xli̠ca̠na lacli̠pa̠xúhu %eC Acxni̠ xlá nachín ma̠nok­lhuy a̠má chixcú cumu la̠ aktum chiqui hua̠ntu̠ li̠huana̠ ca̠x­ya̠­hua­cani̠t y li̠huana̠ ca̠palh­cani̠t. d7 ’Acxni̠ xes­pí­ritu akska­huiní ma̠mak­xte­kecán cha̠tum chixcú, mákat an lata­pu̠li̠y y laca­pu­tzay xanícu luu najaxa; pero cumu ni̠ namaclay chiné nalac­pu­huán: “Huata mejor nac­tas­pit­paray nac quín­chic anta­nícu ctax­tuchá.” Vc% ’Pus na̠chuná chú, hua̠nti̠ ni̠ lakati̠y hua̠ntu̠ cli̠s­cujma caj qui­lak­si̠­tzi̠niy hua̠ntu̠ aquit cli̠s­cujma, y hua̠nti̠ ni̠ lac­xtum quin­ta̠­ma̠­macx­tumi̠y cris­tianos la̠qui̠ aquit nac­ca̠­lak­ma̠xtuy, pus huata tamá xlá caj ca̠ma̠­paj­pi­tzima la̠qui̠ li̠huaca nata­lak­tzanka̠y. Hua̠nti̠ xli̠maktiy mactanu̠y xespíritu akskahuiní a̠tzinú li̠xcájnit li̠catzi̠y (Mateo 12.43‑45) b! Pero para nalak­chín cha̠­tum­li̠túm chixcú hua̠nti̠ a̠tzinú luu tli­hueke ni̠ xachuná xlá, y para namaka­tlajay pus chuná tla̠n namak­ka­lhankóy hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y; pus na̠ xta̠­chuná cumu la̠ aquit ctla­huani̠t akska­huiní. 'aG ’Porque cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit, para cha̠tum chixcú ni̠ pe̠cuán y luu xli̠­ca̠na tli­hueke y kalhi̠y luu xatlá̠n xli̠­ta­la̠tni pus chuná tla̠n mak­ta­kalha xchic y ni̠ mak­li̠­huán la̠ta túcu kalhi̠y hua̠ntu̠ xlá ma̠qui̠ni̠t. >`u Pus aquit huá xli̠t­li­hueke Dios cca̠­li̠­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­hui­ninín la̠qui̠ chuná hui­xinín nali̠­ca­tzi̠­yá̠tit pi̠ a̠má xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ nahuili̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú aya tzu­cuni̠t kan­taxtuy nac mila­ta­ma̠tcán. m_S Pus para xli̠­ca̠na aquit cka­lhi̠y xli̠t­li­hueke Beel­zebú, y chi̠nchú hua̠nti̠ min­ta̠­chi­quicán na̠ tata­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­hui­niní̠n, ¿lácu pi̠ na̠ huá taka­lhi̠y xli̠t­li­hueke Beel­zebú? Poreso anta­tuncán li̠taaka­ta̠ksa pi̠ ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ hua­ná̠tit. l^Q Pus na̠chuná chú para akska­huiní chu hua̠nti̠ ca̠ta̠s­cujma nata­ta­paj­pi­tziy y natzucuy la̠la­ca­ta­huacay, ¿pi̠ tla̠n cahuá chú maka̠s naka­lhi̠y xli̠t­li­hueke? Huá chuná cli̠­qui­lhuama porque hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ aquit cca̠­ta­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní porque mat aquit cta̠s­cujma y cka­lhi̠y xli̠t­li­hueke Beel­zebú y mat huá xli̠t­li­hueke cca̠­li̠­ta­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní. ]' Pero cumu xlá xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: —La̠tachá tícuya̠ gobier­no, para xlá caj tzucuy tala̠­ma­ka­si̠­tzi̠y sac­stucán y nata­ta­paj­pi­tziy, pus sac­stucán nata­la̠­lac­tla­hua­ya̠­huay. Y na̠chuna li̠túm para nac aktum chiqui anta­nícu huí cha̠tum chixcú y tahui­lá̠­nalh xcamán y para caj natzucuy tala̠­la­ca­ta̠­qui̠y pus ni̠lay cati­ta­pá­lhi̠lh huata caj pu̠tum nala̠­lac­tla­hua­ya̠­huay. ?\w Y a̠maka­pi­tzí̠n na̠ caj xta­tzak­sa­má̠­nalh xtas­qui­ni­má̠­nalh xla­cata cat­lá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ nataucxilha. W[' pero maka­pi­tzí̠n chiné tzú­culh tahuán: —Eé chixcú huá ca̠li̠­ta­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní porque xlá kalhi̠y xli̠t­li­hueke Beel­zebú hua̠nti̠ luu xapuxcu diablo. Z% Maktum quilh­ta­macú Jesús xmac­ta­mac­xtuma xes­pí­ritu akska­huiní cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu xmaka­tla­jani̠t y xma̠­ko̠­ke̠ni̠t. Acxni̠ a̠má xes­pí­ritu akska­huiní mac­táx­tulh, a̠má chixcú hua̠nti̠ xko̠­ko̠ni̠t tla̠n tzú­culh chu­hui̠nán. Xli̠­hua̠k cris­tianos luu cacs tali̠­la­cáhua hua̠ntu̠ Jesús xlá xtla­huani̠t, gYG Pus cumu hui­xinín xala ca̠quilh­ta­macú luu xli̠­ca̠na ni̠tlá̠n catzi̠­yá̠tit, pero min­ca­mancán luu tla̠n ma̠x­qui̠­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠s­qui­niyá̠n, ¿pi̠ li̠huaca chú Min­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n ni̠ cati­ca̠­má̠x­qui̠lh xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo hua̠nti̠ natas­quiniy? Makapitzí̠n cristianos tahuán pi̠ Jesús kalhi̠y xespíritu akskahuiní (Mateo 12.22‑30; Marcos 3.20‑27) sX_ Osuchí acxni̠ nas­quiniy aktum ká̠lhua̠t, ¿lácu pi̠ huata nama̠x­qui̠y tantum sta̠­cúlut? 2W] ’Na̠chu­na­li̠túm para tícu hui­xinín hua̠nti̠ taka­lhi̠y xca­mancán y para nas­quiniy xka­huasa mactum cax­ti­lá̠n­chahu, ¿lácu pi̠ huata mejor nama̠x­qui̠y aktum chí­huix? Osuchí acxni̠ nas­quiniy tantum squi̠ti, ¿pi̠ naliak­ska­huiy tantum lu̠hua? QV Porque para tícu squin hua̠ntu̠ mac­la­cas­quima, nama̠x­qui̠cán; y hua̠nti̠ putzay hua̠ntu̠ maka­tzan­ka̠ni̠t, maclay; y hua̠nti̠ lakat­laka má̠lacchi, ma̠la­qui̠­nicán. HU  Aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ na̠chuná hui­xinín cat­la­huátit: Cas­qui­nítit Dios hua̠ntu̠ mac­la­cas­quim­pá̠tit, xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n; capu­tzátit hua̠ntu̠ mac­la­cas­qui­ná̠tit y namac­la­yá̠tit; cala­kat­láktit má̠lacchi y xlá naca̠­ma̠­la­qui̠­niyá̠n. .TU Pero para a̠má chixcú hua̠nti̠ pa̠hua­nama ni̠ aka­tza­yanca mak­xteka chu­na­tiyá li̠ma­ka­tzan­ke̠ma xamigo, aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ma̠squi ni̠ xta̠­qui̠­pútu xla­cata nama̠x­qui̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quima xamigo, pus juerza nata̠­qui̠y y nama̠x­qui̠y la̠qui̠ niaj pucutá nama̠­ka­tzanke̠y, y nama̠x­qui̠ko̠y pu̠tum hua̠ntu̠ xlá namac­la­cas­quín. Sw Aquit clac­pu­huán pi̠ a̠má xamigo hua̠nti̠ ancani̠t mak­pa̠­huacán cax­ti­lá̠n­chahu, cumu xlá antá tanu̠ma nac xchic chiné nakalh­ti̠nán nac xpu̠­lacni chiqui: “Luu xli̠­cána cat­lahua li̠tlá̠n ni̠ caqui­ma̠­ka­tzanke, porque qui­má̠­lacchi luu li̠huana̠ lac­chu­huay, xa̠huachí aquit cca̠­ma̠lh­ta­ti̠ma lactzu̠ quin­camán nac pu̠tama y ni̠lay nac­ta̠­qui̠y la̠qui̠ nac­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ huix quis­qui­nípa̠t.” ,RQ porque qui­lák­chilh cha̠tum quiamigo y antá chú xlá naqui­mak­lak­tun­cu­huiy, pero chú aquit ni̠tu̠cu cka­lhi̠y hua̠ntu̠ nac­ta̠­huay.” )QK Jesús ca̠hua­nipá eé takalh­chu­huí̠n: —Pus para tícu la̠ uú layá̠tit hui­xinín kalhi̠y cha̠tum xamigo, y nalak­chá̠n íta̠t tzi̠sa nac xchic y chiné nahuaniy: “Amigo, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­ma̠­pa̠­huani mac­tutu min­cax­ti­la̠n­chahu, uPc Caqui­la̠­ma̠­tzan­ke̠­na­níhu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n cca̠t­la­hua­ni­ni̠tán,
porque aquinín na̠ cca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠hu
quin­ta̠­cris­tianojcán hua̠nti̠ quin­ca̠t­la­hua­niyá̠n ni̠tlá̠n.Ni̠ caqui­la̠­mak­xtekui xla­cata nata­mo­ko­sá̠hu acxni̠ naquin­ca̠­tzak­sa­caná̠n
huata mejor caqui­la̠­ma̠­ta­pa̠­nu̠­níhu hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ma̠t­la­huí̠n tala̠­ka­lhí̠n. }Os Caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ nac­li̠­la­ta­ma̠­yá̠hu cha̠li cha̠lí. N  Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios chiné nahua­ni­yá̠tit:Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ huix hui­lapi nac akapú̠n,
caj xma̠n huix mini̠­niyá̠n nac­ca̠­la­ka­chix­cu­hui̠­niyá̠n min­ta­cu­huiní.Camilh mili̠­ma̠­peksí̠n uú nac cqui­lak­sti̠­pa̠ncán.Y chuná uú nac ca̠quilh­ta­macú cakan­táx­tulh min­ta­pa̠­xu­huá̠n cumu la̠ kan­tax­tu­ma̠chá nac akapú̠n. nM W Maktum quilh­ta­macú Jesús xkalh­ta­hua­ka­nima Dios y acxni̠ kalh­ta­hua­ka­ko̠lh cha̠tum xdis­cí­pulo chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, caqui­la̠­ma̠­si­yu­níhu lácu nac­kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios na̠chuná cumu la̠ Juan Bau­tista ca̠ma̠­si­yú­nilh hua̠nti̠ xta­kax­matniy xta­chu­huí̠n. !L; *Pero caj xma̠n pu̠lactum huí hua̠ntu̠ luu a̠tzinú li̠ma­cuán y huá xlá lac­sacni̠t María y ni̠ti̠ cati­ma̠­lac­tlá­hui̠lh.)KK )Pero Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Marta, koxutá huix Marta, huix xli̠­ca̠na luu aka­tiyuj li̠lápa̠t catu̠huá hua̠ntu̠ mili̠­ta­scújut. J (Pero Marta luu xliaka­ti­yuma xli̠­ta­scújut xalac xcu­si̠na, xlá huata lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, ¿lácu pi̠ ni̠para tzinú lac­pu­huana pi̠ aquit ctla­hua­ni­ma̠­ko̠lh xli̠­ta­scújut hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat quinta̠ María? Pus luu cat­lahua li̠tlá̠n cahuani pi̠ caqui­mak­tá̠­yalh. gIG 'Amá Marta xuí cha̠tum xta̠lá xuanicán María, y anta­nícu xlá táhui Jesús na̠ antá lacatzú nac xtantú̠n táhui María la̠qui̠ xlá nakax­matniy xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá nali̠­chu­hui̠nán. mHS &Jesús taca̠xpá y tzú­culh tla̠­huán nac tiji y cha̠lh nac aktum actzu̠ ca̠chi­quí̠n, antá xuí cha̠tum pusca̠t xlá luu li̠pa̠­xúhu maka­mak­lhtí̠­nalh nac xchic, a̠má pusca̠t xuanicán Marta. G} %Amá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chiné kalh­tí̠­nalh: —Pus aquit clac­pu­huán pi̠ ma̠x hua̠nti̠ laka­lhá­malh y mak­tá̠­yalh. —Pus huix na̠chuná cat­lahua y caca̠­mak­ta̠ya ma̠squi cati̠hua̠ min­ta̠­cris­tianos hua̠nti̠ tamac­la­cas­quimá̠n —huá­nilh Jesús. Jesús an paxia̠lhnán nac xchic Marta y María CF $Pus chuná a̠má tit­lá­hualh; chú huix luu caj caqui­huani, la̠ta xli̠­ka­lha­tu­tucán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n, ¿xatícu cahuá chú luu liúcxilhli cumu la̠ xta̠­cris­tiano hua̠nti̠ luu xli̠­pá̠x­qui̠t a̠má chixcú hua̠nti̠ tali̠­pa̠­táx­tulh kalha̠­naní̠n? wEg #Li̠cha̠lí acxni̠ xka­ka­ko̠lh, a̠má samari­tano acxni̠ aya xamajá, ma̠cú­tulh okxtiy tumi̠n xla plata, má̠x­qui̠lh xpu̠­chiná a̠má chiqui y chiné huá­nilh: “Luu cuentaj cat­lahua eé koxutá chixcú, y para túcu huix nali̠­ma­kas­pu­tacú, ni̠ cali̠­pú­huanti porque aquit nac­xo­ko­niyá̠n acxni̠ nac­mim­paray.” tDa "La̠li̠­huán lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xmá a̠má chixcú hua̠nti̠ xma̠­ta­ka̠­hui̠­cani̠t, li̠huana̠ cuchí̠­nilh anta­nícu xta­ka̠­hui̠ni̠t li̠t­la­huá­nilh aceite chu cuchu. Y aca­listá̠n pú̠le̠lh xca­hua̠yu, lí̠cha̠lh nac aktum chiqui hua̠ntu̠ xlá sá̠cualh y antá li̠huana̠ mak­tá­kalhli. C9 !Pero cha̠tum chixcú xalac Samaria na̠ antá xlá xlac­tla̠­huama nac a̠má tiji; acxni̠ xlá úcxilhli luu kayaj cátzalh y laka­lhá­malh. 2B] Pero caj li̠puntzu̠ li̠túm na̠ antá lác­milh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ta­peksi̠y levitas; acxni̠ na̠ xlá ucxilhpá huata na̠ ti̠tum alh. uAc Pero na̠ antiyá nac a̠má tiji xlac­mima cha̠tum cura, pero acxni̠ xlá úcxilhli huata ti̠tum alh. +@O Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Luu cuentaj cat­lahua u̠má takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ camá̠n hua­niyá̠n: Maktum quilh­ta­macú cha̠tum chixcú minchá nac Jeru­salén xpe­kama nac Jericó, pero nac tiji tali̠­pa̠­táx­tulh maka­pi­tzí̠n kalha̠­naní̠n. Tamak­ka­lhan­ko̠lh la̠ta túcu xlá xle̠n, hasta ma̠squi clháka̠t hua̠ntu̠ xlá clha­ka̠ni̠t hua̠k tamák­lhti̠lh; la̠n taakka­xí­mi̠lh y tama̠­la­ka­huí­tilh, a̠tzinú xuani̠t aya xta­makni̠y a̠cu tamák­xtekli y táalh. (?I Pero cumu a̠má chixcú caj luu chuná xca­tzi̠y y juerza kalhas­quimpá Jesús: —¿Xatícu quin­ta̠­cris­tiano luu qui­li̠­pá̠x­qui̠t? O> Jesús chiné huá­nilh: —Luu laca­tancs la̠ huana. Para huix chuná nat­la­huaya hua̠ntu̠ chu­huí̠­nanti pus huix naka­lhi̠ya latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. z=m Amá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chiné kálh­ti̠lh: —Antá chiné tatzokni̠t: “Capa̠xqui Mim­pu̠­chiná MiDios xli̠­hua̠k minacú, xli̠­hua̠k mili̠s­tacni, xli̠­hua̠k mili̠t­li­hueke, chu xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni; y na̠chuná capa̠xqui min­ta̠­cris­tiano cumu la̠ me̠cstu pa̠x­qui̠­cana.” <7 Jesús chiné kálh­ti̠lh: —¿Lácu chí tatzokni̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios? ¿Lácu aka­ta̠ksa acxni̠ li̠kalh­ta­hua­kaya? Z;- Cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh la̠qui̠ nata̠­chu­hui̠nán pero caj xli̠­kalh­tzak­sama porque chiné kalhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿túcu luu qui­li̠t­lá­huat la̠qui̠ tla̠n nacán tata­huilay cane̠cxni cahuá quilh­ta­macú nac akapú̠n? ~:u Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lhu̠hua xalak­maká̠n pro­fetas chú lac­lanca reyes xtaucxilh­putún hua̠ntu̠ la̠nchú hui­xinín ucxilh­pá̠tit pero xlacán ni̠ taúcxilhli; xta­kax­mat­putún hua̠ntu̠ la̠nchú hui­xinín kax­pat­pá̠tit pero xlacán ni̠ takáx­matli. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum samaritano ti̠ luu tla̠n xtapuhuá̠n ~9u Caj xma̠nhuá cacs ca̠lak­lá­ca̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y chiné ca̠huá­nilh: —Luu li̠pa̠­xúhu hui­xinín caj xla­cata a̠má lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ la̠nchú liucxilh­pá̠tit mila­kas­ta­pucán. 8! Aca­li̠stá̠n chiné ca̠huá­nilh cris­tianos: —La̠ta túcu anán, Quin­tla̠t hua̠k qui­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t; aquit Xka­huasa Dios y ni̠ti̠cu luu qui­la­ka­pasa tícu aquit huata caj xma̠nhuá Dios catzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na aquit Xka­huasa; y na̠chuna li̠túm Quin­tla̠t Dios ni̠ti̠cu luu catzi̠y lácu xlá xta­la­ca­pa̠s­tacni caj xma̠n aquit cca­tzi̠y porque aquit Xka­huasa, y caj xma̠nhuá tla̠n nala­ka­pasa hua̠nti̠ aquit nac­ma̠­la­ka­pas­ni̠­putún. R7 Acxni­tiyá tuncán Espíri­tu Santo má̠x­qui̠lh Jesús aktum lanca tapa̠­xu­huá̠n y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: —Papá Dios, cla­ka­chix­cu­hui̠yá̠n porque huix xpu̠­chiná akapú̠n chu ca̠ti­yatni, y cpa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n porque huix ca̠ma̠aktze̠­kuili̠ni xatlá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu y lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ xlacán ni̠ nataaka­ta̠ksa, y huata huá ca̠ma̠­si­yu­ni­ni̠ta a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu ni̠para túcu xka­satcán la̠qui̠ huá nata­ka­lha­kax­matá̠n. Aquit luu cli̠­pa̠­xu­huay porque huix chuná lacás­quinti y chuná lalh. E6 Pero ni̠ caj huá luu cali̠­pa̠­xu­huátit porque ca̠ka­lha­kax­matni xes­pi­ri­tucán akska­huiní, huata mejor huá cali̠­pa̠­xu­huátit porque nac akapú̠n aya talh­ca̠­ni̠­tan­chitá min­ta­cu­hui­nicán. Jesús ta̠chuhui̠nán Quintla̠ticán Dios (Mateo 11.25‑27; 13.16‑17) c5? Pus aquit cca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n namaka­tla­ja­yá̠tit xli̠t­li­hueke akska­huiní hua̠nti̠ luu ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n y xlá ni̠tu̠cu cati­ca̠t­la­huanín. I4  Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na, porque aquit cúc­xilhli acxni̠ huitek ta̠k­pu̠s­pitchá nac akapú̠n akska­huiní y maktum tamó­kosli cumu la̠ mak­lipni. o3W Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xca̠­ma­ca̠ni̠t Jesús tutum­pu­xa­ma­cu̠tiy xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, luu xta­pa̠­xu­hua­ti̠­lhay xlacán acxni̠ taqui̠­tás­pitli, y chiné tahuá­nilh Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, luu xli̠­ca̠na hasta ma̠squi xes­pí­ritu akska­huiní hua̠k xquin­ca̠­ka­lha­kax­matá̠n acxni̠ nac min­ta­cu­huiní xac­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­yá̠hu xla­cata catáx­tulh. ;2o Jesús chiné ca̠hua­nipá xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Hua̠nti̠ hui­xinín naca̠­ca̠­naj­la­niyá̠n min­ta­chu­hui̠ncán, pus na̠ aquit quin­ca̠­naj­la­nima; pero para tícu caj naca̠­lak­makaná̠n pus na̠ aquit qui­lak­makama; y hua̠nti̠ aquit naqui­lak­makán pus na̠ lak­makama Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. Aya taqui̠talákspitli hua̠nti̠ xca̠maca̠ni̠t Jesús i1K Y chi̠nchú hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Caper­naum, para luu lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ Dios ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n lanca mim­pu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n, pus luu aktzan­ka̠­ni̠­tátit porque hui­xinín naca̠­ma­ca­pin­ca­ná̠tit nac pu̠pa̠tí̠n la̠qui̠ antá naxo­ko̠­nu­ná̠tit. 20] Pero acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta lácu Dios naca̠­ta̠t­la­huay cuenta xli̠­hua̠k cris­tianos pus hui­xinín a̠tzinú luu la̠n pim­pá̠tit pa̠ti̠­na­ná̠tit ni̠ xachuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ maká̠n xta­hui­lá̠­nalh nac Tiro y Sidón. 6/e ’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ hui­látit chú nac xaca̠­chi­quí̠n Corazín, y na̠chuná hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit nac Bet­saida! Porque para a̠má lac­lanca quin­ta­scújut hua̠ntu̠ cca̠t­la­huani̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán chuná xti­ca̠t­la­huáca xamaká̠n quilh­ta­macú nac xaca̠­chi­quí̠n Tiro y Sidón, pus xlacán aya talak­pa­li̠ni̠t cahuá xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y aya xta­li̠­ma̠­sí­yulh nac xla­ta­ma̠tcán porque xta­lhá­ka̠lh xalac cur­riente lháka̠t y xca̠­liac­tla­hua­pu̠x­tú­calh lhcaca caj la̠ta xta­li̠­pu­hua̠ncán. R. Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k cris­tianos nata­ma̠sta̠y cuenta cxla­catí̠n Dios a̠má ca̠chi­quí̠n anta­nícu ni̠ naca̠­maka­maklhti̠­nan­ca­ná̠tit, pus a̠tzinú luu lanca xta­pa̠tí̠n nalak­chá̠n ni̠ xachuná hua̠ntu̠ naca̠­lak­chá̠n a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hua̠nti̠ maká̠n xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má li̠xcáj­nit ca̠chi­quí̠n Sodoma. Jesús li̠chuhui̠nán lácu natapa̠ti̠nán cristianos hua̠nti̠ ni̠ takaxmatputún xtachuhuí̠n (Mateo 11.20‑24) 5-c “Xli̠­hua̠k hui­xinín caucxílhtit la̠ta lácu quin­ca̠­lac­tin­c­xcaná̠n a̠má pokxni hua̠ntu̠ quin­ca̠­lac­ta­huacán nac min­ca̠­chi­qui̠ncán, la̠quí hui­xinín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ niaj quin­cuentajcán la̠ta túcu naca̠ok­spu­layá̠n. Pero ma̠squi chuná luu caaka­tá̠k­stit hui­xinín pi̠ luu caj huá cli̠­mi­ni̠­táhu la̠qui̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta lácu Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán.” , Pero para nachi­pi­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n y ni̠ naca̠­maka­maklhti̠­nan­ca­ná̠tit, la̠li̠­huán catax­tútit nac xca̠­ti­ji̠ní̠n a̠má ca̠chi­quí̠n la̠qui̠ hua̠k nata­kax­mata y chiné naca̠­hua­ni­yá̠tit: ?+w Hua̠k caca̠­ma̠t­la̠n­ti̠­ní̠tit ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh; y chiné caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit cris­tianos: “Chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta lácu Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán.” >*u Acxni̠ nachi­pi­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n anta­nícu naca̠­maka­maklhti̠­nan­ca­ná̠tit tla̠n cat­la­huátit la̠ta túcu naca̠­ta̠­hua­ca­ná̠tit. =)s Anta­nícu tla̠n naca̠t­la­hua­ca­ná̠tit nac aktum chiqui, pus antá cata­mak­xtéktit, ni̠ lacatum lacatum capítit nac aka­tunu chiqui; y la̠ta túcu naca̠­ta̠­hua­ca­ná̠tit cahuátit hua̠ntu̠ xlacán taka­lhi̠y porque hua̠nti̠ scujma juerza lak­chá̠n pi̠ nas­ka­hualay. |(q Para nac a̠má chiqui tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tla̠n natat­la­huay min­ta­chu­hui̠ncán pus xli̠­ca̠na Dios naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay chuná cumu la̠ hui­xinín naca̠­hua­ni­yá̠tit, pero para ti̠cu ni̠ tla̠n xta­pu­hua̠ncán huata mejor cama̠­ta­pa̠­nú̠tit a̠má tasi­cu­la­na̠t­láhu hua̠ntu̠ tali̠­chi­pítit. F' Acxni̠ nachi­pi­ná̠tit nac aktum chiqui anta­nícu hui­xinín nata­hui­la­yá̠tit y acxni̠ nata­nu̠­ya̠­pítit y naxa­kat­li̠­yá̠tit hua̠nti̠ xpu̠­chiná chiqui, chiné nahua­ni­yá̠tit: “Dios caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit nac eé chiqui.” &5 Ni̠ cali̠­pítit mimur­ralhcán, ni̠para anta­nícu ma̠qui̠­yá̠tit min­tu­mi̠ncán, ni̠para min­tu̠­xu̠­huacán; y luu ti̠tum cachi­pítit anta­nícu pim­pá̠tit y ni̠tu̠ nata­cho­ko­yá̠tit nac tiji para tícu nata̠­chu­hui̠­na­ná̠tit. o%W Y chi̠nchú hui­xinín capítit anta­nícu cca̠­ma̠­la­ka­cha̠má̠n, pero na̠ caca­tzí̠tit pi̠ cca̠­ma­ca̠má̠n cumu la̠ lac­ma̠ntzu bor­regos nac xlak­sti̠­pa̠ncán lac­lanca hua­naní̠n coyotes. J$  Y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­cána cca̠­hua­niyá̠n pi̠ u̠má min­tas­cu­jutcán xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ lanca li̠x­ká̠nat, pero huá chú ti̠ tas­cuj­má̠­nalh luu ni̠para tzinú clhu̠­huacán; huata mejor cas­qui­nítit Dios hua̠nti̠ xpu̠­chiná u̠má hua̠ntu̠ xali̠­má̠­qui̠t xla­cata xlá cama­cá­milh lhúhua xta­sa̠­cuá̠n la̠qui̠ hua̠k nama̠­mac­xtu­mi̠cán xlí̠xka̠t. -# U Aca­li̠stá̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús ca̠lác­sacli tutum­pu­xa­ma­cu̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na xta­li̠­pa̠­huán, y ca̠má­ca̠lh li̠cha̠­tiyú̠n nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n anta­nícu xlá xliánat xuani̠t aca­li̠stá̠n. z"m >Jesús chiné huá­nilh: —Hua̠nti̠ laka­ta̠­ya­ni̠ttá xta­scújut hua̠ntu̠ Dios ma̠x­qui̠ni̠t, xlá ni̠ mini̠niy nalak­ca­tza­lacá̠n hua̠ntu̠ xli̠­lama xapu̠lh xla­táma̠t, porque pus chuná li̠taxtuy cumu la̠ ti̠ li̠pon­ka­nama arado, y para puntzu puntzú tala­kas­pita ni̠lay lacaxtum catís­cujli, cumu tunu tu̠ luu li̠ta̠­ka­tzan­ke̠­putún ni̠lay cati­ma̠­kan­táx­ti̠lh a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ ma̠x­qui̠­cani̠t.9!k =Cha̠tum chixcú na̠ chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, aquit xlá luu xli̠­ca̠na csta̠­la­ni­pu­tuná̠n, pero caqui­ma̠xqui quilh­ta­macú pu̠lh nacán ca̠huaniy qui­li̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac quín­chic xla­cata pi̠ luu maktum tu̠ cama. f E <Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Caca̠­mák­xtekti hua̠nti̠ la̠ xaní̠n tala­má̠­nalh la̠qui̠ huá nata­ma̠cnu̠y xta̠­ni̠ncán, pero huix luu mini̠­niyá̠n naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya cris­tianos naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠ya lácu Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. T! ;Caj li̠puntzú Jesús chiné huá­nilh cha̠tum chixcú: —Huix na̠ caquis­ta̠­lani. Pero xlá chiné kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chiná, aquit na̠ nac­sta̠­la­niyá̠n pero caqui­ma̠xqui quilh­ta­macú hasta acxni̠ nani̠y quin­tla̠t la̠qui̠ nac­ma̠c­nu̠­ta̠­qui̠y y nac­sta̠­la­niyá̠n. Y+ :Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Xli̠­hua̠k hue̠kni hua̠ntu̠ tala­má̠­nalh nac ca̠qui­huí̠n taka­lhi̠y clhu­cucán anta­nícu talh­tatay, y lactzu̠ spu̠n na̠ taka­lhi̠y xma̠­se­kecán; pero aquit Xata­lac­sacni Chixcú ni̠tu̠ cka­lhi̠y anta­nícu nac­ma̠­jaxay quiakxa̠ka acxni̠ ctla­kuán. S 9Acxni̠ xtat­la̠­hua­má̠­nalh nac tiji, cha̠tum chixcú lák­milh Jesús y chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, aquit na̠ csta̠­la­ni­pu­tuná̠n la̠tachá nícu huix napina. [/ 8Porque aquit ni̠ caj cmini̠t ca̠ma̠­lak­tzan­ke̠niy xli̠s­tac­nicán cris­tianos, pus huata caj cmini̠t ca̠lak­ma̠x­tuniy. Pus huata mejor tu̠ tat­lá­hualh táalh a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n anta­nícu nata­ta­mak­xteka. Jesús lacasquín casta̠lanícalh pero xliankalhí̠n quilhtamacú (Mateo 8.19‑22)   7Jesús cacs ca̠la­caúcxilhli y ca̠la­ca­quí̠lh­ni̠lh porque chiné ca̠huá­nilh: —Koxu­taní̠n hui­xinín, ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit tícu luu scuj­ni­pá̠tit y ca̠ma̠x­qui̠yá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. q[ 6Acxni̠ tacá­tzi̠lh lácu xta­kalh­ti̠­na­ni̠­tanchá a̠ma̠ko̠lh samari­tanos, San­tiago y Juan chiné tahuá­nilh Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿pi̠ laca­squina para nac­li̠­ma̠­pek­si̠­na­ná̠hu catá̠c­talh lhcúya̠t nac akapú̠n la̠qui̠ huá naca̠­ma̠s­putuy chuná cumu la̠ tit­lá­hualh pro­feta Elías? nU 5Pero a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n samari­tanos acxni̠ tacá­tzi̠lh pi̠ Jesús judío cumu xama nac Jeru­salén pus ni̠ tamá̠x­qui̠lh tala­cas­quín antá nata­lak­tun­cu­huiy nac xca̠­chi­qui̠ncán. oW 4Ca̠ma̠­la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n xlac­scujni la̠qui̠ nata­pu̠­laniy y nataán nac aktum actzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y Samaria la̠qui̠ antá nata­pu­tzay nícu nata­lak­tun­cu­huiy. 7 3Acxni̠ aya xla­ca­tzu̠­hua­nama quilh­ta­macú la̠ta lácu Jesús xli̠ánat xuani̠t nac akapú̠n xlá ni̠para tzinú lak­lhpé̠­cualh, huata xlá kálhi̠lh li̠ca­mama y alh laka­ta̠yay nac Jeru­salén hua̠ntu̠ xlac­lhca̠­hui­li̠­ni­cani̠t. fE 2Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ xti­li̠­hua­nítit, porque hua̠nti̠ quin­ca̠­maca­sta̠­layá̠n pus huata na̠ lakati̠y hua̠ntu̠ li̠s­cuj­ma̠­náhu. Jesús ca̠lacaquilhni̠y Jacobo y Juan ta 1Caj li̠puntzú Juan chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, xacuc­xilh­ma̠­náhu cha̠tum chixcú hua̠nti̠ caj min­ta­cu­huiní xli̠­qui­lhán y tla̠n xca̠­ta­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní; pero cumu ni̠ acxtum quin­ca̠­ta̠­la­pu̠­layá̠n aquinín, pus cli̠­hua­níhu xla­cata niaj ti̠ cama̠­pác­salh. 3_ 0y chiné ca̠huá­nilh: —Hua̠nti̠ nala­ka­lhamán cha̠tum actzu̠ kahuasa cumu la̠ eé y luu xli̠­ca̠na napa̠x­qui̠y caj xla­cata cumu catzi̠y pi̠ aquit cpa̠x­qui̠y, pus chuná li̠taxtuy cumu lá̠m­para aquit quim­pa̠x­qui̠ma, y na̠chuna li̠túm hua̠nti̠ aquit quim­pa̠x­qui̠y pus na̠chuná pa̠x­qui̠ma Dios hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. Porque hua̠nti̠ ma̠t­la̠nti̠y pi̠ a̠tzinú luu ni̠tu̠cu xkásat nali̠­taxtuy nac milak­sti̠­pa̠ncán pus hua̠n­tamá a̠tzinú lanca y tlak tali̠­pa̠hu li̠taxtuy nac xla­catí̠n Dios. Hua̠nti̠ quinca̠macasta̠layá̠n pus na̠ lakati̠y quintascujutcán (Marcos 9.38‑40) `m~q}|zyxnvtwrronmlk>hg1f=echb`_}^/][!YzX5VUTSRQ?P'OWNhM KJI\HFEE(CaAY@g>=6<499 87r55321h/..&,4*)'1&%-$"  $* ' K  =VmeOC Chiné xlá ca̠hua­nipá: —¿Túcu xta̠­chuná tla̠n nata̠­ma̠­la­cas­tu­cá̠hu xasa̠sti xta­páksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠tzu­qui̠­putún nac ca̠quilh­ta­macú, osuchí túcu xta̠­chuná? N} Acxni̠ chuná huan­ko̠lh eé tachu­huí̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy Jesús luu la̠n tala­ca­ma̠­xá­nalh; pero la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos luu tzú­culh tali̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­huama lac­lanca xta­scújut. Xatakalhchuhuí̠n xatalhtzi mostaza (Mateo 13.31‑32; Marcos 4.30‑32) 9Mk Pus chú li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit, porque eé pusca̠t na̠ huá xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n Abraham na̠chuná cumu la̠ hui­xinín, pero xlá aya xka­lhi̠y akcu̠­tzayán ca̠ta la̠ta xes­pí­ritu akska­huiní xma̠­tzu­qui̠ni̠t xta­pa̠tí̠n, ¿lácu pi̠ ni̠tlá̠n chú aquit nac­xcut­makaniy xli̠t­li­hueke akska­huiní eé quilh­ta­macú acxni̠ li̠huancán para tícu nas­cuja? dLA Pero Quim­pu̠­chi­nacán Jesús chiné kálh­ti̠lh: —¡Aksa­ni̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n hui­xinín! Chú caqui­la̠­hua­níhu, ¿Pi̠ ni̠ xcu­tá̠tit hui­xinín mibur­rujcán osuchí mihua̠­caxcán acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú sábado acxni̠ ni̠ti̠cu scuja la̠qui̠ nama̠­kot­ni̠­yá̠tit? 8Ki Pero a̠má chixcú hua̠nti̠ xak­chu­hui̠nán nac xpu̠­si­cu­lancán judíos sí̠tzi̠lh porque Jesús xma̠t­la̠n­ti̠­nani̠t a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k judíos xta­jaxa, y chiné ca̠huá­nilh cris­tianos: —Kalhi̠­yá̠tit akcha̠xán quilh­ta­macú la̠ta lácu hua̠k tla̠n nas­cu­já̠hu, huata mejor acxni̠ nata­ná̠tit la̠qui̠ tla̠n naca̠­ma̠t­la̠n­ti̠­ni­ca­ná̠tit min­ta­ja­tatcán, y ni̠ huata acxni̠ nata­ná̠tit acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta lácu jaxcán. EJ Li̠mac­chí­palh xmacán, y acxni tuncán a̠má pusca̠t tla̠n taáctzajli y tat­lá̠n­ti̠lh, xlá tzú­culh pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios hua̠ntu̠ xli̠t­la­huani̠t. !I; Acxni̠ Jesús úcxilhli, tasá­nilh y chiné huá­nilh: —Na̠na, xli̠­hua̠k min­ta­játat la̠nchú aquit nac­ma̠t­la̠n­ti̠­niyá̠n. qH[ Na̠ antá xta­nu̠ma cha̠tum pusca̠t, xlá aya xka­lhi̠yá akcu̠­tzayán ca̠ta la̠ta xma̠­chi­pi̠ni̠t tajátat xes­pí­ritu akska­huiní, y chu­na­tiyá xlama ni̠lay xtaactzaja aya lhko­nu̠tua xuanko̠ni̠t. 'GG Maktum quilh­ta­macú sábado acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa, Jesús xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos nac xpu̠­si­cu­lancán. XF) Chicá para xamaktum chuná nata­huacay xta­huácat, y a̠ca̠ta para ni̠ nata­huacay xta­huácat entonces tuncán nac­tan­ca̠mi̠y.” Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum aklhcha̠lhkonu̠tua pusca̠t uEc Pero a̠má chixcú hua̠nti̠ xmak­ta­kalhma a̠má pú̠cuxtu chiné kálh­ti̠lh: “Patrón, huata mejor camak­xtek­ke̠ya ca̠na caj a̠huatá eé ca̠ta la̠qui̠ aquit nac­lak­pon­kaniy tíyat y na̠ nacuili̠niy abono. xDi Maktum quilh­ta­macú chiné huá­nilh xta­sa̠cua hua̠nti̠ xmak­ta­kalha a̠má pú̠cuxtu: “Kahua, chú aya xliaktutu ca̠ta la̠ta ctí­chalh eé quihui y tas­tuca cmin mak­pu­tzay para huaca xta­huácat, pero ne̠cxni a̠ cmac­laniy; huata mejor maktum catan­ca̠pi. ¿Túcu chú li̠ma­cuán caj xma̠n chuná akchi­pani̠t ca̠ti­yatni?” C' Y chiné ca̠huá­nilh eé takalh­chu­huí̠n: —Maktum quilh­ta­macú cha̠tum chixcú xchani̠t nac xpu̠­cuxtu akatum xaquihui higo y ca̠ta ca̠ta xan ucxilha chicá para aya huaca xta­huácat, pero acxni̠ xlá xqui̠­chá̠n ni̠tu̠cu xmac­laniy. =Bs Pus ni̠ huá chuná taliok­spú­lalh, pero para hui­xinín na̠ ni̠ nalak­pa­li̠­yá̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, pus mim­pu̠­tumcán na̠chuná napa̠­ti̠­na­ná̠tit nac xla­catí̠n Dios. Xatakalhchuhuí̠n akatum quihui hua̠ntu̠ ni̠ tahuacay xtahuácat 3A_ Hui­xinín na̠ catzi̠­yá̠tit lácu táni̠lh a̠ma̠ko̠lh kalha­cu̠­tzayán lac­chix­cu­huí̠n acxni̠ ca̠actá­ma̠lh a̠má torre xalac Siloé; ¿na̠ ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ chuná ca̠ma̠ok­spú­li̠lh Dios porque xlacán a̠tzinú luu lhu̠hua xta­ka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán y ni̠ xachuná maka­pi­tzí̠n xta̠­chi­quicán hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Jeru­salén? @ Pus luu xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ huá xpa̠­la­cata, pero hui­xinín para ni̠ nalak­pa­li̠­yá̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán na̠chuná naca̠ok­spu­layá̠n napa̠­ti̠­na­ná̠tit mim­pu̠­tumcán nac xla­catí̠n Dios. `?9 Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Hui­xinín ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ Dios huá chuná ca̠li̠­ma̠ok­spú­li̠lh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xalac Gali­lea cumu a̠tzinú xlacán luu lhu̠hua xta­ka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán ni̠ xachuná maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ na̠ antá tahui­lá̠­nalh? Z> / Caj li̠puntzú talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xyá Jesús maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n y tzú­culh tali̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta lácu Pilato xca̠­ma̠­mak­ni̠­ni̠­nani̠t maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n xalac Gali­lea; xlacán ca̠mak­ní̠­calh luu acxni̠ xta­mak­ni̠­má̠­nalh lactzu̠ taka­lhí̠n hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén, y luu lac­xtum tama̠s­tá­jalh xkalh­nicán la̠ xlá a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n chu xla lactzu̠ taka­lhí̠n. =) ;Y acxni̠ nata­nu̠­ya̠pi nac pu̠la̠­chi̠n antá ni̠ cati­taxtu hasta caní naxo­koya mimu̠lhta hua̠ntu̠ nas­qui­ni­cana.$<A :Pus para cha̠tum min­ta̠­cris­tiano hua̠nti̠ ni̠ ta̠la̠ucxilh­pu­tuná̠n y chú amá̠n ma̠la­ca­pu̠yá̠n nac pu̠ma̠­peksí̠n, huata mejor laca­ti̠tum cata̠­la­ca̠xla nac tiji y cama̠­ko­xu­mixi la̠qui̠ ni̠ nama­ca­ma̠s­ta̠yá̠n nac xmacán juez; porque a̠má juez nama­ca­ma̠s­ta̠yá̠n nac xmacán policia, y policia nata­mac­nu̠yá̠n nac pu̠la̠­chi̠n. P; 9Jesús ca̠hua­nipá a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —¿Túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ni̠ li̠lac­pu­tza­yá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na tla̠n nac mila­ta­ma̠tcán? e:C 8¡Aksa­ni̠­naní̠n! Para xli̠­ca̠na hui­xinín tla̠n ma̠lak­chi­pi­ni­yá̠tit lácu nata­huilay tan­tacú quilh­ta­macú acxni̠ tala­ca­ya̠­hua­yá̠tit y ucxi­lhá̠tit lácu tasiyuy akapú̠n chu ca̠quilh­ta­macú; cumu para xli̠­ca̠na tla̠n ucxi­lhá̠tit u̠má quilh­ta­macú ca̠li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠­pu­tuná̠n la̠nchú, ¿lácu chú ni̠ li̠ca­tzi̠­yá̠tit li̠huana̠ naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ aya naca̠­lak­chiná̠n? Hua̠nti̠ luu si̠tzi̠niyá̠hu quincristianujcán huata mejor cata̠li̠ma̠koxumixíhu (Mateo 5.25‑26) 9) 7Y acxni̠ suancaca mina̠chá u̠n pekán nac pa̠kalhú, hua­ná̠tit: “Chú luu la̠n nalh­ca̠cnán”, y ca̠na chuná qui̠­taxtuy. 8} 6Jesús ca̠hua­nipá cris­tianos: —Acxni̠ hui­xinín ucxi­lhá̠tit pi̠ tzucuy tapuc­sa̠chá pekán anta­nícu pulha̠chá chi­chiní, chiné hua­ná̠tit: “Chú la̠n namín si̠n”, y xli̠­ca̠na pi̠ chuná qui̠­taxtuy. %7C 5Cha̠tum kahuasa nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtla̠t, y na̠ xatla̠t na̠ nata̠­la̠­la­ca­ta­huacay xka­huasa; na̠chuná cha̠tum pusca̠t nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtzuma̠t, y a̠má tzuma̠t na̠ nata̠­la̠­la­ca­ta­huacay xtzí; y cha̠tum pusca̠t nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xpusca̠t xka­huasa, y a̠má xapu̠­huiti na̠ nata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y xpu̠­ti­ya̠tzí. Cristianos tacatzi̠y acxni̠ namín si̠n osuchí acxni̠ la̠n nachichinín (Mateo 16.1‑4; Marcos 8.11‑13) +6O 4Porque nac aktum chiqui anta­nícu hui­lá­calh, li̠ka­lha­qui­tzis pu̠lactiy nata­taxtuy nata­ta­paj­pi­tziy caj quim­pa̠­la­cata, pu̠lactum li̠cha̠tiy y pu̠lactum li̠ka­lha­tutu y natzucuy tala̠­ma­ka­si̠­tzi̠y y nala̠­la­ca­ta̠­qui̠y sac­stucán. &5E 3Hui­xinín ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ aquit cmini̠t mak­xteka tacác­suat chu tapa̠­xu­huá̠n nac ca̠quilh­ta­macú, pus huata luu cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠chuná porque caj quim­pa̠­la­cata nali̠­tzucuy tasi̠tzi, y nata­ta­paj­pi­tziy cris­tianos. m4S 2Pero pu̠lh amá̠­calh qui­liucxilhcán aktum tapa̠tí̠n para xli̠­ca̠na nac­ta̠­yaniy, pero luu xli̠­ca̠na cli̠­pu­huán xla­cata túcuya̠ quilh­ta­macú nalak­chá̠n acxni̠ hua̠k nakan­tax­tuko̠y. 3 1Jesús chiné ca̠hua­nipá: —Aquit cmini̠t ma̠lak­pasi̠y lhcúya̠t nac ca̠quilh­ta­macú, porque caj xpa̠­la­cata quin­ta­chuí̠n chú quin­ta­péksi̠t ámaj li̠tzucuy tasi̠tzi, y luu cla­cas­quín xlak­pa­salhá eé lhcúya̠t. q2[ 0Pero a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ ni̠ catzi̠y para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­huama, y nat­la­huay hua̠ntu̠ mini̠niy nali̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán, pus ni̠ luu xta̠­chuná cati­lak­sno­kuilí̠­calh. Porque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ a̠tzinú lhu̠hua ma̠x­qui̠­cani̠t tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ tla̠n lhu̠hua nama̠­mak­ta­kalh­ni̠cán hua̠ntu̠ xlá nacuentajlay, pus na̠ a̠tzinú luu lhu̠hua amá̠­calh mak­pu­tzacán hua̠ntu̠ xlá nama­ca­ma̠sta̠y. Lhu̠hua cristianos xala ca̠quilhtamacú caj xlacata Jesús natala̠li̠makasi̠tzi̠y (Mateo 10.34‑36) 1  /’Amá cris­tiano hua̠nti̠ catzi̠y hua̠ntu̠ lakati̠y xpatrón, pero cumu ni̠ ská­lalh huí, xa̠huachí cumu ni̠ li̠s­cuj­putún hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­pek­si̠cán pus la̠n nama̠­pa̠­ti̠­ni̠cán y nalak­sno­kuili̠cán. }0s .Cumu a̠má tasa̠cua chuná xlá lama, a̠má patrón caj xamaktum acxni̠ xlá nachín, pero cumu xlá ni̠para tzinú xlac­pu­huán para naminá, xlá ni̠tu̠ xka­lhi̠ma y ni̠ xli̠a̠ca­tzí̠hui para aya nalak­chincán, pus chuná xlá nama̠­pa̠­ti̠­ni̠cán cumu la̠ ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán hua̠k hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­makán Dios. n/U -Pero luu ni̠para tzinú tla̠n hua̠ntu̠ naok­spulay hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­huá̠n cha̠tum tasa̠cua, xlá nalac­pu­huán pi̠ ni̠naj pála catí­chilh xpatrón porque ma̠x namaka­palay; huata tu̠ xlá nat­la­huay caj natzucuy ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n, na̠chuná hua̠nti̠ antá tas­qui­ti­hui̠­na­má̠­nalh lac­pus­ca̠tní̠n, xa̠huachí caj natzucuy li̠huana̠ hua̠yán y natzucuy kota y la̠n naka­chi̠y. .7 ,Pus luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má patrón huata huá nama̠­cuentaj­li̠ko̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y nac xchic. P- +Pero xli̠­ca̠na luu li̠pa̠­xúhu naqui̠­tax­tuniy a̠má tasa̠cua acxni̠ nachín xpatrón y chuná xlá ma̠kan­tax­ti̠ma a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­calh. G, *Quim­pu̠­chi­nacán chiné kálh­ti̠lh: —Pus aquit pu̠tum cca̠­hua­nima hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­hua̠ncán y hua̠nti̠ tas­cuj­ni­má̠­nalh Dios, na̠ luu xta̠­chuná cumu la̠ cha̠tum patrón acxni̠ ma̠pux­qui̠y cha̠tum xta­sa̠cua la̠qui̠ xlá naca̠­mak­ta­kalha y naca̠­ma̠­hui̠y acxni̠ nata­tzincsa xa̠maka­pi­tzí̠n xta­sa̠­cuá̠n porque xlá mákat anta­nícu ani̠t paxia̠lhnán. _+7 )Acxni̠ Jesús chu­hui̠­nan­ko̠lh, Pedro chiné kalhás­quilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, a̠má takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ huix hua̠nti̠, ¿pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú ca̠hua­nípa̠t, osuchí caj xma̠n aquinín qui­la̠­hua­ni­ma̠­náhu hua̠nti̠ cca̠­ta̠­la­pu̠­layá̠n? k*O (Pus na̠chuná chú hui­xinín luu ská­lalh cata­hui­látit, porque acxni luu ni̠ lia̠ca­tzi̠­hui­látit nac­mim­paray aquit Xata­lac­sacni Chixcú. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tiy tasa̠cuá̠n (Mateo 24.45‑51) \)1 'Y na̠chuna li̠túm luu caca­tzí̠tit, para cha̠tum chixcú xcá­tzi̠lh túcuya̠ quilh­ta­macú ámaj lak­tanu̠y kalha̠ná, xli̠­ca̠na pi̠ luu ská­lalh xtáhui, chu­na­tiyá xla­ca­hua̠­nan­táhui y ni̠ clhtá­talh la̠quí ni̠ xmá̠s­ta̠lh tala­cas­quín nalak­ta­nu̠cán y namak­ka­lha̠­nancán. X() &Porque ma̠squi luu íta̠t tzi̠sa osuchí acxni̠ aya xka­ka­ti̠­lhay cachilh, pero cumu ni̠tu̠ talh­ta­ta­má̠­nalh pus luu xli̠­ca̠na cata­pa̠­xú­hualh a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n. x'i %Luu xli̠­ca̠na taamá̠­nalh tamaka­pa̠­xu­huay xpat­roncán a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ chu­na­tiyá tala­ca­hua̠­na­má̠­nalh y ni̠tu̠ talh­ta­ta­má̠­nalh naca̠­lak­chincán; y huata huá xpat­roncán naca̠­huaniy xla­cata cata­táhui anta­nícu yá mesa y natzucuy ca̠li̠s­cuja y acxtum naca̠­ta̠­hua̠yán. +&O $Xta̠­chuná cali̠­tax­tútit cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lacuán tasa̠cwá̠n hua̠nti̠ taka­lhi̠­má̠­nalh xpat­roncán acxni̠ naqui̠­tas­pita nac aktum pu̠ta­maka­xtokni, y la̠li̠­huán nata­ma̠­la­qui̠niy acxni̠ xlá nachín y natzucuy lakat­laka má̠lacchi. f%E #’Luu xli̠­ca̠na ská­lalh cata̠­ta­hui­látit xapasán mili̠­mak­skocán. =$s "Porque anta­nícu hui­xinín nahui­li̠­yá̠tit min­ta­pa̠­xu­hua̠ncán cumu la̠ aktum min­tu­mi̠ncán pus na̠ antá nata­hui­la­ya̠chá mili̠s­tac­nicán. e#C !La̠ta túcu kalhi̠­yá̠tit cas­tá̠tit y xatumi̠n caca̠­li̠­mak­ta̠­yátit hua̠nti̠ luu tamac­la­cas­qui­má̠­nalh; y chuná chú hui­xinín naca̠­li̠t­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ xta̠­chuná cumu la̠ anta­nícu nama̠­qui̠­yá̠tit min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ ne̠cxni lakuán, y chuná hui­xinín naka­lhi̠­yá̠tit cumu la̠ min­tu­mi̠ncán hua̠ntu̠ nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit nac akapú̠n, xa̠huachí ne̠cxni cati­lák­sputli y ni̠para kalha̠ná tla̠n cati­maklh­tí̠n, ni̠para xalu̠hua cati­pá­salh hua̠ntu̠ nama̠­lak­sputuy. ~"u Chiné ca̠hua­nipá: —Koxu­taní̠n hui­xinín quiamigos, ni̠ cape̠­cuántit, ma̠squi ni̠ milhu̠­huacán pero Dios hua̠nti̠ min­tla̠­ticán luu li̠pa̠­xu­huay pi̠ huá naca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xlianka­lhí̠n. N! Huata mejor tu̠ cca̠­hua­niyá̠n, pu̠lh huá calac­pu­tzátit y calak­tzak­sátit lácu Dios lacas­quín nala­ta­pa̠­yá̠tit y xlá catzi̠y lácu naca̠­mak­ta­ka­lhá̠n y naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ mac­la­cas­quim­pá̠tit. Hua̠ntu̠ tla̠n nale̠náhu nac akapú̠n (Mateo 6.19‑21) [ / Porque xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ uú tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú y ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios xlacán caj luu xma̠n huá tali̠­taaka­tzan­ke̠­má̠­nalh; pero ni̠ huá hui­xinín caca̠­maca­sta̠­látit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay, porque hui­xinín kalhi̠­yá̠tit cha̠tum Min­tla̠­ticán hua̠nti̠ ca̠mak­ta­ka­lhá̠n xa̠huachí xlá aya catzi̠y hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit. nU Pus luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ luu cali̠­taaklhu̠­huí̠tit xla­cata hua̠ntu̠ nahua­yá̠tit, osuchí hua̠ntu̠ nali̠­kot­nu­ná̠tit cha̠li cha̠lí y ni̠ caj huá cali̠­li̠­pu­huántit.  Pus chú luu calac­pu­huántit, para Dios chuná ca̠ca̠x­ya̠­huay xánat chu xli̠­hua̠k li̠cúxtut hua̠ntu̠ taanán nac ca̠tu­huá̠n, ma̠squi xlá catzi̠y pi̠ la̠nchú luu lak­li̠­la­káti̠t ya̠ko̠lh pero caj li̠cha̠lí nax­nekko̠y y naca̠­ma̠­pu̠cán nac lhcúya̠t, ¿lácu pi̠ li̠huaca chú hui­xinín hua̠nti̠ xca­maná̠n ni̠ cati­ca̠­ma̠x­quí̠n hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit? ¿Túcu luu xpa̠­la­cata ni̠lay li̠pa̠­hua­ná̠tit? C ’Caj luu caca̠ucxílhtit lak­li̠­la­káti̠t xánat lácua tas­taca. Xlacán ni̠ tas­cuja ni̠para tat­la­huay hua̠ntu̠ nata­li̠­lha­ka̠nán, pero luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para a̠má xamaká̠n rey Salo­món ma̠squi luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xka­lhi̠y lak­li̠­la­káti̠t xli̠­ta­ca̠xta̠y, ne̠cxni chuná li̠la­káti̠t lha­ká̠­nalh cumu la̠ tata­siyuy a̠ma̠ko̠lh xánat. A{ Pero cumu ni̠lay ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ luu ni̠para lhu̠hua tuncán, ¿túcu chú luu li̠la­yá̠tit li̠taaklhu̠­hui̠­ta­pa̠­yá̠tit ca̠ta catu̠huá? L Caqui­la̠­hua­níhu, ¿tícu cahuá la̠ hui­xinín para ma̠rí liaka­ti­yuncán pi̠ tla̠n cahuá nama̠­li̠­hua­qui̠y ca̠na caj nícu akli̠t ca̠ta la̠ta lácu nala­tama̠y? H  Caj luu caca̠ucxílhtit lactzu̠ spu̠n hua̠ntu̠ takosa ta̠lhmá̠n nac ca̠u̠ní̠n, xlacán ni̠ tacha­na̠nán, y ni̠para tax­ka̠nán, ni̠tu̠ taka­lhi̠y xpu̠­cu­xicán anta­nícu tama̠­qui̠y hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín; pero ma̠squi chuná Dios anka­lhi̠ná ca̠mak­ta̠­yama y ca̠ma̠­hui̠y. ¡Pus a̠tzinú hui­xinín mili̠s­tac­nicán luu lhu̠hua xta­palh ni̠ xachuná a̠ma̠ko̠lh lactzu̠ spu̠n! O Porque a̠tzinú luu lhu̠hua xta­palh qui­li̠s­tac­nicán ni̠ xachuná quin­ta­huajcán, y a̠tzinú luu lhu̠hua xta­palh quin­ti­yat­li̠­huacán ni̠ xachuná qui­lha­ka̠tcán. ta Aca­li̠stá̠n Jesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —Luu caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: Ni̠ luu cali̠­taaka­tzan­ké̠tit hua̠ntu̠ nahua­yá̠tit cha̠li cha̠lí xla­cata tla̠n nali̠­la­ta­pa̠­yá̠tit, ni̠para huá milha­ka̠tcán cali̠­taaka­tzan­ké̠tit hua̠ntu̠ nalha­ka̠­yá̠tit. uc Pus xli̠­ca̠na chuná okspulay cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu lhu̠hua ma̠ak­sto­kuili̠y xtumi̠n uú nac ca̠quilh­ta­macú, pero nac xla­catí̠n Dios ni̠tu̠cu kalhi̠y. Dios ca̠maktakalha xcamaná̠n (Mateo 6.25‑34) 8i Pero Dios xakát­li̠lh a̠má chixcú y chiné huá­nilh: “Xaaktzan­ka̠­tamá̠n chixcú huix, ni̠para tzinú catzi̠ya hua̠ntu̠ amá̠n okspu­layá̠n, la̠nchú eé ca̠tzi̠sní pímpa̠t ni̠ya, y chi̠nchú la̠ta xli̠­lhu̠hua hua̠ntu̠ ma̠qui̠­ni̠ta, ¿tícu xlá nahuán?” [/ Y aca­li̠stá̠n chiné nacuaniy qui­li̠s­tacni: Chú luu lhu̠hua kalhi̠­yá̠hu tumi̠n hua̠ntu̠ namac­la­cas­qui­ná̠hu aklhu̠hua ca̠ta porque la̠n ca̠ma̠s­to­kuili̠­ni̠­táhu. Ni̠tu̠ cali̠­taaka­tzanke, huata mejor chú caj cajaxui, li̠huana̠ cahua̠­yáhu, cakot­núhu y luu capa̠­xu­huáhu.” kO Y chiné lac­púhua: “Huata mejor nac­lac­tilha hua̠ntu̠ xyá actzu̠ quim­pú̠­cuxi y tunu nac­tla­huay hua̠ntu̠ tlak lanca la̠qui̠ hua̠k antá nac­ma̠­qui̠y quin­cuxi y pu̠tum hua̠ntu̠ cka­lhi̠y. L Cumu luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xma­ka­la­na̠­nani̠t a̠má rico chiné tzú­culh laca­pa̠s­taca: “¿Túcu cahuá nac­tla­huay, porque chú niaj ni̠ ní cma̠­qui̠y quin­cuxi?” ! Y chiné ca̠huá­nilh eé takalh­chu­huí̠n: —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú pero luu xli̠­ca̠na rico xuani̠t, xka­lhi̠y lakatum xca̠­qui­huí̠n pero luu tla̠n xla­na̠nán, y antá chalh lhu̠hua cuxi y luu la̠n maká­lalh. I  Xlá chiné ca̠hua­nipá: —Luu cuentaj cat­la­huátit ni̠tu̠ naaktzan­ka̠­yá̠tit y nala­ka­ti̠­yá̠tit naka­lhi̠­pu­tu­ná̠tit luu lhu̠hua tumi̠n; porque a̠má li̠pa̠­xúhu xla­táma̠t cha̠tum, ni̠ antá li̠quilh­tzucuy para la̠ta xli̠­lhu̠hua xtumi̠n hua̠ntu̠ kalhi̠y.   Pero Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Kahua, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­li̠­pu­tzaya aquit? Osuchí ¿tícu qui­hui­li̠ni̠t li̠juez nac milak­sti̠­pa̠ncán la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­paj­pi­tzi­niyá̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit? yk La̠ta xtza­macán cha̠tum chixcú chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cahuani quin­ta̠lá luu lac­xtum caquin­ta̠­ta­paj­pí­tzilh a̠má herencia hua̠ntu̠ quin­ca̠­mak­xtek­ni­ni̠tán quin­tla̠t. lQ porque a̠má quilh­ta­macú Espíri­tu Santo naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n lácu luu nakalh­ti̠­na­ná̠tit. Hua̠nti̠ ma̠akstokuili̠y lhu̠hua tumi̠n nac ca̠quilhtamacú ni̠tu̠ li̠macuaniy acxni̠ ni̠y - S ’Acxni̠ hui­xinín naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit nac xpu̠­si­cu­lancán judíos, osuchí nac xla­ca­ti̠ncán jueces, osuchí nac xla­ca­ti̠ncán gober­na­dores, ni̠ cali̠­pu­huántit xla­cata lácu luu nahua­ná̠tit acxni̠ nata­kalh­mak­ta̠­ya­yá̠tit, { o ’Pus la̠tachá tícuya̠ cris­tiano hua̠nti̠ cala̠huá naqui­li̠­chu­hui̠nán aquit Xata­lac­sacni Chixcú juerza tla̠n nama̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhí̠n, pero hua̠nti̠ cala̠huá nali̠­kalh­ka­ma̠nán xta­scújut Espíri­tu Santo a̠má cris­tiano ni̠lay cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh xta­la̠­ka­lhí̠n. A { Pero a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠ nali̠­ta̠yay nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos pi̠ xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán, pus na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú na̠ ni̠ cac­tíhua para qui­lac­scujni nac xla­catí̠n ángeles hua̠nti̠ tata̠­hui­la̠­nanchá Dios nac akapú̠n. # ? ’Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­ta̠yay pi̠ aquit quin­ta­li̠­pa̠­huán nac xlak­sti̠­pa̠ncán xli̠­lhu̠hua cris­tianos, pus na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú na̠ nac­li̠­ta̠­ya­ya̠chá pi̠ xli̠­ca̠na huá qui­lac­scujni nac xla­catí̠n ángeles hua̠nti̠ tata̠­la­ma̠­nanchá Dios nac akapú̠n. l Q Pus huá chú cca̠­li̠­hua­niyá̠n, ni̠ cape̠­cuántit porque hasta min­chi­xitcán hua̠ntu̠ tayá̠­nalh nac miakxa̠­kacán Dios hua̠k ca̠pu̠t­le­ke­ya̠­huani̠t la̠ta kana­tunu, y cumu hui­xinín xcamán ni̠ cali̠­pu­huántit porque hui­xinín luu lhu̠hua min­ta­palhcán ni̠ xachuná a̠ma̠ko̠lh lactzu̠ spu̠n. Hua̠nti̠ li̠ma̠siyuy xlatáma̠t nac xlacatí̠n cristianos pi̠ li̠pa̠huán Jesús (Mateo 10.32‑33; 12.32; 10.19‑20) - ’Caj luu caqui­la̠­hua­níhu, ¿lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ li̠s­ta̠cán tan­qui­tzis lactzu̠ spitu caj okxtiy tumi̠n? ¿Lácu pi̠ a̠tzinú chú lhu̠hua xta­palhcán? Pero ma̠squi chuná, ni̠para tantum actzu̠ spitu pa̠tzanka̠y Dios. J  Pero aquit nac­ca̠­hua­niyá̠n hua̠nti̠ luu qui­li̠­pe̠­cuanitcán: huat huá cape̠­cuanítit Dios porque xlá la̠ namak­ni̠ko̠y mimacni kalhi̠­paray li̠t­li­hueke la̠qui̠ namacá̠n mili̠s­tac­nicán nac pu̠pa̠ti̠n para xlá chuná nala­cas­quín, pus huata huá luu cape̠­cuanítit. 1[ Jesús ca̠hua­nipá: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n hui­xinín, ni̠ caca̠­pe̠­cuanítit a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠mak­ni̠­pu­tuná̠n, porque xlacán tla̠n tamakni̠y xti­yat­li̠hua cha̠tum cris­tiano, pero ni̠lay túcua ma̠lak­sputuy. `9 Y chi̠nchú hua̠ntu̠ hui­xinín tze̠k li̠chu­hui̠­na­ná̠tit catzi̠sní xli̠­ca̠na pi̠ na̠ nali̠­chu­hui̠­nancán acxni̠ ca̠cu­huiní; y para túcu caj luu laka­siyu xli̠­chu­hui̠­nan­ta­nu̠­pá̠tit aktum tachu­huí̠n nac aktum chiqui, pus aca­li̠stá̠n namín quilh­ta­macú nali̠akta­si̠cán nac xca̠ak­sti̠ní̠n lac­lanca ta̠lh­ma̠ná chiqui. Huá tu luu xli̠ca̠na quili̠pe̠cuanitcán Dios (Mateo 10.28‑31) N Pero la̠tachá túcu tze̠k ma̠qui̠cán xla­cata xli̠­maka̠s juerza mac­lacán; y para aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ caj tze̠k huancán caj xla­cata xli̠­maka̠s juerza catzi̠cán. b ? Amá quilh­ta­macú luu lhu̠hua cris­tianos tata­mac­xtú­mi̠lh la̠qui̠ nata­kax­matniy xta­chu­huí̠n Jesús, luu lhu̠hua ni̠ caj ma̠x aktum mi̠lh y hasta xta­la̠­lak­xqui­ti­ya̠­hua­má̠­nalh. Pero Jesús ca̠ta­sá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n porque huí tu̠ xca̠­hua­ni­putún y chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit ni̠tu̠ naca̠­ma̠­pa­si̠yá̠n ni̠tlá̠n xta̠­yatcán fariseos porque luu xta̠­chuná caj la̠ leva­dura acxni̠ cajcu actzú y lak­ma­ca̠ncán xas­quítit harina hua̠k ma̠x­cuti̠y. lQ 6Caj xtaucxilh­putún chicá para túcu ni̠tlá̠n nahuán y chuná nata­ma̠­la­capu̠y.pY 5Acxni̠ Jesús chuná huan­ko̠lh eé tachu­huí̠n, a̠ma̠ko̠lh fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n judíos tasi̠­tzí̠­nilh y catu̠huá tzú­culh taka­lhas­quín la̠qui̠ caj nata­li̠­tzaksay. .U 4’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos! Porque hui­xinín ca̠ma̠­lac­chu­hua­ni­yá̠tit má̠lacchi a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tapu­tzay lácu luu nata­la­ka­pasa xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios; na̠ ni̠para hui­xinín ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit, y ni̠ lacas­qui­ná̠tit para tícu luu nalak­tzaksay y nama̠­kan­taxti̠y a̠túnuj cris­tiano. W' 3Hui­xinín naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­ca­ná̠tit xli̠s­tacni la̠ta mak­ni̠­cani̠t Abel y xli̠­hua̠k pro­fetas hasta la̠ta mak­ní̠­calh xli̠s­tacni Zaca­rías porque xlá antá mak­ní̠­calh nac xla­catí̠n a̠má altar hua̠ntu̠ huí nac xpu̠­lacni lanca xpu̠­si­culan Dios. Pus huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú tala­má̠­nalh caj xpa̠­la­cata xli̠s­tac­nicán hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠mak­ni̠­cani̠t xalak­maká̠n quilh­ta­macú. G~ 2Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Dios chú naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠yá̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ lapá̠tit la̠ ca̠lacchú eé quilh­ta­macú caj xpa̠­la­cata xli̠s­tac­nicán xli̠­hua̠k pro­fetas hua̠nti̠ ca̠mak­ni̠­cani̠t hasta la̠ta tzu­cuni̠t ca̠quilh­ta­macú. Y}+ 1’Caj la̠ta cumu Dios makaacchá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni xlá chiné tima̠­tzok­ní̠­nalh nac libro: “Aquit nac­ca̠­ma­ca̠niy pro­fetas chu após­toles hua̠nti̠ naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y, pero xlacán maka­pi­tzí̠n naca̠­mak­ni̠cán, y maka­pi­tzí̠n naca̠­pu­tza­sta̠­lacán.” q|[ 0Pus chuná hui­xinín li̠ta­si­yu­yá̠tit pi̠ na̠ luu mak­li̠­ca­tzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán tatit­la­huani̠t; huá xlacán tamák­ni̠lh y chi̠nchú hui­xinín ca̠t­la­hua­ni­pá̠tit xpan­teoncán. { /’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín! Porque ma̠n ca̠ca̠x­tla­hua̠­na­ni­yá̠tit nac xpan­teoncán a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ tica̠­ma­cá­milh Dios, y hua̠nti̠ tamak­ni̠ni̠t xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán. z) .Jesús chiné kálh­ti̠lh: —¡Na̠chuná hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, koxu­tacu tihua­ná̠tit! Porque hui­xinín juerza ca̠ma̠t­la­hui̠­pu­tu­ná̠tit cris­tianos hua̠ntu̠ na̠ hui­xinín mili̠t­la­huatcán, y ca̠hua­ni­yá̠tit cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh lactzu̠ lactzu̠ xli̠­ma̠­peksí̠n y hui­xinín ni̠para ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán y qui̠­taxtuy lac­tzinca tacuca hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠ lac­chex­pu­tu­ná̠tit. gyG -Cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, tamá hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t lá̠m­para na̠ hua̠k aquinín qui­la̠­la­ca­hua­ni­ma̠­náhu. zxm ,’¡Koxu­taní̠n hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chu fariseos! Porque luu xaaksa­ni̠­naní̠n, xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ aktum tahuaxni anta­nícu ma̠c­nu̠­cani̠t cha̠tum ni̠n, pero cumu ni̠ tasiyuy, cris­tianos ni̠ taca­tzi̠y lácu antá tati̠­lac­tla̠­huán y taak­lhtam­pusa hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. w7 +’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín fariseos! Porque anta­nícu hui­xinín tas­to­ká̠tit, lacas­qui­ná̠tit naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit xala­cuán lac­tá­hui̠lh, y xa̠huachí lacas­qui­ná̠tit pi̠ luu tla̠n naca̠­xa­kat­li̠­pa̠x­tok­ca­ná̠tit nac tiji anta­nícu hui­xinín tla̠­hua­ná̠tit cumu la̠ lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n. Pv *’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín fariseos! Porque ma̠squi xli̠­ca̠na ma̠paj­pi­tzi­yá̠tit y li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios hua̠ntu̠ hui­xinín maka­la­yá̠tit para menta, ruda y ti̠pa̠­lhu̠hua a̠má lactzu̠ tachaná̠n y mat huá mili̠­mos­najcán, pero cumu ni̠para tzinú cuentaj tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­ma̠­pek­si̠­pu­tuná̠n la̠ta lácu luu aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit, pus huata huá tamá luu xli̠­ca̠na mili̠t­la­huatcán y ma̠squi na̠ cama̠s­tá̠tit mili̠­mos­najcán. `u9 )Huata tu̠ mili̠t­la­huatcán xapu̠lh nache­ke̠­yá̠tit tu̠ huí nac mim­pu̠­lac­nicán hasta nac mina­cujcán y huá nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit Dios cumu la̠ mili̠­mosna o mili̠­la­ka­chix­cu­huí̠n, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit nac mimac­nicán xata­cheké̠n nahuán nac xla­catí̠n Dios. (tI (Xli̠­ca̠na pi̠ luu lani̠­tátit, ¿lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠nti̠ tla­huani̠t hua̠ntu̠ che­ke̠­ma­ka­ná̠tit xalac mimac­nicán na̠ huá tla­huani̠t xalac mim­pu̠­lac­nicán mina­cujcán y xalá ucxilhma la̠ta túcu antá kalhi̠­yá̠tit? s 'Pero Quim­pu̠­chi­nacán chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín fariseos luu caj xma̠n ca̠che­ke̠­yá̠tit nac xmacni miva­sucán chu mim­pu­la̠­tucán, pero nac mim­pu̠­lac­nicán antá nac mina­cujcán luu li̠xcáj­nit hui­lachá caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit para taka­lhá̠n osuchí para lac­li̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni. r- &Amá fariseo luu xli̠­ca̠na caj cacs li̠la­cáhua acxni̠ úcxilhli pi̠ ni̠ chuná xma̠­kan­tax­tíma la̠ta lácu xli̠s­ma­ni̠­cani̠t xtla­huacán, porque xlacán pu̠lh la̠n xca̠­li̠­ma­ca­pux­ma­ni̠cán chú­chut acxni̠ nia̠ tahua̠yán. Hq  %Acxni̠ Jesús akchu­hui̠­nan­ko̠lh, cha̠tum fariseo huá­nilh xla­cata naán ta̠hua̠yán nac xchic. Jesús alh, tanu̠chá nac chiqui y tuncán táhui anta­nícu xyá mesa. p $Pus para mimacni kalhi̠y tax­káket, ni̠ xala­ka­ca̠­pucsua lama, y chuná tla̠n sta­lanca catu̠huá naucxilha, xta̠­chuná cumu la̠ aktum lám­para acxni̠ ma̠pa­si̠cán, lacaxtum li̠mak­skoy xli̠­hua̠k xtax­káket. Jesús lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠ya̠huay fariseos chu xma̠kalhtahuake̠nacán judíos (Mateo 23.1‑36; Marcos 12.38‑40; Lucas 20.45‑47) a2~F}| {z4xw"vusqpomxlJjgg fddba`^]k[5YWVTSRQPbO2NLKJI@HGuFDCCA@ >=<4:99 7T6521b0..6,+.))(g'J&H%`$ "!!1& u gO2+0O ’Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠para cha̠tum tasa̠cua ma̠t­la̠nti̠y naca̠­ta̠s­cuja cha̠tiy xpatrón aktumá quilh­ta­macú, porque acxni̠ naka­lha­kax­mata cha̠tum, hua̠nchú cha̠­tum­li̠túm juerza nalak­makán; osuchí acxni̠ nat­la­hua­putún hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­paksi̠y cha̠tum juerza que naka­lha­kax­mat­makán cha̠tum. Pus aquit cla­cas­quín luu li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ cuani­putún: cha̠tum chixcú ni̠lay li̠pa̠­huán Dios xli̠­hua̠k xnacú y na̠ hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú luu nali̠­pa̠­huán xtumi̠n xla­cata pi̠ huá tla̠n catu̠huá li̠ma̠t­la̠nti̠y. 5/c Chu­na­li̠túm, para hui­xinín ni̠tlá̠n namak­ta­ka­lhá̠tit hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­cuentaj­li̠­ni̠tán y ni̠ milacán, ¿pi̠ li̠huaca chú naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ xlá aya lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xla­cata naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n cha̠­tunu hui­xinín? 1.[ Pus para hui­xinín ni̠ li̠huana̠ mak­ta­ka­lhá̠tit hua̠ntu̠ ca̠ma̠­cuentaj­li̠­ca­ná̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú ma̠squi hua̠ntu̠ ni̠ luu lhu̠hua, ¿pi̠ li̠huaca chú namak­ta­ka­lhá̠tit hua̠ntu̠ Dios naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni? .-U ’Porque hua̠nti̠ ma̠cuentaj­li̠cán hua̠ntu̠ ni̠ luu lhu̠hua ta­scújut y para xlá luu cuentaj nat­la­huay chuná li̠ma̠­siyuy pi̠ tali̠­pa̠hu la̠qui̠ acxni̠ nama̠­mak­ta­kalh­ni̠cán hua̠ntu̠ luu lhu̠hua li̠ta­scújut pus na̠ huá luu cuentaj nat­la­huay; pero hua̠nti̠ luu ni̠ cuentaj tla­huay hua̠ntu̠ ni̠ lhu̠hua li̠ta­scújut hua̠ntu̠ ma̠mak­ta­kalh­ni̠cán, pus na̠chuná ni̠ li̠huana̠ cati­mak­tá­kalhli acxni̠ para nama̠x­qui̠cán lhu̠hua xli̠­mak­ta­ká­lhat. b,= Pus Jesús chiné na̠ ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Hui­xinín na̠ ca̠ma­ca­ma̠x­qui̠­ca­ni̠­tátit hua̠ntu̠ namak­ta­ka­lhá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú anta­nícu tahui­lá̠­nalh lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios; pus uú nac ca̠quilh­ta­macú la̠ta túcu kalhi̠­yá̠tit caca̠­li̠­pu­tzátit hui­xinín la̠qui̠ tla̠n naka­lhi̠­yá̠tit miami­goscán pero hua̠ntu̠ luu aksti̠tum, la̠qui̠ acxni̠ hui­xinín nani̠­yá̠tit y niaj kalhi̠­yá̠tit nahuán hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n naca̠­mak­ta̠­yayá̠n xlacán nata­maka­maklhti̠­naná̠n nac a̠má xasa̠sti pu̠tá­hui̠lh hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa. + Acxni̠ cátzi̠lh xpatrón hua̠ntu̠ xtla­huama xli̠­ca̠na hasta luu cacs li̠la­cáhua caj la̠ta lácu xlá xka­lhi̠ni̠t li̠s­ka­lala y lac­pú­tzalh lácu tla̠n nala­tama̠y aca­li̠stá̠n a̠má mañoso tasa̠cua. Pus xli̠­ca̠na lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ uú xala nac ca̠quilh­ta­macú luu lak­ska­lalán tahuán acxni̠ lácu talac­pu­tzay para túcu natat­la­huay hasta luu ca̠maka­tla­jacán hua̠nti̠ luu aksti̠tum tas­cuj­má̠­nalh nac xla­catí̠n Dios. *+Y aca­li̠stá̠n kalhas­quimpá cha̠tum: “Chi̠nchú huix, ¿nícu chulá laka­hui­lani?” Amá chixcú kalh­tí̠­nalh: “Aktum ciento cúx­ta̠lh trigo.” Amá xapuxcu tasa̠cua huá­nilh: “Xli̠­cána, porque hui­lachá mire­cibo, la̠li̠­huán calác­xti̠tti y tunu cat­lahua la̠qui̠ antá nahuán pi̠ caj ta̠ti­pu­xa­ma­cá̠hu cúx­ta̠lh laka­hui­lani.” )Xlá kalh­tí̠­nalh: “Pus aquit cla­ka­hui­lani aktum ciento barril aceite.” Amá xapuxcu tasa̠cua chiné huá­nilh: “Xli̠­ca̠na, porque chuná talh­ca̠ni̠t nac mire­cibo hua̠ntu̠ firmar tla­hua­ni̠ta, huata mejor calác­xti̠tti hua̠ntu̠ aya firmar tla­hua­ni̠ta y tunu cat­lahua anta­nícu nahuán pi̠ caj íta̠t ciento barril laka­hui­lani.” e(CPus chuná xlá tlá­hualh y cha̠­tunu cha̠­tunu tzú­culh ca̠ta­saniy hua̠nti̠ xta­la­ka­hui­lá­nilh xpatrón. Hua̠nti̠ pu̠lh milh kalhás­quilh: “¿Lácu chuná laka­hui­lani quim­patrón?” 'y¡Ah, aya ccá­tzi̠lh hua̠ntu̠ nac­tla­huay! Nac­ca̠­ta̠­la­ca̠xlay hua̠nti̠ laka­hui­la­ni­ko̠lh quim­patrón la̠qui̠ xlacán naquin­ta­mak­ta̠yay acxni̠ aquit naqui­mak­lhti̠cán a̠má qui­li̠­ta­scújut.” U&#Eé tasa̠cua chiné tzú­culh lac­pu­huán: “¿Túcu cahuá chú nac­tla­huay cumu quim­patrón ámaj qui­mak­lhti̠y quin­ta­scújut? Porque aquit ni̠ cka­lhi̠y li̠t­li­hueke xla­cata nac­scuja nac ca̠tu­huá̠n, y na̠chuna li̠túm luu ma̠rí cma̠­xanán para caj nac­squi­hua̠­yan­ta̠k­chokoy. ?%wPus a̠má chixcú tasá­nilh xta­sa̠cua y ciné huá­nilh: “¿Pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ qui­hua­ni­má̠ca xla­cata hmat huix akska­huix­túpa̠t quin­tumi̠n? Pus la̠nchú caqui­ma̠x­qui̠­ko̠ca cuenta la̠ta lácu huí quin­ta­scújut y hua̠nti̠ quin­ta­la­ka­hui­lá­nilh porque chú niaj cac­ti­ma̠x­quí̠n li̠ta­scújut xla­cata huix nacuentaj­laya pu̠tum cumu la̠ xapuxcu tasa̠cua.” f$ GJesús ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠pá xdis­cí­pulos eé takalh­chu­huí̠n: —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú pero luu rico xuani̠t. Huá u̠má chixcú xka­lhi̠y cha̠tum xapuxcu xta­sa̠cua hua̠nti̠ luu xli̠­pa̠­huán, y hua̠k huá xma̠­mak­ta­kalhni̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y. Pero maktum quilh­ta­macú áncalh hua­nicán pi̠ a̠má xapuxcu xta­sa̠cua lhu̠hua antá xak­ska­huix­tu­nima xtumi̠n. @#y Pero la̠nchú luu xli̠­ca̠na xla­ca­squinca pi̠ juerza napa̠­xu­hua­yá̠hu y napa̠x­cuajna­ná̠hu, porque tamá min­tajú qui̠­taxtuy cumu lá̠m­para xni̠ni̠t y chú aya lacas­ta­cuanani̠t; lá̠m­para xma­ka­tzan­ka̠­ni̠­táhu pero la̠nchú aya mac­la­ni̠­táhu.”A"{’Pero a̠má ko̠lu­tzí̠n chiné huá­nilh xka­huasa: “Ta̠ta, huix anka­lhi̠ná uú lac­xtum quin­ta̠­huila, y la̠ta túcua aquit cka­lhi̠y na̠ hua̠k milá. .!UPero cumu la̠nchú lak­chi­ni̠tán quin­tajú hua̠nti̠ lac­tla­hua­mi̠­ko̠lh min­tumi̠n y huá acxtum ca̠ta̠­lac­tlá­hualh cati̠hua̠ laka­hui­tiní̠n lac­chaján huata chú huix pála ma̠mak­ni̠­ní̠­nanti xakón mihuá̠cax y tla­huápa̠t pu̠pa̠xcua.” S Huata a̠má kahuasa chiné huá­nilh xtla̠t: “Huix sta­lanca catzi̠ya la̠ta nícu akli̠t ca̠ta cta̠s­cujmá̠n, y ni̠para maktum caj chu­natá xac­ka­lha­kax­mat­makán, pero huix ni̠para maktum xqui­ma̠xqui ca̠na caj tantum xas­kata mibor­rego la̠qui̠ nac­makni̠y y nac­ca̠­ta̠­huay quiamigos. =sPero a̠má xapuxcu xka­huasa luu li̠pe̠cua sí̠tzi̠lh y cumu ni̠ xta­nu̠­putún nac chiqui juerza tax­tuchi xtla̠t y mak­lhu̠hua huá­nilh xla­cata catá­nu̠lh. FAmá tasacua chiné kálh­ti̠lh: “Huá li̠pa̠x­cuajna­má̠­calh porque luu chu­na­tiyá tla̠n qui̠­tás­pitli min­ta̠lá hua̠nti̠ xak­tzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t ni̠tu̠cu lanini̠t, y caj huá xpa̠­la­cata li̠ma̠­pek­sí̠­nalh min­tla̠t la̠qui̠ namak­ni̠cán xakón xuá̠cax.” 3La̠li̠­huán tasá­nilh cha̠tum tasa̠cua y kalhás­quilh: “¿Túcu xla­cata li̠t­la­hua­má̠­calh pu̠pa̠xcua nac quín­chic?” _7’Y a̠má xapuxcu xka­huasa xlá cscuj­ma̠chá nac ca̠tu­huá̠n, acxni̠ aya xtas­pitma y xcha̠ma nac xchic, káx­matli pi̠ luu li̠pa̠­xúhu xtlak­na­ma̠ca y xtan­tli̠­ma̠­kó̠­calh. NPorque u̠má quin­ka­huasa aquit xac­li̠­pu̠lhca̠y cumu lá̠m­para xni̠ni̠t y chú aya lacas­ta­cuanani̠t, y mim­pa­rani̠t nac ca̠quilh­ta­macú; porque xac­ma­ka­tzan­ka̠ni̠t y la̠nchú aya cmac­lani̠t.” Y ni̠para maka̠s tzu­cú­calh pa̠x­cuajnancán nac xchic a̠má ko̠lu­tzí̠n. !;Xa̠huachí la̠li̠­huán cali̠­tátit xakón qui­huá̠cax, camak­ní̠tit, ¡porque la̠nchú nahua̠­ya­ná̠hu y napa̠x­cuajna­ná̠hu! !;Pero a̠má ko̠lu­tzí̠n chiné ca̠huá­nilh xta­sa̠­cuá̠n: “La̠li̠­huán cama̠­cu­tútit a̠tzinú xatlá̠n lháka̠t y cama̠­lha­ké̠tit quin­ka­huasa. Na̠ cama̠­ma­ka­nú̠tit aktum ani̠lu nac xmacán, y na̠ cama̠­tu̠­nú̠tit csa­pa̠tu. 7gPero a̠má kahuasa chiné huá­nilh xtla̠t: “Papá, luu lhu̠hua quin­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ cli̠­ma­ka­li̠­pu­huani̠t Dios, y na̠chuná huix na̠ cma­ka­li̠­pu­hua­ni̠tán; pus aquit niaj qui­ma̠t­la̠nti̠y naqui­li̠­pu̠lh­ca̠ya cumu la̠ min­ka­huasa.” PXli̠­ca̠na a̠má kahuasa la̠li̠­huán táca̠xli y ampá nac xchic xtla̠t. ’Acxni̠ a̠má kahuasa juerza makatcú xla­ti̠­lhay, a̠má ko̠lu­tzí̠n úcxilhli pi̠ mima xka­huasa. Xli̠­ca̠na luu laka­lhá­malh y tokosú̠n alh pa̠x­toka; acxni̠ lák­cha̠lh aklhtam­pí̠s­natli y lacá­tzu̠cli. dACaj huá xpa̠­la­cata aquit niaj qui­ma̠t­la̠nti̠y naqui­li̠­pu̠lh­ca̠ya cumu la̠ min­ka­huasa, huata mejor la̠nchú caqui­ma̠s­cuju y caqui­li̠­pu̠lhca cumu la̠ cha̠tum min­ta­sa̠cua.” ~uHuata mejor nacam­paray nac xchic quin­tla̠t, y acxni̠ nac­chá̠n chiné nacuaniy: Papá, luu lhu̠hua quin­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ cli̠­ma­ka­li̠­pu­huani̠t Dios y na̠chuná huix na̠ cma­ka­li̠­pu­hua­ni̠tán. +Pus a̠má kahuasa chiné tzú­culh laca­pa̠s­taca: “Nac xchic quin­tla̠t lhu̠hua tahui­lá̠­nalh xta­sa̠­cuá̠n, xlacán taka­lhi̠y hua̠ntu̠ tahuay y hasta ca̠aka­ta̠x­tu­nima, ¡y chi̠nchú aquit uú ctzin­c­sta­makama hasta ni̠tu̠ cuay! 4aCumu xlá aya xtzin­c­sni̠y xlac­pu­huán caj u̠cu xlí̠­kasli xli̠­huatcán paxni hua̠ntu̠ xca̠­ma̠x­qui̠cán, pero xlá ni̠para túcu xta̠­huacán. V%Huata xlá alh putzay li̠ta­scújut y lák­cha̠lh cha̠tum chixcú antá xalá nac a̠má ca̠chi­quí̠n, huata xlá ma̠la­ká­cha̠lh nac xca̠­tu­huá̠n la̠qui̠ namak­ta­kalhniy xpaxni. 1[Acxni̠ aya xlac­tla­hua­mi̠­ko̠ni̠t xtumi̠n hua­tiyá nac a̠má ca̠chi­quí̠n anta­nícu xlá xcha̠ni̠t milh aktum lanca tatzín­c­stat y sput­ko̠lh hua̠ntu̠ xuacán, y a̠má kahuasa na̠ tzú­culh pa̠ti̠nán porque niaj tu̠ xka­lhi̠y hua̠ntu̠ nali̠­hua̠yán.  Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú a̠má xataju xka­huasa sta̠­makan­kólh hua̠ntu̠ xma̠x­qui̠­cani̠t xhe­rencia, y a̠má tumi̠n hua̠ntu̠ xlá maka­mak­lhtí̠­nalh acxni̠ stá̠­nalh alh li̠la­ca­huan­ta­pu̠li̠y mákat nac a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n; antá lac­tla­hua­mi̠­ko̠lh porque luu caj xali̠xcáj­nit tapu­huá̠n chí­palh. |q Maktum quilh­ta­macú xataju xka­huasa chiné huá­nilh xtla̠t: “Papá, huata cumu la̠nchú tla̠ncú lápa̠t, mejor caqui­ma̠x­quitá qui­he­rencia hua̠ntu̠ qui­lak­chá̠n naqui­ma̠x­qui̠ya.” Amá ko̠lu­tzí̠n ma̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ huá­nilh y ca̠ma̠­paj­pi­tzí̠­nilh xla­ka­huasán la̠ta hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y. &E Jesús ca̠li̠­xa­kat­li̠pá aktum takalh­chu­huí̠n y chiné ca̠huá­nilh: —Cha̠tum chixcú xca̠­ka­lhi̠y cha̠tiy xla­ka­huasán. ; o Pus aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ na̠chuná xán­geles Dios taka­lhi̠y aktum lanca tapa̠­xu­huá̠n acxni̠ cha̠tum mak­la̠­ka­lhi̠ná chixcú lak­pali̠y xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ Oxchipani̠t li̠xcájnit talacapa̠stacni ? w Acxni̠ namaclay pu̠tum naca̠­ma̠­ke̠s­toka xamigas xa̠hua hua̠nti̠ xta̠­la­ca­tzuní̠n, y chiné naca̠­huaniy: “Luu cat­la­huátit li̠tlá̠n, caqui­la̠­ta̠­pa̠­xu­huáhu la̠nchú porque aya cmac­lani̠t a̠má okxtum quin­tumi̠n hua̠ntu̠ xac­ma­ka­tzan­ka̠ni̠t.” J  ’Pus na̠chuna li̠túm acxni̠ cha̠tum pusca̠t kalhi̠y okxcá̠hu tumi̠n xla plata y para nama­ka­tzanka̠y okxtum, ¿lácu lac­pu­hua­ná̠tit? ¿Pi̠ ni̠ cati­ma̠­pá­si̠lh cahuá xli̠­maksko y luu li̠huana̠ napalhnán y napu­tzay nac xli̠­ca̠­lanca chiqui hasta caní naqui̠­maclay? p YPus xli̠­ca̠na aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ na̠chuná qui̠­taxtuy nac akapú̠n acxni̠ tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú aktum ciento cris­tianos, y para cha̠tum nachipay hua̠ntu̠ ni̠ xatlá̠n tiji anta­nícu nalak­tzanka̠y, y acxni̠ lak­pali̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni y li̠pa̠­huam­paray Dios. Pus nac akapú̠n luu lhu̠hua anán tapa̠­xu­huá̠n caj xpa̠­la­cata eé chixcú hua̠nti̠ qui̠­tás­pitli anta­nícu ni̠tlá̠n y ni̠ xachuná caj xla­ca­tacán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xata̠­ti­pu­xa­ma­cu̠­na­ja̠tza cumu xlacán tla̠na xta­pu­hua̠ncán y ni̠tu̠ talak­pa­li̠­má̠­nalh. Acxni̠ maclay xtumi̠n hua̠nti̠ xmakatzanka̠ni̠t luu pa̠xuhuay B }Y acxni̠ nachá̠n nac xchic pu̠tum naca̠­ma̠­ke̠s­toka xamigos chu hua̠nti̠ xta̠­la­ca­tzuní̠n y chiné naca̠­huaniy: “Cat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠­ta̠­pa̠­xu­huáhu la̠nchú porque aya cmac­lani̠t a̠má qui­bor­rego hua̠ntu̠ aquit xac­ma­ka­tzan­ka̠ni̠t.” gGAcxni̠ naqui̠­maclay, nahuili̠y nac xak­lhtam­pixni caj la̠ta xta­pa̠­xu­huá̠n. 1[—Para cha̠tum chixcú kalhi̠y aktum ciento xbor­regos y para xamaktum nama­ka­tzanka̠y tantum, ¿túcu cahuá nat­la­huay? ¿Lácu pi̠ ni̠ cati­ca̠­mák­xtekli nac ca̠tu­huá̠n xa̠maka­pi­tzí̠n ta̠ti­pu­xa­ma­cu̠­na­ja̠tza la̠qui̠ tuncán la̠li̠­huán naán putzay a̠má koxutá bor­rego hua̠nti̠ maka­tzan­ka̠ni̠t y ni̠ cati­tás­pitli nac xchic hasta caní namaclay? CY la̠qui̠ nataaka­ta̠ksa túcu xpa̠­la­cata xlá suluj xca̠­ta̠lay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos, Jesús ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh eé takalh­chu­huí̠n: &ECaj luu huá xpa̠­la­cata a̠ma̠ko̠lh fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos ma̠rí xtaaksán y chiné xta­huán: —Eé chixcú hua̠k ca̠ta̠­ta­lak­xtumi̠y ma̠squi hua̠nti̠ mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n xa̠huachí xlá acxtum ca̠ta̠­hua̠yán. 6 gAnta­nícu xak­chu­hui̠nán Jesús lhu̠hua hua̠nti̠ xtamín takax­matniy xta­chu­huí̠n, xma̠­la­ka­xo­ke̠­naní̠n im­pues­tos xa̠hua maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ judíos xta­lac­pu­huán pi̠ luu a̠tzinú mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n xta­huani̠t. H #Pus niaj tícu li̠ma­cuaniy ma̠squi luu tíyat niaj tu̠ li̠lay, y na̠chuná ma̠squi luu xlak­ma­cá̠n­calh abono. Pus cumu niaj tu̠ li̠ma­cuán luu laca­tancs pi̠ caj namakan­cán. ¡Hui­xinín hua̠nti̠ li̠kax­pat­pá̠tit min­ta­ke̠ncán, luu caaka­tá̠k­stit quin­ta­chu­huí̠n!"’Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ mátzat li̠ma­cuán porque li̠ma̠s­ko­ke̠­nancán, pero para tamá mátzat cspút­nilh xli̠s­koko niaj tu̠ cati­li̠­mácua, ¿lácu pi̠ tla̠n cahuá chú nati­li̠­ma̠s­ko­ke̠­nancán? !Pus na̠chuná chú hui­xinín hua̠nti̠ xli̠­ca̠na quis­ta̠­la­ni­putún, pu̠lh laca­tancs caca­tzí̠tit pi̠ hua̠nti̠ ni̠ namak­xteka hua̠ntu̠ kalhi̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú pus ni̠lay li̠ta­pa̠­cu­hui̠y luu xli̠­ca̠na quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n. Para pu̠lactum mátzat niaj skoko, ni̠tu̠ li̠lacán, caj makancán (Mateo 5.13; Marcos 9.50) xi Y para xlá laca­tancs naca­tzi̠y pi̠ ni̠lay cati­maka­tlá­jalh, pus acxni̠ makatcú mima̠chá nahuán hua̠nti̠ mímaj laca­ta̠­qui̠y tasi̠tzi, huata a̠má gobier­no naca̠­macá̠n xlac­scujni la̠qui̠ naancán hua­nicán hua̠nti̠ mima: “Huata mejor calác­lalh tasi̠tzi acxtum cala­ca̠x­láhu y ni̠ cala̠­si̠­tzi̠­níhu.” dAY na̠chuna li̠túm para cha̠tum gobier­no amá̠­calh ta̠t­la­huacán guerra y mima cha̠­tum­li̠túm gobier­no a̠laca­túnuj xalá, ¿lácu pi̠ ni̠ huata pu̠lh tla̠n nala­ca­pa̠s­taca para tla̠n nali̠­maka­tlajay caj akcá̠hu mi̠lh tropa hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y, porque hua̠nti̠ mima xlá li̠mín akpuxam mi̠lh? (~Iy chiné nata­huán: “Tamá chixcú ma̠x caj laka­hui­tima, luu tla̠n tima̠­tzú­qui̠lh xpá̠­tzaps pero chú niaj lay ma̠akas­putuy xchic.” m}SHuá chuná li̠t­la­huay la̠qui̠ ni̠ aca­li̠stá̠n acxni̠ aya ma̠pu­lhu­ni̠ttá nahuán xpá̠­tzaps niaj lay cati­ma̠akas­pú­tulh, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nataucxilha caj nata­li̠­kalh­ka­ma̠nán, v|eHuata pu̠lh la̠n cala­ca­pá̠s­tacli a̠má cris­tiano hua̠nti̠ quis­ta̠­la­ni­putún, na̠ luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ acxni̠ cha̠tum chixcú la̠ hui­xinín tla­hua­putún aktum lanca xchic, huata pu̠lh caj cúlucs nata­huilay la̠qui̠ nat­la­huay xcuenta para nama­kaacchá̠n xtumí̠n hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ta­ma̠­huay la̠ta túcua namac­la­cas­quín y xa̠huachí para na̠ nama­kaacchá̠n xtumi̠n hua̠ntu̠ nali̠­ma̠akas­putuy. V{%Y hua̠nti̠ ni̠ aktum catzi̠y nacucay xcruz y naquis­ta̠­laniy ma̠squi cali̠­ma­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t, xlá ni̠lay li̠ta­pu̠lhca̠y cumu la̠ quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n. @zy—Para tícu luu quis­ta̠­la­ni­putún y ni̠ aktum ca̠pa̠x­tek­putún para xtla̠t chu xtzí, osuchí xpusca̠t, o xcamán, osuchí xna­ta̠lán, y xa̠huachí para ni̠ aktum catzi̠y napa̠x­teka xla­táma̠t, ni̠lay cati­li̠­tá­nu̠lh cumu la̠ quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n. yCumu luu lhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh Jesús huata maktum xlá laca­tancs ca̠huá­nilh: cx?Porque xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj cla­cas­quín ni̠para cha̠tum hua̠nti̠ aquit xac­ca̠­hua­nini̠t xla­cata naquin­ta­lakmín, y niaj cati­tá­hualh u̠má quin­tahuá hua̠ntu̠ aquit la̠nchú cca̠x­tla­huani̠t.” Hua̠nti̠ sta̠laniputún Jesús maktum capa̠tzánka̠lh xlatáma̠t (Mateo 10.37‑38) Bw}Amá patrón chiné hua­nipá: “Pus capim­pa­rapi nac ca̠ti­ji̠ní̠n chu nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n, juerza caca̠­hua­nítit xa̠maka­pi­tzí̠n cati̠hua̠ cris­tianos xla­cata pi̠ catá­milh láqui̠ chuná hua̠k nala­ta­hui­la­ko̠cán nac xli̠­ca̠­lanca nac quín­chic. gvGCaj li̠puntzú acxni̠ a̠má tasa̠cua qui̠­tás­pitli, chiné huá­nilh xpatrón: “Patrón, chuná chú ctlá­hualh la̠ huix qui­huani, pero luu lhu̠­huacú tzanka̠y hua̠nti̠ tla̠n xta­huá̠­yalh.” $uAAcxni̠ tás­pitli a̠má lac­scujni hua̠k hua­ni­ko̠lh xpatrón lácua hua­ni­canchá. Amá chixcú la̠n sí̠tzi̠lh y chiné huá­nilh xta­sa̠cua: “La̠li̠­huán capimpi nac xli̠­ca̠­lanca ca̠chi­quí̠n, chu nac tiji y caca̠­hua­nítit catá­milh hua̠nti̠ lac­pobre, chu hua̠nti̠ ni̠lay tas­cuja, hua̠nti̠ talu̠n­tu̠­hua­nani̠t, chu hua̠nti̠ laka­xo̠kó̠n.” .tUY cha̠tum chi̠né huampá: “Na̠ la̠n­chujcú cta­ma­káx­tokli y xli̠­ca̠na ni̠lay chú cla­ka­na̠­chá̠n, pus caqui­ma̠­tzan­ke̠­nani.” ,sQCha̠­tum­li̠túm chiné huampá: “Pun­tzu̠cú cca̠­ta­má̠hua tan­qui­tzis qui­huá̠cax, la̠nchú cámaj ca̠li̠­tzaksay nacuc­xilha para tla̠n tapon­ka̠nán; luu hasta li̠tlá̠n csqui­niyá̠n xla­cata caqui­ma̠­tzan­ke̠­nani porque ni̠lay cana̠chá.” krOPero hua̠nti̠ ca̠qui̠­lak­lá­ca̠lh tzú­culh tas­quín xma̠­tzan­ke̠­na­ni­cacán. Cha̠tum hua̠nti̠ pu̠lh lak­chá̠n­calh chiné huá: “Luu xli̠­ca̠na cahua­nipi pi̠ cat­lá­hualh li̠tlá̠n caqui­ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh, pero a̠cu cta­ma̠­hua­ko̠lh aktum par­cela, pus la̠nchú juerza nacán ucxilha.” aq;Acxni̠ aya accha̠ná xuí tahuá ca̠má­ca̠lh maka­pi­tzí̠n xlac­scujni y ca̠huá­nilh xla­cata naán ca̠huaniy a̠ma̠ko̠lh taputza pi̠ la̠li̠­huán cata­milhá porque xaaccha̠ná xuí tahuá. NpPero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Maktum quilh­ta­macú cha̠tum chixcú tlá­hualh aktum lanca pu̠pa̠xcua y ánca ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠cán xta­putza hua̠nti̠ nata­lakmín. -oSCha̠tum chixcú hua̠nti̠ antá mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh nac mesa acxni̠ chuná kax­mat­ko̠lh eé tachu­huí̠n chiné huá­nilh Jesús: —Pero luu ca̠na li̠pa̠­xúhu a̠má chixcú hua̠nti̠ tla̠n nama­kua̠ya­na̠­chá̠n nac xpa̠xtú̠n Dios nac akapú̠n. DnPus chuná chú huix luu li̠pa̠­xúhu lápa̠t nahuán porque xlacán ni̠lay cati­ta­xo­ko̠­nunín, pero Dios ucxilhmá̠n y huá nama̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahu acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú lácu xlá naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y nac ca̠li̠ní̠n xli̠­hua̠k xca­maná̠n hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­hua̠ncán. Cha̠tum chixcú ma̠makaxtokma xkahuasa pero ni̠ talákmilh xtaputza (Mateo 22.1‑10) (mI Pus huata acxni̠ huix nat­la­huaya aktum pu̠pa̠xcua xatlá̠n huá caca̠­huani hua̠nti̠ lac­pobre, hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n, hua̠nti̠ ni̠lay tas­cuja, chu hua̠nti̠ talu̠n­tu̠­hua­nani̠t, xa̠hua xli̠­pacs hua̠nti̠ laka­tzí̠n tala­má̠­nalh. 7lg Y a̠má xapuxcu fariseo hua̠nti̠ xuanini̠t nalakán nac xchic chiné li̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh: —Acxni̠ huix nat­la­huaya aktum pu̠pa̠xcua y huij nahuán lhu̠hua tahuá nac mín­chic, ni̠ huá caca̠­huani cata­lakmín caj xma̠n miamigos, osu para mina­ta̠lán, osuchí para mili̠­ta­la­ka­pasni, o hua̠nti̠ min­ta̠­la­ca­tzuní̠n y hua̠nti̠ na̠ lac­rrico; porque acxni̠ xlacán natat­la­huay aktum pu̠pa̠xcua pus na̠ nata­hua­niyá̠n pi̠ caca̠­lakpi y chuná chú huix nama­ka­xo­ko­cana. Ik  Porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ sacstu maklh­ca­tzi̠cán pi̠ luu tali̠­pa̠hu sacstu taak­ska­hui­tama̠y mákat ma̠tu̠­tzu­hui̠cán; pero hua̠nti̠ ni̠tu̠cu xkásat li̠taxtuy pus huata huá tlak tali̠­pa̠hu li̠taxtuy y ma̠x­qui̠cán xala­cuán pu̠tá­hui̠lh. 2j] Huata mejor acxni̠ hui­xinín naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit xla­cata capítit mak­pa̠x­cuajna­ná̠tit, huata mejor a̠huata capit tahui­laya hua̠ntu̠ mákat tahui­la̠­nanchá lac­tá­hui̠lh la̠qui̠ acxni̠ namín hua̠nti̠ hua­ni­ni̠tán xla­cata nalak­pina nac pu̠pa̠xcua, y chiné nahua­niyá̠n: “Amigo, cat­lahua li̠tlá̠n cata­la­ca­tzuhui nac mesa antá la̠ a̠tahui­lá̠­nalh maka­pi­tzí̠n.” Pus huata huix na̠ luu tali̠­pa̠hu nata­li̠­ma̠x­tuyá̠n hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac mesa. liQ Amá chixcú hua̠nti̠ hua­ni­ni̠tán nalak­pina, aya nami­na̠­chá̠n hua­niyá̠n: “Cat­lahua li̠tlá̠n cata̠ya la̠ta huila y cama̠xqui milac­tá­hui̠lh u̠má cha̠­tum­li̠túm quin­ta­putza.” Y huata huix cha̠­ma̠­xanaj nata̠­yaya, juerza napina lac­ta­hui­laya hua̠ntu̠ a̠huatá hui­lachá lac­tá­hui̠lh. %hC—Aquit luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n, acxni̠ hui­xinín naca̠­pu­tza­ca­ná̠tit la̠qui̠ napi­ná̠tit nac aktum pu̠pa̠xcua anta­nícu tamaka­xtok­ma̠ca, huix ni̠ lacán camak­ta­huila anta­nícu hui­la­ko̠lh xala­cuán pu̠tá­hui̠lh, porque chicá para xamaktum nachín cha̠­tum­li̠túm taputza hua̠nti̠ a̠tzinú luu tlak li̠la­ka­pascán ni̠ xachuná huix. ,gQAcxni̠ Jesús ca̠úcxilhli xa̠maka­pi­tzí̠n taputza la̠ta lácua xlacán xta­lac­sac­má̠­nalh xala­cuán pu̠tá­hui̠lh anta­nícu xya̠­hua­cani̠t mesa la̠qui̠ nata­ma­kua̠yán, xlá chiné ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh eé takalh­chu­huí̠n: Hf Pero xlacán ni̠ tacá­tzi̠lh lácu nata­kalh­ti̠nán. Acxni̠ para tícu natlahuay aktum pu̠pa̠xcua huá caca̠ta̠huá̠yalh hua̠nti̠ catzi̠y pi̠ ni̠lay catilakxokónilh eY a̠ma̠ko̠lh fariseos chiné ca̠huá­nilh: —Chú caqui­la̠­hua­níhu, para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit miburro osuchí mihuá̠cax y para nata­ju̠­ya̠chá nac aktum pozo, ¿lácu pi̠ ni̠ la̠li̠­huán tuncán cati­ma̠­cu­tútit la̠qui̠ ni̠ najic­suay y nani̠y, ma̠squi luu lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú sábado acxni̠ li̠huancán para tícu nas­cuja? \d1Pero a̠ma̠ko̠lh fariseos cacs taqui­lhua niaj tachu­huí̠­nalh huata xlá li̠mac­xá­malh xmacán a̠má ta̠tatlá acxni tuncán xlá pacsli. Aca­li̠stá̠n huá­nilh pi̠ caalhá nac xchic. c#Cumu Jesús xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh chiné ca̠ka­lhás­quilh fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ antá xta­la­má̠­nalh: —¿Lácu hui­xinín hua­ná̠tit, pi̠ lak­chá̠n cahuá xla­cata tla̠n nama̠­pac­sacán cha̠tum ta̠tatlá acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, osuchí ni̠tlá̠n? |bqNa̠ antá xuí cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xka­lhi̠y aktum tajátat y xli̠­lanca nac xmacni xcun­ko̠ni̠t. ma UMaktum quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k xjaxcán Jesús alh makua̠yán nac xchic cha̠tum xapuxcu fariseo; pero maka­pi­tzí̠n fariseos xtas­ka­laj­má̠­nalh chicá para nama̠t­la̠n­ti̠nán a̠má quilh­ta­macú. ` #Pus chú niaj maka̠s quilh­ta­macú huata nac lanca pusi­culan antá xala, ca̠ta caj chu­natá nata­ta­mak­xteka y niaj ti̠ tanu̠maj catíhua antá. Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj caquin­ti­la̠ucxi­lhui hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ hui­xinín naqui­la̠­maka­maklhti̠­na­ná̠hu y nahua­ná̠tit: “¡Luu li̠pa̠­xúhu hua̠nti̠ mima nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán la̠qui̠ huá nama̠­kan­taxti̠y xta­scújut!”A_{ "Jesús tzú­culh li̠pu­huán nac xnacú y chiné chu­huí̠­nalh: —¡Jeru­salén, koxu­tacú quin­ca̠­chi­quí̠n Jeru­salén! Antá uú ca̠mak­ni̠­cani̠t lhu̠hua luu lac­ta­li̠­pa̠hu pro­fetas y na̠ ca̠acta­lan­chi­pa­cani̠t lhu̠hua akchu­hui̠­naní̠n hua̠nti̠ Dios ca̠ma­ca­mini̠t. Aquit mak­lhu̠hua ctzak­sani̠t cca̠­ma̠­mac­xtu­mi̠­putún xli̠­hua̠k min­ca­mancán, cumu la̠ lactzú xalak­skata xti̠la̠n ca̠ma̠­mac­xtumi̠y xtzí nac xtampí̠n xpeke, pero xlacán ni̠ tala­cás­quilh. *^M !Cumu juerza nac­chá̠n anta­nícu cama, pus huá xpa̠­la­cata la̠nchú chu cha̠lí y hasta ma̠x tu̠xama ctla̠­huan­ti̠­lhay nahuán la̠qui̠ nac­chá̠n nac Jeru­salén, porque ni̠ lak­chá̠n namak­ni̠cán cha̠tum pro­feta cumu la̠ aquit para ni̠ juerza antá. ]9 Pero xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Huata mejor caqui̠­hua­ni­pítit tamá mañoso chixcú pi̠ la̠nchú aquit nac­ca̠­mak­ta̠yay cris­tianos hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní y na̠chuná nac­ca̠­ma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ tata̠­tatlay xli̠­makua la̠nchú tla̠n, porque a̠huayu cha̠lí o tu̠xama lako̠ni̠t nahuán pu̠tum quin­ta­scújut. e\C Caj li̠puntzú tachilh maka­pi­tzí̠n fariseos y chiné tahuá­nilh Jesús: —Huata mejor xatlá̠n nahuán cata­tam­pu̠xtu capit a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n porque rey Herodes mak­ni̠­pu­tuná̠n. J[  Antacú luu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú ni̠tu̠cu xka­satcán nac ca̠quilh­ta­macú luu lac­ta­li̠­pa̠huá nata­li̠­taxtuy nac xla­catí̠n Dios, y na̠chuna li̠túm lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú luu lac­ta­li̠­pa̠hu nac ca̠quilh­ta­macú pero nac xla­catí̠n Dios ni̠tu̠cu xka­satcán cati­ta­li̠­táx­tulh. Jesús ca̠laktasay cristianos hua̠nti̠ tahuilá̠nalh nac Jerusalén (Mateo 23.37‑39) .ZU Y na̠chuná nali̠­pu­hua­ná̠tit acxni̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit nac akapú̠n ti̠pa̠­katzi cris­tianos xala cani̠huá xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú tacha̠ni̠t nahuán la̠qui̠ antá quilh­xtum nata­mak­ta­huilay nac xmesa Dios y hua̠k nata­ma­kua̠yán. yYk Anta­nícu hui­xinín naca̠­ma­ca­chi­pin­ca­ná̠tit nalac­sa̠nán min­ta­tzancán caj xpa̠­la­cata lanca tapa̠tí̠n, y antá pu̠tum nata­sa­yá̠tit acxni̠ a̠li̠mákat naucxi­lhá̠tit a̠ma̠ko̠lh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham, Isaac, Jacob chu xli̠­hua̠k pro­fetas, xlacán antá tahui­la̠­nanchá nahuán nac xpa̠xtú̠n Dios nac akapú̠n, pero chi̠nchú hui­xinín ca̠ta­mac­xtu­ca­ni̠­tántit nahuán nac quilhtí̠n. Xy Xlá chiné naca̠­kalh­ti̠yá̠n: “¡Cata­tam­pu̠x­tútit uú pu̠tum hui­xinín hua̠nti̠ li̠­scuj­pá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n! Aya cca̠­huanín pi̠ ni̠ cca̠­la­ka­pasá̠n para qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu.” W) Y hui­xinín chiné natzu­cu­yá̠tit hua­ni­yá̠tit: “Aquinín lac­xtum cca̠­ta̠­hua̠­ya­ni̠tán y na̠ xac­kax­ma­tá̠hu min­ta­chu­huí̠n acxni̠ huix xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠pa̠t cris­tianos nac quin­ca̠­chi­qui̠ncán.” 7Vg Porque acxni̠ Mim­pu̠­chi­nacán nama̠­lac­chu­huay má̠lacchi niaj lay cati­ta­nú̠tit. Y hui­xinín hua̠nti̠ layá̠tit nahuán nac quilhtí̠n nala­kat­la­ká̠tit má̠lacchi y chiné nahua­ná̠tit: “Quim­pu̠­chi­nacán, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­ma̠­la­qui̠­níhu.” Pero xlá chiné naca̠­kalh­ti̠yá̠n: “Aquit ni̠para tzinú cca̠­la­ka­pasá̠n tícu hui­xinín.” SU —Luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ lak­ma̠x­tu­putún xli̠s­tacni luu juerza cat­la­huá­nilh catzák­salh antá nalac­tanu̠y nac xapi̠tzu̠ má̠lacchi. Porque xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lhu̠hua hua̠nti̠ nata­ta­nu̠­putún pero ni̠lay cati­ta­ma̠t­lá̠n­ti̠lh. ZT- Y cha̠tum chixcú chiné kalhás­quilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿pi̠ ni̠ luu lhu̠hua hua̠nti̠ cati­ta­lak­má̠x­tulh xli̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios? Jesús chiné ca̠huá­nilh: S  Acxni̠ Jesús xtla̠­huama nac tiji xama pekán nac Jeru­salén, xlá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos la̠ta nac aka­tunu ca̠chi­quí̠n chu anta­nícu xuila­ko̠lh lactzu̠ ca̠tu­huá̠n anta­nícu xlá xlac­tla̠­huama. sR_ Ma̠x xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠má leva­dura, acxni̠ cha̠tum pusca̠t ta̠lak­ko­chi­pa̠s­pita pa̠tutu tapu̠lhca harina, a̠má leva­dura laka­siyu tzucuy scuja hasta acxni̠ nama̠­ko­nuko̠y xli̠­pu̠tum squítit. Hua̠nti̠ tali̠pa̠huán Jesús caj la̠ta catanu̠chá nac xapi̠tzu̠ má̠lacchi (Mateo 7.13‑14, 21‑23) +QO Jesús chiné ca̠hua­nipá: —¿Túcu cahuá tla̠n nata̠­ma­lac­xtu­mi̠­yá̠hu xasa̠sti xta­pe̠ksi̠t Dios hua̠ntu̠ xlá ma̠tzu­qui̠ma? 6Pe Xta̠­chuná naqui̠­taxtuy cumu la̠ acxni̠ cha̠tum chixcú an chan nac xca̠­tu­huá̠n aktum xatalhtzi mos­taza. La̠ta xli̠­hua̠k qui­huí̠n huá xlá a̠tzinú luu actzú ma̠sta̠y xtalhtzi, pero xlá acxni̠ tzucuy staca luu lanca quihui huan y xli̠­hua̠k lactzu̠ spu̠n hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n, nac xakaní̠n tla̠n tat­la­huay xma̠­se­kecán. Xatakalhchuhuí̠n levadura (Mateo 13.33) o~|dyx>vtsrqpoAmlkjihgf e*cb{ai^]z\:[ XXW#VTSRQQONMLKJJ1IIGFhEtDC_BA@@o?>=<;d:9@8h65132'//-)*)'&:% $%"w!`l'e.oB  A ( C*M Acxni̠ aya xamajá an ca̠ta­sá­nilh kalha­cá̠hu xta­sa̠­cuá̠n, y cha̠­tunu ca̠má̠x­qui̠lh lhu̠hua tumi̠n la̠qui̠ xlacán nata­ma̠s­cujuy y chiné ca̠huá­nilh: “Cama̠s­cu­jútit eé tumi̠n y cama̠s­ka­tí̠tit hasta acxni̠ aquit nac­mim­paray.” F Huata xlá ca̠huá­nilh eé takalh­chu­huí̠n la̠qui̠ nataaka­ta̠ksa la̠ta lácu luu naqui̠­taxtuy: —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú nac aktum pu̠la­tama̠n. Xlá luu tali̠­pa̠hu xuani̠t, y maktum maca­chi­ní­calh cáp­snat la̠qui̠ naán nac a̠má lanca ca̠chi­quí̠n anta­nícu xta­peksi̠y xpu̠­la­tama̠n la̠qui̠ nali̠­ma­ca̠ncán li̠go­bierno, y aca­li̠stá̠n natas­pit­paray. H  Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh Zaqueo, la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos ca̠li̠­xa­kát­li̠lh aktum takalh­chu­huí̠n. Pus cumu aya xta­la­ca­tzu­hui̠ma nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén xlacán xta­lac­pu­huán pi̠ ma̠x a̠huayu antá xámaj ma̠la­ca­tzu­qui̠y xta­péksi̠t Dios. Y+ Pus aquit Xata­lac­sacni Chixcú cmini̠t putzay y cmini̠t lak­ma̠xtuy hua̠nti̠ aya xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t cumu la̠ eé chixcú. Xatakalhchuhuí̠n okxcá̠hu tumi̠n (Mateo 25.14‑30) iK Y Jesús huá­nilh: —La̠nchú nac eé chiqui chini̠t lak­táxtut, porque eé chixcú na̠ cli̠­ma̠xtuy cumu la̠ xli̠­ca̠na xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham caj xpa̠­la­cata cumu qui­li̠­pa̠­huán. _7Pero nac xchic Zaqueo xlá huákaj tá̠yalh y chiné huá­nilh Quim­pu̠­chi­nacán: —Quim­pu̠­chiná, hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n íta̠t nac­ca̠­ma̠x­qui̠y la̠ta túcua aquit cka­lhi̠y; y para tícu ca̠ta catu̠huá cak­ska­hui­mak­lhti̠ni̠t xtumi̠n, la̠nchú mak­ta̠ti nacak­xo­ko­le̠niy. a;Maka­pi­tzí̠n cris­tianos acxni̠ taúcxilhli tzú­culh taaksán Jesús y chiné xta­huán: —Ani̠t laka­pa­xia̠lhnán a̠má li̠xcáj­nit chixcú hua̠nti̠ luu la̠n kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n. mSXlá la̠li̠­huán tá̠c­talh y luu cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ tá̠alh Jesús nac xchic. zmAcxni̠ luu antá xlá xti̠­tax­tuma tala­ca­yá̠­hualh nac xakán quihui, li̠ma̠­pá̠­cu­hui̠lh xta­cu­hui̠ní y chiné huá­nilh: —Zaqueo, la̠li̠­huán cata̠cta porque la̠nchú nac mín­chic nac­ta­mak­xteka. 'GHuata la̠qui̠ tla̠n xlá naucxilha, tokosú̠n pú̠lalh y la̠li̠­huán tahuá­calh nac akatum quihui anta­nícu xlá xámaj ti̠lac­taxtuy Jesús. %Xlá luu xla­ka­pas­putún Jesús pero ni̠lay xuc­xilha porque luu lhu̠hua xtza­macán, xa̠huachí Zaqueo actzu̠ chixcú xuani̠t. @yNa̠ antá nac a̠má ca̠chi­quí̠n xuí cha̠tum chixcú luu rico xuani̠t xuanicán Zaqueo. Huá xlá xapuxcu xuani̠t hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos. _ 9Jesús cha̠lh nac Jericó y antá xti̠­pu̠­lac­pun­tax­tuma ca̠chi­quí̠n. +Acxni tuncán a̠má laka­xo̠ko tla̠n laca­huá̠­nalh y sta̠­lá­nilh Jesús, xpa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­ti̠­lhay Dios. Xli̠­pu̠tum cris­tianos taúcxilhli xta­scújut Jesús na̠chuná xta­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­má̠­nalh Dios.ta*Jesús chiné huá­nilh: —¡Pus la̠n­chuj tuncán cala­ca­huá̠­nanti! Huix aya tala­cat­la̠n­ti̠­ni̠ta porque xli̠­ca̠na ca̠najla y qui­li̠­pá̠­huanti pi̠ tla̠n nac­ma̠­la­cat­la̠n­ti̠yá̠n. 1[)—¿Túcu laca­squina aquit nac­tla­huay mim­pa̠­la­cata? Xlá chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, aquit cla­cas­quín xac­la­ca­huá̠­nalh. }s(Jesús tachó­kolh y ma̠ta­sa­ní̠­nalh. Acxni̠ antiyá lacatzú xla­ka­láya chiné kalhás­quilh: )K'Hua̠nti̠ xta­pu̠­la­ti̠­lhay nac tiji tzú­culh tala­ca­quilhni̠y la̠qui̠ mat nacac­squi­lhuán; pero xlá a̠tzinú luu li̠huaca tzú­culh qui­lhaniy: —¡Jesús, xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la­ka­lhá­manti! ; o&Acxni̠ xlá káx­matli hua̠ntu̠ hua­ní­calh chiné qui­lhá­nilh: —¡Jesús, xli̠­ta­la­ka­pasni rey David! ¡Cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la­ka­lhá­manti! S %Pus hua­ní­calh pi̠ Jesús xalac Naza­ret antá xlac­tla̠­huama.  $Acxni̠ xlá káx­matli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xtat­la̠­hua­má̠­nalh kalhas­qui­ní̠­nalh para túcu xlama. ^ 5#Acxni̠ Jesús laca­tzu̠huá xla­ti̠­lhay nac xaca̠­chi­quí̠n Jericó, cha̠tum laka­xo̠ko xuí nac xquilhpá̠n tiji la̠qui̠ naca̠s­quiniy limos­na hua̠nti̠ antá xta­lac­tla̠­huán. m S"Ama̠­ko̠lh após­toles ni̠para tzinú taaká­ta̠ksli, xa̠huachí hasta ni̠para tzinú xta­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama, porque a̠má takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­má̠­calh ni̠lay xtaaka­ta̠ksa. Jesús ma̠lacatla̠nti̠y cha̠tum lakaxo̠ko xalac Jericó (Mateo 20.29‑34; Marcos 10.46‑52) %C!La̠n naquin­ta­hui­li̠niy, y aca­li̠stá̠n naquin­ta­makni̠y; pero caj xliaktutu quilh­ta­macú nac­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. # Pus antá naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xmacancán lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ a̠laca­túnuj xalaní̠n hua̠nti̠ ni̠ judíos; xlacán la̠n naquin­ta­li̠­kalh­ka­ma̠nán, y cala̠huá naquin­ta­huaniy hasta naquin­ta­la­ca­chuj­mani̠y. fEJesús caj tunu ca̠tá̠alh kalha­cu̠tiy xapós­toles y chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ la̠nchú ama̠­náhu nac Jeru­salén la̠qui̠ antá nakan­tax­tu­ya̠chá pu̠tum hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh pro­fetas acxni̠ titá­tzokli hua̠ntu̠ naquiok­spulay aquit Xata­lac­sacni Chixcú. .Upus huata a̠tzinú luu lhu̠hua hua̠ntu̠ nama̠x­qui̠cán ni̠ xachuná la̠ta tu̠ xka­lhi̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú, y na̠ nama̠x­qui̠cán a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa. Jesús li̠chuhui̠namparay pi̠ namakni̠cán (Mateo 20.17‑19; Marcos 10.32‑34) %Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠tachá tícu naak­xtek­makán xchic, osuchí xtla̠t, chu xtzí, o xna­ta̠lán, osuchí xpusca̠t, o para xcamán caj xpa̠­la­cata kalha­kax­mat­putún Dios nac xta­péksi̠t, MPedro chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín hua̠k cak­xtek­ma­ka­ni̠­táhu la̠ta túcua xac­ka­lhi̠­yá̠hu caj xpa̠­la­cata cumu huix cca̠s­ta̠­lanín. :mJesús chiné ca̠huá­nilh: —Hua̠ntu̠ hui­xinín lac­chix­cu­huí̠n ni̠lay tla­hua­yá̠tit, pero Dios hua̠k tla̠n tla­huay hua̠ntu̠ xlá lacas­quín. !La̠ta tícua takáx­matli hua̠ntu̠ xlá huá, chiné taquilh­tzú­culh: —¿Xatícu chi̠nchú nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni? Huata ni̠ xatuhua xtá­nu̠lh tantum camello nac xtzan li̠tzapan, ni̠ caj la̠ rico para tla̠n natanu̠y nac xta­péksi̠t Dios. CAcxni̠ Jesús úcxilhli pi̠ li̠púhua chiné ca̠huá­nilh cris­tianos: —Pero xli̠­ca̠na luu tuhua xla­cata para hua̠nti̠ lac­rrico nata­tanu̠y nac xta­péksi̠t Dios. ~Pero acxni̠ xlá káx­matli hua̠ntu̠ huá­nilh Jesús, a̠má chixcú luu li̠púhua porque luu rico xuani̠t. T}!Jesús luu li̠pa̠­xúhu laca­cá̠c­ni̠lh y chiné huá­nilh: —Pero huí a̠kam­pa̠tum hua̠ntu̠ tzan­ka̠­nimá̠n mili̠t­lá­huat: cas­ta̠ko la̠ta túcua kalhi̠ya y caca̠­ma̠xqui min­tumi̠n hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n, la̠qui̠ chuná huix naka­lhi̠ya lhu̠hua cumu la̠ min­tumi̠n nac akapú̠n. Acxni̠ chú chuná nat­la­hua­ko̠ya la̠li̠­huán natana la̠qui̠ anka­lhi̠ná naquis­ta̠­la­niya. 4|aAmá chixcú chiné kalh­tí̠­nalh, huá: —Pu̠tum tamá hua̠ntu̠ huix qui­hua­nípa̠t hasta la̠ta actzu̠cú xacuani̠t ctzu­cuni̠t ma̠kan­taxti̠y. *{M¿Túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata qui­li̠­ka­lhas­quina? Porque huix catzi̠­yatá lácu huí kam­pa̠­cá̠hu tapéksi̠t hua̠ntu̠ Dios maca­má̠x­qui̠lh Moisés, chiné huan: “Ni̠ caxa­katli túnuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t; ni̠ namak­ni̠ya min­ta̠­cris­tiano; ni̠ naka­lha̠­nana; ni̠ti̠cu caca̠áksanti min­ta̠­cris­tianos; caca̠­pa̠xqui mintzí chu min­tla̠t.” bz=Jesús huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata qui­li̠­hua­niya pi̠ aquit luu tla̠n cca­tzi̠y? Porque uú ni̠ti̠cu anán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tla̠n catzi̠y, huata caj xma̠n cha̠tum y huá Dios. +yOMaktum quilh­ta­macú cha̠tum luu tali̠­pa̠hu chixcú kalhás­quilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, huix luu xli̠­ca̠na tla̠n catzi̠ya, ¿túcu qui­li̠t­lá­huat la̠qui̠ tla̠n nac­ka­lhi̠y a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa? GxXli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ni̠ nata­li̠­taxtuy cumu la̠ lactzu̠ camán hua̠nti̠ tla̠n tat­la­huay naca̠­ma̠­pek­si̠cán, pus ni̠lay xlacán cati­ta­tá­nu̠lh nac xta­péksi̠t Dios. Cha̠tum luu rico chixcú ta̠chuhui̠nán Jesús (Mateo 19.16‑30; Marcos 10.17‑31) |wqJesús ca̠ta­sá­nilh y chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n ni̠ caca̠­li̠­hua­nítit tama̠­ko̠lh lactzu̠ camán xla­cata naquin­ta­lakmín; porque Dios caj xma̠nhuá ca̠ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú nata­mak­lhti̠nán xta­péksi̠t hua̠nti̠ la̠ lactzu̠ camán taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. v!Maka­pi­tzí̠n cris­tianos xta­li̠mín xca­mancán la̠qui̠ Jesús naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay; pero a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n acxni̠ xlacán taúcxilhli tzú­culh tala­ca­quilhni̠y hua̠nti̠ xta­li̠­mi­má̠­nalh. u Y Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má chixcú hua̠nti̠ xma̠­la­ka­xo­ke̠ná im­pues­tos acxni̠ a̠má quilh­ta­macú xlá chilh nac xchic, Dios aya xma̠­tzan­ke̠­na­nini̠t xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xlá xtit­la­huani̠t, y ni̠ xachuná a̠má fariseo hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n maklh­ca­tzi̠cán. Porque hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na tla̠n cris­tianos li̠ma̠x­tucán sacstu huata xlá amá̠­calh lak­makan­cán; pero hua̠nti̠ li̠ta̠yay pi̠ ni̠tu̠cu xkásat y kalha­palay pi̠ luu mak­la̠­ka­lhi̠ná huata xlá namá­lan­qui̠cán. Jesús ca̠siculana̠tlahuay lactzu̠ camán (Mateo 19.13‑15; Marcos 10.13‑16) bt= Y a̠má cha̠­tum­li̠túm chixcú hua̠nti̠ xma̠­la­ka­xo­ke̠ná im­pues­tos, huata xlá mákat quilh­pu̠tay tá̠yalh y ni̠para tzinú xta­la­ca­ya̠­hua­putún ta̠lhmá̠n, mejor xlá xcux­mu̠­ka­xi­má̠­calh y chiné xkalh­ta­hua­kama xqui­lhuama: “Quim­pu̠­chiná Dios, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la­ka­lhá­manti y caqui­ma̠­tzan­ke̠­nani porque luu lhu̠hua hua̠ntu̠ ctla­huani̠t quin­ta­la̠­ka­lhí̠n.” >su Aquit maktiy ckalh­xteknín aktum xama̠na la̠qui̠ chuná cli̠­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n, y aquit cma̠sta̠y qui­li­mosna lhu̠hua quin­tumi̠n hua̠ntu̠ ctlajay.” Rr Amá fariseo antá xla­ca­huáya lacatzú anta­nícu luu laka­chix­cu­huí̠­nancán y chiné xkalh­ta­hua­ka­nima Dios: “Quim­pu̠­chiná Dios, luu cpa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n porque aquit luu tla̠n chixcú y ni̠chuná cli̠­ca­tzi̠y cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taka­lha̠nán, chu hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán, osuchí cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ taxa­katli̠y túnuj lac­pus­ca̠tní̠n, xa̠huachí aquit ni̠ li̠xcáj­nit clama ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ u̠láya xma̠­la­ka­xo­ke̠ná im­pues­tos. q —Maktum quilh­ta­macú cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n táalh takalh­ta­hua­kaniy Dios nac lanca pu̠si­culan; cha̠tum fariseo xuani̠t hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na li̠huana̠ xta­la­ka­pasa y xta­ma̠­kan­taxti̠y xley Moisés, y cha̠­tum­li̠túm caj xma̠­la­ka­xo­ke̠ná im­púes­tos y xlac­pu­hua­nicán pi̠ xlá ni̠tu̠cu xkásat xli̠­taxtuy. upc Cumu luu lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh xta­chu­huí̠n antá xta­la­yá̠­nalh, xlacán xta­lac­pu­huán pi̠ luu tla̠n xta­pu­hua̠ncán y huata xta­lak­makán hua̠nti̠ ni̠tu̠cu xka­satcán, pus caj huá xpa̠­la­cata Jesús ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh eé takalh­chu­huí̠n: oPus aquit luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ naca̠­mak­ta̠yay y ni̠ cati­ca̠­ma̠­maka­pá­li̠lh. Pero chi̠nchú acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray, ¿pi̠ nac­mac­laycú cahuá hua̠nti̠ xli̠­ca̠na taca̠­najlay nahuán la̠nchú cca̠­hua­nimá̠n? Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum fariseo chu cha̠tum hua̠nti̠ xma̠ta̠ji̠nán im­pues­tos n3Pus para tamá juez mak­tá̠­yalh a̠má pusca̠t tla­huá­nilh jus­ticia, ¿lácu pi̠ ni̠lay chú ca̠naj­la­yá̠tit xla­cata pi̠ Dios naca̠­mak­ta̠yay xca­maná̠n hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t y lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ naca̠­ma̠­ma­ka­ka­lhi̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ anka­lhi̠ná takalh­ta­hua­ka­ni­má̠­nalh ma̠squi ca̠cu­huiní o ca̠tzi̠sní? Tm!Jesús chiné ca̠huá­nilh xapós­toles: —Ma̠squi a̠má juez luu ni̠para tzinú tla̠n xta­pu­huá̠n, juerza chuná tla­huá­nilh a̠má pusca̠t la̠qui̠ niaj nama̠aklhu̠­hui̠y. Vl%pero cumu eé pusca̠t anka­lhi̠ná qui­ma̠aka­tzan­ke̠t­la̠­huán, huata mejor nac­mak­ta̠yay la̠qui̠ chuná niaj ne̠cxni namín qui­ma̠aklhu̠­hui̠y y naqui­ma̠­ka­tzanke̠y.” FkLa̠ta nícu xli̠­makli̠t xqui̠­lak­la­ca­ni̠ttá a̠má juez ni̠ xtla­hua­putún hua̠ntu̠ xli̠­ma̠aka­tzan­ke̠ma; pero aca­li̠stá̠n xlá chiné laca­pá̠s­tacli: “Ma̠squi xli̠­ca̠na ni̠para tzinú cpe̠­cuaniy Dios, y ni̠para quin­cuenta hua̠ntu̠ ca̠ak­spulay cris­tianos, PjNa̠ antiya li̠túm nac a̠má ca̠chi­quí̠n xlama cha̠tum pu̠ni̠na̠ pusca̠t, xlá anka­lhi̠ná xlakán a̠má juez la̠qui̠ nat­la­huaniy jus­ticia, porque xlá xka­lhi̠y aktum xtaaklhú̠­hui̠t, pus huata xla­cas­quín nakalh­mak­ta̠­yacán nac xla­catí̠n hua̠nti̠ xta̠­la̠­si̠­tzi̠niy. MiXlá chiné ca̠huá­nilh: —Maktum quilh­ta­macú nac aktum ca̠chi­quí̠n xuí cha̠tum juez, xlá ni̠para tzinú xla­ca­pu­huaniy Dios, xa̠huachí xlá ni̠ti̠cu xla­ka­lhamán. th cJesús na̠ ca̠li̠­xa­kát­li̠lh aktum takalh­chu­huí̠n la̠qui̠ chuná naca̠­li̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tacni̠y pi̠ luu xla­ca­squinca anka­lhi̠ná nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios y ne̠cxni nata­la­ka­cha̠niy. Fg%Ama̠­ko̠lh após­toles acxni̠ chuná takax­mat­ko̠lh a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ Jesús huá, chiné taka­lhás­quilh: —¿Nícu chuná nakan­taxtuy hua̠ntu̠ qui­lhuámpa̠t? Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Pus anta­nícu má xaní̠n, antá juerza natzucuy tata­ke̠s­toka chu̠n. f9$Cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n lac­xtum tas­cuj­má̠­nalh nahuán nac aktumá ca̠tu­huá̠n, cha̠tum nale̠ncán y cha̠tum namak­xtekcán. e#Cha̠tiy lac­pus­ca̠tní̠n lac­xtum tas­qui­ti­má̠­nalh nahuán, cha̠tum nale̠ncán y cha̠tum namak­xtekcán. Od"’Aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má tzi̠sní cha̠tiy hua̠nti̠ talh­ta­ta­má̠­nalh nahuán nac aktumá lac­tama, cha̠tum nale̠ncán y cha̠tum namak­xtekcán. ncU!Porque hua̠nti̠ lak­li̠­pu­huán y luu nalak­ma̠x­tu­putún xla­táma̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú pus huata nama̠­lak­tzanke̠y, pero hua̠nti̠ nama̠­lak­tzanke̠y xla­táma̠t huata huá nalak­ma̠xtuy. b1 Caj luu cala­ca­pa̠s­táctit hua̠ntu̠ lánilh xpusca̠t Lot caj xpa̠­la­cata cumu xlak­li̠­pu­huán hua̠ntu̠ xak­xtek­makani̠t. a{’Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú para tícu hui­lachá nahuán nac xak­stí̠n ta̠lh­ma̠ná chiqui, y para antá hui­li̠ni̠t nahuán nac xpu̠­lacni xchic xmac­la­cas­quínit, niaj capá̠s­tacli para túcu namín tamac­xtuy huata mejor caj catzá̠­lalh; y para tícu lama̠chá nahuán nac ca̠tu­huá̠n niaj catás­pitli nac xchic. `Pus na̠chuná chú ni̠ cha̠­ca­tzi̠ya nata­la­tama̠y cris­tianos a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aquit nac­mim­paray. p_YPero acxni̠ Lot tax­tuchá nac xaca̠­chi­quí̠n Sodoma, porque chuná xuanini̠t Dios cat­lá­hualh, pus ta̠c­tachi lhcúya̠t nac akapú̠n chu azufre hua̠ntu̠ clhcuma, y pu̠tum hua̠k ca̠mák­ni̠lh cris­tianos. ^+Na̠chuná tilapá acxni̠ xlama Lot: li̠pu̠tum hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac Sodoma luu li̠pa̠­xúhu xta­la­má̠­nalh, xta­hua̠­ya­má̠­nalh, xta­kot­má̠­nalh, xta­ta­ma̠­huanán, xtat­la­hua­má̠­nalh xchiccán, y xta­cha­na̠nán. @]yAma̠­ko̠lh cris­tianos luu li̠pa̠­xúhu xta­la­má̠­nalh, xta­hua̠­ya­má̠­nalh, maka­pi­tzí̠n xta­pa̠x­cuajna­má̠­nalh, xta­ta­maka­xtok­má̠­nalh, y xta­ma­ca­ma̠s­ta̠­má̠­nalh xlac­tzu­ma­jancán, hasta acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta lácu Noé táju̠lh nac a̠má lanca barco hua̠ntu̠ hua­nicán arca, y chuná tílalh mun­cá̠ctat y pu̠tum cris­tianos táni̠lh. d\ANa̠chuná cumu la̠ taak­spú­lalh cris­tianos a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xlama Noé y spút­calh nac ca̠quilh­ta­macú, pus na̠ luu chuná nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ nac­mim­paray. J[ Pero pu̠lh la̠n nac­pa̠ti̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú, porque u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú maktum naquin­ta­lak­makán. XZ)Porque na̠ xta̠­chuná cumu la̠ tasiyuy mak­lipni lacatum lacatúm nac akapú̠n, pus na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú chuná ámaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ nac­mim­paray. SYY hui­xinín naca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nan­ca­ná̠tit: “Uú huí”, osuchí naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit: “Anú huilachá.” Pero hui­xinín ni̠ capítit y ni̠ caca̠­naj­látit. 4XaAca­li̠stá̠n xlá chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Na̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín naucxilh­pu­tu­ná̠tit la̠ta lácu aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray la̠qui̠ nac­tzucuy ma̠pek­si̠nán, pero ni̠lay catiucxílhtit. EWY ni̠para tícu catíhua: “Uú huí”, osuchí “Ahuilachá”; porque a̠má xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­nani̠t aya antiyá lama nac milak­sti̠­pa̠ncán. VAma̠­ko̠lh fariseos taka­lhás­quilh Jesús nícu acxni̠ luu nachín a̠má xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ nama̠­tzu­qui̠y. Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Acxni̠ nachín xta­péksi̠t Dios ni̠ calac­pu­huántit para tícu tla̠n naucxilha. QUAca­li̠stá̠n chiné li̠ma̠­pék­si̠lh a̠má chixcú: —La̠li̠­huán cata̠ya y capittá li̠pa̠­xúhu nac mín­chic. Huix luu xli̠­ca̠na tat­la̠n­ti̠­ni̠ta cumu chuná qui­li̠­pá̠­huanti. Acxni̠ nachín xtapéksi̠t Dios nac ca̠quilhtamacú ni̠ catitasíyulh (Mateo 24.23‑28, 36‑41) T¿Lácu pi̠ caj xma̠nhuá eé chixcú hua̠nti̠ ni̠ judío huata huá tás­pitli la̠qui̠ napa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios? SwPero Jesús chiné chu­huí̠­nalh: —¿Ja, lácu pi̠ ni̠ kalha­cá̠hu xta­huani̠t hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y a̠má li̠xcáj­nit tzitzi y hua̠k tápacsli? ¿Nícu chi̠nchú tayá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n kalha­na­ja̠tza? fREAmá samari­tano acxni̠ cha̠lh nac xla­catí̠n Jesús la̠li̠­huán laka­ta­tzo­kós­talh la̠qui̠ chuná napa̠x­cat­ca­tzi̠niy y taquilh­pú̠­talh hasta caní lí̠cha̠lh xlacán nac ca̠ti­yatni. $QAY cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xalac Samaria xlá ni̠ judío xuani̠t, acxni̠ xlá mak­lhcá­tzi̠lh pi̠ aya xtat­la̠n­ti̠ni̠t huata la̠li̠­huán talák­spitli y luu palha la̠ta xca̠­ta­sa­ti̠­lhay xla­ka­chix­cu­hui̠ma y xpa̠x­cat­ca­tzi̠­nima Dios. HP Acxni̠ xlá ca̠úcxilhli chiné ca̠huá­nilh: —Tla̠n, pero la̠li̠­huán chú capítit ma̠si­yu­ni­yá̠tit mimac­nicán cha̠tum cura la̠qui̠ xlá nama̠­lu­loka pi̠ aya pac­sni̠­tátit min­ta­ja­tatcán. Acxni̠ xlacán takáx­matli hua̠ntu̠ ca̠hua­ní­calh la̠li̠­huán táalh, pero acxni̠ xtat­la̠­hua­má̠­nalh nac tiji ca̠pac­sni­ko̠lh a̠má xta­ja­tatcán hua̠ntu̠ xca̠­ka­lhi̠y. O Huata caj taqui­lhá­nilh y chiné tahuá­nilh: —¡Luu xli̠­ca̠na cat­lahua lanca li̠tlá̠n caqui­la̠­la­ka­lha­máhu! tNa Acxni̠ cha̠lh nac aktum actzu̠ ca̠chi­quí̠n taúcxilhli kalha­cá̠hu lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­pa­sani̠t pu̠lactum li̠xcáj­nit tzitzi hua­nicán lepra, xlacán juerza tzinú laka­mákat tata̠­yachá. NM Acxni̠ Jesús xtla̠­huama nac tiji ti̠tum xama nac Jeru­salén, y ca̠ti̠­pun­táx­tulh laca­lhu̠hua lactzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ ca̠ma̠­peksi̠y Samaria chu Gali­lea. L1 Pus na̠chuná chú hui­xinín acxni̠ nat­la­hua­ko̠­yá̠tit aktum ta­scújut hua̠ntu̠ Dios naca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n na̠ chiné cahuántit: “Aquinín caj tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ni̠para tzinú quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n naquin­ca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­caná̠n hua̠ntu̠ cli̠s­cuj­ma̠­náhu, caj xma̠nhuá cma̠­kan­tax­ti̠­ni̠­táhu hua̠ntu̠ qui­li̠t­la­huatcán xuani̠t.” Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y kalhacá̠hu lacchixcuhuí̠n hua̠nti̠ xca̠kalhi̠y lepraj tzitzi )KK Ma̠squi xli̠­ca̠na tamá tasa̠cua luu la̠n scujni̠t tan­tacú, pero ni̠ calac­pu­huántit para amá̠­calh pa̠x­cat­ca­tzi̠­nicán hua̠ntu̠ xlá qui̠­lí̠s­cujli, porque xlá luu caj xma̠nhuá tlán ma̠kan­tax­ti̠ni̠t hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat xuani̠t. ’Para tícu la̠ hui­xinín kalhi̠y cha̠tum tasa̠cua y la̠ naqui̠­tas­pita nac ca̠tu­huá̠n para antá xpon­ka­nama osuchí xmak­ta­kalh­nima xuá̠cax xpatrón, acxni̠ xlá nachín, ¿lac­pu­hua­ná̠tit hui­xinín pi̠ chiné nahuaniy: “La̠li̠­huán catanu, cata­huila la̠ u̠yá mesa y cahuá̠­yanti”? HJesús chiné ca̠huá­nilh: —Para xli̠­ca̠na hui­xinín ca̠naj­la­yá̠tit cahuá hua̠ntu̠ xli̠­ca̠na tla̠n tla­huay Dios, ma̠squi chuná xka­lhí̠tit taca̠­nájlat ca̠na caj la̠ xliactzuná cumu la̠ actzú xatalhtzi acúla, hui­xinín hasta tla̠n xuanítit a̠má akatum lanca quihui: “Cata­pulhu la̠ u̠yá̠t y capit tati̠­ju̠­ta̠­yaya nac xla­quíta̠t pupunú”, y aquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má quihui xca̠­ka­lha­kax­matni hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­pek­sí̠tit. Cha̠tum tasa̠cua ni̠ catilacpúhualh pi̠ luu li̠pa̠xcatcatzí̠nit hua̠ntu̠ caj xli̠tláhuat GMaktum quilh­ta­macú após­toles chiné tahuá­nilh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, xqui­la̠­ma̠­li̠­hua­qui̠­níhu la̠ta lácu tla̠n nac­ca̠­naj­la­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla̠n tla­huay Dios. iFKMa̠squi hasta mak­tujún la̠ta caj tan­tacú cat­la­huanín hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, y para mak­tujún naminá̠n hua­niyá̠n: “Chú niaj ne̠cxni chuná cactitláhualh”, huix cama̠­tzan­ke̠­nani hua̠ntu̠ tla­huanín. Hua̠nti̠ ca̠najlay pi̠ Dios hua̠k tla̠n catu̠huá ca̠tlahuay xlá hasta na̠ catu̠huá tla̠n natlahuay >Eu¡Pus luu cuentaj cat­la­huátit la̠qui̠ ni̠chuná nat­la­hua­yá̠tit! ’Pus para cha̠tum cris­tiano nat­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, acxni­tuncán cali̠­huani; y para nahuán pi̠ niaj ne̠cxni chuná catit­lá­hualh pus huix cama̠­tzan­ke̠­nani hua̠ntu̠ tla­huanín. [D/Huata luu xali̠­huaca tla̠n xuá li̠huán ni̠ a̠ ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhi̠n xta̠­cris­tianos, mejor xpix­chi̠­nú̠­calh aktum lanca xachí­huix molino y xma­cá̠n­calh nac pupunú. C )Maktum quilh­ta­macú Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Uú nac ca̠quilh­ta­macú anka­lhi̠ná tala­má̠­nalh nahuán cris­tianos hua̠nti̠ nata­ma̠t­la­hui̠nán tala̠­ka­lhí̠n, pero koxu­tacú tihuán a̠má chixcú hua̠nti̠ naca̠­ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya quin­ta­li̠­pa̠­huán. |Bq“Cumu para xlacán ni̠ taka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ tatzokni̠t Moisés chu xli̠­hua̠k pro­fetas, ¿pi̠ li̠huaca chú nata­kax­matniy para nala­cas­ta­cuanán cha̠tum ni̠n nac ca̠li̠ní̠n?”, kálh­ti̠lh Abraham.1A[“Quin­tla̠­ticán Abraham, luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t, pero para tícu naca̠­lakán hua̠nti̠ aya qui̠­tas­pit­ni̠ttá nac ca̠li̠ní̠n, cha̠­ca­tzi̠ya xlacán nata­kax­matniy y nata­lak­pali̠y xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán.” j@MAbraham chiné kalh­ti̠pá: “Xlacán aya taka­lhi̠y xli̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ títzokli Moisés chu maka­pi­tzí̠n pro­fetas nac li̠kalh­ta­huaka, pus huata mejor huá cata­ma̠­kan­tax­ti̠chá.” ~?ula̠qui̠ naán ca̠xa­katli̠y hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá kalha­qui­tzis qui­na­ta̠lán, y luu naca̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠y la̠qui̠ xlacán ni̠tu̠ natamín uú, porque luu xli̠­ca̠na li̠pé̠cua la̠ huí tapa̠tí̠n.” F>’Amá chixcú hua̠nti̠ ricu xuani̠t chiné hua­nipá: “Cumu para ni̠lay lac­pu­huana hua̠ntu̠ cmak­squimá̠n, pus ca̠na caj camaca­pi Lázaro nac xchic quin­tla̠t, =)Xa̠hua chi̠nchú ma̠squi chuná, huí aktum lanca pu̠lhmá̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­paj­pi­tziyá̠n; pus caj huá xla­cata ni̠lay taana̠chá hua̠nti̠ uú tahui­lá̠­nalh, y na̠ ni̠para hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá tanú ni̠lay tamín uú.” <Pero Abraham chiné kálh­ti̠lh: “Luu xli̠­ca̠na cala­ca­pá̠s­tacti xla­cata pi̠ luu tla̠n huix xlápa̠t nac ca̠quilh­ta­macú y ni̠tu̠cu xtzan­ka̠­niyá̠n hua̠ntu̠ xmac­la­ca­squina y chi̠nchú u̠má koxutá Lázaro luu xli̠­ca̠na xlá ni̠tu̠cu xka­lhi̠y; pus la̠nchú xlá luu li̠pa̠­xúhu lama y li̠huán la̠nchú huix pa̠ti̠­námpa̠t. ;wHuata palha xlá ma̠tá­si̠lh y chiné qui­lhá­nilh: “Quin­tla̠­ticán Abraham, luu cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­la­ka­lhá­manti, cama­ca­tampi Lázaro la̠qui̠ nama̠s­tajay xok­spú̠n xmacán y napi̠­munuy qui­si̠­máka̠t la̠qui̠ tzinú nama̠s­ka­hui­hui̠y porque uú nac ca̠lh­cu­ya̠tni luu li̠pe̠cua la̠ cpa̠­ti̠­nama.” r:]’Acxni̠ antá xuilachá nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán ni̠n luu li̠pe̠cua la̠ xpa̠­ti̠­nama, tala­ca­yá̠­hualh nac akapú̠n úcxilhli xuí nac xpu̠­tá­hui̠lh Abraham chu Lázaro antá xuí nac xpa̠xtú̠n. 9Maktum quilh­ta­macú a̠má koxutá li̠ma̠xken Lázaro ni̠lh, huata xán­geles Dios luu li̠pa̠­xúhu tále̠lh nac xpa̠xtú̠n Abraham anta­nícu xlá hui­lachá nac akapú̠n, y ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú a̠má rico na̠ ni̠lh. 8Caj u̠cú la̠n xlí̠­kasli xlac­pu­huán hua̠ntu̠ xta­mo­kosa nac xmesa a̠má ricu la̠ta túcu xlá xkalh­ta̠x­tuma, pero ni̠tu̠ xta̠­huacán ca̠na caj actzú, pus hasta huata mejor chi­chí̠n xtamín tamac­slipiy la̠ta xka­lhi̠y xtzitzi. 7%Na̠ antiyá nac a̠má ca̠chi­quí̠n xlama cha̠tum chixcú pero xlá luu snu̠n pobre xuani̠t xlá xuanicán Lázaro. Umá koxutá chixcú xli̠­pu̠nu̠y nac xli̠­lanca nac xmacni xtzitzi, antá xlá xan lata­huilay nac xtan­quilhtí̠n xchic a̠má ricu. 6 Jesús na̠ ca̠huá­nilh eé takalh­chu­huí̠n: —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú pero luu rico xuani̠t. Ni̠túcu xtzan­ka̠niy para túcu namac­la­cas­quín, y hua̠ntu̠ luu xala­cuán lháka̠t xlá xli̠­lha­ka̠nán, y anka­lhi̠ná xcha̠­liyá̠n xtla­huay pu̠pa̠xcua pero hua̠k xala­cuán tahuá hua̠ntu̠ xlá xta̠­hua­ni̠nán. 95k’Para cha̠tum chixcú namak­xteka xpusca̠t caj xpa̠­la­cata cumu tunu hua̠nti̠ nata̠­ta­maka­xtoka, pus tamá chixcú tla­huay lanca tala̠­ka­lhí̠n nac xla­catí̠n Dios; y a̠má chixcú hua̠nti̠ chú nata̠­ta­maka­xtoka a̠má pusca̠t hua̠nti̠ mak­xtek­cani̠t na̠chuná luu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huay. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum chixcú ricu y cha̠tum pobre huanicán Lázaro /4WPero aquit luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ akapú̠n chu ca̠quilh­ta­macú tla̠n xlak­tzán­ka̠lh, pero hua̠ntu̠ xamaká̠n tatzok­ta­hui­la­ni̠ttá xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka ni̠para pu̠lactum caj chu­natá cati­ta­mák­xtekli para ni̠ juerza nakan­taxtuy. Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ ni̠tlá̠n para tícu la̠makxteka (Mateo 19.1‑12; Marcos 10.1‑12) o3W’Acxni̠ Juan Bau­tista nia̠ xma̠­tzu­qui̠y xli̠­ta­scújut caj xma̠n huá tla̠n nakax­pa­tá̠tit y nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés chu hua̠ntu̠ xta­tzokni̠t nac xlib­rojcán xalak­maká̠n pro­fetas; pero acxni̠ Juan tzú­culh li̠chu­hui̠nán a̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Dios la̠ta lácu xlá xámaj ma̠tzu­qui̠y xasa̠sti xta­peksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú, y acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú lhu̠hua cris­tianos juerza tatzak­sa­má̠­nalh nata­mak­lhti̠nán a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y. 2Huata xlá chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín hua̠nti̠ nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos li̠ta­si­yu­pu­tu­ná̠tit cumu la̠ hua̠nti̠ luu lac­tlá̠n lac­chix­cu­huí̠n, pero Dios hua̠k laka­pasa hua̠ntu̠ xali̠xcáj­nit huí nac mina­cujcán. Porque na̠ luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ hua̠ntu̠ hui­xinín lac­chix­cu­huí̠n puhua­ná̠tit pi̠ luu lhu̠hua xta­palh nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos, xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Dios ni̠ ucxilh­putún, huata xlá lak­makán. Ni̠para pu̠lactum chunatá catitamákxtekli xli̠ma̠peksí̠n Dios para ni̠ juerza nakantaxtuy 1Maka­pi­tzí̠n fariseos hua̠nti̠ na̠ antá xta­la­yá̠­nalh hua̠k xta­kax­mat­má̠­nalh hua̠ntu̠ xlá xqui­lhuama, huata tzú­culh tali̠­kalh­ka­ma̠nán Jesús porque xlacán luu xta­la­kati̠y nata­ka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n. m3~}|;{zayxwv'uctt:rqbponxmm4lqlkCjUihh feeEcvb_^R\[WZY9WVVtU>SSQQONPMcLNJIYGF,DC+=b<;t:z87644?34221X0/3-,++:*G)('Y&$#"!!1 yRm`4kk ( { $ b3U #Y xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nahuán nac ca̠quilh­ta­macú naquin­taucxilha aquit Xata­lac­sacni Chixcú pi̠ cta̠c­ta­ma̠chi nahuán nac akapú̠n nac xlacni puc­lhni, y na̠ nataucxilha pi̠ cli̠­mímaj nahuán xli̠­hua̠k qui­li̠­maka­tli­hueke, chu qui­li̠­ma̠­peksí̠n. o WLhu̠hua cris­tianos caj la̠ta xta­pe̠­cuacán nata­la­ka­huitiy acxni̠ nata­ca­tzi̠y pi̠ lhu̠hua tapa̠tí̠n namín nac ca̠quilh­ta­macú; pus hasta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huí nac akapú̠n nata­chi­quiy.  )’Amá quilh­ta­macú acxni̠ nac­mim­paray, catu̠huá nata­siyuy nac chi­chiní hua̠ntu̠ ne̠cxni tasi­yuni̠t chú nac papá xa̠huá nac stacu; y xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú nala­naj­talay y nata­pe̠­cuán, porque pupunú li̠pe̠cua la̠ natzucuy maca­sa̠nán y catu̠huá hua̠ntu̠ nataucxilha. C Lhu̠hua xala uú cris­tianos naca̠­li̠­mak­ni̠cán espada, y maka­pi­tzí̠n naca̠­chi­pacán y tachí̠n naca̠­le̠ncán cani̠huá nac a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n; a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n a̠laca­túnuj xalaní̠n hua̠nti̠ ni̠ judíos y ni̠ taca̠­naj­laniy Dios la̠n nata­li̠­ka­ma̠nán xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén hasta acxni̠ nakan­tax­tuko̠y la̠ta lácua lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t Dios nata­pa̠­ti̠nán. Jesús li̠chuhui̠nán lácu namimparay a̠maktum (Mateo 24.29‑31, 42‑44; Marcos 13.24‑27) s_¡Koxu­taní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ acxni̠ a̠má quilh­ta­macú tata̠­tatlay nahuán osuchí tama̠­tzi­qui̠nán nahuán! Porque acxni̠ xli̠­ca̠na naanán lhu̠hua tapa̠tí̠n nac eé pu̠la­tama̠n, y acxni̠ la̠n naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nahuán uú nac ca̠chi­quí̠n. GPorque acxni̠ a̠má quilh­ta­macú Dios naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y cris­tianos la̠qui̠ nata­xo­ko̠nún xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tat­la­huani̠t, y na̠ acxni̠ nakan­taxtuy xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka caj hua̠ntu̠ xpa̠­la­cata Jeru­salén. Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nahuán nac Judea cata­tzá̠­lalh y catáalh nac ca̠ke̠s­tí̠ní̠n; y maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nahuán nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén huata xatlá̠n na̠ cata­tzá̠­lalh, y hua̠nti̠ tas­cuj­má̠­nalh nahuán nac xca̠­tu­hua̠ncán mejor niaj cata­tás­pitli nac xchiccán. H ’Acxni̠ naucxi­lhá̠tit pi̠ luu lhu̠hua tropa sti­li­hui­li̠ni̠t nahuán Jeru­salén, pus luu laca­tancs chú caca­tzí̠tit pi̠ acxni̠ amá̠­calh ma̠s­pu­tucán. )KPus acxni̠ a̠má quilh­ta­macú aksti̠tum cali̠­pa̠­huántit Dios la̠qui̠ chuná tla̠n natax­tu­ni­yá̠tit a̠má lanca tala­ka­pú­tzi̠t. _7Pero ni̠ cali̠­pu­huántit porque Dios hua̠k catzi̠y hua̠ntu̠ akspu­la­ya̠tit y ni̠para kantum miacchi­xitcán hua̠ntu̠ yá nac miakxa̠­kacán cati­tzán­ka̠lh para xlá ni̠ nala­cas­quín. ]3Xli̠­hua̠k cris­tianos naca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n caj quim­pa̠­la­cata. W'Y maka­pi­tzí̠n la̠ hui­xinín hua̠nti̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu naca̠­liak­ska­hui­nin­ca­ná̠tit, hasta ma̠squi min­tla̠tcán naca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠yá̠n osuchí hua̠nti̠ min­ta̠­lacán, o hua̠nti̠ mili̠­ta­la­ka­pasni, osuchí miamigo; y hui̠ntí namak­ni̠cán la̠ hui­xinín. kOporque aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tala­ca­pa̠s­tacni la̠quí hua̠ntu̠ hui­xinín nali­chu­hui̠­na­ná̠tit ni̠ti̠cu lay cati­ca̠­kalh­ti̠­pa̠x­tokni, osuchí naca̠­ta̠­la̠­hua­niyá̠n. 2]Xa̠huachí hui­xinín ni̠ a̠li̠sok cali̠­taaka­tzan­ké̠tit xla­cata lácu nakalh­ti̠­na­ná̠tit acxni̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠­ca­ná̠tit, E~ Y chuná chú hui­xinín nali̠­ka­lhi̠­yá̠tit quilh­ta­macú la̠qui̠ tla̠n naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu pi̠ xli̠­ca̠na qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. 4}a ’Pero acxni̠ nia̠ ti̠taxtuy hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­hua­nimá̠n, hui­xinín naca̠­pu­tza­sta̠­la­ca­ná̠tit y naca̠­chi­pa­ca­ná̠tit, antá naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠­ca­ná̠tit nac xpu̠­ta­mak­stok­nicán judíos, naca̠­ta­mac­nu̠­ca­ná̠tit nac pu̠la̠­chi̠n, y caj quim­pa̠­la­cata naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n. p|Y Uú nac ca̠quilh­ta­macú luu laca­lhu̠hua anta­nícu nata­chi­quiy tíyat y napu̠­tzan­ka̠nán, y lacaxtum nalay tatzín­c­stat chu ti̠pa̠­katzi tajátat hua̠ntu̠ namín. Y chi̠nchú nac akapú̠n catu̠huá hua̠ntu̠ lac­li̠­pe̠­cuánit nata­siyuy, y na̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠para tzinú li̠ca̠­naj­la­putu nata­siyuy. 7{g Jesús chiné ca̠hua­nipá: —Cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac aktum lanca ca̠chi­quí̠n ámaj ta̠la̠­makni̠y hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh a̠tunuj ca̠chi­quí̠n, y la̠ta xli̠­lhu̠hua ca̠chi­qui̠ní̠n nata­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y y natat­la­huay guerra. Nz Y acxni̠ hui­xinín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ cani̠huá lama guerra, y la̠ta lácua la̠mak­ni̠ma cris­tianos, hui­xinín ni̠ cape̠­cuántit, porque ni̠naj acxni̠ catis­pút­calh. ay;Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín xli̠­ca̠na luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit y ni̠ti̠cu naca̠ak­ska­huiyá̠n, porque luu lhu̠hua natamín hua̠nti̠ nataak­ska­huinín y nata­li̠­taxtuy cumu lá̠m­para aquit y nata­huán: “Aquit hua̠nti̠ naca̠lakma̠xtuyá̠n.” osuchí nata­huán: “La̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta lácu nalak­tax­tu­yá̠tit.” Pero hui­xinín ni̠ nataak­ska­hui­yá̠tit. #x?Huata xlacán chiné taka­lhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿níco̠cxni luu nakan­taxtuy hua̠ntu̠ qui­la̠­hua­ni­ma̠­náhu la̠nchú? ¿Tícu luu nata­siyuy la̠qui̠ naca­tzi̠cán pi̠ aya kan­tax­tuma hua̠ntu̠ qui­la̠­hua­ni­ma̠­náhu? w—Xli̠­hua̠k a̠má lak­li̠­la­káti̠t chí­huix chu pá̠tzaps hua̠ntu̠ hui­xinín ucxilh­pá̠tit, aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ nalak­pon­ka­mi̠cán y niaj para aktum chí­huix cati­táhui anta­nícu xuili̠­cani̠t porque nalac­tla­hua­ko̠cán. La̠ta lácu luu naqui̠taxtuy acxni̠ aya nasputcán (Mateo 24.3‑28; Marcos 13.3‑23) vMaktum quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh la̠ta lácua xuila­ko̠lh lacuán chí­huix chu lhu̠­hua­wa̠ntu̠ xta­ta̠i̠ni̠­nani̠t cris­tianos la̠qui̠ luu li̠la­káti̠t nali̠­ca̠x­ya̠­huacán a̠má lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén. Pero huata Jesús chiné ca̠huá­nilh: ru]Porque maka­pi­tzí̠n huá tama̠s­ta̠­má̠­nalh xli­mos­najcán hua̠ntu̠ aya xca̠aka­ta̠x­tu­nini̠t, pus huata xlá ma̠s­ta̠ni̠t a̠má actzu̠ tumi̠n hua̠ntu̠ xti­li̠­ma­cuánilh la̠qui̠ tla̠n nala­tama̠y. Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ nalactilhmi̠ko̠cán lanca pu̠siculan xla Jerusalén (Mateo 24.1‑2; Marcos 13.1‑2) t%Jesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ nac xla­catí̠n Dios u̠má koxutá li̠ma̠xken pusca̠t a̠tzinú tlak lhu̠hua maju̠ni̠t xtumi̠n ni̠ xachuná maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ luu lhu̠hua tama­ju̠ni̠t. s Caj li̠puntzú na̠ chilh cha̠tum li̠ma̠xken pu̠ni̠na̠ pusca̠t xlá na̠ máju̠lh nac cajas okxtiy tumi̠n xla cobre. r Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús xlama nac lanca xpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ huí nac Jeru­salén xlá xuc­xilhma láta lácua xta­ma­ju̠­má̠­nalh tumi̠n hua̠nti̠ luu lac­rricu nac a̠ma̠ko̠lh cajas hua̠ntu̠ pu̠taju̠y limos­nas. Pq/Pero taak­ska­hui­mak­lhti̠y xchiccán hua̠nti̠ ca̠ni̠­makan­cani̠t lac­chaján, y la̠qui̠ ni̠ti̠cu nata­ca­tzi̠y la̠ta lácu xlacán xta̠­yatcán pus luu maka̠s la̠ta takalh­ta­hua­kaniy Dios. Pero ni̠para tzinú taca­tzi̠y para huá a̠tzinú luu la̠n naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. p9.—Luu cuentaj cat­la­huátit ni̠chuná hui­xinín natzak­sa­yá̠tit cumu la̠ tali̠­ca­tzi̠y xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, xlacán luu tala­kati̠y talhaka̠y lac­pu̠lhmá̠n clha­ka̠tcán, y na̠ tala­cas­quín luu naca̠­ca̠c­ni̠­na­nicán nac tiji anta­nícu xlacán tala­ta̠k­chokoy. Acxni̠ taán nac xpu̠­ta­mak­stok­nicán tzucuy talac­saca la̠qui̠ huá nata­lac­ta­huilay xala­cuán pu̠tá­hui̠lh, y hua̠ntu̠ lacán tahui­lá̠­nalh; na̠chuna li̠túm acxni̠ taán anta­nícu ca̠hua­ni­cani̠t nata­mak­pa̠x­cuajnán, tala­cas­quín pi̠ pu̠lh huá naca̠­ma̠­hui̠cán. o-La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos xta­kax­mat­má̠­nalh xta­chu­huí̠n, xlá chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: lu*Y chi̠nchú lacatum nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu tata̠ksa Salmos hua̠ntu̠ rey David títzokli chiné huan:Quim­pu̠­chiná Dios chiné huá­nilh cha̠­tum­li̠túm ti̠ na̠ Quim­pu̠­chiná:“Cata­huila nac quim­pa̠xtú̠n la̠qui̠ naquin­ta̠­ma̠­pek­si̠­nana, okW)Jesús chiné ca̠huá­nilh xli̠­hua̠k cris­tianos: —¿Lácu chú li̠hua­ná̠tit xla­cata pi̠ Cristo hua̠nti̠ naminá̠n ca̠lak­ma̠x­tuyá̠n mat huá xli̠­ta­la­ka­pasni nahuán xamaká̠n rey David? j%(Huata niaj tícu tla­huá­nilh takalh­pu­tzá̠n. Hua̠ntícu luu xli̠ca̠na xtla̠t Cristo (Mateo 22.41‑46; Marcos 12.35‑37) )iK'Y cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, luu laca­tancs hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t. h&Pus antá hua­ni­putún pi̠ Dios xca̠­li̠­ma̠xtuy a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n cumu la̠ xas­tacná xta­la­má̠­nalh ma̠squi aya xta­ni̠­ni̠ttá; pus caj hua̠ntu̠ xlá xla­cata ni̠tu̠cu lama para ni̠ hua̠k xas­tacná. $gA%Hua̠nchú caj xpa̠­la­cata para nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n, pus luu cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ hasta huá Moisés ma̠lú­lokli acxni̠ xlá tzokli la̠ ta̠chu­huí̠­nalh Dios anta­nícu xak­xko­ta̠­yama actzu̠ quihui porque xlá li̠chu­huí̠­nalh Dios pi̠ huá xDios Abraham, xa̠huá xla Isaac, chu xla Jacob, chu xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tani̠­ni̠ttá. Wf'$Huata xlacán nata­la­tama̠y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cumu la̠ ángeles, porque xli̠­ca̠na huá xcamán Dios nata­huán cumu huá naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y nac ca̠li̠ní̠n. Fe#Pero chú hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t la̠qui̠ nata­ka­lhi̠y a̠má xasa̠sti latáma̠t acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n, xlacán niaj cati­ta­ta­ma­káx­tokli, y ni̠para cati­ta­ká­lhi̠lh xlac­tzu­ma­jancán hua̠nti̠ nata­ma̠sta̠y la̠qui̠ nata­ta­maka­xtoka. =ds"Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit, uú nac ca̠quilh­ta­macú lac­chix­cu­huí̠n chu lac­pus­ca̠tní̠n tata­maka­xtoka. Ic !Bueno, chi̠nchú acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n, ¿xatícu cahuá luu xpusca̠t nahuán cumu hua̠k xka­lha­tu­juncán tata̠­ta­ma­káx­tokli a̠má pusca̠t? Kb Y ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú a̠má pusca̠t na̠ ni̠lh. aXli̠­ka­lha­tutu xtalá a̠má chixcú na̠chuná ta̠ta­ma­káx­tokli xya̠stá y la̠ta xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠k chuná tat­lá­hualh, y pu̠tum táni̠lh xka­lha­tu­juncán y ni̠para cha̠tum tícu luu ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán. 1`[Hua̠nti̠ xli̠­cha̠tiy xta̠lá ta̠ta­ma­káx­tokli xya̠stá, na̠ ni̠ maka̠s li̠tum xlá na̠ ni̠pá y na̠ ni̠para huá ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán. _'Pus maktum quilh­ta­macú xta­hui­lá̠­nalh kalha­tujún laka­huasán hua̠k li̠na­ta̠lán. Hua̠nti̠ xapuxcu tama­káx­tokli, pero ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú ni̠lh y akxtek­má­kalh xpusca̠t, y ni̠para cha̠tum ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán. 5^c—Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, Moisés quin­ca̠­mak­xtek­ni­ni̠tán nac xli̠­ma̠­peksí̠n xla­cata para cha̠tum chixcú nani̠y naak­xtek­makán xpusca̠t y para ni̠tu̠ ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán pus para huí chú xta̠lá kahuasa a̠má chixcú, xlá tla̠n nata̠­ta­huilay xya̠stá pu̠ni̠na̠ pusca̠t la̠qui̠ chuná ne̠cxni nalak­sputa xta­cu­huiní xta̠lá hua̠nti̠ aya ni̠ni̠t. ]Aca­li̠stá̠n táalh anta­nícu xlaya Jesús maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán sadu­ceos, xlacán ni̠ xta­ca̠­najlay para xli̠­ca̠na tala­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n; y chiné tahuá­nilh: \3Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n cacs tala­cáhua y ni̠lay catu̠huá túcu nata­li̠­ka­lhas­quín porque hua̠ntu̠ xlá xka­lhas­quincán Jesús luu tancs hua̠ntu̠ xkalh­ti̠nán. Y la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos caj xta­li̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ xlá xca̠­li̠­xa­katli̠y. Kalhasquincán Jesús para talacastacuanán ní̠n (Mateo 22.23‑33; Marcos 12.18‑27) v[eJesús ca̠hua­nipá: —Pus huata huá cama­ca­ma̠x­quí̠tit gobier­no hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y gobier­no; y na̠chuna li̠túm huá cama­ca­ma̠x­quí̠tit Dios hua̠ntu̠ lak­chá̠n nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit. Z#Aver, caqui­la̠­ma̠­si­yu­níhu okxtum tumi̠n. ¿Tícu u̠má xla­capú̠n, y tícu xta­cu­huiní eé hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac tumi̠n? Xlacán chiné takalh­tí̠­nalh —Huá tamá xla­capú̠n lanca ma̠pek­si̠ná gobier­no romano. QYJesús cátzi̠lh pi̠ caj chu­natá xta­li̠­kalh­pu­tza­má̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata hua­tiyá chuná qui­la̠­li̠­tzak­sat­la̠­hua­ná̠hu? EXPus cla­cas­qui­ná̠hu la̠nchú xqui­la̠­hua­níhu, ¿pi̠ tla̠n cahuá la̠ta la̠ cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­ma̠­náhu xapuxcu ma̠pek­si̠ná romano, osuchí ni̠tlá̠n? .WUAcxni̠ talák­cha̠lh chiné taka­lhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huix ma̠si­yuya hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na aksti̠tum tala­ca­pa̠s­tacni, y ni̠para tzinú li̠taaklhu̠­hui̠ya ma̠squi lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ taliucxilh­pu­tuná̠n, huata huix laca­squina xli̠­pu̠tum cris­tianos nata­la­ka­pasa la̠ta lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y. WV'Cumu xlacán ni̠ xta­ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t pus tamá­ca̠lh maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu lacuán cris­tianos xta­li̠­tax­tu­putún la̠qui̠ nata­ma̠­kalh­pu­tza̠ni̠y y para túcu ni̠ tancs nakalh­ti̠nán chuná chú nata­ma̠­la­capu̠y nac xla­catí̠n gober­nador romano. UyAma̠­ko̠lh xana­puxcun cura chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xta­chi̠­le̠m­putún Jesús cumu xlacán xtaaka­ta̠k­sni̠t pi̠ caj huá xpa̠­la­ca­tacán ma̠squi chuná xlá xca̠­li̠­xa­kat­li̠ni̠t a̠má takalh­chu­huí̠n. Pero ni̠tu̠ tat­la­hua­nipá chú porque xta­pe̠­cuaniy la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos, chicá xamaktum nata­lak­si̠­tzi̠y. Kalhasquincán Jesús para tla̠n lakaxoko̠nuncán (Mateo 22.15‑22; Marcos 12.13‑17) ^T5Para cha̠tum chixcú naliakchek­xnín eé chí­huix maktum nata­lac­tuc­xta­huilay; y para huata huá chí­huix naacta­ma̠­ya̠chi maktum nalak­chi­tami̠y y cumu la̠ pokxni nat­la­huako̠y. S Jesús cacs ca̠la­caúcxilhli y chiné ca̠huá­nilh: —Pus cumu para hui­xinín ni̠ ca̠naj­la­yá̠tit xla­cata pi̠ chuná naqui̠­taxtuy, caqui­la̠­hua­níhu, ¿túcu chinchú hua­ni­putún nac li̠kalh­ta­huaka? Porque lacatum anta­nícu tatzokni̠t chiné huan:Amá chí­huix hua̠ntu̠ tzap­snaní̠n talak­má­kalh, tilac­púhua pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán,
la̠nchú huata huá a̠tzinú luu li̠ma­cuama porque huá li̠jax­ko̠ni̠t la̠ta xli̠­lanca chiqui. HR Pus luu xli̠­ca̠na xlá pi̠ namín y naca̠­mak­ni̠ko̠y pu̠tum a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ lacuán tasa̠­cuá̠n, y huata huá naca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠y xpu̠­cuxtu a̠maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ aksti̠tum tas­cuja. Maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xtaaka­ta̠k­smá̠­nalh acxni̠ takax­mat­ko̠lh eé tachu­huí̠n chiné tzú­culh tahuaniy: —¡Ni̠ cala­cás­quilh Dios para chuná naqui̠­taxtuy! ]Q3Pus chuná tat­lá­hualh, tata­mác­xtulh nac xqui­lhapá̠n pu̠cuxcu y antá tamák­ni̠lh. Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh hua̠nti̠ xta­kax­mat­má̠­nalh: —¿Túcu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit naca̠t­la­huaniy xpu̠­chiná pú̠cuxtu a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán tasa̠­cuá̠n? PPus máca̠lh xka­huasa, pero a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n acxni̠ taúcxilhli a̠má kahuasa chiné tzú­culh tala̠­huaniy: “Huá eé xka­huasa hua̠nti̠ xpu̠­chiná eé tachaná̠n, pus huá naaka­ta̠x­tu­nicán pu̠tum hua̠ntu̠ aquinín la̠nchú li̠s­cuj­ma̠­náhu; huata mejor camak­ní̠hu la̠qui̠ hua̠k aquinín naquin­ca̠­ta­mak­xtek­ni­ko̠yá̠n.” ZO- ’Y hua̠nti̠ xpu̠­chiná a̠má ca̠tu­huá̠n xlá chiné lac­púhua: “¿Túcu cahuá nac­tla­huay? Huata mejor nac­macá̠n quin­ka­huasa hua̠nti̠ luu cpa̠x­qui̠y la̠qui̠ acxni̠ xlacán nataucxilha ma̠x a̠huayu para tzinú nata­la­ca­pu­huaniy y nata­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ naca̠­huaniy.” N Y a̠má chixcú juerza maca̠mpá a̠cha̠tum xta­sa̠cua, pero a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ antá xtas­cuj­má̠­nalh nac a̠má par­cela tama̠­ta­ká̠­hui̠lh lhken tata­mác­xtulh y ni̠tu̠ tamá̠x­qui̠lh hua̠ntu̠ xlak­mini̠t. iMK Y hua̠nti̠ xpu̠­chiná a̠má tachaná̠n maca̠mpá a̠cha̠­tum­li̠tum xta­sa̠cua, xlá na̠chuná tat­lá­hualh cala̠­huaj cala̠huá tahuá­nilh y na̠ tahui­lí̠­nilh y ni̠tu̠ tama̠­lé̠­ni̠lh. L Acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta lácu cha̠y uvas, a̠má xpu̠­chiná máca̠lh cha̠tum tasa̠cua la̠qui̠ naancán ca̠s­qui­nicán a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠ntu̠ xlá xlak­chá̠n nachipay xata­huácat xta­chaná̠n. Pero xlacán huata caj tachí­palh y la̠n tahui­lí̠­nilh, caj chu­natá tamá­ca̠lh y ni̠tu̠ tama̠­lé̠­ni̠lh. lKQ Aca­li̠stá̠n Jesús tzu­cupaj ca̠ta̠­kalh­chu­hui̠nán cris­tianos y chiné ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh eé tachu­huí̠n: —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú hua̠nti̠ la̠n chalh nac xpú̠­cuxtu lhu̠hua xali̠­chánat uvas, y aca­li̠stá̠n xlá a medias ca̠r­ren­taj­má̠x­qui̠lh maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n, porque xlá alh latama̠y mákat nac a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n y luu maka̠s antá xla­ma̠chá. JY Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Pus para hui­xinín ni̠ catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­ka­lhas­quimá̠n, pus na̠ ni̠para aquit cac­ti­ca̠­huanín tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ aquit cca̠t­la­huay. Xatakalhchuhuí̠n hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xtapuhua̠ncán tasa̠cuá̠n (Mateo 21.33‑44; Marcos 12.1‑11) I+Pero huata mejor xlacán takalh­tí̠­nalh pi̠ ni̠ xta­ca­tzi̠y tícu xli̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Juan la̠qui̠ naakmu­nu̠nún. LHY chi̠nchú para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá lac­chix­cu­huí̠n xta­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t, la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos naquin­ca̠acta­lan­chi­payá̠n y naquin­ca̠­mak­ni̠yá̠n. Porque xlacán taca­tzi̠y pi̠ Juan Bau­tista huá xliakchu­hui̠­nan­tla̠­huán xta­chu­huí̠n Dios. 2G]Xlacán chiné tzú­culh talac­pu­huán y tzú­culh tala̠­huaniy: —¿Lácu chú nahua­ni­yá̠hu nakalh­ti̠­yá̠hu? Porque para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá Dios macá­milh xlá naquin­ca̠­hua­niyá̠n: “¿Túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ni̠ li̠ca̠­naj­látit?” F¿Tícu li̠ma̠­pék­si̠lh Juan Bau­tista xla­cata xlá naakmu­nu̠nún, pi̠ huá Dios, osuchí huá cris­tianos? DEJesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Tla̠n nac­ca̠­hua­niyá̠n, pero pu̠lh na̠ huí hua̠ntu̠ cca̠­ka­lhas­quim­pu­tuná̠n, chú hui­xinín caqui­la̠­hua­níhu. pDYXlacán chiné taka­lhás­quilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­hua­níhu túcu xpa̠­la­cata huix uú li̠ta­nu̠­ni̠­tan­chita nac pu̠si­culan y ca̠t­la­kax­tu­ko̠­ni̠ta hua̠nti̠ tas­ta̠nán. ¿Túcuya̠ li̠ma̠­peksí̠n huix kalhi̠ya? Osuchí ¿tícu ma̠x­qui̠­ni̠tán tamá li̠ma̠­peksí̠n? HC Maktum quilh­ta­macú Jesús xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos nac lanca pu̠si­culan, xlá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma la̠ta lácu tla̠n nata­ma̠aka­pú­taxti̠y xli̠s­tac­nicán, y na̠ acxni̠ tachilh xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. NB0Pero ma̠squi chuná xlacán ni̠lay xta­ma̠t­la̠nti̠y lácu natat­la­huay porque luu lhu̠hua cris­tianos xta­pa̠x­qui̠y y xta­kax­matniy hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠nán.xAi/Jesús cha̠li cha̠lí xmin ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac lanca pu̠si­culan; pero a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun cura chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, y na̠ xa̠hua hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán nac a̠má ca̠chi­quí̠n, xlacán aya xta­lac­pu­tza­má̠­nalh lácu natat­la­huay la̠quí tla̠n nata­makni̠y. {@o.Y chiné xlá ca̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh: —Nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu tatzokni̠t xta­chu­huí̠n Dios chiné huan: “Nac quín­chic caj luu huá nali̠­ma̠x­tucán naquin­ta­kalh­ta­hua­kaniy xli̠­hua̠k cristianos”; pero chi̠nchú hui­xinín aya li̠ma̠x­tu­ni̠­tátit cumu la̠ xpu̠­ta­tze̠k­nicán kalha̠­naní̠n. I? -Acxni̠ luu cha̠lh nac Jeru­salén tanu̠chá nac lanca pu̠si­culan y cha̠lh lacatum anta­nícu xta­hui­lá̠­nalh hua̠nti̠ xta­sta̠­na­má̠­nalh; xlá ca̠t­la­kax­tu­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­sta̠­na­má̠­nalh chu hua̠nti̠ xta­ta­ma̠­hua­na­má̠­nalh. w>g,Y hua̠n­ta­ma̠­ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ taucxilh­pu­tuná̠n ca̠tu̠tzú nata­ma­ca̠ná̠n, y nata­makni̠y pu̠tum min­ca­mancán hua̠nti̠ uú tahui­lá̠­nalh nac ca̠chi­quí̠n; y ni̠para aktum chí­huix cati­ta­mák­xtekli anta­nícu xca̠­hui­li̠­cani̠t hua̠ntu̠ xca̠­li̠t­la­hua­cani̠t chiqui. Pero ma̠squi chuná hua̠k huix li̠pina cuenta porque ni̠ aka­ta̠k­spu­tuna pi̠ Dios maca­mi­ni­ni̠tán la̠nchú hua̠nti̠ nalak­ma̠x­tuyá̠n. Jesús ca̠tlakaxtuy hua̠nti̠ xtasta̠namá̠nalh nac pu̠siculan (Mateo 21.12‑17; Marcos 11.15‑19; Juan 2.13‑22) X=)+Pero amá̠n lak­cha̠ná̠n quilh­ta­macú acxni̠ huix luu li̠pe̠cua la̠ nama̠­pa̠­ti̠­ni̠­cana caj luu mim­pa̠­la­cata, porque hua̠nti̠ luu tasi̠­tzi̠­niyá̠n natas­ti­li­hui­li̠yá̠n la̠qui̠ ni̠ti̠cu natza̠lay, xlá cani̠huá nata­tax­tu­ya̠chi la̠qui̠ maktum nata­ma̠s­pu­tuyá̠n. K<*La̠ta xta­sama chiné huá: —¡Koxutá huix Jeru­salén! ¡Para aka­ta̠ksa cahuá ca̠na caj xma̠n huá la̠ u̠má quilh­ta­macú pi̠ lak­chi­ni̠tán hua̠ntu̠ xli̠­ca̠na xma̠x­quí̠n xacacsua latáma̠t hua̠ntu̠ Dios ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n! Pero cumu huix ni̠ xuc­xilh­pu­tuna hua̠ntu̠ Dios xma̠­cu­xilh­ni̠­pu­tuná̠n, niaj naucxi­lhá̠tit huata caj tala­ka­tze̠k­niya nahuán cane̠c­xni­cahuá. ;-)Acxni̠ tancs lak­la­cá­cha̠lh Jeru­salén, úcxilhli a̠má lanca ca̠chi­quí̠n Jesús luu snu̠n li̠púhua y tzú­culh tasay. :(Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n, para hua­tuní̠n nata­kalh­xteka, u̠ma̠ko̠lh chí­huix hua̠ntu̠ tamá̠­nalh nac xpa̠xtú̠n tiji natzucuy quin­ta­la­ka­chix­cu­hui̠y. Jesús laktasay Jerusalén *9M'Maka­pi­tzí̠n fariseos hua̠nti̠ na̠ antá xta­mak­sta̠­la­má̠­nalh nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos, chiné tzú­culh tahuaniy Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cat­lahua li̠tlá̠n caca̠­huani min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n cacs cata­qui­lhua. D8&y chiné xta­huán: —¡Dios casi­cu­la­na̠t­lá­hualh u̠má lanca quim­pux­cucán hua̠nti̠ la̠nchú mima nac xta­cu­huiní Quim­pu̠­chi­nacán Dios! Caánalh tapa̠­xu­huá̠n nac akapú̠n y xli̠­hua̠k cala­ka­chix­cu­huí̠­calh Dios xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t. i7K%Y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­ca̠­naj­la­nini̠t Jesús tzú­culh tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios caj xpa̠­la­cata lac­lanca xta­scújut hua̠ntu̠ xlacán xtaucxilhni̠t y xlacán tzú­culh taquilh­tli̠niy, j6M$Acxni̠ tzú­culh tala­ka­ka­lhu̠y a̠má ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­ta­ra­mi̠­má̠­nalh clha­ka̠tcán nac tiji la̠qui̠ antá nalac­tla̠­huán Jesús. ;5o#Amá xpu̠­chiná burru niaj tu̠ ca̠huá­nilh y xlacán talé̠­nilh anta­nícu xuilachá Jesús, tali̠­ke̠t­lá­palh clha­ka̠tcán y tahui­lá­nilh Jesús. l4Q"—Porque Quim­pu̠­chi­nacán mac­la­cas­quim­putún —takalh­tí̠­nalh xlacán. ?3w!Acxni̠ luu xtax­cut­má̠­nalh a̠má burru tax­tuchi hua̠nti̠ xpu̠­chiná y chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠x­cut­pá̠tit tamá qui­burru? 2 Ama̠­ko̠lh diesí­pulos táalh y xli̠­ca̠na chuná tama̠­nók­lhulh cumu la̠ Jesús xca̠­hua­nini̠t. 91kY para tícu naca̠­ka­lhas­quiná̠n: “¿Túcu li̠la­yá̠tit xcu­tá̠tit?” hui­xinín cahua­nítit pi̠ huá Mim­pu̠­chi­nacán mac­la­cas­quim­putún. >0uy chiné ca̠huá­nilh: —Capim­pítit nac tamá ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ tahui­lachi tuncán, y acxni̠ antá nachi­pi­ná̠tit naucxi­lhá̠tit tantum burru xlá antá chi̠­ya̠­hua­cani̠t y ni̠para cha̠tum chixcú a̠ ke̠ta­huilay. Hui­xinín nax­cu­tá̠tit y nali̠­ta­ná̠tit. }/sAcxni̠ aya xta­ma̠­la­ca­tzu­hui̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh aktiy ca̠chi­quí̠n ca̠hua­nicán Bet­fagé y Betania lacatzú nac a̠má ke̠stí̠n hua̠ntu̠ xuanicán Monte de los Olivos, xlá ca̠má­ca̠lh cha̠tiy xdis­cí­pulos, #.?Acxni̠ chuná huan­ko̠lh eé tachu­huí̠n Jesús la̠li̠­huán taca̠xpá xla­cata ti̠tum nachá̠n nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén. t-aXa̠huachí a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy hua̠nti̠ ni̠ xta­la­cas­quín aquit nac­ta­huilay li̠go­bierno, la̠li̠­huán caca̠­li̠­tátit y anta uú nac qui­la­catí̠n caca̠­mak­ní̠tit.” Jesús tanu̠ya̠chá nac xaca̠chiquí̠n Jerusalén (Mateo 21.1‑11; Marcos 11.1‑11; Juan 12.12‑19) \,1Amá gobier­no chiné kalh­tí̠­nalh: “Pus xli̠­cána cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ lhu̠hua kalhi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín, a̠tzinú li̠huaca nama̠x­qui̠cán; pero hua̠nti̠ ni̠ lhu̠hua kalhi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín namak­lhti̠­ko̠cán hasta ma̠squi ni̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y. a+;Xlacán chiné tahuá­nilh: “Patrón, pero xlá aya kalhi̠y okxcá̠hu tumi̠n.” A*{Amá rey chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: “La̠li̠­huán camak­lhtí̠tit tumi̠n, y huata huá cama̠x­quí̠tit hua̠nti̠ kalhi̠y okxcá̠hu.” @)y¿lácu chi̠nchú ni̠ huata mejor pit li̠hui­li̠ya quin­tumi̠n nac banco la̠qui̠ acxni̠ aquit xac­tí­milh xquin­tiakxo­ko­ní­calh acxni̠ xac­tíalh ti̠tiyay?” p(YAmá gobier­no chiné huá­nilh: “Huix luu xli̠­ca̠na ni̠tlá̠n tasa̠cua, caj hua tuncán min­ta­chu­huí̠n me̠cstu li̠ta­la­ca­pu̠ya, pus para xli̠­ca̠na xca­tzi̠ya pi̠ aquit luu lanca qui­la­ka­yá̠­calh, y para xca­tzi̠ya pi̠ cak­chipay hua̠ntu̠ ni̠ quilá y cxka̠nán anta­nícu aquit ni̠tu̠ cha­na̠­nani̠t, 'Pus aquit cla­ca­pu­huanín porque cca­tzi̠y pi̠ huix luu tam­pa̠xtum tla­huaya taxokó̠n, y cca­tzi̠y la̠ta lácu ca̠akchi­paya hua̠ntu̠ ni̠ milá y ca̠mak­lhti̠ya xta­cha­na̠ncán xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tali̠s­cujni̠t.” &’Mimpá cha̠tum y chiné huá­nilh: “Patrón, u̠huí chú min­tumi̠n hua̠ntu̠ quin­ti­ma̠xqui. Aquit ni̠tu̠ cma̠s­cu­juni̠t huata caj li̠huana̠ cmá̠­qui̠lh, la̠qui̠ ni̠ natzanka̠y nac quim­pa̠yu li̠huana̠ xac­chi̠ni̠t. %1Amá gobier­no chiné huá­nilh: “Pus huix na̠ nacuili̠yá̠n li̠go­ber­nador naca̠­ma̠­pek­si̠ya akqui­tzis ca̠chi­quí̠n.” 3$_Na̠ mimpá xli̠­cha̠tiy xta­sa̠cua y chiné huá­nilh: “Patrón, min­tumi̠n hua̠ntu̠ quin­ti­ma̠xqui, mak­qui­tzis a̠chuná cma̠s­ka­ti̠ni̠t.” #7Amá gobier­no chiné huá­nilh: “Li̠huaca tla̠n, huix luu xli̠­ca̠na tla̠n tasa̠cua; pus cumu luu cuentaj tlahua hua̠ntu̠ ni̠ luu lhu̠hua, pus la̠nchú aquit nacuili̠yá̠n li̠go­ber­nador la̠qui̠ naca̠­ma̠­pek­si̠ya akcá̠hu ca̠chi­quí̠n.” S"Hua̠nti̠ pu̠lh chilh ti̠tum lák­cha̠lh y chiné huá­nilh: “Patrón, a̠má min­tumi̠n hua̠ntu̠ quin­ti­ma̠xqui, la̠nchú ma̠x mak­ca̠hu xla­cata la̠ta cma̠s­ka­wi̠ni̠t.” y!kPero xlá ni̠tu̠cu li̠maka­tla­já­calh y huá juerza lák­cha̠lh li̠go­bierno; y ni̠ li̠maka̠s xlá tás­pitli nac xca̠­chi­quí̠n. Y acxni̠ xlá chilh ca̠ma̠­ta­sa­ní̠­nalh a̠ma̠ko̠lh xta­sa̠­cuá̠n hua̠nti̠ xca̠­ma̠x­qui̠ni̠t xtumi̠n la̠qui̠ xlá naca­tzi̠y nícu chulá xta­ma̠t­la­ji̠ni̠t la̠ta cha̠­tunu. m SPero lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta̠­chiqui ni̠ xtaucxilh­putún luu xta­si̠­tzi̠niy, acxni̠ xlá alh na̠ pu̠tum táalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n anta­nícu xta­peksi̠y xpu̠­la­ta­ma̠ncán la̠qui̠ nata­huán: “Ni̠ cla­cas­qui­ná̠hu huá nalak­chá̠n li̠go­bierno la̠qui̠ naquin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n.” y~=}|{zywvXtssVrxq.pvonml7kMjihgffBeidcb`^^/]m\p[YX VcUTnRQOWNsM3K\IH2G>FCEDCC(B`A@>>>.=B<;:8a76553210z//.u-,X+*=)E(S''%6$l#"a! bW;,4k-_z r ?zETS'Cha̠tum mak­ni̠ná hua̠nti̠ antá lac­xtum xca̠­ta̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t xla­ca­quilh­ni̠­hua­cama y chiné xuanima: —¡Para xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ namín quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n pus chú me̠cstu calak­ma̠x­tú­canti y na̠ caqui­la̠­lak­ma̠x­túhu aquinín! mS&Nac xacpú̠n cruz anta­nícu xuaca Jesús cxto­ko­hua­ca­cani̠t pi̠tzu̠ pák­lha̠t, antá xli̠­ta­tzokni̠t xata­chu­huí̠n hebreo, latín y griego, y chiné xuan: “Huá eé chixcú xreycán judíos.” }%Y chiné xta­huaniy: —Para xli̠­ca̠na huix xreycán judíos pus chú la̠nchú me̠cstu calak­ma̠x­tú­canti. +O$Na̠chuná tropa xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán y xta­lak­ta­la­ca­tzu­hui̠y la̠qui̠ nata­li̠­kalh­toklha nata­ma̠­hui̠y xax­cuta vinagre. A{#Lhu̠hua cris­tianos antá xtaucxilh­má̠­nalh, y hasta na̠chuná a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun judíos xta­mini̠t tali̠­kalh­ka­ma̠nán y chiné xta­huán: —Luu lhu̠hua hua̠nti̠ ca̠mak­tá̠­yalh a̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos y ca̠lak­ma̠x­tú­nilh xli̠s­tac­nicán, ¡pus huata chú sacstu calak­ma̠x­tú­calh y catá̠c­talh nac cruz para xli̠­ca̠na chú huá Cristo hua̠nti̠ lac­sacni̠t Dios! *M"Acxni̠ luu xpe­kex­to­ko­hua­ca­má̠­calh Jesús, xlá chiné huá: —Papá Dios, huix hua̠nti̠ hui­lapi nac akapú̠n, caca̠­ma̠­tzan­ke̠­nani hua̠ntu̠ quin­tat­la­hua­ni­má̠­nalh porque xlacán ni̠ taca­tzi̠y hua̠ntu̠ la̠nchú tama̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh. Ama̠­ko̠lh tropa tzú­culh tamacá̠n suerte la̠qui̠ xatícu luu nalak­chá̠n nalé̠n clháka̠t Jesús. r]!Antá ca̠li̠­chá̠n­calh nac aktum ke̠stí̠n hua­nicán La Cala­vera, antá pekex­to­ko­hua­cá­calh Jesús xa̠hua a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n, cha̠tum nac xpek­stácat y cha̠tum nac xpek­xuqui. !~; Na̠ lac­xtum xca̠­ta̠­le̠­má̠­calh cha̠tiy mak­ni̠­naní̠n la̠qui̠ lac­xtum naca̠­ta̠­pe­kex­to­ko­hua­cacán Jesús. f}EPus luu caj caucxílhtit, aquit cli̠­taxtuy xas­taka quihui y caucxílhtit hua̠ntu̠ quin­tla­hua­ni­má̠­calh, ¿lácu pi̠ li̠huaca chú ni̠ chuná catit­la­hua­ní­calh hua̠ntu̠ luu xas­ca­huahua? |3Porque a̠má quilh­ta­macú lhu̠hua hua̠nti̠ nata­huán: “Huata xatlá̠n xquin­ca̠akta­lamín ke̠s­ti̠ní̠n osuchí caquin­ca̠akta­punú̠n talhpá̠n la̠qui̠ ni̠ naquin­ca̠­lak­cha̠ná̠n a̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ tala­ca­tzu­hui̠ma.” F{Porque namín quilh­ta­macú acxni̠ nahuancán: “Li̠pa̠­xúhu cata­la­tá­ma̠lh hua̠nti̠ ni̠lay taka­lhi̠y xca­mancán, a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ luu xka­satcán y ni̠lay tama̠­la­ka­tun­cu­hui̠nán, y na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ne̠cxni tama̠­tzi­quí̠­nalh.” )zKJesús cacs ca̠lak­lá­ca̠lh y chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín lac­chaján xalac Jeru­salén, ni̠ caqui­la̠­lak­ta­sáhu, huata mejor me̠c­stucán caca̠­lak­li̠­pu­huan­cántit chu min­ca­mancán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ amá̠n ca̠ok­spu­layá̠n. SyLhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­la­má̠­nalh anta­nícu xamá̠­calh mak­ni̠cán Jesús, y lhu̠hua lac­chaján xta­ta­sa­má̠­nalh caj la̠ta xta­lak­li̠­pu­hua­má̠­nalh. x#Acxni̠ xta­le̠­má̠­nalh Jesús la̠qui̠ nata­pe­kex­to­ko­huacay, nac tiji tapá̠x­tokli cha̠tum chixcú xalac Cirene xuanicán Simón, xlá quí­lalh nac xca̠­tu­huá̠n y ajuerza tat­la­huá­nilh tropa tama̠­cú­qui̠lh xcruz Jesús. |wqy huata huá ca̠mak­xték­nilh a̠má chixcú hua̠nti̠ xta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n xuanicán Bar­rabás, caj kalha̠ná xuani̠t y xmak­ni̠­nani̠t, y huata ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh Jesús la̠qui̠ nata­li̠t­la­huay la̠ta túcua xta­la­ca­pa̠s­tacniy. Jesús pekextokohuacacán nac cruz (Mateo 27.32‑44; Marcos 15.21‑32; Juan 19.17‑27) cv?Huata Pilato tla̠n ca̠t­la­huá­nilh hua̠ntu̠ xlacán xtas­qui­ni­má̠­nalh; {uoPero xlacán ni̠tlá̠n tat­lá­hualh y li̠huaca palha taqui­lhá­nilh xta­li̠s­qui­ni­má̠­nalh xla­cata pi̠ Jesús cape­kex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz; y na̠chuná xta­qui­lha­ni­má̠­nalh xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos la̠qui̠ tla̠n cakan­táx­tulh hua̠ntu̠ xlacán xta­la­cas­quín. 2t]Xli̠­mak­tutu Pilato chiné ca̠hua­nipá: —¿Pero túcuya̠ tala̠­ka­lhí̠n tla­huani̠t? Porque aquit ni̠tu̠ cmac­laniy para túcu nac­li̠­ma̠­lu­lokniy xla­cata tla̠n nac­makni̠y. Huata caj nac­ma̠­pa̠­ti̠niy puntzú y aca­li̠stá̠n chú nac­mak­xteka. s!Pero huata xlacán a̠tzinú palha tzú­culh taqui­lhaniy: —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! ¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! irKPilato juerza xmak­xtek­putún Jesús y ca̠ta̠­chu­hui̠­nampá a̠maktum cris­tianos. NqAmá Bar­rabás xlá xta­mac­nu̠­cani̠t nac pu̠la̠­chi̠n porque huá xma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t aktum taaklhú̠­hui̠t nac xca̠­chi­quí̠n y na̠ ma̠k­ni̠ná xuani̠t. EpPero acxni̠ xlacán takáx­matli pi̠ namak­xteka Jesús xli̠­pu̠­tumcán tzú­culh taqui­lhaniy: —¡Tamá chixcú camakni! ¡Huata mejor xatlá̠n camák­xtekti Bar­rabás! OoAcxni̠ xlay xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n gober­nador Pilato anka­lhi̠ná ca̠ta ca̠ta xmak­xteka cha̠tum tachí̠n porque luu chuná xta­li̠s­quiniy judíos. }nsHuata tu̠ nac­tla­huay nac­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y tzinú y acxni̠ nake̠s­nok­ko̠cán chú nac­mak­xteka. Im Pus na̠chuná Herodes na̠ ni̠tu̠ mac­lá­nilh xcuenta hua̠ntu̠ nali̠­ya̠­huay, pus huá quin­ca̠­li̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­parán. Pus antá chú laca­tancs li̠ta­siyuy pi̠ u̠má chixcú ni̠tu̠ tla­huani̠t hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n y hua̠ntu̠ mini̠niy nac­li̠­ma̠­mak­ni̠­ni̠nán. Tl!Y chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín qui­la̠­li̠­mi­ni­ni̠­táhu eé chixcú porque hua­ná̠tit pi̠ ma̠rí ca̠ma̠­la­kas­pitma cris­tianos; pero aquit aya cma̠­kalh­pu­tzá̠­ni̠lh nac mila­ca­ti̠ncán y ni̠tu̠cu cmac­lá­nilh xcuenta la̠ta túcua hui­xinín li̠ma̠­la­ca­pu̠­yá̠tit. k# Pilato pu̠tum ca̠ma̠­ké̠s­tokli xana­puxcun cura xa̠huá hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán chu xli̠­hua̠k cris­tianos. ,jQ Amá quilh­ta­macú rey Herodes chu gober­nador Pilato luu xli̠­ca̠na amigos tala̠t­la­huapá porque xapu̠lh luu xla̠­ma­ka­si̠­tzi̠y y ni̠ xla̠ucxilh­putún. Li̠chuhui̠nancán xlacata pi̠ namakni̠cán Jesús (Mateo 27.15‑26; Marcos 15.6‑15; Juan 18.39–19.16) Bi} Chi̠nchú a̠má Herodes luu li̠pe̠cua tzú­culh si̠tzi̠niy, y huata na̠ tzú­culh tali̠­kalh­ka­ma̠nán, xa̠hua xli̠­pu̠tum xtropa, caj la̠ta tali̠­ka­má̠­nalh tama̠­lhá­ke̠lh mactum xatlá̠n lháka̠t cumu la̠ xla rey; y aca­li̠stá̠n Herodes ma̠la­ka­cha̠­nipá Pilato. ;ho Y na̠ antá xta­hui­lá̠­nalh xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ ca̠ta catu̠huá xta­li̠­ma̠­la­ca­pu̠­má̠­nalh. Zg- Catu̠huá hua̠ntu̠ xlá kalhás­quilh pero Jesús ni̠tu̠cu kálh­ti̠lh. fAmá rey Herodes aya xkax­matni̠t la̠ta lácu xli̠­chu­hui̠­nancán xta­scújut Jesús y acxni̠ chú úcxilhli pa̠xu­hua­ko̠lh porque xlá xla­cas­quín pi̠ antá nac xla­catí̠n nat­la­huay aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut. EeY acxni̠ hua­ní­calh pi̠ xli̠­ca̠na Jesús xalac Gali­lea xuani̠t, huata xlá huá ma̠la­ka­chá̠­nilh rey Herodes la̠qui̠ huata huá nama̠­ka­lha­pali̠y porque huá xlá xuí li̠go­ber­nador nac Gali­lea, pero acxni̠ a̠má quilh­ta­macú xlá xmini̠t paxia̠lhnán nac Jeru­salén. 2d]Acxni̠ Pilato káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh kalhas­qui­ní̠­nalh para xli̠­ca̠na a̠má chixcú antá xalac Gali­lea xuani̠t. \c1Huata xlacán a̠tzinú luu li̠huana̠ palha tzú­culh taqui­lhaniy: —Pero tamá chixcú ma̠rí ca̠ma̠­la­kas­pitma cris­tianos caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá ca̠liakchu­hui̠­na­nima, chu­natá la̠ta tima̠­tzu­qui̠chá nac Gali­lea, y chú aya chini̠t uú. Jesús li̠cha̠ncán nac xlacatí̠n Herodes 'bGPilato ca̠huá­nilh xana­puxcun cura chu xli̠­hua̠k cris­tianos: —Aquit ni̠ cmac­laniy xcuenta hua̠ntu̠ nac­li̠­ya̠­huay eé chixcú. FaY Pilato chiné kalhás­quilh: —¿Lácu pi̠ xli̠­ca̠na chi̠nchú huix xreycán judíos? —Xli̠­ca̠na tla̠n para chuná cahuá cumu la̠ huix huana —kálhti̠lh Jesús. X`)Acxni̠ antá tácha̠lh catu̠huá tzú­culh tali̠­ya̠­huay y chiné xta­huán: —Aquinín cma̠­nok­lhu­ni̠­táhu eé chixcú acxni̠ xlá xca̠­ma̠­la­kas­pitma cris­tianos, xlá huan pi̠ mat ni̠tlá̠n la̠ cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­ma̠­náhu gobier­no xalac Roma, y xa̠huachí huam­paray pi̠ mat huá ma̠lak­tax­ti̠ná, huá li̠tax­tu­putún a̠má rey hua̠nti̠ namín quin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n aquinín judíos. u_ eAca­li̠stá̠n pu̠tum hua̠k tatá̠­yalh y tále̠lh Jesús nac xla­catí̠n ma̠pek­si̠ná Pilato. E^GXlacán chiné táhua: —¿Túcuaj ya̠ tes­tigo tila­cas­qui­ná̠hu? Porque mismo chú aquinín ma̠n kalha­kax­mat­ni̠­táhu lácu li̠kalh­ka­ma̠­nani̠t Dios.n]UFY xpu̠­tumcán chiné taka­lhás­quilh: —¿Lácu pi̠ xli̠­ca̠na chi̠nchú huix Xka­huasa Dios? —Xli̠­ca̠na aquit Xka­huasa Dios chuná cumu la̠ hui­xinín quilh­uampá̠tit —ca̠kálh­ti̠lh Jesús. t\aEPero aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cuilachá nahuán nac xpa̠xtú̠n Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut la̠qui̠ lac­xtum nac­ta̠­ma̠­pek­si̠nán. ][3DY para aquit nac­ca̠t­la­hua­niyá̠n aktum taka­lhas­quiní̠n hua̠ntu̠ aquit xac­li̠­ta­mak­tá̠­yalh, hui­xinín ni̠ caquin­ti­la̠­kalh­tí̠hu, y ni̠para quin­ti­la̠­mak­xtekui. 6ZeC—Caqui­la̠­hua­níhu, ¿pi̠ xli̠­ca̠na huix qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán aquinín judíos hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t nac ca̠quilh­ta­macú? Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Para nac­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na, hui­xinín ni̠ cati­ca̠­naj­látit. JY BAcxni̠ spalh ca̠x­ka­ka­ko̠lh pu̠tum tata­mac­xtú­mi̠lh xalak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n chu xana­puxcún cura, xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán y antá lé̠n­calh Jesús nac xla­ca­ti̠ncán, y xlacán chiné taka­lhás­quilh: KXAY lhu̠hua catu̠huá hua̠ntu̠ xta­huaniy caj la̠ta xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán. Xanapuxcún judíos tama̠kalhapali̠y Jesús (Mateo 26.59‑66; Marcos 14.55‑64; Juan 18.19‑24) "W=@Tali̠­la­ká­chi̠lh mactum lháka̠t y tzú­culh tala­kas­noka nac xlacán y chiné xta­huaniy: —Cama̠­lak­chi­pini tícu hui­li̠nín. V9?Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh Jesús la̠n tali̠­ka­má̠­nalh y la̠n tahui­lí̠­nilh. 7Ug>Pedro la̠li̠­huán táx­tulh nac quilhtí̠n y caj la̠ta xta­li̠­pu­huá̠n antá tzú­culh tasay. La̠n li̠kama̠nancán Jesús (Mateo 26.67‑68; Marcos 14.65) 6Te=Quim­pu̠­chi­nacán Jesús lak­ta­la­kás­pitli anta­nícu xyá y la̠ta xli̠­la­ka­mákat lacaúcxilhli Pedro, y huata xlá laca­pá̠s­tacli hua̠ntu̠ xlá xuanini̠t: “Acxni̠ nia̠ tasay nahuán pu̠yu huix aya hua­ni̠­tatá nahuán mak­tutu pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa.” dSA<Y Pedro chiné huá­nilh: —Pero xli̠­ca̠na cuaniyá̠n pi̠ ni̠para tzinú cca­tzi̠y hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­námpa̠t. Acxni­tiyá a̠má acxni̠ Pedro xchu­hui̠­na­majcú tásalh tantum pu̠yu. WR';Y alh quilh­ta­macú ma̠x cumu aktum hora acxni̠ cha̠tum luu laca­tancs ca̠ma̠­lu­lók­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cuan, u̠má chixcú na̠ lac­xtum xta̠­la­pu̠lay Jesús, pus mákat tuncán tala­ka­pasa porque xlá na̠ chu­hui̠nán cumu la̠ ti̠ xalac Gali­lea. Q :Caj li̠pun­tzu̠­li̠túm cha̠tum hua̠nti̠ ucxilhpá y na̠ laká­pasli, chiné huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cuan huix na̠ min­com­pa­ñero a̠má chixcú. Pedro chiné huá­nilh: —Cará kahua, xli̠­ca̠na cuaniyá̠n pi̠ ni̠ aquit. >Pu9Huata Pedro ni̠ ca̠kalh­ta­si­yú­nilh y chiné huá­nilh: —Pusca̠t, aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ ni̠para tzinú cla­ka­pasa hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t. O-8Caj puntzú aya milh cha̠tum squi­ti­hui̠ná; acxni̠ xlá úcxilhli pi̠ antá xmak­lahui anta­nícu xma̠lh­cu­yu­cani̠t, cacs lacaúcxilhli puntzú y chiné ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n: —Huá chicá eé chixcú na̠ xta̠­lat­la̠­huán Jesús. ZN-7Acxni̠ antá tácha̠lh nac pu̠chu­huí̠n antá ma̠lh­cu­yú­calh nac xtan­quilhtí̠n chiqui y pu̠tum poli­cías tatáhui nac xli̠­kalh­lanca a̠má lhcúya̠t, y na̠ antá mak­táhui Pedro. M-6Y chi­pá­calh Jesús, tachí̠n lé̠n­calh antá nac xchic xapuxcu cura, y Pedro csta̠­la­ni­ti̠­lhay tzinú tlak laka­mákat. )LK5Acxni̠ aquit pu̠tum xac­ca̠­ta̠­lamá̠n cha̠li cha̠lí nac lanca pu̠si­culan hui­xinín ni̠para maktum xqui­la̠­chi­páhu, pero la̠nchú ca̠lak­chi­ni̠tán quilh­ta­macú acxni̠ nala­ka­ca̠­puc­suanan­ko̠­yá̠tit porque huá chú naca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. Pedro huan pi̠ ni̠ lakapasa Jesús (Mateo 26.47‑58, 69‑75; Marcos 14.53‑54, 66‑72; Juan 18.12‑18, 25‑27) 5Kc4Jesús cacs ca̠la­caúcxilhli a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun cura chu xana­puxcún hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalhnán nac lanca pu̠si­culan xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n hua̠nti̠ xta­mini̠t tachipay, y chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín uú li̠ta­ni̠­tátit ya̠ quihui chu ya̠ ma̠chi̠ta la̠qui̠ naqui­la̠­chi̠­le̠­ná̠hu cumu la̠ cha̠tum kalha̠ná? CJ3Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Aya tla̠n ni̠chuná caca̠t­la­huátit. Aca­li̠stá̠n xlá xamá­nilh xtaké̠n a̠má xta­sa̠­cuacán cura y ma̠akat­lá̠n­ti̠lh. 0IY2Xlá nia̠ xkalh­ti̠nán acxni̠ cha̠tum la̠li̠­huán xtat má̠x­tulh xes­pada y ca̠c­tí̠­nilh xtaké̠n cha̠tum xta­sa̠­cuacán xapuxcu cura. hHI1Y hua̠nti̠ antá pu̠tum xta­ta̠­yá̠­nalh Jesús acxni̠ xlacán taúcxilhli hua̠ntu̠ xlama chiné tahuá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿lácu huana, pi̠ cli̠­ma­ca­hua­ná̠hu quiespa­dajcán? IG 0Acxni̠ chuná tla­hua­ko̠lh, Jesús chiné huá­nilh: —Judas, ¿caj la̠ta huix qui­la­cá­tzu̠cti huá chuná qui­li̠­ma­ca­ma̠s­tá̠pa̠t aquit Xata­lac­sacni Chixcú? ?Fw/Chu­nacú xchu­hui̠­nama Jesús acxni̠ pu̠tum tachilh lhu̠hua cris­tianos. Huá xca̠­pu̠­la­ni­ti̠­lhay Judas hua̠nti̠ na̠ xca̠­ta̠­ta­peksi̠y xli̠­ka­lha­cu̠­tiycán dis­cí­pulos. Xlá lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh la̠qui̠ naxa­katli̠y y tla̠n nala­ca­tzu̠ca. DE.Huata xlá chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠lh­ta­ta­pá̠tit? La̠li̠­huán cata̠­quí̠tit y cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit acxni̠ ca̠tzak­sa­ca­ná̠tit. Tachí̠n le̠ncán Jesús (Mateo 26.47‑56; Marcos 14.43‑50; Juan 18.2‑11) VD%-Acxni̠ chuná kalh­ta­hua­ka­ni­ko̠lh Dios ca̠lá­kalh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y hua̠k xalh­tatán ca̠ma̠­nók­lhulh, porque xlacán luu snu̠n xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh. DC,Y acxni̠ luu li̠pe̠cua la̠ xli̠­pu­huama a̠tzinú tlak li̠t­li­hueke xkalh­ta­hua­kaniy Dios y cxúnut a̠huayu la̠ kalhni lank lank xta̠c­tama hasta nac ca̠ti­yatni. {Bo+Y acxni­tiyá tasi­yú­nilh cha̠tum ángel xalac akapú̠n la̠qui̠ xlá nama̠x­qui̠y li̠ca­mama. SA*y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh huá­nilh: —Papá Dios, para huix chuná laca­squina pus huata cat­lahua li̠tlá̠n caqui­ma̠­ta­pa̠­nu̠ni u̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit ámaj quim­pa̠x­toka. Pero ni̠ huá calalh quin­ta­pa̠­xu­huá̠n huata mejor huá cakan­táx­tulh min­ta­pa̠­xu­huá̠n. @ )Jesús tatam­pú̠x­tulh tzinú alh tlak laka­mákat y antá tatzo­kós­talh la̠qui̠ nakalh­ta­hua­kaniy Dios, 6?e(Acxni̠ antá tácha̠lh chiné ca̠huá­nilh: —Hua̠k cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit acxni̠ naca̠­tzak­sa­ca­ná̠tit. w>g'Aca­li̠stá̠n Jesús táx­tulh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén y antá alh nac Monte de los Olivos cumu la̠ mak­lhu̠­huatá chuná xlá xli̠s­ma­ni̠ni̠t y na̠ ta­sta̠­lá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n. p=Y&Xlacán chiné takalh­tí̠­nalh: —Quim­pu̠­chi­nacán, uú huí aktiy espada. Huata xlá ca̠kálh­ti̠lh: —Aya tla̠n cahuan­tama. Jesús kalhtahuakaniy Dios nac Getsemaní (Mateo 26.36‑46; Marcos 14.32‑42) <)%Porque laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠nchú nakan­taxtuy nac qui­la­táma̠t hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan: “Chuná li̠ma̠x­tú­calh cumu la̠ cha̠tum mak­ni̠ná chixcú y ma̠la­ca­pú̠­calh.” Pus chuná hua̠k nakan­taxtuy hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xta­chu­huí̠n Dios caj quim­pa̠­la­cata. ; $Xlá chiné ca̠huá­nilh: —Pus chú la̠nchú hua̠nti̠ kalhi̠y xmúr­ra̠lh cale̠lh; y hua̠nti̠ kalhi̠y xpu̠­ma̠­qui̠cán xtumi̠n pus huata na̠ cale̠lh; y hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xes­pada cata­má̠­hualh, hasta ma̠squi luu xla­ca­squinca cas­ta̠lh xta­maknu la̠qui̠ chuná naka­lhi̠y tumi̠n y nata­ma̠­huay hua̠ntu̠ tzan­ka̠­nima. S:#Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Chicá cuan la̠ a̠ cti­ca̠­macá̠n li̠cha̠­tiyú̠n acxni̠ qui̠­lac­scújtit li̠chu­hui̠­nántit xta­chu­huí̠n Dios, la̠ a̠ ni̠tu̠ xli̠­pi­ná̠tit mimur­ra̠lhcán, ni̠para min­tu­mi̠ncán, ni̠para min­tu̠­xu̠­huacán, pero ¿túcu xca̠­tzan­ka̠­nimá̠n? —Ni̠tu̠ quin­ca̠­tzan­ka̠­ni­ni̠tán —takalh­tí̠­nalh xlacán. <9q"Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Pedro, huata luu laca­tancs cuani­pu­tuná̠n la̠nchú pi̠ acxni̠ nia̠ tasay nahuán pu̠yu huix aya hua­ni̠­tatá nahuán xli̠­mak­tutu pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa acxni̠ naka­lhas­quin­cana. Talacatzuhui̠y quilhtamacú acxni̠ Jesús napa̠ti̠nán `89!Simón chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquit luu aktum cca­tzi̠y ma̠squi lac­xtum caquin­ta̠­li̠­pín­canti nac pu̠la̠­chi̠n y ma̠squi lac­xtum quin­ta̠­mak­ní̠­canti. 37_ Pero aquit aya cca̠­mak­chu­hui̠­na­ni̠tán nac xla­catí̠n Quin­tla̠t la̠qui̠ a̠má min­ta­ca̠­naj­latcán ne̠cxni natat­laji̠y, y chi̠nchú acxni̠ huix aya tax­tu­ni­ni̠ta nahuán hua̠ntu̠ liaktzanka, pus chú huata caca̠­mak­ta̠ya xa̠maka­pi­tzí̠n min­ta̠­cris­tianos acxni̠ xlacán na̠ naca̠­tzak­sacán nac xla­ta­ma̠tcán cumu la̠ huix tzak­sa­ca­ni̠ta nahuán. t6aQuim­pu̠­chi­nacán Jesús chiné huá­nilh chú Pedro: —Simón, huix luu cakáx­patti hua̠ntu̠ cuanimá̠n porque akska­huiní aya ma̠x­qui̠­cani̠t quilh­ta­macú la̠qui̠ chú naliucxi­lhá̠n nac mila­táma̠t para ca̠na qui­li̠­pa̠­huana, y la̠n naca̠­lac­tin­cxá̠n mili̠­pac­scán cumu la̠ a̠ tla­huacán acula. d5Ala̠qui̠ antá lac­xtum naqui­la̠­ta̠­hua̠­ya­ná̠hu y naqui­la̠­ta̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu nac qui­mesa, y la̠qui̠ nata­hui­la­yá̠tit nac mim­pu̠­ma̠­pek­si̠ncán anta­nícu namak­ma̠­pek­si̠­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh pu̠lac­cu̠tiy xapu̠­la­tama̠n Israel hua̠ntu̠ pu̠lh ma̠la­ca­tzu­qui̠­cani̠t. Jesús li̠chuhui̠nán xlacata pi̠ Pedro nahuán pi̠ ni̠ lakapasa (Mateo 26.31‑35; Marcos 14.27‑31; Juan 13.36‑38) 43Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, cumu la̠ Quin­tla̠t qui­ma̠x­qui̠y aktum pu̠tá­hui̠lh anta­nícu nac­li̠­ma̠­pek­si̠nán pus na̠chuná nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n mim­pu̠­ta­hui̠lhcán hua̠ntu̠ hui­xinín naka­lhi̠­yá̠tit, P3’Y la̠ta túcua aquit quiok­spu­lama y hua̠ntu̠ cli̠­li̠­pu­huán hui­xinín anka­lhi̠ná qui­la̠­ta̠­la­pu̠­la­yá̠hu y na̠ qui­la̠­ta̠­pa̠­ti̠­ma̠­náhu. 92kNa̠chuná cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit, hua̠nti̠ a̠má chixcú tlak tali̠­pa̠hu y ma̠pek­si̠nán, pus huata huá tahuilay nac mesa la̠qui̠ nahua̠yán y la̠ta xli̠­lhu̠hua xta­sa̠cua antá tayá̠­nalh y tali̠s­cuj­má̠­nalh. Pero huata tu̠ aquit qui­la­cata ni̠chuná qui̠­tax­tuma porque aquit clama nac milak­sti̠­pa̠ncán cumu la̠ hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ca̠li̠­scuj­má̠n. I1 Pero hui­xinín hua̠nti̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu ni̠chuná cati­ca̠­qui̠­tax­tunín porque hua̠nti̠ tlak le̠ná̠hu quilh­ta­macú y luu a̠tzinú tlak tali̠­pa̠huá maklh­ca­tzi̠cán huata mejor xlá cali̠­táx­tulh cumu lá̠m­para ni̠tu̠cu xkásat; y hua̠nti̠ luu ma̠pek­si̠nán huata xlá cali̠­táx­tulh cumu la̠ hua̠nti̠ naka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pek­si̠cán. 10[Jesús chiné ca̠ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh: —Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata hua̠nti̠ tama̠­pek­si̠nán nac aktum ca̠chi­quí̠n catu̠huá tat­la­huaniy hua̠ntu̠ antá anán cumu lá̠m­para luu xlacán, y hua̠nti̠ tapuxcún la̠qui̠ nata­ma̠­pek­si̠nán, xlacán tali̠­taxtuy cumu lá̠m­para luu lacuán cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tat­la­huay li̠tlá̠n. J/ Aca­li̠stá̠n xlacán tzú­culh tala̠­li̠­ma̠aklhu̠­hui̠y caj xla­cata xatícu a̠tzinú tlak tali̠­pa̠huá nali̠­taxtuy y naca̠­ma̠­peksi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n. y.kAma̠­ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín sac­stucán y chiné xta­la̠­huaniy: —¿Xatícu cahuá ámaj maca­ma̠sta̠y? Apóstoles taliaklhu̠hua̠tnán xatícu a̠tzinú tlak tali̠pa̠hu >-uPorque aquit cámaj ni̠y chuná cumu la̠ Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t caj quim­pa̠­la­cata, pero koxu­tacú tihuán a̠má chixcú hua̠nti̠ naqui­liak­ska­huinín. ",=Pero laca­tancs caca­tzí̠tit pi̠ a̠má chixcú hua̠nti̠ ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y la̠nchú lac­xtum maca­huácaj quin­ta̠hui nac mesa. r+]Y na̠chuná tla­huapá acxni̠ tahua̠­yan­ko̠lh, tíyalh a̠má vasu hua̠ntu̠ xpu̠­ta­ju̠ma xchú­chut uva, y chiné ca̠huá­nilh: —Huá u̠má xchú­chut uva anka­lhí̠n naca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­ta­cayá̠n pi̠ Dios ca̠ta̠t­la­hua­ni̠tán aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán la̠ta lácu naca̠­lak­ma̠xtuy cris­tianos, porque a̠má quin­kalhni hua̠ntu̠ nas­taj­ta­makán caj mim­pa̠­la­ca­tacán luu nama̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na. *Aca­li̠stá̠n tíyalh cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios y lak­ché­kelh, ca̠má̠x­qui̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y chiné ca̠huá­nilh: —Huá eé cax­ti­lá̠n­chahu li̠taxtuy quin­ti­yat­li̠hua hua̠ntu̠ cma­ca­ma̠sta̠y caj mim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ chuná tla̠n nac­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. Chuná hui­xinín cat­la­hua­pítit hua̠ntu̠ la̠nchú ctla­huama la̠qui̠ anka­lhi̠ná naqui­la̠­li̠­la­ca­pa̠s­ta­cá̠hu. [)/Porque xli̠­cána cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj cac­ti­li̠­kót­nulh xchú­chut uva hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ luu nalay nac xli̠­ca̠­lanca xta­pa̠­xu­huá̠n Dios. V(%Aca­li̠stá̠n tíyalh pa̠tum vasu xchú­chut uva, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, y chiné ca̠huá­nilh: —Cahua­pítit eé aca­tzuní̠n y mili̠­hua̠kcán cali̠­ta­ka­tzí̠tit. P'Porque xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj maktum chuná cac­ti­huá̠­yalh hasta acxni̠ nakan­tax­tuko̠y hua̠ntu̠ Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t nac xta­péksi̠t. U&#pus Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Mak­lhu̠­huatá clac­pu­huani̠t xla­cata pu̠tum lac­xtum nac­ca̠­ta̠­hua̠­yaná̠n nac eé xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n li̠huán nia̠ cni̠y. %wCa̠ko̠­tanú̠n lák­cha̠lh hora Jesús chu xapós­toles pu̠tum tácha̠lh; y acxni̠ tatáhui nac mesa, y$k Xlacán la̠li̠­huán táalh y xli̠­cána chuná tama̠­nók­lhulh cumu la̠ Jesús xca̠­hua­nini̠t, y antá taca̠x­tlá­hualh tahuá hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. k#O Y antá naca̠­ma̠­si­yu­ni­ca­ná̠tit pu̠lactum cuarto tzinú tlak ca̠lak­lanca nac xli̠­quilh­mactiy chiqui, antá aya li̠huana̠ ma̠ca̠­qui̠­cani̠t; pus antá caca̠x­tla­huátit quin­ta­huajcán. " y chiné nahua­ni­yá̠tit xpu̠­chiná chiqui: “Huan Quim­pu̠­chi­nacán: ¿Nícu huí a̠má pu̠lactum cuarto anta­nícu nac­ca̠­ta̠­hua̠yán quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n eé ca̠tzi̠sní nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n?” !% Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Acxni̠ hui­xinín nachi­pi­ná̠tit nac ca̠chi­quí̠n, naucxi­lhá̠tit cha̠tum chixcú cuca­le̠ma pa̠tum stu̠n chú­chut. Hui­xinín ca­sta̠­la­nítit hasta nac chiqui anta­nícu xlá nata­nu̠­ya̠chá, p Y —¿Nícu laca­squina naca­na̠huá ca̠x­tla­hua­yá̠hu? —takalh­tí̠­nalh xlacán. fEJesús ca̠má­ca̠lh Pedro chu Juan y chiné ca̠huá­nilh: —La̠li̠­huán capim­pítit caqui̠­ca̠x­tla­huátit quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ nahua­yá̠hu la̠nchú nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. [/Acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú cxa­pa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, acxni̠ pu̠tum judíos xta­huay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura, y na̠ acxni̠ xca̠­mak­ni̠cán xalactzu bor­regos hua̠ntu̠ nahuacán la̠qui̠ chuná nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­nancán nac a̠má pa̠xcua, J Judas na̠ tla̠n tlá­hualh y pu̠tum tzú­culh talac­pu­tzay la̠ta lácu tla̠n naca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠y Jesús acxni̠ ni̠ luu lhu̠hua tala­yá̠­nalh nahuán cris­tianos. Jesús a̠huatá ca̠ta̠hua̠yán xapós­toles (Mateo 26.17‑29; Marcos 11.12‑25; Juan 13.21‑30; 1 Corin­tios 11.23‑26) /WAcxni̠ xlacán tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­má̠­calh luu tali̠­pa̠­xu­hua­ko̠lh y tahuá­nilh pi̠ nata­ma̠x­qui̠y tumi̠n. [/Xlá la̠li̠­huán alh ca̠ta̠­chu­hui̠nán xana­puxcun cura chu hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán nac lanca pu̠si­culan la̠qui̠ naca̠­ta̠­la­ca̠xlay y naca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠y Jesús. 4aPero akska­huiní tánu̠lh nac xta­la­ca­pa̠s­tacni Judas Isca­riote; huá u̠má Judas na̠ xca̠­ta̠­ta­peksi̠y xli̠­ka­lha­cu̠tiy após­toles. FAma̠­ko̠lh xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos aya xta­lac­pu­tza­má̠­nalh lácu natat­la­huay la̠qui̠ tla̠n nata­chipay y nata­makni̠y Jesús. Pero cumu luu lhu̠hua cris­tianos xta­li̠­pa̠­huá̠n xlacán xta­pe̠­cuaniy chicá para nata­si̠­tzi̠niy. Z /Aya xla­ca­tzu̠­hua­nama quilh­ta­macú la̠ta nalak­chá̠n xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n acxni̠ xli̠­pu̠tum judíos xta­huay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura. '&Y cha̠li cha̠lí laca­tzi̠sa xta­chín nac lanca pu̠si­culan lhu̠hua cris­tianos la̠qui̠ nata­kax­matniy xta­chu­huí̠n.fE%Jesús anka­lhí̠n acxni̠ ca̠cu­huiní xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac lanca pu̠si­culan, y ca̠tzi̠sa xán lak­tun­cu­huiy nac ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Monte de los Olivos. yk$Pus hui­xinín luu ská­lalh cata­hui­látit y anka­lhi̠ná cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ chuná tla̠n naka­lhi̠­yá̠tit li̠ca­mama chu li̠t­li­hueke, y tla̠n natax­tu­ni­yá̠tit a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ namín, y xa̠huachí la̠qui̠ tla̠n naqui­la̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠­yá̠hu acxni̠ aquit nac­mim­paray. !;#Porque hui­xinín chuná amá̠n ca̠qui̠­tax­tu­niyá̠n a̠má quilh­ta­macú cumu la̠ akspulay tantum taka­lhí̠n acxni̠ tahua­ca­ya̠chá nac aktum trampa acxni̠ tica­tzi̠y aya pa̠ti̠ni̠t, pus na̠chuná nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú ni̠ talia̠ca­tzi̠­hui­lá̠­nalh nahuán cris­tianos acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú la̠ aquit nac­mim­paray. dA"’Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit min­quilh­ta­ma­cujcán ni̠tu̠ tili̠­mak­xte­ká̠tit mina­cujcán xla­cata huá naca̠­maka­tla­jayá̠n hua̠ntu̠ xalac­li̠xcáj­nit tapu­huá̠n, ni̠ caj naakkot­ta­pa̠­yá̠tit, y xa̠huachí ni̠ ca̠ta catu̠huá cala­ka­tí̠tit hua̠ntu̠ uú xala ca̠quilh­ta­macú, la̠qui̠ acxni̠ aquit nac­mim­páray ni̠tu̠ nac­ca̠­lak­chiná̠n acxni̠ ni̠ lia̠ca­tzi̠­hui­látit. M!Caj la̠ta túcua anán nac akapú̠n chu nac ca̠quilh­ta­macú tla̠n nata­lak­tzanka̠y, pero quin­ta­chu­huí̠n ni̠ chu­natá cati­ta­mák­xtekli para ni̠ juerza nakan­taxtuy. [/ ’Xli̠­cána cca̠­hua­niyá̠n pi̠ maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú tala­má̠­nalh nia̠ tani̠y cati­táhua acxni̠ nakan­taxtuy hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­hua­nimá̠n. 7Pus na̠chuna li̠túm acxni̠ chuná hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ kan­tax­tuma nahuán hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­hua­nimá̠n, pus caca­tzí̠tit pi̠ aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta lácu Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. OAcxni̠ ucxi­lhá̠tit aka­yuja maka­pi­tzí̠n quihui y tzucuy akas­ka­tam­paray hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta natzucuy lhca̠cnán. .UJesús ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nampá aktum tala­ca­pa̠s­tacni y chiné ca̠huá­nilh: —Pus caj luu caca̠ucxílhtit la̠ta túcuya̠ quihui. ? wAcxni̠ chuná natzucuy kan­taxtuy hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, hui­xinín ni̠ cali̠­pu­huántit huata cala̠­ma̠uxca̠­ní̠tit y li̠pa̠­xúhu cata­la­ca­ya̠­huátit, porque acxni­tiyá lak­cha̠ni̠t nahuán quilh­ta­macú la̠ta lácu nac­miná̠n ca̠ti­yayá̠n la̠qui̠ nac­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. Acxni̠ akaskatán quihui aya talacatzuhui̠ma ca̠lhca̠cná (Mateo 24.32‑35; Marcos 13.28‑37) y}}!{{Jzyy(x2vutt&rrqCponnkmDl'kLj ihgfdcc1b/a`_]\[dZYXeVUkTLSRkQPONNLKKGJlIYHGGpG%EE DB^A@p??;>>=<*;;:}99=88?7655_44b31.-++f*J)`(@'r&#"I!T l}Jwi | N z =<>G~Hua­tiyá chú tamá Juan Bau­tista hua̠nti̠ pro­feta Isaías tili̠­chu­huí̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ chiné titzók­nulh nac xlibro:Takax­ma­ta̠chá aktum tachu­huí̠n nac desierto anta­nícu ni̠tícu lama cris­tianos y chiné huán:“Caca̠x­tla­hua­nítit tiji anta­nícu luu tla̠n nalacmín Quim­pu̠­chi­nacán;
caca̠x­tla­hua­nítit kantum tiji hua̠ntu̠ luu statua.” }%Xlá antá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos y chiné xca̠­huaniy: —¡Luu cat­la­huátit li̠tlá̠n, calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, y chuná cala­ta­pá̠tit cumu la̠ Dios lacas­quín! Porque chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ xlá ámaj ma̠tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. <| sAcxni̠ chú tilák­cha̠lh quilh­ta­macú xla­cata Juan Bau­tista nama̠­tzu­qui̠y xta­scújut, antá tíalh nac desierto hua̠ntu̠ huí nac xapu̠­la­tama̠n Judea. :{mAcxni̠ chú antá cha̠lh huata alh tahuilay nac aktum actzu ca̠chi­quí̠n hua­nicán Naza­ret. Huá chuná qui̠­li̠­táx­tulh la̠qui̠ nakan­taxtuy nac xla­táma̠t Jesús hua̠ntu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t nac xlib­rojcán pro­feta pi̠ nali̠­ta­pa̠­cu­hui̠y naza­reno.Uz#Acxni̠ nia̠ xcha̠n José cátzi̠lh pi̠ huá chú xma̠­pek­si̠­nama nac Judea Arquelao xka­huasa Herodes xpa̠­lak­xoko xtla̠t. Huata José juerza tzinú laca­pu­huá­nilh y ni̠ cha̠lh, pero cumu ma̠ca­tzi̠­ni̠­pa­ráca nac ca̠ta­ma̠­nixni huata mejor xlá antá alh nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea. $yAJosé la̠li̠­huán tá̠qui̠lh y quilh­ta̠­yapá xtiji ca̠tá̠alh a̠má actzu kahuasa chu xtzí antá nac pekán xpu̠­la­ta­ma̠ncán. 9xk—Chú la̠li̠­huán cata̠­quí̠tit caca̠­má̠­ca̠xti actzu kahuasa xa̠hua xtzí, y antá chú catas­pit­pa­rátit nac mim­pu̠­la­ta­ma̠ncán Israel, porque chú aya tani̠ni̠t hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­mak­ni̠­putún tamá actzu kahuasa. PwPero maka̠s laca­tzá̠­lalh quilh­ta­macú y acxni̠ ni̠lh Herodes cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán nac ca̠ta­ma̠­nixni tasi­yú­nilh José nac Egipto y chiné huá­nilh: *vMNac xaca̠­chi­quí̠n Ramá takax­mata
la̠m­para tícu ma̠rí li̠pu­huama y tasax­ni̠ma.Pus huata huá a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n
hua̠nti̠ ma̠rí tali̠­pu­hua­má̠­nalh y tata­sa­má̠­nalh,
y ni̠ laca­squin­ko̠lh para tícu naca̠­ma̠­ko­xu­mixiy,
porque huá xlacán talak­ta­sa­má̠­nalh y talak­ca­tza­má̠­nalh xca­mancán hua̠nti̠ aya ca̠mak­ni̠­ni­cani̠t. José chu María tataspitparay nac Naza­ret iuKHua̠ntu̠ tlá­hualh Herodes la̠ta ca̠ma̠­mak­ni̠­ní̠­nalh lactzu camán chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú títzokli pro­feta Jerem­ías nac xlibro anta­nícu chiné huán: xtiAcxni̠ rey Herodes cátzi̠lh pi̠ a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n xta­li̠­kalh­ka­ma̠­nani̠t xlá luu li̠pe̠cua la̠ta sí̠tzi̠lh y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata naca̠­mak­ni̠cán xli̠­hua̠k lactzu laka­huasán hua̠nti̠ nia̠ xma̠­ka­tzi̠ko̠y aka­tiyú̠n ca̠ta hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Belén chu antá laca­tzuní̠n. Huá chuná li̠t­lá­hualh porque a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n tali̠­ta̠­chu­huí̠­nalh pi̠ xka­lhi̠y cumu aktiy ca̠ta la̠ta xlacán titaúcxilhli a̠má cstacu Cristo. SsPus antá chú xlacán xta­hui­la̠­nanchá hasta acxni̠ ni̠lh rey Herodes. Chuná tancs li̠kan­táx­tulh xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠ntu̠ tima̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh xla­cata natzoka pro­feta Oseas nac xlibro anta­nícu chiné huán: “Aquit cli̠­ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata cali̠­mín­calh quin­ka­huasa anta­nícu xuilachá nac Egipto.” Herodes li̠ma̠peksi̠nán caca̠makní̠calh lactzu camán 7rgJosé y María la̠li̠­huán tas­ca­ca­tá̠­qui̠lh y laca­pala tamá̠­ca̠xli a̠má actzu kahuasa y antá chú alh tahuilay nac xapu̠­la­tama̠n Egipto. *qM Acxni̠ aya najata xtaanko̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán nac ca̠ta­ma̠­nixni tasi­yú­nilh José y chiné huá­nilh: —La̠li̠­huán cata̠qui y caca̠­ta̠­tá­ca̠xti tamá actzu kahuasa xa̠hua xtzí y mákat catza̠­látit hasta nac xapu̠­la­tama̠n Egipto. Antá chú nata­mak­xte­ka̠­pítit hasta acxni̠ aquit nacuaniyá̠n hua̠ntu̠ mili̠t­lá­huat, porque rey Herodes nama̠­pu­tzi̠nán tamá actzu kahuasa la̠qui̠ namakni̠y. !p; Y aca­li̠stá̠n chú acxni̠ aya talh­tá­talh ca̠tzi̠sní, nac ca̠ta­ma̠­nixni ca̠ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh xángel Quim­pu̠­chi­nacán xla­cata pi̠ niaj antá catáalh nac Jeru­salén anta­nícu hui­lachá Herodes. Pus xlacán chuná tat­lá­hualh y huata túnuj tiji tachí­palh hua̠ntu̠ ti̠tum an hasta nac xca̠­chi­qui̠ncán. José chu María tama̠tza̠li̠y actzu skata o  Acxni̠ chú tatá­nu̠lh nac chiqui y acxni̠ taúcxilhli a̠má actzu kahuasa pi̠ xchexni̠t María, la̠li̠­huán tata­tzo­kós­talh nac ca̠ti­yatni y tala­ka­chix­cú­hui̠lh. Aca­li̠stá̠n chú tama̠­ká­ke̠lh xca­jacán hua̠ntu̠ xpu̠­ma­ju̠ni̠t hua̠ntu̠ xlacán xtalé̠n y tatá̠i̠lh oro, sien­sus chu xala­cuán per­fumes hua­nicán mirra. !n; Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n taúcxilhli anta­nícu tachó­kolh a̠má stacu, luu xli̠­ca̠na tapa̠­xú­hualh. m{ Acxni̠ rey Herodes chuná ca̠hua­ni­ko̠lh eé tachu­huí̠n, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n la̠li̠­huán táalh. Y caj li̠puntzú a̠má stacu hua̠ntu̠ xtaucxilh­ni̠­tanchá nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán aya xca̠­pu̠­la­ni­ti̠­lhay nac tiji y hasta antá tachó­kolh xma̠­la­ka­tancs nac amá chiqui anta­nícu xuí a̠má actzu skata. lAcxni̠ xlacán tahua­ni­ko̠lh xlá ca̠ma̠­la­ká­cha̠lh nac Belén, y chiné ca̠huá­nilh: —Pus la̠li̠­huán capim­pítit nac Belén y li̠huana̠ cali̠­ka­lhas­qui­ni̠­nántit xla­cata a̠má actzu kahuasa; y acxni̠ chú namac­la­yá̠tit la̠li̠­huán naqui­la̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­yá̠hu xanícu luu huí la̠qui̠ na̠ nacán laka­chix­cu­hui̠y. PkAca­li̠stá̠n rey Herodes tze̠k ca̠ta­sá­nilh a̠ma̠ko̠lh lak­ska­lalán lac­chi­xcu­huí̠n y ca̠ka­lhás­quilh túcuya̠ quilh­ta­macú tzú­culh taucxilha a̠má stacu. j3Chi̠nchú huix actzu ca̠chi­quí̠n Belén,
ni̠ cali̠­pú­huanti para huix lac­pu­huana pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuana
cumu la̠ maka­pi­tzí̠n lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac Judea;
porque antá nac eé actzu ca̠chi­quí̠n amaj laca­chín cha̠tum
hua̠nti̠ naca̠­pux­culé̠n y naca̠­mak­ta­kalha quin­ca­maná̠n xalac Israel. Vi%Xlacán chiné tahuá­nilh: —Tamá Cristo antá amaj laca­chín nac Belén xmu­ni­cipio Judea, porque chuná títzokli cha̠tum pro­feta nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: ihKHerodes laca­pala ca̠ma̠­mac­xtú­mi̠lh xana­puxcun xcu­rajcán judíos xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, y chiné ca̠ka­lhás­quilh: —Pus cumu hui­xinín catzi̠­yá̠tit, caqui­la̠­hua­níhu, ¿xatú­cuya̠ ca̠chi­quí̠n luu napu̠­la­ca­chín Cristo hua̠nti̠ hua­ná̠tit pi̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n? qg[Acxni̠ rey Herodes cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­lak­mini̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xlá luu aka­tiyuj tamák­xtekli, y na̠chuná xli̠­lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac Jeru­salén. f+Xlacán chiné taka­lhas­qui­ní̠­nalh: —¿Nícu huí a̠má actzu rey hua̠nti̠ la̠nchú laca­chini̠t xla­cata xlá natzu­cuyá̠n ca̠ma̠­pek­si̠yá̠n uú nac mim­pu̠­la­ta­ma̠ncán? Porque hasta nac quim­pu̠­la­ta­ma̠ncán cuc­xilh­chá̠hu la̠ta tzú­culh lak­skoy cstacu, y hasta uú aquinín cmi­ni̠­táhu la̠qui̠ nac­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu. Se !Jesús tila­ka­tun­cú­huilh nac aktum actzu ca̠chi­quí̠n hua­nicán Belén, huá a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xma̠­peksi̠y xamu­ni­cipio Judea, y na̠ acxni̠ a̠má ca̠ta acxni̠ rey Herodes xuí li̠ma̠­pek­si̠ná nac a̠má lanca pu̠la­tama̠n. Ni̠ xli̠­maka̠s tachilh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén maka­pi­tzí̠n lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ma̠­lak­cha̠ni̠y hua̠ntu̠ nalay acxni̠ xlacán xtaucxilha stacu hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n, y u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xca̠­hua­nicán magos. Xa̠huachí xlacán luu mákat antaní xta­mi­ni̠­tanchá pekán pa̠kalhú anta­nícu pulha̠chá chi­chiní. 1d ]Pero ne̠c­xnicú lak­xtum ta̠lh­tá­talh la̠ta xta­táhui hasta lacá­chilh actzu̠ xka­huasa María, y José chuná li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Jesús.Jc Acxni̠ José laka­huanchá la̠ta xma̠­nix­nima pus chuná xlá tlá­hualh cumu la̠ huá­nilh xángel Quim­pu̠­chi­nacán y ta̠ta­ma­káx­tokli María cumu la̠ xpusca̠t. b 3Cha̠tum tzuma̠t hua̠nti̠ ni̠ti̠ a̠xakatli̠y chixcú,
chú niaj sacstu lama porque ámaj ma̠la­ka­tun­cu­hui̠y cha̠tum skata;
xlá nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Eman­uel, porque eé tachu­huí̠n Ema­nuel huam­putún: Dios quinca̠ta̠lamá̠n. fa GHuá chuná xlá lí̠lalh la̠qui̠ María nama̠­kan­taxti̠y xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xamaká̠n tima̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh pro­feta Isaías xla­cata natzoka nac xlibro acxni̠ chiné huá: ` +Acxni̠ chú nala­ca­chín a̠má actzu kahuasa, huix nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠ya Jesús. Huá xlá chuná nali̠­hua­nicán porque naca̠­lac­xa­paniy naca̠­ma̠­ta­ke̠­nu̠niy xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. A_ }Luu acxni̠ chuná xla­ca­pa̠s­tacma, cha̠tum xángel Quim­pu̠­chi­nacán Dios tasi­yú­nilh nac ca̠ta­ma̠­nixni y chiné huá­nilh: —José, xli̠­ta­la­ka­pasni rey David, ni̠ cali̠­ma̠­xá­nanti xla­cata namaka­maklhti̠­nana y nata̠­ta­hui­laya María cumu la̠ mim­pusca̠t, porque a̠má skata hua̠ntu̠ xlá kalh­ka­lhi̠ma huá xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo ma̠squi chuná xlá lani̠t. N^ Acxni̠ José cátzi̠lh pi̠ María hua̠nti̠ xtas­quín xuani̠t niaj sacstu xlama, y cumu huata xlá tla̠n xta­pu­huá̠n xuani̠t huata ni̠ ma̠la­ca­pu̠­pú­tulh xla­cata ni̠ nama̠­ma̠­xani̠y, huata mejor xlá caj tze̠k xak­xte­kuili̠­putún y chuná chú nalac­tla­huay xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xqui̠­mak­xtekni̠t nac xchic xtas­quín pero xlá ni̠ xla­cas­quín nata­ca­tzi̠y xli̠­lhu̠hua cris­tianos. ] +Chú cámaj ma̠la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y la̠ta lácu qui̠­táx­tulh acxni̠ tila­cá­chilh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús: Amá María hua̠nti̠ xtzi huá Jesús xlá aya csquin­cani̠t, y aya xli̠­kalh­ti̠ni̠t xla­cata nata̠­ta­maka­xtoka José. Pero acxni̠ nia̠ xla̠­ta̠­ta­huilay, y nia̠ cxa­katli̠y tuncán José, huata xlá niaj sacstu xlama porque chú aya xkalh­ka­lhi̠ma cha̠tum skata, pero huá xlá xli̠­maka­tli­hueke Espíri­tu Santo hua̠nti̠ chuná xtla­huani̠t. y\ mPus hasta la̠ta xamaká̠n xlama ko̠lu­tzí̠n Abraham, quilh­mac­cu̠­ta̠ti pu̠tá­hui̠lh hua̠nti̠ tati̠­la­tá­ma̠lh hasta acxni laca­chilh Rey David, y hasta a̠quilh­ma­cu­ta̠ti pu̠tá­hui̠lh acxni̠ israel­itas tachí̠n tica̠­lé̠n­calh nac Babi­lonia, pero na̠chuna li̠túm quilh­mac­cu̠­ta̠ti pu̠tá­hui̠lh qui̠­táx­tulh acxni̠ xca̠­chi̠­cani̠t israel­itas hasta acxni̠ lacá­chilh Cristo. Xlakatuncúhuit Jesús (Lucas 2.1‑7) H[  Xka­huasa Jacob xuanicán José, pus huá chú eé José hua̠nti̠ tita̠­ta­ma­káx­tokli María y na̠ hua­tiyá chú eé María hua̠nti̠ ma̠la­ka­tun­cú­hui̠lh Jesús y makás­tacli; hua­tiyá eé Jesús hua̠nti̠ li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Cristo porque huá quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. yZ mXka­huasa Eliud xuanicán Elea­zar, xka­huasa Elea­zar xuanicán Matán, xka­huasa Matán xuanicán Jacob. ~Y wChi̠nchú xlá xka­huasa Azor xuanicán Sadoc, xka­huasa Sadoc xuanicán Aquim, xka­huasa Aquim xuanicán Eliud. ~X w Xka­huasa Zoro­babel xuanicán Abiud, xka­huasa Abiud xuanicán Elia­quim, xka­huasa Elia­quim xuanicán Azor. QW  Acxni̠ chú antá xta­hui­la̠­nanchá anta­nícu xca̠­le̠n­cani̠t tila­cá­chilh xka­huasa Jecon­ías hua̠nti̠ xuanicán Sala­tiel, xka­huasa Sala­tiel xuanicán Zoro­babel. V  Xka­huasa Josías xuanicán Jecon­ías xa̠huá xna­ta̠lán acxni­tiyá amá quilh­ta­macú acxni̠ xamaká̠n tica̠­chi̠­lé̠n­calh cumu la̠ tachí̠n la̠qui̠ antá natas­cu­ja̠chá israel­itas nac xaca̠­chi­quí̠n Babi­lonia. }U u Xka­huasa Eze­quías xuanicán Manasés, xka­huasa Manasés xuanicán Amón, xka­huasa Amón xuanicán Josías. tT c Xka­huasa Uzías xuanicán Jotam, xka­huasa Jotam xuanicán Acaz, xka­huasa Acaz xuanicán Eze­quías. S Xka­huasa Asá xuanicán Josafat, chi̠nchú xlá xka­huasa Josafat xuanicán Joram, xka­huasa Joram xuanicán Uzías. |R sXka­huasa Salo­món xuanicán Roboam, xka­huasa Roboam xuanicán Abías, xka­huasa Abías xuanicán Asá. =Q uXka­huasa Isaí xuanicán David, y chi̠nchú xlá rey David, tita̠­táhui xpusca̠t Urías y chuná tila­cá­chilh cha̠tum xka­hua­sacán hua̠nti̠ xuanicán Salo­món. P Xka­huasa Salmón xuanicán Booz (xtzí xuanicán Rut), xka­huasa Booz xuanicán Obed, xka­huasa Obed xuanicán Isaí. ~O wXka­huasa Aram xuanicán Ami­nadab, xka­huasa Ami­nadab xuanicán Naasón, xka­huasa Naasón xuanicán Salmón. !N =Xla­ka­huasán Judá xca̠­hua­nicán Fares chu Zara (xtzicán xuanicán Tamar). Xka­huasa Fares xuanicán Esrom, xka­huasa Esrom xuanicán Aram. YM -Amá ko̠lu­tzí̠n Abraham xuí cha̠tum xka­huasa hua̠nti̠ xuanicán Isaac, y chi̠nchú xka­huasa Isaac xuanicán Jacob, xka­huasa Jacob xuanicán Judá xa̠hua maka­pi­tzí̠n xna­ta̠lán. L Xalak­maká̠n xli̠­ta­la­ka­pasni Jesu­cristo huá xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t Abraham xa̠hua rey David, pus antá nac u̠má libro tatzok­ta­hui­lani̠t xta­cu­hui­nicán. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n chiné xca̠­hua­nicán: K 5Anka­lhí̠n xtaán nac lanca pu̠si­culan la̠qui̠ antá nata­tas­toka y lac­xtum nata­kalh­ta­hua­kaniy Dios.J4Aca­li̠stá̠n acxni̠ xlacán taca̠c­ni̠­na­ni­ko̠lh tatás­pitli nac Jeru­salén pero luu xta­pa̠­xu­hua­má̠­nalh. xIi3Y acxni̠ ca̠si­cu­la­na̠t­la­hua­ko̠lh tzú­culh tata̠lh­ma̠ni̠y y lé̠n­calh nac akapú̠n. 6He2Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh, Jesús cá̠le̠lh nac Betania, y acxni̠ antá tácha̠lh xlá cá̠chexli xmacán la̠qui̠ naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay. |Gq1Xa̠huachí aquit nac­ma­camín nac mila­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ Quin­tla̠t ma̠lac­nu̠ni̠t; pero ni̠tu̠ napi­ná̠tit a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n, antá uú nac Jeru­salén nata­mak­xte­ká̠tit hasta caní namak­lhti̠­na­ná̠tit a̠má lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ nami­na̠chá nac akapú̠n. Jesús an nac akapú̠n (Marcos 16.19‑20) kFO0Hui­xinín tes­tigos y nama̠­lu­lo­ká̠tit pi̠ xli̠­ca̠na chuná qui̠­tax­tuni̠t. !E;/y na̠chuná tatzokni̠t pi̠ amá̠­calh ma̠la­ka­pun­tu­mi̠cán quin­ta­chu­huí̠n nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú, nama̠­tzu­qui̠cán nac Jeru­salén; naliakchu­hui̠­nancán pi̠ xla­ca­squinca hua̠k xcris­tianos nata­lak­pali̠y xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán la̠qui̠ chuná tla̠n naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhi̠ncán. D}.Aca­li̠stá̠n chiné ca̠huá­nilh: —Pus chuná tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka xla­cata pi̠ aquit Cristo juerza qui­lí̠ni̠t xuani̠t, pero caj xliaktutu quilh­ta­macú xacámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n, C-Y chuná hua̠k ca̠ma̠aka­tá̠k­sni̠lh hua̠ntu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka xpa̠­la­cata. B ,Aca­li̠stá̠n chiné ca̠huá­nilh: —Eé hua̠ntu̠ aquit quiak­spu­lani̠t pus hasta hua­tiyá a̠má hua̠ntu̠ cti­ca̠­huanín acxni̠ lac­xtum xac­ca̠­ta̠­la­pu̠­layá̠n, xla­cata pi̠ juerza xli̠­kan­táxtut xuani̠t hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t caj quim­pa̠­la­cata nac xlibro Moisés, chu nac xlib­rojcán pro­fetas xa̠hua nac salmos. HA +Xlá mak­lhtí̠­nalh y antá nac xla­ca­ti̠ncán hualh. ]@3*Y cha̠tum má̠x­qui̠lh actzu̠ xatax­pupu squi̠ti chu xchú­chut cera. c??)Pero caj la̠ta xlacán xta­pa̠­xu­hua­má̠­nalh ni̠lay xta­ca̠­najlay hua̠ntu̠ xtaucxilh­má̠­nalh. Jesús ca̠ka­lhás­quilh: —¿Ni̠túcu kalhi̠­yá̠tit para túcu actzu̠ min­ta­huajcán? >5(Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh ca̠ma̠­si­yú­nilh xmacán chu xtantú̠n la̠qui̠ nata­ca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na xas­tacná. ='Xa̠huachí, eé caucxílhtit qui­macán chu quin­tantú̠n y caca­tzí̠tit pi̠ xli̠­ca̠na aquit. Ma̠squi luu caqui­la̠­xa­máhu y caqui­la̠ucxi­lhui porque cha̠tum ni̠n ni̠tu̠ kalhi̠y xli̠hua ni̠para xlúcut cumu la̠ aquit cka­lhi̠y. W<'&Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín li̠pe̠­cuaná̠tit? ¿Túcu xpa̠­la­cata ni̠lay li̠ca̠­naj­la­yá̠tit nac mina­cujcán pi̠ aquit clama xas­tacná? ;+%Cumu xlacán xta­pe̠­cuaxni̠­má̠­nalh xta­lac­pu­huán pi̠ ma̠x caj xca̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ma xes­pí­ritu ni̠n. F:$Xlacán chu­nacú xta­chu­hui̠­na­má̠­nalh acxni̠ Jesús íta̠t ca̠la­ka­ta̠­yachá y chiné ca̠xa­kát­li̠lh: —Caka­lhí̠tit hui­xinín tapa̠­xu­huá̠n. g9G#Y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ a̠cú tácha̠lh nac Jeru­salén na̠ tzú­culh tahuán lácu tata̠­tá­nok­lhli nac tiji cha̠tum chixcú, y na̠ táhua lácu tala­ká­pasli Jesús acxni̠ xlá lak­ché­kelh cax­ti­lá̠n­chahu. Jesús ca̠tasiyuniy kalhaca̠huitu xapós­toles (Mateo 28.16‑20; Marcos 16.14‑18; Juan 20.19‑23) +8O"Huata xlacán chiné tahuá­nilh: —Xli̠­ca̠na pi̠ lacas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n Quim­pu̠­chi­nacán porque mismo Simón Pedro ucxilhni̠t. c7?!Huata xlacán ni̠tu̠cu tama­ka­ká­lhi̠lh la̠li̠­huán tatá­ca̠xli y taampá nac Jeru­salén y antá talák­cha̠lh xaka­lha­ca̠­huitu após­toles chu maka­pi­tzí̠n xcom­pa­ñe­roscán. .6U Sac­stucán chiné tzú­culh tala̠­huaniy cha̠tum a̠cha̠tum: —Luu xli̠­ca̠na pi̠ nac qui­na­cujcán hasta scayaj xca­tzán acxni̠ xlá xquin­ca̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui­nimá̠n hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka. 65eLuu acxni­tiyá xla­kas­ta­pucán li̠huana̠ tili̠­la­ca­huá̠­nalh y tala­ká­pasli pi̠ huá Jesús; pero acxni­tiyá xlá lák­scupli y niaj tasí­yulh. L4Y acxni̠ aya xta­hui­lá̠­nalh nac mesa la̠qui̠ nata­hua̠yá̠n, Jesús tíyalh mactum cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, lak­ché­kelh y ca̠má̠x­qui̠lh. h3IPero xlacán juerza taliakax­cú­lilh xla­cata caca̠­ta̠­ta­mák­xtekli y chiné tahuá­nilh: —Cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­la̠­ta̠­ta­mak­xtekui uú nac ca̠chi­quí̠n, porque la̠nchú aya ko̠ta­nu̠ko̠y a̠huayu aya tzi̠­suán. Pus xlá ca̠ta̠­tá­nu̠lh nac chiqui anta­nícu xtaamá̠­nalh talak­tun­cu­huiy. r2]Acxni̠ tácha̠lh nac Emaús, Jesús luutá ca̠t­la­huá­nilh cumu lá̠m­para ti̠tum xama. 1/Y tzú­culh ca̠ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy hua̠ntu̠ huan nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu li̠chu­hui̠nán xla­táma̠t Cristo, ca̠ma̠­tzu­quí̠­nilh nac xlibro Moisés y ca̠li̠­ma̠s­pu­tú­nilh hua̠ntu̠ tahuán nac xlib­rojcán pro­fetas. }0s¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ juerza chuná xlak­chá̠n a̠má Cristo hua̠nti̠ namíná̠n ca̠lak­ma̠x­tuyá̠n? Porque chuná xlac­lhca̠­hui­li̠­cani̠t pi̠ xlá pu̠lh napa̠ti̠y hua̠ntu̠ aya pá̠ti̠lh chú, la̠qui̠ chuná tla̠n nama­ca­ma̠x­qui̠cán a̠má lanca pu̠tá­hui̠lh nac akapú̠n hua̠ntu̠ naka­lhi̠y. u/cY Jesús chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —¡Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos, luu xli̠­ca̠na lhu̠hua ca̠tzan­ka̠­niyá̠n tala­ca­pa̠s­tacni, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh xalak­maká̠n pro­fetas hua̠ntu̠ xámaj okspulay tamá chixcú! '.GY caj li̠puntzú na̠ taquí̠­lalh maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ na̠ quin­com­pa­ñe­roscán hasta nac tahuaxni, pero xli̠­ca̠na chuná tama̠­nók­lhulh cumu la̠ xta­huani̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chaján, pero huá chú Jesús ni̠ti̠ taúcxilhli. o-Wy acxni̠ taqui̠­tás­pitli quin­ca̠­huanín pi̠ mat ni̠tu̠ xta­nu̠ma xti­yat­li̠hua Jesús, y xa̠huachí mat cha̠tiy ángeles xca̠­ta­si­yu­nini̠t y chiné ca̠huá­nilh pi̠ mat xlama xas­tacná Jesús. ],3Pero hua­tiyá eé quilh­ta­macú acxni̠ spalh ca̠x­ka­ka­ko̠lh maka­pi­tzí̠n lac­chaján la̠n quin­ca̠­ma­ke̠k­lhán porque xlacán taquí̠­lalh anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús, +Aquinín luu xac­li̠­pa̠­hua­ná̠hu porque xac­lac­pu­hua­ná̠hu pi̠ huá Cristo hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n xli̠­hua̠k aquinín judíos hua̠nti̠ cla­ma̠­náhu nac xapu̠­la­tama̠n Israel; pero chú aya lac­la­ko̠lh hua̠ntu̠ xacuc­xilh­la­ca­cha̠­ni̠­táhu porque aya le̠ma xliaktiy chi­chiní la̠ta timak­ní̠­calh. h*IPero xana­puxcun cura chu qui­ma̠­pek­si̠­nacán tama̠­la­cá­pu̠lh la̠qui̠ nama̠­pa̠­ti̠­ni̠cán y chuná namak­ni̠cán, y hasta tu̠xa­matá viernes la̠ta pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz. g)GJesús ca̠huá­nilh: —Pero caqui­la̠­hua­níhu, ¿túcu chi̠nchú lani̠t? Xlacán chiné tahuá­nilh: —Hua̠ntu̠ akspú­lalh Jesús xalac Naza­ret. Aquinín xac­li̠­pu̠lh­ca̠­yá̠hu cumu la̠ xli̠­ca̠na lanca y tali̠­pa̠hu xak­chu­hui̠ná Dios caj xpa̠­la­cata pi̠ luu laca­tancs xchu­hui̠nán y na̠ xka­lhi̠y li̠t­li­hueke y tla̠n xca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos. ((ICha̠tum hua̠nti̠ xuanicán Cleo­fas chiné kálh­ti̠lh: —Xli̠­hua̠k cris­tianos taca­tzi̠y hua̠ntu̠ lani̠t u̠má xama̠na nac Jeru­salén. ¿Lácu pi̠ ca̠ta caj me̠cstu chú antá tampi y ni̠ catzi̠ya hua̠ntu̠ antá li̠chu­hui̠­na­ma̠­kó̠­calh? B'}Pus Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Túcu hui­xinín li̠chu­hui̠­nan­ti̠­lha­yá̠tit li̠huán tla̠­huam­pá̠tit nac tiji? ¿Túcu li̠li̠­pu­huam­pá̠tit? w&gPero ma̠squi xtaucxilh­má̠­nalh, Dios ni̠ xca̠­ma̠x­qui̠y tala­cas­quín nataucxilha para huá. ~%uCumu la̠ta xlacán luu xta­kalh­chu­hui̠­nan­ti̠­lhay ni̠para tzinú xali̠­ta­ca­tzí̠n lácu ca̠ma̠­tá̠x­tucli cha̠tum chixcú y lac­xtum tzú­culh ca̠ta̠t­la̠­huán, huá Jesús xas­tacná ca̠ta­si­yú­nilh. !$;Xlacán huá xta­li̠­kalh­chu­hui̠­nan­ti̠­lhay la̠ta túcua xqui̠­tax­tu­nini̠t Jesús y la̠ta xmak­ni̠­cani̠t nac Jeru­salén. # Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú cha̠tiy hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Jesús xtaamá̠­nalh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Emaús, juerza tzinú laka­mákat xuani̠t ma̠x cumu akca̠­huitu kiló­metro hasta la̠ta nac Jeru­salén. ^"5 Huata Pedro la̠li̠­huán táx­tulh y tokosú̠n alh anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús; y acxni̠ tala­cá­nu̠lh nac tahuaxni ni̠tu̠ úcxilhli xmacni Jesús, caj xma̠nhuá xta­má̠­nalh sábanas hua̠ntu̠ xli̠­mak­suitcani̠t. Y huata luu cacs li̠la­cáhua tas­pitpá nac chiqui luu xla­ca­pa̠s­tac­ti̠­lhay hua̠ntu̠ xkan­tax­tuni̠t. Nac xatiji Emaús Jesús ca̠tasiyuniy cha̠tiy xtama̠kalhtahuaké̠n (Marcos 16.12‑13) j!M Pero huata xapós­toles Jesús ni̠para tzinú taca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh porque xta­lac­pu­huán pi̠ ma̠x caj xta­kalh­chi­ya̠t­na­má̠­nalh caj la̠ta xta­pe̠­cuacán. z m Ama̠­ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ táalh tama̠­ca­tzi̠ni̠y após­toles hua̠ntu̠ xlacán xta­qui̠ucxilhni̠t chiné xca̠­hua­nicán: María Mag­da­lena, Juana, María xtzí San­tiago, y a̠maka­pi­tzí̠n lac­chaján. jM Acxni̠ xlacán taqui̠­tás­pitli nac tahuaxni tzú­culh tali̠­ta̠­chu­hui̠nán xka­lha­ca̠­hui­tucán após­toles chu xa̠maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n la̠ta túcu xta­qui̠ucxilhni̠t. eCAma̠­ko̠lh lac­chaján acxnicú tala­ca­pá̠s­tacli xta­chu­huí̠n Jesús. >uXlá tica̠­huanín pi̠ cumu huá xlá Xata­lac­sacni Chixcú xamá̠­calh maca­ma̠s­ta̠cán nac xmacancán lac­li̠xcáj­nit lac­chix­cu­huí̠n. Xlacán xtaamá̠­nalh tape­kex­to­ko­huacay nac cruz, pero caj xliaktutu quilh­ta­macú xlá xámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. W'Jesús uú xlá ni̠ti̠ acnu̠y porque lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. ¿Lácu pi̠ niaj pa̠s­ta­cá̠tit hua̠ntu̠ xlá tica̠­huanín acxni̠ lac­xtum xca̠­ta̠­lamá̠n nac Gali­lea? +Caj la̠ta xlacán xta­pe̠­cuacán tala­ka­ta­tzo­kós­talh hasta nac ca̠ti­yatni, pero a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠pu­tza­yá̠tit nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán ni̠n hua̠nti̠ lama xas­tacná? #?Xlacán xta­pe̠­cuaxni̠ni̠t, y hasta ni̠ xta­ca­tzi̠y túcu luu xlani̠t, acxni̠ ni̠para xali̠­ta­ca­tzí̠n lácu ca̠la­ka­ta̠­yachi cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n, pero luu lak­sna­papán y lak­sta­lankán clha­ka̠tcán hua̠ntu̠ xta­lha­ka̠ni̠t. |qXlacán la̠li̠­huán tatá­nu̠lh pero ni̠tu̠ taúcxilhli xti­yat­li̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. 'GAcxni̠ antá tácha̠lh nac tahuaxni taúcxilhli pi̠ antaní xuili̠­cani̠t niaj antá xuí a̠má chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t. h KLaca­tzi̠sa domingo, maka­pi­tzí̠n lac­chaján la̠li̠­huán táalh nac tahuaxni anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús y xta­le̠­má̠­nalh xala­cuán per­fumes hua̠ntu̠ xlacán xta­ta­ma̠­huani̠t. >u8Y acxni̠ taqui̠­tás­pitli, tachilh nac chiqui y antá talak­ca̠x­tlá­hualh xala­cuán per­fumes y li̠cha̠lí tájaxli porque luu chuná xuí li̠ma̠­peksí̠n.Q7Ama̠­ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ xta­ta̠­mi­ni̠­tanchá Jesús nac Gali­lea xlacán ta­sta̠­lá­nilh José y taúcxilhli anta­nícu ma̠c­nú̠­calh xti­yat­li̠hua Jesús. 16Amá quilh­ta­macú acxni̠ chuná ti̠táx­tulh viernes xuani̠t ca̠ko̠­tanu̠n acxni̠ aya xlak­cha̠ma quilh­ta­macú la̠ta jaxcán. jM5Pilato tla̠n tláhua hua̠ntu̠ huá­nilh y xlá alh anta­nícu cxto­ko­hua­ca­cani̠t y acxni̠ ma̠c­ti̠­ko̠lh nac cruz, li̠huana̠ pu̠mák­suitli sábana y le̠lh nac aktum tahuaxni anta­nícu ni̠ti̠ a̠ xma̠c­nu̠cán ni̠n; a̠má tahuaxni nac xlacán chí­huix xpaklh­cani̠t y antá má̠c­nu̠lh xti­yat­li̠hua Jesús. 4Xlá la̠li̠­huán lákalh Pilato y squí­nilh li̠tlá̠n xla­cata cama­ca­má̠x­qui̠lh xti­yat­li̠hua Jesús. U#3Umá chixcú xlá ni̠tlá̠n tlá­hualh hua̠ntu̠ akspú­lalh Jesús porque xlá na̠ aya xkalh­ka­lhi̠ma acxni̠ lácu Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠n nac ca̠quilh­ta­macú. 92Antá xlama cha̠tum chixcú hua̠nti̠ na̠ xca̠­ta̠­ma̠­pek­si̠nán judíos nac Jeru­salén, xlá luu tla̠n xca­tzi̠y y luu aksti̠tum xlama nac xla­catí̠n Dios, xlá xuanicán José xalac Ari­matea, u̠má ca̠chi­quí̠n antá xta­peksi̠y nac Judea. {1Pero hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni Jesús, chu maka­pi­tzí̠n lac­chaján hua̠nti̠ lac­xtum xca̠­ta̠­mi­ni̠­tanchá nac Gali­lea, xlacán ni̠ táalh huata caj antá tzinú tlak laka­mákat xta­la­ca­yá̠­nalh y xtaucxilh­má̠­nalh hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuma. Ma̠cnu̠cán xmacni Jesús (Mateo 27.57‑61; Marcos 15.42‑47; Juan 19.38‑42) r]0Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh y hua̠nti̠ taúcxilhli la̠ta túcua xkan­tax­tuni̠t, la̠li̠­huán táalh y caj la̠ta xta­li̠­pu­hua̠ncán xca̠­cux­mu̠­ka­xi­ti̠­lhacán. > u/Amá capitán romano acxni̠ úcxilhli hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuni̠t xlá laca­pá̠s­tacli Dios y chiné huá: —Xli̠­ca̠na eé chixcú ni̠tu̠ xka­lhi̠y xcuenta.  +.Y luu acxni̠ Jesús chiné tásalh: —¡Papá Dios, chú nac mimacán cmak­xteka qui­li̠s­tacni! Acxni̠ chuná huan­ko̠lh aya ni̠lh. ? w-Amá chi­chiní laka­ca̠­puc­suanan­ko̠lh y a̠má lanca lháka̠t hua̠ntu̠ xli̠­la­kat­la­pa̠­nancán nac pu̠si­culan pektiy huá la̠ta talác­xti̠tli sacstu. ( I,Ma̠x cumu aya tas­túnut xuani̠t acxni̠ xli̠­ca̠­lanca ca̠ti­yatni ca̠puc­suanan­ko̠lh y hasta ca̠mak­tutu hora a̠cú ca̠x­ka­kapá. ' G+Jesús kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na cuaniyá̠n pi̠ la̠nchú u̠má quilh­ta­macú lac­xtum quin­ta̠­hui­lapi nahuán nac a̠má ca̠li̠­la­káti̠t pu̠la­tama̠n anta­nícu huí Dios. Jesús ni̠y nac cruz (Mateo 27.45‑56; Marcos 15.33‑41; Juan 19.28‑30) P*Xlá lak­lá­ca̠lh Jesús y chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná Jesús, xtlahua lanca li̠tlá̠n xqui­la­ca­pa̠s­tacpi acxni̠ huix natzu­cuya ma̠pek­si̠­nana nac akapú̠n. )Aquinín ma̠squi chuná pa̠ti̠­na­ma̠­náhu luu laca­tancs pi̠ chuná quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n, porque chuná li̠xo­ko̠­nu­ma̠­náhu hua̠ntu̠ tla­hua­ni̠­táhu, pero u̠má chixcú ni̠tu̠ tla­huama para túcu ni̠tlá̠n. |q(Pero cha̠­tum­li̠túm tzú­culh ta̠la̠­la­ca­quilhni̠y xcom­pa­ñero y chuné huá­nilh: —Xli̠­ca̠na huix ni̠para tzinú laca­pu­hua­niya Dios, ¿lácu pi̠ ni̠ catzi̠ya pi̠ na̠chuná huix pa̠ti̠­námpa̠t? W~}8|vz0yEwavsqwpTo{n^mjldkPjiWhgNezd ba`__*]][ZXW)UUBSRPNMiLKJ!I*HFFDC+AG?=;b:865B3t/-,)`( &$#"!Cb^  [ ZN U0Pus huata mejor luu xli̠­ca̠na hui­xinín tla̠n caka­lhí̠tit min­ta­la­ca­ca­pa̠s­tac­nicán chuná cumu la̠ Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n luu xli̠­ca̠na xlá aksti̠tum kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni. T /Y na̠chuna li̠túm para caj xma̠n huá li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­yá̠tit hua̠nti̠ catzi̠­yá̠tit na̠ ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, ¿túcu chú xli̠tlá̠n tla­hua­pá̠tit la̠qui̠ naca̠­ma̠s­ka­hui̠­ca­ná̠tit nac xla­catí̠n Dios? Porque hasta ma̠squi a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios na̠chuná tat­la­huay. kSO.Pero para hui­xinín caj xma̠nhuá ca̠pa̠x­qui̠­yá̠tit hua̠nti̠ na̠ ca̠pa̠x­qui̠yá̠n, pus ¿túcu chú ya̠ tas­káhu namak­lhti̠­na­ná̠tit nac xla­catí̠n Dios caj xpa̠­la­cata cumu chuná nat­la­hua­yá̠tit? Porque hasta ma̠squi hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán na̠chuná xlacán tala̠­ta̠lay. R+-Para xli̠­ca̠na chuná nat­la­hua­yá̠tit pus Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá naca̠­li̠­pu̠lh­ca̠yá̠n cumu la̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n. Porque xlá hua̠k acxtum tla̠n ca̠ca­tzi̠niy cris­tianos y li̠pu̠tum ca̠ma̠x­qui̠y xtax­káket chi­chiní hasta ma̠squi huá a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán, na̠ xa̠hua hua̠nti̠ lacuán xta­pu­hua̠ncán cris­tianos, y na̠ huá macamín si̠n nac xok­spu̠ncán hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y lac­chix­cu­huí̠n xa̠hua hua̠nti̠ lacuán xta­pu­hua̠ncán. }Qs,Pero chú aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caca̠­pa̠x­quí̠tit hua̠nti̠ ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n y cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios xpa̠­la­cata hua̠nti̠ ni̠ ca̠ucxilh­pu­tuná̠n xla­cata xlá camak­tá̠­yalh. $PA+’Hui­xinín na̠ laka­pa­sá̠tit ehe li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú tica̠­ma̠x­qui̠­cántit hua̠ntu̠ chiné huán: “Capa̠xqui miamigo hua̠nti̠ pa̠x­qui̠yá̠n, y chi̠nchú hua̠nti̠ si̠tzi̠­niyá̠n na̠ casi̠­tzi̠ni.” O#*La̠tachá tícu nas­qui­niyá̠n hua̠ntu̠ mac­la­cas­quima cama̠xqui, y ne̠c­xnicú caj cakax­patni hua̠nti̠ mac­la­cas­quimá̠n y hua̠nti̠ mak­sa̠­cuanam­pu­tuná̠n. Jesús li̠chuhui̠nán lácu napa̠xqui̠ya hua̠nti̠ si̠tzi̠niyá̠n N)Para tícu xafuerza nama̠­cu­qui̠yá̠n xla­cata cali̠­pini xta­cuca ca̠na̠ caj aktum kiló­metro xli̠­la­ka­mákat, huata huix cama̠­li̠­hua­qui̠ni tlak cat­la­huani li̠tlá̠n y cali̠­pini ca̠na̠ caj aktiy kiló­metro. uMc(Para caj luu chuná catzi̠y nama̠­la­ca­pu̠yá̠n y chú namak­chi­pa­pu­tuná̠n min­ta­maknu, pus huix ni̠ juerza casa­ká­maklhti, huata mejor na̠ cama̠xqui tala­cas­quín xla­cata na̠ nalé̠n min­cha­marra. KL'Pero chú aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n: Ni̠ cata̠­la̠­la­ca­ta­hua­cátit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ li̠xcáj­nit li̠ca­tzi̠y. Hua̠nti̠ nala­ka­ka­xiyá̠n nac milak­xtí̠n huata mejor calak­xti̠­pi­ni­para a̠lak­xti̠tu calak­xti̠­ka­xi­parán para luu chuná lac­pu­huán. 2K]&’Hui­xinín na̠ catzi̠­yá̠tit lácu huam­paray a̠má pu̠lactum li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tica̠­mak­xtek­ni­cántit: “Para tícu nata̠­la̠­hui­li̠niy xta̠­cris­tiano y nama̠x­tuniy xla­kas­tapu, osuchi nama̠c­ti̠­niko̠y xta­tzán, pus na̠ luu chuná cat­la­huá­calh cumu la̠ xlá ma̠ta­ka̠­hui̠­nani̠t la̠qui̠ nama­ka­xo­kocán.” rJ]%Pus acxni̠ para túcu nali̠­kalh­ti̠­nana pi̠ nat­la­huaya caj xma̠n cahuanti: “Tla̠n nactlahuay”, osuchi laca­tancs catzi̠ya pi̠ ni̠lay cati­ma̠­kán­taxti huata caj xma̠n cahuanti: “Ni̠ ctitláhualh”. Porque la̠tachá tícu luu li̠huana̠ ma̠ca­tzi̠­ni̠­nam­putún pi̠ nama̠­kan­taxti̠y pus hasta huá chú li̠ma̠­lacnu̠y li̠qui­lhán hua̠ntu̠ xlá li̠pa̠­huán, pus antá chú ca̠maka­tla­jayá̠n xali̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni. Jesús li̠chuhui̠nán xlacata pi̠ ni̠tlá̠n nata̠la̠makaxokoya hua̠nti̠ si̠tzi̠niyá̠n (Lucas 6.29‑30) pIY$Ni̠para huá cali̠­quilhpi miakxa̠ka para túcu nama̠­lac­nu̠ya porque ni̠ huix ma̠pek­si̠ya, y xa̠hua chí huix ni̠lay lak­pa­li̠­niya la̠ta xli̠­tzi­tzeke kantum min­chíxit para sna­papa nat­la­huaya. )HK#Y na̠ ni̠para ca̠ti­yatni cali̠­quilh­pítit xla­cata para túcu nama̠­lac­nu̠ya, porque antá uú nac ca̠ti­yatni li̠ma̠xtuy Dios cumu la̠ anta­nícu ma̠jaxay xtantú̠n. Na̠ ni̠para huá a̠má lanca xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén cali̠­quilh­pítit para túcu nama̠­lac­nu̠­yá̠tit porque antá nac eé ca̠chi­quí̠n huí xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios nac ca̠quilh­ta­macú. !G;"Pero huata aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n: Ne̠c­xnicú tu̠ cali̠­ta̠­yátit nat­la­hua­yá̠tit y huá nali̠­quilh­pi­ná̠tit para la̠ta túcu. Ne̠c­xnicú cali̠­quilh­pítit akapú̠n para túcu nali̠­ta̠­ya­yá̠tit porque luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠m­para huá Dios li̠quilh­pim­pá̠tit, porque antá nac akapú̠n hui­lachá xpu̠­ma̠­peksí̠n. GF!’Xa̠huachí aya catzi̠­yá̠tit lácu huán a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tica̠­ma̠x­qui̠­cántit: “Juerza cama̠­kán­taxti a̠má min­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ li̠ma̠­lac­nu̠ya nac xta­cu­huiní Mim­pu̠­chiná MiDios xla­cata nat­la­huaya.” 5Ec Pero huata chú aquit cca̠­hua­niyá̠n aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ luu a̠tzinú xatancs: para cha̠tum chixcú namak­xteka xpusca̠t ma̠squi xla̠ ni̠tu̠ tla­huani̠t hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n para xakat­li̠ni̠t a̠tunuj chixcú, pus huata xlá caj amaj ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n para napu­tza­paray hua̠nti̠ nata̠­ta­hui­la­paray, y na̠chuná a̠má chixcú hua̠nti̠ nata̠­ta­huilay a̠má pusca̠t hua̠nti̠ mak­xtek­cani̠t na̠chuná lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huay nac xla­catí̠n Dios porque xlá maktum pi̠ lac­tla­huako̠y a̠má tamaka­xtókot. Jesús huán pi̠ hua̠ntu̠ nali̠ta̠yaya natlahuaya, cama̠kántaxti ]D3’Na̠chu­na­li̠tum ma̠x na̠ catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu huán nac pu̠lactum li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n tica̠­mak­xtek­ni­cántit, chiné huan: “Para cha̠tum chixcú mak­xtek­putún xpusca̠t, pus huata luu xla­ca­squinca pi̠ nama̠x­qui̠y mactum cáp­snat li̠huana̠ xala­ca̠xlán hua̠ntu̠ naca̠t­la­hua­nicán nac pu̠chu­huí̠n, la̠qui̠ antá nahuán nac cáp­snat pi̠ maktum nata­la̠­mak­xteka.” 7CgChu­na­li̠túm para huá mimaca­stácat juerza ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor cachu­cúacti y mákat camaca­pi; porque xali̠­huaca tla̠n caj pu̠lactum xalac mimacni nama̠­lak­tzan­ke̠ya y ni̠ mili̠­lanca cati­ta­mac­pú̠­canti nac pu̠pa̠tí̠n. Jesús li̠chuhui̠nán xlacata pi̠ ni̠ tla̠n natala̠makxteka hua̠nti̠ la̠ta̠makaxtoka (Mateo 19.9; Marcos 10.11‑12; Lucas 16.18) B’Pus na̠ huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ para huá xalac mim­pek­stácat mila­kas­tapu ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n tala̠­ka­lhí̠n, huata mejor tuncán cala­ca­ma̠x­tú­canti y mákat camaca­pi; porque xali̠­huaca tla̠n para caj pu̠lactum nama̠­lak­tzan­ke̠ya xalac mimacni y ni̠ mili̠­lanca nata­mac­pu̠­cana nac pu̠pa̠tí̠n. -ASPero chú aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ma̠squi caj naucxilha cha̠tum pusca̠t y xlá nalac­pu­huán pi̠ tuncán xlá xtlá­hualh, pus tamá chixcú aya tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n nac xnacú, porque luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ caxa­kát­li̠lh. {@o’Hui­xinín catzi̠­yá̠tit lácu huan a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tica̠­ma̠x­quí̠­calh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán, chiné huán: “Ni̠ caxa­katli tunuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t.” ?Y para antá nama̠­nu̠­cana, aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ ni̠ cati­ta­mac­xtú­canti hasta caní juerza naxo­ko­ko̠ya mimu̠lhta hua̠ntu̠ antá nas­qui­ni­cana. Jesús li̠chuhui̠nán xlacata ni̠tlá̠n naxakatli̠ya a̠tunuj pusca̠t <>q’Na̠chu­na­li̠túm para cha̠tum min­ta̠­cris­tiano catzi̠ya pi̠ si̠tzi̠­niyá̠n y catzi̠ya pi̠ amá̠n ma̠la­ca­pu̠yá̠n nac xla­catí̠n ma̠pek­si̠­naní̠n, huata mejor laca­ti̠tum cata̠­la­ca̠xla li̠huán ni̠tu̠ a̠ ma̠la­ca­pu̠yá̠n, la̠qui̠ chuná ni̠ nama­ca­ma̠s­ta̠yá̠n nac xla­ca­ti̠ncán poli­cías y chú xlacán nata­ta­mac­nu̠yá̠n nac pu̠la̠­chi̠n. r=]pus huata mejor antá cahui­li̠­ke̠ya mili̠­la­ka­chix­cu­huí̠n nac xpa̠xtú̠n altar antaní laka­chix­cu­hui̠­nancán, y la̠li̠­huán capit ta̠la̠­ma̠­ko­xu­mi­xiya a̠má min­ta̠­cris­tiano, y aca­li̠stá̠n chú capim­para nac pu̠si­culan y chú xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni cala­ka­chix­cuhui Dios. P<’Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n para huix li̠pímpa̠t mili̠­la­ka­chix­cu­huí̠n nac pu̠si­culan, y acxni̠ chú luu pímpa̠t laka­chix­cu­hui̠ya Dios, xamaktum nala­ca­pa̠s­taca pi̠ huí cha̠tum min­ta̠­cris­tiano hua̠nti̠ tzinú ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ni̠ta, @;yPero chú aquit camá̠n ca̠hua­niyá̠n hua̠ntu̠ a̠tzinú tlak xatlá̠n tachu­huí̠n, pi̠ hua̠nti̠ ma̠squi caj nasi̠­tzi̠niy xta̠­cris­tiano y ni̠ nata̠­pa̠ti̠y xlá na̠ luu mini̠niy nalak­tzanka̠y nac xla­catí̠n Dios. Y na̠chuná hua̠nti̠ cala̠huá naak­tla­ka­xa­katli̠y y nali̠­quilh­pa̠­taxtuy xta̠­cris­tiano, tamá chixcú mini̠niy cama̠­la­ca­pú̠­calh nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ antá nama̠­ka­lha­pa­li̠cán xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ hua­nini̠t. Pero aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ni̠tu̠ liucxilha cha̠tum xta̠­cris­tiano y xa̠hua chí nahuaniy pi̠ xlá tantum tas­nokxtu, tamá cris­tiano luu mini̠niy pi̠ na̠ naán pa̠ti̠nán nac ca̠lh­cu­ya̠tni anta­nícu ca̠x­tla­huani̠t Dios. 3:_’Hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu huan a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ maká̠n tica̠­ma̠x­qui̠­cántit, chiné huán: “Ni̠ camakni min­ta̠­cris­tiano, porque hua̠nti̠ mak­ni̠nán xli̠­ca̠na pi̠ amaj lak­tzanka̠y nac xla­catí̠n Dios.” c9?Porque aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n para hui­xinín na̠ ni̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y na̠ caj chuná nat­la­hua­yá̠tit cumu la̠ tat­la­huay xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠huá fariseos, pus na̠ ni̠para hui­xinín ni̠lay cati­ta­pek­sí̠tit nac a̠má xasa̠sti xta­péksi̠t Dios. Jesús ca̠li̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y cristianos xlacata pi̠ ni̠tlá̠n si̠tzi̠cán (Lucas 12.57‑59) .8UHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ kalha­kax­mat­makán y ni̠ ma̠kan­tax­ti̠­putún nac xla­táma̠t la̠tachá túcuya̠ li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xli̠­má­peksí̠n Dios ma̠squi la̠m­para ni̠tu̠cu xkásat la̠ta hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­pek­si̠nán, y para xlá ni̠ naca̠­li̠­taaka­tzanke̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xla­cata nata­ma̠­kan­taxti̠y, pus xli̠­ca̠na pi̠ na̠chuná ni̠tu̠cu xkásat cati­li̠­tax­tuchá nac xta­péksi̠t Dios. Pero hua̠nti̠ kalha­kax­mata y ma̠kan­taxti̠y nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y na̠chuná ca̠li̠­taaka­tzanke̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, ca̠ma̠­si­yuniy la̠qui̠ xlacán na̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y, pus xli̠­ca̠na pi̠ u̠má chixcú luu tali̠­pa̠hu nali̠­ma̠x­tu­ca­ná̠chá nac xta­péksi̠t Dios. J7 Porque aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ li̠huán la̠nchú tla̠ncú lamaj nahuán ca̠quilh­ta­macú xa̠huá akapú̠n, ni̠para cha̠tum cris­tiano anán hua̠nti̠ tla̠n nama̠­ta­ke̠­nu̠niy ca̠na̠ caj aktum letra osuchí aktum punto hua̠ntu̠ maká̠n tatzok­ta­hui­lani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka sinoque hasta caní nakan­tax­tuko̠y hua̠ntu̠ antá huan pi̠ xli̠­kan­táxtut. m6S’Xa̠huachí hui­xinín ni̠ calac­pu­huántit para aquit cmini̠t lac­tla­huay hua̠ntu̠ timák­xtekli xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xa̠huá hua̠ntu̠ tita­qui̠­ma̠­si­yuchi xalak­maká̠n pro­fetas; aquit ni̠tu̠ caj cmini̠t lac­tla­huay, huata caj cmini̠t ma̠la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ luu hua­ni­putún. X5)Pus na̠chuná chú hui­xinín cali̠­ma̠­si­yútit mila­ta­ma̠tcán pi̠ xli̠­ca̠na anka­lhi̠ná pasama mili̠­maks­kocán nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos la̠qui̠ acxni̠ xlacán nataucxilha hua̠ntu̠ hui­xinín lacuán min­tas­cu­jutcán tla­hua­pá̠tit pus chuná nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. Jesús huán hua̠ntu̠ a̠tzinú tlak xatlá̠n li̠ma̠peksí̠n s4_Na̠ luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ nac aktum chiqui, ne̠c­xnicú ma̠pa­si̠cán aktum li̠maksko la̠qui̠ chú naliakpu­lon­kxuili̠cán aktum cajón, huata acxni̠ ma̠pa­si̠cán li̠maksko ta̠lhmá̠n hui­li̠cán la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má chiqui nata­li̠­la­ca­hua̠nán a̠má tax­káket. X3)’Y na̠chuna li̠túm hui­xinín nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ tax­káket hua̠ntu̠ naca̠­mak­skoniy nac ca̠quilh­ta­macú. Pus aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hui­lachá nac xok­spú̠n lanca ke̠stí̠n xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay tahuilay para ni̠ juerza naucxilhcán. k2O ’Pus cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ mátzat luu xli̠­ca̠na li̠ma­cuán porque li̠ma̠s­ko­ke̠­nancán, pus chú hui­xinín cca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ mátzat nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos hua̠nti̠ nama̠s­ko­ke̠­yá̠tit la̠qui̠ ni̠ nata­lak­tzanka̠y. Pero para huá mátzat naani̠­niko̠y xli̠s­koko, ¿lácu chú lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ tla̠n cahuá nali̠­ma̠s­ko­ke̠­nancán? Xli̠­ca̠na pi̠ niaj tu̠ li̠ma­cuán huata mejor caj namakan­cán nac quilhtí̠n la̠qui̠ cati̠hua cris­tianos nata­lac­ta̠­yami̠y. 1  Pus a̠má quilh­ta­macú hui­xinín cali̠­pa̠­xu­huátit hua̠ntu̠ ca̠ok­spu­lamá̠n y ni̠ caj cali̠­li̠­pu­huántit, porque luu lhu̠hua hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠­ca­ná̠tit nac akapú̠n, xa̠huachí na̠ cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ na̠chuná ca̠t­la­hua­cani̠t a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ Dios tica̠­ma­cá­milh xamaká̠n quilh­ta­macú. Cristianos tali̠taxtuy cumu la̠ mátzat chu taxkáket nac ca̠quilhtamacú (Marcos 9.50; Lucas 14.34‑35) d0A ’Y na̠chuná luu lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­cántit hui­xinín acxni̠ caj quim­pa̠­la­cata li̠xcáj­nit tachu­huí̠n naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit, naca̠­pu­tza­sta̠­la­ca­ná̠tit, naca̠­ma̠x­tu­ni­ca­ná̠tit ta̠k­saní̠n hua̠ntu̠ hui­xinín naca̠­li̠­ya̠­hua­ca­ná̠tit. `/9 ’Na̠chuná luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠li̠­pu­tza­sta̠­la­má̠­calh y ca̠si̠­tzi̠­ni­má̠­calh caj xpa̠­la­cata pi̠ tat­la­hua­putún hua̠ntu̠ tla̠n xta­scújut Dios porque xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nata­maka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios kalhi̠y nac xta­péksi̠t nac akapú̠n xla­cata nata­ta̠­li̠­pa̠­xu­huay. n.U ’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu hua̠nti̠ tali̠­taaka­tzan­ke̠­má̠­nalh y tali̠s­cuj­má̠­nalh xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná caánalh tacác­suat nac xlak­sti̠­pa̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos y ni̠ caj cata­la̠­ma­ka­sí̠­tzi̠lh, y chuná xlá Dios naca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ xli̠­ca̠na xca­maná̠n. _-7’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ ni̠ caj tali̠­huán sinoque xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke taca­tzi̠­putún lácu lacas­quín Dios cala­tá­ma̠lh la̠qui̠ luu aksti̠tum nata­la­tama̠y, porque hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos nataucxi­lha̠chá nac akapú̠n. Y,+’Luu xli̠­ca̠na lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ tala­ka­lhamán xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianoscán, porque Dios na̠chuná naca̠­la­ka­lhamán. -+S’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ la̠nchú xli̠­hua̠k xna­cujcán talac­pu­tza­má̠­nalh la̠ta lácu luu aksti̠tum nata­la­tama̠y, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá Dios amaj ca̠ma̠x­qui̠y hua̠ntu̠ xlacán tapu­tzay. *)’Luu lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ nac xna­cujcán ni̠ lac­lu̠cu ca̠maklh­ca­tzi̠cán, porque hua­tuní̠n xlacán nata­mak­lhti̠nán a̠má pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­putún xca­maná̠n. s)_’Luu ca̠na̠ lac­li̠­pa̠­xúhu caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ la̠nchú tali̠­pu­huax­ni̠­má̠­nalh y tata­sa­má̠­nalh, porque namín quilh­ta­macú acxni̠ Dios naca̠­ma̠­ko­xu­mixiy. Z(-—Luu li̠pa̠­xúhu cali̠­pu̠lh­cá̠­calh hua̠nti̠ taca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huí pu̠lactum hua̠ntu̠ ca̠tzan­ka̠niy y luu tamac­la­cas­quín, pus hua̠nti̠ chuná kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni xli̠­ca̠na pi̠ huá nata­maka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­putún xca­maná̠n. '#xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y, y chiné ca̠huá­nilh: Jesús li̠chuhui̠nán hua̠nti̠ luu li̠pa̠xúhu nalatama̠y M& Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­la­nini̠t, xlá la̠li̠­huán tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum lanca ke̠stí̠n, acxni̠ cha̠lh anta­nícu juerza ca̠xtum huata antá culucs táhui, y acxni̠ xdis­cí­pulos na̠ quilh­pu̠xtum tata̠­ta­hui­lachá, %/La̠tachá nícu xán Jesús, lhu̠hua cris­tianos cani̠hua xalaní̠n xta­sta̠­laniy para xalac Gali­lea, Decá­polis, Jeru­salén, Judea y na̠ xa̠huá hua̠nti̠ xta­la­ma̠­nanchá hasta pekán nac kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ hua­nicán Jordán.'$GXli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Siria catzí̠­calh hua̠ntu̠ xtla­huama Jesús y lhu̠hua cris­tianos tzú­culh tali̠mín ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ catu̠huá xta­li̠­pa̠­ti̠­má̠­nalh ti̠pa̠­katzi tajátat, na̠ chuná catu̠hua̠ taca­tza­ná­juat, na̠chuná hua̠nti̠ xca̠­maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní, y na̠ pacs hua̠nti̠ xca̠s­noka uú̠n, na̠chuná hua̠nti̠ xta­lac­lu̠n­tu̠­hua­nani̠t y ni̠lay xtat­la̠­huán. Pus Jesús hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh. # Jesús xca̠­la­ka­tza̠­lat­la̠­huán lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n la̠ta xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea, xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac xpu̠­si­cu­lancán judíos anta­nícu xchá̠n, xlá xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠nán a̠má xasa̠sti xta­péksi̠t hua̠ntu̠ Dios xma̠­tzu­qui̠­putún nac ca̠quilh­ta­macú y na̠chuna li̠túm xca̠­ma̠t­la̠nti̠y ti̠pa̠­katzi tajátat hua̠ntu̠ xca̠­ka­lhi̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos. J" Huata xlacán na̠ la̠li̠­huán taak­xte­kuíli̠lh xtza̠lhcán xa̠hua xtla̠tcán y ta­sta̠­lá­nilh Jesús. Jesús ca̠ma̠kalhchuhui̠ni̠y lhu̠hua cristianos (Lucas 6.17‑19) 0!YCaj li̠puntzú Jesús akchú tla̠­huampá y ca̠úcxilhli cha̠­tiy­li̠tum lac­chix­cu­huí̠n na̠ li̠na­ta̠lán, San­tiago y Juan xcamán Zebedeo. Xlacán antá xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac aktum barco xta­la­ca­chi̠­má̠­nalh xtza̠lhcán; na̠ antá xta­ju̠ma ko̠lu­tzí̠n Zebedeo hua̠nti̠ xtla̠tcán. Jesús ca̠ta­sá­nilh y ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ cata­sta̠­lá­nilh.  %Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh, a̠ma̠ko̠lh squi̠­ti̠­naní̠n taak­xtek­mi̠­ko̠lh xtza̠lhcán y ta­sta̠­lá­nilh. I Pero Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín caqui­la̠s­ta̠­la­níhu porque chuná cumu lá saka­ju̠­nu­ná̠tit xla­cata nachi­pa­yá̠tit squi̠ti, aquit nac­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n la̠nchú lácu naca̠­pu­tza­yá̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ taaktzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t. #Maktum quilh­ta­macú Jesús xquilh­tu̠t­la̠­huama xapu­punú Gali­lea acxni̠ ca̠úcxilhli cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n li̠na­ta̠lán, cha̠tum xuanicán Simón hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Pedro, y chi̠nchú cha̠tum xuanicán Andrés. Xlacán caj squi̠­ti̠­naní̠n xta­huani̠t y xta­ma­ju̠­má̠­nalh xtza̠lhcán nac chú­chut. pYHasta la̠ta antá tícha̠lh Jesús xlá tzú­culh akchu­hui̠nán y chiné xca̠­huaniy cris­tianos: —Calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y chuná cala­ta­pá̠tit cumu la̠ Dios lacas­quín, porque chú aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ xlá nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. Jesús ca̠huaniy kalhata̠ti squi̠ti̠naní̠n catasta̠lánilh (Marcos 1.16‑20; Lucas 5.1‑11) ykma̠squi xlacán xala­ka­ca̠­pucsua xta­la­má̠­nalh
pero nataucxilha aktum lanca tax­káket,
y hua̠nti̠ chú aya xtaamá̠­nalh talak­tzanka̠y nac ca̠li̠ní̠n,
nata­li̠­la­ca­hua̠nán lanca tax­káket. J Hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠ma̠ko̠lh pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ ca̠hua­nicán Zabulón chu Nef­talí,
anta­nícu ti̠taxtuy lan­ca̠­tiji hua̠ntu̠ cha̠n hasta nac pupunú;
a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má mákat pu̠la­tama̠n
anta­nícu tzu­cu­ma̠chá xakalh­tu̠­choko Jordán,
antá nac Gali­lea anta­nícu lhu̠hua tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ ni̠ judíos; veChuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ pro­feta Isaías títzokli nac xlibro anta­nícu chiné huán: ,Q Pero ni̠ maka̠s tamák­xtekli antá, huata mejor antá alh tahuilay nac Caper­naum. Umá ca̠chi­quí̠n huí nac xquilhtú̠n xapu­punú Gali­lea, huá u̠má pu̠la­tama̠n anta­nícu maká̠n quilh­ta­macú xta­ma̠­pek­si̠ni̠t xapu̠­la­tama̠n Zabulón y Nef­talí. 5 Acxni̠ Jesús cátzi̠lh pi̠ Juan Bau­tista tamac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n huata xlá ampá nac Gali­lea y cha̠lh nac Naza­ret. _7 Amá akska­huiní mák­xtekli Jesús y la̠li̠­huán támilh ángeles xalac akapú̠n la̠qui̠ nata­mak­ta­kalha. Jesús ma̠tzuqui̠y xli̠tascújut nac Gali­lea (Marcos 1.14‑15; Lucas 4.14‑15) I  Y acxni­tiyá Jesús chiné huá­nilh: —Huix akska­huiní, luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n caquin­ta­ke̠­nu̠ni, porque nac xta­chu­huí̠n Dios chiné huán: “Xma̠nhuá Mim­pu̠­chi­nacán Dios cala­ka­chix­cuhui y caka­lha­káx­patti hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­pek­si̠má̠n.” W' Y chiné huá­nilh: —Para huix naqui­la­ka­ta­tzo­kos­taya y naqui­la­ka­chix­cu­hui̠ya cumu la̠ mim­pu̠­chiná, aquit nac­ma̠x­qui̠yá̠n pu̠tum hua̠ntu̠ ucxílhpa̠t la̠nchú. 0YAca­li̠s­ta̠n­li̠túm chú a̠má akska­huiní ta̠ampá nac aktum lanca ke̠stí̠n y caj ucu ma̠ucxilh­ni̠­ko̠lh xli̠­hua̠k lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠ti­yatni, y na̠chuná la̠ta túcua kalhi̠ko̠y xli̠­li̠­la­káti̠t. kOJesús chiné kálh­ti̠lh: —Pero na̠ luu mili̠­cá­tzi̠t pi̠ hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios na̠ chiné huán: “Ni̠ caj chu­natá cali̠­kalh­ka­má̠­nanti Mim­pu̠­chi­nacán Dios la̠qui̠ nat­la­huay hua̠ntu̠ huix laka­ti̠ya cat­lá­hualh hua̠ntu̠ ni̠para tzinú mini̠­niyá̠n.” Py antá chiné huá­nilh: —Para xli̠­ca̠na huix Xka­huasa Dios la̠nchú uú lhken capit hasta nac ca̠ti­yatni, porque nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, chiné huán:Dios naca̠­li̠­ma̠­peksi̠y xán­geles la̠qui̠ nacuentaj­tat­la­huayá̠n,
nata­li̠­chi­pa­pa̠x­toká̠n xmacancán
la̠qui̠ min­tantú̠n ni̠para aktum chí­huix nali̠­ta­ka̠­hui̠y. 1[Y aca­li̠stá̠n a̠má akska­huiní le̠lh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén anta­nícu xyá lanca xpu̠­si­culan Dios, tahuá­calh nac xak­stí̠n, PJesús kálh­ti̠lh: —Xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Ni̠ luu caj xma̠n xtahuá cati­li̠­la­tá­ma̠lh cha̠tum cris­tiano, pus na̠ luu xla­ca­squinca nali̠­la­tama̠y a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠­peksi̠y.” LHuata akska­huiní la̠li̠­huán lák­milh la̠qui̠ nata̠­la̠­tzaksay y chuná nama̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n, y chiné huá­nilh: —Cumu para xli̠­ca̠na huix Xka­huasa Dios, pus chú la̠nchú cali̠­ma̠­pek­sí̠­nanti xla­cata pi̠ u̠ma̠ko̠lh chí­huix cax­ti­lá̠n­chahu nahuán. %CLa̠ta antá xla­ma̠chá ti̠puxam quilh­ta­macú tan­tacú tan­tas­caca ni̠tu̠cu huá̠­yalh, y aca­li̠stá̠n chú tzu­culhá tzincsa.   Aca­li̠stá̠n acxni̠ taakmu­nu­ko̠lh, a̠má Espíri­tu Santo ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Jesús xla­cata naán nac desierto antá nac a̠má pu̠la­tama̠n ní ni̠tícu lama cris­tianos la̠qui̠ antá nata̠­la̠­tzak­sa­ya̠chá akska­huiní.  }Y na̠ luu acxni­tiyá a̠má takáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n y chiné huá: —Huá u̠má Quin­ka­huasa hua̠nti̠ aquit luu cpa̠x­qui̠y, luu xli̠­ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ xla­cata.p YAcxni̠ Jesús taakmu­nu­ko̠lh y aya xta­cutma nac xquilhtú̠n chú­chut, ¡caj xamaktum talá­qui̠lh akapú̠n y Jesús úcxilhli Xes­pí­ritu Dios xta̠c­ta­ma̠chi cumu la̠ actzu paloma y antá ti̠tum xlak­mima!  +Jesús chiné huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­lahua hua̠ntu̠ cuanimá̠n porque xla­ca­squinca pi̠ chuná quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios laclh­ca̠­hui­li̠ni̠t. Y Juan tla̠n tlá­hualh. U #Acxni̠ xlá lák­chilh, Juan ni̠ xak­mu­nu­putún, y chiné huá­nilh: —Huata aquit qui­mi­ni̠niy naquiakmu­nuya, ¿chi̠nchú huata huix qui­lak­tana xla­cata aquit nacak­mu­nuyá̠n? 7 Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Jesús taca̠xchá nac xca̠­chi­quí̠n hua̠ntu̠ huí nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea y antá chú chilh nac kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ hua­nicán Jordán anta­nícu xak­mu­nu̠­numa Juan la̠qui̠ xlá na̠ naakmu­nucán. /W Xlá luu aya li̠huana̠ laca­pa̠s­tacni̠t la̠ta lácu naca̠­ma̠­paj­pi­tziy cris­tianos, luu xta̠­chuná xlá naca̠t­la­huay cumu la̠ a̠má cha̠tum chixcú hua̠nti̠ cha̠­ca­tzi̠yaj chi­pani̠t xli̠­lac­su­nucán xtrigo la̠qui̠ namakaniy xapalhma, y acxni̠ chú aya lac­su­nu­ko̠ni̠t nahuán a̠má trigo li̠huana̠ nama̠­qui̠y nac xpú̠­cuxi, y chi̠nchú xapalhma antá nalaclhcuyuhuili̠y nac lhcúya̠t antanícu ne̠cxnicú lakmixa. Juan Bau­tista akmunuy Jesús (Marcos 1.9‑11; Lucas 3.21‑22) S Xli̠­ca̠na xlá pi̠ caj chú­chut aquit cca̠­liakmu­numá̠n la̠qui̠ chuná nali̠­ca­tzi̠cán pi̠ xli̠­ca̠na lak­pa­li̠­ni̠­tátit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán; pero chú amajá chin cha̠tum hua̠nti̠ aquit cpu̠­la­ni­ti̠­lhay huata xlá naca̠­liakmu­nuyá̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo chu lhcúya̠t. Pero xlá a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠ xachuná aquit, xa̠huachí aquit ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy nac­li̠­taxtuy cumu lá xta­sa̠cua nacuán la̠qui̠ nac­xcutniy xata­síhu xtu̠­xu̠hua. \1 Dios xta̠­chuná ca̠li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ qui­huí̠n, y xa̠huachí xlá aya cha̠­ca­tzi̠yaj chi­pani̠t xhacha la̠qui̠ naca̠­tan­ca̠mi̠y a̠ma̠ko̠lh quihui hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán. Y la̠tachá túcuya̠ quihui hua̠ntu̠ ni̠ tahuacay tlan xta­huácat ca̠mi̠cán y ma̠pu̠cán nac lhcúya̠t. `9 Y ni̠ huata caj cali̠­la­ca­ta̠­qui̠­nántit xla­cata pi̠ cumu xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham hui­xinín chú ni̠lay túcu cati­ca̠ak­spulán. Porque xli̠­ca̠na pi̠ ni̠chuná cati­qui̠­táx­tulh porque para hui­xinín caj xma̠nhuá li̠mac­la­ca­pi­ná̠tit pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para Dios chuná xla­cás­quilh u̠ma̠ko̠lh chí­huix xlá tla̠n xca̠­li̠­má̠x­tulh xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham. gGPus tla̠n nahuán, pero luu aksti̠tum cala­ta­pá̠tit la̠qui̠ chuná sta­lanca nali̠­ta­si­yu­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na aya lak­pa­li̠­ni̠­tátit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. B}Pero acxni̠ Juan ca̠úcxilhli pi̠ na̠chuná fariseos chu sadu­ceos xta­lakmín xla­cata na̠ nata­ta̠k­munuy huata xlá chiné ca̠huá­nilh: —Chú hui­xinín luu xta̠­chuná lapá̠tit cumu lá talay a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit xca­naní̠n lu̠hua acxni̠ tatzucuy tatza̠­laniy lhcúya̠t acxni̠ ca̠x­ko­yu­má̠­calh. ¿Tícu ca̠ma̠­ca­tzi̠ní̠n hui­xinín para caj la̠ nataakmu­nu­yá̠tit chú aya tla̠n napu̠­tax­tu­yá̠tit xla­cata a̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ la̠nchú Dios naca̠­ma­ca­mi­niyá̠n? >uY acxni̠ chú xlacán maktum xta­huán pi̠ xli̠­ca̠na xta­lak­pa­li̠­putún xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, Juan xca̠ak­munuy nac kalh­tu̠­choko. /Lhu̠hua cris­tianos xala mákat xtamín takax­matniy xta­chu­huí̠n, y na̠chuná hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén, xa̠hua hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Judea y na̠chuná chú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh nac xca̠­quilh­tu̠ní̠n kalh­tu̠­choko hua­nicán Jordán. %CAmá lháka̠t hua̠ntu̠ xli̠­lha­ka̠nán Juan huá xli̠t­la­hua­cani̠t xmac­chíxit camello, xtam­pu̠­lak­ta­huilay kantum cin­turón xla xu̠hua, y huá xlá xca̠­li̠­hua̠yán lactzu xtuqui xa̠hua táxca̠t hua̠ntu̠ xlá xmaclay nac ca̠qui­huí̠n. Y}zcyzwtrqponnVmZkj=hfecba8`M_X]ZWUTnRPO NLJIH\GEzDLC A_@?>>\<:874321|0/=-+**)'&%$$.#"f!ex;4r 6\.1Pero huata xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Túcu xpa̠­la­cata ma̠rí li̠pe̠­cuampá̠tit? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín ni̠ luu qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu! ¿Nícu chi̠nchú huí min­ta­ca̠­naj­latcán? Huata xlá la̠li̠­huán tá̠qui̠lh, ca̠la­ca­quílh­ni̠lh uú̠n xa̠hua pupunú xla­cata pi̠ cata­tá­cacsli, y tuncán ca̠tzi­yanca huan­ko̠lh. z-mXta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús la̠li̠­huán tama̠­la­ka­huá­ni̠lh y chiné tahuá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¡cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­la̠­mak­ta̠­yáhu porque la̠nchú ama̠­náhu mu̠x­tu­yá̠hu! !,;Ni̠ naj para mákat a̠ xtat­la̠­huán nac chú­chut acxni̠ li̠pe̠cua la̠ta tzú­culh u̠nún y na̠chuná tzú­culh ta̠ke­ya̠­huay pupunú a̠tzinú xuani̠t aya xma̠k­tzi̠­pu­tuncán barco. Jesús na̠ antá xta­ju̠ma cbarco pero xlá xmá y clhta­tama. ,+QJesús la̠li̠­huán ca̠ta̠­tá­ju̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n nac aktum barco la̠qui̠ antá nata­chá̠n nac a̠li̠quilh­tú̠tu pupunú. *Jesús huá­nilh: —Para xli̠­ca̠na huix quis­ta̠­la­ni­pu­tuna, la̠n­chuj­tuncán caquis­ta̠­lani y caca̠­mák­xtekti a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­taxtuy cumu la̠ xaní̠n tala­má̠­nalh xla­cata pi̠ huá cata­má̠c­nu̠lh xta̠­ni̠ncán. Jesús ma̠cacsay uú̠n chu ta̠keya̠huaná (Marcos 4.35‑41; Lucas 8.22‑25) ?)wCha̠­tum­li̠túm hua̠nti̠ na̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xuamputún chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chiná, aquit na̠ nac­sta̠­la­niyá̠n pero caquin­ti­ma̠xqui quilh­ta­macú hasta acxni̠ nani̠y quin­tla̠t la̠qui̠ nac­ma̠c­nu̠­ta̠­qui̠y y nac­sta̠­la­niyá̠n. m(SJesús kálh­ti̠lh: —Aquit ni̠tu̠ cka­lhi̠y, ni̠chuná cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu hue̠kni xlacán taka­lhi̠y clhu­cucán anta­nícu talh­tatay, xa̠huá a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n hua̠k taka­lhi̠y xma̠­se­kecán; pero aquit Xata­lac­sacni Chixcú ni̠ cka­lhi̠y anta­nícu cma̠­jaxay quiakxa̠ka acxni̠ ctla­kuán. d'ACha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquit na̠ csta̠­la­ni­pu­tuná̠n la̠tachá nícu huix napina lata­pa̠ya. z&mAcxni̠ Jesús úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xta­chi­má̠­malh anta­nícu xuí xlá, ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n pi̠ cata­tá­ca̠xli xla­cata nata­pa̠­ta­cuta a̠li̠quilh­tu̠tu chú­chut. %Jesús chuná ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh a̠ma̠ko̠lh ta̠tat­laní̠n y chuná li̠ma̠­kan­táx­ti̠lh nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xli̠­chu­hui̠­na­ni̠ttá pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá: “Hua̠k xlá tla­hua­ko̠lh quin­ta­ja­tatcán.” Hua̠nti̠ xli̠ca̠na scujniputún Jesús ni̠ calacpúhua para natachokoy (Lucas 9.57‑62) s$_Aca­li̠stá̠n acxni̠ aya ca̠puc­suanko̠lh, luu lhu̠hua ta̠tat­laní̠n li̠mi­ní­calh anta­nícu xuí Jesús; huí ti̠ xca̠akchi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xes­pí­ritu akska­huiní pero cumu xlá kalhi̠y li̠t­li­hueke caj maka­tunu xca̠­xa­katli̠y y xca̠­pu̠t­la­kaxtuy a̠ma̠ko̠lh akska­hui­niní̠n. Xa̠huachí hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh ti̠pa̠­katzi ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ antá xca̠­li̠­mi­ni­cani̠t. W#'Huata Jesús maca­chí­palh nac xmacán y acxni­tuncán mák­xtekli a̠má lhcúya̠t hua̠ntu̠ luu xmak­ni̠ma; y a̠má pusca̠t la̠li̠­huán tá̠qui̠lh, tzú­culh ca̠x­tla­huay xtahuá hua̠ntu̠ naca̠­ta̠­li̠­hua̠yán. Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y lhu̠hua ta̠tatlaní̠n (Marcos 1.32‑34; Lucas 4.40‑41) >"uMaktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús alh nac xchic Pedro antá xlá úcxilhli xpu̠­ti­ya̠tzi Pedro pi̠ xke̠­tama nac xpu̠­tama porque xli̠­lama palha lhcúya̠t. &!E Acxni­tiyá Jesús chiné huá­nilh a̠má capitán: —La̠nchú capittá nac mín­chic, niaj caaka­ti­yújlat pus huata chuná cakan­táx­tulh cumu la̠ huix ca̠naj­la­ni̠ta. Xli̠­ca̠na xlá pi̠ acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú a̠má xta­sa̠cua capitán tat­lá̠n­ti̠lh la̠ta xta̠­tatlay. Jesús ma̠tla̠nti̠y xpu̠tiya̠tzi Simón Pedro (Marcos 1.29‑31; Lucas 4.38‑39) < q Y lhu̠hua cris­tianos israel­itas hua̠nti̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t pi̠ naca̠­lak­ma̠x­tucán y xli̠­ta­hui­latcán xuani̠t nac xpu̠­ta­hui̠lhcán antá nac xpa̠xtú̠n Dios, caj xpa̠­la­cata cumu ni̠ tama̠­kan­táx­ti̠lh nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t, pus xlacán naca̠­ta­mac­xtucán nac quilhtí̠n anta­nícu luu ca̠púcsua. ¡Koxu­taní̠n xlacán, porque antá nata­tasay y nata­ma̠­lac­sa̠ni̠y xta­tzancán caj cumu li̠pe̠cua la̠ta nata­pa̠­ti̠nán! + Pus chú luu laca­tancs camá̠n ca̠hua­niyá̠n hua̠ntu̠ amaj qui̠­taxtuy aca­li̠stá̠n: la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠cu xka­satcán ca̠li̠­ma̠x­tucán porque xlacán ni̠ judíos, pero hua­tuní̠n tla̠n nata­lak­chá̠n anta­nícu hui­lachá Dios nac akapú̠n; xlacán antá quilh­xtum nata­mak­ta­huilay nac a̠má mesa anta­nícu pu̠tum nata­ta̠­hua̠yán xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham, Isaac y Jacob.  Acxni̠ Jesús káx­matli hua̠ntu̠ xlá huá­nilh luu cacs li̠la­cahua y chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta xli̠­ca̠­lanca nac xapu̠­la­tama̠n Israel ni̠tícu a̠ cma̠­nok­lhuy hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na naqui­li̠­pa̠­huán cumu la̠ qui­li̠­pa̠­huán eé chixcú. X) Huá chuná cli̠­hua­nimá̠n porque aquit sol­dado y na̠ huí hua̠nti̠ quin­ta­ma̠­peksi̠y lac­lanca qui­na­puxcún. Xa̠huachí chú aquit na̠ tahui­lá̠­nalh quin­tropa hua̠nti̠ cca̠­ma̠­peksi̠y; acxni̠ cuaniy cha̠tum para nícu caalh pus xlá án, y acxni̠ cuani­paray cha̠tum xla­cata pi̠ camilh xlá namín; y acxni̠ chú cli̠­ma̠­peksi̠y quin­ta­sa̠cua para túcu cat­lá­hualh xlá la̠li̠­huán tla­huay. RPero a̠má capitán chiné kálh­ti̠lh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, xli̠­ca̠na pi̠ huix luu tla̠n catzi̠ya, pero aquit ni̠para tzinú qui­mi­ni̠niy xla­cata pi̠ huix nata­nu̠­yá̠pi nac quín­chic. Huata mejor caj kalhtum tachu­huí̠n cahuanti cama̠­pek­sí̠­nanti y a̠má quin­ta­sa̠cua natat­la̠ntí̠y, porque cli̠­pa̠­huaná̠n y cca­tzi̠y pi̠ hua̠ntu̠ huix nali̠­ma̠­pek­si̠­nana chuná nalay. EJesús huá­nilh: —Aquit nacán ma̠t­la̠nti̠y. Ry chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, nac quín­chic ke̠tama cha̠tum quin­ta­sa̠cua lu̠n­tu̠­hua­nani̠t y luu li̠pe̠cua la̠ta maca­tzaj huí nac xli̠­lanca xmacni. KAcxni̠ Jesús cha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Caper­naum la̠li̠­huán lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh cha̠tum capitán romano; xlá tzú­culh li̠ma̠­ka­tzanke̠y, 5Aca­li̠stá̠n Jesús chiné huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n ni̠tícu cali̠­ta̠­chu­huí̠­nanti. Huata caj xma̠n calak­pimpi cha̠tum cura, huá cama̠xqui mili­mosna hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­nalh Moisés xamaká̠n quilh­ta­macú la̠qui̠ acxni̠ xlá naucxi­lhá̠n xlá nama̠­lu­loka y xli̠­pu̠tum naca­tzi̠cán pi̠ huix aya pac­sni̠ta a̠má min­ta­játat hua̠ntu̠ xka­lhi̠ya. Jesús ma̠tla̠nti̠y xtasa̠cua cha̠tum capitán romano (Lucas 7.1‑10) [/Jesús laka­lhá­malh li̠mac­chí­palh xmacán nac xmacni y chiné huá­nilh: —Chuná cla­cas­quín, la̠n­chuj­tuncán capacsti. Acxni̠ chuná huan­ko̠lh a̠má ta̠tatlá tuncán pacsli. =sAntá nac tiji lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xli̠­ta­ja­tatlay pu̠lactum tzitzi hua­nicán lepra. Acxni̠ lák­chilh laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: —Para huix chuná laca­squina caqui­ma̠­pac­sani la̠ta cka­lhi̠y quin­tzitzi.  Acxni̠ Jesús tala­ka­ka­lhu̠­ta­hui­lachi nac a̠má ke̠stí̠n luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh. A{Porque xlá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y li̠ma̠­peksí̠n y ni̠ xta̠­chuná cumu lá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos.B}Acxni̠ Jesús chu­hui̠­nan­ko̠lh, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos luu cacs tala­ca­huan­ko̠lh caj xpa̠­la­cata xta­kalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xma̠­si­yuni̠t. SAcxni̠ chú la̠n milh sí̠n, la̠n stacli kalhu̠­choko, y luu li̠pe̠cua la̠ta ú̠nulh, pus cumu la̠n milh uú̠n, ¡a̠má chiqui ma̠k­pu̠s­pít­calh y maktum lac­la­ta­ma̠­ko̠lh! FPero na̠chuna li̠túm, tala­ma̠­nampá cris­tianos hua̠nti̠ na̠ quin­ta­kax­matniy hua̠ntu̠ aquit cuan, pero cumu ni̠ talak­tzaksay hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­peksi̠y pus xlacán luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum tonto chixcú hua̠nti̠ tla­huay xchic nac ca̠mun­tzayá̠n. 8iAcxni̠ chú milh li̠pe̠cua sí̠n, la̠n stac­ná̠­nalh nac kalh­tu̠­choko, y la̠n ú̠nulh anta­nícu xyá a̠má chiqui; pero ma̠squi chuná lalh a̠má chiqui ni̠para tzinú lac­pá̠alh porque xata­la­yá̠hu li̠huana̠ xma̠­ti̠­ju̠­cani̠t nac xlak­sti̠pá̠n chí­huix. ’Hua̠nti̠ quin­ka­lha­kax­mata y lak­tzaksay nat­la­huay hua̠ntu̠ aquit cuán luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum ska­lala chixcú hua̠nti̠ tlá­hualh xchic y li̠huana̠ li̠lak­xket­yá̠­hualh chí­huix xta­la­yá̠hu. Pero aquit chiné nac­ca̠­kalhti̠y: “Cata­ke̠­nú̠tit anta­nícu aquit cyá pu̠tum hui­xinín hua̠nti̠ xli̠­scuj­pá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n porque aquit ne̠cxni cca̠­la­ka­pas­ni̠tán para xqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu.” Hua̠nti̠ laktzaksay natlawáy xli̠ma̠peksí̠n Dios luu xta̠chuná ti̠ catzi̠y tlahuay xchic (Marcos 1.22; Lucas 6.47‑49) h IAmá quilh­ta­macú acxni̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán cris­tianos nac xla­catí̠n Dios, lhu̠hua hua̠nti̠ naquin­ta­huaniy: “Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín xac­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu min­ta­chu­huí̠n, caj min­ta­cu­huiní xac­li̠­qui­lha­ná̠hu tlán xac­ca̠t­la­kax­tu­yá̠hu xes­pí­ritu akska­huiní, xa̠huachí caj min­ta­cu­huiní tla̠n xac­ca̠­li̠t­la­hua­yá̠hu lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut.”  ’Ni̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ caj xquilh­nicán quin­ta­li̠­huaniy pi̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán cumu lá xpu̠­chi­nacán taamá̠­nalh tata­pek­si̠niy Dios, huata caj xma̠nhuá hua̠nti̠ xli̠­ca̠na nata­ma̠­kan­taxti̠y nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ xta­pa̠­xu­huá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. B }Xa̠huachí hui­xinín huá naca̠­li̠­la­ka­pa­sá̠tit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay, porque luu xta̠­chuná cumu la̠ akatum quihui huá xta­huácat li̠ta­la­ka­pasa para tla̠n osu ni̠tlá̠n. Caj xma̠nhuá ti̠ natlahuay xtapa̠xuhuá̠n Dios nalakma̠xtuy xli̠stacni (Lucas 13.25‑27) u cXli̠­hua̠k quihui hua̠ntu̠ ni̠ lacuán tahuacay xta­huácat ca̠tan­ca̠­mi̠cán y tamac­pu̠cán nac lhcúya̠t la̠qui̠ antá nalac­lhcu­tapu̠y, y na̠chuná chú u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n naca̠ok­spulay.  }Ni̠para akatum quihui anán hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na tla̠n y para chú natzucuy tahuacay xta­huácat hua̠ntu̠ ni̠ lacuán, y ni̠para akatum quihui hua̠ntu̠ ni̠ xatlá̠n chú natzucuy tahuacay hua̠ntu̠ luu xala­cuán xta­huácat. Akatum quihui para tla̠n huá nali̠­ta­la­ka­pasa xta­huácat porque luu lacuán nata­huacay, y hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n quihui pus na̠ huá xta­huácat nali̠­ta­la­ka­pasa pi̠ ni̠tlá̠n porque ni̠ lacuán cati­ta­huá­calh xta­huácat. ?wHui­xinín huá tuncán naca̠­li̠­la­ka­pa­sá̠tit xta̠­yatcán caj xpa̠­la­cata li̠xcáj­nit hua̠ntu̠ tat­la­huay nac xla­ta­ma̠tcán. Pus hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠ maka­lacán uvas nac ca̠lh­tu­cuní̠n, na̠ ni̠para huá higo puxcán nac ca̠kajní̠n. :m’Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit xla­cata ni̠tu̠ naca̠ak­ska­huiyá̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ caj taak­ska­hui­mi̠nán xlacán tahuán pi̠ mat huá tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, xta­chu­huí̠n Dios. Luu tlán la̠ta tama̠­kalh­chu­hui̠­ni̠nán xta̠­chuná cumu la̠ lac­ma̠ntzu bor­rego tali̠­taxtuy la̠ta tata­siyuy xla­cata pi̠ tla̠n naca̠­ma̠­la­ca­tzu­hui̠yá̠n, pero nac xpu̠­lac­nicán xta̠­chuná cumu la̠ xalac­lu̠cu la̠páni̠t hua̠nti̠ tahuanán. Pero huata a̠má pi̠tzu̠ má̠lacchi anta­nícu luu tuhua lac­ta­nu̠cán, xa̠hua a̠má tiji anta­nícu luu ca̠laktzú y ni̠ lhu̠hua talac­tla̠­huán porque antá luu tuhua lac­tla̠­huancán, xlá ti̠tum naca̠­li̠­cha̠ná̠n anta­nícu namaka­maklhti̠­na­ná̠tit latáma̠t nac akapú̠n. Akatum quihui li̠talakapasa xtahuácat (Lucas 6.43‑44)   ’Hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na lak­ma̠x­tu­putún xli̠s­tacni luu juerza cat­la­huá­nilh calak­tzák­salh xla­cata antá nalac­tanu̠y nac xapi̠tzu má̠lacchi. Porque na̠ huí xapi̠­lanca má̠lacchi anta­nícu ni̠para tzinú tuhua lac­ta­nu̠cán y na̠chuná ca̠lak­mákat tiji anta­nícu ni̠ tuhua lac­tla̠­huancán, y luu lhu̠hua cris­tianos antá talac­tla̠­huán, pero hua̠nti̠ antá nataán pus laca­tancs pi̠ caj nac pu̠lak­tzanka̠n tala­ca­yá̠­nalh.   ’Pus laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xlianka­lhi̠ná caca̠t­la­hua­nítit li̠tlá̠n xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos chuná cumu la̠ hui­xinín xla­cas­quíntit xlacán xtat­la­huanín li̠tlá̠n. Porque xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má kam­pu̠tum qui̠­tax­tu­ko̠lh hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­nalh Moisés xamaká̠n quilh­ta­macú xa̠hua hua̠ntu̠ tita­tzo­kuíli̠lh nac xlib­rojcán pro­fetas. Jesús li̠chuhui̠nán xapi̠tzu má̠lacchi (Lucas 13.24) $A Pus cumu hui­xinín cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú luu li̠xcáj­nit li̠ca­tzi̠­yá̠tit, pero na̠ catzi̠­yá̠tit lácu nama̠x­qui̠­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán xta­huajcán min­ca­mancán, ¿pi̠ li̠huaca chú Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n ni̠ cati­ca̠­ma̠x­quí̠n xala­cuán tala­ca­pa̠s­tacni acxni̠ hui­xinín nas­qui­ni­yá̠tit? dA Osuchi para squi­nimá̠n cama̠xqui squi̠ti, ¿pi̠ naliak­ska­huiya tantum lu̠hua? H  ’Chi̠nchú para hui­xinín huí min­ka­hua­sacán, ¿pi̠ huata nalac­pu­huana nama̠x­qui̠ya aktum chí­huix acxni̠ xlá nas­qui­niyá̠n mactum cax­ti­lá̠n­chahu? Porque hua̠nti̠ squín ma̠x­qui̠cán, hua̠nti̠ putzay maclay, y hua̠nti̠ lakat­laka má̠lacchi ma̠la­qui̠­nicán. =~sCa̠hua­nipá Jesús: —Anka­lhi̠ná cas­qui­nítit Dios hua̠ntu̠ mac­la­cas­quim­pá̠tit y xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n; hua̠ntu̠ xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni capu­tzátit y namac­la­yá̠tit, cala­kat­láktit má̠lacchi y chuná naca̠­ma̠­la­qui̠­ni­ca­ná̠tit. '}G’Ni̠ caca̠­ma̠x­quí̠tit chi­chí̠n hua̠ntu̠ xata­si­cu­la­na̠t­lahu cax­ti­lá̠n­chahu chi̠m­para xamaktum caj nata­si̠­tzi̠y y naca̠­li̠­kos­pa­sayá̠n; y na̠ ni̠para huá paxni caca̠­lak­ma­ca­pítit xalac­ta­pa­ra̠xlá y lacuán perlas xla­cata xlacán caj nata­lac­ta̠­yami̠y. Hua̠nti̠ putzay hua̠ntu̠ maclacasquima maclay (Lucas 11.9‑13; 6.31) >|u¡Aksa­ni̠ná! Mejor huata pu̠lh huix cala­ca­ma̠x­tú­canti tamá tlak lanca palh­qui̠m hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac mila­kas­tapu la̠qui̠ chuná luu tla̠n nala­ca­hua̠­nana y luu tla̠n nala­ca­ma̠x­tuya a̠má actzu pokxni hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠ma min­ta̠­cris­tiano. *{MY na̠chuna li̠túm para huix ni̠ catzi̠ya pi̠ na̠ tala­kax­ta­pu­ni̠ta, ¿lácu chú tla̠n li̠ca­tzi̠ya hua­niya min­ta̠­cris­tiano: “Caka­lhi̠­ke̠ya tzinú, pala u̠cla­ca­ma̠x­tuyá̠n tamá actzu pokxni hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac milakastapu”? z Pus, ¿lácu chú tla̠n liucxilh­niya xta­la̠­ka­lhí̠n cha̠tum min­ta̠­cris­tiano, xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cata­la­kax­ta­puchá y laca­ta­nu̠ma nac xla­kas­tapu actzu pokxni, pero para huata huix chú ni̠para tzinú maklh­ca­tzi̠ya pi̠ na̠ tala­kax­ta­pu­ni̠ta y huix tlak lanca palh­qui̠m hua̠ntu̠ laca­ta­nu̠má̠n nac mila­kas­tapu? QyPorque Dios na̠chuná naca̠­pu­tza̠­na­niyá̠n min­ta­la̠­ka­lhí̠n chuná cumu la̠ huix xca̠­pu­tza̠­na­niya xta­la̠­ka­lhi̠ncán min­ta̠­cris­tianoscán; y chuná cumu la̠ ca̠ma̠x­qui̠ya xta­xo­ko̠ncán min­ta̠­cris­tianoscán xlá na̠chuná nama̠x­qui̠yá̠n min­ta­xokó̠n. \x 3’Ne̠cxni capu­tza̠­nani xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ tla­huani̠t min­ta̠­cris­tiano xla­cata huix tla̠n nali̠­hua­niya, la̠qui̠ aca­li̠stá̠n Dios na̠ ni̠chuná napu­tza̠­na­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠ta min­ta­la̠­ka­lhí̠n y chuná chú nama̠­xo­ko̠­ni̠yá̠n. w"Ni̠ huá caucxilh­la­ca­chi­pítit hua̠ntu̠ namac­la­cas­qui­ná̠tit xala cha̠li quilh­ta­macú o xala tu̠xama, porque la̠ta cha̠­liyá̠n xka­ka­ti̠­lhay acxnicú tasiyuy xatú­cuya̠ taaklhú̠­hui̠t li̠mín eé quilh­ta­macú.9vk!Pus huata hui­xinín mejor huá calak­pu­hua­la­ca­pítit la̠ta huí xli̠­ma̠­peksí̠n Dios xa̠huachí calak­tzak­sátit hua̠ntu̠ xlá lakati̠y; para chuná nat­la­hua­yá̠tit aca­li̠stá̠n xlá naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n la̠ta túcua hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit. ru] Porque lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios caj luu xma̠nhuá tali̠­taaka­tzan­ke̠­ta­ma̠­má̠­nalh hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín, pero ni̠chuná caca̠­maca­sta̠­látit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh, porque hui­xinín kalhi̠­yá̠tit cha̠tum Min­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n hua̠nti̠ naca̠­mak­ta­ka­lhá̠n, xlá aya catzi̠y hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit cha̠li cha̠lí. tHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, ni̠ luu aka­tiyuj cali̠­látit xa̠huachí ni̠ luu cali̠­taaka­tzan­ké̠tit hua̠ntu̠ tla̠n nali̠­hua̠­ya­ná̠tit osuchí hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit cha̠li tu̠xama. ksOCumu para huá Dios chuná lak­li̠­la­káti̠t li̠huana̠ ca̠ca̠x­ya̠­huay a̠ma̠ko̠lh lactzu li̠cúxtut hua̠ntu̠ la̠nchú li̠la­káti̠t tayá̠­nalh nac ca̠tu­huá̠n, pero caj cha̠lí o tu̠xama nax­nekko̠y, naca̠cán y nata­mac­pu̠cán nac ca̠lh­cu­ya̠tni, ¿lac­pu­hua­ná̠tit chú pi̠ huata hui­xinín ni̠ luu cati­ca̠­li̠­ta̠­ka­tzanké̠n? ¡Xli̠­ca̠na luu lani̠­tátit porque ni̠lay aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠tit! 0rYPero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para huá a̠má chixcú hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú rey xuani̠t hua̠nti̠ xuanicán Salo­món, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua ca̠ta lac­li̠­pe̠­cuánit xala­cuán lháka̠t hua̠ntu̠ xlá xca̠­lhaka̠y, ne̠c­xnicú lay maca­tá̠x­tucli xla­cata chuná nalha­ka̠nán luu li̠la­káti̠t cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu xánat. ;qo’Pus cumu para chuná, ¿túcu xpa̠­la­cata hui­xinín picuta ma̠rí li̠ta̠­ka­tzan­ke̠­ta­pa̠­yá̠tit xpa̠­la­cata milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit? Huata luu cuentaj caca̠t­la­huátit a̠ma̠ko̠lh lactzu xánat hua̠ntu̠ sac­stucán tas­tac­ta­pu̠li̠y nac ca̠tu­huá̠n, xlacán ni̠ tas­cuja y ni̠para tat­la­huay hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­lha­ka̠nán. p!Pus luu caj caqui­la̠­hua­níhu, ¿tícu la̠ hui­xinín para ma̠rí liaka­ti­yuncán y li̠taaka­tzan­ke̠cán hua̠ntu̠ caj sacstu xla­cata, pi̠ tla̠n cahuá chú nama̠­li̠­hua­qui̠y ca̠na̠ caj aktum hora xla­táma̠t para aya amajá ni̠y? Xo)Caj luu caca­tzí̠tit, a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n xlacán ni̠ tacha­na̠nán, ni̠ tama­ka­la­na̠nán y ni̠para tat­la­huay xpu̠­cu­xicán anta­nícu nata­ma̠­qui̠y para xcu­xicán osuchi hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­quín. Pero huata huá Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá cha̠li cha̠lí ca̠ma̠x­qui̠y xta­huajcán hua̠ntu̠ tla̠n nata­li̠­la­tama̠y, y sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ hui­xinín a̠tzinú luu lac­ta­li̠­pa̠hu ni̠ xachuná cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n. n9’Pus na̠chuna li̠túm luu cla­cas­quín pi̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠hua­niyá̠n: Ni̠ picutá luu aka­tiyuj cali̠­la­ta­pá̠tit hua̠ntu̠ nali̠­hua̠­ya­ná̠tit cha̠li cha̠lí la̠qui̠ tla̠n nala­ta­pa̠­yá̠tit, y na̠ ni̠para huá xpa̠­la­cata milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit cali̠­taaka­tzan­ké̠tit. ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ a̠tzinú li̠ma­cuán qui­la­ta­ma̠tcán porque huá Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán, ni̠xa­chuná quin­ta­huajcán; y na̠chuna li̠túm qui­mac­nicán luu li̠ma­cuán ni̠ xachuná qui­lha­ka̠tcán? m5’Ni̠para cha̠tum chixcú tla̠n ca̠ta̠s­cuja cha̠tiy patrón aktumá quilh­ta­macú, porque acxni̠ nata̠s­cuja y naka­lha­kax­mata cha̠tum pus huá chú cha̠­tum­li̠tum juerza naka­lha­kax­mat­makán y nasi̠­tzi̠niy; xa̠huachí ni̠lay cati­tá̠s­cujli porque ni̠ catit­lá­hualh hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pek­si̠cán. Pus aquit cla­cas­quín pi̠ luu li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ cuani­putún: Cha̠tum chixcú ni̠lay li̠pa̠­huán Dios cumu lá xpu̠­chiná y nat­la­huay hua̠ntu̠ li̠ma̠­peksi̠y, y para na̠ hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú nali̠­pa̠­huam­paray xtumi̠n cumu lá xpu̠­chiná hua̠nti̠ naka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­peksi̠y. Dios maktakalha xcamaná̠n (Lucas 12.22‑31) ,lQPero para huá mila­kas­tapu ni̠tlá̠n li̠la­ca­hua̠­nana, pus xli̠­ca̠­lanca min­tan­tu­mi̠­nica xala­ka­ca̠­pucsua lamaj nahuán. Pus para hua̠ntu̠ li̠la­ca­hua̠­nana ni̠ kalhi̠y hua̠ntu̠ tla̠n tax­káket xli̠­ca̠na pi̠ xalak­tzanká̠n lápa̠t nahuán nac mila­táma̠t. Ni̠lay lakapu̠tiyú̠ tahuilacán para nali̠pa̠huana Dios y nali̠pa̠huana tumi̠n (Lucas 16.13) qk[’Mila­kas­tapu xta̠­chuná cumu la̠ li̠maksko hua̠ntu̠ mak­skolé̠n xli̠­hua̠k min­tan­tu­mi̠­nica, pus para huá tla̠n mila­kas­tapu xli̠­lanca nac min­tan­tu­mi̠­nica naka­lhi̠ya tax­káket. gjGPorque anta­nícu hui­xinín nama̠ak­sto­kuili̠­yá̠tit min­tas­cu­jutcán pus na̠ antá hui­lachá nahuán mili̠s­tac­nicán. Xlakastapucán cristianos xta̠chuná cumu la̠ li̠maksko (Lucas 11.34‑36) jiMHuata mejor luu xatlá̠n pi̠ caj luu lhu̠hua hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut caca̠t­la­huátit y luu xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cama̠ak­sto­kuili̠pi min­tumi̠n nac akapú̠n anta­nícu ni̠lay ne̠cxni pasay xalu̠hua, y ni̠tu̠cu ma̠lak­tzanke̠y, xa̠huachí na̠ ni̠para kalha̠ná antá ni̠lay lak­chá̠n xla­cata naka­lhán. 8hi’Ni̠ ca̠ta catu̠huá cama̠ak­sto­kuilí̠tit hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú, porque antá uú catu̠huá hua̠k ma̠lak­sputuy xalu̠hua y hua̠k lak­tzan­ka̠ko̠y, xa̠huachí uú tzamay kalha̠­naní̠n hua̠nti̠ tla̠n nata­ka­lhán. #g?la̠qui̠ xli̠­lhu̠hua cris­tianos ni̠ nata­ca­tzi̠y para huix kalh­xtek­nímpa̠t. Huata caj xma̠n huá Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hua̠k catzi̠y hua̠ntu̠ huix tla­huápa̠t, y cumu xlá acxtum ta̠lamá̠n pus nama̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahu hua̠ntu̠ lak­cha̠ná̠n. Hua̠nti̠ catu̠huá kalhi̠y hua̠ntu̠ xtapalh tumi̠n ni̠tu̠ li̠macuaniy nac akapú̠n (Lucas 12.33‑34) fPero acxni̠ huix nakalh­xtek­nina xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠ya Dios, li̠huana̠ cala­ka­chá­kanti y catác­xquitti e’Acxni̠ hui­xinín nakalh­xtek­ni­ná̠tit xla­cata nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios, pus ni̠ cali̠­ma̠­si­yútit cumu la̠m­para luu laca­li̠­pu­huam­pá̠tit caj nac mila­cancán chuná cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ caj taak­ska­hui­mi̠nán. Huá chuná xlacán tali̠t­la­huay la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ mat takalh­xtek­ni­má̠­nalh. Aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos pus aya tamaka­maklhti̠­nani̠t xtas­kahucán hua̠ntu̠ xta­pu­tza­má̠­nalh. dPero para hui­xinín ni̠ nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n min­ta̠c­ris­tianujcán hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ca̠t­la­hua­ni­ni̠tán, pus na̠ chuná Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n ni̠ cati­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­nanín min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Jesús huán lácu kalhxteknincán la̠qui̠ li̠lakachixcuhui̠cán Dios ]c3’Pus para hui­xinín nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n min­ta̠­cris­tianoscán hua̠nti̠ xca̠­ta̠­ra̠t­la­hua­ni̠tán, na̠chuná Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n na̠ naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­hua­ni̠­tátit. 8bi Ni̠ caqui­la̠­mak­xtekui xla­cata naquin­ca̠­tzak­sayá̠n akska­huiní,
huata mejor caqui­la̠­ma̠­ta­pa̠­nu̠­níhu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ma̠t­la­huí̠n tala̠­ka­lhí̠n.Porque hua̠k milá lanca li̠ma̠­peksí̠n, xa̠huá xli̠­hua̠k li̠t­li­hueke,
na̠ chuná hua̠ntu̠ xli̠­lanca mili̠­cá̠cni̠t xli̠anka­lhi̠ná quilh­ta­macú cane̠c­xni­cahuá. xai Caqui­la̠­ma̠­tzan­ke̠­na­níhu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n cca̠t­la­hua­ni­ni̠tán,
na̠chuná cumu la̠ aquinín cma̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠hu hua̠nti̠ quin­ca̠­ta̠­ra̠t­la­hua­ni̠tán. u`c Hua̠ntu̠ la̠nchú cmac­la­cas­qui­ma̠­náhu quin­ta­huajcán caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu. n_U Camilh mili̠­ma̠­peksí̠n uú nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán.Hua̠k cakan­táx­tulh hua̠ntu̠ min­ta­pa̠­xu­huá̠n uú nac ca̠quilh­ta­macú,
chuná cumu la̠ kan­tax­tu­ma̠chá nac akapú̠n. ^+ Acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios mejor chiné nahua­ni­yá̠tit:Huix Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lapi nac akapú̠n,
caj xma̠n huix mini̠­niyá̠n nac­ca̠­la­ka­chix­cu­hui̠­niyá̠n min­ta­cu­huiní. S]Pus hui­xinín ni̠ chuná cali̠­ca­tzí̠tit cumu la̠ xlacán, porque Quin­tla̠­ticán xlá aya catzi̠y hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit ma̠squi nia̠ squi­ni­yá̠tit. F\’Pero acxni chú nakalh­ta­hua­ka­niya Dios ni̠ pi̠hua pi̠huá cahuanti min­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠ li̠ma­cuán chuná cumu lá tat­la­huay hua̠nti̠ ni̠ tala­ka­pasa Dios y xlacán talac­pu­huán pi̠ Dios naca̠­kax­matniy porque luu lhu̠hua hua̠ntu̠ taqui­lhuamá̠­nalh. D[Pero acxni̠ huix nakalh­ta­hua­ka­niya Dios huata mejor me̠cstu catanu nac mín­chic, li̠huana̠ cama̠­lac­chuhua mimá̠­lacchi, y antá chú cakalh­ta­hua­kani Quin­tla̠­ticán Dios porque antá xlá lac­xtum ta̠huilán ma̠squi ni̠ tasiyuy. Y cumu Quin­tla̠­ticán ucxilhma pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ huix tla­huápa̠t, pus luu xli̠­ca̠na pi̠ huá nama̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahu hua̠ntu̠ lak­cha̠ná̠n. Z!’Y na̠chuna li̠túm acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios ni̠ chuná cat­la­huátit cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ caj taak­ska­hui­mi̠nán. Xlacán tala­kati̠y takalh­ta­hua­ka­ta̠yay nac mim­pu̠­si­cu­lancán xa̠hua nac xca̠­cha̠s­tu̠ní̠n tiji anta­nícu luu lhu̠hua tza­macán la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos mat nataucxilha hua̠ntu̠ xlá tla­huama. Huata aquit xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay pus chuná chú aya tamac­lani̠t hua̠ntu̠ xta­pu­tza­má̠­nalh xla­cata pi̠ naca̠­ca̠c­ni̠­na­nicán, y aya ca̠ma̠s­ka­hui­cani̠t nahuán porque niaj tu̠ cati­ta­maka­maklhtí̠­nalh nac xla­catí̠n Dios. Y)huata caj xma̠n huix me̠cstu cali̠­catzi hua̠ntu̠ tla̠n laka­tze̠k tla­hua­ni̠ta. Pero Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá ucxilhmá̠n y hua̠k catzi̠y hua̠ntu̠ xaya̠ laka­tze̠k tla­huápa̠t pus huata xlá luu lhu̠hua nama̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ nali̠­xo­ko̠­nu­niyá̠n. Jesús ma̠siyuy lácu nakalhtahuakaniyá̠hu Dios (Lucas 11.2‑4) eXCPus huata acxni̠ huix naca̠­mak­ta̠­yaya hua̠nti̠ xli̠­ca̠na luu tamac­la­cas­qui­má̠­nalh pus ni̠para cali̠­ta̠­chu­huí̠­nanti hasta ma̠squi hua̠nti̠ luu a̠tzinú tali̠­pa̠hu miamigo, _W7’Por eso acxni̠ huix naca̠­mak­ta̠­yaya a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tamac­la­cas­quix­ni̠má̠n pus ni̠ caca̠­li̠­ta̠­chu­huí̠­nanti xli̠­hua̠k cris­tianos cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ caj luu tala­kati̠y taaksa­ni̠nán y antá xlacán tzucuy tali̠­chu­hui̠nán nac mim­pu̠­si­cu­lancán la̠qui̠ hui­xinín nali̠­ma­ca­pi­ná̠tit luu tla̠n chixcú osuchi nac ca̠ti­ji̠ní̠n. Huá chuná xlacán tali̠t­la­huay la̠qui̠ cris­tianos nata­li̠­macá̠n cumu la̠ lacuán cris­tianos, pero chú aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ caj huá xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay pus chuná chú aya tamac­lani̠t hua̠ntu̠ luu xta­pu­tza­má̠­nalh xla­cata naca̠c­ni̠­na­nicán, pero pacsá ca̠ma̠s­ka­hui­cani̠t nahuán. 6V g’Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit, ni̠tu̠ tilak­tzak­sa­yá̠tit min­ta­la­ka­lha­ma­ni̠ncán nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n caj la̠qui̠ chuná hui­xinín luu lacuán cris­tianos naca̠­li̠­pu̠lh­ca̠­ca­ná̠tit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit. Porque para chuná nat­la­hua­yá̠tit, a̠má Min­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n, cumu xlá hua̠k laka­pasa min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán pus ni̠ cati­ca̠­ma̠x­quí̠n min­tas­kahucán. \~Z|{@zyx#v1ttrGq4pJo)mDlkLingeda"_]i[qY+WW1V/UT=S%RQ{POnMyLKJI@GFDBAp@Q>=i<;-:9P865321/-+B)('&,%s#" IQ_ | Z - Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —La̠li̠­huán calak­pim­pítit y cahua­nítit Juan hua̠ntu̠ hui­xinín ucxilh­pá̠tit ctla­huama chu hua̠ntu̠ kax­pat­pá̠tit cli̠­chu­hui̠­nama. I   y taka­lhá̠s­quilh: —¿Lácu pi̠ xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t, osuchí nac­ti­ka­lhi̠­ya̠hucú para a̠cu namín hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na? 1 Cumu Juan Bau­tista chu­nacú xta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n, antá xlá catzi̠chá la̠ta lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut xca̠t­la­huama Cristo. Huata xlá ma̠la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n anta­nícu xla­ma̠chá,  / Acxni̠ Jesús ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh xaka­lha­cu̠tiy xdis­cí­pulos, xlá na̠ la̠li̠­huán táca̠xli y antá alh liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios nac lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y a̠má pu̠la­tama̠n. K *Y la̠tachá tícuya̠ cris­tiano xca̠­má̠x­qui̠lh ca̠na̠caj pektum má̠ko̠t xas­ka­huihui chú­chut u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ luu ni̠para túcu xka­satcán tata­siyuy, pero cumu xlacán aquit quin­ta­li̠­pa̠­huán y quin­ta­sta̠­la­ni­má̠­nalh, xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ caj chu­natá cati­ta­ta­mák­xtekli para ni̠ juerza naca̠­ma̠x­qui̠cán xtas­kahucán nac xla­catí̠n Dios.D )Para tícuya̠ chixcú xta̠­lak­tun­cú­hui̠lh nac xchic cha̠tum pro­feta caj cumu catzi̠y pi̠ huá lac­scuj­nima Dios, xli̠­ca̠na xlá pi̠ na̠ chu­na­tiyá namak­lhti̠nán xtas­káhu nac xla­catí̠n Dios chuná cumu la̠ lak­chá̠n cha̠tum pro­feta. Na̠chu­na­li̠túm hua̠nti̠ nata̠­lak­tun­cu­hui̠y nac xchic cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n, y cumu xlá chuná nat­la­huay na̠chu­na­tiyá namak­lhti̠nán xtas­káhu cumu la̠ lak­chá̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n. ) (’Hua̠nti̠ hui­xinín tla̠n naca̠t­la­huayá̠n nac xchic y naca̠­ma­ka­maklh­ti̠­naná̠n pus luu xta̠­chu­na­tiyá cumu la̠m­para aquit qui­maka­maklhti̠­nama; hua̠nchú ti̠ aquit tla̠n quin­tla­huay y qui­maka­maklhti̠nán pus na̠ luu chu­na­tiyá qui̠­taxtuy cumu la̠m­para huá maka­mak­lhti̠­nama Quin­tla̠t hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t.  'Porque a̠má chixcú hua̠nti̠ lak­ma̠x­tu­putún xla­táma̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú huata xlá amaj ma̠lak­tzanke̠y, pero hua̠nti̠ nama̠­lak­tzanke̠y xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata huata xlá amaj ma̠aka­pu̠­taxti̠y nac xla­catí̠n Dios. Hua̠nti̠ huixinín ca̠makamaklhti̠naná̠n xta̠chuná cumu la̠ aquit quimakamaklhti̠nama (Marcos 9.41)  &Y na̠chuná hua̠nti̠ ni̠ aktum catzi̠y nacucay xcruz xla­cata naquis­ta̠­laniy ma̠squi xma­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata, xlá ni̠lay quin­ta­pek­si̠niy cumu la̠ hua̠nti̠ xli̠­ca̠na qui­lac­scujni. ) %’Na̠chu­na­li̠tum, para cha̠tum chixcú a̠tzinú ca̠pa̠x­qui̠y xtzí osuchí xtla̠t ni̠xa­chuná cumu la̠ aquit xla­cata aktum catzi̠y naqui­li̠­pa̠­huán, pus huata xlá ni̠lay aquit quin­ta­pek­si̠niy; y na̠chuna li̠túm a̠má hua̠nti̠ a̠tzinú pa̠x­qui̠y xka­huasa osuchí xtzuma̠t ni̠xa­chuná cumu la̠ aquit, xlá ni̠lay quin­ta­pek­si̠niy. *M $La̠ta cha̠­tunu cris­tianos mismo ma̠n xli̠­ta­la­ka­pas­nicán xta̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­nacán nahuán y ni̠ cati­la̠ucxilh­pú­tulh. N #Aquit caj la̠m­para cmini̠t la̠ma̠­chipi̠y cris­tianos, huá chuná cli̠­qui­lhuama porque caj quim­pa̠­la­cata cha̠tum kahuasa nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtla̠t, cha̠tum tzuma̠t nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtzí, y cha̠tum pusca̠t nata̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xpu̠­ti­ya̠tzí. ~ "’Ni̠ luu calac­pu­huántit hui­xinín para caj xma̠nhuá luu cmini̠t huili̠y tapa̠x­qui̠t nac ca̠quilh­ta­macú, pus aquit ni̠ luu xma̠nhuá cli̠­mini̠t tapa̠x­qui̠t huata na̠ caj cmini̠t huili̠y tala̠­ma­ka­si̠­tzí̠n. J}  !Pero hua̠nti̠ ni̠ nali̠­ta̠yay nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos pi̠ xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán pus na̠chuná chú aquit na̠ ni̠ cac­ti­hua­nichá Quin­tla̠t xla­cata pi̠ luu tla̠n qui­lac­scujni xuani̠t. Lhu̠hua cristianos caj natali̠tapajpitziy Jesús (Lucas 12.51‑53; 14.26‑27) >|u ’Huá a̠má chixcú hua̠nti̠ nali̠­ta̠yay nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos pi̠ xli̠­ca̠na qui­li̠­pa̠­huán pus na̠chuná chú aquit na̠ nac­li̠­ta̠­ya­ya̠chá pi̠ xli̠­ca̠na huá qui­lac­scujni nac xla­catí̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. `{9 Por eso huá chú xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n ni̠ cape̠­cuántit, Dios naca̠­mak­ta̠­yayá̠n porque a̠tzinú hui­xinín lhu̠hua min­ta­palhcán ni̠xa­chuná hua̠k a̠ma̠ko̠lh lactzu spu̠n. Jesús lakati̠y acxni̠ li̠pa̠xúhu li̠ta̠yayá̠hu xlacata pi̠ xli̠ca̠na li̠pa̠huaná̠hu (Lucas 12.8‑9) cz? Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque xlá hua̠k catzi̠y, y xa̠huachí hasta ma̠squi miacchi­xitcán hua̠ntu̠ tayá̠­nalh nac miakxa̠­kacán hua̠k tapu̠t­le­ke­ta̠­yani̠t la̠ta kana­tunu. y) ’Caj luu caca̠ucxílhtit la̠ta ca̠ma̠s­ta̠cán tantiy lactzu spu̠n y ni̠para tzinú tapa­ra̠­xalá li̠s­ta̠cán, pero ma̠squi chuná ni̠para tantum xaní̠n cati­ta­ma̠chá nac tíyat para ni̠ huá chuná nala­cas­quín Quin­tla̠­ticán. x Ni̠ caca̠­pe̠­cuanítit a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ma̠squi tla̠n naca̠­mak­ni̠yá̠n porque xlacán ni̠lay ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y mili̠s­tac­nicán. Huata mejor huá cape̠­cuanítit Dios porque xlá la̠ namak­ni̠ko̠y mimacni kalhi̠­paray li̠t­li­hueke la̠qui̠ aca­li̠stá̠n na̠ tla̠n namacá̠n mili̠s­tacni nac pu̠pa̠tí̠n. ]w3 Para acxni̠ ca̠pucsua xuani̠t aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán aktum tachu­huí̠n, pus acxni̠ chú ca̠cu­huiní hui­xinín caliakchu­hui̠­nam­pítit; y na̠chuná hua̠ntu̠ caj tze̠k cca̠­hua­ni­ni̠tán, hui­xinín xli̠­ca̠na luu palha la̠ta cali̠­ca̠­ta­sátit nac xca̠ak­sti̠ní̠n ta̠lh­ma̠ná chiqui. qv[ ’Pero hui­xinín ni̠ caca̠­pe̠­cuanítit la̠ta túcu naca̠t­la­hua­niyá̠n cati̠hua cris­tianos caj xpa̠­la­cata ni̠ nata­ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ hui­xinín nahua­ná̠tit, porque ni̠para pu̠lactum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­ni­ni̠tán caj chu­natá tze̠k cati­táhui para ni̠ juerza naca­tzi̠cán. u! Amá hua̠nti̠ caj li̠ma̠­kalh­ta­huáke̠t caj xma̠n huá xlá capa̠x­cat­cá­tzi̠lh pi̠ maca­sta̠­lama xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná, y na̠chuná a̠má hua̠nti̠ caj tasa̠cua capa̠x­cat­cá­tzi̠lh pi̠ hua̠ntu̠ lak­cha̠ma xpatrón nac xla­táma̠t juerza na̠ nalak­chá̠n. Huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para cha̠tum xpu̠­china chiqui li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Beel­zebú o xapuxcu akska­huiní, ¿lac­pu­hua­ná̠tit chú hui­xinín pi̠ li̠huaca ni̠ cala̠huá cati­ca̠­hua­ní­calh hua̠nti̠ xlá xli̠­ta­la­ka­pasni? Hua̠ntu̠ luu xli̠ca̠na quili̠pe̠cuanitcán (Lucas 12.2‑7) $tA ’Porque ni̠para cha̠tum hua̠nti̠ caj li̠ma̠­kalh­ta­huáke̠t nalac­pu­huán pi̠ a̠tzinú xlá tali̠­pa̠hu ni̠ xachuná xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná, y ni̠para cha̠tum tasa̠cua nalac­pu­huán pi̠ a̠tzinú xlá tali̠­pa̠hu ni̠xa­chuná xpatrón. ;so Acxni̠ hui­xinín naca̠­pu­tza­sta̠­la­ca­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n huata mejor catza̠­látit y antá capítit nac aktum­li̠túm ca̠chi­quí̠n. Porque laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray acxni̠ hui­xinín nia̠ laka­tza̠­la­ko̠­yá̠tit nahuán a̠ma̠ko̠lh lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac xapu̠­la­tama̠n Israel. lrQ Xli̠­hua̠k cris­tianos naca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n caj quim­pa̠­la­cata, pero hua̠nti̠ luu aksti̠tum naqui­li̠­pa̠­huán hasta la̠tachá ni̠n­co̠cxni pus huá xlá tamá amaj lak­ma̠xtuy xli̠s­tacni. aq; ’Amá quilh­ta­macú lac­chix­cu­huí̠n nata­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y caj quim­pa̠­la­cata, y hasta nata­ma­ca­ma̠sta̠y xna­ta̠­lancán la̠qui̠ naca̠­mak­ni̠cán; y na̠chuná hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh xca­mancán na̠ nata­ma­ca­ma̠sta̠y la̠qui̠ na̠chuná naca̠t­la­huay; na̠chuná laka­huasán nata­ta̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y xtla̠tcán y hasta ma̠n nata­ma­ca­ma̠sta̠y la̠qui̠ naca̠­mak­ni̠cán. 5pc Porque xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ hui­xinín cati­chu­hui̠­nántit, huata huá xes­pí­ritu Quin­tla̠­ticán hua̠nti̠ naca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­naná̠n. o! Acxni̠ hui­xinín naca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n ni̠ luu caliaka­ti­yúntit xla­cata lácu nakalh­ti̠­na­ná̠tit osuchi lácu nahua­ná̠tit acxni̠ nata­mak­ta̠­ya­yá̠tit. Porque acxni̠ nalak­chá̠n hora la̠ta lácu hui­xinín nachu­hui̠­na­ná̠tit, Dios naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n lacuán tachu­huí̠n. 3n_ Xa̠huachí caj quim­pa̠­la­cata naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit nac xla­ca­ti̠ncán gober­nador osuchí nac xla­catí̠n gobier­no. Huá chuná naqui̠­li̠­taxtuy la̠qui̠ hui­xinín tla̠n naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos. [m/ Luu cuentaj cat­la­huátit porque caj quim­pa̠­la­cata naca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit nac pu̠ma̠­peksí̠n, hui­xinín naca̠­ke̠s­nok­ca­ná̠tit nac xpu̠­si­cu­lancán judíos. dlA ’¡Luu li̠huana̠ cakax­pátit! Aquit cca̠­ma­ca̠má̠n cumu lá lactzu bor­regos nac xlak­sti̠­pa̠ncán lac­li̠­pe̠­cuánit hua­naní̠n la̠páni̠t. Pus huata hui­xinín luu ska­lalh cala­ta­pu̠­lí̠tit chuná cumu la̠ talat­la̠­huán lu̠hua, pero na̠chuna li̠túm xacacsua cumu lá lac­ma̠ntzu paloma. Nk Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos, pero hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n a̠tzinú luu lhu̠hua la̠ta nata­pa̠­ti̠nán ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú nac a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xca̠­hua­nicán Sodoma y Go­morra. Hua̠nti̠ tali̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Jesús naca̠si̠tzi̠nicán (Marcos 13.9‑13; Lucas 21.12‑17) Xj) Para nac aktum chiqui osuchí nac aktum ca̠chi­quí̠n ni̠tlá̠n naca̠t­la­hua­ca­ná̠tit y na̠ ni̠para ca̠kax­pat­ni­pu­tun­ca­ná̠tit a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ hui­xinín li̠chu­hui̠­nam­pá̠tit, pus huata hui­xinín la̠li̠­huán catax­tútit nac a̠má chiqui o nac ca̠chi­quí̠n, y acxni̠ natax­tu­yá̠tit caca̠­lac­tin­c­xcántit a̠má pokxni hua̠ntu̠ ca̠lac­ta­huacán nac min­tan­tu̠ncán la̠qui̠ xlacán nataucxilha pi̠ hui­xinín niaj min­cuentajcán para nata­lak­tzanka̠y tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n. Qi Para antá nac a̠má chiqui tahui­lá̠­nalh hua̠nti̠ tla̠n taca­tzi̠y cris­tianos y ca̠mi­ni̠niy pi̠ nata­ka­lhi̠y a̠má tapa̠­xu­huá̠n, pus cali̠s­qui­nítit Dios xla­cata pi̠ antá caca̠­ta̠­ta­mák­xtekli. Pero para a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac a̠má chiqui ni̠ ca̠mi­ni̠niy nata­ka­lhi̠y tapa̠­xu­huá̠n, pus hui­xinín calac­tla­huátit tamá min­ta­chu­hui̠ncán. nhU Acxni̠ namac­la­yá̠tit aktum chiqui anta­nícu nata­hui­la­yá̠tit, cachu­hui̠­nántit y caca̠­hua­nítit hua̠nti̠ xalac chiqui xla­cata pi̠ cata­ká­lhi̠lh tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y Dios. g ’Xa̠huachi anta­nícu nachi­pi­ná̠tit nac aktum ca̠chi­quí̠n capu­tzátit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n y antá chú cata­mak­xtéktit nac xchic hasta acxni̠ hui­xinín napi­ná̠tit a̠laca­tunuj ca̠chi­quí̠n. Qf Na̠ ni̠para huá bolsa cali̠­pítit, na̠ ni̠ cali̠­pítit maca­tiyú̠n milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ napu̠­ta­lak­xtu­nu­na̠­pítit, huata caj xma̠n huá cali̠­pítit hua̠ntu̠ lha­ka̠­ni̠­tátit y na̠chuná min­ta­tu̠­nu̠ncán. Na̠ ni̠para huá cali̠­pítit mili̠x­tokcán, caj huá xlá ni̠ tzanka̠y tícu cati­ca̠­ma̠x­quí̠n; porque hua̠nti̠ xli̠­ca̠na scujma juerza mini̠niy pi̠ nama̠­hui̠cán. keO ’Ni̠túcu cali̠­pítit tumi̠n, ni̠para xla plata, xla oro y na̠ ni̠para xla cobre. rd] Xli̠­hua̠k ta̠tat­laní̠n caca̠­ma̠t­la̠n­tí̠tit, caca̠­ma̠­la­kas­ta­cuaní̠tit hua̠nti̠ a̠cu tani̠­má̠­nalh cris­tianos, na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ca̠li̠­lama lepraj tzitzi caca̠­ma̠t­la̠n­tí̠tit, na̠ caca̠­mac­ma̠x­tútit hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní. Hui­xinín caj chu­natá mak­lhti̠­na­ni̠­tátit y ni̠tu̠ xoko­ni̠­tátit tamá li̠t­li­hueke, pus na̠chuná chú hui­xinín caj chu­natá caca̠­ma̠t­la̠n­tí̠tit hua̠nti̠ naca̠­cu­chi̠­yá̠tit y ni̠tu̠ caca̠­ma̠­ta̠­jí̠tit. Ec Hui­xinín huá caliakchu­hui̠­nan­ti̠­lhátit pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. 3b_ Huata mejor huá caca̠­lak­pítit a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ cumu lá xataaktzan­ka̠­ta­pu̠lí̠n bor­regos tala­má̠­nalh uú nac xapu̠­la­tama̠n Israel. "a= Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠má̠­ca̠xli kalha­cu̠tiy xapós­toles; acxni̠ nia̠ xtaán xlá chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ capítit ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠tit hua̠nti̠ ni̠ judíos, na̠ni̠­para capítit nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán samari­tanos. \`1 Simón hua̠nti̠ xapu̠lh xca̠­ta̠­ta­peksi̠y a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán celotes; Judas Isca­riote hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n maca­má̠s­ta̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Jesús ca̠macá̠n xapós­toles xlacata nataliakchuhui̠nán xtachuhuí̠n (Marcos 6.7‑13; Lucas 9.1‑6) X_) Felipe, Bar­to­lomé chu Tomás; Mateo hua̠nti̠ xma̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos, xa̠huá San­tiago hua̠nti̠ xka­huasa Alfeo; Labeo hua̠nti̠ na̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Tadeo; ^3 Huá u̠ma̠ko̠lh xta­cu­hui­nicán hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh xapós­toles nata­huán: Xapu̠lh Simón hua̠nti̠ na̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán Pedro, chu xta̠Andrés; San­tiago xa̠hua Juan, huá u̠ma̠ko̠lh xca­maná̠n Zebedeo; C]  Maktum quilh­ta­macú Jesús ca̠ta­sá­nilh la̠qui̠ nata­ta­mac­xtumi̠y kalha­cu̠tiy xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠nti̠ luu anka­lhi̠ná xca̠­ta̠­la­ta­pu̠l­qai̠y. Xlá ca̠má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nata­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní y la̠qui̠ tla̠n nata­ma̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n xa̠huá hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y catu̠­huaj taca­tza­ná­juat. \/ &Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ cali̠­ma̠­ka­tzan­ké̠tit xpu̠­chiná eé tachaná̠n y cahua­nítit pi̠ cama­cá­milh maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n la̠qui̠ laca­pala nata­ma̠­mac­xtu­mi̠ko̠y hua̠ntu̠ aka­huanij lama.|[q %Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Lhúhua cris­tianos tala­má̠­nalh hua̠nti̠ xli̠­ca̠na taaktzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t y luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ aktum lanca ca̠tu­huá̠n anta­nícu la̠n huí li̠x­ká̠nat, pero hua̠nchú tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ tax­ka̠­na­má̠­nalh luu ni̠para clhu̠­huacán. Z $Acxni̠ xca̠ucxilha lhu̠hua cris­tianos la̠ta lácua xlacán xta­la­má̠­nalh, xlá luu xli̠­ca̠na snu̠n ca̠la­ka­lhá­malh porque lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ xta­ka­lhi̠y xta­pa̠­xu­huá̠n y ni̠ti̠ xanán hua̠nti̠ naca̠­mak­ta̠yay. Luu xta̠­chuná xta­la­má̠­nalh cumu la̠ bor­regos hua̠nti̠ ni̠ti̠ ca̠cuentajlay y ni̠ti̠ ca̠mak­ta­kalha. Y/ #Jesús tzu­cupaj ca̠la­ka­pa­xia̠lhnán lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má pu̠la­tama̠n; la̠ta nícu xcha̠n xtanu̠y nac xpu̠­si­cu­lancán judíos y antá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos. Huá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y la̠ta lácu xuili̠­putún xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n Dios la̠qui̠ tla̠n nata­lak­taxtuy cris­tianos, xa̠huachí xlá hua̠k xca̠­ma̠t­la̠nti̠y la̠tachá túcuya̠ tajátat chu taca­tza­ná­juat. "X= "Pero maka­pi­tzí̠n fariseos chiné xta­huán: —Umá chixcú tla̠n ca̠ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque huá li̠pa̠­huán y ta̠s­cujma xapuxcu akska­huiní, y huá chú ma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke. Jesús ca̠lakalhamán cristianos uWc !Jesús li̠ma̠­pék­si̠lh a̠má akska­huiní xla­cata camac­táx­tulh a̠má chixcú, y acxni̠ chú mak­xtek­ko̠lh, a̠má ko̠ko tla̠n tzú­culh chu­hui̠nán. La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos tzú­culh tapa̠­xu­huay y chiné xta­huán: —Ne̠c­xnicú a̠ xta­siyuy nac xapu̠­la­tama̠n Israel hua̠ntu̠ la̠nchú tasi­yuma. >Vu Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­cat­la̠n­tí̠­calh aya xta­tax­tu­má̠­nalh nac chiqui, tachimpá maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n y tali̠­mí­nilh Jesús cha̠tum chixcú ko̠ko porque huá xes­pí­ritu akska­huiní xma̠­ko̠­ke̠ni̠t. U  Pero caj la̠ta xlacán tatáx­tulh, tuncán tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ Jesús xtla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán y la̠ta xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n hua̠k catzí̠­calh. Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum ko̠ko %TC Xla­kas­ta­pucán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n li̠huana̠ tat­la̠n­ti̠­ko̠lh y tla̠n tala­ca­huá̠­nalh. Jesús ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n ni̠ti̠ cali̠­ta̠­chu­hui̠­nántit la̠qui̠ ni̠tícu naca­tzi̠y. >Su Pus Jesús ca̠la­ca­xá­malh nac xla­kas­ta­pucán y chiné ca̠huá­nilh: —Cumu para chuná pus cakan­táx­tulh hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠naj­la­ni̠­tátit. qR[ Jesús ni̠ tachó­kolh y acxni̠ chú cha̠lh nac chiqui anta­nícu xlá xlak­tun­cu­huiy, a̠ma̠ko̠lh laka­xo̠ko na̠ tatá­nu̠lh, talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xlá xuí y chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Ca̠naj­la­yá̠tit hui­xinín pi̠ aquit tla̠n nac­tla­huay hua̠ntu̠ hui­xinín qui­la̠­li̠­ma̠­ka­tzan­ke̠­ma̠­náhu? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín xli̠­ca̠na cca̠­naj­la­yá̠hu. DQ Acxni̠ Jesús táx­tulh nac ca̠chi­quí̠n y alhá, cha̠tiy laka­xo̠kó̠n lac­chix­cu­huí̠n tzú­culh ta­sta̠­laniy xta­ma̠­ta­si̠­má̠­nalh y chiné xta­hua­ni­má̠­nalh: —Xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David, cat­lahua li̠tlá̠n, caqui­la̠­la­ka­lha­máhu. AP{ y la̠ta xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n tala­ka­pun­tú­mi̠lh tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t Jesús. Jesús ca̠ma̠lacatla̠nti̠y cha̠tiy lakaxo̠ko O Jesús juerza ca̠t­la­káx­tulh, aca­li̠stá̠n xlá tánu̠lh, chi­pá­nilh xmacán y a̠má tzuma̠t tuncán tá̠qui̠lh; N Xlá chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n la̠li̠­huán catax­tútit porque u̠má tzuma̠t ni̠tu̠ ni̠ma huata xlá caj lhta­tama. Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos caj tzú­culh tali̠­li̠­tziyán hua̠ntu̠ xlá huá. M! Pero acxni̠ Jesús cha̠lh nac xchic a̠má xapuxcu judío xuanicán Jairo, xlá ca̠úcxilhli hua̠nti̠ xta­ma̠­ta­si̠­má̠­nalh lí̠spek xla­cata aya naancán ma̠c­nu̠­nuncán, na̠chuná xli̠­lhu̠hua cris­tianos xta­ta­sa­má̠­nalh. ]L3 Acxni̠ chú xama­ni­ko̠lh clháka̠t, Jesús la̠li̠­huán tala­kás­pitli úcxilhli a̠má pusca̠t y chiné huá­nilh: —Na̠na, huix la̠nchú tat­la̠n­ti̠­ni̠ta porque qui­li̠­pá̠­huanti xa̠huachí ca̠najla pi̠ aquit tla̠n nac­ma̠t­la̠n­ti̠yá̠n. Acxni­tiyá chú a̠má pusca̠t tat­lá̠n­ti̠lh. K porque xlá xlac­pu­huán: “Hua­tiyá para tla̠n xac­xa­má­nilh tzinú clháka̠t aquit tuncán nac­tat­la̠nti̠y.” ~Ju Pero na̠ ca̠s­ta̠­lá­nilh cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ aya xle̠ma xliakcu̠tiy ca̠ta la̠ta xta̠­tatlay cstaj­makama xkalhni. Xlá tze̠k lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús nac xke̠n y tam­pek­sta̠­xa­má­nilh clháka̠t, tIa Jesús táca̠xli y la̠li̠­huán tá̠alh nac xchic, y na̠ hua̠k ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos. Hw Acxni̠ Jesús chuná xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma eé tachu­huí̠n cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xca̠­pux­cuniy judíos chilh anta­nícu xlá xlaya, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: —Quin­tzuma̠t ucu ni̠lh pero para huix nalak­pina y nali̠­xa­maya mimacán nac xmacni xlá luu tla̠n nala­ta­ma̠­paray. BG} Y na̠chuna li̠túm ni̠ pu̠ma­ju̠cán xas­kata pulque hua̠ntu̠ aya lakuama xmak­xu̠hua bor­rego, porque para chuná nat­la­huacán, a̠má xmak­xu̠hua bor­rego napanka, chuná xu̠hua cumu la̠ pulque caj pá̠xcat nahuanko̠y porque lac­xtum nalak­tzanka̠y. Pus huá xpa̠­la­cata pi̠ li̠huaca tla̠n maju̠cán xas­kata pulque nac xasa̠sti xmak­xu̠hua bor­rego la̠qui̠ luu lac­xtum nata­catlán y nata­ta̠­yaniy y ni̠tu̠ cati­ta­lá­nilh. Cha̠tum pusca̠t tze̠k xamaniy clháka̠t Jesús (Marcos 5.21‑43; Lucas 8.40‑56) tFa ’Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n xasa̠sti li̠ma̠­peksí̠n, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum tícu mini̠niy nalak­tzapay mactum xala­kuán xves­tido y huá chú nama̠­hua­caniy pi̠tzu̠ xasa̠sti lháka̠t, porque a̠má xasa̠sti lháka̠t acxni̠ nache­ke̠cán naactzu̠­huanán y a̠tzinú lanca nahuán hua̠ntu̠ natax­ti̠ta ni̠xa­chuná la̠ xapu̠lh xtax­ti̠tni̠t. =Es Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Hua̠nti̠ ca̠pu­tza­cani̠t xla­cata nataán tamak­pa̠x­cuajnán nac aktum pu̠ta­maka­xtokni, ¿lácu pi̠ mini̠niy xlacán caj ya̠ tali̠­pu­huá̠n antá nata­mak­la­ta­hui­la­ya̠chá li̠huán antá ca̠ta̠­láhui a̠má kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtokma? Pero nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ nas­puta pu̠pa̠xcua y a̠má kahuasa hua̠nti̠ tama­káx­tokli mákat naán, chuná cumu la̠ aquit amaj quiok­spulay, acxnicú chú xlacán nata­li̠­pu­huán y nata­kalh­xteknín. tDa Mak­tum­li̠túm maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos Juan Bau­tista talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné tahuá­nilh: —Aquinín chu maka­pi­tzín fariseos anka­lhi̠ná ckalh­xtek­ni­ná̠hu xla­cata cla­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios, ¿túcu chú xpa̠­la­cata min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠ tali̠­kalh­xteknín? C Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios anta­nícu chiné tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Aquit ni̠ cma̠t­la̠nti̠y caj xma̠n naqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu min­ta­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ ca̠mak­ni̠­yá̠tit, pus huata aquit cla­cas­quín pi̠ na̠ caca̠­la­ka­lha­mántit xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ na̠ talak­tzan­ka̠­ta̠­ya­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán.” Y na̠chuná li̠tum aquit ni̠ huá cmini̠t ca̠huaniy xla­cata nata­lak­pali̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na lacuán cris­tianos, huata huá cmini̠t ca̠ta­saniy hua̠nti̠ luu mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n la̠qui̠ aquit nac­ca̠­lak­ma̠xtuy. Kalhasquincán Jesús xpa̠lacata takalhxtekni (Marcos 2.18‑22; Lucas 5.33‑39) 0BY Cumu Jesús káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠tu̠ mac­la­cas­quima doctor hua̠nti̠ tla̠n lama y ni̠tu̠ kalhi̠y tajátat, pero hua̠nti̠ tata­ja­tatlay tamac­la­cas­qui­má̠­nalh pi̠ naca̠­ma̠t­la̠nti̠y doctor. EA Pero a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán fariseos acxni̠ xlacán taúcxilhli la̠ta xta­hui­lá̠­nalh xlacán taka­lhás­quilh xdis­cí­pulos Jesús: —¿Túcu xpa̠­la­cata mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán lac­xtum ca̠li̠­ta̠­hua̠yán hua̠nti̠ tama̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos, xa̠huá hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n? 7@g Aca­li̠stá̠n Jesús antá alh hua̠yán nac xchic Mateo y na̠ luu lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ judíos xta­lac­pu­huaniy pi̠ hua̠k xalak­tzanká̠n xta­la­má̠­nalh, xa̠hua xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos hua̠nti̠ ni̠tu̠ xca̠­liucxilhcán xlacán na̠ antá xtaani̠t tama­kua̠yán, y na̠ antá quilh­xtum tamak­tahui nac mesa antaní xuí Jesús xa̠hua xdis­cí­pulos. Z?- Aca­li̠stá̠n Jesús alh a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n y maktum acxni̠ xtla̠­huama nac tiji úcxilhli cha̠tum chixcú xuanicán Mateo, antá xlá xuí nac mesa nac xquilhtí̠n ofic­ina antaní xma̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos hua̠ntu̠ xma̠­ta̠­ji̠­na­ni­má̠­calh Roma; xlá chiné huá­nilh: —Huix na̠ caquis­ta̠­lani. Amá Mateo la̠li̠­huán huakaj tá̠yalh, akxte­kuili̠­ko̠lh xta­scújut y sta̠­lá­nilh. u>c Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos taúcxilhli hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t la̠n tapé̠­cualh caj xpa̠­la­cata tacá̠c­ni̠lh xta­scújut y tzú­culh tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj xpa̠­la­cata cumu xlá xma̠x­qui̠ni̠t lanca li̠t­li­hueke eé chixcú. Jesús huaniy Mateo xlacata pi̠ casta̠lánilh (Marcos 2.13‑17; Lucas 5.27‑32) |=q Amá chixcú hua̠nti̠ xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t la̠li̠­huán tá̠qui̠lh, táx­tulh y alh nac xchic. a<; Pus la̠nchú camá̠n ca̠ma̠­si­yu­niyá̠n pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú y na̠chuna li̠túm pi̠ xli̠­ca̠na cka­lhi̠y li̠t­li­hueke uú nac ca̠quilh­ta­macú y caj quin­ta­chu­huí̠n tla̠n cli̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n. Xlá xakát­li̠lh a̠má chixcú hua̠nti̠ xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t y chiné huá­nilh: —Huix cuanimá̠n, la̠li̠­huán cata̠qui, casacti mim­pu̠­chexni y capit nac mín­chic. ;3 Pus caqui­la̠­hua­níhu, ¿xatúcu a̠tzinú ni̠para tuhua ma̠kan­tax­ti̠cán, pi̠ acxni̠ nahua­niya cha̠tum ta̠tatlá: “Min­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠k cma̠tzanke̠naniyá̠n”, osuchí para nahua­niya: “La̠li̠­huán cata̠qui y catlá̠huanti”? f:E Pero cumu Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín luu li̠xcáj­nit li̠ka­lhi̠­yá̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán? 9 Pero maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh xlacán chiné talac­púhua: “Umá chixcú caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n li̠kalh­ka­ma̠­nama y ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ma Dios.” I8  Antá xlá xuilachá acxni̠ li̠cha̠­ní­calh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t, a̠má ta̠tatlá pu̠chexni xpu̠­le̠ncán. Acxni̠ Jesús ca̠úcxilhli pi̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xta­li̠­pa̠­huán xla­cata pi̠ tla̠n xlá nama̠t­la̠nti̠y chiné huá­nilh a̠má ta̠tatlá: —Catu̠x­ca̠ni ta̠ta, porque xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n aya cma̠­tzan­ke̠­na­ni­ni̠tán. 87 k Pus huata Jesús táju̠lh nac barco y tacut­pa­rachá a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú, y antá tácha̠lh nac xca̠­chi­quí̠n anta­nícu luu xlama xuanicán Caper­naum. ]63"Xli̠­pu̠tum cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n la̠li̠­huán ta̠lh anta nícu xla­ya̠chá Jesús. Acxni xlacán taúcxilhli tahuá­nilh xla­cata pi̠ cat­lá­hualh li̠tlá̠n cata­tam­pú̠x­tulh nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán hua̠ntu̠ xlacán xta­ma̠­peksi̠y y mákat caalh.n5U!Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh paxni, caj la̠ta xta­pe̠­cuacán tokosú̠n tatzá̠­lalh hasta tácha̠lh nac ca̠chi­quí̠n; y acxni̠ antá tácha̠lh xlacán tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ taak­spú­lalh xpax­nicán, y na̠chuná tali̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xca̠­qui̠­tax­tu­nini̠t a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xapu̠lh xca̠­mac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní. 4 Jesús ca̠huá­nilh: —Pus tla̠n, antá cata­nú̠tit. Xes­pi­ri­tucán akska­huiní tamák­xtekli a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n y huá tamac­tá­nu̠lh paxni. Ama̠­ko̠lh paxni la̠n tape̠­cuáxni̠lh, tzú­culh takosnún hasta tácha̠lh nac aktum talhpá̠n, antá lhken táalh y hasta nac pupunú tata­ju̠chá, hua̠k antá tajic­suanko̠lh. =3shuata a̠ma̠ko̠lh xes­pi­ri­tucán akska­huiní chiné tahuá­nilh Jesús: —Para naqui­la̠t­la­kax­tu­yá̠hu la̠ u̠cmac­ta­nu̠­ma̠­náhu eé chixcú, pus luu cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu tala­cas­quín nac­ca̠­mac­ta­nu̠­yá̠hu tama̠­ko̠lh paxni. Q2Cumu antá lacatzú xta­pu­tzua̠ya­má̠­nalh lhu̠hua paxni B1}Y la̠ta xta­ta­la­ca­tzu­hui̠­má̠­nalh antá xlá nícu xyá Jesús, caj xalán tzú­culh taqui­lhaniy: —¡Jesús! ¿Túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­li̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu? Caj luu chuná catzi̠ya a̠li̠sok tani̠ta qui­la̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu porque huix Xka­huasa Dios. P0Acxni̠ Jesús tacutchá a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú antá cha̠lh nac aktum pu̠la­tama̠n hua­nicán Gadara, y nac ca̠pú̠­sa̠ntu tatax­tuchi cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­maka­tla­jani̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán akska­huiní porque xca̠­mac­ta­nu̠ma. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n luu lac­lu̠cu xta­huani̠t y hasta nac a̠má tiji ni̠tícu luu xlac­tla̠­huán porque xta­pe̠­cuaniy. "/=Acxni̠ xlacán taúcxilhli la̠ta ca̠ma̠­pék­si̠lh uú̠n chu pupunú luu cacs tala­ca­huan­ko̠lh y chiné tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: —¿Túcu ya̠ta li̠t­li­hueke kalhi̠y eé chixcú, porque hasta ma̠squi uú̠n xa̠hua pupunú taka­lha­kax­mata acxni xlá ca̠ma̠­peksi̠y? Lhu̠hua paxni tamú̠xtulh acxni̠ ca̠mactánu̠lh akskahuiní (Marcos 5.1‑20; Lucas 8.26‑39) V ||zZxvusPqp[o>nmlCjgRebab^]ZZ9XVUQTjRQ)PNMLVIgGGTEDUC BA&@?o><;987O6c52E1/1-,*(&h%P#U" 6IDYE br  x CzA `3 Caj li̠puntzú a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xlá xuí y chuné taka­lhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿túcu xpa̠­la­cata acxni̠ huix ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya cris­tianos catu̠huá ca̠ta̠­ma̠­la­cas­tuc­niya min­ta­chu­huí̠n, porque huix catzi̠ya pi̠ tzinú tuhua naaka­ta̠k­scán? _ ¡Para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán pus li̠huana̠ cakax­páttit la̠qui̠ naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cuani­putún! Jesús huan túcu xpa̠lacata ca̠li̠kalhchuhui̠nán caj la̠ lactzu cuento (Marcos 4.10‑12; Lucas 8.9‑10) ^{ Pero huata maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat y acxni̠ tás­tacli luu lhu̠hua tahuá­calh xta­huácat; maka­pi­tzí̠n tachaná̠n huí tu̠ xka­lhi̠y ma̠x cumu aktum ciento xtalhtzi caj la̠ta akatum xaquihui, maka­pi­tzí̠n cumu tutum­puxám y maka­pi­tzí̠n ma̠x cumu puxa­ma­cá̠hu caj la̠ta aka­tunu tachaná̠n. ]% Maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n; a̠má lhtucú̠n la̠li̠­huán stacli y ma̠lan­ka̠­ko̠lh. \/ pero acxni̠ tax­tuchi chi­chiní y li̠pe̠cua tzú­culh akchi­chín pala sca̠cli porque ni̠tu̠cu xma̠­ti̠­ju̠ni̠t xtan­káxe̠k. E[ Maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠chi­huixni anta­nícu ni̠tu̠cu xka­lhi̠y tíyat. Ama̠­ko̠lh li̠chánat pala pulhli porque ni̠ lhu̠hua xuani̠t tíyat, /ZW Acxni̠ xlá xcha­na̠­nan­ti̠­lhay maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac tiji; caj li̠puntzú taminchá lactzu spu̠n y tasa­cuaqui̠­ko̠lh. TY! Jesús lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh, y na̠ ca̠huá­nilh eé takalh­chu­huí̠n: —Maktum quilh­ta­macú cha̠tum cha­na̠ná alh chan xatalhtzi xli̠­chánat. X+ Pero cumu luu lhu̠hua la̠ta tata­mac­xtú­mi̠lh anta­nícu xlá xuí mejor táju̠lh nac aktum barco; antá culucs táhui y xa̠maka­pi­tzí̠n la̠ta xli̠­lhu̠hua antá tatá̠­yalh nac xquilhtú̠n chú­chut la̠qui̠ nata­kax­matniy xta­chu­huí̠n. W # Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú Jesús táca̠xli y alh nac pupunú la̠qui̠ antá naca̠­ma̠­kalh­chuhu­hui̠ni̠y cris­tianos. qV[ 2Porque la̠tachá tícuya̠ cris­tiano hua̠nti̠ natat­la­huay xta­pa̠­xu­huá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xli̠­ca̠na pi̠ huá tama̠­ko̠lh qui­li̠­ta­la­ka­pasni xa̠huá quintzí.U- 1Huata xlá huá ca̠lak­lá­ca̠lh xdis­cí­pulos y chiné huá: —Huá u̠ma̠ko̠lh quintzí xa̠huá qui­li̠­ta­la­ka­pasni. T+ 0Pero huata xlá chiné kálh­ti̠lh hua̠nti̠ chuná ma̠ca­tzí̠­ni̠lh: —¿Tícu quintzí, y tícu qui­li̠­ta­la­ka­pasni? ;So /Cha̠tum chixcú huá­nilh Jesús: —Mintzí chu maka­pi­tzí̠n mili̠­ta­la­ka­pasni uú tala­yá̠­nalh nac quilhtí̠n, mat tata̠­chu­hui̠­nam­pu­tuná̠n. lRQ .Jesús chu­nacú xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos acxni̠ tachilh xtzí chu maka­pi­tzí̠n xli̠­ta­la­ka­pasni xlacán xta­ta̠­chu­hui̠­nam­putún y antá tata̠­yachá nac quilhtí̠n. $QA -Huata xlá la̠li̠­huán an ca̠tiyay a̠kalha­tujún xcompañeros hua̠nti̠ a̠tzinú luu lac­li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y y antá pu̠tum tata­huilay nac xla­táma̠t a̠má chixcú. Huá chú a̠má chixcú hua̠nti̠ xtat­la̠n­ti̠ni̠t, chú a̠tzinú luu li̠xcáj­nit huan xta­pu­huá̠n ni̠chuná la̠ xapu̠lh. Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ na̠ hua̠k chuná naak­spu­la­yá̠tit hui­xinín hua̠nti̠ la̠nchú lapá̠tit eé quilh­ta­macú porque xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. Xtzí chu xli̠talakapasni taputzay xlacata natata̠chuhui̠nán Jesús (Marcos 3.31‑35; Lucas 8.19‑21) 7Pg ,“Huata mejor nac­tas­pit­paray nac quín­chic anta nícu ctax­tu­ni̠­tanchá.” Acxni̠ chú xlá chim­paray, ma̠nok­lhuy a̠má chixcú cumu la̠ aktum chiqui hua̠ntu̠ caj chu­natá yá y ni̠tu̠ hui­lá­calh xa̠huachí li̠huana̠ ma̠ca̠­qui̠­cani̠t y palh­nan­cani̠t. O +’Acxni̠ xes­pí­ritu akska­huiní ma̠mak­xte­kecán cha̠tum chixcú xlá an putzay a̠laca­tunu anta­nícu tla̠n nata­huilay y an lata̠k­chokoy anta­nícu mákat la̠qui̠ antá najaxa. Pero huata acxni̠ ni̠ maclay chiné lac­pu­huán: ?Nw *Na̠ chuná a̠má lanca reina hua̠nti̠ xma̠­pek­si̠nán nac Sur na̠ nata̠yay nac xla­catí̠n Dios acxni̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh ca̠lacchú eé quilh­ta­macú, a̠má reina na̠ naca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n porque ma̠squi luu mákat xuani̠t nac xca̠­chi­quí̠n xlá juerza tímilh la̠qui̠ nakax­matniy xta­chu­huí̠n la̠ta xka­lhi̠y xli̠s­ka­lala xamaká̠n rey Salo­món, pero hui­xinín ni̠para tzinú qui­la̠­kax­mat­ni­pu­tu­ná̠hu ma̠squi uú ca̠ta̠­chu­hui̠­namá̠n cha̠tum hua̠nti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠xa­chuná cumu la̠ a̠má rey Salo­món. Hua̠nti̠ xli̠maktiy mactanu̠y xespíritu akskahuiní chú a̠tzinú luu li̠xcájnit huan xtapuhuá̠n (Lucas 11.24‑26) $MA )Acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cris­tianos, a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xta­hui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Nínive xlacán nata­ta̠yay nac xla­catí̠n Dios y naca̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n hui­xinín, porque acxni̠ xlá Jonás ca̠liakchu­hui̠­ná­nilh xta­chu­huí̠n Dios xlacán tita­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán; huá chú hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠lay tla­hua­yá̠tit ma̠squi xli̠­ca̠na la̠nchú uú ca̠ta̠­layá̠n cha̠tum hua̠nti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut ni̠xa­chuná la̠ Jonás. L{ (Pus chuná cumu la̠ Jonás táju̠lh aktutu quilh­ta­macú y aktutu tzi̠sní nac xpu̠­lacni a̠má lanca squi̠ti, na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú aktutu quilh­ta­macú y aktutu tzi̠sní nac­taju̠y nac xtampú̠n tíyat. K+ 'Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú lapá̠tit eé quilh­ta­macú porque xli̠­ca̠na pi̠ luu lac­li̠xcáj­nit min­ta­pu­hua̠ncán, hui­xinín lacas­qui­ná̠tit cac­tlá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ mat naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. Pero aquit ni̠tu̠ cac­ti­ca̠­li̠­ma̠­la­kas­ta̠ní̠n hua̠ntu̠ hui­xinín ucxilh­pu­tu­ná̠tit, huata mejor caj huá nac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n aktum ta­scújut xta̠­chuná hua̠ntu̠ Dios tit­lá­hualh nac xla­táma̠t pro­feta Jonás. LJ &Maktum quilh­ta­macú maka­pi­tzí̠n fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chiné tahuá­nilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ huix xtlahua aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ xac­liucxilhwi pi̠ xli̠­ca̠na Dios maca­mi­ni̠tán. 5Ic %Porque caj xpa̠­la­cata la̠ta kalha­tunu min­ta­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠­ca­ná̠tit hui­xinín naca̠­pu­tza̠­na­ni­ca­ná̠tit, y chuná chú naca̠­li̠lh­ca̠­ca­ná̠tit para ni̠tu̠ li̠pi­ná̠tit cuenta osuchí juerza naxo­ko̠­nu­ná̠tit. Huí ti̠ ni̠ xli̠ca̠na li̠pa̠huán Jesús caj li̠lakasta̠namputún xtascújut (Marcos 8.12; Lucas 11.29‑32) H# $Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán cris­tianos, xli̠­hua̠k la̠ta cha̠­tunu cris­tianos nata­ma̠sta̠y cuenta la̠ta lácu tati­kalh­pa­la­chu­hui̠­nani̠t. IG  #Amá chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n huá xlá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ lacuán tachu­huí̠n porque hua̠k huá huí nac xnacú; pero hua̠nti̠ luu li̠xcáj­nit xta­pu­huá̠n huá xlá li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ lac­li̠xcáj­nit porque hua̠k huá tu̠ li̠xcáj­nit huí nac xnacú. wFg "Aquit luu laca­tancs cca̠­la­ka­pasá̠n porque hui­xinín ma̠ri akska­hui­na­ná̠tit, ¡luu xta̠­chuná min­ka­satcán cumu lá lac­li̠­xcájnit lu̠hua hua̠ntu̠ tze̠k tax­canán! ¿Lácu chú nala­yá̠tit nali̠­chu­hui̠­na­ná̠tit lacuán tachu­huí̠n para antá nac mina­cujcán luu xli̠­ca̠na li̠xcáj­nit li̠ca­tzi̠­yá̠tit? Porque cha̠tum chixcú huá li̠chu­hui̠nán nac xquilhni hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tacni kalhi̠y nac xnacú. E! !’Para akatum quihui tla̠n, pus tuncán tala­ka­pasa porque na̠ luu lacuán tahuacay xta­huácat; pero para akatum quihui ni̠tlá̠n, na̠chuná ni̠tlán o ni̠ lacuán tahuacay xta­huácat; porque akatum quihui huá li̠ta­la­ka­pasa xta­huácat. fDE Y na̠chuná a̠má chixcú hua̠nti̠ cala̠huá xqui­li̠­kalh­ka­má̠­nalh aquit Xata­lac­sacni Chixcú, juerza ma̠x tla̠n nama̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhí̠n cumu caj ni̠ catzi̠y, pero hua̠nti̠ cala̠huá li̠­xcájnit tachu­huí̠n nali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ xlá luu laca­tancs catzi̠y pi̠ huá xta­scújut Espíri­tu Santo, xlá ni̠lay cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh antá uú nac ca̠quilh­ta­macú y na̠ ni̠para antá nac a̠má ca̠quilh­ta­macú hua̠ntu̠ timi­majcú. Akatum quihui li̠talakapasa xtahuácat (Lucas 6.43‑45) UC# ’Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos tla̠n naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xli̠­lhu̠hua xta­la̠­ka­lhi̠ncán y na̠chuná pu̠tum hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tati­chu­hui̠­nani̠t, pero hua̠nti̠ cala̠huá nali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ laca­tancs li̠ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ma Espíri­tu Santo pus hua̠nti̠ chuná nat­la­huay ni̠lay cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh. fBE ’Na̠ chuná chú hua̠nti̠ ni̠ aquit quin­ta̠­ta̠yay tamá caj qui­lak­si̠­tzi̠niy hua̠ntu̠ aquit cli̠s­cujma, y na̠chuná hua̠nti̠ ni̠ acxtum quin­ta̠­ma̠­macx­tumi̠y cris­tianos la̠qui̠ aquit nac­ca̠­lak­ma̠xtuy pus huata tamá xlá caj ca̠ma̠­paj­pi­tzima la̠qui̠ li̠huaca nata­lak­tzanka̠y. "A= ’Na̠chu­na­li̠túm, ¿lácu nat­la­huacán nata­nu̠­ca­na̠chá nac xchic cha̠tum tli­hueke chixcú la̠qui̠ namak­ka­lha̠nán para ni̠ pu̠lh namaka­tla­jacán y li̠huana̠ nachi̠­hui­li̠cán? Cumu para chuná nat­la­huacán pus chuná namak­ka­lhan­ko̠cán pu̠tum hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y. Pus luu xta̠­chuná chú cumu la̠ aquit cmaka­tla­jani̠t akska­huiní. r@] Pero huata aquit cca̠­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque huá Dios qui­ma̠x­qui̠ni̠t xes­pí­ritu chu xli̠t­li­hueke, y na̠ huá chú u̠má laca­tancs li̠ta­siyuy pi̠ a̠má xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ nahuili̠y uú nac ca̠quilh­ta­macú aya tzu­cu­ni̠ttá kan­taxtuy nac mila­ta­ma̠tcán. X?) Hui­xinín huántit pi̠ aquit cca̠­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque mat huá qui­ma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke Beel­zebú hua̠nti̠ luu xapuxcu diablo. Pus cumu para xli̠­ca̠na chuná, chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ min­ta­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ncán y hua̠nti̠ ca̠ta̠­la­pu̠­layá̠n, ¿tícu xlá ca̠ma̠x­qui̠y li̠t­li­hueke la̠qui̠ na̠ tla̠n nata­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní? Pus caj huá xpa̠­la­cata xlacán tali̠­ma̠­siyuy pi̠ hui­xinín xli̠­ca̠na luu mákat aktzan­ka̠­yá̠tit. 4>a Pus na̠chuná chú cumu para huá diablo ta̠la̠­ta­mac­xtuy akska­huiní, ¿lácu chú tla̠n maka̠s nali̠­ta­pa­lhi̠y xli̠­ma̠­peksí̠n akska­huiní? ;=o Cumu Jesús hua̠k xca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh xlá chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ la̠tachá tícuya̠ xana­puxcún ma̠pek­si̠­naní̠n xalac aktum lanca pu̠la­tama̠n para xlacán caj nata­ta­paj­pi­tziy hua̠nti̠ ta­sta̠­la­ni­má̠­nalh y sac­stucán natzucuy tala̠­la­ca­ta­huacay, pus chuná ni̠lay tapa­lhi̠y a̠má pu̠ma̠­peksí̠n huata caj nata­la̠­lac­tla­hua­ya̠­huáy. Y na̠chuná para aktum ca̠chi­quí̠n osuchí nac aktum chiqui para hua­tiyá la̠ma­ka­si̠­tzi̠­hui­lá­calh, ni̠lay maka̠s cati­ta­ta­pá­lhi̠lh huata caj nata­lac­la­ta̠yay. [</ Pero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh fariseos taka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh xlacán chiné táhua: —Eé chixcú tla̠n ca̠ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní porque xlá huá ta̠s­cujma y li̠pa̠­huán Beel­zebú hua̠nti̠ xapuxcu diablo, y huá ma̠x­qui̠ni̠t xli̠t­li­hueke. h;I Xli̠­hua̠k cris­tianos cacs tali̠­la­cáhua hua̠ntu̠ xlá tlá­hualh y chiné táhua: —¿Pi̠ huá cahuá eé chixcú a̠má tali̠­pa̠hu xli̠­ta­la­ka­pasni rey David hua̠nti̠ xli̠­mínit xuani̠t? N: Maktum quilh­ta­macú Jesús li̠mi­ní­calh cha̠tum chixcú ko̠ko y laka­xo̠ko xuani̠t; huá xlá chuná xlani̠t porque xmaka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní. Jesús ma̠t­lá̠n­ti̠lh; acxni̠ chú xlá cuchi̠­ko̠lh a̠má chixcú tla̠n laca­huá̠­nalh y na̠ tla̠n chu­huí̠­nalh. =9s y xa̠huachí xli̠­hua̠k cris­tianos xala cani̠hua ca̠chi­qui̠ní̠n nata­li̠­pa̠­huán y nata­kalh­ka­lhi̠­ta­huilay,
porque nata­ca­tzi̠y pi̠ huá naca̠­lak­ma̠xtuy. Li̠ya̠huacán Jesús pi̠ huá ta̠scujma xapuxcu akskahuiní (Marcos 3.20‑30; Lucas 11.14‑23; 12.10) j8M Xlá li̠pa̠­xúhu namak­ta̠­yalé̠n hua̠nti̠ ni̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke xta̠­chuná cumu la̠ kantum ká̠ti̠t hua̠ntu̠ talac­chun­ta­ta­hui­lani̠t y lak­tzan­ka̠ni̠t xla­táma̠t,
y na̠ ni̠para cati­lac­tla­huá­nilh xta­la­ca­pa̠s­tacni a̠má hua̠nti̠ a̠takalá li̠pa̠­huán,
juerza nat­la­huaniy pi̠ li̠huana̠ cata­ca̠x­táhui hua̠ntu̠ xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios uú nac ca̠quilh­ta­macú, s7_ Xlá ni̠ la̠n­túcu catiaklhu̠­huá̠t­nalh, na̠ ni̠para ma̠rí cati­ma̠­ca̠­tá­si̠lh,
y ni̠ palha catiakchu­hui̠­nan­tá̠­yalh nac ca̠ti­ji̠ní̠n xla­cata hua̠k cris­tianos nata­kax­matniy. :6m Aquit cca̠­ma̠­la­ka­cha̠­nimá̠n qui­lac­scujni hua̠nti̠ clac­sacni̠t.Aquit luu cpa̠x­qui̠y y luu xli̠­ca̠na cli̠­pa̠­xu­huay caj hua̠ntu̠ xla­cata.Aquit nac­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke quiespí­ritu chu quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni
la̠qui̠ xlá chuná naliakchu­hui̠nán pi̠ hua̠ntu̠ tla̠n cla­cas­quín nata­la­tama̠y xli̠­hua̠k cris­tianos. f5E Umá hua̠ntu̠ xqui̠­tax­tuma nac xla­táma̠t Jesús huá chuná lí̠lalh la̠qui̠ li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá: 43 Acxni̠ xlá xca̠­ma̠t­la̠nti̠y xca̠­huaniy xla­cata pi̠ ni̠tícu cata­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh tícuya̠ chixcú xla̠ xuani̠t. 3 Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tac­má̠­nalh fariseos huata xlá tatam­pú̠x­tulh y alh a̠laca­tunu. Luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y tajátat xlá xca̠­ma̠t­la̠nti̠y. l2Q Ama̠­ko̠lh fariseos tasí̠­tzi̠lh y tzú­culh tali̠­lac­chu­hui̠nán la̠ta lácu natat­la­huay la̠qui̠ nata­makni̠y Jesús. Nac xlatáma̠t Jesús kantáxtulh hua̠ntu̠ xli̠chuhui̠nani̠t profeta Isaías s1_ Jesús huá­nilh a̠má chixcú hua̠nti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t xmacán: —Huix cuanimá̠n, cas­tonkti mimacán. Acxni̠ xlá stonkli xmacán xli̠­ca̠na pi̠ li̠huana̠ tat­la̠n­tí̠­nilh chuná cumu la̠ makatu. D0 Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠tzinú kalhi̠y lhu̠hua xta­palh cha̠tum cris­tiano ni̠xa­chuná tantum bor­rego. Pus huá chú xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ lak­chá̠n nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ tla̠n ma̠squi lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán. H/  Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Chi̠nchú para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit tantum mibor­re­gojcán, para xlá na̠ pokx tamo­kosa nac aktum pozo, ma̠squi luu lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, ¿lácu pi̠ antá cahuá namak­xte­ká̠tit pi̠ ni̠ la̠li̠­huán cati­ma̠­cu­tútit? /.W Na̠ antá xta­nu̠ma cha̠tum chixcú hua̠nti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t xmacán. Cumu hua̠nti̠ luu ma̠rí xta­si̠­tzi̠niy Jesús xlacán xta­mac­la­ni­putún hua̠ntu̠ tla̠n nata­li̠­ya̠­huay y nata­ma̠­la­capu̠y, y cha̠tum chiné kalhás­quilh: —¿Lácu huix huana, pi̠ lak­chá̠n para nama̠t­la̠n­ti̠cán cha̠tum ta̠tatlá acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán? '-G Jesús la̠li̠­huán alh y antá cha̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán judíos hua̠ntu̠ xuí nac a̠má actzu ca̠chi­quí̠n y antá xlá tánu̠lh. d,A Y na̠chuna li̠túm luu mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ nac­ca̠­huaniy cris­tianos la̠ta túcu tla̠n natat­la­huay nac eé quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán. Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum chixcú hua̠nti̠ csca̠cniko̠ni̠t xmacán (Marcos 3.1‑6; Lucas 6.6‑11) k+O Luu xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín nia̠ aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ huam­putún xli̠­ma̠­peksí̠n Dios anta­nícu chiné tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka: “Ni̠ cla­cas­quín pi̠ caj xma̠nhuá naqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu min­ta­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠mak­ni̠­yá̠tit, pus huata a̠tzinú luu tla̠n naqui­la̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu xla­cata pi̠ nala̠­la­ka­lha­ma­ná̠tit cha̠tum a̠cha̠tum.” Cumu para xli̠­ca̠na xaka­tá̠k­stit xta­chu­huí̠n Dios ni̠tu̠ xca̠­li̠­hua­nítit y ni̠ xca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­pu­túntit a̠ma̠ko̠lh koxu­taní̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ le̠nko̠y cuenta. _*7 Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n cumu para hua­tuní̠n ca̠li̠­mak­xteka Dios catás­cujli ma̠squi acxni̠ lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, pus xali̠­huacá aquit cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n para la̠ta túcu nac­tla­huay eé quilh­ta­macú y ni̠xa­chuná hua̠nti̠ tas­cuja nac pu̠si­culan. #)? Osuchí, ¿na̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit nac xlibro Moisés anta­nícu huan pi̠ a̠ma̠ko̠lh cura hua̠nti̠ tas­cuj­má̠­nalh nac xpu̠­si­culan Dios xlacán ni̠ tajaxa ma̠squi lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, pero tamá ni̠ li̠huancán? 7(g Antá huán pi̠ tamá rey tánu̠lh nac xpu̠­si­culan Dios y hualh a̠má xata­si­cu­la­na̠t­láhu cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠para tzinú xlí̠­huat xuani̠t na̠ ni̠para huá xcompañeros, pero xlá acxtum ca̠tá̠­hualh, huata caj xma̠nhuá xli̠­huatcán xuani̠t cura. '  Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Lácu pi̠ ne̠cxni a̠li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín xta­chu­huí̠n Dios anta­nícu li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ tit­lá­hualh rey David acxni̠ xlá xca̠­ta̠­tzin­csni̠ma xcompañeros? <&q Maka­pi­tzí̠n fariseos hua̠nti̠ na̠ antá xta­mak­sta̠­la­má̠­nalh xlacán taúcxilhli hua̠ntu̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos xtat­la­hua­má̠­nalh y chiné tahuá­nilh Jesús: —¿Túcu xpa̠­la­cata la̠ a̠má min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠tu̠cu taliucxilh­ni̠nán porque xlacán tat­la­hua­má̠­nalh aktum ta­scújut hua̠ntu̠ ni̠ xli̠t­la­huatcán la̠nchú eé quilh­ta­macú? }% u Maktum quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa Jesús chu hua̠nti̠ xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh anta­nícu la̠n xchan­cani̠t trigo. Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos Jesús taúcxilhli a̠má trigo pero cumu aya xta­tzin­c­sni̠y xlacán tzú­culh tai̠y xta­huácat, xta­lak­pekxa y xta­hua­ni̠niy xtalhtzi. c$? Porque a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠x­qui̠yá̠n ni̠para tzinú tuhua tla­huacán, y na̠chuná a̠má tacuca hua̠ntu̠ aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n ni̠para tzinú tzinca le̠ncán.y#k Luu li̠pa̠­xúhu camaka­maklhti̠­nántit quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cma̠sta̠y, y na̠ luu tla̠n camaca­sta̠­látit qui­la­táma̠t, porque aquit xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n cca­tzi̠y y luu xli̠­ca̠na tza­tata qui­nacú; para chuná nala­ta­pa̠­yá̠tit hui­xinín xli̠­ca̠na naca̠­ma̠­ja­xa­yá̠tit mili̠s­tac­nicán. 3"_ Y chi̠nchú hui­xinín hua̠nti̠ aya ca̠maka­tla­kuani̠tán mila­ta­ma̠tcán luu tuhua maklh­ca­tzi̠­yá̠tit lapá̠tit xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cacu­ca­li̠­pítit aktum tzinca tacuca, huata mejor caqui­la̠­lak­míhu aquit la̠qui̠ chuná nac­ca̠­ma̠­ja­xayá̠n. 0!Y Aca­li̠stá̠n ca̠ta̠­chu­huí̠­nalh cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: —La̠ta túcua kalhi̠y Quin­tla̠t hua̠k qui­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t. Aquit Xka­huasa Dios y ni̠tícu luu qui­la­ka­pasa tícu aquit huata caj xma̠nhuá Dios catzi̠y pi̠ aquit Xka­huasa. Y na̠chuna li̠túm ni̠tícu luu catzi̠y lácu luu xta­la­ca­pa̠s­tacni Quin­tla̠t Dios huata caj xma̠n que̠cstu aquit cca­tzi̠y cumu aquit Xka­huasa, y na̠ caj xma̠nhuá nala­ka­pasa hua̠nti̠ aquit nac­ma̠­la­ka­pas­ni̠­putún. t a Papá, luu cli̠­pa̠­xu­huay porque huix chuná lacás­quinti xla­cata pi̠ chuná naqui̠­taxtuy. b= Amá quilh­ta­macú Jesús kalh­ta­hua­ká­nilh Dios y chiné huá: —Papá Dios, cla­ka­chix­cu­hui̠yá̠n porque huix xpu̠­chiná akapú̠n chu ca̠ti­yatni, y cpa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n porque huix ca̠ma̠aktze̠­kuili̠ni xatlá̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu chu hua̠nti̠ lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n la̠qui̠ xlacán ni̠ nataaka­ta̠ksa y huata huá ca̠ma̠aka­ta̠k­sni̠tta a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu ni̠tu̠cu tuncán xka­satcán la̠qui̠ xlacán nata­ka­lha­kax­matá̠n, w Pero chú laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán xli̠­hua̠k cris­tianos, hui­xinín a̠tzinú lanca tapa̠tí̠n naca̠­lak­cha̠ná̠n ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xalac Sodoma. Hua̠nti̠ aya tali̠tlakuani̠t xlatama̠tcán catámilh tajaxa (Lucas 10.21‑22) E Y chi̠nchú hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Caper­naum, ¿hui­xinín ma̠x lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ Dios ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n lanca mim­pu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n? Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠chuná, huata mejor anta­nícu luu xapu̠lhmá̠n nac pu̠pa̠tí̠n naca̠­ma­ca­pin­ca­ná̠tit la̠qui̠ antá naxo­ko̠­nu­ná̠tit. Porque para antá nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Sodoma xac­ti­ca̠t­lá­hualh lac­lanca li̠cá̠cni̠t quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aya lani̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán, a̠má lanca ca̠chi­quí̠n luu tla̠n cahuá lama hasta la̠ la̠nchú. iK Pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta hua̠k naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán cris­tianos, hui­xinín a̠tzinú luu li̠pe̠cua la̠ta naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Tiro y Sidón. gG —¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Corazín, y na̠chuná hui­xinín hua̠nti̠ hui­látit nac Bet­saida! Porque para a̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t quin­ta­scújut hua̠ntu̠ aquit cca̠t­la­huani̠t nac milak­sti̠­pa̠ncán chuná xti­ca̠t­la­huá­calh xamaká̠n quilh­ta­macú nac xaca̠­chi­quí̠n Tiro y Sidón pus xlacán aya maka̠sá cahuá la̠ta xti­ta­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni xa̠huachí aya xti­ta­li̠­ma̠­sí­yulh pi̠ tali̠­pu­huani̠t caj xpa̠­la­cata xta­li̠­lha­ká̠­nalh xatzi­tzeke lháka̠t y na̠ xca̠­liac­tla­hua­pu̠x­tú­calh lhcaca. ! Pus huata Jesús tzú­culh ca̠la­ca­quilh­ni̠­lacá̠n a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n anta­nícu xlá xca̠t­la­huani̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t xta­scújut porque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh xlacán ni̠ xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata pi̠ nata­li̠­pa̠­huán Dios y xlá chiné huá: C Chú aca­li̠stá̠n cmimpá aquit Xata­lac­sacni Chixcú, aquit lac­xtum ctzú­culh ca̠ta̠­hua̠yán y ca̠ta̠­kotnún cati̠hua cris­tianos la̠qui̠ chuná pu̠tum nac­ca̠­ta̠­pa̠­xu­huay, pero huata chú hui­xinín huam­pa­ra­yá̠tit pi̠ mat luu lanca xakotni y mat luu caj xma̠nhuá cliaka­tiyún la̠ta lácu nacua̠yán, xa̠huachí mat hua̠k quiamigos cca̠t­la­huay hua̠nti̠ tama̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos xa̠huá cati̠hua mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n. Pero aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta huí xli̠s­ka­lala Dios antá laca­tancs li̠ta­si­yuma xta­scújut nac xla­táma̠t hua̠nti̠ xli̠­ca̠na aka­ta̠ksma. Ama̠ko̠lh cristianos hua̠nti̠ ni̠ takaxmatputún xtachuhuí̠n Jesús la̠n napa̠ti̠nán (Lucas 10.13‑15) &E Luu xli̠­ca̠na pi̠ chuná li̠tax­tu­yá̠tit hui­xinín hua̠nti̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú lapá̠tit, porque aya qui̠­lachi Juan Bau­tista hua̠nti̠ ni̠ lac­xtum xca̠­ta̠­hua̠yán y ni̠ lac­xtum xca̠­ta̠­kotnún cati̠hua cris­tianos la̠qui̠ naca̠­ta̠­pa̠­xu­huay, pero huata hui­xinín kalhtum xuaná̠tit pi̠ huá xka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. C “Pus ¿túcu luu lacas­qui­ná̠tit? ¡Aquinín aya cca̠­li̠s­ko­li­ni­ni̠tán lac­li̠­pa̠­xúhu tat­lakni xlacan tan­tli̠ní̠n, pero hui­xinín ni̠ tan­tlí̠tit, y na̠ aya cca̠­li̠­quilh­tli̠nín xaya̠ tali̠­pu­huá̠n taquilh­tlí̠n, pero na̠ ni̠para chuná tasátit!” Q ’¿Caj túcu xta̠­chuná tla̠n nac­ta̠­ma̠­lac­xtumi̠y u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú tala­má̠­nalh? Pus caj luu xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh lactzu camán hua̠nti̠ taka­ma̠­nan­ta­huilay nac plaza y tzucuy talak­qui­lhán xcompañeros: \1 Hua̠nti̠ taka­lhi̠y xta­ke̠ncán pus cataaká­ta̠ksli eé tachu­huí̠n. + Ma̠squi hui­xinín ni̠ luu caca̠­naj­la­pu­tútit quin­ta­chu­huí̠n pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ tamá Juan Bau­tista hua­tiyá a̠má pro­feta Elías hua̠nti̠ tihua­ní­calh o tima̠­lac­nú̠­calh pi̠ namim­paray a̠maktum. wg Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aya tati̠­tax­tuni̠t pro­fetas xa̠huá a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ tima̠x­quí̠­calh Moisés, luu acxtum hua̠k hua­tiyá xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh la̠ta lácu Dios xamaj huili̠y xasa̠sti xta­péksi̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú, hua̠k chu­na­tiyá timin­ko̠­chitá hasta la̠ u̠tímilh Juan. ve ’Hasta la̠ta titzú­culh akmu­nu̠nún Juan Bau­tista hasta lá ca̠lacchú lhu̠hua hua̠nti̠ talak­tzak­sa­má̠­nalh xla­cata pi̠ juerza nata­ma̠­kan­taxti̠y a̠má lak­táxtut y tata­nu̠­má̠­nalh nac xta­péksi̠t Dios, porque xlacán juerza tat­la­hua­ni­má̠­nalh ni̠ tata­chokoy hasta tla̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá. N Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta xli̠­pu̠tum pro­fetas hua̠nti̠ tita­qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú ni̠m­para cha̠tum tícu anani̠t hua̠nti̠ a̠tzinú lanca xta­scújut xma̠x­qui̠­cani̠t cumu la̠ xlá Juan Bau­tista. Pero ma̠squi chuná, chú na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ cati̠hua cris­tiano ma̠squi ni̠tu̠cu xkásat hua̠nti̠ Dios namaka­maklhti̠nán nac xasa̠sti xta­péksi̠t hua̠ntu̠ xli̠­chu­hi̠nán Juan, pus huata namaka­tla­ja­pa­racán Juan porque xlá hasta a̠tzinú liactay naka­lhi̠y xta­scújut. L Porque hua­tiyá tamá Juan Bau­tista hua̠nti̠ li̠chu­hui̠nán Dios nac xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán:Aquit cmacá̠n qui­lac­scujni hua̠nti̠ napu̠­la­niyá̠n,
la̠qui̠ xlá naca̠x­tla­hua­ni­ti̠­lhayá̠n min­tiji. b= Bueno, ¿pero túcu chi̠nchú luu qui̠ucxílhtit? ¿Lácu pi̠ xuc­xilh­pu­tu­ná̠tit cha̠tum pro­feta? Cumu para huá qui̠­pu­tzátit pus li̠huaca tla̠n porque aquit luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na tamá chixcú hua̠nti̠ hui­xinín qui̠ucxílhtit a̠tzinú tlak lanca ma̠x­qui̠­cani̠t xli̠­ta­scújut ni̠xa­chuná cumu la̠ xca̠­ma̠x­qui̠­cani̠t xli̠­tas­cu­jutcán xli̠­hua̠k xalak­maká̠n pro­fetas. ~u Pus cumu para ni̠huá, ¿túcu chi̠nchú qui̠ucxílhtit? Osuchí, ¿pi̠ qui̠ucxílhtit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu lacuán lháka̠t li̠lha­ka̠­nani̠t? Porque hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ hua̠nti̠ tali̠­lha­ka̠nán lacuán li̠ta­ca̠xta̠y lháka̠t antá xlacán tahui­lá̠­nalh nac xchiccán lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n. 5 c Acxni̠ aya taanko̠lh xlac­scujni Juan, huata Jesús huá tzú­culh li̠chu­hui̠nán Juan nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: —Acxni̠ chicá tiqui̠­látit nac desierto, ¿túcu tiqui̠­pu­tzátit, osu túcu qui̠ucxílhtit? ¿Lácu pi̠ qui̠ucxílhtit hui­xinín cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xta̠­chuná cumu la̠ kantum ká̠ti̠t hua̠ntu̠ la̠n akxmu̠t­ya̠­huani̠t uú̠n? N  Pero na̠ cahua­nítit Juan pi̠ luu ca̠na li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y a̠má chixcú hua̠nti̠ ni̠ naqui­li̠­lac­la­ta̠yay acxni̠ chú aya li̠huana̠ catzi̠­ni̠ttá tícu aquit.  ' Na̠ cali̠­ta̠­chu­hui̠­nántit pi̠ hua̠nti̠ laka­xo̠kó̠n xta­huani̠t chú aya tla̠n tala­ca­hua̠nán, na̠chuná hua̠nti̠ xta­lu̠n­tu̠­hua­nani̠t chú aya tla̠n tat­la̠­huán, xa̠hua hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y a̠má li̠xcáj­nit tzitzi hua­nicán lepra chú hua̠k tatat­la̠n­ti̠­má̠­nalh; na̠chuná hua̠nti̠ xaaka­ta̠pa xta­la­má̠­nalh cris­tianos chú aya tla̠n takax­mata. Y hasta na̠chuná maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ aya xta­ni̠ni̠t chú cca̠­ma̠­la­cas­ta­cuani̠ma nac ca̠li̠ní̠n, y chi̠nchú hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n tala­má̠­nalh cris­tianos pus xlacán cca̠­liakchu­hui̠­na­ni­ma̠­náhu pu̠lactum xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ naca̠­lak­ma̠xtuy. bl~s}{Aykwv ssEqipLnl.ihgfyeAdcKaI`^[ZXVUTRQPONKJIHGF>;:9817^65n4j32110.^--=+*[)h'p&%%##! 6we4n C ~ DVQQlaB;Ni̠tu̠ caca̠­hua­nítit, cata­la­ke̠lh, porque xlacán caj xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ laka­tzí̠n hua̠nti̠ tape­ke­chi­pa­le̠­má̠­nalh a̠maka­pi­tzi̠n­li̠túm xta̠­la­ka­tzi̠ncán. Pero para cha̠tum laka­xo̠ko peke­chi­pa­le̠m­putún hua̠nti̠ na̠ laka­xo̠ko, luu laca­tancs pi̠ ni̠para mákat cati­tat­lá̠­hualh y xlac­xtumcán xcha̠­tiycán nata­ta­mo­kosa anta­nícu luu tan­quilh­ta̠lhmá̠n. |Aq Huata xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­hua̠k a̠má tachaná̠n hua̠ntu̠ ni̠ huá chani̠t Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n, luu laca­tancs pi̠ amá̠­calh ca̠pu­lhu­makan­cán pu̠tum xtan­káxe̠k. @{ Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné tahuá­nilh: —Ama̠­ko̠lh fariseos ni̠tlá̠n tat­lá­hualh acxni̠ takax­mat­ko̠lh min­ta­chu­huí̠n huata caj taliaka­sí̠­tzi̠lh. (?I Ni̠ huá hua̠ntu̠ quilh­tanu̠y y kotuay cha̠tum cris­tiano ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n y xca­jua̠lay xli̠s­tacni, sinoque hua̠ntu̠ tax­tu­ya̠chi nac xquilhni acxni̠ chu­hui̠nán, pus huá xlá ma̠x­ca­jua̠li̠y xli̠s­tacni porque ni̠ lakati̠y Dios. >>u Aca­li̠stá̠n chú Jesús hua̠k ca̠ta­sá­nilh cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: —Cakax­páttit u̠má quin­ta­chu­huí̠n y li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit: J=  Pus luu laca­tancs pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi quin­ta­la­ka­chix­cú­hui̠lh,
porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlacán tali̠­ma̠­pek­si̠nán catat­lá­hualh cris­tianos,
hua̠k caj xtas­ma­ni̠ncán lac­chix­cu­huí̠n y ni̠huá hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t. O<Uma̠­ko̠lh cris­tianos caj luu xma̠n xquilh­nicán tali̠­chu­hui̠nán acxni̠ tahuán pi̠ mat quin­ta­li̠­pa̠­huán y quin­ta­la­ka­chix­cu­hui̠y,
pero huata antá nac xna­cujcán luu tunuj tala­ca­pa̠s­tacni tahui­li̠ni̠t, y chuná chú quin­ta­li̠­ma̠­la­ka­maka­tli̠niy. X;)¡Xli̠­ca̠na xlá pi̠ hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! Luu laca­tancs ma̠lu­lokni̠t pro­feta Isaías acxni̠ chiné titzók­nulh nac li̠kalh­ta­huaka caj mim­pa̠­la­ca­tacán: 9:ky xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ chuná tahuán luu laca­tancs tahuam­putún pi̠ tla̠n niaj ne̠c­xnicú cati­ta­mak­tá̠­yalh xtla̠tcán xa̠huá xtzicán. A9{Pero chi̠nchú hui­xinín kalhtum ma̠lu­lo­ká̠tit pi̠ ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n acxni̠ hua­ná̠tit xla­cata pi̠ cha̠tum chixcú tla̠n nahuaniy xtla̠t osuchí xtzí: “La̠nchú ni̠lay cmak­ta̠­yayá̠n ma̠squi xac­mak­ta̠­ya­putún porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cka­lhi̠y actzú hua̠k huá cma̠­lac­nu̠­nini̠t Dios xla­cata nac­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y y huá chú nacma̠xqui̠y”; '8GPorque hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios chiné tíhua: “Capa̠xqui y cala­ka­lhá­manti min­tla̠t chu mintzí, pero hua̠nti̠ nata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y xtla̠t osuchí xtzí y para cala̠huá nahuaniy, tamá chixcú luu mini̠niy pi̠ maktum cani̠lh.” e7CPero Jesús na̠ chuná ca̠ka­lhás­quilh aktum tachu­huí̠n: —Y chi̠nchú hui­xinín, ¿túcu xpa̠­la­cata li̠ka­lha­kax­pat­ma­ka­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit y huata caj xma̠nhuá tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ caj me̠c­stucán min­tas­ma­ni̠ncán? Z6-—¿Túcu xpa̠­la­cata tama̠­ko̠lh min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n caj luu taka­lha­kax­mat­makán hua̠ntu̠ mini̠­tan­chitá xtas­ma­ni̠ncán xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán? Porque xlacán ni̠ xli̠­ca̠na taca̠c­ni̠­naniy Dios cumu ni̠ tat­la­huay hua̠ntu̠ cli̠s­ma­ni̠­ni̠­táhu ctla­hua­yá̠hu xla­cata pi̠ luu li̠huana̠ nama­ca­ma̠­hua­ca­cana chú­chut acxni̠ nia̠ hua̠­yana. d5 CMaktum quilh­ta­macú talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús maka­pi­tzí̠n fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén, y chiné taka­lhás­quilh: c4?$Maka­pi­tzí̠n tas­quí­nilh li̠tlá̠n xla­cata pi̠ caca̠­má̠x­qui̠lh tala­cas­quín ca̠na̠caj xtam­pek­stá̠n clháka̠t nata­xa­maniy a̠ma̠ko̠lh ta̠tat­laní̠n, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taxa­má­nilh clháka̠t Jesús hua̠k tatat­lá̠n­ti̠lh ma̠squi la̠tachá túcuya̠ tajátat xca̠­ka­lhi̠y.,3Q#Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh cris­tianos antá xalaní̠n tala­ká­pasli pi̠ huá Jesús hua̠nti̠ xchini̠t xlacán tuncán tali̠­chu­huí̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n y la̠li̠­huán tali̠­mí­nilh xli̠­hua̠k xta̠­tat­lacán anta­nícu xlaya Jesús. +2O"Acxni­tiyá chú la̠li̠­huán tzú­culh tapa̠­ta­cuta a̠má pupunú y antá tácha̠lh nac xapu̠­la­tama̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Gene­saret. ~1u!Y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos hua̠nti̠ xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac barco la̠li̠­huán tala­ka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n Jesús y chiné tahuá­nilh: —¡Xli̠­ca̠na la̠n­chujcú aquinín cta­lu­lo­ká̠hu pi̠ huix Xka­huasa Dios! Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y ta̠tatlaní̠n xalac Genesaret (Marcos 6.53‑56) ]03 Acxni̠ chú xlacán tatá­ju̠lh nac barco a̠má uú̠n tuncán tácacsli. Y/+Acxni­tiyá chú Jesús maca­chí­palh, y chiné huá­nilh: —¡Cará kahua! Chi̠nchú cumu huana qui­li̠­pa̠­huana, ¿lácu chú li̠lac­pú­huanti pi̠ aquit ni̠ cac­ti­mak­ta̠yán? .Pero acxni̠ xlá maklh­cá­tzi̠lh pi̠ luu tli­hueke la̠ta xmima uú̠n juerza lak­lhpé̠­cualh tzinú, y cumu tzú­culh lak­tzanka̠y nac chú­chut xlá chiné qui­lhá­nilh: —¡Quim­pu̠­chiná Jesús, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­mak­ta̠ya! {-oJesús chiné huá­nilh: —Pus catu̠x­ca̠ni, la̠li̠­huán cala­ca­pala y catat. Amá Pedro la̠li̠­huán tacutli nac barco y na̠chuná tzú­culh kalh­tla̠­huán chú­chut la̠qui̠ namín ta̠la̠­pa̠x­toka Jesús. ,!Pedro xakát­li̠lh y chiné qui­lhá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, cumu para xli̠­ca̠na huix hua̠nti̠ támpa̠t pus chú na̠ caquin­ta­sa­nipi la̠qui̠ na̠ tla̠n nac­tla̠­huán nac xkalhni chú­chut hasta anta­nícu huix ya̠pi. 5+cPero Jesús ca̠xa­kát­li̠lh y chiné ca̠huá­nilh: —¡Cata­ca­májtit, ni̠ cape̠­cuántit, porque aquit Jesús hua̠nti̠ cca̠­la­ka­ma̠­chá̠n! j*MAcxni̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taúcxilhli pi̠ xlá xkalh­tla̠­huama chú­chut xlacán la̠n tapé̠­cualh y chiné tzú­culh tahuán: —Tamá xlá ma̠x caj ni̠n quin­ca̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠má̠n. ;)oAcxni̠ chú aya cxka­ka­ti̠­lhako̠y Jesús tzú­culh ca̠ma̠­la­ca­tzu­hui̠niy xbarco, pero huata xlá antá xkalh­tla̠­huan­ti̠­lhay chú­chut nac pupunú. ](3Chi̠nchú a̠má barco hua̠ntu̠ xta­pu̠amá̠­nalh xdis­cí­pulos aya xke̠ita̠t­lani̠t pupunú, pero caj xamaktum li̠pe̠cua la̠ta tzú­culh u̠nún y a̠má barco li̠pe̠cua la̠ta xma̠­la­kas­pit­putún xli̠t­li­hueke ta̠ke­ya̠­huaná porque luu antá xma̠­la­ka­tancs xta­hui­la­ma̠chi palha uú̠n. '!Acxni̠ chú pu̠tum taanko̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos, xlá tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n la̠qui̠ antá sacstu nakalh­ta­hua­kaniy Quin­tla̠­ticán Dios. Acxni̠ chú luu aya li̠huana̠ ca̠tzi̠­suanko̠lh antacú xlá xlaya sacstu. L&Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos xla­cata pi̠ cata­tá­ju̠lh nac aktum barco la̠qui̠ xlacán pu̠lh huá nata­pa̠­ta­cu­ta̠chá chú­chut, y hasta aca­li̠stá̠n xlá xámaj ca̠lak­chá̠n porque a̠cu xca̠­hua­nima a̠ma̠ko̠lh cris­tianos pi̠ cataalhá nac xchiccán. %yAma̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahuá̠­yalh ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh cris­tianos caj la̠ta maya̠ lac­chix­cu­huí̠n, tunuj cuenta lac­chaján y lactzu camán. Jesús kalhtla̠huán pupunú (Marcos 6.45‑52; Juan 6.16‑21) ]$3Hua̠k tahuá̠­yalh y la̠n tákasli, pero aca­li̠stá̠n xlacán tama̠­tza­mapá pa̠cu̠tiy cana̠sta xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu xa̠huá squi̠ti hua̠ntu̠ aka­tá̠x­tulh. ##?Jesús ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ antá cata­táhui nac ca̠se­ketni. Aca­li̠stá̠n chú xlá ca̠tí­yalh a̠má mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xa̠huá tantiy squi̠ti, xlá tala­ca­yá̠­hualh nac akapú̠n, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios a̠má tahuá y ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos, xlacán tama̠akpi­tzí­nilh xli̠­hua̠k cris­tianos. d"AJesús ca̠hua­nipá: —Pus aver, uú cali̠­tátit hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit. e!CXlacán takalh­tí̠­nalh: —Pero, ¿lácu chú aquinín nac­ca̠­li̠­ma̠­hui̠­yá̠hu? Porque ni̠ lhu̠hua cka­lhi̠­yá̠hu cax­ti­lá̠n­chahu caj xma̠n mac­qui­tzis xa̠hua tantiy squi̠ti.  Huata Jesús ca̠huá­nilh: —Pus ni̠ luu xla­ca­squinca para nícu nataán huata hui­xinín ma̠n caca̠­ma̠­huí̠tit. taHua­tiyá a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aya xamaj ca̠puc­suán xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús talák­milh y chiné tahuá­nilh: —La̠nchú aya ko̠ta­nu̠­ko̠lh y amajá tzi̠­suán, xa̠huachí uú lacatzú ni̠tícu hui­la­kó̠­calh. Huata mejor caca̠­huani u̠ma̠ko̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ cataalhá nac xchiccán osuchí anta­nícu tahui­lá̠­nalh lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n la̠qui̠ antá nata­ta­ma̠­huay hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán. oWAcxni̠ chú Jesús tacutli nac barco úcxilhli pi̠ luu lhu̠hua cris­tianos xta­kalh­ka­lhi̠­má̠­nalh. Xlá ca̠la­ka­lhá­malh y ca̠cu­chí̠­nilh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠­mini̠t xta̠­tat­lacán. {o Acxni̠ Jesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xak­spu­lani̠t Juan huata xlá na̠ tatam­pú̠x­tulh anta­nícu xlama y táju̠lh nac aktum barco, alh sacstu anta­nícu luu ca̠tzi­yanca. Pero lhu̠hua cris­tianos xala cani̠hua ca̠chi­qui̠ní̠n acxni̠ tacá­tzi̠lh anta­nícu xamaj cha̠n a̠má barco xlacán táalh tapu­tzay pero caj tat­la̠­huaalh. _7 Y caj li̠puntzú tachilh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Juan, tále̠lh xti­yat­li̠hua y tamá̠c­nu̠lh. Aca­li̠stá̠n chú talá­kalh Jesús y tali̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xlá xak­spu­lani̠t Juan. Jesús ca̠ma̠hui̠y akquitzis mi̠lh cristianos (Marcos 6.30‑44; Lucas 9.10‑17; Juan 6.1‑14) #? Y aca­li̠stá̠n chú pu̠li̠­mínca pektum pula̠tu, maca­ma̠x­quí̠­calh a̠má tzuma̠t, y a̠má tzuma̠t maca­ma̠x­qui̠pá xlá xtzí. wg y na̠ ma̠pek­sí̠­nalh pi̠ capix­ca̠c­tí̠­calh xak­xa̠ka Juan Bau­tista nac pu̠la̠­chi̠n. :m Acxni̠ chuná káx­matli a̠má rey Herodes hua̠ntu̠ xla­cas­quín a̠má tzuma̠t xlá luu snu̠n li̠púhua. Pero cumu aya xapu̠lhá xli̠­ta̠­ya­nini̠t pi̠ nama̠x­qui̠y la̠tachá túcu nas­quiniy, y na̠chuna li̠túm hua̠k xta­kax­mat­nini̠t hua̠nti̠ antá mac­xtum xca̠­tá̠hui hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t pus huata xlá li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cama̠x­quí̠­calh; dAPero cumu a̠má tzuma̠t aya li̠huana̠ xakas­tac­ya̠­huani̠t xtzí, chiné huá­nilh Herodes: —Aquit cla­cas­quín pi̠ la̠n­chuj­tuncán xqui­ma̠xqui nac pektum pula̠tu xak­xa̠ka Juan Bau­tista. Hasta ma̠lac­nú̠­nilh xla­cata pi̠ nama̠x­qui̠y la̠tachá túcu xlá nas­quiniy hua̠ntu̠ xlá nala­kati̠y. J Pero acxni̠ ma̠ká­tzi̠lh xca̠ta la̠ta xla­ca­chini̠t a̠má Herodes, huá chú xtzuma̠t Herod­ías alh tan­tli̠y antá nac xla­ca­ti̠ncán pu̠tum hua̠nti̠ quilh­xtum xta­hui­lá̠­nalh nac mesa hua̠nti̠ xta­ma­kua̠ya­má̠­nalh y huata Herodes luu laká­ti̠lh la̠ta xlá tán­tli̠lh. RHuata rey Herodes xmak­ni̠­putún Juan pero xlak­lhpe̠­cuamparay chú porque la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos xca­tzi̠cán pi̠ Juan huá xli̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. 5cporque xlá ni̠tlá̠n tlá­hualh hua̠ntu̠ maktum quilh­ta­macú tihuá­nilh Juan: —Ni̠tlá̠n la̠n­tamá lápa̠t, ni̠ mili̠­ta̠­ta­huílat miya̠stá. yHuá chuná xlá xli̠­huán porque tamá Herodes huá xma̠­chi­pi̠­nani̠t Juan y tachí̠n tilé̠n­calh nac pu̠la̠­chi̠n. Huá chuná li̠t­lá­hualh caj xpa̠­la­cata Herod­ías hua̠nti̠ xpusca̠t xuani̠t xta̠Felipe, NHuata xlá chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ antá xta­ta̠s­cuj­má̠­nalh: —Tamá hua̠nti̠ hua­nicán Jesús cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ huá Juan Bau­tista, ma̠x lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n y mimpá nac ca̠quilh­ta­macú, pus por eso chuná ca̠li̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut.  /Rey Herodes hua̠nti̠ xuí li̠go­ber­nador nac Gali­lea acxni̠ xlá lák­cha̠lh tachu­huí̠n la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán Jesús. O :Pus caj huá u̠má xpa̠­la­cata ni̠ lhu̠hua ca̠li̠t­lá­hualh lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut antá nac xlak­sti̠­pa̠ncán porque xlacán ni̠ xta­li̠­pa̠­huán.~u 9Pus caj huá tamá xpa̠­la­cata xna­ta̠­chi­quí̠n ni̠ xta­li̠­ca̠­naj­laniy. Huata Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Cha̠tum pro­feta la̠tachá nícu an hua̠k ca̠naj­la­nicán y li̠pa̠­huancán, pero acxni̠ chú cha̠n nac xca̠­chi­quí̠n xa̠huá nac xchic, antá ni̠para tzinú ca̠naj­la­nicán hua̠ntu̠ xlá li̠chu­hui̠nán.   8Y na̠ chuná maka­pi­tzí̠n xna­ta̠lán lac­tzu­maján na̠ antá uú tahui­lá̠­nalh y ca̠la­ka­pa­sá̠hu. ¿Tícu chi̠nchú ma̠x­qui̠ni̠t cahuá xli̠s­ka­lala hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n? j M 7Pus huá eé xka­huasa tamá car­pin­tero José xuani̠t, y chi̠nchú xtzí hua­nicán María, xa̠huachí na̠ ca̠la­ka­pa­sá̠hu xli̠­ta­la­ka­pasni ca̠hua­nicán San­tiago, José, Simón xa̠huá Judas. N  6Y antá cha̠lh nac xca̠­chi­quí̠n anta­nícu xlá cstacni̠t. Antá chú tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac xpu̠­si­cu­lancán judíos hua̠ntu̠ xuí antá, y la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos caj cacs xta­li̠­la­ca­huán xta­chu­huí̠n y chiné xta­huán: —¿Nícu cahuá catzí̠­nilh pu̠tum a̠má lanca tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ catzi̠y eé chixcú? ¿Lácu cahuá li̠ka­lhi̠y tamá li̠t­li­hueke xla­cata pi̠ tla̠n naca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xlá ca̠t­la­huay?  + 5Acxni̠ Jesús chuná ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nan­ko̠lh u̠má takalh­chu­huí̠n xlá na̠ acxni­tiyá alh a̠laca­tunu. " = 4Huata xlá chiné ca̠hua­nipá: —Cumu para chuná pus mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ luu li̠huana̠ li̠kalh­ta­hua­kani̠t hua̠ntu̠ la̠ta xuí xamaká̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y la̠qui̠ chú tancs naaka­ta̠ksa la̠ta lácu Dios lacas­quín nala­ta­pa̠­yá̠tit nac xasa̠sti xta­péksi̠t mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán cris­tianos hua̠nti̠ luu li̠huana̠ li̠kalh­ta­hua­kama y laka­pasma xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ akstítum nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu xasa̠sti xta­péksi̠t. Pus luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum rico chixcú hua̠nti̠ xpu̠­chiná aktum chiqui hua̠nti̠ catzi̠y lácu ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n tala­ca­pa̠s­tacni y acxtum ta̠ma̠­la­cas­tuca hua̠ntu̠ la̠nchú huí xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni. Jesús amparay nac Naza­ret (Marcos 6.1‑6; Lucas 4.16‑30) a ; 3Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —¿Pi̠ hua̠k aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­nimá̠n? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —¡Jéje, hua̠k caka­ta̠k­sá̠hu! eC 2Huá chú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit taka­lhi̠y xta­pu­hua̠ncán pus huá naca̠­ma­ca̠ncán nac lhcúya̠t la̠qui̠ antá nata­tasay y nata­ma̠­lac­sa̠ni̠y xta­tzancán caj xpa̠­la­cata a̠má li̠pe̠cua tapa̠tí̠n. Luu li̠pa̠xúhu a̠má hua̠nti̠ hua̠k akata̠ksa xtapéksi̠t Dios 'G 1Pus na̠chuná naqui̠­taxtuy acxni̠ nas­puta ca̠quilh­ta­macú, a̠ma̠ko̠lh ángeles nata­mi­na̠chá nac akapú̠n la̠qui̠ naca̠­ma̠­paj­pi­tzicán hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ lacuán xta­pu­hua̠ncán. / 0Acxni̠ chú aya tatzamay pu̠sa­kajú̠n la̠ta lhu̠hua squi̠ti xta­hua­ca­ni̠­tanchá a̠ma̠ko̠lh squi̠­ti̠­naní̠n tasa­ka­cutuy nac xquilhtú̠n chú­chut, antá chú xlacán culucs tala­ka­ta­huilay tzucuy talac­saca squi̠ti. Hua̠ntu̠ xala­cuán squi̠ti li̠huana̠ tapu̠­ma̠­qui̠y can­astas, y hua̠ntu̠ ni̠ xala­cuán xlacán ni̠ talén huata caj tamakán. eC /’Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios na̠ luu xta̠­chuná amaj qui̠­taxtuy cumu la̠ pu̠sa­kajú̠n acxni̠ maju̠cán nac kalh­tu̠­choko y ti̠pa̠­katzi la̠tachá túcuya̠ squi̠ti hua̠k ti̠tiyay. { .Pero para chú naqui̠­maclay aktum hua̠ntu̠ luu xatlá̠n y xlá tancs catzi̠y pi̠ ni̠tu̠ anán hua̠ntu̠ xta̠­chuná xli̠­li̠­la­káti̠t, huata xlá la̠li̠­huán an nac xchic, ca̠s­ta̠ko̠y la̠tachá túcua kalhi̠y la̠qui̠ chú chuná tla̠n nata­ma̠­huay a̠má xatlá̠n perla. Xtapéksi̠t Dios na̠ luu xta̠chuná cumu la̠ pu̠sakajú̠n T! -’Na̠chu­na­li̠túm a̠má hua̠nti̠ huacu kax­mata la̠ta li̠chu­hui̠­nancán xasa̠sti xta­péksi̠t Dios y xlá luu lakati̠y, luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ sta̠nán y tama̠­huanán y putzat­la̠­huán lacuán perlas, pero hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na xala­cuán. jM ,’Hua̠nti̠ huacu kax­mata pi̠ li̠chu­hui̠­nancán xasa̠sti xli̠­ma̠­peksí̠n Dios y luu lakati̠y pus xlá luu xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ a̠má chixcú hua̠nti̠ maclay lhu̠hua tumi̠n hua̠k xla oro hua̠ntu̠ xma̠c­nu̠­cani̠t ctíyat nac aktum par­cela. Acxni̠ chú cátzi̠lh pi̠ chuná huata xlá la̠li̠­huán ma̠c­nu̠­paray a̠má tumi̠n y luu ya̠ tapa̠­xu­huá̠n naán nac xchic y nas­ta̠ko̠y hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y la̠qui̠ chú tla̠n nata­ma̠­huay a̠má par­cela. Xtapéksi̠t Dios xta̠chuná li̠taxtuy cumu la̠ tapara̠xla perla 6e +Y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ talak­tzak­sa­má̠­nalh juerza tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ Dios lakati̠y xlacán luu li̠pe̠cua la̠ta nata­maca­xka­ke̠­na­na̠chá nac xpu̠­ma̠­peksí̠n Quin­tla̠­ticán Dios xta̠­chuná cumu la̠ chi­chiní. ¡Para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán pus cakax­páttit! Xtapéksi̠t Dios xta̠chuná cumu la̠ lhu̠hua tumi̠n [/ *Xlacán antá naca̠­ta­mac­pu̠cán nac lanca lhcúya̠t hua̠ntu̠ huí nac pu̠pa̠tí̠n la̠qui̠ antá nata­tasay y nata­ma̠­lac­sa̠ni̠y xta­tzancán caj xpa̠­la­cata xta­pa̠­ti̠ncán. J  )Aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­ca̠­macá̠n quiángeles la̠qui̠ nata­ma̠­mac­xtumi̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tama̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianoscán, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán. |~q (Chuná cumu la̠ tla­huacán a̠má li̠cúxtut acxni̠ xka̠­nancán, pu̠lh huá li̠cúxtut pulhucán, li̠huana̠ ma̠mac­xtu­mi̠cán y lhcu­yucán, pus na̠chuná chú naqui̠­taxtuy acxni̠ nas­putcán nac ca̠quilh­ta­macú. }  'Y chi̠nchú a̠má hua̠nti̠ luu ma̠rí si̠tzi̠niy xpu̠­chiná tachaná̠n pus hua­tiyá tamá akska­huiní. Amá li̠x­ká̠nat huá hua­ni­putún la̠ta lácu nas­puta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú; y a̠ma̠ko̠lh xka̠­naní̠n hua̠nti̠ naca̠­ma­ca­mincán xla­cata nata­ma̠­mac­xtumi̠y hua̠ntu̠ aya xalí̠xka̠t pus xlacán huá ángeles. t|a &Y chi̠nchú a̠má ca̠tu­huá̠n pus huá la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. Amá xatlá̠n li̠chánat huá tali̠­taxtuy hua̠nti̠ taca̠­naj­lani̠t quin­ta­chu­huí̠n y tata­pek­si̠niy Dios; y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xali̠xcáj­nit li̠cúxtut huá xlacán tali̠­taxtuy hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy akska­huiní. {' %Huata xlá chiné ca̠huá­nilh: —Amá chixcú hua̠nti̠ chalh xatlá̠n li̠chánat pus hua­tiyá aquit Xata­lac­sacni Chixcú. kzO $Acxni̠ Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ cataalhá nac xchiccán xlá na̠ alh nac chiqui anta­nícu nata­mak­xteka. Acxni̠ tácha̠lh, xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n chiné tahuá­nilh: —Xtlahua lanca li̠tlá̠n xqui­la̠­hua­níhu hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má xata­kalh­chu­huí̠n li̠xcáj­nit li̠cúxtut hua̠ntu̠ xpulhni̠t nac xlak­sti̠pá̠n xala­cuán li̠chánat hua̠ntu̠ xchan­cani̠t nac ca̠tu­huá̠n. =ys #Pus huá chuná li̠t­lá­hualh la̠qui̠ nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Isaías nac li̠kalh­ta­huaka acxni̠ chiné tzók­nulh:Acxni̠ aquit nac­chu­hui̠nán, catu̠huá hua̠ntu̠ nac­ca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy quin­ta­chu­huí̠n;
lhu̠hua hua̠ntu̠ lacuán tala­ca­pa̠s­tacni nacuán
hua̠ntu̠ xtaaktze̠k­ta­hui­lani̠t hasta la̠ta Dios tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú. Jesús ma̠lacapu̠tuncuhui̠y hua̠ntu̠ huaniputún a̠má xali̠xcájnit li̠cúxtut x "Y Jesús acxni̠ xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos anka­lhí̠n caj catu̠huá xca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy, y ni̠tu̠ xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y para ni̠ juerza huí tu̠ naca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy. =ws !Na̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠pá eé takalh­chu­huí̠n: —Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná ámaj tala­ka­pun­tumi̠y cumu la̠ lay actzu leva­dura acxni̠ cha̠tum pusca̠t ta̠lak­ko­chi­pa̠s­pita pa̠tutu tapu̠lhca harina; a̠má leva­dura laka­siyu tzucuy tla­huay xta­scújut hasta caní nama̠­ko­nuko̠y xli̠­hua̠k xli̠­lanca a̠má xata­lakmún harina. Jesús ma̠kantaxti̠y hua̠ntu̠ titzóknulh profeta Isaías (Marcos 4.33‑34) mvS Xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má xtalhtzi quihui hua̠ntu̠ a̠tzinú luu actzú la̠ta xli̠­hua̠k li̠cúxtut hua̠ntu̠ lac­lanca tas­taca, pero ma̠squi chuná acxni̠ xlá li̠huana̠ pún luu laca­pala tzucuy staca, hasta caní lanca quihui huán; y luu lhu̠hua kalhi̠y xmak­xpi̠ní̠n, y hasta lactzu spu̠n hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n antá xlacán tla̠n tla­huay xma̠­se­kecán nac xca̠­mak­xpi̠ní̠n. Xatakalhchuhuí̠n levadura (Lucas 13.20‑21) Du Jesús na̠ ca̠hua­nipá eé takalh­chu­huí̠n: —Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠tzu­qui̠ma nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná naqui̠­taxtuy cumu la̠ staca a̠má aktum xali̠­chánat quihui hua̠ntu̠ hua­nicán mos­taza acxni̠ cha̠tum chixcú chan nac xpar­cela. ~tu Huata mejor xatlá̠n lacx­tum catas­tac­ke̠lh hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta pu̠tum nata­ma̠­mac­xtumi̠y quin­ta­chaná̠n xla­cata pi̠ pu̠lh huá napu­lhucán hua̠ntu̠ xali̠xcáj­nit li̠cúxtut y tunuj napa̠­chi̠cán la̠qui̠ naca̠­lac­lhcu­yu­hui­li̠cán, y aca­li̠stá̠n chú nama̠­mac­xtu­mi̠cán trigo y antá nama̠­qui̠cán nac quim­pú̠­cuxi.” Xatakalhchuhuí̠n xali̠chánat mostaza (Marcos 4.30‑32; Lucas 13.18‑19) 8si Pero xlá ca̠huá­nilh: “Ni̠chuná cat­la­huátit, chicá para xamaktum acxni̠ hui­xinín pulhu­pá̠tit nahuán li̠cúxtut na̠ napu­lhu­yá̠tit a̠má trigo. 6re Xpu̠­chiná a̠má tachaná̠n chiné ca̠huá­nilh: “Cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ hua̠nti̠ luu quin­ca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n chuná quin­ca̠t­la­hua­ni̠tán.” Xlacán tahua­nipá: “¿Lácu chi̠nchú huana, pi̠ caná̠hu pulhu­ma­ka­ná̠hu tamá li̠xcáj­nit li̠cúxtut?” 4qa Ama̠­ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ antá xtas­cuj­má̠­nalh la̠li̠­huán táalh tahuaniy xpat­roncán: “Patrón, nac min­ca̠­tu­huá̠n anta­nícu huix ticha­ná̠­nanti luu lacuán xuani̠t mili̠­chánat, ¿nícu chi̠nchú minchá a̠má xali̠xcáj­nit li̠cúxtut?” p5 Acxni̠ a̠má trigo stacli y tzú­culh tahuacay xta­huácat na̠ hasta acxnicú tzú­culh tasiyuy xaní­cuma̠ caj li̠xcáj­nit li̠cúxtut. doA Y li̠huán xtalh­ta­ta­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cha­na̠­naní̠n ca̠tzi̠sní tze̠k tanu̠chi cha̠tum hua̠nti̠ csi̠­tzi̠niy xpu̠­chiná a̠má pú̠cuxtu y antá xlá tzú­culh xpu­yu­makán catu̠huá hua̠ntu̠ ni̠ lacuán li̠cúxtut nac xlak­sti̠­pa̠ncán trigo; acxni̠ chuná tla­hua­ko̠lh la̠li̠­huán alh. 0nY Jesús ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nampá eé takalh­chu­huí̠n: —Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ lacuán li̠chánat hua̠ntu̠ cha̠tum chixcú chalh nac xca̠­tu­huá̠n. sm_ Y huata a̠má tachaná̠n hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat huá xlacán tali̠­taxtuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, xlacán tat­la­huay hua̠ntu̠ antá ca̠li̠­ma̠­peksi̠y y chuná xlacán lhu̠hua hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­siyuy xta­hua­catcán. Maka­pi­tzí̠n xta̠­chuná a̠ma̠ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tamá̠s­ta̠lh aktum cientu xtalhtzi caj la̠ta akatum, y maka­pi­tzí̠n xta̠­chuná cumu la̠ ti̠ tamá̠s­ta̠lh puxa­ma­cá̠hu. Xatakalhchuhuí̠n li̠xcájnit li̠cúxtut nac xlaksti̠pa̠ncán xatlá̠n tachaná̠n Rl Ama̠­ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n xlacán huá tali̠­taxtuy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios pero huata a̠tzinú tali̠­taaka­tzanke̠y catu̠huá hua̠ntu̠ huí xala ca̠quilh­ta­macú para la̠ta lácu nata­ka­lhi̠y lhu̠hua tumi̠n y lácu li̠pa̠­xúhu nata­la­tama̠y, y chuná tali̠­taak­ska­hui­tama̠y pu̠tum hua̠ntu̠ xlacán tala­kati̠y, y na̠chuná chú tali̠­ma̠­lan­kako̠y xta­péksi̠t Dios y antá ni̠lay ma̠sta̠y xta­huácat nac xla­ta­ma̠tcán. Dk Pero cumu ni̠ luu xli̠­ca̠na hua̠k xta­hui­li̠ni̠t nac xna­cujcán cumu la̠ a̠ ni̠ cama̠­ti̠­ju̠chá xtan­káxe̠k, ni̠ luu maka̠s tamaka­palay y acxni̠ chú xlacán tamaklh­ca­tzi̠y pi̠ ca̠tzak­sa­má̠­calh osuchí ca̠li̠­pu­tza­sta̠­la­má̠­calh caj xpa̠­la­cata cumu tali̠­pa̠­huán xta­chu­huí̠n Dios, huata tu̠ xlacán tat­la­huay mejor caj tali̠­pu­huán y taak­xtek­makán. j+ Ama̠­ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠lak­chi­huixni, huá cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tuca a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, xli̠­ca̠na luu ya̠ tapa̠­xu­huá̠n tala­kati̠y y tla̠n tat­la­huay. Xi) Ama̠­ko̠lh li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac tiji y tasa­cuaqui̠­ko̠lh lactzu spu̠n, huá cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tuca a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios la̠ta lácu xlá lacas­quín nata­la­tama̠y nac xasa̠sti xta­péksi̠t; xlacán takax­mata pero aca­li̠stá̠n mina̠chá akska­huiní y ca̠ma̠­ta­pa̠­nu̠niy a̠má lacuán tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xchan­cani̠t nac xna­cujcán. h1 ’Hui­xinín luu li̠huana̠ cakax­páttit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ hua­ni­putún a̠má xata­kalh­chu­huí̠n cha­na̠ná: !g; Porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lhu̠hua pro­fetas y lacuán cris­tianos hua̠nti̠ maká̠n quilh­ta­macú tati­la­ta­ma̠ni̠t huata xlacán na̠ luu xtaucxilh­putún hua̠ntu̠ hui­xinín la̠nchú ucxilh­pá̠tit pero xlacán ni̠ taúcxilhli; na̠ xta­kax­mat­putún hua̠ntu̠ hui­xinín la̠nchú kax­pat­pá̠tit pero huata xlacán ni̠ ca̠ma̠x­quí̠­calh quilh­ta­macú nata­kax­mata. Jesús ma̠lacapu̠tuncuhui̠y xatakalhchuhuí̠n chana̠ná (Marcos 4.13‑20; Lucas 8.11‑15) tfa ’Pero luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu hui­xinín porque kalhi̠­yá̠tit mila­kas­ta­pucán y liucxi­lhá̠tit hua̠ntu̠ ctla­huay, na̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán y li̠kax­pa­tá̠tit quin­ta­chu­huí̠n. eeC Xna­cujcán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos luu xli̠­ca̠na tama̠­pa­lhi̠ni̠t;
ma̠squi xlacán takax­mata pero ni̠lay taaka­ta̠ksa,
ma̠squi luu kalhi̠ko̠y xla­kas­ta­pucán chu­na­tiyá cumu la̠ laka­tzí̠n tala­má̠­nalh
la̠qui̠ chuná ni̠ nata­li̠­la­ca­hua̠nán xla­kas­ta­pucán
y na̠ ni̠para huá xta­ke̠ncán nata­li̠­kax­mata,
ni̠m­para huá xna­cujcán nata­liaka­ta̠ksa;
y chuná ni̠ caquin­ti­ta­li̠­pá̠hua
xla­cata pi̠ aquit nac­ca̠­ma̠t­la̠nti̠y y nac­ca̠­lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tac­nicán. Rd Pus antá chú nac xla­ta­ma̠tcán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos li̠kan­taxtuy hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Isaías acxni̠ chiné huá:Ma̠squi cris­tianos takáx­matli hua̠ntu̠ lacuán tas­tac­ya̠hu ni̠tu̠cu cati­taaká­ta̠ksli;
ma̠squi na̠ cataúcxilhli lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, pero chu­na­tiyá nata­ta­mak­xteka cumu la̠m­para ni̠tu̠cu taca­tzi̠y. Yc+ Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy catu̠huá hua̠ntu̠ tzinú tuhua nata­liaka­ta̠ksa acxni̠ aquit cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y, y ma̠squi takax­mata quin­ta­chu­huí̠n chu­na­tiyá tata­mak­xteka cumu la̠m­para ni̠tu̠ takax­mat­má̠­nalh; ma̠squi xlacán taucxilh­má̠­nalh hua̠ntu̠ aquit cma̠­kan­tax­ti̠ma, chu­na­tiyá tata­mak­xteka cumu la̠m­para ni̠tu̠ taucxilh­má̠­nalh. Qb Porque hua̠nti̠ lak­tzaksay aka­ta̠ksa a̠má xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ kalhi̠y a̠tzinú nama̠x­qui̠­cancú y a̠tzinú hua̠k naka­lhi̠y; pero hua̠nti̠ ni̠ lak­tzak­sa­putún aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ kalhi̠y xlá namak­lhti̠­ko̠cán hasta ma̠squi caj xma̠n huá hua̠ntu̠ kalhi̠y. a  Xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín xli̠­ca̠na pi̠ Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­pu­tuná̠n la̠qui̠ naaka­ta̠k­sá̠tit la̠ta lácu xlá laca­pa̠s­tacni̠t nahuili̠y xasa̠sti xta­péksi̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú, pero huá la̠ta xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠ quin­ta­sta̠­laniy, xlacán ni̠lay taaka­ta̠ksa lácu luu naqui̠­taxtuy. b@H~}|{'yxvhuVss1rTponnmvjhgff1ed;cbaS`/^[ZY-XkW?UTuRPONyMM|LEJI GEDvBA&?><;:q876504i33(10/.-,0+*~((','$"!&4L y S;@V$%’Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ hui­xinín nachi̠­yá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú, pus na̠chuná tachí̠n hui­lachá nahuán nac akapú̠n; pero na̠chuná hua̠ntu̠ hui­xinín nax­cu­tá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú na̠ xatax­cutni hui­lachá nahuán nac akapú̠n. #3Pero para na̠ ni̠para huá naca̠­kax­matniy hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­ta̠­chu­hui̠nán, pus huata chú tuncán caca̠­ma̠­ca­tzi̠ni hua̠nti̠ anka­lhi̠ná tata­mac­xtumi̠y takalh­ta­hua­kaniy Dios nac pu̠si­culan la̠qui̠ xlacá̠n huá nata­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. Cumu para chú xlá na̠ ni̠tlá̠n naca̠t­la­huaniy xta­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ nata­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y hua̠nti̠ tata­mac­xtumi̠y nac pu̠si­culan, pus huata chú huix tla̠n nali̠­ma̠x­tuya a̠má chixcú cumu lá cha̠tum hua̠nti̠ niaj li̠pa̠­huán Dios, o cumu la̠ hua̠nti̠ niaj ca̠ta̠­ta­pek­si̠yá̠n. E"Pero para ni̠ nat­la­hua­niyá̠n cuenta y ni̠ tla̠n nat­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ huix nahua­niya, pus huix la̠li̠­huán caca̠­ta­sani cha̠tum osuchí cha̠tiy tes­tigos hua̠nti̠ nata­kax­mata y nata­ma̠­lu­loka hua̠ntu̠ huix nali̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya a̠má cris­tiano. K!’Para huí cha̠tum min­ta̠­cris­tiano hua̠nti̠ tla­hua­ni­ni̠tán hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, luu laca­ti̠tum cata̠­chu­huí̠­nanti sacstu y cahuani xla­cata pi̠ luu cuentaj cat­lá­hualh porque ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­ni­ni̠tán. Para xlá nakax­mat­niyá̠n hua̠ntu̠ huix nahua­niya, pus chú qui̠­taxtuy pi̠ huix aya ma̠aka­ta̠k­sni̠­ni̠ta cha̠tum hua̠nti̠ li̠taxtuy cumu la̠ min­ta̠lá. @ yPus na̠ chuná chú Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n xlá ni̠ lacas­quín ni̠para cha̠tum nalak­tzanka̠y hua̠nti̠ aquit quin­ta­li̠­pa̠­huán ma̠squi luu ni̠tu̠cu xkásat tasiyuy. Jesús huán lácu nama̠tzanke̠naniyá̠hu hua̠nti̠ quinca̠si̠tzi̠niyá̠n (Lucas 17.3) &E Y para juerza naqui̠­maclay luu a̠tzinú li̠pa̠­xu­huay porque tasí­yulh a̠má tantum xbor­rego hua̠ntu̠ xma­ka­tzan­ka̠ni̠t, y ni̠ luu xta̠­chuná ca̠ta̠­pa̠­xu­huay a̠ma̠ko̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n xbor­regos hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­tzan­ka̠ni̠t. ) ’Pus para cha̠tum chixcú kalhi̠y aktum ciento xbor­regos y para xamaktum nama­ka­tzanka̠y tantum, ¿túcu hui­xinín lac­pu­hua­ni­yá̠tit nat­la­huay? Aquit clac­pu­huán pi̠ para xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠y naca̠­mak­xteka xa̠maka­pi­tzí̠n ta̠ti­pu­xa­ma­cu̠­na­ja̠tza xla­cata sac­stucán nata­put­swa̠yán nac ca̠tu­huá̠n la̠qui̠ la̠li̠­huán naán putzay a̠má koxutá bor­rego hua̠ntu̠ maka­tzan­ka̠ni̠t, y ni̠ cati­tás­pitli hasta caní nata­maclay. ) Porque aquit Xata­lac­sacni Chixcú cmini̠t lak­ma̠xtuy hua̠nti̠ aya xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú.   ’Ne̠c­xnicú tilak­ma­ka­ná̠tit u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya quin­ta­li̠­pa̠­huani̠t ma̠squi ni̠para lac­li̠­ca̠na, porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xlacán taka­lhi̠y cha̠­tunu xán­geles hua̠nti̠ tamak­ta­kalh­má̠­nalh, y antá xlacán nac akapú̠n anka­lhi̠ná tali̠­ma­cuani­má̠­nalh Quin­tla̠­ticán Dios. A{ Y chi̠nchú para huá mila­kas­tapu ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor cala­ca­ta­mac­xtú­canti porque xalí̠­huaca tlá̠n nata­nu̠­ya̠pi nac xla­catí̠n Dios laka­xo̠ko y luu ni̠para tzinú tla̠n para acchá̠n kalhi̠ya lakati̠y mila­kas­tapu para antá chú nama­ca­pin­cana nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu la̠n huí lhcúya̠t. Xatakalhchuhuí̠n tantum xatzanká̠n borrego (Lucas 15.3‑7) !’Pus huá xpa̠­la­cata cli̠­hua­niyá̠n pí para huá mimacán osuchí min­tantú̠n ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor caca̠cti y mákat camá­kanti; porque a̠tzinú lí̠huaca tla̠n nata­nu̠­ya̠pi nac xla­catí̠n Dios macalh­tulu y tan­tú̠­putu, y luu ni̠para tzinú tla̠n para acchá̠n kalhi̠ya makatiy mimacán y tan­tu̠tiy min­tantú̠n para antá chú nama­ca­pin­cana nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu la̠n huí lhcúya̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. fELuu xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú tla̠n la̠ta lama̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú, porque la̠tachá túcu anán hua̠k li̠lak­tzan­ka̠­ta̠­yacán; xlianka­lhí̠n chuná lámaj nahuán, pero ¡koxu­tacu tihuán a̠má chixcú hua̠nti̠ nama̠­tzu­qui̠y hua̠ntu̠ nata­li̠­lak­tzan­ka̠­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n! ta’Para tícuya̠ cris­tiano xca̠­ma̠t­lá­hui̠lh tala̠­ka­lhí̠n u̠ma̠ko̠lh lactzu camán hua̠nti̠ aya quin­ta­li̠­pa̠­huán ma̠squi luu ni̠para lac­li̠­ca̠na, huata tlan a̠má chixcú luu ma̠t­la̠nti̠y pu̠lh xpix­chi̠­nú̠­calh aktum lanca xachí­huix molino y antá lhken xma­cá̠n­calh nac xtampú̠n pupunú. lQY chi̠nchú hua̠nti̠ pa̠xqui̠y y tla̠n nacatzi̠niy cha̠tum actzu kahuasa cumu la̠ eé caj xpa̠lacata cumu catzi̠y pi̠ aquit cpa̠xqui̠y pus luu xta̠chuná cumu la̠mpara aquit quimpa̠xqui̠ma y tla̠n quincatzi̠nima. Hua̠nti̠ nama̠tlahui̠y tala̠kalhí̠n xa̠makapitzí̠n la̠n ámaj pa̠ti̠nán (Marcos 9.42‑48; Lucas 17.1‑2) nUPus hua̠nti̠ a̠tzinú tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún nac xla­catí̠n Dios xma̠nhuá nama̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ luu ni̠para tzinú túcu xkásat namaklh­ca­tzi̠cán y nali̠­taxtuy cumu la̠ eé actzu kahuasa. U#y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n, para pi̠ hui­xinín ni̠ nalak­pa­li̠­yá̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y ni̠ nali̠­tax­tu­yá̠tit cumu la̠ lactzu camán hua̠nti̠ tla̠n ca̠ma̠­pek­si̠cán, pus ni̠lay cati­ta­nu̠­pítit nac xta­péksi̠t Dios. MJesús tasá­nilh cha̠tum actzu kahuasa, íta̠t yá̠hualh y mNa̠ acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú xdis­cí­pulos Jesus talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné taka­lhás­quilh: —La̠ta qui­li̠­lhu̠­huacán, ¿xatícu cahuá a̠tzinú tlak tali̠­pa̠hu nac xla­catí̠n Dios? >uPero huata la̠qui̠ ni̠tícu naquin­ca̠­li̠­hua­niyá̠n para ni̠ mak­la­ka­xo­ko̠­nu­ná̠hu, la̠li̠­huán huix capimpi nac pupunú, antá camaca­pi mili̠­ma̠s­lo­kuí̠n huá chú tu̠ pu̠lh napa̠ti̠y squi̠ti tuncán cama̠­cutu. Antá chú nac xquilhni namac­laya okxtum tumi̠n hua̠ntu̠ naacchá̠n nali̠­xo­koya a̠má li̠la­ka­xokó̠n xalac pu̠si­culan, naxo­koya quilá, chu milá.  Pedro kalh­tí̠­nalh: —Xlacán huá tama̠­la­ka­xoke̠y hua̠nti̠ tama̠­peksi̠y xala a̠laca­tunu pu̠la­tama̠n. Jesús huampá: —Pus xli̠­ca̠na pi̠ huata hua̠nchú ti̠ xta̠­chi­quicán ni̠ xajuerza nala­ka­xo­ko̠nún. 9kPedro kalh­tí̠­nalh: —Oh, na̠ mak­la­ka­xo­ko̠nún xlá. Acxni̠ chú cha̠lh Pedro nac chiqui la̠li̠­huán tánu̠lh la̠qui̠ nata̠­chu­hui̠nán Jesús, pero huata pu̠lh huá chiné huá­nilh: —Simón, ¿lácu huix lac­pu­huana? Ama̠­ko̠lh lac­lanca lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n xala eé ca̠quilh­ta­macú, ¿pi̠ huá luu tama̠­la­ka­xoke̠y im­pues­tos hua̠nti̠ xta̠­chi­quicán, osuchí hua̠nti̠ tata­peksi̠y nac a̠laca­túnuj pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ taakchi­pa­hui­li̠ni̠t? /WAcxni̠ Jesús chu xdis­cí­pulos tácha̠lh nac xaca̠­chi­quí̠n Caper­naum maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠ta ca̠ta xta­ma̠­la­ka­xo­ke̠nán im­pues­tos xalac pu̠si­culan tata̠­tá­nok­lhli Pedro nac tiji y chiné taka­lhás­quilh: —Chi̠nchú mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, ¿lácu pi̠ ni̠ mak­la­ka­xo­ko̠nún nac pu̠si­culan xalac Jeru­salén? Xlacán naquin­ta­makni̠y, pero caj xliaktutu quilh­ta­macú nac­la­cas­ta­cuanam­paray nac ca̠li̠ní̠n. Acxni̠ xlacán takáx­matli la̠ta lácu namak­ni̠cán luu snu̠n tali̠­púhua. Jesús na̠ maklakaxoko̠nún nac pu̠siculan y kMaktum quilh­ta­macú acxni̠ luu mac­xtum xta­lat­la̠­huán nac xapu̠­la­tama̠n Gali­lea, Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Xli̠­ca̠na pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú huí cha̠tum hua̠nti̠ ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy y ni̠ quin­taucxilh­putún.  Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín ni̠ kalhi̠­yá̠tit li̠t­li­hueke nac min­ta­ca̠­naj­latcán xla­cata li̠huana̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para hui­xinín caj xtzu­cútit kalhi̠­yá̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán ca̠na̠ caj la̠ xliactzuná cumu la̠ xatalhtzi acula, y caj la̠ta hui­xinín xuanítit eé ke̠stí̠n: “Cata­ke̠nu antá la̠ta huila y capit tahui­laya a̠lacatunu”, pus a̠má ke̠stí̠n xli̠­ca̠na xlá pi̠ xta­ké̠­nu̠lh. Y ni̠para pu̠lactum xtahui hua̠ntu̠ hui­xinín ni̠lay xtla­huátit cumu para xli̠­ca̠na xli̠­pa̠­huántit Dios. Xli̠maktiy li̠chuhui̠nán Jesús pi̠ namakni̠cán (Marcos 9.30‑32; Lucas 9.43‑45)  _ 7Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos tunuj tata̠­chu­huí̠­nalh Jesús y chiné taka­lhás­quilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata aquinín ni̠lay ctla­kax­túhu a̠má xes­pí­ritu akska­huiní? Y +Acxni̠ chú li̠chín­calh, Jesús laca­quílh­ni̠lh xes­pí­ritu akska­huiní y tla­káx­tulh nac xmacni a̠má kahuasa, acxni­tiyá chú a̠má kahuasa luu li̠huana̠ tat­lá̠n­ti̠lh. Jesús chiné kalh­tí̠­nalh: —Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ ni̠lay maktum qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, porque xli̠­ca̠na luu lani̠­tátit; ¿hasta ni̠n­co̠cxni nac­ti­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠­ya̠ncú y nac­ca̠­ta̠­pa̠­ti̠yá̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta̠­yatcán? La̠li̠­huán uú cali̠­tátit tamá kahuasa. Aquit najatá cti­ca̠­li̠­mí­nilh min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n pero xlacán ni̠lay tama̠t­lá̠n­ti̠lh. &E—Quim­pu̠­chi­nacán, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la­ka­lhá­manti, porque cli̠mín cha̠tum quin­ka­huasa hua̠nti̠ anka­lhi̠ná snoka uú̠n, y luu li̠pe̠cua la̠ta ma̠pa̠­ti̠ni̠y. Aca­tunu antá tapu̠­ya̠chá nac lhcúya̠t osuchí nac chú­chut. [/Acxni̠ tácha̠lh anta­nícu xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t lhu̠hua cris­tianos, cha̠tum chixcú lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh:  Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos taaká­ta̠ksli pi̠ huá xlá xca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nama Juan Bau­tista. Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum kahuasa hua̠nti̠ xmakatlajani̠t xespíritu akskahuiní (Marcos 9.14‑29; Lucas 9.37‑43) ^5 Pero huata aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ pro­feta Elías aya qui̠­la­ni̠­tanchi, pero huata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xala eé ca̠quilh­ta­macú ni̠para tzinú tala­ká­pasli para huá, huata caj catu̠huá hua̠ntu̠ xlacán talac­pu­huá­nilh y chuná chú tat­la­huá­nilh. Pus na̠chuná chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú na̠ la̠n taamá̠­nalh quin­ta­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y acxni̠ naquin­ta­chipay.  Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ pu̠lh huá Elías mima y huá xlá amaj ca̠x­tla­huay tiji. w Y a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taka­lhás­quilh Jesús: —¿Túcu xpa̠­la­cata tali̠­huán xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xla­cata pi̠ pu̠lh huá xli̠­mínit pro­feta Elías y aca­li̠stá̠n chú namín Cristo? % Y acxni̠ aya xta­qui̠­tas­pit­má̠­nalh li̠huán xta­ta­la­ka­ka­lhu̠­ma̠­nanchi nac ke̠stí̠n, Jesús chiné ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh: —Ni̠tícu cali̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nántit u̠má tala­ca­huá̠n hua̠ntu̠ hui­xinín la̠nchú ucxilh­ni̠­tátit, hasta acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cla­cas­ta­cuanani̠t nahuán nac ca̠li̠ní̠n. +Acxni̠ talak­lá­ca̠lh niaj ti̠ taúcxilhli hua̠nti̠ xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh huata ca̠ta caj sacstu xláya Jesús. ~9Jesús ca̠lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, ca̠quí̠­tok­lhli y chiné ca̠huá­nilh: —La̠li̠­huán cata̠­yátit, y ni̠ cape̠­cuántit. C}Acxni̠ xlacán takáx­matli eé tachu­huí̠n la̠li̠­huánta tatzo­kós­talh lí̠cha̠lh xla­cancán hasta nac ca̠ti­yatni caj la̠ta xta­pe̠­cuaxni̠­má̠­nalh. t|aChu­nacú xchu­hui̠­nama Pedro caj xamaktum tatu̠­tzú­hui̠lh aktum sna­papa puc­lhni y antá pu̠tum ca̠akmi­li­ko̠lh, y nac xlacni puc­lhni takáx­matli pi̠ tax­tuchi aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné huá: —Huá eé Quin­ka­huasa hua̠nti̠ aquit clac­sacni̠t y luu cpa̠x­qui̠y, y xma̠n huá luu caka­lha­kax­páttit. +{OHuata Pedro tzú­culh chu­hui̠nán y chiné huá­nilh Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, huata ma̠x xalí̠­huaca tla̠n antiyá uú luu xta­mak­xtekui. Para huix chuná laca­squina u̠ctla­hua­yá̠hu aktutu lactzu chiqui, aktum milá, aktum xlá Moisés y aktum xlá Elías. 1z[Na̠ acxni­tiyá chú taúcxilhli Moisés xa̠huá pro­feta Elías hua̠nti̠ maká̠n xta­la­ta­ma̠ni̠t xlacán xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh Jesús. ay;Acxni̠ chú aya xta­cha̠ni̠t nac xok­spún ke̠stí̠n caj sac­stucán xta­la­yá̠­nalh antá chú nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh kalha­tutu xdis­cí­pulos xlá luu caj tunu tasí­yulh talak­pa­li̠­ko̠lh la̠ta lácu xta­siyuy anka­lhi̠ná. La̠ta nac xlacán luu li̠pe̠cua xma̠­la­ka­chi­xi̠nán cumu la̠ chi­chiní, y na̠chuná clháka̠t hua̠ntu̠ xlá clha­ka̠ni̠t luu slipua xta­siyuy xta̠­chuná cumu la̠ tax­káket. ,x SLi̠tzi̠­maya quilh­ta­macú xla­ca­tza̠­lani̠t la̠ta xca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­nani̠t xdis­cí­pulos huá la̠ta túcu xlá xámaj okspulay, Jesús ca̠ta̠­tá­ca̠xli Pedro, San­tiago y Juan, y antá ca̠ta̠­ta­la­cá̠c­xtulh nac aktum lanca ke̠stí̠n. 9wkAquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ uú tayá̠­nalh hasta nia̠ tani̠y nahuán acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xlacán naquin­taucxilha pi̠ nacmín xta̠­chuná cumu la̠ lanca rey hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na nama̠­pek­si̠nán.Xv)Porque xli̠­ca̠na pi̠ ámaj cha̠n quilh­ta­macú acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray y nac­li̠mín xli̠­hua̠k xli̠­lanca xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ kalhi̠y Quin­tla̠t, y na̠ hua̠k nac­ca̠­ta̠mín xán­geles la̠qui̠ aquit nac­ca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xcuentajcán xli̠­hua̠k cris­tianos y cha̠­tunu cha̠­tunu nac­ca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y la̠tachá túcu tatit­la­huani̠t nac ca̠quilh­ta­macú. 8uiPorque ¿túcu li̠ma­cuaniy cha̠tum chixcú para la̠n xká­lhi̠lh la̠ta túcu anán nac ca̠quilh­ta­macú y para antá nac xla­catí̠n Dios ámaj ma̠lak­tzanke̠y xla­táma̠t? ¿Osuchí nícu chulá tla̠n cxo­kóx­tulh xla­táma̠t cha̠tum chixcú xla­cata ni̠ napa̠­ti̠nán? ,tQPorque hua̠nti̠ lak­ma̠x­tu­putún xla­táma̠t uú nac ca̠quilh­ta­macú ámaj ma̠lak­tzanke̠y; pero hua̠nti̠ nama̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huay xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata, huata xla̠ luu laca­tancs pi̠ ama̠paj maka­mak­lhti̠nán nac xla­catí̠n Dios. s}Y aca­li̠stá̠n xlá pu̠tum ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —Para tícu luu xli̠­ca̠na li̠tax­tu­putún cumu lá quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, pus huata luu xla­ca­squinca capa̠­tzán­ka̠lh hua̠ntu̠ caj sacstu lakati̠y li̠pa̠­xu­huay, mejor cacú­calh xcruz la̠qui̠ napa̠­ti̠nán caj quim­pa̠­la­cata y caquis­ta̠­lá­nilh. FrPero huata Jesús tala­kás­pitli y chiné huá­nilh Pedro: —¡Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n cata­tam­pu̠xtu anta­nícu aquit cyá porque huix xta̠­chuná akska­huiní y caj qui­sa­ka̠­li̠ya! Xli̠­ca̠na pi̠ huix ni̠chuná kalhi̠ya min­ta­la­ca­pa̠s­tacni cumu lá laca­pa̠s­tacnán Dios huata huix chuná laca­pa̠s­tac­nana cumu lá tala­ca­pa̠s­tacnán cati̠hua lac­chi­xcu­huí̠n. qHuata Pedro tzinú ta̠ta­tam­pú̠x­tulh y antá chiné tzú­culh huaniy: —Quim­pu̠­chiná, ¡ni̠ cala­cás­quilh Dios para chuná huix naak­spu­layá̠n hua̠ntu̠ qui­lhuámpa̠t! Porque ni̠tlá̠n cati­qui̠­táx­tulh para túcu nala­niya. 4paAcxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú Jesús luu tzú­culh ca̠ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠niy xdis­cí­pulos hua̠ntu̠ xamaj akspulay, xlá ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ juerza xliánat xuani̠t nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén, xa̠huachí xana­puxcún cura xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlacán la̠n xtaamá̠­nalh tama̠­pa̠­ti̠ni̠y. Xlá luu laca­tancs ca̠huá­nilh pi̠ namak­ni̠cán pero na̠ ca̠huá­nilh pi̠ caj xliaktutu quilh­ta­macú xama̠paj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. EoAcxni̠ chú ta̠chu­hui̠­nan­ko̠lh Pedro, hua̠k ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xdis­cí­pulos xla­cata pi̠ ni̠tícu cata­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh pi̠ xli̠­ca̠na huá Cristo hua̠nti̠ xmimaj ca̠lak­ma̠xtuy. Jesús li̠chuhui̠nán pi̠ namakni̠cán (Marcos 8.31–9.1; Lucas 9.22‑27) nwXa̠huachí aquit nac­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má xal­lave xta­péksi̠t Dios hua̠nti̠ huí nac akapú̠n. Aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ hua̠ntu̠ huix nachi̠ya uú nac ca̠quilh­ta­macú na̠chuná xata­chí̠n nata­hui­la­ya̠chá nac akapú̠n, y na̠chuná hua̠ntu̠ huix nax­cuta uú nac ca̠quilh­ta­macú na̠ xatax­cutni nahuán nac akapú̠n. 1m[Aquit laca­tancs cuaniyá̠n la̠nchú pi̠ huix nali̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠­cana Pedro (huam­putún lanca chí­huix) y antá nac xok­spú̠n eé lanca chí­huix nac­ma̠­la­ca­tzu­qui̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na naquin­ta­li̠­pa̠­huán; y hua̠nchú ti̠ aquit nac­ca̠­ma̠­qui­lha­qui̠y ni̠para huá xli̠­maka­tli­hueke ca̠li̠ní̠n cati­maka­tlá­jalh. 3l_Jesús chiné huá­nilh: —Luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu cala­tapa Simón xka­huasa Jonás porque ni̠para caj cha̠tum chixcú ma̠ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán hua̠ntu̠ huix aya catzi̠ya, sinoque huá Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n ma̠ca­tzi̠­ni̠­ko̠­ni̠tán. xkiPedro tuncán kálh­ti̠lh: —¡Huix Cristo Xka­huasa Dios hua̠nti̠ xli̠­ca̠na lama xas­tacná! jwHuata xlá chiné ca̠ka­lhas­quimpá: —Y chi̠nchú hui­xinín, ¿tícu luu lac­pu­hua­ná̠tit aquit? iXlacán takalh­tí̠­nalh: —Maka­pi­tzí̠n tahuán pi̠ mat huix Juan Bau­tista, hui̠ntí huam­paray pi̠ mat huix pro­feta Elías, osuchi mat huix a̠má pro­feta Jerem­ías, o la̠tachá tícuya̠ pro­feta tali̠­ma­ca̠ná̠n. hw Acxni̠ chú Jesús ca̠tá̠­cha̠lh xdis­cí­pulos nac xapu̠­la­tama̠n hua̠ntu̠ xuanicán Cesarea de Filipo xlá chiné ca̠ka­lhás­quilh: —Acxni̠ cris­tianos quin­taucxilha, ¿tícuya̠ chixcú quin­ta­li̠­macá̠n? 'gG Acxnicú chú xlacán taaká­ta̠ksli xla­cata pi̠ Jesús ni̠ huá xli̠­chu­hui̠­nama a̠má leva­dura hua̠ntu̠ ta̠t­la­huacán cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ huacán, huata huá xlá xli̠­chu­hui̠­nama la̠ta lácu xlacán xta­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos a̠ma̠ko̠lh fariseos y sadu­ceos, porque huá u̠ma̠ko̠lh lac­chi­xcu­huí̠n ni̠ luu aksti̠tum xta­le̠­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. Pedro lacatancs huan pi̠ Jesús huá Cristo (Marcos 8.27‑30; Lucas 9.18‑21) Af{ ¿Túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ni̠ liaka­tá̠k­stit pi̠ ni̠ huá aquit cli̠­chu­huí̠­nalh a̠má cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nali̠­hua̠­ya­ná̠tit? Acxni̠ cli̠­chu­huí̠­nalh a̠má leva­dura, aquit xac­ca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ luu cuentaj cat­la­huátit ni̠tu̠ tica̠­ma̠­pa­si̠yá̠n xta̠­yatcán fariseos y sadu­ceos porque luu xta̠­chuná xli̠­la­manka cumu lá leva­dura. Ze- Na̠chu­na­li̠túm ma̠x na̠ niaj pa̠s­ta­cá̠tit acxni̠ la̠ a̠ cti­ca̠­li̠­má̠­hui̠lh caj mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu acxni̠ pu̠tum xta­hui­lá̠­nalh akta̠ti mi̠lh cris­tianos, chi̠nchú acxni̠ a̠má lá u̠cuanima, ¿nícu pa̠li̠t can­a̠stas aka­tá̠x­tulh hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh? hdI ¿Lácu pi̠ nia̠ tiaka­ta̠k­sá̠tit y niaj pa̠s­ta­cá̠tit acxni̠ lá a̠ cti­ca̠­ma̠k­pi­tzí­nilh mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu acxni̠ la̠ a̠ tita­huá̠­yalh ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh cris­tianos? Pus chú caqui­la̠­hua­níhu, ¿nícu pa̠li̠t can­a̠stas aka­tá̠x­tulh hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh? (cIJesús tuncán cátzi̠lh hua̠ntu̠ xta­qui­lhuamá̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata la̠n­tamá li̠hua­ná̠tit pi̠ ni̠tu̠ li̠ta­ná̠tit cax­ti­lá̠n­chahu? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit ctla­huay! >buAma̠­ko̠lh dis­cí­pulos chiné tzú­culh tala̠­huaniy sac­stucán: —Ma̠x huá quin­ca̠­li̠­hua­nimá̠n porque ni̠ li̠mi­ná̠hu cax­ti­lá̠n­chahu. gaGNa̠ acxni­tiyá chú Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín luu cuentaj cat­la­huátit xla­cata ni̠tu̠ naca̠­ma̠­pa­si̠yá̠n xle­va­du­rajcán fariseos y sadu­ceos. v`eMaktum quilh­ta­macú acxni̠ dis­cí­pulos tapa̠­ta­cut­ko̠chá a̠li̠quilh­tu̠án chú­chut xlacán ni̠ tapá̠s­tacli para natalé̠n cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nata­hua­ya̠chá acxni̠ nata­hua̠yán. _¡Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ lapá̠tit ca̠lacchú quilh­ta­macú porque xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠xcáj­nit min­ta­pu­hua̠ncán, hui­xinín anka­lhi̠ná qui­la̠­mak­squi­ma̠­náhu xla­cata pi̠ cac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ní̠n aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut! Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ cac­ti­ca̠­la­ca̠x­tlanín hua̠ntu̠ luu ucxilh­pu­tu­ná̠tit, huata mejor huá nac­ca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n aktum ta­scújut cumu la̠ tu̠ Dios tit­lá­hualh nac xla­táma̠t pro­feta Jonás. Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh xla̠ ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y alhá. Xta̠yatcán fariseos xta̠chuná cumu la̠ levadura (Marcos 8.14‑21) ^Y chi̠nchú para laca­tzi̠sa luu tata­puni̠t y ma̠rí lhca̠cnán, hua­ná̠tit: “Chú ma̠x ni̠ luu tla̠n cati­chi­chíni eé quilh­ta­macú porque luu tzu­tzoko akapú̠n xa̠huachí tapuc­sni̠t.” ¡Xli̠­ca̠na pi̠ luu mákat aktzan­ká̠tit! ¿Lácu chú tla̠n li̠ma̠­lak­chi­pi­ni̠­yá̠tit y aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ tasiyuy nac akapú̠n, pero chi̠nchú ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ la̠nchú ca̠li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠má̠n Dios eé quilh­ta­macú? ]9Pero huata xlá chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Acxni̠ ko̠ta­nu̠­majá aya tzan­ka̠ma chi­chiní y ucxi­lhá̠tit pi̠ luu ca̠huán tasiyuy nac akapú̠n hua­ná̠tit: “Chú cha̠lí luu tla̠n huij nahuán quilh­ta­macú porque luu ca̠tzu­tzoko nac akapú̠n.” s\ aMaka­pi­tzí̠n fariseos xa̠huá sadu­ceos táalh anta­nícu xla­ma̠chá Jesús la̠qui̠ xlacán nata­tzaksay y nata­ma̠­mo­ko­si̠­ya̠­huay; xlacán tahuá­nilh pi̠ cat­lá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ nata­siyuy la̠qui̠ xlacán nataucxilha y nata­ca̠­najlay para xli̠­ca̠na huá Dios xma­ca­mini̠t. `[9'Aca­li̠stá̠n chú Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xla­cata pi̠ cataalhá nac xchiccán, xlá na̠ táju̠lh nac aktum barco y antá alh nac púla­tama̠n hua̠ntu̠ xuanicán Mag­dala. Z &Ma̠x cumu akta̠ti mi̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tahuá̠­yalh, tunuj cuenta lac­chaján xa̠huá lactzu camán. UY#%Xpu̠­tumcán hua̠k tahuá̠­yalh y la̠n tákasli, aca­li̠stá̠n chú tama̠­tza­mapá pa̠tujún can­a̠stas la̠ta tu̠ aka­tá̠x­tulh xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu. X+$Aca­li̠stá̠n ca̠chí­palh a̠má mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu xa̠huá a̠ma̠ko̠lh squi̠ti, xlá pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios aca­li̠stá̠n chú ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos y hua­tuní̠n chú tama̠akpi­tzí­nilh cris­tianos. _W7#Xlá ca̠huá­nilh xla­cata pi̠ cata­táhui cris­tianos nac ca̠se­ketni. Vw"Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Pero chi̠nchú hui­xinín, ¿nícu macli̠t cax­ti­lá̠n­chahu kalhi̠­yá̠tit? —Aquinín cka­lhi̠­yá̠hu mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu y tan­c­stiy squi̠ti —takalh­tí̠­nalh xlacán. bU=!Huata a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos chiné takálh­ti̠lh: —Pero chi̠nchú aquinín, ¿nícu naca̠­ti­ya­yá̠hu lhu̠hua cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­hui̠­yá̠hu u̠ma̠ko̠lh cris­tianos porque xli̠­ca̠na pi̠ luu clhu̠­huacán, xa̠huachí uú lacatzú ni̠tícu hui­la­ko̠lh cris­tianos? VT% Jesús ca̠ta­sá­nilh xdis­cí­pulos y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na aquit luu kayaj cca̠­lak­ca­tzán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos porque chú aya le̠ma xliaktutu quilh­ta­macú la̠ta tachini̠t uú y ni̠para túcu taka­lhi̠y hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán, y ni̠ cla­cas­quín xapa̠­lak­chu­natá nataán nac xchiccán, chicá para nata­la­ka­hui­ti­ta̠yay nac tiji caj xpa̠­la­cata cumu aya tatzin­c­sni̠y. S1Xli̠­hua̠k cris­tianos cacs tali̠­la­cáhua acxni̠ taúcxilhli la̠ta tla̠n xta­chu­hui̠nán hua̠nti̠ ko̠ko xta­huani̠t, y a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ maka­putu xta­huani̠t xlacán hua̠k xta­ta­maca­tla̠n­ti̠ni̠t, na̠chuná hua̠nti̠ xta­la­ka­xo̠­ko̠ni̠t chú hua̠k tla̠n xta­la­ca­hua̠nán. Y acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú luu lhu̠hua cris­tianos tzú­culh tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy a̠má lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán israel­itas caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t. Jesús ca̠ma̠hui̠y akta̠ti mi̠lh cristianos (Marcos 8.1‑10) -RSLuu lhu̠hua cris­tianos tácha̠lh anta­nícu xlá xuilachá xa̠huachí xta­li̠mín lhu̠hua ta̠tat­laní̠n; huí ti̠ xlé̠n lu̠ntu, laka­xo̠ko, ko̠ko, huí ti̠ maka­putu xuani̠t, antá chú tali̠­mí­nilh nac xla­catí̠n Jesús xlá hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh. CQJesús taca̠xpá y antá ti̠táx­tulh nac xquilhtú̠n xapu­punú Gali­lea, aca­li̠stá̠n chú tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n y antá culucs tahui­lachá. xPiJesús chiné huá­nilh: —Pusca̠t, xli̠­ca̠na pi̠ huix luu qui­li̠­pa̠­huana xli̠­hua̠k minacú, pus huata chuná cakan­táx­tulh la̠ta lácu huix lac­pu­huana. Pus hua­tiyá a̠má hora y hua­tiyá quilh­ta­macú a̠má tzuma̠t hua̠nti̠ xta̠­tatlay tuncán tat­lá̠n­ti̠lh. Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y lhu̠hua ta̠tatlaní̠n fOEPero a̠má pusca̠t aká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xuani­putún y chiné kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chiná, xli̠­ca̠na xlá la̠ huana, pero hasta lactzu chi­chí̠n tla̠n tasa­cuaqui̠y lactzu xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ tamak­xtek­ta­huilay y tamo­kosa nac xme­sajcán hua̠nti̠ xpu̠­chiná. YN+Jesús chiné huá­nilh: —Ma̠x chuná, pero ni̠tlá̠n qui̠­taxtuy para naca̠­mak­lhti̠­yá̠hu xta­huajcán lactzu camán xla­cata naca̠­li̠­ma̠­hui̠­yá̠hu lactzu chi­chí̠n. BM}Amá pusca̠t lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: —¡Quim­pu̠­chiná, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­mak­ta̠ya! [L/Jesús tachó­kolh y chiné huá­nilh a̠má pusca̠t: —Dios qui­ma­ca­mini̠t uú nac xapu̠­la­tama̠n Israel la̠qui̠ aquit nacmín ca̠pu­tzay a̠ma̠ko̠lh xca­maná̠n hua̠nti̠ xta̠­chuná tali̠­taxtuy cumu la̠ xaaktzanká̠n bor­regos, pus caj xma̠n huá hua̠nti̠ israel­itas nac­ca̠­mak­ta̠yay. KPero Jesús ni̠tu̠cu kálh­ti̠lh; huata la̠li̠­huán taminchá xdis­cí­pulos y chiné tali̠­ma̠aka­tzán­ke̠lh: —Cat­lahua li̠tlá̠n, cahuani tamá pusca̠t pi̠ caalhá porque luu li̠pe̠cua quin­ca̠akax­cu­li­ti̠­lhayá̠n. ,JQAntá xuí cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ na̠ caj antá xmini̠t mak­ta­huilay porque xala mákat xuani̠t hasta nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Canaan. Xlá tokosú̠n lák­milh Jesús y chiné xqui­lha­nima: —¡Quim­pu̠­chi­nacán, aquit cca­tzi̠y pi̠ huix xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David, luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la­ka­lhá­manti! Porque koxutá quin­tzuma̠t akchi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní y luu li̠pe̠cua la̠ta pa̠ti̠­nama. vIeAcxni̠ chú antá Jesús taca̠xpá, chú luu mákat alh hasta nac xapu̠­la­tama̠n Tiro y Sidón. HXli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má li̠xcáj­nit tla­huaniy xli̠s­tacni cha̠tum cris­tiano y ni̠ lakati̠y Dios chuná nala­tama̠y. Pero para caj nahua̠­yana y ni̠chuná nama̠­kan­tax­ti̠ya hua̠ntu̠ huí tas­maní̠n xla­cata pi̠ li̠huana̠ nama­ca­ma̠­hua­ca­cana chú­chut, pus tamá ni̠ huá ma̠x­caj­hua̠li̠y xla­táma̠t cha̠tum cris­tiano para napu­huana chú pi̠ Dios ni̠ lakati̠y. Cha̠tum pusca̠t xala mákat ni̠ israel­ita na̠ li̠pa̠huán Jesús (Marcos 7.24‑30) G/Porque xli̠­ca̠na pi̠ antá nac xnacú cha̠tum cris­tiano mina̠chá xalac­li̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni, antá mina̠chá xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠ta lácu namakni̠y xta̠­cris­tiano, antá lac­pu­huán la̠ naxa­katli̠y tunuj pusca̠t o chixcú, o la̠ nala­ka­mak­lhti̠y xpusca̠t xta̠­chixcú, na̠chuná para taka­lhá̠n, taquic­lhcatza xa̠huá taaksaní̠n. aF;Pero hua̠ntu̠ tax­tu­ya̠chi nac xquilhni cha̠tum cris­tiano antá ti̠tum mina̠chá nac xnacú, xli̠­ca̠na chú xlá pi̠ huá ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n y ma̠x­ca­jua̠li̠y xla­táma̠t. Ew¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k a̠má tahuá hua̠ntu̠ quilh­tanu̠y nac xquilhni cha̠tum cris­tiano antá ti̠tum an nac xpoko, y aca­li̠stá̠n chú makam­paray? Y ni̠ huá ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhi̠n. D%Jesús ca̠huá­nilh: —¡Já! ¿Lácu pi̠ na̠ ni̠para hui­xinín aka­ta̠k­spá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n? 4CaPedro chiné huá­nilh Jesús: —Xtlahua li̠tlá̠n, xqui­la̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­níhu hua̠ntu̠ hua­ni­putún tamá takalh­chu­huí̠n. `~~}|zyy(wv_usrqpnn.mskkji>hfed.bI_^]ZXVUTRQQONM`LKKIHEC0A@_?->=<3:87&54>32 0/.,,*(b'%$'! u\T- + D tcx~)Huá chú eé xta­scújut hua̠ntu̠ tlá­hualh Jesús acxni̠ taúcxilhli xana­puxcún cura xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, y na̠chuná chú xta­kax­mata la̠ta lácu lactzu camán xta­ma̠­ca̠­ta­si̠­má̠­nalh nac pu̠si­culan y chiné xta­huán: “¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t eé xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David hua̠nti̠ mini̠t la̠nchú!”, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠para tzinú tama̠t­lá̠n­ti̠lh y luu li̠pe̠cua la̠ta tasí̠­tzi̠lh. U#Antá chú nac pu̠si­culan tuncán tzú­culh talak­ta­la­ca­tzu­hui̠y antaní xyá Jesús maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­la­ka­xo̠kó̠n, chu hua̠nti̠ xta­lac­lu̠n­tu̠­hua­nani̠t la̠qui̠ Jesús naca̠­ma̠t­la̠nti̠y, y xli̠­ca̠na pi̠ hua̠k ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh. { Acxni̠ chuná ca̠t­la­hua­ko̠lh chiné ca̠huá­nilh: —Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán lacatum: “Umá quín­chic luu caj huá nali̠­ma̠x­tucán pi̠ antá naquinkalhtahuakanicán”; pero huata hui­xinín aya li̠ma̠x­tu­ni̠­tátit cumu la̠ xpu̠­ta­tzek­nicán kalha̠­naní̠n. gG Aca­li̠stá̠n chú Jesús tanu̠chá nac lanca xpu̠­si­culan Dios y acxni̠ xlá úcxilhli pi̠ xtza­macán tzú­culh ca̠pu̠t­la­kaxtuy hua̠nti̠ antá xta­sta̠­na­má̠­nalh chu hua̠nti̠ xta­ta­ma̠­hua­na­má̠­nalh nac pu̠si­culan. Ca̠ma̠k­pu̠s­pít­nilh xme­sajcán hua̠nti̠ xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh xtu­mi̠ncán cris­tianos, y na̠chuná ca̠t­la­huá­nilh csil­lajcán hua̠nti̠ xta­sta̠­má̠­nalh pa­lomas.  Maka­pi­tzí̠n cris­tianos chiné xta­kalh­tí̠nán: —Huá eé pro­feta Jesús hua̠nti̠ xalac Naza­ret cxmu­ni­cipio Gali­lea. Jesús ca̠tlakaxtuy sta̠naní̠n nac lanca pu̠siculan (Marcos 11.15‑19; Lucas 19.45‑48; Juan 2.13‑22) L Acxni̠ Jesús tanu̠chá nac Jeru­salén lhu̠hua cris­tianos tzú­culh talak­lhpe̠­cuán y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: —¿Tícu u̠má chixcú hua̠nti̠ chilh la̠nchú? N~ Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­pu̠­la­má̠­nalh xa̠huá hua̠nti̠ xta­sta̠­la­má̠­nalh chiné tzú­culh tama̠­ca̠­tasi̠y: —¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t eé xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David! ¡Cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá tla­huama! s}_Luu lhu̠hua cris­tianos xta­mini̠t tapa̠x­toka y maka­pi­tzí̠n hasta tzú­culh tata­rami̠y clha­ka̠tcán nac tiji, y maka­pi­tzí̠n xta­ca̠­má̠­nalh xmak­xpi̠ní̠n quihui y na̠ tata­rá­mi̠lh nac tiji. |-Caj li̠puntzú talí̠­milh a̠má xatzí burro xa̠huá cskata; acxni̠ chú tali̠­ke̠t­la­pá­nilh clha­ka̠tcán Jesús ke̠táhui. |{qAma̠­ko̠lh dis­cí­pulos táalh y chuná xlacán tat­lá­hualh hua̠ntu̠ xca̠­hua­nini̠t Jesús. QzCahua­nítit xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén:“Caucxílhtit mireycán porque la̠nchú ca̠lak­mimá̠n,
pero xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú xlá lanca maklh­ca­tzi̠cán,
y na̠ ni̠para laca­ta̠­qui̠nán,
porque caj tantum actzu burro pu̠mima,
xli̠­ca̠na pi̠ huá pu̠mima tantum burro cskata tantum xatzí burro hua̠ntu̠ ma̠cu­ca̠­ni̠cán.” *yMHuá u̠má chuná lí̠lalh la̠qui̠ chuná hua̠k li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ títzokli cha̠tum pro­feta nac xlibro anta­nícu chiné huán: Wx'Y para tícu naca̠­hua­niyá̠n: “¿Túcu li̠la­yá̠tit xcu­tá̠tit?”, hui­xinín cahua­nítit pi̠ Mim­pu̠­chi­nacán mac­la­cas­quim­putún, pero palaj tuncán napu̠s­pit­paray. w5y chiné ca̠huá­nilh: —La̠li̠­huán capim­pítit nac a̠má actzu ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ a̠tasi­yu­ya̠chá y antá nama̠­nok­lhu­yá̠tit pi̠ chi̠­ya̠­hua­cani̠t tantum xatzí burro nac xtan­quilhtí̠n chiqui, y na̠ antá chú ta̠láyaj nahuán cskata a̠má burro. Pus hui­xinín la̠li̠­huán nax­cu­tá̠tit tamá burro y nali̠­ta­ná̠tit antá la̠ u̠cuí. ov YAcxni̠ chú aya xta­cha̠­má̠­nalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén, pu̠lh antá tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Bet­fagé, y antá chú tamak­xtek­ke̠lh nac aktum ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Cerro de los Olivos. Acxni̠ chú antá xta­hui­la̠­nanchá, Jesús ca̠má­ca̠lh cha̠tiy xdis­cí­pulos 3u_"Jesús luu xli̠­ca̠na ca̠la­ka­lhá­malh y caj la̠ta ca̠li̠­la­ca­chí­palh xmacán nac xla­kas­ta­pucán acxni­tiyá chú luu li̠huana̠ cá̠x­lalh xla­kas­ta­pucán y tla̠n tala­ca­huá̠­nalh. Aca­li̠stá̠n chú xlacán na̠ ta­sta̠­lá­nilh Jesús.t)!Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ na̠ tla̠n xac­la­ca­hua̠­na­náhu. isK Jesús tachó­kolh y ca̠ta­sá­nilh a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy laka­xo̠kó̠n lac­chix­cu­huí̠n y chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Túcu lacas­qui­ná̠tit aquit nac­tla­huay caj mim­pa̠­la­ca­tacán? {roMaka­pi­tzí̠n cris­tianos tala­ca­quílh­ni̠lh la̠qui̠ cacs cata­táhui y ni̠ ma̠rí cataakax­cu­lí­nilh, pero xlacán ni̠ cuentaj tat­lá­hualh hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­má̠­calh huata li̠huaca palha tzú­culh taqui­lhaniy Jesús: —¡Jesús xli̠­ta­la­ka­pasni rey David, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­la­ka­lha­máhu! cq?Y antá luu nac xquilhpá̠n tiji xta­hui­lá̠­nalh cha̠tiy laka­xo̠ko. Acxni̠ u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n takáx­matli pi̠ hua̠ Jesús xti̠­tax­tuma xlacán chiné taqui­lhá­nilh: —¡Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, huix xli̠­ta­la­ka­pasni rey David, luu cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­la­ka­lha­máhu! .pUAcxni̠ aya xta­cha̠ni̠t nac xaca̠­chi­quí̠n Jericó y aya xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh Jesús. o5Xta̠­chuná cumu la̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú ni̠ huá clak­mini̠t nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ caj naqui­li̠­ma­cuanicán, huata huá clak­mini̠t la̠qui̠ chuná nac­ca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n, y na̠chuna li̠túm la̠qui̠ aquit nac­ma­ca­ma̠sta̠y qui­la­táma̠t xpa̠­la­cata pi̠ tla̠n nac­ca̠­pa̠­la­ka­xo­ko̠nún xla­ta­ma̠tcán lhu̠hua cris­tianos. Jesús ca̠ma̠tla̠nti̠y cha̠tiy lakaxo̠kó̠n lacchixcuhuí̠n (Marcos 10.46‑52; Lucas 18.35‑43) QnY na̠chuná para tax­tu­ya̠chá cha̠tum la̠ hui­xinín hua̠nti̠ ca̠ma̠­pek­si̠­putún xa̠maka­pi­tzí̠n xcompañeros xta̠­chuná cumu lá xapuxcu, huata xlá luu mini̠niy nali̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ na̠ caj naka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pek­si̠cán. m'Pero hua̠ntu̠ mila­ca­tacán ni̠chuná cati­qui̠­táx­tulh. Porque hua̠nti̠ luu tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún mejor huata caj caca̠­li̠­ma­cuánilh xa̠maka­pi­tzí̠n y cat­lá­hualh hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­ma̠­peksi̠y xcompañeros. l'Pero Jesús ca̠ta­sá­nilh y chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ hua̠nti̠ tapuxcún nac aktum ca̠chi­quí̠n xlacán antá tama̠­pek­si̠nán ca̠ta cumu la̠m­para huá xpu̠­chi­nacán hua̠ntu̠ antá anán, y hua̠nchú ti̠ lac­lanca lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n xlacán luu tli­hueke tahuili̠y xli̠­ma̠­pek­si̠ncán. dkAAcxni̠ chú a̠ma̠ko̠lh xa̠ka­lha­cá̠hu xta̠­dis­cí­pu­loscán takáx­matli hua̠ntu̠ xlacá̠n xtas­qui­má̠­nalh huata mejor caj tasi̠­tzí̠­nilh a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy li̠na­ta̠lán. j+Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ tla̠n nata̠­ya­ni­yá̠tit porque hui­xinín juerza antá pim­pá̠tit ti̠tax­tu­ni­yá̠tit eé tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y; pero hua̠nchú la̠ta hui­xinín lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n milac­ta­hui̠lhcán nac quim­pa̠xtú̠n antá nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ nata­hui­la­yá̠tit cha̠­tunu pa̠x­tu̠tu, pus aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠ que̠cstu cca­tzi̠y xla­cata nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, huata huá xlá catzi̠y Quin­tla̠t hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t naca̠­ma̠x­qui̠y. oiWHuata Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú catzi̠ya hua̠ntu̠ ca̠ta̠s­químpa̠t min­camán. ¿Lácu pi̠ tla̠n hui­xinín nata̠­ya­ni­yá̠tit nac a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Clac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ma̠x tla̠n nac­ta̠­ya­ni­yá̠hu. |hqJesús kalhás­quilh: —¿Túcu huix laca­squina xac­tlá­hualh caj hua̠ntu̠ mila­cata? Xlá chiné huá­nilh: —Cat­lahua aktum lanca li̠tlá̠n, acxni̠ huix natzu­cuya ma̠pek­si̠­nana cumu la̠ lanca rey, xtáhui cha̠tum quin­ka­huasa nac mim­pek­stácat y cha̠tum nac mim­pek­xuqui la̠qui̠ lac­xtum nata­ta̠­ma̠­pek­si̠­naná̠n. DgHuata na̠ acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú xpusca̠t Zebedeo ca̠ta̠­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xyá Jesús a̠má cha̠tiy xla­ka­huasán hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán San­tiago y Juan. Xlá laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n la̠qui̠ nas­quiniy aktum lanca li̠tlá̠n. 8fiAca­li̠stá̠n chú xlacán naquin­ta­ma­ca­ma̠s­ta̠­paray nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ uú tama̠­pek­si̠nán hua̠nti̠ tata­peksi̠y nac Roma y ni̠ judíos, huata chú xlacán la̠n naquin­ta­li̠­ka­ma̠nán, naquin­ta­hui­li̠niy y hasta naquin­ta­pe­kex­to­ko­huacay nac cruz; pero ma̠squi chuná caj xliaktutu quilh­ta­macú aquit nac­la­cas­ta­cuanam­paray nac ca̠li̠ní̠n. Xtzí San­tiago y Juan li̠squiniy Jesús catlahuánilh aktum li̠tlá̠n (Marcos 10.35‑45) ce?—Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ ama̠­náhu nac Jeru­salén; pus na̠ luu caca­tzí̠tit pi̠ antá aquit naquin­chi­pacán naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xla­ca­ti̠ncán xana­puxcun cura xa̠huá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y chuná chú nata­li̠­lac­chu­hui̠nán la̠ta lácu naqui­mak­ni̠cán. $dAAcxni̠ Jesús aya xtla̠­huama nac tiji xama nac Jeru­salén xlá tunuj cá̠le̠lh xdis­cí­pulos tzinú laka­mákat y chiné ca̠huá­nilh: mcS’Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ chuná naqui̠­taxtuy nac xla­catí̠n Dios, lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh huata aca­li̠stá̠n xlacán a̠huatá tamaca­sta̠­la­má̠­nalh nahuán, y lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú a̠huatá taqui̠­tax­tu­má̠­nalh, a̠má quilh­ta­macú huata xlacán luu tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh nahuán. Jesús li̠chuhui̠namparay pi̠ namakni̠cán (Marcos 10.32‑34; Lucas 18.31‑34) zbm¿Lácu huix lac­pu­huana pi̠ ni̠lay cli̠t­la­huay quin­tumi̠n hua̠ntu̠ aquit tla̠n clac­pu­huán? ¿Osuchí huá qui­li̠­si̠­tzi̠­niya caj qui­lak­ca­tza­niya cumu aquit tla̠n cca̠­ca­tzi̠niy cris­tianos?” vaePus huata mejor caj cachi­patá min­tumi̠n y capittá nac mín­chic. Porque aquit na̠chuná cca̠­ma̠s­ka­hui̠­putún u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ a̠huatá tachilh chuná cumu la̠ huix cma̠s­ka­hui̠­ni̠tán. o`W Amá patrón chiné kálh­ti̠lh cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ luu xma̠aklhu̠­hui̠ma: “Amigo, aquit ni̠tu̠ cak­ska­hui­mak­lhti̠má̠n min­tas­kahu. ¿Lácu pi̠ niaj pa̠s­taca pi̠ hua­tiyá aktum denario cta̠­la­ca̠x­la­ni̠tán nac­ma̠s­ka­hui̠yá̠n? ¿Túcu chi̠nchú luu hua­nípa̠t la̠ta aklhu̠­hua̠t­námpa̠t? _' Chiné tahuá­nilh: “Uma̠­ko̠lh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ a̠huatá tachilh y caj xma̠n aktum hora tás­cujli, ¿túcu chú xpa̠­la­cata na̠ chu­na­tiyá ca̠ma̠s­ka­huí̠pa̠t cumu lá̠ aquinín qui­la̠­ma̠s­ka­hui̠­ma̠­náhu ma̠squi aquinín tan­tacú xacak­sti̠­pu̠ani̠­ni̠­táhu chi­chiní, la̠n ckalh­pu̠­tí̠hu y na̠ luu la̠n clhca̠cui?” ^% Acxni̠ chú xlacán tamaklh­ti̠­nan­ko̠lh taúcxilhli pi̠ na̠ chu­na­tiyá, tzú­culh tali̠­ma̠aklhu̠­hui̠y xpat­roncán. !]; Y chi̠nchú acxni̠ xaa̠hua­tiyá tzú­culh tata­la­ca­tzu­hui̠y a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ tzi̠saj tuncán xta­tzu­cuni̠t tas­cuja xlacán tzú­culh talac­pu­huán pi̠ ma̠x a̠tzinú luu lhu̠hua naca̠­ma̠x­qui̠cán xtas­kahucán, pero ni̠tu̠ ca̠ma̠­li̠­hua­qui̠­ní­calh huata na̠ chu­na­tiyá aka­tunu denario ca̠ma̠x­quí̠­calh xtas­kahucán. ?\w Acxni̠ tata­la­ca­tzú­hui̠lh a̠máko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ xta­tzu­cuni̠t tas­cuja ma̠x cumu a las cinco de la tarde pus la̠ta cha̠­tunu tasa̠­cuá̠n tzú­culh tamaklh­ti̠nán aka­tunu denario tumi̠n hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠­má̠­calh tan­tacú xla­cata. [/’Acxni̠ chú aya ca̠puc­suanko̠lh, a̠má patrón chiné huá­nilh hua̠nti̠ xca̠­ma̠­mak­ta­kalhni̠y xta­sa̠­cuá̠n: “La̠li̠­huán caca̠­ta­sani quin­ta­sa̠­cuá̠n y caca̠­ma̠s­kahui, pero pu̠lh huá caca̠­ma̠s­kahui hua̠nti̠ a̠huatá tachini̠t la̠qui̠ chú a̠huatá naca̠­ma̠s­ka­hui̠ya hua̠nti̠ aya tan­tacuá tas­cuj­má̠­nalh.” CZXlacán takalh­tí̠­nalh: “Porque eé quilh­ta­macú ni̠ti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠ta­scújut.” Amá patrón chiné ca̠huá­nilh: “Cumu para luu xli̠­ca̠na scuj­pu­tu­ná̠tit la̠li̠­huán capim­pítit nac quin­ca̠­tu­huá̠n la̠qui̠ antá nas­cu­já̠tit, y ni̠tu̠ capu­huántit porque aquit nac­ca̠­ma̠s­ka­hui̠yá̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­cha̠ná̠n mili̠­tas­cu­jutcán.” #Y?Acxni̠ chú lak­cha̠mpá ca̠mak­qui­tzis hora la̠ta aya ko̠ta­nu̠ko̠y xla̠ ampá nac plaza y na̠chuna li̠túm ca̠ucxilhpá maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ caj chu­natá xta­hui­lá̠­nalh y ni̠tu̠ xta­li̠s­cuj­má̠­nalh. Xlá ca̠huá­nilh: “¿Túcu la̠n­tamá xpa̠­la­cata caj luu chu­natá lahui­látit tan­tacú y ni̠tu̠ li̠­scuj­pá̠tit?” ZX-Amá patrón taca̠xpá ma̠x cumu tas­túnut y aca­li̠stá̠n chú na̠ ampá cumu ca̠mak­tutu hora, y na̠chuná ca̠qui̠­pu­tzapá xta­sa̠­cuá̠n hua̠nti̠ natas­cuja nac xca̠­tu­huá̠n. W Xlá ca̠huá­nilh: “¡Kahua, hui­xinín na̠ capim­pítit nac quin­ca̠­tu­huá̠n y antá cas­cújtit, ni̠tu̠ capu­huántit aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n min­tas­kahucán hua̠ntu̠ lak­chá̠n!” Pus xlacán na̠ táalh tas­cuja. V Caj li̠puntzú tax­tupá a̠má chixcú ma̠x cumu ca̠mak­na­ja̠tza hora, y na̠chuná ca̠ucxilhpá maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ na̠ caj chu­natá xta­la­hui­lá̠­nalh nac plaza y ni̠tu̠ xta­li̠s­cuj­má̠­nalh. .UUXlá ca̠qui̠­mác­lalh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xtas­cuj­putún y ca̠ta̠­la­cá̠x­lalh xla­cata naca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠y aktum denario tumi̠n caj la̠ta tan­tacú natas­cuja, aca­li̠stá̠n chú ca̠má­ca̠lh nac xca̠­tu­huá̠n la̠qui̠ antá natas­cuja. T 5’Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ma, luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú xpu̠­chiná aktum lanca pú̠cuxtu hua̠nti̠ alh ca̠pu­tzay laca­tzi̠sa xta­sa̠­cuá̠n la̠qui̠ nataán tapuxniy xachá̠n xuvas. ,SQPus lhu̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú luu tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh, aca­li̠stá̠n huata xlacán a̠huatá tahui­lá̠­nalh nahuán; y lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú ni̠tu̠cu xka­satcán tali̠­taxtuy luu a̠huatá taqui̠­tax­tu­má̠­nalh, pero acxni̠ chú a̠má quilh­ta­macú huata pu̠lh huá naca̠­ma̠x­qui̠cán xpu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n.VR%Y xli̠­pu̠tum hua̠nti̠ taak­xtek­makani̠t xchiccán, osuchí xna­ta̠­lancán, para xtla̠tcán xa̠huá xtzicán, chuná para xpusca̠t osuchí xca­maná̠n, na̠chuná para taak­xtek­makani̠t xpu̠­cux­tucán caj xpa̠­la­cata pi̠ aquit quin­ta­sta̠­la­nini̠t y quin­ta­li̠­pa̠­huani̠t, la̠ta pu̠la­ca­tunu hua̠ntu̠ akxtek­makani̠t qui̠­taxtuy napu̠­xo­ko­nicán y hasta aka­tunu ciento li̠huacay la̠ta namak­lhti̠­nam­paray, y xa̠huachí a̠má cris­tianos namak­lhti̠nán a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa. QJesús ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú hua̠k nali̠­taxtuy cumu la̠ xasa̠sti, acxni̠ chú aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­ta­hui­la­ya̠chá nac xali̠­la­káti̠t qui­lac­tá­hui̠lh hua̠ntu̠ huí nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n, y chi̠nchú hui­xinín hua̠nti̠ anka­lhi̠ná qui­la̠s­ta̠­la­ni­ma̠­náhu pus hui­xinín na̠ naka­lhi̠­yá̠tit milac­ta­hui̠lhcán hua̠ntu̠ huí akcu̠tiy lac­tá­hui̠lh la̠qui̠ chuná hui­xinín namak­ma̠­pek­si̠­yá̠tit a̠má pu̠lac­cu̠tiy xapu̠­la­tama̠n Israel hua̠ntu̠ luu pu̠lh tica̠­ma̠­la­ca­tzu­quí̠­calh. %PCPedro chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín hua̠k cak­xtek­ma­ka­ni̠­táhu hua̠ntu̠ xac­ka­lhi̠­yá̠hu caj xpa̠­la­cata cumu huix cca̠s­ta̠­la­ni­ni̠tán, pus ¿túcu chi̠nchú naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n aca­li̠stá̠n? ;OoJesús ca̠lak­lá­ca̠lh y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na pi̠ hua̠ntu̠ xla­ca­tacán lac­chix­cu­huí̠n ni̠lay tama̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ aquit cqui­lhuama, pero hua̠ntu̠ xla­cata Dios ni̠para pu̠lactum huí hua̠ntu̠ nalac­pu­hua­ná̠tit para ni̠lay tla­huay. ^N5Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos takáx­matli xta­chu­huí̠n luu cacs tali̠­la­cáhua y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín sac­stucán: —¿Tícu chi̠nchú luu nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni? 2M]Huata ni̠ xatuhua xtá­nu̠lh tantum camello nac xtzan li̠tzapan, pero hua̠ntu̠ xla­ca­tacán lac­rrico ni̠lay cati­ta­ta­nu̠chá nac xta­péksi̠t Dios. >LuJesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu tuhua xla­cata lac­rrico nata­ta­nu̠­ya̠chá nac xta­péksi̠t Dios. !K;Pero acxni̠ a̠má kahuasa káx­matli hua̠ntu̠ hua­ní­calh luu xli̠­ca̠na cha̠­li̠­pu­hua̠na̠ alh porque xlá luu rico xuani̠t. oJWJesús huá­nilh: —Para xli̠­ca̠na luu aksti̠tum lata­pa̠­pu­tuna, pus la̠li̠­huán capimpi nac mín­chic y casta̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ kalhi̠ya, y a̠má min­tumi̠n hua̠ntu̠ namak­lhti̠­nana caca̠­ma̠akpi­tzini hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n la̠qui̠ chuná huix naka­lhi̠ya cumu la̠ min­tumi̠n antá nac akapú̠n. Acxni̠ chú chuná nat­la­hua­ko̠ya la̠li̠­huán natam­pa­raya la̠qui̠ huix na̠ naquis­ta̠­la­niya. IAmá kahuasa huá­nilh: —Pu̠tum hua̠ntu̠ huix qui­hua­nípa̠t aquit hua̠­katá ctla­huani̠t hasta la̠ta actzu̠cú xacuani̠t ctzu­cuni̠t ma̠kan­taxti̠y. ¿Túcu chi̠nchú quin­tzan­ka̠niy hua̠ntu̠ qui­li̠t­lá­huat? +HOcaca̠­pa̠xqui min­tla̠t chu mintzí, y na̠ caca̠­la­ka­lhá­manti xli̠­hua̠k min­ta̠­cris­tianos chuná cumu la̠ pa̠x­qui̠­cana me̠cstu. BG}Amá kahuasa huá­nilh: —¿Xatú­cuya̠ li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ huix hua­nípa̠t? Jesús kálh­ti̠lh: —Ne̠c­xnicú timak­ni̠­nana, ni̠ caxa­katli tunuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t, ni̠tu̠ tika­lha̠­nana, ne̠c­xnicú tima̠x­tu­niya taaksaní̠n min­ta̠­cris­tiano, F'Jesús kálh­ti̠lh: —¿Túcu xla­cata qui­li̠­hua­niya para aquit luu tla̠n cca­tzi̠y? Caj xma̠n cha̠tum anán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tla̠n catzi̠y, caj xma̠n huá Dios hua̠nti̠ aquit cuanima. Pus cumu para xli̠­ca̠na huix kalhi̠­pu­tuna a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa, aquit cuaniyá̠n pi̠ calak­tzaksa cat­lahua xli̠­ma̠­peksí̠n Dios. E#Maktum quilh­ta­macú cha̠tum kahuasa luu rico xuani̠t qui̠­lák­lalh Jesús y chiné kalhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿túcu luu qui­li̠t­lá­huat la̠qui̠ tla̠n nac­ka­lhi̠y a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa? 9DkAca­li̠stá̠n chú xlá ca̠liacchí­palh xmacán y ca̠si­cu­la­na̠t­lá­hualh a̠ma̠ko̠lh lactzu camán. Acxni̠ chú chuná ca̠t­la­hua­ko̠lh Jesús tatam­pú̠x­tulh y alh a̠laca­tunu. Cha̠tum kahuasa luu rico ta̠chuhui̠nán Jesús (Marcos 10.17‑31; Lucas 18.18‑30) SCY Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n ni̠ caca̠­li̠­hua­nítit tama̠­ko̠lh lactzu camán xla­cata naquin­ta­lakmín anta­nícu aquit cuí, porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠nhuá hua̠nti̠ kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ actzu kahuasa xlá luu lak­chá̠n pi̠ namaka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n y tla̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá nac xta­péksi̠t. RB Maka­pi­tzí̠n cris­tianos tali̠­mí­nilh lactzu xca­mancán anta nícu xuí Jesús la̠qui̠ xlá nakalh­ta­hua­kaniy Dios xpa̠­la­ca­tacán y naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay. Pero huata xdis­cí­pulos tzú­culh tala­ca­quilhni̠y hua̠nti̠ xta­li̠­mi­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh lactzu camán. pAY Xa̠huá uú nac ca̠quilh­ta­macú tala­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chi­xcu­huí̠n hua̠nti̠ chuná taka­lhi̠y xmac­nicán pi̠ ni̠lay cati­ta­ta­ma­káx­tokli, y maka­pi­tzí̠n hua­tuní̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ caj chuná lac­tla­hua­ya̠­hua­ni­cani̠t xla­ta­ma̠tcán xla­cata niaj ne̠c­xnicú nata­ta­maka­xtoka, pero chú na̠ tala­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tla̠n tata­maka­xtoka pero ni̠ tata­maka­xtok­putún caj cumu xlacán taca­tzi̠y pi̠ chuná a̠tzinú tla̠n natat­la­huay hua̠ntu̠ Dios lakati̠y y hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­lac­sacni̠t. Pus hua̠nti̠ ma̠t­la̠nti̠y pi̠ chuná nala­tama̠y cumu la̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán ucú, pus xli̠­ca̠na pi̠ chuná calak­tzák­salh. Jesús ca̠siculana̠tlahuay lactzu camán (Marcos 10.13‑16; Lucas 18.15‑17) A@{ Jesús ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na pi̠ huá eé tala­ca­pa̠s­tacni xla­cata lácu xli̠­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tamaka­xtoka ni̠lay taaka­ta̠ksa xli̠­hua̠k cris­tianos huata caj xma̠n huá taaka­ta̠ksa hua̠nti̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠y tala­cas­quín pi̠ cataaká­ta̠ksli. ?w Xdis­cí­pulos chiné tahuá­nilh: —Pus para xli̠­ca̠na chuná qui̠­tax­tuniy cha̠tum chixcú hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t xla­cata pi̠ ni̠ xli̠­mak­xtéket xpusca̠t, pus luu ni̠para tzinú li̠ta­maka­xtok­putu. u>c Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para cha̠tum chixcú namak­xteka xpusca̠t ma̠squi xlá a̠má pusca̠t ni̠tu̠ xakatli̠y a̠tunuj chixcú, y a̠má chixcú nata̠­ta­maka­xtoka túnuj pusca̠t, xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huay porque xlá caj lac­tla­hua­ya̠­huay aktum tamaka­xtókot, y na̠chuná a̠má chixcú hua̠nti̠ nata̠­ta­maka­xtoka a̠má pusca̠t hua̠nti̠ mak­xtek­cani̠t xlá na̠ luu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n tla­huay porque xlá maktum pi̠ lac­tla­huako̠y a̠má tamaka­xtókot hua̠ntu̠ Dios tisi­cu­la­na̠t­lá­hualh. a=;Jesús ca̠huá­nilh: —Moisés ma̠t­lá̠n­ti̠lh pi̠ nata­la̠­mak­xteka hua̠nti̠ tata­maka­xtokni̠t caj huá xpa̠­la­cata pi̠ hui­xinín luu xli̠­ca̠na snu̠n lani̠­tátit y ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni; pero la̠ta Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh a̠má xapu̠lh chixcú xa̠huá xapu̠lh pusca̠t xlá ne̠c­xnicú tla̠n tla­huani̠t nata­la̠­mak­xteka hua̠nti̠ tata­maka­xtokni̠t. <Xlacán taka­lhas­quimpá: —Bueno, pero ¿túcu chú xpa̠­la­cata nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés huan pi̠ cha̠tum chixcú tla̠n namak­xteka xpusca̠t pero pu̠lh nata̠­la­ca̠xlay nac pu̠chu­huí̠n y nama­ca­ma̠x­qui̠y mactum xata­la­ca̠xlán cáp­snat, nafir­mar­tla­huaniy y antá nahuán hua̠ntu̠ xpa̠­la­cata la̠li̠­mak­xtekma? {;oPus qui̠­taxtuy pi̠ acxni̠ nata­maka­xtoka niaj xcha̠­tiycán huata cha̠­tumá nata­huán. Hua̠ cca̠­li̠­hua­niyá̠n, ni̠ anán cris­tiano hua̠nti̠ mini̠niy nama̠­paj­pi­tziy hua̠ntu̠ Dios ma̠la­cas­tucni̠t. H: Y na̠ chiné li̠ma̠­pek­sí̠­nalh: “Huá xpa̠­la­cata, cha̠tum kahuasa acxni̠ nata­maka­xtoka tla̠n akxtek­makán xtla̠t chu xtzí la̠qui̠ xlá nata̠­ta­lak­xtumi̠y xpusca̠t, y a̠má kahuasa chu tzuma̠t hua̠nti̠ xcha̠­tiycán xta­huani̠t chú luu cha̠­tumá nata­li̠­taxtuy.” 89iJesús ca̠kálh­ti̠lh: —¿Lácu pi̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xta­chu­huí̠n Dios? Antá huan xla­cata pi̠ acxni̠ Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú xlá tlá­hualh cha̠tum chixcú y cha̠tum pusca̠t. N8Maka­pi­tzí̠n fariseos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh la̠qui̠ chicá para túcu ni̠ tancs nakalh­ti̠nán y chuná tla̠n nata­li̠­ma̠­mo­ko­si̠­ya̠­huay, y chiné taka­lhás­quilh: —¿Lácu huix huana, pi̠ kalhi̠y dere­cho namak­xteka xpusca̠t cha̠tum chixcú ma̠squi ni̠tu̠ le̠n cuenta? 7}Luu lhu̠hua cris­tianos ta­sta̠­lá­nilh y antá xlá ca̠ma̠t­la̠n­ti̠chá xli̠­hua̠k ta̠tat­laní̠n. R6 Acxni̠ Jesús chuná ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh xlá antá cha̠lh nac xapu̠­la­tama̠n Judea lacatzú hua̠ntu̠ xta̠­pek­xtokui kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ hua­nicán Jordán. 5#Acxni Jesús chuná chu­hui̠­nan­ko̠lh chiné ca̠huá­nilh: —Pus na̠chuná naca̠t­la­huayá̠n Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n para ni̠ ya̠ tapa̠­xu­huá̠n nama̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit min­ta̠­cris­tianojcán hua̠nti̠ naca̠­ta̠­ra̠t­la­huayá̠n y catu̠huá naca̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n.74g"Y luu li̠pe̠cua la̠ta sí̠tzi̠lh a̠má patrón y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata la̠n cama̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh hasta caní naxo­koko̠y hua̠ntu̠ xla­kahui. 13[!Pus huix na̠chuná xti­la­ka­lhá­manti a̠má koxutá min­ta̠­ta­sa̠cua chuná cumu la̠ aquit cla­ka­lha­ma­ni̠tán y cta̠­pa̠­ti̠­ni̠tán.” o2W Acxni̠ chú hua­ni­kó̠­calh, a̠má rey tuncán alh ma̠ta­sa­ni̠nán a̠má chixcú y chiné huá­nilh acxni̠ laca­quílh­ni̠lh: “Pa̠x­ca­tacu tihuana huix chixcú. Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú mini̠­niyá̠n nati­la­ta­pa̠­yacú maka̠s nac ca̠quilh­ta­macú. Aquit cma̠­tzan­ke̠­nanín y cta̠­pa̠tí̠n hua̠ntu̠ huix xqui­la­ka­hui­lani porque luu hasta xli̠­ca̠na li̠tlá̠n quis­quini xla­cata pi̠ cac­ma­ka­ka­lhí̠n. u1cAcxni̠ xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­ta­sa̠­cuá̠n tacá­tzi̠lh hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t a̠má xta̠­ta­sa̠­cuacán xlacán luu xli̠­ca̠na tali̠­sí̠­tzi̠lh huata la̠li̠­huán táalh tahuaniy xpat­roncán. z0mPero a̠má chixcú xlá ni̠ ta̠pá̠­ti̠lh, mejor ma̠ta­mac­nu̠­ní̠­nalh nac pu̠la̠­chi̠n y ni̠ mak­xték­calh hasta caní afuerza ma̠xo­ko̠­ni̠­ko̠lh a̠má actzu tumi̠n hua̠ntu̠ xlá xla­ka­hui­lá­nilh. %/CPero huata a̠má xta̠­ta­sa̠cua laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné li̠ma̠­ka­tzán­ke̠lh: “Luu xli̠­ca̠na cat­lahua lanca li̠tlá̠n caj a̠tzinú caquin­ta̠­pa̠ti, pero hua̠k nac­la­ka­xo­ko­niyá̠n hua̠ntu̠ cla­ka­hui­lanín.” *.MPero caj la̠ta tax­tuchá nac tiji a̠má tasa̠cua xlá ta̠tá­nok­lhli cha̠tum xta̠­ta­sa̠cua hua̠nti̠ na̠ xlac­le̠niy actzu cin­tavu. Xlá ma̠chó­kolh y li̠pix­chí­palh xmacán tzú­culh pix­pitay y chiné huá­nilh: “La̠n­chuj­tuncán cla­cas­quín caqui­lak­xo­koni a̠má quin­tumi̠n hua̠ntu̠ qui­la­ka­hui­lani osuchí naquin­ti­la­ka­pa­sacú tícu aquit.” 7-gAmá rey laka­lhá­malh ma̠tzan­ke̠­ná­nilh y niaj ma̠tá̠­ji̠lh hua̠ntu̠ xla­ka­hui­lá­nilh y aca­li̠stá̠n mák­xtekli la̠qui̠ caalhá nac xchic. O,Huata a̠má tasa̠cua laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n xpatrón y chiné huá­nilh: “Patrón, xli̠­ca̠na luu cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n cat­lahua lanca li̠tlá̠n caquin­ta̠­pa̠ti a̠tzínu. Aquit hua̠k nac­xo­ko­niyá̠n hua̠ntu̠ cla­ka­hui­lanín, pero ni̠ caqui­la̠s­tá̠hu.” r+]Pero cumu a̠má chixcú ni̠tu̠ xka­lhi̠y hua̠ntu̠ nali̠­xo­ko̠nún, a̠má rey ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cas­tá̠­calh a̠má chixcú cumu lá cha̠tum tachí̠n xa̠huá xpusca̠t chu xca­maná̠n, y pu̠tum la̠tachá túcu xlá xka­lhi̠y actzú nac xchic la̠qui̠ chú chuná nali̠­ta­xo­ko̠nún hua̠ntu̠ xlá xla­kahui. "*=Aya xtzu­cu­ni̠ttá ca̠ta̠t­la­huay cuenta acxni̠ li̠chi­ní­calh cha̠tum xta­sa̠cua hua̠nti̠ xla­ka­hui­lá­nilh lhu̠hua tumi̠n. $)A’Amá xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum rey hua̠nti̠ tica̠­ta̠t­la­hua­pú­tulh cuenta la̠qui̠ naca­tzi̠y nícu chulá tala­ka­hui­lá­nilh xta­sa̠­cuá̠n. =(sJesús kálh­ti̠lh: —Aquit ni̠tu̠ cuanimá̠n para caj mak­tujún nata̠­pa̠­ti̠ya y nama̠­tzan­ke̠­na­niya, huata huix tla̠n nama̠­tzan­ke̠­na­niya y nata̠­pa̠­ti̠ya hasta ma̠squi akta̠ti ciento a̠ta̠ti­pu­xa­ma­cá̠hu para chuná nata­la­cas­quín y na̠chuná para namak­la̠­ka­lhi̠yá̠n. Xatakalhchuhuí̠n a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ ni̠ ma̠tzanke̠nanipútulh xta̠tasa̠cua 2']Pedro lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné kalhás­quilh: —Quim­pu̠­chiná, chi̠nchú para cha̠tum quin­ta̠­cris­tiano anka­lhi̠ná quin­ta̠­ra̠t­la­huay, ¿nícu luu makli̠t nac­ta̠­pa̠ti̠y y nac­ma̠­tzan­ke̠­naniy? ¿Lácu pi̠ hasta mak­tujún? 5&cPorque para nícu li̠cha̠tiy o li̠ka­lha­tutu tata­mac­xtumi̠y hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán antá aquit íta̠t cca̠­lak­sti̠­pa̠­láyaj nahuán. V%%’Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para hui­xinín ma̠squi min­cha̠­tiycán luu lac­xtum nali̠­ca­tzi̠­yá̠tit xla­cata para túcu nas­qui­ni­yá̠tit Dios acxni̠ nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit xli̠­ca̠na pi̠ huá Quin­tla̠t hua̠nti̠ hui­lachá nac akapu̠n naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. [d}{{SyxyvWusq|on3lk%j^iDeb<_^V]r\t[~YY^XVTNR’¡Koxu­tacú tihua­ná̠tit hui­xinín fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n judíos, porque hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! Porque tze̠k ca̠ak­ska­hui­mak­lhti̠­yá̠tit xchiccán hua̠nti̠ ca̠ni̠­makan­cani̠t lac­pus­ca̠tní̠n, y la̠qui̠ ni̠ naca̠­ca­tzi̠­ni­ca­ná̠tit min­ta̠­yatcán luu ma̠rí kalh­ta­hua­ka­yá̠tit acxni̠ tla­hua­yá̠tit ora­ción. Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠tzinú hui­xinín luu lhu̠hua kalhi̠­yá̠tit min­cuentajcán y la̠n napa̠­tí­na­ná̠tit ni̠xa­chuná maka­pi­tzí̠n cris­tianos. 2^] ’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chu hui­xinín fariseos porque hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! La̠n pim­pá̠tit pa̠ti̠­na­ná̠tit porque hui­xinín ca̠ma̠­lac­chu­hua­ni­yá̠tit xamá̠­lacchi hua̠nti̠ tata­nu̠­putún nac xta­péksi̠t Dios la̠qui̠ ni̠tícu natanu̠y. Hui­xinín ni̠ tanu̠­pu­tu­ná̠tit nac xta­péksi̠t Dios, y na̠ni̠­para ca̠mak­xte­ká̠tit xla­cata nata­ta­nu̠­ya̠chá hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tata­nu̠­putún. q][ Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque hua̠nti̠ caj sacstu luu tali̠­pa̠hu maklh­ca­tzi̠cán ni̠ maka̠s tama̠­xani̠y y nama̠­tu̠­tzu­hui̠cán; pero hua̠nti̠ luu ni̠tu̠cu xkásat maklh­ca­tzi̠cán huata huá chú luu tali̠­pa̠hu li̠taxtuy aca­li̠stá̠n. Jesús luu lhu̠hua hua̠ntú ca̠li̠ya̠huay xanapuxcun judíos :\m Hua̠nti̠ luu tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún nac milak­sti̠­pa̠ncán pus huata huá ma̠t­la̠nti̠y caca̠­lí̠s­cujli xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianos. Q[ Y na̠ni̠­para huá tla̠n cat­la­huátit xla­cata naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit puxcu, porque caj xma̠n cha̠tum kalhi̠­yá̠tit hua̠nti̠ luu Mim­pux­cucán caj xma̠nhuá aquit Cristo. Z Y na̠chuna li̠túm ni̠para cha̠tum tícu cali̠­ma̠­pa̠­cu­huí̠tit min­tla̠­ticán uú nac ca̠quilh­ta­macú, porque caj xma̠n cha̠tum kalhi̠­yá̠tit Min­tla̠­ticán caj xma̠nhuá Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. Y’Pero huata hui­xinín ni̠ luu cali̠­la­ca­chix­cuj­núntit cumu lá xlacán tala­kati̠y pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos cata­li̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh lac­ta­li̠­pa̠hu maes­tros, huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque hui­xinín caj li̠na­ta̠lán y caj xma̠n cha̠tum kalhi̠­yá̠tit mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán y huá aquit Cristo. X)y na̠chuna li̠túm xlacán luu tala­cas­quín pi̠ caca̠­ca̠c­ni̠­na­ní­calh la̠tachá nícu naca̠­xa­kat­li̠­pa̠x­tokcán nac tiji y tala­kati̠y caca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­huí̠­calh lac­ta­li̠­pa̠hu ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n. WAntá­nícu pa̠x­cuajna­má̠­calh xlacán tala­kati̠y caca̠­ma̠x­quí̠­calh hua̠ntu̠ a̠tzinú lacuán pu̠tá­hui̠lh la̠qui̠ naca̠­ma̠­hui̠cán, y na̠chuná tali̠­ca­tzi̠y acxni̠ taán nac xpu̠­si­cu­lancán luu lacán tata­hui­la­ya̠chá la̠qui̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu y lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n naca̠­li̠­ma̠x­tucán, &VEAcxni̠ xlacán tat­la­huay aktum li̠tlá̠n tamakta̠y luhuatá tat­la­huay taán anta­nícu tza­macán la̠qui̠ naca̠ucxilhcán, y naca̠­li̠­ma̠x­tucán cumu la̠ lacuán cris­tianos. Xlacán tala­kati̠y ca̠s­la­ma­hua­ca­nicán nac xmu̠x­ti̠ncán chu nac xmacx­pa̠ncán clháka̠t lac­pi̠tzu̠ cáp­snat anta­nícu tatzokni̠t xta­chu­huí̠n Dios, y na̠chuna li̠túm luu tala­kati̠y li̠huana̠ tata­ca̠x­ta̠yay xla­cata clha­ka̠tcán, porque luu lac­pu̠lhmá̠n talha­ka̠nán y lhu̠hua hua̠ntu̠ tama̠­hua­caniy xli̠­ta­ca̠x­ta̠ycán la̠qui̠ tuncán naca̠­la­ka­pascán la̠tachá nícu nataán. nUUXlacán tahuaniy cris­tianos xla­cata juerza cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh lactzu lactzú li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xlacán na̠ ni̠ tama̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán; u̠má li̠ma̠­peksí̠n xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ lac­tzinca tacuca y tama̠­cu­qui̠y a̠túnuj cris­tianos hasta ma̠squi niajlay le̠ncán. Pero hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh fariseos ni̠para tzinú tali̠­lac­chex­putún ca̠na̠caj xtzu̠­pi̠­macancán. T#Cumu huá mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán luu xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n naca̠­kax­pat­ni­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán naca̠­hua­niyá̠n y cama̠­kan­tax­tí̠tit hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n; pero ni̠chuná hui­xinín caca̠­maca­sta̠­látit hua̠ntu̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh, porque tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n luu tla̠n hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán, pero caj a̠nu̠chá anta­nícu caj sac­stucán tunu tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. gSG—Xli̠­hua̠k xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠huá fariseos huá xlacán tala­ka­yá̠­nalh xla­cata nata­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­péksi̠t Moisés. R ;Aca­li̠stá̠n chú Jesús tzú­culh ca̠ta̠­kalh­chu­hui̠nán xdis­cí­pulos xa̠huá xli̠­lhu̠hua cris­tianos y chiné ca̠huá­nilh: VQ%.Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠para tzinú tacá­tzi̠lh lácu nata­kalh­ti̠nán, y a̠má quilh­ta­macú niaj tícu kalhás­quilh para túcu.NP-Pus, ¿lácu chú li̠lac­pu­hua­ná̠tit xla­cata pi̠ Cristo xli̠­ta­la­ka­pasni nahuán rey David, si hasta mismo David ca̠c­ni̠­naniy y li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠y Quimpu̠chiná? XO),Quim­pu̠­chiná Dios chiné huá­nilh cha̠tum li̠túm ti̠ na̠ Quim­pu̠­chiná:“Cata­huila nac quim­pa̠xtú̠n la̠qui̠ naquin­ta̠­ma̠­pek­si̠­nana,
hasta caní aquit nac­ca̠­maka­tla­jako̠y pu̠tum hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n
la̠qui̠ hua̠k nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n.” N9+Huata Jesús ca̠hua­nipá: —Pero para xli̠­ca̠na chú chuná cahuá, entonces ¿túcu xpa̠­la­cata acxni̠ rey David ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Espíri­tu Santo xlá na̠ li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Xpu̠­chiná? Porque lacatum nac Salmos chiné tzokli: DM*Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh: —Hui­xinín ma̠x catzi̠­yá̠tit, xtla­huátit li̠tlá̠n xqui­la̠­hua­níhu, ¿nícu lac­pu­hua­ná̠tit nami­na̠chá Cristo hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n? Xa̠huachi, ¿tícu xli̠­ta­la­ka­pasni ámaj huán? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ acxni̠ xlá nala­ca­chín huá xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David ámaj li̠taxtuy. DL)Ama̠­ko̠lh fariseos antacú xta­la­yá̠­nalh, =Ks(Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh Moisés xamaká̠n quilh­ta­macú xa̠huá hua̠ntu̠ titá­tzokli xalak­maká̠n pro­fetas nac xlib­rojcán pus huá xta­ma̠­si­yu­putún xatlá̠n xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, pus huá chú tu̠ aquit caj kam­pa̠tiy ctla­huani̠t la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit. Xatícu luu xquilhtzúcut nahuán Cristo acxni̠ namín (Marcos 12.35‑37; Lucas 20.41‑44) FJ'Y chi̠nchú xli̠­pu̠­lactiy na̠ a̠huayu xta̠­chuná huam­putún y chiné huán: “Cala­ka­lhá­manti min­ta̠­cris­tiano chuná cumu lá me̠cstu laka­lha­man­cana.” &IE%Jesús chiné huá­nilh: —Hua̠ntu̠ luu mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán xli̠­ma̠­peksí̠n Dios chiné huán: “Capa̠xqui y cali̠­pá̠­huanti Mim­pu̠­chiná Dios xli̠­hua̠k minacú y xli̠­hua̠k mili̠s­tacni y xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni.” H&4Ga$—Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿xaní­cuma̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ luu a̠tzinú qui­li̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán nac qui­la­ta­ma̠tcán? uFc#Y acxni̠ chú luu li̠huana̠ tali̠­lac­chu­hui̠­nan­ko̠lh lácu natat­la­huay, tamá­ca̠lh cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos antaní xuilachá Jesús la̠qui̠ xlá nakalh­pu­tzay aktum tachu­huí̠n la̠qui̠ para túcu nítlán nahuán chuná chú tlán nata­ma̠­la­capu̠y. Xlá chiné kalhás­quilh eé tachu­huí̠n: BE}"Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh fariseos tacá­tzi̠lh pi̠ cacs ca̠ma­ka­qui­lhuáncalh sadu­ceos acxni̠ taqui̠­lák­lalh Jesús xlacán la̠li̠­huán tata­mac­xtú­mi̠lh. xDi!Acxni̠ xlacán takáx­matli hua̠ntu̠ Jesús ca̠huá­nilh, luu xli̠­ca̠na tacá̠c­ni̠lh la̠ta xka­lhi̠y xli̠s­ka­lala. Xatúcuya̠ xli̠ma̠peksí̠n Dios a̠tzinú luu quili̠ma̠kantaxti̠tcán (Marcos 12.28‑34) ZC- “Aquit a̠má xDios Abraham, xDios Isaac, xa̠huá xDios Jacob.” Antá huam­putún pi̠ hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná nac ca̠quilh­ta­macú chu hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t lac­xtum lá̠m­para xas­tac­nacú tala­má̠­nalh, porque Dios ni̠ huá xDioscán ni̠n sinoque hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná. MBXa̠huachí hui­xinín luu mákat aktzan­ka̠­yá̠tit para lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ni̠ cati­ta­la­cas­ta­cuánalh ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, porque ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: A%Acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xa̠huá lac­pus­ca̠tní̠n niaj cati­ta­ta­ma­káx­tokli porque xta̠­chuná nata­li̠­taxtuy cumu la̠ ángeles hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n. \@1Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na pi̠ luu mákat aktzan­ka̠­yá̠tit, porque ni̠ catzi̠­yá̠tit y ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ hua­ni­putún xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, y na̠ni̠­para catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu kalhi̠y xli̠t­li­hueke Dios. ^?5Pus chú caqui­la̠­hua­níhu, chi̠nchú acxni̠ nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, ¿xatícu luu nata̠­ta­peksi̠y a̠má pusca̠t porque xka­lha­tu­tucán hua̠k tati­ta̠­táhui? >>wY ni̠ ni̠maka̠s chú a̠má pusca̠t na̠ ni̠lh. }=sPero a̠má xatajú kahuasa hua̠nti̠ na̠ ta̠táhui a̠má pusca̠t xlá na̠ ni̠lh, y na̠chuná akspú­lalh xli̠­ka­lha­tutu y pu̠tum tali̠­ta­ká­tzi̠lh xli̠­ka­lha­tu­juncán hua̠k li̠na­ta̠lán y hua̠k táni̠lh. < Pus maktum quilh­ta­macú uú nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán xta­hui­lá̠­nalh kalha­tujún li̠na­ta̠lán. Hua̠nti̠ xapuxcu tama­káx­tokli pero ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú ni̠lh y akxtek­má­kalh xpusca̠t, y cumu acxni̠ xla̠­tá̠hui ni̠tu̠ ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán pus hua̠nti̠ xli̠­cha̠tiy xta̠lá ta̠ta­ma­káx­tokli a̠má pusca̠t. @;y—Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, Moisés quin­ca̠­mak­xtek­ni­ni̠tán aktum li̠ma̠­peksí̠n anta­nícu huan xla­cata pi̠ para tícu nani̠y y para huí xpusca̠t hua̠nti̠ tita̠­ta­ma­káx­tokli, y para ni̠tícu ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán pus para huí chú xta̠lá kahuasa a̠má chixcú, xlá tla̠n nata̠­ta­huilay xya̠stá la̠qui̠ chuná huij nahuán xcamán a̠má chixcú hua̠nti̠ aya ni̠ni̠t. :Hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán sadu­ceos talá­kalh anta­nícu xuilachá Jesús la̠qui̠ nata­ta̠­chu­hui̠nán. Porque u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xlacán xta­huán pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na tala­cas­ta­cuanán ni̠n nac ca̠li̠ní̠n, pus hua̠ xpa̠­la­cata chiné tali̠­huá­nilh: 9-Acxni̠ xlacán takáx­matli hua̠ntu̠ ca̠hua­ní­calh cacs tala­cáhua y niaj tacá­tzi̠lh lácu nata­huaniy Jesús, huata mejor caj taak­xtek­yá̠­hualh y taalhá. Kalhasquincán Jesús para talacastacuanán ni̠n (Marcos 12.18‑27; Lucas 20.27‑40) a8;—Huá tamá xla­capú̠n lanca ma̠pek­si̠ná gobier­no —takalh­tí̠­nalh xlacán. Jesús ca̠huá­nilh: —Pus huata huá cama­ca­ma̠x­quí̠tit gobier­no hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y lak­chá̠n gobier­no; y na̠chuna li̠túm huá cama­ca­ma̠x­quí̠tit Dios hua̠ntu̠ lak­chá̠n nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit. 7/Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Tícu u̠má xla­capú̠n chu xta­cu­huiní hua̠ntu̠ talh­ca̠­ta­hui­lani̠t nac eé tumi̠n? ~6uAver, caqui­la̠­ma̠­si­yu­níhu okxtum tumi̠n hua̠ntu̠ li̠la­ka­xo­ko̠­nu­ná̠tit acxni̠ ca̠ma̠­ta̠­ji̠­ca­ná̠tit xla­cata im­pues­tos. Acxni̠ chú tamá̠x­qui̠lh okxtum tumi̠n hua̠ntu̠ xuanicán denario, +5OPero cumu Jesús cátzi̠lh pi̠ caj chu­natá xta­li̠­ka­lhas­qui­má̠­nalh la̠qui̠ para chuná tla̠n nata­ma̠­mo­ko­si̠­ya̠­huay, huata xlá chiné ca̠huá­nilh: —Akska­hui­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n hui­xinín, ¿túcu xpa̠­la­cata hua­tiyá chuná qui­la̠­lac­pu­tza̠­na­ni­ma̠­náhu hua̠ntu̠ tla̠n naqui­la̠­li̠­ma̠­mo­o­si̠­ya̠­hua­yá̠hu? O4Pus cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ la̠nchú xqui­la̠­hua­níhu: ¿Pi̠ lak­chá̠n la̠ta cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­ma̠­náhu a̠má xapuxcu gobier­no xalac Roma, osuchí ni̠ lak­chá̠n? >3uPus huata xlacán tama̠­la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n xcom­pa­ñe­roscán chu maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­ta̠­ta̠yay rey Herodes. Acxni̠ xlacán talák­cha̠lh chiné taka­lhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, aquinín cca­tzi̠­yá̠hu pi̠ huix xli̠­ca̠na li̠chu­hui̠­nana hua̠ntu̠ talu­lóktat y ma̠si­yuya la̠ta lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y xcamán uú nac ca̠quilh­ta­macú, xa̠huachí huix ni̠tícu li̠quilh­pu­huana y hua­niya hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huama y ni̠ huá li̠la­ca­pina ma̠squi calak­sí̠­tzi̠lh, porque huix ni̠ cuentaj ca̠t­la­hua­niya la̠ta túcu tali̠­ma̠x­tuyá̠n cris­tianos. 2/Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh fariseos luu lac­xtum tali̠­lac­chu­huí̠­nalh xla­cata nata­ka­lhas­quín Jesús aktum tachu­huí̠n la̠qui̠ chicá para túcu ni̠ tancs nakalh­ti̠nán chuná chú huij nahuán hua̠ntu̠ nata­li̠­ma̠­la­capu̠y. a1;Y Jesús chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —Xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua hua̠nti̠ ca̠ta­sa­ni­cani̠t xla­cata nata­tanu̠y nac xta­péksi̠t Dios, pero ni̠ luu lhu̠hua hua̠nti̠ luu ca̠lac­sac­cani̠t. Kalhasquincán Jesús para pi̠ lakchá̠n lakaxoko̠nuncán (Marcos 12.13‑17; Lucas 20.20‑26) _07 Entonces a̠má rey ca̠huá­nilh hua̠nti̠ xta­maca­scuj­má̠­nalh: “La̠li̠­huán huakaj cachi­pátit, cama­ca­chí̠tit, na̠ li̠huana̠ calac­chí̠tit y cata­mac­xtútit nac quilhtí̠n anta­nícu luu ca̠pucsua la̠qui̠ antá natasay y nalac­sa̠nán xta­tzán caj xpa̠­la­cata pi̠ la̠n napa̠­ti̠nán.” >/u Xakát­li̠lh a̠má chixcú y chiné huá­nilh: “Amigo, ¿túcu xpa̠­la­cata ni̠ li̠lhaka huix a̠má la̠n lháka̠t hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠­cántit acxni̠ tanu̠­chi­tátit uú nac pu̠ta­maka­xtokni?” Pero huata a̠má chixcú ni̠ cátzi̠lh lácu nakalh­ti̠nán y cacs lacáhua. :.m ’Acxni̠ a̠má rey alh ca̠ucxilha hua̠nti̠ xta­mini̠t nac pu̠pa̠xcua, pero xlá ni̠para tzinú ma̠t­lá̠n­ti̠lh acxni̠ úcxilhli cha̠tum chixcú pi̠ ni̠tu̠ clha­ka̠ni̠t a̠má la̠n lháka̠t hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­quí̠­calh acxni̠ tatá­nu̠lh nac pu̠ta­maka­xtokni. }-s Ama̠­ko̠lh tasa̠­cuá̠n táalh nac ca̠ti­ji̠ní̠n y pu̠tum tama̠­ké̠s­tokli xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlacán tama̠­nók­lhulh y pa̠tum tanú̠­calh nac a̠má chiqui anta­nícu xpa̠x­cuajna­má̠­calh, la̠tachá tícuya̠ cris­tianos xta­mini̠t hua̠nti̠ tla̠n xta­ca­tzi̠ni̠t chu hasta hua̠nti̠ xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t. *,M Pus huata mejor capim­pítit hui­xinín nac ca̠ti­ji̠ní̠n xa̠huá nac xli̠­lanca ca̠chi­quí̠n, y caca̠­hua­nítit xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata̠­ta­nok­lhá̠tit xla­cata pi̠ catá­milh nac xpu̠­ta­maka­xtokni quin­ka­huasa la̠qui̠ nata­ma­kua̠yán.” 0+YAca­li̠stá̠n chú ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n xta­sa̠­cuá̠n: “Chú luu xaaccha̠ná hui­la̠­náhu xla­cata nata­maka­xtoka quin­ka­huasa y napa̠­xcuajna­ná̠hu, porque aya li̠huana̠ ca̠ca̠x­ya̠­hua­cani̠t mesa y ca̠x­tla­hua­cani̠t tahuá; pero huata a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aquit xac­la­cas­quín naquin­ta­lakmín hua̠nti̠ xac­ca̠­pu­tzani̠t xlacán chú niaj ca̠mi­ni̠niy natamín porque caj xpa̠­la­cata xali̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán tali̠­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t. d*AAcxni̠ chú a̠má rey cátzi̠lh hua̠ntu̠ xca̠t­la­hua­ni­cani̠t xta­sa̠­cuá̠n xlá luu li̠pe̠cua la̠ta sí̠tzi̠lh y ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh maka­pi­tzí̠n tropa xla­cata pi̠ caca̠­mak­ní̠­calh a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit lac­chix­cu­huí̠n y na̠ caca̠lh­cu­yu­ní­calh xca̠­chi­qui̠ncán. Y)+Y maka­pi­tzí̠n caj tali̠­sí̠­tzi̠lh la̠ta xca̠­la­ka­lat­la̠­huancán, huata huakaj tachi­pachá xlac­scujni rey, la̠n tahui­lí̠­nilh, maka­pi­tzí̠n hasta ca̠mak­ní̠­calh. (Pero ma̠squi chuná ca̠hua­ní­calh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t ni̠ taka­lha­chix­cú­hui̠lh y ni̠ táalh nac pu̠pa̠xcua. Cha̠tum alh nac xca̠­tu­huá̠n y cha̠­tum­li̠túm alh nac xpu̠stá̠n. ' Pero cumu a̠má rey luu xca̠­li̠­pa̠­huán xlá ca̠ma­ca̠mpá tunuj­li̠túm xlac­scujni xla­cata chiné naca̠­hua­nicán: “Caca̠­hua­nítit tama̠­ko̠lh quin­ta­putza xla­cata pi̠ catat­lá­hualh li̠tlá̠n la̠li̠­huán caquin­ta­lák­milh porque aya accha̠ná la̠ta huí tahuá uú nac pu̠ta­maka­xtokni. Aquit aya cca̠­mak­ni̠ni̠t qui­huá̠cax chu xalakkón quin­ta­ka­lhí̠n, y xa̠huachí aya li̠huana̠ ca̠x­tla­hua­cani̠t xala­cuán tahuá.” `&9Xlá ca̠má­ca̠lh maka­pi­tzí̠n xta­sa̠­cuá̠n xla­cata nataán tahuaniy hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t xla­cata pi̠ cata­milhá nac pu̠pa̠xcua porque aya xámaj tamaka­xtoka xka­huasa. Pero huata a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­pu­tza­cani̠t nata­mak­pa̠x­cuajnán ni̠ tamim­pú­tulh. t%a—Amá xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ma uú nac ca̠quilh­ta­macú luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum rey hua̠nti̠ tlá­hualh aktum pu̠pa̠xcua porque xma̠­maka­xtokma xka­huasa. u$ eJesús tzu­cupaj ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán túnuj takalh­chu­huí̠n y chiné ca̠huá­nilh: #'.Xlacán xta­chi̠­le̠m­putún Jesús pero ni̠ juerza tat­la­huá­nilh porque xta­pe̠­cuaniy la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos cumu luu lhu̠hua hua̠nti̠ xta­ca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na Jesús huá xli̠­chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios."w-Acxni̠ takax­mat­ko̠lh eé takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ Jesús xli̠­chu­hui̠­nama, a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun cura xa̠huá fariseos tacá­tzi̠lh pi̠ caj xpa̠­la­ca­tacán ma̠squi chuná xlá xli̠­chu­hui̠­nani̠t. W!',¡Ah! Y hua̠nchú xpa̠­la­cata a̠má chí­huix, pus cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ para cha̠tum chixcú naliakchek­xnín, pus luu maktum pi̠ nalac­tuc­xta­huilay, y chi̠nchú para huata huá chí­huix xatícu naacta­ma̠­ya̠chi luu xli̠­ca̠na pi̠ ámaj lak­chi­tami̠y y cumu la̠ pokxni nat­la­huako̠y.  +Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má mim­pu̠­ta­hui̠lhcán hua̠ntu̠ Dios xca̠­ca̠x­tla­hua­ni­ni̠tán y xca̠­li̠­ka­lhi̠má̠n, naca̠­mak­lhti̠­ca­ná̠tit la̠qui̠ huá chú naca̠­ma̠x­qui̠cán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠chuná tali̠­ca­tzi̠y cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán y xa̠huachí la̠qui̠ xlacán nata­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­catí̠n Dios hua̠ntu̠ tali̠s­cujni̠t. yk*Y Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín ma̠x aya li̠kalh­ta­hua­ka­ni̠­tátit xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka lacatum chiné huán:Amá lanca chí­huix hua̠ntu̠ tita­lak­má­kalh tzap­snaní̠n porque tita­lac­púhua pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán,
huata la̠nchú huá luu li̠ma­cuama porque huá ani̠t li̠jaxko̠y la̠ta xli̠­lanca chiqui.Pero huá Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ lac­lhca̠ni̠t xla­cata chuná naqui̠­taxtuy,
la̠qui̠ aquinín caj cacs nali̠­la­ca­hua­ná̠hu la̠ta túcu tla­huani̠t. <q)La̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos takálh­ti̠lh: —Pus aquinín clac­pu­hua­ná̠hu pi̠ ni̠ cati­ca̠­ta̠­la­ka­pú­tzalh y naca̠­mak­ni̠ko̠y a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán, y tunu hua̠nti̠ naca̠­ma̠­cuentajli̠y xpu̠­cuxtu hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­hua̠ncán tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ nata­ma­ca­ma̠sta̠y xata­chitni uvas acxni̠ natzucuy cha̠y. O(’Chi̠nchú acxni̠ namín xpu̠­chiná pú̠cuxtu, ¿túcu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit naca̠t­la­huaniy a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán? w'La̠li̠­huán huakaj tachí­palh, mákat nac xqui­lhapá̠n pú̠cuxtu tata­mác­xtulh y antá tamák­ni̠lh. -&Pero acxni̠ a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n taúcxilhli pi̠ huá xka­huasa xpu̠­chiná a̠má pú̠cuxtu, xlacán chiné tzú­culh tala̠­huaniy: “Cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ huá eé kahuasa hua̠nti̠ namaka­maklhti̠nán pu̠tum u̠má hua̠ntu̠ aquinín li̠s­cuj­ma̠­náhu, huata mejor camak­ní̠hu la̠qui̠ aquinín naquin­ca̠­ta­mak­xtek­ni­ko̠yá̠n u̠má pú̠cuxtu.” r]%’Huata mejor chú ma̠n máca̠lh xka­huasa, porque xlá chiné xlac­pu­huán: “Cumu para huá quin­ka­huasa nac­macá̠n ma̠x juerza nata­la­ca­pu­huaniy y nata­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ naca̠­huaniy.” zm$Hua̠nti̠ xpu̠­chiná a̠má tachaná̠n xlá ca̠ma­ca̠mpá tlak lhu̠hua xta­sa̠­cuá̠n pero a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ lacuán tasa̠­cuá̠n na̠chuná tat­la­huachá cumu la̠ xca̠t­la­hua­cani̠t maka­pi­tzí̠n. `9#Pero a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ xta­pu̠s­cuj­má̠­nalh a̠má pú̠cuxtu tachí­palh cha̠tum y la̠n tahui­lí̠­nilh, cha̠tum mak­ní̠­calh y cha̠tum la̠n taliactá­lalh chí­huix. .U"Acxni̠ chú lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta tzú­culh cha̠y xuvas, a̠má xpu̠­chiná pú̠cuxtu ca̠má­ca̠lh maka­pi­tzí̠n li̠tum xta­sa̠­cuá̠n la̠qui̠ nataán tatiyay a̠má xata­chitni uvas hua̠ntu̠ xlak­chá̠n porque chuná xca̠­ta̠­la­ca̠x­lani̠t. 0Y!’Na̠ cakax­pat­pa­rátit eé aktum­li̠túm takalh­chu­huí̠n: Maktum quilh­ta­macú cha̠tum chixcú xpu̠­chiná aktum lanca pú̠cuxtu chalh nac xca̠­tu­huá̠n lhu̠hua xali̠­chánat uvas. Luu li̠huana̠ sti­lim­pá­calh, antá lacatzú tlá­hualh aktum xpu̠­chitni hua̠ntu̠ napu̠­lak­chita xuvas acxni̠ nacha̠y, y aca­li̠stá̠n tlá­hualh aktum lanca torre la̠qui̠ antá tla̠n namak­ta­kalhko̠y xli̠­lanca xta­chaná̠n. Acxni̠ chú luu li̠huana̠ li̠s­cuj­ko̠lh xlá ca̠ma̠­cuentáj­li̠lh maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n a̠má lanca xta­chaná̠n, porque xlá alh mákat nac a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n. -S Porque qui̠­lachi Juan Bau­tista nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naca̠­hua­niyá̠n la̠ta lácu hui­xinín nala­ta­pa̠­yá̠tit uú nac ca̠quilh­ta­macú, pero ma̠squi chuná hui­xinín ni̠ ca̠naj­la­nítit xta­chu­huí̠n. Pero hua̠nchú ti̠ takáx­matli xta­chu­huí̠n y talak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán pus huá tama̠­ko̠lh xma̠­la­ka­xo­ke̠­naní̠n im­pues­tos xa̠huá hua̠nti̠ aya xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t lac­chaján. Ma̠squi hui­xinín na̠ ucxílhtit la̠ta lácu xlacán xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán y xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh xla­ta­ma̠tcán hui­xinín ni̠para tzinú lak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata na̠ naca̠­naj­la­ni­yá̠tit. Xatakalhchuhuí̠n hua̠nti̠ ni̠ xalacuán tasa̠cuá̠n (Marcos 12.1‑12; Lucas 20.9‑19) SAca­li̠stá̠n chú Jesús ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos: —¿Xatícu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit la̠ta xli̠­cha̠­tiycán a̠ma̠ko̠lh laka­huasán tlá­hualh hua̠ntu̠ xla­cas­quín nali̠s­cujcán a̠má ko̠lu­tzí̠n? Cris­tianos takalh­tí̠­nalh: —Hua̠nti̠ pu̠lh hua­ní­calh caalh scuja. Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na pi̠ chuná chú qui̠­tax­tuma nac mila­ta­ma̠tcán, porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huata huá hua̠nti̠ hui­xinín ni̠tu̠ ca̠liucxi­lhá̠tit cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh xma̠­la­ka­xo­ke̠­naní̠n im­pues­tos xa̠huá tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ caj xala­ka­hui­tiní̠n lac­pus­ca̠tní̠n, laca­tancs pi̠ pu̠lh huá nata­ta­nu­ya̠chá nac xta­péksi̠t Dios y ni̠xa­chuná hui­xinín. %Aca­li̠stá̠n chú a̠má ko̠lu­tzí̠n hua­nipá cha̠­tum­li̠túm xka­huasa xla­cata pi̠ na̠ caalh scuja. Amá kahuasa kalh­tí̠­nalh: “¡Oh, ni̠tu̠ capú­huanti papá, aquit xlá nacán scuja!” Pero ma̠squi chuná huá, huata xlá ni̠ alh. CAmá kahuasa kalh­tí̠­nalh: “¡Oh que, ni̠ cam­putún!” Pero aca­li̠stá̠n laca­pá̠s­tacli pi̠ ni̠tlá̠n la̠ kálh­ti̠lh xtla̠t y alh scuja nac ca̠tu­huá̠n. +Jesús chiné ca̠hua­nipá: —Na̠ cakax­pat­pa­rátit hui­xinín eé aktum­li̠túm takalh­chu­huí̠n: Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú xlá xta­hui­lá̠­nalh cha̠tiy xla­ka­huasán. Y maktum quilh­ta­macú chiné huá­nilh cha̠tum: “Ta̠ta, la̠li̠­huán capimpi scuja nac quin­ca̠­tu­hua̠ncán anta­nícu la̠n lac­cha̠­ta­hua­cama uvas.” mSHuata chiné tahuá­nilh Jesús: —Aquinín ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu tícu li̠ma̠­pék­si̠lh xla­cata naakmu­nu̠nún. Jesús na̠ chiné ca̠huá­nilh: —Pus na̠ni­para aquit cac­ti­ca̠­huanín tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ cca̠t­la­huay. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tiy lakahuasán taY para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá lac­chix­cu­huí̠n tita­li̠­ma̠­pék­si̠lh, na̠ni̠­para chuná ni̠lay, porque luu xli̠­ca̠na la̠n nata­si̠­tzi̠y xli̠­lhu̠hua cris­tianos caj huá tuncán caca̠­li̠­pe̠­cuaníhu, porque xli̠­hua̠k catzi̠cán y ca̠naj­lacán pi̠ Juan huá xli̠­chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios. MPus caqui­la̠­hua­níhu, ¿tícu li̠ma̠­pék­si̠lh Juan Bau­tista xla­cata naca̠akmunuy cris­tianos? ¿Pi̠ huá Dios, osuchí huá lac­chix­cu­huí̠n? Xlacán ni̠naj tuncán takalh­tí̠­nalh, huata caj sac­stucán tzú­culh tala̠­huaniy: —Para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá Dios tili̠­ma̠­pék­si̠lh, pus huata xlá naquin­ca̠­hua­niyá̠n: “¿Túcu xpa̠­la­cata chi̠nchú ni̠ li̠ca̠­naj­la­nítit?”  Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Aquit na̠ cka­lhi̠y aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­ka­lhas­quim­pu­tuná̠n, pus para hui­xinín tancs naqui­la̠­kalh­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ nac­ca̠­ka­lhas­quiná̠n pus na̠chuná chú aquit nac­ca̠­hua­niyá̠n tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ctla­huay. Jesús tanu̠­pa­rachá nac lanca xpu̠­si­culan Dios nac Jeru­salén y acxni̠ xlá xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh maka­pi­tzí̠n xana­puxcún cura xa̠huá lak­ko̠­lu­tzi̠nni judíos hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán; y chiné taka­lhás­quilh: —Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huix tlahua uú nac pu̠si­culan acxni̠ ca̠pu̠t­la­kax­tu­ko̠ya sta̠­naní̠n, ¿tícu ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠ma̠­peksí̠n chuná nat­la­huaya? > uY la̠tachá túcu hui­xinín nas­qui­ni­yá̠tit Dios acxni̠ nat­la­hua­yá̠tit ora­ción, luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠k namak­lhti̠­na­ná̠tit cumu para luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠tit. Jesús kalhi̠y lanca li̠ma̠peksí̠n (Marcos 11.27‑33; Lucas 20.1‑8)  5Jesús ca̠huá­nilh: —Aquit xli̠­ca̠na laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para hui­xinín xli̠­ca̠na luu xli̠­pa̠­huántit Dios y ni̠ aka­tiyuj xlátit para xlac­pu­huántit pi̠ túcu ni̠lay tla­huay Dios nac mila­ta­ma̠tcán, pus ni̠ caj xma̠nhuá xtla­huátit hua̠ntu̠ la̠nchú ctla­hua­nini̠t eé xaquihui higo huata hasta na̠ tla̠n xuanítit a̠má ke̠stí̠n: “Cata­ke̠nu antá la̠ huila y antá capit taju̠ya nac pupunú”, luu xli̠­ca̠na pi̠ chuná xqui̠­táx­tulh. " =Acxni̠ xdis­cí­pulos taúcxilhli hua̠ntu̠ xlá tlá­hualh luu xli̠­ca̠na cacs tali̠­la­cáhua y chiné taka­lhás­quilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿lácu la̠ a̠má tlahua xla­cata pi̠ tuncán sca̠cli a̠má xaquihui higo hua̠ntu̠ laca­quilhni? 0YJuerza laka­mákat tzinú la̠ta nac tiji úcxilhli pi̠ xya̠chá akatum xaquihui higo xlá la̠li̠­huán lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh pero ni̠tu̠cu mac­lá­nilh xta­huácat a̠má quihui huata caj xma̠nhuá xapalhma ke̠tum xta̠ya. Jesús chiné huá­nilh: —¡Aquit cla­cas­quín pi̠ niajpara maktum cati­ta­huá­calh min­ta­huácat! Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh a̠má quihui tuncán sca̠cli. q[Li̠cha̠lí luu laca­tzi̠sa acxni̠ Jesús xama̠pá nac Jeru­salén xlá tzú­culh tzincsa. ;oAcxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh xlá ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y antá alh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Betania, antá chú lak­tun­cu­huichá a̠má tzi̠sní. Jesús ma̠sca̠cay akatum xaquihui higo hua̠ntu̠ ni̠tu̠ xkalhi̠y xtahuácat (Marcos 11.12‑14, 20‑26) vePus huá xpa̠­la­cata tali̠­lák­milh Jesús y chiné tahuá­nilh: —¡Kahua! ¿Lácu pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t hua̠ntu̠ u̠ma̠ko̠lh lactzu camán taqui­lhuamá̠­nalh? Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —¡Pero lácu chú ni̠ nac­kax­mata, pus ckax­matma! Pero lácu pi̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán:Huix chuná ca̠ma̠x­qui̠­ni̠ta tala­ca­pa̠s­tacni hua̠nti̠ cajcu lactzu camán
xa̠huá hua̠nti̠ tatzi­qui̠ycú,
la̠qui̠ xlacán tla̠n nata­li̠­quilh­tli̠­niyá̠n
kam­pa̠tum li̠la­káti̠t taquilh­tlí̠n hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n. ]}KzyJvutsTr#m[kigedobc`_^]Y[WV SzR^POMKJJHGEE{CBB!AE@A>=m<’Amá xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ aquit cmini̠t ma̠la­ca­tzu­qui̠y luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum patrón acxni̠ xta­ca̠xma xla­cata naán paxia̠lhnán nac mákat a̠laca­túnuj ca̠chi­quí̠n. Acxni̠ aya xta­ca̠xma ca̠ta­sá­nilh xta­sa̠­cuá̠n y cha̠­tunu cha̠­tunu ca̠má̠x­qui̠lh xtumi̠n la̠qui̠ xlacán nata­ma̠s­cu­juniy y nata­ma̠s­kati̠y. ?8w Acxni̠ Jesús chuná ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh eé takalh­chu­huí̠n xlá ca̠hua­nipá: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit, porque ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú y túcuya̠ hora acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum patrón hua̠nti̠ ca̠ma̠sa̠cuani̠y tumi̠n xtasa̠cuá̠n (Lucas 19.11‑27) U7# Pero a̠má kahuasa hua̠nti̠ xta­maka­xtokma chiné ca̠kálh­ti̠lh: “Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠lay cca̠­ma̠­la­qui̠­niyá̠n porque ni̠ cca̠­la­ka­pasá̠n.” a6; Caj li̠punchú tachilh xa̠maka­pi­tzí̠n lac­tzu­maján, xlacán tzú­culh tala­kat­laka má̠lacchi y chiné xta­huán: “Tle̠n, tlé̠n, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­la̠­ma̠­la­qui̠­níhu.” x5i Ama̠­ko̠lh kalha­qui­tzis lac­tzu­maján hua̠nti̠ ni̠tu̠ xtalé̠n gas la̠li̠­huán táalh tapu­tzay anta­nícu sta̠cán la̠qui̠ nata­ta­ma̠­huay, pero nia̠ xta­qui̠­tas­pita acxni̠ chilh a̠má kahuasa hua̠nti̠ xta­maka­xtokma; y xa̠maka­pi­tzí̠n kalha­qui­tzis lac­tzu­maján hua̠nti̠ cha̠­ca­tzi̠ya xtalé̠n gas xlacán li̠huana̠ taca̠x­ma̠­pá­si̠lh xli̠­mak­skocán y táalh tamak­sko­tiyay a̠má kahuasa y tata̠­tá­nu̠lh nac xpu̠­lacni chiqui anta­nícu xpa̠x­cuajna­má̠­calh, y aca­li̠stá̠n chú li̠huana̠ ma̠lac­chu­huá­calh. 4y Y a̠ma̠ko̠lh kalha­qui­tzis lac­tzu­maján chiné tala̠­kálh­ti̠lh: “Para nac­ca̠­ta̠s­qui­huayá̠n aca­tzuní̠n ni̠ caquin­ti­ca̠accha̠nín porque acxni̠ chú nalh­cu­niko̠y niaj túcu catíhua; huata mejor caqui̠­ta­ma̠­hua­pítit anta­nícu sta̠cán la̠qui̠ ma̠n nata­ma̠­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ naca̠accha̠­niyá̠n.” N3Pero a̠ma̠ko̠lh kalha­qui­tzis lac­tzu­maján hua̠nti̠ ni̠tu̠ túnuj xtalé̠n xgascán xlacán tahuá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­pu̠lé̠n lame̠ta gas: “Cat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠­ta̠s­qui­huíhui aca­tzuní̠n migascán porque aya mix­putún qui­li̠­mak­skocán.” 2Ama̠­ko̠lh kalha­cá̠hu lac­tzu­maján la̠li̠­huán tatá̠­qui̠lh y tzú­culh taca̠x­ma̠­pasi̠y xli̠­mak­skocán. t1aPero ma̠x luu íta̠t tzi̠sa xuani̠t acxni̠ cha̠tum chixcú ma̠ca̠­ta­sí̠­nalh y chiné huá: “¡Catu̠x­ca̠­ní̠tit chú aya chima kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtokma, la̠li̠­huán catátit pa̠x­to­ká̠tit!” +0OPero cumu a̠má kahuasa hua̠nti̠ xta­maka­xtokma luu maka̠s la̠ta xmaka­pa­la­ma̠chá, a̠ma̠ko̠lh lac­tzu­maján punchú la̠ta talh­tá­talh. /-Pero a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ská­lalh xtaán xlacán stap tama̠­tzá­malh xli̠­mak­skocán y túnuj lame̠ta xta­pu̠­le̠m­paray gas hua̠nchú tu̠ nata­ma­ju̠niy xli̠­mak­skocán acxni̠ nalh­cu­niko̠y hua̠ntu̠ xta­ju̠­nima. A.{Ama̠­ko̠lh lac­tzu­maján hua̠nti̠ ni̠tu̠cu xta­li̠­taaka­tzanke̠y para túcu, xlacán tále̠lh xli̠­mak­skocán pero caj xma̠nhuá tu̠ xta­ju̠ma gas, y ni̠tu̠ túnuj tále̠lh gas hua̠ntu̠ xta­ma­jú̠­nilh xli̠­mak­skocán acxni̠ clhcu­ni­ko̠lh hua̠ntu̠ xta­ju̠­nima. o-WKalha­qui­tzis lac­tzu­maján luu ni̠para tzinú xta­li̠­taaka­tzanke̠y xla­cata para natalé̠n hua̠ntu̠ nata­mac­la­cas­qui­na̠chá, pero xa̠maka­pi­tzí̠n kalha­qui­tzis xlacán luu ská­lalh xtaán. , ’Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy uú nac ca̠quilh­ta­macú, lhu̠hua cris­tianos chuná naca̠ak­spulay cumu la̠ tica̠ak­spú­lalh a̠ma̠ko̠lh kalha­cá̠hu lac­tzu­maján hua̠nti̠ tica̠­li̠­pu­tzá­calh xla­cata pi̠ nataán tamak­sko­tiyay a̠má kahuasa acxni̠ nachín porque xta­maka­xtokma. -+S3Tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ a̠má patrón la̠n nama̠­pa̠­ti̠ni̠y, nama­ca̠ncán nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu ca̠ma­ca̠ncán hua̠nti̠ xaaksa­ni̠­naní̠n. Antá chú natasay nalac­sa̠nán xta­tzán y la̠n nali̠­pu­huán caj xpa̠­la­cata xta­pa̠tí̠n.*-2Pero huata acxni̠ ni̠ ska­lalh huí xla­cata naka­lhíy xpatrón para aya nachín, acxni̠ ni̠ li̠a̠ca­tzi̠hui nalak­chín xpatrón. )1huata caj natzucuy ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­ta­sa̠­cuán, y caj amigos naca̠­ta̠lay hua̠nti̠ na̠ luu lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán y huá tzucuy ca̠ta̠­ka­chi̠­tama̠y y la̠n ca̠ta̠­hua̠yán. b(=0Pero para huata tamá tasa̠cua nalac­pu­huán pi̠ ni̠ pála catí­chilh xpatrón, g'G/Cumu para nama̠­nok­lhucán pi̠ xli̠­ca̠na scujma a̠má tasa̠cua huata xpatrón hua̠k huá nama̠­cuentaj­li̠ko̠y la̠ta túcua kalhi̠y, luu laka­lha­mancán hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­huá̠n tasa̠cua. M&.Luu xli̠­ca̠na tzu­cucán ta̠pa̠­xu­huacán a̠má tasa̠cua acxni̠ nalak­chín xpatrón y chuná ma̠kan­tax­ti̠ma a̠má li̠ta­scújut hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pek­sí̠­calh. r%]-’Aquit cla­cas­quín pi̠ hui­xinín huá xmaca­sta̠­látit cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ tla̠n xta­pu­huá̠n y xpatrón ma̠cuentajli̠y xchic la̠qui̠ xlá naca̠­mak­ta­kalha xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ kalhi̠y y na̠ naca̠­ma̠­hui̠y xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­ta­sa̠­cuá̠n acxni̠ nalak­chá̠n hora la̠ta nata­hua̠yán. $',Pus na̠chuná chú hui­xinín cumu ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ hora y quilh­ta­macú nacmín xli̠­maktiy, huata luu ca̠mi­ni̠­niyá̠n anka­lhi̠ná ská­lalh cala­ta­pá̠tit, porque acxni̠ ni̠para tzinú li̠a̠ca­tzi̠­hui­látit nahuán aquit nac­mim­paray. Xatakalhchuhuí̠n cha̠tum hua̠nti̠ tla̠n tasa̠cua y cha̠tum hua̠nti̠ ni̠tlá̠n (Lucas 12.41‑48) "#=+Xli̠­cána hui­xinín luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit xta̠­chuná cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu ská­lalh tama̠y lhtatay la̠qui̠ ni̠ nata­lak­tanu̠y kalha̠­naní̠n, porque para xlá ni̠ ská­lalh nata­huilay ni̠para tzinú xali̠­ta­ca­tzí̠n acxni̠ nata­lak­ta­nu̠­ya̠chá̠ kalha̠­naní̠n y namak­ka­lha̠­nan­ko̠cán la̠tachá túcu xlá xka­lhi̠y. L"*’Pero xma̠nhuá cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ luu ská­lalh cata­hui­látit porque ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú aquit nac­ca̠­lak­chiná̠n. ~!u)Cha̠tiy lac­chaján lac­xtum tas­qui­ti­má̠­nalh nahuán, cha̠tum nale̠ncán y cha̠tum namak­xtekcán. 9 k(Amá quilh­ta­macú para cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n lac­xtum tas­cuj­má̠­nalh nahuán nac xca̠­tu­hua̠ncán, cha̠tum nale̠ncán y cha̠tum namak­xtekcán. ~u'Pero acxni̠ ni̠para tzinú xta­li̠a̠ca­tzi̠­hui­lá̠­nalh tahui­lachi chú­chut, lalh mun­cá̠ctat y pu̠tum ca̠mák­ni̠lh. Na̠chuná chú naqui̠­taxtuy acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray xli̠­maktiy. &Amá maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ nia̠ xlay mun­cá̠ctat y Noé nia̠ xtanu̠y nac a̠má lanca barco hua̠ntu̠ hua­nicán arca, la̠ta xli̠­lhu̠hua cris­tianos ni̠para tzinú xta­li̠­púhua para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh huata chu­na­tiyá xta­pa̠­xu­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ xta­ka­lhi̠y y xta­ta­maka­xtok­má̠­nalh. {o%’Chuná cumu la̠ ti̠tax­tuni̠t xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ xlama Noé, ni̠tícu xca̠­najlay pi̠ namín spútut, pus na̠chuná chú naqui̠­taxtuy acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú. %$’Hua̠nchú xla­cata quilh­ta­macú acxni̠ nalak­chá̠n xla­cata nakan­taxtuy hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n la̠nchú, tamá xlá ni̠para cha̠tum tícu catzi̠y, ni̠para huá xán­geles Dios, na̠ ni̠para aquit, caj xma̠n catzi̠y Quin­tla̠t. #La̠ta xli̠­lanca ca̠quilh­ta­macú chu akapú̠n juerza ámaj lak­tzanka̠y, pero huá quin­ta­chu­huí̠n ni̠ ámaj lak­tzanka̠y hasta caní nakan­tax­tuko̠y la̠ta pu̠la­ca­tunu hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ni̠tán. 1"Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n la̠nchú, hasta nia̠ tani̠ko̠y nahuán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k nakan­tax­tuko̠y. !pus na̠chuna li̠túm acxni̠ chuná hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ aya kan­tax­tuma nahuán hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­hua­nimá̠n, pus caca­tzí̠tit pi̠ aya lak­cha̠ni̠t hora acxni̠ aquit nac­mim­paray nac ca̠quilh­ta­macú. lQ ’Hui­xinín luu catzi̠­yá̠tit xla­cata acxni̠ ucxi­lhá̠tit tzucuy aka­yuja maka­pi­tzí̠n quihui y tzucuy akas­ka­tam­paray pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta natzucuy lhca̠cnán, 8iY chi̠nchú aquit nac­ca̠­li̠­ma̠­peksi̠y quiángeles xla­cata pi̠ acxni̠ nata­kax­mata pi̠ nama̠­sa̠­ni̠cán lanca xtrom­peta Dios cata­ma̠­mac­xtú­mi̠lh xli̠­hua̠k xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t la̠ta nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. +Acxni­tiyá chú a̠má quilh­ta­macú nata­siyuy aktum lanca liucxilhni la̠qui̠ naca­tzi̠cán pi̠ aquit cmi­majá nahuán. Acxni­tiyá chú naqui­la̠ucxi­lhá̠hu aquit Xata­lac­sacni Chixcú pi̠ cta̠c­ta­ma̠chi nahuán nac akapú̠n cmímaj nahuán nac xlacni puc­lhni y cli̠­mímaj nahuán xli̠­hua̠k qui­li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ cka­lhi̠y. Y xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú acxni̠ naquin­taucxilha cta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n natzucuy tatasay caj xpa̠­la­cata xta­li̠­pu­hua̠ncán cumu taca­tzi̠y pi̠ nata­pa̠­ti̠nán caj xpa̠­la­cata ni̠tlá̠n tu̠ tat­la­huani̠t. S’Acxni̠ chuná nati̠­tax­tuko̠y a̠má quilh­ta­macú la̠ta la̠n napa̠­ti̠­nancán hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ni̠tán, chi­chiní niaj cati­maca­xka­ké̠­nalh ca̠cu­huiní, na̠chuná papá niaj cati­ta­sí­yulh ca̠tzi̠sní, y chi̠nchú stacu natzucuy tata­mo­kosa nac ca̠tu̠tzú, y hasta hua̠k la̠ta lac­lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ hui­la­ko̠lh nac akapú̠n nata­chi­quiko̠y. :mCumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit anta­nícu ni̠y tantum taka­lhí̠n hua̠k antá tata­mac­xtumi̠y chu̠n, pus na̠chuná chú nalay a̠má quilh­ta­macú. Jesús li̠chuhui̠nán lácu namimparay xli̠maktiy nac ca̠quilhtamacú (Marcos 13.24‑37; Lucas 21.25‑33; 17.26‑30, 34‑36) .UPus luu li̠huana̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n pi̠ xta̠­chuná cumu lá acxni̠ jiliy y mak­lipa y xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú macax­ka­ke̠­nanko̠y, pus na̠ luu xta̠­chuná cani̠huá naquiucxilhcán acxni̠ aquit nac­mim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú. taPus huá xpa̠­la­cata acxni̠ hui­xinín naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit: “Anú lama̠chá Cristo nac desierto”, osuchí naca̠­hua­ni­ca­ná̠tit: “Anú tze̠k tanúma nac chiqui”, hui­xinín ni̠ caca̠­naj­látit. nUAquit a̠li̠sok cca̠­hua­nimá̠n la̠qui̠ hui­xinín aya li̠ca­tzi̠­hui­látit nahuán. [/Porque luu lhu̠hua hua̠nti̠ natzucuy tali̠­taxtuy cumu lá Cristo, y na̠chuná luu lhu̠hua hua̠nti̠ nataakchu­hui̠nán y nata­huán pi̠ huá xta­chu­huí̠n Dios tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh pero ni̠ xli̠­ca̠na. Xlacán tla̠n natat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ chuná tla̠n nata­ma­ka­ca̠­najlay cris­tianos, y hasta xlacán nataak­ska­hui­mi̠­putún hua̠nti̠ luu ma̠n Dios ca̠lac­sacni̠t. F’Acxni̠ a̠má quilh­ta­macú para tícu naca̠­hua­niyá̠n: “Anú lama̠chá Cristo”, osuchí nahuancán: “Huá u̠má Cristo”, hui­xinín ni̠ caca̠­naj­látit. q[Pero huá Dios catzi̠y túcu tla­huama porque xlá aya li̠ma̠c­ti̠ni̠t quilh­ta­macú y ni̠ luu maka̠s cati­maka­pá­lalh, porque para xlá ni̠ chuná xtlá­hualh niajpara cha̠tum cris­tiano xaka­tá̠x­tulh; pero huá xlá chuná li̠t­la­huani̠t la̠qui̠ tla̠n nataaka­pu̠­taxtuy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t. $ APorque a̠má quilh­ta­macú luu xli̠­ca̠na pi̠ huij nahuán lanca tapa̠tí̠n cumu la̠ ne̠c­xnicú chuná a̠ lay hasta la̠ta Dios tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú, y niajpara chuná cati­ca̠­ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh cris­tianos aca­li̠stá̠n.  !Luu xli̠­ca̠na cali̠s­qui­nítit li̠tlá̠n Dios xla­cata pi̠ ni̠ acxni̠ nalak­chá̠n u̠má tapa̠tí̠n acxni̠ luu li̠pe̠cua lon­knuma nahuán osuchí acxni̠ luu lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú sábado acxni̠ hui­xinín jax­pá̠tit nahuán. Y +¡Koxu­taní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ luu acxni̠ a̠má quilh­ta­macú tata̠­tatlay y niaj sacstu tala­má̠­nalh nahuán osuchí hua̠nti̠ tama̠­tzi­qui̠y nahuán cska­tacán! , QY chi̠nchú hua̠nti̠ ani̠t nahuán nac xca̠­tu­huá̠n niaj catás­pitli nac xchic xla­cata namín tiyay clháka̠t huata mejor na̠ caj catzá̠­lalh.  #Hua̠nti̠ lahua­cachá nahuán nac xak­stí̠n xchic niaj capá̠s­tacli para túcu namín tamac­xtuy huata mejor caj catzá̠­lalh. aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá nahuán nac Judea huata mejor cata­tzá̠­lalh nac ca̠si­pijni. ta’Acxni̠ chú hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ kan­tax­tuma hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tili̠­chu­huí̠­nalh pro­feta Daniel acxni̠ tzokli la̠ta lácu nali̠­ka­ma̠­nancán a̠má lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén —hua̠nti̠ li̠kalh­ta­huakay eé libro pus caaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nama Jesús—, X)Pero huá u̠má xasa̠sti xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ aquit cmini̠t ma̠la­ca­tzu­qui̠y xli̠­ca̠­lanca nama̠­la­ka­pun­tu­mi̠cán nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­la­ka­pasa, pus acxni­tiyá aya laka­pas­ko̠­cani̠t nahuán na̠ aya nas­putcán nac ca̠quilh­ta­macú. y Sola­mente hua̠nti̠ ni̠ nata­cho­koniy y chu­na­tiyá aksti̠tum naqui­li̠­pa̠­huán hasta acxni̠ nati̠­tax­tuko̠y hua̠ntu̠ ni̠ xala­cuán quilh­ta­macú, xli̠­ca̠na pi̠ huá chú tla̠n nalak­ma̠xtuy xla­táma̠t. X) Xli̠­lhu̠hua cris­tianos nata­tzucuy tamaca­sta̠lay hua̠ntu̠ tat­la­huay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán, y niaj tícu cati­ta̠­la̠­la­ka­lhá­malh. A{ Lhu̠hua aksa­ni̠­naní̠n nata­tzucuy tahuán pi̠ huá xta­chu­huí̠n Dios tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, y luu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ nata­taak­ska­huiy.  Acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú luu lhu̠hua hua̠nti̠ nata­ta­chokoy y niaj caquin­ti­ta­li̠­pá̠hua, hasta mejor ma̠n nata­tzucuy tala̠­ma­ca­ma̠sta̠y xla­cata pi̠ catu̠huá hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n nata­la̠t­la­huaniy. y ’Hui­xinín naca̠­ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit la̠qui̠ la̠n naca̠­hui­li̠­ni­ca­ná̠tit; la̠n naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit, hasta maka­pi­tzí̠n hui­xinín naca̠­mak­ni̠­ca­ná̠tit, xli̠­lhu̠hua cris­tianos naca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n caj quim­pa̠­la­cata cumu hui­xinín qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. vePero acxni̠ chuná nalay cajcu luu quilh­tzu­cuma nahuán la̠ta ámaj min xli̠­lhu̠hua tapa̠tí̠n. Acxni̠ chú nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú, la̠ta xli̠­lhu̠hua tú tahui­lá̠­nalh pu̠la­tama̠n natzucuy tala̠­la­ca­ta̠­qui̠y y natat­la­huay guerra, aka­tunu ca̠chi­quí̠n nata̠­la̠­la­ca­ta­huacay a̠túnuj ca̠chi­quí̠n, xa̠huachí luu li̠pe̠cua nalay tatzín­c­stat y lacaxtum ámaj tachi­quiy tíyat hasta huí ní napu̠­tzan­ka̠nán. g~GXa̠huachí hui­xinín nakax­pa­tá̠tit la̠ta nali̠­chu­hui̠­nancán pi̠ li̠pe̠cua la̠ta lama guerra lacatzú, y na̠chuná lama guerra anta­nícu luu mákat, pero huata hui­xinín ni̠ cape̠­cuántit porque luu xla­ca­squinca pi̠ chuná pu̠lh nalay, pero ni̠naj a̠ lak­chá̠n nahuán quilh­ta­macú la̠ta nas­putcán. }Porque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ lhu̠hua hua̠nti̠ xta̠­chuná nata­li̠­tax­tu­putún cumu la̠ aquit xa̠huachí nata­huán: “Aquit Cristo hua̠nti̠ naca̠lakma̠xtuyá̠n”, luu lhu̠hua cris­tianos nataak­ska­huimi̠y. |Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Luu xli̠­ca̠na cuentaj cat­la­huátit xla­cata pi̠ ni̠ti̠ naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n. /{WAcxni̠ chú tácha̠lh nac a̠má ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Cerro de los Olivos Jesús culucs táhui y talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh xdis­cí­pulos, chiné tze̠k taka­lhás­quilh: —Aquinín cla­cas­qui­ná̠hu pi̠ xqui­la̠­ma̠­la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­níhu túcuya̠ quilh­ta­macú amaj lak­chá̠n xla­cata nakan­taxtuy hua̠ntu̠ huix qui­la̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ma̠­náhu acxni̠ nalac­tilh­mi̠­ko̠cán pu̠si­culan. Y na̠chuna li̠túm, ¿túcu nata­siyuy la̠qui̠ nac­ca­tzi̠­yá̠hu aquinín pi̠ aya tam­pa̠­para nahuán uú nac ca̠quilh­ta­macú, y na̠ acxni­tiyá chú nas­putcán? 5zcCumu ca̠kax­mát­nilh Jesús la̠ta xta­la̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­má̠­nalh xlá chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠la­káti̠t tasiyuy hua̠ntu̠ hui­xinín ucxilh­pá̠tit, pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ amaj lak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ niaj para aktum chí­huix cati­táhui anta­nícu xca̠­hui­li̠­cani̠t porque hua̠k nalac­tilh­mi̠­ko̠cán y niaj tu̠ catiánalh. Acxni̠ aya nasputcán catu̠huá hua̠ntu̠ natasiyuy (Marcos 13.3‑23; Lucas 21.7‑24; 17.22‑24) ry _Aca­li̠stá̠n Jesús táx­tulh nac lanca xpu̠­si­culan Dios, aya xtaamá̠­nalh acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos tzú­culh taucxilha a̠má lak­li̠­la­káti̠t chí­huix hua̠ntu̠ li̠huana̠ xca̠­li̠­ca̠x­tla­hua­cani̠t xapá̠­tzaps pu̠si­culan; caj la̠ta xtaucxilh­má̠­nalh luu xta­la­ka­ti̠­la­ca̠­má̠­nalh. `x9'Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque chú niaj caquin­ti­la̠ucxi­lhui hui­xinín hua̠nti̠ uú hui­látit hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín nahua­ná̠tit: “¡Luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu cmaka­maklhti̠­na­ma̠­náhu hua̠nti̠ mima nac xta­cu­huiní Quin­tla̠­ticán Dios!”w)&Pero chú luu laca­tancs pi̠ aya lak­tzan­ka̠­ni̠ta, porque aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k aka­tunu chiqui hua̠ntu̠ uú ca̠t­la­hua­cani̠t ca̠ta caj chu­natá nata­ta̠yay porque niaj ti̠ cati­táhui xpu̠­chiná. v%Jesús tzú­culh li̠pu­huán hasta nac xnacú y chiné chu­huí̠­nalh: —Jeru­salén, ¡koxuta huix quin­ca̠­chi­quí̠n Jeru­salén! Antá uú ca̠mak­ni̠­cani̠t hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu xpro­fetas Dios, na̠ antá ca̠acta­la­mak­ni̠­cani̠t lhu̠hua xlac­scujní̠n hua̠nti̠ Dios tica̠­ma­cá­milh. Aquit mak­lhu̠hua ctzak­sani̠t cca̠­ma̠­mac­xtu­mi̠­putún xli̠­hua̠k hua̠nti̠ uú tahui­lá̠­nalh chuná cumu la̠ lactzú xalak­skata xti̠la̠n ca̠ma̠­mac­xtumi̠y xtzí y luu li̠huana̠ ca̠tam­pi̠­tanu̠y, pero huata hui­xinín ni̠tlá̠n tla­hua­yá̠tit. u $Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k eé tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t xa̠maka­pi­tzí̠n, pus hua̠k huá chú naca̠­ta­hua­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k hui­xinín judíos hua̠nti̠ lapá̠tit ca̠lacchú xla­cata naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­ca­ná̠tit. Jesús laktasay a̠má lanca ca̠chiquí̠n Jerusalén (Lucas 13.34‑35) utc#Pero laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ antá chú nac mila­ta­ma̠tcán amá̠n ca̠ta­hua­ca­ni­ko̠yá̠n xli̠­hua̠k a̠má li̠ka­lha­pálat xa̠hua li̠xokó̠n hua̠ntu̠ luu xli̠­lak­cha̠nat xuani̠t xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán caj xla­cata hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t la̠ta tamak­ni̠­nani̠t, acxni̠ ca̠mak­ni̠­cani̠t a̠ma̠ko̠lh lacuán xta­pu­hua̠nca̠n cris­tianos hasta la̠ta ti̠ pu̠lh timak­ní̠­calh xamaká̠n, hasta púlh huá mak­ni̠­cani̠t a̠má tla̠n chixcú hua̠nti̠ xuanicán Abel, y na̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tica̠­mak­ní̠­calh hasta acxni̠ xlama a̠má akchu­hui̠na chixcú Zaca­rías hua̠nti̠ xka­huasa xuani̠t Bere­quías, hua̠ eé hua̠nti̠ tamák­ni̠lh mili̠­ta­la­ka­pas­nicán lacatzú altar hua̠ntu̠ huí nac lanca pu̠si­culan cJerusalén. Cs"Pus cumu para hui­xinín ni̠ luu ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, pus nac­ca̠­ma­ca­mi­niyá̠n lhu̠hua pro­fetas xa̠hua lak­ska­lalán ma̠kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n; pero huata hui­xinín naca̠­mak­ni̠­yá̠tit, maka­pi­tzí̠n naca̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­yá̠tit nac cruz, na̠chuná maka­pi­tzí̠n la̠n naca̠­hui­li̠­ni­yá̠tit nac mim­pu̠­si­cu­lancán, y hasta naca̠­pu­tza­sta̠­la­yá̠tit la̠tachá nícuya̠ ca̠chi­quí̠n xlacán nata­la­ta­ma̠­putún ma̠squi luu makattá. `r9!’¡Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit, luu xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ lu̠hua hua̠ntu̠ tze̠k tax­canán! Pus caj tzinú caka­lhí̠tit, ¿lácu chú nala­yá̠tit lac­pu­hua­ná̠tit xla­cata tla̠n natax­tu­ni­yá̠tit a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ tala­ca­tzu­hui̠ma xala ca̠lh­cu­ya̠tni? xqi Pus luu xli̠­ca̠na pi̠ huá tama̠­ko̠lh mili̠­ta­la­ka­pas­nicán xta­huani̠t, pus la̠li̠­huán cat­la­huátit y cama̠­ta̠s­pu­tútit hua̠ntu̠ xlacán tita­ma̠­tzu­qui̠­chitá xamaká̠n quilh­ta­macú. p}Acxni̠ chuná hua­ná̠tit luu ma̠n laca­tancs li̠ta̠­ya­yá̠tit pi̠ xli̠­ca̠na huá xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ tita­mák­ni̠lh pro­fetas hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xamaká̠n quilh­ta­macú. o9Acxni̠ chú kalh­chu­hui̠­na­ná̠tit hua­ná̠tit: “Para na̠ acxni̠ xac­ti­la­ta­má̠hu a̠má maká̠n quilh­ta­macú acxni̠ xta­la­má̠­nalh xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ tita­mák­ni̠lh pro­fetas, aquinín ni̠ xac­ti­mak­ta­nú̠hu xla­cata nac­ca̠­mak­mak­ni̠­yá̠hu a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ ca̠mak­ní̠­calh.” n ’¡Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­naní̠n judíos y fariseos, porque a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ tica̠­mák­ni̠lh xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán, hui­xinín chú ca̠ca̠x­tla­hua­ni­yá̠tit xalak­li̠­la­káti̠t xpan­teoncán, y ca̠ca̠x­tla­hua­ni­yá̠tit xab­ronce xla­ca­pu̠ncán y ta̠lhmá̠n ca̠ya̠­hua­yá̠tit la̠qui̠ chuná naca̠­li̠­la­ca­pa̠s­taccán a̠ma̠ko̠lh lacuán lac­chix­cu­huí̠n! hmIXli̠­ca̠na pi̠ chuná hui­xinín tasi­yu­yá̠tit nac xla­ca­ti̠ncán cris­tianos; caj la̠ta nac mimac­nicán la̠m­para luu lacuán cris­tianos tasi­yu­yá̠tit y chuná li̠tax­tu­yá̠tit, pero antá nac mina­cujcán luu li̠xcáj­nit xtá̠yat porque lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni kalhi̠­yá̠tit. Gl’¡Aksa­ni̠­naní̠n! Xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y fariseos, pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit porque mila­ta­ma̠tcán luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh pan­teón hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠pú̠­sa̠ntu. Xli̠­ca̠na pi̠ luu lak­li̠­la­káti̠t tasiyuy nac xmac­nicán porque ca̠ma­ni̠­cani̠t, pero antá nac xpu̠­lacni luu li̠xcáj­nit xlac­lúcut ni̠n taju̠ma. Zk-¡Aksa­ni̠­naní̠n fariseos, xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu aktzan­ka̠­ni̠­tátit! Huata mejor hua̠ntu̠ tla̠n nahuán pu̠lh huá nac xpu̠­lacni anta­nícu ni̠ tasiyuy cache­ke̠­nítit mim­pu̠­hua̠ycán, y acxni̠ chú nalak­che­ke̠­yá̠tit nac xmacni luu xli̠­ca̠na xata­cheké̠n nahuán. j-’¡Pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y fariseos, porque luu xaaksa­ni̠­naní̠n hui­xinín! Hui­xinín luu li̠taaka­tzan­ke̠­yá̠tit li̠huana̠ ca̠lak­che­ke̠­pi̠­yá̠tit mim­pu­la̠­tucán chu miva­sucán hua̠ntu̠ pu̠hua̠­ya­ná̠tit chu hua̠ntu̠ pu̠kot­nu­ná̠tit, pero huata nac mim­pu̠­lac­nicán antá nac mina­cujcán luu lhu̠hua huí hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, porque chuná li̠ma̠ak­sto­kuili̠­ni̠­tátit la̠ta catu̠huá hua̠ntu̠ kalha­ni̠­tátit, chu min­taaksa­ni̠ncán liak­ska­hui­ni­ni̠­tátit hua̠ntu̠ ni̠ milacán. 5ic¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín porque xli̠­ca̠na luu mákat aktzan­ka̠­ni̠­tátit y la̠m­para laka­xo̠ko li̠tax­tu­yá̠tit! Porque luu cuentaj tla­hua­yá̠tit xla­cata ni̠ nata̠­hua­yá̠tit tantum actzu xima̠hua a̠má chú­chut hua̠ntu̠ li̠kot­nu­ná̠tit y luu li̠huana̠ lac­tzi­qui̠­yá̠tit, pero ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit acxni̠ hua­yá̠tit tantum lanca camello. Dh’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chu hui­xinín fariseos, porque xli̠­ca̠na pi̠ luu xaaksa­ni̠­naní̠n hui­xinín! Hui­xinín ne̠c­xnicú ca̠la­ca­tza̠­layá̠n xla­cata pi̠ anka­lhi̠ná li̠la­ka­chix­cu­huí̠­yá̠tit Dios cumu lá mili­mos­najcán a̠má lactzu lactzú hua̠ntu̠ maka­la­yá̠tit nac min­ca̠­tu­hua̠ncán, cumu la̠ menta, anís chu comino; pero huata pa̠tzan­ka̠­yá̠tit y ni̠ ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ luu xli̠­ca̠na mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán nac mila­ta­ma̠tcán xla­cata xli̠­ca̠na pi̠ xca̠­pa̠x­quí̠tit min­ta̠­cris­tianoscán, xca̠­li̠­taaka­tzan­ké̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n y hua̠ntu̠ tla̠n xca̠t­la­hua­nítit, na̠chuna li̠túm luu aktumá tala­ca­pa̠s­tacni xka­lhí̠tit xla­cata nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. Aquit ni̠tu̠ cca̠­hua­nimá̠n para niaj cama̠s­tá̠tit mili̠­mos­najcán hua̠ntu̠ ma̠s­tá̠­yá̠tit, pero huata cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n pi̠ na̠ luu xla­ca­squinca pi̠ pu̠lh huá nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit xta­peksi̠t Dios. -gSY na̠chuna li̠túm a̠má hua̠nti̠ tla­huay aktum xpro­mesa y huá li̠qui­lhán akapú̠n xla­cata pi̠ nama̠­kan­taxti̠y, pus xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huá li̠qui­lhama xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios, y na̠ hua̠k li̠qui­lhama Dios porque antá xlá tahuilay. Bf}Y na̠chuna li̠túm hua̠nti̠ tla­huay aktum xpro­mesa y huá chú li̠qui­lhán a̠má lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén xla­cata pi̠ juerza nama̠­kan­taxti̠y, pus ni̠ caj xma̠nhuá li̠qui­lhán pu̠si­culan, pus na̠ huá li̠qui­lhama Dios porque xlá antá anka­lhi̠ná huí. 0eYAquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ li̠ta̠yay para túcu nama̠­kan­taxtíy y huá li̠qui­lhán a̠má altar hua̠ntu̠ huí nac pu̠si­culan, ni̠ caj xma̠n huá li̠qui­lhama pu̠santu, huata na̠ hua̠k li̠qui­lhama la̠ta tu̠ huí nac xok­spú̠n pu̠santu. d-¡Luu lac­tonto hui­xinín! Pus caj caqui­la̠­hua­níhu, ¿túcu a̠tzinú luu li̠ma­cuán puhua­ná̠tit, pi̠ huá li̠la­ka­chix­cu­hui̠n osuchí huá altar antaní hui­li̠cán a̠má li̠la­ka­chix­cu­hui̠n la̠qui̠ chuná nasi­cu­la­na̠lay? Zc-Hui­xinín na̠chuná hua­ná̠tit pi̠ para tícu nat­la­huay aktum xpro­mesa xla­cata túcu nat­la­huay y para huá nali̠­qui­lhán a̠má altar hua̠ntu̠ huí nac pu̠si­culan ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n ma̠squi ni̠ cama̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ xli̠­ta̠­yani̠t, pero para huá nali̠­qui­lhán a̠má li̠la­ka­chix­cu­hui̠n hua̠ntu̠ huí nac xok­spú̠n pu̠santu luu juerza xli̠­ma̠­kan­táxti̠t hua̠ntu̠ nali̠­ta̠yay, porque para ni̠ nama̠­kan­taxti̠y aya tla­huanít tala̠­ka­lhí̠n porque xka­lhi̠y xcom­pro­miso. Db¡Xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín luu xala­ka­xo̠ko̠n y xalac­tonto! Porque caj caqui­la̠­hua­níhu: ¿túcu a̠tzinú luu li̠ma­cuán, pi̠ huá oro osuchí huá pu̠si­culan? Pus hui­xinín mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ caj huá xpa̠­la­cata pu̠si­culan ma̠squi chú sicu­la­na̠­lani̠t oro. 5ac’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín la̠ laka­xo̠ko̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ca̠pu̠­la­li̠­pim­pá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos! Hui­xinín hua­ná̠tit: “Acxni̠ para tícu li̠ta̠yay hua̠ntu̠ nama̠­kan­taxti̠y y para caj huá nali̠­qui­lhán a̠ma̠ lanca xpu̠­si­culan Dios ni̠tu̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n ma̠squi ni̠ cama̠­kan­táx­ti̠lh. Pero para huá nali̠­qui­lhán a̠má oro hua̠ntu̠ tanu̠ma nac pu̠si­culan, xli̠­ca̠na pi̠ luu xli̠­ma̠­kan­táxti̠t a̠má xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ nali̠­ta̠yay porque nat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n para ni̠ nama̠­kan­taxti̠y.” 1`[’¡Koxu­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín fariseos chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, porque hui­xinín luu xaaksa­ni̠­naní̠n! Xli̠­ca̠na pi̠ cani̠huá piná̠tit ca̠la­ka­tza̠­la­yá̠tit la̠tachá túcuya̠ pu̠la­tama̠n hasta acxni̠ naqui̠­ta̠k­sá̠tit cha̠tum chixcú hua̠nti̠ tla̠n judío nat­la­hua­yá̠tit, pero acxni̠ tzu­cu­yá̠tit maka­ca̠­naj­la­yá̠tit chuná cumu la̠ hui­xinín ca̠naj­la­yá̠tit hasta a̠tzinú xalak­tzanká̠n latáma̠t ma̠x­qui̠­ni̠­tátit hua̠ntu̠ nali̠­chá̠n nac lhcúya̠t nac pu̠pa̠tí̠n ni̠xa­chuná cumu lá hua̠ntu̠ hui­xinín kalhi̠­yá̠tit. fH}|z]y wu0tsrqon7m(kjmhggfbe1d#ca^][YXaVV TS RiQIPOFNVMLVKBJH2GpF|ELCP@@6?z>==%;:h9'8K6442K1|0/.%,+*('&R%($Q#"$!PrRGY $ h .A4H8"iIPero caj li̠puntzú a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh xlacán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Pedro y chiné tahuá­nilh: —¿Lácu cuán? Xli̠­ca̠na xlá pi̠ na̠ huá mincompañero a̠má chixcú hua̠nti̠ tachí̠n li̠mín­calh najatá, porque caj min­ta­chu­huí̠n li̠ta­kalh­la­ka­pasa porque luu xta̠­chuná chu­hui̠­nana cumu la̠ chu­hui̠nán xlá. |!qHHuata Pedro catu̠huá hua̠ntu̠ tzú­culh li̠qui­lhán la̠qui̠ chuná mat naca̠­naj­la­nicán hua̠ntu̠ xlá xqui­lhuama y chiné huá­nilh: —¡Curu­mentu, ni̠ cla­ka­pasa tamá chixcú hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t! , QGPedro antá xpe­kama nac xamá̠­lacchi a̠má li̠pacan, pero antá ucxilh­pa­rachá cha̠­tum­li̠túm squi­ti­hui̠ná y chiné ca̠huá­nilh hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ eé chixcú na̠ huá xta̠­la­pu̠lay Jesús xalac Naza­ret. ^5FCumu luu lhu̠hua xtza­macán Pedro ma̠lák­tze̠kli ni̠ li̠tá̠­yalh, y chiné huá­nilh: —¡Ma̠x caj laka­hui­típa̠t huix! Aquit ni̠ cca­tzi̠y hua̠ntu̠ huix qui­li̠­ya̠­huápa̠t. 'GEPedro antá culucs xuí nac xma̠­la­ka­tancs má̠lacchi antiyá nícu xta­mak­xtekni̠t acxni̠ antá cha̠lh, caj li̠puntzú lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh cha̠tum squi­ti­hui̠ná y chiné huá­nilh: —¡Já! Huix na̠ xta̠­la­pu̠­laya Jesús xalac Gali­lea. iKDY chiné xta­huaniy: —Cumu para xli̠­ca̠na huix Cristo, pus chú cama̠­lak­chi­pini xatícu luu hui­li̠nín. Pedro huán pi̠ ni̠ lakapasa Jesús (Marcos 14.66‑72; Lucas 22.56‑62; Juan 18.15‑18, 25‑27) +OCAcxni̠ chuná tahuan­ko̠lh caj tzú­culh tali̠­ka­ma̠nán, tala­ca­chuj­má­ni̠lh, tala­ka­ká­xilh, y maka­pi­tzí̠n caj taakká­xilh. eCB¿Lácu chi̠nchú hui­xinín hua­ná̠tit? ¿Túcu nat­la­hua­ni­yá̠hu? Maka­pi­tzí̠n takalh­tí̠­nalh: —Tamá chixcú ma̠x juerza mini̠niy pi̠ nani̠y porque la̠n kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n. 5AAmá xapuxcu cura maktum xti̠t pa̠t­lá­hualh clháka̠t caj xta­si̠tzi y chiné ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n xcompañeros: —Xli̠­ca̠na pi̠ caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ chu­hui̠­nani̠t eé chixcú ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ni̠t Dios, ¿túcuya̠ tes­tigo tila­cas­qui­ná̠hu? Pus mismo hui­xinín ma̠n kax­pat­ni̠­tátit hua̠ntu̠ xlá chu­hui̠­nani̠t. 8i@Jesús kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na xlá pi̠ aquit Cristo, pero na̠ luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín naqui­la̠ucxi­lhá̠hu acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cuilachá nahuán nac xpek­stácat xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapu̠n, y na̠ naqui­la̠ucxi­lhá̠hu acxni̠ antá nac­mim­pa­ra­ya̠chá xli̠­maktiy antá cmímaj nahuán nac xlacni puc­lhni. 1[?Pero huata Jesús cacs tá̠yalh cumu la̠m­para ni̠ káx­matli, y amá xapuxcu cura kalhas­quimpá: —Nac xta­cu­huiní Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná, aquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xla­cata caqui­la̠­hua­níhu para xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ Xka­huasa Dios. jM>Amá xapuxcu cura huakaj tá̠yalh y kalhás­quilh Jesús: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ taqui­lhuamá̠­nalh u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n? ¿Pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t hua̠ntu̠ tali̠­ya̠­huamá̠n? =Pero aca­li̠stá̠n tachilh cha̠tiy lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ luu xta­ma̠­lu­lok­má̠­nalh acxni̠ chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh: —¡Maktum quilh­ta­macú aquinín ckax­mat­ni̠­táhu pi̠ eé chixcú xqui­lhuama: “Aquit tla̠n nac­lac­tla­huay xpu̠­si­culan Dios pero caj xliaktutu quilh­ta­macú nac­tla­hua­paray tunu xasa̠sti”! )Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t xana­puxcun cura xa̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán La Junta Sup­rema, xlacán xta­lac­pu­tza­má̠­nalh la̠ta túcu nata­li̠­ya̠­huay Jesús la̠qui̠ chuná tla̠n namak­ni̠cán. 1:La̠ta tun­tiji Pedro tze̠k csta̠­la­ni­ti̠­lhani̠t hasta li̠chá̠n­calh nac xchic Caifás. Xlá tánu̠lh y antá culucs táhui ní xta­hui­lá̠­nalh poli­cías la̠qui̠ hua̠k naucxilha hua̠ntu̠ nat­la­hua­nicán xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán. 4a9Ama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ tachí̠­le̠lh Jesús anta­ti̠túm talí̠­cha̠lh nac xchic Caifás cumu huá xapuxcu cura xuani̠t y xa̠huachí porque hua̠k antá xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni. 8Pero huá chuná li̠t­la­hua­pá̠tit xla­cata pi̠ ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit hua̠ntu̠ tita­li̠­chu­huí̠­nalh xalak­maká̠n pro­fetas acxni̠ chiné tátzokli nac li̠kalh­ta­huaka. Acxni̠ xlá chuná xca̠­hua­nima, a̠ma̠ko̠lh xdis­cí­pulos tatza̠­la­má­kalh Jesús y ca̠ta caj sacstu taak­xtek­yá̠­hualh xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán. Jesús li̠cha̠ncán nac xlacati̠ncán ma̠peksi̠naní̠n (Marcos 14.53‑65; Lucas 22.54‑55, 63‑71; Juan 18.12‑14, 19‑24) 7Acxni̠ chuná ca̠hua­ni­ko̠lh, Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: —¿Lácu pi̠ qui­la̠­li̠­ma­ca̠­ná̠hu cumu la̠ cha̠tum li̠pe̠­cuánit mak­ni̠na chixcú? ¿Túcu chi̠nchú li̠la­yá̠tit li̠ta­ná̠tit ma̠chi̠ta chu quihui? Aquit anka­lhi̠ná y cha̠li cha̠lí xac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma cris­tianos nac milak­sti̠­pa̠ncán antá nac lanca xpu̠­si­culan Dios, pero ni̠para maktum xuántit para naqui­la̠­chi­pa­yá̠hu. dA6Pero para chuná aquit xac­tlá­hualh ni̠ xkan­táx­tulh hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­chu­huí̠n Dios antaní huán xla­cata pi̠ juerza chuná xli̠­kan­táxtut hua̠ntu̠ aquit naquiok­spulay. dA5¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠ya huix xla­cata pi̠ para aquit xac­li̠s­quí­nilh Quin­tla̠t pi̠ xqui­ma­ca­mí­nilh lhu̠hua ángeles xla­cata naquin­ta­mak­ta̠yay, xlá la̠n­chuj­tuncán xtlá­hualh? b =4Pero Jesús chiné huá­nilh: —Cará kahuasa, cata­mac­nu̠­para mima̠­chi̠ta nac xpu̠­tanú̠n, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ma̠chi̠ta li̠mak­ni̠nán, na̠ huá ma̠chi̠ta nali̠­mak­ni̠cán.  !3Y cha̠tum xdis­cí­pulo Jesús xtat tlá­hualh xma̠­chi̠ta y ca̠c­tí̠­nilh xtaké̠n cha̠tum xta­sa̠cua xapuxcu cura. o W2Jesús kálh­ti̠lh: —Amigo, hua̠ntu̠ huix tani̠ta ma̠kan­tax­ti̠ya, pus la̠li̠­huán cat­lahua. Huata xa̠maka­pi­tzí̠n la̠li̠­huán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, huakaj tachí­palh Jesús y tachi̠lh. c ?1Pus acxni̠ li̠huana̠ lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh anta­nícu xyá Jesús chiné huá­nilh: —¡Tlé̠n, ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, hasta a̠cu clak­chimá̠n! Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh lacá­tzu̠cli. A {0Judas xca̠­hua­nini̠t xla­cata pi̠ xma̠­kalh­ta­hua­ke̠ná hua̠nti̠ xamaj maca­ma̠sta̠y pu̠lh nala­ca­tzu̠ca la̠qui̠ chuná nata­la­ka­pasa y nachi­pacán. /Chu­nacú xchu­hui̠­nama Jesús acxni̠ Judas Isca­riote hua̠nti̠ na̠ xdis­cí­pulo xuani̠t, pu̠tum ca̠tá̠­chilh lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n xlacán xta­li̠mín xma̠­chi̠­tajcán chu quihui, u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n huá xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni Judíos hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán. P.La̠li̠­huán cata̠­quí̠tit y ca̠huá porque chú aya tala­ca­tzu­hui̠ma hua̠nti̠ qui­liak­ska­hui­nima. Chi̠le̠ncán Jesús (Marcos 14.43‑50; Lucas 22.47‑53; Juan 18.2‑11) -Acxni̠ chú ca̠lak­chimpá anta­nícu xlacán xta­hui­lá̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: —¿Lácu pi̠ chu­nacú hui­xinín tilh­ta­ta­pá̠tit y jax­pá̠tit? Pus chú la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t hora la̠ta acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ luu mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n. ',Antá xlá ca̠ak­xte­kuili̠pá y ampá kalh­ta­hua­kaniy Dios xli̠­mak­tutu, pi̠ chuná hua­nipá cumu la̠ xuanini̠t xapu̠lh. S+Acxni̠ qui̠­tas­pitpá, pi̠ chu­na­li̠túm xalh­tatán ca̠ma̠­nok­lhupá xdis­cí­pulos porque niajlay xta­la­ca­ta̠­yaniy xla­kas­ta­pucán caj xpa̠­la­cata talh­tata. &E*Xli̠­maktiy ampá kalh­ta­hua­kaniy Dios, y chiné hua­nipá: —Papá Dios, para ni̠lay lac­pu­huana xla­cata pi̠ ni̠ xac­pá̠­ti̠lh xli̠­hua̠k amá tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ ámaj quiok­spulay, pus caj xma̠nhuá cakan­táx­tulh min­ta­pa̠­xu­huá̠n. ?w)Ni̠ calh­ta­tátit, la̠li̠­huán cala­ca­hua̠­nántit xa̠huachí cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ ni̠ naca̠­maka­tla­jayá̠n akska­huiní. Porque ma̠squi tli­hueke kalhi̠­yá̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tacni, huá mimac­nicán xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ kalhi̠y li̠ca­mama. R(Aca­li̠stá̠n chú tás­pitli anta­nícu xta­hui­lá̠­nalh xdis­cí­pulos, pero acxni̠ xlá ca̠lák­cha̠lh xlacán xtalh­ta­ta­má̠­nalh. Entonces huá­nilh Pedro: —¡Pedro! ¿Lácu pi̠ luu lhta­ta­pu­tux­ni̠­yá̠tit? ¿Hasta ni̠lay laca­ta̠­ya­nítit talh­tata ca̠na̠caj aktum hora? 4a'Jesús alh tzinú laka­mákat, antá tatzo­kós­talh lí̠cha̠lh xlacán hasta nac ca̠ti­yatni y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: —Papá Dios, para huix chuná laca­squina, cat­lahua li̠tlá̠n ni̠ xqui­lák­cha̠lh a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ ámaj quiok­spulay. Pero ni̠huá calalh hua̠ntu̠ caj aquit quin­ta­pa̠­xu­huá̠n, huata mejor huá cakan­táx­tulh min­ta­pu­huá̠n. )&Huata chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —Niajlay cpa̠ti̠y eé tali̠­pu­huá̠n nac quin­cuxmú̠n, luu li̠pe̠cua la̠ta pa̠ti̠ma qui­nacú; la̠m­para aya cni̠ma cmaklh­ca­tzi̠y. Huata uú hui­xinín cata­mak­xtéktit y ni̠ calh­ta­tátit. ~%Xma̠nhuá ca̠tá̠alh Pedro chu a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy xla­ka­huasán Zebedeo, San­tiago y Juan. Caj xamaktum tzú­culh maklh­ca­tzi̠y tali̠­pu­huá̠n y juerza xla­ka­pú­tzama xlak­lhpe̠­cuán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xamaj akspulay. K}$Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos anta nícu tzinú tlak laka­mákat lacatum anta­nícu xuanicán Get­se­maní. Acxni̠ antá xta­hui­la̠­nanchá chiné ca̠huá­nilh: —Uú cata­hui­látit, caqui­la̠­ka­lhí̠hu, porque aquit camaj kalh­ta­hua­kaniy Quin­tla̠­ticán Dios. f|E#Pedro hua­nipá: —Ma̠squi hasta xqui­li̠­mak­ní̠­calh caj la̠ta mim­pa̠­la­cata pero ni̠ cha̠lí cuán para ni̠ cla­ka­pasá̠n. Xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos hua̠k chuná tahuá­nilh pi̠ ni̠ cati­ta­tzá̠­lalh. Jesús kalhtahuakaniy Dios nac Getsemaní (Marcos 14.32‑42; Lucas 22.39‑46) ,{Q"Jesús kálh­ti̠lh: —Pedro, ni̠para tzinú catzi̠ya hua̠ntu̠ huix qui­lhuámpa̠t, porque aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ hua­tiyá eé tzi̠sní acxni̠ nia̠ tasay nahuán pu̠yu, huix aya hua­ni̠­tatá nahuán xli̠­mak­tutu xla­cata pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa. 9zk!Pedro chiné huá­nilh: —Ma̠squi xli̠­hua̠k u̠ma̠ko̠lh cata­tza̠­la­makán, aquit ni̠ cac­tiak­xtek­makán huata chu­nacú nac­li̠­pa̠­huaná̠n. Ky Pero acxni̠ aquit nac­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n huata pu̠lh aquit nac­ca̠­pu̠­la­niyá̠n xla­cata pi̠ nacán nac Gali­lea la̠qui̠ antá nata­nok­lha̠­chá̠hu. FxAntá Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Umá tzi̠sní hui­xinín pim­pá̠tit qui­la̠­li̠­lac­la­ta̠­ya­yá̠hu y nata̠­ka­hua­ni̠­ko̠­yá̠tit, porque chú amaj kan­taxtuy hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac xta­chu­huí̠n Dios anta­nícu chiné huán: “Aquit nac­ma̠sta̠y quilh­ta­macú xla­cata pi̠ camak­ní̠­calh xmak­ta­kalhná bor­regos y xli̠­hua̠k xbor­regos nataaka­hua­ni̠ko̠y.” 'wGAca­li̠stá̠n chú acxni̠ xlacán tali̠­quilh­tli̠­ko̠lh aktum salmo táalh nac aktum ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Monte de los Olivos. Xv)Xa̠huachí aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj para maktum cac­ti­li̠­kót­nulh xchú­chut uva, hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ antá nac xpu̠­ma̠­peksí̠n Quin­tla̠t aquit pu̠tum nac­ca̠­ta̠­li̠­kot­nu­na̠­chá̠n tunu xasa̠sti xchú­chut uva ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ eé. Jesús li̠chuhui̠nán xlacata Pedro nahuán pí̠ ni̠ lakapasa (Marcos 14.26‑31; Lucas 22.31‑34; Juan 13.36‑38) +uOPorque aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ huá eé quin­kalhni hua̠ntu̠ nama̠­lu­loka xla­cata pi̠ Dios ca̠ta̠t­la­huani̠t cris­tianos aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán la̠ta lácu naca̠­lak­ma̠xtuy, y ma̠squi nas­taj­ta­makán la̠qui̠ lhu̠hua hua̠nti̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy porque chuná tla̠n naca̠­li̠­ma̠­tzan­ke̠­na­nicán xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos. Xt)Aca­li̠stá̠n tiyapá pa̠tum vaso, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, na̠chuná ca̠má̠x­qui̠lh y chiné ca̠huá­nilh: —Mim­pu̠­tumcán na̠ cahuátit hua̠ntu̠ taju̠ma nac eé vaso. =ssAcxni̠ chú luu xta­hua̠­ya­má̠­nalh, Jesús tíyalh mactum cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, lak­ché­kelh y ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos y chiné ca̠huá­nilh: —Mac­xtum cahuátit eé cax­ti­lá̠n­chahu porque xli̠­ca̠na pi̠ huá qui­li̠hua. 5rcY hua̠nchú Judas hua̠nti̠ xliak­ska­hui­nima Jesús chiné kalhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, ¿ma̠x aquit camá̠n maca­ma̠s­ta̠yá̠n? Jesús kálh­ti̠lh: —Pus luu laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ xli̠­ca̠na huix tamá chixcú hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y. qyCumu aquit Xata­lac­sacni Chixcú juerza nac­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka caj quim­pa̠­la­cata; pero ¡pa̠x­ca­tacu tihuán a̠má chixcú hua̠nti̠ ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y! Huata luu xatlá̠n xtíhua pi̠ ni̠ xti­la­cá­chilh tuncán nac ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ chuná ámaj quin­tla­huay. "p=Huata Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Huá ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y hua̠nti̠ la̠nchú lac­xtum quin­ta̠­hua̠­yama nac quim­pu­la̠tu. >ouAma̠­ko̠lh dis­cí­pulos luu snu̠n tali̠­púhua y cha̠­tunu tzú­culh taka­lhas­quín: —Quim­pu̠­chi­nacán, ¿para aquit camá̠n maca­ma̠s­ta̠yá̠n? inKY li̠huán xca̠­ta̠­hua̠­yama chiné ca̠huá­nilh: —Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta mili̠­ka­lha­cu̠­tiycán caj xma̠n cha̠tum natax­tu­ya̠chá hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y. 8miAcxni̠ chú luu li̠huana̠ tzi̠­suanko̠lh, Jesús aya xca̠­ta̠­cha̠ni̠t y antá chú quilh­pu̠xtum xca̠­ta̠hui kalha­cu̠tiy xdis­cí­pulos nac mesa. Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos chuná tat­lá­hualh cumu la̠ Jesús xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t y antá taca̠x­tla­huachá xta­huajcán xala ca̠ko̠­tanú̠n. Vk%Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Capim­pítit nac ca̠chi­quí̠n antá nachi­pi­ná̠tit nac xchic cha̠tum chixcú hua̠nti̠ aquit aya cta̠­la­ca̠x­lani̠t y chiné nahua­ni­yá̠tit: “Huán qui­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán: Chú aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta nac­ma̠s­putuy quin­ta­scújut, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ta̠ama̠chá quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n la̠qui̠ antá nac mín­chic nac­ca̠­ta̠­hua̠yán a̠má tahuá hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­nancán nac xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n.” xjiAmá quilh­ta­macú xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n luu acxni̠ xli̠­hua̠k judíos xta­la­ka­chix­cu­hui̠nán y xta­huay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura, a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y chiné tahuá­nilh: —¿Nícu laca­squina naca­ná̠hu ca̠x­tla­hua­yá̠hu quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­na­ná̠hu u̠má ko̠ta­nu̠ma xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n? ,iQpus hasta acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú Judas tzú­culh lac­pu­tzay lácu nat­la­huay y túcuya̠ quilh­ta­macú tla̠n nama­ca­ma̠sta̠y Jesús. Jesús a̠huata ca̠ta̠hua̠yán xdiscípulos (Marcos 14.12‑25; Lucas 22.7‑23; Juan 13.21‑30; 1 Corin­tios 11.23‑26) phYy chiné ca̠huá­nilh: —Para aquit nac­ca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠yá̠n Jesús, ¿nícu chulá naqui­la̠­ma̠s­ka­hui̠­yá̠hu? Xlacán tamá̠x­qui̠lh puxa­ma­cá̠hu tumi̠n la̠ta xaokxu­tunu hua̠k xla plata, >guLa̠ta kalha­cu̠tiy xca̠­lac­sacni̠t xdis­cí­pulos Jesús, cha̠tum tax­tuchá hua̠nti̠ xuanicán Judas Isca­riote, xlá ca̠qui̠­lák­lalh xana­puxcún cura ffE Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú la̠tachá nícu naqui­li̠­chu­hui̠­nancán y la̠ta lácu cmini̠t ca̠lak­ma̠xtuy cris­tianos, na̠ chuná nali̠­chu­hui̠­nancán hua̠ntu̠ xlá quin­tla­hua­nini̠t eé pusca̠t acxni̠ qui­li̠t­lá­hualh per­fume y chuná xlianka­lhí̠n nali̠­la­ca­pa̠s­taccán. Judas ca̠ta̠laca̠xlay hua̠nti̠ tasi̠tzi̠niy Jesús (Marcos 14.10‑11; Lucas 22.3‑6) "e= Xla­cata pi̠ eé pusca̠t quiacma̠­hua­cani̠t per­fume nac quiakxa̠ka xli̠­ca̠na luu tlán, porque chuná a̠li̠sok qui­ma̠­mu̠c­si̠­nini̠t qui­macni la̠qui̠ chu­na­tiyá aya cca̠xui nahuán xla­cata acxni̠ naqui­ma̠c­nu̠cán nac quin­ta­huaxni. d Huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n anka­lhi̠ná tala­má̠­nalh nahuán nac milak­sti̠­pa̠ncán, pero aquit ni̠ anka­lhí̠n cca̠­ta̠­lamá̠n nac milak­sti̠­pa̠ncán. ?cw Cumu Jesús ca̠ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh xlá chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠la­ca­si̠­tzi̠­ni­pá̠tit u̠má koxutá pusca̠t? Ni̠ cala­ca­si̠­tzi̠­nítit, porque hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t xli̠­ca̠na pi̠ luu tla̠n. 9bk Huata mejor tla̠n caj luu lhu̠hua tumi̠n xti­li̠s­tá̠­calh, y hua̠ntu̠ xti­tás­tokli xatumi̠n xti­ca̠­li̠­mak­ta̠­yá­calh lak­li̠­ma̠x­kení̠n. laQAcxni̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taúcxilhli xlacán tzú­culh tasi̠­tzi̠y y chiné tala̠­huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata caj luu chu­natá li̠lac­tla­hua­mi̠­cani̠t eé xata­pa­ra̠xlá per­fume? 9`kLuu acxni̠ Jesús xua̠yama chilh cha̠tum pusca̠t xlá lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh nac mesa anta­nícu maca­huácaj xuí; a̠má pusca̠t xli̠­mini̠t pa̠tum lame̠ta xatlá̠n per­fume hua̠ntu̠ luu xata­pa­ra̠xlá. Acxni̠ chú lák­cha̠lh acma̠­huá­calh nac xak­xa̠ka Jesús. B_}Jesús antá xláhui nac xchic Simón nac Betania, huá eé chixcú hua̠nti̠ tat­la̠n­ti̠ni̠t acxni̠ xka­lhi̠y aktum li̠xcáj­nit tzitzi hua̠ntu̠ hua­nicán lepra. ^1Pero huata sac­stucán xta­la̠­hua­ni­paray: —Huata mejor ni̠ chi­pa­ma̠­náhu acxni̠ luu xquilh­ta­macú pa̠xcua porque nata­si̠­tzi̠y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán. Cha̠tum pusca̠t li̠tlahuapu̠xtuy perfume Jesús (Marcos 14.3‑9; Juan 12.1‑8) ]1Xlacán tali̠­lac­chu­huí̠­nalh pi̠ ma̠squi caj taaksaní̠n nata­ma̠x­tuniy Jesús la̠qui̠ tla̠n nachi­pacán y namak­ni̠cán. /\WLuu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ Jesús xli̠­chu­hui̠­nama porque na̠ hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t xana­puxcun cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán nac xlak­sti̠­pa̠ncán judíos, antá xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t nac xchic Caifás porque xlá xapuxcu cura hua̠nti̠ xca̠­ma̠­peksi̠y hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cu­rajni. `[9—Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ hua­tiyá la̠ tu̠xama natzucuy xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n, na̠ acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú naquin­chi­pacán y naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy la̠qui̠ naquim­pe­kex­to­ko­hua­cacán nac cruz. Z Acxni̠ chuná ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh eé tachu­huí̠n Jesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: 0YY.Hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán xuani̠t, antá naca̠­ma­ca̠ncán nac pu̠pa̠ti̠n anta­nícu taxo­ko̠­nu­má̠­nalh nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú; y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t antá nata­chá̠n nac akapú̠n anta­nícu tapa̠­xu­hua­má̠­nalh nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú.X#-Pero aquit chiné nac­ca̠­kalhti̠y: “Aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta maka­tunu ni̠ ca̠mak­ta̠­yátit a̠ma̠ko̠lh ni̠ lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos cumu ni̠ lac­li̠­ca̠na tata­siyuy acxni̠ xlacán catu̠huá xca̠­tzan­ka̠­nima, pus luu chuná cli̠­ma̠xtuy pi̠ aquit qui­la̠­lak­ma­ka­ni̠­táhu y ni̠ qui­la̠­mak­ta̠­yáhu.” lWQ,Huata a̠ma̠ko̠lh cris­tianos naquin­ta­ka­lhas­quín: “Quim­pu̠­chi­nacán, pero aquinín ni̠para maktum xac­ca̠ucxilhni para xtzin­c­sní̠pa̠t y ni̠ cca̠­ta̠­hua̠yán, o para xkalh­pu̠­ti̠x­ní̠pa̠t y ni̠ cca̠­ta̠­hua̠yán, para xla­pu̠­laya ni̠ní xlak­tun­cu­huiya, o para xtzan­ka̠­niyá̠n milháka̠t, chuná para xta̠­tat­laya o xta­nú̠pa̠t nac pu̠la̠­chi̠n y aquinín ni̠tu̠ cca̠ucxilh­ni̠­tan­chá̠n.” V+Acxni̠ xac­la­pu̠lay y ni̠ní xac­lak­tun­cu­huíy hui­xinín ni̠para tzinú xlac­pu­huántit para naqui­la̠­ta̠­lak­tun­cu­hui̠­yá̠hu nac min­chiccán. Acxni̠ lak­sput­ko̠lh qui­lháka̠t hua̠ntu̠ xac­lha­ka̠ni̠t hui­xinín ni̠tu̠ qui­la̠­ma̠x­quí̠hu hua̠ntu̠ nac­lhaka̠y; acxni̠ cta­ma̠chá nac ca̠ta­játat o quin­ti­ta­mac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n hui­xinín ni̠para xlac­pu­huántit para naqui­la̠­la­ka­ta̠­ya­yá̠hu.” =Us*Porque acxni̠ aquit xac­tzin­c­sta­makama, hui­xinín ni̠ qui­la̠­ma̠­huí̠hu, acxni̠ xac­kalh­pu̠­ti̠x­ni̠ma hui­xinín ni̠ qui­la̠­ma̠­kot­ní̠hu. ~Tu)’Aca­li̠stá̠n chú aquit nac­ca̠­lak­ta­la­kas­pita a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ xquin­ta­li̠­pa̠­huán hua̠nti̠ tayá̠­nalh nahuán nac quim­pek­xuqui y chiné nac­ca̠­huaniy: “Cat­la­huátit li̠tlá̠n, caqui­la̠­ta­pa̠­nu̠­níhu y ni̠ caqui­la̠­ma̠­la­ca­tzu­huí̠hu. Hui­xinín aya lak­tzan­ka̠­ni̠­tátit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­hua­ni̠­tátit. Huata mejor capim­pítit nac pu̠pa̠tí̠n anta­nícu hui­xinín ca̠lak­cha̠­ni̠tán nac ca̠lh­cu­ya̠tni hua̠ntu̠ tica̠x­tla­hua­ní­calh akska­huiní chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­ta̠s­cuj­má̠­nalh la̠qui̠ antá nata­pa̠­ti̠nán xlianka­lhí̠n quilh­ta­macú. MS(Huata aquit chiné nac­ca̠­kalhti̠y: “Xli̠­ca̠na aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠tachá túcuya̠ li̠tlá̠n hui­xinín ca̠t­la­hua­nítit y hua̠ntu̠ xta­mac­la­cas­quix­ni̠­má̠­nalh u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aquit cca̠­li̠­macá̠n qui­na­ta̠lán ma̠squi luu ni̠para tzinú lac­li̠­ca̠na tata­siyuy, pus chuná qui̠­tax­tuni̠t cumu la̠m­para aquit qui­la̠­li̠s­cuj­ni̠­táhu.” R''Osuchí ¿nícu makli̠t para xta̠­tat­laya o xta­nú̠pa̠t nac pu̠la̠­chi̠n y aquinín chú cti­ca̠­qui̠­lak­la­chá̠n?” Q &Osuchi ¿ní̠n­co̠cxni xla­pu̠­laya nac quin­ca̠­chi­qui̠ncán para ni̠ní xlak­tun­cu­huíya y aquinín cti­ca̠­ta̠­lak­tun­cu­huí̠n nac quin­chiccán, osu para ni̠tu̠ xuani̠t milháka̠t y aquinín cti­ca̠­ma̠x­quí̠n? -PS%Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ Dios naca̠­lak­ma̠xtuy nata­ka­lhas­qui­ni̠nán: “Pero ¿ní̠n­co̠cxni cti­ca̠ucxilhni para xtzin­c­sní̠pa̠t y aquinín cti­ca̠­ta̠­hua̠yán? Osuchí ¿ní̠n­co̠cxni xkalh­pu̠­ti̠x­ní̠pa̠t y aquinín cti­ca̠­ma̠­kotní̠n? O{$Acxni̠ xac­lama ni̠tu̠ xuani̠t qui­lháka̠t hui­xinín quin­ti­la̠­ta̠s­quihu hua̠ntu̠ nac­lhaka̠y, acxni xac­ta̠­tatlay y acxni̠ xac­ta­núma nac pu̠la̠­chi̠n hui­xinín quin­ti­la̠­qui̠­la­ka­ta̠­yáhu.” {No#Porque acxni̠ aquit xac­tzin­c­sni̠ma hui­xinín quin­ti­la̠­ma̠­huí̠hu, acxni̠ aquit xac­kalh­pu̠­ti̠x­ni̠ma hui­xinín quin­ti­la̠­ma̠­kot­ní̠hu, xac­la­pu̠lay nac min­ca̠­chi­qui̠ncán ni̠tu̠ xac­ka­lhi̠y quín­chic hui­xinín qui­la̠­ma̠­la­qui̠­níhu cmin­chiccán xla­cata antá nac­lak­tun­cu­hui̠y. M"Entonces aquit nac­ca̠­huaniy hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nahuán nac quim­pek­stácat: “¡Luu xli̠­ca̠na capa̠­xu­huátit hui­xinín hua̠nti̠ ca̠lac­sac­ni̠tán Quin­tla̠t! La̠li̠­huán cata­hui­látit nac a̠má mim­pu̠­ta­hui̠lhcán hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n hasta la̠ta tima̠­la­ca­tzú­qui̠lh ca̠quilh­ta­macú. *LM!Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­kax­mata quin­ta­chu­huí̠n y xta­lak­tzak­stácat, y a̠ma̠ko̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ caj chu­natá takax­mat­mákan quin­ta­chu­huí̠n y ni̠ talak­tzák­salh, pus antá nac­ca̠­huili̠y nac quim­pek­xuqui. K  Xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú naquin­ta­li̠­ta­mac­xtumi̠y la̠tachá nícu xalaní̠n; huata aquit nac­tzucuy ca̠ma̠­paj­pi­tziy cumu la̠ pastor acxni̠ ca̠ma̠­paj­pi­tziy xta­ka­lhí̠n, tunuj ca̠ya̠­huay bor­regos y laca­tunu chivos sa­má̠­nalh xla­cata nata­ma̠­kan­taxti̠y, pus antá nac­ca̠­huili̠y nac quim­pek. J’Amá quilh­ta­macú acxni̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­mim­paray xli̠­maktiy nac ca̠quilh­ta­macú, aquit nac­ta­huilay nac quim­pu̠­ma̠­peksí̠n cumu la̠ lanca rey y xa̠huachí xli̠­hua̠k ángeles nac­ca̠­ta̠mín. AI{Y chi̠nchú u̠má lhquítit tasa̠cua hua̠nti̠ ni̠tu̠cu li̠s­cuj­putún, la̠li̠­huán cata­mac­xtútit cquilhtí̠n anta­nícu luu ca̠pucsua la̠qui̠ antá naxo­ko̠nún caj xpa̠­la­cata cumu luu lanca laka­yá̠­calh, antá nalac­sa̠nán xta­tzán caj xpa̠­la­cata lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ namaklh­ca­tzi̠y.” Hua̠nti̠ makta̠yay xta̠cristianos xta̠chuná cumu lá̠mpara huá Jesús makta̠yama H!Porque hua̠nti̠ lhu̠hua kalhi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín a̠tzinú nama̠x­qui̠cán la̠qui̠ naaka­ta̠x­tuniy, pero hua̠nti̠ ni̠tu̠cu kalhi̠y hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín hasta namak­lhti̠­ko̠cán ma̠squi caj xma̠nhuá tu̠ xka­lhi̠y. wGgPus a̠má patrón ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: “Camak­lhtí̠tit eé chixcú a̠má tumi̠n hua̠ntu̠ xlá li̠mín aktum mi̠lh y huá cama̠x­quí̠tit hua̠nti̠ kalhi̠y akcá̠hu mi̠lh. mFS¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ni̠ pit li̠hui­li̠ya quin­tumi̠n nac banco la̠qui̠ acxni̠ aquit xac­tí­chilh antá xac­tíalh timak­lhti̠nán quin­tumi̠n porque antá juerza xquin­tiakxo­ko­ní­calh?” E#Amá patrón chiné kálh­ti̠lh: “Huata huix luu lanca laka­yá̠­canti ni̠tlá̠n min­ta­pu­huá̠n y luu xalh­quítit huix. Pus cumu para ca̠na̠ xca­tzi̠ya pi̠ aquit cak­chi­pa­huili̠y y quilá ctla­huay hua̠ntu̠ ni̠ aquit cli̠s­cujni̠t, DPero na̠chuna li̠túm aquit clak­lhpé̠­cualh xla­cata para nac­ma­ka­tzanka̠y huata caj li̠huana̠ cmá̠­qui̠lh, antá cti­má̠c­nu̠lh nac xtampí̠n tíyat. Pero ni̠ cali̠­pú­huanti, huí min­tumi̠n hua̠ntu̠ huix quin­ti­ma̠xqui.” eCC’Pero acxni̠ chú chilh a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ xma̠­cuentaj­li̠­cani̠t aktum mi̠lh xla­cata na̠ nama̠s­cujuy xlá chiné huá­nilh xpatrón: “Patrón, aquit aya maka̠sá ccá­tzi̠lh pi̠ luu snún lani̠ta huix akchi­pa­hui­li̠ya y milá tla­huaya hua̠ntu̠ ni̠ huix li̠s­cuj­ni̠ta y ma̠squi para xac­ti­ma̠s­cú­julh min­tumi̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xac­ti­ma̠s­ká­ti̠lh hua̠k huix xquin­ti­mak­lhti̠­ko̠ya. mBSAmá patrón huá­nilh: “Xli̠­ca̠na pi̠ na̠ luu cla­kati̠y min­ta­scújut, huix luu tla̠n tasa̠cua, pus cumu huix luu cuentaj tlahua ma̠squi ni̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xac­ma̠x­qui̠­ni̠tán la̠nchú nac­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ tlak lhu̠hua la̠qui̠ huix naqui­ma̠s­cu­ju­niya. Pero la̠li̠­huán catanu nac quín­chic y lac­xtum cali̠­pa̠­xu­huahu caj xpa̠­la­cata min­ta­scújut hua̠ntu̠ huix aya ma̠kan­tax­ti̠­ni̠ta.” OACaj li̠punchú chilh a̠má tasa̠cua hua̠nti̠ xmak­lhti̠­nani̠t aktiy mi̠lh. Acxni̠ xlá chilh chiné huá­nilh xpatrón: “Patrón, huix quin­ti­ma̠­cuentajli aktiy mi̠lh min­tumi̠n, pero hui­lapá chú aktiy mi̠lh hua̠ntu̠ aquit cma̠s­ka­ti̠ni̠t min­tumi̠n caj la̠ta xac­ma̠s­cu­juma.” 0@YAmá patrón huá­nilh: “Xli̠­cána luu cla­kati̠y min­ta­scújut. Cumu huix cuentaj tlahua ma̠squi ni̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ cti­ma̠x­quí̠n pus huata chú nac­ma̠­cuentaj­li̠yá̠n hua̠ntu̠ tlak lhu̠hua la̠qui̠ namak­ta­kalha. Pero xa̠huachí la̠li̠­huán catanu la̠qui̠ luu lac­xtum napa̠­xu­hua­yá̠hu xpa̠­la­cata min­ta­scújut hua̠ntu̠ ma̠kan­tax­ti̠­ni̠ta.” 4?aPu̠lh huá chilh a̠má ti̠ xmak­lhti̠­nani̠t akqui­tzis mi̠lh y maca­má̠s­ta̠lh akqui­tzis mi̠lh hua̠ntu̠ ma̠s­ká­ti̠lh la̠ta xma̠s­cu­juma, y chiné huá­nilh xpatrón: “Patrón, huix quin­ti­ma̠xqui akqui­tzis mi̠lh, y chi̠nchú cumu aquit chuná cscujli la̠ta huix quin­ti­li̠­ma̠­peksi, pus huí chú a̠akqui­tzis mi̠lh hua̠ntu̠ aquit cma̠t­la­ji̠ni̠t min­tumi̠n.” L>’Maka̠s kam­pá̠alh quilh­ta­macú, caj xamaktum chilh xpat­roncán a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n, xlá qui̠­tás­pitli la̠ta mákat qui̠­pa­xiá̠lhnalh y tuncán ca̠ta­sá­nilh a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n la̠qui̠ naca̠­ta̠t­la­huay cuenta la̠ta lácu xta­ma̠s­ka­ti̠ni̠t xtumi̠n. c=?Pero huata a̠má hua̠nti̠ caj aktum mi̠lh mak­lhtí̠­nalh xlá ni̠ ma̠s­cú­julh a̠má tumi̠n, huata caj cá̠huaxli nac ca̠ti­yatni y antá má̠c­nu̠lh xtumi̠n xpatrón la̠qui̠ ni̠ natzanka̠y. y~}Z|{zxwyvtnsrpq>pWoHnhll"kj%iFgRf edcS`_^]]k\YXSWW V+UTTSR9Q_P OMLLK5JFII/GFE|DHCDBiA@M?>v=|<;9/89654$3210/H.-<+*)('&%U$#" xG;@0V"  R?^+ Q!Y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xta­hui­lá̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n tata­mac­xtú­mi̠lh hasta niaj lay xta­ta­nu̠ko̠y xchic Simón. W ) Acxni̠ tzú­culh tzi̠­suán a̠má quilh­ta­macú li̠mi­ní­calh Jesús lhu̠hua ta̠tat­laní̠n, na̠chuná ti̠ xca̠akchi­pani̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní. ; qJesús lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh antaní xmá, maca­chí­palh y laka­siyu má̠qui̠lh, acxni­tuncán mák­xtekli lhcúya̠t. Amá pusca̠t tá̠qui̠lh y tzú­culh ca̠x­tla­huay para túcu naca̠­ta̠­huay. Jesús ca̠ma̠pacsay lhu̠hua ta̠tatlaní̠n (Mateo 8.16‑17; Lucas 4.40‑41)  7Li̠ta̠­chu­hui̠­nán­calh Jesús pi̠ xpu̠­ti­ya̠tzí Simón xta̠­tatlay y xke̠­tama nac xtícat porque xka­lhi̠y palha lhcúya̠t. { qAcxni̠ tatáx­tulh nac pu̠si­culan Jesús ca̠tá̠alh San­tiago chu Juan nac xchic Simón chu Andrés. M Pu̠tum lac­chix­cu­huí̠n xalac Gali­lea xta­li̠­chu­hui̠nán la̠ta tu̠ xlá xtla­huay Jesús. Jesús ma̠pacsay xpu̠tiya̠tzí Simón Pedro (Mateo 8.14‑15; Lucas 4.38‑39) 1 ]Putum hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh tapé̠­cualh y chiné tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: —¿Lácu eé qui̠­taxtuy? ¿Túcuya̠ sa̠sti taca­tzí̠n? ¡Eé chixcú kalhi̠y li̠t­li­hueke tla̠n ca̠ma̠­peksi̠y xes­pí­ritu akska­huiní y xlacán taka­lha­kax­mata!  Amá xes­pí­ritu akska­huiní ma̠s­nók­ni̠lh u̠n y li̠pe̠cua tásalh pero juerza mac­táx­tulh a̠má chixcú. " ?Pero Jesús laca­quílh­ni̠lh a̠má xes­pí­ritu akska­huiní y chiné huá­nilh: —¡Cacs caquí­lhuanti y camák­xtekti tamá chixcú!  —Huix Jesús xalac Naza­ret, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu? Huix caj tani̠ta qui­la̠­ma̠s­pu­tu­yá̠hu, porque aquit cla­ka­pasá̠n y cca­tzi̠y pi̠ huix hua̠nti̠ Dios lac­sacni̠t la̠qui̠ nas­cuj­na­niya. 6 gY acxni­tiyá a̠má quilh­ta­macú na̠ antá tánu̠lh cha̠tum chixcú ti̠ xak­chi­pa­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní xlá chiné qui­lhá­nilh:  5Pu̠tum cacs xta­la­ca­huán acxni̠ xta­kax­matniy hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama porque xlá la̠ta tu̠ xca̠­li̠­ma̠­peksi̠y xca̠­huaniy la̠ ti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y li̠ma̠­peksí̠n y ni̠ caj la̠ xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. 0 [Tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Caper­naum y acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa, Jesús tánu̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán hua̠ntu̠ hua­nicán sina­goga y antá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y lac­chix­cu­huí̠n.  Jesús na̠ ca̠huá­nilh cata­sta̠­lá­nilh y xlacán taak­xték­mi̠lh xtla̠tcán Zebedeo nac barco chu xmak­ta̠­ya­naní̠n y ta­sta̠­lá­nilh Jesús. Cha̠tum chixcú ti̠ xmakatlajani̠t xespíritu akskahuiní (Lucas 4.31‑37) [  1Caj a̠ctzú tla̠­huampá Jesús úcxilhli San­tiago xka­huasa Zebedeo xa̠hua xta̠lá xuanicán Juan; xlacán xta­ta­ju̠­má̠­nalh nac aktum barco xta­la­ca­chi̠­má̠­nalh xtza̠lhcán. R  Xlacán tuncán tamák­xtekli xtza̠lhcán y ta­sta̠­lá­nilh. V  'Pero Jesús ca̠huá­nilh: —Hui­xinín xchi­pa­naní̠n squi̠ti, qui­la̠s­ta̠­la­níhu y aquit nac­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n la̠ ca̠chi­pacán cris­tianos ti̠ ta̠k­tzan­ka̠ni̠t.  Maktum quilh­ta­macú acxni̠ Jesús xtla̠­huama nac xquilhtú̠n xapu­punú Gali­lea ca̠úcxilhli cha̠tiy squi̠­ti̠­naní̠n xta­ma­ju̠­má̠­nalh xtza̠lhcán nac chú­chut, cha̠tum hua­nicán Simón y xta̠lá hua­nicán Andrés. 0  [Y chiné xca̠­huaniy: —Aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú acxni̠ Dios nama̠­tzu­qui̠y xasa̠sti xta­péksi̠t nac ca̠quilh­ta­macú. Calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y caca̠­naj­látit u̠má xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. Jesús ca̠huaniy catasta̠lánilh kalhata̠ti squi̠ti̠naní̠n (Mateo 4.18‑22; Lucas 5.1‑11)  +Ni̠ xli̠­maka̠s quilh­ta­macú Juan Bau­tista tamac­nú̠­calh nac pu̠la̠­chi̠n, acxni̠ Jesús tas­pitpa̠ nac Gali­lea y antá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos lácu Dios xca̠­ma̠­lac­nu̠­nima túnuj tla̠n latáma̠t.  ' Antá xla­ma̠chá Jesús ti̠puxám quilh­ta­macú sacstu, xma̠n huá qui­tzis­tancá̠n xala ca̠qui­huí̠n xta­ta̠­la­má̠­nalh. Akska­huiní na̠ antá xma̠t­la­hui̠­putún tala̠­ka­lhí̠n pero Jesús makat­lá­jalh, y aca­li̠stá̠n támilh xán­geles Dios, tamak­tá­kalhli. Jesús ma̠tzuqui̠y xli̠tascújut nac Gali­lea (Mateo 4.12‑17; Lucas 4.14‑15)   Acxni­tuncán la̠ ta̠k­mu­nu­ko̠lh, a̠má Espíri­tu Santo le̠lh nac desierto antaní ni̠ti̠cu anán cris­tianos.    Na̠ acxni­tiyá takáx­matli aktum tachu­huí̠n minchá nac akapú̠n, chiné huá­nilh: —Huix Quin­ka­huasa ti̠ luu cpa̠x­qui̠y, luu cli̠­pa̠­xu­huay caj mim­pa̠­la­cata. Akskahuiní tzaksay Jesús (Mateo 4.1‑11; Lucas 4.1‑13) ' I Acxni̠ tacutli nac chú­chut Jesús úcxilhli pi̠ talá­qui̠lh akapú̠n y Espíri­tu Santo xta̠c­ta­ma̠chi nac xok­spú̠n caj la̠ actzu paloma. F  Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Jesús táca̠xli nac xca̠­chi­quí̠n Naza­ret hua̠ntu̠ huí nac xmu­ni­cipio Gali­lea, y Juan akmú­nulh nac xakalh­tu̠­choko Jordán. 8 kAquit caj chú­chut cca̠­liakmu­nu­ni̠tán, pero xlá naca̠­liakmu­nuyá̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. Akmunucán Jesús (Mateo 3.13‑17; Lucas 3.21‑22) 1 ]Acxni̠ xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos chiné xca̠­huaniy: —Niaj maka̠s quilh­ta­macú mima a̠cha̠tum ti̠ a̠tzinú lanca xla­ca­tzúcut hua̠nti̠ ni̠para tzinú cma­ka­lak­chá̠n nac­li̠­tanu̠y cumu la̠ xta­sa̠cua nac­xcutniy xacorrea xta­tu̠nú̠n. h KHua̠ntu̠ clhaka̠y Juan xli̠t­la­huani̠t xmac­chíxit camello, xtam­pu̠­lak­ta­huilay kantum cin­turón xla xu̠hua, y xli̠­hua̠yán lactzu xtuqui chu táxca̠t hua̠ntu̠ xmaclay nac ca̠qui­huí̠n. + QXtamín takax­matniy cris­tianos hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac Judea, chu xalac Jeru­salén; y acxni̠ xlacán xta­li̠­ta̠yay xali̠xcáj­nit xla­ta­ma̠tcán, maktum xta­huán pi̠ xli̠­ca̠na xta­lak­pa­li̠­putún, Juan xca̠akmunuy nac kalh­tu̠­choko Jordán. ~ Pus chuná timin­chitá Juan Bau­tista xca̠akmu­numa cris­tianos nac desierto, xca̠­huaniy pi̠ cata­lak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán y nata­taakmunuy la̠qui̠ Dios naca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy xta­la̠­ka­lhi̠ncán. } Caj lá̠m­para tícu quilh­mi­ma̠chá nac desierto antaní ni̠ti̠cu lama cris­tianos y chiné huán:“Caca̠x­tla­hua­nítit tiji anta­nícu luu tla̠n nalacmín Quim­pu̠­chi­nacán;
cama̠x­tu­nítit kantum tiji ni̠ma̠ statua.” y| mChuná li̠tzú­culh cumu la̠ pro­feta Isaías xamaká̠n quilh­ta­macú titzók­nulh xpa̠­la­cata, chiné xuán:Cmacá̠n quiakchu­hui̠ná napu̠­la­niyá̠n
la̠qui̠ naca̠x­tla­hua­niyá̠n min­tiji. { 1Eé libro li̠chu­hui̠nán hua̠ntu̠ li̠kan­táx­tulh xla­táma̠t Jesu­cristo Xka­huasa Dios la̠ta lácu milh ma̠sta̠y lak­táxtut. z Y hui­xinín luu li̠huana̠ caca̠­ma̠­si­yu­nítit la̠ta lácu nata­ma̠­kan­taxti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­ni̠tán. Xa̠huachí hui­xinín ni̠ cali̠­pu­huántit porque aquit anka­lhi̠ná nac­ca̠­mak­ta­ka­lhá̠n y nac­ca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n cha̠li cha̠lí hasta acxni̠ nas­puta ca̠quilh­ta­macú.yAquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n y hui­xinín capítit nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú, xli̠­hua̠k cris­tianos caca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nántit la̠ta lácu luu xli̠­ca̠na aksti̠tum naquin­ta­li̠­pa̠­huán. Y caca̠­liakmu­nútit nac xta­cu­huiní Quin­tla̠t, nac xta­cu­huiní Xka­huasa, y nac xta­cu­huiní Espíri­tu Santo. jxMJesús ca̠lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné ca̠huá­nilh: —Dios qui­ma̠x­qui̠ni̠t xli̠­hua̠k xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ aquit nac­ma̠­pek­si̠nán uú nac ca̠quilh­ta­macú chu nac akapú̠n. DwAcxni̠ chú xlacán taúcxilhli Jesús tala­ka­chix­cú­hui̠lh, ma̠squi maka­pi­tzí̠n ni̠ luu lay xta­ca̠­najlay para luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ xtaucxilh­má̠­nalh. 6veAma̠­ko̠lh kalha­ca̠­huitu dis­cí­pulos la̠li̠­huán táalh nac Gali­lea y antá tácha̠lh nac a̠má ke̠stí̠n hua̠ntu̠ Jesús xca̠­hua­nini̠t. *uMAmá­ko̠lh sol­dados tamak­lhtí̠­nalh tumi̠n y xlacán chuná tat­lá­hualh cumu la̠ xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t. Y caj hua̠ eé xpa̠­la­cata ma̠squi hasta la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú a̠ma̠ko̠lh judíos chuná xlacán tahuán. Jesús án nac akapú̠n y ca̠huaniy xdiscí­pulos pi̠ catali̠chuhuí̠nalh xtachuhuí̠n (Marcos 16.14‑18; Lucas 24.36‑49; Juan 20.19‑23) ftEY para xamaktum naca­tzi̠y gober­nador eé tachu­huí̠n, hui­xinín ni̠ cali̠­pu­huántit porque aquinín nac­ma̠aka­tan­csa­yá̠hu, pero hui­xinín ni̠tu̠ cati­ca̠­lak­chá̠n taaklhú̠­hui̠t. ^s5 y chiné ca̠hua­ní­calh: —Hui­xinín kalhtum cahuántit pi̠ acxni̠ aclhta­ta­ta­hui­látit ca̠tzi̠sní, tachilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús y tze̠k taka­lhá­le̠lh xti­yat­li̠hua. :rm Huata u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n la̠li̠­huán tama̠­mac­xtú­mi̠lh a̠ma̠ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ lac­xtum nata­li̠­chu­hui̠nán, y luu lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh xla­cata nata­ma̠x­qui̠y lhúhua tumi̠n a̠ma̠ko̠lh sol­dados, 2q] Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh lac­chaján nia̠ xta­chá̠n a̠ma̠ko̠lh sol­dados hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­na­má̠­nalh nac tahuaxni tácha̠lh nac ca̠chi­quí̠n, y acxni̠ talák­cha̠lh xana­puxcún cura tzú­culh tali̠­ta̠­chu­hui̠nán la̠ta túcua xkan­tax­tuni̠t. ;po Y Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Cata­ca­májtit y ni̠ cape̠­cuántit, huata mejor caca̠­qui̠­hua­ni­pítit tama̠­ko̠lh qui­na­ta̠lán xla­cata pi̠ antá cama nac Gali­lea la̠qui̠ antá pu̠tum naqui­la̠ucxi­lha̠­chá̠hu. Soldados tali̠chuhui̠nán hua̠ntu̠ kantaxtuni̠t Zo- Pero acxni̠ nia̠ xta­chá̠n chu­nacú xta­kos­nu­má̠­nalh nac tiji caj xamaktum antá ca̠ta­si­yú­nilh Jesús y ca̠xa­kát­li̠lh. Xlacán la̠li̠­huán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh, tala­ka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y snat tat­lá­hualh nac xtantú̠n y tzú­culh tala­ka­chi­xcu­huí̠y. *nMAma̠­ko̠lh lac­chaján caj xta­pe̠­cuacán y xta­pa̠­xu­hua̠ncán tokosú̠n táalh tama̠­ca­tzi̠­ni̠nán hua̠ntu̠ xkan­tax­tuni̠t. mHuata la̠li̠­huán capim­pítit ca̠hua­ni­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos xla­cata pi̠ lacas­ta­cuanani̠t y lama xas­tacná; chú xlá ca̠pu̠­la­nimá̠n y aya amajá nac Gali­lea la̠qui̠ na̠ napi­ná̠tit hui­xinín y antá ma̠n naucxi­lha̠­pítit. Xma̠nhuá eé tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit xac­mi­ni̠tán ca̠hua­niyá̠n. l{Pero uú niaj ti̠ tanu̠ma huata xlá lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n chuná cumu la̠ tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n. Para ni̠ ca̠naj­la­yá̠tit hasta ma̠squi catátit ucxi­lhá̠tit anta­nícu xta­ra­mi̠­cani̠t. Jk Amá ángel chiné ca̠huá­nilh lac­chaján: —Ni̠ cape̠­cuántit, aquit cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín huá putza­yá̠tit Jesús hua̠nti̠ tipe­kex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz. ojWAcxni̠ a̠ma̠ko̠lh tropa taúcxilhli xli̠­ca̠na luu la̠n tapé̠­cualh caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xtaucxilh­má̠­nalh, hasta caj xta­pe̠­cuacán tzú­culh talh­pipiy y la̠m­para xaní̠n tata­mák­xtekli. iAmá ángel slipua xta­siyuy cumu la̠ mak­lipni, y chi̠nchú clháka̠t luu sna­papa xta­siyuy cumu la̠ xaseda lháka̠t. h!Pero acxni̠ nia̠ xta­chá̠n caj xamaktum li̠pe̠cua tzú­culh tachi­quiy tíyat, porque cha̠tum xángel Dios ta̠c­tachi nac ca̠ti­yatni y antá chilh ní xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús. Xlá tala­ca­tzú­hui̠lh nac tahuaxni y ma̠ta­ké̠­nu̠lh a̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t, aca­li̠stá̠n chú antá culucs lac­táhui nac xok­spú̠n. og YAcxni̠ ti̠tax­tu­ko̠lh a̠má quilh­ta­macú la̠ta xjaxcán y aya cxka­ka­ti̠­lhako̠y laca­tzi̠sa domingo, María Mag­da­lena y cha̠­tum­li̠túm María taquí̠­lalh anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús. fBAma̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ma̠n taquí̠­lalh anta­nícu xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús, luu li̠huana̠ tasel­lar­tlá­hualh nac xlacán a̠má tahuaxni anta­nícu xuí a̠má chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t. Y antá chú ca̠mak­xték­calh a̠ma̠ko̠lh tropa la̠qui̠ xlacán nata­mak­ta­kalhnán tan­tacú y tan­tas­caca.re]APilato ca̠kálh­ti̠lh: —Pus la̠li̠­huán caca̠­ma̠­cá̠xtit tropa y hui­xinín ma̠n caca̠x­tla­huátit la̠ta lácu lacas­qui­ná̠tit nata­mak­ta­kalhnán xla­cata ni̠tu̠ naka­lhancán nac tahuaxni. gdG@Huá cmimá̠n ca̠li̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ xca̠­ma̠­peksi min­tropa la̠qui̠ xtáalh tamak­ta­kalhnán aktutu quilh­ta­macú, chicá para xamaktum natas­ca­camín xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y tze̠k natalé̠n xti­yat­li̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, aca­li̠stá̠n chú nata­quilh­tzu­cu­paray nac xla­ca­ti̠ncán xli̠­lhu̠hua cris­tianos xla­cata pi̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Pus aca­li̠stá̠n chú eé taaksaní̠n luu lanca naqui̠­taxtuy ni̠xa­chuná cumu lá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xapu̠lh. (cI?y chiné tahuá­nilh: —Señor gober­nador, a̠má aksa­ni̠ná chixcú hua̠nti̠ aya mak­ni̠­ni̠­táhu xlá xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos acxni̠ xla­majcú xla­cata pi̠ xliaktutu quilh­ta­macú xlá xámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. 2b]>Li̠cha̠lí chú sábado acxni̠ xlak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta jaxcán, a̠ma̠ko̠lh xana­puxcun cura xa̠hua fariseos mac­xtum talá­kalh Pilato, vae=Pero huata a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy lac­chaján María Mag­da­lena y cha̠­tum­li̠túm María, antá xlacán tatáhui lacatzú nac tahuaxni y hua̠k xtaucxilh­má̠­nalh. Makapitzí̠n tropa tamaktakalhnán antaní acnu̠y Jesús [`/Acxni̠ aya xca̠­lak­pok­xuama a̠má quilh­ta­macú, cha̠tum chixcú rico xuanicán José xalac Ari­matea, cumu xlá eé chixcú na̠ xli̠­pa̠­huán xta­chu­huí̠n Jesús, W\'8Antá xmak­laya María Mag­da­lena, xa̠hua María hua̠nti̠ xtzí San­tiago y José, y na̠ antá xlaya xpusca̠t Zebedeo. Jesús ma̠cnu̠cán (Marcos 15.42‑47; Lucas 23.50‑56; Juan 19.38‑42) [y7Antá tzinú laka­mákat xta­la­yá̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chaján hua̠nti̠ a̠huatá xta­sta̠­la­ni­ni̠­tanchá Jesús nac Gali­lea y xta­mak­ta̠­yani̠t acxni̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios. 0ZY6Amá capitán xa̠hua maka­pi­tzí̠n tropa hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh Jesús, acxni̠ xlacán taúcxilhli la̠ta xta­chi­quima tíyat y xpu̠­tzan­ka̠­nama xlacán la̠n tapé̠­cualh y chiné táhua: —¡Xli̠­ca̠na eé chixcú huá Xka­huasa Dios xuani̠t! iYK5Ama̠­ko̠lh tahuaxni chu pan­teón tata­lá­qui̠lh anta­nícu xlacán xca̠­ma̠c­nu̠­cani̠t, y acxni̠ chú lacas­ta­cuánalh Jesús nac ca̠li̠ní̠n pus na̠ acxnicú xlacán tatáx­tulh nac ca̠pú̠­sa̠ntu y táalh nac xaca̠­chi­quí̠n Jeru­salén y luu lhu̠hua cris­tianos taúcxilhli pi̠ xta­la­cas­ta­cuanani̠t. dXA4Lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xamaká̠n quilh­ta­macú xta­li̠­pa̠­huani̠t Dios y hua̠nti̠ aya xta­ni̠­ni̠ttá, acxni̠ chú chuná kan­táx­tulh xlacán tala­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. ZW-3Na̠ luu acxni̠ chú a̠má velo hua̠ntu̠ xli̠­la­kat­la­pa̠­nancán nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén, pu̠maka­tiy huá la̠ta sacstu talác­xti̠tli tzu­cuchá ta̠lhmá̠n hasta tu̠tzú. Xli̠­ca̠­lanca tíyat tachi­qui­ko̠lh y na̠chuná lac­lanca chí­huix pu̠maka­tiy huá la̠ta tatás­ka̠lh. SV2Jesús a̠maktum palha ma̠ca̠­tá­si̠lh y acxni­tiyá ni̠lh. =Us1Pero huata xa̠maka­pi­tzí̠n tahuá­nilh: —¡Ni̠chuná cat­lahua la̠n­tamá! Cata­hua­ca­ké̠lh, cala­ke̠lh chú para namín lak­ma̠xtuy pro­feta Elías. kTO0Cha̠tum la̠li̠­huán alh putzay actzu panáma̠c, xlá li̠huana̠ lí̠lupli xax­cuta vinagre, antá chú ma̠lák­nu̠lh nac kantum lasasa, y huá chú li̠chéx­nilh hasta nac xquilhni Jesús la̠qui̠ nahuay. XS)/Maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh takáx­matli hua̠ntu̠ Jesús xqui­lhuama y chiné xta­huán: —Umá chixcú tasa­nima xamaká̠n pro­feta Elías. fRE.Y na̠ luu acxni­tiyá chú a̠má hora Jesús luu palha chiné ca̠tá­salh: —Elí, Elí, ¿lema sabac­tani? —eé tachu­huí̠n huam­putún: Papá Dios, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­liak­xtek­ma­ka­ni̠ta? ^Q5-Amá quilh­ta­macú ma̠x cumu luu tas­túnut xuani̠t acxni̠ chu­natá la̠ta ca̠puc­suanko̠lh nac a̠má pu̠la­tama̠n y hasta ca̠mak­tutu hora xalac ca̠ko̠­tanú̠n a̠cu ca̠x­ka­kapá. &PE,Y hasta a̠ma̠ko̠lh kalha̠­naní̠n hua̠nti̠ lac­xtum xca̠­ta̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠­na­má̠­nalh hasta xta­la­ca­quilhni̠y. Jesús acni̠tahuacay nac cruz (Marcos 15.33‑41; Lucas 23.44‑49; Juan 19.28‑30) O}+Xlá huán pi̠ mat xli̠­ca̠na li̠pa̠­huán Dios porque mat huá Xka­huasa, pus chú camilh mak­ta̠yay Dios cumu para xli̠­ca̠na xlá luu laka­lhamán, cumu la̠ta quin­ca̠­hua­ni­ni̠tán pi̠ xli̠­ca̠na huá Xka­huasa Dios. NN*—¡Xli̠­ca̠na luu tla̠n xlá ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, pero sacstu ni̠lay lak­ma̠x­tucán! Pus para xli̠­ca̠na pi̠ huá chú xreycán judíos pus la̠li̠­huán catá̠c­talh nac cruz la̠qui̠ aquinín na̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y naca̠­naj­la­ni­yá̠hu. VM%)Na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos chu lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n y chiné xta­huaniy: ML(y chiné xta­huaniy: —¡Chi̠nchú cumu huix huana pi̠ tla̠n nalac­x­tla­huaya lanca xpu̠­si­culan Dios y caj xliaktutu quilh­ta­macú nali̠t­la­hua­pa­raya tunu xasa̠sti, pus chú cata̠cta nac cruz para ca̠na̠ huana la̠qui̠ aquinín nac­ca­tzi̠­yá̠hu para xli̠­ca̠na huix xka­huasa Dios! K'Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­ti̠­taxtuy ma̠rí xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán y chuná xta­ta­la­calh­cata, 1J[&Na̠ luu lac­xtum ca̠ta̠­pe­kex­to­ko­hua­cá­calh cha̠tiy kalha̠­naní̠n, cha̠tum xuaca nac xpek­stácat y cha̠­tum­li̠túm nac xpek­xuqui. hII%Y nac xacpú̠n xcruz Jesús xtzok­cani̠t pi̠tzu̠ páklh­a̠t anta­nícu xuán túcu xpa̠­la­cata chuná xli̠t­la­hua­cani̠t, y nac pák­lha̠t chiné xta­tzokni̠t: “Huá eé Jesús xreycán judíos.” iHK$Acxni̠ chuná tat­la­hua­ko̠lh antá chú tatáhui la̠qui̠ nata­mak­ta­kalha Jesús. [G/#Acxni̠ chú aya xta­pe­kex­to­ko­hua­cani̠t nac cruz a̠ma̠ko̠lh tropa tzú­culh tali̠­macá̠n suerte la̠qui̠ chuná pu̠tum nata­li̠­ta­ka­tzi̠y nata­ka­lhi̠y clháka̠t Jesús. &FE"antá tita­ma̠­hui̠­pú­tulh vinagre hua̠ntu̠ xlak­ma­ca̠n­cani̠t xu̠n li̠cuchu, pero acxni̠ Jesús kalhuá̠nalh xlá ni̠ hua­pú­tulh. E/!Acxni̠ chú tácha̠lh nac lacatum antaní hua­nicán Gól­gota (eé tachu­huí̠n huam­putún xpu̠­la­tama̠n xac­lúcut ní̠n), fDE Ama̠­ko̠lh sol­dados tama̠­cú­qui̠lh Jesús kantum cruz y antá xle̠­má̠­calh ní nape­kex­to­ko­hua­cacán. Aya xta­pun­tax­tu­ma̠­nan­ko̠lh ca̠chi­quí̠n acxni̠ tapá̠x­tokli cha̠tum chixcú xalac Cirene xuani̠t, acxni̠ xlacán taúcxilhli huakaj tachí­palh y juerza tama̠­lé̠­ni̠lh xcruz Jesús. C+Acxni̠ chú tali̠t­lákua la̠ta tali̠­ka­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh sol­dados pus tama̠­lak­xtupá a̠má xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t hua̠ntu̠ xta­ma̠­lha­ke̠ni̠t y huá tama̠­lha­ke̠pá clháka̠t Jesús. Acxni­tiyá chú lé̠n­calh la̠qui̠ nape­kex­to­ko­hua­cacán nac cruz. Jesús xtokohuacacán nac cruz (Marcos 15.21‑32; Lucas 23.26‑43; Juan 19.17‑27) =BsMaka­pi­tzí̠n xta­la­ca­chuj­mani̠y, xta­mak­lhti̠y a̠má lasasa hua̠ntu̠ xta­ma̠­chi­pi̠ni̠t y pi̠ hua­tiyá xli̠t xta­liak­snoka nac xak­xa̠ka. LACha̠tum tropa hui­lí̠­nilh nac xak­xa̠ka aktum corona xla lhtucú̠n, na̠ tama̠­chí­pi̠lh kantum lasasa quihui nac xmaca­stácat; aca­li̠stá̠n chú tzú­culh tali̠­ka­ma̠nán, tala­ka­ta­tzo­kós­talh y chiné tzu̠­culh tahuaniy: —¡Cane̠c­xni­cahuá cala­tá­ma̠lh xreycán judíos! v@eXlacán tama̠­lák­xtulh clháka̠t Jesús y tama̠­lhá­ke̠lh mactum xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t. 4?aAma̠­ko̠lh tropa tále̠lh Jesús nac xtan­quilhtí̠n xpu̠­ma̠­peksí̠n gober­nador y antá pu̠tum tata­mac­xtú­mi̠lh sol­dados nac xla­catí̠n. {>oPilato ca̠mak­xték­nilh Bar­rabás y li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata pi̠ cas­nók­calh Jesús. Aca­li̠stá̠n chú ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh a̠ma̠ko̠lh tropa la̠qui̠ xlacán nata­pe­kex­to­ko­huacay nac cruz. =-Huata xli̠­lhu̠hua cris­tianos taquilh­minchá y chiné takalh­tí̠­nalh: —¡Pus ma̠squi aquinín xa̠hua quin­ca­mancán caquin­ca̠­ta­hua­ca­ni­chá̠n tala̠­ka­lhí̠n y li̠xokó̠n xpa̠­la­cata pi̠ nac­mak­ni̠­yá̠hu eé chixcú! <%Acxnicú Pilato luu li̠huana̠ cátzi̠lh pi̠ ni̠lay xma̠t­la̠nti̠y xla­cata namak­xteka Jesús, porque xli̠­lhu̠hua cris­tianos li̠huaca xta­ma̠­ta­si̠­má̠­nalh xla­cata namak­ni̠cán, pus huá xpa̠­la­cata li̠ma̠­ti­yá̠­nalh pektum actzu ban­deja chú­chut y acxni̠ tzú­culh maka­chakán chiné ca̠huá­nilh: —¡La̠ta túcu nat­la­hua­ni­yá̠tit tamá chixcú aquit ni̠ quin­cuenta! Xa̠huachi hui­xinín naxo­ko̠­nu­ná̠tit xla­cata pi̠ namak­ni̠­yá̠tit, aquit ni̠tu̠ cxo­ko̠­numa porque ni̠tu̠ cli̠­ma̠­la­capu̠y aquit, xlá ni̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n. G;Xlá ca̠hua­nipá: —Pero caqui­la̠­hua­níhu, ¿túcu tla­huani̠t hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n? Huata xlacán caj tzu­cupá taqui­lhaniy: —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! w:gPilato ca̠ka­lhas­quimpá: —Y chi̠nchú Jesús hua̠nti̠ hui­xinín li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠­yá̠tit Cristo, ¿túcu chú aquit nac­tla­huaniy? Li̠mac­xtum takalh­tí̠­nalh: —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! l9QGober­nador Pilato ca̠ka­lhas­quimpá xli̠­maktiy xla­cata xli̠­cha̠­tiycán xatícu luu namak­xtekcán: —¿Pi̠ huá Bar­rabás o huá Jesús? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —¡Huá camák­xtekti Bar­rabás! E8Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni takáx­matli hua̠ntu̠ xca̠­ka­lhas­quima Pilato, xlacán tama̠aka­tá­ni̠lh xli̠­lhu̠hua cris­tianos xla­cata pi̠ huá catás­quilh camak­xték­calh Bar­rabás, y na̠ catáhua pi̠ maktum camak­ní̠­calh Jesús. p7YAcxni̠ Pilato ni̠tu̠ a̠ xla­ca̠x­tla­huay xlá xuí nac silla xalac xpu̠­ma̠­peksí̠n acxni̠ chilh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xmima huaniy xta­chu­huí̠n xpusca̠t hua̠ntu̠ xma­ca­mi­nima y chiné xuanima: “¡Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n ni̠ capek­tanu huix tamá chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xcuenta para túcu nali̠­ya̠­huaya! Porque u̠má tzi̠sní aquit luu li̠pe̠cua la̠ta cli̠­ma̠­níx­nilh caj xpa̠­la­cata.” [6/Huá chuná ca̠li̠­huá­nilh Pilato porque xlá laca­tancs xca­tzi̠y pi̠ cumu caj xta­quic­lhca­tzaniy Jesús huá xta­li̠­ma­ca­ma̠s­ta̠ni̠t nac xla­catí̠n xpu̠­ma̠­peksí̠n. ]53Cumu chú aya mac­xtum xta­hui­lá̠­nalh cris­tianos pus Pilato ca̠ka­lhás­quilh: —¿Xatícu hui­xinín lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­mak­xtek­niyá̠n nac eé quilh­ta­macú xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, pi̠ huá Bar­rabás osuchí huá Jesús hua̠nti̠ hui­xinín li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠­yá̠tit Cristo? 4)Pus luu acxni̠ a̠má quilh­ta­macú xta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n cha̠tum li̠pe̠­cuánit chixcú hua̠nti̠ xuanicán Bar­rabás. Y3+Xlianka­lhi̠ná Pilato xli̠s­ma­ni̠ni̠t xmak­xteka cha̠tum tachí̠n acxni̠ xlak­cha̠ná xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n, la̠tachá xatícu nata­lac­saca xli̠­lhu̠hua cris­tianos. e2CPero huata Jesús a̠tzinú luu caj cacs tá̠yalh y ni̠ túcu kalh­tí̠­nalh. Huata Pilato luu caj cacs li̠la­cáhua acxni̠ úcxilhli pi̠ a̠má chixcú ni̠tu̠ xkalh­ti̠nán y niaj xca­tzi̠y hua̠ntu̠ naka­lhas­quín. Li̠lhca̠cán Jesús xlacata pi̠ namakni̠cán (Marcos 15.6‑20; Lucas 23.13‑25; Juan 18.38–19.16) \11 Pus huá xpa̠­la­cata Pilato chiné kalhás­quilh: —¿Lácu pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t? Cakalh­tí̠­nanti porque u̠ma̠ko̠lh lac­chi­xcu­huí̠n lhúhua hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­la­ca­pu̠yá̠n. 0 Acxni̠ chú a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n catu̠huá hua̠ntu̠ tzú­culh tali̠­ya̠­huay taaksaní̠n Jesús nac xla­catí̠n Pilato. Pero xla̠ ni̠para kalhtum tachu­huí̠n xkalh­tí̠­nalh hua̠ntu̠ xli̠­ya̠­hua­má̠­calh. c/? Jesús li̠chá̠n­calh nac xla­catí̠n gober­nador y xlá chiné kalhás­quilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix xreycán judíos? —Xli̠­ca̠na xlá, luu laca­tancs la̠ huana —kalh­tí̠­nalh Jesús. ..U pero chú aca­li̠stá̠n tati­yapá y huá tali̠­ta­má̠­hualh xpu̠­cuxtu cha̠tum lhta­maná; porque xli̠­ca̠na pi̠ chuná qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t Quim­pu̠­chi­nacán nac­tzoka.” Pilato ma̠kalhapali̠y Jesús (Marcos 15.2‑5; Lucas 23.3‑5; Juan 18.33‑38) |-q Chuná xlacán tali̠­ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ maká̠n quilh­ta­macú títzokli pro­feta Jerem­ías nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huán: “Ama̠­ko̠lh cris­tianos xalac Israel caj xma̠n huá tali̠­xó­kolh puxa­ma­cá̠hu tumi̠n xla plata a̠má tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ xli̠­ca̠na luu lhu̠hua xka­lhi̠y xta­palh, {,oPus huá xpa̠­la­cata a̠má pú̠cuxtu li̠ma̠­pa̠­cu­hui̠cán hasta la̠ ca̠lacchú Campo de Sangre. +Huata mejor luu lac­xtum tala̠­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh xla­cata nata­li̠­ta­ma̠­huay aktum pú̠cuxtu la̠qui̠ antá naca̠­ma̠c­nu̠cán hua̠nti̠ caj antá nani̠­ta­makán y hua̠nti̠ ni̠ antá xalaní̠n y chuná nata­li̠­ma̠xtuy xca̠­pu̠­sa̠n­tucán. Hua̠k tla̠n tat­lá­hualh y tali̠­ta­má̠­hualh xpu̠­cuxtu cha̠tum lhta­maná. u*cAma̠­ko̠lh xana­puxcún cura tzú­culh tasa­qui̠y a̠má tumi̠n y chiné tala̠­huá­nilh: —Umá túmi̠n li̠xo­ko­cani̠t xla­táma̠t cha̠tum chixcú la̠qui̠ namak­ni̠cán por eso ni̠ cama­jú̠hu nac xpu̠­ma̠­qui̠cán limos­na porque ni̠tlá̠n cati­qui̠­táx­tulh xa̠huachí ni̠ lak­chá̠n para nama­ju̠­yá̠hu. u)cPero cumu Judas luu li̠pe̠cua csi̠­tzi̠ni̠t xlá tilak­xcut­pú­tulh xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xtla­huani̠t, maktum la̠ta lhken ma̠kó­sulh a̠má tumi̠n nac xla­catí̠n pu̠santu hua̠ntu̠ huí nac xpu̠­lacni pu̠si­culan, y la̠li̠­huán táx­tulh anta­ti̠tum alh anta­nícu sacstu qui̠­ta­pix­chi̠­ta­huá­calh. Y(+acxni̠ ca̠lák­cha̠lh chiné ca̠huá­nilh: —Aquit cca̠­lak­mimá̠n cmimá̠n ca̠pu̠s­pit­niyá̠n min­tumi̠n, porque ctla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n xla­cata pi̠ cca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠­ni̠tán cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ lé̠n xcuenta la̠qui̠ hui­xinín namak­ni̠­yá̠tit. Pero huata xlacán chiné takálh­ti̠lh: —La̠ta túcu naok­spu­layá̠n o para túcu nala­niya, tamá aquinín ni̠ quin­cuentajcán. '-Amá Judas acxni̠ chú xlá cátzi̠lh pi̠ aya xli̠lh­ca̠­cani̠t Jesús xla­cata pi̠ namak­ni̠cán huata tzú­culh li̠pu­huán y laka­pú­tzalh, la̠li̠­huán ca̠lá­kalh xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n, "&=Xlacán li̠huana̠ tama­cá­chi̠lh, antá talé̠­nilh nac xla­catí̠n gober­nador romano hua̠nti̠ xuanicán Pilato. Judas tapixchi̠tahuacay C% Acxni̠ xka­ka­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh xana­puxcún cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n luu lac­xtum tali̠­cá­tzi̠lh xla­cata pi̠ nata­makni̠y Jesús. r$]Ky Pedro na̠ acxnicú laca­pá̠s­tacli xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ xuanini̠t: “Acxni̠ nia̠ tasay nahuán pu̠yu, huix aya hua­ni̠­tatá nahuán xli̠­mak­tutu xla­cata pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa.” Acxni̠ chú laca­pa̠s­tac­ko̠lh la̠li̠­huán táx­tulh nac quilhtí̠n y antá tzú­culh tasay caj xta­li̠­pu­huá̠n.,#QJHuata Pedro ma̠lak­tze̠kpá y hasta Dios xli̠­qui­lhán xla­cata pi̠ caca̠­naj­la­ní­calh pi̠ mat ni̠ laka­pasa y chiné huá: —¡TeDios, tancs cuaniyá̠n pi̠ ni̠ cla­ka­pasa tamá chixcú hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t! Acxni­tiyá chú tásalh tantum pu̠yu, ~&~:}{}|{ny|xww?vu7sZrqponn m!lZk9iigg4edb]`u^ \[YXdWVVoTSRRPPN\LKJIJHtGG FKE[DCC3BA@??=<;V:>9a807N6<5N433{22%00 /S..:-,+g*d)J'%$L#"! &)0>> &F &{o Luu lanca li̠tlá̠n tas­quí­nilh Jesús xla­cata ni̠ naca̠­macá̠n a̠laca­tunu pu̠la­tama̠n. zm Jesús kalhás­quilh: —¿Túcu hua­ni­cana? Amá xes­pí­ritu akska­huiní chiné kalh­tí̠­nalh: —Cli̠­ta­pa̠­cu­hui̠­yá̠hu Legión porque qui­lhu̠­huacán hua̠nti̠ cmac­ta­nu̠­ma̠­náhu eé chixcú. dAPero Jesús li̠ma̠­pék­si̠lh: —Huix xes­pí­ritu akska­huiní, camac­taxtu tamá chixcú. La̠ta xe̠k tásalh chiné kálh­ti̠lh: —Jesús Xka­huasa Dios xala ta̠lhmá̠n, ¿túcu xpa̠­la­cata qui­la̠­li̠­pek­ta­nu̠­yá̠hu? Lanca li̠tlá̠n cca̠s­qui­niyá̠n ni̠ naqui­la̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠hu. {Makatcú xmima Jesús acxni̠ úcxilhli, tokosú̠n lák­milh y acxni̠ cha̠lh nícu xuí laka­ta­tzo­kós­talh. 'GTan­tacú tan­tas­caca xta­sa­ta­pu̠li̠y nac ca̠ke̠s­ti̠ní̠n xa̠hua ca̠pú̠­sa̠ntu, y sacstu xli̠­ma̠­ta­ke̠­hui̠cán chí­huix. Mak­lhu̠hua tzak­sá­calh li̠lac­chí̠­calh cadena nac xtantú̠n xa̠hua cxmacán pero xlac­putxa y ni̠tu̠ xca̠­liucxilha. .UAmá chixcú xlá xca̠­ta­sa­pu̠lay nac ca̠pú̠­sa̠ntu y luu li̠xcáj­nit xli̠­ca­tzi̠y ni̠ti̠ lay xmaka­tlajay xla­cata nachi̠­hui­li̠cán. Lá tacutli Jesús nac barco lák­milh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xak­chi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní. t cNi̠ xli̠­maka̠s tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Gadara a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú. eC)Pero xlacán caj cacs xta­la­ca­huan­ko̠ni̠t porque luu la̠n xca̠­ma­ke̠k­lhani̠t hua̠ntu̠ xtla­huani̠t Jesús y xma̠n huá tla̠n chiné xta­la̠­huaniy sac­stucán: —¿Tícu cahuá eé chixcú hua̠nti̠ ta̠la­pu̠­la­yá̠hu, pus hasta ca̠ma̠­peksi̠y u̠n xa̠hua pupunú y xlacán taka­lha­kax­mata?nU(Jesús chiné ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —¿Túcu xpa̠­la­cata ma̠rí li̠pe̠­cuaná̠tit? ¿Nícu chú álh mili̠­ca­ma­macán, chi̠nchú hua­ná̠tit pi̠ qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu? s _'Jesús tá̠qui̠lh, li̠ma̠­pék­si̠lh catá­cacsli u̠n y chiné huá­nilh pupunú: —¡Cacs cata­huila y niaj cata̠­ke­ya̠hua! Amá u̠n xa̠hua pupunú cacs tata­hui­la­ko̠lh y ca̠tzi­yan­csuanan­ko̠lh. M %Xlá alh nac xtanké̠n barco y tíyalh aktum acxtícat y antá táma̠lh la̠qui̠ nalh­tatay. Pero caj li̠puntzú také̠­talh palha u̠n, tzú­culh ta̠ke­ya̠­huay pupunú, taju̠­ko̠lh chú­chut nac barco a̠actzú ni̠ tatzá­malh. Entonces xdis­cí­pulos táalh tama̠­la­ka­hua̠ni̠y y chiné tahuá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cata̠qui. ¿Lácu pi̠ ni̠ min­cuenta huix xla­cata ama̠­náhu mu̠x­tu­yá̠hu? &" =$Pero lhu̠hua cris­tianos tata­mák­xtekli nac xquilhtú̠n chú­chut, xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tatá­ju̠lh nac barco antaní xta­ju̠ma Jesús hua̠ntu̠ aya xli̠­kalh­ka­lhi̠­má̠­calh. Maka­pitzi barcos na̠ ta­sta̠­lá­nilh antaní xama Jesús.  #Amá quilh­ta­macú acxni̠ aya tzí̠­sualh chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —Caáhu a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú. {o"Xlá ni̠tu̠ xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠nán para ni̠ juerza naca̠­ta̠­ma̠­lac­xtu­mi̠niy hua̠ntu̠ xlacán xta­la­ka­pasa; y para xdis­cí­pulos ni̠ hua̠k xtaaka­ta̠ksa aca­li̠stá̠n xlá xca̠­ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­putún. Jesús ma̠cacsay u̠n xa̠hua ta̠keya̠huaná (Mateo 8.23‑27; Lucas 8.22‑25) M!Y Jesús anka­lhí̠n xca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos caj la̠ cuento nac xta­kalh­chu­huí̠n la̠qui̠ hua̠k nataaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ xca̠­hua­ni­putún. eC Pero acxni̠ chancán xlá tzucuy staca y luu ta̠lhmá̠n huan; y ni̠tu̠cu maka­lak­chá̠n, y hasta luu lac­lhmá̠n xmak­xpi̠ní̠n tax­tuniy, pus hasta lactzu spitu tla̠n tat­la­huay antá xma̠­se­kecán nac xakán y catu̠­huaj lactzu spu̠n antá tajaxa. Jesús ankalhí̠n li̠chuhui̠nán caj la̠ cuento (Mateo 13.34‑35) NXta̠­chuná ámaj tzucuy cumu la̠ xtalhtzi mos­taza acxni̠ chancán nac tíyat. Eé li̠chánat huá a̠tzinú tlak lactzú xatalhtzi quihui nícuma̠ laca­pálaj staca y lanca quihui huan. SJesús huampá: —¿Lácu lac­pu­hua­ná̠tit ámaj tzucuy xta­péksi̠t Dios uú nac ca̠quilh­ta­macú? Osuchí ¿túcuya̠ takalh­chu­huí̠n tla̠n ta̠ma̠­lacx­tu­mi̠­yá̠hu? RPero acxni̠ lak­chá̠n xquilh­ta­macú la̠ta cat­lani̠t huata án í̠y xta­huácat xta­chaná̠n. Xatakalhchuhuí̠n li̠chánat nícuma̠ pálaj staca (Mateo 13.31‑32; Lucas 13.18‑19) [/Amá li̠chánat lakpún, pulha, tax­tuniy xtan­káxe̠k, staca, xana̠y y aca­li̠stá̠n ma̠sta̠y xta­huácat. Pero eé tachaná̠n hua̠k ctíyat tíyalh hua̠ntu̠ lí̠s­tacli osu li̠la­tama̠y. hIAca­li̠stá̠n xlá án nac xchic la̠qui̠ najaxa y nalh­tatay. Maka̠s quilh­ta­macú nala­ca­tza̠lay y a̠má li̠chánat lakpún, pulha, pero xlá ni̠ catzi̠y lácu stacma porque huá tíyat ma̠s­ta­cama. 2]Jesús chiné ca̠hua­nipá: —Xta­péksi̠t Dios na̠ chiné qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú ti̠ án chán xtalhtzi xli̠­chánat nac xpu̠­cuxtu. `9Pus hua̠nti̠ lak­tzaksay aka­ta̠ksa a̠má xatlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ kalhi̠y a̠tzinú nama̠x­qui̠­cancú; pero hua̠nti̠ ni̠ lak­tzak­sa­putún aka­ta̠ksa hua̠ntu̠ kalhi̠y xlá namak­lhti̠­ko̠cán hasta ma̠squi caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ kalhi̠y. Xatakalhchuhuí̠n li̠chánat ni̠ma sacstu staca V~%Jesús ca̠hua­nipá: —Li̠huana̠ caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ kax­pat­pá̠tit porque chuná la̠ lacas­qui­ná̠tit xtat­lá­hualh cris­tianos mila­ca­tacán na̠chuná la̠ la̠mak­ta̠­ya­yá̠tit, pus na̠chuná Dios ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n hui­xinín hua̠nti̠ kax­pat­pá̠tit xta­chu­huí̠n. }3Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán caaka­tá̠k­stit quin­ta­chu­huí̠n. 2|]Na̠chuná ni̠lay túcu tze̠k tla­huacán para ni̠ juerza nata­siyuy laka­siyu, y hua̠ntu̠ caj tze̠k li̠ca­tzi̠cán para ni̠ ca̠la­kuá̠n nata­mak­xteka. Para aktum quin­ta­chu­huí̠n ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit namín quilh­ta­macú acxni hua̠k naaka­ta̠k­sá̠tit. Y{+Y Jesús ca̠hua­nipá: —¿Lácu hui­xinín catzi̠­yá̠tit, pi̠ hua̠nti̠ kalhi̠y aktum lám­para pi̠ caj la̠ nama̠­pasi̠y nata­macnu̠y nac xtampí̠n xpu̠­tama? ¿Osuchí naliakpu­lon­kxuili̠y aktum cajón? Pus hua̠nti̠ kalhi̠y aktum lám­para huata huili̠y ta̠lhmá̠n la̠qui̠ mákat namak­skoy. uzcAmá li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat y tamá̠s­ta̠lh xta­hua­catcán tali̠­taxtuy cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, taca̠­najlay, tali̠­pa̠­huán y talak­tzaksay tali̠s­cuja nac xla­ta­ma̠tcán, chuná tama̠sta̠y xta­hua­catcán: hui̠ntú tama̠sta̠y puxa­ma­cá̠hu y hui̠ntú tama̠sta̠y tutum­puxam osu aktum ciento caj la̠ta cha̠­tunu cris­tianos. Xatakalhchuhuí̠n aktum lámpara (Lucas 8.16‑18) yykpero cumu tla̠n cxla­ta­ma̠tcán a̠tzinú taliaka­tiyún xtu­mi̠ncán y la̠ta túcu tala­kati̠y, chuná taliak­lhtu­lumi̠y xta­ca̠­naj­latcán y ni̠ ca̠ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú nata­ma̠sta̠y xta­hua­catcán. %xCAmá li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n, na̠chuná tali̠­taxtuy cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, w Pero cumu ni̠ pu̠lhmá̠n xka­lhi̠y xtan­káxe̠k ni̠ ta̠yá­nilh acxni̠ para túcu ca̠liok­spulay osuchí ca̠liaksancán pi̠ tali̠­pa̠­huán Dios o ca̠li̠­pu­tza­sta̠­lacán, xlacán tali̠­pu­huán y tali̠­mak­xtek­ta̠yay. Jv Amá li̠chánat hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac ca̠chi­huixni na̠chuná tali̠­taxtuy cris­tianos acxni̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, luu tala­kati̠y y tali̠­pa̠­huán Dios. uAmá tachaná̠n hua̠ntu̠ tata­ma̠chá nac tiji tali̠­taxtuy cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Dios, pero mina̠chá akska­huiní y ma̠ta­ke̠­nu̠ko̠y a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xchan­cani̠t nac xna­cujcán. tAmá chixcú hua̠nti̠ alh chan xli̠­chánat xta̠­chuná qui̠­taxtuy hua̠nti̠ liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. Js  Y Jesús ca̠hua­nipá hua̠nti̠ taka­lhás­quilh: —Para hui­xinín ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit eé xata­kalh­chu­huí̠n cha­na̠ná hua̠ntu̠ ni̠para tuhua, ¿pi̠ li̠huacá chú naaka­ta̠k­sá̠tit xa̠maka­pitzi takalh­chu­huí̠n hua̠ntu̠ nac­ti­ca̠­hua­ni­ya̠ncú aca­li̠stá̠n? r Y chuná ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cataúcxilhli tu̠ aquit cca̠t­la­huay, nata­ta­mak­xteka caj lá̠m­para ni̠tu̠ taúcxilhli; ma̠squi caquin­ta­ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ cchu­hui̠­nama ni̠tu̠cu cati­taaká­ta̠ksli. Y para ni̠ nata­ca̠­najlay la̠ta lácu Dios ca̠li̠­xa­katli̠y xta­la­ka­lha­maní̠n xlá ni̠lay cati­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­ná­nilh xta­la̠­ka­lhi̠ncán. Jesús ma̠lacapu̠tuncuhuiy xatakalhchuhuí̠n chana̠ná (Mateo 13.18‑23; Lucas 8.11‑15) q# Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na, hui­xinín Dios ca̠ma̠aka­ta̠k­sni̠­pu­tuná̠n lácu xlá lacas­quín cata­la­tá­ma̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nata­pek­si̠niy, pero huá la̠ta xli̠­maka­pi­tzí̠n cris­tianos ma̠squi cca̠­ta̠­ma̠­la­cas­tucniy hua̠ntu̠ xlacán tala­ka­pasa ni̠para chuná cati­ta­lac­pú­tzalh la̠ta nataaka­ta̠ksa. p% Acxni̠ ca̠ta sac­stucán tata­mák­xtekli Jesús xa̠hua xdis­cí­pulos y maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ anka­lhi̠ná xca̠­ta̠­lat­la̠­huán xlacán talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y taka­lhás­quilh túcu xuamputún a̠má takalh­chu­huí̠n. ow Entonces xlá chiné ca̠huá­nilh: —Hua̠nti̠ taka­lhi̠y xta­ke̠ncán cata­káx­matli quin­ta­chu­huí̠n y cataaká­ta̠ksli. Jesús huán túcu xlacata ca̠li̠huán caj la̠ actzu cuento (Mateo 13.10‑17; Lucas 8.9‑10) 5ncPero maka­pi­tzí̠n xli̠­chánat tata­ma̠chá nac xatlá̠n tíyat y luu tla̠n tás­tacli lactzu li̠chánat y lhu̠hua tamá̠s­ta̠lh xta­hua­catcán. Huí tu̠ má̠s­ta̠lh puxa­ma­cá̠hu xtalhtzi caj akatum, y huí tu̠ má̠s­ta̠lh tutum­puxám, y maka­pitzi aktum ciento. mLhu̠hua xli̠­chánat tata­ma̠chá nac ca̠lh­tu­cuní̠n y ni̠ maka̠s quilh­ta­macú a̠má tachaná̠n lak­pun­ko̠lh, pero a̠tzinú lhtucú̠n pálaj stacli, aklhtu­lu­mi̠­ko̠lh y ni̠ má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú natas­taca. lPero acxni̠ táx­tulh chi­chiní na̠ pálaj sca̠cli porque ni̠ pu̠lhmá̠n xta­ma̠­tzan­ke̠ni̠t xtan­ka­xe̠kcán. kwHua̠ntu̠ tama̠chá xli̠­chánat nac ca̠chi­huixni anta­nícu ni̠ lhu̠hua xka­lhi̠y tíyat pálaj pulhli. jY acxni̠ cxpu­yu­ti̠­lhay xtalhtzi xli̠­chánat maka­pitzi tama̠chá nac tiji, taminchá lactzu spitu y tasa­cuaqui̠­ko̠lh. 6ie—Luu caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ nac­ca̠­li̠­xa­kat­li̠yá̠n: Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum cha­na̠ná xlá alh chan xatalhtzi xli̠­chánat. DhXlá tzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos caj la̠ lactzu cuento la̠qui̠ hua̠k nataaka­ta̠ksa hua̠ntu̠ xca̠­huaniy, chiné ca̠ta̠­chu­huí̠­nalh: Lg Jesús tzu­cupá ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos nac xquilhtú̠n pupunú y luu lhu̠hua tas­tók­calh antaní xlá xuí. Pus huá Jesús li̠tá­ju̠lh nac aktum barco hua̠ntu̠ antá xuí nac xquilhtú̠n chú­chut, xlá antá culucs táhui y pu̠tum cris­tianos tatáhui nac xquilhtú̠n chú­chut. f7#Porque la̠ta tícuya̠ cris­tiano hua̠nti̠ tat­la­huay xta­pa̠­xu­huá̠n Dios huá tama̠­ko̠lh quintzí xa̠hua qui­na­ta̠lán./eW"Y pu̠tum ca̠la­caucxilh­ko̠lh hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh, chiné chu­hui̠­nampá: —Huá u̠ma̠ko̠lh quintzí xa̠hua qui­na­ta̠lán. `d9!Pero xlá chiné ca̠huá­nilh: —¿Tícu quintzí, y tícu qui­na­ta̠lán? Oc Y hua̠nti̠ antá acxtum xta­ta̠­hui­lá̠­nalh antaní xlá xuí Jesús chiné tahuá­nilh: —Tapu­tzamá̠n mintzí xa̠hua mili̠­ta­la­ka­pasni, antá taya̠­nanchá quilhtí̠n. b+Y na̠ acxni­tiyá tachilh xtzí Jesús xa̠hua xna­ta̠lán, pero xlacán quilhtí̠n tatá̠­yalh y caj tama̠­ta­sa­ní̠­nalh. jaMHuá chuná ca̠li̠­huá­nilh porque xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh pi̠ xlá xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní. Xtzí Jesús xa̠hua xnata̠lán tali̠kalhasquini̠nán (Mateo 12.46‑50; Lucas 8.19‑21) `Pero hua̠nti̠ cala̠huá nali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ xlá luu laca­tancs catzi̠y pi̠ hua̠ xta­scújut Espíri­tu Santo xlá ni̠lay cati­ma̠­tzan­ke̠­na­ní­calh xta­la̠­ka­lhí̠n sinoque cane̠c­xni­cahuá xlá le̠n xcuenta. ^_5’Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Dios tla̠n ca̠ma̠­tzan­ke̠­naniy cris­tianos hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán, y na̠chuná para túcu tali̠­qui­lhán ni̠ lac­tlá̠n tachu­huí̠n. -^S’Ni̠lay mak­ka­lha̠­nancán cha̠tum tli­hueke chixcú para ni̠ pu̠lh namaka­tla­jacán y nachi̠­hui­li̠cán y acxni̠ aya makat­la­ja­cani̠t tla̠n tanu̠cán nac xchic y mak­ka­lhan­ko̠cán la̠ta tu̠ kalhi̠y, y na̠chuná la̠ ctla­huani̠t akska­huiní. Y]+Pus huá cca̠­li̠­hua­niyá̠n para akska­huiní nata­ta­paj­pi­tziy y nata­tzucuy la̠la­ca­ta̠­qui̠y sac­stucán ni̠lay maka̠s cati­ta­ta­pá­lhi̠lh sinoque antá nata­lak­sputa. \!Y chu­na­li̠tum para nac aktum chiqui antaní pu̠tum tahui­lá̠­nalh xla­ka­huasán cha̠tum chixcú, pero xlacán caj natzucuy tala̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ta­huilay, pus xlacán ni̠lay cati­ta­ta­pá­lhi̠lh porque pálaj nata­la̠­ta­mac­xtuy. L[La̠ta tu̠ aquit qui­la̠­li̠­ya̠­hua­yá̠hu chiné qui̠­taxtuy: para aktum ca̠chi­quí̠n pu̠tum cris­tianos caj tzucuy tala̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ta­huilay y tala̠­ta̠­ra̠t­la­huay, a̠má ca̠chi­quí̠n ni̠lay maka̠s cati­ta­pá­lhi̠lh porque cris­tianos nata­ta̠­ka­hua­niko̠y. KZPero Jesús ca̠huá­nilh cata­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y tzú­culh ca̠li̠­xa­katli̠y aktum takalh­chu­huí̠n y chiné ca̠huá­nilh: —¿Lácu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ hua̠nti̠ ta̠s­cujma akska­huiní pi̠ tla̠n ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y hua­ti­ya­li̠túm akska­huiní? $YAY na̠chuná xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos hua̠nti̠ xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén chiné xta­huán: —Eé chixcú huá ta̠s­cujma Beel­zebú xapuxcu diablo, y caj xli̠t­li­hueke Beel­zebú ca̠li̠­ta­mac­xtuy xes­pi­ri­tucán akska­huiní. (XIAcxni̠ tacá­tzi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Jesús hua̠ntu̠ xtla­huama talák­milh xla­cata natalé̠n, porque xuancán pi̠ caj xla­ka­hui­tima. hWIAca­li̠stá̠n Jesús alh ca̠ta̠­lak­tun­cu­huiy xdis­cí­pulos nac aktum chiqui antaní xta­ta­mak­xteka, luu lhu̠hua li̠tum tas­tok­pa­raca y niaj xta­ka­lhi̠y quilh­ta­macú nata­hua̠yán. _V7xa̠hua Judas Isca­riote hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n maca­má̠s­ta̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. Li̠ya̠huacán Jesús pi̠ kalhi̠y xtapuhuá̠n akskahuiní (Mateo 12.22‑32; Lucas 11.14‑23; 12.10) nUUAndrés, Felipe, Bar­to­lomé, Mateo chu Tomás; San­tiago xka­huasa Alfeo; chu Tadeo; Xa̠hua Simón, eé chixcú xapu̠lh xca̠­ta̠­ta­peksi̠y maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n xca̠­hua­nicán cana­nistas; %TCSan­tiago xa̠hua Juan xca­maná̠n Zebedeo, hua̠nti̠ xlá ca̠li̠­ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Boanerges, eé tachu­huí̠n huam­putún Xcamán Jili; !S;Huá u̠ma̠ko̠lh xta­cu­hui­nicán hua̠nti̠ ca̠lac­sác­calh: Simón hua̠nti̠ xlá li̠ma̠­pa̠­cú­hui̠lh Pedro; xawa xtala Andrés, 3R_Y xlá ca̠má̠x­qui̠lh li̠ma̠­peksí̠n chu li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nata­ta­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t. HQ ca̠lí̠lh­ca̠lh kalha­cu̠tiy hua̠nti̠ luu naca̠­ta̠­la­ta­pu̠li̠y y naán ca̠ma̠s­cujuy nata­li̠­chu­hui̠nán lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y cris­tianos. lPQ Aca­li̠stá̠n Jesús tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n y antá ca̠ta­sá­nilh ca̠ma̠­ké̠s­tokli maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xlá xla­cas­quín, y hua̠nti̠ talák­milh =Os Pero Jesús xca̠­ma̠­quilh­cacsay la̠qui̠ ni̠ nata­huán tícuya̠ chixcú xuani̠t. Jesús ca̠lacsaca kalhacu̠tiy xapós­toles (Mateo 10.1‑4; Lucas 6.12‑16) 4Na Y hua̠nti̠ xca̠­ka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, acxni̠ xtaucxilha Jesús xlacán xta­la­ka­ta­tzo­kostay y chiné xta­tasay: —Huix Xka­huasa Dios. ,MQ Porque lhu̠hua ta̠tat­laní̠n hua̠nti̠ xlá xca̠­ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t y pu̠tum xta­lak­ta­la­ca­tzu­hui̠­putún la̠qui̠ nata­qui̠­xamay. RL Y Jesús ca̠huá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xla­cata nali̠­ka­lhi̠cán aktum barco nac xquilhtú̠n chú­chut antaní nataju̠y para taji̠ nata­toklha xli̠­lhu̠hua cris­tianos. ,KQAcxni̠ catzí̠­calh la̠ta xlá xca̠­ma̠t­la̠nti̠y ta̠tat­laní̠n y lácu xtla­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut, lhu̠hua cris­tianos talák­milh xalac Judea, xalac Jeru­salén, xalac Idumea, chu hua̠nti̠ xta­la­ma̠­nanchá a̠li̠quilh­tu̠án kalh­tu̠­choko Jordán, chu xalac Tiro y Sidón, támilh takax­matniy hua̠ntu̠ xlá nahuán y hua̠ntu̠ nat­la­huay xta­scújut. -JSPero Jesús tatam­pú̠x­tulh ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac xquilhtú̠n pupunú, lhu̠hua lac­chix­cu­huí̠n xalac Gali­lea ta­sta̠­lá­nilh. I{Fari­seos pála tatáx­tulh y tzú­culh tali̠­ta̠­lac­chu­hui̠nán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xta­ta̠­yá̠­nalh Herodes lácu natat­la­huay la̠quí̠ nata­makni̠y Jesús. Lhu̠hua cristianos tatamakstoka nac xquilhtú̠n pupunú (HIPero xlacán cacs tatá̠­yalh ni̠tu̠ takalh­tí̠­nalh. Jesús sí̠tzi̠lh pero xca̠­lak­li̠­pu­hua­la­ca̠ma porque xlacán ni̠ xtaaka­ta̠k­sputún pi̠ a̠tzinú li̠mac­uán naca̠­mak­ta̠­yacán cris­tianos la̠ta túcuya̠ quilh­ta­macú. Chiné hua­nipá a̠má chixcú: —Cas­tonkti mimacán. Amá chixcú stonkli xmacán y tuncán cá̠x­lalh la̠ta xmaca­sca̠cni̠t. =GsY chiné ca̠ka­lhás­quilh xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­quic­lhca­tzaniy: —¿Túcu hui­xinín puhua­ná̠tit a̠tzinú tla̠n tla­huacán eé quilh­ta­macú acxni̠ li̠huancán tícu nas­cuja, pi̠ hua̠ntu̠ tla̠n osuchí hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n? Para cha̠tum chixcú amajá ni̠y, ¿pi̠ tla̠n mak­ta̠­ya­nicán xli̠s­tacni, osuchí calak­tzan­ka̠­ke̠lh ma̠squi ni̠ti̠ camak­tá̠­yalh? EFPero Jesús aya xca­tzi̠y túcu xlacán xta­la­ca­pa̠s­tac­má̠­nalh y chiné huá­nilh a̠má chixcú hua̠nti̠ csca̠c­ko̠ni̠t xmacán: —Catat y uú cala­can­ta̠ya. )EKPero maka­pi­tzí̠n fariseos luu xta­quic­lhca­tzaniy Jesús y xlacán xtas­ka­laj­má̠­nalh para tícu nama̠t­la̠nti̠y a̠má quilh­ta­macú acxni̠ li̠huancán para tícu nas­cuja, la̠qui̠ huij nahuán tu̠ nata­li̠­ya̠­huay y tla̠n nata­ma̠­la­capu̠y. GD Maktum quilh­ta­macú Jesús tanu̠pá nac aktum xpu̠­ta­mak­stok­nicán judíos hua̠ntu̠ hua­nicán sina­goga, antá xlahui cha̠tum chixcú ti̠ csca̠c­ni­ko̠ni̠t xmacán. #C?Por eso aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac­ca̠­huaniy cris­tianos hua̠ntu̠ tlak naca̠­li̠­ma­cuaniy eé quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán.~BuJesús chiné ca̠hua­nipá: —Eé quilh­ta­macú acxni̠ jaxcán ca̠li̠­ma̠x­qui̠­cani̠t cris­tianos la̠qui̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy, y ni̠ huá̠ ca̠li̠­ma̠x­qui̠­cani̠t xla­cata caj nata­li̠­pa̠­ti̠nán. dAAPero Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Pi̠ ne̠cxni a̠li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit hui­xinín nac li̠kalh­ta­huaka pi̠ maká̠n acxni̠ xapuxcu cura xuani̠t Abiatar, maktum quilh­ta­macú rey David xca̠­ta̠­tzin­c­sni̠ma xcompañeros pus xlá tánu̠lh nac pu̠si­culan y ca̠tá̠­hualh xcompañeros xta­si­cu­la­na̠t­láhu cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠ xli̠­huatcán xuani̠t, porque caj xma̠n curajni xli̠­huatcán xuani̠t? @ ?Acxni̠ xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n ca̠hua­nicán fariseos chiné tali̠­huá­nilh: —Amá, ¿túcu xpa̠­la­cata tali̠i̠má̠­nalh trigo min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n acxni̠ ni̠ti̠cu scuja? O>Maktum quilh­ta­macú acxni̠ ni̠ti̠ cscuja Jesús xti̠­pun­tax­tuma aktum ca̠tu­huá̠n anta­nícu chan­cani̠t trigo, y xdis­cí­pulos tzú­culh tai̠ti̠­lhay xta­huácat. =%Y na̠chuna li̠túm ni̠ti̠ pu̠maju̠y xas­kata pulque nac xala­kuán xmak­xu̠hua bor­rego, porque xasa̠sti pulque tzucuy catlán y ma̠pankay xmak­xu̠hua bor­rego, pus caj lak­tzanka̠y pulque xa̠hua xu̠hua. Por eso maju̠cán xas­kata pulque nac xasa̠sti xmak­xu̠hua bor­rego. Xdiscí­pulos Jesús tai̠ti̠lhay trigo acxni̠ ni̠ti̠ scuja (Mateo 12.1‑8, Lucas 6.1‑5) *<M’Porque hua̠nti̠ takax­mata hua̠ntu̠ aquit cli̠­chu­hui̠nán y qui­li̠­pa̠­huán chiné qui̠­taxtuy; ni̠ anán cris­tianos ti̠ nalak­tzapay mactum lakuán ves­tido y nali̠­lak­tzapay actzú xasa̠sti lháka̠t, porque acxni̠ nache­ke̠cán a̠má lháka̠t, xasa̠sti nataaktumi̠y y li̠huaca nax­ti̠ta xala­kuán y a̠tzinú tlak lanca natax­ti̠ta y ni̠chuná la̠ xuani̠t. y;kPero nachá̠n quilh­ta­macú acxni̠ nas­puta pu̠pa̠xcua y a̠má kahuasa naán mákat a̠laca­tunu cumu la̠ aquit cama okspulay, entonces xlacán taamá̠­nalh takalh­xteknín ma̠squi ni̠ti̠ caca̠­li̠­ma̠­pék­si̠lh. ^:5Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —¿Lac­pu­hua­ná̠tit hui­xinín pi̠ tla̠n nata­kalh­xteknín hua̠nti̠ ca̠hua­ni­cani̠t nataán nac aktum pu̠ta­maka­xtokni li̠huán antá ca̠ta̠­láhui a̠má kahuasa hua̠nti̠ tamaka­xtokma? Para ca̠ta̠­láhui tamaka­xtokni ni̠lay nata­kalh­xteknín o ni̠ nata­hua̠yán. f9EMaktum quilh­ta­macú acxni̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Juan xa̠hua xlacán fariseos xta­la­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh Dios y xta­kalh­xtek­nini̠t, maka­pi­tzí̠n cris­tianos talák­milh Jesús y chiné taka­lhás­quilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata hua̠nti̠ ca̠ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ni̠t Juan Bau­tista xa̠hua xta­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ncán fariseos anka­lhi̠ná takalh­xteknín la̠qui̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios, chi̠nchú hua̠nti̠ huix ca̠ma̠­kalh­ta­hua­ké̠pa̠t ni̠ takalh­xteknín xla­cata nata­la­ka­chix­cu­hui̠nán? d8AAcxni̠ ca̠ka­lha­káx­matli Jesús hua̠ntu̠ xta­qui­lhuamá̠­nalh ca̠huá­nilh: —Ni̠ tamac­la­cas­quín doctor hua̠nti̠ ni̠ ta̠tatlay sino hua̠nti̠ taja­tatlay. Aquit ni̠ cmini̠t ca̠huaniy nata­lak­pali̠y xla­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ tapu­huá̠n lac­tlá̠n cris­tianos sino hua̠nti̠ mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n. Jesús kalhasquincán lácu li̠lakachixcuhui̠nancán acxni̠ kalhxteknincán (Mateo 9.12‑17; Lucas 5.33‑39) 87iMaka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua fariseos acxni̠ taúcxilhli pi̠ Jesús pu̠tum xca̠­ta̠­hua̠­yama a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n chiné tahuá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n: —Chí la̠ a̠má mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán, ¿lácu ca̠li̠­ta̠­hua̠­yama xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos xa̠hua mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n lac­chix­cu­huí̠n? Z6-Aca­li̠stá̠n Jesús alh hua̠yán nac xchic Leví xlá ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos; antaní ca̠ma̠­huí̠­calh na̠ támilh tahua̠yán lhu̠hua xma̠­ta̠­ji̠­naní̠n im­pues­tos xa̠hua a̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xta­lac­pu­huaniy judíos pi̠ maktum xta­lak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t, y ni̠tu̠ xca̠­liucxilhcán; porque cani̠huá antaní xla­pu̠lay Jesús huá eé lac­chix­cu­huí̠n hua̠n­ti̠cu xta­sta̠­laniy. 95kAcxni̠ aya xqui̠­tas­pitma úcxilhli xka­huasa Alfeo xuanicán Leví, xlá xuí nac xtan­quilhtí̠n chiqui xca̠­ma̠­ta̠ji̠y hua̠nti̠ xta­la­ka­xo­ko̠­nuniy gobier­no xalac Roma, y chiné huá­nilh: —Caquis­ta̠­lani. Leví la̠li̠­huán suacaj tá̠yalh y sta̠­lá­nilh. 64e Aca­li̠stá̠n Jesús ampá nac xquilhtú̠n pupunú xalac Gali­lea, antá talák­cha̠lh lhu̠hua cris­tianos y xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. 3' Amá ta̠tatlá pála suacaj tá̠qui̠lh, sacli xpu̠­chexni y táx­tulh. Lhu̠hua hua̠nti̠ antá xta­yá̠­nalh hua̠k taúcxilhli luu xta­li̠­pa̠­xu­hua­má̠­nalh xta­ca̠c­ni̠­na­ni­má̠­nalh Dios, y chiné xta­huán: —Ne̠cxni a̠ xuc­xi­lhá̠hu la̠ta tu̠ ucxilh­ma̠­náhu la̠nchú. Jesús huaniy casta̠lánilh Leví (Mateo 9.9‑13; Lucas 5.27‑32) a2; —Huix cuaniyá̠n, cata̠qui, casacti mim­pu̠­chexni y capit nac mín­chic. H1  Pus la̠nchú camá̠n ca̠ma̠­si­yu­niyá̠n pi̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú y na̠chuna li̠túm pi̠ xli̠­ca̠na cka­lhi̠y li̠t­li­hueke uú nac ca̠quilh­ta­macú y caj quin­ta­chu­huí̠n tla̠n cli̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n. Y chiné huá­nilh a̠má ta̠tatlá: 03 Pus caqui­la̠­hua­níhu, ¿xatúcu a̠tzinú ni̠para tuhua ma̠kan­tax­ti̠cán, pi̠ acxni̠ nahua­niya cha̠tum ta̠tatlá: “Min­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠k cma̠tzanke̠naniyá̠n”, osuchí para nahua­niya: “La̠li̠­huán cata̠qui y catlá̠huanti”? C/Pero cumu Jesús xca­tzi̠y túcu xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata lá̠n­tamá chuná li̠lac­pu­hua­ná̠tit hui­xinín? e.C“¿Túcu xpa̠­la­cata chuná li̠kalh­chu­hui̠nán eé chixcú? Pus ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ma Dios; porque ni̠ti̠ anán tícu tla̠n ma̠tzan­ke̠­na­ni̠nán tala̠­ka­lhí̠n sino xma̠n Dios.” -+Pero antá xta­la­yá̠­nalh maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, xlacán chiné tzú­culh talac­pu­huán: ,}Acxni̠ ca̠úcxilhli Jesús pi̠ luu xta­li̠­pa̠­huán xla­cata tla̠n nama̠t­la̠nti̠y chiné huá­nilh ta̠tatlá: —Luu snu̠n cla­ka­lha­maná̠n y la̠ta xli̠­hua̠k min­ta­la̠­ka­lhí̠n cma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n. ++OPero cumu ni̠lay xta­lak­chá̠n anta­nícu xuí Jesús porque xtza­macán huata tata­huá­calh nac xak­stí̠n chiqui y tama̠­ta­ké̠­nu̠lh pek­stiy teja xma̠­la­ka­tancs antaní xuí Jesús y antá talac­má̠c­ti̠lh pu̠chexni hua̠ntu̠ xlacma a̠má ta̠tatlá. v*eChu­nacú xca̠­ta̠­chu­hui̠­nama acxni̠ tachilh kalha­ta̠ti lac­chix­cu­huí̠n xta­pu̠­li̠­mi­má̠­nalh pu̠chexni cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠lay xtla̠­huán porque xli̠­lanca xlu̠n­tu̠­hua­nani̠t. h)ILa̠li̠­huán tata­mac­xtú­mi̠lh lhu̠hua cris­tianos hasta niajlay xta­nu̠­ko̠cán nac chiqui; Jesús tzú­culh ca̠ma̠­lac­ti̠­tu­mi̠niy xta­péksi̠t Dios lácu xlá lacas­quín nata­la­tama̠y. ( #Ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú Jesús ampá nac xaca̠­chi­quí̠n Caper­naum y lhu̠hua catzí̠­calh pi̠ antá xlá xcha̠ni̠t. Y' --Pero a̠má chixcú cati̠huá tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ xlá xtla­huani̠t Dios y lácu xma̠­pac­sani̠t. Pus caj huá xla­cata Jesús niajlay xta­nu̠­ya̠chá nac aktum ca̠chi­quí̠n anta­nícu lhu̠hua xtza­macán, pus huata caj xca̠­macní̠n xtla̠­huán anta­nícu ni̠ti̠ tala­yá̠­nalh cris­tianos. Pero ma̠squi chuná, xtamín cani̠huá xalaní̠n xla­cata nata­kax­matniy xta­chu­huí̠n.3& a,—Ni̠ti̠ cahuani lácu huix pac­sni̠ta; caj xma̠n caputza cha̠tum cura la̠qui̠ naucxi­lhá̠n y cama̠xqui mili­mosna hua̠ntu̠ Moisés tili̠­ma̠­pek­sí̠­nalh nata­ma̠sta̠y acxni̠ tapacsa hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠y u̠má tajátat, la̠qui̠ acxni̠ xlá naucxi­lhá̠n nama̠­lu­loka y chuná pu̠tum naca­tzi̠­ko̠cán pi̠ aya pac­sni̠ta a̠má min­ta­játat hua̠ntu̠ xka­lhi̠ya. N% +Jesús huá­nilh pi̠ caalh nac xchic, pero li̠ma̠­pék­si̠lh: O$ *Acxni̠ chuná hua­ni­ko̠lh a̠má ta̠tatlá tuncán pacsli. # )Jesús laka­lhá­malh, xamá­nilh nac xmacni y chiné huá­nilh: —Chuná cla­cas­quín, la̠nchú tuncán capacsti. Y" -(Maktum quilh­ta­macú lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús cha̠tum chixcú ti̠ xka­lhi̠y li̠pe̠­cuánit tajátat hua­nicán lepra. Xlá laka­ta­tzo­kós­talh y chiné huá­nilh: —Aquit cca­tzi̠y pi̠ huix tla̠n naqui­ma̠­pac­saya, para huix chuná laca­squina caqui­ma̠­pac­sani eé quin­ta­játat. n! W'Pus Jesús chuná ca̠la­ka­tzá̠­lalh lactzu ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­peksi̠y Gali­lea. Acxni̠ xcha̠n nac aktum ca̠chi­quí̠n xlá xtanu̠y nac xpu̠­si­cu­lancán judíos la̠qui̠ antá naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­chu­huí̠n Dios y hua̠nti̠ xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní xca̠­ma̠t­la̠nti̠y. Jesús ma̠pacsay cha̠tum chixcú ti̠ xkalhi̠y lepraj tajátat (Mateo 8.1‑4; Lucas 5.12‑16) /  Y&Pero xlá ca̠kálh­ti̠lh: —Chú naaná̠hu a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n ni̠ma̠ tlak lacatzú tahui­lá̠­nalh la̠qui̠ naca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ná̠hu cris­tianos lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y porque caj huá xla­cata qui­li̠­ma­ca­mini̠t Dios. _ 9%Y acxni̠ taqui̠­mác­lalh tahuá­nilh: —Lhu̠hua cris­tianos tapu­tzamá̠n. u e$Acxni̠ tala­káhua Simón Pedro chu xa̠maka­pitzi xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tzú­culh tapu­tzay. ; q#Acxni̠ nia̠ cxka­kako̠y a̠má tzi̠sní chu­nacú ca̠pucsua xuani̠t Jesús tá̠qui̠lh y alh kalh­ta­hua­kaniy Dios nac xqui­lhapá̠n a̠má ca̠chi­quí̠n. B "Jesús ca̠ma̠t­lá̠n­ti̠lh la̠ta túcuya̠ tajátat xta­ka­lhi̠y, na̠chuná ti̠ xca̠­mac­ta­nu̠ma xes­pí­ritu akska­huiní xlá ca̠ta­mác­xtulh. Acxni̠ xca̠t­la­kaxtuy xlá ni̠ xca̠­ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú nata­chu­hui̠nán a̠má akska­hui­naní̠n porque xlacán xta­ca­tzi̠y tícuya̠ chixcú xuani̠t Jesús. Jesús an ca̠lakatza̠lay lactzu ca̠chiquí̠n xla Gali­lea (Lucas 4.42‑44) g~}|*{*z=y{xwutt s3rqppooDn)mZlkjihhggfee/dccb`^]\[ZSYnXWVTT+RQPPNML}K8IHGFFDDC`BjAs@?>=<;::G98+7706U5 4u32x110L..'--#+*)(&%L#! TC6v}7D8* 73gH Ni̠para lay cca̠­huaniy cataalhá nac xchiccán, para ni̠ tahua̠­yan­ta̠­qui̠ni̠t nata­la­ka­hui­ti­ta̠yay nac tiji porque maka­pi­tzí̠n mákat ní tami­ni̠­tanchá. :m—Luu cca̠­la­ka­lhamán eé cris­tianos porque aya tu̠xa­matá la̠ta quin­ta­ta̠­la­pu̠lay y xlacán ni̠tu̠ tali̠mín hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán. O Maktum quilh­ta­macú luu lhu̠hua xta­ta­mak­stokni̠t cris­tianos xlacán ni̠ xta­li̠mín hua̠ntu̠ nata­huay. Jesús ca̠ta­sá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y ca̠huá­nilh: 3%Xli̠­hua̠k ti̠ xta­ca­tzi̠ni̠t hua̠ntu̠ xca̠t­la­huani̠t Jesús cacs xta­la­ca­huán y chiné xta­huán: —Catu̠huá hua̠k tla̠n ca̠t­la­huay y hasta ma̠squi ko̠ko hua̠k tla̠n ca̠ma̠­chu­hui̠ni̠y y aka­ta̠pa ca̠ma̠akat­la̠nti̠y.C$La̠tachá tícu xma̠­pacsay Jesús xca̠­huaniy xla­cata ni̠ nata­li̠­chu­hui̠nán, pero acxni̠ chuná xca̠­huaniy, a̠tzinú xlacán xtzucuy tali̠­chu­hui̠nán. #Tuncán takáx­matli xtaké̠n a̠má chixcú xa̠hua csi̠­máka̠t cá̠x­lalh y tla̠n tzú­culh chu­hui̠nán. "="Láca̠lh nac akapú̠n, jalh­pá̠­ni̠lh y chiné huá­nilh: —¡Efata! —u̠má tachu­huí̠n huam­putún: ¡Cata­káx­matli min­také̠n! %!Jesús laca­tunu tá̠alh a̠má chixcú anta­nícu ni̠ luu lhu̠hua xta­la­yá̠­nalh cris­tianos la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠ucxilha. Antá aka­má̠­nu̠lh lactzu xmacán nac xtaké̠n, aca­li̠stá̠n chujli y hui­lí̠­nilh xchújut nac csi̠­máka̠t. ve Antá li̠mi­ní­calh cha̠tum chixcú ko̠ko y aka­ta̠pa xuani̠t. Maka­pitzi cris­tianos tahuá­nilh Jesús xla­cata cat­lá­hualh li̠tlá̠n cali̠­tan­ka­pi̠­xá­malh xmacán la̠qui̠ napacsa y tla̠n nakax­mata. xiJesús taca̠xpá nac Tiro alh laka­tza̠lay cxa­pu̠­la­tama̠n Sidón, hua̠k ca̠la­ka­tzá̠­lalh maka­pitzi lactzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xta­peksi̠y nac Decá­polis y chuná cha̠lh nac xapu­punú Gali­lea. Amá pusca̠t pálaj alh nac xchic y acxni̠ cha̠lh xli̠­ca̠na ma̠nók­lhulh xtzuma̠t niaj xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, lacas­ta­lanca xuani̠t y clhta­tama nac xpu̠­tama. Jesús ma̠tla̠nti̠y cha̠tum chixcú ko̠ko y akata̠pa QJesús chiné huá­nilh: —Luu cla­ká­ti̠lh la̠ chu­huí̠­nanti, tla̠n li̠pa̠­xúhu napina cmín­chic porque a̠má xes­pí­ritu akska­huiní aya mak­xtekni̠t min­tzuma̠t. 5Pero a̠má pusca̠t aká­ta̠ksli tu̠ xuani­putún y chiné kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chiná, xli̠­ca̠na xlá la̠ huana, pero hasta lactzu̠ chi­chí̠n ni̠ma tata­huilay nac xtampí̠n mesa tasa­cuaqui̠y hua̠ntu̠ ni̠ tahuako̠y xta­huajcán camán. / WPero Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Caca̠­ma̠xqui quilh­ta­macú pu̠lh cac­ca̠­mak­tá̠­yalh xcamán Dios uú xalac Israel, porque ni̠tlá̠n ca̠mak­lhti̠cán xta­huajcán camán xla­cata naca̠­ma̠x­qui̠cán chi­chí̠n hua̠nti̠ ni̠ nata­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy.  porque cha̠tum pusca̠t ni̠ antá xalac Israel xuani̠t xlá xchu­hui̠nán griego xala­ca­chín xuani̠t nac Siro­fen­icia luu mákat ca̠chi­quí̠n. Xlá xuí cha̠tum xtzuma̠t hua̠nti̠ xmaka­tla­ja­nini̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní. Xlá cátzi̠lh pi̠ antá xuí Jesús, acxni̠ lák­chilh laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n, huá­nilh xla­cata cama̠­pác­salh y cata­mac­xtú­nilh xes­pí­ritu akska­huiní hua̠ntu̠ xka­lhi̠y xtzuma̠t. o WJesús alh lata­pu̠li̠y lacatzú nac ca̠chi­quí̠n hua­nicán Tiro y Sidón, y tánu̠lh nac aktum chiqui anta­nícu nata­mak­xteka. Ni̠ xla­cas­quín tícu naca­tzi̠y pi̠ antá xuí pero ni̠lay tátze̠kli J  Hua̠k eé tapu­huá̠n mina̠chá nac xnacú y ma̠x­ca­jua̠li̠y xli̠s­tacni nac xla­catí̠n Dios. Cha̠tum pusca̠t xala mákat ca̠najlaniy xtachuhuí̠n Jesús (Mateo 15.21‑28) pYla̠ namak­ni̠nán, la̠ naka­lha̠nán, la̠ naaksa­ni̠nán, la̠ nalak­ca­tzán catu̠huá tu̠ ni̠ xlá, la̠ nala̠­quic­lhca­tzaniy, la̠ nala̠­ma­ka­si̠­tzi̠y, y catu̠huá tu̠ ni̠ lacuán tapu­huá̠n. eCPorque antá mina̠chá nac xpu̠­lacni xnacú cha̠tum cris­tiano ni̠ lacuán tapu­huá̠n, antá lac­pu­huán la̠ nala­ka­maklh­ti̠y xpusca̠t xta̠­chixcú, la̠ naxa­katli̠y túnuj pusca̠t o chixcú, 'Y chiné ca̠hua­nipá: —Pero ma̠x­ca­jua̠li̠y xli̠s­tacni cha̠tum cris­tiano hua̠ntu̠ mina̠chá xta­pu­huá̠n nac xnacú. porque ni̠ antá cha̠n nac xnacú sino taju̠­ya̠chá nac xpa̠­lu̠hua y aca­li̠stá̠n makam­paray. Xlá xuamputún xla­cata la̠tachá túcuya̠ tahuá hua̠k tla̠n huacán y ni̠ cati­ma̠x­ca­juá̠li̠lh xla­tama̠t cha̠tum cris­tiano. ~uJesús chiné ca̠huá­nilh: —¿Lácu pi̠ ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit hui­xinín hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­pu­tuná̠n? Ni̠ catzi̠­yá̠tit xla­cata hua̠ntu̠ huay cha̠tum chixcú ni̠lay cati­ma̠x­ca­juá̠li̠lh xli̠s­tacni, c?Jesús ca̠ak­xtek­yá̠­hualh pu̠tum cris­tiano y ca̠ta̠­tá­nu̠lh xdis­cí­pulos nac xchic; acxni̠ a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos taka­lhás­quilh túcu xuani­putún a̠má takalh­chu­huí̠n. xiPara hui­xinín kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán, tancs cakax­páttit hua̠ntu̠ mili̠t­la­huatcán. nUHui­xinín catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ huay cha̠tum chixcú án hasta nac xpu̠­lacni y ni̠ mak­la̠­ka­lhi̠y xli̠s­tacni, hua̠ntu̠ mak­la̠­ka­lhi̠y xli̠s­tacni hua̠ntu̠ mina̠chá nac xpu̠­lacni xnacú.  La̠n­chuná ca̠hua­ni­ko̠lh ca̠ta­sá­nilh pu̠tum cris­tianos xla­cata actzú tu̠ xca̠­hua­ni­putún, chiné ca̠huá­nilh: —Li̠huana̠ cakax­pátit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ camá̠n ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠­naná̠n.  Pus chuná hui­xinín ni̠tu̠ xta­palh tla­hua­yá̠tit xta­péksi̠t Dios hua̠ntu̠ huán la̠ nala­ta­pa̠­yá̠tit caj xpa̠­la­cata li̠s­ma­ni̠­ni̠­tátit tla­hua­yá̠tit maka­pitzi tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ mini̠­tanchá xtas­maní̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán. Na̠ lhu̠hua la̠ta tu̠ xta̠­chuná ni̠tlá̠n tapu­huá̠n kalhi̠­yá̠tit. +~O Acxni̠ chuná hui­xinín hua­ná̠tit luu laca­tancs huam­pu­tu­ná̠tit pi̠ niaj ne̠cxni cati­mak­ta̠­yátit min­tla̠tcán osuchí min­tzicán. }  Pero chi̠nchú hui­xinín kalhtum ma̠lu­lo­ká̠tit pi̠ ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n acxni̠ ca̠mac­la­cas­quimá̠n min­tla̠tcán o lacas­quín naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit y hui­xinín chiné naca̠­hua­ni­yá̠tit: “La̠nchú ni̠lay cca̠­mak­ta̠­yayá̠n ma̠squi xac­ca̠­mak­ta̠­ya­putún porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cka­lhi̠y actzú, hua̠k hua̠ cma̠­lac­nu̠­nini̠t Dios xla­cata nac­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠y y huá chú nac­ma̠x­qui̠y.” `|9 Maka̠n quilh­ta­macú Moisés chiné ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Dios catzók­nilh xli̠­ma̠­peksí̠n: “Capa̠xqui y cala­ka­lhá­manti min­tla̠t chu mintzí. Para cha̠tum cris­tiano nata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y xtla̠t osuchí xtzí y para cala̠huá nahuaniy, tamá cris­tiano luu mini̠niy pi̠ maktum cani̠lh.” ){K Na̠ ca̠huá­nilh: —La̠ta tla­hua­yá̠tit min­tas­ma­ni̠ncán aca­tunu hasta ni̠tu̠ xta­palh li̠ma̠x­tu­yá̠tit xta­péksi̠t Dios. nzUPorque hui­xinín mak­xtek­ta̠­ya­yá̠tit xta­péksi̠t Dios xla­cata sta̠­la­ni­yá̠tit xtas­ma­ni̠ncán lac­chix­cu­huí̠n y tzu­cu­yá̠tit ca̠lak­che­ke̠­pi̠­yá̠tit miva­sucán, chu mixa̠­lujcán xa̠hua la̠ta túcu mac­la­cas­qui­ná̠tit mim­pu̠­kot­nicán, y la̠ta túcua hui­xinín tla­hua­yá̠tit. LyPus luu laca­tancs pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi xquin­ta­la­ka­chix­cú­hui̠lh,
porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlacán tali̠­ma̠­pek­si̠nán catat­lá­hualh cris­tianos hua̠k huá caj xtas­ma­ni̠ncán lac­chix­cu­huí̠n y ni̠ huá hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t. 2x]Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na tu̠ tíhua pro­feta Isaías, chiné tzók­nulh acxni̠ xlá aya xuc­xilh­la­ca­cha̠ma la̠ta tu̠ hui­xinín min­ka­satcán, porque xlá chiné tíhua:Uma̠­ko̠lh cris­tianos caj luu xma̠n xquilh­nicán tali̠­chu­hui̠nán acxni̠ tahuán pi̠ mat quin­ta­li̠­pa̠­huán y quin­ta­la­ka­chix­cu­hui̠y,
pero huata antá nac xna­cujcán luu túnuj tala­ca­pa̠s­tacni tahui­li̠ni̠t,
y chuná chú quin­ta­li̠­ma̠­la­ka­maka­tli̠niy. Zw-Ama̠­ko̠lh fariseos xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos talák­milh Jesús y taka­lhás­quilh: —Chí a̠ma̠ko̠lh min­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, ¿túcu xpa̠­la­cata ni̠ tali̠t­la­huay hua̠ntu̠ mini̠­tanchá xtas­ma­ni̠ncán qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán? Xlacán ni̠ tama­ka­chakán. jvMY acxni̠ xta­qui̠­ta­ma̠­hua­nanko̠y nac plaza ni̠ cati­ta­huá̠­yalh para ni̠ pu̠lh nali̠­ma­ka­chakán tzinú chú­chut. Na̠chuná para xva­socán osu cxa̠­lujcán, o la̠ta túcu xta­mac­la­cas­quín nac xcu­si̠­najcán, hasta xpu̠­ta­macán hua̠k la̠n xta­che­ke̠­makaniy xcuenta xala ca̠quilh­ta­macú. uAma̠­ko̠lh fariseos xa̠hua pu̠tum judíos xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t tat­la­huay la̠ta tu̠ lactzu̠ lactzú xta­li̠­hui­lá̠­nalh xapu̠lh xli̠­ta­la­ka­pas­nicán. Acxni̠ xlacán xta­hua̠yán pu̠lh la̠n nata­ma­ca­ta­huacay chú­chut caj lá̠m­para ca̠li̠­ma­ca­si­cu­la­na̠t­la­huacán la̠qui̠ mat xta­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios. Tt!Cumu aya xtas­ka­laj­má̠­nalh xla­cata nata­mac­laniy hua̠ntu̠ nata­li̠­ya̠­huay taúcxilhli xla­cata maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos acxni̠ xta­hua̠yán ni̠ xta­ma­ka­chakán cumu la̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t judíos xta­li̠­ca̠c­ni̠­naniy Dios, huá xla­cata tzu­cú­calh ca̠liaksancán. Bs Maktum quilh­ta­macú talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús maka­pitzi fariseos xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlacán xta­mi­ni̠­tanchá nac Jeru­salén. ^r58y na̠chuná ctiji, osu nac ca̠tu­huá̠n, osu nac ca̠chi­quí̠n antaní xlacán xta­lac­pu­huán pi̠ antá nati̠­taxtuy Jesús. Maka­pi­tzí̠n cris­tianos xtas­quiniy li̠tlá̠n xla­cata caca̠­má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú cata­xa­má­nilh clháka̠t, y lhúhua ta̠tat­laní̠n hua̠k ca̠ma̠­pác­salh.q#7Pu̠tum ta̠tat­laní̠n ti̠ antá xta­la­má̠­nalh ca̠li̠­minca antaní xchu­hui̠­nama Jesús la̠qui̠ naca̠­ma̠­pacsay; hpI6Y acxni̠ tatá­cutli, lhu̠hua cris­tianos tala­ká­pasli Jesús y tuncán talák­milh. Y acxni̠ tapa̠­ta­cut­ko̠lh a̠má pupunú xalac Gali­lea tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Gene­saret, y antá tachi̠­huí­li̠lh xbar­cojcán. an;4porque ni̠ xtaaka­ta̠k­sni̠t a̠má lanca ta­scújut ni̠ma xca̠­ma̠­si­yu­nini̠t, y ma̠squi aya xtaucxilh­pa­rani̠t xta­scújut acxni̠ ca̠má̠­hui̠lh cax­ti­lá̠n­chahu, xna­cujcán ni̠lay xtaaka­ta̠ksa lácu luu nata­li̠­pa̠­huán. Jesús ca̠ma̠pacsay ta̠tatlaní̠n xalac Genesaret (Mateo 14.34‑36) ?mw3Aca­li̠stá̠n ca̠lak­tá­ju̠lh nac barco y tuncán tachó­kolh u̠n; xdis­cí­pulos Jesús cacs xta­la­ca­huani̠t ni̠ xta­ca­tzi̠y túcu nata­lac­pu­huán El2Pero Jesús ca̠xa­kát­li̠lh chiné ca̠huá­nilh: —¡Caka­lhí̠tit hui­xinín li̠ca­mama, ni̠ cape̠­cuántit; porque aquit hua̠nti̠ cca̠­la­ka­ma̠­chá̠n Jesús! k11Acxni̠ taúcxilhli xdis­cí­pulos xlacán xta­lac­pu­hua­má̠­nalh pi̠ ma̠x caj ni̠n xtaucxilh­má̠­nalh, tzú­culh taqui­lhán. _j70Xlá úcxilhli pi̠ xta­ta̠k­lhu̠­hui̠­má̠­nalh porque niajlay xta­ma̠t­la̠­huani̠y barco porque u̠n ni̠ antá xpe­kama antaní xlacán xtaamá̠­nalh. Y luu aya cxka­ka­ti̠­lhay acxni̠ Jesús ca̠lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh nac xbar­cojcán xlá xkalh­tla̠­huama chú­chut, aya xámaj ca̠ti̠aka­pu̠lay. i%/Acxni̠ chú la̠n tzí̠­sualh a̠má barco xana̠­chitá nac xke̠íta̠t pupunú y Jesús sacstu xta­mak­xtekni̠t nac xquilhtú̠n. h.Acxni̠ taanko̠lh pu̠tum cris­tianos, Jesús tala­ca̠c­xtu­táhui nac aktum ke̠stí̠n la̠qui̠ nakalh­ta­hua­kaniy Dios. Hg -Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos cata­tá­ju̠lh nac barco la̠quí̠ nataán a̠li̠quilh­tu̠tu chú­chut nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Bet­saida; y Jesús aca­li̠stá̠n xámaj ca̠lak­chá̠n porque xca̠­hua­nima cris­tianos xla­cata na̠ cataalhá nac xchiccán. Wf',Caj xma̠n lac­chix­cu­huí̠n ma̠x cumu akqui­tzis mi̠lh tahuá̠­yalh, tunuj cuenta lac­chaján xa̠hua lactzu̠ camán. Jesús tla̠huán nac xkalhni chúchut (Mateo 14.22‑27; Juan 6.16‑21) Be}+Aca­li̠stá̠n xdis­cí­pulos tama̠­mac­xtu­mi̠pá pa̠cu̠tiy canasta cax­ti­lá̠n­chahu chu xata­lak­cheke squi̠ti hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh a̠má cris­tianos. 2d_*Pu̠tum la̠n tahuá̠­yalh y tákasli. .cU)Jesús ca̠chí­palh a̠má mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xa̠hua tantiy squi̠ti, láca̠lh ta̠lhmá̠n nac akapú̠n, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios a̠má tahuá. Aca­li̠stá̠n lak­ché­kelh a̠má cax­ti­lá̠n­chahu y ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos la̠qui̠ nata­ma̠akpi­tziniy pu̠tum ti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh, na̠chuna li̠túm ca̠ma̠akpí­tzilh a̠má tantiy squi̠ti. gbG(Pus tatáhui pu̠tunu para aka­tunu ciento, maka­pi­tzí̠n ita̠tni ciento cris­tianos. daA'Jesús ca̠huá­nilh cris­tianos pu̠tunu pu̠tunu cata­táhui nac ca̠se­ketni. z`m&Jesús ca̠ka­lhás­quilh: —¿Nícu macli̠t cax­ti­lá̠n­chahu kalhi̠­yá̠tit hui­xinín? Caqui̠ucxílhtit. Acxni taqui̠ucxilh­ko̠lh tahuá­nilh: —Huí mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xa̠hua tantiy squi̠ti. )_K%Pero Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Mejor hui­xinín caca̠­ma̠­huí̠tit. Xlacán chiné takalh­tí̠­nalh: —Pero ¿nícu chú nac­ti­ya­yá̠hu lhu̠hua tumi̠n la̠qui̠ nac­li̠­ta­ma̠­hua­yá̠hu cax­ti­lá̠n­chahu la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­hui̠­yá̠hu? ^%$Caca̠­huani tama̠­ko̠lh cris­tianos catáalh nac lactzu̠ ca̠chi­quí̠n osu nac xchiccán hua̠nti̠ tapu̠­la­hui­lá̠­nalh lacatzú y antá cata­ta­má̠­hualh cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nata­huay porque ni̠tu̠ tali̠mín tu̠ nata­huay. l]Q#Acxni̠ tzú­culh ca̠s­ma­lankán xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n talák­milh antaní xlá xuí y chiné tahuá­nilh: —Aya amajá tzi̠­suán y nac u̠má pu̠la­tama̠n ca̠tzi­yanca, ni̠ti̠ hui­la­kó̠­calh. \!"Acxni̠ tacutli Jesús nac barco úcxilhli pi̠ lhu̠hua cris­tianos xta­hui­lá̠­nalh cumu la̠ xaaktzanká̠n bor­regos hua̠nti̠ ni̠ti̠ ca̠cuentajlay; Jesús ca̠la­ka­lhá­malh y lhu̠hua hua̠ntu̠ tzú­culh ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. x[i!Pero lhu̠hua cris­tianos taúcxilhli acxni̠ táca̠xli barco y tala­ká­pasli tícu antá xta­ta­ju̠­má̠­nalh, y cani̠hua̠ xalaní̠n tuncán tacá­tzi̠lh nícu xcha̠ma y pu̠lh huá tácha̠lh nia̠ xta­chá̠n Jesús. yZk Jesús ca̠ta̠­tá­ju̠lh xdis­cí­pulos nac aktum barco y táalh anta­nícu ni̠ti̠ lama cris­tianos. sY_Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh: —Catátit caáhu jaxá̠hu anta­nícu tlak ca̠tze̠k la̠qui̠ ni̠ti̠ naquin­ca̠akax­cu­liyá̠n. Porque niajlay aka­tzi­yanca xta­hua̠yán pus lhu̠hua xtamín taucxilha Jesús. rX]Aca­li̠stá̠n ni̠ li̠maka̠s, xapós­toles Jesús taqui̠­tás­pitli y tzú­culh tali̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán la̠ta túcu xlacán xtat­la­huani̠t y la̠ta xta­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ni̠t cris­tianos. 2W]Acxni̠ xlacán tacá­tzi̠lh hua̠nti̠ luu xta­sta̠­la­ni­pu̠lay Juan y xta­kax­matniy xta­chu­huí̠n xlacán táalh tatiyay xti­yat­li̠hua la̠qui̠ nata­ma̠cnu̠y. Jesús ca̠ma̠hui̠y li̠huaca akquitzis mi̠lh cristianos (Mateo 14.13‑21; Lucas 9.10‑17; Juan 6.1‑14) eVCXlá maca­má̠x­qui̠lh a̠má tzuma̠t, y a̠má tzuma̠t maca­má̠x­qui̠lh xtzí. U!Xlá ma̠la­ká­cha̠lh cha̠tum tropa xla­cata tuncán nali̠­miniy xak­xa̠ka Juan. Amá tropa alh nac pu̠la̠­chi̠n, pix­cá̠c­ti̠lh xak­xa̠ka Juan, pu̠lí̠­milh pula̠tu cumu la̠ xli̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t y alh ma̠x­qui̠y rey Herodes. eTCHerodes cacs lacáhua y li̠púhua tzinú, pero ni̠lay lácu nahuán para ni̠ cati­má̠x­qui̠lh hua̠ntu̠ xmak­squima porque aya xli̠­ta̠­ya­nini̠t, xa̠huachí pu̠tum xta­putza xta­kax­matni̠t. HS La̠li̠­huán tánu̠lh a̠má tzuma̠t antaní xuí rey y chiné huá­nilh: —Cla­cas­quín la̠n­chuj tuncán quim­pu̠­ma̠xqui pektum pula̠tu xak­xa̠ka Juan Bau­tista. RAmá tzuma̠t pálaj táx­tulh y kalhás­quilh xtzí: —¿Túcu cahuá xac­squí­nilh quin­tú̠tla̠t, pus huan pi̠ la̠ta túcu nac­squiniy xlá naqui­ma̠x­qui̠y? Xtzí chiné huá­nilh: —Cas­quini xak­xa̠ka Juan Bau­tista. QyMa̠squi luu lhu̠hua tíyat xquis­quini hua̠ntu̠ aquit cma̠­peksi̠y xac­ma̠x­quí̠n, huá­nilh. Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh takáx­matli acxni̠ chuná huá pi̠ nama̠x­qui̠y la̠tachá túcu nas­quiniy. ]P3Y a̠má xtzuma̠t Herod­ías caj li̠puntzú tánu̠lh antaní xpa̠x­cuajna­má̠­calh, xlá tzú­culh tan­tli̠y y pu̠tum ti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh tala­ká­ti̠lh la̠ tán­tli̠lh. Rey Herodes chiné huá­nilh a̠má tzuma̠t: —Huix caquis­quini hua̠ntu̠ a̠tzinú laka­ti̠ya y aquit nac­ma̠x­qui̠yá̠n. AO{Pero maktum quilh­ta­macú Herod­ías mác­lalh lácu nat­la­huay namakni̠y Juan porque rey Herodes ca̠t­la­huá­nilh aktum pa̠xcua pu̠tum hua̠nti̠ xana­puxcún ma̠pek­si̠­naní̠n y xco­man­dantes xa̠hua hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu lac­chix­cu­huí̠n antá xalac Gali­lea. ZN-Xa̠huachí Herodes xca­tzi̠y pi̠ Juan Bau­tista luu tla̠n cris­tiano xuani̠t y xca­tzi̠y pi̠ Dios xma­ca­mini̠t, aca­tunu hasta xla­kati̠y xkax­matniy xta­chu­huí̠n ma̠squi ni̠ hua̠k xaka­ta̠ksa. Por eso xli̠­pe̠­cuaniy tzinú, ni̠ xma̠x­qui̠y quilh­ta­macú Herod­ías para túcu nat­la­huaniy. MY na̠chuná a̠má pusca̠t xuanicán Herod­ías ni̠ xuc­xilh­putún Juan porque xca̠­li̠­hua­nini̠t la̠ta xtá̠hui xya̠stá, anka­lhi̠ná xlac­pu­tzama lácu nat­la­huay tla̠n namakni̠y, pero ni̠lay xmaclay lácu nat­la­huay. uLcPorque chiné ti̠tax­tuni̠t acxni̠ ma̠mak­ni̠­ní̠­nalh rey Herodes. Maktum quilh­ta­macú Juan Bau­tista huá­nilh rey Herodes. —Ni̠tlá̠n la̠n­tamá lápa̠t, ni̠ mili̠­ta̠­ta­huílat xpusca̠t min­ta̠lá. Pus huá xla­cata rey Herodes li̠ma̠­ta­mac­nu̠­ní̠­nalh cpu̠­la̠­chi̠n y li̠ma̠­pek­sí̠­nalh cali̠­chi̠­hui­lí̠­calh cadena, porque ni̠tlá̠n tla̠­hualh acxni̠ li̠huá­nilh xla­cata xtá̠hui xpusca̠t xta̠Felipe. KJPero acxni̠ káx­matli eé rey Herodes, chiné xlá xuan: —Tamá chixcú luu laca­tancs pi̠ huá Juan Bau­tista hua̠nti̠ aquit cma̠­pix­ca̠c­ti̠­ní̠­nalh xak­xa̠ka y la̠nchú xlá aya lacas­ta­cuanani̠t ca̠li̠ní̠n. RIMaka­pi­tzí̠n cris­tianos chiné xta­huán: —Tamá chixcú ma̠x huá pro­feta Elías, osu tzanká tícuya̠ pro­feta hua̠nti̠ xta­liakchu­hui̠nán Dios maká̠n quilh­ta­macú. VH%Acxni̠ rey Herodes cátzi̠lh la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán xta­scújut Jesús porque cani̠huá xta­la­ka­pun­tu­mi̠ma xta­chu­huí̠n, chiné huá: —Huá tamá chixcú, Juan Bau­tista, lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, por eso tla̠n li̠t­la­huay lac­lanca ta­scújut y kalhi̠y li̠t­li­hueke. KG Lhu̠hua ta̠tat­laní̠n tama̠­pác­salh caj aceite xta­li̠t­la­huay, na̠ tata­mác­xtulh xes­pí­ritu akska­huiní. Juan Bau­tista makni̠cán (Mateo 14.1‑12; Lucas 9.7‑9) F Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos tatá­ca̠xli y táalh nac lactzu̠ ca̠chi­qui̠ní̠n, tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xla­cata nata­lak­pali̠y li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xta­ka­lhi̠y. E1 Para nac aktum ca̠chi­quí̠n ni̠tlá̠n naca̠t­la­hua­ca­ná̠tit y ni̠ nata­kax­mat­putun hua̠ntu̠ hui­xinín li̠chu­hui̠­nam­pá̠tit, la̠li̠­huán catax­tútit y cxla­ca­ti̠ncán caca̠­tan­tu̠­tin­c­xcántit pokxni hua̠ntu̠ antá ca̠lac­ta­huacán la̠qui̠ xlacán nata­ca­tzi̠y pi̠ hui­xinín ni̠ laka­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán xka­satcán. mDS Chiné ca̠huá­nilh: —Acxni̠ hui­xinín nata­nu̠­ya̠­pítit nac aktum ca̠chi­quí̠n, capu­tzátit aktum chiqui, antá nata­hui­la­yá̠tit hasta acxni̠ napim­pa­ra­yá̠tit a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n. UC# Ca̠huá­nilh xla­cata tla̠n natalé̠n xta­tu̠­nu̠ncán pero xma̠n hua̠ntu̠ xta­ta­tu̠­nu̠ni̠t, xa̠hua clha­ka̠tcán caj hua̠ntu̠ xta­lha­ka̠ni̠t, y kan­tumá xli̠x­tokcán. aB;Y ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xla­cata ni̠tu̠ natalé̠n xalac xti­jicán hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma­cuaniy cumu la̠ múr­ralh, osuchí cax­ti­lá̠n­chahu, osu tumi̠n hua̠ntu̠ nata­li̠­hua̠yán. )AKMaktum quilh­ta­macú ca̠ma̠­ké̠s­tokli kalha­cu̠tiy xdis­cí­pulos, ca̠huá­nilh xla­cata nataán li̠cha̠­tiyú̠n nata­ma̠akpun­tumi̠y xta­chu­huí̠n Dios, ca̠ma̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke xla­cata tla̠n nata­mac­xtuy xes­pí­ritu akska­huiní. B@}Jesús luu snu̠n laka­pú­tzalh y li̠púhua porque xlacán ni̠ xta­ca̠­naj­la­ni­putún. Huata alh a̠laca­tunu lactzu̠ ca̠chi­quí̠n xla­cata antá naliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. Jesús ca̠ma̠lakacha̠y xdiscí­pulos nataán taliakchuhui̠nán (Mateo 10.5‑15; Lucas 9.1‑6) l?QJesús ni̠lay ca̠li̠­ma̠­la­ca­huá̠­ni̠lh lanca ta­scújut porque xna­ta̠­chi­quí̠n ni̠ xta­ca̠­naj­laniy, caj xma̠n cha̠stiy ca̠acuíli̠lh xmacán y ca̠ma̠­pac­sá­nilh xta­ja­tatcán. =>sJesús ca̠huá­nilh: —Pu̠tum cris­tianos tali̠­pa̠­huán cha̠tum chixcú xla­cata naca̠akchu­hui̠­naniy para xala a̠laca­tunu ca̠chi­quí̠n, pero antá xalac xca̠­chi­quí̠n hua̠nti̠ xta̠­chiqui y xli̠­ta­la­ka­pasni ni̠ tali̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán. = Pus huá eé car­pin­tero xka­huasa María, y xli̠­ta­la­ka­pasni San­tiago chu José xa̠hua Judas chu Simón, y xli̠­ta­la­ka­pasni lac­tzu­maján na̠ cca̠­la­ka­pa­sá̠hu y antá na̠ uú tahui­lá̠­nalh. Antá nac xca̠­chi­quí̠n chuná xta­lac­pu­huaniy por eso lhu̠hua ti̠ ni̠ taca̠­naj­lá­nilh hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama. u<cMaktum quilh­ta­macú acxni̠ hua̠k judíos xta­jaxa, Jesús tánu̠lh nac xpu̠­si­cu­lancán y tzú­culh ca̠ma̠­si­yuniy cris­tianos xta­péksi̠t Dios. Hua̠nti̠ xta­kax­mata caj cacs xta­li̠­la­ca­huán xta­chu­huí̠n porque ni̠ xtaaka­ta̠ksa nícu xti­yani̠t tala­ca­pa̠s­tacni. Maka­pitzi chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —¿Nícu cahuá catzí̠­nilh pu̠tum a̠má lanca tala­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ catzi̠y eé chixcú? ¿Tícu má̠x­qui̠lh li̠s­ka­lala y lácu kálhi̠lh li̠t­li­hueke nali̠t­la­huay lac­lanca ta­scújut hua̠ntu̠ ca̠t­la­huay? ; Aca­li̠stá̠n Jesús tatam­pu̠x­tupá y ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac xca̠­chi­quí̠n antaní xlá cstacni̠t. X:)+Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠li̠­ma̠­pék­si̠lh xnat­la̠tni xla­cata ni̠ nata­li̠­chu­hui̠nán la̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh xtzu­ma̠tcán y na̠ ca̠huá­nilh cata­má̠­hui̠lh.H9 *Y a̠má tzuma̠t cajcu xak­cu̠tiy ca̠ta xuani̠t, tuncán tá̠qui̠lh y xlá tzú­culh tla̠­huán. Y hua̠nti̠ xtaucxilh­má̠­nalh cris­tianos tzú­culh tapa̠­xu­huay. 83)Jesús maca­chí­palh a̠má tzuma̠t y huá­nilh: —Talita cumi —u̠má tachu­huí̠n huam­putún: Huix cuanimá̠n, tzuma̠t, cata̠qui. 7(Y huata caj tzú­culh tali̠­li̠­tziyán xta­chu­huí̠n. Jesús ca̠huá­nilh xla­cata pu̠tum cata­táx­tulh, caj xma̠n xtzí xa̠hua xtla̠t a̠má tzuma̠t y hua̠nti̠ xca̠­ta̠­mini̠t ca̠ta̠­tá­nu̠lh antaní xmá a̠má tzuma̠t. a6;'Jesús tánu̠lh nac chiqui y ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠ta­sa­pá̠tit y li̠pu­huam­pá̠tit? Pus tamá tzuma̠t caj lhta­tama, ni̠ xaní̠n cumu la̠ hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit. 5-&Acxni̠ tácha̠lh nac xchic Jairo, úcxilhli pi̠ lhu̠hua xtza­macán y hua̠k xta­sa­ma̠­kó̠­calh y xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh. }4s%Ni̠ lacás­quilh pu̠tum nata­sta̠­laniy sino caj xma̠n Pedro, San­tiago xa̠hua Juan xta̠San­tiago. J3 $Pero Jesús ni̠ li̠ta̠­ka­tzán­ke̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh y chiné huá­nilh Jairo: —Huix chu­nacú caqui­li̠­pá̠­huanti y ni̠ capé̠­cuanti. 2)#Jesús chu­nacú xchu­hui̠­nama acxni̠ tachilh maka­pi­tzí̠n cris­tianos xlacán taminchá nac xchic Jairo. Chiné tahuá­nilh xtla̠t a̠má tzuma̠t: —Pun­tzujcú ni̠lh min­tzuma̠t, huata ma̠squi niaj cata̠pi ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná Jesús. P1"Jesús huá­nilh: —Huix pac­sni̠ta porque ca̠naj­la­ni̠ta pi̠ aquit tla̠n nac­ma̠­pac­sayá̠n, li̠pa̠­xúhu capit nac mín­chic porque la̠nchú aya pac­sni̠t min­ta­játat. 01!Amá pusca̠t xca­tzi̠y pi̠ huá xma̠­pac­sa­cani̠t por eso tzú­culh li̠pe̠­cuán, clhpi­pima tala­ca­tzú­hui̠lh antaní xyá Jesús, tala­ka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n, huá­nilh pi̠ huá cxa­ma­nini̠t clháka̠t y xma̠­pac­sani̠t. / Pero Jesús lacaxtum xla­ca­pu­tza̠­nama xla­cata nala­ca­maclay tícu cxa­ma­nini̠t clháka̠t y xma̠­pac­sani̠t. K.Xdis­cí­pulos takálh­ti̠lh: —Huix ucxílhpa̠t pi̠ lhu̠hua tza­macán y cati̠huá qui̠­tok­lhmá̠n, todavía kalhas­qui­ni̠­nana: “¿Tícu xámalh qui­lháka̠t?” -'Pero Jesús cátzi̠lh pi̠ xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ xka­lhi̠y xmacni xli̠­pacs­ni̠t cha̠tum. Xlá tala­kás­pitli, tzú­culh laca­pu­tza̠nán antaní xta­yá̠­nalh cris­tianos, y chiné kalhas­qui­ní̠­nalh: —¿Tícu xámalh qui­lháka̠t? T,!Tuncán tachó­kolh xkalhni y mak­lhcá­tzi̠lh pi̠ aya xpac­sni̠t. F+Huá xpa̠­la­cata acxni̠ káx­matli la̠ta xli̠­chu­hui̠­nancán Jesús xlá chiné lac­púhua: “Hua­tiyá para xac­qui̠­xa­má­nilh tzinú clháka̠t eé quin­ta­játat ámaj pacsa.” Cumu luu xtza­macán xlá laka­siyu lak­ta­la­ka­tzú­hui̠lh y tze̠k xamá­nilh clháka̠t Jesús. *s)_Y lhu̠hua doc­tores xta­cu­chi̠ni̠t pero caj la̠n xta­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠ni̠t porque ni̠tu̠cu xtat­la­hua­nini̠t, caj la̠n xta­mak­lhti̠ni̠t xtumi̠n hua̠ntu̠ xlá xka­lhi̠y y li̠huaca xtas­nu̠­ni̠ma. W('Y nac xlak­sti̠pá̠n cris­tianos xmak­mima cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ aya xka­lhi̠y akcu̠tiy ca̠ta la̠ta xta̠­tatlay cstaj­makama kalhni y ne̠cxni cxun­cniy antaní xta­ka̠­hui̠ni̠t. m'SPus Jesús tá̠alh pero luu xtza­macán nac tiji hasta xla̠­lak­xqui­ti­ti̠­lhacán. i&Ky chiné huá­nilh: —Quin­tzuma̠t luu snu̠n ta̠tatlay y amajá ni̠y, cat­lahua li̠tlá̠n caquin­ta̠pi nac quín­chic la̠qui̠ huix naliacchi­paya mimacán, nama̠­pac­saya y li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y. ,%QCaj li̠puntzú chilh cha̠tum xapuxcu ma̠pek­si̠ná xalac xpu̠­si­cu­lancán judíos xuanicán Jairo. Acxni̠ úcxilhli Jesús alh laka­ta­tzo­kostay, z$mAcxni̠ Jesús qui̠­tás­pitli a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú y tacutli cbarco lhu̠hua cris­tianos tata­mac­xtú­mi̠lh nac xquilhtú̠n chú­chut anta­nícu xlá xlaya, y antá xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y. /#WAmá chixcú alh, xlá tzú­culh li̠chu­hui̠nán lácu Dios xmak­ta̠­yani̠t, y hua̠nti̠ xta­kax­mata luu xta­ca̠cni̠y Jesús caj xpa̠­la­cata xta­scújut hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­huay, cani̠huá xli̠­chu­hui̠­nancán Jesús antá nac a̠má akcá̠hu ca̠chi­quí̠n xca̠­hua­nicán Decá­polis. Cha̠tum pusca̠t xamaniy clháka̠t Jesús y pacsa (Mateo 9.18‑26; Lucas 8.40‑56) "Pero Jesús ni̠ tla̠n tla­huá­nilh hua̠ntu̠ xmak­squima huata chiné huá­nilh: —Caca̠­lakpi mili̠­ta­la­ka­pasni nac mín­chic, caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni lácu Dios laka­lha­ma­ni̠tán y ma̠pac­sa­ni̠tán. l!QAcxni̠ Jesús táju̠lh nac barco, a̠má chixcú hua̠nti̠ xapu̠lh xka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní chiné huá­nilh: —Cat­lahua li̠tlá̠n, qui­ma̠xqui quilh­ta­macú nac­sta̠­la­niyá̠n. > uPero acxni̠ tla̠n taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xtla­huani̠t Jesús tzú­culh tahuaniy xla­cata cat­lá­hualh li̠tlá̠n cata­tam­pú̠x­tulh nac xca̠­chi­qui̠ncán. iKMaka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ xtaucxilhni̠t a̠má chixcú acxni̠ tamac­táx­tulh xes­pí­ritu akska­huiní y acxni̠ tani̠­ko̠lh a̠má paxni antaní tatá­nu̠lh, tzú­culh tali̠­chu­hui̠nán. |qAcxni̠ tachilh antaní xyá Jesús, taúcxilhli a̠má chixcú hua̠nti̠ xapu̠lh xka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, antá xlá culucs xuí y niaj xka­lhi̠y li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni. Pero xlacán xta­pe̠­cuaniy. V%Ama̠­ko̠lh hua̠nti̠ xta­mak­ta­kalh­má̠­nalh paxni acxni̠ taúcxilhli lácu tani̠­ko̠lh paxni, tape̠­cuáxni̠lh, takosú̠n tatzá̠­lalh y cani̠huá nac tiji chu nac ca̠chi­quí̠n tali̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xca̠ok­spu­lani̠t, y lhúhua cris­tianos támilh taucxilha hua̠ntu̠ xlani̠t.  Jesús ca̠má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú, y a̠ma̠ko̠lh xes­pí­ritu akska­huiní antá tamac­tá­nu̠lh. Pero a̠ma̠ko̠lh paxni tzú­culh takosnún, táalh nac aktum talhpá̠n, tata­ju̠chá nac chú­chut y antá tajic­suako̠lh.  acxni̠ taúcxilhli a̠ma̠ko̠lh xes­pí­ritu akska­huiní luu lanca li̠tlá̠n tas­quí­nilh Jesús y chiné tahuá­nilh: —Caqui­la̠­ma̠x­quí̠hu quilh­ta­macú nac­ta­nu̠­yá̠hu nac a̠ma̠ko̠lh paxni tala­yá̠­nalh tanú lacatzú. [/ Y antá lacatzú nac ke̠stí̠n xta­la­pu̠lay ma̠x cumu aktiy mi̠lh paxni, v7~}+|{{z%xwRvuu"t rJq4pnmllkfji]h fedba`w^]\\AZCXWVV1U TS:RRPP%OQO@KJIIHGDEDDQC1B]A@??V>]<<:\9f8755 3V100O.-0,+**;)"((&%R$q$ #"!!7 %8GR t 9 8 xg% !Chiné ca̠huá­nilh: —Lá eé hui­xinín ucxilh­pá̠tit ama̠­náhu nac Jeru­salén antaní amá̠­calh qui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac xmacancán xana­puxcun cura y xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos; xlacán naquin­ta­li̠lhca̠y naqui­mak­ni̠cán y naquin­ta­ma̠­la­capu̠y nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n ro­manos.  Maktum quilh­ta­macú Jesús chu xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xtat­la̠­hua­má̠­nalh nac tiji xtaamá̠­nalh nac ca̠chi­quí̠n Jeru­salén; Jesús xca̠­pu̠­la­nima xlacán caj xta­sta̠­la­ti̠­lhay, ni̠ xtaamputún y xta­la­ca­li̠­pu­huan­ti̠­lhay porque xta­pe̠­cuán túcu tla̠n cahuá xpá̠x­tokli Jesús antá. Xamaktum Jesús túnuj ca̠ma̠­mac­xtu­mi̠pá xka­lha­cu̠­tiycán y tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán la̠ta túcu xlá xámaj okspulay. 1 Y a̠má quilh­ta­macú lhu̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos hua̠nti̠ la̠nchú luu tama­ca­pu̠­la­má̠­nalh aca­li̠stá̠n huata xlacán a̠huatá tahui­lá̠­nalh nahuán; y lhu̠hua hua̠nti̠ la̠nchú ni̠tu̠cu xka­satcán tali̠­taxtuy luu a̠huatá taqui̠­tax­tu­má̠­nalh pero acxni̠ chú a̠má quilh­ta­macú huata pu̠lh huá naca̠­ma̠x­qui̠cán xpu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n. Jesús li̠chuhui̠namparay xlacata amá̠calh makni̠cán (Mateo 20.17‑19; Lucas 18.31‑34)   aquit cca̠­hua­niyá̠n xla­cata a̠má chixcú luu lhu̠hua chiqui ámaj kalhi̠y la̠ta nícu nachá̠n, lhu̠hua cumu la̠ xna­ta̠lán, cumu la̠ xnat­la̠tni, osuchí cumu la̠ xca­maná̠n, o cumu la̠ xpar­cela, luu xli̠­ca̠na lhu̠hua ámaj maclay, y ma̠squi luu la̠n cali̠aksanca y ca̠li̠­pu­tza­sta̠­laca caj quim­pa̠­la­cata; porque xlacán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos taamá̠­nalh tamaklh­ti̠nán lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa nac akapú̠n.   Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n, para tícu cris­tiano naak­xtek­makán la̠ta túcu kalhi̠y, para xchic o xnat­la̠tni, o xpusca̠t xa̠hua xcamán, osuchí xpar­cela caj xla­cata naquis­ta̠­laniy osuchí caj xla­cata nama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos la̠qui̠ tla̠n naca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy Dios xta­la̠­ka­lhi̠ncán, } s Entonces Pedro chiné huá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, aquinín cak­xtek­ma­ka­ni̠­táhu la̠ta túcu xac­ka­lhi̠­yá̠hu xla­cata cca̠s­ta̠­la­ni­ni̠tán, ¿túcu chi̠nchú amá̠n quin­ca̠­lak­cha̠ná̠n? 7 g Jesús ca̠ka­lha­káx­matli y ca̠huá­nilh: —Para caj sacstu cha̠tum chixcú luu lac­pu­huán xla­cata tla̠n nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni, xlá ni̠lay túcu tama̠t­la̠nti̠y; pero Dios hua̠k tla̠n ma̠t­la̠nti̠y la̠ta túcu lac­pu­huán, ni̠tu̠ tuhua xpa̠­la­cata. Z - Acxni̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n takax­mat­ko̠lh, cacs tala­cáhua y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín: —Pus para chuná, ¿tícu chi̠nchú luu nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni nac akapú̠n? +O Y huata ni̠ xatuhua xtá­nu̠lh tantum camello nac xtzan kantum li̠tzápan que huata rico nata­tanu̠y nac xta­péksi̠t Dios y nachá̠n nac xpa̠xtú̠n. }s Ama̠­ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n ni̠ xtaaka­ta̠k­sni̠t hua̠ntu̠ xca̠­hua­nini̠t y cacs xta­li̠­la­ca­huán, pero Jesús ca̠hua­nipá: —Hui­xinín quin­ca­maná̠n, aquit cca̠­hua­niyá̠n xla­cata pi̠ luu tuhua naca̠­qui̠­tax­tuniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán xtu­mi̠ncán y catu̠huá tali̠­lac­tla­hua­yá̠­huay xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata tla̠n nata­maka­maklhti̠nán xta­péksi̠t Dios.  Jesús ca̠lak­lá­ca̠lh antaní xta­yá̠­nalh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n y chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ luu tuhua ámaj ca̠qui̠­tax­tuniy lac­rrico xla­cata nata­maka­maklhti̠nán xta­péksi̠t Dios. 5 Acxni̠ káx­matli a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ huá­nilh Jesús a̠má kahuasa cha̠­li̠­pu­hua̠na̠ alh porque luu rico xuani̠t.   Jesús hua­nipá: —Pero huí a̠kam­pa̠tum hua̠ntu̠ tzan­ka̠­niyá̠n mili̠t­lá­huat: castá̠t la̠ta tu̠ kalhi̠ya y caca̠­ma̠­paj­pi­tzini lak­li̠­ma̠x­kení̠n min­tumi̠n, aca­listá̠n caqui­lakta y caquis­ta̠­lani; chuná xli̠­ca̠na luu lhu̠hua min­ta­pa̠­xu­huá̠n pímpa̠t li̠ma̠s­toka cumu la̠ min­tumi̠n nac akapú̠n. +O Amá kahuasa chiné kálh­ti̠lh: —Quim­pu̠­chiná, hasta la̠ta tlak actzu̠cú xacuani̠t ctzu­cuni̠t ma̠kan­taxti̠y hua̠ntu̠ hua­nípa̠t. B} Huix catzi̠ya la̠ huí kam­pa̠­cá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ ma̠s­ta̠ni̠t Moisés: “Ni̠ caxa­katli túnuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t; ni̠ camakni min­ta̠­cris­tiano; ni̠ camak­ka­lhá̠­nanti min­ta̠­cris­tiano; ni̠ti̠ caak­skahui min­ta̠­cris­tiano; ne̠c­xnicú tima̠x­tu­niya ta̠k­saní̠n min­ta̠­cris­tiano; caca̠­ma̠xqui cá̠cni̠t mintzí xa̠hua min­tla̠t.” U# Jesús kálh­ti̠lh: —¿Túcu xla­cata qui­li̠­hua­niya pi̠ aquit luu tla̠n cca­tzi̠y? Porque uú ni̠ti̠cu anán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tla̠n huata caj xma̠n cha̠tum y huá Dios. { Acxni̠ Jesús aya xama a̠laca­tunu y xtla̠­hua­majá, tokosú̠n lák­milh cha̠tum kahuasa, laka­ta­tzo­kós­talh nac xla­catí̠n y chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, xli̠­ca̠na huix luu tla̠n catzi̠ya, ¿túcu qui­li̠t­lá­huat la̠quí̠ tla̠n nac­ka­lhi̠y a̠má latáma̠t nac akapú̠n hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa? =s Y aca­li̠stá̠n cá̠chexli a̠má lactzu̠ camán y ca̠si­cu­la­na̠t­lá­hualh. Cha̠tum kahuasa rico ta̠chuhui̠nán Jesús (Mateo 19.16‑30; Lucas 18.18‑30) 2~] Pero acxni̠ ca̠úcxilhli Jesús hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠na ca̠si̠­tzí̠­nilh tzinú y chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cat­la­huátit li̠tlá̠n ni̠ caca̠­li̠­hua­nítit tama̠­ko̠lh lactzu̠ camán xla­cata naquin­ta­lakmín anta­nícu aquit cuí, porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠nhuá hua̠nti̠ kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ actzu̠ kahuasa xlá luu lak­chá̠n pi̠ namaka­maklhti̠nán hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠x­qui̠­pu­tuná̠n y tla̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá nac xta­péksi̠t. } c|? Aca­li̠stá̠n li̠mi­ní­calh Jesús lactzu̠ camán la̠qui̠ naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay, pero xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tzú­culh tala­ca­quilhni̠y hua̠nti̠ xta­li̠­mi­má̠­nalh. 0{Y Na̠chu­na­li̠túm hua̠nti̠ mak­xteka xta̠­ko̠lú xla­cata nata̠án tunuj chixcú a̠má pusca̠t kalhi̠y lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n xla­catí̠n Dios xa̠hua xla­catí̠n xapu̠lh xta̠­ko̠lu. Jesús ca̠siculana̠tlahuay lactzu̠ camán (Mateo 19.13‑15; Lucas 18.15‑17) izK Jesús ca̠huá­nilh: —Para tícu namak­xteka xpusca̠t caj xla­cata nata̠­ta­maka­xtoka túnuj pusca̠t luu lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n kalhi̠y xla­catí̠n Dios xa̠hua xla­catí̠n xapu̠lh xma̠­hui̠ná. cy? Acxni̠ ca̠ta̠­chu­hui̠­nan­ko̠lh a̠má fariseos, Jesús tánu̠lh nac chiqui antaní xlaca̠n xta­ta­mak­xteka, y xdis­cí­pulos taka­lhás­quilh túcu xuani­putún a̠má takalh­chu­huí̠n. (xI Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano mini̠niy nama̠­paj­pi­tziy hua̠ntu̠ Dios ma̠la­cas­tucni̠t. |wq Y a̠má kahuasa chu tzuma̠t hua̠nti̠ xcha̠­tiycán xta­huani̠t, chú luu cha̠­tumá nata­li̠­taxtuy. (vI Por eso huá xla­cata cha̠tum kahuasa acxni̠ nata­maka­xtoka tla̠n akxtek­makán xtla̠t chu xtzí la̠qui̠ xlá nata̠­ta­lak­xtumi̠y xpusca̠t. !u; Pero acxni̠ Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh la̠ta túcu ananko̠y nac ca̠quilh­ta­macú pus xlá tlá­hualh cha̠tum chixcú y cha̠tum pusca̠t. t Jesús ca̠hua­nipá: —Moisés má̠s­ta̠lh tamá tapéksi̠t porque hui­xinín snu̠n lani̠t mina­cujcán. ysk Xlacán chiné takalh­tí̠­nalh: —Moisés li̠ma̠­pek­sí̠­nalh xla­cata cha̠tum chixcú tla̠n namak­xteka xpusca̠t pero nata̠­la­ca̠xlay nac pu̠ma̠­peksí̠n y nama̠x­qui̠y mactum xala­ca̠xlán cáp­snat. br= Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Túcuya̠ tapéksi̠t ca̠ma̠x­quí̠n Moisés? ]q3 Caj xamaktum támilh maka­pi­tzí̠n fariseos xla­cata nata­kalh­pu­tzay para túcu xlá ni̠ tancs nahuán. Y taka­lhás­quilh xla­cata para kalhi̠y dere­cho cha̠tum chixcú namak­xteka xpusca̠t. Sp ! Jesús taca̠xpá nac Caper­naum cha̠lh nac Judea y ca̠ti̠­lak­táx­tulh hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh nac a̠li̠quilh­tu̠án kalh­tu̠­choko Jordán. Lhu̠hua cris­tianos tata­mák­stokli antaní xuí Jesús, xlá tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y chuná cumu la̠ xlá xli̠s­ma­ni̠ni̠t tla­huay. joM 2Pus xli̠­ca̠na, mátzat luu snún tla̠n, pero mátzat para cspút­nilh xli̠s­koko, ¿túcu nali̠­ma̠s­ko­ke̠­nam­pa­raya? Anka­lhi̠ná hui­xinín nac mila­ta­ma̠tcán caka­lhí̠tit mátzat, ni̠ti̠ cata̠­la̠­si̠­tzi̠­nítit y cala̠­pa̠x­quí̠tit li̠mac­xtum cha̠tum a̠cha̠tum min­ta̠­cris­tianoscán. n  1’Porque xli̠­hua̠k cris­tianos amá̠­calh ca̠liucxilhcán nac lhcúya̠t para xli̠­ca̠na taka­lhi̠y mátzat. zmm 0nac ca̠lh­cu­ya̠tni anta­nícu ne̠cxni mixa lhcúya̠t y min­ta­pa̠tí̠n ne̠cxni cati­lák­sputli. l# /Para mila­kas­tapu ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, mejor cata­macxtu porque a̠tzinú tla̠n nachi­pina nac akapú̠n lakatu laka­xo̠ko, y ni̠tlá̠n para acchá̠n lakati̠y mila­kas­tapu y caj xpa̠­la­cata huá huix napina cpu̠­pa̠tí̠n ^k5 .anta­nícu ne̠cxní mixa lhcúya̠t y anka­lhi̠ná pa̠ti̠­námpa̠t nahuán. /jW -Para min­tantú̠n le̠ná̠n xla­cata nat­la­huaya tala̠­ka­lhí̠n mejor catan­tu̠­ca̠c­tí̠­canti porque a̠tzinú tla̠n nachi­pina nac akapú̠n tan­tu̠lh­túlu ni̠xa­chuná para acchá̠n kalhi̠ya tan­tu̠tiy min­tantú̠n y nama­ca­pin­cana nac pu̠pa̠tí̠n Mi ,ca̠lh­cu­ya̠tni anta­nícu ne̠cxní lak­sputa tapa̠tí̠n. h +Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n para mimacán ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n mejor caca̠cti y camá­kanti, porque a̠tzinú tla̠n nachi­pina nac akapú̠n maka­putu y ni̠tlá̠n para kalhi̠ya makatiy mimacán y napina cpu̠­pa̠tí̠n, g  *’Para cha̠tum cris­tiano akas­tac­ya̠­huay xla­cata cat­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n y caquin­ta­li̠­lak­tzan­ka̠­tá̠­yalh cha̠tum actzú̠ camán hua̠nti̠ aya tzu­cuni̠t qui­li̠­pa̠­huán, li̠huán nia̠ tla­huay, a̠tzinú tla̠n xuá pu̠lh xpix­chi̠­nú̠­calh aktum chí­huix y xma­ca̠nca nac pupunú la̠quí̠ antá xjíc­sualh. f )Porque xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ para tícuya̠ cris­tiano naca̠­ta̠s­qui­huayá̠n ca̠na̠caj pek­stum má̠ko̠t chú­chut xla­cata catzi̠y pi̠ aquit qui­la̠­lac­scuj­ni­ma̠­náhu, mima quilh­ta­macú acxni̠ xlá namak­lhtínán xtas­káhu. Hua̠nti̠ ma̠tlahui̠y tala̠kalhí̠n xa̠makapitzi ámaj xoko̠nún (Mateo 18.6‑9; Lucas 17.1‑2) e (Porque para la̠ta tícuya̠ cris­tiano ni̠ quin­ca̠­lak­makaná̠n pus huata lakati̠y hua̠ntu̠ li̠s­cuj­ma̠­náhu. qd[ 'Jesús huá­nilh: —Ni̠ xti­li̠­hua­nítit porque ni̠para cha̠tum chixcú tla̠n catit­lá­hualh lac­lanca xta­scújut Dios nac quim­pa̠­lák­xoko para aca­li̠stá̠n cala̠huá naqui­li̠­chu­hui̠nán. ~cu &Caj li̠puntzú Juan chiné huá­nilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cuc­xi­lhui cha̠tum chixcú hua̠nti̠ caj min­ta­cu­huiní xli̠­qui­lhán y xca̠­ma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ xta­ka­lhi̠y xes­pí­ritu akska­huiní, pero cumu ni̠ acxtum quin­ca̠­ta̠­la­pu̠­layá̠n pus cli̠­hua­níhu xla­cata niaj ti̠ cama̠­pác­salh. 1b[ %—Hua̠nti̠ ni̠ nalak­makán cha̠tum actzu̠ kahuasa la̠ eé y napa̠x­qui̠y caj xpa̠­la­cata catzi̠y pi̠ aquit cpa̠x­qui̠y pus cliucxilha la̠ aquit quim­pa̠x­qui̠ma, na̠chuná hua̠nti̠ aquit quim­pa̠x­qui̠y na̠ qui̠­taxtuy la̠ hua­tiyá Dios pa̠x­qui̠ma hua̠nti̠ qui­ma­ca­mini̠t. Hua̠nti̠ ni̠ quinca̠lakmakaná̠n quinca̠pa̠xqui̠yá̠n (Mateo 10.42; Lucas 9.49‑50) %aC $Aca­li̠stá̠n tasá­nilh cha̠tum actzu̠ kahuasa hua̠nti̠ antá lacatzú xlama, íta̠t ca̠ya̠­huá­nilh, chexli, y chiné ca̠huá­nilh: `1 #Pero cumu Jesús hua̠k xca­tzi̠y túcu xlacán xta­li̠­chu­hui̠­nani̠t nac tiji, aca­li̠stá̠n culucs táhui y ca̠ta­sá­nilh kalha­cu̠tiy xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, chiné ca̠huá­nilh: —Para xatícu hui­xinín a̠tzinú tlak xata­li̠­pa̠hu huam­putún pus xlá a̠tzinú tlak xaa̠huatá sta̠­lama naqui̠­taxtuy xla­cata naca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n o cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua ti̠ caj nama̠­pek­si̠cán y la̠tachá túcuya̠ ta­scújut nata­ma̠t­la­hui̠y. >_u "Xlacán ni̠ takalh­tí̠­nalh porque nac tiji xta­li̠­chu­hui̠­nan­ti̠­lhay xatícu cahuá xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús luu a̠tzinú xli̠­pa̠­huán. L^ !Acxni̠ tácha̠lh nac Caper­naum tatá­nu̠lh nac chiqui nícu nata­mak­xteka, y ca̠ka­lhás­quilh Jesús: —¿Túcu xla̠­li̠­ma̠aklhu̠­hui̠­ti̠­lha­yá̠tit nac tiji? r]] Ama̠­ko̠lh xdis­cí­pulos ni̠ xtaaka­ta̠ksa lácu luu xama qui̠­taxtuy pero cumu juerza xta­ma̠­xa­naníy niaj tu̠ xta­ka­lhas­quín. Tícuya̠ chixcú a̠tzinú tlak tali̠pa̠hu (Mateo 18.1‑5; Lucas 9.46‑48) "\= Porque xlá lhu̠hua tu̠ xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nam­putún xdis­cí­pulos nac tiji. Y ca̠li̠­ta̠­kalh­chu­huí̠­nalh xla­cata pi̠ xlá Xata­lac­sacni Chixcú xama̠ca maca­ma̠s­ta̠cán nac xmacanca̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ ni̠ xtaucxilh­putún, xlacán xtaamá̠­nalh tamakníy pero caj xliaktutu quilh­ta­macú xlá xama̠paj lacas­ta­cuanán ca̠li̠ní̠n. s[_ Acxni̠ aya ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos a̠laca­tunu tati̠­pun­táx­tulh antaní xma̠­peksi̠y Gali­lea, pero ni̠ní tata­chó­kolh porque ni̠ xla­cas­quín tícu naca­tzi̠y para antá xlá xlac­tla̠­huama. `Z9 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Porque tamá xes­pí­ritu akska­huiní xma̠nhuá li̠t­la­kax­tucán para hui­xinín luu xli̠­ca̠na li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios, anka­lhi̠ná kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit y kalh­xtek­ni­ná̠tit. Jesús li̠chuhui̠namparay pi̠ amá̠calh makni̠cán (Mateo 17.22‑23; Lucas 9.43‑45) uYc Aca­li̠stá̠n Jesús alh nac chiqui antaní xta­ta­mak­xteka y antá xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n taka­lhás­quilh: —¿Túcu xla­cata la̠ a̠má aquinín ni̠lay ctla­kax­túhu a̠má xes­pí­ritu akska­huiní? aX; Pero Jesús maca­chí­palh y laka­siyu má̠qui̠lh, a̠má kahuasa tá̠yalh. W Amá xes­pí­ritu akska­huiní ma̠tá­si̠lh y ma̠la­ka­hui­tipá a̠má kahuasa pero mac­táx­tulh, a̠má kahuasa cumu la̠ xaní̠n xmá; lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh taquilh­tzú­culh pi̠ xaní̠n. V Acxni̠ úcxilhli Jesús pi̠ luu lhu̠hua tzú­culh tata­mak­stoka cris­tianos, huá­nilh a̠má akska­huiní: —Aquit cli̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, camák­xtekti tamá kahuasa y niaj ne̠cxni camac­tanu porque huix ma̠ko̠­ke̠ná. U Xtla̠t a̠má kahuasa kalh­tí̠­nalh: —Cca̠­najlay pero caqui­mak­ta̠ya la̠qui̠ tlak nac­li̠­pa̠­huaná̠n. PT Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Aquit tla̠n cma̠­pacsay, pero xma̠n tzan­ka̠­niyá̠n pi̠ huix naca̠­naj­laya, porque la̠ta tícu ca̠najlay chuná lay la̠ta lácu lac­pu­huán. S1 Y mak­lhu̠­huatá tamá xes­pí­ritu akska­huiní tla­kapu̠y nac lhcúya̠t osuchi nac chú­chut xla­cata mak­ni̠­putún. Huá xla­cata cli̠­hua­niyá̠n, para tla̠n ma̠t­la̠n­ti̠ya pus caqui­la̠­la­ka­lha­máhu y caqui­la̠­mak­ta̠­yáhu. #R? Jesús kalhás­quilh xtla̠t a̠má kahuasa: —¿Pi̠ maka̠sá chuná la̠ eé lay? Xatla̠t kalh­tí̠­nalh: —Hasta acxni̠ actzu̠cú xuani̠t. WQ' Li̠mi­nica a̠má kahuasa antaní xyá Jesús. Y a̠má xes­pí­ritu akska­huiní acxni̠ úcxilhli Jesús ma̠la­ka­huí­tilh, tama̠chá nac ca̠ti­yatni, tzú­culh tapiliy y kalh­pupuy. mPS Jesús chiné ca̠huá­nilh: —Koxu­taní̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ ca̠naj­la­pu­tu­ná̠tit quin­ta­chu­huí̠n. ¿Hasta ni̠n­co̠cxni camá̠n tica̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n y camá̠n ca̠ta̠­pa̠­ti̠yá̠n xla­cata ni̠lay qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu? Y chiné huá: —Cali̠­tátit tamá kahuasa. Cha̠tum hua̠nti̠ antá lacatzú xlaya chiné kálh­ti̠lh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cli̠mín quin­ka­huasa xlá akchi­pa­ni­ko̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni xes­pí­ritu akska­huiní y hasta niajlay chu­hui̠nán. [M/ Jesús chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Túcu xli̠­chu­hui̠­nam­pá̠tit? -LS Pero maka­pi­tzí̠n cris­tianos acxni̠ taúcxilhli Jesús luu la̠n tapa̠­xú­hualh, tokosú̠n táalh tapa̠x­toka la̠qui̠ nata­ta̠­chu­hui̠nán. LK Acxni̠ tatás­pitli antaní xta­hui­lá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n taúcxilhli pi̠ lhúhua cris­tianos xta­ta­mak­stokni̠t xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlacán xta­ta̠­la̠­li̠­ta­mak­spit­má̠­nalh y xta­ta̠­la̠­hua­ni­má̠­nalh. YJ+ Jesús chiné ca̠kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na tu̠ tahuán, ni̠ caj tali̠­huán, porque Elías pu̠lh ámaj min, xlá ámaj ca̠x­tla­huay xtiji. Pero aquit xli̠­cána cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Elías aya qui̠­lachi nac ca̠quilh­ta­macú pero lhu̠hua cris­tianos ni̠ tala­ká­pasli, xlá pá̠ti̠lh la̠ta túcu tla­hua­ni­pu­tún­calh chuná la̠ xta­tzokni̠t nac xta­chu­huí̠n Dios xla­cata hua̠ntu̠ xámaj pa̠x­toka. Pero chú aquit na̠ cca̠­ka­lhas­quiná̠n: ¿Túcu huan nac xta­chu­huí̠n Dios ámaj quim­pa̠x­toka aquit Xata­lac­sacni Chixcú? ¿Lácu pi̠ ni̠ catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu huan cámaj pa̠ti̠nán y lhu̠hua cris­tianos taamá̠­nalh quin­ta­lak­makán? Jesús ma̠pacsay cha̠tum kahuasa ti̠ kalhi̠y xespíritu akskahuiní (Mateo 17.14‑21; Lucas 9.37‑43) I PH Y chiné taka­lhás­quilh Jesús: —¿Túcu xla­cata xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos tali̠­huán pi̠ pu̠lh ámaj min ca̠quilh­ta­macú Elías y aca­li̠stá̠n namín Cristo? TG! Y xlacán ni̠tu̠ tali̠­chu­huí̠­nalh la̠ta tu̠ xtaucxilhni̠t, huata caj tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín túcu cahuá xuamputún, o lácu cahuá tamá lacas­ta­cuanancán ca̠li̠ní̠n. QF Aca­li̠stá̠n acxni̠ aya xta­qui̠­tas­pit­ma̠na xta­ta­la­ka­ka­lhu̠­ma̠­nanchi nac ke̠stí̠n Jesús ca̠huá­nilh xka­lha­tu­tucán xla­cata ni̠ti̠ cata­li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xtaucxilhni̠t hasta acxni̠ xlá Xata­lac­sacni Chixcú nala­cas­ta­cuanán ca̠li̠ní̠n. dEA Acxni̠ xlacán tala­ca̠mpá, tzú­culh tala­ca­pu­tza̠nán, niaj tu̠ xta­la­yá̠­nalh a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh, huata ca̠ta caj sacstu xlaya Jesús. PD Caj li̠puntzú taúcxilhli la̠ také̠­talh puc­lhni nac xlak­sti̠­pa̠ncán, ca̠akmi­li­ko̠lh, y takáx­matli xta­chu­huí̠n Dios minchá nac akapú̠n: —Huá eé Quin­ka­huasa hua̠nti̠ luu cpa̠x­qui̠y, xma̠nhuá cakax­pat­nítit y cat­la­huátit hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. C Ama̠­ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús xta­pe̠­cuaxni̠ni̠t, y Pedro caj niaj xca­tzi̠y túcu xqui­lhuama. B Pedro chiné huá­nilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, huata ma̠x xali̠­huaca tla̠n antiyá uú xta­mak­xtekui, para huix chuná laca­squina u̠ctla­hua­yá̠hu aktutu lactzu chiqui, aktum milá, aktum xlá Moisés xa̠hua aktum xlá Elías. zAm Caj xamaktum taúcxilhli pro­feta Elías, chu pro­feta Moisés xta­ta̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh Jesús. @  La̠ta clháka̠t luu sna­papa huan­ko̠lh y luu slipua, ni̠ti̠cu anán cris­tiano ma̠squi luu la̠n cha­kanán xla­cata nama̠­lak­cha̠níy la̠ xli̠s­na­papa a̠má clháka̠t hua̠ntu̠ taúcxilhli xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús. ? Li̠tzi̠má quilh­ta­macú Jesús alh nac aktum lanca ke̠stí̠n y caj xma̠nhuá ca̠tá̠alh Pedro, San­tiago xa̠hua Juan; acxni̠ aya xta­cha̠ni̠t, nac xla­ca­ti̠ncán, Jesús tzú­culh tata­nuja niaj chuná la̠ anka­lhí̠n xta­siyuy. r> _ Jesús chiné ca̠hua­nipá: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ maka­pi­tzí̠n cris­tianos uú tayá̠­nalh hasta nia̠ tani̠y nahuán acxni̠ nataucxilha la̠ natzucuy lay xta­péksi̠t Dios nac ca̠quilh­ta­macú y lácu lanca li̠t­li­hueke nali̠mín. Maktum quilhtamacú Jesús tatanuja la̠ xtasiyuy (Mateo 17.1‑13; Lucas 9.28‑36) z=m&Y na̠chuna li̠túm para tícu la̠ hui­xinín naqui­li̠­ma̠­xanán osuchí nali̠­ma̠­xanán quin­ta­chu­huí̠n nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tlá̠n xta­pu­hua̠ncán uú xalac ca̠quilh­ta­macú, pus aquit Xata­lac­sacni Chixcú na̠ nac­li̠­ma̠­xanán acxni̠ nac­mim­paray a̠maktum y nac­ca̠­ta̠mín ángeles xla­cata xli̠­hua̠k pu̠tum cris­tianos nataucxilha lácu kalhi̠y xli̠t­li­hueke xta­péksi̠t Dios.~<u%Porque, ¿nícu chulá cahuá tla̠n cxo­kóx­tulh xla­táma̠t cha̠tum chixcú xla­cata ní napa̠­ti̠nán? K;$Porque, ¿túcu li̠ma­cuaniy cha̠tum chixcú para la̠n xká­lhi̠lh la̠ta túcu anán nac ca̠quilh­ta­macú y para antá nac xla­catí̠n Dios ámaj ma̠lak­tzanke̠y xla­táma̠t? J: #Porque hua̠nti̠ luu mak­li̠­huán para nama­ka­tzanka̠y xla­táma̠t ámaj maka­tzanka̠y tu̠ lak­ca­tzán, pero hua̠nti̠ nama̠­lak­tzanke̠y xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata, osu caj xpa̠­la­cata nali̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, xlá ámaj lak­ma̠xtuy nac xla­catí̠n Dios. 9!"Aca­li̠stá̠n ca̠ta­sá­nilh xdis­cí­pulos xa̠hua xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: —Para tícu luu qui­li̠­pa̠­huán y quis­ta̠­la­ni­putún capa̠­tzán­ka̠lh la̠ta tu̠ xkásat, caquis­ta̠­lá­nilh ma̠squi cali̠­pa̠­tí̠­nalh caj quim­pa̠­la­cata y cama­ca­má̠s­ta̠lh xla­táma̠t. ~8u!Jesús huitek talák­spitli, láca̠lh pekán antaní xta­hui­lá̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos y chiné huá­nilh Pedro: —Cat­lahua li̠tlá̠n, huix akska­huiní, cata­tam­pu̠xtu antaní cyá porque huix ni̠ laca­pa̠s­tac­nana cumu la̠ Dios sino cumu la̠ tala­ca­pa̠s­tacnán lac­chix­cu­huí̠n uú xalac ca̠quilh­ta­macú. @7y Xlá luu laca­tancs ca̠huá­nilh hua̠ntu̠ xamaj okspulay; entonces Pedro le̠lh tzinú laka­mákat y tzú­culh li̠huaniy túcu xla­cata chuná xli̠­chu­hui̠­nama. 6Entonces aca­li̠stá̠n tzú­culh ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán lácu la̠n ámaj pa̠ti̠y y chiné ca̠huá­nilh: —Aquit Xata­lac­sacni Chixcú taamá̠­nalh quin­ta­lak­makán lak­ko̠lún ma̠pek­si̠­naní̠n xa̠hua xana­puxcun cura, chu fariseos, xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos porque ni̠ tala­kati̠y hua̠ntu̠ cma̠­siyuy. Aca­li̠stá̠n taamá̠­nalh quin­ta­makni̠y, pero xliaktutu quilh­ta­macú aquit cámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. :5mAcxni̠ chuná káx­matli Jesús hua̠ntu̠ xlá xuanini̠t Pedro, ca̠huá­nilh xla­cata ni̠ti̠ nata­li̠­ta̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ xlacán xta­ca­tzi̠y. 4wJesús ca̠ka­lhás­quilh: —Chi̠nchú hui­xinín, ¿tícuya̠ chixcú qui­la̠­li̠­ma̠x­tu­yá̠hu aquit? Pedro luu tancs kálh­ti̠lh: —Huix Cristo hua̠nti̠ maca­minít Dios xla­cata naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. z3mXlacán takálh­ti̠lh: —Hui̠nti̠ hua̠n pi̠ mat huix Juan Bau­tista, y hui̠ntí huan pi̠ mat huix pro­feta Elías mat lacas­ta­cuánanti nac ca̠li̠ní̠n y tam­pa­ra­ni̠ta nac ca̠quilh­ta­macú, y maka­pi­tzí̠n cris­tianos tahuán pi̠ mat huix tzanká tícuya̠ pro­feta hua̠nti̠ xta­la­má̠­nalh xapu̠lh ca̠quilh­ta­macú. M2Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac lactzu̠ pu̠la­tama̠n xca̠­ma̠­peksi̠y Cesarea de Felipo, y acxni̠ xta­la­ti̠­lhay nac tiji tzú­culh ca̠kalh­pu­tzay y ca̠huá­nilh: —¿Tícuya̠ chixcú quin­ta­li̠­macá̠n aquit acxni̠ quin­ta­li̠­chu­hui̠nán cris­tianos? L1Jesús huá­nilh caalhá nac xchic y chiné li̠ma̠­pék­si̠lh: —Huata ni̠naj capit nac xpu̠íta̠t ca̠chi­quí̠n, y ni̠ti̠ cali̠­ta̠­chu­huí̠­nanti lácu huix tala­cat­la̠n­ti̠­ni̠ta. Pedro huán pi̠ Jesús huá Cristo hua̠nti̠ xmini̠t ca̠lakma̠xtuy (Mateo 16.13‑20; Lucas 9.18‑21) 50cJesús hui­li̠pá xmacán nac xla­kas­tapu a̠má chixcú, caj puntzú cacs tá̠yalh y aya tancs tala­cat­lá̠n­ti̠lh porque luu tla̠n laca­huá̠­nalh. -/SAmá laka­tzí̠n laca­huá̠­nalh tzinú y chiné huá­nilh: —Cca̠ucxilha lac­chix­cu­huí̠n cumu la̠ akatum quihui, a̠huatá cumu tat­la̠­huán. F.Pus Jesús le̠lh a̠má laka­tzí̠n nac xqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n, antá li̠la­cat­lá­hualh xchújut nac xla­kas­tapu y kalhás­quilh para tla̠n tzinú laca­hua̠nán. -Ni̠ xli̠­maka̠s tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Bet­saida; acxni̠ tacutli Jesús nac barco li̠mi­ní­calh cha̠tum laka­tzí̠n tas­quí­nilh li̠tlá̠n xla­cata ca̠na̠caj caxá­malh y cama̠t­lá̠n­ti̠lh. p,YJesús ca̠huá­nilh: —¿Y hasta ni̠naj aka­ta̠k­sá̠tit xla­cata pi̠ tunu tu̠ cca̠­li̠­ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n xata­kalh­chu­huí̠n leva­dura? Jesús ma̠pacsay cha̠tum lakatzí̠n nac Bet­saida =+s—Y chi̠nchú acxni̠ cca̠­má̠­hui̠lh akta̠ti mi̠lh cris­tianos hui­xinín xli̠­ta­ná̠tit caj mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu, ¿nícu pa̠li̠t cana̠sta ma̠s­tóktit hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh hua̠nti̠ tahuá̠­yalh? Xlacán takalh­ti̠­nampá: —Pa̠tujún cana̠sta. *Acxni̠ cca̠­má̠­hui̠lh akqui­tzis mi̠lh cris­tianos caj mac­qui­tzis cax­ti­lá̠n­chahu xka­lhi̠­yá̠tit ¿y nícu pa̠li̠t cana̠sta ma̠s­tóktit hua̠ntu̠ xlacán ni̠ tahua­ko̠lh? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Pa̠cu̠tiy cana̠sta. )Ma̠squi kalhi̠­yá̠tit mila­kas­ta­pucán la̠m­para ni̠tu̠ li̠la­ca­hua̠­na­ná̠tit; ma̠squi kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán la̠m­para ni̠tu̠ li̠kax­pa­tá̠tit. ¿Lácu pi̠ niaj pa̠s­ta­cá̠tit hua̠ntu̠ aquit ctla­huani̠t? <(qJesús cátzi̠lh hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xla­cata la̠n­tamá li̠hua­ná̠tit pi̠ ni̠tu̠ li̠ta­ná̠tit cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nahua­yá̠tit? ¿Luu xli̠­ca̠na ni̠lay aka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n? ¿Xli̠­ca̠na mina­cujcán chu­nacú ni̠lay ca̠najlay hua̠ntu̠ aquit tla̠n cca̠t­la­huay? '!Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos ni̠ taaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ xlá xli̠­chu­hui̠­nama, xlacán tzú­culh tala̠­huaniy: —Ma̠x huá chuná quin­ca̠­li̠­hua­nimá̠n cumu ni̠tu̠ li̠mi­ná̠hu cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ nahua­yá̠hu. >&uJesús caj xamaktum chiné ca̠huá­nilh: —Cuentaj cat­la­huátit xla­cata ni̠ naca̠­ma̠­pa­si̠yá̠n xle­va­du­rajcán fariseos xa̠hua xle­va­dura rey Herodes. %+Xdis­cí­pulos Jesús xta­pa̠­tzan­ka̠ni̠t natalé̠n hua̠ntu̠ nata­huay y caj xma̠n mactum cax­ti­lá̠n­chahu xtalé̠n. M$ Entonces Jesús ca̠ak­xtek­yá̠­hualh y ca̠ta̠­tá­ju̠lh xdis­cí­pulos nac barco, táalh a̠li̠quilh­tu̠tu pupunú. Xta̠yatcán fariseos caj la̠ levadura (Mateo 16.5‑12) # Jesús luu maka̠s jalh­pá̠­ni̠lh li̠puhua y chiné ca̠kálh­ti̠lh: —¿Túcu xla­cata hui­xinín li̠s­qui­ná̠tit aktum li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ caj nali̠­la­ka­sta̠­na­ná̠tit? Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tu̠ cac­ti­ca̠t­la­huanín hua̠ntu̠ hui­xinín lacas­qui­ná̠tit y ni̠ ca̠mi­ni̠­niyá̠n naucxi­lhá̠tit. >"u Maktum quilh­ta­macú talák­milh antaní xlaya Jesús maka­pitzi Fari­seos y tzú­culh tata̠­la̠­huaniy, aca­li̠stá̠n tahuá­nilh xla­cata cat­lá­hualh aktum lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­la­ca­hua̠nán para xli̠­ca̠na Dios xma­ca­mini̠t. e!C Y ca̠ta̠­tá­ju̠lh xdis­cí­pulos nac aktum barco y táalh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Dal­ma­nuta. Fariseos taucxilhputún aktum li̠cá̠cni̠t xtascújut Jesús (Mateo 16.1‑4; Lucas 12.54‑56)  ' Hua̠nti̠ tahuá̠­yalh ma̠x cumu akta̠ti mi̠lh cris­tianos. Aca­li̠stá̠n Jesús ca̠huá­nilh xla­cata cataalhá nac xchiccán. Y+Hua̠k tahuá̠­yalh y la̠n tákasli, aca­li̠stá̠n tama̠­tza­mapá pa̠tujún cana̠sta xata­lak­che­ke­tamá̠n cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠ tahua­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos. !;Y na̠chuná xta­ka­lhi̠y tan­c­stiy squi̠ti, Jesús na̠ ca̠si­cu­la­na̠t­lá­hualh y ca̠ma̠akpi­tzi­ní­calh pu̠tum cris­tianos. V%Ca̠ma̠­pék­si̠lh xla­cata pu̠tum cris­tianos cata­táhui nac ca̠ti­yatni, Jesús tíyalh a̠má mac­tujún cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios xtahuá, aca­li̠stá̠n lak­ché­kelh y ca̠má̠x­qui̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, xlacán tama̠akpi­tzí­nilh pu̠tum cris­tianos. .UJesús ca̠ka­lhás­quilh: —Chi̠nchú hui­xinín, ¿nícu macli̠t cax­ti­lá̠n­chahu li̠ta­ná̠tit? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Mac­tujún. EXdis­cí­pulos takálh­ti̠lh: —Pero, ¿lácu chú nat­la­hua­yá̠hu naca̠­ma̠­hui̠­yá̠hu pu̠tum eé cris­tianos anta­nícu ni̠ti̠ lama̠­ko̠lh cris­tianos? i~}}.{zymxFwutas po}nmll#kTjFi#gg#feedd>cFb4`__7^@\[ZtXW,VbUTTJSDR2PONM5LKQJHKGNDCCl<;N:87843^2;0/. -?,a+*('J%$K"!V Glz b|Xy ’Pero hui­xinín catat­li­huék­lhtit xpa̠­la­cata tu̠ naca̠ok­spu­layá̠n porque pim­pa̠­cántit ca̠ma­ca­ma̠s­ta̠­ca­ná̠tit nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán lac­lanca napuxcún, y naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit nac xpu̠­si­cu­lancán judíos, naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit nac xla­ca­ti̠ncán reyes caj quim­pa̠­la­cata; chuná hui­xinín tla̠n naqui­la̠­li̠­chu­hui̠­na­ná̠hu pi̠ xli̠­ca̠na qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. x} Xli̠­lhu̠hua lac­lanca pu̠la­tama̠n ámaj ta̠la̠­la­ca­ta­huacay tunu pu̠la­tama̠n, y xli̠­lhu̠hua ca̠chi­quí̠n ámaj ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠y tunu ca̠chi­quí̠n. Tíyat lacaxtum amaj tachi­quiy nac ca̠quilh­ta­macú y nalay tatzín­c­stat. Pero pu̠tum u̠má cajcu li̠quilh­tzu­cuma nahuán la̠ta tu̠ ámaj min lanca tapa̠tí̠n. =ws Na̠chu­na­li̠túm hui­xinín pim­pá̠tit kax­pa­tá̠tit la̠ta nali̠­chu­hui̠­nancán cani̠huá tala­má̠­nalh guerras, pero hui­xinín ni̠ cape̠­cuántit porque tala­cas­quín pi̠ pu̠lh chuná nalay. Pero pu̠tum eé cajcu xquilh­tzúcut la̠ta tu̠ ámaj lay aca­li̠stá̠n. _v7 Porque lhu̠hua ti̠ natamín xta̠­chuná cumu la̠ aquit nata­li̠­tax­tu­putún, y nata­huán: “Aquit Cristo”, lhu̠hua hua̠nti̠ nata­taak­ska­huiy y nata­ca̠­naj­laniy xta­chu­hui̠ncán. huI Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Cuentaj cat­la­huátit ni̠ti̠ naca̠ak­ska­huiyá̠n. wtg —Cla­cas­qui­ná̠hu xqui­la̠­hua­níhu túcuya̠ quilh­ta­macú chuná amaj lak­chá̠n xla­cata nalak­pon­ka­mi̠cán a̠má pu̠si­culan. ¿Túcu nali̠­ta­siyuy hua̠ntu̠ naliucxilh­ti­ya­yá̠hu xla­cata naca­tzi̠­yá̠hu aquinín pi̠ aya kan­tax­tuma hua̠ntu̠ la̠nchú qui­la̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu? cs? Y aca­li̠stá̠n ca̠tá̠alh xdis­cí­pulos nac aktum ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos. Umá ke̠stí̠n luu xma̠­la­ka­tancs lanca pu̠si­culan nac Jeru­salén xuilachá. Acxni̠ antá tácha̠lh Jesús culucs táhui, y entonces Pedro, San­tiago, Juan xa̠hua Andrés talá­kalh y chiné tze̠k taka­lhás­quilh: Wr' Jesús kálh­ti̠lh: —Luu tla̠n ucxílhpa̠t u̠ma̠ko̠lh chí­huix hua̠ntu̠ li̠ca̠x­tla­hua­cani̠t eé pu̠si­culan, pero ni̠ catzi̠ya xla­cata niaj maka̠s quilh­ta­macú eé pu̠si­culan niaj cati­ta­sí­yulh porque amá̠­calh lac­tilh­mi̠cán y niaj para aktum chí­huix cati­tahui antaní xca̠­hui­li̠­cani̠t. Jesús li̠chuhui̠nán la̠ amaj sputa ca̠quilhtamacú (Mateo 24.3‑28; Lucas 21.7‑24; 17.22‑24) q 7 Jesús aya xtax­tu­ma̠chi nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén y cha̠tum xdis­cí­pulo chiné huá­nilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, caca̠úcxilhti lak­li̠­la­káti̠t chí­huix hua̠ntu̠ li̠ca̠x­tla­hua­cani̠t u̠má pá̠tzaps xla pu̠si­culan. [p/ ,Pus xlacán tama̠s­ta̠ni̠t hua̠ntu̠ aya xca̠aka­ta̠x­tu­nini̠t, pero xlá tamá pusca̠t caj la̠ta xca̠­ta­pobre ma̠s­ta̠­ko̠ni̠t hua̠ntu̠ xka­lhi̠y tu̠ xti­li̠­mac­uánilh.#o? +Jesús ca̠ta­sá­nilh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n, chiné ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n, eé li̠ma̠xken viuda a̠tzinú lhu̠hua maju̠ni̠t tumi̠n nac caja ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh lac­rrico hua̠nti̠ tama­ju̠­ko̠ni̠t lhu̠hua tumi̠n. Cn *Caj li̠puntzú chilh cha̠tum pu̠ni̠na pusca̠t luu xli̠­ca̠na li̠ma̠xken xuani̠t, y nac aktum caja xlá máju̠lh okxtiy tumi̠n xla cobre nitúcu tuncán xta­palh xuani̠t. cm? )Maktum quilh­ta­macú Jesús xuí lacatzú antaní hui­la­ko̠lh cajas xla limos­nas, xlá caj xca̠ucxilhma cris­tianos la̠ xta­ma­ju̠­má̠­nalh tumi̠n; y lac­rrico xta­maju̠y lhu̠hua tumi̠n. jlM (Y hua̠nti̠ ca̠ni̠­makan­cani̠t lac­chaján taak­ska­hui­mak­lhti̠y xchiccán, la̠qui̠ ni̠ti̠ mat naca­tzi̠y lácu xta̠­yatcán maka̠s takalh­ta­hua­kaniy Dios. Pero ni̠para tzinú taca­tzi̠y xla­cata pi̠ a̠tzinú xlacán la̠n a̠ma̠ko̠lh tapa̠­ti̠nán. Xli̠mosna cha̠tum li̠ma̠xken pu̠ni̠ná (Lucas 21.1‑4) Mk 'Acxni̠ taán nac pu̠si­culan tala­cas­quín naca̠­li̠­ka­lhi̠cán tlak lacuán pu̠tá­hui̠lh anta­nícu nata­ta­huilay, y na̠chuná tat­la­huay anta­nícu huí pu̠pa̠xcua. /jW &La̠ta Jesús xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos chiné ca̠hua­nipá: —Ská­lalh cata­hui­látit ni̠ naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n a̠má mima̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán hua̠nti̠ tama̠­siyuy xley Moisés. Xlacán tapu̠­la­ta­ma̠­putún lac­pu̠lhmá̠n clha­ka̠tcán y na̠ tala­kati̠y hua̠k naca̠c­ni̠­na­nicán antaní naca̠­xa­kat­li̠­pa̠x­tokcán nac tiji. i %Pus, ¿lácu chú lac­pu­hua­ná̠tit xla­cata Cristo xli̠­ta­la­ka­pasni nahuán rey David para hua­tiyá David xca̠c­ni̠­naniy xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠y, Quim­pu̠china? Amá quilh­ta­macú luu lhu̠hua xta­kax­matniy xta­chu­huí̠n. Jesús lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠li̠ya̠huay xma̠kalhtahuake̠nacán judíos (Mateo 23.1‑36; Lucas 11.37‑54; 20.45‑47) jhM $Porque maktum quilh­ta­macú hua­tiyá rey David acxni̠ Espíri­tu Santo ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh chiné tili̠­chu­huí̠­nalh Cristo:Quim­pu̠­chiná Dios chiné huá­nilh cha̠tum li̠túm ti̠ na̠ Quim­pu̠­chiná:“Cata­huila nac quim­pa̠xtú̠n xla­cata naquin­ta̠­ma̠­pek­si̠­nana,
hasta acxni̠ aquit nac­ca̠­maka­tla­jako̠y pu̠tum hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n li̠mac­xtum nata­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n.” Xg) #Antacú xlama Jesús nac pu̠si­culan y tzu­cupaj ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, chiné ca̠ka­lhás­quilh: —¿Túcu xla­cata tali̠­huán xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xla­cata pi̠ Cristo hua̠nti̠ namín ca̠lak­ma̠x­tuyá̠n mat xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n rey David nahuán? !f; "Acxni̠ káx­matli Jesús la̠ aksti̠tum kálh­ti̠lh a̠má chixcú, chiné huá­nilh: —Pus huix aka­tá̠k­spa̠t la̠ Dios ma̠pek­si̠­nam­putún nac mila­táma̠t, y la̠m­para niaj mákat nata­nu̠­ya̠pi nac xta­péksi̠t Dios. Aca­li̠stá̠n niaj tícu kalhás­quilh para túcu. Jesús li̠chuhui̠nán hua̠nti̠ luu xli̠ca̠na xtla̠t (Mateo 22.41‑46; Lucas 20.41‑44) e !Pus xli̠­cána luu qui­li̠­pa̠x­qui̠tcán Dios xli̠­hua̠k qui­na­cujcán, xli̠­hua̠k quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, xli̠­hua̠k qui­li̠s­tac­nicán y xli̠­hua̠k qui­li̠t­li­hue­kecán. Pus hua̠nti̠ tla­huay eé kam­pa̠tiy li̠ma̠­peksí̠n nac xla­táma̠t a̠tzinú maka­pa̠­xu­huay Dios ni̠xa­chuná la̠ta túcu nahui­li̠­nicán nac pu̠si­culan, osuchí namak­ni̠­nicán qui­tzis­tancá̠n xla­cata nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu. dy Amá xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos huá­nilh Jesús: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, luu cma̠t­la̠nti̠y tu̠ huana, pus xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ huana, caj xma̠n cha̠tum Dios kalhi̠­yá̠hu y ni̠ti̠ anán a̠cha̠tum. c Y xli̠­kam­pa̠tiy li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ na̠ caj xta̠­chuná, chiné huan: “Cala­ka­lhá­manti min­ta̠­cris­tiano xta̠­chuná cumu la̠ me̠cstu laka­lha­man­cana.” Huá la̠ta u̠ma̠ko̠lh kam­pa̠tiy li̠ma̠­peksí̠n ni̠ anán a̠kam­pa̠tum hua̠ntu̠ tlak xla­ca­squinca o hua̠ntu̠ Dios lacas­quín nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu. Qb Huá capa̠xqui y cali̠­pá̠­huanti Mim­pu̠­chiná Dios xli̠­hua̠k minacú, xli̠­hua̠k mili̠s­tacni, xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni y xli̠­hua̠k mili̠t­li­hueke.” 7ag Jesús kálh­ti̠lh: —Hua̠ntu̠ tlak xla­ca­squinca li̠ma̠­peksí̠n la̠ta xli̠­pacs chiné huan: “Cakax­páttit cha̠­tunu hui­xinín xalac Israel, huá Quim­pu̠­chi­nacán Dios xta̠stum huá Dios, ni̠ti̠ a̠cha̠tum anán, y xma̠nhuá Mim­pu̠­chiná nat­la­huaya. 6`e Cha̠tum xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xlá xka­lha­kax­matma la̠ xca̠­ta̠­la̠­hua­nima Jesús a̠má lac­chix­cu­huí̠n, y cumu aká­ta̠ksli pi̠ tla̠n xkalh­ti̠­nani̠t, na̠ tala­ca­tzú­hui̠lh xla­cata nakalh­pu­tzay, chiné kalhás­quilh: —La̠ta xli̠­pacs li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠s­ta̠ni̠t nat­la­hua­yá̠hu, ¿xatú­cuya̠ tlak xla­ca­squinca? p_Y Antá huam­putún pi̠ hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná nac ca̠quilh­ta­macú chu hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t lac­xtum lá̠m­para xas­tac­nacú tala­má̠­nalh, porque Dios ni̠ huá xDioscán ni̠n sinoque hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná. Jesús kalhasquincán xatúcu xli̠ma̠peksí̠n Dios tlak xlacasquinca (Mateo 22.34‑40) ^ Chú xla­cata para nata­la­cas­ta­cuanán ni̠n, osuchí ni̠ nata­la­cas­ta­cuanán, ¿pi̠ ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit lácu huam­putún li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ tzokli Moisés acxni̠ xlá tzokli la̠ ta̠chu­huí̠­nalh Dios nac akatum actzu̠ quihui acxni̠ xak­xko­ta̠­yama? Chiné huá­nilh: “Aquit xDios Abraham xa̠hua xlá Isaac chu xlá Jacob.” {]o Porque acxni̠ ni̠n nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n xa̠hua lac­pus­ca̠tní̠n niaj ti̠ cati­ta­ma­káx­tokli, ni̠para cati­ta­ká­lhi̠lh xlac­tzu­ma­jancán hua̠nti̠ nata­ma̠­maka­xtoka, porque chuná nata­li̠­taxtuy cumu la̠ xán­geles Dios hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá nac akapú̠n. \\1 Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín luu xli̠­ca̠na aktzan­ka̠­ni̠­tátit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit y ni̠ aka­ta̠k­sá̠tit lácu huan xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, y na̠ ni̠para catzi̠­yá̠tit lácu kalhi̠y xli̠t­li­hueke Dios, lácu xlá ca̠li̠­ka­lhi̠­ma̠chá xli̠s­tac­nicán ní̠n nac akapú̠n acxni̠ xlá naca̠­ma̠­laca­stac­uani̠y nac ca̠li̠ní̠n. i[K Chi̠nchú acxni̠ xli̠s­tac­nicán nata­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n y nata­la­ta­ma̠­paray, ¿tícuya̠ chixcú luu xpusca̠t ámaj huán, pus hua̠k tata̠­ta­ma­káx­tokli xka­lha­tu­juncán? GZ Y pu̠tum xli̠­ka­lha­tu­juncán hua̠k tata̠­ta­ma­káx­tokli a̠má pusca̠t, y ni̠para cha̠tum ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán. Y ni̠ li̠maka̠s a̠má pusca̠t na̠ ni̠lh. ZY- Xli̠­cha̠tiy xta̠lá ta̠ta­ma­káx­tokli xya̠stá, y ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú xlá na̠ ni̠pá y ni̠para huá ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán. Na̠ chuná okspú­lalh xli̠­ka­lha­tutu. FX Pus maktum quilh­ta­macú xta­hui­lá̠­nalh kalha­tujún laka­huasán li̠na­ta̠lán, xapuxcu tama­káx­tokli, y ni̠ li̠maka̠s ni̠lh pero ni̠ taká­lhi̠lh xca­mancán. W} —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, Moisés quin­ca̠­mak­xtek­ni­ni̠tán aktum tapéksi̠t, para cha̠tum chixcú nani̠y naak­xtek­makán xpusca̠t y ni̠tu̠ ta̠ká­lhi̠lh xca­mancán, tla̠n hua­tiyá cha̠tum xta̠lá nata̠­ta­maka­xtoka xya̠stá y nata̠­ka­lhi̠y xca­mancán la̠qui̠ ni̠ nalak­sputa xta­cu­huiní xta̠lá hua̠nti̠ ni̠lh. V' Aca­li̠stá̠n táalh tata̠­chu­hui̠nán Jesús maka­pi­tzí̠n sadu­ceos. Uma̠­kó̠lh cris­tianos xta­huán pi̠ xli̠s­tacni cha̠tum cris­tiano ni̠ cati­la­cas­ta­cuánalh acxni̠ nani̠y, pus huá xpa̠­la­cata tali̠­ka­lhás­quilh: U Jesús ca̠huá­nilh: —Pus cama­ca­ma̠x­quí̠tit gobier­no hua̠ntu̠ lak­chá̠n gobier­no, y na̠chuná cama­ca­ma̠x­quí̠tit Dios hua̠ntu̠ lak­chá̠n nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit. Xlacán caj cacs tala­cáhua y niaj xta­ca­tzi̠y túcu nata­ka­lhas­quim­paray. Jesús kalhasquincán para talacastacuanán ni̠n (Mateo 22.23‑33; Lucas 20.27‑40) T7 Li̠mi­nica okxtum tumi̠n, acxni̠ úcxilhli Jesús ca̠ka­lhás­quilh: —¿Tícu xla­capú̠n talh­ca̠ni̠t eé, y tícu xta­cu­huiní tatzok­ta­hui­lani̠t nac eé tumi̠n? Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Huá xla­capú̠n xapuxcu ma̠pek­si̠ná romano. =Ss Jesús xca­tzi̠y pi̠ caj xta­kalh­pu­tza­má̠­nalh y chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata hua­tiyá chú qui­la̠­lac­pu­tza̠­na­ni­má̠hu hua̠ntu̠ tla̠n naqui­la̠­li̠­ma̠­ma­ko­si̠­ya̠­hua­yá̠hu? Cali̠­tátit okxtum tumi̠n la̠qui̠ nacuc­xilha. R# Acxni̠ talák­chilh chiné taka­lhás­quilh: —Ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná, cca­tzi̠­yá̠hu xla­cata hua̠ntu̠ huix huana luu huá talu­lóktat, y huix ni̠ti̠cu li̠quilh­pu­huana y hua­niya hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huama, ma̠squi lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ taliucxilh­pu­tuná̠n, huata laca­squina xli̠­pu̠tum cris­tianos nata­la­ka­pasa la̠ta lácu Dios lacas­quín nata­la­tama̠y. Pus caqui­la̠­hua­níhu, ¿pi̠ lak­chá̠n la̠ta cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­yá̠hu a̠má xapuxcu gobier­no xalac Roma? ¿Pi̠ tla̠n cla­ka­xo­ko̠­nu­ni­yá̠hu o ni̠tlá̠n la̠ cla­ka­xo­ko̠­nu­ma̠­náhu? TQ! Caj li̠puntzú hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy Jesús tama̠­la­ká­cha̠lh maka­pi­tzí̠n fariseos xa̠hua ti̠ xta­ta̠­yá̠­nalh rey Herodes, caj xta­ma̠­kalh­pu­tza̠­ni̠­putún chicá para túcu ni̠tlá̠n naca̠­li̠­chu­hui̠nán ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ chuná nata­ma̠­la­capu̠y. oPW Pus xlacán xta­chi̠­le̠m­putún Jesús porque xtaaka­ta̠k­sni̠t pi̠ caj xlac­sacni̠t u̠má takalh­chu­huí̠n xla­cata naca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y. Pero cumu lhu̠hua cris­tianos xta­la­yá̠­nalh hua̠nti̠ xta­ca̠­naj­la­nini̠t xta­chu­huí̠n pus tapé̠­cualh chicá nata­si̠­tzi̠niy, y huata mejor caj taak­xtek­yá̠­hualh y taalhá. Kalhasquincán Jesús para mini̠niy lakaxoko̠nuncán (Mateo 22.15‑22; Lucas 20.20‑26) GO Pero huá Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠nti̠ lac­lhca̠ni̠t xla­cata chuná naqui̠­taxtuy
la̠qui̠ aquinín caj cacs nali̠­la­ca­hua­ná̠hu la̠ta túcu tla­huani̠t. N# ’Hui­xinín, ¿Pi̠ nia̠ li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠tit la̠ tatzokni̠t xta­chu­huí̠n Dios nac li̠kalh­ta­huaka? Lacatum chiné tatzokni̠t:Amá lanca chí­huix hua̠ntu̠ tita­lak­má­kalh tzap­snaní̠n porque tita­lac­púhua pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán,
huata la̠nchú huá luu li̠ma­cuama porque huá ani̠t li̠jaxko̠y la̠ta xli̠­lanca chiqui. M{ Jesús ca̠ka­lhás­quilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta­kax­mat­ni­má̠­nalh: —¿Túcu hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit nat­la­huay a̠má xpu̠­china pú̠cuxtu? Pus eé xapu̠­chiná ámaj min y naca̠­mak­ni̠ko̠y a̠ma̠ko̠lh ni̠ lacuán tasa̠­cuá̠n y xlá naca̠­ma̠x­qui̠y xpu̠­chaná̠n tunuj tasa̠­cuá̠n. .LU Amá xka­huasa xapu̠­chiná a̠má pú̠cuxtu tachí­palh tamák­ni̠lh y tata­mác­xtulh xti­yat­li̠hua, táalh tamakán nac xqui­lhapá̠n pú̠cuxtu. #K? Y acxni̠ ca̠lák­cha̠lh a̠má kahuasa, a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n chiné tzú­culh tala̠­huaniy: “Huá tamá kahuasa ti̠ nata­mak­xtek­niko̠y pu̠tum u̠má pú̠cuxtu, huata mejor camak­ní̠hu la̠qui̠ aquinín naquin­ca̠­ta­mak­xtek­ni­ko̠yá̠n.” .JU ’Amá ko̠lu­tzí̠n a̠hua­tiyá chú xka­lhi̠y cha̠tum xka­huasa luu xli̠­ca̠na xpa̠x­qui̠y; xlac­pu­huán: “Para nac­ma̠­la­ka­cha̠y quin­ka­huasa, ma̠x a̠huayu nata­kax­matniy hua̠ntu̠ naca̠­huaniy.” Xli̠­ca̠na ma̠la­ká­cha̠lh xka­huasa. I Xapu­chiná ca̠ta­cuxtu ma̠la­ka­cha̠pá a̠cha̠tum xta­sa̠cua, pero xlá mak­ni̠­canchá. Na̠chuná lhu̠hua ca̠ma̠­la­ka­cha̠pá xta­sa̠­cuá̠n; hui̠ntí ca̠mak­ní̠­calh y maka­pi­tzí̠n ca̠lak­ka­xi­mí̠­calh. 7Hg Amá xapu̠­chiná pú̠cuxtu ma̠la­ka­cha̠pá tunuj­li̠túm xta­sa̠cua, pero xla̠ taliacta­lan­chí­palh chí­huix, taákpak­lhli y cala̠huá tahuá­nilh. G Pero xlacán tachí­palh, la̠n taakka­xí­mi̠lh, caj chu­natá tama­ca̠mpá y ni̠tu̠ tamá̠x­qui̠lh tachitni. eFC Acxni̠ lák­cha̠lh quilh­ta­macú la̠ta tzucuy cha̠y y lak­chitcán uvas, xlá ma̠la­ká­cha̠lh cha̠tum xta­sa̠cua xla­cata naca̠s­qui­nicán hua̠ntu̠ xlak­chá̠n xlá nachipay xata­chitni uvas. E 3 Caj li̠puntzú Jesús tzú­culh ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, caj ca̠li̠­ta̠­chu­huí̠­nalh aktum takalh­chu­huí̠n, chiné ca̠huá­nilh: —Maktum quilh­ta­macú xuí cha̠tum chixcú chalh nac xpu̠­cuxtu lhu̠hua xali̠­chánat uva. Xlá li̠huana̠ sti­lim­pá­calh, aca­li̠stá̠n tlá­hualh aktum lanca torre antaní nata­huacay ti̠ namak­ta­kalha xta­chaná̠n. Y na̠ tlá­hualh xpu̠­chitni la̠qui̠ antá nalak­chita xuvas acxni̠ nacha̠y. Ni̠ maka̠s quilh­ta­macú xlá ca̠ma̠­cuentáj­li̠lh maka­pi­tzí̠n tasa̠­cuá̠n xca̠­ta­cuxtu, xlá alh latama̠y mákat ca̠chi­quí̠n. yDk !Chiné tali̠­huá­nilh Jesús: —Ni̠ cca­tzi̠­yá̠hu. Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Pus na̠ ni̠para aquit cac­ti­ca̠­huanín tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n xla­cata la̠ta tu̠ aquit tla̠n ctla­huay.HC  Y para nahua­ni­yá̠hu pi̠ huá cris­tianos li̠ma̠­pék­si̠lh na̠ ni̠lay. Pus ni̠chuná xta­li̠­kalh­ti̠­nam­putún porque xta­ca­tzi̠y pi̠ luu lhu̠hua xca̠­naj­la­ni­cani̠t xla­cata pi̠ Dios xli̠­ca̠na xma̠­la­ka­cha̠ni̠t Juan Bau­tista naliakchu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni, huá xta­li̠­pe̠­cuaniy xli̠­lhu̠hua cris­tianos; y xlacán ni̠ tacá­tzi̠lh lácu nata­kalh­ti̠nán. 6Be Xlacán tzú­culh tala̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠nán, xta­la̠­ka­lhas­quín y xta­la̠­huaniy: —Para nahua­ni­yá̠hu pi̠ Dios ma̠la­ká­cha̠lh naquin­ca̠­hua­niyá̠n: “¿Lácu chi̠nchú ni̠ li̠ca̠­naj­la­nítit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠nán?” >Au La̠n­chuj tuncán caqui­la̠­hua­níhu, ¿tícu má̠x­qui̠lh li̠ma̠­peksí̠n Juan Bau­tista xla­cata naakmu­nu̠nún, pi̠ huá Dios osuchí lac­chix­cu­huí̠n? @5 Pero Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Pus aquit na̠ huí hua̠ntu̠ camá̠n ca̠kalh­pu­tzayá̠n, para hui­xinín naqui­la̠­kalh­ti̠­yá̠hu pus aquit na̠ nac­ca̠­hua­niyá̠n tícu qui­ma̠x­qui̠ni̠t li̠ma̠­peksí̠n xla­cata hua̠ntu̠ ctla­huay. O? Chiné taka­lhás­quilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata huix li̠si̠­tzi̠ya la̠ta tu̠ lama nac pu̠si­culan? ¿Tícu ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠ma̠­peksí̠n xla­cata chuná nat­la­huaya? >  Tatas­pitpá nac Jeru­salén y acxni̠ xta­lak­cho­ko­pu̠lay Jesús nac pu̠si­culan talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh xana­puxcun cura chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni ma̠pek­si̠­naní̠n. = Pero para hui­xinín ni̠ nala̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠t­la­hua­ni­ni̠tán min­ta̠­cris­tiano, pus na̠chuná Min­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n na̠ ni̠ cati­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­nanín min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Hui̠nti̠ ni̠tu̠ taliucxilha xli̠ma̠peksí̠n Jesús (Mateo 21.23‑27; Lucas 20.1‑8) < Na̠chu­na­li̠túm acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios, para tícu min­ta̠­cris­tiano ta̠ra̠t­la­hua­ni̠tán y ta̠la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ni̠tán, pus huata pu̠lhá cata̠­pa̠ti y cama̠­tzan­ke̠­nani laquimpi Min­tla̠­ticán hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n na̠ naca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. ; Na̠chu­na­li̠túm para túcu namaks­qui­ná̠tit Dios acxni̠ hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit, para li̠pa̠­hua­ná̠tit y catzi̠­yá̠tit pi̠ xlá amá̠n ca̠ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­ca̠na chuná naca̠­qui̠­tax­tu­niyá̠n. :} Pus luu xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n para tícu nahuaniy eé ke̠stí̠n: “Cata­ke̠nu la̠ tahuila y capit taju̠ya nac pupunú”, para xlá ca̠najlay y catzi̠y pi̠ chuná naqui̠­taxtuy xli̠­ca̠na chuná ámaj qui̠­tax­tuniy. j9M Jesús chiné kálh­ti̠lh: —Huá lí̠lalh xla­cata nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Dios. H8  Pedro laca­pa̠s­tac­tá̠­yalh y chiné huá­nilh Jesús: —Quim­pu̠­chi­nacán, caúcxilhti a̠má suji hua̠ntu̠ tila­ca­quilhni ko̠tán, aya acsca̠c­ta̠­ya­ko̠ni̠t. [7/ Li̠cha̠lí laca­tzi̠sa lacatzú tati̠­táx­tulh antaní xyá a̠má suji hua̠ntu̠ tila­ca­quílh­ni̠lh Jesús y taúcxilhli pi̠ hua̠k csca̠c­ko̠ni̠t la̠ta xakán hasta xtan­káxe̠k. F6 Acxni̠ aya tzú­culh ca̠s­ma­lankán Jesús ca̠ta̠­ta­ca̠xpá xdis­cí­pulos y ca̠ta̠ampá cBetania. Suji sca̠cni̠t hua̠ntu̠ tilacaquílhni̠lh Jesús (Mateo 21.20‑22) 5 Maka­pi­tzí̠n xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua xana­puxcun cura takáx­matli hua̠ntu̠ xlá xqui­lhuama huata tzú­culh talac­pu­tzay lácu natat­la­huay xla­cata tze̠k nata­makni̠y, porque xta­pe̠­cuaniy la̠ta xca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos y xli̠­hua̠k xta­ca̠­naj­laniy hua̠ntu̠ xlá xca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠nán. .4U Y chiné ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: —Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Umá quín­chic luu cajhuá nali̠­ma̠x­tucán pi̠ antá naquin­ta­kalh­ta­hua­kaniy xli̠­hua̠k cris­tianos cani̠huá xalaní̠n”, pero hui­xinín aya li̠ma̠x­tu­ni̠­tátit cumu la̠ xpu̠­ta­tze̠k­nicán kalha̠­naní̠n. 3 Niajti̠ má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú xla­cata nata̠­ta­nu̠­ya̠chá xlí̠sta̠t nac xtan­quilhtí̠n pu̠si­culan. <2q Caj li̠puntzú tácha̠lh nac Jeru­salén, Jesús tuncán ta̠nu̠lh nac lanca pu̠si­culan y tzú­culh ca̠ta­mac­xtuy hua̠nti̠ antá xta­sta̠­na­má̠­nalh xa̠hua ti̠ xta­ta­ma̠­hua­na­má̠­nalh nac xtan­quilhtí̠n pu̠si­culan, ca̠ma̠k­pu̠s­pít­nilh xme­sajcán hua̠nti̠ xta­lak­pa­li̠­má̠­nalh tumi̠n xa̠hua ti̠ xta­ka­lhi̠y xpa̠­lo­ko­yucán ca̠na̠spu̠n y xtasta̠y. y1k Jesús chiné huá­nilh a̠má suji: —Aquit cla­cas­quín pi̠ niaj para cha̠tum cris­tiano nahua­paray min­ta­huácat. Y xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠k takáx­matli hua̠ntu̠ huá­nilh a̠má suji. Jesús ca̠pu̠tlakaxtuy hua̠nti̠ xtasta̠namá̠nalh nac lanca pu̠siculan xalac Jerusalén (Mateo 21.12‑17; Lucas 19.45‑48; Juan 2.13‑22) s0_ Ali̠­mákat úcxilhli akatum suji luu stakni̠t xtá̠ya xapalhma, alh ucxilha para xka­lhi̠y xta­huácat pero ni̠tu̠ mac­lá­nilh acxni̠ lák­cha̠lh porque ni̠ xquilh­ta­macú xuani̠t la̠ nata­huacay xta­huácat. r/] Li̠cha̠lí tzi̠sa Jesús taca̠xpá nac Betania y la̠ta xtla̠­huama xlá tzú­culh tzincsa. E. Pus chuná tanu̠chá Jesús nac Jeru­salén, aca­li̠stá̠n alh nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén. Y acxni̠ ko̠ta­nu̠­ko̠lh ca̠ta̠ampá xdis­cí­pulos nac Betania porque aya xca̠s­ma­lan­kama. Jesús lacaquilhni̠y akatum suji porque ni̠tu̠ xkalhi̠y xtahuácat (Mateo 21.18‑19) ;-o ¡Dios casi­cu­la­na̠t­lá­hualh xli̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xlá ma̠la­ka­cha̠ni̠t xla­cata naquin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n na̠chuná la̠ ma̠pek­sí̠­nalh xamaká̠n quin­quilh­tzu­cutcán rey David! ¡Cala­ka­chix­cu­huí̠hu Dios caj xpa̠­la­cata tu̠ tla­huama! , Y lhu̠hua cris­tianos ti̠ xta­pu̠­la­má̠­nalh xa̠hua ti̠ xta­sta̠­la­ni­ti̠­lhay chiné tzú­culh tama̠­tasi̠y: —¡Cama̠x­quí̠hu cá̠cni̠t Dios! ¡Dios casi­cu­la­na̠t­lá­hualh eé chixcú hua̠nti̠ xlá maca­mima! t+a y la̠li̠­huán táalh pekán cJerusalén. Lhu̠hua ti̠ tzú­culh tata­rami̠y clha­ka̠tcán nac tiji antaní xla­cama y maka­pi­tzí̠n tzú­culh taca̠y lactzú xmakx­pi̠ní̠n ke̠ske y na̠ xta­ta­rami̠y nac tiji. *w Tali̠­mí­nilh a̠má burro antaní xuí Jesús y tali̠­ke̠t­la­pá­nilh clha­ka̠tcán, Jesús ke̠táhui =)s Ama̠­ko̠lh dis­cí­pulos chuná takalh­tí̠­nalh la̠ xca̠­hua­nini̠t Jesús y niaj tu̠ ca̠hua­ní­calh, ca̠ma̠x­quí̠­calh tala­cas­quín natalé̠n. `(9 y hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh lacatzú taúcxilhli hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh, chiné ca̠hua­níca: —¿Túcu tla­hua­pu­tu­ná̠tit? ¿Túcu li̠la­yá̠tit xcu­tá̠tit tamá burro? :'m Xlacán táalh y xli̠­ca̠na tama̠­nók­lhulh tantum burro xchi̠­ya̠­hua­cani̠t nac xtan­quilhtí̠n aktum chiqui lacatzú cmá̠­lacchi. Xlacán táx­cutli 7&g Y para tícu naca̠­hua­niyá̠n túcu li̠la­yá̠tit, hui­xinín cahua­nítit: “Quim­pu̠­chi­nacán mac­la­cas­quim­putún y pálaj napu̠s­pit­paray.” A%{ y ca̠huá­nilh: —Capim­pítit nac a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ hui­lachi tuncán, acxni̠ nachi­pi­ná̠tit nac aktum chiqui hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ chi̠­ya̠­hua­cani̠t tantum burro hua̠ntu̠ ni̠ti̠ a̠ ke̠ta­huilay, la̠li̠­huán nax­cu­tá̠tit y nali̠­ta­ná̠tit. $ 9 Acxni̠ tácha̠lh nac aktum ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos, xma̠­la­ka­tancs aktiy ca̠chi­quí̠n ca̠hua­nicán Bet­fagé y Betania, u̠ma̠ko̠lh ca̠chi­quí̠n ta̠pek­sto­kuila­ko̠lh Jeru­salén, Jesús ca̠má­ca̠lh cha̠tiy xdis­cí­pulos #  4Jesús huá­nilh: —Tla̠ná li̠pa̠­xúhu napina nac mín­chic. Huix aya pímpa̠t laca­hua̠­nana porque qui­li̠­pa̠­hua­ni̠ta. Amá laka­tzí̠n acxni­tuncán laca­huá̠­nalh y na̠ sta̠­lá­nilh Jesús antaní xlá xama.K" 3Jesús kalhás­quilh: —¿Túcu laca­squina cac­tlá­hualh mila­cata? Amá laka­tzí̠n chiné kalh­tí̠­nalh: —Quim­pu̠­chiná, aquit clac­pu­huán xac­la­ca­huá̠­nalh. ! 2Xlá lhken ma̠kó­sulh xmac­ta­huaca nac tíyat, la̠li̠­huán tá̠yalh y tala­ca­tzú­hui̠lh antaní xyá Jesús. s _ 1Jesús chókoj lalh y ca̠huá­nilh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos: —Cahua­nítit camilh tamá laka­tzí̠n. Y cha̠tum alh tasaniy y chiné huá­nilh: —Catu̠x­ca̠ni, kahua; cata̠ya porque Jesús tasa­nimá̠n. a; 0Lhu̠hua ti̠ tala­ca­quílh­ni̠lh xla­cata cacs caqui­lhua, pero xlá li̠huaca tzú­culh qui­lhaniy: —¡Jesús xli̠­ta­la­ka­pasni David, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­ma̠­la­cát­la̠nti! iK /Acxni̠ xlá káx­matli pi̠ xta­la­ca­tzu­hui̠ma Jesús xalac Naza­ret a̠má laka­tzí̠n tzú­culh qui­lhaniy: —¡Jesús xli̠­ta­la­ka­pasni David, cat­lahua li̠tlá̠n caqui­ma̠­la­cát­la̠nti! ta .Tácha̠lh nac aktum ca̠chi­quí̠n hua­nicán Jericó, caj xta­ti̠­pun­tax­tu­má̠­nalh luu lhu̠hua cris­tianos xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh Jesús. Acxni̠ aya xta­tax­tu­má̠­nalh nac a̠má ca̠chi­quí̠n cha̠tum laka­tzí̠n hua­nicán Bar­timeo xka­huasa xuani̠t Timeo, antá xuí nac xquilhpá̠n tiji csquima limos­na.  -Xta̠­chuná cumu la̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú ni̠ huá clak­mini̠t nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ caj naqui­li̠­ma­cuanicán, huata huá clak­mini̠t la̠qui̠ chuná nac­ca̠­li̠­ma­cuaniy xa̠maka­pi­tzí̠n, y na̠chuna li̠túm la̠qui̠ aquit nac­ma­ca­ma̠sta̠y qui­la­táma̠t xpa̠­la­cata pi̠ tla̠n nac­ca̠­pa̠­la­ka­xo­ko̠nún xla­ta­ma̠tcán lhu̠hua cris­tianos. Jesús ma̠pacsay cha̠tum lakatzí̠n huanicán Bartimeo (Mateo 20.29‑34; Lucas 18.35‑43) Q ,Y na̠chuná para tax­tu­ya̠chá cha̠tum la̠ hui­xinín hua̠nti̠ ca̠ma̠­pek­si̠­putún xa̠maka­pi­tzí̠n compañeros xta̠­chuná cumu la̠ xapuxcu, huata xlá luu mini̠niy nali̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ na̠ caj naka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pek­si̠cán. \1 +Pero hui­xinín hua̠nti̠ qui­la̠­ta̠­la­pu̠­la­yá̠hu ni̠chuná cati­ca̠­qui̠­tax­tunín, porque hua̠nti̠ luu tali̠­pa̠hu li̠tax­tu­putún nac milak­sti̠­pa̠ncán mejor huata caj caca̠­li̠­ma­cuánilh xa̠maka­pi­tzí̠n y cat­lá­hualh hua̠ntu̠ xlacán nata­li̠­ma̠­peksi̠y xcompañeros. X) *Jesús hua̠k ca̠ta­sá­nilh nata­ta­la­ca­tzu­hui̠y y chiné ca̠huá­nilh: —Hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata hua̠nti̠ xana­puxcun ma̠pek­si̠­naní̠n xalac aktum pu̠la­tama̠n xlacán hua̠k taakchipay la̠ta tu̠ huí nac ca̠chi­quí̠n y luu tli­hueke tahuili̠y xli̠­ma̠­peksí̠n, na̠chuná hua̠nti̠ xalac­ta­li̠­pa̠hu taak­ska­hui­mak­lhti̠y hua̠ntu̠ taka­lhi̠y ni̠ lac­ta­li̠­pa̠hu cris­tianos. %C )Acxni̠ tacá­tzi̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n hua̠ntu̠ xta­la­cas­quín Juan chu San­tiago, tasi̠­tzí̠­nilh. #? (Pero huá la̠ hui­xinín lacas­qui­ná̠tit nac­ca̠­hui­li̠yá̠n nac quim­pa̠xtú̠n acxni̠ nac­tzucuy ma̠pek­si̠nán, ni̠ aquit cca­tzi̠y sino xma̠n huá Quin­tla̠t Dios ámaj ca̠ma̠x­qui̠y hua̠nti̠ ca̠mi­ni̠niy y ca̠li̠­ka­lhi̠­má̠­calh. Q 'Xlacán takalh­tí̠­nalh: —Nac­pa̠­ti̠­yá̠hu. Jesús ca̠hua­nipá: —Xli̠­ca̠na pim­pá̠tit li̠pa̠­ti̠­yá̠tit tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit ámaj quiok­spulay, y na̠chuna li̠túm pim­pá̠tit pa̠ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y, y juerza pim­pá̠tit ta̠ya­ni­yá̠tit. uc &Jesús ca̠kálh­ti̠lh: —Hui­xinín ni̠para tzinú catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ squim­pá̠tit. ¿Lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ tla̠n nata̠­ya­ni­yá̠tit nac a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ aquit cámaj pa̠ti̠y? oW %Xlacán tahuá­nilh: —Acxni̠ huix naca̠­maka­tla­ja­ko̠ya xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n y natzu­cuya ma̠pek­si̠­nana antá nac li̠pa̠­xúhu mim­pu̠­ma̠­peksí̠n, xqui­la̠­ma̠x­quí̠hu quilh­ta­macú xac­ta­hui­la­chá̠hu nac mim­pa̠xtú̠n xla­cata nac­ca̠­ta̠­ma̠­pek­si̠­naná̠n. kO $Jesús ca̠huá­nilh: —¿Túcu lacas­qui­ná̠tit nac­tla­huay caj mila­ca­tacán? #? #Aca­li̠stá̠n xla­ka­huasán Zebedeo xca̠­hua­nicán San­tiago y Juan talak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh Jesús y tahuá­nilh: —Quim­pu̠­chi­nacán, cla­cas­qui­ná̠hu xqui­la̠t­la­hua­níhu aktum li̠tlá̠n hua̠ntu̠ cca̠­mak­squim­pu­tuná̠n. 9k "Xlacán la̠n naquin­ta­li̠­ka­ma̠nán, naquin­ta­hui­li̠niy, naquin­ta­la­ca­chuj­mani̠y y aca­li̠stá̠n naquin­ta­makni̠y; pero aquit xliaktutu quilh­ta­macú cámaj lacas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n. San­tiago y Juan tasquiniy Jesús aktum li̠tlá̠n (Mateo 20.20‑28) ~}/{zQxw;vuu5tesMrfp`ohnmmkkji*gff$dcba`^] \*[ZhY'X*VUSQPOuNOM-LKJIHGsFElDCAAb@@>>=Z<;:98D765&4u2110//--W,++)(''t&%P$[#"k! ~@MWr?[t8 p X } (TgVCq{[¿Túcu chú lani? ¿Lácu pi̠ ni̠lay chú ta̠c­taya nac cruz y calak­ma̠x­tú­canti me̠cstu? (zICati̠huá ti̠ antá xta­ti̠­taxtuy ma̠rí xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán, xta­ta­la­calh­cata y chiné xta­huaniy: —¡Chi̠nchú cumu huana pi̠ nalac­tla­huaya lanca quim­pu̠­si­cu­lancán y caj liaktutu quilh­ta­macú naya̠­huaya tunu a̠tzinú xatlá̠n! Iy Pus chuná li̠kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka la̠ta tu̠ xámaj pa̠x­toka Cristo: “Cumu la̠ cha̠tum kalha̠ná li̠ma̠x­tú­calh.” xY na̠ antá xca̠­pe­kex­to­ko­hua­ca­cani̠t cha̠tiy kalha̠­naní̠n, cha̠tum xpek­stácat Jesús y cha̠tum xpek­xuqui. [w/Nac xacpú̠n cruz xto­ko­hua­cá­calh pi̠tzu̠ pák­lha̠t antá xuan túcu xpa̠­la­cata xli̠­mak­ni̠­cani̠t, y nac pák­lha̠t chiné xta­tzokni̠t: “Huá eé chixcú xreycán judíos.” MvCa̠mak­na­ja̠tza hora xuani̠t acxni̠ pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz. Ama̠­ko̠lh tro­pajni tzú­culh tali̠­macá̠n suerte clháka̠t Jesús la̠qui̠ xatícu nalak­chá̠n. uitKAcxni̠ antá li̠chá̠n­calh Jesús, ma̠x­quí̠­calh nahuay cuchu hua̠ntu̠ xlak­ma­ca̠n­cani̠t lí̠cuchu la̠qui̠ ni̠ namaklh­ca­tzi̠y hua­nicán mirra. Xlá caj ma̠ka­lhua̠ní̠­calh y ni̠ hualh. sAntá lé̠n­calh Jesús nac aktum ke̠stí̠n xuanicán Gól­gota. Eé tachu­huí̠n huam­putún: Cxac­lúcut Ni̠n. GrCha̠tum chixcú xalac Cirene xuanicán Simón xla­ka­huasán xca̠­hua­nicán Ale­jandro y Rufo, xlá xqui̠­tas­pitma nac xca̠­tu­huá̠n y antá xti̠­tax­tuma antaní xta­la­yá̠­nalh tropa acxni̠ tachi­pa­pá̠x­tokli maka­pi­tzí̠n tropa y akchú tama̠­lé̠­ni̠lh xcruz Jesús. rq]Acxni̠ tali̠­ka­ma̠­nan­ko̠lh, tama̠­lák­xtulh a̠má xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t y huá tama̠­lhá­ke̠lh hua̠ntu̠ luu clháka̠t Jesús. Aca­li̠stá̠n tata­mác­xtulh nac quilhtí̠n y tále̠lh antaní nape­kex­to­ko­hua­cacán nac cruz. Jesús pekextokohuacacán nac cruz (Mateo 27.32‑44; Lucas 23.26‑43; Juan 19.17‑27) [p/Tzú­culh taliak­snokmi̠y kantum lasasa y tala­ca­chuj­má­ni̠lh, tala­ka­ta­quilh­pú̠­talh y tata­tzo­kos­tá­nilh xta̠­chuná cumu la̠ tla­huacán nac xla­catí̠n cha̠tum rey. foEY tzú­culh tama̠­tasi̠y: —¡Cane̠c­xni­cahuá cala­tá­ma̠lh xreycán judíos! EnXlacán tama̠­lák­xtulh clháka̠t Jesús y tama̠­lhá­ke̠lh mactum xapu̠s­ta­pu̠hua lháka̠t cumu la̠ xla rey, y taacuíli̠lh nac xak­xa̠ka aktum corona xla lhtucú̠n. %mCAma̠­ko̠lh tropa tále̠lh ca̠la­kuá̠n pero cxpu­lacni xpu̠­ma̠­peksí̠n Pilato anta­nícu pu̠tum tropa xta­ta­mac­xtú­mi̠ni̠t. l!Cumu Pilato ni̠ xla­cas­quín tícu nasi̠­tzi̠niy pus huá li̠mák­xtekli Bar­rabás y ma̠pek­sí̠­nalh xla­cata nake̠s­nokcán Jesús, aca­li̠stá̠n ca̠ma­ca­má̠x­qui̠lh tropa la̠qui̠ xlacán nata­pe­kex­to­ko­huacay nac cruz. ,kQPilato ca̠hua­nipá: —¿Pero túcu ni̠tlá̠n tla­huani̠t? Pero xlacán caj tzu­cupaj taqui­lhán: —¡Cape­kex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz! ljQ Xli̠­pu̠tum cris­tianos tzú­culh taqui­lhán: —¡Cape­kex­to­ko­huaca nac cruz! %iC Pilato ca̠ka­lhas­quimpá: —¿Y túcu lacas­qui­ná̠tit nac­tla­huaniy a̠má chixcú hua̠nti̠ hui­xinín hua­ni­yá̠tit xreycán judíos? +hO Pero xana­puxcun cura la̠li̠­huán tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos la̠qui̠ mejor catás­quilh xla­cata camak­xtékca Bar­rabás. g  Porque Pilato xca­tzi̠y pi̠ caj xta­quic­lhca­tzán xana­puxcun cura por eso xta­li̠­ma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t. {fo Pero Pilato ca̠ka­lhás­quilh: —¿Pi̠ lacas­qui­ná̠tit hui­xinín cac­mák­xtekli xreycán judíos? 0eYY caj li̠puntzú tachilh lhu̠hua cris­tianos, tzú­culh tas­quiniy Pilato xla­cata naca̠­mak­xtekniy cha̠tum tachí̠n cumu la̠ xta­li̠s­ma­ni̠ni̠t. gdGY nac pu̠la̠­chi̠n xta­nu̠ma cha̠tum tachí̠n xuanicán Bar­rabás chu xcompañeros hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t tasi̠tzi nac xca̠­chi­qui̠ncán y lhu̠hua cris­tianos xta­mak­ni̠ni̠t. FcAcxni̠ xlak­chá̠n xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n xli̠s­ma­ni̠ni̠t Pilato xmak­xtéka cha̠tum tachí̠n porque chuná xta­li̠s­quiniy pu̠tum lac­chix­cu­huí̠n. `b9Pero Jesús ni̠tu̠ kalh­tí̠­nalh y huá xla­cata niaj cátzi̠lh Pilato túcu naka­lhas­quín. Pilato li̠ma̠peksi̠nán camakni̠calh Jesús (Mateo 27.15‑31; Lucas 23.13‑25; Juan 18.38–19.16) EaPilato tá̠yalh y huá­nilh Jesús: —¿Lácu pi̠ ni̠tu̠ cati­kalh­tí̠­nanti? ¿Pi̠ ni̠ kax­pata pi̠ catuhuá tali̠­ya̠­huamá̠n u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n? g`GY hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy catu̠huá tzú­culh tali̠­ya̠­huay taaksaní̠n. a_;Xlá ma̠ka­lha­pá­li̠lh Jesús y kalhás­quilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix xreycán judíos? Jesús kálh­ti̠lh: —Xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ qui­lhuámpa̠t porque aquit xli̠­ca̠na rey —huá­nilh. r^ _Acxni̠ xka­ka­ko̠lh amá tzi̠sní tata­mac­xtu­mi̠pá xana­puxcun cura chu xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni, y tachí̠n tále̠lh Jesús nac xla­catí̠n ma̠pek­si̠ná Pilato. ]HAcxni̠ káx­matli pi̠ tásalh xli̠­maktiy pu̠yu xlá laca­pá̠s­tacli hua̠ntu̠ xuanini̠t Jesús: “Acxni̠ nia̠ tasay nahuán xli̠­maktiy pu̠yu huix pímpa̠t huana mak­tutu pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa.” Pedro luu xli̠­ca̠na li̠púhua acxni̠ laca­pa̠s­tac­ko̠lh pi̠ xli̠­ca̠na kan­táx­tulh hua̠ntu̠ xuanini̠t Jesús y tzú­culh tasay.@\yGPedro tzú­culh liaklhu̠­hua̠tnán y chiné ca̠huá­nilh: —Te Dios ni̠ cla­ka­pasa aquit tamá chixcú, y hasta ni̠ cca­tzi̠y tícu li̠chu­hui̠­nam­pá̠tit. L[FPedro ni̠ li̠ta̠­yapá para ca̠na laka­pasa, y caj li̠puntzú a̠ma̠ko̠lh poli­cías hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh lacatzú tzú­culh tahuaniy: —Xli̠­ca̠na huix na̠ xta̠­la­pu̠­laya Jesús porque huix xalac Gali­lea, caj huá tuncán min­ta­chu­huí̠n tlán li̠la­ka­pas­cana. HZ EAmá squi­ti­hui̠ná cacs lacaucxilhpá Pedro y tzú­culh ca̠huaniy hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh: —Xli̠­ca̠na huá eé chixcú na̠ xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús. cY?DPedro ni̠ li̠tá̠­yalh y kálh­ti̠lh: —Ni̠ aquit, ni̠ cla­ka­pasa tamá chixcú hua̠nti̠ huix hua­nípa̠t. Táx­tulh nac quilhtí̠n antaní lac­ta­nu̠cán acxni­tiyá tásalh tantum pu̠yu. X+CAcxni̠ úcxilhli pi̠ antá cskoma, cacs laca­cá̠c­ni̠lh y chiné huá­nilh: —Huix na̠ xta̠­la­pu̠­laya Jesús xalac Naza­ret. yWkBAntaní xca̠­ta̠s­koma Pedro maka­pitzi poli­cías chilh cha̠tum csqui­ti­hui̠ná xapuxcu cura. >VuAMaka­pi­tzí̠n tzú­culh tala­ca­chuj­mani̠y, tali̠­la­ká­chi̠lh mactum lháka̠t, tala­ka­ká­xilh y chiné tzú­culh tahuaniy: —Cama̠­lak­chi­pini, ¿tícu laka­kaxín? La̠n­chuná tat­la­hua­ko̠lh ca̠ma­ca­ma̠x­quí̠­calh poli­cías y xlacán na̠chuná tzú­culh tala­ka­kaxiy. Pedro ni̠ li̠ta̠yay para lakapasa Jesús (Mateo 26.69‑75; Lucas 22.56‑62; Juan 18.15‑18, 25‑29) 'UG@Caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n eé chixcú ta̠la̠­la­ca­ta̠­qui̠ni̠t Dios, aya kax­páttit. ¿Túcu nat­la­hua­ni­yá̠hu, hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit? Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh takalh­tí̠­nalh: —¡Mejor camak­ní̠­calh! >Tu?Amá xapuxcu cura xti̠tli clháka̠t la̠qui̠ pu̠tum naca­tzi̠cán pi̠ sí̠tzi̠lh, y ca̠huá­nilh xcompañeros: —¿Túcuajya̠ tes­tigos tila­cas­qui­ná̠hu? S->Jesús huá­nilh: —Xli̠­ca̠na aquit Cristo. Y namín quilh­ta­macú acxni̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit la̠ aquit Xata­lac­sacni Chixcú cuilachá nahuán nac xpa̠xtú̠n Dios, y na̠chuná la̠ aquit cmi­ma̠­pa­rachá nahuán nac xlacni puc­lhni. NR=Jesús ni̠tu̠ kalh­tí̠­nalh, caj xma̠n cacs tá̠yalh. Pero a̠má xapuxcu cura a̠maktum kalhas­quimpá y huá­nilh: —¿Pi̠ xli̠­ca̠na huix Cristo hua̠nti̠ Xka­huasa Dios? qQ[<Acxni̠ tá̠yalh hua̠nti̠ luu xapuxcu cura, chiné huá­nilh Jesús: —¿Lácu pi̠ ni̠tu̠ cati­kalh­tí̠­nanti? ¿Pi̠ ni̠ kax­pátpa̠t la̠ta túcu tali̠­ya̠­huamá̠n u̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n? ?Pw;Pero ni̠para chuná acxtum xta­li̠­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xta­liaksa­ni̠­na­má̠­nalh y ni̠tu̠ xta­ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ xta­li̠­ya̠­hua­má̠­nalh. ]O3:—Aquinín ckax­mat­ni̠­táhu pi̠ chiné huá tamá chixcú: “Aquit nac­lac­tla­huay eé xpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ taca̠x­tla­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n pero caj xliaktutu quilh­ta­macú aquit nac­tla­huay aktum pero a̠tzinú xatlá̠n ni̠xa­chuná hua̠ntu̠ tla­huani̠t lac­chix­cu­huí̠n.” MN9Y maka­pi­tzí̠n tatá̠­yalh, chiné taliak­ska­huí­nalh: M8Ma̠squi maka­pi­tzí̠n cris­tianos catu̠huá tzú­culh tahuán hua̠ntu̠ xta­li̠­ya̠­huay pero aca­li̠stá̠n xtzu­cu­paray tala̠­li̠­ma̠aklhu̠­hui̠y porque ni̠ acxtum xta­li̠­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xtaaksa­ni̠­na­má̠­nalh. wLg7Maka­pi­tzí̠n xana­puxcun cura xa̠hua hua̠nti̠ xalac­ta­li̠­pa̠hu ma̠pek­si̠­naní̠n tzú­culh talac­pu­tzay lácu tla̠n nata­makni̠y Jesús, pero ni̠tu̠ tamac­lá­nilh hua̠ntu̠ nata­li̠­ya̠­huay. >Ku5Huata Pedro na̠ tis­ta̠­lá­nilh tlak tzinú laka­mákat hasta li̠chá̠n­calh Jesús nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán cura y antá xlá tamák­xtekli antaní xta­hui­lá̠­nalh poli­cías y tzú­culh ca̠ta̠skón. Pu̠tum xana­puxcun cura xa̠hua lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠k tata­mac­xtú­mi̠lh xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos. Caj li̠puntzú li̠mínca Jesús nac xla­catí̠n xapuxcu cura. J6I4Chi­pa­níca clháka̠t, pero cumu caj xamactum caj la̠ sábana, huata xlá tapú̠x­tulh clháka̠t y xalh­tan­tala tzá̠­lalh. Xanapuxcún cura tama̠kalhapali̠y Jesús (Mateo 26.57‑68; Lucas 22.54‑55, 63‑71; Juan 18.12‑14, 19‑24) &HE3Pero cha̠tum xdis­cí­pulo csta̠­la­nima antaní xlac­le̠­ma̠ca Jesús nac pu̠ma̠­peksí̠n; acxni̠ ucxílhca na̠ xamá̠­calh chi­pacán. jGM2Y pu̠tum xdis­cí­pulos tatza̠­la­má­kalh, sacstu taak­xtek­yá̠­hualh Jesús. 8Fi1Cha̠li cha̠lí aquit antá xqui­la̠ucxi­lhá̠hu acxni̠ xac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos, pero ne̠cxni xqui­la̠­chi̠­lé̠hu; pero juerza huá chuná qui̠­li̠­táx­tulh xla­cata nakan­taxtuy hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka tu̠ ámaj quiak­spulay. jEM0Jesús ca̠huá­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n: —¿Túcu xpa̠­la­cata hui­xinín tani̠­tátit qui­la̠­chi­pa­yá̠hu cumu la̠ cha̠tum kalha̠ná y hasta li̠ta­ni̠­tátit espada xa̠hua quihui? ;Do/Cha̠tum xdis­cí­pulo xtat má̠x­tulh xes­pada y ca̠c­tí̠­nilh xtaké̠n cha̠tum xta­sa̠­cuacán hua̠nti̠ xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xana­puxcun cura. eCC.Y maka­pi­tzí̠n tachí­palh Jesús la̠qui̠ natalé̠n cumu la̠ cha̠tum tachí̠n. Acxni̠ lák­cha̠lh, lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné huá­nilh: —Uú clak­mimá̠n, ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná. La̠n­chuná hua­ni­ko̠lh lacá­tzu̠cli. FA,Judas hua̠nti̠ maca­má̠s­ta̠lh xca̠­hua­nini̠t lácu nata­li̠­la­ka­pasa la̠qui̠ natalé̠n: —Hua̠nti̠ quit nac­la­ca­tzu̠ca huá cachi­pátit y cali̠­pítit. R@+Jesús xchu­hui̠­na­majcú acxni̠ talák­chilh lhu̠hua cris­tianos huá xca̠­pu̠­la­ni­ti̠­lhay xdis­cí­pulo hua­nicán Judas Isca­riote. Catu̠huá xta­li̠mín, hui̠ntí xli̠mín espada, maka­pi­tzí̠n ya̠ quihui. Uma̠­kó̠lh lac­chix­cu­huí̠n huá xta­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xana­puxcún cura, xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos y lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ xta­ma̠­pek­si̠nán. -?S*La̠li̠­huán cata̠­quí̠tit porque aya mima hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y. Jesús chi̠le̠ncán (Mateo 26.47‑56; Lucas 22.47‑53; Juan 18.2‑11) n>U)Xlá ampaj kalh­ta­hua­kaniy Dios xli̠­mak­tutu, y acxni̠ qui̠­tás­pitli chiné ca̠huá­nilh: —¿Pi̠ chu­nacú lhta­ta­pá̠tit y jax­pá̠tit? Niaj chuná cat­la­huátit porque aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ naqui­ma­ca­ma̠s­ta̠cán aquit Xata­lac­sacni Chixcú nac xmacancán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy. )=K(Aca­li̠stá̠n ampá antaní xta­hui­lá̠­nalh xdis­cí­pulos pero xlacán xtalh­ta­ta­ma̠­nampá porque niajlay xta­la­ca­ta̠­yaniy xla­kas­ta­pucán talh­tata. Y acxni̠ tzú­culh ca̠xa­katli̠y Jesús, xlacán ni̠ xta­ca­tzi̠y lácu nata­kalh­ti̠nán. |<q'Jesús ampá kalh­ta­hua­kaniy Dios y chu­na­li̠túm qui̠­li̠­xa­kát­li̠lh cumu la̠ xapu̠lh. X;)&Ská­lalh cata­hui­látit y cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios la̠qui̠ ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit acxni̠ naca̠­tzak­sa­ca­ná̠tit. Pus ma̠squi mili̠s­tac­nicán luu xli̠­ca̠na aksti̠tum li̠pi­ná̠tit xta­la­ca­pa̠s­tacni, min­ti­yat­li̠­huacán ni̠ ta̠yaniy porque ni̠ kalhi̠y li̠t­li­hueke. :%Tas­pitpá antaní xta­hui­lá̠­nalh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n pero xlacán pu̠tum xtalh­ta­ta­má̠­nalh. Chiné huá­nilh Pedro: —Simón, ¿lácu pi̠ lhta­tápa̠t? ¿Lácu pi̠ ni̠lay laca­ta̠­yani ca̠na̠caj aktum hora talh­tata? 9%$Y chiné kalh­ta­hua­ká­nilh Dios: —Quin­tla̠t Dios, huix hua̠k tla̠n catu̠huá tla­huaya, pus para huix laca­squina ni̠ caqui­ma̠xqui eé tapa̠tí̠n, pero ni̠ calalh hua̠ntu̠ aquit cla­cas­quín sinoque huá calalh min­ta­pa̠­xu­huá̠n. @8y#Jesús alh tzinú antaní tlak laka­mákat, tatzo­kós­talh nac ca̠ti­yatni, huá­nilh Dios para tla̠n ni̠ xmá̠x­qui̠lh tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xámaj lak­chá̠n. A7{"Y chiné ca̠huá­nilh: —Luu xli̠­ca̠na cmaklh­ca­tzi̠y aktum tali̠­pu­huá̠n nac qui­nacú, la̠m­para cámaj ni̠y. Uú cata­hui­látit pero ni̠ calh­ta­tátit. 46a!Xma̠n huá ca̠tá̠alh Pedro, San­tiago y Juan a̠laca­tunu cá̠le̠lh. Antá caj xamaktum tzú­culh liaka­tiyún y li̠li̠­pu­huán tu̠ xámaj akspulay. V5% Acxni̠ tácha̠lh nac aktum ca̠qui­huí̠n hua­nicán Get­se­maní, Jesús chiné ca̠huá­nilh xdis­cí­pulos: —Uú cata­hui­la­ké̠tit li̠huán u̠cámaj kalh­ta­hua­kaniy Dios. +4OPero xlá chiné hua­nipá: —Ma̠squi na̠ acxtum xquin­ta̠­mak­ní̠­canti, pero ni̠ cac­tíhua pi̠ ni̠ cla­ka­pasá̠n. Y xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos hua̠k chuná tahuánilh. Jesús an kalhtahuakaniy Dios nac Getsemaní (Mateo 26.36‑46; Lucas 22.39‑46) N3Pero Jesús huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cuaniyá̠n pi̠ eé tzi̠sní acxni̠ nia̠ tasay nahuán xli̠­maktiy pu̠yu, huix hua­ni̠­tatá nahuán mak­tutu pi̠ ni̠ qui­la­ka­pasa. r2]Pedro huá­nilh: —Ma̠squi pu̠tum cata­tza̠­la­makán, aquit ni̠ cac­tiak­xtek­makán. 1)Pero acxni̠ aquit nac­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n pu̠lh nacam­paray nac Gali­lea la̠qui̠ antá nata­nok­lha̠­chá̠hu. }0sY antá ca̠huá­nilh Jesús: —Eé tzi̠sní pu̠tum hui­xinín naqui­la̠­tza̠­la­ma­ka­ná̠hu. Pus chuná ámaj kan­taxtuy la̠ titzók­nulh cha̠tum pro­feta acxni̠ ma̠lac­pu­huá̠­ni̠lh Dios: “Aquit nac­ma̠sta̠y quilh­ta­macú camak­ní̠­calh xma̠­pu­tzua̠yi̠ná bor­regos y pu̠tum bor­regos nata­ta̠­ka­hua­ni̠ko̠y.” /Acxni̠ la̠ taquilh­tli̠­ko̠lh kam­pa̠tum salmo taampá nac amá ke̠stí̠n hua­nicán Monte de los Olivos. a.;Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ niaj maktum cac­ti­li̠­kót­nulh xchú­chut uva hasta acxni̠ nama̠­lak­cha̠níy quilh­ta­macú la̠ nac­li̠­kotnún tunu xasa̠sti xchú­chut uva nac xpa̠xtú̠n. Jesús li̠chuhui̠nán xlacata Pedro ámaj huan pi̠ ni̠ lakapasa (Mateo 26.30‑35; Lucas 22.31‑34; Juan 13.36‑38) -+Y chiné ca̠huá­nilh: —Huá eé xchú­chut uva li̠taxtuy quin­kalhni hua̠ntu̠ nas­taj­ta­makán xpa̠­la­ca­tacán pu̠tum cris­tianos la̠qui̠ naca­tzi̠cán li̠pu̠tum pi̠ Dios tla­huani̠t xasa̠sti xta­la­ca̠xlán la̠ naca̠­lak­ma̠xtuy. f,EAca­li̠stá̠n tiyapá pa̠tum vaso xchú­chut uva, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios, ca̠má̠x­qui̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n; y hua̠k tali̠­kót­nulh aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ xta­ju̠ma cvaso. N+Y li̠huán xta­hua̠­ya­má̠­nalh Jesús tíyalh mactum cax­ti­lá̠n­chahu, pa̠x­cat­ca­tzí̠­nilh Dios xtahuá, y acxni̠ lak­ché­kelh ca̠má̠x­qui̠lh xdis­cí­pulos y chiné ca̠huá­nilh: —Cati­yátit y cahuátit eé cax­ti­lá̠n­chahu porque huá li̠taxtuy quin­ti­yat­li̠hua. *)Pus chuná li̠kan­tax­tuma hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ naquiak­spulay aquit Xata­lac­sacni Chixcú; pero koxutá a̠má chixcú hua̠nti̠ ámaj qui­ma­ca­ma̠sta̠y. ¡Xatlá̠n xtíhua pi̠ ni̠ xti­la­cá­chilh! ?)wJesús ca̠kálh­ti̠lh: —La̠ta mili̠­ka­lha­cu̠­tiycán cha̠tum natax­tu­ya̠chá hua̠nti̠ lak­xtum quin­ta̠­ta­ma­ka­ju̠ma nac quim­pu­la̠­tucán. ](3Xlacán luu snu̠n tali̠­púhua y tzú­culh tala̠­ka­lhas­quín cha̠tum a̠cha̠tum: —¿Ma̠x aquit cámaj maca­ma̠sta̠y? Y cha̠tum huampá: —¿Ahuayu ma̠x aquit cámaj liak­ska­huinín? 8'iy pu̠tum tatáhui xla­cata nata­hua̠yán. Acxni̠ luu xquilhta xta­hua̠­ya­má̠­nalh Jesús ca̠huá­nilh: —Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ chá̠tum natax­tu­ya̠chá mili̠­pu̠­tumcán hua̠nti̠ naqui­ma­ca­ma̠sta̠y nac xmacancán hua̠nti̠ quin­ta­si̠­tzi̠niy. i&KAcxni̠ aya tzí̠­sualh, Jesús ca̠tá̠­chilh xa̠maka­pi­tzí̠n xdis­cí­pulos %5Y a̠ma̠ko̠lh dis­cí­pulos táalh nac ca̠chi­quí̠n, xli̠­ca̠na chuná tama̠­nóklh­ulh la̠ta tu̠ xca̠­hua­nini̠t Jesús, xlacán antá taca̠x­tlá­hualh tahuá hua̠ntu̠ nata­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán xapa̠xcua taak­spun­tza̠lí̠n. "$=Xlá naca̠­le̠ná̠n, nac xli̠­quilh­mactiy chiqui naca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n pu̠lactum chiqui juerza tzinú ca̠lak­lanca y pacsa kalhi̠y tu̠ tamac­la­cas­quín, antá hui­xinín caca̠x­tla­huátit quin­ta­huajcán hua̠ntu̠ nahua­yá̠hu eé tzi̠sní. 2#]y antaní nata­nu̠­ya̠chá na̠ antá cata­nú̠tit, cahua­nítit xpu̠­china chiqui: “Huan qui­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán: ¿Nícu huí amá pu̠lactum chiqui antaní nac­ca̠­ta̠­huay quin­ta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tahuá xla taak­spun­tza̠lí̠n eé tzi̠sní?” 3"_ Pus Jesús ca̠ma̠­la­ká­cha̠lh cha̠tiy xdis­cí­pulos xla­cata nata­ca̠x­tla­huay a̠má tahuá, y chiné ca̠huá­nilh: —Capim­pítit nac ca̠chi­quí̠n y antá hui­xinín naucxi­lhá̠tit cha̠tum chixcú cuca­le̠ma pa̠tum stu̠n chú­chut. Ca­sta̠­la­nítit !+ Acxni̠ lák­cha̠lh a̠má quilh­ta­macú xta­ma̠­ko̠­taní̠n xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n acxni̠ xlacán tahuay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhí̠y leva­dura y acxni̠ ca̠mak­ni̠cán xalactzu bor­rego hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­nancán nac a̠má pa̠xcua, xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n Jesús chiné taka­lhás­quilh: —¿Nícu laca­squina naca­ná̠hu ca̠x­tla­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ nahua­yá̠hu eé xta­ma̠­ko̠­taní̠n pa̠xcua? ! ; Acxni̠ xlacán takáx­matli hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­má̠­calh xlacán tapa̠­xu­hua­ko̠lh, tali̠­ta̠­yá­nilh pi̠ nata­ma̠x­qui̠y tumi̠n; Judas tzú­culh lac­pu­tzay lácu nat­la­huay xla­cata nama­ca­ma̠sta̠y Jesús. Jesús a̠huata ca̠ta̠hua̠yán xdiscí­pulos ca̠ko̠tanú̠n (Mateo 26.17‑29; Lucas 22.7‑23; Juan 13.21‑30; 1 Corin­tios 11.23‑26)  Judas Isca­riote hua̠nti̠ xta̠­ta­peksi̠y a̠má xka­lha­cu̠tiy xdis­cí­pulos Jesús alh ca̠ta̠­chu­hui̠nán hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy Jesús xana­puxcun cura la̠qui̠ naca̠­ta̠­la­ca̠xlay y naca̠­ma­ca­ma̠x­qui̠y. r] Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ la̠ta chá nícu nali̠­chu­hui̠­nancán xta­chu­huí̠n Dios xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú na̠ nali̠­chu­hui̠­nancán hua̠ntu̠ tlá­hualh eé pusca̠t la̠qui̠ hua̠k nali̠­la­ca­pa̠s­taccán. Judas ca̠ta̠laca̠xlay hua̠nti̠ tasi̠tzi̠niy Jesús (Mateo 26.14‑16; Lucas 22.3‑6) ykHua̠ntu̠ xlá tla̠n lac­pú­hualh pus chuná tlá­hualh, y ma̠squi ni̠ catzi̠y xlá a̠li̠sok qui­li̠t­la­hua­pú̠x­tulh per­fumes la̠qui̠ acxni̠ naqui­ma̠c­nu̠cán ma̠squi niaj tu̠ caqui­li̠t­la­huá­calh. =sPus hua̠nti̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n tala­má̠­nalh cris­tianos anka­lhi̠ná ca̠ta̠­lamá̠n nahuán nac milak­sti̠­pa̠ncán, y tla̠n naca̠­mak­ta̠­ya­yá̠tit acxni̠ hui­xinín nalac­pu­hua­ná̠tit, pero aquit niaj maka̠s quilh­ta­macú cac­ti­ca̠­ta̠­la­tamá̠n. ,Qy chiné ca̠huá­nilh: —¿Túcu xpa̠­la­cata li̠ma̠aklhu̠­hui̠­yá̠tit eé pusca̠t? Porque hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t luu xli̠­ca̠na tla̠n. Pus tla̠n xti­li̠s­tá̠­calh li̠huacay aktutu ciento denario tumi̠n, y hua̠ntu̠ xti­tás­tokli xatumi̠n xti­ca̠­li̠­mak­ta̠­yá­calh lak­li̠­ma̠x­kení̠n. Jesús ca̠ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh \1Hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh lacatzú tzú­culh tasi̠­tzi̠niy a̠má pusca̠t y chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —¿Túcu xpa̠­la­cata luu caj pá̠xcat tlá­hualh eé xatlá̠n per­fume? ^5Jesús xani̠t laka­pa­xia̠lhnán Simón a̠má chixcú hua̠nti̠ xma̠­pac­sani̠t acxni̠ xka­lhi̠y aktum li̠xcáj­nit tajátat hua­nicán lepra, xlá antá xuilachá nac Betania. Jesús xuí nac mesa xua̠yama acxni̠ chilh cha̠tum pusca̠t xli̠mín pa̠tum lameta xatlá̠n per­fume xla nardo xánat luu tapa­ra̠xlá xuani̠t xta­palh a̠má quilh­ta­macú. Ma̠kálh­ke̠lh lameta y liakpa­xi̠­ko̠lh per­fume nac xak­xa̠ka Jesús. &EPero xlacán xta­qui­lhuamá̠­nalh: —Ni̠ cachi­páhu acxni̠ luu xquilh­ta­macú xapa̠x­cuaj taak­spun­tza̠lí̠n porque lhu̠hua cris­tianos nata­si̠­tzi̠y hua̠nti̠ tapa̠x­qui̠y. Cha̠tum pusca̠t liakpaxi̠y perfumes Jesús (Mateo 26.6‑13; Juan 12.1‑8) U %Aktiy quilh­ta­macú xtzanka̠y xla­cata nalak­chá̠n xpa̠x­cuajcán judíos xla taak­spun­tza̠lí̠n acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xalac Israel xta­huay cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y leva­dura. Ama̠­ko̠lh xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos tzú­culh tali̠­lac­chu­hui̠nán xla­cata lácu tla̠n nata­chipay Jesús, nata­liak­ska­huinín y aca­li̠stá̠n nata­makni̠y. nU %Eé hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n hui­xinín na̠chuná cla­cas­quín cata­cá­tzi̠lh hua̠k a̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ naquin­ta­kalh­ka­lhíy acán nacmín, xla­cata ská­lalh cata­táhui.0Y $Pus luu ská­lalh cata­hui­látit porque, ¿chí para xamaktum ni̠ li̠ca­tzi̠­hui­látit nahuán acxni̠ nac­tax­tu­ya̠chi y lhta­ta­pá̠tit nahuán? .U #Pus na̠chuná hui­xinín ská­lalh cata­hui­látit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú cámaj min aquit, para acán tzi̠­suama, osuchí la̠ naita̠tlay tzi̠sní, o acxni̠ natasay pu̠yu, osuchí acxni̠ nas­palh­ca̠­huanko̠y, o acxni̠ ca̠cu­hui­nitá. Y+ "Na̠chuná ámaj qui̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ an paxia̠lhnán mákat, pero acxni̠ nia̠ an, ca̠ma̠­cuentajli̠y xta­sa̠­cuá̠n nac xchic y ca̠ma­ca­ma̠x­qui̠y cha̠­tunu xtas­cu­jutcán, y ya̠huay cha̠tum nac lanca má̠lacchi la̠qui̠ nama̠­la­qui̠niy xpu̠­chiná acán namim­paray. @y !Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n luu ska­lalh y cha̠­ca­tzi̠ya cata­hui­látit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit túcuya̠ quilh­ta­macú ámaj lak­chá̠n. xi ’Pero huá la̠ta túcuya̠ quilh­ta­macú osuchí túcuya̠ hora amaj lak­chá̠n ni̠ti̠ catzi̠y, na̠ ni̠para aquit Xata­lac­sacni Chixcú, ni̠para ángeles xalac akapú̠n, huata caj xma̠n Quin­tla̠t Dios catzi̠y. B} Luu laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n xla­cata hua̠k akapú̠n chu ca̠quilh­ta­macú ma̠squi calak­tzán­ka̠lh, pero quin­ta­chu­huí̠n ni̠lay cati­lak­tzán­ka̠lh hasta nakan­tax­tuko̠y hua̠k la̠ta tu̠ cli̠­chu­hui̠­nani̠t. Ni̠ti̠ catzi̠y túcuya̠ quilhtamacú ámaj min Jesús a; Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hasta nia̠ tani̠ko̠y nahuán maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ la̠nchú tala­ma̠­nalhcú acxni̠ nakan­taxtuy hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n. t a Pus na̠chuna li̠túm acxni̠ naucxi­lhá̠tit pi̠ aya kan­tax­tuma hua̠ntu̠ la̠nchú cca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­namá̠n, pus caca­tzí̠tit pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta amá̠­calh sputcán. ^ 5 ’Acán ucxi­lhá̠tit tzucuy aka­yuja maka­pi­tzí̠n quihui y tzucuy akas­ka­tam­paray, hui­xinín catzi̠­yá̠tit xla­cata pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta lhca̠cnán.  + Y aquit nac­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠y ángeles xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú hasta tlak xatan­ke̠nu̠y, y na̠chuná hasta antaní qui̠akas­puta akapú̠n xla­cata naca̠­ma̠­mac­xtu­mi̠cán xli̠­hua̠k xcamán Dios hua̠nti̠ ca̠lac­sacni̠t. J   Entonces pu̠tum cris­tianos naquin­taucxilha aquit Xata­lac­sacni Chixcú y cmímaj nahuán nac xlacni puc­lhni y nata­siyuy lanca qui­li̠t­li­hueke xa̠hua qui­li̠­cá̠cni̠t. , Q Amá stacu hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n nata­ta­mo­kosa y hua̠k la̠ta tu̠ huí nac akapú̠n nata­lac­chi­quiko̠y y hui­lhaj nalako̠y. `9 ’Pero a̠má quilh­ta­macú acxni̠ aya ti̠tax­tu­ko̠ni̠t nahuán tapa̠tí̠n, niaj cati­ta­sí­yulh chi­chiní nala­ca̠­puc­suanko̠y; y papá niaj cati­ma̠x­ka­ké­nalh ca̠tzi̠sní. ta Huá xla­cata cca̠­hua­niyá̠n, luu ská­lalh cata­hui­látit porque a̠li̠sok cca̠­hua­nimá̠n hua̠ntu̠ ámaj qui̠­taxtuy aca­li̠stá̠n. Lácu namimparay Xkahuasa Dios (Mateo 24.29‑35, 42, 44; Lucas 21.25‑36) } Porque natamín hua̠nti̠ nataak­ska­huinán y nata­huán pi̠ huá Cristo, y tunu ti̠ nata­huán pi̠ Dios ca̠ma̠­la­ka­cha̠ni̠t xla­cata nata­li̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tacni. Xlacán natat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ naliucxilhcán xla­cata taka­lhíy li̠t­li­hueke, y la̠qui̠ tla̠n nata­tak­ska­hui­nanko̠y; y na̠ naca̠ak­ska­hui­putún hasta hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t para tla̠n cahuá nata­ma̠t­la̠nti̠y. c? ’Y a̠má quilh­ta­macú para tícu naca̠­hua­niyá̠n: “Eé caucxílhtit, a̠má chixcú huá Cristo”, osuchí tunu ti̠ nahuán: “Umá chixcú huá Cristo”, hui­xinín ni̠ caca̠­naj­látit. ! Pero para Dios ni̠ nama̠­chokoy a̠má quilh­ta­macú la̠ ámaj lay tapa̠tí̠n ni̠para cha̠stum catiaka­pu̠­táx­tulh; pero xlá catzi̠y hua̠ntu̠ tla­huama y nama̠­chokoy porque ca̠la­ka­lhamán cris­tianos hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t. L porque lhu̠hua tapa̠tí̠n ámaj lay a̠má quilh­ta­macú cumu ne̠c­xnicú chuná a̠ lay hasta la̠ta Dios tit­lá­hualh ca̠tu­xá̠­huat, y niaj para cati­lapá aca­li̠stá̠n. xi Cali̠s­qui­nítit Dios xla­cata ni̠tu̠ tica̠­pu̠t­la­ka­ca­ná̠tit acxni̠ luu xquilhta lonkni, X) ¡Koxu­taní̠n a̠ma̠ko̠lh lac­chaján hua̠nti̠ luu acxni̠ amá quilh­ta­macú tata̠­tatlay y niaj sacstu tala­má̠­nalh nahuán, osuchí hua̠nti̠ tama̠­tzi­qui̠y nahuán cska­tacán! +O Na̠chuná hua̠nti̠ ani̠t nahuán nac xca̠­tu­huá̠n, mejor ni̠ catás­pitli cxchic xla­cata namín tiyay clháka̠t, mejor chu­natá catzá̠­lalh. O Y hua̠nti̠ lahua­cachá nahuán nac xak­stí̠n xchic, acxni̠ nata̠ctay xla­cata natza̠lay, mejor ni̠ catá­nu̠lh xla­cata nama̠xtuy para túcu nalé̠n hua̠ntu̠ kalhi̠y nac xchic. ?~w ’Acxni̠ hui­xinín naucxi­lhá̠tit pi̠ kan­tax­tuma hua̠ntu̠ títzokli pro­feta Daniel acxni̠ tili̠­chu­huí̠­nalh la̠ta lácu nali̠­ka­ma̠­nancán y li̠xcáj­nit nali̠­ma̠x­tucán amá lanca xpu̠­si­culan Dios xalac Jeru­salén, y antá nac xpu̠­lacni naya̠­huacán tzincun; acxnicú hui­xinín hua̠nti̠ tala­ma̠­nanchá nahuán nac xapu̠­la­tama̠n Judea cata­tzá̠­lalh tuncán nac ca̠lac­si­pijni. —Hua̠nti̠ li̠kalh­ta­huakay eé libro caaká­ta̠ksli hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠­nama Jesús—. m}S Hua̠k cris­tianos ámaj ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n caj xpa̠­la­cata ca̠naj­la­yá̠tit quin­ta­chu­huí̠n, pero hua̠nti̠ nata̠­yaniy y ni̠ nali̠­mak­xtek­ta̠yay xla­cata pi̠ qui­li̠­pa̠­huán hasta la̠ta nati̠­tax­tuko̠y u̠má ni̠lac­tlá̠n quilh­ta­macú pus huá tamá ámaj ma̠aka­pu̠­taxti̠y xli̠s­tacni. i|K Amá quilh­ta­macú sacstu li̠na­ta̠lán taamá̠­nalh tala̠­ma­ca­ma̠sta̠y xla­cata naca̠­mak­ni̠cán, y maka­pi­tzí̠n nata­liak­ska­huinín hasta ma̠squi xca­mancán la̠qui̠ naca̠­mak­ni̠cán, y maka­pi­tzí̠n laka­huasán nata­liak­ska­huinín hasta ma̠squi xtla̠tcán la̠qui̠ na̠ naca̠­mak­ni̠cán. {1 Y acxni̠ hui­xinín naca̠­li̠­pin­ca­ná̠tit, ni̠ cali̠­pu­huántit xla­cata lácu nahua­ná̠tit, ni̠para a̠li̠sok cala­ca­pa̠s­táctit. Hui­xinín chuná nahua­ná̠tit hua̠ntu̠ Dios naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n a̠má quilh­ta­macú, pus ni̠ hui­xinín cati­chu­hui̠­nántit sino huá a̠má Espíri­tu Santo ámaj chu­hui̠nán mim­pa̠­la­ca­tacán. -zS Pus la̠ta nia̠ lak­chá̠n nahuán quilh­ta­macú la̠ nakan­taxtuy hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n u̠má quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut amá̠­calh li̠chu­hui̠­nan­ko̠cán xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y hua̠k amá̠­calh laka­pascán. l~}|{zyyxwvuotrr3qpSonn mRlkjihgBf(eWdTba _^z\[[*YWaUTT@SBQPOuN*LWK;JIH FEZDD'BgA@>=<<>:\9n883653e2`1@05.-f+*%(h&%$#A!a Lh 5n L?|pgY:la̠qui̠ cati̠hua̠ cris­tianos nata­la­ka­pasa xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. Y chuná acxni̠ namín xli̠­maktiy Cristo aquit li̠pa̠­xúhu nac­maklh­ca­tzi̠y caj cumu nac­ca­tzi̠y pi̠ ni̠ luu caj chu­natá ctla­kuanta­makani̠t nac quin­ta­scújut cumu hui­xinín aksti̠tum li̠pa̠­hua­ná̠tit. f:la̠qui̠ ni̠ti̠ nahuán para chu­na­tiyá tit­la­hua­pá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n o ni̠ti̠ naca̠­liaksaná̠n. Aksti̠tum cala­ta­pá̠tit chuná cumu la̠ lacas­quín Dios nata­la­tama̠y xca­maná̠n nac xlak­sti̠­pa̠ncán u̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú. Camaca­xka­ke̠­nántit nac xlak­sti̠­pa̠ncán cumu lá a̠má stacu hua̠ntu̠ macax­ka­ke̠nán nac u̠má xaca̠­pucsua ca̠quilh­ta­macú, e :Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit ni̠ caliaklhu̠­hua̠t­nántit na̠ ni̠para ya̠ tasi̠tzi cas­cújtit, *dM: ma̠squi catzi̠­yá̠tit pi̠ huá Dios ca̠ma̠x­qui̠yá̠n tamá tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni y na̠ hua­tiyá ca̠mak­ta̠­yayá̠n la̠qui̠ pi̠ tla̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán chuná cumu la̠ xlá lakati̠y nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit. 2c]: Nata̠lán, aquit cca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠yá̠n pi̠ chuná cumu lá hui­xinín aktum tapa̠­xu­huá̠n qui­la̠­ka­lha­kax­mat­ni̠­táhu hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ta̠­kalh­chu­hui̠­na­ni̠tán acxni̠ xac­la­ma̠chá nac milak­sti̠­pa̠ncán, pus cla­cas­quín pi̠ chu­na­tiyá calak­tzak­sátit hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n la̠nchú ma̠squi mákat clama. Aquit cca­tzi̠y pi̠ ni̠ caj cati­kax­pat­ma­kántit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n, cali̠­pa̠­huántit Dios y aksti̠tum cali̠s­cújtit hua̠ntu̠ aya catzi̠­yá̠tit pi̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, Sb: y xli̠­hua̠k nata­li̠­ma̠­lu­loka csi̠­ma­ka̠tcán
pi̠ Jesu­cristo huá Xpu̠­chi­nacán,
la̠qui̠ chuná nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Quin­tla̠­ticán Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t. Dios quinca̠makta̠yamá̠n ma̠kantaxti̠yá̠hu xtapa̠xuhuá̠n nac quilatama̠tcán. aa;: la̠qui̠ nac xla­catí̠n acxni̠ nata­kax­mata xta­cu­huiní Jesús,
xli̠­hua̠k nata­ta­la­ka­tzo­kostay nata­la­ka­chix­cu­hui̠y
la̠ta tícu tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n,
chu hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú,
chuná cumu la̠ ti̠ tahui­lá̠­nalh nac xtampí̠n tíyat; [`/: Huá xpa̠­la­cata Dios luu tali̠­pa̠hu li̠má̠x­tulh
y tlá­hualh pi̠ xta­cu­huiní a̠tzinú tali̠­pa̠hu cali̠­táx­tulh ni̠xa­chuná la̠ta lácu tacu­huiní hua̠ntu̠ anán, ;_o:Porque ni̠para tzinú túcu xkásat li̠táx­tulh
la̠ta hua̠k ma̠kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­pek­si̠­cani̠t hasta tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n,
ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠ma̠­xaná qui̠­tax­tú­nilh porque antá mak­ní̠­calh nac cruz. (^I:ni̠ huá luu aka­tiyuj lí̠lalh hua̠ntu̠ luu xquilh­tzúcut hua̠ntu̠ luu xmi­ni̠niy,
sinoque li̠táx­tulh cumu la̠ cha̠tum li̠ma̠­péksi̠t tasa̠cua,
porque acxni̠ lacá­chilh uú nac ca̠quilh­ta­macú huá tíyalh xla­táma̠t cati̠hua̠ chixcú. j]M:porque:Ma̠squi xli̠­ca̠na xlá pi̠ xta̠­chuná xka­lhi̠y lanca xla­ca­tzúcut cumu la̠ hua̠ntu̠ Dios kalhi̠y,
ni̠ huá luu xlak­tzak­sáma xla­cata nama̠­siyuy pi̠ maca­ta̠x­tuca Dios, \{:Hui­xinín na̠chuná caka­lhí̠tit xatlá̠n min­ta­pu­hua̠ncán chuná cumu la̠ kalhi̠y Cristo Jesús, C[:Xli̠­hua̠k hui­xinín ni̠para cha̠tum tícu capú­tzalh hua̠ntu̠ caj sacstu nali̠­ma­cuaniy, huata huá cali̠s­cújtit hua̠ntu̠ mac­xtum naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n. rZ]:Ni̠para pu̠lactum túcu cat­la­huátit para caj nali̠­la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit, sinoque hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu cat­la­huátit la̠qui̠ nali̠­mak­ta̠­ya­ni̠­na­ná̠tit; y na̠chuná huá lac­ta­li̠­pa̠hu caca̠­li̠­ma̠x­tútit xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos y ni̠ caj huata hui­xinín chuná cali̠­tax­tútit. VY%:pus luu cat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠­maka­pa̠­xu­huáhu caj xpa̠­la­cata pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit, acxtum cala̠­la­ka­lha­mántit y cala̠­pa̠x­quí̠tit, aktumá tala­ca­pa̠s­tacni caka­lhí̠tit y pu̠lac­tumá hua̠ntu̠ caucxilh­la­ca­chi­pítit min­tas­cu­jutcán. #X A:Cumu para xli̠­ca̠na hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ Cristo ca̠ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama xla­cata ni̠ nata­xlaj­uani̠­yá̠tit, para huá xta­pá̠x­qui̠t ca̠ma̠­ko­xu­mi­xiyá̠n acxni̠ li̠pu­huam­pá̠tit, para talu­lo­ká̠tit pi̠ ca̠ta̠­lamá̠n Espíri­tu Santo nac mila­ta­ma̠tcán y catzi̠­yá̠tit la̠ta lácu xlá ca̠la­ka­lha­ma­ni̠tán, AW }:Luu mac­xtum li̠la­ni̠­táhu eé ta­scújut, chuná la̠ hui­xinín cumu la̠ aquit; hui­xinín aya sta­lanca ucxílhtit lácu xac­scujma nac milak­sti̠­pa̠ncán y la̠ ca̠lacchú chu­na­tiyá ca̠li̠­ta̠­chu­hui̠­nan­ca­ná̠tit la̠ta lácu aquit aksti̠tum cli̠s­cujma Cristo.+V Q:Luu xli̠­ca̠na pi̠ hui­xinín Dios ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠tit Cristo, pero na̠ tla̠n nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit porque hui­xinín na̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ nali̠­pa̠­ti̠­yá̠tit caj xpa̠­la­cata cumu huá li̠pa̠­hua­ná̠tit. OU :Pero ni̠para tzinú caca̠­ma­ke̠k­lhán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ca̠si̠­tzi̠­niyá̠n, porque cumu ni̠ natat­la­ji̠­yá̠tit huata tla̠n nama̠­lu­lo­ká̠tit pi̠ xli̠­ca̠na, sta­lanca tasiyuy pi̠ taamá̠­nalh talak­tzan­ka̠­ta̠yay xlacán, pero hua̠ntu̠ mila­ca­tacán na̠ luu sta­lanca nata­siyuy pi̠ hui­xinín xli̠­ca̠na kalhi̠­yá̠tit lak­táxtut porque huá Dios chuná naca̠­mak­ta̠­yayá̠n. TT #:Caj xma̠nhuá eé tachu­huí̠n hua̠ntu̠ cca̠­hua­niyá̠n: pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­ta­pá̠tit chuná cumu la̠ mini̠niy nata­la­tama̠y hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán, chuná acxni̠ cca̠­la­ka­na̠­chá̠n osuchí ma̠squi ni̠tu̠ cca̠­la­ka­ni̠­tan­chá̠n. Clak­pu­huán pi̠ anka­lhi̠ná xqui­lakchi tachu­huí̠n la̠ta xca̠­li̠­chu­hui̠­nan­cántit pi̠ chu­na­tiyá aksti̠tum li̠la­pá̠tit y li̠­scuj­pá̠tit a̠má min­ta­ca̠­naj­latcán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠tit a̠má li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. S -:Y clamaj nahuán nac milak­sti̠­pa̠ncán xla­cata nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Cristo caj quim­pa̠­la­cata. `R ;:Y aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ camajcú tamak­xteka nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n nac min­ta­ca̠­naj­latcán y chuná naka­lhi̠­yá̠tit tapa̠­xu­huá̠n. (Q K:pero na̠chuna li̠túm hui­xinín a̠tzinú ca̠mi­ni̠­niyá̠n cac­la­tá­ma̠lh xas­tacná la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n. P :Para aya xac­ni̠lh luu a̠tzinú tla̠n xquin­qui̠­tax­tú­nilh porque cca­tzi̠y pi̠ aya xac­cha̠lh nac xpa̠xtú̠n Cristo, O ):Pero cumu para li̠huancú clama nac ca̠quilh­ta­macú y cka­lhi̠y eé qui­macni tla̠n li̠pa̠­xúhu cli̠s­cuja xpa̠­la­cata pi̠ nala­ka­pascán xta­chu­huí̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, pus ni̠ cca­tzi̠y xatúcu nac­lak­pu­hua­lacá̠n. 4N c:Huá chuná cli̠­huán porque hua̠ntu̠ qui­la­cata aquit cli̠­ma̠xtuy qui­la­tama̠t Cristo, y acxni̠ nacni̠y xta̠­chuná para túcu xquin­ta̠i̠canchá. \M 3:Y aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ Dios naqui­mak­ta̠yay la̠qui̠ xali̠­huaca la̠nchú la̠ta cpa̠­ti̠­nama ni̠tu̠ cac­ti­li̠­ta­ma̠­xá­ni̠lh, huata nac­ka­lhi̠y li̠ca­mama xla­cata pi̠ tla̠n tancs nac­chu­hui̠nán nac xla­ca­ti̠ncán hua̠nti̠ naquin­ta­ma̠­ka­lha­pali̠y, y nac qui­la­táma̠t sta­lanca nata­siyuy xli̠t­li­hueke Cristo, chuná para tla̠n cla­majcú nahuán xas­tacná osuchí para nacni̠y. IL  :porque cca­tzi̠y pi̠ hua̠k tla̠n naquin­qui̠­tax­tuniy la̠ta hui­xinín nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit quim­pa̠­la­cata y xEspíritu Jesu­cristo naqui­mak­ta̠­yalé̠n. nK W:Pero ni̠para tzinú cli̠­taaklhu̠­hui̠y porque para hua̠ntu̠ aksti̠tum o ni̠ aksti̠tum tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh xta­chu­huí̠n Dios, pero cumu na̠ nama̠­pa̠­cu­hui̠y Cristo huá u̠má a̠tzinú aquit luu cli̠­pa̠­xu­huay. Y chu­na­tiyá nac­ti­li̠­pa̠­xu­huay pi̠ huá li̠chu­hui̠­na­má̠­calh Cristo, /J Y:Pero xa̠maka­pi­tzí̠n na̠ tahuán pi̠ quin­ta­mak­ta̠­ya­má̠­nalh ma̠squi caj quin­ta­lak­ca­tzaniy quin­ta­scújut la̠ta tla̠n qui̠­tax­tuma y talac­tla­hua­putún la̠qui̠ li̠huaca naquin­ta­sij­pu̠­huacay li̠huán aya cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n. 1I ]:Maka­pi­tzí̠n nata̠lán tali̠­chu­hui̠nán Cristo porque quin­ta­la­ka­lhamán y xli̠­ca̠na quin­ta­mak­ta̠­ya­putún. Xlacán sta­lanca taca­tzi̠y pi̠ huá Dios ma̠s­ta̠ni̠t quilh­ta­macú naquin­ta­mac­nu̠cán nac pu̠la̠­chi̠n la̠qui̠ nac­ma̠­lu­loka nac xla­ca­ti̠ncán lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n pi̠ xli̠­ca̠na huá xta­chu­huí̠n ma̠sta̠y lak­táxtut. 9H m:Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ lhu̠hua hua̠nti̠ tali̠­chu­hui̠nán Cristo pero ni̠ xla­cata para luu tancs tama̠­si­yu­putún xta­chu­huí̠n sinoque caj quin­ta­lak­ca­tzaniy la̠ta xli̠­lhu̠hua hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huani̠t y huá xpa̠­la­cata caj tama̠­paj­pi­tzi­putún cris­tianos; pero na̠ luu lhu̠hua hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tancs tali̠s­cuj­má̠­nalh xta­chu­huí̠n Dios. $G C:Y cumu lhu̠hua catzi̠cán pi̠ caj huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­ta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n, lhu̠hua cris­tianos uú xalaní̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Jesús taakpu­huan­ti­yani̠t xla­cata nata­liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Cristo y ni̠para tzinú talak­lhpe̠­cuán porque taca­tzi̠y pi̠ huá naca̠­mak­ta̠yay Quim­pu̠­chi­nacán cumu la̠ qui­mak­ta̠­yama. F %: Chuná cuan porque xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh xtropa ma̠pek­si̠ná romano hua̠nti̠ tamak­ta­kalhnán uú nac pu̠la̠­chi̠n, xa̠hua lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac eé lanca ca̠chi­quí̠n tancs taca­tzi̠ni̠t pi̠ aquit qui­li̠­ta­mac­nu̠­cani̠t nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata cumu huá cli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. jE O: Nata̠lán, aquit cla­cas­quín pi̠ hui­xinín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ quiak­spu­lama chuná cumu la̠ cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n, ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ cpa̠­ti̠ma pero chuná tancs li̠ta­lu­lokma pi̠ tamá xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut kalhi̠y li̠t­li­hueke. ]D 5: Porque caj xpa̠­la­cata tla̠n mila­ta­ma̠tcán nama­ca­ma̠x­qui̠­yá̠tit Dios lacuán min­tas­cu­jutcán hua̠ntu̠ Jesu­cristo ca̠li̠­mak­ta̠­ya­ni̠tán nahuán la̠qui̠ chuná tla̠n nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán. Xlatama̠t Pablo hua̠k huá macama̠xqui̠ni̠t Jesús C  : la̠qui̠ tla̠n nalac­sa­cá̠tit hua̠ntu̠ a̠tzinú tla̠n naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n nac mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit y ni̠tu̠ cati­ca̠­li̠­hua­ni­cántit acxni̠ Cristo namim­paray xli̠­maktiy. B 3: Ma̠squi cca­tzi̠y pi̠ la̠pa̠x­qui̠­yá̠tit pero aquit cli̠­ma̠aka­tzanke̠y Dios acxni̠ ckalh­ta­huakay pi̠ a̠tzinú ma̠s caka­lhí̠tit tapa̠x­qui̠t, y na̠chuná caca̠­ma̠x­quí̠n lhu̠hua li̠s­ka­lala xa̠hua tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni, A }:Sta­lanca catzi̠y Dios pi̠ luu snu̠n cca̠­la­ka­lha­maná̠n porque eé tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ cmaklh­ca­tzi̠y nac qui­nacú y hua̠ntu̠ cca̠­ka­lhi̠­niyá̠n huá qui­ma̠x­qui̠ni̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. @ 7:Clac­pu­huán pi̠ chuná ca̠mi­ni̠­niyá̠n anka­lhi̠ná nac­ca̠­la­ca­pa̠s­tacá̠n porque luu snu̠n cca̠­la­ka­lha­maná̠n, xli̠­hua̠k qui­nacú cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n porque hui­xinín cane̠cx­ni­cahuá acxtum qui­la̠­ta̠­ka­lhi̠­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n, chuná ma̠squi cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n o acxni̠ cchu­hui̠nán nac xla­ca­ti̠ncán ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­lu­lokniy pi̠ xli̠­ca̠na huá lak­ma̠x­tunún xta­chu­huí̠n Cristo. W? ):Aquit cca­tzi̠y pi̠ Dios anka­lhi̠ná naca̠­mak­ta̠­yayá̠n porque a̠má tla̠n ta­scújut hua̠ntu̠ ma̠n ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t nac mila­ta­ma̠tcán acxni̠ hui­xinín xapu̠lh tili̠­pa̠­huántit Jesús, xlá li̠huana̠ nama̠­kan­tax­ti̠­ti̠­lhay hasta acxni̠ namín xli̠­maktiy Jesu­cristo. M> :porque cla­ca­pa̠s­taca hasta la̠ta a̠má quilh­ta­macú acxni̠ huacu tili̠­pa̠­huántit Quim­pu̠­chi­nacán hasta la̠ ca̠lacchú xli̠­hua̠k hui­xinín ni̠ tax­laj­uani̠­pá̠tit chu­na­tiyá qui­la̠­mak­ta̠­ya­má̠hu la̠ta acxtum ma̠aka­hua­ni̠­má̠hu xta­chu­huí̠n Jesús. = :Y la̠ta maka­tunu ckalh­ta­hua­kaniy mim­pa̠­la­ca­tacán lanca tapa̠­xu­huá̠n cmaklh­ca­tzi̠y nac qui­nacú, )< M:Anka­lhí̠n acxni̠ cca̠­la­ca­pa̠s­tacá̠n cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá tla­huani̠t nac mila­ta­ma̠tcán. j; O:Cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­quí̠n tla̠n latáma̠t. Pablo kalhtahuakaniy Dios xpa̠lacatacán filipenses ^: 9:Aquit Pablo xa̠hua quin­ta̠­lacán Timoteo hua̠nti̠ Dios quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ nac­li̠­tax­tu­yá̠hu xta­sa̠cua Jesu­cristo, cca̠­tzok­nimá̠n eé carta xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ tapek­si̠­ni­yá̠tit Dios ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­tátit Jesu­cristo, na̠chuná hua̠nti̠ tali̠­taxtuy obispos y dia­conos hua̠nti̠ tamak­ta̠­yalé̠n xli̠­hua̠k hua̠nti̠ hui­látit nac xaca̠­chi­quí̠n Filipos. 9 Cla­cas­quín pi̠ huá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín.F8 Na̠chuná ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n Marcos, Aris­tarco, Demas xa̠hua Lucas, hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh ti̠ quin­ta­mak­ta̠­ya­má̠­nalh nac quin­ta­scújut. h7 KLuu ca̠na li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n quin­ta̠­lacán Epafras, huá u̠má quin­ta̠­lacán lac­xtum quin­ta̠­ta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata Cristo Jesús. w6 iNa̠chu­na­li̠túm cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ caquin­ca̠x­tla­hua­nipi anta­nícu nac­ta­mak­xteka, porque cumu hui­xinín chuná li̠kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios, pus aya clac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ ni̠ maka̠s quilh­ta­macú naca­na̠­chá̠n ca̠la­ka­pa­xia̠lhnaná̠n. Pablo a̠huatá xakatli̠lacá̠n File­món 5 Huá xpa̠­la­cata juerza cli̠­tzok­nimá̠n porque aquit cca­tzi̠y pi̠ hua̠k naquin­ka­lha­kax­pata hua̠ntu̠ nac­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, y cca­tzi̠y pi̠ hasta lhu̠hua a̠tzinú pímpa̠t tla­huaya hua̠ntu̠ aquit csqui­nimá̠n. K4 Xa̠huachí aquit cli̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ quin­ta̠lá porque cca­tzi̠y pi̠ li̠pa̠­huana Cristo, na̠ cca­tzi̠y pi̠ pa̠x­qui̠­nana y pímpa̠t quin­tla­hua­niya u̠má lanca li̠tlá̠n hua̠ntu̠ aquit cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠má̠n, pus chuná la̠n nali̠­maka­pa̠­xu­huaya qui­nacú. <3 sAquit Pablo ma̠n qui­macán ca̠macán camá̠n li̠tzok­niyá̠n eé tachu­huí̠n y cuaniyá̠n: ¡Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xla­ka­hui­lanín aquit nac­xo­ko­niyá̠n! Pero mini̠­niyá̠n luu li̠huana̠ cala­ca­pá̠s­tacti, ¿tícu luu pu̠lh li̠ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n amá xta­chu­huí̠n Cristo la̠qui̠ naka­lhi̠ya lak­táxtut? Xli̠­ca̠na qui̠­taxtuy pi̠ na̠ hui̠ntú qui­la­ka­hui­lani. m2 UPara túcu li̠ma­ka­li̠­pu­huán o para tlak laka­hui­lanín pus aquit caqui­ma̠­ta̠ji. ?1 yFile­món, para xli̠­ca̠na quim­pa̠x­qui̠ya cumu la̠ min­ta̠la pus li̠pa̠­xúhu camaka­maklhti̠­nampi Onés­imo, y cacatzi cumu lá̠m­para aquit cha̠nchá. q0 ]Pero Onés­imo niaj cali̠­ma̠xtu cumu la̠ cha̠tum tasa̠cua hua̠nti̠ tama̠­hua­ni̠ta, huata mini̠­niyá̠n capa̠xqui cumu la̠ min­ta̠lá. Xli̠­ca̠na pi̠ aquit cpa̠x­qui̠y, pero a̠tzinú huix mini̠­niyá̠n napa̠x­qui̠ya, ni̠ xla­cata cumu para huix scuj­nimá̠n sino porque na̠ huá li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán. M/ Clac­pu­huán pi̠ Dios lacás­quilh caak­xtek­má­kalh ma̠squi ni̠ luu maka̠s quilh­ta­macú la̠qui̠ aca­li̠stá̠n tla̠n namaka­maklhti̠­nana cumu hua̠nti̠ na̠ xli̠­ca̠na li̠pa̠­huán Cristo y li̠pa̠­xúhu nata̠­la­ta­pa̠ya cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú nac milak­sti̠pá̠n. . Pero ni̠tu̠ ctla­hua­putún hua̠ntu̠ huix ni̠ catzi̠ya, chicá para xamaktum ni̠ nama̠t­la̠n­ti̠ya, xa̠huachí la̠qui̠ ni̠ nalac­pu­huana para luu juerza cla­cas­quín naqui­mak­ta̠­yaya porque chuná lak­chá̠n, huata cla­cas­quín para xli̠­ca̠na qui­mak­ta̠­ya­pu­tuna ma̠n cala­ca­pá̠s­tacti y ya̠ tapa̠­xu­huá̠n caqui­mak­ta̠ya. J-  Aquit cti­lac­púhua pi̠ cata­mak­xtek­ke̠lh la̠qui̠ naqui­mak­ta̠yay hua̠ntu̠ mila­cata li̠huán cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n Cristo. 8, k Huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ma̠­chá̠n; li̠pa̠­xúhu cama­ka­maklh­ti̠­nampi y cali̠­pu̠lhca cumu lá̠m­para aquit ccha̠nchá. + + Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ mini̠t quilh­ta­macú tamá Onés­imo caj xta­ma̠­hua­ni̠ta y min­ta­sa̠cua xuani̠t porque ni̠ xla­kati̠y xta­scújut, pero la̠nchú luu scu­lujua y tla̠n naquin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n la̠ huix cumu la̠ aquit. O*  Csqui­niyá̠n aktum lanca li̠tlá̠n caj xpa̠­la­cata Onés­imo min­ta­sa̠cua pero xtza̠­lani̠t porque cla­cas­quín naca­tzi̠ya pi̠ chú li̠tax­tuni̠t cumu la̠ quin­ka­huasa porque li̠ká­lhi̠lh sa̠sti xla­táma̠t caj quim­pa̠­la­cata acxni̠ cli̠­ma̠­kalh­chu­huí̠­ni̠lh Cristo uú nac pu̠la̠­chi̠n, pero chú cma̠­la­ka­cha̠­nimá̠n y cli̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ cala­ka­lhá­manti. G)   pero aquit ni̠chuná ctla­huama, huata camá̠n hua­niyá̠n para xli̠­ca̠na quim­pa̠x­qui̠ya chuná cumu la̠ aquit cpa̠x­qui̠yá̠n li̠huana̠ cala­ca­pá̠s­tacti pi̠ aquit Pablo aya cko̠­lu­ni̠ttá y cta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata cumu cli̠­pa̠­huán Cristo Jesús. ( %Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ aquit xapóstol Cristo y cka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n nacuaniyá̠n hua̠ntu̠ huix mili̠t­lá­huat, =' uKoxutá huix File­món, xli̠­ca̠na luu cla­ka­lha­maná̠n, caj la̠ta quin­ca̠­li̠­ta̠­chu­hui̠­nan­ca­ni̠tán lácu huix ca̠la­ka­lha­mana cris­tianos, xli̠­hua̠k nata̠lán hua̠nti̠ uú tahui­lá̠­nalh taka­lhi̠ni̠t lanca tapa̠­xu­huá̠n y li̠ca­mama nac xna­cujcán y aquit na̠ cka­lhi̠y tapa̠­xu­huá̠n caj xpa̠­la­cata lácu aksti̠tum lápa̠t. Pablo makchuhui̠nán Onésimo o& YY cumu huix na̠ huá li̠pa̠­huana tamá Dios hua̠nti̠ na̠ aquit cli̠­pa̠­huán, xlianka­lhi̠ná aquit cli̠­ma̠aka­tzanke̠y xla­cata pi̠ cama̠x­quí̠n li̠s­ka­lala la̠qui̠ huix naaka­ta̠ksa xanícu ma̠ lacuán xta­scújut hua̠ntu̠ xtla­hua­putún nac qui­la­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo Jesús. z% oporque aya qui­li̠­ta̠­chu­hui̠­nan­cani̠t la̠ta lácu aksti̠tum li̠pa̠­huana Quim­pu̠­chi­nacán Jesús y ca̠la­ka­lha­mana la̠tachá tícuya̠ cris­tiano y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y tata­pek­si̠niy Dios. $ 9Aquit anka­lhi̠ná cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Quin­tla̠­ticán Dios caj mim­pa̠­la­cata nac quiora­ción acxni̠ ckalh­ta­hua­kaniy, # Cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo anka­lhi̠ná caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán y caca̠­ma̠x­quí̠n hua̠ntu̠ tla̠n latáma̠t. Pablo li̠chuhui̠nán lácu kalhi̠y taca̠nájlat File­món h" KNa̠ luu li̠pa̠­xúhu cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo y antá tata­mac­xtumi̠y nac mín­chic, chuná cumu la̠ quin­ta̠­lacán pusca̠t hua­nicán Apia xa̠hua Arquipo, u̠ma̠ko̠lh nata̠lán xli̠­ca̠na pi̠ anka­lhi̠ná quin­ca̠­mak­ta̠­ya­ni̠tán. .! YAquit Pablo hua̠nti̠ qui­li̠­ta­mac­nu̠­cani̠t nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata cumu cli̠s­cujma y cli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Cristo Jesús, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu ctzok­nimá̠n eé quin­carta, aquit xa̠hua quin­ta̠­lacán Timoteo, y cca̠­ma­ca̠­ni­ma̠­chá̠n huix File­món hua̠nti̠ luu cpa̠x­qui̠yá̠n porque na̠ acxtum qui­la̠­ta̠s­cuj­ma̠­náhu.  Y aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n tatá­ca̠xli y táalh antaní tahui­lá̠­nalh lactzu̠ ca̠chi­quí̠n, tzú­culh tama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y cris­tianos xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. Y cumu Dios xca̠­mak­ta̠­yama xlacán xtat­la­huay lhu̠hua lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut la̠qui̠ chuná naca­tzi̠cán pi̠ Dios xlama nac xla­ta­ma̠tcán y xli̠­ca̠na xta­li̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tacni.)KLa̠ chuná ca̠ta̠­chu­hui̠­nan­ko̠lh Quim­pu̠­chi­nacán Jesús tzú­culh tata̠lh­ma̠ni̠y y alh nac akapú̠n antaní hui­lachá Dios. 'Hasta tla̠n nata­chipay lu̠hua y ni̠tu̠ cati­ca̠t­la­huá­nilh, y para túcu nata­huay hua̠ntu̠ kalhi̠y veneno ni̠tu̠ cati­ta­li̠­lá­nilh, y caj xmacán tla̠n nata­li̠­ma̠­pacsay ta̠tat­laní̠n. Jesús an nac akapú̠n (Lucas 24.50‑53) Y xla­cáta nata­ca­tzi̠y pi̠ Dios lama nac mila­ta­ma̠tcán maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán naca̠­ma̠x­qui̠cán li̠t­li­hueke xla­cata tla̠n nata­ma̠­pacsay hua̠nti̠ ca̠maka­tla­jani̠t xes­pí­ritu akska­huiní y tla̠n nata­li̠­chu­hui̠nán ti̠pa̠­katzi tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xlacán nia̠ xta­ca­tzi̠y. 'GHua̠nti̠ naquin­ta­li̠­pa̠­huán y nata­taakmunuy nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán, pero hua̠nti̠ ni̠ naqui­li̠­pa̠­huán pus ámaj ma̠lak­tzanke̠y xli̠s­tacni nac xla­catí̠n Dios acxni̠ naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠cán hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t. c?Aca­li̠stá̠n acxni̠ xlacán lacatum xta­ta­mac­xtu­mi̠ni̠t chiné ca̠huá­nilh: —Capítit xli̠­hua̠k ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠tit xli̠­hua̠k cris­tianos eé quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. [/Y aca­li̠sta̠n li̠túm Jesús ca̠ta­si­yú­nilh pacs kalha­ca̠­huitu xdis­cí­pulos la̠qui̠ nata­ca̠­najlay pi̠ xli̠­ca̠na lama xas­tacná. Xlacán xta­hui­lá̠­nalh nac mesa xta­hua̠­ya­má̠­nalh; xlá ca̠la­ca­quílh­ni̠lh tzinú porque luu ni̠ xta­ca̠­naj­la­putún para xli̠­ca̠na xlama xas­tacná, porque caj taliaklhu̠­huá̠t­nalh acxni̠ xli̠­chu­hui̠­nan­cani̠t pi̠ xla­cas­ta­cuanani̠t. eC Acxni̠ taucxilh­ko̠lh, xlacán la̠li̠­huán tatás­pitli y táalh tali̠­ta̠­chu­hui̠nán xa̠maka­pi­tzí̠n dis­cí­pulos pi̠ xli̠­ca̠na xla­cas­ta­cuanani̠t. Pero xlacán ni̠para chuná taca̠­náj­lalh. Amá tascújut hua̠ntu̠ natama̠kantaxti̠y após­toles (Mateo 28.16‑20; Lucas 24.36‑49; Juan 20.19‑23) w Caj li̠puntzú na̠ ca̠ta­si­yú­nilh cha̠­tiy­li̠tum xta­ma̠­kalh­ta­huaké̠n xlacán xta­yá̠­nalh nac tiji xtaamá̠­nalh nac aktum ca̠chi­quí̠n; ca̠ta­si­yú­nilh la̠qui̠ nataucxilha pi̠ xlama xas­tacná. M Pero acxni̠ xlacán ca̠hua­ní­calh pi̠ Jesús xla­cas­ta­cuanani̠t y xlama xas­tacná, ni̠ taca̠­náj­lalh. Jesús ca̠tasiyuniy cha̠tiy xtama̠kalhtahuaké̠n (Lucas 24.13‑35) % Acxni̠ xlá úcxilhli Jesús xlá ca̠lá­kalh a̠ma̠ko̠lh xcompañeros Jesús hua̠nti̠ maka̠s quilh­ta­macú xta­ta̠­la­ta­pu̠­li̠ni̠t y ca̠huá­nilh lácu xuc­xilhni̠t, xlacán xta­li̠­pu­hua­má̠­nalh y xta­ta­sax­ni̠­má̠­nalh. E Acxni̠ nia̠ cxka­kako̠y a̠má quilh­ta­macú domingo Jesús xla­cas­ta­cuana­ni̠ttá nac ca̠li̠ní̠n; pero pu̠lh María Mag­da­lena tasi­yú­nilh la̠qui̠ xlá naucxilha pi̠ lama xas­tacná. Huá eé pusca̠t hua̠nti̠ xta­mac­xtu­nini̠t kalha­tujún xes­pí­ritu akska­huiní. 4aAma̠­ko̠lh lac­chaján xta­pe̠­cuacán tzú­culh talh­pipiy; la̠li̠­huán tatáx­tulh y tokosú̠n táalh. Pero ni̠ti̠ tuncán tali̠­ta̠­chu­huí̠­nalh hua̠ntu̠ xtaucxilhni̠t porque xta­pe̠­cuaxni̠­má̠­nalh. Jesús tasiyuniy María Magdalena (Juan 20.11‑18) ^5Xa̠huachí capi­tittá y caca̠­hua­ni­pítit xdis­cí­pulos xa̠hua Pedro xla­cata pi̠ naca̠­pu̠­la­niyá̠n naán a̠má nac Gali­lea y antá naucxi­lha̠­pítit porque chuná tica̠­huanín. (IPero xlá chiné ca̠huá­nilh: —Ni̠ cape̠­cuántit. Hui­xinín putza­yá̠tit Jesús xalac Naza­ret hua̠nti̠ pekex­to­ko­hua­cá­calh nac cruz. Pero xlá aya lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n. Ma̠squi luu caucxílhtit uú ni̠ti̠ antaní xta­ra­mi̠­cani̠t. PTatá­nu̠lh tzinú nac xpu̠­lacni lhucu y antá taúcxilhli pi̠ xuí cha̠tum kahuasa, pero luu sna­papa xlháka̠t y pu̠lhmá̠n hua̠ntu̠ clha­ka̠ni̠t, xlacán luu la̠n tape̠­cualh. )KPero acxni̠ tácha̠lh taúcxilhli pi̠ ta̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ xli̠­la­ka­ta­la­cani̠t nac lhucu aya xma̠­ta­ke̠­nu̠­cani̠t. 5cSac­stucán chiné xta­la̠­hua­ni­ti̠­lhay: —¿Tícu chú nama̠­ta­ke̠nu̠y cahuá a̠má lanca chí­huix hua̠ntu̠ laca­hui­li̠­cani̠t a̠má lhucu? #Li̠cha̠lí domingo luu laca­tzi̠sa tatá̠­qui̠lh y táalh antaní xma̠c­nu̠­cani̠t Jesús cajcu xtax­tu­ma̠chi chi­chiní. @  {Ti̠tax­tu­ko̠lh sábado acxni̠ ni̠ti̠ cscuja, y acxni̠ tzí̠­sualh hua­tiyá a̠má quilh­ta­macú, María Mag­da­lena, María xtzí José y San­tiago, xa̠hua Salomé, xlacán táalh tata­ma̠­huay xala­cuán per­fumes la̠qui̠ nataán tali̠t­la­hua­pu̠xtuy xti­yat­li̠hua Jesús. h I/María Mag­da­lena y María xtzí José xlacán taúcxilhli antaní ma̠c­nú̠­calh.7 g.José tamá̠­hualh mactum sábana y alh ma̠cti̠y nac cruz xti­yat­li̠hua Jesús, huá li̠pu̠­mák­suitli, y aca­li̠stá̠n má̠c­nu̠lh nac aktum tahuaxni hua̠ntu̠ aya xuaxcani̠t nac xlacán sipi y li̠huana̠ li̠la­ka­tá­lalh aktum lanca chí­huix antaní xlac­ta­nu̠cán. ! ;-Acxni̠ huá­nilh capitán pi̠ xli̠­ca̠na aya xni̠ni̠t xlá má̠x­qui̠lh tala­cas­quín José xla­cata cale̠lh xti­yat­li̠hua Jesús. # ?,Pilato cacs lacáhua acxni̠ cátzi̠lh pi̠ aya xni̠ni̠t Jesús y tasá­nilh capitán xla­cata naka­lhas­quín para xli̠­ca̠na aya xni̠ni̠t. R+milh cha̠tum tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ na̠ xmak­ta­peksi̠y nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán judíos nac Jeru­salén xuanicán José xlá xalac Ari­matea. Eé tla̠n chixcú xuani̠t, xli̠­pa̠­huán Dios y xkalh­ka­lhi̠ma acxni̠ Dios nali̠mín lak­táxtut. José kálhi̠lh li̠ca­mama y tánu̠lh nac xpu̠­ma̠­peksí̠n Pilato, huá­nilh xla­cata camá̠x­qui̠lh quilh­ta­macú naán ma̠cti̠y xti­yat­li̠hua Jesús. ;o*Acxni̠ xko̠­ta­nu̠yá a̠má a̠hua­tiyá quilh­ta­macú acán tla̠n scujcán porque xta­ma̠­ko̠­taní̠n quilh­ta­macú acxni̠ pu̠tum judíos xta­jaxa, )Uma̠­kó̠lh lac­chaján xta­sta̠­la­nit­la̠­huani̠t Jesús acán cani̠huá xan, y xlacán xta­mak­ta̠­yani̠t acxni̠ xla­ma̠chá nac Gali­lea. Xa̠hua antá xta­yá̠­nalh a̠maka­pi­tzí̠n lhu̠hua lac­chaján hua̠nti̠ lac­xtum xta­ta̠­mini̠t Jesús nac Jeru­salén. Jesús ma̠cnu̠cán (Mateo 27.57‑61; Lucas 23.50‑56; Juan 19.38‑42) E(Y antá na̠ caj mákat xta­la­ca­mi­yá̠­nalh maka­pi­tzí̠n lac­chaján, na̠ antá xlaya María Mag­da­lena, María xtzí San­tiago xatajú y José, xa̠hua Salomé. dA'Cha̠tum capitán romano antá xlaya lacatzú antaní xuaca Jesús, xlá hua̠k káx­matli lácu chu­huí̠­nalh y úcxilhli acxni̠ ni̠lh. Xlá chiné huá: —Xli̠­ca̠na, eé chixcú Xka­huasa Dios xuani̠t. \1&Acxni̠ ni̠lh Jesús a̠má lanca lháka̠t xlí­la­kat­la­pa­nancán nac lanca pu̠si­culan xalac Jeru­salén pu̠maka­tiy huá la̠ta sacstu talác­xti̠tli tzu­cuchá ta̠lhmá̠n hasta tu̠tzú. F%Amaktum luu palha tásalh Jesús y aya tuncán ni̠lh. 3$Cha̠tum tokosú̠n alh li̠lupa xax­cuta vinagre caj la̠ panáma̠c y ma̠aká­nu̠lh nac kantum lasasa quihui, li̠ta­ma­ca­yá̠­hualh la̠qui̠ nahuay Jesús. Y chiné ca̠huá­nilh maka­pi­tzí̠n: —Cala­ke̠lh para namín ma̠cti̠y pro­feta Elías. G#Maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ antá xta­la­yá̠­nalh takáx­matli y chiné tzú­culh tala̠­huaniy: —¡Jó! Cakax­páttit, tasa­nima pro­feta Elías. {o"Y na̠ luu acxni­tiyá chú a̠má hora Jesús luu palha chiné ca̠tá­salh: —Eloi, Eloi, ¿lama sabac­tani? —eé tachu­huí̠n huam­putún: “Papá Dios, ¿túcu xla­cata qui­liak­xtek­ma­ka­ni̠ta eé quilh­ta­macú?” `~9!Amá quilh­ta­macú, ma̠x cumu luu tas­túnut xuani̠t, acxni̠ chu­natá la̠ta ca̠puc­suanko̠lh nac a̠má pu̠la­tama̠n y hasta ca̠mak­tutu hora xalac ca̠ko̠­tanú̠n a̠cu ca̠x­ka­kapá. E} Para xlá xli̠­ca̠na huá Cristo osuchí xreycán judíos sacstu catá̠c­talh nac cruz xla­cata naliucxi­lhá̠hu y chuná chú naca̠­naj­la­ni­yá̠hu. Ama̠­ko̠lh kalha̠­naní̠n na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán. Jesús ni̠y nac cruz (Mateo 27.45‑56; Lucas 23.44‑49; Juan 19.28‑30) |Maka­pi­tzí̠n xana­puxcun cura xa̠hua xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán judíos, na̠chuná xta­li̠­kalh­ka­ma̠nán, chiné xta­huán: —¡Chi̠nchú cumu tla̠n ca̠ma̠­pác­salh a̠tunu cris­tianos pus chú calak­ma̠x­tú­calh sacstu! V`~=}P|%zyxqwvuu srqpomlUk7hfeib`^q]e[ZYsWVUT_RPOJMLJIcHGEB@?A>;;;h:8Y76Q4L3920//V,+)'c% #Z!U]V?! W [`m=SXlá qui­hua­nipá: —Na̠ catzok­nuni a̠má xpu̠­la­le̠­nacán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo nac xaca̠­chi­quí̠n Esmirna, y chiné cahuani: “Chiné huan hua̠nti̠ xla̠ta xlama hasta la̠ta xli̠­quilh­tzúcut y lámaj nahuán hasta xliakas­putni, hua̠nti̠ tíni̠lh pero la̠nchú kalhi̠­pa­rani̠t xla­táma̠t: +<O’¡Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán cakax­páttit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ Espíri­tu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­quí̠n! Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­ta̠­yaniy y nata­maka­tlajay hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán nac ca̠quilh­ta­macú aquit nac­ma̠x­qui̠y quilh­ta­macú nahuay xta­huácat a̠má quihui hua̠ntu̠ ma̠sta̠y xax­li̠­ca̠na latáma̠t. Hua̠ntu̠ ca̠ma̠catzi̠ni̠cán xalac Esmirna W;'Pero cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit pi̠ hui̠ntú tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ aquit cla­kati̠y, hui­xinín ni̠ ma̠t­la̠n­ti­yá̠tit hua̠ntu̠ lac­li̠xcáj­nit tat­la­huay tama̠­ko̠lh nico­laitas, pus na̠chuná aquit ni̠ cma̠t­la̠nti̠y y ni̠ cuc­xilh­putún hua̠ntu̠ xlacán tat­la­huay.” |:qHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ tamo­kos­ta̠­ya­ni̠­tátit, catu̠x­ca̠­ní̠tit y chuná caqui­la̠­li̠s­cuj­pa­ráhu chuná cumu la̠ xli̠­hua̠k mina­cujcán xqui­la̠­li̠s­cu­já̠tit acxni̠ a̠cú luu tzu­cútit quin­ti­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, porque para ni̠chuná nat­la­hua­yá̠tit aquit ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n y nac­ma̠­ta­pa̠nu̠y a̠má min­can­de­le­rocán nac xpu̠­tá­hui̠lh, pero ni̠chuná cati­qui̠­táx­tulh para taak­sti̠­tu­mi̠­li̠­pa­ra­yá̠tit. 9Pero ma̠squi chuná tasiyuy pi̠ la̠n scújpa̠t, hui̠ntú cli̠­hua­ni­pu­tuná̠n, hui­xinín niaj li̠pa̠­xúhu qui­la̠­li̠s­cu­já̠hu cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na quim­pa̠x­qui̠y y cumu la̠ xqui­la̠­li̠s­cuj­ma̠­náhu xapu̠lh. "8=Xlianka­lhi̠ná qui­li̠s­cújpa̠t ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠pa̠­tí̠pa̠t pero ni̠para tzinú li̠t­la­kuámpa̠t quin­ta­scújut. >7uAquit hua̠k cca­tzi̠y hua̠ntu̠ tla­huápa̠t; cca­tzi̠y pi̠ tuhua la̠ta qui­lac­scuj­nípa̠t, pero ni̠para huá li̠ta­cho­ko­ta̠­yápa̠t; xa̠huachí luu tuhua qui̠­tax­tu­nimá̠n la̠ta ca̠ta̠­pa̠­tí̠pa̠t cris­tianos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y. Na̠ cca­tzi̠y pi̠ aya ca̠ca­tzi̠ni xta̠­yatcán hua̠nti̠ tahuán pi̠ tali̠­taxtuy após­toles pero caj taaksa­ni̠nán. 36 a’Chú catzok­nuni a̠má xpu̠­la­le̠­nacán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo nac xaca̠­chi­quí̠n Efeso, y chiné cahuani: “Chiné huan hua̠nti̠ chi­pani̠t nac xpe­kes­tácat aktujún stacu y talak­cho­ko­pu̠lay nac xlak­sti̠pá̠n kan­tujún can­de­lero xla oro: :5 oLa̠nchú nac­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ ni̠ catzi̠ya xpa̠­la­cata amá aktujún stacu hua̠ntu̠ huix ucxilh­ni̠ta pi̠ cchi­pani̠t xa̠hua kan­tujún can­de­lero xla oro, huá u̠má hua­ni­putún: aktujún stacu li̠taxtuy a̠ma̠ko̠lh xlac­scujní̠n Dios hua̠nti̠ tapux­culé̠n quin­ca̠­naj­laní̠n nac aktujún ca̠chi­qui̠ní̠n, y kan­tujún can­de­leros huá li̠taxtuy a̠má pu̠tunu cris­tianos hua̠nti̠ lac­xtum quin­ta­la­ka­chix­cu­hui̠y nac aka­tunu a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n.h4 KXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ la̠nchú naucxilha hua̠k catzokti, sampi nac­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n lama ca̠lacchú quilh­ta­macú xa̠hua hua̠ntu̠ nac­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n amajcú timín. L3 Aquit chu­nacú clama ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ quin­ti­mak­ní̠­calh, pero la̠nchú cka­lhi̠y latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú y cka­lhi̠y xal­lave ca̠li̠ní̠n. 2 %Acxni̠ cúc­xilhli tuncán cla­ka­ta­tzo­kós­talh, lhkén cta­ma̠chá nac ca̠ti­yatni cumu la̠ xaní̠n. Pero qui­li̠­pe­ke­chí­palh xmaca­stácat y chiné qui­huá­nilh: —Ni̠ capé̠­cuanti, aquit hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cti­la­ta­ma̠ni̠t, hasta la̠ta xquilh­tzúcut, xa̠hua xliakas­putni, y cane̠c­xni­cahuá clamaj nahuán. 1 /Nac xpe­kes­tácat xchi­pani̠t aktujún stacu, y nac xquilhni xtax­tu­ni̠­tanchi aktum quin­cas­la­jaja espada hua̠ntu̠ laka­pu̠­tiyú̠ xta­xa­cani̠t. Xta̠­chuná xlak­skoy xlacán cumu la̠ acxni̠ li̠pe̠cua ma̠la­ka­chi­xi̠nán chi­chiní. 0 !Xtantú̠n li̠pe̠cua xlak­skoy cumu la̠ bronce hua̠ntu̠ li̠huana̠ xma̠s­ta­lan­qui̠­cani̠t y li̠la­káti̠t xca̠x­tla­hua­cani̠t; y xta­chu­huí̠n li̠pe̠cua xma­caacsa̠nán cumu la̠ xuástat aktum chú­chut, o lanca kalh­tu̠­choko. / 7Li̠la­káti̠t xta­siyuy xchíxit cumu la̠ panáma̠c osuchí la̠ sna­papa seda, y li̠pe̠cua xlak­skoy xla­kas­tapu cumu la̠ lhcúya̠t. a. = y nac xlak­sti̠­pa̠ncán kan­tujún can­de­leros antá cúc­xilhli pi̠ xyá cha̠tum hua̠nti̠ xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ cha̠tum chixcú, xlá xli̠­lha­ka̠­nani̠t pu̠lhmá̠n clháka̠t hua̠ntu̠ xcha̠niy hasta xtu̠­pixni, y xtam­pu̠­lakui kantum pi̠lanca cin­turón xla oro, hasta nac xcuxmú̠n xcha̠niy. 9- m Aquit huitek cta­la­kás­pitli xla­cata nacuc­xilha tícu a̠má xqui­xa­kat­li̠ma; pero huata caj xma̠n cúc­xilhli kan­tujún can­de­leros hua̠k xla oro, r, _ chiné qui­huá­nilh: —Aquit cla­cas­quín pi̠ catzokti nac mactum libro xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ nacuaniyá̠n xa̠hua hua̠ntu̠ nac­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n, y caca̠­ma­ca­pini cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo y tahui­lá̠­nalh nac a̠ma̠ko̠lh laca­tujún ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ ca̠ma̠­peksi̠y Asia, a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n hua­nicán: Efeso, Esmirna, Pér­gamo, Tiatira, Sardis, Fila­delfia xa̠hua Laodicea. +  Maktum quilh­ta­macú domingo acxni̠ aquit xac­la­ka­chix­cu­hui̠ma Quim­pu̠­chi­nacán, ni̠para xali̠­ta­ca­tzí̠n lácu Espíri­tu Santo quiakchi­pa­ni­ko̠lh quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni, y nac quin­cha̠ké̠n ckáx­matli pi̠ qui­xa­kát­li̠lh cha̠tum hua̠nti̠ xli̠t­li­hueke xaka­pixni xta̠­chuná cumu la̠ sa̠nán aktum trom­peta * 1 Aquit min­ta̠­lacán Juan hua̠nti̠ ctzokma u̠má carta, y cumu cta̠­ta­la­cas­tucni̠t Cristo lac­xtum cca̠­ta̠­ta­pek­si̠yá̠n y lac­xtum namak­lhti̠­na­ná̠hu a̠má xatlá̠n xpu̠­ta­hui̠lh hua̠ntu̠ xlá ma̠lac­nu̠ni̠t naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n, porque aquit na̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ cli̠­pa̠­ti̠­nama xpa̠­la­cata Cristo chuná cumu la̠ hui­xinín, pero huá anka­lhi̠ná quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama la̠qui̠ tla̠n nati̠­tax­tu­ni­ko̠­yá̠hu. Ucca̠­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ cak­spú­lalh nac a̠má isla hua­nicán Patmos acxni̠ xac­ta­nu̠ma nac pu̠la̠­chi̠n caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ quin­ca̠­qui̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­chín Cristo. ) -“Aquit xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú clama, hasta la̠ta xquilh­tzúcut, xa̠hua xliakas­putni.” Chuná huán Quim­pu̠­chi­nacán Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut y xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú tila­ta­ma̠ni̠t, chuná la̠ ca̠lacchú lamajcú y amajcú tila­tama̠y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Juan li̠ma̠lacahua̠ni̠cán lanca tali̠pa̠hu Cristo ( }¡Caca­tzí̠tit pi̠ Cristo mímaj nahuán nac xlacni puc­lhni!Y acxni̠ namín xli̠­hua̠k cris­tianos nataucxilha,
hasta na̠ nataucxilha a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tamak­ni̠ni̠t y tata̠­pa̠lh­tú­culh;
y xli̠­hua̠k cris­tianos xalac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú
nata­li̠­pu­huaxni̠y y nata­lak­tasay acxni̠ nataucxilha pi̠ mima caj xpa̠­la­cata ni̠tlán hua̠ntu̠ xtat­la­hua­má̠­nalh.Xli̠­ca̠na pi̠ chuná ámaj qui̠­taxtuy. -' UY caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n quin­ca̠­mak­lhti̠­na­ni̠tán nac xta­péksi̠t la̠qui̠ nali̠­tax­tu­yá̠hu cumu la̠ cura nac xla­catí̠n Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ xma̠n huá nali̠s­cu­já̠hu. ¡Xma̠n huá mini̠niy xlianka­lhí̠n naka­lhíy lanca xli̠t­li­hueke y nama̠x­qui̠cán cá̠cni̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú! Chuná calalh, amén. T& #y camak­lhti̠­nántit xta­pá̠x­qui̠t Jesu­cristo hua̠nti̠ aksti̠tum qui̠­ma̠­lu­lókchi xta­chu­huí̠n Dios, hua̠nti̠ pu̠lh lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, xlá kalhi̠y la̠nchú lanca li̠t­li­hueke y ca̠maka­tla­jako̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taka­lhi̠y li̠t­li­hueke xa̠hua li̠ma̠­peksí̠n uú nac ca̠quilh­ta­macú. Cristo quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n porque acxni̠ mak­ní̠­calh y staj­má­kalh xkalhni caj quim­pa̠­la­ca­tacán, chuná quin­ca̠­lac­xa­ca­nikó̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. n% WAquit Juan cca̠­tzok­nu­nimá̠n hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo y hui­látit nac pu̠lac­tujún lactzu̠ ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ ma̠peksi̠y Asia. Cla­cas­quín camak­lhti̠­nántit li̠pa̠­xúhu latáma̠t nac xla­catí̠n lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ hasta maká̠n, la̠ ca̠lacchú y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú chu­na­tiyá tila­ta­ma̠ni̠t y lamajcú nahuán, na̠chuná cla­cas­quín caca̠­la­ka­lhamán a̠ma̠ko̠lh kalha­tujún espí­ritus o ángeles hua̠nti̠ tayá̠­nalh nac lacatzú xpu̠­ma̠­peksí̠n, a$ =Ca̠na li̠pa̠­xúhu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nata­li̠­kalh­ta­huakay u̠má libro, xa̠hua hua̠nti̠ cacs takax­mata xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ uú tatzok­ta­hui­lani̠t, y nata­lak­tzaksay li̠huana̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán, porque xli̠­ca̠na pi̠ aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta nakan­taxtuy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ uú huan. Juan ca̠tzoknuniy pu̠lactujún pu̠latama̠n # Aquit xma̠n huá cma̠­lu­loka hua̠ntu̠ cuc­xilhni̠t nac a̠má tala­ca­huá̠n, porque qui­li̠­ma̠x­tu­cani̠t cumu la̠ cha̠tum tes­tigo hua̠nti̠ nama̠­lu­loka xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ na̠ aya ma̠lu­lokni̠t Jesu­cristo. " Huá u̠má libro anta­nícu laca­tancs li̠chu­hui̠nán la̠ta lácu Dios ma̠ca­tzí̠­ni̠lh xta­la­ca­pa̠s­tacni Jesúc­risto hua̠nti̠ xKahuasa, la̠qui̠ chuná xlá na̠ naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y xli̠­hua̠k xlac­scujní̠n la̠qui̠ nata­li̠­ca­tzi̠­ta­huilay hua̠ntu̠ ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nakan­taxtuy. Jesu­cristo lacás­quilh pi̠ aquit Juan hua̠nti̠ xlá qui­li̠­ma̠x­tuni̠t xlac­scujni, naqui­ma̠­ca­tzi̠­ni̠cán u̠má tachu­huí̠n y huá xpa̠­la­cata qui­lak­ma­cá­milh xángel la̠qui̠ xlá naqui­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y hua̠ntu̠ nacuc­xilha. !:Cla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xli̠­hua̠k hui­xinín caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán.  :Na̠chuná luu li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh nata̠lán xalaní̠n nac Roma hua̠nti̠ tata­pek­si̠niy Dios, y na̠chuná hua̠nti̠ tas­cuj­má̠­nalh nac xchic lanca ma̠pek­si̠ná romano. :Hua̠ntu̠ qui­la­cata caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ xca­maná̠n Dios tali̠­tax­tuni̠t caj xpa̠­la­cata cumu tali̠­pa̠­huán Jesu­cristo. Na̠chuná li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n u̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ aquit lac­xtum quin­ta­ta̠­la­má̠­nalh uú. 6e:¡Cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠­calh Quin­tla̠­ticán Dios! Chuná calalh, amén. Pablo a̠huatá ca̠xakatli̠lacá̠n cristianos xalac Filipos :Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ aquit cscuj­nima, cumu xlá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke tla̠n naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ hui­xinín mac­la­cas­quim­pá̠tit xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo Jesús. {:Caj xpa̠­la­cata cumu hui­xinín qui­la̠­ma̠­la­ka­cha̠­níhu Epaf­ro­dito qui̠­taxtuy pi̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ qui­la̠­ta̠i̠ni̠­táhu, chu hasta quiaka­ta̠x­tu­nima hua̠ntu̠ xlá qui­li̠­míni hua̠ntu̠ ma̠li̠­ta­ní̠tit. Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ qui­la̠­ma̠­la­ka­cha̠­níhu xta̠­chuná cumu la̠ ciensus hua̠ntu̠ luu tla̠n mu̠csún, xta̠­chuná cumu la̠ tu̠ luu li̠la­káti̠t mu̠csún hua̠ntu̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios. 7g:Umá hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n ni̠ xla­cata para aquit caj luu anka­lhi̠ná cla­cas­quín xqui­la̠­mak­ta̠­yáhu, huata aquit cla­cas­quín pi̠ a̠chuná hui­xinín xmak­lhti̠­nántit xta­la­ka­lha­maní̠n Dios porque xlá lakati̠y la̠ta lácu li̠pa̠­hua­ná̠tit. I :Y acxni̠ xac­la­ma̠chá nac xaca̠­chi­quí̠n Tesa­ló­nica ni̠ caj maktum qui­la̠­ma­ca̠­níhu a̠má min­ta­mak­ta̠ycán hua̠ntu̠ nac­mac­la­ca­squin­ti̠­lhay. ]3:Cumu la̠ hui­xinín catzi̠­yá̠tit nata̠lán xalac Filipos hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­na̠tit Jesús, acxni̠ cca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ko̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos xalac Mace­donia y ctá­ca̠xli xla­cata nacán a̠laca­tunu liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, ni̠para pu̠lactum ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo quin­ta­mak­tá̠­yalh caj xma̠n hui­xinín qui­la̠­mak­ta̠­yáhu, porque chuná na̠ xli̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­pu­tu­ná̠tit xpa̠­la­cata pi̠ aya xla­ka­pas­ni̠­tátit xta­chu­huí̠n Dios. *M:Pero luu cca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n pi̠ qui­la̠­mak­ta̠­ya­ni̠­táhu la̠nchú acxni̠ luu xli̠­ca̠na xac­mac­la­cas­quix­ni̠ma. }s: Catu̠huá hua̠k tla̠n nac­pa̠ti̠y y nac­ta̠­yaniy porque huá Cristo qui­ma̠x­qui̠y li̠t­li­hueke. O: Aquit aya cti­maklh­ca­tzi̠ni̠t la̠ta lácu li̠púhu tamaklh­ca­tzi̠y acxni̠ ni̠tu̠ hua̠ntu̠ cmac­la­cas­quín, y na̠ cca­tzi̠y lácu li̠pa̠­xúhu tamaklh­ca­tzi̠y acxni̠ acchá̠n kalhi̠­yá̠hu hua̠ntu̠ mac­la­cas­qui­ná̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán. Aquit cca­tzi̠y lácu cti̠­tax­tu­nima laka­siyu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ uú akspu­lacán, porque cti­maklh­ca­tzi̠­ni̠ttá lácu naaka­ta̠x­tu­niyá̠n hua̠ntu̠ min­tahuá osuchí acxni̠ ca̠ta­tzin­csni, acxni̠ cka­lhi̠y xa̠hua acxni̠ ni̠tu̠ cka­lhi̠y. }: Ni̠ xla­cata para aquit luu xac­mac­la­cas­quix­ni̠ma hua̠ntu̠ qui­la̠­li̠­mak­ta̠­ya­ni̠­táhu, porque la̠ta aquit cli̠­scujma xta­chu­huí̠n Dios cpa̠x­catlé̠n ca̠na̠ caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ cka­lhi̠y actzú. wg: Ca̠na cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Quim­pu̠­chi­nacán caj xpa̠­la­cata pi̠ hui­xinín qui­la̠­la­ca­pa̠s­tac­pa­ra­ni̠­táhu, ma̠squi xli̠­ca̠na cca­tzi̠y pi̠ ni̠tu̠ maktum xqui­la̠­pa̠­tzan­ka̠­ni̠­táhu sinoque caj ma̠x ni̠naj xka­lhi̠­yá̠tit aca­tzuní̠n hua̠ntu̠ naqui­la̠­li̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu. }: Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ aquit cca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán calak­tzak­sátit xa̠hua hua̠ntu̠ cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ni̠tán hua̠ntu̠ qui­la̠­kax­mat­níhu chu hua̠ntu̠ qui­la̠­ma­kuc­xi­lhui xac­tla­huama. Chuná tancs calak­tzak­sátit la̠qui̠ Dios hua̠nti̠ ma̠sta̠y tla̠n latáma̠t naca̠­ta̠­la­ta­ma̠yá̠n cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Pablo ca̠pa̠xcatcatzi̠niy filipenses xpa̠lacata hua̠ntu̠ tali̠makta̠yani̠t H :Ahuata tu̠ cca̠­hua­niyá̠n nata̠lán, pi̠ huá cala­ca­pa̠s­táctit hua̠ntu̠ xta­lu­lóktat, hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n, hua̠ntu̠ mini̠niy nama̠x­qui̠cán cá̠cni̠t, huá la̠ta aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit, la̠ta tla̠n naca­tzi̠­yá̠tit, xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla̠n tasiyuy. Anka­lhi̠ná cala­ca­pa̠s­táctit hua̠ntu̠ aksti̠tum la̠qui̠ chuná tla̠n nali̠­ma̠­si­yu­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán a̠ma̠ko̠lh lacuán ta­scújut hua̠ntu̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ma̠t­la̠nti̠y. }:Para chuná nat­la­hua­yá̠tit Dios naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni y lanca tapa̠­xu­huá̠n nac mina­cujcán, y u̠má tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y xli̠­ca̠na pi̠ huá luu namak­ta­kalha mina­cujcán xa̠hua min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xla­cata ni̠ aka­tiyuj nala­yá̠tit, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para cha̠tum cris­tiano li̠huana̠ aka­ta̠ksa lácu eé qui̠­taxtuy, pero chuná naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n porque li̠pa̠­hua­ná̠tit y ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­tátit Cristo Jesús. Hua̠ntu̠ tla̠n tapuhuá̠n catalacapá̠stacli Filipenses }s:Ni̠tu̠ cali̠­li̠­pu­huántit ni̠para aka­tiyuj cali̠­látit, huata anka­lhi̠ná cakalh­ta­hua­ka­nítit Dios xla­cata naca̠­mak­ta̠­yayá̠n y na̠ capa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit hua̠ntu̠ ca̠ma̠x­qui̠yá̠n. J :Xli̠­hua̠k cris­tianos sta­lanca cataúcxilhli pi̠ hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠­na­ná̠tit, ¡porque Quim­pu̠­chi­nacán mima! 3_:Hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús anka­lhi̠ná cali̠­pa̠­xu­huátit. ¡Cca̠­hua­niyá̠n capa̠­xu­huátit! , Q:Y na̠chuná cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠yá̠n huix quiamigo hua̠nti̠ acxtum anka­lhi̠ná quin­ta̠s­cuj­ni̠ta, cuaniyá̠n pi̠ caca̠­mak­ta̠ya u̠ma̠ko̠lh lac­pus­ca̠tní̠n hua̠nti̠ na̠ quin­ta­mak­tá̠­yalh acxni̠ aquit xac­liakchu­hui̠­nama xta­chu­huí̠n Dios xla­cata hua̠k cris­tianos nata­la­ka­pasa; na̠chuná cumu la̠ Cle­mente xa̠hua xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ acxtum quin­ta­li̠­ta̠s­cujni̠t xta­chu­huí̠n Cristo. Xli̠­ca̠na pi̠ xta­cu­hui­nicán aya tatzok­ta­hui­la­ni̠­tanchá nac xlibro Dios anta­nícu ca̠tzok­ta­mac­nu̠cán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taka­lhi̠y lak­táxtut. K :Luu cli̠­ma̠aka­tzanke̠y Evodia xa̠hua Sín­tique xla­cata pi̠ aktumá tala­ca­pa̠s­tacni cata­ká­lhi̠lh cumu la̠ li̠na­ta̠lán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo. -  U:Nata̠lán, xli̠­hua̠k hui­xinín aquit cca̠­la­ka­lha­maná̠n, cca̠­pa̠s­tac­la­ca̠­ma̠­chá̠n y clac­pu­huán aya xac­ca̠ucxilhni. Aquit cca̠­pa̠x­qui̠yá̠n y cpa̠­xu­huay caj mila­ca­tacán, hui­xinín a̠má quin­trofeo hua̠ntu̠ clak­kos­numa. Cla­cas­quín pi̠ anka­lhi̠ná chuná aksti̠tum cala­ta­pá̠tit y cali̠­pa̠­huántit Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. j M:Porque xlá naquin­ca̠­mak­lhti̠yá̠n eé qui­mac­nicán hua̠ntu̠ lak­sputa la̠qui̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n tunu cumu la̠ hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y xmacni hua̠ntu̠ ni̠ lak­sputa. Y aquinín sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ chuná naqui̠­taxtuy porque xlá kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nat­la­huay.I  :Pero aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo ni̠ uú xalaní̠n sinoque antá tapek­si̠­yá̠hu nac akapú̠n, caj xma̠n kalh­ka­lhi̠­hui­la̠­náhu acxni̠ naquin­ca̠­lak­miná̠n qui­ma̠­ka­pu̠­tax­ti̠­nacán Cristo la̠qui̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n qui­lak­tax­tutcán. V%:Pero xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná tali̠­ca­tzi̠y sta­lanca cata­cá­tzi̠lh pi̠ maktum nata­lak­tzan­ka̠­ta̠yay. Xlacán xpu̠­chi­nacán tat­la­huani̠t hua̠ntu̠ caj xma̠n nata­li̠­maka­pa̠­xu­huay xmac­nicán hua̠ntu̠ tali̠­hua̠yán y hua̠ntu̠ nata­li̠­pa̠­xu­huay; luu tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tat­la­huay ma̠squi luu ca̠mi­ni̠niy pi̠ caj xta­li̠­la­ca­ma̠­xá­nalh. Ni̠tu̠ tunu tala­ca­pa̠s­tac­má̠­nalh sino caj xma̠n hua̠ntu̠ anán uú nac ca̠quilh­ta­macú.  :Nata̠lán, aquit mak­lhu̠­huatá cca̠­hua­ni­ni̠tán y la̠nchú hasta cta­sama cca̠­hua­ni­pa­rayá̠n pi̠ lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ma̠squi tahuán pi̠ tali̠­pa̠­huán Cristo huata nac xla­ta­ma̠tcán caj tali̠­kalh­ka­ma̠nán hua̠ntu̠ tlá­hualh xpa̠­la­ca­tacán nac cruz y cumu la̠ xta̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠ná tali̠­taxtuy. y:Nata̠lán, chuná caucxilh­ti­yátit la̠ta lácu aquit clama, y na̠ caucxilh­ti­yátit lácu tala­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya cca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠­táhu la̠ta aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit. kO:Pero niaj tu̠ tiaktzan­ka̠­yá̠tit para hui­xinín aya laka­pas­ni̠­tátit hua̠ntu̠ Dios lacas­quín nata­ca­tzi̠y hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán, pus chuná cali̠­lak­tzak­sátit nac mila­ta­ma̠tcán. :Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ aya tli­hue­ketá kalhi̠­yá̠tit min­ta­ca̠­naj­latcán hua̠k chuná mili̠­la­ca­pa̠s­tac­natcán. Y para ni̠naj chuná a̠ laca­pa̠s­ta­cá̠tit pi̠ xafuerza palha nakos­nu­ná̠tit cumu lá aquit ckos­numa pus huá Dios chuná naca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n la̠qui̠ na̠chuná naqui­la̠­maca­sta̠­la­yá̠hu. (I:Aquit palha ckosma la̠qui̠ nac­chá̠n anta­nícu qui­lac­lhca̠­hui­li̠­ni­cani̠t pi̠ nac­chá̠n la̠qui̠ naqui­ma̠x­qui̠cán quin­trofeo hua̠ntu̠ qui­ma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t hua̠ntu̠ Dios naquin­ta̠i̠y caj cumu huá cli̠­pa̠­huán Cristo Jesús. U#: Nata̠lán, tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ nia̠ ccha̠n anta­nícu cla­ca­cha̠ni̠t nawán, pero clak­tzak­sama pi̠ hua̠ntu̠ xapu̠lh aya ti̠tax­tuni̠t chu­na­tiyá aya ti̠tax­tuni̠t, huata juerza ctla­hua­nima xla­cata pi̠ nac­lak­chá̠n hua̠ntu̠ cuc­xilh­la­ca­cha̠ni̠t naqui­ma̠x­qui̠cán. iK: Caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n ni̠ cuamputún para aya hua­katá cma̠­kan­tax­ti̠ni̠t, o para niaj tu̠ cli̠­tax­tapúy, huata cuamputún pi̠ aquit chu­na­tiyá cpu­tzama la̠ta lácu tla̠n nac­ma̠­la­ca­tzu­hui̠y, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá Cristo pu̠lh qui­ma̠­la­ca­tzu­hui̠ni̠t aquit.  : Pero huata huá cuc­xilh­la­ca­cha̠ma la̠ta lácu tla̠n nac­la­cas­ta­cuanán nac ca̠li̠ní̠n chuná cumu la̠ xlá lacas­ta­cuánalh. Juerza xtlahuanima Pablo xlacata pi̠ nalakchá̠n hua̠ntu̠ xucxilhlacacha̠ni̠t nama̠xqui̠y Dios )K: Huata aquit luu li̠huana̠ cla­ka­pas­putún Cristo, clac­pu­huán pi̠ xac­mak­lhcá­tzi̠lh nac qui­la­táma̠t lanca xli̠t­li­hueke Dios chuná cumu la̠ Cristo maklh­ca­tzi̠ni̠t acxni̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, pero na̠ tla̠n xac­maklh­cá­tzi̠lh a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xlá maklh­ca­tzi̠ni̠t nac xla­táma̠t, y clac­pu­huán pi̠ hasta na̠ xac­mak­lhcá­tzi̠lh nac qui­macni a̠má lanca taca­tza­ná­juat hua̠ntu̠ mak­lhcá­tzi̠lh acxni̠ xlá xni̠ma nac cruz. ~: y nac­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán. Y cumu xma̠n huá cli̠­pa̠­huán, aquit niaj clac­pu­tzama nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés lácu tla̠n xac­li̠­táx­tulh cumu lá̠m­para ni̠tu̠ quin­ta­la̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata li̠huana̠ nac­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ antá huan, sinoque huá quin­ta­ca̠­nájlat tu̠ cka­lhi̠niy Cristo chuná qui­li̠­ma̠xtuy. Dios qui­li̠­ma̠xtuy cumu lá̠m­para ni̠tu̠ quin­ta­la̠­ka­lhí̠n cumu cli̠­pa̠­huán. 4}a:La̠nchú cla­cas­quín pi̠ hua̠ntu̠ xapu̠lh cti­lí̠s­cujli ni̠tu̠cu qui­li̠­ma­cuánilh, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ctit­lá­hualh ni̠tu̠cu qui­mak­ta̠yay para caj huá nac­ta̠­ma̠­la­cas­tuca la̠ta la̠nchú cli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Cristo Jesús. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ caj xpa̠­la­cata cumu cla­ka­pasni̠t Cristo niaj cli̠­pa̠­huán hua̠ntu̠ xapu̠lh xac­li̠s­cujma, porque la̠nchú aquit cca̠­li̠­macá̠n pi̠ lá̠m­para ni̠tu̠ li̠ma­cuán xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cac­li̠s­cujchá aka­yujma o palh­qui̠m, porque huá a̠tzinú clak­pu­hua­la­ca̠ni̠t li̠huana̠ nac­la­ka­pasa L|:Pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xapu̠lh xac­lac­pu­huán pi̠ naqui­li̠­ma­cuaniy naqui­ma̠x­qui̠y lak­táxtut la̠nchú caj xpa̠­la­cata pi̠ huá cli̠­pa̠­huán Cristo xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xapu̠lh xac­tla­huay la̠qui̠ huá nac­li̠­lak­taxtuy cli̠­macá̠n pi̠ ni̠tu̠cu li̠ma­cuán. {:Aquit luu li̠huana̠ xac­ma̠­kan­tax­ti̠ma a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés la̠qui̠ ni̠para cha̠tum tícu naqui­li̠­huaniy para ni̠ li̠huana̠ xac­ma̠­kan­tax­ti̠ma caj la̠ta xac­lac­pu­huán pi̠ huá nac­li̠­lak­taxtuy. Pus chuná tancs xac­li̠s­cujma quin­tas­ma­ni̠ncán hasta huá xpa̠­la­cata xac­ca̠­li̠­si̠­tzi̠niy y hasta la̠n cca̠­ti­ma̠­pa̠­ti̠­nini̠t judíos hua̠nti̠ aya xta­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. sz_:Chuná cca̠­hua­niyá̠n porque acxni̠ cajcu li̠tzi̠má xac­la­ca­chini̠t tuncán qui­cir­cun­ci­dar­tla­huá­calh, xli̠­ca̠na pi̠ aquit luu judío porque cta­peksi̠y nac Israel, y huá a̠má xamaká̠n ko̠lu­tzí̠n Ben­jamín xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠­tanchá qui­li̠­ta­la­ka­pasni; aquit luu judío porque na̠ hua̠k judíos qui­nat­la̠tni xta­huani̠t, y aquit na̠ fariseo porque hasta la̠ta actzu̠cú xacuani̠t li̠huana̠ ctzu­cuni̠t ma̠kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés cumu la̠ fariseos tahuán pi̠ qui­li̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán. y-:Porque para tícu xli̠­pá̠hua pi̠ naka­lhi̠y lak­táxtut cumu nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ huani̠t Dios lactzu̠ lactzú nat­la­hua­yá̠hu aquinín judíos, pus aquit na̠ tla̠n chuná xac­li̠­quí­lhalh porque na̠ tancs cma̠­kan­tax­ti̠ni̠t. Yx+:Porque aquinín hua̠nti̠ xli̠­ca̠na maka­pa̠­xu­hua­ma̠­náhu Dios li̠tax­tu­yá̠hu luu cir­cun­ci­dar­la­ni̠­táhu porque kalhi̠­yá̠hu Espíri­tu Santo nac qui­la­ta­ma̠tcán, y huá tapek­si̠­ni­yá̠hu Cristo, y ni̠ caj xma̠nhuá li̠pa̠­hua­ná̠hu hua̠ntu̠ tasiyuy nac qui­mac­nicán. Kw:Pero luu cuentaj cat­la­huátit ska­lalh cala­ta­pá̠tit pi̠ ni̠tu̠ naca̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n tama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ lá chi­chí̠n tax­canán, hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y, a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tahuán pi̠ xla­ca­squinca naka­lhi̠­yá̠tit mix­tu­tucán anta­nícu ca̠cir­cun­ci­dar­tla­hua­ca­ni̠­tátit; xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tu̠ tica̠ak­ska­hui­mi̠yá̠n. )v M:Nata̠lán, a̠maktum cca̠­hua­ni­pa­rayá̠n pi̠ cali̠­pa̠­xu­huátit Quim­pu̠­chi­nacán, y ma̠squi mak­lhu̠­huatá chuná cca̠­hua­ni­ni̠tán ni̠ cli̠t­lak­uán cca̠­hua­niyá̠n porque cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín chuná na̠ ca̠li̠­mac­uaniyá̠n. u':Pus caj xpa̠­la­cata pi̠ huá lac­scuj­nima Cristo actzú xuani̠t aya xni̠y, aya xma­ca­ma̠sta̠y xla­táma̠t caj xpa̠­la­cata naqui­li̠s­cuja aquit, porque cumu hui­xinín mákat hui­la­pítit ni̠lay ma̠n qui­la̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu."t=:Li̠pa̠­xúhu camaka­maklhti̠­nántit u̠má quin­ta̠­lacán hua̠nti̠ li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán, y na̠ anka­lhi̠na luu mili̠ucxilh­la­ca­cha̠­natcán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná taka­lhi̠y tla̠n xta­pu­hua̠ncán cumu la̠ xlá kalhi̠y. fsE:Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ma̠­chá̠n la̠qui̠ acxni̠ naucxilh­pa­ra­yá̠tit tla̠n naka­lhi̠­yá̠tit tapa̠­xu­huá̠n la̠qui̠ na̠ ni̠para aquit cac­ti­li̠­púhua. /rW:Xli̠­ca̠na xlá pi̠ luu snún xuani̠t y a̠huayu aya xni̠y, pero Quin­tla̠­ticán Dios laka­lhá­malh y tat­lá̠n­ti̠lh, y na̠chuná aquit qui­la­ka­lhá­malh porque cumu cli̠­pu­huama anta­nícu cta­nu̠ma y para túcu xti­lá­nilh li̠huaca xac­ti­li̠­púhua. q':Xlá luu snu̠n ca̠pa̠s­tacmá̠n y aya xca̠ucxilhni lac­pu­huán, porque hua­ní­calh pi̠ catzí̠tit pi̠ xlá luu xta̠­tatlay. 3p_:Na̠ clac­pu­huán pi̠ xac­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­chá̠n quin­ta̠­lacán Epaf­ro­dito hua̠nti̠ hui­xinín qui­la̠­ma­ca­mi­ni­ni̠­táhu la̠qui̠ naqui­mak­ta̠yay, y xli̠­ca̠na pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum xlá qui­mak­ta̠­yani̠t nac quin­ta­scújut. Zo-:ma̠squi xli̠­ca̠na aquit luu snu̠n cli̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán cca­tzi̠y pi̠ xlá naqui­mak­ta̠yay y na̠ ni̠ maka̠s quilh­ta­macú aquit ma̠n nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n. 1n[:Caj xma̠n nac­ca­tzi̠y lácu luu naqui̠­taxtuy u̠má quin­taaklhú̠­hui̠t hua̠ntu̠ cka­lhi̠y tuncán nac­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ya̠­chá̠n; Mm:Pero hui­xinín aya li̠huana̠ laka­pa­sá̠tit Timoteo y catzi̠­yá̠tit lácu xlá le̠ma xatlá̠n xta­pu­huá̠n y la̠ta lácu aksti̠tum qui­mak­ta̠­ya­le̠ma xla­cata nac­liakchu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n Jesús, hua̠k quin­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ cuaniy cumu lá quin­ka­huasa. cl?:Porque xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n aka­tiyuj tali̠­la­má̠­nalh xtas­cu­jutcán hua̠ntu̠ caj sac­stucán naca̠­li̠­ma­cuaniy y ni̠ti̠ li̠taaka­tzan­ke̠­putún xta­scújut Jesu­cristo. xki:Huá cli̠­lac­pu­huán pi̠ huá nac­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ya̠­chán Timoteo porque ni̠ti̠ cka­lhi̠y a̠tunu hua̠nti̠ luu xac­li̠­pá̠hua y hua̠nti̠ na̠ chuná xle̠lh xta­la­ca­pa̠s­tacni cumu la̠ aquit y na̠ luu xli̠­ca̠na xca̠­liaka­tiyún xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Cristo nac Filipos. 'jG:Para huá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo lacas­quín ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nac­ca̠­ma̠­la­ka­cha̠­ni­ya̠­chá̠n Timoteo la̠qui̠ tzinú nac­taaka­tancsa y nac­ka­lhi̠y tapa̠­xu­huá̠n acxni̠ nac­ca­tzi̠y lácu hui­xinín lapá̠tit. iiK:Pus aquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ na̠ lac­xtum caqui­la̠­li̠­ta̠­pa̠­xu­huáhu u̠má quin­ta­pa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ aquit cka­lhi̠y. Pablo huan pi̠ nama̠lakacha̠y Timoteo chu Epafras nac Filipos ?hw:Y hua̠k tla̠n xac­tlá­hualh hasta ma̠squi huá qui­la­táma̠t xac­ma­ca­má̠s­ta̠lh la̠qui̠ chuná li̠huana̠ xta̠­ta­ká­tzi̠lh mili̠­la­ka­chix­cu­hui̠ncán hua̠ntu̠ hui­xinín li̠la­ka­chix­cu­hui̠­yá̠tit Dios. Xli̠­ca̠na pi̠ para chuná xqui̠­táx­tulh aquit luu snu̠n xac­li̠­pa̠­xú­hualh, y na̠ xac­li̠­pa̠­xú­hualh lácu hui­xinín li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús. Hk}{xwtrq nkj[heTcrcf_r]\[[X}WwUxSPNLK~ItGFDZCG@?==*Y cúc­xilhli pi̠ tax­tupá xli̠­tantiy cahua̠yu, xlá tzu­tzoko xuani̠t y hua̠nti̠ xuilá­nilh a̠má cahua̠yu ma̠x­quí̠­calh li̠t­li­hueke xa̠hua aktum lanca espada la̠qui̠ nama̠­la­ca­tzu­qui̠y tasi̠tzi nac ca̠quilh­ta­macú, y sac­stucán lac­chix­cu­huí̠n ma̠n nata­tzucuy tala̠­makni̠y. FAcxni̠ hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios ma̠c­tí̠­nilh xli̠­pu̠­lactiy sello hua̠ntu̠ xli̠­ke̠s­la­macani̠t a̠má xatas­milin libro ckáx­matli pi̠ chu­huí̠­nalh xli̠­cha̠tiy ángel hua̠nti̠ xta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n y chiné qui­huá­nilh: —¡Catat y caúcxilhti! >uAquit clá­ca̠lh y cúc­xilhli tantum sna­papa cahua̠yu, y hua̠nti̠ xuilá­nilh a̠má cahua̠yu xchi­pani̠t aktum pu̠tipni, y ma̠x­quí̠­calh aktum corona cumu la̠ lak­chá̠n ti̠ xqui̠­ta̠­ya­nini̠t nac guerra y xtax­tu­ma̠pá la̠quí chu­na­tiyá ta̠ya­nimaj nahuán.  -Cumu laca­tujún xka­lhi̠y sello hua̠ntu̠ xli̠­ke̠s­la­macani̠t a̠má xata­ke̠s­milin libro, cúc­xilhli la̠ta a̠má hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios ma̠c­tí­nilh pu̠lactum, y ckáx­matli pi̠ cha̠tum ángel hua̠nti̠ xta­ta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n xli̠­pix­cha̠­lanca chu­huí̠­nalh cumu la̠ jili y chiné qui­huá­nilh: —¡Uú catat y caúcxilhti! /Ama̠­ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xta­ta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, takalh­tí̠­nalh: —¡Chuná calalh, amén! Y a̠ma̠ko̠lh puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún pu̠tum tala­ka­ta­tzo­kós­talh y tzú­culh ca̠la­ka­chix­cu­hui̠y.gG Na̠ acxni­tiyá ckáx­matli pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t, chuná xalac akapú̠n, ca̠ti­yatni chu nac xtampú̠n tíyat, xa̠hua nac pupunú, xlacán acxtum chiné xta­huán:Tamá tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ huí nac xpu̠­ma̠­peksí̠n xa̠hua Cristo hua̠nti̠ li̠tax­tuni̠t xbor­rego Dios,
xma̠n huá ca̠mi­ni̠niy naca̠c­ni̠­na­nicán, nala­ka­chix­cu­hui̠cán y napa̠x­cat­ca­tzi̠­nicán.Xma̠n huá cata­ká­lhi̠lh lanca li̠t­li­hueke y li̠ma̠­peksí̠n cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. L Xli̠­pix­cha̠­lan­cacán chiné xta­quilh­tli̠­má̠­nalh:Huá u̠má xbor­rego Dios hua̠nti̠ mak­ní̠­calh y chuná xokó̠­nulh xpa̠­la­cata tala̠­ka­lhí̠n,
xma̠n huá sacstu mini̠niy namak­lhti̠nán xli̠­hua̠k li̠ma̠­peksí̠n, li̠s­ka­lala,
li̠t­li­hueke xa̠hua li̠cá̠cni̠t.Xlianka­lhi̠ná caca̠c­ni̠­na­níhu, capa̠x­cat­ca­tzi̠­níhu y cala­ka­chix­cu­huí̠hu. $~A Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli y ckáx­matli pi̠ xta­quilh­tli̠­má̠­nalh lhu̠hua ángeles, xta­li̠­ta­mak­sti­lini̠t xlac­tá­hui̠lh a̠má lanca tali̠­pa̠hu ma̠pek­si̠ná, xa̠hua xaka­lha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xta­ta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, y puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún, aklhu̠hua mi̠lh ángeles xta­huani̠t hasta ni̠lay xca̠­pu̠­tle­ke­ko̠cán. +}O Huix ca̠li̠­lác­sacti xla­cata nata­li̠­taxtuy xcura Dios
hua̠nti̠ xlianka­lhí̠n quilh­ta­macú natas­cujniy,
y ca̠li̠­ma̠x­tu­ni̠ta cumu la̠ lac­ta­li̠­pa̠hu reyes
hua̠nti̠ nata­ma̠­pek­si̠nán nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. 0|Y Y mac­xtum xta­li̠­quilh­tli̠­má̠­nalh u̠má xasa̠sti taquilh­tlí̠n:Xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huix mini̠­niyá̠n namak­lhti̠­nana tamá xatas­milin libro y nax­ti̠­tac­ti̠­niya hua̠ntu̠ li̠ke̠s­la­macani̠t,
porque huix hua̠k má̠t­la̠nti hasta tama̠sta mak­ní̠­canti,
la̠qui̠ caj xpa̠­la­cata min­kalhni hua̠ntu̠ staj­má­kanti chuná tla̠n ca̠lak­ma̠xtu
la̠tachá tícuya̠ cris­tiano la̠tachá nícu xalaní̠n xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú y ma̠squi ti̠pa̠­katzi xta­chu­hui̠ncán hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán,
la̠qui̠ xma̠n huá Dios nata­ta­pek­si̠niy. ~{uY acxni̠ xlá chí­palh a̠má libro, a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, xa̠hua puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún tala­ka­ta­tzo­kós­talh a̠má Cristo hua̠nti̠ li̠taxtuy xbor­rego Dios, hua̠k xta­chi­pani̠t xli̠t­lak­nicán hua̠ntu̠ hua­nicán arpa y pa̠tunu copa xla oro antá xta­ju̠ma mu̠csun ciensus, hua̠ntu̠ li̠taxtuy xta­kalh­ta­hua­kacán hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán y tata­pek­si̠niy Dios. 0zYXlá lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh hua̠nti̠ xuí nac a̠má lanca pu̠ma̠­peksí̠n y mák­lhti̠lh a̠má libro hua̠ntu̠ xli̠­chi­pani̠t xmaca­stácat. Hy Y nac xla­catí̠n a̠má lanca pu̠ma̠­peksí̠n y nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xta­ta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, xa̠hua nac xlaks­ti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún, cúc­xilhli pi̠ antá xyá Quim­pu̠­chi­nacán Cristo hua̠nti̠ li̠taxtuy xbor­rego Dios hua̠nti̠ xokó̠­nulh xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, y sta­lanca xta­siyuy nac xmacni pi̠ xmak­ni̠­cani̠t. Xlá xka­lhi̠y kan­tujún xaka­lókot y aktujún xla­kas­tapu hua̠ntu̠ tali̠­taxtuy pu̠lac­tujún xEspíritu Dios hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. xxiPero cha̠tum ko̠lu­tzí̠n qui­huá­nilh: —Niaj picuta catasa, porque a̠má lanca tali̠­pa̠hu lak­ma̠x­tuná xalac Judá hua̠nti̠ xta̠­chuná li̠taxtuy cumu la̠ tantum tli­hueke león, a̠má tali̠­pa̠hu chixcú hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni ko̠lu­tzí̠n rey David, xlá hua̠k makat­la­jani̠t hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán, y xma̠n huá mini̠niy nax­ti̠­tac­ti̠niy xasello hua̠ntu̠ li̠ke̠s­la­macani̠t y nama̠­la­kake̠y a̠má libro. kwOY aquit li̠pe̠cua xac­ta­sax­ni̠ma caj xpa̠­la­cata ccá­tzi̠lh pi̠ ni̠para cha̠tum mac­lá­calh hua̠nti̠ xmi­ni̠niy nake̠x­cuta y nama̠­la­kake̠y a̠má libro y naucxilha hua̠ntu̠ xta­tzokni̠t. 'vGPero ni̠ mac­lá­calh nac akapú̠n, ni̠para nac ca̠ti­yatni, y ni̠para nac xtampú̠n tíyat hua̠nti̠ xli̠­ca̠na aksti̠tum xti­la­ta­ma̠ni̠t xla­cata nami­ni̠niy nama̠­la­ka­pi­tziy a̠má libro y naucxilha hua̠ntu̠ antá xta­tzok­ta­hui­lani̠t. >uuCaj xamaktum cúc­xilhli cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu ángel hua̠nti̠ xli̠­pix­cha̠­lanca xka­lhas­qui­ni̠­nama: —¿Tícu cahuá namac­la­yá̠hu hua̠nti̠ mini̠niy nax­ti̠­tac­ti̠niy hua̠ntu̠ li̠sel­lar­tla­hua­cani̠t u̠má libro la̠qui̠ tla̠n nama̠­la­ka­pi­tziy? 2t _Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli pi̠ hua̠nti̠ xuí nac a̠má lanca pu̠ma̠­peksí̠n xpe­kes­tácat xli̠­chi­pani̠t ke̠tum xatas­milin cáp­snat xta̠­chuná cumu la̠ libro; u̠má cáp­snat laka­pu̠­tiyú̠ xta­tzokni̠t y hasta laca­tujún xli̠­ke̠s­la­macani̠t sello. s' Xma̠n huix mini̠­niyá̠n nac­ca̠­ca̠c­ni̠­na­niyá̠n,
nac­ca̠­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n y nac­ca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n,
porque kalhi̠ya lanca mili̠t­li­hueke y ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠­ni̠ta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán;
cumu huix chuná lacás­quinti ca̠ma̠­la­ca­tzuqui y hasta ca̠lacchú quilh­ta­macú chu­nacú taanán.r+ na̠chuná a̠ma̠ko̠lh puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún na̠ pu̠tum tala­ka­ta­tzo­kostay nac xla­catí̠n y hua̠k tala­ka­chix­cu­hui̠y, pu̠tum tata̠k­xtuy xco­ro­najcán, tamacá̠n nac xla­catí̠n xpu̠­ma̠­peksí̠n Dios y chiné tahuaniy: (qI Ama̠­ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xta­ta­siyuy cumu la̠ taka­lhín, la̠ta maka­tunu taca̠c­ni̠­naniy, tala­ka­chix­cu­hui̠y y tapa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut huí nac xpu̠­ma̠­peksí̠n y xlianka­lhi̠ná lámaj, xpiLa̠ta cha̠­tunu a̠ma̠ko̠lh ángeles hua̠ntu̠ xta̠­chuná tata­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, xlacán xta­ka­lhi̠y peke­cha̠xán xpe­kecán, y xli̠­lanca xpe­kecán hua̠k lakas­tapu xuani̠t. Y chuná la̠ ca̠tzi̠sní xa̠hua ca̠cu­huiní xlianka­lhí̠n quilh­ta­macú tala­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh Dios y chiné tahuán:¡Xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n me̠cstu lápa̠t siculán porque kalhi̠ya tla̠n min­ta­la­ca­pa̠s­tacni;Quim­pu̠­chi­nacán Dios xli̠­ca̠na pi̠ lanca mila­ca­tzúcut;
huix chu­na­tiyá xlápa̠t hasta la̠ta nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠ya ca̠quilh­ta­macú,
chu­nacú lápa̠t la̠nchú y cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú lápa̠t nahuán! ?owHua̠nti̠ lacán xya̠chi xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ tantum león, xli̠­cha̠tiy xta­siyuy cumu la̠ huá̠cax, xli̠­ka­lha­tutu xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ cha̠tum cris­tiano, y xli̠­ka­lha­ta̠ti xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ picha̠hua hua̠ntu̠ kosma nac ca̠u̠ní̠n. nAntiyá lacatzú nac xla­catí̠n pu̠ma̠­peksí̠n cúc­xilhli la̠ aktum pupunú pero xachú­chut luu sta­lanca xuani̠t xta̠­chuná cumu la̠ espejo. Anta­nícu xlacui xpu̠­ma̠­peksí̠n a̠má lanca ma̠pek­si̠ná kalha­ta̠ti ángeles lac­ta̠tij xta­yá̠­nalh la̠ta xtas­ti­lini̠t, a̠ma̠ko̠lh ángeles xta̠­chuná xta­ta­siyuy cumu la̠ qui­tzis­tancán, y xli̠­lan­cacán hua̠k lakas­tapu xta­ka­lhi̠y chuná nac xla­catí̠n xa̠hua nac xcha̠­ke̠ncán. jmMAntaní xuí a̠má ma̠pek­si̠ná nac lanca xpu̠­ma̠­peksí̠n cúc­xilhli y ckáx­matli pi̠ li̠pe̠cua la̠ta xji­lima y xmak­lipma; y nac xla­catí̠n a̠má pu̠ma̠­peksí̠n xta­yá̠­nalh kan­tujún can­de­lero hua̠k xta­pa­sa­má̠­nalh, huá u̠ma̠ko̠lh can­de­leros tali̠­taxtuy pu̠lac­tujún xEspíritu Dios. mlSPero cúc­xilhli pi̠ xta­li̠­ta­mak­sti­lini̠t a̠má lanca pu̠ma̠­peksí̠n puxa­ma­ta̠ti lac­tá­hui̠lh anta­nícu xta­hui­lá̠­nalh puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún, u̠ma̠ko̠lh lak­ko̠lún hua̠k xta­li̠­lha­ka̠­nani̠t lak­sna­papa clha­ka̠tcán y xtaacuilá̠­nalh nac xak­xa̠­kacán aka­tunu corona xla oro. NkHua̠nti̠ xlacui a̠má lac­tá­hui̠lh xalac pu̠ma̠­peksí̠n, luu xta̠­chuná xlak­skoy cumu la̠ li̠la­káti̠t chí­huix hua̠ntu̠ hua­nicán jaspe, osuchí la̠ cor­na­lina chí­huix, y nac xli̠­kalh­lanca xli̠­mak­stiliy li̠la­káti̠t cha̠­mac­xcúlit hua̠ntu̠ luu tla̠n xta­siyuy kam­pa̠­katzi colores tlayaj xma̠­lak­xka­ke̠­nani̠t cumu la̠ lak­slipua chí­huix hua̠ntu̠ hua­nicán esmer­alda. PjAcxni̠ chuná qui­hua­ni­ko̠lh, Espíri­tu quiakchi­pa­ni­ko̠lh quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni y tzu­cú­calh qui­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠cán; entonces cúc­xilhli nac akapú̠n pi̠ xuí aktum pu̠ma̠­peksí̠n y nac aktum lanca lac­tá­hui̠lh cúc­xilhli xuí cumu la̠ cha̠tum ma̠pek­si̠ná. i Acxni̠ qui­hua­ni­kó̠­calh lácu nac­ca̠­tzok­nuniy pu̠lac­tujún ca̠chi­quí̠n, aca­li̠stá̠n chú clá­ca̠lh y cúc­xilhli pi̠ xla­qui̠y aktum má̠lacchi nac akapú̠n, y hua­tiyá ti̠ qui­xa­kát­li̠lh hua̠nti̠ kalhi̠y xaka­pixni y chu­hui̠nán xli̠­palha cumu la̠ trom­peta, chiné qui­hua­nipá: —Uú catat anta­nícu aquit cyá la̠qui̠ nac­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ ámaj kan­taxtuy aca­li̠stá̠n la̠ta naán quilh­ta­macú. h’¡Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán cakax­pátit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ Espíri­tu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma xli̠­hua̠k hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­quí̠n!.gUXli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nata­ta̠­yaniy y nata­maka­tlajay xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán nac ca̠quilh­ta­macú chuná cumu la̠ aquit cmaka­tla­jani̠t, pus nac­ma̠x­qui̠y aktum xpu̠­tá­hui̠lh nac quim­pa̠xtú̠n chuná cumu la̠ quin­tla̠t Dios qui­ma̠x­qui̠­ni̠­tanchá quim­pu̠­tá­hui̠lh nac xpa̠xtú̠n laqui̠ nac­ta̠­ma̠­pek­si̠nán.” lfQCuentaj cat­lahua porque aquit cla­kat­lakma cxa­ma̠­lacchi mina­cujcán, hua̠nti̠ nakax­mata pi̠ cxa­kat­li̠ma y nama̠­la­qui̠y xmá̠­lacchi, aquit nac­tanu̠y nac xchic y lac­xtum nac­ta̠­hua̠yán. PeTancs caca­tzí̠tit pi̠ áquit cca̠akas­tac­ya̠­huay y cca̠­li̠­huaníy hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tat­la­huay hua̠nti̠ cca̠­lac­sacni̠t porque cca̠­pa̠x­qui̠y y cca̠­ma̠ak­sti̠­tu­mi̠­li̠­putún; huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n maktum calak­pa­lí̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y cama̠­la­ca­tzu­hui̠­pa­rátit Dios la̠qui̠ xma̠n huá nali̠­pa̠­hua­ná̠tit. Jd Huá xpa̠­la­cata cca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n quioro la̠qui̠ milacán nat­la­hua­yá̠tit. Quioro luu xatlá̠n porque xlakstu oro, antá ma̠chi­chi̠­cani̠t nac lhcúya̠t, ma̠s­ta­lan­qui̠­cani̠t y ma̠x­tu­ní­calh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xka­lhi̠y. Milacán cali̠t­la­huátit la̠qui̠ xli̠­ca̠na lac­rrico nahua­ná̠tit. Xa̠huachí cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aquit caqui­mak­lhtí̠tit xas­na­papa milha­ka̠tcán hua̠ntu̠ nali̠­lha­ka̠­na­ná̠tit porque qui̠­taxtuy xalh­tan­tala lapá̠tit, y na̠ caqui­la̠­mak­lhtí̠hu qui­li̠­cuchu hua̠ntu̠ aquit cma̠sta̠y la̠qui̠ naca̠­la­ca­ma̠­nu̠­ca­ná̠tit nac mila­kas­ta­pucán y nala­ca­ca̠x­la­yá̠tit porque xla­ka­xo̠­ko̠­ni̠­tátit, y nala­ca­hua̠­na­ná̠tit. _c7Xlianka­lhi̠ná lac­ta­li̠­pa̠hu ca̠maklh­ca­tzi̠­ca­ná̠tit, y hasta hua­ná̠tit pi̠ luu lac­rrico hui­xinín, acchá̠n kalhi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ mac­la­cas­qui­ná̠tit y ni̠tu̠ ca̠tzan­ka̠­niyá̠n. Xli̠­ca̠na pi̠ mákat la̠ta aktzan­ka̠­ta̠­ya­yá̠tit porque ni̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ ni̠para tzinú túcu li̠ma­cuán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit, xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠ laka­xo̠ko, cumu la̠ lak­li̠­ma̠x­kení̠n hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠­yá̠tit mimac­la­cas­qui­nitcán, y hasta xalu̠ntu lapá̠tit. CbPero cumu ni̠ kahuihui ni̠para chichi hui­xinín li̠tax­tu­yá̠tit caj skon­tzitzi, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ maktum nac­ca̠­quilh­tax­tuyá̠n. DaAquit hua̠k cca­tzi̠y hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit, y cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín ni̠ kahuihui ni̠para chichi. ¡Tla̠n xuá para maktum luu kahuihui osuchí luu chichi xuántit! 8`iQuim­pu̠­chi­nacán qui­hua­nipá: —Chú na̠ catzok­nuni a̠má xpu̠­la­le̠­nacán hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac xaca̠­chi­quí̠n Laodicea, y chiné cahuani: “Chiné huan hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ma̠sta̠y xta­lu­lóktat Dios hua̠nti̠ ne̠c­xnicú huani̠t taaksaní̠n, hua̠nti̠ mak­tla­huani̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ma̠la­ca­tzú­qui̠lh acxni̠ ni̠najtu̠ xanán: 0_Y ’¡Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán cakax­páttit y caaka­tá̠ks­tit hua̠ntu̠ Espíri­tu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­qui̠ní̠n! Hua̠ntu̠ ma̠catzi̠ni̠cán xalac Laodicea a^; Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­ta̠­yaniy y nata­maka­tlajay hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán, aquit nac­ca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ lac­cha̠­lanca xata­la­yá̠hu xpu̠­si­culan lanca tali̠­pa̠hu Dios, y niaj ne̠c­xnicú cati­ta­táx­tulh antá, xa̠huachí antá nac xna­cujcán aquit nac­tzoka xta­cu­huiní Dios xa̠hua xta­cu­huiní xca̠­chi­quí̠n Dios hua̠ntu̠ xlá lac­sacni̠t xasa̠sti Jeru­salén hua̠ntu̠ nami­na̠chá nac akapú̠n nac xpa̠xtú̠n Dios, na̠ antiyá nac xna­cujcán ma̠n nac­tzo­kuili̠y xasa̠sti quin­ta­cu­huiní.” ] Ni̠para maka̠s quilh­ta­macú cámaj min, pero li̠huán nia̠ cchin cuentaj cat­lahua hua̠ntu̠ kalhi̠ya min­ta­ca̠­naj­latcán la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠­mak­lhti̠yá̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­cha̠ná̠n min­tas­kahucán nac xla­catí̠n Dios. $\A Hui­xinín ma̠kan­tax­ti̠­ni̠­tátit qui­li̠­ma̠­peksí̠n xla­cata pi̠ ne̠c­xnicú mak­xtek­ta̠­yátit quin­ta­scújut, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n pi̠ aquit nac­ca̠­mak­ta­ka­lhá̠n acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú lhu̠hua hua̠ntu̠ naca̠­lak­chí̠n tasa­ka̠lí̠n. [ Aquit nac­ca̠­ma̠­ma̠­xani̠y tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ nac min­ca̠­chi­qui̠ncán tahuán pi̠ judíos ma̠squi caj taliaksa­ni̠nán, huata xlacán tata­pek­si̠niy akska­huiní, porque nac­ca̠­li̠­ma̠­peksi̠y cata­la­kan­chá̠n y cata­la­ka­ta­tzo­kostán y chuná nac­ca̠­li̠­ma̠­si­yuniy lácu xli̠­ca̠na aquit cca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán. WZ'Aquit cuili̠ni̠t nac min­ti­jicán aktum má̠lacchi hua̠ntu̠ cma̠­la­qui̠ni̠t la̠qui̠ antá nalac­ta­nu̠­yá̠tit, y ni̠para cha̠tum tícu cati­ma̠­lac­chú­hualh. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ nac mila­ta­ma̠tcán ni̠ kalhi̠­yá̠tit li̠t­li­hueke, ni̠para tzinú ta­xlaj­uani̠­ni̠­tátit huata chu­na­tiyá li̠pa̠­hua­ni̠­tátit quin­ta­chu­huí̠n y ne̠c­xnicú qui­la̠­li̠­ma̠­xa­na­ni̠­táhu. YQuim­pu̠­chi­nacán qui­hua­nipá: —Na̠ catzok­nuni tamá xpu̠­la­le̠­nacán hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac xaca̠­chi­quí̠n Fila­delfia, y chiné cahuani: “Chiné huan hua̠nti̠ xax­li̠­ca̠na xta­lac­sacni Dios y siculán lama, hua̠nti̠ ma̠qui̠ni̠t xllave rey David: Acxni̠ aquit cma̠­la­qui̠y ni̠para cha̠tum tícu tla̠n nama̠­lac­chu­huay, y na̠chuna li̠túm acxni̠ cma̠­lac­chu­huay ni̠para cha̠tum tícu tla̠n nama̠­la­qui̠y. =Xs’¡Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán cakax­páttit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ Espíri­tu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­quí̠n! Hua̠ntu̠ ca̠ma̠catzi̠ni̠cán hua̠nti̠ xalac Filadelfia ,WQXli̠­hua̠k hua̠nti̠ aksti̠tum nata­la­tama̠y y nata­maka­tlajay hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán nac ca̠quilh­ta­macú, chuná naca̠­li̠­ma̠­lha­ke̠cán xas­na­papa clha­ka̠tcán, y ne̠c­xnicú cac­ti­ca̠­lac­xa­cá­nilh xta­cu­hui­nicán nac xlibro Dios antaní tatzok­ta­hui­lani̠t, huata xlacán ca̠lak­chá̠n a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y porque aquit nac­ma̠­lu­loka nac xla­catí̠n Dios xa̠hua nac xla­ca­ti̠ncán ángeles pi̠ aksti̠tum quin­ta­li̠­pá̠hua.” FVPero nac tamá min­ca̠­chi­qui̠ncán Sardis tala­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xli̠­ca̠na quin­ta­li̠­pa̠­huán, xlacán ni̠tu̠ a̠ tali̠­ma̠x­ca­jua̠li̠y xli̠s­tac­nicán xa̠hua xla­ta­ma̠tcán, hua­tuní̠n tama̠­ko̠lh xlianka­lhí̠n naquin­ta­ta̠­la­tama̠y y chu­na­tiyá nata­li̠­lha­ka̠nán xas­na­papa clha­ka̠tcán porque chuná ca̠lak­chá̠n tla̠n nata­la­tama̠y. FUCca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠yá̠n pi̠ huá cuentaj cat­la­huátit a̠má tla̠n tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ pu̠lh tica̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­cántit, xma̠n huá cali̠­la­ta­pá̠tit li̠huana̠ cama̠­kan­tax­tí̠tit y caak­xtek­ma­kántit li̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán la̠qui̠ xma̠n Dios nali̠­pa̠­hua­ná̠tit. Para ni̠ ska­lalh lata­pa̠­yá̠tit xla­cata aksti̠tum naqui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, ni̠para xali̠­ta­ca­tzí̠n acxni̠ nac­lak­tax­tu­ya̠­chá̠n xta̠­chuná cumu la̠ li̠ca­tzi̠y cha̠tum kalha̠ná, acxni̠ ni̠ li̠a̠ca­tzi̠­hui­látit naca̠­lak­tax­tu­ya̠­chá̠n. qT[Catu̠x­ca̠­ní̠tit, cala­ka­huántit, y caca̠­ma̠uxca̠­ní̠tit hua̠ntu̠ tamak­xtek­ni̠tcú xla­cata ni̠ maktum nalac­tla­hua­ya̠­hua­yá̠tit, porque para ni̠ chuná nat­la­hua­yá̠tit hua̠k nama­ka­tzan­ka̠­yá̠tit hua̠ntu̠ aksti̠tum xtla­hua­yá̠tit min­tas­cu­jutcán, porque aquit sta­lanca cuc­xilhma pi̠ lhu̠hua hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit ni̠para tzinú ma̠t­la̠nti̠y Dios porque hua̠k ni̠tlá̠n min­tas­cu­jutcán. {S qAca­li̠stá̠n qui­hua­nipá: —Na̠ catzok­nuni xpu̠­la­le̠­nacán hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac xaca̠­chi­quí̠n Sardis, y chiné cahuani: “Chiné huan hua̠nti̠ kalhi̠y pu̠lac­tujún xEspíritu Dios xa̠hua aktujún stacu: Aquit hua̠k cca­tzi̠y hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit y na̠ cca­tzi̠y pi̠ niaj tu̠ li̠ma­cuaná̠tit porque lapá̠tit xaní̠n, ma̠squi lhu̠hua ti̠ ca̠li̠­chu­hui̠­naná̠n pi̠ luu tla̠n la̠ta lapá̠tit xas­tacná. R}’¡Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán cakax­páttit y caaka­tá̠ks­tit hua̠ntu̠ Espíri­tu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­quí̠n!QChuná cumu la̠ qui­ma̠x­qui̠ni̠t Dios quin­tla̠t li̠ma̠­peksí̠n, na̠chuná xlacán nata­ma̠­pek­si̠nán nac lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n cumu la̠ lac­lanca napuxcún hua̠nti̠ taka­lhi̠y lanca li̠ma̠­peksí̠n, y nata­ka­lha­kax­matá̠n hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh, xa̠huachí a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ nata­ka­lha­kax­mat­pu­tuná̠n huixín maktum naca̠­ma̠­lak­spu­tuya cumu la̠ a̠ cali̠­ca̠s­nokpi pa̠tum tlá­manclh xla li̠lh­támat. Pero na̠ nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má lanca ma̠tun­cu­huiní stacu hua̠ntu̠ naca̠­mak­sko­le̠ná̠n.” P5OcXli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nata­ta̠­yaniy y nata­maka­tlajay hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán uú nac ca̠quilh­ta­macú, y chu­na­tiyá tat­la­hua­má̠­nalh nahuán hua̠ntu̠ aquit cla­cas­quín natat­la­huay hasta acxni̠ nas­puta xla­ta­ma̠tcán, tama̠­ko̠lh aquit nac­ca̠­ma̠x­qui̠y li̠ma̠­peksí̠n la̠qui̠ naquin­ta­ta̠­ma̠­pek­si̠nán nac ca̠quilh­ta­macú. aN;Pero cla­cas­quín pi̠ chu­na­tiyá aksti̠tum cali̠­la­ta­pá̠tit hua̠ntu̠ aquit cti­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ní̠n hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú nac­ca̠­lak­mim­pa­rayá̠n. @MyY hui­xinín hua̠nti̠ na̠ antá hui­látit nac Tiatira pero ni̠chuná mak­tla­hua­pá̠tit tamá xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní, na̠ ni̠para lac­pu­hua­ná̠tit para pi̠ na̠chuná xla­ka­pástit hua̠ntu̠ huancán pi̠ lanca xta­la­ca­pa̠s­tacni akska­huiní, aquit niaj tu̠ tunu hua̠ntu̠ cti­ca̠­ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n tla̠­na­tiyá la̠ta aksti̠tum lapá̠tit nac xla­catí̠n Dios. pLYHuá xpa̠­la­cata aquit nac­li̠­ma­ca­miniy tajátat hua̠ntu̠ nama̠­ke̠ti̠y nac xtícat y napa̠­ti̠nán; na̠chuná nac­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tamaca­sta̠lay hasta nac­ca̠­ma̠­lak­sputuy; y na̠chuná nac­ca̠t­la­huaniy xli̠­hua̠k lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ xta̠­la̠­pa̠x­quí̠n tat­la­huani̠t para ni̠ tali̠­pu­huán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, na̠chuná li̠pe̠cua nac­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y. Chuná nac­tla­huay la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac aka­tunu pu̠la­tama̠n nata­ca­tzi̠y pi̠ aquit hua̠k cca­tzi̠y y cla­ka­pasa hua̠ntu̠ huí nac xna­cujcán xa̠hua nac xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. Na̠ mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ la̠ta cha̠­tunu hui­xinín aquit chuná nac­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n hua̠ntu̠ ca̠lak­cha̠ná̠n xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­tátit nahuán nac mila­ta­ma̠tcán. K^J5Aquit cmá̠x­qui̠lh quilh­ta­macú tamá pusca̠t xla­cata pi̠ cali̠­li̠­púhua hua̠ntu̠ tla­huama, y calak­má­kalh xali̠xcáj­nit xta­pu­huá̠n y xma̠n Dios cali̠­pa̠hua, pero xlá ni̠para tzinú lac­pu­huán para nataak­sti̠­tu­mi̠li̠y huata chu­na­tiyá tla­huama li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n y catu̠huá hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit ca̠ma̠­si­yu­nima cris­tianos lácu nata­li̠­maka­pa̠­xu­huay xmac­nicán. 6IePero ma̠squi hui­xinín lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ xli̠­ca̠na aksti̠tum qui­la̠­li̠s­cuj­má̠hu juerza huí hua̠ntu̠ camá̠n ca̠li̠­quilh­ni̠yá̠n: hui­xinín ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠tit y ma̠x­qui̠­yá̠tit quilh­ta­macú xla­cata pi̠ tamá li̠xcáj­nit pusca̠t hua­nicán Jezabel, hua̠nti̠ huan pi̠ na̠ huá xta­chu­huí̠n Dios li̠chu­hui̠nán ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ caj aksa­ni̠nán, porque a̠má xtas­tac­yá̠hu hua̠ntu̠ xlá ma̠siyuy, ca̠li̠­lac­tla­hua­ya̠­huay cris­tianos hua̠nti̠ quin­ta­li̠s­cuja, xlá ca̠ma̠t­la­hui̠y li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n xla­cata catu̠huá cata­li̠­maka­pa̠­xú­hualh xmac­nicán y cata­li̠­huá̠­yalh tahuá hua̠ntu̠ ca̠li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun. IH Aquit hua̠k cca­tzi̠y hua̠ntu̠ tla­hua­pá̠tit; cla­ka­pasa min­ta­pa̠x­qui̠tcán hua̠ntu̠ qui­la̠­ka­lhi̠­ni­yá̠hu xa̠hua min­ta­ca̠­naj­latcán, la̠ta qui­la̠­li̠s­cuj­má̠hu y ne̠c­xnicú mak­xtek­ta̠­ya­pá̠tit hua̠ntu̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit, xa̠huachí cca­tzi̠y pi̠ la̠nchú tlak tli­hueke scuj­pá̠tit ni̠ xachuná acxni̠ a̠cú tzu­cútit qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu. lGQCkáx­matli y chiné qui­hua­nipá: —Na̠ catzok­nuni xpu̠­la­le̠­nacán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo nac xaca̠­chi­quí̠n Tiatira, y chiné cahuani: “Chiné huan Xka­huasa Dios hua̠nti̠ li̠pe̠cua lak­skoy xla­kas­tapu cumu la̠ lhcúya̠t, y na̠chuná li̠la­káti̠t tasiyuy xtantú̠n cumu la̠ tla̠n bronce: F ’¡Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán cakax­páttit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ Espíri­tu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­quí̠n! Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­ta̠­yaniy y nata­maka­tlajay hua̠ntu̠ ma̠lak­tza̠n­ke̠nán, aquit nac­ca̠­li̠­ma̠­hui̠y a̠má xatlá̠n tahuá hua̠ntu̠ hua­nicán maná hua̠ntu̠ tze̠k huí nac akapú̠n. Xa̠huachí nac­ca̠­ma̠x­qui̠y aktum sna­papa chí­huix anta­nícu tatzok­ta­hui­lani̠t nahuán aktum xasa̠sti tacu­huiní hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum tícu laka­pasa caj xma̠n huá nala­ka­pasa hua̠nti̠ namak­lhti̠nán. Hua̠ntu̠ ca̠ma̠catzi̠ni̠cán xalac Tiatira -ESHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠má̠n, cama̠­la­ca­tzu­hui̠­pa­rátit Dios xla­cata xma̠n huá nali̠­pa̠­hua­ná̠tit, porque para chu­na­tiyá lapá̠tit nahuán chuná cumu la̠ ca̠ma̠­si­yu­nimá̠n a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit cris­tianos ni̠para maka̠s quilh­ta­macú nac­ca̠­lak­tax­tu­ya̠­chá̠n y a̠má espada hua̠ntu̠ tax­tu­ni̠­tanchi nac quin­quilhni nac­ca̠­li̠­la­ca­ta̠­qui̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠ma̠­lak­tzan­ke̠má̠n.” sD_Hua̠ntu̠ na̠ ni̠ cma̠t­la̠nti̠y pi̠ tala­má̠­nalh nac milak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ tahuán quin­ta­li̠­pa̠­huán pero na̠ ni̠para huá luu talak­makam­putún xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán nico­laitas. \C1Ma̠squi lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ aksti̠tum lapá̠tit, huí actzú hua̠ntu̠ aquit cli̠s­tac­ya̠­hua­pu­tuná̠n: nac milak­sti̠­pa̠ncán tala­má̠­nalh hua̠nti̠ tahuán quin­ta­li̠­pa̠­huán pero ni̠ tamak­xtek­ya̠­hua­putún xta­la­ca­pa̠s­tacni xamaká̠n Balaam, hua̠nti̠ ti­stac­yá̠­hualh Balac xla­cata pi̠ caca̠­ma̠t­lá­hui̠lh tala̠­ka­lhí̠n israel­itas, xlá ca̠ma̠uxcá̠­ni̠lh xla­cata pi̠ cata­li̠­huá̠­yalh a̠má tahuá hua̠ntu̠ xca̠­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t tzincun, xa̠huachí na̠ ca̠huá­nilh pi̠ tla̠n ma̠squi cata­xa­kát­li̠lh túnuj lac­pus­ca̠tní̠n y cata­maka­pa̠­xú­hualh xmac­nicán. ZB- Aquit cca­tzi̠y pi̠ antá lapá̠tit anta­nícu pux­cuhui y ma̠pek­si̠nán akska­huiní; pero hui­xinín chu­na­tiyá aksti̠tum qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu, ni̠para tzinú aka­tiyuj li̠látit min­ta­ca̠­naj­latcán o para niaj quin­ti­la̠­li̠­pa̠­huáhu a̠má quilh­ta­macú acxni̠ nac mila­ca­ti̠ncán mak­ní̠­calh Antipas hua̠nti̠ luu aksti̠tum xliakchu­hui̠nán quin­ta­chu­huí̠n; chuná tat­lá­hualh tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y porque hua̠k huá taka­lha­kax­mat­má̠­nalh hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠ma akska­huiní, porque antá tzu­cuni̠t ma̠pek­si̠nán nac min­ca̠­chi­qui̠ncán. Quim­pu̠­chi­nacán qui­hua­nipá: —Na̠ catzok­nuni a̠má xpu̠­la­le̠­nacán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo nac xaca̠­chi­quí̠n Pér­gamo, y chiné cahuani: “Chiné huan hua̠nti̠ kalhi̠y a̠má quin­cas­la­jaja espada hua̠ntu̠ laka­pu̠­tiyú̠ taxa­cani̠t: @) ’¡Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán cakax­pátit y caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ Espíri­tu ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠ma hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­quí̠n! Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aksti̠tum nata­la­tama̠y y nata­maka­tlajay hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán nac ca̠quilh­ta­macú, acxni̠ natani̠y xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ tzinú cati­ta­mak­lhcá­tzi̠lh a̠má xli̠­maktiy li̠ní̠n hua̠ntu̠ xli̠­pa̠­ti̠tcán nahuán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán. Hua̠ntu̠ ca̠ma̠catzi̠ni̠cán xalac Pérgamo J?  Ni̠para tzinú cali̠­lak­lhpe̠­cuántit hua̠ntu̠ nali̠­pa̠­ti̠­na­ná̠tit, huá chuná cca̠­li̠­hua­nimá̠n porque akska­huiní naca̠­ma̠­ta­mac­nu̠­ni̠­naná̠n nac pu̠la̠­chi̠n xla­cata naca̠­tzak­sa­niyá̠n min­ta­ca̠­naj­latcán para maktum qui­la̠­li̠­pa̠­hua­ná̠hu; juerza aklhu̠hua quilh­ta­macú naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­ca­ná̠tit, pero chu­na­tiyá aksti̠tum cali̠­pa̠­huántit Dios y aquit nac­ca̠­li̠­ma̠s­ka­hui̠yá̠n a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa.” >! Aquit cca­tzi̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ pa̠tí̠­pá̠tit xa̠hua lácu luu lak­li̠­ma̠x­kení̠n hui­xinín y ni̠tu̠ kalhi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ mac­la­cas­qui­ná̠tit, pero cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín luu lac­rrico li̠tax­tu­pá̠tit nac xla­catí̠n Dios. Aquit hua̠k cca­tzi̠y la̠ta li̠xcáj­nit tali̠­kalh­chu­hui̠­naná̠n tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ tahuán pi̠ judíos, ma̠squi ni̠ xli̠­ca̠na judíos sinoque tali̠­taxtuy xli̠­ta­la­ka­pasni akska­huiní. Z~|z{rxwDusr:q=<;:b9>77;65"33l2>0/2.y,+ )'&L$#"!> w476Q% 5  }f&_E Acxni̠ lák­cha̠lh la̠ta xli̠­ka­lha­tujún ángel nama̠­sa̠ni̠y xtrom­peta, xlá ma̠sá̠­ni̠lh y takáx­matli pi̠ li̠lhu̠hua chiné palha xqui­lhuamá̠­calh nac akapú̠n:¡Xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huá sacstu mini̠niy lanca tali̠­pa̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Dios, na̠chuná Cristo hua̠nti̠ xta­lac­sacni
nata­ma̠­pek­si̠nán nac ca̠quilh­ta­macú!Y chuná nalay porque xlacán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú xma̠n huá tama̠­pek­si̠­na­má̠­nalh nahuán. 3^_ Chuná u̠má ti̠tax­tu­ko̠lh xli̠­pu̠­lactiy lanca tapa̠tí̠n, pero timi­majcú xli̠­pu̠­lac­tutu. Xli̠kalhatujún ángel ma̠sa̠ni̠y xtrompeta ] Na̠ acxni­tiyá chú tzú­culh pu̠tzan­ka̠nán nac ca̠ti­yatni y caj xpa̠­la­cata la̠ta xta­chi­quima tíyat, la̠ta xli̠­lanca a̠má ca̠chi­quí̠n pu̠lac­cá̠hu xla­cata chiqui la̠ta talak­pon­ka­ko̠lh y talác­tilhli, y aktujún mi̠lh cris­tianos táni̠lh; pero hua̠nti̠ ni̠ táni̠lh y chu­nacú tata­mák­xtekli xas­tacná nac ca̠quilh­ta­macú, caj xpa̠­la­cata xta­pe̠­cuacán xlacán tzú­culh tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. k\O Pero a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy xlac­scujni Dios takáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ luu palha chiné ca̠huá­nilh: —¡La̠li̠­huán cata­la­ca̠c­xtu­chi­tátit uú nac akapú̠n! Xlacán tzú­culh tata­la­ca̠c­xtuy nac xlacni puc­lhni hasta nac akapú̠n, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy sta­lanca taúcxilhli. ([I Pero acxni̠ ti̠tax­tu­ko̠lh a̠má aktutu quilh­ta­macú a̠íta̠t, Dios ca̠ma̠­la­cas­ta­cuáni̠lh a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy xak­chu­hui̠­naní̠n, xlacán tatá̠­qui̠lh y tatá̠­yalh, y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ taúcxilhli la̠n tape̠­cuáxni̠lh. eZC Cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú la̠n nata­li̠­pa̠­xu­huay pi̠ ca̠mak­ní̠­calh nahuán, luu li̠pe̠cua tapa̠­xu­hua­má̠­nalh nahuán hasta catu̠huá hua̠ntu̠ nata­tzucuy la̠ta̠i̠y hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n, porque a̠ma̠ko̠lh cha̠tiy xak­chu­hui̠­naní̠n Dios luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠maj nahuán cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú. 0YY Y aktutu quilh­ta­macú a̠íta̠t maj nahuán xti­yat­li̠­huacán nac tiji, y cris­tianos cani̠­huaj xalaní̠n y ti̠pa̠­katzi tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán natamín taucxilha, y ni̠ cati­ta­má̠s­ta̠lh quilh­ta­macú naca̠­ma̠c­nu̠cán nac tíyat. qX[ Xti­yat­li̠­huacán u̠ma̠ko̠lh xlac­scujni Dios antá íta̠t naca̠­ta­ra­mi̠cán nac xaca̠­ti­ji̠ní̠n a̠má lanca ca̠chi­quí̠n Jeru­salén anta­nícu ma̠pa̠­ti̠­ní̠­calh y mak­ní̠­calh nac cruz Quim­pu̠­chi­nacán. Pero u̠má ca̠chi­quí̠n na̠ tla̠n ca̠ta̠­ma̠­la­cas­tu­cá̠hu Sodoma xa̠hua Egipto. wWg Pero acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta xlacán tancs tama̠­lu­lokni̠t nahuán xta­chu­huí̠n Dios, a̠má lanca qui­tzis­tancán hua̠ntu̠ chi̠­hui­li̠­cani̠t nac lanca pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n hua̠ntu̠ ni̠ kalhi̠y xtampú̠n nata̠c­xtu­ya̠chi antá y xlá naca̠­kos­pasay, naca̠­maka­tlajay y naca̠­makni̠y. SV Uma̠­kó̠lh xlac­scujni Dios hua̠nti̠ nata­ma̠­ca­tzi̠­ni̠nán xta­lu­lóktat, xlacán taka­lhi̠y nahuán li̠t­li­hueke xla­cata nata­ma̠­lac­chu­huay nac akapú̠n la̠qui̠ ni̠ namín si̠n li̠huán xlacán antá tala­ma̠­nanchá nahuán nac ca̠quilh­ta­macú xla­cata nata­liakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios, pero na̠ taka­lhi̠y nahuán li̠t­li­hueke xla­cata chú­chut hua̠ntu̠ huí nac ca̠quilh­ta­macú tla̠n kalhni natat­la­huay, y na̠chuná nata­li̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y la̠tachá túcuya̠ tali̠­pu­huá̠n hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nahuán nac ca̠quilh­ta­macú, la̠tachá nícu makli̠t xlacán chuná natat­la­hua­putún. U Para tícu natax­tu­ya̠chá hua̠nti̠ para naca̠­mak­ni̠­putún, xlacán nata­quilh­taxtuy lhcúya̠t y maktum naca̠lh­cu­yuko̠y hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠niy nahuán, y chuná natani̠y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ nataucxilh­putún. T Uma̠­kó̠lh cha̠tiy akchu­hui̠­naní̠n hua­tuní̠n tali̠­taxtuy akatiy xaquihui olivo xa̠hua aktiy can­de­lero hua̠ntu̠ tayá̠­nalh nac xla­catí̠n lanca tali̠­pa̠hu xDioscán hua̠nti̠ xpu̠­chiná ca̠quilh­ta­macú. ?Sw Y aca­li̠stá̠n aquit nac­ca̠­ma­camín cha̠tiy quiakchu­hui̠­nanín hua̠nti̠ nata­li̠­lha­ka̠nán hua­chichi lháka̠t xla­cata xlacán nata­liakchu­hui̠nán quin­ta­lu­lóktat, aktum mi̠lh aktiy cientu a̠tutum­puxam quilh­ta­macú tali̠­chu­hui̠­na­má̠­nalh nahuán. -RS Pero ni̠ nalh­ca̠ya lácu xliactzuná kalhi̠y xatan­quilhtí̠n, porque tamá xatan­quilhtí̠n aya ca̠ma­ca­ma̠x­qui̠­cani̠t hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Dios, xlacán la̠n nata­li̠­ka­ma̠nán y nata­lac­ta̠­yami̠y cxa­ca̠­chi­quí̠n Jeru­salén hua̠ntu̠ Dios ma̠n xlac­sacni̠t y xca̠­chi­quí̠n xli̠­ma̠xtúy, chuná nata­li̠­ka­ma̠nán ti̠pu­xa­matiy papá. 0Q [ Aca­li̠stá̠n qui­ma̠x­quí̠­calh kantum lhma̠n li̠lhca̠n xta̠­chuná cumu la̠ kantum lí̠x­toko, y chiné qui­hua­ní­calh: —La̠li̠­huán capit lhca̠ya xpu̠­si­culan Dios xa̠hua xaltar, na̠ caca̠­pu̠t­leke nícu kalhali̠t antá tala­ka­chix­cu­hui̠nán. 7Pg Caj xamaktum ckáx­matli pi̠ chiné qui­hua­ní­calh: —Huix juerza nali̠­chu­hui̠­nam­pa­raya hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­putún pi̠ taamá̠­nalh taok­spulay cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú la̠tachá túcuya̠ lac­lanca pu̠la­tama̠n, xa̠hua ca̠chi­qui̠ní̠n, xa̠hua ma̠pek­si̠­naní̠n, ma̠squi la̠tachá túcuya̠ xta­chu­hui̠ncán xlacán tali̠­chu­hui̠nán.nOU Aquit cmák­lhti̠lh a̠má ángel xata­ke̠s­milin libro y cualh; aquit cka­lhuá̠nalh nac quin­quilhni pi̠ luu seksi xta̠­chuná cumu táxca̠t, pero acxni̠ aya xacuako̠ni̠t xu̠n huan­ko̠lh nac quim­poko. PN Aquit calh anta­nícu xya̠chá a̠má ángel, csquí­nilh xla­cata pi̠ caqui­má̠x­qui̠lh a̠má xata­ke̠s­milin libro, huata xlá chiné quin­kálh­ti̠lh: —Mej, pero cahuat. Acxni̠ nahuaya luu seksi naka­lhua̠nana, pero acxni̠ aya hua­ko̠­ni̠ta nahuán, nac mim­poko luu xu̠n nahua­na̠chá. OM Amá tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aya xqui­xa­kat­li̠­pa­rani̠t hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n, xlá qui­xa­kat­li̠pá y chiné qui­huá­nilh: —La̠li̠­huán caquí̠­maklhti a̠má xata­ke̠s­milin libro hua̠ntu̠ chi­pani̠t a̠má ángel hua̠nti̠ tu̠tay nac pupunú xa̠hua nac ca̠ti­yatni. &LE porque acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta a̠má xli̠­ka­lha­tujún ángel nama̠­sa̠ni̠y hua̠ntu̠ chi­pani̠t xtrom­peta xli̠­ca̠na pi̠ acxni­tiyá hua̠k kan­tax­tu­ko̠ni̠t nahuán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios tze̠k xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t, chuná cumu la̠ tica̠­li̠­ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh a̠ma̠ko̠lh xlac­scujní̠n hua̠nti̠ xca̠­hua­nicán pro­fetas. ?Kw y nac xta­cu­huiní li̠quí­lhalh a̠má hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú lama, hua̠nti̠ ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t akapú̠n, ca̠ti­yatni, pupunú xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ antá taanán, ángel huá: —Xli̠­ca̠na pi̠ niaj picuta timaka­pa­lama quilh­ta­macú; CJ Amá ángel hua̠nti̠ tan­tu̠tu xli̠­tu̠tay xtantú̠n nac xkalhni pupunú y tan­tu̠tu nac xok­spú̠n tíyat, li̠ta­pe­ke­yá̠­hualh xpe­kes­tácat nac akapú̠n vIe Acxni̠ a̠ma̠ko̠lh pu̠lac­tujún jili takalh­ti̠­nan­ko̠lh, aquit xacámaj tzok­uili̠y hua̠ntu̠ ckáx­matli; pero ckáx­matli pi̠ minchá tachu­huí̠n nac akapú̠n hua̠ntu̠ chiné qui­huá­nilh: —¡Caj xma̠n me̠cstu cali̠­catzi hua̠ntu̠ tahua tama̠­ko̠lh pu̠lac­tujún jili, pero ni̠ catzo­kuili nac mili̠­kalh­ta­huaka! UH# Caj xamaktum xli̠­hua̠k xliaka­pix­cha̠­lanca ca̠tá­salh xta̠­chuná cumu la̠ tasay tantum lanca león; acxni̠ ca̠tá­salh ckáx­matli la̠ta pu̠lac­tujún jili takalh­ti̠­nanchá. G Amá ángel xchi­pani̠t nac xmacán mactum actzu̠ xatas­milin libro pero xma̠­la­ka­ke̠­cani̠t. Acxni̠ chilh nac ca̠ti­yatni xtan­tu̠s­tácat li̠ta­tú̠­talh nac pupunú y xtan­tu̠­xuqui li̠ta­tú̠­talh nac ca̠ti­yatni. /F Y Aca­li̠stá̠n chú cuc­xilhpá cha̠tum lanca tali̠­pa̠hu ángel hua̠nti̠ xta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n hasta nac ca̠ti­yatni, xmima nac xlacni puc­lhni; nac xak­xa̠ka xuilá­nilh kantum li̠la­káti̠t cha̠­mac­xcúlit y xlacán luu li̠la­káti̠t xlak­skoy cumu la̠ chi­chiní, y xak­lhtantú̠n xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ acxni̠ li̠pe̠cua take̠­ya̠­huay lhu̠hua lhcúya̠t. ME Y ni̠para chuná tamák­xtekli la̠ta tala̠­makni̠y, la̠ta tala̠s­cu­huay, taxa­katli̠y tunuj lac­pus­ca̠tní̠n ma̠squi huí xpus­ca̠tcán y chu­na­tiyá taka­lha̠nán.#D? Pero a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ ca̠t­la­huá­nilh a̠ma̠ko̠lh hua̠ntu̠ xta­ma̠s­pu­tu̠­na­má̠­nalh, pus ni̠para chuná talak­pá­li̠lh xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, chu­nacú xtat­la­hua­má̠­nalh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xta­la­kati̠y tat­la­huay, xlacán chu­na­tiyá xta­la­ka­chix­cu­hui̠y akska­hui­niní̠n xa̠hua tzincun xla oro hua̠ntu̠ ma̠n xtat­la­huani̠t, xla plata, xa̠hua xla bronce y xla quihui, chu­nacú xta­la­ka­chix­cu­hui̠y cumu la̠ xdioscán ma̠squi xlacán ni̠ tala­ca­hua̠nán y ni̠lay tat­la̠­huán, ni̠ takax­mata. EC Porque xli̠­hua̠k xli̠t­li­hue­kecán a̠ma̠ko̠lh cahua̠yu antá xta­ka­lhi̠y nac xquilh­nicán xa̠hua nac csta­jancán; porque csta­jancán luu xta̠­chuná xta­li̠­taxtuy cumu la̠ lu̠hua, y xta­ka­lhi̠y xak­xa̠­kacán hua̠nchú tu̠ xca̠­li̠­ma̠­ta­ka̠­hui̠y cris­tianos. B La̠ta xli̠­lhu̠hua hui­lá­calh nac ca̠quilh­ta­macú pu̠lac­tutu xla­cata ca̠mák­ni̠lh cris­tianos a̠má pu̠lac­tutu hua̠ntu̠ tax­tuchi nac xquilh­nicán a̠ma̠ko̠lh cahua̠yu: lhcúya̠t, jini, xa̠hua azufre hua̠ntu̠ clhcuma. YA+ Chuná qui­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ní̠­calh a̠ma̠ko̠lh lhu̠hua cahua̠yu y a̠ma̠ko̠lh tropa hua̠nti̠ xta­pu̠­hui­lá̠­nalh cahua̠yu, hua̠k li̠cá̠n xta­ka­lhi̠y nac xcux­mu̠ncán la̠qui̠ ni̠tu̠ naca̠­ma̠­ta­ka­hui̠y hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ta­lacán li̠cá̠n, pero kam­pa̠­katzi colores xka­lhi̠y, maka­pitzi spu­pucu y maka­pitzi smu­cucu cumu la̠ azufre. Y a̠ma̠ko̠lh cahua̠yu xta­ka­lhi̠y xak­xa̠­kacán cumu la̠ xla tantum león, y nac xquilhni xtax­tu­ma̠chi lhcúya̠t, jini xa̠hua azufre hua̠ntu̠ clhcuma. 5@c Y ckáx­matli nícu kalhali̠t xtro­pajcán xta­li̠mín a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles, aktiy ciento mi̠lh la̠ta hua̠nti̠ xta­pu̠mín xca­hua̠­yujcán. 6?e Ca̠mak­xték­calh a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles xla­cata nata­makni̠y pu̠lac­tutu xla­cata la̠ta hui­lá­calh nac ca̠quilh­ta­macú, porque huá xca̠­li̠­ma­ka­ka­lhi̠­má̠­calh, y caj huá xpa̠­la­cata xca̠­li̠­ma̠x­tu­cani̠t la̠qui̠ naca̠­mak­xtekcán acxni̠ nalak­chá̠n ca̠ta, papá xa̠hua quilh­ta­macú y túcuya̠ hora luu chuná xli̠­kan­táxtut xuani̠t. N> Y a̠má hua̠nti̠ chu­huí̠­nalh chiné li̠ma̠­pék­si̠lh a̠má xli̠­ka­lha­cha̠xán ángel hua̠nti̠ xchi­pani̠t xtrom­peta: —Cat­lahua li̠tlá̠n cacá̠x­cutti tama̠­ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ ca̠chi̠­hui­li̠­cani̠t nac xquilhtú̠n kalh­tu̠­choko hua­nicán Eufrates. *=M Acxni̠ xli̠­ka­lha­cha̠xán ángel ma̠sá̠­ni̠lh xtrom­peta, ckáx­matli pi̠ tax­tuchi tachu­huí̠n nac cha̠s­tu̠­ta̠ti la̠ta xcha̠s­tu̠ní̠n a̠má altar hua̠ntu̠ xla oro anta­nícu xlá laka­chix­cu­hui̠cán Dios hua̠ntu̠ huí nac xla­catí̠n. < Pus ti̠tax­tu­ko̠lh u̠má tapa̠tí̠n xa̠hua tali̠­pu­huá̠n, pero titzan­ka̠ycú natimín a̠pu̠lactiy. (;I Xuí cha̠tum hua̠nti̠ xca̠­pux­cuniy u̠ma̠ko̠lh xtuqui na̠ hua­tiyá ti̠ xpu̠­chiná xuani̠t a̠má lanca pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n hua̠ntu̠ ni̠ kalhi̠y xtampú̠n, cxta­chu­huí̠n hebreo xuanicán Abadón y nac xata­chu­huí̠n griego xuanicán Apo­lión. u:c Chi̠nchú csta­jancán luu quin­ca­tza­maman xta­ka­lhi̠y xta̠­chuná cumu la̠ xla sta̠­lúcut, acxni̠ chú xta­li̠xcay cris­tianos li̠pe̠cua xca̠­ca­tzaniy y xca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y hasta akqui­tzis papá. 91 Xli̠­hua̠k xli̠­lanca a̠ma̠ko̠lh xtuqui hua̠k mac­li̠cá̠n xta­huani̠t, y acxni̠ xta­kosa li̠pe̠cua xma­ca­sa̠nán xpe­kecán xta̠­chuná cumu la̠ tama­ca­sa̠nán lhu̠hua car­reta hua̠ntu̠ talh­tan­ca̠lé̠n cahua̠yu acxni̠ lama guerra. 18[ Cúc­xilhli pi̠ luu lac­lhmá̠n xka­lhi̠y xchíxit cumu la̠ xla pusca̠t, y xta­tzán xta̠­chuná xka­lhi̠y cumu la̠ xla tantum huaná hua­nicán león. J7  Ama̠­ko̠lh xtuqui xta̠­chuná xta­li̠­taxtuy cumu la̠ cahua̠yu hua̠ntu̠ ca̠ma̠­ca̠x­cani̠t la̠qui̠ naca̠­le̠ncán nac guerra; nac xak­xa̠­kacán xtaacuilá̠­nalh xta̠­chuná cumu la̠ aktum corona xla oro, y nac xlacán xta̠­chuná xta­la­ca­huán cumu la̠ cha̠tum cris­tiano. 69 Amá quilh­ta­macú acxni̠ luu tax­ca­nan­tla̠­huán nahuán xtuqui lhu̠hua cris­tianos nata­lac­pu­tzay lácu natani̠y, pero ni̠ cati­ta­ma̠t­lá̠n­ti̠lh, caj u̠cú nata­ni̠­putún pero xpu̠­chiná ca̠li̠ní̠n mákat tza̠­lani̠t nahuán. 59 Pero ma̠squi chuná xlacán ni̠ ca̠li̠­ma̠­pek­sí̠­calh nata­makni̠y cris­tianos, huata caj xma̠n nata­ma̠­ka̠­hui̠y, y nata­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y hasta akqui­tzis papá, y wa̠nti̠ naxcáy namaklh­ca­tzí̠y cumu la̠ cax­cálh tantum sta̠­cúlut. 34_ Ca̠li̠­ma̠­pek­sí̠­calh xla­cata pí ni̠tu̠ cata­ma̠­ta­ká̠­hui̠lh qui­huí̠n, ni̠para li̠cúxtut hua̠ntu̠ stakni̠t má nac ca̠ti­yatni, caj xma̠n huá cata­ma̠­ta­ká̠­hui̠lh hua̠nti̠ ni̠tu̠ tamu̠x­ti̠­hui­lá̠­nalh cxmu̠x­ti̠ncán csello Dios. 3 Antiyá nac xlacni jini tax­tuchi lhu̠hua xtuqui, tzú­culh takosa y tala­ka­pun­tú­mi̠lh xli̠­ca̠­lanca nac ca̠quilh­ta­macú, u̠ma̠ko̠lh xtuqui ca̠ma̠x­quí̠­calh li̠t­li­hueke xta̠­chuná cumu la̠ taka­lhi̠y sta̠­cúlut. !2; Amá stacu ma̠kálh­ke̠lh a̠má pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n y antá ta̠c­xtuchi lhu̠hua jini cumu la̠ aktum xla lanca horno, huá a̠má jini tu̠ tacutchi nac pu̠lhmá̠n poso ma̠la­ka­ca̠­puc­suani̠­ko̠lh chi­chiní y take̠­ta­ko̠lh nac ca̠u̠ní̠n. [1 1 Acxni̠ chú ma̠sá̠­ni̠lh xtrom­peta xli̠­ka­lha­qui­tzis ángel, cúc­xilhli pi̠ tamó­kosli nac akapú̠n hasta nac ca̠ti­yatni cha̠tum chixcú hua̠nti̠ xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ lanca stacu. Umá hua̠nti̠ cumu la̠ stacu ma̠x­quí̠­calh xal­lave hua̠ntu̠ tla̠n nali̠­ma̠­kalhke̠y a̠má pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n xta̠­chuná cumu la̠ aktum lanca poso hua̠ntu̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xtampú̠n hua̠k ca̠u̠ní̠n. k0O Aca­li̠stá̠n chú cúc­xilhli tantum lanca picha̠hua hua̠ntu̠ xkos­pu̠lay nac ca̠u̠ní̠n y ckáx­matli la̠ta xli̠­pix­cha̠­lanca xchu­hui̠­nama y chiné huá: —¡Koxu­tacú tita­huán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú! Porque la̠n ámaj min tapa̠tí̠n acxni̠ nata­ma̠­sa̠ni̠y xtrom­pe­tajcán a̠ma̠ko̠lh kalha­tutu ángeles hua̠nti̠ tatzanka̠y nia̠ tama̠­sa̠ni̠y trom­peta./' Aca­li̠stá̠n xli̠­ka­lha­ta̠ti ángel ma̠sá̠­ni̠lh xtrom­peta, cúc­xilhli pi̠ la̠ta xli̠­lanca chi­chiní pu̠lac­tutu xla­cata laka­pok­lhuánalh, na̠chuná papá xa̠hua stacu, y niaj chuná tamaca­xka­ké̠­nalh cumu la̠ xta­maca­xka­ke̠nán, y na̠chuná ca̠tzi̠sní xa̠huá ca̠cu­huiní mak­tutu xla­cata ma̠actzu­huí̠­calh xtax­káke̠t. k.O Ama̠ stacu xuanicán Xu̠na̠s­tacu, y pu̠lac­tutu xla­cata anta­nícu taju̠chi stacu hua̠ntu̠ tamó­kosli, xu̠n huan­ko̠lh chú­chut, y caj xpa̠­la­cata a̠má xu̠n chú­chut lhu̠hua cris­tianos ni̠lh. -! Acxni̠ xli̠­ka­lha­tutu ángel ma̠sá̠­ni̠lh xtrom­peta, tamo­koschá aktum lanca stacu nac akapú̠n y li̠pe̠cua clhcu­ti̠­lhay hasta taju̠chi nac pu̠lac­tutu xla­cata la̠ta anán musni xa̠hua kalh­tu̠­choko xala ca̠quilh­ta­macú. , Xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlama xas­tacná nac pupunú, pu̠lac­tutu xla­cata la̠ta ni̠ko̠lh y na̠chuná barco hua̠ntu̠ xta­la­hua­cá­nalh nac xkalhni pupunú na̠ pu̠lac­tutu xla­cata hua̠ntu̠ talak­tzán­ka̠lh nac chú­chut. <+qAcxni̠ xli̠­cha̠tiy ángel ma̠sá̠­ni̠lh xtrom­peta, aquit cúc­xilhli pi̠ macá̠n­calh nac pupunú aktum mac­lanca lhcúya̠t xta̠­chuná cumu aktum lanca ke̠stí̠n, y la̠ta xli̠­lanca pupunú hua̠ntu̠ huí nac ca̠quilh­ta­macú pu̠lac­tutu xla­cata kalhni huan­ko̠lh. k*OAmá ángelh hua̠nti̠ lacán xyá pu̠lh ma̠sá̠­ni̠lh xtrom­peta, y tuncán tahui­lachi si̠n, chéje̠t, hui­lhaj xta̠­lani̠t lhcúya̠t xa̠hua kalhni. La̠ta xli̠­lanca ca̠quilh­ta­macú pu̠lac­tutu xla­cata lhcu­ta­hui­la­kó̠­calh, niajpara akastum quihui xa̠hua li̠cúxtut hua̠ntu̠ xas­taka aka­tá̠x­tulh. -)SAma̠­ko̠lh kalha­tujún ángeles hua̠nti̠ cha̠­tunu xta­ka­lhi̠y aka­tunu trom­petas tzú­culh taca̠x­chipay xla­cata nata­ma̠­sa̠ni̠y. 3(_Amá ángel tiyapá pu̠ma̠­jiní̠n y majú̠­nilh jalánat hua̠ntu̠ xuí nac xaltar Dios anta­nícu xlá laka­chix­cu­hui̠cán. Aca­li̠stá̠n lhkén ma̠kó­sulh hasta nac ca̠ti­yatni. Acxni̠ antá tama̠chá li̠pe̠cua la̠ta tzu̠­culh macaacsa̠nán, tzú­culh jiliy y mak­lipa, hasta lacatum pu̠tzan­ká̠­nalh lacatum nac ca̠ti­yatni. Cha̠tunu ángeles tzucuy tama̠sa̠ni̠y xtrompetajcán 'Xajini a̠má sien­sus hua̠ntu̠ tzú­culh lhcuyuy ángel lac­xtum tzú­culh ta̠ta­ta̠lh­ma̠ni̠y xta­kalh­ta­hua­kacán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xma̠n Dios tata­pek­si̠niy hasta cha̠lh nac xla­catí̠n anta­nícu xlá huí. &Aca­li̠stá̠n mimpá cha̠tum ángel hua̠nti̠ xchi­pani̠t aktum pu̠ma̠­jiní̠n xla oro y antá tá̠yalh nac xla­catí̠n altar anta­nícu laka­chix­cu­hui̠cán Dios, lhu̠hua sien­sus ma̠x­quí̠­calh hua̠ntu̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠nán nac a̠má pu̠santu xla oro hua̠ntu̠ xyá nac xla­catí̠n lanca xlac­tá­hui̠lh Dios, la̠qui̠ na̠ lac­xtum nali̠­la­ka­ta̠­ya­ni̠nán xta­kalh­ta­hua­kacán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xma̠n Dios tata­pek­si̠niy. R%Aca­li̠stá̠n cca̠ucxilhli kalha­tujún ángeles hua̠nti̠ xta­yá̠­nalh lacatzú nac a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh Dios, cha̠­tunu ángeles ca̠ma̠x­quí̠­calh aka­tunu trom­peta. e$ EAcxni̠ xBorrego Dios ma̠c­tí̠­nilh xli̠­pu̠­lac­tujún sello hua̠ntu̠ xli̠­ke̠s­la­macani̠t a̠má hua̠ntu̠ caj xta­ke̠s­mi­lini̠t libro, ca̠tzi­yanca huan­ko̠lh íta̠t hora nac akapú̠n. V#%Porque tamá xBorrego hua̠nti̠ yá nac xpa̠xtú̠n a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh Dios,
xlá naca̠­mak­ta­kalha xta̠­chuná cumu la̠ tla­huay cha̠tum xmak­ta­kalhná bor­regos,
naca̠­pu̠­lalé̠n nac musni anta­nícu tax­tu­ma̠chi chú­chut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y xax­li̠­ca̠na latáma̠t la̠qui̠ la̠n nata­kotnún,
y ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ xta­li̠­li̠­pu­hua­má̠­nalh, Dios naca̠­ma̠­ko­xu­mixiy y naca̠­la­ca­xacay la̠ta xta­la­kax­taj­má̠­nalh xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xta­li̠­ta­sa­má̠­nalh.a";Xli̠­hua̠k u̠ma̠ko̠lh cris­tianos niaj cati­ta­pá̠­ti̠lh tatzin­csni y takalh­pu̠ti,
y niajpara chi­chiní cati­ca̠­ma̠akchí­chi̠lh,
niajpara cati­ta­pá̠­ti̠lh lhca̠cná. !+Huá xpa̠­la­cata tali̠­yá̠­nalh nac xla­catí̠n lanca xlac­tá­hui̠lh Dios,
xlianka­lhi̠na quilh­ta­macú ca̠tzi̠sní xa̠hua ca̠cu­huiní tali̠s­cuj­má̠­nalh nac lanca xpu̠­si­culan y tala­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh.Y Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ huí nac a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh
xlianka­lhi̠ná ca̠mak­ta­kalhmaj nahuán. ; oAquit chiné ckálh­ti̠lh: —Aquit ni̠ cca­tzi̠y, xma̠n huix catzi̠ya. Xlá chiné qui­hua­nipá: —Hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ la̠n tati­pa̠­tí̠­nalh caj xpa̠­la­cata xta­chu­huí̠n Dios, pero tata̠­yá­nilh porque hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­ché­ke̠lh clha­ka̠tcán y tali̠­ma̠s­na­pa­puáni̠lh a̠má xkalhni hua̠ntu̠ staj­má­kalh xBorrego Dios. % Cha̠tum ko̠lu­tzí̠n qui­lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh y chiné quin­ka­lhás­quilh: —¿Pi̠ catzi̠ya huix tícu tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­lha­ka̠­nani̠t hua̠k xalak­sna­papán clha­ka̠tcán, y nícu tami­ni̠­tanchá? F Y pu̠tum chiné xta­huán:¡Xma̠n me̠cstu mini̠­niyá̠n nac­ma̠­lan­qui̠­yá̠hu min­ta­cu­huiní y nac­ca̠­ca̠c­ni̠­na­niyá̠n
caj xpa̠­la­cata lanca mili̠s­ka­lala, mili̠­ma̠­peksí̠n y mili̠t­li­hueke;
na̠chuná xma̠n huix mini̠­niyá̠n nac­ca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n y nac­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú!¡Chuná calalh, amén! \1 Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh ángeles hua̠nti̠ xtas­ti­lini̠t a̠má lanca lac­tá­hui̠lh, xa̠hua pu̠xa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún, chu a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xta­ta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, pu̠tum talá­ca̠lh anta­nícu xuí a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná, tata­tzo­kós­talh, tala­ka­ta­quilh­pú̠­talh, y hasta taqui̠­ta­la­cá­talh nac tíyat la̠ta tala­ka­chix­cú­hui̠lh Dios. s_ Xli̠­hua̠k xliaka­pix­tli­hue­kecán chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh:¡Xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huá tamá lanca tali̠­pa̠hu quiDioscán quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­ni̠tán
hua̠nti̠ huí nac lanca xama̠­pek­si̠ná lac­tá­hui̠lh,
xa̠hua xbor­rego hua̠nti̠ xokó̠­nulh xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán! ]3 Acxni̠ ckax­mat­ko̠lh nícu kalhali̠t hua̠nti̠ ca̠mu̠x­ti̠­sel­lar­tla­huá­calh, caj li̠puntzú cúc­xilhli pi̠ pu̠tum xta­yá̠­nalh lhu̠hua cris­tianos hasta ni̠lay xca̠­pu̠t­le­ke­ko̠cán la̠ta xli̠­lhu̠hua xuani̠t, xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú xta­mi­ni̠­tanchá, y ti̠pa̠­katzi xta­chu­hui̠ncán la̠ta anán nac ca̠quilh­ta­macú, xlacán antá pu̠tum xta­yá̠­nalh nac xla­catí̠n a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná anta­nícu xuí Dios y nac xla­catí̠n xBorrego, pu̠tum u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠k xta­li̠­lha­ka̠­nani̠t xalak­sna­papa clha­ka̠tcán y xta­chi­pani̠t nac xmacancán xapalhma mó̠ko̠t. nUakcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Zabulón, akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni José, y akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Ben­jamín. Lhu̠hua cristianos hua̠nti̠ tali̠lhaka̠nani̠t snapapa lháka̠t 9akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Simeón, akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Leví, akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Isacar, $Aakcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Aser, akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Nef­talí, akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Manasés, B}Ca̠pu̠t­le­ké­calh akcu̠tiy mi̠lh cris­tianos xli̠­ta­la­ka­pasni Judá, akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Rubén, akcu̠tiy mi̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni Gad, yCaj li̠puntzú ckáx­matli acxni̠ huán­calh nícu kalhali̠t hua̠nti̠ ca̠mu̠x­ti̠­sel­lar­tla­huá­calh: aktum cientu a̠ti̠pu­xa­ma­ta̠ti mi̠lh cris­tianos la̠ta nac xli̠­ca̠­lanca cxa­pu̠­la­tama̠n Israel. %C—¡Caka­lhí̠tit tzinú, ni̠najtu̠ caca̠t­la­hua­nítit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huí nac ca̠ti­yatni, ni̠para nac pupunú, ni̠para qui­huí̠n hua̠ntu̠ tayá̠­nalh nac ca̠ti­yatni, porque hasta pu̠lh nac­ti­ca̠­mu̠lh­ca̠­hui­li̠­yá̠hu csello Dios xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán y tama­ca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­ta­ma̠tcán! DAca­li̠stá̠n cuc­xilhpá cha̠tum ángel xmi­ma̠chá anta­nícu pulha̠chá chi­chiní, xchi­pani̠t csello lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná. Xli̠­hua̠k xliaka­pix­tli­hueke chiné ca̠qui­lhá­nilh a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xca̠­ma̠x­qui̠­cani̠t li̠ma̠­peksí̠n xa̠hua li̠t­li­hueke la̠qui̠ nata­ma̠s­pu­tu̠nún nac ca̠quilh­ta­macú xa̠hua nac pupunú: T #Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá pi̠ lac­ta̠tij xta­yá̠­nalh kalha­ta̠ti ángeles nac xca̠­tan­ke̠­nu̠ní̠n ca̠quilh­ta­macú, xlacán huá xta­ma̠­cho­ko­má̠­nalh u̠n la̠qui̠ ni̠ nau̠nún nac xok­spú̠n ca̠ti­yatni, ni̠para nac xok­spú̠n pupunú, y ni̠para akatum quihui nata­sa­ka̠li̠y. /Porque la̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta xlá naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t cha̠­tunu cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú, ¿tícu cahuá nata̠­yaniy xla­cata napa̠ti̠y hua̠ntu̠ nalak­chá̠n?Chiné xta­huaniy a̠ma̠ko̠lh lac­lanca ca̠ke̠s­ti̠ní̠n xa̠hua lac­lanca chí­huix: —¡Cat­la­huátit li̠tlá̠n caqui­la̠akpon­ka­nú̠hu, y li̠huana̠ caqui­la̠­ma̠­tze̠kui, porque ni̠ cla­cas­qui­ná̠hu naquin­ca̠ucxi­lhá̠n a̠má lanca tali̠­pa̠hu ma̠pek­si̠ná hua̠nti̠ tasiyuy nac akapú̠n huí nac lanca xpu̠­ma̠­peksí̠n, xa̠huachí ni̠ cla­cas­qui­ná̠hu naquin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n y nac­maklh­ca­tzi̠­yá̠hu xta­si̠tzi hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios hua̠nti̠ aya tzu­cuni̠t ca̠ta̠t­la­huay taxokó̠n xli̠­hua̠k cris­tianos! A{Y a̠ma̠ko̠lh lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú xa̠hua lac­ta­li̠­pa̠hu tropa, chu hua̠nti̠ luu lac­rrico xta­la­má̠­nalh, xa̠hua hua̠nti̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu xca̠­maklh­ca­tzi̠cán, y hasta na̠chuná hua̠nti̠ xca̠­ma̠s­cu­ju­má̠­calh cumu la̠ tachí̠n, xa̠hua hua̠nti̠ ni̠ tachí̠n huata ca̠la­kuá̠n xta­la­má̠­nalh, pu̠tum táalh tata­tze̠ka nac lac­lanca lhucu hua̠ntu̠ xta­yá̠­nalh nac xla­caní̠n tíyat, xa̠hua nac xlak­sti̠­pa̠ní̠n lac­lanca chí­huix. \1Xalán cúc­xilhli pi̠ lák­sputli akapú̠n xta̠­chuná cumu la̠ a̠ cake̠s­mi­lí­calh cáp­snat, y maktum lák­sputli, y xli̠­hua̠k lac­lanca ca̠ke̠s­ti̠ní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú xa̠hua islas hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh nac pupunú pu̠tum ca̠ma̠­lac­xíj­calh anta­nícu xta­hui­lá̠­nalh. zm Y a̠ma̠ko̠lh stacu hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh nac akapú̠n tzú­culh tata­mo­kosa y tata­ma̠chá nac ca̠ti­yatni, xta̠­chuná xta­ta­mo­kos­má̠­nalh cumu la̠ ke̠yuj­ta̠yay skatán acxni̠ min li̠pe̠cua u̠n. ( I Acxni̠ hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios ma̠c­tí̠­nilh xli̠­pu̠­lac­cha̠xán sello hua̠ntu̠ xli̠­ke̠s­la­macani̠t a̠má libro, aquit cúc­xilhli pi̠ li̠pe̠cua la̠ta tzú­culh tapon­kanán y pu̠tzan­ka̠nán nac ca̠quilh­ta­macú. Niaj para tzinú tasí­yulh chi­chiní huata laka­ca̠­puc­suanko̠lh, na̠chuná papá tzu­tzo­koxní̠n huan­ko̠lh cumu la̠ kalhni. W ' Huata xlacán ca̠li̠­ma̠­lha­ké̠­calh lak­sna­papa clha­ka̠tcán y ca̠hua­ní­calh pi̠ cata­ma­ka­ká­lhi̠lh caj a̠tzinú quilh­ta­macú, hasta nati­ta­ka­tzi̠y la̠ta ca̠li̠­pu̠lh­ca̠­cani̠t hua̠nti̠ chuná naca̠­ma̠ak­spu­li̠cán, y nata­chá̠n xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­lac­scujní̠n hua̠nti̠ na̠ naca̠­mak­ni̠cán caj xpa̠­la­cata Cristo, chuná cumu la̠ xlacán tica̠­mak­ní̠­calh.  w Xlacán luu palha la̠ta chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh: —Lanca tali̠­pa̠hu Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ lanca mila­ca­tzúcut, ¿nícua xaniacxni̠ luu naca̠­ma̠­ka­lha­pa­li̠ya cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú y naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠ya caj xpa̠­la­cata cumu quin­ca̠­mak­ni̠­can­chá̠n antá?   Acxni̠ hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios ma̠c­tí̠­nilh xli̠­pu̠­lac­qui­tzis sello hua̠ntu̠ xli̠­ke̠s­la­macani̠t libro, cúc­xilhli nac xtampí̠n altar anta­nícu laka­chix­cu­hui̠cán Dios pi̠ xta­hui­lá̠­nalh hua̠nti̠ xca̠­mak­ni̠­cani̠t nac ca̠quilh­ta­macú caj xpa̠­la­cata cumu xta­liakchu­hui̠­nani̠t xta­lu­lóktat Dios.  #Aquit cúc­xilhli pi̠ tax­tuchi tantum caj smu­cucu li̠lay cahua̠yu, y hua̠nti̠ xuilá­nilh a̠má xli̠­tan­ta̠ti cahua̠yu xuanicán Li̠ní̠n, y lacatzú csta̠­la­ni­ti̠­lhay hua̠nti̠ xli̠­ta­pu̠lh­ca̠ni̠t Xpu̠­chiná Ca̠li̠ní̠n; hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh ca̠ma̠x­quí̠­calh quilh­ta­macú xla­cata cata­ma̠­lak­tzan­ké̠­nalh pu̠lac­ta̠ti xla­cata la̠ta hui­lá­calh nac ca̠quilh­ta­macú, ma̠x­quí̠­calh li̠t­li­hueke naca̠­li̠­ma̠­lak­tzanke̠y cris­tianos guerras, tatzin­csni, lac­li̠xcáj­nit tajátat, xa̠hua lac­lanca hua­naní̠n qui­tzis­tancán. Acxni̠ hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios ma̠c­tí̠­nilh xli̠­pu̠­lac­ta̠ti sello a̠má libro, ckáx­matli pi̠ xli̠­ka­lha­ta̠ti ángel hua̠nti̠ xta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n chiné huá: —¡Uú catat y caúcxilhti! Nac xlak­sti̠­pa̠ncán a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles ckáx­matli pi̠ chiné huán­calh: —Caj xma̠n aktum kilo trigo nali̠­tanu̠y tas­káhu xala tan­tacú ta­scújut, y aktutu kilo cebada nali̠­tanu̠y tas­káhu la̠ta aktum quilh­ta­macú ta­scújut. Pero ni̠ caj pá̠xcat cat­lahua aceite ni̠para xatlá̠n cuchu. ¡Porque snu̠n tapa­ra̠xlá! xiAcxni̠ tamá hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios ma̠c­tí̠­nilh xli̠­pu̠­lac­tutu sello hua̠ntu̠ li̠ke̠s­la­macani̠t a̠má xatas­milin libro, ckáx­matli pi̠ chu­huí̠­nalh xli̠­ka­lha­tutu ángel hua̠nti̠ xta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n y chiné qui­huá­nilh: —¡Uú catat y caúcxilhti! Aquit cúc­xilhli pi̠ tax­tupá tantum tzi­tzeke cahua̠yu, y hua̠nti̠ xuilá­nilh u̠má xli̠­tan­tutu cahua̠yu xchi­pani̠t aktum pu̠pu̠lhcá̠n. O$~}`zwvyuTtr|pon@mkhfdcvb%aC`g^^!\rZY?WwV?TS=Q8PNM>KUJSHOFDDB@?F<:9753z10 -?,)L'&4%Y$c"T !#%73r $ ) M$%.C Pero ni̠para huá tali̠­mák­xtekli xla­cata niaj natat­la­huay hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit, huata caj xpa̠­la­cata xta­pa̠­ti̠ncán hua̠ntu̠ xta­maklh­ca­tzi̠­má̠­nalh li̠xcáj­nit tzú­culh tala­ca­ta̠­qui̠y Dios hua̠nti̠ hui­lachá nac akapú̠n. 5-c Xli̠­ka­lha­qui­tzis ángel akxte­ke­má­kalh hua̠ntu̠ xta­ju̠ma nac xcopa anta­nícu xuí xpu̠­ma̠­peksí̠n a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, y xli̠­hua̠k anta­nícu xlá xma̠­pek­si̠nán laka­ca̠­puc­suanan­ko̠lh. Cris­tianos hua̠nti̠ antá xta­mak­ta­peksi̠y hasta tzú­culh talac­xcay csi̠­ma­ka̠tcán caj la̠ta li̠pe̠cua xta­pa̠­ti̠­na­má̠­nalh. , Xli̠­hua̠k cris­tianos li̠xcáj­nit tata­sí­yulh la̠ta tachí­chilh, pero ma̠squi chuná ca̠ak­spú­lalh, xlacán ni̠para tzinú xta­li̠­púhua y ni̠para tala­ka­chix­cú­hui̠lh Dios huata caj cala̠huá y lac­li̠xcáj­nit tachu­huí̠n tzú­culh tali̠­la­ca­ta̠­qui̠y Dios hua̠nti̠ tla̠n ca̠ma̠­peksi̠y u̠ma̠ko̠lh tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ mima. +/Mim­pa­rachá xli̠­ka­lha­ta̠ti ángel y nac xlacán chi­chiní akxte­ke­má­kalh hua̠ntu̠ xta­ju̠ma nac xcopa, a̠má chi­chiní kálhi̠lh li̠t­li­hueke xla­cata naca̠­ma̠­chi­chi̠y y hasta naca̠lh­cuyuy cris­tianos xalac ca̠ti­yatni. @*yNa̠ ckáx­matli pi̠ minchá tachu­huí̠n nac xaltar Dios, chiné xquilh­uamá̠­calh: —Xli̠­cána pi̠ huix Dios hua̠nti̠ lanca mila­ca­tzúcut y xpu̠­chiná hua̠k la̠ta túcu anán, xli̠­ca̠na pi̠ aksti̠tum ca̠ma̠­xo­ko̠­ni̠ya hua̠nti̠ tama­ka­li̠­pu­hua­ni̠tán. )%Chuná ca̠mi­ni̠niy la̠ta ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ní̠pa̠t cumu xlacán na̠chuná tamaka­pa̠­tí̠­nalh y hasta tamak­ni̠­nan­kolh
a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ huix xca̠­lac­sac­ni̠ta la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­huaná̠n,
na̠chuná tat­la­huá­nilh a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ xta­liakchu­hui̠­naná̠n.La̠nchú huix na̠chuná ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠pa̠t y ca̠ma̠ucxilh­ní̠pa̠t lhu̠hua kalhni.¡Xli̠­ca̠na pi̠ luu chuná ca̠mi­ni̠niy! (Na̠ acxni­tiyá ckáx­matli pi̠ a̠má ángel hua̠nti̠ ca̠mak­ta­kalha xli̠­hua̠k chú­chut chiné huá:Quim­pu̠­chi­nacán, xma̠n huix me̠cstu lápa̠t hua̠nti̠ xli̠­ca̠na siculan y aksti̠tum min­ta­la­ca­pa̠s­tacni,
xli̠­ca̠na pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum ca̠ma̠­ka­lha­pa­li̠ya hua̠nti̠ hui̠ntú talac­le̠­niyá̠n,
hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú huix chu­na­tiyá xlápa̠t y chu­na­tiyá lápa̠t la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú. w'gXli̠­ka­lha­tutu ángel akxte­ke­má­ju̠lh hua̠ntu̠ xta­ju̠ma nac xcopa nac xli̠­hua̠k kalh­tu̠­choko xa̠hua nac musni, y xli̠­hua̠k chú­chut xalac kalh­tu̠­choko y xalac musni hua̠k kalhni huan­ko̠lh. J& Mim­pa­rachá xli̠­cha̠tiy ángel xlá na̠chuná akxte­ke­má­kalh hua̠ntu̠ xta­ju̠ma nac xcopa nac pupunú, xli̠­hua̠k chú­chut xalac pupunú kalhni huan­ko̠lh, xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ xkalhni cha̠tum chixcú hua̠nti̠ mak­ni̠cán, y hua̠k ni̠lh hua̠ntu̠ xanán nac pupunú. =%sPú̠lalh cha̠tum ángel y antá nac ca̠ti­yatni qui̠ak­xte­ke­má­kalh hua̠ntu̠ xta­ju̠ma nac xcopa; y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­ta­ma̠s­ta̠ni̠t caca̠lh­ca̠­hui­li̠­ní­calh xta­cu­huiní a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán osuchí hua̠nti̠ xta­la­ka­chix­cu­hui̠y xtzincun, ca̠tax­tu­níchi aktum li̠xcáj­nit tzitzi pero li̠pe̠cua xca­tzán. %$ ECaj li̠punchú ckáx­matli pi̠ tax­tuchi aktum palha tachu­huí̠n nac xpu̠­si­culan Dios y chiné xca̠­hua­nima a̠ma̠ko̠lh kalha­tujún ángeles: —La̠li̠­huán capim­pítit nac ca̠quilh­ta­macú y antá nac ca̠ti­yatni caqui̠ak­xte­ke­ma­kántit tamá lac­lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ tata­ju̠­má̠­nalh nac pa̠tunu copas hua̠ntu̠ Dios ca̠lak­ma­ca̠ma cris­tianos. W#'Y nac xpu̠­si­culan Dios akmilij tánu̠lh lhu̠hua jini hua̠ntu̠ sta­lanca li̠ta­siyuy pi̠ lanca xla­ca­tzúcut Dios, y ni̠para cha̠tum tícu antá tla̠n xtanu̠y sinoque hasta acxni̠ aya ti̠tax­tu­ko̠ni̠t nahuán a̠má lac­lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xta­li̠mín a̠ma̠ko̠lh kalha­tujún ángeles.R"Ama̠­ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ tata­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, cha̠tum tax­tuchá hua̠nti̠ ca̠má̠x­qui̠lh a̠ma̠ko̠lh kalha­tujún ángeles pa̠tunu copa xla oro, antá stap xta­ju̠ma xli̠­hua̠k xta­si̠tzi lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú lama. !!Antá nac xpu̠­si­culan Dios tatax­tuchi a̠ma̠ko̠lh kalha­tujún ángeles hua̠nti̠ xta­li̠­mi­má̠­nalh pu̠lac­tujún tapa̠tí̠n. Uma̠­kó̠lh ángeles xta­li̠­lha­ka̠­nani̠t lak­li̠­la­káti̠t y lak­sna­papán lháka̠t hua̠k xla xatlá̠n lino y xta­tam­pu̠­la­kuilá̠­nalh cin­turón xla oro hua̠ntu̠ hasta nac xcux­mu̠ncán xca̠­cha̠niy. z mAca­li̠stá̠n cuc­xilhpá nac akapú̠n y antá tasí­yulh lácu talá­qui̠lh xpu̠­si­culan Dios anta­nícu ca̠ma̠­qui̠­cani̠t a̠má xamaká̠n tala­ca̠xlán hua̠ntu̠ Dios xca̠­ta̠t­la­huani̠t cris­tianos. zmNi̠para cha̠tum tícu anán para ni̠ laca­pe̠­cuaniyá̠n porque huix Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ qui­li̠­la­ka­chix­cu­hui̠tcán.Xma̠n huix me̠cstu lápa̠t hua̠nti̠ xli̠­ca̠na siculan y aksti̠tum min­ta­la­ca­pa̠s­tacni.Xli̠­hua̠k lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n nata­miná̠n tala­ka­chix­cu­hui̠yá̠n,
porque xli̠­hua̠k cris­tianos taucxilhní̠t lacu aksti̠tum kalhi̠ya min­tas­tac­yá̠hu xa̠hua mili̠­ma̠­peksí̠n. 'Xta­li̠­quilh­tli̠­má̠­nalh xta­quilh­tlí̠n Moisés hua̠nti̠ li̠táx­tulh lanca xlac­scujni Dios, xa̠hua xta­quilh­tlí̠n Cristo hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego. Chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh:Xli̠­ca̠na pi̠ luu lanca li̠cá̠cni̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­hua­ni̠ta,
porque huix a̠má lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut.Xli̠­hua̠k min­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠k aksti̠tum y hua̠ntu̠ huana hua̠k xta­lu­lóktat,
xli̠­ca̠na pi̠ huix a̠má lanca tali̠­pa̠hu quiReycán y ni̠ti̠ anán a̠cha̠tum rey hua̠nti̠ tla̠n ta̠ta­la­cas­tucá̠n. Na̠ cuc­xilhpá li̠la­káti̠t sta­lanca pupunú xta̠­chuná cumu la̠ espejo, a̠má chú­chut xalac pupunú hui­lhaj xta̠­lani̠t lhcúya̠t. Nac xquilhtú̠n a̠má lanca pupunú antá pu̠tum xta­yá̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta­maka­tla­jani̠t xta­la­ca­pa̠s­tacni a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán y ni̠ tala­ka­chix­cú­hui̠lh xtzincun, u̠ma̠ko̠lh cris­tianos xta­chi­pani̠t aka­tunu xli̠t­lak­nicán hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠x­qui̠ni̠t.  5Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá aktum lanca li̠cá̠cni̠t li̠la­ca­huá̠n nac akapú̠n: cca̠úcxilhli kalha­tujún ángeles hua̠nti̠ xta­li̠­mi­má̠­nalh pu̠lac­tujún a̠huatá ti̠pa̠­katzi tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xámaj li̠akas­puta xta­si̠tzi Dios. &EAma̠­ko̠lh uvas hua̠ntu̠ ca̠ma̠­mac­xtu­mí̠­calh, mákat la̠ta nac xaqui­lhapá̠n ca̠chi­quí̠n antá tzu­cú­calh ca̠lak­chitcán; y nac pu̠chitni tzú­culh taxtuy lhu̠hua kalhni, y la̠ta xli̠­pu̠lhmá̠n xqui̠­tax­tuma ma̠x xcha̠n nac xkalh­tzán tantum cahua̠yu, y la̠ta xli̠­kalh­lanca anta­nícu chuná tamá­kalh kalhni ma̠x cumu aktutu cientu kiló­metro.2]Ama̠ ángel tzú­culh ma̠s­cujuy xma̠­chi̠ta nac xok­spú̠n ca̠ti­yatni, y xli̠­hua̠k anta­nícu xlac­cha̠­ta̠­yama uvas xlá cá̠ca̠lh xamu­sa­tunu, y mac­xtum ca̠huí­li̠lh anta­nícu huí lanca pu̠chitni la̠qui̠ mac­xtum nalak­chitcán. Huá u̠má laca­tancs li̠ma̠­si­yu­putún lácu Dios naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú. Y antiyá nac xpu̠­si­culan Dios tax­tuchi cha̠­tum­li̠túm ángel hua̠nti̠ kalhi̠y lanca li̠ma̠­peksí̠n y li̠ma̠­lak­tzan­ke̠nán lhcúya̠t, y xliaka­pix­tli­hueke chiné huá­nilh hua̠nti̠ xchi­pani̠t xas­ta­ca­caxní̠n xma̠­chi̠ta: —La̠li̠­huán cama̠s­cuju mima̠­chi̠ta y cacá̠­ca̠cti mus­lhu̠hua tama­kalán xla uva xala ca̠quilh­ta­macú, porque chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ca̠­yá̠hu porque la̠n tacha̠­ni̠ttá. r]Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá pi̠ tax­tupá cha̠tum ángel nac xpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ hui­lachá nac akapú̠n, xlá na̠chuná xchi­pa­ti̠­lhay aktum li̠s­cujni cumu la̠ sta­ca­caxní̠n xma̠­chi̠ta. W'Amá hua̠nti̠ xuilachá nac xlacni puc­lhni, xlá tzú­culh ma̠s­cujuy xli̠s­cujni nac ca̠ti­yatni y tzú­culh ma̠mac­xtumi̠y hua̠ntu̠ aya xla­na̠­nani̠t nac ca̠quilh­ta­macú. 1Cuc­xilhpá pi̠ tax­tuchá nac xpu̠­si­culan Dios cha̠­tum­li̠túm ángel hua̠nti̠ xliaka­pix­tli­hueke chiné xqui­lha­nima a̠má hua̠nti̠ xuí nac xlacni puc­lhni: —Catu̠x­ca̠ni, cama̠s­cuju mili̠s­cujni, porque chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta natzu­cuya chu­cuya xacatla tachaná̠n, aya lak­cha̠ni̠t la̠ta natzu­cu­yá̠hu xka̠­na­ná̠hu. taAcxni̠ cta­la­ca­yá̠­hualh, cúc­xilhli pi̠ xla­huaca sna­papa puc­lhni, y nac xlacni puc­lhni xuí cha̠tum hua̠nti̠ xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ cris­tiano. Nac xak­xa̠ka xacuí aktum corona xla oro, y xchi­pani̠t aktum sta­ca­caxní̠n xli̠­chu­cucán séket hua̠ntu̠ xta̠­chuná cumu la̠ ma̠chi̠ta hua­nicán hoz. 7g Na̠ acxni­tiyá ckáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n, chiné qui­huá­nilh: —Hua̠k catzokti u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ nakax­pata: “Ca̠na li̠pa̠­xúhu naqui̠­tax­tuniy a̠má cris­tiano hua̠nti̠ acxni̠ nani̠y la̠tiyá li̠pa̠­huama nahuán Quim­pu̠­chi­nacán.” —Xli̠­ca̠na pi̠ chuná —huan xEspíritu Dios—, porque xlacán mak­tumá tu̠ nata­jaxa y niaj tu̠ cati­ca̠­li̠­ma̠s­cu­jú­calh, porque xlianka­lhi̠ná ca̠pa̠­la­ca­chu­hui̠­nama nahuán hua̠ntu̠ lacuán xtas­cu­jutcán tatit­la­huani̠t nahuán. Lácu naqui̠taxtuy acxni̠ Dios naca̠ma̠xoko̠ni̠y cristianos 4a Huá xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aktum taca­tzi̠y pi̠ xma̠n huá Dios nata­ta­pek­si̠niy y nata­ma̠­kan­taxti̠y xta­pu­huá̠n, xa̠hua aksti̠tum nata­li̠­pa̠­huán Jesús, xlacán tamac­la­cas­qui­má̠­nalh lanca li̠ca­mama xa̠hua li̠t­li­hueke. ]3 Amá lhcúya̠t hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán ne̠c­xnicú lak­mixa chu­na­tiyá pasámaj nahuán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú, y hua̠nti̠ naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú tapa̠­ti̠­na­má̠­nalh nahuán, porque xta­la­ka­chix­cu­hui̠y xtzincun osuchí xas­tacná a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, xlacán ne̠c­xnicú cati­ca̠­ma̠­ja­xá­calh chu­na­tiyá ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh nahuán, xa̠hua a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nata­ta­ma̠sta̠y caca̠­mu̠x­ti̠lh­ca̠­hui­lí̠­calh nac xmu̠x­ti̠ncán osuchí nac xmac­xpa̠ncán xtu­cu­huiní a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán. 3 Juerza namaklh­ca­tzi̠y xli̠­hua̠k xta­si̠tzi Dios hua̠ntu̠ xlá naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tama­ka­si̠­tzi̠y, hua̠nti̠ chuná naca̠­lak­chá̠n naca̠­li̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán lhcúya̠t xa̠hua azufre hua̠ntu̠ lhcuma, nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh xata­lac­sacni xán­geles Dios xa̠hua Cristo hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego. 5c Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá xli̠­ka­lha­tutu ángel hua̠nti̠ na̠ xli̠­hua̠k xliaka­pix­tli­hueke chiné xqui­lhuama: —Para tícuya̠ cris­tianos huata huá nala­ka­chix­cu­hui̠y a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, osuchí xtzincun hua̠ntu̠ tla­hua­ní­calh, o para nata­ma̠sta̠y namu̠x­ti̠lh­ca̠­hui­li̠cán xta­cu­huiní tamá qui­tzis­tancán osuchí nac xmac­xpá̠n. RAca­li̠stá̠n cuc­xilhpá pi̠ csta̠­la­ni­ti̠­lhay cha̠­tum­li̠túm ángel hua̠nti̠ chiné xqui­lhuama: —¡Aya lac­la­tá̠­yalh, xli̠­ca̠na pi̠ aya lak­tzan­ka̠­ta̠­ya­ko̠lh tamá lanca ca̠chi­quí̠n hua­nicán Babi­lonia, a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ li̠táx­tulh cumu la̠ cha̠tum laka­huiti pusca̠t hua̠nti̠ ca̠li̠ak­ska­huí­mi̠lh cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú pi̠ hua̠k chuná catat­lá­hualh li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n chuná cumu la̠ antá tla­huacán hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán! c?Y xli̠­hua̠k xliaka­pix­tli­hueke chiné xqui­lhuama: —Caca̠c­ni̠­na­nítit y cala­ka­chix­cu­huí̠tit Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut, porque chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos. Xma̠n huá cala­ka­chix­cu­huí̠tit la̠nca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t ca̠quilh­ta­macú, akapú̠n, pupunú y xli̠­hua̠k lactzu̠ musni hua̠ntu̠ anán. e CAca­li̠stá̠n cuc­xilhpá cha̠tum ángel hua̠nti̠ xkosma ta̠lhmá̠n nac ca̠u̠ní̠n, xlá xle̠ma aktum xatlá̠n xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú, xla­cata naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú, la̠tachá túcuya̠ tachu­huí̠n tali̠­chu­hui̠nán y la̠tachá túcu ca̠chi­quí̠n. t aUma̠­kó̠lh cris­tianos ne̠c­xnicú ca̠mac­la­ní­calh para xta­li̠­chu­huí̠­nalh xquilh­nicán taaksaní̠n, porque xli̠­ca̠na pi̠ luu xma̠n aksti̠tum xta­la­má̠­nalh. Xtachuhui̠ncán kalhatutu ángeles ( IHua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ne̠c­xnicú tata̠­ta­lak­xtu­mi̠ni̠t ni̠para cha̠tum pusca̠t, huata caj xma̠n huá aksti̠tum xta­li̠­pa̠­huán Cristo, huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­mi­ni̠niy nata­sta̠­laniy la̠tachá nícu xlá naán. Hua­tuní̠n u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ pu̠lh ca̠lak­ma̠x­tu­cani̠t ca̠lac­sac­xtu­cani̠t nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú xpa̠­la­cata pi̠ nali̠­la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios xa̠hua xBorrego. ~ uNac xla­catí̠n Dios anta­nícu xlá xuí nac lanca xlac­tá­hui̠lh xa̠hua nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ la̠ taka­lhí̠n xta­siyuy, xa̠hua nac xla­ca­ti̠ncán a̠ma̠ko̠lh puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠­lu­tzí̠n, xlacán xta­li̠­quilh­tli̠­má̠­nalh aktum xasa̠sti taquilh­tlí̠n, pero ni̠para cha̠tum tícu tla̠n xta­ca­tzi̠niy a̠má taquilh­tlí̠n caj xma̠n a̠ma̠ko̠lh aktum cientu a̠ti̠pu­xa­ma­ta̠ti mi̠lh xata­lac­sacni cris­tianos tla̠n xta­li̠­quilh­tli̠y hua̠nti̠ xca̠­lak­ma̠x­tu­cani̠t nac ca̠quilh­ta­macú. O Aca­li̠stá̠n xta­kax­mata cumu la̠ maca­sa̠nán anta­nícu xuástat tamo­kosa lhu̠hua chú­chut, osuchí cumu la̠ takax­mata acxni̠ li̠pe̠cua tzucuy jiliy; na̠chuná xta­kax­mata cumu lá̠m­para lhu̠hua tlak­naní̠n hua̠nti̠ xtat­lak­má̠­nalh xli̠t­lak­nicán hua̠ntu̠ hua­nicán arpa.  Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá a̠má hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios, antá xlá xyá nac a̠má ke̠stí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán Sión. Antá lac­xtum xta­ta̠­yá̠­nalh aktum cientu a̠ti̠pu­xa­ma­ta̠ti mi̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nac xmu̠x­ti̠ncán xca̠­tzo­kuili̠­ni­cani̠t xta­cu­huiní a̠má xBorrego Dios xa̠hua xta­cu­huiní xtla̠t. c? Para xla­cata tla̠n naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n tala­cas­quín li̠s­ka­lala, pus hua̠nti̠ lac­pu­huán pi̠ aka­ta̠ksma u̠má tachu­huí̠n caucxilh­la­cás­tucli la̠cu qui̠­taxtuy xanú­mero a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, porque xata­pu̠t­lekén tax­tu­ya̠chá xta­cu­huiní cha̠tum chixcú. Huá u̠má número hua̠ntu̠ tax­tu­ya̠chá: akcha̠xán cientu a̠tutum­pu­xa­ma­cha̠xán.^5 Y ni̠para cha̠tum tícu tla̠n nata­ma̠­huanán o nas­ta̠nán para ni̠ li̠mar­car­tla­hua­cani̠t nac xmu̠xtí̠n xta­cu­huiní osuchí xanú­mero a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán. L Xa̠huachí li̠ma̠­pek­sí̠­nalh pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ lac­ta­li̠­pa̠hu xa̠hua hua̠nti̠ ni̠tu̠ xka­satcán, hua̠nti̠ lac­rrico xa̠hua hua̠nti̠ lac­pobre, hua̠nti̠ cumu la̠ tachí̠n ca̠ma̠s­cu­ju­má̠­calh o hua̠nti̠ ca̠la­kuá̠n tala­má̠­nalh, hua̠k caca̠­hui­li̠­ní­calh nac xmac­xpa̠ncán osuchí nac xmu̠x­ti̠ncán aktum sello hua̠ntu̠ naca̠­li̠­la­ka­pascán.  Umá xli̠­tantiy qui­tzis­tancán ma̠x­quí̠­calh li̠t­li­hueke la̠qui̠ nama̠s­ta­cuani̠y y naka­lhi̠y latáma̠t a̠má lanca xtzincun a̠má xapu̠lh li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, la̠qui̠ xlá ma̠n nachu­hui̠nán y nali̠­ma̠­pek­si̠nán pi̠ caca̠­mak­ní̠­calh xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ nata­la­ka­chix­cu­hui̠y. y Caj huá xpa̠­la­cata u̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xlá xma̠x­qui̠­cani̠t li̠t­li­hueke nat­la­huay chuná la̠n ca̠liak­ska­huí­mi̠lh cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú, hasta ca̠ma̠t­lá­hui̠lh aktum lanca tzincun hua̠ntu̠ xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ a̠má xapu̠lh li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán hua̠nti̠ xli̠­ma̠­ta­ka̠­hui̠­cani̠t espada y ma̠squi xli̠­lákni̠t xuani̠t pero xlá chu­nacú xlama xas­tacná. ~u Xa̠huachí xca̠t­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y cris­tianos, xlá tla̠n xta­ma­cac­ti̠­ya̠chi lhcúya̠t nac akapú̠n hasta nac ca̠ti­yatni nac xla­ca­ti̠ncán. eC Xa̠huachí cumu na̠ xta̠­chuná xka­lhi̠y xli̠t­li­hueke xa̠hua xli̠­ma̠­peksí̠n cumu la̠ hua̠ntu̠ xka­lhi̠y a̠má xapu̠lh qui­tzis­tancán, huá xpa̠­la­cata tla̠n juerzaj ca̠ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú xla­cata pi̠ cata­la­ka­chix­cú­hui̠lh a̠má xapu̠lh lanca qui­tzis­tancán hua̠nti̠ pác­snilh a̠má lanca xta­ka̠­huí̠n hua̠ntu̠ xámaj lakni̠y. - Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá tantum túnuj qui­tzis­tancán hua̠ntu̠ xta̠c­xtu­ma̠chi nac tíyat, u̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán xka­lhi̠y kantiy xaka­lókot hua̠ntu̠ xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ xla bor­rego, pero acxni̠ chu­hui̠nán xta̠­chuná xli̠­pix­cha̠­lanca xchu­hui̠nán cumu la̠ xchu­hui̠nán a̠má lanca li̠xcáj­nit dragón lu̠hua. N Hua̠nti̠ antiyá lak­chá̠n pi̠ naca̠­chi̠­le̠ncán,
xli̠­ca̠na pi̠ naca̠­chi̠­le̠ncán;
y hua̠nti̠ antiyá lak­chá̠n pi̠ naca̠­mak­ni̠cán,
xli̠­ca̠na pi̠ naca̠­mak­ni̠cán. Pero hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tata­pek­si̠niy Dios y tali̠­pa̠­huán, tala­cas­quín pi̠ nata­ka­lhi̠y li̠ca­mama ni̠tu̠ nata­ta­xlaj­uani̠y y chu­na­tiyá nata­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán. ~ Hui­xinín hua̠nti̠ kalhi̠­yá̠tit min­ta­ke̠ncán, caaka­tá̠k­stit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n: }{ Ma̠squi xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú tzú­culh tali̠­pa̠­huán y tala­ka­chix­cu­hui̠y a̠má lanca li̠­xcájnit qui­tzis­tancán, pero ni̠chuná tat­lá­hualh hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Dios, hua̠nti̠ hasta la̠ta ni̠a̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠cán ca̠quilh­ta­macú xta­tzok­ta­hui­la­ni̠ttá xta­cu­hui­nicán nac a̠má xala­táma̠t libro hua̠ntu̠ kalhi̠y xBorrego Dios hua̠nti̠ xokó̠­nulh quin­ta­la̠­ka­lhí̠ncán. |  Na̠ ma̠x­quí̠­calh quilh­ta­macú xla­cata pi̠ caca̠t­lá­hualh guerra a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios y caca̠­maka­tlá­jalh, xa̠huachí na̠ ma̠x­quí̠­calh quilh­ta­macú caca̠akchí­palh xli̠­hua̠k cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú la̠tachá nícu xalaní̠n, y túcuya̠ tachu­huí̠n tali̠­chu­hui̠nán. r{] Cumu ma̠x­quí̠­calh li̠ma̠­peksí̠n xli̠­ca̠na pi̠ chuná li̠xcáj­nit y cala̠huá li̠kalh­chu­huí̠­nalh Dios, cala̠huá y catu̠huá hua̠ntu̠ li̠la­ca­tá̠­qui̠lh, na̠chuná li̠­xcájnit la̠ta ca̠li̠­kalh­chu­huí̠­nalh xpu̠­sa̠ntu xa̠hua a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tahui­la̠­nanchá nac akapú̠n. 4za Na̠ ma̠x­quí̠­calh quilh­ta­macú xa̠hua li̠t­li­hueke a̠má lanca qui­tzis­tancán xla­cata pi̠ tla̠n li̠xcáj­nit cali̠­kalh­chu­huí̠­nalh y cata̠­la̠­la­ca­tá̠­qui̠lh Dios, y la̠qui̠ na̠ tla̠n cama̠­pek­sí̠­nalh hasta ti̠pu­xa­matiy papá. Dy Lhu̠hua hua̠nti̠ tala­ka­chix­cú­hui̠lh a̠má lanca tzu­tzoko lu̠hua porque huá má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke xa̠hua li̠ma̠­peksí̠n a̠má lanca qui­tzis­tancán; na̠chuná tala­ka­chix­cú­hui̠lh a̠má lanca qui­tzis­tancán, y chiné xta­huán: —Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ti̠ anán a̠tunu xli̠t­li­hueke cumu la̠ eé lanca qui­tzis­tancán, xa̠huachí ¿tícu cahuá tla̠n nala­ca­ta̠­qui̠y? x/ Aktum xak­xa̠ka a̠má lanca qui­tzis­tancán xta­siyuy pi̠ li̠pe̠cua la̠ta xta­ka̠­hui̠ni̠t a̠huayu xámaj lakni̠y, pero caj xamaktum pác­snilh xta­ka̠­huí̠n y cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú cacs tali̠­la­cáhua acxni̠ taúcxilhli pi̠ tat­lá̠n­ti̠lh, hasta lhu̠hua cris­tianos tzú­culh tali̠­pa̠­huán a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán. w Umá lanca li̠la­ka­putza qui­tzis­tancán hua̠ntu̠ aquit cúc­xilhli, luu xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ tantum lanca la̠páni̠t, pero xtan­tu̠ní̠n xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ xla oso, y xquilhni xta­siyuy cumu la̠ xla león. Amá lanca tzu­tzoko dragón lu̠hua má̠x­qui̠lh xli̠t­li­hueke xa̠hua xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ nama̠­pek­si̠nán. +v Q Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá pi̠ xta­cut­ma̠chi nac pupunú tantum li̠pe̠­cuánit qui­tzis­tancán, xka­lhi̠y aktujún xak­xa̠ka y kan­cá̠hu xaka­lókot. Nac kana­tunu xaka­lókot xka­lhi̠y aktum corona, y nac aka­tunu xak­xa̠ka xta­tzok­ta­hui­lani̠t lac­li̠xcáj­nit tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xli̠­la­ca­ta̠­qui̠­má̠­calh y cala̠huá xquilh­cha̠­ni­má̠­calh Dios. ru] Aca­li̠stá̠n a̠má lanca tzu­tzoko dragón lu̠hua antá ta̠yachá nac xquilhtú̠n pupunú.Mt Caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ qui̠­táx­tulh a̠má lanca dragón li̠huaca si̠tzí̠­nilh a̠má pusca̠t, huata alh ca̠la­ca­ta̠­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni, xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ taca̠c­ni̠­naniy y taka­lha­kax­mata xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, y aksti̠tum tali̠­la­má̠­nalh a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tiqui̠­li̠­chu­hui̠­nanchi Jesu­cristo. Xs) Pero ca̠ti­yatni na̠ mak­tá̠­yalh a̠má pusca̠t porque xlá maktum takalh­pí­tzilh tíyat y antá lak­tzan­ka̠­ko̠lh a̠má chú­chut hua̠ntu̠ xquilh­tax­tuni̠t a̠má lanca dragón. ^r5 Xta­si̠tzi a̠má lanca tzu­tzoko lu̠hua quilh­táx­tulh lhu̠hua chú­chut la̠qui̠ nat­la­huay kantum kalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ nama̠­mu̠xti̠y a̠má pusca̠t hua̠nti̠ xpu­tza­sta̠­lama. Mq Pero a̠má pusca̠t kálhi̠lh lanca xpeke cumu la̠ xla picha̠hua la̠qui̠ tla̠n nakosa nac ca̠u̠ní̠n y naán tatze̠ka nac desierto anta­nícu xca̠x­tla­hua­nini̠t Dios y nama̠­hui̠cán y namak­ta­kalhcán aktutu ca̠ta a̠íta̠t, anta­nícu ni̠lay namaclay a̠má lanca tzu­tzoko dragón lu̠hua. [p/ Acxni̠ a̠má lanca tzu­tzoko lu̠hua hua̠ntu̠ hua­nicán dragón maklh­cá­tzi̠lh pi̠ xmaka­tla­ja­ca­ni̠­tanchá nac akapú̠n y xta­ma­ca̠c­ti̠­cani̠t hasta nac ca̠ti­yatni, nac ca̠ti­yatni tuncán tzú­culh putzas­ta̠lay a̠má pusca̠t hua̠nti̠ xma̠­la­ka­tun­cu­hui̠ni̠t actzu̠ cskata. ao; ¡Pus ca̠mi­ni̠­niyá̠n capa̠­xu­huátit xli̠­hua̠k hui­xinín ángeles
xa̠hua hua̠k hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac akapú̠n!¡Pero pa̠x­ca­tacu tihua­ná̠tit hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ hui­látit nac ca̠ti­yatni, xa̠hua nac pupunú,
porque cumu tamá akska­huiní catzi̠y pi̠ niaj maka̠s quilh­ta­macú la̠ta tila­majcú,
pus luu li̠pe̠cua si̠tzi̠ni̠t ma̠squi ta̠c­ta­ni̠­tanchi nac ca̠ti­yatni! (nI Pero tama̠­ko̠lh qui­na­ta̠­lancán hua̠nti̠ aksti̠tum tati­la­tá­ma̠lh, xlacán huá tali̠­maka­tlá­jalh,
porque xlacán huá xta­li̠­cha­kani̠t xkalhni Quim­pu̠­chi­nacán hua̠ntu̠ xlá staj­má­kalh nac cruz,
y caj xpa̠­la­cata a̠má xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ xlacán xta­liakchu­hui̠­nam­pu̠lay.Ni̠para tzinú tali̠­lak­lhpé̠­cualh para naca̠­mak­ni̠cán caj huá xpa̠­la­cata,
huata aktum tacá­tzi̠lh ma̠squi huá caca̠­li̠­mak­ní̠­calh. mw Na̠ acxni­tiyá ckáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n:La̠nchú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta naka­lhi̠­yá̠hu xlak­táxtut lanca tali̠­pa̠hu quiDioscán,
sta­lanca ma̠si­yuni̠t pi̠ xma̠n huá xlá hua̠nti̠ kalhi̠y lanca xla­ca­tzúcut y nama̠­pek­si̠nán,
na̠ nata̠­ma̠­pek­si̠nán a̠má Cristo hua̠nti̠ xta­lac­sacni.Porque chú aya maktum tu̠ tla­kax­tu­cani̠t a̠má akska­huiní
hua̠nti̠ xlianka­lhi̠ná quilh­ta­macú catu̠huá xca̠­li̠­ma̠­lak­si­yuma qui­na­ta̠­lancán.Tamá akska­huiní ne̠c­xnicú xli̠­jaxma ca̠tzi̠sní y ca̠cu­huiní catu̠hua xca̠­li̠­ya̠­huama nac xla­catí̠n Dios. @ly Amá lanca tzu­tzoko lu̠hua hua̠ntu̠ hua­nicán dragón, hua­tiyá a̠má akska­huiná lu̠hua hua̠ntu̠ maká̠n lama hua̠ntu̠ hua­nicán Diablo xa̠hua Akska­huiní, hua̠nti̠ xca̠ak­ska­huiy xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú, pus xlá y xli̠­hua̠k xalak­tzanká̠n ángeles hua̠nti̠ xta­mak­ta̠yay, xlacán hua̠k antá ca̠ma­ca­chín­calh nac ca̠ti­yatni. k Pero ni̠lay tamaka­tlá­jalh a̠má xapuxcu ángel Miguel, huata xlá ta̠yá­nilh y maktum tla­kax­tu­canchá nac akapú̠n. ;jo Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli pi̠ tzú­culh guerra nac akapú̠n, a̠má xapuxcu ángel Miguel xa̠hua xán­geles tzú­culh tata̠­ra̠t­la­huay a̠má lanca tzu­tzoko dragón lu̠hua xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tata̠s­cuja, xlacán na̠ tzú­culh tata̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y. i Huata pusca̠t xlá tzá­lalh nac desierto anta­nícu ni̠tícu anán, cha̠lh lacatum anta­nícu Dios chuná xca̠­xuili̠­nini̠t la̠qui̠ antá nama̠­hui̠cán hasta nati̠­taxtuy aktum mi̠lh aktiy cientu a̠tutum­puxam quilh­ta­macú. ohW Amá pusca̠t ma̠la­ka­tun­cú­hui̠lh cha̠tum actzu̠ kahuasa hua̠nti̠ nama̠­pek­si̠nán nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú la̠tachá túcuya̠ lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n tahui­lá̠­nalh, pero xlá tli­hueklh nahuili̠y xli̠­ma̠­peksí̠n cumu la̠ hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ma̠pek­si̠ná. Pero a̠má pusca̠t mak­lhtí̠­calh xka­huasa y lé̠n­calh nac xla­catí̠n Dios antaní hui­lachá nac lanca xpu̠­ma̠­peksí̠n nac akapú̠n. g Cstaján a̠má lanca tzu­tzoko dragón xuataácti̠lh pu̠lac­tutu xla­cata la̠ta tahui­lá̠­nalh stacu nac akapú̠n y antá pu̠tum ca̠ma­cá­chilh nac ca̠ti­yatni. Amá lanca tzu­tzoko lu̠hua tachó­kolh xma̠­la­ka­tancs antaní xmá a̠má pusca̠t hua̠nti̠ xma̠­la­ka­tun­cu­hui̠ma cskata, la̠qui̠ tuncán nala­ka­huay acxni̠ nala­ca­chín cskata. Af{ Na̠ acxni­tiyá cuc­xilhpá aktum­li̠túm lanca li̠cá̠cni̠t li̠la­ca­huá̠n, cúc­xilhli tantum qui­tzis­tancán cumu la̠ lanca tzu­tzoko lu̠hua hua̠ntu̠ hua­nicán dragón, aktujún xak­xa̠ka xka­lhi̠y y kan­cá̠hu xaka­lókot, y nac aka­tunu xak­xa̠ka xacuí aka­tunu corona. !e; Umá pusca̠t niaj sacstu xlama huata xlá xámaj ma̠la­ka­tun­cu­hui̠y cha̠tum actzu̠ cskata. Acxni̠ mak­lhcá­tzi̠lh pi̠ aya lak­cha̠ma quilh­ta­macú li̠pe̠cua tzú­culh tasaxni̠y caj la̠ta xca­tza­na­juama porque ni̠lay xuc­xilha quilh­ta­macú. Qd  Caj li̠puntzú cuc­xilhpá aktum lanca li̠cá̠cni̠t li̠la­ca­huá̠n nac akapú̠n: cha̠tum pusca̠t akmilij xli̠­lani̠t xtax­káket chi­chiní xta̠­chuná cumu lá̠m­para huá xli̠­lha­ka̠­nani̠t; nac xtantú̠n xlacya papá y nac xak­xa̠ka xacuí aktum corona hua̠ntu̠ xka­lhi̠y akcu̠tiy stacu. Dc Caj xamaktum talá­qui̠lh xpu̠­si­culan Dios hua̠ntu̠ hui­lachá nac akapú̠n y nac xpu̠­lacni pu̠si­culan xta­siyuy pi̠ xta­nu̠­ma̠chá aktum ca̠xa xla oro y nac a̠má ca̠xa xta­ju̠ma a̠má xta­la­ca̠xlán Dios hua̠ntu̠ luu pu̠lh tica̠­ta̠t­lá­hualh cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú. Acxni̠ chuná cuc­xilh­ko̠lh li̠pe̠cua tzú­culh mak­lipa y tzú­culh jiliy, li̠pe̠cua tzú­culh maca­sa̠nán la̠ta xta­chi­quima tíyat, na̠chuná tzú­culh min lanca si̠n xa̠hua lhu̠hua lac­lanca chéje̠t.Fb Xli̠­hua̠k lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n xalac lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n li̠pe̠cua taquic­lhca­tza­má̠­nalh
porque lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta nama̠­si­yuya min­ta­si̠tzi,
y naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠ya hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t;
y naca̠­ma̠x­qui̠ya hua̠ntu̠ tica̠­ma̠­lac­nu̠ni a̠ma̠ko̠lh miakchu­hui̠­naní̠n hua̠nti̠ xta­lac­scuj­nimá̠n mim­pro­fetas,
na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ huix tata­pek­si̠­niyá̠n min­ca­maná̠n
hua̠nti̠ taca̠c­ni̠­naniy min­ta­cu­huiní,
chuná hua̠nti̠ lac­ta­li̠­pa̠hu xa̠hua hua̠nti̠ tata­siyuy pi̠ ni̠tu̠ xka­satcán;
pero maktum naca̠­lac­tla­hua­ya̠­hua­ko̠ya hua̠nti̠ xta­ma̠­lak­tzan­ke̠­na­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú. naU y chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh:Ca̠na cca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­niyá̠n huix lanca tali̠­pa̠hu y lanca mila­ca­tzúcut quiDioscán,
porque huix hua̠nti̠ chu­na­tiyá xlápa̠t y la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú chu­nacú lápa̠t,
y la̠nchú aya tzu­cu­ni̠ta ma̠pek­si̠­nana chuná cumu la̠ mini̠­niyá̠n. *`M Ama̠­ko̠lh puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ na̠ tahui­lá̠­nalh nac xpu̠­ma̠­pek­si̠ncán nac xla­catí̠n Dios, pu̠tum tala­ka­ta­quilh­pú̠­talh, talí̠­cha̠lh xla­cancán hasta nac ca̠ti­yatni y tzú­culh tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios, J~k} zy.x;wu~srqomlihf?da&_^P\[jZYX=VTSRQOMkK^J]ILG2EtCBdAS?'=L;:B8*6W420e.,)(&#"r QBY   x 1Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli cha̠tum ángel pi̠ xta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n, xlá xli̠­mima xal­lave a̠má pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n cumu la̠ poso hua̠ntu̠ ni̠ kalhi̠y xtampú̠n, y makatu xmacán xli̠­chi­pa­ti̠­lhay kantum cha̠­lanca cadena. w3Y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ huá xta­la­ka­chix­cu­hui̠y xlacán huá ca̠li̠­mak­ní̠­calh espada hua̠ntu̠ xtax­tu­ni̠­tanchi nac xquilhni a̠má ti̠ xuilá­nilh sna­papa cahua̠yu, y xli̠­hua̠k a̠mako̠lh taka­lhí̠n hua̠ntu̠ tali̠­hua̠yán pucsnú la̠n talí̠­lalh y talí̠­kasli xti­yat­li̠­huacán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ táni̠lh.[v/Pero a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán chi­pá­calh xa̠hua a̠má aksa­ni̠na pro­feta hua̠nti̠ xca̠t­la­huani̠t lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut nac xla­catí̠n a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, caj huá xpa̠­la­cata a̠má lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ tla̠n xtla­huay a̠má aksa­ni̠ná pro­feta huá tla̠n ca̠liak­ska­huí­mi̠lh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tata­má̠s­ta̠lh caca̠lh­ca̠­hui­li̠­ní­calh nac xmu̠x­ti̠ncán xta­cu­huiní a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, y tala­ka­chix­cú­hui̠lh xtzincun hua̠ntu̠ xtla­hua­ni­cani̠t. Acxni­tiyá a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán xa̠hua a̠má aksa­ni̠ná pro­feta ca̠ta­mac­pú̠­calh xas­tacná nac a̠má lanca lhcúya̠t anta­nícu pasama azufre. =usAca­li̠stá̠n cúc­xilhli a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, xa̠hua xli̠­hua̠k reyes hua̠nti̠ tama̠­pek­si̠nán nac ca̠quilh­ta­macú, mac­xtum xta­li̠­mini̠t xtro­pajcán la̠qui̠ pu̠tum nata­ta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y y nata­ta̠­ra̠t­la­huay a̠má hua̠nti̠ xuilá­nilh sna­papa cahua̠yu xa̠hua hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y mac­xtum xta­sta̠­la­ni­má̠­nalh. itKla̠qui̠ nali̠­hua̠­ya­ná̠tit xti­yat­li̠­huacán a̠ma̠ko̠lh lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n xala ca̠quilh­ta­macú xa̠hua xana­puxcún tropa y lac­ta­li̠­pa̠hu lac­lu̠cu lac­chix­cu­huí̠n, na̠chuná xali̠hua cahua̠yu xa̠hua xpu̠­chi­naní̠n, ti̠pa̠­katzi tiyat­li̠hua nali̠­hua̠­ya­ná̠tit ma̠squi hua̠nti̠ tachí̠n li̠la­má̠­calh, cumu la̠ hua̠nti̠ ca̠la­kuá̠n lama, chuná hua̠nti̠ lactzú y lac­lanca! s{Caj li̠puntzú cúc­xilhli cha̠tum ángel hua̠nti̠ xok­spu̠ya chi­chiní, y xliaka­pix­tli­hueke chiné xca̠­qui­lha­nima xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit xuananí̠n pucsnú cumu la̠ chu̠n xa̠hua maka­pi­tzí̠n hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n, y chiné xca̠­hua­nima: —¡La̠li̠­huán mac­xtum catátit, cata­la­ca­tzu­huí̠tit xla­cata hua̠k nama­kuayá̠tit a̠má tahuá hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­ka­lhi̠má̠n u̠má quilh­ta­macú, DrAmá hua̠nti̠ xuilá­nilh xas­na­papa cahua̠yu nac clháka̠t hua̠ntu̠ xli̠­lha­ka̠­nani̠t xa̠hua nac xak­lhtantú̠n xta­tzok­ta­hui­lani̠t xta­cu­huiní hua̠ntu̠ chiné xuan: “Huá u̠má lanca xapuxcu rey ni̠ xachuná xa̠maka­pi­tzí̠n reyes hua̠nti̠ tama̠­pek­si̠nán nac ca̠quilh­ta­macú, y xpu̠­chi­nacán hua̠nti̠ talac­pu­huán pi̠ na̠ pu̠chi­naní̠n nac ca̠quilh­ta­macú.” OqNac xquilhni xtax­tu­ni­ni̠­tanchi aktum xas­ta­ca­caxní̠n espada hua̠ntu̠ naca̠­li̠­ma̠­ta­ka̠­hui̠cán xli̠­hua̠k lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú. Umá ma̠pek­si̠ná tli­hueke nahuili̠y xli̠­ma̠­peksí̠n, acxni̠ xlá naca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y xpa̠­la­cata xcuentajcán hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t, xta̠­chuná naca̠t­la­huay cumu la̠ tla­huay cha̠tum chixcú acxni̠ tzucuy li̠lak­chita xtantu̠n xachá̠n uva la̠qui̠ natax­tuniy xata­chitni xchú­chut, y xlá naca̠­ma̠­kotni̠y a̠má li̠pe̠cua tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ maca­mima lanca tali̠­pa̠hu Dios caj xpa̠­la­cata pi̠ tama­ka­si̠­tzi̠ni̠t. epCHua̠k huá xta­sta̠­la­ni­ti̠­lhay lhu̠hua ángeles xalac akapú̠n, hua̠k huá xta­li̠­lha­ka̠­nani̠t xas­na­papa li̠no lháka̠t, y hua̠k xalak­sna­papán cahua̠yu xta­pu̠­hui­lá̠­nalh. .oU Chu̠ na̠ lhu̠hua kalhni xpa­sani̠t xlháka̠t tu̠ xlha­ka̠ni̠t; chi̠nchú pacs huá̠ xli̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán pi̠ hua̠ Xta­chu­huí̠n Dios. $nA Umá chixcú li̠pe̠cua xla­kaskoy xla­kas­tapu xta̠­chuná cumu la̠ lhcúya̠t, y nac xak­xa̠ka xacuí aklhu̠hua corona y antá xtalh­ca̠ni̠t aktum tacu­huiní hua̠ntu̠ ni̠para cha̠tum tícu xla­ka­pasa caj xma̠n huá sacstu xca­tzi̠y túcu hua­ni­putún. m Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli pi̠ xla­qui̠y akapú̠n, y cúc­xilhli pi̠ antá tax­tuchi tantum sna­papa cahua̠yu, y hua̠nti̠ xuilá­nilh a̠má cahua̠yu xuanicán Tali̠­pa̠hu y Talu­lóktat, porque xlá hua̠ntu̠ aksti̠tum xuili̠ni̠t xli̠­ma̠­peksí̠n y na̠chuná acxni̠ xca̠­ta̠t­la­huay guerra xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­si̠­tzi̠niy. 'lG Aquit cla­ka­ta­tzo­kós­talh nac xtantú̠n ángel xla­cata nac­la­ka­chix­cu­hui̠y, pero xlá chiné qui­huá­nilh: —Ni̠ cla­cas­quín naqui­la­ka­chix­cu­hui̠ya porque aquit ni̠ Dios, aquit caj cati̠huá xlac­scujni Dios chuná cumu la̠ huix xa̠hua xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios y aksti̠tum taca̠­naj­la­nini̠t xta­chu­huí̠n Jesús. Huata caj xma̠n huá cala­ka­chix­cuhui Dios. Porque huá xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ ma̠lu­lokni̠t Jesús huá ca̠ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠ni̠t xli̠­hua̠k pro­fetas. Cha̠tum tali̠pa̠hu ma̠cahua̠yujnú xuilánilh snapapa cahua̠yu k Aca­li̠stá̠n ángel qui­huá­nilh: —Catzokti hua̠ntu̠ nakax­pata: “Luu ca̠na li̠pa̠­xuhu a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠li̠­lac­sac­cani̠t pi̠ nataán tamak­pa̠x­cuajnán y nata­mak­pa̠­xu­huay nac xpu̠­ta­maka­xtokni Cristo hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios.” Xlá qui­hua­nipá: —Umá huá xax­li̠­ca̠na xta­chu­huí̠n Dios. j'Ma̠x­qui̠­cani̠t hua̠k xas­na­papa y xala­cuán lino lháka̠t,
porque tamá sna­papa lino lháka̠t huá li̠taxtuy hua̠ntu̠ aksti̠tum latáma̠t
la̠ta tati­la­ta­ma̠ni̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ Dios ca̠li̠­ma̠x­tuni̠t xca­maná̠n. i+Aquinín xli̠­hua̠k qui­na­cujcán quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n napa̠­xu­hua­yá̠hu
y napa̠x­ca­tzi̠­ni­yá̠hu,
porque chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú
la̠ta a̠má xBorrego Dios hua̠nti̠ xokó̠­nulh xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán nata­maka­xtoka,
y xtas­quín li̠la­káti̠t la̠ta li̠ta­ca̠x­ta̠­yani̠t clháka̠t. hCaj li̠puntzú ckáx­matli cumu lá̠m­para lhu̠hua cris­tianos xta­chu­hui̠­na­má̠­nalh, xta̠­chuná xta­kax­mata cumu la̠ maca­sa̠nán lhu̠hua chú­chut acxni̠ ta̠c­ta­ya̠chi anta­nícu xuástat, osuchí cumu la̠ a̠ li̠pe̠cua caji­lichá, y chiné xta­huán:¡Capa̠x­cat­ca­tzi̠­níhu Quim­pu̠­chi­nacán!Porque chú aya tzu­cuni̠t ma̠pek­si̠nán lanca tali̠­pa̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Dios
hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut. Tg!Na̠ minchá aktum tachu­huí̠n anta­nícu xuí a̠má lanca xama̠­pek­si̠ná lac­tá­hui̠lh, y chiné huá:¡Cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cala­ka­chix­cu­huí̠tit qui­Dioscán,
la̠tachá tícuya̠ cris­tianos ma̠squi hua̠nti̠ lactzú y lac­lanca,
xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ca̠c­ni̠­na­ni­yá̠tit y scuj­ni­pá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán! Cxapu̠pa̠xcua xpu̠tamakaxtokni xBorrego Dios mfSAma̠­ko̠lh puxa­ma­ta̠ti lak­ko̠lún xa̠hua kalha­ta̠ti ángeles hua̠nti̠ xta̠­chuná xta­ta­siyuy cumu la̠ taka­lhí̠n, pu̠tum tala­ka­ta­tzo­kós­talh la̠ta tala­ka­chix­cú­hui̠lh Dios hua̠nti̠ xlacui lanca xama̠­pek­si̠ná pu̠tá­hui̠lh. Y pu̠tum chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh: —¡Cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cala­ka­chix­cu­huí̠­calh lanca tali̠­pa̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Dios! ¡Chuná calalh, amén! Aca­li̠stá̠n a̠ma̠ko̠lh lhu̠hua cris­tianos chiné tahuampá:¡Cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cala­ka­chix­cu­huí̠­calh Dios!Porque xajini la̠ta lac­lhcu­tahui tamá ca̠chi­quí̠n xlianka­lhí̠n quilh­ta­macú tata̠lh­ma̠­ní̠maj nahuán nac akapú̠n. Zd-Xa̠huachí Dios hua̠ntu̠ laca­ti̠tum ca̠li̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh,
chuná cumu la̠ ma̠pa̠­tí̠­ni̠lh a̠má lanca ca̠chi­quí̠n Babi­lonia hua̠ntu̠ xta̠­chuná xli̠­taxtuy cumu la̠ cha̠tum laka­huiti pusca̠t,
xlá ca̠ma̠t­lá­hui̠lh tala̠­ka­lhí̠n xa̠maka­pi­tzí̠n y chuná ca̠ma̠­lak­tzán­ke̠lh;
pero acxni̠ Dios ma̠pa̠­tí̠­ni̠lh chuná li̠ma̠­xo­kó̠­ni̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ca̠tit­la­hua­nini̠t hua̠nti̠ xta­li̠s­cuj­má̠­nalh Dios. c Aca­li̠stá̠n ckáx­matli nac akapú̠n pi̠ lhu̠hua cris­tianos xli̠­hua̠k xliaka­pix­tli­huekén chiné xta­qui­lhuamá̠­nalh:¡Cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú cala­ka­chix­cu­huí̠­calh Quim­pu̠­chi­nacán Dios!Porque xma̠n huá sacstu mini̠niy nama̠x­qui̠cán cá̠cni̠t,
xma̠n huá xli̠­ká­lhi̠t lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ aya kalhi̠y,
y porque xma̠n huá tamá lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. b)Huá chuná li̠ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh porque u̠má ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ lac­xtum ca̠ta̠lé̠n cuentaj hua̠nti̠ ca̠s­taj­makani̠t xkalh­nicán lhu̠hua a̠ma̠ko̠lh pro­fetas, xa̠hua cris­tianos hua̠nti̠ xta­li̠­pa̠­huán Dios, xa̠hua xli̠­hua̠k xca̠­naj­laní̠n hua̠nti̠ ca̠mak­ni̠­cani̠t la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú.daAXa̠huachí niaj ne̠c­xnicú catiucxílh­calh xtax­káket para napasay li̠maksko,
na̠ ni̠para maktum cati­ta­káx­matli para acchilij nala­ta­ma̠cán chuná cumu la̠ xta­kax­mata acxni̠ xta­huilay tapa̠­xu­huá̠n nac aktum pu̠ta­maka­xtokni,
ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k sta̠­naní̠n hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh nac u̠má ca̠chi­quí̠n luu lac­rrico y lac­ta­li̠­pa̠hua lac­chix­cu­huí̠n xta­huani̠t,
pero huix lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit xtla­huaya, ca̠liak­ska­huipi xli̠­hua̠k xa̠maka­pi­tzí̠n pu̠la­tama̠n xalac ca̠quilh­ta­macú xla­cata na̠chuná nata­maca­sta̠­layá̠n y lac­xtum nalak­tzan­ka̠­yá̠tit. `Ni̠aj para maktum cati­ta­káx­matli nac min­ca̠­ti­ji̠ní̠n
para naca̠­ma̠­sa̠­ni̠cán la̠tachá túcuya̠ li̠t­lakni cumu la̠ arpa, lí̠spek xa̠hua trom­peta,
y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n xa̠hua scujní̠n hua̠nti̠ antá li̠pa̠­xúhu xta­ta­siyuy pi̠ xta­la­ta̠yay niaj ne̠c­xnicú cati­ta­ta­sí­yulh,
na̠ ni̠para cati­ta­káx­matli para nama­ca­sa̠nán xachí­huix molino,
huata caj luu ca̠tza­yanca nahuanko̠y. =_sNa̠ acxni­tiyá cúc­xilhli pi̠ cha̠tum tli­hue­kexní̠n ángel chex­tlá­hualh aktum lan­caxní̠n chí­huix xta̠­chuná cumu la̠ xachí­huix lanca molino, y lhkén máca̠lh nac pupunú, y chiné huá:Xta̠­chuná cumu la̠ lak­tzan­ka̠lh eé chí­huix na̠chuná pímpa̠t lak­tzan­ka̠ya huix lanca tali̠­pa̠hu ca̠chi­quí̠n Babi­lonia, y niaj ne̠c­xnicú catiucxilh­pa­rá­canti. _^7Pero xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ lapá̠tit nac akapú̠n, ca̠mi­ni̠­niyá̠n nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit
hua̠ntu̠ akspú­lalh u̠má ca̠chi­quí̠n;
na̠chuná hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Dios,
xa̠hua xli̠­hua̠k hui­xinín pro­fetas chu após­toles hua̠nti̠ li̠s­cu­já̠tit, na̠ lac­xtum caca̠­ta̠­pa̠­xu­huátit,
porque acxni̠ ma̠lak­tzán­ke̠lh u̠má ca̠chi­quí̠n
huá ca̠li̠­ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh caj xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá li̠xcáj­nit xca̠t­la­hua­ni­ni̠tán. d]AY la̠ta xta­lak­li̠­pu­hua­má̠­nalh tzú­culh taacta­huacay tíyat y xli̠­pix­tli­hue­kecán chiné xta­huán:¡Pa̠xcat huan­ko̠lh u̠má lanca tali̠­pa̠hu ca̠chi­quí̠n!Porque caj huá xpa̠­la­cata ma̠squi luu lac­rrico tatáx­tulh
xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh xpu̠­chi­naní̠n barcos hua̠nti̠ tas­cuj­má̠­nalh nac pupunú.¡Pero chú tamá ca̠chi­quí̠n caj laca­puntzú lak­tzan­ka̠­ko̠lh! #\?y acxni̠ taúcxilhli pi̠ xta̠­ya­ma̠chá xajini la̠ta clhcu­ta­hui­lama a̠má ca̠chi­quí̠n xta­li̠­pu­hua̠ncán talak­tá­salh y xli̠­hua̠k xliaka­pix­tli­hue­kecán chiné tzú­culh tahuán: —Pá̠xcat huan­ko̠lh u̠má lanca ca̠chi­quí̠n, ¿nícu nata̠k­sa̠hu aktum­li̠túm ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ xta̠­chuná xali̠­la­káti̠t cumu la̠ u̠má xuani̠t? O[¡Pero caj laca­puntzú lak­tzan­ka̠­ko̠ni̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n y hua̠ntu̠ lak­li̠­la­káti̠t xka­lhi̠ya! Xli̠­hua̠k capi­tanes hua̠nti̠ xca̠­pux­cuniy xma̠t­la̠­hua­ni̠­naní̠n barcos, xa̠hua hua̠nti̠ caj xta­pa­xia̠lhna­má̠­nalh nac pupunú, na̠chuná hua̠nti̠ luu antá xtas­cuj­má̠­nalh, caj laka­mákat taúcxilhli hua̠ntu̠ xak­spu­lama a̠má lanca ca̠chi­quí̠n, Z!huata chiné nata­huán:¡Koxutá tamá lanca tali̠­pa̠hu ca̠chi­quí̠n!Luu xta̠­chuná xta­siyuy cumu la̠ cha̠tum li̠la­káti̠t pusca̠t hua̠nti̠ li̠huana̠ xli̠­ta­ca̠x­ta̠­yani̠t lacuán y lak­li̠­la­káti̠t xalino lháka̠t.
y lak­li̠­la­káti̠t color xapu̠s­ta­pu̠hua xa̠hua xatzu­tzoko,
y na̠ xli̠­ta­ca̠x­ta̠­yani̠t xalac­ta­pa­ra̠xlá xli̠­ta­ca̠xta̠y cumu la̠ oro, perlas, xa̠hua lak­li̠­la­káti̠t lac­slipua chí­huix. rY]Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ luu tla̠n xta­li̠t­la­ja­má̠­nalh u̠má lí̠sta̠t hua̠ntu̠ ca̠huacán, porque lhu̠hua la̠ta xta­qui̠s­ta̠­má̠­nalh nac u̠má ca̠chi­quí̠n, chu caj la̠ta xta­pe̠­cuacán mákat nata­la­ca­min­ta̠­ya­ya̠chá porque talac­pu­huán pi̠ na̠ naca̠­lak­chá̠n u̠má lanca tapa̠tí̠n, XCaj xta­li̠­pu­hua̠ncán chiné nata­huaniy a̠má lanca ca̠chi­quí̠n:¡Koxutá huix lanca y li̠la­káti̠t ca̠chi­quí̠n,
chú niaj kalhi̠ya a̠má lak­kama y lak­seksi xta­huácat quihui hua̠ntu̠ huix luu xla­ka­ti̠ya!Xli̠­cána pi̠ maktum tu̠ ma̠lak­tzan­ke̠­ni­ca­ni̠ta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xka­lhi̠ya mili̠­li̠­la­káti̠t. WW' Na̠chuná xli̠­cha̠ncán lhu̠hua xalí̠sta̠t canela, xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ lac­mu̠csu lí̠sta̠t, ciensus, per­fumes hua̠ntu̠ hua­nicán mirra; xala­cuán cuchu, aceite, xatlá̠n harina xlakstu xla trigo, xa̠hua xca̠­le̠ncán xalí̠sta̠t taka­lhí̠n cumu la̠ cahua̠yu, bor­regos, xa̠hua carros, y hasta na̠ xancán ca̠s­ta̠cán cris­tianos cumu la̠ tachí̠n, ma̠squi xlacán ni̠ huá xataucxilh­la­ca­chá̠n. (VI Kam­pa̠­katzi xli̠s­ta̠tcán hua̠ntu̠ xtalé̠n nac u̠má lanca ca̠chi­quí̠n, cumu la̠ oro, plata, lac­slipua chí­huix xa̠hua perlas, chuná lak­li̠­la­káti̠t y lac­ta­pa­ra̠xlá lháka̠t xla lino y xla seda, kam­pa̠­katzi colores xatzu­tzoko xa̠hua xapu̠s­ta­pu̠hua, na̠chuná kam­pa̠­katzi xata­cu­chí̠n lac­mu̠csu quihui; na̠chuná lhu̠hua lactzu lak­li̠­la­káti̠t lí̠sta̠t hua̠ntu̠ ca̠li̠t­la­hua­cani̠t xala­cuán pák­lha̠t, marfil, bronce, hierro, xa̠hua mármol. U Na̠chuná sta̠­naní̠n xalac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú na̠ nata­lak­tasay a̠má lanca tali̠­pa̠hu ca̠chi­quí̠n caj xpa̠­la­cata pi̠ niaj ti̠ cati­mak­ta­má̠­hualh xli̠s­ta̠tcán hua̠ntu̠ xlacán taka­lhi̠y. T# Caj la̠ta xta­pe̠­cuacán ni̠para tzinú cati­ta­ma̠­la­ca­tzu­hui̠­pú­tulh, caj xma̠n mákat nata­ta̠­ya­ya̠chá y chiné nata­huán:¡Koxutá huix lanca tali̠­pa̠hu ca̠chi­quí̠n Babi­lonia,
xli̠­ca̠na pi̠ luu lhu̠hua hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n xka­lhi̠ya!Pero caj puntzú chilh lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ maktum ma̠lak­spu­tukó̠n. sS_ Ama̠­ko̠lh reyes xalac ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ lac­xtum tata̠t­la­huani̠t lac­li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n, y lac­xtum tali̠­pa̠­xu­huani̠t hua̠ntu̠ taka­lhi̠y, xlacán nata­lak­li̠­pu­huán y nata­lak­tasay acxni̠ nataucxilha pi̠ aya ta̠ya­ma̠chá xajini la̠ta lac­lhcu­yu­hui­li̠­má̠­calh nahuán. :RmHuá xpa̠­la­cata caj xta­kalh­pa­la­chu­huí̠n aktumá quilh­ta­macú pu̠tum nata­hui­la­ni­ya̠chi xli̠­hua̠k xta­pa̠tí̠n hua̠ntu̠ lak­chá̠n napa̠­ti̠nán:
pu̠lh nalak­chín tatzin­csni, la̠n napa̠­ti̠nán, aca­li̠stá̠n nani̠y, y nalh­cu­yucán nac lhcúya̠t.Porque lanca xla­ca­tzúcut a̠má tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ li̠lh­ca̠ni̠t pi̠ chuná napa̠­ti̠nán. Q%Chuná mini̠niy nama̠­pa̠­ti̠­ni̠­yá̠tit cumu la̠ tita­ma­ca­má̠s­ta̠lh nac xca̠­ta­pa̠­xu­huá̠n lhu̠hua hua̠ntu̠ xlac­tla­hua­mi̠ma y xli̠­maka­pa̠­xu­huama xla­táma̠t.Porque nac xnacú chiné xla­ca­pa̠s­tacnán:“Aquit cuí uú nac xapu̠­tá­hui̠lh quim­pu̠­ma̠­peksí̠n xta̠­chuná cumu la̠ cha̠tum reina.Aquit ni̠ quiak­xtek­makan­cani̠t cumu la̠ cha̠tum pu̠ni̠ná pusca̠t, ti̠ li̠wamaj ne̠c­xnicú cámaj pa̠ti̠nán.” PTamá ca̠chi­quí̠n mini̠niy na̠ huá cama̠x­quí̠tit hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠x­qui̠ni̠t xa̠maka­pi­tzí̠n,
maktiy xla­cata cali̠­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠tit hua̠ntu̠ xlá ca̠li̠­ma̠­pa̠­tí̠­ni̠lh xa̠maka­pi­tzí̠n. }OsPorque li̠pe̠cua la̠ta aclhu̠­huan­ta­hui­lani̠t xta­la̠­ka­lhi̠ncán hasta cha̠ni̠t nac akapú̠n,
y Dios hua̠k cuentaj tla­huama xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xli̠­li̠xcáj­nit hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh. N Aca­li̠stá̠n ckax­matpá aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ minchá nac akapú̠n y chiné huá:La̠li̠­huán catax­tútit nac tamá ca̠chi­quí̠n xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ cca̠­li̠­ma̠x­tu­ni̠tán quin­ca­maná̠n,
la̠qui̠ hui­xinín ni̠ chuná namak­tla­hua­yá̠tit xli̠­hua̠k lac­li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ antá tla­hua­má̠­calh,
y ni̠ namak­stum­pa̠­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ xlacán taamá̠­nalh taak­spulay. yMkPorque xli̠­hua̠k ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú
tali̠­ka­chi̠­ta­makani̠t xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xlá catzi̠y y kalhi̠y lac­li̠xcáj­nit xta­la̠­ka­lhí̠n;
xli̠­hua̠k ma̠pek­si̠­naní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú lac­xtum tata̠t­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n,
ca̠ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh hua̠ntu̠ xlá tla­huay;
y xli̠­hua̠k sta̠­naní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú caj u̠cú lac­rrico tali̠­táx­tulh
caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xlá xlac­tla­hua­mi̠ma hua̠ntu̠ xka­lhi̠y. CLY xli̠­hua̠k xliaka­pix­tli­hueke chiné xqui­lhuama:¡Aya lak­tzán­ka̠lh! ¡Chú maktum tu̠ lak­tzán­ka̠lh a̠má lanca ca̠chi­quí̠n Babi­lonia!¡Huata xma̠n li̠tax­tuni̠t xpu̠­ta­hui̠lhcán akska­hui­niní̠n,
xpu̠­ta­tze̠k­nicán la̠tachá túcuya̠ lac­li̠xcáj­nit espí­ritus,
xma̠­se­kecán spun lac­li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán hua̠ntu̠ ni̠ liucxilh­putu! K /Aca­li̠stá̠n cuc­xilhpá cha̠tum ángel hua̠nti̠ xta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n hasta nac ca̠ti­yatni; u̠má ángel xka­lhi̠y lanca li̠t­li­hueke xa̠hua li̠ma̠­peksí̠n, y chilh xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú macax­ka­ke­ko̠lh acxni̠. ?JwAmá pusca̠t hua̠nti̠ huix úcxilhti, huá li̠taxtuy a̠má lanca ca̠chi­quí̠n anta­nícu tata­peksi̠y xli̠­hua̠k lac­lanca napuxcún xalac ca̠quilh­ta­macú.hIIDios naca̠­ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y nac xna­cujcán xla­cata nata­ma­ca­ma̠sta̠y xli̠­ma̠­peksí̠n nac xla­catí̠n a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán la̠qui̠ huata huá nama̠­pek­si̠nán cumu la̠ lanca tali̠­pa̠hu rey hasta acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta lácu laclh­ca̠­hui­li̠ni̠t Dios. &HEAmá kan­ká̠hu aka­lókot hua̠ntu̠ úcxilhti nac xak­xa̠ka li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán taamá̠­nalh tasi̠­tzi̠­makán a̠má laka­huiti pusca̠t caj la̠ta xta­si̠­tzicán, nata­ma̠­lak­xtuko̠y xli̠­ta­ca̠xta̠y y xalh­tan­tala nata­mak­xteka, aca­li̠stá̠n nata­tzucuy talac­put­xhuay xli̠hua, y hua̠ntu̠ ni̠ nata­huako̠y nata­tzucuy talac­lhcu­yu­huili̠y. GAngel qui­hua­nipá: —Amá chú­chut hua̠ntu̠ huix úcxilhti anta­nícu okspu̠hui a̠má laka­huiti pusca̠t, huá li̠taxtuy xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú la̠tachá nícu xalaní̠n y túcuya̠ tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán, o tícuya̠ lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n ca̠ma̠­peksi̠y, o la̠tachá túcuya̠ xta­hui­latcán. F)Xlacán nata­tzucuy tala­ca­ta̠­qui̠y a̠má hua̠nti̠ li̠taxtuy xBorrego Dios; pero xlá naca̠­maka­tlajay xa̠hua xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t y aksti̠tum tati­la­ta­ma̠ni̠t nac xla­catí̠n, porque tamá xBorrego Dios ni̠ti̠ cati­maka­tlá­jalh, porque xlá huá xpu̠­chi­nacán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ na̠ pu̠chi­naní̠n tali̠­taxtuy nac ca̠quilh­ta­macú, y huá lanca xreycán hua̠nti̠ na̠ tahuán pi̠ reyes nac ca̠quilh­ta­macú. E Uma̠­kó̠lh kalha­ká̠hu reyes luu lac­xtum tali̠­ca­tzi̠y pi̠ nata­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k xli̠t­li­hue­kecán xa̠hua xli̠­ma̠­pek­si̠ncán a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán la̠qui̠ huata huá nama̠­pek­si̠nán. dDA ’Amá kan­cá̠hu aka­lókot hua̠ntu̠ huix úcxilhti, huá tali̠­taxtuy kalha­cá̠hu reyes hua̠nti̠ nia̠ tatzucuy tama̠­pek­si̠nán nac ca̠quilh­ta­macú; pero caj xma̠n aktum hora cumu la̠ a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán nata­ka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n y nata­ma̠­pek­si̠nán cumu la̠ reyes. zCm Amá lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán hua̠ntu̠ xapu̠lh xlama pero hua̠ntu̠ aya ni̠ni̠t, huá hua­ni­putún xli̠­ka­lha­tzayán reyes, ma̠squi na̠ huá ca̠ta̠­ta­peksi̠y xa̠ka­lha­tujún, xlá aca­li̠stá̠n ámaj taca̠xa xla­cata namim­paray, pero maktum tu̠ amá̠­calh ma̠lak­spu­tucán cani̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. @By Xli̠­hua̠k u̠ma̠ko̠lh kalha­tujún reyes, kalha­qui­tzis aya tani̠­ni̠ttá, cha̠tum ma̠pek­si̠­na­majcú ca̠lacchú quilh­ta­macú, y xli̠­ka­lha­tujún nia̠ tasiyuy tuncán. Pero acxni̠ namín xli̠­ka­lha­tujún tamá ni̠ maka̠s quilh­ta­macú cati­ma̠­pek­sí̠­nalh. A ’Luu cuentaj cat­lahua porque tala­cas­quín li̠s­ka­lala xla­cata naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cámaj ma̠la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠y: Amá aktujún xak­xa̠ka lanca qui­tzis­tancán, huá li̠taxtuy aktujún ke̠s­ti̠ní̠n anta­nícu huí a̠má pusca̠t; xa̠huachí na̠ tla̠n ta̠ma̠­la­cas­tu­cá̠hu a̠má aktujún akxa̠ka, kalha­tujún reyes. @1Amá lanca qui­tzis­tancá hua̠ntu̠ huix ucxilh­ni̠ta, huá li̠taxtuy cha̠tum hua̠nti̠ xlama xapu̠lh pero la̠nchú niaj ti̠ lama porque aya ni̠ni̠t y antá chú tachí̠n taju̠ma nac a̠má pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n hua̠ntu̠ ni̠ kalhi̠y xtampú̠n, pero namín quilh­ta­macú acxni̠ xas­tacná nata­cu­ta̠chá la̠qui̠ nachá̠n anta­nícu luu maktum nama̠­lak­spu­tucán. Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nahuán nac ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ ni̠tu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t xta­cu­hui­nicán nac a̠má xala­táma̠t libro hua̠ntu̠ xka­lhi̠y Dios hasta la̠ta tila­ca­tzú­culh ca̠quilh­ta­macú, xlacán luu cacs nata­li̠­la­ca­huán y nata­ca̠c­ni̠­nani̠y acxni̠ nataucxilha pi̠ lama̠­pajá a̠má lanca li̠x­ca̠jnit qui­tzis­tancán hua̠ntu̠ xni̠ni̠t pero chú lacas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n. u?cPero ángel qui­huá­nilh: —Ni̠ luu aka­tiyuj cali̠la hua̠ntu̠ úcxilhti, porque aquit camá̠n ma̠la­ca­pu̠­tun­cu­hui̠­niyá̠n hua̠ntu̠ hua­ni­putún tamá pusca̠t hua̠nti̠ úcxilhti xa̠hua a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancá hua̠ntu̠ kalhi̠y aktujún xak­xa̠ka y kan­cá̠hu xaka­lókot hua̠ntu̠ ke̠hui pusca̠t. =>sPero aca­li̠stá̠n ccá­tzi̠lh pi̠ a̠má pusca̠t xka­chi̠y, huá xli̠­ka­chi̠ni̠t xkalh­nicán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ xca­maná̠n Dios xca̠­li̠­ma̠x­tuni̠t, xa̠hua xkalh­nicán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xca̠­mak­ni̠­cani̠t caj xpa̠­la­cata cumu laca­tancs tama̠­lú­lokli pi̠ xlac­scujní̠n xta­huani̠t Jesús. Acxni̠ cuc­xilh­ko̠lh aquit luu cacs cli̠­la­cáhua a̠má pusca̠t hua̠ntu̠ xacuc­xilhma porque ni̠para tzinú xaca­ka­ta̠ksma hua̠ntu̠ xuani­putún a̠má tala­ca­huá̠n. k=OY nac xmu̠xtí̠n xta­tzok­ta­hui­lani̠t pu̠lactum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ pu̠lac­tiyu̠ xuamputún: “Babi­lonia, u̠má lanca pu̠la­tama̠n li̠taxtuy xtzicán xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­taxtuy cumu la̠ laka­huiti lac­pus­ca̠tní̠n, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit anán nac ca̠quilh­ta­macú.” (<IAmá pusca̠t hua̠nti̠ xuilá­nilh li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán xli̠­lha­ka̠­nani̠t lacuán y lak­li̠­la­káti̠t lháka̠t xapu̠s­ta­pu̠hua xa̠hua xatzu­tzoko, lhu̠hua xka­lhi̠y xli̠­ta­ca̠xta̠y hua̠ntu̠ xla oro, xla perlas y lak­li̠­la­káti̠t lak­slipua chí­huix. Xchi­pani̠t pa̠tum copa xla oro anta­nícu xta­ju̠ma xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ lac­li̠xcáj­nit y ni̠ liucxilh­putu, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ li̠maka­pa̠­xu­huay xmacni. V;%Y la̠ta xEspíritu Dios xqui­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ma, a̠má ángel quí­le̠lh hasta nac desierto, antá cúc­xilhli cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ xke̠hui tantum lanca tzu­tzoko qui­tzis­tancá, u̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancá xka­lhi̠y aktujún xak­xa̠ka y kan­cá̠hu xaka­lókot, y nac xli̠­lanca xmacni xta­tzok­ta­hui­lani̠t lac­li̠xcáj­nit tachu­huí̠n hua̠ntu̠ xli̠­la­ca­ta̠­qui̠­má̠­calh Dios. :Xli̠­hua̠k lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú hua̠k tata̠t­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n y xli̠­hua̠k cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú tamaca­sta̠­la­má̠­nalh hua̠ntu̠ xlá li̠xcáj­nit tla­huay, xa̠huachí tali̠­kot­má̠­nalh xcuchu hua̠ntu̠ xlá ma̠sta̠y hasta la̠n tali̠­ka­chi̠­ta­ma­ka­má̠­nalh. 9 1La̠ta xli̠­ka­lha­tu­juncán ángel hua̠nti̠ xta­chi­pani̠t pa̠tunu copas, qui­lák­milh cha̠tum y chiné qui­huá­nilh: —La̠li̠­huán cala­ca­pala catát uú la̠qui̠ nac­ma̠­si­yu­niyá̠n a̠má lanca tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ ámaj lak­chá̠n a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠nti̠ li̠taxtuy cumu la̠ cha̠tum laka­huiti pusca̠t hua̠nti̠ huí nac xlacni chú­chut. I8 y tzú­culh ta̠c­ta­ya̠chi nac akapú̠n lac­lan­caxní̠n chéje̠t hua̠ntu̠ xtzincán ti̠puxam kilo aka­tunu, pero cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú ni̠para chuná tali̠­li̠­púhua xta­la̠­ka­lhi̠ncán, huata caj li̠huaca tasí̠­tzi̠lh y lac­li̠xcáj­nit tachu­huí̠n tzú­culh tali̠­la­ca­ta̠­qui̠y Dios xpa̠­la­cata la̠ta li̠pe̠cua xta­li̠­pa̠­ti̠­na­má̠­nalh a̠má chéje̠t.7'Xli̠­hua̠k islas hua̠ntu̠ xta­hui­lá̠­nalh nac xla­quíta̠t pupunú talak­tzan­ka̠­ko̠lh, na̠chuná ca̠ke̠s­ti̠ní̠n, s6_Amá lanca ca̠chi­quí̠n pu̠lac­tutu la̠ta tapí­tzilh, y lac­lanca ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú talak­pon­ka­ko̠lh. Acxnicú laca­pá̠s­tacli Dios xta­la̠­ka­lhí̠n a̠má lanca ca̠chi­quí̠n hua­nicán Babi­lonia xla­cata naca̠­ma­ca­miniy tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ xca̠­lak­chá̠n hua̠nti̠ antá xta­hui­lá̠­nalh caj xpa̠­la­cata pi̠ li̠pe̠cua xta­ma­ka­si̠­tzi̠ni̠t. 5yAcxni­tiyá li̠pe̠cua tzú­culh mak­lipa, tzú­culh maca­sa̠nán y li̠pe̠cua tzú­culh jiliy, y xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú tachí­quilh caj xpa̠­la­cata la̠ta li̠pe̠cua pu̠tzan­ká̠­nalh, ne̠c­xnicú a̠ xpu̠­tzan­ka̠nán xli̠­lanca chuná cumu la̠ pu̠tzan­ká̠­nalh hasta la̠ta hui­lá­calh nac ca̠quilh­ta­macú. 54cXli̠­ka­lha­tujún ángel akxte­ke­má­kalh xcopa nac ca̠u̠ní̠n, y nac xpu̠­sa̠ntu Dios hua̠ntu̠ hui­lachá nac akapú̠n tax­tuchá aktum palha tachu­huí̠n hua̠ntu̠ chiné xqui­lhuama: —¡Chú aya hua̠k kan­tax­tu­ko̠lh hua̠ntu̠ xtalh­ca̠­ta­hui­lani̠t! o3WAma̠­ko̠lh lac­li̠xcáj­nit espí­ritus tama̠­mac­xtú­mi̠lh xli̠­hua̠k lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n xalac ca̠quilh­ta­macú lacatum anta­nícu hua­nicán nac xta­chu­huí̠n hebreo Armag­edón. 32_“Pero cuentaj cat­la­huátit, porque aquit camá̠n ca̠lak­miná̠n acxni̠ ni̠ lia̠ca­tzi̠­hui­látit nahuán, xta­chuná cumu la̠ cha̠tum kalha̠ná. Luu ca̠na li̠pa̠­xúhu a̠má hua̠nti̠ chu­na­tiyá aksti̠tum qui­li̠­pa̠­huán y quin­kalh­ka­lhi̠ma, y ská­lalh mak­ta­kalhma clháka̠t xla­cata pi̠ ni̠ xalh­tan­tala lámaj nahuán y nali̠­ma̠­xanán xla­táma̠t.” #1?Uma̠­kó̠lh lac­li̠xcáj­nit espí­ritus hua̠k huá xta­ta­pek­si̠niy akska­huiní, y xlá ca̠má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke la̠qui̠ natat­la­huay lac­lanca li̠cá̠cni̠t ta­scújut hua̠ntu̠ nata­li̠­ma̠­la­ca­hua̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh lac­lanca lac­ta­li̠­pa̠hu reyes xalac ca̠quilh­ta­macú, la̠qui̠ hua̠k nata­ma̠­mac­xtumi̠y y lac­xtum nata­ta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y Dios acxni̠ xlá nama̠­lak­cha̠ni̠y quilh­ta­macú la̠ta naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y cris­tianos. [0/ Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli pi̠ nac xquilhni a̠má lanca tzu­tzoko lu̠hua hua̠ntu̠ hua­nicán dragón, xa̠hua nac xquilhni a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, chu nac xquilhni a̠má aksa­ni̠ná pro­feta tatax­tuchi pu̠lac­tutu lac­li̠xcáj­nit espí­ritu hua̠ntu̠ xta­ta­siyuy cumu la̠ chí­cheklh. / Aca­li̠stá̠n acxni̠ xli̠­ka­lha­cha̠xán ángel akxte­ke­má­ju̠lh hua̠ntu̠ xta­ju̠ma nac xcopa nac xakalh­tu̠­choko hua̠ntu̠ hua­nicán Eufrates; a̠má chú­chut xalac kalh­tu̠­choko sca̠c­ko̠lh xla­cata tla̠n nata­lac­tla̠­huán a̠ma̠ko̠lh lac­lanca napuxcún hua̠nti̠ xta­mi­ma̠­nanchá nac pekán anta­nícu pulha̠chá chi­chiní. R~|w2vsWr@omkj~gf}e7d^cxa_^6\ZYVU6SRQPNM@KJIeGFbE1CB:@@"?b=Aquinín na̠ catzi̠­yá̠hu lácu Dios ma̠siyuy a̠má li̠pe̠­cuánit xta­si̠tzi nac akapú̠n caj xpa̠­la­ca­tacán hua̠nti̠ lac­li̠xcáj­nit xta­pu­hua̠ncán, porque huá u̠ma̠ko̠lh ni̠ lacuán cris­tianos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh caj xpa̠­la­ca­tacán ma̠squi lhu̠hua cris­tianos ni̠lay tala­ka­pasa hua̠ntu̠ huí xta­lu­lóktat Dios. YG -Huá eé li̠pa̠­xúhu tama̠­ca­tzi̠ní̠n quin­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n la̠ta lácu Dios quin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán cumu la̠ ni̠tu̠ tit­la­hua­ni̠­táhu; xli̠­ca̠na, chuná qui̠­taxtuy porque ca̠naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y. Pus hasta antá nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ maká̠n tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chuná ma̠aka­ta̠k­sni̠­nam­putún acxni̠ chiné huan: “Hua̠nti̠ aksti̠tum kalhi̠­putún xla­táma̠t nac xla­catí̠n Dios, luu li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y caj cumu ca̠najlay hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y.” Ca̠ta catu̠huá talakachixcuhui̠y cristianos niaj huá Dios MF Aquit ni̠para tzinú cli̠­ma̠­xanán xla­cata nac­liakchu­hui̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n Jesu­cristo hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y lak­táxtut, porque aquit cca­tzi̠y pi̠ xli̠­ca̠na huá xli̠t­li­hueke Dios naca̠­lak­ma̠xtuy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taca̠­najlay. Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ pu̠lh huá judíos hua̠nti̠ ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ní̠­calh, pero chú aya ca̠ma̠x­qui̠­cani̠t quilh­ta­macú xla­cata hua̠k cata­li̠­pa̠­xú­hualh hua̠ntu̠ Cristo ma̠lacnu̠y ma̠squi ni̠ judíos. E Pus huá xpa̠­la­cata luu juerza cliampu­tu­na̠chá nac min­ca̠­chi­qui̠ncán Roma la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠má li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y lak­táxtut. Amá xasa̠sti tama̠catzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y laktáxtut kalhi̠y lanca li̠tlihueke iD MPus aquit juerza que nac­má­kan­taxtíy hua̠ntu̠ Dios qui­ma̠­cuentaj­li̠ni̠t xla­cata pi̠ nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos, chuná hua̠nti̠ lak­ska­lalán chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ ni̠tu̠ taca­tzi̠y, chuná hua̠nti̠ ni̠tu̠ xka­satcán chu hua̠nti̠ lac­ta­li̠­pa̠huá cris­tianos. #C A Nata̠lán, aquit cla­cas­quín xca­tzí̠tit pi̠ mak­lhu̠­huatá clac­pu­huani̠t xac­ca̠­la­kan­chá̠n, pero la̠ta makli̠t clac­pu­huani̠t naca­na̠chá ni̠ tzanka̠y hua̠ntu̠ cli̠­ta­maka­pali̠y y ni̠lay cana̠chá. Aquit cam­pu­tu­na̠chá la̠qui̠ xac­ca̠­ma̠aka­tá̠k­sni̠lh lhu̠hua mili̠­ta̠­chi­quicán xalac Roma xla­cata na̠ cata­li̠­pá̠­hualh Jesús cumu la̠ cca̠­ma̠aka­ta̠k­ni̠ni̠t maka­pi­tzí̠n cris­tianos xala a̠laca­tunuj ca̠chi­qui̠ní̠n. hB K Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque luu acxtum la̠ hui­xinín chu aquit mac­la­cas­qui­ná̠hu u̠má tamakta̠y xla­cata nala̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠­yá̠hu la̠ta li̠pa̠­hua­ná̠hu Jesús. OA  Porque aquit cca̠ucxilh­pu­tuná̠n la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n nac min­ta­ca̠­naj­latcán, y ma̠s naakpu­huan­ti­ya­yá̠tit y aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit. ^@ 7 Anka­lhi̠ná aquit cli̠­ma̠­ka­tzan­ke̠ma Dios, para huá chuná lacas­quín pus caqui­má̠x­qui̠lh li̠tlá̠n la̠qui̠ tla̠n nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n antaní hui­xinín hui­la­pítit. :? o Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ aquit cscuj­nima xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke qui­nacú porque huá aquit cliakchu­hui̠­nama Xka­huasa hua̠nti̠ másta̠y lak­táxtut, xlá catzi̠y la̠ta lácu cha̠li cha̠lí cca̠­la­ca­pa̠s­tac­la­ca­cha̠ná̠n acxni̠ ckalh­ta­hua­kaniy. G>  Pu̠lhá cca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠­pu­tuná̠n pi̠ anka­lhi̠ná cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ Jesu­cristo tla­huama nac mila­ta­ma̠tcán, porque xli̠­ca̠na pi̠ luu lacaxtum tla̠n ca̠li̠­chu­hui̠­nan­ca­ná̠tit la̠ta hui­xinín li̠pa̠­hua­ná̠tit. 2= _Luu hui­xinín cca̠­tzok­nimá̠n eé carta porque cca­tzi̠y pi̠ Dios luu ca̠la­ka­lha­maná̠n, ca̠lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ luu xca­maná̠n nahua­ná̠tit hua̠nti̠ nata­la­tama̠y cumu la̠ xlá lacas­quín. Pus luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu cala­ta­pá̠tit y camak­lhti̠­nántit a̠má tasi­cu­la­na̠lán hua̠ntu̠ Quin­tla̠­ticán ma̠sta̠y. Pablo huan xlacata pi̠ amputún nac Roma }< uPus huá xpa̠­la­cata hasta maka­pi­tzí̠n hui­xinín xalac Roma hua̠nti̠ Dios ca̠ucxilh­la­ca­cha̠­ni̠tán y laca­squini̠t pi̠ lac­xtum naca̠­ta̠­pa̠­xu­hua­yá̠tit hua̠nti̠ Jesu­cristo ca̠lak­ma̠x­tuni̠t. 6; gPus caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t Jesu­cristo nac qui­la­táma̠t Dios qui­la­ka­lha­mani̠t, y hasta qui­li̠­ma̠x­tuni̠t xapóstol la̠qui̠ nac­li̠­chu­hui̠nán xta­chu­huí̠n cani̠huá hasta nac xpu̠­la­ta­ma̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos, y chuná lhu̠hua huij nahuán hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán y nata­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ xlá naca̠­li̠­ma̠­peksi̠y. *: OPero na̠ ni̠caj chixcú xlá porque acxni̠ caj xpa̠­la­cata lanca xli̠t­li­hueke lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, li̠huana̠ ma̠lú­lokli pi̠ xli̠­ca̠na Xka­huasa Dios xuani̠t hua̠nti̠ xmaka­maklhti̠­nani̠t xli̠­hua̠k xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo. _9 9Hua­tiyá xlacán xtaucxilh­la­ca­chi­má̠­nalh hua̠ntu̠ xámaj qui̠­taxtuy nac xla­táma̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, porque xli̠­ca̠na xlá pi̠ qui̠­la­ca­chinchi uú nac ca̠quilh­ta­macú cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú y huá xli̠­ta­la­ka­pasni qui̠­táx­tulh xamaká̠n koru­tzí̠n rey David. Z8 /Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka huán la̠ta lácu Dios tica̠­ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh pro­fetas pi̠ xlá xámaj ca̠lak­ma̠xtuy cris­tianos. @7 }Aquit Pablo hua̠nti̠ cma­ca­ma̠x­qui̠ni̠t qui­la­táma̠t Jesu­cristo la̠qui̠ xta­sa̠cua nac­li̠­taxtuy porque Dios qui­lac­sacni̠t, qui­li̠­ma̠x­tuni̠t xapóstol la̠qui̠ nacán liakchu­hui̠nán a̠má li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut. '6GCla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesús lán caca̠­la­ka­lhamán, y caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín.c5?Amá hua̠nti̠ ma̠lu­loka u̠má tachu­huí̠n, chiné huán: —¡Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ maka̠s quilh­ta­macú cámaj min! ¡Chuná calalh! ¡Xi̠ca̠na pi̠ pála catat, Quim­pu̠­chi­nacán Jesús! :4mY na̠chuná para tícu nali̠­ma̠cti̠y y ni̠ acchá̠n nahuán hua̠ntu̠ li̠chu­hui̠nán eé libro, na̠chuná namak­lhti̠cán xta­pa̠­xu­huá̠n la̠ta lácu xlak­chá̠n napa̠­xu­huay nac a̠má xasa̠sti xata­si­cu­la­na̠t­láhu ca̠chi­quí̠n y lácu nahuay a̠má xta­huácat quihui hua̠ntu̠ ma̠sta̠y xax­li̠­ca̠na latáma̠t hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠nán nac u̠má li̠kalh­ta­huaka. 3-Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ takax­mata o nata­li̠­kalh­ta­huakay xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac u̠má libro a̠li̠sok cca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n: Para tícu nama̠­li̠­hua­qui̠y hua̠ntu̠ niaj chuná huán, xli̠­ca̠na pi̠ Dios na̠chuná nama̠­li̠­hua­qui̠niy xta­pa̠tí̠n cumu la̠ li̠chu­hui̠nán nac eé li̠kalh­ta­huaka. 2Espíri­tu Santo xa̠hua xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­taxtuy cumu la̠ a̠má xtas­quín Cristo hua̠nti̠ nata̠­ta­maka­xtoka, acxtum tahuán: —¡La̠li̠­huán catat! Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ takax­mat­má̠­nalh úmá tachu­huí̠n na̠ catáhua: —¡La̠li̠­huán catat! Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ kalh­pu̠­ti̠ma y mim­putún, la̠li̠­huán camilh li̠kotnún a̠má chú­chut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t, pero caj chu­natá ni̠tu̠ cati­xó­kolh. 1 —Aquit Jesús, ma̠n cma­ca̠­ni̠­tanchá quiángel xla­cata laca­tancs naca̠­ma̠­lu­lokniy u̠má xta­chu­huí̠n Dios xli̠­hua̠k hua̠nti̠ quin­ta­li̠­pa̠­huán nac a̠ma̠ko̠lh aktujún ca̠chi­quí̠n. Aquit a̠má xli̠­ta­la­ka­pasni ko̠lu­tzí̠n rey David. Aquit a̠má lanca ma̠tun­cu­huiní stacu hua̠ntu̠ tasiyuy laca­tzi̠sa. R0Pero ne̠cxni cati­ta­lac­tá­nu̠lh nac xamá̠­lacchi a̠má ca̠chi­quí̠n xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xma̠n huá talak­tzaksay lácu tla̠n nata­lac­scu­huay xta̠­cris­tianos, lácu tla̠n nata­xa­katli̠y a̠tunuj lac­pus­ca̠tní̠n ma̠squi taka­lhi̠y xpus­ca̠tcán, xa̠hua mak­ni̠­naní̠n, na̠chuná hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun, chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tala­kati̠y taaksa­ni̠nán. =/sCa̠na li̠pa̠­xúhu ca̠qui̠­tax­tuniy a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tacheke̠y y tama̠­kalh­taxti̠y clha­ka̠tcán la̠qui̠ na̠ tla̠n nata­mak­taxtuy xta­huácat a̠má quihui hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t y nata­lac­tanu̠y nac xamá̠­lacchi a̠má lanca xca̠­chi­quí̠n Dios. ).K Aquit a̠má hua̠nti̠ hua­nicán Alfa y Omega, hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú clama, chuná la̠ xquilh­tzúcut xa̠huá xliakas­putni. C- —Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ maka̠s quilh­ta­macú cámaj min —huan Jesús—, y nac­li̠mín hua̠ntu̠ cámaj ca̠li̠­ma̠s­ka­hui̠y cha̠­tunu cris­tianos, chuná la̠ta ca̠mi­ni̠niy, para aksti̠tum tati­la­ta­ma̠ni̠t o para li̠xcáj­nit xta­la­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán. .,U Huix ni̠ aka­tiyuj calat, hua̠nti̠ tla­huama hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n, cat­la­hua­ke̠lh; hua̠nti̠ catu̠huá li̠x­ca­jua̠lama, tlak cati­ma̠x­ca­juá̠li̠lh xla­táma̠t; pero hua̠nti̠ tla̠n catzi̠y, chu­na­tiyá tla̠n cacá­tzi̠lh; y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ maktum tama­ca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­ta­ma̠tcán Dios, xlá chu­na­tiyá aksti̠tum cali̠­pá̠hua. +  Chiné qui­hua­nipá: —Ni̠ caj tze̠k cali̠­catzi xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ mili̠­tzo­kuíli̠t xta­chu­huí̠n Dios nac milibro, porque aya tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta nakan­taxtuy xli̠­hua̠k la̠ta túcu natzoka. 8*i Pero huata xlá chiné qui­huá­nilh: —Ni̠ cla­cas­quín naqui­la­ka­chix­cu­hui̠ya, porque aquit ni̠ Dios, aquit na̠ caj xlac­scujni Dios chuná cumu la̠ huix xa̠hua maka­pi­tzí̠n mina­ta̠lán pro­fetas, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ talak­tzaksay hua̠ntu̠ huan nac u̠má li̠kalh­ta­huaka. Huá xpa̠­la­cata cli̠­hua­niyá̠n pi̠ xma̠n huá Dios hua̠nti̠ mili̠­la­ka­chix­cú­hui̠t. W)'Aquit Juan ma̠n cúc­xilhli y ckáx­matli xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cli̠­chu­hui̠­nama. Y aca­li̠stá̠n acxni̠ chuná cuc­xilh­ko̠lh y ckax­mat­ko̠lh, cla­ka­ta­tzo­kós­talh nac xtantú̠n a̠má ángel hua̠nti̠ chuná xqui­li̠­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ni̠t xla­cata nac­la­ka­chix­cu­hui̠y. (—¡Niaj maka̠s quilh­ta­macú cámaj min! ¡Luu ca̠na li̠pa̠­xúhu naqui̠­tax­tuniy a̠má hua̠nti̠ ca̠najlay y cuentaj tla­huay hua̠ntu̠ Dios ma̠ca­tzi̠­ni̠­nama, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac u̠má libro! ]'3Amá ángel chiné qui­hua̠­nilh: —Xli̠­hua̠k u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ kax­pátpa̠t, mini̠niy naca̠­naj­lacán porque xli̠­ca̠na huá xta­lu­lóktat. Porque Quim­pu̠­chi­nacán hua̠nti̠ luu xax­li̠­ca̠na quiDioscán, hua̠nti̠ ca̠ma̠x­qui̠y tala­ca­pa̠s­tacni xli̠­hua̠k pro­fetas la̠qui̠ nata­li̠­chu­hui̠nán, xlá ma̠n maca­mini̠t xángel la̠qui̠ laca­tancs naca̠­ma̠­ca­tzi̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán y tali̠s­cuj­má̠­nalh hua̠ntu̠ ni̠para maka̠s quilh­ta­macú ámaj kan­taxtuy. w&gAntá niaj ne̠c­xnicú cati­tzí̠­sualh, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh niaj tamac­la­cas­quín li̠maksko xla­cata nata­li̠­mak­skoy, na̠ niajpara chi­chiní cati­ta­mac­la­cás­quilh, porque a̠má lanca tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ Quim­pu̠­chi­nacán naca̠­ma̠x­qui̠y xtax­káket, xa̠huachí lac­xtum nata­mak­ma̠­pek­si̠nán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Aya talacatzuhui̠ma quilhtamacú la̠ta namimparay Jesucristo @%yXli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán chú ma̠n nata­la­ca­niucxilha, xa̠huachí ca̠lh­ca̠­hui­li̠­ni­cani̠t nahuán nac xmu̠x­ti̠ncán xta­cu­huiní Dios. P$Nac u̠má xasa̠sti pu̠la­tama̠n niaj tu̠ catiánalh hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán porque nac u̠má ca̠chi­quí̠n huij nahuán a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná chuná xlá Dios cumu la̠ xla xBorrego, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xta­li̠s­cuj­má̠­nalh hua̠k nata­la­ka­chix­cu­hui̠y. #Nac xquilh­tu̠ní̠n kalh­tu̠­choko xa̠hua nac tlan­ca̠­tiji hua̠ntu̠ íta̠t xti­lac­pun­taxtuy a̠má ca̠chi­quí̠n, antá cstacma a̠má quihui hua̠ntu̠ hua­nicán quihui hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t, u̠má quihui ma̠sta̠y xta­huácat aka­tunu papa, osuchí mak­cu̠tiy aktum ca̠ta; y xapalhma u̠ma quihui li̠ma­cuán la̠qui̠ naca̠­li̠­cu­chi̠cán xli̠s­tac­nicán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. c" AAmá ángel qui­ma̠­si­yú­nilh kantum kalh­tu̠­choko anta­nícu xama pero sta­lanca chú­chut hua̠ntu̠ ma̠sta̠y latáma̠t. Luu sta­lanca xuani̠t cumu la̠ vidrio, y antá xtax­tu­ma̠chi nac lanca xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná anta­nícu xuí Dios xa̠hua xBorrego hua̠nti̠ xokó̠­nulh quim­pa̠­la­ca­tacán. *!MPero antá ne̠c­xnicú cati­ta­nu̠chá hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit, na̠ ni̠para cris­tianos hua̠nti̠ tat­la­huay xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠ liucxilh­putu o hua̠nti̠ caj taliaksa­ni̠nán. Caj xma̠n hua­tuní̠n nata­ta­nu̠­ya̠chá a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tatzok­ta­hui­la­ko̠ni̠t xta­cu­hui­nicán nac a̠má xala­táma̠t libro hua̠ntu̠ kalhi̠y xBorrego Dios.< qHua̠k huá nama­ca­ma̠x­qui̠­ko̠cán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n xa̠hua xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xli̠­li̠­la­káti̠t kalhi̠y ca̠quilh­ta­macú. 9Xamá̠­lacchi a̠má lanca ca̠chi­quí̠n ne̠cxni cati­ta­lac­chú­hualh ca̠cu­huiní xa̠huachí antá ne̠c­xnicú cati­tzí̠­sualh. pYXli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú tla̠n nata­li̠t­la̠­huán xtax­káke̠t a̠má lanca ca̠chi­quí̠n, y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n reyes xalac ca̠quilh­ta­macú nata­ma­ca­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ taka­lhi̠y xta­palh tumi̠n. LAmá lanca ca̠chi­quí̠n ni̠ mac­la­cas­quima para catax­tulhá chi­chiní ca̠cu­huiní, osuchí papá ca̠tzi̠sní xla­cata nama̠x­ka­ke̠nán, porque Dios li̠maca­xka­ke̠­nama lanca xtax­káket hua̠ntu̠ kalhi̠y, y huá xli̠­maksko hua̠ntu̠ mac­la­cas­quín huá li̠taxtuy xBorrego Dios. #?Nac a̠má lanca li̠la­káti̠t ca̠chi­quí̠n ni̠ cúc­xilhli para huí xpu̠­si­culán Dios osuchí anta­nícu nala­ka­chix­cu­hui̠cán, porque a̠má Dios hua̠nti̠ lanca xla­ca­tzúcut, xa̠hua xBorrego hua̠nti̠ xokó̠­nulh quim­pa̠­la­ca­tacán lacaxtum nac a̠má lanca ca̠chi­quí̠n li̠taxtuy cumu la̠ xpu̠­si­culán anta­nícu tla̠n laka­chix­cu­hui̠cán. -SAmá akcu̠tiy má̠lacchi xli̠­lani̠t amá chí­huix la̠ xoke hua­nicán perla, aka­tunu xma̠n aktum perla xli̠lh­pit­cani̠t. Y amá lanca tlan­ca̠­tiji hua̠ntu̠ xka­lhi̠y a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠k xatlá̠n oro xli̠t­la­hua­cani̠t slip cskoy cumu la̠ vidrio. kOxli̠­kan­qui­tzis xka­lhi̠y hua̠ntu̠ hua­nicán ónice; xli̠­kan­cha̠xán cor­na­lina; xli̠­kan­tujún cri­só­lito; xli̠­kan­tzayán berilo; xli̠­kan­na­ja̠tza topacio; xli̠­kan­cá̠hu cri­sop­rasa; xli̠­kan­ca̠­huitu jacinto y xli̠­kan­cu̠tiy xka­lhi̠y a̠má chí­huix hua̠ntu̠ hua­nicán ama­tista. Xata­la­yá̠hu a̠má lanca pá̠tzaps la̠ta kana­tunu xca̠­li̠­ca̠x­ya̠­hua­cani̠t lak­li̠­la­káti̠t lac­slipua chí­huix, xapu̠lh xka­lhi̠y li̠la­káti̠t chí­huix hua̠ntu̠ hua­nicán jaspe, xli̠­kantiy hua̠ntu̠ hua­nicán chí­huix zafiro, xli̠­kan­tutu a̠má chí­huix hua̠ntu̠ hua­nicán agata, xli̠­kan­ta̠ti xka­lhíy esmer­alda; ]3Xapá̠­tzaps hua̠ntu̠ xli̠s­ti­li­hui­li̠­cani̠t a̠má lanca ca̠chi­quí̠n, huá xli̠t­la­hua­cani̠t lak­li̠­la­káti̠t lac­slipua chí­huix hua̠ntu̠ hua­nicán jaspe, y xli̠­lanca a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠k xatlá̠n oro xli̠t­la­hua­cani̠t, xta̠­chuná cumu la̠ la̠n xata­xaca vidrio.  Aca­li̠stá̠n tzú­culh lhca̠y a̠má lanca xapá̠­tzaps hua̠ntu̠ xli̠s­ti­li­hui­li̠­cani̠t; y chiné tax­tuchá xtalhcá̠n: tutum­pu­xa­ma­qui­tzis metro, chuná cumu la̠ talh­ca̠nán cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú. jMAmá ca̠chi­quí̠n caj sta̠­tijua xuani̠t; chuná la̠ xli̠lhmá̠n na̠chuná xka­lhi̠y xli̠­pi̠­lanca. Angel tzú­culh lhca̠y a̠má ca̠chi­quí̠n y chiné tax­tuchá xtalhcá̠n: aktiy mi̠lh aktiy cientu kiló­metros; na̠ hua̠k chuná xli̠­pi̠­lanca, xli̠lhmá̠n, xa̠hua xli̠­ta̠lhmá̠n, acxtum chuná xka­lhi̠y. `9Amá ángel hua̠nti̠ xquin­ta̠­chu­hui̠­nama xchi­pa­ti̠­lhay kantum lhma̠n lasasa cumu la̠ li̠lhca̠n pero hua̠k xla oro, la̠qui̠ huá nali̠lhca̠y lácu xli̠­lanca kalhi̠y a̠má ca̠chi­quí̠n xa̠hua xamá̠­lacchi, y na̠chuná xli̠­kalh­lanca xapa̠­tzaps hua̠ntu̠ li̠s­ti­li­hui­li̠­cani̠t. jMUmá lanca y ta̠lhmá̠n pá̠tzaps hua̠ntu̠ xli̠s­ti­li­hui­li̠­cani̠t ca̠chi­quí̠n xka­lhi̠y kan­cu̠tiy lac­lanca xata­la­yá̠hu hua̠ntu̠ li̠huana̠ xlak­chi­pa­ya̠­huani̠t u̠má pá̠tzaps, nac kana­tunu xata­la­yá̠hu antá xta­tzokni̠t xta­cu­hui­nicán a̠ma̠ko̠lh kalha­cu̠tiy xapós­toles Cristo. w Aktutu má̠lacchi xyá pekán anta­nícu pu̠lha̠chá chi­chiní, na̠ aktutu má̠lacchi xyá anta­nícu tzan­ka̠­ya̠chá chi­chiní, pekán nac sur na̠ aktutu má̠lacchi xka­lhíy y na̠chuná aktutu má̠lacchi pekán nac norte. W' Nac xli̠­kalh­lanca a̠má ca̠chi­quí̠n li̠huana̠ xli̠s­ti­li­hui­li̠­cani̠t lanca y ta̠lhmá̠n pá̠tzaps, pero xka­lhi̠y akcu̠tiy xamá̠­lacchi, y la̠ta nac aka­tunu má̠lacchi xmak­ta­kalh­nama cha̠tum ángel, xa̠huachí nac u̠ma̠ko̠lh akcu̠tiy má̠lacchi antá xta­tzok­ta­hui­lani̠t xta­cu­hui­nicán akcu̠tiy lactzú pu̠la­tama̠n hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t y xta­pek­si̠niy Israel. fE Amá lanca ca̠chi­quí̠n li̠pe̠cua xlak­skoy cumu la̠ li̠la­káti̠t slipua chí­huix, osuchí cumu la̠ a̠má li̠la­káti̠t chí­huix hua̠ntu̠ hua­nicán jaspe, y tla­yajua xuani̠t cumu la̠ vidrio. X) Y la̠ta xqui­ma̠­la­ca­hua̠­ni̠ma a̠má xEspíritu Dios, ccá­tzi̠lh pi̠ a̠má ángel quí­le̠lh mákat nac aktum lanca ke̠stí̠n, y antá qui­ma̠­si­yú­nilh xata­si­cu­la­na̠t­láhu y xasa̠sti lanca ca̠chi­quí̠n Jeru­salén hua̠ntu̠ xta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n anta­nícu huí Dios. A{ Aca­li̠stá̠n cca̠úcxilhli a̠ma̠ko̠lh kalha­tujún ángeles hua̠nti̠ xta­chi­pani̠t pa̠tunu copas anta­nícu xta­ta­ju̠­má̠­nalh a̠huatá a̠má pu̠lac­tujún li̠pe̠cua tapa̠tí̠n, y qui­lák­milh cha̠tum y chiné qui­huá­nilh: —La̠li̠­huán cala­ca­pala catát uú la̠qui̠ nac­ma̠­si­yu­niyá̠n a̠má li̠la­káti̠t tzuma̠t hua̠nti̠ xpusca̠t ámaj tla­huay xbor­rego Dios. &EPero a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ caj talak­lhpe̠­cuán ni̠ luu quin­ta­li̠­pa̠­huán, hua̠nti̠ xaquic­lhcatza, xa̠hua mak­ni̠­naní̠n, hua̠nti̠ tala­kati̠y taxa­katli̠y tunuj lac­pus­ca̠tní̠n ma̠squi tahui­lá̠­nalh xpus­ca̠tcán, xa̠hua hua̠nti̠ tala­kati̠y tas­cu­huán, na̠chuná hua̠nti̠ tala­ka­chix­cu­hui̠y tzincun xa̠hua pu̠tum hua̠nti̠ tala­kati̠y taaksa­ni̠nán, pu̠tum u̠ma̠ko̠lh naca̠­ma­ca̠ncán nac a̠má lanca lhcúya̠t antá nícu xlianka­lhi̠ná lak­pa­sama nahuán azufre, porque antá ca̠mi­ni̠niy xla­cata nata­pa̠ti̠y xli̠­maktiy li̠ní̠n. Aktum xasa̠sti Jerusalén 9Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­ta̠­yaniy y chu­na­tiyá aksti̠tum naquin­ta­li̠­pa̠­huán, pu̠tum u̠má ámaj mak­lhti̠nán hua̠ntu̠ lak­chá̠n, xa̠huachí aquit xDios nacuán y quin­camán nac­ca̠­li̠­ma̠xtuy hua̠nti̠ luu nac­ca̠­pa̠x­qui̠y.  +Aca­li̠stá̠n chiné qui­huá­nilh: —Chú aya hua̠k kan­tax­tu­ko̠ni̠t hua̠ntu̠ xac­lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t. Aquit a̠má hua̠nti̠ hua­nicán Alfa xa̠hua Omega, hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú clama, chuná cumu la̠ xquilh­tzúcut xa̠hua xliakas­putni. Hua̠nti̠ kalh­pu̠­ti̠ma camilh la̠qui̠ aquit nac­li̠­ma̠­kotni̠y a̠má chú­chut hua̠ntu̠ tajúma nac musnu hua̠ntu̠ ma̠sta̠y xax­li̠­ca̠na latáma̠t, pero caj chu­natá ni̠tu̠ cati­xó­kolh. L Amá hua̠nti̠ xuí nac lanca xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná chiné huá: —¡Aquit cma̠­sa̠sti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ la̠nchú anán! Y chiné huampá: —Hua̠k catzokti hua̠ntu̠ nakax­pata porque huá u̠má quin­ta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ kalhi̠y xta­lu­lóktat, y tla̠n ca̠naj­lacán. $ AXlá naca̠­la­ca­xacay la̠ta xta­la­kax­taj­má̠­nalh xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xta­li̠­ta­sa­má̠­nalh y niaj ne̠c­xnicú cati­tá­ni̠lh, ni̠para tícu cati­ta­tá­salh, niaj tu̠ cati­ta­li̠­pa̠­tí̠­nalh, para taca­tza­ná­juat, porque hua̠ntu̠ xapu̠lh xta­ka­lhi̠y xla­ta­ma̠tcán y xanán aya hua̠k lak­tzan­ka̠­ko̠ni̠t, y niaj tu̠ anán la̠nchú. _ 7Xamaktum ckáx­matli aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ tax­tuchi nac a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná, hua̠ntu̠ chiné huá: —Xli̠­ca̠na pi̠ la̠ta naán quilh­ta­macú Dios lamaj nahuán nac xlak­sti̠­pa̠ncán cris­tianos. Xlianka­lhi̠ná ca̠ta̠­lámaj nahuán porque xca­maná̠n naca̠­li̠­ma̠xtuy hua̠nti̠ luu ca̠pa̠x­qui̠y, y Dios ma̠n lac­xtum ca̠ta̠­lámaj nahuán porque huá luu xax­li̠­ca̠na xDioscán. 3_Na̠ acxni­tiyá cúc­xilhli a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ Dios luu xli̠­ca̠na xpa̠x­qui̠y y csi­cu­la­na̠t­la­huani̠t, huá a̠má xasa̠sti Jeru­salén hua̠ntu̠ xta̠c­ta­ma̠chi nac akapú̠n anta­nícu huí Dios. Umá xasa̠sti ca̠chi­quí̠n li̠huana̠ xta­ca̠x­ta̠­yani̠t cumu la̠ cha̠tum tzuma̠t hua̠nti̠ ámaj tamaka­xtoka la̠qui̠ luu li̠la­káti̠t naucxilha xlí̠i̠t. b ?Acxni̠ chuná ti̠tax­tu­ko̠lh, aca­li̠stá̠n cúc­xilhli aktum xasa̠sti akapú̠n y xasa̠sti tíyat; porque a̠má xapu̠lh hua̠ntu̠ xuí akapú̠n xa̠hua tíyat aya xlak­sputni̠t, na̠chuná pupunú. U#Y antá pu̠tum ca̠ma­cá̠n­calh a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­tzok­ta­hui­lani̠t xta­cu­hui­nicán a̠má mactum xala­táma̠t libro hua̠ntu̠ huí nac akapú̠n.B}Aca­li̠stá̠n acxni̠ xpu̠­chiná ca̠li̠ní̠n mak­lhti̠­kó̠­calh hua̠ntu̠ xka­lhi̠y, antá lhkén macá̠n­calh nac lanca lhcúya̠t. Huá u̠má lanca lhcúya̠t anta nícu ca̠ma­cá̠n­calh ni̠n hua̠nti̠ xli̠­pa̠­ti̠­natcán hua­tiyá tu̠ hua­nicán xli̠­maktiy li̠ní̠n. pY Amá lanca pupunú pu̠tum ca̠ma­ca­má̠s­ta̠lh xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá xta­ni̠ni̠t na̠chuná ca̠ti­yatni pu̠tum ca̠ma­ca­má̠s­ta̠lh hua̠nti̠ antá xta­ni̠ni̠t y cha̠­tunu cha̠­tunu ca̠ma̠­ka­lha­pa­lí̠­calh ca̠ma̠­xo­ko̠­ní̠­calh chuná cumu la̠ xca̠­mi­ni̠niy y hua̠ntu̠ xta­tit­la­huani̠t.   Huata caj xma̠n cca̠úcxilhli xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya xta­ni̠ni̠t lactzú y lac­lanca, antá pu̠tum xta­yá̠­nalh nac xla­catí̠n a̠má lanca xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná. Na̠ acxni­tiyá ca̠ma̠­la­ka­ké̠­calh libros, xa̠hua mac­tum­li̠túm libro anta­nícu huan hua̠nti̠ nata­ka­lhi̠y cane̠c­xni­cahuá latáma̠t. Xli̠­hua̠k ni̠n cha̠­tunu cha̠­tunu ca̠ma̠­ka­lha­pa­lí̠­calh y ca̠ma̠­xo­ko̠­ní̠­calh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xta­tit­la­huani̠t para tla̠n o ni̠tlá̠n, chuná cumu la̠ xtalh­ca̠­ta­hui­lani̠t nac a̠ma̠ko̠lh libros. K Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli aktum lanca sna­papa xlac­tá­hui̠lh ma̠pek­si̠ná, na̠ cúc­xilhli hua̠nti̠ xlacui. Y la̠ta xac­la­ca̠ma antaní xlá xuí cúc­xilhli pi̠ caj xamaktum lak­sput­ko̠lh tíyat xa̠hua akapú̠n y niaj tu̠ tasí­yulh, lá̠m­para ni̠tu̠ xanán nac xla­catí̠n.  Y a̠má akska­huiní hua̠nti̠ xca̠­ma̠uxca̠­ni̠ni̠t porque huá xca̠ak­ska­huini̠t, xlá antá macá̠n­calh nac a̠má lanca lhcúya̠t anta­nícu xlianka­lhi̠ná pasama azufre, na̠ antiyá a̠má nícu ca̠ma­ju̠­cani̠t a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán xa̠hua aksa­ni̠ná pro­feta. Tan­tacú y tan­tas­caca antá ca̠ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­má̠­calh nahuán hasta cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Xli̠a̠huatá la̠ta ca̠ta̠tlahuacán taxokó̠n cristianos X) Xlacán taakchi­pá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca a̠má pu̠la­tama̠n y tas­ti­li­huí­li̠lh anta­nícu na̠ xta­ke̠s­tokni̠t xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios, na̠chuná tat­lá­hualh a̠má ca̠chi­quí̠n hua̠ntu̠ Dios luu xli̠­ca̠na pa̠x­qui̠y. Pero Dios ne̠c­xnicú ca̠ak­xtek­má­kalh, huata minchá lhcúya̠t nac akapú̠n y pu̠tum a̠ma̠ko̠lh tropa ca̠lh­cu­yu­hui­lí̠­calh. {Acxni̠ xlá nataxtuy natzu­cu­paray ca̠ak­ska­huimi̠y cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú la̠tachá nícu xalaní̠n. Hasta antá naán ca̠ak­ska­huimi̠y cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac a̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n hua̠ntu̠ ca̠hua­nicán Gog chu Magog. Xlacán nata­ma̠­ke̠s­toka xli̠­hua̠k xtro­pajcán hasta niajlay xca̠­pu̠t­le­ke­ko̠cán lácu xli̠­lhu̠­huacán xta̠­chuná cumu la̠ mun­tzaya xalac xquilhtú̠n pupunú la̠ta xli̠­lhu̠­huacán, chuná ca̠ma̠­ké̠s­tokli la̠qui̠ nata­ta̠­la̠­la­ca­ta̠­qui̠y Dios. ~Acxni̠ chú aya ti̠tax­tu­ko̠ni̠t nahuán a̠má aktum mi̠lh ca̠ta hua̠ntu̠ lac­lhca̠­hui­li̠­cani̠t, a̠má akska­huiní nama̠x­qui̠cán quilh­ta­macú catáx­tulh nac a̠má xpu̠­la̠­chi̠n anta­nícu xchi̠­hui­li̠­cani̠t. 5}c¡Luu ca̠na li̠pa̠­xúhu ca̠qui̠­tax­tuniy a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠li̠­lac­sac­cani̠t pi̠ huá xca­maná̠n Dios tali̠­taxtuy! Y xlacán niaj cati­ta­mak­lhcá­tzi̠lh a̠má tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ nata­maklh­ca­tzi̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán nac pu̠pa̠tí̠n hua̠ntu̠ hua­nicán xli̠­maktiy li̠ní̠n, huata xlacán nata­li̠­taxtuy cumu la̠ cura hua̠nti̠ xma̠n huá Dios nata­li̠s­cuja xa̠hua Cristo, y xlacán lac­xtum nata­ta̠­ma̠­pek­si̠nán a̠má aktum mi̠lh ca̠ta hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t. Makatlajacán akskahuiní y maca̠ncán nac pu̠pa̠tí̠n |5Pero xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ na̠ aya xta­ni̠ni̠t xlacán ni̠ tala­cas­ta­cuánalh a̠má quilh­ta­macú, sino hasta acxni̠ ti̠tax­tu­ko̠lh a̠má aktum mi̠lh ca̠ta. Huá u̠má hua̠nti̠ luu pu̠lh tala­cas­ta­cuánalh cris­tianos. X{)Aca­li̠stá̠n cúc­xilhli aklhu̠hua lacuán xpu̠­ta­huilhcán ma̠pek­si̠­naní̠n, antá xta­hui­lá̠­nalh lhu̠hua a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xca̠­ma̠x­qui̠­cani̠t li̠ma̠­peksí̠n xla­cata nata­ma̠­pek­si̠nán y nata­ma̠­ka­lha­pa­li̠nán cumu la̠ jueces. Na̠ cúc­xilhli xli̠s­tac­nicán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xca̠­pix­chu­cuacti̠­cani̠t xak­xa̠­kacán y ca̠mak­ní̠­calh caj xpa̠­la­cata cumu aksti̠tum xta­li̠­chu­huí̠nán y xta­ma̠­kan­tax­ti̠­má̠­nalh hua̠ntu̠ tiqui̠­ma̠­lu­lokchi Jesús y xta­ma̠akpun­tu­mi̠­má̠­nalh xta­chu­huí̠n Dios. Uma̠­kó̠lh cris­tianos xlacán ne̠c­xnicú tati­la­ka­chíx­cu­hui̠lh a̠má lanca li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán, y ni̠para tala­ka­ta­quilh­pu̠­tani̠t xtzincun hua̠ntu̠ xtla­hua­ni­cani̠t, xa̠huachí xlacán ni̠ tata­má̠s­ta̠lh naca̠­mu̠x­ti̠lh­ca̠­hui­li̠cán xta­cu­huiní a̠má li̠xcáj­nit qui­tzis­tancán. Aquit cúc­xilhli pi̠ xli̠s­tac­nicán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos tala­cas­ta­cuánalh y chu­na­tiyá tas­tac­nampá cumu la̠ xapu̠lh, y aktum mi̠lh ca̠ta tata̠­ma̠­pek­sí̠­nalh Cristo. Hz Aca­li̠stá̠n lhkén máca̠lh nac a̠má pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n hua̠ntu̠ ni̠ kalhi̠y xtampú̠n, antá chí̠­ju̠lh y nac xamá̠­lacchi a̠má pu̠lhmá̠n pu̠la̠­chi̠n ca̠x­ma̠­lac­chu­huá­nilh xla­cata ni̠ti̠ nama̠­la­qui̠y y ni̠ nataxtuy la̠qui̠ niaj tu̠ naca̠ak­ska­huimi̠y cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú hasta nati̠­tax­tuko̠y aktum mi̠lh ca̠ta hua̠ntu̠ xlac­lhca̠­hui­li̠­cani̠t. Acxni̠ nati̠­tax­tuko̠y u̠má quilh­ta­macú hua̠ntu̠ lac­lhca̠­hui­li̠­cani̠t, entonces nama̠x­qui̠cán tala­cas­quín xla­cata pi̠ catax­tupá ca̠la­kuá̠n a̠má akska­huiní pero ni̠ luu maka̠s quilh­ta­macú. "y=Umá ángel chí­palh a̠má lanca tzu­tzoko dragón lu̠hua hua̠nti̠ maká̠n quilh­ta­macú lama hua­tiyá a̠má hua̠nti̠ hua­nicán Akska­huiní, y li̠huana̠ li̠chi̠­huí­li̠lh cadena, chuná lí̠lh­ca̠lh pi̠ nata­chi̠­ta­huilay aktum mi̠lh ca̠ta. T}}k{zgxwWtsqpnljihfeEdcpb,`?^^.\ZYWUTSQP5NLJIGFDC@?>=;8X65z3j110v/|.e--O,,"+)"'f$#h"!TY ZJ( P = E"9k Y cumu Abraham na̠ ticir­cun­ci­dár­lalh xlá li̠taxtuy cumu la̠ xtla̠tcán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tacir­cun­ci­dar­lani̠t pero na̠ tali̠­pa̠­huán Dios cumu la̠ xli̠­pa̠­huán Abraham acxni̠ xlá nia̠ csir­cun­ci­darlay. Dios ma̠kantaxti̠y hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y 9 Acxni̠ Dios chuná li̠má­ca̠lh Abraham ni̠ li̠maka̠s quilh­ta­macú xlá cir­cun­ci­dár­lalh, chuná ma̠kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ Dios xli̠­ma̠­pek­si̠ni̠t la̠qui̠ xli̠­hua̠k naca­tzi̠cán pi̠ xli̠­ca̠na Dios xla­ka­lha­mani̠t caj cumu xca̠­naj­lani̠t hua̠ntu̠ xlá xma̠­lac­nu̠­nini̠t. Caj huá chuná eé xpa̠­la­cata Abraham li̠taxtuy cumu la̠ xtla̠tcán xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nata­ca̠­najlay hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y y xlá naca̠­li̠­ma̠xtuy cumu lá̠m­para ni̠tu̠ tatit­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n ma̠squi ni̠tu̠ tacir­cun­ci­dar­lani̠t. {o Bueno, pero ¿xani­co̠cxni luu tla̠n chixcú li̠má̠x­tulh? ¿Pi̠ acxni̠ nia̠ ccir­cun­ci­darlay, osuchí acxni̠ aya csir­cun­ci­dar­lani̠t? Pero aquit laca­tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hasta acxni̠ Abraham nia̠ csir­cun­ci­darlay Dios li̠má̠x­tulh cumu la̠ cha̠tum tla̠n chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n. M Umá tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh koru­tzí̠n rey David, ¿puhua­ná̠tit hui­xinín pi̠ caj xma̠nhuá ca̠mi­ni̠niy nata­li̠­pa̠­xu­huay a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ tasiyuy nac xmac­nicán pi̠ tacir­cun­ci­dar­lani̠t, osuchí na̠tlá̠n tali̠­pa̠­xu­huay a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos? Pero si a̠cu cca̠­hua­nikó̠n pi̠ Dios li̠má̠x­tulh Abraham cumu la̠ cha̠tum chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ tit­la­huani̠t xta­la̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata cumu li̠pá̠­hualh Dios. #?¡Xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠pa̠­xúhu cala­tá­ma̠lh a̠má chixcú hua̠nti̠ Dios aya lac­xa­ca­nini̠t xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhí̠n! pYChiné tíhua ko̠ru­tzí̠n rey David:¡Luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu tala­tama̠y a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ Dios ca̠ma̠­tzan­ke̠­na­nini̠t xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán y niaj tu̠ ca̠la­ca­pa̠s­tac­nima xla­cata naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tatit­la­huani̠t! /Hasta xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán rey David tili̠­chu­hui̠­nan­chitá la̠ta lácu li̠pa̠­xúhu nala­tama̠y a̠má chixcú hua̠nti̠ tancs catzi̠y pi̠ Dios ma̠tzan­ke̠­naniy y li̠ma̠xtuy cumu lá̠m­para ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n, porque niaj huá cuentaj tla­huaniy hua̠ntu̠ tit­la­huani̠t nac xla­táma̠t para tu̠ tla̠n o ni̠tlá̠n. 5cPero acxni̠ cha̠tum mak­la̠­ka­lhi̠na cris­tiano hua̠nti̠ ni̠tu̠ tla­huani̠t lacuán ta­scújut ca̠naj­laniy Dios acxni̠ xlá ma̠lac­nu̠niy lak­táxtut, ni̠tu̠ ma̠s­ka­hui­má̠­calh acxni̠ Dios caj cumu chuná li̠pa̠­huán ma̠tzan­ke̠­naniy xta­la̠­ka­lhí̠n y li̠mak­lhti̠nán cumu la̠ cha̠tum tan­csua cris­tiano hua̠nti̠ ni̠tu̠ tit­la­huani̠t xta­la̠­ka­lhí̠n. Cumu la̠ catzi̠­yá̠tit pi̠ acxni̠ ma̠s­ka­hui̠cán cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ xmak­scujma, ni̠ ma̠x­quí̠­calh xtumi̠n cumu para caj ta̠i̠má̠­calh, sinoque ma̠x­qui̠­má̠­calh porque xtat­lakua ma̠squi tla­jani̠t. Porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Abraham ca̠náj­lalh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lac­nú̠­nilh Dios huá xpa̠­la­cata Dios li̠mak­lhtí̠­nalh cumu la̠ cha̠tum tan­csua chixcú hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n.” Xli̠­ca̠na, para Dios xti­li̠­mak­lhtí̠­nalh Abraham cumu la̠ tan­csua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­la̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata lacuán xta­scújut hua̠ntu̠ xlá xtit­la­huani̠t, xli̠­ca̠na pi̠ Abraham luu tali̠­pa̠hu xli̠­táx­tulh nac qui­lak­sti̠­pa̠ncán, ma̠squi nac xla­catí̠n Dios ni̠chuná xqui̠­tax­tú­nilh. P Chi̠nchú a̠má xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ xuanicán Abraham, ¿túcu quin­ca̠­li̠­ma̠­si­yu­ni­pu­tuná̠n caj la̠ta lácu xlá tla̠n tila­tá­ma̠lh? A{Bueno, cumu para aquinín talu­lo­ká̠hu pi̠ caj xma̠nhuá xta­la­ka­lha­maní̠n Dios ma̠squi quin­ca̠­ta̠­pa̠­ti̠yá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, ¿lac­pu­hua­ná̠tit chú pi̠ niaj tu̠ li̠ma­cuán a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés? ¡Oh, ni̠chuná xla! Huata chá li̠huacá cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo ma̠lu­lo­ká̠hu hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés.c?Porque ni̠ anán a̠túnuj Dios sinoque caj xma̠nhuá cha̠tum, huá eé Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán para li̠pa̠­hua­ná̠hu hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y, porque xlá ni̠ huá cuentaj tla­huay para cir­cun­ci­dar­la­ni̠ta o ni̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠ta. %C¿Lac­pu­hua­ná̠tit hui­xinín pi̠ Dios caj xma̠nhuá judíos ca̠lac­sacni̠t xla­cata nata­li̠­pa̠­huán? ¿Ma̠x na̠ lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ ni̠ xca­maná̠n ca̠li̠­ma̠xtuy cati­huan­ko̠chá cris­tianos? ¡Pero cca̠­ma̠­lu­lok­niyá̠n pi̠ Dios ca̠la­ka­lhamán xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú! /WPus huá eé luu cma̠­lu­lok­putún xla­cata pi̠ cha̠tum mak­la̠­ka­lhi̠na chixcú tla̠n nalak­ta­la­ca­tzu­hui̠y Dios xta̠­chuná cumu lá̠m­para ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n, ni̠ xla­cata cumu para ma̠kan­tax­ti̠ni̠t nac xla­táma̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios sino porque li̠pa̠­huán Dios y ca̠najlay pi̠ xlá ca̠ma̠­tzan­ke̠­na­nini̠t xta­la̠­ka­lhí̠n. }¿Tícu cahuá chú luu nali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán caj xpa̠­la­cata pi Dios nata̠­pa̠ti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xti̠t­la­huani̠t xta­la̠­ka­lhí̠n? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tu̠ quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n ma̠squi nala­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠hu! ¿Túcu xpa̠­la­cata? Porque sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ nac xla­catí̠n Dios ni̠tu̠ li̠ma­cuán para caj huá li̠mac­la­ca̠­ná̠hu cumu lak­tzak­sáhu nac qui­la­ta­ma̠tcán xli̠­ma̠­peksí̠n, sinoque huá li̠ma­cuán nac xla­catí̠n pi̠ ca̠naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n. B }Chuná tlá­hualh porque tla̠n catzi̠y, pero ca̠lacchú quilh­ta­macú maktum ca̠ta̠­la­ca̠x­la­putún cris­tianos xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, y chuná ma̠si­yu­ma̠pá pi̠ caj xma̠nhuá xli̠lat hua̠ntu̠ tla­huay acxni̠ ca̠li̠­mak­lhti̠nán cumu la̠ tan­csua cris­tiano cha̠tum mak­la̠­ka­lhi̠na chixcú porque catzi̠y pi̠ Cristo xoko̠­nulhá xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n. w gDios aya xlac­lhca̠­hui­li̠­ni̠ttá pi̠ huá Jesús naxo­ko̠­nuniy xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán acxni̠ nani̠y. Chuná xla­ca­pa̠s­tacni̠t porque Dios anka­lhi̠ná tla­huay hua̠ntu̠ xli̠lat y xca­tzi̠y pi̠ a̠má tala̠­ka­lhí̠n juerza naxo­ko̠­nuncán. Xamaká̠n quilh­ta­macú caj tili̠­ká­lhi̠lh ni̠ ca̠ma̠­xo­kó̠­ni̠lh cris­tianos xta­la̠­ka­lhi̠ncán, hasta namín hua̠nti̠ naxo­ko̠nún xpa̠­la­ca­tacán. O Pero cumu Dios quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n xlá quin­ca̠t­la­huanín aktum lanca li̠tlá̠n y quin­ca̠­li̠­ma­ca̠ná̠n cumu la̠ lacuán cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata cumu huá Jesús aya xoko̠­nuni̠t hua̠ntu̠ aquinín xlac­le̠­ni­yá̠hu. = sPorque xli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos tat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n y niajpara cha̠tum mini̠niy nali̠­taxtuy tla̠n cris­tiano nac xla­catí̠n Dios. R Dios hua̠k ma̠kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ tima̠­lac­nu̠chá xamaká̠n quilh­ta­macú porque aya quin­ca̠­lac­xa­canín xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán para li̠pa̠­hua­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo, hua̠k xca­maná̠n ca̠li̠­ma̠xtuy y ni̠tu̠ caj lac­sac­pa̠x­qui̠nán. $ACumu Dios sta­lanca xca­tzi̠y pi̠ aquinín ni̠lay li̠huana̠ ma̠kan­tax­ti̠­yá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán y hua̠k mak­la̠­ka­lhi̠­na­ni̠­táhu, pus huá quin­ca̠­li̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n tunu lak­táxtut lácu tla̠n quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ ni̠tu̠ kalhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán nac xla­catí̠n, y tla̠n ma̠lu­lo­ká̠hu para li̠kalh­ta­hua­ka­yá̠hu a̠má xlibro Moisés anta­nícu tatzok­ta­hui­lani̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios xa̠hua xli̠b­rojcán xalak­maká̠n pro­fetas xla­cata pi̠ chuná xámaj tla­huay. 8iDios ni̠ cati­li̠­má­ca̠lh cha̠tum cris­tiano para ni̠ tla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata cumu para lak­tzak­sani̠t nama̠­kan­taxti̠y nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ huan nac li̠ma̠­peksí̠n, sinoque huá eé li̠ma̠­peksí̠n anka­lhi̠ná quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠má̠n pi̠ aquinín hua̠k mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n. Jesús ca̠ta̠pa̠ti̠y xtala̠kalhi̠ncán cristianos dAAquinín catzi̠­yá̠hu pi̠ a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka, hui­xinín ca̠ma­ca­ma̠x­qui̠­ca­ni̠­tátit la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ antá huan, pero cumu ni̠chuná qui̠­tax­tuni̠t pus chú ni̠lay cati­ta­la­cat­la̠n­tí̠tit huata caj nacac­squi­lhuaná̠tit acxni̠ Dios naca̠­ta̠t­la­huay cuenta xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tala­má̠­nalh ca̠quilh­ta­macú caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán y na̠ mac­xtum namak­pa̠­ti̠­na­ná̠tit. !Xlacán ni̠ tape̠­cuaniy Dios para naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tat­la­hua­má̠­nalh. [/Porque ne̠c­xnicú tala­kati̠y hua̠ntu̠ aksti̠tum nata­la­tama̠y. KXli̠­hua̠k anta­nícu xlacán tati̠­tax­tuni̠t la̠ta tat­la̠­huani̠t tasiyuy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tat­la­huani̠t y la̠ta tama̠­lak­tzan­ke̠­nani̠t. Pero lá̠m­para ni̠ lac­tzinca xtan­tu̠ncán la̠ta takosnún acxni̠ taán tamakníy hua̠nti̠ luu tasi̠­tzi̠niy. }Porque caj xma̠nhuá xquilh­nicán taca­tzi̠y tali̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tachu­huí̠n.  Xaka­pix­nicán cumu la̠m­para tali̠­ko­tuay xta̠­cris­tianoscán, cumu la̠ tahuaxni antaní ca̠ma̠c­nu̠cán ni̠n,
xa̠huachí luu xaaksa­ni̠na csi̠­ma­ka̠tcán,
nac xquilh­nicán tama̠­tze̠kni̠t cumu la̠ xve­neno lu̠hua. ve Xli̠­hua̠k cris­tianos tachi­pani̠t xali̠xcáj­nit latáma̠t,
xli̠­hua̠k taaktzan­ka̠­ta̠­yani̠t.Ni̠ anán cris­tiano hua̠nti̠ xli̠­ca̠na aksti̠tum xla­ta­ma̠­pú­tulh, ¡ni̠para cha̠stum! ~ Ni̠para cha̠tum tícu kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios,
y ni̠cha̠­tumá tícu xli̠­ca̠na xpú­tzalh Dios. }9 Porque hasta mismo nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan:Ni̠ti̠ aksti̠tum lama nac xla­catí̠n Dios,
ni̠para cha̠stum cris­tiano. ;|o ¿Lácu chi̠nchú lac­pu­hua­ná̠tit? ¿Pi̠ aquinín hua̠nti̠ judíos tlak lacuán cris­tianos nali̠­tax­tu­yá̠hu nac xla­catí̠n Dios ni̠xa­chuná cumu la̠ xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos? ¡Cumu para chuná lac­pu­hua­ná̠tit, pus aktzan­ka̠­ni̠­tátit! Porque aya li̠huana̠ cma̠­lu­lokni̠t pi̠ chuná judíos cumu la̠ ti̠ ni̠ judíos lac­xtum tat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n. {Maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ luu quin­ta­si̠­tzi̠niy hasta tahuán pi̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ma xli̠­hua̠k cris­tianos xla­cata pi̠ catat­lá­hualh hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n la̠qui̠ chú Dios tla̠n naca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy, pero xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná taqui­lhuamá̠­nalh luu ca̠mi­ni̠niy naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tahuán. Xli̠hua̠k cristianos tatlahuani̠t tala̠kalhí̠n Az{Na̠chu­na­li̠túm huí ti̠ nalac­pu­huán; cumu para huá quin­taaksaní̠n hua̠ntu̠ aquit cuan a̠tzinú ma̠lan­qui̠y Dios porque antá sta­lanca tasiyuy pi̠ xlá ni̠ aksa­ni̠ná, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata aquit qui­li̠­ya̠­huacán pi̠ ctla­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n? y#Ni̠tlá̠n para chuná lac­pu­hua­ná̠tit porque xli̠­ca̠na pi̠ Dios xlianka­lhí̠n tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni y luu xlí̠lat pi̠ xlá nama̠­xo­ko̠­ni̠nán xpa̠­la­cata tala̠­ka­lhí̠n y para Dios ni̠tlá̠n xuá xta­la­ca­pa̠s­tacni, ¿lácu chú nat­la­huay xla­cata naca̠­ma̠­ka­lha­pali̠y xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú? (xIPero huí ti̠ nalac­pu­huán, pi̠ acxni̠ tla­hua­yá̠hu li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n laca­tancs li̠ta­siyuy y naca­tzi̠­yá̠hu pi̠ Dios quin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n porque ni̠ quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n. Xli̠­ca̠na chuná qui̠­tax­tuma la̠nchú quilh­ta­macú pero acxni̠ nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Dios juerza naquin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhí̠n, ¿apoco entonces nahua­ná̠hu pi̠ huá Dios ni̠tlá̠n catzi̠y porque quin­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠yá̠n? (Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ maka­pi­tzí̠n chuná nata­lac­pu­huán.) #w?Aquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ Dios juerza nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t; pus mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ ma̠squi xli̠­hua̠k cris­tianos aksa­ni̠­naní̠n catáhua, pero Dios ne̠c­xnicú catiaksa­ní̠­nalh. Porque chuná tatzok­ta­hui­lani̠t lacatum nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan:Huix tali̠­pa̠hu Dios, cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú naca­tzi̠cán pi̠ huá min­ta­chu­huí̠n xta­lu­lóktat,
y para tícu li̠ya̠­huayá̠n pi̠ ni̠ ma̠kan­tax­ti̠ya hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ya
xli̠­ca̠na pi̠ namaka­tla­jaya porque hua̠k ma̠kan­tax­ti̠ya. Jv Bueno, cumu para maka­pi­tzí̠n hui­xinín judíos tapa̠­tzan­ka̠ni̠t hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­lac­nu̠­nini̠t y niaj taca̠­najlay, ¿apoco lac­pu­hua­ná̠tit pi̠ Dios na̠chu­natá nata­mak­xteka y napa̠­tzanka̠y niaj cati­ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t? tuaPero aquit tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hui­xinín judíos luu ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán Dios porque ca̠ma­ca­ma̠x­qui̠­ni̠tán xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán. Nt Hui̠nti̠ nalac­pu­huán: ¿Ni̠tu̠ chá li̠ma­cuán ma̠squi luu judío cahuáhu osuchí ma̠squi cacir­cun­ci­dar­láhu, cumu para huá Dios ni̠tu̠ quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n? syPorque Dios xma̠nhuá ca̠li̠­ma̠xtuy xca­maná̠n hua̠nti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni nac xna­cujcán y hua̠nti̠ tata­lu­loka pi̠ huá ca̠lac­xa­ca­nini̠t xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. Porque ni̠chuná ma̠kan­tax­ti̠cán xli̠­ma̠­peksí̠n Dios caj cumu naca­tzi̠ya túcu antá huán, o caj nama̠­kan­tax­ti̠ya xli̠­hua̠k tas­maní̠n hua̠ntu̠ xtat­la­huay xalak­maká̠n mili̠­ta­la­ka­pas­nicán, sinoque nama̠­si­yuya nac mila­táma̠t pi̠ xli̠­ca̠na tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni kalhi̠ya, y chuná luu tali̠­pa̠hu nama̠x­tuyá̠n Dios ma̠squi hua­tuní̠n cris­tianos ni̠ tama̠t­la̠nti̠y pero Dios maka­pa̠­xu­huápa̠t.r1Judíos, ni̠ calac­pu­huántit para Dios ca̠li̠­ma̠x­tuyá̠n hua̠k xca­maná̠n caj cumu hua̠k judíos mili̠­ta­la­ka­pas­nicán, na̠ ni̠para caj cumu hui­xinín lac­chix­cu­huí̠n tasiyuy nac mimac­nicán pi̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit. tqaAmá chixcú hua̠nti̠ ni̠ cir­cun­ci­dar­lani̠t porque ni̠ judío, pero para nac xla­táma̠t nama̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, pus tancs caca­tzí̠tit pi̠ huá chú naca̠­ma̠­ma̠­xa­ni̠yá̠n nac xla­catí̠n Dios xli̠­hua̠k hui­xinín judíos hua̠nti̠ li̠la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit pi̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit y kalhi̠­yá̠tit xata­tzokni xli̠­ma̠­peksí̠n pero ma̠squi chuná ni̠ ma̠kan­tax­ti̠­yá̠tit. 1p[Dios ca̠li̠­ma̠xtuy xca­maná̠n xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aksti̠tum tama̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n ma̠squi tícu ni̠ cir­cun­ci­dar­lani̠t. :omHui­xinín hua̠nti̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit nac xmac­nicán la̠qui̠ naca̠­li̠­la­ka­pas­ca­ná̠tit pi̠ Dios ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán, xli̠­ca̠na pi̠ luu ca̠li̠­ma­cuaniyá̠n pero xma̠nhuá para ma̠kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n Dios, pero para ni̠ ma̠kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuaniyá̠n huata xta̠­chuná li̠tax­tu­yá̠tit cumu la̠m­para ni̠ cir­cun­ci­dar­la­ni̠­tátit nac xla­catí̠n. n Nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán: “Ama̠­ko̠lh xaaktzanká̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos tali̠­kalh­ka­ma̠nán Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán hui­xinín judíos.” 8miLuu li̠la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit cumu kalhi̠­yá̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Dios pero ma̠squi chuná calátit ni̠tu̠ ca̠li̠­ma­cuanimá̠n porque caj li̠kamá̠n li̠ma̠x­tu­pá̠tit Dios porque ni̠ ma̠kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ antá ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n. {loHua­ná̠tit pi̠ ni̠tlá̠n naxa­kat­li̠ya a̠túnuj pusca̠t para kalhi̠ya puscá̠t, pero mismo chú hui­xinín ca̠xa­kat­li̠­yá̠tit a̠túnuj lac­pus­ca̠tní̠n ma̠squi huí mima̠­hui̠­nacán. Luu xli̠­ca̠na hua­ná̠tit pi̠ lak­ma­ka­ná̠tit tzincun y ni̠ ca̠ucxilh­pu­tu­ná̠tit, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata li̠ka­lha̠­na­ná̠tit anta­nícu ca̠t­la­hua­ni­cani̠t xpu̠­si­cu­lancán y hua̠ntu̠ xta­palh tumi̠n ucxi­lhá̠tit? k%Pus cumu hui­xinín li̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­na­ná̠tit pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ni̠ ma̠n ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ná̠tit xla­cata pi̠ ma̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ liakchu­hui̠­na­ná̠tit? Hui­xinín hua­ná̠tit pi̠ ni̠ qui­li̠­ka­lha̠­natcán, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata na̠ ma̠n li̠ka­lha̠­nam­pa­ra­yá̠tit? {joLi̠tax­tu­yá̠tit xma̠­kalh­ta­hua­ke̠­nacán hua̠nti̠ ni̠tu̠ taca­tzi̠y, hua­ná̠tit pi̠ caj xma̠n hui­xinín tla̠n naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠tit hua̠nti̠ luu lac­tonto, porque antá hui­xinín quilh­pa̠i̠yá̠tit hua̠ntu̠ ma̠si­yu­yá̠tit nac xata­tzokni xli̠­ma̠­peksí̠n Dios hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠tit. piYHui­xinín ma̠lu­lo­ká̠tit pi̠ tla̠n naca̠­pu̠­la­li̠­pi­ná̠tit a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ xta̠­chuná cumu la̠ laka­tzí̠n tala­má̠­nalh nac ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ taaktzan­ka̠­ta̠­yani̠t, y na̠ hua­ná̠tit pi̠ tla̠n nali̠­tax­tu­yá̠tit cumu la̠ tax­káket hua̠ntu̠ tla̠n nata­li̠­la­ca­hua̠nán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ cumu la̠ xala­ka­ca̠­pucsua tala­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tca̠n. yhkXli̠­ca̠na pi̠ chuná porque sta­lanca catzi̠­yá̠tit hua̠ntu̠ xlá ma̠t­la̠nti̠y nat­la­hua­yá̠tit, chu hua̠ntu̠ ni̠ mili̠t­la­huatcán porque antá quilh­pa̠i̠yá̠tit nac xata­tzokni xli̠­ma̠­peksí̠n. NgPero chú camá̠n ca̠quilh­cha̠­niyá̠n xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ lac­pu­hua­ná̠tit cumu judíos, li̠la­ca­ta̠­qui̠­na­ná̠tit cumu laka­pa­sá̠tit y li̠pa̠­hua­ná̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés y li̠huaca cumu catzi̠­yá̠tit pi̠ huá Dios ma̠n ca̠lac­sac­ni̠tán. af;Chuná nalay a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Dios nali̠­ma̠­peksi̠y Jesu­cristo pi̠ caquin­ca̠­ma̠­ka­lha­palí̠n caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ aquinín ti̠t­la­hua­ni̠­táhu, hasta ma̠squi hua̠ntu̠ tze̠k tla­hua­ni̠­táhu. Xli̠­ca̠na pi̠ chuná nalay cumu la̠ aquit cma̠­siyuy acxni̠ cliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n Dios. Judíos talacata̠qui̠nán porque takalhi̠y xli̠ma̠peksí̠n Moisés Porque Dios ni̠ caj lac­sac­pa̠x­qui̠nán sinoque xli̠­hua̠k nata­xo­ko̠nún xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán. v`e Pero xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, Dios lac­ta­li̠­pa̠hu ámaj ca̠li̠­ma̠xtuy nac akapú̠n la̠qui̠ hua̠k naca­tzi̠cán pi̠ laka­ti̠ni̠t hua̠ntu̠ tatit­la­huani̠t, y naca̠­ma̠x­qui̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t xli̠­hua̠k hua̠nti̠ lacuán cris­tianos, chuná judíos cumu la̠ ti̠ ni̠ judíos. i_K Xli̠­ca̠na pi̠ a̠má quilh­ta­macú lanca tapa̠tí̠n y tala­ka­pú­tzi̠t ámaj ca̠qui̠­tax­tuniy xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tati­ká­lhi̠lh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, ni̠caj xma̠nhuá hua̠nti̠ ni̠ judíos y ni̠ tala­ka­pasa xli̠­ma̠­peksí̠n Dios naca̠­lak­chá̠n a̠má tapa̠tí̠n, pero na̠ xli̠­hua̠k ma̠squi hua̠nti̠ judíos hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tati̠­la­tá­ma̠lh naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. @^yPero huatá ya̠ tasi̠tzi ámaj ca̠ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tati­la­tá­ma̠lh nac ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ tati­lak­makani̠t y ni̠tu̠ taliucxilhni̠t Dios, huata huá tlak tala­ka­ti̠ni̠t tama̠­kan­taxti̠y xali̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni. A]{Amá quilh­ta­macú Dios nacá̠­ma̠x­qui̠y xpu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ anka­lhi̠ná talak­tzák­salh hua̠ntu̠ tla̠n y hua̠ntu̠ lakati̠y Dios nac xla­ta­ma̠tcán y naca̠­ma̠x­qui̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa. \y cha̠­tunu cha̠­tunu naca̠­ma̠x­qui̠y hua̠ntu̠ ca̠lak­chá̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tati̠t­la­huani̠t. 5[cPero huix ni̠ kax­pata hua̠ntu̠ hua­ni­cana, luu lanca xú̠tax huix, y ni̠ lak­pa­li̠­pu­tuna xali̠xcáj­nit mila­táma̠t: pero tancs cuaniyá̠n pi̠ huix ma̠n ma̠ak­sto­kuilí̠pa̠t min­ta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ nali̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠­cana acxni̠ nalak­chá̠n quilh­ta­macú la̠ta lácu Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠ko̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán xli̠­hua̠k cris­tianos, 8ZiHuix lak­makana lanca xta­pá̠x­qui̠t chu xta­la­ka­lha­maní̠n Dios la̠ta lácu xlá ta̠pa̠­ti̠yá̠n, huata lac­pu­huana pi̠ xlá luu ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ huix ma̠n tla­huaya; ¡xli̠­ca̠na pi̠ ni̠para tzinú aka­ta̠ksa pi̠ caj xpa̠­la­cata xta­pá̠x­qui̠t ma̠squi ma̠x­qui̠má̠n quilh­ta­macú xla­cata pi̠ cali̠­pá̠­huanti y calak­pali xali̠xcáj­nit mila­táma̠t! Y1Huá xpa̠­la­cata huix hua̠nti̠ ca̠li̠­ya̠­huaya pi̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n min­ta̠­cris­tianos ma̠squi na̠chuná tla­huaya, ni̠ calac­pú­huanti para chuná nali̠­lak­tax­tuya y ni̠ cati­ma̠­pa­ti̠ní̠n Dios. zXmDios hua̠k quin­ca̠­la­ka­pasá̠n la̠ta cha̠­tunu aquinín, y para tícu tla­huay li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n xlá ma̠xo­ko̠ni̠y pero la̠ta mini̠niy nama̠­xo­ko̠­ni̠cán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tla­huani̠t. W Aquit ni̠ quin­cuenta tícu huix, pero luu laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ acxni̠ ca̠li̠­ya̠­huaya tat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos y li̠pa̠­xu­huaya pi̠ Dios naca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tat­la­huani̠t, pus cacatzi pi̠ na̠ ni̠para huix cati­ta̠­pa̠­tí̠­canti, porque acxni̠ ca̠ma̠­la­ca­pu̠ya xa̠maka­pi­tzí̠n qui̠­taxtuy pi̠ ma̠n tapú̠pa̠t nac lhcúya̠t porque na̠chuná li̠tax­tuya cumu la̠ xlacán. %V E Xlacán sta­lanca taca­tzi̠y hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t Dios xla­cata pi̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ natat­la­huay hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n luu lanca tapa̠tí̠n tala­ca­yá̠na; pero ma̠squi taca­tzi̠y pi̠ chuná li̠huaca tat­la­huay li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n y hasta tali̠­pa̠­xu­huay pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos chuná catat­lá­hualh.wU iXlacán ni̠ taaka­ta̠k­sputún hua̠ntu̠ xala­cuán tala­ca­pa̠s­tacni, hua̠ntu̠ tali̠­ta̠yay nata­ma̠­kan­taxti̠y o natat­la­huay ni̠ tama̠­kan­taxti̠y, xlacán ni̠ talak­ca­tza­ni̠nán, ni̠para tapa̠x­qui̠nán, y para tícuya̠ cris­tiano ca̠t­la­huaniy hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xlacán ni̠ tama̠­tzan­ke̠­na­ni̠nán. ;T qCala̠huá tali̠­kalh­chu­hui̠nán xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, y ni̠ tama̠­tla̠nti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, luu lak­ska­kalán ca̠maklh­ca­tzi̠cán y tala­cas­quín pi̠ hua̠k lac­ta­li̠­pa̠hu naca̠­li̠­ma̠x­tucán, sac­stucán talac­sac­xtuy lácu natat­la­huay lac­li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n y hua̠ntú ca̠li̠­ma̠­peksi̠y xtla̠tcán caj taka­lha­kax­mat­makán. dS CNac xla­ta­ma̠tcán ti̠pa̠­lhu̠hua hua̠ntu̠ tat­la­huay y luu laca­tancs tama̠­siyuy pi̠ talak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t, porque hua̠ntu̠ la̠mak­lhti̠y niaj la̠ma̠x­qui̠y, sac­stucán ni̠ la̠ucxilh­putún, para tícu tlak lhu̠hua kalhi̠y xmac­la­cas­quínit talak­si̠­tzi̠niy, tala­kati̠y tamak­ni̠nán, tala­kati̠y taaklhu̠­hua̠tnán, luu tala­kati̠y taak­ska­huinán, luu lac­xú̠tax, tala̠aksán cha̠tum a̠cha̠tum. "R ?Cumu xlacán ni̠tu̠ taliúcxilhli Dios huata caj talak­má­kalh pus Dios na̠chuná ca̠pá̠x­tekli la̠qui̠ pi̠ cata­ma̠­kan­tax­ti̠­ke̠lh a̠má xali̠xcáj­nit latáma̠t hua̠ntu̠ xlacán tat­la­hua­má̠­nalh y hua̠ntu̠ ni̠ xli̠t­la­huatcán. xQ kY na̠ chuná maka­pi­tzí̠n lac­chix­cu­huí̠n niaj huá tali̠­pa̠­huani̠t para caj xma̠nhuá nata­ta̠­la­tama̠y cha̠tum pusca̠t, pero taaktzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t porque hasta mismo sac­stucán lac­chix­cu­huí̠n tala̠­la­ka­ti̠ni̠t y tali̠t­la­hua­má̠­nalh xmac­nicán hua̠ntu̠ ni̠ lak­chá̠n y ni̠ xli̠t­la­huatcán porque luu li̠ma̠­xaná ca̠qui̠­tax­tuniy. Pero xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná taaktzan­ka̠­ta­ma̠ni̠t sac­stucán tapa̠­ti̠­na­ma̠­nampá caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n tat­la­hua­má̠­nalh. -P UCumu xlacán ni̠ tali̠­pa̠­huam­pú­tulh Dios xlá ca̠pá̠x­tekli la̠qui̠pi̠ cata­li̠­la­ta­ma̠­ke̠lh hua̠ntu̠ sac­stucán xta­pa̠­xu­hua̠ncán, porque hasta xalac­chaján mákat taaktzán­ka̠lh y sac­stucán lac­chaján tzú­culh tala̠­la­kati̠y. [O 1Xlacán luu mákat tataak­ská­huilh porque tali̠­pá̠­hualh y tala­ka­chix­cú­hui̠lh hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t y ni̠ tas­tacnán, huata talak­má­kalh y ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh xta­lu­lóktat Dios hua̠nti̠ xli̠­ca̠na cane̠c­xni­cahuá lama xas­tacná y hua̠nti̠ caj xma̠nhuá mini̠niy nala­ka­chix­cu­hui̠cán y nali̠­pa̠­huancán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Chuná calálh, amén. TN #Huá xpa̠­la­cata Dios ca̠li̠­pa̠x­tekni̠t u̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ chuná xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán la̠qui̠pi̠ cata­ma̠­kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ tala­ca­pa̠s­tac­tla̠­huán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ luu ca̠na̠ li̠ma̠­xaná hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit la̠t­la­huaniy nac xmac­nicán. (M Kporque ni̠ tala­ka­chix­cú­hui̠lh Dios hua̠nti̠ cane̠c­xni­cahuá lama xas­tacná, huata caj ma̠n tama­ca­ni̠t­lá­hualh hua̠ntu̠ tala­ka­chix­cú­hui̠lh cumu la̠ xdioscán. Huí tu̠ tat­lá­hualh cumu la̠ cha̠tum chixcú, y maka­pi­tzí̠n cumu la̠ lactzu̠ spitu hua̠ntu̠ takosa nac ca̠u̠ní̠n, maka­pi­tzí̠n cumu la̠ lu̠hua hua̠ntu̠ tasa­kaán nac ca̠ti­yatni. eL EMa̠squi xlacán tahuán pi̠ luu lak­ska­lalán, ni̠ ca̠na huata caj luu xalac­tonto, )K MUma̠­kó̠lh cris­tianos xta­ca­tzi̠y pi̠ xlama Dios, pero ma̠squi xta­ca­tzi̠y ni̠para tzinú xta­la­ka­chi­cu­hui̠­putún cumu la̠ xDioscán, na̠ ni̠para xta­pa̠x­cat­ca­tzi̠niy xli̠­hua̠k li̠tlá̠n hua̠ntu̠ xlá xca̠t­la­hua­nini̠t, huata caj catu̠huá hua̠ntu̠ ni̠ xla­ca­squinca tzú­culh talak­tzaksay. Luu lac­ta­li̠­pa̠hu y lak­ska­lalán xca̠­maklh­ca­tzi̠cán, pero a̠má xli̠­ton­tujcán hua̠ntu̠ tat­lá­hualh luu xala­ka­ca̠­pucsua ca̠qui̠­tax­tú­nilh. Qa}R{zDwbutsnrq pnooml[jixgf$dceb;a_]q\ZYVTRPMKIHZGdEEBA@?>>=1;:W8y6o42U0//,,+)m(&$8" 3 o G R jMa%oC¡Pa̠x­ca­tacu cti­huán porque cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ aya clak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t! ¿Tícu cahuá tla̠n naqui­lak­ma̠xtuy xla­cata ni̠ naqui­ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n tamá xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ cka­lhi̠y? Jn pero huí pu̠lactum nac qui­macni hua̠ntu̠ qui­sa­ka̠li̠y xla­cata nac­ma̠­kan­taxti̠y, huá tamá xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ qui­ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y xla­cata nac­tla­huay tala̠­ka­lhí̠n, xlá qui­maka­tla­jani̠t y qui­li̠­lama cumu la̠ xta­chí̠n. rm]Aquit la̠ta nac qui­nacú luu xli̠­ca̠na cla­kati̠y hua̠ntu̠ huan xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, 0lYAquit luu sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ ma̠squi mak­lhu̠­huatá clac­pu­huán xla­cata pi̠ xac­tlá­hualh hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut, pero acxni̠ chuná cla­ca­pa̠s­taca huá tuncán quiacta­hua­ca­pa­ra­ya̠chi xla­cata pi̠ cac­tlá­hualh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. wkgBueno, para aquit ctla­hua­paray hua̠ntu̠ clac­pu­huán pi̠ niaj xac­tlá­hualh, luu laca­tancs cta­lu­loka pi̠ niaj huá antá nac qui­nacú mina̠chá quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni xla­cata chuná nac­tla­huay, sinoque huá xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni tu̠ qui­maka­tla­jani̠t qui­ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n. MjXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ clac­pu­huán xac­tlá­hualh hua̠ntu̠ tla̠n, ni̠lay ctla­huay que̠cstu, pero huata luu pí a̠ctla­huay hua̠ntu̠ clac­pu­huán pi̠ niaj xac­tlá­hualh. i+Aquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ eé xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ cka­lhí̠y qui­maka­tla­jani̠t porque nac qui­la­táma̠t xli̠­ca̠na pi̠ ni̠túcu cka­lhi̠y hua̠ntu̠ tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni. Ma̠squi aca­tunu cla­ca­pa̠s­tacma xla­cata pi̠ xac­tlá­hualh hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay cma̠­kan­taxti̠y. dhAXli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ ctla­huay hua̠ntu̠ niaj ctla­hua­putún qui̠­taxtuy cumu lá̠m­para ni̠ aquit ma̠n ctla­huama sinoque huá xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni qui­ma̠t­la­hui̠y. qg[Pero para aquit cli̠­pu­huán acxni̠ ctla­huay hua̠ntu̠ clac­pu­huán pi̠ niaj xac­tlá­hualh porque li̠huán Dios, eé huam­putún pi̠ xli̠­ca̠na cca­tzi̠y pi̠ huá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios pi̠ luu tlán. $fAAquit ni̠para tzinú caka­ta̠ksa hua̠ntu̠ quiak­spulay, porque ni̠ huá ctla­huay hua̠ntu̠ aquit clac­pu­huán, y na̠ chuná hua̠ntu̠ aquit clac­pu­huán niaj xac­tlá­hualh, acxni̠ cca­tzi̠­paray pi̠ hua­tiyá ctla­hua­pa­rani̠t nac qui­la­táma̠t. eCatzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Dios luu tla̠n porque laca­tancs quin­ca̠­hua­niyá̠n la̠ta lácu luu qui­li̠­la­ta­ma̠tcán, pero huata huá chú xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni chu hua̠ntu̠ caj que̠cstu quin­ta­pa̠­xu­huá̠n qui­ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y pi̠ cac­tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n y huata huá cka­lha­kax­mata. pdY Bueno, para huá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios luu tancs hua̠ntu̠ huan, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata aquit qui­li̠­ma̠­lak­tzanke̠y xla­cata nacni̠y? ¡Oh, xli̠­ca̠na xlá pi̠ ni̠chuná! Porque huá a̠má xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ qui­ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n quiak­ská­huilh y ma̠s qui­ma̠t­lá­hui̠lh hua̠ntu̠ huan nac li̠ma̠­peksí̠n pi̠ ni̠ qui­li̠t­lá­huat, y chuná li̠ta­lú­lokli pi̠ xli̠­ca̠na huá ma̠lak­tzan­ke̠ná a̠má tala̠­ka­lhí̠n, pero huá xli̠­ma̠­peksí̠n Dios laca­tancs ma̠siyuy pi̠ huá luu li̠xcáj­nit la̠ta ma̠lak­tzan­ke̠nán tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ cka­lhi̠y nac qui­la­táma̠t. yck Xli̠­ca̠na pi̠ hua̠n­tamá xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés luu xta­chu­huí̠n Dios y luu tla̠n porque antá laca­tancs huan hua̠ntu̠ qui­li̠t­la­huatcán y la̠ta lácu tancs nala­ta­ma̠­yá̠hu nac xla­catí̠n. b) Porque a̠má xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni hua̠ntu̠ xqui­ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y xla­cata nac­tla­huay tala̠­ka­lhí̠n, ni̠ qui­má̠x­qui̠lh tala­cas­quín nac­tla­huay hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, hua­tachá caj lí̠huaca qui­ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh xla­cata nac­tla­huay hua̠ntu̠ naqui­ma̠­lak­tzan­ke̠­ya̠­huay. ay Pero huata a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xac­ca­tzi̠y pi̠ naqui­ma̠x­qui̠y li̠pa̠­xúhu latáma̠t para tla̠n nac­ma̠­kan­taxti̠y antá qui­ma̠aka­tá̠k­ni̠lh pi̠ aquit ni̠ luu li̠huana̠ cma̠­kan­tax­ti̠ma hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, y xafuerza pi̠ nac­xo­ko̠nún y nac­lak­tzanka̠y nac ca̠li̠ní̠n. `} Maktum quilh­ta­macú aquit akpuntum xac­lama, cumu ni̠ xac­la­ka­pasa xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés ni̠ xac­ca­tzi̠y para xac­lak­tzan­ka̠­ta̠­yama, pero acxni̠ chú cli̠­kalh­ta­huá­kalh li̠ma̠­peksí̠n ccá­tzi̠lh pi̠ li̠xcáj­nit xac­lama y lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n xac­tla­huama hua̠ntu̠ Dios ni̠ lacas­quín nac­tla­huay. q_[Pero huata a̠má xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni qui­maka­tlá­jalh y qui­ma̠­lac­pu­huá̠­ni̠lh xla­cata catu̠huá xac­ká­lhi̠lh hua̠ntu̠ aquit ni̠tu̠ cka­lhi̠y, a̠má hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Dios ni̠ lacas­quín nat­la­hua­yá̠hu. Pero para nitu̠ cahuá li̠ma̠­peksí̠n ma̠squi xtáhui tala̠­ka­lhí̠n ni̠tu̠ xli̠­ma­cuán y ni̠ti̠ aka­tiyuj xlalh para naxo­ko̠nún xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t. I^ ¿Lak­chá̠n chi̠nchú nahua­ná̠hu pi̠ huá xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés quin­ca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n? ¡Oh, ni̠chuná xlá! Porque para ni̠ huá cahuá tamá li̠ma̠­peksí̠n ni̠ xac­ti­cá­tzi̠lh túcu a̠má tala̠­ka­lhí̠n, ni̠ xac­ti­cá­tzi̠lh para ni̠tlá̠n catu̠huá nala­ka­ti̠­la­ca­pina hua̠ntu̠ ni̠ milá para ni̠huá cahuá xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xquin­ti­huá­nilh anta­nícu chiná huan: “Ni̠tu̠ tila­ka­ti̠­la­ca­pina hua̠ntu̠ kalhi̠y min­ta̠­cris­tiano.” R]Pero cumu aya ta̠ni̠­ni̠­táhu Cristo pus aya ti̠tax­tu­ni­ni̠­táhu tamá xli̠t­li­hueke li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xamaká̠n xquin­ca̠­li̠­lamá̠n cumu la̠ xta­chí̠n. Aquinín niaj aka­tiyuj lama̠­náhu xla­cata para ni̠ hua̠k nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu a̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ caj tatzok­ta­hui­lani̠t, porque chú huá Espíri­tu Santo quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n la̠ li̠pa̠­xúhu y aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu xla­cata namaka­pa̠­xu­hua­yá̠hu Dios. Tala̠kalhí̠n quinca̠makatlajayá̠n ^\5Hasta acxni̠ huacu xquin­ca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n a̠má xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xquin­ca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, aya xuijá li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ xquin­ca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ xtla­hua­ma̠­náhu, pero huata caj kalha­kax­ma­ta­ma­káhu y a̠má hua̠ntu̠ xtla­hua­ma̠­náhu xamá̠n quin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠yá̠n nac ca̠li̠ní̠n. %[CNata̠lán, na̠chuná chú hui­xinín ca̠qui̠­tax­tu­niyá̠n hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús, porque xapu̠lh huá xta­pek­si̠­ni­yá̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés y juerza mili̠­xo­ko̠­nutcán xuani̠t para ni̠ xti­ma̠­kan­tax­tí̠tit hua̠k hua̠ntu̠ huan mili̠­ma̠­kan­tax­ti̠tcán xuani̠t. Pero acxni̠ Cristo ni̠lh hui­xinín lac­xtum ta̠ní̠tit, huá xpa̠­la­cata pi̠ niaj lay ca̠ma̠­pek­si̠yán tamá li̠ma̠­peksí̠n. Hui­xinín hua­tiyá tapek­si̠­ni­yá̠tit Cristo hua̠nti̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ mila­ta­ma̠tcán nali̠s­cuj­ni­yá̠tit Dios. vZePero para eé pusca̠t nata̠­tza̠lay y nata̠­ta­huilay a̠túnuj chixcú ma̠squi lamajcú xta̠­ko̠lú, pus xli̠­ca̠na pi̠ lanca tala̠­ka­lhí̠n tla­huay; pero para aya ni̠ni̠t xta̠­ko̠lú xlá tla̠n nata̠­ta­huilay a̠túnuj chixcú para chuná lac­pu­huán y ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n, ni̠para ti̠ cati­li̠­huá­nilh. SYAquit camá̠n ca̠ta̠­ma̠­la­cas­tuc­niyá̠n aktum takalh­chu­huí̠n huá la̠ta aquinín quin­tas­ma­ni̠ncán o nahua­ná̠hu nac aktum tamaka­xtókot: nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés huan pi̠ cha̠tum pusca̠t hua̠nti̠ tá̠hui cha̠tum chixcú, caj luu xma̠nhuá tapek­si̠niy porque ta̠ta­maka­xtokni̠t li̠huán eé chixcú lama xas­tacná, pero para nani̠y xta̠­ko̠lú entonces xlá tla̠n nata̠­ta­maka­xtoka la̠tachá tícu xlá chuná nalac­pu­huaniy y ni̠ tla­huay tala̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ nat­la­huay. nX WNata̠lán judíos, hui­xinín sta­lanca catzi̠­yá̠tit pi̠ a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés caj xma̠nhuá tla̠n li̠ma̠­peksi̠y hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat cha̠tum cris­tiano li̠huán lamajcú nac ca̠quilh­ta­macú, porque para aya ni̠ni̠t a̠má chixcú niaj lak­chá̠n nama̠­kan­taxti̠y para túcuya̠ li̠ma̠­peksí̠n. hWIAmá tala̠­ka­lhí̠n na̠ ma̠s­ka­hui̠nán para ti̠ kalha­kax­mata, pero hua̠ntu̠ xlá li̠ma̠s­ka­hui̠nán caj ma̠lak­tzan­ke̠nán, pero hua̠ntu̠ Dios ca̠ta̠i̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo xli̠­ca̠na pi̠ huá tla̠n latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni nalak­sputa."V=Cumu hui­xinín aya ca̠lak­ma̠x­tu­ca­ni̠­tátit pus na̠ aya pek­ta­nu̠­ni̠­tátit pi̠ nas­cuj­ni­yá̠tit Dios, xli̠­ca̠na pi̠ u̠má hua̠ntu̠ pek­ta­nu̠­ni̠­tátit luu naca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n porque luu aksti̠tum lapá̠tit nahuán nac xla­catí̠n Dios, y aca­li̠stá̠n juerza naca̠­ma̠x­qui̠­ca­ná̠tit a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa. mUSMa̠squi̠ chuná xla­pá̠tit, ¿túcu chú ca̠li̠­ma­cuanín xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xtla­hua­yá̠tit? Huata chú caj li̠ma̠­xa­na­ná̠tit porque catzi̠­yá̠tit pi̠ huá xca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠má̠n. IT Acxni̠ hui­xinín xta­sa̠­cuá̠n xuani̠­tátit tala̠­ka­lhí̠n porque xka­lha­kax­pa­tá̠tit, ni̠para tzinú xlac­pu­hua­ná̠tit hua̠ntu̠ aksti̠tum ta­scújut. ZS-(Aquit huá cca̠­li̠­xa­kat­li̠má̠n hua̠ntu̠ laka­pa­sá̠tit porque maka­pi­tzí̠n hui­xinín chuná naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ cca̠­hua­nimá̠n.) Pus chuná la̠ xapu̠lh xma­ca­ma̠s­ta̠­ni̠­tátit mila­ta­ma̠tcán chu mimac­nicán xla­cata nali̠t­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n y hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ta­scújut, pus na̠chuna li̠túm cali̠­mak­xtéktit mila­ta­ma̠tcán chu mimac­nicán xla­cata huá nali̠t­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut la̠qui̠ caj xma̠nhuá nata­pek­si̠­ni­yá̠tit quiDioscán. zRmCumu para maklh­ca­tzi̠­yá̠tit pi̠ aya ca̠lak­ma̠x­tu­ca­ni̠­tátit nac xmacán hua̠nti̠ la̠ xta­chí̠n xca̠­li̠­lamá̠n xla­cata nat­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n, pus chú caj luu xma̠nhuá cali̠­la­ka­pu­tzátit pi̠ aksti̠tum nala­ta­pa̠­yá̠tit chuná cumu la̠ lacas­quín hua̠nti̠ ca̠lak­ma̠x­tu­ni̠tán. $QALuu ca̠na̠ cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj mim­pa̠­la­ca­tacán, porque xapu̠lh hui­xinín caj xma̠nhuá xka­lha­kax­pa­tá̠tit y mim­pu̠­chi­nacán xtla­hua­ni̠­tátit tala̠­ka­lhí̠n, pero la̠nchú xli̠­hua̠k mina­cujcán li̠ma̠­kan­tax­ti̠­pá̠tit hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n acxni̠ ca̠liakchu­hui̠­na­ni­ca­ná̠tit xta­chu­huí̠n. P9Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ para tícu anka­lhi̠ná ta̠s­cuja cha̠tum patrón ne̠c­xnicú kalha­kax­mat­makán, sta­lanca tasiyuy pi̠ hua­tiyá xpu̠­chiná tla­huani̠t. Pus na̠chuná chú qui̠­taxtuy hua̠nti̠ anka­lhi̠ná tla­huay tala̠­ka­lhí̠n, porque hua̠nti̠ xpu̠­chiná li̠ma̠xtuy tala̠­ka­lhí̠n caj cumu anka­lhi̠ná kalha­kax­mata, pus cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ caj lak­tzan­ka̠­ta̠­yama, y ni̠chuná qui̠­taxtuy para huá kalha­kax­ma­tá̠hu Dios y Quim­pu̠­chi­nacán tla­hua­yá̠hu, huata quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n quilh­ta­macú pi̠ luu aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu. rO]Cumu xli̠­ca̠na pi̠ caj huá xta­la­ka­lha­maní̠n Dios ma̠squi xlá quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­ni̠tán, ¿lácu chi̠nchú luu nala­ta­ma̠­yá̠hu? ¿Pi̠ tla̠n chú tit­la­hua­yá̠hu tala̠­ka­lhí̠n porque niaj huá tapek­si̠­ni­yá̠hu a̠má xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés? ¡Oh, ni̠chuná xlá qui­li̠t­la­huatcán! NPara chuná nat­la­hua­yá̠tit a̠má tala̠­ka­lhí̠n niajlay cati­ca̠­maka­tlaján nac mila­ta­ma̠tcán, porque hui­xinín niaj huá li̠pa̠­hua­ná̠tit xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés la̠qui̠ naca̠­hua­niyá̠n lácu lacuán cris­tianos nali̠­tax­tu­yá̠tit, sinoque porque ca̠naj­la­yá̠tit pi̠ caj xta­la­ka­lha­maní̠n Dios ma̠squi chuná qui̠­tax­tuni̠t. Jesús ca̠lakma̠xtuputún xli̠hua̠k hua̠nti̠ cumu la̠ xtachí̠n tala̠kalhí̠n talamá̠nalh ZM- Ni̠ cama̠s­tá̠tit quilh­ta­macú xla­cata pi̠ mimac­nicán nali̠t­la­hua­yá̠tit tala̠­ka­lhí̠n, huata anka­lhi̠ná cali̠­ta­mak­xtéktit pi̠ huá Dios naca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xta̠­chuná cumu la̠ hua̠nti̠ aya tani̠ni̠t y tala­cas­ta­cuanani̠t nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ aksti̠tum nata­la­tama̠y, y cama­ca­ma̠x­quí̠tit mila­ta­ma̠tcán la̠qui̠ nali̠t­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut. mLS Cumu xalac­sa̠sti cris­tianos hui­xinín, pus luu ská­lalh cala­ta­pá̠tit y ni̠ cata­ma̠s­tá̠tit xla­cata naca̠­maka­tla­jayá̠n tala̠­ka­lhí̠n y huacu naca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n nac mila­ta­ma̠tcán; pus niaj tu̠ tili̠t­la­hua­yá̠tit mimac­nicán hua̠ntu̠ caj me̠c­stucán min­ta­pa̠­xu­hua̠ncán. eKC Pus na̠chuná chú hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit Jesús qui̠­taxtuy pi̠ aya ni̠ni̠­tátit y niajlay túcu ca̠ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, pero huata cala­ta­pá̠tit cumu la̠ lac­sa̠sti cris­tianos hua̠nti̠ caj xma̠n nata­maka­pa̠­xu­huay Dios chuná cumu la̠ Quim­pu̠­chi­nacán Cristo. \J1 Maktum pi̠ ni̠lh Cristo y makat­lá­jalh xli̠t­li­hueke tala̠­ka­lhí̠n, niaj ne̠cxni catí­ni̠lh porque lacas­ta­cuanani̠t la̠qui̠ cane̠c­xni­cahuá nala­tama̠y nac xla­catí̠n Dios. SI Huá chuná cli̠­huán porque catzi̠­yá̠hu pi̠ cumu Cristo maktum ni̠lh y lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n, chú niaj ne̠cxni catí­ni̠lh porque tamá li̠ní̠n niajlay makat­lajay. ]H3Para aquinín ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ xli̠­ca̠na aya ta̠ni̠­ni̠­táhu Cristo, pus na̠ qui­li̠­ca̠­naj­latcán pi̠ lac­xtum nata̠­la­cas­ta­cuana­ná̠hu y nata̠­la­ta­ma̠­yá̠hu. 3G_Xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ cha̠tum cris­tiano ni̠y niaj tu̠ ma̠t­la­hui̠y tala̠­ka­lhí̠n, pus aquinín xta̠­chuná cumu lá̠m­para aya ni̠ni̠­táhu. _F7Sta­lanca catzi̠­yá̠hu pi̠ a̠má xali̠xcáj­nit quin­ta̠­yatcán hua̠ntu̠ xapu̠lh xli̠­la­ma̠­náhu aya ta̠ta­pe­kex­to­ko­hua­cani̠t Cristo nac cruz la̠qui̠ niaj naquin­ca̠­maka­tla­jayá̠n naquin­ca̠­ma̠t­la­hui̠yá̠n tala̠­ka­lhí̠n, y niaj xta­sa̠cua tala̠­ka­lhí̠n nahua­ná̠hu. sE_Cumu aquinín ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu Cristo, qui̠­taxtuy pi̠ acxni̠ xlá ni̠lh nac cruz lac­xtum ta̠ni̠­ni̠­táhu, y acxni̠ lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n na̠ lac­xtum ta̠la­cas­ta­cuanáhu. 'DGAcxni̠ aquinín quin­ca̠akmu­nucán qui̠­taxtuy pi̠ luu lac­xtum ta̠ní̠hu y acxtum quin­ca̠­ta̠­ma̠c­nu̠cán Cristo, y cumu Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n y má̠x­qui̠lh xasa̠sti xla­táma̠t hua̠ntu̠ nali̠­la­tama̠y, pus na̠ luu xta̠­chuná cumu lá̠m­para quin­ca̠­ma̠­la­cas­ta­cuaní̠n nac ca̠li̠ní̠n y quin­ca̠­ma̠x­quí̠n xasa̠sti qui­la­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu. RCPorque tancs caca­tzí̠tit pi̠ acxni̠ aquinín quin­ca̠akmu­nu­ca­ni̠tán acxni­tuncán a̠má quilh­ta­macú ta̠ta­la­cas­tuc­ni̠­táhu Cristo y na̠chuná lac­xtum ta̠ní̠hu. B¡Oh, ni̠chuná! Porque qui̠­taxtuy pi̠ aquinín aya cumu la̠ ni̠ni̠­táhu y chuná lak­tax­tu­ni̠­táhu xpa̠­la­cata xli̠t­li­hueke quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠ntu̠ cumu la̠ xta­chí̠n quin­ca̠­ka­lhi̠yá̠n, pus huá xpa̠­la­cata niaj quin­ca̠­li̠­mi­ni̠­niyá̠n nati­li̠­la­ta­ma̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. rA _Bueno, ¿lácu hui­xinín hua­ná̠tit? ¿Pi̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nat­la­hua­yá̠hu tala̠­ka­lhí̠n la̠qui̠ sta­lanca nata­siyuy pi̠ Dios laka­lha­ma­ni̠nán y ma̠s naquin­ca­ta̠­pa̠­ti̠yá̠n? @+Cumu caj xpa̠­la­cata tala̠­ka­lhí̠n tanu̠chi li̠ní̠n nac ca̠quilh­ta­macú pus na̠ caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n Dios ta̠ta­nu̠chi Jesu­cristo lak­táxtut nac ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ naquin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n xli̠­hua̠k quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán y naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠cxni lak­sputa.n?UDios macá­milh xli̠­ma̠­peksí̠n la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ca­tzíy acxni̠ nata­li̠­kalh­ta­huakay eé li̠ma̠­peksí̠n pi̠ lhu̠hua tat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n, pero ma̠squi Dios xla­cas­quín pi̠ cris­tianos nata­ca­tzi̠y pi̠ xtat­la­hua­má̠­nalh lhu̠hua tala̠­ka­lhí̠n, pus na̠ laca­tancs tima̠­lác­nu̠lh lácu naquin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n xla­cata naquin­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niyá̠n. o>WUmá qui̠­taxtuy pi̠ cumu a̠má cha̠tum xapu̠lh chixcú kalha­kax­mat­má­kalh hua̠ntu̠ tili̠­ma̠­pék­si̠lh Dios xli̠­hua̠k hua̠nti̠ aca­li̠stá̠n tala­cá­chilh na̠ mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n tali̠­táx­tulh, na̠chuna li̠túm caj xpa̠­la­cata pi̠ a̠má cha̠tum chixcú Cristo hua̠k kalha­káx­matli hua̠ntu̠ li̠ma̠­pék­si̠lh Dios lhu̠hua cris­tianos ca̠li̠­má̠x­tulh cumu la̠m­para ni̠tu̠ xta­la̠­ka­lhi̠ncán. $=ACumu caj xpa̠­la­cata a̠má xapu̠lh xta­la̠­ka­lhí̠n Adán ca̠ma̠­lak­tzán­ke̠lh xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tamaca­stá̠­lalh y chuná chú naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, na̠chuna li̠túm caj xpa̠­la­cata a̠má tla̠n xta­scújut Jesu­cristo hua̠ntu̠ tlá­hualh acxni̠ ca̠lac­xa­cá­nilh xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos nac cruz, pus niaj cati­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán. <Para xta­la̠­ka­lhí̠n Adán lí̠milh lanca tali̠­pu­huá̠n y li̠ní̠n nac xla­ta­ma̠tcán xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ tala­cá­chilh aca­li̠stá̠n, pus na̠chuna li̠túm a̠má caj cha̠tum chixcú Jesu­cristo li̠mimpá lanca tapa̠­xu­huá̠n y lak­táxtut nac qui­la­ta­ma̠tcán, porque Dios quin­ca̠­li̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán y caj li̠tlá̠n ma̠squi quin­ca̠­li̠­ma̠x­tu­ni̠tán cumu la̠ xca­maná̠n hua̠nti̠ niaj tu̠ quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. k;OXli̠­ca̠na a̠má xta­la̠­ka­lhí̠n Adán hua̠ntu̠ tit­lá­hualh ni̠lay ta̠ta­la­cas­tuca lanca xta­la­ka­lha­maní̠n Dios hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán. Huá chuná cli̠­huán porque para xta­la̠­ka­lhí̠n cha̠tum chixcú tla̠n ca̠ma̠­lak­tzan­ke̠ni̠t hua̠k cris­tianos xla­cata natat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n y chuná nata­xo­ko̠nún, na̠chuna li̠túm xpa̠­la­cata Cristo, Dios tla̠n ca̠lac­xa­ca­niko̠y xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán y chuná niaj tu̠ nata­xo­ko̠nún. #:?Pero xta­la̠­ka­lhí̠n Adán hua̠ntu̠ tit­lá­hualh xamaká̠n quilh­ta­macú ni̠lay ta̠ta­la­cas­tuca xta­la­ka­lha­maní̠n Dios hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán. Porque caj xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n a̠má xapu̠lh chixcú huá talí̠­ni̠lh xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ tala­cá­chilh aca­li̠stá̠n, pero xta­la­ka­lha­maní̠n hua̠ntu̠ quin­ca̠­ta̠i̠yá̠n nac xla­táma̠t Jesu­cristo huá tali̠­lak­tax­tuni̠t lhu̠hua cris­tianos. b9=Chu­natá la̠ta xla­ma̠chá Adán hasta acxni̠ tila­tá­ma̠lh ko̠lu­tzí̠n Moisés xli̠­hua̠k cris­tianos xca̠akchi­pa­hui­li̠ni̠t li̠ní̠n porque hua̠k xtat­la­huani̠t tala̠­ka­lhí̠n, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ huá xta­la̠­ka­lhi̠ncán u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠ntu̠ tatit­lá­hualh ni̠ xta̠­chuná cumu la̠ tu̠ tit­lá­hualh Adán porque xlá caj kalha­kax­mat­má­kalh aktum xli̠­ma̠­peksí̠n Dios; y caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tlá­hualh Adán luu xafuerza xuani̠t namín Cristo hua̠nti̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. 8 Maka̠n quilh­ta­macú xuijá tala̠­ka­lhí̠n, Dios nia̠ xma­camín xli̠­ma̠­peksí̠n, y cumu ni̠najtu̠ xuani̠t li̠ma̠­peksí̠n pus ni̠tícu lay xuan para napa̠­ti̠nán caj xpá­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtla­huani̠t. m7S Amá xapu̠lh chixcú hua̠nti̠ Dios tima̠­la­ca­tzu­qui̠chá xuanicán Adán, acxni̠ xlá xlama nac ca̠quilh­ta­macú kalha­kax­mat­má­kalh Dios y tlá­hualh tala̠­ka­lhí̠n, huá xpa̠­la­cata lí̠ni̠lh y chuná chú tanu̠chi li̠ní̠n nac ca̠quilh­ta­macú. Y xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tzú­culh tata­lhu̠­hui̠y ni̠lay tala­ca­tzá̠­lalh li̠ní̠n porque hua̠k tat­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n, na̠ hua̠k táni̠lh. ^65 Luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu lama̠­náhu nac xla­catí̠n Dios caj xpa̠­la­cata Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xpa̠­la­cata Cristo ma̠squi aquinín tla̠n ma̠la­ca­tzu­hui̠­ni̠­táhu Dios. Adán tláhualh tala̠kalhí̠n y hua̠k macasta̠layá̠hu pero Cristo quinca̠lakma̠xtuyá̠n 5) Caj luu li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit, acxni̠ aquinín xta̠­la̠­ma­ka­si̠­tzi̠­ya̠hucú Dios caj xpa̠­la­cata li̠xcáj­nit quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán xquin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n pi̠ juerza naxo­ko̠­nu­ná̠hu, pero Cristo xoko̠­nú­nilh hua̠ntu̠ aquinín xlac­le̠­ni­yá̠hu. Cumu Cristo quin­ca̠­ma̠t­la̠ntí̠n nac xla­catí̠n Dios acxni̠ xlá ni̠lh, pus cumu chú aya lama xas­tacná li̠huaca kalhi̠y li̠t­li­hueke xla­cata naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. u4c Pus chú Dios aya quin­ca̠­lac­xa­ca­ni­ni̠tán xli̠­hua̠k quin­cuentajcán caj xpa̠­la­cata Cristo hua̠nti̠ quin­ca̠­pa̠­la­ca­ni̠­ni̠tán. Pus chú luu cha̠­ca­tzi̠ya pi̠ niaj caquin­ti­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán acxni̠ nalak­chá̠n a̠má a̠huata quilh­ta­macú. 13[Pero Dios sta­lanca ma̠si­yuma pi̠ xli̠­ca̠na quin­ca̠­pa̠x­qui̠yá̠n porque acxni̠ aquinín chu­nacú xti­li̠­lak­tzan­ka̠­ta̠­ya­ma̠­náhu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán Cristo milh ni̠y caj quim­pa̠­la­ca­tacán la̠qui̠ naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. &2ECalac­pu­huántit, ni̠ ca̠ta cati̠huá cati­ta­má̠s­ta̠lh camak­ní̠­calh xla­cata nalak­ma̠xtuy a̠túnuj cris­tiano, ma̠squi ma̠x xtáx­tulh cha̠tum hua̠nti̠ aktum xcá­tzi̠lh xpa̠­la­cá­ni̠lh cha̠tum chixcú hua̠nti̠ luu tla̠n xta­pu­huá̠n. @1yPorque acxni̠ aquinín ni̠para tzinú xca­tzi̠­yá̠hu lácu nala­yá̠hu xla­cata ni̠ napa̠­ti̠­na­ná̠hu caj xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán Cristo quin­ca̠­la­ka­lhamán y ni̠lh caj quim­pa̠­la­ca­tacán xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit xla­ma̠­náhu. w0gHua̠k aquinín hua̠nti̠ chuná kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ Dios amá̠n quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n catzi̠­yá̠hu pi̠ ni̠ caj ama̠­náhu tama̠­xa­ni̠­yá̠hu, porque a̠má Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán quin­ca̠­ma̠­lu­lok­nimá̠n lácu Dios xli̠­ca̠na quin­ca̠­pa̠x­qui̠má̠n. 0/YCumu aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y ni̠ natat­la­ji̠­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán chuná nali̠­ta­lu­lo­ká̠hu pi̠ Dios quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n lac­ta­li̠­pa̠hu, y acxni̠ catzi̠­yá̠hu pi̠ lac­ta­li̠­pa̠hu li̠tax­tu­yá̠hu nac xla­catí̠n tlak li̠pa̠­xúhu nakalh­ka­lhi̠­yá̠hu a̠má latáma̠t nac akapú̠n hua̠ntu̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. .1Y ni̠ caj xma̠nhuá li̠pa̠­xu­hua­yá̠hu cumu xlá quin­ca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán, huata tlak li̠pa̠­xu­hua­yá̠hu pi̠ chuná li̠pa̠­ti̠­ma̠­náhu, porque catzi̠­yá̠hu pi̠ huá eé tapa̠tí̠n hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu uú nac ca̠quilh­ta­macú quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠t­li­hueke y li̠ca­mama xla­cata pi̠ aksti̠tum nali̠­pa̠­hua­ná̠hu. 5-cAquinín kalhi̠­yá̠hu eé tapa̠­xu­huá̠n porque ca̠naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y xpa̠­la­cata Jesu­cristo, y chu­nacú kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu a̠má quilh­ta­macú la̠ta lácu xlá naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠pa̠­xúhu latáma̠t nac xpa̠xtú̠n. &, GCumu ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ Jesu­cristo xokó̠­nulh xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán huá xpa̠­la­cata Dios quin­ca̠­li̠­ma̠­tzan­ke̠­na­ni­ni̠tán y quin­ca̠­li̠­mak­lhtí̠nan cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, niaj aka­tiyuj layá̠hu huata luu cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ ma̠la­ca­tzu­hui̠­yá̠hu Dios. ;+oPorque xlá tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n xla­cata pi̠ naxokoy quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán y nala­cas­ta­cuánan nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ tla̠n nacha̠­ná̠hu nac xla­catí̠n Dios cumu la̠ xalak­taxtún cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán.*{ni̠ caj sacstu maka­pa̠­xu­hua­cani̠t porque na̠ xli̠­hua̠k aquinín quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ le̠ná̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán para ca̠naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠ta̠n Dios hua̠nti̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. )9Para Dios ma̠tzan­ke̠­ná­nilh Abraham y li̠má̠x­tulh cumu la̠ ni̠tu̠ xta­la̠­ka­lhí̠n caj xpa̠­la­cata xta­ca̠­nájlat, '(GCaj huá xpa̠­la­cata xta­ca̠­nájlat, Dios li̠má̠x­tulh cumu la̠ cha̠tum xalak­taxtún cris­tiano hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­la̠­ka­lhí̠n. ')Porque sta­lanca xca­tzi̠y pi̠ Dios kalhi̠y lanca li̠t­li­hueke xla­cata nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­nini̠t. &Pero ni̠para tzinú lac­púhua para ni̠ cati­ma̠­kan­táx­ti̠lh Dios hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­nini̠t y li̠huaca ca̠náj­lalh y li̠pá̠hua. Anka­lhi̠ná xpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­nini̠t. L%Abraham ni̠ aka­tiyuj xlay huata aksti̠tum xca̠­najlay hua̠ntu̠ Dios xma̠­lac­nu̠­nini̠t, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ ko̠lutá xuani̠t porque aya xka­lhi̠y aktum ciento ca̠ta y niaj maka̠s xlama, y na̠chuná Sara hua̠nti̠ xpusca̠t Abraham luu tzi­caná xuani̠t y ni̠lay xka­lhi̠y xca­mancán. $}Ma̠squi ni̠ luu xta­lu­loka Abraham hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­nini̠t Dios pi̠ naka­lhi̠y cha̠tum xka­huasa, pero xlá ni̠ aka­tiyuj lalh huata ca̠náj­lalh y anka­lhi̠ná xkalh­ka­lhi̠ma hua̠ntu̠ Dios xma̠­lac­nu̠­nini̠t. Y chuná xlá li̠táx­tulh “xatla̠t hua̠nti̠ naca̠­ma̠­la­ca­tzu­qui̠y ti̠pa̠­lhu̠hua cristianos”, porque chuná xuanini̠t Dios: “Luu pu̠lac­lhu̠hua nahuán mili̠­ta­la­ka­pasni hua̠nti̠ nata­la­ca­chincú.” j#MChuná cumu la̠ huan lacatum nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t: “Aquit cli̠­ma̠x­tuyá̠n pi̠ huix xtla̠tcán pu̠lac­lhu̠hua cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú.” Xli̠­ca̠na pi̠ huá Abraham quin­tla̠tcán hua̠nti̠ caj xma̠nhuá namaca­sta̠­la­yá̠hu porque xlá li̠pá̠hua Dios hua̠nti̠ tla̠n ca̠ma̠­laca­stac­uani̠y ni̠n, y lhu̠hua catu̠huá tla̠n ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠y ma̠squi ni̠tu̠ anán. ^"5Dios lacás­quilh pi̠ ni̠tu̠ nat­la­huay Abraham huata caj xma̠nhuá naca̠­najlay hua̠ntu̠ tima̠­lac­nú̠­nilh y chuná xlá caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n ma̠squi tili̠­má̠x­tulh cumu la̠ xcamán hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­la̠­ka­lhí̠n. Chuná li̠táx­tulh la̠qui̠ ni̠ caj xma̠nhuá judíos hua̠nti̠ talak­tzaksay tama̠­kan­taxti̠y nac xla­ta­ma̠tcán xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés nata­li̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y, porque na̠ hua̠k nata­li̠­pa̠­xu­huay hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios chuná cumu la̠ li̠pá̠­hualh Abraham. Y Abraham chú li̠taxtuy cumu la̠ xapuxcu quin­tla̠tcán nac quin­ta­ca̠­naj­latcán. `!9Ma̠squi lak­tzak­sa­yá̠hu ma̠kan­tax­ti̠­yá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios juerza tla­hua­yá̠hu tala̠­ka­lhí̠n y mismo li̠ma̠­peksí̠n huan pi̠ napa̠­ti̠­na­ná̠hu; xalí̠­huaca tla̠n pi̠ ni̠tu̠ xtáhui li̠ma̠­peksí̠n xla­cata chuná ni̠ xánalh hua̠nti̠ naquin­ca̠­ma̠­lak­si­yuyá̠n. & EPus para caj xma̠nhuá ca̠lak­chá̠n xta­la­ka­lha­maní̠n y xta­si­cu­la­na̠t­láhu Dios hua̠nti̠ tama̠­kan­taxti̠y nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés, entonces huam­putún pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán ma̠squi xca̠­naj­la­níhu hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y Dios qui̠­taxtuy pi̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán. *M Dios tima̠­lac­nú̠­nilh Abraham chu xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni pi̠ cumu ca̠la­ka­lhamán naca̠­si­cu­la­na̠t­la­huay y naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­xu­huay. Pero a̠má xta­si­cu­la­na̠t­láhu Dios ni̠ huá li̠má̠x­qui̠lh Abraham caj cumu ma̠kan­táx­ti̠lh nac xla­táma̠t xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, sino porque xlá xli̠­hua̠k xnacú xca̠­najlay pi̠ Dios nama̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­nini̠t. Huá xpa̠­la­cata Dios li̠má̠x­tulh cumu la̠ cha̠tum tali̠­pa̠hu cris­tiano hua̠nti̠ ni̠tu̠ xta­la̠­ka­lhí̠n. Pd~+}4{Qxw'<;:!8632=1D/.--*)((&%/$"b NGRh)r Sdp?Y osuchí antá napina nac ca̠li̠ní̠n y antá napu­tzaya porque xlá aya lacas­ta­cuanani̠t.” n>U Pero cumu ni̠ti̠ lay aksti̠tum nama̠­kan­taxtiy huata chiné tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka xpa̠­la­cata la̠ta lácu Dios quin­ca̠­lac­xa­ca­niyá̠n quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán y quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n lacuán cris­tianos caj cumu para aquinín ca̠naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ ma̠lacnúy: “Ni̠ calac­pú­huanti para xla­ca­squinca napina nac akapú̠n y antá napu­tzaya Cristo la̠qui̠ nata̠ctay y nalak­ma̠x­tuyá̠n, {=o Amá cris­tiano hua̠nti̠ nama̠­kan­tax­ti̠ko̠y nac xla­táma̠t xli̠­hua̠k xli̠­ma̠­peksí̠n Dios xli̠­ca̠na pi̠ chuná xca̠­li̠­má̠x­tulh cumu la̠ lacuán cris­tiano hua̠nti̠ ni̠tu̠ kalhi̠y xta­la̠­ka­lhí̠n, porque Moisés chiné títzokli nac xli̠­ma̠­peksí̠n: “Amá cris­tiano hua̠nti̠ li̠huana̠ nama̠­kan­taxti̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huán nac xli̠­ma̠­peksí̠n Dios xli̠­ca̠na pi̠ nalak­ma̠xtuy xli̠s­tacni.” =<s Xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés kan­tax­tuko̠y nac xla­táma̠t Jesu­cristo, porque xli̠­hua̠k hua̠nti̠ taca̠­najlay xla­cata Cristo ca̠lac­xa­ca­nini̠t xta­la̠­ka­lhi̠ncán y chuná lacuán cris­tianos ca̠li̠­má̠x­tulh nac xla­catí̠n Dios, pus xlacán niaj luu xafuerza nata­lak­tzaksay nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ huan xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés xla­cata nata­ka­lhíy lak­táxtut. F; Porque ni̠ taca̠­naj­la­putún pi̠ xma̠nhuá Dios hua̠nti̠ tla̠n ca̠li̠­ma̠xtuy mak­la̠­ka­lhi̠­naní̠n cris­tianos cumu la̠ hua̠nti̠ ni̠tu̠ taka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán, pus huá xpa̠­la­cata xlacán ma̠n juerza tat­la­huaniy talak­tzaksay natat­la­huay lacuán ta­scújut la̠qui̠ lacuán cris­tianos nata­li̠­taxtuy y chuná nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios. l:Q Ma̠squi xli̠­ca̠na luu tla̠n xac­ca̠­li̠­chu­huí̠­nalh pi̠ lhu̠hua judíos li̠huana̠ talak­tzak­sa­má̠­nalh xla­cata lacuán cris­tianos nata­li̠­taxtuy nac xla­catí̠n Dios, pero xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ talak­tzak­sa­má̠­nalh ni̠ li̠huana̠ taaka­ta̠ksa la̠ta lácu Dios lacas­quín cata­li̠­pá̠­hualh. H9  Nata̠lán, xli̠­cána luu li̠pu­huán qui­nacú, y la̠ta anka­lhí̠n ckalh­ta­hua­kaniy Dios cli̠­ma̠­ka­tzanke̠y xla­cata pi̠ xli̠­hua̠k judíos xta­lak­táx­tulh. _87 !Y na̠ antiyá nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzok­ta­hui­lani̠t:Aquit cámaj macamín cha̠tum hua̠nti̠ naca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n,
pero lhu̠hua hua̠nti̠ caj nata­li̠­lac­la­ta̠yay porque huá li̠taxtuy aktum lanca chí­huix hua̠ntu̠ naliakchek­xnin­ta̠­yacán y nata­ta­li̠­ca̠­talay nac ca̠ti­yatni.Pero hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ caj cati­ta­ma̠­xá­ni̠lh aca­li̠stá̠n.37_ ¿Lácu chuná taliak­spú­lalh? Huá chuná taliak­spú­lalh porque caj sac­stucán luu lacuán cris­tianos xta­li̠­tax­tu­putún o xta­li̠­ma̠­si­yu­putún nac xla­ta­ma̠tcán, pero ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh nata­ca̠­najlay pi̠ Cristo naca̠­ma̠x­qui̠y eé lak­táxtut. Por eso tali̠­lac­la­tá̠­yalh y huá taliákchekxli a̠má “lanca chí­huix hua̠ntu̠ liakchek­xnincán.” ;6o Y chi̠nchú a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ xli̠­ca̠na xta­lak­tzak­sa­má̠­nalh nata­ma̠­kan­taxti̠y xli̠­ma̠­peksí̠n Dios porque xta­lac­pu­huán pi̠ chuná nata­li̠­lak­taxtuy xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, ma̠squi tatzák­salh ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh. f5E Bueno, ¿túcu chi̠nchú quin­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n eé takalh­chu­huí̠n? Pus quin­ca̠­ma̠­si­yu­niyá̠n pi̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ judíos caj xpa̠­la­cata tali̠­pá̠­hualh hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y, xlá ca̠li̠­mak­lhtí̠­nalh cumu la̠ xalak­taxtún cris­tianos hua̠nti̠ ni̠tu̠ taka­lhi̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ xapu̠lh xlacán ni̠ huá xta­pu­tza­má̠­nalh eé lak­táxtut. q4[ Xa̠huachí anta­li̠túm nac li̠kalh­ta­huaka chiné titzokpá Isaías:Para huá Dios ni̠ xti­ca̠­la­ka­lhá­malh y ni̠ xti­ca̠­lak­má̠x­tulh maka­pi­tzí̠n xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠­lhu̠­hui̠­ni̠tán,
aquinín xtis­put­ta­hui­láhu cumu la̠ tas­put­ta­huí­lalh hua̠nti̠ maká̠n xta­la­má̠­nalh nac Sodoma y Go­morra. Ni̠ lhu̠hua judíos tali̠pa̠huán xtachuhuí̠n Jesús N3 Porque Dios ámaj ca̠ma̠­xo­ko̠ni̠y xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán, pero hua̠ntu̠ aksti̠tum nat­la­huay xta­scújut.” p2Y Na̠ cala­ca­pa̠s­táctit la̠ta lácu huá pro­feta Isaías acxni̠ xca̠­li̠­chu­hui̠­nama a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ judíos: “Xli̠­ca̠na pi̠ ma̠squi chuná xli̠­lhu̠hua cumu la̠ mun­tzaya xalac pupunú xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pas­nicán judíos, aquit tancs cca̠­hua­niyán pi̠ ni̠ lhu̠hua cati­ta­lak­táx­tulh. [1/ Xa̠huachí antiyá nac a̠má pu̠la­tama̠n anta­nícu aquit cti­ca̠­huá­nilh a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ judíos: “Hui­xinín ni̠ quincamaná̠n”,
juerza cámaj ma̠lak­cha̠ni̠y aktum quilh­ta­macú la̠qui̠ pi̠ antiyá naca̠­li̠­ma̠­pa̠­cu­hui̠cán xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ lama xas­tacná. S0 Porque hasta antá nac li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ títzokli pro­feta Oseas tzokli hua̠ntu̠ huá­nilh Dios, chiné huan:Lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ aquit ni̠ quin­ca­maná̠n xac­ca̠­li̠­macá̠n, la̠nchú huá quin­ca­maná̠n cca̠­li̠­ma̠xtuy;
y na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nia̠ xta­ca­tzi̠y pi̠ aquit na̠ cca̠­pa̠x­qui̠y, chujcú nata­ca­tzi̠y pi̠ aquit luu snu̠n cca̠­la­ka­lhamán. / Lhu̠hua aquinín hua̠nti̠ Dios quin­ca̠­lac­sac­ni̠tán maka­pi­tzí̠n judíos y maka­pi­tzí̠n ni̠ judíos. .1 Pero chú nac qui­la­ta­ma̠tcán li̠ma̠­si­yu­putún lanca xli̠t­li­hueke hua̠ntu̠ kalhi̠y y la̠ta lácu luu tla̠n catzi̠y, porque snu̠n quin­ca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán y quin­ca̠­lak­pa­li̠­ni­ni̠tán qui­la­ta­ma̠tcán la̠qui̠ aquinín tla̠n nali̠­pa̠­xu­hua­yá̠hu a̠má tla̠n latáma̠t hua̠ntu̠ lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t naka­lhi̠­yá̠hu. -% Antá chú luu li̠huana̠ liaka­ta̠k­sá̠hu pi̠ Dios na̠chuná tla­huani̠t nac xla­ta­ma̠tcán cris­tianos acxni̠ ni̠ maktum tuncán ca̠ma̠­xo­kó̠­ni̠lh xta­la̠­ka­lhi̠ncán hua̠nti̠ tat­lá­hualh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n porque ca̠la­ka­lhá­malh, pero na̠ aka­ta̠k­spa­ra­yá̠hu pi̠ xlá na̠ tla̠n ma̠sí­yulh a̠má lanca xli̠­maka­tli­hueke nac xla­ta­ma̠tcán hua̠nti̠ ni̠ xca̠­ta̠­pa̠­ti̠­putún xta­la̠­ka­lhí̠n acxni̠ chuná lacás­quilh. %,C Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque cha̠tum lhta­maná xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n li̠t­la­huay xli̠lh­támat la̠tachá túcu nali̠t­la­hua­putún y hua̠ntu̠ nali̠­ma­cuaniy; pu̠lac­tumá li̠lh­támat tla̠n nali̠t­la­huay pa̠tum li̠la­káti̠t tlá­manclh la̠qui̠ nali̠­ma­cuaniy, pero na̠ tla̠n li̠t­la­huay pektum lanca la̠ka la̠qui̠ na̠ nali̠­ma­cuaniy. -+S ¡Pa̠x­ca­tacu tihuan a̠má chixcú hua̠nti̠ chuná lac­pu­huán! Huá chuná cli̠­hua­niyá̠n, ¿túcu huix min­kásat, osuchí maca­ta̠x­tuca xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios la̠qui̠ lac­pu­huana pi̠ tla̠n nali̠­hua­niya hua̠ntu̠ xlá tla­huama? ¿A poco pa̠tum tlá­manclh tla̠n chiné nahuaniy lhta­maná hua̠nti̠ tlá­hualh: “¿Túcu xpa̠­la­cata chiné qui­li̠t­lahua?” **M Xamaktum huí ti̠ nalac­pu­huán, o hasta naquin­ta̠­la̠­hua­ni­putún: “¿Túcu xpa̠­la­cata naquin­ca̠­li̠­ma̠­xo­ko̠­ni̠­pu­tuná̠n Dios acxni̠ tla­hua­yá̠hu tala̠­ka­lhí̠n para luu chuná xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t nami­ná̠hu lata­ma̠­yá̠hu, y xa̠huachí cumu ni̠para cha̠tum lay kalha­kax­mat­makán hua̠ntu̠ aya lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t?” )/ Umá li̠kalh­ta­huaka hua̠ntu̠ li̠kalh­ta­hua­káhu quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n pi̠ Dios laka­lhamán hua̠nti̠ chuná lac­pu­huaniy, pero na̠ tla̠n tla­huay para chuná lacas­quín pi̠ cha̠tum chixcú luu lanca xú̠tax cali̠­táx­tulh. }(s Porque antá nac li̠kalh­ta­huaka tatzok­ta­hui­lani̠t pi̠ Dios chiné huá­nilh rey Faraón xalac Egipto: “Aquit cli̠­ma̠xtún lanca ma̠pek­si̠ná la̠qui̠ nac mila­táma̠t nac­ma̠­siyuy lanca qui­li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ aquit cka­lhi̠y, y na̠chuna li̠túm la̠qui̠ nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú naqui­la­ka­pascán.” i'K Por eso tla̠n li̠ta­lu­loka xla­cata pi̠ ni̠ caj cumu para cha̠tum chixcú luu tla̠n cris­tiano li̠taxtuy nac xla­catí̠n Dios cumu xlá chuná lakati̠y o porque luu juerza tla­hua­nini̠t xla­cata aksti̠tum nala­tama̠y, huata tla̠n chuná li̠taxtuy para huá Dios laka­lhamán y mak­ta̠yay hua̠nti̠ chuná lac­pu­huaniy. W&' Porque maktum quilh­ta­macú Dios chiné huá­nilh Moisés: “Aquit nac­la­ka­lhamán hua̠nti̠ nac­la­ka­lha­mam­putún, y nac­pa̠x­qui̠y hua̠nti̠ aquit chuná nac­lac­pu­huaniy.” 9%k Xamaktum para hui­xinín nalac­pu­hua­ná̠tit: “¿Entonces Dios lanca laka­yá̠­calh porque ni̠ acxtum ca̠la­ka­lhamán xca­maná̠n?” ¡Oh, ni̠chuná! 2$] Aquit ni̠tu̠ cma̠­li̠­hua­qui̠ma quin­ta­chu­huí̠n porque antá nac xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Atzinú luu cla­ka­lhá­malh Jacob hua̠nti̠ xataju ni̠ xachuná cpá̠x­qui̠lh Esaú hua̠nti̠ xapuxcu.” ##? Pero hasta xapu̠lhá acxni̠ a̠ma̠ko̠lh stiyú̠n laka­huasán nia̠ xta­la­ca­chín nac ca̠quilh­ta­macú y nia̠ xta­la­ka­pasa hua̠ntu̠ tla̠n o hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, pero Dios chiné tihuá­nilh Rebeca: “Huá xapuxcu min­ka­huasa xta­sa̠cua nali̠­taxtuy xataju la̠qui̠ nata̠s­cuja.” Acxni̠ chú uú laca­tancs ma̠lu­loka Dios xla­cata pi̠ huá ca̠lac­saca la̠tachá tícu chuná ca̠lac­pu­huaniy, y ni̠ ca̠ta cati̠huá xka­huasa ca̠t­la­huay, sinoque xlá laka­lhamán hua̠nti̠ laka­lha­mam­putún, y ni̠ caj huá xpa̠­la­cata cumu para túcuya̠ tla̠n ta­scújut nat­la­huay nac xla­táma̠t. " $!A Pero ni̠ caj xma̠nhuá eé ma̠lac­nu̠­ní­calh, huata na̠ cala­ca­pa̠s­táctit a̠ma̠ko̠lh stiyú̠n laka­huasán hua̠nti̠ xca­maná̠n Rebeca, xli̠­ca̠na pi̠ huá xtla̠tcán xuani̠t a̠má xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán xuanicán Isaac. # ? Acxni̠ Dios ta̠chu­huí̠­nalh Abraham ma̠lac­nú̠­nilh hua̠ntu̠ xma̠x­qui̠­putún, chiné huá­nilh: “Ca̠lac­chiné a̠ca̠ta quilh­ta­macú acxni̠ aquit nac­mim­paray, tamá mim­pusca̠t hua­nicán Sara xlá aya huij nahuán cha̠tum actzu̠ cskata.” S Antá uú luu laca­tancs quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n xla­cata pi̠ ni̠lay li̠tax­tu­yá̠hu xca­maná̠n Dios caj cumu para huá quin­quilh­tzu­cutcán Abraham, huata Dios ca̠li̠­ma̠xtuy xca­maná̠n a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y y nata­ca̠­najlay hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y. uc Na̠chu­na­li̠túm, Dios ni̠ ca̠li̠­macá̠n hua̠k xca­maná̠n hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pasni Abraham, porque Dios chiné tihuá­nilh: “Caj xma̠nhuá xli̠­ta­la­ka­pasni Isaac nata­li̠­taxtuy min­camán.” &E Xamaktum huí ti̠ nalac­pu­huán pi̠ ni̠ xli̠­ca̠na ma̠kan­táx­ti̠lh Dios hua̠ntu̠ tica̠­ma̠­lac­nú̠­nilh xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, huata huá chuná li̠ta­siyuy porque ni̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tahuán pi̠ huá xquilh­tzu­cutcán ko̠ru­tzí̠n Israel luu lacuán israel­itas, sinoque caj xma̠nhuá hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tali̠­pa̠­huán Dios. $A Aquinín judíos xli̠­hua̠k hua̠nti̠ quin­quilh­tzu­cutcán a̠ma̠ko̠lh xalac­ta­li̠­pa̠hu qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham, Isaac y Jacob; y acxni̠ qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán Jesús qui̠­la­ca­chinchi uú nac ca̠quilh­ta­macú na̠ hua̠k judíos xli̠­ta­la­ka­pasni qui̠­táx­tulh, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ na̠ Dios y huá ca̠ma̠­peksi̠y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán y luu mini̠niy nala­ka­chix­cu­hui̠cán cane̠c­xni­cahuá quilh­ta­macú. Chuná calalh, amén. U# Ma̠n Dios xca̠­lac­sacni̠t la̠qui̠ naca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ xca­maná̠n, porque hasta xamaká̠n quilh­ta­macú huá tima̠­la­ca­tzu­qui̠chá a̠má maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Israel, y la̠qui̠ nata­ca­tzi̠y pi̠ xlá anka­lhi̠ná xca̠­ta̠­lama ca̠má̠x­qui̠lh tax­káket la̠qui̠ naca̠­pu̠­lalé̠n la̠tachá nícu xlacán nata­la­ta­pu̠li̠y nac desierto, y cumu xla­cas­quín pi̠ aksti̠tum nata­la­tama̠y, tla̠n nata­la­ka­chix­cu­hui̠y huá xpa̠­la­cata ca̠li̠­má̠x­qui̠lh xata­tzokni xli̠­ma̠­peksí̠n, y lhu̠hua hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nú̠­nilh naca̠­ma̠x­qui̠y para xlacán nata­li̠­pa̠­huán. 5c Porque hua­tuní̠n luu qui­na­ta̠­chi­quí̠n y cumu la̠ qui­na­ta̠lán cca̠­li̠­ma̠xtuy, hasta aquit hua̠k tla̠n xac­tlá­hualh ma̠squi xacalh pa̠ti̠nán nac ca̠li̠ní̠n, o ma̠squi huá Cristo xqui­lak­máka para chuná tla̠n xta­lak­táx­tulh xli̠s­tac­nicán. r] Aquit cka­lhi̠y aktum lanca tali̠­pu­huá̠n nac qui­la­táma̠t, cmaklh­ca­tzi̠y cumu la̠ a̠ caca­tzanchá qui­nacú caj xpa̠­la­cata a̠ma̠ko̠lh quin­ta̠­ju­díos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán Jesús. t c Aquit xli̠­ca̠na cli̠­pa̠­huán Jesús y huá catzi̠y pi̠ ni̠ cak­sa­ni̠­nama, na̠ xa̠huá Espíri­tu Santo hua̠nti̠ lama nac qui­la­táma̠t tla̠n ma̠lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ cca̠­hua­niyá̠n. !'na̠ ni̠para hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh ta̠lhmá̠n nac akapú̠n, na̠ ni̠para hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh uú tu̠tzú nac ca̠ti­yatni, ni̠para pu̠lactum hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t chuná tu̠ lactzú o hua̠ntu̠ lac­lanca. ¡Pus ni̠para pu̠lactum caquin­ti­ca̠­mak­lhti̠­chá̠n a̠ma̠ lanca tala­ka­lha­maní̠n hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n y hua̠ntu̠ mak­lhti̠­na­ni̠­táhu nac xla­táma̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo!fE&Aquit aktum cca­tzi̠y pi̠ ni̠para cha̠tum y ni̠para pu̠lactum caquin­ti­ca̠­ma̠­lac­tla­huí̠n o caquin­ti­ca̠­mak­lhtí̠n xta­la­ka­lha­maní̠n Dios: ni̠para huá xpu̠­chiná ca̠li̠ní̠n, na̠ ni̠para lac­lanca li̠t­li­hueke hua̠ntu̠ tahui­lá̠­nalh nac ca̠u̠ní̠n, na̠ ni̠para ángeles, na̠ ni̠para xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ la̠nchú akspu­la­ma̠­náhu, na̠ ni̠para hua̠ntu̠ naak­spu­la­yá̠hu aca­li̠stá̠n, oW%Pero ma̠squi lhu̠hua hua̠ntu̠ aquinín pa̠ti̠­ma̠­náhu catzi̠­yá̠hu pi̠ juerza nata̠­ya­ni­yá̠hu cumu huá naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n Cristo hua̠nti̠ luu snún quin­ca̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán. 6e$Porque antá nac li̠kalh­ta­huaka chiné tali̠­chu­hui̠nán xta­pa̠­ti̠ncán maka­pi­tzí̠n cris­tianos:Caj cumu aksti̠tum cca̠­li̠­pa̠­huaná̠n aquinín anka­lhi̠ná quin­ca̠­lac­pu­tza­ni­ma̠cán la̠ta lácu tla̠n naquin­ca̠­mak­ni̠­caná̠n;
xta̠­chuná quin­ca̠­li̠­ma̠x­tu­caná̠n cumu la̠ bor­regos hua̠ntu̠ ca̠le̠ncán anta­nícu naca̠­mak­ni̠cán. X)#Pus ¿tícu cahuá chú tla̠n naquin­ca̠­mak­lhti̠yá̠n xta­pá̠x­qui̠t Cristo pi̠ niaj naquin­ca̠­la­ka­lha­maná̠n? ¿Pi̠ tla̠n nali̠­lac­la­ta̠yay acxni̠ para huí tu̠ pa̠ti̠­ma̠­náhu, osuchí para acxni̠ kalhi̠­yá̠hu taaklhú̠­hui̠t, o para acxni̠ quin­ca̠­li̠­pu­tza­sta̠­la­caná̠n caj cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu, chuná para ni̠tu̠ hua­yá̠hu o ni̠tu̠ li̠lha­ka̠­na­ná̠hu, o para quin­ca̠­ma­ke̠k­lha­caná̠n hasta quin­ca̠­li̠­mak­ni̠­pu­tun­caná̠n? Para xli̠­hua̠k u̠má hua̠ntu̠ cca̠­hua­ni­ni̠tán chuná quin­ca̠ak­spu­lamá̠n, ni̠ calac­pu­huántit para huá Dios quin­ca̠­pa̠x­tek­ni̠tán. /W"¿Tícu cahuá tla̠n naquin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠yá̠n si Cristo quin­ca̠­pa̠­la­caní̠n, lacas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n y antá chú hui­lachá nac xpak­stácat xpa̠xtún Quin­tla̠­ticán Dios la̠qui̠ naquin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­na­na̠­chá̠n? !¿Tícu cahuá tla̠n nahuán pi̠ taka­lhi̠y tala̠­ka­lhí̠n tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t si mismo Dios ca̠ma̠­tzan­ke̠­na­nini̠t y ca̠mak­lhti̠­na­ni̠ttá cumu la̠ tan­csua cris­tiano hua̠nti̠ nitú xta­la̠­ka­lhí̠n? ¡Xli̠­ca̠na pi̠ niajlay tícu naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhi̠ncán! % Cumu para Dios ni̠ quin­ca̠­lak­ca­tzanín y hasta quin­ca̠­ma­ca­minín Xka­huasa la̠qui̠ li̠mac­xtum naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n, ¿pi̠ li̠huaca chú ni̠ caquin­ti­ca̠­ma̠x­quí̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ mac­la­cas­qui­ná̠hu? Bueno, cumu para huá Dios quin­ca̠­mak­ta̠­yamá̠n, ¿túcu cahuá chú naquin­ca̠­lac­tla­hua­ya̠­huayá̠n? GHuá xpa̠­la­cata a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t hasta la̠ta xlá nia̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠y ca̠quilh­ta­macú, chú ca̠ta­saniy xla­cata nata­li̠­pa̠­huán, y acxni̠ aya tali̠­pa̠­huán ca̠lac­xa­ca­niko̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán, y acxni̠ chú aya lacuán cris­tianos ca̠li̠­ma̠xtuy acxni̠ ca̠lac­xa­ca­niko̠y xta­la̠­ka­lhi̠ncán, pus hasta luu a̠huatá chú naca̠­ma̠x­qui̠y xpu̠­ta­hui̠lhcán nac akapú̠n la̠qui̠ antá nata­pa̠­xu­huay nac a̠má lanca tax­káket anta­nícu lama. Y +Porque acxni̠ nia̠ xtla­huay ca̠quilh­ta­macú Dios xca­tzi̠yá la̠ta tícu xtaamá̠­nalh tali̠­pa̠­huán, y huá xpa̠­la­cata lac­lhca̠­huí­li̠lh pi̠ na̠ xca­maná̠n nata­li̠­taxtuy xta̠­chuná cumu la̠ xka­huasa Jesu­cristo la̠qui̠ chú xlá nali̠­taxtuy cumu la̠ xapuxcu quin­ta̠­lacán. k OAquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Dios y pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu xta­pá̠x­qui̠t, catzi̠­yá̠hu pi̠ cumu xlá lama nac qui­la­ta­ma̠tcán xlá nat­la­huay pi̠ la̠tachá túcu ma̠squi catu̠huá hua̠ntu̠ naak­spu­lanán hua̠k chuná naqui̠­taxtuy la̠qui̠ naquin­ca̠­ma­cuaniyá̠n porque hasta xamaká̠n quilh­ta­macú lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ chuná nakan­taxtuy xta­pa̠­xu­huá̠n nac qui­la­ta­ma̠tcán. . UY cumu Dios hua̠k laka­pasa hasta hua̠ntu̠ huí nac xpu̠­lacni cha̠tum cris­tiano, xlá catzi̠y hua̠ntu̠ Espíri­tu Santo squiniy acxni̠ xlá chuná li̠ma̠aka­tzanke̠y caj quim­pa̠­la­ca­tacán. Ni̠para cha̠tum tícu caquintica̠ma̠lactlahuí̠n quintaca̠najlatcán  7Xa̠huachí huá li̠ka­lhi̠­yá̠hu Xes­pí­ritu Dios la̠qui̠ naquin­ca̠­mak­ta̠­yayá̠n acxni̠ aquinín ta­xlaj­uani̠­yá̠hu, y na̠chuna li̠túm cumu aquinín ni̠lay kalh­ta­hua­ka­ni­yá̠hu Dios xla­cata nama̠t­la̠n­ti̠­yá̠hu pi̠ luu naquin­ca̠­kax­mat­niyá̠n, pus huata huá chú tamá Espíri­tu Santo quin­ca̠­pa̠­la­ca­chu­hui̠­naná̠n acxni̠ caj jalh­pa̠­ni̠­yá̠hu y ni̠ mac­la­yá̠hu tachu­huí̠n hua̠ntu̠ nahua­ná̠hu nac xla­catí̠n Dios.  #Osuchí xamaktum para chuná lac­pu­hua­ná̠tit, porque tamá hua̠ntu̠ aquinín kalhi̠­ma̠­náhu naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n ni̠ tasiyuy pus huá xpa̠­la­cata luu xafuerza pi̠ anka­lhi̠ná laka­siyu nakalh­ka­lhi̠­ta­hui­la­yá̠hu. _7Hasta la̠ ca̠lacchú aquinín chu­na­tiyá ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ namaklh­ti̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán, pero para tícu aya mak­lhti̠­nani̠t hua̠ntu̠ xma̠­lac­nu̠­ni­cani̠t niaj mini̠niy aka­tiyuj nalay xla­cata aya xmak­lhtí̠­nalh hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠­ni­cani̠t, y si para hua̠ntu̠ Dios xma̠­lac­nu̠ni̠t aquinín aya mak­lhti̠­na­ni̠­táhu entonces niaj quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nalak­li̠­pu­hua­ná̠hu xla­cata naca­tzi̠­yá̠hu túcu cahuá naquin­ti­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n. fEPero ni̠ caj xma̠nhuá hua̠ntu̠ anán nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú chuná pa̠ti̠ma huata na̠ pu̠tum aquinín chuná mak­pa̠­ti̠­ma̠­náhu ma̠squi aya kalhi̠­yá̠hu Espíri­tu Santo, porque tihuijcú hua̠ntu̠ nati­mak­lhti̠­na­ná̠hu. Xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠pe̠cua pa̠ti̠­ma̠­náhu caj la̠ta lac­pu­hua­ná̠hu aya xlák­cha̠lh a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Dios naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n a̠ma̠ko̠lh xalac­sa̠sti qui­mac­nicán hua̠ntu̠ ni̠ tat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n cumu la̠ ca̠mi­ni̠niy nata­ka­lhi̠y xca­maná̠n; porque acxni̠ chuná naqui̠­taxtuy xli̠­ca̠na pi̠ luu mak­tumá aya quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­ni̠tán nahuán. kOPus catzi̠­yá̠hu pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nac ca̠quilh­ta­macú tapa̠­ti̠­má̠­nalh taca­tza­ná­juat y ya̠ tali̠­pu­huá̠n tahui­lá̠­nalh xta̠­chuná cumu la̠ cha̠tum pusca̠t ma̠rí ta̠lay xta­ca­tza­ná­juat acxni̠ ámaj ma̠la­ka­tun­cu­hui̠y cha̠tum cskata y aya xla­cá­chilh lac­pu­huán. 'tla̠n nama̠­kan­taxtíy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lac­nu̠ni̠t. Pero ni̠ caj xma̠nhuá xca­maná̠n cati­ta­lak­táx­tulh nac xla­catí̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lak­tzan­ke̠nán, sinoque Dios na̠ naca̠­lak­ma̠xtuy xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t la̠qui̠ niaj tu̠ nata­lak­tzanka̠y o natani̠y, y xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ anán nali̠­pa̠­xu­huay a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ xlá ca̠ma̠­lac­nu̠­nini̠t naca̠­ma̠x­qui̠y xca­maná̠n. Porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú tali̠­ta­la­ka­pu­tzi̠­má̠­nalh caj xpa̠­la­cata pi̠ niajlay tama̠­kan­taxti̠y la̠ta lácu xapu̠lh luu xca̠­li̠­ma­ca­min­cani̠t. Pero ni̠ huá chuná ca̠liak­spú­lalh cumu para caj sac­stucán xla­pu­tutcán, sinoque luu chuná Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t calalh la̠qui̠ nata­kalh­ka­lhi̠­ta­huilay hasta nalak­chá̠n a̠má quilh­ta­macú acxni̠ xlá LPus hasta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t la̠ta túcu tahui­lá̠­nalh tas­tacnán y ni̠ tas­tacnán hua̠k takalh­ka­lhi̠­má̠­nalh xla­cata pi̠ aya xlák­cha̠lh a̠má quilh­ta­macú acxni̠ Dios naca̠­ma̠x­qui̠y xpu̠­ta­hui̠lhcán xli̠­hua̠k xca­maná̠n. |qXli̠­ca̠na pi̠ ma̠squi luu lhu̠hua pa̠ti̠­ma̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú li̠huán antá uú lama̠­náhu, ni̠lay caj nali̠­si̠­tzi̠­yá̠hu porque tamá tapa̠tí̠n ni̠para tzinú xalhu̠hua para caj huá nata̠­ma̠­la­cas­tu­cá̠hu a̠má lanca tapa̠­xu­huá̠n hua̠ntu̠ aca­li̠stá̠n naquin­ca̠­ma̠x­qui̠­caná̠n. Cumu xli̠­ca̠na aquinín xca­maná̠n Dios, pus luu cha̠­ca­tzi̠ya namak­lhti̠­na­ná̠hu hua̠ntu̠ xlá ma̠lacnu̠y naca̠­ma̠x­qui̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán; y catzi̠­yá̠hu pi̠ hua̠k hua̠ntu̠ Dios ma̠x­qui̠ni̠t Cristo xla­cata nali̠­pa̠­xu­huay, na̠ acxtum naquin­ca̠­li̠­maka­pa̠­xu­huayá̠n. Para la̠nchú lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠pa̠­ti̠­ma̠­náhu uú nac ca̠quilh­ta­macú caj cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo chuná cumu la̠ xlá pa̠tí̠­nalh, pus luu laca­tancs caca­tzí̠tit pi̠ aca­li̠stá̠n na̠ napa̠­xu­hua­yá̠tit nac akapú̠n chuná cumu la̠ xlá aya pa̠xu­huama. Xli̠hua̠k hua̠ntu̠ ma̠lacatzuqui̠ni̠t Dios takalhkalhi̠má̠nalh xlaktáxtut SY hua­ti­ya­li̠túm chú tamá Xes­pí­ritu Dios hua̠nti̠ acxtum quin­ca̠­maka­pa̠­xu­huayá̠n y ma̠lu­loka nac qui­la­ta­ma̠tcán pi̠ xli̠­ca̠na aquinín xca­maná̠n Dios. wgHui­xinín niaj ca̠mi­ni̠­niyá̠n aka­tiyuj nala­yá̠tit para nalac­pu­hua­ná̠tit pi̠ a̠maktum xta­chí̠n naca̠t­la­huayá̠n tala̠­ka­lhí̠n porque quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ca­ni̠tán Espíri­tu Santo hua̠nti̠ xca­maná̠n Dios quin­ca̠t­la­hua­ni̠tán, y na̠ hua­tiyá a̠má Espíri­tu Santo hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠ca­mama la̠qui̠ chú ya̠ tapa̠­xu­huá̠n nahua­ni­yá̠hu Dios: “Papá Dios, huix quin­tla̠t.” J~ Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ca̠ma̠­lac­pu­hua̠ni̠y Espíri­tu Santo hua̠ntu̠ xli̠t­la­huatcán, xli̠­ca̠na pi̠ xca­maná̠n Dios tali̠­taxtuy. } Porque para hui­xinín caj xma̠nhuá li̠taaka­tzan­ke̠­yá̠tit la̠ta lácu tla̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, pus cha̠­ca­tzi̠ya pim­pá̠tit lak­tzan­ka̠­yá̠tit. Pero para hui­xinín huá xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo nali̠­maka­tla­ja­yá̠tit xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán xli̠­ca̠na pi̠ luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu nala­ta­pa̠­yá̠tit. J|  Nata̠lán, ma̠squi lhu̠hua huí lacuán ta­scújut hua̠ntu̠ quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu pero niaj quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ quin­ca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n a̠má xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. {! Bueno, pus para huá Xes­pí­ritu Dios hua̠nti̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Cristo nac ca̠li̠ní̠n huí nac mila­ta­ma̠tcán, xli̠­ca̠na pi̠ na̠ namín quilh­ta­macú acxni̠ hua­tiyá tamá Dios hua̠nti̠ ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh Cristo naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n xasa̠sti mimac­nicán porque huá acxtum ca̠ta̠­lamá̠n nac mila­ta­ma̠tcán Xes­pí­ritu Dios. Pz Pero para huá Cristo huí nac mina­cujcán, ma̠squi xli̠­ca̠na xlá pi̠ nani̠­yá̠tit cumu la̠ cati̠hua̠ cris­tiano pero qui­li̠s­tac­nicán cane̠c­xni­cahuá nala­tama̠y porque Dios aya ca̠lak­ma̠x­tu­ni̠tán xla­cata ni̠ naxo­ko̠­nu­ná̠tit xpa̠­la­cata min­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. Fy Pero para huí Xes­pí­ritu Dios nac mila­ta­ma̠tcán hui­xinín niaj chuná scuj­ni­pá̠tit li̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán cumu la̠ xta­chí̠n, huata huá hui­xinín ma̠kan­tax­ti̠­pá̠tit chuná cumu la̠ lacas­quín Espíri­tu nala­ta­pa̠­yá̠tit. Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ taka­lhi̠y Xes­pí­ritu Cristo nac xla­tama̠t ni̠ huá tapek­si̠niy Cristo. wxgHuá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tata­ma̠s­ta̠­má̠­nalh pi̠ caca̠­maka­tlá­jalh y caca̠­ma̠t­lá­hui̠lh tala̠­ka­lhí̠n a̠má li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠lay cati­ta­maka­pa̠­xú­hualh Dios. ?wwPorque a̠má xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xli̠­hua̠k aquinín kalhi̠­yá̠hu y quin­ca̠­ma̠t­la­hui̠­putún tala̠­ka­lhí̠n, xli̠­ca̠na pi̠ huá li̠ma­ka­si̠­tzi̠­yá̠hu Dios y acxni̠ quin­ca̠­maka­tla­jayá̠n niaj kax­ma­tá̠hu hua̠ntu̠ huan nac xli̠­ma̠­peksí̠n y ma̠squi lak­tzak­sa­yá̠hu anka­lhi̠ná huí tu̠ li̠lak­tzan­ka̠­yá̠hu. nvUXli̠­hua̠k hua̠nti̠ caj xma̠nhuá tali̠­taaka­tzan­ke̠­tama̠y hua̠ntu̠ lakati̠y catat­lá­hualh a̠má li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ hua̠k kalhi̠­yá̠hu, caj chuná tali̠­lak­tzan­ka̠­ta̠yay, pero a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­taaka­tzanke̠y xla­cata nata­ma̠­kan­taxti̠y nac xla­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ nata­li̠­maka­pa̠­xu­huay Dios xli̠­ca̠na pi̠ luu li̠pa̠­xúhu y aka­tzi­yanca nala­tama̠y. uXli̠­hua̠k hua̠nti̠ chu­nacú ni̠ talak­makaní̠t xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni caj xma̠nhuá tali̠­taaka­tzan­ke̠­tama̠y hua̠ntu̠ xala ca̠quilh­ta­macú, pero hua̠nti̠ tala­má̠­nalh chuná cumu la̠ lacas­quín Espíri­tu Santo xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠nhuá tali̠­taaka­tzanke̠y nata­ma̠­kan­taxti̠y xta­pa̠­xu­huá̠n Dios. 5tcHuá chuná li̠t­lá­hualh la̠qui̠ tla̠n nama̠­kan­tax­ti̠cán caj quim­pa̠­la­ca­tacán hua̠ntu̠ huan li̠ma̠­peksí̠n pi̠ qui­li̠­xo­ko̠­nutcán, huá xpa̠­la­cata niaj caj juerza li̠la­ta­má̠hu cumu la̠ cris­tianos hua̠nti̠ anka­lhi̠ná ca̠maka­tlajay xali̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n sinoque la̠nchú chuná nala­ta­ma̠­yá̠hu cumu la̠ lacas­quín Espíri­tu Santo. Xs)Xli̠­ca̠na pi̠ Dios aya tla­huani̠t hua̠ntu̠ xli̠­ma̠­peksí̠n Moisés ni̠lay tla­huachá, tamá li̠ma̠­peksí̠n ni̠lay xli̠­ma̠x­tu­ya̠chá tla̠n cris­tiano cha̠tum chixcú porque caj luu xma̠nhuá xmaka­tla­jani̠t xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni; pero Dios macá­milh xka­huasa la̠qui̠ xlá na̠chuná nali̠­taxtuy cumu la̠ cati̠hua̠ chixcú, la̠qui̠ chuná tla̠n naxo­ko̠­nuniy Dios xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos, y chuná xlá makat­lá­jalh tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ luu xak­chi­pa̠­nani̠t. _r7huata chú cumu tapek­si̠­ni­yá̠hu Jesu­cristo aya tla̠n nata̠­ya­ni­yá̠hu nac qui­la­ta­ma̠tcán porque a̠má Xes­pí­ritu Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n li̠t­li­hueke xlá quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­ni̠tán nac xla­catí̠n xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ juerza quin­ca̠­ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n tala̠­ka­lhí̠n la̠qui̠ pi̠ maktum naquin­ca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠yá̠n. sq aCumu la̠ aya cca̠­huanín, xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo niaj aka­tiyuj catá­lalh porque niaj cati­ca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ní̠­calh xpa̠­la­cata xta­la̠­ka­lhí̠n, QpCa̠na̠ cpa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios pi̠ xma̠nhuá Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo tla̠n naqui­lak­ma̠xtuy. Huá xpa̠­la­cata aquit xli̠­hua̠k quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni cli̠­ta̠­ya­putún pi̠ xac­ma̠­kan­táx­ti̠lh xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, pero aka­tiyuj clay porque huá qui­maka­tla­jani̠t xali̠xcáj­nit quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni y lá̠m­para xta­chí̠n qui­li̠­lama tala̠­ka­lhí̠n. K~} {Ez_xwv9tkrqomlCj8hfdba`_\ZYGWU,SQAOMM`JlGxDCxA'?<;9A64_310/3-,**('\%_#8!:~I Rjt  d fl / W Huá chuná cli̠­hua­niyá̠n porque Dios lacás­quilh pi̠ tama̠­ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n nata­ka­lhi̠y li̠ma̠­peksí̠n caj xpa̠­la­cata naca̠­li̠­ma­cuaniy cris­tianos, pero para huix ni̠ laca­ti̠tum scújpa̠t entonces cape̠­cuani ma̠pek­si̠ná porque xlá kalhi̠y li̠ma̠­peksí̠n xla­cata nama̠­xo­ko̠­ni̠yá̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­huápa̠t cumu huá Dios scuj­nima y naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n.   Dios ca̠hui­li̠ni̠t ma̠pek­si̠­naní̠n la̠qui̠ nata­ma̠­cacsay xli̠­hua̠k hua̠nti̠ li̠xcáj­nit tala­má̠­nalh y hua̠nti̠ tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n, porque ma̠pek­si̠ná ni̠ huá putza­sta̠­lama hua̠nti̠ aksti̠tum tala­má̠­nalh. Cumu para huix ni̠ caj cha̠­pe̠­cuaj lata­pa̠­pu­tuna nac xla­catí̠n ma̠pek­si̠ná pus hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­tapa, y hasta ma̠pek­si̠ná ni̠tu̠ cati­li̠­huanín para túcu ni̠tlá̠n tla­huápa̠t. + Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n, para cha̠tum tícu ni̠tlá̠n tla­huay o ni̠ kalha­kax­mata hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán ma̠pek­si̠ná xalac xca̠­chi­quí̠n, pus xli̠­ca̠na pi̠ kalha­kax­mat­makama xli̠­ma̠­peksí̠n Dios, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ chuná taka­lha­kax­mat­makanán sac­stucán tapu­tzay pi̠ naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán. > w Pu̠tum hui­xinín ca̠mi­ni̠­niyá̠n naka­lha­kax­pa­tá̠tit hua̠ntu̠ tali̠­ma̠­pek­si̠nán hua̠nti̠ ca̠hui­li̠­cani̠t li̠ma̠­pek­si̠­naní̠n nac min­ca̠­chi­qui̠ncán. Porque Dios lacas­quín pi̠ xli̠­hua̠k cris­tianos nata­ka­lhi̠y hua̠nti̠ naca̠­ma̠­peksi̠y nac aka­tunu ca̠chi­qui̠ní̠n, y ni̠para cha̠tum ma̠pek­si̠ná huí para ni̠ huá Dios chuná laca­squini̠t. ve Ni̠ cama̠sta xla­cata namaka­tla­jayá̠n hua̠ntu̠ xali̠xcáj­nit tala­ca­pa̠s­tacni, huata huix camaka­tlaja porque cat­lahua hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ si̠tzi̠­niyá̠n.zm Y lacatum chiné tatzok­pa­rani̠t: “Para cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ luu li̠pe̠cua si̠tzi̠­niyá̠n y huix ucxílhpa̠t pi̠ tzincs­ni̠ma y kalh­pu̠­ti̠x­ni̠ma, huix ni̠ cat­la­hua­li̠pi huata mejor cata̠­huá̠­yanti y cama̠­kotni. Acxni̠ chuná nat­la­huaya, a̠má hua̠nti̠ ni̠ xla­caucxilh­pu­tuná̠n naucxilha pi̠ huix ni̠ si̠tzi̠­niya, sacstu natzucuy li̠la­ca­ma̠­xanán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tla­hua­niyá̠n.” *M Nata̠lán, para tícu ca̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ne̠c­xnicú cama̠­lak­xo­ke̠­pítit, huata cali̠­mak­xtéktit pi̠ huá Dios ca̠ma̠­xo­kó̠­ni̠lh hua̠ntu̠ tlá­hualh, porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huán: “Caj xma̠n aquit Dios hua̠nti̠ qui­mi­ni̠niy nac­ca̠­ma̠­xo­ko̠ni̠y hua̠ntu̠ tati̠t­la­huani̠t xta­la̠­ka­lhi̠ncán cris­tianos.” "= Hasta la̠ta lácu hui­xinín ta̠ya­ni­yá̠tit caca̠t­la­hua­nítit li̠tlá̠n cris­tianos la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n. - Para tícu naca̠t­la­hua­niyá̠n hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n ni̠chuná hui­xinín cali̠­ma­ka­xo­kótit, huata aksti̠túm cala­ta­pá̠tit y calak­tzak­sátit nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut nac xla­catí̠n cris­tianos. - La̠ta cha̠­tunu cha̠­tunu cris­tianos hui­xinín acxtum caca̠­li̠­pu̠lh­cá̠tit pi̠ ni̠ti̠ li̠huacay; xa̠huachí ni̠ caj cala̠­la­ca­ta̠­quí̠tit huata acxtum caca̠­ta̠­ta­lak­xtu­pí̠tit hua̠nti̠ ni̠ lak­ska­lalán, y ni̠ caca̠­maklh­ca­tzi̠­cántit cumu la̠ lak­ska­lalán lac­chix­cu­huí̠n hua̠nti̠ hua̠k tala­ka­pasa la̠ta túcu. r] Hua̠nti̠ tapa̠­xu­hua­má̠­nalh, na̠chuná caca̠­ta̠­pa̠­xu­huátit; pero hua̠nti̠ tali̠­pu­hua­má̠­nalh y tata­sa­má̠­nalh, hui­xinín na̠chuná caca̠­ta̠­li̠­pu­huántit y cata­sátit. dA Pero para tícu ca̠ta̠­ra̠t­la­huayá̠n hui­xinín ni̠ cata­maka­pu̠s­pit­nítit, xa̠huachí hui­xinín ni̠ cala̠huá cahua­nítit huata hua̠ntu̠ tla̠n y aksti̠tum caliakchu­huí̠­nanti. C~ Acxni̠ para túcu tamac­la­cas­qui­má̠­nalh hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Dios y tata­pek­si̠niy cumu la̠ huix, pus acxtum cala̠­mak­ta̠­yátit; na̠chuná para tícu nala­ka­pa­xia̠lhnán hua̠ntu̠ li̠pa̠­xúhu cama̠­la­qui̠ni mín­chic cahuani catá­nu̠lh y catáhui. }w Cha̠­pa̠­xu­hua̠na̠ cala­ta­pá̠tit porque kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­ni­ni̠tán; para lak­chiná̠n aktum tali̠­pu­huá̠n o tapa̠tí̠n ni̠ caca̠­maka­tlaján huata hui­xinín camaka­tla­játit; xa̠huachí ne̠c­xnicú cata­mak­xtek­nítit xla­cata nakalh­ta­hua­ka­ni­yá̠tit Dios. m|S Catu̠x­ca̠­ní̠tit xla­cata tamá ta­scújut hua̠ntu̠ laka­yá̠tit, ni̠ calh­qui­tit­níntit huata xli̠­hua̠k mina­cujcán cali̠s­cújtit la̠qui̠ nali̠­ma­cuani­yá̠tit Quim­pu̠­chi­nacán. w{g Acxtum cala̠­pa̠x­quí̠tit cha̠tum a̠cha̠tum la̠qui̠ nata­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na la̠la­ka­lha­ma­ná̠tit, cala̠­ka­lha­kax­páttit y ni̠ti̠ calak­ma­kántit, acxtum caca­tzí̠tit cumu la̠ li̠na­ta̠lán. ezC Hua̠ntu̠ aksti̠tum cala̠­pa̠x­quí̠tit, calak­ma­kántit xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tala­ca­pa̠s­tacni y calak­tzak­sátit nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut. Ty! Y para Dios li̠ma̠x­tu­ni̠tán xla­cata naca̠­ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠ya xa̠maka­pi­tzí̠n xla­cata nata­li̠­pa̠­huán Dios, pus luu cali̠­pa̠­xuhu caca̠­ma̠akpu­huan­ti­yani. Para Dios rico li̠ma̠xtún, huix caca̠­li̠­mak­ta̠ya xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠ntu̠ kalhi̠ya y ni̠ caj calak­cá­tzanti y ni̠ cali̠­la­ca­ta̠­quí̠­nanti hua̠ntu̠ ma̠s­ta̠ya. Na̠chuná para Dios li̠lac­sac­ni̠tán xla­cata nata­hui­laya li̠ma̠­pek­si̠ná, pus hua̠ntu̠ aksti̠tum cama̠­pek­sí̠­nanti. Para Dios li̠lac­sac­ni̠tán pi̠ naca̠­mak­ta̠­yaya lak­li̠­ma̠x­kení̠n, pus ni̠ cala­ka­chi­pini ya̠ tapa̠­xu­huá̠n caca̠­la­ka­lhá­manti y caca̠­mak­ta̠ya. Hua̠nti̠ tali̠pa̠huán Cristo ni̠ catalakachá̠nilh natama̠kantaxti̠y xtascújut ~xu Para Dios ma̠x­qui̠­ni̠tán tala­ca­pa̠s­tacni xla­cata naca̠­mak­ta̠­yaya xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos, pus luu aktum tapa̠­xu­huá̠n caca̠­li̠s­cujti. Y huix hua̠nti̠ ma̠x­qui̠­ni̠tán li̠s­ka­lala xla­cata naca̠­ma̠­kalh­ta­hua­ke̠ya xa̠maka­pi­tzí̠n, pus luu tancs caca̠­ma̠­si­yuni hua̠ntu̠ huix catzi̠ya. /wW La̠ta cha̠­tunu aquinín Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán tunuj túnu ta­scújut la̠ta xatúcu xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­putún, y para xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán tala­ca­pa̠s­tacni xla­cata nali̠­chu­hui̠­na­ná̠hu xta­chu­huí̠n, pus chuná cali̠­chu­hui̠­nan­chá̠hu la̠ta lácu ca̠naj­la­yá̠hu pi̠ Dios quin­ca̠­ma̠­la­ca­pa̠s­tac­ni̠yá̠n. Qv Pus na̠chuná chú aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Cristo, ma̠squi tunuj túnu kalhi̠­yá̠hu quin­tas­cu­jutcán y ma̠squi luu qui­lhu̠­huacán la̠ta xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú xli̠­ca̠na pi̠ cha̠­tumá li̠tax­tu­yá̠hu porque xma̠n cha̠tum hua̠nti̠ tapek­si̠­ni­yá̠hu. cu? Cumu la̠ kalhi̠­yá̠hu qui­mac­nicán, lhu̠hua lactzu̠ lactzú hua̠ntu̠ tali̠­taxtuy cumu la̠ akxa̠ka, lakas­tapu, také̠n, quincán, quilhni, la̠ta pu̠la­ca­tunu hua̠ntu̠ kalhi̠­yá̠hu nac qui­mac­nicán hua̠k quin­ca̠­li̠­ma­cuaniyá̠n ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ tunuj túnu taka­lhi̠y xtas­cu­jutcán. ztm Aquit Dios qui­la­ka­lha­mani̠t y qui­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos, huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ni̠para cha̠tum la̠ hui­xinín cali̠­la­ca­ta̠­quí̠­nalh para nalac­pu­huán pi̠ xlá a̠tzinú mak­ta̠­yani̠t Dios, huata capa̠x­cat­li̠­pítit camak­lhti̠­nántit hua̠ntu̠ Dios ca̠ta̠i̠yá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni caj cumu li̠pa̠­hua­ná̠tit. #s? Hui­xinín niaj chuná cala­ta­pá̠tit cumu la̠ tala­má̠­nalh a̠ma̠ko̠lh cati̠hua̠ cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huán; mejor calak­pa­lí̠tit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xapu̠lh xli̠­la­pá̠tit la̠qui̠ na̠ nalak­pa­li̠­yá̠tit mila­ta­ma̠tcán, la̠qui̠ naaka­ta̠k­sá̠tit hua̠ntu̠ Dios kalhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni, huá la̠ta túcu xlá lakati̠y nama̠­kan­tax­ti̠­yá̠tit nac mila­ta­ma̠tcán y hua̠ntu̠ aksti̠tum. yr m Nata̠lán, cumu para xli̠­ca̠na hui­xinín pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠tit Dios pi̠ huá ca̠la­ka­lha­ma­ni̠tán, aquit cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ cama­ca­ma̠x­quí̠tit mila­ta­ma̠tcán xta̠­chuná cumu la̠ xasa̠sti y xas­tacná mili̠­la­ka­chix­cu­hui̠ncán hua̠ntu̠ xlá nala­kati̠y acxni̠ naucxilha pi̠ aksti̠tum lapá̠tit, porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠n huá tla̠n nali̠­la­ka­chix­cu­huí̠­yá̠tit Dios. q  $Porque la̠ta túcu anán chuná anán porque huá ca̠ma̠­la­ca­tzu­qui̠ni̠t. Xlá Xpu̠­chiná la̠ta túcu anán y para túcu aquinín kalhi̠­yá̠hu huá li̠ka­lhi̠­yá̠hu porque xlá quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán. ¡Cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠hu y capa̠x­cat­ca­tzi̠­níhu Dios xta­la­ka­lha­maní̠n! Chuná calalh, amén.0pY #Huá chuná cli̠­hua­niyá̠n porque Dios ni̠para maktum squi­nini̠t li̠tlá̠n cha̠tum chixcú, pus ni̠para cha̠tum chixcú nali̠­la­ca­ta̠­qui̠y xla­cata nas­quiniy para túcu ma̠sa̠­cuani̠ni̠t, Dios ni̠ lak­lhpe̠­cuama xla­cata para tícu aya nama̠­ta̠ji̠y. 7og "Ni̠para cha̠tum cris­tiano catzi̠y hua̠ntu̠ Dios laca­pa̠s­tacma. ¿Tícu cahuá tla̠n nama̠­kalh­chu­hui̠ni̠y Dios y nahuaniy hua̠ntu̠ xli̠t­lá­huat? 8ni !¿Tícu cahuá tla̠n nama­ca­ta̠x­tuca Dios xla­cata naca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t la̠ta kalhi̠y lanca xta­la­ka­lha­maní̠n xa̠hua xli̠s­ka­lala? ¿Tícu cahuá naaka­ta̠ksa y naca­tzi̠y túcu xpa̠­la­cata li̠t­la­huay hua̠ntu̠ tla­huama? 7mg Dios ca̠li̠­mák­xtekli pi̠ catat­lá­hualh tala̠­ka­lhí̠n la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos naca­tzi̠­yá̠hu pi̠ lac­ta̠­ya­ma­ka­ni­ni̠­táhu xli̠­ma̠­peksí̠n chuná ti̠ judíos cumu la̠ ti̠ ni̠ judíos, la̠qui̠ chú aca­li̠stá̠n lac­xtum naquin­ca̠­la­ka­lha­mam­pa­rayá̠n y tla̠n nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y namaka­maklhti̠­na­ná̠hu xta­la­ka­lha­maní̠n. `l9 Xli̠­ca̠na pi̠ tama̠­ko̠lh judíos la̠nchú taka­lha­kax­mat­ma­ka­má̠­nalh Dios pero acxni̠ chuná tat­la­hua­má̠­nalh li̠ma­cuanima Dios la̠qui̠ tla̠n nama̠­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na ca̠la­ka­lhamán ma̠squi hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos xta̠­chuná cumu la̠ ca̠la­ka­lha­mam­putún judíos. kw La̠ta min­chitá maká̠n quilh­ta­macú hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos caj xka­lha­kax­pat­makam­pá̠tit hua̠ntu̠ Dios xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠yá̠n, pero acxni̠ milh Cristo a̠ma̠ko̠lh judíos ni̠ tama̠t­lá̠n­ti̠lh hua̠ntu̠ xlá xmini̠t ca̠ma̠­lac­nu̠niy, huá xpa̠­la­cata chú hui­xinín ca̠li̠­la­ka­lha­ma­ni̠tán. ujc Xa̠huachí mili̠­ca­tzi̠tcán pi̠ hua̠ntu̠ Dios ma̠sta̠y niaj mak­lhti̠nán y ni̠ lak­ca­tza­lacá̠n, y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá ca̠lac­sacni̠t chu­nacú ca̠ta­sa­nima cata­lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh. Vi% Tama̠­ko̠lh judíos luu li̠pe̠cua tala­ca­ta̠­qui̠y Dios caj cumu ni̠tu̠ taliucxilha xta­chu­huí̠n Jesús, pero acxni̠ chuná talay huá ca̠li̠­ma­cuani­ni̠tán la̠qui̠ naca̠­lak­cha̠ná̠n a̠má tachu­huí̠n; pero Dios la̠tiyá ca̠pa̠x­qui̠y judíos y ca̠la­ka­lha­mam­putún porque hasta la̠ta xamaká̠n quilh­ta­macú xlá xca̠­lac­sac­ni̠­tanchá hua̠nti̠ xli̠­ta­la­ka­pas­nicán xuani̠t. Rh Acxni̠ aquit nac­ca̠­ma̠­tzan­ke̠­na­niko̠y xli̠­hua̠k xta­la̠­ka­lhi̠ncán,
tancs nata­lu­loka pi̠ aquit cca̠­ta̠t­la­huani̠t nahuán aktum xasa̠sti tala­ca̠xlán. g3 Acxni̠ chuná nakan­tax­tuko̠y, tancs cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxnicú xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xalac Israel nata­ka­lhi̠y lak­táxtut, porque antá nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t:Nac a̠má lanca ca̠chi­quí̠n hua­nicán Sión natax­tu­ya̠chá cha̠tum xma̠­ka­pu̠­tax­ti̠­nacán
hua̠nti̠ nama̠­ta­ke̠­nu̠ko̠y xli̠­hua̠k xali̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ taka­lhi̠y a̠ma̠ko̠lh xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n ko̠lu­tzí̠n Jacob. =fs Nata̠lán, tze̠k huí pu̠lactum xta­lu­lóktat Dios hua̠ntu̠ aquit cla­cas­quín naca­tzi̠­yá̠tit la̠ta lácu xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t xpa̠­la­ca­tacán u̠ma̠ko̠lh judío, la̠qui̠ hui­xinín ni̠ luu lac­ta­li̠­pa̠hu naca̠­maklh­ca­tzi̠­ca­ná̠tit ni̠xa­chuná judíos. Tama̠­ko̠lh israel­itas o judíos la̠nchú talak­ma­ka­má̠­nalh a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­lac­nu̠niy, pero xma̠n huá chuná natalay hasta acxni̠ a̠má quilh­ta­macú nalak­chá̠n la̠ta xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos hua̠nti̠ Dios lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t nata­li̠­pa̠­huán Jesús. =es Si hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos Dios tla̠n ca̠t­la­huán y ca̠qui̠­tiyán nac xakán xax­cuta lá̠xux la̠qui̠ naca̠inger­tar­tla­huayá̠n nac xatlá̠n lá̠xux, ¿pi̠ ni̠ xali̠­huaca pála cati­ca̠­la­ka­lha­mampá a̠ma̠ko̠lh judíos y naca̠inger­tar­tla­hua­paray anta­nícu xlacán xapu̠lh xli̠­ca̠na xta­ta­peksi̠y? Lakcha̠ma quilhtamacú acxni̠ xli̠hua̠k judíos natalaktaxtuy 0dY Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n, pi̠ para huá judíos xta­li̠­pá̠hua Dios y xta­ca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y xlá tuncán xca̠­má̠x­qui̠lh quilh­ta­macú nata­li̠­taxtuy xca­maná̠n y antá xca̠inger­tar­tla­huapá nac xmak­xpí̠n xatlá̠n lá̠xux; porque Dios kalhi̠y li̠t­li­hueke xla­cata nama̠­ta­ke̠nu̠y y naya̠­hua­paray antaní pu̠lh xta­hui­lá̠­nalh. c Xli̠­ca̠na luu cuentaj cat­la­huátit, ma̠squi xli̠­ca̠na lac­pu­hua­ná̠hu pi̠ Dios luu tla̠n catzi̠y y laka­lhamán cris­tianos, pero na̠ ni̠ ma̠tzan­ke̠­naniy hua̠nti̠ taka­lha­kax­mat­makán. Porque xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ ca̠ma̠­tzan­ke̠­naniy huata naca̠­ma̠­pa̠­ti̠ni̠y judíos hua̠nti̠ ni̠ taca̠­najlay hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠niy, pero huata hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos y hua̠nti̠ ca̠naj­la­yá̠tit ca̠la­ka­lha­ma­ni̠tán. Cumu huix aya ta̠pa̠­ti̠­ni̠tán, hua̠ntu̠ aksti̠tum cala­tapa cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na pa̠x­cat­ca­tzi̠niy xta­la­ka­lha­maní̠n, porque para ni̠chuná nala­ta­pa̠ya tancs cacatzi pi̠ naca̠c­ti̠­pa­rayá̠n nac xquihui. dbA Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n, cumu Dios ni̠ ca̠lak­cá­tzalh y ca̠pe­ke­cá̠c­ti̠lh xmak­xpi̠ní̠n a̠má xatlá̠n lá̠xux hua̠ntu̠ luu ma̠n xchani̠t, ¿pi̠ li̠huaca chú hui­xinín naca̠­lak­ca­tzaná̠n cumu caj xax­cuta lá̠xux xuani̠­tátit y hasta aca­li̠stá̠n ca̠inger­tar­tla­hua­ni̠tán? Ma Xli̠­ca̠na luu cuentaj cat­lahua lácu nakalh­chu­hui̠­nana y ni̠ caj cala­ca­ta̠­quí̠­nanti, porque huá ca̠li̠­pe­ke­ca̠c­tí̠­calh xmak­xpi̠ní̠n xatlá̠n lá̠xux cumu ni̠ takáx­matli hua̠ntu̠ xca̠­li̠­ma̠­pek­si̠cán y ni̠ taca̠­náj­lalh hua̠ntu̠ xca̠­ma̠­lac­nu̠­nicán; y antá chú hui­xinín ca̠inger­tar­tla­hua­cántit porque ca̠naj­la­yá̠tit hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y, huata tu̠ cuaniyá̠n pi̠ juerza cala­ca­pu­huani chicá para xamaktum naca̠­ma̠­ta­ke̠­nu̠­pa­ra­ca­ná̠tit. '`G Pero xamaktum ma̠x nalac­pu­huana: “Xli̠­ca̠na xlá hua̠ntu̠ huana, pero Dios ca̠lak­má­kalh a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ xta­li̠­taxtuy cumu la̠ xax­li̠­ca̠na xmak­xpi̠ní̠n lá̠xux la̠qui̠ aquinín naquin­ca̠­li̠inger tar­tla­huayá̠n.” Q_ Pero ma̠squi ca̠la­ka­lha­man­ca­ni̠­tátit ni̠ calac­pu­huántit hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos para a̠tzinú lacuán cris­tianos hui­xinín ni̠xa­chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ luu judíos ti̠ cca̠­li̠­ma̠xtuy cumu la̠ xli­ca̠na̠ xmak­xpi̠ní̠n lá̠xux. Pero para xamaktum nalac­pu­hua­ná̠tit pi̠ hui­xinín a̠tzinú lac­ta­li̠­pa̠hu, li̠huana̠ cala­ca­pa̠s­táctit para hui­xinín ma̠x­qui̠­pá̠tit hua̠ntu̠ nali̠­la­tama̠y eé lanca tachaná̠n anta­nícu chú mak­ta­pek­si̠ya, porque xli̠­ca̠na pi̠ huá a̠má xtan­káxe̠k xatlá̠n la̠xux ma̠x­qui̠má̠n li̠t­li­hueke y latáma̠t la̠qui̠ tla̠n nala­ta­pa̠ya. p^Y Huá a̠má xamaká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán Abraham tla̠n li̠ma̠­la­cas­tu­cá̠hu cumu la̠ xtan­kaxe̠k akatum lá̠xux y xli̠­hua̠k judíos tla̠n ca̠li̠­ma̠­la­cas­tu­cá̠hu cumu la̠ xmak­xpi̠ní̠n. Pero maka­pi­tzí̠n xmak­xpi̠ní̠n quihui hua̠ntu̠ luu antá xpulhni̠t ca̠pe­ke­ca̠c­tí̠­calh, y antá chú ca̠inger­tar­li̠­cántit hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos xpa̠­lak­xo­kocán hua̠ntu̠ ca̠pe­ke­ca̠c­tí̠­calh. Porque hui­xinín xax­cuta lá̠xux xuani̠­tátit, pero cumu aya ca̠cu­chi̠­ca­ni̠­tátit chú hui­xinín li̠pa̠­xu­hua­yá̠tit porque tla̠n li̠la­ta­pa̠­yá̠tit hua̠ntu̠ li̠lama a̠má lanca xaquihui lá̠xux. p]Y Para Dios lác­sacli a̠má xapu̠lh judío Abraham xla­cata nala­ka­lhamán, eé qui̠­taxtuy pi̠ xli̠­hua̠k xli̠­ta­la­ka­pasni na̠ naca̠­lak­chá̠n a̠má xta­la­ka­lha­maní̠n. Luu xta̠­chuná qui̠­taxtuy cumu la̠ acxni̠ hui­li̠cán pu̠lactum bastón xla harina, para hua̠ntu̠ pu̠lh tla­huacán xacax­ti­la̠n­chahu li̠la­ka­chix­cu­hui̠cán Dios, pus xli̠­hua̠k a̠maka­pi­tzí̠n cax­ti­lá̠n­chahu hua̠ntu̠ tla­huacán qui̠­taxtuy pi̠ na̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t Dios; na̠chuná para xtan­káxe̠k akatum tachaná̠n li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t Dios, pus qui̠­taxtuy pi̠ xli̠­hua̠k xmak­xpi̠ní̠n li̠la­ka­chix­cu­hui̠­cani̠t Dios. i\K Cumu para caj xpa̠­la­cata pi̠ Dios ca̠pá̠x­tekli judíos qui̠­táx­tulh pi̠ xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos chú tla̠n talak­ta­la­ca­tzu­hui̠y Dios la̠qui̠ naca̠­la­ka­lhamán, ¿lácu chi̠nchú naqui̠­taxtuy acxni̠ a̠ma̠ko̠lh judíos nata­lak­ta­la­ca­tzu­hui̠­paray Dios y xlá naca̠­la­ka­lhamán? ¡Xta̠­chuná naqui̠­taxtuy cumu la̠ a̠ cata­la­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n! p[Y Xa̠huachí huá chuná cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠má̠n la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ qui­na­ta̠­chi­quí̠n nataucxilha la̠ta li̠pa̠­xu­hua­yá̠tit xta­la­ka­lha­maní̠n Dios nac mila­ta­ma̠tcán y xlacán na̠ nata­lak­ca­tzán hua̠ntu̠ tama­ka­tzan­ka̠ni̠t, naca̠­maca­sta̠­layá̠n la̠qui̠ na̠ nata­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios chuná cumu la̠ hui­xinín ca̠lak­ma̠x­tu­cántit. VZ% Pero huí aktum tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit cca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­pu­tuná̠n xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos. Hui­xinín catzi̠­yá̠tit pi̠ Dios qui­lac­sacni̠t y qui­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t la̠qui̠ luu hui­xinín hua̠nti̠ nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­chu­huí̠n Jesús, y aquit tancs cma̠­kan­tax­ti̠­putún hua̠ntu̠ qui­li̠­ma̠s­cu­ju­má̠­calh. Y Bueno, pus cumu a̠má lanca xta­la̠­ka­lhi̠ncán judíos hua̠ntu̠ tali̠­lak­tzan­ka̠­tá̠­yalh luu xli̠­ca̠na ca̠li̠­ma­cuánilh xli̠­hua̠k cris­tianos xala ca̠quilh­ta­macú hua̠nti̠ ni̠ judíos, pus para caj li̠huana̠ nala­ca­pa̠s­ta­cá̠hu xli̠­ca̠na pi̠ a̠tzinú ma̠s naca̠­li̠­ma­cuaniy xli̠­hua̠k cris­tianos xalac ca̠quilh­ta­macú para huá judíos a̠maktum nata­tzu­cuniy tali̠­pa̠­huán Dios y nata­ca̠­naj­laniy xta­ma̠­lacnú̠n. >Xu Laka­chuní̠n clac­pu­huán: Acxni̠ judíos talak­má­kalh xta­la­ka­lha­maní̠n Dios hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nú̠­nilh, ¿pi̠ maktum cahuá talak­tzan­ka̠­tá̠­yalh y niaj lay cati­ta­lak­ta­la­ca­tzú­hui̠lh? ¡Oh, ni̠chuná xlá! Porque acxni̠ Judíos taka­lha­kax­mat­má­kalh Dios y ni̠ xta­ca̠­naj­la­ni­putún, xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos ca̠li̠­ma­cuánilh y tacá­tzi̠lh pi̠ xlacán na̠ ca̠lak­chá̠n a̠má lak­táxtut nac xla­catí̠n Dios hua̠ntu̠ judíos talak­makaní̠t; pero chuná qui̠­tax­tuni̠t la̠qui̠ judíos nata­lak­ca­tzán hua̠ntu̠ tama­ka­tzan­ka̠ni̠t. UW# Y maktum pi̠ cata­la­ka­xó̠­ko̠lh nac xla­kas­ta­pucán y niaj cata­la­ca­huá̠­nalh,
na̠chuná csti̠­pu̠ncán, ne̠c­xnicú cata­ma̠­já­xalh y anka­lhí̠n cata­cu­cá­le̠lh xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tat­la­huay. Dios hua̠k ca̠lakma̠xtuputún cristianos ma̠squi ni̠ judíos eVC Rey David na̠ chiné tica̠­li̠­chu­huí̠­nalh:Amá la̠ kama xta­huajcán hua̠ntu̠ tali̠­hua̠yán chu xli̠­hua̠k xpa̠x­cuajcán hua̠ntu̠ xlacán tali̠­pa̠­xu­huay,
cata­li̠­lak­tzan­ka̠­tá̠­yalh y cata­liakchékxli,
la̠qui̠ chuná naca̠­ma̠­pa̠­ti̠­ni̠cán nac xla­catí̠n Dios. UU# Xa̠huachí aya chiné tatzok­ta­hui­lani̠t caj xpa̠­la­ca­tacán: “Dios aya ca̠mák­xtekli xla­cata pí cata­lak­tzan­ka̠­ke̠lh porque ni̠ takax­mata, ma̠squi taka­lhi̠y xla­kas­ta­pucán pero ni̠ tancs tali̠­la­ca­hua̠nán, taka­lhi̠y xta­ke̠ncán pero ni̠ tali̠­kax­mata hua̠ntu̠ tla̠n tachu­huí̠n, y hasta la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú lhu̠hua tala­má̠­nalh hua̠nti̠ chuná tali̠­ca­tzi̠y.” T Bueno, ¿lácu chú la̠ eé qui̠­taxtuy? Porque judíos tita­tzák­salh nata­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ tita­lac­púhua pi̠ nata­li̠­lak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios, pero ni̠ tama̠­kan­táx­ti̠lh y ni̠ ca̠lak­ma̠x­tú­calh. Pero a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ Dios ca̠lac­sacni̠t xli̠­ca̠na pi̠ amá̠­calh ca̠lak­ma̠x­tucán porque taca̠­najlay xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y. Pero hua̠nti̠ sac­stucán talak­tzaksay talak­ma̠xtuy xli̠s­tac­nicán y talak­makán xta­la­ka­lha­maní̠n Dios xlacán caj li̠huaca talak­tzan­ka̠­ta̠­ya­má̠­nalh. !S; Xli̠­ca̠na pi̠ ma̠squi ca̠la­ka­lhá­malh huá chuná li̠t­lá­hualh porque Dios tla̠n catzi̠y, y ni̠ huá ca̠li̠­lak­má̠x­tulh cumu para caj túcuya̠ tla̠n ta­scújut tama̠­kan­táx­ti̠lh; para huá xca̠­li̠­lak­má̠x­tulh ni̠tu̠ cahuá li̠ma­cuán ma̠squi Dios xca̠­huá­nilh pi̠ caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n ca̠lak­ma̠xtuy cris­tianos. iRK Na̠chu­na­li̠tum la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú, Dios ca̠lac­sacni̠t maka­pi­tzí̠n judíos ma̠squi caj tzinú hua̠nti̠ lacas­quín nata­lak­taxtuy caj xpa̠­la­cata cumu xlá ca̠la­ka­lha­mani̠t. DQ Pero huata Dios chiné huá­nilh: “Ni̠ hua̠k talak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t cumu la̠ huix lac­pu­huámpa̠t, porque tahui­lá̠­nalh aktujún mi̠lh judíos hua̠nti̠ aksti̠tum quin­ta­li̠­pa̠­huán y ni̠para maktum a̠ tala­ka­ta­tzo­kostay a̠má tzincun hua̠ntu̠ hua­nicán Baal.” 1P[ “Quim­pu̠­chiná Dios, u̠ma̠ko̠lh lac­li̠xcáj­nit qui­na­ta̠­chi­quí̠n judíos tamak­ni̠ni̠t a̠ma̠ko̠lh pro­fetas hua̠nti̠ huix xca̠­ma­ca­ta­ni̠ta, na̠ talak­pon­ká­mi̠lh mialtar anta nícu clhcu­yucán ciensus acxni̠ xla­ka­chix­cu­hui̠­cána; a̠huata que̠cstu cta­mak­xtekni̠t, pero juerza quin­ta­pu­tza­sta̠­la­má̠­nalh xla­cata naquin­ta­makni̠y.” O- Xlá ni̠tu̠ ca̠lak­makani̠t judíos, porque hasta xamaká̠n quilh­ta­macú Dios huá ca̠li̠­lác­sacli israel­itas la̠qui̠ xca­maná̠n nata­li̠­taxtuy y hasta ca̠lacchú quilh­ta­macú chu­nacú ca̠li̠­ma̠xtuy. Xa̠huachí cala­ca­pa̠s­táctit hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka caj xpa̠­la­cata a̠má quilh­ta­macú acxni̠ pro­feta Elías ca̠ta­li̠­pu­huá̠n xkalh­ta­hua­ka­nima Dios xca̠­ma̠­lak­si­yuma a̠ma̠ko̠lh judíos xalac Israel y chiné xuanima: lN S Huí ti̠ tla̠n nalac­pu­huán caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ aquit cca̠­hua­nimá̠n: ¿Entonces Dios maktum pi̠ ca̠lak­makani̠t a̠ma̠ko̠lh xca­maná̠n israel­itas? ¡Oh, ni̠chuná xlá, ni̠tu̠ ca̠lak­ma­ka­má̠­calh! Huá chuná cli̠­huán porque ni̠tu̠ qui­lak­makama aquit na̠ judío israel­ita, huá qui­li̠­ta­la­ka­pasni xuani̠t a̠má xamaká̠n Ben­jamín hua̠nti̠ na̠ xli̠­ta­la­ka­pasni xamaká̠n ko̠lu­tzí̠n Abraham. xMi Pero acxni̠ Dios ca̠li̠­chu­huí̠­nalh a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ judíos, chiné huá xpa̠­la­ca­tacán: “Aquit tan­tacú y tan­tas­caca ctzák­salh xla­cata xac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­putún u̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aquit ma̠n xac­ca̠­lac­sacni̠t, pero xlacán caj talo̠­cujnún y ni̠ takax­mat­putún.”L Y na̠chuna li̠túm pro­feta Isaías luu li̠huana̠ tima̠­sí­yulh xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios acxni̠ chiné títzokli nac xlibro:Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ xquin­ta­pu­tza­má̠­nalh xla­cata naquin­ta­li̠­pa̠­huán,
huata xlacán pála quin­ta­mac­lani̠t;
y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ xta­ka­lhas­qui­ni̠­na­má̠­nalh xla­cata naquin­ta­la­ka­pasa tícu aquit,
huata huá cca̠­ma̠­si­yú­nilh quin­ta­la­ca­pa̠s­tacni. &KE Pero caj la̠ta chú aquit clac­pu­huán: ¿Lácu pi̠ ni̠ taaka­ta̠k­sni̠t cahuá a̠ma̠ko̠lh judíos xla­cata pi̠ Dios ca̠la­ka­lhamán y ca̠lak­ma̠x­tu­putún xli̠­hua̠k cris­tianos? Aquit clac­pu­huán pi̠ hua̠k taca­tzi̠y, porque hasta maka̠sá quilh­ta­macú ko̠lu­tzí̠n Moisés tica̠­ma̠­ca­tzí̠­ni̠lh acxni̠ chiné ca̠huá­nilh:Xla­cata pi̠ nasi̠­tzi̠­ni­yá̠tit, aquit cámaj ca̠pa̠x­qui̠y xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ hui­xinín ni̠ ca̠ucxilh­pu­tu­ná̠tit;
y na̠chuná a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ hui­xinín ca̠lac­pu­hua­ni­yá̠tit pi̠ ni̠túcu taaka­ta̠k­smá̠­nalh,
hua̠k cámaj ca̠la­ka­lhamán la̠qui̠ chuná la̠n nali̠­si̠­tzi̠­yá̠tit. cJ? Caj la̠ta aquit clac­pu­huán: ¿Pi̠ huá cahuá chuná tali̠lay u̠ma̠ko̠lh judíos cumu para caj nia̠ takax­mata xta­chu­huí̠n Cristo? ¡Oh, xli̠­ca̠na pi̠ ni̠chuná, porque aya hua̠­katá takax­matni̠t! Huá chuná cli̠­huán porque antá nac xta­chu­huí̠n Dios chiné tatzokni̠t:Xta­chu­hui̠ncán akchu­hui̠­naní̠n xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú kax­mat­cani̠t,
y la̠ta tu̠ xlacán taliakchu­hui̠­na­má̠­nalh tala­ka­pun­tu­mi̠ni̠t hasta anta­nícu a̠tzinú tan­ke̠nu̠y anta­nícu tala­má̠­nalh cris­tianos. dIA Xli̠­ca̠na chuná qui̠­taxtuy pero ne̠cxni napa̠­tzan­ka̠­yá̠hu pi̠ cris­tianos xma̠nhuá tla̠n nata­li̠­pa̠­huán Cristo para nata­kax­matniy hua̠ntu̠ taliakchu­hui̠nán xta­chu­huí̠n. +HO Pero ma̠squi liakchu­hui̠­na­má̠­calh a̠má li̠pa̠­xúhu tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut ni̠ lhu̠hua hua̠nti̠ taca̠­naj­lani̠t, y chuná kan­tax­tuma hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tíhua Isaías acxni̠ chiné huá­nilh Dios: “Quim­pu̠­chi­nacán Dios, la̠ta cli̠­chu­hui̠nán min­ta­chu­huí̠n luu lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ taca̠­naj­la­putún.” JG  Na̠chu­na­li̠túm, ¿lácu chú naancán liakchu­hui̠­nancán xta­chu­huí̠n Jesús hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut si ni̠ti̠ li̠ma̠­pek­si̠­má̠­calh xla­cata caalh liakchu­hui̠nán? Pero nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t: “Ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu tata­siyuy acxni̠ tachín a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tamín taliakchu­hui̠nán a̠má xasa̠sti tama̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut.” cF? Pero ¿lácu chú nata­li̠­ma̠aka­tzanke̠y pi̠ naca̠­la­ka­lhamán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ tali̠­pa̠­huani̠t? Pero ¿lácu nata­li̠­pa̠­huán si nia̠ takax­mata la̠ta lácu xlá laka­lha­ma­ni̠nán y lak­ma̠x­tunún? Y ¿lácu chú nata­li̠­kax­mata si nia̠ ca̠liakchu­hui̠­na­nicán? #E? Porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné huan: “Xli̠­hua̠k cati̠hua̠ cris­tianos hua̠nti̠ nata­li̠­ma̠­ka­tzanke̠y Quim­pu̠­chi­nacán pi̠ caca̠­la­ka­lhá­malh, xli̠­ca̠na pi̠ naca̠­la­ka­lhamán y naca̠­lak­ma̠x­tuniy xli̠s­tac­nicán.” D! Xlá acxtum ca̠li̠­macá̠n hua̠k cris­tianos, chuná hua̠nti̠ judíos cumu la̠ ti̠ ni̠ judíos; porque xli̠­ca̠na pi̠ caj xma̠nhuá cha̠tum Quim­pu̠­chi­nacán, hua̠nti̠ nali̠­pa̠­hua­ná̠hu y xli̠­ca̠na luu lanca xta­la­ka­lha­maní̠n ca̠ma̠x­qui̠y hua̠nti̠ tali̠­ma̠aka­tzanke̠y pi̠ naca̠­ma̠­tzan­ke̠­naniy xta­la̠­ka­lhí̠ncán. bC= Xa̠huachí antá nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t: “Xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán y naca̠­naj­laniy ni̠tu̠ caj ámaj tama̠­xani̠y aca­li̠stá̠n.” DB Porque tala­cas­quín pi̠ huá mina­cujcán nali̠­ca̠­naj­la­yá̠hu hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y la̠qui̠ xlá naquin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu lá̠m­para ni̠tu̠ quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán, y quin­quilh­nicán nali̠­ma̠­lu­lo­ká̠hu pi̠ xma̠nhuá Jesu­cristo hua̠nti̠ tla̠n lak­ma̠x­tunún la̠qui̠ chuná tla̠n naka­lhi̠­yá̠hu lak­táxtut xpa̠­la­cata quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán. A Porque para huá min­quilhni li̠ma̠­lu­loka pi̠ huá Cristo Mim­pu̠­chiná y nac minacú ca̠naj­laya pi̠ xli̠­ca̠na Dios ma̠la­cas­ta­cuáni̠lh nac ca̠li̠ní̠n, pus chuná tla̠n namac­laya lak­táxtut nac xla­catí̠n Dios. f@E Xli̠­ca̠na pi̠ ni̠ xla­ca­squinca para mákat napu­tzaya la̠ta lácu tla̠n nalak­tax­tuya, porque chiné huam­paray: “Xli̠­ca̠na pi̠ huá a̠má xta­chu­huí̠n Dios luu lacatzú lak­chi­ni̠tán, porque antá kalhi̠ya nac min­quilhni y huí nac minacú.” Aquit laca­tancs cuaniyá̠n pi̠ huá eé tachu­huí̠n hua̠ntu̠ luu qui­li̠­ca̠­naj­latcán porque huá xta­chu­huí̠n Dios hua̠ntu̠ aquinín cliakchu­hui̠­na­ma̠­náhu. W~8}zx|v trpn>m kih ed4a``9^J]ZYXVUuSRQP1O?MLKPIfGFEC[A@?>.<#;':=865`3M1>0}.},+r)('&C%$" VQ` 1CIa Na̠chuná quincompañero Timoteo hua̠nti̠ lac­xtum quin­ta̠s­cujma ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n, chu Lucio, Jasón xa̠hua Sosí­pater qui­na­ta̠­chi­quí̠n. 2`]Pus ni̠para tzinú maka̠s quilh­ta­macú Dios ámaj makat­lajay akska­huiní la̠qui̠ hui­xinín naacta̠­ya­pi̠­yá̠tit. Pus cla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠tit. :_mCani̠huá catzi̠cán pi̠ hui­xinín huá tla­hua­pá̠tit hua̠ntu̠ Dios ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠­ni̠tán, pus caj huá xpa̠­la­cata aquit cli̠­pa̠­xu­huay hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit, pero cla­cas­quín pi̠ cama̠­si­yútit nac mila­ta­ma̠tcán pi̠ kalhi̠­yá̠tit li̠s­ka­lala acxni̠ tla­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut, pero ni̠tu̠ tit­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n. {^oTama̠­ko̠lh lac­chix­cu­huí̠n ni̠ huá tas­cuj­ni­má̠­nalh Quim­pu̠­chi­nacán huata caj huá tat­la­hua­má̠­nalh hua̠ntu̠ sacstu xta­pa̠­xu­hua̠ncán, y caj xpa̠­la­cata lacuán xta­chu­huí̠ncán hua̠ntu̠ tahuán taliak­ska­huimi̠y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ xli̠­ca̠na tla̠n taka­lhi̠y xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán. $]ANata̠lán, aquit cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ hui­xinín cuentaj cat­la­huátit tícuya̠ chixcú ca̠ma̠­paj­pi­tziy hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, o para tícu ca̠lac­pu­tzaniy xla­cata pi̠ nata­li̠­ta­mo­kos­ta̠yay aktum tala̠­ka­lhí̠n. Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque hua̠nti̠ chuná lama caj ni̠ aka­ta̠k­sni̠t a̠má xala­cuán tas­tac­ya̠hu hua̠ntu̠ hui­xinín ca̠li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­ca­ni̠­tátit. Hua̠nti̠ chuná lama hui­xinín ni̠ cakax­páttit acxni̠ chuná ca̠ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­pu­tuná̠n y ni̠ amigoj cat­la­huátit. B\}Chú cca̠­hua­niyá̠n pi̠ acxtum cala̠­la­ka­lha­mántit hasta cala̠s­náttit cala̠­tzú̠ctit pero hua̠ntu̠ aksti̠tum. Xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo la̠ta nac aka­tunu ca̠chi­quí̠n uú lacatzú hua̠k cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. X[)Na̠ caqui­la̠­ma­ca­ti­ya­ni­chá̠hu Filó­logo y Julia, Nereo chu xta̠­la­tzuma̠t, na̠chuná Olimpas chu xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá lac­xtum tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios nac xchic. IZ Na̠chuná cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá Asín­crito, Fle­gonte, Hermes xa̠hua Pat­robas, chu Hermas y xli̠­hua̠k hua̠nti̠ antá mac­xtum tala­ka­chix­cu­hui̠y Dios @Yy Na̠ cxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá tamá tali̠­pa̠hu xca̠­naj­lani Cristo hua­nicán Rufo xa̠hua xtzí, tamá pusca̠t xta̠­chuná cli̠­ma̠xtuy cumu la̠ quintzí. 3X_ Na̠chuná cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá tama̠­ko̠lh nata̠lán lac­pus­ca̠tní̠n hua̠nti̠ na̠ ni̠ tajaxni tala­má̠­nalh la̠ta tali̠s­cuj­má̠­nalh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo xlacán ca̠hua­nicán Tri­fena, Tri­fosa, xa̠hua Pér­sida. WW' Na̠ cxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá quin­ta̠­chiqui Herod­ión, xa̠hua hua̠nti̠ xalac xchic y xli̠­ta­la­ka­pasni Nar­ciso xlacán na̠ tali̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. #V? Na̠ li̠pa̠­xúhu caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu Apeles, u̠má cris­tiano luu aya lhu̠hua hua̠ntu̠ li̠pa̠­ti̠ni̠t caj xpa̠­la­cata pi̠ li̠pa̠­huán Cristo; na̠chuná caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu xli̠­hua̠k xalac xchic Aris­tó­bulo. pUY Na̠chuná caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu Urbano hua̠nti̠ na̠ luu tapa̠­xu­huá̠n quin­ca̠­mak­ta̠yán acxni̠ xac­liakchu­hui̠­na­ma̠­náhu xta­chu­huí̠n Cristo xa̠hua tamá quiamigo Esta­quis. :TmNa̠ cxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá quiamigo Ampliato hua̠nti̠ luu snu̠n cpa̠x­qui̠y cumu la̠ quin­ta̠lá porque na̠ li̠pa̠­huán Cristo cumu la̠ aquit. S Na̠chuná caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu qui­na­ta̠­chi­quí̠n ca̠hua­nicán Andró­nico y Junias hua̠nti̠ lac­xtum xac­ca̠­ta̠­ta­chi̠ni̠t y xac­ca̠­ta̠­pa̠­ti̠ma nac pu̠la̠­chi̠n, pu̠lh hua­tuní̠n tali̠­pa̠­huani̠t Cristo ni̠xa­chuná aquit y la̠nchú xlacán luu lac­ta­li̠­pa̠hu xlac­scujni Dios tali̠­tax­tuni̠t. $RANa̠ caqui­la̠­xa­kat­li̠­ni­chá̠hu María porque mismo hui­xinín sta­lanca ucxilh­ni̠­tátit la̠ta lácu xlá ca̠li̠s­cuj­ni̠tán. Q5Na̠chu­na­li̠túm caca̠­hua­ni­pítit pi̠ cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ tata­mac­xtumi̠y nac xchic Prisca y Aquila xla­cata nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios. Na̠ cxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá tamá tali̠­pa̠hu quiamigo Epeneto, porque antá nac xapu̠­la­tama̠n Asia huá eé chixcú hua̠nti̠ pu̠lh li̠pa̠­huani̠t Cristo. QPActzú xuani̠t aya xca̠­li̠­mak­ni̠cán caj xpa̠­la­cata pi̠ aquit quin­ta­lak­ma̠x­tuni̠t, aquit chu xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos y tali̠­pa̠­huán Jesús luu snu̠n cca̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­yá̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ quin­ta­li̠­mak­ta̠­yani̠t. OwNa̠chuná hua̠ntu̠ qui­la­cata cahua­ni­pítit pi̠ cxa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠chá Prisca y Aquila, huá xquin­ta­ta̠s­cuj­má̠­nalh acxni̠ lacaxtum xac­li̠­chu­hui̠­na­ma̠­náhu xta­chu­huí̠n Cristo Jesús. N#Acxni̠ nacha̠­na̠chá luu ca̠na̠ li̠pa̠­xúhu camaka­maklhti̠­nántit chuná cumu la̠ qui­li̠t­la­huatcán aquinín hua̠nti̠ li̠pa̠­hua­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, xa̠huachí cali̠­mak­ta̠­yátit la̠ta túcu xlá mac­la­cas­quín porque xlá na̠chuná ca̠mak­ta̠yay xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos y hasta mismo aquit qui­mak­ta̠­yani̠t. 3M aAquit cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n xla­cata pi̠ camak­ta̠­yátit cha̠tum quin­ta̠­lacán pusca̠t hua­nicán Febe, ca̠la­ka­ma̠­chá̠n porque xlá xli̠­ca̠na luu ca̠mak­ta̠­yani̠t y ca̠li̠s­cujni̠t cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios nac Cencrea. JL !Pus huá tamá Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ ma̠sta̠y tapa̠­xu­huá̠n, cli̠­ma̠­ka­tzanke̠y xla­cata pi̠ xlianka­lhi̠ná caca̠­mak­ta̠yán. Chuná calalh, amén.-KS Cumu para huá Dios chuná lacas­quín li̠pa̠­xúhu aquit xac­ca̠­la­kan­chá̠n y acxni̠ chú xla̠ucxi­lhui acxtum xka­lhí̠hu tapa̠­xu­huá̠n. 6JeCakalh­ta­hua­ka­nítit Dios xla­cata pi̠ acxni̠ nac­cha̠n nac Judea anta­nícu lhu̠hua cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ taca­naj­la­putún xta­chu­huí̠n Cristo quin­ta­si̠­tzi̠niy, ni̠ti̠ caquin­tla­huá­nilh hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n; y na̠chuná a̠ma̠ko̠lh nata̠lán xalac Jeru­salén li̠pa̠­xúhu cata­maka­maklhtí̠­nalh hua̠ntu̠ ca̠li̠­mak­ta̠­ya­má̠­calh ca̠na̠caj actzú. _I7Nata̠lán, cumu hui­xinín na̠ li̠ma­cuani­pu­tu­ná̠tit Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo y kalhi̠­yá̠tit tapa̠x­quí̠tit hua̠ntu̠ Espíri­tu Santo ca̠ma̠x­qui̠­ni̠tán xla­cata acxtum nala̠­la­ka­lha­ma­ná̠hu, pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­ma̠aka­tzan­ke̠yá̠n pi̠ acxtum caqui­la̠­ta̠s­cujui y caqui­la̠­mak­ta̠­yáhu nac miora­cioncán la̠qui̠ pi̠ Dios caqui­má̠x­qui̠lh li̠t­li­hueke. |HqAquit sta­lanca cca­tzi̠y pi̠ acxni̠ nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n Cristo ámaj qui­ma̠x­qui̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ tancs nac­ca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n y acxtum nala̠­maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu. jGMPus hua­tiyá cac­ma̠­kan­táx­ti̠lh eé ta­scújut hua̠ntu̠ cámaj tla­huay nac Jeru­salén, entonces tuncán nac­ta­ca̠xa la̠qui̠ nacán nac España, pero ni̠ cali̠­pu­huántit porque a̠má tiji hua̠ntu̠ clac­sacni̠t xla­cata nac­lacán, antá ti̠taxtuy nac Roma y pu̠lh hui­xinín nac­ca̠­ti̠­lak­tax­tuyá̠n. FUma̠­kó̠lh cris­tianos luu aktum tapa̠­xu­huá̠n súluj tat­lá­hualh xtu­mi̠ncán, xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ tat­lá­hualh porque chuná tali̠­pa̠x­cat­ca­tzi̠­ni­putún judíos porque xlacán na̠ tamá̠s­ta̠lh quilh­ta­macú xla­cata nata­li̠­pa̠­xu­huay a̠má lak­táxtut hua̠ntu̠ Dios xca̠­ma̠x­qui̠ni̠t. Cumu para chuná tala­ka­lha­ma­ní̠­nalh judíos pus na̠ luu ca̠mi­ni̠niy hua̠nti̠ ni̠ judíos nata­li̠­mak­ta̠yay a̠ma̠ko̠lh lak­li̠­ma̠x­kení̠n judíos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo hua̠ntu̠ xlacán taka­lhi̠y aca­tzuní̠n. hEIPorque a̠ma̠ko̠lh nata̠lán hua̠nti̠ xalac Mace­donia y Acaya súluj tat­lá­hualh actzu̠ tumi̠n la̠qui̠ naca̠­li̠­mak­ta̠­yacán a̠ma̠ko̠lh lak­li̠­ma̠x­kení̠n nata̠lán xalac Jeru­salén. 7DgPero la̠nchú pu̠lh cámaj xteka actzu̠ tumi̠n nac Jeru­salén la̠qui̠ nata­li̠­ta­mak­ta̠yay maka­pi­tzí̠n nata̠lán hua̠nti̠ antá tahui­lá̠­nalh. UC#Cumu aya cli̠­lac­pu̠lh­ca̠ni̠t pi̠ nacán hasta nac España, huata mejor pu̠lh hui­xinín nac­ca̠­ti̠­lak­tax­tuyá̠n la̠qui̠ acxni̠ chú aya li̠pa̠­xúhu la̠la­ka­pas­ni̠­táhu nahuán aver para tla̠n hui­xinín naqui­la̠­mak­ta̠­ya­yá̠hu acxni̠ chinej naca­na̠chá hasta nac España. 1B[Pero cumu aya cca̠­la­ka­tza̠­la­ko̠ni̠t u̠ma̠ko̠lh ca̠chi­qui̠ní̠n nac u̠má pu̠la­tama̠n, clac­pu­huán pi̠ aya cxla­jani̠t quin­ta­scújut pus chú ma̠x juerza nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n cumu maka̠sá quilh­ta­macú chuná cli̠­lac­pu̠lh­ca̠ni̠t. MAPus caj huá xpa̠­la­cata pi̠ ni̠para tzinú qui­li̠­ma­kuaniy nac­ca̠­la­ka­na̠­chá̠n, ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ mak­lhu̠­huatá clac­pu­huán pi̠ naca­na̠chá. L@Huata aquit chuná cma̠­kan­tax­ti̠ma cumu la̠ huán nac li̠kalh­ta­huaka:Ama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ nia̠ ca̠ma̠­ca­tzi̠­ni̠cán pi̠ huí hua̠nti̠ tla̠n naca̠­lak­ma̠xtuy, huata xlacán chú nata­ca­tzi̠y,
y hua̠nti̠ nia̠ takax­mata xta­chu­huí̠n chú nata­kax­mata y nataaka­ta̠ksa pi̠ xli̠­ca̠na ca̠la­ka­lhamán. Pablo lacpuhuán naán ca̠lakapaxia̠lhnán hua̠nti̠ xalac Roma Q?Aquit antá cli̠­chu­hui̠­nani̠t Cristo anta­nícu laka­ma­katni ca̠chi­qui̠ní̠n y anta­nícu nia̠ xli̠­chu­hui̠­nancán xta­chu­huí̠n, porque ni̠ cla­kati̠y nac­li̠­chu­hui̠nán anta­nícu aya tali̠­chu­hui̠­nani̠t xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ na̠ taani̠t tali̠akchu­hui̠nán. 2>]porque Dios qui­má̠x­qui̠lh xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo la̠qui̠ tla̠n nac­tla­huay lac­lanca ta­scújut xla­cata naca­tzi̠cán pi̠ xli̠­ca̠na Dios lama xas­tacná. Cma̠­tzu­qui̠ni̠t nac Jeru­salén la̠ta cliakchu­hui̠­nama xasa̠sti xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n la̠ta Cristo lak­ma̠x­tunún, y hasta antiyá cqui̠­ta̠­yani̠t nac a̠má mákat pu̠la­tama̠n hua­nicán Iliria. |=qAcxni̠ cli̠­chu­hui̠nán quin­ta­scújut aquit xma̠n huá nac­li̠­chu­hui̠nán hua̠ntu̠ tla­huani̠t Cristo nac qui­la­táma̠t porque caj xpa̠­la­cata cumu qui­ma̠­lac­scu­juni̠t nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos lhu̠hua hua̠nti̠ tla̠n tala­ka­pasni̠t xta­péksi̠t y tali̠­pa̠­huani̠t. Pero huá tali̠­pa̠­huani̠t porque takax­matni̠t xta­chu­huí̠n Cristo hua̠ntu̠ cliakchu­hui̠­nani̠t y taucxilhní̠t quin­ta­scújut, =<sCaj xpa̠­la­cata cumu aquit cli̠­pa̠­huán Dios xli̠­ca̠na pi̠ luu cli̠­pa̠­xu­huay pi̠ tla̠n qui­ma̠­lac­scu­juni̠t la̠qui̠ nac­li̠­ma­cuaniy. ;Porque Dios qui­lac­sacni̠t la̠qui̠ nac­liakchu­hui̠nán amá li̠pa̠­xúhu xta­ma̠­ca­tzi̠ní̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos, y hua̠nti̠ nata­ca̠­najlay nata­li̠­pa̠­huán caj xpa̠­la­cata pi̠ nata­kax­mata xta­ma̠­lacnú̠n, aca­li̠stá̠n aquit nac­ca̠­ma­ca­ma̠sta̠y nac xla­catí̠n Dios xta̠­chuná cumu la̠ aktum li̠la­ka­chix­cu­huí̠n hua̠ntu̠ Espíri­tu Santo ca̠ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t. :pero aquit cca̠­tzok­nimá̠n eé carta la̠qui̠ a̠tzinú laca­tancs nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n hua̠ntu̠ xlá lacas­quín nat­la­hua­yá̠tit, y chuná naca̠­mak­ta̠­yayá̠n ne̠cxni napa̠­tzan­ka̠­yá̠tit. Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque caj xpa̠­la­cata pi̠ qui­la­ka­lha­mani̠t Dios xlá chuná qui­li̠­ma̠­pek­si̠ni̠t nac­ca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠yá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos. =9sNata̠lán, aquit cca­tzi̠y pi̠ hui­xinín áya kalhi̠­yá̠tit tapa̠x­qui̠t, tala­ka­lha­maní̠n xa̠hua tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni xla­cata tla̠n naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠­yá̠tit xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠najtú taca­tzi̠y xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios, 58c Aquit cli̠­ma̠­ka­tzanke̠y Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n xatlá̠n latáma̠t nac akapú̠n, pi̠ caca̠­ma̠x­quí̠n tapa̠­xu­huá̠n chu taak­sti̠­tu­mí̠li̠t nac mila­ta­ma̠tcán hui­xinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠tit, xa̠huachí caca̠­li̠­mak­ta̠yán Espíri­tu Santo xli̠t­li­hueke la̠qui̠ ne̠cxni nata­xlaj­uani̠­yá̠tit nac min­ta­ca̠­naj­latcán la̠ta kalh­ka­lhi̠­ta­hui­la­yá̠tit hua̠ntu̠ Dios tancs ma̠lac­nu̠ni̠t naca̠­ma̠x­qui̠yá̠n. _77 Pro­feta Isaías na̠ chiné titzók­nulh nac xlibro:Cha̠tum xli̠­ta­la­ka­pasni Isaí ámaj laca­chín
y natu̠x­ca̠ni̠y la̠qui̠ naca̠­pux­cuniy y naca̠­pu̠­lalé̠n xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos,
y xli̠­hua̠k cris­tianos nata­li̠­pa̠­huán pi̠ tla̠n naca̠­lak­ma̠xtuy. f6E Pero hui­lapá lacatum anta­nícu chiné huan:Xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ ni̠ judíos y hua̠nti̠ hui­látit nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú,
acxtum cala­ka­chix­cu­huí̠tit Dios. x5i Lacatum chiné tatzok­pa­rani̠t:Xli̠­hua̠k hui­xinín cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ judíos
chú luu lac­xtum caca̠­ta̠­pa̠­xu­huátit a̠ma̠ko̠lh judíos xca­maná̠n Dios hua̠nti̠ maká̠n ca̠lac­sacni̠t. 4 Pero na̠chuna li̠túm xlá qui̠­lachi la̠qui̠ naca̠­lak­ma̠xtuy hua̠nti̠ ni̠ judíos y chuná lac­xtum nata­la­ka­chix­cu­hui̠y Dios caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n, chuná cumu la̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan:Huá xpa̠­la­cata cli̠­la­ka­chix­cu­hui̠yá̠n nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ ni̠ judíos la̠qui̠ nac­ma̠­siyuy min­ta­la­ka­lha­maní̠n,
y tla̠n li̠pa̠­xúhu nac­quilh­tli̠­niyá̠n. Z3-Aquit tla̠n nac­ca̠­ma̠­lu­lok­niyá̠n pi̠ Cristo ca̠qui̠­li̠s­cujchi judíos la̠qui̠ chuná hua̠k ma̠kan­táx­ti̠lh hua̠ntu̠ Dios tica̠­ma̠­lac­nu̠­nichá xalak­maká̠n qui­li̠­ta­la­ka­pas­nicán, xa̠huachí antá sta­lanca tasiyuy pi̠ Dios hua̠k ma̠kan­taxti̠y hua̠ntu̠ ma̠lacnu̠y. n2UNi̠para cha̠tum cris­tiano calak­ma­kántit hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huam­putún Jesús ma̠squi ni̠naj luu aksti̠tum lama, chuná cumu la̠ Cristo ni̠ ca̠lak­makán acxni̠ hui­xinín tzu­cútit li̠pa̠­hua­ná̠tit, huata luu li̠pa̠­xúhu camaka­maklhti̠­nántit chuná cumu la̠ Cristo ca̠maka­maklhti̠­na­ni̠tán. n1Ula̠qui̠ chuná li̠mac­xtum cumu la̠ cha̠­tumá chixcú nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios hua̠nti̠ xtla̠t Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo. Jesús ca̠lakma̠xtuputún pu̠tum cristianos ma̠squi ni̠ judíos g0GY cumu huá Dios ma̠sta̠y li̠ca­mama xa̠hua li̠t­li­hueke aquit anka­lhi̠ná cli̠­ma̠­ka­tzanke̠y xla­cata pi̠ caca̠­ma̠x­quí̠n tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni la̠qui̠ luu li̠pa̠­xúhu naca̠­ta̠­la­ta­pa̠­yá̠tit xli̠­hua̠k cris­tianos chuná cumu la̠ quin­ca̠­li̠­pu̠­la­ni­ni̠tán Cristo Jesús, 3/_Xli̠­ca̠na pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ xamaká̠n quilh­ta­macú tatzok­ta­hui­lani̠t nac li̠kalh­ta­huaka chuná ma̠si­yuni̠t Dios la̠qui̠ la̠ ca̠lacchú quilh­ta­macú antá naquilh­pa̠i̠yá̠hu la̠ta lácu aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu y naka­lhi̠­ta­hui­la­yá̠hu hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠­lac­nu̠­niyá̠n y quin­ca̠­li̠­ka­lhi̠má̠n pi̠ nalak­cha̠­ná̠hu. &.EPorque hasta mismo Cristo acxni̠ qui̠­lachi ni̠ pútzalh hua̠ntu̠ caj sacstu nali̠­maka­pa̠­xu­huacán o para ni̠tu̠ nalaniy, huata xlá ca̠mak­tá̠­yalh cris­tianos y chuná kan­táx­tulh nac xla­táma̠t hua̠ntu̠ tatzokni̠t nac li̠kalh­ta­huaka anta­nícu chiné huan: “Aquit cpá̠­ti̠lh la̠ta lácu xta­li̠­kalh­ka­ma̠­namá̠n hua̠nti̠ tasi̠­tzi̠­niyá̠n.” 7-gXli̠­hua̠k aquinín qui­li̠­maka­pa̠­xu­huatcán xa̠maka­pi­tzí̠n quin­ta̠­cris­tianoscán y quin­ca̠­mi­ni̠­niyá̠n nat­la­hua­yá̠hu hua̠ntu̠ xlacán a̠tzinú tama̠t­la̠nti̠y la̠qui̠ chuná li̠huaca aksti̠tum nata­li̠­pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán. k, QXli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ maklh­ca­tzi̠­yá̠hu pi̠ tli­hueke kalhi̠­yá̠hu quin­ta­ca̠­naj­latcán, pus qui­lacán cat­la­huáhu xta­xlaj­uanitcán xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠naj li̠huana̠ tali̠­pa̠­huán Dios, xa̠huachí ni̠ caj xma̠nhuá calac­pu­tzáhu hua̠ntu̠ aquinín ma̠t­la̠n­ti̠­yá̠hu. f+EPero a̠má cris­tiano hua̠nti̠ aka­tiyuj lay acxni̠ hua­putún para li̠hua o para túcuya̠ tahuá porque pe̠cuán chicá para li̠huán Dios, xli̠­ca̠na pi̠ acxni̠ chú huay tala̠­ka­lhí̠n qui̠­tax­tuniy porque xlá tlá­hualh hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tacni ni̠ ma̠t­la̠nti̠y, cumu para hua̠ntu̠ tla­huaya ni̠ ma̠t­la̠nti̠y min­ta­la­ca­pa̠s­tacni pus laca­tancs cacatzi pi̠ tala̠­ka­lhí̠n qui̠­tax­tu­niyá̠n.*3Para huix laca­tancs catzi̠ya pi̠ Dios ni̠ li̠huán xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ huix ca̠naj­laya pi̠ ni̠ tala̠­ka­lhí̠n, luu mini̠­niyá̠n pi̠ tla̠n nali̠­la­ta­pa̠ya hua̠ntu̠ ca̠naj­laya porque luu li̠pa̠­xúhu qui̠­tax­tuniy a̠má cris­tianos hua̠nti̠ ni̠ aka­tiyuj li̠lay caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huay porque talu­loka pi̠ ni̠ tala̠­ka­lhí̠n. y)kHuata xatlá̠n ma̠squi ni̠ cahuat li̠hua o ni̠ cahuat actzu̠ cuchu y ni̠ catu̠hua cat­lahua hua̠ntu̠ huix tla̠n lac­pu­huana, pero para huá xa̠maka­pi­tzí̠n tali̠­lak­tzan­ka̠­ta̠yay nac xta­ca̠­naj­latcán. M(Huix ni̠ calac­tla­hua­ya̠hua a̠má ta­scújut hua̠ntu̠ Dios ma̠la­ca­tzu­qui̠ni̠t nac xla­ta­ma̠tcán a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ aya tatzu­cuni̠t tali̠­pa̠­huán caj xpa̠­la­cata cumu luu quilh­pa̠xtum li̠hua̠­yam­pu­tuna hua̠ntu̠ xa̠maka­pi­tzí̠n aka­tiyuj tali̠lay. n'UCumu chuná mejor huá cali̠s­cujui hua̠ntu̠ aksti̠tum la̠qui̠ ni̠ti̠ nali̠­taaklhu̠­hui̠y hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠hu y chuná tla̠n nala̠­li̠­mak­ta̠­ya­le̠­ná̠hu quin­ta­ca̠­naj­latcán. ]&3Amá cris­tiano hua̠nti̠ chuná aksti̠tum li̠la­ka­chix­cu­hui̠y Cristo nac xla­táma̠t xli̠­ca̠na luu maka­pa̠­xu­huay Dios y na̠chuná cris­tianos tala­kati̠y hua̠ntu̠ xlá tla­huay. '%GPorque Dios ni̠ huá quin­ca̠­li̠­lac­sac­ni̠tán caj para tla̠n quilh­pa̠xtum catu̠huá nali̠­hua̠­ya­ná̠hu o nali̠­kot­nu­ná̠hu, sinoque huá quin­ca̠­li̠­lac­sac­ni̠tán la̠qui̠ caj xpa̠­la­cata xta­makta̠y Espíri­tu Santo tla̠n nala̠­li̠­ca­tzi̠­ni­yá̠hu, nala̠­li̠­la­ka­lha­ma­ná̠hu y nala̠­li̠­ka­lhi̠­ni­yá̠hu tapa̠­xu­huá̠n. $$AMa̠squi hui­xinín tancs catzi̠­yá̠tit pi̠ la̠ta túcu hua̠k tla̠n porque huá Dios chuná ca̠t­la­huani̠t, pero ni̠ cama̠s­tá̠tit tala­cas­quín xla­cata caj naaka­tiyuj tali̠lay xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠ntu̠ hui­xinín tla­hua­yá̠tit. #Pero para caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ huix quilh­pa̠xtum li̠hua̠­yana xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ xlajua taka­lhi̠y xta­ca̠­naj­latcán tali̠­taaklhu̠­hui̠y y tali̠­lac­la­ta̠yay, mejor niaj cahuat porque ni̠tlá̠n cati­qui̠­táx­tulh para naca̠­ma̠­lak­tzan­ke̠ya a̠ma̠ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ na̠ ca̠pa̠­la­ca­ni̠ni̠t Cristo. V"%Aquit cca­tzi̠y pi̠ ni̠para pu̠lactum ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ Dios quin­ca̠­ma̠x­qui̠­ni̠tán xla­cata nali̠­hua̠­ya­ná̠hu porque xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios tla­huani̠t hua̠k tla̠n, pero para huí ti̠ lac­pu­huán pi̠ ni̠tlá̠n pus xli̠­ca̠na pi̠ ni̠tlá̠n porque huá ni̠tlá̠n tla­huama. -!S Aquit cla­cas­quín pi̠ hui­xinín niaj xca̠­liaksántit caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tat­la­huay xa̠maka­pi­tzí̠n quin­ta̠­cris­tianoscán, huata hui­xinín anka­lhi̠ná calac­pu­tzátit xla­cata ni̠tu̠ nat­la­hua­yá̠tit hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n la̠qui̠ ni̠ naca̠­lac­tla­hua­ya̠­hua­yá̠tit xta­ca̠­na­lacán a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Cristo. 9 k Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ cha̠­tunu la̠ aquinín hua̠k nama­ca­ma̠s­ta̠­yá̠hu cuenta xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ tit­la­hua­ni̠­táhu nac qui­la­ta­ma̠tcán. Luu cuentaj quili̠tlahuatcán ni̠tu̠ tima̠tlahui̠yá̠hu tala̠kalhí̠n xa̠makapitzí̠n ,Q Porque nac li̠kalh­ta­huaka chiné tatzokni̠t:Xli̠­ca̠na pi̠ aquit Dios laca­tancs cuan
pi̠ juerza namín quilh­ta­macú acxni̠ xli̠­hua̠k cris­tianos naquin­ta­la­ka­ta­tzo­kostay,
y nata­ma̠­lu­loka pi̠ xli̠­ca̠na aquit clama Dios xas­tacná. 'G Bueno, ¿túcu chi̠nchú xpa̠­la­cata ca̠li̠­hua­niya, o ca̠li̠­lak­makana a̠ma̠ko̠lh maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Cristo cumu la̠ huix li̠pa̠­huana caj xpa̠­la­cata ni̠ laka­ti̠ya hua̠ntu̠ tat­la­huay? Huá chuná cli̠­hua­niyá̠n porque cha̠­tunu aquinín que̠c­stucán naaná̠hu kalha­pa­la­yá̠hu nac xla­catí̠n Dios la̠qui̠ xlá naquin­ca̠­hua­niyá̠n para tla̠n osu ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ tla­hua­ni̠­táhu nac qui­la­ta­ma̠tcán. .U Huá xpa̠­la­cata lí̠ni̠lh Cristo y na̠ huá li̠la­cas­ta­cuánalh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tala­má̠­nalh xas­tacná chuná cumu la̠ ti̠ aya tani̠ni̠t nata­ka­lhi̠y cha̠tum xas­tacná Xpu̠­chi­nacán hua̠nti̠ nata­ta­pek­si̠niy. kOPus li̠huán xas­tacná lata­ma̠­yá̠hu chuná nali̠­la­ta­ma̠­yá̠hu cumu la̠ ma̠s tla̠n namaka­pa̠­xu­hua­yá̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, y hasta acxni̠ nani̠­yá̠hu chuná nani̠­yá̠hu cumu la̠ ma̠s tla̠n namaka­pa̠­xu­hua­yá̠hu. Pus huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ ma̠squi acxni̠ lata­ma̠­yá̠hu xas­tacná osuchí acxni̠ ni̠yá̠hu hua̠k hua­tiyá tapek­si̠­ni­yá̠hu Quim­pu̠­chi­nacán. #?Li̠huán uú lama̠­náhu nac ca̠quilh­ta­macú ni̠ que̠c­stucán tapek­si̠­yá̠hu para nahua­ná̠hu lácu tla̠n nala­ta­ma̠­yá̠hu, y na̠chuná acxni̠ nani̠­yá̠hu ni̠ aquinín catzi̠­yá̠hu xla­cata nahua­ná̠hu lácu tla̠n nani̠­yá̠hu. PAmá cris­tiano hua̠nti̠ lac­pu­huán pi̠ tla̠n nala­ka­chix­cu­hui̠y Dios aktumá quilh­ta­macú xli̠­ca̠na pi̠ Dios ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ xlá tla­huay, y hua̠nti̠ lac­pu­huán pi̠ tla̠n nala­ka­chix­cu­hui̠y Dios la̠tachá túcu ya̠ quilh­ta­macú xli̠­ca̠na pi̠ Dios hua̠k ma̠t­la̠nti̠y hua̠nti̠ chuná tla­huay. Y na̠chuná a̠má hua̠nti̠ quilh­pa̠xtum li̠hua̠yán li̠hua y la̠ta túcu huacán xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n hua̠ntu̠ tla­huay porque pa̠x­cat­ca­tzi̠niy Dios; pero na̠chuná hua̠nti̠ ni̠ quilh­pa̠xtum li̠hua̠yán, pus na̠ li̠la­ka­chix­cu­hui̠ma Dios cumu ni̠ huama, pero pa̠x­cat­ca­tzi̠­nima Dios. -SNa̠chu­na­li̠túm, maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios tahuán pi̠ luu huí aktum quilh­ta­macú acxni̠ mini̠niy nala­ka­chix­cu­hui̠cán Dios. Pero maka­pi­tzí̠n tahuán pi̠ la̠tachá túcu ya̠ quilh­ta­macú hua̠k tla̠n laka­chix­cu­hui̠cán Dios. Xli̠­ca̠na pi̠ huix tla̠n nala­ka­chix­cu­hui̠ya Dios la̠ta lácu ca̠naj­laya pi̠ chuná lak­chá̠n. !;¿Túcu huix min­kásat xla­cata tla̠n naca̠­li̠­hua­niya hua̠ntu̠ tat­la­hua­má̠­nalh xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ na̠ tali̠­pa̠­huán Dios? Porque caj xma̠nhuá Dios tla̠n naca̠­li̠­huaniy para tla̠n o ni̠tlá̠n tala­ka­chix­cu­hui̠­má̠­nalh. Pero hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Dios xli̠­ca̠na nata­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ xlá lacas­quín catat­lá­hualh porque Dios ni̠ tzan­ka̠niy li̠t­li­hueke para chuná naquin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n cha̠­tunu. NAquit cca̠­hua­niyá̠n pi̠ hua̠nti̠ ti̠pa̠­katzi li̠hua̠yán ni̠ calak­má­kalh a̠má hua̠nti̠ aka­tiyuj lay y ni̠ kam­pa̠­katzi li̠hua̠yán; na̠chuná chú a̠má hua̠nti̠ ni̠ quilh­pa̠xtum li̠hua̠yán hua̠ntu̠ anán para li̠hua o para túcu, ni̠ cali̠­huá­nilh a̠má hua̠nti̠ quilh­pa̠xtum li̠hua̠yán, porque Dios chuná ca̠ma̠t­la̠n­ti̠ni̠t xla­cata lac­xtum nata­la­ka­chix­cu­hui̠y. c?Huá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ aya aksti̠tum tahui­li̠ni̠t xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán nac xla­catí̠n Dios, xlacán taca­tzi̠y pi̠ ma̠squi la̠ta túcu ya̠ li̠hua tla̠n nata­li̠­hua̠yán ni̠ tat­la­huay tala̠­ka­lhí̠n; pero maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ ni̠naj tli­hueke xta­ca̠­naj­latcán aka­tiyuj talay y caj xma̠nhuá tali̠­hua̠yán xta­huácat qui­huí̠n osuchí lactzu̠ palhma. F Para cha̠tum cris­tiano hua̠nti̠ a̠cu tzu­cuni̠t li̠pa̠­huán Quim­pu̠­chi­nacán y xlajua kalhi̠y xta­ca̠­nájlat, hui­xinín hua̠ntu̠ laca­ti̠tum cata̠­kalh­chu­hui̠­nántit y ni̠ caj cata̠­la̠­hua­nítit para xamaktum ni̠ ma̠t­la̠nti̠y hua̠ntu̠ hui­xinín hua­ná̠tit. -S Huata mejor huá cas­cuj­nítit y cata­ma­ca­ma̠s­ta̠­nítit xla­cata naca̠­ma̠­pek­si̠yá̠n Quim­pu̠­chi­nacán, ni̠ cata­ma̠s­tá̠tit naca̠­maka­tla­jayá̠n hua̠ntu̠ xali̠xcáj­nit min­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ xka­lhi̠­yá̠tit.dA Xli̠­ca̠na cca̠­hua­niyá̠n pi̠ aksti̠tum cala­ta­má̠hu y tancs cas­cujui chuná cumu la̠ ti̠ tas­cuja nac ca̠cu­huiní, y ni̠ cat­la­huáhu hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit, ni̠ caakkot­ta­má̠hu, ni̠ caj xma̠nhuá cali̠­pa̠­xu­huátit mim­pa̠x­cuajcán hua̠ntu̠ tla­hua­yá̠tit cumu la̠ tat­la­huay hua̠nti̠ talak­tzan­ka̠­ta̠­yani̠t, na̠ ni̠para caca̠­ka­lhi̠­pútu a̠túnuj lac­chaján para huí mim­pusca̠t, ni̠ cala̠­ta̠­ra̠t­la­huátit, na̠ ni̠para calak­ca­tza­la­ca­pítit hua̠ntu̠ taka­lhi̠y a̠túnuj cris­tianos. s_ Lá ca̠lacchú quilh­ta­macú tla̠n li̠ma̠x­tu­yá̠hu cumu la̠ ca̠tzi̠sní porque lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n lama tala̠­ka­lhí̠n, pero amajá xkakay acxni̠ namim­paray Jesús. Huá xpa̠­la­cata cca̠­li̠­hua­niyá̠n pi̠ maktum calak­ma­kántit tala̠­ka­lhí̠n y acxtum cali̠­lha­ka̠­náhu a̠má tax­káket hua̠ntu̠ kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu, xta̠­chuná cumu la̠ cha̠tum tropa li̠huana̠ li̠lha­ka̠nán hua̠ntu̠ namak­ta̠yay. 9 Pero cla­cas­quín pi̠ luu cuentaj xtla­huátit eé quilh­ta­macú hua̠ntu̠ aquinín li̠la­ma̠­náhu porque lhu̠hua hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n tasi­yuma. Chú aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú la̠ta nala­ka­hua­ná̠hu nac quin­talh­ta­tacán y naucxi­lhá̠hu hua̠ntu̠ lama porque cha̠li cha̠lí a̠tzinú tala­ca­tzu­hui̠ma quilh­ta­macú la̠ta namín Quim­pu̠­chi­nacán xla­cata naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n ni̠xa­chuná la̠ acxni̠ huacu tili̠­pa̠­huáhu xta­chu­huí̠n. D Amá cris­tiano hua̠nti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y tapa̠x­qui̠t ne̠c­xnicú laca­pa̠s­tacma para túcu nat­la­huaniy hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xta̠­cris­tiano, porque caj xpa̠­la­cata quin­ta­la­ka­lha­ma­ni̠ncán li̠ma̠­kan­tax­ti̠­yá̠hu hua̠ntu̠ Dios li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t. oW Porque hui­xinín ma̠x catzi̠­yá̠tit lácu Dios tima̠­pek­sí̠­nalh acxni̠ chiné huá: “Ni̠ caxa­katli túnuj pusca̠t para huí mim­pusca̠t, ni̠tu̠ timak­ni̠ya min­ta̠­cris­tiano, ni̠tu̠ timak­ka­lha̠­nana min­ta̠­cris­tiano, ni̠tu̠ tila­ka­ti̠­la­ca­pina hua̠ntu̠ kalhi̠y minta̠cristiano.” Ma̠squi xli̠­ca̠na pi̠ kam­pa̠­lhu̠hua hua̠ntu̠ Dios tima̠­pek­sí̠­nalh caj xma̠n kam­pa̠tum li̠ta­pu̠lhca̠y, huá eé hua̠ntu̠ hua­ni­putún: “Cala­ka­lhá­manti min­ta̠­cris­tiano chuná cumu la̠ me̠cstu laka­lha­man­cana.” ~u Hui­xinín ni̠tícu cala­ka­ta­hui­la­nítit tumi̠n, para tícu xla­ka­hui­la­nítit tuncán caxo­ko̠­nu­nítit; pero a̠má tapa̠x­qui̠t hua̠ntu̠ hui­xinín mili̠­ma̠­si­yutcán ni̠ nali̠­ma̠x­tu­yá̠tit cumu la̠ tumi̠n y para tícu xla­ka­hui­lani caj maktum naxo­ko̠­nu­niya niaj tu̠ laka­hui­lani, pero tamá tapa̠x­qui̠t anka­lhi̠ná mila̠­li̠­ka­lhi̠­nitcán porque hua̠nti̠ xli̠­ca̠na ca̠pa̠x­qui̠y xta̠­cris­tianos xlá aya ma̠kan­tax­ti̠ma hua̠ntu̠ huan nac kam­pa̠­tunu a̠ma̠ko̠lh xakam­pa̠­cá̠hu xli̠­ma̠­peksí̠n Dios.  % La̠ta cha̠­tunu cha̠­tunu caca̠­ma̠x­quí̠tit hua̠ntu̠ lak­chá̠n y mini̠niy naca̠­ma̠x­qui̠­yá̠tit. Hua̠nti̠ ma̠ta̠­ji̠nán xla­cata li̠la­ka­xo­kó̠nut cama̠x­quí̠tit mili̠­la­ka­xo­ko̠ncán, chuná para huá gobier­no o gober­nador acxtum cala­ka­xo­ko̠­nu­nítit; na̠chuná cumu la̠ nac min­ca̠­chi­qui̠ncán hua̠nti̠ mini̠niy pi̠ naca̠c­ni̠­na­ni­yá̠tit hua̠ntu̠ laca­ti̠tum cata̠­kalh­chu­hui̠­nántit y caca̠c­ni̠­na­nítit.  1 Na̠chu­na­li̠túm luu xla­ca­squinca hui­xinín nala­ka­xo­ko̠­nu­ná̠tit anta­nícu laka­hui­látit la̠qui̠ a̠ma̠ko̠lh ma̠pek­si̠­naní̠n tla̠n nata­ma̠­kan­taxti̠y xtas­cu­jutcán hua̠ntu̠ Dios ca̠li̠­lac­sacni̠t natat­la­huay. D  Huá xpa̠­la­cata luu xla­ca­squinca pi̠ naka­lha­kax­ma­tá̠hu hua̠ntu̠ li̠ma̠­pek­si̠nán qui­ma̠­pek­si̠­nacán, ni̠ caj xpa̠­la­cata cumu pe̠cuani­yá̠hu para naquin­ca̠­ta­mac­nu̠yá̠n nac pu̠la̠­chi̠n sinoque luu anka­lhi̠ná qui­li̠­ka­lha­kax­mat­natcán porque mismo quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠yá̠n pi̠ chuná qui­li̠t­la­huatcán. 4-5}~|ywvusr p n?liheca`_^T\ZXX4VDTTRQPNMhL JHG@EOChA@?>;:9/7532101.-5[/vXli̠­hua̠k nata̠lán hua̠nti̠ lac­xtum quin­ta­ta̠­la­má̠­nalh luu li̠pa̠­xúhu ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n. Caqui­la̠­ma­ca­ti­ya­ni­chá̠hu xli̠­hua̠k ca̠naj­laní̠n hua̠nti̠ aquit luu cca̠­pa̠x­qui̠y. Dios caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín.+vY ne̠c­xnicú tipa̠­tzan­ka̠ya pi̠ luu xla­ca­squinca tama̠­ko̠lh cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo xli̠­mak­ta̠­yatcán xa̠maka­pi­tzí̠n xta̠­cris­tianoscán hua̠nti̠ luu tamac­la­cas­quix­ni̠­má̠­nalh la̠qui̠ nata­li̠­ma̠­kan­taxti̠y hua̠ntu̠ lacuán xtas­cu­jutcán y nata­maklh­ca­tzi̠y pi̠ na̠ tali̠­ma­cuamá̠­nalh. Kv Luu xli̠­ca̠na cat­lahua li̠tlá̠n caca̠­mak­ta̠ya acxni̠ nata­lak­cha̠­na̠­chá̠n tamá ma̠kalh­ta­hua­ke̠ná Zenas xa̠hua Apolos, huix caca̠­ma̠xqui hua̠ntu̠ tamac­la­cas­quín xalac xti­jicán la̠qui̠ ni̠tu̠ naca̠­tzan­ka̠niy y tla̠n nata­chá̠n anta­nícu taamá̠­nalh. A{v Acxni̠ cma­ca̠nchá nahuán quin­ta̠­lacán Artemas osuchí Tíquico, luu nat­la­huaya li̠tlá̠n napi­na̠pi nac xaca̠­chi­quí̠n Ni̠có̠­polis la̠qui̠ antá nata­nok­lha̠­chá̠hu, porque aya cli̠­pu̠lh­ca̠ni̠t pi̠ antá cuilachá nahuán acxni̠ nalak­chá̠n ca̠lonkni. ,Qv Y huix luu mili̠­cá­tzi̠t pi̠ hua̠nti̠ chuná ca̠ma̠­la­kas­pit­ya̠­huay cris­tianos xli̠­ca̠na pi̠ li̠xcáj­nit xta­la­ca­pa̠s­tacni y huá xta­la̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ xlá kalhi̠y ma̠lak­tzan­ke̠­ya̠­huama. Pablo a̠huatá xakatli̠lacá̠n Tito :mv Para cha̠tum cris­tiano natzucuy ca̠ma̠­paj­pi­tziy y ca̠ma̠­la­kas­pit­ya̠­huay maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Cristo, pus luu laca­ti̠tum cahuani maktum osuchí maktiy xla­cata pi̠ ni̠chuná cali̠­cá­tzi̠lh. Pero para ni̠ naka­lha­kax­matá̠n hua̠ntu̠ nahua­niya, entonces maktum cat­la­kaxtu y niaj cama̠xqui tala­cas­quín naca̠­ta̠­ta­mac­xtu­mi̠yá̠n. ^5v Pero huix ni̠chuná camak­li̠­chu­huí̠­nanti a̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán, cumu la̠ cuen­tos y lácu tati­la­ta­ma̠ni̠t xalak­maká̠n lak­ko̠­lu­tzi̠nni, xa̠huachí ne̠c­xnicú cala̠­ma̠aklhu̠­huí̠tit y ni̠ cala̠­li̠­la­ca­hua­nítit cumu la̠ a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tala­kati̠y tali̠­la­ca­ta̠­qui̠nán xli̠­ma̠­pekí̠n Moisés porque tamá taaklhú̠­hui̠t ni̠tu̠ li̠ma­cuán. %vXli̠­hua̠k hua̠ntu̠ cuanimá̠n huá xta­lu­lóktat y cla­cas­quín pi̠ huá u̠má luu caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni cris­tianos la̠qui̠ xli̠­hua̠k hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo caj luu xma̠n huá catat­lá­hualh hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut, porque huá u̠má tla̠n tas­tac­ya̠hu y hua̠k ca̠li̠­ma­cuaniy la̠tachá tícu ya̠ cris­tianos. vXa̠huá cumu aya quin­ca̠­lak­ma̠x­tu­ni̠tán y quin­ca̠­li̠­ma̠x­tuyá̠n cumu lá̠m­para niaj tu̠ kalhi̠­yá̠hu quin­ta­la̠­ka­lhi̠ncán caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n, pus xli̠­ca̠na pi̠ tla̠n namak­lhti̠­na­ná̠hu a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa y hua̠ntu̠ kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu.  vY caj xpa̠­la­cata cumu li̠pa̠­hua­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús, Dios quin­ca̠­ma̠x­quí̠n xli̠t­li­hueke Espíri­tu Santo, y ni̠para caj cha̠­lak­ca­tzaj quin­ca̠­ma̠x­quí̠n sinoque xlá ya̠ tapa̠­xu­huá̠n ma̠sta̠y. 0 Yvhasta xli̠­ca̠na quin­ca̠­lak­ma̠xtún, ni̠ xla­cata para túcuya̠ tla̠n ta­scújut tla­huáhu huá chuná quin­ca̠­li̠­la­ka­lhamán, huata huá chuná li̠t­lá­hualh porque ma̠n quin­ca̠­pa̠x­qui̠­ni̠tán. Y acxni̠ quin­ca̠­che­ke̠­makanín xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ ni̠tlá̠n xtit­la­hua­ni̠­táhu sta­lanca li̠táx­tulh cumu lá̠m­para laca­chim­pa­ráhu a̠maktum, y Espíri­tu Santo quin­ca̠­ma̠x­quí̠n a̠má xasa̠sti qui­la­ta­ma̠tcán hua̠ntu̠ la̠nchú kalhi̠­yá̠hu. y kvPero lák­cha̠lh quilh­ta­macú acxni̠ Dios qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán quin­ca̠­la­ka­lhamán quin­ca̠­ma­ca­minín xta­pa̠x­qui̠t xli̠­hua̠k aquinín hua̠nti̠ lama̠­náhu uú nac ca̠quilh­ta­macú,  #vHuá chuná cca̠­li̠­hua­niyá̠n porque xapu̠lh aquinín na̠chuná luu li̠xcáj­nit la̠ta xla­ma̠­náhu, ni̠ xka­lha­kax­ma­tá̠hu Dios, xaaktzanká̠n xla­ma̠­náhu y xta­chí̠n xquin­ca̠t­la­hua­ni̠tán la̠tachá túcuya̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n, anka­lhi̠ná xla̠­ma­ka­si̠­tzi̠­hui­la̠­náhu y ni̠ xla̠ucxilh­pu­tu­ná̠hu. -SvNi̠pára cha̠tum tícu cala̠huá cata­li̠­kalh­chu­huí̠­nalh, anka­lhi̠ná tla̠n cata­ca­tzí̠­nilh xta̠­cris­tianoscán y cata­li̠­la­tá­ma̠lh xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y hua̠ntu̠ aksti̠tum cata­la­ka­lhá­malh xli̠­hua̠k cris­tianos.  %vXa̠huachí caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni cris­tianos pi̠ xla­ca­squinca nata­ka­lha­kax­mata hua̠ntu̠ tahuán lac­lanca ma̠pek­si̠­naní̠n, na̠chuná a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ tali̠­taxtuy ma̠pek­si̠­naní̠n nac lactzu̠ ca̠chi­quí̠n, ca̠mi­ni̠niy pi̠ anka­lhi̠ná cata­ka­lha­kax­mat­ní̠­nalh y catat­lá­hualh hua̠ntu̠ tla̠n ta­scújut. c?vHuá u̠má li̠ma̠­peksí̠n hua̠ntu̠ huix aksti̠tum mili̠­ma̠­síyut tancs caca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni cris­tianos acxni̠ ca̠ma̠akpu­huan­ti­ya­ni̠ya, pero na̠ caca̠­la­ca­quilhni a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ talac­la­ta̠­ya­putún, pero anka­lhi̠ná cakalh­chu­huí̠­nanti cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na kalhi̠y xli̠­ma̠­peksí̠n. Ni̠ cama̠sta tala­cas­quín para tícu nalak­makaná̠n y ni̠tu̠ naliucxi­lhá̠n.mSvPorque caj quim­pa̠­la­ca­tacán xlá tama­ca­má̠s­ta̠lh nac ca̠li̠ní̠n la̠qui̠ chuná naquin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n xpa̠­la­cata xli̠­hua̠k xali̠xcáj­nit quin­ta­la̠­ka­lhí̠ncán hua̠ntu̠ xquin­ca̠­li̠­lamá̠n cumu la̠ xta­chí̠n y la̠qui̠ chú caj xma̠n huá nata­pek­si̠­ni­yá̠hu y xma̠n huá nalak­tzak­sa­yá̠hu nat­la­hua­yá̠hu a̠má xta­scújut hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ma̠t­la­hui̠­pu­tuná̠n. Cv y hua̠ntu̠ aksti̠tum kalh­ka­lhi̠­ma̠­náhu nahuán a̠má lanca y li̠cá̠cni̠t quilh­ta­macú la̠ta xlá lac­lhca̠­hui­li̠ni̠t nama̠­kan­taxti̠y acxni̠ namim­paray xli̠­maktiy tamá lanca tali̠­pa̠hu quiDioscán hua̠nti̠ na̠ qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán Jesu­cristo. Nv Pero a̠má xta­la­ka­lha­maní̠n Dios hua̠ntu̠ xlá quin­ca̠­ka­lhi̠­niyá̠n antá sta­lanca quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­niyá̠n lácu nalak­ma­ka­ná̠hu xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ li̠xcáj­nit tala̠­ka­lhí̠n hua̠ntu̠ li̠maka­pa̠­xu­hua­yá̠hu qui­mac­nicán, xlá lacas­quín pi̠ aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu uú nac ca̠quilh­ta­macú, naka­lhi̠­yá̠hu tla̠n quin­ta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y akstítum nala­ka­chix­cu­hui̠­yá̠hu Dios cumu la̠ ti̠ xli̠­ca̠na tama­ca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­ta­ma̠tcán, ,Qv Porque Dios sta­lanca quin­ca̠­ma̠­si­yu­ni­ni̠tán pi̠ caj xpa̠­la­cata xta­la­ka­lha­maní̠n quin­ca̠ucxilh­la­ca­chi­ni̠tán y ca̠lak­ma̠x­tu­putún xli̠­hua̠k cris­tianos hua̠nti̠ tahui­lá̠­nalh nac xli̠­ca̠­lanca ca̠quilh­ta­macú. [/v Ni̠ cata­ka­lhá̠­nalh huata cata­ma̠­sí­yulh pi̠ aksti̠tum tala­má̠­nalh nac xla­ta­ma̠tcán y li̠pa̠­xúhu tama̠­kan­taxti̠y xta­scu­jutcán, la̠qui̠ chuná nata­ma̠­siyuy pi̠ xli̠­ca̠na luu li̠pa̠­xúhu li̠pa̠­huancán a̠má tali̠­pa̠hu Dios hua̠nti̠ quin­ca̠­lak­ma̠x­tuyá̠n. nUv Xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh tasa̠­cuá̠n hua̠nti̠ ca̠ta­ma̠­hua­cani̠t y ca̠ma̠s­cu­ju­má̠­calh, huix caca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni pi̠ hua̠ntu̠ laca­ti̠tum cata­ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­peksi̠y xpat­roncán; tla̠n cata­cá­tzi̠lh y ni̠ caj cata­ka­lha­kax­mat­ma­ka­ní̠­nalh. ;ovAcxni̠ nachu­hui̠­nana hua̠ntu̠ tla̠n cali̠­chu­huí̠­nanti y hua̠ntu̠ taaka­ta̠ksa pi̠ xta­lu­lóktat la̠qui̠ ni̠tícu nahuán para ni̠tlá̠n hua̠ntu̠ qui­lhuámpa̠t, y la̠qui̠ chuná nata­li̠­la­ca­ma̠­xanán xli̠­hua̠k a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ quin­ca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n acxni̠ nata­ca­tzi̠y pi̠ hua̠ntu̠ aksti̠tum li̠la­ma̠­náhu hua̠ntu̠ liakchu­hui̠­na­ná̠hu. S~vPero huix caca̠­pu̠­la­li̠pi caca̠­ma̠­si­yuni lácu aksti̠tum lápa̠t la̠qui̠ na̠chuná nata­la­tama̠y, y la̠ta huix naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya y naca̠­ma̠­si­yu­niya hua̠ntu̠ ca̠naj­laya antá sta­lanca cama̠­siyu pi̠ luu aksti̠tum li̠pa̠­huana y aka­tzi­yanca li̠lápa̠t. }3vXa̠huachí huix na̠chuná caca̠­ma̠akpu­huan­ti­yani laka­huasán la̠qui̠ hua̠ntu̠ na̠ aksti̠tum nata­la­ca­pa̠s­tacnán. |vlácu nata­ka­lhi̠y tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán, hua̠ntu̠ tla̠n cata­ta­mak­tá­kalhli y xma̠n huá cuentaj catat­lá­hualh xchiccán, tla̠n cata­ca­tzí̠­nilh cati̠hua̠ cris­tianos, y cata­ka­lha­káx­matli hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­peksi̠y xta̠­ko̠­lucán la̠qui̠ ni̠ti̠ cala̠huá namak­stuaksán u̠má xta­chu­huí̠n Dios. K{vXa̠huachí cata­ma̠­si­yú­nilh a̠ma̠ko̠lh lac­tzu­maján hua̠nti̠ na̠ aya tamaka­xtoka lácu ca̠mi­ni̠niy xli̠­pa̠x­qui̠tcán xta̠­ko̠­lucán xa̠hua xca­maná̠n, Xz)vNa̠chuná tama̠­ko̠lh lac­tzicán hua̠nti̠ aksti̠tum xli̠­la­ta­ma̠tcán cumu la̠ ca̠mi­ni̠niy nata­la­tama̠y hua̠nti̠ tama­ca­ma̠x­qui̠ni̠t xla­ta­ma̠tcán Dios, pus ni̠ ca̠mi­ni̠niy nataaksa­ni̠nán, na̠ ni̠para cata­ká­chi̠lh, huata cata­ma̠­sí­yulh lácu aksti̠tum lata­ma̠cán. lyQvTama̠­ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ nata­pux­cuniy cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo ca̠mi­ni̠niy pi̠ luu lac­cac­suán y aksti̠tum cata­la­tá­ma̠lh la̠qui̠ chuná naca̠­ca̠c­ni̠­na­nicán; aksti̠tum cata­li̠­pá̠­hualh Quim­pu̠­chi­nacán, laca­ti̠tum cata­pa̠x­quí̠­nalh y cata­ká­lhi̠lh li̠t­li­hueke la̠qui̠ tla̠n nata­ta̠­yaniy ma̠squi caca̠­lák­chilh la̠tachá túcuya̠ tapa̠tí̠n. Fx vAcxni̠ huix naca̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠ya cris­tianos, huá caca̠­ma̠­si­yuni tancs xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hua̠ntu̠ quin­ca̠­ma̠­cuentaj­li̠­ca­ni̠tán. ,w SvMa̠squi xlacán tahuán pi̠ na̠ tala­ka­pasa xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios pero antá nac xali̠xcáj­nit xtas­cu­jutcán hua̠ntu̠ tat­la­huay sta­lanca tali̠­ma̠­siyuy pi̠ caj taaksa­ni̠nán porque li̠pe̠cua quin­ca̠­si̠­tzi̠­niyá̠n y ni̠ takax­mata hua̠ntu̠ tla̠n tas­tac­ya̠hu xa̠huachí ne̠c­xnicú xca̠úcxilhti para xtat­lá­hualh hua̠ntu̠ lacuán ta­scújut.-v UvPorque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ tla̠n le̠ma xta­la­ca­pa̠s­tacni xlá sta­lanca catzi̠y pi̠ xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ Dios ma̠lacnu̠y tla̠n naca̠­naj­la­yá̠hu, pero hua̠nti̠ ni̠ aksti̠tum tale̠­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán aka­tiyuj talay y ni̠ taca̠­naj­la­putún hua̠ntu̠ huan Dios, pero huá chuná qui̠­li̠­taxtuy porque xli̠­hua̠k xta­la­ca­pa̠s­tacni ma̠x­ca­jua̠li̠­ko̠ni̠t y ma̠squi la̠ta túcuya̠ tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni anán juerza nata­lak­makán. qu ]vna̠chuna li̠túm la̠qui̠ ni̠ nata­ca̠­najlay acxni̠ naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠­ni̠cán caj catu̠hua̠ cuen­tos hua̠ntu̠ xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán judíos, na̠ ni̠para huá nata­ca̠­naj­laniy hua̠ntu̠ tali̠­chu­hui̠nán tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ ni̠ tama̠t­la̠nti̠y xta­lu­lóktat Dios huata caj talak­makán. Ft v Luu xli̠­ca̠na hua̠ntu̠ tili̠­chu­huí̠­nalh tamá pro­feta porque luu talani̠t, pero huix ni̠ caca̠­li̠­quilh­pú­huanti huata caca̠­la­ca­quilhni acxni̠ para túcu taliaktzan­ka̠­ta̠­ya­putún la̠qui̠ xma̠n huá aksti̠tum nata­li̠­la­tama̠y xatlá̠n xta­ca̠­naj­latcán, >s wv Xa̠huachí cala­ca­pa̠s­táctit pi̠ na̠ xalac isla de Creta a̠má pro­feta hua̠nti̠ ca̠li̠­chu­huí̠­nalh xna­ta̠­chi­quí̠n y chiné huá: “Tama̠­ko̠lh cris­tianos xalac Creta xli̠­ca̠na pi̠ maka­pi­tzí̠n lanca ca̠la­ka­yá̠­calh, porque luu li̠­xcájnit tali̠­ca­tzi̠y, xaaksa­ni̠­naní̠n y xma̠n huá talac­pu­tzay lácu tla̠n nata­hua̠yán y caj natalh­qui­titnán.” )r Mv Xli̠­hua̠k tama̠­ko̠lh hua̠nti̠ chuná tala­má̠­nalh ca̠mi­ni̠niy pi̠ naca̠­ma̠­quilh­cac­sa­yá̠hu porque luu aka­tiyuj tat­la­hua­má̠­nalh maka­pi­tzí̠n cris­tianos hua̠nti̠ aya tali̠­pa̠­huán Jesús y hasta maka­pi­tzí̠n xli̠­hua̠k hua̠ntu̠ pu̠tum tahui­lá̠­nalh nac aktum chiqui. Xlacán tama̠­si­yut­la̠­huán hasta hua̠ntu̠ niaj para ca̠mi­ni̠niy nata­ma̠­siyuy, pero huá chuná tali̠t­la­hua­má̠­nalh porque xlacán caj tumi̠n tali̠­tla­ja­má̠­nalh. q !v Huá chuná cli̠­hua­niyá̠n porque lhu̠hua hua̠nti̠ ni̠ tama̠t­la̠nti̠y a̠má xta­chu­huí̠n Dios la̠ta huán pi̠ xma̠nhuá tla̠n naca̠­lak­ma̠xtuy qui­li̠s­tac­nicán, xali̠­huacay a̠ma̠ko̠lh judíos hua̠nti̠ tahuán pi̠ luu a̠tzinú xla­ca­squinca nacir­cun­ci­dar­la­yá̠hu, y tzucuy tali̠­chu­hui̠nán xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán hua̠ntu̠ ni̠tu̠ li̠ma­cuán y ni̠ kalhi̠y talu­lóktat chuná taliak­ska­huimi̠y xa̠maka­pi­tzí̠n cris­tianos. jp Ov Xli̠­ca̠na pi̠ huá luu xli̠­ca̠­nájlat y xli̠­ma̠­kan­táxti̠t a̠má xatlá̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hua̠ntu̠ aquinín quin­ca̠­ma̠­cuentaj­li̠­ca­ni̠tán nama̠­si­yu­yá̠hu la̠qui̠ huá tla̠n naca̠­li̠­ma̠akpu­huan­ti­yani̠y y naca̠­li̠­ma̠aka­ta̠k­sni̠y xa̠maka­pi­tzí̠n hua̠nti̠ talac­la­ta̠­ya­má̠­nalh nac xta­ca̠­naj­latcán, y la̠qui̠ na̠ tla̠n naca̠­li̠­ma̠­kalh­chu­hui̠ni̠y a̠ma̠ko̠lh hua̠nti̠ hui­lhaj tali̠­la­má̠­nalh xta­la­ca­pa̠s­tac­nicán y ma̠rí tala­ca­ta̠­qui̠nán. Uo %vHuata tu̠ xli̠t­lá­huat acxni̠ para tícu xala mákat caj tiji̠t­la̠­huama y xamaktum para nala­ka­pa­xia̠lhnán luu aktum tapa̠­xu­huá̠n xli̠­ma̠­ka­mak­lhtí̠nat y xli̠­ta­lak­tun­cú­huit nac xchic, xa̠huachí xli̠­cá­tzi̠t lácu aksti̠tum nala­tama̠y porque huá tama­ca­ma̠s­ta̠­nini̠t Dios, xli̠­ká­lhi̠t tla̠n xta­la­ca­pa̠s­tacni y tla̠n xca̠­li̠­ca­tzi̠­niní̠t xta̠­cris­tianos. &n GvPorque a̠má cris­tiano hua̠nti̠ lakaya xta­scújut nac xlak­sti̠­pa̠ncán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo xli̠­ca̠na pi̠ luu aksti̠tum xli̠­la­ta­ma̠tcán la̠qui̠ li̠huana̠ nata­ma̠­kan­taxti̠y xtas­cu­jutcán nac xla­catí̠n Dios. Ne̠c­xnicú luu tali̠­pa̠hu cama­klhca­tzí̠­calh, na̠ ni̠para mini̠niy xasi̠­tzí̠n nahuán, ni̠ mini̠niy xakotni nahuán, xa̠huachí ni̠ xli̠­tat­lan­cá̠ni̠t, na̠ ni̠para xli̠­la­ka­ti̠­la­cá̠nat lácu na­tlajay lhu̠hua tumi̠n. &m GvTama̠­ko̠lh lak­ko̠­lu­tzi̠nni hua̠nti̠ huix naca̠­lac­saca tala­cas­quín pi̠ hua­tuní̠n hua̠nti̠ luu xli̠­ca̠na aksti̠tum tala­má̠­nalh la̠qui̠ ni̠ti̠ naca̠­li̠­huaniy para túcu. Caj xma̠n cha̠tum xli̠­ka­lhi̠tcán xpusca̠t, y xli̠­hua̠k xca­mancán tala­cas­quín pi̠ na̠ huá nata­li̠­pa̠­huán Cristo, y xli̠­hua̠k cris­tianos xli̠­ca­tzi̠tcán pi̠ ni̠ li̠xcáj­nit tali̠­ca­tzi̠y y hua̠k taka­lha­kax­mat­ni̠nán hua̠ntu̠ ca̠li̠­ma̠­pek­si̠cán. Fl vAcxni̠ cti­mak­xtekni nac isla de Creta huá xpa̠­la­cata cti­li̠­mak­xtekni antá la̠qui̠ nala­ca̠x­tla­hua­ko̠ya hua̠ntu̠ nia̠ xla­ca̠t­la­hua­ko̠­yá̠hu y la̠qui̠ nac aka­tunu ca̠chi­qui̠ní̠n huix naca̠­lac­saca maka­pi­tzí̠n lak­ko̠lún hua̠nti̠ naca̠­pux­cuniy cris­tianos hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo, pero chuná cumu la̠ aquit cti­li̠­ma̠­peksí̠n nat­la­huaya. |k svTito, luu ca̠na li̠pa̠­xúhu ctzok­nimá̠n eé quin­carta porque cli̠­ma̠x­tuyá̠n cumu lá̠m­para xax­li̠­ca̠na quin­ka­huasa porque caj quim­pa̠­la­cata ma̠squi na̠ li̠pa̠­huana hua̠ntu̠ aquit cli̠­pa̠­huán; cla­cas­quín pi̠ Quin­tla̠­ticán Dios xa̠hua Qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán Jesu­cristo casi­cu­la­na̠t­la­huán y cama̠x­quí̠n tla̠n latáma̠t. Aksti̠tum xli̠latama̠tcán hua̠nti̠ tali̠chuhui̠nán xtachuhuí̠n Dios |j svxa̠huachí cumu aya lak­cha̠ni̠t quilh­ta­macú, Quin­tla̠­ticán Dios hua̠nti̠ li̠taxtuy qui­ma̠aka­pu̠­tax­ti̠­nacán a̠li̠sok quin­ca̠­ma̠­ca­tzi̠­ni̠mán xta­chu­huí̠n hua̠ntu̠ ma̠sta̠y lak­táxtut; xli̠­ca̠na pi̠ huá u̠má tachu­huí̠n hua̠ntu̠ aquit qui­ma̠­cuentaj­li̠ni̠t la̠qui̠ nac­liakchu­hui̠nán. i vy tancs naucxilh­la­ca­cha̠­ná̠hu a̠má li̠pa̠­xúhu latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa nac akapú̠n. Hasta xamaká̠n quilh­ta­macú acxni̠ Dios ni̠tu̠cu a̠ xma̠­la­ca­tzu­qui̠y xlá aya xlac­lhca̠­hui­li̠ni̠t pi̠ naquin­ca̠­ma̠x­qui̠yá̠n a̠má latáma̠t hua̠ntu̠ ne̠c­xnicú lak­sputa; y cumu xlá ni̠ aksa­ni̠nán, Hh vAquit Pablo hua̠nti̠ cli̠­taxtuy xta­sa̠cua Dios xa̠hua xapóstol Jesu­cristo porque xlá qui­li̠­lac­sacni̠t qui­ma̠­la­ka­cha̠ni̠t pi̠ nac­ca̠­li̠s­cuja xli̠­hua̠k hua̠nti̠ xlá ma̠n ca̠lac­sacni̠t la̠qui̠ nata­li̠­pa̠­huán nata­la­ka­pasa xli̠­hua̠k xta­la­ca­pa̠s­tacni, na̠ nata­ca­tzi̠y lácu Dios lacas­quín nala­ka­chix­cu­hui̠cán y lácu aksti̠tum nala­ta­ma̠­yá̠hu g¡Pus huá Dios hua̠nti̠ xta̠stum huá kalhi̠y li̠s­ka­lala y tla̠n tala­ca­pa̠s­tacni xma̠nhuá mini̠niy cane̠c­xni­cahuá cala­ka­chix­cu­huí̠­calh caj xpa̠­la­cata Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo! Chuná calalh, amén.bf=Pero ca̠lacchú quilh­ta­macú eé xta­la­ca­pa̠s­tacni Dios hua̠ntu̠ tze̠k xuili̠ni̠t aya laka­pas­má̠­calh porque lhu̠hua ti̠ tali̠­kalh­ta­huakay hua̠ntu̠ tita­tzokchá xalak­maká̠n pro­fetas nac xli̠b­rojcán. Xlá chuná li̠ma̠­pek­si̠­nani̠t la̠qui̠ xli̠­hua̠k cris­tianos acxni̠ nata­ca­tzi̠y hua̠ntu̠ ca̠ma̠­lac­nu̠niy nata­ca̠­najlay y nata­ma̠­kan­taxtíy xta­chu­huí̠n nac xla­ta­ma̠tcán. Te!Capa̠x­cat­ca­tzi̠­nítit Dios caj xpa̠­la­cata hua̠ntu̠ tla­huani̠t nac mila­ta­ma̠tcán, porque caj xma̠nhuá Dios tla̠n ca̠ma̠x­qui̠yá̠n li̠t­li­hueke xla­cata nata̠­ya­ni­yá̠tit nac min­ta­ca̠­naj­latcán la̠qui̠ xli̠­hua̠k mina­cujcán naca̠­naj­la­yá̠tit amá li̠pa̠­xúhu xta­chu­huí̠n Jesu­cristo hua̠ntu̠ aquit cliakchu­hui̠­nama y hua̠ntu̠ ca̠lak­ma̠x­tu­ni­ni̠tán mili̠s­tac­nicán. Xli̠­hua̠k u̠má xasa̠sti tala­ca­pa̠s­tacni huá la̠ta Dios ca̠lak­ma̠x­tu­putún xli̠­hua̠k hua̠nti̠ nata­li̠­pa̠­huán xlá tze̠k xuili̠ni̠t hasta la̠ta tima̠­la­ca­tzu­qui̠chá ca̠quilh­ta­macú. Jd Cla­cas­quín pi̠ Quim­pu̠­chi­nacán Jesu­cristo luu caca̠­si­cu­la­na̠t­la­huán xli̠­hua̠k hui­xinín hua̠nti̠ aya li̠pa̠­hua­ná̠tit. Chuná calalh, amén. c!Na̠chuná ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n xpu̠­chiná eé chiqui anta­nícu aquit Pablo cmakui, xlá hua­nicán Gayo y hua̠k antá tata­mac­xtumi̠y acxni̠ mac­xtum tala­ka­chix­cu­hui̠nán hua̠nti̠ tali̠­pa̠­huán Cristo. Y na̠chuná ca̠xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n Erasto teso­rero xalac eé ca̠chi­quí̠n chu xta̠lá hua­nicán Cuarto. fbEY na̠chuná aquit hua̠nti̠ ctzok­nima eé xcarta Pablo qui­hua­nicán Tercio, li̠pa̠­xúhu cca̠­xa­kat­li̠­la­ca̠­ma̠­chá̠n porque acxtum li̠pa̠­hua­ná̠hu Quim­pu̠­chi­nacán Jesús. 2v}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi;i0i$ii ihhhhhhhhhhh|hphdhXhLh@h4h(hhhggggggggggggtghg]gQgEg9g-g!gg ffffffffffffyfmfafUfIf=f1f%fffeeeeeeeeeee~erefeZeNeBe6e*eeeddddddddddddwdkd_dSdGd;d/d#dd cccccccccccc{cocccWcKc?c3c(cccbbbbbbbbbbbbtbhb\bPbDb8b,b bbaaaaaaaaaaaayamaaaUaIa=a1a%aa a```````````}`q`e`Y`M`A`5`*```____________v_j_^_R_F_:_._"__ ^^^^^^^^^^^^z^n^b^V^J^>^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGBG6G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE?E3E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/q/e/Z/N/B/6/*///............v.l.a.V.K.@.5.*... -------------z-o-d-Y-N-C-8---"-- -,,,,,,,,,,,,},r,g,\,Q,F,;,0,%,,,+++++++++++++u+j+_+T+I+>+3+(+++************x*l*`*T*H*<*0*$** *)))))))))))|)p)d)X)L)@)4)()))((((((((((((u(i(](Q(E(9(-(!(( ''''''''''''y'm'a'U'I'='1'%'' '&&&&&&&&&&&~&r&f&Z&N&B&6&*&&&%%%%%%%%%%%%v%j%^%R%F%:%.%"%% $$$$$$$$$$$${$o$c$W$K$?$3$'$$$############s#g#[#O#C#7#+###""""""""""""x"l"`"T"H"<"0"$"" "!!!!!!!!!!!|!p!d!X!L!@!4!(!!! u i ] Q E 9 - !  ymaUI=1% }qeYMB6*vj^RF:." znbVJ>2&sg[OC7+wk_SG;/# {ocWK?3'th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI>2&~rfZNB6*v  ')  &(  %'  $&  #%  "$  !#  "  !                                                               6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !              ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f   e 8d 7c 6b 5a 4` 3_ 2^ 1] 0\ /[ .Z -Y ,X +W *V )U (T 'S &R %Q $P #O "N !M  L K J H I G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 2 1 0 / .  - 2, 1+ 0* /) .( -' ,& +% *$ )# (" '! & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                               ~ } | { z y x  w &v %u $t #s "r !q  p o n m l k j i h g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q 4P 3O 2N 1M 0L /K .J -I ,H +G *F )E (D 'C &B %A $@ #? "> !=  < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + *  )  (  '  &  % $ # " !       P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                                      ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r   q  ,p  +o  *n  )m  (l  'k  &j  %i  $h  #g  "f  !e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  !D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %   $  4#  3"  2!  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !                        ~  }  |  { z y x w v u t  s 8r 7q 6p 5o 4n 3m 2l 1k 0j /i .h -g ,f +e *d )c (b 'a &` %_ $^ #] "\ ![  Z Y X W V U T S R Q P O N M K L J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; +: *9 )8 (7 '6 &5 %4 $3 #2 "1 !0  / . - , * + ) ( ' & % $ # " !                        ) ( ' & % $ # " !                                        # " !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                ~  }  |  { z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g Bf Ae @d ?c >b =a <` ;_ :^ 9] 8\ 7[ 6Z 5Y 4X 3W 2V 1U 0T /S .R -Q ,P +O *N )M (L 'K &J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % K$ J# I" H! G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                 ~ } | { z  y 'x &w %v $u #t "s !r  q p o n m l k j i h g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R .Q -P ,O +N *M )L (K 'J &H %I $G #F "E !D  C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ .# -" ,! + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                                 ~ } | { z y  x w v u t s r q p o n m l k j i  h  g  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 $4 #3 "2 !1  0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                        :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )  (  '  &  %  $  #  "~  !}  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^   ]  &\  %[  $Z  #Y  "X  !W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7 "6 !5  4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # "  !                                                     " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                          ~ }  | { z y x w v u t s r  q  p  o  n  m l k j i h g f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y   X   W   V   U   T  S  R  Q  P  O  N  M  L -l|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}y}m}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zozczWzKz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwAw5w)wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu>u2u&uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss rrrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhf3f(fffeeeeeeeeeeeeexemebeWeLeAe6e+e ee ddddddddddddd{dpdedZdOdDd9d-d!dd ccccccccccccycmcacUcIc=c1c%cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaavaja_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+___^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYuYiY]YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTCT7T+TTTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHS@3@'@@@????????????s?g?[?O?C?7?+???>>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============u=j=_=T=I=>=3=(===<<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************u*i*]*R*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)>)2)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%t%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 +   xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?3(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA5)vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                               ~ }  | #{ "z !y  x w v u t s r q p o n m l k j i h g f  e  d  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ )] (\ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                 ~  +}  *|  ){  (z  'y  &x  %w  $v  #u  "t  !s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T   S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + <* ;) :( 9' 8& 7% 6$ 5# 4" 3! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                               ~ } | { z y x  w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #j "i !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  /  0  .                                                                 ~ }  | *{ )z (y 'x &w %v $u #t "s !r  q p o n m l k j i h g f e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z Y X W V U T S  R (Q 'P &O %N $M #L "K !J  I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7  6  5  4  3  2 1 0 / . - , +  * ) ( ' & % $ # " !                        !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                 2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^  9\  8]  7[  6Z  5Y  4X  3W  2V  1U  0T  /S  .R  -Q  ,P  +O  *N  )M  (L  'K  &J  %I  $H  #G  "F  !E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  6  7  5  4  3  1  2  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  *%  )$  (#  '"  &!  %  $  #  "  !                                                                  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d   c G b F a E ` D _ C ^ B ] A \ @ [ ? Z > Y = X < W ; V : U 9 T 8 S 7 R 6 Q 5 P 4 O 3 N 2 M 1 L 0 K / J . I - H , G + F * E ) D ( C ' B & A % @ $ ? # > " = ! <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  +  ,  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !           /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                          6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                        ~  }  |  {   z  3 y  2 x  1 w  0 v  / u  . t  - s  , r  + q  * p  ) o  ( n  ' m  & l  % k  $ j  # i  " h  ! g   f   e   d   c   b   a   `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   L   M   K   J   I   H   G 5K 4J 3I 2H 1G 0F /E .D -C ,B +A *@ )? (> '= &< %; $: #9 "8 !7  6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  #  "  !              8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !                      ~  }  |  {  z y x w v u t s  r /q .p -o ,n +m *l )k (j 'i &h %g $f #e "d !c  b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U T S R Q P  O  N  M  L  K J I H G F E D  C 0B /A .@ -? ,> += *< ); (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                    # " !    ~ } | { z y x w v u t s r q p o n  m  l  k  j  i h g f e d c b  a  #`  "_  !^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?   >  ;=  :<  9;  8:  79  68  57  46  35  24  13  02  /1  .0  -/  ,.  +-  *,  )+   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|8|-|"|| |{{{{{{{{{{{{}{r{g{\{Q{F{;{0{%{{{zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppwpkp_pSpHpm2m&mmmllllllllllllslgl[lOlCl7l+lllkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHkh2h&hhh hggggggggggggg~gtgjg`gVgLgBg8g.g$gggfffffffffffffzfofdfYfNfCf9f.f#ff feeeeeeeeeeee~esehe]eReGe=e2e'eeedddddddddddddwdldadWdLdAd6d+d dd ccccccccccccc|cqcfc[cPcEc:c/c$cccbbbbbbbbbbbbxblb`bTbHb_3_'___^^^^^^^^^^^^s^g^[^O^C^7^+^^^]]]]]]]]]]]]x]l]`]T]H]<]0]$]] ]\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXwXkX_XSXGX;X/X$XX XWWWWWWWWWWW|WpWdWXWLW@W4W(WWWVVVVVVVVVVVVtVhV\VPVDV8V,V VVUUUUUUUUUUUUxUmUaUUUIU=U1U%UU UTTTTTTTTTTT}TqTeTYTOTDT9T.T#TT TSSSSSSSSSSSS~SsShS]SRSGS;S/S#SS RRRRRRRRRRRR|RpRdRXRLR@R4R(RRRQQQQQQQQQQQQuQiQ]QQQEQ9Q-Q!QQ PPPPPPPPPPPPzPnPbPVPJP>P2P&PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OOOCO7O+OOONNNNNNNNNNNNxNlN`NTNHN=N1N%NN NMMMMMMMMMMM}MqMeMYMMMAM5M)MMMLLLLLLLLLLLLvLkL_LSLGL;L/L#LL KKKKKKKKKKKK|KpKdKXKLK@K4K(KKKJJJJJJJJJJJJtJhJ\JPJDJ8J,J JJ IIIIIIIIIIIIyImIaIUIII=I1I%IIIHHHHHHHHHHH~HrHhH]HRHGHD2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBwBkB`BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=k=_=S=G=;=/=#== =<<<<<<<<<<<|+2+&+++*************v*k*`*U*J*?*4*(***))))))))))))u)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&x&l&`&T&H&<&0&$&& &%%%%%%%%%%%%{%p%e%Z%O%D%9%.%#%% %$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#-#!## """"""""""""z"n"b"V"J">"2"&"""!!!!!!!!!!!!!v!k!`!T!H!2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK?4(th\PD8, xl`UI=1%                              (  '  &  %  $  #  "  !                                                          ~   }  ' |  & {  % z  $ y  # x  " w  ! v  u   t   s   r   q   p   o   n   m   l   k   j   i   h   g   f   e   d   c  b  a  `  _  ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G  F  E  D  C  B   A   @   ?   >   =   <   ;   :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                     9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .   -   ,   +   *   )  (  '  &  %  $  #  "  ! v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB bA b@ b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D { D z D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k  D j D i D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R  D Q D P D O D N D M D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ;  D :  D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : : : : : : : :  :  :  :  : ~ :} :| :{ :z :y :x :w  :v :u :t :s :r :q :p :o :n :m :l :k :j :i :h :g :f :e : d : c : b : a : ` :_ :^ :] :\ :[ :Z :Y  :X  :W  :V  :U  :T  :S  :R  :Q  :P  :O  :N  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G  : F  : E  : D  : C  : B  :A  :@  :?  :>  :=  :<  :;  :: 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 | & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  & &  & ~ & } & | & { & z & y & x & w & v & u & t & s & r & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b  & a & ` & _ & ^ & ] & \ & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E  & D & C & B & A & @ & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0  & /  & .  & -  & ,  & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  & !  &  &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  q  r p o n m l k j  i  g  h  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 6 5 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                                                                   ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s   r  $q  #p  "o  !n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O   N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :   9  !8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  "  #  !                    ' & % $ # " !                                                                                                                                                                                     ~  }  | { z y x w v u  t s r q p o n m l k j i h g f e d  c  b  a  `  _ ^ ] \ [ Z Y X  W   V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D   C   B   A   @   ?  >  =  <  ;  :  9  8  7                                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                             jW|peYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~;~0~%~~~}}}}}}}}}}}}}u}j}_}T}I}>}3}(}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz9z-z!zz yyyyyyyyyyyyyymyayUyKy@y5y*yyy xxxxxxxxxxxxxzxoxdxYxNxCx8x,x xxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_`_T_H_<_0_$__ _^^^^^^^^^^^~^r^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\|\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXXXXXXxXlX`XTXHX  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2   1  0  /  .  -  , + * ) ( ' & %  $ # " !                                                                                                                                                                                                                                                   -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e d c b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; : 9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !      F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4   3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #   "  !