SQLite format 3@ ~+Dj~+- }D~~+}i%!indexverses_indexversesCREATE UNIQUE INDEX verses_index on "verses" (book_number, chapter, verse) tablebooks_allbooks_allCREATE TABLE "books_all" ("book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT, "book_color" TEXT, "is_present" NUMERIC)wItableversesversesCREATE TABLE "verses" ("book_number" NUMERIC, "chapter" NUMERIC, "verse" NUMERIC, "text" TEXT){UtablebooksbooksCREATE TABLE "books" ("book_color" TEXT, "book_number" NUMERIC, "short_name" TEXT, "long_name" TEXT)=_tableinfoinfoCREATE TABLE info (name TEXT, value TEXT) kP8!regionMexico'right_to_leftfalse)strong_numbersfalse/russian_numberingfalse#languageBats'i k'op)chapter_stringChaptera#1descriptionAchʼ Testamento: Jaʼ scʼoplal ti jaʼ Cajcoltavanejtic li Cajvaltic Jesucristoe })mO1~~~~~}~a~E~.~}}}}}}x}_}G})##ff7c80ApoApocalipsis#00ff00JudJudas#00ff003Ju3 Juan#00ff002Ju2 Juan#00ff001Ju1 Juan#00ff002Pe2 Pedro#00ff001Pe1 Pedro#00ff00SanSantiago#ffff00HebHebreos#ffff00FlmnFilemon#ffff00vTitTito#ffff00l2Ti2 Timoteo#ffff00b1Ti1 Timoteo!-#ffff00X2Te2 Tesalonicenses! -#ffff00N1Te1 Tesalonicenses !#ffff00DColColosenses !#ffff00:FilFilipenses #ffff000EfeEfesios #ffff00&GalGalatas##ffff002Co2 Corintios##ffff001Co1 Corintios#ffff00RomRomanos#00ffffHecHechos#ff6600JuaJuan#ff6600LucLucas#ff6600MarMarcos#ff6600MatMateo9~@}wqke_YSMGA;5/)# ~~~~~~~~~~~~~~~?q>r={?'     y Bx{bI4~~~~~v~Y~@~)~}}}}}r}R}7}}||||||n|S|6||{{{{{{W{={zzzzzzjzFz)z yyyyyynyTy:y yx&B7 ApApocalipsis (de Juan)#ff7c80A JudJudas#00ff00@ 3Jn3 Juan#00ff00? 2Jn2 Juan#00ff00> 1Jn1 Juan#00ff00= 2P2 Pedro#00ff00< 1P1 Pedro#00ff00; StgSantiago#00ff00: HeHebreos#ffff009 FlmFilemón#ffff008 vTitTito#ffff007 l2Ti2 Timoteo#ffff006 b1Ti1 Timoteo#ffff00"5- X2Ts2 Tesalonicenses#ffff00"4- N1Ts1 Tesalonicenses#ffff003! DColColosenses#ffff002! :FilFilipenses#ffff001 0EfEfesios#ffff000 &GaGálatas#ffff00/# 2Co2 Corintios#ffff00.# 1Co1 Corintios#ffff00- RoRomanos#ffff00*,= HchHechos de los Apóstoles#00ffff+ JnJuan#ff6600* LcLucas#ff6600) MrMarcos#ff6600( MtMateo#ff6600'!MalMalaquías#ffff99&ZacZacarías#ffff99%HagAgeo#ffff99$SofSofonías#ffff99#HabHabacuc#ffff99"NahNahún#ffff99!MiMiqueas#ffff99 JonJonás#ffff99|AbdAbdías#ffff99rAmAmós#ffff99hJlJoel#ffff99^OsOseas#ffff99TDnDaniel#ff9fb4JEzEzequiel#ff9fb4'6LmLamentaciones#ff9fb4,JerJeremías#ff9fb4"IsIsaías#ff9fb4(9CntCantar de los Cantares#66ff99%EcEclesiastés#66ff99!PrProverbios#66ff99SalSalmos#66ff99JobJob#66ff99EstEster#ffcc99NehNehemías#ffcc99EsdEsdras#ffcc99#2Cr2 Crónicas#ffcc99 #1Cr1 Crónicas#ffcc99 x2R2 Reyes#ffcc99 n1R1 Reyes#ffcc99 d2S2 Samuel#ffcc99 Z1S1 Samuel#ffcc99PRtRut#ffcc99FJueJueces#ffcc99! _Qu!i ~ OYkyykJech mu lecuc mi chachiꞌin abaic schiꞌuc li jmulivajel antse, yuꞌun oyoxuc xa ta scꞌob li Cajvaltique. rx]¿Mi yuꞌun mu xanaꞌic ti ta spasic ta jun li buchꞌu ta schiꞌin sbaic schiꞌuc li jmulivajel antse? Jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox ta scꞌop li Diose: “Li chaꞌvoꞌique jun xa chcꞌotic”, xi li Diose. 2w]Naꞌic ti sbecꞌtalutic xa li Cristo yaꞌele yuꞌun jaꞌ sventainojutic. Jech mu lecuc mi ta xcacꞌbetic schiꞌin jmulivajel ants li sbecꞌtal li Cristoe. FvYuꞌun li jbecꞌtaltique mu xlaj scꞌoplal, yuꞌun ta onoꞌox xischaꞌcuxesutic li Diose jech chac cꞌu chaꞌal la schaꞌcuxes li Cajvaltique, yuꞌun echꞌem stsatsal sjuꞌel. Hu  Melel ti chalic ti persa chijveꞌ mi lijviꞌnaje yuꞌun jech yacꞌojutic li Diose. Pero jaꞌ noꞌox jayib cꞌacꞌal ta xtun liꞌ ta balumil li jveꞌeltique schiꞌuc li jchꞌutique, yuꞌun oy noꞌox slajeb. Pero yuꞌun jaꞌ scꞌan ti mu me jnoptic ti xuꞌ ta jpastic li cꞌustic chopole. La spas li jbecꞌtaltic li Diose, maꞌuc sventa acꞌo jpastic li cꞌustic chopole. La spas ta sventa acꞌo tunuc yuꞌun. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ta xcacꞌbetic sventain Dios li jbecꞌtaltique yoꞌ jech xuꞌ cuꞌuntic ta spasel li cꞌusi ta scꞌan li Diose. t7 Oy buchꞌutic ta xalic ti xuꞌ ta jpastic scotol li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique. Ta melel xuꞌ ta jpastic scotol li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, pero mu scotoluc ta jtatic o lequilal. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti mu me xcacꞌ jbatic ta scꞌob li cꞌustic chopole. s Jech toꞌox la apasic ta voꞌonee. Li avie pocbiloxuc xa ta schiꞌichꞌel li Cajvaltique, tuqꞌuibemoxuc xa. Lec xa chayilic li Diose ti achꞌunojic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Cajvaltic Jesucristoe, schiꞌuc ti avichꞌojic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Dios cuꞌuntique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti acꞌo tunuc yuꞌun Dios li jbecꞌtal jtacupaltique r  Naꞌic me ti mu xba schiꞌinic Dios li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique. Jaꞌ yuꞌun mu me xalajic ta loꞌloel. Yuꞌun mu xba schiꞌinic Dios li buchꞌutic ta xmulivajique, schiꞌuc li buchꞌutic ta staic ta naꞌel li rioxetique, schiꞌuc li buchꞌutic ta xmulivajic schiꞌuc schiꞌil ta vinicale, schiꞌuc li buchꞌutic ta xmulivajic schiꞌuc schiꞌil ta antsile. Schiꞌuc li jꞌeleqꞌuetique, schiꞌuc li buchꞌutic scotol noꞌox cꞌusi spichꞌ o yoꞌonique, schiꞌuc li jyacubeletique, schiꞌuc li buchꞌutic ta sloꞌiltaic li schiꞌilique, schiꞌuc li buchꞌutic ta sloꞌloic taqꞌuine. q *pMPero li joꞌoxuque chaloꞌlovanic eꞌuc yuꞌun avalojic ti chacꞌuxubinvanique, pero chaticꞌbeic smul la avermanoic ti chopol li cꞌusi chaspasboxuque. co?Ti jaꞌ chba avacꞌbeic smeltsan acꞌopic li jꞌabteletique, jaꞌ chvinaj o ti muc bu avictaojic la atalelique. Yuꞌun mu xcuch avuꞌunic li cꞌusi chapasbatique. Mu xcuch avuꞌunic ti chaloꞌloatique. n-¿Mi yuꞌun jaꞌ lec ti avalojic ti jaꞌ chba avacꞌbeic smeltsan acꞌopic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose? Mu lecuc. $mATi jech chacalbeique, jaꞌ yoꞌ xaqꞌuexavic o. ¿Mi yuꞌun muc buchꞌu snaꞌ smeltsan cꞌop avuꞌunic, li joꞌoxuc li coꞌol avermano abaique? $lAMi yuꞌun chacꞌanic meltsanbeel acꞌopique, xuꞌ chasmeltsanbe acꞌopic junuc li quermanotique acꞌo mi muc bu yichꞌoj tsots yabtel ta atojolic. 'kGXanaꞌic nojtoc ti albil ti joꞌotic ta xquichꞌbetic scꞌopic li chꞌul ángeletic ti ista smulic ta voꞌonee. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ cuꞌuntic ta jmeltsanbetic scꞌoplal li cꞌustic ta xcꞌot ta pasel cuꞌuntic liꞌ ta balumile, yuꞌun mu vocluc ta meltsanbeel scꞌoplal. hjI¿Mi yuꞌun mu xanaꞌic ti albil ti joꞌotic ta xquichꞌbetic scꞌopic scotol li crixchanoetic li ta slajeb cꞌacꞌale, joꞌotic li quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose? Ti jech albil ti joꞌotic ta xquichꞌbetic scꞌopic scotol li crixchanoetique, jaꞌ yuꞌun xuꞌ avuꞌunic chameltsanic li cꞌusi mu tsotsuc ta meltsanbeel scꞌoplale. i +Cꞌalal mi oy cꞌusi icꞌot ta pasel avuꞌunic schiꞌuc junuc quermanotic ti chacꞌanic meltsanbeel acꞌopique, ¿mi mu qꞌuexlaluc sba chavaꞌiic ti jaꞌ chba avacꞌbeic smeltsan acꞌopic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose? ¿Cꞌu chaꞌal ti mu teuc noꞌox chavacꞌbeic smeltsan acꞌopic li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic achiꞌuquique? ghG Yan li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, maꞌuc jventatic ta xquichꞌbetic scꞌop. Jaꞌ ta xꞌichꞌbat scꞌopic yuꞌun li Diose. Jaꞌ noꞌox aventaic ta yichꞌbeel scꞌop li cꞌu yepal te ta xcꞌotic ta yaꞌiel scꞌop li Diose. Jaꞌ yuꞌun voqꞌuic me loqꞌuel li vinic li te achiꞌuquic ti oy smule. g f Li smelol li cꞌusi laj calboxuc ta jcartae, jaꞌ ti mu xuꞌ chachiꞌinic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti yalojique ti ta to xmulivajique, schiꞌuc li buchꞌutic ta to spichꞌ o yoꞌonic li cꞌustic oye, schiꞌuc li buchꞌutic ta to staic ta naꞌel li rioxetique, schiꞌuc li buchꞌutic ta to sloꞌiltaic li schiꞌilique, schiꞌuc li jyacubeletique, schiꞌuc li jꞌeleqꞌuetique. Li buchꞌutic jech ta spasique mu me xachiꞌinic, schiꞌuc mu xuꞌ chachiꞌinic ta veꞌel. Te! Mu me yuꞌun laj calboxuc ti mu xa xacꞌoponic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti ta xmulivajique, schiꞌuc li buchꞌutic scotol noꞌox cꞌusi spichꞌ o yoꞌonique, schiꞌuc li buchꞌutic ta xꞌelcꞌajique, schiꞌuc li buchꞌutic ta staic ta naꞌel li rioxetique. Ti yuꞌunuc scꞌan chavocꞌ abaic schiꞌuc li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique, persa scꞌan chaloqꞌuic liꞌ ta balumil ti jechuque. {do Calojboxuc onoꞌox ta yan jcarta ti mu xuꞌ chachiꞌinic li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique. Yc+Acꞌo jnaꞌtic ti maꞌuc xa yajtunelutic li cꞌustic chopole yuꞌun liscoltautic xa li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun mu xa me jpastic nojtoc. Jaꞌ acꞌo jnoptic li cꞌustic leque, jaꞌ acꞌo jpastic. bJaꞌ yuꞌun scꞌan chaloqꞌuesic li buchꞌu la saꞌ smule yoꞌ jaꞌ ta xvinaj o ti lec li cꞌusi chapasique. Jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li jchiꞌiltac ta israelal li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil li qꞌuin Coltaele. Ta sloqꞌuesic ta snaic scotol li pan li yichꞌoj xa svochesobile, schiꞌuc li votsꞌbil harina ti yichꞌoj xa li svochesobil pane. Achꞌ pan ta spasic, muc bu ta xacꞌbeic svochesobil. Cꞌalal ta sveꞌic li pan li muc bu yichꞌoj svochesobile schiꞌuc ta stiꞌic li chije, jaꞌ svinajeb yuꞌunic ti loqꞌuemic xa ta jtunele. Jaꞌ scꞌan ti jech chaloqꞌuesic scotol li cꞌustic chopole, jaꞌ ta xvinaj o ti jeltabil xa avoꞌonic ta sventa ti achꞌunojic ti iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic li Cristoe. aAltic ti atoyoj noj abaic ti lecoxuc ti avalojique yuꞌun te achiꞌuquic li buchꞌu chopol li cꞌusi spasoje. Xanaꞌic ti jech chal li crixchanoetique: “Acꞌo mi jutuc noꞌox ta xcacꞌbetic svochesobil li pane, ta xvoch o spꞌejel”, xiic. Jaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc, mi lec chquiltic li buchꞌu chopol li cꞌusi ta spase, chlic schanic eꞌuc li yanetique. `7Jech aqꞌuic ta scꞌob Satanás li buchꞌu staoj smule, acꞌo yichꞌ ep vocol, jaꞌ ta sutes o yoꞌon schiꞌuc ta xlaj scꞌoplal ti cꞌusi ta scꞌan ta spas stuque. Jech ta xcol schꞌulel li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Cajvaltic Jesuse. _Jech cꞌalal chatsob abaic ta yichꞌbeel scꞌope, te jchiꞌucoxuc yaꞌel schiꞌuc te achiꞌuquic li stsatsal li Cajvaltique. t^aAcꞌo mi muc bu te jchiꞌucoxuc li cꞌalal chatsob abaic ta yichꞌbeel scꞌop li buchꞌu jech spasoje, te jchiꞌucoxuc yaꞌel. Coꞌol schiꞌuc iquichꞌbe xa scꞌop yaꞌel ta sventa li Cajvaltic li buchꞌu jech la spase. )]KAltic ti chatoy abaic ti lecoxuc ti avalojique. Scꞌan chavat avoꞌonic ta scoj ti oy junoxuc ti la saꞌ smule. Scꞌan chavoqꞌuic loqꞌuel ta atojolic. H\ Icaꞌi acꞌoplalic ti oy junoxuc ti la saꞌ smule yuꞌun yicꞌoj schaꞌmeꞌ. Toj chopol li cꞌusi ta spase. Jaꞌ mu spasic jech li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. [Li cꞌalal chba jqꞌueloxuque, ¿mi chacꞌanic tsitsel, mi cꞌuxubinel chacꞌanic? Nopic cꞌusi lec chavaꞌiic.mZSYuꞌun ta sventa li cꞌustic ta jpastique ta xvinaj o mi cacꞌoj xa jbatic ta scꞌob li Diose. #Y?Mi scꞌan ti Cajvaltique poꞌot xa chba jqꞌueloxuc. Jaꞌ chba jqꞌuel mi lec li cꞌusi ta spasic li buchꞌutic ta stoy sbaique, mi yeic noꞌox. -XSOy quermanotactic te achiꞌuquic ti ta stoy sbaique yuꞌun ta xalic ti altic ti oy jayvoꞌoxuc ti lec chavilicune. Chalic ti mu xa jcꞌan chba jqꞌueloxuque. VW%La jnop ti ta jtac batel ta atojolic li Timoteo ti toj cꞌux ta coꞌone, ti ta yav o yoꞌon ta stojol li Cajvaltique. Yuꞌun coꞌol schiꞌuc jnichꞌon chcaꞌi ta sventa ti joꞌon laj calbe li scꞌop li Jesucristoe. Jaꞌ chcꞌot sjulesboxuc ta ajolic li cꞌu sba ta jpas ta sventa li Cristoe, jech chac cꞌu chaꞌal ta xcacꞌbe schanic li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun chꞌulnaetic ti butic noꞌox oyique. DVJaꞌ yuꞌun chacalbeic ti jaꞌ xavichꞌic li jtalele. wUgAcꞌo mi ep li buchꞌutic chaschanubtasic ta scꞌop li Cristoe, pero mu epuc la atotique. Joꞌon slocꞌol atoticun ta sventa li Jesucristoe, yuꞌun joꞌon baꞌi laj calboxuc ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. fTETi jech chajtsꞌibabeique, mu me yuꞌunuc chajqꞌuexlaltasic. Jaꞌ noꞌox chacalbeic li cꞌusi lec scꞌan ti acꞌo xapasique yuꞌun coꞌol schiꞌuc jnichꞌnaboxuc chcaꞌi yuꞌun cꞌuxoxuc ta coꞌon. ]S3 Li buchꞌutic chopol chal jcꞌoplalcutique, chcuch cuꞌuncutic, lec ta jcꞌoponcutic. Pero muꞌyuc jbalil chijyiluncutic. Coꞌol schiꞌuc cꞌaꞌep chijyiluncutic. Cꞌalal tana chopol chijyiluncutic o. IR  Tsots chijꞌabtejcutic jech ta jta o jveꞌelcutic. Li crixchanoetique chopol chiscꞌoponuncutic, pero ta jcꞌanbecutic slequilal yutsilal Dios ta stojolic. Chcuch cuꞌuncutic ilbajinel. yQk Ta xquichꞌcutic vocol ta scoj viꞌnal, ta xquichꞌcutic vocol ta scoj taquitiꞌil. Abol jbacutic ta scoj ti muꞌyuc lec jcꞌuꞌcutique. Chijlajcutic ta majel. Mu xijnaquicutic yuꞌun scotol cꞌacꞌal loqꞌuemuncutic ta xanbal. !P; Yuꞌun joꞌoncutic li yajtacbalaluncutic li Cristoe muꞌyuc jbalil chijꞌilecutic. Yan li joꞌoxuque más xa xanaꞌic ti avalojic ta sventa ti avichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe. Li joꞌoncutique mu cꞌusi xijtuncutic o chijꞌilecutic. Yan li joꞌoxuque más xuꞌ avuꞌunic ti avalojique. Acꞌbiloxuc ta venta yuꞌun li crixchanoetique; maꞌ li joꞌoncutique muc bu acꞌbiluncutic ta venta. qO[ Joꞌone chquil ti jech scꞌanoj Dios ti chquichꞌcutic vocole, joꞌoncutic li yajtacbalaluncutique. Jech chac cꞌu chaꞌal ta sat scotol li crixchanoetique ta xmile li buchꞌu staoj tsots smule, jaꞌ jech chijyilcutic scotol crixchanoetic ti chcuch cuꞌuncutic li vocole. Schiꞌuc jech chijyilcutic eꞌuc li chꞌul ángeletique li schabiojutique. }NsXanaꞌic xa scotol ti avalojique. Mu xa cꞌusi paltaoxuc o ti avalojique. Joꞌoxuc jpasmantaloxuc xa ti avalojique. Joꞌoncutique mu xa cꞌusi xijtuncutic o. Lec ti meleluc ti jpasmantaloxuque, coꞌol ta jpastic mantal ti jechuque. ;Mo¿Cꞌu chaꞌal ti joꞌoxuc más xanaꞌ ti avalojique? Yuꞌun Dios laj yacꞌboxuc anaꞌic scotol li cꞌustic xanaꞌique. Jech mu xtun mi chatoy abaic ta sventa li cꞌustic yacꞌojboxuc li Diose. Yuꞌun mi chatoy abaique, coꞌol schiꞌuc atuc avacꞌbe abaic yaꞌel li cꞌustic xanaꞌique. 9LkLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti laj calboxuc ti coꞌol oy stu cabtelcutic jchiꞌuc li Apolose, yoꞌ acꞌo xavilic o ti mu stacꞌ tꞌujel li buchꞌu chavichꞌic ta mucꞌ jech chac cꞌu chaꞌal yaloj li Diose. Mi chatꞌujique, yuꞌun atoyoj noj abaic. kKOJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, maꞌuc avabtelic yalel li cꞌu sba chijtuncutic yuꞌun li Cajvaltique. Jaꞌ noꞌox jmalatic cꞌu ora chtal li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ chtal yacꞌ ta ilel scotol li cꞌustic ta jnoptic jujunutic ti muc buchꞌu snaꞌ cuꞌuntique. Jaꞌ to chacꞌ quiltic li cꞌu sba chijyilutic jujunutic li Diose. $JAAcꞌo mi chcal ti mu cꞌusi chopol jpasoj chcaꞌie, pero mu joꞌcun ta xquichꞌbe jba jcꞌop jtuc. Jaꞌ stuc chiyichꞌbun jcꞌop li Cajvaltique. ~IuJaꞌ yuꞌun li joꞌone mu xcacꞌ ta venta ti cꞌu sba jcꞌoplal avuꞌunique schiꞌuc ti cꞌu sba jcꞌoplal yuꞌun li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Schiꞌuc nojtoc mu xuꞌ chcal jtuc cꞌu sba jcꞌoplal. H{Yuꞌun acꞌbil cabtelcutic yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun scꞌan ti ta yav noj oy coꞌoncutic ta stojol li Diose. UG %Li joꞌoxuque scꞌan chachꞌunic ti yajtuneluncutic Cristo jcotolcutique. Joꞌoncutic acꞌbil cabtelcutic ti jaꞌ chcalcutic li cꞌustic muc bu xꞌacꞌbat yaꞌiic li crixchanoetic ta voꞌonee. F%Li joꞌoxuque jaꞌ chatunic yuꞌun li Cristoe. Li Cristoe jaꞌ ta xtun yuꞌun li Diose yuꞌun jaꞌ ta spas li cꞌusi tscꞌane.ZE-Mi joꞌon, mi jaꞌ li Apolose, mi Pedro, jmoj chijtuncutic avuꞌunic yoꞌ acꞌo xatuqꞌuibic. Jech nojtoc li cꞌustic yacꞌoj Dios li ta balumile ta xtun avuꞌunic nojtoc. Jech nojtoc ti jayib cꞌacꞌal cuxuloxuc liꞌ ta balumile ta xtun avuꞌunic. Jech nojtoc mi lachamique, ta xtun avuꞌunic yuꞌun chabatic ta vinajel. Scotol li cꞌustic avichꞌojic xae schiꞌuc li cꞌustic ta to xavichꞌique, ta xtun avuꞌunic scotol sventa alequilalic. DJaꞌ yuꞌun mu me tꞌujbiluc xachaꞌleic li buchꞌutic ta xchanubtasvanique yuꞌun coꞌolcoꞌol ta xtun avuꞌunic scotolic. C-Jech tsꞌibabil nojtoc: “Li Diose snaꞌoj ti muꞌyuc sbalil li cꞌusi ta snopic li buchꞌutic pꞌij chaꞌi sbaique”, xi tsꞌibabil. JB Yuꞌun li spꞌijil li crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox sventa osil balumile, muꞌyuc sbalil ta xil li Diose. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Li buchꞌutic pꞌij chaꞌi sbaique tsnopic ti xuꞌ yuꞌun stuquique. Cꞌalal jech snopojique, jech chchamic o, ta xchꞌayic o sbatel osil”, xi tsꞌibabil. 4AaMu me xaloꞌlo aba atuquic. Mi oy buchꞌu pꞌij ti jaꞌ noꞌox sventa osil balumile, acꞌo me mu stoy sba yoꞌ jech ch‐acꞌbat spꞌijil yuꞌun li Diose. -@SMi oy buchꞌu chasocboxuc la avoꞌonic ti jaꞌ snainoj li Diose, ta xꞌacꞌbat yichꞌ vocol yuꞌun li Diose. Yuꞌun jaꞌ li yuꞌun Dios la avoꞌonique. ?Naꞌic me ti schꞌulnaoxuc Dios yaꞌel acotolique yuꞌun te oy ta avoꞌonic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc Diose. >/Yan li bu chcꞌacꞌ li cꞌusi laj yaqꞌue, yuꞌun muc bu baꞌi la snopbe lec smelol li scꞌop Dios li cꞌalal ichanubtasvan oe, jech cꞌusiuc noꞌox la sjovilꞌal. Jaꞌ muc bu tsta stojol, mu cꞌusi oy yuꞌun chcom. Jaꞌ noꞌox ta xcol stuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xcꞌacꞌ sna schiꞌuc li cꞌustic oy yuꞌune ti colel xa ta xcol loqꞌuel ta cꞌocꞌ li stuque. $=ALi bu mu xcꞌacꞌ li cꞌustic laj yaqꞌue, yuꞌun baꞌi la snopbe lec smelol li scꞌop Dios li cꞌalal ichanubtasvan oe, jaꞌ ta xichꞌ stojol. w<g Li cꞌu sba la jpascutic jujununcutique, ta tsꞌacal ta xacꞌ ta ilel ta cꞌocꞌ li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xacꞌ jtojoltic li Diose. Jaꞌ to te ta xvinaj o mi xcuch yuꞌun cꞌocꞌ li cꞌustic laj cacꞌcutique. [;/ Ta sba li yoc li na yaꞌele oy ta xcacꞌcutic li cꞌustic mu snaꞌ xlaje, jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌanal taqꞌuine, schiꞌuc li saquil taqꞌuine, schiꞌuc li ton li bu toyolic stojole. Oy ta xcacꞌcutic li cꞌustic snaꞌ noꞌox xlaje jech chac cꞌu chaꞌal li teꞌe, schiꞌuc li joꞌbele, schiꞌuc li cꞌajbene. :1 Li yoc na yaꞌele li más tsots scꞌoplale, jaꞌ li achꞌunic xa ti ta scoj jmultic icham li Jesucristoe. Mu cꞌusi yan scꞌan xachꞌunic. K9 Li joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal li jvaꞌanejna ti ta xacꞌbe yoc ta yut balumil li nae yuꞌun joꞌon baꞌi laj calboxuc li scꞌop li Jesucristoe. Jaꞌ yan o li buchꞌu ta svaꞌan yaꞌele. Jaꞌ yuꞌun li jujununcutique persa scꞌan ta jnopcutic lec cꞌu sba ta xvaꞌi cuꞌuncutic li nae. $8A Yuꞌun coꞌol chijꞌabtejcutic schiꞌuc li Diose. Coꞌol schiꞌuc sbalumil Dios la avoꞌonique, yuꞌun jaꞌ te ta xꞌabtej li Diose. La avoꞌonique coꞌol schiꞌuc jpꞌej na ti yacal ta svaꞌan yaꞌel li Diose yuꞌun jaꞌ te yacal ta xꞌabtej li ta avoꞌonique. \71Li buchꞌu a yalboxuc li scꞌop Diose schiꞌuc li buchꞌu a stsatsubtasboxuc avoꞌonique coꞌol noꞌox ta xil li Diose. Li cꞌu sba lijꞌabtejcutic yuꞌune, jaꞌ jech jtojolcutic chijyacꞌbuncutic. "6=Joꞌone jaꞌ noꞌox a jtsꞌun ta avoꞌonic yaꞌel li scꞌop Diose yuꞌun joꞌon baꞌi a calboxuc. Li Apolose jaꞌ a yatꞌes yaꞌel yuꞌun jaꞌ a stsatsubtasboxuc avoꞌonic ta sventa li Diose. Pero Dios ti ichꞌi yuꞌun yaꞌele, yuꞌun jaꞌ la sjeltaboxuc avoꞌonic. Li joꞌone muc bu tsots cabtel yuꞌun jaꞌ noꞌox a calboxuc li scꞌop Diose. Li Apolose muc bu tsots yabtel eꞌuc yuꞌun jaꞌ noꞌox a stsatsubtasboxuc avoꞌonic. Jaꞌ tsots yabtel stuc li Diose yuꞌun jaꞌ la sjeltaboxuc avoꞌonic. 54/¿Cꞌu chaꞌal chavichꞌuncutic ta mucꞌ jchiꞌuc li Apolose yuꞌun yajtuneluncutic noꞌox li Diose? Jaꞌ noꞌox ijchꞌuncutic ti bu la stacuncutic batel li Cajvaltic li jujununcutique, jaꞌ yuꞌun a calcutic avaꞌiic li scꞌop Diose, jech achꞌunic o. 3}Yuꞌun jech chavalic: “Joꞌone jaꞌ lec ta xquil li Pabloe, joꞌone jaꞌ lec ta xquil li Apolose”, xachiic. Jaꞌ chvinaj o ti jech to chapasic jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. ?2wTa to xapasic li cꞌu sba atalelique, yuꞌun ta to xavitꞌixan abaic, ta to xacontrain abaic, mu jmojuc avoꞌonic. Ti jech chapasique, jaꞌ chvinaj o ti ta to xapasic li cꞌu sba atalelique. Jech to chapasic jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. T1!Jaꞌ yuꞌun mu tsotsuc ta aꞌibeel smelol li scꞌop Dios li laj calboxuque, yuꞌun li joꞌoxuque coꞌol schiꞌuc unen li bu ta to xchuꞌune, li bu mu to xveꞌe. Pero jaꞌ jechoxuc o li avie. b0 ?Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, li cꞌalal laj calboxuc li scꞌop Diose, mu tsotsuc ta aꞌibeel smelol li cꞌu sba laj calboxuque. Mu xcoꞌolaj schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal ta xcalbe li buchꞌutic tsatsubemic xa ta stojol li Diose. Yuꞌun iquil ti jechoxuc to jech chac cꞌu chaꞌal unen ta stojol li Cristoe yuꞌun ta to xapasic li cꞌu sba atalelique. Muc to bu avacꞌoj abaic ta ventainel yuꞌun li Chꞌul Espíritue. W/'Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Muc buchꞌu snaꞌ li cꞌusi ta snop li Diose, muc buchꞌu altic xuꞌ ch‐albat”, xi tsꞌibabil. Pero li joꞌotic ti ventainbil xa coꞌontic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, jnaꞌojbetic xa li cꞌu sba yoꞌon li Diose yuꞌun coꞌol xa coꞌontic jchiꞌuctic li Cristoe.[./Li buchꞌutic ventainbil yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue snaꞌic stꞌujel ti bu leque, jech mu scotoluc noꞌox ta sjovilchꞌunic. Pero mu xnaꞌbat cꞌu sba yoꞌonic yuꞌun li crixchanoetique. O-Li buchꞌutic muc bu yichꞌojic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose, mu schꞌunic li cꞌalal ta xcalbecutic li cꞌusi chacꞌ jnaꞌcutic li Chꞌul Espíritue. Ta xalic ti muꞌyuc sbalile yuꞌun mu xaꞌibeic smelol. Jaꞌ to chaꞌibeic o smelol mi ta xꞌabtej ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritue. 7,g Jaꞌ yuꞌun cꞌalal chijchanubtasvancutique, jaꞌ tsjules ta jolcutic li Chꞌul Espíritu li cꞌusi ta xcalcutique. Mu jtuccutic noꞌox ta jnopcutic li cꞌusi ta xcalcutique. Li buchꞌutic ventainbil yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue ta xaꞌibeic smelol li cꞌustic ta xcalbecutique. @+y Li Chꞌul Espíritu li quichꞌojtique mu liꞌuc noꞌox liquem ta balumile, ta vinajel yalem talel. Jaꞌ yuꞌun chacꞌ jnaꞌtic li cꞌustic snopoj Dios ti chijyacꞌbutique. /*W Jech chac cꞌu chaꞌal li crixchanoetic ti mu snaꞌbe sbaic li cꞌu sba yoꞌonique. Stuc noꞌox snaꞌic li cꞌu sba li yoꞌonique. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc muc buchꞌu snaꞌ li cꞌu sba yoꞌon li Diose. Jaꞌ noꞌox snaꞌ li Chꞌul Espíritu li junic schiꞌuc li Diose. O) Li cꞌusi snopoj Dios ta voꞌonee laj xa yacꞌbutic jnaꞌtic ta sventa li Chꞌul Espíritue. Yuꞌun li Chꞌul Espíritue snaꞌoj scotol. Schiꞌuc snaꞌojbe li cꞌu sba yoꞌon li Diose. (! Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti jech laj yal li Diose:Toj lec li cꞌusi jnopoj ta stojolic li buchꞌutic oyun ta yoꞌonique.Muc buchꞌu yiloj, muc buchꞌu yaꞌioj,
mu junuc crixchano xuꞌ ta snop ti cꞌu sbae, xi li Diose. U'#Pero li ajvaliletic li liꞌ ta balumile mu junuc buchꞌu snaꞌ ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. Ti snaꞌicuc ti jaꞌ Cajvaltique li echꞌem slequilal yutsilale, muc bu smilic ti jechuque. W&'Yan li scꞌop Dios li ta xcalcutique, jaꞌ li cꞌusi snopoj onoꞌox Dios ta voꞌone li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile. Pero muc toꞌox buchꞌu snaꞌ. Li avie laj xa yacꞌ quilcutic jnaꞌcutic li Diose ti chijcolutic ta sventa sbatel osil, joꞌotic li jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. h%ILi scꞌop Dios li ta xcalcutique oy bu vocol ta aꞌibeel smelol. Jaꞌ noꞌox xaꞌibeic smelol li buchꞌutic acꞌbilic ta sjol ta yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Yuꞌun li scꞌop Dios li ta xcalcutique mu xcoꞌolaj schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal ta snop li buchꞌutic pꞌijic ti yalojic li liꞌ ta balumile. Mu xcoꞌolaj schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal ta snop li ajvaliletic li liꞌ ta balumile. Li stuquique mu jaluc liꞌ oyic ta balumile. w$gJaꞌ yuꞌun maꞌuc ta spꞌijil ta sjuꞌel crixchano achꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cristoe. Ta sjuꞌel Dios ti achꞌunique. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ ta sventa li Chꞌul Espíritu ti jnaꞌojtic li cꞌu sba yoꞌon li Diose %#CCꞌalal laj calboxuc li scꞌop Diose, mu me yuꞌunuc ta jpꞌijil noj jtuc ti laj calboxuque. Jaꞌ ta sjuꞌel li Chꞌul Espíritu ti laj calboxuque. "Cꞌalal te jchiꞌucoxuque, mu xuꞌ cuꞌun icaꞌi. Iyal coꞌon mi mu jechuc smelol xbat cuꞌun ta alel li scꞌop Cristoe. !'Yuꞌun jech onoꞌox coꞌon ti mu cꞌusi xuꞌ más chacalbeique, ti jaꞌ noꞌox chacalbeic ti icham ta cruz ta jcojtic li Jesucristoe.   #Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, cꞌalal a calboxuc scꞌop li Diose, muc bu xcacꞌ jba ta ichꞌel ta mucꞌ ta sventa li jpꞌijile schiꞌuc ta sventa li cꞌu sba licꞌopoje. Jaꞌ noꞌox icacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose.   Ti jech liscoltautique, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti mu xuꞌ jtoyoj noj jbatic ta sventa li cꞌusi ta jpas jtuctique. Jaꞌ noꞌox scꞌan ti acꞌo calbetic scꞌoplal li Diose yuꞌun jaꞌ liscoltautic.i MLi joꞌoxuque jech la scꞌan Dios ti chacuxiic o sbatel osil ta sventa li Jesucristoe. Jaꞌ ta sventa Cristo ti icojtaquintic li Diose. Jaꞌ ta sventa Cristo nojtoc ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Diose. Jaꞌ ta sventa Cristo nojtoc ti más ta xtuqꞌuib li coꞌontique. Jaꞌ ta sventa Cristo nojtoc ti loqꞌuemutic xa ta scꞌob li pucuje. J Jaꞌ yuꞌun muc buchꞌu xuꞌ ta stoy sba ta stojol li Diose. w iJoꞌoxuc ti muꞌyuc abalil chayilic li crixchanoetique, ti mu xayichꞌic ta muqꞌue, pero tꞌujbiloxuc yuꞌun Dios yoꞌ acꞌo vinajuc ti muꞌyuc sbalil li cꞌusi ta spasic li buchꞌutic ichꞌbilic ta mucꞌ liꞌ ta balumile. Z /Joꞌoxuc ti muꞌyuc achꞌulelic chayilic li crixchanoetique, pero tꞌujbiloxuc yuꞌun Dios yoꞌ jech acꞌo yaꞌi sbaic li buchꞌutic pꞌijic ti yalojique, yuꞌun jaꞌ muꞌyuc spꞌijil ta xꞌileic yuꞌun li Diose. Joꞌoxuc ti muꞌyuc abalilic atsatsalic ta xil li crixchanoetique, pero tꞌujbiloxuc yuꞌun Dios yoꞌ jech acꞌo yaꞌi sbaic li buchꞌutic echꞌem stsatsalic ti yalojique. Yuꞌun muꞌyuc sbalil ta xꞌileic yuꞌun li Diose. 7 iLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, naꞌic me ti muc bu ep li buchꞌu pꞌij avuꞌunic li icꞌbiloxuc xa yuꞌun li Diose. Muc bu epoxuc ti ichꞌbiloxuc ta mucꞌ li icꞌbiloxuc xa yuꞌun li Diose, schiꞌuc muc bu epoxuc ti ichꞌbil ta mucꞌ atot ameꞌique. N Li buchꞌutic pꞌijic ti yalojique ti muꞌyuc sbalil ta xaꞌiic li cꞌusi snopoj li Diose, mu schꞌunic ti mu xuꞌ yuꞌun ta scolta sba stuquique. Ta xalic ti jech icham ta cruz li Cristoe yuꞌun muꞌyuc stsatsal. Mu snaꞌic ti jaꞌ muꞌyuc stsatsal li stuquique, ti ta jꞌechꞌel mu xuꞌ ta scolta sbaic oe. , SPero joꞌotic ti lijyicꞌutic xa li Diose, manchuc mi jꞌisraelutic, mi maꞌuc jꞌisraelutic, jchꞌunojtic xa ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios li Cristoe, yuꞌun laj xa quilbetic sjuꞌel Dios ta sventa, yuꞌun laj xa scoltautic. Schiꞌuc lijpꞌijubutic xa yuꞌun jnaꞌojtic xa ti snopoj onoꞌox Dios ta voꞌone ti jaꞌ noꞌox chijcolutic mi la jchꞌuntic ti joꞌotic ta scoj jmultic icham li Cristoe. + QJech cꞌalal chcalbe li jchiꞌiltac ta israelal ti jaꞌ noꞌox chijcolutic mi ta jchꞌuntic ti icham ta cruz li Cristo ta scoj li jmultique, mu scꞌan schꞌunic. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc la achiꞌiltaquic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, muꞌyuc sbalil chaꞌiic eꞌuc. < sLi jchiꞌiltac ta israelale jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic tscꞌan tsqꞌuelbeic cꞌu sba mi oy sjuꞌel yaꞌuc li Jesuse. Chalic ti jaꞌ to ta schꞌunic ti chcolic ta sventae mi iyilbeic sjuꞌele. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc la achiꞌiltaquique, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic saꞌel li spꞌijilique, chalic ti mu xpꞌijubic o ta sventa li lequil achꞌ cꞌop li chcale. K Yuꞌun jaꞌ lec snaꞌoj stuc li Diose, jaꞌ yuꞌun mu xijcol o ta jpꞌijiltic noꞌox jtuctic. Jaꞌ yuꞌun snopoj onoꞌox ti jaꞌ to chijcolutic mi la jchꞌuntic ti jaꞌ la jqꞌuexolintic ta stojel jmultic li cꞌalal icham ta cruz li Cristoe, acꞌo mi ta xalic ti muꞌyuc sbalil li cꞌu sba chcalcutique.  Jaꞌ yuꞌun mu xcolic o li ta spꞌijilic noꞌoxe. Mu xcolic o nojtoc ta sventa ti lec snaꞌ xchanubtasvanic ta smantaltac Diose. Mu xcolic o nojtoc ta sventa ti lec snaꞌic yalel li cꞌusi lec ta pasele. Li Diose iyacꞌ xa ta ilel ti muꞌyuc sbalil ti cꞌusi snopojic ti jaꞌ ta xcolic o ta sventa li cꞌusi lec snaꞌic ti jaꞌ sventa noꞌox osil balumile. V 'Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios:Li buchꞌutic pꞌij ti yalojique ti ta xalic ti xuꞌ yuꞌun ta scolta sba stuquique,
ta xcacꞌ ta ilel ti mu xuꞌ yuꞌun stuquique, xi tsꞌibabil. ! =Li buchꞌutic ti ta xchꞌayic o sbatel osile ta scoj ti mu schꞌunic ti a chamuc ta jcojtic li Cajvaltic Jesucristoe, ta xalic ti altic ti ta xcaltic ti chijcuxiutic o sbatel osil ta sventa li buchꞌu a chamuque. Pero li joꞌotic ti jchꞌunojtic ti chijcolutic ta sventa ti icham ta cruz ta scoj jmultic li Cristoe, jnaꞌojtic ti ijeltaj xa coꞌontic ta sjuꞌel Dios cꞌalal la jchꞌuntique. = uMuc bu jech quichꞌoj mantal yuꞌun Cristo ti ta xcacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Jaꞌ noꞌox quichꞌoj mantal ti chcal ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. Maꞌuc ta sventa ta xcacꞌbe yil li crixchanoetic ti pꞌijune. Ti mi jech ta jpase, jaꞌ mu xichꞌic ta mucꞌ li Cristo ti jaꞌ icham ta cruz ta scoj jmultique. Jaꞌ scꞌoplal ti ta sventa Cristo laj xa quilbetic sjuꞌel Dios schiꞌuc lijpꞌijubutic xa < sOy to buchꞌu yan laj cacꞌbe yichꞌic joꞌ. Jaꞌ laj cacꞌbe yichꞌic joꞌ scotolic li ta sna li Estéfanase. Mu jnaꞌ mi oy to buchꞌu yan laj cacꞌbe yichꞌ joꞌ. n WTi joꞌcun laj cacꞌboxuc avichꞌic joꞌe, oy yicꞌal chavalic ti joꞌon ta jventa chacolique.  Lec xaꞌi Dios ti muc bu laj cacꞌboxuc avichꞌic joꞌe. Jaꞌ noꞌox laj cacꞌbe yichꞌic joꞌ li Crispoe schiꞌuc li Gayoe.    ¿Cꞌu chaꞌal ti jech avoqꞌuilanoj abaique? Yuꞌun li Cristoe mu xisvoqꞌuilanutic. Jcotoltic yichꞌojutic ta venta yuꞌun jaꞌ icham ta cruz ta scoj jmultic. Mu joꞌcun licham ta cruz ta scoj amulic. Mu joꞌcun ta jventa ti avichꞌic joꞌe. V  ' Yuꞌun acotolic jech chavalic: “Joꞌone jaꞌ lec ta xquil li Pabloe. Joꞌone jaꞌ lec ta xquil li Apolose. Joꞌone jaꞌ lec ta xquil li Pedroe. Joꞌone jaꞌ lec ta xquil li Cristoe”, xachiic. z  o Ti jech chacalbeique, yuꞌun icaꞌi ti chacontrain abaique. Jaꞌ iyal acꞌoplalic li yutsꞌ yalal li Cloee.    Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, oy cꞌusi chacalbeic ta sventa li Cajvaltique. Coꞌoluc me li cꞌusi chaval acotolique, mu me xavoqꞌuilan abaic. Jmojuc me avoꞌonic, coꞌol me xanopic li cꞌusi chapasique.    Li Diose laj xa yicꞌoxuc yoꞌ jmoj avoꞌonic schiꞌuc li Snichꞌone, jaꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Ta onoꞌox xcꞌot ta pasel li cꞌusi yaloje. Jaꞌ scꞌoplal ti svoqꞌuilanoj sbaic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Corintoe 2 _Scotol cꞌacꞌal ta stsatsubtasboxuc avoꞌonic li Diose yoꞌ jaꞌ muꞌyuc amulic li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Cajvaltic Jesucristoe. a =Mu xa cꞌusi scꞌan avuꞌunic o yuꞌun avichꞌojic xa scotol li cꞌustic scꞌan yoꞌ chapasic o li cꞌustic tscꞌan li Diose. Jaꞌ xa noꞌox chamalaic li cꞌu ora ta xchaꞌtal li Cajvaltic Jesucristoe. s aTi achꞌunbeic li scꞌop li Cristo li laj calboxuque, jech oy xa stsatsal avoꞌonic chayilic li Diose. e EYuꞌun jaꞌ ta sventa ti achꞌunojic ti jaꞌ Jcoltavanej avuꞌunic li Jesucristoe ti acꞌbiloxuc apꞌijilic yuꞌun li Diose. Jaꞌ yuꞌun lec xanaꞌic yalel li scꞌop Diose, schiꞌuc lec xavaꞌibeic smelol. ~ wScotol cꞌacꞌal ta xcalbe coliyal Dios yuꞌun yacꞌojboxuc ep slequilal yutsilal ta sventa li Jesucristoe. h KAcꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti ep slequilal yutsilal yacꞌojbutic Dios ta sventa li Cristoe  %Joꞌon Pabloun. Joꞌon li ta jpucbe batel scꞌop li Jesucristoe yuꞌun jech la scꞌan li Diose. Chajcꞌoponcutic batel ta carta jchiꞌuc li Sóstenese, joꞌoxuc li avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Corintoe. Tuqꞌuibemoxuc xa yuꞌun laj xa achꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej avuꞌunic li Jesucristoe, jech snichꞌnaboxuc xa o li Diose. Jech junoxuc achiꞌuquic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristo li butic oyique, yuꞌun jun noꞌox li Cajvaltic jcotoltique.   C-~d}}T||{Dz*yTxNwvevTtsrqonemlkkxjihhgffedc0aa`_v]\[[ZYXVVvUTTYRQ1PdOtNLKK IHHPGGF>DDMCBA??2>=<Li cꞌusi chacalbeic liꞌi, maꞌuc ximuybaj o, yuꞌun chcaꞌi ti chopol li cꞌusi chapasic li cꞌalal chatsob abaique. Yuꞌun maꞌuc sventa chatuqꞌuibic o, jaꞌ noꞌox sventa más chasoquic o. g}G Mi oy buchꞌu chopol ta xaꞌi ti chacalbeic ti acꞌo yacꞌ smochenic li antsetic li cꞌalal ta staic ta naꞌel li Diose, acꞌo snaꞌic ti jech ta spasic scotol li antsetic li ta jujun chꞌulnaetique yuꞌun jech chcalbecutic. Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu lec li cꞌu sba ta xaqꞌuic ta ilel li snaꞌobil ti icham ta jcojtic li Cajvaltique | Yan li antsetique, mi nat li sjolique, jaꞌ más lec ta xꞌileic o. Yuꞌun jaꞌ smac sjol yaꞌel ti nat li stsotsil sjolique. { Yan li joꞌotique jtaleltic o ti comcom joltique. Mi oy buchꞌu ta xacꞌ xachꞌ sjole, xanaꞌic ti chopol ta xꞌilee. zw Li joꞌoxuque xanaꞌic ti mu lecuc mi mu xacꞌ smochenic li cꞌalal ta staic ta naꞌel Dios li antsetique. y Ta sliquebe ipase yuꞌun Dios li antse, jaꞌ ta schꞌilteꞌ li vinic ti ipasee. Pero jaꞌ ta sventa li ants ti ta xpꞌolic li crixchanoetique. Jaꞌ yuꞌun chquiltic ti coꞌol ta xtun schaꞌvaꞌalique yuꞌun jech la scꞌan stuc li Diose. Gx Naca oy yabtel schaꞌvaꞌalic ch‐ile yuꞌun li Cajvaltique. Li viniquetique jaꞌ ta scolta li antsetique. Li antsetique jaꞌ ta scolta li viniquetique. Coꞌolcoꞌol tscolta sbaic. Fw Jaꞌ yuꞌun li antsetique scꞌan ti acꞌo yacꞌ smochenic yuꞌun jaꞌ svinajeb ti chaqꞌuic ta venta li smalalique, yoꞌ jech lec ta xꞌileic yuꞌun li yajꞌangeltac li Diose. *vM Ti ispas li sba vinic li Diose, maꞌuc schiꞌil ants la spasbe yuꞌun muꞌyuc toꞌox li antse. La spasbe schiꞌil li vinique, jaꞌ li sba ants la spase. u Yuꞌun li cꞌalal ipase yuꞌun Dios li sba vinique, muꞌyuc to scꞌoplal ants. Li sba antse jaꞌ noj te ilocꞌ ta jun vinic. htI Li viniquetique mu xuꞌ slap spixolic yuꞌun jaꞌ slocꞌol Dios. Jaꞌ acꞌbil yabtelic yuꞌun Dios ta spasic mantal liꞌ ta balumile. Li antsetique pasbilic yuꞌun Dios sventa ta schꞌunbe smantal li smalalique. Js  Mi mu scꞌan xacꞌ smochen li antse, acꞌo ba yacꞌ ta loqꞌuel spꞌejel li sjole. Yan mi ta xqꞌuexav o ti ta xacꞌ ta loqꞌuel spꞌejel sjole, acꞌo schꞌun ti chacꞌ smochene. _r7 Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li antsetique, mi mu xacꞌ smochenic li cꞌalal ta staic ta naꞌel li Diose, schiꞌuc li cꞌalal ta xalic li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose, coꞌol schiꞌuc mu xaqꞌuic ta venta li smalalique. Li buchꞌu jech ta spase coꞌol schiꞌuc li jmulivajel ants ti locꞌbil spꞌejel sjole. lqQ Jaꞌ yuꞌun mi mu slocꞌ spixolic li viniquetic li cꞌalal ta staic ta naꞌel Dios schiꞌuc li cꞌalal ta xalic li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose, coꞌol schiꞌuc mu xichꞌic ta mucꞌ li Cristoe. cp? Pero ta jcꞌan ti acꞌo xanaꞌic ti ta spas ta mantal scotol li viniquetic li Cristoe. Li antsetique jaꞌ ta spasatic ta mantal yuꞌun li smalalique. Li Cristoe jaꞌ ta spasat ta mantal yuꞌun li Jtotic Diose. $oA Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ximuybaj noꞌox yuꞌun ta yav oyoxuc jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuc comele. Kn  Jaꞌ ichꞌbecun li coꞌone jech chac cꞌu chaꞌal quichꞌojbe yoꞌon li Cristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ smochenic li antsetic ta voꞌone li cꞌalal la staic ta naꞌel li Diose m !Li joꞌone jaꞌ ta jcꞌan chitun yuꞌun scotolic yoꞌ jech ta xcolic cuꞌun. Maꞌuc noꞌox lec chcaꞌi ti chicol jtuque.rl] Mu me buchꞌu ta soc yoꞌon ta acojic, acꞌo mi jchiꞌil ta israelal, acꞌo mi jaꞌ achiꞌiltaquic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, acꞌo mi quermanotic ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique. dkA Yuꞌun li cꞌalal chijveꞌe ta xcalbetic coliyal li Diose. Jaꞌ yuꞌun ¿cꞌu chaꞌal ta xalic ti chopol mi ta jtiꞌtic beqꞌuete?” mi xie, melel li cꞌusi ta xale. Pero li cꞌalal chijveꞌe, li cꞌalal oy cꞌusi ta xcuchꞌtique, schiꞌuc scotol li cꞌustic ta jpastique, scꞌan ti lec ta xbat scꞌoplal cuꞌuntic li Diose. j >iu Pero muc bu ta xcal ti mu xuꞌ chatiꞌique. Xuꞌ chatiꞌic yuꞌun achꞌunojic ti mu chopoluque. Ti jech chacalbeique, jaꞌ noꞌox sventa yoꞌ cꞌuxi mu xchibaj o yoꞌon avuꞌunic li buchꞌu schꞌunoj to ti mu xuꞌ ta stiꞌe. Pero mi oy buchꞌu jech chasjacꞌboxuque: “¿Cꞌu chaꞌal ta xalic ti mu xuꞌ ta jtiꞌtic li beqꞌuete? Yuꞌun mu jventauc o li buchꞌutic ta xalic ti mu xuꞌ stiꞌic li beqꞌuete. Yh+ Yan mi oy buchꞌu li coꞌol laꞌiqꞌueic ta veꞌel achiꞌuquic ti chayalbeic: “Li beqꞌuet liꞌi jaꞌ smoton rioxetic”, mi xie, mu me xatiꞌic yoꞌ jech mu xchibaj o yoꞌon li buchꞌu laj yalboxuc ti jaꞌ smoton rioxetique, yuꞌun schꞌunoj to ti mu xuꞌ stiꞌe. Yuꞌun laj yalbot xa ti jaꞌ smoton rioxetique. cg? Mi oy buchꞌu chayiqꞌuic ta veꞌel ti muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, mi anop chabatique, lajesic li cꞌusi chayacꞌbeique. Mu me cꞌu xal o avoꞌonic, mu me xajaqꞌuic li bu a sman talele. [f/ Yuꞌun li balumile schiꞌuc scotol li cꞌustic oye, jaꞌ spasoj Dios scotol. =es Scotol li beqꞌuet li te ta schonic ta chꞌivite xuꞌ chaman atiꞌic. Pero mu me xajaqꞌuic mi acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique yoꞌ jech mu xchibaj avoꞌonic. Cd Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti chapasic li cꞌustic jaꞌ sventa ta stsatsubic o avuꞌunic li yanetic ta xil li Diose. Mu me jaꞌuc noꞌox xapasic li cꞌustic lec chavaꞌiic atuquique. rc] Ta melel scotol xuꞌ ta jpastic, pero mu scotoluc lec. Mu scotoluc chijtsatsub o ta xil li Diose. b  ¿Mi lec xanaꞌic ti chcacꞌtic xꞌilin ta jtojoltic li Cajvaltic li echꞌem stsatsale? ¿Mi yuꞌun joꞌotic más echꞌem jtsatsaltic? Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan jaꞌ acꞌo jpastic li cꞌustic sventa ta stsatsubic o ta stojol Dios li yanetique a+ Yuꞌun mi jun avoꞌonic chavuchꞌic li yaꞌlel tsꞌusube schiꞌuc chaveꞌic li pan jech chac cꞌu chaꞌal yaloj comel li Cajvaltique, mu jechuc o smelol ti jaꞌ chba achiꞌinic ta veꞌel yoꞌ bu chveꞌic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li pucujetique. m`S Li buchꞌutic ta xacꞌbeic smoton li santoetique, jaꞌ pucujetic ta xacꞌbeic yaꞌel. Maꞌuc Dios ta xacꞌbeic yuꞌun mu xojtaquinic li Diose. Jaꞌ yuꞌun mu jcꞌan ti jmojoxuc schiꞌuc li pucujetic li joꞌoxuque. K_ Pero mu yuꞌunuc jaꞌ ta xcal ti jech jmojic xa schiꞌuc li santoetic li buchꞌutic chacꞌbeic smotone yuꞌun jnaꞌojtic ti mu cuxuluque. Jaꞌ yuꞌun altic ti ta xꞌacꞌbat smotone. t^a Xanaꞌic li cꞌu sba ispasic li jchiꞌiltaccutic ta israelal ta voꞌonee. Li smoton Dios li iyaqꞌuique oy noꞌox jchop li veꞌlil ti la stiꞌic li jchiꞌiltaque. Jaꞌ te ivinaj ti jmoj xa yoꞌonic schiꞌuc li Diose. ] Li cꞌu quepaltic ta jtsob jbatique jun noꞌox pan ta jveꞌtic. Jaꞌ svinajeb ti jmoj xa coꞌontic schiꞌuc li Cajvaltique. >\u Li cꞌalal ta xcuchꞌtic li yaꞌlel tsꞌusub ta sventa li Cajvaltique ti ta xcalbetic coliyal li Diose, schiꞌuc li cꞌalal ta jveꞌtic pan ta sventa li Cajvaltique, jaꞌ svinajeb ti jmoj xa coꞌontic schiꞌuc li Cajvaltic li iyacꞌ sba ta milel ta jcojtique schiꞌuc ti la smal schꞌichꞌele. [! Jech chacalbeic acotolic yuꞌun acꞌbiloxuc xa apꞌijilic. Jech nopic mi mu jechuc chlocꞌ smelol li cꞌusi chacalbeic batel liꞌi. !Z; Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, ictaic ta jꞌechꞌel stael ta naꞌel li rioxetique. wYg Li cꞌu sba chasujatic ta spasel li cꞌustic chopole, jaꞌ jech ta sujat scotol li crixchanoetique. Pero li Diose yaloj ti chischabiutique, jaꞌ yuꞌun mu xacꞌ xbat ta más ti cꞌusi chasujique yuꞌun mu xcuch avuꞌunic. Li cꞌalal chasujatic ta spasel li cꞌustic chopole, li Diose chacꞌ avilic li cꞌu sba xuꞌ chacolique, jech chcuch avuꞌunic. =Xs Ti jech ipasbatic li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee, jaꞌ svinajeb ti mu xuꞌ ta jpastic jech eꞌuque. Jaꞌ yuꞌun itsꞌibabat scꞌoplalic yoꞌ acꞌo jnaꞌtic ti jaꞌ noꞌox jech chispasbutic eꞌuc li Diose mi jech ta jpastique. Yuꞌun poꞌot xa li slajeb cꞌacꞌale, jaꞌ yuꞌun li buchꞌu ta snop ti oy xa stsatsal yoꞌon ta stojol li Diose, acꞌo me sqꞌuel sba yuꞌun naca me jaꞌ tspas li cꞌusi chopole. W gVG Mu me chopluc xacꞌopojic ta stojol li Dios ta sventa li cꞌusi chaspasbeique, jech chac cꞌu chaꞌal li jchiꞌiltac ta voꞌone li chopol icꞌopojic ta stojol Dios ta sventa li cꞌusi ipasbatique. Li buchꞌutic ti chopol icꞌopojique ta ora iꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li yajꞌangel Diose, jech itsaqueic ta chamel, te ilajic o. U Mu me xatoy abaic ta stojol li Dios jech chac cꞌu chaꞌal oy jech ispasic ta voꞌonee, jech ta schial ye chon ichamic o. T9 Jech nojtoc mu me xamulivajic jech chac cꞌu chaꞌal oy imulivajique. Yuꞌun ta jun noꞌox cꞌacꞌal imileic oxib schaꞌvinic ta mil (23,000). NS Jech mu xa me xba avichꞌic ta mucꞌ li rioxetique jech chac cꞌu chaꞌal oy iyichꞌic ta mucꞌ rioxetic li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. Yuꞌun jech tsꞌibabil scꞌoplalic ta scꞌop Dios ti laj yal li Moisese: “Li jchiꞌiltic li coꞌol tꞌujbilutic yuꞌun li Diose, ispas yajrioxic. Iyacꞌbeic smoton, te iveꞌic schiꞌuc oy cꞌusi te iyuchꞌic. Ta tsꞌacal te lic acꞌotajicuc ta stojol li yajrioxique”, xi iyal li Moisese. JR  Scotol li cꞌustic icꞌot ta pasel ta stojolique, jaꞌ svinajeb ti chopol mi ta to jnoptic li cꞌustic chopol jech chac cꞌu chaꞌal laj to snopic li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. ?Qw Acꞌo mi scotolic icoltaatic yuꞌun li Diose pero ep muc bu xichꞌic ta mucꞌ. Jaꞌ yuꞌun chopol iꞌileic yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun te ichamic li ta taqui jamaltique. 8Pi Scotolic iyuchꞌic nojtoc li joꞌ li ilocꞌ ta chꞌene li iꞌacꞌbatic yuꞌun Dios li cꞌalal ismaj li chꞌen li Moisese. Ti ilocꞌ li joꞌe, mu ta sjuꞌeluc noꞌox stuc li Moisese yuꞌun te schiꞌuquic li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun jaꞌ ta sventa Cristo ti iꞌacꞌbat joꞌ yuchꞌique. XO) Scotolic te coꞌol imacꞌlanatic yuꞌun li Dios li te ta taqui jamaltique. EN Scotolic li cꞌu yepal iloqꞌuic talel ta jtunele jaꞌ banquilal yuꞌunic li Moisese. Li Moisese jaꞌ sbabe talel ta yolon li toque, jaꞌ sbabe nojtoc ti cꞌalal ijelavic ta nabe. M ! Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta jcꞌan acꞌo xavaꞌiic cꞌu sba icoltaatic talel yuꞌun Dios li jtot jmeꞌcutic ta voꞌone ti joꞌoncutic jꞌisraeluncutique, li cꞌalal iloqꞌuic talel ta jtunele. Li toque jaꞌ sbabe talel yuꞌunic ti chacꞌ ta ilel li bu ta scꞌan Dios ti ta xbatique. Jaꞌ yuꞌun scotolic lec ijelavic talel ta Tsajal Nab. /LW Li joꞌone mu jcꞌan chispas ta canal li jbecꞌtale. Mu jcꞌuxubin, mu xba jpas li cꞌustic ta scꞌane. Yuꞌun mi jaꞌ lispas ta canal li jbecꞌtale, mu jta li jmotone acꞌo mi laj calbe li crixchanoetic ti xuꞌ ta jpastic ta canal li cꞌustic chopol ta sventa li Cajvaltique.8Ki Li joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu jun yoꞌon ta xꞌanilaje yuꞌun jaꞌ te batem o coꞌon li jmoton li chiꞌacꞌbate. Jaꞌ jechun nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta snop lec li bu chacꞌbe tajimol majbail li schiꞌile yoꞌ jech xuꞌ ta spas ta canal. uJc Yuꞌun li buchꞌutic tscꞌan ta spasvanic ta canal ta tajimol li liꞌ ta balumile, persa jaꞌ scꞌan ti tschꞌunic ti mu spasic li cꞌusi xuꞌ chpajic oe. Ti jech ta spasique jaꞌ sventa yoꞌ xuꞌ tsots ta xꞌanilajic, jaꞌ ta sta o li smotonique. Li smoton li ta staique snaꞌ noꞌox xlaj. Li jmotontic li chijꞌacꞌbate jaꞌ muꞌyuc slajeb. JI  Li buchꞌutic tsqꞌuelic buchꞌu más xuꞌ yuꞌun anile, jnaꞌojtic ti jmoj ta xlic scotolic. Li buchꞌu más chtojob ta anile, jaꞌ ta sta smoton. Jaꞌuc me jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque. Jaꞌuc me te batem o avoꞌonic la amotonic li chaꞌacꞌbatic yuꞌun li Cajvaltique. Mu me cꞌusi yan xanopic. H Cꞌalal ta jchiꞌin ta loꞌil li buchꞌu muꞌyuc to stsatsal yoꞌon ta stojol li Diose, ti schꞌunoj ti oy cꞌusi mu stacꞌ pasele, jaꞌ jech ta jpas eꞌuc yilel, yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo yaꞌi li cꞌusi chcalbee yoꞌ acꞌo tsatsubuc cuꞌun. Ta jcoꞌoltajes jba jchiꞌuc scotolic yoꞌ tschꞌunic o cuꞌun, jaꞌ chcolic o. Jech coꞌol chijcolutic jchiꞌuctic. G F Cꞌalal ta jchiꞌin la achiꞌiltaquique, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, li muc bu avaꞌiojic li smantaltac li Diose, jech muc bu caꞌioj yilel eꞌuc li smantaltac li Diose. Pero mu yuꞌunuc mu xa xquichꞌ ta mucꞌ li Cristoe. Jaꞌ noꞌox ta jcꞌan ti acꞌo yaꞌiic li cꞌusi chcalbeique yoꞌ tschꞌunic o cuꞌun ti jaꞌ noꞌox chcolic ta sventa li Cajvaltique. 9Ek Cꞌalal ta jchiꞌin ta loꞌil li jchiꞌiltac ta israelal ti chaꞌiic ti persa to ta schꞌunic li smantaltac Dios li la stsꞌiba comel li Moisés ta voꞌonee, jech jchꞌun to me chcaꞌi eꞌuc li smantaltac li Diose, acꞌo mi mu xa bu jchꞌunoj ti jech chicole. Ti jech ta jpase, yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo yaꞌiic li cꞌusi chcalbeique yoꞌ tschꞌunic o cuꞌun ti jaꞌ noꞌox chcolic ta sventa li Cajvaltique. D! Li joꞌone muc buchꞌu sventainojun, jech muc buchꞌu xuꞌ chispas ta mantal yoꞌ acꞌo jpas li cꞌustic ta scꞌane. Ta slequil yutsil noꞌox coꞌon jtuc chitun yuꞌunic scotolic yoꞌ jech más to ep ta xacꞌ sbaic ta scꞌob li Cristo ta jventae. gCG Li jtojole jaꞌ ti ximuybaj noꞌox ti mu cꞌusi ta jcꞌanbeic li buchꞌutic ta xcalbeic ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique, acꞌo mi albil ti xuꞌ jcꞌanbeique yuꞌun yajtacbalalun li Cajvaltique. *BM Mi ta slequil yutsil coꞌon ta jpuque, oy xa jtojol chcaꞌi. Mi mu ta yutsiluc coꞌon ta xcale, mu smeloluc yuꞌun jaꞌ cabtel yacꞌojbun li Cajvaltique. MA Mu xuꞌ ta jtoy jba ta yalel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique, yuꞌun Cajvaltic liyacꞌbe cabtel. Mi mu jcꞌan jpucbe batel li scꞌope, chiyacꞌbe quichꞌ vocol. S@ Pero li joꞌone mu jpas jech. Ti jech chajtsꞌibabeic batele, muc bu ta jcꞌan macꞌlanel. Yuꞌun jech onoꞌox jnopoj ti mu cꞌusi ta jcꞌane, mi oy buchꞌu chisuje, jaꞌ lec acꞌo chamcun. ? Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic ta xalic ba li scꞌop li Cajvaltique, yaloj li Cajvaltic ti te ta sta ba sveꞌelique. 3>_ Li paleetic li ta xtunic li ta mucꞌta chꞌulnae, xanaꞌic ti te ta sta sveꞌelic yuꞌun jech smantal li Diose. Xuꞌ ta slajesic li smoton Dios li te ta smilique. =% Li yan yajtacbalaltac li Cajvaltique tscꞌanic macꞌlanel avuꞌunic. Pero li joꞌone más xuꞌ ta jcꞌan macꞌlanel avuꞌunic ti jechuque. Pero mu jcꞌan ti macꞌlanbilun avuꞌunique. Ti jech ta jpase, chquichꞌ vocol yuꞌun vocol ta jta jveꞌel. Pero jech te chcuch cuꞌun, yuꞌun naca me joꞌon ta jcoj mi mu schꞌunic cuꞌun ti jaꞌ noꞌox ta xcolic ta sventa li Cristoe. < Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, xuꞌ chavacꞌbecun li cꞌustic ta xtun cuꞌune yuꞌun joꞌon baꞌi laj calboxuc li scꞌop Diose. y;k Jaꞌ jcꞌoplalcutic eꞌuc ti jech tsꞌibabil icom ta smantaltac li Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta sloc yosile schiꞌuc li buchꞌu ta smaj strigoe, jun yoꞌon ta spas yuꞌun snaꞌic ti jaꞌ to jech ta xveꞌic oe. 5:c Jech onoꞌox la stsꞌiba comel ta scꞌop Dios li Moisés ta voꞌonee: “Mu me xavacꞌbe svozal sniꞌ li jꞌabtel vacax li cꞌalal ta spechꞌulan ta teqꞌuel li trigoe yoꞌ chlocꞌ o li sbeqꞌue, acꞌo sloꞌ”, xi tsꞌibabil. Li Diose maꞌuc noꞌox ta scꞌuxubin li vacaxetique. i9K Mu me xanopic ti smantal noꞌox crixchano ti jech chcale, yuꞌun jech yaloj mantal li Diose. 8{ Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ochem ta soltaroile. Xanaꞌic ti te ta xꞌacꞌbat sveꞌele schiꞌuc te ta xꞌacꞌbat li cꞌustic ta xtun yuꞌune. Jech nojtoc li buchꞌu jtsꞌuntsꞌusube te ta sloꞌbe sat. Li buchꞌu oy stentsune ta xuchꞌbe schuꞌ. Jaꞌ noꞌox jechuncutic eꞌuc, xuꞌ chamacꞌlanuncutic ti jechuque yuꞌun chijtuncutic avuꞌunic. C7 Li yan yajtacbalaltac li Cajvaltique yictaojic yabtelic jaꞌ yuꞌun joꞌoxuc chamacꞌlanic. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc jchiꞌuc li Bernabée, xuꞌ ta xquicta cabtelcutic eꞌuc. V6% Xuꞌ ta jsaꞌ cajnil eꞌuc, xuꞌ ta xquicꞌ batel li bu chibate jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li yan yajtacbalaltac li Cajvaltique, schiꞌuc li yitsꞌinab li Cajvaltique, schiꞌuc li Pedroe. n5U Xuꞌ xamacꞌlanicun jech chac cꞌu chaꞌal chamacꞌlanic li yan yajtacbalaltac li Cajvaltique. ^45 Li buchꞌutic ta xalic ti chopol ti mu jcꞌan macꞌlanele jech ta xcalbeic. =3s Mi chalic li yan quermanotactic ti maꞌuc yajtacbalalun li Cajvaltique, lec oy, acꞌo yalic jech. Pero li joꞌoxuque mu xuꞌ chavalic ti mu joꞌcun yajtacbalalun li Cajvaltique yuꞌun joꞌon laj calboxuc li scꞌop Diose jech achꞌunic. Jaꞌ ta xvinaj o ti jaꞌ yacꞌojbun cabtel li Cajvaltique. 2 ! Li joꞌone ta melel yajtacbalalun li Diose yuꞌun iquil eꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Joꞌon ta jventa nojtoc ti la avichꞌic ta mucꞌ li Dios li cꞌalal laj calboxuc li scꞌope. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ chajcꞌanbeic li cꞌustic ta xtun cuꞌun ti jechuque. d1A Jaꞌ yuꞌun mi ta scoj ti ta jlajestic veꞌlil ti ta xchibaj o yoꞌonic cuꞌuntic li quermanotactique, jaꞌ lec mu jlajestic ta jꞌechꞌel yoꞌ jaꞌ mu xchibaj o yoꞌonic cuꞌuntic li quermanotactique.y0k Mi jech joꞌoxuc ta acojic ta xchibaj yoꞌonic li quermanotactic li buchꞌutic ti muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojol li Cajvaltique, chata amulic ta stojol li quermanotactique, schiꞌuc chata amulic ta stojol li Cristo nojtoque. -/S Ta scoj noꞌox ti xanaꞌic xa ti mu cuxuluc li rioxetique chlic chibajuc o yoꞌonic ta acojic li quermanotactic li buchꞌutic ti muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojol li Cajvaltique. Pero li Cristoe iyacꞌ sba ta milel ta scojic yoꞌ jech acꞌo colicuc eꞌuc li quermanotactique. Q. Li joꞌoxuque xanaꞌic xa ti mu cuxuluc li rioxetique. Pero li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojole, mi iyilic ti te chotolot chaveꞌ ta mexa li yoꞌ bu oy li rioxetique, chlic snopic ti xuꞌ ta slajesic eꞌuc li veꞌlil li acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique. l-Q Scꞌan ti chaqꞌuel abaique. Mu me jaꞌuc ta sventa ti xuꞌ cꞌusiuc noꞌox chalajesic ti jech ta sta o smulic chaꞌiic ta stojol Dios li quermanotactic li buchꞌutic muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose. I, Yan li joꞌoxuque xanaꞌic xa ti maꞌuc ta sventa veꞌliletic ti lec chijyilutic li Diose. Maꞌuc to lec chijyilutic Dios mi ta jlajestique. Muc bu chopol chijyilutic mi mu jlajestique. t+aPero mu scotoluc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique snaꞌic ti mu cuxuluc li rioxetique. Li buchꞌutic ti muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojol li Cajvaltique, schꞌunojic to ti cuxul li rioxetique. Jaꞌ yuꞌun mi ta slajesic li veꞌlil li acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique, ta sta o smul chaꞌiic ta stojol li Cajvaltique. ,*QPero li joꞌoxuque xanaꞌic xa ti jun noꞌox li Diose, jaꞌ li Jtotique. Jaꞌ ti laj yacꞌ scotol li cꞌustic oye. Jaꞌ laj yacꞌutic eꞌuc yoꞌ acꞌo quichꞌtic ta muqꞌue. Schiꞌuc xanaꞌic xa ti jun noꞌox li Cajvaltique, jaꞌ li Jesucristoe. Jaꞌ la spas schiꞌuc li Stote scotol li cꞌustic oye. Jaꞌ ta sventa ti cuxulutic liꞌ ta balumile schiꞌuc ti chijcuxiutic o sventa sbatel osile. )La achiꞌiltaquique ta xalic ti oy ep rioxetic ta vinajel schiꞌuc ta balumile. Ta snopic ti cuxule, oy ep yajvalic ta xaꞌiic. d(ALi joꞌoxuque xanaꞌic xa ti mu cuxuluc li rioxetique, schiꞌuc xanaꞌic ti jun noꞌox Dios oye. Jaꞌ yuꞌun mu cꞌu tspas chavaꞌiic mi chalajesic li veꞌlil li acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique. '9Yuꞌun li buchꞌu oy ta yoꞌon li Diose, oy ta yoꞌon nojtoc li quermanotactique. Leꞌe jaꞌ snaꞌ cꞌusi lec ta pasel ch‐ile yuꞌun Dios. 9&mMi jech ta spase, altic ti snaꞌ xa ti yaloje. 9% mLiꞌ chacalbeic scꞌoplal li cꞌusi ajacꞌbecun ta sventa li veꞌlil li acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique. Ta melel acotolic avaꞌiojic ti mu cuxuluc li rioxetique. Pero mi oy buchꞌu ta stoy sba ta sventa ti snaꞌ xae, oy yicꞌal chlic snop ti mu chopluc mi ta slajes li veꞌlil li acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique. Pero mi oy ta yoꞌon li Diose, jaꞌ noꞌox jech oy ta yoꞌon nojtoc li quermanotactique, jech snaꞌ ti oy yicꞌal ta xchibaj o yoꞌonic ta scoj li buchꞌutic ti muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose. $#(Pero joꞌone ta xcal ti jaꞌ más xmuybaj mi mu xa xmalij oe. Ta xcal ti jech ta snop li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc Diose.#/'Li ants li oy xa smalale persa yicꞌoj o sbaic ti jayib cꞌacꞌal cuxulique. Pero mi icham li smalale, jech xa noꞌox colem ta xcom li antse. Xuꞌ ta xmalij nojtoc mi ta scꞌane. Pero jaꞌ noꞌox xuꞌ ta smalin li buchꞌu yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique. u"c&Li buchꞌu chacꞌ ta malijel li stseube lec. Li buchꞌu mu xacꞌ ta malijel li stseube jaꞌ más lec. !'%Pero mi oy buchꞌu ta snop lec ti mu xacꞌ ta malijel li stseube, yuꞌun chil ti mu scꞌan xmalije, lec nojtoc ti mu xacꞌ ta malijele.  w$Mi oy buchꞌu ta snop ti chopol scꞌoplal mi mu xacꞌ ta malijel li stseube, yuꞌun chil ti ista xa vaꞌlej schiꞌuc chil ti ta scꞌan chmalije, acꞌo spas li cꞌusi ta snope. Yuꞌun mu muliluc ti ta xacꞌ ta malijel li stseube. ^5#Ti jech chacalbeique, jaꞌ sventa alequilalic, mu yuꞌunuc chajpajesic. Jaꞌ noꞌox chcal avaꞌiic li cꞌusi lec ta pasele yoꞌ jech mu cꞌusi chaspajesic, jech más chatunic yuꞌun li Cajvaltique. S"Jech mu junuc noꞌox li cꞌusi ta snope. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li ants li oy smalale schiꞌuc li buchꞌu muꞌyuc smalale. Li buchꞌu muꞌyuc smalale jaꞌ más xuꞌ ta snopilan li cꞌustic ta scꞌan li Cajvaltique, yoꞌ jech lec ta xꞌile o yuꞌun li Cajvaltique schiꞌuc yoꞌon, schiꞌuc sbecꞌtal stacupal. Yan li buchꞌu oy smalale persa ta snopilan li cꞌustic ta xtun yuꞌunic liꞌ ta balumile yoꞌ jech xmuybaj o li smalale. 5!Yan li buchꞌu oy yajnile persa ta snopilan bu ta sta li cꞌustic ta xtun yuꞌunic liꞌ ta balumile, yoꞌ jech xmuybaj o schiꞌuc li yajnile. |q Jaꞌ ta jcꞌan ti mu xcꞌopoj avoꞌonic yuꞌun li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Yuꞌun li buchꞌu muꞌyuc yajnile más xuꞌ ta snopilan li cꞌustic ta scꞌan li Cajvaltique, yoꞌ jech lec ta xꞌile yuꞌun li Cajvaltique. T!Li cꞌu avepalic ti oy cꞌustic avuꞌunic liꞌ ta balumile, acꞌo mu cꞌusi oy avuꞌunic chavaꞌiic. Yuꞌun scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile ta onoꞌox xcꞌot scꞌacꞌalil ta xlaj. <qLi cꞌu avepalic ti chavat avoꞌonic ta scoj ti oy avocolic liꞌ ta balumile, mu me jaꞌuc xbat o avoꞌonic. Li cꞌu avepalic ti xamuybajique mu me xanopic ti muꞌyuc xa cꞌusi yan scꞌan avuꞌunique. Li cꞌu avepalic ti chamanolajic chachonolajique acꞌo mu cꞌusi oy avuꞌunic chavaꞌiic. T!Joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta sventa ti mu xa jaluc liꞌ oyutic ta balumile, jech chacalbeic. Li cꞌu avepalic ti oy avajnilique, mu me scꞌan ti jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌonic ta snopilanel li cꞌustic chacꞌanique. Jaꞌ me nopic li cꞌusi ta scꞌan li Dios ti acꞌo xapasique. Yan mi mu xuꞌ chavaꞌiic ti muꞌyuc avajnilique, mu muliluc mi chasaꞌique. Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc, tsebetic, mu muliluc eꞌuc mi chamalijique. Jaꞌ noꞌox ti más oy avocolic mi nupul tsꞌacaloxuque. Li joꞌone mu jcꞌan ti chavichꞌic vocole. zmLi cꞌu avepalic ti oy avajnilique mu me xavictaic. Li cꞌu avepalic ti muꞌyuc avajnilique mu me xasaꞌic. veTa scoj ti liquem xa li vocole, acꞌo me jechanic o mi oy avajnilic, mi muꞌyuc avajnilic li jujunoxuque. RTa sventa li buchꞌutic muc to bu nupul tsꞌacalique, mu cꞌusi xuꞌ chacalbeic ti jaꞌ smantal li Cajvaltique. Jaꞌ noꞌox chacalbeic li cꞌusi ta jnop jtuque. Ta sventa ti cꞌuxun ta yoꞌon li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun jnaꞌoj li cꞌusi ta scꞌane, jaꞌ yuꞌun xuꞌ chachꞌunic li cꞌusi chacalbeique. A{Jaꞌ yuꞌun li jujunoxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, li cꞌu xaꞌelanic li cꞌalal laj yicꞌoxuc li Diose, acꞌo me jechoxuc o yuꞌun te schiꞌucoxuc li Diose. 5cLec tojbiloxuc yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun scꞌan ti chavacꞌ abaic ta scꞌob li Cajvaltique. Mu me jaꞌuc xavacꞌ abaic ta ventainel yuꞌun li crixchanoetique. KLi buchꞌu manbil ta sventa jtunel li cꞌalal iꞌiqꞌue yuꞌun li Cajvaltique, acꞌo me snaꞌ ti loqꞌuem xa ta scꞌob li cꞌustic chopole yuꞌun icoltaat xa yuꞌun li Cajvaltique. Yan li buchꞌu muc bu ochem ta jtunel li cꞌalal iꞌiqꞌue yuꞌun li Cajvaltique, acꞌo snaꞌ ti yajtunel xa li Cristoe. =sMi manbilot ta sventa jtunel li cꞌalal laj yicꞌot li Diose, mu me cꞌu xal avoꞌon, abtejan. Pero mi oy bu ora ti chasloqꞌues ta jtunel la avajvale, lec nojtoc, locꞌan. fELi cꞌu xaꞌelanic li cꞌalal laj yicꞌoxuc Dios li jujunoxuque, jaꞌuc me jechoxuc o. .UYuꞌun maꞌuc to uts mi quichꞌojtic circuncisión, mi muc bu quichꞌojtic circuncisión. Jaꞌ noꞌox scꞌan ti ta jpastic li cꞌustic yalojbutic li Diose. ucMi oy buchꞌu yichꞌoj xa circuncisión li cꞌalal iꞌiqꞌue yuꞌun li Diose, acꞌo jechuc o. Mi oy buchꞌu muc bu yichꞌoj circuncisión li cꞌalal iꞌiqꞌue yuꞌun li Diose, acꞌo jechuc o, mu me xichꞌ circuncisión. U #Li cꞌu xaꞌelanic li cꞌalal laj yicꞌoxuc Dios li jujunoxuque, jaꞌuc me jechoxuc o. Jaꞌ me scꞌan ti ta xquichꞌtic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ jech chcal ba ta scotol li chꞌulnaetique. Y +Joꞌoxuque, antsetic, naꞌic me ti oy yicꞌal chlic yichꞌ ta mucꞌ eꞌuc Dios ta aventaic la amalalique, yuꞌun ta xil ti lec li cꞌusi chapasique. Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc, viniquetic, naꞌic me ti oy yicꞌal chlic yichꞌ ta mucꞌ eꞌuc Dios ta aventaic la avajnilique, yuꞌun ta xil ti lec li cꞌusi chapasique. > uTi mi jaꞌ ta xꞌictavan li buchꞌu muc bu yichꞌoj ta mucꞌ li Diose, acꞌo yicta sbaic. Li buchꞌu iꞌictaate mu xa bu acꞌbil ta venta. Pero mu me xacꞌ ta meltsanbeel scꞌoplal, acꞌo mi vinic, mi ants, yuꞌun joꞌotic ti icꞌbilutic xa yuꞌun li Diose, scꞌan ti mu jliquestic cꞌope. O Li vinic ti muc bu yichꞌoj ta mucꞌ li Diose, mu chopluc ta xꞌile yuꞌun Dios ti yicꞌoj o sbaic ta sventa ti laj yichꞌ xa ta mucꞌ Dios li yajnile. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li ants ti muc bu yichꞌoj ta mucꞌ li Diose, mu chopluc ta xꞌile yuꞌun Dios ti yicꞌoj o sbaic ta sventa ti laj yichꞌ xa ta mucꞌ Dios li smalale. Ti chopluc chil Dios ti yicꞌoj sbaique, mu xcꞌuxubinatic yuꞌun Dios li yalab snichꞌnabic ti jechuque. - S Mi oy jun ants ti yichꞌoj ta mucꞌ li Diose, pero li smalale muc bu yichꞌoj ta mucꞌ Dios, mi jun yoꞌon schiꞌuc li yajnile, mu me xicta smalal li antse. 9 Li cꞌustic liꞌ chacalbeique muc bu yalojbutic stuc li Cajvaltique, joꞌon noꞌox ti jech chacalbeique. Mi oy quermanotic ti muc bu yichꞌoj ta mucꞌ Dios li yajnile, mi ta sloqꞌuel yoꞌon yicꞌoj sba schiꞌuc li smalal li antse, mu me xicta yajnil li vinique. $A Li buchꞌutic nupul tsꞌacalic xa li coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta xcalbeic ti mu me xicta smalalic li antsetique schiꞌuc mu me xicta yajnilic li viniquetique. Maꞌuc jmantal jtuc ti jech chacalbeique, jaꞌ smantal li Cajvaltique. Mi mu schꞌun li antse, mi ta xicta li smalale, acꞌo stucuc o. Mi mu xuꞌ ta xaꞌie, acꞌo schaꞌicꞌ sbaic nojtoc schiꞌuc li smalal onoꞌoxe.  %C Yan mi mu xuꞌ yuꞌun chaꞌiic ti stuquic oe, acꞌo saꞌ yajnilic li queremutique, acꞌo malijicuc li tsebetique. Jaꞌ más lec mi nupul tsꞌacalique; jaꞌ chopol mi jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta snopilanel ti chac oyuc snup schiꞌilique, yuꞌun ta soc o yoꞌonic. <qLi tojol querem tsebetique schiꞌuc li meꞌanal antsetique, ta xcal ti jaꞌ más lec ti acꞌo jechicuc jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌone ti muꞌyuc jnup jchiꞌile. }Li joꞌone más lec chcaꞌi ti jechuc scotol queremutic jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌone ti muꞌyuc jnup jchiꞌile. Pero mu jcotolticuc jechutic ti xcuch cuꞌuntique. Yuꞌun li jujunutique mu jmojuc jol coꞌontic lijyacꞌutic li Diose. RTi laj cal ti xuꞌ ta saꞌ yajnil li queremutique schiꞌuc ti xuꞌ ta xmalijic li tsebetique, jaꞌ noꞌox ta xcacꞌ anaꞌic li cꞌusi lec ta pasele, mu yuꞌunuc joꞌon ta xcal mantal. %Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti mu me xavicta abaique. Jaꞌ noꞌox mi coꞌol chanop achaꞌvaꞌalic mi oy cꞌusi persa chacꞌanbeic li Diose, xuꞌ mu xachiꞌin abaic jayibuc cꞌacꞌal. Ta tsꞌacale chlic achiꞌin abaic yuꞌun naca me xasujic ta mulil li pucuje. LYuꞌun li antse maꞌuc yuꞌun stuc li sbecꞌtale; jaꞌ xa yuꞌun li smalale. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li vinique, maꞌuc yuꞌun stuc li sbecꞌtale; jaꞌ xa yuꞌun eꞌuc li yajnile. "=Li viniquetique acꞌo schiꞌin sbaic schiꞌuc li yajnilique. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li antsetique acꞌo schiꞌin sbaic schiꞌuc li smalalique. ~)Pero ta scoj ti chisujutic ta mulil li jbecꞌtaltique jech xuꞌ ta saꞌ yajnil li queremutique. Jech eꞌuc li tsebetique xuꞌ chmalijic. } }Li cꞌusi ajacꞌbecun ta acartaique, jaꞌ liꞌ chacalbeic batele. Li queremutique jaꞌ lec mi mu saꞌ yajnilique. | Yuꞌun lec tojbiloxuc yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun scꞌan ti chavichꞌic ta mucꞌ Dios schiꞌuc la abecꞌtalique.F{Naꞌic me ti jaꞌ snainoj Dios la abecꞌtalique yuꞌun te nacal ta avoꞌonic li Chꞌul Espíritu li yacꞌojboxuc li Diose. Jaꞌ yuꞌun maꞌuc avuꞌun atuquic la abecꞌtalique. PzJaꞌ scꞌan ti ta jꞌechꞌel chavictaic li mulivajele. Yuꞌun mi mu xavictaique, yuꞌun jaꞌ chasujic la abecꞌtalique. Scotol li cꞌustic yan ti chopole jaꞌ mu sta jech chisujutic. h}A|{yx-wvttXsrrq-pon@mllskjigf{edcc@baag``H_^^;]]\v[XWVBUPS~RPnOOLNNLLJKJnI\H7FEDCA@ ?p>>=<;: 9_807 6Q53g10.J-,*)I('h&?%G$e$"$"!_ 8",zI.9R? 3 yBgh#Oy yicꞌal chanopic: ¿Cꞌu sba ta xchaꞌcuxiic li buchꞌutic chamemique? ¿Cꞌu sba li sbecꞌtalique? xachiic. r]"Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti chanopic lec li cꞌusi chachꞌunique. Mu me xasaꞌ amulic ta stojol li Diose. Yuꞌun oy to buchꞌutic avuꞌunic ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose yuꞌun mu schꞌunic ti chijchaꞌcuxiutique. Jech chacalbeic yoꞌ acꞌo xaxiꞌ xaqꞌuexavic. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba cachꞌbecꞌtaltic li cꞌalal chijchaꞌcuxiutique W'!Mu me xasloꞌlooxuc li buchꞌutic ta xalic ti muꞌyuc chaꞌcuxesele, mu me xachiꞌinic. Yuꞌun mi chachiꞌinic li buchꞌutic mu meleluc li cꞌustic ta xalique, jaꞌ chlic achꞌunic eꞌuc. (I Yuꞌun coꞌol schiꞌuc jtiꞌaval bolom yaꞌel li crixchanoetic li liꞌ ta jteclum Efesoe yuꞌun mu xiyilic ta lec. Ti meleluc ti mu xijchaꞌcuxiutique, altic ti liꞌ ta jtsꞌic ti vocol yaꞌele. Xuꞌ jech chcal jech chac cꞌu chaꞌal ta xalbe sbaic li crixchanoetique: “Acꞌo noj veꞌcutic, cuchꞌtic joꞌ, yuꞌun mi lijcham ocꞌob chaꞌeje, yuꞌun lijcham o ta jꞌechꞌel”, xut sbaic. Jech chcal yuꞌun scotol cꞌacꞌal jutuc muc chilaj. Pero ximuybaj noꞌox avuꞌunic ta stojol li Cajvaltic Jesucristoe.  Ti meleluc ti mu xijchaꞌcuxiutique, altic noꞌox ti liꞌ chquichꞌ vocol ta yalbeel li scꞌop li Cajvaltic yaꞌele. zmTi meleluc ti mu xchaꞌcuxiic li ánimaetique, ¿cꞌu chaꞌal ti oy buchꞌutic ta xichꞌic joꞌ ta sventa li schiꞌilic ti chamemic xae? Mi mu schꞌunojicuc ti ta xchaꞌcuxiic li ánimaetique, mu jechuc ta spasic ti jechuque. Z-Cꞌalal mi ispas ta canal scotol li Cristoe, jaꞌ o chlic yacꞌ sba ta ventainel yuꞌun li Stote, yuꞌun jaꞌ ta sventa Stot ti ispas ta canal scotole. Jaꞌ stuc xa ta sventain scotol li Jtotic Diose. o~WYuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Diose ti jaꞌ ta xꞌacꞌbat sventain scotol li Nichꞌonile, pero mu cꞌalaluc ta Stot ta sventain. Yuꞌun jaꞌ ta sventa li Stote jech tspas ta canal scotol yuꞌun li Cristoe. Z}-Li slajeb ta spas ta canale, jaꞌ ti chijchame jech mu xa buchꞌu ta xcham o. q|[Li Cristoe jaꞌ to chijyacꞌutic ta scꞌob Stot li cꞌalal mi ispas ta canal scotol li yajcontrae. S{Cꞌalal ta sta li slajeb cꞌacꞌale, li Cristoe jaꞌ o chacꞌbe yichꞌ ta venta li Jtotic Dios scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe. Yuꞌun li Cristoe la xa spasan ta canal scotol li yajcontrae, mi pucuj, mi crixchano, ti liꞌ tspasic mantal ta balumile, li oy sjuꞌelique, li ichꞌbilic ta muqꞌue. zzmJech xchapet ta xcꞌot ta pasel scotol. Jaꞌ sliqueb ichaꞌcuxi li Cristoe laj yichꞌ yachꞌbecꞌtal. Jech cꞌalal ta xchaꞌtale, jaꞌ o chijchaꞌcuxiutic eꞌuc, chquichꞌtic cachꞌbecꞌtaltic, joꞌotic li snichꞌnabutique. y9Ti jech jcotoltic chijchamutique, jaꞌ ta scoj li Adane. Pero jcotoltic li cꞌu quepaltic oyutic ta scꞌob li Cristoe, chijchaꞌcuxiutic yuꞌun. oxWTa scoj jun vinic ti chijchamutique, jaꞌ noꞌox jech ta sventa jun vinic ti chijchaꞌcuxiutique. wwPero ta melel ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal li Cristoe. Jaꞌ sliqueb laj yichꞌ yachꞌbecꞌtal. Ti ichaꞌcuxie, jaꞌ noꞌox jech ta xchaꞌcuxiic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li cꞌalal ichamique. 2v]Ti jaꞌuc noꞌox sventa jayib cꞌacꞌal ti liꞌ cuxulutic ta balumil ti oyutic ta scꞌob li Cristoe, más abol jbatic ti jechuque yuꞌun loꞌlobilutic yaꞌel. qu[Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cristo li cꞌalal ichamique ta chꞌayel batemic ti jechuque. t)Ti meleluc ti muc bu xchaꞌcuxi li Cristoe, altic achꞌunojic ti jaꞌ chascoltaique. Oyoxuc to ta scꞌob li cꞌustic chopol ti jechuque. tsaTi jechuc ti mu xchaꞌcuxiic li ánimaetique, yuꞌun melel ti muc bu xchaꞌcuxi li Cristo ti jechuque. cr?Jloꞌlovanejuncutic yaꞌel ti jechuque yuꞌun icalcutic xa ti Dios ischaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Cristoe. Ti meleluc ti muc buchꞌu ta xchaꞌcuxie, jech li Diose muc bu xchaꞌcuxes Cristo ti jechuque. qTi meleluc ti muc bu xchaꞌcuxi li Cristoe, altic ti chcalbecutic scꞌop ti jechuque. Jech altic achꞌunojic eꞌuc ti jechuque. `p9 Ti meleluc ti muc buchꞌu ta xchaꞌcuxie, muc bu xchaꞌcuxi li Cristo ti jechuque. o7 Yuꞌun laꞌalbatic xa ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal li Cristoe, ¿cꞌu chaꞌal oy jech chavalic ti muc buchꞌu ta xchaꞌcuxie? Ln Manchuc mi joꞌon, mi jaꞌ li yan yajtacbalaltaque, jaꞌ jmoj li cꞌusi chcalcutique, jaꞌ li scꞌop li Cristoe. Jaꞌ li achꞌunojique. Jaꞌ scꞌoplal ti ta melel chijchaꞌcuxiutique 5mc Ta slequil noꞌox yoꞌon Dios ti liyacꞌbe cabtel ti ta xcalbe li scꞌope. Pero mu alticuc noꞌox ti oy slequil yoꞌon ta jtojole, yuꞌun joꞌon xa más ep litun yuꞌun, jaꞌ jutuc to noꞌox itun li yanetique. Pero mu ta jtsatsaluc jtuc xuꞌ cuꞌun, jaꞌ ta stsatsal ta sjuꞌel Dios. l Li joꞌone muꞌyuc jbalil chcaꞌi; li yan yajtacbalaltac li Cajvaltique jaꞌ más tsots yabtel chcaꞌi. Yuꞌun mu snupin chcaꞌi ti ochemun ta yalbeel li scꞌope, yuꞌun toj ep laj quilbajin scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. OkJoꞌon ta slajeb xa iyacꞌ sba ta ilel ta jtojol. Jaꞌ jechun yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal yalem unen ti mu sta yual ta xvoqꞌue, yuꞌun ta ora noj lisjeltabe coꞌon li Cajvaltique. jTsꞌacal to iyacꞌ sba ta ilel ta stojol Jacobo. Tsꞌacal to iyacꞌ sba ta ilel ta stojolic scotol li yajtacbalaltaque. KiTsꞌacal to iyacꞌ sba ta ilel ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta muqꞌue li más ta joꞌob ciento stsoboj sbaique. Li buchꞌutic iyilique oy to ep cuxulic. Li yanetique chamemic xa. !h;Calojboxuc onoꞌox ti jaꞌ baꞌi iyacꞌ sba ta ilel ta stojol li Pedroe. Ta tsꞌacal iyacꞌ sba ta ilel ta stojol scotol li yajchanbalajeltaque. 9gkSchiꞌuc laj calboxuc ti imuque ta chꞌene schiꞌuc ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal ta yoxibal cꞌacꞌale yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose. .fUTsots scꞌoplal ti laj calboxuc li cꞌusi albilune, jaꞌ ti icham ta cruz ta scoj jmultic li Cristoe yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose. Ue#Mi ta jꞌechꞌel achꞌunojic o ti jaꞌ noꞌox ta sventa li Cajvaltic chijcolutique jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque, ta onoꞌox xacolic. Yan mi altic chavalic ti achꞌunojique, mu xacolic. =d uTa jules ta ajolic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique li la onoꞌox calboxuque. Ta sventa ti la achꞌunique jech oy xa stsatsal avoꞌonic ta stojol li Diose. Yc+(Pero lecuc me scotol li cꞌustic chapasique. Ta jujuntal me xacꞌopojic.b'Joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ me tsotsuc scꞌoplal chavaꞌiic ti jamal chavalic ta acꞌop atuquic li cꞌusi chayacꞌbe anaꞌic li Diose. Li buchꞌutic ta xcꞌopojic ta ora noꞌox ta yan o cꞌope mu me xapajesic. a#&Mi oy buchꞌutic mu scꞌan xaqꞌuic ta venta li cꞌusi la jtsꞌibaboxuque, mu me xavaqꞌuic ta venta li cꞌusi chayalbeic eꞌuque. B`}%Joꞌoxuc ti acꞌbiloxuc anaꞌic yuꞌun Dios li cꞌusi chavalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, schiꞌuc joꞌoxuc ti acꞌbiloxuc anaꞌic yuꞌun Dios chacꞌopojic ta ora noꞌox ta yan o cꞌope, naꞌic me ti jech yaloj li Cajvaltic jech chac cꞌu chaꞌal la jtsꞌibaboxuque. D_$Joꞌoxuc li avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Corintoe, naꞌic me ti mu joꞌcoxuc baꞌi la avalic li scꞌop Diose schiꞌuc mu atuquicuc noꞌox achꞌunojic. Jaꞌ yuꞌun scꞌan jech chapasic jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li yan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. ^5#Mi oy cꞌusi ta scꞌan ta sjaqꞌuique, jaꞌ to xcꞌot sjacꞌbe smalalic ta na. Yuꞌun mu lecuc mi te ta sjaqꞌuic li cꞌalal tsoboloxuque. ]!Yuꞌun maꞌuc ta sventa Dios ti mi jech noj te xijovilꞌupꞌetutique. Jaꞌ ta sventa Dios mi chijcꞌopoj ta jujuntale, jech lec chbat cuꞌuntic scotol. Li antsetique mu xuꞌ ta xcꞌopojic ta atojolic li cꞌalal tsoboloxuque jech chac cꞌu chaꞌal mu xcꞌopojic li antsetic li ta jujun chꞌulnaetique. Yuꞌun li antsetique muc bu acꞌbil yabtelic ti ta xcꞌopojic ta stojolic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Acꞌo sbicꞌtajes sbaic jech chac cꞌu chaꞌal yaloj li Diose. \"@[{ Yuꞌun li buchꞌu ta xcꞌopoje xuꞌ ta spajes sba. ^Z5Acotolic xuꞌ chavalic li cꞌustic chayacꞌboxuc anaꞌic yuꞌun li Diose, pero scꞌan ta jujuntal chacꞌopojic yoꞌ jech oy cꞌusi chachan acotolic, ta stsatsub o avoꞌonic acotolic ta stojol li Diose. tYaMi oy cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Dios eꞌuc li buchꞌutic te chotolique, jaꞌ acꞌo pajuc li buchꞌu te yacal ta xcꞌopoje. Jaꞌ acꞌo lic yal li cꞌusi iꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun Dios li yan quermanotique. %XCJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic ta xalic li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose, chaꞌvoꞌ oxvoꞌuc noꞌox me acꞌo cꞌopojicuc. Li yan quermanotactique acꞌo yalic mi jmoj smelol schiꞌuc li scꞌop Dios li cꞌusi ta xalic li buchꞌu ta xcꞌopoje. (WIMi muc bu te oy li buchꞌutic snaꞌ yalbeel li smelole, mu me xcꞌopojic ta atojolic. Acꞌo scꞌoponic Dios ta yoꞌonic noꞌox yuꞌun xabin li Diose. 1V[Mi oy buchꞌu ta scꞌan ta xcꞌopoj ta yan o cꞌope, chaꞌvoꞌuc noꞌox acꞌo cꞌopojuc. Mi toj epe, acꞌo cꞌopojuc oxvoꞌ. Pero ta jujuntal acꞌo cꞌopojicuc. Li cꞌustic ta xalique acꞌo yalbe lec smelol ta acꞌopic junuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. 1U[Li cꞌalal chatsob abaique, jun acꞌo qꞌueojinuc, jun acꞌo yal scꞌop Dios, jun acꞌo yal li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌ ta ora yuꞌun li Diose, jun acꞌo yal ta yan o cꞌop li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun li Diose, jun acꞌo sjelubtasbe scꞌop li buchꞌu ta xcꞌopoj ta yan o cꞌope. Pero jaꞌuc me ta sventa ta stsatsub o avoꞌonic ta stojol Dios li cꞌustic chapasic li jujunoxuque. TJech ta snaꞌic ti chopol li cꞌustic ta spasique, chlic yichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jamal chalic ti ta melel chiꞌinbiloxuc yuꞌun li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti oy smelol oy stuqꞌuil li cꞌustic ta jpastic li cꞌalal tsobolutique S}Mi ta acꞌop atuc acotolic chavalic li cꞌusi chayacꞌboxuc anaꞌic li Diose, mi te capalic eꞌuc li buchꞌutic muc bu yaꞌiojic o li scꞌop Diose, chlic sjules ta sjolic li smulique yuꞌun xabinbeic smelol scotol li cꞌustic chavalique. 8RiJech cꞌalal chatsob abaic, joꞌoxuc li avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique, mi naca ta yantic o cꞌop chacꞌopoj acotolique, mi te capalic eꞌuc li buchꞌutic muc bu yaꞌiojic o li scꞌop Diose, chalic noꞌox ti chajoviique yuꞌun jech noꞌox te xajovilꞌupꞌetic noꞌox chaꞌiic. 1Q[Li buchꞌutic jech iꞌalbat scꞌoplalique maꞌuquic li buchꞌutic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ scꞌoplalic li buchꞌutic ti ta voꞌone muc bu xichꞌic ta mucꞌ li Diose yoꞌ acꞌo yilic ti tenbilic o yuꞌun li Diose. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li avie. Mi chijcꞌopoj ta yan o cꞌop li joꞌotique, jaꞌ sventa li buchꞌutic mu scꞌan xichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. Pero mi ta jcꞌop jtuctic ta xcaltic li cꞌusi chijyacꞌbutic jnaꞌtic li Diose, jaꞌ sventa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. SPYuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Ta jtac talel li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletic li yan o scꞌopique ti acꞌo paseuc ta canal la achiꞌiltaque. Pero acꞌo mi tspaseic ta canal, pero mi jaꞌuc mu xiyichꞌic o ta mucꞌ. Mu xictaic o li cꞌustic chopol ta spasique”, xꞌutat yuꞌun Dios li Isaíase. OLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu me xanopic jech chac cꞌu chaꞌal ta snopic li unetique. Ti mu xanaꞌicuc li cꞌusi chopol jech chac cꞌu chaꞌal li unetique, lec ti jechuque. Li cꞌusi chanopique scꞌan chanopic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu oy lec schꞌulele. Scꞌan chanopic mi oy smelol oy stuqꞌuil li cꞌustic chapasique. %NCPero cꞌalal chicꞌopoj ta stojol scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu jcꞌan xicꞌopoj ta yan o cꞌop. Persa ta scꞌop stuquic chicꞌopoj yuꞌun jaꞌ ta jchanubtasic. Acꞌo mi joꞌpꞌel noꞌox chicꞌopoj ta scꞌopic, chaꞌibeic o smelol li cꞌusi ta xcale. Yan mi ta yan o cꞌop ta jcꞌoponic oe, acꞌo mi lajunmil ta pꞌel chicꞌopoj, mu xaꞌibeic smelol li cꞌusi ta xcale. Jaꞌ yuꞌun altic ti chicꞌopoj ta yan o cꞌope yuꞌun mu stsatsub o yoꞌonic cuꞌun ta stojol li Diose. =MsLi joꞌone ta xcalbe coliyal Dios ta sventa ti más ep chicꞌopoj ta ora noꞌox ta yan o cꞌop li cꞌalal jtuque. Li joꞌoxuque jutuc noꞌox chacꞌopojic ta yan o cꞌop. 5LcAcꞌo mi lec li cꞌusi laj caltic li cꞌalal icalbetic coliyal li Diose, pero li yanetique mu stsatsub o yoꞌonic ta stojol li Diose yuꞌun muc bu xaꞌibeic smelol. "K=Pero mi ta yan o cꞌop noꞌox ta xcalbetic coliyal li Diose, mu xaꞌibeic smelol li cꞌusi ta xcaltic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li jchiꞌuctique. Jech mu xalic coliyal Dios ta yoꞌonic eꞌuc yuꞌun muc bu xaꞌibeic smelol li cꞌusi laj caltique. +JOLi cꞌusi scꞌan ta jpastique, ta jtatic ta naꞌel li Dios ta yan o cꞌop ta sventa li Chꞌul Espíritue, schiꞌuc ta jtatic ta naꞌel Dios ta jcꞌop jtuctic nojtoc. Chijqꞌueojin ta yan o cꞌop ta sventa li Chꞌul Espíritue schiꞌuc chijqꞌueojin ta jcꞌop jtuctic nojtoc. &IEYuꞌun mi ta jtatic ta naꞌel Dios ta yan o cꞌope, jaꞌ sventainojutic li Chꞌul Espíritue. Muc bu ta jnop jtuctic li cꞌusi ta xcalbetic li Diose. sH_ Li jayvoꞌoxuc ti acꞌbiloxuc anaꞌic yuꞌun Dios ti chacꞌopojic ta yan o cꞌope, cꞌanbeic Dios ti acꞌo yacꞌboxuc anaꞌic yalbeel smelol li cꞌusi chavalique yoꞌ jech oy buchꞌu ta stsatsub yoꞌon avuꞌunic. CG Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, altic ti chacꞌopojic ta yan o cꞌope yuꞌun muc buchꞌu chaꞌibe smelol li cꞌusi chavalique. Lec ti ta sloqꞌuel avoꞌon chacꞌanic la apꞌijilic ti ta amoton noꞌox chayacꞌbeic li Chꞌul Espíritue, pero jaꞌ más lec ti jaꞌ acꞌo xacꞌanic la apꞌijilic yoꞌ más ta stsatsub o yoꞌonic avuꞌunic li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic achiꞌuquique. 5Fc Mi oy buchꞌu chiscꞌoponutic ta scꞌop stuque, mu xcaꞌitic li cꞌusi chijyalbutique, jaꞌ yuꞌun mu scꞌan xischiꞌinutic. Jech mu jcꞌan jchiꞌintic eꞌuc. ~Eu Yuꞌun liꞌ ta balumile oy ep ta chop cꞌopetic pero jaꞌ noꞌox chcaꞌibe jbatic mi coꞌol li jcꞌoptique. 0DY Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, mi ta yan o cꞌop chacꞌopojique, muc buchꞌu chaꞌibe smelol li cꞌusi chavalique, jech altic ti chacꞌopojique. 7CgJech nojtoc li soltaroetic li cꞌalal ta spasic cꞌope, mi mu xvinaj lec li cꞌusi sonal ta stijic ta oqꞌues li buchꞌu ta sjupane, mu schapan sbaic li soltaroetique. ,BQJech chac cꞌu chaꞌal mi muc bu lec ta xichꞌ jupanel li amaye, schiꞌuc mi muc bu lec ta xichꞌ tijel li arpae, mu jnaꞌtic cꞌusi sonal ta stijic. tAaLi joꞌone, ti ta yan cꞌopuc chajcꞌoponic li cꞌalal chba jqꞌueloxuque, muꞌyuc sbalil avuꞌunic li cꞌusi chacalbeique. Pero mi ta acꞌop atuquic chacalbeic li cꞌusi yacꞌojbun jnaꞌ li Diose, mi chacalbeic li cꞌusi jchanoje, mi chacalbeic li cꞌusi ta xcꞌot ta pasele, mi chajchanubtasic más ta scꞌop li Diose, jaꞌ ep stu avuꞌunic. @3Lec chcaꞌi mi acotolic chacꞌopojic ta yan o cꞌope, pero jaꞌ más tsots scꞌoplal chcaꞌi mi ta acꞌop atuquic chavalic li cꞌusi chayacꞌbe anaꞌic li Diose. Yuꞌun li buchꞌu ta scꞌop stuc ta xal li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun li Diose, jaꞌ más tsots yabtel. Yan li buchꞌu ta yan o cꞌop ta xcꞌopoje, jaꞌ mu tsotsuc yabtel yichꞌoj. Jaꞌ to mi oy buchꞌu chjelubtasbat li scꞌope, jaꞌ to jech ta stsatsubic o ta stojol li Dios li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. ;?oLi buchꞌutic ta xcꞌopojic ta ora noꞌox ta yan o cꞌope, stuquic noꞌox ta stsatsubic ta stojol li Diose. Yan li buchꞌutic ta scꞌop stuquic ta xalic li cꞌusi chjulesbat ta sjolic yuꞌun li Diose, jaꞌ sventa ta stsatsubic ta stojol Dios li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. e>CYan li buchꞌutic ta scꞌop stuquic ta xalic li cꞌusi chjulesbat ta sjolic yuꞌun li Diose, jaꞌ crixchano ta scꞌoponic. Jaꞌ sventa más acꞌo tsatsubuc o li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. = Yuꞌun li buchꞌutic ta xcꞌopojic ta ora noꞌox ta yan o cꞌop ta sventa li Chꞌul Espíritue, maꞌuc crixchano ta scꞌoponic. Jaꞌ noꞌox ta scꞌopon sbaic schiꞌuc li Diose yuꞌun muꞌyuc buchꞌu chaꞌibe smelol li cꞌusi ta xalique. F< Jaꞌ me cꞌanbeic Dios ti chacꞌuxubinvanique. Cꞌanbeic nojtoc la apꞌijilic li ta matanal chayacꞌbeic li Chꞌul Espíritue, ti jaꞌ xavalic li cꞌusi tsjules ta ajolic li Diose yuꞌun jaꞌ más tsots scꞌoplal. Jaꞌ mu toj persauc ti chavalic ta yan o cꞌop li cꞌusi chayacꞌbe anaꞌic li Diose. !;; Jech oxib li cꞌusi mu xlaj o sbatel osile. Jaꞌ li jchꞌunojtic ti jaꞌ chiscoltautic li Cajvaltique, schiꞌuc ti jnaꞌojtic ti chijcolutic o sbatel osile, schiꞌuc ti chijcꞌuxubinvane. Li bu más tsots scꞌoplal li ta yoxibal liꞌi, jaꞌ ti chijcꞌuxubinvane.: Jech chac cꞌu chaꞌal nen bu mu xa xquiltic o lec jsatique, jaꞌ jech liꞌ ta balumile. Pero mi lijcꞌot xa ta vinajele jaꞌ to te chquiltic, chjam jsatic. Jech chac cꞌu chaꞌal lec xijyojtaquinutic li Diose, jaꞌ jech chcꞌot cojtaquintic eꞌuc. p9Y Li cꞌalal biqꞌuitutic toꞌoxe, mu xa jechuc chijcꞌopoj jech chac cꞌu chaꞌal li avie. Mu xa jechuc ta jnoptic, mu xa jechuc ta jmeltsanbetic scꞌoplal jech chac cꞌu chaꞌal li avie, yuꞌun más xa jnaꞌtic snopel. Jaꞌ noꞌox jech li cꞌalal te xa oyutic ta vinajele, chjeltaj xa li coꞌontique yuꞌun scotol xa jnaꞌbetic smelol. e8C Jaꞌ to mi te xa jchiꞌuctic li Cajvaltique, jaꞌ to chlaj caꞌibetic o smelol scotol. !7; Yuꞌun cꞌalal liꞌ to oyutic ta balumile mu xlaj jchantic o scotol. Schiꞌuc mu xlaj caꞌibetic o scotol smelol li scꞌop Dios li ta xcaltique. (6I Li chijcꞌuxubinvane jaꞌ mu xlaj o sbatel osil. Yan ti ta xcaltic li cꞌusi chacꞌ jnaꞌtic li Chꞌul Espíritue, jaꞌ chlaj to scꞌoplal. Jech nojtoc ti chijcꞌopoj ta ora ta yan o cꞌope, chlaj to scꞌoplal. Li cꞌustic jnaꞌtique jaꞌ chlaj to scꞌoplal scotol. /5W Scotol cꞌacꞌal lec ta scꞌopon li schiꞌiltaque. Jaꞌ schꞌunoj ti yac chtuqꞌuib ba li schiꞌiltaque. Pero mi oy cꞌusi chopol ta spase, chcuch yuꞌun. {4o Maꞌuc yuꞌun xmuybaj xa o mi oy ista smil li schiꞌiltaque. Jaꞌ muybajuc o mi lec chbat li schiꞌiltaque. 3{ Mu spas jelavel ta stojol li schiꞌiltaque. Mu sliques cꞌop, mu xꞌilin, mu spac mi oy cꞌusi chopol ta spasbate. 2+ Li buchꞌu chcꞌuxubinvane chcuch yuꞌun scotol. Lec yoꞌon, mu xtiꞌetuc yoꞌon, mu xacꞌ sba ta ichꞌel ta mucꞌ, mu stoy sba. 1 Acꞌo mi jaꞌ xuꞌ ta xcacꞌtic ta matanal scotol li cꞌustic oy cuꞌuntique yoꞌ ta jcoltatic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌunique, acꞌo mi xuꞌ ta xcacꞌ jbatic ta milel yuꞌun chquichꞌtic chiqꞌuel ta sventa smoton li Diose, pero mi mu xijcꞌuxubinvane, muꞌyuc sbalil o ta xil Dios li cꞌustic la jpastique. Yuꞌun jaꞌ noꞌox la jcꞌantic ichꞌel ta mucꞌ. x0i Acꞌo mi xuꞌ chcaltic li cꞌusi chacꞌ jnaꞌtic li Diose, acꞌo mi lijꞌacꞌbat jnaꞌtic yuꞌun li Dios li cꞌustic muc bu xꞌacꞌbat snaꞌic ta voꞌonee, acꞌo mi jnaꞌtic scotol, acꞌo mi xuꞌ cuꞌuntic spasel ta sventa li Cajvaltic li cꞌusi vocol ta pasel ta sventa ti lec jchꞌunojtique, pero mi mu xijcꞌuxubinvane, muꞌyuc jbaliltic. N/  Acꞌo mi xuꞌ chcaltic ta ora ta scꞌop ep ta chop crixchanoetic li cꞌusi chijyacꞌbutic jnaꞌtic li Diose, acꞌo mi xuꞌ chcaltic ta scꞌop li chꞌul ángeletic nojtoque, pero mi mu xijcꞌuxubinvane, jaꞌ jechutic jech chac cꞌu chaꞌal campana ti jech noꞌox stsꞌintsꞌune. Jaꞌ jechutic jech chac cꞌu chaꞌal li chijchij taqꞌuin ti jech noꞌox te xchijchune. Yuꞌun muꞌyuc sbalil ta xil li Diose li cꞌusi ta jpastique. n.U Li joꞌoxuque jaꞌ acꞌanic ti ta ora noꞌox chacꞌopojic ta yan o cꞌope, pero mu toj tsotsuc scꞌoplal. Jaꞌ cꞌanbeic Dios ti cꞌusi más tsots scꞌoplale. Joꞌon chacalbeic ti cꞌusi más lec ti chapasique.q-[ Mu scotoluc ta scoltabeic schamel li buchꞌutic ipique. Mu scotoluc ta xꞌacꞌbat yalic ta yan o cꞌop li cꞌusi ch‐acꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose. Mu scotoluc ta xꞌacꞌbat snaꞌic sjelubtasbeel scꞌop li buchꞌutic ta ora noꞌox ta xcꞌopojic ta yan o cꞌope. Ti jmojuc li cabteltique, muc buchꞌu tspas li cꞌustic yan scꞌan pasele. 5,c Jaꞌ yuꞌun mu scotoluc jaꞌ yabtel ta xalic ti iyilic ti iꞌay li Cristoe. Mu scotoluc ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Dios li cꞌusi ta xalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Mu scotoluc jchanubtasvanejetic. Mu scotoluc ta xacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios. +  Li buchꞌutic más tsots yabtel acꞌbilic yuꞌun Dios ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, joꞌoncutic ti jaꞌ cabtelcutic ta yalel ti ta melel iquilcutic ti iꞌay li Cristoe. Li schibale, jaꞌ li buchꞌutic ta xalic li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic ta ora yuꞌun li Diose. Li yoxibale, jaꞌ li buchꞌu ta xchanubtasvanic ta scꞌop li Diose. Pero oy yan ti muc bu toj tsots yabtel acꞌbilique. Oy chacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios. Oy ta scoltabe schamelic li buchꞌutic ipique. Oy ta xcoltavanic li ta cꞌusiuc noꞌox scꞌan pasele. Oy jaꞌ yabtel ta sventainic li cꞌusi scꞌan pasel ta sventa li Diose. Oy ta xꞌacꞌbat yalic ta ora ta yan o cꞌop li cꞌusi ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose. w*g Li joꞌotique sbecꞌtal stacupalutic li Cristo yaꞌele jaꞌ yuꞌun li jujunutique chijtun yuꞌun. )3 Mi oy svocol jchopuc li jbecꞌtaltique, chopol ta xcaꞌitic ta junultic. Mi oy ta xcꞌuxubinat jchopuque, lec ta xcaꞌitic ta junultic nojtoc. ~(u Jech lec ta xaꞌi sba scotol li jbecꞌtaltique, mu spꞌaj sbaic, coꞌolcoꞌol ta scolta sbaic ta abtel scotol. '7 Li bu onoꞌox mu scꞌan maquele, xuꞌ jech tec oyuc o. Li Diose yacꞌojbutic jnaꞌtic ti ta jlapbetic spacꞌal li bu onoꞌox scꞌan maquele. j&M Mi chquiltic ti bu onoꞌox scꞌan maquel li jbecꞌtal jtacupaltique, ta jlapbetic spacꞌal. d%A Manchuc mi oy muꞌyuc yipal chquiltic li jbecꞌtaltique, pero naca te oy yabtel scotol. 5$c Li jsatique mu xuꞌ jech ta xalbe li jcꞌobtique: “Joꞌote muꞌyuc abalil”, mu xuꞌ jech ta xalbe yuꞌun ta xtun cuꞌuntic li jcꞌobtique. Li joltique mu xuꞌ jech ta xalbe li coctique: “Joꞌote muꞌyuc abalil”, mu xuꞌ jech ta xalbe yuꞌun ta xtun cuꞌuntic li coctique. ,#Q Ta sventa ti oy coctique, oy jcꞌobtique, oy jsatique, jaꞌ yuꞌun xuꞌ cuꞌuntic spasel cꞌusiuc noꞌox abtelal acꞌo mi jun noꞌox li jbecꞌtaltique. l"Q Ti junuc noꞌox yabtel scotol li jbecꞌtaltique, muꞌyuc cꞌusi xuꞌ ta jpastic ti jechuque. r!] Li Diose iyacꞌbe yabtel li juchop li jbecꞌtaltique jech chac cꞌu chaꞌal iscꞌan stuc li Diose. & E Ti yepaluc o jsatic oye, mu xcaꞌitic cꞌoponel ti jechuque. Ti yepaluc o jchiquintic oye, mu xcaꞌibetic yicꞌ li cꞌustic oy ta balumil ti jechuque. 6e Ti xuꞌuc jech ta xal li jchiquintique: “Joꞌone maꞌuc satilun jaꞌ yuꞌun muꞌyuc jbalil”, ti xiuque, pero ta xtun cuꞌuntic yuꞌun jaꞌ chcaꞌitic o osil. -S Ti xuꞌuc jech ta xal li coctique: “Joꞌone maꞌuc cꞌobilun jaꞌ yuꞌun muꞌyuc jbalil”, ti xiuque, pero ta xtun cuꞌuntic yuꞌun jaꞌ chijxanav o. D Jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic oy jbecꞌtaltic, oy coctic, oy jcꞌobtic, oy jsatic, pero yantic o yabtel, jaꞌ yuꞌun xuꞌ cuꞌuntic ta jpastic cꞌusiuc noꞌox abtelal. q[ Acꞌo mi jꞌisraelutic, acꞌo mi maꞌuc jꞌisraelutic, acꞌo mi ochemutic ta jtunel, acꞌo mi muc bu ochemutic ta jtunel, junutic noꞌox chijyilutic li Cristoe yuꞌun jun li Chꞌul Espíritu li quichꞌojtic jcotoltique. I  Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal oy jbecꞌtaltic pero oy coc jcꞌobtic, yantic o yabtel. Jaꞌ noꞌox jech li joꞌotique, manchuc mi eputic, pero junutic noꞌox ta stojol li Cristoe. 7g Scotol li cꞌustic jech xuꞌ cuꞌuntic spasele jaꞌ noꞌox stuc li Chꞌul Espíritu chijyacꞌbutique. Jaꞌ sventainoj scotol. Jaꞌ chijyacꞌbutic jpastic li cꞌusi ta scꞌan stuc ti acꞌo jpastic li jujunutique. Jaꞌ scꞌoplal ti junutic noꞌox chijyilutic li Cristoe acꞌo mi eputic 5 Oy buchꞌu ta xꞌacꞌbat yacꞌ ta ilel li stsatsal sjuꞌel li Diose. Oy buchꞌu ta xꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun li Chꞌul Espíritu li cꞌusi lec ta xalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Oy ta xꞌacꞌbat snaꞌic mi jaꞌ yabtel li Chꞌul Espíritu, mi jaꞌ yabtel pucuj li buchꞌu oy cꞌusi tspas, mi oy cꞌusi chale. Oy buchꞌu ta xꞌacꞌbat chcꞌopoj ta ora noꞌox ta yan o cꞌope. Oy buchꞌu ta xꞌacꞌbat sjelubtasbe scꞌop li buchꞌu chcꞌopoj ta ora noꞌox ta yan o cꞌope. {o Oy buchꞌu ti más ta xꞌacꞌbat schꞌun yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti ta xcoltaat yuꞌun li Cajvaltique. Oy buchꞌu ta xꞌacꞌbat sjuꞌel yuꞌun li Chꞌul Espíritu yoꞌ acꞌo xuꞌ ta scoltabe schamel li buchꞌutic ipique.  Oy buchꞌu ta xꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti acꞌo scolta li quermanotactic ti mu snaꞌic li cꞌusi ta scꞌan li Dios ti tspasique. Oy buchꞌu ta xꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti ta xal ba li scꞌop Diose.  Li cꞌustic xuꞌ cuꞌuntic ta jpastic li jujunutic ta sventa li Chꞌul Espíritue, jaꞌ sventa chijtuqꞌuibutic o jcotoltic. ~u Mu jmojuc ta xbat cuꞌuntic li yabtel li Diose, pero jun noꞌox li buchꞌu chiscoltautique, jaꞌ stuc li Diose. *M Mu coꞌoluc li cꞌu sba xuꞌ chijtunutic ta stojol li quermanotactic li jujunutique, pero jun noꞌox li buchꞌu chacꞌ jnaꞌtique, jaꞌ li Cajvaltique. - Li jpꞌijiltic ti ta jmotontic noꞌox chijꞌacꞌbate, ep ta chop, pero jun noꞌox li buchꞌu chaqꞌue, jaꞌ li Chꞌul Espíritue. eC Li avie ta jcꞌan ti acꞌo xanaꞌic li cꞌu sba ta xcꞌopojic li buchꞌutic ventainbilic yuꞌun li Chꞌul Espíritue yoꞌ jech mu xalajic ta loꞌloel. Scotol li buchꞌutic ventainbilic yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose, mu chopluc ta xcꞌopojic ta stojol li Jesuse. Yichꞌojic ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ yajvalic. `9 Joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, xanaꞌic li cꞌalal muc toꞌox bu avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, loꞌlobiloxuc toꞌox yuꞌun li rioxetic li avichꞌojic toꞌox ta mucꞌ ti mu cuxuluque.  3 La ajacꞌbecun li cꞌu sba li jpꞌijiltic ti ta jmotontic noꞌox chijyacꞌbutic li jujunutic li Chꞌul Espíritue, jaꞌ liꞌ chacalbeique.  !Jaꞌ yuꞌun, joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, cꞌalal chatsob abaic sventa chavaqꞌuic ta ilel li snaꞌobil li Cajvaltique, malao me abaic acotolic yoꞌ jech mu xacꞌ avichꞌic vocol li Diose. Mi oy buchꞌu ta xviꞌnaje, acꞌo veꞌuc talel lec ta sna. Li cꞌusi muc bu xacalbeic batele, jaꞌ to chacalbeic li cꞌalal chba jqꞌueloxuque. "T ! Ti jech chacꞌ avichꞌic vocol li Cajvaltique, jaꞌ ti cꞌuxi xapꞌijubic oe, yoꞌ jech mu coꞌoluc chba avichꞌic vocol schiꞌuc li buchꞌutic li muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. / W Yan mi avictaojic li cꞌusi chopol chapasic li cꞌalal chaveꞌic li pane schiꞌuc chavuchꞌic li yaꞌlel tsꞌusube, muc bu chacꞌ avichꞌic vocol li Diose. q [ Ta scoj ti jech chapasique ep ti laꞌipajic schiꞌuc oy buchꞌu ichamic li te li yoꞌ bu oyoxuque. ? w Yuꞌun mi muc bu quictaojtic li cꞌusi chopol ta jpastic li cꞌalal ta jveꞌtic li pane schiꞌuc ta xcuchꞌtic li yaꞌlel tsꞌusube, mu xcacꞌtic ta venta yaꞌel ti jaꞌ snaꞌobil ti ta scoj jmultic iyacꞌ sba ta milel li Cajvaltique. Ti mi jech ta jpastique, chacꞌ quichꞌtic vocol li Diose. { o Jaꞌ yuꞌun li jujunoxuque scꞌan me chanopic lec baꞌi mi avictaojic xa li cꞌustic chopol chapasic li cꞌalal muc toꞌox bu aveꞌojic li pane. Mi avictaojic xae, xuꞌ chaveꞌic li pane, xuꞌ chavuchꞌic li yaꞌlel tsꞌusube. / Jaꞌ yuꞌun cꞌalal ta jveꞌtic li pane schiꞌuc ta xcuchꞌtic li yaꞌlel tsꞌusub ta sventa li Cajvaltique, mi muc bu quictaojtic li cꞌusi chopol ta jpastique, mu xcacꞌtic ta venta yaꞌel ti joꞌotic ta scoj jmultic iyacꞌ sba ta milel li Cajvaltique. .U Jech cꞌalal ta jveꞌtic jujun velta li pane, schiꞌuc ta xcuchꞌtic li yaꞌlel tsꞌusube, jaꞌ ta xcacꞌtic ta ilel ti jchꞌunojtic ti ta scoj jmultic iyacꞌ sba ta milel li Cajvaltique. Jech ta xcacꞌulantic o ta ilel cꞌalal to ta xtal li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti ta xquichꞌtic vocol mi muc bu quictaojtic li cꞌusi chopol ta jpastic li cꞌalal chcacꞌbetic ta ilel snaꞌobil li Cajvaltique <q Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta veꞌele, la stsac nojtoc jun vaso yaꞌlel tsꞌusub. Jech laj yalbe nojtoc li yajchanbalajeltaque: “Li yaꞌlel tsꞌusub li liꞌ ta xcuchꞌtique, jaꞌ svinajeb ti chcꞌot ta pasel li cꞌusi yaloj onoꞌox li Jtot ti ta sventa jchꞌichꞌel ta jꞌechꞌel ta xchꞌay o la amulique. Li cꞌalal chavuchꞌilanic jujun veltae, jaꞌ chanaꞌic o ti ta scoj amulic laj cacꞌ jba ta milele”, xi. nU Iyalbe coliyal Dios, lic xut li pane, iyacꞌbe li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe: “Ilo, veꞌanic. Liꞌi jaꞌ jbecꞌtal yuꞌun chcacꞌ jba ta milel ta acojic. Jech me xapasulanic yoꞌ jaꞌ chanaꞌicun o”, xut. ,Q Li cꞌu sba la jchanubtasoxuque, yuꞌun jech la spas li Cajvaltic li ta yacꞌubalil ti iꞌaqꞌue ta cꞌabale. Li Cajvaltic Jesuse la stam jpꞌej pan. J  ¿Cꞌu chaꞌal ti jech chapasique? ¿Mi yuꞌun muꞌyuc anaic? ¿Mi mu stacꞌ te xaveꞌic xavuchꞌic talel joꞌ? Jaꞌ mu xavaqꞌuic ta venta ti junoxuc xa chayilic li Diose. Jaꞌ noꞌox chavaqꞌuic ta qꞌuexlal li quermanotactic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌune. Jech mu xuꞌ chacalbeic ti lec li cꞌusi chapasique yuꞌun chopol. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌalal chcacꞌbetic ta ilel snaꞌobil ti icham ta jcojtic li Cajvaltique mS Yuꞌun atuquic noꞌox chalajesic li cꞌustic avichꞌojic talel li jujunoxuque. Mu coꞌoluc chapucbe abaic. Oy buchꞌu ta xviꞌnaj, oy buchꞌu te ta xyacub o ta scoj ti ep iyuchꞌ li yaꞌlel tsꞌusub ti pajubtasbile. j~}|{{bzyyww=vutssqXpooWnnFmkjriVhh4h(g'ff*ehdDcbpb+a`C_^]J\V[[ZZTYPXW VoUeTSSRRQLPOYNNmMM4L?KJfIHHBFEDC>='<::|:%87754433 2L10T/..L-%,m**0)B(j''p&]%%"$t#~"< G1/>dj}\_H r E #J/]3Yuꞌun snichꞌnabutic xa li Diose, jaꞌ yuꞌun mu xijxiꞌ li cꞌalal oy cꞌusi ta jcꞌanbetique, yuꞌun ta jnaꞌtic ti chijyaꞌibutic jcꞌoptic mi jech tscꞌan stuc li cꞌusi ta jcꞌantique. )K Joꞌoxuc ti achꞌunojic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Snichꞌon li Diose, la jtsꞌibaboxuc liꞌi yoꞌ jech chanaꞌic o ti chacuxiic o sbatel osile. ' Mi icojtaquintic xa li Snichꞌon li Diose, quichꞌojtic xa jcuxlejaltic sventa sbatel osil. Mi mu to xcojtaquintic li Snichꞌon li Diose, muc bu quichꞌojtic jcuxlejaltic sventa sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba ta jnaꞌtic o ti chijcuxiutic sbatel osile }s Chvinaj ti ta melel jech yaloje yuꞌun quichꞌojtic xa jcuxlejaltic sventa sbatel osil ta sventa li Snichꞌone. .U Mi jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesuse, jaꞌ ta jnaꞌtic o ti jaꞌ Snichꞌon Diose. Mi mu jchꞌuntic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesuse, jaꞌ chcꞌot ta jutcꞌop cuꞌuntic li Diose, yuꞌun mu jchꞌuntic ti yaloj ti chijcuxiutic sbatel osil ta sventa li Snichꞌone. xi Li cꞌusi chijyalbutic li crixchanoetique ti chalic ti melel yilojique, ta jchꞌuntic, pero jaꞌ más to tsots scꞌoplal ta jchꞌuntic li cꞌusi chijyalbutic li Diose. Yuꞌun li Diose laj xa yalbutic ti jaꞌ Snichꞌon li Jesuse. 'GLiꞌ ta balumile oy oxchop nojtoc li cꞌusi iquilcutic oe ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesucristoe. Jaꞌ te ivinaj o li cꞌalal laj yichꞌ joꞌe, schiꞌuc li cꞌalal ismal schꞌichꞌel ta cruze. Schiꞌuc li Chꞌul Espíritue chijyalbutic ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesuse. xiTe ta vinajele oy oxvoꞌic yaꞌel ti chijyalbutic ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesucristoe. Li Jtotic Diose yaloj ti jaꞌ Snichꞌon li Jesucristoe. Schiꞌuc li Jesucristoe ti a yalbutic cꞌu sba yoꞌon li Diose, laj yal ti jaꞌ Stot li Diose. Schiꞌuc li Chꞌul Espíritue itaque yalel ta sventa chijyalbutic eꞌuc ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesucristoe. "=Jaꞌ Snichꞌon Dios ti laj yichꞌ joꞌ li cꞌalal lic stsac yabtele, schiꞌuc li la smal schꞌichꞌel li cꞌalal ilaj li yabtele. Jaꞌ li Jesucristoe. Maꞌuc noꞌox Snichꞌon Dios ti cꞌalal iꞌabtej liꞌ ta balumile. Jaꞌ Snichꞌon Dios o ti cꞌalal la smal schꞌichꞌel ta cruze. Li Chꞌul Espíritue jaꞌ chacꞌ jnaꞌtic ti jaꞌ Snichꞌon li Diose. Melel li cꞌusi chale. r]Yuꞌun snichꞌnabutic xa li Diose, jaꞌ to jech ta jpastic o ta canal li cꞌustic sventa noꞌox osil balumile. Ti jech ta jpastic o ta canal li cꞌustic sventa noꞌox osil balumile, yuꞌun jchꞌunojtic ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ li Chꞌul Espíritu chijyacꞌbutic jnaꞌtic ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesucristoe ' GYuꞌun mi oy ta coꞌontic li Diose, ta jchꞌunbetic li smantaltaque. Mu xa vocluc ta chꞌunel chcaꞌitic li smantale yuꞌun oy ta coꞌontic li Diose. R Jaꞌ noꞌox jech nojtoc, mi oy ta coꞌontic li Diose, schiꞌuc mi jchꞌunojbetic li smantaltaque, jech cꞌux ta coꞌontic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Dios jchiꞌuctique.   !Mi jchꞌunojtic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li Jesucristoe, snichꞌnabutic xa Dios. Jech chac cꞌu chaꞌal mi cꞌux chcaꞌitic li jvoqꞌuebal totic liꞌ ta balumile, jaꞌ noꞌox jech cꞌux chcaꞌitic li jchiꞌiltactic ta voqꞌuele.  !Li smantal li Dios li albilutic comele jech chal: “Oyuc me ta avoꞌonic li Diose, cꞌuxubinic nojtoc la achiꞌiltaquique”, xi.}Mi chcaltic ti oy ta coꞌontic li Diose, pero mi chopol chquiltic li jchiꞌiltique, jutcꞌoputic. Yuꞌun mi mu jcꞌuxubintic li jchiꞌiltic ti liꞌ jqꞌuelojtique, ¡mi la jaꞌ xa oy ta coꞌontic li Diose ti muc bu liꞌ jqꞌuelojtique! \1Ti oy xa ta coꞌontic li Diose, yuꞌun jaꞌ baꞌi cꞌuxutic ta yoꞌon. 3Li buchꞌu ta schꞌun ti cꞌuxubinbil o yuꞌun li Diose, muc bu ta xiꞌ. Ta xcom yuꞌun li xiꞌele yuꞌun snaꞌoj ti cꞌanbil oe. Yan li buchꞌu ta to xiꞌe, yuꞌun ta to snop ti ch‐acꞌbat yichꞌ vocol yuꞌun li Diose. Yuꞌun mu schꞌun ti cꞌanbil oe. Jech xuꞌ cuꞌuntic ta jcꞌuxubinan jbatic. Jaꞌ yuꞌun mu xijxiꞌ li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xꞌichꞌbat scꞌop scotol li crixchanoetique, yuꞌun cꞌalal liꞌ oyutic ta balumile, jech coꞌontic jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌon li Diose. RJnaꞌojtic xa, jchꞌunojtic ti cꞌuxutic ta yoꞌon li Diose. Li Diose stalel onoꞌox ti chcꞌuxubinvane. Mi chijcꞌuxubinvan eꞌuque, yuꞌun oyutic ta scꞌob. Liꞌ oy ta coꞌontique. |qLi buchꞌu jamal chal ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesuse, yuꞌun te oy ta yoꞌon li Diose. Ta scꞌob Dios oy. *MLi joꞌoncutique iquilcutic, jnaꞌcutic ti ta melel la stac talel ta balumil li Snichꞌon li Jtotic Diose. Jaꞌ Jcoltavanej ta sventa scotol crixchanoetic. I  Ti ta jnaꞌtic o ti oyutic ta scꞌob li Diose, schiꞌuc ti ta jnaꞌtic o ti liꞌ oy ta coꞌontique, jaꞌ ta sventa li Chꞌul Espíritu li yacꞌojbutique ti junic schiꞌuc li Diose. V% Acꞌo mi mu xquiltic li Diose, pero mi ta jcꞌuxubinan jbatique, liꞌ oy ta coꞌontic li Diose. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ cuꞌuntic chijcꞌuxubinvanutic jech chac cꞌu chaꞌal chcꞌuxubinvan li Diose.  Joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, ti cꞌuxutic ta yoꞌon li Diose, jech me acꞌo jcꞌuxubinan jbatic eꞌuc. k~O Jaꞌ iyacꞌ ta ilel li cꞌu sba ta jcꞌuxubinan jbatique. Yuꞌun mu joꞌcuticuc baꞌi oy ta coꞌontic li Diose; joꞌotic baꞌi cꞌuxutic ta yoꞌon. Jaꞌ yuꞌun la stac talel li Snichꞌone, a stojbutic jmultic. N} Li Diose laj yacꞌ quiltic ti chiscꞌuxubinutique yuꞌun la stac talel ta balumil li Snichꞌone. Pero cꞌajomal jun Snichꞌon oy. Ti la stac talele, jaꞌ sventa chijcuxiutic o sbatel osil. |Yan mi mu xijcꞌuxubinvanutique, yuꞌun mu to xcojtaquintic Dios yaꞌel, yuꞌun stalel onoꞌox li Dios ti chcꞌuxubinvane. {%Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, acꞌo me jcꞌuxubinan jbatic. Li Diose chiscoltautic ti acꞌo jcꞌuxubinan jbatique. Mi chijcꞌuxubinvanutique, yuꞌun snichꞌnabutic xa li Diose, xcojtaquintic xa. ~zuYan li joꞌoncutique acꞌbil cabtelcutic yuꞌun Dios, jaꞌ yuꞌun jaꞌ scꞌop Dios li chcalcutique. Li buchꞌutic xojtaquinic xa li Diose chaqꞌuic ta venta li jcꞌopcutique. Yan li buchꞌutic mu xojtaquinic li Diose mu xaqꞌuic ta venta li jcꞌopcutique. Jaꞌ yuꞌun ta xcojtaquintic o li buchꞌutic ta melel jaꞌ scꞌop Dios ti chalique. Ta xcojtaquintic o nojtoc li buchꞌutic jloꞌlovanejetique. Jaꞌ scꞌoplal ti acꞌo cꞌuxubinvancutic jech chac cꞌu chaꞌal li Diose ay;Li scꞌop Dios ti chalic ti yalojique yuꞌun stuc noꞌox snopojic. Scꞌop noꞌox crixchano li ta xalique. Li crixchanoetique jaꞌ lec chaꞌiic li cꞌustic ch‐albatique yuꞌun sventa noꞌox osil balumil. -xSQuitsꞌinab, joꞌotique snichꞌnabutic xa li Diose, jaꞌ yuꞌun jpasojtic xa ta canal li jloꞌlovanejetique. Yuꞌun scotol xuꞌ yuꞌun li Dios ti liꞌ oy ta coꞌontique. Yan li pucuj li te oy ta yoꞌon li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, mu xuꞌ yuꞌun. 2w]Yan mi mu jamaluc chalic ti iꞌay ta balumil li Jesucristoe, ti iyichꞌ sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique, muc bu yichꞌojic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose. Jaꞌ coꞌol yoꞌonic yaꞌel schiꞌuc li yajcontra li Cristoe. Avaꞌiojic ti ta onoꞌox xtal li yajcontra li Cristoe. Oy xa liꞌ ta balumil li avie li buchꞌu jech yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li yajcontra Cristoe. ;voTa sventa li cꞌusi chalique, jaꞌ ta xvinaj o mi jaꞌ yichꞌojic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose. Mi jamal chalic ti iꞌay ta balumil li Jesucristoe, ti iyichꞌ sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique, jaꞌ yichꞌojic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose. >u wLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, mu me xachꞌunic cꞌusiuc noꞌox chaꞌalbatique. Aꞌiic lec baꞌi mi jmoj schiꞌuc scꞌop Dios li cꞌusi ta xalique. Yuꞌun oy ep jloꞌlovanejetic liꞌ ta balumile ti scꞌop Dios chalic spꞌisoj sbaique. rt]Mi jaꞌ ijchꞌunbetic li smantaltaque, te oyutic o ta scꞌob. Liꞌ oy o ta coꞌontic eꞌuc li Diose. Ta jnaꞌtic ti liꞌ oy ta coꞌontic li Diose yuꞌun jaꞌ chacꞌ jnaꞌtic li Chꞌul Espíritu li yacꞌojbutique.*sMJaꞌ smantal Dios ti acꞌo jchꞌuntic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Snichꞌone, jaꞌ li Jesucristoe. Jaꞌ smantal nojtoc ti acꞌo jcꞌuxubinan jbatique. r1Jech scotol li cꞌusi ta jcꞌanbetique, chijyacꞌbutic yuꞌun ta jchꞌunbetic li smantaltaque schiꞌuc ta jpasbetic li cꞌustic tscꞌane. q'Joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, mi muꞌyuc cꞌusi chal coꞌontique, jech muc bu chijxiꞌ li cꞌalal ta jtatic ta naꞌel li Diose. pMi chijcꞌuxubinvanutique, jaꞌ chcaꞌi o jbatic ti snichꞌnabutic li Diose. Jaꞌ yuꞌun mu xcꞌopoj coꞌontic mi oy chtal ta coꞌontic ti maꞌuc snichꞌonutique. Yuꞌun li Diose snaꞌoj mi ta melel mi staoj o yav coꞌontic ti chijcꞌuxubinvane. oenCQuitsꞌinab, mu me alticuc noꞌox chlocꞌ ta quetic ti chijcꞌuxubinvane, mu me jutic cꞌop. Acꞌo vinajuc ta sventa li cꞌustic ta jpastic schiꞌuc li cꞌustic chcacꞌtic ti ta melel chijcꞌuxubinvanutique. Tm!Mi oy cꞌustic oy cuꞌuntic liꞌ ta balumile, mi chquiltic ti oy buchꞌu mu cꞌusi oy yuꞌune, mi mu jqꞌuelanbetic jutuc li cꞌusi oy cuꞌuntique, altic chcaltic ti oy ta coꞌontic li Diose. jlMLi Jesucristoe iyacꞌ quiltic li cꞌu sba ta jcꞌuxubinan jbatique yuꞌun iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic. Jaꞌuc me jechucutic eꞌuc, acꞌo me jcoltatic li jchiꞌiltactique manchuc mi te chijlaj ta milel ta scojic. &kEScotol buchꞌu chopol chil li yermanotaque, coꞌol schiꞌuc jmilvanej. Pero li jmilvaneje jnaꞌojtic ti muc bu yichꞌoj scuxlejal sventa sbatel osile. jMi ta jcꞌuxubintic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, jaꞌ ta jnaꞌtic o ti mu xa teuc oyutic li bu sventa chꞌayel chijbat o yuꞌune. Jaꞌ xa te oyutic ta sventa li bu chijcuxiutic o sbatel osile. Yan mi mu jcꞌuxubintic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, yuꞌun te to oyutic ta sventa chꞌayel. 4ia Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu me xchꞌay o avoꞌonic mi chopol chayilic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. #h? Mu me xapasic jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Caine. Li Caine ta scꞌob pucuj oy, jaꞌ tscoj ti la smil li yitsꞌine. ¿Mi xanaꞌic cꞌu chaꞌal la smil li yitsꞌine? La smil yuꞌun jaꞌ chopol li cꞌustic tspas li stuque, jaꞌ lec li cꞌustic tspas li yitsꞌine. sg_ Li scꞌop Dios li avaꞌiic li cꞌalal lic achꞌunique, ta xal ti acꞌo jcꞌuxubinan jbatique. pfY Jaꞌ ta xvinaj o li buchꞌutic oy ta scꞌob li Diose schiꞌuc li buchꞌutic oy ta scꞌob li pucuje. Yuꞌun scotol li buchꞌutic chopol li cꞌustic tspasique, mi chopol chil li schiꞌile, yuꞌun maꞌuc snichꞌon Dios. e- Yuꞌun snichꞌnabutic xa li Diose, mu xa jsaꞌ jmultic. Yuꞌun liꞌ xa oy ta coꞌontic li Diose, jaꞌ yuꞌun mu xa jsaꞌ jmultic. SdMi ta to jsaꞌ jmultique, yuꞌun te to oyutic ta scꞌob li pucuje. Yuꞌun li pucuje jaꞌ la sliques scotol li cꞌustic chopole. Yuꞌun naca mulil ta snopilan o cꞌalal ilic li balumile, jaꞌ jech cꞌalal tana. Jaꞌ yuꞌun iꞌay ta balumil li Snichꞌon Diose yuꞌun jaꞌ a schꞌaybe stsatsal li yabtel li pucuje. c3Quitsꞌinab, mu me xaloꞌloatic. Mi lec li cꞌustic ta jpastique, yuꞌun tucꞌ coꞌontic jech chac cꞌu chaꞌal tucꞌ yoꞌon li Cristoe. :bmMi oyutic xa ta scꞌob li Cristoe, mu xa jsaꞌ jmultic. Mi ta to jsaꞌ jmultique, yuꞌun mu to xcojtaquintic li Cristoe, jaꞌ yuꞌun mu jnaꞌtic li cꞌu sba tscꞌane. a+Joꞌoxuque xanaꞌic xa ti jaꞌ ta sventa a schꞌaybutic jmultic ti iꞌay ta balumil li Cristoe. Yuꞌun li stuque muꞌyuc onoꞌox smul. s`_Scotol buchꞌu ta saꞌ smulique ta stoy sbaic ta stojol li Diose, yuꞌun ta spꞌajbeic smantal. 8_iScotol buchꞌu ta smalaic ta xtal li Cristoe, ta xacꞌulanic ta poquel schoplejal yoꞌonic, jech chtuqꞌuib yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal tucꞌ yoꞌon li Cristoe. ^%Joꞌoxuc li cꞌuxoxuc ta coꞌone, snichꞌnabutic xa o li Diose, pero mu to bu quilojtic cꞌu sba chijbat. Jaꞌ noꞌox caꞌiojtic ti ta to xijcoꞌolajutic jchiꞌuctic li Cristo li cꞌalal ta xchaꞌtale, yuꞌun ta to xcojtaquinbetic schꞌulsat li Cristoe. %] ENop avaꞌiic toj cꞌuxutic ta yoꞌon li Jtotic Diose jaꞌ yuꞌun “jnichꞌnaboxuc xa o”, xijyututic. Jaꞌ melel ti snichꞌnabutic xa oe. Li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, mu snaꞌic cꞌu sba coꞌontic yuꞌun mu snaꞌic cꞌu sba yoꞌon li Jtotic Diose. $\AYuꞌun xanaꞌic xa ti tucꞌ yoꞌon li Jesucristoe, jaꞌ xanaꞌic o nojtoc ti jaꞌ snichꞌnabtac li buchꞌutic tucꞌ li cꞌustic tspasique.:[mQuitsꞌinab, ta jꞌechꞌel me te oyanic o ta scꞌob li Jesucristoe yoꞌ cꞌuxi oy o stsatsal avoꞌonic li cꞌalal ta xchaꞌtale. Jech mu xaqꞌuexavic ta stojol. Z7Li joꞌoxuque avichꞌojic xa li Chꞌul Espíritu li laj yacꞌbutic li Jesucristoe. Ta jꞌechꞌel te oy o ta avoꞌonic, jaꞌ yuꞌun mu xa persauc ti oy buchꞌu chaschanubtasique yuꞌun jaꞌ chaschanubtasic stuc li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ melel scotol li cꞌusi chale, mu snaꞌ sjut cꞌop. Laj xa yal avaꞌiic ti te acꞌo oyanic o ta scꞌob li Jesucristoe, jaꞌ yuꞌun te me oyanic o. TY!Laj xa jtsꞌibaboxuc scꞌoplal li buchꞌutic chac sloꞌlooxuque. KXLi Jesucristoe lijyalbutic ti chacꞌ jcuxlejaltic sbatel osile. FWLi joꞌoxuque ta jꞌechꞌeluc me tec oyuc o ta avoꞌonic li cꞌu yepal avaꞌiic li cꞌalal lic achꞌunbeic scꞌop li Jesucristoe. Mi te oy o ta avoꞌonic li cꞌu yepal avaꞌiic li cꞌalal lic achꞌunique, jech ta jꞌechꞌel te oyoxuc o ta scꞌob li Nichꞌonile schiꞌuc ta scꞌob li Totile. VScotol li buchꞌutic chalic ti maꞌuc Snichꞌon Dios li Jesucristoe, yuꞌun mu to xojtaquinic. Mu xojtaquinbeic nojtoc li Stote. Yan li buchꞌutic jamal chalic ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesucristoe, yuꞌun xojtaquinic xa. Xojtaquinbeic nojtoc li Stote. tUaLi buchꞌu jutcꞌope jaꞌ li buchꞌutic ta xalic ti maꞌuc tꞌujbil yuꞌun Dios li Jesucristo ti ch‐ichꞌvan ta ventae. Li buchꞌu jech chale jaꞌ yajcontra Cristo yuꞌun tscontrainic li Totile schiꞌuc li Nichꞌonile. BT}Ti chajtsꞌibabeic liꞌi, yuꞌun xanaꞌic xa ti melel li scꞌop Diose. Xanaꞌic nojtoc ti jaꞌ jutcꞌop mi oy buchꞌu oy cꞌusi chal ti mu jmojuc schiꞌuc li scꞌop Diose. /SWLi joꞌoxuque laꞌacꞌbatic xa avichꞌic li Chꞌul Espíritu li listacbutic talel li Jesucristoe, jaꞌ yuꞌun acotolic xanaꞌic xa li cꞌustic melele. uRcYuꞌun oy xa loqꞌuemic li buchꞌutic la jchiꞌintic toꞌoxe, yuꞌun mu xa coꞌoluc jchꞌunojtic. Ti coꞌoluc jchꞌunojtique liꞌ jchiꞌuctic ti jechuque. Ti iloqꞌuique, jaꞌ chquiltic o ti mu coꞌoluc jchꞌunojtique. !Q;Quitsꞌinab, poꞌot xa li slajeb cꞌacꞌale. Caꞌiojtic ti ta onoꞌox xtal li jun vinic ti jaꞌ yabtel o ta scontrain li Cristo cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale. Li avie oy xa ep yajcontra li Cristoe. Jaꞌ ta jnaꞌtic o ti poꞌot xa li slajeb cꞌacꞌale. P}Li cꞌustic sventa noꞌox osil balumile, yuꞌun snaꞌ noꞌox xlaj. Altic ti ta jcꞌan ta jpastic jech chac cꞌu chaꞌal ta spas li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose yuꞌun xlaj noꞌox. Yan mi jaꞌ ta jpastic li cꞌustic tscꞌan li Jtotic Diose, jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic chopol chalbe scꞌoplal li Cristoe O#Li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasel li cꞌustic tscꞌan stuquique, schiꞌuc jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic tscꞌanic li cꞌustic cꞌupil sba chilique, schiꞌuc stoyoj noꞌox sbaic schiꞌuc li cꞌustic oy yuꞌunique. Li Jtotic Diose jaꞌ mu scꞌan mi jech ta jpastic eꞌuc li joꞌotique yuꞌun sventa noꞌox osil balumil. ONMaꞌuc noj me batem ta avoꞌonic li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Yuꞌun mi jaꞌ noj batem ta coꞌontic li cꞌustic oy liꞌ ta balumile, jaꞌ muꞌyuc ta coꞌontic li Jtotic Diose. MMJoꞌoxuc li mol meꞌeloxuc xae, chajtsꞌibabeic liꞌi yuꞌun xavojtaquinic xa li Cristoe, jaꞌ li te onoꞌox oy li cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile. Vinic antsetic, chajtsꞌibabeic liꞌi yuꞌun oy xa stsatsal avoꞌonic. Te oy ta avoꞌonic li scꞌop Diose jech mu xa xaspasic ta canal li pucuje. EL Mol meꞌeletic, chajtsꞌibabeic liꞌi yuꞌun xavojtaquinic xa li Cristoe, jaꞌ li te onoꞌox oy li cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile. Vinic antsetic, chajtsꞌibabeic liꞌi yuꞌun mu xa xaspasic ta canal li pucuje. Querem tsebetic, chajtsꞌibabeic liꞌi yuꞌun xavojtaquinic xa li Jtotic Diose. %KC Quitsꞌinab, chajtsꞌibabeic liꞌi yuꞌun avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique. Pasbiloxuc xa perton yuꞌun amulic ta sventa li Jesucristoe. LJ Pero li buchꞌu chopol chil li schiꞌile, yuꞌun muc to bu comem yuꞌun li cꞌustic chopole. Mu xil mi mulil li cꞌusi tspase, jaꞌ yuꞌun más chloꞌloat yuꞌun li cꞌustic chopole. 'IG Yuꞌun mi ta jcꞌuxubinan jbatique, jaꞌ yacutic ta spasel li cꞌusi tscꞌan li Diose. Muꞌyuc xa cꞌusi chopol ta coꞌontic ti jaꞌ chijsocvan oe. 5Hc Mi oy buchꞌu chal ti jaꞌ xa ta spasulan li cꞌusi tscꞌan li Diose, pero mi chopol to chil li schiꞌile, muc to bu comem yuꞌun li cꞌustic chopol yaꞌele. G1Ti liꞌ chajtsꞌibabeique, jaꞌ ta xcꞌot ta achꞌ mantal avuꞌunic yuꞌun jaꞌ tsots scꞌoplal. Yuꞌun mi ta jcꞌuxubinan jbatique, jaꞌ chcom cuꞌuntic li cꞌustic chopole. Jaꞌ xa ta xquichꞌbetic yoꞌon li Jesucristoe yuꞌun toj cꞌuxutic ta yoꞌon. qF[Joꞌoxuc li cꞌuxoxuc ta coꞌone, maꞌuc achꞌ mantal li liꞌ chajtsꞌibabeic batele. Jaꞌ onoꞌox li mantal li avaꞌiojic li cꞌalal lic avichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ ti acꞌo jcꞌuxubinan jbatique. +EOMi chcaltic ti oyutic xa ta scꞌob li Diose, acꞌo me jpastic jech chac cꞌu chaꞌal ispas li Jesucristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti acꞌo jcꞌuxubinan jbatique DYan mi ta jchꞌunbetic li smantaltaque, ta melel oy ta coꞌontic. Jaꞌ ta jnaꞌtic o ti jmoj xa coꞌon jchiꞌuctique. {CoMi chcaltic ti xcojtaquintic xa li Diose, pero mi mu jchꞌunbetic li smantaltaque, jaꞌ jutcꞌoputic yaꞌel. kBOMi ta jchꞌunbetic li smantaltac li Diose, jaꞌ jnaꞌtic o ti xcojtaquintic xa li Diose. 2A]Jaꞌ ta sventa ti chijpasbat pertone yuꞌun jaꞌ la stoj li jmultique. Pero maꞌuc noꞌox listojbutic jmultic li joꞌotique, la stojbe smul scotol crixchanoetic. 9@ mJoꞌoxuc li quitsꞌinaboxuc chcaꞌi, joꞌoxuc ti oyoxuc xa ta scꞌob li Cajvaltique, ti jech la jtsꞌibaboxuc batele, yoꞌ mu xa xasaꞌ amulic. Mi o ata amulique, naꞌic me ti oy buchꞌu te chcꞌopoj cuꞌuntic ta stojol li Jtotic Diose, jaꞌ li Jesucristoe. Yuꞌun muꞌyuc smul li stuque. 3? a Pero mi chcaltic ti mu bacꞌne jpastic cꞌusi chopole, jaꞌ ta xcꞌot ta jutcꞌop cuꞌuntic yaꞌel li Diose yuꞌun yaloj onoꞌox li Dios ti jpasmulilutique.K>  Yan mi jamal chcalbetic li Dios li cꞌusi jmultique, chispasbutic perton. Chispocbutic scotol li schoplejal coꞌontique. Yuꞌun iyacꞌ ta milel ta scoj jmultic li Snichꞌone, jaꞌ yuꞌun xuꞌ xa chiscoltautic li Diose. Yuꞌun yaloj onoꞌox ti jaꞌ ta sventa Snichꞌon chispasbutic perton yuꞌun li jmultique. l= SMi chcaltic ti muꞌyuc jmultique, yuꞌun ta jloꞌlo jba jtuctic. Altic ti jech chcaltique. V< 'Yan mi jaꞌ noꞌox ta jpasulantic li cꞌustic tscꞌan li Diose, chispasbutic ta jmoj coꞌontic jcotoltic schiꞌuc chispoquilanbutic coꞌontic ta schꞌichꞌel li Snichꞌone, jaꞌ li Jesucristoe. F; Mi chcaltic ti jmoj xa coꞌontic jchiꞌuctic li Diose, pero mi ta to jpasulantic li cꞌustic chopole, ta jutic cꞌop yaꞌel, yuꞌun maꞌuc ta jpastic li cꞌustic tscꞌan li Diose. : Liꞌi jaꞌ scꞌop li Jesucristoe li laj yalbuncutique, jech ta xcalcutic avaꞌiic eꞌuc. Xi lijyalbuncutic: “Li Diose jech chac cꞌu chaꞌal cꞌocꞌ ti sacjamane yuꞌun tucꞌ yoꞌon, mu jsetꞌuc cꞌusi chopol tsnop”, xijyutcutic. 9 /Chajtsꞌibabeic liꞌi yoꞌ acꞌo coꞌol xijmuybaj jcotoltic. Jaꞌ scꞌoplal ti tucꞌ yoꞌon li Diose, mu jsetꞌuc cꞌusi chopol tsnop 8 {Jaꞌ yuꞌun ta xcalcutic avaꞌiic li cꞌusi iquilcutique schiꞌuc li cꞌusi icaꞌicutique yoꞌ jech jmoj coꞌontic. Li joꞌoncutique ta melel jmoj xa coꞌoncutic schiꞌuc li Jtotic Diose schiꞌuc li Snichꞌone, jaꞌ li Jesucristoe. ;7 qYuꞌun iyichꞌ sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique, jaꞌ yuꞌun iquilcutic. Jaꞌ yuꞌun ta xcalcutic avaꞌiic li cꞌu sba yoꞌon li buchꞌu sventainoj li cuxlejal sventa sbatel osile. Te onoꞌox schiꞌuc sbaic schiꞌuc li Jtotic Diose, pero a yacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic. 6 }Chajtsꞌibabeic batel cꞌu sba li buchꞌu te onoꞌox oy cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumil ti sventainoj cuxlejal sventa sbatel osile. Yuꞌun icaꞌibecutic scꞌop, iquil ta jsatcutic. Ep cꞌacꞌal iquilcutic. Ijpic ta jcꞌobcutic. g5GMu me xchꞌay ta avoꞌonic ti cꞌuxoxuc ta coꞌon acotolic ta sventa li Jesucristoe.O4Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Cajvaltic Jesucristoe. *3MScotol buchꞌu mu scꞌanic li Cajvaltic Jesucristoe ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol. Ti xtaluc yicꞌutic ta ora li Cajvaltic li joꞌotique, jaꞌ lec. 2!Joꞌon Pabloun, joꞌon ta jtacboxuc batel li spatobil avoꞌonique. Yuꞌun joꞌon ijtsꞌiba jtuc li slajeb chaꞌoxchol liꞌi. p1YJech chabanucoxuc la xalic eꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic liꞌi. Joꞌoxuc li avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Corintoe, tsacbo aba acꞌobic, jaꞌ svinajeb ti lec acꞌanoj abaique. b0=Scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li liꞌ ta Asia balumile, chabanucoxuc la xalic. Jech chabanucoxuc la xalic ta sventa li Cajvaltic eꞌuc li Aquíla schiꞌuc li Priscilae, yuꞌun cꞌuxoxuc ta yoꞌonic schiꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta stsob sbaic ta sna li Aquílae. O/Xpatet coꞌon ti ijulique yuꞌun icaꞌi ti lec oyoxuque. Xamuybajic xa eꞌuc ti italique yuꞌun xanaꞌic ti icaꞌi xa ti lec oyoxuque. Li buchꞌutic jech ta xtunique ichꞌic me ta mucꞌ. <.qXimuybaj noꞌox ti la ataquic talel li Estéfanase, schiꞌuc li Fortunatoe, schiꞌuc li Acáicoe. Jaꞌ aqꞌuexolic icꞌot yaꞌel yuꞌun muc xuꞌ avuꞌun latal atuquic. >-uJaꞌ yuꞌun chacalbeic, ichꞌic me ta mucꞌ. Schiꞌuc scꞌan chavichꞌic ta mucꞌ nojtoc li buchꞌutic ta xcoltavanique, ti jun yoꞌon ta xtuneic yuꞌun li Cajvaltique. ",=Joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, xanaꞌic ti jaꞌ baꞌi la schꞌunic scotolic ta snailic li Estéfanase te ta avosilalic ta Acaya balumile. Xanaꞌic nojtoc ti scotol cꞌacꞌal ta scoltaic li buchꞌutic ti jun yoꞌonic ta stojol li Diose. B+Jaꞌ noꞌox me xavoꞌoninic ti chacꞌuxubin abaique. * Qꞌuelo me abaic, chꞌunic me ta jꞌechꞌel ti chascoltaic li Cajvaltique. Oyuc me stsatsal avoꞌonic, mu me xaxiꞌic. @)y Li Apolose laj calbe ti acꞌo xba sqꞌueloxuc schiꞌuc jayvoꞌ quermanotactique, pero mu to xuꞌ yuꞌun chbat. Ta snop cꞌu ora xuꞌ yuꞌun chbat. Jaꞌ scꞌoplal ti “la stacboxuc spatobil avoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li liꞌ ta Asia balumile”, xi li Pabloe (9 Jaꞌ yuꞌun ichꞌic me ta mucꞌ acotolic. Mu me xanopic ti mu cꞌusi xtun oe. Cꞌalal ta sut talel liꞌi, muybajanic coltaic talel ta sventa sbe yoꞌ jech xuꞌ ta xjul o liꞌi. Yuꞌun liꞌ ta jmalacutic schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. >'u Mi icꞌot li Timoteoe, mu me xavaqꞌuic xat yoꞌon. Muybajuc noꞌox me avuꞌunic yuꞌun jaꞌ ta xtune yuꞌun li Cajvaltic jech chac cꞌu chaꞌal chitun li joꞌone. &+ Yuꞌun jaꞌ to iquil ti oy ep li buchꞌutic tscꞌan chacꞌ sbaic ta scꞌob li Cajvaltic liꞌi, pero ep li buchꞌutic chiscontrainique. ]%3Li avie liꞌ to oyun ta Efeso, liꞌ ch‐echꞌ cuꞌun li qꞌuin Pentecostese. }$sTe nan chijocꞌtsaj jayibuc cꞌacꞌal. Te nan ch‐echꞌ cuꞌun yora sictic yuꞌun mu jcꞌan mi jliquel noꞌox chiꞌechꞌ teye. Mi scꞌan ti Cajvaltique, te chijocꞌtsaj jayibuc cꞌacꞌal. Ta nan xacoltaicun batel ta sventa jbe. #")Chba jqꞌueloxuc, pero baꞌi te chibat ta Macedonia balumil yuꞌun jnopoj onoꞌox ti te chibate. Tsꞌacal to chibat ta ateclumalic. !}Mi persa joꞌon chibate, xuꞌ chischiꞌinic batel. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti te ta xꞌechꞌ ta Corintoe  )Cꞌalal chicꞌote, ta jcꞌan ti tꞌujbil xa avuꞌunic li buchꞌutic chba yaqꞌuic ta Jerusalén li smotonic li quermanotactic li atsobojique. Joꞌon ta jtsꞌibabe batel scartaic li quermanotactique yoꞌ jech ta snaꞌic ti joꞌoxuc la avacꞌ ataqꞌuinique. MLi cꞌu yepal chata ataqꞌuinic li ta jujun xemanae, ta jujun rominco xavoqꞌuic li cꞌu yepal yaloj avoꞌon chavaqꞌuic sventa chacoltaic li quermanotactique. Te xatsob ta anaic la ataqꞌuinique yoꞌ jech tsobol xa avuꞌunic li cꞌalal chicꞌote. Mu me jaꞌuc to chba asaꞌic ta anil li cꞌalal te xa oyune. G La ajacꞌbecun ta carta li cꞌu sba chatsobic li taqꞌuin ta sventa chacoltaic li quermanotactic li te ta Jerusalén li coꞌol oyutic ta scꞌob li Diose. Liꞌ chacalbeic batele. Jech me xapasic jech chac cꞌu chaꞌal icalbeic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Galacia balumile. 4a:Jaꞌ yuꞌun, joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, oyuc me lec stsatsal avoꞌonic, mu me xchibaj avoꞌonic. Scotoluc me cꞌacꞌal junuc avoꞌonic tunanic yuꞌun li Cajvaltique, yuꞌun xanaꞌic ti mu alticuc ti chatunic yuꞌune.~u9Pero coliyalbutic Dios ti mu xa ta chꞌayeluc chijbate ta sventa ti oyutic xa ta scꞌob li Cajvaltic Jesucristoe. 8Ti jech albil ti chba quichꞌtic vocol jcotoltique, jaꞌ ta scoj jmultic yuꞌun mu xchꞌun cuꞌuntic li smantaltac li Diose. 7Yuꞌun ijpastic xa canal ti albil toꞌox ti ta chꞌayel chijbate, jaꞌ li albil onoꞌox ti chba quichꞌtic vocole. .U6Ti mi ipas ta achꞌ li jbecꞌtaltique, jaꞌ xa icꞌot ta pasel ti jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti ta jꞌechꞌel ta xlaj scꞌoplal ti chijchame. D5Li jbecꞌtaltic li liꞌ quichꞌojtic li snaꞌ xcꞌaꞌe, tspas ta achꞌ, jech mu xa snaꞌ xlaj. Li jbecꞌtaltic li snaꞌ xchame, tspas ta achꞌ ti chijcuxiutic o sbatel osile. ,Q4Li cꞌalal tspas ta achꞌ li jbecꞌtaltique, jaꞌ o li cꞌalal slajeb sjupanel li oqꞌuese jaꞌ xaꞌox poꞌot slajeb cꞌacꞌale. Ta jmutsꞌel noꞌox jsatic chijpas ta achꞌ. Jaꞌ o ta xchaꞌcuxiic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li cꞌalal ichamique. Yachꞌbecꞌtal xa yichꞌojic, mu xa snaꞌ xlaj. Li joꞌotic li cuxulutic toe naca noꞌox tsjelta li jbecꞌtaltique. /3Chacalbeic li cꞌusi jaꞌ to noꞌox iyal caꞌi li Diose. Mu jcotolticuc chijcham, pero jcotoltic coꞌol tspas ta achꞌ li jbecꞌtaltique. {o2Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, chacalbeic ti mu xuꞌ chba jchiꞌintic li Dios schiꞌuc li jbecꞌtaltic li liꞌ quichꞌojtique, yuꞌun snaꞌ noꞌox xcꞌaꞌ. Yuꞌun maꞌuc sventa sbatel osil. ta1Jech chac cꞌu chaꞌal coꞌol jbecꞌtaltic schiꞌuc li Adán li pasbil noꞌox ta lum achꞌele, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li cꞌalal chijcꞌot ta vinajele, chijcoꞌolajutic jchiꞌuctic li Cristo li ta vinajel liquem talele. ^50Li cꞌalal liꞌ to oyutic ta balumile, coꞌol ta lum achꞌel pasbilutic schiꞌuc li Adane. Li cꞌalal chijcꞌot ta vinajele, coꞌol xa cachꞌbecꞌtaltic schiꞌuc li Cristo li ta vinajel liquem talele. 9k/Li sba banquilal cuꞌuntique jaꞌ ta sventa noꞌox balumil yuꞌun pasbil ta lum achꞌel. Li slajeb banquilal cuꞌuntique, jaꞌ li Cajvaltique, ta vinajel liquem talel. 1.Pero maꞌuc baꞌi chijcuxiutic ta sventa sbatel osil. Jaꞌ baꞌi chijcuxiutic ta sventa balumil, jaꞌ ta tsꞌacal ti chijcuxi sbatel osile. "=-Tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti ivuchꞌtabat sniꞌ iꞌacꞌbat schꞌulel, jaꞌ to jech icuxi o li sba banquilal cuꞌuntique, jaꞌ li Adane. Yan li slajeb banquilal cuꞌuntique, jaꞌ li Cristoe, jaꞌ chacꞌ jcuxlejaltic sventa sbatel osil yuꞌun cuxul o li stuque. eC,Li jbecꞌtaltic li ta xmuquee, jaꞌ ta sventa noꞌox balumil. Cꞌalal chijchaꞌcuxie, jaꞌ xa ta sventa sbatel osil. Jech oy jbecꞌtaltic ta sventa noꞌox balumil, oy jbecꞌtaltic nojtoc ta sventa sbatel osil. 7+Ti imuquee, yuꞌun mu xa xtun. Cꞌalal ta xchaꞌcuxie, toj lec xa. Cꞌalal imuquee, muꞌyuc stsatsal. Cꞌalal ta xchaꞌcuxie, oy xa stsatsal. O *Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li cꞌalal ta xchaꞌcuxiic li ánimaetique, yan xa o sbecꞌtalic. Cꞌalal imuqueique, icꞌaꞌ li sbecꞌtalique. Cꞌalal ta xchaꞌcuxiique, mu xa bu chcꞌaꞌ o.  )Yan o xojobal li cꞌacꞌale, yan o xojobal li ue, yan o xojobal li cꞌanaletique. Li jupꞌej cꞌanale mu jmojuc xojobalic nojtoc. R (Jech nojtoc li cꞌustic oy ta vinajele mu coꞌoluc jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Mu coꞌoluc yutsil li cꞌustic oy ta vinajele schiꞌuc li cꞌustic oy ta balumile.  /'Jaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc li joꞌotique, mu coꞌoluc jbecꞌtaltic jchiꞌuctic scotol li cꞌustic oy ta balumile. Yan o sbecꞌtal li crixchanoe, yan o sbecꞌtal li cꞌustic li xcotlajet ta balumile, yan o sbecꞌtal li mutetique, yan o sbecꞌtal li choyetique. 8 i&Li cꞌu sba ta scꞌan ta xacꞌbe yanal juchop li Diose jaꞌ jech ta xlocꞌ tal. Jaꞌ yuꞌun mu coꞌoluc li cꞌu sba ta xchꞌi scotol li cꞌustic ta jtsꞌuntique. >u%Li cꞌalal ta xchꞌi talele, mu xa jechuc sba jech chac cꞌu chaꞌal li laj yichꞌ tsꞌunele. Li cꞌalal chatsꞌunique sbecꞌ noꞌox, manchuc mi trigo, mi cꞌustic yan. $Mi jech chanopique, muc bu pꞌijoxuc. Yuꞌun li cꞌusi chatsꞌunique, xanaꞌic ti baꞌi ta xcꞌaꞌe, jaꞌ to ta xchꞌi talel. t|~}||Xzzzwwv8utsq8pEoomZjSixhh gfepd_dTb1``^c]\\ZXVoU\RQNMKJtIHcGaFEPDZCBB5AA?? ==_<:98654322100.--++)(q'&&$#"!!+ 6%Uubu 5 87']-  UNLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Diose. Jnaꞌojcutic ti stꞌujojoxuc onoꞌox ti chacolic o sbatel osile. F  NLi joꞌoncutique scotol cꞌacꞌal ta xcalbecutic coliyal Dios ta sventa ti lec avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Schiꞌuc ti lec chapasic li cꞌustic ta scꞌan li Diose, jaꞌ ti chacꞌuxubinvanique, ti chacoltavanique, ti jun avoꞌonic chamalaic ti ta xchaꞌtal li Cajvaltique acꞌo mi chavichꞌic vocol. Jaꞌ yuꞌun chajtꞌabcutic scotol cꞌacꞌal li cꞌalal ta jtacutic ta naꞌel li Jtotic Dios cuꞌuntique.  N} wNJoꞌon Pabloun, schiꞌuc Silas, schiꞌuc Timoteo, chajcꞌoponcutic batel ta carta liꞌi, joꞌoxuc ti avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Tesalónicae. Yuꞌun coꞌol oyutic xa ta scꞌob li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti ipuc scꞌoplalic ti lec yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Tesalónicae 1[Tsacbo aba acꞌobic, jaꞌ svinajeb ti lec acꞌanoj abaique. Acotolic ti oyoxuc xa ta scꞌob li Jesucristoe, acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque.H  Chabanucoxuc la xalic li quermanotactic liꞌ ta Roma li coꞌol tꞌujbilutic yuꞌun li Diose. Chabanucoxuc la xal eꞌuc li Marcose, jaꞌ li coꞌol schiꞌuc jnichꞌon chcaꞌie. 1 Li Silase jqꞌueloj ti jun yoꞌon ta spas li cꞌustic ta scꞌan li Diose, jaꞌ la stsꞌibabun li jcarta liꞌi. Laj xa calboxuc ti ep slequil yoꞌon ta jtojoltic li Diose. Jnaꞌoj ti chascoltaique yuꞌun avichꞌojic xa ta mucꞌ. Mu me xachibajes avoꞌonic. %C Acꞌo ichꞌbiluc ta mucꞌ sbatel osil li Diose. Jaꞌ ta spas mantal sbatel osil. Toj lec ti jech ta xcꞌot ta pasele. Jaꞌ stsutseb scarta li Pedroe O Yuꞌun mi icuch avuꞌunic li vocol li jliquel noꞌox liꞌ ta xquichꞌtique, li Diose chayacꞌbeic stsatsal avoꞌonic, jech jun avoꞌonic chatunic yuꞌun. Li Diose oy ep slequil yoꞌon ta jtojoltic, laj yicꞌutic yoꞌ acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ li Jesucristoe, jaꞌ chba jchiꞌintic o ta lequilal sbatel osil. }s Chꞌunic me ta jꞌechꞌel ti chascoltaic li Diose jech xuꞌ avuꞌunic chapasic ta canal li pucuje. Naꞌic me ti jech ta xichꞌic vocol eꞌuc scotol li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ Cajvaltic jchiꞌuctic li butic oyique. [/Pꞌijanic me, vicꞌluc me asatic yoꞌ jech mu xaspasic ta canal la avajcontraique, jaꞌ li pucuje. Yuꞌun jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li jtiꞌaval bolom ti xꞌavet noꞌox ta saꞌel sveꞌele. }sYoꞌ jech mu xcꞌopoj avoꞌonique, acꞌbeic sventain avoꞌonic li Diose yuꞌun jaꞌ yichꞌojoxuc ta venta. -Jaꞌ yuꞌun scꞌan chabicꞌtajes abaic ta stojol li Dios li echꞌem stsatsale. Chcꞌot scꞌacꞌalil chayaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ. ~5Chacalbeic eꞌuc, queremutic, chꞌunbeic me li cꞌusi chayalbeic li buchꞌutic oy yabtelic ta achꞌulnaique. Acotolic scꞌan coꞌolcoꞌol xachꞌunbe abaic li cꞌustic chavalbe abaique. Bicꞌtajes abaic. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Li Diose chopol chil li buchꞌutic ta stoy sbaique.Yan li buchꞌutic ta sbicꞌtajes sbaique chacꞌbe slequil, xi tsꞌibabil. ~}uCꞌalal ta xtal li Cajvaltique, jaꞌ li Banquilal cuꞌuntique, chacꞌ atojolic ti muꞌyuc slajeb sbatel osile. d|AMu me xatoy abaic ta stojol li buchꞌutic aventainojique. Scꞌan ti joꞌoxuc chavaqꞌuic ta ilel li cꞌusi tscꞌan Dios ti acꞌo spasic li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic achiꞌuquique. {yChacalbeic, chabiic me lec li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic achiꞌuquique jech chac cꞌu chaꞌal lec ta schabibe schij li yajval li jchabiejchije. Mu me ta sujeluc chachabiic. Ta slequiluc me avoꞌonic xapasic yuꞌun jech tscꞌan li Diose. Mu me xanopic ti jaꞌ chata o ep ataqꞌuinic teye. Ta sloqꞌueluc me avoꞌonic aqꞌuic ta venta. (z KJoꞌoxuc li avichꞌoj avabtelic chacoltaic li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, chacalbeic li cꞌusi lec ta pasele yuꞌun coꞌol quichꞌoj cabteltic. Li joꞌone iquil iyichꞌ vocol li Cristoe, pero coꞌol chba jchiꞌintic ta vinajel cꞌalal mi itale. yJaꞌ yuꞌun mi tscꞌan Dios ti chquichꞌtic vocole, mu me xchibaj o coꞌontic, jaꞌ acꞌo jpastic o li cꞌustic leque. Acꞌo jchꞌuntic ti schabiojutic o li Dios li jaꞌ la spasutique, yuꞌun ta onoꞌox spas li cꞌusi snopoj ta jtojoltique.RxJoꞌotic li tuqꞌuibem xa coꞌontique, mi ta tsitsel to chijcolutique, ¡mi la jaꞌ xa chcolic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ Dios ta jꞌechꞌele ti naca chopol li cꞌustic ta spasique! jwMYuꞌun ista xa scꞌacꞌalil chistsitsutic yaꞌel li Diose yoꞌ acꞌo jchꞌuntic li cꞌusi chijyalbutique, joꞌotic li snichꞌnabutique. Ti chistsitsutique, joꞌotic li snichꞌnabutic xae, más to tsots chichꞌic vocol li buchꞌutic muc bu schꞌunojic ta jꞌechꞌel ti yaloj Dios ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. 9vkMi jaꞌ ta sventa li Cristo ti chavichꞌic vocole, mu xaxiꞌic mu xaqꞌuexavic. Jamal xavalic ti avichꞌojic ta muqꞌue jech ch‐ichꞌe ta mucꞌ avuꞌunic li Diose. 1u[Ti chavichꞌic vocole, mu me yuꞌun lamilvanic, mi laꞌelcꞌajic, mi oy cꞌustic yan chopol ti la apasique, mi la aticꞌ abaic ta loꞌil ti bu mu aventaicuque. qt[Mi jaꞌ ta sventa Cristo ti chopol li cꞌusi chaꞌalbatique jaꞌ lec, yuꞌun jech chvinaj ti te oy ta avoꞌonic li Chꞌul Espíritu li echꞌem schꞌulequile, jaꞌ li junic schiꞌuc li Diose. Li buchꞌutic chopol li cꞌusi chayalbeique, jaꞌ chopol chalbeic scꞌoplal li Chꞌul Espíritue. Yan li joꞌoxuque ch‐ichꞌe ta mucꞌ avuꞌunic. s' Jaꞌ yuꞌun muybajanic noꞌox li cꞌalal chavichꞌic vocole yuꞌun jech onoꞌox laj yichꞌ vocol eꞌuc li Cristoe. Yuꞌun mi xamuybajic noꞌox chcuch avuꞌunic li vocol li avie, más to xamuybajic li cꞌalal ta xtal schiꞌuc stsatsal sjuꞌel li Cristoe. Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, mu me xchꞌay o avoꞌonic ti chavichꞌic tsots vocole. Mu me xanopic ti atuquic noꞌox chavichꞌic vocole. Ti chtal li vocole, jaꞌ to te chvinaj mi melel achꞌunojic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Diose. ,qQ Li buchꞌu ti jaꞌ acꞌbil yabtel ta xal li scꞌop Diose, acꞌo me yal li cꞌusi ch‐acꞌbat snaꞌ yuꞌun li Diose. Li buchꞌu ti jaꞌ acꞌbil yabtel ta scoltael li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, acꞌo scꞌan coltael yuꞌun Dios yoꞌ jech xuꞌ o yuꞌun. Scotol li cꞌustic chapasique acꞌo me jaꞌ ta sventa chavaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose. Xuꞌ avuꞌunic ta sventa li Jesucristoe. Yuꞌun li Diose jaꞌ ichꞌbil ta mucꞌ sbatel osil. Jaꞌ ta spas mantal sbatel osil. Toj lec ti jech ta xcꞌot ta pasele. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me jtoy jbatic ta stojol Dios li cꞌalal chquichꞌtic vocole `p9 Yuꞌun li jujunoxuque yantic o apꞌijilic yacꞌojboxuc li Diose yoꞌ jech coꞌol chacolta abaic. Li cꞌusi avabtel yacꞌojboxuc li Diose li jujunoxuque, jaꞌ me xapasic, jech lec chatunic yuꞌun li Diose. zom Mi oy quermanotic ta xcꞌot ta anaique, otesic, acꞌbeic sveꞌel. Mu me cꞌusi chopol xavalic ta tsꞌacal. qn[Jaꞌ tsots scꞌoplal ti chacꞌuxubin abaic acotolique. Yuꞌun mi cꞌux ta coꞌontic scotol li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, mu xcacꞌ ta coꞌontic li cꞌustic chopol ta spasique. DmScotol li cꞌustic oye poꞌot xa chlaj. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti chanopic lec li cꞌustic chapasique. Mu me xchꞌay o avoꞌonic ti poꞌot xa chlaje, taic ta naꞌel li Diose. l}Jaꞌ yuꞌun iꞌalbatic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti chamemic xa ti jaꞌ noꞌox chijcol o ta sventa li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun manchuc mi ichamic pero ta xcuxiic sbatel osil jech chac cꞌu chaꞌal cuxul o li Diose. Wk'Pero naꞌic me ti ta onoꞌox xꞌichꞌbat scꞌopic yuꞌun li Cajvaltic li buchꞌutic jech tspasique. Yuꞌun li Cajvaltique ta onoꞌox xꞌichꞌbat scꞌopic scotolic, mi cuxulic, mi chamemic xae. 9jkLi avie li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, mu snaꞌic cꞌu chaꞌal ti mu xa bu chapasic jech chac cꞌu chaꞌal tspas stuquique, jaꞌ yuꞌun chasnaꞌleic. i Ta voꞌonee laj toꞌox achꞌunic li cꞌusi tscꞌanic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ toꞌox batem ta avoꞌonic ta spasel li cꞌustic chopole. Jaꞌ la apasic li cꞌustic la acꞌan atuquique. Layacubic, cꞌusiuc noꞌox la ajovilpasic li cꞌalal layacubique. La avichꞌic ta mucꞌ li santoetic ti yaloj Dios ti mu xuꞌ ta xquichꞌtic ta muqꞌue. h3Jaꞌ xa noꞌox tscꞌan chtune yuꞌun li Dios li jayib cꞌacꞌal cuxul liꞌ ta balumile. Mu xa scꞌan spas li cꞌustic tscꞌan li stuque. g Li Cristoe ep iyichꞌ vocol pero icuch yuꞌun. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti acꞌo jechuc coꞌontic ta xquichꞌtic vocol ta sventa li Cristoe. Yuꞌun li buchꞌu icuch xa yuꞌun vocol ta sventa li Cristoe, ichꞌay xa ta yoꞌon tspas li cꞌusi chopole. f7Li Cristoe te xa oy ta vinajel ta sbatsꞌicꞌob li Diose. Jaꞌ xa yichꞌoj ta venta scotol li chꞌul ángeletique schiꞌuc li pucujetique.be=Jaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc li avie, yuꞌun jchꞌunojtic ti laj xa scoltautic li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun chquichꞌtic joꞌ, jech chijcolutic o. Li joꞌ chquichꞌtique maꞌuc sventa ta xlocꞌ o quicꞌubaltic. Jaꞌ svinajeb ti jchꞌunojtic xa ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutic Dios ta sventa ti icham ichaꞌcuxi li Jesucristoe. Id Yuꞌun li schꞌulele a scꞌoponbe li schꞌulelic li buchꞌutic muc bu schꞌunic ta más voꞌonee li te oyic ta cꞌatinbaque. Jaꞌ li buchꞌutic imalaatic yuꞌun li Diose mi chictaic li cꞌustic chopol tspasic li cꞌalal jaꞌ o yacal ta spasel barco li Noee. Pero muc xictaic, jaꞌ yuꞌun vaxacvoꞌ noꞌox ti icolic ta nojelale. Yuꞌun ischꞌunic ti chcoltaatic yuꞌun li Diose jaꞌ yuꞌun iꞌochic ta barco, jech icolic o. cZb-Yuꞌun li Cristoe iyichꞌ vocol eꞌuc, pero tucꞌ yoꞌon li stuque. Imile tscoj jmultic, joꞌotic ti chopolutique. Jꞌechꞌel noꞌox iyichꞌ vocol, icham ta jcojtic jcotoltic. Jaꞌ yuꞌun lec xa chijyilutic Dios ta sventa ti jech la spase. Icham yuꞌun yichꞌoj sbecꞌtal. Cꞌalal isut talel li schꞌulele ichaꞌcuxi. LaMi jech tscꞌan Dios ti chavichꞌic vocol ta sventa ti lec li cꞌusi chapasique, jaꞌ lec. Jaꞌ me abol o abaic mi ta scoj noꞌox chapasic li cꞌusi chopol ti chavichꞌic o vocole. b`=Yuꞌun mi lec scotol li cꞌustic chapasique, mu xcꞌopoj avoꞌonic mi oy buchꞌu chasaꞌbeic amulique. Li buchꞌu tsaꞌ amulique jaꞌ chqꞌuexav stuc yuꞌun lec li cꞌustic chapasic ta sventa li Cristoe. 8_iAcꞌo sqꞌuel stuc li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ yichꞌojoxuc ta venta. Chaplucoxuc me scotol cꞌacꞌal ti ta smelol chatacꞌbeic li buchꞌutic jaꞌ noꞌox tscꞌan chasjacꞌbeic li cꞌusi achꞌunojique, ti tscꞌan chasaꞌbeic amulique. Ichꞌic ta mucꞌ, mu me toyoluc ave xatacꞌbeic. ^ Mi chavichꞌic ilbajinel ta sventa ti lec li cꞌusi chapasique, muybajanic noꞌox. Mu me xaxiꞌic, mu me xavat avoꞌonic. x]i Mi jaꞌ batem ta avoꞌonic ta spasel li cꞌustic leque, muꞌyuc buchꞌu xuꞌ tsoc la avoꞌonique. \ Yuꞌun li Cajvaltic Diose sqꞌueloj li buchꞌu tucꞌ yoꞌone,
ta xꞌacꞌbat slequil yutsilal.Ta xaꞌi Dios li cꞌusi tscꞌanbee.Li buchꞌu chopol li cꞌustic ta spase, jaꞌ chopol ch‐ile yuꞌun li Diose, xi tsꞌibabil. D[ Acꞌo yicta scotol li cꞌustic chopole, jaꞌ acꞌo spas li cꞌustic leque.Jaꞌ me acꞌo scꞌan ti naca lec xil sba schiꞌuc schiꞌiltaque,
ti mu sliques cꞌope. 8Zi Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Li buchꞌu tscꞌan xmuybaj noꞌox ta xꞌechꞌ ta balumile,
mu me xal li cꞌustic chopole, mu me sjut cꞌop. RY Mi oy buchꞌu chopol li cꞌusi chaspasbeique, mu me xapaquic. Mi oy buchꞌu chopol li cꞌusi chal ta atojolique, mu me cꞌusi xavalbeic. Jaꞌ noꞌox cꞌanbeic slequilal yutsilal Dios ta stojolic, yuꞌun xanaꞌic ti icꞌbiloxuc yuꞌun Dios ti chavichꞌbeic slequil yutsilal Dios ta sventa li cꞌusi lec chapasique. X Jaꞌ slajeb xa chacalbeic ti scꞌan jmoj avoꞌon acotolique. Coltao me abaic acotolic. Naꞌic me ti coꞌol chquichꞌtic vocole. Jun noꞌox li Jtotique, jaꞌ li Diose, jaꞌ yuꞌun cꞌan abaic, cꞌuxubin abaic acotolic. Bicꞌtajes abaic. Joꞌoxuc, viniquetic, chacalbeic eꞌuc, nopic me lec li cꞌu sba chacuxiic schiꞌuc la avajnilique. Cꞌuxubinic yuꞌun mu stabeic yipal li yabtelique. Mu xcoꞌolaj jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique. Pero maꞌuc noꞌox ta sventa ta yabtelic ti chacꞌuxubinique; jaꞌ ta sventa nojtoc ti coꞌol cꞌuxubinbiloxuc yuꞌun li Diose, yuꞌun coꞌol chacuxiic o sbatel osil. Ti mi jaꞌ chapasique, chataic li cꞌustic chacꞌanbeic li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ lec mi ta sventa li cꞌustic lec ta jpastic ti ta xquichꞌtic li vocole AV{Jech chac cꞌu chaꞌal iꞌichꞌe ta mucꞌ li Abraham yuꞌun li Sarae, yuꞌun snaꞌoj li Sarae ti jaꞌ tspas mantal ta snaique, jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque. Mi naca lec li cꞌusi chapasique, mi mu xaxiꞌic mi oy cꞌusi chopol chaspasbeic la amalalique yuꞌun achꞌunojic ti jaꞌ chascoltaic li Diose, lec chaꞌileic o yuꞌun li Diose jech chac cꞌu chaꞌal lec iꞌile yuꞌun Dios li Sara ta voꞌonee. RULi antsetic ta voꞌone ti la schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Diose, jaꞌ jech yoꞌonic ti muc bu stoy sbaique. Laj yichꞌic ta mucꞌ li smalalique, jaꞌ lec iꞌileic o yuꞌun li Diose. FTJaꞌuc me lec chayilic ta sventa ti lec avoꞌonique yuꞌun jaꞌ sventa sbatel osil. Yuꞌun mi lec avoꞌonique, mi mu xatoy abaique, lec chayilic li Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌupil sba chavilic li natsꞌil li bu toyol stojole, jaꞌ jech chayilic li Dios mi lec avoꞌonique, mi mu xatoy abaique. @SyMu me jaꞌuc noꞌox ta sventa ti lec chameltsan abaic ti lec chayilic la amalalique. Mu me jaꞌuc ta sventa ti toj lec chapechꞌ ajolique, schiꞌuc ti oy lec anatsꞌique, schiꞌuc ti oy lec yaniyoal acꞌobic li pasbil ta cꞌanal taqꞌuine, schiꞌuc ti toj cꞌupilic sba la acꞌuꞌ apacꞌalique. hRIYuꞌun chilic ti mu cꞌusi chopol chapasique yuꞌun jaꞌ avichꞌojic ta mucꞌ li Diose. ?Q yJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, antsetic, aqꞌuic ta venta la amalalique. Yuꞌun mi oy buchꞌu muc bu yichꞌojic ta mucꞌ Dios la amalalique, chlic yichꞌic ta mucꞌ ta aventaic yuꞌun chilic ti lec li cꞌustic chapasique. Mu persauc chavalbeic ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. [P/Ta voꞌonee jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal chꞌayem chijetic. Li avie latalic xa ta stojol li Cajchabivanejtique, jaꞌ li Jesucristoe. Jaꞌ xa schabiojoxuc yoꞌ jech chacuxiic o sbatel osil.#O?Jaꞌ laj yichꞌ vocol ta cruz ta jcojtic ti albil toꞌox chquichꞌtique. Jaꞌ la schꞌaybutic ta jꞌechꞌel li jmol cuxlejtique, jaꞌ xa ta jpastic li cꞌustic tscꞌan li Diose. Jaꞌ ta scoj ti ep ituchꞌ sbecꞌtal ta majel ta ilbajinel ta milel ti lijcol ta mulile. QNCꞌalal ilabanate, muc bu spac. Cꞌalal ep iꞌacꞌbat yichꞌ vocol yuꞌun li crixchanoetique, muc bu xal ti ta spaque. Jaꞌ noꞌox laj yalbe yaꞌi li Stote ti jaꞌ snaꞌ schapanel stuque. JM Li Cristoe muꞌyuc cꞌusi chopol la spas. Muc bu sjut cꞌop. L7Ti laj yicꞌoxuc li Diose, yuꞌun tscꞌan acꞌo cuchuc avuꞌunic vocol jech chac cꞌu chaꞌal icuch yuꞌun vocol ta scoj jmultic li Cristoe. wKgYan mi ta scoj ti oy cꞌusi chopol la apasic ti chavichꞌic vocole, mi icuch avuꞌunique, muꞌyuc sbalil chil li Diose. Yan mi ta sventa li cꞌusi lec chapasic ti chavichꞌic vocole, mi icuch avuꞌunique, lec chayilic o li Diose. JYuꞌun lec chayilic li Diose mi icuch avuꞌunic li vocol li chavichꞌic ta sventa ti avichꞌojic ta mucꞌ li Diose. rI]Joꞌoxuc li ochemoxuc ta jtunele, chꞌunbeic smantal la avajvalique. Aqꞌuic ta venta. Mu me jaꞌuc noꞌox xavichꞌic ta mucꞌ mi lec yoꞌone schiꞌuc mi cꞌux chayaꞌiique. Manchuc mi cimarrón, ichꞌic ta mucꞌ. TH!Ichꞌic ta mucꞌ scotol li crixchanoetique, cꞌuxuc me ta avoꞌonic scotol li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ichꞌic me ta mucꞌ li Diose, aqꞌuic me ta venta nojtoc li banquilal ajvalile. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan chcuch cuꞌuntic li vocole jech chac cꞌu chaꞌal icuch yuꞌun li Cristoe 5GcLi joꞌoxuc ti loqꞌuemoxuc ta scꞌob li cꞌustic chopole, pero maꞌuc chba achaꞌpasic li cꞌustic chopole. Yuꞌun jaꞌ chapasic cꞌusi tscꞌan li Diose. ~FuYuꞌun li Diose jaꞌ ta scꞌan ti lec scotol li cꞌustic chapasique yoꞌ jech ta xmacbat yeic li buchꞌutic ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, ti muc bu lec li cꞌustic ta xalique. Jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ cꞌusi chopol xal ta atojolic. =EsChꞌunbeic smantal eꞌuc li gobernadoretique yuꞌun jaꞌ yabtel ta scolta li banquilal ajvalile. Jaꞌ yabtel acꞌbilic yuꞌun li Diose chacꞌbe yichꞌ vocol li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique. Yan li buchꞌutic lec li cꞌustic ta spasique, jaꞌ yabtelic ti lec chbat scꞌoplalique. LD Chꞌunbeic smantal li buchꞌutic acꞌbil yabtelic liꞌ ta balumile yuꞌun jech tscꞌan li Cajvaltique. Chꞌunbeic smantal li banquilal ajvalile yuꞌun jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj. C Lecanic noj me ta stojol li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Manchuc mi ta xalic ti chopol li cꞌusi chapasique, ta tsꞌacal chlic yilic ti lec li cꞌustic chapasique. Cꞌalal ta xtijbat yoꞌonic yuꞌun li Diose, chlic yichꞌic ta mucꞌ. B Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, oy cꞌusi chacalbeic. Li joꞌotique maꞌuc jlumaltic li balumil liꞌi. Jaꞌ jlumaltic xa li vinajele. Jꞌechꞌbeutic noꞌox liꞌi, jaꞌ yuꞌun mu me jpastic jech chac cꞌu chaꞌal li jmol cuxlejtique. Ti mi jaꞌ ta jpastique, jaꞌ mu spas cuꞌuntic li achꞌ cuxlej yaꞌele. xAi Ta voꞌonee joꞌoncutic toꞌox ti ichꞌbiluncutic ta venta yuꞌun li Diose, joꞌoncutic ti jꞌisraeluncutique; li avie coꞌol xa ichꞌbilutic ta venta. Ta voꞌonee joꞌoncutic toꞌox ti cꞌuxubinbiluncutic yuꞌun li Diose; li avie coꞌol xa cꞌux chijyaꞌi. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan chcacꞌtic ta ilel ti ta jpastic li cꞌusi tscꞌan li Diose ~@u Li joꞌotique tꞌujbilutic xa yuꞌun li Diose jaꞌ yuꞌun jchop xa noꞌox jtsꞌunbaltic jcotoltic. Paleutic jcotoltic yaꞌel yuꞌun parejo chijtun yuꞌun li Dios ti yichꞌoj ta venta scotol crixchanoetique. Jchoputic xa jcotoltic yuꞌun jun noꞌox li buchꞌu yichꞌojutic ta ventae, jaꞌ li Diose. Snichꞌnabutic xa o li Diose. Ti la stꞌujutic li Diose, yuꞌun tscꞌan ti acꞌo caltic batel ti toj echꞌem lec li cꞌusi la spase. Jaꞌ li la sloqꞌuesutic ta icꞌal acꞌubal yaꞌel ta scoj li mulile, laj xa yacꞌutic ta saquil chꞌul osil yaꞌel, jaꞌ li lequilale, yuꞌun laj yicꞌutic. S?Jech tsꞌibabil nojtoc:Li buchꞌu mu xichꞌ ta mucꞌ li buchꞌu tꞌujbil cuꞌune,
jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta spꞌosi yoc ta tone chyal ta lum, xi tsꞌibabil. Jaꞌ scꞌoplalic li buchꞌutic mu schꞌunic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. Jaꞌ la spꞌosi o yoquic yaꞌel, yuꞌun mu schꞌunic ti jech yaloj li Diose. Jaꞌ yuꞌun chyalic ta lum yaꞌel yuꞌun ta onoꞌox xba yichꞌic vocol sbatel osil. m>SJoꞌoxuc li avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique, xanaꞌic ti tsots yabtel yichꞌoj li Cajvaltique. Yan li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu snaꞌic. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Jech chac cꞌu chaꞌal li yajval na ti la stꞌuj jpꞌej ton sventa chacꞌ ta chiquin nae,
pero li svinictac ta vaꞌanejnae mu scꞌanic.Li ton li la spꞌajique jaꞌ onoꞌox iꞌoch ta chiquin na.Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, acꞌo mi mu xcꞌanee,
pero ta onoꞌox xꞌacꞌbat tsots yabtel, xi tsꞌibabil. =Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios:Te chcꞌot ta jteclum Jerusalén li buchꞌu tꞌujbil cuꞌune, li más tsots yabtel cacꞌojbee.Scotol buchꞌutic ta schꞌun ti jaꞌ ta xcolic o ta sventae, jaꞌ lec chquil, xi li Diose, xi tsꞌibabil. <Li schiꞌil li iꞌacꞌbate joꞌotic li cꞌalal laj quichꞌtic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun lijpas xa ta jun jchiꞌuctic li Cajvaltique. Ti laj yicꞌutic li Diose yuꞌun tscꞌan chijtun yuꞌun jech chac cꞌu chaꞌal li paleetic li ituneic yuꞌun Dios ta voꞌonee, yuꞌun jaꞌ yabtelic chacꞌbeic li smoton Dios li laj yaqꞌuic li schiꞌiltaque. Li joꞌotique mu xa jechuc ta jpastic. Jaꞌ xa noꞌox chcacꞌ jbatic ta ventainel yuꞌun li Jesucristoe jech chijtun yuꞌun li Diose. z;mTi laj xa yicꞌoxuc li Cajvaltique, yuꞌun tscꞌan chatunic yuꞌun li Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal oy buchꞌu chichꞌ talel ton yuꞌun chtun yuꞌun li jvaꞌanejnae. Li jvaꞌanejnae jaꞌ baꞌi chacꞌ ta chiquin na li ton li bu lec tꞌujbile. Tsꞌacal chlic yacꞌbe schiꞌil ta sjoyobal, jech ta smeltsaj o yuꞌun li nae. Jaꞌ jech la spas li Diose. Li ton li baꞌi laj yacꞌ ta chiquin na yaꞌele, jaꞌ li Cajvaltique. Acꞌo mi ipꞌaje yuꞌun li crixchanoetique, pero jaꞌ tꞌujbil yuꞌun li Diose. Jaꞌ más tsots yabtel iꞌacꞌbat yuꞌun jaꞌ ta sventa chijcuxiutic o sbatel osil. C:Yuꞌun xanaꞌic xa ti cꞌuxubinbiloxuc yuꞌun li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun cꞌanic me scotol cꞌacꞌal li scꞌop Diose jech chac cꞌu chaꞌal tscꞌan schuꞌ li biqꞌuit unene. Yuꞌun jaꞌ melel li scꞌop Diose, mu xasloꞌlooxuc. Mi jech acꞌanojic li scꞌop Diose, chatsatsubic ta stojol li Diose, jaꞌ chacolic o. Jaꞌ scꞌoplal ti lijpasutic ta jun jchiꞌuctic li Cajvaltique jaꞌ yuꞌun chijtun yuꞌun li Diose 9b8 ?Yuꞌun snichꞌonoxuc xa li Diose, jaꞌ yuꞌun ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique. Mu xa me xaloꞌlovanic, mu xa me xajutic cꞌop, mu xa me itꞌixuc xavaꞌiic, mu xa me xaloꞌiltaan achiꞌiltaquic. (7 KYan li scꞌop Diose muꞌyuc slajeb sbatel osil, xi tsꞌibabil. Li scꞌop Diose jaꞌ ti chijcolutic ta sventa li Cristoe li laj xa avichꞌic albeele.!6 =Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Scotol li crixchanoetique jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌiꞌlel ti ta ora noꞌox ta xtaquije.Altic ti ta scꞌanic ichꞌel ta muqꞌue.Yuꞌun jliquel noꞌox ta xꞌichꞌeic ta mucꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li snich tsꞌiꞌleletic ti ta ora noꞌox ta xlilije.Acꞌo mi toj cꞌupil sba pero mu jaluc chcuch yuꞌun. E5 Yuꞌun chaꞌvoqꞌuemoxuc xa ta achꞌ yaꞌel ta sventa li scꞌop Dios li muꞌyuc slajeb sbatel osile. Mu xcoꞌolaj li cꞌu sba lijvocꞌ ta jtot jmeꞌtic ti ta onoꞌox xijchame. \4 3Ta sventa ti achꞌunojic xa ti melel li cꞌusi yaloj li Diose, tuqꞌuibem xa avoꞌonic, jaꞌ yuꞌun cꞌux ta avoꞌonic scotol li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Mu jechuc noꞌox ta xlocꞌ ta aveic ti cꞌux ta avoꞌonique. Jaꞌ yuꞌun ta sloqꞌueluc me avoꞌonic cꞌuxubino me aba acotolic. 3 9Ti tal yacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic li Cristoe, yuꞌun jech onoꞌox snopoj li Dios li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile. Pero muc bu ital ta ora. Jaꞌ to iꞌay li cꞌalal poꞌot xa slajeb balumile. Joꞌotic ta jcojtic li iꞌaye ti acꞌo jchꞌuntic ti ta melel chiscoltautic li Diose. Li Diose la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Snichꞌone, ta tsꞌacal laj yicꞌ batel ta stojol. Ti la schaꞌcuxes li Snichꞌon li Diose, jchꞌunojtic ti jaꞌ noꞌox jech chischaꞌcuxesutic eꞌuc li Diose. 2  1 Ta schꞌichꞌel Cristo la stojoxuc. Yuꞌun jaꞌ laj yacꞌ sba ta milel jech chac cꞌu chaꞌal imileic li chexel chijetic ta voꞌonee. Li chexel chijetic li imileic ta voꞌonee toj lequic. Jaꞌ svinajeb li Cristo ti tucꞌ yoꞌon, ti muꞌyuc smule. 0 Naꞌic me ti toyol atojolic la stojoxuc li Diose, jaꞌ yuꞌun mu xa me xapasic li cꞌustic laj yalboxuc comel atot ameꞌic li cꞌusi muꞌyuc sbalile. Xanaꞌic ti muꞌyuc slajeb li cꞌusi la stojoxuc o li Diose. Yuꞌun maꞌuc ta taqꞌuin la stojoxuc o. |/ sMi ta melel ti jaꞌ xa atot chavaꞌiic li Dios li parejo tucꞌ chichꞌ jcꞌoptic li cꞌu sba chijꞌechꞌ ta balumile, ichꞌic me ta mucꞌ scotol cꞌacꞌal. Yuꞌun muc to bu cꞌotemoxuc ta mero alumalique, jaꞌ li vinajele. . }Yuꞌun jech yaloj li Diose: “Tucꞌuc me avoꞌonic ta jtojol yuꞌun tucꞌ coꞌon li joꞌone”, xi tsꞌibabil. - !Scꞌan ti naca lec tucꞌ li cꞌustic chapasique schiꞌuc li cꞌustic chavalique, yuꞌun tucꞌ yoꞌon li Dios li laj yicꞌoxuque. R, Yuꞌun snichꞌonoxuc xa li Diose, jaꞌ yuꞌun scꞌan xachꞌunic li cꞌustic chayalbeique. Maꞌuc xa me xapasic li cꞌustic chacꞌan atuquique jech chac cꞌu chaꞌal la apasic ta voꞌonee. W+ ) Ti la xa scꞌuxubinoxuc li Diose, jaꞌ yuꞌun scꞌan chanopic lec li cꞌustic chapasique. Junuc avoꞌonic chꞌunic ti ta jꞌechꞌel chatuqꞌuibic o li cꞌalal to chchaꞌtal li Jesucristoe. *  Cꞌalal la sjaqꞌuique, iꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun Dios ti mu xa xilic li stuquique yuꞌun joꞌotic chcꞌot ta jtojoltic. Li buchꞌutic laj yalboxuc avaꞌiic ti jaꞌ noꞌox xuꞌ chijcol ta sventa li Cristoe, jaꞌ acꞌbilic ta sjol ta yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritu li tacbil talel ta vinajele. Ta sventa li Chꞌul Espíritue laj yalboxuc ti jaꞌ noꞌox xuꞌ chacolic ta sventa li Cristoe jech chac cꞌu chaꞌal laj yal onoꞌox li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Li yajꞌangeltac li Diose chac yaꞌibeic smelol eꞌuc ti cꞌu chaꞌal laj yichꞌ sbecꞌtal, ti cꞌu chaꞌal la smilic li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ tscꞌan Dios ti tucꞌuc coꞌontic jech chac cꞌu chaꞌal tucꞌ yoꞌon li stuque Z) / Li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, iyalic ti ta onoꞌox xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta stac talel li Cajcoltavanejtic li Diose, yuꞌun jech iꞌacꞌbat ta sjol yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Cristoe. Cꞌalal iꞌacꞌbat ta sjol yoꞌonique, ta sloqꞌuel yoꞌonic la sjacꞌbeic li Dios ti cꞌu ora chcꞌot ta pasele schiꞌuc ti cꞌu sba chojtaquinique. Yuꞌun cꞌalal iyalic li cꞌu sba chtal yichꞌ vocol ta jcojtic li Cristoe, schiꞌuc ti tsꞌacal to ta xꞌichꞌe ta muqꞌue, ep toꞌox jabil scꞌan xtal ta balumil li Cristoe. (  z' o Yuꞌun xanaꞌic ti chacolic sbatel osil ta sventa ti achꞌunojic xa ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Jesucristoe. o& YAcꞌo mi muc bu avilojic li Jesucristoe, pero oy ta avoꞌonic. Acꞌo mi mu xavilic li avie, pero achꞌunojic xa ti jaꞌ Avajcoltavanejique. Jaꞌ yuꞌun xamuybajic o. Mu xlaj ta alel yuꞌun toj echꞌem schꞌulequil. % yYuꞌun cꞌalal ta xquichꞌtic li vocole, jaꞌ to te chvinaj mi ta melel jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristoe. Jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌanal taqꞌuin ti cꞌalal ta xtiqꞌue ta cꞌoqꞌue, ti jaꞌ to te chvinaj mi ta melel ti jaꞌ cꞌanal taqꞌuine. Li cꞌanal taqꞌuine toj lec pero snaꞌ xlaj. Yan ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristoe, muꞌyuc slajeb sbatel osil. Cꞌalal ta xchaꞌsut talel li Jesucristoe, mi icuch cuꞌuntic vocol ta sventa ti la jchꞌuntic ti chiscoltautique, xmuybaj noꞌox cuꞌuntic, schiꞌuc lec chijyilutic. Chijyacꞌutic ta ichꞌel ta mucꞌ. _$ 9Ta sventa ti achꞌunojic ti chacolique, xamuybajic noꞌox manchuc mi yan sba chavichꞌic vocol mi tscꞌan Dios jeche. Pero mu jaluc ta xquichꞌtic li vocole, yuꞌun mu jaluc cuxulutic liꞌ ta balumile. #  Yuꞌun jchꞌunojtic ti chiscoltautic li Diose, chischabiutic o cꞌalal to chcꞌot scꞌacꞌalil ti chijcolutique. Yuꞌun oy schꞌultsatsal, xuꞌ yuꞌun chischabiutic. Yaloj ti chijcolutique. Ta xquiltic li cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale. "  Li jcuxlejaltic ti chijyacꞌbutique muꞌyuc slajeb, te oy sbatel osil te ta vinajel ti bu mu xa cꞌusi chopol chcaꞌitique. ;! qAcꞌo quichꞌtic ta mucꞌ li Diose, jaꞌ li Dios yuꞌun li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Stote, yuꞌun toj ep iyacꞌ slequilal yutsilal ta jtojoltic jech snichꞌonutic xa o. Jaꞌ yuꞌun jnaꞌojtic xa ti chijcuxiutic sbatel osile yuꞌun ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal li Jesucristoe.   Joꞌon Pedroun, joꞌon ta xcal batel li scꞌop li Jesucristoe, chajcꞌoponic ta carta liꞌi, joꞌoxuc li butic noꞌox nacaloxuc ta Ponto balumil schiꞌuc ta Galacia balumile, schiꞌuc ta Capadocia balumile, schiꞌuc ta Asia balumile, schiꞌuc ta Bitinia balumile. Yuꞌun tꞌujbiloxuc onoꞌox yuꞌun li Jtotic Diose ti te chabatic eꞌuc ta vinajele. Voꞌone onoꞌox jech snopoj li Jtotic Diose. Jaꞌ yuꞌun laj xa stuqꞌuibtasoxuc li Chꞌul Espíritue yoꞌ acꞌo xapasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose. Jaꞌ yuꞌun chꞌaybil xa amulic ta schꞌichꞌel li Jesucristoe. Acꞌo yacꞌboxuc ep slequilal yutsilal li Diose. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba li jcuxlejaltic ta sventa sbatel osile  X)Quitsꞌinab, qꞌuelo me abaic, mu me cꞌusi yan xavichꞌic ta mucꞌ.mSJnaꞌojtic ti iꞌay liꞌ ta balumil li Snichꞌon li Diose. Yuꞌun laj xa sjambutic jsatic jchiquintic, jaꞌ yuꞌun icojtaquintic xa li batsꞌi cuxul Diose. Oyutic xa ta scꞌob li Diose yuꞌun oyutic xa ta scꞌob li Snichꞌone, jaꞌ li Jesucristoe. Jaꞌ batsꞌi cuxul Dios stuc, muꞌyuc yan. Jaꞌ ta sventa ti chijcuxiutic o sbatel osile. -Jnaꞌojtic ti oyutic xa ta scꞌob li Diose. Jnaꞌojtic nojtoc ti jaꞌ oyic ta scꞌob pucuj li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. 7gLi joꞌotic ti cacꞌoj jbatic ta scꞌob li Diose, mu xa jsaꞌ jmultic. Jaꞌ schabiojutic li Snichꞌon li Diose jaꞌ yuꞌun mu xa xispasutic ta canal li pucuje. ]3Scotol li cꞌustic chopole jaꞌ mulil, pero oy mu xijbat o ta chꞌayel yuꞌun. gGMi oy chquiltic ti chopol li cꞌusi tspasulan jun quermanotic ti mu ta chꞌayeluc chbat oe, jaꞌ scꞌan acꞌo jcꞌoponbetic Dios ti acꞌo yicta li cꞌusi chopol tspase. Li Diose chacꞌ chcuxi sbatel osil. Yan ti mi jaꞌ tspasulan li cꞌusi chopol ti ta chꞌayel chbat oe, muc bu chacalbeic ti acꞌo xacꞌoponbeic Dios ta stojole. yMi ta jnaꞌtic ti chijyaꞌibutic jcꞌoptique, ta jnaꞌtic nojtoc ti chijyacꞌbutic li cꞌusi ta jcꞌanbetique. 4~S}B|`zyxx-vvtsrqpo^nkmlkYj+i gRee d1cc bas`_]\\j[[5ZYXWWVV_UET|SMRQPONMLsKYJHGGG!FDCBUA&@'==<; :98I706655!44473K22w11#0/.4.$+R*)(C'%$""M!( ae;-_#cQ$9A 8 p | 4q4 b Jaꞌ noꞌox jechic jech chac cꞌu chaꞌal li jchabivanejetic ti scꞌan ta xvinaj baꞌi mi lec li cꞌusi tspasique, jech xuꞌ ta xꞌochic ta sventainel li cꞌustic chaqꞌuic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Mi mu cꞌusi chopol tspasique, xuꞌ ta xꞌochic ta sventainel li cꞌustic ta xaqꞌuic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. g Gb Scꞌan ti jun yoꞌonic schꞌunojic o li cꞌusi iyacꞌ xa caꞌitic li Diose, ti jaꞌ chijcolutic o ta sventa ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtique. Jaꞌ ta snaꞌic o ti lec ta xꞌileic o yuꞌun li Diose. F bJaꞌ noꞌox jech nojtoc li buchꞌutic ta xichꞌ yabtelic yuꞌun ta sventainic scotol li cꞌustic ta xaqꞌuic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, scꞌan ti lec li cꞌustic ta spasique, ti naca melel li cꞌusi chalique. Scꞌan ti mu xyacubique, ti mu spichꞌ yoꞌonic ta taqꞌuine. y kbLi buchꞌu ta xichꞌ li yabtele scꞌan ti lec scꞌoplal yuꞌunic li crixchanoetique. Yuꞌun mi muc bu lec scꞌoplal yuꞌunic li crixchanoetique, oy yicꞌal ta spase ta canal yuꞌun li pucuje. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti tꞌujbil lec li buchꞌutic ta xꞌochic ta sventainel li cꞌustic ta xaqꞌuic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ? wbMuc bu lec mi jaꞌ toꞌox iyichꞌ ta mucꞌ li Cajvaltic li buchꞌu ta xꞌoch ta jchabivaneje naca me stoy sba, naca me coꞌol ta xichꞌ vocol schiꞌuc li banquilal pucuje. ObYuꞌun mi jaꞌ ta xꞌoch ta jchabivanej li buchꞌu mu snaꞌ spas ta mantal li yajnile li snichꞌnabe, ¿cꞌu sba tspas ta mantal yaꞌel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique? ^5bScꞌan ti snaꞌ lec spasel ta mantal li yajnile schiꞌuc li snichꞌnabe. Scꞌan ti chchꞌunbat smantal yuꞌun li snichꞌnabe. Jaꞌ me lec ti ta slequil noꞌox yoꞌon ta spas ta mantal li snichꞌnabe. bScꞌan ti mu xyacube, ti mu xmajvane. Scꞌan ti lec noꞌox scuxleje, ti mu sliques cꞌope, ti mu spichꞌ yoꞌon ta taqꞌuine. pYbLi buchꞌu ch‐och ta jchabivanej yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ scꞌan ti lec scꞌoplal yuꞌunic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ me scꞌan ti jun yoꞌon schiꞌuc li yajnile. Scꞌan ti scotol cꞌacꞌal ta snop lec li cꞌusi ta spase, ti mu me chopluc xbat yuꞌune. Scꞌan ti lec ta xcꞌopoje, ti oyuc noꞌox me smelol li cꞌusi chale. Scꞌan ti ta xꞌotesvan ta snae, ti ta xchanubtasvan leque. D bTa melel jaꞌ lequil abtel ti tscꞌan tspasic li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic tscꞌan ch‐ochic ta jchabivanejetic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. bAcꞌo mi oy svocolic li cꞌalal ta xcuxique, pero ta xcolic mi ta schꞌunic ti jaꞌ ta xcoltaatic yuꞌun li Cajvaltique, mi ta xcꞌuxubinvanique, mi chacꞌ sbaic ta scꞌob li Cajvaltique, schiꞌuc mi ta snopic lec cꞌu sba li cuxlejale.%bJech nojtoc maꞌuc Adán ti iloꞌloate, jaꞌ li ants ti iloꞌloate. Jaꞌ te ista o smul yuꞌun muc bu schꞌunbe li smantal li Diose. [/b Yuꞌun jaꞌ baꞌi ipase yuꞌun Dios li Adane; jaꞌ tsꞌacal ipase li Evae. {ob Li antsetique mu me jaꞌuc ta spasic ta mantal li viniquetique. Acꞌo sbicꞌtajes sbaic. Acꞌo snijan sbaic. jMb Mu me xcꞌopojic li antsetic li cꞌalal chaꞌibeic li scꞌop Diose. Acꞌo me snijan sbaic. ~b Jaꞌ noꞌox venta mi ta smelol noꞌox cuxulique. Li antsetic ti yacꞌoj xa sbaic ta scꞌob li Diose, jaꞌ scꞌan ti jech oyique. }b Jech nojtoc li antsetique, acꞌo me ta smeloluc noꞌox ta slap li scꞌuꞌ spacꞌalique, mu me jaꞌuc stoy o sbaic. Tucꞌuc me yoꞌonic. Jaꞌ noꞌox jech nojtoc cꞌalal ta spechꞌ sjolique, ta smeloluc noꞌox me. Mu me saꞌic mi natsꞌil, mi cꞌuꞌil cꞌusi, li butic toyolic stojole naca me jaꞌ stoy o sbaic. Yuꞌun maꞌuc to jech ta xvinaj o ti jaꞌ lequil antsetique. C|bJaꞌ ta jcꞌan ti acꞌo staic ta naꞌel Dios li viniquetic ta scotol chꞌulnaetique. Li cꞌalal ta staic ta naꞌel li Diose, junuc me yoꞌonic, mu me ta schibaluc yoꞌonic. Mu me oyuc scꞌacꞌal yoꞌonic, mu me oyuc cꞌusi chopol ta snopic ta yoꞌonic li cꞌalal ta staic ta naꞌel li Diose. x{ibJech quichꞌoj cabtel ti chcal ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Jaꞌ yajtacbalalun li Cajvaltique. Jaꞌ melel li cꞌusi ta xcale, muc bu ta jut cꞌop. Jaꞌ cabtel ta jchanubtas li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌil ta israelale. Ta xcalbeic ti acꞌo schꞌunic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. Yuꞌun jaꞌ melel li cꞌusi chcale. RzbYuꞌun jaꞌ laj yacꞌ sba ta milel ta jcojtic, jech itoj o li jmultique yoꞌ jech mu xijchꞌayutic o sbatel osil. Yuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ti chacꞌ ta ilel li Dios ti chiscoltautique. Ay{bYuꞌun jun noꞌox li Dios cuꞌuntic ta comone, schiꞌuc jun noꞌox Cajcoltavanejtic ta stojol Dios ti lec chijyilutic o li Diose, jaꞌ li Jesucristo ti coꞌol crixchanoutique. 0xYbYuꞌun li Diose ta scꞌan ti acꞌo colicuc scotol li crixchanoetique. Ta scꞌan ti acꞌo snaꞌic li scꞌop ti jaꞌ melele, ti acꞌo cꞌotuc ta yoꞌonique. Xs +bAlo li scꞌop Dios ti jaꞌ melele, jech chanaꞌ o ti lec chayil li Diose. Oy jayvoꞌ iyaꞌi sbaic ti muc bu lec ta xꞌileic yuꞌun li Diose, pero muc bu xictaic li cꞌu sba ta xalique, ichꞌayic o. ur ebTimoteo, ti coꞌol schiꞌuc jnichꞌonote, laj calbot xa li cꞌusi scꞌan ti acꞌo xapase. Li cꞌalal muc toꞌox bu atsacoj avabtele, li buchꞌutic iꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose la onoꞌox yalic ti cꞌu sba chaꞌabtej ta tsꞌacale, ti mu xavacꞌ spasic ta más li buchꞌutic mu meleluc li cꞌustic ta xalique. Jaꞌ yuꞌun pajeso me. q bJaꞌ yuꞌun acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ sbatel osil li Diose. Yuꞌun jaꞌ Ajvalil sbatel osil. Yuꞌun cuxul o sbatel osil. Mu xquiltic. Jaꞌ noꞌox stuc Dios, muꞌyuc yan. Jaꞌ chꞌunbil smantal sbatel osil. Jaꞌ lec ti jech ta xcꞌot ta pasele. &p GbTi liscꞌuxubin li Jesucristoe, joꞌon baꞌi icacꞌ ta ilel yuꞌun ti chistsꞌicbutic li cꞌusi chopol ta jpastique, ti acꞌo jsutes coꞌontique. Joꞌon svinajebun sventa buchꞌuuc noꞌox ti ta xichꞌic ta mucꞌ li Jesucristoe ti xuꞌ ta xcuxiic o sbatel osil eꞌuque. xo kbLi Jesucristoe iꞌay liꞌ ta balumile, a scoltautic jcotoltic, joꞌotic li jpasmulilutique. Acꞌo schꞌunic scotol crixchanoetic yuꞌun melel ti a scoltautique. Joꞌone toj echꞌem jpasmulilun; jaꞌ mu sta jech li yanetique. Cn bManchuc mi chopol li cꞌustic la jpasulane, pero liscꞌuxubin li Cajvaltique. Liyacꞌbe ta coꞌon ti ta jchꞌun ti jaꞌ chiscoltae. Liscolta ti yoꞌ jech xuꞌ chicꞌuxubinvane. !m =b Ta voꞌonee muc bu iquichꞌ ta mucꞌ, la jtoy jba ta stojol. Chopol licꞌopoj ta stojol. Ijcontrain toꞌox li buchꞌutic yichꞌojic ta muqꞌue. Pero liscꞌuxubin li Cajvaltique yuꞌun mu toꞌox xcaꞌibe smelol, yuꞌun muc toꞌox bu jchꞌunoj ti jaꞌ Jcoltavaneje. 'l Ib Coliyalbun li Cajvaltic Jesucristo ti listsatsubtasbe coꞌone. Iyil ti jun coꞌon ta stojole jech laj yacꞌbun cabtel ti ta jpucbe batel li scꞌope. k  b Li lequil achꞌ cꞌop liꞌi, jaꞌ ti laj yacꞌbun jventain li Diose ti toj echꞌem slequilal yutsilale. Jaꞌ chijyalbutic ti chijcolutic yuꞌun sbatel osile. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌalal iyal Pablo: “Coliyalbun Cajvaltic ti liscꞌuxubine”, xi j yb Schiꞌuc li buchꞌutic ta xmulivajique, schiꞌuc li buchꞌutic ta xmulivajic schiꞌuc schiꞌil ta vinicale, schiꞌuc li buchꞌutic ta xmulivajic schiꞌuc schiꞌil ta antsile, schiꞌuc li buchꞌutic ta xelcꞌanic batel crixchanoe, schiꞌuc li jutcꞌopetique, schiꞌuc li buchꞌutic ta spasic cꞌustic yan ti mu coꞌoluc schiꞌuc li lequil achꞌ cꞌope. i  b Jnaꞌojtic ti maꞌuc ta sventa li buchꞌutic ti lec li cꞌusi ta spasic ti jech oy li smantaltac li Diose. Ti oy li smantaltac li Diose, jaꞌ ta sventa li buchꞌutic jaꞌ noꞌox ta spasic li cꞌustic ta scꞌan stuquique, schiꞌuc li buchꞌutic mu schꞌunic mantale yuꞌun chalic ti lec snaꞌic ti yalojique. Schiꞌuc li buchꞌutic mu scꞌanic li Diose, schiꞌuc li buchꞌutic chopol ta xcꞌopojic ta stojol li Diose. Schiꞌuc li buchꞌutic ta smil stot smeꞌ schiꞌuc mi schiꞌiltac. ,h SbJoꞌotique jnaꞌojtic ti chtun li smantaltac li Diose yoꞌ acꞌo yilic, acꞌo yaꞌi sbaic ti oy smulic li buchꞌutic ti chopol li cꞌustic tspasique. Xg +bChchanubtasvanic ta smantaltac Dios li la stsꞌiba li Moisese pero altic, yuꞌun mu xaꞌibeic smelol li cꞌusi chalique. Mu xaꞌibeic smelol nojtoc li smantaltac Dios ti tscꞌan chaqꞌuic ta chanele. wf ibYuꞌun oy buchꞌutic laj yictaic ta schꞌunel ti scꞌan chijcꞌuxubinvane, ti scꞌan ta jpasulantic li cꞌustic leque, ti scꞌan jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cajvaltique. Jaꞌ xa chalic li cꞌusi muꞌyuc sbalile. 4e cbTi jech chavalbe lec mantale, yoꞌ jech acꞌo cꞌuxubinvanicuc, jech mu xlic o cꞌop ta scojic. Yuꞌun mi chijcꞌuxubinvane, jaꞌ chvinaj o ti tuqꞌuibem xa li coꞌontique, ti jaꞌ ta jpasulantic li cꞌustic leque, ti ta melel jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cajvaltique. Nd bCꞌalal libat ta Macedonia balumile, laj calbot ti joꞌot te chacom ta Efesoe. Yuꞌun oy jayvoꞌ te ti tscꞌan ta xchanubtasvanic ta scꞌop Dios ti muc bu jech chalic jech chac cꞌu chaꞌal chcaltique. Laj calbot ti acꞌo xavalanbe ti mu me scapic ta yan loꞌiletic li scꞌop Diose. Scꞌoplal chavalbe nojtoc ti mu me snopilanic li cꞌu sba stalel li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee, jaꞌ li jchiꞌiltacutic ta israelal ti tsacal sbiic ta scꞌop Diose. Taje mu xlaj ta alel. Altic ti jaꞌ noꞌox chalulanique. Maꞌuc ta stsatsubic o ta stojol li Cajvaltic li buchꞌutic ta xaꞌiique. Jaꞌ lec pajeso ti acꞌo mu me xalic jeche, yuꞌun muc bu jech tscꞌan li Dios li cꞌu sba chalique. c b b ;bTa jcꞌoponot batel li ta cartae, Timoteo. Ta sventa ti achꞌun li scꞌop Dios li cꞌalal laj calbote, jech coꞌol schiꞌuc jnichꞌonot yaꞌel. Acꞌo yacꞌbot slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo scꞌuxubinot, acꞌo spasbot ta jun avoꞌon. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Timoteo ti acꞌo spajes li buchꞌutic ti yan o li cꞌu sba ta xchanubtasvanique qa _bJoꞌon Pabloun, joꞌon yajtacbalalun li Jesucristoe. Jaꞌ ta smantal Dios ti jech liꞌoch ta yalel li scꞌope, jaꞌ li Jcoltavanej cuꞌuntique. Jaꞌ ta smantal nojtoc li Cajvaltic Jesucristoe ti jaꞌ chijcolutic ta sventae. S`NAcꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Cajvaltic Jesucristoe._1NChacalbeic ta sventa li Cajvaltique, qꞌuelbo me yaꞌiic li jcartacutic liꞌi scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. 0^YNChabanuc me xavalbeic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, yuꞌun jaꞌ svinajeb ti cꞌuxoxuc ta coꞌoncutic ta sventa li Cajvaltique. 1]]NCꞌoponbecun Dios ta jtojolcutic. \1NYuꞌun li Dios ti laj yicꞌoxuque ta onoꞌox spas li cꞌusi yaloje. Chaschabiic, chasqꞌuelic, mu xayictaic. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe h[INLi Dios ti chispasbutic ta jun coꞌontique, acꞌo sventainboxuc avoꞌonic li jujunoxuque, schiꞌuc abecꞌtalic achꞌulelic, jech muꞌyuc amulic chjul staoxuc li cꞌalal ta xchaꞌtal li Cajvaltic Jesucristoe. |ZqNAꞌibeic lec smelol mi jmoj schiꞌuc li cꞌu sba ta xal li scꞌop Diose. Jaꞌ to me xachꞌunic ti mi jmoje. YN\X1NMu me xapꞌajic li buchꞌutic ta xalic li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li Diose. zWmNMu me xapꞌajic li Chꞌul Espíritu li te ta xꞌabtej ta avoꞌonique, pasic me li cꞌusi ta scꞌane. !V;NScotol li cꞌusi chtal ta atojolique, manchuc mi lec, manchuc mi chopol, scꞌan chavalbeic coliyal li Diose. Yuꞌun jaꞌ jech tscꞌan Dios ti chapasique, joꞌoxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristoe. Jaꞌ chascoltaic jaꞌ yuꞌun xuꞌ o avuꞌunic chapasic scotol. 2U_NTaic ta naꞌel Dios scotol cꞌacꞌal. 5TeNMuybajanic noꞌox scotol cꞌacꞌal. S#NMu me xanupultajesic li buchꞌu chopol li cꞌusi chaspasbeique. Lecuc noꞌox me xapasbe abaic scotol cꞌacꞌal, joꞌoxuc ti coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jech me xapasbeic nojtoc li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. TR!NAvocolicuc albeic me mantal li buchꞌutic chꞌajic ta abtele ti acꞌo abtejicuque. Tsatsubtasbeic yoꞌonic li buchꞌutic ta xchibaj yoꞌonique. Coltaic li buchꞌutic muꞌyuc stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose. Mu me xtavan xavaꞌiic scoltael scotolic li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. pQYN Cꞌanic me lec ta sventa ti oy yabtelic ta atojolique. Mu me xacontrain abaic, jmojuc me avoꞌonic. P N Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, avocolicuc ichꞌic me ta mucꞌ li buchꞌutic oy yabtelic li te ta atojolique, jaꞌ li jchabivanejetic avuꞌunique ti chayalbeic li cꞌustic lec ta pasel ta sventa li Cajvaltique. ^O5N Jaꞌ yuꞌun tsatsubtasbe aba avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal chapasic onoꞌoxe. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌalal laj yalbe li cꞌustic lec ta pasel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li Pabloe NN Ti icham ta scoj jmultic li Jesucristoe, yuꞌun ta scꞌan ti coꞌol chijcuxiutic o sbatel osil jchiꞌuctique. Mi cuxulutic toꞌox, mi chamemutic xaꞌox li cꞌalal ta xchaꞌtale, ta onoꞌox xijyicꞌutic muyel yuꞌun chba jchiꞌintic o sbatel osil. $MAN Ti laj yicꞌutic li Diose, maꞌuc sventa chacꞌ quichꞌtic vocol. Laj yicꞌutic sventa chijcolutic o sbatel osil ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. hLINLi joꞌotique oyutic xa ta saquil chꞌul osil yaꞌel yuꞌun quichꞌojtic xa ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti acꞌo jnoptic li cꞌustic lec ta jpastique. Acꞌo jchꞌuntic ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, schiꞌuc acꞌo cꞌuxubinvancutic, schiꞌuc acꞌo me junuc noꞌox coꞌontic ta jmalatic chtal yicꞌutic li Cajvaltique. Jaꞌ smac stiꞌ coꞌontic schiꞌuc smac joltic yaꞌel, jech mu xispasutic ta canal li cꞌustic chopole, jech chac cꞌu chaꞌal soltaro ti slapoj lec smac stiꞌ yoꞌone schiꞌuc smac sjole yoꞌ jech mu spase ta canal ti bu chba spas cꞌope. {KoNLi buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique, jaꞌ batem ta yoꞌonic ta spasel jech chac cꞌu chaꞌal batem jchꞌuleltic ta vayel ta acꞌubale. Mu snaꞌic mi chopol li cꞌusi ta spasique jech chac cꞌu chaꞌal li jyacubeletique. +JONJech mu me xijvay jech chac cꞌu chaꞌal vayalic yaꞌel li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Mu me jaꞌuc batem ta coꞌontic ta spasel li cꞌustic chopol jech chac cꞌu chaꞌal ta spasique. Vicꞌluc me jsatic, acꞌo me jnoptic li cꞌusi lec ta jpastique. DINYuꞌun acotolic oyoxuc xa ta saquil chꞌul osil, oyoxuc xa ta cꞌacꞌaltic yaꞌel. Maꞌuc xa ta sventa icꞌal acꞌubal oyutic yuꞌun maꞌuc xa ta jpastic li cꞌustic chopole. KHNPero li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, maꞌuc xa ta icꞌal acꞌubal oyoxuc; oyoxuc xa ta saquil chꞌul osil yaꞌel, yuꞌun maꞌuc xa chapasic li cꞌustic chopole. Jamem xa asat achiquinic yaꞌel. Jech muc bu chꞌayal avoꞌonic chastaic li cꞌalal ta xchaꞌtal li Cajvaltique. Mu jechuc jech chac cꞌu chaꞌal li jꞌelecꞌ ti chꞌayem yoꞌon ta elecꞌ ta acꞌubaltic ti mu xil ti ta xa sacub osile. #G?NLi cꞌalal ta xalic li crixchanoetique: “Muybajcutic noꞌox, mu cꞌusi xiꞌel sba”, mi xiique, jaꞌ o ta xtal tsots vocol ta stojolic. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun ants ti ta ora noꞌox ta xlic yipal yol li cꞌalal yuꞌun xa chcuxe. Jaꞌ jech ta ora noꞌox ta xtal li tsots vocol ta stojolique. Persa chichꞌic vocol scotol li crixchanoetic li liꞌ ta balumile, mu junuc buchꞌu chcol. F NYuꞌun ta ora noꞌox ta xtal jech chac cꞌu chaꞌal chtal jun jꞌelecꞌ ti chꞌayal coꞌontic chistautic ta acꞌubale. rE _NAvaꞌiojic xa ti mu jnaꞌtic cꞌu ora ta xchaꞌtal li Cajvaltique, jech mu persauc chajtsꞌibabeic. TD!NJaꞌ yuꞌun tsatsubtasbe aba avoꞌonic ta sventa li cꞌop liꞌi.lCQNMi cuxulutic toꞌox chjul stautic li joꞌotique, coꞌol chijyicꞌutic muyel jchiꞌuctic li buchꞌutic chamemic xae. Chijmacutic muyel ta toquetic. Te chcꞌot jnuptic li Cajvaltique jech chba jchiꞌintic o sbatel osil. 6BeNYuꞌun ta xyal talel ta vinajel stuc li Cajvaltique, tsots chcꞌopoj, chal talel mantal. Tsots chcꞌopoj nojtoc li banquilal yajꞌangel Diose schiꞌuc tsots ta xtijbat li yoqꞌues li Diose. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal ichamique, jaꞌ baꞌi ta xchaꞌcuxiic. >AuNJech chacalbe avaꞌiic yuꞌun jech onoꞌox yaloj comel li Cajvaltique. Mi cuxulutic toꞌox chjul stautic li Cajvaltic li cꞌalal ta xchaꞌtale, mu joꞌcutic baꞌi chijelavutic muyel. Coꞌol chijyicꞌutic muyel schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal ichamique. @%NYuꞌun jchꞌunojtic ti icham li Jesuse, jchꞌunojtic nojtoc ti ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesús li cꞌalal ichamique, ta xchaꞌcuxesatic yuꞌun li Dios li cꞌalal ta xchaꞌtal li Jesuse. ?}N Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta jcꞌan ti xanaꞌic li cꞌusi chcꞌot ta pasel ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal ichamique, yoꞌ jech mu xavat avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal chat yoꞌonic li crixchanoetic li cꞌalal oy buchꞌu chcham yuꞌunique, yuꞌun mu cꞌusi spatoj o yoꞌonic. H> N Mu xavacꞌ abaic ta macꞌlanel, mu xavilbeic svocol la achiꞌilique. Mi jech chapasique, jaꞌ lec chayilic li crixchanoetique. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba ta xchaꞌtal li Cajvaltique F=N Mu me xba aticꞌ abaic ta loꞌil li bu mu aventaicuque. Jaꞌ noꞌox me oꞌoninic spasel la avabtelic ti cꞌuxi chata aveꞌelique jech chac cꞌu chaꞌal laj calbotcutic onoꞌoxe. E<N Mu atuquicuc noꞌox chacꞌuxubinan abaic li cꞌu avepalic li te oyoxuc ta Tesalónicae. Chacꞌuxubinic nojtoc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te nacalic ta avosilalic ta Macedonia balumile. Lec ti jech chapasique. Pero chacalbeic, mu me xtavan xavaꞌiic ti chacꞌuxubinan abaique. m;SN Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu xa persauc chajtsꞌibabeic echꞌel ta carta ti acꞌo xacꞌuxubinan abaique. Yuꞌun avaꞌiojbeic xa smelol ta sventa Dios ti chacꞌuxubinan abaique. t:aNMi oy buchꞌu jaꞌ noꞌox ta snaꞌle li mantal liꞌi, maꞌuc crixchano ti tsnaꞌlee, jaꞌ Dios ti tsnaꞌlee yuꞌun jaꞌ smantal li Diose. Jaꞌ Dios ti laj yacꞌbutic quichꞌtic li Chꞌul Espíritu ti mu scꞌan mulile. 9 NYuꞌun li Diose lijyicꞌutic ti jaꞌ acꞌo jpastic li cꞌustic leque. Muc bu la yicꞌutic tspasel li cꞌustic chopole. +8ONYan li buchꞌu ta sloꞌlobe yajnil li schiꞌiltaque, schiꞌuc li buchꞌu ta sloꞌlobe smalal schiꞌile, jaꞌ me mulil. Mu me xapasic jech. Yuꞌun li buchꞌutic jech ta spasique ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Cajvaltique jech chac cꞌu chaꞌal calojboxuc onoꞌoxe. E7NMu me jaꞌuc batem ta avoꞌonic spasel li cꞌusi chjul ta ajolique ta stojol la avajnilique jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li yan crixchanoetic ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. 6%NLi buchꞌutic ti muꞌyuc to yajnilique scꞌan me ta smeloluc noꞌox me, ta stuqꞌuiluc noꞌox me ta saꞌ yajnilic ta sventa ti yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. Acotolique scꞌan ti oyuc noꞌox me amelolic xacuxiic achiꞌuquic la avajnilic ta stojol li Diose. 5wNJaꞌ ta scꞌan Dios ti naca lec scotol li cꞌustic ta jpastique, jaꞌ yuꞌun scꞌan ti mu me xijmulivajutique. s4_NXanaꞌic scotol li cꞌustic mantaletic laj calbotcutic comele ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. &3 GNLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, chacalbeic mantal ta sventa li Cajvaltique. Cꞌalal te toꞌox oyuncutique, laj calboxuc ti cꞌusi scꞌan ti acꞌo xapasique ti yoꞌ lec chayilic o li Diose. La xa achꞌunic. Pero acꞌbeic yipal schꞌunel scotol. %2CN Jaꞌ ta stsatsub o avoꞌonic ta sventa li Cajvaltique, jech muꞌyuc amulic chayilic li Jtotic Dios cuꞌuntique li cꞌalal chacꞌotic ta stojole. Lec oyoxuc chayilic li cꞌalal ta xchaꞌtal li Cajvaltic Jesucristoe schiꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta muqꞌue.^15N Ta jcꞌanbecutic nojtoc li Cajvaltic ti acꞌo scoltaoxuc yoꞌ más chacꞌuxubinan abaic, schiꞌuc más chacꞌuxubinic nojtoc scotol li crixchanoetique jech chac cꞌu chaꞌal cꞌuxoxuc ta coꞌoncutique. %0CN Ta jcꞌanbecutic li Jtotic Dios cuꞌuntique schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe, ti acꞌo yacꞌ ba jbecutique yuꞌun chba jqꞌuelotcutic nojtoc. 3/_N Cꞌacꞌal acꞌubal ta jcꞌanbecutic Dios ti acꞌo xuꞌuc cuꞌuncutic ti chba jqꞌuelotcutic nojtoque, ti chba calbotcutic li cꞌusi mu to xavaꞌibeic smelole. {.oN Yuꞌun toj echꞌem xijmuybajcutic o avuꞌunic, mu xlaj calbecutic o coliyal Dios ti avichꞌojic ta muqꞌue. q-[NCꞌalal icaꞌicutic ti jun avoꞌonic avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, xpatet xa coꞌoncutic. ?,wNToj lec xijmuybajcutic o li cꞌalal icaꞌicutic ti yoquel to avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Acꞌo mi ta xquichꞌcutic vocol schiꞌuc ilbajinel, xijmuybajcutic noꞌox. x+iNPero li avie icaꞌicutic xa li cꞌu xaꞌelanique yuꞌun ijul xa talel li Timoteoe. Xijmuybajcutic noꞌox yuꞌun icaꞌicutic xa ti yoquel to avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti lec chacꞌuxubinvanique. Laj yal nojtoc ti scotol cꞌacꞌal chatꞌabuncutique. Yuꞌun chac aqꞌueluncutic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal chac jqꞌueloxuc eꞌuque. * NJaꞌ yuꞌun cꞌalal oy xaꞌox scꞌacꞌalil ti muc bu xcaꞌi cꞌu xaꞌelanique, la jtac batel li Timoteoe, yuꞌun chac caꞌi mi yoquel to avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun chal coꞌon mi ischibajes avoꞌonic li pucuje, yuꞌun stalel onoꞌox ta sqꞌuel coꞌontic. Yuꞌun altic noꞌox laj cacꞌ jvocolcutic ta atojolic ti mi la sloꞌlooxuc li pucuje. F)NYuꞌun cꞌalal te toꞌox oyuncutique, laj calcutic onoꞌox ti ta onoꞌox xquichꞌtic vocole. Xanaꞌic xa ti ta melel ta xquichꞌtic vocole yuꞌun icꞌot xa ta pasel ta atojolic. (NJaꞌ yuꞌun la jtac batel li Timoteoe yuꞌun jaꞌ yajtunel Dios eꞌuc. Jaꞌ jchiꞌil jbacutic ta yalel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cristoe. La jtac ba ta atojolic ti ba stsatsubtas avoꞌonic ta sventa li Cajvaltique ti yoꞌ mu xchibaj avoꞌonic ta stojol li Cajvaltic ta sventa ti chavichꞌic vocole. Xanaꞌic ti ta persa onoꞌox ta xquichꞌtic vocole. 'N&& GNCꞌalal mu xꞌechꞌ chcaꞌi ti oy xaꞌox scꞌacꞌalil ti muc bu xcaꞌi cꞌu xaꞌelanique, jech la jnop ti xuꞌ jtuc te chicom ta jteclum Atenase. z%mNYuꞌun li avie joꞌoxuc ta aventaic ti lec chbat jcꞌoplalcutique, schiꞌuc ti xijmuybajcutic noꞌoxe.V$%NYuꞌun joꞌoxuc ta aventaic ti xijmuybajcutic ta stojol li Cajvaltic cꞌalal chchaꞌtale, yuꞌun lec chayilic. Yuꞌun joꞌoxuc svinajeboxuc ta stojol li Cajvaltic ti lec la jpasbecutic li yabtele. K#NChac ba julaꞌanoxuc. Joꞌon li Pabloune te onoꞌox xiloꞌlun ti chac ba julaꞌanoxuque. Ti manchuc lispajescutic li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase, ijcꞌopon xa jbatic ti jechuque. t"aNCꞌalal lijlocꞌcutic batel ta atojolic ta scoj ti muc bu xiscꞌancutic la achiꞌiltaquique, muc bu onoꞌox chꞌayemoxuc ta coꞌoncutic manchuc mi mu xa bu ta xquil jbatic. Ti jayib cꞌacꞌal muc bu ta jcꞌopon jbatique, liꞌ oyoxuc onoꞌox ta coꞌoncutique. Sloqꞌuel coꞌoncutic ta jcꞌan chba jchaꞌqꞌueloxuc nojtoc cꞌu xaꞌelanic. 5!cNTa scꞌan chispajescutic yoꞌ jech mu xcalcutic avaꞌiic li scꞌop Diose, yuꞌun mu scꞌanic ti chacolique, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Scotol cꞌacꞌal ta xꞌepaj smulic li jchiꞌiltacutique. Ta scoj li a sba tspasique ta xꞌacꞌbat yichꞌic tsots vocol yuꞌun li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti tscꞌan chba schaꞌqꞌuel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Tesalónica li Pabloe  1NJaꞌ jchiꞌiltacutic ta israelal nojtoc ti la smilic li Cajvaltic Jesuse, schiꞌuc ti la smilic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech lisnutscutic loqꞌuel eꞌuc. Scontrainojic li Diose jech chascontrainic eꞌuc, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. *MNYuꞌun li joꞌoxuque icuch xa avuꞌunic ilbajinel yuꞌun la achiꞌiltaquique jech chac cꞌu chaꞌal icuch yuꞌunic li jchiꞌiltacutic ta israelal li te ta Judea balumil li yichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristo. Yuꞌun jchiꞌiltacutic li iꞌilbajinvanic li te ta Judea balumile. FN Jaꞌ yuꞌun scotol cꞌacꞌal ta xcalbecutic coliyal Dios yuꞌun achꞌunic ti jaꞌ scꞌop Dios ti laj calcutic avaꞌiique. Muc bu xavalic ti scꞌop noꞌox crixchanoe. Yuꞌun ta melel jaꞌ scꞌop Dios jaꞌ yuꞌun ta xꞌabtej ta coꞌontic, joꞌotic li quichꞌojtic xa ta mucꞌ li Cajvaltique. dAN Laj calboxuc ti scꞌan ti lec li cꞌustic chapasique yuꞌun oyoxuc xa ta scꞌob li Dios ti lijyicꞌutic yoꞌ acꞌo ochcutic li yoꞌ bu ta spas mantale, yoꞌ jech ta jqꞌuelbetic li cꞌu sba slequil yutsile. \1N Xanaꞌic ti más la jtsatsubtascutic avoꞌonique, ti laj calboxuc li cꞌusi lec ta pasele, jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu lec ta stsatsubtasbe yoꞌon ti chalbe li cꞌusi lec ta pasel li snichꞌone. oWN Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, avilic ti jun coꞌoncutic ta stojol li Dios li cꞌalal te oyuncutic ta atojolique, ti naca lec li cꞌustic la jpascutique. Schiꞌuc snaꞌoj stuc li Diose. a;N Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, xanaꞌic ti cꞌu sba la jpascutic li cꞌalal te la jchiꞌinotcutique. Avilic ti cꞌacꞌal acꞌubal tsots lijꞌabtejcutique yoꞌ jech ijta o jveꞌelcutic. Yuꞌun mu jcꞌan xcacꞌcutic avocolic junuc ti chamacꞌlanuncutique li cꞌalal laj calboxuc li scꞌop Diose. ,QNTa sventa ti cꞌuxoxuc ta coꞌoncutique, jech maꞌuc noꞌox oy ta coꞌoncutic ti laj calboxuc ti jaꞌ chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Oy nojtoc ta coꞌoncutic ti xuꞌ ta xquichꞌcutic vocol ta acojique, yuꞌun ta sloqꞌuel coꞌoncutic la jcꞌancutic ti acꞌo colanique. NLi cꞌalal te oyuncutic ta atojolique, lec la jcꞌuxubinotcutic jech chac cꞌu chaꞌal jun ants ti lec ta scꞌuxubin li yole. B}NMuc bu la jcꞌancutic ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun crixchano, mi joꞌoxuc, mi jaꞌuc yan crixchano. Muc bu xcacꞌcutic avocolic yoꞌ acꞌo xavacꞌbuncutic li cꞌusi chtun cuꞌuncutique. Ti jechuc ta jcꞌancutique, xuꞌ ta jpascutic yuꞌun yajtacbalaluncutic li Cristoe. Pero mu jcꞌan jpascutic jech.  NAnaꞌojic ti mu bacꞌne jechuncutic ti lec xa quecutic yaꞌel ta atojolic ti yoꞌ acꞌo oy cꞌusi chavacꞌbuncutique. Maꞌuc schibal coꞌoncutic laj calboxuc mantal. Snaꞌoj stuc Dios ti muc bu la jpascutic jech li cꞌalal te jchiꞌucoxuque. +ONDios tscꞌan ti laj yacꞌbun cabtelcutic ti chcalcutic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventae. Jaꞌ yuꞌun maꞌuc me ta jcꞌancutic ti acꞌo lec xijyilcutic li crixchanoetique; jaꞌ ta jcꞌancutic ti acꞌo lec xijyilcutic li Diose, yuꞌun sqꞌueloj cꞌu sba li coꞌontique. #?NTi jech ta jpuccutic li scꞌop Diose, muc bu loꞌlobiluncutic. Muc bu ta xcalcutic yuꞌun ta jcꞌan jtojolcutic. Muc me yuꞌun chijloꞌlovancutic. }sNXanaꞌic li cꞌusi lijpasbatcutic li te ta Filipose. Acꞌo mi ep iquichꞌcutic ilbajinel schiꞌuc qꞌuexlaltasel, pero la stsatsubtasbun coꞌoncutic li Dios cuꞌuntique, jech cꞌot calcutic avaꞌiic li scꞌope. Manchuc mi ep lijcontrainatcutic nojtoc li te ta alumalique, muc bu xijxiꞌcutic. Jamal laj calcutic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic yuꞌun li Diose.  NLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, xanaꞌic ti mu alticuc a calcutic avaꞌiic li scꞌop Diose. 5 eN Schiꞌuc ti chamalaic ti ta xchaꞌsut talel ta vinajel li Snichꞌone, jaꞌ li Jesuse, jaꞌ li la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenale. Li Jesuse liscoltautic yoꞌ acꞌo mu xijyacꞌbutic quichꞌtic vocol li Diose li cꞌalal ta sta scꞌacꞌalil ta xichꞌbe scꞌop li crixchanoetique.U %N Yuꞌun li crixchanoetique ta xalic stuquic ti achꞌunic li cꞌalal a calboxuc avaꞌiic li scꞌop Diose, ti avictaic stael ta naꞌel li rioxetique, ti jaꞌ xa chavichꞌic ta mucꞌ li cuxul Diose.  NTi joꞌoxuc avaqꞌuic ta ilele, jaꞌ lic pucuc o li scꞌop Cajvaltic li te ta avosilalique schiꞌuc liꞌ ta Acaya balumile. Pero maꞌuc noꞌox te ta avosilalic schiꞌuc liꞌ ta Acayae ti snaꞌic ti lec avichꞌojic ta mucꞌ li Diose, buyuc xa noꞌox puquem acꞌoplalic. Ta sventa ti jech yaꞌiojic xa scotol crixchanoetique, mu xa persauc ta xcalcutic batel ti achꞌunojique. ^ 7NTi lec icuch avuꞌunique, joꞌoxuc avaqꞌuic ta ilel ti scꞌan jech acꞌo spasic eꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Macedonia balumile schiꞌuc liꞌ ta Acaya balumile.  NJaꞌ yuꞌun achꞌunic li scꞌop Dios ti laj calcutique. Avichꞌic li cꞌu sba coꞌoncutique, schiꞌuc li cꞌu sba yoꞌon li Cajvaltique yuꞌun icuch avuꞌunic eꞌuc li ilbajinele. Jun noꞌox avoꞌonic ti avichꞌojic li Chꞌul Espíritue. )  MNYuꞌun cꞌalal laj calcutic avaꞌiic ti oy coltael ta sventa li Cajvaltique, muc bu xavalic ti loꞌil noꞌoxe. Yuꞌun iꞌabtej ta avoꞌonic li Chꞌul Espíritue, jaꞌ yuꞌun anaꞌic o ti melel jaꞌ scꞌop Dios li laj calcutique. Avilic nojtoc ti mu jechuc coꞌoncutic ti chajloꞌlocutic li cꞌalal te jchiꞌucoxuque, ti jaꞌ noꞌox la jcꞌancutic ti acꞌo xavichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. {7~}|<|+z]xvut1s}rqpn@mll;jjCi#hvgfeecbaa0_^\[['ZXX/VTSRR'PPO(NuMLJIIG F|EEkD6BA@V?>=Yuꞌun laj yacꞌbun xa jnaꞌ ti ta jꞌechꞌel muꞌyuc jmultic chijyilutic li Dios ta sventa li Cristoe, jaꞌ yuꞌun jamal chcal. |q Li mantaletique lec, pero jaꞌ noꞌox jayib cꞌacꞌal itun cuꞌuntic. Jaꞌ más to toj lec ti ta matanal xa noꞌox ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Dios ta sventa ti la stojbutic jmultic li Cristoe, yuꞌun jaꞌ sventa sbatel osil. mS Li mantaletique mu xa tsotsuc scꞌoplal, jaꞌ más tsots scꞌoplal li slequil yoꞌon li Diose. ! Li mantaletic ti laj yal li Moisese, lec, pero jaꞌ noꞌox scꞌoplal ti ta chꞌayel chijbat o yuꞌune. Li cꞌusi chcal li joꞌone, jaꞌ más to toj lec yuꞌun ta matanal xa noꞌox ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Diose, jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil. $AJaꞌ más to toj lec li cꞌusi laj yacꞌbun cal li Diose, yuꞌun li Diose chijyacꞌbutic xa li Chꞌul Espíritue, jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil. ]3Cꞌalal iꞌacꞌbat Moisés li smantaltac Dios li tsꞌibabil ta chaꞌpech tone, solel xojobian li sat li Moisese. Li jtot jmeꞌcutic ta voꞌone, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, mu xuꞌ sqꞌuelbeic sat li Moisese ta sventa ti oy xojobale. Li xojobal sate cꞌuncꞌun ichꞌay. Acꞌo mi iyacꞌ xojobal sat li cꞌalal iꞌacꞌbat li mantaletique, pero jaꞌ noꞌox scꞌoplal ti ta chꞌayel chijbatutic yuꞌune, yuꞌun mu xchꞌun cuꞌuntic. /Jaꞌ laj yacꞌbun jtsatsal jaꞌ yuꞌun ijuꞌ cuꞌun laj cal li cꞌusi tsꞌacal to iyal li Diose sventa chijcolutic oe. Yuꞌun maꞌuc chijcolutic o ta sventa li smantaltac Dios li quichꞌojtique. Jaꞌ chijcolutic ta sventa li Chꞌul Espíritu li quichꞌojtique. Yuꞌun li smantaltac li Diose jaꞌ noꞌox ta sventa ta jnaꞌtic o ti oy jmultique. Ta scoj ti oy jmultique, jaꞌ yuꞌun albil scꞌoplal ti ta chꞌayel chijbat o sbatel osile. Pero ta sventa li Chꞌul Espíritue jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil. J Mu xuꞌ cuꞌun jtuc. Jaꞌ ijuꞌ cuꞌun ta sventa li Diose. >~uPero muc bu ta jtoy jba ti jech chcale. Jaꞌ noꞌox la jchꞌun ti chiscolta li Dios ta sventa ti quichꞌoj ta mucꞌ li Cristoe, jech ijuꞌ cuꞌun ta yalel li scꞌope. k}OJoꞌoxuc jcartaoxuc yaꞌel, pero jaꞌ la stsꞌiba yaꞌel li Cristoe yuꞌun jaꞌ iyacꞌ ta avoꞌonic li scꞌope. Pero mu ta tintauc la stsꞌiba, mu ta jpechuc ton la stsꞌiba. Jaꞌ ta sventa li Chꞌul Espíritu, jaꞌ ti junic schiꞌuc li cuxul Diose, ti icꞌot ta avoꞌonique. Li joꞌone jaꞌ noꞌox laj calboxuc li scꞌop Cristoe. |#Joꞌone mu persauc quichꞌoj carta yuꞌun joꞌoxuc jcartaoxuc yaꞌel yuꞌun joꞌoxuc ta aventaic ta xvinaj ti lec li cꞌusi ta jpase. Yuꞌun iyilic xa iyaꞌiic xa scotol li crixchanoetic ti iꞌabtej Dios ta avoꞌonic li cꞌalal laj calboxuc li scꞌope. T{ #¿Mi chanopic ti yuꞌun jtoyoj noj jbae ti jech laj cale? ¿Mi mu xanaꞌic li cꞌu sba li coꞌone? ¿Mi jaꞌ chacꞌanic ti chquichꞌ batel carta li cꞌalal chibat sventa chaqꞌuelic ti lec jcꞌoplal jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta yalel li scꞌop Diose? ¿Mi jaꞌ chacꞌanic ti chavacꞌbecun acartaic yoꞌ jech acꞌo vinajuc ti lec jcꞌoplal avuꞌunic jech chac cꞌu chaꞌal tspasic nojtoc li yanetique? zwLi joꞌone mu tojeluc ta jcꞌan ti chcal batel li scꞌop Diose jech chac cꞌu chaꞌal oy buchꞌutic ti jech tspasique. Li joꞌone jun coꞌon o ta stojol li Diose yuꞌun jaꞌ yacꞌojbun cabtel. Jaꞌ yuꞌun sqꞌuelojun Dios chcaꞌi li cꞌalal chcalbe li scꞌope. Yuꞌun quichꞌojbe stsatsal li Cristoe, jaꞌ yuꞌun xuꞌ cuꞌun chcalbe li scꞌope.ywLi buchꞌutic mu schꞌunique ta chꞌayel onoꞌox chbatic o sbatel osil, jaꞌ li buchꞌutic xꞌibet chaꞌiic yaꞌel li scꞌop Cajvaltic li chcalbeique. Yan li buchꞌutic ta xcuxiic o sbatel osile, oy smuil chaꞌiic li cꞌalal chcalbeique, ta schꞌunic. Pero maꞌuc ta jtsatsal noꞌox jtuc ti jech ta jpase, jaꞌ noꞌox ta sventa li Dios ti xuꞌ cuꞌune. 1x[Lec chil li Diose yuꞌun ta jventa joꞌon ti chaꞌibeic scꞌoplal li Cristo li buchꞌutic chcolique schiꞌuc li buchꞌutic ta chꞌayel chbatic o sbatel osile. 'wGPero coliyal Dios ti scotol cꞌacꞌal buyuc noꞌox chpuc ba scꞌoplal cuꞌun li Cristoe jech chac cꞌu chaꞌal nom chpuc batel smuil li nichime. v/ Acꞌo mi ep li buchꞌutic tscꞌan tschꞌunique, pero más icꞌopoj o coꞌon avuꞌunic yuꞌun muc bu te cꞌot jta li Titoe, jaꞌ yuꞌun mu jnaꞌ cꞌu xaꞌelanic. Jaꞌ yuꞌun la jcꞌopon comel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te oyique, lital ta ora liꞌ ta Macedonia balumile. Jaꞌ scꞌoplal ti “jaꞌ ta sventa Cristo ti chcal ba li scꞌope”, xi li Pabloe u  Cꞌalal cꞌot cal ta jteclum Troas ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cristoe, ep buchꞌutic tscꞌan tschꞌunic. Gt Yuꞌun mi ta jpasbetic pertone, jech mu xispasutic ta canal li Satanase. Yuꞌun jnaꞌojtic li cꞌu sba chloꞌlovane. Jaꞌ scꞌoplal ti mu junuc yoꞌon iyaꞌi Pablo li te ta Troase s) Mi la apasbeic perton li joꞌoxuque, ta jpasbe perton eꞌuc. Yuꞌun mi mu jpasbe pertone, oy yicꞌal ta xchibaj avoꞌonic. Jaꞌ yuꞌun ta jpasbe perton acꞌo mi muꞌyuc smul ta jtojol. Li Cristoe snaꞌoj ti melel ti jech onoꞌox coꞌon ti ta jpasbe pertone. yrk Ti jech la jtsꞌibaboxuc batele, yuꞌun ta jqꞌuel mi chachꞌunic scotol li cꞌustic laj calboxuc batele. Aq}Scꞌan chavaqꞌuic ta ilel ti cꞌux ta avoꞌonique. GpScꞌan chapasbeic perton yuꞌun laj xa yicta li cꞌusi chopol la spase. Scꞌan chatsatsubtasbeic yoꞌon naca me yicta o ta yichꞌel ta mucꞌ li Cajvaltique ta scoj ti chat yoꞌone. BoTaꞌluc o ti jech sjalil la aloqꞌuesic ta atojolique. Li buchꞌu liyacꞌbe at‐oꞌone, mu jtucuc noꞌox icat coꞌon. Laj yacꞌboxuc at‐oꞌon acotolic eꞌuc. Pero mu me yuꞌunuc ta jsaꞌbe más smul ti jech chcale. |mqCꞌalal la jtsꞌibaboxuc batel li yan jcartae, icat tajmec coꞌon. Liꞌocꞌ o yuꞌun tsots icaꞌi ti jech laj calboxuc batele. Jnaꞌoj ti chopol chavaꞌiique. Pero muc bu chopol coꞌon pisile. Jaꞌ yuꞌun jech la jpas yoꞌ acꞌo xanaꞌic ti cꞌuxoxuc ta coꞌone. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti tspasbe perton li buchꞌu chopol li cꞌusi spasoje Vl%Jaꞌ yuꞌun baꞌi laj calboxuc batel ta carta li cꞌusi chopol to avuꞌunique ti acꞌo xavalbe abaique, yoꞌ jech mu xcat coꞌon avuꞌunic cꞌalal mi te xa jchiꞌucoxuque. Ti joꞌoxuc scꞌoplal ximuybaj avuꞌunique, yuꞌun joꞌon laj calboxuc li scꞌop Diose. Mi ximuybaj noꞌoxe, jnaꞌoj ti xamuybajic eꞌuque. kYuꞌun mi joꞌon chacacꞌbeic avat avoꞌonique, mu xa buchꞌu jpat o coꞌon yuꞌun joꞌoxuc noꞌox ximuybaj avuꞌunic. j 3Jaꞌ yuꞌun la jnop ti más lec ti muc chba jqꞌueloxuc mi jaꞌ noꞌox chba cacꞌboxuc at‐oꞌon nojtoc ta sventa li cꞌusi chacalbeique. i }Ti jech chacalbeique, mu yuꞌunuc ta jpꞌis jba ta ajvalil ti yoꞌ chachꞌunic ta persae. Yuꞌun noꞌox chajcoltaic yoꞌ jech más xamuybajic o. Yuꞌun jnaꞌoj ti jun avoꞌonic achꞌunojic o ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Cajvaltique. h  Ti muc bu xꞌechꞌ jqꞌueloxuque, yuꞌun mu jcꞌan xcacꞌ avat avoꞌonic. Snaꞌoj Dios ti melel li cꞌusi chcale. lg SJaꞌ li Dios nojtoc li laj yacꞌbutic senyail ti snichꞌnabutic oe. Li senyaile jaꞌ li Chꞌul Espíritu li yacꞌojbutic ta coꞌontique. Jaꞌ svinajeb li cꞌusi yaloj onoꞌox Dios ti chcꞌot quichꞌtic ta vinajele. 5f eJaꞌ li Dios li laj yacꞌbutic stsatsal coꞌontique jaꞌ yuꞌun jun coꞌontic ta stojol li Cristoe. Jaꞌ li Dios nojtoc li la stꞌujutique yuꞌun chijtun yuꞌun. oe YLi cꞌustic yaloj li Dios ti chijyacꞌbutic ta sventa ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Snichꞌone, ta onoꞌox xacꞌ. Jech cꞌalal ta jtatic ta naꞌel li Diose, “Jechuc, Cajval”, xijchi yuꞌun ta jchꞌuntic ti chijyacꞌbutic li cꞌusi la jcꞌanbetic ta sventa ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique. Ichꞌbil o ta mucꞌ cuꞌuntic li Diose. d %Yuꞌun li Jesucristo li Snichꞌon li Diose, jaꞌ li laj calboxuc avaꞌiic scꞌop jchiꞌuc li Silase, schiꞌuc li Timoteoe, melel li cꞌusi ta xale. Mi laj yal ti chcꞌot ta pasele, ta onoꞌox xcꞌot ta pasel. Mi laj yal ti moꞌoje, yoꞌ onoꞌox moꞌoj. 'c IJech chac cꞌu chaꞌal la achꞌunbeic li scꞌop Diose yuꞌun xanaꞌic ti jaꞌ melele, jaꞌ yuꞌun xuꞌ chachꞌunic eꞌuc li cꞌusi chacalbeique. Wb )¡Pero mu ma acotolicuc jun avoꞌonic ta jtojol! ¿Mi yuꞌun chanopic ti mu xcꞌot ta pasel li cꞌusi chcale, ti mu jnop lec baꞌi li cꞌusi ta jpase? ¿Mi chanopic ti jaꞌ jech ta jpas jech chac cꞌu chaꞌal ta spas li yantic crixchanoetic ti chalic, “Tspas cuꞌun”, xiic, ta tsꞌacal mu xcꞌot ta pasel yuꞌunique? a 9La jnop ti xamuybajic noꞌox ta jtojol acotolique, jaꞌ yuꞌun ijnop ti te toꞌox chiꞌechꞌ ti cꞌalal lital liꞌ ta Macedonia balumile. Mi ilaj ba coꞌon liꞌi, jaꞌ to te ch‐echꞌ jchaꞌqꞌueloxuc nojtoc, jech schibal xa velta chacalbeic li scꞌop Diose. Xamuybajic noꞌox ti caloje. Ical nojtoc ti jun avoꞌonic chacoltaicun batel ta sventa jbe li cꞌalal chibat ta Judea balumile. ` __ 9 Li cꞌustic la jtsꞌibaboxuc batel ta yantic jcartae, naca ta smelol, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ buchꞌu xepajes. Xamuybajic noꞌox ta jtojol li cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil chtal li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ chachꞌunic li cꞌusi chcale. Ximuybaj noꞌox avuꞌunic eꞌuc yuꞌun jnaꞌoj ti naca ta smelol li cꞌusi laj calboxuque. ^ _] 9 Joꞌone xuꞌ chcal ti muc bu liloꞌlovane, ti jun coꞌon chitun yuꞌun li Diose. Yuꞌun jech coꞌon. Muc bu la jloꞌlooxuc. Li cꞌustic ta jpase mu ta jpꞌijiluc jtuc yuꞌun Dios chisbeiltas batel. t\ c Coltaicun me ta scꞌoponel Dios eꞌuc. Yuꞌun mi epoxuc chacꞌoponbecun Dios ta jtojole, jech epoxuc chlic avalbeic coliyal Dios li cꞌalal chavaꞌiic ti laj xa scoltaune. Ta xꞌichꞌe ta mucꞌ cuꞌuntic li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu chaꞌal muc bu xꞌechꞌ sqꞌuel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Corinto li Pabloe 2[ _ Acꞌo mi mu xa xꞌechꞌ icaꞌi li jvocole, pero liscolta li Diose jaꞌ yuꞌun muc bu xicham o. Jchꞌunoj o ti jaꞌ noꞌox jech chiscolta o scotol cꞌacꞌale. PZ  Jnaꞌoj ti mu xuꞌ ta jpoj jba jtuque, te xa chicham o icaꞌi. Lec ti jech la jnop ti mu xuꞌ ta jpoj jba jtuque, la jchꞌun ti Dios chiscoltae, jaꞌ li buchꞌu tschaꞌcuxes li ánimaetique. ZY /Joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta jcꞌan ti acꞌo xavaꞌiic ti yan sba iquichꞌ contrainel li te ta Asia balumile. Mu xꞌechꞌ icaꞌi li jvocole, ical ti te chichame. X  Jnaꞌ ti oy avocolic eꞌuque yuꞌun yan sba avat avoꞌonic li cꞌalal avaꞌiic ti toj echꞌem iquichꞌ vocol liꞌi. Jech nojtoc li cꞌalal chavaꞌiic ti liscolta li Diose, jnaꞌoj ti xamuybajic xae, jaꞌ yuꞌun coꞌol xa xpatet coꞌontic. ?W yTi chquichꞌ vocol joꞌone, jaꞌ chavilic o ti chcoltavan li Diose. Más ta stsatsub o avoꞌonic, jech chanaꞌic o ti chascoltaic eꞌuque. Ta sventa ti chacꞌ stsatsal coꞌon li Diose, jaꞌ yuꞌun xuꞌ chajtsatsubtasbeic avoꞌonic eꞌuc mi chavichꞌic vocol jech chac cꞌu chaꞌal chquichꞌe. 9V mMi más ta xquichꞌtic vocol jech chac cꞌu chaꞌal iyichꞌ li Cristoe, jaꞌ yuꞌun más chacꞌ stsatsal coꞌontic li Diose yuꞌun quichꞌojtic ta mucꞌ li Cristoe. SU !Jaꞌ chistsatsubtasbutic coꞌontic li cꞌalal mi oy jvocoltique ti jech xuꞌ ta jtsatsubtasbetic yoꞌonic eꞌuc li buchꞌutic ti oy svocolique, yuꞌun stsatsubtasojbutic xa coꞌontic li Diose. +T QAcꞌo quichꞌtic ta mucꞌ li Dios yuꞌun li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Stote, yuꞌun jaꞌ jcꞌuxubinvanej, jaꞌ chistsatsubtasbutic coꞌontic. gS IAcꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti mu xꞌechꞌ iyaꞌi Pablo li cꞌalal iyichꞌ contrainele 0R ]Joꞌon Pabloun, joꞌon yajtacbalalun li Jesucristoe yuꞌun jech la scꞌan li Diose. Chajcꞌoponic batel ta carta jchiꞌuc li quermanotic Timoteoe, joꞌoxuc li avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Corintoe schiꞌuc li butic oyoxuc li te ta avosilalic li ta Acaya balumile. QbOy jayvoꞌ jech la spasic, laj yictaic o schꞌunel li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. Acꞌo yacꞌbot slequilal yutsilal li Diose.)PKbTimoteo, mu me xacap ta yan loꞌil li scꞌop Dios ti laꞌacꞌbat aventaine. Mu me xavacꞌ ta venta li cꞌusi ta xalic li buchꞌutic pꞌij chaꞌi sbaique yuꞌun sventa noꞌox osil balumil, muꞌyuc me sbalil. Mu cꞌusi lec ta yoꞌonic, jaꞌ noꞌox ta scontrain sbaic. 'OGbMi jaꞌ tspasique, jech oy scꞌulejalic chcꞌot staic ta stojol li Diose. Jaꞌ ta xvinaj o ti ta xcuxiic o sbatel osile. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe ~NubAlbo yaꞌiic ta jaꞌ acꞌo spasic li cꞌustic leque. Acꞌo jaꞌuc scꞌulejalic ta xcꞌot ti lec li cꞌustic ta spasique. Acꞌo scꞌuxubinic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌunique. Acꞌo sqꞌuelanbeic li cꞌustic oy yuꞌunique. $MAbLi buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti jcꞌulejetique, albo mantal ti mu me stoy sbaique. Mu me snopic ti jaꞌ noꞌox yichꞌojic ta cꞌacꞌal li scꞌulejalique. Yuꞌun li jcꞌulejaltique yuꞌun me xlaj noꞌox. Jaꞌ lec acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li cuxul Diose, yuꞌun ta slequil noꞌox yoꞌon chijyacꞌbutic scotol li cꞌustic ta xtun cuꞌuntique, jech xijmuybaj noꞌox. 2L]bStuc noꞌox cuxul sbatel osil. Muc buchꞌu yan jech cuxul. Toj echꞌem schꞌul xojobal mu junuc buchꞌu xuꞌ ta xnopoj batel. Mu junuc buchꞌu yiloj li Diose. Mu xquiltic. Stuc noꞌox ichꞌbil ta mucꞌ sbatel osil. Stuc ta spas mantal sbatel osil. Toj lec ti jech ta xcꞌot ta pasele. mKSbLi Diose ta stac talel li Jesucristo li cꞌu ora ta sta scꞌacꞌalil yuꞌune. Li Diose toj echꞌem slequil. Jaꞌ banquilal yuꞌunic scotol ajvaliletic schiꞌuc scotol jpasmantaletic yuꞌun muc buchꞌu xtaun li Diose. nJUbTa sloqꞌueluc me avoꞌon xapas li cꞌusi yalojbot li Diose. Mu me xapas li cꞌusi chopole. Mu me chopluc xbat scꞌoplal avuꞌun li Cajvaltique. Jaꞌ me yacucot tspasel ti cꞌalal ta xchaꞌtal li Cajvaltic Jesucristoe. ?Iwb Li Dios ti laj yacꞌ chꞌiuc li cꞌustic oye, schiꞌuc li Jesucristo ti lec ta smelol itacꞌav li cꞌalal te oy ta stojol li Poncio Pilatoe, xabin ti jech chajpas ta mantale. %HCb Acꞌbo yipal ta yichꞌel ta mucꞌ li Jesucristoe. Acꞌo cuchuc avuꞌun scotol li vocole. Jaꞌ me chꞌuno o ti chacuxi o sbatel osile, yuꞌun li Diose laj yicꞌot sventa chacuxi o sbatel osil. Schiꞌuc tsots avoꞌon jamal aval ta stojol ep quermanotic ti jech achꞌunoje. G5b Scotol li cꞌusi taje mu me xapas jech, yuꞌun oyot xa ta scꞌob li Diose. Jaꞌ acꞌo ta avoꞌon ta spasel li cꞌustic leque, schiꞌuc ti lec chavichꞌ ta mucꞌ li Diose. Chꞌuno ti chascoltae. Cꞌuxubinvanan, acꞌo oyuc lec stsatsal avoꞌon, mu xatoy aba. Fb Yuꞌun li scꞌupinel taqꞌuine jaꞌ yibel yaꞌel li cꞌustic chopole. Jaꞌ yuꞌun ep cꞌusi chopol chlic jpastic o yuꞌun. Oy jayvoꞌ ti la spichꞌ o yoꞌonic li taqꞌuine, jaꞌ yuꞌun laj yictaic xa o ta yichꞌel ta mucꞌ li Cajvaltique. Jech mu xa bu xmuybajic yuꞌun oy svocolic. Jaꞌ scꞌoplal “acꞌbo yipal ta yichꞌel ta mucꞌ li Jesucristoe”, xi li Pabloe 1E[b Yan li buchꞌu ta scꞌan ti oy scꞌulejale, jaꞌ ta suje yuꞌun scotol li cꞌustic chopole. Te chucbil ta xcꞌot o yuꞌun li cꞌusi chopol ta snope. Ep cꞌustic chlic spichꞌ o yoꞌon. Mu xa cꞌusi lec tsnop, jech ta schibajes o yoꞌon. Ta sventa leꞌe ta xchꞌay o sbatel osil. bD=bMi oy cꞌu ta jlajestique schiꞌuc mi oy jcꞌuꞌ jpacꞌaltique, xijmuybaj noꞌox. (CIbYuꞌun muꞌyuc onoꞌox jcꞌulejaltic li cꞌalal lijvocꞌutic liꞌ ta balumile. Jech nojtoc mu cꞌusi ta xquichꞌtic batel cꞌalal mi lijchamutique. B9bLi joꞌotique ta melel oy jcꞌulejaltic. Jaꞌ jcꞌulejaltic ti tuqꞌuibem xa coꞌontique, jaꞌ yuꞌun mu xa cꞌusi ta jpichꞌ o coꞌontic. (AIbLi buchꞌutic muc bu jech ta xchanubtasvanique yuꞌun noꞌox tstoy sbaic. Spꞌisoj sbaic ti lec snaꞌ stuquique. jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic chitꞌixan sbaic ta yalel loꞌil. Jaꞌ jech ta spasic li buchꞌutic chꞌayemique yuꞌun mu snaꞌic li cꞌusi melele. Ta sventa ti jech ta spasique ta xlic o cꞌop yuꞌunic, ta scontrain sbaic o. Chlic snaꞌle sbaic, chlic sjutbe sbaic cꞌop. Te chlic scontrain o sbaic. Jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ti ta scꞌan ti jaꞌ ta xꞌochic ta jchanubtasvaneje yuꞌun ta snopic ti jech ta staic o ep taqꞌuine. Ta snopic ti jaꞌ ta spasic o ta jcꞌuleje. Li buchꞌutic jech ta snopique mu me xachiꞌin. @bQ?bMi oy muc bu jech ta xchanubtasvan jech chac cꞌu chaꞌal laj calbote, yuꞌun mu schꞌun li lequil achꞌ cꞌop ti jaꞌ chijtuqꞌuibutic yuꞌune, jaꞌ li scꞌop Cajvaltic Jesucristoe. >9bMi coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic schiꞌuc li yajvalic li jtuneletique, mu me snopic ti jaꞌ xuꞌ mu xichꞌic ta mucꞌ li yajvalique, schiꞌuc ti xuꞌ mu schꞌunbeic smantal ta sventa ti coꞌol xa yichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristoe. Más to acꞌo yacꞌbeic yipal spasel li yabtelique yuꞌun coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jech lec scꞌanoj sbaic schiꞌuc li yajvalique. Jech me xachanubtas, jech me xavalbe. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ jcꞌulejaltic yaꞌel ti mi tuqꞌuibem li coꞌontique = bLi buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti ochemic ta jtunele, acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li yajvalique yoꞌ mu chopluc ta xbat scꞌoplal yuꞌunic li Diose. Jech mu xuꞌ xalic ti muc bu jech ti cꞌu sba chijchanubtasvan ta sventa li Diose. <!bJech nojtoc oy bu ta xvinaj ta ora li buchꞌutic lec li cꞌustic ta spasique, pero oy mu xvinaj. Pero ta onoꞌox xvinaj ta cꞌun./;WbTi laj calbot ti scꞌan baꞌi chaqꞌuel lec li buchꞌu chaticꞌ ta abtele, yuꞌun oy crixchanoetic ti ta xvinaj ta ora ti oy smulique, pero oy mu xvinaj. [:/bJnaꞌoj ti ep xa ta velta icꞌuxub achꞌute, jech mu xtun ti naca joꞌ noꞌox chavuchꞌilane. Jaꞌ lec uchꞌan nojtoc jutuc yaꞌlel tsꞌusub yoꞌ cꞌuxi mu másuc ta xcꞌuxub o la achꞌute. i9KbMu me toj aniluc xatꞌuj li jchabivanej yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Scꞌan ti baꞌi chaqꞌuel lec mi xuꞌ yuꞌune. Yuꞌun mi ista smule, joꞌot ta xcom ta aba. Jaꞌ lec tojoban me. /8WbLi Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe, schiꞌuc li yajꞌangeltac ti stꞌujoje, xabinic ti jech chacalbe mantale. Mu me tꞌujbiluc xachaꞌle li buchꞌu chavalbe mantal ta satic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique; coꞌolcoꞌol me xavalbe mantal scotolic. E7bMi ta melel ti oy smule, albo mantal ta satic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, yoꞌ jech acꞌo sibtes sbaic eꞌuc li yanetique yoꞌ mu saꞌ smulic eꞌuc. 6bMu me xachꞌun ta ora mi oy buchꞌu ta xal ti oy smul jun li jchabivaneje. Jaꞌ to xachꞌun mi oy chaꞌvoꞌ oxvoꞌ texticoe. n5UbJaꞌ scꞌan ti acꞌo acꞌbaticuc li cꞌustic ta xtun yuꞌunique. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Mu me xavacꞌbe svosal sniꞌ la avacax li cꞌalal chavacꞌbe svochꞌilan li trigoe. Te acꞌo sloꞌ”, xi tsꞌibabil. Jech tsꞌibabil nojtoc: “Li buchꞌu ta xꞌabteje ta persa ta xichꞌ stojol”, xi tsꞌibabil. 4'bLi jchabivanejetic ti lec ta spasic ta mantal li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, acꞌo más ichꞌeicuc ta mucꞌ. Jaꞌ más acꞌo ichꞌeicuc ta mucꞌ mi yacꞌoj ta yoꞌonic ta yalel li scꞌop li Diose, schiꞌuc ti ta xchanubtasvanique. 3'bLi buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, mi vinic, mi ants, ti oy meꞌanal ants ti jaꞌ yutsꞌ yalale, acꞌo scꞌuxubin. Mu me jaꞌuc xilbe svocolic ta smacꞌlanel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jech xuꞌ yuꞌunic ta xacꞌbeic li cꞌustic ta xtun yuꞌunic li buchꞌutic ta melel meꞌanal antsetic ti muꞌyuc xa buchꞌu oy yuꞌunique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan acꞌo yichꞌ cꞌuxubinel li jchabivanejetic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique *2MbYuꞌun oy meꞌanal antsetic ti laj yictaic xa ta yichꞌel ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ xa la schꞌunbeic smantal li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase. 17bJaꞌ yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo malijicuc li meꞌanal antsetic ti muc to bu yichꞌojic oxvinic jabile. Acꞌo stsꞌites yolic, acꞌo schabi lec snaic. Mu me jaꞌuc noꞌox ta scojic ti chislabanutic li crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox ta scꞌan chisaꞌbutic jmultique. #0?b Schiꞌuc mi jaꞌ noꞌox ta xbatic ta julaꞌal ta jujupꞌej nae, ta spasic ta chꞌaj. Maꞌuc noꞌox ta spasic ta chꞌaj, jaꞌ chlic sloꞌiltaic li quermanotic ti bu chcꞌot ta julaꞌale. Cꞌusiuc noꞌox loꞌilal sticꞌoj sbaic, jaꞌ noꞌox ta sloꞌiltaic batel. /b Jech oy smul ta xꞌileic yuꞌun li Diose, yuꞌun muc bu xcꞌot ta pasel yuꞌunic ti tscꞌan chtuneic yuꞌun li Diose. .{b Pero li meꞌanal antsetic ti muc to bu yichꞌoj oxvinic (60) jabile, mu xuꞌ chatsacbe sbiic ta jun. Acꞌo mi chalic ti tscꞌan chtuneic yuꞌun li Diose, pero ta tsꞌacal ta xalic ti mu xuꞌ yuꞌunique yuꞌun chac malijicuc nojtoc. R-b Schiꞌuc ti naꞌbil ti lec scuxlejique. Mi lec noꞌox la stsꞌitesanic yolic, mi iꞌotesvanic ta snaic, schiꞌuc mi la scolta ta spasel li cꞌusi scꞌan yuꞌun li buchꞌu laj yotes ta snae, lec. Mi la scꞌuxubinic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li buchꞌutic abol sbaique, mi la scꞌuxubinic li buchꞌutic laj yichꞌic vocole, mi jaꞌ iyacꞌ ta yoꞌonic ta spasel li cꞌustic leque, jech xuꞌ chatsacbe sbiic ta jun. @,yb Li meꞌanal antsetic ti jaꞌ ta spasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose, xuꞌ chatsacbe sbiic ta jun sventa ta xmacꞌlanatic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Pero jaꞌ noꞌox li buchꞌutic yichꞌojic xa oxvinic (60) jabile, ti lec icuxiic schiꞌuc li ánima smalalique. [+/bScꞌan ta jcꞌuxubintic li jtot jmeꞌtique schiꞌuc li cutsꞌ calaltique. Pero persa scꞌan ta jcꞌuxubintic li buchꞌutic ti jun jnail jchiꞌuctique. Mi mu jcꞌuxubintique, altic ta xcaltic ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose. Jech joꞌotic más chopolutic; jaꞌ mu sta jech li buchꞌu muc bu yichꞌoj ta mucꞌ li Diose. *+bLi cꞌusi laj calbote, albo me li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique yoꞌ jech mu sta o smulic, jech lec ta xbat scꞌoplalic. .)UbPero li meꞌanal ants ti jaꞌ noꞌox ta saꞌ li cꞌusi ta scꞌan yoꞌon stuque, jaꞌ muꞌyuc ta cꞌuxubinel, yuꞌun muc bu yichꞌoj ta mucꞌ li Diose. "(=bYan li meꞌanal antsetic ti muꞌyuc xa buchꞌu oy yuꞌunique, jaꞌ spatoj o yoꞌonic ti ta xcoltaatic yuꞌun li Diose. Mu xictaic stael ta naꞌel Dios cꞌacꞌal acꞌubal. Leꞌe jaꞌ acꞌo cꞌuxubinaticuc yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. ^'5bPero li meꞌanal antsetic ti bu oy yalabe, jaꞌ acꞌo cꞌuxubinatuc. Ti bu jaꞌ noꞌox oy smamabtaque, jaꞌ acꞌo cꞌuxubinatuc. Acꞌo spac stsꞌiteselic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌuxubinbilic ichꞌiic yuꞌun li stot smeꞌique. Yuꞌun jaꞌ jech ta scꞌan li Diose. Mi jech ta spasique, lec ta xꞌileic yuꞌun li Diose. &9bLi meꞌanal antsetic ti muꞌyuc xa buchꞌu oy yuꞌunique, acꞌo cꞌuxubinatuc yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. {%obLi buchꞌu meꞌel xae pꞌiso ta ameꞌ. Li buchꞌu tseub toe pꞌiso ta avixlel. Mu me cꞌusi chopol xanop ta avoꞌon li cꞌalal chavalbe mantal li tsebetique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan acꞌo jcꞌuxubintic li meꞌanal antsetique {$ qbCꞌalal mi oy jun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti muc bu jech ti cꞌusi tspase, mu me xavut. Ta slequiluc me avoꞌon xavalbe mantal. Li buchꞌu mol xae pꞌiso ta atot. Li buchꞌu querem toe pꞌiso ta avitsꞌin. I# bTojoban me, lecuc noꞌox me xachanubtasvan. Nopo me lec li cꞌustic chavacꞌ ta chanele. Mi jaꞌ chapase, chacol o sbatel osil, jech chcolic o eꞌuc li buchꞌutic chaꞌi acꞌope.)"KbTa sloqꞌueluc me avoꞌon acꞌbo yipal spasel li cꞌusi laj calbot liꞌi. Jaꞌ chilic o scotolic ti lec chbat avuꞌun scotol li cꞌustic chapase. !1bMu me xtavan xavaꞌi ta schanubtasel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun jaꞌ avabtel laꞌacꞌbat yuꞌun Dios li cꞌalal laj cacꞌ jcꞌobcutic ta ajol schiꞌuc li jchabivanejetic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. / Wb Jaꞌ avabtel chatꞌuj scꞌop Dios li bu chichꞌ qꞌuelele. Joꞌot chatsatsubtasanbe yoꞌonic. Joꞌot chachanubtasan. Jech me xapas cꞌalal to mi licꞌote. A{b Acꞌo mi oy buchꞌu chaslaban ti toj queremot toe, pero mu me xachibajes avoꞌon. Acꞌo ta ilel ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti ta smelol chacꞌopoje, ti lec li cꞌusi chapase, ti lec chacꞌuxubinvane, ti lec avichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique, ti lec tucꞌ avoꞌone. b Li cꞌu sba laj calbote jech me xavalanbe li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jech me xachanubtasan. 'Gb Joꞌotic ti quichꞌojtic ta mucꞌ li cuxul Diose, jnaꞌojtic ti chijcuxiutic o sbatel osil yuꞌune, jaꞌ yuꞌun ta jtsꞌictic li vocole. Yuꞌun jaꞌ Cajcoltavanejtic jcotoltic ti crixchanoutique. Pero más to jaꞌ Cajcoltavanejtic joꞌotic li quichꞌojtic xa ta muqꞌue. Mb Li cꞌop liꞌi acꞌo jchꞌuntic jcotoltic yuꞌun jaꞌ melel. vebJech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu baꞌi ta snopes yoc ta anile yuꞌun ta scꞌan ti oy xa lec stsatsal li sbecꞌtal li cꞌalal ta xꞌanilaje, jech xuꞌ o yuꞌun. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc, scꞌan chanopes aba schꞌunel li cꞌusi chayalbe li Diose, jech más ta stsatsub o avoꞌon. Pero mu persauc mi oy lec stsatsal li jbecꞌtaltique, yuꞌun jaꞌ noꞌox liꞌ ta xtun cuꞌuntic ti jayib cꞌacꞌal cuxulutic ta balumile. Mi jaꞌ ta jchꞌuntic li cꞌusi chijyalbutic li Diose, ta xtun cuꞌuntic ti jayib cꞌacꞌal liꞌ cuxulutic ta balumile, schiꞌuc ta xtun cuꞌuntic ta sventa sbatel osil. dAbMu me xachꞌun li voꞌone loꞌil li sventa noꞌox osil balumile, li muꞌyuc stuqꞌuile. Li cꞌusi ta scꞌan li Diose scꞌan ti jaꞌ chachꞌune, jech chanopes aba schꞌunel li cꞌustic ta scꞌan li Diose. 5bMi jech chachanubtas li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, lequil yajtunelot Jesucristo. Jaꞌ ta xvinaj o ti achꞌunoj li cꞌustic yaloj li Diose ti jaꞌ ta jchꞌuntic jcotoltique, schiꞌuc ti muc bu chꞌayem ta avoꞌon ti cꞌu sba lachanubtasee. 5cbYuꞌun yaloj Dios ti lec scotole, jech xuꞌ ta xtun cuꞌuntic scotol yuꞌun ta xcalbetic coliyal li Diose. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌu lequil yajtunel li Jesucristoe 0YbScotol li cꞌustic yacꞌoj li Diose yuꞌun naca lec, jech mu lecuc mi ta jpꞌajtique. Jaꞌ noꞌox scꞌan ta xcalbetic coliyal Dios li cꞌalal ta jlajestique. {bTa xalic ti mu xuꞌ chijnupunutique. Ta xalic nojtoc ti oy veꞌliletic ti mu xuꞌ jlajestique. Pero yaloj onoꞌox Dios ti xuꞌ chijnupunutique. Scotol li veꞌliletique yacꞌoj Dios yuꞌun ta jlajestic. Jaꞌ noꞌox tscꞌan chcalbetic coliyal Dios li cꞌalal ta jlajestique, joꞌotic ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose, ti jnaꞌojtic ti melel li cꞌusi yaloje. ,QbYuꞌun li buchꞌutic chanubtasbilic yuꞌun li pucujetique, yuꞌun noꞌox ta xloꞌlovanic, ta sjutic cꞌop. Nopem xa xaꞌiic ta spasel li cꞌustic chopole. Mu xa xaꞌi sbaic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu cꞌaqꞌueme ti mu xa xaꞌi ti mi ta xpicbat li yav scꞌaqꞌuete.  5bLi Chꞌul Espíritue yacꞌoj xa jnaꞌtic ti oy buchꞌutic ta xictaic ta yichꞌel ta mucꞌ li Jesucristoe li cꞌalal muc toꞌox bu sutem talel li Jesucristoe. Yuꞌun jaꞌ ta xichꞌbeic ta mucꞌ scꞌop li jloꞌlovanejetic ti chanubtasbilic yuꞌun li pucujetique. RbYuꞌun jaꞌ persa scꞌan ta jchꞌuntic li cꞌusi laj yacꞌ xa caꞌitic li Diose ti jmoj chcaltic jcotoltique. Xi chcaltic:Li Diose iꞌay liꞌ ta balumile, a yichꞌ sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic.Pero ivinaj ti toj lec yoꞌone yuꞌun ichaꞌcuxesat.Iꞌile yuꞌun yajꞌangeltac li cꞌalal iꞌaye.Ipucbatic xa li crixchanoetic ta spꞌejel balumile.Ichꞌbil xa ta mucꞌ cuꞌuntic, joꞌotic ti jchꞌunojtic xae.Jech nojtoc isut batel ta vinajel, te xa tspas mantal, xijchi. Liꞌi jaꞌ persa scꞌan ta jchꞌuntic.J bTa jcꞌan chba jqꞌuelot, pero mi mu libat ta orae, ta jtsꞌibabot li cꞌu sba scꞌan chapasbe yabtel Dios li te li yoꞌ bu ta stsob sbaic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. Yuꞌun coꞌol lijyicꞌutic xa li cuxul Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal jun na ti oy noꞌox yoyal ti vaꞌal oe, jaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc, ta sventa ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Diose, jech mu xlaj li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. bzmb Yuꞌun mi lec chaqꞌuic ta venta li cꞌustic ta xaqꞌuic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jech ta xꞌichꞌeic ta mucꞌ yuꞌun lec scꞌoplalic. Schiꞌuc más ta stsatsub yoꞌonic yuꞌun chilic ti cꞌu sba ta xcoltaatic yuꞌun li Jesucristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti persa scꞌan ta jchꞌuntic li cꞌusi laj yacꞌ xa jnaꞌtic li Diose b Li buchꞌutic ta xꞌochic ta sventainel li cꞌustic ta xaqꞌuic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, scꞌan ti jun yoꞌonic schiꞌuc li yajnilique, ti snaꞌic lec spasel ta mantal li snichꞌnabique schiꞌuc ti jayvoꞌ te oy ta snailique. +Ob Jech nojtoc li antsetic li buchꞌutic chatꞌuj sventa ta spasbeic yabtel li Diose, jaꞌ scꞌan ti lec li cꞌustic ta spasique, ti mu sloꞌiltaic batel li schiꞌiltaquique, ti ta snopic lec li cꞌu sba li cuxlejale, ti jun yoꞌonic ta spasic li cꞌusi yabtel ta xꞌacꞌbatique. #K~}|){zyxx7wuuUttrraq?pHohnnZm#l7kkjjdiihkgfedSba`_^Q]\w[0Z+YjXXW?VVUTS_RFQ OO3NMLnKJIIPGFFE@DPCB @?}>ILi buchꞌutic ta scꞌan ta xtun ta atojolique, mu me xacꞌ sbaic ta ichꞌel ta mucꞌ ta atojolic. Jaꞌ me persa ta xaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ li Cajvaltique. { o Jaꞌ chba calbeic eꞌuc li buchꞌutic muc to bu yaꞌiojic li te ta jelavel li yoꞌ bu oyoxuque. Jaꞌ te chibat li bu muc buchꞌu te chale, maꞌuc te chibat li yoꞌ bu albilic xa onoꞌoxe. Mu xcal ti jaꞌ cabtel li yabtel li yane.  Mu nacauc noꞌox chcal ti jventainojoxuque. Pero mi oy xa stsatsal avoꞌonic ta stojol li Cajvaltique, jech xuꞌ chaquictaic. Q  Ti manchuc te liꞌay ta atojolique, muc bu jventainojoxuc ti jechuque. Ta sventa ti joꞌon baꞌi te a calboxuc ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cristoe, jaꞌ yuꞌun joꞌon jventainojoxuc. ] 3 Li joꞌone maꞌuc chcal ti jaꞌ cabtel li bu mu cabteluque yuꞌun Dios chiyacꞌbe jnaꞌ li bu chibate. Jech cꞌalal te liꞌay li yoꞌ bu oyoxuque, Dios lisbeiltas. Jaꞌ yuꞌun joꞌon jventainojoxuc. S Ti jech chcale, mu me yuꞌunuc ta jcoꞌoltajes jba schiꞌuc li buchꞌutic ti spꞌisoj sbaic ta yalel li scꞌop Diose yuꞌun noꞌox tstoy sbaic yuꞌun scꞌoplalic noꞌox chal stuquic. Stuc noꞌox tsnopic li bu tscꞌan ch‐abtejique. Tsnopic ti lec ti jech tspasique, pero mu jechuc ta pasel li yabtel li Diose.  Pero li buchꞌu jech chale, acꞌo me snaꞌ ti jaꞌ noꞌox jech chcꞌot jcꞌopon jech chac cꞌu chaꞌal chcal batel ta jcartae. A{ Li buchꞌu chachꞌunbeic li cꞌusi chale, chal ti jaꞌ noꞌox tsots chicꞌopoj batel ta jcartae, schiꞌuc ti persa scꞌan chachꞌunic li cꞌusi chcal batel ta jcartae. Li cꞌalal te oyun ta atojolique, chal ti muc bu tsots chicꞌopoje schiꞌuc ti mu persauc scꞌan chachꞌunic li cꞌusi chcale. U# Mu me xanopic ti yuꞌun chajsibtesic ti jech chacalbeic batel ta jcartae. >u Acꞌo mi ep ta velta laj calulanboxuc ti acꞌbil cabtel yuꞌun li Cajvaltique, mu xiqꞌuexav o. Yuꞌun melel acꞌbil cabtel sventa chajtsatsubtasic, mu yuꞌunuc chajsoquic. 5c Li buchꞌu chachꞌunbeic li cꞌusi chale, spat xocon noꞌox chaqꞌuelbeic li cꞌu sbae, pero li yoꞌone mu xanaꞌbeic mi melel li cꞌusi chale. Yuꞌun mi snaꞌ ti jaꞌ ta spas li cꞌusi ta scꞌan li Cristoe, jech snaꞌoj ti jaꞌ ta jpas eꞌuc li cꞌusi ta scꞌan li Cristoe. ! Mi chquil ti lec chachꞌunic mantal li joꞌoxuque, jaꞌ yuꞌun xuꞌ chcacꞌbe yichꞌic vocol li buchꞌutic mu schꞌunic mantale. .U Jech chcꞌot jpasbe ta canal spꞌijilic li buchꞌutic pꞌij chaꞌi sbaique, ti jaꞌ noꞌox stoyoj sbaic ta stojol li Diose, yuꞌun muꞌyuc sbalil chaꞌiic li spꞌijil li Diose. Ta jchꞌaybe scꞌoplal scotol li cꞌusi ta snopique yoꞌ acꞌo yacꞌ sbaic ta scꞌob li Cristoe. fE Ti ta jpas ta canal li cꞌustic chopole, jaꞌ ta sventa stsatsal sjuꞌel li Cajvaltique. 5c Ta melel crixchanoun noꞌox. Pero mu ta quipaluc noꞌox jtuc chipasvan ta canal jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. ~) Avocolicuc mu xa me xavalic jech, yuꞌun mu jcꞌan tsots chcꞌot jcꞌoponoxuc. Li buchꞌu ta xal ti jaꞌ noꞌox jech ta jpas jech chac cꞌu chaꞌal ta spas li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, ta melel jnopoj xa chcꞌot jmeltsanbe scꞌoplal. O}  Joꞌon li Pabloune, oy cꞌusi chacalbeic ti acꞌo xapasique. Mu tsotsuc chajcꞌoponic batel jech chac cꞌu chaꞌal mu tsotsuc chiscꞌoponutic li Cristoe. Chavalbecun jcꞌoplal ti jaꞌ noꞌox lec chicꞌopoj li cꞌalal te jchiꞌucoxuque. Li cꞌalal nom xa bu oyune, chavalic ti tsots chacalbeic mantal ta jcartae. | Coliyal Dios ti coꞌol la scꞌuxubinutique ta sventa li Jesucristoe. Mu xlaj caltic o yuꞌun echꞌem schꞌulequil.}{s Ta scꞌoponic Dios ta atojolic yuꞌun chac yojtaquinoxuc ta sventa ti yacꞌojboxuc slequil avoꞌonic li Diose. ,zQ Ta xalbeic Dios ti toj echꞌem slequilale, yuꞌun chilic ti ta melel chachꞌunbeic smantal li Cristoe, jaꞌ ti yaloj ti scꞌan ta jcꞌuxubinan jbatique. Schiꞌuc chilic nojtoc ti oy slequil avoꞌonique. Jech joꞌoxuc ta aventaic xmuybajic scotol li quermanotactic li butic oyique. y7 Ti chacoltaic li quermanotactique, jech ta sta o li cꞌustic ta xtun yuꞌunique. Pero maꞌuc noꞌox. Yuꞌun jaꞌ ep chalbeic coliyal li Diose. x Más ep chayacꞌbeic li cꞌustic oy avuꞌunic li Diose yoꞌ jech xuꞌ o avuꞌunic más chacoltavanic. Jech cꞌalal ta xquichꞌbeic batel li taqꞌuin ti la atsobic sventa li quermanotactique, chalbeic coliyal Dios ta sventa ti ep la acoltaique. dwA Jech chac cꞌu chaꞌal chijyacꞌbutic jtsꞌunubtic li Diose, ta xpꞌol li cꞌalal ta jtsꞌuntique yoꞌ jech ta jta o jveꞌeltic, schiꞌuc te ta xlocꞌ yan jtsꞌunubtic, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Diose, chayacꞌbeic li cꞌustic ta xtun avuꞌunique, schiꞌuc ta spꞌoles nojtoc yoꞌ jech xuꞌ avuꞌunic más chacoltavanic o. "v= Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Li buchꞌu la svocꞌ ta oꞌlol li cꞌusi oy yuꞌune, ti laj yacꞌbe li buchꞌutic mu cꞌusi xꞌayan yuꞌunique,
más to ta xꞌacꞌbat yan.Jech xuꞌ o yuꞌun ta spasulan o scotol cꞌacꞌal, xi tsꞌibabil. Uu# Li Diose toj echꞌem schꞌultsatsal, xuꞌ yuꞌun chayacꞌbeic scotol li cꞌustic chtun avuꞌunique, jech oy o avuꞌunic scotol. Jaꞌ yuꞌun más xuꞌ o avuꞌunic chapasic li cꞌustic leque. t! Jaꞌ yuꞌun li jujunoxuque aqꞌuic li cꞌu yepal anopoj chavaqꞌuique. Mu me ta schibaluc avoꞌonic xavaqꞌuic, mu me ta sujeluc xavaqꞌuic. Yuꞌun li buchꞌu ta slequil yoꞌon ta xacꞌ li cꞌusi oy yuꞌune, jaꞌ cꞌux ch‐aꞌiat yuꞌun li Diose. jsM Naꞌic me li cꞌu sba li buchꞌu mu ta slequiluc yutsiluc yoꞌon ta xaqꞌue, mu xꞌacꞌbat slequil yutsilal li Diose. Yan li buchꞌu ta slequil yutsil yoꞌon ta xaqꞌue, ta xꞌacꞌbat slequil yutsilal Dios. Lr Jaꞌ yuꞌun la jnop ti jaꞌ lec ta jtac jelavel li chaꞌvoꞌ oxvoꞌ quermanotactique. Jaꞌ chba scoltaoxuc ti yoꞌ tstsob o avuꞌunic li taqꞌuin li avalojic ti chatsobique. Mi chapal xaꞌox avuꞌunique, jaꞌ chvinaj o ti ta slequil avoꞌonic anopic atuquic ti chavaqꞌuique, ti muc bu yalel la jsujoxuque. q5 Cꞌalal mi libate, oy yicꞌal ta jchiꞌin batel jayvoꞌuc quermanotactic li liꞌ ta Macedoniae. Mi muc to bu chapal avuꞌunic chcꞌot jtae, chavaqꞌuicun ta qꞌuexlal yuꞌun ta sloqꞌuel coꞌon calojbe acꞌoplalic li quermanotactic liꞌi. Chaqꞌuexavic eꞌuc. p Ta jtac jelavel li chaꞌvoꞌ oxvoꞌ quermanotactic li laj calboxuque, jaꞌ chba scoltaoxuc ti yoꞌ tstsob o avuꞌunic li taqꞌuine. Cꞌalal chicꞌot li yoꞌ bu oyoxuque, ta jcꞌan ti chapal xaꞌox avuꞌunic li taqꞌuine jech chac cꞌu chaꞌal calojbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic liꞌ ta Macedoniae. Jech mu alticuc ti lec caloj acꞌoplalique. vo g Mu xa persauc ta jtsꞌibaboxuc batel ti scꞌan chacoltaic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti oy svocolique, yuꞌun jnaꞌoj ti oy xa slequil avoꞌonique. Laj xa calbe yaꞌiic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li liꞌ ta Macedonia balumile ti oy xa ta jun jabil la aliquesic stsobel li taqꞌuine, li joꞌoxuc li te oyoxuc ta Acaya balumile. Ta sventa ti laj yaꞌiic acꞌoplalique, jaꞌ yuꞌun oy ep buchꞌutic yaquic stsobel eꞌuc li taqꞌuine. n [m/Aqꞌuic me ta ilel ti cꞌux ta avoꞌonic li quermanotactic li te chbatique yoꞌ jech chcꞌot yalic acꞌoplalic ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li yoꞌ bu liquemic talele. Jech mu alticuc ti lec caloj acꞌoplalic ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li butic tstsob sbaique.olWMi oy buchꞌu ta sjacꞌ cꞌusi yabtel li Tito mi icꞌote, albo ti jaꞌ jchiꞌil jbacutic ta yalel scꞌop Dios li te ta atojolique. Jech nojtoc mi oy buchꞌu ta sjacꞌ cꞌusi yabtel li chaꞌvoꞌ schiꞌiltac li Titoe, albeic ti jaꞌ la stꞌujic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique yuꞌun lec ta xichꞌic ta mucꞌ li Cristoe. kLi Titoe jaꞌ chcacꞌbe schiꞌin batel nojtoc li jun quermanotic ti ep ta velta quiloj ti oy onoꞌox ta yoꞌon ti chiscoltae. Li avie jaꞌ to más ta sloqꞌuel yoꞌon chbat yuꞌun snaꞌoj ti jaꞌ chapasic li cꞌusi tscꞌan li Diose. gjGYuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo lec ta xil Dios schiꞌuc scotol crixchano li cꞌusi ta jpase. niUYuꞌun mu jcꞌan mi oy buchꞌu chisaꞌbe jmul ta sventa li epal taqꞌuin ti chquichꞌ batele. 4haSchiꞌuc itꞌuje yuꞌun scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti ta jchiꞌin batel ta yaqꞌuel li taqꞌuin mi la atsobique. Ti joꞌon chba cacꞌ li taqꞌuine, mu yuꞌunuc ta jcꞌan ichꞌel ta muqꞌue. Jaꞌ sventa acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ li Cajvaltique schiꞌuc acꞌo vinajuc ti cꞌux ta coꞌon eꞌuc li buchꞌutic ta xichꞌic vocole. Lec icaꞌi ti chiyacꞌbeic batel jchiꞌile. GgJaꞌ chba schiꞌin jun quermanotic li yaꞌiojic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti lec ta xal li lequil cꞌop ti jaꞌ chijcol ta sventa li Cajvaltique. fJech li Titoe la schꞌun li cꞌusi laj calbee. Jaꞌ yuꞌun ta sloqꞌuel yoꞌon chba sqꞌueloxuc yuꞌun oyoxuc ta yoꞌon. 5ecColiyal Dios ti jech laj yacꞌbe ta yoꞌon li Tito ti cꞌuxoxuc ta yoꞌone, jech chac cꞌu chaꞌal cꞌuxoxuc ta coꞌone. Jech coꞌol oyoxuc ta coꞌoncutic. 4daJaꞌ jech chcꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li buchꞌu ep la stae muc bu xcom scomenal yuꞌun, yuꞌun laj yacꞌbe schiꞌil. Li buchꞌu muc bu ep la stae, mu cꞌusi palta iyaꞌi yuꞌun iꞌacꞌbat yuꞌun li yanetique”, xi tsꞌibabil. Jaꞌ scꞌoplal ti chba sqꞌuel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li Titoe schiꞌuc li chaꞌvoꞌ schiꞌiltaque rc]Yuꞌun li joꞌoxuque oy cꞌusi oy avuꞌunic, jaꞌ yuꞌun coltaic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌunique yoꞌ jech coꞌol oy cꞌusi oy avuꞌunic. Cꞌalal mu cꞌusi oy avuꞌunic eꞌuque, jaꞌ chlic yacꞌboxuc eꞌuc li cꞌusi muꞌyuc avuꞌunique. Jaꞌ scꞌan ti coꞌolcoꞌol chacolta abaique yoꞌ jech coꞌol oy cꞌusi oy avuꞌunic. 5bc Ti chacalbeic ti scꞌan ti ta sloqꞌuel avoꞌonic chacoltaic li yan quermanotactic ti chichꞌic vocole, mu yuꞌunuc jaꞌ ta jcꞌan ti joꞌoxuc mu cꞌusi oy avuꞌunic chacomic, ti jaꞌ xa más ep chcꞌot yuꞌunique. Jaꞌ me tscꞌan ti coꞌol oy cꞌusi oy avuꞌunic acotolique. %aC Yuꞌun mi ta slequil coꞌontic chcacꞌtic li cꞌu yepal xuꞌ cuꞌuntic chcacꞌtique, jaꞌ lec chil li Diose. Mu yuꞌunuc chiscꞌanbutic ta más. `{ Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti acꞌo neluc stsobel avuꞌunic eꞌuque. Jech chac cꞌu chaꞌal ti ta sloqꞌuel avoꞌonic la anopic ti chatsobique, jaꞌ yuꞌun ta sloqꞌueluc me avoꞌonic aqꞌuic li cꞌu yepal xuꞌ avuꞌunic li jujunoxuque. >_u Chacalbe avaꞌiic li cꞌusi jnopoje. Li joꞌoxuque loqꞌuebal xa jabil lic atsobic li taqꞌuin ta sventa chacoltaic li buchꞌutic chichꞌic vocole, jaꞌ yuꞌun mu lecuc mi chaquechanic stsobele. Yuꞌun joꞌoxuc la anop atuquic ti chatsobique, schiꞌuc joꞌoxuc baꞌi la aliquesic stsobel. m^S Xanaꞌic xa ti oy slequil yoꞌon ta jtojoltic li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo mi jcꞌulej li Cajvaltique, ta jventatic joꞌotic coꞌol schiꞌuc mu cꞌusi oy yuꞌun icꞌot ti joꞌotic laj yacꞌbutic li scꞌulejale. v]eMuc bu chajsujic ta persa ti acꞌo xapasic jeche. Jaꞌ noꞌox laj cal avaꞌiic ti jech ta spasic li yan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ chvinaj o mi melel ti chacꞌuxubinvanic eꞌuc li joꞌoxuque. \!Scotol li cꞌustic yane pasem xa avuꞌunic. Achꞌunojic xa ti scotol xuꞌ yuꞌun li Diose, schiꞌuc xanaꞌic xa chachanubtasvanic ta scꞌop Dios, pꞌijubemoxuc xa. Ta sloqꞌuel avoꞌonic chapasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose. Schiꞌuc cꞌuxun ta avoꞌonic. Scꞌan nojtoc ti acꞌo me neluc avuꞌunic stsobel li taqꞌuin ta sventa chacoltaic li buchꞌutic chichꞌic vocole. O[Jaꞌ yuꞌun laj xa calbe li Titoe yuꞌun jaꞌ la sliques ti chatsobic taqꞌuine, ti acꞌo snelese. Jaꞌ chvinaj o slequil avoꞌonic eꞌuc ta stojol li quermanotactic ti chichꞌic vocole. ]Z3Ti jech ijuꞌ yuꞌunic laj yaqꞌuic ep taqꞌuine, yuꞌun baꞌi laj yalbeic li Cajvaltic ti tspasic li cꞌusi tscꞌan li Cajvaltique. Tsꞌacal to laj yalbecun ti tspasic li cꞌusi chcalbeique. Ti jech laj yalbeic li Cajvaltic schiꞌuc laj yalbecun eꞌuque, yuꞌun Dios tscꞌan jech. Pero muc bu jnopoj ti toj ep chaqꞌuique. YPero mu joꞌcun laj calbeic, stuquic lic yalbecun ti tscꞌan tscoltaic li buchꞌutic snichꞌnabtac Dios ti chichꞌic vocole. 8XiJoꞌon iquil jtuc ti ta slequil yutsil yoꞌonic laj yacꞌ staqꞌuinic li cꞌu yepal xuꞌ yuꞌunic jujunique. Ep iyaqꞌuic jaꞌ to ti bu cꞌalal ijuꞌ yuꞌunique. _W7Cꞌalal jaꞌ o yan sba chichꞌic vocole, xmuybajic noꞌox la stsobic taqꞌuin sventa tscoltaic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li chichꞌic vocole, acꞌo mi mu cꞌusi xꞌayan yuꞌunic. vV gLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, chacalbe avaꞌiic ti ep xa iꞌacꞌbatic slequil yoꞌonic yuꞌun Dios li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclum liꞌ ta Macedonia balumile. PUJaꞌ yuꞌun ximuybaj noꞌox yuꞌun jun xa coꞌon avuꞌunic.FTJaꞌ yuꞌun toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Titoe yuꞌun snaꞌoj ti la achꞌunic li cꞌusi laj yalboxuque, schiꞌuc ti la avaqꞌuic ta venta li cꞌalal icꞌot li yoꞌ bu oyoxuque. TS!Cꞌalal muc toꞌox bu chba sqꞌueloxuc li Titoe, laj calbe yaꞌi acꞌoplalic li Titoe yuꞌun jnaꞌoj onoꞌox ti chachꞌunic li cꞌusi laj calboxuc batel ta cartae. Muc bu xavaqꞌuicun ta qꞌuexlal. Li cꞌustic laj calboxuque melel scotol. Jaꞌ noꞌox jech melel scotol li cꞌu sba laj calbe acꞌoplalic li Titoe. )RK Li avie muc xa bu chcat coꞌon avuꞌunic. Pero maꞌuc noꞌox joꞌon ti muc bu chcat coꞌone. Jaꞌ jech eꞌuc li Titoe, xmuybaj avuꞌunic eꞌuc. 4Qa Ti jech la jtsꞌibaboxuc batele, maꞌuc noꞌox ta sventa li buchꞌu la saꞌ smule, schiꞌuc maꞌuc noꞌox ta sventa li buchꞌu isaꞌbat scꞌacꞌal yoꞌone. Jaꞌ ta sventa acꞌo xanaꞌic o ti cꞌuxun ta avoꞌonic ta sventa li Diose yuꞌun la achꞌunic li cꞌusi laj calboxuque. SP Ta sventa ti jaꞌ laj yacꞌ avat o avoꞌonic li Diose, jech laj xa avilic ti más latuqꞌuibic oe. Yuꞌun jaꞌ avat o avoꞌonic ta scoj li mulil li te ta atojolique. Jech qꞌuexlal sba avaꞌiic, laxiꞌic laqꞌuexavic, jaꞌ xa acꞌanic ti acꞌo lecuc chaquilique. Schiꞌuc jaꞌ la acꞌanic ti acꞌo meltsajuc scꞌoplale, schiꞌuc la aloqꞌuesic ta atojolic li buchꞌu staoj smule. Ti jech la apasique, jaꞌ yuꞌun muꞌyuc xa amulic. 0OY Yuꞌun li buchꞌu ta xꞌacꞌbat yat yoꞌon yuꞌun li Diose, jaꞌ sventa ti chcol oe, yuꞌun chjeltaj li cꞌustic tsnope. Ta tsꞌacale xmuybaj noꞌox. Yan li buchꞌu jaꞌ ta xat o yoꞌon yuꞌun tsnop li cꞌusi sventa noꞌox osil balumile, jaꞌ noꞌox chchꞌay o sbatel osil. Acꞌo mi avat avoꞌonic ta sventa li cꞌu sba la jtsꞌibaboxuc batel ta jcartae, pero jnaꞌoj ti mu chopluc ti jech la jpase. Iyal coꞌon jayib cꞌacꞌal yuꞌun ijnop mi chopol li cꞌusi laj calboxuque, yuꞌun icaꞌi ti chavat avoꞌonique. Pero li avie jqꞌueloj ti mu jaluc icacꞌ avat avoꞌonique. L#Pero maꞌuc noꞌox itsatsub coꞌon ta sventa ti ital li Titoe, itsatsub coꞌon nojtoc ta sventa ti la apatbeic talel yoꞌon eꞌuc li Titoe. Jaꞌ jul yalbun ti ta sloqꞌuel avoꞌonic chacꞌan chaqꞌuelicune, schiꞌuc ti chavat avoꞌonic ta scoj ti la avaqꞌuic icat coꞌone. Schiꞌuc laj yalbun ti jun xa avoꞌonic ta jtojole. Cꞌalal jech icaꞌie, más ximuybaj o avuꞌunic. 'KGPero li Diose stalel onoꞌox ta stsatsubtasbe yoꞌon li snichꞌnabtac ti chat yoꞌonique, jaꞌ yuꞌun la stsatsubtasbun coꞌon yuꞌun ital li Titoe. lJQCꞌalal lijul liꞌ ta Macedonia balumile, muc bu xicol ta ilbajinel nojtoc yuꞌun toj yan sba jul quichꞌ ilbajinel nojtoc. Schiꞌuc iyal coꞌon nojtoc ta sventa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. CIJnaꞌoj onoꞌox ti chapasic li cꞌusi laj cale, jaꞌ yuꞌun chcalulan acꞌoplalic yuꞌun jun coꞌon avuꞌunic. Acꞌo mi ep chquichꞌ vocol, pero ximuybaj noꞌox avuꞌunic. IH Ti avaꞌi sba chcale, mu yuꞌunuc oy cꞌusi chopol avalojbecun. Calojboxuc xa ti cꞌuxoxuc ta coꞌone. Mi lachamique, acꞌo chamcun eꞌuc. Mi cuxuloxuc toe, acꞌo cuxlucun to eꞌuc. ;GoTa sloqꞌueluc me avoꞌonic aꞌiic li cꞌusi chcale. Mu junuc buchꞌu cꞌusi chopol la jpasbe. Muc buchꞌu la jsocbe yoꞌon. Muc buchꞌu la jloꞌlobe staqꞌuin. 9F mJoꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, jaꞌ jcꞌoplaltic ti yaloj onoꞌox Dios ti snichꞌnabutic chijcꞌote, jaꞌ yuꞌun snichꞌnabutic xa. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti acꞌo quictatic scotol li cꞌusi ta soc o li coꞌontique li jbecꞌtaltique, yuꞌun jaꞌ chijtuqꞌuib o yuꞌun quichꞌojtic xa ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti ichꞌunbat Pablo ti la smeltsanbeic scꞌoplal li buchꞌu oy smul li te ta Corintoe lEQJoꞌon Atoticun, jnichꞌnaboxuc, xi onoꞌox li Cajvaltic Dios li jaꞌ sventainoj scotole.NDJech yaloj nojtoc:Mu me xapasic li cꞌustic chopol jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue.Ictaic li cꞌustic chopole, chaquiqꞌuic ta jtojol. %CCJech chac cꞌu chaꞌal mu junuc sna schiꞌuc li santoetic li Diose. Li joꞌotique coꞌol schiꞌuc schꞌulnautic li cuxul Diose yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Diose:Chinaqui ta yoꞌonic, te ta jchiꞌin o.Joꞌon Diosun yuꞌunic, jaꞌ jnichꞌnabtac, xi onoꞌox. 0BYJech nojtoc li Cristoe mu coꞌoluc yoꞌonic schiꞌuc li pucuje. Jech mu coꞌoluc coꞌontic schiꞌuc li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. kAOMu me coꞌoluc xameltsan acꞌopic schiꞌuc li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique schiꞌuc mu me xanupunic schiꞌuc. Yuꞌun li buchꞌu tuqꞌuibem yoꞌone mu xuꞌ ta schiꞌin sbaic schiꞌuc li buchꞌu muc bu tuqꞌuibem yoꞌone. Jech chac cꞌu chaꞌal li sac osile ti mu scap sba schiꞌuc li icꞌal acꞌubale. l@Q Li joꞌoxuque coꞌol schiꞌuc jnichꞌnaboxuc chcaꞌi. Jaꞌ yuꞌun tscꞌan ti ta sloqꞌueluc me avoꞌonic chavaꞌiic li cꞌusi chcale. Jaꞌ scꞌoplal ti joꞌotique coꞌol schiꞌuc schꞌulnautic li cuxul Diose c?? Mu xa cꞌusi ti muc bu xacalbeique. Pero li joꞌoxuque mu jechuc avoꞌonic ta jtojol. >  Li joꞌoxuc li avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Corintoe, laj xa calboxuc ta jamal li cꞌu sba li coꞌone. F= Acꞌo mi chalic ti chcat coꞌone, pero scotol cꞌacꞌal ximuybaj noꞌox. Acꞌo mi mu cꞌusi oy cuꞌun chilic, pero ep xa buchꞌu laj cacꞌbe scꞌulejalic yaꞌel sventa sbatel osil. Acꞌo mi mu cꞌusi oy cuꞌun chilic liꞌ ta balumile, pero oy cuꞌun scotol yuꞌun jaꞌ chiyacꞌbe li Cajvaltique. 8<i Acꞌo mi chalic ti muc buchꞌu chaqꞌuic ta venta li cꞌusi chcale, pero ep xa buchꞌutic iyaꞌiic cuꞌun. Acꞌo mi chalic ti tscꞌan chismilique, pero yoquel to cuxulun. Acꞌo mi chalic ti chiyacꞌbe quichꞌ vocol li Diose, pero yuꞌun noj chispꞌijubtas li Diose, mu yuꞌunuc chismil. ;#Jaꞌ noꞌox ta jcꞌan ti lec chbat cuꞌun li cabtele, acꞌo mi acꞌbilun ta venta, mi muc bu acꞌbilun ta venta, acꞌo mi chopol batem jcꞌoplal, mi lec batem jcꞌoplal. Acꞌo mi “jloꞌlovanej”, xi jcꞌoplal, pero chvinaj ti melel li cꞌusi chcale. :9Schiꞌuc ti jaꞌ chcal li cꞌustic melele, schiꞌuc ti chcacꞌ ta ilel li stsatsal sjuꞌel Dios ta jventae. Schiꞌuc ti ta smelol ta jtacꞌbe li buchꞌutic chiscontrainique, schiꞌuc ti lec noj chcalbe li buchꞌutic muc bu lec chbat yuꞌunic li cꞌustic tspasique. x9iJaꞌ noꞌox chcacꞌ ta ilel ti jeltabil xa coꞌone, ti lituqꞌuib xa ta sventa li cꞌusi melele, ti cuchem xa cuꞌun scotol li vocole, ti oy slequil coꞌone, ti ventainbilun xa yuꞌun li Chꞌul Espíritue, ti chicꞌuxubinvane. S8Acꞌo mi chistsitsic, mi chitiqꞌue ta chuquel, mi xꞌupꞌetic noꞌox li crixchanoetic ta jtojole, mi toj tsots li abtele, mi sjunul acꞌubal mu xivay, mi mu xa jta jveꞌel, ta jtsꞌic scotol. e7CYuꞌun chitun yuꞌun li Diose, jaꞌ noꞌox ta jcꞌan ti acꞌo vinajuc ti lec chbat cuꞌun li yabtele. Jun coꞌon chcuch cuꞌun scotol li vocole schiꞌuc li ilbajinele, acꞌo mi abol xa jba ta scoj li vocole. T6!Ta sventa ti jchiꞌuc jbacutic ta abtel schiꞌuc li Diose, mu jcꞌan mi oy buchꞌu ta jta jmul ta stojole. Yuꞌun mu jcꞌan ti chopol chbat scꞌoplal cuꞌun li yabtel Dios ti yacꞌojbune. @5yYuꞌun jech onoꞌox yaloj li Diose:Mi icꞌot scꞌacꞌalil chacolique, ta slequil noꞌox coꞌon chajcoltaic, xi onoꞌox. Li avie icꞌot xa scꞌacꞌalil ti chacolique. 4 Ta sventa ti jchiꞌuc jbacutic ta abtel schiꞌuc li Diose, chacalbeic mu me alticuc ti oy slequil yoꞌon ta atojolic li Diose. =3sYuꞌun li Diose jaꞌ laj yacꞌbe scuch jmultic li buchꞌu muꞌyuc smule, jaꞌ li Cristoe. Jaꞌ ta sventa Cristo ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Diose”, xcutic.2{Jaꞌ yuꞌun joꞌon sqꞌuexolun Cristo licom yaꞌel. Jaꞌ yuꞌun li cꞌusi chcalbeic li yanetique, jaꞌ chal yaꞌel. Ta sventa ti joꞌon sqꞌuexolun li Cristoe, jech chcalbeic: “Jaꞌ me cꞌanic ti chatuqꞌuibic ta stojol li Diose. C1Li Diose la stac talel liꞌ ta balumil li Cristoe yuꞌun tscꞌan ti acꞌo tuqꞌuibuc yoꞌonic scotol li crixchanoetic yuꞌune. Yuꞌun mu scꞌan xacꞌbe yichꞌ vocol ta scoj li smulic li crixchanoetique. Jaꞌ yuꞌun liyacꞌbe cabtel ti chcalbe batel li scꞌope, jaꞌ li chijtuqꞌuibutic yuꞌune. 20]Ti jech iꞌachꞌub scotole, jaꞌ ta sventa Dios yuꞌun listuqꞌuibtasutic ta sventa ti laj quichꞌtic ta mucꞌ li Cristoe, jaꞌ yuꞌun lec xa chijyil li Diose. Jaꞌ cabtel yacꞌojbun ti chcalbeic ti chtuqꞌuibic eꞌuc li yanetique yoꞌ jech lec ch‐ileic yuꞌun Dios eꞌuc. /9Yuꞌun li buchꞌu oy xa ta scꞌob li Cristoe, achꞌ crixchano xa. Li cꞌusi la snop ta voꞌonee icom xa yuꞌun. Naca lec xa li cꞌusi tsnope. ./Jaꞌ yuꞌun li joꞌone maꞌuc xa ta jnop li cꞌusi yabtel spasojic schiꞌuc li cꞌustic snaꞌic li buchꞌutic ta jcꞌopone, jech chac cꞌu chaꞌal ta snopic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ noꞌox venta mi yichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe. Ta voꞌonee laj cal ti crixchano noꞌox li Cristoe, pero li avie mu xa jechuc chcal yuꞌun jnaꞌojbe xa cꞌu sba yoꞌon. L-Jech maꞌuc xa ta jpastic li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique, joꞌotic li cuxulutic xa ta sventa li Cristoe. Jaꞌ xa ta jpastic li cꞌusi ta scꞌan li buchꞌu icham ichaꞌcuxi ta jcojtique. j,MTi cacꞌojbe yipal chitun yuꞌun li Cristoe, yuꞌun jnaꞌoj ti lec liscꞌuxubine. Stuc noꞌox icham pero jaꞌ jqꞌuexoltic ti la stoj jmultic jcotoltique. Jaꞌ yuꞌun jcotoltic lijchamutic yaꞌel ta xil li Diose. L+ Mi chalic ti chijovi li cꞌu sba chicꞌopoje, acꞌo yalic. Jaꞌ ta sventa Dios ti jech chiyalbeique yuꞌun ta sloqꞌuel coꞌon chitun yuꞌun. Mi chalic ti yuꞌun noj chajloꞌloic li cꞌu sba chicꞌopoje, acꞌo yalic. Joꞌoxuc ta aventaic ti jech chiyalbeique yuꞌun ta sloqꞌuel coꞌon chitun avuꞌunic. Q* Muc bu jtoyoj noj jba ti chacalbeic li cꞌu xiꞌelane. Jaꞌ noꞌox chcacꞌ anaꞌic avaꞌiic li cꞌu sba li coꞌone yoꞌ xamuybajic noꞌox ti yoꞌ xanaꞌic li cꞌu sba chatacꞌbeic li buchꞌutic jaꞌ noꞌox ta scꞌanic ichꞌel ta muqꞌue, ti mu tsotsuc scꞌoplal chaꞌiic ti scꞌan jeltabil yoꞌonique. d)A Ta sventa ti jnaꞌoj ti ta onoꞌox xquichꞌ jtojoltic yuꞌun li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun chacalbe avaꞌiic li cꞌu sba li coꞌone yoꞌ xanaꞌic o ti melel li cꞌusi chcale, jaꞌ yuꞌun mu cꞌusi xal avoꞌonic cuꞌun. Li Diose snaꞌoj li cꞌu sba li coꞌone. Chcal ti xanaꞌic li cꞌu sba coꞌon eꞌuc li joꞌoxuque. >(u Yuꞌun jcotoltic ta jujuntal chquichꞌ jtojoltic mi ipas cuꞌuntic li cꞌusi lijyalbutic li Cajvaltic li cꞌalal lijꞌechꞌ liꞌ ta balumile. Li cꞌu sba la jpastique jaꞌ jech chquichꞌ jtojoltic. Jaꞌ scꞌoplal ti tscꞌan Dios ti acꞌo tuqꞌuibuc scotol li crixchanoetic yuꞌun li Cristoe 9'k Jaꞌ muꞌyuc scꞌoplal chcaꞌi mi cuxulun toꞌox chjul staun, mi chamemun xaꞌox. Jaꞌ persa scꞌan chcaꞌi ti acꞌo lecuc chiyil scotol cꞌacꞌal li Cajvaltique. -&SJaꞌ yuꞌun oy stsatsal coꞌon. Yuꞌun jaꞌ más lec mi lichame, yuꞌun jaꞌ chcom li jbecꞌtal liꞌi, jaꞌ chba jchiꞌin o sbatel osil li Cajvaltique. 0%YYuꞌun jnaꞌoj ti schiꞌinojun onoꞌox li Cajvaltic li jayib cꞌacꞌal liꞌ cuxulune, jaꞌ yuꞌun scotol cꞌacꞌal oy stsatsal coꞌon acꞌo mi muc to bu quilojbe schꞌulsat. Pero mi libat xa ta vinajele, te chcꞌot cojtaquin li Cajvaltique, ta jchiꞌin o ta naclej sbatel osil. $0#YTa sventa ti liscolta xa li Diose, albil ti chba jchiꞌin o sbatel osile. Li Chꞌul Espíritu li yacꞌojbune, jaꞌ senyail ti ta persa ta xcꞌot ta pasel jeche. "}Li jbecꞌtal li liꞌ quichꞌoje, abol sba chcaꞌi yuꞌun jnaꞌoj ti ta onoꞌox xlaje. Jaꞌ yuꞌun jaꞌ ta jcꞌan li jbecꞌtal ti mu xa snaꞌ xlaj xchame yoꞌ jech ta jꞌechꞌel chlaj o scꞌoplal ti chichame, cuxulun o sbatel osil. I! Yuꞌun te ta vinajele cuxulun xa o sbatel osil, mu xa xicham. ~ uCꞌalal liꞌ to oyun ta balumile, abol jba chquichꞌ vocol, jaꞌ yuꞌun chac xa teuc oyucun caꞌi ta vinajel. h KYuꞌun li jbecꞌtal liꞌi pasbil noꞌox ta lum ta achꞌel jaꞌ yuꞌun mu jaluc cuxulun. Pero mi ilaj li jbecꞌtal liꞌi, jnaꞌoj ti chba jchiꞌin li Dios li yoꞌ bu smeltsanoj xa sventa chinaqui o sbatel osile. 3_Jaꞌ yuꞌun mu xcacꞌ ta venta li cꞌustic chtal ta jtojole. Jaꞌ chcacꞌ ta coꞌon li cꞌusi muc to bu quiloje. Yuꞌun li cꞌustic chtal ta jtojoltique, jayib noꞌox cꞌacꞌal, yuꞌun oy noꞌox slajeb. Yan li cꞌustic muc to bu quilojtique, jaꞌ muꞌyuc slajeb sbatel osil.{oYuꞌun li vocol chquichꞌ li avie, jliquel noꞌox. Jaꞌ ta sut ta jlequilal ti muꞌyuc slajeb sbatel osile. Jaꞌ yuꞌun mu xchibaj coꞌon. Acꞌo mi yacal chlaj li stsatsal li jbecꞌtale, pero más chitsatsub ta stojol li Diose. \1Scotol li vocol chquichꞌe, jaꞌ ta aventaic. Yuꞌun mi ep li buchꞌutic tschꞌunique, jech más ta xꞌepaj li buchꞌutic chalbeic coliyal Dios ti oy slequil yoꞌone. Ta xꞌichꞌe ta mucꞌ li Diose. s_Yuꞌun jchꞌunoj ti Dios la schaꞌcuxes li Cajvaltic Jesuse, jaꞌ yuꞌun jnaꞌoj ti ta onoꞌox xischaꞌcuxes eꞌuque yuꞌun quichꞌoj xa ta mucꞌ li Jesuse. Jaꞌ yuꞌun coꞌol chijyicꞌutic batel ta stojol jcotoltic. 5 Jaꞌ jech coꞌon jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu la stsꞌiba ta scꞌop Diose: “Yuꞌun jchꞌunoj ti jaꞌ chiscolta li Diose, jech persa chcal”, xi. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, jchꞌunoj, jaꞌ yuꞌun persa chcal ti jaꞌ chiscolta li Diose.  Ti chquichꞌ vocol li joꞌone, jaꞌ ta sventa ti chacalbeic li scꞌop Diose yoꞌ jech chacuxiic o sbatel osil li joꞌoxuque. !; Ti jayib cꞌacꞌal liꞌ oyune scꞌoplal chimile ta sventa li Jesuse yuꞌun jaꞌ chitun yuꞌun. Lec oy ti scotol cꞌacꞌal oy jcꞌoplal chimilee yoꞌ jech chvinaj ti cuxul li Jesuse yuꞌun liꞌ to cuxulun yuꞌune. Li jbecꞌtaltique stalel onoꞌox ti liꞌ chlaje. 5 Buc batcun abol jba ta ilbajinel jech chac cꞌu chaꞌal ipasbat li Jesuse. Pero cuxulun, jech chvinaj ti cuxul li Jesuse yuꞌun jaꞌ chischabi. ) Acꞌo mi yan sba chquichꞌ contrainel, pero muc bu yictaojun li Diose. Acꞌo mi chispasicun ta canal yilel, pero muc bu pasbilun ta canal. +Acꞌo mi yan sba jvocol ta jujot, pero ta onoꞌox xicol loqꞌuel. Acꞌo mi mu cꞌusi oy cuꞌun, pero ta onoꞌox jta. Mu xcat o coꞌon. Ti chcalbe scꞌoplal li Jesucristoe, mu ta jtsatsaluc noj jtuc. Yuꞌun li jbecꞌtaltique muꞌyuc stsatsal jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun pꞌin. Jech chvinaj o ti echꞌem stsatsal li Diose yuꞌun jaꞌ noꞌox ta sventa li Dios ti xuꞌ cuꞌune. -SLi Dios ti laj yal ti acꞌo oyuc chꞌul saquil osil ta voꞌonee, jaꞌ la sjambutic li coꞌontique, jaꞌ ti jnaꞌojtic xa ti la scꞌuxubinutic ta sventa li Jesucristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti chijcuxiutic o sbatel osil ta sventa ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cajvaltique 5cMu jcꞌoplaluc jtuc li chcale. Jaꞌ chcalbe scꞌoplal li Jesucristoe ti tscꞌan ti jaꞌ chquichꞌtic ta mucꞌ stuque. Li joꞌone avajtunelicun yuꞌun li Cristoe. q[Ti mu xaꞌibeic smelole, yuꞌun jaꞌ macbil yoꞌonic yuꞌun li buchꞌu ta spas mantal liꞌ ta balumile, jaꞌ li pucuje. Jaꞌ yuꞌun mu xcꞌot ta yoꞌonic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristo ti junic schiꞌuc li Diose. =sLi buchꞌutic mu xaꞌibeic smelol li cꞌalal chcalbeic ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cristoe, jaꞌ li buchꞌutic scꞌoplal onoꞌox ti ta xchꞌayic o sbatel osile. hIMaꞌuc ta jpas li cꞌusi qꞌuexlal sba ta pasele. Mu xiloꞌlovan, muc bu ta jelbe smelol li scꞌop Diose. Jaꞌ noꞌox chcal li cꞌusi melele, jaꞌ chilic o ti mu cꞌusi yan jnopoj ta coꞌone. Snaꞌoj li Diose.   !Yuꞌun jaꞌ jech cabtel yacꞌojbun li Diose, jaꞌ li toj cꞌuxun ta yoꞌone, jaꞌ yuꞌun mu xchibaj coꞌon ta spasel li yabtele. 6 eLi joꞌotique ti quichꞌojtic xa li Chꞌul Espíritue, mu xa macluc coꞌontic. Jmojutic xa jchiꞌuctic li Cajvaltique jech chac cꞌu chaꞌal li nen ti ta schꞌambe xojobal li cꞌacꞌale. Jech chvinaj o cꞌu xijꞌelan yuꞌun yantic xijtuqꞌuib batel cꞌalal to chijcoꞌolaj jchiꞌuctic li Cajvaltique. Yuꞌun jaꞌ yabtel li Chꞌul Espíritu li liꞌ oy ta coꞌontique, ti junic schiꞌuc li Cajvaltique.L Mi chacꞌ sbaic ta scꞌob li Cajvaltique, ta xichꞌic li Chꞌul Espíritu li junic schiꞌuc li Cajvaltique, jech tsnaꞌic o ti colemic xae, ti maꞌuc xa jtunelic yuꞌun li mantaletique.  !Jaꞌ to mi chictaic li cꞌustic schꞌunojique, mi chacꞌ sbaic ta scꞌob li Cajvaltique, chlocꞌ li cꞌusi chmacbat o yoꞌonique. 1 [Ta scoj ti cꞌusi macbil o yoꞌonique, jaꞌ yuꞌun cꞌalal ta xaꞌibeic scꞌoplal Jesús li la stsꞌiba onoꞌox comel li Moisés ta voꞌonee, mu schꞌunic. |[~||CzyyDx'wMuuZttstrfq.po;nmlksjhhagedccCbb a;`___^0][ZZzY-WU~TRRPONMLKIH=#<Li jloꞌlovanejetique jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal jun beoꞌtic li bu muꞌyuc yaꞌlele. Jaꞌ jechic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal li toc li buyuc noꞌox chnetꞌe batel ta icꞌ jech mu xtal o li joꞌe. Yuꞌun altic ta jchꞌuntic li cꞌusi ta xalique, muꞌyuc sbalil. Mu cꞌusi ta jtatic o. Pero albil xa li bu chba yichꞌic vocol sbatel osile, jaꞌ li ta icꞌal acꞌubale. !;Pero muc bu spas yuꞌun ipajesat ta smeꞌ sburro. Acꞌo mi mu onoꞌox snaꞌ xcꞌopoj li burroetique, pero li sburro li Balaame icꞌopoj jech chac cꞌu chaꞌal xcꞌopoj crixchano, jaꞌ yuꞌun te ipaj o li Balaam ti spꞌisoj sba ta yalel li scꞌop Dios ta voꞌonee. !Yuꞌun chꞌayemic ta be yaꞌel, jaꞌ yictaojic li lequil be yaꞌele. Yuꞌun jaꞌ jech ta spasic jech chac cꞌu chaꞌal ispas li Balaame, jaꞌ li snichꞌon Beore, ti ispichꞌ o yoꞌon li cꞌu yepal taqꞌuin ta xꞌacꞌbat mi tspas li cꞌusi chopole. pYNaca ants noꞌox batem ta yoꞌonic. Jaꞌ chchan yuꞌunic li buchꞌutic muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose. Nopem xaꞌiic ti xpichꞌet o yoꞌonique, jaꞌ yuꞌun chopol ta xꞌileic o yuꞌun li Diose. ta Jaꞌ stojolic yaꞌel ti ta chꞌayel chbatic o sbatel osile yuꞌun ep buchꞌutic la socbeic yoꞌon. Mu xqꞌuexavic, acꞌo mi ta cꞌacꞌaltic ta spasic li cꞌustic chopole. Ti cꞌalal chatsob abaic sventa coꞌol chaveꞌique, te capal eꞌuc. Pero li yoꞌonique chopol, chꞌayemic ta jꞌechꞌel, jaꞌ yuꞌun chopol chbat acꞌoplalic yuꞌunic. wg Li viniquetic li ta xloꞌlovanique jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li chonetic ta balumil ti mu snaꞌic snopele, ti tspasic ta ora li cꞌusi ta scꞌanique, ti jaꞌ noꞌox sventa ta xmileique. Jaꞌ jechic li jloꞌlovanejetic ti muc un ta to snopic ti cꞌusi chalique, ti chopol chcꞌopojic ta scoj ti mu snaꞌique, ta xchꞌayic o sbatel osil.  Yan li yajꞌangeltac Dios ti oy stsatsalique, mu chopluc chbat scꞌoplal yuꞌunic ta stojol li Diose li buchꞌutic oy yabtelique. t~a Li buchꞌutic ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasic li cꞌustic tscꞌan stuquique, schiꞌuc ti mu xichꞌic ta mucꞌ li buchꞌutic oy yabtelic ta schabiel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, más tsots chichꞌic vocol. Yuꞌun tsots yoꞌonic. Ta stoy sbaic, mu xiꞌic ti chopol chalbeic scꞌoplal li buchꞌutic oy yabtelique. z}m Jaꞌ yuꞌun li Diose chquiltic ti ijuꞌ yuꞌun la scolta li snichꞌnabtaque cꞌalal isujeic ta spasel cꞌustic chopole, yoꞌ jech mu spaseic ta canal yuꞌun li cꞌustic chopole. Yan li buchꞌutic chopol li cꞌustic la spasique iyacꞌbe yichꞌic vocol. Te chichꞌic o vocol jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil ta xꞌichꞌbat scꞌopic yuꞌun li Diose. ;|oLi Lot li scotol cꞌacꞌal lec li cꞌustic ispase, vocol icuch yuꞌun li naca chopol li cꞌustic iyile schiꞌuc li cꞌustic iyaꞌi ti la spasic li crixchanoetique. { Jaꞌ noꞌox icoltaat yuꞌun Dios li Lote yuꞌun jaꞌ lec li cꞌustic ispase. Iyat yoꞌon li Lote ta sventa ti jaꞌ noꞌox la spasic li cꞌustic chopol ta scꞌan stuquic li crixchanoetic li teye, yuꞌun muꞌyuc buchꞌu ta spajesvan yuꞌunic. !z;Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic te toꞌox nacalic ta jteclum Sodoma schiꞌuc ta jteclum Gomorra ta voꞌone ti naca chopol li cꞌustic la spasique, iꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose. Ichiqꞌueic ta cꞌocꞌ ta scoj ti naca chopol li cꞌustic ispasique, ipasic ta tan. Jaꞌ svinajeb icom ti ta onoꞌox xꞌacꞌbat yichꞌic vocol li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. yJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li crixchanoetic li naca chopol li cꞌustic ispasic ta voꞌonee, iꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun ital li nojelale. Jaꞌ noꞌox icoltaat yuꞌun Dios li Noee schiꞌuc li jucvoꞌ li te schiꞌuc ta barcoe. Yuꞌun stuc noꞌox Noé laj yalanbe li crixchanoetic ti ta scꞌan li Diose ti acꞌo naca lecuc li cꞌustic ta spasique. }xsLi chꞌul ángeletic li ista smulic ta voꞌonee iꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose, ijipeic ochel ta cꞌatinbac. Te oyic o ta icꞌal acꞌubal jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil ta xꞌichꞌbat scꞌopic yuꞌun li Diose. Xw)Ti jech chasloꞌloique yuꞌun tscꞌan ti chavacꞌbeic ataqꞌuinique. Jaꞌ yuꞌun albil xa ti ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose. Poꞌot xa ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xꞌacꞌbatic. dvAYuꞌun ep quermanotic chba spasic jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li jloꞌlovanejetique, jaꞌ tspasic li cꞌusi tscꞌan stuquique. Jaꞌ ta scojic ti chopol chbat scꞌoplal li scꞌop Cajvaltic ti jaꞌ melele. hu KLi jchiꞌiltactic ta israelal ta voꞌonee oy ilocꞌ jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li avie, oy buchꞌu chlocꞌ avuꞌunic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej eꞌuque. Ta mucul ta xalic ba li cꞌusi snopoj stuquic ti jaꞌ noꞌox tsocvanic oe. Mu xa xichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltic ti jaꞌ itojbat smulique. Li buchꞌutic jech ta spasique coꞌol schiꞌuc ta scꞌanic ti acꞌo taluc ta ora ti ichꞌ vocole. rt _Yuꞌun li buchꞌutic la stsꞌibaic li scꞌop Diose, mu stuquicuc noꞌox la snopic li cꞌustic la stsꞌibaique. Jaꞌ iꞌacꞌbat ta sjol ta yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, jaꞌ scꞌop Dios li la stsꞌibaique.s  Jaꞌ yuꞌun naꞌic me ti tsots scꞌoplal ti mu xuꞌ jtuctic noꞌox ta jnopbetic smelol li scꞌop Dios li tsꞌibabile. 6r gJaꞌ yuꞌun más jnaꞌojcutic ti jaꞌ melel li cꞌu sba istsꞌibabeic comel scꞌoplal li Cajvaltic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jaꞌ yuꞌun scꞌan chachꞌunic yuꞌun jaꞌ chjam o jsatic yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal cantil ti jaꞌ chquiltic o osil cꞌalal to mi ilocꞌ ta li mucꞌta cꞌanale yuꞌun sac xa osil. Jaꞌ jech ta xtun cuꞌuntic li cꞌusi la stsꞌibaic comel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Yuꞌun jaꞌ ta xtun cuꞌuntic jaꞌ to mi tal yicꞌutic muyel ta vinajel li Cajvaltique. Yuꞌun mi ital li Cajvaltique, ta jnaꞌtic ti poꞌot xa chcꞌot ta pasel scotol li cꞌu sba tsꞌibabil scꞌoplale. q Ti icaꞌicutic ti jech icꞌopoj yalel ta vinajel li Diose, yuꞌun te coꞌol oyuncutic ta jun vits schiꞌuc li Jesuse. p !Yuꞌun iquilcutic ti iꞌacꞌbat xojobal yuꞌun li Jtotic Diose schiꞌuc ti iꞌaqꞌue ta ichꞌel ta muqꞌue. Jech iꞌalbat scꞌoplal yuꞌun li Jtotic Dios li oy xojobale: “Liꞌi jaꞌ Jnichꞌon, toj cꞌux ta coꞌon. Ximuybaj noꞌox yuꞌun”, xi. o Cꞌalal laj calboxuc avaꞌiic ti echꞌem stsatsal li Cajvaltic Jesucristoe, schiꞌuc li cꞌu sba ta xchaꞌtal schiꞌuc stsatsal sjuꞌele, mu loꞌiluc noꞌox caꞌiojcutic. Muc bu loꞌlobiluncutic. Iquil ta jsat jtuccutic ti tsots yabtel acꞌbile. jn OJaꞌ yuꞌun ta xcacꞌbe yipal stsꞌibael li cꞌu yepal xuꞌ cuꞌune, jech xuꞌ chaqꞌuelic li cꞌalal chamemun xae. Jaꞌ scꞌoplal ti “iquil ta jsat jtuccutic ti iꞌacꞌbat xojobal li Cristoe”, xi li Pedroe Xm +Yuꞌun li Cajvaltic Jesucristoe laj xa yacꞌbun quil ti poꞌot xa chichame. Zl / Jnopoj ti scꞌan jech chacalulanbeic o ti cꞌu to sjalil ti liꞌ to cuxulune. pk [ Li cꞌusi chacalbeique mu xlaj coꞌon ta yalel. Manchuc mi xanaꞌic xa, manchuc mi oy xa stsatsal avoꞌonic ta stojol li Diose ta sventa li scꞌop ti jaꞌ melele, scotol cꞌacꞌal jech chacalbeic yuꞌun jech coꞌon. j  Jech li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Cajcoltavanejtique, xmuybaj noꞌox chayiqꞌuic ochel li yoꞌ bu ta spas mantal sbatel osile. ti c Jaꞌ yuꞌun, quermanotac, acꞌo me ta avoꞌonic spasel jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque yoꞌ jech más chanaꞌic ti tꞌujbiloxuc yuꞌun li Diose, ti oyoxuc xa ta scꞌobe. Ti mi jech avoꞌonique, mu xchibaj avoꞌonic. h - Yan li buchꞌutic mu jechuc li yoꞌonique, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li maꞌsat li mu xil osile, mi jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu mu xcꞌot sat ta nome. Yuꞌun chꞌayem xa ta yoꞌonic ti ipasbatic perton scotol li cꞌustic chopol ispasic ta voꞌonee. g )Mi jech oy ta avoꞌonique, mi jaꞌ chapasulanic oe, mu alticuc ti laj xa avojtaquinic li Cajvaltic Jesucristoe. Lec chatuneic yuꞌun. f Mi coꞌol avoꞌonic schiꞌuc li Diose, jech lec chavilic scotol li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique. Mi lec chavilic scotol li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, chacꞌuxubin abaic. De Pero maꞌuc noꞌox scꞌan ti más chavaꞌibeic smelol li cꞌusi tscꞌan li Diose, scꞌan nojtoc ti chapajes abaic ta spasel li cꞌustic chacꞌan atuquique. Mi apajes abaique, jech más ta stsatsub avoꞌonic ta stojol li Diose. Mi itsatsub avoꞌonic ta stojol li Diose, jech coꞌol avoꞌonic schiꞌuc. #d AJaꞌ yuꞌun scꞌan jaꞌ chavacꞌ ta avoꞌonic spasel li cꞌustic leque yuꞌun laj xa achꞌunic ti jaꞌ chascoltaic li Diose. Pero maꞌuc noꞌox scꞌan chapasic li cꞌusi leque, scꞌan nojtoc ti acꞌo más chavaꞌibeic smelol ti cꞌusi tscꞌan Dios ti chapasique. c Ta sventa ti toj lec yoꞌone, laj xa scoltautic jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌoxe. Pero toj lec yuꞌun ituqꞌuib xa coꞌontic jech chac cꞌu chaꞌal tucꞌ yoꞌon stuque. Jaꞌ yuꞌun mu xa jpastic li cꞌustic chopol ti ta jcꞌan jtuctique. b Ti icojtaquintic xa li Dios li echꞌem stsatsale, jaꞌ yuꞌun yacꞌojbutic scotol li cꞌusi ta xtun cuꞌuntic yoꞌ jech xuꞌ cuꞌuntic ta jpastic li cꞌusi leque, joꞌotic li laj xa yicꞌutique. Toj lec yoꞌon, jaꞌ yuꞌun lijyicꞌutic. a  Acꞌo yacꞌboxuc ep slequilal yutsilal schiꞌuc acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesuse, yuꞌun laj xa avojtaquinic. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi scꞌan ti acꞌo spasic li buchꞌutic coltabilic xa yuꞌun li Diose ` 5Joꞌon Simón Pedroun. Joꞌon yajtunelun li Jesucristoe, joꞌon ta xcalbe batel li scꞌope. Chajcꞌoponic batel ta carta yuꞌun coꞌol xa jchꞌunojtic ti jaꞌ Dios cuꞌuntic li Jesucristoe schiꞌuc ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, yuꞌun coꞌol xa oyutic ta yoꞌon. __ 9 Chabanucot la xalic li yalabtac avix li tꞌujbilic eꞌuc yuꞌun li Diose.F^  Oy to ep li cꞌustic ta jcꞌan chacalbee pero mu jcꞌan chajtsꞌibabe batel ta carta yuꞌun chac ba jqꞌuelot. Mi libate, jaꞌ to te ta jcꞌopon jbatic, xijmuybajutic noꞌox. ]  Yuꞌun acꞌo mi jaꞌ noꞌox chavalbe ti “lec mi latale” xavute, coꞌol abaic yaꞌel. Jaꞌ scꞌoplal ti chac ba sqꞌuel =\ u Mi oy buchꞌu chtal schanubtasoxuc ti muc bu jech jech chac cꞌu chaꞌal ichanubtasvan li Jesucristoe, mu me xavotes ta anaic, mu me xavalbeic ti “lec mi latale” xavutique. V[ ' Li buchꞌutic ta stoy sbaique, ti mu xa jechuc ta xchanubtasvanic jech chac cꞌu chaꞌal iyacꞌ ta chanel li Jesucristoe, mu xojtaquinic li Diose. Yan li buchꞌutic jech ta xchanubtasvanic jech chac cꞌu chaꞌal iyacꞌ ta chanel li Jesucristoe, jaꞌ xojtaquinic li Diose schiꞌuc li Snichꞌone, jaꞌ li Jesucristoe. {Z qJaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic, mu me xaloꞌloatic. Yuꞌun mi laloꞌloatique, altic ti lijꞌabtejcutic li ta atojolic yaꞌele, yuꞌun mu tsꞌacluc chavichꞌ atojolic jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌox Dios ti chijyacꞌbutique. KY Oy xa ep jloꞌlovanejetic liꞌ ta balumile. Mu schꞌunic ti a yichꞌ sbecꞌtal li Jesucristoe. Li buchꞌutic jech chalique jaꞌ jloꞌlovanejetic. Jaꞌ yajcontratac li Jesucristoe. X Yuꞌun mi oy ta coꞌontic li Diose, ta jchꞌunbetic smantaltac. Jaꞌ smantal ti acꞌo jcꞌuxubinan jbatique jech chac cꞌu chaꞌal avaꞌiic li cꞌalal lic avichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti oy ep jloꞌlovanejetic liꞌ ta balumile W  Li joꞌot li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, li avie chacalbe ti acꞌo xacꞌuxubinan abaique. Pero maꞌuc achꞌ mantal ti chajtsꞌibabee. Jaꞌ onoꞌox li mantal li caꞌiojtic li cꞌalal lic quichꞌtic ta mucꞌ li Cajvaltique. V /Ximuybaj o yuꞌun icaꞌi ti oy jayvoꞌ avalabtac tspasic li cꞌusi yaloj Diose. Jaꞌ lec, yuꞌun jaꞌ jech tscꞌan li Jtotic Diose. ;U qYuꞌun ti jchꞌunojtic o li scꞌop Dios ti jaꞌ melele schiꞌuc ti cꞌux chcaꞌi jbatique, jaꞌ yuꞌun chijyacꞌbutic ep slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Snichꞌon li Jtotic Diose. Chiscꞌuxubinutic, chispasbutic ta jun coꞌontic li jujunutique. #T ATi cꞌuxoxuc ta coꞌoncutique, jaꞌ ta sventa ti coꞌol jchꞌunojtic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele, yuꞌun liꞌ oy o ta coꞌontic sbatel osile. DS Joꞌon jchabivanejun yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, chajcꞌoponic batel ta carta achiꞌuc avalabtac, joꞌot li tꞌujbilot yuꞌun li Diose. Ta melel cꞌuxoxuc ta coꞌon achiꞌuc la avalabtaque, yuꞌun coꞌol jchꞌunojtic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. Pero mu jtucuc noꞌox ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, cꞌuxoxuc ta yoꞌonic eꞌuc scotol li buchꞌutic schꞌunojic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. UR# Acꞌo yacꞌboxuc ep slequilal yutsilal acotolic li Cajvaltic Jesucristoe. Naꞌic me ti toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Jtotic Diose. Acꞌo jmojuc avoꞌonic achiꞌuquic li Chꞌul Espíritue.yQk Chabanuc la xayalbeic batel scotol li quermanotactic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic liꞌi. JP  Tsacbo aba acꞌobic, jaꞌ chvinaj o ti lec acꞌanoj abaique. iOK Jaꞌ noꞌox jech chacalbeic batel. Joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, muybajanic noꞌox. Tuqꞌuibtaso avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque. Jmojuc me avoꞌonic, mu me xacontrain abaic. Jaꞌ ta xvinaj o ti te schiꞌucoxuc li Dios li buchꞌu tspas ta jun coꞌontique, li toj cꞌuxutic ta yoꞌone. xNi Jaꞌ yuꞌun baꞌi la jtsꞌibaboxuc batel li ta jcarta liꞌi, yoꞌ jech mu me tsotsuc chcꞌot jcꞌoponoxuc cꞌalal chba jqꞌueloxuque. Yuꞌun li Cajvaltique yacꞌojbun cabtel sventa chajtsatsubtasic, maꞌuc sventa chajsoquic. PM Ximuybaj noꞌox acꞌo mi muꞌyuc jtsatsal chavilicun, pero oy stsatsal avoꞌonic li joꞌoxuque. Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌopon Dios ta atojolic ti acꞌo más xavichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. L# Yuꞌun mi mu xa cꞌusi scꞌan avuꞌunique, mu cꞌusi ta jpas. Jaꞌ noꞌox mi oy to cꞌusi scꞌan avuꞌunique, persa chajcoltaic. +KO Ta jcꞌopon Dios ta atojolic ti mu me xapasic li cꞌustic chopole. Yuꞌun maꞌuc ta jcꞌan chcacꞌ avilic ti xuꞌ cuꞌune; jaꞌ ta jcꞌan ti acꞌo xapasulanic li cꞌustic leque, acꞌo mi chalic ti muꞌyuc jtsatsal ta sventa ti muc buchꞌu chcꞌot jloqꞌues ta atojolique. WJ' Yuꞌun mi xanaꞌic ti avichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe, xanaꞌic ti mu alticuc chcal ti oy cabtele. Xanaꞌic ti muc bu jechun jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic jaꞌ noꞌox ta xloꞌlovanique. I Jaꞌ scꞌan ti acꞌo xanopic li jujunoxuque mi staoj o yav avoꞌonic ti achꞌunojique. Nop atuquic cꞌu sba la avoꞌonique. ¿Mi yuꞌun mu xanaꞌic mi te oy ta avoꞌonic li Cristoe? ¿Mi yuꞌun altic chavalic ti avichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe? ]H3 Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li Cristo li cꞌalal icham ta cruze, muꞌyuc stsatsal, pero cꞌalal ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose, oy xa stsatsal. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, muꞌyuc jtsatsal pero cꞌalal mi licꞌot ta atojolique, ta stsatsal li Diose chcꞌot jloqꞌuesic li buchꞌutic chalic ti muꞌyuc jtsatsale. 8Gi Jaꞌ to te chilic mi mu meleluc ti acꞌbil cabtel yuꞌun li Cristoe, schiꞌuc mi mu teuc stsatsal ta atojolic li Cristo li cꞌalal mi cꞌot jloqꞌuesic ta atojolique. jFM Li buchꞌutic oy onoꞌox smulic li cꞌalal liꞌay li schibal veltae, acotolic cꞌalal ta joꞌoxuc chacalbeic batel nojtoc li cꞌusi laj calboxuc comele. Jech laj calboxuc: “Li buchꞌutic yoquel to ta saꞌulan o smulic li cꞌalal chichaꞌtal nojtoque, muꞌyuc xa cꞌuxubinel, persa ta jloqꞌuesic ta atojolic”, xacutic onoꞌox comel. E % Jaꞌ xa yoxibal velta ti chba jqꞌueloxuque. Li buchꞌu oy smule xuꞌ ta xichꞌ ichꞌbeel scꞌop mi oy chaꞌvoꞌ oxvoꞌ texticoe. sD_ Chal coꞌon avuꞌunic mi xcat coꞌon ta stojol Dios li cꞌalal chba jqꞌueloxuque yuꞌun caloj acꞌoplalic ti lec achꞌunojique. Yuꞌun mi yoquel to muc bu yictaojic li cꞌusi chopol spasojic li buchꞌutic staoj smulique, jaꞌ ti imulivajique, ti la spasic li cꞌusi tscꞌan stuquique, ta xiꞌocꞌ o yuꞌun persa ta jloqꞌues ta atojolic.sC_ Jaꞌ chal o coꞌon avuꞌunic mi mu jechuc avoꞌonic chcꞌot jtaoxuc jech chac cꞌu chaꞌal ta jcꞌane, schiꞌuc mi mu jechuc coꞌon chavilicun eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal chacꞌanique. Yuꞌun mi oy cꞌusi scꞌan avuꞌunique, mi chacontrain abaic, mi xtiꞌet avoꞌonic, mi chavilta abaic, mi chavoqꞌuilan abaic, mi chasaꞌulanbe aba amulic, mi chaloꞌilta abaic, mi chatoy abaic, mi muꞌyuc smelol li cꞌusi chavalic chcꞌot jtaoxuque, chcat coꞌon avuꞌunic. B Mu me xanopic ti yuꞌun ta jpoj jba ti jech chcale. Snaꞌoj Dios li cꞌusi chacalbeique yuꞌun oyun ta scꞌob li Cristoe. Scotol li cꞌusi laj calboxuque jaꞌ sventa acꞌo xatsatsubic ta stojol li Diose, joꞌoxuc li toj cꞌuxoxuc ta coꞌone. :Am Laj calbe Tito ti acꞌo ba scoltaoxuc ta stsobel li taqꞌuine. Pero la avilic ti oy schiꞌil ibat cuꞌune. ¿Mi yuꞌun chanopic ti jaꞌ la sloꞌlooxuc li Titoe? ¿Mi yuꞌun mu xanaꞌic ti coꞌol coꞌoncutic jchiꞌuque? ¿Mi yuꞌun mu xanaꞌic ti jun noꞌox li cꞌusi ta jnop jchiꞌuque? k@O ¿Mi yuꞌun chanopic ti jaꞌ te la jloꞌlooxuc o ta sventa ti jaꞌ laj yichꞌic talel la atsobbil taqꞌuinic li quermanotactic li la jtac batel ta atojolique? ¿Mi joꞌon laj yacꞌbecun ti avalojic la ataqꞌuinique? d?A Ti jech muc bu xcacꞌ avocolic ta saꞌel li cꞌustic itun cuꞌune, la xa staic jmul ti chalic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta yalel li scꞌop Cristoe. Yuꞌun chalic ti ta mucul ta jloꞌlo ataqꞌuinique. [>/ Li joꞌone ximuybaj noꞌox chitun avuꞌunic acꞌo mi oy jvocol, mi te chicham o, yuꞌun ta jcꞌan ti chacolique. Toj cꞌuxoxuc ta coꞌon. Pero ¿mi jech smelol xanaꞌic ti muꞌyucun ta avoꞌonique? m=S Jnopoj xa ti chba jqꞌueloxuc yoxibal veltae. Pero muc bu chba cacꞌ avocolic nojtoc sventa chavacꞌbecun li cꞌusi oy avuꞌunique. Jaꞌ joꞌoxuc atuquic ta jcꞌan ti chacolique. Jech chac cꞌu chaꞌal li totil meꞌile, maꞌuc ta xꞌacꞌbat yuꞌun snichꞌnab li cꞌustic ta xtun yuꞌunique; jaꞌ chacꞌ stuquic li totil meꞌile. /<W ¿Mi oy to cꞌusi muc bu cacꞌoj avilic, muc bu caloj avaꞌiic jech chac cꞌu chaꞌal laj cacꞌbe yilic, laj calbe yaꞌiic li yan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique? Pero muc bu xcacꞌ avocolic ta sventa li cꞌustic itun cuꞌun jech chac cꞌu chaꞌal laj yichꞌ svocolic cuꞌun li yan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Mi jaꞌ jmul o avuꞌunique, pasbecun perton. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti chba sqꞌuel yoxibal velta li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Corintoe (;I Li buchꞌu chal scꞌop Cristo ta melele, xuꞌ yuꞌun chacꞌ ta ilel li stsatsal sjuꞌel li Diose yoꞌ jech chvinaj o ti jaꞌ sventa Dios tspase. Avilic ti jech la jpas li cꞌalal te jchiꞌucoxuque. Acꞌo mi iquichꞌ vocol pero laj cacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li Diose. 8:i La xa jcoꞌoltajes jba jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic muc bu pꞌij ti yuꞌun noꞌox tstoy sbaic ti chalic li cꞌusi xuꞌ yuꞌunique. Pero joꞌoxuc ta acojic yuꞌun muc bu xavalic jcꞌoplal li joꞌoxuque. Jaꞌ yuꞌun jtuc laj cal jcꞌoplal yoꞌ jech acꞌo vinajuc ti mu cꞌusi lec tspasic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta yalel li scꞌop Cristo li jaꞌ avichꞌojic ta muqꞌue. Yuꞌun chavalic ti jaꞌ más lec snaꞌique. Joꞌon mu cꞌusi jnaꞌ apꞌisojicun. Melel, yuꞌun li cꞌusi jnaꞌe mu ta jpꞌijiluc jtuc. o9W Ta sventa ti jaꞌ quichꞌojbe stsatsal li Cristoe ximuybaj noꞌox mi chquichꞌ labanele, mi oy jvocol ta scoj ti mu cꞌusi oy cuꞌune, mi chquichꞌ contrainele, mi ep li cꞌusi toj vocol chtal ta jtojole ta sventa ti quichꞌoj ta mucꞌ li Cristoe. Ti mu xcuch cuꞌun jtuque, jaꞌ ta xquichꞌbe stsatsal li Cristoe jaꞌ to jech chcuch cuꞌun. I8  Pero li Cajvaltique jech laj yalbun: “Ta xcuch avuꞌun yuꞌun joꞌon chajcolta. Ta sventa ti muc bu tsotsote jech más chvinaj o ti jaꞌ noꞌox ta sventa jtsatsal xuꞌ avuꞌun li cabtele”, xiyut. Jech ximuybaj noꞌox ti muꞌyuc jtsatsal jtuque yoꞌ jech chvinaj ti jaꞌ quichꞌojbe stsatsal li Cristoe. M7 Oxib velta xivocolet ta stojol li Cajvaltique ti acꞌo scoltaune. B6} Li cꞌu yepal liꞌacꞌbat quile xuꞌ jtoy o jba ti jechuque. Pero li Diose mu scꞌan ti ta jtoy jbae, jaꞌ yuꞌun iyal ti acꞌo xistsac chamele. Jaꞌ yabtel li Satanase. 59 Ti jechuc coꞌon ta jtoy jba ta sventa li cꞌusi icaꞌie, xuꞌ, yuꞌun mu jechuc noꞌox ta jnop jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic muc bu pꞌij ti yuꞌun noꞌox tstoy sbaique. Yuꞌun melel ti oy cꞌusi toj lec icaꞌie. Pero mu jcꞌan xcal naca me snopic ti más echꞌem li cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jpas jech chac cꞌu chaꞌal ti yilojicune, schiꞌuc naca me snopic ti más echꞌem li cꞌusi xuꞌ cuꞌun chcal jech chac cꞌu chaꞌal ti yaꞌiojique. Schiꞌuc naca me más echꞌem chiꞌichꞌe ta mucꞌ. y4k Ti jechuc coꞌone, xuꞌ ta jtoy o jba ti jechuque. Pero mu xuꞌ ta jtoy jba yuꞌun maꞌuc ta jventa jtuc. [3/ Jnaꞌoj ti liꞌiqꞌue muyel ta lequilal li yoꞌ bu oy li Diose, pero mu jnaꞌ mi jchiꞌuc jbecꞌtal, mi moꞌoj. Jaꞌ noꞌox snaꞌ stuc li Diose. Oy cꞌusi toj lec te icaꞌi, pero mu jcꞌan xcal. 2 +1O Oy xa schanlajunebal jabil liyicꞌ muyel ta vinajel li Diose. Mu jnaꞌ mi jchiꞌuc jbecꞌtal ti liꞌiqꞌue muyele, mi moꞌoj; jaꞌ snaꞌ stuc li Diose. _0 9 Mu cꞌusi ta jtatic o mi jaꞌ noꞌox chcal jcꞌoplal jtuctique. Ti jech chcal jcꞌoplale, joꞌoxuc ta acojic. Chacalbe avaꞌiic li cꞌusi laj yacꞌbun quil, li cꞌusi laj yacꞌbun jnaꞌ li Cajvaltique. /  !Pero chechbil liyal ta mucꞌta moch te ta ventana li ta smacol li jteclum li meltsanbil ta tone, jaꞌ jech licol o batel.N. Cꞌalal te oyun ta jteclum Damascoe, li gobernador li te oye li jaꞌ yichꞌoj ta venta li mucꞌta ajvalil Aretas sbie, laj yal ti acꞌo schabiic lec li jteclume yuꞌun jaꞌ te chistsaquic. 7-g Li Dios yuꞌun li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Stote li jaꞌ ta xꞌichꞌe ta mucꞌ sbatel osile, snaꞌ ti melel scotol li cꞌusi chcale, ti muc bu ta jut cꞌope. x,i Mi persa to jaꞌ chcal li cꞌusi sventa ta jtoy o jbae, jaꞌ noꞌox chcal ti bu muc xuꞌ cuꞌun jtuque. + Li buchꞌutic muꞌyuc to stsatsal yoꞌonique, icat coꞌon yuꞌunic. Mi oy buchꞌu ta socbat yoꞌone, chopol icaꞌi. H*  Oy to yan li cꞌustic muc bu xcale. Scotol cꞌacꞌal jaꞌ te batem coꞌon ta snopel li cꞌu sba xuꞌ ta jcolta li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li butic oyique. r)] Oy bu tsots li cꞌusi la jpase, jech yan sba lilub. Oy jayib acꞌubal muc xivay. Oy liviꞌnaj schiꞌuc itaquij jtiꞌ. Ep ta velta muc bu xiveꞌ yuꞌun muꞌyuc jveꞌel. Oy yan sba icaꞌi sic yuꞌun muꞌyuc lec jcꞌuꞌ. x(i Ep ta velta jutuc muc bu xibat ta ucꞌum li bu chixanave yuꞌun noj li ucꞌumetique. Yan sba vocol icaꞌi yuꞌun jutuc muc xismilic jꞌeleqꞌuetic. Yan sba vocol icaꞌi nojtoc yuꞌun laj yilbajinicun li jchiꞌiltac ta israelale schiꞌuc achiꞌiltaquic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jutuc muc xilaj ta milel ta yut jteclumetic. Jutuc muc xicham te ta taqui jamaltic. Jutuc muc xicham ta nab. Oy liscontrainic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti yalojique. R' Oxib velta laj quichꞌ majel ta teꞌ. Jun velta laj yacꞌbecun ton. Oxib velta ivocꞌ li barco li cꞌalal jaꞌ o te tiqꞌuilun oe. Jun cꞌacꞌal schiꞌuc jun acꞌubal te xicajet ta ba nab. &  Joꞌob velta listsitsic ta nucul li jchiꞌiltac ta israelale, balunlajuneb schaꞌvinic (39) ta moj iquichꞌ ta jujun velta. &%E Yajtuneltac Cristo chaꞌi sbaic, pero joꞌone yajtunelun Cristo ta melel. Ti jech chcale, yoꞌ jech acꞌo xanaꞌic ti xuꞌ jech chicꞌopoj eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic muc bu pꞌijic ti yuꞌun noꞌox tstoy sbaique. Joꞌone más ep xa litun yuꞌun li Cristoe. Ep ta velta liꞌoch ta chuquel. Mu xa stacꞌ atel cꞌu yepal listsitsic ta nucul. Ep ta velta taꞌox xilaj o ta milel. V$% Tstoy sbaic yuꞌun chalic ti jaꞌ hebreoetique, pero hebreoun eꞌuc. Chalic ti jaꞌ jꞌisraeletique, pero jꞌisraelun eꞌuc. Chalic ti jaꞌ snitilulic li Abrahame, pero snitilulun Abraham eꞌuc. ]#3 Ti jaꞌuc scꞌoplal tspasic li buchꞌutic chalic li scꞌop Diose, joꞌone muꞌyuc jtsatsal yaꞌel ti jechuque yuꞌun mu jechuc ta jpas. Li cꞌu sba chalic li buchꞌutic ti stoyoj noj sbaique, xuꞌ ta jpas jech eꞌuc. Xuꞌ chicꞌopoj eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu muc bu pꞌij ti yuꞌun noꞌox tstoy sbaique. "# Yuꞌun te tsꞌiquem avuꞌunic mi oy buchꞌu jaꞌ noꞌox chasticꞌoxuc ta yajtunelique, schiꞌuc mi jaꞌ noꞌox ta sloꞌlo ataqꞌuinique, schiꞌuc mi ta spoj li cꞌusi oy avuꞌunique, schiꞌuc mi ta stoy sba ta atojolique, schiꞌuc mi tsmaj asatique. 8!i Chcuch avuꞌunic mi ta jtoy jba eꞌuque yuꞌun jun avoꞌonic chcuch avuꞌunic li cꞌusi chalic li buchꞌutic muc bu pꞌijique, joꞌoxuc ti pꞌijoxuc ti avalojique.   Yuꞌun ep li buchꞌutic tstoy sbaic ta sventa ti cꞌusiuc noꞌox tspasique. Pero jaꞌ noꞌox jechun xuꞌ ta jtoy jba eꞌuc. [/ Yuꞌun li cꞌu sba chicꞌopoj liꞌi mu jechuc jech chac cꞌu chaꞌal icꞌopoj li Cajvaltique. Jaꞌ jech chicꞌopoj jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu muc bu pꞌij ti yuꞌun noꞌox tstoy sbaique.  Chajchaꞌalbeic nojtoc. Mu me xanopic ti yuꞌun noꞌox chijovie ti jaꞌ jech chajcꞌoponic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu muc bu pꞌij ti yuꞌun noꞌox tstoy sbaique. Acꞌo mi jech chanopic pero avocolicuc aꞌibecun li cꞌusi chacalbeique. 4a Jaꞌ yuꞌun jech stalelic o ta xloꞌlovanic eꞌuc li yajꞌabteltac li Satanase. Jaꞌ xa yabtelic ta yalel li cꞌusi lec yaꞌele. Li cꞌu sba tspasique jaꞌ noꞌox jech chichꞌ stojolic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti yan sba iyichꞌ vocol li cꞌalal laj yal ba li scꞌop Diose   Mu me toj chꞌayeluc o avoꞌonic ta sventa ti jech tspasique yuꞌun stalelic o. Jaꞌ jech ta spas eꞌuc li Satanase, ta spꞌis sba ta yajꞌangel Dios li cꞌalal chisloꞌloutique, yuꞌun toj lec yaꞌel li cꞌusi chijyacꞌbutic ta coꞌontique. &E Jech o coꞌon ti mu xcacꞌbe svocolic li buchꞌutic ta xcalbe scꞌop li Cristoe, yoꞌ jech mu xuꞌ chalic ti coꞌol ta jpasbecutic yabtel Dios schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta yalel li scꞌop Cristoe. Ti oy yabtel spꞌisoj sbaique, yuꞌun noꞌox chloꞌlovanic.  'G Ti jech muc bu xajcꞌanbeic li cꞌustic itun cuꞌune, mu me yuꞌunuc ti muc bu cꞌuxoxuc ta coꞌone. Snaꞌoj Dios ti ta melel cꞌuxoxuc ta coꞌone.   Jech chcal ti muc buchꞌu chcacꞌbe svocol ta spꞌejel avosilalic li te ta Acaya balumile. Snaꞌoj Cristo ti jech coꞌone. a; Cꞌalal te toꞌox jchiꞌucoxuque, ilaj li jtaqꞌuine pero muc bu la jcꞌanboxuc. Li cꞌustic itun cuꞌune jaꞌ a yacꞌbecun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li liꞌ ta Macedonia balumile. Jech ijta o li cꞌustic itun cuꞌune. Muc bu xcacꞌ avocolic li joꞌoxuque. Jech o coꞌon ti muc bu chcacꞌ o avocolique. V% Jaꞌ la jpojbe staqꞌuinic yaꞌel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, yuꞌun jaꞌ laj yacꞌbecun staqꞌuinic. Jech ijta o li cꞌustic itun cuꞌun li cꞌalal a jchanubtasoxuque. + ¿Mi jaꞌ chopol avaꞌiic ti la jbicꞌtajes jba li cꞌalal laj calboxuc avaꞌiic li scꞌop Diose, ti mu cꞌusi xajcꞌanbeique? Ti jech la jpase, yuꞌun jaꞌ ta jcꞌan ti acꞌo xavichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique, jech laꞌochic ta snichꞌnabtac Dios. *M Acꞌo mi mu jnaꞌ lec xicꞌopoj pero maꞌuc ta sventa ti mu jnaꞌ ta jꞌechꞌele. Acotolic jamal laj calboxuc avaꞌiic scotol li cꞌusi lec ta pasele. N Coꞌol schiꞌuc jaꞌ más tsots yabtel yichꞌojic chavaꞌiic li buchꞌutic chalic scꞌop Dios ti más lec snaꞌojic ti yalojique; joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj ti chavaꞌiique. {o Chcaꞌi ti cꞌusiuc noꞌox chachꞌunique, mi oy buchꞌu chayalbeic scꞌoplal Jesús ti mu jmojuc schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque, mi chayalbeic scꞌoplal li Chꞌul Espíritu ti avichꞌojic xae ti mu jmojuc schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque, mi chayalbeic yan cꞌop ti mu jmojuc schiꞌuc li scꞌop Dios ti achꞌunojic xae. 1[ Chal coꞌon mi jech chaloꞌloatic jech chac cꞌu chaꞌal iloꞌloat yuꞌun li chon li Evae. Mi jech chaloꞌloatique, ta xchibaj avoꞌonic ta stojol li Cristoe. ! Yuꞌun joꞌon jventainojoxuc ta sventa li Diose, jaꞌ yuꞌun mu jcꞌan ti oy buchꞌu yan chavalbeic ti chayichꞌic ta ventae. Jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal stot smeꞌ jun tojol tseub ti lec ta schabi li stseub ti jacꞌbil xae, yoꞌ jech mu chopluc ta xꞌile yuꞌun li smalale. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, jech coꞌon chajchabiic yoꞌ jech mu chopluc chayilic li Cristoe. G  Avocolicuc aꞌibecun cꞌu chacalbeic yuꞌun chicꞌopoj jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic muc bu pꞌije ti yuꞌun noꞌox tstoy sbaique yuꞌun chcal avaꞌiic jcꞌoplal eꞌuc. !; Yuꞌun maꞌuc scꞌan mi jaꞌ noꞌox lec chcaꞌitic jtuctic li cꞌusi ta jpastique. Pero mi lec chil li Cajvaltique, yuꞌun jaꞌ tscꞌan. ~~|{zzxjwFvuosrr+qpon4ml6k*jigff9dd0d%bua)`L`@]\ [ ZZYXWVUTRR1QPgONMLL(K&IIHZGFFVEED2CjBjAAO@>==_uclYuꞌun li scꞌop Dios li tsꞌibabil comele jaꞌ yaloj stuc li Diose. Jaꞌ lec ta xtun cuꞌuntic yuꞌun jaꞌ ta xacꞌ jnaꞌtic ti cꞌusi scꞌan ta jchꞌuntique. Ta xtun ta sventa ta xacꞌ jnaꞌtic mi oy jmultic yoꞌ acꞌo xquictatic. Ta xtun ta sventa ta stuqꞌuibtasutic. Ta xtun ta sventa chispꞌijubtasutic ta spasel li cꞌusi lec tuqꞌue. 9klYuꞌun biqꞌuitot toꞌox cꞌalal lic avaꞌi li scꞌop Diose, jaꞌ yuꞌun lapꞌijub. Jech laj achꞌun ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, jech chacol o sbatel osil. QlYan li joꞌote jaꞌ me acꞌo ta avoꞌon ta spasel li cꞌusi achanoje, yuꞌun xanaꞌ ti jaꞌ melele. Yuꞌun anaꞌoj ti jaꞌ melel li cꞌusi laj yalic li buchꞌutic la schanubtasote. Gl Yan li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique schiꞌuc li jloꞌlovanejetique, más ta xꞌepaj li cꞌusi chopol ta spasique. Ta xloꞌlovanic pero loꞌlobilic li stuquic eꞌuque. vel Yuꞌun scotol li buchꞌutic jech yoꞌonic ta xtuneic yuꞌun li Cajvaltique ta onoꞌox xichꞌic vocol. >ul Anaꞌoj ti icuch cuꞌun labanel schiꞌuc ilbajinele. Xanaꞌ scotol li cꞌusi lipasbat li te ta Antioquíae, schiꞌuc ta Iconio, schiꞌuc ta Listra. Pero Cajvaltic liscolta. I l Li joꞌote jaꞌ avichꞌoj li cꞌu sba coꞌone. Jaꞌ xa achanoj li cꞌu sba lichanubtasvane. Xanaꞌ xa ti jaꞌ noꞌox chiscoltautic li Cajvaltique. Anaꞌoj xa onoꞌox ti mu xlaj coꞌon chichanubtasvane, schiꞌuc li cꞌu sba licꞌuxubinvane, schiꞌuc ti icuch cuꞌun scotol li cꞌustic lipasbate. ;ol Pero ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti muc xa bu ta xꞌaqꞌueic ta ventae, yuꞌun ta onoꞌox xvinaj ta scotol crixchanoetic ti mu xtun li cꞌusi ta xalique. Jech chac cꞌu chaꞌal muc bu xꞌaqꞌueic ta venta li Janes schiꞌuc li Jambrese, yuꞌun ivinaj ta scotol crixchanoetic ti muc xuꞌ yuꞌunique. Jaꞌ scꞌoplal “ta jꞌechꞌel acꞌo ta avoꞌon li cꞌusi achanoje yuꞌun xanaꞌ ti jaꞌ melele”, xi li Pabloe 0YlLi jloꞌlovanejetique jaꞌ jech yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li Janes schiꞌuc li Jambres li la scontrainic li Moisés li te ta stojol li faraone. Yuꞌun ta spꞌajbeic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. Spꞌisoj sbaic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Diose pero pasem ta chopol yoꞌonic. V~%lLi antsetic leꞌe stalelic o ti jaꞌ ta scꞌan ta schanic li cꞌustic jaꞌ to chaꞌiique. Lec ta xaꞌiic scotol li cꞌustic noꞌox loꞌile. Jech mu schꞌunic o li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. P}lYuꞌun oy jech ta spasic li jloꞌlovanejetique. Ta sloꞌloic li crixchanoetique. Jaꞌ chalic li cꞌusi snopoj stuquique jech ta xꞌotesatic ta na. Te ta xloꞌloatic li antsetic li buchꞌutic scotol cꞌusi chꞌunbil yuꞌunique, ti mu spajes sbaic jutuque. Acꞌo mi xaꞌi sbaic ti oy smulique pero mu spajes sbaic. L|lSpꞌisoj sbaic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique pero maꞌuc ta schꞌunic li cꞌusi yaloj li Cajvaltique. Vocꞌo me aba ta stojolic li buchꞌutic jech ta spasique, mu me xachiꞌin. M{lTa sloꞌlo schiꞌiltac. Mu snopic lec li cꞌusi ta spasique. Toj jtoybaetic noꞌox. Jaꞌ mu saꞌic li cꞌusi ta scꞌan li Diose, jaꞌ noꞌox ta saꞌic li cꞌusi ta scꞌan stuquique. zzmlMuc buchꞌu cꞌux ta yoꞌonic. Mi iꞌilinique, mu xlaj yoꞌonic. Ta saꞌbeic smul schiꞌiltac, tsloꞌiltaic batel. Mu spajes sbaic ta spasel scotol li cꞌustic chopole. Cimarronetic. Jaꞌ ta scontrainic scotol li cꞌustic leque. by=lYuꞌun li crixchanoetique stuc noꞌox ta scꞌuxubin sbaic. Jaꞌ noꞌox batem o yoꞌonic yuꞌun li staqꞌuinique. Ta stoy sbaic. Ta xlabanvanic yuꞌun ta snopic ti jaꞌ más lec li stuquique. Mu schꞌunbeic smantal stot smeꞌic. Mu snaꞌ xalic colaval li cꞌalal oy cꞌusi ta xichꞌic acꞌbeele. Muꞌyuc ta yoꞌonic li Diose. &x GlNaꞌo me ti chlic tsots vocol li cꞌalal poꞌot xa li slajeb cꞌacꞌale li cꞌalal poꞌot xa ta xchaꞌtal li Jesucristoe. Vocol ta xcuch cuꞌuntic. ,wQlMi lic schꞌunic li scꞌop Diose, chjul ta sjolic ti te toꞌox oyic ta scꞌob li pucuje, ti chucbilic toꞌoxe, ti jaꞌ toꞌox schꞌunojbeic smantale.0vYlYuꞌun li buchꞌu yajtunel li Cajvaltique maꞌuc yabtel sliquesel cꞌop. Jaꞌ yabtel ti lec ta scꞌopon scotolique schiꞌuc ti lec ta xchanubtasvane. Schiꞌuc scꞌan ti ta yutsiluc yoꞌon ta xalbe li cꞌusi lec ta chꞌunel li buchꞌutic ta xcontrainvanique. Te chvinaj mi ta xtijbat yoꞌonic yuꞌun li Diose, jech ta xictaic li cꞌusi schꞌunojique. Jech chlic schꞌunic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. ulJt lMu me xavacꞌ ta venta li cꞌusi ta xalic li buchꞌutic ti muꞌyuc sbalil li cꞌustic chalique, yuꞌun mu snaꞌic li cꞌusi lec ta pasele. Xanaꞌ ti oy yicꞌal te ta xlic o cꞌope. 9sklMu me jechuc avoꞌon jech chac cꞌu chaꞌal li stalel li yan queremutique. Jaꞌ xapas li cꞌusi leque. Chꞌuno o ti jaꞌ chascolta li Cajvaltique, cꞌuxubinvanan, schiꞌuc junuc avoꞌon jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. 0rYlLi joꞌotique jaꞌ jechutic ta stojol li Cajvaltique. Li buchꞌu tscꞌan ta xtune yuꞌun li Cajvaltique, acꞌo schabi sba, mu me spas li cꞌustic chopole. Mi jech ta jpastique, lec chijyilutic li Cajvaltique, lec chijtun yuꞌun. Jech xu cuꞌuntic ta jpastic scotol li cꞌustic leque. mqSlJech chac cꞌu chaꞌal ta jpꞌej mucꞌta na mu jchopuc noꞌox pasbil o li cꞌustic ta xtun teye. Oy pasbilic ta cꞌanal taqꞌuin. Oy pasbilic ta saquil taqꞌuin. Oy yan pasbilic ta teꞌ. Oy yan patbilic ta lum. Pero li cꞌusi pasbilic ta cꞌanal taqꞌuine schiꞌuc li cꞌusi pasbilic ta saquil taqꞌuine, jaꞌ más ta xtun yuꞌun li yajval nae. Yan li cꞌusi pasbilic ta teꞌ schiꞌuc li cꞌusi patbilic ta lume, maꞌuc más jtunel yuꞌun li yajval nae. p lAcꞌo mi ta scꞌanic ti acꞌo chibajuc yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique pero jpꞌel scꞌoplal li cꞌusi yaloj li Diose. Li buchꞌutic ta melel yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique mu xchibaj o yoꞌonic. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li Cajvaltique xojtaquin li buchꞌutic yichꞌojic ta muqꞌue”, xi tsꞌibabil. Jech tsꞌibabil nojtoc: “Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ta xcom yuꞌunic li cꞌustic chopole”, xi tsꞌibabil. olLaj yictaic li cꞌusi melele, yan xa o cꞌusi lic snopic. Yuꞌun chalic ti chaꞌcuxiemutic xae, jech muꞌyuc xa cꞌusi ta jmalatic ti chalique. Jech la schibajesbeic yoꞌonic jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic toꞌox ta mucꞌ li Cajvaltique. GnlLi cꞌusi ta xalique ta schibajes o yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jech chcꞌotic ta chꞌayel. Yuꞌun jech xa la spasic li Himeneo schiꞌuc li Filetoe. QmlMu me xavacꞌ ta venta li cꞌusi ta xalic li buchꞌutic pꞌij chaꞌi sbaic yuꞌun sventa noꞌox osil balumil, muꞌyuc sbalil. Yuꞌun li buchꞌutic jech ta spasique más to ta xchꞌayic o. Il lLi joꞌote jaꞌ me xacꞌan ti lec chayil li Diose. Acꞌbo yipal ti acꞌo lec tucꞌ chaval li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. Ti mi jaꞌ chapase, mu xaqꞌuexav ta stojol li Cajvaltique. k lJulesbo ta sjolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li cꞌusi laj calbote. Albo yaꞌiic ti xabin li Cajvaltic ti chavalbe ti mu me scontrain sbaic ta sventa li cꞌusi ta xalbe sbaique. Yuꞌun li buchꞌu jech ta spase, muꞌyuc sbalil. Jaꞌ lec albo yaꞌiic ti mu me spasic jeche. Yuꞌun oy yicꞌal ta schibajes yoꞌonic li buchꞌutic ta xaꞌiique. jl Acꞌo mi muc bu jech li cꞌusi ta jpastic li joꞌotique,
pero ta yav oy yoꞌon ta jtojoltic li stuque.Yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Cajvaltique, mu snaꞌ xloꞌlovan, xi. Jaꞌ scꞌoplal “jaꞌ me xacꞌan ti lec chayil li Diose”, xi li Pabloe i#l Mi ta jtsꞌictic li vocol ta sventa li Jesuse,
jech coꞌol ta jchiꞌintic ta pasmantal.Yan mi mu jamaluc ta xcaltic ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Jesucristoe,
jech chal eꞌuc: “Leꞌe muc bu yichꞌojun ta mucꞌ”, xi jcꞌoplaltic yuꞌun. bh=l Jaꞌ melel li cꞌop liꞌi:Mi mu xa jpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, yuꞌun jaꞌ xa ta jpastic li cꞌusi ta scꞌan li Cristoe,
jech coꞌol chijcuxiutic o sbatel osil jchiꞌuctic. ugcl Pero ta jtsꞌic li vocole yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo colicuc eꞌuc li buchꞌutic tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun li Diose. Yuꞌun jaꞌ ta sventa Jesucristo ti chijcolutic jcotoltique. Chba jqꞌuelbetic slequil yutsil sbatel osil. Xf)l Ta sventa ti avaꞌi sba chcale ta xquichꞌ o vocol. Coꞌol schiꞌuc li buchꞌu tsots smul yaꞌele yuꞌun chucbilun ta carena. Joꞌon noꞌox chuculun, pero li scꞌop li Diose mu jtatic ta chuquel. [e/lNaꞌo me ti ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal li Jesucristoe schiꞌuc ti chtal ochuc ta ajvalilale yuꞌun jaꞌ snitilul mucꞌta ajvalil David ta voꞌone. Jaꞌ jech chal li scꞌop Dios li chcale. edClNopo avaꞌi li cꞌusi laj calbote. Li Cajvaltique ta xacꞌ anaꞌ li cꞌu sba smelole. {colLi jchabajome, mi tscꞌan chvinaj yabtele, scꞌan baꞌi ta xꞌabtej. Jaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc, mi ta sloqꞌuel coꞌontic ta jpastic li cꞌusi tscꞌan li Cajvaltique, ta onoꞌox xijyacꞌbutic slequilal yutsilal li Cajvaltique. Bb}lJech nojtoc li buchꞌu ta scꞌan ta spas canal ta tajimole, yuꞌun tscꞌan chichꞌ smoton. Pero mi mu schꞌun li mantal ta sventa li tajimole, muc bu ta sta smoton. Li joꞌotique jaꞌ jechutic ta stojol li Cajvaltique. Mi mu jchꞌuntic li cꞌusi yaloj li Cajvaltique, mu xijyacꞌbutic li jmotontique. 0aYlLi soltaro ti batem ta pascꞌope persa ta schꞌunbe smantal li buchꞌu itiqꞌue ta soltaroile. Mu xuꞌ ta sticꞌ sba ta yan o abtel. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌotique, icꞌbilutic yuꞌun li Jesucristoe, jaꞌ yuꞌun persa jaꞌ noꞌox ta jchꞌuntic li cꞌusi chijyalbutique. <`qlLi joꞌote tsꞌico me ti vocole jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ochem ta soltaro ti jun yoꞌon ta stsꞌic li vocole yuꞌun ta xichꞌ ta mucꞌ li yajvale. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌotique, yajsoltaroutic xa li Jesucristo yaꞌele. Jaꞌ banquilal soltaro cuꞌuntic li Jesucristoe. O_lTi cꞌu sba avaꞌi li cꞌalal la jchanubtas li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ noꞌox me jech xachanubtas eꞌuc li buchꞌutic jun yoꞌonic ta xtuneic yuꞌun li Diose. Jaꞌ li buchꞌutic xuꞌ yuꞌunic ta schanubtasic batel li yan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic eꞌuque. ^ 7lJoꞌot ti coꞌol schiꞌuc jnichꞌonot yaꞌele, acꞌo tsatsubuc o avoꞌon ta sventa ti ta slequil yutsil yoꞌon chiscoltautic li Jesucristoe. C] lTa jcꞌanbe li Cajvaltic ti acꞌo cꞌuxubinatuc cꞌalal mi ista scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Cajvaltique. Li joꞌote anaꞌoj eꞌuc ti lec liscoltautic li te ta Efesoe.\\ 3lCꞌalal ijul liꞌ ta Romae, ta sloqꞌuel yoꞌon la saꞌun jaꞌ to ti listae. b[ ?lAcꞌo cꞌuxubinaticuc yuꞌun li Cajvaltic li jayvoꞌ li te oyic ta sna li Onesíforoe, yuꞌun ep xa ta velta a yacꞌbun spatobil coꞌon li Onesíforoe. Muc bu iqꞌuexav ta sventa ti liꞌ chuculun ta carenae. +Z QlAnaꞌoj xa ti laj yictaicun li Figeloe schiꞌuc li Hermógenese, schiꞌuc li yanetic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li te oyic ta Asia balumile. [Y 1lMu me xajelbe smelol li scꞌop Dios ti jaꞌ melele yuꞌun jaꞌ avabtel laj yacꞌbot li Diose. Ta sventa stsatsal li Chꞌul Espíritu li te oy ta avoꞌone xuꞌ avuꞌun ti jamal chaval li scꞌop Diose. \X 3l Jech me xaval li scꞌop Dios jech chac cꞌu chaꞌal laj avaꞌi laj cale yoꞌ jech ta xtun li cꞌusi chavale. Chꞌuno ta jꞌechꞌel ti jaꞌ chacol yuꞌun li Cajvaltique schiꞌuc cꞌuxubinvanan. ]W 5l Ta sventa ti jech ta jpase jaꞌ ta xquichꞌ o vocol li avie. Pero mu xixiꞌ mu xiqꞌuexav o, yuꞌun jnaꞌoj ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. Jnaꞌ ti xuꞌ yuꞌun ta schabi li buchꞌutic yichꞌojic xa ta muqꞌue, jaꞌ yuꞌun icacꞌ xa jba ta scꞌob cꞌalal to mi ista scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ cꞌope. BV l Li Diose laj yacꞌbun cabtel ta xcalbe li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltac ta israelal ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Tacbilun batel ti ta jchanubtasique. #U Al Li avie Dios laj yacꞌ ta ilel li cꞌu sba chijcuxiutic o sbatel osile. Jaꞌ te ivinaj o li cꞌalal iꞌay ta balumil li Jesucristo, jaꞌ li Cajcoltavanejtique. Jaꞌ a spojutic ti mu xijchꞌayutic o sbatel osile. A yalbutic ti jaꞌ ta sventa ti chijcuxiutic o sbatel osile. T l Li Diose liscoltautic yoꞌ mu xijchꞌayutic o sbatel osil, laj yicꞌutic yuꞌun tscꞌan chijtun yuꞌun. Pero maꞌuc ta sventa ti oy cꞌusi lec la jpas jtuctic ti laj yicꞌutique. Ta slequil yutsil noꞌox yoꞌon stuc ti laj yicꞌutique. Yuꞌun snopoj onoꞌox ta voꞌone li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li balumile ti chijcuxiutic o sbatel osil ta sventa li Jesucristoe. QS lJaꞌ yuꞌun mu me xaqꞌuexav ta yalel li scꞌop li Cajvaltique. Mu me xaqꞌuexav chavalbun jcꞌoplal eꞌuc ti jaꞌ sventa li Cajvaltic ti liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele. Coꞌol acꞌo jtsꞌictic vocol ta sventa ti chcaltic ti jaꞌ chijcol ta sventa li Cajvaltique. Dios chiscoltautic jech chcuch cuꞌuntic li vocole. R }lYuꞌun mi chijxiꞌutique, maꞌuc ta sventa Dios ta jpastic. Yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti acꞌbilutique jaꞌ chijyacꞌbutic stsatsal coꞌontic. Ta xacꞌ ti xuꞌ chijcꞌuxubinvane. Jaꞌ tsjules ta joltic li cꞌusi ta xcaltic nojtoque. Q lJech chacalbe nojtoc yoꞌ jech mu xchꞌay ta avoꞌon. Mu me xaxiꞌ, acꞌbo yipal ta schanubtasel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun jaꞌ avabtel laꞌacꞌbat yuꞌun Dios li cꞌalal laj cacꞌ jcꞌobcutic ta ajol schiꞌuc li jchabivanejetic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Ta sloqꞌueluc me avoꞌon xapas la avabtele. tP clYuꞌun jnaꞌoj ti ta sloqꞌuel avoꞌon avichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun jech laj yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltic la ayaya Loida schiꞌuc la ameꞌ Eunicee. Jnaꞌoj ti jech avichꞌoj ta mucꞌ eꞌuc li Cajvaltique. O lJaꞌ yuꞌun chac jqꞌuelot yuꞌun jnaꞌoj ti ep laꞌocꞌ ti cꞌalal lacom cuꞌune. Ximuybaj noꞌox mi laquile. N lCꞌacꞌal acꞌubal ta xcalbe coliyal Dios ta sventa ti avacꞌoj ta avoꞌon chatun yuꞌun li Diose, jaꞌ li Dios ti jun coꞌon chitun yuꞌune, jech chac cꞌu chaꞌal ti jun yoꞌonic ituneic yuꞌun Dios li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. #M AlChajcꞌopon batel ta carta, Timoteo, joꞌot ti toj cꞌuxot ta coꞌone. Joꞌot ti coꞌol schiꞌuc jnichꞌonot yaꞌele yuꞌun la achꞌun li scꞌop Dios ti laj calbote. Acꞌo yacꞌbot slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo scꞌuxubinot, acꞌo spasbot ta jun avoꞌon. Jaꞌ scꞌoplal “mu me xaqꞌuexav ta yalel li scꞌop li Cajvaltique”, xi li Pabloe 5L glJoꞌon Pabloun. Joꞌon yajtacbalalun li Jesucristoe yuꞌun jech la scꞌan li Diose. Yuꞌun yaloj Dios ti chijcuxiutic o sbatel osil ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. NKXAcꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Cajvaltic Jesucristoe.FJXJoꞌon li Pabloune chabanucoxuc chacalbeic batel. Chajtsꞌibabeic ta jcꞌob jtuc li jaychol liꞌi. Jaꞌ jech ta jtsꞌiba ta scotol jcarta yoꞌ jech chvinaj o ti jaꞌ jcartae. |IqXLi Cajvaltique xuꞌ yuꞌun chispasbutic ta jun coꞌontic. Jech acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic scotol cꞌacꞌal yoꞌ acꞌo cuchuc avuꞌunic scotol li cꞌustic ta xtal ta atojolique. Acꞌo schabioxuc acotolic li Cajvaltique. DHXPero muc bu ta xcalcutic ti acꞌo xacontrainique. Jaꞌ lec albeic li cꞌusi lec ta pasele yuꞌun jaꞌ coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe RGXMi oy buchꞌu junucal avuꞌunic ti mu schꞌunic li cꞌusi laj calboxuc batel li liꞌ ta cartae, qꞌuelic me li buchꞌu jech tspase. Mu me xachiꞌinic yoꞌ acꞌo xiꞌuc, acꞌo qꞌuexavuc. FX Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu me xtavan xavaꞌiic ta spasel li cꞌustic leque. AE{X Li buchꞌutic jech ta spasique ta xcalbecutic mantal ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. Ta xcalbecutic ti acꞌo abtejicuque yoꞌ jech ta staic o li cꞌustic ta xtun yuꞌunique. D7X Yuꞌun caꞌiojcutic ti oy jayvoꞌ li te achiꞌuquic ti chꞌajic ta abtele. Jaꞌ noꞌox ta sticꞌulan sbaic ta loꞌil li bu mu sventaicuque. $CAX Yuꞌun cꞌalal te toꞌox jchiꞌucoxuque, jech onoꞌox laj calboxuc: “Li buchꞌutic mu scꞌan xꞌabtejique más lec mu xveꞌic”, xijchicutic. 5BcX Acꞌo mi scꞌoplal ti xuꞌ chamacꞌlanuncutique pero mu jcꞌancutic jech. Lijꞌabtejcutic yoꞌ jech chachanic ti persa scꞌan chaꞌabtejic eꞌuc li joꞌoxuque. >AuXMu ta matanaluc la jcꞌanboxuc li jveꞌelcutique, la jtojcutic. Cꞌacꞌal acꞌubal tsots lijꞌabtejcutic yoꞌ cꞌuxi mu xcacꞌcutic avocolic ta sventa li jveꞌelcutique. E@XYuꞌun xanaꞌic li cꞌu sba la jpascutic li cꞌalal te toꞌox jchiꞌucoxuque. Avilic ti lijꞌabtejcutique. Avilic ti muc bu chꞌajuncutic ta abtele. Scꞌan ti jaꞌ chachanique. =?sXLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, chacalbeic mantal ta sventa li Cajvaltique. Li buchꞌu yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique ti chꞌaj ta abtele, mu me xachiꞌinic, mu me xacꞌuxubinic. Yuꞌun mu schꞌun li mantal li laj calboxuc ti scꞌan ti acꞌo xaꞌabtejique. ~>uXTa jcꞌanbecutic li Cajvaltique ti mu me xachꞌay ta avoꞌonic ti cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Diose, yoꞌ jech chcuch avuꞌunic scotol li vocole jech chac cꞌu chaꞌal icuch yuꞌun li Cristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti persa ta jpas cabteltique >=uXJnaꞌojcutic ti yacaloxuc ta spasel li cꞌustic laj calcutic comele yuꞌun jaꞌ chascoltaic li Cajvaltique. Jnaꞌojcutic nojtoc ti chachꞌunic li cꞌustic yan chacalbeique. &<EXLi Cajvaltique chiscoltautic yuꞌun jech onoꞌox yaloj. Ta onoꞌox xacꞌ stsatsal avoꞌonic. Ta onoꞌox xaschabiic ti mu xaspasic ta canal li pucuje. q;[XCꞌoponic Dios nojtoc ta sventa ti mu me xispajescutic li buchꞌutic chopol yoꞌonic ti mu scꞌanic ti ta xcalcutic li scꞌop Diose. Yuꞌun mu scotoluc crixchanoetic ta schꞌunic ti jaꞌ noꞌox Jcoltavanej li Cajvaltique. : XJaꞌ xa noꞌox chacalbeic ti acꞌo xacꞌoponbuncutic Dios ta jtojolcutic yoꞌ acꞌo schꞌunic ta ora li buchꞌutic ta xcalbecutic li scꞌop Diose, ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ jech chac cꞌu chaꞌal la avichꞌic ta mucꞌ li joꞌoxuque. R9XJaꞌ yuꞌun ta jcꞌanbecutic ti acꞌo spatboxuc avoꞌonic, schiꞌuc acꞌo stsatsubtasboxuc avoꞌonic, yoꞌ acꞌo lec chacꞌopojic schiꞌuc acꞌo lecuc scotol li cꞌustic chapasique.38_XLi Cajvaltic Jesucristoe schiꞌuc li Jtotic Diose toj ep slequil yoꞌon ta jtojoltic. Spatojbutic coꞌontic yuꞌun yacꞌoj jnaꞌtic ti chijcolutic o sbatel osile. 7XJaꞌ yuꞌun li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, staojuc noꞌox me yav avoꞌonic ta stojol li Cajvaltique. Mu me xachꞌay ta avoꞌonic li cꞌusi la jchanubtasotcutic oe, schiꞌuc li cꞌusi laj calboxuc ta jcartacutique. D6XJaꞌ yuꞌun laj yicꞌoxuc li Diose li cꞌalal laj calboxuc ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique, jaꞌ ti yoꞌ xacoꞌolajic achiꞌuquic li Cajvaltic Jesucristoe. S5X Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun scotol cꞌacꞌal scꞌan ta xcalbecutic coliyal Dios ta sventa ti tꞌujbiloxuc onoꞌox yuꞌun Dios sventa chacolic ti cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile. Yuꞌun ituqꞌuib xa avoꞌonic ta sventa li Chꞌul Espíritue, schiꞌuc ta sventa ti la achꞌunic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele, jaꞌ chacolic o sbatel osil. 4)X Jech chcꞌot yichꞌic ichꞌbeel scꞌopic yuꞌun muc bu schꞌunic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. Yuꞌun jaꞌ lec iyaꞌiic ta spasel li cꞌustic chopole. Jaꞌ scꞌoplal ti “tꞌujbiloxuc onoꞌox yuꞌun Dios sventa chacolic o sbatel osil”, xi li Pabloe 3X Li Diose ta xacꞌ ti acꞌo loꞌloaticuque ta scoj ti mu onoꞌox scꞌan schꞌunique, jaꞌ ta schꞌunic o li cꞌusi mu meleluque. 2X Ta scoj ti ep li cꞌustic ta spase, jaꞌ ta xloꞌloatic o li crixchanoetic li buchꞌutic ta xchꞌayic onoꞌox sbatel osile. Ti ta xchꞌayic o sbatel osile, yuꞌun mu scꞌan schꞌunic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele, ti jaꞌ ta xcolic oe. 1X Li cꞌalal ta xlic li chopol vinic chcale, jaꞌ ta smantal li banquilal pucuj ti chlique. Ta sjuꞌel noꞌox banquilal pucuj ta xꞌabtej. Scotol xuꞌ yuꞌun ta spas mi itale. Chacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel pero yuꞌun noꞌox ta xloꞌlovan. `09XLi avie mu xquiltic li cꞌu sba ta xꞌabtej li pucuje ti ta socanbe yoꞌon li crixchanoetique. Jaꞌ to mi ilocꞌ batel li buchꞌu chpajesvane, jaꞌ to ta xvinaj li vinic ti jaꞌ yabtel o ta scontrain li Diose. Pero ta jvuchꞌtael noꞌox ta xmile yuꞌun li Cajvaltic li cꞌalal ta xchaꞌtal schiꞌuc li xojobale, jech ta xlaj o. /X .9XLi joꞌoxuque xanaꞌic buchꞌu spajesoj to ti jech muc to bu chlic ta ora li vinic li chcale. Jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalile, jaꞌ to chlic. `-9XNaꞌic me ti jech onoꞌox laj calboxuc li cꞌalal te toꞌox jchiꞌucoxuque. },sXLi vinic chcale chopol ta xil mi quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose, mi santoetic cꞌuxi, yuꞌun jaꞌ tscꞌan ichꞌel ta mucꞌ stuc. Ch‐och chotluc li ta smucꞌta chꞌulna Dios li te ta Jerusalene ti jaꞌ tspꞌis sba ta Dios stuque. /+WXQꞌuelo me abaic, mu me xachꞌunic loꞌloel yuꞌun muc to bu chtal li Cajvaltique. Yuꞌun chcꞌot scꞌacꞌalil ti ep chlaj chibajuc yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Chlic scontrainic li Diose. Tsꞌacal to ta xlic li jun vinic ti jaꞌ yabtel ta scontrain li Diose, jaꞌ li scꞌoplal ti ta xchꞌay o sbatel osile. Mi icꞌot xa ta pasel jech taje, jaꞌ o ta xtal li Cajvaltique. }* uXLi joꞌotic li quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, jnaꞌojtic ti chcꞌot scꞌacꞌalil ti chtal stsobutic li Cajvaltic Jesucristoe ti chba jchiꞌintic o sbatel osile. Jaꞌ yuꞌun chacalbeic ti mu me xachꞌunic loꞌloel yuꞌun li buchꞌutic ta xalic ti laj calcutic ti icꞌot xa scꞌacꞌalil ti ta xchaꞌtal li Cajvaltique. Acꞌo mi oy buchꞌu ta xalic ti joꞌoncutic jech laj calcutique, ti jech laj yalbuncutic Dios ti yalojique, mu me xachꞌunic. Acꞌo mi chalic ti jech la jtaccutic ta alele, mi chalic ti jech la jtsꞌibacutic batel ta cartae, mu me xachꞌunic. Mu me xaxiꞌic yuꞌun mu meleluc. )XY( -X Jech lec chbat scꞌoplal avuꞌunic li Cajvaltic Jesucristoe. Schiꞌuc lec chbat acꞌoplalic eꞌuc ta sventa ti ta slequil yoꞌon chascoltaic li Dios cuꞌuntique schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe.H'  X Jaꞌ yuꞌun scotol cꞌacꞌal ta jtacutic ta naꞌel li Dios cuꞌuntique ti acꞌo lec chayilic, joꞌoxuc ti laj xa yicꞌoxuque, ta sventa ti más chapasic li cꞌustic leque, schiꞌuc ti más chachꞌunic ti chascoltaic ta spasele. Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌanbecutic ti acꞌo cꞌotuc ta pasel avuꞌunique. ,& SX Li vocol ti chichꞌique jaꞌ ti ta xchꞌayic o sbatel osile. Jaꞌ yuꞌun mu xba sqꞌuelbeic o sat li Cajvaltique schiꞌuc li slequilal yutsilale. Cꞌalal ta xtale, ta xquichꞌtic ta mucꞌ jcotoltic, joꞌotic ti tuqꞌuibtasbilutic xa yuꞌune. Mu xa cꞌu jech o li coꞌontique yuꞌun toj lec ta xquiltic. Jaꞌ noꞌox jech chavilic eꞌuc yuꞌun la achꞌunic li cꞌalal laj calboxuc li scꞌop Diose. % X B$ XJaꞌ chtal yacꞌanbe yichꞌic vocol li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, jaꞌ li buchꞌutic mu scꞌan schꞌunic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. ?# yXLi joꞌoxuque chavichꞌic vocol li avie, pero ta onoꞌox xlaj o li jvocoltic jcotoltic li cꞌalal chyal talel ta vinajel li Cajvaltic Jesucristoe. Ta schiꞌin talel li yajꞌangeltac li echꞌem stsatsalique. Schiꞌuc xa xojobal chyal talel jech chac cꞌu chaꞌal li bu toj echꞌem chtil cꞌoqꞌue. " XTi tucꞌ ta xichꞌ cꞌop li Diose, jech ta onoꞌox xacꞌbe yichꞌic vocol li buchꞌutic chacꞌ avichꞌic vocol li avie. }! uXTa sventa ti chcuch avuꞌunic vocole, jech xuꞌ chaꞌochic li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose. Jaꞌ ta xvinaj o ti tucꞌ ta xichꞌ cꞌop li Diose. Yuꞌun jaꞌ ta sventa ti chapasic li cꞌusi tscꞌan li Diose ti chavichꞌic vocole. J  XTa sventa ti jech avoꞌonique, jaꞌ yuꞌun xijmuybajcutic noꞌox ta xcalbecutic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li butic ta stsob sbaique. Ta xcalbecutic ti jun avoꞌonic achꞌunojic ti chascoltaic li Cajvaltique, schiꞌuc ti chcuch avuꞌunic scotol li vocole schiꞌuc li contrainele. v gXJaꞌ scꞌan ta xcalbecutic coliyal Dios ta sventa ti lec achꞌunojic ti chascoltaic li Cajvaltique, schiꞌuc ti más chacꞌuxubinan abaique. Jaꞌ scꞌan ti jech ta xcalbecutic scotol cꞌacꞌale yuꞌun Dios ta spas scotol.  XAcꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun Dios li jpasmuliletic li cꞌalal ta xchaꞌtal li Cajvaltique  XJoꞌon Pabloun, schiꞌuc li Silase, schiꞌuc li Timoteoe, chajcꞌoponcutic batel ta carta, joꞌoxuc li avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Tesalónicae. Yuꞌun coꞌol oyutic xa ta scꞌob li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. X)Pero scꞌan más acꞌo tsatsubuc avoꞌonic ta stojol li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Cajcoltavanejtique. Acꞌo coꞌolajuc avoꞌonic achiꞌuquic. Stuc acꞌo ichꞌbiluc ta mucꞌ sbatel osil.5Joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, laj xa calboxuc li cꞌusi tspasic li buchꞌutic jaꞌ noꞌox tspas li cꞌusi tscꞌan stuquique. Jaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic, mu me xasloꞌlooxuc. Yuꞌun mi la sloꞌlooxuque, ta xchibaj avoꞌonic ta stojol li Cajvaltique. Z-Jech chal scotol scarta li Pabloe. Li scartae oy bu vocol ta aꞌibeel smelol. Li buchꞌutic mu cꞌusi snaꞌique, ti muꞌyuc stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose, ta sjelbeic smelol jech chac cꞌu chaꞌal ta sjelbeic smelol li scꞌop Dios li tsꞌibabil onoꞌox ta voꞌonee. Ti jech ta spasique, stuc noꞌox tschꞌay sbaic. s_Naꞌic me ti yuꞌun ta scꞌan li Dios ti chijcolutique jaꞌ yuꞌun jal chismalautic. Jech onoꞌox iyalboxuc ta scarta eꞌuc li quermanotic Pablo li cꞌux ta coꞌontique, yuꞌun jech iꞌacꞌbat spꞌijil yuꞌun li Diose.  Jaꞌ yuꞌun, joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, yoꞌ to chamalaic li cꞌu ora ta xcꞌot ta pasele, jaꞌ me pasic li cꞌustic leque, jech muꞌyuc amulic chaꞌileic cꞌalal chacꞌotic ta stojol li Diose. Jun avoꞌonic ta stojol chayilic.  Pero li joꞌotique yalojbutic xa li Dios ti jaꞌ te chijcꞌot ta achꞌ vinajel balumile, jaꞌ li muꞌyuc xa cꞌusi chopol teye. B} Muybajanic noꞌox malaic li cꞌu ora chtal schꞌay scotol li Diose. Pucbeic li scꞌope, yora to me li avie. Ta me xcꞌot scꞌacꞌalil ti chlaj ta cꞌocꞌ li vinajel balumile. 5c Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti lec scotol li cꞌustic chapasique. Junuc avoꞌonic ichꞌic ta mucꞌ li Diose yuꞌun chlaj ta cꞌocꞌ scotol li cꞌustic chquiltique. A{ Ta onoꞌox xtal li Cajvaltique pero mu jnaꞌtic cꞌu ora. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun jꞌelecꞌ ti mu jnaꞌtic cꞌu ora acꞌubal ta xtale. Chtal schꞌay scotol li cꞌustic liꞌ oye. Xjumumet noꞌox cꞌalal ta xcꞌacꞌ ta cꞌocꞌ li vinajele, jech ta xchꞌay o. Li cꞌustic te xojobianic ta vinajele ta xcꞌacꞌ scotol. Jech nojtoc li balumile schiꞌuc scotol li cꞌustic liꞌ oye, ta xcꞌacꞌ scotol. 7g Oy buchꞌutic ta xalic ti mu xcꞌot xcꞌopoj li Cajvaltique, pero moꞌoj. Melel li cꞌusi yaloj li Cajvaltique. Ti jech mu xtal ta orae, yuꞌun mu scꞌan ti ta chꞌayel ta xbat junuc li crixchanoetique. Jaꞌ yuꞌun ta smala ora yuꞌun tscꞌan acꞌo yictaic li cꞌustic chopol tspasique. )Li joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, mu me xchꞌay ta ajolic ti coꞌol schiꞌuc jun cꞌacꞌal chaꞌi jmil jabil li Cajvaltique. 9Yaloj nojtoc li Dios ti ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xcꞌacꞌ scotol li vinajel balumil liꞌi, jaꞌ to ti cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌbe scꞌop scotol li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ xa o yorail ta xbatic o ta chꞌayel sbatel osil. 3_Ti jech ta xalique, yuꞌun mu jamluc ta xalic li cꞌusi icꞌot ta pasel ti cꞌalal oy xaꞌox vinajel balumile. Ta sliqueb cꞌalal imeltsaj li vinajel balumil yuꞌun li Diose, ta jupꞌel scꞌop noꞌox imeltsaj. Li nabe istsob sba, ibat ta jujot, jech ivinaj o li balumile. Pero capal jutuc ta joꞌ icom li balumile yoꞌ jech ta xchꞌi li cꞌustic ta jtsꞌuntique. Ta más tsꞌacale cꞌalal oy xaꞌox li crixchanoetique, laj yal nojtoc ti chchaꞌnoj ta joꞌ li balumile. Pero icꞌot ta pasel, jech ilajic o scotol li crixchanoetique. hIJech ta xalic: “Mu xachꞌunic ti chtal nojtoc li Jesuse. Yuꞌun voꞌone xa slajelic li buchꞌutic jech iꞌalbatique. Staoj o yav ti cꞌu sba imeltsaj li balumile cꞌalal to tana, muc bu chjel”, xi chlabanvanic. y kJaꞌ tsots scꞌoplal ti xanaꞌic ti ta to xlic ep jlabanvanejetic li cꞌalal poꞌot xa li slajeb cꞌacꞌale. Mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasic li cꞌustic chopol ta scꞌan stuquique. .  WLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, schibal xa velta chajcꞌoponic ta carta. Li sba jcarta schiꞌuc li schibal jcarta li liꞌ ta jtsꞌibaboxuque, jaꞌ ta jtꞌabboxuc avaꞌiic, joꞌoxuc li tuqꞌuibem xa avoꞌonique, ti acꞌo xanaꞌic li cꞌustic yaloj comel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Schiꞌuc acꞌo xanaꞌic li smantal li Cajvaltique, jaꞌ li Cajcoltavanejtique, jaꞌ li la onoꞌox calcutic avaꞌiic, joꞌoncutic li yajtacbalaluncutic li Cajvaltique. ( IJaꞌ jech ta spasic yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal oy jech chcaltique: “Li tsꞌiꞌetique chba schaꞌloꞌ li xeique”, xijchiutic. Jech chcaltic nojtoc: “Acꞌo mi jaꞌ to iyichꞌic atintasel li meꞌchitometique, pero chba schaꞌbal sbaic ta achꞌel”, xijchiutic. `}i|j{{zzx#wvvhv4uFtt_srqpp%onmll}kjihgg"evdc bbSaC`q_|^o]V\y[ZYYXPVUSS R&PPBNN5M=M-K"JJIHvGGFF EoDD4CBS@@,?z>==K<;%:98K76\554a322D1/..-x-l,E+5*-)E'&%#"".!)2%$]3;t& $ 8 g@|"``iK Ti chajacꞌbuncutic ti cꞌu sba icol cuꞌuncutic li pecꞌa vinique, jaꞌ yuꞌun chacalbeic acotolic. Joꞌotic li jꞌisraelutique, acꞌo jnaꞌtic ti jaꞌ ta sjuꞌel li Jesucristo li liquem talel ta Nazarete ti icol li vinic li liꞌ oy ta atojolique. Jaꞌ li buchꞌu la avaqꞌuic ta milel ta cruze. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose.  Li Pedroe iꞌacꞌbat spꞌijil yuꞌun li Chꞌul Espíritue, xi laj yal: ―Aꞌiic me, jꞌabteletic, juntotac. >uLa sloqꞌuesic ta chucvanab li Pedro schiꞌuc li Juane. La scacanic ta oꞌlol, jech la sjacꞌbeic: ―¿Buchꞌu ta smantal, buchꞌu ta sjuꞌel ti jech chapasique? ―xutic. RTe ital eꞌuc li Anase, jaꞌ li loqꞌuem banquilal palee, schiꞌuc li Caifase. Schiꞌuc otro chaꞌvoꞌ paleetic, Juan sbi schiꞌuc Alejandro. Schiꞌuc scotol schiꞌiltac li banquilal palee. 2]Ta yocꞌomal la stsob sbaic ta Jerusalén li jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. Li jꞌolole spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. PPero ep li buchꞌutic ischꞌunic li scꞌop Dios li laj yalic li Pedro schiꞌuc li Juane. Jech ipasic xa ta joꞌmil ta scotol li viniquetique schiꞌuc li buchꞌutic schꞌunojic xa onoꞌoxe. veTe la stsaquic li Pedro schiꞌuc li Juane, la stiqꞌuic ta chuquel. La snopic ti ta yocꞌomal to ta smeltsanbeic scꞌoplale yuꞌun mal xaꞌox cꞌacꞌal ti la schuquique. Li chucvanab yuꞌunique te tsacal ta mucꞌta chꞌulna. @ySoquet o sjolic ta sventa li cꞌusi ta xchanubtasvanic o li Pedro schiꞌuc li Juane. Yuꞌun chalic ti ta xchaꞌcuxi li ánimaetic jech chac cꞌu chaꞌal ichaꞌcuxi li Jesuse. # ACꞌalal te toꞌox yacalic ta loꞌil schiꞌuquic li crixchanoetic li Pedro schiꞌuc li Juane, te italic jayvoꞌ paleetic schiꞌuc li banquilal yuꞌunic li yajmayoltac li paleetique. Italic eꞌuc jayvoꞌ jsaduceoetic, jaꞌ li buchꞌutic chalic ti muꞌyuc chaꞌcuxesele. MJech li Diose baꞌi la stac talel liꞌ ta jtojoltic li Snichꞌone, yuꞌun tal scoltautic yoꞌ xuꞌ chquictatic li cꞌustic chopol ta jpastic jujunutique ―xut schiꞌiltac li Pedroe.dAJoꞌotic jaꞌ snitilulutic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, jaꞌ cuꞌuntic eꞌuc li cꞌusi iꞌalbatic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone yuꞌun li Diose. Yuꞌun li Diose xi laj yalbe li Abrahame: “Ta sventa anitilul chichꞌ slequil yutsilalic li crixchanoetic ta spꞌejel balumile”, xꞌutat Abraham yuꞌun li Diose.  ’Jech onoꞌox iyal eꞌuc li Samuel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee, ti jech ta xcꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal icꞌot xa ta pasel ta jtojoltique. Jech iyalic nojtoc li yan li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ti tsꞌacal to italique. t aLi buchꞌu mu xichꞌ ta mucꞌ li cꞌusi ta xale, acꞌo locꞌuc ti bu nacaloxuque”, xi li Moisese. ~ uLi Moisese xi laj yalbe li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee: “Li Dios cuꞌuntique ta xlic yuꞌun jun li buchꞌu ta xal li scꞌop Dios li ta jchiꞌiltique jech chac cꞌu chaꞌal listꞌuje. Ichꞌbeic me ta mucꞌ li cꞌusi chayalbeique. ^ 5Li Jesucristoe te xa oy ta vinajel. Jaꞌ to ta xtal cꞌalal mi icꞌot scꞌacꞌalil ta spas ta achꞌ scotol yuꞌun li Diose, jech chac cꞌu chaꞌal iyalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. i KLi Diose ta stac talel nojtoc li Jesuse, jaꞌ li tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. C Jaꞌ lec ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique. Acꞌ abaic ta scꞌob li Diose jech chaspasbeic perton yuꞌun la amulique. Jech ta xacꞌ li Cajvaltic ti xamuybajic noꞌoxe. taYuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi yaloj onoꞌox Dios cꞌalal la schꞌamunbe ye li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Iyalic onoꞌox ti ta persa ta xcham li Cristo li tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. E’Jchiꞌiltac, jnaꞌoj ti tscoj ti muc bu xavaꞌibeic smelol ti jech la avaqꞌuic ta milel li Jesuse. Jech nojtoc muc bu xaꞌibeic smelol eꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique. Jchꞌunojcutic ti scotol xuꞌ yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ ta sventa stsatsal sjuꞌel Jesús ti icol o li pecꞌa li liꞌ chavilic ti xavojtaquinic onoꞌoxe. Yuꞌun la jchꞌuncutic ti chcol yuꞌun li Jesuse, jech icol o li vinic li liꞌ vaꞌal chavilique. CJaꞌ la avaqꞌuic ta milel li buchꞌu chijyacꞌbutic jcuxlejaltic sbatel osile. Pero ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose. Melel li cꞌusi chcalcutique yuꞌun joꞌoncutic iquilcutic. }Muc bu la acꞌanbeic scolel li buchꞌu muꞌyuc smule, ti tucꞌ yoꞌone. Jaꞌ la acꞌanbeic scolel li jmilvaneje. 5c Li Dios yuꞌunic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove, laj yacꞌ ta ilel ti tsots yabtel yichꞌoj li Snichꞌone, jaꞌ li Jesús ti la avaqꞌuic ta scꞌob li Pilatoe. Cꞌalal iyal Pilato ti ta scoltae, li joꞌoxuque muc xachꞌunic.  Cꞌalal iyil Pedro ti te xa tsobol scotolique, xi laj yal: ―Jchiꞌiltac, ¿cꞌu chaꞌal toj chꞌayel o avoꞌonic? ¿Cꞌu chaꞌal chapajuncutic ta qꞌuelel? Mu me xanopic ti ta jtsatsalcutic, ta jlequilalcutic jtuccutic ti icol li vinic li ta xanav xae. 1 Te ta stentennail li mucꞌta chꞌulna li Salomón sbie, jaꞌ te vaꞌalic li Pedro schiꞌuc li Juane. Te schiꞌuquic li pecꞌa ti colem xae yuꞌun muc bu xꞌictavan. Li crixchanoetique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ti colem xae. Istsob sbaic ta ora scotolic. T! Iyojtaquinic ti jaꞌ li jcꞌanolajel li te onoꞌox xchotet ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulna ti Toj Lec Sba sbie. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li crixchanoetic li cꞌalal iyilic ti colem xa li pecꞌa toꞌoxe. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal scꞌop Dios Pedro li yoꞌ bu stentennail mucꞌta chꞌulna li Salomón sbie  Li cꞌu yepal te oyic li crixchanoetique iyilic ti ta xanav xa li pecꞌa vinic toꞌoxe, schiꞌuc ti ta xalulanbe slequilal Dios. ^~5Ipꞌit, vaꞌal icꞌot, lic xanavuc. La schiꞌinelic ochel ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna yuꞌun li pecꞌae. Te xpꞌitpꞌun ochel yuꞌun xmuybaj tajmec. Te iyalulan ti iyilbe xa slequilal li Diose. s}_Li Pedroe la stsacbe sbatsꞌicꞌob li pecꞌae, la snit liquel. Itsatsub ta ora schibal li yoque. *|MJech laj yal li Pedroe: ―Muꞌyuc jtaqꞌuin pero oy cꞌusi chacacꞌbe. Jaꞌ ta sventa li Jesucristo li liquem talel ta Nazarete vaꞌlan, xanavan ―xut. P{Li pecꞌae la sqꞌuel, la smala mi oy cꞌusi ta xꞌacꞌbat. xziLi Pedro schiꞌuc li Juane la sqꞌuelbeic sat li pecꞌae, jech laj yal li Pedroe: ―Qꞌueluncutic ―xi. y%Li pecꞌae cꞌalal iyil ti te ta xꞌochic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li Pedro schiꞌuc li Juane, la scꞌan smoton taqꞌuin. x Te istaic jun schiꞌilic pecꞌa yuꞌun jech onoꞌox voqꞌuem. Cuchbil talel yuꞌunic. Scotol cꞌacꞌal te ta scuchic talel ta mucꞌta chꞌulna. Te ta schotanic ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulna ti Toj Lec Sba sbie. Yuꞌun te chcꞌanolaj. `w ;Li Pedro schiꞌuc li Juane ba staic ta naꞌel Dios ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Ta oxib ora stsꞌepꞌujel cꞌacꞌal ibatic, yuꞌun jaꞌ yorail ta staic ta naꞌel Dios scotol li schiꞌiltaquique. _v7/Laj yalbeic slequilal Dios. Lec iꞌileic yuꞌun scotol li buchꞌutic muc to bu schꞌunojique. Ta jujun cꞌacꞌal iꞌepajic yuꞌun iꞌiqꞌueic yuꞌun li Cajvaltic li buchꞌutic iscꞌanic coltaele.,uQ.Scotol cꞌacꞌal la stsob sbaic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene. Te ta snaic la xutic pan schiꞌuc laj yuchꞌic yaꞌlel tsꞌusub. Jaꞌ snaꞌobil ti icham li Cajvaltic ta scoj li jmultique. Xmuybajic noꞌox scotolic, coꞌol iveꞌic. Jun yoꞌon scotolic. t{-Cꞌalal iyilic ti mu cꞌusi oy yuꞌunic li yanetique, li buchꞌutic oy yosilique la schonic. Schiꞌuc mi oy cꞌustic yan yuꞌunic li jujunique, la schonanic. Li stojole jaꞌ laj yacꞌanbeic li buchꞌutic mu cꞌusi xꞌayan yuꞌunique. (sI,Li buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, coꞌolcoꞌol la scoltaan sbaic, la spuquilanbe sbaic li cꞌustic oy yuꞌunic jujunique. !r;+Scotolic yacꞌoj ta yoꞌonic ti te oy Dios ta stojolique, yuꞌun li yajtacbalaltac li Jesuse ep laj yacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios. aq;*Ta sloqꞌuel yoꞌonic la schanic ti cꞌu sba iꞌalbatic yuꞌun li yajtacbalaltac li Jesuse. Jmoj yoꞌonic scotolic jech xmuybajic noꞌox. Te la schiꞌin sbaic ta stael ta naꞌel Dios. Ta sloqꞌuel yoꞌonic la spasic jech chac cꞌu chaꞌal laj yacꞌ ta ilel li Cajvaltic ti cꞌalal la xut li pane schiꞌuc ti cꞌalal iꞌacꞌbatic yuchꞌic li yaꞌlel tsꞌusub li yajchanbalajeltaque. Jaꞌ noꞌox jech la spasic eꞌuc yuꞌun snaꞌic ti jaꞌ ta scojic ti ichame. Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌolcoꞌol la scoltaan sbaic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique _p7)Li buchꞌutic la schꞌunic li cꞌusi laj yal li Pedroe laj yichꞌic joꞌ. Oxmil schiꞌiltac la schꞌunic ta jun noꞌox cꞌacꞌal. Jech iꞌepajic li buchꞌutic iyichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. o (Oy to ep cꞌusi yan laj yal li Pedroe. Xi laj yalbe mantal scotolic: ―Acꞌ abaic ta scꞌob li Diose yoꞌ cꞌuxi mu xachꞌayic o sbatel osil jech chac cꞌu chaꞌal ti ta xchꞌayic o li buchꞌutic mu xacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose ―xi. mnS'Yuꞌun li Dios cuꞌuntique yaloj onoꞌox ti jaꞌ ta xichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic ta schꞌunic iqꞌuel yuꞌun li Diose. Jech xuꞌ chavichꞌic eꞌuc. Xuꞌ ta xichꞌic li jnichꞌnabtique. Xuꞌ ta xichꞌic eꞌuc cꞌalal mi la schꞌunic iqꞌuel yuꞌun Dios li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale ―xi li Pedroe. dmA&Li Pedroe xi iyal: ―Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique. Ichꞌic joꞌ ta jujuntal ta sventa li Jesucristoe, jech chaspasboxuc perton yuꞌun amulic. Jech chayacꞌboxuc li Chꞌul Espíritu li Diose. l%Cꞌalal iyaꞌiic li schiꞌiltac li cꞌusi laj yal li Pedroe, toj echꞌem iyat o yoꞌonic ta scoj li smulique. Jech ijacꞌbatic li Pedro schiꞌuc li schiꞌiltac ta puc‐cꞌope: ―Jchiꞌiltac, ¿cꞌusi scꞌan ta jpascutic? ―xiic. k$’Acꞌo jnaꞌtic jcotoltic, joꞌotic li jꞌisraelutique, li Jesús ti la avaqꞌuic ta milel ta cruze, jaꞌ tꞌujbil onoꞌox yuꞌun Dios ti ta xꞌoch ta mucꞌta ajvalilal schiꞌuc ta Jcoltavanej yuꞌun scotol crixchanoetic ―xi li Pedroe. #j?"Li Davide muc bu xmuy batel ta vinajel schiꞌuc sbecꞌtal, pero jech laj yal:Li Cristoe xi iꞌalbat yuꞌun li Jtotic Diose:“Chachoti ta jbatsꞌicꞌob, chapas mantal
jaꞌ to mi la jpas ta canal scotol la avajcontrataque”, xꞌutat li Cristoe, xi li Davide. i#h'!Ta stsatsal sjuꞌel Dios iꞌiqꞌue muyel ta vinajel li Jesuse. Te xa chotol ta sbatsꞌicꞌob li Diose. Albil xa onoꞌox yuꞌun li Jtotic Dios ti ta stac talel li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ li laj xa quichꞌcutique. Avilic xa, avaꞌiic xa eꞌuc li joꞌoxuque. Og Dios la schaꞌcuxes li Jesuse. Joꞌoncutic iquilcutic jcotolcutic. f!Jaꞌ yuꞌun laj yalbe scꞌoplal ti ta persa ta xchaꞌcuxi li Cristoe, ti muc bu ta xcom schꞌulel li yoꞌ bu oy schꞌulelic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, schiꞌuc ti muc bu ta xcꞌaꞌ li sbecꞌtale. Jech onoꞌox icꞌot ta pasel. eLi Davide yuꞌun noꞌox ichꞌamunbat ye, yuꞌun jaꞌ jun li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Schiꞌuc iꞌalbat yuꞌun Dios ti jun snitilul ta xcom ta sqꞌuexole yuꞌun jaꞌ ta xꞌoch ta ajvalilal cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique. 2d]’Jchiꞌiltac, jnaꞌojtic ti maꞌuc scꞌoplal stuc li iyal li Davide yuꞌun li Davide icham, la smuquic. Jnaꞌojtic ti liꞌ oy li smuquenale. Li cꞌusi iyal David li cꞌalal la sta ta naꞌel li Diose, jaꞌ scꞌoplal li Cajvaltique yuꞌun jech la scꞌopon Stot li Cajvaltique. c!La avacꞌbun xa jnaꞌ ti chicuxi o sbatel osil ta aventae. Jech ximuybaj noꞌox ta atojol sbatel osil, xi la scꞌopon Dios li Davide. hbIMuc bu te chavicta li jchꞌulel li yoꞌ bu oy schꞌulelic li buchꞌutic muc bu yichꞌojicot ta muqꞌue.Muc bu chavacꞌ xcꞌaꞌ li jbecꞌtale, joꞌon la anichꞌonune, yuꞌun toj cꞌuxun ta avoꞌon. a#Jech ximuybaj noꞌox chcalbe yaꞌiic jchiꞌiltac ti quiloj ta alequilale.Acꞌo mi xicham pero jnaꞌoj ti chachaꞌcuxesune. 9`kYuꞌun li jtotic jmeꞌtic David ta voꞌonee xi laj yalbe li Diose:Achiꞌinojun scotol cꞌacꞌal.Liꞌ oyot ta jpat ta jxocon, jech mu cꞌu chal coꞌon. b_=Pero li Diose la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal yuꞌun mu xlaj o ta jꞌechꞌel. U^#Li Jesuse iꞌaqꞌue ta cꞌabal yuꞌun jech onoꞌox snopoj ta voꞌone li Diose. Joꞌoxuc la atsaquic, la avaqꞌuic ta milel ta cruz ta stojol li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. |]q’Jchiꞌiltac, aꞌiic li cꞌusi ta xcale. Joꞌotic li jꞌisraelutique, acꞌo jnaꞌtic ti ep laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li Jesús ti te liquem talel ta Nazarete. Iquiltic la spas ta jtojoltic. Toj chꞌayel o coꞌontic. Te iquiltic o ti melel jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose, yuꞌun scotol ijuꞌ yuꞌun ta sventa stsatsal sjuꞌel Dios. l\QScotol li buchꞌutic ta scꞌanic coltaele jaꞌ chcolic, xi laj yal li Diose, xi li Joele. d[ATa xmac sat li cꞌacꞌale, chcom ta icꞌal acꞌubal.Li ue ta stsajub jech chac cꞌu chaꞌal chꞌichꞌ.Jaꞌ jech ta xcꞌot ta pasel cꞌalal poꞌot xa chcꞌot scꞌacꞌalil chquichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique.Jaꞌ xa o chvinaj li buchꞌutic chcolique schiꞌuc li buchꞌutic ta xchꞌayic o sbatel osile. HZ Ta xcacꞌ talel ti vocole, ti labale, ta vinajel schiꞌuc ta balumil;
jaꞌ chꞌichꞌ, schiꞌuc cꞌocꞌ, schiꞌuc ep schꞌailal.Chlaj xiꞌuquic o li crixchanoetique. "Y=Chcacꞌbe yichꞌic li Chꞌul Espíritu cuꞌune li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, acꞌo mi vinic, mi ants.Chispucbeic li jcꞌope. cX?Cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale,
chcacꞌbe yichꞌanic li Chꞌul Espíritu ep crixchanoetic ta spꞌejel balumil.Chlic spucbecun jcꞌop la anitilul atsacalulique.Li bu svaꞌlej xa squeremique chcacꞌbe yilic li cꞌusi lec ti acꞌo spasique.Li moletic yuꞌunique oy cꞌusi chcacꞌbe yilic ta svaychilic. ;WoLi cꞌusi chavilique yuꞌun jaꞌ icꞌot xa ta pasel li cꞌusi laj yal Joel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal:Jech laj yalbun li Diose, xi li Joele. wVgMuc bu chijyacubcutic jech chac cꞌu chaꞌal chavalique yuꞌun jaꞌ to ista baluneb ora li cꞌacꞌale. ULi Pedroe la svaꞌan sbaic schiꞌuc li buluchvoꞌ schiꞌiltaque, jech tsots lic yal li Pedroe: ―Jchiꞌiltac, joꞌoxuc li liꞌ nacaloxuc ta Judea balumile schiꞌuc joꞌoxuc li liꞌ talemoxuc ta Jerusalene, aꞌiic li cꞌusi chcale. *TM Oy yan ti ilabanvanique, xi laj yalic: ―Yuꞌun nan chyacubic ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti la schꞌunic oxmil crixchanoetic ta jun noꞌox cꞌacꞌale .SU Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic scotolic, mu snaꞌic cꞌu chaꞌal ti jech icꞌot ta pasele. Xi laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌusi smelol xanaꞌ? ―xut sbaic. 9Rk Oy buchꞌutic liquemic talel ta Creta balumil schiꞌuc ta Arabia balumil. Pero jcotoltic ta xcaꞌitic ta jcꞌoptic li cꞌustic lec ti achꞌ to la spas li Diose ―xiic. fQE Schiꞌuc oy liquemutic talel ta Frigia balumil, schiꞌuc ta Panfilia balumil, schiꞌuc ta Egipto balumil, schiꞌuc ta Africa balumil li te ta jelavel jteclum Cirenee. Oy te liquemic talel ta jteclum Roma ti jech schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojtic li joꞌotique. Oy talemic eꞌuc li jchiꞌiltactic li te xa nacalic ta Romae. UP# Yuꞌun ep ta chop liꞌ talemutic ta qꞌuine. Oy liquemutic talel ta Partia balumil, oy liquemutic talel ta Media balumil, schiꞌuc ta Elám balumil, schiꞌuc oy te liquemutic talel ta Mesopotamia balumil, schiꞌuc liꞌ ta Judea balumil, schiꞌuc ta Capadocia balumil, schiꞌuc ta Ponto balumil, schiꞌuc ta Asia balumil. O¿Cꞌu chaꞌal ta xcaꞌitic ta jcꞌop jtuctic jujuntalutic li bu voqꞌuemutique? ¿Cꞌuxi ischanic li jcꞌoptique? N Laj yalbe sbaic: ―Scotolic li buchꞌutic liꞌ ta xcꞌopojique, ¿mi maꞌuc jchiꞌiltic li te liquemic talel ta Galileae? )MKCꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi xjumumete, la stsob sbaic talel scotolic ta ora. Toj chꞌayel yoꞌonic yuꞌun naca ta scꞌop jujuntal stuquic icꞌoponatic. L-Te talemic ta Jerusalén nojtoc li jꞌisraeletic li spucoj sbaic batel ta yantic o balumile, jaꞌ li lec yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. K1Scotolic iꞌoch ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritue. Lic cꞌopojicuc ta yan o cꞌopetic ti iꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. XJ)Coꞌol schiꞌuc yat cꞌocꞌ iyilic, te cꞌot spuc sba ta sjolic jujunic. 'IGIyaꞌiic ta ora ti oy cꞌusi tsots inic ta vinajele. Solel xjumumet iyaꞌiic jech chac cꞌu chaꞌal tsatsal icꞌ. Scotolic iyaꞌiic ti bu chotolique. ?H yCꞌalal icꞌot scꞌacꞌalil qꞌuin Pentecostese, te jmoj tsobolic ta jun na li lajchavoꞌique schiꞌuc scotol li buchꞌutic schꞌunojic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. G ;Lic spasic canal tajimol, jaꞌ icꞌot ta stojol li Matíase. Jech icom ta schiꞌilic li buluchvoꞌique, jaꞌ jech ipasic ta lajchavoꞌ.F Xi la staic ta naꞌel Dios: ―Cajval, joꞌot aqꞌuelojbe yoꞌonic scotol li crixchanoetique. Li chaꞌvoꞌic liꞌi acꞌbun quilcutic buchꞌu junucal ti tꞌujbil avuꞌune, yoꞌ jech ta xꞌoch ta avabtel sventa ta spuc acꞌop. Yuꞌun jaꞌ ta stsacbe li yabtel toꞌox li Judase. Yuꞌun li Judase laj yicta avabtel jech ichꞌay o sbatel osil ―xi laj yalbeic Dios. E pD [La stꞌujic chaꞌvoꞌ. Jaꞌ José Barsabás, Justo li schaꞌmojol sbie. Li june Matías sbi. C  ’Jaꞌ yuꞌun persa ta jtꞌujbetic sqꞌuexol. Jaꞌ ta jtꞌujtic junuc li buchꞌutic ti liꞌ onoꞌox jchiꞌuctique, ti scotol cꞌacꞌal la jchiꞌincutic schiꞌuc li Cajvaltic Jesuse, ti coꞌol lijxanavcutic jchiꞌucutique, yoꞌ jech coꞌol ta jpucbecutic batel scꞌoplal ti chaꞌcuxiem xa li Jesuse. Jaꞌ ta jtꞌujtic junuc li buchꞌutic coꞌol iquilcutic ti iꞌacꞌbat yichꞌ joꞌ yuꞌun Juan li Jesuse, schiꞌuc ti cꞌalal to iquilcutic imuy batel ta vinajele ―xi li Pedroe. B tA cJech laj yal nojtoc li Pedroe: ―Jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Dios ta Salmos:Acꞌo mu xnaquiic tey,
acꞌo pasuc o ta yavna, xi tsꞌibabil. Jech tsꞌibabil nojtoc ti acꞌo batuc ta yan li yabtele. @ !Iyaꞌianic scotolic li buchꞌutic te nacalic ta Jerusalene, jech Acéldama laj yacꞌbeic sbi li osile. Jaꞌ yosil chꞌichꞌ smelol. r? _Cꞌalal laj yacꞌ ta cꞌabal Jesús li Judase, iꞌacꞌbat taqꞌuin. Pero más to tsꞌacal ba sutes li taqꞌuine, jaꞌ la smanic o osil. Li Judase jaꞌ te ba sjocꞌan sba lajuc. Jaꞌ noꞌox ti muc bu te xjipet icom jech chac cꞌu chaꞌal snopoje. Itsꞌuj yalel ta balumil, pajal icꞌot sjol. Itꞌom schꞌut, toj loqꞌuel scotol sbiquil. > /Jaꞌ jununcutic li yajchanbalajeltacuncutic toꞌox Jesús li Judase. Coꞌol toꞌox quichꞌoj cabtelcutic yuꞌun li Jesuse ―xi li Pedroe. B= ―Jchiꞌiltac, icꞌot onoꞌox ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil comel ta scꞌop Dios ta voꞌone li cꞌalal ichꞌamunbat ye David yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ laj yal li cꞌusi icꞌot xa ta pasel ta stojol li Judase. Jaꞌ li buchꞌu ti laj yicꞌ batel li buchꞌutic la schuquic li Jesuse. _< 9Ta yan o cꞌacꞌal cꞌalal te tsobolic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ Cajvaltic jchiꞌuctique, oy nan vacvinicuc (120) li te tsobolique, la svaꞌan sba ta oꞌlol li Pedroe, jech laj yal: M; Jmoj tsobolic, coꞌol yoꞌonic la staic ta naꞌel Dios ta jujun cꞌacꞌal. Te schiꞌuquic nojtoc jayvoꞌ antsetic, schiꞌuc María li smeꞌ li Jesuse, schiꞌuc li yitsꞌinab li Jesuse. +: Q Cꞌalal icꞌotic ta Jerusalene, te iꞌochic batel ta schaꞌcojol na ti bu schꞌamunojique. Jaꞌ li Pedro, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan, schiꞌuc Andrés, schiꞌuc Felipe, schiꞌuc Tomás, schiꞌuc Bartolomé, schiꞌuc Mateo, schiꞌuc li otro jun Jacobo nojtoque, jaꞌ li snichꞌon Alfeoe. Schiꞌuc Simón, jaꞌ li la schiꞌin toꞌox li jzeloteetique. Schiꞌuc Judas, jaꞌ yitsꞌin li Jacoboe. q9 ] Li cꞌalal imuy batel ta vinajel li Jesuse, jaꞌ o te oyic ta vits Olivatic schiꞌuc li yajtacbalaltaque. Li vits Olivatique nopol noꞌox xil sbaic schiꞌuc li Jerusalene. Jaꞌ noꞌox jech snamal jech chac cꞌu chaꞌal li snamal ti xuꞌ chanavic ta scꞌacꞌalil chcuxic li jꞌisraeletique. Jech isutic batel ta Jerusalén li jtacbalaletique. N8  Li chaꞌvoꞌique xi laj yalic: ―Jgalileal viniquetic, ¿cꞌu chaꞌal chaqꞌuelic muyel li vinajele? Li Jesús li avilic imuy batel ta vinajele, jaꞌ noꞌox jech ta xchaꞌsut talel nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal imuy batel avilique ―xꞌutatic. Jaꞌ scꞌoplal ti itꞌuje Matías ta sventa sqꞌuexol li Judase A7 } Cꞌalal sqꞌuelojic muyel ta vinajel li bu imuy batel li Jesuse, iyilic ta ora te vaꞌajtic chaꞌvoꞌ viniquetic yilel, jaꞌ yajꞌangeltac Dios. Sac scꞌuꞌ schaꞌvaꞌalic. #6 A Cꞌalal iyal jech li Jesuse, li yajtacbalaltaque iyilic imuy batel li Jesuse. Iyilic imaque muyel ta toc, jech muc xa bu xilic yuꞌun imac ta toc. 55 ePero cꞌalal mi la avichꞌic xa li Chꞌul Espíritue, jaꞌ chata o stsatsal avoꞌonic ta stojol li Diose. Chapucbecun jcꞌop liꞌ ta jteclum Jerusalene, schiꞌuc liꞌ ta Judea balumile, schiꞌuc ta Samaria balumil, ta spꞌejel balumil. Jaꞌ noꞌox chapasic liꞌi ―xi comel li Jesuse. 4 Itacꞌav li Jesuse: ―Li joꞌoxuque mu aventaicuc cꞌu ora. Jaꞌ snaꞌoj stuc li Jtotique yuꞌun jaꞌ sventainoj scotol. m3 UCꞌalal te tsobolic schiꞌuc li yajtacbalaltac li Jesuse, jech la sjaqꞌuic: ―Cajval, ¿mi ista xa scꞌacꞌalil ti chavacꞌ ta jpas jbacutic ta mantal jtuccutic nojtoc, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique? ―xiic. Y2 -Li Juane jaꞌ laj yacꞌboxuc avichꞌic joꞌ. Pero jutuc xa scꞌan xcꞌot scꞌacꞌalil chacacꞌbe avichꞌic li Chꞌul Espíritue ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti imuy batel ta vinajel li Jesuse 1 %Cꞌalal te toꞌox schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, xi laj yalbe: ―Mu to me xaloqꞌuic batel liꞌ ta Jerusalene. Malaic chavichꞌbanic li Chꞌul Espíritu ti yaloj onoꞌox li Jtotic ti chacacꞌbeic jech chac cꞌu chaꞌal calojboxuc onoꞌoxe. 0  Cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe, laj yacꞌ sba ta ilel ta stojolic li yajchanbalajeltaque. Chaꞌvinic cꞌacꞌal laj yacꞌulan sba ta ilel ta stojolic, jaꞌ isnaꞌic o ti ta melel chaꞌcuxieme. Iꞌalbatic cꞌu sba ta sventainic li yabtel li Diose. q/ ]Li avie yan xa o li cꞌusi chacalbee. Cꞌalal muc toꞌox bu muyem batel ta vinajel li Jesuse, ta sventa li Chꞌul Espíritue laj yalbe comel mantal li yajtacbalaltaque, jaꞌ li yajchanbalajeltac ti tꞌujbil onoꞌox yuꞌune. N. Teófilo, li jun li la jtsꞌibabot baꞌie, joꞌon li Lucasune, laj calbot xa scotol li cꞌustic sba la spas li Jesuse schiꞌuc li cꞌu sba ichanubtasvan cꞌalal liꞌ toꞌox oy ta balumile. - Acꞌo spas ta jun avoꞌon li Diose. Chabanucot la xalic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique li xayojtaquinique. Chabanuc xavalbe eꞌuc scotol li buchꞌutic xcojtaquinan li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique.J, Yuꞌun chac ba jqꞌuelot ta ora. Mi libate, chijloꞌilaj lec. i+ M Oy to ep li cꞌustic ta jcꞌan chacalbee, pero mu jcꞌan chajtsꞌibabe batel ta carta. s* a Li Demétrioe scotolic chalic ta jaꞌ lequil vinique yuꞌun lec li cꞌustic tspase. Li joꞌoncutique chcalcutic eꞌuc ti jaꞌ lequil vinique. Xanaꞌic ti melel li cꞌusi chcalcutique. Jaꞌ scꞌoplal ti chac ba sqꞌuel o) Y Joꞌot ti cꞌuxot ta coꞌone, mu me jaꞌuc xachanbe li buchꞌu chopol li cꞌustic tspase. Jaꞌ me xachanbe li buchꞌu lec cꞌustic tspase. Scotol li buchꞌutic ti lec li cꞌustic tspasique, jaꞌ snichꞌnab Dios. Yan li buchꞌu chopol li cꞌustic tspase, yuꞌun mu xojtaquin li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ lequil vinic li Demétrioe (( K Ta sventa ti jech tspase, mi libate, chcalbe yaꞌi ti chopol li cꞌusi chispasbuncutique, yuꞌun chopol chal jcꞌoplalcutic. Pero maꞌuc noꞌox ti mu xijyichꞌcutic ta muqꞌue, mu xotes ta sna nojtoc li yajtuneltac li Dios li te ch‐echꞌique. Li buchꞌu tscꞌan chotes ta snae tspajes. Li quermanotactic ti chotesic ta sna li yajtuneltac li Diose, li Diótrefese mu xa xacꞌ xꞌochic o ta chꞌulna. T' # La jtsꞌibabe xa scarta scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li te achiꞌuque. Pero mu xischꞌunbe li Diótrefese yuꞌun jaꞌ tscꞌan chac comuc ta banquilal avuꞌunic. n& WJaꞌ lec jcoltatic li buchꞌutic jech ta xꞌabtejic yuꞌun li Diose, jech coꞌol chijꞌabtejutic jchiꞌuctic. Jaꞌ jech chpuc o li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. Jaꞌ scꞌoplal ti mu xꞌacꞌvan ta venta li Diótrefese +% QYuꞌun jaꞌ ta sventa yabtel Dios ti chanavique. Mu cꞌusi chcꞌanbatic la achiꞌiltac li coꞌol jyanlumal crixchanooxuque yuꞌun mu xojtaquinic li Diose. ,$ SLi jayvoꞌ quermanotic li te iꞌechꞌic talel ta anae, jul yalbuncutic li cꞌu sba acꞌuxubine. Jaꞌ lec ti mi jech chapase, jech mu cꞌusi yan tscꞌanic li cꞌalal chanavique. Lec ti mi jech chavichꞌ ta muqꞌue, ti chacolta ta sventa sbeique yuꞌun jaꞌ yajtuneltac li Diose. `# ;Joꞌot ti cꞌuxot ta coꞌone, lec chatun yuꞌun li Diose yuꞌun chacolta li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique. Toj lec ti chavotes ta ana li buchꞌu nom talem ti mu xavojtaquine. J" Mu cꞌusi yan ximuybaj o. Jaꞌ noꞌox ximuybaj o li cꞌalal chcaꞌibe scꞌoplal ti jaꞌ tspasic li cꞌusi yaloj Dios li buchꞌutic coꞌol schiꞌuc quitsꞌinab ta stojol li Cristoe. q! ]Ximuybaj o li cꞌalal jul yalbecun jayvoꞌ quermanotic ti jaꞌ yac chapas li cꞌusi yaloj li Diose. T  #Joꞌot ti cꞌuxot ta coꞌone, ta jcꞌopon Dios ta atojol yoꞌ naca lecuc scotol li cꞌustic chapase, schiꞌuc ti acꞌo lecuc oyot o jech chac cꞌu chaꞌal lec avoꞌon ta stojol li Diose. b AJoꞌon jchabivanejun yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, chajcꞌopon batel ta carta, hermano Gayo. Ta melel cꞌuxot ta coꞌon yuꞌun coꞌol jchꞌunojtic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. gGlAcꞌo schiꞌinot li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal. lTa jcꞌan chtal aqꞌuelun ta ora mi xuꞌ avuꞌune yoꞌ to maꞌuc yora sictic. Chabanucot la xalic li Eubuloe, schiꞌuc li Pudentee, schiꞌuc Lino, schiꞌuc Claudia, schiꞌuc scotol li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique. \1lLi Erastoe te icom ta Corinto. Li Trófimoe te icom cuꞌun ta Mileto yuꞌun ip. #lChabanuc xavalbe li Priscae schiꞌuc li smalale, jaꞌ li Aquílae, schiꞌuc li yajnil schiꞌuc snichꞌnab li ánima Onesíforoe.  lJaꞌ chiscolta scotol ti cꞌustic chispasbeic li crixchanoetique. Jaꞌ chischabi jaꞌ to mi liꞌoch ta vinajel li yoꞌ bu ta spas mantal li stuque. Jech acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ sbatel osil stuc li Cajvaltique. Toj lec ti jech ta xcꞌot ta pasele. Jaꞌ scꞌoplal “chabanuc xavalbe scotol li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique”, xi li Pabloe Y+lJaꞌ noꞌox Cajvaltic liscolta. Laj yacꞌbun stsatsal coꞌon jech jamal laj calbe li scꞌope. Te xabinic ep crixchanoetic li maꞌuc jꞌisraeletique. Pero liscolta li Cajvaltique jech muc bu xismilic. U#lCꞌalal sba velta laj yichꞌbun jcꞌop li mucꞌta ajvalile, muc buchꞌu liscolta ta cꞌopojel. Liyictaic scotolic. Acꞌo pasbaticuc perton yuꞌun Dios ta sventa ti muc bu liscꞌuxubinique. talQꞌuelo me aba eꞌuc ta sventa li Alejandroe yuꞌun ep ta scontrain li scꞌop Dios li ta xcaltic bae. mSlLi Alejandro li jtentaqꞌuine ep cꞌusi chopol lispasbe. Te chqꞌuelbat yuꞌun Cajvaltic. jMl Cꞌalal mi latale, ichꞌbun talel li jpuychij li laj quicta ta Troas li te ta sna Carpoe. Te oy libroetic nojtoc, ichꞌbun talel. Te oy nojtoc li balbil junetic ti más oy stunel cuꞌune. Xavichꞌbun me talel ta persa. 1]l Li Tíquicoe la jtac batel te ta Efeso. zml Jaꞌ xa noꞌox li Lucas liꞌ jchiꞌuc icome. Cꞌalal mi latale, icꞌo talel li Marcose yuꞌun chiscolta. q[l Yuꞌun la sten comel li cabtelcutique li Demase. Jaꞌ ba saꞌ li cꞌusi sventa noꞌox osil balumile, ibat ta Tesalónica. Li Crescentee ba yal scꞌop Dios ta Galacia balumil. Li Titoe ba yal scꞌop Dios ta Dalmacia balumil. Fl Ta jcꞌan chtal aqꞌuelun ta ora mi xuꞌ avuꞌune. hIlTe xa chapal li jtojol ti ta xquichꞌe, jaꞌ li stuqꞌuibtasobil o li coꞌon sbatel osile. Jaꞌ jtojol yaꞌel ti lec ipas cuꞌun li yabtel li Diose. Li buchꞌutic ipas yuꞌune ta sloqꞌuel yoꞌon chijyacꞌbutic jtojoltic li Cajvaltique. Ta jmoj chquichꞌ jtojoltic ti buchꞌutic ipas yuꞌune ti tsloqꞌuel yoꞌonic la smalaic li cꞌalal ta sut talel li Cajvaltic Jesucristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Timoteo li cꞌusi persa ta xichꞌbe talel li Pabloe )lIcuch xa cuꞌun scotol li vocole. Inel xa cuꞌun scotol li cabtel li yacꞌojbun li Diose. Ta yav oy o li coꞌon ta stojol li Cajvaltique. X)lYuꞌun li joꞌone poꞌot xa chismilic. Icacꞌ xa jba ta smoton Dios. i KlPero li joꞌote scotoluc me cꞌacꞌal chanop lec li cꞌusi chapase. Cuchuc me avuꞌun li vocole. Acꞌbo yipal yalel li scꞌop Diose. Tsꞌacluc me acꞌo juꞌuc avuꞌun spasel la avabtel li laj yacꞌbot li Diose. t alJaꞌ ta xictaic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. Naca yantic o loꞌiletic noꞌox ta scꞌan chaꞌiic. { olYuꞌun ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti mu scꞌan xaꞌiic li scꞌop Diose. Yuꞌun jaꞌ noꞌox ta saꞌic li cꞌustic lec ta xaꞌiic stuquique. Ta saꞌic yan yajchanubtasvanejic yoꞌ ta xchanubtaseic o li cꞌusi ta scꞌan stuquique.   !lLi Dios schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li ta xichꞌbe scꞌop scotol li buchꞌutic cuxulique schiꞌuc li buchꞌutic chamemic xae, xabin ti jech chajpas ta mantale. Yuꞌun xanaꞌ xa onoꞌox ti ta jchiꞌintic ta pasmantal li cꞌalal chtal ventainvanuque, jech acꞌbo me yipal yalel li scꞌop li Diose. Maꞌuc to me uts mi oy scꞌacꞌalil yorail; alo scotol ora. Acꞌo mi mu scꞌan xaꞌiic pero albo, yoꞌ jech acꞌo cꞌunibuc yoꞌonic. Acꞌo snaꞌ ti oy smulique, ti mu xuꞌ yuꞌun ta scolta sba stuquique, pero ta xcolic ta sventa li Cajvaltique. Ta yutsiluc me avoꞌon xapas, mu me xlaj avoꞌon ta schanubtasel. ~}|{{?z5yxxwvuGttsrqppotnmQlkjiihkh gFfMe3ddcba`_^^]\[FZZOYXWwWV6UZTSS8R>QQONNHLL6K5IHHCG,FoECBAAm?>`=~<;;@:8766K54x321_0/{-,+=*_))(:'&%%$R##"r!!A -ju?p-W J 4n('I9Li jꞌabteletique chopol iyaꞌiic ti jech laj yal li Estebane. Tsots lic cꞌopojicuc. La smac schiquinic yuꞌun mu scꞌan xaꞌiic li cꞌusi laj yal li Estebane, yuꞌun la snopic ti chopol ta xil Dios li cꞌusi laj yal li Estebane. Ba stsaquic ta ora scotolic li Estebane. !&;8Li Estebane xi iyal: ―Jamal chquil li vinajele. Te oy ta sbatsꞌicꞌob Dios chquil li Jesuse, jaꞌ li coꞌol crixchanoutic jchiꞌuctique ―xi. @%y7Li Estebane ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue la sqꞌuel muyel ta vinajel. Iyilbe xojobal sjuꞌel Dios. Iyil nojtoc ti te vaꞌal ta sbatsꞌicꞌob Dios li Jesuse. r$]6Cꞌalal jech laj yal li Estebane, isoc tajmec sjolic. Xcꞌuxuxet yeic ta scꞌacꞌal yoꞌonic. ^#54La atot ameꞌic ta voꞌonee la scontrainic scotol li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. La smilic li buchꞌutic iyalic ti chtal li buchꞌu tucꞌ yoꞌone. Pero cꞌalal ital li buchꞌu ti tucꞌ yoꞌone, la avaqꞌuic ta cꞌabal, la avaqꞌuic ta milel, joꞌoxuc ti avaꞌiojic li mantaletic li laj yalic li yajꞌangeltac Dios ta voꞌonee, pero mu xachꞌunic ―xut li jꞌabteletic li Estebane. Jaꞌ scꞌoplal ti la smilic ta ton li Estebane "5;!o3’Li joꞌoxuque toj tsots avoꞌonic. Coꞌol avoꞌonic achiꞌuquic li buchꞌutic mu xojtaquinic li Diose. Mu xacꞌan xavaꞌiic li scꞌop Diose. Scotol cꞌacꞌal chapꞌajic li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ jech chapasic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal la spasic la atot ameꞌic ta voꞌonee. o W2Joꞌon la jpas scotol li cꞌustic oye, xi li Diose, xi li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. .U1Joꞌon ta jpas mantal liꞌ ta vinajel schiꞌuc ta balumil.¿Cꞌu chaꞌal jech chavalic ti chavaꞌanbecun jnae, yuꞌun mu jnaꞌ jcux coꞌon? ,Q0Li Diose mu xnaqui ta svaꞌanbil na crixchano yuꞌun te oy ta vinajel. Jech laj yal cꞌalal la schꞌamunbe ye jun li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee: c?/Pero maꞌuc la svaꞌan li Davide; jaꞌ la svaꞌan li snichꞌone, jaꞌ li Salomone. +O.Li Davide lec iꞌile yuꞌun Dios. La scꞌanbe Dios ti acꞌo acꞌbatuc svaꞌanbe schꞌulnae, jaꞌ li Dios yuꞌun li jtotic jmeꞌtic Jacov ta voꞌonee. -Cꞌalal iꞌiqꞌueic talel yuꞌun Josué liꞌ ta cosilaltique, la scuchic talel li chꞌulna ti jech sba meltsanbil jech chac cꞌu chaꞌal carpae. Jaꞌ o laj yichꞌic yosilic li cꞌalal iꞌacꞌbat smilic yuꞌun Dios li yajvaltac toꞌox li osile. Cꞌalal iꞌoch ta ajvalilal li Davide, yoquel to jaꞌ chtun yuꞌunic li chꞌulna ti jech chac cꞌu chaꞌal carpae. >u,’Cꞌalal te oyic ta taqui jamaltic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ itun yuꞌunic li chꞌulna ti meltsanbil jech chac cꞌu chaꞌal carpae yuꞌun jaꞌ te icꞌoponatic yuꞌun li Diose. Li chꞌulnae jaꞌ jech la spasic jech chac cꞌu chaꞌal iꞌacꞌbat yil yuꞌun Dios li Moisese. +Yuꞌun la acuchic talel avajrioxic, Moloc sbi, ti tiqꞌuil talel ta scaxaile.Schiꞌuc la avichꞌic talel li slocꞌol cꞌanal ti jaꞌ avajrioxique, jaꞌ li Renfán sbie.Jaꞌ apasojic yuꞌun jaꞌ chavichꞌic ta mucꞌ.Ta scoj ti jech chapasique jech chajtaquic loqꞌuel li ta avosilalique.Te chabatic ta jelavel Babilonia balumil, xi onoꞌox tsꞌibabil. R*Iteneic comel yuꞌun li Diose. Jaꞌ iꞌacꞌbat yichꞌic ta mucꞌ li cꞌustic xojobian ta vinajele, jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox yuꞌun li buchꞌutic iyalic li scꞌop Dios ta voꞌone ti jech onoꞌox yaloj li Diose:Jꞌisraeletic, cꞌalal laxanavic talel chaꞌvinic jabil ta taqui jamaltique,
altic la avacꞌbecun ta sventa jmoton li vacaxe schiꞌuc li chije
yuꞌun te noꞌox yalel muyel la avoꞌonique. -)Jech la spasbeic slocꞌol jcot chexel tot vacax. La smilbeic smoton. Xmuybajic noꞌox ta sventa li cꞌusi meltsanbil noꞌox ta scꞌobique. ve(Xi laj yalbeic li Aarone: “Pasbuncutic cajrioxcutic yoꞌ jaꞌ sbabe ta xbat cuꞌuncutic. Yuꞌun mu jnaꞌcutic cꞌusi ispas li Moisés ti yoquel to mu sut talele, jaꞌ li buchꞌu la sloqꞌuesuncutic talel ta Egiptoe”, xiic. 'G'’Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee muc bu xacꞌ ta yoꞌonic li cꞌusi iyal li Moisese, muc bu schꞌunic. Chac suticuc ba nojtoc ta Egipto balumil. K&Jaꞌ li Moisés li te ta taqui jamaltic schiꞌuc li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Li jtotic jmeꞌtique te la stsob sbaic ta yoc vits Sinaí. Li Moisese te icꞌoponat yuꞌun li Diose. Cꞌalal iyaꞌi li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li Diose, laj yalbe scotol li jtotic jmeꞌtique. Jaꞌ laj yalbe ti cꞌu sba tscꞌan Dios ti cꞌustic tspasique yoꞌ jech ta xcuxiic o sbatel osil. Jaꞌ ta sventa Moisés ti icaꞌitic eꞌuc li joꞌotique. 2]%Jaꞌ li Moisés ti jech laj yalbe li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee: “Li Diose ta xlic yuꞌun jun li buchꞌu ta xal li scꞌop Dios li ta jchiꞌiltique jech chac cꞌu chaꞌal listꞌuj ti chacalbeic li scꞌope. Ichꞌbeic me ta mucꞌ li cꞌusi chayalboxuque”, xi onoꞌox li Moisese. lQ$Jaꞌ li Moisés ti la sloqꞌuesan talel ta Egipto li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, ti ep laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li te ta Egipto balumile. Tsꞌacal to laj yacꞌbe ta ilel nojtoc stsatsal sjuꞌel Dios li te ta Tsajal Nabe. Schiꞌuc nojtoc chaꞌvinic jabil laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li te ta taqui jamaltique. c?#’Jaꞌ li Moisés ti muc bu ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun li schiꞌiltac ta israelale, ti xi laj yalbeique: “¿Buchꞌu laj yacꞌbot avabtel ti tal aticꞌ abae? Mu joꞌcot ajvalilot cuꞌuncutic, mu joꞌcot jmeltsanejcꞌopot cuꞌuncutic”, ti xutic toꞌoxe. Pero li Diose la stac batel yuꞌun jaꞌ ta xcꞌot ta banquilal yuꞌunic schiꞌuc ta jcoltavanej yuꞌunic. Jaꞌ o itaque batel yuꞌun Dios ti cꞌalal te ivinaj ta jtecꞌ biqꞌuit chꞌixe. %"Quiloj ti ep ta xichꞌic vocol la achiꞌiltac li te ta Egiptoe, joꞌoxuc li coꞌol tꞌujbiloxuc cuꞌune. Icaꞌi ti ep xꞌavetique. Jaꞌ yuꞌun liyal talel yuꞌun tal jcoltaic loqꞌuel li ta svocolique. Batic ta Egipto”, xꞌutat yuꞌun Dios li Moisese. y!Pero xi iꞌalbat nojtoc yuꞌun li Diose: “Locꞌ axonob yuꞌun liꞌ xa vaꞌalot ta jtojol, joꞌon li Diosune. ?w “Joꞌon Diosun yuꞌun la atot ameꞌic ta voꞌonee, jaꞌ li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove”, xi. Li Moisese inic ta xiꞌel jech muc bu xnopoj ba más. - SCꞌalal iyil Moisés ti mu xcꞌacꞌ li biqꞌuit chꞌixe, toj chꞌayel noꞌox yoꞌon. Inopoj batel, ba sqꞌuel. Te iyaꞌi icꞌopoj li Diose, xi laj yal:  ’Cꞌalal oy xaꞌox ta chaꞌvinic jabil scꞌotel ta Madián balumil li Moisese, te iyil ti chtil jtecꞌ biqꞌuit chꞌix ta vits Sinaí te ta taqui jamaltic. Li ta yat cꞌoqꞌue te ivinaj Dios jech chac cꞌu chaꞌal jun yajꞌangel. & ECꞌalal iyaꞌi Moisés ti vinajem xa ti milvaneme, ijatav batel. Te cꞌot nacluc ta Madián balumil. Te la saꞌ yajnil, te iyil chaꞌvoꞌ schꞌamal. u c¿Mi chacꞌan chamilun eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal la amil li jꞌegiptoal vinic voljee?” xꞌutat. h ILi Moisese inetꞌe loqꞌuel yuꞌun li buchꞌu la sliques cꞌope. Xi iꞌalbat: “¿Buchꞌu laj yacꞌbot avabtel ti tal aticꞌ abae? Mu joꞌcot ajvalilot cuꞌuncutic. Mu joꞌcot jmeltsanejcꞌopot cuꞌuncutic. DTa yocꞌomal nojtoc iyil Moisés ti ta xut sbaic chaꞌvoꞌ schiꞌiltac. Li Moisese ba spajes. Xi laj yalbe: “¿Cꞌu chaꞌal chavut abaic yuꞌun achiꞌil noꞌox abaic?” xut. }La snop Moisés ti snaꞌojic li schiꞌiltac ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti jaꞌ chcoltaatique, pero mu snaꞌic. !Te iyil ta xmajbat jun schiꞌil yuꞌun jun jꞌegiptoal vinic. Li Moisese ba smil li jꞌegiptoal vinique, jaꞌ la spoj li schiꞌile. #’Cꞌalal yichꞌoj xaꞌox chaꞌvinic jabil li Moisese, chac scꞌopon li schiꞌiltaque, jaꞌ li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. &ELec laj yichꞌ chanubtasel li Moisese, jaꞌ laj yichꞌbe spꞌijilic li jꞌegiptoal crixchanoetique. Toj lec snaꞌ xcꞌopoj, toj lec ital schꞌulel. Cꞌalal iloqꞌuesat ta sna stot smeꞌ yoꞌ acꞌo chamuque, te itae yuꞌun stseub li faraone. La stsꞌites, la spꞌis ta yol. 7Cꞌalal jech yaloj mantal li faraone, jaꞌ o ivocꞌ li Moisese. Toj lec iꞌile yuꞌun Dios li Moisese. Oxib noꞌox u te oy ta sna stot smeꞌ. +OLi achꞌ faraone iloꞌlovan. Laj yilbajinan li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Laj yal mantal ti acꞌo sloqꞌues ta snaic scotol li bicꞌtal queremutique yoꞌ jech acꞌo chamicuc. Ti jech laj yal li faraone, yuꞌun jaꞌ mu scꞌan ti ta xpꞌolic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. U#Iꞌoch achꞌ faraón te ta Egipto pero muc xa bu xꞌojtaquine li Josee. Y+’Cꞌalal poꞌot xaꞌox chcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌic li osil ti albil onoꞌox yuꞌun Dios li Abrahame, ep xaꞌox pꞌolemic te ta Egipto li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Epic xa tajmec. x~iLa scuchbeic talel li sbecꞌtal stacupalique. Mu junuc buchꞌu te mucul icom li ta Egiptoe. Liꞌ la smuquic ta nail chꞌen ta jteclum Siquem li bu smanoj onoꞌox li Abrahame. Jaꞌ ti la smanbe li snichꞌnab Hamor li te ta Siqueme. }Te inaqui ta Egipto li Jacove, te icham. Te ichamic eꞌuc li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ li snichꞌnab Jacove. D|Li Josee la stac ta iqꞌuel li stote, jaꞌ li Jacove, schiꞌuc scotol li schiꞌiltac ta voqꞌuele. Jaꞌ joꞌlajuneb schanvinic (75) icꞌot ta scotolic cꞌalal ta snichꞌnabic. N{ Cꞌalal ibatic ta schibal veltae, li Josee laj yacꞌ sba ta ojtaquinel ta stojol li sbanquiltac schiꞌuc li yitsꞌine. Jech li faraone iyojtaquinanbe sbanquiltac schiꞌuc yitsꞌin li Josee. z Iyaꞌi Jacov ti oy trigo te ta Egiptoe, te la stac batel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Jaꞌ sba toꞌox la stac batel. Zy- ’Ta tsꞌacale ital tsots viꞌnal ta spꞌejel li Egipto balumile schiꞌuc li ta Canaán balumile. Yan sba iyichꞌic vocol li crixchanoetique. Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee mu xa sta sveꞌelic. _x7 Cꞌalal iꞌilbajinat li Josee, icoltaat yuꞌun Dios. Iꞌacꞌbat spꞌijil jech lec iꞌile yuꞌun li faraone, jaꞌ li mucꞌta ajvalil li ta Egiptoe. Te iꞌoch ta gobernador li Josee, jaꞌ itsꞌinal ajvalil icꞌot. Iꞌacꞌbat yichꞌ ta venta scotol li jꞌegiptoal crixchanoetique. Iꞌacꞌbat sventain nojtoc sna li faraone. `w9 ’Li snichꞌnab Jacove, jaꞌ li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, xtiꞌet o yoꞌonic li yitsꞌinique, jaꞌ li Josee. La schonic batel ta Egipto balumil. Pero li Josee qꞌuelbil chabibil yuꞌun li Diose. sv_Li Diose laj yalbe Abraham ti persa ta xichꞌic li circuncisione. Jech cꞌalal ivocꞌ li snichꞌon li Abrahame, jaꞌ li Isaaque, ta svaxaquibal toꞌox cꞌacꞌal svoqꞌuel laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión. Jaꞌ jech la spasulanic o. Cꞌalal ivocꞌ snichꞌon li Isaaque, jaꞌ li Jacove, laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión eꞌuc. Cꞌalal ivocꞌ snichꞌnab li Jacove, jaꞌ noꞌox jech la spasbe eꞌuc li snichꞌnabe, jaꞌ li lajchavoꞌ jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. uLi Abrahame xi iꞌalbat nojtoc yuꞌun li Diose: “Joꞌon ta xcacꞌbe yichꞌ vocol li buchꞌutic chastiqꞌuic ta yajtunele. Tsꞌacal to ta xloqꞌuic talel scotol la anitilultaque. Liꞌ chjul tunicuc cuꞌune”, xꞌutat yuꞌun Dios li Abrahame. QtIꞌalbat nojtoc yuꞌun Dios ti chba naclicuc ta yan o balumil li snitilultaque. Te chba ochicuc ta jtunel chanib ciento jabil, te chichꞌic ilbajinel. Te tspasic tsots abtel pero muc bu tojbilic. 0sYLi Diose muc bu xacꞌbe yichꞌ li osil liꞌi. Mu jsetꞌuc iꞌacꞌbat yichꞌ li Abrahame. Li bu inaquie yuꞌun noꞌox la schꞌamun. Jaꞌ noꞌox ti baꞌi iꞌalbat yuꞌun Dios ti jaꞌ ta xichꞌ comel li snitilultaque. Pero muꞌyuc toꞌox snichꞌon ti cꞌalal jech iꞌalbate. rJech ilocꞌ batel ta yosilalic li jcaldeal crixchanoetic li Abrahame. Te cꞌot nacluc ta Harán. Cꞌalal icham stot li Abrahame, iꞌalbat yuꞌun Dios ti ta persa ta xlocꞌ talele. Jaꞌ liꞌ itaque talel ta cosilaltic, jaꞌ li yoꞌ bu oyutic li avie. OqXi iꞌalbat yuꞌun Dios li Abrahame: “Locꞌan batel ta avosilal, ictao atot ameꞌ schiꞌuc scotol avutsꞌ avalal. Batan ta yan o balumil li bu chcacꞌ avile”, xꞌutat yuꞌun li Diose. MpItacꞌav li Estebane: ―Jbanquil quitsꞌinab, aꞌiic me li cꞌusi chacalbeique. Li Diose, jaꞌ li oy sjuꞌel oy xojobale, laj yacꞌ sba ta ilel ta stojol li jtotic jmeꞌtic Abraham ta voꞌone li cꞌalal te toꞌox nacal ta Mesopotamia balumile, ti cꞌalal muc toꞌox bu batem ta naclej ta jteclum Harane. o yLi más banquilal palee jech ijacꞌbat li Estebane: ―¿Mi melel li cꞌusi laj yalic li viniquetic liꞌi? ―xut. nScotol li jꞌabteletic li te chotolique la sqꞌuelbeic sat li Estebane. Coꞌol schiꞌuc sat yajꞌangeltac Dios iyilic.}msYuꞌun caꞌiojcutic ti xi chale: “Li Jesús li te liquem talel ta Nazarete ta sjines li mucꞌta chꞌulna liꞌi, schiꞌuc ta sjel li cꞌu sba jtaleltic ti laj yal li Moisés ta voꞌonee”, xi chal ―xi la sjutbeic smul li Estebane. dlA Laj yiqꞌuic talel li jtojeletique ti jaꞌ la sjutbeic smul li Estebane. Xi laj yalic: ―Li vinic liꞌi chopol chcꞌopoj ta sventa li mucꞌta chꞌulnae schiꞌuc ta sventa li chꞌul mantale. Mu xicta ta yalel. Jk  Ti jech iyalique, xvulajetic noj liquel scotol li jꞌisraeletique, schiꞌuc jayvoꞌ jꞌabteletic yuꞌunic, schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Te chꞌayal yoꞌon istaic cꞌalal istsaquic li Estebane. Laj yiqꞌuic batel ta stojol li jꞌabteletique. 'jG La saꞌic li buchꞌutic ta saꞌic mulil ta sjutic cꞌop ta stojol li Estebane, la stojic. Lec ichanubtasatic li cꞌu sba ta xalique: ―Jech me xcꞌot avalic: “Caꞌiojcutic ti chopol ta xcꞌopoj ta stojol li Moisese schiꞌuc ta stojol li Diose”, chianic me ―xꞌutatic. zim Pero li jsaꞌcꞌopetique muc bu spasic ta canal yuꞌun icꞌopoj ta sventa li Chꞌul Espíritu li Estebane. h1 Te oyic jayvoꞌ jꞌisraeletic li liquemic talel ta chꞌulna li bu Coltabilic xa ta Jtunel sbie. Jaꞌ te liquemic talel ta jteclum Cirene, schiꞌuc ta jteclum Alejandría, schiꞌuc ta Cilicia balumil, schiꞌuc ta Asia balumil. Te lic sbicꞌtalcꞌoponic li Estebane. g3Li Estebane iꞌacꞌbat ep slequil yoꞌon schiꞌuc stsatsal jech ep iyacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ta stojol li crixchanoetique. ^f5Ipuc batel li scꞌop li Cajvaltique. Jech más iꞌepajic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. Oy ep paleetic la schꞌunic eꞌuc. Jaꞌ scꞌoplal ti itsaque li Estebane e3Cꞌalal la stꞌujique, laj yiqꞌuic talel ta stojol li yajtacbalaltac li Jesuse. Li yajtacbalaltac li Jesuse la scꞌoponbeic Dios ta stojolic ti acꞌo coltaatuc yuꞌun li Diose. Laj yacꞌanbe scꞌob ta sjolic li jucvoꞌique, jaꞌ senyail ti laj yichꞌ yabtelique. hdILec iyaꞌiic scotolic li cꞌusi iꞌalbatique. La stꞌujic Esteban, jaꞌ jun vinic ti lec yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique. Ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue. La stꞌujic otro vacvoꞌ. Jaꞌ Felipe, schiꞌuc Prócoro, schiꞌuc Nicanor, schiꞌuc Timón, schiꞌuc Parmenas, schiꞌuc Nicolás. Li Nicolase liquem talel ta jteclum Antioquía. Maꞌuc jꞌisraelal vinic, pero coꞌol toꞌox schꞌunoj jech chac cꞌu chaꞌal li jꞌisraeletique. vceLi joꞌoncutique jaꞌ cabtelcutic ta jcꞌoponcutic Dios schiꞌuc ta jpuccutic li scꞌop Diose ―xiic. Xb)Jaꞌ lec, quermanotac, tꞌujic jucvoꞌuc viniquetic li bu lec scꞌoplal avaꞌiojique, ti pꞌijique, jaꞌ li buchꞌutic ventainbil yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, jaꞌ ta xichꞌ yabtelic. aLi lajchavoꞌ yajtacbalaltac li Jesuse la stsobic talel scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Xi laj yalbeic: ―Li joꞌoncutique mu lecuc mi ta xquictacutic ta yalel li scꞌop Diose ta sventa ti ta jventaincutic li veꞌlile. q` ]Cꞌalal epic xaꞌox li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, te oyic jꞌisraeletic ti schanojic griego cꞌope, schiꞌuc te oyic eꞌuc jꞌisraeletic ti hebreo li scꞌopique, jaꞌ li scꞌopic onoꞌox li jꞌisraeletique. Li buchꞌutic ti griego li scꞌopique chopol icꞌopojic ta stojolic li buchꞌutic ti hebreo li scꞌopique. Laj yalic ti muc bu xichꞌic cꞌuxubinel li meꞌanal antsetic yuꞌunic li cꞌalal iꞌacꞌbat sveꞌelic ta jujun cꞌacꞌale. *_M*Muc bu xictaic ta yalel li scꞌop li Jesucristoe. Scotol cꞌacꞌal ichanubtasvanic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae schiꞌuc li ta naetique.9^k)Cꞌalal iloqꞌuic batel ta stojol li jꞌabteletic li yajtacbalaltac li Jesuse, xmuybajic noꞌox ti jech la scꞌan stuc Dios ti chichꞌic vocol ta sventa li Cajvaltique. ](La schꞌunic scotolic li cꞌusi laj yal li Gamaliele. Jech cꞌalal laj yiqꞌuic ochel li yajtacbalaltac Jesuse, jaꞌ noꞌox la stsitsic ta nucul schiꞌuc tsots laj yalbeic mantal ti mu xa me xalic batel li cꞌop ta sventa li Jesuse. La scoltaic batel. '\G'Yan mi jaꞌ ta sventa Dios li scꞌopique, mu xlaj maꞌ leꞌe. Jaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic naca me jaꞌ ta jcontraintic li Diose ―xi li Gamaliele. a[;&Jaꞌ yuꞌun chacalbeic, mu me cꞌusi xapasbeic li viniquetic liꞌi. Acꞌo spasic li cꞌusi ta scꞌanique. Mi jaꞌ noꞌox ta sventa crixchano li scꞌopique schiꞌuc li cꞌustic ta spasique, xlaj noꞌox. ^Z5%Tsꞌacal to ilic jun vinic, Judas sbi. Liquem talel ta Galilea balumil. Jaꞌ o yora yaloj mantal li ajvalil ti acꞌo stsacan sbiic scotol li crixchanoetique. Ep buchꞌu la schꞌunan li cꞌusi laj yal li Judase. Pero imile nojtoc li Judase. Jech la svoqꞌuilan sbaic batel scotolic li buchꞌutic la schꞌunanic li cꞌusi laj yale. }Ys$Naꞌic me li cꞌu sba scꞌoplal li Téudas ta voꞌonee. La snop ti xuꞌ ta spojbe yabtel li ajvalile. Oy chanib ciento svinictac. Pero imile li Téudase. Jech la svoqꞌuilan sbaic batel scotol li svinictaque, te ilaj o cꞌop yuꞌunic. 9Xk#Xi lic yalbe scotol li jꞌabteletic li te schiꞌuque: ―Jchiꞌiltac, joꞌotic li jꞌisraelutique, scꞌan me jnoptic lec baꞌi li cꞌusi ta jpasbetic li viniquetique. QW"Te la svaꞌan sba ta ora jun vinic ochem ta fariseoal, jaꞌ jꞌabtel eꞌuc, Gamaliel sbi. Jaꞌ jun li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Lec ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun scotol schiꞌiltac ta israelal. Jaꞌ laj yal mantal ti acꞌo loqꞌuesatuc jliqueluc li yajtacbalaltac li Jesuse. ]V3!Cꞌalal iyaꞌiic ti jech itacꞌbatique, iꞌilinic tajmec, chac ox smilic. Uw Joꞌoncutic ta xcalcutic ti melel acꞌbil yabtel yuꞌun Dios li Jesuse. Jaꞌ jech ta xal eꞌuc li Chꞌul Espíritu ti acꞌbilic xa ta yoꞌonic yuꞌun Dios scotol li buchꞌutic ta spasic xa li cꞌusi ta scꞌan li Cajvaltique ―xiic. STLi Diose laj yacꞌ xa ta ichꞌel ta mucꞌ li Jesuse, la xa schotan ta sbatsꞌicꞌob. Jaꞌ mucꞌta Ajvalil xa cuꞌuntic ta comón. Jaꞌ Jcoltavanej cuꞌuntic. Jaꞌ chiscoltautic yoꞌ jech xuꞌ ta xquictatic li cꞌustic chopol ta jpastic, joꞌotic li jꞌisraelutique, jech chispasbutic perton yuꞌun li jmultique. S3Li Dios yuꞌun li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee jaꞌ la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Jesuse. Jaꞌ li la avaqꞌuic ta milel ta cruze. R'Itacꞌav li Pedro schiꞌuc li schiꞌiltaque: ―Persa ta jchꞌunbecutic smantal Dios, maꞌuc ta jchꞌunbecutic smantal crixchano. vQe―Tsots laj calboxuc mantal ti mu xa me xachanubtasvanic ta sventa li Jesuse. Pero qꞌuelavilic, vinajem xa avuꞌunic ta spꞌejel li Jerusalene. Joꞌoncutic ta jcuchcutic avuꞌunic nojtoc smilel li vinic ti chavalique ―xi. gPGCꞌalal icꞌot yuꞌunic ta stojol li jꞌabteletique, li más banquilal palee xi laj yal: nOUCꞌalal iyaꞌi li banquilal mayole schiꞌuc li svinictaque, ibatic ta ora. Ba yiqꞌuic talel li yajtacbalaltac li Jesuse, pero muc bu laj yilbajinic yuꞌun ixiꞌic mi ta xꞌacꞌbatic ton yuꞌun li crixchanoetique. BN}Oy jun buchꞌu ba albatuc li banquilal palee: ―Li viniquetic ti la atiqꞌuic ta chuquele te xa oyic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Te xa ta xchanubtasvanic ―xi cꞌotel. XM)Cꞌalal jech iyaꞌiic li banquilal paleetique schiꞌuc li banquilal mayole, icꞌopoj yoꞌonic ti jech icꞌot ta pasele. Iyal yoꞌonic ti mu stacꞌ pajesel li Pedro schiꞌuc li schiꞌiltaque. LLXi cꞌot yalic: ―Lec macal ijtacutic li tiꞌ chucvanabe. Te vaꞌalic ta tiꞌ chucvanab li soltaroetique. Cꞌalal la jamcutique, muc buchꞌu te ijtacutic ―xiic cꞌotel li mayoletique. nKUCꞌalal icꞌotic ta chucvanab li mayoletique, mu xa bu te istaic li jchuqueletique, isutic batel. }JsCꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi iꞌalbatique, ta sacubel noꞌox osil iꞌochic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, te ichanubtasvanic. Li más banquilal palee schiꞌuc li jsaduceoetique la stsobic scotol li jꞌabteletic yuꞌunic li te ta mucꞌta chꞌulnae. La staquic batel jayvoꞌ yajmayoltac, ba sloqꞌuesic talel ta chuquel li yajtacbalaltac li Jesuse. /IW―Batanic, ba vaꞌan abaic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Albeic la achiꞌiltaquic ti xuꞌ ta xcolic sbatel osil ta sventa li Jesuse ―xꞌutatic. H9Pero ta acꞌubaltic ital jun yajꞌangel li Cajvaltique, la sjam li tiꞌ chucvanabe. La sloqꞌues batel li yajtacbalaltac li Jesuse, xi laj yalbe: lGQLa stsaquic li yajtacbalaltac li Jesuse, la yiqꞌuic batel ta cavilto, la stiqꞌuic ta chuquel. FLi más banquilal palee schiꞌuc li buchꞌutic te schiꞌuc ti coꞌol jsaduceoetique, xtiꞌet noꞌox yoꞌonic. OEEp italic nojtoc te ta Jerusalén li buchꞌutic te noꞌox nacalic ta yan jteclumetic ta nopol Jerusalene. Laj yiqꞌuic talel jchamelajeletic schiꞌuc li buchꞌutic ta xꞌilbajinatic yuꞌun li pucujetic ti ochem ta yoꞌonique. Pero icol scotolic. Jaꞌ scꞌoplal ti itiqꞌueic ta chuquel li yajtacbalaltac li Jesuse JD Scotol jchamelajeletic la sloqꞌuesic talel schiꞌuc stemic schiꞌuc spopic, tal spuchꞌanic ta caya. Yuꞌun ta scꞌanic ti te ch‐echꞌ coltabaticuc yuꞌun li Pedroe. Yuꞌun la snopic mi mu xpaj li Pedroe, jaꞌ noꞌox la smalaic mi ta xcꞌot snacꞌubal ta sbaic li jchamelajeletique yoꞌ jech chcolic o. C1Ta jujun cꞌacꞌal iꞌepajic li buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Ep viniquetic schiꞌuc antsetic la schꞌunic. pBY Mu junuc buchꞌu icontrainvan. Scotolic lec iyilic li cꞌusi la spasic li yajtacbalaltac li Jesuse. \A1 Li yajtacbalaltac li Jesuse ep iyacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ta stojol li crixchanoetique. Scotol cꞌacꞌal te la stsob sbaic ta stentennail li mucꞌta chꞌulna li yoꞌ bu Salomón sbie. [@/ Ixiꞌic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique schiꞌuc li buchꞌutic yan ti iyaꞌiique. Jaꞌ scꞌoplal ti ep iyacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li yajtacbalaltac li Jesuse m?S Cꞌalal iyaꞌi li antse, iyal ta lum ta ora eꞌuc, ilocꞌ schꞌulel. Cꞌalal iꞌochic li querem viniquetique, chamem xa istaic nojtoc li antse. La scuchic loqꞌuel, ba smuquic. Jun schꞌenal schiꞌuc li smalale. 7>g Li Pedroe xi laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal toj jmoj anopic achiꞌuc la amalale yuꞌun la atoy abaic ta stojol li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Cajvaltique? Aꞌio, te xa xtalic ta patna li buchꞌutic a smuquic la amalale. Jaꞌ noꞌox jech chascuchic loqꞌuel eꞌuc ―xꞌutat. -=SLi Pedroe jech la sjacꞌbe: ―Albun mi jaꞌ noꞌox jech yepal li stojol avosilic li la achonique ―xut. ―Jaꞌ noꞌox jech yepal ―xi itacꞌav li antse. <Oy xaꞌox ta oxib ora jaꞌ o iꞌoch talel eꞌuc li yajnile, jaꞌ li Safirae. Mu snaꞌ mi chamem xa li smalale. u;cIliquic jayvoꞌ querem viniquetic, la spixbeic li sbecꞌtal stacupale, la scuchic loqꞌuel, ba smuquic. :+Cꞌalal iyaꞌi li Ananíase, iyal ta lum, ilocꞌ schꞌulel ta ora. Toj xiꞌel icꞌotic scotolic li buchꞌutic iyaꞌiic ti ichame. 9%Li osile jaꞌ avuꞌun atuc, jech mu persauc la achon ti jechuque. Ti la achone, joꞌot la anop atuc ti chavacꞌ li stojole. ¿Cꞌu chaꞌal la anop ti chavocꞌbe li stojole? Maꞌuc la ajut cꞌop ta stojol crixchano; jaꞌ la ajut cꞌop ta stojol Dios ―xut. u8cLi Pedroe xi laj yalbe li Ananíase: ―Ananías, ¿cꞌu chaꞌal la achꞌunbe smantal li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase, yuꞌun muc bu tsꞌacal la avacꞌ li stojol avosilique? La ajut cꞌop ta stojol li Chꞌul Espíritue. A7{Coꞌol la snopic schiꞌuc li yajnil ti mu tsꞌacluc ta xaqꞌuic li stojol li yosilique. Jech muc xichꞌ ba scotol li cꞌalal ba yacꞌbe ta scꞌob li yajtacbalaltac li Jesuse. ]6 5Oy jun vinic nojtoc, Ananías sbi. Safira sbi li yajnile. La schon jsetꞌ yosilic. 5+%Li Bernabée oy toꞌox yosil pero la schon. Laj yichꞌbe talel li stojol li yosile, laj yacꞌbe ta scꞌob li yajtacbalaltac li Jesuse.g4G$Te oy jun vinic, José sbi. Jaꞌ Bernabé iꞌacꞌbat sbi yuꞌun li yajtacbalaltac li Jesuse. Jaꞌ chistsatsubtasbutic coꞌontic, xi smelol li sbie. Jaꞌ jchipreal vinic. Li smucꞌta moltot ta voꞌonee Leví sbi. 3 #Te cꞌot yacꞌbe ta scꞌob li yajtacbalaltac li Jesuse. Li buchꞌutic mu xa cꞌusi oy yuꞌunique, jaꞌ iꞌacꞌbatic. 2'"Jaꞌ yuꞌun mu xa buchꞌu chichꞌ vocol yuꞌun scotol li buchꞌutic ti oy yosilique schiꞌuc li buchꞌutic ti oy snaique, ba schonic li cꞌalal iyilic ti mu xa cꞌusi oy yuꞌunic li schiꞌiltaquique. Laj yichꞌbeic talel li stojol li cꞌusi la schonique. z1m!Li yajtacbalaltac li Jesuse laj yalic ti ta melel ichaꞌcuxi li Cajvaltique. Oy smelol oy stuqꞌuil li scꞌopique jech icꞌot ta yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Iꞌacꞌbat ep slequil yoꞌonic scotolic. 50c Li cꞌu yepal schꞌunojique jmoj yoꞌonic scotolic. Li buchꞌutic oy cꞌustic yuꞌunique muc bu xalic ti jaꞌ yuꞌun stuquique, ta comón yuꞌunic scotolic. ;/oCꞌalal ilaj yoꞌonic ta stael ta naꞌel Diose, iyaꞌiic scotolic inic li na li yoꞌ bu tsobolique. Itsatsubtasbatic sjol yoꞌon scotolic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ yuꞌun jamal laj yalic echꞌel li scꞌop Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti ta comón yuꞌunic li cꞌustic oy yuꞌunique `.9Acꞌo ta ilel atsatsal ti scotol xuꞌ chapase, acꞌo coluc cuꞌuncutic li jchamelajeletique. Acꞌbun cacꞌcutic ta ilel atsatsal ajuꞌel ta sventa la Achꞌulnichꞌon Jesuse ―xi la staic ta naꞌel Dios. &-ECajval, tanae ta scꞌan chispajesuncutic, joꞌoncutic la avajtuneluncutique. Acꞌbun stsatsal jol coꞌoncutic ti mu xijxiꞌcutic ta yalel la acꞌope. b,=Jaꞌ la spasbeic li cꞌusi anopoj onoꞌox ta voꞌonee yuꞌun jech la acꞌan atuc. s+_’Ta melel jech icꞌot ta pasel yuꞌun liꞌ la stsob sbaic ta jteclum Jerusalén li Herodese, schiꞌuc li Poncio Pilatoe, schiꞌuc li yan crixchanoetic li maꞌuc jchiꞌiltacutic ta israelale, schiꞌuc li jchiꞌiltacutic ta israelale. La spas ta jmoj scꞌopic ti ta smilic la Achꞌulnichꞌon Jesús li avacꞌojbe yabtel ti chiscoltauncutique. R*Li ajvaliletique schiꞌuc li jꞌabteletic liꞌ ta balumile ta spas ta jmoj scꞌopic.Chlic scontrainic li Diose schiꞌuc li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique, xi onoꞌox. _)7Joꞌot la achꞌamunbe ye la avajtunel David ta voꞌonee. Ta sventa li Chꞌul Espíritue jech la stsꞌiba:Altic ti chlic stoy sbaic li crixchanoetique.Altic li cꞌustic chlic snopic stuquique. =(sCꞌalal iyaꞌiic jeche, jmoj xa yoꞌonic la staic ta naꞌel Dios: ―Cajval, joꞌot Diosot li la apas vinajel balumile, schiꞌuc li nabe, schiꞌuc scotol li cꞌustic oye. O'Cꞌalal icoltaatic batel li Pedro schiꞌuc li Juane, cꞌot slabanbeic li schiꞌiltaquic ta puc‐cꞌop scotol li cꞌustic iꞌalbatic yuꞌun li paleetique schiꞌuc li jꞌabteletique. F&Yichꞌoj xa más ta chaꞌvinic (40) jabil li vinic ti icol ta sventa stsatsal sjuꞌel li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti la staic ta naꞌel Dios yoꞌ acꞌo tsatsubtasbatuc sjol yoꞌonic n%ULi jꞌabteletique laj yalic nojtoc ti mu xa me spucbeic batel scꞌoplal li Jesuse, la scoltaic ba. Mu xuꞌ xꞌacꞌbat yichꞌic vocol li Pedro schiꞌuc li Juane yuꞌun li jꞌabteletique, yuꞌun ixiꞌic li ta schiꞌiltaquic ta israelale. Yuꞌun scotol schiꞌiltac laj yalic coliyal Dios ta sventa ti iyilic ti colem xa li pecꞌa vinique. $wYuꞌun mu xuꞌ ta xquictacutic ta yalel li cꞌustic quilojcutique schiꞌuc li cꞌustic caꞌiojcutique ―xiic. B#}Itacꞌavic li Pedro schiꞌuc li Juane: ―Alic li bu jchopucal ti persa ta jchꞌuncutique. ¿Mi jaꞌ ta jchꞌuncutic la amantalique, mi jaꞌ ta jchꞌunbecutic smantal li Diose? A"{Laj yiqꞌuic ochel nojtoc li Pedro schiꞌuc li Juane. Tsots iꞌalbatic ti mu xa me xalic ba li scꞌoplal li Jesuse, schiꞌuc mu xa me xchanubtasvanic o ta sventa li Jesuse. !!;Pero yoꞌ acꞌo mu xpuc batel ta spꞌejel cosilaltique, jaꞌ lec tsots chcalbetic ti mu xa me spucbeic batel li scꞌoplal li Jesuse ―xut sbaic.  Xi laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌusi ta jpasbetic li viniquetique? Yuꞌun laj yacꞌbeic xa ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios, yuꞌun icol yuꞌunic li vinique. Iyaꞌiic xa scotolic li buchꞌutic liꞌ nacalic ta Jerusalene. Mu xuꞌ chcaltic ti altique. (IIꞌalbatic ti acꞌo loqꞌuicuc batel jliqueluque. Iloqꞌuic batel ta pana. Li jꞌabteletique lic snopic cꞌusi ta spasbeic li Pedro schiꞌuc li Juane. 0YYuꞌun te schiꞌuquic li vinic ti colem xa li pecꞌa toꞌoxe, jaꞌ yuꞌun mu cꞌusi xuꞌ ch‐albatic yuꞌun li jꞌabteletique li Pedro schiꞌuc li Juane. B} Cꞌalal iyilic li jꞌabteletic ti oy lec stsatsal yoꞌonic li Pedro schiꞌuc li Juane, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic yuꞌun snaꞌojic ti muc bu chanubtasbilic ta sventa smantaltac li Diose, schiꞌuc ti muc bu acꞌbilic yabtelique. Jaꞌ ijul o ta sjolic ti jaꞌ la schiꞌinic toꞌox li Jesuse. F Muc buchꞌu yan xuꞌ chiscoltautic, jaꞌ noꞌox li Jesucristoe. Yuꞌun muc buchꞌu yan albil scꞌoplal yuꞌun Dios ti xuꞌ chijcolutic yuꞌune ―xut li jꞌabteletic li Pedroe. M Li joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li jvaꞌanejnaetic ti la spꞌajic li ton ti la stꞌuj li yajval na sventa ta xacꞌ ta chiquin nae. Jaꞌ jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque. Muc bu xacꞌanic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesuse, pero iꞌacꞌbat xa tsots yabtel yuꞌun li Diose. I~}||zzdyxwwvv#utTs}rrq~poongmmYll]ji$ggf\eKdcb4al``M_^]\[Z;YY7XVWeVV9UTSSeRrQPwPNNM.LJIfHGGFE)DCqBA @`??}>d=l<;r:8877 6S5443{211<0//9..F--=,+e+*]))>'&&"%p%$#"!q Zwp> G A K Y # ]?3 Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi laj yal Pedro li quermanotactic ti schꞌunojic to ti persa ta xichꞌic li circuncisione, ipajic. Lec ibat scꞌoplal yuꞌunic li Diose. Xi laj yalic: ―Jech la scꞌan Dios ti ta xictaic smulic eꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale yoꞌ jech ta xcuxiic o sbatel osil eꞌuc ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti jcristoetic iꞌacꞌbat sbiic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristo li te ta Antioquíae w>g Li Diose laj yacꞌbe yichꞌic eꞌuc li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic li te tsobolic ti maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Laj yichꞌic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal laj yacꞌbutic quichꞌtique, yuꞌun coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Jech mu cꞌusi xuꞌ chcal li joꞌone. Mu jcꞌan jpajesbe yabtel li Diose ―xi li Pedroe. = Jech ijul ta jol ti jech onoꞌox laj yalbuncutic comel li Cajvaltique: “Li Juane jaꞌ laj yacꞌboxuc avichꞌic joꞌ. Pero li joꞌone jutuc xa scꞌan xcꞌot scꞌacꞌalil chacacꞌbe avichꞌic li Chꞌul Espíritue”, xijyutcutic onoꞌox. <  Cꞌalal lic jcꞌopone, iyichꞌic eꞌuc li Chꞌul Espíritu jech chac cꞌu chaꞌal laj quichꞌtic li cꞌalal toj itale. {;o Jaꞌ chtal yalbot ti cꞌu sba xuꞌ chacolic apꞌejelic ta nae, xiyut li yajꞌangel Diose”, xi li vinique. y:k Li vinique laj yalbun ti iyil jun yajꞌangel Diose. Iyil ti te vaꞌal icꞌot ta xocon li te ta yut snae. Jech iꞌalbat: “Taco batel avinictac ta Jope. Acꞌo ba yiqꞌuic talel jun vinic Simón sbi, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. 59c Li Chꞌul Espíritue laj yacꞌbun jnaꞌ ti acꞌo jchiꞌin batel li viniquetique, schiꞌuc ti junuc coꞌon chibate. Lischiꞌinic batel eꞌuc li vacvoꞌ liꞌi ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique. Te lijcꞌotcutic ta sna li vinic li buchꞌu listac ta iqꞌuele. 87 Jaꞌ o icꞌotic oxvoꞌ viniquetic te ta na li yoꞌ bu jchꞌamunoje. Jaꞌ te liquemic talel ta Cesarea. Tacbilic talel yuꞌun tal yiqꞌuicun. L7 Oxib velta jech laj yalbun. Jaꞌ o iꞌichꞌe muyel ta vinajel. [6/ Liscꞌopon nojtoc: “Li cꞌusi chacacꞌbee mu me xaval ti chopole”, xiyut. 5! Jech laj calbe: “Moꞌoj, Cajval. Yuꞌun mu bacꞌne jlajes li cꞌusi chopol ti avalojbuncutic ti mu xuꞌ ta jlajescutique”, xcut. ]43 Icaꞌi ti oy buchꞌu liscꞌopon: “Lican, Pedro, milo alajes liꞌi”, xiyut. "3= Cꞌalal la jqꞌuelbe li yute, iquil ti te chupul talel ep ta chop chonetic ti chanib yoc scꞌobique, schiꞌuc quiletan chonetic, schiꞌuc mutetic. s2_ ―Cꞌalal te oyun ta jteclum Jopee, yacun ta stael ta naꞌel Dios, oy cꞌusi iyacꞌ quil. Iquil ti iyal talel ta vinajel jech chac cꞌu chaꞌal mucꞌta saquil pocꞌ. Chucajtic schanjotol schiquin te ijul ta jtuqꞌuil. \11 Li Pedroe xchapet iyal scotol li cꞌusi laj yichꞌ pasbeele. Jech laj yal: O0 Jech laj yalbeic li Pedroe: ―¿Cꞌu chaꞌal a acꞌopon li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelal ti muc bu yichꞌojic circuncisione? ¿Cꞌu chaꞌal la achiꞌin ta veꞌel? ―xutic. /3 Jech cꞌalal isut batel ta Jerusalén li Pedroe, isaꞌbat smul yuꞌun li quermanotactic li schꞌunojic to ti persa ta xichꞌic li circuncisione. Yuꞌun chalic ti persa ta xichꞌic circuncisión eꞌuc li jyanlum crixchanoetic ti ta xichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. |. s Li yajtacbalaltac Jesús schiꞌuc li quermanotactic, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctic li te ta Judeae, iyaꞌiic ti la schꞌunbeic xa scꞌop Dios eꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. b-= 0Laj yal mantal li Pedroe ti acꞌo yichꞌic joꞌ ta sventa li Cajvaltic Jesuse. Cꞌalal iyichꞌic xaꞌox li joꞌe, jech laj yalbeic li Pedroe: ―Avocoluc pajan to jayibuc cꞌacꞌal liꞌi ―xutic.,! /Jech la sjacꞌ li Pedroe: ―Li cꞌu yepal liꞌ tsobolique laj yichꞌic xa li Chꞌul Espíritu jech chac cꞌu chaꞌal laj quichꞌtique. ¿Cꞌu xachiic? ¿Mi mu xuꞌ ta xichꞌic joꞌ eꞌuc? ―xi li Pedroe. Itacꞌavic: ―Lec, acꞌo yichꞌic ―xiic. + .Yuꞌun iyaꞌiic ti ta ora noꞌox icꞌopojic ta yan o cꞌopetique schiꞌuc ti lec ibat scꞌoplal yuꞌunic li Diose. R* -Li schiꞌiltac ta israelal ti la schiꞌinan batel li Pedroe, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li cꞌalal iyilic ti iyichꞌic xa eꞌuc li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. ) ,Cꞌalal yac toꞌox ta loꞌil li Pedroe, te jul ochuc ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritu scotol li buchꞌutic te tsobolique. G( +Yuꞌun jech onoꞌox laj yalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, ti jaꞌ ta sventa Jesús ta spasbatic perton yuꞌun smulic scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejique ―xi li Pedroe. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique m'S *Laj yalbuncutic comel mantal ti ta xcalbecutic scotol crixchanoetic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose ti jaꞌ Cajcoltavanejtique schiꞌuc ti jaꞌ jꞌichꞌcꞌop cuꞌuntique, buchꞌutic cuxul, buchꞌutic chamem. ,&Q )Pero muc bu laj yacꞌ sba ta ilel ta stojol scotol jchiꞌiltacutic. Jaꞌ noꞌox laj yacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic, joꞌoncutic ti tꞌujbiluncutic onoꞌox yuꞌun Dios ti ta xcalcutic ti ta melel cuxul li Jesuse. Te la jchiꞌincutic ta veꞌel li cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe. +%O (Pero li Diose la schaꞌcuxes ta yoxibal cꞌacꞌal. Cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe, te laj yacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic yuꞌun jech la scꞌan li Diose. h$I 'Joꞌoncutique iquilcutic scotol li cꞌusi la spas li Jesuse. Iquilcutic cꞌusi la spas li te ta Jerusalene schiꞌuc ta scotol jlumalcutic. Li jchiꞌiltaque laj yaqꞌuic ta jocꞌanel ta cruz, laj yaqꞌuic ta milel. P# &Avaꞌiojic ti iꞌacꞌbat li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc Diose, jech iyichꞌ o stsatsal sjuꞌel li Jesús li te liquem talel ta Nazarete. Buyuc noꞌox ixanav batel la scꞌuxubinan crixchanoetic. La scoltaan li buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique. Scotol ijuꞌ yuꞌun, yuꞌun chiꞌinbil yuꞌun li Diose. " %Li joꞌoxuque avaꞌiojic cꞌu sba iyal batel scꞌop ta spꞌejel jlumalcutic li Jesuse. Xanaꞌic ti baꞌi la sliques ta Galilea balumil li cꞌalal yacꞌoj xaꞌox ta ichꞌel joꞌ li Juane. Tsꞌacal to iyal batel scꞌop ta Judea balumile. Y!+ $Li Diose la stac talel ta jtojolcutic li Jesucristoe yuꞌun tal yal ti jaꞌ ta sventa stuc ti lec chijyilutic li Diose. Yuꞌun li Jesuscristoe jaꞌ yichꞌojutic ta venta jcotoltic ta spꞌejel balumil.  % #Buyuc noꞌox balumilal lec ta xꞌileic yuꞌun Dios li buchꞌutic ta xichꞌic ta muqꞌue, ti ta spasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose. wg "Jech lic yal li Pedroe: ―Ta melel jnaꞌ xa ti muc bu ta stꞌuj li buchꞌu ta scꞌuxubin li Diose. D !Jaꞌ yuꞌun la jtacot ta iqꞌuel ta ora. Lec xaꞌi Dios mi latale. Tscꞌan Dios ti liꞌ xa tsoboluncutic yuꞌun chavalbun caꞌicutic li cꞌu sba laj yalbote ―xi li Cornelioe. >u Taco me batel avinictac ta Jope, acꞌo ba yiqꞌuic talel jun vinic Simón sbi, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. Jaꞌ te schꞌamunojbe sna jun vinic, Simón sbi eꞌuc. Jaꞌ jcꞌaꞌesejnucul. Te oy sna ta nopol tiꞌnab. Cꞌalal mi ital li Pedroe, oy cꞌusi chayalbe”, xiyut li yajꞌangel Diose.  Jech laj yalbun: “Cornelio, li Diose xabin ti chata ta naꞌele. Sqꞌueloj nojtoc ti chacꞌuxubinan li buchꞌutic abol sbaique. ! Itacꞌav li Cornelioe: ―Oy xa ta schanibal cꞌacꞌal liꞌalbat jaꞌ jech ora chac liꞌi. Liꞌ oyun ta jna, jaꞌ o quictaoj quixim, yac ta jta ta naꞌel Dios. Liꞌ ivinaj ta jtojol coꞌol schiꞌuc jun vinic yilel. Sac tajmec spacꞌal, oy xojobal.  Li cꞌalal la atacun ta iqꞌuele, ximuybaj noꞌox lital. Jech chajacꞌboxuc ti cꞌu chaꞌal la ataquicun ta iqꞌuele ―xut. yk Li Pedroe jech laj yalbe yaꞌiic: ―Li joꞌoxuque anaꞌojic li cꞌu sba jtalelcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Xanaꞌic ti mu xuꞌ chijꞌochcutic ta sna li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌilcutic ta israelale. Mu xuꞌ ta jcꞌoponcutic. Pero laj yalbun Dios ti mu lecuc mi ta xcal ti mu jcꞌan jchiꞌin li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌil ta israelale. lQ Te chloꞌilajic ochel ta sna li Cornelioe. Ep buchꞌutic te tsobolic cꞌot sta li Pedroe. fE Li Pedroe la snit liquel, jech laj yalbe: ―Vaꞌlan yuꞌun coꞌol crixchanoutic ―xut. .U Cꞌalal nopolic xaꞌox batel schiꞌuc schiꞌiltac li Pedroe, ba nupatuc ta ora yuꞌun li Cornelioe. La squejan sba ta stojol Pedro yuꞌun chichꞌ ta mucꞌ. D Ta schibal to cꞌacꞌal icꞌotic ta Cesarea. Li Cornelioe te xa ta xmalavan. Stsoboj talel scotol li yutsꞌ yalaltaque schiꞌuc li buchꞌutic lec scꞌopon sbaic schiꞌuque.  Li Pedroe iyicꞌ ochel ta sna Simón, te ivayic jvoy, te la smacꞌlan. Ta yocꞌomal to la schiꞌin batel li viniquetique. Li Pedroe ichiꞌinat batel yuꞌun jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te nacalic ta Jopee. H  Itacꞌavic: ―Jaꞌ listacuncutic talel li banquilal soltaro, jaꞌ li Cornelioe. Jaꞌ lequil vinic. Lec yichꞌoj ta mucꞌ li Diose. Lec ta xꞌile yuꞌun scotolic la achiꞌiltac ta israelale. Iꞌalbat yuꞌun jun yajꞌangel Dios ti acꞌo xayicꞌ batel ta snae, ta xaꞌi ti cꞌusi chavalbee ―xiic. .U Iyal ba li Pedroe, ba scꞌopon li viniquetic li tacbilic talel yuꞌun li Cornelioe. Jech laj yalbe: ―Joꞌon ti chasaꞌicune. ¿Cꞌusi chavalic? ―xut. jM Yalan ba, chiꞌino batel. Mu me cꞌusi xal avoꞌon yuꞌun joꞌon jtacoj talel ―xꞌutat. 3_ Cꞌalal te to yacal ta snopel li cꞌusi laj yil li Pedroe, jech iꞌacꞌbat ta sjol ta yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue: ―Oy oxvoꞌ viniquetic tal saꞌicot. N La sjaqꞌuic mi te oy li Simone, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. `9 Li Pedroe lic cꞌopojuc yoꞌon yuꞌun muc xaꞌibe smelol. Cꞌalal jaꞌ o yacal ta snopel li cꞌusi iꞌacꞌbat yile, jaꞌ o icꞌotic ta jteclum Jope li viniquetic li tacbilic talel yuꞌun li Cornelioe. Jech cꞌot sjaqꞌuic: ―¿Bu nan nacal li Simón, jaꞌ li jcꞌaꞌesejnucule? ―xiic cꞌotel. Icꞌotic ta sna li Simone. q [ Oxib velta jech iꞌalbat. Tsꞌacal to iꞌichꞌe muyel ta vinajel li mucꞌta saquil poqꞌue. g G Pero icꞌoponat nojtoc: ―Li cꞌusi chacacꞌbee mu me xaval ti chopole ―xꞌutat.  / Itacꞌav li Pedroe: ―Moꞌoj, Cajval. Yuꞌun mu bacꞌne jlajes li cꞌusi chopol ti avalojbuncutic ti mu xuꞌ ta jlajescutique ―xi. Z - Iyaꞌi icꞌoponat li Pedroe: ―Lican, Pedro, milo alajes liꞌi ―xꞌutat.   Iyil ti te chupul talel ta saquil pocꞌ ep ta chop chonetic ti chanib yoc scꞌobique, schiꞌuc quiletan chonetic, schiꞌuc mutetic. 3 Iyil ti ijam li vinajele. Iyil cꞌusi iyal talel, coꞌol schiꞌuc mucꞌta saquil pocꞌ. Lec chucul schanjotol schiquin iyal talel ta balumil. !; Li Pedroe chviꞌnaj xaꞌox jech la scꞌan sveꞌel. Cꞌalal jaꞌ toꞌox tsmeltsanbat li sveꞌele, oy cꞌusi iꞌacꞌbat yil yuꞌun li Diose. 9k Ta yocꞌomal cꞌalal poꞌot xaꞌox xcꞌotic ta Jope li oxvoꞌique, jaꞌ o imuy ba ta jolna li Pedroe. Oꞌlol xaꞌox cꞌacꞌal. Yuꞌun ba sta ta naꞌel Dios. pY Laj yalanbe scotol li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun li yajꞌangel Diose, jech la stacan batel ta Jope. kO Jaꞌ noꞌox jech iyal comel li yajꞌangel Diose. Li Cornelioe laj yicꞌ jun yajsoltaro ti te onoꞌox schiꞌuc scotol cꞌacꞌal ti lec yichꞌoj ta mucꞌ Dios eꞌuque. Schiꞌuc laj yicꞌ chaꞌvoꞌ yajtunel. Y+ Jaꞌ te oy ta sna jun vinic Simón sbi eꞌuc. Jaꞌ jcꞌaꞌesejnucul, te oy sna ta nopol tiꞌnab. Jaꞌ chtal yalbot li cꞌusi lec ta pasel li Pedroe ―xꞌutat Cornelio yuꞌun li yajꞌangel Diose. } Jech taco me batel avinictac ta Jope, acꞌo ba yiqꞌuic talel jun vinic Simón sbi, jaꞌ li Pedro schaꞌmojol sbie. r] Li Cornelioe la sqꞌuel li yajꞌangel Diose, ixiꞌ tajmec. La stacꞌbe: ―¿Cꞌusi? Cajval ―xut. Jech iꞌalbat: ―Li Diose xabin ti chata ta naꞌele. Sqꞌueloj nojtoc ti chacꞌuxubinan li buchꞌutic abol sbaique. / Ta oxib ora stsꞌepꞌujel cꞌacꞌal iꞌacꞌbat yil ti iꞌoch jun yajꞌangel Dios li yoꞌ bu oye. Xi iꞌalbat: ―Cornelio ―xꞌutat. 9k Li Cornelioe lec yichꞌoj ta mucꞌ Dios spꞌejelic ta na. La scꞌuxubinan ep jꞌisraeletic, jaꞌ li buchꞌutic abol sbaique. Scotol cꞌacꞌal la sta ta naꞌel Dios. 3~ a Te talem ta jteclum Cesarea jun jyanlum vinic, Cornelio sbi. Jaꞌ banquilal jpasmantal yuꞌun joꞌvinic (100) soltaroetic. Li joꞌvinic soltaroetique Italiano sbiic. s}_ +Li Pedroe jal te ijocꞌtsaj ta jteclum Jope ta sna jun vinic, Simón sbi. Jaꞌ jcꞌaꞌesejnucul.|{ *Scotolic li crixchanoetic li te nacalic ta Jopee iyaꞌiic, jech ep la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. X{) )Li Pedroe la stsacbe scꞌob, la snit liquel. Laj yicꞌan ochel li meꞌanal antsetique schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yacꞌbe yil scotolic ti ichaꞌcuxi xa yuꞌune. +zO (Li Pedroe la stac loqꞌuel scotol li buchꞌutic te oyique. La squejan sba, la sta ta naꞌel Dios. Cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel li Diose, la sqꞌuelbe sat li ánimae, xi laj yalbe: ―Tabita, lican ―xut. La svicꞌ sat ta ora li Dorcase, iyil ti te oy li Pedroe, ichoti. ^y5 'Ischꞌun li Pedroe, ibat ta ora. Cꞌalal icꞌote, laj yiqꞌuic muyel ta schaꞌcojol na li yoꞌ bu telel li ánima Dorcase. Te tsobol scotolic li meꞌanal antsetique, te choqꞌuitaic li ánima Dorcase. Laj yacꞌbeic yil Pedro li scꞌuꞌ schiꞌuc li stsequic ti ipasbatic yuꞌun li ánima Dorcas li cꞌalal cuxul toꞌoxe. Lx &Li Jopee nopol xil sbaic schiꞌuc li jteclum Lidae. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jopee, iyaꞌiic ti te oy ta Lida li Pedroe. La staquic batel ta ora chaꞌvoꞌ viniquetic yoꞌ chba yiqꞌuic talel li Pedroe. Jech cꞌot yalbeic: ―Batic la ta ora te ta Jope ―xutic cꞌotel li Pedroe. &wE %Cꞌalal te oy ta jteclum Lida li Pedroe, itsaque ta chamel li Dorcase, icham. La spoquic la yatintasic, te ba stelanic ta jcꞌol o na ta schaꞌcojol na. tva $Cꞌalal jech icꞌot ta pasele, te oy jun ants ta jteclum Jope ti yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique, Tabita sbi. Dorcas sbi ta jcꞌoptic. Lec icꞌuxubinvan. Ep la scoltaan ta taqꞌuin li buchꞌutic muꞌyuc staqꞌuinique. u# #Scotol li buchꞌutic te nacalic ta jteclum Lidae schiꞌuc ta jteclum Sarone iyilic ti icol xa li Enease, jech laj yictaic li cꞌustic schꞌunojic toꞌoxe. Jaꞌ to ischꞌunic o ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti ichaꞌcuxi li Dorcase xti "Li Pedroe xi laj yalbe: ―Eneas, chascolta li Jesucristoe. Lican, tots avayeb ―xut. Ilic ta ora li Enease. esC !Te ista jun vinic, Eneas sbi. Vaxaquib xa jabil staꞌiel yuꞌun mu xnic jun yoc scꞌob. &rE Li Pedroe ba sjulaꞌan scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Echꞌ sqꞌuel nojtoc li buchꞌutic te nacalic ta jteclum Lidae. uqc Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Judea balumile, schiꞌuc ta Galilea balumile, schiꞌuc ta Samaria balumile, muc xa bu xichꞌic ilbajinel. Jun xa yoꞌonic laj yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. Iꞌacꞌbat stsatsal yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, jech más iꞌepajic o. Jaꞌ scꞌoplal ti icol jun vinic Eneas sbie jpM Cꞌalal iyaꞌiic li buchꞌutic ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, laj yiqꞌuic batel ta jteclum Cesarea li Sauloe. Te la staquic batel ta slumal li yoꞌ bu ivocꞌ, jaꞌ li jteclum Tarsoe. $oA Li Sauloe jamal iyal echꞌel li scꞌop li Cajvaltique. Te lic yalulanbe sbaic scꞌoplal Cajvaltic schiꞌuc schiꞌiltac ta israelal ti schanojic griego cꞌope, yuꞌun tscꞌan ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ eꞌuc li Cajvaltique. Pero ta saꞌic cꞌu sba ta smilic li Sauloe. n Jech li Sauloe la schiꞌin li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. Coꞌol xa ixanavic schiꞌuc. omW Pero li Bernabée iyicꞌ batel ta stojol li yajtacbalaltac Jesús li Sauloe. Li Bernabée laj yalanbe ti iyil ta be li Cajvaltic li Sauloe, ti icꞌoponate. Laj yal nojtoc ti jamal laj yalbe scꞌoplal Jesús li te ta Damascoe. al; Cꞌalal icꞌot ta Jerusalén li Sauloe, chac ba stsob sba schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Pero scotolic ta xiꞌic o, yuꞌun mu snaꞌic mi ta melel ti schꞌunoj xa eꞌuque. okW Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta acꞌubaltic la stiqꞌuic ta yut mucꞌta moch li Sauloe, la schechic yalel ta pat moc. Jech icol o batel li Sauloe. Jaꞌ scꞌoplal ti isut batel ta Jerusalén li Sauloe ^j5 Li cꞌusi iyalique iyaꞌi li Sauloe. Li schiꞌiltaque cꞌacꞌal acꞌubal te vaꞌalic ta jujun stiꞌ smacol li jteclume. Li smacol li jteclume meltsanbil ta ton. Te tsmalaic li Sauloe yuꞌun chac smilic. i Cꞌalal oy xaꞌox scꞌacꞌalile, lic snopic li jꞌisraeletic li te nacalic ta Damasco li cꞌu sba ta smilic li Sauloe. h Cꞌalal jech laj yalic li schiꞌiltaque, li Sauloe más to itsatsub yoꞌon ta yalel li scꞌop li Cajvaltique. Laj yacꞌanbe snaꞌ li schiꞌiltac li te nacalic ta Damascoe ti jaꞌ Jesús ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. Jech xa noꞌox mu snaꞌic cꞌu sba ta xtacꞌavic. Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu xtae ta milel yuꞌun schiꞌiltac li te ta Damasco li Sauloe +gO Scotol li buchꞌutic iyaꞌiic li cꞌusi laj yal li Sauloe toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Xi laj yalic: ―Li vinic liꞌi jaꞌ li buchꞌu laj yilbajinan li buchꞌutic te oyic ta Jerusalén ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ liꞌ xa talem nojtoc yuꞌun ta scꞌan ta schucan batel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Te chcꞌot yacꞌ ta stojol li banquilal paleetique ―xiic. f Li Sauloe lic yal ta ora ta jujun schꞌulnaic li schiꞌiltac ta israelal ti melel jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesuse. leQ Lic veꞌuc jech iꞌayan stsatsal. Te to la schiꞌin jayib cꞌacꞌal li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te nacalic ta Damascoe. Jaꞌ scꞌoplal ti lic yal scꞌop Dios li te ta jteclum Damasco li Sauloe idK Ilocꞌ ta ora li cꞌusi macbil o li sate, jech xil xa osil. Iꞌacꞌbat yichꞌ joꞌ. c Ibat li Ananíase. Te icꞌot ta sna li Judase. Cꞌalal iꞌoche, laj yacꞌbe scꞌob ta sjol li Sauloe, xi laj yalbe: ―Hermano Saulo, listac talel li Cajvaltic Jesuse, jaꞌ li buchꞌu laj yacꞌ sba ta ilel ta atojol li cꞌalal te xatal ta bee. Listac talel yoꞌ chjam o la asate schiꞌuc acꞌo sventainot li Chꞌul Espíritue ―xut cꞌotel Saulo li Ananíase. `b9 Joꞌon chcacꞌbe snaꞌ ti ep ta xichꞌ vocol ta jventae ―xꞌutat li Ananíase. Ea Pero jech iꞌalbat nojtoc yuꞌun li Cajvaltique: ―Batan. Yuꞌun li Sauloe tꞌujbil cuꞌun yuꞌun jaꞌ ta spuc batel jcꞌop ta stojol li buchꞌutic maꞌuc achiꞌiltac ta israelale, schiꞌuc ta stojol li mucꞌtic ajvaliletique, schiꞌuc ta atojolic eꞌuc, joꞌoxuc li coꞌol jꞌisraeloxuque. .`U Li avie yichꞌoj talel mantal ta sventa li banquilal paleetic ti ta schucan batel scotol li buchꞌutic schꞌunojic ti joꞌot Jcoltavanejote ―xi li Ananíase. o_W Cꞌalal iyaꞌi li Ananíase, xi laj yal: ―Cajval, oy ep buchꞌu yalojbecun li cꞌu sba scꞌoplal li vinic taje. Caꞌioj ti ta xilbajinan li buchꞌutic schꞌunojic li te ta Jerusalén ti joꞌot Yajcoltavanejicote. ^ Laj cacꞌbe yil ti chcꞌot avacꞌbe acꞌob ta sjole yoꞌ jech ta xjam o li sate ―xꞌutat li Ananías yuꞌun li Cajvaltique. e]C Xi iꞌalbat yuꞌun li Cajvaltique: ―Lican, batan li yoꞌ bu Tuqꞌuil caya sbie. Te xabat ta sna Judas. Te chcꞌot ata jun achiꞌil, Saulo sbi, liquem talel ta jteclum Tarso. Yacal ta stael ta naꞌel Dios. {\o Te nacal ta Damasco jun vinic ti yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique, Ananías sbi. Li Cajvaltique laj yacꞌ sba ta ilel ta stojol li Ananíase, xi laj yalbe: ―Ananías ―xꞌutat. Itacꞌav li Ananíase: ―¿Cꞌusi? Cajval ―xi. V[% Oxib cꞌacꞌal mu xil osil. Mu cꞌusi la slajes, mu cꞌusi laj yuchꞌ. Z Ilic li Sauloe. Cꞌalal la svicꞌ li sate, mu xa xil osil. Jech nitbil batel yuꞌun schiꞌiltac ti cꞌalal iꞌoch ta Damascoe. Y# Li schiꞌiltac ta xanbal li Sauloe ivaꞌiic yuꞌun ixiꞌic tajmec. Yuꞌun iyaꞌiic ti oy buchꞌu icꞌopoje pero muc bu xilic. mXS Inic ta xiꞌel li Sauloe. Xi laj yal: ―Cajval, ¿cꞌusi ti chacꞌan ta jpase? ―xi. Xi iꞌalbat yuꞌun li Cajvaltique: ―Lican, ochan batel ta Damasco. Te chaꞌalbat li cꞌusi ta jcꞌan ti chapase ―xꞌutat. ]W3 Itacꞌav li Sauloe: ―Cajval, ¿mi joꞌot? ―xi. Iꞌalbat yuꞌun li Cajvaltique: ―Joꞌon Jesusun. Joꞌon li chacontrainune. Altic ti jech chapase yuꞌun noꞌox chasaꞌ avocol atuc ―xꞌutat. iVK Iyal ta lum, te iyaꞌi ta xcꞌoponat: ―Saulo, ¿cꞌu chaꞌal chacontrainun? ―xꞌutat. U! Cꞌalal jutuc xaꞌox scꞌan xcꞌot ta Damascoe, ta ora noꞌox xlebluj talel xojobal ta vinajel, joybil icꞌot ta xojobal li Sauloe. 8Ti La scꞌanbe sjunal ta sventa yoꞌ cꞌuxi oy lec stsatsal li cꞌalal chcꞌot yacꞌbe sqꞌuel li buchꞌutic sventainojic li chꞌulnaetic yuꞌun li schiꞌiltac ta israelal li te ta jteclum Damascoe. Yuꞌun chba sqꞌuel mi oy buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta schꞌulnaique. Mi viniquetic, mi antsetic, scꞌoplal ta schucan ba ta Jerusalén. Cꞌalal laj yichꞌbe xa li sjunale, ibat ta Damasco. xS k Pero li Sauloe mu xlaj ta yoꞌon ta scontrainel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun chac smil ti mi mu xictaic ta yichꞌel ta mucꞌ li Cajvaltique. Solel ba scꞌopon li más banquilal pale li te ta Jerusalene. 6Re(Li Felipee te to cꞌot vinajuc ta jteclum Azoto. Te lic xanavuc batel ta yoc. Echꞌ spucbe scꞌop Jesús ta jujun jteclum te to cꞌalal icꞌot ta jteclum Cesarea.*QM'Cꞌalal iloqꞌuic talel ta ucꞌume, li Felipee iꞌiqꞌue batel yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Cajvaltique. Li vinique jech noꞌox muc xil bu ibat li Felipee. Pero xmuybaj noꞌox isut batel ta slumal yuꞌun la schꞌun xa ti jaꞌ Yajcoltavanej li Cajvaltique. *PM&Li vinique laj yal mantal ti acꞌo cotluc li scarretae. Iloqꞌuic, ibatic ta ucꞌum schaꞌvaꞌalic. Li Felipee laj yacꞌbe yichꞌ joꞌ li vinique. @Oy%Itacꞌav li Felipee: ―Mi achꞌunoj ta sloqꞌuel avoꞌone, xuꞌ chavichꞌ joꞌ ―xi. Itacꞌav li vinique: ―Jchꞌunoj ti jaꞌ Snichꞌon Dios li Jesucristoe ―xi. &NE$Ixanavic batel ta be, te ijelavic ta nopol ucꞌum. Xi iyal li vinique: ―Qꞌuelavil, oy ucꞌum liꞌi. ¿Mi mu xuꞌ xavacꞌbun quichꞌ joꞌ? ―xi. rM]#Li Felipee iyal ti jaꞌ scꞌoplal li Jesuse. Lic yalbe scotol li cꞌu sba scꞌoplal li Jesuse. DL"Li Felipee jech ijacꞌbat: ―Albun caꞌi buchꞌu scꞌoplal li liꞌ tsꞌibabil comele. ¿Mi jaꞌ scꞌoplal stuc li Isaías ti laj yale, mi yan o buchꞌu scꞌoplal? ―xi. ]K3!Yan sba chichꞌ vocol yuꞌun muc bu lec noꞌox ta smeltsanbeic scꞌoplal.Chalic noꞌox ti chbatsꞌichꞌay o scꞌoplal ta jꞌechꞌel mi la smilique, xi chal li scꞌop Dios ti ta xapta li vinique. sJ_ Li scꞌop Dios ti yacal yaptaele jech chal:Ta xꞌaqꞌue ta milel jech chac cꞌu chaꞌal jcot chexel chij pero mu cꞌusi chal.Jech chac cꞌu chaꞌal chexel chij ti chꞌanxi li cꞌalal ta xichꞌ locꞌbeel stsotsile,
jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌu chtal stojbutic li jmultique,
mu cꞌusi chal li cꞌalal ta xmilee. ;IoItacꞌav li vinique: ―Mu xcaꞌibe lec smelol yuꞌun muc buchꞌu xiyalbe caꞌi ―xi. Iꞌiqꞌue ochel ta carreta li Felipee. La schiꞌin ba ta chotlej li vinique. HLi Felipee inopoj batel li ta scarreta li vinique. Iyaꞌi ti yacal ta xapta li scꞌop Dios li la stsꞌiba li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Li Felipee jech la sjacꞌbe li vinique: ―¿Mi xavaꞌibe smelol li cꞌusi chaqꞌuele? ―xut. /GWLi Felipee xi iꞌalbat ta sjol ta yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue: ―Nopojan batel, ba chiꞌino li vinic li leꞌ tiqꞌuil batel ta scarretae ―xꞌutat. FIsut xa ba ta slumal. Te chotol batel ta scarreta nitbil ta caaꞌ. Yacal ta sqꞌuel ba li scꞌop Dios li la stsꞌiba li Isaíase. }EsIbat li Felipee. Cꞌalal ixanav batele, te la sta ta be jun jꞌetiopial vinic. Li vinique pasbil ta capón yuꞌun yichꞌoj yabtel yuꞌun li meꞌajvalil li te ta Etiopía balumile. Candace sbi li meꞌajvalile. Li vinique jaꞌ yabtel ta schabibe staqꞌuin schiꞌuc scotol li cꞌustic oy yuꞌun li meꞌajvalile. A yacꞌbe smoton Dios ta Jerusalén li vinique. D/Cꞌalal ta xꞌepaj xa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Samariae, tal cꞌoponatuc Felipe yuꞌun jun yajꞌangel li Cajvaltique. Xi iꞌalbat: ―Batan ta xocon vinajel ta sur. Te chba anupbe sbelel li jteclum Gazae, jaꞌ li te chlic talel ta Jerusalene ―xꞌutat Felipe yuꞌun li yajꞌangel li Cajvaltique. Li sbelel Gazae jaꞌ te xꞌechꞌ ta taqui jamaltic. C%Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yalbeel li crixchanoetic scotol ti cꞌu sba yilojbeic stsatsal sjuꞌel li Diose, schiꞌuc cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yalel li scꞌop Diose, isutic batel ta Jerusalén li Pedro schiꞌuc li Juane. Te echꞌ spuquic nojtoc li scꞌop Jesús ta jujun colonia yuꞌun li jsamariaetique. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe scꞌop Dios jun jꞌetiopial vinic li Felipee B+Itacꞌav li Simone: ―Cꞌoponbecun Dios ta jtojol yuꞌun naca me chꞌaycun o sbatel osil jech chac cꞌu chaꞌal la avalbune ―xi. \A1Yuꞌun ta to xapas chquil li cꞌusi chopole. Oyot to ta mulil ―xut li Pedroe. @Ictao li cꞌusi chopol chanope. Cꞌopono Dios, jqꞌueltic mi chaꞌacꞌbat to perton ta scoj li cꞌusi chopol chanope. ?yLi joꞌote mu xuꞌ chaꞌabtej yuꞌun li Diose. Mu aventauc yuꞌun muc bu lec tucꞌ avoꞌon ta stojol li Diose. (>IXi itacꞌav li Pedroe: ―Batan ta chꞌayel achiꞌuc la ataqꞌuine yuꞌun chanop ti stacꞌ manel li Chꞌul Espíritu li chijyacꞌbutic li Diose. 3=_Xi laj yal li Simone: ―Acꞌbecun jech juꞌel eꞌuc yoꞌ jech xuꞌ ta xichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic ta xcacꞌbe jcꞌob ta sjolic eꞌuque ―xi. v<eCꞌalal iyil Simón ti laj yichꞌic li Chꞌul Espíritu li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal laj yacꞌan scꞌobic li yajtacbalaltac li Jesuse, jech chac yacꞌbe taqꞌuin li yajtacbalaltac li Jesuse. 6;eLi Pedro schiꞌuc li Juane laj yacꞌanbe scꞌob ta sjolic jujun li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique, jech iꞌoch ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritue. :Yuꞌun muc to bu yichꞌojic li Chꞌul Espíritue, jaꞌ to noꞌox yichꞌojic joꞌ ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. )9KCꞌalal icꞌotique, la scꞌoponbeic Dios ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique ti acꞌo yichꞌic eꞌuc li Chꞌul Espíritue. D8Cꞌalal iyaꞌiic li yajtacbalaltac Jesús li te ta Jerusalén ti la schꞌunic xa scꞌop Dios li jsamariaetique, la staquic batel ta Samaria balumil li Pedro schiꞌuc li Juane. S7 Li Simone la schꞌun eꞌuc, iyichꞌ joꞌ eꞌuc, jech lic schiꞌin batel li Felipee. Cꞌalal iyil li Simón ti ep laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li Felipee, toj chꞌayel o yoꞌon. E6 Pero cꞌalal iꞌalbatic yuꞌun Felipe ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose, schiꞌuc iꞌalbatic nojtoc ti jaꞌ Cajcoltavanejtic schiꞌuc ti jaꞌ Ajvalil cuꞌuntic li Jesucristoe, oy ep viniquetic schiꞌuc antsetic la schꞌunic. Jech iꞌacꞌbat yichꞌic joꞌ yuꞌun li Felipee. 5} Jaꞌ xa te batem o yoꞌonic ta yaꞌiel li cꞌusi ta xal li jꞌilvaneje yuꞌun voꞌone xa caj loꞌloaticuc. 74g Scotol crixchanoetic, cꞌalal ta mucꞌ ta biqꞌuit, iyaꞌiic li cꞌusi iyal li jꞌilvaneje. Xi iyalic: ―Li vinic liꞌi jaꞌ yichꞌojbe sjuꞌel li Diose ―xiic. !3; Te oy jun vinic, Simón sbi. Jaꞌ jꞌilvanej toꞌox. Ep la sloꞌloan crixchanoetic li te ta Samaria balumile yuꞌun laj yal ti oy sjuꞌele. N2Jech xmuybajic noꞌox scotolic li crixchanoetic li te ta jteclume. O1Yuꞌun ep icolic li buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique. Cꞌalal ilocꞌ li pucujetique, tsots iꞌavanic. Icolic nojtoc li buchꞌutic ti mu xnic jun yoc scꞌobique schiꞌuc li coxoetique. {0oLi crixchanoetic li te ta jteclume la stsob sbaic scotolic yuꞌun tal yaꞌiic li cꞌustic ta xal li Felipee. Cꞌalal iyilic ti ep laj yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li Felipee, la stsꞌean lec schiquinic li cꞌustic laj yale. :/mLi Felipee te icꞌot ta jun jteclum te ta Samaria balumil. Cꞌot yalbe crixchanoetic ti iꞌay xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios sventa chiscoltautique, jaꞌ li Jesuse. . Li buchꞌutic la spuc sbaic batele, buyuc noꞌox iyalic batel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic o ta sventa li Cajvaltique. -Yan li Sauloe tscꞌan ta schꞌaybe scꞌoplal li scꞌop Jesús ti schꞌunojique. Iꞌoch ta naetic, la stsacan loqꞌuel viniquetic schiꞌuc antsetic, la sticꞌan ta chuquel. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic scꞌop Cajvaltic li jsamariail crixchanoetique },sOy jayvoꞌ viniquetic ti lec yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, jaꞌ ba smuquic li Estebane. Yan sba iyoqꞌuitaic. J+ Cꞌalal iyil Saulo ti icham xa li Estebane, xmuybaj xa o. Ta ora noꞌox lic ilbajinaticuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. La spuc sbaic batel scotolic ta Judea balumil schiꞌuc ta Samaria balumil. Jaꞌ xa noꞌox te icomic ta Jerusalén li lajchavoꞌ yajtacbalaltac li Jesuse. _*7<La squejan sba, tsots icꞌopoj, xi laj yalbe li Diose: ―Cajval, pasbo perton li jchiꞌiltac liꞌi yuꞌun mu snaꞌic li a sba lispasbeique ―xi. Cꞌalal jech laj yale, jaꞌ o ilocꞌ schꞌulel.);Cꞌalal yacal ch‐acꞌbat tone, la sta ta naꞌel Dios li Estebane, xi laj yal: ―Cajval Jesús, icꞌbun ba li jchꞌulele ―xi. 3(_:Laj yiqꞌuic loqꞌuel ta tiꞌ jteclum, te laj yacꞌbeic ton. Li buchꞌutic ta xaqꞌuic tone la sloqꞌuic spuychijic. Laj yacꞌbeic schabi jun querem, Saulo sbi. _~V}I|{{z$yxIwvTtt s8rqGpomrl@kfjihgg2fbeUdcTba_e^d]]\[ZdYhXPWVUTT%SRQPyOkNYLLJJWIjHFEEDEBA@??>=_=N;M:9L8R77c654e31150.-,x,*h)('&%!$h#k"V!!V a c_Y7V ' ys_i>K ¿Cꞌu chaꞌal ti chatoy abaic ta stojol li Diose? Jaꞌ noꞌox chavilbeic svocol ti chavalbeic ti persa ta schꞌunic li mantaletic li jyanlum crixchanoetic ti yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique. Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee muc bu xchꞌun yuꞌunic li mantaletique. Jaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc li joꞌotique, mu xchꞌun cuꞌuntic. ]=3 Li Diose coꞌol la scꞌuxubinutic jcotoltic schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Jech coꞌol la spocbutic coꞌontic yuꞌun coꞌol la jchꞌuntic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. w<gLi Diose sqꞌuelojbutic coꞌontic jcotoltic. Iyil ti ischꞌunic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale, jech laj yacꞌbe yichꞌic li Chꞌul Espíritu eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal iyacꞌ quichꞌtic li joꞌotique. <;qCꞌalal jal xaꞌox te xloꞌlajetique, ivaꞌi li Pedroe, xi laj yal: ―Quermanotac, xanaꞌic ti oy xa sjabilal la stꞌujun Dios ti ta xcalanbeic scꞌop li Cajvaltic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale, yoꞌ jech acꞌo schꞌunic eꞌuc ti jaꞌ ta xcolic ta sventa li Cajvaltique. :Jaꞌ yuꞌun la stsob sbaic li yajtacbalaltac li Jesuse schiꞌuc li jchabivanejetique yoꞌ tsmeltsanbeic scꞌoplal. 9Te oy jayvoꞌ jfariseoetic ti schꞌunojic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique pero muc to bu yictaojic scotol ti cꞌu sba scuxlejique. Ivaꞌiic, jech laj yalic: ―Persa ta xichꞌic circuncisión li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic ti maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale. Persa chavalbeic nojtoc ti acꞌo schꞌunic li smantaltac Dios li iyal li Moisese ―xiic. n8UCꞌalal icꞌotic ta Jerusalene, xmuybajic xa scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, schiꞌuc li jchabivanejetic yuꞌunique, schiꞌuc li yajtacbalaltac li Jesuse. Li Pablo schiꞌuc li Bernabée laj yalanbe scotol li cꞌustic iꞌacꞌbat spasic yuꞌun li Diose, schiꞌuc ti butic itaqueic batel ta spucbeel li scꞌope. 7wJech itaqueic batel yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae. Te iꞌechꞌic ba ta Fenicia balumil schiꞌuc ta Samaria balumil. Echꞌ yalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti oy ep jyanlum crixchanoetic ti laj xa yictaic eꞌuc li cꞌu sba stalelic toꞌoxe. Cꞌalal iyaꞌiique, xmuybajic xa scotolic. '6GLi Pablo schiꞌuc li Bernabée tsots te istsac sbaic ta cꞌop schiꞌuc li viniquetic ti talemic ta Judeae, pero muc bu smeltsaj yuꞌunic. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, la snopic ta jmoj ti ta staquic batel ta Jerusalén li Pablo schiꞌuc li Bernabée, schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun chba yaꞌiic mi jech yalojic mantal li yajtacbalaltac li Jesuse schiꞌuc li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. +5 QOy jayvoꞌ viniquetic liquemic talel ta Judea balumil jech cꞌot yalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquía ti maꞌuc jꞌisraeletique: ―Mi muc chavichꞌic li circuncisión jech chac cꞌu chaꞌal iyal li Moisese, mu xacolic o sbatel osil ―xiic. k4OJal te ijocꞌtsajic, te la schiꞌinic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique.\31Cꞌalal icꞌotic ta Antioquíae, la stsobic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ li jꞌisraeletique schiꞌuc li jchiꞌiltactic eꞌuque. Li Pablo schiꞌuc li Bernabée te laj yalbe scotol li cꞌustic iꞌacꞌbat spasic yuꞌun Dios, schiꞌuc ti butic itaqueic batel ta spuquel li scꞌope. Laj yalbeic nojtoc ti cꞌu sba iꞌacꞌbat schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltic li jchiꞌiltactic li maꞌuc jꞌisraeletique. 2Te iꞌochic ta barco. Isutic batel nojtoc ta Antioquía li yoꞌ bu icꞌoponbatic Dios ta stojolic li cꞌalal lic stsac yabtelique. Yuꞌun la spasic xa scotol li cꞌustic tscꞌan Dios, jech isutic batel ta Antioquía li yoꞌ bu iliquic talel onoꞌoxe. _17Te la spucbeic scꞌop Dios ta jteclum Perge. Tsꞌacal to ibatic ta jteclum Atalia. 0Tsꞌacal to te ixanavic ta Pisidia balumil, te ichaꞌcꞌotic ta Panfilia balumil li Pablo schiꞌuc li Bernabée. i/KTa jujun schꞌulnaic la stꞌujic buchꞌu ta xꞌoch ta jchabivanej yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yicta yiximic li cꞌalal la staic ta naꞌel Dios, jech la svaꞌanic li jchabivaneje. Cꞌalal vaꞌanbilic xaꞌox yuꞌunique, la scꞌoponbeic Dios ta stojolic ti acꞌo chiꞌinaticuc yuꞌun Dios ti jaꞌ yichꞌojic xa ta muqꞌue. Jaꞌ scꞌoplal ti isutic batel ta Antioquía li te ta Siria balumil li Pablo schiꞌuc li Bernabée :.mEchꞌ stsatsubtasanbeic yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclum li bu onoꞌox echꞌemic xae. Laj yalanbeic ti acꞌo schꞌunic ta jꞌechꞌele. Schiꞌuc laj yalanbeic ti persa ta xquichꞌtic ep vocol mi ta jcꞌan chba jchiꞌintic ta lequilal li Diose. h-ITe cꞌot yalbeic li crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Jesuse. Ep buchꞌutic la schꞌunic. Tsꞌacal to isutic batel ta Listra, schiꞌuc ta Iconio, schiꞌuc ta Antioquía ta Pisidia balumil. e,CPero cꞌalal te sjoyletaoj icꞌotic Pablo li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, itots li Pabloe, ichaꞌoch ba nojtoc li ta jteclume. Ta yocꞌomal iloqꞌuic batel schiꞌuc Bernabé, ibatic ta Derbe. +Te italic jayvoꞌ jꞌisraeletic li liquemic talel ta jteclum Antioquía schiꞌuc ta jteclum Iconio. Lic socanbe sjol li crixchanoetic li te ta Listrae, jech lic yacꞌbeic ton li Pabloe. La sjochic loqꞌuel ta tiꞌ jteclum yuꞌun iyalic ti chamem xae. *wAcꞌo mi iꞌalbatic ti mu spasic jeche, pero vocol ischꞌunic yuꞌun persa ta scꞌan tsmilbeic li smotone. )5Li Diose laj yacꞌ onoꞌox avilic ti cuxule. Yuꞌun oy cꞌusi lec ta spas ta atojolic, jaꞌ svinajeb ti cuxule. Chacꞌ talel joꞌ. Ta satinan yuꞌun li cꞌustic chatsꞌunique yoꞌ jech chataic o aveꞌelic. Jech xamuybajic noꞌox ―xꞌutatic li crixchanoetique. (Ta voꞌonee Dios la stsꞌicboxuc li cꞌu sba la atalelic ti jaychopoxuc ta spꞌejel balumile, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. k'O―Viniquetic, ¿cꞌu chaꞌal ti jech chapasique? Coꞌol crixchanoutic, coꞌol oy jbecꞌtaltic. Ti lijtalcutic liꞌi, jaꞌ tal calcutic avaꞌiic ti scꞌan chavictaic li cꞌustic avichꞌojic ta muqꞌue. Jaꞌ ichꞌic ta mucꞌ li cuxul Diose. Yuꞌun jaꞌ la spas vinajel balumil, schiꞌuc li nabe, schiꞌuc scotol li cꞌustic oye. &yTi cꞌalal iyaꞌiic jeche, li Pablo schiꞌuc li Bernabée la sjatan scꞌuꞌic ta ora yuꞌun qꞌuexlal sba chaꞌiic ti ta xꞌichꞌeic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. Ba yacꞌ sbaic ta oꞌlol crixchano ta anil. Tsots icꞌopojic: &%E Te oy jun chꞌulna ta tiꞌ jteclum li yoꞌ bu tiqꞌuil li yajrioxic li Júpiter sbie. Li pale yuꞌun li yajrioxique laj yicꞌ loqꞌuel toroetic ta stiꞌ smacol li jteclume. Li smacol li jteclume meltsanbil ta ton. Yacꞌanojbe snichmal snucꞌ li toroetique. Li pale schiꞌuc li crixchanoetique jaꞌ chac smilic li toroetic sventa smotonic li Pablo schiꞌuc li Bernabée yuꞌun chichꞌic ta mucꞌ. z$m Li Bernabée Júpiter isbiin yuꞌunic. Yan li Pabloe Mercurio isbiin yuꞌunic yuꞌun más ep icꞌopoj. S# Cꞌalal iyilic li crixchanoetic ti icol xa li pecꞌa vinique, tsots icꞌopojic. Jech laj yalic ta licaonia cꞌop: ―Yalemic talel rioxetic ta jtojoltic chaꞌa. Viniquetic noj yilel ―xut sbaic. " Tsots icꞌopoj li Pabloe, jech laj yalbe li vinique: ―Lican, vaꞌlan ―xut. Ivaꞌi ta ora li vinique, lic xanavuc. k!O Te xabin li cꞌusi chal li Pabloe. Li Pabloe la sqꞌuelbe sat ti schꞌunoj ti chcol eꞌuque. \ 1Te nacal ta jteclum Listra jun pecꞌa vinic, yuꞌun jech onoꞌox ivocꞌ. 3Te laj yalic batel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌacꞌbat ton li Pablo li te ta Listrae Cꞌalal iyaꞌiic Pablo schiꞌuc li Bernabée, iqꞌuejic loqꞌuel ta ora, ibatic ta jteclum Listra li te ta Licaonia balumile. Tsꞌacal to te ibatic ta jteclum Derbe li te noꞌox ta Licaonia balumil nojtoque. Te ixanavic ta scotol yosilal li chib jteclume. ykLi jꞌisraeletic ti muc bu schꞌunique la stsob sbaic schiꞌuc li jvocꞌ ti muc bu schꞌunic eꞌuque, schiꞌuc li banquilaletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. La snopic ti ta smajic ta smilic ta ton li Pablo schiꞌuc li Bernabée. 5cLi crixchanoetic li te ta jteclum Iconioe la spas sbaic ta chaꞌvocꞌ. Jvocꞌ la schꞌunic li cꞌusi iyalic li yajtacbalaltac li Jesuse. Li jvoqꞌue muc schꞌunic. ;oTa sventa ti ep buchꞌutic lic yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun te ijocꞌtsajic li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Iꞌacꞌbat lec stsatsal yoꞌonic yuꞌun li Cajvaltique, jech jamal laj yalbeic li scꞌope. Li Cajvaltique iyacꞌ ta ilel ti jaꞌ melel li cꞌusi iyalique, jaꞌ ti ta slequil noꞌox yoꞌon chiscoltautique. Iꞌacꞌbat sjuꞌelic ti acꞌo yacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel li Cajvaltique. lQLi yan schiꞌiltac ta israelal ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, la spas ta jmoj scꞌopic schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti acꞌo scontrainic li Pablo schiꞌuc li Bernabée. + QCꞌalal te xaꞌox oyic ta Iconio li Pablo schiꞌuc li Bernabée, iꞌochic ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale. Oy stsatsal oy stunel li cꞌusi iyalique, jaꞌ yuꞌun toj ep schiꞌiltac ischꞌunic. Schiꞌuc ep ischꞌunic li jchiꞌiltactic li maꞌuc jꞌisraeletique. 1[ 4Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Pisidia balumile, xmuybaj noꞌox icomic yuꞌun ventainbil xa yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue.0Y 3Li Pablo schiꞌuc li Bernabée la slilinic comel spucucal yoquic; jaꞌ senyail ti jaꞌ xa icom ta sba stuquic ti muc bu schꞌunique. Te ibatic ta jteclum Iconio. / 2Li jꞌisraeletic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, ba yalbeic li banquilal yuꞌunic li te ta slumalique, schiꞌuc jayvoꞌ antsetic ti ta sloqꞌuel yoꞌonic schꞌunojic li smantaltac li Diose, schiꞌuc ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. Jech lic ilbajinaticuc li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Itaqueic loqꞌuel ta yosilalic. nU 1Li buchꞌutic la schꞌunique la spuquic batel li scꞌop Cajvaltic ta spꞌejel Pisidia balumile. / 0Cꞌalal iyaꞌiic li jchiꞌiltactic li maꞌuc jꞌisraeletique ti jaꞌ jech sba laj yal li Pabloe, xmuybajic xa. Iyalic ti toj lec li cꞌusi laj yal li Cajvaltique. Ischꞌun scotolic li buchꞌutic tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun Dios ti ta xcuxiic o sbatel osile.   /Yuꞌun jech laj yalbuncutic li Cajvaltique:Li joꞌoxuque baꞌi chajcoltaic
yoꞌ acꞌo xba avalbeic scotol crixchanoetic ta spꞌejel balumil ti xuꞌ ta xcolic eꞌuc ta jventae, xijyutcutic li Jesuse ―xiic li Pablo schiꞌuc li Bernabée. lQ .Li Pablo schiꞌuc li Bernabée muc bu xiꞌic, jech laj yalbeic: ―Joꞌoxuque, baꞌi laj calboxuc li scꞌop Diose yuꞌun jech tscꞌan li Diose. Ta scoj ti mu xachꞌunique, jaꞌ svinajeb ti mu xacꞌan xavichꞌic li achꞌ cuxlejal sventa sbatel osile. Li avie jaꞌ xa chba calbecutic li yan crixchanoetic ti maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. 1 -Li jꞌisraeletic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque, itꞌix iyaꞌiic li cꞌalal iyilic ti la stsob sbaic talel ep crixchanoetic li te ta chꞌulnae. Laj yalbeic Pablo ti mu meleluc li cꞌusi ta xale schiꞌuc ti mu snaꞌe. A{ ,Cꞌalal ilocꞌ vaxaquib cꞌacꞌale, ep la stsob sbaic talel li buchꞌutic te nacalic ta jteclume, jutuc xa mu scotoluc italic. Yuꞌun tal yaꞌiic nojtoc li scꞌop Diose.  +Cꞌalal la svocꞌ xa sbaic batel li buchꞌutic te tsobolic schiꞌuquic toꞌoxe, ep jꞌisraeletic schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti yichꞌojic ta mucꞌ Dios eꞌuque, la schiꞌinic batel li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Iꞌalbatic yuꞌun li Pablo schiꞌuc li Bernabé ti acꞌo schꞌunic o ta jꞌechꞌel ti ta yutsil noꞌox yoꞌon Dios chiscoltautic ta sventa li Jesuse. X) *Cꞌalal iloqꞌuic ta chꞌulna scotolique, oy jayvoꞌ jchiꞌiltic li maꞌuc jꞌisraeletique laj yalbeic Pablo ti acꞌo albaticuc nojtoc cꞌalal vaxaquib cꞌacꞌal li cꞌu sba iꞌalbatique. s _ )Aꞌiic me, joꞌoxuc li jpꞌajvanejoxuque.Chcacꞌ ta ilel más li jtsatsal juꞌele pero mi jaꞌuc o xachꞌunic.Manchuc mi oy buchꞌu chayalbeic,
jaꞌ noꞌox chalabanic chanaꞌleic.Ta scoj ti mu xachꞌunique jech chachꞌayic o sbatel osil, xi li Diose, xi laj yalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xi li Pabloe. ( I (Jaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic, mu me xcꞌot ta atojolic jech chac cꞌu chaꞌal iyalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech iyalic: W ' 'Scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse, ta spasbatic perton yuꞌun li smulique. Ta sventa li smantaltac Dios ti iyal li Moisese mu xijꞌacꞌbat o perton yuꞌun jmultic.  &Jaꞌ yuꞌun, jchiꞌiltac, scꞌan ti xanaꞌic ti jaꞌ ta sventa Jesús ti xuꞌ chijpasbatutic perton yuꞌun li jmultique. ] 3 %Yan li Jesús ti ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose, muc bu xcꞌaꞌ li sbecꞌtale. ve $Pero maꞌuc scꞌoplal stuc David ti jech laj yale. Yuꞌun li Davide jaꞌ noꞌox itune yuꞌun Dios ti jayib cꞌacꞌal icuxi liꞌ ta balumile, icham. Te imuque li yoꞌ bu mucul li stot smeꞌe. Pero te icꞌaꞌ li sbecꞌtale. 3_ #Jaꞌ yuꞌun jech la stsꞌiba nojtoc ta sjunal Salmos li Davide: “Muc bu chavacꞌ xcꞌaꞌ jbecꞌtal, joꞌon la anichꞌonun ti muꞌyuc jmule”, xi li Davide. F "Yuꞌun ichaꞌcuxesat yuꞌun Dios li Jesuse, jech mu xa xcham. Yuꞌun jech iꞌalbatic onoꞌox yuꞌun Dios li jchiꞌiltactic ta voꞌonee: “Ta xcacꞌ xꞌoch ta pasmantal sbatel osil jun snitilul David jech chac cꞌu chaꞌal laj calbe onoꞌox la atot ameꞌic David ta voꞌonee”, xꞌutatic onoꞌox. }s ’Joꞌoncutic chacalbecutic eꞌuc ti icꞌot xa ta pasel ta jtojoltic li cꞌusi iꞌalbatic onoꞌox yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Yuꞌun laj yal onoꞌox Dios ti ta schaꞌcuxes li buchꞌu stꞌujoj ti chtal ventainvanuque. Icꞌot xa ta pasel li cꞌusi iyale yuꞌun ichaꞌcuxesat xa yuꞌun Dios li Jesuse. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta schibal salmo: “Joꞌot Jnichꞌonot. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xcacꞌ ta ilel ti joꞌot Jnichꞌonote”, xi onoꞌox li Diose.  !b= Tsꞌacal to ibat ta Galilea balumil li cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe. Jal to te iyacꞌulan sba ta ilel ta stojol li yajchanbalajeltac schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta muqꞌue. Ta tsꞌacale la schiꞌinic batel ta Jerusalén li cꞌalal ta xa xbat ta vinajele. Jaꞌ yabtelic icom ti ta xalic ba ti iyilic ti chaꞌcuxiem li Jesuse. ?y Pero li Diose la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal.  Cꞌalal la spasbeic xa scotol jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox scꞌoplale, la syalesic ta cruz, ba smuquic. |q Acꞌo mi muc bu stabeic smul Jesús ti ta xmile oe, pero laj yalbeic Pilato ti acꞌo yacꞌ ta milel li Jesuse. G Li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Jerusalene schiꞌuc li banquilaletic yuꞌunique, muc bu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse, schiꞌuc muc bu xaqꞌuic ta venta li cꞌusi iyalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, jaꞌ ti ta xcaꞌitic ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique. Jaꞌ yuꞌun laj yaqꞌuic ta milel li Jesuse. Jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil onoꞌox yuꞌunic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. ^~5 ’Jchiꞌiltac, joꞌotic ti snitilulutic li Abrahame, schiꞌuc joꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ eꞌuc li Diose, oy xa ta jtojoltic li lequil achꞌ cꞌop ti chijcolutic oe. } Cꞌalal poꞌot xaꞌox xcham li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jech iyal: “Li joꞌone mu joꞌcun li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainoxuque. Ta to xtal li buchꞌu más tsots yabtel yichꞌoje. Li joꞌone mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jcolta o. Acꞌo mi slocꞌbeel xonob, mu xuꞌ chcaꞌi yuꞌun muꞌyuc jbalil”, xi li Juane. H|  Cꞌalal muc toꞌox bu vinajem ti talem xa li Jesuse, li Juane laj yalanbe scotol jchiꞌiltactic ta israelal ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique, ti acꞌo yichꞌic joꞌe. { Iyal onoꞌox Dios ti ta xꞌoch ta Jcoltavanej cuꞌuntic jun snitilul li Davide. Ital xa li Jcoltavaneje, jaꞌ li Jesuse. &zE Tsꞌacal to iloqꞌuesat ta ajvalil yuꞌun Dios li Saule. Jaꞌ itiqꞌue ta ajvalil li Davide. Yuꞌun jech albil onoꞌox scꞌoplal yuꞌun li Diose: “Li Davide, jaꞌ li snichꞌon Isaíe, jmoj coꞌon jchiꞌuc yuꞌun jaꞌ ta spas li cꞌustic ta jcꞌane”, xi onoꞌox. >yu Cꞌalal jaꞌ o ochem ta jmeltsanejcꞌop li Samuele, lic scꞌanic ajvalil yuꞌunic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Li Diose iyal ti acꞌo ochuc ta ajvalil yuꞌunic li Saule, jaꞌ li snichꞌon Cise. Li Saule jaꞌ snitilul li Benjamín ta voꞌonee. Chaꞌvinic jabil iꞌoch ta ajvalilal li Saule. ^x5 Chanib ciento schiꞌuc lajuneb yoxvinic (450) jabil iꞌacꞌbat spas sbaic ta mantal stuquic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Iꞌechꞌ jayvoꞌ jmeltsanejcꞌopetic yuꞌunic ti tꞌujbilic yuꞌun li Diose. Jaꞌ tspaseic ta mantal. Jaꞌ jech toꞌox cꞌalal iꞌoch ta jmeltsanejcꞌop li Samuel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. iwK Li ta Canaán balumile oy toꞌox juc‐chop crixchanoetic. Pero li jtotic jmeꞌtique iꞌacꞌbat ta scꞌobic yuꞌun Dios jech la smilic. Li yosilique jaꞌ iꞌacꞌbatic yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. v Chaꞌvinic (40) jabil itsꞌicbat stalelic yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li cꞌalal te xjoyetic ta taqui jamaltique. u! Li Dios cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique, itꞌujeic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Cꞌalal te oyic ta Egipto balumile, ep ipꞌolesatic yuꞌun li Diose. Tsꞌacal to iloqꞌuesatic talel ta sjuꞌel Dios yuꞌun maꞌuc onoꞌox yosilalic li Egiptoe. Xt) Ivaꞌi li Pabloe. La syeꞌ scꞌob ti acꞌo stsꞌean schiquinique, xi laj yal: ―Jchiꞌiltac, schiꞌuc joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ eꞌuc li Diose, aꞌiic me. vse Li buchꞌutic oy yabtelic li te ta chꞌulnae, laj yaptaic li smantaltac Dios schiꞌuc li cꞌustic tsꞌibabil yuꞌun li buchꞌutic iyalic li scꞌop Dios ta voꞌonee. Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yaptaele, la stac batel buchꞌu chba yalbe Pablo schiꞌuc Bernabé ti mi oy cꞌusi ta scꞌan ta xalbe chaꞌoxpꞌeluc li crixchanoetique, xuꞌ chcꞌopojic. r Li Pablo schiꞌuc li Bernabée te iꞌechꞌic ta jteclum Perge, icꞌotic ta jteclum Antioquía li te ta Pisidia balumile. Cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique, te iꞌochic ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale, ichotiic. q  Li Pablo schiꞌuc li schiꞌiltac ta spuquel li scꞌop Diose, iꞌochic ta barco li te ta Pafose. Te to cꞌot loqꞌuicuc ta barco ta jteclum Perge li te ta Panfilia balumile. Li Juane te laj yicta li schiꞌiltaque, stuc isut batel ta Jerusalén. Rp Cꞌalal iyil li ajvalil ti imacbat sat li jꞌilvanej yuꞌun li Cajvaltique, la schꞌun ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Toj lec ibat ta yoꞌon li scꞌop li Cajvaltic ti iꞌalbat yuꞌun li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Jaꞌ scꞌoplal ti te icꞌotic Pablo schiꞌuc Bernabé ta Antioquía li te ta Pisidia balumile ]o3 Li avie chayacꞌbe avichꞌ vocol li Cajvaltique. Chapas ta maꞌsat. Mu xavil osil jayib cꞌacꞌal ―xut li Pabloe. Imac ta ora li sate, jech mu xa xil osil. Te xmaꞌet ta saꞌel buchꞌu ta xnite batel. cn? Xi laj yalbe: ―Jloꞌlovanejot, toj chopol cꞌu chapas. Joꞌot snichꞌonot pucuj yuꞌun chacontrain scotol li cꞌustic leque. Chasocbe yoꞌon li buchꞌu tscꞌan ta spas li cꞌusi ta scꞌan li Cajvaltique. m  Li Sauloe, jaꞌ li Pablo sbi nojtoque, ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue, la spaj ta qꞌuelel li jꞌilvaneje. Rl Li Barjesuse jaꞌ Elimas isbiin. Jꞌilvanej, xi smelol. Li vinic taje laj yilan ta contra li Bernabé schiꞌuc li Sauloe. Taꞌox schibajesbe yoꞌon li ajvalile naca me schꞌun li scꞌop Diose. Vk% Li Barjesuse jaꞌ yajcoltaob li ajvalil Sergio Pauloe. Li Sergio Pauloe jaꞌ jun ajvalil ti lec pꞌije. La stacan ta iqꞌuel li Bernabé schiꞌuc li Sauloe yuꞌun tscꞌan chaꞌi li scꞌop Diose. njU Li Bernabé schiꞌuc li Sauloe la xanic spꞌejel Chipre balumil. Te icꞌotic ta jteclum Pafos. Te istaic jun schiꞌilic ta israelal, jaꞌ jꞌilvanej, schiꞌuc spꞌisoj sba ta yalel li scꞌop Diose. Jaꞌ Barjesús sbi. 4ia Te icꞌotic ta jteclum Salamina ta Chipre balumil. Te lic yalic li scꞌop Dios ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale. Te ibat eꞌuc li Juane, ba coltavanuc. Mh Cꞌalal itaqueic batel yuꞌun li Chꞌul Espíritu li Bernabé schiꞌuc li Sauloe, ibatic ta jteclum Seleucia. Te iꞌochic ta barco, ibatic ta Chipre balumil, jaꞌ li te cacal ta nabe. g! Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta stael ta naꞌel li Diose, li schiꞌiltac ti coꞌol ta xtuneic yuꞌun li Diose, laj yacꞌbe scꞌob ta sjol li Bernabé schiꞌuc ta sjol li Sauloe, la staquic batel. Jaꞌ scꞌoplal ti ipuc scꞌop Dios li te ta Chipre balumile xfi Cꞌalal jaꞌ o yaquic tstael ta naꞌel li Diose, schiꞌuc jaꞌ o yictaoj yiximic, jech iꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Chꞌul Espíritue: ―Vocꞌbecun me comel li Bernabé schiꞌuc li Sauloe yuꞌun ta xcacꞌbe yabtelic ―xi. fe G Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, oy jayvoꞌic iyalic scꞌop Dios, ichanubtasvanic. Jaꞌ Bernabé, schiꞌuc Simón, jaꞌ Negro li schaꞌmojol sbie. Schiꞌuc Lucio li te voqꞌuem ta Cirenee. Schiꞌuc Manaen ti coꞌol itsꞌitesatic schiꞌuc li ajvalil Herodes ti achꞌ to ilaje. Schiꞌuc li Sauloe. Od Cꞌalal laj yaqꞌuic comel li taqꞌuin li te ta Jerusalén li Bernabé schiꞌuc li Sauloe, isutic batel ta Antioquía. Laj yiqꞌuic batel li Juane, jaꞌ li Marcos schaꞌmojol sbie.dcA Jaꞌ iꞌepajic o li buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Ab{ Li Herodese itsaque ta chamel ta ora, iꞌilbat svocol yuꞌun yajꞌangel li Cajvaltique, yuꞌun maꞌuc laj yacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose. Jech volbil ta xuvit icham. a Cꞌalal iyaꞌiic cꞌusi iyal li Herodese, tsots icꞌopojic: ―Maꞌuc crixchano noꞌox li liꞌ ta xcꞌopoje, jaꞌ Dios ―xiic. }`s Li Herodese iyal ti cꞌu ora xuꞌ ta xtalique. Cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalile, li Herodese la slap slequilcꞌuꞌ sventa ajvalil, ba chotluc ta schotleb li yoꞌ bu ta xichꞌ cꞌope. Jech lic scꞌopon li crixchanoetic li te talemique. 3__ Li Herodese ilinem ta stojolic li jtiroetic schiꞌuc li jsidonetique. Pero li jtiroetic schiꞌuc li jsidonetique coꞌol la snopic ti chba scꞌoponic li Herodese. La schꞌamunbeic ye jun vinic, Blasto sbi, yuꞌun jaꞌ yichꞌoj yabtel ta stojol li Herodese. Jech ba slequilcꞌoponic li Herodese yoꞌ acꞌo lajuc yoꞌon, yoꞌ jech xuꞌ chba smanic talel sveꞌelic li yoꞌ bu yichꞌoj ta venta li Herodese. @^y Li Herodese iyal mantal ti acꞌo saꞌic li Pedroe. Cꞌalal iyil ti muc bu staic ta saꞌele, laj yicꞌan li yajsoltarotaque, jaꞌ li buchꞌutic la schabiic li Pedroe. La sjacꞌbe cꞌu chaꞌal ti jech icꞌot ta pasele. Tsꞌacal to iyal mantal ti acꞌo mileicuque. Ta más tsꞌacal ilocꞌ batel ta Judea balumil li Herodese yuꞌun te isut batel ta sna li te ta jteclum Cesareae. Jaꞌ scꞌoplal ti abol sba ilaj li Herodese q][ Cꞌalal isacube, xꞌupꞌetic noꞌox liquel li soltaroetique yuꞌun mu xa bu te oy li Pedroe. b\= Li Pedroe la syeꞌ scꞌob ti acꞌo chꞌan xiicuque. Te lic slaban li cꞌu sba iloqꞌuesat ta chuquel yuꞌun li Cajvaltique. Jech laj yal nojtoc: ―Alanbeic Jacobo schiꞌuc li buchꞌutic yan ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctique, ti lilocꞌ xa ta chuquele ―xi. Ilocꞌ batel li Pedroe, ibat ta yan jteclum. [' Li Pedroe te to ta stijulan li tiꞌmoque. Ta cꞌun to ba sjamic. Jaꞌ to iyilic ti jaꞌ li Pedroe. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Z  Pero muc bu schꞌunic. Jech laj yalbeic: ―Altic chaval yuꞌun ilic achuaj ―xutic noꞌox. Li tseube jech laj yal: ―Ta melel jaꞌ li Pedroe ―xi. Itacꞌavic: ―Maꞌuc li Pedroe, jaꞌ nan li chꞌul ángele li yajchabivanej li Pedroe ―xiic. LY Cꞌalal iyaꞌibe ti jaꞌ scꞌopojel li Pedroe, xmuybaj xa. Muc xa sjam comel ta anil li tiꞌmoque. Iꞌoch batel ta anil ta yut na, ba yalbe li yanetic ti te vaꞌal ta tiꞌmoc li Pedroe. X Cꞌalal cꞌot stij stiꞌ smacol amacꞌ li Pedroe, ilocꞌ talel jun tseub, Rode sbi. Ba sqꞌuel buchꞌu ta stij li tiꞌmoque. 9Wk Cꞌalal jech iyal ta yoꞌon li Pedroe, tucꞌ ibat ta sna María, jaꞌ li smeꞌ li Juan ti Marcos schaꞌmojol sbie. Yuꞌun ep te tsobolic ta staic ta naꞌel Dios. V Li Pedroe iyil xa ti mu ta svaychiluc noꞌoxe, jech iyal ta yoꞌon: “Li avie jnaꞌ ti ta melel la stacbun talel li yajꞌangel li Cajvaltique. Liscolta loqꞌuel ta scꞌob li Herodese schiꞌuc ta scꞌob li jchiꞌiltac ti chac smilicune”, xi. 7Ug Te ijelavic batel li yoꞌ bu vaꞌal ta xchabivan jun soltaroe, tsꞌacal ijelavic batel ta schaꞌvaꞌale. Cꞌalal icꞌotic xa ta tiꞌ chucvanab ta cayae, ijam ta ora stuc li tsatsal taqꞌuin tiꞌnae. Iloqꞌuic batel. Ibatic ta jun o caya. Li Pedroe te iꞌictaat yuꞌun li chꞌul ángele. T- Tijil ilocꞌ ba ta ora li Pedroe pero mu snaꞌ mi ta melel ti icoltaat yuꞌun li chꞌul ángele. Iyal ti yuꞌun noꞌox ta xvaychine. VS% Jech iꞌalbat yuꞌun li chꞌul ángele: ―Acꞌ achuquil nucul, lap axonob ―xꞌutat. Cꞌalal ispas jeche, iꞌalbat nojtoc: ―Lap apuychij, tijlan talel ―xꞌutat yuꞌun li yajꞌangel Diose. .RU Ta yut chucvanabe te ivinaj jun yajꞌangel li Cajvaltique. Toj sacubel noꞌox spꞌejel li yut chucvanabe. Li chꞌul ángele la stijbe xocon li Pedroe yuꞌun ta stij liquel. Xi laj yalbe: ―Lican ta ora ―xut. Li carena ti chucajtic o scꞌob li Pedroe, ijituj ta ora. Itots li Pedroe. Q  Li Herodese la snop ti ta yocꞌomal ta sloqꞌues ta chuquel li Pedroe. Ta acꞌubaltic te vayal ta chucvanab li Pedroe, chucul ta chaꞌlic carena. Oy jujun soltaro ta jujot xocon. Li carena ti chucul o li Pedroe, chucajtic ta scꞌobic eꞌuc li soltaroetique jaꞌ yoꞌ xaꞌiic o mi ta xjatav batele. Te otro chaꞌvoꞌ soltaroetic ta schabiic li stiꞌtac li chucvanabe. |Pq Cꞌalal te tiqꞌuil ta chuquel li Pedroe, li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ta sloqꞌuel yoꞌonic la scꞌoponbeic Dios ta stojol li Pedroe. Jaꞌ scꞌoplal ti iloqꞌuesat ta chuquel yuꞌun yajꞌangel Dios li Pedroe CO Cꞌalal la stsaquic li Pedroe, la stiqꞌuic ta chuquel. Ichabiat ta chanvocꞌ soltaroetic li yicꞌanoj sbaic ta chanchanvoꞌe. Ta vacvac ora ta sjel sbaic juvocꞌ. La snop Herodes ti ta sloqꞌues ta chuquel li Pedro ta yechꞌel qꞌuine yuꞌun tscꞌan chacꞌ ta milel ta sat scotol li crixchanoetique. N Cꞌalal icham li Jacoboe, jaꞌ xmuybajic o li schiꞌiltac ta israelal ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque. Cꞌalal iyil Herodes ti xmuybajic oe, la stac ta tsaquel nojtoc li Pedroe. Cꞌalal jaꞌ jech sba la spas li Herodese, jaꞌ o yacal o qꞌuin yuꞌun li jꞌisraeletic li cꞌalal ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile. ]M3 Laj yal mantal ti acꞌo mileuc ta machita li Jacoboe, jaꞌ li sbanquil li Juane. PL  Cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ba yaqꞌuic o li taqꞌuin li te ta Jerusalene, li ajvalil Herodes li te ta Judeae jaꞌ o lic yilbajin jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. SK Lic stsobic. Cꞌalal istsobique, la schꞌamunbeic scꞌob Bernabé schiꞌuc Saulo ti acꞌo ba yacꞌbe li yajchabivanejic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene.mJS Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, la snopic ti ta staquic batel taqꞌuin ta sventa ta scoltaic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Judea balumile, yoꞌ jech mu xichꞌic o vocol ta viꞌnal li cꞌalal ta xtal li mucꞌta viꞌnale. Ta jujuntal la snopic li cꞌu yepal xuꞌ ta xaqꞌuique. 'IG Li june Agabo sbi. Iꞌacꞌbat spꞌijil yuꞌun li Chꞌul Espíritue jech laj yal ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti ta xtal mucꞌta viꞌnal ta spꞌejel balumile. Cꞌalal ital li viꞌnale, jaꞌ o ochem ta mucꞌta ajvalilal te ta Roma li Claudioe. FH Cꞌalal te oyic ta Antioquía li Bernabé schiꞌuc li Sauloe, jaꞌ o te icꞌotic ta Antioquía jayvoꞌ li buchꞌutic ta xalic li scꞌop Diose. Te liquemic talel ta Jerusalén. HG  Jun jabil te la schiꞌinic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae. Te la schanubtasic ep crixchanoetic. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ jcristoetic iꞌacꞌbat sbiic yuꞌun li crixchanoetic li te ta Antioquíae. Jaꞌ te ilic li sbiic ti iꞌacꞌbatique. F Tsꞌacal to ibat ta jteclum Tarso li Bernabée yuꞌun ba saꞌ li Sauloe. Cꞌalal istae, laj yicꞌ batel ta Antioquía. wEg Jaꞌ lec vinic li Bernabée. Ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritu schiꞌuc lec schꞌunoj ti scotol xuꞌ yuꞌun li Cajvaltique. Jech ep crixchanoetic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltic ta sventa li Bernabée. TD! Cꞌalal icꞌot ta Antioquía li Bernabée, iyil ti acꞌbilic xa slequil yoꞌonic yuꞌun li Diose. Jech xmuybaj noꞌox li Bernabée. Laj yalbe ti acꞌo junuc yoꞌonic o ta stojol li Cajvaltique. ,CQ Jech ipuc batel scꞌoplalic ta stojolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. La staquic batel ta Antioquía li Bernabée. B5 Ta sventa ti iꞌabtej stsatsal sjuꞌel Cajvaltic ta stojolic li jchiꞌiltactique, jech ep la schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. A  Oy jayvoꞌ ti liquemic talel ta Chipre balumil schiꞌuc ta jteclum Cirenee, te icꞌotic ta Antioquía. Te la schiꞌinic ta loꞌil li jchiꞌiltactic ti maꞌuc jꞌisraeletique. Laj yalbeic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltic Jesuse. &@E Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristo ti spuquilanoj sbaic batel ta yantic o balumil ta scoj ti iyichꞌic ilbajinel cꞌalal imile li Estebane, ibatic cꞌalal ta Fenicia balumil, schiꞌuc ta Chipre balumil, schiꞌuc ta jteclum Antioquía li te ta Siria balumile. Cꞌalal ibatique, la spuquic batel li scꞌop li Cajvaltique. Pero jaꞌ noꞌox laj yalbeic li schiꞌiltaquic ta israelale. ~~-}||{zzNy}xvtrq;oo}nn llkjii7h7g2ffe[dycbb`_^^ ]f\\ZoY|XVUT,RQPOyNNMOLLK_JIIHGGFEDD%C>A@?>=<;:7655W4730100-/k.>-a,*);('&%i$#!!, 2X4m2&t   $E?Cꞌalal jech la spas li Pabloe, jaꞌ o icꞌot ta Efeso jun jꞌisraelal vinic, Apolos sbi. Alejandría sbi li slumale. Lec snaꞌ xcꞌopoj schiꞌuc lec snaꞌ li scꞌop Diose. />WTe ijocꞌtsaj jayib cꞌacꞌal. Ta tsꞌacale ilocꞌ batel. Te iꞌechꞌ ba ta jujun jteclum ta Galacia balumil schiꞌuc ta Frigia balumil. Echꞌ stsatsubtasanbe yoꞌon li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti iyal scꞌop Dios li te ta Efeso li Apolose z=mCꞌalal icꞌot ta jteclum Cesarea li Pabloe, te ilocꞌ ta barco. Ibat ta Jerusalén. Te cꞌot scꞌopon li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Ta tsꞌacal ibat ta Antioquía li te ta Siria balumil li bu ilic batele. g<GLa scꞌopon comel: ―Persa chibat ta Jerusalén, yuꞌun ta jcꞌan ti te oyun cꞌalal ta sta scꞌacꞌalil li qꞌuine. Mi tscꞌan li Diose, chtal jqꞌueloxuc ―xut. Iꞌoch ta barco li Pabloe, ilocꞌ batel. Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌot ta Antioquía li Pabloe, ta tsꞌacale ilocꞌ batel yoxibal velta ta spuquel li scꞌop li Cajvaltique ;Li Pabloe icꞌanbat vocol yuꞌun li schiꞌiltac ti acꞌo pajuc jayibuc cꞌacꞌale, pero li Pabloe muc bu schꞌun. /:WCꞌalal icꞌotic ta jteclum Efesoe, li Pabloe te laj yicta li Aquila schiꞌuc li Priscilae. Stuc noꞌox iꞌoch ta schꞌulnaic li schiꞌiltaque. Te cꞌot scꞌopon li buchꞌutic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal chtal ventainvanuque. l9QJal to ijocꞌtsaj ta Corinto li Pabloe. Ta tsꞌacale la scꞌopon comel scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ilocꞌ batel. Te ba stsac barco ta jteclum Cencrea yuꞌun ta xchaꞌsut batel ta Siria balumil. Te schiꞌuc sbaic batel Pablo schiꞌuc li Aquila schiꞌuc li Priscilae. Li te ta Cencreae laj yacꞌ ta loqꞌuel sjol li Pabloe, jaꞌ svinajeb ti la spas xa scotol li cꞌusi yalojbe Dios ti tspase. Te iꞌochic ta barco, iloqꞌuic batel. 8 Li crixchanoetic li te oyique la stsaquic jun jꞌisraelal vinic, Sóstenes sbi. Jaꞌ banquilal yuꞌunic li te ta schꞌulnaic li jꞌisraeletique. Te lic smajic li yoꞌ bu ta smeltsan cꞌop li ajvalile. Pero li ajvalil Galione muc bu xacꞌ ta venta. (7KLa stacan batel scotolic. ^65Yuꞌun ta scoj noꞌox li cꞌusi cꞌopal, schiꞌuc li cꞌusi biiletic, schiꞌuc li cꞌusi amantal atuquique, te meltsano atuquic. Joꞌone muc bu ta jticꞌ jba ta smeltsanel yuꞌun maꞌuc cabtel ―xi. .5UCꞌalal ta xaꞌox xlic cꞌopojuc li Pabloe, li Galione jech lic yalbe ta ora li jꞌisraeletique: ―Jꞌisraeletic, ti ta sventauc ti muc schꞌunbe smantal li ajvalile, ti oyuc tsots smul staoje, xuꞌ jmeltsan acꞌopic ti jechuque. Pero mi jaꞌ noꞌox taje mu xcacꞌ o jvocol. 4 Jech cꞌot yalbeic li ajvalile: ―Liꞌi jaꞌ jpꞌajmantal, yuꞌun muc bu lec li cꞌu sba ta xalbe li jchiꞌiltacutique ―xiic. ?3w Ijeltaj li ajvalil ta Acaya balumile. Galión sbi li achꞌ ajvalile. Li jꞌisraeletique lic stsob sbaic, la scontrainic li Pabloe. Laj yiqꞌuic batel ta stojol li ajvalile. ~2u Jaꞌ yuꞌun te ijocꞌtsaj oꞌlol schibal jabil ta Corinto li Pabloe. Te ichanubtasvan ta scꞌop li Diose. !1; Joꞌon chajchiꞌin. Muc buchꞌu xuꞌ chayilbajin yuꞌun oy to ep crixchanoetic ti tꞌujbilic cuꞌun li liꞌ ta jteclume ―xꞌutat li Pabloe. 0  Li Pabloe isvaychin jun acꞌubal li Cajvaltique. Jech iꞌalbat: ―Mu xaxiꞌ, alulano li jcꞌope, mu me xavicta ta yalel. / Te ital jun vinic, Crispo sbi. Jaꞌ banquilal yuꞌunic li te ta schꞌulnaic li jꞌisraeletique. Scotolic li te ta snailique la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Ep jcorintoal crixchanoetic ischꞌunic eꞌuc schiꞌuc iyichꞌic joꞌ. I. Ilocꞌ batel ta chꞌulna li Pabloe. La squechan o comel yalel scꞌop Dios li ta chꞌulnae. Te ibat ta sna jun vinic, Justo sbi. Maꞌuc jꞌisraelal vinic li Justoe. Lec yichꞌoj ta mucꞌ Dios. Te nacal ta stsꞌeel schꞌulnaic li jꞌisraeletique. Jaꞌ te cꞌot chanubtasvanuc Pablo li ta sna li Justoe. j-MLi Pabloe lic contrainatuc yuꞌun li schiꞌiltaque. Lic chopolcꞌopojicuc ta stojol li Pabloe. Jech li Pabloe la slilin scꞌuꞌ ta stojolic, jaꞌ svinajeb ti jaꞌ xa ta sba icom stuquic ti muc bu schꞌunique. Jech laj yalbe: ―Joꞌoxuc xa ta amulic atuquic mi lachꞌayic o sbatel osile yuꞌun mu xacꞌan xachꞌunic. Li joꞌone mu xa cꞌu jventaucoxuc o. Li avie chilocꞌ batel. Jaꞌ xa chba calbe yaꞌiic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale ―xi. U,#Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta yalel scꞌop Dios li te ta Macedonia balumil li Silas schiꞌuc li Timoteoe, te italic ta Corinto. Jaꞌ o yacꞌojbe yipal yalel scꞌop Dios istaic li Pabloe. Laj yalbe schiꞌiltac ta israelal ti ta sventain xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane, jaꞌ li Jesuse. j+MTa scꞌacꞌalil chcuxic li schiꞌiltac ta israelale, li Pabloe jaꞌ o chcꞌotilan li ta schꞌulnaique. Te la schiꞌin ta loꞌil li schiꞌiltaque schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti coꞌol schꞌunojic schiꞌuc li jꞌisraeletique. Yuꞌun li Pabloe jaꞌ tscꞌan ti acꞌo schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios li Jesús ti chventainvane. *Li Pabloe schiꞌuc li Aquilae jmoj snaꞌ yabtelic, te la schiꞌin sbaic ta naclej. La spasic carpaetic yuꞌun jaꞌ yabtelic. )Te cꞌot sta jun schiꞌil ta israelal, Aquila sbi. Te voqꞌuem ta Ponto balumil. Achꞌ to iloqꞌuic talel ta Italia balumil schiꞌuc li yajnile, Priscila sbi. Yuꞌun iyal mantal li mucꞌta ajvalil Claudio li te ta Roma ti acꞌo loqꞌuicuc scotol li jꞌisraeletique. Jech ilocꞌ batel schiꞌuc yajnil li Aquilae. Te cꞌot nacluc ta Corinto. Li Pabloe ba sjulaꞌan li Aquilae. S( !Ta tsꞌacale ilocꞌ batel ta Atenas li Pabloe, ibat ta jteclum Corinto. D'"Oy jayvoꞌ ischꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, la schiꞌinic batel li Pabloe. Oy jun vinic ischꞌun, jaꞌ Dionisio sbi. Jaꞌ oy yabtel li yoꞌ bu ta stsob sbaic li jꞌabteletic li te ta Areópagoe. Oy jun ants ischꞌun nojtoc, jaꞌ Dámaris sbi. Oy to yan li buchꞌutic la schꞌunique.9&m!Jech li Pabloe ilocꞌ li yoꞌ bu oyique. B%} Cꞌalal iyaꞌiic ti iyal Pablo ti ichaꞌcuxi li Jesuse, oy jayvoꞌ inaꞌlevanic. Oy yan jech laj yalic: ―Yanuc to cꞌacꞌal xaval caꞌicutic li cꞌusi chavale ―xiic. $Yaloj xa onoꞌox li Diose ti ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique. Tucꞌ ta xichꞌbe scꞌop ti cꞌu sba la spasic jujunique. Tꞌujbil xa yuꞌun Dios li vinic li buchꞌu ta xichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique, jaꞌ li Jesuse. Yuꞌun la schaꞌcuxes xa loqꞌuel ta smuquenal, jaꞌ ivinaj o ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌune ―xi li Pabloe. ##?Ta voꞌonee itsꞌicbatic yuꞌun Dios li stalelique schiꞌuc li cꞌu sba cuxulique. Pero li avie oy smantal Dios ta sventa scotol li crixchanoetic ta spꞌejel balumil yoꞌ jech acꞌo yictaic li cꞌustic schꞌunojique, jaꞌ acꞌo yichꞌic ta mucꞌ stuc li cuxul Diose. g"GTa melel snichꞌnabutic li Diose, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ta jchꞌuntic ti jaꞌ Dios li cꞌustic pasbil ta cꞌanal taqꞌuine, schiꞌuc li cꞌustic pasbil ta saquil taqꞌuine, schiꞌuc li cꞌustic pasbil ta tone. Yuꞌun stuc noꞌox la snopic li crixchanoetic ti jech la spasique. Pero li cuxul Diose mu pasbiluc ta scꞌob crixchanoetic. !Yuꞌun jaꞌ ta sventa Dios ti cuxulutique, ti chijꞌabtejutique, ti ta jpastic scotol li cꞌustic ta jpastique. Jaꞌ jech sba laj yalic jayvoꞌ achiꞌiltac ti pꞌijique: “Li joꞌotique snichꞌnabutic li Diose yuꞌun jaꞌ la spasutic”, xiic.  Ti la spasutic li Diose, yuꞌun jaꞌ tscꞌan ti chcacꞌ jbatic ta scꞌobe. Mu nomuc oy ta jtojoltic li Diose acꞌo mi mu xquiltic. N’Ta sliqueb li balumile li Diose la spas jun vinic schiꞌuc jun ants. Jaꞌ jech ipꞌol o li crixchanoetic li liꞌ ta balumile, schiꞌuc ipas ta ep ta chop. Pero jun noꞌox jtotic jmeꞌtic jcotoltic. Li Diose laj yacꞌ jnaclebtic ta spꞌejel balumil. Jaꞌ snopoj onoꞌox ti cꞌu ora chlic nacluc liꞌ ta balumil li juchop crixchanoetique, schiꞌuc li bu yosil ta xacꞌbe juchope, schiꞌuc ti cꞌu sjalil xuꞌ ta spasic mantale. Mu cꞌusi xuꞌ ta xcacꞌbetic li Diose. Mu cꞌusi chiscꞌanbutic. Li stuque jaꞌ chijyacꞌbutic scotol. Jaꞌ chijyacꞌbutic jcuxlejaltic. Jaꞌ chijyacꞌbutic quichꞌtic icꞌ. Jaꞌ chijyacꞌbutic scotol li cꞌustic ta xtun cuꞌuntique. F’Li Dios li la spas balumile schiꞌuc scotol li cꞌustic oye, jaꞌ yajval li vinajel balumile. Jaꞌ yuꞌun mu xnaqui ta chꞌulnaetic ti meltsanbil ta scꞌob crixchanoetique. s_Cꞌalal la jxan la alumalique, iquil ti ep ta chop li cꞌustic chataic ta naꞌele. Iquil nojtoc jun scajleb matanal. Jech tsꞌibabil te: “Oy to nan yan riox ti mu xcojtaquintique. Jaꞌ scajleb smoton liꞌi”, xi tsꞌibabil. Li Dios ti chavacꞌbeic smoton ti mu xavojtaquin chavalique, pero li joꞌone xcojtaquin. Jaꞌ yuꞌun chacalbeic cꞌu sba. fEJaꞌ yuꞌun ba svaꞌan sba Pablo ta oꞌlol crixchanoetic li yoꞌ bu tsobolic li ta Areópagoe. Jech laj yalbe: ―Jꞌatenas viniquetic, jqꞌueloj ti ta sloqꞌuel avoꞌonic chataic ta naꞌel li rioxetique. gGYuꞌun scotol li jꞌatenas crixchanoetique schiꞌuc li jyanlum crixchanoetic li te nacalique, jaꞌ noꞌox te ta schꞌayulanic cꞌacꞌal ta loꞌil. Mi iyaꞌiic yan achꞌ loꞌile, jaꞌ te xloꞌlajetic o. }Yuꞌun mu bacꞌne xcaꞌicutic li cꞌusi chavale. Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌan chcaꞌibecutic cꞌu sba smelol ―xiic. ^5Laj yiqꞌuic batel Pablo li bu onoꞌox ta stsob sbaic li jchanubtasvanejetique. Areópago sbi li vitse. Jech laj yalbeic li Pabloe: ―¿Mi mu xaꞌabolaj xavalbuncutic eꞌuc li cꞌusi jaꞌ to yacot yalele? ucTe italic jayvoꞌ jchanubtasvanejetic yuꞌun li jꞌepicúroetique schiꞌuc jayvoꞌ jchanubtasvanejetic yuꞌunic li jꞌestóicoetique. Tal staic ta loꞌil li Pabloe. Oy buchꞌutic jech laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌusi ta xal li vinic li liꞌ xjoviloꞌlune? ―xut sbaic. Oy yanetic ti jech laj yalique: ―Jaꞌ jpuc‐cꞌop yuꞌun yan rioxetic ―xiic. Ti jech iyalique, yuꞌun li Pabloe laj yalbe scꞌoplal li Jesuse schiꞌuc li Jtotic Dios ti jaꞌ la schaꞌcuxes li Jesuse. GJech li Pabloe te lic yalulanbe sbaic ta sventa scꞌop Dios schiꞌuc li schiꞌiltac ta israelal li te oyic ta chꞌulnae, schiꞌuc li jchiꞌiltactic ti coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ Dios schiꞌuc li jꞌisraeletique. Schiꞌuc ta jujun cꞌacꞌal laj yalbe scꞌop Dios li buchꞌutic te la sta ta chꞌivite. Y+Cꞌalal te oy ta Atenas li Pabloe, yuꞌun te ta smala li Silas schiꞌuc li Timoteoe, chopol iyil ti oy ep yajrioxic li crixchanoetic li te ta jteclume. Iyil ti naca rioxetic yichꞌojic ta muqꞌue. )KLi buchꞌutic ba yaqꞌuic li Pabloe te to cꞌalal ba yaqꞌuic ta jteclum Atenas. Cꞌalal isutic li jꞌacꞌvanejetique, li Pabloe istac mantal ti acꞌo talicuc ta ora li Silas schiꞌuc li Timoteoe mi xuꞌ xtalique. Jaꞌ scꞌoplal ti la spucbe scꞌop Dios ta Atenas li Pabloe >uLi buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Bereae, la staquic batel ta ora li Pabloe. Te icꞌot ta tiꞌnab. Li Silas schiꞌuc li Timoteoe te to icomic ta Berea. 7g Li jꞌisraeletic li te ta Tesalónicae iyaꞌiic ti te ta xal scꞌop Dios nojtoc ta Berea li Pabloe, ba saꞌbeic scꞌacꞌal yoꞌonic li crixchanoetic li te ta Bereae. lQ Jech ep la schꞌunic li schiꞌiltaquic ta israelale. Schiꞌuc ep jchiꞌiltactic la schꞌunic eꞌuc. Cꞌalal ta vinic ta ants ischꞌunic. Li antsetique oy jayvoꞌic ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. T! Li schiꞌiltaquic li te ta Bereae jaꞌ más lec yoꞌonic. Muc bu jech sba yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li schiꞌiltaquic li te ta Tesalónicae. Ta sloqꞌuel yoꞌonic iyaꞌiic li cꞌusi iyal li Pabloe. Scotol cꞌacꞌal la sqꞌuelic li scꞌop Diose. Ta sqꞌuelic mi coꞌol schiꞌuc li cꞌusi ta xal li Pabloe.  Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta Tesalónicae, istaquic batel ta ora ta acꞌubal ta jteclum Berea li Pablo schiꞌuc li Silase. Cꞌalal icꞌotic ta Bereae, te iꞌochic ta schꞌulnaic li schiꞌiltaquic ta israelale. 1 Li Jasón schiꞌuc li schiꞌiltaque icꞌanbatic taqꞌuin. Jaꞌ yoꞌ persa ta staquic batel li Pablo schiꞌuc li Silase. Mi ischꞌunique, ta xichꞌic sutel li staqꞌuinique. Icoltaatic batel. Jaꞌ scꞌoplal ti itaqueic batel ta Berea li Pablo schiꞌuc li Silase  Cꞌalal iyaꞌiic scotol li crixchanoetique schiꞌuc li jꞌabteletic li te ta jteclume, xꞌupꞌetic noꞌox liquel scotolic. ! ;Li Jasón liꞌi laj yotes ta sna. Scotolic ta spꞌajbeic smantal li Césare yuꞌun chalic ti oy yan mucꞌta ajvalile, jaꞌ la Jesús sbi ―xiic. T !Pero muc bu te istaic. Jaꞌ yuꞌun la stsaquic loqꞌuel li Jasone schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Cꞌot yaqꞌuic ta stojol li jꞌabteletique. Tsots icꞌopojic, jech laj yalic: ―Liꞌ xa oyic ta jlumaltic li buchꞌutic ta socanbe yoꞌon li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. / WPero li jꞌisraeletic ti mu schꞌunic ti iꞌay xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, xtiꞌet noꞌox yoꞌonic. Jech ba saꞌ tal schiꞌilic jayvoꞌ chꞌajil viniquetic ti jech noꞌox bu xvaꞌetique, ti chopol yoꞌonique. Ba saꞌbeic scꞌacꞌal yoꞌonic li crixchanoetique, jaꞌ jech isoc sjolic scotol li crixchanoetic li te ta jteclume. Ibat scotolic ta sna jun vinic, Jasón sbi, yuꞌun tscꞌan tsjochic loqꞌuel li Pablo schiꞌuc li Silase yuꞌun chaqꞌuic ta scꞌob li crixchanoetique.  +Oy jayvoꞌ jꞌisraeletic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, la schiꞌinic li Pablo schiꞌuc li Silase. Schiꞌuc ep ischꞌunic eꞌuc li buchꞌutic ti maꞌuc jꞌisraeletique, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ Dios schiꞌuc li jꞌisraeletique. Ep antsetic la schꞌunic nojtoc, jaꞌ li buchꞌutic ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetique. !Li Pabloe laj yal ti jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti persa ta xcham li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal chtal ventainvanuque, schiꞌuc ti persa ta xchaꞌcuxie. Schiꞌuc laj yal ti jaꞌ Jesús ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. Yuꞌun jech onoꞌox stalel Pablo ti ta xꞌoch ta jujun schꞌulna li schiꞌiltaque, jech ba ochuc oxib savaro ta schꞌulnaic li schiꞌiltac li cꞌalal scꞌacꞌalil ta xcuxique. Te lic yalulanbe sbaic ta sventa li scꞌop Dios schiꞌuc li schiꞌiltaque. ^ 7Cꞌalal ibatic li Pablo schiꞌuc li Silase, te iꞌechꞌic ba ta jteclum Anfípolis schiꞌuc ta jteclum Apolónia. Te icꞌotic ta jteclum Tesalónica. Te oy jpꞌej schꞌulnaic li schiꞌiltac ta israelale. '(Cꞌalal iloqꞌuic ta chucvanab li Pablo schiꞌuc li Silase, te ibatic ta sna li Lidiae. Te echꞌ stsatsubtasanbe yoꞌonic scotolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li te ta jteclume, iloqꞌuic batel. Yan li joꞌone te to licom ta Filipos.6e'Italic li jꞌabteletique, tal slequilcꞌoponic li Pablo schiꞌuc li Silase. La sloqꞌuesic ta chuquel. La scꞌanbeic vocol ti acꞌo loqꞌuicuc batel li ta jteclume. c?&Isutic batel li mayoletique, ba yalbeic li jꞌabteletic li cꞌu sba laj yal li Pabloe. Cꞌalal iyaꞌiique, uts to ixiꞌic yuꞌun iyaꞌiic ti ichꞌbilic ta venta yuꞌun Roma li Pablo schiꞌuc li Silase. 5c%Li Pabloe jech laj yal: ―Li jꞌabteletic liꞌi muc bu la smeltsanbun jcꞌoplalcutic. Ta sat scotol crixchanoetic la smajuncutic ta teꞌ. Jaꞌ ta smantalic nojtoc ti lijtiqꞌuecutic ta chuquele. Mu jechuc o smelol ti tspasic jeche yuꞌun ichꞌbiluncutic ta venta yuꞌun li Romae. Pero li avie tscꞌan chisloqꞌuesuncutic ta mucul. Pero mu jechuc o smelol. Acꞌo tal sloqꞌuesuncutic stuquic ―xi li Pabloe. c?$Li jchabiejchucvanabe laj yalbe Pablo li cꞌusi iyalic li jꞌabteletique: ―Li jꞌabteletique laj yalbun talel mantal ti xuꞌ chajcoltaic batele. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ xabatic. Muybajanic batel ―xꞌutatic. O#Cꞌalal isacube, li jꞌabteletique la staquic batel jayvoꞌ mayoletic. Jech laj yalbeic batel: ―Ba albo li jchabiejchucvanabe ti acꞌo scolta batel li chaꞌvoꞌ viniquetique ―xutic. pY"Ta tsꞌacal to li jchabiejchucvanabe laj yicꞌan muyel ta sna li Pablo schiꞌuc li Silase, laj yacꞌanbe sveꞌel. Xmuybajic noꞌox scotolic ta snailic li jchabiejchucvanabe yuꞌun laj xa yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. 4~a!Li jchabiejchucvanabe la spoxtaanbe ta ora ta acꞌubal li bu yaijemic ta majele. Iꞌacꞌbat yichꞌic joꞌ li jchabiejchucvanabe schiꞌuc scotol li te ta snailique. ]}3 Laj yalbeic li scꞌop li Cajvaltique. Iyaꞌiic scotolic li te ta snailique. >|uItacꞌavic li Pablo schiꞌuc li Silase: ―Chꞌuno ti jaꞌ Avajcoltavanej li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ noꞌox jech xuꞌ chacolic o acotolic li ta anailique ―xutic. M{Li Pablo schiꞌuc li Silase iloqꞌuesatic ta ora yuꞌun li jchabiejchucvanabe. Jech ijacꞌbatic li Pablo schiꞌuc li Silase: ―Tata, ¿cꞌusi ta jpas yoꞌ cꞌuxi xuꞌ chicol oe? ―xi. fzELi jchabiejchucvanabe la scꞌan scꞌocꞌ. Iꞌoch ta anil li ta más yut li chucvanabe li bu oy li Pablo schiꞌuc li Silase. Xtꞌeltꞌun xa ba ta xiꞌel. La spatan sba ta stojol li Pablo schiꞌuc li Silase. \y1Tsots icꞌopoj li Pabloe: ―Mu xamil aba, liꞌ oyuncutic jcotolcutique ―xut. Wx'Cꞌalal inic li balumile, ijulav li jchabiejchucvanabe. Iyil ti jamajtic xa li tiꞌ chucvanabe, la sloqꞌues smachita ta ora, taꞌox smil sba stuc yuꞌun iyal ti ijatavic xa scotol li jchuqueletique. w9Jaꞌ o ital tsatsal niquel. Inic spꞌejel li chucvanabe. Ijam ta ora scotol li stiꞌtaque. Toj jitujel noꞌox li carena li chucbil o scꞌobique. /vWTa oꞌlol acꞌubal te ta staic ta naꞌel Dios li Pablo schiꞌuc li Silase, schiꞌuc ta sqꞌueojintabeic sqꞌueoj Dios. Te xabinic li yan jchuqueletique. u%Cꞌalal jech iyichꞌ mantal li jchabiejchucvanabe, la sticꞌ ochel li ta más yut to tajmec li chucvanabe. La slotsꞌanbe yoc ta teꞌ. t7Ep laj yacꞌbeic teꞌ. Tsꞌacal to la stiqꞌuic ta chuquel. Laj yalbeic li jchabiejchucvanabe ti acꞌo schabi lec li Pablo schiꞌuc li Silase. ;soLi crixchanoetique iꞌilinic ta stojol li Pablo schiꞌuc li Silase. Li jꞌabteletique iyalic mantal ti acꞌo locꞌbaticuc scꞌuꞌique, ti acꞌo majeicuc ta teꞌe. *rMOy cꞌusi yan ta xaqꞌuic ta chanel pero mu xuꞌ ta jchantic. Mu xuꞌ ta jpastic jech yuꞌun acꞌbilutic ta venta yuꞌun li ajvalil te ta Romae ―xiic. 9qkCꞌalal icꞌotic ta stojol li jꞌabteletique, jech laj yalic: ―Li viniquetic liꞌi jaꞌ jꞌisraeletic. Ep ta socanbe yoꞌon li crixchanoetic li liꞌ ta jlumaltique. Bp}Li yajvaltac li tseube iyilic ti muc xa bu ta spasic o canal ta sventa li tseube yuꞌun ilocꞌ xa li pucuj li ochem toꞌox ta yoꞌon li tseube. Jaꞌ yuꞌun la stsaquic li Pablo schiꞌuc li Silase. Laj yiqꞌuic batel ta stojol li jꞌabteletic li ta chꞌivite yuꞌun jaꞌ te ta smeltsanic cꞌop. `o9Oy jayib cꞌacꞌal jech la spas. Chopol iyaꞌi li Pabloe. Ijoypꞌij, jech iyalbe li pucuje: ―Chajtac loqꞌuel ta sjuꞌel li Jesucristoe. Locꞌan ta yoꞌon li tseube ―xut. Ilocꞌ ta ora li pucuje. nyTe tijil talel ta jpatcutic jchiꞌuc li Pabloe. Toj tsots icꞌopoj li tseube: ―Li viniquetic liꞌi jaꞌ yajtuneltac Dios ta vinajel ti scotol xuꞌ ta spase. Jaꞌ chayalbeic li cꞌu sba xuꞌ chacolic yuꞌun la amulique ―xi li tseube. m{Ta yan o cꞌacꞌal te lijbatcutic li yoꞌ bu ta staic ta naꞌel li Diose. Te ijtacutic ta be jun tseub ochem pucuj ta yoꞌon. Xꞌechꞌ sat yuꞌun snaꞌoj xa onoꞌox li cꞌustic ta to xcꞌot ta pasele. Li tseube ochem ta mozoil. Li yajvaltaque ep la spasic canal ta sventa ti xꞌechꞌ sate, ti tsvinajesanbe scꞌoplal li cꞌustic ta to xcꞌot ta pasele. mlSLi Lidiae laj yichꞌ joꞌ schiꞌuc scotolic li te ta snailique. Cꞌalal laj yichꞌic joꞌe, jech laj yalbuncutic li Lidiae: ―Mi xanaꞌic ti ta melel cacꞌoj xa jba ta scꞌob li Cajvaltique, abolajanic, ochanic ta jna. Xuꞌ liꞌ chacomic jayibuc cꞌacꞌale ―xi. La scꞌan ta persa ti te chijcomcutic ta snae jaꞌ yuꞌun te lijpajcutic. EkOy jun ants lec iyaꞌi li cꞌusi icalcutique, Lidia sbi. Te liquem talel ta jteclum Tiatira. Jaꞌ yabtel schonel yaxꞌelan pocꞌ ti toyolic stojole. Lec yichꞌoj ta mucꞌ li Jtotic Diose. Itijbat yoꞌon yuꞌun li Cajvaltique, la schꞌun li cꞌusi iyal li Pabloe ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. $jA Jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique lijlocꞌcutic batel ta tiꞌ jteclum. Lijbatcutic ta nopol ucꞌum, yuꞌun ba jqꞌuelcutic mi te tsobolic ta staic ta naꞌel Dios li jꞌisraelal crixchanoetique jech chac cꞌu chaꞌal stalelic onoꞌoxe. Pero jaꞌ noꞌox antsetic te tsobol ijtacutic. Te lijchoticutic, laj calbecutic scꞌop li Jesucristoe ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventae. jiM Ta coccutic lijbatcutic ta jteclum Filipos, jaꞌ jun mucꞌta jteclum li te ta Macedonia balumile. Li ajvaliletic li te ta Macedonia balumile jaꞌ jromail viniquetic. Te lijocꞌtsajcutic jayib cꞌacꞌal li ta Filipose. ohW Te ta Troas lijꞌochcutic batel ta barco. Te tucꞌ lijbatcutic ta Samotracia balumil ti cacal ta nabe. Ta yocꞌomal lijxanavcutic ta barco nojtoc, te lijcꞌotcutic ta jteclum Neápolis. Jaꞌ te lijlocꞌcutic ta barco. g Cꞌalal jech ivaychine, la jmeltsan jbacutic. La jsaꞌcutic mi oy barco ti chbat ta Macedonia balumile yuꞌun te ta jchiꞌin batel eꞌuc li Pabloe, joꞌon li Lucasune. Yuꞌun la jnaꞌcutic ti jech ta scꞌan Dios ti te chba jpucbecutic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌochic ta chuquel li Pablo schiꞌuc Silas li ta jteclum Filipose vfe Li Pabloe iyil ta svaychil ta acꞌubaltic jun jmacedoniail vinic te vaꞌal. Jaꞌ jech iꞌalbat ta svaychil yuꞌun li vinique: “Batanic ta Macedonia balumil yoꞌ chtal acoltauncutic”, xꞌutat ta schꞌulel yuꞌun li vinique. heIJaꞌ yuꞌun te ijelavic ta Misia balumil. Te icꞌotic ta jteclum Troas li te ta tiꞌnabe. #d?Cꞌalal icꞌotic ta stsꞌaquilal Misia balumile, ta xaꞌox xbatic ta Bitinia balumil, pero ipajesbat yoꞌonic nojtoc yuꞌun li Chꞌul Espíritue. _c7Li Pablo schiꞌuc li Silase te ijelavic ta Frigia balumil schiꞌuc ta Galacia balumil yuꞌun ipajesbat yoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti mu to xuꞌ chba yalic li scꞌop Dios li ta Asia balumile. Zb-Jaꞌ jech itsatsub yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclume, jech más iꞌepajic ta jujun cꞌacꞌal. Jaꞌ scꞌoplal ti isvaychin jun jmacedoniail vinic li Pabloe a'Cꞌalal ixanavic batel ta jujun jteclume, laj yalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique li cꞌu sba la smeltsanbeic scꞌoplal li yajtacbalaltac li Jesuse schiꞌuc li jchabivanejetic li te ta Jerusalene, yoꞌ jech acꞌo yaꞌibeic smelol eꞌuc. `#Li Pabloe tscꞌan chicꞌ batel li Timoteoe. Jaꞌ yuꞌun laj yacꞌbe yichꞌ circuncisión yoꞌ acꞌo lec ta xꞌaꞌibat li cꞌusi ta xale. Yuꞌun oy ep jꞌisraeletic li yoꞌ bu ta xbatique, schiꞌuc snaꞌojic scotolic ti jaꞌ jgreciail vinic li stote. _Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Listrae schiꞌuc li ta Iconioe, chalic ti jaꞌ lequil querem li Timoteoe. ^ 7Ta más tsꞌacal icꞌotic Pablo schiꞌuc Silas ta jteclum Derbe schiꞌuc ta jteclum Listra. Te istaic jun querem ta Listra, Timoteo sbi. Jaꞌ jꞌisraelal ants li smeꞌe, yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltic schiꞌuc li yole. Yan li stot li Timoteoe, jaꞌ jgreciail vinic. <]q)Te iꞌechꞌic batel ta Siria balumil schiꞌuc ta Cilicia balumil. Echꞌ stsatsubtasanbe yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclume.^\5(Li Pabloe jaꞌ laj yicꞌ batel li Silase, ibatic. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae, laj yalbeic Cajvaltic ti acꞌo schiꞌin ba, ti acꞌo sqꞌuel ba li chaꞌvoꞌique. @[y'Ta scoj ti mu jmojuc la snopic ti ta xiqꞌuic batel li Marcose, jech la svocꞌ sbaic. Li Bernabée jaꞌ laj yicꞌ batel li Marcose. Iꞌochic ta barco, ibatic ta Chipre balumil. )ZK&Pero li Pabloe mu scꞌan xicꞌ batel. Yuꞌun cꞌalal te toꞌox oyic ta Panfiliae, te iꞌictaatic yuꞌun li Marcose. Muc bu xba scolta sba li ta abtele. cY?%Li Bernabée tscꞌan chicꞌ batel li Juane, jaꞌ li Marcos li schaꞌmojol sbie. X{$Ta yan o cꞌacꞌal li Pabloe jech laj yalbe li Bernabée: ―Ba xa julaꞌantic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ta scotol li jteclumetic li butic a calbetic scꞌop li Cajvaltique. Ba jqꞌueltic cꞌu xꞌelanic ―xi. |Wq#Te icomic eꞌuc ta Antioquía li Pablo schiꞌuc li Bernabée. Te ichanubtasvanic schiꞌuc la spucbeic scꞌop li Cajvaltique. Oy ep buchꞌutic la spuquic eꞌuc. Jaꞌ scꞌoplal ti nom ba spucbe scꞌop Cajvaltic schibal velta li Pabloe GV"Pero li Silase la snop ti te to ta xcom ta Antioquíae. 7Ug!Li Judas schiꞌuc li Silase jal te ijocꞌtsajic. Tsꞌacal to jech iꞌalbatic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Antioquíae: ―Tequeꞌ chaꞌa, sutanic batel ta stojolic li buchꞌutic la stacoxuc talele. Chiꞌinic ba Dios ti mu cꞌusi xapasique ―xꞌutatic. ]T3 Li Judas schiꞌuc li Silase chꞌamunbil noꞌox yeic eꞌuc yuꞌun Dios sventa ta xalbeic li scꞌope. La schiꞌinic ta loꞌil li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, xpatet xa yoꞌon icomic. dSACꞌalal la sqꞌuelic li cartae, xmuybajic ti jech itacbatic talel spatobil yoꞌonique. 4RaIbatic li buchꞌutic itꞌujeique. Te icꞌotic ta Antioquía, cꞌot stsobic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yacꞌbeic li cartae. KQMu me xalajesic li cꞌustic acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique. Mu me xatiꞌic chꞌichꞌ, mu me xatiꞌic li cꞌusi michꞌbil noꞌox snucꞌ chchame, mu me xamulivajic. Mi chachꞌunic scotol liꞌi, jech lec xavil abaic. Jaꞌ noꞌox jech chacalbeic li ta carta liꞌi”, xi la stsꞌibaic batel ta carta. hPIYuꞌun jech la scꞌan li Chꞌul Espíritue ti muꞌyuc xa yan mantal ti chacacꞌbeic achꞌunique. Jech lec icaꞌicutic eꞌuc li joꞌoncutique. Jaꞌ noꞌox scꞌan chachꞌunic li cꞌusi chacalbeic batel liꞌi. O}Jaꞌ jech ta jtaccutic batel ta atojolic li Judase schiꞌuc li Silase. Jaꞌ chba yalboxuc li cꞌusi la jnopcutique. |NqLi Pablo schiꞌuc li Bernabée jaꞌ li ep ta velta jutuc mu ilajic ta milel ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. ;MoJaꞌ yuꞌun liꞌ la jtsob jbacutic ta smeltsanbeel scꞌoplale. La jtꞌujcutic xa jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti ta jtaccutic batel ta atojolique chba scꞌoponoxuc. Jaꞌ ta schiꞌinic batel li Bernabée schiꞌuc li Pabloe, jaꞌ ti lec cꞌanbilic cuꞌuncutique. !L;Icaꞌicutic ti oy jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti te icꞌotic ta atojolic ti liꞌ iliquic batele. Pero muc bu la jtaccutic batel. Jaꞌ noꞌox a schibajes avoꞌonic yuꞌun laj yalboxuc ti persa chavichꞌic li circuncisione, schiꞌuc ti persa chachꞌunic scotol li smantaltac Diose. Yuꞌun chalic ti jaꞌ to jech chacolic o sbatel osile. Pero muc bu jech calojcutic. KLa stsꞌibaic li cartae yuꞌun ta xichꞌic batel li Judas schiꞌuc li Silase. Jech la stsꞌibaic: “Quermanotac, joꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuc li te nacaloxuc ta jteclum Antioquía schiꞌuc ta spꞌejel Siria balumile, schiꞌuc ta Cilicia balumile, ti avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe, chajcꞌoponic ta carta liꞌi, joꞌoncutic li yajtacbalaluncutic li Jesuse, joꞌoncutic li yajchabivanejuncutic yuꞌun scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic liꞌ ta Jerusalene. SJLi yajtacbalaltac li Jesuse, schiꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene, schiꞌuc li yajchabivanejtaquique, la snopic ti jaꞌ lec acꞌo stꞌujic chaꞌvoꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti ta staquic batel ta Antioquía schiꞌuc Pablo schiꞌuc li Bernabée. La stꞌujic Judas, jaꞌ Barsabás li schaꞌmojol sbie, schiꞌuc Silas. Jaꞌ ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun scotolic. JI Jech mu soc o yoꞌonic li jchiꞌiltactic ta israelal ti schꞌunojic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Yuꞌun ta jujun jteclum cꞌalal jaꞌ scꞌacꞌalil ta xcuxique, jaꞌ ta sqꞌuelic ta chꞌulna li smantaltac Dios ti iyal comel Moisés jech chac cꞌu chaꞌal la sqꞌuelic ta voꞌonee ―xi li Jacoboe. _H7Jaꞌ lec mi ta jtsꞌibabetic scartaique. Jaꞌ noꞌox ta jtsꞌibabetic echꞌel ti mu me slajesic li cꞌustic acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique, ti mu me xmulivajique, ti mu me stiꞌic li cꞌusi michꞌbil noꞌox snucꞌ chchame, ti mu me stiꞌic chꞌichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jchꞌunojtic ti mu xuꞌ ta jlajestique. MG’Joꞌon chcal ti jaꞌ lec ti mu me xquilbetic svocolic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Yuꞌun laj xa yictaic li scuxlejique, jaꞌ xa ta xichꞌic ta mucꞌ li Diose. %FCCꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile,
jech onoꞌox snopoj Dios ti jech ta spase, xiic onoꞌox li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. E3Jech ta jpas yoꞌ acꞌo yichꞌicun ta mucꞌ li jyanlum crixchanoetic li ta spꞌejel balumile.Ta xtunic cuꞌun eꞌuc, xi li Diose. kDOTa xcꞌot ta pasel ti chiyichꞌic ta mucꞌ la anitilultaque,
jech chac cꞌu chaꞌal ichꞌbilun toꞌox ta mucꞌ li cꞌalal jaꞌ toꞌox tiqꞌuil ta ajvalilal la atot ameꞌic Davide.Ta xtunic cuꞌun. uCcJech onoꞌox la stsꞌibaic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌone ti jech laj yal li Diose: )BKLi Simón Pedroe laj yalbutic xa cꞌu sba lic iqꞌueicuc yuꞌun Dios li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale, yoꞌ acꞌo yichꞌic ta mucꞌ. ~Au Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta loꞌile, lic cꞌopojuc eꞌuc li Jacoboe: ―Quermanotac, aꞌiic li cꞌusi ta xcale. =@s Ichꞌab scotolic. Li Pablo schiꞌuc li Bernabée lic yalic eꞌuc ti ep laj yacꞌbeic ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ta stojol li buchꞌutic ti maꞌuc jꞌisraeletique. ? Li joꞌotique jchꞌunojtic xa ti ta slequil yutsil noꞌox yoꞌon li Cajvaltic Jesús ti chijcolutique, maꞌuc ta sventa li mantaletique. Jaꞌ jech chijcolutic jcotoltic, joꞌotic li jꞌisraelutique schiꞌuc li jyanlum crixchanoetique ―xi li Pedroe. ~}| zyXxtwv1uutsrqCponYmlkjj7i%hgfedcbU`_^^ ]\-ZlYXWWVUTSS>RaQuON:MPKIIHH GLFEECAA@I?R>==/’Cꞌalal oꞌlol xaꞌox cꞌacꞌale, nopol xaꞌox xibat ta Damasco. Oy cꞌusi xlebluj xa iyal talel ta vinajel. Batsꞌi sac tajmec. Joybil licꞌot ta xojobal. M?Li banquilal palee schiꞌuc scotol li jꞌabteletic cuꞌuntique lec snaꞌic ti ta melel jech la jpase. Yuꞌun jaꞌ laj yacꞌbecun batel sjunal ta sventa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesuse li te ta Damascoe. Ta toꞌox xba jchucan talel scotolic, ta xquicꞌ talel liꞌ ta Jerusalene. Yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo yichꞌic vocol liꞌ ta Jerusalene. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo li cꞌu sba ijeltabat yoꞌon yuꞌun li Diose @>yJech toꞌox laj quilbajin eꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesuse. Ta jcꞌan ti acꞌo chamicuc oe. La jtsac batel li viniquetic antsetique, la jticꞌan ta chuquel. =―Joꞌone jchiꞌil jbatic ta israelal. Te voqꞌuemun ta jteclum Tarso ta Cilicia balumil pero liꞌ lichꞌi ta Jerusalene. Liꞌ la jchan june, jaꞌ lischanubtas li Gamaliele. Lec la schanubtasun ta scotol li mantaletic yuꞌun li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Jaꞌ toꞌox batem ta coꞌon eꞌuc ta schꞌunbeel li smantaltac Dios jech chac cꞌu chaꞌal joꞌoxuc li avie. s<_Cꞌalal iyaꞌiic ti icꞌopoj ta scꞌopic li Pabloe, más to ichꞌabic. Jech lic yal li Pabloe: D; ―Jbanquil quitsꞌinab, aꞌiic li cꞌusi chcale ―xi. h:I(Iꞌacꞌbat scꞌopon li schiꞌiltac ta israelale. Ivaꞌi ta slajeb tecꞌobal. La syeꞌ scꞌob ti acꞌo chꞌabicuque. Cꞌalal ichꞌabique, lic cꞌopojuc ta scꞌopic li Pabloe, jaꞌ li hebreo cꞌope.f9E'Itacꞌav li Pabloe: ―Mu joꞌcun. Joꞌone jꞌisraelal vinicun. Te voqꞌuemun ta mucꞌta jteclum Tarso li te ta Cilicia balumile. Jaꞌ yuꞌun avocoluc yuꞌun ta jcꞌopon li jchiꞌiltaque ―xi li Pabloe. P8&¿Mi mu joꞌcot li jꞌegiptoal vinic li achꞌ to la sliques cꞌope, ti laj yicꞌ batel ta taqui jamaltic chanmil jmilvanejetique? ―xi itacꞌbat Pablo yuꞌun li mucꞌta banquilal soltaroe. 17[%Cꞌalal muc toꞌox bu ta stiqꞌuic Pablo li ta snailic li soltaroetique, li Pabloe jech laj yalbe li mucꞌta banquilal soltaroe: ―Pasbun perton, chajcꞌopon chaꞌoxpꞌeluc ―xut. Itacꞌav li mucꞌta banquilal soltaroe: ―¡Aa, xanaꞌ ma xacꞌopoj ta griego cꞌop! ―xi―. #6?$Li crixchanoetique te tijilic talel, tsots ye chcꞌopojic: ―¡Milic ta jꞌechꞌel! ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti la scꞌopon schiꞌiltac li Pabloe U5##Cꞌalal icꞌotic ta tecꞌobal li ta sventa bu ta xmuyic batel ta snailic li soltaroetique, li soltaroetique la schechic muyel li Pabloe yuꞌun toj echꞌem ch‐ilbajinat yuꞌun li crixchanoetique. 4 "Li crixchanoetique tsots ye icꞌopojic pero mu jmojuc li cꞌusi laj yalique, jech mu xaꞌibe smelol li mucꞌta banquilal soltaroe yuꞌun xꞌupꞌetic tajmec. Jech laj yalbe mantal li yajsoltarotac ti acꞌo yiqꞌuic batel li Pablo li ta snailique. G3!Cꞌalal icꞌot li mucꞌta banquilal soltaroe, ba stsac li Pabloe. Laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ chuquel ta chaꞌlic carenae. La sjacꞌ cꞌusi sbi schiꞌuc cꞌusi smul li Pabloe. 2 Laj yicꞌ ba ta ora ep yajsoltarotac schiꞌuc jayvoꞌ banquilal soltaro. Ibatic ta anil li yoꞌ bu oyic li jsaꞌcꞌopetique. Cꞌalal iyilic li crixchanoetic ti te xtal schiꞌuc yajsoltarotac li mucꞌta banquilal soltaroe, laj yictaic smajel li Pabloe. b1=Ta xaꞌox sbatsꞌimilic li Pabloe pero oy buchꞌu ba yalbe ta anil li mucꞌta banquilal soltaroe. Li mucꞌta banquilal soltaroe iyaꞌi ti liquemic xa ta saꞌcꞌop scotol li crixchanoetic li te ta Jerusalene. Y0+Scotol li crixchanoetic li te ta jteclume iliquic ta cꞌop. Istsob sbaic ta ora scotolic, la stsaquic li Pabloe. La sjochic loqꞌuel ta pat macol mucꞌta chꞌulna. La smaquic ta ora li tiꞌ moque. /Ti jaꞌ jech sba laj yalique, yuꞌun yilojic ti la schiꞌin sbaic ta xanbal te ta Jerusalén schiꞌuc Trófimo li Pabloe. Li Trófimoe jaꞌ jyanlumal vinic te voqꞌuem ta Efeso. Jech la snopic ti laj yicꞌ ochel ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. _.7Tsots icꞌopojic: ―¡Jchiꞌiltac, laꞌ coltauncutic! Li jchiꞌiltic liꞌi jaꞌ ti ta xalbe scotol crixchanoetic ti mu lecuc li cꞌu sba jtaleltique, schiꞌuc ta scontrain li mantaletic cuꞌuntique. Schiꞌuc mu xa cꞌusi ta xtun o chil li mucꞌta chꞌulna cuꞌuntic liꞌi. Jech nojtoc laj yicꞌ ochel liꞌ ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Mu xichꞌ ta mucꞌ li jmucꞌta chꞌulnatique ―xiic. -Cꞌalal jutuc xaꞌox scꞌan stsꞌaqui jucub cꞌacꞌale jech chac cꞌu chaꞌal yalojique, oy jꞌisraeletic te liquemic talel ta Asia balumil iyilic ti iꞌoch ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li Pabloe. La sliquesic cꞌop. La stsaquic li Pabloe. :,mLi Pabloe ta yocꞌomal laj yicꞌ batel li chanvoꞌ schiꞌile, laj yacꞌ sbaic ta lecubtasel ta stojol pale te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Li Pabloe laj yalbe li pale ti cꞌu ora ta xacꞌ ta loqꞌuel sjolic li chanvoꞌique yoꞌ jech xuꞌ ta xacꞌbeic smoton Dios li jujunique. 8+iLi buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelal ti schꞌunojic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, calojbetic xa onoꞌox batel ta carta ti mu persauc ta spasic scotol jech chac cꞌu chaꞌal ta jpastic onoꞌoxe. Jaꞌ noꞌox laj calbetic ti mu me slajesic li cꞌustic acꞌbil ta sventa smoton li rioxetique, ti mu me stiꞌic chꞌichꞌe, ti mu me stiꞌic li cꞌusi michꞌbil noꞌox snucꞌ chchame, ti mu me xmulivajique ―xꞌutat Pablo yuꞌun li jchabivanejetique. Jaꞌ scꞌoplal ti itsaque ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li Pabloe *Batanic achiꞌuc ta mucꞌta chꞌulna li chanvoꞌ jchiꞌiltic li ta xcale. Ba acꞌ abaic ta lecubtasel ta stojol li palee. Joꞌot chaloqꞌuesbe stojol li cꞌusi ta xaqꞌuic ta sventa smoton li Diose. Loqꞌuesbo nojtoc li stojol slocꞌobil sjolique. Jaꞌ ta xvinaj o ti mu meleluc li cꞌu sba albil acꞌoplale. Jaꞌ ta snaꞌ o scotolic ti chachꞌun scotol li smantaltac Diose. )Jaꞌ lec chꞌuno li cꞌusi ta xcalcutique. Oy chanvoꞌ jchiꞌiltic liꞌi. Oy cꞌusi yalojbeic yaꞌi Dios ti ta spasique. e(C¿Cꞌu ta jpastic chaꞌa yuꞌun ta onoꞌox xaꞌiic li jchiꞌiltactic ti talemot xae? ''Yaꞌiojic la acꞌoplal ti muc bu lec chachanubtas scotol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta yosilalic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Ta la xaval ti acꞌo yictaic li cꞌustic laj yal comel li Moisese. Schiꞌuc ta la xaval ti mu persauc ta xacꞌbe yichꞌ circuncisión li snichꞌnabique, schiꞌuc ti mu persauc ti ta spasic jech chac cꞌu chaꞌal jtaleltic onoꞌoxe. .&UCꞌalal iyaꞌiic li jchabivanejetique, laj yalic coliyal Dios. Jech laj yalbeic li Pabloe: ―Aviloj xa ti ep ta mil jchiꞌiltactic schꞌunojic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Pero scotolic ta snopic ti persa to ta schꞌunbeic li smantaltac Dios ti laj yal Moisés ta voꞌonee. <%qLi Pabloe cꞌot scꞌopon li jchabivanejetique. Laj yalbe scotol li cꞌusi la spas Dios ta stojol li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletic li laj yalbe li scꞌop Dios li Pabloe. $Ta yocꞌomal lijbatcutic jchiꞌuc li Pabloe, ba jcꞌoponcutic li Jacoboe, jaꞌ li más banquilal jchabivanej yuꞌunic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Te tsobol scotolic schiꞌuc schiꞌiltac ta abtel cꞌot jtacutic. x#iCꞌalal lijcꞌotcutic ta Jerusalene, xmuybajic xa li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. I" La schiꞌinuncutic batel jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Cesareae. Cꞌalal lijcꞌotcutic ta Jerusalene, laj yicꞌuncutic batel ta sna jun li buchꞌu yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique, Nasón sbi, yuꞌun jaꞌ chacꞌ jchꞌamunbecutic li snae. Li Nasone te voqꞌuem ta Chipre balumil. Oy xa sjabilal ti schꞌunoj ti jaꞌ Yajcoltavanej li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti ba scꞌopon Jacobo li Pabloe I! Lic jmeltsan jbacutic yuꞌun chijbatcutic ta Jerusalén. E Iquilcutic ti mu xpaj cuꞌuncutique, jech ilaj coꞌoncutic ta spajesel. Jech laj calbecutic: ―Tequeꞌ chaꞌa, acꞌo spas li cꞌusi tscꞌan stuc li Cajvaltique ―xcutcutic. J  Itacꞌav li Pabloe: ―Altic ti chaꞌoqꞌuic ta jtojole. Altic ti chavat avoꞌonique. Xuꞌ mi te lichuque, xuꞌ mi te licham ta Jerusalén ta sventa li Cajvaltic Jesuse ―xi li Pabloe. D Cꞌalal jech icaꞌibecutic scꞌoplal li Pabloe, laj calbe jcotolcutic schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Cesareae, ti mu me xbat ta Jerusalene. + Cꞌot scꞌoponuncutic. Icꞌanbat schuquil nucul li Pabloe, la schuc yoc scꞌob stuc. Jech laj yal: ―Li Chꞌul Espíritue jech laj yalbun ta jol ta coꞌon ti jaꞌ jech chcꞌot yichꞌ chuquel ta Jerusalén li yajval li chuquil nucul liꞌi. Jaꞌ ta xchucvanic li jchiꞌiltactic ta israelale. Ta xꞌacꞌbat ta scꞌob li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale ―xi li Agaboe.  Cꞌalal te oyuncutique, jaꞌ o te icꞌot otro jun li ta xal scꞌop Diose, Agabo sbi. Jaꞌ te liquem talel ta Judea balumil. dA Oy chanvoꞌ stsebetic li Felipee, muc to bu malijemic. Li tsebetique jaꞌ ta xalic scꞌop Dios eꞌuc. Jaꞌ chal caꞌitic li cꞌusi ta xcꞌot ta pasel ta tsꞌacale ti ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose. (ITa yocꞌomal lijlocꞌcutic batel jchiꞌucutic li Pabloe. Ta coc xa lijbatcutic. Lijcꞌotcutic ta jteclum Cesarea. Lijꞌochcutic ta sna Felipe li buchꞌu chal scꞌop Diose. Li Felipee jaꞌ jun li jpucveꞌlil toꞌox ti jucvoꞌic itꞌujeique. Te lijcomcutic ta sna li Felipee. kOJech lijlocꞌcutic li ta jteclum Tiroe. Ta barco lijbatcutic, lijcꞌotcutic ta jteclum Tolemáida. Te cꞌot jcꞌoponcutic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic teye. Jun cꞌacꞌal te la jchiꞌincutic. H Cꞌalal ilaj coꞌoncutic ta stael ta naꞌel li Diose, la jcꞌoponcutic comel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, lijꞌochcutic ta barco. Stuc xa isutic batel ta snaic. (ICꞌalal itsꞌaqui li jucub cꞌacꞌale, lijlocꞌcutic li ta Tiroe. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique la schiꞌinuncutic batel schiꞌuc yajnilic, schiꞌuc snichꞌnabic, cꞌalal ta tiꞌ jteclum. Te la jquejan jbacutic ta tiꞌnab, la jtacutic ta naꞌel Dios. H Te la jsaꞌcutic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Cꞌalal ijtacutique, la jchiꞌincutic jucub cꞌacꞌal. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique acꞌbil xa snaꞌic yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti ta sta ilbajinel ta Jerusalén li Pabloe. Laj yalbeic ti mu me xbat ta Jerusalene. ,QLi cꞌalal lijbatcutic ta Fenicia balumile, te lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Chipre balumil li cacal ta nabe, ta tsꞌetcꞌob icom. Tucꞌ lijbatcutic cꞌalal ta Siria balumil. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Tiro. Te lijlocꞌcutic ta barco yuꞌun te la syales scotol yicats li barcoe. [/Te la jtacutic yan barco chbat ta Fenicia balumil, jaꞌ te lijꞌochcutic o ba.  Cꞌalal la jcꞌoponcutic comel li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, lijꞌochcutic ta barco. Laj quichꞌbecutic stuqꞌuil li Cos balumil li cacal ta nabe, te lijꞌechꞌcutic batel. Ta yocꞌomal lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Rodas balumil li cacal ta nab nojtoque. Te lijbatcutic ta jteclum Pátara li te ta Licia balumile. <q&Iyat tajmec yoꞌonic yuꞌun iꞌalbatic ti mu xa bu chilbeic sate. La schiꞌinuncutic batel cꞌalal ta tiꞌnab li yoꞌ bu chijꞌochcutic ta barco jchiꞌuc li Pabloe.Z-%Li jchabivanejetique ep iꞌoqꞌuic, la smeyic li Pabloe, la stsꞌutsꞌunic. iK$Cꞌalal laj yal jech li Pabloe, la jquejan jba jcotolcutic, la scꞌopon Dios li Pabloe. 2]#Jech la avilic li cꞌusi lec ta pasele, ti jaꞌ más lec ti mi chaꞌabtejique, jech xuꞌ chacoltaic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌunique schiꞌuc li buchꞌutic abol sbaique. Acꞌo juluc ta ajolic li cꞌusi laj yal comel li Cajvaltic Jesuse. “Li buchꞌu ta xcꞌuxubinvane jaꞌ más xmuybaj. Yan li buchꞌu ta xichꞌ cꞌuxubinele, jaꞌ jutuc noꞌox xmuybaj”, xi li Cajvaltique ―xi laj yal li Pabloe. "Xanaꞌic ti ta jcꞌob jtuc liꞌabtej li cꞌalal la jsaꞌ li cꞌustic itun cuꞌuncutic jchiꞌuc li buchꞌutic la schiꞌinune. s _!Li joꞌone muc buchꞌu la jpichꞌ o coꞌon staqꞌuin. Muc buchꞌu la jpichꞌ o coꞌon scꞌuꞌ.   ’Quermanotac, chiꞌinic comel Dios. Chꞌunic me o ta jꞌechꞌel ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti cꞌuxutic ta yoꞌone, jaꞌ ta stsatsub o ajol avoꞌonic. Jech coꞌol chacolic achiꞌuquic li buchꞌutic yan ti tuqꞌuibtasbilic xa yuꞌun li Diose. W 'Qꞌuelo me abaic chaꞌa, vicꞌluc noꞌox me asatic, mu me xaloꞌloatic. Naꞌic me ti oxib jabil ti cꞌacꞌal acꞌubal laj calboxuc jujunoxuc li cꞌustic lec ta pasele. Ep liꞌocꞌ ta atojolic. N Oy te noꞌox ta xlic ta atojolic li buchꞌutic ta socbeic yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, yuꞌun ta scꞌanic ti jaꞌ acꞌo chꞌunbiluc li cꞌustic chalique. | qCꞌalal batemun xaꞌoxe, jnaꞌoj ti ta xtal jloꞌlovanejetic ta atojolique. Jaꞌ chtal socbe yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Chopol yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal oqꞌuil ti chac stiꞌ li chijetique. Jaꞌ yuꞌun chabio me aba atuquic. Chabiic nojtoc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ avabtelic laꞌacꞌbatic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Jech scꞌan chachabiic yuꞌun manbilic ta schꞌichꞌel li Cajvaltique. _7Yuꞌun laj xa calboxuc scotol li cꞌustic ta scꞌan li Diose. Mu cꞌusi la jmuc. J Li avie jamal chacalbeic acotolic ti mu xa cꞌu jventaoxuc oe. {’Li avie jnaꞌoj ti mu xa bu chavilbecun jsat li joꞌoxuc ti laj calboxuc li cꞌu sba chventainvan li Diose. /Pero mu xcacꞌ ta coꞌon. Mu xixiꞌ o mi te chicham. Jaꞌ noꞌox persa ta jneles li cabtel li yacꞌojbun li Cajvaltic Jesuse yoꞌ jech ximuybaj o. Jaꞌ cabtel ta xcal li lequil achꞌ cꞌope, jaꞌ ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Dios ta sventa li Cajvaltique. I Jaꞌ noꞌox jnaꞌoj ti yalojbun ta jol ta coꞌon li Chꞌul Espíritu ta jujun jteclum li bu liꞌechꞌ talele ti te chcꞌot quichꞌ chuquele, ti te ta jta ep ilbajinel ta Jerusalene. Li avie sujbil ti jol coꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue ti acꞌo xibat ta Jerusalene. Mu jnaꞌ cꞌusi chipasbat tey. Jech laj calbeic scotolic li jchiꞌiltactic ta israelal schiꞌuc la achiꞌiltaquic ti maꞌuc jꞌisraeletique. Jamal laj calbeic ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique, ti jaꞌ acꞌo schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltic Jesucristoe. Scotol laj calboxuc li cꞌu sba xuꞌ chatsatsubic oe. Jamal laj calboxuc ta satic li crixchanoetique schiꞌuc ta anaic. s_La jbicꞌtajes jba li cꞌalal litun yuꞌun li Cajvaltique. Muc bu la jtoy jba. Ep liꞌocꞌ ta scoj ti mu scꞌan schꞌunic li crixchanoetique. Iquichꞌ contrainel nojtoc, yuꞌun chac smilicun li jchiꞌiltactic ta israelale. K~Cꞌalal icꞌotique, jech laj yal li Pabloe: ―Joꞌoxuque anaꞌojic cꞌu sba la jpas li cꞌalal sba toꞌox velta a jchiꞌinoxuc liꞌ ta Asia balumile, jech yacun spasel cꞌalal tana. A}{Cꞌalal te xaꞌox oy ta jteclum Mileto li Pabloe, la stacan ta iqꞌuel li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Efesoe. <|qLi Pabloe tscꞌan ti tucꞌ noꞌox chbat ta Jerusalene. Mu scꞌan xꞌechꞌ ta jteclum Efeso yuꞌun naca me te jocꞌtsanatuc ta Asia balumil. Yuꞌun chac cꞌotuc ta ora ta Jerusalén. Yuꞌun jaꞌ tscꞌan mi te xaꞌox oy li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil li qꞌuin Pentecostese. Jaꞌ scꞌoplal ti la scꞌoponan comel li jchabivanejetic yuꞌunic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ta Efeso li Pabloe o{WLijlocꞌcutic batel nojtoc li ta Mitilene balumile. Ta yocꞌomal te lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Quío balumil li cacal ta nabe. Ta yoxibal cꞌacꞌal te lijꞌechꞌcutic ta stuqꞌuil Samos balumil li cacal ta nab nojtoque. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Trogilio ta Asia balumil. Ta yocꞌomal to lijlocꞌcutic batel, lijbatcutic ta jteclum Mileto. zTe cꞌot jta jbacutic ta Asón. Te iꞌoch ta barco, la schiꞌinuncutic batel. Te lijcꞌotcutic ta Mitilene balumil li cacal ta nabe. ~yu Li Pabloe te to icom ta Troas. Li joꞌoncutique lijꞌochcutic ta barco yuꞌun chijbatcutic ta jteclum Asón. Yuꞌun la jnopcutic schiꞌuc li Pabloe ti jaꞌ to te chcꞌot ochuc ta barco ta Asone. Yuꞌun chac batuc ta yoc li Pabloe. x7 Cuxul xa laj yiqꞌuic batel li quereme. Xmuybajic xa tajmec scotolic. Jaꞌ scꞌoplal ti ibatic ta jteclum Mileto schiꞌuc schiꞌiltac li Pabloe =ws Ichaꞌmuy batel nojtoc li Pabloe. La xut li pane, la jveꞌcutic jcotolcutic. Te to ichanubtasvan li Pablo jaꞌ to ti cꞌalal isacub osile. Cꞌalal isacube, lijbatcutic. v! Iyal batel li Pabloe, ba spet li quereme. Jech laj yalbe li buchꞌutic te tsobolique: ―Mu xavat avoꞌonic, icuxi xa li quereme ―xi. kuO Te oy jun querem staebal vaꞌlej, Eutico sbi. Te chotol ta ventana. Ta sventa ti toj jal laj yal scꞌop Dios li Pabloe, iꞌoch snicabal li quereme. Te itsꞌuj yalel ta yoxcojol na. Chamem xa istaic cꞌalal ba stotsique. MtEp cantiletic stsanojic li yoꞌ bu tsoboluncutic ta yoxcojol nae. EsTa sba cꞌacꞌal xemanae, jaꞌ li romincoe, la jtsob jbacutic yuꞌun la jpascutic jech chac cꞌu chaꞌal laj yacꞌ ta ilel li Cajvaltic li cꞌalal la xut li pane schiꞌuc laj yacꞌ ta uchꞌel li yaꞌlel tsꞌusube. Jaꞌ jech la jpascutic yuꞌun jaꞌ snaꞌobil cuꞌuntic ti icham ta scoj jmultic li Cajvaltique. Te ichanubtasvan li Pabloe. Jaꞌ to ilaj yoꞌon ta oꞌlol acꞌubal yuꞌun ta yocꞌomal xaꞌox ta xbat. r7Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox qꞌuin yuꞌunic li jꞌisraeletique, jaꞌ li qꞌuin cꞌalal ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile, lijlocꞌcutic batel ta Filipos. Joꞌob cꞌacꞌal lijxanavcutic batel ta barco. Lijcꞌotcutic ta jteclum Troas li bu chismalauncutic li yanetique. Te lijocꞌtsajcutic jucub cꞌacꞌal. Jaꞌ scꞌoplal ti iyal scꞌop Dios li te ta jteclum Troas li Pabloe fqECꞌalal icꞌotic ta Filipose, te cꞌot staun li Pabloe, joꞌon li Lucasune. Yan li schiꞌiltac ta xanbale ijelavic batel. Te cꞌot smalauncutic ta jteclum Troas. Yan li joꞌoncutique te to lijcomcutic ta Filipos. 0pYLa schiꞌin batel jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Li june Sópater sbi, li te liquem ta jteclum Bereae. Schiꞌuc chaꞌvoꞌ li te liquemic ta jteclum Tesalónicae, jaꞌ Aristarco schiꞌuc Segundo sbiic. Schiꞌuc li Gayo li te liquem talel ta jteclum Derbee. Schiꞌuc li Timoteoe, schiꞌuc otro chaꞌvoꞌ nojtoc, Tíquico schiꞌuc Trófimo sbiic. Jaꞌ te liquemic ta Asia balumil. oOxib u te ijocꞌtsaj li Pabloe. Ta tsꞌacal la snop ti ta sut batel nojtoc ta Siria balumil li bu onoꞌox ilic batele. La snop ti ta barco toꞌox ta xbate. Pero cꞌalal iyaꞌi ti tscꞌan tstsaque yuꞌun li schiꞌiltac ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque, solel ta yoc ibat. Te ch‐echꞌ batel nojtoc ta Macedonia balumil. hnICꞌalal iꞌechꞌ ta Macedonia balumile, te echꞌ sqꞌuel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jujun jteclume. Ep cꞌustic laj yalbe, xpatet xa icom yoꞌonic. Ta tsꞌacale ibat ta Grecia balumil. Ym -Cꞌalal ilaj li cꞌope, li Pabloe laj yicꞌan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Laj yalbe comel li cꞌusi lec ta pasele. La scꞌoponan comel, ilocꞌ batel, ibat ta Macedonia balumil. ulc)Cꞌalal ilaj yoꞌon ta yalel jeche, la stac loqꞌuel scotol li crixchanoetic li te tsobolique.ak;(Jaꞌ chopol mi jaꞌ noꞌox ta jta o jmultic ta scoj ti liꞌ xaꞌupꞌetique, ti ilic cꞌop avuꞌunique. Mu cꞌuxi xuꞌ ta jpoj jbatic yuꞌun muꞌyuc sventa ti cꞌu chaꞌal la jtsob jbatic liꞌi ―xi. j'Mi oy to cꞌusi yan chacꞌan chameltsanbeic scꞌoplal li avie, jaꞌ to ta jmeltsanbetic scꞌoplal cꞌalal ta jtsob jbatic jcotoltique jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantal li ajvalile. Yuꞌun maꞌuc ta smantal ajvalil ti la atsob abaique. 'iG&Li Demétrioe schiꞌuc li buchꞌutic ti coꞌol snaꞌic spasel locꞌoletique, mi chavalic ti buchꞌu junucal ti oy smul ta atojolique, alic. Oy bu ta meltsanbeel scꞌoplal, jaꞌ yuꞌun oy jꞌabteletic, oy ajvaliletic. Jaꞌ lec ba albeic mi oy buchꞌu oy smul ta atojolique. .hU%Li chaꞌvoꞌ viniquetic li avicꞌojic talel liꞌi muꞌyuc smulic. Mu cꞌusi chopol la spasbeic li jchꞌulmeꞌtique, mu cꞌusi chopol ta xalbeic ta stojol. xgi$Muc buchꞌu xuꞌ chijyalbutic ti muc bu jeche. Mu me cꞌusiuc noꞌox xanopic ta anil. Lecanic noꞌox me. Wf'#Li jtsꞌibajom li te ta xꞌabtej ta caviltoe la spajesan li crixchanoetique. Xi laj yalbe: ―Jchiꞌiltac, joꞌotic li jꞌéfesoutique, scotol crixchanoetic snaꞌojic ti joꞌotic ochem ta jbatic schabiel li jchꞌulmeꞌtic Diana ti yalem talel ta vinajele. Schiꞌuc nojtoc jaꞌcabteltic ta jchabibetic li schꞌulnae. e"Cꞌalal iyilic ti jaꞌ jꞌisraelal vinic li Alejandroe, muc xaqꞌuic xcꞌopoj. Tsots lic cꞌopojicuc scotolic: ―Jaꞌ acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ li jchꞌulmeꞌtic Dianae, joꞌotic li jꞌéfesoutique ―xiic. Oy nan chibuc ora jech tsots icꞌopojic. =ds!Li jꞌisraeletic li te oyic ti muc bu schꞌunojic ti iꞌay xa li buchꞌu scꞌoplal chtal ventainvanuque, mu scꞌanic ti te capal ta xcontrainatic schiꞌuc li Pabloe. Jaꞌ yuꞌun la stꞌujic jun schiꞌilic ta israelal, Alejandro sbi, yoꞌ acꞌo yalbe li jꞌéfesoal crixchanoetic ti muc bu jech schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal schꞌunoj li Pabloe. La syeꞌ scꞌob li Alejandroe yoꞌ acꞌo chꞌabicuc scotolic. ac; Li crixchanoetique te xjoviloꞌlajetic scotolic. Yantic o li cꞌustic ta xalique, mu xa stacꞌ aꞌiel yuꞌun xꞌupꞌetic tajmec. Pero jaꞌ más epic li buchꞌutic mu snaꞌic cꞌu sventa ti te tsobolique. sb_Te oyic jayvoꞌ jꞌabteletic li liquemic talel ta yantic o jteclumetic ta Asia balumile. Lec xil sbaic schiꞌuc li Pabloe. La staquic batel jun vinic acꞌo ba yalbe Pablo ti mu me xꞌoch li yoꞌ bu tsobolic li crixchanoetique. "a=Li Pabloe chac ochuc eꞌuc chba scꞌopon li crixchanoetique, pero mu xꞌaqꞌue xꞌoch yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. 3`_Jech xꞌupꞌetic liquel scotol li crixchanoetic li te ta jteclum Efesoe. La stsin sbaic ochel ta jun mucꞌta na, teatro sbi, yuꞌun jaꞌ stsobobbailic. Te la sjochic ochel chaꞌvoꞌ jmacedoniail viniquetic, jaꞌ Gayo schiꞌuc Aristarco sbiic. Jaꞌ schiꞌiltac ta xanbal li Pabloe. S_Cꞌalal iyaꞌiic jech li cꞌu yepal te stsoboj sbaique, isoc o sjolic. Tsots icꞌopojic: ―Jaꞌ acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ li jchꞌulmeꞌtic Dianae, joꞌotic li jꞌéfesoutique ―xiic. ^!Toj chopol li a sba tspase. Yuꞌun ta xchꞌay li cabteltique, mu xa cꞌusi chtun o yuꞌunic. Jech nojtoc mu xa xaqꞌuic ta venta li chꞌulna li yoꞌ bu tiqꞌuil li jchꞌulmeꞌtic Dianae. Jech mu xa xꞌichꞌe ta mucꞌ nojtoc li jchꞌulmeꞌtic Diana li ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun scotol li crixchanoetic liꞌ ta Asia balumile schiꞌuc ta spꞌejel balumile ―xi li Demétrioe. P]Pero avilojic xa li cꞌusi ta spasulan li Pabloe. Avaꞌiojic xa li cꞌusi ta xalanbe li crixchanoetique. Ta xalanbe ti maꞌuc Dios li cꞌustic pasbil ta scꞌob li crixchanoetique. Ep xa buchꞌutic la schꞌunic. Maꞌuc noꞌox liꞌ ta Efesoe, ep xa crixchanoetic schꞌunojic nojtoc liꞌ ta spꞌejel Asia balumile. a\;Li Demétrioe la stsob li svinictac ta abtel schiꞌuc li buchꞌutic ti coꞌol snaꞌic spasel locꞌoletique. Jech laj yalbe: ―Jchiꞌiltac, xanaꞌic ti ta sventa li cabteltic liꞌi ta jtatic o ep taqꞌuin. N[Li buchꞌu la sliques cꞌope jaꞌ Demetrio sbi. Jaꞌ yabtel tsmeltsanel ta saquil taqꞌuin li cꞌustic ta scꞌan li crixchanoetique. La spasbe slocꞌol li schꞌulna li yajrioxic li Diana sbie. Li buchꞌutic coꞌol ta xꞌabtejic schiꞌuc li Demétrioe, ep la spasic o canal ti jech la smeltsanic locꞌoletique. BZ}Cꞌalal te oy ta Efeso li Pabloe, la sliquesic cꞌop li crixchanoetic li teye. Xꞌupꞌetic noꞌox liquel yuꞌun chopol iyaꞌiic ti ep ipuc xa batel scꞌop li Cajvaltique. rY]Baꞌi la stac jelavel ta Macedonia chaꞌvoꞌ yajcoltaob li Pabloe, jaꞌ Timoteo schiꞌuc Erasto. Li Pabloe te to icom jayib cꞌacꞌal ta Asia balumil. Jaꞌ scꞌoplal ti iliquic ta upꞌetel li crixchanoetic li te ta Efesoe fXETsꞌacal to isnop Pablo ti baꞌi ta xjelav te ta Macedonia balumil schiꞌuc ta Acaya balumile, ta tsꞌacale ta xbat ta Jerusalén. Jech la snop: “Mi licꞌot ta Jerusalene, persa chibat ta Roma nojtoc”, xi. W/Jech más iꞌepaj li buchꞌutic ischꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. Te ivinaj ti oy stsatsal xiꞌelal li scꞌop li Cajvaltique. VEp li buchꞌutic schanojic oracione laj yichꞌic batel li sjunique. Ta sat scotol crixchanoetic la schiqꞌuic. Lic schapic cꞌu yepal lajem staqꞌuinic cꞌalal la smanic li june. Jaꞌ lajuneb yoxvinic ta mil (50,000) stojol ilocꞌ ta chapel yuꞌunic. *UMEp li buchꞌutic ti ischꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique, ba yalic ta stojol Pablo ti tscꞌan chictaic li cꞌustic chopol schanojic spasele. T Scotol li buchꞌutic te nacalic ta Efesoe iyaꞌiic li cꞌusi ipasbatic li jucvoꞌ viniquetique. Te oy li jꞌisraeletique schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. Ixiꞌic tajmec scotolic. Jech scotolic iyalic slequilal li Cajvaltic Jesuse. SyLi vinic li ochem pucuj ta yoꞌone la sjip sba ta sbaic li snichꞌnab Escevae. Toj echꞌem stsatsal jech ipasatic ta canal scotolic. Ijipeic ta lum yuꞌun li pucuje. Tꞌanalic xa ijatavic loqꞌuel ta sna li vinique. Ep laj yaijanicuc. ^R5Cꞌalal jech la spasique, itacꞌbatic yuꞌun li pucuje: ―Xcojtaquin li Jesuse. Jnaꞌ buchꞌu nojtoc li Pabloe. Pero li joꞌoxuque, ¿buchꞌuoxuc apꞌisoj abaic chaꞌa? ―xꞌutatic yuꞌun li pucuje. ~QuJucvoꞌic ti jech la spasique. Jaꞌ snichꞌnabtac jun jꞌisraelal vinic, Esceva sbi. Jaꞌ banquilal pale. P Te icꞌotic jayvoꞌ jꞌisraeletic ti jaꞌ yabtel ta xanavic ta sloqꞌuesic pucuj ta yoꞌonic li crixchanoetic ti yalojique. Cꞌalal iyilic ti cꞌu sba la spas li Pabloe, jaꞌ ischanic eꞌuc. Cꞌalal ta staquic loqꞌuel li pucuje, ta stꞌabbeic sbi li Cajvaltic Jesuse. Jech chalic: ―Chajtac loqꞌuel ta sventa Jesús, jaꞌ li buchꞌu scꞌop ta xal li Pabloe ―xiic. ZO- Oy buchꞌutic jaꞌ noꞌox laj yichꞌbeic batel spanyo, mi scꞌuꞌ li Pabloe, cꞌot yacꞌbeic ta sba li jchamelajeletique, jech icolic o. Oy ilocꞌ o pucujetic ta yoꞌonic li crixchanoetic nojtoque. tNa Li Pabloe iꞌacꞌbat ti acꞌo yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ti muc buchꞌu xuꞌ tspas jeche. PM Chib jabil jech ichanubtasvan li Pabloe. Ep crixchanoetic li te nacalic ta Asia balumile iyaꞌibeic scꞌop li Cajvaltique. Te oy jꞌisraeletic, schiꞌuc te oy eꞌuc li jyanlum crixchanoetique. 4La Oy jayvoꞌ toj tsots yoꞌonic, mu scꞌan schꞌunic. Ta stojol scotol li crixchanoetique lic chopolcꞌopojicuc ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Solel la svocꞌ sba batel li Pabloe. Laj yicꞌ batel li buchꞌutic schꞌunojic ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesucristoe. Te ba stsob sbaic ta jun chanobjun. Tiranno sbi li yajval li chanobjune. Scotol cꞌacꞌal te ichanubtasvan ta scꞌop Dios li Pabloe. KLi Pabloe oxib u te chcꞌotilan ta schꞌulnaic li schiꞌiltaque. Muc bu xal yoꞌon, jamal iyal ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesucristoe. Laj yalanbe ti acꞌo yacꞌ sbaic ta scꞌob li Jesucristoe. 9JmLi cꞌu yepal te oyique, oy nan lajchavoꞌuc. I5Li Pabloe la yacꞌbe scꞌob ta sjolic jech iꞌoch ta yoꞌonic li Chꞌul Espíritue. Icꞌopojic ta ora ta yan cꞌopetic, iyalic scꞌop Dios. mHSCꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi iyal li Pabloe, iyichꞌic joꞌ ta sventa li Cajvaltic Jesuse. UG#Li Pabloe jech laj yalbe: ―Li ichꞌ joꞌ li laj yacꞌ li Juane, jaꞌ senyail ti laj yictaic xa li cꞌustic chopol ta spasic li buchꞌutic laj yacꞌanbe yichꞌ joꞌe. Laj yalbe ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li buchꞌu tsꞌacal to chtale, jaꞌ li Jesús ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane ―xi li Pabloe. fFEJech la schaꞌjacꞌanbe nojtoc: ―¿Buchꞌu ta sventa la avichꞌic joꞌ chaꞌa? ―xut. Itacꞌavic: ―Laj quichꞌcutic joꞌ jech chac cꞌu chaꞌal laj yal li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe ―xiic. `E9Jech la sjacꞌanbe: ―¿Mi la avichꞌic li Chꞌul Espíritu li cꞌalal la achꞌunic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Cajvaltique? ―xut. Itacꞌavic: ―Muc bu caꞌiojcutic mi oy li Chꞌul Espíritue ―xiic. mD UCꞌalal laj xa yilan ti cꞌu sba oyic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclumetic li ta vitstic ta Frigia balumil li Pabloe, iyal batel ta jteclum Efeso te ta tiꞌnab. Li Apolose batem xaꞌox ta jteclum Corinto. Cꞌalal icꞌot ta Efeso li Pabloe, te cꞌot sta jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. SCMuc bu xal yoꞌon, jamal laj yal scꞌop Dios ta stojol li schiꞌiltac ta israelale. Laj yalanbe yaꞌiic ti iꞌay xa li buchꞌu tsꞌibabil onoꞌox scꞌoplal ta scꞌop Dios ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane, jaꞌ li Jesuse. Oy smelol li cꞌusi laj yale jech muc bu xtacꞌavic jpꞌeluc li schiꞌiltaque.BLi Apolose tscꞌan chbat ta Acaya balumil. Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique lec xa iyaꞌiic ti te ta xbat li Apolose. La stsꞌibabeic batel scarta li buchꞌutic te ta Acayae ti acꞌo yaqꞌuic ta venta li Apolose. Cꞌalal icꞌot ta Acaya li Apolose, ep la scoltaan li buchꞌutic ti ta slequil noꞌox yoꞌon Dios yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. 6AeLi Apolose muc bu xal yoꞌon, jamal laj yal li scꞌop Dios li te ta schꞌulnaic li schiꞌiltac ta israelale. Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi laj yal Apolos li Aquila schiꞌuc li Priscilae, laj yiqꞌuic batel ta snaic. Laj yalbeic lec stuqꞌuil li cꞌu sba chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. @+Li Apolose oy bu ichanubtasat ta scꞌoplal li Cajvaltic Jesuse. Tsloqꞌuel yoꞌon ichanubtasvan o ta scꞌoplal li Jesuse, acꞌo mi jaꞌ noꞌox yaꞌioj ti laj yacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Juane. Muc bu yaꞌioj ti scꞌan ta xquichꞌtic joꞌ ta sventa li Jesuse. kc~~}=|{{:z yuxwvuttsbr#qKponVcTT'SS R)QPONNRMML]K4K(IIHGGFF$DDLCKCAL@|@?$>=<;:z98e66#5 433F2110U..(-$+**)X('=&&2%\$#"!r C$6gzu&59 c D_krM]Itacꞌav li Agripae: ―Baqꞌuintic jchꞌun avuꞌun chcaꞌi ti ayem xa li Jcoltavaneje ―xi. )LKLi Pabloe jech laj yalbe li Agripae: ―Ajvalil Agripa, jnaꞌoj ti chachꞌun li cꞌustic yaloj li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xut. QKLi ajvalil Agripae snaꞌoj ti jech scotol li cꞌustic laj cale. Jech muc bu chixiꞌ, laj calbe scotol. Scotol crixchanoetic snaꞌojic li cꞌustic la spas li Jesuse, schiꞌuc ti icham ichaꞌcuxie, yuꞌun muc ta muculuc icꞌot ta pasel. Jech jnaꞌoj ti scotol snaꞌoj eꞌuc li ajvalil Agripae ―xut Festo li Pabloe. zJmLi Pabloe jech laj yal: ―Muc bu chijovi, Ajvalil Festo. Jaꞌ melel li cꞌusi chacalbee. Oy lec smelol. ICꞌalal jech laj yal li Pabloe, tsots icꞌopoj li Festoe: ―Chajovi, Pablo, ta scoj ti toj ep la achan june ―xi. XH)Jaꞌ laj yalic ti persa ta xcham li Cristoe. Laj yalic nojtoc ti ta xchaꞌcuxie, yoꞌ jech ta xilic o li jchiꞌiltactic ta israelale schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelal ti xuꞌ ta xcolic ta sventae ―xi li Pabloe. Jaꞌ scꞌoplal ti tscꞌan Pablo ti acꞌo yichꞌ ta mucꞌ Cajvaltic li ajvalil Agripae G+Pero liscolta li Diose, jaꞌ yuꞌun liꞌ to oyun li avie. Buyuc batcun ta xcalbeic onoꞌox li crixchanoetique. Ta xcalbeic li buchꞌutic ichꞌbilic ta muqꞌue schiꞌuc li buchꞌutic ti muc bu ichꞌbilic ta muqꞌue. Pero mu jcꞌopuc jtuc ti ta xcalbeique. Jaꞌ ta xcalbeic li cꞌustic laj yalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee schiꞌuc li cꞌustic laj yal li Moisese. :FmTa sventa ti jech laj calbeic li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique, listsaquic te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalén li jchiꞌiltactique. Taꞌox xismilic. @EyBaꞌi laj calbeic li buchꞌutic te nacalic ta Damascoe. Tsꞌacal to a calbeic li buchꞌutic te nacalic ta Jerusalene schiꞌuc ta spꞌejel Judea balumil. Tsꞌacal to a calbeic li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. Laj calbeic ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique, ti acꞌo yacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose, ti acꞌo spasic li cꞌustic leque yoꞌ jech ta xvinaj o ti yictaojic xa li cꞌustic chopol ta spasique. &DE’Jaꞌ yuꞌun, Ajvalil Agripa, la jchꞌun li cꞌusi liyalbe li Cajvaltic li cꞌalal iyacꞌ sba ta ilel ta jtojole. Muc bu la jpꞌajbe smantal. (CIYuꞌun joꞌot chcꞌot avacꞌbe yilic ti chopol li cꞌustic ta spasique yoꞌ jech acꞌo yictaic ta spasel. Jaꞌ chlic spasic li cꞌustic leque. Ta xloqꞌuic ta scꞌob li Satanase, jaꞌ ta xꞌochic ta scꞌob li Diose. Chiyichꞌic ta mucꞌ. Jech ta spasbatic perton yuꞌun li smulique, ta xjeltabat li yoꞌonique. Ta xtuqꞌuib yoꞌonic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic tuqꞌuibem xa yoꞌonic ta jventae”, xiyut li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti muc bu la spꞌajbe smantal li Cajvaltique ,BQChajtac batel ta stojol la achiꞌiltac ta israelale schiꞌuc ta stojol li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique. Acꞌo mi chayilbajinic pero joꞌon chajcolta. RALican. Ti laj cacꞌ jba ta ilel ta atojole, oy smelol. Yuꞌun chaꞌoch ta cajtunel. Yuꞌun chba apucbe crixchanoetic li cꞌusi la avil liꞌi schiꞌuc li cꞌusi chacacꞌbe avil ta tsꞌacale. s@_Jech la jtacꞌbe: “Cajval, ¿mi joꞌot?” xcut. Jech liyalbe: “Joꞌon Jesusun ti chacontrainune. m?STe lijyalcutic ta lum jcotolcutic. Laj caꞌi cꞌopojel ta jcꞌoptic, jaꞌ li hebreo cꞌope. Jech laj yalbun: “Saulo, ¿cꞌu chaꞌal chacontrainun? Altic ti jech chapase, yuꞌun noꞌox chasaꞌ avocol atuc”, xiyut. l>Q Ajvalil Agripa, ta oꞌlol cꞌacꞌal oy cꞌusi laj quil ta be. Tsots tajmec xojobal ijul ta jtojol li bu chixanav batele. Jaꞌ mu sta jech xojobal li cꞌacꞌale. Joybilun ta xojobal jchiꞌuc li jchiꞌiltac ta xanbale. k=O ’Jaꞌ yuꞌun libat ta Damasco, quichꞌoj batel mantal yuꞌun li banquilal paleetique. ;<o Ta chꞌulnaetic laj cacꞌanbe yichꞌic vocol. Ep ta velta jech la jpas. Laj calbeic ti acꞌo yalic ti jaꞌ jloꞌlovanej li Jesuse. Toj chopolun. La jsaꞌan ta yantic o jteclum li buchꞌutic schꞌunojique yuꞌun ta xquilbajinan. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti cꞌu sba ijeltaj li yoꞌone ;  Jech la jpas te ta Jerusalén. A quichꞌ tal mantal ta stojol banquilal paleetic ti xuꞌ jticꞌan ta chuquel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesuse. Cꞌalal meltsanbil xa scꞌoplal ti ta xmileique, joꞌon laj cal eꞌuc ti acꞌo chamicuque. :9 ’Li joꞌone jech toꞌox la jcontrain eꞌuc li Jesús li te liquem talel ta Nazarete, yuꞌun la jnop ti jaꞌ yabtel Dios ti jech ta jpase. 9{Joꞌoxuque xanaꞌic ti xuꞌ ta schaꞌcuxes ánimaetic li Diose. Jech ¿cꞌu chaꞌal mu xachꞌunic ti la schaꞌcuxes li Jesuse? Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti laj toꞌox yilbajinan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique 8-Joꞌotic li jꞌisraelutique lajchachoputic, pero scotolic yoquel to ta smalaic chtal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. Jech cꞌacꞌal acꞌubal ta sloqꞌuel yoꞌonic ta schꞌunbeic smantal Dios ti yalojique. Ajvalil Agripa, jaꞌ noꞌox jmul yuꞌunic li jchiꞌiltactic ti ta jpuc ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesuse. 7Joꞌone jchꞌunoj ti icꞌot xa ta pasel li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. “Te ta atojolic ta xlic li buchꞌu tꞌujbil cuꞌun ti chasventainique”, xꞌutatic onoꞌox. Ta sventa ti jchꞌunoj ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, jaꞌ ta jmulin o yuꞌunic. Jaꞌ yuꞌun liꞌ chiyichꞌbeic jcꞌope. <6qJaꞌ yuꞌun acꞌo yalic li cꞌusi la jpas ta voꞌonee. Yuꞌun snaꞌojic ti cꞌalal biqꞌuitune jfariseoun onoꞌox. Jaꞌ ti persa ta jchꞌuncutic li smantaltac Diose. ~5u’Scotol li jchiꞌiltactique snaꞌojic li cꞌu sba lichꞌi talel ta jlumal schiꞌuc li te ta Jerusalene. J4 Yuꞌun li joꞌote lec xanaꞌ scotol cꞌu sba jtaleltic, joꞌotic li jꞌisraelutique. Xanaꞌ ti ta jtsaculan onoꞌox jbatic ta cꞌop ta scoj ti mu coꞌoluc li cꞌu sba quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose. Jech avocoluc aꞌibun li cꞌusi chacalbee. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo li cꞌu sba stalel toꞌoxe y3k―Ajvalil Agripa, jaꞌ lec chcaꞌi ti chapacbun jcꞌoplal ti ta saꞌbecun jmul li jchiꞌiltactique. J2 Li Agripae jech laj yalbe li Pabloe: ―Xuꞌ chacꞌopoj yoꞌ chapac acꞌoplal ―xut. Li Pabloe la stoy scꞌob, jaꞌ svinajeb ti laj yichꞌ ta mucꞌ li ajvalil Agripae. Lic cꞌopojuc: 19Yuꞌun mu jechuc o smelol mi ta jtac batel ta stojol li mucꞌta ajvalil jun jchuquel mi mu xcaltic li cꞌusi smul ti ichuquee ―xi li Festoe.0/Pero muc bu jtaojbe smul li vinique ti ta jtsꞌibabe batel li mucꞌta ajvalil cuꞌuntique, jaꞌ yuꞌun laj quicꞌ talel liꞌ ta atojolique. Ajvalil Agripa, jaꞌ caꞌitic li cꞌusi ta xal li vinique, jaꞌ jech ta jnaꞌ o li cꞌusi ta jtsꞌiba batel ta cartae. N/Li joꞌone muc bu ijtabe smul ti xuꞌ ta xmilee. Li stuque liyalbe ti ta scꞌan meltsanbeel scꞌoplal yuꞌun li mucꞌta ajvalil César ta Romae, jech la jnop ti jaꞌ lec te ta jtac batele. Y.+Cꞌalal te xa oy li Pabloe, jech laj yal li Festoe: ―Ajvalil Agripa, oy cꞌusi chacalbe achiꞌuc la achiꞌiltac ti liꞌ tsobolutic jchiꞌuctique. Qꞌuelavilic li vinic liꞌi. Laj yalbecun li schiꞌiltac li te ta Jerusalene schiꞌuc li liꞌ ta Cesareae ti tsots smule, ti persa ta xchame. Laj yalic ti mu xuꞌ ta jcoltae. t-aTa yocꞌomal ital li Agripae schiꞌuc li Berenicee. Toj lec scꞌuꞌic slapojic talel scotolic schiꞌuc li schiꞌiltaque. Te iꞌochic li yoꞌ bu ta xichꞌic cꞌope. Te schiꞌinoj talel li banquilaletic yuꞌun li soltaroetique schiꞌuc li buchꞌutic más ichꞌbilic ta mucꞌ li te ta jteclum Cesareae. Li Festoe la stac ta iqꞌuel li Pabloe. 0,YLi Agripae xi itacꞌav: ―Ta jcꞌan chcaꞌi eꞌuc li cꞌusi ta xal li vinic chavale ―xi. Itacꞌav li Festoe: ―Ocꞌob chavaꞌi cꞌusi ta xal ―xi. !+;Pero mu scꞌan xbat. Liyalbe ti ta scꞌan meltsanbeel scꞌoplal yuꞌun li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Jech laj cal mantal ti te acꞌo ticꞌluc o ta chuquele, schiꞌuc ti acꞌo yichꞌ chabiele jaꞌ to mi la jtac batel ta stojol li César ta Romae ―xi li Festoe. *#Jech mu jnaꞌ cꞌusi lec ta jpas. La jacꞌbe Pablo mi ta scꞌan chbat ta Jerusalén yoꞌ te acꞌo ba yichꞌ meltsanbeel scꞌoplal. R)Pero jaꞌ noꞌox tsmulin yuꞌunic ti oy cꞌusi yan schꞌunoje. Yuꞌun oy jun vinic ti ta xalbe scꞌoplal li Pabloe, jaꞌ Jesús sbi. Ta xalic ti chamem oe. Pero ta xal Pablo ti chaꞌcuxieme. [(/Te oyic li buchꞌutic ta sticꞌbeic smule. Ti caloj joꞌone, oy yan sba smul. )'KJech cꞌalal italic liꞌi, muc bu jal la jmala. Ta yocꞌomal noꞌox laj quichꞌbe scꞌop. Laj cal mantal ti acꞌo locꞌuc talel ta chuquel li vinique. I& Jech laj calbe: “Joꞌoncutic li jromauncutique, muc bu jech jtalelcutic ti chcacꞌ ta milel jun vinic mi muc bu te oy eꞌuc li buchꞌu ta sticꞌ mulile, yoꞌ jech xuꞌ ta spac scꞌoplal eꞌuc li buchꞌu ta xticꞌbat smule. Jaꞌ to te chvinaj cꞌusi smul. Mi oy smule, jaꞌ to xuꞌ ta xmile”, xcutic. J% Cꞌalal liꞌay ta Jerusalene, italic ta jtojol li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic yuꞌun li jꞌisraeletique. Laj yalbecun ti ta scꞌanic ti acꞌo jmeltsanbe scꞌoplale. ,$QEp cꞌacꞌal te ijocꞌtsajic. Li Festoe la slabanbe yaꞌi Agripa li scꞌoplal li Pabloe: ―Oy jun vinic liꞌ tiqꞌuil ta chuquel icom yuꞌun li Félixe. D# Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox jayib cꞌacꞌale, te icꞌot ta Cesarea yan ajvalil, Agripa sbi. Ibat schiꞌuc yajnil, Berenice sbi. Yuꞌun ba scꞌoponic li achꞌ ajvalil Festoe. " Cꞌalal la scꞌopon scotol schiꞌiltac ta abtel li Festoe, jech laj yalbe li Pabloe: ―La aval ti chacꞌan ti jaꞌ ta smeltsanbot acꞌoplal li Césare. Lec, te chabat ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌiqꞌue talel ta stojol li ajvalil Agripa li Pabloe ;!o Mi oy cꞌusi chopol la jpase, mi oy jmul ti chicham oe, xuꞌ chicham. Pero mi mu meleluc li jmul li ta xalic li jchiꞌiltaque, muc buchꞌu xuꞌ chiyacꞌ ta scꞌob li jchiꞌiltaque. Xuꞌ chba jcꞌopon li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Te ta smeltsanbun jcꞌoplal mi oy jmule ―xi li Pabloe. y Itacꞌav li Pabloe: ―Persa liꞌ noꞌox chameltsanbun jcꞌoplal, yuꞌun liꞌ oyun ta atojol, joꞌot ti oy avabtel yuꞌun li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Yuꞌun joꞌot lec xanaꞌ ti muꞌyuc jmul ta stojol li jchiꞌiltaque. K Li Festoe ta scꞌan ti lec acꞌo ileuc yuꞌun li jꞌisraeletique, la sjacꞌbe li Pabloe: ―¿Mi chacꞌan chabat ta Jerusalén yoꞌ cꞌuxi te chcꞌot jmeltsan mi oy amule? ―xi. Z-Li Pabloe laj yal ti muꞌyuc smule. Jech laj yal: ―Muc bu la jsaꞌ jmul. Muc bu la jpꞌaj li mantaletic cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Mu cꞌusi chopol la jpas li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna cuꞌuncutique. Schiꞌuc muc bu jtaoj jmul ta stojol li mucꞌta ajvalil César ta Romae ―xi li Pabloe. A{Cꞌalal icꞌot ta stojol Festo li Pabloe, sjoyojic icꞌot ta ora li jꞌisraeletic li liquemic talel ta Jerusalene. Ep la sticꞌbeic smul. Pero mu meleluc li cꞌusi laj yalique. ]3Li Festoe jaꞌ noꞌox vaxaquib mi lajuneb cꞌacꞌal te ijocꞌtsaj ta Jerusalén, isut batel ta Cesarea. Ta yocꞌomal ichoti ta schotleb li yoꞌ bu ta smeltsan cꞌope. La stac ta iqꞌuel li Pabloe. $AJaꞌ lec coꞌol chijbat ta Cesarea ti jayvoꞌ oy avabtelique. Mi oy cꞌusi chopol spasoj la achiꞌilique, te chcꞌot avalbecun cꞌusi smul ―xut. 7Pero laj yal Festo ti te chucul ta Cesarea li Pabloe. Jech laj yalbe: ―Muc bu chijocꞌtsaj liꞌi. Chisut ba ta oratic noꞌox ta Cesarea nojtoc. q[La scꞌanbeic ti acꞌo yicꞌ talel ta Jerusalén li Pabloe yuꞌun snopojic xa ti ta smilic ta bee. X)Li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic más ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li jꞌisraeletique, laj yilic ti te xa oy ta Jerusalén li Festoe, ba yalbeic ti acꞌo smeltsanbe scꞌoplal li Pabloe.  Cꞌalal cꞌot stsac yabtel ta Cesarea li Festoe, oxib noꞌox cꞌacꞌal te ijocꞌtsaj. Tsꞌacal to ibat ta Jerusalén. wCꞌalal iꞌechꞌ chib jabile, ilocꞌ ta ajvalil li Félixe. Ijeltaat, iꞌoch yan sqꞌuexol, Porcio Festo sbi. Li Félixe ta scꞌan ti lec ta xꞌile yuꞌun li jꞌisraeletique, jaꞌ yuꞌun te tiqꞌuil ta chuquel iyicta li Pabloe.H Li Félixe ep ta velta laj yicꞌulan loqꞌuel li Pabloe yoꞌ ta xloꞌilajic schiꞌuc yuꞌun tscꞌan ta xꞌacꞌbat taqꞌuin yuꞌun li Pabloe yoꞌ jech xuꞌ ta scolta batel. r]Li Pabloe laj yalbe ti ta scꞌan Dios ti tucꞌ coꞌontique, ti acꞌo xquictatic li cꞌustic chopole. Laj yalbe nojtoc ti ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetic ta slajeb cꞌacꞌal li Diose. Jech toj xiꞌel icom li Félixe, jech laj yal: ―Tequeꞌ, tec oyan. Ti cꞌalal xocolun oe, chaquicꞌ loqꞌuel nojtoc ―xut. /Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox jayib cꞌacꞌale, ital nojtoc schiꞌuc yajnil li Félixe. Drusila sbi li yajnile. Jaꞌ jꞌisraelal ants. Li Félixe laj yicꞌ loqꞌuel li Pabloe, iloꞌilaj schiꞌuc yuꞌun chac yaꞌibe smelol li coltael ta sventa li Jesucristoe. r]Li Félixe laj yalbe mantal li banquilal soltaro ti acꞌo schabiic lec li Pabloe. Laj yalbe nojtoc ti acꞌo colemuc noꞌox jutuc yuꞌune. Xuꞌ acꞌo xtal cꞌoponatuc yuꞌun li schiꞌiltaque, acꞌo xtal macꞌlanatuc. |qLi Félixe yaꞌioj xa onoꞌox li cꞌu sba schꞌunoj li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe, jech cꞌalal iyaꞌi li cꞌusi laj yal li Pabloe, jech laj yalbe li crixchanoetique: ―Jaꞌ to ta jmeltsan cꞌalal mi ital li mucꞌta banquilal soltaroe, jaꞌ li Lisiase ―xut. Jech te to quechel icom, muc bu xvinaj mi oy smul li Pabloe. X)¿Mi jaꞌ nan la jmulin yuꞌunic ti tsots licꞌopoj ta stojolic, jech laj calbeic: “Li avie chavalbecun ti jaꞌ jmul ti jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxiic li ánimaetique”? ti xcutique ―xi li Pabloe. A{Jech nojtoc li jchiꞌiltac li liꞌ oyique acꞌo yalic li cꞌusi jmule. Mi listabeic jmul li cꞌalal licꞌot ta stojolic li te ta mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene, acꞌo yalic. xiLi jchiꞌiltac ti te listaique jaꞌ lec ti acꞌo talicuc ta atojole. Mi listabeic jmule, acꞌo tal yalic.  Cꞌalal jaꞌ o jech la jpase, te cꞌot staicun jayvoꞌ jchiꞌiltac ta israelal ti liquemic talel ta Asia balumil. Pero lecubtasbilun xaꞌox ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna listaic. Muc buchꞌu ep te jchiꞌuc. Muc bu yacun ta saꞌcꞌop listaic. ] 3’Oy jayib jabil lixanav ta yantic o balumil. Tsꞌacal to lisut batel ta jteclumalcutic, jaꞌ li Jerusalene, yuꞌun ba cacꞌ matanal ta stojol li jchiꞌiltaque, schiꞌuc ba cacꞌbe smoton li Diose. t aJech scotol cꞌacꞌal mu jcꞌan jsaꞌ jmul ta stojol li Diose schiꞌuc ta stojol li crixchanoetique. L Jchꞌunoj nojtoc ti ta schaꞌcuxes ánimaetic li Diose. Jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxiic li buchꞌutic lequique schiꞌuc li buchꞌutic chopolique. Jech schꞌunojic eꞌuc li jchiꞌiltaque. 4 aPero jamal chacalbe ti jchꞌunojbe scꞌop li Jesuse. Ta sventa ti jech jchꞌunoje, laj xa quicta o schꞌunel li mantaletic ti yalojic li jchiꞌiltaque. Pero mu jechuc yuꞌun yajtunelun Dios, jaꞌ li Dios yuꞌunic li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. Ta jpas jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantaltac Diose, schiꞌuc ta jchꞌun li cꞌustic tsꞌibabil comel yuꞌun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. D Altic ti chisticꞌbeic jmule yuꞌun muc bu jech jpasoj. }s Muc buchꞌu ta jsaꞌ ta cꞌop li cꞌalal listaique. Muc bu ta jliques ta cꞌop crixchanoetic ta oꞌlol jlumalcutic, mi ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna cuꞌuncutique, mi ta yan chꞌulnaetic cuꞌuncutic, mu cꞌusi chopol la jpas. %C Mu to sta lajchaeb cꞌacꞌal jcꞌotel ta Jerusalén ti ba jta ta naꞌel Dios te ta mucꞌta chꞌulna. Xuꞌ chajacꞌbe mi melel li cꞌusi ta xcale. +O Li ajvalile laj yacꞌ ta ilel ta scꞌob ti acꞌo cꞌopojuc li Pabloe. Jech lic cꞌopojuc li Pabloe: ―Ajvalil, lec oy chcaꞌi ti chapacbun jcꞌoplale. Jnaꞌoj ti lequil jmeltsanejcꞌopote, ti oy xa sjabilal ochemot ta ajvalilal cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. oW Li jꞌisraeletic li te oyique laj yalic ti jaꞌ melel scotol li cꞌusi laj yal li Tértuloe. q[Li Lisiase jech laj yalbe: “Mi chasaꞌbeic smul li vinique, persa chba acꞌoponic li Félixe”, xi. Xuꞌ chajacꞌbe cꞌusi smul li vinic liꞌi. Te chavaꞌi ti jaꞌ melel scotol li cꞌusi laj calbote ―xi li Tértuloe. c?Pero li banquilal soltaro Lisiase la sticꞌ sba, jech la spojbe loqꞌuel ta scꞌobic. SYuꞌun mu xa xacꞌ ta venta li mucꞌta chꞌulna yuꞌunic li te ta Jerusalene, jaꞌ yuꞌun itsaque yuꞌun li schiꞌiltaque. Taꞌox smeltsanbeic scꞌoplal ta sventa li mantaletic yuꞌunique. ]3Li vinic liꞌi jaꞌ ta socanbe yoꞌon li schiꞌiltac ti butic nacalic ta spꞌejel li balumile. Jaꞌ banquilal yuꞌunic li buchꞌutic schꞌunojbeic scꞌop Jesús li te toꞌox liquem talel ta Nazarete. GAvocoluc mi maquel nan chavaꞌi yuꞌun chacalbe jpꞌeluc. 1~[Cꞌalal iꞌiqꞌue loqꞌuel li Pabloe, li Tértuloe lic sticꞌbe smul li Pabloe. Jech laj yalbe li ajvalile: ―Mucꞌta ajvalil Félix, colavalbe li viniquetic li liꞌ italique joꞌot ta aventa ti xmuybajic noꞌoxe, ti muꞌyuc xa cꞌop liꞌ ta slumalique. Scotol ilecub ta apꞌijil. }%| ETa svaquibal to cꞌacꞌal icꞌot ta Cesarea li banquilal palee, jaꞌ li Ananíase. Schiꞌuc batel jayvoꞌ jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. Schiꞌuc yicꞌojic batel jun yajcꞌopojelic, Tértulo sbi. Cꞌot scꞌoponic li ajvalile ti ta sticꞌbeic smul li Pabloe. _{7"Cꞌalal la sqꞌuel li carta li ajvalile, ijacꞌbat bu slumal li Pabloe. Cꞌalal iyaꞌi ti ta Cilicia balumil voqꞌueme, jech laj yalbe: ―Jaꞌ to chcaꞌi lec cꞌusi chaval cꞌalal mi ijulic li buchꞌutic ta stiqꞌuic amule ―xut. Laj yal mantal ti acꞌo yichꞌ chabiel ta cavilto ti jaꞌ smeltsanoj li ajvalil Herodese. z#y}!Cꞌalal icꞌotic ta Cesareae, laj yacꞌbeic li carta li ajvalile. Laj yaqꞌuic nojtoc ta scꞌob ajvalil li Pabloe. $xA Ta sacubel osil isutic talel ta snailic li soltaroetic ti ta yoc ibatique. Jaꞌ xa noꞌox la schiꞌinic batel Pablo li buchꞌutic cajalic ta caaꞌe. w-Li soltaroetique laj yiqꞌuic batel li Pabloe, jaꞌ la spasic ti cꞌu sba iꞌalbatique. Ta acꞌubal icꞌotic ta jteclum Antípatris. EvCꞌalal icaꞌi ti meltsajem xa scꞌoplal yuꞌunic li cꞌu sba xuꞌ ta smilique, jaꞌ yuꞌun la jnop ijtac talel ta atojol li vinique. Laj xa calbeic li jticꞌmuliletique ti acꞌo tal yalic ta atojol li cꞌusi smul yuꞌunic li vinique. Jaꞌ noꞌox jech chajcꞌopon ta carta”, xi la stsꞌiba batel. 8uiPero icaꞌi ti jaꞌ noꞌox ta scꞌan ta sticꞌbeic smul ta scoj ti mu schꞌun li mantaletic yuꞌunique. Pero muꞌyuc smul ti ta xmilee, muꞌyuc smul ti ta xchuquee. t Laj cacꞌbeic ta stojolic li jꞌabteletic yuꞌun li jꞌisraeletique yuꞌun ta jcꞌan ta xcaꞌi cꞌusi smul yuꞌunic. _s7Li jꞌisraeletique la stsaquic li jun schiꞌilic liꞌi. La smajic, chac ox smilic. Pero cꞌalal icaꞌi ti ichꞌbil ta venta yuꞌun Romae, la jcoltacutic loqꞌuel ta scꞌobic jchiꞌuc li cajsoltarotaque. 'rG“Ajvalil Félix, chajcꞌopon batel ta carta. Joꞌot ichꞌbilot ta mucꞌ cuꞌuncutic jcotolcutic. Chabanucot chacalbe, joꞌon Claudio Lisiasune. mqSLi mucꞌta banquilal soltaroe la stacbe batel carta li Félixe. Jech laj yal batel ta carta: Jp Chapanic jaycot caaꞌ nojtoc sventa ta xcaji batel eꞌuc li Pabloe. Yuꞌun chaviqꞌuic batel ta stojol li ajvalil Félixe. Chabiic lec, mu me cꞌusi spas snuptan ta be avuꞌunic ―xut. joMLi mucꞌta banquilal soltaroetique la stac ta iqꞌuel chaꞌvoꞌ banquilal soltaroetic. Jech laj yalbe: ―Chapanic lajunvinic (200) ta voꞌ avajsoltaroic ti ta yoc chbatique, schiꞌuc lajuneb schanvinic (70) cajalic ta caaꞌ, schiꞌuc lajunvinic (200) ta voꞌ oy slanzaic. Yuꞌun chabatic ta Cesarea ta baluneb ora ta acꞌubaltic tana. Wn'Li mucꞌta banquilal soltaroe la stac batel li quereme, jech laj yalbe: ―Mu me buchꞌu xavalbe li cꞌu sba la avalbune ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti itaque batel Pablo ta stojol li ajvalil Félixe m9Pero mu me xachꞌun li cꞌusi chalique. Yuꞌun más ta chaꞌvinic viniquetic la smeltsanbeic scꞌoplal ti ta smaquic ta be li Pabloe. Laj yalic ti tscꞌan slajel schamelic ta jꞌechꞌel yuꞌun Dios mi muc xmil yuꞌunique. Scꞌoplal muc bu ta xveꞌic schiꞌuc mu cꞌusi ta xuchꞌic jaꞌ to mi la smilique. Li avie chapalic xa. Jaꞌ xa noꞌox ta smalaic mi chaval mantale ―xi li quereme. l/Itacꞌav li quereme: ―Li jchiꞌiltac ta israelale oy cꞌusi la smeltsanbeic scꞌoplal. Ta la xtal scꞌanbecot ti acꞌo xavicꞌ batel ocꞌob ta stojol li jꞌabteletic li te ta mucꞌta chꞌulna li Pabloe. Ta la spꞌis sbaic ti ta smeltsanbeic scꞌoplale. k!Li mucꞌta banquilal soltaroe la stsacbe scꞌob li quereme, qꞌuejel laj yicꞌ ba, la sjacꞌbe: ―¿Cꞌusi chavalbun? ―xut. j-Li banquilal soltaroe laj yicꞌ batel ta stojol li mucꞌta banquilal soltaro li quereme. Jech cꞌot yalbe li banquilal soltaroe: ―Li Pablo li te tiqꞌuil ta chuquele xi liyalbe ti ta xquicꞌ talel ta atojol li querem liꞌi yuꞌun oy cꞌusi chayalbe ―xut. 3i_Li Pabloe laj yapta jun banquilal soltaro, jech laj yalbe: ―Icꞌo batel ta stojol li mucꞌta banquilal soltaro li querem liꞌi, yuꞌun oy cꞌusi ta xalbe ―xut. +hOCꞌalal jech la snopique, iyaꞌi sjunichꞌon li Pabloe, jaꞌ li yol svixe. Jech iꞌoch batel ta snailic li soltaroetique, ba yalbe yaꞌi li sjuntote. RgLi joꞌoxuc ti cꞌu avepalic oy avabtelique, avocolicuc albeic li mucꞌta banquilal soltaroe ti acꞌo yicꞌ talel ocꞌob li Pabloe. Acꞌo yicꞌ talel liꞌ ta atojolique. Pꞌis abaic ti yuꞌun chameltsanbeic scꞌoplale. Cꞌalal ta xa xtal li Pabloe, joꞌoncutique chapaluncutic xa yoꞌ ta jmaccutic ta be ―xiic. 5fcBa yalbeic li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic yuꞌunique: ―Joꞌoncutique laj xa jnopcutic ti muc bu chijveꞌcutic schiꞌuc mu cꞌusi ta xcuchꞌcutic jaꞌ to mi la jmilcutic li Pabloe. Mi mu xmil cuꞌuncutique, calojcutic onoꞌox ti jcꞌanoj jlajelcutic yuꞌun li Diose. =eu Más ta chaꞌvinic viniquetic ti jech la snopique. Fd Ta yocꞌomal la stsob sbaic jayvoꞌ jꞌisraeletic, la smeltsanbeic scꞌoplal cꞌu sba xuꞌ ta smilic li Pabloe. Laj yalic ti tscꞌan slajel schamelic yuꞌun Dios mi muc xmil yuꞌunic li Pabloe. Laj yalic ti muc bu ta xveꞌic schiꞌuc mu cꞌusi ta xuchꞌique jaꞌ to mi ispasic ta canal li Pabloe. fcE Ta acꞌubal laj yacꞌ sba ta ilel li Cajvaltic ta stojol li Pabloe, jech iꞌalbat: ―Pablo, mu me xavat avoꞌon. Li cꞌu sba lacꞌopoj ta jventa liꞌ ta Jerusalene, jaꞌ noꞌox me jech xacꞌopoj ta jventa te ta Roma nojtoc ―xi li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti la smeltsanbeic scꞌoplal Pablo yuꞌun taꞌox scꞌan tsmilique ibK Te lic yutilan o sbaic. Li mucꞌta banquilal soltaroe iyal yoꞌon mi smilic li Pabloe, jaꞌ yuꞌun la stac batel soltaroetic ti acꞌo ba yiqꞌuic loqꞌuele. Jech laj yiqꞌuic ochel ta snailic li soltaroetique. Ya+ Jech iliquic o ta upꞌetel. Te lic svaꞌan sbaic jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose ti jaꞌ jfariseoetique. Jech laj yalic: ―Muc bu jtabecutic smul li vinic liꞌi. Mi oy icꞌoponat yuꞌun yajꞌangel Dios, mu xuꞌ cꞌusi chcaltic naca me jaꞌ ta jcontraintic li Diose ―xiic. v`eYuꞌun li buchꞌutic ochemic ta saduceoale ta xalic ti muꞌyuc chꞌul ángele schiꞌuc ti muc buchꞌu ta xchaꞌcuxie. Yuꞌun ta xalic ti ta jꞌechꞌel lijcham o schiꞌuc jchꞌuleltic mi lijchame. Yan li jfariseoetique schꞌunojic ti oy yajꞌangel Diose, schiꞌuc ti chijchaꞌcuxiutique, schiꞌuc mi lijchame, muc bu ta xcham o li jchꞌuleltique. _%Cꞌalal laj yal jech li Pabloe, li jꞌabteletique lic yalulanbe sbaic ta sventa ti cꞌu sba schꞌunojique. Ipasic ta chaꞌvocꞌ. U^#Li Pabloe snaꞌoj ti mu jmojuc schꞌunojic scotolic li jꞌabteletique. Oy jsaduceoetic, oy jfariseoetic. Jech tsots lic cꞌopojuc li Pabloe: ―Jchiꞌiltac, li joꞌone ochemun ta fariseoal. Jaꞌ li ochem ta fariseoal li jtote. Jaꞌ noꞌox ta jmulin avuꞌunic ti jchꞌunoj ti ta xchaꞌcuxiic li ánimaetique ―xi. ]Itacꞌav li Pabloe: ―Jchiꞌiltac, mu jnaꞌ mi jaꞌ li banquilal palee. Ti jnaꞌojuque, muc bu jech laj calbe ti jechuque. Yuꞌun tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti mu xuꞌ chijchopolcꞌopoj ta stojol li buchꞌu banquilal cuꞌuntique ―xi li Pabloe. F\Li buchꞌutic te vaꞌalique jech laj yalbeic li Pabloe: ―¿Cꞌu chaꞌal chopol chacꞌopoj ta stojol li banquilal palee? Yuꞌun jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose ―xiic. [Li Pabloe jech laj yal: ―Chacꞌ avichꞌ vocol li Diose yuꞌun jloꞌlovanejot. Yuꞌun ta sventa smantaltac Dios chameltsanbun jcꞌoplal apꞌisoj aba pero altic. Joꞌot la apꞌajbe smantal Dios yuꞌun la aval mantal ti acꞌo smajbecun quee ―xut. ZLi banquilal palee, jaꞌ Ananías sbi, laj yal mantal ti acꞌo smajbeic ye Pablo li buchꞌutic te nopol vaꞌalique. OY Li Pabloe la sqꞌuelanbe lec sat scotol li jꞌabteletique, jech laj yalbe: ―Jchiꞌiltac, li joꞌone ta sloqꞌuel coꞌon jchꞌunojbe smantaltac li Diose. Jaꞌ jechun o cꞌalal tana ―xi. XTa yocꞌomal li mucꞌta banquilal soltaroe tscꞌan chaꞌi ti cꞌu chaꞌal ta xꞌalbat yuꞌun schiꞌiltac ti oy smul li Pabloe, jech la sjitunbe li yoc scꞌobe. La stacan ta iqꞌuel li banquilal paleetique schiꞌuc scotol li jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. Cꞌalal ijulique, li mucꞌta banquilal soltaroe la sloqꞌues li Pabloe, laj yicꞌ talel ta stojol.@WyLi soltaroetic ti taꞌox xaqꞌuic nucule laj yictaic ta ora li Pabloe yuꞌun ixiꞌic. Jech ixiꞌ eꞌuc li mucꞌta banquilal yuꞌun li soltaroetique, yuꞌun jaꞌ laj yal mantal ti ichucbat yoc scꞌobe. Jaꞌ scꞌoplal ti te vaꞌal ta stojol jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletic li Pabloe VLi mucꞌta banquilal soltaroe jech laj yal: ―Li joꞌone ep taqꞌuin laj cacꞌ ti jech ichꞌbilun o ta venta yuꞌun li Romae ―xi. Itacꞌav li Pabloe: ―Pero li joꞌone ichꞌbilun onoꞌox ta venta yuꞌun Roma li cꞌalal livoqꞌue ―xi. 7UgItal ta ora li mucꞌta banquilal soltaroe, la sjacꞌbe li Pabloe: ―¿Mi melel ti ichꞌbilot ta venta yuꞌun li Romae? ―xut. ―Melel ―xi itacꞌav li Pabloe. TT!Cꞌalal iyaꞌi li cꞌusi laj yal Pablo li banquilal soltaroe, ba yalbe li mucꞌta banquilal soltaroe: ―Pꞌijan me. Li vinic ti ta amantal ichuquee, ichꞌbil la ta venta yuꞌun Roma ―xi. ;SoCꞌalal chucbil xa yoc scꞌob ti ta stsitsique, li Pabloe jech laj yalbe li banquilal soltaro li te vaꞌale: ―Li joꞌone ichꞌbilun ta venta yuꞌun Roma jech mu xuꞌ chatsitsicun ta nucul yuꞌun muc to bu ameltsanojbecun jcꞌoplal. Mu to xanaꞌic mi oy jmul, mi muꞌyuc jmul ―xi li Pabloe. &RETa sventa ti te xꞌavetic oe, li mucꞌta banquilal soltaroe laj yal mantal ti acꞌo yiqꞌuic ochel ta snailic li soltaroetic li Pabloe. Laj yal nojtoc ti acꞌo yichꞌ tsitsel ta nucule, ti jaꞌ acꞌo yal o li cꞌusi smelol ti ta xichꞌ contrainel yuꞌun li schiꞌiltaque. UQ#Te xꞌavetic. La slilinic scꞌuꞌic, la sjipic muyel lum ta toyol. /PWCꞌalal jech laj yal li Pabloe, muc bu lec iyaꞌiic li schiꞌiltaque, iꞌilinic. Tsots icꞌopojic: ―¡Milic li vinic leꞌe! ¡Mu me xacoltaic! ―xiic. 4OaPero jech laj yalbun li Cajvaltique: “Persa chabat yuꞌun chajtacot batel ta nom ta stojol li buchꞌutic maꞌuc achiꞌiltac ta israelale”, xiyut li Cajvaltique ―xut schiꞌiltac ta israelal li Pabloe. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal li mucꞌta banquilal soltaro ti acꞌo chuqueuc li Pabloe 5NcCꞌalal imile la avajtunel li Estebane, te vaꞌalun jqꞌueloj eꞌuc. Toj lec laj caꞌi ti ichame. Joꞌon la jchabibe spuychijic li buchꞌutic imilvanique”, xcut. ~MuJech laj calbe: “Cajval, ta jcꞌan ti liꞌ to oyune, yuꞌun snaꞌic scotol li jchiꞌiltaque li cꞌusi la jpasulan ta scotol chꞌulnaetique. Snaꞌojic ti la jticꞌan ta chuquele, ti la jmajan li buchꞌutic yichꞌojicot ta muqꞌue. gLGIquil ital scꞌoponun li Cajvaltique. Jech laj yalbun: “Acꞌbo yipal locꞌan ta ora liꞌ ta Jerusalene. Yuꞌun la achiꞌiltac liꞌi mu xichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi chavalbe ta jventae”, xiyut li Cajvaltique. 'KG’Cꞌalal lisut talel liꞌ ta Jerusalene, ba jta ta naꞌel Dios ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Pero oy cꞌusi laj yacꞌbun quil li Diose. J%Ichꞌo joꞌ ta ora. Jamal me xaval ti avichꞌoj xa ta mucꞌ li Cajvaltique, jech chaschꞌaybe la amule”, xiyut li Ananíase. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo li cꞌu sba itaque batel yuꞌun Dios ta stojol li jyanlum crixchanoetic sventa ta xalbe li scꞌope hIIJoꞌot chlic avalbe li crixchanoetic li cꞌusi laj avile schiꞌuc li cꞌusi laj avaꞌie. uHcJech laj yalbun: “Li Dios yuꞌunic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee la stꞌujot yoꞌ acꞌo xanaꞌ cꞌusi ta scꞌan, schiꞌuc ti acꞌo xavilbe sat li Jesuse, jaꞌ ti tucꞌ yoꞌone, schiꞌuc acꞌo xavaꞌibe li scꞌope. G/ Li Ananíase tal sqꞌuelun. Jech laj yalbun: “Hermano Saulo, acꞌo jamuc la asate”, xiyut. Ijam ta ora li jsate, iquilbe sat li Ananíase. UF# ’Li te ta Damascoe oy jun jchiꞌiltic ta israelal, Ananías sbi. Ta sloqꞌuel yoꞌon schꞌunojbe smantaltac li Diose. Lec ch‐ile yuꞌun scotol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Damascoe. E{ Toj sac xojobal li cꞌusi laj quile, jliquel imac jsat yuꞌun. Nitbil xa libat ta Damasco yuꞌun li jchiꞌiltaque. DD Jech la jacꞌbe li Cajvaltique: “¿Cꞌusi ti chacꞌan ta jpase? Cajval”, xcut. Jech laj yalbun: “Lican, batan ta Damasco. Te chaꞌalbat li cꞌusi jnopoj ti chapase”, xiyut. C+ Li buchꞌutic jchiꞌuc batele iyilbeic xojobal eꞌuc, ixiꞌic eꞌuc. Pero muc bu xaꞌiic li cꞌusi liyalbe li buchꞌu la scꞌoponune. t~G}||zyxvv@utgsrq2pknmmTlk_ihh`gfdeeKdjccwbZa`_^^%]5\[[[YZYXWW>VYUuTT SSRFQQ4PfONN&LLKJ=HGEE D*CB[A?p?>'=<(;^::]9s9h7R6543U22'0//,.q-,h+)H('o&%$x#! ;A5#A}Xm? fGt?Q yDLi joꞌoxuque avichꞌic xa li achꞌ cuxlej ta sventa ti avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cristoe, jaꞌ yuꞌun jaꞌ xa chapasic li cꞌustic tscꞌan li Diose. Jaꞌ scꞌan ti jaꞌ noꞌox chanopic li cꞌustic lec li jaꞌ sventa vinajele li yoꞌ bu tspas mantal li Cristo li ta sbatsꞌicꞌob li Diose. PDLi cꞌustic chalique melel yaꞌel. Jaꞌ sventa chijcolutic o yaꞌel. Yuꞌun chalic ti tsots scꞌoplal ta xquichꞌtic ta mucꞌ li chꞌul ángeletique, schiꞌuc tsots scꞌoplal chcacꞌtic ta ilel ti jbicꞌtajesoj jbatique. Schiꞌuc chalic ti persa scꞌan chquilbetic svocol li jbecꞌtaltique. Pero altic, yuꞌun maꞌuc to jech jpastic ta canal li cꞌustic chopole.6OeDSmantal noꞌox stuquic ti jech chalique, jech scꞌop noꞌox crixchano ti chachꞌunique. Mu jechuc chal li scꞌop Diose. Scotol li veꞌlile jaꞌ sventa ta jlajestic. NDCꞌalal la avichꞌic ta mucꞌ li Cristoe, jaꞌ ilaj scꞌoplal ti chanopic jech chac cꞌu chaꞌal ta snopic li crixchanoetic ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ yuꞌun ¿cꞌu chaꞌal ta to xapasic li cꞌustic chal li crixchanoetique? Yuꞌun ta to xachꞌunic ti jech chayalbeique: “Mu me xatsaquic leꞌe, mu me xalajesic leꞌe, mu me xapiquic leꞌe”, ti xayutique. MD=LsDSpꞌisoj sbaic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe pero mu xaꞌiic li cꞌusi yaloj li banquilal cuꞌuntique, jaꞌ li Cristoe. Li Cristoe jaꞌ jol coꞌontic, joꞌotic sbecꞌtalutic yaꞌel yuꞌun jaꞌ yichꞌojutic ta venta jcotoltic. Ta sventa ti quichꞌojtic xa ta mucꞌ li Cristoe, jaꞌ yuꞌun xuꞌ cuꞌuntic ta jpastic li cꞌustic tscꞌan li Diose. Jech más chijtuqꞌuibutic jech chac cꞌu chaꞌal tscꞌane. NKDMu me xachꞌunbeic mi oy buchꞌutic chal ti mu xacolic ta scoj ti mu jechuc chapasic jech chac cꞌu chaꞌal tspas stuquique. Yuꞌun ta snopic ti mu xuꞌ ta staic ta naꞌel Dios stuquique, yoꞌ jech ta xvinaj ti sbicꞌtajesoj sbaic ta stojol li Dios ti yalojique. Jaꞌ yuꞌun chꞌul ángeletic tscꞌoponic yuꞌun tsnopic ti jaꞌ chjelubtasbat scꞌopic ta stojol li Diose. Ti jech tspasique, chꞌul ángel noꞌox yichꞌojic ta mucꞌ yaꞌel. Manchuc mi chayalbeic ti jech laj yil ta svaychilique, mu me xachꞌunic. Yuꞌun noj me tstoy sbaic ti jech tspasique. FJDTi jech tsots scꞌoplal icaꞌicutic li cꞌustic la jpascutic toꞌoxe, jaꞌ senyail ti la jmalacutic chtal li Cristoe. Pero li avie mu xa persauc yuꞌun lisventainutic xa li Cristoe. XI)DMu me xavaqꞌuic ta venta mi chopol chayilic li jchiꞌiltac ta israelal ta sventa li cꞌustic chalajesique, schiꞌuc li cꞌustic chavuchꞌique, schiꞌuc li mu xavichꞌic ta mucꞌ li cꞌu ora scꞌacꞌalil sqꞌuinique, schiꞌuc li scꞌacꞌalil chlic unenajuc li ue, schiꞌuc li scꞌacꞌalil ta xcux yoꞌonique. ]H3DCꞌalal icham ta cruz li Cristoe, jaꞌ o pasbil ta canal icom yuꞌun Dios li banquilal pucuje schiꞌuc li itsꞌinal pucujetique. Li Diose laj yacꞌ ta ilel ti mu xuꞌ yuꞌun li pucuje yuꞌun la schaꞌcuxes li Snichꞌone. Jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ chispasutic ta canal li pucuje, joꞌotic li quichꞌojtic xa ta mucꞌ li Cristoe. *GMDPero maꞌuc noꞌox la spasbutic perton li cꞌustic chopol la jpastique, la schꞌaybe scꞌoplal nojtoc ti persa onoꞌox chba quichꞌtic vocol ta scoj ti mu xchꞌun cuꞌuntic li smantaltac li Diose. Jaꞌ o ichꞌay scꞌoplal li cꞌalal icham ta cruz ta scoj jmultic li Cristoe. FD Ta voꞌone li cꞌalal muc toꞌox bu achꞌunojique, chamemoxuc toꞌox layilic yaꞌel li Diose ta scoj ti jaꞌ apasic li cꞌustic scꞌan avoꞌon atuquique. Pero cꞌalal laj avichꞌic ta mucꞌ li Cristoe, la schaꞌcuxesoxuc yaꞌel li Diose yuꞌun jaꞌ xa chapasic li cꞌustic tscꞌane. Yuꞌun ta jꞌechꞌel la spasboxuc perton li cꞌustic chopol la apasique. YE+D Yuꞌun cꞌalal la avichꞌic joꞌ ta sventa li Cristoe, jaꞌ senyail ti mu xa xapasic li cꞌustic chacꞌan atuquique yuꞌun jaꞌ xa chapasic li cꞌustic tscꞌan li Diose. Yuꞌun achꞌunojic xa ti chascoltaic li Dios li echꞌem stsatsale, jaꞌ li la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Cristoe. Jech cꞌalal la avichꞌic joꞌe, xcoꞌolaj schiꞌuc coꞌol lachamic, coꞌol lamucatic, schiꞌuc coꞌol lachaꞌcuxesatic schiꞌuc li Cristoe. kDOD Ta sventa ti avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cristoe, jech avichꞌojic xa li circuncisión yuꞌun li Cristo li mu ta scꞌobuc crixchano chijpasbate. Jaꞌ circuncisión yaꞌel li icom xa avuꞌunic la atalelic ta voꞌonee. 2C]D Ta sventa ti avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cristoe, jech avichꞌojbeic xa scotol stsatsal sjuꞌel slequil yutsil, jech muꞌyuc xa cꞌusi yan scꞌan avuꞌunic. Yuꞌun li Cristoe jaꞌ ta spas ta mantal scotol li cꞌustic oye, schiꞌuc li yajꞌangeltac li Diose, schiꞌuc li pucujetique. ]B3D Li Cristoe jaꞌ coꞌol stsatsal sjuꞌel slequil yutsil schiꞌuc li Diose. 2A]DQꞌuelo me abaic, mu me xasloꞌlooxuc li buchꞌutic melel yaꞌel li cꞌustic chalique. Yuꞌun maꞌuc scꞌop Cristo li chalique, scꞌop noꞌox crixchano. k@ODLi cꞌu sba la avichꞌic chanubtasel ta sliqueb li cꞌalal lic achꞌunique, jech me xapasic o, yoꞌ jech más ta stsatsub o avoꞌonic ta stojol li Cajvaltique. Albeic me coliyal scotol cꞌacꞌal ta sventa ti chascoltaique. Jaꞌ scꞌoplal ti quichꞌojbetic xa scotol stsatsal sjuꞌel slequil yutsil li Cristoe yuꞌun quichꞌojtic ta mucꞌ |?qDYuꞌun avacꞌoj xa abaic ta scꞌob li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ yuꞌun pasic me li cꞌusi tscꞌane. S>DAcꞌo mi mu teuc jchiꞌucoxuc pero te jchiꞌucoxuc chcaꞌi. Ximuybaj noꞌox avuꞌunic yuꞌun jmoj avoꞌonic, schiꞌuc staoj o yav avoꞌonic achꞌunojic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Cristoe. k=ODJech chacalbeic yoꞌ jech mu xasloꞌloic li buchꞌutic toj lec yaꞌel li cꞌustic chalique. <DYuꞌun jaꞌ noꞌox ta sventa Cristo ta jnaꞌtic li cꞌu sba yoꞌon li Diose schiꞌuc ta jnaꞌtic li cꞌustic lec ta pasele. K;DYuꞌun ta jcꞌan más acꞌo tsatsubuc avoꞌonic ta stojol li Diose, schiꞌuc ti más chacꞌuxubinan abaique, schiꞌuc ti más acꞌo xanaꞌic ti melel li cꞌusi yaloj li Diose. Jech más chanaꞌbeic li cꞌu sba yoꞌon li Cristoe, jaꞌ li muc bu xꞌacꞌbat yilic yuꞌun Dios li crixchanoetic ta voꞌonee. : DTa jcꞌan ti acꞌo xanaꞌic ti jaꞌ batem ta coꞌon ta snopilanel li cꞌu sba xuꞌ chajcoltaique, schiꞌuc li cꞌu sba xuꞌ ta jcolta li jayvoꞌ quermanotic li te ta jteclum Laodicéae, schiꞌuc li jayvoꞌ li te achiꞌuquic li mu xiyojtaquinique. 9 DJaꞌ cabtel o ti jech ta jpase. Ti jech xuꞌ chitune, yuꞌun jaꞌ quichꞌojbe stsatsal li Cristo li liꞌ sventainojune.y8 mDJaꞌ yuꞌun ta xcalbe scotol crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cristoe. Ta xcalbe ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique schiꞌuc li cꞌustic schꞌunojic ti mu meleluque. Ta jchanubtas scotolic li cꞌu yepal xuꞌ cuꞌune yoꞌ jech más acꞌo yaꞌibeic smelol, yoꞌ jech scotolic acꞌo yacꞌ sbaic ta scꞌob li Cristoe. v7 gDYuꞌun jech la scꞌan Dios ti laj yacꞌ jnaꞌtic ti chasventainic eꞌuc li Cristoe, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Toj lec ti jech chcꞌot ta pasele, jaꞌ yuꞌun xanaꞌic xa eꞌuc ti chba achiꞌinic Dios sbatel osile. 6 /DJaꞌ li muc onoꞌox bu snaꞌic li crixchanoetic ta voꞌonee. Li avie lijyacꞌbutic xa jnaꞌtic li Diose, joꞌotic li snichꞌnabutic xae. 05 [DJaꞌ cabtel yacꞌojbun Dios ti chacalbeic ti xuꞌ chacolic ta sventa Cajvaltic eꞌuc, joꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque. Yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Diose. 94 mDLi avie ximuybaj noꞌox ta xquichꞌ vocol ta aventaic, joꞌoxuc li jyanlumal crixchanooxuque, yuꞌun ta jtsꞌacubtas li vocol ti cꞌu yepal yaloj ti chiyacꞌbe li Cristoe jech acꞌo coluc li snichꞌnabtaque. Jaꞌ yuꞌun sqꞌuexolun Cristo yaꞌel yuꞌun ta xquichꞌ vocol ta aventaic. \3 3DJaꞌ jech chacꞌotic mi staoj o yav avoꞌonic ta stojol li Cristoe, mi ta jꞌechꞌel achꞌunojic o ti jaꞌ chascoltaique, schiꞌuc mi mu xavictaic schꞌunel ti ta onoꞌox xacolic ta sventa li Cajvaltic jech chac cꞌu chaꞌal avaꞌiojique. Jaꞌ li iꞌalbatic xa scotol li crixchanoetic ta spꞌejel balumile. Joꞌon li Pabloune jaꞌ cabtel yalel. Jaꞌ scꞌoplal li Pablo ti jaꞌ yabtel ta xalbe scꞌop Dios li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique J2 DLi avie lec xa chayilic li Diose ta sventa ti la achꞌunic ti laj yacꞌ sba ta milel ta cruz ta scoj jmultic li Snichꞌone. Jaꞌ yuꞌun muꞌyuc amulic li cꞌalal chacꞌotic ta stojole. 1 DTa voꞌone acontrainojic toꞌox li Diose yuꞌun chopol li cꞌustic la anopique schiꞌuc li cꞌustic la apasique. x0 kDLa scꞌan nojtoc ti scotol ta xchaꞌlecub nojtoc ta sventa li Snichꞌone yuꞌun chopol chil Dios ti soquem scotole. Yuꞌun ta sliqueb li cꞌalal la spas scotol li cꞌustic oye, lec scotol. Tsꞌacal to isoc. Pero ta sventa ti laj yacꞌ sba ta milel ta cruz ta scoj jmultic li Snichꞌone, jaꞌ te ilaj o stsatsal li yabtel li pucuje, jaꞌ yuꞌun ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xchaꞌlecub scotol nojtoque. Ta xchaꞌlecub scotol cꞌalal ta vinajel balumil schiꞌuc crixchanoetic. o/ YDLi Jtotic Diose jech la scꞌan ti coꞌol stsatsal sjuꞌel slequil yutsil schiꞌuc li Snichꞌone. H.  DJoꞌotic li jchꞌunojtic xa ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, jaꞌ jol coꞌontic yuꞌun jaꞌ chispasutic ta mantal. Li joꞌotique sbecꞌtalutic yaꞌel. Jaꞌ ta sventa ti chijchaꞌcuxiutique yuꞌun jaꞌ sba laj yichꞌ yachꞌbecꞌtal ti cꞌalal ichaꞌcuxie. Jaꞌ yuꞌun stuc noꞌox ichꞌbil o ta mucꞌ. -  DLi Nichꞌonile te onoꞌox oy li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li cꞌustic oye. Jaꞌ ta sjuꞌel lec oy scotol li cꞌustic oye. 9, mDLi Snichꞌon li Diose jaꞌ la spas scotol li cꞌustic oy ta vinajele, schiꞌuc scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Maꞌuc noꞌox la spas li cꞌustic xquiltique; jaꞌ la spas nojtoc li chꞌul ángeletic li mu xquiltique. Jaꞌ la spas li banquilal chꞌul ángeletique schiꞌuc li itsꞌinal chꞌul ángeletique. Oy jun banquilal chꞌul ángel icꞌataj ta banquilal pucuj; li itsꞌinal chꞌul ángeletique oy icꞌatajic ta itsꞌinal pucujetic. Scotol li cꞌustic oye jaꞌ la spas li Snichꞌon li Diose ti acꞌo ichꞌeuc ta muqꞌue. _+ 9DLi Diose mu xquiltic. Pero cꞌalal iꞌay ta balumil li Snichꞌone, iquiltic xa o li Dios yaꞌele yuꞌun junic noꞌox. Yuꞌun li Snichꞌone te onoꞌox oy li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li cꞌustic oye. j* ODJaꞌ li laj yacꞌ sba ta milel ta scoj jmultique, jaꞌ yuꞌun ta jꞌechꞌel lijlocꞌ o ta scꞌob li pucuje. Jaꞌ ta sventa li Snichꞌon ti ta jꞌechꞌel la spasbutic o perton yuꞌun li jmultic li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌol xa coꞌon jchiꞌuctic li Dios ta sventa ti la jchꞌuntic ti laj yacꞌ sba ta milel ta jcojtic li Cristoe ) )D Yuꞌun li Diose lisloqꞌuesutic xa ta scꞌob li pucuje. Li avie jaꞌ lijyacꞌutic xa ta scꞌob li Snichꞌon li toj cꞌux ta yoꞌone. 7( iD Jech chavalbeic coliyal li Jtotic Diose yuꞌun jaꞌ ta sventa ti xuꞌ avuꞌunic ta spasel li cꞌustic lec jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic scotol li snichꞌnabtaque. L' D Schiꞌuc más chayacꞌbeic stsatsal avoꞌonic li Diose yuꞌun li stuque echꞌem schꞌultsatsal. Jaꞌ yuꞌun xamuybajic noꞌox yuꞌun chcuch avuꞌunic li cꞌustic chtal ta atojolique. f& GD Jech lec chbat scꞌoplal avuꞌunic li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ chapasic li cꞌustic lec chile. Jech más to chacꞌ anaꞌic li cꞌustic lec ti acꞌo xapasique schiꞌuc más chavilic cꞌu sba chcoltavan li Diose. =% uD Cꞌalal jech laj caꞌicutic acꞌoplalique, scotol cꞌacꞌal ta jcꞌoponcutic Dios ta atojolic. Ta jcꞌanbecutic ti más acꞌo xanaꞌic li cꞌustic tscꞌan ti acꞌo xapasique, schiꞌuc más acꞌo yacꞌboxuc apꞌijilic yoꞌ cꞌuxi lec chbat avuꞌunic li cꞌusi chayacꞌbe anaꞌique. Y$ -DJaꞌ laj yalbuncutic ti chacꞌuxubinan abaic ta sventa li Chꞌul Espíritue. N# DLi scꞌop Cajvaltic li avaꞌiique, jaꞌ laj yalboxuc li quermanotic Epafras li coꞌol chijtuncutic yuꞌun li Cristoe, li lec jcꞌanojcutique, li staoj o yav yoꞌon ta xtun te ta atojolique. " DLi scꞌop li Cajvaltic li la avichꞌic albeel li cꞌalal lic achꞌunique, jaꞌ xa chaꞌiic eꞌuc scotol crixchanoetic li avie yuꞌun ipuc xa batel. Li buchꞌutic la xa schꞌunique yacal xa ta xtuqꞌuibic jech chac cꞌu chaꞌal latuqꞌuibic li cꞌalal la achꞌunic li joꞌoxuque. Yuꞌun la achꞌunic ti melel ti ta slequil noꞌox yoꞌon chascoltaic li Diose. ! DSchiꞌuc achꞌunojic ti chba achiꞌinic sbatel osil te ta vinajel li Diose. La achꞌunic li cꞌalal la avaꞌiic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele, jaꞌ ti chijcol o sbatel osil ta sventa li Cajvaltique. Jaꞌ jech achꞌunojic o cꞌalal to tana. V  'DYuꞌun caꞌiojcutic acꞌoplalic ti lec achꞌunojic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Jesucristoe, schiꞌuc ti cꞌux ta avoꞌonic scotol li buchꞌutic coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ Dios achiꞌuquique.  DScotol cꞌacꞌal ta jcꞌoponcutic Dios ta atojolic, ta xcalbecutic coliyal li Diose, jaꞌ li Stot li Cajvaltic Jesucristoe.  !DJoꞌon Pabloun, joꞌon yajtacbalalun li Jesucristoe yuꞌun jech iscꞌan li Diose. Chajcꞌoponotcutic batel ta carta jchiꞌuc li Timoteoe, joꞌoxuc li snichꞌnaboxuc Dios li te ta jteclum Colosas li jun avoꞌonic ta stojol li Cristoe, li quermano xa jbatic ta sventa li Cristoe. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti scotol cꞌacꞌal tscꞌoponbe Dios ta stojolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li Pabloe  DfEJamal laj yalbe ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil onoꞌox yuꞌun li Diose, jaꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Jamal laj yalbe scꞌoplal li Cajvaltic Jesucristoe. Muc buchꞌu ipajesat ta yalel.Li Pabloe chib jabil te icom ti bu tslocꞌ li nae. Laj yotes ta sna scotol li buchꞌutic te chcꞌot cꞌoponatuque. taCꞌalal iyal jech li Pabloe, iloqꞌuic batel li schiꞌiltaque. Xꞌupꞌetic xa batel ta loꞌil. FNaꞌic me ti jaꞌ xa icꞌot ta stojolic li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletic ti xuꞌ ta xcolic yuꞌun li smulique. Jaꞌ xa ta xichꞌic albeel, jaꞌ ta schꞌunic ―xi li Pabloe. fEYuꞌun toj tsots avoꞌonic jech mu xuꞌ chachꞌunic o.Yuꞌun mu onoꞌox xachꞌunic li cꞌusi chavaꞌiique schiꞌuc li cꞌusi chavilique,
jech mu xavaꞌibeic o smelol.Yuꞌun mu onoꞌox xacꞌan xavictaic li cꞌustic chopol chapasique,
jech mu xacolic o cuꞌun, xi li Chꞌul Espíritue”, xi onoꞌox li Isaíase. Batan, jech xcꞌot avalbe la achiꞌiltaque:“Ep xa ta velta avaꞌiic avilic pero mu xavaꞌibeic smelol, mu xachꞌunic. c?Ta scoj ti mu jmojuc yoꞌonic tsutic batele, jech iꞌalbatic yuꞌun li Pabloe: ―Li Chꞌul Espíritue jaꞌ melel li cꞌusi laj yalbe li Isaíase ta sventa li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Jech iꞌalbat: _7Oy buchꞌutic ischꞌunic li cꞌusi iyal li Pabloe; oy jꞌoꞌlol muc schꞌunic. >uLaj yalic ti cꞌusi cꞌacꞌalil ta xtalique. Cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalile, ep icꞌotic li yoꞌ bu schꞌamunoj na li Pabloe. Li Pabloe laj yalbeic ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu tꞌujbil onoꞌox yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jesús ti iꞌay xae. Laj yalbe ti jaꞌ noꞌox scꞌoplal Jesús ti la stsꞌiba comel li Moisés ta voꞌonee schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, yoꞌ jech acꞌo cꞌotuc ta yoꞌonic ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse. Sob lic yal, jaꞌ to ilaj yoꞌonic ti ichꞌay cꞌacꞌale. %CPero ta jcꞌan chcaꞌicutic li cꞌop ti achꞌunoje. Yuꞌun caꞌiojcutic ti scotol jchiꞌiltactic chopol ta xcꞌopojic ta sventa li Jesuse ―xiic. 9kJech itacꞌavic: ―Muc bu xcaꞌicutic acꞌoplal ta carta ti te imeltsaj tal ta Judea balumil li cartae. Muc buchꞌu a yal ti oy amul ta stojol li jchiꞌiltactique. Jaꞌ yuꞌun laj quicꞌoxuc talel liꞌi yuꞌun ta jcꞌan chajcꞌoponic. Ti liꞌ chuculun ta carena chavilique, jaꞌ ta sventa ti jchꞌunoj ti ta sventainan xa crixchanoetic li buchꞌu jmalaojtic onoꞌox ti ta xtale, jaꞌ li Jesuse ―xi li Pabloe. _7Pero ta scoj ti mu xlaj yoꞌonic ta stiqꞌuel jmul li jchiꞌiltactique, solel laj cal ti acꞌo smeltsanbun jcꞌoplal li mucꞌta ajvalil César liꞌi. Pero maꞌuc tal jticꞌbeic smul li jchiꞌiltactique. Cꞌalal la smeltsanbun jcꞌoplal li ajvaliletique, muc bu la stabecun jmul ti ta xaꞌox xismilique, jech ta xaꞌox xiscoltaic. {Cꞌalal yoxibal xa cꞌacꞌal scꞌotel ta Roma li Pabloe, laj yicꞌan talel li buchꞌutic más ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun li schiꞌiltac ta israelal li te ta Romae. Cꞌalal italique, jech laj yalbe: ―Jchiꞌiltac, acꞌo mi mu cꞌusi chopol la jpas ta stojol li jchiꞌiltactique, acꞌo mi muc bu la jcontrain li cꞌu sba stalel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, pero li jchiꞌiltactique liyaqꞌuic ta scꞌob li jromail ajvaliletic li te ta Jerusalene. Jech chucbil lital liꞌi. 9 kCꞌalal lijcꞌotcutic ta Romae, li banquilal soltaroe laj yacꞌbe ta scꞌob li más banquilal soltaro li te ta Romae scotol li jchuqueletique. Li Pabloe iꞌalbat ti xuꞌ slecoj ta slocꞌ jpꞌej na, pero ta xchabiat yuꞌun jun soltaro. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal scꞌop Dios ta Roma li Pabloe Y +Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Romae, iyaꞌiic ti te xa chijbatcutique. Tal snupuncutic ta be li te ta chꞌivit Apio sbie, schiꞌuc li yoꞌ bu Oxpꞌej Na sbie. Cꞌalal iyil Pablo ti tal nupvanicuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, itsatsub yoꞌon, xmuybaj xa. Iyalbe coliyal Dios. ^ 5Te ijtacutic jayvoꞌ li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Liscꞌanbecutic vocol ti acꞌo pajcuncutic jucubuc cꞌacꞌale. Tsꞌacal to lijbatcutic ta Roma. Ta coccutic xa lijxanavcutic batel. ` 9 Lijlocꞌcutic nojtoc li ta Siracusae, ta tiꞌtiꞌnab lijxanavcutic batel ta barco. Lijcꞌotcutic ta jteclum Regio te ta Italia balumil. Ta yocꞌomal ital icꞌ ta xocon vinajel ta sur. Lisnetꞌcutic batel, jech ta chib noꞌox cꞌacꞌal lijcꞌotcutic ta jteclum Puteóli li te ta Italia balumil eꞌuque. Te lijlocꞌcutic ta barco. v e Lijxanavcutic batel ta barco, te lijcꞌotcutic ta jteclum Siracusa. Te lijocꞌtsajcutic oxib cꞌacꞌal. &E Oxib u te lijocꞌtsajcutic ta Malta balumil. Tsꞌacal to la jtsaccutic batel yan barco li talem ta jteclum Alejandríae. Yuꞌun te ta smala ch‐echꞌ yora sictic ta Malta balumil eꞌuc. Oy chib slocꞌol yajrioxic ta sniꞌ li barcoe, jaꞌ Cástor schiꞌuc Pólux sbiic. >u Ep iyacꞌ jmotoncutic. Cꞌalal lijchaꞌochcutic batel ta barcoe, lijyacꞌbuncutic batel li cꞌustic ta xtun cuꞌuncutic ta bee. Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌot ta Roma li Pabloe .U Cꞌalal iyaꞌiic li crixchanoetic li te ta Malta ti icol yuꞌun Pablo li stot li Publioe, italic ep jchamelajeletic li te nacalic ta Maltae, laj coluc scotolic. H Li stot li Publioe ip. Te puchꞌul ta stem. Cꞌacꞌal sic schiꞌuc cuxul simnacꞌal ta xaꞌi. Li Pabloe och sqꞌuel. La scꞌoponbe Dios ta stojol. Laj yacꞌbe scꞌob ta sba, icol. J Li bu oyuncutique te nopol sna li ajvalil yuꞌun li Malta balumile, Publio sbi. Laj yicꞌuncutic ochel ta sna. Oxib cꞌacꞌal te lismacꞌlancutic. Xmuybaj noꞌox ti te oyuncutique. 2]La smalaic mi ta situb scꞌob li Pabloe, mi ta xcham ta ora. Jal ismalaic pero iyilic ti mu cꞌusi ipasbate. Jech iyalic nojtoc: ―Jaꞌ jun riox leꞌe ―xiic xa. Y+Li Pabloe la slilin ochel ta cꞌocꞌ li chone. Pero mu cꞌusi ipasbat.  Cꞌalal iyilic li crixchanoetique ti itiꞌbat scꞌob Pablo yuꞌun li chone, xi laj yalbe sbaic: ―Jaꞌ jmilvanej nan li vinic liꞌi, jaꞌ yuꞌun itiꞌe ta chon. Acꞌo mi icol toꞌox loqꞌuel ta nab, pero persa onoꞌox ta xcham ―xut sbaic. I Li Pabloe ba stsob talel vachꞌ, laj yacꞌ ta cꞌocꞌ. Te oy jcot jtiꞌaval chon ta siꞌ. Cꞌalal iyaꞌibe scꞌacꞌal li cꞌoqꞌue, ijatav loqꞌuel, itiꞌbat scꞌob li Pabloe. <qLec liscꞌuxubincutic li crixchanoetic li te nacalique. Ta ora la snopꞌic cꞌocꞌ yuꞌun toj echꞌem sic, schiꞌuc yacal joꞌ. Lijyicꞌcutic ta cꞌatimol jcotolcutic. ~ Cꞌalal loqꞌuemuncutic xa ta tiꞌnabe, jaꞌ to icaꞌicutic ti Malta sbi li balumil li yoꞌ bu lijcꞌotcutique. Te cacal ta nab. `}9,Li yanetique acꞌo cajiicuc batel ta tenelteꞌetic schiꞌuc ta svocꞌolil li barcoe ―xut yajsoltarotac li banquilal soltaroe. Jech jcotolcutic lijlocꞌcutic ta tiꞌnab. Muc buchꞌu icham cuꞌuncutic.a|;+Li banquilal soltaroe la spajes li yajsoltarotaque yuꞌun mu scꞌan ti ta xlaj ta milel li Pabloe. Jech laj yal: ―Li buchꞌutic snaꞌic nuxe jaꞌ baꞌi acꞌo jelavicuc yoꞌ jech ta xloqꞌuic ta tiꞌnab. {*Li soltaroetique isnopic ti jaꞌ lec mi ta smilic scotol li jchuqueletique naca me jatavicuc batel li buchꞌutic snaꞌic nuxe. 7zg)Pero muc bu xcꞌot yuꞌun te matsꞌal icꞌot sniꞌ ta jiꞌtic li barcoe, jaꞌ te yoꞌ bu ta snup sbaic chib yoc li nabe. Li chac barcoe ivocꞌ ta stsatsal li nabe. y'(Jech la stuchꞌanbeic yaqꞌuil li ancla‐taqꞌuinetique. Te laj comuc ta chac ucꞌum. La sjitunbeic yaqꞌuil nojtoc li xanubtasobil li barcoe. La smuyesic nojtoc li pocꞌ sventa xaneb li barcoe yoꞌ jech ta xnetꞌe batel ta icꞌ. Te inopoj batel ta tiꞌnab. x'Cꞌalal isacube, mu xojtaquinic bu balumilal oyuncutic li jxanubtasej barcoetic schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique. Iyilic ta nom ti oy bu xuꞌ ta xcoti ta tiꞌnab li barcoe. Isnopic ti jaꞌ te ta xanubtasic batel li barco mi xcꞌotique. *wM&Cꞌalal inojic scotolique, la sjipic ochel ta nab scotol li trigo ti scuchoj li barcoe. Jech mu xa bu ol icom li barcoe. Jaꞌ scꞌoplal ti ivocꞌ li barcoe ^v5%Li cꞌu quepalcutic ta barcoe, oy vaclajuneb schanlajunvinic (276) ta jcotolcutic. :uo$Itsatsub yoꞌon scotolic, lic veꞌicuc eꞌuc. t #Cꞌalal iyal jech li Pabloe, la stam jpꞌej pan, laj yalbe coliyal Dios ta stojol scotolic. La xut li pane, la sveꞌ. .sU"Jech chacalbeic, avocolicuc veꞌanic jech ta xꞌayan avipalic. Mu junuc buchꞌu chcham cuꞌuntic. Mu jpꞌejuc stsotsil joltic chchꞌay comel ―xi li Pabloe. lrQ!Cꞌalal yuꞌun xa tsacube, li Pabloe laj yalbe ti acꞌo veꞌicuc scotolique. Xi laj yalbe: ―Schanlajunebal xa cꞌacꞌal ti muc bu chaveꞌic leque ta scoj ti chamalaic li cꞌusi chcꞌot ta pasel ta jtojoltique. qq[ Cꞌalal iyaꞌiic li soltaroetique, la stuchꞌbeic yaqꞌuil li canavae, itsꞌuj yalel ta nab. xpiLi Pabloe jech laj yalbe li banquilal soltaro schiꞌuc li yan soltaroetique: ―Mi mu xcomic liꞌ ta yut barco li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique, li joꞌoxuque muc chacolic eꞌuc, ta xachamic ―xut. toaPero li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique chac jatavicuc. Lic syalesic ta ba nab li scanavaique. Xi laj yalic: ―Chba cacꞌbecutic schiꞌil li ancla‐taqꞌuine liꞌ ta sjol barcoe ―xi isjutic cꞌop. nIxiꞌic mi chcꞌot smaj sba ta ton li barcoe, jaꞌ ti mi xvoqꞌue, yuꞌun mu xa bu nat li nabe. Ta chac barco la sjipanic yalel chanib ancla‐taqꞌuin ta yut nab yoꞌ cꞌuxi mu xa xanav o li barcoe. Te yatel yoꞌonic yuꞌun mu xa smalaic tsacub osil. 5mcLa spꞌisic cꞌu snatil li nabe. Vaclajuneb schaꞌvinic (36) metro snatil istaic. Lijbatcutic jutuc, ispꞌisic nojtoc. Jucub schaꞌvinic (27) metro xa snatil istaic. l+Oxlajuneb cꞌacꞌal acꞌubal netꞌbiluncutic batel ta icꞌ. Ta oꞌlol schanlajunebal acꞌubal te netꞌbiluncutic batel ta mucꞌta nab, Adria sbi. Li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li jpasmantal yuꞌunique, iyalic ti yuꞌun xa chloqꞌuic ta tiꞌnabe. ukcJaꞌ noꞌox li barcoe persa chcꞌot matsꞌiuc ta jiꞌtic ta jun balumil cacal ta nab ―xi li Pabloe. xjiJaꞌ yuꞌun mu xavat avoꞌonic. Li joꞌone jchꞌunoj ti ta xcꞌot ta pasel li cꞌusi liyalbe li Diose. ]i3Jech laj yalbun li yajꞌangel Diose: “Pablo, mu me xaxiꞌ. Persa chacꞌot ta stojol li mucꞌta ajvalil César ta Romae. Li Diose chascolta achiꞌuc scotol li buchꞌutic te achiꞌuc ta barcoe”, xiyut. whgYuꞌun li samele a scꞌoponun jun yajꞌangel Dios. Jaꞌ li Dios li oyun ta scꞌobe, ti chitun yuꞌune. g/Li avie paso ta tsots avoꞌonic. Mu me xavat avoꞌonic. Muc buchꞌu chcham cuꞌuntic liꞌi. Jaꞌ noꞌox li barcoe ta onoꞌox xchꞌay o. $fAEp cꞌacꞌal muc bu xijveꞌcutic. Li Pabloe la svaꞌan sba ta oꞌlol, xi laj yal: ―Viniquetic, ti achꞌunicuc ti cꞌusi ical ti manchuc lijlocꞌ talel ta Creta balumile, muc bu jech ta xquichꞌtic vocol ti jechuque. Mu cꞌusi ichꞌay comel avuꞌunic ti jechuque. PeToj jal muc xvinaj sat cꞌacꞌal yuꞌun toj butꞌul. Jaꞌ noꞌox jech ta acꞌubaltique, butꞌul nojtoc, mu xvinaj cꞌanaletic. Mu xpaj tajmec li iqꞌue. Icalcutic ti te xa chijlajcutique. dTa yoxibal cꞌacꞌale la sjipic ta nab scotol li yabtejebaltac li barcoe. Acꞌo mi chac ma sjipic, pero cꞌan ma scꞌan isjipic. -cSTa scoj ti toj tsots li iqꞌue yan sba iquichꞌcutic vocol. Jech ta yocꞌomal muc bu chꞌabem isacub, solel lic sjipic ta nab jꞌoꞌlol li yicats li barcoe. 6beCꞌalal ichuc cuꞌuncutique, la spechꞌbeic lec ta yijiquil chꞌojon li schꞌut li mucꞌta barcoe yuꞌun naca me vocꞌuc. Ixiꞌic mi te matsꞌal chcom li yoꞌ bu oy jiꞌtique yuꞌun toj nat li jiꞌtic teye. Sirte sbi li jiꞌtic teye. La syalesic li pocꞌ sventa xaneb li barcoe yoꞌ acꞌo mu xnetꞌe batel ta icꞌ yoꞌ bu li jiꞌtique. Jech mu xa stam sbe li barcoe, buyuc xa noꞌox inetꞌe ba ta icꞌ. FaTe lijcꞌotcutic ta jun biqꞌuit balumil cacal ta nab, Clauda sbi. Lijelavcutic batel ta spat yuꞌun jaꞌ macal jutuc icꞌ tey. Li barcoe sjochoj batel jun canava. Lijxiꞌcutic mi ta xmuquij ta nab li canavae, solel la jcajancutic ta sba li mucꞌta barcoe. Toj vocol icajtsaj cuꞌuncutic. La jchuccutic lec. '`GLic netꞌatuc sutel ta icꞌ li barcoe. Mu xa xuꞌ xanav batel. Cꞌalal iquilcutic ti mu cꞌusi xuꞌ jpascutique, te lisnetꞌuncutic batel li iqꞌue. Y_+Tsꞌacal to ital tsots icꞌ nojtoc ta sloqꞌueb cꞌacꞌal li ta norestee. {^o Cꞌalal iyilic ti ital jutuc icꞌ ta xocon vinajel ta sur, iyalic ti ta xa xqꞌuepe. Jech la sloqꞌuesic muyel ta yut nab li ancla‐taqꞌuine ti acꞌo xanavuc batel li barcoe. Lijꞌechꞌcutic ta nopol tiꞌtiꞌ Creta balumil. 8]i Yuꞌun li yoꞌ bu lijcꞌotcutique muc bu lec scotleb barco ti yoꞌ xuꞌ ta jmalacutic xꞌechꞌ li yora sictique, jaꞌ yuꞌun ep laj yalic ti acꞌo batcuncutique. La snopic mi xuꞌ ta xcꞌotic ta jteclum Fenice li te noꞌox ta Creta balumile, xuꞌ te ta jmalacutic xꞌechꞌ yora sictic. Yuꞌun jaꞌ oy lec scotleb barco tey, yuꞌun jaꞌ mu xꞌechꞌ o icꞌ. Jaꞌ scꞌoplal ti inetꞌe ba ta icꞌ li barcoe C\ Li banquilal soltaroe muc bu schꞌun li cꞌusi iyal li Pabloe. Jaꞌ la schꞌun li cꞌusi iyalic li jpasmantal yuꞌunic li jxanubtasej barcoetique schiꞌuc li yajval barcoe. T[! Li Pabloe laj yal ti más lec mu xijbatcutique. Jech laj yal: ―Viniquetic, más lec mu xijbatutic yuꞌun ta xquichꞌtic ep vocol liꞌ ta barcoe, yuꞌun maꞌuc xa yorail xanbal ta barco. Mi lijbate, oy yicꞌal xmuquij ta nab li barcoe. Altic ta xchꞌay li barco schiꞌuc li yicatse. Oy yicꞌal xijchamutic eꞌuc ―xi. "Z= Tscoj ti cꞌuncꞌun ixanav li barcoe jaꞌ yuꞌun ep cꞌacꞌal ichꞌay cuꞌuncutic. Jnaꞌojcutic ti xiꞌel xa sba xanbal ta mucꞌta nab ta barcoe yuꞌun iꞌechꞌ xa scꞌacꞌalil ta xicta yiximic li jꞌisraeletique, jaꞌ yuꞌun jaꞌ xa o yora chlic sictic. 3Y_Ta tiꞌtiꞌnab noꞌox lijbatcutic pero vocol lijꞌechꞌcutic batel. Lijcꞌotcutic ta scotleb barcoetic li ta nopol mucꞌta jteclum Lasea li te ta Creta balumile. =XsEp cꞌacꞌal cꞌuncꞌun ixanav batel li barcoe yuꞌun chnetꞌe sutel ta icꞌ. Vocol lijcꞌotcutic ta stuqꞌuil jteclum Nido. Mu xuꞌ ti tucꞌ chijbatcutique yuꞌun toj tsots li iqꞌue. Te echꞌ joycutic ta spat Creta balumil te ta yoc vits Salmón sbi yuꞌun jaꞌ macal jutuc li icꞌ teye. W!Li banquilal soltaroe te la sta jun barco li talem ta jteclum Alejandría ti ta xbat ta Italia balumile. Te la sticꞌuncutic batel. 'VGTe lijxanavcutic batel ta nab ta stuqꞌuil Cilicia balumil schiꞌuc ta stuqꞌuil Panfilia balumil. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Mira te ta Licia balumil. U5Jech lijlocꞌcutic li ta Sidone. La snitic muyel li pocꞌ li sventa ta xanav o li barcoe yoꞌ acꞌo netꞌatuc batel ta icꞌ. Pero li bu ta jcꞌan chijbatcutique, te ijnupcutic tsots icꞌ jech mu xa xuꞌ xanav batel li barcoe. Jaꞌ yuꞌun te lijbatcutic ta spat Chipre balumil yuꞌun jaꞌ macal jutuc li icꞌ teye. Li Chipre balumile cacal ta nab, te icom ta stuqꞌuil jtsꞌetcꞌobcutic. TTa yocꞌomal lijcꞌotcutic ta jteclum Sidón te ta nopol tiꞌnab. Li Julioe toj cꞌux ta yoꞌon li Pabloe, la scolta ba ti acꞌo ba sjulaꞌan li buchꞌutic xojtaquin li te ta jteclume ti acꞌo macꞌlanatuc, ti acꞌo pasbatuc li cꞌusi tscꞌane. S/Te oy jun barco talem ta jteclum Adramitio. Li banquilal soltaroe iyaꞌi ti te ch‐echꞌ ta jteclumetic ta tiꞌtiꞌnab ta Asia balumile, jaꞌ lijꞌochcutic o batel. La schiꞌinuncutic batel li Aristarco li liquem talel ta jteclum Tesalónica ta Macedonia balumile. _R 9La snopic ti ta stiqꞌuic ta barco li Pabloe yoꞌ acꞌo batuc ta Italia balumil. Te libat eꞌuc, joꞌon li Lucasune, te ba jchiꞌin li Pabloe. Li Pablo schiꞌuc li yan jchuqueletique iꞌochic ta scꞌob jun banquilal soltaro, Julio sbi. Jaꞌ banquilal yuꞌun joꞌvinic (100) soltaroetic. Li joꞌvinic soltaroetique Augusto sbiic. KQ Li Agripae jech laj yalbe li Festoe: ―Ti manchuc yaloj ti tscꞌan chba yichꞌ meltsanbeel scꞌoplal ta stojol César ta Romae, xuꞌ liꞌ noꞌox ta jcoltatic ti jechuque ―xi.#P?La svocꞌ sba stuquic li ajvaliletique, jech laj yalbe sbaic: ―Muꞌyuc smul li vinic liꞌi ti ta xmilee. Muꞌyuc smul ti ta xchuquee ―xut sbaic. .OUCꞌalal iyal jech li Pabloe, ivaꞌiic li Festoe, schiꞌuc li Agripae, schiꞌuc li Berenicee, schiꞌuc scotol li buchꞌutic te schiꞌinojic ta chotleje. 5NcLi Pabloe jech laj yal: ―Acꞌo mi mu xachꞌun lec, pero li joꞌone jaꞌ noꞌox ta jcꞌanbe Dios ti acꞌo yacꞌbot achꞌun jech chac cꞌu chaꞌal jchꞌunoje. Pero maꞌuc noꞌox ta jcꞌan ti joꞌot chachꞌune. Ta jcꞌan ti acꞌo schꞌunic eꞌuc li jayvoꞌic li liꞌ iyaꞌiic li cꞌusi laj cale. Jaꞌ noꞌox mu jcꞌan ti chachuqueic ta carena jech chac cꞌu chaꞌal chuculune ―xi li Pabloe. pk~L|{+zzAy\xx1vutt.sMrGq%pp8onmlkkjiggfedd@ba`_!^]\[gZZY1XQWtVVUeTTtSS/SRPOOxN/M'L4KJI2H6G{FEDDCVBBAC@?i>:= I".p2e]0Ta voꞌone oyoxuc toꞌox ta icꞌal acꞌubal yaꞌel ta scoj ti naca chopol li cꞌustic la apasique. Pero li avie oyoxuc xa ta saquil chꞌul osil yaꞌel yuꞌun lec xa li cꞌustic chapasic ta sventa li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun aqꞌuic ta ilel ti oyoxuc xa ta saquil chꞌul osile. d0Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti mu me xapasic jech eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic chopol li cꞌustic tspasique. pcY0Mu me xasloꞌlooxuc li buchꞌutic chalic ti xuꞌ ta jpastic li cꞌustic chopole. Yuꞌun li buchꞌutic mu schꞌunic li cꞌustic yaloj li Diose, albil xa scꞌoplalic ti tsots ch‐acꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose. {bo0Yuꞌun li buchꞌutic ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta xmulivajique, schiꞌuc ti tspasic li cꞌustic yan chopole, schiꞌuc li buchꞌutic jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic li staqꞌuinique (yuꞌun jaꞌ yajrioxic yaꞌel li staqꞌuinique ta scoj ti jaꞌ batem o yoꞌonique), naꞌic me ti mu xuꞌ chba schiꞌinic li Cristoe, jaꞌ li Dios cuꞌuntique. $aA0Mu xa me xavalic li cꞌustic ti qꞌuexlal sba ta alele schiꞌuc li ixtol loꞌile. Jaꞌ xa noꞌox xavalic slequilal Dios ta sventa ti chascoltaique. q`[0Joꞌoxuc li snichꞌnaboxuc xa li Diose, mu xa me xamulivajic, mu xa me xapasic li cꞌustic yan chopole, mu xa me cꞌusi xapichꞌ o avoꞌonic. Scꞌan nojtoc ti mu xaloꞌiltaic la achiꞌilique yuꞌun mu jechuc smelol. ,_Q0Scꞌan ti chacꞌuxubinan abaic jech chac cꞌu chaꞌal liscꞌuxubinutic li Cristoe yuꞌun iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic. Ta sventa ti jech la spase, lec iyil li Diose, coꞌol schiꞌuc smoton iyaꞌi. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc mi ta jcꞌuxubinan jbatique, jaꞌ lec chil li Diose. #^ A0Snichꞌnaboxuc xa li Diose jaꞌ yuꞌun toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti jech avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌon li stuque. 9]k0 Jaꞌ me scꞌan ti naca lec li cꞌusi chapasbe abaique. Cꞌuxubino abaic. Pasbo abaic perton jech chac cꞌu chaꞌal la spasboxuc perton li Dios ta sventa li Cristoe.^\50Mu me xavaqꞌuic ta venta ti cꞌusi chopol chapasbatique. Mu xaꞌilinic, mu me toyoluc ave xacꞌopojic, mu me xaloꞌilta achiꞌiltaquic, mu me xasaꞌbe aba amulic, mu me cꞌusi chopol xapasbe abaic. Q[0Mu me xavacꞌbeic yat yoꞌon li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose, yuꞌun jaꞌ svinajeb yacꞌojbutic ti ta onoꞌox xcꞌot ta pasel ti chijcolutic cꞌalal mi ista scꞌacꞌalile. OZ0Mu xa me xavalic li cꞌustic chopole. Jaꞌ xavalic li cꞌustic leque ti jaꞌ sventa ta stsatsubic o li buchꞌutic chacꞌoponique, yoꞌ jech chacoltaic o li cꞌusi scꞌan yuꞌunique. >Yu0Mi jꞌelecꞌoxuc toꞌoxe, mu xa me xaꞌelcꞌajic. La acꞌobique acꞌo tunuc sventa chaꞌabtejic, jaꞌ jech xuꞌ chacoltaic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌunique. \X10Yuꞌun li cꞌalal ilinemoxuque, jaꞌ o xuꞌ chtal sujoxuc ta mulil li pucuje. 6We0Mi chaꞌilinique, acꞌo lecubuc avoꞌonic ta ora. Mu me jaꞌuc ta scoj chaꞌilinic ti chba apasic li cꞌusi yan chopole. Mu me ilinemot ch‐echꞌ cꞌacꞌal. V30Jaꞌ yuꞌun mu xa me xajutic cꞌop. Scꞌan ti naca meleluc scotol li cꞌustic chavalbe abaique yuꞌun jmojoxuc xa ta stojol Li Cristoe. !U;0Scꞌan chavaqꞌuic ta ilel ti avichꞌojic xa avachꞌtalelic jech chac cꞌu chaꞌal li Dios ti tucꞌ yoꞌone, ti mu scꞌan li cꞌusi chopole. %TE0Scꞌan chanopic ta achꞌ. S'0Avaꞌiojic ti scꞌan chavictaic la atalelique, yuꞌun jaꞌ chisloꞌloutic li cꞌusi chopol ta jcꞌantique, jaꞌ chꞌayel chijbat o. tRa0Yuꞌun avaꞌiic li cꞌusi ta scꞌan li Jesuse schiꞌuc lachanubtaseic li ta scꞌop ti jaꞌ melele. UQ#0Pero li joꞌoxuque mu jechuc avichꞌic chanubtasel ta sventa li Cristoe. P0Muꞌyuc xa qꞌuexlal chaꞌiic, naca mulivajel batem ta yoꞌonic. Jech o yoꞌonic ti jaꞌ tspasic li cꞌustic chopole. XO)0Jaꞌ loꞌlobilic o li cꞌustic mu meleluque. Muc bu yichꞌojic li achꞌ cuxlejal ti yacꞌoj li Diose, yuꞌun toj tsots yoꞌonic ta scoj ti mu scꞌan schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique. oNW0Ta sventa li Cajvaltic chacalbeic ti mu xa me jechuc xapasic jech chac cꞌu chaꞌal li yan achiꞌiltaquic li mu xojtaquinic li Diose. Yuꞌun mu cꞌusi xtun o li cꞌustic ta snopique schiꞌuc li cꞌustic ta spasique. 7Mg0Ta sventa ti sbecꞌtalutic xa li Cristo yaꞌele, laj xa yacꞌbutic cabteltic li jujunutique. Jmojutic xa ta sventa ti coꞌol yichꞌojutic ta venta li Cristoe. Mi ta jpastic jcotoltic li cabteltic li yacꞌojbutique, lec ta xquil jbatic, más ta jcꞌuxubinan jbatic. Maꞌuc noꞌox ta jcꞌantic ichꞌel ta mucꞌ jtuctic. Jaꞌ scꞌoplal ti naca lec li cꞌustic ta jpastic, joꞌotic li oyutic xa ta scꞌob li Cristoe UL#0Li joꞌotique scꞌan ti jaꞌ noꞌox chcaltic li cꞌusi melele schiꞌuc ti chijcꞌuxubinvanutique. Yuꞌun jaꞌ scꞌan ti coꞌol coꞌontic jchiꞌuctic li Cristoe yuꞌun jaꞌ jol coꞌontic. K%0Mi coꞌol xa coꞌontic jchiꞌuctique, mu xa jechuc coꞌontic jech chac cꞌu chaꞌal li unetique ti ta ora noꞌox ta sjel li cꞌu sba yoꞌonique. Yuꞌun mi jech to coꞌontique cꞌusiuc noꞌox ta jovilchꞌuntic. Yuꞌun li coꞌontique jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌusi chbat ta icꞌ ta jujote. Jech mu vocluc chisloꞌloutic li buchꞌutic chal caꞌitic li cꞌusi mu meleluque. cJ?0 Jech coꞌol jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtique. Coꞌol jnaꞌbetic yoꞌon li Snichꞌon li Diose. Jech xuꞌ cuꞌuntic spasel li cꞌustic tscꞌane yuꞌun ipas ta jmoj coꞌontic jchiꞌuctic li Cristoe. EI0 Jech ispas li Cristoe yoꞌ acꞌo tsatsubuc yoꞌonic li snichꞌnabtaque jech chtuneic o. Jech jcotoltic coꞌol ta stsatsub coꞌontic, joꞌotic li sbecꞌtalutic yaꞌel li Cristoe. RH0 Jaꞌ laj yacꞌbutic li jmotontic li cꞌusi xuꞌ cuꞌuntic ta jpastique. Oy buchꞌutic iꞌacꞌbat snaꞌic ti jaꞌ chalic li cꞌu sba iyilic li cꞌalal iꞌay liꞌ ta balumil li Cristoe. Oy buchꞌutic ch‐acꞌbat snaꞌic ta ora yuꞌun Dios li cꞌu sba chalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Oy buchꞌutic iꞌacꞌbat snaꞌic ti chalbeic scꞌop Cajvaltic li buchꞌutic muc bu yaꞌiojique. Oy buchꞌutic iꞌacꞌbat snaꞌic ti ta sventainic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, schiꞌuc ta schanubtasic ta scꞌop Dios. G+0 Li Cristo li iyal talele, jaꞌ onoꞌox li isut batel nojtoque, ti la sventain scotole, li vinajele, li balumile, schiꞌuc li cꞌatinbaque. NF0 Ti jech tsꞌibabil ti tsut batel ta vinajele, yuꞌun te onoꞌox ilic talel li cꞌalal ital liꞌ ta balumile. Pero maꞌuc noꞌox liꞌ ta balumil itale, iꞌay cꞌalal ta cꞌatinbac. )EK0Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal li Jesucristoe ta scꞌop li Diose:Chtal schꞌaybe stsatsal yabtel li banquilal pucuje yoꞌ jech ta scolta loqꞌuel li snichꞌnabe.Tsꞌacal to ta sut batel ta vinajel.Chlic yacꞌbe smoton li snichꞌnabe, xi tsꞌibabil. D0Pero mu coꞌoluc jpꞌijiltic acꞌbilutic jcotoltic yuꞌun li Cristoe. Ta jmotontic noꞌox lijyacꞌbutic li cꞌusi xuꞌ cuꞌuntic ta jpastic jujunutique. Ta slequil noꞌox yoꞌon laj yacꞌbutic jaꞌ li cꞌu sba la scꞌan stuc li Cajvaltique. PC0Jun noꞌox li Dios cuꞌuntique, jaꞌ Jtotic jcotoltic. Jaꞌ yichꞌojutic ta venta jcotoltic, chispasutic ta mantal jcotoltic yoꞌ jech chijtunutic yuꞌun. Liꞌ oy ta coꞌontic jcotoltique. (BI0Schiꞌuc jun noꞌox Cajvaltic jcotoltic, jun noꞌox li cꞌusi jchꞌunojtique, jun noꞌox ti cꞌu sba iquichꞌbetic svinajebe, jaꞌ li ichꞌ joꞌe. YA+0Yuꞌun jmojutic xa jcotoltic. Jun noꞌox li Chꞌul Espíritu li quichꞌojtique, jech jun noꞌox li jcuxlejaltic li chcꞌot quichꞌtic jcotoltique, yuꞌun coꞌol yacꞌojutic xa ta scꞌob li Diose. a@;0Yuꞌun coꞌol xa avoꞌonic ta sventa li Chꞌul Espíritue, jechuc o me avoꞌonic. J? 0Bicꞌtajeso me abaic, mu me xatoy abaic. Oyuc me slequil yutsil avoꞌonic yoꞌ jech chatsꞌicbe abaic mi oy cꞌusi chopol chapasbe abaique, jaꞌ ta xvinaj o ti cꞌux chavaꞌi abaique. > 50Ta sventa ti toj cꞌuxutic ta yoꞌon li Cristoe, oy cꞌusi ta jcꞌan ti acꞌo xapasique, joꞌon li liꞌ tiqꞌuilun ta chuquel ta sventa ti chitun yuꞌun li Cajvaltique. Jaꞌ me scꞌan ti naca lec li cꞌustic chapasique yuꞌun yacꞌojoxuc xa ta scꞌob li Diose. =0Jaꞌ yuꞌun joꞌotic li snichꞌnabutic xa li Cristoe, acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ sbatel osil. Jech acꞌo cꞌotuc ta pasel.<w0Li Dios li ta xꞌabtej ta coꞌontique echꞌem schꞌultsatsal sjuꞌel. Jaꞌ yuꞌun más to xuꞌ tspas li cꞌusi ta jcꞌanbetique. Mu jtabetic yoꞌon Dios li cꞌu sba tsnope. Ta más to chacꞌ talel li cꞌusi ta jcꞌanbetique. +;O0Mi avacꞌoj ta avoꞌonic ti toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Cristoe, jaꞌ noj o ta avoꞌonic li cꞌustic leque jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌon stuc li Diose. a:;0Jaꞌ yuꞌun chavacꞌbe sventain o avoꞌonic li Cristoe yuꞌun achꞌunojic ti jaꞌ cꞌuxoxuc ta yoꞌone. Yuꞌun mi sloqꞌuel coꞌontic jchꞌunojtic ti cꞌuxutic ta yoꞌone, jaꞌ chquiltic o ti toj cꞌuxutic ta yoꞌon li Cristoe. Yuꞌun toj echꞌem xa noꞌox cꞌuxutic ta yoꞌon, joꞌotic li snichꞌnabtacutic li Diose. 9018[0Ta sventa ti toj lec yoꞌon li Jtotique, jaꞌ yuꞌun ta jcꞌanbe ti acꞌo yacꞌboxuc más stsatsal avoꞌonic ta sventa li Chꞌul Espíritu li yacꞌojboxuque. ]730Yuꞌun jaꞌ Jtotic jcotoltic jchiꞌuctic li buchꞌutic te xa oyic ta vinajele. ]630Ta sventa ti albil xa chacolique jaꞌ yuꞌun ta jcꞌopon Dios ta atojolic. r5]0 Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌan ti mu me xchibaj avoꞌonic ti liꞌ chquichꞌ vocol ta sventa ti laj calboxuc li cꞌu sba chacolique. Yuꞌun jaꞌ sventa chacolic o sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti toj cꞌuxutic ta yoꞌon li Cristoe 74g0 Jaꞌ ta sventa Cristo ti oy xa stsatsal coꞌontique, ti mu xa xijxiꞌ xijqꞌuexav ta stael ta naꞌel li Diose, yuꞌun jchꞌunojtic ti liscoltautic xa li Snichꞌone. 3-0 Yuꞌun jech onoꞌox snopoj ta voꞌone li Diose ti ta xvinaj spꞌijil ta sventa ti jmojutic xa jcotoltic ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. 2#0 Jech joꞌotic ta jventatic chilic li chꞌul ángeletic ti echꞌem schꞌulpꞌijil ti cꞌu sba isnop li Diose ti jmojutic xa yuꞌun jcotoltic, joꞌotic li quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, acꞌo mi mu jmojuc li cꞌu sba iꞌabtej ta jtojoltic li Diose. G10 Jaꞌ cabtel ta xcalbe scotol crixchanoetic ti coꞌol xuꞌ chijcolutic jcotoltique. Jech onoꞌox snopoj ta voꞌone li Dios li la spas scotol li cꞌustic oye, pero muc buchꞌu snaꞌ. y0k0Li joꞌone mu cꞌu xitun o chcaꞌi, mu xicoꞌolaj jchiꞌuc li yan snichꞌnabtac li Diose, yuꞌun muc onoꞌox bu lecun. Pero li Diose ta slequil noꞌox yoꞌon laj yacꞌbun cabtel ti chitun ta atojolique, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jaꞌ cabtel ti chacalbeic ti toj echꞌem slequil yoꞌon li Cristoe ti mu xa xlaj caltic o li slequil yoꞌone. /0Joꞌon quichꞌoj cabtel ta xcal ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. Ta slequil noꞌox yoꞌon laj yacꞌbun cabtel li Diose, schiꞌuc ta slequil noꞌox yoꞌon laj yacꞌbun jtsatsal yoꞌ jech xuꞌ cuꞌun ta jpas li cabtele. *.M0Li cꞌusi snopoj li Dios ta voꞌone ti muc bu vinajeme, jaꞌ li scꞌoplal ti coꞌol chquichꞌtic cꞌuxubinele, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jaꞌ yuꞌun coꞌolutic xa ta sventa li Cristoe. Coꞌol chijcolutic yuꞌun jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristoe. _-70Yuꞌun ta voꞌone muc buchꞌu iꞌacꞌbat snaꞌic, pero li avie laj yacꞌbun xa jnaꞌcutic li Chꞌul Espíritue, joꞌoncutic li yajtacbalaluncutic li Cajvaltique, ti chcalcutic li scꞌop li Cajvaltique. A,{0Cꞌalal chaqꞌuelic li carta liꞌi, naꞌic me ti jaꞌ laj yacꞌbun jnaꞌ li Diose jaꞌ li cꞌusi muc onoꞌox bu vinajem ta voꞌone ti chacolic eꞌuc ta sventa li Cristoe. +-0Laj xa jtsꞌibaboxuc batel jutuc liꞌ ta jcartae ti yacꞌojbun xa jnaꞌ Dios li cꞌusi snopoj ta voꞌone ti muc toꞌox buchꞌu snaꞌe. t*a0Avaꞌiojic nan ti ta slequil noꞌox yoꞌon ti laj yacꞌbun cabtel li Diose ti chacalbeic li scꞌope. p) [0Ta sventa ti albil xa chacolic eꞌuc, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, jaꞌ yuꞌun liꞌ tiqꞌuilun o ta chuquel ta sventa ti laj calboxuque, joꞌon li Pabloune. Yuꞌun jech iscꞌan Jesucristo ti liꞌoch ta chuquele. l(Q0Li joꞌoxuque te xa capaloxuc eꞌuc yuꞌun oyoxuc xa ta scꞌob li Cristoe. Jech coꞌol snautic Dios yaꞌel jcotoltic ta sventa ti yacꞌojbutic ta coꞌontic li Chꞌul Espíritu ti junic noꞌox schiꞌuc li Diose.3'_0Jaꞌ ta sventa Jesucristo ta smeltsaj li na yaꞌele yuꞌun xcholet chlic ochicuc talel li yan jchiꞌiltactique. Jech jcotoltic chijpas ta jpꞌej chꞌulna yaꞌel. %&C0Jech jcotoltic snautic xa Dios yaꞌel. Li ton li más tsots scꞌoplale ti jaꞌ ta xꞌoch ta chiquin nae, jaꞌ li Jesucristoe. Li yoc na yaꞌele, joꞌoncutic ti yajtacbalaluncutic li Cajvaltique schiꞌuc li buchꞌutic ch‐acꞌbat snaꞌic yuꞌun Dios ti cꞌusi chalique. o%W0Jech mu xa yanuticuc, jchiꞌil xa jbatic jcotoltic schiꞌuc scotol li yan snichꞌnabtac li Diose. $!0Jaꞌ ta sventa Cristo ti jcotoltic xa ta jtatic ta naꞌel li Jtotic Diose, yuꞌun jun noꞌox li Chꞌul Espíritu li quichꞌojtique. #}0Li Cristoe a yalbutic ti jaꞌ ta sventa ti lec chijyilutic li Dios jcotoltique. Lec chayilic, joꞌoxuc ti muc bu avichꞌojic onoꞌox ta mucꞌ li Diose. Lec chijyiluncutic eꞌuc, joꞌoncutic ti quichꞌojcutic ta mucꞌ ti calojcutique. ]"30Pero maꞌuc noꞌox coꞌol xa coꞌontic ta sventa ti ijchꞌuntic ti icham ta cruz ta jcojtic li Jesucristoe, coꞌol xa coꞌon jcotoltic jchiꞌuctic nojtoc li Diose yuꞌun lec xa chquil jba jchiꞌuctic. 1![0Yuꞌun cꞌalal icham ta cruz ta scoj jmultic jcotoltic li Cristoe, jaꞌ te ilaj o scꞌoplal li smantaltac Dios ti quichꞌojcutique. Lispasutic xa ta jchop, joꞌotic li chaꞌchoputic toꞌoxe. Jun xa noꞌox jlumaltic yaꞌel. Coꞌol xa tuqꞌuibem coꞌontic jech coꞌol xa coꞌontic.  '0Ta sventa Cristo ti coꞌol xa coꞌontique, jaꞌ yuꞌun jmojutic xa jcotoltic. Jaꞌ ta sventa Cristo ti mu xa chopluc ta xquil jbatique. 1[0 Pero li avie oyoxuc xa ta scꞌob li Jesucristoe. Avichꞌojic xa ta mucꞌ li Diose ta sventa ti achꞌunic eꞌuc ti iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic li Jesucristoe. -S0 Naꞌic me ti muc bu avaꞌiojic mi oy Jcoltavanej yuꞌun partetic toꞌox oyutic. Schiꞌuc muc bu vinajem lec mi chacolic li joꞌoxuque. Jaꞌ noꞌox vinajem ti chijcolcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jech muc xanaꞌic mi chacolic yuꞌun mu toꞌox xavojtaquinic li Diose. +O0 Naꞌic me li cꞌu abaic ta voꞌone, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique muc bu lec xaquilcutic yuꞌun muc bu avichꞌojic li circuncisione. Icalcutic ti joꞌoncutic más lecuncutic ta sventa ti quichꞌojcutic senyail ta jbecꞌtalcutique. Z-0 Jaꞌ yuꞌun stuc la sjeltabutic coꞌontic li Diose. Laj yacꞌbutic cachꞌtaleltic ta sventa li Jesucristoe ti jaꞌ acꞌo jpastic li cꞌustic leque. Yuꞌun jech onoꞌox snopoj Dios ta voꞌone ti jaꞌ ta jpastic li cꞌusi leque. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ ta sventa Cristo ti mu xa chopluc chquil jbatique yuꞌun jmoj oyutic yk0 Yuꞌun maꞌuc ta sventa cꞌusi ijpas jtuctic ti chijcolutique. Ti mi jventa jtuctique, naca me jtoy jbatic. ;o0Ta slequil noꞌox yoꞌon Dios ti colemoxuc xa yuꞌune, yuꞌun achꞌunic ti jaꞌ la scoltaoxuque. Muc bu xacolta aba atuquic. Ta amotonic noꞌox laj yacꞌboxuc li Diose. }0Ti jech la spase, yuꞌun tscꞌan chacꞌ quiltic sbatel osil ti toj cꞌuxutic o ta yoꞌon ta sventa li Jesucristoe. J 0Jech chac cꞌu chaꞌal ichaꞌcuxi li Cristoe ti bat chotluc ta sbatsꞌicꞌob Dios li te ta vinajele, jaꞌ xa jechutic chaꞌi eꞌuc li Diose yuꞌun quichꞌojtic ta mucꞌ li Cristoe. +O0Pero ta sventa ti chcꞌuxubinvan li Diose yuꞌun toj cꞌuxutic ta yoꞌon, jaꞌ yuꞌun acꞌo mi chamemutic lijyil ta scoj li jmultique, pero la schaꞌcuxesutic yaꞌel li cꞌalal laj quichꞌtic ta mucꞌ li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun ta slequil noꞌox yoꞌon Dios ti colemutic xae. 0#?0Ta voꞌonee jaꞌ jech la jpastic jcotoltic. Jaꞌ noꞌox la jpastic li cꞌusi ijcꞌan jtuctique, schiꞌuc li cꞌusi ijnop jtuctique. Jaꞌ yuꞌun albil onoꞌox ti coꞌol chba quichꞌtic vocol yuꞌun Dios schiꞌuc scotol li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. >u0Yuꞌun ta voꞌonee jech la apasic jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ toꞌox la apasic li cꞌusi tscꞌan li buchꞌu ta spas mantal liꞌ ta balumile, jaꞌ li pucuje, ti jaꞌ tsocanbe yoꞌonic li buchꞌutic mu scꞌan xichꞌic ta mucꞌ li Diose. ~ w0Li Diose laj xa yacꞌ ti chacuxiique, joꞌoxuc li chamemoxuc toꞌox yilel ta scoj li cꞌustic chopol chapasique. 7 i0Jech sbecꞌtalutic xa yaꞌel, jech quichꞌojbetic scotol li cꞌu sba slequil yutsil li Cristoe ti jaꞌ yichꞌoj ta venta scotole yuꞌun sbecꞌtalutic xa yaꞌel.x k0Jaꞌ iꞌacꞌbat yichꞌ ta venta scotol yuꞌun li Diose. Jaꞌ xa yichꞌojutic ta venta jcotoltic eꞌuc, joꞌotic li snichꞌnabutique. Jaꞌ jol coꞌontic li Cristoe yuꞌun jaꞌ chijyalbutic li cꞌusi tscꞌan ti ta jpastique. g I0Li avie jaꞌ más tsots yabtel li Cristoe, jaꞌ mu tsotsuc yabtel li chꞌul ángeletique. Yuꞌun li Cristoe jaꞌ iꞌacꞌbat yichꞌ ta venta yuꞌun Dios scotol li buchꞌutic tsots yabtelic liꞌ ta balumile, mi ajvaliletic, mi gobernadoretic, mi preserenteetic. Jaꞌ banquilal stuc li Cristoe. Stuc noꞌox ichꞌbil ta mucꞌ sbatel osil.  0Yuꞌun cꞌalal la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Cristoe, schiꞌuc ti iyacꞌ chotluc ta sbatsꞌicꞌob li te ta vinajele, jaꞌ ivinaj o ti oy schꞌultsatsal sjuꞌel li Diose. Jaꞌ noꞌox jech li avie echꞌem oy o sjuꞌel stsatsal.  0Jech chanaꞌic o nojtoc ti echꞌem stsatsal li Dios li liꞌ ta xꞌabtej ta jtojoltic, joꞌotic li quichꞌojtic ta muqꞌue. o  Y0Ta jcꞌanbe nojtoc ti acꞌo yacꞌ apꞌijilic yoꞌ jech chanaꞌic o li cꞌusi chaꞌacꞌbatic ta vinajele yuꞌun laj xa yicꞌoxuc li Diose. Yuꞌun toj lec li cꞌusi chijyacꞌbutique yuꞌun coꞌol snichꞌnabutic xa.   0Ta jcꞌanbe li Dios yuꞌun li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Stot li echꞌem slequil yoꞌone, ti acꞌo yacꞌboxuc apꞌijilic, jech más chavojtaquinic li cꞌu sba yoꞌon li Diose. Jaꞌ yuꞌun más ta xjul ta ajolic li cꞌusi ta scꞌane. E  0Ta sventa ti icaꞌi ti lec avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesuse, schiꞌuc ti cꞌux ta avoꞌonic scotol li buchꞌutic coꞌol oyutic ta scꞌob li Dios jchiꞌuctique li butic oyique, jaꞌ yuꞌun mu xlaj coꞌon yalbeel coliyal li Diose. Scotol cꞌacꞌal chajulic ta jol ta jcꞌopon Dios ta atojolic.  0/  Y0Li Chꞌul Espíritu li quichꞌojtique jaꞌ svinajeb li cꞌusi yaloj onoꞌox Dios ti chcꞌot quichꞌtic ta vinajele. Jech ichꞌbil o ta mucꞌ cuꞌuntic li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti tscꞌan li Pablo ti acꞌo acꞌbatuc spꞌijilic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ^ 70 Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, cꞌalal avaꞌiic ti jaꞌ chijcolutic ta sventa li Cristoe, achꞌunic ti jaꞌ Avajcoltavanejic eꞌuc li Cristoe. Jaꞌ ta sventa Cristo avichꞌic senyail ti snichꞌnaboxuc o li Diose. Li senyaile jaꞌ li Chꞌul Espíritu ti yaloj onoꞌox Dios ti chijyacꞌbutique. ~ w0 Joꞌoncutic li jꞌisraeluncutic ti jmalaojcutic onoꞌox chtal li Cristoe, jaꞌ ta sventa li Cristo ti snichꞌnabuncutic xa li Diose. Yuꞌun jech onoꞌox snopoj Dios ta voꞌone yoꞌ jech ta xꞌichꞌe ta mucꞌ ta jventacutic li Diose.  0   0 Jaꞌ ti snopoj ti jaꞌ chacꞌbe yichꞌ ta venta scotol li Snichꞌone, jech scotol chtuqꞌuib ta sventa li Nichꞌonile. 6 g0Más ivinaj ti ta slequil noꞌox yoꞌon liscꞌuxubinutic li Diose yuꞌun iyacꞌ xa quiltic, iyacꞌ xa jnaꞌtic li cꞌusi snopoj ta voꞌone ti muc buchꞌu snaꞌe.  0 b ?0Acꞌo mi toj cꞌux ta yoꞌon li Snichꞌone, pero iyacꞌ ta milel ta jcojtic yuꞌun toj cꞌuxutic ta yoꞌon eꞌuc. Jaꞌ ta sventa li Snichꞌon ti colemutic xae, ti pasbilutic xa perton yuꞌun li jmultique. q ]0Yuꞌun snopoj onoꞌox ti chijꞌochutic ta snichꞌnab ta sventa li Jesucristoe yuꞌun cꞌuxutic ta yoꞌon li Diose. Jaꞌ yuꞌun ta slequil yoꞌon stuc ti snichꞌnabutic xae, yoꞌ jech acꞌo caltic ba li slequilal Dios ta sventa ti ta slequil noꞌox yoꞌon liscꞌuxubinutique, ti lec lijyilutic ta sventa li Snichꞌon ti toj cꞌux ta yoꞌone.  0  0Jaꞌ ti listꞌujutic li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile yoꞌ jech ta sventa Cristo muꞌyuc jmultic chijyilutic. Y~ -0Acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ li Dios yuꞌun li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Stote, yuꞌun yacꞌojbutic xa scotol ti lequilal utsilal li te ta vinajele. Jaꞌ ta sventa Cristo ti laj yacꞌbutique. \} 30Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti quichꞌojbetic slequilal yutsilal li Cajvaltique i| O0Joꞌon Pabloun, joꞌon chcalbe li scꞌop li Jesucristoe yuꞌun jech la scꞌan li Diose. Chajcꞌoponic batel ta carta, joꞌoxuc li snichꞌnaboxuc Dios li te ta jteclum Efeso li jun avoꞌonic ta stojol li Jesucristoe. M{DJoꞌon li Pabloune, joꞌon la jtsꞌiba jtuc li chaꞌoxpꞌel xa li ta slajeb jcartae. Naꞌic me ti liꞌ to tiqꞌuilun ta chuquele. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Diose.uzcDAvocolicuc albeic li Arquipo ti acꞌo yacꞌbe yipal spasel li yabtel li acꞌbil yuꞌun li Cajvaltique. y7DCꞌalal mi la avaꞌiic li cꞌusi laj cal batel ta jcarta liꞌi, tacbeic batel li quermanotactic li te ta jteclum Laodicéae, acꞌo yaptaic, acꞌo yaꞌiic eꞌuc. Li jcarta li ta jtacbeic batel li quermanotactic ta jteclum Laodicéae, aꞌiic me eꞌuc li cꞌusi chale. xyDChabanuc xavalbeic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic jchiꞌuctic li te ta jteclum Laodicéae. Chabanuc xavalbeic eꞌuc li quermanotic ants Nínfase schiꞌuc scotol li quermanotactic li te ta stsob sbaic ta snae. wDChabanucoxuc la xal eꞌuc li jpoxtavanej Lucase, jaꞌ li cꞌux ta coꞌontique. Schiꞌuc chabanucoxuc la xal eꞌuc li Demase. ~vuD Jqꞌueloj ti ta sloqꞌuel yoꞌon ta scꞌopon Dios ta atojolique, schiꞌuc ta scꞌoponbe Dios ta stojolic nojtoc li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Laodicéae schiꞌuc li ta jteclum Hierápolise. kuOD Chabanucoxuc la xal eꞌuc li Epáfrase, jaꞌ la achiꞌilic li te liquem talel ta atojolic nojtoque. Jaꞌ ta xtune yuꞌun li Cristo eꞌuque. Scotol cꞌacꞌal ta scꞌopon Dios ta atojolic yuꞌun tscꞌan ti acꞌo oyuc o stsatsal avoꞌonic ta stojol li Diose, jech xuꞌ avuꞌunic chapasic scotol li cꞌusi tscꞌan Dios ti acꞌo xapasique. [t/D Chabanucoxuc la xal eꞌuc li Jesuse, jaꞌ li Justo li schaꞌmojol sbie. Jaꞌ noꞌox chaꞌvoꞌ jchiꞌil ta israelal li liꞌ chiscoltaique, jaꞌ li Marcose schiꞌuc li Jesuse. Pero ta to stsatsub o coꞌon yuꞌunic. Coꞌol ta xcalcutic li scꞌop Cajvaltique yoꞌ jech acꞌo yacꞌ sbaic ta scꞌob Dios li crixchanoetique. s{D Chabanucoxuc la xal li Aristarcoe li liꞌ tal schiꞌinun ta yut chucvanabe. Chabanucoxuc la xal eꞌuc li Marcose, jaꞌ li yutsꞌ yalal li Bernabé li calojboxuc onoꞌox ti scꞌan chavaqꞌuic ta venta ti cꞌu ora chba sqꞌueloxuque. Hr D Jaꞌ ta schiꞌin batel li Onésimoe, jaꞌ la achiꞌilic li te liquem talel li yoꞌ bu oyoxuque, yuꞌun laj xa yichꞌ ta mucꞌ eꞌuc li Cajvaltique. Cꞌux ta coꞌoncutic, staoj o yav yoꞌon ta xtune yuꞌun li Cajvaltique. Li chaꞌvoꞌique jaꞌ chba yalboxuc scotol li cꞌustic icꞌot ta pasel liꞌi. qDJaꞌ ta jtac batel yoꞌ jech chavaꞌiic ti lec oyune, jaꞌ yuꞌun mu xavat avoꞌonic ta sventa li liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele. upcDLi quermanotic Tíquico li cꞌux ta coꞌontique, li staoj o yav yoꞌon ta spucbe batel li scꞌop li Cajvaltique, jaꞌ chba yalboxuc scotol li cꞌu xiꞌelane, yuꞌun jaꞌ coꞌol liꞌ chijtuncutic yuꞌun li Cajvaltique. .oUDScotol li cꞌustic chavalique oyuc me lec smelol, acꞌo me tunuc. Scꞌan ta smelol chatacꞌbeic mi oy cꞌusi chasjacꞌbeique. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe nDPꞌijanic me, lecuc me li cꞌustic chapasic ta stojol li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. Cꞌalal chaloꞌilaj achiꞌuquique, mu me naca loꞌiluc xavalic. Mu me alticuc xachꞌayic cꞌacꞌal, albeic me li scꞌop Diose. pmYDCꞌoponic Dios ta jtojol yoꞌ jech jamal acꞌo cal li scꞌope yuꞌun jaꞌ jech scꞌan ta jpas. GlDCꞌoponic Dios ta jtojolcutic eꞌuc yuꞌun acꞌo xiscoltauncutic li Diose yoꞌ jech chaꞌiic ep achiꞌiltaquic ta jventacutic ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. Li crixchanoetic ta voꞌonee muc bu xaꞌiic ti chacolic eꞌuc ta sventa li Cristoe, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jaꞌ yuꞌun liꞌ tiqꞌuilun ta chuquel ta sventa ti chcalbe yaꞌiic achiꞌiltaquic ti xuꞌ chcolic eꞌuc ta sventa li Cristoe. Jaꞌ me tsotsuc scꞌoplal chavaꞌiic ti chataic ta naꞌel li Diose. Ta sloqꞌueluc me avoꞌonic xataic ta naꞌel li Diose. Albeic coliyal ta sventa ti chascoltaique. j DJoꞌoxuc li yajvaloxuque, tucꞌ me xapasic ta mantal la avajtunelique. Naꞌic me ti te oy li Ajvalil cuꞌuntic ta vinajele. 4iaDPero mi chopol li cꞌustic chapasique, chacꞌ avichꞌic vocol li Diose. Yuꞌun li Diose muc bu ta scꞌuxubin junuc li buchꞌutic chopol li cꞌustic tspasique.lhQDYuꞌun mi ta yutsil avoꞌonic chaꞌabtejique, naꞌic me ti chacꞌ atojolic li Cajvaltique, jaꞌ li chaꞌochic ta lequilal sbatel osile. Yuꞌun jaꞌ sventa Cristo ti chaꞌabtejique, jaꞌ li Cajvaltic o sbatel osile. `g9DScotol li cꞌustic chaꞌacꞌbat apasic yuꞌun la avajvalique, ta slequil yutsil me avoꞌonic xapasic. Mi jech chapasique, jaꞌ ta sventa Cajvaltic chaꞌabtejic, mu crixchanouc noꞌox chaꞌabtejic yuꞌun. Tf!DJoꞌoxuc li chonbiloxuc ta jtunele, aqꞌuic me ta venta la avajvalic li liꞌ ta balumile. Mu me jaꞌuc noꞌox lec chaꞌabtejic li cꞌalal te sqꞌuelojoxuc la avajvalique yoꞌ jech lec chayilic. Lec me xaꞌabtejic scotol cꞌacꞌal acꞌo mi muc bu te la avajvalique, yuꞌun jaꞌ chavichꞌic ta mucꞌ li Diose. 5ecDJoꞌoxuc li totil meꞌiloxuque, mu me xasaꞌbeic scꞌacꞌal yoꞌon la avalab anichꞌnabique, yoꞌ jech mu xchibaj o yoꞌonic ta spasel li cꞌustic chavalbeique. dDQueremutic, tsebetic, ichꞌic me ta mucꞌ la atot ameꞌique yoꞌ jech xmuybaj noꞌox avuꞌunic li Cajvaltique. hcIDViniquetic, cꞌux me xavaꞌiic la avajnilique, mu me xacꞌaqꞌuetic noꞌox xacꞌoponic. bwDAntsetic, aqꞌuic me ta venta la amalalique yuꞌun jech tscꞌan li Cajvaltique yuꞌun oyoxuc xa ta scꞌob. a5DScotol li cꞌustic chapasique schiꞌuc li cꞌustic chavalique, jaꞌuc me ta sventa li Cajvaltique. Albeic coliyal li Jtotic Dios ti jech xuꞌ avuꞌunic ta sventa li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌustic scꞌan ta jpastic yuꞌun quichꞌojtic xa li achꞌ cuxleje `}DAcꞌo me te oyuc o ta avoꞌonic li scꞌop Cristoe, jaꞌ jech xuꞌ chachanubtas o abaic, chavalbe abaic li cꞌusi lec ta pasele. Schiꞌuc qꞌueojinanic ta sqꞌueoj Dios. Albeic coliyal Dios ta avoꞌonic li cꞌalal chaqꞌueojinique. ]_3DSchiꞌuc scꞌan junuc noj avoꞌonic acotolic scotol cꞌacꞌal. Yuꞌun ti laj yicꞌoxuc li Cristoe, yuꞌun tscꞌan ti jun avoꞌonique. Schiꞌuc tscꞌan ti chavalbeic coliyal Dios scotol cꞌacꞌale. Z^-DJaꞌ persa scꞌan ti chacꞌanan abaique yoꞌ jech jmoj avoꞌonic acotolic. ])D Mi oy cꞌusi chopol chcꞌot ta pasel avuꞌunique, tsꞌicbo abaic. Mi oy buchꞌu tsta smul ta atojolique, pasbeic perton. Jech chac cꞌu chaꞌal la spasboxuc perton yuꞌun amulic li Cristoe, jaꞌ noꞌox jech scꞌan chapasbe abaic perton eꞌuc li joꞌoxuque. \!D Li joꞌoxuque tꞌujbiloxuc onoꞌox yuꞌun li Diose. Toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon jaꞌ yuꞌun snichꞌnaboxuc xa. Jaꞌ yuꞌun scꞌan chacꞌuxubinvanic, scꞌan lec chacꞌoponic scotolic. Mu me xatoy abaic, bicꞌtajes abaic. Cuchuc me avuꞌunic scotol. n[UD Jech muꞌyuc xa scꞌoplal mi jꞌisraelutic, mi maꞌuc jꞌisraelutic, mi quichꞌojtic circuncisión, mi muc bu quichꞌojtic circuncisión, mi pꞌijutic, mi muc bu pꞌijutic, mi ochemutic ta jtunel, mi muc bu ochemutic ta jtunel. Jaꞌ tsots scꞌoplal ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cristo jcotoltique, schiꞌuc ti jaꞌ chisventainutique. +ZOD Achꞌ xa la atalelique, jeltabil xa avoꞌonic. Jech yantic xa chatuqꞌuibic batel, jaꞌ yuꞌun coꞌol xa avoꞌonic schiꞌuc li Dios ti laj yacꞌutique. yYkD Mu xa me xajutic cꞌop yuꞌun laj xa avictaic la atalelique schiꞌuc li cꞌustic nopem xavaꞌiic spasele. aX;DPero li avie ta jꞌechꞌel ictaic o scotol li cꞌustic chopole, jaꞌ li chaꞌilinique, schiꞌuc li chopol noꞌox chavil achiꞌilique, schiꞌuc li chasaꞌbe aba amulique, schiꞌuc li chajovilcꞌopojique. bW=DTa voꞌone jech toꞌox la apasic eꞌuc. Jaꞌ toꞌox batem ta avoꞌonic ta spasel. V{DScotol li buchꞌutic ti jech ta spasique, albil xa scꞌoplal ta xꞌacꞌbat yichꞌic tsots vocol yuꞌun li Diose. U!DJaꞌ yuꞌun scꞌan ti ta jꞌechꞌel chchꞌay o la atalelique jaꞌ yuꞌun mu xa xasaꞌ amulic. Mu xa xamulivajic, mu xa xapasic li cꞌustic chopole. Mu xa xanopilanic li cꞌustic li chacꞌan atuquique, mu xa cꞌusi xapichꞌ o avoꞌonic. Yuꞌun mi ta to jpichꞌ o coꞌontique, coꞌol schiꞌuc oy cajsantotic yaꞌel eꞌuc yuꞌun mu junuc coꞌontic ta stojol li Diose. TDPero cꞌalal chtal spas mantal li Cristo ti jaꞌ xa cuxulutic o sbatel osil ta sventa jcotoltique, coꞌol ta jchiꞌintic yalel talel, coꞌol chijꞌile jchiꞌuctic yuꞌun li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, schiꞌuc coꞌol chijꞌaqꞌue ta ichꞌel ta mucꞌ jchiꞌuctic li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti ichꞌay o li jtaleltic ta voꞌonee S/DYuꞌun ichꞌay o la atalelic li cꞌalal la avichꞌic ta mucꞌ li Cristoe, jaꞌ yuꞌun mu xa xanopic li cꞌu sba atalelic ta baꞌie. Yuꞌun ta sventa ti avichꞌojic ta mucꞌ li Cristo ti junic schiꞌuc li Diose chacuxiic o sbatel osil. Pero mu to bu chquiltic. RDJaꞌ scꞌan ti jaꞌ te batem o avoꞌonic ta snopele; mu xa me xbat o avoꞌonic yuꞌun li cꞌustic sventa noꞌox osil balumile. }<<~G}}+|%{kzzz ylxVwwvuut,sFr(qhqpJonn\mm9kjii.hgGff}_^]\\[ZZY XMWVVTSRQOO:NMAL!LJNIZHH1GG\FEE}DC9Bw@?p==<<:J9W87532/.~-,**('' &%n$$("! YYO8 7 k # I ( <ubc&Cꞌalal mu toꞌox xavojtaquinic li Diose, jaꞌ toꞌox latunic yuꞌun li cꞌustic maꞌuc Diose. eaC&Maꞌuc xa jtuneloxuc yuꞌun li mantaletique. Snichꞌnaboxuc xa li Diose. Ti snichꞌnaboxuc xa li Diose, ta onoꞌox xayacꞌbeic eꞌuc li cꞌustic oy yuꞌun ti yaloj onoꞌox ti chijyacꞌbutic ta sventa li Snichꞌone. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti mu xa xcacꞌ jbatic ta jtunel nojtoc yuꞌun li cꞌustic ijpastic toꞌox ta voꞌonee u`c&Ti snichꞌnaboxuc xa li Diose, laj xa yacꞌboxuc li Chꞌul Espíritu jech chac cꞌu chaꞌal iyacꞌbe li Snichꞌone. Jaꞌ ta sventain avoꞌonic. Jaꞌ ta sventa li Chꞌul Espíritu li “Tata”, xavutic eꞌuc li Diose. L_&Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌotique, coꞌol toꞌox schiꞌuc jtunelutic yaꞌel li cꞌalal jaꞌ toꞌox jchꞌunojtic li mantaletique, yuꞌun icaltic ti jaꞌ chijcol oe. Pero yaloj onoꞌox li Dios ti chcꞌot scꞌacꞌalil ti ta sventa li Snichꞌone chijyacꞌbutic li cꞌustic oy yuꞌune. Li cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalil li cꞌu ora snopoj li Totile, istac talel li Snichꞌone. Cꞌalal itale, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic yuꞌun ivocꞌ ta jun ants. Schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic ti ta mantal oyutique yuꞌun jnopojtic ti jaꞌ chijcol o ta sventa li cꞌustic ta jpas jtuctique. Jaꞌ liscoltautic jech snichꞌnabutic xa Dios ta sventa li Cajvaltique. ^&&] G&Chacalbe avaꞌiic smelol li cꞌusi laj calboxuque. Jech chac cꞌu chaꞌal jun querem. Cꞌalal cuxul to li stote, iyal ti jaꞌ ta xichꞌ comel li snichꞌon li cꞌustic oy yuꞌun li cꞌalal mi ichame. Pero ta scoj ti biqꞌuit to li quereme, mu to xuꞌ ta xichꞌ, yuꞌun ta mantal to oy jech chac cꞌu chaꞌal jtunel. Jaꞌ yuꞌun isaꞌ buchꞌu ta xchabibat li snichꞌone. Iyal ti jayib jabil ta xchabibate. Cꞌalal mi itsꞌaqui li jayib jabil yaloje, chlic yichꞌbe ta venta li cꞌustic oy yuꞌun li stot li quereme. \&[3&Ta sventa ti snichꞌnaboxuc xa li Cristoe, snitiluloxuc xa Abraham chayilic eꞌuc li Diose yuꞌun coꞌol xa achꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li Abrahame. Jech ta onoꞌox xacolic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal albil onoꞌox yuꞌun Dios li Abrahame.VZ%&Jech muꞌyuc xa scꞌoplal cꞌusi crixchanoal, mi jꞌisrael, mi maꞌuc jꞌisrael, mi ochem ta jtunel, mi muc bu ochem ta jtunel, mi vinic, mi ants, yuꞌun junutic xa noꞌox chijyil li Jesucristoe. Y{&Yuꞌun li cꞌu avepalic avichꞌic joꞌ ta sventa li Cristoe, avalic ta jamal ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Cristoe. ?Xw&Ta sventa ti achꞌunojic xa eꞌuc ti jaꞌ chacolic ta sventa li Jesucristoe, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, jaꞌ yuꞌun coꞌol snichꞌnabutic xa Dios jcotoltic. HW &Yuꞌun ijchꞌuncutic xa ti jaꞌ noꞌox chijcolcutic ta sventa li Cristoe, jech maꞌuc xa yajtuneluncutic li smantaltac li Diose. Yuꞌun mu xa jnopcutic ti jaꞌ chijcolcutic yuꞌune. }Vs&Pero oy stu li mantaletic ti muc xchꞌun cuꞌuncutique, yuꞌun jaꞌ sventa li mantal lijtalcutic o ta stojol li Cristoe. Jech muꞌyuc xa jmulcutic chijyiluncutic li Dios ta sventa ti ijchꞌuncutic ti jaꞌ Cajcoltavanejcutic li Cristoe. XU)&Cꞌalal muc toꞌox bu talem li Cajcoltavanejtique, quichꞌojcutic onoꞌox li smantaltac li Diose, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, pero coꞌol schiꞌuc yajtuneluncutic icaꞌicutic. Iyal coꞌoncutic ti mu xijcolcutic oe, jaꞌ yuꞌun jaꞌ noꞌox la jchꞌuncutic ti ta onoꞌox xtal li buchꞌu chiscoltauncutique. kTO&Pero tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti jcotoltic oy jmultique yoꞌ jech acꞌo jchꞌuntic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Jesucristoe jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbat onoꞌox Abraham ta voꞌone yuꞌun li Diose. BS}&Pero mi chcaltic ti ichꞌay scꞌoplal li cꞌusi baꞌi iyal Dios yuꞌun iyal li smantaltaque, muc bu jech. Li mantaletic li iyacꞌ li Diose maꞌuc sventa chijtuqꞌuibutic o. Ti jaꞌuc chijtuqꞌuibutic o ta sventa li mantaletic li iyal li Diose, muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Dios ti jechuque. R}&Pero cꞌalal iyal Dios li cꞌu sba chijcole, mu mantaluc noꞌox istac. Yuꞌun jaꞌ ba yalbe stuc Abraham li Diose. 6Qe&Pero ¿cꞌusi sventa li smantaltac li Diose chaꞌa? mi xachiique, chacalbeic. Li mantaletic li iyal li Diose maꞌuc sventa chijcol o. Jaꞌ noꞌox itun sventa iyilic ti oy smulique. Jaꞌ itun cꞌalal to ital li jun snitilul li Abraham li albil onoꞌox yuꞌun li Diose, jaꞌ li Cristoe. Ti ital li Cristoe, jaꞌ ichꞌay scꞌoplal li smantaltac li Diose. Chvinaj ti muꞌyuc más tsots scꞌoplal iyaꞌi Dios li smantaltaque, yuꞌun yajꞌangeltac noꞌox a albatuc li Moisese. Li Moisese jaꞌ xa iyalbe li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. zPm&Ti jaꞌuc chijcolutic ta sventa li smantaltac Diose, mu persauc ta jchꞌuntic ti jaꞌ chiscoltautic li Dios ti jechuque jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li Abrahame. Li Abrahame jaꞌ noꞌox ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ ta xcoltaat yuꞌun li Diose jech icol o. Jaꞌ scꞌoplal li smantaltac li Diose ti jaꞌ noꞌox ta sventa ta xquiltic o ti oy jmultique O%&Chacalbe avaꞌiic. Li cꞌusi baꞌi iꞌalbat Abraham yuꞌun li Diose, jaꞌ iꞌalbat ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa ta jchꞌuntic ti jaꞌ chiscoltautic li Diose. Ta más tsꞌacal cꞌalal echꞌem xaꞌox chanib ciento schiꞌuc lajuneb schaꞌvinic (430) jabile, jaꞌ o iyal li mantaletic li Diose. Pero muc bu jaꞌ ichꞌay scꞌoplal li cꞌusi baꞌi iꞌalbat li Abrahame. N &Pero li cꞌusi yaloj onoꞌox li Diose, pero ¿mi jaꞌ xa van tsoc yaꞌel? Li cꞌusi iꞌalbat li Abrahame jaꞌ noꞌox scꞌoplal jun snitilul, jaꞌ li Cristoe. Maꞌuc jcꞌoplal jcotolcutic, joꞌoncutic li snitiluluncutic li jꞌisraeluncutique. UM#&Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, chacalbeic li cꞌu sba ta spasic li crixchanoetique. Cꞌalal mi oy jun vinic oy cꞌusi ta smeltsanbeic scꞌoplal schiꞌuc jun schiꞌile, ta spasbeic lec sjunal, ta xacꞌ sbiic. Jech ta jꞌechꞌel imeltsaj o yuꞌunic, muꞌyuc xa buchꞌu xuꞌ ta soc. gLG&Jaꞌ yuꞌun jaꞌ ta sventa ti avichꞌic ta mucꞌ li Jesucristoe, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, ti muꞌyuc amulic chayilic eꞌuc li Diose jech chac cꞌu chaꞌal muꞌyuc smul iꞌile li Abrahame. Schiꞌuc jaꞌ ta sventa ijchꞌuntic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristoe ti iquichꞌtic li Chꞌul Espíritu ti yaloj onoꞌox Dios ti chijyacꞌbutique. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ baꞌi iyal Dios li cꞌu sba chijcole, jaꞌ tsꞌacal to iyal li smantaltaque PK& Yuꞌun mu xchꞌun cuꞌuntic li smantaltac li Diose, jaꞌ yuꞌun iꞌay li Cristoe. Jaꞌ a yichꞌ vocol ta jcojtic ta scoj ti mu xchꞌun cuꞌuntic li smantaltac li Diose. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li buchꞌu ta xjocꞌanat ta teꞌ ta scoj smule, yuꞌun onoꞌox albil yuꞌun Dios ti chichꞌ vocole”, xi tsꞌibabil. Jaꞌ noꞌox jech scꞌoplal eꞌuc li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ iyichꞌ vocol ta jcojtique. J& Jaꞌ yuꞌun li buchꞌu ta schꞌun ti chcoltaat yuꞌun li Diose, mu cꞌusi ta spas ti jech chcole. Yan li buchꞌu ta snop ti chcol ta sventa li smantaltac li Diose, jaꞌ persa ta spas scotol li cꞌusi yaloj li Diose. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti jech yaloj li Diose: “Li buchꞌu ta schꞌun scotol li jmantaltaque, jaꞌ chcuxi o sbatel osil”, xi tsꞌibabil. |Iq& Jaꞌ svinajeb ti muc bu lec chijyilutic o li Dios ta sventa li smantaltaque. Yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Diose: “Li buchꞌu muꞌyuc smul ta xquile, yuꞌun schꞌunoj ti joꞌon ta jcoltae, jaꞌ chcuxi o sbatel osil”, xi li Diose. H & Yan li buchꞌutic ta snopic ti jaꞌ ta xcolic ta sventa li smantaltac li Diose, albil xa scꞌoplalic ti ch‐acꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li buchꞌutic mu tsꞌacluc ta schꞌunic scotol li smantaltac li Diose li tsꞌibabil comele, ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose”, xi tsꞌibabil. rG]& Jaꞌ yuꞌun li buchꞌutic coꞌol ta schꞌunic jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li Abrahame, xmuybajic noꞌox eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal xmuybaj li Abrahame, yuꞌun muꞌyuc smulic ta xꞌileic eꞌuc yuꞌun li Diose. HF &Yuꞌun li Diose snaꞌoj onoꞌox ti chachꞌunic eꞌuque, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, jech muꞌyuc amul chayilic. Jaꞌ yuꞌun tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti jech iꞌalbat yuꞌun Dios li Abraham ta voꞌonee: “Joꞌot ta aventa ti xmuybajic noꞌox crixchanoetic ta spꞌejel balumil”, xꞌutat. E5&Jech ta jnaꞌtic o ti jaꞌ snitilulutic li Abraham chijyil li Diose ti mi jaꞌ noꞌox ta jchꞌuntic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic eꞌuc li Diose. D9&Naꞌic me ti jaꞌ noꞌox ta sventa ti ischꞌun ti chcꞌot ta pasel li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun Dios li Abrahame ti muꞌyuc smul iꞌilee. 2C]&Li Diose ta jꞌechꞌel layacꞌbeic o li Chꞌul Espíritue schiꞌuc laj yacꞌ avilic ep stsatsal sjuꞌel. Ti jech icꞌot ta pasele, scꞌan chanopic mi jaꞌ ta sventa ti achꞌunbeic li smantaltac li Diose, mi jaꞌ noꞌox ta sventa ti achꞌunic ti jaꞌ chacolic ta sventa li Cristoe. yBk&Mu me alticuc noꞌox ti toj echꞌem avichꞌic vocol li cꞌalal lic achꞌunique. Balinic me la avocolique. A7&¿Mi mu to xanaꞌic snopel? ¿Mi mu xanaꞌic ti mu xuꞌ avuꞌunic chaneles atuquic li yabtel li Chꞌul Espíritu ti la sliques ta avoꞌonique? G@&Jech chajacꞌboxuc: ¿Mi ta sventa ti achꞌunbeic smantaltac Dios ti jech avichꞌic li Chꞌul Espíritue, mi jaꞌ noꞌox ta sventa ti achꞌunic ti jaꞌ Avajcoltavanejic li Cristoe? p? [&Joꞌoxuc li avichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Galacia balumile, muc bu pꞌijoxuc yuꞌun laloꞌloatic xa. Maꞌuc xa achꞌunojic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Jesucristoe. Li cꞌalal lic calcutic avaꞌiique lec achꞌunic. Coꞌol schiꞌuc avil ta asatic yaꞌel ti jocꞌol ta cruz li Cristoe yuꞌun lec jamal laj calboxuc. b>=&Li joꞌone mu jcꞌan mi jaꞌ ta jpꞌajtic li slequilal yoꞌon li Diose. Ti yuꞌunuc jaꞌ lec chijyilutic o li Dios li ta smantaltaque, muc bu xꞌa chamuc ta cruz li Cristo ti jechuque”, xcut li Pedroe.j=M&Ti jaꞌ xa iquictatic schꞌunel li mantaletique, yuꞌun jaꞌ ijchꞌuntic ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cristoe, ti mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun jtuctique. Jech mu xa jventainojuc jba jtuctic, jaꞌ xa sventainojutic li Cristoe, yuꞌun liꞌ xa oy ta coꞌontique. Jaꞌ yuꞌun jaꞌ xa ta jpastic li cꞌustic leque yuꞌun jchꞌunojtic xa ti jaꞌ chiscoltautic li Snichꞌon li Diose. Yuꞌun toj cꞌuxutic ta yoꞌon jaꞌ yuꞌun iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic. <y&Pero li avie mu xa jchꞌuntic ti jaꞌ chijcol ta sventa li smantaltac li Diose yuꞌun mu xchꞌun cuꞌuntic. Jaꞌ xa jchꞌunojtic ti jaꞌ chiscoltautic li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun xuꞌ jaꞌ ta jpastic li cꞌustic ta scꞌan li Diose. ;9&Yan mi jaꞌ chlic jchaꞌnoptic ti jaꞌ chijcol mi ta jchꞌuntic scotol smantaltac li Diose ti comem xa cuꞌuntique, jaꞌ oy o jmultic chcꞌot. :5&’Joꞌotic ti jchꞌunojtic ti lec xa chijyilutic Dios ta sventa li Cristoe, mi ta jnoptic ti jaꞌ ta jta o jmultic ti cꞌalal jaꞌ ta jpastic cꞌusi tscꞌan li Cristoe, coꞌol schiꞌuc ta jnoptic ti jaꞌ li Cristo ta xacꞌ jsaꞌ jmultique. Pero muc bu jech. o9W&Acꞌo mi caꞌiojbetic li smantaltac li Diose, pero jnaꞌojtic xa ti maꞌuc to ta sventa li smantaltac li Dios ti laj yal comel li Moisés ta voꞌone ti lec chijyilutic o li Diose. Jnaꞌojtic xa ti jaꞌ noꞌox lec chijyilutic o li Dios mi jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. Jaꞌ yuꞌun jchꞌunojtic xa ti jaꞌ noꞌox chijcol o ta sventa li Jesucristoe. Muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Diose ti jech jchꞌunojtique. Yuꞌun li smantaltac li Diose muc buchꞌu xchꞌun yuꞌun, jaꞌ yuꞌun muc buchꞌu ti muꞌyuc smul ta xꞌile yuꞌun li Diose ta sventa li mantaletique. m8S&Jech icalbe nojtoc li Pedroe: “Yuꞌun jꞌisraelutic onoꞌox lijvocꞌutic li joꞌotique, jech caꞌiojtic onoꞌox li smantaltac li Dios li iyal comel li Moisés ta voꞌonee. Muc bu jechutic jech chac cꞌu chaꞌal li jyanlum crixchanoetic li muc onoꞌox bu yaꞌiojic li smantaltac li Diose, jaꞌ yuꞌun cꞌusiuc noꞌox ta sjovilpasic. V7%&Cꞌalal iquil ti muc bu jech tspasic ti cꞌu sba yaloj li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun lic calbe ta stojol scotolic li Pedroe: “Joꞌote ta abicꞌtal lic achꞌun li mantaletic cuꞌuntique, joꞌotic li jꞌisraelutique. Pero li avie comem xa avuꞌun. Jaꞌ yuꞌun mu smeloluc ti ta ora noꞌox ti mu xa xba achiꞌin ta veꞌel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Coꞌol schiꞌuc jaꞌ chavacꞌbe schꞌun eꞌuc li mantaletic li comem xa avuꞌune”, xcut. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique 76g& Li jchiꞌiltac ta israelal ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ ischanbeic li cꞌusi ispas li Pedroe, maꞌuc ispasic li cꞌusi schꞌunojique. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Bernabée, jaꞌ ischan eꞌuc. Jmoj ispas scotolic. Jech mu xa bu ba schiꞌinic ta veꞌel la achiꞌiltaquique. *5M& Yuꞌun li ta baꞌie ischꞌun ti ba schiꞌin ta veꞌel la achiꞌiltac li maꞌuc jꞌisraeletique. Pero italic jayvoꞌ jchiꞌiltac ta israelal ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, tacbilic talel yuꞌun li Jacoboe. Jaꞌ li buchꞌutic schꞌunojic to ti persa ta xichꞌic li circuncisione. Li Pedroe ixiꞌ mi chopol chbat scꞌoplal jaꞌ yuꞌun mu xa bu ba schiꞌin ta veꞌel la achiꞌiltaquique. 4& Tsꞌacal to ital ta Antioquía li Pedroe, te licꞌot eꞌuc. Li Pedroe icalbe ta satilal ti muc bu jech li cꞌusi ispase. o3W& Jaꞌ noꞌox listꞌabbuncutic ti acꞌo jcoltacutic li meꞌonetique. Lec icaꞌi ti jech listꞌabbuncutique yuꞌun jech onoꞌox ta jpas. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat yuꞌun Pablo li Pedroe ti muc bu lec li cꞌusi ispase n2U& Cꞌalal iyilic ti acꞌbil cabtel yuꞌun li Diose, li Jacoboe, schiꞌuc Pedro, schiꞌuc Juan, jaꞌ li buchꞌu más ichꞌbilic ta mucꞌ avuꞌunique, la stsac jcꞌobcutic jchiꞌuc li Bernabée. Jaꞌ svinajeb ti jmoj li cabtelcutique. Jech lijcomcutic o jchiꞌuc li Bernabée ti chijtuncutic yuꞌun li Dios li ta atojolic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc, jaꞌ te ta xtuneic yuꞌun Dios ta stojol li jchiꞌiltacutic ta israelale. U1#&Li Dios li iꞌacꞌbat yabtel Pedro ti chalbe yaꞌiic li scꞌop Dios li jchiꞌiltacutic ta israelale, jaꞌ liyacꞌbe cabtel eꞌuc ti chacalbeic li scꞌope, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. ]03&Iyilic ti ta melel acꞌbil cabtel yuꞌun li Diose ti chacalbeic li scꞌope, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, jech chac cꞌu chaꞌal acꞌbil yabtel ti ta xalbe jchiꞌiltacutic ta israelal li Pedroe. v/e&Li banquilaletic li a jcꞌopon ti jaꞌ más ichꞌbilic ta mucꞌ avuꞌunique, muc bu xiyalbeic mi oy cꞌusi muc bu jech batem ta pasel cuꞌun. Li joꞌone mu tsotsuc scꞌoplal chcaꞌi mi más ep li cꞌusi yilojique schiꞌuc li cꞌusi spasojique. Yuꞌun li Diose mu tsotsuc scꞌoplal chil li cꞌu sba jpasojcutique; coꞌol yacꞌoj cabtelcutic. .&Pero mi jaꞌuc muc bu jchꞌuncutic jchiꞌuc li Bernabée. Muc bu xcacꞌbecutic ta venta li cꞌusi iyalique. Yuꞌun mu jcꞌancutic ti chjel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique jech chac cꞌu chaꞌal calojboxuque, yuꞌun jaꞌ melel. q-[&Pero oy jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, te capal iꞌochic ba ta mucul li cꞌalal lijꞌochcutique. Yuꞌun jaꞌ chac yaꞌiic mi oy te jchiꞌuc ti muc bu yichꞌoj li circuncisione. Yuꞌun li joꞌotique jchꞌunojtic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cristoe. Pero ta scꞌanic ti acꞌo xijchaꞌoch ta yajtunel li smantaltac Dios li iyal li Moisese. Jaꞌ yuꞌun iyalic ti ta persa acꞌo yichꞌ circuncisión li Titoe. >,u&Pero lec iyaꞌiic li cꞌu sba chcal li scꞌop Diose. Li Tito li jchiꞌuc batele, maꞌuc jchiꞌilcutic ta israelal, pero muc bu xalic ti ta persa ta xichꞌ li circuncisione. <+q&Libat ta Jerusalén yuꞌun jech liyalbe Dios ti acꞌo xibate. Jaꞌ a jcꞌopon li banquilaletic li buchꞌutic ta xalbeic scꞌop li Cajvaltic li más ichꞌbilic ta mucꞌ avuꞌunique. Jaꞌ a calbe yaꞌiic ti cꞌu sba chacalbeic, li joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, ti jaꞌ noꞌox chijcol o ta sventa li Cajvaltique. Yuꞌun mi mu jmojuc li cꞌu sba chcalcutique, oy yicꞌal mu cꞌusi xtun o li cabtel li joꞌone. * {&Cꞌalal ilocꞌ chanlajuneb jabile, lichaꞌbat ta Jerusalén jchiꞌuc li Bernabée. Iquicꞌ batel eꞌuc li Titoe. X) +&Iyalbeic coliyal Dios ta sventa ti quichꞌoj xa ta mucꞌ li Cajvaltique.( &Jaꞌ noꞌox yaꞌiojic ti chalic jcꞌoplale: “Li buchꞌu liscontrainutic toꞌoxe, ti taꞌox schꞌaybe scꞌoplal li scꞌop Jesucristo ti jchꞌunojtique, li avie chal xa ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Jesucristoe”, xi jcꞌoplal iyaꞌiic. m' U&Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Judea balumile mu toꞌox xiyojtaquinic. c& A&Tsꞌacal to libat ta Siria balumil schiꞌuc ta jlumal, jaꞌ li Cilícia balumile. l% S&Li cꞌusi ta jtsꞌibaboxuque, mu yuꞌunuc noꞌox ta jnop jtuc. Snaꞌoj Dios ti melel scotole. $ &Te icojtaquin nojtoc li Jacoboe, jaꞌ li yitsꞌin li Cajvaltique. Pero li yan yajtacbalaltac li Cajvaltique, muc bu xcojtaquinic. # #&Cꞌalal ilocꞌ oxib jabile, jaꞌ to libat ta Jerusalén. Jaꞌ to te icojtaquin li Pedroe, te ijchiꞌin joꞌlajuneb cꞌacꞌal. p" [&Muc bu xꞌa jacꞌbe ta Jerusalén li buchꞌutic baꞌi onoꞌox ochemic ta yajtacbalaltac li Cristoe. Ta ora noꞌox ijvocꞌ jba echꞌel ta taqui jamaltic li te ta Arabia balumile. Tsꞌacal to lisut talel ta jteclum Damasco. D! &Pero li Diose la onoꞌox stꞌujun li cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuemune. Yuꞌun toj cꞌuxun ta yoꞌon jaꞌ yuꞌun liyicꞌ ta stojol. Cꞌalal ista scꞌacꞌalil liyiqꞌue, liyacꞌbe cojtaquin li Snichꞌone. Liyacꞌbe cabtel ta sventa chacalbeic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Snichꞌone. Li cꞌalal liyicꞌ ta stojole, muc buchꞌu baꞌi ijacꞌbe li cꞌusi scꞌan ta jpase.   & 3&Li cꞌustic jchꞌunojcutic toꞌox jchiꞌuc li jchiꞌiltaque, joꞌon más ep jchanoj. Jaꞌ muc schanic lec li jchiꞌiltac ta chꞌiele. Yuꞌun li joꞌone ta sloqꞌuel toꞌox coꞌon jchꞌunoj jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌunic li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. } u& Avaꞌiic jcꞌoplal li cꞌusi ijpas li cꞌalal jmoj toꞌox cꞌusi jchꞌunojcutic jchiꞌuc li jchiꞌiltac ta israelale, yuꞌun muc toꞌox bu jchꞌunoj ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cristoe. Avaꞌiic ti ep ijcontrain li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe. Ical toꞌox ti taꞌox jchꞌaybe scꞌoplal li scꞌop Jesús ti schꞌunojique. u e& Maꞌuc crixchano iyal caꞌi, schiꞌuc maꞌuc crixchano lischanubtas. Jaꞌ liyalbe stuc li Jesucristoe. A }& Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, naꞌic me ti maꞌuc crixchano ti iyal ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa Jesucristo li laj calboxuc avaꞌiique. l S& Ti jaꞌuc tsots scꞌoplal chcaꞌi ti jaꞌ lec chiyilic li crixchanoetique, muc bu jech chcal ti jechuque. Yuꞌun jaꞌ tsots scꞌoplal chcaꞌi ti jaꞌ acꞌo lec chiyil li Diose, jaꞌ yuꞌun chcal ti acꞌo acꞌbatuc yichꞌ vocol li buchꞌutic ti yan o li cꞌusi chayalbeique. Ti jechuc to coꞌon ti jaꞌ ta jcꞌan ti lec chiyilic li crixchanoetique, yuꞌun maꞌuc yajtunelun yaꞌel li Cristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun Dios li Pabloe A }& Calojboxuc xa onoꞌox pero chajchaꞌalbeic. Mi oy buchꞌu chtal yalboxuc scꞌop Dios ti mu coꞌoluc ti cꞌu sba achꞌunojique, acꞌo acꞌbatuc yichꞌ vocol yuꞌun li Diose. G  &Buchꞌuuc noꞌox chtal yalboxuc li scꞌop Dios ti mu coꞌoluc ti cꞌu sba laj calboxuque, acꞌo mi joꞌoncutic, mi yajꞌangel Dios, acꞌo acꞌbatuc yichꞌ vocol yuꞌun li Diose. t c&Pero muc buchꞌu yan scꞌop ti chijcolutic oe, jaꞌ noꞌox li cꞌusi laj calboxuque. Ti jech ta xcꞌot ta pasel ta atojolique, jaꞌ ta scoj ti oy buchꞌutic chayalbeic ti mu jechuc ta chꞌunel, jaꞌ yuꞌun chchibaj o avoꞌonic. Yuꞌun yan o cꞌusi ta xalic li cꞌu sba chijcolutique. Maꞌuc chalic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic yuꞌun li Cristoe. " ?&Labal chcaꞌi ti oy jayvoꞌoxuc ti mu xa xachꞌunic ti jaꞌ noꞌox chiscoltautic li Diose ti jaꞌ laj yicꞌoxuque, ti ta slequil noꞌox yoꞌon chacuxiic yuꞌun sbatel osil ta sventa li Cristoe. Yuꞌun yan xa o cꞌusi achꞌunojic ti chanopic ti jaꞌ chacolic oe. - U&Jaꞌ yuꞌun ta xꞌichꞌe o ta mucꞌ sbatel osil li Diose. Toj lec ti jech ta xcꞌot ta pasele. Jaꞌ scꞌoplal ti muc buchꞌu yan scꞌop ti chijcolutic oe ^ 7&Li Cajvaltic Jesucristoe laj yacꞌ sba ta milel ta jcojtic jaꞌ yuꞌun lijlocꞌutic ta scꞌob li cꞌustic chopol liꞌ ta balumile. Ti jech la spase, yuꞌun jaꞌ jech iscꞌan li Jtotic Dios cuꞌuntique.  -&Acꞌo yacꞌboxuc ep slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. < s&Chajcꞌoponcutic batel ta carta jchiꞌuc li jayvoꞌ li liꞌ jchiꞌuque, joꞌoxuc li avichꞌojic xa ta mucꞌ eꞌuc li Cajvaltic li butic oyoxuc li te ta Galacia balumile.  &Joꞌon Pabloun, joꞌon yajtacbalalun li Cajvaltique. Maꞌuc crixchano li la stacun ta yalel li scꞌop li Diose, schiꞌuc li la stꞌujune. Jaꞌ listꞌuj li Jesucristoe schiꞌuc li Jtotic Dios li ischaꞌcuxes loqꞌuel ta chꞌen li Jesucristoe. uc0Acꞌo acꞌbaticuc slequilal yutsilal Dios li buchꞌutic oy o ta yoꞌonic li Cajvaltic Jesucristoe.uc0Ta jcꞌanbe li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe ti acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque, schiꞌuc ti acꞌo xachꞌunic más ti jaꞌ chascoltaic li Cajvaltique yoꞌ jech más chacꞌuxubinan abaic. %C0Chajtacbeic batel li quermanotic Tíquicoe yoꞌ chayalbeic li cꞌustic icꞌot ta pasel ta jtojole, schiꞌuc li cꞌusi ta jpase, yoꞌ jech ta stsatsub o avoꞌonic yuꞌun chavaꞌiic ti lec oyune. Li Tíquicoe cꞌux ta coꞌontic. Jun yoꞌon ta xtune yuꞌun li Cajvaltique. 0v e0Yuꞌun jaꞌ cabtel yacꞌojbun li Diose chcal ti xuꞌ xa chacolique acꞌo mi liꞌ chuculun ta carenae. Jaꞌ yuꞌun cꞌoponic Dios ta jtojol ti jamal acꞌo cal yuꞌun jaꞌ jech scꞌan ta jpas. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe \ 10Cꞌoponic Dios ta jtojol eꞌuc yoꞌ jech acꞌo yacꞌbun jnaꞌ li cꞌusi chcale jech mu xixiꞌ, yoꞌ jech jamal acꞌo cal ti laj yacꞌ xa jnaꞌtic Dios ti jcotoltic chijcolutic ta sventa li Cristoe. ^ 50Scꞌan nojtoc ti chataic ta naꞌel Dios scotol cꞌacꞌal. Cꞌanbeic li Chꞌul Espíritu ti acꞌo yacꞌ ta ajol ta avoꞌonic li staobil ta naꞌel li Diose. Mu me xchꞌay ta avoꞌonic stael ta naꞌel li Diose. Cꞌoponbeic Dios ta stojol scotol cꞌacꞌal eꞌuc li buchꞌutic coꞌol oyoxuc ta scꞌob li Dios achiꞌuquique. { o0 Aqꞌuic me lec la amaquic yaꞌel li yacꞌoj li Diose yoꞌ jech chapasic o ta canal li jloꞌlovaneje, jaꞌ li pucuje. Jech chac cꞌu chaꞌal li soltaroetic ti yichꞌojic smac schꞌutic, schiꞌuc smac stiꞌ yoꞌonic, schiꞌuc xonobic, schiꞌuc smac sjolic, schiꞌuc smac scotol sbecꞌtalic, schiꞌuc smachitaic, yoꞌ jech mu spaseic ta canal. Yuꞌun maꞌuc ta jpastic cꞌop schiꞌuc li buchꞌutic coꞌol oy jbecꞌtaltic jchiꞌuctic schiꞌuc li coꞌol oy jchꞌichꞌeltic jchiꞌuctique. Jaꞌ ta jpastic cꞌop schiꞌuc li buchꞌu mu xquiltique, jaꞌ li banquilal pucuje schiꞌuc li itsꞌinal pucujetique li jaꞌ sventainojic li cꞌustic chopol liꞌ ta balumile. Jaꞌ li oy sjuꞌelique, jaꞌ ti liꞌ ta spasic mantale, ti ep ta xchꞌunbat li smantalique. Jaꞌ yuꞌun tunuc me avuꞌunic scotol la amaquic li yacꞌojbutic li Diose yoꞌ jech mu xaspasic ta canal li cꞌalal chtal sujoxuc ta mulil li pucuje. Yuꞌun mi avichꞌojic scotol la amaquique, jaꞌ stsatsal o avoꞌonic. Li cꞌu sba xuꞌ avuꞌun chapasulanic o ta canale, jaꞌ scꞌan jaꞌ noꞌox chachꞌunic li cꞌusi melele, jaꞌ noꞌox chavalic li cꞌusi melele, jaꞌ noꞌox chapasic li cꞌusi leque. Scꞌan ta yutsil avoꞌon chatunic yuꞌun li Diose yuꞌun muꞌyuc xa amul chayilic. Scꞌan chachꞌunic ti chacolic o sbatel osil ta sventae. Scotol leꞌe jaꞌ amaquic yaꞌel, jaꞌ yuꞌun mu xaspasic ta canal li cꞌustic chopol chacꞌ talel ta atojolic li pucuje. Schiꞌuc scꞌan chtun avuꞌunic li scꞌop Dios ti ta sjules ta ajol ta avoꞌonic li Chꞌul Espíritue yoꞌ jech chapasic o ta canal li pucuje. 0:m0 Quermanotac, jaꞌ slajeb xa chacalbeic liꞌi. Ta sventa ti avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, oyuc me stsatsal avoꞌonic. Yuꞌun li Cajvaltique echꞌem stsatsal. Z-0 Joꞌoxuc li oy avajtunelique, lecuc noj me xapasic ta mantal la avajtunelique, mu me ta uteluc xavalbeic mantal. Naꞌic me ti te oy ti Ajvalil cuꞌuntic ta vinajele. Li Cajvaltique coꞌol chichꞌ jcꞌoptic jcotoltic. Jaꞌ scꞌoplal li jmactic yaꞌel ti yacꞌojbutic li Diose yoꞌ jech mu xispasutic o ta canal li pucuje 0Yuꞌun xanaꞌic ti chijyacꞌbutic jtojoltic li Cajvaltic mi lec li cꞌusi la jpastique, acꞌo mi ochemutic ta jtunel. 0Mu me ta sujeluc xaꞌabtejic yuꞌun jaꞌ chatunic yuꞌun li Cajvaltique, maꞌuc noꞌox chatunic yuꞌun li crixchanoetique. )0Scotol ora pasic li cꞌusi chayalbeique. Mu me jaꞌuc noꞌox lec chapasic yilel li cꞌalal te sqꞌuelojoxuc la avajvalique ti yoꞌ jaꞌ lec chayilic oe. Ta sloqꞌueluc me avoꞌonic pasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose, yuꞌun jaꞌ xa yajtuneloxuc li Cristoe. c?0Joꞌoxuc li manbiloxuc ta sventa jtunele, chꞌunbeic me smantal la avajvalic li liꞌ ta balumile, aqꞌuic me ta venta. Jaꞌuc me ta sventa Cristo chapasic, jech jun avoꞌon chatunic yuꞌun la avajvalique. ta0Joꞌoxuc li totil meꞌiloxuque, mu me xasaꞌbeic scꞌacꞌal yoꞌon la avalab anichꞌnabique. Lec noꞌox me xapasic ta mantal jech chac cꞌu chaꞌal lec chispasutic ta mantal li Diose. Chanubtasic ta schꞌunel amantalic jech chlic schꞌunbeic smantal Dios nojtoc. Mi mu schꞌune, tsitsic jech chac cꞌu chaꞌal chistsitsutic yaꞌel li Diose. 0Li slequilal yutsilal Dios ti chavichꞌique, jaꞌ ti xamuybajic noꞌoxe schiꞌuc ti jal chacuxiic liꞌ ta balumile. )0Li jun mantal li yaloj Dios ti ta xichꞌ slequilal yutsilal li buchꞌu ta schꞌune, jaꞌ liꞌi: “Ichꞌo ta mucꞌ atot ameꞌ”, xi. o Y0Queremutic, tsebetic, chꞌunbeic me smantal la atot ameꞌique yuꞌun jech tscꞌan li Cajvaltique. [~/0!Jaꞌ yuꞌun, joꞌoxuc, viniquetic, cꞌuxubino me la avajnilique li jujunoxuque jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque. Jech eꞌuc li antsetique, acꞌo yaqꞌuic ta venta li smalalique.}+0 Leꞌe vocol ta aꞌibeel smelol, pero joꞌon chcal ti jaꞌ smelol ti jmojutic xa jchiꞌuctic li Cristoe, joꞌotic li snichꞌnabutic xae. L|0Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li queremutique ta svocꞌ sbaic schiꞌuc stot smeꞌic li cꞌalal tsaꞌ yajnilique. Li chaꞌvoꞌique jun xa chcꞌotic”, xi tsꞌibabil. K{0Yuꞌun sbecꞌtalutic schiꞌuc sbaquilutic yaꞌel li Cristoe. Joꞌoxuc, viniquetic, cꞌuxuc me ta avoꞌonic la avajnilique jech chac cꞌu chaꞌal cꞌuxutic ta yoꞌon li Cristoe, joꞌotic li snichꞌnabutic xae, jaꞌ yuꞌun iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic. :um0Jech chac cꞌu chaꞌal chquichꞌtic ta mucꞌ li Cristoe, joꞌotic li snichꞌnabutique, jaꞌ noꞌox jech scꞌan ti acꞌo yaqꞌuic ta venta li smalalic li antsetique. ]t30Yuꞌun li vinique jaꞌ yabtel ta sventain li yajnile jech chac cꞌu chaꞌal jaꞌ chisventainutic li Cristoe, joꞌotic li snichꞌnabutic xae. Li Cristoe liscoltautic, joꞌotic li sbecꞌtalutic yaꞌele. lsQ0Antsetic, aqꞌuic ta venta la amalalique, jaꞌ jech chavichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. Tr!0Ichꞌ abaic ta venta yuꞌun avichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristoe. q0Scotol li cꞌustic chacꞌ taluc ta atojolic li Jtotic Diose, mu cꞌu tspas mi lec, mi ichꞌ vocol, albeic coliyal yuꞌun achꞌunojic ti jaꞌ chascoltaic li Cajvaltic Jesucristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan chquichꞌ jbatic ta venta ta jnatic ta jujuntale 0pY0Jaꞌ acꞌo loꞌlunuc o avoꞌonic li scꞌop Diose schiꞌuc li sqꞌueoj li Diose. Ta sloqꞌueluc avoꞌonic qꞌueojinanic ta avoꞌonic sventa li Cajvaltique. so_0Mu me xayacubic yuꞌun jaꞌ chasoquic o. Jaꞌ acꞌ abaic ta ventainel yuꞌun li Chꞌul Espíritue. an;0Scꞌan pꞌijoxuc noꞌox. Cꞌanbeic li Cajvaltic li cꞌusi tscꞌan ti chapasique. nmU0Acꞌbeic yipal spasel li cꞌustic leque yuꞌun yantic ta soc li crixchanoetic liꞌ ta balumile. 6le0Jaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic ta sventa li cꞌusi chapasique. Mu me jechuc xapasic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic mu snaꞌique yuꞌun pꞌijubemoxuc xa. k}0Jaꞌ yuꞌun ti jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Ta xchaꞌcuxiic yaꞌel li buchꞌutic chamem ta xꞌileic yuꞌun li Dios ta scoj ti chopol li cꞌustic ta spasique.Ch‐acꞌbat yachꞌtalelic yuꞌun li Cristoe, xi tsꞌibabil. Mi la avaꞌiic la scꞌoponoxuc li Dios li avie,
mu me xapasic pimil, xi. O^Ta sventa ti jech muc bu xꞌochique, jaꞌ yuꞌun scꞌan to li buchꞌu ta xacꞌbe xcux yoꞌonique yuꞌun meltsajem onoꞌox yuꞌun. Yuꞌun li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li baꞌi onoꞌox iꞌalbatic ti jaꞌ chcoltaatic yuꞌun li Diose, muc bu schꞌunic, jaꞌ yuꞌun muc bu xꞌochic li bu chcux yoꞌonique. M]Acꞌo mi meltsajem yuꞌun, pero tsꞌacal to iyal jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuc xae:Ta xcal ti ta jꞌechꞌel mu xa bu ch‐ochic ti bu caloj ti jaꞌ te ta xcux yoꞌonique, xi. j\MYuꞌun tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti meltsajem xaꞌox yuꞌun scotol cꞌalal ixcux yoꞌon ta sjucubal cꞌacꞌale. Jech iyal:Ta sjucubal cꞌacꞌal ijcux coꞌon yuꞌun meltsajem xa cuꞌun scotol. xi li Diose. [7Li joꞌotique ijchꞌuntic xa ti jaꞌ chiscoltautic li Diose jech ta onoꞌox xijꞌoch li bu ta jcux coꞌontique. Yuꞌun li Diose jech onoꞌox iyalbe scꞌoplal li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone ti muc bu schꞌunique:Chiꞌilin yuꞌunic.Ta xcal ti ta jꞌechꞌel mu xa bu ch‐ochic ti bu caloj ti jaꞌ te ta xcux yoꞌonique, xi li Diose. Acꞌo mi jech iyal li Diose, pero snopoj onoꞌox ti tsta scꞌacꞌalil ti oy buchꞌu ta xacꞌbe xcux yoꞌonique. Jaꞌ o isnop li cꞌalal lic spas li vinajel balumile. ?ZwYuꞌun li joꞌotique caꞌiojtic xa eꞌuc ti chiscoltautic li Dios jech chac cꞌu chaꞌal iyaꞌiic onoꞌox ta voꞌonee. Pero altic ti iyaꞌiique yuꞌun muc bu schꞌunic. 7Y iLi avie yalojbutic li Dios li bu ta jcux coꞌontic eꞌuc li joꞌotique. Jaꞌ yuꞌun pꞌijanic me, maꞌuc me ti mu xaꞌochic li bu ta xacꞌ jcux coꞌontic li Diose. XJaꞌ yuꞌun chquiltic ti jaꞌ ta scoj ti muc bu schꞌunic ti mu xa bu ch‐ochic ti bu scꞌoplal albil chcux yoꞌonique.cW?¿Buchꞌutic scꞌoplalic ti iꞌalbatic yuꞌun Dios ti ta jꞌechꞌel mu xa bu ch‐ochic ti bu yaloj ti ta xcux yoꞌonique? Jaꞌ li jtotic jmeꞌtique yuꞌun muc bu schꞌunic ti chcoltaatic yuꞌun li Diose. LV¿Buchꞌutic scꞌoplalic ti iꞌilintaatic yuꞌun li Dios chaꞌvinic jabile? Jaꞌ li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li chopol li cꞌusi ispasique jaꞌ yuꞌun te ichamic ta taqui jamaltic. bU=¿Buchꞌutic scꞌoplalic ti jech muc bu schꞌunic li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li Diose? Jaꞌ scꞌoplalic scotol li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li iloqꞌuesatic talel ta jtunel ta Egipto yuꞌun li Moisese. 4TaJaꞌ yuꞌun tsjules ta ajolic li Chꞌul Espíritue:Mi la avaꞌiic la scꞌoponoxuc li Dios li avie,
mu me xapasic pimil jech chac cꞌu chaꞌal la spasic pimil ta voꞌone li jtotic jmeꞌtic ti muc bu schꞌunic li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li Diose, xi onoꞌox tsꞌibabil. RSYuꞌun mi staoj o yav coꞌontic jchꞌunojtic o cꞌalal ta slajeb cꞌacꞌale jech chac cꞌu chaꞌal lic jchꞌuntique, jaꞌ yuꞌun coꞌol chijcuxiutic o sbatel osil jchiꞌuctic li Cristoe. UR# Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti scotol cꞌacꞌal chatsatsubtasbe aba avoꞌonic ti cꞌalal oy to cꞌuxubinele, yuꞌun naca me jaꞌ chꞌayanic o ta scoj ti chaloꞌloatic to yuꞌun li cꞌustic chopole. WQ' Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jesuse, qꞌuelo me abaic. Mu me chopluc avoꞌonic eꞌuc ti chavictaic o li batsꞌi cuxul Diose ta scoj ti mu xachꞌunic ti jaꞌ chascoltaique. .PU Jaꞌ yuꞌun chiꞌilin yuꞌunic.Ta xcal ti ta jꞌechꞌel mu xa bu ch‐ochic ti bu caloj ti jaꞌ te ta xcux yoꞌonique”, xi li Diose, xi tsꞌibabil. jOM Jaꞌ yuꞌun li Diose iꞌilin ta stojolic ta scoj ti jech ispasique.Jech iyal: “Yuꞌun jech o yoꞌonic ti mu scꞌan schꞌunic li cꞌusi ta xcalbeique.Mu scꞌan xtalic li yoꞌ bu lequil be cuꞌune. N{ Acꞌo mi iyilic chaꞌvinic jabil li cꞌusi ispas li Dios ta stojolique,
ep ta velta istoy sbaic ta stojol. dMAYuꞌun jaꞌ echꞌem tsots yabtel iyichꞌ li Snichꞌon li Diose, jaꞌ yuꞌun mu me xapasic pimil jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti la spasic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Yuꞌun me jaꞌ tsjules ta ajolic li Chꞌul Espíritue ti cꞌu sba tsꞌibabil ta voꞌonee. Jech tsꞌibabil:Mi la avaꞌiic la scꞌoponoxuc li Dios li avie,
mu me xapasic pimil jech chac cꞌu chaꞌal la spasic pimil te ta taqui jamaltic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li cꞌalal iqꞌuelbat yoꞌonic yuꞌun li Diose.Yuꞌun muc bu schꞌunic li cꞌusi iꞌalbatique. LKYan li Cristoe jaꞌ Snichꞌon li Diose. Jaꞌ yuꞌun staoj o yav yoꞌon ta sventainbe li yan snichꞌnab li Stote. Li yan snichꞌnab li Stote, jaꞌ li joꞌotique, mi staoj o yav coꞌontic ta stojol cꞌalal to ta slajeb cꞌacꞌale, schiꞌuc mi xijmuybajutic noꞌox ta jmalatic chtal yicꞌutic. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me jpastic pimil li cꞌusi chijyalbutic li Diose JLi Moisese staoj o yav yoꞌon isventain li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li coꞌol tꞌujbilic yuꞌun li Diose. Li cꞌu sba yabtele jaꞌ svinajeb ti ta xtal ti mero banquilal cuꞌuntique, jaꞌ li Cristoe. Yuꞌun li Moisese yajtunel Dios noꞌox. I'Yuꞌun li jupꞌej nae persa oy buchꞌu tsvaꞌan ti jech tsmeltsaj oe. Jaꞌ noꞌox jech li cꞌustic oye, jaꞌ yabtel scotol li Diose. PHPero li Jesuse jaꞌ ta xꞌichꞌe ta mucꞌ; jaꞌ mu xꞌichꞌe ta mucꞌ li Moisese. Jech chac cꞌu chaꞌal jaꞌ ichꞌbil ta mucꞌ li jvaꞌanejnae; yan li nae muc bu ichꞌbil ta mucꞌ. (GILi Jesuse staoj o yav yoꞌon ta stojol li buchꞌu iꞌacꞌbat yabtele, jaꞌ li Diose, jech chac cꞌu chaꞌal staoj o yav yoꞌon ta stojol Dios eꞌuc li Moisés li iꞌacꞌbat sventain yuꞌun Dios scotol li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li coꞌol tꞌujbilic yuꞌun li Diose. }F uLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jesuse, coꞌol tuqꞌuibtasbilutic xa yuꞌun li Diose, coꞌol albil jcꞌoplaltic chijyicꞌutic batel ta vinajel. Jaꞌ yuꞌun aꞌibeic lec smelol cꞌu sba li Jesús ti jchꞌunojtic ti itaque talel yuꞌun li Diose, yuꞌun tal yalbutic ti cꞌu sba chijcole, schiꞌuc ti iꞌoch ta banquilal pale cuꞌuntique. MEYuꞌun cꞌalal oy svocol li Cajvaltique, schiꞌuc cꞌalal iqꞌuelbat yoꞌone, vocol icuch yuꞌun iyaꞌi. Ta sventa ti staoj o yav yoꞌon ta stojol li Diose jaꞌ yuꞌun icuch yuꞌun. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ chiscoltautic cꞌalal oy jvocoltic eꞌuque yoꞌ jech xuꞌ ta jpastic li cꞌusi ta scꞌan li Diose.fDEJaꞌ yuꞌun persa a scoꞌoltajes sba jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic li Jesuse. Jaꞌ batsꞌi jchiꞌiltic ta voqꞌuel icꞌot. La scꞌuxubinutic, la stojbutic jmultic jech chac cꞌu chaꞌal tscꞌan li Diose. Jaꞌ yuꞌun iꞌoch ta banquilal pale cuꞌuntic ta stojol li Diose yoꞌ jech chispasbutic perton yuꞌun jmultic li Diose. hCIMaꞌuc a scolta li chꞌul ángeletique; joꞌotic a scoltautic li snitilulutic li Abrahame. iBKJaꞌ jech icolic li buchꞌutic naca xiꞌel chaꞌiic ta sventa ti ta chꞌayel ta xbatique. Li joꞌotique oy jbecꞌtaltic, oy jchꞌichꞌeltic. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Snichꞌon li Diose a yichꞌ sbecꞌtal schiꞌuc schꞌichꞌel jaꞌ yuꞌun icham. Cꞌalal ichame, jaꞌ te ichꞌay o stsatsal li yabtel li pucuje ti jaꞌ toꞌox ta scoj ti naca ta chꞌayel chijbat toꞌoxe. H@  Jech laj yal nojtoc:Ta jchꞌun ti chiscolta li Diose, xi. Jech laj yal nojtoc:Chba jchiꞌin li crixchanoetic ti chiyichꞌic ta mucꞌ yuꞌun li Diose, xi onoꞌox tsꞌibabil. y?k Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti jech laj yalbe Stot li Cajvaltique:Chcalbe acꞌoplal yaꞌiic li buchꞌutic quitsꞌinabtac quixleltac ta xcꞌotique,
chaquichꞌotcutic ta mucꞌ jcotolcutic, xut onoꞌox. (>I Jech jun noꞌox jtotic jchiꞌuctic, joꞌotic li laj xa stuqꞌuibtasutique, jaꞌ yuꞌun mu cꞌu chal yoꞌon ti “quitsꞌin, quixlel” xijyututique. u=c Ti ispas scotol li cꞌustic oy li Diose, schiꞌuc ti la spasutique, yuꞌun ta scꞌan ti acꞌo quichꞌtic ta muqꞌue. Joꞌotic li pasbilutic yuꞌune, tscꞌan chijyicꞌutic ba ta lequilal, jaꞌ yuꞌun isnop ti ta persa ta xichꞌ vocol li Snichꞌone yoꞌ jaꞌ jech xuꞌ chiscoltautic. Jaꞌ yuꞌun iꞌoch ta Cajcoltavanejtic li Snichꞌone. A<{ Jaꞌ noꞌox chquiltic ti ichꞌbil xa ta mucꞌ li Jesuse ta sventa ti icham ta scoj jmultic jcotoltic, jaꞌ ivinaj o ti cꞌuxutic ta yoꞌon li Diose. Yuꞌun cꞌalal liꞌ oy ta balumil li Jesuse, muc toꞌox bu tsots yabtel yichꞌoj eꞌuc; jaꞌ más tsots yabtel yichꞌojic yajꞌangeltac li Diose. m;SChavacꞌbun jpascutic ta mantal scotol, xi tsꞌibabil. Jaꞌ ta xvinaj o ti chijyacꞌbutic jventaintic scotol li Diose. Pero scꞌan to ta xquiltic ti chacꞌ jpastic ta mantal scotol li Diose, joꞌotic li crixchanoutique. P:Yuꞌun jliquel noꞌox li muc bu tsots cabtelcutique.Tsꞌacal to chavacꞌbun tsots cabtelcutic jech chac cꞌu chaꞌal tsots yabtel avacꞌojbe la avajꞌangeltaque.Yuꞌun ta xcꞌot scꞌacꞌalil chavacꞌuncutic ta ichꞌel ta mucꞌ,
yuꞌun chavacꞌbun jventaincutic scotol li cꞌustic apasoje. \91Yuꞌun tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti oy buchꞌu jech iyalbe Dios ta voꞌonee:Acꞌo mi muꞌyuc cꞌusi xuꞌ cuꞌuncutic, joꞌoncutic li crixchanouncutique,
oyuncutic ta avoꞌon onoꞌox. 89Li Diose maꞌuc chacꞌbe sventain chꞌul ángeletic li achꞌ balumil li ta xtale ti chcalbe scꞌoplale. Joꞌotic albilutic ta jventaintic. 7-Li Diose iyacꞌ ta ilel ti ta melel jaꞌ scꞌop li iyalique yuꞌun iꞌacꞌbatic yaqꞌuic ta ilel stsatsal sjuꞌel. Ta sventa ti yacꞌojbe li Chꞌul Espíritue jaꞌ ispasic o li cꞌustic iꞌacꞌbat spasic li jujunique, jaꞌ li cꞌu sba iscꞌan yoꞌon stuc li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti a yichꞌ sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal crixchano li Jesuse jaꞌ yuꞌun icham ta jcojtic .6ULi jtotic jmeꞌtic ta voꞌone ti iꞌalbatic smantaltac li Diose, acꞌo mi chꞌul ángeletic noꞌox iyal, pero persa tschꞌunic. Li buchꞌutic muc schꞌunic schiꞌuc li buchꞌutic la spꞌajique, iꞌacꞌbat yichꞌic vocol. Li svocol ti iyichꞌique, jaꞌ ti cꞌu sba smulique. Jaꞌ yuꞌun mi mu jchꞌuntic ti yaloj Cajvaltic ti chiscoltautic sbatel osile, ta onoꞌox xquichꞌtic vocol eꞌuc. Yuꞌun li Cajvaltique jaꞌ baꞌi iyal ti cꞌu sba chijcolutique, jaꞌ tsꞌacal to lijyalbutic eꞌuc li buchꞌutic iyaꞌiique. 54 #Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti ta sloqꞌuel coꞌontic ta jchꞌuntic li cꞌusi caꞌiojtic li yaloj li Cajvaltique ti yoꞌ mu xijchꞌay oe. B3 Scotol li chꞌul ángeletique ta xtuneic yuꞌun Dios. Jaꞌ noꞌox ta xtaqueic batel yuꞌun Dios acꞌo ba schabiic li buchꞌutic ti albil scꞌoplal ta xcolic o sbatel osile._2 9 Li Diose jech onoꞌox yalojbe ta voꞌone li Snichꞌone:Chachoti ta jbatsꞌicꞌob, chapas mantal
jaꞌ to mi la jpas ta canal scotol la avajcontrataque, xut onoꞌox. Mu junuc yajꞌangel iyalbe jech. q1 ] Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti chabal jech chac cꞌu chaꞌal ta jbalcutic jxaquitacutique.Chajelta jech chac cꞌu chaꞌal ta jelta jcꞌuꞌcutique.Yan li joꞌote te oyot o, mu xanaꞌ xalaj, xi tsꞌibabil scꞌoplal. F0  Li cꞌustic apasoje ta onoꞌox xlaj.Yan li joꞌote mu xanaꞌ xalaj o sbatel osil.Li cꞌustic apasoje ta xpocoib jech chac cꞌu chaꞌal ta xpocoib li cꞌuꞌiletique. r/ _ Jech tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Dios nojtoc:Cajval, joꞌot apasoj li vinajel balumile. ". ? Jaꞌ chacꞌan scotol li cꞌustic leque.Mu jsetꞌuc xacꞌan li cꞌustic chopole.Jaꞌ yuꞌun chayacꞌbe más slequilal yutsilal li Diose, jaꞌ li Dios avuꞌune,
jaꞌ jech xmuybaj noꞌox avoꞌon.Muc buchꞌu yan jech xmuybaj, xi onoꞌox tsꞌibabil. 9- mYan li Snichꞌon li Diose jech tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Dios:Joꞌot Diosot, joꞌot chapas mantal sbatel osil.Atalel o lec tucꞌ li cꞌusi chapase. , Yan li chꞌul ángeletique jech tsꞌibabil scꞌoplalic ta scꞌop Dios:Li chꞌul ángeletique jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal icꞌ,
jech chac cꞌu chaꞌal li slebuel chauc ti jaꞌ noꞌox ta schꞌunic mantale, xi tsꞌibabil. A+ }Li Diose jech iyalbe scꞌoplal li Snichꞌon li cꞌalal la stac talel liꞌ ta balumile:Li Jnichꞌone ta xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun scotol li cajꞌangeltaque, xi onoꞌox. "* ?Yuꞌun mu junuc chꞌul ángel jech iꞌalbat yuꞌun li Diose. Yan li Snichꞌon li Diose jech onoꞌox iꞌalbat yuꞌun li Stote:Joꞌot Jnichꞌonot, ta xcacꞌ ta ilel ti joꞌot Jnichꞌonote, xꞌutat onoꞌox. Mu junuc yajꞌangel jech iyalbe. Yan li Snichꞌone jech onoꞌox laj yalbe scꞌoplal:Joꞌon Stotun, jaꞌ Jnichꞌon, xi onoꞌox scꞌoplal. Mu junuc yajꞌangel jech iyalbe. ) Li Snichꞌon li Diose jaꞌ más tsots yabtel acꞌbil. Yan li yajꞌangeltac Diose jaꞌ muc bu tsots yabtel acꞌbilic. Yuꞌun “jaꞌ Jnichꞌon”, xi scꞌoplal li Jesús yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun chvinaj ti jaꞌ tsots yabtel acꞌbile. 2( _Jaꞌ ta sventa li Snichꞌone ivinaj ti toj echꞌem slequil yoꞌon li Diose. Ta sventa cꞌu sba ispas ti liꞌ iꞌay ta balumile jaꞌ ivinaj o ti junic noꞌox schiꞌuc li Diose. Yuꞌun toj echꞌem stsatsal sjuꞌel, jech ta sjuꞌel noꞌox lec oy scotol li cꞌustic oye. Jaꞌ a schꞌaybutic jmultic ta schꞌichꞌel. Ta tsꞌacal te ba chotluc ta sbatsꞌicꞌob Dios ta vinajel yuꞌun te tspas mantal. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ más tsots yabtel iyacꞌbe Snichꞌon li Diose, jaꞌ mu tsotsuc yabtel acꞌbilic li yajꞌangeltac Diose c' ALi avie liscꞌoponutic xa eꞌuc li Diose ta sventa li iꞌay liꞌ ta balumil li Snichꞌone. Jaꞌ li Snichꞌon li iyacꞌbe smeltsan balumil schiꞌuc scotol li cꞌustic oye, schiꞌuc iyacꞌbe sqꞌuel scotol. G& Dios ichꞌamunbat yeic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ti ep ta velta iꞌalbatic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Cꞌalal iꞌalbatic li scꞌop Diose, oy iꞌacꞌbat yilic svinajeb. %7&Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe, acꞌo yacꞌboxuc acotolic ep slequilal yutsilal li Cajvaltique.O$&Mu xa me buchꞌu xal ti maꞌuc yacꞌojbun cabtel li Cajvaltique yuꞌun oy slutꞌmal jbecꞌtal jaꞌ ta xvinaj o ti ep litun yuꞌun li Cajvaltic Jesuse. Yuꞌun yan sba iquichꞌ vocol. <#q&Acotolic li jayvoꞌ jech achꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal laj cale, junuc o me avoꞌonic. Naꞌic me ti ta onoꞌox xascꞌuxubinic li Diose yuꞌun snichꞌnaboxuc xa o. ("I&Yuꞌun maꞌuc toj persa mi quichꞌojtic li circuncisione, mi muc bu quichꞌojtic li circuncisione. Jaꞌ tsots scꞌoplal ti jeltabil xa li coꞌontique. `!9&Li joꞌone mu cꞌu tspas mi muc bu ichꞌbilun ta muqꞌue. Jaꞌ noꞌox ta jcꞌan ti jaꞌ noꞌox chcal ti icham ta cruz ta scoj jmultic li Cajvaltic Jesucristoe. Ta sventa ti ichame, liscolta, jaꞌ yuꞌun coꞌol schiꞌuc chamemun xa yaꞌel ta sventa li cꞌustic oy li liꞌ ta balumile yuꞌun mu xa tsotsuc scꞌoplal chcaꞌi.  & Li buchꞌutic chalic ti persa chavichꞌic li circuncisione, mu xchꞌun yuꞌunic scotol li mantaletique. Jaꞌ noꞌox chalic ti persa acꞌo xavichꞌic li circuncisione yoꞌ jaꞌ lec ta xꞌileic o ta sventa ti oy xa senyail yuꞌunic ta abecꞌtalique. 9& Li buchꞌutic chayalbeic ti persa chavichꞌic li circuncisione, yuꞌun jaꞌ tscꞌanic ti lec ch‐ileic yuꞌun li yan jchiꞌiltac ta israelale. Mu scꞌanic ti chichꞌic contrainele, jaꞌ yuꞌun mu xalic ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa ti icham ta cruz li Cristoe.  & Qꞌuelavilic ti lec mucꞌtic li jtsꞌib liꞌi, jaꞌ chanaꞌic o ti joꞌon la jtsꞌibaboxuc jtuc li jaychol liꞌi. %& Mi chquiltic ti oy abol sbaic li crixchanoetique, acꞌo jcꞌuxubintic. Jaꞌ más persa scꞌan ta jcꞌuxubintic li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ scꞌoplal li Pablo ti más tsots scꞌoplal iyaꞌi ti iyal ti icham ta cruz li Cristoe ?w& Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti mu jchibajes coꞌontic ta spasel li cꞌustic leque. Yuꞌun mi mu xchibaj coꞌontic ta spasele, ta me xcꞌot scꞌacꞌalil ta jtatic li cꞌusi leque. 2]&Mi jaꞌ noꞌox ta jpastic li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique, jaꞌ noꞌox jech chopol li cꞌusi chcꞌot jtatique, ta chꞌayel chijbat o sbatel osil. Yan mi jaꞌ ta jpastic li cꞌusi ta scꞌan li Chꞌul Espíritue, jaꞌ lec li cꞌusi chcꞌot jtatique, jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil. !;&Mu me xaloꞌloatic. Yuꞌun me jaꞌ chcꞌot ta pasel li cꞌusi yaloj li Diose. Li cꞌusi ta jpastique jaꞌ jech chcꞌot jtatic li bu orae.  &Li buchꞌutic ta xchanubtasat ta scꞌop li Diose, acꞌo me yacꞌbe li cꞌustic ta xtun yuꞌun li jchanubtasvaneje. T!&Yuꞌun li cꞌusi ta jpastique, joꞌotic ta jba jtuctic li jujunutique. xi&Mi chacꞌan chanaꞌic mi lec li cꞌusi apasic li jujunoxuque, jaꞌ scꞌan ti chavaꞌi abaic mi lec li cꞌustic chapasique. Yuꞌun mi jaꞌ noꞌox ta jqꞌueltic li cꞌusi ta spas li jchiꞌiltique, mu xcaꞌi jba jtuctic li cꞌusi ta jpastic jtuctique, lec chcaꞌi jbatic. Pero mi lic caꞌi jbatique, jaꞌ chquiltic o mi lec ti cꞌustic ta jpastique. &Mi oy buchꞌu tsnop ti xuꞌ yuꞌun stuque, yuꞌun tsnop ti oy xa lec stsatsal yoꞌone, yuꞌun noj me chilbajin sba stuc. &Mi jech chacolta abaique, yuꞌun jaꞌ achꞌunojbeic smantal li Cristoe li yaloj ti scꞌan ta jcꞌuxubinan jbatique. M &Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cristoe, mi oy buchꞌu ipase ta canal avuꞌunic yuꞌun li cꞌustic chopole, joꞌoxuc li ventainbiloxuc yuꞌun li Chꞌul Espíritue, coltaic. Ta slequiluc noj me avoꞌonic xavalbeic. Naꞌic me ti jcotoltic coꞌol scꞌan chispasutic ta canal li cꞌustic chopole. q[&Mu me jtoy jbatic, mu me joꞌcutic ta jcojtic ti xtiꞌet noꞌox yoꞌonic li jchiꞌiltactique.3_&Yuꞌun jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil ta sventa li Chꞌul Espíritue, jaꞌ yuꞌun scꞌan ti acꞌo cacꞌ jbatic ta ventainel yuꞌun li Chꞌul Espíritue. gG&Joꞌotic li oyutic xa ta scꞌob li Cristoe, coꞌol schiꞌuc icacꞌtic xa ta milel ta cruz yaꞌel li cꞌusi tscꞌan coꞌon jtuctique, schiꞌuc li cꞌustic ta jpichꞌ o coꞌontique, yuꞌun mu xa jpastic jech. &Ta jbicꞌtajes jbatic, ta jpajes jbatic yoꞌ mu jpastic jelavel. Ti mi jaꞌ ta jpastique, ijchꞌuntic xa o scotol li smantal Diose. &Yan mi jaꞌ te ch‐abtej ta coꞌontic li Chꞌul Espíritue, ta jcꞌuxubinan jbatic, xijmuybajutic noꞌox, jun coꞌontic, ta xcuch cuꞌuntic scotol, lec ta jcꞌopon jbatic jcotoltic, chijcꞌuxubinvan, melel scotol li cꞌustic chcaltique. +&Itꞌix noꞌox chaꞌiic, ta xmilvanic, ta xyacubic, cꞌusiuc noꞌox ta sjovilpasic li cꞌalal ta xyacubique. Chacalbeic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal calojboxuc xa onoꞌoxe, li buchꞌutic jech ta spasique muc bu ta xꞌochic li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose. l Q&Cꞌusiuc noꞌox ta staic ta naꞌel, oy buchꞌu ta xꞌilvanic, ta xcontrainvanic, muc bu lec ta xil li schiꞌilique, xtiꞌet noꞌox yoꞌonic, toj jpꞌelic ta cꞌop. Jaꞌ noꞌox ta scꞌanic ti lec oy li stuquique. Ta stsob schiꞌilic yoꞌ coꞌol ta snopic ti ta svocꞌ sbaic schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. 8 i&Li buchꞌutic jaꞌ tspasic li cꞌustic tscꞌan stuquique, chvinaj li cꞌu sba ta spasique. Ta xmulivajic, ta spasic scotol li cꞌustic chopole, mu xqꞌuexavic o. } s&Pero mi jaꞌ chapasic li cꞌusi chacꞌ anaꞌic li Chꞌul Espíritue, achꞌunic xa o scotol li smantal Diose. } s&Yuꞌun li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, ta scontrain sbaic yaꞌel schiꞌuc li cꞌusi ta scꞌan li Chꞌul Espíritue. Yuꞌun mu coꞌoluc li cꞌusi ta scꞌan li Chꞌul Espíritu schiꞌuc li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique. Ta sventa ti jech oy contrainel ta coꞌontique, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ cuꞌuntic ta jpastic li cꞌustic lec ti ta jcꞌan ta jpastique.  7&Jech chacalbeic, scꞌan ti acꞌo sventainoxuc li Chꞌul Espíritue ti yoꞌ o xuꞌ avuꞌunic ti mu xapasic li cꞌusi chacꞌan atuquique. c?&Yan mi jaꞌ noꞌox chaliquesic cꞌope, mi mu lecuc chavil abaique, pꞌijanic me, yuꞌun jaꞌ noꞌox chasoc aba atuquic. Jaꞌ scꞌoplal ti mu coꞌoluc li cꞌusi ta jcꞌantic schiꞌuc li Chꞌul Espíritue K&Mi jaꞌ chachꞌunic ti jech yaloj li Diose: “Cꞌuxubino me achiꞌilic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque”, li xie, achꞌunic xa o scotol li smantal li Dios yaꞌele. 3& Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, laj yicꞌoxuc xa li Diose, jaꞌ yuꞌun colemoxuc xa. Ti colemoxuc xae, maꞌuc ta sventa ti chapasic li cꞌusi chacꞌan atuquique. Jaꞌ ta sventa acꞌo xacolta abaic schiꞌuc chacꞌuxubinan abaic. :m& Ti oyuc cꞌuxi svocꞌ sbaic loqꞌuel li buchꞌutic chayalbeic ti persa chavichꞌic li circuncisione, jaꞌ lec ti jechuque, yuꞌun jaꞌ noꞌox ta schibajes avoꞌonic. I & Oy buchꞌutic jech chal ti ta to xcal ti persa ta xquichꞌtic li circuncisione. Ti jaꞌuc jech chcale, muc buchꞌu chiscontrain ti jechuque, yuꞌun jaꞌ tscꞌanic. Pero ta sventa ti chcal ti jaꞌ noꞌox chijcol o ta sventa li icham ta cruz ta scoj jmultic li Cristoe, jaꞌ yuꞌun chquichꞌ contrainel. 8i& Li joꞌone jchꞌunoj ti ch‐abtej Cajvaltic ta avoꞌonique jaꞌ yuꞌun mu xaten ta avoꞌonic li cꞌusi coꞌol jchꞌunojtique. Yan li buchꞌutic ta schibajes avoꞌonique, ta onoꞌox xꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose, mu cꞌu tspas buchꞌuuc, acꞌo mi tsots yabtel yichꞌoj. & Naꞌic me li cꞌu sba li svochesobil li pane. Acꞌo mi jutuc noꞌox ta xichꞌ aqꞌuel pero ta xvoch o spꞌejel li pane. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc, acꞌo mi jun noꞌox li buchꞌu chal ti oy cꞌusi yan scꞌan chachꞌunique, ta tsꞌacal chlic epajuc. }&Li cꞌustic chalique maꞌuc ta sventa li Dios li isloqꞌuesutic ta jtunele. Yuꞌun noꞌox lachaꞌochic ta jtunel. 2]&Ta baꞌie lec achꞌunic. Li avie ¿cꞌu chaꞌal jaꞌ achꞌunic li cꞌusi ta xalic li buchꞌutic jaꞌ noꞌox chaspajesic ta schꞌunel li cꞌusi melele? 5&Yuꞌun maꞌuc toj persa chaꞌi li Cristo mi quichꞌojtic li circuncisione, mi muc bu quichꞌojtic li circuncisione. Li cꞌusi tsots scꞌoplale jaꞌ ti chijcꞌuxubinvanutique, yoꞌ jech ta xcacꞌtic ta ilel ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cajvaltique. V~%&Li joꞌotique ta sventa li Chꞌul Espíritue jpatoj coꞌontic ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Dios li cꞌalal chijcꞌot ta stojole ta sventa ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristoe. j}M&Mi chanopic ti jaꞌ to lec chayilic li Dios mi chachꞌunbeic li smantaltaque, maꞌuc xa snichꞌnaboxuc li Cristoe, yuꞌun jaꞌ mu xachꞌunic ti ta slequil yutsil noꞌox yoꞌon li Dios ti muꞌyuc amulic chayilique. '|G&Ta xcal nojtoc. Li buchꞌu ta snop ti jaꞌ to lec ta xꞌileic yuꞌun Dios mi ta xichꞌic li circuncisione, persa ta schꞌunic scotol li smantal Diose. k{O&Aꞌiic li cꞌusi chacalbeique, joꞌon li Pabloune. Mi chanopic ti persa chavichꞌic li circuncisione ti jaꞌ lec chayilic o li Diose, jaꞌ mu cꞌusi ta xtun o avuꞌunic yaꞌel li Cristo ti jaꞌ liscoltautique. z &Joꞌotic li coꞌol toꞌox schiꞌuc yajtunelutic ta scoj li cꞌusi ta jpastic ti calojtic ti jaꞌ chijcol oe, lisloqꞌuesutic xa li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti ta jꞌechꞌeluc me loqꞌuemoxuc oe. Yuꞌun mi chanopic ti jaꞌ to chacolic o mi chachꞌunic li smantaltac li Dios li chayalbeic li jchiꞌiltaque, yuꞌun noꞌox chachaꞌticꞌ abaic ta jtunel nojtoc. y&Li joꞌotic li quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, maꞌuc yolutic li buchꞌu ochem ta criaraile; jaꞌ yolutic yaꞌel li buchꞌu muc bu ochem ta criaraile. Jaꞌ yuꞌun albil onoꞌox ti joꞌotic chijꞌacꞌbat li cꞌustic oy yuꞌun li Diose.x&Pero jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Nutso batel schiꞌuc yol li buchꞌu ochem ta criaraile, yuꞌun mu xuꞌ ta xichꞌbe comel li cꞌustic oy yuꞌun li stote. Jaꞌ ta xichꞌ comel li yol li buchꞌu muc bu ochem ta criaraile”, xi tsꞌibabil. -wS&Li Ismael li ivocꞌ ta sventa ispasic li cꞌusi la scꞌan stuquic li stot smeꞌe, iyilbajin li Isaac li ivocꞌ ta sventa li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ noꞌox jech li avie, muc bu lec chijyilutic li buchꞌutic ta snopic ti jaꞌ ta xcolic o ta sventa li cꞌustic tspasic li stuquique. \v1&Li joꞌotic li quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, coꞌolutic xa jech chac cꞌu chaꞌal li Isaac ti ta smantal Dios ivoqꞌue, yuꞌun yaloj onoꞌox Dios eꞌuc ti chijꞌochutic ta snichꞌnabe. Tu!&Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Li jteclum Jerusalene, acꞌo mi ta jchꞌaybe yajval,
pero ta tsꞌacale más ep ta xquicꞌbe talel yajval.Li yajval li ta xquicꞌbe talele naca jaꞌ sventa li achꞌ Jerusalene.Yan li Jerusalén li liꞌ ta balumile mu tsotsuc scꞌoplal chcom, xi tsꞌibabil. Kt&Li joꞌotique jaꞌ xa jmeꞌtic yaꞌel li Sara li muc bu ochem ta criaraile yuꞌun maꞌuc xa yajtunelutic li mantaletique. Jaꞌ xa jteclumaltic li achꞌ Jerusalén li te oy ta vinajele. wsg&Li chaꞌvoꞌ antsetique jaꞌ senyail li cꞌusi iyal chaꞌchop li Diose, jaꞌ li iyalbe li Abrahame schiꞌuc li iyalbe li Moisese. Li Agar li ochem ta criaraile, jaꞌ senyail li smantal Dios li iꞌalbat li Moisés li te ta vits Sinaie, yuꞌun coꞌol schiꞌuc yajtunelutic yaꞌel li mantaletique. Li snitilultac li Agare, Agar iyacꞌbeic sbi li vits Sinaí li te ta Arabia balumile. Li jchiꞌiltac ta israelal li te to ta xcꞌotilanic ta mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene, jaꞌ yalabtac Agar yaꞌel, yuꞌun coꞌol schiꞌuc ochemic ta jtunel ta scoj ti yacꞌojbeic yipal schꞌunel li smantaltac Diose. r&fqE&Ti jech iyil yol li buchꞌu ochem ta criaraile, jaꞌ li Agare, jaꞌ ispasic li cꞌusi iscꞌan stuquique. Yan li buchꞌu muc bu ochem ta criaraile, jaꞌ li Sarae, iyil yol ta sventa ti yuꞌun jech yaloj li Diose. (pI&Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti iyil chaꞌvoꞌ schꞌamal li Abrahame. Li jun quereme criarail li smeꞌe. Li june maꞌuc criarail li smeꞌe. Ho &Joꞌoxuc ti chacꞌan chachꞌunic li smantaltac Diose, albecun caꞌi mi yuꞌun muc bu avaꞌiojic ti coꞌol schiꞌuc yajtunelutic yaꞌel li mantaletic mi jaꞌ ta jchꞌuntique. 9nk&Ti teuc jchiꞌucoxuque, muc bu jech tsots chacalbeic ti jechuque, yuꞌun te jqꞌueloj li cꞌu sba la avoꞌonique. Ti jech tsots chacalbeic batele, yuꞌun toj yatel coꞌon avuꞌunic. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi senyail li Agar li ochem ta criaraile schiꞌuc li Sara li muc bu ochem ta criaraile m!&Coꞌol schiꞌuc jnichꞌnaboxuc, toj echꞌem chquichꞌ vocol ta acojic nojtoc. Jech chac cꞌu chaꞌal jun ants ti bu chichꞌ vocol li cꞌalal ta xcuxe. Cꞌalal mi iyil ti cuxul ivocꞌ li yole, xmuybaj xa. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, muc to bu ximuybaj avuꞌunic. Jaꞌ to mi iquil ti chachꞌunic nojtoc ti jaꞌ noꞌox chacolic ta sventa li Cristoe, jaꞌ to ximuybaj avuꞌunic. [l/&Ti jech chcale, mu yuꞌunuc jaꞌ chopol chcaꞌi ti oy buchꞌu yan chtal schanubtasoxuque. Ti jaꞌuc sventa chatuqꞌuibic oe, lec chcaꞌi ti jechuque, yuꞌun muc bu te jchiꞌucoxuc scotol cꞌacꞌal. k'&Li buchꞌutic ti mu jmojuc smelol chaschanubtasic jech chac cꞌu chaꞌal chajchanubtasique, cꞌuxoxuc ta yoꞌonic yilel pero mu yuꞌunuc chascoltaic. Yuꞌun jaꞌ tscꞌanic ti acꞌo xavictauncutic yuꞌun jaꞌ tscꞌanic ichꞌel ta mucꞌ li stuquique. Zj-&Pero li avie, ¿mi jaꞌ noꞌox avilicun o ta contra ti la jpꞌijubtasoxuque? i&Pero li avie, ¿cꞌu chaꞌal ti mu xa jechuc avoꞌonic ta jtojole? Li joꞌone chcal ti oy cꞌusi lec chacꞌan toꞌox xapasbecune. Jnaꞌoj ti jech toꞌox avoꞌonic ti chac apits loqꞌuel asatic yoꞌ cꞌuxi chavacꞌbecun ti oyuc cꞌu xavutique. bh=&Cꞌalal abol jba ta scoj ti ipune, muc bu xanaꞌlecun, muc bu xapꞌajicun. Solel avichꞌicun ta mucꞌ jech chac cꞌu chaꞌal ichꞌbil ta mucꞌ yajꞌangel li Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal Cristo avilicun. "g=& Xanaꞌic ti ta scoj ti ipun ti te lijocꞌtsaj li yoꞌ bu oyoxuque. Jaꞌ sba velta lic calboxuc ti jaꞌ noꞌox ta sventa li Cajvaltic ti chijcole. ffE& Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta jcꞌan ti acꞌo jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌone, ti mu xa jaꞌuc tsots scꞌoplal chcaꞌi li mantaletique. Mu xa cꞌusi scꞌan chcaꞌi jech chac cꞌu chaꞌal mu cꞌusi scꞌan avuꞌunic avaꞌiic eꞌuc li cꞌalal muc toꞌox bu achꞌunojique, yuꞌun mu xanaꞌic mi oy mantal. Pero mu cꞌusi chopol apasojbecun ti jech chacalbeique, yuꞌun noꞌox la achꞌunic loꞌloel. re]& Ta xcat coꞌon avuꞌunic yuꞌun oy yicꞌal altic noꞌox ti laj calboxuc li scꞌop li Cajvaltique. mdS& Yuꞌun caꞌioj ti chachanbeic stalel li yan jchiꞌiltac ta israelale yuꞌun chachabiic xa cꞌustic cꞌacꞌalil, mi sliqueb jujun u, mi sliqueb jujun jabil, mi scꞌacꞌalil qꞌuin jech chac cꞌu chaꞌal ta spasique. kcO& Pero li avie xavojtaquinic xa li Diose. Más lec chcal ti xayojtaquinic xa li Diose. Pero ¿cꞌu chaꞌal ti jaꞌ chba achaꞌta li cꞌustic mu xcoltavane, li muꞌyuc sbalile? ¿Mi yuꞌun chaꞌochic ta yajtunel nojtoc? {i~i}||{_zyDxkwtvut{rrqbpVonnm@kjXiig[f^eFd~cAc5a`z__a^]Z[[WVoTSRyQxPTON5N)M$KCJII7H{GFF EEoBAA @O?&=<;c:9876f5F432=1K00/X.--7+*,) '&&}$#"$ p ]_}Nq  y  $06\i/^W Li cꞌusi ta xcalbeic la anitilultaque jaꞌ jech chac liꞌi.Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xcacꞌbe ta yoꞌonic li jmantaltaque, ta schꞌunic, xi li Diose. ]5 Li Chꞌul Espíritue chacꞌ jnaꞌtic ti ta melel ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutic o li Diose. Yuꞌun maꞌuc noꞌox jech iyal li Diose: O\ Ta sventa ti jun noꞌox milbil matanal iyacꞌbe li Diose, jaꞌ yuꞌun ta jꞌechꞌel muꞌyuc xa smul ta xꞌileic o yuꞌun Dios li buchꞌutic yacal ta xtuqꞌuibtasatic yuꞌun li Cristoe. Q[ Te tspas mantal jaꞌ to mi ipasbat ta canal scotol li yajcontrataque. TZ! Yan li Jesucristoe jꞌechꞌel iyacꞌbe milbil matanal li Diose, jaꞌ li sbecꞌtal stacupal stuque, jaꞌ sventa schꞌayobil mulil sbatel osil. Ta tsꞌacal ba chotluc ta sbatsꞌicꞌob li Diose. Y/ Li paleetique scotol cꞌacꞌal te ta xꞌabtejic ta chꞌulna yuꞌun ta smilulanbeic smoton li Diose, acꞌo mi mu xchꞌay o li mulile. 3X_ Jech ta jꞌechꞌel muꞌyuc jmultic chijyilutic li Diose ta sventa ti iyacꞌ sba ta milel cuꞌuntic li Jesucristoe, yuꞌun ta jꞌechꞌel ichꞌay o li jmultique. W7 Jaꞌ yuꞌun jech iyal nojtoc li Cristoe: “Liꞌ oyun, chba jpas li cꞌusi chacꞌane, chba cacꞌ jba ta milel”, xi. Yuꞌun ti jech iyale, jaꞌ ilaj scꞌoplal ti ta jmilbetic smoton li Diose. Jaꞌ tsots scꞌoplal ti iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic li Cristoe. vVe Acꞌo mi jech onoꞌox yaloj Dios ti jech chcacꞌbetic smotone, pero laj yal li Cristoe ti muc onoꞌox bu snopoj Dios ti ta jꞌechꞌel ta xchꞌay o li jmultique ta schꞌichꞌel tot vacax schiꞌuc ta schꞌichꞌel tot tentsun. pUY Jaꞌ yuꞌun ti jech chcale: “Liꞌ oyun, chba jpas li cꞌusi chacꞌane, Dios cuꞌun.Chba cacꞌ jba ta milel jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox jcꞌoplal li ta balbil june”, xi li Cristo, xi tsꞌibabil. WT' Jech cꞌalal ta xaꞌox xtal liꞌ ta balumil li Cristoe, jech iyalbe li Diose:Muc bu anopoj ti ta jꞌechꞌel ta xchꞌay o li smulic ta schꞌichꞌel li tot vacaxe schiꞌuc li ta schꞌichꞌel li tot tentsun li chayacꞌbeique.Jaꞌ yuꞌun avaloj ti ta xquichꞌ jbecꞌtale yoꞌ jech chimile ta scoj smulic. S eRC Yuꞌun mu xuꞌ ta jꞌechꞌel ta xchꞌay o li jmultic yuꞌun li schꞌichꞌel li tot vacaxe schiꞌuc li schꞌichꞌel li tot tentsune, yuꞌun jaꞌ svinajeb noꞌox ti chtal smal schꞌichꞌel li Cajvaltique. Q1 Yuꞌun cꞌalal la smilbutic smoton Dios ta sventa li jmultic jujun jabil li banquilal palee, jaꞌ te iquiltic o, icaꞌitic o ti oy jmultique. BP} Ti ta jꞌechꞌeluc lec lijyilutic oe, mu scotoluc jabil ismil ti jechuque. Ti ta jꞌechꞌeluc lijchꞌaybat li jmultique, mu cꞌusi iyal o coꞌontic yuꞌun jmultic ti jechuque. O  Li jayib velta ismilbe smoton Dios ta sventa jmultic jcotoltic li banquilal palee jech chac cꞌu chaꞌal yaloj mantal li Diose, lec lijyilutic li Diose. Jaꞌ noꞌox ti jaꞌ svinajeb ti ta jꞌechꞌel lec chijyilutic o li Dios ta sventa li Cristoe. Yuꞌun muc bu ta jꞌechꞌel ti muꞌyuc xa jmultic lijyilutic li Dios ta sventa ti la smilulanbutic smoton Dios li banquilal palee. 7Ng Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Cristoe, jꞌechꞌel ti iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic yuꞌun ichꞌay o jmultic yuꞌun. Cꞌalal ta xchaꞌtale, mu yuꞌunuc chtal stojbutic jmultic nojtoc. Jaꞌ xa noꞌox chtal yicꞌutic batel, joꞌotic li jmalaojtic chtale, jech chijcolutic o sbatel osil.M5 Jech chac cꞌu chaꞌal jꞌechꞌel mi lijchame, ta tsꞌacal to jaꞌ xa noꞌox ta xichꞌ ichꞌbeel scꞌopic li buchꞌutic mu schꞌunique. ;Lo Ti yuꞌunuc jech ta spase, mu xa atbiluc jayib velta icham cꞌalal ilic li balumil ti jechuque. Jꞌechꞌel ti iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic jech ichꞌay o li jmultique. Yuꞌun icꞌot scꞌacꞌalil yuꞌun Dios ti ta xchꞌay scꞌoplal li chꞌichꞌe, jaꞌ yuꞌun istac talel li Snichꞌone. lKQ Li banquilal paleetique scotol jabil ta smilic vacax schiꞌuc tentsun sventa ta xichꞌbeic ochel schꞌichꞌel li cꞌalal ta xꞌochic ta batsꞌi chꞌul cuartoe. Yan li Cristoe mu jayibuc velta chacꞌulan sba ta milel. J Yuꞌun li Cristoe maꞌuc iꞌoch ta batsꞌi chꞌul cuarto liꞌ ta balumile ti jaꞌ svinajeb noꞌoxe, li pasbil noꞌox ta scꞌob crixchanoetique. Jaꞌ te iꞌoch ta vinajel li yoꞌ bu oy li Diose. Jaꞌ te chiscoltautic ta stojol li Diose. VI% Li cꞌu sba ispasic liꞌ ta balumil li paleetique, jaꞌ svinajeb ti jaꞌ icꞌot xa ta pasel ta sventa li vinajele. Yuꞌun ta sventa chꞌichꞌ iꞌochic ta stojol li Dios li paleetique, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Cristoe, ta sventa schꞌichꞌel stuc iꞌoch ta stojol li Dios ta vinajele. Tsots scꞌoplal icꞌot li schꞌichꞌel li Cristoe; jaꞌ jutuc noꞌox scꞌoplal li schꞌichꞌel li vacaxe schiꞌuc li schꞌichꞌel li tentsune. kHO Yuꞌun ta xal li smantaltac Diose ti scotol ta xlecub o ta sventa li chꞌichꞌe; jaꞌ jutuc xa noꞌox li bu mu persauc chichꞌ li chꞌichꞌe. Ta xal nojtoc ti manchuc ta smalic chꞌichꞌe, muꞌyuc perton yuꞌun mulil ti jechuque. Jaꞌ scꞌoplal ti ta jꞌechꞌel ichꞌay o jmultic ta sventa ti iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic li Cristoe XG) Tsꞌacal to cꞌalal meltsajem xaꞌox li chꞌulna jech chac cꞌu chaꞌal carpae, la svijbe chꞌichꞌ nojtoc schiꞌuc li cꞌustic te ta xtun yuꞌunic ta sventa ta xꞌabtejic o ta stojol li Diose. /FW Jech laj yalbe: “Li chꞌichꞌ liꞌi jaꞌ svinajeb ti yaloj Dios ti chijyacꞌbutic ep slequilal yutsilal mi ta jchꞌuntic li cꞌustic lijyalbutique”, xut. GE Cꞌalal ilaj yoꞌon ta sqꞌuelel scotol li smantaltac Dios li te ta stojol li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone li Moisese, la stsac li schꞌichꞌel li chexel tot vacaxetique schiꞌuc li schꞌichꞌel li tot tentsunetique. La scap ta joꞌ. La stsacbe jec scꞌob hisopo teꞌ schiꞌuc jutuc tsotsil chij. Li tsotsil chije tsoj yuꞌun bonbil. La scꞌamulan ta sba li hisopo teꞌe. La stsꞌaj ta chꞌichꞌ li hisopo teꞌe, la svijbe chꞌichꞌ li sjunal li smantaltac li Diose. Ta tsꞌacal la svijanbe chꞌichꞌ nojtoc scotol li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. ^D5 Jaꞌ yuꞌun li cꞌusi baꞌi iyal li Diose, itun onoꞌox yuꞌunic chꞌichꞌ. C Yuꞌun cꞌalal cuxul to li yajvale, mu to xuꞌ ta xichꞌ li buchꞌu scꞌoplal chichꞌe. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc, jaꞌ to cꞌalal icham li Cristoe, jaꞌ to iquichꞌtic li cꞌusi leque li scꞌoplal onoꞌox ta xquichꞌtic sbatel osile. PB Jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic ti ta stsꞌiba ta jun li buchꞌu ta xichꞌ comel li cꞌustic oy yuꞌun ti mi ichame. Li buchꞌu ta xichꞌe, jaꞌ to chichꞌ cꞌalal mi icham li yajvale. A Jaꞌ yuꞌun li Jesucristoe jaꞌ xa sventainoj li cꞌusi tsꞌacal to iyal li Diose. Ti icham ta jcojtic li Cristoe, jech ta jꞌechꞌel istojbutic o li cꞌu yepal jmultic li cꞌalal jaꞌ toꞌox oyutic ta sventa li cꞌusi baꞌi iyal li Diose. Iyicꞌutic xa ta stojol li Diose, jech ta onoꞌox xquichꞌtic li jcuxlejaltic li yaloj ti chijyacꞌbutic sbatel osile. @- Ti jech lec lijyilutic ta sventa li schꞌichꞌel li tot vacaxe, mi schꞌichꞌel tot tentsun, jaꞌ ta jꞌechꞌel lec chijyilutic o ta sventa li schꞌichꞌel li Cristoe, yuꞌun muꞌyuc smul li stuque. Ta sventa ti ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue jaꞌ yuꞌun jech te ijuꞌ yuꞌun iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic, yuꞌun jaꞌ smoton Dios icꞌot cuꞌuntic sventa sbatel osil. Ta sventa ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Diose, jaꞌ yuꞌun xuꞌ xa cuꞌuntic chijtun yuꞌun li cuxul Diose. ? Yuꞌun jech la jpastic toꞌox. Mi oy cꞌusi icꞌot ta pasel cuꞌuntic ti scꞌan ta xquichꞌtic lecubtasel ta sventa chꞌichꞌ chil li Diose, laj cacꞌ jbatic ta vijel ta schꞌichꞌel tot vacax, mi ta schꞌichꞌel tot tentsun, mi ta stanil chexel tsebal vacax li te chicꞌbil ta schicꞌobil smoton li Diose. Jech lec lijyilutic li Diose, joꞌotic ti liꞌ oyutic ta balumile. m>S Ti jech iꞌoch ta batsꞌi chꞌul cuarto li banquilal pale cuꞌuntique, jaꞌ li bu oy stuc li Diose, maꞌuc xa ta sventa schꞌichꞌel tot tentsun, mi ta schꞌichꞌel chexel tot vacax jech chac cꞌu chaꞌal li yan banquilal paleetique. Jaꞌ ta sventa schꞌichꞌel stuc iꞌoch. Ta jꞌechꞌel iꞌoch yuꞌun lischꞌaybutic o li jmultique. 5=c Li Cristoe jaꞌ xa banquilal pale icꞌot cuꞌuntic. Jaꞌ ta sventa ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutic o li Diose. Li bu ta xꞌabtej ta jventatic li banquilal pale cuꞌuntique, jaꞌ tsots scꞌoplal schiꞌuc jaꞌ lec. Mu pasbiluc ta scꞌob crixchano yuꞌun maꞌuc liꞌ ta balumile. +<O Yuꞌun jaꞌ noꞌox sventa cꞌu sba lec lijyilutic li Dios liꞌ ta balumile. Yuꞌun mi oy mu lecuc lijyilutic Dios ta scoj ti cꞌusi la jlajestique, mi ta scoj ti cꞌusi laj cuchꞌtique, mi ta scoj ti cꞌu sba la jpoc jcꞌobtique, mi ta scoj ti cꞌustic yan ijpastique, jaꞌ yuꞌun persa ijmilbetic smoton. Jaꞌ ijpastic o cꞌalal to ital li Cristoe. Yuꞌun cꞌalal icham li Cristoe, ijeltaj scotol. p;Y Jaꞌ svinajeb ti mu xchꞌay o smulic li buchꞌutic jech to chacꞌulanbeic smoton li Dios li avie. F: Ti jech la spas li banquilal palee, Chꞌul Espíritu ta xacꞌ jnaꞌtic ti yuꞌun mu toꞌox xuꞌ ta jtatic ta naꞌel li Dios jtuctique, yuꞌun muc toꞌox bu jambil jbetic yaꞌel. O9 Yan li schaꞌcꞌolole jaꞌ noꞌox iꞌoch stuc li banquilal palee. Jun noꞌox velta ta jabil iꞌoch. Cꞌalal ta xꞌoche, tsots scꞌoplal ta xichꞌ ochel chꞌichꞌ yuꞌun jaꞌ ta xacꞌbe ta stojol Dios sventa ta spasbat o perton yuꞌun smul stuc schiꞌuc li schiꞌiltac mi mu snaꞌ mi oy bu staoj smulique. 8/ Cꞌalal imeltsaj yuꞌunic scotol li cꞌustic ta xtun te ta chꞌulnae, jaꞌ yuꞌun scotol cꞌacꞌal te lic ochilanicuc ta jcꞌol chꞌulna li paleetique. Yuꞌun jaꞌ te ta spasic li cꞌustic albilic yuꞌun li Diose yuꞌun ta xichꞌic ta mucꞌ li Diose. i7K Li ta sba smac li caxae jaꞌ te oy slocꞌol li banquilal chꞌul ángeletic li smacojbeic xojobal Dios ta xiqꞌuique, jaꞌ te li yoꞌ bu ta xꞌacꞌbat perton yuꞌun li smulique. Jaꞌ noꞌox jech yepal chacalbeic. 6- Jaꞌ te oy li scajleb schicꞌobil pomrioxe, macbilic ta cꞌanal taqꞌuin sba schiꞌuc xocontac. Schiꞌuc jaꞌ te oy li scaxail li chaꞌpech ton ti te tsꞌibabil smantaltac li Diose, macbil ta cꞌanal taqꞌuin schiꞌuc spat schiꞌuc yut. Jaꞌ te tiqꞌuil ta yut caxa li jun pꞌin li pasbil ta cꞌanal taqꞌuine li noj ta mana‐vaje. Schiꞌuc jaꞌ te tiqꞌuil nojtoc li svaxton Aarón li iqꞌuelomaje, li inichine. Jaꞌ te tiqꞌuil nojtoc li chaꞌpech ton li yoꞌ bu tsꞌibabil li smantaltac li Diose. t5a Li schaꞌcꞌolole macbil ta pocꞌ jech chac cꞌu chaꞌal tiꞌna, jaꞌ batsꞌi chꞌul cuarto sbi. Z4- Jaꞌ jech sba lic spasic li chꞌulnae. Chaꞌcꞌol yut. Li jcꞌole, jaꞌ li chꞌul cuarto iꞌacꞌbat sbie, jaꞌ te oy li scuxanob cantelae, schiꞌuc li mexa li bu iyaqꞌuic vaj ta stojol li Diose. H3  Li cꞌusi baꞌi iyal li Diose, jaꞌ iꞌalbatic ti acꞌo smeltsanic li chꞌulna jech chac cꞌu chaꞌal carpae, schiꞌuc li cꞌu sba ta xtuneic ta stojol li Dios li te ta chꞌulnae. 82i Yuꞌun ti iyal li Dios ti oy cꞌusi yan ta xale, yuꞌun jaꞌ mu xa bu chtun cuꞌuntic li cꞌusi baꞌi iyale. Li bu mu xa bu chtun cuꞌuntique, jaꞌ chquictatic.1+ Yuꞌun ta jpasbe perton yuꞌun li smulique.Ta jꞌechꞌel ta jchꞌay o ta jol ta coꞌon ti oy smulique, xi li Diose, xi tsꞌibabil. 0% Mu xuꞌ chalbe sbaic ti acꞌo yichꞌicun ta muqꞌue,
yuꞌun scotolic chiyichꞌic ta mucꞌ cꞌalal ta mucꞌ, ta biqꞌuit. n/U Li cꞌusi ta xcalbeic la anitilultaque jaꞌ jech chac liꞌi.Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xcacꞌbe ta yoꞌonic li jmantaltaque, ta schꞌunic.Joꞌon sDiosicun chicꞌot.Jnichꞌnabtac chcꞌotic eꞌuc. J.  Li cꞌusi ta xcalbeic la anitilultaque mu xa coꞌoluc jech chac cꞌu chaꞌal icalbeic la atot ameꞌic ta voꞌone li cꞌalal la jloqꞌuesic talel ta jtunel ta Egipto balumile.Acꞌo mi iyilic ti cꞌu sba la jcoltaic talele,
muc bu schꞌunic li cꞌustic laj calbeique, jaꞌ yuꞌun laj quictaic. 9-kYuꞌun iyil Dios ti mu xcolic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee yuꞌun mu xchꞌun yuꞌunic li smantaltaque, jaꞌ yuꞌun jech iyal li Diose:Ta xcꞌot scꞌacꞌalil oy cꞌusi yan ta xcalbeic la anitilultaque,
joꞌoxuc li te nacaloxuc ta Judá balumile schiꞌuc ta Israel balumile. {,oTi colcutic o yuꞌun li cꞌusi baꞌi iyal li Dios ta voꞌonee, mu persauc cꞌusi iyal yan ti jechuque. +1Li banquilal pale cuꞌuntique mu jechuc yabtel iyichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li banquilal paleetic liꞌ ta balumile. Jaꞌ más tsots yabtel iyichꞌ li Jesuse, yuꞌun jaꞌ sventainoj li cꞌusi tsꞌacal to iyal li Diose ti jaꞌ sventa chijcolutic o sbatel osile. G*Li mucꞌta chꞌulna liꞌ ta balumile li yoꞌ bu ta xꞌabtejic li paleetique, jaꞌ noꞌox svinajeb jech chac cꞌu chaꞌal te ta vinajel. Ta jnaꞌtic ti jaꞌ svinajebe yuꞌun jech iꞌalbat yuꞌun Dios li Moisese: “Jech me xameltsan jech chac cꞌu chaꞌal li icacꞌ avil te ta jol vitse”, xꞌutat. )9Ti liꞌuc oy ta balumil li Jesuse, muc bu xtiqꞌue ta banquilal pale ti jechuque, yuꞌun oy li buchꞌutic ta xꞌochic ta paleal yuꞌun li jchiꞌiltactic li ta xacꞌulanic chꞌichꞌ ta stojol li Diose jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantal Dios li iyal li Moisese. =(sScotol li banquilal paleetique jaꞌ yabtelic ta xacꞌulanic chꞌichꞌ ta stojol li Diose. Jech li banquilal pale cuꞌuntic li te ta vinajele iyacꞌ chꞌichꞌ eꞌuc. 'Jaꞌ xa te ta xꞌabtej ta batsꞌi chꞌulna, jaꞌ li vinajele, li yoꞌ bu oy stuc li Diose. Jaꞌ spasoj stuc Dios, mu pasbiluc ta scꞌob crixchanoetic jech chac cꞌu chaꞌal li chꞌulna li yoꞌ bu ta xꞌabtejic li banquilal paleetic liꞌ ta balumile. 3& aLi cꞌusi más tsots scꞌoplal laj calboxuc talele, jaꞌ li te xa chotol ta sbatsꞌicꞌob Dios ta vinajel li banquilal pale cuꞌuntique. Te xa ichꞌbil ta mucꞌ. S%Li smantal li Dios li iyal li Moisese ta xal ti ta xꞌochic ta paleal viniquetic ti mu xuꞌ yuꞌunique, ti ta to spaseic ta canal yuꞌun li cꞌustic chopole. Cꞌalal la sticꞌ ta jꞌechꞌel ta banquilal pale li Snichꞌon li Diose, jaꞌ mu xa spase ta canal yuꞌun li cꞌustic chopole, jaꞌ yuꞌun más to lec.=$sSchiꞌuc mu persauc ta xacꞌulan chꞌichꞌ ta stojol Dios scotol cꞌacꞌal, mi ta scoj smul stuc, mi ta scoj smul schiꞌiltac, jech chac cꞌu chaꞌal tspas li banquilal paleetique, yuꞌun jun noꞌox velta iyacꞌ chꞌichꞌ ta jcojtic yaꞌel ti cꞌalal iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultique. '#GLi Jesuse toj lec ti jaꞌ xa iꞌoch ta banquilal pale cuꞌuntique yuꞌun tucꞌ yoꞌon, mu cꞌusi chopol ta spas, mu cꞌusi chopol ta snop, mu jechuc jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotic li jpasmulilutique, schiꞌuc te xa ichꞌbil ta mucꞌ ta sbatsꞌicꞌob li Diose. %"CTi cꞌu quepaltic li quichꞌojtic ta mucꞌ li Jesús ti jaꞌ xa banquilal pale cuꞌuntique, cꞌalal ta jcꞌanbetic perton li Diose, chispasbutic perton yuꞌun te ta scꞌopon Dios ta jtojoltic li Jesuse yuꞌun cuxul o. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ yuꞌun chiscoltautic sbatel osil. 7!gYan li avie jaꞌ xa iꞌoch ta banquilal pale cuꞌuntic li Jesuse, mu snaꞌ xlaj xcham o sbatel osil. Jaꞌ yuꞌun mu xa bu ta xjeltaj o li banquilal pale cuꞌuntique. & ELi snitilultac li Levie li xcholet iꞌechꞌic ta banquilal palee, laj chamicuc. Jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ti ta jꞌechꞌel iꞌochic o ta banquilal palee.  Jaꞌ yuꞌun más tsots yabtel iyichꞌ li Jesuse, yuꞌun li Diose iyal ti ta jꞌechꞌel ch‐och oe. Jaꞌ más to lec li cꞌusi jaꞌ to ispas ta jtojoltic li Diose. Yuꞌun te xa oy ta vinajel li Jesuse, jaꞌ te chiscoltautic ta stojol li Diose. *MCꞌalal iyal li Diose ti jaꞌ ta xꞌoch ta banquilal pale li Snichꞌone, yuꞌun ta jꞌechꞌel ti iyal ti ch‐och oe. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti laj yalbe li Snichꞌone ti ta jꞌechꞌel ch‐och oe. Jech laj yalbe:Joꞌot chaꞌoch ta banquilal pale sventa sbatel osil.Chaꞌchop avabtel chavichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal chaꞌchop yabtel laj yichꞌ li Melquisedeque.Iꞌoch ta banquilal pale, iꞌoch ta ajvalilal nojtoc, xi li Diose, xi tsꞌibabil. Yan li cꞌalal iyal ti jaꞌ ta xꞌochic ta pale li snitilultac li Levie, muc bu xal ti ta jꞌechꞌel ch‐ochic oe. Jaꞌ noꞌox iyal ti jaꞌ ta xꞌochic ta paleale.  Yan li Jesuse jaꞌ xuꞌ yuꞌun chijyicꞌutic ochel ta stojol Dios yuꞌun jaꞌ ta sventa ti lec xa chijyilutic li Diose. Jaꞌ yuꞌun ilaj scꞌoplal ti oy paleetic liꞌ ta balumile yuꞌun mu xuꞌ yuꞌunic chijyicꞌutic ochel ta stojol li Diose. DYuꞌun jech onoꞌox iꞌalbat yuꞌun Dios ta voꞌone li Jesuse:Joꞌot chaꞌoch ta banquilal pale sventa sbatel osil.Chaꞌchop avabtel chavichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal chaꞌchop yabtel laj yichꞌ li Melquisedeque.Iꞌoch ta banquilal pale, iꞌoch ta ajvalilal nojtoc, xꞌutat onoꞌox. Ti jech iꞌoch ta banquilal pale cuꞌuntic li Jesuse, maꞌuc ti yuꞌun jech snitilultaque. Jaꞌ ta sventa ti cuxul o sbatel osile. 8iCꞌalal iꞌoch li achꞌ pale cuꞌuntic li jaꞌ jech yabtel iyichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li Melquisedeque, jaꞌ svinajeb ti ijeltaj xa li smantaltac li Diose. (IYuꞌun jcotoltic jnaꞌojtic ti jaꞌ snitilul Judá li Cajvaltique. Muc bu yalojbe scꞌoplal Moisés mi oy ta xꞌochic ta paleal li snitilultac li Judae. P Yuꞌun jaꞌ xa ochem ta banquilal pale cuꞌuntic li Cajvaltic Jesuse li maꞌuc snitilul li Levie. Li bu ilic talele muc bu caꞌiojbetic scꞌoplal ta scꞌop Dios mi oy ta xꞌochic ta paleal.   Yuꞌun la sjelta li buchꞌu la sticꞌ ta banquilal pale cuꞌuntic li Diose, jaꞌ yuꞌun ijeltaj nojtoc li smantaltaque. ]3 Ti jaꞌuc lijcol o ta sventa li smantaltac Dios li iyalbutic comel li snitilultac li Levie ti albilic ti ta xꞌochic ta paleale, muc bu xtꞌuje yan banquilal pale cuꞌuntic ti jechuque. Yuꞌun muc bu xijcol yuꞌun li smantaltac Diose, jaꞌ yuꞌun itꞌuje yan. Jaꞌ noꞌox yuꞌun ti mu xa bu jech yabtel iyichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li Aarone schiꞌuc li yan schiꞌiltaque. Jaꞌ jech yabtel iyichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li Melquisedeque. { Li Leví schiꞌuc snichꞌnab ti jaꞌ iꞌochic ta paleale, jaꞌ ti iyichꞌic jujun ta lajlajuneb li cꞌustic istaic li jchiꞌiltactique, yacꞌojbeic jujun ta lajlajuneb yaꞌel eꞌuc li Melquisedeque yuꞌun jaꞌ smoltotic ti iyaqꞌue.  c?Li paleetic li ta xꞌacꞌbatic jujun ta lajlajuneb ta juchop li cꞌustic ta staic li jchiꞌiltactique, stalel onoꞌox ti chchamique. Yan li jun pale li Melquisedec li iꞌacꞌbat jujun ta lajlajuneb yuꞌun li jmoltotic Abraham ta voꞌonee, muc bu xcaꞌitic mi icham. Jaꞌ noꞌox ta xvinaj ta scꞌop Dios ti yoquel to cuxul yaꞌele. 4aJcotoltic jnaꞌojtic ti jaꞌ noꞌox li buchꞌu acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose ti xuꞌ ta scꞌanbe slequilal yutsilal Dios ta stojol li buchꞌu muꞌyuc yabtele. 9Yan li Melquisedec ti maꞌuc jchiꞌiltique, iyichꞌ li jujun ta lajlajuneb li iꞌacꞌbat yuꞌun li jmoltotic Abrahame. Schiꞌuc la scꞌanbe slequilal yutsilal Dios ta stojol li Abrahame, jaꞌ li albil onoꞌox ti ta xꞌacꞌbat ep slequilal yutsilal yuꞌun li Diose. }sTa tsꞌacale li cꞌalal jaꞌ xaꞌox ochemic ta paleal li snitilultac li Levie, iyal mantal li Moisese ti acꞌo yichꞌic jujun ta lajlajuneb li cꞌustic ta staic li jchiꞌiltactique acꞌo mi coꞌol snitilulutic li jmoltotic Abrahame. $ AAꞌiic lec ti jaꞌ más tsots yabtel li Melquisedeque. Yuꞌun li jtotic jmeꞌtic Abraham ta voꞌonee jaꞌ laj yacꞌbe ta scꞌob jujun ta lajlajuneb li cꞌustic ispoj sutel cꞌalal a spas ta canal li jꞌeleqꞌuetique, yuꞌun iꞌichꞌe ta mucꞌ li Melquisedeque. R Li Melquisedeque muc bu tsꞌibabil ta jun buchꞌu stot smeꞌ, schiꞌuc ti bu taleme, schiꞌuc mu naꞌbiluc cꞌu ora voqꞌuem, schiꞌuc cꞌu ora icham. Coꞌol schiꞌuc jaꞌ banquilal pale sventa sbatel osil yaꞌel. Jaꞌ svinajeb ti cuxul o sbatel osil li banquilal pale cuꞌuntique, jaꞌ li Snichꞌon li Diose. t aLi Abrahame lic schap ta juchop scotol li cꞌustic la spoj sutele. Jujun la sloqꞌues ta lajlajuneb. Jaꞌ la sloqꞌues li bu más lequique, laj yacꞌbe li banquilal pale Melquisedeque. Li Melquisedec sbie, jaꞌ “tuqꞌuil ajvalil”, xi smelol. Yan li “ajvalil yuꞌun Salem” xi scꞌoplale, jaꞌ smelol ti jun yoꞌonic li buchꞌutic sventainoje.   yLi Melquisedeque jaꞌ ajvalil te ta jun jteclum Salem sbi. Jaꞌ banquilal pale nojtoc. Jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Dios ta vinajele. Jaꞌ li buchꞌu a snup talel ta be li Abraham ta voꞌone li cꞌalal isut talel ta spojel li ajvaliletic li chucbil ibatic yuꞌun li jꞌeleqꞌuetique. Li Melquisedeque la scꞌanbe slequilal yutsilal Dios ta stojol li Abrahame. Ti mi jaꞌ jchꞌunojtique, oy stsatsal coꞌontic. Jech chac cꞌu chaꞌal li barco mi pajal ta yut nab li anclataqꞌuine, mu xnetꞌe batel ta icꞌ. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌotique, jaꞌ anclataqꞌuin yaꞌel mi jchꞌunojtic o ti chiscoltautic li Diose, yuꞌun te oyutic o ta scꞌob ta jꞌechꞌel. Ti mi jaꞌ jchꞌunojtic oe, jnaꞌojtic ti ta onoꞌox xijꞌochutic ta stojol li Diose. Maꞌuc noj jech chac cꞌu chaꞌal li banquilal pale ta voꞌone ti stuc noꞌox xuꞌ ta xꞌoch ta batsꞌi chꞌul cartoe. Yuꞌun li Jesuse jaꞌ xa ochem ta batsꞌi chꞌul cuarto, jaꞌ li vinajele. Yuꞌun jaꞌ xa banquilal pale cuꞌuntic ta stojol Dios sbatel osil. Jaꞌ xa chijyicꞌutic ochel ta stojol Dios yuꞌun jelavem xa batel cuꞌuntic. Jaꞌ jech yabtel iyichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li Melquisedec ta voꞌonee, yuꞌun jaꞌ ajvalil cuꞌuntic nojtoc. H Yuꞌun oy chaꞌpꞌel li cꞌusi iyal Dios ti jech ta xvinaj o ti mu snaꞌ sjut cꞌope. Baꞌi iyal ti jaꞌ melel li cꞌusi ta xale. Tsꞌacal iyal ti jaꞌ textico stuque. Jaꞌ ta xvinaj o ti ta xcꞌot ta pasel li cꞌusi iyale. Ti jech chcaꞌitique, yoꞌ jech acꞌo ayanuc stsatsal coꞌontic, joꞌotic li cacꞌoj jbatic ta scꞌobe, ti acꞌo jchꞌuntic o ti jaꞌ chcꞌot ta pasel li cꞌusi yaloj onoꞌox ti chiscoltautique. 5cJaꞌ jech eꞌuc li Diose, iyal ti jaꞌ textico stuque yuꞌun tscꞌan ti ta jchꞌuntic o ti ta xcꞌot onoꞌox ta pasel li cꞌusi yaloje jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li Abrahame. Yuꞌun mi coꞌol jchꞌunojtic jchiꞌuctic li Abrahame, joꞌotic snitilulutic Abraham ta xil li Diose. J Li crixchanoetic liꞌ ta balumile cꞌalal mu xchꞌunbatic li cꞌusi chalique, jaꞌ ta stꞌabbeic sbi li buchꞌu lec tsots yabtele yoꞌ jaꞌ jech chchꞌunbatic o li cꞌusi chalique. Yuꞌun muc bu xlaj yoꞌon ta smalael li Abrahame, jaꞌ yuꞌun ista li slequilal yutsilal jech chac cꞌu chaꞌal albil onoꞌoxe. yJech iyalbe li Abrahame: “Melel ti chacacꞌbe ep jlequil cutsilale, schiꞌuc ep ta jpꞌoles anitilultac”, xut.   Cꞌalal iyal li Dios ti ta xacꞌbe ep slequilal yutsilal li Abrahame, li Diose iyal ti jaꞌ textico stuque yuꞌun muc buchꞌu yan echꞌem tsots yabtel. Jaꞌ yuꞌun stuc iyal ti ta onoꞌox xcꞌot ta pasel ti ta xacꞌbe slequilal yutsilale. *M Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo cꞌuxubinvananic acotolique. Jaꞌ me xapasulanic o cꞌalal to ta sta scꞌacꞌalil chacolique. Yuꞌun mi anaꞌojic ti chacolique, mu xlaj avoꞌonic ta spasel li cꞌustic ta scꞌan li Diose. Jaꞌ chachanic li cꞌusi ta spasic li buchꞌutic schꞌunojic ti ta onoꞌox xcꞌot ta pasel ti chichꞌic li cꞌusi albilic yuꞌun li Diose, ti mu xlaj yoꞌonic ta smalaele.  9k Yuꞌun li Diose tucꞌ li cꞌusi ta spase. Mu xchꞌay ta yoꞌon ti lec chacꞌuxubinvanique. Yuꞌun laj xa acoltaic li buchꞌutic li coꞌol oyoxuc ta scꞌob li Dios achiꞌuquique. Jnaꞌoj ti jech to yacaloxuc ta spasel li avie. Jaꞌ yuꞌun chavaqꞌuic ta ilel ti oy ta avoꞌonic li Diose. D~ Ti jech chacalbeique, mu yuꞌunuc ta jchꞌun ti jech chcꞌot ta pasel ta atojolic eꞌuque, joꞌoxuc li cꞌuxoxuc ta coꞌone. Yuꞌun jnaꞌoj onoꞌox ti chacolic onoꞌoxe. }!Yan ti mi jaꞌ noꞌox ta xchꞌi naca tsꞌiꞌleletic schiꞌuc chꞌixetique, mu xtun cuꞌuntic li balumile, jaꞌ yuꞌun ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xchiqꞌue. Jaꞌ scꞌoplal ti oy stsatsal coꞌontic mi jchꞌunojtic o ti jaꞌ chiscoltautic li Diose y|kNop avaꞌiic cꞌu sba li balumile. Li cꞌalal chacꞌulan joꞌe ta xuchꞌ li balumile. Jaꞌ jech lec ta xacꞌ li cꞌusi ta xtun cuꞌuntique yuꞌun ta xacꞌ slequilal yutsilal li Diose. Jaꞌ jech ta xtun cuꞌuntic li balumile. {Li buchꞌu yaꞌioj xa li cꞌusi melele, ti iyil xa ti toj lec li smotone, jaꞌ ti coltabil xa yuꞌun li Cajvaltique, schiꞌuc ti iꞌacꞌbat xa li Chꞌul Espíritue, schiꞌuc ti iyaꞌi xa cꞌu sba slequil li scꞌop li Diose, schiꞌuc ti iyil xa ti xuꞌ yuꞌun chiscoltautic li Dios li cuxul o sbatel osile, mi ta sloqꞌuel yoꞌon la snop ti mu xa bu chichꞌ ta mucꞌ ti Jcoltavaneje, mu xa xuꞌ chchaꞌsut batel ta stojol li Diose. Yuꞌun laj xa spꞌaj li Snichꞌon li Diose, jaꞌ yuꞌun coꞌol yoꞌonic yaꞌel schiꞌuc li buchꞌutic la smilique, ti laj yaqꞌuic ta labanel ta stojol crixchanoetique. zby=Mi tscꞌan ti Diose, jaꞌ xa chacalbeic li cꞌusi sventa ta stsatsub o avoꞌonique. ixKSchiꞌuc maꞌuc noj me ta xcalulanbe jbatic li cꞌu sba lijchanubtase cꞌalal laj quichꞌtic joꞌe schiꞌuc li cꞌusi sventa iyacꞌbutic scꞌobic ta joltique, schiꞌuc li chijchaꞌcuxi sventa chijcuxiutic o sbatel osile, schiꞌuc li oy ichꞌ vocol sbatel osile. Yuꞌun mu stsatsub o coꞌontic ti mi jaꞌ noꞌox chcalulanbe jbatique. ww iScꞌan ti acꞌo tsatsubuc coꞌontic ta stojol li Diose. Mu me jaꞌuc noꞌox ta xcalulantic li cꞌu sba lijꞌalbat scꞌop Cristo ta sliquebe. Scꞌan xchapet ta jchꞌuntic scotol li cꞌusi chijyalbutic li Cristoe. Maꞌuc noj me ta xcalulanbe jbatic ti acꞌo quictatic li cꞌustic chopole, schiꞌuc ti jaꞌ acꞌo jchꞌuntic ti chiscoltautic li Diose. @vyYan li tsatsal veꞌlile jaꞌ sventa li buchꞌutic oy xa stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose, yuꞌun jaꞌ xa tspasic li cꞌustic leque, mu xa spasic li cꞌustic chopole.u Li buchꞌutic chuꞌil to tscꞌanique yuꞌun unetic to. Jaꞌ jechoxuc li joꞌoxuque yuꞌun mu to xanaꞌic cꞌusi lec ta pasel. t' Voꞌone xa avaꞌiojic, jech jchanubtasvanejoxuc xa ti jechuque. Li avie scꞌan chavichꞌic chanubtasel ta achꞌ yuꞌun ilaj xa stsatsal avoꞌonic. Jaꞌ yuꞌun chuꞌil to chacꞌanic yaꞌel yuꞌun mu to xuꞌ avuꞌunic li cꞌusi tsotsic veꞌlil yaꞌele. s5 Oy to ep cꞌusi ta jcꞌan chacalbeic ta sventa li banquilal pale cuꞌuntique. Ta chacalbeic slajeluc tsa yuꞌun mu xa xacꞌan xavaꞌiic. r  Yuꞌun jaꞌ iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun Dios jech chac cꞌu chaꞌal li Melquisedeque. Jaꞌ iꞌoch ta banquilal pale cuꞌuntic schiꞌuc iꞌoch ta ajvalilal cuꞌuntic nojtoc. Jaꞌ scꞌoplal ti jech chac cꞌu chaꞌal unetic ta stojol li Diose 9qk Ta sventa ti ijuꞌ yuꞌun la spas scotol li cꞌustic ta scꞌan li Diose, jaꞌ yuꞌun xuꞌ yuꞌun ta scolta sbatel osil scotol li buchꞌutic ta xichꞌic ta muqꞌue. $pAAcꞌo mi Snichꞌon Dios, iyichꞌ vocol. Ta sventa ti jech iyichꞌ vocole, jaꞌ jech iyaꞌi o cꞌu sba ta chꞌunel li cꞌusi ta scꞌan li Diose. 0oYCꞌalal liꞌ toꞌox oy ta balumil li Cristoe, yichꞌoj sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic. Jaꞌ yuꞌun cꞌalal poꞌot xaꞌox ta xchame, yan sba svocol iyaꞌi, ep ista ta naꞌel Dios. Cꞌalal ista ta naꞌel Diose, tsots iꞌocꞌ iꞌavan. Jaꞌ iyalbe ti Diose ti xuꞌuc ta xcoltaat ti acꞌo mu xchame. Ta sventa ti iyichꞌ ta mucꞌ li Diose iꞌaꞌibat scꞌop, jaꞌ yuꞌun muc bu xcham o. !n;Jech iꞌalbat nojtoc yuꞌun li Stote:Joꞌot chaꞌoch ta banquilal pale sbatel osil.Chaꞌchop avabtel chavichꞌ jech chac cꞌu chaꞌal chaꞌchop yabtel laj yichꞌ li Melquisedeque.Iꞌoch ta banquilal pale, iꞌoch ta ajvalilal nojtoc, xꞌutat onoꞌox. m1Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Cristoe, mu stucuc isnop ti ta xꞌoch ta banquilal pale cuꞌuntique; jaꞌ tꞌujbil yuꞌun li Diose. Yuꞌun jech onoꞌox iꞌalbat yuꞌun li Stote:Joꞌot Jnichꞌonot, ta xcacꞌ ta ilel ti joꞌot Jnichꞌonote, xꞌutat onoꞌox. 0lYMuc buchꞌu la sticꞌ sba stuc ta banquilal pale. Persa tꞌujbil yuꞌun Dios li buchꞌu iꞌoche jech chac cꞌu chaꞌal tꞌujbil yuꞌun Dios li Aarone. sk_Ta sventa li coꞌol crixchano schiꞌuc schiꞌiltaque jaꞌ yuꞌun persa laj yacꞌ chꞌichꞌ ta stojol Dios sventa smul stuc yoꞌ jaꞌ ta spasbat o perton eꞌuc, jech chac cꞌu chaꞌal ta spas ta stojol li schiꞌiltaque. Uj#Yuꞌun coꞌol crixchano schiꞌuc schiꞌiltac li banquilal palee, jaꞌ yuꞌun la scꞌuxubin li buchꞌutic mu snaꞌ cꞌusi lec ta pasele schiꞌuc li buchꞌutic chloꞌloatic yuꞌun li mulile. Ni Li buchꞌutic iꞌochic ta banquilal pale yuꞌun li jchiꞌiltactic ta israelale, laj yaqꞌuic ta stojol Dios li chꞌichꞌ li sventa ta spasbatic o perton yuꞌun smulic li jchiꞌiltactique. EhTa sventa ti yacꞌojbutic banquilal pale cuꞌuntic li Diose, jaꞌ yuꞌun mu me xijxiꞌ ta stael ta naꞌel li Diose. Yuꞌun ep slequil yoꞌon ta jtojoltic. Chiscꞌuxubinutic, chispasbutic perton yuꞌun jmultic, schiꞌuc ta slequil noꞌox yoꞌon chiscoltautic ti cꞌalal oy jvocoltic chcaꞌitique.g3Li banquilal pale cuꞌuntique snaꞌoj ti abol jbatique, jaꞌ yuꞌun cꞌalal muꞌyuc stsatsal coꞌontique chiscoltautic. Yuꞌun iyichꞌ vocol schiꞌuc iqꞌuelbat yoꞌon jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic, pero muc bu sta smul, jaꞌ yuꞌun ispas ta canal scotol. xfiYuꞌun ti oy xa banquilal pale cuꞌuntic ta stojol li Dios li te ta vinajele, jaꞌ li Jesuse, jaꞌ li Snichꞌon Diose, jaꞌ yuꞌun junuc me coꞌontic acꞌo jchꞌuntic o ti chiscoltautic jech chac cꞌu chaꞌal calojtique. ieK Mu cꞌusi stacꞌ muquel ta stojol li Diose yuꞌun jaꞌ spasoj scotol. Acꞌo mi chac jmuc li jmultique, li Dios li jaꞌ chichꞌ cꞌope sqꞌueloj scotol. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ banquilal pale cuꞌuntic li Jesuse d Yuꞌun li scꞌop Diose tsots, jaꞌ yuꞌun tstij coꞌontic. Jech chac cꞌu chaꞌal machita mi lec juxbil schaꞌjotol yee, xuꞌ ta sta cꞌalal ta schinamil jbaquiltic mi oy buchꞌu chijyacꞌbutique. Jaꞌ más tstij coꞌontic li scꞌop Diose. Yuꞌun jaꞌ sventa chquiltic o cꞌu sba coꞌontic, mi lec, mi chopol li cꞌusi ta jnoptic schiꞌuc li cꞌusi ta jcꞌantique. ~}||@zzyBx!wMuusrrrrq\ponn#mhlkk_H]q\\[}[lZYWVU]TASdR{QsP@O*MMKJIwHWGJFEDCBA%?I>><;::8766i543y211q/..8-+*U('&%%M$#"! @^M9 E 2 m UE?wX` + Mi jaꞌ ba jpastic li cꞌustic chopol ta scoj li vocole, mu me xcaltic ti Dios lisujutique. Yuꞌun li Diose mu snaꞌ spas li cꞌustic chopole, jaꞌ yuꞌun mu xisujutic ta spasel li cꞌustic chopole. P_  Muybajcutic noꞌox mi icuch cuꞌuntic li vocole. Yuꞌun mi mu xchibaj coꞌontique, mi scotol icuch cuꞌuntique, chcꞌot quichꞌ jtojoltic, jaꞌ li jcuxlejaltic sventa sbatel osile. Yuꞌun jech yaloj onoꞌox li Diose: “Chcacꞌbe scuxlejalic sventa sbatel osil scotol li buchꞌutic oyun ta yoꞌonique”, xi. p^ [ Yuꞌun cꞌalal ta xtoy talel li cꞌacꞌale, ta xqꞌuixnaj, jliquel ta xtaquij o ta ora li tsꞌiꞌlele. Li sniche ta xlilij yalel ta lumtic, muc xa bu cꞌupil sba. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li jcꞌulejetique, cꞌalal yaquic ta saꞌel más scꞌulejalique, jaꞌ o chchamic. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me xchibaj coꞌontic mi chtal vocol ta jtojoltique ]  Mi jcꞌulejoxuque, quermanotac, muybajanic noꞌox yuꞌun la xa sbicꞌtajes avoꞌonic li Diose. Yuꞌun li buchꞌutic jcꞌuleje mu jaluc ta xtun yuꞌunic li scꞌulejalique. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal nich tsꞌiꞌlel ti mu jaluc leque. |\ s Mi mu cꞌusi xꞌayan avuꞌunique, quermanotac, paso ta jun avoꞌonic yuꞌun snichꞌnaboxuc xa li Diose. [ Yuꞌun mu staojuc o yav yoꞌon schꞌunoj ti chcoltaat yuꞌun li Cajvaltique, yantic o li cꞌustic tsnop ta jujun cꞌacꞌale. 8Z mLi buchꞌu jech yoꞌone mu me cꞌusi tsta o. Y Cꞌalal chacꞌanbeic li Diose, sloqꞌueluc me avoꞌonic. Mu me ta schibaluc avoꞌonic chacꞌanbeic. Yuꞌun li buchꞌu ta schibal yoꞌon ta scꞌanbee, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li nab ti buyuc noꞌox ta xyuqꞌuilanat ta icꞌ ta jujote. X }Mi mu xanaꞌic cꞌusi lec ta pasel li cꞌalal chavichꞌic vocole, jaꞌ cꞌanbeic stuc li Diose, yuꞌun ta slequil yutsil yoꞌon chijyacꞌbutic jnaꞌtic jcotoltic. Mu snaꞌ xꞌilin, mu tꞌujbiluc noꞌox li buchꞌu tscꞌuxubine. JW Jaꞌ yuꞌun cuchuc me avuꞌunic li vocole, jaꞌ ta stsatsub o avoꞌonic ta stojol li Diose. Jech scotol xuꞌ chapasic ta sventa li Cajvaltique, jech mu xa cꞌusi yan scꞌan avuꞌunic. AV }Yuꞌun xanaꞌic ti más ta stsatsub o avoꞌonic ta stojol li Dios mi icuch avuꞌunic li cꞌusi chcꞌot ta atojolic ta sventa ti achꞌunojic ti jaꞌ chascoltaic li Cajvaltique. U  Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, muybajanic noꞌox me li cꞌusi chcꞌot ta atojolique. 2T aJoꞌon li Santiagoune, joꞌon yajtunelun li Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Chajcꞌoponic batel ta carta, joꞌoxuc li tꞌujbiloxuc yuꞌun Dios ti butic xa oyoxuc ta yantic o balumile. Jaꞌ scꞌoplal ti chacꞌ jnaꞌtic li Diose li cꞌusi lec ta pasel li cꞌalal oy jvocoltique OS Acꞌo yacꞌboxuc ep slequilal yutsilal acotolic li Diose.pRY Chabanuc xavalbeic scotol la avajchabivanejique, schiꞌuc li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose. Chabanuc la xayalbeic batel eꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristo li ta Italia balumile. Q Chacalbeic ti ilocꞌ xa ta chuquel li Timoteoe. Mi ijul talel ta ora liꞌi, ta jchiꞌin batel, chba jqꞌueloxuc jchaꞌvaꞌalcutic. 5Pc Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jesucristoe, ta jcꞌan chavichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi ijtsꞌibaboxuc liꞌi, yuꞌun jutuc noꞌox icalboxuc. OO Acꞌo scoltaoxuc li Diose, jaꞌ li buchꞌu chispasbutic ta jun coꞌontique, schiꞌuc li ischaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li banquilal Cajchabivanejtique, jaꞌ li Cajvaltic Jesucristoe, li jaꞌ ta sventa li schꞌichꞌel chijcol o sbatel osile. Ti ta jcꞌan chascoltaic li Diose, jaꞌ to jech xuꞌ avuꞌunic chapasic li cꞌustic leque, jaꞌ li cꞌusi tscꞌan li Diose, li cꞌusi lec chile. Chayacꞌbeic ti acꞌo pasuc avuꞌunic ta sventa ti avichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristoe. Ta xꞌichꞌe ta mucꞌ sbatel osil li Diose. Jech acꞌo cꞌotuc ta pasel. N KM Ta jcꞌan ti chacꞌoponbecun Dios ta jtojol ti acꞌo chaꞌbatcun nojtoc li yoꞌ bu oyoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti iyalbe chabanuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique L Cꞌoponbun Dios ta jtojol. Jnaꞌoj ti mu cꞌusi chopol jpasoje yuꞌun jech o coꞌon ti jaꞌ ta jpas li cꞌustic leque. K Chꞌunbeic me smantal li buchꞌutic chaschabiique, aqꞌuic me ta venta. Yuꞌun jaꞌ chaschabiic yoꞌ jech ta xcol achꞌulelic. Yuꞌun snaꞌojic ti ta onoꞌox xcꞌot yalic ta stojol Dios li cꞌu sba ispasique. Mi avichꞌojic ta ventae, xmuybajic noꞌox chtunic ta atojolic. Jaꞌ mu lecuc mi chavacꞌbeic yat yoꞌonique, yuꞌun mu xatuqꞌuibic eꞌuc mi jech chapasique. tJa Mu me xachꞌay ta avoꞌonic ti scꞌan chacoltavanique, ti scꞌan chacꞌuxubinvanic o ti cꞌustic oy avuꞌunique. Mi jaꞌ chapasique, jaꞌ smoton Dios chcꞌot yaꞌel. Lec chil yuꞌun jaꞌ xa jech smoton tscꞌan li Diose. Iw Jaꞌ yuꞌun scꞌan scotol cꞌacꞌal acꞌo calbetic coliyal Dios ta sventa ti liscoltautic xa li Cajvaltique. Yuꞌun jaꞌ smoton Dios chcꞌot cuꞌuntic ti ta jtꞌabbetic slequilale. Acꞌo caltic ta jamal ti quichꞌojtic ta muqꞌue. Li joꞌotique jnaꞌojtic ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Dios ta sventa ti jchꞌunojtic ti iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic li Jesuse. Li jchiꞌiltic ta israelal ti jaꞌ to schꞌunojic ti chcolic yuꞌun li smantaltac li Diose, mu xcolic o yuꞌun mu xchꞌun yuꞌunic li smantaltaque. Jaꞌ to mi iyictaic li cꞌusi schꞌunojique, mi italic ta stojol li Jesuse, jaꞌ to jech chcolic o. C Mu me jaꞌuc lec xavaꞌiic schꞌunel li cꞌustic noꞌox cꞌopal chaꞌalbatique. Yuꞌun li Diose ta slequil noꞌox yoꞌon chijyacꞌbutic stsatsal coꞌontic. Maꞌuc to ta jtatic o stsatsal coꞌontic ta sventa li cꞌusi mu xuꞌ jlajestic ti chalique. Yuꞌun li buchꞌutic jech tsots scꞌoplal chaꞌiic li cꞌusi mu xuꞌ slajesique, maꞌuc to me chtuqꞌuib o. B# Yuꞌun li Jesucristoe ta yav oy o li yoꞌone jech chac cꞌu chaꞌal voljee, schiꞌuc li avie, schiꞌuc cꞌalal to sbatel osil. A{ Naꞌic me cꞌu sba li buchꞌutic baꞌi laj yalboxuc avaꞌiic li scꞌop Diose, yuꞌun avilic ti lec ibatique yuꞌun ischꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun scꞌan jaꞌ chachanic li cꞌu sba ischꞌunique. 6@e Jaꞌ yuꞌun oy stsatsal coꞌontic, jech jamal chcaltic:Jaꞌ Cajcoltavanej li Cajvaltique,
jaꞌ yuꞌun mu xixiꞌ ta stojol li crixchanoetique, xuꞌ xijchi. V?% Maꞌuc noj me batem ta avoꞌonic li taqꞌuine. Li cꞌu yepal oy avuꞌunique paso ta jun avoꞌonic. Yuꞌun jech yaloj li Diose: “Muc bu chaquictaic, scotol cꞌacꞌal chajchiꞌinic”, xi. a>; Joꞌoxuc li nupul tsꞌacaloxuc xae, mu me xamuculsati abaic, ichꞌo me abaic ta cꞌacꞌal. Ti ta xicꞌ sbaic jun vinic schiꞌuc jun antse, maꞌuc mulil ti ta schiꞌin sbaique. Yan li buchꞌu jaꞌ noꞌox ta xmulivajique jaꞌ mulil. Jech ta onoꞌox xichꞌic ichꞌbeel scꞌopic yuꞌun Dios li buchꞌutic jech ta spasique. (=I Naꞌic me li buchꞌutic ochemic ta chuquele. Nop avaꞌiic ti joꞌcoxuc chuculoxuque, chacꞌanic coltael eꞌuc. Schiꞌuc oyuc me ta avoꞌonic nojtoc li buchꞌutic chichꞌic majel ilbajinele. Nop avaꞌiic ti joꞌcoxuc chavichꞌic ilbajinele, mu xcuch avuꞌunic eꞌuc. 5<c Mu me xachꞌay ta avoꞌonic ti chacꞌuxubinic li buchꞌutic mu xavojtaquinic ti chcꞌot ta anaique. Yuꞌun oy buchꞌu jech ispasic ta voꞌone. Ta sventa ti jech ispasique, oy bu yajꞌangel Dios iyotesic ta snaic. Mu snaꞌic mi jaꞌ yajꞌangel Dios ti iyotesique, tsꞌacal to iyaꞌiic. f; G Cꞌano me abaic scotol cꞌacꞌal, joꞌoxuc li coꞌol avichꞌojic ta mucꞌ li Cristoe. z:m Yuꞌun li Dios cuꞌuntique xuꞌ yuꞌun ta sticꞌ ta cꞌocꞌ li buchꞌutic mu xichꞌic ta muqꞌue.r9] Li bu muꞌyuc slajebe, joꞌotic scꞌoplal te chacꞌ jpastic mantal. Jaꞌ yuꞌun scꞌan acꞌo calbetic coliyal li Diose. Ta slequiluc coꞌontic acꞌo tuncutic yuꞌun, acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ, jaꞌ lec chijyilutic o. b8= Yuꞌun ti iyal ti jun xa noꞌox velta ta xnique, jaꞌ iyal ta sventa ti cꞌalal ta xlaj scotol li cꞌustic pasbil yuꞌun li snaꞌ noꞌox xlaje. Jaꞌ xa noꞌox ta xcom li cꞌusi spasoj li muꞌyuc slajebe. u7c Yuꞌun cꞌalal icꞌopoj ta voꞌone li Diose, tsots inic li balumile. Li avie yaloj ti jun xa noꞌox velta ta xnic li balumile. Maꞌuc noꞌox li balumile, ta xnic cꞌalal ta vinajel schiꞌuc scotol li cꞌustic oy ta vinajele. 26] Jaꞌ yuꞌun mu me xapꞌajic li cꞌusi chayalbeic li Diose. Yuꞌun li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone ti muc bu xichꞌic ta mucꞌ li cꞌalal ipaseic ta mantal yuꞌun li banquilal jpasmantal yuꞌunic liꞌ ta balumile, ti iꞌalbatic ti mu me spasic li cꞌusi chopole, muc bu xcolic o. Jaꞌ noꞌox jech li joꞌotique, mi mu xquichꞌtic ta mucꞌ cꞌalal chispasutic ta mantal li Dios ta vinajele, mu xijcol. 51 Schiꞌuc jaꞌ te oy li Jesús ti jaꞌ sventainoj li cꞌusi tsꞌacal to iyal li Dios ta sventa ti chijcol oe, jaꞌ li ismal li schꞌichꞌele yoꞌ jaꞌ ichꞌay o li jmultique. Yuꞌun li a smal schꞌichꞌel li Jesuse, yoꞌ jech xuꞌ ta jtatic perton yuꞌun jmultic. Maꞌuc yuꞌun ta xquichꞌtic vocol jech chac cꞌu chaꞌal iꞌacꞌbat vocol li buchꞌu ismil li Abel ta voꞌonee. #4? Schiꞌuc li bu scꞌoplal te chijcꞌot li jayvoꞌ snichꞌnabutic li Diose yuꞌun te xa tsacajtic jbitic ta vinajel. Schiꞌuc jaꞌ te oy li Diose, jaꞌ li buchꞌu tucꞌ ta xichꞌ cꞌope, schiꞌuc jaꞌ te oy schꞌulelic li buchꞌutic tucꞌ yoꞌonic ti colemic xae. 3) Li joꞌoxuque naꞌic me ti jaꞌ lanopojic batel ta vinajel li yoꞌ bu oy li cuxul Diose, schiꞌuc li mucꞌta jteclum li smeltsanoje, jaꞌ li achꞌ Jerusalene. Jaꞌ li te oy ep ta mil chꞌul ángeletic ti xmuybajic noꞌox ta xichꞌic ta mucꞌ li Diose. 2 Cꞌalal jech iyilic iyaꞌiique ixiꞌic tajmec. Cꞌalal ta Moisés jech iyal eꞌuc: “Toj xiꞌel sba tajmec”, xi. X1) Yuꞌun toj tsots iyaꞌiic li mantal ti jech iꞌalbatique: “Acꞌo mi jaꞌ noꞌox acaaꞌic, mi avacaxic, mi achijic, ta xtal ta vits liꞌi, ta onoꞌox xmile ta ton”, xꞌutatic yuꞌun li Diose. Q0 Li joꞌoxuque muc bu lanopojic ba li ta vits li bu naca xiꞌel ta xcaꞌitique jech chac cꞌu chaꞌal li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone ti muc xnopojic ba li bu itil li cꞌoqꞌue, li bu iꞌicꞌub li balumile, li bu xleblajet noꞌox chauque, li bu tsots iꞌavan chauque, li bu ijupaj oqꞌuese, li bu icꞌoponatic yuꞌun li Diose. Cꞌalal iyaꞌiic ti icꞌoponatic yuꞌun li Diose, iscꞌanbeic vocol ti mu xa me xchaꞌcꞌoponatic nojtoque. / .+ Icaꞌitic ti iscꞌan to ta tsꞌacal pero mu xa bu xꞌacꞌbat. Acꞌo mi yan sba iyoqꞌuita sba, mu xa cꞌu spas yuꞌun ibat xa ta yan. V-% Mi oy buchꞌu jaꞌ noꞌox tscꞌan tspas li cꞌusi tscꞌan yoꞌon stuque, mi mu xichꞌ ta mucꞌ li Dios jech chac cꞌu chaꞌal ispas li Esaue, ta jsetꞌ me xijsoc yuꞌun nojtoc. Yuꞌun li Esaue ta scoj noꞌox ti chviꞌnaje la schon li slequilal yutsilal Dios li scꞌoplal ti chichꞌ stuque yuꞌun jaꞌ banquilal. A,{ Qꞌuelic me lec mi oy buchꞌu mu xa scꞌan tuqꞌuibtasel yuꞌun li Diose, coltaic me, tsatsubtasbeic me yoꞌon. Yuꞌun mi oy cꞌusi cꞌotem ta pasel ta jtojoltic ti mu xlaj ta coꞌontique, yuꞌun jaꞌ chijsoc o. Yuꞌun me jaꞌ ta jsetꞌ chlic chibajuc o yoꞌonic eꞌuc li yan quermanotactique. ]+3 Jaꞌuc me tsots scꞌoplal chavaꞌiic ti jmoj avoꞌonic acotolique, schiꞌuc ti lecuc avoꞌonic scotol orae. Yuꞌun mi muc bu tuqꞌuibem coꞌontique, mu xuꞌ chba jqꞌuelbetic sat li Cajvaltique. F* Jaꞌ me xapasic li cꞌustic lec ta pasele. Jaꞌ me tstsatsub o yoꞌonic eꞌuc li buchꞌutic muꞌyuc stsatsal yoꞌonique, jech mu xchꞌayic ta be. Coꞌol chatuqꞌuibic acotolic. M) Jaꞌ yuꞌun pasic me persa, mu me xlaj stsatsal avoꞌonic. l(Q Ta melel mu jcꞌantic li tsitsele yuꞌun cꞌux chcaꞌitic. Li buchꞌu chcuch yuꞌune jaꞌ ta xtuqꞌuib o ta stojol li Diose, jech jun noꞌox yoꞌon. Jaꞌ scꞌoplal ti mu jpꞌajtic li cꞌusi chijyalbutic li Diose '5 Li jtotic liꞌ ta balumile jayib noꞌox cꞌacꞌal listsitsutic, jaꞌ noꞌox ti bu mu xa xcuch iyile. Yan li Jtotic ta vinajele jaꞌ sventa jlequilaltic sbatel osil ti chistsitsutique, jech tucꞌ coꞌontic chijcꞌot jech chac cꞌu chaꞌal tucꞌ yoꞌon li stuque. @&y Li jtotic liꞌ ta balumile ispasutic ta mantal, iyacꞌbutic tsitsel li cꞌalal biqꞌuitutic toꞌoxe, pero iquichꞌtic ta mucꞌ. Jaꞌ yuꞌun scꞌan más to chquichꞌtic ta mucꞌ li cꞌusi chijyalbutic li Jtotic ta vinajele ti jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osile. Yuꞌun jaꞌ iyacꞌ jchꞌuleltic. -%S Mi mu xayacꞌbeic tsitsel li Diose jech chac cꞌu chaꞌal ta xacꞌbe li buchꞌutic snichꞌnabe, yuꞌun mu snichꞌonucoxuc, yuꞌun maꞌuc atotic yaꞌel. $} Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti ta xcuch avuꞌunic li tsitsel li chayacꞌbeic li Diose yuꞌun jaꞌ sventa lec chabatic o yuꞌun snichꞌnaboxuc xa. Yuꞌun muc bu xquiltic lec ta xbat jun chꞌamal mi muc bu yichꞌoj mantal ta stojol yuꞌun stote. _#7 Yuꞌun li Diose ta stsits li buchꞌutic cꞌux ta yoꞌone yoꞌ jaꞌ lec chbat o.Chistsitsutic jcotoltic yoꞌ jaꞌ lec chijbat o, joꞌotic li snichꞌnabutic xae, ti lijyicꞌutic xae, xi tsꞌibabil. q"[ ¿Mi yuꞌun ichꞌay xa ta avoꞌonic ti ta onoꞌox xquichꞌtic tsitsel yaꞌel yuꞌun li Dios jech chac cꞌu chaꞌal ta xcacꞌbetic tsitsel li jnichꞌnabtique? Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Jnichꞌon, xavichꞌ me ta mucꞌ mi chayacꞌbe tsitsel li Diose, jaꞌ jech lec chabat.Mu me xchibaj o avoꞌon ti chastsitse. b!= Li joꞌoxuque muc to bu chalajic ta milel ta scoj ti chacontrainic li cꞌusi chopole. B } Naꞌic me ti ep iyichꞌ contrainel yuꞌun jpasmuliletic ta scoj jmultic li Jesuse. Mi anopic jeche, jaꞌ mu xchibaj o avoꞌonic li cꞌalal chavichꞌic contrainel eꞌuque. X) Scꞌan ti jaꞌ te batem coꞌontic ta stojol li Jesuse. Yuꞌun jaꞌ iyacꞌ jchꞌuntic ti jaꞌ melel li cꞌusi yaloje, jech ta onoꞌox xcꞌot quichꞌtic li cꞌusi jchꞌunojtic ti chquichꞌtique. Yuꞌun li stuque iyichꞌ vocol ta cruz. Mu cꞌu chal o yoꞌon ti iꞌaqꞌue ta qꞌuexlale yuꞌun snaꞌoj ti xmuybaj noꞌox ta tsꞌacale. Li avie te xa chotol ta sbatsꞌicꞌob Dios li yoꞌ bu tspas mantal li Diose. Te tspas mantal schiꞌuc. U % Yuꞌun caꞌiojbetic scꞌoplal ti ep buchꞌutic lec iyichꞌic ta mucꞌ li Dios li iꞌechꞌic liꞌ ta balumile, jaꞌ yuꞌun jaꞌ acꞌo jchantic. Acꞌo quictatic scotol li cꞌusi chismacutic chcaꞌitique, schiꞌuc li cꞌusi chopol ti tscꞌan chispajesutique. Jaꞌ yuꞌun tsotsuc me coꞌontic acꞌo jpastic li cꞌusi chacꞌ jnaꞌtic li Dios li jujunutique jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xꞌanilaj ti jaꞌ te batem ta yoꞌone. M (Yuꞌun voꞌone onoꞌox snopoj Dios ti jcotoltic oy cꞌusi lec ta xquichꞌtique. Maꞌuc noꞌox scꞌoplal stuquic ti chichꞌique. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti chquichꞌtic ta comone.dA 'Scotolic taje, lec scꞌoplalic yuꞌun li Diose ta sventa ti ischꞌunic ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, acꞌo mi muc to bu yichꞌojic li cꞌusi albilic onoꞌox yuꞌun li Dios ti ch‐acꞌbatique. L &Acꞌo mi toj lec yoꞌonic, pero muc xcꞌaneic yuꞌun li crixchanoetique, jaꞌ yuꞌun mu sta bu chnaquiic. Naca xanbal ispasic ta taqui jamaltic, ta vitstic. Ismucan sbaic ta nail chꞌen. W' %Oy imileic ta ton. Oy ituchꞌatic ta sierra, ta oꞌlol ipasatic. Oy iqꞌuelbat yoꞌonic mi jamal ta xalic ti schꞌunojique, tsꞌacal to imileic ta machita. Oy muꞌyuc xa scꞌuꞌic ta scoj ti ilbajinele, jaꞌ yuꞌun islapic nuculil chij, mi nuculil tentsun. Mu cꞌusi xꞌayan yuꞌunic, yan sba svocolic, toj abol sbaic. eC $Oy yan iyichꞌic labanel, itsitseic, ichuqueic ta carena taqꞌuin, iꞌochic ta chuquel.   #Oy antsetic ischꞌunic eꞌuc, ichaꞌcuxesbat yolic. Oy buchꞌutic te ichamic o ta scoj ti ilbajinele. Muc bu xchibaj o yoꞌonic yuꞌun maꞌuc toj tsots scꞌoplal iyaꞌiic ti ta xcuxiique. Jaꞌ iscꞌanic ti ta xchaꞌcuxiic sventa sbatel osile. 1 "Oy itiqꞌueic ta mucꞌta cꞌocꞌ, muc bu xcꞌaqꞌuic. Oy buchꞌu taꞌox xmileic ta machita pero icolic ba. Li buchꞌutic muꞌyuc stsatsalique iꞌacꞌbat stsatsalic, jaꞌ yuꞌun xuꞌ yuꞌunic ispasic cꞌop, ispasbeic ta canal yajsoltarotac li yajcontraique. &E !Ta sventa ti ischꞌunic ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun oy ispasic ta canal yan ajvaliletic, lec ispasic mantal. Iyilic ti icoltaatic yuꞌun li Dios jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatique. Oy la smacbe ye jtiꞌaval bolometic jaꞌ yuꞌun muc bu xtiꞌatic.   Jaꞌ noꞌox jech yepal laj calboxuc. Muc xlaj calboxuc scꞌoplal li Gedeone, schiꞌuc li Baraque, schiꞌuc li Sansone, schiꞌuc li Jeftee, schiꞌuc li Davide, schiꞌuc li Samuele, schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. P Li jmulivajel ants Rahabe ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun muc bu te coꞌol icham schiꞌuc li schiꞌiltac li buchꞌu muc bu schꞌunojique. Yuꞌun li Rahabe la scꞌuxubin li chaꞌvoꞌ jchiꞌiltic li a spaꞌiic baꞌi li cꞌu sba li jteclum ta Jericoe, laj yotes ta sna. ta Ta sventa ti ischꞌunic ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ yuꞌun cꞌalal itsꞌaqui yuꞌunic li jucub cꞌacꞌal isjoyobtaic li jteclum Jericoe, ilom li smacol li pasbil ta tone. +O Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee ta sventa ti ischꞌunic ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun ijelavic talel ta Tsajal Nab. Coꞌol schiꞌuc taqui balumil iyaꞌiic. Cꞌalal taꞌox xjelavic eꞌuc li jꞌegiptoal crixchanoetique, te ichamic ta yut nab scotolic.  Ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Dios li Moisese, jaꞌ yuꞌun iyalbe li schiꞌiltac ti acꞌo smilic chije, acꞌo sbon ta chꞌichꞌ li stiꞌ snaique, yoꞌ jaꞌ mu xmilbatic o li sba yol snichꞌonique yuꞌun li yajꞌangel Diose. /W Ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Dios li Moisese, jaꞌ yuꞌun ilocꞌ talel ta Egipto balumil. Muc bu xiꞌ ta sventa ti ta xꞌiltaat yuꞌun li ajvalile. Oy stsatsal yoꞌon yuꞌun coꞌol schiꞌuc yilojbe xa sat li Diose, jaꞌ li mu xquilbetic sat liꞌi.  Snaꞌoj ti jaꞌ scꞌulejal ta xcꞌot mi chcuch yuꞌun li vocol ta sventa li Cristoe, jaꞌ yuꞌun maꞌuc ispichꞌ o yoꞌon li scꞌulejal li jꞌegiptoal crixchanoetique. Yuꞌun snaꞌoj ti ta onoꞌox xꞌacꞌbat smoton yuꞌun li Diose. eC Ta slequil yoꞌon ba schiꞌin li yoꞌ bu ta xichꞌic ilbajinel li schiꞌiltac li coꞌol tꞌujbilic yuꞌun li Diose. Maꞌuc la scꞌan li cꞌusi sventa noꞌox osil balumil ti jliquel noꞌox xijmuybajutic oe. Y + Cꞌalal ista xaꞌox vaꞌlej li Moisese, ischꞌun ti ta melel jaꞌ ta xcoltaatic yuꞌun li Diose schiꞌuc li schiꞌiltaque, jaꞌ yuꞌun muc bu scꞌan ti jaꞌ tsmeꞌin li stseub li ajvalile.  ) Li stot smeꞌ li Moisese ta sventa ti iyichꞌic ta mucꞌ li Diose, jaꞌ yuꞌun cꞌalal ivocꞌ li Moisese, muc xiꞌic ta sventa ti yaloj mantal li ajvalil ti acꞌo mileuc scotol li unen queremutique. Oxib u ismuquic li unene yuꞌun iyilic ti toj lec sbae. p Y Li Josee ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun cꞌalal poꞌot xa ta xchame, la sjulesbe ta sjolic li schiꞌiltac ti yaloj onoꞌox li Dios ti ta xloqꞌuic batel ta Egiptoe. Jaꞌ yuꞌun iyal comel mantal ti acꞌo cuchbatuc batel scajonal li yoꞌ bu tiqꞌuil sjol sbaquil ti cꞌalal mi iloqꞌuic batele. " = Li Jacove ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun cꞌalal poꞌot xa ta xchame, iscꞌanbe slequilal yutsilal Dios ta stojol li chaꞌvoꞌ smome, jaꞌ li snichꞌnab li Josee. Te vaꞌal stsacoj snamteꞌ iyichꞌ ta mucꞌ li Diose.   Li Isaaque ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun iscꞌanbe slequilal yutsilal Dios ta stojol li chaꞌvoꞌ snichꞌnabe, jaꞌ li Jacove schiꞌuc li Esaue. Schiꞌuc iyalbe cꞌusi yabtel chbatic jujunic. {o Yuꞌun li Abrahame schꞌunoj ti toj echꞌem stsatsal sjuꞌel li Diose ti xuꞌ yuꞌun ta schaꞌcuxes ánimaetique. Jaꞌ yuꞌun icꞌot ta pasel coꞌol schiꞌuc ichaꞌcuxesbat yaꞌel li snichꞌone, yuꞌun jaꞌ a spoj li Diose. gG Ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Dios li Abrahame, jaꞌ yuꞌun cꞌalal iqꞌuelbat yoꞌon yuꞌun li Dios mi ta melel ti yichꞌoj ta muqꞌue, laj yacꞌbe ta smoton Dios li jun noꞌox snichꞌone, jaꞌ li Isaaque. Acꞌo mi albil yuꞌun Dios ti jaꞌ ta sventa Isaac ta xpꞌol ep li snitilultaque, pero laj yacꞌ.  { Pero moꞌoj, yuꞌun jaꞌ iscꞌanic li yoꞌ bu toj leque, jaꞌ li chꞌul vinajele. Jaꞌ yuꞌun li Diose mu cꞌusi xal yoꞌon ti ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌunique, yuꞌun smeltsanoj xa li mucꞌta jteclum li yoꞌ bu ta xacꞌ naclicuque. xi Ti jaꞌuc noꞌox scꞌoplal iyalic li bu nacalic toꞌoxe, xuꞌ te chchaꞌsutic batel nojtoc ti jechuque. q[ Li buchꞌutic jech ta xalique, jamal ta xaqꞌuic ta aꞌiel ti ta onoꞌox xbatic li bu slumalic oe. S Scotol li buchꞌutic liꞌ icalboxuc scꞌoplale, schꞌunojic o cꞌalal ichamic ti jaꞌ melel li cꞌusi yaloj li Diose. Li cꞌusi albilic onoꞌox yuꞌun Dios ti ta xꞌacꞌbatique, muc bu yichꞌojic cꞌalal ichamique. Ta sventa ti ischꞌun ti ta xcꞌot onoꞌox ta pasele, jech coꞌol schiꞌuc yichꞌojic xa iyaꞌiic. Jaꞌ yuꞌun xmuybajic noꞌox. Jamal iyalic ti jꞌechꞌbeetic noꞌox liꞌ ta balumile, ti maꞌuc slumalic oe. r] Li Abrahame, acꞌo mi coꞌol xa schiꞌuc chamem yaꞌel yuꞌun mu xa xil schꞌamal, pero toj ep to ipꞌol snitilul jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌanaletique, jech chac cꞌu chaꞌal li jiꞌ ta tiꞌnab ti mu xlaj ta atele. mS Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Sarae, ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose. Acꞌo mi meꞌel xa, acꞌo mi mu xa xꞌalaj, ischꞌun ti ta onoꞌox xꞌalaj jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbat yuꞌun li Diose.  Yuꞌun li Abrahame jaꞌ noꞌox ismala ti te ta xcꞌot ta mucꞌta jteclum li bu muꞌyuc slajebe, li jaꞌ smeltsanoj stuc li Diose. ~1 Ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Dios li Abrahame, jaꞌ yuꞌun cꞌalal inaqui li yoꞌ bu iꞌacꞌbat yosile, muc bu snop ti jaꞌ te ta xnaqui oe. Jaꞌ yuꞌun ta nucul noꞌox ispas sna jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal carpa. Cꞌalal iyichꞌ comel osil li snichꞌone, jaꞌ li Isaaque, jaꞌ noꞌox jech ispasic eꞌuc schiꞌuc snichꞌon li Isaaque, jaꞌ li Jacove. 2}] Li Abrahame ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun cꞌalal iꞌalbat yuꞌun Dios ti ta xlocꞌ ta slumale, ischꞌun. Ibat ta yan o balumil li yoꞌ bu albil ti jaꞌ ta xichꞌic comele. Cꞌalal ilocꞌ batele, mu snaꞌ bu li osil ch‐acꞌbate. M| Li Noee ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun ischꞌun ti ta smeltsan jun barco yoꞌ cꞌuxi chcolic o scotolic ta snailique. Yuꞌun iꞌalbat yuꞌun li Dios ti ta xtal tsots ichꞌ vocole. Mu snaꞌ mi melel. Ta sventa ti ischꞌun li Noee, jaꞌ ivinaj o ti oy smulic li yanetique yuꞌun muc schꞌunic. Jaꞌ muꞌyuc smul iꞌile yuꞌun Dios li Noee ta sventa ti ischꞌun li cꞌusi iꞌalbate. { Yuꞌun li buchꞌu mu schꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi yaloj li Diose, muc bu lec ch‐ile yuꞌun li Diose. Li buchꞌu tscꞌan coltael yuꞌun li Diose, tsots scꞌoplal ti tschꞌun ti oy li Diose. Tsots scꞌoplal ti tschꞌun nojtoc ti tsta li coltaele. 5zc Li Enoque ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun cuxul iꞌiqꞌue muyel ta vinajel, muc bu xcham. Muc bu staic ta saꞌel yuꞌun Dios iꞌiqꞌue batel. Tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti lec iꞌile yuꞌun Dios li cꞌalal muc toꞌox bu icꞌbil batele. Ty! Li Abele ta sventa ti ischꞌun ti jaꞌ melel li cꞌusi iyal li Diose, jaꞌ yuꞌun laj yacꞌ li matanal li cꞌusi iscꞌan stuc li Diose. Yan li Caine muc xacꞌ ti cꞌusi chcꞌanbat yuꞌun li Diose. Jaꞌ yuꞌun lec iꞌile yuꞌun Dios li Abele, ichꞌambat li smoton li iyacꞌbee. Yan li Caine muc bu xchꞌambat li cꞌusi iyaqꞌue. Acꞌo mi chamem xa li Abele, liꞌ to oy yaꞌel yuꞌun chcaꞌibetic scꞌoplal cꞌu sba ischꞌun. %xC Mi jchꞌunojtic ti jaꞌ melel li cꞌusi yaloj li Diose, jech jnaꞌojtic ti ta jupꞌel noꞌox scꞌop ispas scotol li cꞌustic jqꞌuelojtique. xwi Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee lec iꞌalbat scꞌoplalic yuꞌun li Diose ta sventa ti jech ischꞌunique. Wv ) Mi jchꞌunojtic ti jaꞌ melel li cꞌusi yaloj li Diose, jnaꞌojtic ti ta onoꞌox xcꞌot ta pasel li cꞌusi jmalaojtique. Schiꞌuc ta jchꞌuntic ti ta onoꞌox jtatic li cꞌusi muc bu quilojtique. Ru 'Li joꞌotique mu jechuc coꞌontic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta schibajes yoꞌon ti ta chꞌayel ta xbatic oe. Yuꞌun ta jꞌechꞌel jchꞌunojtic o ti chijcuxiutic o sbatel osile.7tg &Li buchꞌu muꞌyuc smul ta xquile yuꞌun schꞌunoj ti joꞌon ta jcoltae, jaꞌ ta xcuxi o sbatel osil.Yan mi ta schibajes yoꞌone, chopol chquil, xi tsꞌibabil. s  %Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios:Jutuc xa scꞌan chchaꞌtal nojtoc li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtale. Sr $Jaꞌ scꞌan ti oy stsatsal avoꞌonic jech xuꞌ o avuꞌunic chapasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose, jech ta onoꞌox xcꞌot ta pasel ti chavichꞌic li cꞌusi yaloj ti chijyacꞌbutic li Diose. q #Jaꞌ yuꞌun mu me xchibaj avoꞌonic, mu me xchꞌay li stsatsal avoꞌonique yuꞌun jaꞌ ta sventa chata o amotonic. Ip  "Yuꞌun la acꞌuxubinic li buchꞌutic ochemic ta chuquele, schiꞌuc xamuybajic noꞌox li cꞌalal lapojbatic li cꞌustic oy avuꞌunic liꞌ ta balumile. Yuꞌun anaꞌojic ti jaꞌ toj echꞌem lec li cꞌusi chcꞌot avichꞌic te ta vinajele, ti jaꞌ sventa sbatel osile, schiꞌuc ti jaꞌ mu xbat ta pojele. #o? !Yuꞌun avichꞌic labanel, avichꞌic ilbajinel ta stojol li crixchanoetique. Apasic lequilal nojtoc yuꞌun acoltaic li buchꞌutic iyichꞌic vocole. lnQ Naꞌic me ti lec itsꞌic avuꞌunic li vocol cꞌalal lic avichꞌic ta mucꞌ li Cristoe. |mq Li buchꞌutic jech ta spasique, ¡toj tsots me vocol ta xichꞌic mi iꞌacꞌbat stojic yuꞌun li cuxul Diose! klO Yuꞌun jnaꞌojtic ti jech yaloj li Diose: “Joꞌon jtuc ta xcacꞌbe yichꞌ vocol”, xi. Jech yaloj nojtoc: “Joꞌon Diosun, joꞌon jnaꞌoj jtuc cꞌu sba chcacꞌbe stojolic li buchꞌutic jnichꞌnabtaque”, xi. ;ko Jaꞌ yuꞌun li buchꞌutic ta snaꞌleic li Snichꞌon li Diose, ti muꞌyuc xa sbalil chaꞌiic li schꞌichꞌel li Cristo ti jaꞌ ipocbatic o li smulique, ti ta scontrainic li Chꞌul Espíritu ti jaꞌ iꞌacꞌbat slequil yoꞌonique, mu staic o cꞌuxubinel. Jaꞌ toj echꞌem chichꞌic vocol. Nj Yuꞌun li buchꞌutic ispꞌajbeic smantal li Dios ti iyal li Moisés ta voꞌonee, muc staic cꞌuxubinel. Jaꞌ noꞌox mi oy chib oxib textico ti iyilic jech ispasique, jaꞌ jech imilatic o. Xi) Jaꞌ xa noꞌox jmalaojtic chijyacꞌbutic quichꞌtic vocol li Diose. Jaꞌ yuꞌun naca xiꞌel ta xcaꞌitic yuꞌun ta jnaꞌtic ti chopol chijyilutic li Diose, jaꞌ te chijtiqꞌue ta mucꞌta cꞌocꞌ li yan sba tileme, jaꞌ te li yoꞌ bu ta xꞌacꞌbat yichꞌic tsots vocol scotol li buchꞌutic scontrainojic li Diose. Ph Yuꞌun mi ta jpimil xa jtuctic ta jchaꞌpastic li cꞌustic chopole ti jchꞌunojtic xa li scꞌop Dios ti jaꞌ melele, muꞌyuc xa cꞌusi yan matanal ta xcacꞌtic ta sventa li jmultique. g3 Mu me xquictatic ti chba jtsobilan jbatic ta yaꞌiel li scꞌop Diose. Mu me jaꞌuc jchantic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic ti jech ispasique. Jaꞌ scꞌan ti acꞌo jtsatsubtasbe jbatic coꞌontic yuꞌun ta jnaꞌtic ti poꞌot xa ta xchaꞌtal li Cajvaltique. Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jesucristoe, ta sventa ti muꞌyuc xa jmultic lijcꞌote, jech xuꞌ xa ta jtatic ta naꞌel li Dios jtuctic ta jujuntale ta sventa li schꞌichꞌel li Cristoe, muꞌyuc xa xiꞌel. Z`- Ta sventa ti ta jꞌechꞌel chꞌaybil o jmultic yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun muꞌyuc xa yan matanal ta xcacꞌtic ta sventa li jmultique. Jaꞌ scꞌoplal ti mu xa xijxiꞌ ta stael ta naꞌel li Diose j_M Jech iyal nojtoc:Ta jꞌechꞌel ta jchꞌay o ta jol ta coꞌon li smulique, xi li Diose. o~~.|{z~z!yFxxwvutt#sqq[oCndnll7kjeigg(gee cJba`_^]\[YYTXWV-TT/RR6QQOO3NnMLJJJHGEDCxCB8A}@?>=;;f::[98753200'/b.-++W*)(\'\&&%B$Q##k"C U*O-'PJS  5 uFlhf K'Itacꞌav li Jesuse: ―Batic, ba qꞌuelavilic li bu nacalune ―xijyutcutic. La jchiꞌincutic batel, ba jqꞌuelcutic li bu nacale. Te jchiꞌucutic iꞌoch acꞌubal yuꞌun mal xaꞌox cꞌacꞌal lijcꞌotcutic. Ve '&Li Jesuse la sqꞌuel svalapat, iyil ti te tijiluncutic batel ta spate. Jech la sjacꞌbuncutic: ―¿Cꞌusi chasaꞌic? ―xijyutcutic. La jtacꞌbecutic: ―Jchanubtasvanej, ¿bu nacalot? ―xcutcutic. dd C%Cꞌalal laj caꞌicutic ti jech laj yal li Juane, jaꞌ ba jchiꞌincutic li Jesuse. Dc $Li Juane iyil ti te xbat li Jesuse, jech laj yalbuncutic: ―Qꞌuelavilic, jaꞌ li coꞌol schiꞌuc schij Dios yaꞌel leꞌe yuꞌun ta xmile ta scoj jmultic ―xijyutcutic li Juane. {b q#Ta yocꞌomal te jchiꞌucutic nojtoc li Juane jchaꞌvaꞌalcutic yuꞌun yajchanbalajeltacuncutic toꞌox. 6a g"Li joꞌone iquil xa. Laj calboxuc xa ti jaꞌ Snichꞌon li Diose ―xijyutcutic li Juane. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic baꞌi laj yicꞌ ta yajchanbalajeltac li Jesuse ` !Li joꞌone mu toꞌox xcojtaquin. Li Dios li laj yacꞌbun cabtel ti tal cacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jech onoꞌox yalojbun: “Li buchꞌu chavil ti chjul li Chꞌul Espírtu ta sbae, jaꞌ li buchꞌu chayacꞌboxuc avichꞌic li Chꞌul Espíritue”, xiyut. ]_ 5 Jech laj yal nojtoc li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe: ―Iquil iyal talel ta vinajel li Chꞌul Espíritue coꞌol schiꞌuc jculajteꞌ yilel. Te icꞌot ta sba, jech iyichꞌ o li Chꞌul Espíritue. ^ ;Li joꞌone mu toꞌox xcojtaquin ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li vinique. Jaꞌ to icojtaquin li cꞌalal laj yacꞌbun quil li Diose. Ti baꞌi tal cacꞌ ta ichꞌel joꞌ li joꞌone yoꞌ jech acꞌo xavojtaquinic eꞌuc, joꞌotic li jꞌisraelutique ―xijyutcutic li Juane. ] Leꞌe jaꞌ li buchꞌu laj calboxuc scꞌoplale. Jech laj cal: “Jaꞌ tsꞌacal ta xtal li buchꞌu tsots yabtel yichꞌoje. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuemune, te xa onoꞌox oy li stuque”, xacutic onoꞌox. Z\ /Ta yocꞌomal laj yil Juan ti te ta xtal Jesús li yoꞌ bu oye. Li Juane jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li te jchiꞌucutique: ―Qꞌuelavilic, leꞌ xa xtal li buchꞌu acꞌbil tsots yabtel yuꞌun li Diose. Jaꞌ coꞌol schiꞌuc schij Dios yaꞌel yuꞌun ta xmile, jech ta xtoj o jmultic jcotoltic ta spꞌejel balumil. _[ 9Jaꞌ jech icꞌot ta pasel te ta jteclum Betábara li te ta jot ucꞌum Jordane, jaꞌ te li yoꞌ bu laj yacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Juane. Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌol schiꞌuc schij Dios yaꞌel li Jesuse [Z 1Jaꞌ li buchꞌu tsꞌacal ta xtale. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jcolta o. Acꞌo mi slocꞌbeel xonob, mu xuꞌ chcaꞌi yuꞌun mu cꞌusi xitun o ―xi li Juane. uY eItacꞌav li Juane: ―Li joꞌone jaꞌ noꞌox cabtel chcacꞌbe yichꞌic joꞌ li buchꞌutic chictaic li cꞌustic chopol tspasique. Yan li buchꞌu más tsots yabtel yichꞌoje jaꞌ te achiꞌuquic pero mu to xavojtaquinic. X !Jech la sjacꞌbeic nojtoc li Juane: ―¿Cꞌu chaꞌal chavacꞌ ta ichꞌel joꞌ mi mu joꞌcot ti tꞌujbilot yuꞌun li Dios ti chaventainuncutique, mi mu joꞌcot li Elíasote, mi mu joꞌcot li buchꞌu ta jmalacutic ti chtal yal li scꞌop Diose? ―xutic. IW  Li buchꞌutic itaqueic talele jaꞌ ochemic ta fariseoal. V Itacꞌav li Juane: ―Joꞌon jcꞌoplal li laj yal li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal: “Ta xlic jun jchiꞌiltic ta israelal, tsots ta xcꞌopoj ta taqui jamaltic. Jech chal: Ta xa xtal li Cajvaltique. Jaꞌ lec ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique, xi ta xalbe li jchiꞌiltactique”, jech onoꞌox laj yal li Isaíase ―xi itacꞌav li Juane. QU La sjacꞌbeic nojtoc: ―Pero ¿buchꞌuot chaꞌa? Albun caꞌicutic yoꞌ jech chcꞌot calbecutic li buchꞌutic la stacuncutic talele. ¿Cꞌusi avabtel chaꞌa? Albun caꞌicutic ―xutic. +T QLa schaꞌjacꞌbeic nojtoc: ―¿Buchꞌuot chaꞌa? ¿Mi joꞌot li Elíasote? ―xutic. Itacꞌav li Juane: ―Mu joꞌcun ―xi. La sjacꞌbeic nojtoc: ―¿Mi mu joꞌcot li buchꞌu ta jmalacutic ti chtal yal li scꞌop Diose? ―xutic. Itacꞌav li Juane: ―Mu joꞌcun ―xi. S 'Itacꞌav li Juane, jamal laj yal: ―Mu joꞌcun Cristoun ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque ―xi. DR Cꞌalal lic yalbe scꞌoplal Jesucristo li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, te icꞌotic ta stojol jayvoꞌ paleetic schiꞌuc li buchꞌutic la scoltaic ta yabtelic li paleetique. Tacbilic talel yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutic li te ta Jerusalene, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ tal sjacꞌbeic li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe: ―¿Buchꞌuot? ¿Mi joꞌot ti scꞌoplal onoꞌox chatale? ―xutic cꞌotel. Q Mu junuc buchꞌu yiloj li Diose. Li Diose cꞌajomal jun Snichꞌon, pero coꞌol yoꞌonic. Li Dios Nichꞌonile jaꞌ laj yacꞌ ta ilel ti cꞌu sba li Stote. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe scꞌoplal Jesús li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe SP !Ta sventa li Moisese laj caꞌitic li smantaltac li Diose, pero muc bu xchꞌun cuꞌuntic. Ta sventa li Jesucristoe lec xa chijyilutic li Diose yuꞌun la schꞌaybutic o ta jꞌechꞌel li jmultique. tO cLi Snichꞌon Diose toj lec yoꞌon. Joꞌotic ti quichꞌojtic xa ta muqꞌue, iquiltic xa ti oy slequil yoꞌon ta jtojoltique. Yuꞌun scotol cꞌacꞌal ta xquiltic ti chiscoltautique, ti chijyacꞌbutic slequil coꞌontique. ~N wLi Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jech laj yalbe scꞌoplal li Snichꞌon Dios ta stojol li jchiꞌiltacutique: ―Jaꞌ liꞌi li buchꞌu laj calboxuc ti tsꞌacal to ta xtale. Jech laj cal: “Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuemune, te onoꞌox oy li stuque”, xichi onoꞌox ―xi li Juane. mM ULi Jesucristoe toj lec yoꞌon yuꞌun jaꞌ Snichꞌon li Jtotic Diose. Cꞌajomal jun Snichꞌon. A pasuc ta crixchano jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique. La schiꞌinuncutic ta naclej, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Iquilcutic ti toj lec yoꞌone yuꞌun lec la scꞌuxubinuncutic, schiꞌuc melel scotol li cꞌustic laj yalbuncutique. L ) Ti jech snichꞌnaboxuc xa Dios xijyutcutique, yuꞌun lijchaꞌvocꞌcutic xa ta achꞌ. Pero mu jechuc jech chac cꞌu chaꞌal chijꞌvocꞌutic ta jtot ta jmeꞌtique. Ti chijꞌvocꞌutic ta achꞌe, jaꞌ ta sventa li Diose yuꞌun chisjeltabutic li coꞌontique. K 1 Jcotolcutic li jayvoꞌ la jchꞌuncutic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun Dios ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, snichꞌnaboxuc xa Dios, xijyutcutic. 5J e A schiꞌinuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, yuꞌun voꞌone onoꞌox tꞌujbiluncutic yuꞌun li Diose. Pero ep jchiꞌiltac ti muc bu xichꞌic ta muqꞌue. FI  Li Jesucristoe jaꞌ la spas li crixchanoetique schiꞌuc scotol li cꞌustic oye. Pero cꞌalal iꞌay liꞌ ta balumile, muc bu schꞌunic li crixchanoetic ti jaꞌ la spas scotole. WH ) Cꞌalal yacal ta xalbe scꞌoplal li Jcoltavanej li Juane, jaꞌ o te iyacꞌ sba ta ilel li Jesucristoe. Jaꞌ ti ta xacꞌ jnaꞌtic ti jaꞌ noꞌox ta sventa stuc ti xuꞌ chijcuxiutic o sbatel osile. {G qMaꞌuc jcoltavanej li Juane. Jaꞌ noꞌox ti yichꞌoj tsots yabtel sventa ta xalbe scꞌoplal li Jcoltavaneje. )F MTal yal ti ta xtal xa li Jesucristoe, jaꞌ li Cajcoltavanejtic ti ta xacꞌ jcuxlejaltic sventa sbatel osile, yoꞌ jech acꞌo schꞌunic li crixchanoetique. oE YOy toꞌox jun jchiꞌilcutic ta israelal, Juan sbi. Jaꞌ iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun li Diose. xD kJaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal xojobal cꞌocꞌ li te xojobian ta acꞌubal ti mu xtupꞌ li cꞌalal te tsanale. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Jesucristoe, acꞌo mi mu scꞌan xichꞌic ta mucꞌ li crixchanoetic li cꞌalal iꞌay liꞌ ta balumile, ta onoꞌox xal ti chijcuxiutic o sbatel osil ta sventae, joꞌotic ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtique. $C CJaꞌ sventainoj cuxlejal sventa sbatel osil. Jech ta jnaꞌtic o ti xuꞌ chijcuxiutic o sbatel osil ta sventae jech chac cꞌu chaꞌal cuxul o li stuque. Jaꞌ sjamobil jsatic jchiquintic yoꞌ ta jtatic o jcuxlejaltic sbatel osil, joꞌotic ti oyutic ta mulil liꞌ ta balumile. qB ]Li Jesucristoe jaꞌ la spas scotol li cꞌustic oye. Mu jechuc noꞌox iꞌayan stuc li cꞌustic oye. oA YCꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile, te onoꞌox schiꞌuc sbaic schiꞌuc li Jtotic Diose. m@ WCꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile, te onoꞌox oy li Jesucristoe, jaꞌ li buchꞌu a yalbutic li cꞌu sba yoꞌon li Jtotic Diose. Te onoꞌox schiꞌuc sbaic schiꞌuc li Jtotic Diose. Li Jesucristoe jaꞌ Dios stuc. j?MQuermanotac, mi oy buchꞌu ichibaj yoꞌon ta yichꞌel ta mucꞌ li Cajvaltique, mi joꞌot chba achaꞌalbe scꞌop Dios ti jech ta schaꞌichꞌ ta mucꞌ li Cajvaltique, naꞌo me ti joꞌot ta aventa ti jaꞌ laj yicta o li cꞌustic chopol tspase, jaꞌ yuꞌun mu chꞌayeluc chbat o. Yuꞌun ipasbat perton yuꞌun Dios li smultac staoje.>='Ta tsꞌacale la sta ta naꞌel Dios nojtoc ti acꞌo taluc li joꞌe, lic yacꞌ li joꞌe. Lic satinuc scotol li cꞌustic stsꞌunojique. |<qLi Elías li iyal scꞌop Dios ta voꞌone, li coꞌol crixchanoutic jchiꞌuctique, ta sloqꞌuel yoꞌon la sta ta naꞌel Dios ti acꞌo mu xacꞌ li joꞌe, jaꞌ yuꞌun oꞌlol schanibal jabil muc bu xacꞌ joꞌ liꞌ ta cosilaltique. 8;iJaꞌ yuꞌun jamal xavalbe abaic li bu layalic ta mulile, cꞌoponbe abaic Dios ta atojolic, jech chatuqꞌuibic o. Li buchꞌutic tucꞌ yoꞌonic ti tstaic ta naꞌel li Diose, chtacꞌbatic yuꞌun li Diose li cꞌusi chalique, jaꞌ yuꞌun chcꞌot ta pasel yuꞌunic li cꞌusi vocol ta pasele. :Li buchꞌu ta scꞌoponbe Dios ta stojol li jchamelajele, mi schꞌunoj ti jaꞌ chcoltavan stuc li Cajvaltique, jaꞌ ta xcol o li jchamelajele. Yuꞌun jaꞌ chcoltavan stuc li Cajvaltique. Mi staoj smul li buchꞌu icole, ta spasbat perton nojtoc. 19[Mi oy buchꞌu ipe, acꞌo yicꞌ talel li banquilaletic li te ta achꞌulnaique, acꞌo jaxbatuc asete ta sventa li Cajvaltique, acꞌo cꞌoponbatuc Dios ta stojol. v8e Mi oy avocolique, taic ta naꞌel li Diose. Mi xamuybajic noꞌoxe, qꞌueojinanic ta stojol li Diose. ;7o Quermanotac, jaꞌ me scꞌan ti melel li cꞌusi chavalique. Mu me xavalic “xilchox”. “Melel”, mi xachiique, acꞌo me meleluc. “Xuꞌ”, mi xachiique, acꞌo cꞌotuc ta pasel avuꞌunic. “Moꞌoj”, mi xachiique, yuꞌun me moꞌoj o, yoꞌ jech mu xata o amulic ta stojol li Diose. l6Q Li joꞌotique jnaꞌojtic ti xmuybajic li buchꞌutic icuch yuꞌunic li vocole. Avaꞌiojbeic scꞌoplal li Jove ti icuch yuꞌun li vocol ta sventa ti oy stsatsal yoꞌon ta stojol li Diose, schiꞌuc ti ep iꞌacꞌbat slequil yutsilal Dios ta tsꞌacale. Jaꞌ chquiltic o ti cꞌuxutic onoꞌox ta yoꞌon li Diose, yuꞌun la scꞌuxubin li Jove. _57 Quermanotac, mu me xchꞌay ta avoꞌonic ti lec icuch yuꞌunic vocol li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, yuꞌun oy lec stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose. Jaꞌ me scꞌan ti jechoxuc eꞌuque. A4{ Quermanotac, mu me xasaꞌbe aba amulic ta scoj ti chavichꞌic vocole yoꞌ chata o atojolic li cꞌalal chtal li Jtojvanej cuꞌuntique. Naꞌic me ti poꞌot xa chchaꞌtale. >3uJaꞌuc me jech li joꞌoxuque, muybajanic noꞌox, malaic ta xchaꞌtal li Cajvaltique. Oyuc stsatsal avoꞌonic ta stojol li Diose yuꞌun poꞌot xa chchaꞌtal li Cajvaltique. @2yLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, tsꞌiquic me cꞌusi chaspasbeic li jcꞌulejetique yuꞌun xanaꞌic ti ta onoꞌox xtal yicꞌoxuc li Cajvaltique. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xꞌabteje, xmuybaj noꞌox tsmala chyijub li cꞌustic stsꞌunoje, yuꞌun snaꞌoj ti yora xa ta stsob scotol li sat li cꞌustic stsꞌunoj li cꞌalal mi iꞌechꞌ yora joꞌtique, yuꞌun taquin xaꞌox. s1_Yuꞌun la saꞌbeic smul li buchꞌutic muꞌyuc smule. Laj yaqꞌuic ta milel. Li buchꞌutic imilee muc bu spoj sbaic, mu cꞌusi laj yalic. Jaꞌ scꞌoplal ti muybajcutic noꞌox jmalatic li cꞌu ora chchaꞌtal li Cajvaltique +0OYuꞌun jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic tscꞌan ti oy ep li cꞌustic oy yuꞌun stuquic liꞌ ta balumile. Jaꞌ noꞌox tspasic li cꞌustic tscꞌan stuquique. Jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li vacax ti jaꞌ noꞌox ta snojes li schꞌute. Pero altic, mu jechuc jal ta xcuxi o, yuꞌun mi ijupꞌ leque, chichꞌ milel. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li jcꞌulejetic ti jaꞌ noꞌox tspasic li cꞌustic tscꞌan stuquique, mu staic scuxlejalic sbatel osil. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta jꞌechꞌel ta xchꞌayic o sbatel osile. =/sTi snaꞌuc xcꞌopoj li staqꞌuinique, jech chal: “Joꞌone scomenalun stojol svinictac ta cꞌajoj li cajvale yuꞌun muc bu tsꞌacal la stoj”, xi ti jechuque. Acꞌo mi mu xcꞌopoj, pero li Cajvaltic ti jaꞌ yichꞌojutic ta venta jcotoltique, sqꞌueloj onoꞌox ti muc bu tsꞌacal la stoj svinictac ta cꞌajoj li jcꞌuleje. Jaꞌ yuꞌun chcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xꞌichꞌbat scꞌopic ta scoj ti jech tspasique. .1Altic ti stsoboj ep staqꞌuinique yuꞌun mu xcoltavanic o. Mu xacꞌ sbaic ta tunel schiꞌuc li staqꞌuinic ta stojol li Diose. Altic ti ta scꞌanic ti oy ep staqꞌuinique, jaꞌ noꞌox yaquic ta stsobel svocolic yaꞌel ti chcꞌot yichꞌic ta slajeb cꞌacꞌale. d-AYuꞌun li scꞌulejal stsobojique jaꞌ jech chil Dios jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌusi cꞌoꞌic xae. Li scꞌuꞌ spacꞌal stsobojique jaꞌ jech chil Dios jech chac cꞌu chaꞌal li bu cꞌuxbil xa ta chile. ;, qLi buchꞌutic ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta stsobel li cꞌustic oy yuꞌunic liꞌ ta balumile, altic ta snopic ti lec oyique yuꞌun ta onoꞌox xba yichꞌic vocol. q+[Li buchꞌu snaꞌoj xa li cꞌusi lec ta pasele, ti mu schꞌune, ta sta smul ta stojol li Diose.*Ti chavalic ti ta onoꞌox xabatic li bu anopoj chabatique, yuꞌun atoyoj noj abaic ta stojol li Diose. Jaꞌ mulil ti jech chapasique. )Jaꞌ scꞌan ti jech chavalique: “Mi tscꞌan ti Cajvaltic ti cuxuluncutic toe, xuꞌ chijbatcutic”, chianic noꞌox, jaꞌ lec. ( Ti jech chavalique, pero mu xanaꞌic mi cuxuloxuc to ta sacub osil ta yocꞌomal. Yuꞌun li joꞌotique jaꞌ noꞌox jechutic jech chac cꞌu chaꞌal lumil toc ti jꞌechꞌel noꞌox ch‐echꞌe, yuꞌun mu jnaꞌtic li jcꞌacꞌalil corailtique. ' Aꞌiic joꞌoxuc ti jech chavalique: “Tana, mi ocꞌob, te chijbatcutic li ta jteclum li bu calojcutic onoꞌoxe. Te chijocꞌtsajcutic junuc jabil. Te chijchonolajcutic chijmanolajcutic, jech ta jtacutic o talel ep jtaqꞌuincutic”, xachiic. }&s Jun noꞌox li buchꞌu laj yal li mantaletique, ti chijyichꞌbutic jcꞌoptique, jaꞌ li Diose. Jaꞌ xuꞌ chiscoltautic, xuꞌ chal nojtoc ti chijchꞌayutic o sbatel osile. Jaꞌ yuꞌun li joꞌoxuque maꞌuc avabtelic ti chaloꞌiltaic la achiꞌiltaque. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me jtoy jbatic ta stojol li Diose yuꞌun mu jnaꞌtic li jcꞌacꞌalil corailtique H%  Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu me xaloꞌilta achiꞌilic. Li buchꞌu tsloꞌilta li schiꞌile, jaꞌ muc bu yacꞌoj ta venta ti yaloj Dios ti acꞌo jcꞌuxubinan jbatique. Li buchꞌu ti mu xacꞌ ta venta li cꞌusi yaloj li Diose, coꞌol schiꞌuc más snaꞌ yaꞌel. $/ Jaꞌ lec bicꞌtajes abaic ta stojol li Cajvaltique, jaꞌ lec chayilic o. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti mu jloꞌiltatic li jchiꞌiltactique 7#g At avoꞌonic, oqꞌuitao abaic ta scoj ti chopol li cꞌustic chapasique. Yuꞌun altic ti xatseꞌinic noꞌoxe, ti xamuybajic noꞌoxe ta sventa li cꞌustic chapasique. H" Nopojanic ta stojol li Diose jech ta xnopoj talel ta atojolic eꞌuc. Ictaic li cꞌustic chopol chapasique schiꞌuc ti mu junuc avoꞌonic ta stojol li Diose, acꞌo ta poquel avoꞌonic. q![Jaꞌ yuꞌun acꞌ abaic ta scꞌob li Diose. Contrainic li pucuje jech chiꞌ loqꞌuel ta atojolic. t aDios tscꞌan ti jaꞌ noꞌox chquichꞌtic ta mucꞌ li stuque, jaꞌ yuꞌun ta slequil noꞌox yoꞌon chiscoltautic yoꞌ jech xuꞌ cuꞌuntic ti stuc noꞌox chquichꞌtic ta muqꞌue. Yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Diose: “Chopol chquil li buchꞌutic ta stoy sbaique. Yan li buchꞌutic ta sbicꞌtajes sbaique jaꞌ más ta jcoltaic”, xi onoꞌox. LMu me xanopic ti xuꞌ tec noj yil chavaꞌiic ti jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Mu jcꞌan cꞌusi yan xavichꞌic ta mucꞌ, jtuc noꞌox xavichꞌicun ta mucꞌ”, xi tsꞌibabil. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal jun ants ti mu junuc yoꞌon ta stojol li smalale, yuꞌun li joꞌoxuque mu junuc avoꞌonic ta stojol li Diose. ¿Mi mu xanaꞌic ti jaꞌ yajcontraoxuc Dios chayilic mi jaꞌ chapasic li cꞌustic chacꞌanic atuquic jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose? Li buchꞌu jaꞌ noꞌox tspas li cꞌusi tscꞌan stuque, jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, jaꞌ yajcontra Dios. +OAcꞌo mi chacꞌanbeic li Diose, mu xayacꞌbeic yuꞌun chopol la avoꞌonique, yuꞌun jaꞌ sventa chba apasic o li cꞌusiuc noꞌox chacꞌanic atuquique. Chacꞌanic ti acꞌo oyuc avuꞌunic eꞌuc li cꞌustic toj lec chavilique, pero mu xataic. Jaꞌ yuꞌun chlic acontrain o abaic. Xtiꞌet o avoꞌonic li buchꞌutic oy cꞌusi oy yuꞌunique, pero mu xataic o li cꞌustic chacꞌanic eꞌuque. Jaꞌ yuꞌun chaliquesic cꞌop, chacontrain abaic. Ti mu xataic li cꞌustic chacꞌanique, yuꞌun mu xacꞌanbeic li Diose.  'Ti chaliquesic cꞌope schiꞌuc ti chacontrain abaique, jaꞌ ta scoj ti mu xapajes abaic ta scꞌupinel li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. LTi muc bu ta jliquestic cꞌope, jaꞌ tschanic li yanetique./Ti cꞌuxi yoꞌ chvinaj o ti acꞌbilutic jpꞌijiltic yuꞌun li Diose, scꞌan ti naca lec li cꞌustic ta jpastique. Mu jliquestic cꞌop, ta jbicꞌtajes jbatic, ta jchꞌuntic mantal, chijcꞌuxubinvan, chijcoltavan, tucꞌ li cꞌusi ta jnoptique, mu xijloꞌlovan. {Mi ta scoj yitꞌixal coꞌontic ti ta jcꞌan chijꞌochutic ta banquilal yuꞌun li quermanotactique, ti pꞌijutic jpꞌisoj jbatique, mu lecuc yuꞌun jaꞌ noj ta jcontrain o jbatic, schiꞌuc ep li cꞌusiuc noꞌox chopol chlic jpastic oe. U#Yuꞌun mu me jechuc li jpꞌijiltic li chijyacꞌbutic li Diose. Li ta sventa jpꞌijil jtuctique jaꞌ noꞌox ta jpastic jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ noꞌox ta jpastic li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique. Jaꞌ noꞌox ta jpastic li cꞌusi tscꞌan li pucuje. A{Yan mi ta scoj noꞌox yitꞌixal yoꞌonic ti tscꞌan ch‐ochic ta banquilale, mu me snopic ti oy spꞌijilique. Mu me snopic ti schꞌunojbeic xa li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. 2] Mi oy buchꞌutic pꞌij avuꞌunique, mi lec snaꞌic snopele, acꞌo yaqꞌuic ta ilel ti cꞌusi lec ta pasele. Mu me stoy sbaic ta sventa ti oy spꞌijilique. %C Nop avaꞌiic nojtoc mi chataic sat oliva ta teꞌel higo, mi chataic sat higo ta yaqꞌuil tsꞌusub. Jaꞌ noꞌox jech li nioꞌe, mu xlocꞌ talel lequil joꞌ li yoꞌ bu chlocꞌ ti chiꞌ ta atsꞌame. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba li jpꞌijiltic li chijyacꞌbutic li Diose oW Nop avaꞌiic mi chlocꞌ ta jun noꞌox nioꞌ lequil joꞌ schiꞌuc joꞌ ti chiꞌ ta atsꞌame. .U Jun noꞌox li quetique pero chaꞌmoj li cꞌusi chcaltique. Chcaltic li cꞌusi leque, chcaltic li cꞌusi chopole. Quermanotac, mu me xtun mi jech ta jpastique. % Ta quetic nojtoc chcalbetic li Jtotic Dios ti toj echꞌem slequil yutsilale. Ta quetic nojtoc chcutic li sjelol slocꞌol li Jtotic Diose. [/Pero li cocꞌtique muc buchꞌu xpaj yuꞌun. Ep li cꞌustic chopol chlocꞌ ta quetique. Oy chamebal ta quetic yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal oy schial ye li orachone; mi listiꞌutique, chijcham ta ora. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌotique, coꞌol schiꞌuc jmilvanejutic yaꞌel mi ta jsocbetic yoꞌonic li crixchanoetique. 0YLi crixchanoetique xuꞌ tspas ta manxo li cꞌustic xcotetic ta balumile, schiꞌuc li mutetique, schiꞌuc li quiletan chonetique, schiꞌuc li choyetique, scotol. FCoꞌol schiꞌuc cꞌocꞌ yaꞌel yuꞌun jaꞌ chischꞌayutic. Yuꞌun jtaleltic ti ep li cꞌustic chopol chlocꞌ ta quetique. Mu cꞌusi yan cuꞌuntic ti chischꞌayutique, jaꞌ noꞌox li quetique. Jaꞌ chischꞌayutic ti jayib cꞌacꞌal liꞌ cuxulutique. Jaꞌ yabtel li pucuj ti mu xpaj li quetique. 4 aJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li cocꞌtique, biqꞌuit noꞌox, pero ep cꞌusi tsloqꞌues. Ta sventa li cꞌustic lec chcaltique chtuqꞌuibic o li crixchanoetique. Ta scoj li cꞌustic chopol chcaltique chchꞌayic o. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌoqꞌue, acꞌo mi biqꞌuit noꞌox li cꞌalal chlique, ta xpꞌol. Cꞌalal chtupꞌe, ep xaꞌox icꞌacꞌ li teꞌetique. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li cocꞌtique. b =Jech nojtoc li barcoetique, acꞌo mi biqꞌuit li xanubtasobile, chpaj o. Acꞌo mi mucꞌ li barcoe, acꞌo mi chnetꞌe batel ta tsatsal icꞌ, pero chbat ti bu scꞌan yoꞌon li yajvale yuꞌun oy xanubtasobil.  Jech chac cꞌu chaꞌal mi chcacꞌbetic sfrenoal ye li caaꞌe, tstam sbe. Acꞌo mi biqꞌuit li frenoe, chpaj yuꞌun. % CJcotoltic oy to ep ti muc bu tucꞌ chbat cuꞌuntique, pero mi oy buchꞌu naca tucꞌ ti cꞌusi chale, ta melel jaꞌ jun lequil vinic ti tspajes sbae.   Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu me epuc xaꞌochic ta jchanubtasvanej. Yuꞌun joꞌoncutic li ochemuncutic ta jchanubtasvaneje, naꞌic me ti más tsots chichꞌ jcꞌopcutic li Diose yuꞌun más jnaꞌcutic yaꞌel. "=Jech chac cꞌu chaꞌal cuxulutic liꞌ ta balumile yuꞌun oy jbecꞌtal jtacupaltic schiꞌuc oy jchꞌuleltic. Ti manchuc oy schaꞌchopole, mu xijcuxi ti jechuque. Jaꞌ noꞌox jech nojtoc yoꞌ chijcuxiutic o sbatel osile, scꞌan ti jaꞌ jchꞌunojtic ti chiscoltautic li Cajvaltique, schiꞌuc scꞌan ti lec li cꞌustic ta jpastique. Mi mu jchꞌuntic schibale, mu xijcuxiutic o sbatel osil.Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li jmulivajel antse, jaꞌ li Rahabe, lec iꞌile yuꞌun Dios ti la spasbe lequilal li chaꞌvoꞌ vinic li jpaꞌivanejetic ti itaqueic batel yuꞌun li Josuee. Ta tsꞌacale la stac sutel ta yan xa o be, jaꞌ yuꞌun muc bu stsaqueic. [/Jaꞌ ta jnaꞌtic o ti maꞌuc noꞌox ta sventa ti jchꞌunojtic ti chiscoltautic ti lec chijyilutic li Diose. Scꞌan nojtoc ti lec li cꞌustic ta jpastique, jaꞌ to jech lec chijyilutic o li Diose. *MYuꞌun icꞌot ta pasel li scꞌoplal li tsꞌibabil comele: “Li Abrahame la schꞌun ti chcꞌot ta pasel li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun li Diose, jaꞌ lec iꞌile o”, xi tsꞌibabil. Schiꞌuc tsꞌibabil ta scꞌop Dios nojtoc ti lec xil sbaic schiꞌuc li Diose, xichi chcalbe. /Li Abrahame schꞌunoj ti jaꞌ Yajcoltavanej li Diose, jaꞌ yuꞌun la schꞌun li cꞌalal iꞌalbat yuꞌun Dios ti acꞌo yacꞌbe ta sventa smoton Dios li snichꞌone. Jaꞌ yuꞌun jaꞌ ta jnaꞌtic o ti melel schꞌunoj li Abraham ti jaꞌ Yajcoltavanej li Diose. r]Li jtotic jmeꞌtic Abraham ta voꞌonee ta sventa ti laj yacꞌ ta smoton Dios li snichꞌone, jaꞌ li Isaaque, jaꞌ ta jnaꞌtic o ti melel schꞌunoj ti chcoltaat yuꞌun li Diose. Jaꞌ yuꞌun lec iꞌile o yuꞌun li Diose. +OLi joꞌote yuꞌun mu xavaꞌi aba ti altic chaval ti avichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique mi muc bu jaꞌ chapas li cꞌusi leque, jaꞌ yuꞌun chcal avaꞌi. 0YJoꞌote xuꞌ noꞌox chavaꞌi ti achꞌunoj ti jun noꞌox li Diose. Pero jech schꞌunojic eꞌuc li pucujetique. Snaꞌojic ti jun noꞌox li Diose, ta xiꞌic. RPero mi oy buchꞌu jech chiyalbe: “Joꞌote chaval ti persa scꞌan ti naca lec li cꞌustic chapase. Joꞌone chcal ti xuꞌ noꞌox ti jchꞌunoj ti jaꞌ Cajcoltavanej li Cajvaltique”, mi xie, chcalbe: ¿Cꞌuxi chquil o mi melel ti achꞌunoj ti jaꞌ Avajcoltavanej li Cajvaltic mi muc bu jaꞌ chapas li cꞌustic leque? Jaꞌ chavil o ti lec li cꞌusi ta jpase, jaꞌ chanaꞌ o ti melel jchꞌunoj ti jaꞌ Cajcoltavanej li Cajvaltique. xiTa sventa li cꞌustic ta jpastique, yuꞌun jaꞌ chcacꞌtic o ta ilel mi quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose. }~sJech chac cꞌu chaꞌal mi oy jun quermanotic, mi vinic, mi ants, ti muꞌyuc scꞌuꞌ spacꞌal chquiltique, ti mu cꞌusi tslajes jujun cꞌacꞌale, mi jech chcalbetique: “Batan, te qꞌuelo bu xata ba aveꞌel acꞌuꞌ apacꞌal”, mi xcutique, muc bu lec yuꞌun mu cꞌusi xcacꞌbetic batel. Altic chcaltic yaꞌel ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique. }4|aLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mi mu cꞌusi lec ta jpastique, altic chcaltic ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose, mu xijcolutic o. %{C Mi mu xijcꞌuxubinvanutic li avie, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Diose, mu xiscꞌuxubinutic li cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil chichꞌ jcꞌoptic li cꞌu sba la jpastic li jujunutique. Pero mi chijcꞌuxubinvanutic li avie, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc chiscꞌuxubinutic li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti altic chcaltic yaꞌel ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique ti mi muc bu lec li cꞌustic ta jpastique Xz) Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti lec li cꞌustic chavalique schiꞌuc li cꞌustic chapasique, yuꞌun li Diose ta onoꞌox xichꞌ jcꞌoptic yuꞌun laj xa scoltautic yoꞌ jech mu jpastic li cꞌustic chopole. .yU Yuꞌun jun noꞌox buchꞌu laj yal ti “mu me xamulivajic” xie schiꞌuc ti “mu me xamilvanic” xie. Acꞌo mi muc bu xijmulivaj, pero mi lijmilvane, coꞌol schiꞌuc muc bu jchꞌunojtic o jpꞌeluc li smantaltac li Diose yuꞌun mu yanticuc o buchꞌu laj yal li jupꞌel mantale. x1 Manchuc mi achꞌunojic scotol li yan smantaltaque, pero mi oy jpꞌeluc ti muc bu xachꞌunique, coꞌol schiꞌuc muc bu achꞌunojic o scotol. w Pero mi tꞌujbil noꞌox chachaꞌleic la achiꞌilique, oy amulic chayilic li Diose yuꞌun mu xachꞌunbeic li smantale. =vsMi melel ti achꞌunojbeic smantal li Ajvalil cuꞌuntique, jaꞌ li Cajvaltique, coꞌol cꞌux chavaꞌiic scotol, manchuc mi jcꞌulej, manchuc mi abol sba. Yuꞌun jech chal li smantal Dios ti tsꞌibabile: “Cꞌuxubino me achiꞌilic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque”, xi. _u7Schiꞌuc jaꞌ chopol chcꞌopojic ta stojol Jesús ti avichꞌojic xa ta muqꞌue. [t/Li joꞌoxuque mu xavaqꞌuic ta venta li buchꞌutic abol sbaique. Jaꞌ noꞌox chavaqꞌuic ta venta li jcꞌulejetic ti chasujoxuc ta yabtele, ti jaꞌ chasticꞌboxuc amulic ta stojol li jꞌabteletique. s!Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, aꞌiic me. Li buchꞌutic abol sbaic liꞌ ta balumile, jaꞌ tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun Dios yoꞌ acꞌo schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Diose, jaꞌ ch‐ochic li yoꞌ bu ta spas mantale. Yuꞌun coꞌol schiꞌuc jaꞌ scꞌulejalic yaꞌel ti schꞌunojic xa ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. Yaloj onoꞌox Dios ti scotol li buchꞌutic oy ta yoꞌonic li Diose ch‐ochic li yoꞌ bu ta spas mantale. Hr Mi tꞌujbil noꞌox chachaꞌleic achiꞌilique, muc bu lec. Yq+Mi jaꞌ noꞌox chavaqꞌuic ta venta li buchꞌu naca lec scꞌuꞌ spacꞌale, xi chavalbeic: “Laꞌ chotlan liꞌi yuꞌun jaꞌ lec chotlebal”, xavutic. Mi jaꞌ mu xavaqꞌuic ta venta li buchꞌu abol sbae, xi chavalbeic: “Li joꞌote ba vaꞌlan leꞌe. Mi chachotie, chotlan ta balumil liꞌ ta nopol coque”, xavutic. p1Nopic me cꞌusi chapasic mi ch‐ochic talel chaꞌvoꞌ viniquetic li cꞌalal chatsob abaique. Li june caltic ti jaꞌ jcꞌuleje. Lec scꞌuꞌ spacꞌal schiꞌuc oy lec yaniyoal scꞌob pasbil ta cꞌanal taqꞌuin. Li june abol sba, muꞌyuc lec scꞌuꞌ spacꞌal. *o OLi joꞌoxuc ti la xa achꞌunic ti jaꞌ chascoltaic li Cajvaltic Jesucristo li toj echꞌem slequil yoꞌone, mu me tꞌujbiluc xachaꞌleic la achiꞌilique. n Mi ta melel ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Diose, ta jcꞌuxubintic li buchꞌutic chichꞌic vocole, mi meꞌonetic, mi meꞌanal antsetic. Schiꞌuc mu xcacꞌtic ta soquel coꞌontic. Mi jech ta jpastique, lec chijyilutic li Diose, jaꞌ li Jtotique.2m _Mi oy buchꞌu chal ti yichꞌoj ta mucꞌ li Diose, pero mi chopol to chcꞌopoje, stuc noꞌox chilbajin sba. Altic chal yaꞌel ti yichꞌoj ta mucꞌ li Diose. l Li cꞌustic chijyalbutic li Diose lec. Mi jaꞌ mu xchꞌay ta coꞌontic li scꞌop Diose, mi jaꞌ ta jpasulantic li cꞌusi chale, jech maꞌuc xa jtunelutic yuꞌun li cꞌustic chopole yuꞌun maꞌuc xa ta jpastic. Jaꞌ yuꞌun xijmuybajutic o. dk CAcꞌo mi iyil ti oy yicꞌubal sate, ta ora noꞌox ta xchꞌay ta sjol, lec chaꞌi sba. !j =Yuꞌun mi naca noꞌox chcaꞌitic li scꞌop Diose, mi mu jchꞌuntique, jaꞌ jechutic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta sqꞌuel sat ta nene. i )Jaꞌ me xapasic li cꞌustic yaloj Dios li ta scꞌope, mu me jechuc noꞌox xavaꞌiic. Mi yuꞌun noj chavaꞌiique, muꞌyuc sbalil. Wh )Jaꞌ scꞌan chavictaic scotol li cꞌu sba atalelique. Jaꞌ scꞌan ti chabicꞌtajes abaique, ti chachꞌunic li scꞌop Dios ti avaꞌiojique. Yuꞌun li scꞌop Diose jaꞌ chijcolutic o sbatel osil. Zg /Yuꞌun mi chaꞌilinique, mu me spas o avuꞌunic li cꞌusi tscꞌan li Diose. f Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, yuꞌun snichꞌnaboxuc xa li Diose, aꞌibeic me lec smelol li cꞌu sba chayalbeic li scꞌop Diose. Mu me ta aniluc xatacꞌavic. Mu me ta aniluc xaꞌilinic. e Yuꞌun jech isnop stuc ti joꞌotic baꞌi snichꞌnabutic yuꞌun joꞌotic baꞌi icaꞌitic li scꞌop ti jaꞌ melele. Jaꞌ yuꞌun lec chijyilutic. Jaꞌ scꞌoplal ti lec scotol cꞌustic ta jpastic mi ta melel ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique d Scotol li cꞌustic lec chijꞌacꞌbate schiꞌuc li cꞌustic jaꞌ sventa chijtuqꞌuib oe, jaꞌ chijyacꞌbutic talel li Dios ta vinajele, jaꞌ li buchꞌu la spas scotol li cꞌustic chacꞌ xojobal ta vinajele. Li cꞌustic xojobianic chquiltique chmac li xojobale, pero li Diose mu sjelta li cꞌusi snopoje. Scotol li cꞌusi chijyacꞌbutic talele jaꞌ sventa jlequilaltic. c Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, mu me xaloꞌlo aba atuc. 6b gMi ta coꞌontic onoꞌox ti ta jpastic li cꞌustic chopole, ta onoꞌox jpastic. Mi jaꞌ laj cacꞌbetic yipal ta spasel li cꞌustic chopole, chijchꞌay o sbatel osil. a Li jujunutique ta scoj ti chopol onoꞌox coꞌontique ti chba jpastic li cꞌustic chopole. Jaꞌ chisloꞌloutic li coꞌontique. MA~}3|:{zyyx@wvuttFsurrVqpxon9lkj{ihg7feccObya_^^*]s\[ZYY X#WVVUTTSIRfQPmONRL+KmJhI?H:HG FEDBA@@ ?M>>?=NLi Jesuse jech laj yalbe: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, joꞌon Snichꞌonun li Diose mu cꞌusi xuꞌ ta jpas jtuc. Li cꞌu sba ta spas li Jtote jaꞌ noꞌox jech ta jpas eꞌuc. *wMCꞌalal laj yal jech li Jesuse, li jꞌabteletic cuꞌuncutique más to isoc sjolic, chac smilic tajmec li Jesuse. Pero maꞌuc noꞌox ta sventa ti mu schabi li scꞌacꞌalil ta jcuxcutique. Jaꞌ ta sventa nojtoc ti la scoꞌoltajes sba jech chac cꞌu chaꞌal li Diose, yuꞌun laj yal ti jaꞌ Stot li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ acꞌbil sventain cuxlejal sventa sbatel osil li Snichꞌon li Diose #v?Li Jesuse jech laj yalbe li jꞌabteletique: ―Scotol cꞌacꞌal ta xꞌabtej li Jtote. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc xuꞌ chiꞌabtej ―xi li Jesuse. !u;Ta scoj ti la scolta jun vinic li Jesús li ta scꞌacꞌalil ta jcuxcutique, lic contrainatuc yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutique. Chac smilic o. htILi vinique ba yalbe li jꞌabteletic cuꞌuncutique ti jaꞌ icoltaat yuꞌun li Jesuse. sTsꞌacal to te itae yuꞌun Jesús ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li vinic ti la scoltae. Jech iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: ―Qꞌuelavil, colemot xa. Pero ictao me scotol li cꞌusi chopol chapase naca me más to ep chavichꞌ vocol ―xut. 7rg Li vinic ti colem xae mu snaꞌ buchꞌu icoltaun yuꞌun la svocꞌ sba loqꞌuel ta ora li Jesuse, jech muc xa bu xil. Yuꞌun toj ep crixchanoetic te stsoboj sbaic. q{ Jech la sjacꞌbeic li vinique: ―¿Buchꞌu ti jech laj yalbote: “Balo apop, xanavan”, ti xayute? ―xutic. vpe Itacꞌav li vinique: ―Li buchꞌu liscoltae jech laj yalbun: “Balo apop, xanavan”, xiyut ―xi. Co Li jꞌabteletic cuꞌuncutique jech laj yalbeic li vinic ti colem xae: ―Li avie jaꞌ scꞌacꞌalil ta jcuxtic. Mi chavichꞌ batel la apope, chapꞌajbe smantal li Diose ―xutic. 8ni Icol ta ora li vinique. La sbal li spope, ixanav batel. Cꞌalal icoltaat li jchiꞌilcutique, jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. OmLi Jesuse jech laj yalbe: ―Totsan, balo apop, xanavan ―xut. FlItacꞌav li jchamelajele: ―Tata, muc buchꞌu oy cuꞌun ti xuꞌ chisticꞌ ochel li cꞌalal ta xyuqꞌuilaj li joꞌe. Cꞌalal chibate, oy xaꞌox buchꞌu baꞌi ochem ―xi. k'Li Jesuse, cꞌalal iyil ti te puchꞌule, snaꞌoj ti oy xa sjabilal ti ip li vinique. Jech la sjacꞌbe: ―¿Mi chacꞌan chacol? ―xut. njUTe oy jun jchiꞌilcutic ta israelal ti vaxaclajuneb schaꞌvinic (38) xa jabil tsacbil ta chamele. >iuLi jchiꞌiltaque jech schꞌunojic ti baqꞌuintic ta xyal talel ta stanqueal joꞌ jun yajꞌangel Dios yoꞌ ta syuqꞌuilan li joꞌe. Schꞌunojic nojtoc ti cꞌalal chlic yuqꞌuilajuc li joꞌe, cꞌusiuc noꞌox chamelal ip chaꞌi li buchꞌu baꞌi ta sjip sba ochel li ta joꞌe, jaꞌ ta xcol o. =hsJaꞌ te puchꞌajtic ep jchamelajeletic. Oy maꞌsatetic schiꞌuc coxoetic. Oy buchꞌutic muꞌyuc yipal jun yoc scꞌobic. Jaꞌ te tsmalaic mi chlic yuqꞌuilajuc li joꞌe. gLi ta Jerusalene oy jun stiꞌ smacol, jaꞌ li bu ta xꞌoch li chijetic sventa ta xtun li ta mucꞌta chꞌulnae. Li ta nopol tiꞌ moque oy jun stanqueal joꞌ Betesda sbi ta jcꞌopcutic. Schiꞌuc oy joꞌpꞌej cotcot na ta stiꞌ li stanqueal joꞌe. Yf -Tsꞌacal to icꞌot scꞌacꞌalil jun qꞌuin cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ yuꞌun ibat ta Jerusalén li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. [e/6Ti cꞌalal ijul xa talel ta judeajel icꞌot ta Galilea balumil li Jesuse, jaꞌ o laj yacꞌ ta ilel schibal velta li stsatsal sjuꞌele, jaꞌ ti la scoltabe snichꞌon li yajꞌabtel li ajvalile.Td!5Li vinique ijul ta sjol ti jech onoꞌox ora iꞌalbat yuꞌun li Jesuse ti icol xa li snichꞌone. Jaꞌ te ischꞌunic o ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse schiꞌuc scotolic li te ta snailique. 3c_4Jech isjacꞌ li vinique: ―¿Cꞌu ora icol? ―xi. Itacꞌav li yajtuneltaque: ―Volje ta jun ora stsꞌepꞌujel cꞌacꞌal itupꞌ li scꞌacꞌale ―xiic. b3Cꞌalal cꞌotebal xaꞌox ta snae, tal nupeuc ta be yuꞌun li yajtuneltaque. Jech iꞌalbat: ―Icol xa la anichꞌone ―xꞌutat. a32Li Jesuse jech iyal: ―Batan. Icol xa la anichꞌone ―xut. Li vinique ischꞌun li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li Jesuse, isut batel ta sna. `}1Li yajꞌabtel li ajvalile jech laj yalbe li Jesuse: ―Tata, batic ta ora yoꞌ to cuxul to li jnichꞌone ―xi. R_0Li Jesuse jech laj yalbe: ―Li joꞌoxuque jaꞌ to chachꞌunic ti joꞌon Jcoltavanejun ti cꞌalal mi la avilic ti ta xcacꞌ ta ilel jtsatsal juꞌele ―xut li jayvoꞌ li te nopol vaꞌalique. 7^g/Li yajꞌabtel li ajvalile iyaꞌi ti icꞌot xa Jesús li te ta Galilea balumile. Tal scꞌanbe vocol li Jesuse ti acꞌo ba coltabatuc li snichꞌone yuꞌun ta xa xcham. ].Li Jesuse te ichaꞌcꞌot nojtoc li ta jteclum Caná li te ta Galilea balumile, jaꞌ te li yoꞌ bu la scꞌatajes ta yaꞌlel tsꞌusub li joꞌe. Te oy ta jteclum Capernaum jun yajꞌabtel li ajvalile. Jaꞌ jchiꞌilcutic ta israelal. Ip snichꞌon. a\;-Cꞌalal icꞌot ta Galilea balumil li Jesuse, xmuybajic xa li jchiꞌiltacutic ta israelal teye, yuꞌun yilojic xa onoꞌox li cꞌustic la spas Jesús li cꞌalal iꞌayic ta qꞌuin Coltael li te ta Jerusalene. =[s,Ti isut batel ta cosilalcutic li Jesuse, yuꞌun jaꞌ muc buchꞌu ta xcontrainat tey. Yuꞌun muc buchꞌu ta xꞌichꞌbat ta mucꞌ li scꞌope. Jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌox li Jesuse: “Li buchꞌu ta xal li scꞌop Diose jaꞌ mu xꞌaqꞌue ta venta li yoꞌ bu ichꞌie”, xi onoꞌox. UZ#+Cꞌalal iꞌechꞌ li chib cꞌacꞌale, ilocꞌ batel ta Samaria balumil li Jesuse, te ibat ta cosilalcutic ta Galilea balumil. Te jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. zYm*Jech laj yalbeic li antse: ―Maꞌuc noꞌox ta sventa ti cꞌu sba la avalbuncutic ti la jchꞌuncutique. Icaꞌicutic jtucutic li cꞌu sba ta xchanubtasvane. Jech ta jnaꞌcutic o ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chiscoltautic yuꞌun jmultic jcotoltic ta spꞌejel li balumile ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti iscoltabe snichꞌon yajꞌabtel jun ajvalil li Jesuse (XI)Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌu sba ichanubtasvan li Jesuse, ep buchꞌutic la schꞌunic ti ta melel jaꞌ li Cristo ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. /WW(Jech li crixchanoetique tal sqꞌuelic li Jesuse, yuꞌun tal scꞌanbeic vocol ti acꞌo jocꞌtsajuque. Te lijocꞌtsajcutic chib cꞌacꞌal schiꞌuc li Jesuse. dVA'Ep jsamariail crixchanoetic li te nacalic ta jteclume la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios li Jesús ti chventainvan li cꞌalal jech laj yal li antse: “Laj yalbun scotol li cꞌustic jpasanoje”, xi. cU?&Li antse joꞌon laj calbe jtuc. Li crixchanoetique jaꞌ xa iꞌalbatic yuꞌun li antse. Joꞌoxuc xa ta abaic ti chachanubtasic leque yoꞌ jech acꞌo schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique ―xijyutcutic li Jesuse. T%Jech ta xcꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal ta xalique: “Yan o buchꞌu ta stsꞌun, yan o buchꞌu ta stuchꞌ”, xiic. MS$Li buchꞌutic ta stsꞌunic trigoe ta xichꞌ stojolic. Jech eꞌuc li buchꞌutic ta stuchꞌique ta xichꞌ stojolic. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic ta spuquic batel li jcꞌope ta xichꞌ stojolic. Li buchꞌutic baꞌi ta xalbeic jcꞌop li crixchanoetic ti mu schꞌunique, ta onoꞌox xichꞌ stojolic. Li buchꞌutic tsꞌacal to ta xalbeic li jcꞌop ti jaꞌ to ta schꞌunic li crixchanoetique, ta xichꞌ stojolic eꞌuc. Coꞌol xmuybajic schiꞌuc li buchꞌutic baꞌi laj yalic li jcꞌope, yuꞌun li jayvoꞌ ta schꞌunique ta xcuxiic o sbatel osil. R/#Jech chavalic: “Cꞌalal to chanib u tsta yora ta tuchꞌel li trigoe”, xachiic. Aꞌiic me li cꞌusi chacalbeique. Qꞌuelavilic li crixchanoetic li leꞌ xa xtalique. Jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li trigo li cꞌalal taquin xae, jaꞌ xa yora ta tuchꞌel. 1Q["Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Jaꞌ jveꞌel ti ta jpasbe li cꞌusi ta scꞌan li Diose, jaꞌ ti listac talele. Jaꞌ ta jneles li cabtel ti yacꞌojbune. P!Li joꞌoncutique jech laj calbe jbacutic: ―¿Mi yuꞌun nan oy buchꞌu a acꞌbatuc sveꞌel? ―xcut jbacutic. ^O5 Itacꞌav li Jesuse: ―Oy jveꞌel, pero mu xanaꞌic cꞌusi ―xijyutcutic. N5Cꞌalal ibat xaꞌox li antse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech laj calbecutic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, veꞌan ―xcutcutic. eMCIloqꞌuic talel ta ora li crixchanoetic li te ta jteclume, tal sqꞌuelic li Jesuse. jLM―Batic, ba jqꞌueltic avilic jun vinic te ta jocꞌbil ucꞌum ti laj yalbun scotol li cꞌustic jpasanoje. Jaꞌ xa nan li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios li scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique ―xi li antse. KLi antse te laj yicta ta jocꞌbil ucꞌum li sqꞌuibe. Isut batel ta yut jteclum. Jech cꞌot yalbe li crixchanoetique: J}Cꞌalal yaquic ta loꞌil schiꞌuc li ants li Jesuse, jaꞌ o lijulcutic talel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Toj chꞌayel noꞌox coꞌoncutic cꞌalal iquilcutic ti chloꞌilaj schiꞌuc jun jsamariail ants li Jesuse. Pero muc buchꞌu la sjacꞌ junucal cuꞌuncutic ti cꞌusi tsjacꞌbe li antse schiꞌuc ti cꞌu chaꞌal chloꞌilaj schiꞌuque. NIItacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon li liꞌ chajcꞌopone ―xut. PHLi antse jech laj yal: ―Caꞌioj onoꞌox ti chtal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. Cꞌalal ta xtale, jamal chijyalbutic scotol li cꞌusi ta scꞌan li Diose ―xi. ZG-Muꞌyuc sbecꞌtal stacupal li Jtotic Diose, te onoꞌox oy ta spꞌejel balumil. Jaꞌ jech li buchꞌutic ti ta sloqꞌuel yoꞌonic yichꞌojic ta muqꞌue, buyuc noꞌox xuꞌ chichꞌic ta mucꞌ, mi ta snaic, mi ta be, mi ta yabtelic. Jaꞌ jech scꞌan ti chquichꞌtic ta mucꞌ li Diose ―xꞌutat li ants yuꞌun li Jesuse. hFIPoꞌot xa ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti buyuc noꞌox xuꞌ chichꞌic ta mucꞌ Dios li buchꞌutic ti ta melel yichꞌojic ta muqꞌue. Yuꞌun li Jtotic Diose ta saꞌ li buchꞌutic ti jech ta xꞌichꞌe ta muqꞌue. Li Jesuse jech laj yalbe li antse: ―Chꞌuno li cꞌusi chacalbee. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti chlaj scꞌoplal ti chavichꞌic ta mucꞌ li Jtotic Dios li liꞌ ta vitse schiꞌuc li te ta Jerusalene. ]C3Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee laj yichꞌic ta mucꞌ Dios li liꞌ ta jol vitse. Joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque chavalic ti persa te chba quichꞌcutic ta mucꞌ Dios li ta jteclum Jerusalene ―xi li antse. [B/Li antse jech laj yal: ―Tata, jaꞌ avabtel chaval scꞌop Dios chcaꞌi. 1A[Yuꞌun yoꞌvaꞌal xa amalal la avicta. Yan li buchꞌu avicꞌoj aba achiꞌuc li avie maꞌuc amalal, aloꞌlobil vinic noꞌox. Melel li cꞌusi la avale ―xut. p@YItacꞌav li antse: ―Muꞌyuc jmalal ―xi. Itacꞌav li Jesuse: ―Melel ti muꞌyuc amalale. M?Itacꞌav li Jesuse: ―Batan, ba icꞌo talel amalal ―xut. ">=Li antse jech laj yal: ―Tata, acꞌbun cuchꞌ li joꞌ chavale yoꞌ jech mu xa xtaquij o coꞌon, jech mu xa xtal jlup o caꞌal liꞌi ―xi. }=sPero li buchꞌutic ta xuchꞌic li joꞌ ti chcaqꞌue jaꞌ mu xa xtaquij o yoꞌonic. Li joꞌ ti chcaqꞌue jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal nioꞌ ti mu xꞌule, ti te xnixnun o ta yoꞌonique jech ta xcuxiic o sbatel osil ―xi li Jesuse. p<Y Itacꞌav li Jesuse: ―Scotol buchꞌutic ta xuchꞌic li joꞌ liꞌi ta to xtaquij yoꞌonic. ;  Li jtotic jmeꞌtic Jacov ta voꞌonee jaꞌ laj yacꞌbuncutic li jocꞌbil ucꞌum liꞌi. Li joꞌ liꞌi jaꞌ laj yuchꞌic schiꞌuc snichꞌnabtac, schiꞌuc svacaxic, schiꞌuc schijic. ¿Mi joꞌot más tsots avabtel avichꞌoj? ―xi li antse. D: Li antse jech laj yal: ―Tata, mu cꞌusi xalup o li joꞌe yuꞌun toj nat li jocꞌbil ucꞌume. ¿Bu chata li joꞌ ti chavacꞌbun cuchꞌ yoꞌ chicuxi o sbatel osil chavale? 19[ Itacꞌav li Jesuse: ―Ti xanaꞌuc li cꞌusi ta scꞌan chayacꞌbe li Diose schiꞌuc ti avojtaquinucun onoꞌox li cꞌalal la jcꞌanbot avaꞌal cuchꞌe, joꞌot baꞌi la acꞌanbun joꞌ ti jechuque. Ti acꞌanbucune, laj cacꞌbot li joꞌ ta sventa ti chacuxi o sbatel osile ―xut. 8 Li jsamariail antse jech itacꞌav: ―¿Cꞌu chaꞌal chacꞌanbun joꞌ avuchꞌ yuꞌun jꞌisraelal vinicot? Li joꞌone jsamariail antsun ―xut. Ti jech laj yal li antse, yuꞌun mu xil sbaic ta lec li jsamariaetic schiꞌuc li jchiꞌiltac ta israelale. 7 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique batemuncutic xaꞌox ta yut jteclum yuꞌun ba jmancutic talel jveꞌelcutic. ~6uTe tal slup yaꞌal jun jsamariail ants. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Acꞌbun jsetꞌuc avaꞌal chcuchꞌ ―xut. R5Te oy jun jocꞌbil ucꞌum, jaꞌ sjocꞌbil ucꞌum li ánima Jacov ta voꞌonee. Li Jesuse te ichoti ta nopol li jocꞌbil ucꞌume yuꞌun lubem xa ta xanbal. Poꞌot xaꞌox oꞌlol cꞌacꞌal. H4 Lijcꞌotcutic ta jun jteclum te ta Samaria, Sicar sbi. Jaꞌ te nopol xil sba schiꞌuc li yosil li ánima José ta voꞌone li iꞌacꞌbat comel yuꞌun li ánima stote, jaꞌ li Jacove. '3GCꞌalal lijsutcutic batel ta Galilea schiꞌuc li Jesuse, la snop Jesús ti persa te chijelavcutic ta Samaria balumile, jaꞌ yuꞌun te lijelavcutic. g2GCꞌalal jech iyaꞌi li Jesuse, jech laj yalbuncutic: ―Jaꞌ lec locꞌcutic batel li liꞌ ta Judea balumile ―xijyutcutic. Lijlocꞌcutic batel li ta Judeae, te lijsutcutic batel ta cosilalcutic ta Galilea balumil. #1?Pero muc bu xacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Jesuse. Joꞌoncutic noꞌox laj cacꞌcutic ta ichꞌel joꞌ, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. 0 Li Jesuse laj yaꞌi ti jech iꞌalbatic li jfariseoetique: ―Jaꞌ más epic xa li buchꞌutic ta schiꞌinic li Jesuse yuꞌun ep ta xacꞌ ta ichꞌel joꞌ. Jaꞌ jutuc xa li buchꞌutic ta schiꞌinic li Juane ―xꞌutatic li jfariseoetique. m/S$Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti chcolic ta sventa li Snichꞌon li Diose, ta xcuxiic o sbatel osil. Scotol buchꞌutic mu schꞌunique mu xcuxiic o sbatel osil. Ta xꞌacꞌbatic yichꞌic tsots vocol yuꞌun li Diose.b.=#Li Jtotic Diose toj cꞌux ta yoꞌon li Snichꞌone. Jaꞌ yacꞌojbe sventain scotol. %-C"Li Jesuse jaꞌ ti itaque yalel talel yuꞌun li Diose, jaꞌ ta xal scꞌop Dios yuꞌun iꞌacꞌbat ta jꞌechꞌel yuꞌun Dios li Chꞌul Espíritue. 9,k!Yan li buchꞌutic ta schꞌunic li cꞌustic ta xal li Jesuse, jaꞌ svinajeb ti ta schꞌunic ti icꞌot xa ta pasel ti yaloj onoꞌox Dios ti ta stac talel li Snichꞌone. ,+Q Jaꞌ ta xal li cꞌustic yiloj te li yoꞌ buꞌ oy li Diose schiꞌuc li cꞌustic yaꞌioje. Pero mu epuc li buchꞌutic ta xichꞌbeic ta mucꞌ li scꞌope. =*sLi Jesuse jaꞌ tacbil yalel talel yuꞌun li Diose, jaꞌ yichꞌoj ta venta scotol. Li buchꞌu liꞌ onoꞌox oy ta balumile, jaꞌ noꞌox oy yabtel liꞌ ta balumile. Jaꞌ noꞌox ta xal li cꞌustic chil liꞌ ta balumile. Li Jesuse jaꞌ te liquem talel ta vinajel, jaꞌ scotol xuꞌ yuꞌun. L)Persa ta xpuc batel scꞌoplal li Jesuse. Li joꞌone ta onoꞌox xlaj jcꞌoplal ―xi li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba yabtel li buchꞌu talem ta vinajele =(sXanaꞌic li cꞌalal ta xicꞌ yajnil jun vinique, li antse maꞌuc ta xicꞌ sba schiꞌuc li buchꞌu yutsꞌ yalal li slecom vinique. Jaꞌ ta xicꞌ sbaic schiꞌuc li slecom vinique. Li yutsꞌ yalaltac li slecom vinique naca noꞌox ta sqꞌuelic ti ta xnupunique. Cꞌalal chaꞌiic ti lec scꞌanoj sbaique, xmuybajic noꞌox. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, ximuybaj noꞌox ti jaꞌ chba schiꞌinic Jesús li crixchanoetique. 'Li joꞌoxuque avaꞌiic li cꞌalal jech laj cale: “Mu joꞌcun ti tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique. Li joꞌone jaꞌ noꞌox laj yacꞌbun cabtel Dios ti baꞌi tal cal ti ta xa xtal li buchꞌu chisventainutique”, xcut li jchiꞌiltactique. t&aItacꞌav li Juane: ―Jaꞌ ta smantal stuc Dios ti cꞌusi abtelal chijyacꞌbutic li jujunutique. p%YJech ba yalbeic li Juane: ―Jchanubtasvanej, li buchꞌu te ital ta atojol li leꞌ ta jot ucꞌum Jordán li la avalbe scꞌoplale, ta xacꞌ ta ichꞌel joꞌ eꞌuc. Scotol crixchanoetic te chba schiꞌinic ―xutic li Juane. w$gOy jayvoꞌ li yajchanbalajeltac li Juane lic yalulanbe sbaic schiꞌuc jayvoꞌ jchiꞌilcutic ta israelal ti te coꞌol jchiꞌucutic li Jesuse, ti mu xuꞌ ti jaꞌ te chba yichꞌic joꞌ ta stojol Jesús li jchiꞌiltacutique. 3#aMuc toꞌox bu ochem ta chuquel li Juane. "{Jech eꞌuc li Juane te chacꞌ ta ichꞌel joꞌ te ta jteclum Enón yuꞌun oy lec ucꞌum tey. Li Enone nopol xil sbaic schiꞌuc jteclum Salim. Li buchꞌutic te ibatic li yoꞌ bu oy li Juane, iꞌacꞌbatic yichꞌic joꞌ yuꞌun li Juane. %!CTsꞌacal to ilocꞌ batel ta jteclum Jerusalén li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te lijxanavcutic ta Judea balumil. Te lijocꞌtsajcutic jayib cꞌacꞌal. Te iyichꞌic joꞌ scotol li buchꞌutic coꞌol te jchiꞌucutic li Jesuse.  {Yan li buchꞌutic ta spasic li cꞌusi yaloj li Diose, jaꞌ chiyichꞌic ta mucꞌ, jaꞌ ta xvinaj o ti jaꞌ yichꞌojic ta mucꞌ li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe scꞌoplal Jesús li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe :mScotol li buchꞌutic chopol li cꞌusi ta spasique mu scꞌan ti acꞌo vinajuc li smulique, jaꞌ yuꞌun mu scꞌan xiyichꞌic ta mucꞌ, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. #?Li buchꞌutic mu schꞌunique ta xichꞌic vocol yuꞌun liꞌ xa lital ta balumile, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal cꞌalal mi isacub xa li osile ta xvinaj scotol mi oy cꞌusi chopol iyichꞌ pasel, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li cꞌalal lital liꞌ ta balumile, joꞌon li Snichꞌonun li Diose, jaꞌ ivinaj o ti oy smulic scotol li crixchanoetique. Li crixchanoetique mu scꞌan xiyichꞌic ta mucꞌ yuꞌun chopol scotol li cꞌustic ta spasique. Jaꞌ lec chaꞌiic spasel li cꞌustic chopole. E’Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jaꞌ muc bu ta xichꞌic vocol yuꞌun li smulique. Li buchꞌutic mu scꞌanic coltaele, icom xa scꞌoplal ti ta xichꞌic vocole yuꞌun mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. Yepal o junun li Snichꞌonune. NLi Jtotic Diose listac yalel talel liꞌ ta balumile, pero muc bu tal cacꞌbe yichꞌic vocol li crixchanoetic ta scoj li smulique. Yuꞌun tal jcoltaic ta scoj smulic scotol li crixchanoetique. 2]’Li Jtotic Diose toj cꞌux ta yoꞌon scotol crixchanoetic liꞌ ta balumile jaꞌ yuꞌun listac talel, joꞌon li Snichꞌonune. Yepal o junun li Snichꞌonune. Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jaꞌ muc bu chchꞌayic o sbatel osil. Ta xcuxiic o sbatel osil. ?wScotol buchꞌu ta schꞌunic ti jaꞌ sventa chcolic o ti chijocꞌanat ta cruze, ta xcuxiic o sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti toj cꞌux ta yoꞌon scotol crixchanoetic li Diose _7Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal la sjocꞌan ta teꞌ slocꞌol chon ta taqui jamaltic li jtotic jmeꞌtic Moisés ta voꞌonee, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc chijocꞌanat ta cruz, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. K Mu junuc buchꞌu ayem sqꞌueloj ta vinajel li cꞌu sba li teye yoꞌ jech xuꞌ chayalbeic. Jtuc noꞌox xuꞌ chacalbeic yuꞌun te liquemun talel, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. ?w Mi mu xachꞌun li cꞌusi ta spas Dios li liꞌ ta balumil jech chac cꞌu chaꞌal laj calbote, ¿mi la jaꞌ xa chachꞌun mi chacalbe li cꞌusi ta spas Dios li te ta vinajele? *M Melel li cꞌusi chacalbee, li joꞌone jaꞌ chcal li cꞌusi jnaꞌe schiꞌuc li cꞌusi quiloje. Li joꞌoxuque mu xavichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi chcale.  Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌot jchanubtasvanejot yuꞌun li jchiꞌiltactique pero mu xavaꞌibe smelol li cꞌusi chacalbee. jM Li Nicodemoe jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―¿Cꞌu sba ta xcꞌot ta pasel taje? ―xut. 3_Buyuc noꞌox ta xbat li iqꞌue. Chavaꞌi ti xjumumet noꞌoxe pero mu xanaꞌ bu ilic talel, mu xanaꞌ bu chbat. Jaꞌ jech ta xꞌabtej ta yoꞌon crixchanoetic li Chꞌul Espíritue. Mu xanaꞌic cꞌu sba ch‐abtej jaꞌ to mi avilic ti jeltajem xa yoꞌon jun crixchanoe ―xi li Jesuse. a;Mu me toj chꞌayeluc o avoꞌon ti laj calbot ti ta persa chachaꞌvocꞌ ta achꞌe. eCCꞌalal lavoqꞌuic liꞌ ta balumile, jpasmuliloxuc jech chac cꞌu chaꞌal la atot ameꞌique. Pero mi chachaꞌvoqꞌuic ta sventa li Chꞌul Espíritue, chjeltaj la avoꞌonique, mu xa xapasic li cꞌusi chopole. fEItacꞌav li Jesuse: ―Melel li cꞌusi chacalbee, mi jaꞌ noꞌox chavichꞌic li joꞌe, ti mi muc bu jeltajem avoꞌonic yuꞌun li Chꞌul Espíritue, mu xuꞌ chaꞌochic li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose. q[Li Nicodemoe jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―¿Cꞌu sba xuꞌ ta xchaꞌvocꞌ ta achꞌ li buchꞌu mol xae? Yuꞌun mu xa xuꞌ ta xchaꞌoch ta yut schꞌut smeꞌ nojtoc yoꞌ jech xuꞌ ta xchaꞌvocꞌ ta achꞌ ―xi. 2]Itacꞌav li Jesuse: ―Melel li cꞌusi chacalbee, li buchꞌu muc bu chaꞌvoqꞌuem ta achꞌe, mu xuꞌ ta xꞌoch li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose ―xut. " =Li Nicodemoe a scꞌopon ta acꞌubal li Jesuse. Jech laj yalbe: ―Jchanubtasvanej, jnaꞌojcutic ti jaꞌ stacojot talel li Diose ti tal achanubtasuncutique. Ti manchuc chiꞌinbilot yuꞌun li Diose, mu xuꞌ chavacꞌ ta ilel atsatsal ajuꞌel ti jechuque ―xi li Nicodemoe. (  KOy toꞌox jun jchiꞌilcutic ta israelal, Nicodemo sbi. Ochem ta fariseoal. Jaꞌ jun jꞌabtel li te ta mucꞌta chꞌulna cuꞌuncutic li te ta Jerusalene. 3 _Yuꞌun mu persauc ti oy buchꞌu ta xꞌalbun li cꞌu sba yoꞌonic li crixchanoetique. Li stuque sqꞌuelojbe onoꞌox li cꞌu sba yoꞌonic li crixchanoetique.x iLi Jesuse snaꞌoj ti mu scotoluc li jchiꞌiltaque ti ta sloqꞌuel yoꞌonic ta xacꞌ sbaic ta ventainele. * MTe xaꞌox oy ta Jerusalén li Jesús li cꞌalal ilic li qꞌuin Coltaele. Te jchiꞌucutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Ep jchiꞌiltacutic ta israelal la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li Jesús li cꞌalal iyilbeic stsatsal sjuꞌele. {oJech cꞌalal ichaꞌcuxi ta yoxibal cꞌacꞌal li Jesuse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jaꞌ to te ijul ta jolcutic ti jech onoꞌox laj yalbe li jꞌabteletique. Jaꞌ to ijchꞌuncutic ti jech onoꞌox tsꞌibabil comel scꞌoplal ta scꞌop Dios ti persa ta xchame schiꞌuc ti ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenale. Jaꞌ to ijchꞌuncutic o ti melel li cꞌusi laj yalbe li jꞌabteletique. Jaꞌ scꞌoplal ti sqꞌuelojbe cꞌu sba yoꞌonic scotol crixchanoetic li Jesuse #?Li chꞌulna ti laj yal li Jesuse, jaꞌ laj yal ta sventa li sbecꞌtal stuque, yuꞌun cꞌalal ta xchame, ta xchaꞌcuxi ta yoxibal cꞌacꞌal. RLi jꞌabteletique jech laj yalbeic li Jesuse: ―Ta vaquib yoxvinic (46) jabil ivaꞌi li chꞌulna liꞌi. ¿Cꞌu chavut ti avaloje ti ta oxib noꞌox cꞌacꞌal chachaꞌvaꞌane? ―xutic. r]Itacꞌav li Jesuse: ―Jinesic li chꞌulna liꞌi, ta oxib cꞌacꞌal ta jchaꞌvaꞌan ―xut. W'Li jꞌabteletic cuꞌuncutic li te ta mucꞌta chꞌulnae, jech tal sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Buchꞌu laj yacꞌbot avabtel ti xuꞌ chatac loqꞌuel liꞌ ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li jpꞌolmaletique? Acꞌbun quilcutic atsatsal ajuꞌel yoꞌ jech ta jnaꞌcutic o ti jaꞌ yacꞌojbot avabtel li Diose ―xutic. Cꞌalal jech la spas li Jesuse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, ijul ta jolcutic ti jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Tata, ta sventa ti ta sloqꞌuel coꞌon ta jcꞌan ti acꞌo xaꞌichꞌe ta mucꞌ li te ta chꞌulna li bu scꞌoplal onoꞌox chaꞌichꞌe ta muqꞌue, jaꞌ yuꞌun chlic quichꞌ contrainel”, xi onoꞌox tsꞌibabil. Jech laj yalbe li jchonjculajteꞌetique: ―Iqꞌuic loqꞌuel la amutique. Li sna Jtote mu me xapasic ta nail chꞌivit ―xut. wLi Jesuse la schapulan chꞌojon sventa stsitsob. Jaꞌ la sibtesan o loqꞌuel scotol li jchonchijetique, schiꞌuc li jchonvacaxetic li te oyic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Li jchoncꞌusticuque sibtesbilic iloqꞌuic batel schiꞌuc li schijique schiꞌuc li svacaxique. Li Jesuse la svalcꞌunbe smexaic li jeltaqꞌuinetique, itanij yalel li staqꞌuinique. `9Ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene te cꞌot jtacutic jchonvacaxetic, schiꞌuc jchonchijetic, schiꞌuc jchonjculajteꞌetic. Te chotolic nojtoc li jeltaqꞌuinetique yuꞌun jech tspasic o canal. Y+ Poꞌot xaꞌox scꞌacꞌalil li qꞌuin Coltael cuꞌuncutique, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Li Jesuse ibat ta Jerusalén. La jchiꞌincutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. }~s Tsꞌacal to te iyal batel ta jteclum Capernaum li Jesuse. La jchiꞌincutic batel, joꞌoncutuc li yajchanbalajeltacuncutique, schiꞌuc li smeꞌe, schiꞌuc li yitsꞌinabe. Chib oxib noꞌox cꞌacꞌal te lijocꞌtsajcutic li ta Capernaume. Jaꞌ scꞌoplal ti la snutsan loqꞌuel jpꞌolmaletic ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalén li Jesuse w}g Jaꞌ jech icꞌot ta pasel te ta jteclum Caná li te ta Galilea balumile. Jaꞌ sba to velta laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li Jesuse. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique la jchꞌuncutic ti jaꞌ Snichꞌon li Diose. >|u Jech laj yalbe: ―Li joꞌotique jech jtaleltic ti jaꞌ baꞌi ta xcacꞌtic ta uchꞌel li bu más lec li yaꞌlel tsꞌusube. Cꞌalal mi ep xaꞌox laj yuchꞌique, jaꞌ to ta xcacꞌtic ta uchꞌel li bu siclamane. Li joꞌote jaꞌ la anacꞌ li bu más leque, jaꞌ to chavacꞌ ta uchꞌel ―xut. { Li buchꞌu yichꞌoj ta venta sqꞌuelel scotol li veꞌlile, cꞌalal laj yaꞌi ti más to leque, mu snaꞌ bu ital yuꞌun batsꞌi joꞌ noꞌox ti ipas ta yaꞌlel tsꞌusube. Stuc noꞌox snaꞌojic li jꞌacꞌveꞌliletic ti batsꞌi joꞌ li cꞌalal la slupic batele. Li buchꞌu yichꞌoj ta venta sqꞌuelel scotol li veꞌlile, laj yicꞌ talel li jnupunel quereme. 1z[Li Jesuse jech laj yalbe: ―Lupic batel jsetꞌuc, ba acꞌbeic yaꞌi li buchꞌu yichꞌoj ta venta sqꞌuelel li veꞌlile ―xut. La slupic batel, ba yacꞌbeic. yLi Jesuse jech laj yalbe li jꞌacꞌveꞌliletique: ―Nojesic ta joꞌ scotol li pꞌinal joꞌetique ―xut. La snojesic lec. KxTe juchajtic vacpꞌej spꞌinal yaꞌalic pasbilic ta ton, jaꞌ sventa ta spoc o scꞌobic. Yuꞌun jech jtalelcutic ti persa jal ta jpoc jcꞌobcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, yoꞌ jech lec chijyilcutic li Dios ti calojcutique. Li jujun pꞌinal joꞌe xꞌoch o joꞌpꞌej vacpꞌej qꞌuib joꞌ. |wqLi smeꞌe jech ba yalbe li jꞌacꞌveꞌliletique: ―Li cꞌustic chayalbeic li cole chꞌunic me ―xut. v1Li Jesuse jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal jech chtal avalbun? Muc to bu cꞌotem scꞌacꞌalil chlic jpas li cabtele ―xut li smeꞌe. MuCꞌalal te oyuncutic ta qꞌuine, ilaj li yuchꞌobique, jaꞌ li yaꞌlel tsꞌusube. Jech iꞌalbat Jesús yuꞌun li smeꞌe: ―Ilaj xa yuꞌunic li yuchꞌobique ―xi li smeꞌ li Jesuse. tLi Jesuse schiꞌuc joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique lijꞌiqꞌuecutic ta sqꞌuelel li qꞌuin nupunel eꞌuque. js OCꞌalal yoxibal xaꞌox cꞌacꞌal jcꞌotelcutic ta Galilea balumil schiꞌuc li Jesuse, oy buchꞌu chnupun li te ta jteclum Caná li te ta Galilea balumile. Te tal sqꞌuel li qꞌuin nupunel eꞌuc li smeꞌ li Jesuse. Pr 3Li Jesuse jech laj yalbuncutic jcotolcutic: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, joꞌon li coꞌol crixchanoutique chavilic ti ta jventa joꞌon ti chabatic ta stojol li Diose ―xijyutcutic.tq c2Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ti jech laj calbot ti iquilot li cꞌalal te oyot ta yolon higo teꞌe, jech chachꞌun o ti oy juꞌele. Lec ti chachꞌune. Ta yan cꞌacꞌal más to chavil ti scotol xuꞌ cuꞌun ta jpase ―xut. 1p ]1Itacꞌav li Natanaele: ―Jchanubtasvanej, joꞌot Snichꞌonot li Diose. Joꞌot chaꞌoch ta ajvalilal cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique ―xi. To #0Itacꞌav li Natanaele: ―¿Cꞌuxi avojtaquinun? ―xi. Itacꞌav li Jesuse: ―Iquilot li cꞌalal te oyot ta yolon higo teꞌe li cꞌalal muc toꞌox bu batem yicꞌot talel li Felipee ―xut. 9n m/Li Jesuse iyil ti nopol xa xtal li Natanaele, jech laj yal: ―Qꞌuelavilic, li jchiꞌiltic li leꞌ xa xtale jaꞌ lequil vinic, mu snaꞌ xloꞌlovan ―xi li Jesuse. -m U.Itacꞌav li Natanaele: ―Muc bu caꞌiojtic mi oy buchꞌu lec te chlic talel ta Nazarete ―xi. Itacꞌav li Felipee: ―Batic, ba jqꞌueltic avil ―xut. 'l I-Li Felipee ba saꞌ ta ora li Natanaele. Jech cꞌot yalbe: ―Ijtacutic xa li buchꞌu tsꞌibabil comel scꞌoplal ta sjunic li jtotic jmeꞌtic Moisese schiꞌuc li yan li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jaꞌ Jesús, snichꞌon José li te ta jteclum Nazarete ―xut. k ,Li Felipee jaꞌ te liquem talel ta jteclum Betsaida. Jaꞌ coꞌol slumalic schiꞌuc li Andrese schiꞌuc li Pedroe. uj e+Ta yocꞌomal la snop Jesús ti chijbatcutic ta Galilea balumile. Cꞌalal muc toꞌox bu batemuncutique, te la sta jun jchiꞌilcutic ta israelal. Felipe sbi li vinique. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Laꞌ chiꞌinun batel ―xut. ^i 7*Li Andrese laj yicꞌ talel ta stojol Jesús li sbanquile. Li Jesuse la sqꞌuelbe sat li Simone, jech laj yalbe: ―Joꞌot Simonot, snichꞌonot Jonás. Cefas chacacꞌbe abi ―xut. Cefas sbi ta jcꞌopcutic, jaꞌ Pedro sbi ta griego cꞌop. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yicꞌan ta yajchanbalajeltac Felipe schiꞌuc Natanael li Jesuse (h K)Li Andrese ba scꞌopon ta ora li sbanquile, jaꞌ li Simone. Xi cꞌot yalbe: ―Ijtacutic xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique ―xut. ;g q(Li jchiꞌil li coꞌol laj caꞌibecutic scꞌop li Juane, ti coꞌol la jchiꞌincutic batel li Jesuse, jaꞌ Andrés sbi. Li Andrese oy sbanquil, jaꞌ Simón Pedro sbi. G;}|{zzdyxwNvv[uu/tbsrr^qq5pp7onmm l\kkjji,hggOfed~ccGbmaJ`__^^]][ZdYY WW V8UIT@RRQP\OONiMLnKK)JIHHAGG^FF`E D}CBBJA@?X>q=v<<`;:99R887[6544 32=11/0/.--,4+** )w('&&P%$s#"!! Ho(Ewj y o / B Q % ^4%C Li Jesuse la schaꞌtuqꞌuibtas sba, iyil ti muc xa bu te oyic li buchꞌutic laj yiqꞌuic talel li antse, jaꞌ xa noꞌox stuc te oy li antse. Li Jesuse jech laj yalbe li antse: ―Li buchꞌutic laj yalic amule ibatic xa. Muc buchꞌu laj yacꞌbot ton ta scoj la amule ―xut. #? Cꞌalal iyaꞌiic ti jech laj yal Jesús li jꞌabteletique, icꞌopoj yoꞌonic ta scoj li smulique. Ta jujuntal iloqꞌuic batel. Jaꞌ baꞌi iloqꞌuic batel li buchꞌutic más molic xae. Jaꞌ xa noꞌox te icom li Jesús schiꞌuc li ants li te ta oꞌlol crixchanoetique. \1La schaꞌnijan sba nojtoc li Jesuse, la schaꞌtsꞌiba nojtoc li balumile. DTi mu xlaj yoꞌonic ta sjaqꞌuele, jech la stuqꞌuibtas sba li Jesuse, jech laj yal: ―Mi oy buchꞌu junucal ti muꞌyuc amulique, jaꞌ baꞌi acꞌo yacꞌbe ton li antse ―xut. .UTi jech laj yalbeic li Jesuse, yuꞌun tsqꞌuelbeic yoꞌon yuꞌun chac saꞌbeic smul. Li Jesuse la snijan sba, la stsꞌiba balumil ta sbicꞌtal scꞌob. ,QLi Moisés li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee yalojbutic mantal ti acꞌo acꞌbatuc ton li buchꞌu jech ta spase. ¿Cꞌusi chanop eꞌuc li joꞌote? ―xutic. gGJech laj yalbeic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, li ants liꞌi yacal ta mulivajel ijtacutic. Te italic eꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc jayvoꞌ li jfariseoetique. Te yicꞌojic talel jun ants. Li antse yacal ta mulivajel istaic. Cꞌot yaqꞌuic ta stojol Jesús ta oꞌlol crixchanoetic. V%Ta sob ta yocꞌomal lijsutcutic talel schiꞌuc li Jesuse, te lijbatcutic nojtoc li ta mucꞌta chꞌulna li ta Jerusalene. Ep jchiꞌiltac italic ta stojol Jesús. Ichoti li Jesuse, lic chanubtasvanuc. k QLi Jesuse ibat ta vits Olivatic. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. )M5Isutic batel ta snaic.mS4Jech laj yalbeic li Nicodemoe: ―¿Mi yuꞌun te liquemot talel ta Galilea eꞌuc li joꞌote? Qꞌuelo li scꞌop Diose jech chanaꞌ o ti mu junuc li buchꞌu ta xal scꞌop Dios ti te chlic talel ta Galileae ―xutic. iK3―Mu xuꞌ ta xcacꞌbetic yichꞌ vocol jun jchiꞌiltic mi muc bu caꞌiojtic li cꞌusi ta xale, schiꞌuc mi mu to jnaꞌtic ti cꞌusi smule. ¿Mi mu jechuc ta xal li mantaletic cuꞌuntique? ―xi li Nicodemoe.  52Te oy eꞌuc li Nicodemoe, jaꞌ li buchꞌu a scꞌopon ta acꞌubal li Jesuse, yuꞌun ochem ta fariseoal eꞌuc. Li Nicodemoe jech laj yal:  -1Li jchiꞌiltactic li te tsobolic ta stojol li Jesuse mu snaꞌic li cꞌusi ta xal li mantaletique. Ichꞌayic xa o ―xiic li jfariseoetique.  /0Mu junuc jꞌabteletic cuꞌuntic schꞌunojic ti jaꞌ xa li buchꞌu scꞌoplal ti chisventainutique. Mi joꞌcuncutic muc bu jchꞌunojcutic. h I/Jech iꞌalbatic yuꞌun li jfariseoetique: ―¿Mi laloꞌloatic eꞌuc li joꞌoxuque? .Itacꞌavic li mayoletique: ―Yuꞌun muc buchꞌu jech chloꞌilaj jech chac cꞌu chaꞌal chloꞌilaj li vinique ―xiic. 2]-Li mayoletique isutic ta stojol li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique. Jech ijacꞌbatic: ―¿Cꞌu chaꞌal muc bu xatsaquic talel? ―xꞌutatic. G,Oy buchꞌutic chac stsaquic li Jesuse pero muc buchꞌu stsac. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalic li mayoletic ti muc buchꞌu jech ta xloꞌilaj jech chac cꞌu chaꞌal chloꞌilaj li Jesuse b=+Jaꞌ yuꞌun la svoqꞌuilan sbaic ta cꞌop li jchiꞌiltac ta stojol li Jesuse. 9*Chal ta scꞌop Dios ti te ta xvocꞌ ta Belene yuꞌun jaꞌ snitilul David ta voꞌonee. Jaꞌ te ta xvocꞌ li yoꞌ bu ivocꞌ li Davide ―xiic. wg)Oy yan jech laj yalic: ―Liꞌi jaꞌ xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique ―xiic. Oy yan jech laj yalic: ―Mu teuc chlic talel ta Galilea li buchꞌu scꞌoplal chtal sventainutique. W'(Cꞌalal iyaꞌiic li jchiꞌiltac ta israelal li cꞌusi laj yal li Jesuse, oy buchꞌutic jech laj yalic: ―Ta melel jaꞌ xa li buchꞌu ti scꞌoplal onoꞌox chtal yal li scꞌop Diose ―xiic. %'Ti jech laj yal Jesuse, jaꞌ laj yalbe scꞌoplal yabtel li Chꞌul Espíritu li scꞌoplal onoꞌox ta xꞌacꞌbat ta yoꞌonic li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse. Pero muc toꞌox bu talem li Chꞌul Espíritue yuꞌun muc toꞌox bu sutem batel ta vinajel li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la svoqꞌuilan sbaic ta cꞌop li jꞌisraeletic ta stojol li Jesuse &Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jech ta xcꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li slequil li yoꞌonique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li nioꞌ ti te xnixnun oe”, xi tsꞌibabil ―xi li Jesuse. \1%Ta mucꞌta qꞌuine la svaꞌan sba ta oꞌlol crixchanoetic li Jesuse. Tsots icꞌopoj, jech laj yalbe li jchiꞌiltaque: ―Li buchꞌutic ta saꞌulanic li cꞌu sba xuꞌ ta xtuqꞌuibic jech chac cꞌu chaꞌal ta saꞌulan joꞌ yuchꞌ mi chtaquij stiꞌe, acꞌo yichꞌicun ta mucꞌ. Joꞌon ta jtuqꞌuibtasbe yoꞌonic. (I$¿Cꞌu sba smelol taje ti jech laj yale: “Chasaꞌicun pero mu xataicun. Li yoꞌ bu chibate mu xuꞌ chabatic tey eꞌuc li joꞌoxuque”, ti xijyututique? ―xut sbaic. Jaꞌ scꞌoplal ti jech chac cꞌu chaꞌal nioꞌ ta xvinaj slequil yoꞌonic li buchꞌutic ta schꞌunique ~#Li jꞌabteletic cuꞌuncutique jech lic yalulanbe sbaic: ―¿Bu chbat ti yaloj ti mu xa jtatique? ¿Mi jaꞌ nan te chbat li yoꞌ bu oy li jchiꞌiltactic li spucoj sbaic batel ta yosilal li jgreciaetique? ¿Mi jaꞌ nan chba schanubtas li jgreciaetique? } "Li joꞌoxuque chasaꞌicun pero mu xataicun. Li yoꞌ bu chibate mu xuꞌ chabatic tey eꞌuc li joꞌoxuque ―xi li Jesuse. |!Li Jesuse jech laj yalbe li jchiꞌiltaque: ―Mu xa jaluc liꞌ jchiꞌucoxuque. Ta xa xibat li yoꞌ bu oy li buchꞌu listac talele. I{  Li jfariseoetique iyaꞌiic ti jaꞌ jech ta xloꞌilajic li buchꞌutic la schꞌunic xa ti jaꞌ Jesús li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. Jaꞌ yuꞌun li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique laj yalbeic jayvoꞌ yajmayolic ti acꞌo stsaquic li Jesuse. 8ziPero oy ep buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ xa li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. Jech laj yalic: ―Li jchiꞌiltic liꞌi chacꞌ ta ilel ep stsatsal sjuꞌel jech chac cꞌu chaꞌal scꞌoplal ta spas li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique. Jaꞌ xa li liꞌ oye ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbeic yajmayoltaquic li jꞌabteletic ti acꞌo stsaquic li Jesuse yChac stiqꞌuic o ta chuquel li Jesuse, pero muc buchꞌu tstsac yuꞌun muc to bu cꞌotem scꞌacꞌalil ta stsaquic. wxgLi joꞌone xcojtaquin yuꞌun jaꞌ te liquemun talel ta stojol. Jaꞌ listac talel liꞌi ―xi li Jesuse. [w/Li Jesuse tsots icꞌopoj li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalén li cꞌalal ichanubtasvane. Jech iyal: ―Xavojtaquinicun ti avalojique. Anaꞌojic li bu liquemun talel ti avalojique. Pero mu ta jmantaluc jtuc ti litale. Jaꞌ listac talel li Diose, jaꞌ melel li scꞌope. Pero mu xavojtaquinic li joꞌoxuque. FvLi joꞌotique jnaꞌojtic ti bu liquem talel li vinic liꞌi. Cꞌalal ta xtal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique, muc buchꞌu snaꞌ bu ta xlic talel ―xut sbaic. iuKQꞌuelavilic, liꞌ to ta xchanubtasvan ta jtojoltique. Pero mu cꞌusi ta xꞌalbat yuꞌun li jꞌabteletique. ¿Mi yuꞌun schꞌunojic xa ti jaꞌ li tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainutique? 3t_Oy jayvoꞌ li jchiꞌiltac li te nacalic ta Jerusalene jech laj yalic: ―¿Mi maꞌuc li vinic liꞌi ti ta saꞌic li jꞌabteletic cuꞌuntic ti chac smilique? [s/Muc bu lec mi chaticꞌbeic smul ta ora jun vinique. Jaꞌ scꞌan chanopic mi melel ti chopol li cꞌusi la spase ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti mu jmojuc yoꞌonic li crixchanoetic ta stojol li Jesuse Zr-Ti chavaqꞌuic circuncisión ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique yoꞌ jech mu xapꞌajbeic smantal li Moisese, ¿cꞌu chaꞌal chopol chavilicun ti la jcolta jun jchiꞌiltic li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique? CqLi Moisese laj yalboxuc ti chavaqꞌuic ta ichꞌel circuncisione, pero maꞌuc baꞌi iꞌalbat li Moisese. Jaꞌ baꞌi iꞌalbat li jtotic jmeꞌtic ta más voꞌonee. Li joꞌoxuque acꞌo mi ta scꞌacꞌalil ta jcuxtic, chavacꞌbeic yichꞌ circuncisión li unetic li yichꞌojic xa vaxaquib cꞌacꞌale. pItacꞌav li Jesuse: ―Jun noꞌox vinic la jcolta ta scꞌacꞌalil ta jcuxtic pero acotolic toj chꞌayel noꞌox o avoꞌonic. ro]Jech itacꞌavic li jchiꞌiltaque: ―Ochem pucuj ta ajol taje. ¿Buchꞌu chac smilot? ―xutic. n%’Li Moisés li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee la stsꞌibaboxuc comel li mantaletique. Pero mu junuc buchꞌu schꞌunoj jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li mantaletique. Ti achꞌunojicuc li mantaletique, muc bu chanopic chamilicun ti jechuque ―xi li Jesuse. zmmLi buchꞌu ta xchanubtasvan o li cꞌusi ta snop stuque, jaꞌ noꞌox ta scꞌan ichꞌel ta mucꞌ stuc. Li joꞌone ta xcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose, jaꞌ ti listac talele. Muc bu chiloꞌlovan. Jaꞌ melel li cꞌusi chcale. l%Li buchꞌu tscꞌan tspas li cꞌusi ta scꞌan li Diose, ta xꞌacꞌbat snaꞌ mi jaꞌ scꞌop Dios li chcale, mi jcꞌop noꞌox jtuc. kLi Jesuse jech laj yal: ―Maꞌuc jcꞌop jtuc li liꞌ chichanubtasvan oe. Jaꞌ scꞌop stuc li Diose, jaꞌ ti listac talele. QjLi jꞌabteletique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li cꞌu sba ichanubtasvan li Jesuse. Jech laj yalic: ―¿Bu ischan li jchiꞌiltic liꞌi yuꞌun muc buchꞌu la schanubtas cuꞌuntic? ―xiic. Xi)Cꞌalal yoxibal xaꞌox cꞌacꞌal liquem qꞌuine, ibat ta mucꞌta chꞌulna li Jesuse. Cꞌot chanubtasvanuc ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Te jchiꞌucutic ti yajchanbalajeltacuncutique. tha Pero mu junuc buchꞌu tsjamalꞌal li Jesuse yuꞌun ta xiꞌic li ta jꞌabteletic cuꞌuncutique. Mg Scotol li jꞌilqꞌuinetique naca jaꞌ sbel yeic li Jesuse. Oy buchꞌutic jech laj yalic: ―Toj lec yoꞌon ―xiic. Oy yan jech laj yalic: ―¡Muc bu lec! Jaꞌ jloꞌlovanej ―xiic. Lf Li jꞌabteletic cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, te oyic ta qꞌuin ta saꞌic li Jesuse. Jech ta sjacꞌulanbeic li crixchanoetique: ―¿Bu oy xanaꞌic li Jesuse? ―xiic. e Batemic xaꞌox ta qꞌuin li te ta Jerusalén li yitsꞌinabtac li Jesús li cꞌalal lijbatcutic eꞌuc schiꞌuc li Jesuse. Muc bu la jchiꞌincutic batel li crixchanoetique. Jtuccutic noꞌox lijbatcutic yuꞌun mu scꞌan xacꞌ sba ta ilel li Jesuse. d} Cꞌalal jech laj yalbe li yitsꞌinabtac li Jesuse, te lijocꞌtsajcutic ta Galilea schiꞌuc Jesús, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌay ta qꞌuin li Jesuse, jaꞌ li qꞌuin ti ta xꞌochic ta syaxnaique c!Li joꞌoxuque batanic li ta qꞌuine. Yan li joꞌone muc to bu chibat yuꞌun muc to bu tsta scꞌacꞌalil ti chibate ―xi li Jesuse. $bALi crixchanoetique muc bu chopol chayilic li joꞌoxuque. Yan li joꞌone chopol chiyilic yuꞌun joꞌon ta xcalbeic ti chopol li cꞌustic ta spasique. aLi Jesuse jech laj yalbe: ―Muc to bu tsta scꞌacꞌalil ti chibat ta qꞌuine. Li joꞌoxuque cꞌuc noꞌox ora xuꞌ chabatic. y`kLi yitsꞌinabtaque mu schꞌunic eꞌuc ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li sbanquilique. ?_wLi buchꞌu ta scꞌan ta xpuc scꞌoplale mu ta muculuc ta spas li cꞌu sba yabtele. Mi jaꞌ avabtel o ti jech chapase, acꞌ aba ta ilel ta stojol scotol crixchanoetic ―xiic. ^Li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun li yitsꞌinabe: ―Mu xavicta aba, batic ta Judea. Yuꞌun cꞌalal ta xilic ti ep chavacꞌ ta ilel atsatsal ajuꞌel li te ta qꞌuine, jech más chayichꞌic o ta mucꞌ li buchꞌutic schꞌunojic xa la acꞌope. 0]YPoꞌot xaꞌox jun qꞌuin yuꞌun li jchiꞌiltac ta israelale li te ta Jerusalene. Jaꞌ li qꞌuin ti ta smeltsanan syaxnaic ti ta xꞌochic o li jchiꞌiltaque. \ /Ta tsꞌacal ixanav ta scotol jteclumetic li ta Galilea balumil li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Li Jesuse mu scꞌan chbat ta Judea balumil yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutique te yacal tsnopbeel scꞌoplal cꞌu sba tsmilic. _[7GJaꞌ Judas li laj yalbe scꞌoplale, jaꞌ li snichꞌon Simón Iscariotee, yuꞌun jaꞌ ta xꞌacꞌvan ta cꞌabal. Li Judase jaꞌ jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac Jesús ti lajchavoꞌuncutique.Z+FItacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon la jtꞌujoxuc li lajchavoꞌoxuque pero oy junoxuc ti jaꞌ ventainbil yuꞌun li pucuje ―xijyutcutic. ;YoELi joꞌoncutique jchꞌunojcutic. Jnaꞌcutic ti joꞌot li Cristoote, ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique. Joꞌot Snichꞌonot li cuxul Diose ―xi li Pedroe. X'DItacꞌav li Simón Pedroe: ―Cajval, ¡bu xa chba jacꞌcutic ta yan! Atuc noꞌox xanaꞌ li cꞌu sba chijcuxicutic o sbatel osile. W+CLi Jesuse jech la sjacꞌbuncutic, joꞌoncutic li lajchavoꞌuncutique: ―Li joꞌoxuque ¿mi chacꞌan chavictaicun eꞌuc? ―xijyutcutic. #V?BJaꞌ yuꞌun ep jchiꞌiltac laj yictaic comel li Jesuse, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol toꞌox la jchiꞌincutique. Mu xa bu la schiꞌinic batel. 9UkALi Jesuse jech laj yalbuncutic jcotolcutic: ―Laj onoꞌox calboxuc ti muc buchꞌu xuꞌ chiyichꞌ ta mucꞌ mi muc bu tijbil sjol yoꞌon yuꞌun li Jtote ―xijyutcutic. lTQ@Pero mu acotolicuc chachꞌunic ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Cꞌalal lic stsac yabtel li Jesuse, snaꞌoj xa onoꞌox li buchꞌutic mu schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavaneje schiꞌuc li buchꞌu ta xꞌacꞌvan ta cꞌabale. 6Se?Jaꞌ persa scꞌan chachꞌunic li cꞌusi chcale yoꞌ jech chacuxiic o sbatel osil. Jaꞌ jech smelol li cꞌusi laj calboxuque. Maꞌuc to uts li cꞌustic chapasique. sR_>¿Cꞌu chavalic mi la avilic ti chimuy batel li bu liquemun talele, joꞌon li coꞌol crixchanoutique? Q1=Li Jesuse snaꞌoj ti oy jchiꞌiltac ti mu schꞌunic li cꞌusi laj yale. Jech la sjacꞌbe: ―¿Mi chopol avaꞌiic li cꞌusi laj cale? wPg<Ep li jchiꞌiltac ta israelal la schiꞌinic jujun cꞌacꞌal li Jesuse, pero cꞌalal iyaꞌiic li cꞌu sba ichanubtasvane, jech laj yalic: ―Altic chal ti liquem talel ta vinajele. Mu jchꞌuntic ti avaꞌi sba chale ―xiic. cO?;Jaꞌ jech laj yal Jesús li cꞌalal ichanubtasvan ta schꞌulnaic li jchiꞌiltac ta israelal li te ta Capernaume. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ noꞌox Jesús chijyalbutic ti cꞌu sba chijcuxiutic o sbatel osile fNE:Li vaj ta xcale jaꞌ te liquem talel ta vinajel. Maꞌuc jech sba jech chac cꞌu chaꞌal li manavaj ti la sveꞌic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Cꞌalal la sveꞌic manavaj li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, muc bu xcuxiic o sbatel osil. Yan li avie li buchꞌutic ta sveꞌic li vaj ta xcale jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil ―xi li Jesuse. eMC9Li Jtot ti listac talele cuxul o sbatel osil. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, cuxulun o sbatel osil ta sventa li Jtote. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li buchꞌutic chislajesique, ta jventa joꞌon ta xcuxiic o sbatel osil. L/8Li buchꞌutic ta slajesic li jbecꞌtale schiꞌuc ta xuchꞌic li jchꞌichꞌele jaꞌ te jchiꞌuquic o, jech te oyun o ta yoꞌonic eꞌuc. K17Li jbecꞌtale coꞌol schiꞌuc lequil veꞌlil yaꞌel. Li jchꞌichꞌele coꞌol schiꞌuc lequil joꞌ yaꞌel jech chacuxiic o sbatel osil. 1J[6Li buchꞌutic ta slajesic li jbecꞌtale schiꞌuc ta xuchꞌic li jchꞌichꞌele ta xcuxiic o sbatel osil. Mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic ta slajeb cꞌacꞌal. ZI-5Li Jesuse jech itacꞌav: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, mi muc bu alajesojic li jbecꞌtale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, mi muc bu avuchꞌojic li jchꞌichꞌele, mu xacuxiic o sbatel osil. H4Li jchiꞌiltac ta israelale jech laj yalbe sbaic: ―¡Cꞌu ma sba chijyacꞌbutic jlajestic li sbecꞌtale! ―xut sbaic. OG3Joꞌon li vajun yaꞌele yuꞌun te liquemun talel ta vinajel. Ta jventa joꞌon chacuxiic o sbatel osil. Scotol buchꞌutic ta sveꞌic li vaj ta xcale, jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil. Li vaj li chcaqꞌue jaꞌ li jbecꞌtale. Ta xcacꞌ ta sventa xuꞌ ta xcuxiic o sbatel osil scotol li crixchanoetique ―xi li Jesuse. yFk2Li vaj ta xcale jaꞌ te liquem talel ta vinajel. Li buchꞌutic ta sveꞌique jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil. Ew1Cꞌalal la sveꞌic manavaj li te ta taqui jamaltic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, muc bu xcuxiic o sbatel osil. SD0Joꞌon vajun yaꞌel yuꞌun ta jventa joꞌon chacuxiic o sbatel osil. C /Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ta schꞌunic ti tacbilun talel yuꞌun li Diose jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil. hBI.’Muc buchꞌu yiloj li Diose. Jtuc noꞌox quiloj yuꞌun te liquemun talel ta stojol. :Am-Jech la stsꞌibaic comel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee: “Scotolic ch‐acꞌbat snaꞌic yuꞌun Dios ti buchꞌu ta xcoltavane”, xi onoꞌox tsꞌibabil. Jech scotol buchꞌutic tscꞌan tsnaꞌique, jaꞌ ta xꞌacꞌbat spꞌijilic yuꞌun li Jtote jech chiyichꞌic ta mucꞌ. \@1,Muc buchꞌu xuꞌ chiyichꞌ ta mucꞌ mi muc bu tijbil sjol yoꞌon yuꞌun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic ta slajeb cꞌacꞌal. \?1+Itacꞌav li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal mu xachꞌunic li cꞌusi laj cale? />W*Jech laj yalbe sbaic: ―Jaꞌ snichꞌon José li Jesús liꞌi. Xcojtaquinbetic li stot smeꞌe. ¡Cꞌu ma sba ti chal ti liquem talel ta vinajele! ―xut sbaic. =)Li jchiꞌiltac ta israelale muc bu schꞌunic li cꞌalal laj yal Jesús ti jaꞌ vaj yaꞌel ti te liquem talel ta vinajele. #<?(Yuꞌun jaꞌ jech sba tscꞌan li Jtote ti acꞌo cuxiicuc o sbatel osil scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Snichꞌonun li Diose, schiꞌuc ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic scotolic ta slajeb cꞌacꞌal ―xi li Jesuse. P;'Li Jtote jaꞌ tscꞌan ti mu xchꞌay junuc cuꞌun li cꞌu yepal tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun ti acꞌo xiyichꞌic ta muqꞌue. Mi ichamique, ta jchaꞌcuxesanic scotolic ta slajeb cꞌacꞌal. :-&Ti liyal talel liꞌ ta balumile, maꞌuc tal jpas li cꞌusi ta jcꞌan jtuque. Jaꞌ tal jpas li cꞌusi ta scꞌan li Jtot ti listac talele. B9}%Scotol buchꞌutic ti tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun Jtot ti chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ chiyichꞌic ta mucꞌ. Ximuybaj noꞌox ta xquicꞌan. Mu xcacꞌ xchꞌayic o sbatel osil. 8$Pero li joꞌoxuque mu xacꞌan xachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, jaꞌ yuꞌun laj calboxuc ti muꞌyuc jbalil chavilicune. >7u#Itacꞌav li Jesuse: ―Li liꞌ ta balumile ta vaj cuxuloxuc. Jaꞌ noꞌox jech nojtoc ta jventa joꞌon xuꞌ chacuxiic o sbatel osil yuꞌun joꞌon vajun yaꞌel. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue, mi ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, mu xa cꞌusi yan ta scꞌanic, xmuybajic noꞌox. p6Y"Laj yalic li jchiꞌiltaque: ―Cajval, acꞌbuncutic scotol cꞌacꞌal li vaj chavale ―xiic. 25]!Li vaj ti chayacꞌbeic li Diose, liquem talel ta vinajel. Jaꞌ sventa chacuxiic o sbatel osil, joꞌoxuc ti liꞌ oyoxuc ta balumile ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. u4c Li Jesuse jech laj yalbe: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, maꞌuc Moisés ti laj yacꞌ li vaj ti la sveꞌic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Dios laj yacꞌ talel li vaje. Li vaj ti la sveꞌic li jtotic jmeꞌtique jaꞌ noꞌox sventa icuxiic o li liꞌ ta balumile. Yan li avie li vaj ti chayacꞌbeic li Jtote, jaꞌ sventa chacuxiic o sbatel osil. 3Li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee la sveꞌic li manavaj li te ta taqui jamaltique. Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Li Moisese laj yacꞌ ta veꞌel vaj li talem ta vinajele”, xi tsꞌibabil. Acꞌbuncutic jech eꞌuc ―xiic li jchiꞌiltaque. k2OJech la sjaqꞌuic nojtoc li jchiꞌiltaque: ―¿Cꞌusi senyail chavacꞌbun quilcutic o ti tacbilot talel yuꞌun li Diose yoꞌ jech ta jchꞌuncutic o li cꞌusi chavale? ¿Cꞌusi abtelal chavacꞌbun quilcutic o? O1Itacꞌav li Jesuse: ―Li cꞌusi ta scꞌan Dios ti chapasique, jaꞌ ti acꞌo xachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicune, joꞌon ti liꞌ tacbilun talel yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. 0Li jchiꞌiltaque jech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Cꞌu chcutcutic ta jpasbecutic li cꞌusi ta scꞌan li Diose? ―xiic. h/IMu me jaꞌuc noꞌox batem ta avoꞌonic ta saꞌel la aveꞌelic ti xlaj noꞌoxe. Jaꞌ scꞌan ti chasaꞌic la aveꞌelic li muꞌyuc slajeb ti chacuxiic o sbatel osile. La aveꞌelic ti chacalbeique, joꞌon chacacꞌbeic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, yuꞌun jaꞌ jech acꞌbil cabtel yuꞌun li Diose, jaꞌ li Jtote ―xi li Jesuse. L.Itacꞌav li Jesuse: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, ti tal asaꞌicune, maꞌuc sventa ti laj cacꞌ ta ilel li jtsatsal juꞌele. Jaꞌ noꞌox tal asaꞌicun o ti lec lanojic ta pane. -Cꞌalal te la staic ta jot nab li Jesuse, jech la sjacꞌbeic: ―Jchanubtasvanej, ¿cꞌu ora lajul liꞌi? ―xutic. O,Iyilic li crixchanoetique ti muc xa bu te li Jesuse, schiꞌuc muc xa bu te oyuncutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, jaꞌ yuꞌun te iꞌochic ta canava eꞌuc. Te italic ta Capernaum, jaꞌ tal saꞌic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ vaj yaꞌel li Jesuse yuꞌun jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil `+9Li crixchanoetic li te icomic ta jot nabe iyilic ti muꞌyuc yan canavae, jaꞌ noꞌox jun li bu lijꞌochcutic o batele. Iyilic nojtoc ti muc bu xꞌoch ta canava li Jesuse, jaꞌ noꞌox jtuccutic lijꞌochcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Ta yocꞌomal italic yan canavaetic li te liquemic talel ta jteclum Tiberiase. Jaꞌ te nopol iꞌechꞌic li yoꞌ bu la sveꞌic pan li crixchanoetique li cꞌalal laj yalbe coliyal Dios li Cajvaltic Jesuse. *U)#Xijmuybajcutic xa laj quicꞌcutic ochel ta canava li Jesuse. Lijcꞌotcutic ta ora ta jot nab li bu jnopojcutic onoꞌox ti chijbatcutique. Jaꞌ scꞌoplal ti la saꞌic Jesús li crixchanoetique Y(+Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Mu me xaxiꞌic, joꞌon me ―xijyutcutic. P'Cꞌalal oy xaꞌox nan oꞌloluc schibal reva lijxanavcutic batel ta ba nabe, iquilcutic te yac talel ta xanbal ta yoc ta ba nab li Jesuse. Inopoj talel li ta jcanavacutique. Lijxiꞌcutic tajmec. =&uToj tsots ital icꞌ. Lic syuqꞌuilan sba li nabe. G%Te lijꞌochcutic ta canava yuꞌun chijbatcutic ta jteclum Capernaum li te ta jot nabe. Jliquel xaꞌox acꞌubal te yacuncutic ta xanbal ta ba nab. Muc toꞌox bu staojuncutic li Jesuse. $Xtupꞌet xaꞌox osil li cꞌalal lijyalcutic batel ta tiꞌ nab, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. #7Li Jesuse snaꞌanojbe yoꞌonic li jchiꞌiltaque ti chiqꞌuic batel ta persa yoꞌ ta stiqꞌuic ta ajvalilal cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ yuꞌun la svocꞌ sba batel ta vits li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ixanav ta yoc ta ba nab li Jesuse V"%Li crixchanoetique, cꞌalal iyilic ti la spꞌoles pan li Jesuse, jech laj yalbe sbaic: ―Melel li vinic liꞌi jaꞌ xa li buchꞌu ta xal scꞌop Dios ti scꞌoplal chtal sventainutique ―xut sbaic. V!% La jtsobcutic scotol. Inoj lajchamoch li scomenal li joꞌpꞌej pane. Z - Cꞌalal inojic scotolique, li Jesuse jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: ―Tsobbeic scotol li scomenal li pane schiꞌuc li scomenal li choye. Mu me xquictatic ―xijyutcutic. / Li Jesuse la stsac li pane, laj yalbe coliyal Dios. La xutilan, laj yacꞌbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Joꞌoncutic la jpucbecutic li buchꞌutic te chotolique. Jech nojtoc la jpucbecutic ba li choye ti cꞌu yepal la scꞌanic li crixchanoetique. zm Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Albeic li crixchanoetique acꞌo chotlicuc ―xijyutcutic. Yuꞌun naca yaxaltic noꞌox te ichotiic. Oy nan joꞌmiluc li viniquetique. Yan li antsetique schiꞌuc li unetique muc bu xichꞌic atel. 0Y ―Oy jun querem liꞌi yichꞌoj talel joꞌpꞌej pan. Yichꞌoj talel chaꞌcot choy nojtoc. Pero mu xloqꞌuic o, yuꞌun toj epic li crixchanoetique ―xi. 'Li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun jun jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ li Andrese, jaꞌ yitsꞌin li Simón Pedroe: .UItacꞌav li Felipee: ―Ti oyuc lajunvinic (200) denario taqꞌuin sventa ta jmantic o li pane, acꞌo mi jutuc noꞌox chcacꞌbetic, pero mu xloqꞌuic o ―xi. Li Jesuse snaꞌoj onoꞌox li cꞌu sba tspase, pero jech la sjacꞌbe yuꞌun tsqꞌuel cꞌu sba ta xtacꞌav li Felipee. mSCꞌalal iyil Jesús ti te chtal ta stojol epal crixchanoetique, jech ijacꞌbat Felipe yuꞌun li Jesuse: ―¿Bu chba jmantic talel pan sventa chcacꞌbetic sveꞌic li epal crixchanoetic ti liꞌ xa oyique? ―xi li Jesuse. `9Poꞌot xaꞌox li qꞌuin Coltael cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Li Jesuse laj yicꞌuncutic muyel ta jun biqꞌuit vits. Te ichoti. Lijchoticutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. $AEp crixchanoetic jchiꞌucutic batel schiꞌuc li Jesuse yuꞌun iyilic ti ep iyacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌele, jaꞌ ti la scoltaan jchamelajeletique.  3Ta tsꞌacal ibat ta jot nab li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Galilea sbi li nabe, Tiberias sbi nojtoc. @y/Mi mu xachꞌunic li cꞌusi tsꞌibabil comel yuꞌun li Moisese, ¿mi la jaꞌ xa chachꞌunic nojtoc li cꞌusi chacalbeique? ―xꞌutatic yuꞌun Jesús li jꞌabteletique.L.Ti achꞌunojicuc li cꞌusi la stsꞌiba li Moisés ta voꞌonee, jech chachꞌunic eꞌuc ti joꞌon Avajcoltavanejicun ti jechuque. Yuꞌun jaꞌ jcꞌoplal li la stsꞌiba comel li Moisese. }s-Mu me xanopic ti joꞌon chajticꞌbeic amulic ta stojol li Jtote. Ta sventa ti jaꞌ ta sloqꞌuel avoꞌonic chachꞌunic scotol li smantaltac Dios ti avalojic ti laj yal Moisés ta voꞌonee, jaꞌ amulic o, yuꞌun mu xchꞌun avuꞌunic. !;,Mu xuꞌ chachꞌunic yuꞌun jaꞌ noꞌox chacꞌanic ti lec xa yeic ta atojolic la achiꞌiltaquique. Maꞌuc chacꞌanic ti lec chayilic li Diose. 3+Li joꞌone jaꞌ listac talel li Jtote pero mu xavichꞌicun ta mucꞌ. Yan li buchꞌu jech noꞌox ta xtal stuque jaꞌ chavichꞌic ta mucꞌ. kO*Pero jqꞌueloj li cꞌu sba avoꞌonique. Jnaꞌoj ti muꞌyuc onoꞌox ta avoꞌonic li Diose. )’Ti litale, yoꞌ acꞌo xavichꞌicun ta mucꞌ jech chacuxiic o sbatel osil; maꞌuc noꞌox ti lec xa aveic ta jtojole. W '(Pero mu xacꞌan xavichꞌicun ta mucꞌ yoꞌ jech chacuxiic o sbatel osil. K 'Chaqꞌuelic li scꞌop Diose, chanopic ti jech chacuxiic o sbatel osile. Pero mu jechuc ta xal li scꞌop Diose. Jaꞌ te tsꞌibabil jcꞌoplal ti ta jventa joꞌon chacuxiic o sbatel osile.  &Schiꞌuc muꞌyuc ta avoꞌonic li scꞌope yuꞌun mu xachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicun li tacbilun talel yuꞌun li Jtote. E %Li Jtote, jaꞌ ti listac talele, jaꞌ cajtextico nojtoc yuꞌun laj xa yal jcꞌoplal eꞌuc. Muc bu avaꞌiojic jutuc li cꞌu sba li scꞌopojele, muc bu avilojic cꞌu sba li Jtote. # ?$Ta sventa li Juane jaꞌ noꞌox la avaꞌibecun jcꞌoplal. Li ta cabtel ti chacꞌ jpas li Jtote, jech ta xvinaj o ti tacbilun talel yuꞌun li Jtote. I #Li Juane coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌ yaꞌel ti ta xacꞌ ta ilel li bee, yuꞌun jaꞌ laj yalboxuc li cꞌusi lec ta pasele. Li cꞌusi laj yalboxuque jliquel noꞌox xamuybajic o. "Pero maꞌuc to persa ti jech laj yal jcꞌoplale. Jaꞌ noꞌox ta julesboxuc ta ajolic yoꞌ acꞌo xachꞌunic o, jech chacolic. %!Li joꞌoxuque la ataquic ta jaqꞌuel ta stojol Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Li cꞌu sba laj yal jcꞌoplal li Juane, jaꞌ melel. oW Li joꞌone oy cajtextico, jaꞌ li buchꞌu chal jcꞌoplale. Jaꞌ melel li jcꞌoplal li ta xale. ~uTi jtucuc noꞌox ta xcal li jcꞌoplale, li joꞌoxuque xuꞌ chanopic ti muꞌyuc sbalil li cꞌusi chacalbeique. ?w’Li joꞌone mu cꞌusi xuꞌ ta jpas jtuc. Maꞌuc ta jpas li cꞌusi ta jnop jtuque. Li cꞌu sba laj yalbun li Jtote, jaꞌ noꞌox jech ta xquichꞌbe scꞌopic scotol li crixchanoetique. Tucꞌ ta xquichꞌbe scꞌopic yuꞌun jaꞌ ta jpas li cꞌusi ta scꞌan li Jtote, jaꞌ ti listac talele. 'GJech ta xchaꞌcuxiic loqꞌuel ta smuquenalic. Li buchꞌutic ti lec li cꞌustic la spasique ta xcuxiic o sbatel osil. Yan li buchꞌutic ti chopol li cꞌustic la spasique ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti buchꞌutic li yajtexticoe $AMu me toj chꞌayeluc o avoꞌonic ta sventa ti jech laj calboxuque. Yuꞌun ta me xcꞌot scꞌacꞌalil ta xaꞌiic jcꞌopojel scotol li ánimaetique. }Yacꞌojbun cabtel sventa ta xquichꞌbe scꞌopic scotol li crixchanoetique yuꞌun li joꞌone coꞌol crixchanoutic. ;oJech chac cꞌu chaꞌal sventainoj cuxlejal sventa sbatel osil li Jtote, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, yacꞌojbun jventain li cuxlejal sventa sbatel osil li Jtote. x~iMelel li cꞌusi chacalbeique, joꞌoxuc li chamemoxuc chaquilique, ista xa scꞌacꞌalil chavaꞌibecun li jcꞌope, joꞌon li Snichꞌonun li Diose. Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune ta xcuxiic o sbatel osil. }1’Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ta xaꞌibecun li jcꞌope, mi ta schꞌunic ti jaꞌ ta xcoltaatic yuꞌun li buchꞌu listac talele, ta xcuxiic o sbatel osil. Muc bu ta xichꞌic vocol yuꞌun iloqꞌuic xa li bu sventa ta xchꞌayic o sbatel osile. r|]Li Jtote muc bu ta xichꞌbe scꞌopic li crixchanoetique. Joꞌon li Snichꞌonune yalojbun ti ta xquichꞌbe scꞌopique, yoꞌ jech acꞌo yichꞌicun ta mucꞌ scotol crixchanoetic jech chac cꞌu chaꞌal ta xꞌichꞌe ta mucꞌ li Jtote. Li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue, mu xichꞌic ta mucꞌ eꞌuc li Jtot yaꞌele, jaꞌ ti listac talele. {5zcJaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal ta schaꞌcuxes ánimaetic li Jtote, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, xuꞌ ta jchaꞌcuxes li buchꞌutic ta jcꞌan ta jchaꞌcuxesique. ~}=|{azzyyx vuutOsrqq'p onmm l,kjii"higPfee"dcgcbaQ`w_^^n]9\<[[ZqYY XgWVVUiTSSKRYQePPNON5MMBL`JJI-HbGGFEEZD{CC|BAAj@??E>=YCꞌalal iyaꞌi li Maríae, ta ora ilocꞌ batel yuꞌun ba scꞌopon li Jesuse. 9:k Cꞌalal laj yal jech li Martae, ba yicꞌ talel ta ora li smuque, jaꞌ li Maríae. Ta mucul laj yalbe: ―Ital xa li Jchanubtasvaneje, ta la xastac ta iqꞌuel ―xut. 9' Itacꞌav li Martae: ―Jchꞌunoj, Cajval. Jchꞌunoj ti joꞌot Cristoote, ti joꞌot Snichꞌonot li Diose, ti joꞌot tꞌujbilot yuꞌun Dios chacoltauncutic yuꞌun li jmulcutique ―xi li Martae. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌocꞌ ta smuquenal Lázaro li Jesuse _87 Scotol buchꞌutic ta xcuxiic sbatel osile, jaꞌ li buchꞌutic schꞌunojic ti joꞌon ta jcoltaique, ilaj scꞌoplal ti ta xchꞌayic o sbatel osile. ¿Mi achꞌunoj jech? ―xꞌutat yuꞌun Jesús li Martae. W7' Li Jesuse jech laj yal: ―Oy chaꞌcuxesel schiꞌuc oy cuxlejal sbatel osil ta jventa jtuc. Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, acꞌo mi ta xchamic, pero ta xcuxiic sbatel osil. =6s Itacꞌav li Martae: ―Jnaꞌoj onoꞌox ti ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal ta slajeb cꞌacꞌal li cꞌalal ta xchaꞌcuxiic scotol li buchꞌutic chamemique ―xi. g5G Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal la abanquile ―xut. 4 Pero manchuc mi oy xa scꞌacꞌalil ti ichame, jnaꞌoj onoꞌox ti scotol li cꞌusi chacꞌanbe li Diose chayacꞌbe ―xi li Martae. 3  Li Martae jech iyalbe li Jesuse: ―Cajval, ti liꞌuc oyot cꞌalal itsaque ta chamel li jbanquile, muc bu xcham ti jechuque. m2S Li Martae, cꞌalal iyaꞌi ti chtal li Jesuse, ta ora ba snup ta be. Li Maríae te icom ta snaic. |1q Oy ep jchiꞌiltac talemic ta spatbeic yoꞌonic li Martae schiꞌuc li Maríae ta scoj ti icham li sbanquilique. h0I Li Betaniae nopol xil sbaic schiꞌuc li Jerusalene. Oy noꞌox nan oꞌloluc reva xil sbaic. / La jchiꞌincutic batel li Jesuse. Cꞌalal lijcꞌotcutique, oy xaꞌox schanibal cꞌacꞌal smucojic li Lázaroe. I.  Li jun jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ li Tomase, jaꞌ li vach xcutcutique, jech laj yalbuncutic: ―Batic, coꞌol acꞌo chamcutic jchiꞌuctic li Cajchanubtasvanejtique ―xijyutcutic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti oy chaꞌcuxesel schiꞌuc oy cuxlejal sbatel osil ta sventa stuc 2-] ―Ximuybaj noꞌox ti muc bu te oyun li cꞌalal ichame yoꞌ jech chachꞌunic o ti joꞌon Avajcoltavanejicune. Batic, ba jqꞌueltic ―xijyutcutic li Jesuse. Y,+ Li Jesuse jamal laj yalbuncutic ti chamem xa li Lázaroe. Jech laj yal nojtoc: +3 Ti jech laj yal li Jesuse yuꞌun chamem xa li Lázaroe. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique la jnopcutic ti yuꞌun noꞌox ta xvaye. *7 Jech laj calbecutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: ―Cajval, mi iꞌoch xa svayele, jaꞌ svinajeb ti ta smeltsaje ―xcutcutic. )/ Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Li Lázaro ti lec jcꞌopon jbatic jchiꞌuctique vayal xa, pero chba jtij acꞌo julavuc ―xijyutcutic. ^(5 Yan mi iꞌicꞌub xa li osile, ta spꞌosi yoc yuꞌun mu xa xil sbe. Jech li joꞌone, jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil yuꞌun Dios ti chimilee, jaꞌ to xuꞌ chismilic li jchiꞌiltactique ―xijyutcutic. -'S Itacꞌav li Jesuse: ―Li Diose lajchaeb ora yacꞌoj li ta jujun cꞌacꞌale yoꞌ jech xuꞌ chijꞌabtej. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, yora to xuꞌ chiꞌabtej. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xanav ta cꞌacꞌaltique mu spꞌosi yoc yuꞌun sac to li osile. %&C Jech laj calbecutic: ―Jchanubtasvanej, achꞌ to te chac smilicot ta ton li jchiꞌiltactique. ¿Mi chacꞌan chachaꞌsut batel tey? ―xcutcutic. %+ Tsꞌacal to jech laj yalbuncutic li Jesuse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: ―Sutcutic batel nojtoc li ta Judeae ―xijyutcutic. V$% Li Jesuse, acꞌo mi cꞌux ta yoꞌon li Martae, schiꞌuc li smuque, schiꞌuc li Lázaroe, cꞌalal iyaꞌi ti ip li Lázaroe, chib to cꞌacꞌal te lijocꞌtsajcutic li yoꞌ bu oyuncutic onoꞌoxe. # i"K Cꞌalal iyaꞌi li Jesuse, jech laj yal: ―Li schamele mu xcham o. Jaꞌ noꞌox ta sventa acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ li Diose, schiꞌuc acꞌo xiꞌichꞌe ta mucꞌ eꞌuc, joꞌon li Snichꞌonun li Diose ―xi. ,!Q Li yixleltac Lázaroe la staquic ta iqꞌuel li Jesuse: ―Cajval, ip li Lázaroe, jaꞌ li toj cꞌux ta avoꞌone ―xi cꞌotel li buchꞌu la staquic batele.  5 Li Maríae jaꞌ li tsꞌacal to la smalbe muil vomol ta yoc li Cajvaltique schiꞌuc ti la scusbe yoc ta stsotsil sjole. Jaꞌ yixlel li Lázaroe. ^ 7 Oy jun jchiꞌilcutic ta israelal, Lázaro sbi. Itsaque ta chamel. Te nacal ta jteclum Betania li te ta Judea balumile. Jaꞌ te nacalic eꞌuc li chaꞌvoꞌ antsetic María schiꞌuc Marta li smuc svix sbaique. c? *Li buchꞌutic italique oy ep la schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse.-S )Cꞌalal te oyuncutique, ep jchiꞌiltac ta israelal italic ta stojol li Jesuse. Jech laj yalic: ―Acꞌo mi muc bu xacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, pero jaꞌ melel li cꞌusi laj yal ta sventa li jchiꞌiltic liꞌi ―xiic li crixchanoetique. H  (Li Jesuse ichaꞌbat nojtoc ta jot ucꞌum Jordán li yoꞌ bu laj yacꞌ ta ichꞌel joꞌ li Juane. Te lijbatcutic eꞌuc. Te lijocꞌtsajcutic jayib cꞌacꞌal schiꞌuc li Jesuse.  'Li jꞌabteletic cuꞌuncutique chac stsaquic nojtoc li Jesuse. Pero muc bu stsaquic yuꞌun la svocꞌ sba batel ta ora li Jesuse. X) &Acꞌo mi mu xachꞌunic ti joꞌon Snichꞌonune, pero chꞌunic me ta sventa li cꞌusi ta jpase yuꞌun jaꞌ yabtel Jtot ti ta jpase. Jech chanaꞌic o ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote ―xi li Jesuse. a; %Mi maꞌuc yabtel Jtot ta jpas chavilique, mu me xachꞌunic ti joꞌon Snichꞌonune.  $“Toj lec ti jech iꞌalbatique”, xachiic. Lec ti jech chavalique. Pero ¿cꞌu chaꞌal chavalbecun ti ta jtoy jba ta stojol Dios ti laj cal ti joꞌon Snichꞌonun li Diose? Yuꞌun jech acꞌbil cabtel yuꞌun li Jtot ti lital liꞌ ta balumile. /W #“Jqꞌuexoloxuc”, xi scꞌoplalic li buchꞌutic iꞌacꞌbat yabtelic yuꞌun Dios ta voꞌonee. Mu xlaj scꞌoplal ti jech onoꞌox yaloj ta scꞌop li Diose. :m "Itacꞌav li Jesuse: ―Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios li te avichꞌojique: “Li joꞌoxuque jqꞌuexoloxuc”, xꞌutatic yuꞌun Dios li jꞌabteletic ta voꞌonee. uc !Itacꞌavic li jꞌabteletic cuꞌuncutique: ―Maꞌuc ta sventa li cꞌusi lec la apas ti chacacꞌbecutic tone. Jaꞌ ta sventa ti chatoy aba ta stojol li Diose. Yuꞌun crixchanoot noꞌox pero chapꞌis aba ta Dios ―xutic. N Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Naca lec li cꞌustic laj cacꞌ avilic ta sventa li Jtote. ¿Cꞌusi ti chopol laj cacꞌ avilic ti chac amilicun ta tone? ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. iK Li jꞌabteletique ba schaꞌtamic talel ton nojtoc yuꞌun chac smilic ta ton li Jesuse. E Li joꞌone jununcutic jchiꞌuc li Jtote ―xi li Jesuse.  Yuꞌun jaꞌ yacꞌojbun ta jcꞌob li Jtot ti scotol xuꞌ yuꞌune. Muc buchꞌu xuꞌ ta spojbeic ta scꞌob li Jtote. w Chcacꞌ xcuxiic o sbatel osil, jech mu xchꞌayic o sbatel osil. Muc buchꞌu xuꞌ chispojbe loqꞌuel ta jcꞌob. nU Li buchꞌutic cuꞌune ta xaꞌiic li cꞌusi ta xcalbeique. Xcojtaquinic. Chiyichꞌic ta mucꞌ. iK Ti mu xachꞌunique, yuꞌun mu cuꞌunucoxuc jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuc onoꞌoxe. N  Itacꞌav li Jesuse: ―Laj xa calboxuc pero mu xachꞌunic. La avilic nojtoc ti ep laj cacꞌ ta ilel jtsatsal juꞌel ta sventa li Jtote. Jech ta xvinaj o ti joꞌon Snichꞌonun li Diose.  Li jꞌabteletic cuꞌuncutique te tal set sbaic li yoꞌ bu oy li Jesuse. Jech la sjacꞌbeic: ―¿Jayib to cꞌacꞌal liꞌ chavacꞌ xcꞌopoj coꞌoncutique? Mi joꞌot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique, jamal xavalbuncutic ―xutic. [ / Li Jesuse te chanav ta stentennail mucꞌta chꞌulna li yoꞌ bu Salomón sbie. g G Te ta jteclum Jerusalene jaꞌ xa o qꞌuin yuꞌun li jchiꞌiltac ta israelale. Li qꞌuine jaꞌ sventa ta snaꞌic o ti cꞌu ora ichaꞌlic tunuc yuꞌun Dios nojtoc li mucꞌta chꞌulnae. Jaꞌ o yora sictic. _ 7 Oy yan jech laj yalic: ―Li buchꞌu ochem pucuj ta yoꞌone muc bu lec ta xcꞌopoj. Mu junuc pucuj xuꞌ ta sjambe sat li maꞌsatetique ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti chac smilic Jesús li jꞌisraeletique  Oy ep jech laj yalic: ―Ochem pucuj ta yoꞌon. Chjovi leꞌe. ¿Cꞌu chaꞌal lec xa chavaꞌibeic li cꞌusi ta xale? ―xiic. fE Li jchiꞌiltaque la svoqꞌuilan sbaic ta cꞌop ta sventa ti jech laj yal li Jesuse. E Muc buchꞌu xuꞌ chismil. Ta slequil coꞌon jtuc ti ta xcacꞌ jba ta milele. Xuꞌ ta xcacꞌ jba ta milel, xuꞌ chichaꞌcuxi nojtoc yuꞌun jech yalojbun li Jtote ―xi li Jesuse. "= ’Toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jtote yuꞌun ta xcacꞌ jba ta milel ta scojic li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue. Tsꞌacal to chichaꞌcuxi. [/ Oy buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelal ta xlic schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Persa ta xquicꞌan eꞌuc. Ta schꞌunic eꞌuc li cꞌusi ta xcale, jech jmojoxuc xa achiꞌuquic ti jayvoꞌ chachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicune. Jun noꞌox Avajchabivanejic acotolic, yuꞌun joꞌon ti Avajchabivanejicune.   Xcojtaquin jbacutic jchiꞌuc li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue jech chac cꞌu chaꞌal xcojtaquin jbacutic jchiꞌuc li Jtote. Xiyojtaquin li Jtote, jech xcojtaquin eꞌuc. Ta xcacꞌ jba ta milel ta scojic li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue.  ’Li buchꞌu yuꞌun stuc li chije, lec ta schabi li schijtaque schiꞌuc lec xojtaquinan. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, lec ta jchabiic li buchꞌutic ta schꞌunic ti ta xcolic ta jventae. Xcojtaquinic, jech xiyojtaquinic eꞌuc. % Ti ta xjatavic batel li jsaꞌabteletique, yuꞌun noꞌox tsaꞌ staqꞌuinic, jaꞌ yuꞌun mu cꞌu sventa o li sqꞌuelbalal chijtaque. E Li buchꞌu jsaꞌabtel noꞌoxe, cꞌalal ta xtal li bolome, ta xicta comel li sqꞌuelbalal chijtaque, ta xjatav batel. Jech oy jaycot ta xlaj ta bolom. Li yane chlaj jatavuc echꞌel.   Li buchꞌu yuꞌun stuc li chijetique lec ta schabi. Mu sventauc mi jaꞌ te ta xlaj ta bolom li stuque. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, lec ta jchabi li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Ta xcacꞌ jba ta milel ta scojic. 7~g ’Li jꞌelecꞌchije jaꞌ noꞌox yabtel ta xꞌelcꞌaj, ta xmilvan, ta socvan. Yan li joꞌone jaꞌ tal cacꞌbe scuxlejalic sventa sbatel osil, jech lec oyic o. B}} Li joꞌone coꞌol schiꞌuc tiꞌcorralun yaꞌel yuꞌun scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti ta xcolic ta jventae, jaꞌ schij Dios yaꞌel. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal chijetic ti lec chabibilic li cꞌalal ta xloqꞌuique schiꞌuc cꞌalal ta xꞌochique, yoꞌ jech ta sta lec sveꞌelic, jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li buchꞌutic jaꞌ xa schijtac Dios yaꞌele, lec ta jchabian. Xmuybajic noꞌox, mu cꞌusi yan ta scꞌanic. k|O Scotol buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta avajchabivanejic ti baꞌi liꞌ onoꞌox oyique, naca jloꞌlovanejetic. Jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal jꞌelecꞌchijetic yuꞌun chac spojbecun li buchꞌutic ta scꞌan chiyichꞌic ta muqꞌue. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue jaꞌ muc bu xacꞌbeic ta venta li scꞌop li jloꞌlovanejetique. { Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc li jchiꞌiltaque: ―Melel chacalbeic, li buchꞌutic ta xꞌochic ta stojol li Diose, ta jventa joꞌon ta xꞌochic, jech chac cꞌu chaꞌal chijetic li cꞌalal ta xꞌochic ta corrale, ta tiꞌ corral ta xꞌochic. kzO Jaꞌ jech laj yal ta loꞌil li Jesuse. Li jchiꞌiltaque muc bu xaꞌibeic smelol li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti lec ta schabian li buchꞌutic ch‐ichꞌe ta muqꞌue 9yk Yan mi ta xaꞌiic ti maꞌuc scꞌopojel li yajchabivanejiique, mu xbatic. Ta xjatavic comel yuꞌun ta xaꞌiic ti maꞌuc scꞌopojel li yajchabivanejique ―xi li Jesuse. hxI Cꞌalal mi la sloqꞌuesic scotol li jaycot schijtaquique, jaꞌ sbabe ta xbatic li jchabiejchijetique. Te tijil ta xbatic ta spatic li schijique yuꞌun ta xꞌaꞌibatic li cꞌu sba scꞌopojelic yuꞌun li schijique. w  Li jchabiej tiꞌcorrale ta sjambe stiꞌ li corrale yoꞌ acꞌo ochuc li jchabiejchijetique. Li chijetique xaꞌibeic cꞌu sba scꞌopojel li yajchabivanejique. Li jchabiejchijetique ta sbiiltasanic li schijtaquique li cꞌalal ta sloqꞌuesic batele. Sv Yan li buchꞌutic ta xꞌochic ta tiꞌ corrale jaꞌ jchabiejchijetic. Itacꞌav li Jesuse: ―Ti maꞌsatucoxuque, muꞌyuc amulic ti jechuque. Ta scoj ti chavalic ti xavojtaquinic li Diose, jaꞌ amulic o ―xi li Jesuse.Oy jayvoꞌ jfariseoetic te schiꞌuquic li Jesuse. Cꞌalal iyaꞌiic ti jech laj yal li Jesuse, jech la sjacꞌbeic: ―¿Mi yuꞌun maꞌsatuncutic ti avaloje? ―xutic. ~ru 'Li Jesuse jech laj yalbe li vinique: ―Lital liꞌ ta balumile yoꞌ acꞌo vinajuc o li cꞌu sba yoꞌonic li crixchanoetique. Li buchꞌutic ta scꞌan onoꞌox xojtaquinic li Diose, jaꞌ ta xjambat satic yaꞌel yuꞌun ta xojtaquinic. Yan li buchꞌutic xojtaquinic Dios ti yalojique, jaꞌ ta spasic ta maꞌsat yaꞌel yuꞌun mu xuꞌ chojtaquinic o ―xi. 'qG &Cꞌalal iyaꞌi li vinique, la squejan sba ta stojol Jesús, jech laj yalbe: ―Cajval, ta jchꞌun ti joꞌot Snichꞌonot li Diose ―xi li vinique. vpe %Li Jesuse jech laj yalbe: ―Liꞌ xa aqꞌuelojbe sate yuꞌun joꞌon li liꞌ chajcꞌopone ―xut. Io  $Itacꞌav li vinique: ―Tata ¿bu oy? Ta jchꞌun ―xi. dnA #Li Jesuse laj yaꞌibe scꞌoplal li vinic ti inutse o loqꞌuel ta chꞌulnae. Ital li Jesuse, tal scꞌopon li vinique. Jech la sjacꞌbe: ―Li joꞌote ¿mi achꞌunoj ti talem xa li Snichꞌon Diose? ―xut. cm? "Cꞌalal jech iyaꞌiique, la snaꞌleic: ―Li joꞌote ta scoj ti toj chopolote jaꞌ yuꞌun maꞌsat lavocꞌ. Pero li avie joꞌot xa chacꞌan chachanubtasuncutic ―xutic. Jaꞌ yuꞌun la snutsic o loqꞌuel li ta schꞌulnaique. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti maꞌsatic yaꞌel li buchꞌutic xojtaquinic Dios ti yalojique l{ !Ti manchuc te liquem talel ta stojol Dios li buchꞌu ta xcale, mu cꞌusi xuꞌ ta spas ti jechuque ―xi li vinique. 'kG Cꞌalal ilic li balumile, jech cꞌalal to tana, muc buchꞌu jech caꞌiojbetic scꞌoplal ti xuꞌ ta sjambe sat li buchꞌu maꞌsat onoꞌox ivoqꞌue. jjM Jnaꞌojtic ti mu xꞌacꞌbat ta venta scꞌop yuꞌun Dios li buchꞌutic mu xichꞌic ta muqꞌue. Li buchꞌu ta xichꞌ ta mucꞌ li Diose, ti ta spasbe li cꞌusi ta scꞌane, ta xꞌaꞌibat scꞌop yuꞌun li Diose. i  Itacꞌav li vinique: ―Labal chcaꞌi ti mu xanaꞌic bu liquem talele. Yuꞌun chavilic ti jaꞌ la sjambun li jsate. h Jnaꞌojcutic ti la scꞌopon sbaic schiꞌuc Dios li Moisese. Li buchꞌu chavale mu jnaꞌcutic bu liquem talel ―xiic. Qg Lic snaꞌleic, jech laj yalbeic: ―Li joꞌote jaꞌ xa chatijleta li buchꞌu mu xichꞌ ta mucꞌ li Diose. Li joꞌoncutique jaꞌ ta jchꞌunbecutic li cꞌusi yaloj Moisés ta voꞌonee. 0fY Itacꞌav li vinique: ―Laj xa calboxuc. Mu xachꞌunic. ¿Cꞌu chaꞌal ti chacꞌan chavaꞌiic nojtoque? ¿Mi yuꞌun chacꞌan chatijletaic eꞌuc? ―xi. ]e3 Jech la sjacꞌbeic nojtoc: ―¿Cꞌu laj yut la sjambot la asate? ―xutic. d/ Itacꞌav li vinique: ―Mu me jnaꞌ junbi mi mu xichꞌ ta mucꞌ Dios li vinique. Jaꞌ noꞌox me jaꞌ ti ijam xa jsat yuꞌune ―xi. [c/ Li jꞌabteletique laj yiqꞌuic talel nojtoc li vinic ti maꞌsat toꞌoxe. Jech laj yalbeic: ―Jaꞌ alo ti Dios la scoltaote. Li vinic chavale jnaꞌojcutic ti mu xichꞌ ta mucꞌ li Diose ―xutic. b  Jaꞌ yuꞌun ti jech laj yalic li stot smeꞌ li maꞌsat toꞌoxe: “Oy xa schꞌulel, jacꞌbeic stuc”, ti xiic noꞌoxe. Za- Ti jech laj yalic li stot smeꞌe, yuꞌun ta xiꞌic o li ta jꞌabteletic cuꞌuncutique. Yuꞌun li jꞌabteletic cuꞌuncutique smeltsanojbeic xa scꞌoplal ti ta jꞌechꞌel mu xuꞌ ta xꞌochic ta chꞌulna li buchꞌu jamal ta xalbeic scꞌoplal li Jesuse ti jaꞌ xa li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. '`G Pero mu jnaꞌcutic cꞌu sba ijam sat ti xil xa osile. Mu jnaꞌcutic nojtoc ti buchꞌu ijambat li sate. Jacꞌbeic stuc yuꞌun oy xa schꞌulel ―xiic. n_U Itacꞌav li stot smeꞌe: ―Jaꞌ col jnichꞌoncutic, jaꞌ li maꞌsat onoꞌox ivoqꞌue. G^ Cꞌalal icꞌot li stot smeꞌe, jech la sjacꞌbeic: ―¿Mi jaꞌ avol anichꞌonic liꞌi li maꞌsat onoꞌox ivocꞌ ti chavalique? ¿Cꞌu sba ijam li sat ti xil xa osile? ―xutic. V]% Li jfariseoetique muc bu schꞌunic ti jaꞌ li maꞌsat toꞌoxe li vinic ti ijam xa sate. Jaꞌ to cꞌalal ba yicꞌbeic talel li stot smeꞌe, jaꞌ to ischꞌunic ti jaꞌ li maꞌsat toꞌoxe. q\[ La schaꞌjacꞌbeic nojtoc li vinique: ―Li joꞌote ¿buchꞌu ti avaloj li la sjambot asate? ―xutic. Itacꞌav li vinique: ―Li joꞌone ta xcal ti jaꞌ jun li buchꞌutic ti jaꞌ yabtelic ta xalic li scꞌop Diose ―xi. `[9 Oy jayvoꞌ jfariseoetic jech laj yalic: ―Muc bu yichꞌoj ta mucꞌ Dios li vinic chavale yuꞌun mu schabi li scꞌacꞌalil ta jcuxtique ―xꞌutat. Oy yan jech laj yalic: ―Li buchꞌu oy smule mu xuꞌ ta sjambe sat maꞌsatetic jech chac cꞌu chaꞌal ta spas li vinic taje ―xiic. Yantic o iyalic jujunic li jfariseoetique. ^Z5 Li jfariseoetique la sjacꞌbeic nojtoc li vinique: ―¿Cꞌu sba ijam la asate? ―xutic. Itacꞌav li vinique: ―La sbonbun achꞌel ta jsat. Tsꞌacal to ba jpoc li jsate. Jaꞌ yuꞌun xquil xa osil ―xi. ~Yu Jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxcutic li cꞌalal la spas jsetꞌ achꞌel li Jesuse ti la sjambe o sat li maꞌsate. oXW Laj yiqꞌuic batel li vinic li maꞌsat toꞌoxe, te ba yaqꞌuic ta stojol li jfariseoetique. NW Jech la sjacꞌbeic: ―¿Bu oy li vinic chavale? ―xutic. Itacꞌav: ―Mu jnaꞌ bu ibat ―xi. Jaꞌ scꞌoplal ti ijacꞌulanbat yuꞌun li jfariseoetic ti cꞌu sba ijam sat li vinique CV Itacꞌav li vinique: ―Oy jun jchiꞌiltic, Jesús sbi, la spas jsetꞌ achꞌel, jaꞌ la sbonbun ta jsat. Cꞌalal la sbonbune, jech laj yalbun: “Batan li yoꞌ bu stanqueal joꞌ Siloé sbie, ba poco la asate”, xiyut. Ba jpoc li jsate, jech ijam o. Li avie xquil xa osil ―xi li maꞌsat toꞌoxe. JU  Jech la sjacꞌbeic: ―¿Cꞌuxi ijam la asate? ―xutic. FT Oy jayvoꞌ jech laj yalic: ―Jaꞌ leꞌe ―xiic. Oy yan jech laj yalic: ―Maꞌuc, yuꞌun noꞌox toj jmoj satic ―xiic. Jech laj yal li vinique: ―Joꞌon chavilicune ―xi. pSY Jech laj yalbe sbaic li buchꞌutic te nopol nacalic schiꞌuque, schiꞌuc li buchꞌutic yilojic ti jech onoꞌox maꞌsat ivoqꞌue: ―Li vinic liꞌi ¿mi maꞌuc li buchꞌu te onoꞌox chotol ta xcꞌanolaje? ―xut sbaic. nRU Jech laj yalbe: ―Batan, ba poco la asate li te ta stanqueal joꞌ, Siloé sbie ―xꞌutat. Li Siloée jaꞌ “tacbil” xi smelol. Ibat li maꞌsate, ba spoc li sate. Cꞌalal isute, lec xa xil osil yuꞌun ijam xa li sate. Q) Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, la stubta balumil, la spas jsetꞌ achꞌel. Jaꞌ la sbonbe o schaꞌpꞌejel sat li maꞌsat vinique. wPg Ti jayib to cꞌacꞌal liꞌ oyun ta balumile, jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal xojobal cꞌocꞌ ta atojolic, joꞌoxuc li liꞌ oyoxuc ta balumile, yuꞌun joꞌon chacacꞌbe avilic ti xuꞌ chacolic ta jventae ―xi li Jesuse. O Yoꞌ to cuxulun liꞌ ta balumile, persa ta jpasbe yabtel li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Yuꞌun poꞌot xa chimile. +NO Itacꞌav li Jesuse: ―Mu ta smuluc stuc, mu ta smuluc stot smeꞌ. Ti jech maꞌsat ivocꞌ li jchiꞌiltique, yoꞌ jech acꞌo vinajuc o sjuꞌel Dios. `M9 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech la jacꞌbecutic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, ¿buchꞌu ta smul ti jech maꞌsat ivocꞌ li vinic liꞌi? ¿Mi ta smul stuc, mi ta smul stot smeꞌ? ―xcutcutic. L  Li yoꞌ bu lijelavcutic batel schiꞌuc li Jesuse, te iquilcutic jun jchiꞌilcutic ta israelal, maꞌsat onoꞌox ivocꞌ li vinique. RK;La stamic ton li jchiꞌiltaque yuꞌun chac smilic ta ton li Jesuse. Li Jesuse ijelav batel ta oꞌlol crixchanoetic jech muc bu xilic ilocꞌ ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulnae, ibat.J5:Li Jesuse jech itacꞌav: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuem li Abrahame, te onoꞌox oyun li joꞌone ―xi. AI{9Li jꞌabteletic cuꞌuncutique jech laj yalbeic li Jesuse: ―Muc to bu avichꞌoj lajuneb yoxvinic (50) jabil. ¿Cꞌuxi xavojtaquin li Abrahame yuꞌun queremot to? ―xutic. H78La anitilulic Abraham ti chavalique, xmuybaj noꞌox yuꞌun yaꞌiojbun jcꞌoplal ti chitale. Ischꞌun ti chitale jech xmuybaj o ―xi li Jesuse. fGE7Pero mu xavojtaquinic. Li joꞌone xcojtaquin. Mi ta xcal ti mu xcojtaquine, ta jut cꞌop jech chac cꞌu chaꞌal chajutic cꞌop li joꞌoxuque. Li joꞌone xcojtaquin li Diose, ta jchꞌunbe li cꞌustic chiyalbune. ]F36Itacꞌav li Jesuse: ―Ti jtucuc noꞌox ta xcacꞌ jba ta ichꞌel ta muqꞌue, xuꞌ mu xachꞌunic. Pero moꞌoj. Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Jtote, jaꞌ li Dios avuꞌunic ti avalojique. yEk5¿Mi yuꞌun joꞌot más tsots avabtel avichꞌoj ti avaloje? Li jnitilulcutic Abrahame más tsots yabtel iyichꞌ pero icham. Ichamic eꞌuc li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Li joꞌote ¿bu talemot ti avaloje? ―xutic. 1D[4Li jchiꞌiltaque jech laj yalbeic li Jesuse: ―Jnaꞌojcutic xa ti ta melel ochem pucuj ta avoꞌone. Li jnitilulcutic Abrahame icham. Ichamic eꞌuc li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Li joꞌote chaval ti muc bu ta xcham li buchꞌutic ta xacꞌ ta yoꞌonic la acꞌope. C}3Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ta xacꞌ ta yoꞌonic li jcꞌope jaꞌ muc bu ta xcham ―xi li Jesuse. YB+2Pero mu jtucuc noꞌox ta xcacꞌ jba ta ichꞌel ta mucꞌ. Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ eꞌuc li Jtote. Li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue jaꞌ ch‐ichꞌbat scꞌopic yuꞌun li Jtote. "A=1Itacꞌav li Jesuse: ―Muc bu ochem pucuj ta coꞌon. Jaꞌ ta xcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Jtote. Li joꞌoxuque mu xavichꞌicun ta mucꞌ. V@%0Itacꞌavic li jchiꞌiltac ta israelale, jech laj yalbeic li Jesuse: ―Jaꞌ melel li cꞌusi la jnopcutique. Li joꞌote jsamariail vinicot. Ochem pucuj ta avoꞌon ―xi la snaꞌleic li Jesuse. H? /Li buchꞌutic snichꞌnabtac li Diose ta xichꞌbeic ta mucꞌ li scꞌop li Diose. Ti mu xavichꞌic ta mucꞌ li scꞌop Diose, yuꞌun maꞌuc snichꞌnaboxuc li Diose ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Li cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuem li Abrahame, te onoꞌox oyun”, xi t>a.Li joꞌoxuque mu xatabecun jmul. Melel li jcꞌop li laj calboxuque. ¿Cꞌu chaꞌal mu xachꞌunbecun? P=-Li joꞌone jaꞌ melel li cꞌusi chacalbeique, pero mu xachꞌunic. Z<-,Li joꞌoxuque jaꞌ atotic li pucuje. Jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌonic chapasic li cꞌustic ta scꞌan li pucuje. Yuꞌun li stuque jmilvanej onoꞌox li cꞌalal ilic li balumile, jaꞌ jech cꞌalal tana. Mu scꞌan li cꞌusi melele yuꞌun chopol onoꞌox li yoꞌone. Stalel onoꞌox ti jutcꞌope. Jaꞌ banquilal jutcꞌop o. Z;-+Ti mu xavaꞌibeic smelol li jcꞌope, yuꞌun mu onoꞌox xacꞌan xavaꞌiic. W:'*Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ti jaꞌuc atotic li Diose, cꞌuxun ta avoꞌonic ti jechuque. Yuꞌun te liquemun talel ta stojol li Diose. Mu ta jmantaluc jtuc ti litale; jaꞌ listac talel li Diose. 59c)Joꞌoxuque jaꞌ chapasbeic yabtel la atotique ―xut. Itacꞌavic: ―Li joꞌoncutique maꞌuc tsobbil unenuncutic. Jun noꞌox li jtotcutique, jaꞌ li Diose ―xiic. 8%(Li avie chacꞌan chamilicun yuꞌun laj calboxuc avaꞌiic li cꞌusi melel ti laj yalbun talel li Diose. Li Abrahame muc bu jech la spas. 7#'Itacꞌavic: ―Jaꞌ coꞌol jchꞌunojcutic jech chac cꞌu chaꞌal li jnitilulcutic Abrahame ―xiic. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ti jechuc achꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal li Abrahame, chapasic jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Abraham ti jechuque. 56c&Li joꞌone jaꞌ noꞌox ta xcal li cꞌustic quiloj ta stojol li Jtote. Li joꞌoxuque jaꞌ chapasic li cꞌusi chayalbeic la atotique ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse: I5 %Melel jaꞌ anitilulic li Abrahame pero mu coꞌoluc avoꞌonic achiꞌuquic yuꞌun chac amilicun. Naca milvanej noꞌox batem ta avoꞌonic ta scoj ti mu xcꞌot ta avoꞌonic li jcꞌope. 4$Joꞌon li snichꞌonun li Diose, mi joꞌon chajloqꞌuesic ta jtunel yuꞌun li mulile, ta melel chaloqꞌuic o ta jꞌechꞌel. 3#Li buchꞌutic ochemic ta jtunele mu cꞌusi ta xꞌacꞌbatic yuꞌun li yajvalique, jaꞌ noꞌox jayib cꞌacꞌal ta xꞌacꞌbat sventainic. Yan li nichꞌoniletique ta xꞌacꞌbatic o ta jꞌechꞌel scotol li cꞌustic oy yuꞌun li stotique. 27"Itacꞌav li Jesuse: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, scotol li buchꞌutic ta saꞌulan smulique jaꞌ te oyic ta jtunel yuꞌun li smulique. Z1-!Itacꞌavic: ―Li joꞌoncutique jaꞌ jnitilulcutic li Abrahame. Mu junuc buchꞌu ochem ta jtunel cuꞌuncutic. ¿Cꞌu chaꞌal jech chaval: “Jech chaloqꞌuic o ta jtunel”, ti xachie? ―xutic. 0 Jech chanaꞌic ti jaꞌ melel li cꞌusi laj cale. Ta sventa li jcꞌop ti jaꞌ melele jech chaloqꞌuic o ta jtunel ―xi li Jesuse. o/WLi Jesuse jech laj yalbe li jchiꞌiltac ta israelal ti la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane: ―Mi chachꞌunic ta jꞌechꞌel li cꞌusi laj calboxuque, jech ta xvinaj ti ta melel cuꞌunoxuque. s._Cꞌalal jech laj yal li Jesuse, ep buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ xa li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic snichꞌnab li Diose schiꞌuc li buchꞌutic snichꞌnab li pucuje ~-uLi Jtote liꞌ jchiꞌuque, mu xiyicta yuꞌun scotol cꞌacꞌal ta jpasbe li cꞌusi ta scꞌane ―xi li Jesuse. ,)Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc: ―Cꞌalal chajocꞌanicun ta cruz, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, jaꞌ to te chanaꞌic o ti joꞌon Avajcoltavanejicune. Schiꞌuc chanaꞌic ti jaꞌ noꞌox laj calboxuc li cꞌu sba yalojbun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. "+=Ta sventa ti mu schꞌunic ti te liquem talel ta vinajel li Jesuse, jech muc bu xaꞌibeic o smelol ti jaꞌ laj yalbe scꞌoplal li Jtotic Diose. *Acꞌo mi oy ep li cꞌusi xuꞌ chacalbeique, acꞌo mi oy amulic ti xuꞌ chacalbeique pero muc to bu chacalbeic. Yuꞌun jaꞌ noꞌox chacalbeic li cꞌusi albilun yuꞌun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Li Jtote jaꞌ melel li cꞌusi chale ―xi li Jesuse. 9)kJech lic sjaqꞌuic nojtoc li jꞌabteletique: ―¿Buchꞌuot chaꞌa? ―xutic. Itacꞌav li Jesuse: ―Jaꞌ noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuc ta baꞌie. *(MTi laj calboxuc ti te acuchoj amulic chachamique, yuꞌun mu xachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, jaꞌ yuꞌun te acuchoj o amulic chachamic ―xi li Jesuse. 3'_Li Jesuse jech iyal: ―Li joꞌoxuque liꞌ lachꞌiic lacꞌopojic ta sba balumile; li joꞌone liquemun talel ta vinajel, jaꞌ yuꞌun mu coꞌoluc ta jnoptic. K&Jech laj yalbe sbaic li jchiꞌiltaque: ―¿Mi yuꞌun nan ta smil sba stuc ti avaꞌi sba chale: “Li bu chibate mu xuꞌ chabatic tey li joꞌoxuque”, ti xijyututique? ―xut sbaic. Y%+Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc li jchiꞌiltac ta israelale: ―Li joꞌone chibat. Chasaꞌicun pero mu xataicun. Te acuchoj amulic chachamic. Li bu chibate mu xuꞌ chabatic te li joꞌoxuque ―xi. T$!Jaꞌ jech laj yal Jesús li cꞌalal ichanubtasvan li ta yut jcꞌol chꞌulna li yoꞌ bu laj yaqꞌuic smoton Dios li jchiꞌiltaque. Pero muc buchꞌu tal stsaquic li Jesuse yuꞌun muc to bu cꞌotem scꞌacꞌalil ti ta stsaquee. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Li bu chibate mu xuꞌ chabatic tey eꞌuc”, xi y#kLi jfariseoetique jech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Bu oy la atot chavale? ―xutic. Itacꞌav li Jesuse: ―Mu xavojtaquinicun, jech mu xavojtaquinic eꞌuc li Jtote. Ti xavojtaquinicune, jech xavojtaquinic eꞌuc li Jtote ―xut. " Li joꞌone ta xcal jcꞌoplal jtuc. Pero jaꞌ jech ta xal jcꞌoplal eꞌuc li Jtote, jaꞌ ti listac talele ―xi li Jesuse. !yLi mantaletic li avichꞌojique ta xal ti jaꞌ to xuꞌ chachꞌunic mi jmoj scꞌopic li chaꞌvoꞌ texticoetique. C Mi oy buchꞌu ta xcalbe ti oy smule, yuꞌun xa onoꞌox oy smul. Yuꞌun mu jtucuc noꞌox ta jnop ti oy smule; jaꞌ coꞌol ta xcalcutic jchiꞌuc li Jtote, jaꞌ ti listac talele. ~uLi joꞌoxuque chanopic ti crixchanoun noꞌoxe jech chasaꞌbecun jmul. Li joꞌone muc buchꞌu ta jsaꞌbe smul. -Itacꞌav li Jesuse: ―Acꞌo mi chavalic ti jtuc noꞌox ta xcal jcꞌoplale, pero jaꞌ melel li cꞌusi chcale. Yuꞌun jnaꞌoj ti bu liquemun talele, jnaꞌoj ti bu chibate. Li joꞌoxuque mu xanaꞌic ti bu liquemun talele, jech mu xanaꞌic bu chibat nojtoc. :m Li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun li jfariseoetique: ―Li joꞌote atuc noꞌox chaval acꞌoplal. Muꞌyuc avajtextico jech mu jchꞌuncutic li cꞌusi chavale ―xutic. xi Li Jesuse ichanubtasvan nojtoc, jech laj yal: ―Li joꞌone coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌun yaꞌel ta atojolic, joꞌoxuc ti oyoxuc ta icꞌal acꞌubal yaꞌel ta scoj li mulile. Li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue ta xictaic spasel li mulile. Jaꞌ xa ta spasic li cꞌustic leque yuꞌun joꞌon ta jcoltaic, jech ta xcuxiic o sbatel osil ―xi. C Itacꞌav li antse: ―Muꞌyuc, tata ―xi. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Jaꞌ jechun eꞌuc, muc bu chacacꞌbe avichꞌ vocol ta scoj la amule. Batan, mu xa me xasaꞌ amul ―xꞌutat batel li antse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Li joꞌone coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌun yaꞌel”, xi p~~}}~}{zz6yxwwwvauuOtsraqpooSmlkjihgg fjeddbba`__$^]1]%\4[?ZYYeXXRW5UTSRQQ P!OO>MLJIHHGF8DCCBA@??>o=#M3’Mu xa jaluc chajcꞌoponic yuꞌun poꞌot xa chtal ta jtojol li pucuje, jaꞌ li sventainoj li balumile. Pero mu cꞌusi xuꞌ chispasbe. {LoJaꞌ jech chacalbeic yoꞌ to muc bu batemun, yoꞌ jech mu xchibaj avoꞌonic ta jtojol li cꞌalal mi libate. jKMLaj xa calboxuc ti chibate. Laj xa calboxuc nojtoc ti chtal jchiꞌinoxuque. Ti cꞌuxucun ta avoꞌonique, xamuybajic noꞌox ti chisut batel ta stojol li Jtote. Yuꞌun jaꞌ más tsots yabtel yichꞌoj onoꞌox li Jtote. J ’Chajpasboxuc ta jun avoꞌonic comel. Li cꞌustic oy liꞌ ta balumile mu spas o ta jun avoꞌonic. Li joꞌone chajpasboxuc ta jun avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal jun coꞌon li joꞌone. Mu me xavat avoꞌonic ti chibate. Mu me xaxiꞌic. ’Jaꞌ jech chacalbeic yoꞌ to liꞌ jchiꞌucoxuque. 2G]Yan li buchꞌu mu cꞌuxucun ta yoꞌone, mu schꞌun li cꞌusi chcalbee. Maꞌuc jcꞌop jtuc li liꞌ chacalbeique; jaꞌ scꞌop li Jtote, jaꞌ ti listac talele. MFItacꞌav li Jesuse: ―Li buchꞌu oyun ta yoꞌone ta schꞌun li cꞌusi chcalbee. Jaꞌ noꞌox jech li Jtote cꞌux ta yoꞌon. Chtal jchiꞌincutic. Chiꞌochcutic ta sjol ta yoꞌon. EJech ijacꞌbat yuꞌun li Judase, pero maꞌuc li Judas Iscariote, jaꞌ li yan o Judase: ―Cajval, ¿cꞌu chaꞌal ti jtuccutic noꞌox chavacꞌbun jnaꞌcutic ti cꞌu sba la avoꞌone? ¿Cꞌu chaꞌal mu xavacꞌbe snaꞌic li crixchanoetique? ―xi. HD Li buchꞌutic ta schꞌunic li jmantaltaque jaꞌ tsloqꞌuel yoꞌonic cꞌuxun ta yoꞌonic. Mi tsloqꞌuel avoꞌonic cꞌuxun ta avoꞌonique, jaꞌ noꞌox jech cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Jtote. Jech cꞌuxoxuc ta coꞌon eꞌuc, schiꞌuc más chacacꞌbe anaꞌic cꞌu sba li coꞌone ―xijyutcutic li Jesuse. C1Cꞌalal mi iꞌoch ta avoꞌonic li Chꞌul Espíritue, jech chachꞌunic o ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote, schiꞌuc ti jmojutic xa eꞌuque. BLi crixchanoetic li liꞌ oyic ta balumile mu xa jaluc liꞌ chiyilique. Mi la sta scꞌacꞌalil chichame, muc xa bu chiyilic nojtoc. Yan li joꞌoxuque ta to xavilicun. Ti jech cuxulun o sbatel osile, jech chacuxiic o sbatel osil ta jventa eꞌuc. 4AcMuc bu chaquictaic o. Chtal jchiꞌinoxuc. p@YTa jcꞌanbe li Jtote ti acꞌo stacboxuc talel li Chꞌul Espíritue yoꞌ chtal scoltaoxuc. Jaꞌ chaschiꞌinic sbatel osil. Jaꞌ sventainoj eꞌuc li cꞌop ti jaꞌ melele. Li buchꞌutic mu schꞌunic ti joꞌon Jcoltavanejune, mu xuꞌ ta xichꞌic li Chꞌul Espíritue yuꞌun mu schꞌunic ti oy li Chꞌul Espíritue. Mu snaꞌic li cꞌu sba ta xꞌabteje. Yan li joꞌoxuque chlic avilic li cꞌu sba ta xꞌabteje yuꞌun chtal schiꞌinoxuc. Ta xꞌoch o ta avoꞌonic. ?j>M’Mi tsloqꞌuel avoꞌonic cꞌuxun ta avoꞌonique, chachꞌunbecun scotol li jmantale. V=%Yuꞌun mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌane, jech chacacꞌbeic li cꞌustic chacꞌanbecune. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti ta stac talel li Chꞌul Espíritue yoꞌ acꞌo chiꞌinaticuc 8<i Cꞌusiuc noꞌox chacꞌanbeic li Diose, joꞌon chacacꞌbeic scotol mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌane. Jech lec o scꞌoplal li Jtot ta sventa ti chajcoltaique. ;9 Melel li cꞌusi chacalbeique, mi chachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, xuꞌ chavacꞌbeic ta ilel sjuꞌel Dios jech chac cꞌu chaꞌal ta jpase. Schiꞌuc más to ep chlic yichꞌicun o ta mucꞌ li crixchanoetic ta aventaic li cꞌalal te oyun xa li yoꞌ bu oy li Jtote. 4:a Chꞌunic me ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote. Mi mu xcꞌot ta avoꞌonic li cꞌusi laj cal liꞌi, jaꞌ me xachꞌunic o ta sventa ti laj cacꞌ ta ilel li juꞌele. C9 ¿Mi muc to bu achꞌunoj ti jununcutic jchiꞌuc li Jtote? Li cꞌusi chacalbeique mu jcꞌopuc jtuc ti ta xcale, jaꞌ scꞌop li Jtote yuꞌun ta cabtel ta xvinaj o ti jununcutique. 81 Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ep xa cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque. ¿Mi mu to xavojtaquinun? Felipe. Li buchꞌutic liyojtaquinic xae, iyojtaquinic xa eꞌuc li Jtotic Diose. ¿Cꞌu chaꞌal jech chavalbun: “Acꞌbun cojtaquincutic li Jtotic Diose”, ti xachie? 7yLi Felipee jech laj yal eꞌuc: ―Cajval, acꞌbun cojtaquincutic li Jtotic Diose jech xijmuybajcutic o ―xut. E6Ti avojtaquinicun ta melele, jech xavojtaquinic eꞌuc li Jtote. Pero chlic xa avojtaquinic li Jtote yuꞌun chlic xa avilic li cꞌu sba chascoltaic ta spasel li yabtele ―xijyutcutic. p5YLi Jesuse jech laj yal: ―Ta jventa joꞌon chabatic li yoꞌ bu oy li Jtote. Li joꞌone xcojtaquin li Jtote, jaꞌ melel li cꞌu sba laj calboxuc scꞌoplale. Li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune chcuxiic o sbatel osil ta jventa. Yan li buchꞌutic mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune mu xuꞌ ta xojtaquinic li Jtote. 4Li Tomase jech laj yalbe: ―Cajval, mu jnaꞌcutic bu chabat, jech mu jnaꞌcutic cꞌuxi chijbatcutic eꞌuc ―xut. x3iXanaꞌic xa li bu chibate, xanaꞌic xa onoꞌox ti xuꞌ chabatic tey eꞌuc li joꞌoxuque ―xijyutcutic. a2;Tsꞌacal to chital nojtoc, chtal quicꞌoxuc muyel. Te chachiꞌinicun o sbatel osil. -1SLec mucꞌ sna li Jtote, oy jaycꞌol. Jaꞌ te chacꞌotic. Ti manchuc lec muqꞌue, mu jechuc chacalbeic. Jaꞌ yuꞌun baꞌi chba jchapan li bu chacꞌotique. E0 Li Jesuse jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: ―Mu me xcꞌopoj avoꞌonic. Chꞌunic me ti chascoltaic li Jtote. Jech chꞌunic me ti chajcoltaic eꞌuque. q/[ &Itacꞌav li Jesuse: ―Mu to xuꞌ chavacꞌ aba ta milel ta jventa. Melel li cꞌusi chacalbee, tana cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune ―xꞌutat yuꞌun li Jesuse.. %Li Pedroe jech la sjacꞌbe: ―Cajval, ¿cꞌu chaꞌal ti mu to xuꞌ chajchiꞌin batel ta orae? Xuꞌ chimile ta aventa ―xut. R- $Li Simón Pedroe jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―Cajval, ¿bu chabat? ―xut. Itacꞌav li Jesuse: ―Li bu chibate mu to xuꞌ chachiꞌinun batel ta ora. Tsꞌacal to xuꞌ chabat ―xꞌutat. V,% #Mi chacꞌuxubinan abaique, jech ta snaꞌic o scotol crixchanoetic ti joꞌoxuc cajchanbalajeloxuque ―xijyutcutic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Pedro yuꞌun Jesús ti chal ti mu xojtaquine ++ "Chacalbeic achꞌ mantal, cꞌuxubinano me abaic. Jech chac cꞌu chaꞌal la jcꞌuxubinoxuque, jaꞌ jech sba xacꞌuxubinan abaic acotolic. *} !Jnichꞌnabtac, mu xa epuc cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque. Chasaꞌicun. Jech chac cꞌu chaꞌal laj calbe li jchiꞌiltactique, jaꞌ noꞌox jech chacalbeic eꞌuc li joꞌoxuque. Li yoꞌ bu chibate mu to xuꞌ chachiꞌinicun batel ta ora. |)q Ti mi iꞌichꞌe ta mucꞌ ta jventa li Diose, jaꞌ noꞌox jech chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ta ora eꞌuc. f(E Cꞌalal loqꞌuem xaꞌox batel li Judase, jech lic yalbuncutic li Jesuse: ―Ista xa yora chiꞌaqꞌue ta ichꞌel ta mucꞌ, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Jech ta xꞌichꞌe ta mucꞌ ta jventa li Diose. !'; Cꞌalal la sveꞌ pan li Judase, ilocꞌ batel ta ora. Acꞌubal xaꞌox cꞌalal ilocꞌ batele. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal achꞌ mantal li Jesuse )&K Yuꞌun jaꞌ schabioj yav jtaqꞌuincutic li Judase, la jnopcutic ti albil xa onoꞌox yuꞌun Jesús ti acꞌo xba sman talel li cꞌusi ta xtun cuꞌuncutic ta sventa li qꞌuine. Oy la jnopcutic ti albil xa onoꞌox yuꞌun Jesús ti oy cꞌusi acꞌo xba yacꞌbe li meꞌonetique. %{ Ti jayvoꞌ te oyuncutic ta mexae, mu junuc buchꞌu ijul ta sjol cuꞌuncutic ti cꞌu chaꞌal jech laj yalbee. T$! Cꞌalal la stsac li pan li Judase, iventainbat o yoꞌon ta ora yuꞌun li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase. Li Jesuse jech laj yalbe li Judase: ―Li cꞌusi anopoj chapase, ba paso ta ora ―xut. J#  Itacꞌav li Jesuse: ―Jaꞌ li buchꞌu ta xcacꞌbe tsꞌajbil pan sveꞌe ―xiyut. Lic stsꞌaj jsetꞌ li pane, jaꞌ laj yacꞌbe li Judase, jaꞌ snichꞌon li Simón Iscariotee. {"o Yuꞌun te nopol oyun ta xocon li Jesuse, jech la jacꞌbe: ―Cajval, ¿buchꞌu junucal cuꞌuncutic? ―xcut. y!k Li Simón Pedroe laj yacꞌbun quil ta scꞌob ti acꞌo jacꞌbe Jesús buchꞌu junucal ti jech scꞌoplale. Y + Joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse, te chotolun ta xocon te ta mexa. + Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique la jqꞌuelbe jba jsatcutic. Mu jnaꞌcutic buchꞌu junucal cuꞌuncutic ti jech scꞌoplale. / Cꞌalal laj yalbuncutic jech li Jesuse, vocol isjamalꞌalbuncutic ti buchꞌu ta xꞌacꞌvan ta cꞌabale yuꞌun chat tajmec yoꞌon. Jech laj yalbuncutic: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, oy junoxuc li joꞌoxuque ti jaꞌ chiyacꞌ ta cꞌabale ―xijyutcutic. w Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ li jcꞌop ti chavalic, joꞌoxuc ti chajtaquic batele, joꞌon chiyichꞌic ta mucꞌ. Mi chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ ta xꞌichꞌe o ta mucꞌ li Jtot yaꞌele, jaꞌ ti listac talele ―xijyutcutic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti jaꞌ ta xꞌaqꞌue ta cꞌabal yuꞌun li Judase  Jaꞌ yoꞌ xanaꞌic oe baꞌi laj calboxuc. Jech cꞌalal ta xcꞌot ta pasele jaꞌ chachꞌunic o ti joꞌon Avajcoltavanejicune. #? ’Mu acotolicuc ti jech chacalbeique. Xacojtaquinic, joꞌoxuc ti tꞌujbiloxuc cuꞌun sventa chavalbecun batel li jcꞌope. Oy jun li joꞌoxuc ti la jtꞌujoxuque, jaꞌ noꞌox la jtꞌuj ta sventa acꞌo cꞌotuc ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox comel jcꞌoplal ta scꞌop li Diose: “Li buchꞌu coꞌol chiveꞌ jchiꞌuque jaꞌ chiscontrain”, xi onoꞌox tsꞌibabil. G La avaꞌiic xa. Mi jech chapasulanique, xamuybajic noꞌox.  Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌu jtunel noꞌoxe muc bu tsots yabtel yichꞌoj. Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj li yajvale. Li buchꞌu ta mantal noꞌox oye muc bu tsots yabtel yichꞌoj. Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj li buchꞌu ta spasvan ta mantale. Z- Ti jech laj cacꞌboxuc avilique, yuꞌun ta jcꞌan ti jech chapasic eꞌuque. ?w Acꞌo mi joꞌon Avajvalicun, acꞌo mi joꞌon Avajchanubtasvanejicun, pero la jpocboxuc avoquic. Jech me xapasbe abaic eꞌuc li joꞌoxuque. Mu me xatoy abaic, coltao me abaic. # Li joꞌoxuque jech chavalbecun: “Jchanubtasvanej, Cajval”, xavuticun. Lec ti jech chavalbecune yuꞌun melel ti joꞌon Avajvalicune. \1 Cꞌalal la spocbun coc jcotolcutique, la schaꞌlap nojtoc li scꞌuꞌe schiꞌuc li spuychije. Ichaꞌchoti ta mexa. Jech la sjacꞌbuncutic: ―¿Mi xanaꞌic cꞌu chaꞌal ti la jpocboxuc avoquique? 'G Snaꞌoj onoꞌox li Jesuse ti jaꞌ ta xꞌacꞌvan ta cꞌabal li Judase. Jaꞌ yuꞌun ti laj yalbuncutic ti mu jcotolcuticuc pocbil coꞌoncutique. ta Li Jesuse jech laj yalbe: ―Li buchꞌu atinem xae mu xa persauc ta xichꞌ poquel sjunul. Xuꞌ ti yoc noꞌox ta xpocbate yuꞌun atinem xa onoꞌox. Li joꞌoxuque pocbil xa la avoꞌonique pero mu acotolicuc ―xijyutcutic.  Itacꞌav li Simón Pedroe: ―Cajval, maꞌuc noꞌox xapocbun li coque. Pocbun eꞌuc li jcꞌobe, tsebeltasun nojtoc ―xut. 3_ Li Pedroe jech laj yal: ―Li joꞌone mu xcacꞌ ti chapocbun li coque ―xut. Itacꞌav li Jesuse: ―Mi muc bu chajpoque, mu xuꞌ chba achiꞌinun ―xꞌutat. wg Itacꞌav li Jesuse: ―Li cꞌusi ta jpase mu xavaꞌibe smelol ta ora. Tsꞌacal to chavaꞌi ―xut. 9 Cꞌalal ta xa spocbe yoc li Simón Pedroe, li Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: ―Cajval, mu jechuc o smelol ti joꞌot chapocbun coque ―xut. U# La sqꞌueb joꞌ ta pocob‐cꞌabal, la spocbun coccutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Cꞌalal la spocbuncutique, la scusbuncutic li ta cusobbail sventa atimol ti schucoj ta schꞌute. d A Acꞌo mi ta stojol Dios liquem talel li Jesuse pero la sbicꞌtajes sba eꞌuc. La spas jech chac cꞌu chaꞌal jtunel. Ivaꞌi, la slocꞌ spuychij schiꞌuc scꞌuꞌ, la schuc schꞌut ta cusobbail sventa atimol. _ 7 Li Jesuse snaꞌoj onoꞌox ti jaꞌ acꞌbil sventain scotol yuꞌun li Jtotic Diose. Snaꞌoj onoꞌox ti jaꞌ itaque talel yuꞌun li Jtotic Diose, snaꞌoj onoꞌox nojtoc ti ta xꞌiqꞌue sutel ta stojole. W ' Te tsoboluncutic ta veꞌel schiꞌuc li Jesuse. Li Judase, jaꞌ li snichꞌon Simón Iscariotee, acꞌbil xa onoꞌox ta yoꞌon yuꞌun li banquilal pucuj ti jaꞌ ta xacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. H   Cꞌalal ta xa xlic li qꞌuin Coltaele, snaꞌoj onoꞌox Jesús ti jaꞌ xa scꞌacꞌalil ta xicta li balumile yuꞌun ta xa sut batel ta stojol li Stote. Li Jesuse toj cꞌuxuncutic ta yoꞌon onoꞌox, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Pero más to liyacꞌbe quilcutic ti toj cꞌuxuncutic ta yoꞌone. & E 2Jaꞌ smantal Jtot ti chacuxiic o sbatel osile. Li cꞌusi ta xcale jaꞌ scꞌop li Jtote. Jaꞌ noꞌox ta xcal li cꞌusi yalojbune ―xi li Jesuse.6e 1Mu jtucuc noꞌox ta jnop li cꞌusi ta xcale. Jaꞌ laj yalbun li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Jaꞌ laj yalbun li cꞌusi ta xcale schiꞌuc li cꞌu sba chitacꞌave. }s 0Li buchꞌutic mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xꞌichꞌbat scꞌopic ta slajeb cꞌacꞌal. Jaꞌ ta xꞌichꞌbat o scꞌopic ti muc bu la schꞌunic li cꞌusi laj cale, jech ta xichꞌic o vocol. hI /Li buchꞌutic laj yaꞌibecun xa li jcꞌope, mi mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, muc to bu ta xquichꞌbe scꞌopic. Yuꞌun maꞌuc tal quichꞌbe scꞌopic li crixchanoetique; jaꞌ noꞌox tal jcoltaanic. Y+ .Li joꞌone xojobal cꞌocꞌun avuꞌunic yaꞌel, joꞌoxuc li liꞌ to oyoxuc ta balumile. Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, ta xpꞌijubic, jaꞌ ta xojtaquinic o li Diose. a; -Scotol buchꞌutic liyojtaquinic xae, ojtaquinbil xa li Jtote, jaꞌ ti listac talele. pY ,Li Jesuse la scꞌopon nojtoc li jchiꞌiltaque. Tsots icꞌopoj, jech laj yalbe: ―Scotol buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique, jaꞌ schꞌunojic ti ta xcoltaatic yuꞌun li Jtote yuꞌun jaꞌ listac talel.  +Li jꞌabteletique más la scꞌanic ti lec ta xꞌileic yuꞌun li crixchanoetique. Jaꞌ mu másuc la scꞌanic ti lec acꞌo ileicuc yuꞌun li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti ta xꞌichꞌbat scꞌopic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse 8i *Acꞌo mi ep li jchiꞌiltac ti muc bu la schꞌunique, pero oy jꞌoꞌlol la schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios li Jesuse. Schiꞌuc oy jayvoꞌ li jꞌabteletique la schꞌunic eꞌuc. Pero muc bu iyalic ta jamal ti schꞌunojique naca me mu xꞌaqꞌueic ochicuc li ta schꞌulnaique. W' )Ti jech laj yal li Isaías ti ep ta xacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌele, yuꞌun iꞌacꞌbat xa yil ti oy sjuꞌel li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. Jaꞌ yuꞌun jech iyalbe scꞌoplal. w (Ta jmacbe satic, ta jtsatsubtasbe yoꞌonic yoꞌ jech mu xilic,
jech mu xcꞌot ta yoꞌonic.Yuꞌun mu onoꞌox scꞌan xictaic li cꞌustic chopol tspasique,
jech mu xcolic o cuꞌun, xi li Diose, jech iyal onoꞌox li Isaíase. ~y 'Mu xuꞌ schꞌunic li jchiꞌiltaque yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi la stsꞌiba nojtoc li Isaíase: F} &Yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi la stsꞌiba li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech la stsꞌiba:Acꞌo mi ep chacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel,
pero li jchiꞌiltactique mu schꞌunic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun Dios ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, xi onoꞌox laj yal li Isaíase. ?|w %Altic ti ep laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel ta stojolic li jchiꞌiltac ta israelale, yuꞌun muc bu schꞌunic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios sventa Cajcoltavanejtique. i{K $Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, yoꞌ to liꞌ jchiꞌucoxuque, chꞌunic ti joꞌon tꞌujbilun yuꞌun Dios sventa chajcoltaique, jech snichꞌnaboxuc xa Dios ―xi li Jesuse. Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, la svocꞌ sba batel. Jaꞌ scꞌoplal ti ep jꞌisraeletic muc bu schꞌunic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun Dios li Jesuse 3z_ #Itacꞌav li Jesuse: ―Mu xa epuc cꞌacꞌal liꞌ chajchanubtasoxuque. Jaꞌ lec ichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi ta xcale yuꞌun yorail to chavichꞌic ta mucꞌ. Jaꞌ jech chacolic o sbatel osil. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xanav ta bee, mi jliquel xa noꞌox sac li osile, ta xacꞌbe yipal yoꞌ jech mu xꞌicꞌub osil ta be yuꞌun. Yuꞌun mi iꞌicꞌube, mu xa xil osil, mu xa snaꞌ bu ta xbat. oyW "Itacꞌav li jchiꞌiltaque: ―Caꞌiojbecutic onoꞌox scꞌoplal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chtal sventainutique. Tsꞌibabil comel ta scꞌop Dios ti cuxul o sbatel osile. Mi joꞌot chaventainuncutique, ¿cꞌu chaꞌal jech chaval: “Persa chicham ta cruz, joꞌon li coꞌol crixchanoutique”, ti xachie? ¿Buchꞌuot chaꞌa? ―xutic. Dx !Jech laj yacꞌbun jnaꞌcutic ti ta cruz ta xmilee. w) Ti chicham ta cruze, yoꞌ jech ta xquicꞌan scotol li buchꞌutic tscꞌan chiyichꞌic ta mucꞌ ta spꞌejel li balumile ―xi li Jesuse. dvA Ista xa scꞌacꞌalil ti ta xvinaj ti oy smulic li buchꞌutic mu scꞌan xiyichꞌic ta muqꞌue. Icꞌot xa scꞌacꞌalil ti ta jchꞌaybe stsatsal li yabtel li pucuj ti jaꞌ sventainoj scotol li crixchanoetique. =us Li Jesuse jech laj yal: ―Ti jech tsots liscꞌopon li Jtote, maꞌuc sventa ti acꞌo jnaꞌ ti laj yaꞌibun li jcꞌope. Jaꞌ sventa ti acꞌo xanaꞌic li joꞌoxuque. ltQ Li crixchanoetic li te oyique iyaꞌiic ti oy cꞌusi tsots inic ta vinajele. Oy buchꞌutic jech laj yalic: ―Ta xꞌavan chauc ―xiic. Oy yan jech laj yalic: ―Jaꞌ icꞌoponat yuꞌun jun yajꞌangel Dios ―xiic. s' Jech lic scꞌopon Dios li Jesuse: ―Tata, acꞌo xaꞌichꞌe ta mucꞌ ta jventa ―xi. Iꞌaꞌibat scꞌop yuꞌun li Diose, jech icꞌopoj talel ta vinajel: ―Ichꞌbilun xa ta mucꞌ ta aventa. Pero más to ta xquichꞌ ichꞌel ta mucꞌ ta aventa ―xi. Kr ’Acꞌo mi mu jcꞌan xicham, pero mu jechuc ta xcalbe li Diose: “Tata, coltaun, mu me xicham”, mu xichi ta stojol. Ti lital liꞌ ta balumile, jaꞌ sventa chicham ―xi li Jesuse. Sq Scotol buchꞌutic ta scꞌan ta xtunic cuꞌune, acꞌo cuchuc yuꞌun li vocole jech chac cꞌu chaꞌal ta xcuch cuꞌune. Te chcꞌot schiꞌinicun o ta naclej ta vinajel. Li buchꞌutic ta xtunic cuꞌune jaꞌ ta xꞌaqꞌueic ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun li Jtote. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti ta cruz ta xchame 6pe Jaꞌ noꞌox jech li buchꞌu cꞌux chaꞌi li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu scꞌan xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xchꞌay o sbatel osil. Yan li buchꞌu mu xichꞌ ta cꞌux li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu sventauc mi te ta xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xcuxi o sbatel osil. o+ Melel li cꞌusi chacalbeique, persa chimile, jaꞌ jech ep buchꞌutic ta xꞌacꞌbat scuxlejalic ta sventa sbatel osil. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jpꞌej becꞌ trigo, mi muc bu ta xichꞌ muquel leque, stuc o. Yan mi ta xichꞌ muquel leque, ep ta xlic satinuc. )nK Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Ista xa scꞌacꞌalil ta xvinaj ti acꞌbil cabtel ta sventa scotol crixchanoetic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. cm? Li Felipee ba yalbe eꞌuc li Andrese. Ibat schaꞌvaꞌalic, ba yalbeic li Jesuse. plY La scꞌoponic li Felipee, jaꞌ li jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse. Jaꞌ te liquem talel ta Galilea balumil li te ta jteclum Betsaidae. Jech laj yalbeic: ―Tata, chac jcꞌoponcutic li Jesuse ―xutic li Felipee. bk= Oy jayvoꞌ jgreciaetic te ta xcꞌotilanic ta qꞌuin eꞌuc yuꞌun jaꞌ jech schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal schꞌunojic li jchiꞌiltac ta israelale. Te tal yacꞌbeic smoton Dios ta qꞌuin eꞌuc. qj[ Li jfariseoetique jech laj yalbe sbaic: ―Qꞌuelavilic, mu xuꞌ ta jpajestic li jchiꞌiltactique yuꞌun ep buchꞌutic lec chilic li Jesuse ―xut sbaic. Jaꞌ scꞌoplal ti chac scꞌoponic Jesús jayvoꞌ jyanlum viniquetic miS Ti tal nupvanicuc ta be li jchiꞌiltaque, yuꞌun iyaꞌiic ti la schaꞌcuxes Lázaro li Jesuse. Jaꞌ iꞌalbatic yuꞌun li buchꞌutic te schiꞌuquic Jesús li cꞌalal la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Lázaroe. h Og Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique muc bu xcaꞌibecutic smelol li cꞌalal jech cajal ta burro iꞌoch ta Jerusalén li Jesuse. Jaꞌ to cꞌalal imuy batel ta vinajel li Jesuse, jaꞌ to ijul ta jolcutic ti jech onoꞌox tsꞌibabil comel scꞌoplal ti jech ta xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun li jchiꞌiltaque. f1 Joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque, mu me xavat avoꞌonic.Chtal li ajvalil avuꞌunique.Cajal ta burro chtal, xi onoꞌox tsꞌibabil. e Li Jesuse ista jcot burro. Jaꞌ la scajlebin jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox comel scꞌoplal ta scꞌop Diose: @dy Jech scotolic la saꞌic talel yanal xan, iloqꞌuic talel ta jteclum. Sbichojic talel li yanal xane tal snupic ta be li Jesuse. Tsots icꞌopojic talel, jech laj yalic: ―¡Coliyal Dios toj lec li buchꞌu la stacbutic talele! Jaꞌ ta xꞌoch ta ajvalilal cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique ―xiic. (cI Ta yocꞌomal te tsobolic ta Jerusalén scotol li jchiꞌiltac ta israelale yuꞌun jaꞌ xa o qꞌuin. Iyaꞌiic ti te ta xbat ta Jerusalén li Jesuse. Zb- Yuꞌun jaꞌ ta sventa ti ep xa jchiꞌiltac laj yictaic li paleetique yuꞌun ischꞌunic xa ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ichꞌbil ta mucꞌ cꞌalal iꞌoch ta Jerusalén li Jesuse [a/ Jaꞌ yuꞌun li banquilal paleetique la snopic ti ta smilic eꞌuc li Lázaroe. 0`Y Li jchiꞌiltac li te xa tsobolic ta Jerusalene iyaꞌiic ti te xa lijchaꞌcꞌotcutic ta Betania schiꞌuc li Jesuse. Italic ta ora. Pero maꞌuc noꞌox tal sqꞌuelic li Jesuse, jaꞌ tal sqꞌuelic eꞌuc li Lázaroe, jaꞌ li ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal yuꞌun li Jesuse. [_/ Li meꞌonetique scotol cꞌacꞌal liꞌ achiꞌuquic onoꞌoxe. Li joꞌone mu scotoluc cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la snopic ti tsmilic Lázaro li jꞌabteletique ^ Li Jesuse jech laj yalbe li Judase: ―Mu me xaval jech. Li muil vomol li liꞌ toꞌox snacꞌoje jaꞌ sventa li cꞌalal chimuquee. \]1 Ti jech laj yal li Judase, maꞌuc ta scꞌuxubin li meꞌonetique. Jaꞌ ta scꞌan ta xelcꞌan stuc yuꞌun jaꞌ schabioj li yav jtaqꞌuincutique. Te onoꞌox ta xelcꞌan jutuc li jtaqꞌuincutique. 2\] ―¿Cꞌu chaꞌal muc bu schon ta oxib ciento denario taqꞌuin li muil vomol liꞌi? Li stojole xuꞌ jaꞌ ta xꞌacꞌbatic li meꞌonetique ―xi li Judase. #[? Te oy eꞌuc li jun jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ li Judas Iscariote ti ta tsꞌacal iyacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. Jech laj yal: eZC Li Maríae laj yichꞌ talel oꞌlol kilo muil vomol, nardo sbi. Toj toyol stojol li nardoe. Te tal smalbe ta yoc li Jesuse. Cꞌalal la smalbee, la scusbe ta stsotsil sjol. Li smuil li vomole ipuc ta spꞌejel yut na. yYk Li Lázaro schiꞌuc li yixleltaque laj yicꞌuncutic ta veꞌel schiꞌuc li Jesuse. Ti jech la spasique, yuꞌun jaꞌ chichꞌic ta mucꞌ li Jesuse. Jaꞌ imacꞌlanvan li Martae. Li Lázaroe te la schiꞌinuncutic ta veꞌel ta mexa. X ' Vaquib xaꞌox cꞌacꞌal scꞌan li qꞌuin Coltaele, jaꞌ o ichaꞌbat Jesús li ta jteclum Betaniae. Jaꞌ te li yoꞌ bu nacal li Lázaro ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal yuꞌun li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. YW+ 9Ti jech laj yalbe sbaique, yuꞌun yaloj xaꞌox mantal li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique ti acꞌo yalic mi oy buchꞌutic iyilic bu oy li Jesuse yoꞌ acꞌo ba yichꞌ tsaquel.GV 8Cꞌalal icꞌotic ta Jerusalén li jchiꞌiltaque, te lic saꞌic Jesús yuꞌun chac yojtaquinic. Scotol buchꞌutic te xa oyic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, jech lic sjacꞌulanbe sbaic: ―¿Cꞌusi chanop? ¿Mi ta xtal ta qꞌuin xanaꞌ li Jesuse yuꞌun yaꞌioj ti ta xichꞌ tsaquele? ―xut sbaic. ~Uu 7Poꞌot xaꞌox li qꞌuin Coltael cuꞌuncutique. Ep jchiꞌiltac baꞌi ibatic ta Jerusalén, ba yacꞌbeic smoton Dios yoꞌ ta xꞌacꞌbatic perton yuꞌun li smulique, yoꞌ jech xuꞌ ta slajesic li chij sventa li qꞌuin Coltaele. ^T5 6Li Jesuse muc xa bu xacꞌ sba ta ilel ta stojol scotol li jchiꞌiltac ta israelale. Ibat ta yan o balumil li Jesuse. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Li bu lijbatcutique jaꞌ nopol xil sba schiꞌuc li taqui jamaltique. Te lijcꞌotcutic ta jteclum Efraín. Te lijocꞌtsajcutic schiꞌuc li Jesuse. S 5Cꞌalal jech laj yal li Caifase, li jꞌabteletic cuꞌuncutique lic snopic ta ora cꞌu sba xuꞌ ta smilic li Jesuse. R 4Pero li Jesuse maꞌuc noꞌox snopoj ti ta xcham ta jcojcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ ta xcham ta sventa scotol li buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ Dios li butic noꞌox oyic ta spꞌejel li balumile, yoꞌ jech jmojutic xa jcotoltic. Q 3Pero mu ta sventauc stuc ti jech laj yale. Yuꞌun jaꞌ o ochem ta más banquilal pale, jech ichꞌamunbat ye yuꞌun Dios ta sventa acꞌo yal ti jaꞌ jqꞌuexol jcotolcutic li jꞌisraeluncutic li cꞌalal mi ta xcham ta jcojcutic li Jesuse. kPO 2Jaꞌ lec mi jun noꞌox jchiꞌiltic ta xchame, jaꞌ chopol mi chijchamutic jcotoltique ―xi. "O= 1Te oy jun schiꞌilic ta abtel, Caifás sbi. Jaꞌ o ochem ta más banquilal pale li Caifase. Jech laj yal: ―Li joꞌoxuque mu xanaꞌic snopel. tNa 0“Te acꞌo spas jech”, mi xijchie, chlic schꞌunic scotol li jchiꞌiltactic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique. Ta stiqꞌuic ta ajvalilal jech ta soc sjol li mucꞌta ajvalil li te ta Romae. Ta stac talel yajsoltarotac. Chtal sjinesic li mucꞌta chꞌulna cuꞌuntique schiꞌuc li jteclumaltique, jech chijpuc batel jcotoltic ―xiic. LM /Li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique la stsobic li schiꞌilic ta abtele. Jech laj yalic: ―¿Cꞌusi ta jpasbetic li vinic taje? Yuꞌun ep ta xacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel. \L1 .Pero oy jayvoꞌ ba yalbeic li jfariseoetic ti la schaꞌcuxes Lázaro li Jesuse. /KW -Li jchiꞌiltac li schiꞌuquic talel li Maríae, ep buchꞌutic la schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse li cꞌalal iyilic ti la schaꞌcuxes li ánimae. J ,Jliquel ichaꞌcuxi loqꞌuel yuꞌun. Sutꞌul ta pocꞌ ilocꞌ talel. Li sjole chucul ta panyo. Li Jesuse jech laj yalbe li crixchanoetique: ―Jilchꞌunbeic li spixe, acꞌo batuc ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti la snopic cꞌu sba xuꞌ ta smilic li Jesuse eIC +Cꞌalal laj yal jeche, tsots iyapta li ánimae: ―¡Lázaro, locꞌan talel! ―xi. NH *Jnaꞌoj ti scotol cꞌacꞌal chavaꞌibun li jcꞌope. Jech chacalbe yoꞌ acꞌo yaꞌiic eꞌuc li buchꞌutic liꞌ nopol vaꞌalique yoꞌ ta schꞌunic o ti joꞌot la atacun talele ―xi. NG )La stselelinic loqꞌuel li ton li smacojbeic o stiꞌ li smuquenal li Lázaroe. Li Jesuse la sqꞌuel muyel ta vinajel, la sta ta naꞌel Dios: ―Tata, colaval ti chavaꞌibun li jcꞌope. /FW (Li Jesuse jech laj yalbe: ―Laj xa calbot ti mi chachꞌun ti joꞌon Jcoltavanejune jech chavil o li cꞌu sba li stsatsal sjuꞌel li Diose ―xi li Jesuse. AE{ 'Li Jesuse jech laj yal: ―Tselelinic loqꞌuel li tone ―xi. Itacꞌav li yixlel Lázaroe, jaꞌ li Martae: ―Cajval, tu xa yuꞌun oy xa ta chanib cꞌacꞌal la jmuccutic ―xi. gDG &Cꞌalal lijcꞌotcutic ta smuquenal li Lázaroe, li Jesuse chopol iyaꞌi nojtoc ti jech oy at‐oꞌon liꞌ ta balumile. Li smuquenal li Lázaroe jaꞌ jombil ton. Li smac stiꞌe jaꞌ jun mucꞌta pechpech ton. C3 %Oy buchꞌutic jech laj yalic: ―Li vinic liꞌi xuꞌ ta sjambe sat li buchꞌutic maꞌsatetique. ¿Cꞌu chaꞌal jaꞌ muc scolta li Lázaroe? Ti lajuc scoltae, muc bu xcham ti jechuque ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti ichaꞌcuxesat loqꞌuel ta smuquenal li Lázaroe tBa $Li jchiꞌiltaque jech laj yalbe sbaic: ―Qꞌuelavilic, toj cꞌux ta yoꞌon li Lázaroe ―xut sbaic. *AO #Iꞌocꞌ eꞌuc li Jesuse. l@Q "Jech la sjacꞌbe: ―¿Bu la amuquic? ―xut. Itacꞌavic: ―Taje. Ba jqꞌueltic avil ―xiic. E? !Cꞌalal iyil Jesús ti ta xꞌocꞌ li Maríae schiꞌuc ta xꞌoqꞌuic eꞌuc li jchiꞌiltac li te schiꞌuc talele, chopol iyil Jesús ti jech oy at‐oꞌon liꞌ ta balumile. >+ Cꞌalal icꞌot li María li yoꞌ bu oyuncutic schiꞌuc li Jesuse, iyil ti te vaꞌal li Jesuse, ba spatan sba ta balumil ta stojol. Jech laj yalbe: ―Cajval, ti liꞌuc oyot li cꞌalal itsaque ta chamel li jbanquile, muc bu xcham ti jechuque ―xi li Maríae. p~}y||"{zyyLxPwvuettGFEE+DeCBBUA@@>=w<;q:g98k766a55 4;3221E0D/M.^-,+**5)]('&k%i$"!!Z Qb 8VN8b=3\S A E Wsrp~duLi soltaroetique jech laj yalbe sbaic: ―Mu jatulantic li jlic liꞌi. Jaꞌ lec jpastic canal tajimol jqꞌueltiquic buchꞌu junucal ta xichꞌ cuꞌuntic ―xiic. Ti jech la spasic li soltaroetique, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil onoꞌox comel ta scꞌop li Diose. Jech tsꞌibabil: “Ta svoqꞌuilanbe sbaic li jcꞌuꞌ jpacꞌaltaque. Ta spasic canal tajimol yoꞌ jech chilic bu jlicucal li jcꞌuꞌ jpacꞌaltac ti chichꞌic jujunique”, xi onoꞌox tsꞌibabil. cCꞌalal la sjocꞌanic xaꞌox ta cruz Jesús li soltaroetique, la svoqꞌuilanbe sbaic li scꞌuꞌ spacꞌaltac li Jesuse. Julic laj yichꞌic li chanvoꞌique. Jaꞌ xa noꞌox icom li scꞌuꞌe yuꞌun muꞌyuc stsꞌis. Yuꞌun jis noꞌox jalbil. gbGItacꞌav li Pilatoe: ―Li cꞌusi laj cacꞌ ta tsꞌibaele, jech acꞌo comuc ―xi. a7Li banquilal paleetique, cꞌalal iyilic li cꞌusi tsꞌibabile, ba yalbeic ta ora li Pilatoe: ―¿Cꞌu chaꞌal jech la avacꞌ ta tsꞌibael: “Jaꞌ mucꞌta ajvalil yuꞌunic li jꞌisraeletique”, xi tsꞌibabil iquilcutic? Ta jcꞌancutic ti jech chavacꞌ ta tsꞌibaele: “Liꞌi jaꞌ la spꞌis sba ta mucꞌta ajvalil yuꞌunic li jꞌisraeletique”, xi ―xiic li banquilal paleetique. ^`5Oy ep jchiꞌiltac iyilic li cꞌusi tsꞌibabile yuꞌun te noꞌox ta tiꞌ jteclum Jerusalén ijocꞌanat ta cruz li Jesuse. Tsꞌibabil ta jcꞌopcutic, schiꞌuc ta griego cꞌop, schiꞌuc ta latin cꞌop. `_9Li Pilatoe laj yacꞌ ta tsꞌibael jpech teꞌ. Te la sbajic ta sjol scruzal li Jesuse. “Liꞌi jaꞌ Jesús ti liquem talel ta Nazarete. Jaꞌ mucꞌta ajvalil yuꞌunic li jꞌisraeletique”, xi tsꞌibabil. ^-Te la sjocꞌanic ta cruz li Jesuse. Schiꞌuc chaꞌvoꞌ vinic te la sjocꞌanic ta cruz eꞌuc. Jujun cruz ta jujot xocon scruzal li Jesuse. D]Li soltaroetique laj yacꞌbeic xqꞌuech batel scruzal li Jesuse. Te ibatic li yoꞌ bu Baquil Jolil sbie. Jaꞌ Gólgota sbi ta jcꞌopcutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. n\ULi Pilatoe la schꞌun li cꞌusi iyalic li jchiꞌiltaque, jech laj yal mantal ti acꞌo ba jocꞌanatuc ta cruz li Jesuse. Li soltaroetique laj yiqꞌuic batel li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ijocꞌanat ta cruz li Jesuse [Li jchiꞌiltaque tsots la stacꞌbeic li Pilatoe: ―¡Acꞌo chamuc, acꞌo jocꞌanatuc ta cruz! ―xiic. Li Pilatoe jech la sjacꞌbe li jchiꞌiltaque: ―¿Mi lec ti ta xcacꞌ ta jocꞌanel ta cruz li ajvalil avuꞌunique? ―xut. Itacꞌav li banquilal paleetique: ―Maꞌuc ajvalil cuꞌuncutic leꞌe. Jun noꞌox li mucꞌta ajvalil cuꞌuncutique, jaꞌ li Césare ―xiic. xZiJaꞌ xa o scꞌacꞌalil ta smilic li chexel chij sventa li qꞌuin Coltaele. Poꞌot xaꞌox oꞌlol cꞌacꞌal li cꞌalal te ba chotluc li Pilatoe. Jech laj yalbe li jchiꞌiltaque: ―¡Qꞌuelavilic li ajvalil avuꞌunique! ―xi. Y1 Cꞌalal iyaꞌi Pilato li cꞌusi laj yalic li jchiꞌiltaque, laj yal mantal ti acꞌo yiqꞌuic loqꞌuel ta amacꞌ li Jesuse. Li amaqꞌue pasbil ta ton. Te pasbil lec schotleb ta ton te ta oꞌlol yamacꞌ li gobernadore. Jaꞌ te chba chotluc cꞌalal ta xal ti cꞌu sba ta xcom scꞌoplal li buchꞌu ta smeltsanbe scꞌoplale. Jaꞌ Gabata sbi ta jcꞌopcutic. Li Pilatoe te ba chotluc. nXU Cꞌalal iyaꞌi Pilato li cꞌusi iyal li Jesuse, la snop ti cꞌu sba xuꞌ ta scolta batel li Jesuse. Li jchiꞌiltaque tsots laj yalic: ―Mi chacolta batel li vinic liꞌi, mu jmojuc avoꞌonic chaꞌa schiꞌuc li mucꞌta ajvalil Césare. Yuꞌun li buchꞌu ta spꞌis sba ta ajvalil stuque, jaꞌ ta scontrain li Césare ―xutic li Pilatoe. W Itacꞌav li Jesuse: ―Mu cꞌusi xuꞌ chapasbun, jaꞌ noꞌox li cꞌusi chacꞌ apas li Dios ta vinajele yuꞌun jaꞌ yacꞌojbot avabtel. Li joꞌote mu másuc amul. Jaꞌ más ep smul li banquilal pale ti laj yacꞌun ta acꞌobe ―xut. SV Li Pilatoe jech laj yalbe li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal ti mu xatacꞌbune? ¿Mi mu xanaꞌ ti joꞌon oy cabtele? Xuꞌ chacacꞌ ta jocꞌanel ta cruz, xuꞌ mi chajcolta batel nojtoque ―xi. U3 Ichaꞌochic ta yut Pretorio schiꞌuc li Jesuse. Jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―¿Bu liquemot talel chaꞌa? ―xut. Li Jesuse muc bu xtacꞌav. .TULi Pilatoe ta onoꞌox xiꞌ ta sventa li cꞌusi ta spasbeic li Jesuse. Cꞌalal iyaꞌi “ta spꞌis sba ta Snichꞌon Dios” ti xiique, más to ixiꞌ o. 3S_Itacꞌav li jꞌabteletic cuꞌuncutique: ―Li joꞌoncutique oy mantal cuꞌuncutic ti persa ta xcham li buchꞌu ta spꞌis sba ta Snichꞌon li Diose ―xiic. ?RwCꞌalal iyilic Jesús li banquilal paleetique schiꞌuc li yajmayoltaquique, toj tsots la stacꞌbeic li Pilatoe: ―¡Jocꞌano ta cruz! ¡Jocꞌano ta cruz! ―xutic tajmec. Itacꞌav li Pilatoe: ―Iqꞌuic batel li joꞌoxuque, ba jocꞌanic ta cruz. Yuꞌun muc bu jtabe smul maꞌ joꞌone ―xi. ^Q5Cꞌalal ilocꞌ talel li Jesuse, xojojbeic xaꞌox xotbil chꞌix ta sjol. Slapoj li icꞌpocꞌan tsajal cꞌuꞌile. Li Pilatoe jech laj yalbe li jchiꞌiltacutique: ―¡Qꞌuelavilic li vinique! ―xi. RPIlocꞌ nojtoc li Pilatoe. Jech laj yalbe li jchiꞌiltacutic ta israelale: ―Qꞌuelavilic, ta xquicꞌ loqꞌuel talel liꞌ ta atojolique yoꞌ jech chanaꞌic o ti muc bu jtabe smule ―xi. OLa snaꞌleic li Jesuse: ―¡Toj lec mucꞌta ajvalilot avaꞌuc yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale! ―xutic. La smajbeic sat. N{Tsꞌacal to la xotic chꞌix, la xojbeic ta sjol sventa scorona. La slapbeic natil cꞌuꞌil, icꞌpocꞌan stsajal. eM ELi Pilatoe laj yalbe li yajsoltarotaque ti acꞌo stsitsic ta nucul li Jesuse. La stsitsic. L1(Toj tsots itacꞌavic scotolic: ―¡Mu me xacolta leꞌe! ¡Jaꞌ loqꞌueso li Barrabase! ―xiic. Li Barrabase jaꞌ jun jꞌelecꞌ.^K5'Pero ta sventa ti nopem xavaꞌiic ti chajloqꞌuesbeic ta chuquel jun achiꞌilic ta jujun qꞌuin Coltaele, ¿mi jaꞌ chacꞌanic ti chajcoltabeic li ajvalil avuꞌunic, joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque? ―xut. J1&Li Pilatoe jech laj yalbe li Jesuse: ―¿Cꞌusi xa ti melel ti avaloje? ―xi. Jaꞌ scꞌoplal ti imeltsaj scꞌoplal ti chmile li Jesuse /IW%Li Pilatoe jech laj yalbe: ―Yuꞌun joꞌot ajvalilot chaꞌa ―xut. Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon ajvalilun. Ti tal vocꞌcun liꞌ ta balumile, yoꞌ tal cal li cꞌop ti jaꞌ melele. Scotol buchꞌutic tscꞌan chaꞌiic li cꞌusi melele, jaꞌ chaꞌibecun li jcꞌope ―xut. SH$Itacꞌav li Jesuse: ―Li buchꞌu laj yacꞌbun cabtel ti ta jpas mantale, mu crixchanouc. Ti crixchanouc laj yacꞌbun cabtele, la scoltaicun li jvinictaque yoꞌ jech muc xiꞌoch ta scꞌob li jchiꞌiltaque, jech muc xital liꞌ ta atojol eꞌuc ti jechuque. Li cabtel quichꞌoje mu crixchanouc laj yacꞌbun ―xut. kGO#Itacꞌav li Pilatoe: ―Li joꞌone mu cꞌu jventa o yuꞌun maꞌuc jꞌisraelun. La achiꞌiltaque schiꞌuc li banquilal paleetic avuꞌunique jaꞌ laj yaqꞌuicot ta jcꞌob. ¿Cꞌusi chopol apasoj? ―xꞌutat. rF]"Itacꞌav li Jesuse: ―¿Mi atuc noꞌox la anop taje, mi yuꞌun oy buchꞌu laj yalbot? ―xut. ;Eo!Li Pilatoe iꞌoch batel li yoꞌ bu ta smeltsan cꞌope. Laj yicꞌ ochel li Jesuse, jech la sjacꞌbe: ―¿Mi joꞌot ajvalilot yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale? ―xut. D Ti jaꞌ iꞌoch ta scꞌob Pilato li Jesuse, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi laj yal Jesús ti persa ta xcham ta cruze. ;CoLi Pilatoe jech laj yal: ―Iqꞌuic batel, ba meltsanbeic scꞌoplal ta sventa la amantal atuquique ―xꞌutatic. Li jꞌabteletique jech laj yalbeic li Pilatoe: ―Li joꞌoncutique muc bu quichꞌojcutic mantal avuꞌunic ti chijmilvancutique. Joꞌot chanop atuc yuꞌun jaꞌ avabtel ―xutic. uBcItacꞌavic: ―Ti muꞌyucuc smul li vinique, muc bu tal cacꞌcutic ta acꞌob ti jechuque ―xiic. LAJaꞌ yuꞌun ilocꞌ talel li Pilatoe, jaꞌ li gobernadore. Jech la sjacꞌbe li jꞌabteletic cuꞌuncutique: ―¿Cꞌusi smul avuꞌunic li vinic li liꞌ aviqꞌuic talele? ―xꞌutatic. @Laj yiqꞌuic loqꞌuel ta stojol Caifás li Jesuse, ba yacꞌbeic ta scꞌob gobernador li te ta snae. Pretorio sbi li snae. Jaꞌ te ta xichꞌ meltsanbeel scꞌopic li crixchanoetique. Naca noꞌox xvinaj li cꞌalal icꞌotique. Li paleetic schiꞌuc li schiꞌiltaque muc bu xꞌochic li ta Pretorioe. Yuꞌun schꞌunojic ti ta sta o smulic ta stojol Dios mi ta scap sbaic schiꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltacutic ta israelale, jech mu xuꞌ tstiꞌic li chexel chij ta sventa li qꞌuin Coltaele. /?WLi Pedroe laj yal nojtoc ti mu xojtaquin li Jesuse. Jaꞌ xa o iꞌocꞌ schaꞌoqꞌuelal jcots. Jaꞌ scꞌoplal ti ba yacꞌbeic ta scꞌob Pilato li Jesuse ~>uTe oy jun yajtunel li banquilal palee. Jaꞌ yutsꞌ yalal li buchꞌu ilaj ta bojbeel schiquine. Li Pedroe jech ijacꞌbat yuꞌun li jtunele: ―¿Mi mu joꞌcot ti te laj quilot achiꞌuc li vinic li te ta tsꞌunbaltique? ―xꞌutat. %=CCꞌalal jech ijacꞌbat te ta yut na li Jesuse, li Pedroe te vaꞌal ta xcꞌatin ta amacꞌ. Jech ijacꞌbat yuꞌun li buchꞌutic te coꞌol ta xcꞌatinic schiꞌuque: ―¿Mi mu joꞌcot yajchanbalajelot li vinique? ―xꞌutat. Itacꞌav li Pedroe: ―Mu joꞌcun ―xi. <Li Anase, jaꞌ li loqꞌuem banquilal palee, laj yacꞌbe ta chucbeel scꞌob li Jesuse, la stac batel ta stojol li sniꞌe, jaꞌ li Caifás li jaꞌ to iꞌoch ta más banquilal palee. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌal Pedro ti mu xojtaquin li Jesuse 5;cItacꞌav li Jesuse: ―Mi yuꞌun chopol li cꞌusi laj cale, albun ti cꞌusi chopol ical avaꞌie. Mi lec li cꞌusi laj cale, ¿cꞌu chaꞌal la amajun? ―xut. T:!Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, ta ora iꞌacꞌbat majel yuꞌun jun mayol li te vaꞌale. Jech laj yal li mayole: ―¿Cꞌu chaꞌal jech chatacꞌbe li banquilal palee? ―xꞌutat li Jesuse. +9O¿Cꞌu chaꞌal chajacꞌbun? Jaꞌ jacꞌanbo li buchꞌutic laj yaꞌiic li cꞌusi laj calbeique. Jaꞌ snaꞌojic li cꞌusi laj calbeique ―xi li Jesuse. 8Itacꞌav li Jesuse: ―Ta satilal laj calanbe li crixchanoetique. Scotol cꞌacꞌal lichanubtasvan ta chꞌulnaetic schiꞌuc te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li yoꞌ bu ta stsob sbaic scotol li jchiꞌiltactique. Muc bu ta mucul lichanubtasvan. $7ALi Jesuse ijacꞌbat yuꞌun li loqꞌuem banquilal palee: ―¿Buchꞌutic la avajchanbalajeltaque? ¿Cꞌusi ti chavacꞌ ta chanele? ―xꞌutat. 6%Li jtuneletic li te oyique schiꞌuc li mayoletique te snopꞌojic lec scꞌoqꞌuic ta acꞌal yuꞌun toj sic. Te vaꞌalic ta xcꞌatinic. Te vaꞌal ta xcꞌatin eꞌuc li Pedroe. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ baꞌi iꞌichꞌbat scꞌop yuꞌun Anás li Jesuse !5;Li jchabiejtiꞌmoc tseube la sjacꞌbe li Pedroe: ―¿Mi mu joꞌcot yajchanbalajelot li vinique? ―xut. Itacꞌav li Pedroe: ―Mu joꞌcun ―xi. k4OLi Pedroe te vaꞌal icom ta pat tiꞌmoc. Li joꞌone yuꞌun ojtaquinbilun onoꞌox yuꞌun li banquilal palee, jaꞌ yuꞌun la jcꞌopon li jchabiejtiꞌmoque yoꞌ acꞌo otesatuc eꞌuc li Pedroe. Iꞌotesat li Pedroe. s3_Li joꞌone jchiꞌuc li Simón Pedroe nomnom tijiluncutic batel ta spat li Jesuse. Li joꞌone xiyojtaquin li loqꞌuem banquilal palee, jech cꞌalal iꞌoch ta yamaqꞌuil sna li banquilal pale li Jesuse, te liꞌoch eꞌuc. }2sLi Caifase jaꞌ onoꞌox ti jech laj yalbe schiꞌiltac ta abtele: “Jaꞌ lec mi jun noꞌox vinic ta xcham cuꞌuntique; jaꞌ chopol mi chijcham jcotoltique”, ti xi onoꞌoxe. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pedro ti mu xojtaquin li Jesuse H1  Baꞌi laj yiqꞌuic batel ta stojol li loqꞌuem banquilal palee, Anás sbi. Oy jun sniꞌ li Anase, jaꞌ Caifás sbi, ti jaꞌ o ochem ta más banquilal pale li cꞌalal icham li Jesuse. 0/ Li banquilal soltaro schiꞌuc li yajsoltarotaque, schiꞌuc li yajmayoltaquic li banquilal paleetique, la stsaquic li Jesuse, la schuquic. c/? Li Jesuse jech laj yalbe li Pedroe: ―Ticꞌo ta sna la amachitae. Mi chapojune, mu xquichꞌ vocol jech chac cꞌu chaꞌal laj yal li Jtote ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yiqꞌuic batel ta stojol Anás li Jesuse .9 Te yichꞌoj smachita li Simón Pedroe. La sloqꞌues, la sjaxbe ta bojel sbatsꞌichiquin li yajtunel li más banquilal palee. Malco sbi li jtunele. J-  Ti jech laj yale, yoꞌ acꞌo cꞌotuc ta pasel ti jech onoꞌox laj yalbe li Stote: “Ti jayvoꞌ la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue mu junuc ichꞌay cuꞌun”, xi onoꞌox laj yal. (,IItacꞌav li Jesuse: ―Laj calboxuc xa ti joꞌon li liꞌ oyune. Mi jtuc noꞌox chasaꞌicune, li jchiꞌiltac liꞌi acꞌo baticuc ―xi li Jesuse. (+ILi Jesuse la schaꞌjacꞌbe: ―¿Buchꞌu chasaꞌic? ―xꞌutatic. Itacꞌavic: ―Jaꞌ ta jsaꞌcutic li Jesús li te liquem talel ta Nazarete ―xiic. *Cꞌalal laj yal jech li Jesuse: “Joꞌon li liꞌ oyune”, ti xie, li jchucvanejetique ta valapat ibatic, iyalic ta lum. _)7Itacꞌavic: ―Jaꞌ ta jsaꞌcutic li Jesús li te liquem talel ta Nazarete ―xiic. Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon li liꞌ oyune ―xi. Te vaꞌal eꞌuc li Judase, jaꞌ li jꞌacꞌvanej ta cꞌabale. ()Li Jesuse snaꞌoj scotol li cꞌusi tspasbate. Inopoj batel, jech la sjacꞌbe li jchucvanejetique: ―¿Buchꞌu chasaꞌic? ―xꞌutatic. -'SJech li Judase laj yicꞌ batel soltaroetic ti te liquemic talel ta Romae, schiꞌuc jayvoꞌ yajmayoltaquic li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique. Jaꞌ jchiꞌiltac ta israelal li mayoletique. Cꞌalal ibatique, tsꞌaclomic xa batel ta smachitaic, ta stojic, ta slamparaic. G&Li Judase, jaꞌ li buchꞌu spasoj xa trato ti chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse, yiloj onoꞌox li bu tsꞌunbaltique yuꞌun te onoꞌox chijcꞌotilancutic jcotolcutic schiꞌuc li Jesuse. % Cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel Dios li Jesuse, ilocꞌ batel. Te tijil lijbatcutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Lijelavcutic batel ta jot ucꞌum, Cedrón sbi. Te lijcꞌotcutic schiꞌuc Jesús ta tsꞌunbal olivatic. $Laj yojtaquinicot xa cuꞌun. Pero más to chayojtaquinic cuꞌun, jech ta snaꞌic ti toj cꞌuxic ta avoꞌone jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta avoꞌone. Schiꞌuc ta snaꞌic ti jmojuncutic xae ―xi iyal cꞌalal ista ta naꞌel Dios li Jesuse.n#UTata, joꞌot ti tucꞌ avoꞌone, muc bu xavacꞌ xchꞌay li buchꞌutic xayojtaquinic xae. Li crixchanoetique mu xayojtaquinic. Li joꞌone xacojtaquin. Li jayvoꞌ li liꞌ oyique ischꞌunic xa ti joꞌot la atacun talele. ""=’Tata, ti jayvoꞌ la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue, ta jcꞌan ti acꞌo xischiꞌinic o sbatel osil li yoꞌ bu oyote, jaꞌ te ta xilic o li cꞌu sba chavacꞌun ta ichꞌel ta muqꞌue. Yuꞌun cꞌuxun onoꞌox ta avoꞌon li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li balumile. d!AJaꞌ jech tspasic ta jmoj schiꞌuc li joꞌone. Li joꞌotique junutic onoꞌox. Jaꞌ jech tspasic ta jmoj scotolic jchiꞌuctic. Jaꞌ ta snaꞌic o scotol crixchanoetic ti joꞌot la atacun talele. Ta snaꞌic nojtoc ti toj cꞌux ta avoꞌon scotol li buchꞌutic jmojuncutic jchiꞌuque jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta avoꞌone. 2 ]Ta xcacꞌbe slequil yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal slequil coꞌon li avacꞌojbune yoꞌ jech acꞌo jmojuc yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal jmoj coꞌontique. V%Chajcꞌanbe ti acꞌo jmojuc yoꞌonic scotolic li buchꞌutic chiyichꞌic ta muqꞌue jech chac cꞌu chaꞌal jmoj coꞌontique. Jech ta schꞌunic o scotol crixchanoetic ti joꞌot la atacun talele. <q’Maꞌuc noꞌox chajcꞌopon ta stojolic li viniquetic liꞌi. Chajcꞌopon ta stojolic eꞌuc li buchꞌutic chlic yichꞌicun ta mucꞌ ta sventa li viniquetic liꞌi. !;Ta slequil yutsil coꞌon ta jpas li cꞌusi chacꞌane, jech ta jventa joꞌon ti ta slequil yutsil yoꞌonic ta spasic eꞌuc li cꞌusi chacꞌane. KJaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal la atacun talel liꞌ ta balumile yoꞌ tal calbeic la acꞌope, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc ta jtaquic batel yoꞌ acꞌo ba yalbeic acꞌop li crixchanoetique. )Acꞌo yacꞌ ta yoꞌonic la acꞌope yuꞌun jaꞌ melel, yoꞌ jech mu snopic mu spasic li cꞌusi ta snopic ta spasic li crixchanoetique. B}Yuꞌun mu xa jechuc yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌonic li crixchanoetique, jech chac cꞌu chaꞌal mu jechuc coꞌon jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌonic li crixchanoetique. &EMu me jaꞌuc chajcꞌanbe ti acꞌo xavicꞌ ta atojol li avie; jaꞌ chajcꞌanbe ti acꞌo xachabibune yoꞌ jech mu spaseic ta canal yuꞌun li pucuje. ucLaj calbeic xa la acꞌope, pero chopol ta xꞌileic yuꞌun li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue. Yuꞌun mu jmojuc yoꞌonic schiꞌuc li crixchanoetique, jech chac cꞌu chaꞌal mu jmojuc coꞌon jchiꞌuc li crixchanoetique. X) ’Chital xa ta atojol, Tata. Cꞌalal liꞌ to jchiꞌuquic liꞌ ta balumil li buchꞌutic avacꞌojbune, chajcꞌopon ta stojolic yoꞌ acꞌo xmuybajic jech chac cꞌu chaꞌal xijmuybaj noꞌoxe.  Cꞌalal la jchiꞌinic liꞌ ta balumile ti jayvoꞌ la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue, joꞌot ta atsatsal ajuꞌel ti mu junuc ichꞌay cuꞌune. Lec la jchabi, liꞌ schiꞌuquicun scotolique. Jaꞌ noꞌox li jun li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox ta xchꞌay o sbatel osile, muc xa bu liꞌ jchiꞌuque. Yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil onoꞌox comel ta acꞌope. mS ’Stuquic xa chcomic liꞌ ta balumile yuꞌun chisut xa talel ta atojol. Tata, joꞌot ti mu cꞌusi chopol li te ta atojole, abolajan chabibun scotol li buchꞌutic la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue yoꞌ jech mu spaseic ta canal yuꞌun li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Jech jmoj yoꞌonic scotolic jech chac cꞌu chaꞌal jmoj coꞌontique. 7 Scotol li buchꞌutic chcolic ta jventa joꞌone jaꞌ cuꞌun. Jaꞌ avuꞌun eꞌuc. Coꞌol cuꞌuntic. Jaꞌ chiyaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ. yk ’Chajcꞌopon ta stojolic. Maꞌuc chajcꞌopon ta stojol scotol li crixchanoetique. Jaꞌ chajcꞌopon ta stojolic li buchꞌutic la avacꞌ yichꞌicun ta mucꞌ yoꞌ jech chcolic o sbatel osil ta jventae yuꞌun jaꞌ avuꞌun. Laj xa calbe yaꞌiic la acꞌope. Snaꞌic xa ti ta melel te liquemun talel ta atojole. Ischꞌunic xa ti joꞌot la atacun talele. s_Snaꞌic xa ti joꞌot ta ajuꞌel la jpas scotol li cꞌustic la jpase schiꞌuc li cꞌustic laj cale. a;’Laj cacꞌot xa ta ojtaquinel ta stojol li viniquetic liꞌi, jaꞌ li la avacꞌ yichꞌicun ta muqꞌue. Baꞌi onoꞌox atꞌujoj ti chiyichꞌic ta muqꞌue, jech laj yichꞌic xa ta mucꞌ la acꞌope. A{Tata, tanae acꞌun xa ta ichꞌel ta mucꞌ li te ta atojol jech chac cꞌu chaꞌal ichꞌbilun onoꞌox ta mucꞌ li te ta atojol li cꞌalal muc toꞌox bu meltsajem li balumile.  ’Laj xa cacꞌot ta ichꞌel ta mucꞌ ta stojol li crixchanoetique. Nelebal xa cuꞌun li cabtel li avacꞌojbun jpase. ' GTi chcuxiic sbatel osile, yuꞌun xayojtaquinic, joꞌot li cuxul Diosote, schiꞌuc xiyojtaquinic eꞌuc, joꞌon li Yajcoltavanejicun ti la atacun talele. - SLa avacꞌbun xa jventain scotol crixchanoetic ta spꞌejel balumil yoꞌ chcacꞌ ti chcuxiic o sbatel osil li cꞌu yepal atꞌujoj ti chiyichꞌic ta muqꞌue. O  Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, la sqꞌuel muyel ta vinajel, la sta ta naꞌel Dios. Jech laj yal: ―Tata, ista xa scꞌacꞌalil ti chicham jech chac cꞌu chaꞌal avaloj onoꞌoxe. Ta sventa ti ta jchꞌun li cꞌusi avaloje, jech acꞌun ta ichꞌel ta mucꞌ, joꞌon la Anichꞌonune. Chaꞌichꞌe ta mucꞌ eꞌuc.  %!Li cꞌu yepal laj calboxuque, jaꞌ sventa ti acꞌo xamuybajic o ta jventa li cꞌalal chavichꞌic vocol liꞌ ta balumile. Laj xa jpas ta canal scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile, jech ta jventa joꞌon chapasic ta canal eꞌuc ―xijyutcutic li Jesuse.  Yuꞌun ta jliquel xa chavictaicun, chavoqꞌuilan abaic batel. Pero muc bu ictabilun, liꞌ schiꞌucun li Jtotic Diose. <qItacꞌav li Jesuse: ―Lec mi chachꞌunic ti liquemun talel li yoꞌ bu oy li Diose. Pero scꞌan ti ta sloqꞌuel avoꞌonic chachꞌunic ti joꞌon Avajcoltavanejicune. wgJnaꞌcutic xa ti xanaꞌ scotole. Yuꞌun anaꞌoj xa onoꞌox ti oy cꞌusi ta jcꞌan chajacꞌbecutic li cꞌalal muc toꞌox bu jacꞌojbotcutique. Jaꞌ ta jchꞌuncutic o ti te liquemot talel li yoꞌ bu oy li Diose ―xcutcutic. r]Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech laj calbecutic: ―Tana lec jamal la avalbuncutic. DMelel ti te lilic talel ta stojol li Jtotic Dios li cꞌalal lital liꞌ ta balumile. Ta xa xquicta li balumile, chisut xa batel li yoꞌ bu oy li Jtotic Diose ―xijyutcutic li Jesuse. [/Yuꞌun toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Jtotic Diose. Ti toj cꞌuxoxuc ta yoꞌone, jaꞌ ta sventa ti toj cꞌuxun ta avoꞌonic eꞌuque schiꞌuc achꞌunic xa ti te liquemun talel ta stojol li Jtotic Diose. Cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil ti jamal chavaꞌibeic scꞌoplal li Jtotic Diose, atuquic xa noꞌox chacꞌanbeic Dios li cꞌusi chacꞌanique yuꞌun xanaꞌic ti jech ta jcꞌane. Mu xa persauc ti joꞌon ta jcꞌanbe li Jtotic Dios li cꞌusi chacꞌanique. ,Q’Scotol li cꞌustic laj calboxuque oy bu ta loꞌil noꞌox laj calboxuc. Pero chcꞌot scꞌacꞌalil ti jamal chacalbeic li scꞌoplal li Jtotic Diose. !;Muc to bu acꞌanojbeic li Jtotic Dios li cꞌusi ta jcꞌane. Cꞌanbeic, jech chayacꞌboxuc. Jech xamuybajic noꞌox scotol cꞌacꞌal, mu xa cꞌusi yan chacꞌanic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Laj xa jpas ta canal scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile”, xi <q’Cꞌalal chavilicun nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque, muꞌyuc xa cꞌusi chajacꞌbecun yuꞌun icꞌot xaꞌox ta pasel li cꞌustic laj calboxuque. Melel chacalbeic, scotol li cꞌusi chacꞌanbeic li Jtotic Diose chayacꞌbeic mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌan joꞌone. -SJaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, li avie chavat avoꞌonic, pero cꞌalal chavilic jsat nojtoque, xamuybajic xa. Muꞌyuc xa at‐oꞌon chavaꞌiic. 9~kAnaꞌojic li cꞌu sba li cꞌalal ta xcux jun antse, oy svocol. Pero cꞌalal mi ixcuxe, ta xchꞌay ta yoꞌon ti yan sba svocol iyaꞌie. Xmuybaj xa yuꞌun ispet xa yol. }yMelel li cꞌusi chacalbeique, li joꞌoxuque chaꞌoqꞌuic, chavat avoꞌonic. Yan li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue jaꞌ xmuybajic o ti chimilee. Pero li joꞌoxuque jliquel noꞌox ti chavat avoꞌonique. Xamuybajic xa ta tsꞌacal. &|ELi Jesuse snaꞌoj ti chac jacꞌbecutic li cꞌu sba smelole, jech laj yalbuncutic: ―Jnaꞌoj ti chajacꞌbe abaic ta sventa ti jech laj cale: “Mu xa jaluc liꞌ chavilicune. Oy jun chib cꞌacꞌal ti muc bu chavilic jsate. Tsꞌacal to chavilicun nojtoc”, ti xacutique. v{e¿Cꞌu sba smelol ti “mu xa jaluc” ti xie? Mu xcaꞌibetic smelol li cꞌusi ta xale ―xcut jbacutic. SzOy chaꞌoxvoꞌuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, jech laj calbe jbacutic: ―¿Cꞌu sba smelol ti jech laj yalbutique: “Mu xa jaluc liꞌ chavilicune. Oy jun chib cꞌacꞌal ti muc bu chavilicune. Tsꞌacal to chavilicun nojtoc. Ta tsꞌacal chisut batel li yoꞌ bu oy li Jtote”, ti xijyututique? Cy’Mu xa jaluc liꞌ chavilicune. Oy jun chib cꞌacꞌal ti muc bu chavilicune. Tsꞌacal to chavilicun nojtoc. Ta tsꞌacal chisut batel li yoꞌ bu oy li Jtote ―xi li Jesuse. x1Ti jech laj cale, mu jtucuc chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ. Yuꞌun jununcutic jchiꞌuc li Jtote, jech coꞌol chijyacꞌuncutic ta ichꞌel ta mucꞌ. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Jliquel noꞌox chavat avoꞌonic pero xamuybajic xa ta tsꞌacal”, xꞌutatic w)Jaꞌ chiyacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ yabtel o ti ta sjules ta ajolic scotol li cꞌusi la jpase schiꞌuc li cꞌusi laj cale. Bv} Cꞌalal chtal li Chꞌul Espíritue, jaꞌ melel scotol li cꞌusi ta xal eꞌuque. Jaꞌ chacꞌ anaꞌic chacꞌ avilic scotol li cꞌustic melele. Pero maꞌuc scꞌop stuc ti chale. Jaꞌ chal scotol li cꞌustic ch‐albat yuꞌun li Jtote. Jaꞌ chacꞌ anaꞌic scotol li cꞌustic ta xcꞌot ta pasele. huI ’Acꞌo mi oy to cꞌusi yan chacalbeique, pero mu xavaꞌibeic smelol scotol li avie. ntU Ch‐acꞌbat snaꞌic ti ta xichꞌic vocol ta scoj li smulique ta sventa ti jech onoꞌox yaloj Dios ti ta xichꞌ vocol sbatel osil li buchꞌu ta spas ta mantal li crixchanoetic liꞌ ta balumile, jaꞌ li banquilal pucuje. s Ch‐acꞌbat snaꞌic ti tucꞌ coꞌone jaꞌ yuꞌun liyicꞌ muyel ta stojol li Jtote. Yuꞌun muc xa bu chavilicun li ta balumile. br= Li smul ti ch‐acꞌbat yilique, jaꞌ ti mu schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. @qyCꞌalal mi itale, ch‐acꞌbat yilic scotol crixchanoetic ti oy smulique, schiꞌuc ti muꞌyuc jmul li joꞌone, schiꞌuc ti ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol ta scoj li smulique. opWMelel li cꞌusi chacalbeique, joꞌot acꞌuxubinelic ti chisut batel ta vinajele. Yuꞌun mi muc bu chisut batele, muc bu chtal scoltaoxuc li Chꞌul Espíritue. Ti chisut batele, jaꞌ chajtacbeic talel li Chꞌul Espíritue. Jo ’Chisut xa batel ta stojol li Jtote, jaꞌ ti listac talele. Pero jaꞌ noꞌox at‐oꞌon batem ta avoꞌonic li cꞌalal jech laj calboxuque. Muc un jaꞌ o chajacꞌbecun ti bu chibate. nFmJaꞌ jech laj calboxuc ti chopol chayilic li crixchanoetique yuꞌun cꞌalal chascontrainique, jaꞌ ta xjul o ta ajolic ti jech onoꞌox calojboxuc comele. Cꞌalal laj quicꞌanoxuc ta jtojole, muc bu jech laj calboxuc yuꞌun liꞌ to jchiꞌucoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba yabtel li Chꞌul Espíritue `l9Ti chasmilique, yuꞌun mu xojtaquinic li Jtotic Diose. Jech mu xiyojtaquinic eꞌuc. ?kwChasloqꞌuesic ta schꞌulnaic li jchiꞌiltactic ta israelale. Ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti chasmilic jayvoꞌoxuque yuꞌun ta snopic ti jaꞌ jech tscꞌan Dios ti chasmilique. j ’Jaꞌ jech laj calboxuc ti chopol chayilic li crixchanoetique yoꞌ mu xchibaj avoꞌonic li cꞌalal muc xa bu liꞌ oyune. iLi joꞌoxuque chavalic jcꞌoplal eꞌuc yuꞌun la achiꞌinicun li cꞌalal lic jpas li cabtele, schiꞌuc cꞌalal to tana.Ih ’Cꞌalal mi ital li Chꞌul Espíritu ti chajtacbeic talel sventa chascoltaique, jaꞌ jcꞌoplal chayalbeic. Melel li cꞌusi chayalbeique yuꞌun te chlic talel ta stojol li Jtote. `g9Ti jech chopol chiyilique, jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech onoꞌox tsꞌibabil comel jcꞌoplal ta scꞌop Dios li te yichꞌojique: “Altic ti chopol chiyilique yuꞌun muꞌyuc jmul”, xi onoꞌox tsꞌibabil. fTi manchuc laj cacꞌbe yilic jtsatsal juꞌel ti muc buchꞌu yan xuꞌ jech ta spase, muc bu xvinaj mi chopol li yoꞌonic ti jechuque. Li avie mu xa xuꞌ chalic ti lec yoꞌonique yuꞌun chopol iyilic li cꞌustic la jpascutic schiꞌuc li Jtote. MeLi buchꞌutic chopol chiyilique, chopol ta xilic eꞌuc li Jtote. 0dY’Ti manchuc tal jcꞌoponic li crixchanoetique, muc bu xvinaj mi chopol li yoꞌonique. Li avie mu xa xuꞌ chalic ti lec yoꞌonique yuꞌun chopol chiyilic. uccJaꞌ ta jventa joꞌon scotol li cꞌustic chaspasbeique yuꞌun mu xojtaquinic li Jtot ti listac talele. fbENaꞌic me ti jech onoꞌox calojboxuque: “Li buchꞌu jtunel noꞌoxe muc bu tsots yabtel yichꞌoj. Jaꞌ tsots yabtel yichꞌoj li yajvale”, xacutic onoꞌox. Ilbaj liyilic li joꞌone, jaꞌ noꞌox jech ilbaj chayilic eꞌuc. Muc bu xiyichꞌbeic ta mucꞌ li jcꞌope, jaꞌ noꞌox jech mu xayichꞌbeic ta mucꞌ eꞌuc la acꞌopique. a{Ti jaꞌuc to jech chapasic li cꞌustic chopol jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li crixchanoetique, lec chayilic ti jechuque. Li joꞌoxuque muc xa bu chapasic jech, yuꞌun laj quicꞌoxuc xa. Jaꞌ yuꞌun chopol chayilic li crixchanoetique. `’Mi chopol chayilic li crixchanoetique, mu me xchibaj avoꞌonic. Naꞌic me ti joꞌon chopol onoꞌox liyilique. _3Jaꞌ jech sba jmantal chacalbeic: Cꞌuxubino me abaic acotolic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Chopol chayilic li crixchanoetique”, xi l^QLi joꞌoxuque muc bu la atꞌujicun, joꞌon la jtꞌujoxuc. Laj cacꞌboxuc avabtelic yoꞌ chba apasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose. Mu alticuc ti chapasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose yuꞌun jaꞌ sventa sbatel osil. Ti chatunic cuꞌune jech scotol li cꞌustic chacꞌanbeic li Jtote chayacꞌbeic mi jaꞌ chacꞌanic li cꞌusi ta jcꞌane. ]-Li joꞌoxuque maꞌuc xa jtuneloxuc chcaꞌi, jmoj xa coꞌontic yuꞌun laj xa cacꞌboxuc anaꞌic scotol li cꞌustic caꞌioj ta stojol li Jtote. Li buchꞌu jtunel noꞌoxe muc bu ta xꞌalbat li cꞌustic ta snop li yajvale. Yan li joꞌone laj calboxuc xa scotol. Z\-Li joꞌoxuque jmoj xa coꞌontic mi chapasic scotol li cꞌustic chacalbeique. x[i Li buchꞌu ta xacꞌ sba ta milel ta sqꞌuexol li buchꞌu lec scꞌopon sbaic schiꞌuque, yuꞌun toj cꞌux ta yoꞌon li schiꞌile. Jaꞌ jech cꞌuxoxuc ta coꞌon. Jaꞌ scꞌan ti acꞌo jechuc avoꞌonic eꞌuc li joꞌoxuque. gZG Jech jmantal chacalbeic. Cꞌuxubino me abaic jech chac cꞌu chaꞌal la jcꞌuxubinoxuque. hYI ’Ti laj calboxuc ti scꞌan chavichꞌicun o ta muqꞌue, jaꞌ yoꞌ acꞌo muybajanic noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal ximuybaj noꞌoxe. Jech xamuybajic noꞌox scotol cꞌacꞌal, mu xa cꞌusi chal avoꞌonic. \X1 Mi chachꞌunbecun scotol li cꞌusi chacalbeique, jaꞌ chanaꞌic o ti toj cꞌuxoxuc ta coꞌone, jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jtote yuꞌun ta jchꞌunbe scotol li cꞌusi chiyalbee. W1 Toj cꞌuxoxuc ta coꞌon jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jtote. Ichꞌicun o me ta mucꞌ yuꞌun toj cꞌuxoxuc ta coꞌon. )VKMi jaꞌ chapasic li cꞌustic leque, jaꞌ ta xꞌichꞌe o ta mucꞌ li Jtote. Jech ta xvinaj ti la achꞌunic jech chac cꞌu chaꞌal la jchanubtasoxuque. &UE’Mi chavichꞌicun o ta muqꞌue, mi te oy o ta avoꞌonic li jcꞌope, xuꞌ chacꞌanbeic Dios scotol li cꞌusi chacꞌanique jech chayacꞌbeic. T7Li buchꞌu mu scꞌan chiyichꞌ ta muqꞌue, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li scꞌob tsꞌusub ti mu xacꞌ sate, ta xichꞌ tuchꞌel loqꞌuel. Li scꞌob tsꞌusub ti ituchꞌe loqꞌuele ta xtaquij o. Ta tsꞌacal ta xichꞌ tsobel, ta xichꞌ chiqꞌuel ta cꞌocꞌ. `S9’Li joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal li smucꞌta aqꞌuil li tsꞌusube. Li joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li scꞌobtac li tsꞌusube. Mi chavichꞌicun o ta muqꞌue, jech chajcoltaic, jech xuꞌ chapasic li cꞌusi ta scꞌan li Jtote. Mi muc bu chajcoltaique, mu cꞌusi xuꞌ chapasic atuquic. {.~9}~||{-yXxmww=vquus>rqpoommmllkk`jjiShggfe@d~ba`C_^^\\ZY,WWVUTTRQuPP%NMML;KJJIlHFpE)C2B@??g>=R<;:97N43(1/_-, *(%c#"!:'XHZJ6+m- e Ag'_ ICꞌalal svaquibal xaꞌox u schiꞌuc yol li Elisabete, li Diose la stac talel li yajꞌangel Gabriele li ta jteclum Nazaret li te ta Galilea balumile. }^ u“Iyil li Cajvaltic Dios ti chisnaꞌleic li crixchanoetique, jaꞌ yuꞌun liscꞌuxubin. Jaꞌ yuꞌun oyun xa ta crixchano”, xi ta yoꞌon li Elisabete. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal jun yajꞌangel Dios ti ta schiꞌin yol jun tojol tseub ]  Lic schiꞌin yol li yajnile, jaꞌ li Elisabete. Cꞌalal schiꞌuc xaꞌox yole, joꞌob u te icom ta sna. Jech la snopilan: \ Cꞌalal itsꞌaqui ti jayib cꞌacꞌal te ta xꞌabtej li ta mucꞌta chꞌulna li Zacaríase, isut batel ta sna. [ 'Cꞌalal ilocꞌ talel li Zacaríase, mu xa xcꞌopoj, macal xa ye. Jech la snaꞌic o ti oy cꞌusi iꞌacꞌbat yil yuꞌun Dios te ta yut li mucꞌta chꞌulnae. Jaꞌ xa noꞌox la syeꞌulan scꞌob yoꞌ chacꞌ ta ilel li cꞌusi ispase, yuꞌun ipas ta umaꞌ. ,Z SLi crixchanoetic li te oyic ta amaqꞌue, te tsmalaic ta xlocꞌ talel li Zacaríase. Iyal yoꞌonic yuꞌun ijocꞌtsaj xa li ta yut li mucꞌta chꞌulnae. YY -Pero ta scoj ti mu xachꞌun li cꞌusi laj calbote chapas ta umaꞌ. Jaꞌ to mi ista scꞌacꞌalil ta xvocꞌ la anichꞌone jech chac cꞌu chaꞌal laj calbote, jaꞌ to ta xjam la avee. Yuꞌun ta onoꞌox xcꞌot ta pasel ti chavil la anichꞌone mi icꞌot scꞌacꞌalil li cꞌu sba snopoj li Diose ―xꞌutat li Zacaríase. HX  Itacꞌav li chꞌul ángele: ―Joꞌon Gabrielun, joꞌon te chiꞌabtej ta stojol li Diose. Tacbilun talel yuꞌun Dios ti tal jcꞌoponote. Jaꞌ chacalbe ti chavil jun anichꞌone. -W ULi Zacaríase la sjacꞌbe li chꞌul ángele: ―¿Cꞌu sba ta jnaꞌ o mi melel li cꞌusi avalbune? Yuꞌun molun xa, meꞌel xa eꞌuc li cajnile ―xut. V ;Li Juane jaꞌ baꞌi ta xtal, jaꞌ tsꞌacal ta xtal la Avajcoltavanejique. Li Juane coꞌol sjol yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li Elías ta voꞌonee yuꞌun ta smelol noꞌox chal batel li cꞌusi tscꞌan li Diose. Baꞌi chtal yalbe achiꞌiltac ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol tspasique yoꞌ jech jmoj yoꞌonic schiꞌuc snichꞌnabic ta jupꞌej snaique. Ta stuqꞌuibtasbe yoꞌonic li buchꞌutic mu schꞌunic mantale yoꞌ acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal mi itale ―xi li chꞌul ángele. yU mOy ep achiꞌiltac ta israelal ta xictaic smulic ta sventa li Juane, jaꞌ ta xacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose. KT Yuꞌun ta xichꞌ tsots yabtel ta stojol Dios. Mu xuchꞌ yaꞌlel tsꞌusub li pajubem xae, schiꞌuc mu xuchꞌ pox. Ichꞌbil ta venta yuꞌun li Chꞌul Espíritu li cꞌalal ta xvoqꞌue. YS -Cꞌalal mi ivoqꞌue, xamuybaj noꞌox yuꞌun. Ep buchꞌutic xmuybaj eꞌuc. ER  Jech iꞌalbat yuꞌun li chꞌul ángele: ―Mu me xaxiꞌ, Zacarías. Laj xa yaꞌibot acꞌop li Diose. Ta xil yol li Elisabete, jaꞌ la avajnile. Querem ta xil. Juan chavacꞌbe sbi. UQ % Cꞌalal iyil li chꞌul ángel li Zacaríase, ixiꞌ tajmec, iyal yoꞌon. 9P m Cꞌalal jaꞌ o te ta schicꞌ pomriox li Zacaríase, ital jun yajꞌangel Dios. Te vaꞌal ijul ta nopol scajleb schicꞌobil pomriox li te ta sbatsꞌicꞌob li Zacaríase. O / Cꞌalal ta schiqꞌuic pomriox ta yut li mucꞌta chꞌulna li paleetique, li crixchanoetique te vaꞌalic ta amacꞌ ta staic ta naꞌel Dios. 4N c Li jayvoꞌic ti jaꞌ yorail ta xꞌabtejique, stalelic ti ta spasic canal tajimol jujun cꞌacꞌale ta sqꞌuelic buchꞌu junucal ta xcꞌot ta stojol ti chba schicꞌ pomriox li te ta yut li mucꞌta chꞌulna yuꞌun li Diose. Cꞌalal jech la spasique, jaꞌ icꞌot ta stojol li Zacaríase. LM Li Zacaríase ista scꞌacꞌalil ti jaꞌ ta xꞌabtej ta stojol Dios te ta mucꞌta chꞌulna schiꞌuc li schiꞌiltac ta paleale. Yuꞌun li paleetique ta sjel sbaic li jujuvoqꞌuique. oL YPero muꞌyuc schꞌamalic yuꞌun mu snaꞌ xil yol li Elisabete. Mol meꞌelic xa schaꞌvaꞌalic. 6K gLi Diose sqꞌueloj ti tucꞌ yoꞌonic schiꞌuc yajnil li Zacaríase. Yuꞌun schꞌunojic li cꞌusi yaloj li Cajvaltic Diose, jech muꞌyuc smul iꞌileic yuꞌun Dios. -J UCꞌalal ochem ta ajvalilal te ta Judea balumil li Herodese, jaꞌ o ochem ta paleal yuꞌun li jꞌisraeletic jun vinic, Zacarías sbi. Li paleetic yuꞌunique oy jayvoqꞌuic yuꞌun tsjel sbaic ta abtel. Li Zacaríase jaꞌ schiꞌiltac ta paleal li jvocꞌ Abías sbie. Li yajnil Zacaríase Elisabet sbi. Li smoltot ta voꞌone li Elisabete Aarón sbi, jaꞌ li sba pale li itiqꞌue ta abtel yuꞌun li Diose. :I qAjvalil Teófilo, ep buchꞌutic la stsꞌibaic xa ta jun li cꞌustic lec icꞌot ta pasel ta jtojolcutique. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal laj yalbun caꞌicutic li buchꞌutic iyilic cꞌalal lic stsac yabtel li Jesuse, ti jaꞌ yabtelic yalel li scꞌope, jaꞌ jech la stsꞌibaic ta jun scotol. Joꞌon eꞌuc li Lucasune la jnop ti jaꞌ lec ti chacalbe scotol li cꞌustic icaꞌi ta sliquebe schiꞌuc cꞌalal to avie, yuꞌun icaꞌi xa scotol li cꞌustic icꞌot ta pasele. Jech xchapet chajtsꞌibabe scotol yoꞌ jech chanaꞌ o ti jaꞌ melel li cꞌu sba lachanubtasee. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal jun yajꞌangel Dios ti ta xvocꞌ li Juan ti ta xacꞌ ta ichꞌel joꞌe H G Li Dios li jun noꞌox oye, li echꞌem schꞌulpꞌijile, ti jaꞌ Cajcoltavanejtique, echꞌem stsatsal. Xuꞌ yuꞌun chaschabioxuc yoꞌ jech mu xaspasic ta canal li cꞌustic chopole. Jech muꞌyuc amulic chayilic li cꞌalal chacꞌotic ta stojole, xamuybajic noꞌox. Jaꞌ yuꞌun chquichꞌtic ta mucꞌ li Diose ta sventa ti la scoltautic li Cajvaltic Jesucristoe. Li Diose jaꞌ tspas mantal sbatel osil. Jaꞌ sventainoj scotol cꞌalal ilic li balumile, schiꞌuc cꞌalal tana, schiꞌuc sbatel osil. F uE eLi buchꞌutic tscꞌan xa tspasic li cꞌustic chopole, coltaic. Oy yicꞌal xchꞌay to ta yoꞌonic avuꞌunic. Li buchꞌutic yacalic xa ta spasic li cꞌustic chopole, cꞌuxuc me ta avoꞌonic. Pero mu me xapasic jech eꞌuc li joꞌoxuque, qꞌuelo me abaic. Jaꞌ scꞌoplal ti chabibilic o yuꞌun Dios li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique :D oTsatsubtasbeic yoꞌonic ta stojol li Diose li buchꞌutic tsnop tschꞌunic jech chac cꞌu chaꞌal ta xalic li jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje. 3C aLi joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, tec oyanic o ta scꞌob li Dios ti la stuqꞌuibtasoxuque. Taic ta naꞌel Dios, cꞌanbeic li Chꞌul Espíritu ti acꞌo yacꞌ ta ajol ta avoꞌonic li staobil ta naꞌel li Diose. Jaꞌ me tsots scꞌoplal ti scotol cꞌacꞌal lec chayilic li Diose. Junuc avoꞌonic malaic chcꞌot scꞌacꞌalil chiscꞌuxubinutic li Cajvaltic Jesucristoe yuꞌun chba jchiꞌintic sbatel osil. B KA Taje, jaꞌ scꞌoplalic li buchꞌutic yan yoꞌonic ta jtojoltique yuꞌun jaꞌ noꞌox lec chaꞌiic spasel li cꞌustic tscꞌan stuquique yuꞌun muc bu yichꞌojic li Chꞌul Espíritue. @ Jech laj yalic: “Cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale, chlic jlabanvanejetic ta atojolic ti bu chatsob abaique. Jaꞌ li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose li jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic spasel li cꞌustic chopol tscꞌan stuquique”, xiic. 1? ]Joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, naꞌic me li cꞌusi laj yalic comel li buchꞌutic iyalbeic scꞌop li Cajvaltic Jesucristoe, li buchꞌutic la schiꞌine. d> CLi jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje, chopol chilic li cꞌusi tspasic li buchꞌutic sventainojbe yabtel li Diose, ta saꞌanbe smul. Yuꞌun jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic spasel li cꞌustic chopol tscꞌan stuquique. Stoyoj o sbaic li cꞌustic chalique. Lec tscꞌoponic li crixchanoetic yilele yuꞌun tscꞌanic ichꞌel ta mucꞌ. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi tscꞌan Dios ti acꞌo spasic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique u= eJaꞌ chtal yichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique. Chacꞌbe yichꞌic vocol li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, li naca chopol li cꞌustic tspasique, schiꞌuc li chopol chalbeic scꞌoplal li Diose”, xi onoꞌox. q< ]Li sba vinic Adane yoꞌchopol smom jaꞌ li Enoque. Li Enoque la onoꞌox yalbe scꞌoplal li jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje. Jech laj yal: “Li Cajvaltique chtal schiꞌuc ep ta mil yajꞌangeltac. ; / Jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li nab li naca svoc noꞌox chacꞌ li cꞌalal tsots tsyuqꞌuilan sbae. Yuꞌun jaꞌ noꞌox sujoj sbaic ta yalel schiꞌuc ta spasel li cꞌustic chopol tscꞌan stuquique, mu xqꞌuexavic o. Jaꞌ jechic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal li tsoꞌcꞌanal li ta anil noꞌox ta xchꞌaye, yuꞌun albil onoꞌox ti chbatic o ta icꞌal acꞌubal sbatel osile. : - Jech nojtoc li cꞌalal coꞌol chaveꞌic ta sventa chavaqꞌuic ta ilel ti cꞌux chavaꞌi abaique, te chtalic eꞌuc. Pero jaꞌ noꞌox te chtal snojes lec schꞌutic. Mu xaqꞌuic ta venta ti sventa noꞌox ti chacꞌuxubin abaic ti coꞌol chaveꞌique, jaꞌ noꞌox chasocoxuc. Jaꞌ jechic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal li toc li ta xnetꞌe batel ta iqꞌue jech mu xtal o li joꞌe, jech mu cꞌusi itun o yaꞌel li toc itale. Jaꞌ jechic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal li teꞌetic li bu mu satinic li cꞌalal yora tsatinique. Cꞌalal chba jqꞌueltique, muꞌyuc sat. Taquinic xaꞌox, bulbilic xa loqꞌuel yuꞌun mu cꞌusi xtunic o. Jaꞌ jechic li jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje, mu cꞌusi xtunic o yuꞌun mu cꞌusi lec tspasic. {9 q Ta onoꞌox xichꞌic tsots vocol yuꞌun jaꞌ jech tspasic jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Caín ta voꞌone li jaꞌ noꞌox la spas li cꞌusi iscꞌan yoꞌon stuque. Schiꞌuc jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic tscꞌanic ti oy ep staqꞌuinique jech chac cꞌu chaꞌal li Balaam ta voꞌone li ispichꞌ o yoꞌon li taqꞌuine. Jech tspasic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Coré ta voꞌone li la stoy sba ta stojol li Moisese, li jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose. 8   Yan li jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje chopol chcꞌopojic ta sventa li Dios ti mu xojtaquinique, schiꞌuc ta sventa li yajꞌangeltac Diose. Jaꞌ noꞌox tsnopic li cꞌustic tscꞌan li sbecꞌtalique jech chac cꞌu chaꞌal cꞌusi jun chanul ta balumil. Jaꞌ yuꞌun stuquic noꞌox ta soc sbaic, jaꞌ yuꞌun ta chꞌayel ta xbatic o sbatel osil. t7 c Mu jechuc yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li banquilal chꞌul ángel Miguele. Yuꞌun li Miguele mu cꞌusi chopol laj yal li cꞌalal la svulilan sbaic schiꞌuc li banquilal pucuje. Li banquilal pucuje laj yal ti jaꞌ yuꞌun li sbecꞌtal li Moisese pero li Miguele mu cꞌusi xal. Jaꞌ noꞌox laj yalbe ti jaꞌ ta smeltsanbe scꞌoplal stuc li Diose. Y6 -Li jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje, coꞌol chopol tspasic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic chopol li cꞌusi ispasic ta voꞌonee. Yuꞌun chalic ti ch‐albat ta svaychilic ti xuꞌ cꞌusiuc noꞌox tspasic, schiꞌuc ti mu persauc tschꞌunbeic smantal li buchꞌutic oy yabtelique, schiꞌuc ti xuꞌ chopol chalbeic scꞌoplal li chꞌul ángeletique. Jaꞌ yuꞌun ta scoj noꞌox svaychil chilbe o svocol sbecꞌtalic. 5 Jech nojtoc li crixchanoetic li te ta jteclum Sodoma schiꞌuc ta jteclum Gomorra ta voꞌonee, schiꞌuc li bicꞌtal jteclumetic li te noꞌox nopolique, iꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose. Yuꞌun jaꞌ la spasic li cꞌusi scꞌoplal ti mu jechuc ta jpastique. Schiꞌil ta vinical imulivajic, jaꞌ yuꞌun li Diose laj yacꞌ talel cꞌocꞌ ta vinajel, jaꞌ yuꞌun ta jꞌechꞌel ilajic o ta cꞌocꞌ scotolic. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvaneje, jaꞌ jech chopol cꞌustic ta spasic eꞌuc, jaꞌ yuꞌun ta jꞌechꞌel chichꞌic o vocol ta cꞌocꞌ sbatel osil. 74 iJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li yajꞌangeltac Dios li la stoy sbaic ta stojol li Diose, li laj yictaic li yabtelic li acꞌbilic yuꞌun li Diose, ijipeic ochel ta icꞌal acꞌubal. Albil onoꞌox ti chichꞌic vocol li cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil chichꞌbe scꞌop scotol crixchanoetic li Diose. 3 Acꞌo mi avaꞌiojic onoꞌox li cꞌustic ipasbatic yuꞌun Dios li jchiꞌiltactic ta israelal ta voꞌonee, pero ta jules ta ajolic nojtoc. Li Diose la scꞌuxubin li jchiꞌiltactic ta voꞌonee, la sloqꞌues talel ta jtunel ta Egipto. Ta tsꞌacal cꞌalal te xa oyic ta taqui jamaltic yuꞌun li Diose, la smil scotol li buchꞌutic muc bu schꞌunic li cꞌusi laj yale. 2 #Li buchꞌutic te achiꞌuquique spꞌisoj sbaic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Ta mucul chalbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti mu la cꞌu tspas mi tspasic li cꞌustic chopole. Mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Ta sjeltabeic smelol li scꞌop Diose. Chalic ti mu cꞌusi tspas ti jaꞌ ta jpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, yuꞌun ta onoꞌox xijyacꞌbutic perton li Dios cuꞌuntic ti yalojique. Mu xichꞌic ta mucꞌ nojtoc li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li buchꞌu chispasutic ta mantal jcotoltique. Li buchꞌutic jech chalique yaloj onoꞌox Dios ta voꞌone ti chba yichꞌic vocol sbatel osile. d1 CLi joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, te onoꞌox ta coꞌon chajtsꞌibabeic batel li cꞌu sba chijcolutique, pero cꞌalal icaꞌi ti oy jloꞌlovanejetic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej te ta atojolique, jaꞌ más tsots scꞌoplal icaꞌi ti chajtsꞌibabeic batel ta ora ti mu me xasloꞌlooxuque. Jaꞌ acꞌbeic yipal schꞌunel li scꞌop Dios ti jchꞌunojtique yuꞌun jaꞌ melel. Yuꞌun joꞌotic li snichꞌnabutic xa li Diose, ta sventa ti yacꞌojbutic xa li scꞌope, jaꞌ yuꞌun scꞌan ti mu me xjeltaj cuꞌuntique. n0 WAcꞌo xanaꞌic más ti scꞌuxubinojoxuc li Diose, schiꞌuc ti spasojboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque, schiꞌuc ti cꞌuxoxuc ta yoꞌone. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba tspasic li jloꞌlovanejetique (2 Pedro 2.1–17) ~/ yJoꞌon Judasun, joꞌon yajtacbalalun li Jesucristoe. Jaꞌ jchiꞌil ta voqꞌuel li Jacoboe. Chajcꞌoponic batel ta carta, joꞌoxuc li icꞌbiloxuc xa yuꞌun li Jtotic Diose, ti cꞌuxoxuc ta yoꞌone. Jaꞌ xa schabiojoxuc li Jesucristoe. e.CToj ep li cꞌustic la spas li Jesuse. Ti iyichꞌuc tsꞌibael ta jun scotol li cꞌustic la spase, toj ep libroetic oy ti jechuque. Li cꞌu yepal iyichꞌ tsꞌibael liꞌi, xuꞌ chijcolutic o sbatel osil.;-oScotol li cꞌustic la jtsꞌiba liꞌi iquil jtuc, icaꞌi jtuc, joꞌon li Juanune, joꞌon li yajchanbalajelun li Jesuse. Melel ti jech la spas, ti jech iyal li Jesuse. a,;Ta ora ipuc jcꞌoplal ta stojol li quermanotactic, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jtotic Diose. Iyaꞌiic ti muc bu chicham ti yalojique. Li Jesuse muc bu iyal ti muc bu chichame. Jaꞌ noꞌox jech laj yal: “Mi ta jcꞌan ti cuxul to chjul jta cꞌalal chichaꞌtal nojtoque, mu aventauc”, ti xi li Jesuse. ,+QItacꞌav li Jesuse: ―Mi ta jcꞌan ti cuxul to chjul jta li cꞌalal chichaꞌtal nojtoque, mu aventauc. Li joꞌote ichꞌun o me ta mucꞌ ―xꞌutat. *Cꞌalal liyil li Pedroe, jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―Cajval, li jchiꞌil liꞌi ¿cꞌu sba ta xcham eꞌuc? ―xut. ) Li Pedroe iyil ti te tijilun talel ta spatique, joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse, joꞌon ti te chotolun ta xocon Jesús li cꞌalal lijveꞌcutique. Jaꞌ o ti cꞌalal la jacꞌbe Jesús ti buchꞌu junucal ta xꞌacꞌvan ta cꞌabale. (-Li Jesuse jaꞌ laj yacꞌbe snaꞌ li cꞌu sba ta xcham li Pedroe yoꞌ jech ta xacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose. Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc li Pedroe: ―Ichꞌun o me ta mucꞌ ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti melel scotol li cꞌustic la stsꞌiba li Juane 'Melel li cꞌusi chacalbee. Li cꞌalal biqꞌuitot toꞌoxe mu cꞌusi tsots la avaꞌi. Atuc la alap apacꞌal, buyuc noꞌox scꞌan avoꞌon labat. Pero ta sta scꞌacꞌalil ti cꞌalal molot xaꞌoxe, chachuque. Ajavaoj acꞌob ta teꞌ chacham ―xꞌutat. s&_Li Jesuse jech la sjacꞌbe yoxibal velta: ―Simón, snichꞌonot Jonás, ¿mi cꞌuxun ta avoꞌon? ―xut. Li Pedroe iyat yoꞌon yuꞌun yoxibal xa velta ijacꞌbat: “¿Mi cꞌuxun ta avoꞌon?” ti xꞌutate. Itacꞌav li Pedroe: ―Cajval, anaꞌoj scotol. Anaꞌoj xa onoꞌox ti cꞌuxot ta coꞌone ―xut. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Alanbo me jcꞌop scotol li buchꞌutic schꞌunojic xa ti joꞌon Yajcoltavanejicune yoꞌ jech acꞌo ayanuc más stsatsal yoꞌonic. C%Li Jesuse jech la sjacꞌbe schibal velta: ―Simón, snichꞌonot Jonás, ¿mi cꞌuxun ta avoꞌon? ―xut. Itacꞌav li Pedroe: ―Cajval, xanaꞌ onoꞌox ti cꞌuxot ta coꞌone ―xut. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Chabibun me scotol li buchꞌutic schꞌunojic xa ti joꞌon Yajcoltavanejicune ―xut. $'Cꞌalal ilaj coꞌoncutic ta veꞌele, li Jesuse jech laj yalbe li Simón Pedroe: ―Simón, snichꞌonot Jonás, cꞌuxun ta yoꞌonic la achiꞌiltac ta cajchanbalajeltac liꞌi. ¿Mi joꞌot más chital ta scꞌuxul avoꞌon? ―xut. Itacꞌav li Pedroe: ―Cajval, xanaꞌ onoꞌox ti cꞌuxot ta coꞌone ―xut. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Alanbo me jcꞌop scotol li buchꞌutic jaꞌ to ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune yoꞌ jech acꞌo ayanuc stsatsal yoꞌonic, jech mu xchibaj yoꞌonic ―xut. ]#3Jaꞌ yoxibal xaꞌox velta iyacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic li Jesuse li cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌox loqꞌuel ta chꞌene. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Simón Pedro yuꞌun Jesús ti cꞌusi yabtele " Li Jesuse la stam li pane, laj yacꞌbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Laj yacꞌbuncutic nojtoc li voꞌbil choye. f!E Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Laꞌ veꞌanic ―xijyutcutic. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique muc buchꞌu junucal la sjacꞌ cuꞌuncutic ti buchꞌue yuꞌun icojtaquincutic xa ti jaꞌ li Cajvaltique. a ; Iꞌoch ta canava li Simón Pedroe, ba snit loqꞌuel ta nab li jnutiꞌcutique. Noj tajmec ta mucꞌtic choy. Oxlajuneb svaxacvinic (153) ta cot li choye. Acꞌo mi ep li choye pero muc bu xjat li stsacobile. gG Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Ichꞌic talel chaꞌoxcotuc la achoyique ―xijyutcutic. C Cꞌalal lijlocꞌcutic ta canava ta tiꞌnabe, iquilcutic ti te nopꞌol cꞌoqꞌue. Lec xa tilem li cꞌoqꞌue, oy xa lec yacꞌlel. Te yac tsvoel jcot choy. Te oy pan nojtoc. 4aLi joꞌoncutique ta canava lijbatcutic, te jochojcutic batel li jnutiꞌcutic li noj ta choye. Muc bu nom li tiꞌ nabe, oy noꞌox nan joꞌvinicuc (100) metro snamal. 5Joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse, jech laj calbe li Pedroe: ―¡Jaꞌ li Cajvaltic li leꞌ oye! ―xcut. Cꞌalal iyaꞌi Simón Pedro ti “jaꞌ Cajvaltic” xcute, la slap ta ora scꞌuꞌ yuꞌun tꞌanal toꞌox, la sten sba ochel ta nab, ba sta li Jesuse. ELi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Ticꞌo ochꞌel anutiꞌic li stsacobil achoyique li te ta jot xocon acanavaic li ta abatsꞌicꞌobique. Jaꞌ te chataic ―xijyutcutic. Cꞌalal la jticꞌcutic ochel ta yut nab li jnutiꞌcutique, muc bu xlic ochel cuꞌuncutic ta yut canava yuꞌun noj tajmec ta choy. 'Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Queremutic, ¿mi atsaquic xa li choye? ―xijyutcutic. Jech lijtacꞌavcutic: ―Moꞌoj to ―xcutcutic. 1[Cꞌalal sac xaꞌox osile, iquilcutic ti te vaꞌal ta tiꞌnab li Jesuse, pero joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique muc bu xcojtaquincutic mi jaꞌ li Jesuse. Li Simón Pedroe jech laj yalbuncutic: ―Chibat ta tsac choy ―xijyutcutic. Jech lijtacꞌavcutic: ―Batic, chba jchiꞌinotcutic eꞌuc ―xcutcutic. Lijbatcutic, lijꞌochcutic ta canava. Sjunul acꞌubal la jsaꞌcutic li choye pero mu jcotuc ijtacutic. {oTe tsoboluncutic schiꞌuc li Simón Pedroe, schiꞌuc li Tomás li vach xcutcutique. Te oy eꞌuc li Natanaele li liquem talel ta jteclum Caná li te ta cosilalcutic ta Galilea balumile. Te oyuncutic jchaꞌvaꞌalcutic eꞌuc ti jbanquil quitsꞌin jbacutic li Zebedeo sbi jtotcutique, schiꞌuc te oyic yan chaꞌvoꞌ jchiꞌilcutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse. b ?Li Jesuse iyacꞌ sba ta ilel nojtoc ta jtojolcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te iyacꞌ sba ta ilel ta tiꞌ nab Tiberias. Li cꞌalal iyacꞌ sba ta ilele, jech icꞌot ta pasel jech chac liꞌi: gGLi cꞌu yepal iyichꞌ tsꞌibael liꞌi, jaꞌ ta sventa ti acꞌo xachꞌunic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesuse schiꞌuc ti jaꞌ Snichꞌon li Diose. Mi chachꞌunique, jaꞌ chacuxiic o sbatel osil ta sventa./WLi Jesuse ep laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel ta jtojolcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, pero muc xichꞌ tsꞌibael scotol liꞌ ta june. %Li Jesuse jech laj yalbe: ―Tomás, jaꞌ to la achꞌun ti avil ta asat ti lichaꞌcuxi xae. Pero li buchꞌutic ta schꞌunic acꞌo mi muc bu yilojicune, más to toj lec ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu chaꞌal laj yichꞌ tsꞌibael li jun liꞌi OItacꞌav li Tomase: ―¡Cajval cuꞌun, Dios cuꞌun! ―xut. 2]Li Jesuse jech laj yalbe li Tomase: ―Laꞌ ticꞌo ochel sbicꞌtal acꞌob li ta yav laux li ta yut jcꞌobe. Qꞌuelavil li jcꞌobe. Ticꞌo ochel acꞌob li ta yav lanza li ta jxocone. Mu me xachibajes avoꞌon. Chꞌuno me ti lichaꞌcuxi xae ―xꞌutat li Tomás yuꞌun li Jesuse. Cꞌalal ilocꞌ vaxaquib cꞌacꞌal ti iyacꞌ sba ta ilel ta jtojolcutic li Jesuse, te tsoboluncutic nojtoc ta yut na, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jaꞌ to te xa jchiꞌucutic li Tomase. Lec jmacojcutic li tiꞌnae, pero li Jesuse te iyacꞌ sba ta ilel ta oꞌlol li yoꞌ bu tsoboluncutique. Jech laj yalbuncutic: ―Junuc me avoꞌonic ―xijyutcutic. W'Jech laj calbecutic: ―Iquilcutic xa li Cajvaltique ―xcutcutic. Itacꞌav li Tomase: ―Jaꞌ to mi iquil jtuc li yav laux ta scꞌobe, mi la jticꞌ ochel sbicꞌtal jcꞌob ta yav li lauxe, schiꞌuc mi la jticꞌ ochel jcꞌob li ta yav lanza ta xocone, jaꞌ to ta jchꞌun ti melel chaꞌcuxiem xae ―xijyutcutic li Tomase. 9kLi Tomás li vach xcutcutique muc toꞌox bu te oy li cꞌalal icꞌot li Jesuse. Li Tomase jaꞌ jununcutic li lajchavoꞌuncutic ta yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. G Li buchꞌutic ti laj xa yictaic li cꞌustic chopol tspasique, albeic ti muꞌyuc xa smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose. Pero li buchꞌutic ti mu xictaic li cꞌustic chopol tspasique, albeic ti oy smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iyil Tomás ti chaꞌcuxiem xa li Jesuse  Cꞌalal laj yalbuncutic jech li Jesuse, la svuchꞌtauncutic jcotolcutic, jech laj yalbuncutic: ―Ichꞌic li Chꞌul Espíritue. O Li Jesuse jech laj yalbuncutic nojtoc: ―Junuc avoꞌonic. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal listac talel li Jtote, jaꞌ jech chajtaquic batel eꞌuc yoꞌ chba apasbecun li cabtele ―xijyutcutic. = sCꞌalal laj yalbuncutic jech li Jesuse, laj yacꞌbun quilcutic li scꞌobe schiꞌuc li xocone. Jech ijnaꞌcutic o ti jaꞌ li Cajvaltique. Xijmuybajcutic xa jcotolcutic.  Cꞌalal xtupꞌet xaꞌox osil ta sba cꞌacꞌal xemana, jaꞌ li romincoe, te jlapoj jbacutic ta na, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. Lec jmacojcutic li tiꞌnae yuꞌun chixiꞌcutic o li jꞌabteletic cuꞌuncutique. Li Jesuse te iyacꞌ sba ta ilel ta oꞌlol yut na li bu tsoboluncutique. Jech laj yalbuncutic: ―Junuc avoꞌonic ―xijyutcutic. (ILi María li liquem talel ta Magdalae jech tal yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse: ―Iquil xa li Cajvaltique ―xijyutcutic. Scotol li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun li Jesuse laj yalbuncutic. Jaꞌ scꞌoplal ti iyacꞌ sba ta ilel Jesús te ta yut nae Li Jesuse jech laj yalbe: ―Mu xtal amacun yuꞌun chibat li yoꞌ bu oy li Jtote. Batan, ba albo yaꞌiic li quermanotactique, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jtotic Diose: “Chibat ta stojol li Jtote, jaꞌ Atotic eꞌuc. Jaꞌ li Dios cuꞌune, jaꞌ li Dios avuꞌunic eꞌuque, xiyut”, uto me cꞌotel li yanetique ―xꞌutat li Maríae. >uItacꞌav li Jesuse: ―¡María! ―xut. Li Maríae ijoypꞌij, la scꞌopon ta jcꞌopcutic, jaꞌ li hebreo cꞌope: ―¡Raboni! ―xut. “Jchanubtasvanej”, xi smelol. =sLi Jesuse jech laj yalbe: ―Yaa, ¿cꞌu chaꞌal chaꞌocꞌ? ¿Buchꞌu chasaꞌ? ―xi li Jesuse. Li Maríae la snop ti jaꞌ li jchabiej tsꞌunbaltique, jech laj yalbe: ―Totin, mi joꞌot la aloqꞌues batel li sbecꞌtal stacupal li Cajvale, albun ti bu la avaqꞌue yuꞌun ta jcuch batel ―xut. Cꞌalal laj yal jech li Maríae, la sqꞌuel svalapat. Iyil ti te vaꞌal jun vinique, pero muc bu xojtaquin mi jaꞌ li Jesuse. Y+ Jech iꞌalbat li Maríae: ―Yaa, ¿cꞌu chaꞌal chaꞌocꞌ? ―xꞌutat. Itacꞌav li Maríae: ―Yuꞌun laj xa sloqꞌuesic batel li sbecꞌtal stacupal li Cajvale. Mu jnaꞌ bu laj yaqꞌuic ―xut. 7g Iyil ti te chotol chaꞌvoꞌ yajꞌangel Dios, jun ta sjol, jun ta yoc li bu toꞌox laj yaqꞌuic comel li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. Toj sac tajmec li scꞌuꞌique. !; Li Maríae te vaꞌal icom ta tiꞌ chꞌen, te ta xꞌocꞌ. Cꞌalal te yacal ta oqꞌuele, la scujan sba, la snachꞌta ochel li yut chꞌene. 7g Lijsutcutic batel ta jnacutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol li María li liquem talel ta Magdalae / Pero muc toꞌox bu caꞌiojbecutic smelol li cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti persa ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal li Cajvaltique. /~WLi joꞌon ti baꞌi licꞌote tsꞌacal to liꞌoch ta yut li chꞌene. Cꞌalal iquil ti cꞌu sba comem li poqꞌue, ijchꞌun ti chaꞌcuxiem xa li Cajvaltique. ]}3Iyil ti te balbil comel li spix sjole, pero muc bu jmoj oy schiꞌuc li spixobile. (|ICꞌalal icꞌot li Simón Pedroe, iꞌoch ta ora ta yut chꞌen. Iyil eꞌuc ti te xotol li saquil pocꞌ li la spixbeic o li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. "{=Li joꞌone jaꞌ noꞌox la jcujan jba, la jnachꞌta ochel li yut chꞌene. Iquil ti te xotol li saquil poqꞌue pero muc bu xiꞌoch ta yut chꞌen. zCoꞌol lijbatcutic ta anil. Li joꞌone lijelav batel. Joꞌon baꞌi licꞌot ta smuquenal li Jesuse. Li Pedroe tsꞌacal to icꞌot. KyLijbatcutic ta ora ta smuquenal Jesús jchiꞌuc li Pedroe. x3Isut talel ta anil, tal yalbuncutic jchaꞌvaꞌalcutic, jaꞌ li Simón Pedroe schiꞌuc joꞌon ti toj cꞌuxun ta yoꞌon li Jesuse. Jech laj yalbuncutic: ―Li sbecꞌtal stacupal li Cajvaltique, laj xa sloqꞌuesic batel. Mu jnaꞌcutic bu laj yaqꞌuic ―xijyutcutic. Tw #Sob ta rominco, jaꞌ li sba cꞌacꞌal xemanae, icꞌ to ibat ta smuquenal Jesús li María li liquem talel ta Magdalae. Iyil ti tselelinbil xa loqꞌuel li ton li macbil toꞌox o stiꞌ li chꞌene. 8vi*Jaꞌ te ba smuquic li Jesuse yuꞌun nopol noꞌox. Yuꞌun jaꞌ xa scꞌacꞌalil chlic jcuxcutic cꞌalal ibat xaꞌox cꞌacꞌale, jaꞌ yuꞌun la smuquic ta ora.iuK)Li yoꞌ bu ijocꞌanat ta cruz li Jesuse te nopol tsꞌunbal olivatic. Li ta tsꞌunbaltique te jun jombil chꞌut chꞌen, yuꞌun jaꞌ sventa te ta xmuque jun ánima. Achꞌ chꞌen to, muꞌyuc to buchꞌu mucbil tey. gtG(La spixic lec ta saquil pocꞌ li Jesuse. Te capal la spixic comel li chaꞌchop muil vomoletique ti yoꞌ mu xtuib oe. Yuꞌun jech onoꞌox jtalelcutic li cꞌalal ta jmuc jbacutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. 7sg'Te ital eꞌuc li Nicodemoe, jaꞌ li buchꞌu a scꞌopon ta acꞌubal li Jesuse. Yichꞌoj talel chaꞌchop muil vomoletic, oy nan lajunebuc schaꞌvinic (30) kilo yalal. >ru&Oy jun jchiꞌilcutic ta israelal, José sbi. Te liquem talel ta jteclum Arimatea. Ta yoꞌon noꞌox schꞌunoj ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesuse yuꞌun ta xiꞌ o li yan schiꞌiltac ta meltsanejcꞌope. Cꞌalal iyil ti chamem xa li Jesuse, ba scꞌopon li Pilatoe, ba scꞌanbe li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. Li Pilatoe laj yal mantal ti acꞌo syalesbe ta cruz sbecꞌtal stacupal li Jesuse yoꞌ acꞌo xba smuc. Ba syales. 2q]%Jech tsꞌibabil comel nojtoc ta scꞌop Dios: “Chavilic li buchꞌu ixenbat xocon avuꞌunique”, xi onoꞌox tsꞌibabil. Jaꞌ scꞌoplal ti la smuquic li Jesuse 7pg$Ti jech icꞌot ta pasele, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌustic tsꞌibabil comel ta scꞌop li Diose: “Mu junuc sbaquil ta scꞌasbat”, xi onoꞌox tsꞌibabil. Ho #Li joꞌone iquil cꞌu sba icham li Cajvaltique. Melel li cꞌusi ta xcale yuꞌun iquil scotol. Ti jech ta xcale, jaꞌ ta sventa ti acꞌo xachꞌunic eꞌuc ti jaꞌ Avajcoltavanejique. n/"Acꞌo mi chamem xaꞌox iyilic li Jesuse pero oy jun soltaro laj to xenbe xocon ta lanza. Ilocꞌ schꞌichꞌel ta ora capal xa ta joꞌ. m!Cꞌalal icꞌotic li yoꞌ bu jocꞌol li Jesuse, chamem xaꞌox iyilic li Jesuse, jaꞌ yuꞌun muc bu la scꞌasbeic li yacane. glG Li soltaroetique iyichꞌic mantal ti acꞌo ba scꞌasanbe yacane. Jech ba scꞌasbeic yacan li june. Tsꞌacal to la scꞌasbeic yacan nojtoc li june, jaꞌ li te ijocꞌanatic ta cruz ta jujot xocon scruzal li Jesuse. QkJoꞌoncutic li jꞌisraeluncutique jaꞌ xa o scꞌacꞌalil ta jcuxcutic ta yocꞌomal. Li jꞌabteletic cuꞌuncutique mu scꞌanic ti te jocꞌajtic ta xcomic ta cruz li sbecꞌtal stacupalic li oxvoꞌique. Yuꞌun jech onoꞌox persa ta schabiic li sábaro ta yechꞌel mucꞌta qꞌuin Coltael li jchiꞌiltaque. Jech la scꞌanbeic Pilato ti acꞌo yichꞌic cꞌasbeel yacanique yoꞌ acꞌo chamicuc ta ora, jech xuꞌ ta syalesic ta cruz. ljQCꞌalal la stsꞌuꞌ li pajal yaꞌlel tsꞌusub li Jesuse, jech laj yal: ―Ijuꞌ xa cuꞌun li cabtele ―xi. La stsꞌuyan yalel li sjole, jaꞌ o ilocꞌ schꞌulel. Jaꞌ scꞌoplal ti ixenbat xocon ta lanza li Jesuse (iITe lechel jboch pajal yaꞌlel tsꞌusub. La stsꞌajic jpꞌej li cꞌusi cꞌunputsane. La xojic ta isopo teꞌ, laj yacꞌbeic muyel ta ye li Jesuse. 1h[Li Jesuse snaꞌoj ti chcꞌot xa ta pasel scotol li cꞌu sba tsꞌibabil comel scꞌoplale. Jaꞌ xa stsꞌaquieb ti jech laj yale: ―Ta xtaquij jtiꞌ ―xi. 7ggJech laj yalbun eꞌuc li Jesuse: ―Jaꞌ ameꞌ yaꞌel leꞌe ―xiyut. Laj quicꞌ batel ta jna li smeꞌ li Jesuse. Te icom o. Jaꞌ scꞌoplal ti icham li Jesuse qf[Joꞌon li yajchanbalajelun li Jesuse ti toj cꞌuxun ta yoꞌone, te vaꞌalun eꞌuc, jaꞌ te jchiꞌuc li smeꞌ Jesuse. Cꞌalal lijyilcutic li Jesuse, jech laj yalbe li smeꞌe: ―Jaꞌ coꞌol schiꞌuc avol leꞌe ―xut. NeLi smeꞌ Jesuse te nopol vaꞌalic ta yoc scruzal Jesús schiꞌuc smuc, jaꞌ María sbi eꞌuc. Jaꞌ Cleofas sbi li smalale. Te oy otro jun María li te liquem talel ta jteclum Magdalae. q~}}!|{{,zyy4xx"ww(vMuu$ttJssrrqpoo nSmmllk>jj ihhh ffOeddcccba`_^^d]\\Z\[><=n=;;99877 733+11e0.-,,M+w*)('%##&"O! \}){!6njxXy e - #q"=Li Jesuse jech laj yal: ―Li avie icꞌot xa ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Dios li avaꞌiique ―xi laj yalbe scotol li crixchanoetique.  Cꞌalal ilaj yoꞌon ta sqꞌuelel li scꞌop Dios li Jesuse, la sbal li june, laj yacꞌbe li buchꞌu ti jaꞌ yabtel ta schabie. Ichoti Jesús ta stojol scotolic. Scotol li buchꞌutic te oyic ta yut li chꞌulnae la sqꞌuelbeic sat li Jesuse.  Listac talel yoꞌ ta xcalbeic ti ista xa scꞌacꞌalil ta xcoltaatic yuꞌun li Diose, xi ta xal li bu la sqꞌuel li Jesuse. V%Jaꞌ sventainojun li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose.Tꞌujbilun yuꞌun Dios yoꞌ ta xcalbeic ti ta xcꞌuxubinatic yuꞌun Dios li meꞌonetique.Li buchꞌutic ta xat yoꞌonique, tal calbeic ti ta jventa joꞌon ta stsatsubtasbat yoꞌonique.Li buchꞌutic ochemic ta jtunel yuꞌun li mulile, tal calbeic ti ta jventa joꞌon chloqꞌuic ta jꞌechꞌele.Li buchꞌutic maꞌsatetic yaꞌel ta scoj li smulique, tal calbeic ti ta jventa joꞌon ta xjam li satique.Li buchꞌutic chopol ta xꞌileique, tal calbeic ti joꞌon tal jcoltae. CIꞌacꞌbat li balbil jun li tsꞌibabil comel yuꞌun li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Cꞌalal la sjilchꞌun li balbil june, jaꞌ la sta li bu jech tsꞌibabile: W'Li Jesuse isut batel ta jteclum Nazaret li yoꞌ bu ichꞌie. Cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique, te ibat ta chꞌulna eꞌuc li Jesuse. Yuꞌun nopem onoꞌox te chcꞌotilan ta chꞌulna li cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxique. Li Jesuse ivaꞌi yuꞌun ta scꞌan ta xapta li scꞌop Diose. I~ Te ichanubtasvan ta schꞌulnaic li schiꞌiltac ta israelale. Lec scꞌoplal yuꞌunic Jesús li crixchanoetique. Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu xꞌichꞌe ta mucꞌ li te ta Nazaret li Jesuse g}GLi Jesuse isut batel ta Galilea. Scotol xuꞌ yuꞌun ta spas ta sventa stsatsal li Chꞌul Espíritue. Ipuc scꞌoplal ta spꞌejel Galilea balumil ti naca lec li cꞌustic la spase schiꞌuc li cꞌustic laj yale. h|I Cꞌalal iyil li banquilal pucuj ti muc spas ta canal li Jesuse, ibat. Li banquilal pucuje ta smala sqꞌuel cꞌu ora ta spas ta canal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti te la sliques yabtel ta Galilea balumil li Jesuse {{ Itacꞌav li Jesuse: ―Pero jech tsꞌibabil ta scꞌop li Dios nojtoque: “Mu me xaqꞌuelbeic yoꞌon li Cajvaltic Diose”, xi tsꞌibabil. Mi ta jip jba yalele, yuꞌun ta jqꞌuelbe yoꞌon Dios mi ta melel chiscoltae ―xi li Jesuse. z Jaꞌ chastsac ba ta scꞌobic li chꞌul ángeletique
yoꞌ jech mu xamaj aba ta ton, xi tsꞌibabil ―xꞌutat li Jesuse. wyg Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Dios chastacbe yalel yajꞌangeltac, jaꞌ chaschabi. x Li banquilal pucuje laj yicꞌ batel ta Jerusalén li Jesuse. Laj yicꞌ muyel ta sjol li mucꞌta chꞌulnae. Cꞌalal te xaꞌox vaꞌalic ta jol chꞌulnae, xi iyal li banquilal pucuje: ―Mi joꞌot Snichꞌonot li Diose, jip aba yalel liꞌi. wItacꞌav li Jesuse: ―Batan, Satanás, mu jchꞌun li cꞌusi chavalbune. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Jaꞌ noꞌox xavichꞌic ta mucꞌ stuc li Cajvaltic Diose. Jaꞌ noꞌox xapasic li cꞌusi ta scꞌane”, xi tsꞌibabil ―xut. vScotol li cꞌusi chavile jaꞌ avuꞌun scotol mi chavichꞌun ta muqꞌue, mi chaquejan aba ta jtojole ―xi li banquilal pucuje. u%Jech laj yal li banquilal pucuje: ―Joꞌot chacacꞌbe aventain scotol li cꞌusi chavile jech chaꞌichꞌe o ta mucꞌ yuꞌun scotol li crixchanoetique. Yuꞌun joꞌon acꞌbil jventain scotol, jech xuꞌ chcacꞌbe eꞌuc li buchꞌutic ta jcꞌan chcacꞌbee. NtLi banquilal pucuje laj yicꞌ batel ta jun toyol vits li Jesuse. Ta sjuꞌel noꞌox iyacꞌbe yil spꞌejel balumil ta ora noꞌox schiꞌuc li cꞌu sba ta spasic mantal li ajvaliletique. [s/Itacꞌav li Jesuse: ―Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Mu ta vajuc noꞌox chijcuxiutic. Jaꞌ scꞌan ta jchꞌunbetic nojtoc li cꞌustic chijyalbutic li Diose”, xi tsꞌibabil ―xi li Jesuse. r)Jech iꞌalbat yuꞌun li banquilal pucuje: ―Mi joꞌot Snichꞌonot li Diose, albo li ton liꞌi ti acꞌo cꞌatajuc ta vaje ―xꞌutat. >quChaꞌvinic cꞌacꞌal te oy ta taqui jamaltic. Muc bu xveꞌ pero muc xviꞌnaj. Tsꞌacal to ital viꞌnal iyaꞌi jech ital li banquilal pucuje, tal sloꞌlo Jesús ti yaloje. >p wLi Jesuse ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritu li cꞌalal laj yicta li Juan li te ta ucꞌum Jordane. Iꞌiqꞌue batel ta taqui jamaltic yuꞌun li Chꞌul Espíritue. o &Li stot li Cainane jaꞌ Enós. Li stot li Enose jaꞌ Set. Li stot li Sete jaꞌ Adán. Li stot li Adane jaꞌ li Diose.:nm%Li stot li Lameque jaꞌ Matusalén. Li stot li Matusalene jaꞌ Enoc. Li stot li Enoque jaꞌ Jared. Li stot li Jarede jaꞌ Mahalaleel. Li stot li Mahalaleele jaꞌ Cainán. $mA$Li stot li Salae jaꞌ Cainán. Li stot li Cainane jaꞌ Arfajad. Li stot li Arfajade jaꞌ Sem. Li stot li Seme jaꞌ Noé. Li stot li Noee jaꞌ Lamec. &lE#Li stot li Nacore jaꞌ Serug. Li stot li Serugue jaꞌ Ragau. Li stot li Ragaue jaꞌ Peleg. Li stot li Pelegue jaꞌ Heber. Li stot li Hebere jaꞌ Sala. (kI"Li stot li Judae jaꞌ Jacov. Li stot li Jacove jaꞌ Isaac. Li stot li Isaaque jaꞌ Abraham. Li stot li Abrahame jaꞌ Taré. Li stot li Taree jaꞌ Nacor. *jM!Li stot li Naasone jaꞌ Aminadab. Li stot li Aminadabe jaꞌ Aram. Li stot li Arame jaꞌ Esrom. Li stot li Esrome jaꞌ Fares. Li stot li Farese jaꞌ Judá. Di Li stot li Natane jaꞌ David. Li stot li Davide jaꞌ Isaí. Li stot li Isaie jaꞌ Obed. Li stot li Obede jaꞌ Booz. Li stot li Booze jaꞌ Salmón. Li stot li Salmone jaꞌ Naasón. hLi stot li Eliaquime jaꞌ Melea. Li stot li Meleae jaꞌ Mainán. Li stot li Mainane jaꞌ Matata. Li stot li Matatae jaꞌ Natán. Hg Li stot li Matate jaꞌ Leví. Li stot li Levie jaꞌ Simeón. Li stot li Simeone jaꞌ Judá. Li stot li Judae jaꞌ José. Li stot li Josee jaꞌ Jonán. Li stot li Jonane jaꞌ Eliaquim. f Li stot li Ere jaꞌ Josué. Li stot li Josuee jaꞌ Eliezer. Li stot li Eliezere jaꞌ Jorim. Li stot li Jorime jaꞌ Matat. #e?Li stot li Nerie jaꞌ Melqui. Li stot li Melquie jaꞌ Adi. Li stot li Adie jaꞌ Cosam. Li stot li Cosame jaꞌ Elmodam. Li stot li Elmodame jaꞌ Er. /dWLi stot li Judae jaꞌ Joana. Li stot li Joanae jaꞌ Resa. Li stot li Resae jaꞌ Zorobabel. Li stot li Zorobabele jaꞌ Salatiel. Li stot li Salatiele jaꞌ Neri. *cMLi stot li Nagaie jaꞌ Maat. Li stot li Maate jaꞌ Matatías. Li stot li Matatíase jaꞌ Semei. Li stot li Semeie jaꞌ José. Li stot li Josee jaꞌ Judá. *bMLi stot li Josee jaꞌ Matatías. Li stot li Matatíase jaꞌ Amós. Li stot li Amose jaꞌ Nahúm. Li stot li Nahume jaꞌ Esli. Li stot li Eslie jaꞌ Nagai. "a=Li stot li Elie jaꞌ Matat. Li stot li Matate jaꞌ Leví. Li stot li Levie jaꞌ Melqui. Li stot li Melquie jaꞌ Jana. Li stot li Janae jaꞌ José. [`/Cꞌalal lic stsac li yabtel li Jesuse, yichꞌoj lajuneb schaꞌvinic (30) jabil. Ta xalic li crixchanoetic ti jaꞌ snichꞌon Josee pero maꞌuc. Li Jesuse jaꞌ smom li Elí ti jaꞌ stot li Maríae. S_Iyal talel ta sba Jesús li Chꞌul Espíritue. Coꞌol schiꞌuc jcot jculajteꞌ yilel. Jech iyichꞌ o li Chꞌul Espíritue. Li Diose icꞌopoj talel ta vinajel, jech laj yal: ―Joꞌot Jnichꞌonot, toj cꞌuxot ta coꞌon. Ximuybaj noꞌox avuꞌun ―xi. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi sbiic snitilultac li smeꞌ li Jesuse q^[Cꞌalal jaꞌ o te ta xacꞌbe yichꞌic joꞌ ep crixchanoetic li Juane, te icꞌot li Jesuse, iꞌacꞌbat yichꞌ joꞌ eꞌuc. La sta ta naꞌel Dios li Jesuse. Cꞌalal jaꞌ o ta sta ta naꞌel Diose, ijam li vinajele. #]?Pero muc schꞌun. Más to chopol li cꞌusi la spas li Herodese yuꞌun la sticꞌ ta chuquel li Juane. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yichꞌ joꞌ li Jesuse S\Laj yalbe nojtoc li ajvalil Herodes ti ep li cꞌustic chopol ta spase. Laj yalbe nojtoc ti chopol ti la spojbe yajnil li yitsꞌine. Herodías sbi li antse. Jaꞌ Felipe sbi li yitsꞌin li Herodese. )[KLi Juane oy ep cꞌustic lec laj yalbe li schiꞌiltac ta israelale. Jaꞌ laj yalbe ti liꞌ xa oy li buchꞌu scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvanuque. JZ Li buchꞌutic ta scꞌan loqꞌuesbeel li cꞌustic chopol ta yoꞌonique, jaꞌ ta xꞌiqꞌueic o sbatel osil. Yan li buchꞌutic mu scꞌan loqꞌuesbeele jaꞌ ta xbatic o ta cꞌocꞌ li yoꞌ bu mu onoꞌox xtupꞌe. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xicꞌa strigoe. Mi ilaj yoꞌon ta yicꞌaele, ta stsob scotol li strigoe, ta sticꞌ ochel ta snail. Scotol li steꞌele schiꞌuc li solile ta schicꞌ ta cꞌocꞌ ―xi li Juane. YY+Li Juane jech laj yalbe scotol li crixchanoetique: ―Li joꞌone jaꞌ noꞌox cabtel ta xcacꞌbe yichꞌic joꞌ li buchꞌutic chictaic li cꞌustic chopol ta spasique. Pero oy to buchꞌu tsꞌacal ta xtal, jaꞌ más tsots yabtel yichꞌoj. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jcolta o. Acꞌo mi slocꞌbeel xonob, mu xuꞌ chcaꞌi yuꞌun mu cꞌusi xitun o. Yan li buchꞌu tsꞌacal ta xtale, jaꞌ chayacꞌbeic avichꞌic li Chꞌul Espíritu ti coꞌol schiꞌuc cꞌoqꞌue yuꞌun ta sloqꞌues scotol li cꞌustic chopol ta avoꞌonique. X#Scotol li crixchanoetique ta xal ta yoꞌonic mi jaꞌ xa nan li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti ta xꞌoch ta ajvalilal li Juane. ZW-Te oy nojtoc jayvoꞌ soltaroetic. Jech la sjacꞌbeic eꞌuc li Juane: ―Li joꞌoncutique ¿cꞌusi ta jpascutic eꞌuc? ―xiic. Itacꞌav li Juane: ―Mu me buchꞌu xasibtesic, mu me buchꞌu xasaꞌbeic smul yoꞌ jech xuꞌ chacꞌanbeic o li staqꞌuinique. Muybajanic noꞌox ti cꞌu yepal chavichꞌ atojolique ―xut. 2V] Li Juane jech laj yalbe: ―Mu me xacꞌanbeic ta más li spatanic ti chatsobique. Jaꞌ noꞌox jech yepal xacꞌanbeic ti cꞌu sba avichꞌojic mantale ―xut. HU  Italic jayvoꞌ jtsobpatanetic yuꞌun tscꞌan chichꞌic joꞌ eꞌuc. Jech cꞌot sjacꞌbeic li Juane: ―Jchanubtasvanej, li joꞌoncutique ¿cꞌusi ta jpascutic eꞌuc? ―xiic. RT Itacꞌav li Juane: ―Li buchꞌu oy chaꞌlic scꞌuꞌe acꞌo yacꞌbe jlicuc li buchꞌu muꞌyuc scꞌuꞌe. Li buchꞌu oy sveꞌele acꞌo yacꞌbe li buchꞌu muꞌyuc sveꞌele ―xut. ySk Li crixchanoetique jech la sjacꞌbeic li Juane: ―¿Cꞌusi scꞌan ti ta jpascutique chaꞌa? ―xiic. dRA Li joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal teꞌetic ti muc bu lec li sat ta xaqꞌue. Te xa metsel yecꞌlal li ta yoque yuꞌun ta xa xichꞌ tsꞌetel. Ta xichꞌ chiqꞌuel ta cꞌocꞌ ―xi li Juane. ;QoPero scꞌan baꞌi xavaqꞌuic ta ilel mi avictaojic xa li cꞌustic chopol chapasique. Mu me xanopic: “Jaꞌ jmucꞌta moltotcutic ta voꞌone li Abrahame, jaꞌ jech ta onoꞌox xijcolcutic”, mu me xachiic. Chacalbeic, li Diose xuꞌ yuꞌun ta scꞌatajesbe ta snitilul Abraham li tonetic liꞌi. 4PaToj ep buchꞌutic ba scꞌanbeic ti acꞌo xꞌacꞌbatic yichꞌic joꞌ yuꞌun li Juane. Li Juane jech laj yalbe: ―Li joꞌoxuque jun chac stsꞌunbaloxuc li orachone. Li orachone ta xjatav loqꞌuel ta anil li cꞌalal mi iyaꞌi ti ta xtal cꞌoqꞌue. Jaꞌ jechoxuc li joꞌoxuque. ¿Mi yuꞌun avaꞌiic ti ta onoꞌox xavichꞌic vocol yuꞌun Dios ti latalic ta anile, yoꞌ tal acꞌanic avichꞌic joꞌe? 9OkYuꞌun jaꞌ Cajcoltavanejtic li tacbil talel yuꞌun li Diose.Jaꞌ chtal scolta scotol li crixchanoetique”, xi chalbe li jchiꞌiltactique, xi onoꞌox li Isaíase. xNiJaꞌ ichꞌbeic ta mucꞌ li scꞌope yoꞌ jaꞌ lec chabatic yuꞌun jaꞌ tstuqꞌuibtas coꞌontic. GMLi Juane jech onoꞌox tsꞌibabil comel scꞌoplal yuꞌun li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech la stsꞌiba:Chlic jun jchiꞌiltic ta israelal,
tsots chal ta taqui jamaltic ti chtal li Cajvaltique.Jaꞌ yuꞌun chal nojtoc:“Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique. HL Li Juane te ixanav batel ta tiꞌtiꞌ ucꞌum Jordán. Jech laj yal: ―Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique, ichꞌic joꞌ jech chaspasboxuc perton yuꞌun amulic li Diose ―xi. K Li Tiberio Césare sjoꞌlajunebal xa jabil yochel ta mucꞌta ajvalil li te ta jteclum Roma li cꞌalal lic stsac yabtel li Juane. Ta Judea balumile jaꞌ te ochem ta gobernador li Poncio Pilatoe. Ta Galilea balumile jaꞌ te ochem ta gobernador li Herodese. Ta Iturea balumile schiꞌuc ta Traconite balumile, jaꞌ te ochem ta gobernador li yitsꞌin Herodese, jaꞌ li Felipe sbie. Ta Abilinia balumile jaꞌ te ochem ta gobernador li Lisániase. Li banquilal paleetic yuꞌun li jꞌisraeletique jaꞌ ochemic li Anás schiꞌuc Caifase. Cꞌalal jaꞌ o jech yichꞌanoj yabtelique, jaꞌ o te oy ta taqui jamaltic li Juane, jaꞌ li snichꞌon Zacaríase. Jaꞌ o ista yora iꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun Dios ti acꞌo yalbe li schiꞌiltac li scꞌop Diose. JIw4Cꞌalal ichꞌi li Jesuse, lec pꞌij. Lec iꞌile yuꞌun Dios, lec iꞌile nojtoc yuꞌun li crixchanoetique."H=3Li Jesuse schiꞌuc sutel ta Nazaret li stot smeꞌe. Ti jayib jabil te schiꞌuc li stot smeꞌe la schꞌunbe scotol li smantalique. Li Maríae muc xchꞌay ta yoꞌon li cꞌu sba itacꞌav li te ta mucꞌta chꞌulna li yole, schiꞌuc ti lec ichꞌunbat li smantalique. dGA2Li José schiꞌuc li Maríae muc bu xaꞌibeic smelol li cꞌusi laj yal li Jesuse. F71Itacꞌav li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal chasaꞌicun? ¿Mi mu xanaꞌic ti liꞌ oyun li yoꞌ bu ta spasbat yabtel li Jtote? ―xi li Jesuse. YE+0Li José schiꞌuc li Maríae, cꞌalal iyilic ti te schiꞌuc li jchanubtasvanejetic li squeremique, ichꞌay yoꞌonic eꞌuc. Li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun li smeꞌe: ―Querem, ¿cꞌu chaꞌal jech chapasbuncutic? La jsaꞌotcutic tajmec. Icat coꞌoncutic yuꞌun muc bu xajtacutic ta saꞌel ―xꞌutat yuꞌun li smeꞌe. D5/Scotol li jchanubtasvanejetique ichꞌay o yoꞌonic ta sventa ti toj lec ta smelol ta xtacꞌav li Jesuse, schiꞌuc ti oy cꞌusi lec tsjaqꞌue. OC.Ta yoxibal to cꞌacꞌal te istaic ta yut jun na li te ta mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene. Li Jesuse te chotol ta oꞌlol li yoꞌ bu tsobolic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Te chaꞌi li cꞌusi chalic li jchanubtasvanejetique schiꞌuc oy cꞌusi ta sjacꞌulan li Jesuse. [B/-Pero muc bu staic. Ichaꞌsutic batel cꞌalal ta Jerusalén, te cꞌot saꞌic. JA ,Xalic noꞌox ti te xbat schiꞌuquic li yutsꞌ yalaltaque. Cꞌalal ixanavic xa batel jun cꞌacꞌale, la sjacꞌbeic li yutsꞌ yalaltaque schiꞌuc li buchꞌutic xojtaquinic li quereme. @#+Cꞌalal iꞌechꞌ qꞌuine, isut batel ta snaic li José schiꞌuc li Maríae, pero mu snaꞌic mi te icom ta Jerusalén li squeremique. "?=*Cꞌalal yichꞌoj xaꞌox lajchaeb jabil li Jesuse, ibatic ta qꞌuin ta Jerusalén yuꞌun jech smantal Dios ti persa ta xbat scotol li viniquetique. w>g)Li stot smeꞌ li Jesuse scotol jabil te ta xcꞌotilanic ta Jerusalén li cꞌalal qꞌuin o Coltaele. 1=[(Lec sba ichꞌi li quereme, jaꞌ li Jesuse. Lec oy schꞌulel ichꞌi, lec pꞌij, yuꞌun coltabil yuꞌun Dios. Jaꞌ scꞌoplal ti te icom ta Jerusalén li Jesuse <%'Cꞌalal la spasic scotol li cꞌusi yaloj Dios li José schiꞌuc li Maríae, isutic batel ta slumalic ta Nazaret ta Galilea balumil. ;%&Li Simeone jaꞌ o yacal ta xal li cꞌusi yabtel li unen li cꞌalal icꞌot li Anae. Li Anae laj yalbe coliyal Dios eꞌuc yuꞌun ital xa li Jcoltavaneje. Tsꞌacal to lic spucbe scꞌoplal li unene. Laj yalbe scotol schiꞌiltac li te ta Jerusalene, jaꞌ li buchꞌutic smalaojic ti ta xcolique. Jaꞌ scꞌoplal ti isutic batel ta Nazaret li Josee, schiꞌuc li Maríae, schiꞌuc li unene :/%Li Anae chanib xa yoꞌvinic (84) jabil yichꞌoj. Ep xa jabil ti muꞌyuc smalale. Scotol cꞌacꞌal te ta xcꞌotilan ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Cꞌacꞌal acꞌubal te ta xtune yuꞌun li Diose yuꞌun ta xicta yixim, schiꞌuc ta sta ta naꞌel li Diose. 91$Te oy ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna jun jꞌisraelal ants, Ana sbi. Jaꞌ ta xal scꞌop Dios eꞌuc. Jaꞌ yantsilnichꞌon Fanuel, jaꞌ smoltot ta voꞌone li Asere. Meꞌel xa li Anae. Jucub noꞌox jabil laj yicꞌ sbaic schiꞌuc li smalale yuꞌun icham. N8"Li Simeone la scꞌanbe slequilal yutsilal Dios ta stojolic. Jech laj yalbe nojtoc li smeꞌ li unene, jaꞌ li Maríae: ―Aꞌio me, ta sventa la avol liꞌi jaꞌ ta xvinaj o cꞌu sba yoꞌonic li jchiꞌiltactic ta israelale. Ep ta xichꞌ contrainel la avole yuꞌun mu xcꞌane yuꞌun ep jchiꞌiltactic. Jech chlic avat avoꞌon ta scoj ti mu xcꞌanee. Pero oy yan jchiꞌiltactic ta xtuqꞌuib yoꞌonic ta sventa la avole ―xi li Simeone. 7#m6S!Li José schiꞌuc smeꞌ li unene toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ti oy scꞌoplal li unene. /5W Jaꞌ saquil chꞌul osil yuꞌunic yaꞌel li jyanlumal crixchanoetique yuꞌun chilic eꞌuc ti xuꞌ ta xcolique.Joꞌoncutic li jꞌisraeluncutic ti tꞌujbiluncutic onoꞌox avuꞌune,
avichꞌojuncutic ta mucꞌ yuꞌun liꞌ ijul ta jtojolcutic li Jcoltavaneje, xi li Simeone. m4SYuꞌun iquil xa ta jsat li Cajcoltavanejcutic ti la atac talel ta jtojolcutic jcotolcutique. 32Cajval, jun xa coꞌon, icꞌun me ta atojol te ta vinajel jech chac cꞌu chaꞌal avalojbun onoꞌoxe, joꞌon la avajtunelune. P1Li Simeone la spet li unene, laj yalbe coliyal Dios. Xi laj yal: p0YLi Simeone ijulesbat ta sjol ta yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti acꞌo batuc li ta mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene. Jech cꞌalal ibatic li ta mucꞌta chꞌulna li José schiꞌuc li Maríae, schiꞌuc li unene, yuꞌun ba spasic jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li mantaletique, te xaꞌox oy ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li Simeone. )/KAcꞌbil xa snaꞌ yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti jaꞌ to ta xcham mi iyilbe sat li Cristo li tꞌujbil yuꞌun Dios ti ta xꞌoch ta ajvalilal yuꞌunique. &.EOy jun jꞌisraelal vinic te ta Jerusalén, Simeón sbi. Tucꞌ yoꞌon ta stojol Dios, lec yichꞌoj ta mucꞌ. Smalaoj ti ta xtal jun ajvalil yuꞌunique yuꞌun jaꞌ ta xcolic loqꞌuel ta scꞌob li yan ajvalile. Li Simeone ventainbil yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue. K-Laj yacꞌbeic smoton Dios nojtoc yuꞌun jech yaloj ta mantal li Diose: “Mi muꞌyuc schije, acꞌo yicꞌ talel chaꞌcot pruvoc, mi chaꞌcot stsu, sventa jmoton”, xi onoꞌox li Diose. ,-Yuꞌun jech ta xal li smantal Dios li tsꞌibabil comele: “Scotol li sba achꞌamalique, mi quereme, jaꞌ cuꞌun”, xi onoꞌox li Diose. +-Ta xal ta smantaltac Dios li la stsꞌiba Moisés ta voꞌonee, mi querem yol li antse, jaꞌ to xuꞌ ta xbat ta mucꞌta chꞌulna mi itsꞌaqui oxlajuneb schaꞌvinic (33) cꞌacꞌal svoqꞌuele. Li Maríae itsꞌaqui xa yuꞌun li oxlajuneb schaꞌvinic cꞌacꞌale, ibatic ta mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalén schiꞌuc li Josee, yuꞌun ba yaqꞌuic ta scꞌob Dios li squeremique. y*kCꞌalal ilocꞌ vaxaquib cꞌacꞌal svoqꞌuel li unen quereme, laj yichꞌ circuncisión. Jesús laj yacꞌbeic sbi yuꞌun jech onoꞌox iꞌalbatic yuꞌun li yajꞌangel Dios li cꞌalal muc toꞌox bu schiꞌuc yol li Maríae. )Isutic li jchabiejchijetique. Iyichꞌic ta mucꞌ li Diose, laj yalbeic slequilal. Yuꞌun iyaꞌiic xa, iyilic xa scotol jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatic yuꞌun li yajꞌangel li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti iyaqꞌuic ta scꞌob Dios li Jesuse (yLi Maríae muc xchꞌay ta yoꞌon scotol li cꞌusi laj yalic li jchabiejchijetique, la snopilan li cꞌusi smelole. y'kScotol li buchꞌutic iyaꞌiic li cꞌu sba laj yalic li jchabiejchijetique, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. x&iCꞌalal iyilic li unene, ba spucbeic scꞌoplal. Ba yalic li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li chꞌul ángele. |%qIbatic ta anil. Te istaic li María schiꞌuc li Josee, schiꞌuc li unen li te puchꞌul ta veꞌeb vacaxe. ^$5Cꞌalal isutic ta vinajel li chꞌul ángeletique, xi laj yalbe sbaic li jchabiejchijetique: ―Batic ta Belén chaꞌa. Ba jqꞌueltic cꞌusi li lec icꞌot ta pasel li lijyalbutic li Diose ―xut sbaic. $#A¡Toj echꞌem slequilal Dios ta vinajel!Acꞌo pasuc ta jun yoꞌonic li crixchanoetic ta sventa ti oy slequil yoꞌon li Dios ta stojolique, xiic. n"U Te ivinaj ta ora ep tajmec yajꞌangeltac Dios. Laj yalic slequilal Dios. Jech laj yalic: {!o Chacalbeic li cꞌu sba chataic li unene. Pixbil ta pocꞌ chataic, te puchꞌul ta veꞌeb vacax ―xꞌutatic.   Nax ivocꞌ ta Belén Avajcoltavanejic, jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti ta xꞌoch ta mucꞌta ajvalil avuꞌunique. Jaꞌ Cajvaltic. :m Xi iꞌalbatic yuꞌun li chꞌul ángele: ―Mu xaxiꞌic. Oy cꞌusi lec chacalbeic yoꞌ jech xamuybajic o acotolic. Acꞌo yaꞌiic scotol la achiꞌiltaquic ta israelale.  Te ivinaj ta ora jun yajꞌangel Dios. Joybil icꞌotic ta xojobal Dios. Cꞌalal iyilic li jchabiejchijetique, ixiꞌic tajmec. oWTe ta nopol tiꞌ Belén te oy jayvoꞌ jchabiejchijetic. Te ta schabi schijic ta acꞌubaltic. Querem li sba yole. La spix ta pocꞌ, la spuchꞌan ta veꞌeb vacax. Yuꞌun muc bu xocol istaic li snail vayebal ti chaqꞌuic ta loqꞌuele, yuꞌun jpꞌej noꞌox. Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌoponatic yuꞌun yajꞌangel Dios li jchabiejchijetique LCꞌalal te oyic ta Belene, jaꞌ o ista yual ta xcux li Maríae. =sYuꞌun jaꞌ slumal icꞌot eꞌuc li Josee, jaꞌ yuꞌun te ba yacꞌ ta tsaquel sbiic ta Belén schiꞌuc li yajnile, jaꞌ li Maríae. Pero muc toꞌox bu xcuxoj li Maríae. ELi Josee ilocꞌ batel ta jteclum Nazaret li te ta Galilea balumile, ibat ta Judea balumil. Te icꞌot ta jteclum Belén yuꞌun te ivocꞌ li smoltot ta voꞌonee, jaꞌ li Davide. RJech scotol crixchanoetic ba yacꞌ ta tsaquel sbiic ta slumal stuquic. nUJaꞌ sba toꞌox jech ispasic li cꞌalal tiqꞌuil ta gobernador te ta Siria balumil li Cirenioe. 6 gLi Augusto Césare jaꞌ o ajvalil ta sventa spꞌejel balumil li cꞌalal ivocꞌ li Juane. Iyal mantal ti acꞌo yacꞌ ta tsaquel ta jun sbiic scotol li crixchanoetique. [ 1PCꞌalal ichꞌi li quereme, iꞌayan stsatsal yoꞌon. Jech stuc te ba nacluc ta taqui jamaltic. Cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalil lic yal li scꞌop Diose, te ba yaꞌiic li schiꞌiltac ta israelale. 'OJaꞌ chiscoltautic yoꞌ jaꞌ lec chijyilutic o li Diose, ti jaꞌ chlaj o scꞌoplal ti chijchꞌayutic o sbatel osile, xi li Zacaríase. 2 _NTa slequil noꞌox yoꞌon chiscꞌuxubinutic li Dios cuꞌuntique;
ta xa xistacbutic talel li Cajcoltavanejtique.Toj lec ti liꞌ ta xtal ta jtojoltique. M MJaꞌ ta xalbe ti ta spasbatic perton yuꞌun li smulique,
jaꞌ jech chcolic o mi ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique,
yuꞌun tꞌujbilutic onoꞌox yuꞌun Dios.  -LLi jnichꞌone jaꞌ ta xal li scꞌop Diose.Jaꞌ baꞌi chlic abtejuc; jaꞌ tsꞌacal chlic abtejuc li Cajvaltique.Jaꞌ chlic yalbe jchiꞌiltactic ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique,
jaꞌ jech chichꞌic o ta mucꞌ li Cajvaltique. l SKJech jun noꞌox coꞌontic ta xquichꞌtic ta mucꞌ li jayib cꞌacꞌal liꞌ cuxulutique. n WIJaꞌ joꞌotic jcꞌoplaltic ti laj yalbe li jtotic jmeꞌtic Abraham ti ta jꞌechꞌel chiscoltautic loqꞌuel ta scꞌob li buchꞌutic snacojutique,
jech muꞌyuc xa xiꞌel ta xcaꞌitic, xuꞌ xa chijtun yuꞌun.  JY  -HChiscꞌuxubinutic jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatic onoꞌox li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee.Jech ta xquiltic o ti mu xchꞌay ta yoꞌon li cꞌusi laj yalbe li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee.   !GJaꞌ laj yalic ti chijcolutic loqꞌuel ta scꞌob li buchꞌutic chiscontrainutique, ti xtiꞌet noꞌox yoꞌonic ta jtojoltique. b  ?FLi Diose voꞌone onoꞌox la schꞌamunbe ye li buchꞌutic iyalic ba li scꞌope.   9ETa xtal xa li Cajcoltavanejtique, jaꞌ li oy sjuꞌel oy stsatsale.Jaꞌ snitilul li Davide, jaꞌ li lec itune yuꞌun Dios ta voꞌonee. A  }DColiyal li Cajvaltic Diose, jaꞌ li Dios cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique, chtal xa sqꞌuelutic, joꞌotic ti tꞌujbilutic onoꞌox yuꞌune.Chtal xa scoltautic. + QCLi Zacaríase, jaꞌ li stot li unen quereme, ijulesbat ta sjol ta yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue li cꞌusi ta xcꞌot ta pasele. Jech laj yal:   BScotol li buchꞌutic iyaꞌiique jech la snopilanic ta yoꞌonic: “¿Cꞌusi yabtel ta stsac li querem taje?” xi ta yoꞌonic. Yuꞌun li quereme qꞌuelbil chabibil yuꞌun li Cajvaltic Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal scꞌop Dios li Zacaríase  yAIxiꞌic tajmec scotolic li slacꞌnataque. Li buchꞌutic te nacalic ta vitstic ta Judea balumile, iyaꞌi scotolic. i M@Ijam ye ta ora, lic cꞌopojuc li Zacaríase. Laj yalbe coliyal Dios ti jech icꞌuxubinatique.  )?Li Zacaríase la scꞌan jpech unen tenelteꞌ, la stsꞌiba: “Juan ta xcacꞌbe sbi”, xi. Jech toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic scotolic.  >La sjacꞌbeic stot li unene. Laj yacꞌbeic senya ta scꞌobic yoꞌ acꞌo yal ti cꞌusi sbi ta xacꞌbe li snichꞌone. % E=Jech iꞌalbat: ―¿Cꞌu chaꞌal Juan chavacꞌbeic sbi? Yuꞌun muc buchꞌu jech sbi cuꞌuntic liꞌi ―xꞌutat yuꞌun li yutsꞌ yalaltaque. r _Cꞌalal ista yual ta xcux li Elisabete, querem iyil. %} E8Li Maríae te la schiꞌin sbaic oxib u schiꞌuc li Elisabete, isut batel ta sna. Jaꞌ scꞌoplal ti ivocꞌ li Juan ti ta xacꞌ ta ichꞌel joꞌe | %7Yuꞌun laj yalbe onoꞌox li jtotic jmeꞌtic Abraham ta voꞌone ti ta scꞌuxubin sbatel osil schiꞌuc li snitilultaque, xi li Maríae. I{  6Joꞌotic li jꞌisraelutique chiscoltautic onoꞌox li jayvoꞌutic li quichꞌojtic ta muqꞌue.Mu xchꞌay ta yoꞌon ti jech onoꞌox laj yalbe li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Ez 5Naca lec li cꞌustic ta xꞌacꞌbat ta yoꞌonic li buchꞌutic snaꞌic ti muc bu lequic li stuquique.Yan li buchꞌutic ti lec spꞌisoj sbaique jaꞌ mu cꞌusi ta staic o. 1y ]4Li Diose xuꞌ yuꞌun ta sloqꞌues ta yabtel li mucꞌta ajvaliletique.Xuꞌ yuꞌun ta xacꞌbe tsots yabtel li buchꞌutic mu cꞌusi bal o ch‐ileique. ix M3Li Diose yacꞌoj ta ilel ti scotol xuꞌ yuꞌune.Xuꞌ yuꞌun ta spajesbe yabtel li buchꞌutic ta stoy sbaique, jaꞌ li buchꞌutic pꞌij chaꞌi sbaique,
jech mu xuꞌ ta spasic li cꞌustic snopojique. w  2Li crixchanoetic li ta xꞌechꞌic liꞌ ta balumile,
mi ta xichꞌic ta mucꞌ li Diose, ta xichꞌic cꞌuxubinel. v {1Li Diose oy stsatsal sjuꞌel.Toj lec li cꞌusi icꞌot ta jtojol yuꞌune jech acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ. u 0Acꞌo mi mu cꞌusi xitun o pero iyil ti chitun yuꞌune.Li crixchanoetique jech ta xalic ti cꞌalal ta xꞌechꞌic liꞌ ta balumile:“Xmuybaj noꞌox ti iꞌacꞌbat schiꞌin svoqꞌues li Cajvaltique”, xi jcꞌoplal yuꞌunic. Ft /Ximuybaj noꞌox ta stojol yuꞌun jaꞌ Cajcoltavanej. Zs /.Li Maríae jech laj yal:Toj echꞌem slequilal yutsilal li Diose. zr o-Toj lec ti la achꞌun ti chcꞌot ta pasel li cꞌusi laꞌalbat yuꞌun li Cajvaltic Diose ―xi li Elisabete. Zq /,Yuꞌun cꞌalal la acꞌoponune, inic li col li jchiꞌuque yuꞌun xmuybaj xa. rp _+¿Cꞌuxi joꞌot tal ajulaꞌanun li smeꞌot li Cajvaltique yuꞌun muꞌyuc tsots cabtel ma joꞌone? 0o [*Jech tsots icꞌopoj li Elisabete: ―Muc buchꞌu yan tseub ta xꞌacꞌbat slequilal yutsilal Dios jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌote. Toj lec la avol ti chavile. Wn ))Cꞌalal iyaꞌi li Elisabet ti icꞌoponat yuꞌun li Maríae, tsots inic li yol li schiꞌuque. Li Elisabete iꞌacꞌbat ta sjol ta yoꞌon yuꞌun li Chꞌul Espíritue ti cꞌu sba chcꞌopoj ta orae. |m s(Jaꞌ to te nacal li Zacaríase. Jaꞌ te icꞌot li Maríae. Iꞌoch ta na. “Yaa”, xut cꞌotel li Elisabete. xl k'Tsꞌacal to ilocꞌ batel li Maríae, ibat ta anil ta jun jteclum li ta vitstic li te ta Judea balumile. Kk &Itacꞌav li Maríae: ―Jechuc, acꞌo tuncun yuꞌun li Diose. Acꞌo spasbun li cꞌusi la avalbune ―xut. Ibat li chꞌul ángele. Jaꞌ scꞌoplal ti ba scꞌopon Elisabet li Maríae @j }%Li Diose scotol xuꞌ yuꞌun ―xi li chꞌul ángele. 0i [$Aꞌio, schiꞌuc xa yol eꞌuc la avutsꞌ avalal, jaꞌ li Elisabete. Manchuc mi meꞌel xa pero svaquibal xa u schiꞌuc yol, jaꞌ li mu onoꞌox snaꞌ xil yole. Rh #Itacꞌav li chꞌul ángele: ―Yuꞌun chjul ta atojol li Chꞌul Espíritue. Ta sventa sjuꞌel Dios chachiꞌin la avole. La avol ti chavile muꞌyuc smul chtal yuꞌun jaꞌ Snichꞌon Dios. kg Q"Itacꞌav li Maríae: ―¿Cꞌu sba ta jchiꞌin col yuꞌun muc to bu quiloj vinic? ―xi. f !Sbatel osil chaspasoxuc ta mantal, joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque. Muꞌyuc slajeb ti tspasvan ta mantale ―xi li chꞌul ángele. {e q Ta xꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ Snichꞌon Dios ta vinajel. Ta xꞌaqꞌue yuꞌun Dios ti ch‐och ta ajvalilale. Jaꞌ chlic spasoxuc ta mantal jech chac cꞌu chaꞌal la spas ta mantal achiꞌiltac ta voꞌone la amoltotic Davide. cd AAꞌio li cꞌusi chacalbee. Chachiꞌin avol. Chavil jun querem. Jesús chavacꞌbe sbi. `c ;Laj yal nojtoc li chꞌul ángele: ―Mu xaxiꞌ, María, yuꞌun lec chayil li Diose. b Cꞌalal iyaꞌi li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li chꞌul ángel li Maríae, icꞌopoj yoꞌon ti cꞌu chaꞌal ti jech iꞌalbate. a yLi chꞌul ángele te icꞌot li yoꞌ bu oy li tseube, jech laj yalbe: ―Joꞌot tꞌujbilot yuꞌun Dios. Liꞌ achiꞌuque. Muc buchꞌu yan tseub jech ta xꞌacꞌbat slequilal yutsilal Dios jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌote ―xꞌutat. _` 9Li chꞌul ángel Gabriele tacbil batel yuꞌun Dios ti acꞌo ba scꞌopon jun tojol tseub, María sbi. Pero macbil xaꞌox yuꞌun jun vinic, José sbi. Li smucꞌta moltot ta voꞌone li Josee, jaꞌ li Davide. +}/|V{!zxxowwv'uwtsrqqp>oLnalkjj@irhgfee"d;cnba`_w^]\\6ZyY{XbWVVTScRQeP|P+O MMLJIHFUE1DwCBBAy@S?'>L=PLi Jesuse jaꞌ o yacal ta scoltaanbe schamel ep jchamelajeletic li cꞌalal icꞌotique. Ta scolta li buchꞌutic chꞌiem chin ta sbecꞌtalique, ta sloqꞌuesbe pucujetic ta yoꞌonic li buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique, ta sjambe sat li buchꞌutic maꞌsatetique. !;Cꞌalal icꞌotic li bu oy li Jesuse, jech laj yalbeic: ―La stacuncutic talel li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Chajacꞌbecutic mi joꞌot li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainuncutique, mi ta to jmalacutic yan ―xutic cꞌotel. s_Cꞌalal iyaꞌi li Juane, laj yicꞌ talel chaꞌvoꞌ yajchanbalajeltac. Jech laj yalbe: ―Ba jacꞌbeic Jesús mi ta melel jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutic ti scꞌoplal chtale, mi ta to jmalatic yan ―xut batel. }sLi Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, iꞌalbat yuꞌun li yajchanbalajeltac li cꞌustic ta spas li Jesuse. |qIpuc batel scꞌoplal Jesús ta spꞌejel Judea balumil schiꞌuc ta yan o balumil ti stsꞌaquinoj sbaic schiꞌuc li Judea balumile. Jaꞌ scꞌoplal ti tal scꞌoponic Jesús li yajchanbalajeltac li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe Scotol li buchꞌutic te xbatique toj labal iyaꞌiic. Laj yalbeic coliyal Dios. Oy jech laj yalic: ―Toj tsots yabtel yichꞌoj li jchiꞌiltique. Jaꞌ jun banquilal yuꞌunic li buchꞌutic ta xalic scꞌop Dios liꞌ talem ta jtojoltique ―xiic. Oy yan jech laj yalic: ―Jaꞌ tacbil talel yuꞌun Dios yoꞌ chiscoltautic, joꞌotic ti tꞌujbilutic onoꞌox yuꞌune ―xiic. ~uIchoti ta ora li quereme, lic loꞌilajuc. Li Jesuse jech laj yalbe li antse: ―Icꞌo batel la avole ―xut. ?wInopoj li Jesuse, la spicbe stenelteꞌal li ánimae. Li buchꞌutic stelojic batele ivaꞌiic. Li Jesuse jech laj yalbe li ánimae: ―Querem, joꞌon chacalbe, lican ―xut. ~u Cꞌalal iyil li ants li Cajvaltique, toj abol sba iyil, iyichꞌ ta cꞌux. Xi laj yalbe: ―Mu xaꞌocꞌ ―xut. 1 Cꞌalal nopolic xaꞌox batel ta tiꞌ jteclume, iyil Jesús ti oy buchꞌutic stelojic talel jun ánima yuꞌun chba smuquic. Jaꞌ squerem jun meꞌanal ants. Cꞌajomal jun li yole. Ep buchꞌutic schiꞌuc batel li antse, jaꞌic li buchꞌutic te nacalic ta jteclume. |~q Li Jesuse tsꞌacal to ibat schiꞌuc li yajchanbalajeltac ta jteclum Naín. Ep crixchanoetic ibatic nojtoc. } Li buchꞌutic itaqueic talel yuꞌun li banquilal soltaroe isutic batel. Cꞌalal icꞌotique, colem xaꞌox cꞌot staic li yajtunel li banquilal soltaroe. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌcuxesbe yol jun meꞌanal ants li te ta jteclum Naín li Jesuse |  Cꞌalal iyaꞌi li Jesuse, xmuybaj o. Ijoypꞌij, jech laj yalbe li crixchanoetic li te tijilic talel ta spate: ―Ta melel muc to bu jech jtaoj junuc jchiꞌiltic ta israelal ti jech ta schꞌun jech chac cꞌu chaꞌal li banquilal soltaroe ―xi. u{cLi joꞌone ta mantal noj oyun ti ta jpas ta mantal li soltaroetique. Batan, mi xcut li june, ta xbat. Laꞌ liꞌi, mi xcut li yane, ta xtal. Paso jech, mi xcut li cajtunele, ta spas”, xijyutcutic talel ―xutic cꞌotel li Jesuse. z}Jaꞌ yuꞌun muc bu xꞌa jcꞌopon jtuc. Xuꞌ jaꞌ noꞌox acꞌo yal talel jpꞌeluc ti acꞌo coluc li cajtunele. fyELi Jesuse la schiꞌin batel li banquilaletic yuꞌunic li jꞌisraeletique. Cꞌalal jutuc xaꞌox scꞌan xcꞌotic ta sna li banquilal soltaroe, li banquilal soltaroe la stac talel jayvoꞌ li buchꞌutic lec scꞌopon sba schiꞌuque yuꞌun tal spajesic li Jesuse. Jech laj yalbeic: ―Tata, mu la xba avacꞌ avocol yuꞌun jech laj yalbuncutic talel li banquilal soltaroe: “Li joꞌone mu tsotsuc cabtel ti jaꞌ chischꞌunbe ta jmantal ti jaꞌ chtal ta jnae. Zr-0Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic li la svaꞌan sna ta ba tone. La sjom yalel nat li balumile jaꞌ to ti ista li tone. Jaꞌ te la sliquesbe muyel li yoc li nae. Cꞌalal ital tsots joꞌe, inoj tajmec li ucꞌume, imal loqꞌuel ta stiꞌ, icꞌot ta spat xocon li snae. Pero muc bu xjin li snae yuꞌun ta ba ton svaꞌanoj. ^q5/Li buchꞌu chiyaꞌibe li cꞌusi ta xcale, mi ta schꞌune, chacalbeic cꞌu sba. ypk.’Li joꞌoxuque altic ti “Cajval, Cajval” xavuticune, yuꞌun mu xapasic li cꞌustic chacalbeique. Ro-Li buchꞌu lec yoꞌone lec li cꞌu sba ta xcꞌopoje, yuꞌun lec li cꞌusi snopoje. Li buchꞌu chopol yoꞌone chopol li cꞌu sba ta xcꞌopoje, yuꞌun chopol li cꞌusi snopoje. Yuꞌun li cꞌu sba chal ta avoꞌonique jaꞌ jech chlocꞌ ta aveic. Jaꞌ svinajeb ti la svaꞌan snaic yaꞌel chaꞌvoꞌ viniquetique 2n],Ti cꞌu sba sat li teꞌe jaꞌ ta xquiltic o mi lec, mi chopol. Jech chac cꞌu chaꞌal muc bu chataic sat higo ta jtecꞌ chꞌix, schiꞌuc muc bu chataic sat tsꞌusub ta chꞌix, jaꞌ jechic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti ta xalic li scꞌop Diose, mu cꞌusi lec chataic o yuꞌunic. Sm+’Li teꞌ li bu lec onoꞌoxe, lec li sat ta xaqꞌue. Li teꞌ li bu chopol onoꞌoxe, jaꞌ noꞌox jech chopol li sat ta xaqꞌue. Mu xuꞌ ta scap sbaic li bu leque schiꞌuc li bu chopole. Cl*Jech chavalbe la achiꞌilique: “Mu me xapas jech”, xavutic. Pero ¿cꞌu sba chapꞌijubtasic la achiꞌilic mi joꞌoxuc más to toj chopol li cꞌustic chapasique? Apꞌisoj sbaic ti mu cꞌusi palta avuꞌunique. Jaꞌ scꞌan ti baꞌi chavictaic spasel li cꞌustic chopole, tsꞌacal to xuꞌ chapꞌijubtasic la achiꞌilique. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús li cꞌu sba ta xcojtaquintic o li buchꞌutic jloꞌlovanejetique Tk!)’Li joꞌoxuque acꞌo mi jutuc noꞌox ti cꞌusi chopol ta spas la achiꞌilique, pero jaꞌ te batem o asatic. Pero mu xavaꞌi abaic ti más to toj chopol li cꞌusi chapasic li joꞌoxuque. j(Li jchanjune muc bu coꞌolic schiꞌuc li yajchanubtasvaneje yuꞌun jaꞌ to tschan. Mi ischan xa scotol li cꞌu sba ichanubtasat yuꞌun li yajchanubtasvaneje, coꞌolic xa. Jaꞌ yuꞌun li joꞌoxuque scꞌan chatꞌujic lec li buchꞌu chaschanubtasoxuque. Li Jesuse jech laj yal ta loꞌil: ―Li buchꞌu maꞌsate ¿mi xuꞌ ta xacꞌbe yil be li schiꞌil ta maꞌsatile? ¿Mi mu coꞌoluc ta stsꞌujic yalel ta lom chꞌen? h&Acꞌbeic smoton achiꞌilic yoꞌ jech chayacꞌboxuc amotonic eꞌuc li Diose. Más to ep chaꞌacꞌbatic li joꞌoxuque. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic ti lec tsꞌacal ta xacꞌ li cꞌusi ta xaqꞌue, ti lec ta snojese, ti ta xtanij xa loqꞌuel ta stiꞌe, jaꞌ jech chavichꞌic eꞌuc li joꞌoxuque. Mi ep chavaqꞌuique, jaꞌ noꞌox jech ep chaꞌacꞌbatic eꞌuc. Mi jutuc noꞌox chavaqꞌuique, jaꞌ noꞌox jech jutuc noꞌox chayacꞌbeic eꞌuc li Diose ―xi li Jesuse. g#%’Mu me chopluc xavil achiꞌilic yoꞌ jech mu xcꞌot avichꞌic ichꞌbeel acꞌopic yuꞌun li Diose. Mu me xasaꞌbeic smul achiꞌilic yoꞌ jech mu xaꞌalbat amulic eꞌuc yuꞌun li Diose. Pasbeic perton yoꞌ jech chaspasboxuc perton eꞌuc li Diose. 5fc$Jaꞌ lec cꞌuxubinvananic jech chac cꞌu chaꞌal ta xcꞌuxubinvan li Jtotic Dios ta vinajele. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti mu me jsaꞌbetic smul li jchiꞌiltique ’Mi jaꞌ noꞌox oy ta avoꞌonic li buchꞌutic lec xavil aba achiꞌuquique, mu xvinaj o mi más lec la avoꞌonique. Yuꞌun jaꞌ noꞌox jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic chopol scuxleje. {aoMi chacꞌan ti lec li cꞌusi chaspasbeic li crixchanoetique, jaꞌ scꞌan ti jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuque. `Mi chascꞌanboxuc li cꞌusi oy avuꞌunique, acꞌbeic. Mi chaspojboxuc li cꞌustic oy avuꞌunique, mu me xba acꞌanbeic sutel. #_?Mi chasmajbeic jot xocon asatique, acꞌo smajboxuc schaꞌjotol. Mi chaspojboxuc apuychijique, acꞌo yichꞌ. Acꞌo yichꞌ batel acꞌuꞌic nojtoc. x^iMi chopol chascꞌoponoxuque, lec me xacꞌoponic. Mi chayilbajinoxuque, cꞌoponbeic Dios yuꞌun mu snaꞌ. (]I’Joꞌoxuc ti chavaꞌibecun jcꞌop li avie jech chacalbeic: Cꞌuxubino la avajcontraique. Mi chayiltaoxuque, acꞌbeic yil li slequil avoꞌonique. j\M’Joꞌoxuc ti lec chayiloxuc scotol li crixchanoetic li avie, chavichꞌic vocol ta tsꞌacal. Yuꞌun jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic la spꞌis sbaic ta yalel li scꞌop Dios ta voꞌonee ti lec iꞌileic yuꞌun scotol li crixchanoetique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ta jcꞌuxubintic li buchꞌutic chiscontrainutique [’Joꞌoxuc ti noj achꞌutic li avie, chavichꞌic vocol ta tsꞌacal yuꞌun mu cꞌusi chaꞌacꞌbatic yuꞌun li Diose. ’Joꞌoxuc ti xamuybajic noꞌox li avie, chavichꞌic vocol yuꞌun chavat avoꞌonic chaꞌoqꞌuic ta tsꞌacal. 6Ze’Yan li joꞌoxuc ti jcꞌulejoxuque, chavichꞌic vocol ta tsꞌacal. Yuꞌun oy avuꞌunic li cꞌustic chacꞌanic li avie, jaꞌ yuꞌun mu xa cꞌusi chanopic. %YCCꞌalal jech ta xcꞌot ta pasel ta atojolique, mu me xavat avoꞌonic. Muybajanic noꞌox yuꞌun toj lec li cꞌusi chcꞌot avichꞌic li te ta vinajele. Jech onoꞌox la spasic eꞌuc li smoltotic ta voꞌonee, ep laj yilbajinic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. YX+’Joꞌoxuc ti chopol chayiloxuc li crixchanoetique, ti chaspꞌajoxuque, ti chayutoxuque, ti chaslabanoxuque, jaꞌ ta jventa joꞌon li coꞌol crixchanoutique, pero chavilic ti xamuybajic noꞌoxe. W ’Joꞌoxuc ti chaviꞌnajic li avie, chavilic ti xamuybajic noꞌoxe yuꞌun chaꞌacꞌbat aveꞌelic yuꞌun li Diose. ’Joꞌoxuc ti chaꞌoqꞌuic li avie, chavilic ti xamuybajic noꞌoxe yuꞌun jaꞌ chastsatsubtasboxuc avoꞌonic li Diose. zVmLi Jesuse la sqꞌuelanbe sat li yajchanbalajeltaque schiꞌuc li crixchanoetic li te tsobolique, jech laj yalbe: ―Joꞌoxuc ti mu cꞌusi xꞌayan avuꞌunique chavilic ti xamuybajic noꞌoxe yuꞌun jaꞌ chasventainoxuc li Diose. |UqScotol li crixchanoetique tscꞌan ta spiquic li Jesuse yuꞌun iyilic ti ta stsatsal sjuꞌel noꞌox Jesús icolic scotol li jchamelajeletique. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic xmuybajic noꞌoxe schiꞌuc li buchꞌutic ta xichꞌic vocole fTEItalic eꞌuc li buchꞌutic ochem pucujetic ta yoꞌonique. Scotol icol yuꞌun li Jesuse. FSCꞌalal iyal talel ta vits schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, schiꞌuc li buchꞌutic la schiꞌinic cꞌalal iꞌay ta vitse, te cꞌot staic ep crixchanoetic ta stenlejaltic. Te liquemic talel ta Judea balumil schiꞌuc ta jteclum Jerusalén, schiꞌuc ta chib jteclum Tiro schiꞌuc Sidón sbiic, te oy ta nopol tiꞌnab. Yuꞌun tal yaꞌibeic scꞌop li Jesuse schiꞌuc ta scꞌanic ti acꞌo coltaaticuc li ta schamelique. aR;Schiꞌuc Judas, jaꞌ schiꞌil sbaic ta voqꞌuel schiꞌuc li Jacoboe. Schiꞌuc Judas Iscariote li buchꞌu tsꞌacal to iyacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús ep jchamelajeletic Q/Schiꞌuc Mateo, schiꞌuc Tomás, schiꞌuc otro jun Jacobo, jaꞌ snichꞌon Alfeo. Schiꞌuc Simón ti la schiꞌin toꞌox li jzeloteetique. 7PgLa stꞌuj Simón, jaꞌ Pedro laj yacꞌbe yan sbi. Schiꞌuc Andrés, jaꞌ yitsꞌin li Pedroe. Schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan, schiꞌuc Felipe, schiꞌuc Bartolomé. [O/ Cꞌalal isacub osile, laj yicꞌ scotol li buchꞌutic la schiꞌin scotol cꞌacꞌale. La stꞌuj lajchavoꞌ yajchanbalajeltac yuꞌun jaꞌ ta sventainic comel ta yalel li scꞌope. Jaꞌ yajtacbalaltac. N Cꞌalal jech icꞌot ta pasele, jaꞌ o ba sta ta naꞌel Dios ta vits li Jesuse. Sjunul acꞌubal te ista ta naꞌel Dios. TM! Li jchanubtasvanejetic schiꞌuc li jfariseoetique isoc sjolic ta ora. La snopbeic scꞌoplal Jesús ti cꞌu sba xuꞌ tsmilique. Jaꞌ scꞌoplal ti la stꞌuj lajchavoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse qL[ Li Jesuse la sqꞌuelanbe satic li buchꞌutic te chotolique. Jech laj yalbe li jchamelajele: ―Tuqꞌuibtasano li sbicꞌtaltac acꞌobe ―xut. La stuqꞌuibtasan li sbicꞌtaltac sbatsꞌicꞌobe, icol ta ora li scꞌobe. eKC Li Jesuse jech laj yalbe li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac Dios schiꞌuc li jfariseoetique: ―Oy cꞌusi chajacꞌbeic. Li scꞌacꞌalil ta jcuxtique ¿cꞌusi yaloj Dios ti acꞌo jpastique? ¿Mi xuꞌ ta jpastic li cꞌusi leque, mi jaꞌ ta jpastic li cꞌusi chopole? ¿Mi chijcoltavan, mi chijmilvan? ―xut. YJ+Li Jesuse snaꞌoj li cꞌusi ta snop ta yoꞌonique, jech laj yalbe li vinic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac sbatsꞌicꞌobe: ―Laꞌ vaꞌlan liꞌ ta oꞌlole ―xut. Li vinique ba vaꞌluc ta oꞌlol. xIiTe oyic eꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc jayvoꞌ jfariseoetic. Tal sqꞌuelic mi ta xcoltavan Jesús li ta scꞌacꞌalil ta xcuxique yuꞌun tscꞌan ta saꞌbeic smul. WH'Ta yan o cꞌacꞌal cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique, li Jesuse iꞌoch ta schꞌulnaic, ichanubtasvan. Te oy jun vinic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac sbatsꞌicꞌobe. (GIJech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, joꞌon yajvalun li scꞌacꞌalil ti ta jcuxtique. Joꞌon chcal li cꞌustic xuꞌ ta pasele ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac sbatsꞌicꞌobe "F=Te icꞌotic ta chꞌulna. Li Davide la sveꞌ li pan li te oy ta mexa ta sventa smoton li Diose. Acꞌo mi yaloj Dios ti jaꞌ noꞌox xuꞌ ta sveꞌic li paleetique, pero la sveꞌic schiꞌuc li schiꞌiltac li Davide. Pero muc bu sta o smul ti jech la spase ―xi li Jesuse. E5Itacꞌav li Jesuse: ―Aqꞌuelojic ta scꞌop Dios li cꞌusi la spas li David li cꞌalal iviꞌnajic schiꞌuc li schiꞌiltac ta xanbale. .DUIꞌileic yuꞌun jayvoꞌ jfariseoetic, jech laj yalic: ―¿Cꞌu chaꞌal chapasic li cꞌusi mu xuꞌ jpastic li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique? ―xꞌutatic. JC Ta scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique, te ijelavic ta be ta trigotic schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Li yajchanbalajeltaque la scꞌasic jaychex trigo, la sjuꞌ scꞌuxic. XB)'Li buchꞌu yuchꞌoj xa li poco yaꞌlel tsꞌusub li pajubem xae, mu scꞌan xuchꞌ li achꞌ yaꞌlel tsꞌusube. Jech ta xal: “Jaꞌ toj lec li poco yaꞌlel tsꞌusube”, xiic ―xi li Jesuse.6Ae&Li achꞌ yaꞌlel tsꞌusub li ta xa xpajube, jaꞌ scꞌan ti ta achꞌ yav ta xichꞌ chꞌolele. Jech lec ta xcom o schiꞌuc yav li yaꞌlel tsꞌusub li pajubem xae. @9%Jech nojtoc li achꞌ yaꞌlel tsꞌusub ti ta xa xpajube, muc buchꞌu ta schꞌol ta poco yav li pasbil ta nucule. Mi jech ta spasique, cꞌalal ta xvocan stuc li yaꞌlel tsꞌusube, ta xtꞌom li yave. Altic ta xmal scotol li yaꞌlel tsꞌusube. Li yave altic ta xchꞌay. 4?a$Li Jesuse jech laj yalbe jun loꞌil: ―Li buchꞌu ta schꞌun li cꞌusi ta xcale, persa ta xicta li cꞌusi schꞌunoj toꞌox ti jech ta xcol o ti yaloje. Persa ta sloqꞌuel yoꞌon ta schꞌun li cꞌusi ta xcale yoꞌ jech ta xcol o. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xpacꞌomaje, maꞌuc yuꞌun ta stuchꞌ loqꞌuel jsetꞌuc yachꞌcꞌuꞌ yoꞌ ta spacꞌ o li scꞌaꞌcꞌuꞌe. Ti mi jech tspase, altic chixtalan li yachꞌcꞌuꞌe. Yuꞌun li achꞌ poqꞌue ta sjat más li poco cꞌuꞌile yuꞌun muc toꞌox bu mutsem. P>#Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li cajchanbalajeltaque, mu jechuc o smelol ti ta xicta yiximique, ti ta xat yoꞌonique, yuꞌun liꞌto jchiꞌuquique. Jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil ti chismilic li buchꞌutic chiscontrainique, jaꞌ to xuꞌ ta xat yoꞌonic, xuꞌ ta xicta yiximic li cajchanbalajeltaque ―xi li Jesuse. L="Li Jesuse jech laj yalbe: ―Cꞌalal yacal nupunele, te oy li jnupunel quereme, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ta xicta yiximic li yutsꞌ yalaltac li jnupunel quereme yuꞌun te to schiꞌuquic. Y<+!Oy buchꞌutic jech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―Li yajchanbalajeltac li Juane ep ta velta ta xicta yiximic yuꞌun ta staic ta naꞌel Dios. Jech ta spasic eꞌuc li yajchanbalajeltac li jfariseoetique. ¿Cꞌu chaꞌal mu jechuc ta spasic eꞌuc la avajchanbalajeltaque yuꞌun scotol cꞌacꞌal chveꞌic? ―xutic li Jesuse. ;  Li joꞌone maꞌuc tal jsaꞌ li buchꞌutic muꞌyuc smulic ti yalojique. Jaꞌ tal jsaꞌ li jpasmuliletique yoꞌ jech chictaic o li smulique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ijacꞌbat Jesús cꞌu chaꞌal mu xicta yiximic li yajchanbalajeltaque :!Itacꞌav li Jesuse: ―Li buchꞌutic muc bu ipique mu scꞌanic poxtael. Jaꞌ noꞌox ta scꞌanic poxtael li buchꞌutic ipique. S9Li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jfariseoetique, chopol iyilic li cꞌusi ta spas Jesús schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Jaꞌ yuꞌun laj yalbeic li yajchanbalajeltaque: ―¿Cꞌu chaꞌal chachiꞌinic ta veꞌel li jtsobpatanetic schiꞌuc li jpasmuliletique? ―xiic. 81Ta tsꞌacale laj yicꞌ ta veꞌel Jesús li Levie yuꞌun chichꞌ ta mucꞌ. Schiꞌuc laj yicꞌ ep schiꞌiltac nojtoc li coꞌol jtsobpatanetic schiꞌuque. Schiꞌuc oy buchꞌutic yan laj yicꞌan nojtoc. Te coꞌol la schiꞌinic ta chotlej ta mexa li Jesuse. N7Li Levie laj yicta o li yabtele, la schiꞌin batel li Jesuse. e6CCꞌalal la spas jech li Jesuse, ilocꞌ batel. Te iyil jun jtsobpatan, Leví sbi. Te chotol ta schotleb li yoꞌ bu ta stoj spatanic li crixchanoetique. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Laꞌ chiꞌinun batel ―xut. g5GCꞌalal iyilic li crixchanoetique, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Laj yalic coliyal Dios. Ta sventa ti toj chꞌayel yoꞌonique, ixiꞌic. Jech laj yalbe sbaic: ―Muc bu jech quilojtic jech chac cꞌu chaꞌal iquiltic li avie ―xut sbaic. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌiqꞌue ta yajchanbalajel yuꞌun Jesús li Levie, jaꞌ li Mateo sbi nojtoque 4Ilic ta ora li jchamelajele. Te sqꞌuelojic scotolic ti laj yichꞌ batel li spope, ibat ta sna. Laj yal batel slequilal Dios. 3Joꞌone laj cal xa ti pasbil xa perton yuꞌun li smul li vinique. Qꞌuelic me li cꞌusi ta jpas li avie yoꞌ jech chanaꞌic o ti joꞌon noꞌox ta jpasbe perton yuꞌun smulic li crixchanoetic liꞌ ta balumile, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xi li Jesuse. Li Jesuse jech laj yalbe li jchamelajele: ―Joꞌon chacalbe, lican, ichꞌo batel la apope, batan ta ana ―xut. 25Ta melel buchꞌuuc noꞌox xuꞌ ta xal: “Pasbilot xa perton yuꞌun amul”, ti xie, yuꞌun mu vocluc ta alel. Jech nojtoc mu vocluc ta alel: “Lican, xanavan”, ti xijchie. Pero jaꞌ scꞌan chaqꞌuelic mi melel ta xcꞌot ta pasel yuꞌun li buchꞌu jech ta xale. 1Li Jesuse sqꞌueloj li cꞌusi la snop ta yoꞌonique, jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal ti muc bu lec li cꞌusi chanopique? 07Li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc li jfariseoetique jech la snop ta yoꞌonic: “Li vinic liꞌi ta spꞌis sba ta Dios. Muc buchꞌu xuꞌ chispasbutic perton yuꞌun jmultic, jaꞌ noꞌox Dios stuc”, xi ta yoꞌonic. /Li Jesuse iyil ti schꞌunojic ti oy sjuꞌele, jech laj yalbe li jchamelajele: ―Tata, pasbilot xa perton yuꞌun scotol amul ―xut. .#Pero mu xuꞌ xꞌochic yuꞌun stsinoj sbaic tajmec ochel li crixchanoetique. Te imuyic ta jolna yuꞌun pachꞌal li jolnae. La sjomic jutuc li jolnae yuꞌun jaꞌ te la schechic yalel schiꞌuc spop li jchamelajele. Te icꞌot yuꞌunic li yoꞌ bu oy li Jesuse. z-mTe italic ta stojol Jesús jayvoꞌ jꞌisraeletic, la sqꞌuechic talel jun schiꞌil ti muꞌyuc yipal jun yoc scꞌobe. Tscꞌan ch‐ochic ta yut na li yoꞌ bu oy li Jesuse yuꞌun chba spuchꞌanbeic ta stojol Jesús li jchamelajele. 9,kTa yan o cꞌacꞌal cꞌalal jaꞌ o ta xchanubtasvan li Jesuse, te chotolic eꞌuc jayvoꞌ jfariseoetic schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jaꞌ te liquemic talel ta jujun jteclum ta Galilea balumil, schiꞌuc ta Judea balumil, schiꞌuc li ta jteclum Jerusalene. Li Jesuse iꞌacꞌbat stsatsal sjuꞌel yuꞌun Dios jech icol yuꞌun scotol li jchamelajeletique. 8+iLi Jesuse oy la svocꞌ sba batel ta taqui jamaltic yuꞌun ba sta ta naꞌel Dios stuc. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic ti muꞌyuc yipal jun yoc scꞌobe ;*oJech ipuc o scꞌoplal li Jesuse. Toj ep crixchanoetic ta xtalulanic ta stojol li Jesuse yuꞌun tscꞌan ta xaꞌibeic scꞌop, schiꞌuc tscꞌanic coltael ta schamelic. +)OLi Jesuse jech laj yalbe nojtoc: ―Mu me buchꞌu xavalbe ti la jcoltaote. Jaꞌ noꞌox ba acꞌ aba ta ilel ta stojol li palee. Acꞌbo li smoton Dios jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌox li Moisés ta voꞌonee, jaꞌ ta snaꞌic o li jchiꞌiltactic ti icol xa la achamele ―xut. ( Li Jesuse laj yacꞌbe scꞌob ta sba li jchamelajele, jech laj yalbe: ―Ta jcolta la achamele. Colan chaꞌa ―xut. Icol ta ora. 6'e Ta yan o cꞌacꞌal cꞌalal te oy ta jun jteclum li Jesuse, ital jun jꞌisraelal vinic tsacbil ta cꞌaꞌel chamel. Cꞌalal iyil ti te oy li Jesuse, tal squejan sba ta stojol. Jech laj yalbe: ―Cajval, mi xacꞌan xacoltabun li jchamele, coltaun. Jnaꞌoj ti scotol xuꞌ avuꞌune ―xi. W&' Cꞌalal iloqꞌuic ta tiꞌnabe, iloqꞌuic ta canava. Laj yictaic o li yabtelique, la schiꞌinic batel li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic ti tsacbil ta cꞌaꞌel chamele G% Toj labal iyaꞌiic eꞌuc li Jacobo schiꞌuc Juan, jaꞌ li snichꞌnab li Zebedeoe, jaꞌ li schiꞌil sbaic ta tsac‐choy schiꞌuc li Simone. Li Jesuse jech laj yalbe li Pedroe: ―Mu me xaxiꞌ. Chajeltabe avabtel. Chajchanubtas li cꞌu sba chba asaꞌbun talel crixchanoetique ―xꞌutat yuꞌun li Jesuse. $ Ti jech laj yale, yuꞌun toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic, toj labal iyaꞌiic schiꞌuc li schiꞌiltac ti toj ep istaic li choye. I# Cꞌalal iyil Simón Pedro ti inoj ta choy schibal li canavae, la squejan sba ta stojol li Jesuse. Jech laj yalbe: ―Cajval, mu xachiꞌinun yuꞌun li joꞌone jpasmulilun ―xi li Pedroe. c"?La svelcꞌabtaic talel li yan schiꞌiltaquic li te tiqꞌuilic ta yan canavae yoꞌ acꞌo xtal coltaaticuc. Italic. Li chib canavae inoj ta choy. Jutuc xa mu imuquij ta nab li canavaetique yuꞌun toj ol li choye. !3Cꞌalal la sticꞌ ochel ta yut nab li stsacob schoyique, toj ep tajmec iꞌoch li choye. Ijat li stsacob schoyique yuꞌun toj ol li choye. f EItacꞌav li Pedroe: ―Jchanubtasvanej, sjunul acꞌubal ijsaꞌcutic li choye pero muc bu ijtacutic jcotuc. Pero ta sventa ti joꞌot chaval mantale, jech ta jticꞌcutic ochel nojtoc li jtsacobchoycutique ―xi. Cꞌalal ilaj yoꞌon ta schanubtasel li crixchanoetic li Jesuse, jech laj yalbe li Pedroe: ―Xanubtaso batel la acanavae, batic li yoꞌ bu lec nat li nabe. Jaꞌ te xatiqꞌuic ochel la atsacobchoyique yuꞌun jaꞌ te chataic ep li choye ―xi li Jesuse. xiLi Jesuse iꞌoch ta jun canava, jaꞌ scanava li Simón Pedroe. Laj yalbe Pedro ti acꞌo xanubtas batel jutuc ta nab li scanavae. Li Jesuse te ichoti ta yut li canavae, la schanubtas scotol li crixchanoetic li te tsobolic ta tiꞌnabe. 4aLi Jesuse iyil te chib canava ta nopol tiꞌnab. Li yajvaltac li chib canavae jaꞌ jtsac‐choyetic. Loqꞌuemic batel ta schuqꞌuel snutiꞌic li stsacobil schoyique. J Li Jesuse te icꞌot ta tiꞌnab ta Galilea balumil. Genesaret sbi li nabe. Li crixchanoetique toj ep la stsob sbaic talel li yoꞌ bu oy li Jesuse yuꞌun tscꞌan chaꞌiic li scꞌop Diose. ),Li Jesuse ibat ta schꞌulnaic li schiꞌiltac li te ta Galilea balumile, ba yal ti ista xa scꞌacꞌalil ti chventainvan li Diose.I +Li Jesuse jech laj yalbe: ―Persa chba calbeic li jchiꞌiltactic ta yan jteclumetic ti ista xa scꞌacꞌalil ti chventainvan li Diose. Yuꞌun jaꞌ cabtel ti tacbilun talel liꞌi ―xi. *Ta yocꞌomal cꞌalal isacub osile, ilocꞌ batel li Jesuse, ibat li yoꞌ bu muꞌyuc crixchanoetique. Cꞌalal ilocꞌ batele, isaꞌe yuꞌun li crixchanoetique. Cꞌalal istaique, tscꞌan ta spajesic yoꞌ acꞌo jocꞌtsajuc li te ta slumalique. $A)Oy ep buchꞌutic ilocꞌ pucujetic ta yoꞌonic. Li pucujetique tsots icꞌopojic li cꞌalal iloqꞌuique. Jech laj yalic: ―Joꞌot Snichꞌonot li Diose ―xiic. Li Jesuse laj yalbe li pucujetique ti acꞌo mu xcꞌopojique. Yuꞌun li pucujetique snaꞌojic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti ta xꞌoch ta ajvalilal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal scꞌop Dios li te ta Galilea balumil li Jesuse gG(Cꞌalal yuꞌun xaꞌox chchꞌay cꞌacꞌale, laj yiqꞌuic talel ta stojol Jesús scotol li jchamelajeletique, cꞌusiuc noꞌox chamelal ip chaꞌiic. Li Jesuse laj yacꞌanbe scꞌob ta sbaic, icol o scotolic. nU'Li Jesuse inopoj ba li yoꞌ bu puchꞌul li antse, laj yal ti acꞌo tupꞌuc li scꞌacꞌale. Itupꞌ ta ora li scꞌacꞌale. Ilic ta stem, lic macꞌlanvanuc. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús ep jchamelajeletic T!&Cꞌalal ilocꞌ ta chꞌulna li Jesuse, te ibat ta sna Simón Pedro. Te oy smeꞌniꞌ li Pedroe, ip ta cꞌocꞌ. Li Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: ―Avocoluc coltabun li jmeꞌniꞌe ―xut. ?w%Cꞌalal jech la spas li Jesuse, ipuc scꞌoplal ta scotol li bicꞌtal jteclumetic li te nopol ta Capernaume. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús li smeꞌniꞌ li Pedroe _7$Li crixchanoetique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic scotolic, jech laj yalbe sbaic: ―¿Buchꞌu li liꞌ taleme? Oy stsatsal sjuꞌel. Xuꞌ yuꞌun ta sloqꞌues li pucujetique. Chꞌunbil smantal ―xut sbaic. 1#Li Jesuse la spajes li pucujetic li te schꞌamunojbe ye li vinique, jech laj yalbe: ―Anchanic, locꞌanic batel ta yoꞌon li vinique ―xut. Iyal ta lum li vinic ta scoj li pucujetique, jech laj locꞌuc ta yoꞌon li vinic li pucujetique. Muc bu xyaij li vinique. 7"Jech laj yal: ―¿Cꞌu chaꞌal tal aticꞌ aba ta jtojolcutic, joꞌot Jesusot ti liquemot talel ta Nazarete? ¿Mi yuꞌun tal atacuncutic batel li yoꞌ bu ta xquichꞌcutic o vocole? Xacojtaquin buchꞌuot. Joꞌot Snichꞌonot li Diose, joꞌot ti muꞌyuc amule ―xut. uc!Te oy ta yut chꞌulna jun jꞌisraelal vinic ochem pucujetic ta yoꞌon. Tsots icꞌopoj li vinique. ,Q Li crixchanoetique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ti cꞌu sba ichanubtasvan li Jesuse. Toj lec ichanubtasvan yuꞌun lec snaꞌ li cꞌusi ta scꞌan li Diose. oWLi Jesuse te ibat ta jteclum Capernaum li te ta Galilea balumile. Cꞌalal ista scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique, li Jesuse te iꞌochic ta chꞌulna schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Te ichanubtasvan li Jesuse.  Li Jesuse te ijelav batel ta oꞌlol li crixchanoetique, ibat. Jaꞌ scꞌoplal ti la sloqꞌuesbe pucuj ta yoꞌon jun vinic li Jesuse ; oLaj yiqꞌuic loqꞌuel ta tiꞌ jteclum li Jesuse. Li jteclume te oy ta chꞌut vits. Laj yiqꞌuic batel ta jol vits li Jesuse yuꞌun tscꞌan ta sjipic yalel ta chꞌentic.  Cꞌalal laj yaꞌibeic scꞌop Jesús li jꞌisraeletic li te tsobolic ta chꞌulnae, chopol iyaꞌiic, iꞌilinic. Jech nojtoc cꞌalal liꞌ toꞌox oy ta balumil li Eliséo li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee, ep jchiꞌiltactic tsacbilic ta cꞌaꞌel chamel. Pero mu junuc icoltaatic. Jaꞌ noꞌox icoltaat li Naamán li liquem talel ta Siria balumile ―xi li Jesuse.  'Pero li Elíase muc bu te xtaque batel li yoꞌ bu oyic li meꞌanal antsetic li ta jlumaltique. Jaꞌ te itaque batel ta sna jun meꞌanal ants ti maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Jaꞌ te nacal ta jteclum Sarepta, jaꞌ nopol xil sbaic schiꞌuc li jteclum Sidone. 1[Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal liꞌ toꞌox oy ta balumil li Elías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee, oꞌlol schanibal jabil muc bu xacꞌ joꞌ liꞌ ta cosilaltique. Jech itsaqueic ta viꞌnal scotol li crixchanoetique. Li ta jchiꞌiltactic ta israelale oy ep meꞌanal antsetic. U#Jech laj yalbe nojtoc: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, li butic chcꞌotic li buchꞌutic ta xalic li scꞌop Diose jaꞌ acꞌbilic ta venta. Pero ta yosilal stuquique mu xꞌaqꞌueic ta venta. xiLi Jesuse jech laj yal: ―Oy buchꞌutic jech ta xalic: “Mi melel ti joꞌot jpoxtavanejote, poxta aba atuc. Jaꞌ to ta jchꞌuncutic o ti ta melel joꞌot jpoxtavanejote”, xiic. Jech chacꞌan chavalbecun yaꞌel yuꞌun chacꞌanic ti acꞌo jpas liꞌ ta jlumaltic li cꞌusi avaꞌiic ti la jpas li te ta jteclum Capernaume. Yuꞌun jaꞌ to chachꞌunic o ti avalojique mi avilic icacꞌ ta ilel li jtsatsal juꞌele ti joꞌon acꞌbil cabtel yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. QScotolic lec iyalbeic scꞌoplal li Jesuse. Ichꞌay o yoꞌonic ta sventa ti toj lec li cꞌusi laj yale. Jech laj yalbe sbaic: ―Liꞌi xcojtaquintic. Jaꞌ snichꞌon li Josee ―xut sbaic. ~}l{{[zryRwvuuZss8qpoznmllhkjAizhgg|fwfe1dzc{b>``@_p^^\\YZZ YWVUTJSRQ*PO5NMLK|JIHG FaEE%DMC0AAN@c?>== <;R:9\8776 5433p22t1000/..-,s+*)('&^%G$#"w! VGQ,' ~;Ak Y  k$A 5Li jsamariaetic li te nacalique muc bu xaqꞌuic ta chꞌom snaic yuꞌun iyaꞌiic ti te chbatic ta Jerusalén schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. E 4Oy buchꞌu baꞌi la stac jelavel yoꞌ acꞌo ba schꞌamunic na li yoꞌ bu ta xcꞌotique schiꞌuc acꞌo sman sveꞌelic. Ibatic, te icꞌotic ta jun colonia te ta Samaria balumil.  3Cꞌalal jutuc xaꞌox scꞌan sta scꞌacꞌalil ta xꞌiqꞌue muyel ta vinajel li Jesuse, muc bu xiꞌ ti ta xbat ta Jerusalene. ~u 2Itacꞌav li Jesuse: ―Mu me xapajesic. Yuꞌun li buchꞌu ta sloqꞌues pucuj jech chac cꞌu chaꞌal ta jloqꞌuestique, jaꞌ jmoj cabtel jchiꞌuctic ―xi. Jaꞌ scꞌoplal ti ipajesatic yuꞌun Jesús li Jacobo schiꞌuc li Juane  1Li Juane jech laj yalbe li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, oy buchꞌu iquilcutic ta sloqꞌuesbe pucujetic ta yoꞌonic li crixchanoetique. Ta xal abi li cꞌalal ta sloqꞌuese. Pero la jpajescutic yuꞌun mu bacꞌne jchiꞌintic ―xi li Juane.   0Jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Li buchꞌutic ti ta jventa joꞌon ta xichꞌic ta mucꞌ li buchꞌu ti jech yoꞌon jech chac cꞌu chaꞌal li unen liꞌi, joꞌon chiyichꞌic ta mucꞌ yaꞌel. Mi chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ ch‐ichꞌe ta mucꞌ li Jtot yaꞌele ti listac talele. Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, li buchꞌu ta sbicꞌtajes sba ta atojolique jaꞌ banquilal ta xcom avuꞌunic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal cꞌu sba li buchꞌutic jmoj cabtel jchiꞌuctique s _ /Li Jesuse snaꞌoj li cꞌusi ta snopique jaꞌ yuꞌun laj yicꞌ talel jun unen. La svaꞌan ta xocon. y .Li yajchanbalajeltac li Jesuse lic svulilan o sbaic ta sventa buchꞌu junucal más banquilal ta xcom yuꞌunic. = s -Li yajchanbalajeltaque muc bu xaꞌibeic smelol li cꞌusi laj yale yuꞌun muc bu xꞌacꞌbat yaꞌiic yuꞌun li Diose. Ixiꞌic ta sjaqꞌuel li cꞌu sba smelol li cꞌusi iꞌalbatique. Jaꞌ scꞌoplal “¿buchꞌu más banquilal ta xcom cuꞌuntic?” xut sbaic li yajchanbalajeltac li Jesuse " = ,―Aꞌiic li cꞌusi chacalbeique, mu me xchꞌay ta avoꞌonic. Joꞌon li coꞌol crixchanoutique chiꞌaqꞌue ta scꞌob crixchanoetic ―xi. #? +Scotolic toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li cꞌalal iyilic ti toj echꞌem sjuꞌel li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌal Jesús ti ta xmilee wg *Cꞌalal inopoj talel li quereme, ijipe ta lum yuꞌun li pucuje, itupꞌbat yicꞌ. Li Jesuse la stac loqꞌuel li pucuje, icol ta ora li quereme. Li Jesuse jech laj yalbe li stot li quereme: ―Icꞌo batel la anichꞌone ―xut. +O )Li Jesuse jech laj yal: ―Toj tsots avoꞌonic, mu xacꞌan xachꞌunic. Oy xa scꞌacꞌalil liꞌ jchiꞌucoxuque pero muc to bu chcꞌot ta avoꞌonic. Oy xa scꞌacꞌalil la jtsꞌicboxuc li cꞌu abaique ―xi. Jech laj yalbe li vinique: ―Icꞌo talel la anichꞌone ―xut. ' (Laj calbeic vocol la avajchanbalajeltac ti acꞌo sloqꞌuesbecun li pucuj li ochem ta yoꞌone, pero mu xlocꞌ yuꞌunic ―xi li vinique. ) 'Yuꞌun ta xꞌilbajinat yuꞌun pucuj. Ta xꞌavan, ta xtupꞌ yicꞌ, ta xvocan ye. Juliquel noꞌox ta xchꞌabulun ba pero ta xchaꞌlic. 7 &Te schiꞌuquic jun vinic, tsots icꞌopoj, jech laj yal: ―Jchanubtasvanej, avocoluc coltabun jnichꞌon yuꞌun cꞌajomal yo jun li jnichꞌone. b= %Ta yocꞌomal cꞌalal iyalic talel ta vitse, te tsobol istaic epal crixchanoetic.  $Cꞌalal ilaj yoꞌon ta loꞌil li Diose, stuc xa noꞌox te vaꞌal iyilic li Jesuse. Li yajchanbalajeltaque muc xalbeic ta ora li yan schiꞌiltaquique li cꞌu sba iyilique. Jaꞌ scꞌoplal ti la sloqꞌuesbe pucuj ta yoꞌon jun querem li Jesuse  #Iyaꞌiic icꞌopoj ta yut toc li Diose, jech laj yal: ―Liꞌi jaꞌ Jnichꞌon ti toj cꞌux ta coꞌone. Aꞌibeic scꞌop ―xi.  "Cꞌalal yac toꞌox ta loꞌil li Pedroe, ital toc, imaquic ta toc scotolic. Ixiꞌic tajmec li cꞌalal imaquic ta toque. F~ !Cꞌalal iyilic ti ta xa xbat li chaꞌvoꞌ viniquetique, li Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, lec ti liꞌ oyutique. Jaꞌ lec ta jpascutic oxpꞌej yaxna liꞌi, jpꞌej avuꞌun, jpꞌej yuꞌun Moisés, jpꞌej yuꞌun Elías ―xi li Pedroe yuꞌun muc xnop yuꞌun lec li cꞌusi laj yale. ,}Q Li Pedroe schiꞌuc li schiꞌiltaque te chnicavic, pero te ivicꞌ o satic. Laj yilbeic xojobal li Jesuse schiꞌuc li chaꞌvoꞌ viniquetic li te schiꞌuque. w|g Oy xojobalic eꞌuc. Li cꞌusi laj yalic schiꞌuc li Jesuse, jaꞌ ti cꞌu sba ta xcham te ta Jerusalene. E{ Cꞌalal isacub tajmec li scꞌuꞌe, jaꞌ o te ivinaj chaꞌvoꞌ viniquetic ti chloꞌilajic schiꞌuc li Jesuse. Jaꞌic Moisés schiꞌuc Elías li iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. z  Cꞌalal yacal ta stael ta naꞌel Dios li Jesuse, iyacꞌ xojobal li sate. Isacub tajmec li scꞌuꞌe, xleblun tajmec saquil. :ym Cꞌalal jech laj yal li Jesuse, ta svaxaquibal to cꞌacꞌal ba sta ta naꞌel Dios ta jpꞌej vits li Jesuse. Laj yicꞌ batel Pedro, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan. xy Melel li cꞌusi chacalbeique, oy jayvoꞌoxuc liꞌi ti muc to bu chachamique jaꞌ to mi avilic ti ta sventainan xa crixchanoetic li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iyacꞌ xojobal sat Jesús ta stojol li oxvoꞌ yajchanbalajeltaque Uw# Li buchꞌu ta xqꞌuexav ta schꞌunel li jcꞌop ta stojol li crixchanoetic li avie, ti mu junuc yoꞌon ta stojol li Diose, “maꞌuc jnichꞌon”, xichi li cꞌalal chtal ochcun ta ajvalilale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Schiꞌuc xa stsatsal sjuꞌel li Jtot chitale, schiꞌuc chischiꞌinic talel li ángeletique. \v1 Acꞌo mi oy buchꞌu ti chal ti tsbain scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile, pero mu cꞌusi ta xtun o li scꞌulejal li cꞌalal ta xchame. Yuꞌun maꞌuc ta sta o scuxlejal sbatel osil li scꞌulejale. !u; Li buchꞌu tscꞌuxubin li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu scꞌan xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xchꞌay o sbatel osil. Yan li buchꞌu mu xichꞌ ta cꞌux li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu sventauc mi te ta xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xcuxi o sbatel osil. _t7 Li Jesuse jech laj yalbe scotol li crixchanoetique: ―Li buchꞌu tscꞌan chtal ta jtojole, mu me scꞌuxubin sba. Scotol cꞌacꞌal acꞌo cuchuc yuꞌun vocol jech chac cꞌu chaꞌal ta xcuch cuꞌune. s Jech laj yalbe nojtoc li yajchanbalajeltaque: ―Joꞌon li coꞌol crixchanoutique jnaꞌoj ti ta onoꞌox xquichꞌ ep vocole. Mu xiscꞌanic li jꞌabteletique, schiꞌuc li banquilal paleetique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Chiyaqꞌuic ta milel. Chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xi. 'rG Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Mu to me buchꞌu xavalbeic ti joꞌon tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique ―xi li Jesuse. rq] Li Jesuse jech laj yal: ―Li joꞌoxuque ¿cꞌusi cabtel ti avalojic eꞌuque? ―xut. Itacꞌav li Pedroe: ―Joꞌot tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique ―xi. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal li Jesús ti ta xmilee p Itacꞌavic: ―Oy buchꞌutic ta xalic ti joꞌot Juanot li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌ toꞌoxe. Oy yan ta xalic ti joꞌot Elíasote. Oy yan ta xalic ti joꞌot jun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ti yuꞌun nan ichaꞌcuxie ―xutic. >ou Ta yan o cꞌacꞌal la svocꞌ sba loqꞌuel li ta crixchanoetic li Jesús schiꞌuc li yajchanbalajeltaque yuꞌun ba sta ta naꞌel Dios stuc. Cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel Dios li Jesuse, la sjacꞌbe li yajchanbalajeltaque: ―¿Cꞌusi la cabtel ta xalic li jchiꞌiltactique? ―xut. [n/ Iveꞌ scotolic, inojic o lec. La stsobic li scomenal li pane schiꞌuc li scomenal li choye, inoj lajchamoch. Jaꞌ scꞌoplal ti jamal laj yal Pedro ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li Jesuse m Li Jesuse la stsac li joꞌpꞌej pane schiꞌuc li chaꞌcot choye. La sqꞌuel muyel ta vinajel, laj yalbe coliyal Dios. La xutilan li pane schiꞌuc li choye, laj yacꞌbe li yajchanbalajeltaque. Li yajchanbalajeltaque la spucbeic li epal crixchanoetique. l Laj yalic mantal li yajchanbalajeltaque. Lic stsob sbaic ta lajlajuneb yoxvinic li crixchanoetique, ichotiic scotolic. 1k[ Li cꞌu yepal viniquetic te stsoboj sbaique oy nan joꞌmiluc. Jaꞌ slecoj li antsetique schiꞌuc li unetique, muc bu atbil. Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Albeic li crixchanoetique ti acꞌo stsob sbaic ta lajlajuneb yoxvinic (50) jutsobe, acꞌo chotlicuc ―xut. j Itacꞌav li Jesuse: ―Macꞌlanic li joꞌoxuque ―xut. Itacꞌavic li yajchanbalajeltaque: ―Mu cꞌusi oy cuꞌuncutic. Jaꞌ noꞌox joꞌpꞌej pan schiꞌuc chaꞌcot choy liꞌ quichꞌojcutique. ¿Mi chba jmanbecutic talel li sveꞌelique? ―xiic. :im Cꞌalal mal xaꞌox cꞌacꞌale, li lajchavoꞌique jech laj yalbeic li Jesuse: ―Jaꞌ lec tacano me batel li crixchanoetique, acꞌo baticuc ta coloniaetic li liꞌ noꞌox nopole. Acꞌo ba schꞌamunic na, acꞌo ba sman sveꞌelic yuꞌun taqui jamaltic liꞌi, mu cꞌusi xꞌayan ―xiic. h  Cꞌalal iyaꞌiic li crixchanoetic li bu ibat li Jesuse, ba saꞌic. Li Jesuse lec iyaꞌi li cꞌalal icꞌotic li crixchanoetique. Laj yalbe yaꞌiic ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose. La scoltaan nojtoc li jchamelajeletique. wgg Cꞌalal isutic batel ta stojol Jesús li yajchanbalajeltaque, cꞌot yalbeic scotol li cꞌustic la spasique. Li Jesuse la svocꞌ sba batel ta taqui jamaltic schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Te ibatic ta nopol jteclum Betsáida. +fO Li Herodese jech laj yal: ―Joꞌon laj cacꞌ ta tuchꞌbeel sjol li Juane. ¿Buchꞌu nan taj nojtoc ti ta xcaꞌibe scꞌoplal ti ep li cꞌustic lec ta spase? ―xi. Jaꞌ yuꞌun chac sqꞌuelbe sat yaꞌi li Herodese. Jaꞌ scꞌoplal ti la smacꞌlan joꞌmil viniquetic li Jesuse Me Oy yan iyalic ti jaꞌ li Elías ti iyal scꞌop Dios ta voꞌone ti scꞌoplal onoꞌox chtal nojtoque. Oy yan iyalic ti jaꞌ ichaꞌcuxi junuc li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Ld Li ajvalil ta Galilea balumile, jaꞌ li Herodese, iyaꞌi li cꞌustic tspas li Jesuse. Iyal yoꞌon yuꞌun oy buchꞌu iyalic ti jaꞌ ichaꞌcuxi li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Hc  Iloqꞌuic batel li yajchanbalajeltac li Jesuse. Iꞌechꞌic ba ta jujun colonia. Laj yalanbeic li schiꞌiltaquique ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose. Schiꞌuc la scoltaanic li buchꞌutic tsacbilic ta chamele. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba imile li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe b} Li bu junucal jteclum ti mu xascꞌanoxuque locꞌanic batel. Cꞌalal chaloqꞌuic batele, lilinic comel spucucal la avoquique. Jaꞌ senyail ti jaꞌ xa icom ta sba stuquic ti muc bu xichꞌic ta mucꞌ li jcꞌop li la avalique ―xi li Jesuse. faE Li bu junucal na chaꞌotesatique, te me oyanic o jaꞌ to mi laloqꞌuic ta slumalic teye. ~`u Jech laj yalbe: ―Mu me xavichꞌic batel li cꞌustic chtun avuꞌunic ta sventa abeique. Mu me xavichꞌic batel anamteꞌic, schiꞌuc anutiꞌic, schiꞌuc aveꞌelic, schiꞌuc ataqꞌuinic. Mu me xavichꞌic batel chaꞌlic acꞌuꞌic. 8_i La stac batel yoꞌ chba yalbeic schiꞌiltaquic ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose, schiꞌuc acꞌo scoltaanic li buchꞌutic tsacbilic ta chamele. M^  Li Jesuse la stsob li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque. Laj yacꞌanbe stsatsal sjuꞌelic ti ta sloqꞌuesanbeic pucujetic ta yoꞌonic li schiꞌiltaquique, schiꞌuc ta scoltaanic ta schamelic. 3]_8Li stot smeꞌ li tseube toj chꞌayel o yoꞌonic. Li Jesuse laj yalbe li stot smeꞌ li tseube ti mu me buchꞌu xalbeic batel ti la schaꞌcuxesbe li stseubique.m\S7Ichaꞌcuxi ta ora, itots li tseube. Li Jesuse laj yal mantal ti acꞌo yacꞌbeic sveꞌele. [ 6Li Jesuse iꞌoch ta yut na, la stsacbe scꞌob li ánima tseube, tsots la scꞌopon, jech laj yalbe: ―Tseub, lican ―xut. Zy5Cꞌalal jech iyaꞌiic li buchꞌutic te oyique, la stseꞌinic li Jesuse yuꞌun snaꞌic ti chamem li tseube. 'YG4Oy ep buchꞌutic te xꞌavetic ta oqꞌuel ta amacꞌ. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Mu xaꞌoqꞌuic. Muc bu chamem li tseube, yuꞌun noꞌox chvay ―xi. ^X53Cꞌalal icꞌot ta sna Jairo li Jesuse, mu scꞌan ti ep buchꞌu ta schiꞌin ochele. Laj yal ti jaꞌ noꞌox ta xicꞌ ochel li Pedroe, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan, schiꞌuc stot smeꞌ li tseube. W/2Cꞌalal iyaꞌi li Jesuse, laj yalbe li Jairoe: ―Mu xavat avoꞌon. Jaꞌ noꞌox chꞌuno ti xuꞌ cuꞌun ta jcolta la atseube ―xut. _V71Cꞌalal jaꞌ o yacal ta loꞌil li Jesuse, ital jun vinic. Jaꞌ te ilic talel ta sna li Jairoe. Jech tal albatuc li Jairoe: ―Icham xa la atseube. Mu xa xavacꞌbe svocol li jchanubtasvaneje ―xꞌutat. U0Li Jesuse jech laj yalbe: ―Jnichꞌon, yuꞌun la achꞌun ti oy juꞌele, jaꞌ yuꞌun lacol. Junuc avoꞌon batan ―xut. AT{/Li antse, cꞌalal iyil ti snaꞌoj Jesús li cꞌusi la spase, xtꞌeltꞌun xa ta xiꞌel tal spatan sba ta balumil ta stojol li Jesuse. Jamal laj yalbe ti cꞌu chaꞌal la spicbe li spuychije. Iyaꞌiic scotol li crixchanoetic ti jech laj yal li antse: ―Cꞌalal jech la jpase, licol o ta ora ―xi. Sw.Li Jesuse jech laj yal: ―Oy buchꞌu lispicbe jpuychij yuꞌun icaꞌi ti oy buchꞌu icol ta juꞌele ―xi. R-Li Jesuse jech laj yal: ―¿Buchꞌu lispicbe jpuychij? ―xi. Itacꞌavic scotolic: ―Mu jnaꞌ, muc bu la jpic apuychij ―xiic scotolic. Li Pedroe jech laj yal schiꞌuc laj yalic nojtoc li schiꞌiltaque: ―Jchanubtasvanej, toj snetꞌnetꞌ sbaic talel li crixchanoetic chavile. Ta xnetꞌvanic talel ta jujot. ¿Cꞌu chaꞌal “buchꞌu lispicbe jpuychij” xachi? ―xutic. cQ?,Li antse inopoj batel ta spat li Jesuse, la spicbe stiꞌ spuychij, jaꞌ icol o ta ora. >Pu+Te schiꞌuquic batel jun ants oy xa slajchaebal jabil ti mu xmac li schamele. Ilaj yoꞌon ta poxtael ta jpoxtavanejetic. Ilaj scotol li cꞌustic oy yuꞌune pero muc bu xcol o. sO_*Yuꞌun ta xcham xa li stseube. Cꞌajomal jun li snichꞌone, lajchaeb to jabil yichꞌoj. Li Jesuse ibat schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Cꞌalal yacal ta xanbal batele, ep crixchanoetic ibatic eꞌuc. Snetꞌnetꞌ sbaic batel. 7Ng)Te ital ta stojol Jesús jun vinic, Jairo sbi. Jaꞌ jmeltsanejcꞌop li ta schꞌulnaique. La spatan sba ta balumil ta stojol li Jesuse. Laj yalbe ti acꞌo batuc ta snae. =Ms(Cꞌalal isut batel ta jot nab schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, oy ep jꞌisraeletic te ta smalaic ta tiꞌnab. Xmuybajic xa scotolic li cꞌalal icꞌot li Jesuse. 4La'―Batan ta ana, ba albo achiꞌiltac ti laj xa scoltaot li Diose ―xꞌutat yuꞌun li Jesuse. Isut batel li vinique, ba yal ta scotol slumal ti icoltaat yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌcuxesbe stseub Jairo li Jesuse schiꞌuc icol jun ants ti tal spicbe spuychij li Jesuse K9&Li vinic li ilocꞌ ep pucujetic ta yoꞌone laj yalbe li Jesuse: ―Chajchiꞌin batel ―xi. Li Jesuse laj yalbe ti acꞌo comuque. Jech laj yalbe: gJG%Scotol li jgadárail crixchanoetique laj yalbeic Jesús ti acꞌo locꞌuc ba te ta yosilalique, yuꞌun ixiꞌic tajmec. Jaꞌ yuꞌun iꞌoch ta canava schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, isutic batel ta jot nab. I$Li buchꞌutic iyilic li cꞌu sba icol li vinic ti ochem toꞌox pucujetic ta yoꞌone, laj yalbeic li buchꞌutic te icꞌotique. LH#Li jgadárail crixchanoetique tal sqꞌuelic ta ora li cꞌusi icꞌot ta pasele. Cꞌalal icꞌotic li yoꞌ bu oy li Jesuse, te istaic li schiꞌilique, jaꞌ li ilocꞌ ep pucujetic ta yoꞌone. Te xa chotol ta nopol yoc li Jesuse, slapoj xa scꞌuꞌ, meltsajem xa, tuqꞌuibem xa. Pero li crixchanoetique ixiꞌic o. G+"Li jchabiejchitometique, cꞌalal iyilic li cꞌusi ispas li chitometique, ixiꞌic. Ibatic ta anil ta jteclum schiꞌuc ibatic ta coloniaetic, ba yalic ti icham scotol li chitometique schiꞌuc ti icol xa ta schamel li vinic li ochem toꞌox pucujetic ta yoꞌone. TF!!Li pucujetique iloqꞌuic batel ta yoꞌon li vinique, te ba ochicuc li ta chitometique. Li chitometique iloqꞌuic ta anil scotol, iyalic ta yalebaltic. Itsꞌujic ochel ta nab, te ijicꞌav scotolic. 6Ee Oy ep chitometic te ta xveꞌic ta chꞌut vits. Li pucujetique laj yalbeic Jesús ti jaꞌ te acꞌo ba ochicuc li ta chitometique. Li Jesuse laj yal ti acꞌo baticuque. DwLi pucujetique ta sloqꞌuel yoꞌonic laj yalbeic Jesús ti mu me xtaqueic sutel ta xab li bu onoꞌox oyique. (CILi Jesuse jech la sjacꞌbe li vinique: ―¿Cꞌusi abi? ―xut. Itacꞌav: ―Legionuncutic, yuꞌun ep ta mil liꞌ ochemuncutique ―xiic li pucujetique. yBkTi jech iyalic li pucujetique, yuꞌun albatemic xa yuꞌun Jesús ti acꞌo loqꞌuicuc ta yoꞌon li vinique. Yuꞌun ep xa ta velta jech laj yilbajinic li vinic li pucujetique. Li crixchanoetique la schucbeic ta carena taqꞌuin li yoc scꞌobe yoꞌ jech mu xmajvan o, pero ta xtuchꞌ yuꞌun. Ta xꞌiqꞌue batel ta taqui jamaltic yuꞌun li pucujetique. 8AiLi vinique, cꞌalal iyil li Jesuse, tal spatan sba ta balumil ta stojol. Tsots icꞌopojic li pucujetic li ochem ta yoꞌone, jech laj yalic: ―Jesús, joꞌot Snichꞌonot Dios ta vinajel, ¿cꞌu chaꞌal tal aticꞌ aba ta jtojolcutic? Avocoluc mu me xavacꞌbuncutic quichꞌcutic vocol ―xiic. @Cꞌalal lic xanavuc batel li Jesuse, tal nupatuc ta be ta ora yuꞌun jun jgadárail vinic. Voꞌone xaꞌox ochem pucujetic ta yoꞌon. Muꞌyuc xa scꞌuꞌ, muꞌyuc xa sna. Jaꞌ xa snainoj li jombil chꞌenetic li bu chmuqueic li ánimaetique. *?MIcꞌotic ta jot nab ta yosilalic li jgadáraetique, te iloqꞌuic ta canava schiꞌuc yajchanbalajeltac li Jesuse. Li Galileae ta jot nab icom yuꞌunic. `>9Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Muc to bu achꞌunojic lec ―xut. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic, ixiꞌic. Jech laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌu nan chaꞌal li vinic liꞌi? Yuꞌun cꞌalal ta icꞌ, cꞌalal ta nab chpaj yuꞌun ―xut sbaic. Jaꞌ scꞌoplal ti iloqꞌuesbat pucujetic ta yoꞌon jun jgadárail vinique [=/Li Jesuse itije yuꞌun li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbeic: ―Jchanubtasvanej, ta xa xijmuquij yalel ta yut nab ―xiic. Ilic li Jesuse, la spajes li iqꞌue schiꞌuc li nabe, jliquel ichꞌab ta ora. X<)Cꞌalal jaꞌ o chanav batel ta ba nab li canavae, ivay li Jesuse. Jaꞌ o ital tsots icꞌ. Tsots la syuqꞌuilan li nabe. Iꞌoch ep joꞌ ta yut li canavae, yuꞌun xaꞌox ta xmuquij yalel ta yut nab. ;%Ta yan o cꞌacꞌal iꞌochic ta canava schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Jech laj yalbe: ―Batic ta jot nab ―xut. Ibatic. _:7Itacꞌav li Jesuse: ―Melel jaꞌ jmeꞌ, jaꞌ quitsꞌinab li te oyique. Pero li buchꞌutic chaꞌiic schiꞌuc ti ta spasic li cꞌusi ta xal li Diose, jaꞌ coꞌol schiꞌuc jmeꞌ yaꞌel. Jaꞌ coꞌol schiꞌuc jchiꞌiltac ta voqꞌuel yaꞌel ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ipaj yuꞌun icꞌ schiꞌuc nab li Jesuse 9Oy buchꞌu tal albatuc ta ora li Jesuse: ―Te oyic ta amacꞌ ameꞌ schiꞌuc la avitsꞌinabe yuꞌun chac scꞌoponicot ―xi. e8CTe icꞌotic li smeꞌ li Jesuse schiꞌuc li yitsꞌinab li Jesuse. Pero muc bu staic ta cꞌoponel li Jesuse yuꞌun te tsinil epal crixchano ta yut na, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ xꞌochic li yoꞌ bu oy li Jesuse. 37_’Jaꞌ yuꞌun aꞌibeic lec smelol li cꞌustic chacalbeique. Li buchꞌutic jutuc to schꞌunojique, más to chcoltaatic yuꞌun Dios ti acꞌo schꞌunic leque, yuꞌun chacꞌ ta yoꞌonic. Li buchꞌutic mu scꞌan schꞌunique, li cꞌu yepal snaꞌique ta xpojbatic ta jꞌechꞌel ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti chac cꞌoponatuc yuꞌun smeꞌ li Jesuse schiꞌuc li schiꞌiltac ta voqꞌuel li Jesuse }6sJaꞌ noꞌox jech persa onoꞌox ta xvinaj li cꞌustic laj calboxuque. Jaꞌ avabtelic ti jamal chavalic batele. Q5’Mi ta jtsan jcantiltique, muc bu ta jnujmaquitic, mu jmuctic ta yolon tem nojtoc. Ta jcuxantic ta scuxanobil jaꞌ chilic o lec osil scotol li buchꞌutic ta xꞌochic talel ta yut jnatique. _47Li becꞌ trigo li icꞌot ta lequil balumile, ti iyacꞌ joꞌvinic ta pꞌej sbeqꞌue, jaꞌ senyail li buchꞌutic ta xacꞌ ta yoꞌonic li scꞌop Diose. Ta satin ta yoꞌonic yaꞌel li scꞌop Diose. Acꞌo mi ta xichꞌic vocol, mu xchibaj o yoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal ti ta scꞌan li Cajvaltic ti jamal ta xcaltic ba li scꞌope 03YLi becꞌ trigo li icꞌot ta yolon chꞌixtique, jaꞌ senyail li buchꞌutic jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Jaꞌ te loꞌlobilic o yuꞌun li cꞌustic ta scꞌanique. Te netꞌbil icom o yaꞌel li scꞌop Dios li laj yaꞌiique, jech muc schꞌunic o. N2 Li becꞌ trigo li icꞌot ta tontique, jaꞌ senyail li buchꞌutic li cꞌalal ta xaꞌiic li scꞌop Diose, ta ora noꞌox ta schꞌunic, xmuybajic noꞌox. Pero mu ta sloqꞌueluc yoꞌonic la schꞌunic jech muꞌyuc stsatsal yoꞌonic o. Cꞌalal chichꞌic vocol cꞌalal schꞌunojique, ta xchibaj yoꞌonic ta ora. 1! Li becꞌ trigo li icꞌot ta bee, jaꞌ senyail li buchꞌutic li cꞌalal ta xaꞌiic li scꞌop Diose, mu xaqꞌuic ta venta. Ta xtal ta ora li pucuje, chtal chꞌaybatuc ta sjolic ta ora li scꞌop Dios li iyaꞌiique yoꞌ jech mu schꞌunic, jech mu xcolic o. r0] ’Aꞌibeic me smelol li loꞌil li laj calboxuque. Li sat trigoe jaꞌ senyail li scꞌop Diose. @/y Jech itacꞌav li Jesuse: ―Li joꞌoxuque acꞌbiloxuc anaꞌic li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose, pero li yanetique ta loꞌil noꞌox chcalbeic. Yuꞌun altic noꞌox ti iyilic xa ti scotol xuꞌ cuꞌune, yuꞌun muc xacꞌ ta yoꞌonic. Altic ti iyaꞌiic xa li cꞌusi laj cale, muc xaꞌibeic smelol yuꞌun mu onoꞌox scꞌan xaꞌiic. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic smelol li loꞌil sventa li jvajtrigoe .y Li Jesuse ijacꞌbat yuꞌun li yajchanbalajeltaque: ―¿Cꞌusi smelol li loꞌil la avalbuncutique? ―xutic. $-AOy jaypꞌej icꞌot ta lequil balumil. Lec ichꞌi, lec isatin. Laj yacꞌ joꞌvinic (100) ta pꞌej li jupꞌej becꞌ trigoe ―xi li Jesuse. Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, tsots lic cꞌopojuc. Jech laj yal: ―Li joꞌoxuc ti avaꞌiic li cꞌusi laj cale, nopbeic lec smelol ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu chaꞌal ta loꞌil noꞌox laj yalanbe li crixchanoetic li Jesuse u,cOy jaypꞌej icꞌot ta yolon chꞌixtic. Cꞌalal ichꞌi li chꞌixe, inetꞌe comel, jaꞌ icꞌoxib o. p+YOy jaypꞌej icꞌot ta tontic. Cꞌalal ichꞌi jutuque, itaquij ta ora yuꞌun muꞌyuc lec slumal. L*―Oy jun vinic ilocꞌ batel ta vajtrigo. Cꞌalal la svaj li strigoe, oy jaypꞌej icꞌot ta be. Te la spechꞌulanic ta teqꞌuel li crixchanoetique. Ital mutetic, la stam sbicꞌanic. ,)QCꞌalal la stsob sbaic ta stojol Jesús ep tajmec crixchanoetic li liquemic talel ta jujun jteclume, li Jesuse oy cꞌusi laj yal ta loꞌil. Jech laj yal: J( Te oy eꞌuc li Juanae, jaꞌ yajnil jun vinic Chuza sbi. Li Chuzae jaꞌ yichꞌojbe ta venta sna li ajvalil Herodese. Te oy eꞌuc li Susanae schiꞌuc oy ep yan antsetic li la smacꞌlanic Jesús schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Pero stuquic la sloqꞌuesic li veꞌlil li antsetique. Jaꞌ loꞌil sventa jvajtrigo 9'kOy jayvoꞌ antsetic nojtoc la schiꞌinic li Jesuse, jaꞌ li iloqꞌuesbat pucuj ta yoꞌonic yuꞌun li Jesuse schiꞌuc li icoltaatic ta schamelique. Te schiꞌuquic jun ants, María sbi, jaꞌ li te liquem talel ta jteclum Magdalae. Jaꞌ li iloqꞌuesbat jucub pucuj ta yoꞌon yuꞌun li Jesuse. {& qTsꞌacal to ixanav batel ta scotol jteclumetic schiꞌuc coloniaetic li Jesuse. Laj yal batel li lequil achꞌ cꞌope, jaꞌ ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose. Te schiꞌuc batel li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque. 3%_2Li Jesuse jech laj yalbe li antse: ―Lapasbat xa perton yuꞌun amul yuꞌun ta sloqꞌuel avoꞌon avichꞌun ta mucꞌ. Jech junuc xa avoꞌon batan ―xut.R$1Li buchꞌutic li te coꞌol oyic ta mexa schiꞌuc li Jesuse, jech laj yalbe sbaic: ―¿Bu ilic talel li vinic ti cꞌalal ta smul crixchanoetic xuꞌ ta spasbe perton ti yaloje? ―xut sbaic. m#S0Li Jesuse jech laj yalbe li antse: ―Pasbilot xa perton yuꞌun scotol amul ―xi li Jesuse. "{/Chacalbe, acꞌo mi ep smul li antse, li avie pasbil xa perton yuꞌun smul yuꞌun toj cꞌuxun ta yoꞌon. Li buchꞌu ta snop ti muc bu ep smul la jpasbe pertone, jaꞌ jutuc noꞌox cꞌuxun ta yoꞌon ―xꞌutat yuꞌun li Jesús li Simone. _!7.Li joꞌote muc bu xamalbun asete ta jol. Li ants liꞌi lismalbe muil vomol ta coc.  7-Li joꞌote muc bu xatsꞌutsꞌunun li cꞌalal lijule. Li ants liꞌi jul stsꞌutsꞌunbun coc li cꞌalal ijule. Chavil ti yacal to chispasbune. uc,Li Jesuse la sqꞌuelbe sat li antse, jech laj yalbe li Simone: ―Qꞌuelavil li ants liꞌi. Cꞌalal liꞌoch ta anae, muc buchꞌu la spocbun coc. Li ants liꞌi lispocbe coc ta yaꞌlel sat. Liscusbe ta stsotsil sjol nojtoc. C+Itacꞌav li Simone: ―Jaꞌ nan más cꞌux ta yoꞌon li buchꞌu más ep yil ti ichꞌaybate ―xi. Jech iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: ―Jaꞌ melel li cꞌusi chavale ―xut. b=*Pero mu sut yuꞌunic li sqꞌuexique, jaꞌ yuꞌun li yajval taqꞌuine la schꞌay ta yoꞌon li staqꞌuine, la schꞌaybe yilic schaꞌvaꞌalic. Li joꞌote ¿cꞌusi chanop? Li chaꞌvoꞌ vinic ti ichꞌaybat li yilique, ¿mi coꞌol cꞌux ta yoꞌonic li yajval taqꞌuine, mi oy buchꞌu ti más cꞌux ta yoꞌone? ―xi li Jesuse. =s)Li Jesuse jech laj yal: ―Oy jun vinic iqꞌuexbat staqꞌuin yuꞌun chaꞌvoꞌ viniquetic. Li june joꞌob ciento la sqꞌuex. Li june lajuneb yoxvinic (50) la sqꞌuex. X)(Li Jesuse jech laj yalbe li jfariseoe: ―Simón, oy cꞌusi chacalbe ―xut. eC'Cꞌalal iyil li jfariseoe, jaꞌ li buchꞌu laj yicꞌ ta veꞌel li Jesuse, jech iyal ta yoꞌon: “Ti jaꞌuc li buchꞌu ta xal scꞌop Dios li vinic liꞌi, snaꞌ ti jaꞌ jmulivajel li ants ti jechuque”, xi.  &Li antse te ivaꞌi ta nopol yoc Jesús. Lic yoqꞌuita sba. La spocbe yoc Jesús ta yaꞌlel sat. Cꞌalal la spoque, la scusbe ta stsotsil sjol. La stsꞌutsꞌunbe yoc. La smalbe ta yoc nojtoc li sbel li limetae yuꞌun ta xichꞌ ta mucꞌ li Jesuse. =s%Jaꞌ o te yac ta veꞌel ta mexa li Jesuse ital jun jmulivajel ants, yuꞌun iyaꞌi ti te ta xveꞌ ta sna li jfariseo li Jesuse. Yichꞌoj talel slimeta ti noj ta muil vomole. $Li Jesuse iꞌiqꞌue ta veꞌel yuꞌun jun vinic li ochem ta fariseoale. Li Jesuse ibat ta sna li vinique, ba veꞌuc. Li schotlebique jech chac cꞌu chaꞌal tem. Jaꞌ te ta spatan sbaic li cꞌalal ta xveꞌic ta mexae. Li Jesuse te ba spatan sba. 5c#Ti acꞌbiluc apꞌijilic yuꞌun li Diose, la avichꞌicuncutic ta mucꞌ schiꞌuc li Juan ti jechuque. Jaꞌ xanaꞌic o ti acꞌbil jpꞌijilcutic yuꞌun Dios ti la jpascutic li cꞌustic la jpascutique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌoch Jesús ta sna jun fariseoal vinic, Simón sbi pY"Cꞌalal lital, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, la jchiꞌinoxuc ta veꞌel. Pero jaꞌ jech sba la avalic nojtoc: “Qꞌuelavil toj echꞌem xveꞌ, toj echꞌem xuchꞌ yaꞌlel tsꞌusub. Lec xil sbaic nojtoc schiꞌuc li buchꞌutic chopol cꞌustic tspasic jech chac cꞌu chaꞌal li jtsobpatanetique schiꞌuc li yan jpasmuliletique”, xachiic. )K!Yuꞌun cꞌalal ital li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, muc bu xaschiꞌinic ta veꞌel. Jaꞌ jech sba la avalic: “Ochem pucuj ta yoꞌon”, xachiic. q[ Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li unetic ti te chotolic ta xtajinic ta chꞌivite, jech chalanbeic li schiꞌilique: “La jupancutic amay sventa nupunel pero muc bu xaꞌacꞌotajic. Cꞌalal xijuetcutic ta oqꞌuel ta scoj ti oy buchꞌu icham cuꞌuncutique, muc bu xaꞌoqꞌuic nojtoc. Mu cꞌusi xacꞌanic”, xut li schiꞌiltac ta tajimole. P’Chacalbeic li cꞌu sba atalelic li liꞌ oyoxuc ta balumile. _7Yan li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc li jfariseoetic ti muc bu acꞌbilic yichꞌic joꞌ yuꞌun li Juane, muc bu xaqꞌuic ta venta ti jech ta scꞌan li Diose. U#’Li buchꞌutic iyaꞌiic li cꞌusi laj yal li Juane schiꞌuc li jtsobpatanetic nojtoque, laj yichꞌic joꞌ yuꞌun li Juane. Jech laj yalic: “Ta melel lec li cꞌusi ta xal li Diose ti scꞌan ti acꞌo quictatic li cꞌustic chopol ta jpastique, ti acꞌo quichꞌtic joꞌe yoꞌ jech chispasbutic perton”, xiic. eCChacalbeic, ta scotol li crixchanoetique muc buchꞌu jech yichꞌoj tsots yabtel jech chac cꞌu chaꞌal yichꞌoj li Juan li chacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Pero li buchꞌu ta xacꞌ sba ta scꞌob li Diose, acꞌo mi muc bu yichꞌoj tsots yabtel, jaꞌ más ta xꞌacꞌbat yil li cꞌu sba sjuꞌel li Diose. Li Juane jaꞌ jutuc noꞌox iyil. 1Li Juane jaꞌ onoꞌox ti tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Dios ti baꞌi ta xtal cuꞌune. Jech tsꞌibabil:Baꞌi ta jtac batel li cajtacbalale.Jaꞌ ta xalbe crixchanoetic ti chabate yoꞌ jech chayichꞌic ta mucꞌ, xiyut li Jtote, xi onoꞌox tsꞌibabil. e CCꞌalal a aqꞌuelique, xanaꞌic xa onoꞌox ti jaꞌ li buchꞌu laj yal li scꞌop Diose. Melel chacalbeic, li Juan li a aqꞌuelique, jaꞌ más banquilal yuꞌunic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee.  Avilic ti muꞌyuc lec scꞌuꞌe. Yuꞌun li buchꞌutic ti toj lec scꞌuꞌique, jaꞌ li buchꞌutic te oyic ta sna ajvaliletique. x iCꞌalal isutic batel li chaꞌvoꞌic ti itaqueic talel yuꞌun li Juane, li Jesuse lic yalbe li epal crixchanoetic li cꞌu sba scꞌoplal li Juane. Jech laj yal: ―Li buchꞌu a aqꞌuelic li te ta taqui jamaltique, xanaꞌic xa onoꞌox ti ta yav oy li cꞌu sba ichanubtasvane, ti maꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal jtecꞌ aj ti chbat ta jujot ta iqꞌue. % CMu me xchibaj yoꞌon ta jtojol li Juane, acꞌo muybajuc noꞌox, xijyutcutic talel li Jesuse”, utic cꞌotel li Juane ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. g GItacꞌav li Jesuse: ―Ba albeic Juan scotol li cꞌustic avilic ti yacun spasele schiꞌuc li cꞌustic avaꞌiic ti laj cale. “Li maꞌsatetic toꞌoxe xilic xa osil. Li coxoetic toꞌoxe lec xa chanavic. Icolic xa li buchꞌutic tsacbilic toꞌox ta cꞌaꞌel chamele. Ijam xa schiquinic li buchꞌutic macal toꞌox schiquinique. Li buchꞌutic telelic xaꞌoxe ichaꞌcuxiic xa cuꞌun. Li meꞌonetique iꞌalbatic xa yaꞌiic ti ta xcꞌuxubinatic yuꞌun li Diose. 3~}||&{Nzny[xw`vntt9syrrwqqpkoomnkihff,ecb`^^3\[[C== ;S:918765}430.-6+*))(&&G%#"s xbOq^Rx! k?f=^9 ~ h :@3xi Maꞌuc jsetꞌ mu cꞌusi xuꞌ avuꞌunic. Altic chcꞌopoj o avoꞌonic ti cꞌustic ta xtun avuꞌunique.  Altic ti chcꞌopoj avoꞌonique, maꞌuc me ta xnatub o acꞌacꞌalic avorailic liꞌ ta balumil ti jech chcꞌopoj avoꞌonique. ve Qꞌuelavilic li jojetique, mu snaꞌic abtel. Mu snaꞌ xꞌovolajic, mu snaꞌ xcꞌajavic, muꞌyuc snail li sveꞌelique. Macꞌlanbilic noꞌox yuꞌun li Jtotic Diose. Pero li joꞌoxuque más to chascꞌuxubinic li Jtotic Diose. wg Yuꞌun jaꞌ laj yacꞌboxuc abecꞌtalic acuxlejalic li Diose, jech nojtoc chacꞌ aveꞌelic acꞌuꞌic. wg Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Chacalbeic, mu me xcꞌopoj o avoꞌonic ti cꞌusi chacuxiic o liꞌ ta balumile, jaꞌ ti bu chata aveꞌel avuchꞌobique, schiꞌuc nojtoc ti bu chata acꞌuꞌ apacꞌalique. ! Jaꞌ jech scꞌoplal li buchꞌu jaꞌ noꞌox ta scꞌan ta stsob ep scꞌulejal stuque. Ta stojol li Diose abol sba ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti jaꞌ noꞌox Dios chijyacꞌbutic scotol li cꞌustic ta xtun cuꞌuntic liꞌ ta balumile A{ Cꞌalal jech snopoj ta spase, jech iꞌalbat yuꞌun li Diose: “Mu xanaꞌ snopel. Ta acꞌubal tanae chacham. Li cꞌustic oy avuꞌune ¿buchꞌu ta sbalin yaꞌel?” xꞌutat. &E Mi la stsob sba cuꞌun scotole, tsꞌacal xuꞌ jech ta xcal ta coꞌon: Oy xa ep jveꞌel ta sventa jayib jabil jech xuꞌ ta jcux. Yuꞌun la jta xa scotol li cꞌustic ta scꞌan coꞌone. Xuꞌ ta jveꞌ, xuꞌ ta xcuchꞌ jech ximuybaj noꞌox, xichi”, xi la snop li vinique. R  Tsꞌacal to jech la snop: “Jnaꞌ xa cꞌusi ta jpas. Jaꞌ ta jines li snail li bu cacꞌoj li cꞌustic oy cuꞌune, ta jvaꞌan más mucꞌ. Jaꞌ te ta jticꞌ scotol li cꞌustic oy cuꞌune. } s Jech la snop: “¿Cꞌu sba ta xcut? Mu xa jnaꞌ bu ta jticꞌ li cꞌustic ilocꞌ ta cosile”, xi ta yoꞌon.  w Li Jesuse jech laj yal ta loꞌil: ―Oy jun vinic lec jcꞌulej. Lec iyacꞌ scotol li cꞌustic la stsꞌune. V % Li Jesuse jech laj yalbe scotolic: ―Qꞌuelo me abaic, mu me xapichꞌ o avoꞌonic li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Manchuc mi oy cꞌusi ep chataic pero maꞌuc noꞌox me xamuybajic o ―xut.   Li Jesuse jech itacꞌav: ―Tata, maꞌuc cabtel ta jmeltsan acꞌopic yuꞌun muc bu yacun ta meltsanejcꞌop ―xut. lQ Oy jun vinic te cacal ta oꞌlol crixchanoetic, jech laj yalbe li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, albo li jbanquil ti acꞌo svocꞌbun li yosil li ánima jtotcutique, schiꞌuc nojtoc li cꞌustic oy yuꞌun toꞌoxe ―xi. ' Yuꞌun jaꞌ tsjules ta ajolic li Chꞌul Espíritue ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ noꞌox chischꞌayutic li jcꞌulejaltique 7g ’Cꞌalal chaꞌaqꞌueic ta scꞌob li jꞌabteletic li ta chꞌulnaetique, mu me xcꞌopoj avoꞌonic ti cꞌusi chavalique schiꞌuc li cꞌu sba chatacꞌavique. !; ’Li buchꞌutic chopol ta xcꞌopojic ta jtojol, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, ta to spasbatic perton yuꞌun Dios ti mi tscꞌanbeique. Jaꞌ noꞌox li buchꞌutic chopol ta xcꞌopojic ta stojol li Chꞌul Espíritue, muc xa bu ta spasbatic o perton sbatel osil. [/ Yan li buchꞌutic ti mu jamluc ta xalic ta stojol li crixchanoetic ti yichꞌojicun ta muqꞌue, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, ta xcalbe Jtot schiꞌuc li yajꞌangeltaque ti muc bu yichꞌojicun ta muqꞌue. %C ’Chacalbeic, li buchꞌutic ti jamal ta xalic ta stojol li crixchanoetic ti yichꞌojicun ta muqꞌue, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌon li coꞌol crixchanoutique, jamal ta xcal ta stojol Jtot ti melel yichꞌojicun ta muqꞌue, schiꞌuc ta stojol li yajꞌangeltaque. .U Li joꞌoxuque atbil scotol li jaypꞌej li stsotsil ajolique. Jaꞌ yuꞌun mu me xaxiꞌic. Yuꞌun más to cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Diose; jaꞌ jutuc noꞌox cꞌuxubinbilic li bicꞌtal mutetique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti jamal ta xcaltic ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique #? ’Xanaꞌic ti lajuneb noꞌox centavo stojol ta joꞌcot li bicꞌtal mutetique. Pero mu jcotuc ta xchꞌay ta yoꞌon li Diose, scotol schabioj. w Jaꞌ me xaxiꞌic li Diose yuꞌun jaꞌ xuꞌ yuꞌun chasticꞌoxuc ta mucꞌta cꞌocꞌ schiꞌuc achꞌulelic. &E ’Joꞌoxuc ti lec chaquilique, chacalbeic ti mu me xasibtes abaic yuꞌun li buchꞌutic chac smiloxuque, yuꞌun mu snaꞌ xcham la achꞌulelique. 1~[ Scotol li cꞌustic chavalic ta mucule ta onoꞌox xvinaj bu cꞌacꞌal te ta stojol li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Jaꞌ xaxiꞌic li Diose”, xi h}I Yuꞌun mi oy cꞌusi chopol chanop ta avoꞌonic li avie, ta onoꞌox xvinaj bu cꞌacꞌal. |  Cꞌalal jaꞌ o te chloꞌilaj schiꞌuc li jfariseoetic li Jesuse, la stsob sbaic talel ta stojol Jesús ep ta mil crixchanoetic. Te snetꞌnetꞌ sbaic scotolic. Li Jesuse baꞌi jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Qꞌuelo me abaic ta sventa svochesobil spanic li jfariseoetique. Yuꞌun tucꞌ yoꞌonic yilel pero jaꞌ noꞌox ta xloꞌlovanic. Li joꞌoxuque mu me xapasic jech. r{] 6Yuꞌun ta sqꞌuelic ti cꞌu sba chtacꞌav li Jesuse yoꞌ jaꞌ ta stabeic o smul ti yalojique.^z5 5Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, li buchꞌutic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jfariseoetique, iꞌilinic tajmec. Jaꞌ yuꞌun lic smucꞌtajacꞌbeic li Jesuse. jyM 4’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol yuꞌun laj xa ajelbeic smelol li smantaltac li Diose. Yuꞌun mu xachꞌun atuquic, jaꞌ yuꞌun muc bu chachanubtasic lec la achiꞌiltaquique. Jaꞌ yuꞌun joꞌoxuc chamaquic li buchꞌutic tscꞌan tschꞌunique ―xi li Jesuse. hxI 2Jaꞌ yuꞌun joꞌoxuc ta xcom ta abaic ti imileic li cꞌu yepal li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios li cꞌalal imeltsaj li vinajel balumile schiꞌuc cꞌalal tana. Cꞌalal imile li Abele ti cꞌalal to icꞌot ta lajel li Zacaríase ti imile ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta nopol scajleb smoton li Diose, joꞌoxuc icom ta abaic scotol. w 3v 1’Li Diose snaꞌoj onoꞌox ti jech ta xcꞌot ta pasele, jaꞌ yuꞌun jech onoꞌox laj yal: “Ta jtacbeic batel li buchꞌutic ta xalic li jcꞌope schiꞌuc li jchanubtasvanejetique. Oy jayvoꞌ ta smilic, oy jayvoꞌ ta xilbajinic”, xi onoꞌox. Zu- 0Jaꞌ chvinaj o ti coꞌol avoꞌonic achiꞌuquic la atot ameꞌic ta voꞌonee. Joꞌoxuc to chatsꞌacubtasic li cꞌusi la spasic la atot ameꞌic ta voꞌonee yuꞌun poꞌot xa chapasbecun jech eꞌuc. t /’Ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol yuꞌun jaꞌ avichꞌojbeic yoꞌon la atot ameꞌic ta voꞌonee. Yuꞌun chachaꞌachꞌubtasbeic lec smuquenal li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, jaꞌ li buchꞌutic la smilanic la atot ameꞌique. Ps .Li Jesuse jech itacꞌav: ―Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Yuꞌun coꞌol schiꞌuc chapechꞌic lec icatsil ti toj ole, ti vocol ta xlic ta petele. Jaꞌ noꞌox chavacꞌbeic scuch la achiꞌilique, pero li joꞌoxuque mu xlic avuꞌunic. >ru -Jech itacꞌav jun li buchꞌu spꞌisoj sba ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose: ―Jchanubtasvanej, ti avaꞌi sba chavale, yuꞌun chopol chaviluncutic eꞌuc ―xi. wqg ,’Joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li chꞌenal ánima li bu muc bu acꞌbil senyaile jech mu xvinaj. Li buchꞌutic te ta xjelavic ta sbae, mu snaꞌic mi oy ánima li te ta yute. Jaꞌ noꞌox jechoxuc li joꞌoxuque, li buchꞌutic ta schꞌunic li cꞌusi chavalique, mu snaꞌic ti chamem chayilic li Diose yuꞌun naca chopol li cꞌustic oy ta avoꞌonique ―xi li Jesuse. p +’Joꞌoxuc li jfariseooxuque ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol yuꞌun lec chavaꞌiic ti chachotiic li bu tꞌujbil chotlebal li te ta chꞌulnaetique. Jaꞌ lec chavaꞌiic ti lequil cꞌoponbiloxuc yuꞌun li jchiꞌiltactic li te ta chꞌivite. Mo *’Joꞌoxuc li jfariseooxuque ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol yuꞌun jaꞌ noꞌox chanopic ti persa chavatic ta lajlajuneb li cꞌustic atsꞌunojique: jaꞌ li tulnichime, schiꞌuc li lulae, schiꞌuc scotol li cꞌustic yan atsꞌunojique. Chaloqꞌuesic jujun li ta lajlajunebe ta sventa smoton li Diose. Chanopic ti persa chavacꞌbeic Dios li cꞌustic oy avuꞌunique, pero mu xavaqꞌuic ta venta ti scꞌan ti lec chameltsanic cꞌope, schiꞌuc ti ta sloqꞌueluc avoꞌonic chacꞌanic li Diose. Jaꞌ lec ti lauc apasic nojtoc ti bu persa scꞌan pasele. pnY )Jaꞌ lec cꞌuxubinvananic, qꞌuelanic li cꞌustic oy avuꞌunique, jaꞌ lec chayilic o li Diose. `m9 (Muc bu pꞌijoxuc. ¿Mi chanopic ti mu xil avoꞌonic li Dios ti jaꞌ la spasoxuque? Yl+ 'Li Cajvaltique xi laj yal: ―Joꞌoxuc li jfariseooxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu jaꞌ noꞌox ta spocbe spat xocon li vasoe schiꞌuc li pulatue. Yan li yute muc bu tsuqꞌuic, noj ta icꞌubal. Jaꞌ noꞌox jechoxuc li joꞌoxuque. Lecoxuc yilel pero jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌonic scꞌupinel li cꞌustic oy yuꞌun la achiꞌilique. Chavalbeic ti acꞌo yaqꞌuic ta smoton Diose pero joꞌoxuc noꞌox chavichꞌic atuquic. k &Li jfariseoe toj chꞌayel noꞌox yoꞌon cꞌalal iyil ti muc bu jal la spoc scꞌob li Jesuse li cꞌalal ba chotluc ta mexae. )jK %Cꞌalal ilaj yoꞌon ta loꞌil li Jesuse, iꞌiqꞌue batel ta veꞌel yuꞌun jun vinic ochem ta fariseoal. Li Jesuse ibat, te cꞌot chotluc ta mexa. .iU $Yuꞌun mi ta sloqꞌuel avoꞌonic achꞌunojic li cꞌustic yaloj li Diose, xanaꞌic lec ti tacbilun talel yuꞌun Dios jech chac cꞌu chaꞌal lec chavilic osil mi lec xtil li lámparae ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti chopol li cꞌustic tspasic li jfariseoetique h #Jaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic, mu me ta scojuc noꞌox ti tsots avoꞌonic ti mu xanaꞌic ti joꞌon tacbilun talel yuꞌun li Diose. %gC "La asatique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li lámparae. Mi lec ta xtil li lámparae, lec ta xquiltic o osil. Yan mi mu xtile, oyutic ta icꞌal acꞌubal. Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc, mi achꞌunojic li cꞌustic yaloj li Diose, jaꞌ chanaꞌic o ti tacbilun talel yuꞌun li Diose. Yan mi muc bu achꞌunojique, mu xanaꞌic ti tacbilun talel yuꞌun li Diose. Jaꞌ yuꞌun chac aqꞌuelic mi oy juꞌel. Xf) !’Jech chac cꞌu chaꞌal mi oy chatsanic lámparae, muc bu chavaqꞌuic ti bu mu xvinaje, muc bu chanujmaquiic ta moch. Chavaqꞌuic ta sjocꞌleb yoꞌ jaꞌ lec chilic o osil scotol li buchꞌutic ta xꞌochic talel ta anaique. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc yuꞌun jamal laj cacꞌ avilic ti tacbilun talel yuꞌun li Diose. Te! Cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ más tsots chavichꞌic vocol li joꞌoxuc ti liꞌ to oyoxuc ta balumile. Li vocol ti ta xichꞌic li crixchanoetic ta Nínive ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech. Yuꞌun cꞌalal a yalbe scꞌop Dios li crixchanoetic ta Nínive li Jonase, laj yictaic ta ora li cꞌustic chopol tspasique. Li Jonase mu tsotsuc yabtel laj yichꞌ. Joꞌon ti liꞌ oyun ta atojolique, tsots cabtel quichꞌoj, pero mu xavaqꞌuic ta venta li cꞌusi chacalbeique. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal lámpara li jsatique *dM Oy toꞌox jun ants ta voꞌone ti ochem ta ajvalilal ta jun balumil ta xocon vinajel ta sur. Cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ más tsots chavichꞌic vocol li joꞌoxuc ti liꞌ to oyoxuc ta balumile. Li vocol ta xichꞌ li meꞌajvalile, jaꞌ mu sta jech. Yuꞌun li antse nom ital, tal yaꞌibe scꞌop li mucꞌta ajvalil Salomone yuꞌun iyaꞌi ti lec pꞌije. Pero li Salomone mu tsotsuc yabtel laj yichꞌ. Joꞌon ti liꞌ oyun ta atojolique, más to joꞌon jnaꞌ, pero mu xavichꞌicun ta mucꞌ. jcM Jech chac cꞌu chaꞌal li jyanlumal crixchanoetic li te nacalic ta jteclum Nínivee isnaꞌic ti tacbil ba yuꞌun Dios li Jonase, jaꞌ chanaꞌic o ti tacbilun talel yuꞌun li Diose, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. sb_ Cꞌalal yacal ta stsob sbaic talel li crixchanoetic ta stojol li Jesuse, xi laj yalbe: ―Joꞌoxuc li liꞌ oyoxuc ta balumile, chopol avoꞌonic. Chacꞌan chaqꞌuelic li juꞌele pero muc bu chcacꞌ avilic. Jaꞌ noꞌox chcacꞌ avilic jech chac cꞌu chaꞌal icꞌot ta pasel ta stojol li Jonase, jaꞌ li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. a1 Itacꞌav li Jesuse: ―Scotol li buchꞌutic ta xaꞌiic schiꞌuc ti ta schꞌunic li cꞌustic ta xꞌalbatic yuꞌun li Diose, jaꞌ más xmuybajic ―xi. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic chopol yoꞌonique ti jaꞌ noꞌox tscꞌan tsqꞌuelbeic sjuꞌel li Jesuse b`= Cꞌalal jaꞌ o yacal ta xcꞌopoj li Jesuse, oy jun ants li te schiꞌuquic li crixchanoetique tsots icꞌopoj, jech laj yalbe li Jesuse: ―Jaꞌ más xmuybaj la ameꞌe yuꞌun jaꞌ la svoqꞌuesot ―xut. _{ Jech li pucuje ba saꞌ talel jucub schiꞌiltac ta pucujal, jaꞌ li bu toj echꞌem chopolique. Tal ochicuc ta yoꞌon li vinique. Te inaquiic o. Li vinique más to isoc o tajmec ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic más xmuybajique %^C Cꞌalal icꞌote, xocol cꞌot sta li bu toꞌox oye, yuꞌun li vinique muc bu yacꞌoj sba ta scꞌob li Diose. Stuc noꞌox stuqꞌuibtasoj sba jutuc. p]Y ’Joꞌoxuc li liꞌ chavaꞌibecun li jcꞌope, más to chasoquic o ta scoj ti mu xavichꞌicun ta muqꞌue. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic ti ilocꞌ pucuj ta yoꞌone. Li pucuje ibat ta taqui jamaltic, ba saꞌ bu ta xcux yoꞌon, pero muc bu sta. Jech iyal ta yoꞌon: “Jaꞌ lec chichaꞌsut batel nojtoc ta yoꞌon li vinique”, xi. *\M ’Li buchꞌu muc bu lec ta xil li cꞌusi ta jpase jaꞌ chiscontrain o. Jaꞌ scꞌoplal ti ta soquic o li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse 4[a Pero ti mi ipase ta canal yuꞌun li buchꞌu más tsotse, ta xpojbat li yabtejeb ti jaꞌ spatoj o yoꞌone, jech ta xpojbat o li cꞌustic oy yuꞌune. Li Satanase jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li tsatsal vinique yuꞌun jaꞌ sventainoj li crixchanoetique. Pero li joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal li más tsatsal vinique yuꞌun la jpas xa ta canal. Yuꞌun la jpojbe li vinic li te toꞌox oy ta scꞌobe. Z) ’Li buchꞌu tsatsal vinic schiꞌuc ti oy lec yabtejeb ti ta schabi o li snae, muc buchꞌu xuꞌ ta xpojbun li cꞌustic oy ta snae. Y) Li joꞌone ta sventa stsatsal sjuꞌel Dios ta jloqꞌues li pucujetique, jaꞌ ta xvinaj o ti liꞌ xa ta spas mantal ta atojolic li Diose. 9Xk Ti meleluque, ¿buchꞌu ta sventa ta sloqꞌuesic pucujetic eꞌuc la avajchanbalajeltaquique? La avajchanbalajeltaquique xuꞌ ta xalic ti mu meleluc li cꞌusi chavalique. |Wq Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Satanase, mi ta sloqꞌues schiꞌil ta pucujal ta yoꞌonic li crixchanoetique, mu xuꞌ spas mantal mi jech ta spase. Ti jech chacalbeique, yuꞌun chavalic ti ta sjuꞌel Satanás ta jloqꞌues li pucujetique. qV[ Li Jesuse snaꞌoj li cꞌusi ta snop ta yoꞌonique, jech laj yalbe: ―Mi ta scontrain sbaic jun ajvalil schiꞌuc schiꞌiltac ta abtele, ta soquic o. Mi ta scontrain sbaic ta jpꞌej noꞌox snailique, ta soquic o nojtoc. dUA Oy yan jaꞌ noꞌox tscꞌan ta sqꞌuelbeic yoꞌon li Jesuse, jech laj yalbeic: ―Jchanubtasvanej, acꞌbun quilcutic ta vinajel la atsatsal ajuꞌele yoꞌ jech ta jchꞌuncutic o ti tsots avabtele ―xutic. $TA Pero oy jayvoꞌ jech iyalic: ―Li vinic liꞌi ta sjuꞌel banquilal pucuj ta sloqꞌues li pucujetic li ochem ta yoꞌonic li crixchanoetique ―xiic. %SC Li Jesuse la sloqꞌuesbe pucuj ta yoꞌon jun umaꞌ vinic. Ti jech umaꞌ li vinique, jaꞌ ta scoj li pucuj li ochem ta yoꞌone. Cꞌalal ilocꞌ li pucuj ta yoꞌone, ijam li yee. Li crixchanoetique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ti cꞌalal iyilic ti ijam ye li vinique. iRK Li joꞌoxuque chopoloxuc onoꞌox pero xanaꞌic li cꞌusi lec chavacꞌbeic la anichꞌnabique. Li Jtotic Dios ta vinajele jaꞌ snaꞌoj lec li cꞌusi ta xacꞌbe li buchꞌutic ta xcꞌanbate. Jaꞌ ta xacꞌbe li Chꞌul Espíritue ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalic ti ta sjuꞌel banquilal pucuj ta sloqꞌues pucujetic li Jesuse VQ% Mi chascꞌanbeic ton caxlan sloꞌe, mu jcotuc stsec chavacꞌbeic stiꞌ. .PU ’Li joꞌoxuque, mi chascꞌanbeic vaj sveꞌ anichꞌonique, mu tonuc chavacꞌbeic slajes. Mi chascꞌanbeic choy stiꞌe, mu chonuc chavacꞌbeic stiꞌ. BO Yuꞌun li buchꞌutic ta scꞌanique ta xꞌacꞌbatic. mNS Jaꞌ noꞌox jech li Diose mi mu xlaj coꞌontic ta scꞌanulanbeele, ta onoꞌox xijyacꞌbutic. kMO Pero mi mu xlaj avoꞌon ta sjacꞌbeele, chlic yacꞌbot scotol li cꞌustic ta xtun avuꞌune. L/ Jech chayalbe: “Mu xuꞌ, yuꞌun jmacoj xa lec li stiꞌ jnae. Chijvaycutic xa jchiꞌuc jnichꞌnab jech mu xuꞌ chlic cacꞌbot”, xayut. dKA Jech laj yal ta loꞌil nojtoc li Jesuse: ―Ti jechuc ti oy buchꞌu lec xacꞌopon aba achiꞌuc ti te chcꞌot schꞌamun ana yuꞌun te chvaye, pero mu cꞌusi oy avuꞌun ti chamacꞌlan oe. Pero oy jun achiꞌil ti chba acꞌopon ta oꞌlol acꞌubale yuꞌun chba aqꞌuexbe oxibuc span sventa chamacꞌlan o la avuloꞌ li icꞌot ta anae. Jech chcꞌot avalbe: “Jqꞌuextic oxibuc apan yuꞌun naca to icꞌot culoꞌ. Pero mu cꞌusi xcacꞌbe slajes”, xavut. J (II Pasbuncutic perton yuꞌun li jmulcutique jech chac cꞌu chaꞌal ta jpasbecutic perton li buchꞌutic oy smul cuꞌuncutique.Mu me xavacꞌuncutic ta pasel ta canal li ta mulile.Coltauncutic me”, xachi xacꞌopojic li cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose ―xi li Jesuse. FH Acꞌbuncutic talel jveꞌelcutic li avi cꞌacꞌale. G% Itacꞌav li Jesuse: ―Cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose, xi xacꞌopojique:“Jtotic Dios ti te oyot ta vinajele, acꞌo me quichꞌotcutic ta mucꞌ jcotolcutic liꞌ ta balumile.Acꞌo me cꞌotuc scꞌacꞌalil chtal apas mantal atuc liꞌ ta balumile.Acꞌo me jaꞌuc jpascutic li cꞌusi chacꞌan liꞌ ta balumile jech chac cꞌu chaꞌal li te ta vinajele. -F U Ta yan o cꞌacꞌal cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel Dios li Jesuse, jech iꞌalbat yuꞌun jun li yajchanbalajeltaque: ―Cajval, chanubtasuncutic ta stael ta naꞌel Dios eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal la schanubtas yajchanbalajeltac li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe ―xi. E' *Pero jaꞌ persa chavaꞌibun li jcꞌope. Li Maríae laj xa snop ti jaꞌ chaꞌi li jcꞌope, jech muc buchꞌu xuꞌ chpojbat ―xut.D{ )Itacꞌav li Jesuse: ―Marta, ta sventa ti jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌon la avabtele jech muc bu jun avoꞌon. 3C_ (Li Martae jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌon li cꞌusi ta spas ta snae yuꞌun ta xmacꞌlanvan. Inopoj talel ta stojol li Jesuse, jech laj yalbe: ―Cajval, ¿mi mu cꞌusi ta xal avoꞌon ti jtuc noꞌox chiyacꞌbe jmeltsan li veꞌlil li jmuque? Jaꞌ lec albo acꞌo tal scoltaun eꞌuc ―xut. ~Bu 'Oy smuc li Martae, María sbi. Li Maríae te tal chotluc ta nopol yoc li Jesuse yuꞌun tscꞌan chaꞌibe scꞌop. A &Li Jesuse te icꞌot ta jun colonia schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Te nacal jun ants, Marta sbi. Te iꞌotesat ta na li Jesuse. @7 %Itacꞌav li jun ti spꞌisoj sba ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose: ―Jaꞌ li buchꞌu icꞌuxubinvane ―xi. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Batan, ba cꞌuxubinvanan jech eꞌuc li joꞌote ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti ibat Jesús ta snaic Marta schiꞌuc María 1?[ $Li joꞌote ¿cꞌusi chanop? Li oxvoꞌique ¿buchꞌu junucal la spꞌis ta schiꞌil li jchiꞌiltic ti imaje comel yuꞌun li jꞌeleqꞌuetique? ―xi li Jesuse. !>; #Ta yocꞌomal cꞌalal ilocꞌ batel li jsamariail vinique, laj yacꞌbe comel chib denario taqꞌuin li yajval nae. Jech laj yalbe comel: “Chabibun me lec li vinique. Mi oy cꞌusi más ta xlaj avuꞌune, chajtojbe scotol cꞌalal mi lisut talele”, xut comel li yajval nae. k=O "Inopoj batel li bu puchꞌule. La spoxtabe scotol li bu yaijeme, la sjaxbe asete schiꞌuc vino, la spixbe lec ta pocꞌ. La scajan batel ta sba sburro, laj yicꞌ batel li yoꞌ bu chaqꞌuic ta loqꞌuel nae. Te la schabi. 9<k !Tsꞌacal to te iꞌechꞌ batel jun jyanlum vinic liquem talel ta Samaria balumil. Cꞌalal iyil ti te puchꞌul li jchiꞌiltique, li jsamariail vinique iyichꞌ ta cꞌux. 6;e Tsꞌacal to te iꞌechꞌ batel jun yajcoltaob paleetic li ta mucꞌta chꞌulnae. Cꞌalal icꞌot li bu puchꞌul li jchiꞌiltique, la sjoy sbe eꞌuc, ijelav o batel. :' Tsꞌacal to te iꞌechꞌ batel jun pale cuꞌuntic. Cꞌalal iyil ti te puchꞌul li jchiꞌiltique, la sjoy sbe li palee, ijelav o batel. 9y Li Jesuse oy cꞌusi laj yal ta loꞌil, jech laj yal: ―Oy jun jchiꞌiltic ta israelal ilocꞌ batel ta Jerusalén, ibat ta Jericó. Cꞌalal yac ta xanbal batel ta bee, te isnup ta be jꞌeleqꞌuetic. Ipojbat scotol li cꞌustic oy yuꞌune, schiꞌuc ilocꞌbat scꞌuꞌ, schiꞌuc imaje. Ep iyaij. Ibatic li jꞌeleqꞌuetique. Chamem xa icom yilel li vinique. q8[ Li vinique ta scꞌan ta spoj sba, jech laj yalbe li Jesuse: ―¿Buchꞌu li jchiꞌile? ―xut. n7U Itacꞌav li Jesuse: ―Lec latacꞌav. Ti mi jaꞌ chapas taje, chacuxi o sbatel osil ―xut. B6} Itacꞌav li vinique: ―“Sloqꞌueluc me avoꞌonic cꞌanic me li Dios cuꞌuntique. Acꞌbo sventain avoꞌonic, schiꞌuc atsatsalic, schiꞌuc apꞌijilic. Acꞌo tunuc yuꞌun. Cꞌuxubino me achiꞌilic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque”, xi li smantal Diose ―xi li vinique. 5 Li Jesuse jech laj yalbe li vinique: ―¿Cꞌusi tsꞌibabil ta smantaltac li Diose yuꞌun aqꞌueloj xa? ―xut. 74g Te oy jun li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. La svaꞌan sba yuꞌun oy cꞌusi ta sjacꞌbe li Jesuse. Yuꞌun noꞌox tsqꞌuel cꞌu sba chtacꞌav. Jech laj yalbe: ―Jchanubtasvanej, ¿cꞌusi ti lec ta jpase yoꞌ jech chicuxi o sbatel osile? ―xut. 13[ Chacalbeic, ep li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee schiꞌuc ep li ajvaliletic ta voꞌonee chac ox sqꞌuelic eꞌuc li cꞌusi ta jpase, pero muc xa xilic. Chac ox yaꞌiic eꞌuc li cꞌusi ta xcale, pero muc xa xaꞌiic ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa jun jsamariail vinic E2 Li Jesuse jaꞌ lic scꞌoponan li yajchanbalajeltaque, xi laj yalbe: ―Joꞌoxuc li cajchanbalajeltacoxuque la scꞌuxubinoxuc xa li Diose yuꞌun avilic xa li cꞌustic ta jpase. E1 Li Jesuse xi lic yalanbe li crixchanoetique: ―Scotol yacꞌojbun ta jcꞌob li Jtote. Joꞌon li Snichꞌonune muc buchꞌu snaꞌ li cꞌu sba li coꞌone. Jaꞌ noꞌox stuc Jtot snaꞌoj li cꞌu sba li coꞌone. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Jtote muc buchꞌu snaꞌbe li cꞌu sba yoꞌone. Joꞌon noꞌox jnaꞌojbe li cꞌu sba yoꞌon li Jtote, schiꞌuc snaꞌic eꞌuc li buchꞌutic ta xcacꞌbe snaꞌique ―xi li Jesuse. 0  Li Jesuse xmuybaj noꞌox ta ora ta sventa li Chꞌul Espíritu li oy ta yoꞌone, jech lic scꞌopon Stot: ―Tata, joꞌot yajvalot li vinajel balumile. Colaval ti muc bu xavacꞌbe yaꞌibeic smelol li cꞌusi laj cal schiꞌuc li cꞌusi la jpas li buchꞌutic pꞌijique schiꞌuc li buchꞌutic lec snaꞌic ti yalojique. Jaꞌ noꞌox la avacꞌbe yaꞌibeic smelol li buchꞌutic ta scꞌanic coltaele jech chac cꞌu chaꞌal ta scꞌanic coltael li unetique. Tata, lec ti jech la acꞌane ―xi. / Pero mu me xamuybajic noꞌox ti chꞌunbil amantalic yuꞌun li pucujetique. Jaꞌ me acꞌo muybajanic o ta sventa ti te xa tsꞌibabil abiic ta vinajele ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti xmuybaj noꞌox Jesús ta sventa li cꞌu sba ta xꞌabtej li Stote .+ Aꞌiic, laj xa cacꞌboxuc ajuꞌelic yoꞌ jech xuꞌ avuꞌunic chapasic ta canal li buchꞌutic chiscontrainutique, jaꞌ ti toj chopolique, ti ta scꞌan ti coꞌol chachꞌayic o sbatel osil achiꞌuquique. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal chajuꞌic ta teqꞌuel stsec schiꞌuc yan chonetic, jaꞌ jech chapasic ta canal scotol li buchꞌutic chiscontrainutique. Mu cꞌusi xuꞌ chaspasbeic. &-E Li Jesuse jech laj yal: ―Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal ta xlebuj chauc ti toj chꞌayel ta orae, jaꞌ jech iquil ilaj stsatsal yabtel li Satanase. M, Li lajuneb schanvinic (70) li itaqueic batele xmuybajic noꞌox isutic talel. Jech cꞌot yalbeic li Jesuse: ―Cajval, ta achꞌuljuꞌel cꞌalal ta pucujetic la jloqꞌuescutic ―xutic. 3+_ Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Li buchꞌutic chayichꞌic ta muqꞌue joꞌon ichꞌbilun ta mucꞌ yaꞌel. Yan li buchꞌutic mu xayichꞌic ta muqꞌue joꞌon mu xiyichꞌic ta mucꞌ yaꞌel. Li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue jaꞌ mu xichꞌic ta mucꞌ eꞌuc li Jtot ti listac talele ―xi. Jaꞌ scꞌoplal ti isutic talel ta stojol Jesús li lajuneb schanvinic li itaqueic batele *# Li jchiꞌiltactic li te nacalic ta jteclum Capernaume, ta snopic ti jaꞌ ep ta xichꞌbeic slequilal yutsilal li Diose, pero altic. Jaꞌ tsots ta xichꞌic vocol yuꞌun iyilic jayib velta ti oy jtsatsal juꞌele pero muc bu xiyichꞌic ta mucꞌ ―xi li Jesuse. 4)a Cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ tsots ta xichꞌic vocol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Corazín schiꞌuc ta Betsáida li avie. Li vocol ti ta xichꞌic li jyanlumal crixchanoetic li te nacalic ta Tiro schiꞌuc ta Sidón ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech. e(C ’Ta onoꞌox xichꞌic tsots vocol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta jteclum Corazine schiꞌuc li jchiꞌiltactic li te nacalic ta jteclum Betsáidae, yuꞌun iyilic jayib velta ti oy jtsatsal juꞌele pero muc bu xiyichꞌic ta mucꞌ. Li jyanlumal crixchanoetic li te nacalic ta jteclum Tiro schiꞌuc ta jteclum Sidón ta voꞌonee, muc bu xiyilbeic li jtsatsal juꞌele. Ti iyilicuque, la slapic jalbil tsotsil tentsun ti chꞌixaltic ta lapele, schiꞌuc la sbon sbaic ta tanil cꞌocꞌ ti jechuque. Jaꞌ senyail ti ta xat o yoꞌonic li cꞌustic chopol spasojique, jech ta xictaic o. !'; Chacalbeic, cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ más tsots vocol ta xichꞌic li jchiꞌiltactic li te ta jteclum li bu muc xayotesique. Li vocol ti ta xichꞌic li crixchanoetic li ta Sodoma ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech. Jaꞌ scꞌoplal ti ta onoꞌox xichꞌic tsots vocol li buchꞌutic muc bu xichꞌic ta mucꞌ Jesús li cꞌalal laj yilbeic li stsatsal sjuꞌele g&G “Ta jlilincutic comel li spucucal coccutic liꞌ ta atojolique. Jaꞌ senyail ti icom xa ta aba atuquic ti muc xavichꞌuncutic ta muqꞌue. Avaꞌiic xa ti ista xa scꞌacꞌalil chasventainic li Diose”, utic comel. j%M Mi oy bu junucal jteclum ti mu xayotesic ta snaique, xanavanic batel ta cayaetic, xi xavalique: -$S Mi oy jchamelajeletic teye, coltaanic. Xi xavalbeique: “Naꞌic ti ista xa scꞌacꞌalil chasventainic li Diose, yuꞌun avilic xa ti la scoltaoxuque”, utic. #} Cꞌalal chacꞌotic ta jujun jteclume, mi oy buchꞌu chayotesic ta snae, lajesic scotol li cꞌustic chayacꞌbeique. Q" Li na li bu chaꞌotesatique te me oyanic o. Mu me xajelulanic la anailique. Scotol li cꞌusi chaꞌacꞌbatique, lajesic. Yuꞌun li buchꞌu ta xtaque batel ta abtele te ta xꞌacꞌbat sveꞌel. y!k Mi ta scꞌan ti jun yoꞌonique, chilic ti jun yoꞌonique. Mi mu scꞌanique, mu xilic o ti jun yoꞌonique.  } Li bu junucal na chaꞌochique baꞌi jech xavalbeic: “Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li Diose”, utic cꞌotel. <q Mu me xavichꞌic batel ataqꞌuinic, mu me xavichꞌic batel aveꞌelic. Mu me xavichꞌic batel yan axonobic. Li buchꞌu chanupic ta bee mu me jaluc xaloꞌilaj achiꞌuquic. B} Batanic. Chajtaquic batel jech chac cꞌu chaꞌal chijetic ti chcꞌot staic oqꞌuiletique yuꞌun te chcꞌot ataic jchiꞌiltactic ti chac smiloxuque. Jaꞌ yuꞌun pꞌijanic me. kO Xi laj yalbe scotolic: ―Melel oy ep li buchꞌutic chac yaꞌiic li scꞌop Diose pero jaꞌ muc bu ep li buchꞌutic chal li scꞌop Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal mi ep li cꞌajoje pero jaꞌ muc bu ep li jcꞌajavile. Jaꞌ yuꞌun cꞌanbeic Dios ti acꞌo stac batel li buchꞌutic chba yalbeic li scꞌope yuꞌun jaꞌ Yajval li abtele. n W Ta tsꞌacal la stꞌuj yan lajuneb schanvinic (70) jꞌisraeletic li Cajvaltique. Ta chaꞌchaꞌvoꞌ la stac batel ta jujun jteclum schiꞌuc ta jujun colonia yuꞌun snopoj ti tsꞌacal to te ta xjelav eꞌuc li Cajvaltique. L >Itacꞌav li Jesuse: ―Mi mu ta sloqꞌueluc avoꞌon chachꞌun li cꞌusi chacalbee, jaꞌ jechot jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu mu teuc batem sat li cꞌu sba ta sloc li yosile. Mu xlaj o li yabtele. Jaꞌ jech mu xuꞌ chatun yuꞌun Dios mi mu ta yavuc oy avoꞌon ta stojol li Diose ―xi li Jesuse.'G =Oy buchꞌu yan jech laj yal: ―Cajval, chba jchiꞌinot. Pero ta chavacꞌ xibat yuꞌun chba jcꞌopon comel scotol li buchꞌutic te ta jnae ―xi.  <Itacꞌav li Jesuse: ―Li buchꞌutic ti mu xiyichꞌic ta muqꞌue, coꞌol schiꞌuc chamemic yaꞌel. Te acꞌo smuc sba stuquic. Li joꞌote ba albo yaꞌiic li crixchanoetic ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. \1 ;Li Jesuse jech laj yalbe jun vinic: ―Chiꞌinun batel ―xut. Itacꞌav li vinique: ―Cajval, chavacꞌ xibat yuꞌun chba jchiꞌin li jtote. Mi ichame, ta jmuc comel, jaꞌ to chba jchiꞌinot ―xi. T! :Itacꞌav li Jesuse: ―Li vete jaꞌ oy to schꞌen, li mute jaꞌ oy to stas yaꞌel. Joꞌon li coꞌol crixchanoutique muꞌyuc jna. Nopo lec mi chacꞌan chachiꞌinun batele ―xi li Jesuse. ! 9Cꞌalal yacalic ta xanbal ta bee, li Jesuse jech iꞌalbat yuꞌun jun vinic: ―Cajval, chajchiꞌin batel ti butic chabate ―xi. $A 8Joꞌon li coꞌol crixchanoutique mu me yuꞌunuc tal jmilic yoꞌ acꞌo chꞌayicuc o sbatel osil li crixchanoetique. Yuꞌun me tal jcoltaic ―xi li Jesuse. Cꞌalal laj yalbe jech, ibatic ta yan o colonia. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic tscꞌan tschiꞌinic batel li Jesuse A{ 7Li Jesuse la sqꞌuelbe sat li chaꞌvoꞌ li yajchanbalajeltaque, jech laj yalbe: ―Mu me xavalic jech chac taje. Yuꞌun maꞌuc Dios ti sventainojoxuc ti mi jech chavalique. Q 6Li chaꞌvoꞌ yajchanbalajeltaque, jaꞌ li Jacobo schiꞌuc li Juane, cꞌalal iyilic ti muc xaqꞌuic ta chꞌom snaique, jech laj yalbeic li Jesuse: ―Cajval, ¿mi chacꞌan ti ta jpascutic mantal ti acꞌo yaluc talel cꞌocꞌ ta vinajele yoꞌ jech acꞌo chamicuc jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Elíase? ―xiic. ~}8|{{2ztyxx`wgv0utsrqq&pon`ml]jjiKhxffed@cbb?`__I]\[ZZ@YZXX4WWTUUw=<;:98I655:43<2~2'0/.--M++5*<)h(''7&%a## !! XmW&S59r  \qV%% ’Li joꞌoxuque chacalbeic, li cꞌustic oy avuꞌunique naca noꞌox acꞌbiloxuc, jech scꞌan chacoltavanic o. Mu me jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌonic ti lec chaꞌechꞌic liꞌ ta balumil schiꞌuc li cꞌustic oy avuꞌunique yuꞌun xlaj noꞌox. Mi chacoltavanique, jech chaꞌiqꞌueic ochel ta vinajel sbatel osil. :$mLi yajvale jech laj yal: “Li chopol vinique pꞌij. Snaꞌ snopel li cꞌu sba ta xichꞌ cꞌuxubinel li cꞌalal mi ilocꞌ liꞌ ta jnae”, xi li yajvale. Jaꞌ noꞌox jech li buchꞌutic jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic li cꞌu sba lec ta xꞌechꞌic liꞌ ta balumile, jaꞌ más snaꞌic snopel li cꞌu sba ta scꞌuxubin schiꞌilic yoꞌ jech ta xcꞌuxubinatic eꞌuque. Yan li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ Dios ti yalojique, jaꞌ mu snaꞌic snopel cꞌu sba ta scꞌuxubin schiꞌilic yoꞌ jech ta xcꞌuxubinatic yuꞌun Dios eꞌuc. #/Ta tsꞌacale la sjacꞌbe li yane: “Li joꞌote ¿cꞌu yepal la avile?” xut. Itacꞌav: “Joꞌvinic (100) coxtal trigo quichꞌoj”, xi. Li jchabiejnae jech laj yalbe: “Jato li sjunal avile, tsꞌibao ta achꞌ. Chanvinic (80) noꞌox coxtal xatsꞌiba”, xut. X")Itacꞌav: “Joꞌvinic (100) barril asete quichꞌoj”, xi. Li jchabiejnae jech laj yalbe: “Jato li sjunal avile. Chotlan, tsꞌibao ta achꞌ. Lajuneb noꞌox yoxvinic (50) barril xatsꞌiba”, xut. .!ULaj yicꞌ tal ta jujuntal li buchꞌutic oy yilic schiꞌuc li yajvale. La sjacꞌbe li buchꞌu baꞌi itale: “¿Cꞌu yepal avil schiꞌuc li cajvale?” xut.  Jnaꞌ xa cꞌusi ta jpas cꞌalal mi lilocꞌ ta chabiejnae yoꞌ jech oy buchꞌu chiscꞌuxubinic chiyotesic ta snaic”, xi la snop. )KLi jchabiejnae jech la snop ta yoꞌon: “¿Cꞌuxi chiveꞌ mi chisnuts loqꞌuel li cajvale? Mu xuꞌ cuꞌun abtel. Chiqꞌuexav nojtoc mi chicꞌanolaje. Li vinique laj yapta talel li yajchabiejnae, jech laj yalbe: “Icaꞌi ti chopol li cꞌusi chapase. Albun cꞌu yepal la achon schiꞌuc cꞌu to yepal te oy avuꞌun li cꞌustic laj cacꞌbot achabie, yuꞌun mu xa xuꞌ chachabibun jna”, xut. Z /Li Jesuse jech laj yalbe yan loꞌil li yajchanbalajeltaque: ―Oy jun vinic, lec jcꞌulej. Oy yajchabiejna, jaꞌ yacꞌojbe sventain scotol li cꞌustic oy yuꞌun schiꞌuc staqꞌuin. Oy buchꞌu ba ticꞌbatuc smul li jchabiejnae ta stojol li yajvale. Li smul ti iꞌalbate jaꞌ ti la slajesbe li cꞌustic oy yuꞌun li yajvale. r] Jaꞌ scꞌan ti jech ta jpastic qꞌuine schiꞌuc ti xijmuybajutique yuꞌun ichaꞌcuxi xa talel yaꞌel la avitsꞌin ti chamem toꞌox ti calojtique. Yuꞌun voꞌone xa ichꞌay pero isut xa talel”, xut ―xi li Jesuse.5Itacꞌav li stote: “Jnichꞌon, li joꞌote scotol cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌuc jbatique. Scotol li cꞌustic oy cuꞌune, jaꞌ avuꞌun eꞌuc. :mPero cꞌalal isut talel li quitsꞌine, la amil ta ora li chꞌiom vacax li bu lec xa jupꞌem cuꞌuntique, la apasbe o sqꞌuinal ta sventa ti isut talele. Pero ep jmulivajel antsetic imulivaj schiꞌuc, jaꞌ te ilaj o scotol li cꞌusi la avacꞌbee. Pero jaꞌ cꞌux ta avoꞌon”, xut li stote. wLi banquilale jech laj yalbe li stote: “Ep xa jabil liꞌabtej avuꞌun. Muc bu la jpꞌaj amantal. Pero mu cꞌusi avacꞌojbun. Mu jcotuc tentsun avacꞌojbun ti jech ta jpas o qꞌuin jchiꞌuc li buchꞌutic lec jcꞌopon jba jchiꞌuque. Cꞌalal iyaꞌi jech li banquilale, iꞌilin. Mu scꞌan xꞌoch ta sna. Cꞌalal iyaꞌi li stote, locꞌ yalbe ti acꞌo ochuque. CJech iꞌalbat: “Yuꞌun isut talel la avitsꞌine. La atote la smil li chꞌiom vacax li bu lec xa jupꞌem cuꞌuntique, jaꞌ sventa ti lec isut talel la avitsꞌine”, xꞌutat. c?Laj yicꞌ loqꞌuel jun yajtunelic, la sjacꞌbe cꞌusi sventa li qꞌuin ta spasique. ta’Cꞌalal icꞌot li itsꞌinale, muc toꞌox bu te oy li banquilale yuꞌun batem ta abtel. Cꞌalal isut talele, te xa nopol xtal ta stsꞌel sna, iyaꞌi ti ta spasic qꞌuin li stote. Iyaꞌi ti yacal ta xꞌacꞌotajique. -Ical ti chamem xa li jnichꞌone. Li avie ichaꞌcuxi xa yaꞌel. Yuꞌun voꞌone xa ichꞌay. Li avie ijta xa”, xi. Lic spasic li qꞌuine. pYIqꞌuic talel li chꞌiom vacax li bu lec xa jupꞌeme. Milic jtiꞌtic. Yuꞌun ta jpastic qꞌuin. nUCꞌalal jech iꞌalbat yuꞌun li snichꞌone, muc bu jech la snop li totile. Jech laj yalbe li yajtuneltaque: “Ichꞌic talel ta ora li cꞌuꞌil li bu toj leque, acꞌbeic slap. Acꞌbeic yaniyoal scꞌob schiꞌuc xonob. 5cJech iꞌalbat yuꞌun li snichꞌone: “Tata, ijta xa jmul ta stojol li Diose schiꞌuc ijta xa jmul ta atojol eꞌuc. Jaꞌ lec mu xa xapꞌisun ta anichꞌon”, xut. OIsut batel ta sna stot. ’Cꞌalal nom toꞌox xtale, iꞌile yuꞌun li stote. Li totile iyil ti isut to talel li snichꞌone. Xmuybaj xa tajmec ba snup ta be ta ora, la smey, la stsꞌutsꞌun. Jaꞌ lec mu xa xapꞌisun ta anichꞌon. Pꞌisun ta avajtunel noꞌox, xcut cꞌotel”, xi la snop ta yoꞌon li quereme. "=Jaꞌ más lec chisut batel nojtoc ta sna li jtote. Jech chcꞌot calbe: Tata, ijta xa jmul ta stojol li Diose schiꞌuc ijta xa jmul ta atojol eꞌuc. < qCꞌalal jech oy svocol ta viꞌnale, jech la snopilan: “Oy ep yajtunel li jtote pero lec noj schꞌutic scotolic. Oy to ta xcom yuꞌunic. Li joꞌone chicham xa ta viꞌnal. % CLi quereme ta xviꞌnaj tajmec jech chac sloꞌ eꞌuc li vaxe, jaꞌ li sveꞌel li chitometique. Pero mu cꞌusi iꞌacꞌbat slajes yuꞌun li yajvale. ) KJaꞌ yuꞌun ibat ta jtunel ta sna jun vinic li te noꞌox nopol nacale. Li vinique la spas ta mantal li quereme, la stac batel acꞌo ba chabibatuc schitom. p YCꞌalal ilaj scotol li staqꞌuine, iꞌechꞌ tsots viꞌnal li bu nacale. Iyaꞌi viꞌnal eꞌuc.  } Cꞌalal iꞌechꞌ chib oxib cꞌacꞌale, li itsꞌinale la stsob scotol li cꞌustic oy yuꞌune, ilocꞌ batel, ibat ta yan o balumil. Te la slajes scotol li cꞌustic oy yuꞌune yuꞌun jaꞌ ibat ta yoꞌon li cꞌustic ta scꞌan yoꞌone. A{ Li itsꞌinale jech laj yalbe li stote: “Tata, acꞌbun li cꞌu yepal anopoj ti chavacꞌbune”, xut. Li totile la svocꞌbe li cꞌu yepal snopoj chacꞌbe li jujun snichꞌone. V% Li Jesuse jech laj yal nojtoc: ―Oy jun vinic chaꞌvoꞌ snichꞌon. Q Chacalbeic, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Diose, xmuybaj schiꞌuc li yajꞌangeltac mi oy jun crixchano ta xicta li cꞌustic chopol tspase ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa jun chꞌayem querem L Mi istae, ta xicꞌ talel scotol li yutsꞌ yalaltaque schiꞌuc li slacꞌnataque, jech chalbe: “Muybajanic me yuꞌun ijta xa li jsep saquil taqꞌuin li chꞌayem toꞌox cuꞌune”, xut. R’Mi oy jun ants ti oy lajunsep saquil taqꞌuine, mi ichꞌay jsepuc yuꞌune, ¿mi mu stsan stoj schiꞌuc mi mu smes lec sna yoꞌ ta saꞌ lec li jsep saquil taqꞌuin ti ichꞌay yuꞌune? Chacalbeic, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Diose, xmuybaj noꞌox ta sventa li cꞌu yepal oy ta stojole. Pero más to xmuybaj schiꞌuc li yajꞌangeltac mi oy jun crixchano ta xicta li cꞌustic chopol tspase. Jaꞌ loꞌil sventa li taqꞌuin ti ichꞌaye FCꞌalal chjul ta snae, ta xicꞌ talel scotol li yutsꞌ yalaltaque schiꞌuc li slacꞌnataque, jech chalbe: “Muybajanic me yuꞌun ijta xa li jcot jchij ti ichꞌay toꞌoxe”, xut. OCꞌalal mi la sta li jcote, xmuybaj xa, ta scajan talel ta snequeb. ―¿Cꞌusi chanopic? Mi oy jun vinic ti oy joꞌvinic (100) ta cot schije, pero mi ichꞌay comel jcotuque, ¿mi mu teuc lamal chicta li yoꞌ bu oy lec sveꞌelic li balunlajuneb yoꞌvinic (99) ta cote ti chba saꞌ talel li jcot ti ichꞌaye? 4cLi Jesuse jech laj yalbe jun loꞌil: ~+Li buchꞌutic ti spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc li jfariseoetique, chopol iyilic. Jech laj yalic: ―Li vinic liꞌi jaꞌ ta xicꞌan ta stojol li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique. Ta schiꞌin ta veꞌel nojtoc ―xiic. /} YLa stsob sbaic talel ta stojol Jesús jtsobpatanetic schiꞌuc yan crixchanoetic ti chopol scꞌoplalic eꞌuque, yuꞌun ta scꞌan ta xaꞌibeic scꞌop li Jesuse. !|;#Pero mi chiꞌ toe, ta xtun ta sventa veꞌlil. Ta xtun nojtoc ta sventa syaxal balumil. Pero mi ichꞌay xa schiꞌile, mu xa cꞌusi xtun o. Acꞌo mi ta syaxal balumil mu xa xtun. Ta xichꞌ jipel batel o. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌutic chischiꞌinique, mi mu ta jꞌechꞌeluc jun yoꞌonic ta jtojole, mu xtunic o cuꞌun. Li joꞌoxuc ti avaꞌiique nopbeic lec smelol ―xi li Jesuse./{W"’Jech chac cꞌu chaꞌal li atsꞌam ti lec ta xtun cuꞌuntique, pero mi ichꞌay xa schiꞌile, mu xa cꞌusi xtun o yuꞌun mu xa xchaꞌchiꞌub nojtoc. z7!Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, mi oy buchꞌu mu scꞌan xicta scotol li cꞌustic oy yuꞌune, mu xuꞌ chischiꞌin o. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌu mu ta jꞌechꞌeluc ta schꞌune, mu cꞌusi xtun o jech chac cꞌu chaꞌal li atsꞌam mi ichꞌay xa schiꞌile ―Li buchꞌu chischiꞌine jaꞌ scꞌan ti joꞌon más cꞌuxun ta yoꞌone. Jaꞌ scꞌan ti mu másuc cꞌux ta yoꞌon li stot smeꞌe, schiꞌuc yajnil, schiꞌuc snichꞌnab, schiꞌuc sbanquiltac, schiꞌuc yitsꞌinabtac, schiꞌuc svixobtac, schiꞌuc yixleltac. Scꞌan nojtoc ti mu másuc ta snop li cꞌu sba ta xcuxi liꞌ ta balumile. Jaꞌ jech xuꞌ chischiꞌin. rCꞌalal ixanav batel li Jesuse, ichiꞌinat batel yuꞌun epal crixchanoetic. Li Jesuse ijoypꞌij, jech laj yalbe: qChacalbe, scotol li buchꞌutic baꞌi laj calbe ti acꞌo tal veꞌicuque, mu junuc chcacꞌbe xa yaꞌibeic smuil li veꞌlile”, xi li yajval veꞌlile ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti mu cꞌusi más ta jcꞌantic mi ta jchiꞌintic li Jesuse 4paLi vinique jech laj yalbe li yajtunele: “Batan xa ta bebetic schiꞌuc ta sbelel trigotic. Ba icꞌano talel ta persa li buchꞌutic chatae. Jaꞌ lec mi inoj li jnae. poYLi jtunele la schꞌun li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li yajvale. Tsꞌacal to jech tal yalbe li yajvale: “Cajval, ijchꞌun xa scotol li cꞌusi la avalbune. Italic xa li crixchanoetique, pero oy to ep xocol li veꞌlile”, xi. nCꞌalal isut talel li yajtunele, laj yalbe yajval li cꞌu sba itacꞌav li jujunique. Li yajval veꞌlile iꞌilin. Jech laj yalbe li yajtunele: “Batan ta anil ta chꞌivit schiꞌuc ta cayaetic li liꞌ ta jteclume. Jaꞌ ba icꞌano talel li meꞌonetique, schiꞌuc li pecꞌaetique, schiꞌuc li muꞌyuc scꞌobique, schiꞌuc li coxoetique, schiꞌuc li maꞌsatetique”, xi. Tm!Li yane jech laj yal: “Mu xuꞌ chibat yuꞌun jaꞌ to linupun”, xi. :lmLi yane jech laj yal: “Mu xuꞌ chibat yuꞌun jaꞌ to la jman lajuncot jꞌabtel vacax. Jaꞌ chba jqꞌuel mi lec xꞌabtejic. Avocoluc albo acꞌo spasbun perton”, xi. Ak{Pero scotolic iyalic ti oy bu chbatique. Li june jech laj yal: “Mu xuꞌ chibat yuꞌun jaꞌ to la jman cosil jech persa chba jqꞌuel. Avocoluc albo acꞌo spasbun perton”, xi. 5jcCꞌalal ista yora ta xveꞌique, la stac batel yajtunel acꞌo ba yicꞌan talel li buchꞌutic yalanojbe xa onoꞌoxe. Jech laj yalbe batel: “Ba albo li buchꞌutic calanojbee acꞌo taluc scotolic yuꞌun imeltsaj xa li veꞌlile”, xut batel li yajtunele. Jaꞌ jech cꞌot yal li yajtunele. iLi Jesuse jech laj yal ta loꞌil: ―Oy jun vinic iyacꞌ veꞌel. La stac ta iqꞌuel ep crixchanoetic acꞌo tal veꞌicuc. h5Cꞌalal jech iyaꞌiic li buchꞌutic te ta xveꞌic eꞌuc ta mexa schiꞌuc li Jesuse, oy buchꞌu jech laj yalbe li Jesuse: ―Xmuybajic noꞌox li buchꞌutic jech ta schiꞌinic ta veꞌel li cꞌalal chtal spas mantal li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose ―xi. Wg'Jech chayacꞌbe slequilal yutsilal li Diose yuꞌun mu xuꞌ ta spaquic sutel. Chavichꞌ atojolic nojtoc li cꞌalal coꞌol chachaꞌcuxiic achiꞌuc li buchꞌutic lec tucꞌ yoꞌonique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti ep yan crixchanoetic ta xꞌiqꞌueic yuꞌun Dios mi mu scꞌanic li jꞌisraeletique Ef Cꞌalal chaꞌicꞌvan ta veꞌele, jaꞌ xavicꞌ li meꞌonetique, schiꞌuc li muꞌyuc scꞌobique, schiꞌuc li pecꞌaetique, schiꞌuc li coxoetique, schiꞌuc li maꞌsatetique. e# Li Jesuse jech laj yalbe eꞌuc li buchꞌu iꞌicꞌvan ta veꞌele: ―Cꞌalal chaꞌicꞌvan ta veꞌele, mu me jaꞌuc noꞌox xavicꞌ li buchꞌutic lec xacꞌopon aba achiꞌuque, schiꞌuc la achiꞌiltac ta voqꞌuele, schiꞌuc la avutsꞌ avalaltaque, schiꞌuc la alacꞌnatac ti jcꞌulejique. Oy me yicꞌal chayicꞌ ta veꞌel eꞌuc, chaspacbe ti laj avicꞌ ta veꞌele. gdG Yuꞌun li buchꞌutic ta scꞌan ti ichꞌbilic ta muqꞌue, ta xbicꞌtajeseic yuꞌun li Diose. Yan li buchꞌutic ta sbicꞌtajes sbaique jaꞌ ta xꞌaqꞌueic ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. 6ce Cꞌalal chaꞌiqꞌueic ta veꞌele, jaꞌ lec ba chotlanic ta slajeb chotlebal. Cꞌalal chtal li buchꞌu laj yicꞌoxuque, jech chayalbeic: “Tata, liꞌ xatal ta tꞌujbil chotlebale”, xayutic. Jech scotol li buchꞌutic te chotolic ta mexa achiꞌuque ta xilic ti ichꞌbiloxuc ta muqꞌue. Sb Jaꞌ chlic yalboxuc li buchꞌu iꞌicꞌvane: “Locꞌan, yuꞌun jaꞌ liꞌ ta xchoti li jchiꞌiltic liꞌi”, xayutic. Jech xaqꞌuexetic xa li cꞌalal chba chotlanic ta slajeb li chotlebale. La―Mi oy buchꞌu chayiqꞌuic ta sqꞌuinal nupunele, mu me xba achotan abaic li bu tꞌujbil chotlebale yuꞌun naca me oy buchꞌu ichꞌbil lec ta mucꞌ ti icꞌbil talel ta qꞌuine. `%Cꞌalal iyil Jesús ti buchꞌutic icꞌbilic ta veꞌele ta scꞌan ta xchotiic li bu tꞌujbil chotlebale, jech laj yal ta loꞌil: _!Muc bu xtacꞌavic li cꞌalal jech laj yal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti scꞌan ti acꞌo jbicꞌtajes jbatique _^7Li Jesuse jech la sjacꞌbe li jfariseoetique: ―Li joꞌoxuque, mi oy bu itsꞌuj ta chꞌen jcotuc aburroic, mi jcotuc avacaxic ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique, ¿mi muc chba aloqꞌuesic talel yaꞌel? ―xut. ]{Muc bu xtacꞌavic. Li Jesuse la scolta li vinic ti situbem sbecꞌtale. Laj yalbe nojtoc ti acꞌo sutuc batele. _\7Li Jesuse jech la sjacꞌbe li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc li jfariseoetique: ―¿Mi xuꞌ ta jcoltatic jchamelajeletic ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique? ―xut. Y[+Cꞌalal iꞌoch ta na li Jesuse, te ista jun vinic situbem sjunul sbecꞌtal. xZ kCꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta xcuxic li jꞌisraeletique, li Jesuse iꞌiqꞌue batel ta veꞌel yuꞌun jun banquilal jfariseo. Li yan schiꞌiltac ta fariseoale te italic eꞌuc yuꞌun ta sqꞌuelic li cꞌustic ta spas li Jesuse. DY #Aꞌiic, toj abol abaic chacomic. Muc xa bu liꞌ achiꞌuquic li Diose. Jech chacalbeic, muc xa bu chavilicun o. Jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil ti jech chavalique: “Toj lec li buchꞌu tacbil talel yuꞌun li Cajvaltic Diose”, mi xachiique, jaꞌ to chavilicun nojtoc ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse.iXK "’Joꞌoxuc schiꞌuc scotol la achiꞌiltac li te ta Jerusalene, atalelic o ti chamilic li buchꞌutic chalic li scꞌop Diose. Chavacꞌbeic ton li buchꞌutic tacbilic talel yuꞌun Dios liꞌ ta atojolique. Pero ep xa ta velta la jcꞌan jtsoboxuc jech chac cꞌu chaꞌal ta stsob yol ta yolon xicꞌ jcot meꞌcaxlane, pero mu xacꞌanic. VW% !Persa chixanav batel li avie schiꞌuc ocꞌob chaꞌej. Yuꞌun te chimile ta Jerusalén jech chac cꞌu chaꞌal te imileic li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Diose, xijyutcutic talel”, utic cꞌotel. V Li Jesuse jech laj yalbe: ―Li Herodese jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jcot vet yuꞌun chtiꞌvan yaꞌel. Batanic, jech xcꞌot avalbeic: “Li avie schiꞌuc ocꞌobe ta to jloqꞌues pucujetic, ta to jcolta jchamelajeletic. Chaꞌej ta xlaj coꞌon. U  Ital ta ora jayvoꞌ jfariseoetic. Jech laj yalbeic li Jesuse: ―Locꞌan batel yuꞌun chac smilot li Herodese ―xutic. aT; Aꞌiic, oy buchꞌutic itsꞌinal ta xꞌileic li avie, jaꞌ banquilal chcomic yuꞌun la sbicꞌtajes sbaic. Pero oy buchꞌutic banquilal spꞌisoj sbaic li avie, jaꞌ itsꞌinal chcomic yuꞌun la stoy sbaic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yat yoꞌon Jesús ta scoj ti muc bu schꞌunic li buchꞌutic te nacalic ta Jerusalene )SK Chavilic ti te xa ochemic li yoꞌ bu ta spas mantal Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove, schiꞌuc scotol li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, schiꞌuc ep jyanlum crixchanoetic li liquemic talel ta spꞌejel balumile. Xmuybajic noꞌox. Li joꞌoxuque te xaꞌoqꞌueletic o, te xcꞌuxuxet o aveic ta scoj ti mu xa xuꞌ chaꞌochique. R Q5 Jech chayalbeic: “Laj calboxuc xa ti maꞌuc jnichꞌnaboxuque. Batanic, mu xajcꞌanic yuꞌun naca chopol li cꞌustic la apasique”, xayutic. rP] Jech chavalbeic: “La jchiꞌinotcutic ta veꞌel, la achanubtasuncutic ta jteclumalcutic”, xavutic. O Jech chac cꞌu chaꞌal mi la smac xa tiꞌna li yajval nae, mi tsꞌacal to chtal atijic li tiꞌnae, jech chavalbeic: “Cajval, Cajval, jambuncutic li tiꞌnae”, xavutic. Pero jech chayalbeic li yajval nae: “Maꞌuc jnichꞌnaboxuc”, xayutic. N7 ―Jaꞌ biqꞌuit li sbelel li cuxlejal sventa sbatel osile. Ep li buchꞌutic tscꞌan tstamique pero chacalbeic ti mu xuꞌ yuꞌunique. Yuꞌun jaꞌ noꞌox xuꞌ ta stamic li buchꞌutic ta sbicꞌtajes sbaic ta stojol li Diose. Jaꞌ yuꞌun bicꞌtajeso me abaic. }Ms Oy buchꞌu jech la sjacꞌ: ―Cajval, ¿mi atbil noꞌox li buchꞌutic ta xcolique? ―xi. Itacꞌav li Jesuse: ?Lw Li Jesuse ixanavic batel ta be schiꞌuc yajchanbalajeltac yuꞌun ta xbatic ta Jerusalén. Echꞌ chanubtasvanuc ta scotol jteclumetic schiꞌuc ta coloniaetic li bu ijelave. K  Oy lec stsatsal jech chac cꞌu chaꞌal svochesobil pan. Li jucub cuartia harinae, manchuc mi jutuc noꞌox chacꞌbe scap li antse, pero lec ta xvoch o spꞌejel ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti jaꞌ biqꞌuit li sbelel vinajele }Js Laj yal yan loꞌil li Jesuse. Jech laj yal: ―Chacalbeic li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose. BI} Acꞌo mi muc bu ep li buchꞌutic ta xventainatic li avie pero ta tsꞌacale ta xꞌepaj. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li becꞌ mustasa ti la stsꞌun ta yosil jun vinique ti toyol ibate. Laj yacꞌ ep scꞌob. Ital mutetic, la spas stasic ta scꞌobtac ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa svochesobil pan tHa Li Jesuse jech laj yal jun loꞌil: ―Chacalbeic li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose. yGk Cꞌalal jech laj yal li Jesuse, iqꞌuexavic scotol li buchꞌutic chopol chilic li Jesuse. Pero ep crixchanoetic xmuybajic noꞌox yuꞌun iyilic ti toj lec scotol li cꞌustic la spas li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa becꞌ mustasa QF Li ants liꞌi ti svaxaclajunebal xa jabil tsacbil ta chamel yuꞌun li Satanase, jaꞌ jchiꞌiltic, pero chopol avaꞌiic ti ijcolta ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. >Eu Itacꞌav li Cajvaltique: ―Jloꞌlovanejoxuc. Li jujunoxuque ¿mi mu xajitun batel avacax, mi acaaꞌ cꞌusi, ta scꞌacꞌalil ta jcuxtic yoꞌ acꞌo ba yuchꞌic joꞌ? RD Li banquilal li te ta chꞌulnae iꞌilin li cꞌalal icoltavan Jesús ta scꞌacꞌalil ta xcuxique. Jech lic yalbe li schiꞌiltaque: ―Oy vaquib cꞌacꞌal xuꞌ chijꞌabtejutic. Ta scꞌacꞌalil ti xuꞌ chijꞌabtejutique jaꞌ o xatalic mi chacꞌanic coltaele. Mu me xatalic li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique ―xut. tCa Li Jesuse laj yacꞌbe scꞌob ta sba li antse, ituqꞌuib ta ora li sbaquile, lic yal coliyal Dios. fBE Li Jesuse iyil li antse, laj yicꞌ talel ta stojol. Jech laj yalbe: ―Yaa, chacol ―xut. A+ Te oy jun ants vaxaclajuneb (18) xa jabil tsacbil ta chamel yuꞌun isocbat sbaquil yuꞌun pucuj. Xpatpun chanav, mu xuꞌ stuqꞌuibtas sba. @ Ta yan o cꞌacꞌal ichanubtasvan Jesús ta yut jun chꞌulna. Jaꞌ scꞌacꞌalil o ta xcuxic li jꞌisraeletique. b?= Mi jech ta jpase, ta nan xlic satinuc. Mi mu satine, jaꞌ to xuꞌ ta xichꞌ tsꞌetel”, xi li yajchabiejtsꞌusube ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la scolta jun ants Jesús li ta scꞌacꞌalil ta xcuxique > Itacꞌav li yajchabiejtsꞌusube: “Cajval, liꞌ to oyuc junuc jabile. Ta jlocbe lec sjoyobal li yoque. Ta xcacꞌbe lec syaxal. [=/ Jech laj yalbe li yajchabiejtsꞌusube: “Li teꞌel higo liꞌi yoxibal xa jabil liꞌ chtal jqꞌuelulan mi ta satine, pero mu snaꞌ satin. Jaꞌ lec tsꞌeto, yuꞌun altic liꞌ smacoj balumile”, xut. < Li Jesuse la scoꞌoltajes jech chac cꞌu chaꞌal jtecꞌ higo li jꞌisraeletique. Jech laj yal: ―Oy jun vinic stsꞌunoj jtecꞌ higo ta tsꞌunbaltic. Tsꞌacal to ba sqꞌuel mi oy sat li teꞌel higo ti stsꞌunoje pero muꞌyuc sat ista. <;q Chacalbeic, muc bu jech li cꞌusi chanopique. Coꞌol onoꞌox chachꞌayic o sbatel osil mi mu xavictaic eꞌuc li cꞌustic chopol chapasique ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti tsta scꞌacꞌalil ti mu xcꞌanatic o yuꞌun Dios li jꞌisraeletic mi mu schꞌunique I:  Li vaxaclajunvoꞌ ti ichamic li cꞌalal ijin yalel li na sventa qꞌuelob osil li te ta nopol stanqueal joꞌ Siloee, ¿mi chanopic ti muꞌyuc yan jchiꞌiltic ta Jerusalén ta voꞌone schiꞌuc cꞌalal to tana ti más ep smulic jech chac cꞌu chaꞌal más ep smulic ti avalojic li jchiꞌiltactic li ichamique? 9- Chacalbeic, mu jechuc li cꞌusi chanopique. Coꞌol onoꞌox chachꞌayic o sbatel osil mi mu xavictaic eꞌuc li cꞌustic chopol chapasique. y8k Li Jesuse jech laj yalbe: ―¿Mi chanopic ti muꞌyuc yan jchiꞌiltic ta Galilea ta voꞌone schiꞌuc cꞌalal to tana ti más ep smulic jech chac cꞌu chaꞌal más ep smulic ti avalojic li jchiꞌiltactic li imileic chavalique? W7 ) Ta scꞌacꞌalil noꞌox li cꞌalal te to stsoboj sbaique, oy buchꞌutic laj yalbeic Jesús li cꞌu sba imile jayvoꞌ jꞌisraeletic li liquemic talel ta Galileae. Jaꞌ li iꞌaqꞌueic ta milel yuꞌun Pilato li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li ta Jerusalén li cꞌalal jaꞌ o te yacal ta smilbeic smoton li Diose. 6 ;Chacalbeic, mi mu xapasic jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque, scotol chayacꞌbeic atojic li jꞌabteletique ―xi li Jesuse.5/ :Mi oy ata amulic ta stojol la achiꞌilique, jaꞌ scꞌan ti chameltsanbeic scꞌoplal ta orae. Yuꞌun mi muc bu smeltsaj la acꞌopique, chayacꞌ ta scꞌob li jꞌabteletique. Li jꞌabteletique chayacꞌ ta scꞌob mayoletic. Li mayoletique chastiqꞌuic ta chuquel. J4  9’¿Cꞌu chaꞌal mu xanaꞌic li cꞌusi lec ta pasele? ;3o 8Jloꞌlovanejoxuc. Xanaꞌic sqꞌuelel li cꞌu sba ta vinajele schiꞌuc li ta balumile, pero jaꞌ mu xanaꞌic sqꞌuelel ti avalojic li cꞌustic lec ti cꞌotem xa ta pasel ta atojolic li avie. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ta jmeltsantic jcꞌoptic ta ora mi ijta jmultic ta stojol li jchiꞌiltique 2 7Cꞌalal chavaꞌiic chtal icꞌ ta xocon vinajel ta sure, jech chavalic: “Toj qꞌuixin tana”, xachiic. Ta melel qꞌuixin. V1% 6Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc li epal crixchanoetique: ―Cꞌalal chavilic ta xlocꞌ talel toc ta smaleb cꞌacꞌale, jech chavalic: “Ta xtal joꞌ tana”, xachiic. Ta melel chtal li joꞌe. 0 5Ta jventa joꞌon chlic scontrain snichꞌon. Oy nichꞌonil chlic scontrain stot. Oy meꞌil chlic scontrain stseub. Oy tseub chlic scontrain smeꞌ. Oy meꞌalibal chlic scontrain yalib. Oy alibal chlic scontrain smeꞌalib ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Mu xanaꞌic sqꞌuelel ti avalojic li cꞌustic lec ti cꞌotem xa ta pasel ta atojolic li avie”, xi O/ 4Yuꞌun ta xcꞌot ta pasel ti tspasic ta chaꞌvocꞌ li joꞌvoꞌic ta snailique. Mi chaꞌvoꞌ lec chiyilique, oxvoꞌ chopol chiyilic; mi oxvoꞌ lec chiyilique, chaꞌvoꞌ chopol chiyilic. @.y 3¿Mi chavalic ti tal jpasbeic ta jmoj yoꞌonic li crixchanoetic liꞌ ta balumile? Jamal chacalbeic, muc bu tal jpasbeic ta jmoj yoꞌonic. Ta jventa joꞌon chlic scontrain sbaic. - 2Pero más to ep ta xquichꞌ vocol. Ti cꞌotemuc xa ta pasel scotol li cꞌu yepal albil ta xquichꞌe, mu xa jnopilan ti jechuque. 7,g 1’Li joꞌone coꞌol schiꞌuc tal jticꞌ cꞌocꞌ yaꞌel liꞌ ta balumile. Jech chac cꞌu chaꞌal oy cꞌusi tsmeltsaj yuꞌun li cꞌoqꞌue, oy cꞌusi chchꞌay o ta jꞌechꞌel yuꞌun, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, ta jventa joꞌon ta xtuqꞌuibic li buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Li buchꞌutic mu scꞌan schꞌunique ta soquic o. Jaꞌ yuꞌun soquem o sjolic ta jtojol li avie. + 0Yan li buchꞌu mu snaꞌ li cꞌustic tscꞌan li yajvale, schiꞌuc mu snaꞌ mi ta xichꞌ vocol ta scoj li cꞌustic ta spase, jaꞌ mu sta jech chichꞌ vocol. Li buchꞌu ta xꞌacꞌbat ep spꞌijil yuꞌun li yajvale, jaꞌ yuꞌun jaꞌ scꞌan ti ep acꞌo abtejuc yuꞌune. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Ta jventa joꞌon chlic scontrain sbaic jchop jnaclej”, xi q*[ /’Li jtunel ti snaꞌ li cꞌustic tscꞌan li yajvale pero mi mu spase, ta xichꞌ tsots vocol. -)S .Li yajvale jaꞌ o chjul talel li cꞌalal chꞌayal o yoꞌon ti cꞌusiuc noꞌox ta spasbe li schiꞌiltaque yuꞌun mu schꞌun ti poꞌot xa chtal li yajvale. Chjul acꞌbatuc yichꞌ tsots vocol yuꞌun li yajvale. Jaꞌ te chba schiꞌin li buchꞌutic coꞌol mu schꞌunic mantale. w(g -Pero mi jech chlic yal ta yoꞌon li jtunele: “Mu to nan xtal ta ora li cajvale”, mi xie, jech chlic yutan chlic smajan li schiꞌiltac ta abtel ti acꞌbil sventaine. Jaꞌ chba schiꞌinan ta veꞌel li buchꞌutic jyacubeletique. '% ,Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌu ti jun yoꞌon ta xꞌabteje ta xꞌacꞌbat sventain scotol li cꞌustic oy yuꞌun li yajvale. b&= +Xmuybaj noꞌox li jtunel ti jun yoꞌon yacal tspasel chjul taatuc yuꞌun li yajvale. I%  *Li Cajvaltique jech laj yal: ―Jaꞌ scꞌoplal scotol li buchꞌutic chtunic cuꞌune. Li buchꞌu lequil jtunele jun yoꞌon ta xꞌabtej ta stojol li yajvale. Yuꞌun pꞌij ta xꞌile yuꞌun li yajvale, ta xꞌacꞌbat yabtel ti jaꞌ ta smacꞌlan schiꞌiltac ta abtel li cꞌalal ta sta yora chveꞌique. :$m )Li Pedroe jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―Cajval, li loꞌil la avale, ¿mi jtuc noꞌox jcꞌoplalcutic, mi jaꞌ scꞌoplalic eꞌuc li yanetic li liꞌ oyique? ―xut. "#= (Jaꞌ jech li joꞌoxuque, scꞌan ti vicꞌluc asatique yuꞌun mu xanaꞌic li cꞌu ora chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Mu me chꞌayluc avoꞌonic chjul jtaoxuc ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌu lequil jtunel schiꞌuc li buchꞌu chopol jtunele J"  'Naꞌic me, jech chac cꞌu chaꞌal yajval na ti mu snaꞌ mi ta xtal jꞌelecꞌ ta acꞌubaltique. Ti snaꞌojuque, mu xꞌoch svayel ti jechuque. Mu cꞌusi ta xbat ta elcꞌanel yuꞌun. "!= &Manchuc mi ta oꞌlol acꞌubal, mi ta poꞌot sacub ta xcꞌot, mi jech viqꞌuil o satic chcꞌot taaticuc yuꞌun li yajvalique, lec ta xꞌileic o. 3 _ %Li jtuneletic ti viqꞌuil sat ta xcꞌot taaticuc yuꞌun li yajvalique xmuybajic noꞌox. Melel li cꞌusi chacalbeique, li jtuneletic ti viqꞌuil satic ta xcꞌot taaticuque, ta xꞌalbatic yuꞌun li yajvalic ti acꞌo ba chotiicuc ta mexae, ta xꞌacꞌbat sveꞌelic yuꞌun li yajvalique. uc $Scꞌan ti jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li jtuneletic ti smalaojic cꞌu ora ta sut talel li yajvalic li batem ta sqꞌuinal nupunele. Cꞌalal ta xcꞌot cꞌopojuque, ta sjambeic ta ora stiꞌ sna ti acꞌo ochuc li yajvalique.  #’Vicꞌluc me asatic, aqꞌuic me ta ilel scotol cꞌacꞌal ti amalaojic cꞌu ora chital, joꞌon ti Avajvalicune. ) "Yuꞌun mi te oy acꞌulejalique, jaꞌ te batem o avoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti vicꞌluc noj jsatic ta jmalatic li Cajvaltique jM !Chonic scotol li cꞌustic oy avuꞌunique. Li stojole acꞌbeic li meꞌonetique jech oy acꞌulejalic te ta vinajel. Muꞌyuc slajeb sbatel osil, yuꞌun li teye muꞌyuc jꞌelecꞌ schiꞌuc muꞌyuc chon ti chlajesune. :m ’Acꞌo mi muc bu epoxuc, acꞌo mi mu cꞌusi xuꞌ avuꞌunic pero mu me xaxiꞌic. Yuꞌun li Diose ta slequil yoꞌon snopoj ti coꞌol chapasic mantal schiꞌuque. G Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti chavacꞌ abaic ta scꞌob li Diose, jech chayacꞌboxuc scotol li cꞌustic scꞌan avuꞌunique. Jaꞌ scꞌoplal ti acꞌo oyuc jcꞌulejaltic li te ta vinajele 5c Li buchꞌutic mu to xojtaquinic li Diose jaꞌ jech ta xcꞌopoj yoꞌonic. Pero li Jtotic Dios ta vinajele jaꞌ snaꞌoj stuc scotol li cꞌustic ta xtun avuꞌunique. w Mu me xcꞌopoj o avoꞌonic ti cꞌusi chalajesic, ti cꞌusi chavuchꞌique. Mu me cꞌusi xcꞌopoj o avoꞌonic. hI Li tsꞌiꞌleletique lec cꞌupil sba syaxal, pero ta schibal yoxibal cꞌacꞌale taquinic xaꞌox. Jaꞌ noꞌox sventa ta stsajubtasic o sjornoal pan. Acꞌo mi muc bu jal ta xchꞌi li tsꞌiꞌlele pero lec cꞌupil sba syaxal acꞌbil yuꞌun li Diose. Li joꞌoxuque más to chayacꞌboxuc acꞌuꞌic li Diose pero mu xcꞌot ta avoꞌonic. X) ’Qꞌuelavilic li nichimetic li ta xchꞌiic ta yaxaltique. Muꞌyuc yoc scꞌobic. Mu snaꞌ xꞌabtejic, mu snaꞌ spasel scꞌuꞌic, pero lec cꞌupil sbaic. Chacalbeic, li Salomón ta voꞌonee toj jcꞌulej, lec cꞌupil sba li scꞌuꞌ spacꞌale, pero mu xcoꞌolaj schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li nichimetique.  ~~ }{{ywvuut`srqponnbmlkjj7i7h_ffKdncc by``I__@^]]3\O[ZZY*XQW}VVAUUT1SJRR=PPbOONNLLSKKJ4IwHGFF3ED0CsBO@?>f=\<<;>:99L877*6b55322100//;.s--9,,V++J**)v((b'&j%$#>"K!L 6]o>#y;'V< ' 5 h 0eb  {Do Li Jesuse lic scꞌopon li jꞌisraeletique, laj yalbe loꞌil. Jech laj yal: ―Oy jun vinic la stsꞌun ep tsꞌusub ta yosil. La saꞌbe comel yajval buchꞌutic ta schabiic li tsꞌusubtique. Ibat ta nom li yajvale, te ijocꞌtsaj. UC#Li Jesuse jech laj yalbe: ―Jaꞌ jechun eꞌuc, muc bu chacalbeic ti buchꞌu liyacꞌbe juꞌel ti jech ta jpase ―xi. Jaꞌ loꞌil sventa jchabiejtsꞌusubtic ti chopol li cꞌusi la spasique }BsJech laj yalbeic Jesús ti mu snaꞌic buchꞌu iꞌacꞌbat yabtel li Juan li laj yacꞌ ta ichꞌel joꞌe. 3A_Mi icaltic ti iꞌacꞌbat yuꞌun crixchanoe, chijyacꞌbutic ton li jchiꞌiltactique. Yuꞌun scotolic schꞌunojic ti jaꞌ iyal scꞌop Dios li Juane ―xut sbaic. 7@gTe lic yalulanbe sbaic: ―Mi chcaltic ti jaꞌ iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun li Diose, jech chijyalbutic: “¿Cꞌu chaꞌal muc bu xachꞌunic chaꞌa?” xijyututic. (?ILi ichꞌjoꞌ ti iyacꞌ li Juane, ¿buchꞌu iꞌacꞌbat yabtel ti jech la spase? ¿Mi jaꞌ Dios iꞌacꞌbat, mi crixchano noꞌox iꞌacꞌbat? ―xut. Q>Itacꞌav li Jesuse: ―Oy cꞌusi chajacꞌbeic eꞌuc. Albecun. =Jech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―Albun caꞌicutic ti buchꞌu laj yacꞌbot ajuꞌel yoꞌ chapas li cꞌustic chapase ―xutic. N< Ta yan o cꞌacꞌal te ichanubtasvan ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna te ta Jerusalén li Jesuse. Laj yalbe ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose. Te italic jayvoꞌ banquilal paleetic schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jꞌabteletique. v;e0Pero muc bu staic, yuꞌun scotol crixchanoetic ta sloqꞌuel yoꞌon laj yaꞌibeic scꞌop li Jesuse.4:a/Li Jesuse scotol cꞌacꞌal te ichanubtasvan ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene. Li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jꞌabteletique, la snopilanic cꞌu sba xuꞌ ta smilic li Jesuse. I9 .Jech laj yalbe: ―Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Li jnae jaꞌ snail li bu chataicun ta naꞌele”, xi li Diose. Pero li joꞌoxuque apasic xa ta snailchꞌen jꞌeleqꞌuetic ―xi. 8'-Li Jesuse iꞌoch ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene. La snutsan loqꞌuel scotol li jpꞌolmaletic li te oyique. S7,Chtal sjinesic la ateclumalique. Mu jpꞌejuc ton latsal chcom, scotol ta sjinesic. Chasmilic acotolic nojtoc. Jaꞌ ta scoj ti mu xachꞌunic ti joꞌon tacbilun talel yuꞌun Dios sventa chajcoltaique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la snutsan loqꞌuel jpꞌolmaletic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li Jesuse 6+Yuꞌun chcꞌot scꞌacꞌalil chtal sjoy sbaic liꞌ ta jteclum li buchꞌutic chascontrainoxuque, chasmaquic ta jujot. X5)*Jech laj yal: ―Xanaꞌicuc ti yorail xa chacolique, lec, pero mu xanaꞌic. 4)Cꞌalal nopolic xaꞌox ba ta Jerusalén li Jesuse, la sqꞌuel li jteclume, laj yoqꞌuita li schiꞌiltac li te nacalique. 33(Li Jesuse jech laj yalbe: ―Chacalbeic, mi ta xpajic li buchꞌutic yichꞌojicun ta muqꞌue, jaꞌ chlic cꞌopojicuc li tonetique ―xut. =2s'Oy jayvoꞌ jfariseoetic te schiꞌuquic. Jech laj yalbeic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, pajeso li buchꞌutic yichꞌojicot ta muqꞌue yuꞌun xꞌavetic tajmec ―xutic. $1A&Jech laj yalic: ―¡Toj lec li ajvalil li la stacbutic talel li Cajvaltic Diose! ¡Lec xa chijyilutic li Diose! ¡Acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ! ―xiic. 07%Cꞌalal nopol xa batel ta Jerusalén li yoꞌ bu vits Olivatique, tsots lic cꞌopojicuc scotol li buchꞌutic ti scotol cꞌacꞌal te schiꞌuquic li Jesuse. Xmuybajic noꞌox laj yalbeic coliyal Dios ta sventa ti iyilbeic ep stsatsal sjuꞌel ti iyacꞌ ta ilel li Jesuse. / $Cꞌalal cajal xa batel ta burro li Jesuse, li jꞌisraeletique la sqꞌuianic spuychijic ta be li bu ch‐echꞌ ba li Jesuse. {.o#La snitic talel li yoꞌ bu oy li Jesuse. Laj yacꞌbeic spuychijic sventa staspat, la scajlebin li Jesuse. P-"Itacꞌavic: ―Yuꞌun ta xtun yuꞌun li Cajvaltique ―xutic. ,!!Cꞌalal jaꞌ o te ta sjitunic li burroe, jech iꞌalbatic yuꞌun li yajvale: ―¿Cꞌu chaꞌal chajitunic li jburroe? ―xꞌutatic. y+k Ibatic li chaꞌvoꞌique. Li cꞌu sba iꞌalbatic batel yuꞌun li Cajvaltique jaꞌ jech cꞌot staic. *1Mi oy buchꞌu chasjacꞌbeic ti cꞌu chaꞌal chajitunic li burroe, albeic: “Yuꞌun ta xtun yuꞌun li Cajvaltique”, utic ―xi li Jesuse. )-Jech laj yalbe: ―Batanic leꞌ ta coloniae. Cꞌalal chaꞌochique, te chucul chataic jcot burro muc to bu cajlebinbil. Jitunic, nitic talel. &(ETe icꞌotic ta nopol colonia Betfagé sbi, schiꞌuc ta jteclum Betania, te ta yoc vits Olivatic. Li Jesuse la stac jelavel chaꞌvoꞌ yajchanbalajeltac. ' Cꞌalal jech laj yal loꞌil li Jesuse, jaꞌ sbabe batel yuꞌun chbat ta Jerusalén schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. &!Jech nojtoc li buchꞌutic chiscontrainique, ti mu scꞌanic ti joꞌon ta jventainique, iqꞌuic talel scotolic liꞌi. Liꞌ ta jsat xamilique”, xi li ajvalile ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yichꞌic ta mucꞌ Jesús li cꞌalal iꞌoch ta Jerusalene #%?Itacꞌav li ajvalile: “Chacalbeic, scotol li buchꞌutic ta xꞌabtejic cuꞌune ta sta li cꞌusi ta xtun yuꞌunique. Ta to xcacꞌbe más nojtoc. Yan li buchꞌutic mu scꞌan xꞌabtejic cuꞌune mu cꞌusi ta staic o. Ta jpojbe ta jꞌechꞌel li cꞌustic cacꞌojbeique. M$Jech laj yalic: “¡Cajval, pero yichꞌoj xa lajunsep!” xutic. #9Jech laj yalbe li yan li te oyique: “Pojbeic li jsep jtaqꞌuin ti cacꞌojbee, jaꞌ acꞌbeic li buchꞌu laj yichꞌ talel li lajunsepe”, xut. 9"kJech iꞌalbat yuꞌun li yajvale: “Mu xatun, chꞌajil jtunelot. Mu junuc avoꞌon ta jtojol jaꞌ yuꞌun mu xacꞌan xaꞌabtej. Ta xquichꞌ acꞌop li cꞌu sba la avale. Mi xanaꞌ ti toj tsots coꞌone ta sventa ti ta xquichꞌ li bu maꞌuc cabtel chavale, ¿cꞌu chaꞌal muc xꞌa aticꞌ ta sjolintasobil taqꞌuin ti acꞌo xjolin li jtaqꞌuine? Cꞌalal litale, iquichꞌ sutel schiꞌuc sjol ti jechuque”, xut. !@ yYuꞌun lixiꞌ avuꞌun. Jnaꞌoj onoꞌox ti toj tsots avoꞌone. Jnaꞌoj ti chavichꞌ sutel schiꞌuc sjol la ataqꞌuine, chavichꞌ li bu maꞌuc avabtele”, xi la spoj sba. ’Ital nojtoc li yane, jech laj yal: “Cajval, ilo li jsep ataqꞌuin li la avacꞌbune. La jpix lec ta panyo, la jnacꞌ lec. W'Itacꞌav li yajvale: “Joꞌote joꞌob jteclum chcacꞌ aventain”, xut.  Ital nojtoc li yane, jech laj yal: “Cajval, joꞌsep ijolin cuꞌun la ataqꞌuin li la avacꞌbun comele”, xut li yajvale. 5cItacꞌav li yajvale: “Lec oy. Joꞌote lequil jtunelot. Yuꞌun jun avoꞌon la ajolintas li jtaqꞌuine, jaꞌ yuꞌun chcacꞌ aventain lajuneb jteclum”, xꞌutat. Li buchꞌu baꞌi itale jech laj yal: “Cajval, lajunsep ijolin cuꞌun la ataqꞌuin li la avacꞌbun comele”, xut li yajvale. ]3’Cꞌalal laj yichꞌ yabtel sventa ajvalil li vinique, isut batel. Cꞌalal icꞌote, la stacan ta iqꞌuel li yajtuneltaque yuꞌun tscꞌan chaꞌi cꞌu yepal ijolin yuꞌunic jujunic li staqꞌuine. 1[Li crixchanoetique chopol iyaꞌiic ti jaꞌ ta xꞌoch ta ajvalilal li schiꞌilique. Jaꞌ yuꞌun la staquic batel buchꞌu chba yal li bu ba schꞌam talel yabtele. Jech cꞌot yalic: “Mu jcꞌancutic ti jaꞌ ta xꞌoch ta ajvalilal cuꞌuncutic li jchiꞌilcutic taje”, xiic cꞌotel. {o Cꞌalal muc toꞌox bu bateme, laj yicꞌ talel lajunvoꞌ yajtuneltac. Ta jujuntal laj yacꞌbe jujusep taqꞌuin ti ep ta cien yichꞌoje. Jech laj yalbe: “Ba jolintasic. Cꞌalal mi lisut talele, jaꞌ to chjul quichꞌ”, xut comel. oW Li Jesuse jech laj yal: ―Oy snichꞌon jun mucꞌta ajvalil. Lec jcꞌulej li nichꞌonile. Ibat ta nom ta yan o balumil, ba schꞌam talel yabtel yuꞌun ta xꞌoch ta ajvalilal. Jaꞌ chlic sventain scotol li schiꞌiltaque.  Cꞌalal te chaꞌiic li cꞌusi chal Jesús li crixchanoetique, li Jesuse laj yal jun loꞌil yuꞌun poꞌot xaꞌox chcꞌotic ta Jerusalén. Jaꞌ laj yal ta loꞌil ti maꞌuc to scꞌacꞌalil ta xꞌoch ta ajvalilale. Yuꞌun la snop li jꞌisraeletic ti jaꞌ xa ta xꞌoch ta ajvalilal yuꞌunic li te ta Jerusalene, ti jaꞌ li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose. N Joꞌon li coꞌol crixchanoutique tal jcoltaoxuc acotolic yuꞌun chꞌayemoxuc ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa lajunvoꞌ jtuneletic ti iꞌacꞌbat sjolintasbeic staqꞌuin li yajvalique L Li Jesuse jech laj yal: ―Li avie lacol xa acotolic li ta anae. Coꞌol xa avoꞌon achiꞌuc li jtotic jmeꞌtic Abraham ta voꞌonee yuꞌun la achꞌun xa ti joꞌon Avajcoltavanejune. Li Zaqueoe ivaꞌi, jech laj yalbe li Cajvaltique: ―Cajval, ta xcacꞌbe jꞌoꞌloluc li cꞌustic oy cuꞌun li meꞌonetique. Mi oy buchꞌu la jloꞌlobe staqꞌuine, más to ep ta jsutesbe. Mi la jloꞌlo joꞌvinique (100), chanib ciento chcacꞌbe ―xi. ^5Cꞌalal iyil li crixchanoetic ti ibat ta sna Zaqueo li Jesuse, chopol iyaꞌiic. Te xꞌupꞌetic noꞌox liquel yuꞌun snaꞌojic ti jaꞌ jloꞌlovanej li Zaqueoe. Iyalic ti ba schiꞌin jpasmulil li Jesuse. U#Iyal ta ora li Zaqueoe. Xmuybaj xa laj yicꞌ batel ta sna li Jesuse. 8iCꞌalal icꞌot ta yolon li teꞌ li Jesuse, la sqꞌuel muyel. Iyil ti te luchul li Zaqueoe, jech laj yalbe: ―Zaqueo, yalan talel ta ora yuꞌun te chibat ta ana ―xut.  Jaꞌ yuꞌun ijelav ta anil, imuy ta jtecꞌ higo te ta nopol tiꞌbe li yoꞌ bu chjelav li Jesuse yoꞌ xil o chjelav teye. 5cLi Zaqueoe tscꞌan ta sqꞌuel li cꞌu sba li Jesuse. Tscꞌan chojtaquin. Pero muc bu xil yuꞌun toj ep li crixchanoetique. Yuꞌun cꞌalal vinic noꞌox li Zaqueoe.  Oy jun vinic te ta jteclum Jericó, Zaqueo sbi. Yichꞌoj tsots yabtel. Jaꞌ banquilal yuꞌun li jtsobpatanetique. Jcꞌulej. c  ALi sbelel Jerusalene te xꞌechꞌ ta yut jteclum Jericó, te iꞌechꞌ batel li Jesuse. " =+Ijam ta ora li sate, la schiꞌin batel li Jesuse, ep laj yal coliyal Dios. Cꞌalal iyilic li crixchanoetique, laj yalic coliyal Dios eꞌuc.c ?*Itacꞌav li Jesuse: ―Ijam xa la asate yuꞌun la achꞌun ti oy juꞌele ―xut. z m)―¿Cꞌusi chacꞌan chajpasbe? ―xut. Itacꞌav li vinique: ―Cajval, avocoluc jambun li jsate ―xi. w(Ivaꞌi li Jesuse. Laj yalbe ti acꞌo snitic talel ta stojole. Cꞌalal icꞌot li yoꞌ bu oye, la sjacꞌbe: 4a'Li buchꞌutic sbabeic batele la spajesic: ―¡Anchan! ―xutic. Pero más to tsots icꞌopoj li vinique: ―¡Joꞌot snitilulot David, ichꞌun ta cꞌux! ―xi. D&Cꞌalal iyaꞌi li maꞌsate, tsots laj yapta li Jesuse: ―¡Jesús, joꞌot snitilulot David ti scꞌoplal onoꞌox chaꞌoch ta ajvalilal cuꞌuncutique, ichꞌun ta cꞌux! ―xut. r]%Iꞌalbat yuꞌun schiꞌiltac ti jaꞌ te schiꞌuquic echꞌel li Jesús li liquem talel ta Nazarete. lQ$Cꞌalal iyaꞌi li maꞌsat ti te ch‐echꞌic ep schiꞌiltaque, la sjacꞌbe ti bu chbatique. #?#Cꞌalal nopolic xaꞌox batel ta jteclum Jericó li Jesuse, te chotol ta tiꞌbe istaic jun maꞌsat. Jaꞌ jꞌisraelal vinic. Te ta xcꞌanolaj. G"Li yajchanbalajeltaque muc bu xaꞌibeic smelol ti jech laj yale. Mu snaꞌic mi jech ta xcꞌot ta pasel. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjambe sat jun maꞌsat te ta nopol Jericó li Jesuse !Chistsitsic ta nucul, chismilic, chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xi li Jesuse. zm Chiꞌaqꞌue ta scꞌob li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Chislabanic, chismajic, chistubtaic. 9kLi Jesuse la sqꞌuej sbaic echꞌel jutuc schiꞌuc li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe: ―Xanaꞌic ti te chijbat ta Jerusalene. Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, te chcꞌot ta pasel scotol li jcꞌoplal li la stsꞌibaic comel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Q~Itacꞌav li Jesuse: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic laj xa yicta snaic, mi stot, mi smeꞌ, mi sbanquiltac, mi yitsꞌinabtac, mi svixobtac, mi yixleltac, mi smucobtac, mi yajnil, mi snichꞌnab yuꞌun chaꞌiic ti persa tspasic li cꞌustic tscꞌan li Diose, ta stabe más sqꞌuexol li cꞌustic oy toꞌox yuꞌune schiꞌuc ta xcuxiic o sbatel osil ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti yoxibal xa velta laj yal Jesús ti ta xmilee }"|=Li Pedroe jech laj yal: ―Li joꞌoncutique laj xa quictacutic scotol li cꞌustic oy toꞌox cuꞌuncutique. Liꞌ xa jchiꞌucotcutique ―xut. D{Li Jesuse itacꞌav: ―Li crixchanoetique mu xuꞌ ta scolta sba stuquic sventa sbatel osil. Jaꞌ noꞌox xuꞌ ta xcolic ta sventa li Diose, yuꞌun scotol xuꞌ yuꞌun ―xut. 0zYLi buchꞌutic iyaꞌiic ti jech laj yal li Jesuse, jech lic sjacꞌbeic: ―Mi mu xcolic li jcꞌulejetique, ¿buchꞌu ma ti chcol yaꞌele chaꞌa? ―xutic. dyAJech chac cꞌu chaꞌal mu xjelav jcot cameyo ta chac acuxae, jaꞌ noꞌox jech mu xuꞌ ta xꞌoch li yoꞌ bu ta spas mantal Dios li buchꞌutic jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic li scꞌulejalique ―xi li Jesuse. x}Cꞌalal iyil Jesús ti chat yoꞌone, jech laj yal: ―Li jcꞌulejetique toj vocol chacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose. jwMCꞌalal iyaꞌi jech li vinique, iyat tajmec yoꞌon yuꞌun toj ep cꞌustic oy yuꞌun. vCꞌalal iyaꞌi Jesús ti jech itacꞌave, jech laj yalbe: ―Pero oy to cꞌusi scꞌan xapas. Ba chono scotol li cꞌustic oy avuꞌune. Li stojole qꞌuelananbo li meꞌonetique jaꞌ oy o acꞌulejal ta vinajel. Tsꞌacal to xtal achiꞌinun ―xut. puYItacꞌav li vinique: ―Scotol li cꞌustic la avale ta jbicꞌtal onoꞌox lic jchꞌun ―xi. MtXanaꞌ ti jech chal li mantaletique: “Mu me xamulivaj, mu me xamilvan, mu me xaꞌelcꞌaj, mu me xasaꞌbe smul achiꞌil, ichꞌo ta mucꞌ atot ameꞌ”, xi ―xꞌutat yuꞌun li Jesuse. s!Itacꞌav li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal chavalbun ti lequil jchanubtasvanejune? Yuꞌun jaꞌ noꞌox jun ti leque, jaꞌ li Diose. 1r[Oy jun jmeltsanejcꞌop yuꞌun li jꞌisraeletique jech ijacꞌbat li Jesuse: ―Lequil jchanubtasvanej, ¿cꞌusi ta jpas yoꞌ chicuxi o sbatel osile? ―xut. qMelel chacalbeic, li buchꞌutic mu scoꞌoltajes sbaic jech chac cꞌu chaꞌal li unetique, mu xuꞌ xꞌochic li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌoponat yuꞌun jun jcꞌulej vinic li Jesuse 1p[Li Jesuse laj yicꞌ ta stojol li unetique schiꞌuc li stot smeꞌique. Jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Acꞌo talicuc ta jtojol li unetique, mu me xapajesic. Yuꞌun li buchꞌutic jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li unetique, lec to chaꞌiic pasel ta mantal yuꞌun li Diose. |oqIꞌicꞌbat talel unetic ta stojol li Jesuse yoꞌ acꞌo yacꞌanbe scꞌob ta sjolic yoꞌ jech ta xichꞌic slequilal yutsilal Dios. Cꞌalal iyilic li yajchanbalajeltaque, la spajesic li buchꞌutic laj yiqꞌuic talel li unetique. 0nYChacalbeic, li jtsobpatane pasbil xa perton yuꞌun smul li cꞌalal isut batel ta snae. Yan li jfariseoe muc bu spasbat perton yuꞌun smul. Yuꞌun li buchꞌutic ta stoy sbaique jaꞌ ta xbicꞌtajese yuꞌun li Diose. Yan li buchꞌutic ta sbicꞌtajes sbaique, jaꞌ ta xꞌaqꞌueic ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌbe slequilal yutsilal Dios li unetic li Jesuse m9 Pero li jtsobpatane nomnom noꞌox vaꞌal icom yuꞌun ta xiꞌ li Diose. Mu scꞌan stoy sat ta vinajel nojtoc. Yuꞌun snaꞌ ti chopol li yoꞌone, jaꞌ noꞌox la smajulan stiꞌ yoꞌon, jech la scꞌopon Dios: “Dios, cꞌuxubinun yuꞌun jpasmulilun”, xut li Diose. 9lk Li joꞌone chib velta ta xquicta quixim ta jujun xemana. Scotol li cꞌustic ta jtae ta xcat ta lajlajuneb. Jujun ta jloqꞌues ta lajlajuneb sventa amoton”, xut li Diose. Uk# Li jfariseoe te vaꞌal ista ta naꞌel li Diose, stoyoj noꞌox sba. Jech laj yal: “Dios, colavalbun ti muc bu jechun jech chac cꞌu chaꞌal li yan jchiꞌiltaque. Yuꞌun li stuquique ta xꞌelcꞌajic, chopol yoꞌonic, ta xmulivajic. Muc bu jechun nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal li jtsobpatan li liꞌ chasta ta naꞌele. &jE ―Oy chaꞌvoꞌ viniquetic coꞌol ba staic ta naꞌel Dios ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Li june jaꞌ jfariseo; li june jaꞌ jtsobpatan. 3i_ Li Jesuse laj yal jun loꞌil yoꞌ jech acꞌo yaꞌibeic smelol li buchꞌutic tucꞌ yoꞌonic ti yalojique, ti ta spꞌajic li schiꞌiltaquique. Jech laj yal: hCꞌalal mi ista scꞌacꞌalile, chascoltaic ta ora. Pero cꞌalal chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, ¿mi yoquel toꞌox avichꞌojicun ta mucꞌ liꞌ chjul jtaoxuque? ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa jun jfariseo schiꞌuc jun jtsobpatan ugcYan li Dios ti tucꞌ yoꞌone, mi jech chacꞌanbeic ta cꞌacꞌal acꞌubal ti acꞌo scoltaoxuc ti cꞌusi vocolal chavaꞌiic, joꞌoxuc li tꞌujbiloxuc yuꞌune, persa ta spas yuꞌun mu xlaj yoꞌon ta yaꞌiel la acꞌopique. }fsJech laj yal nojtoc li Cajvaltique: ―La avaꞌiic li cꞌu sba iyal li jmeltsanejcꞌop ti chopol yoꞌone. 9ekJaꞌ noꞌox ta scoj ti liꞌ xtantun li meꞌanal antse ta jmeltsanbe li scꞌope. Yuꞌun mu jcꞌan ti liꞌ noꞌox xtantune”, xi li jmeltsanejcꞌope ―xi li Jesuse. Id Li jmeltsanejcꞌope ep cꞌacꞌal mu scꞌan smeltsanbe scꞌop li meꞌanal antse. Tsꞌacal to jech la snop: “Mu xixiꞌ yuꞌun li Diose, mu xixiꞌ yuꞌun eꞌuc li crixchanoetique. ;coOy jun meꞌanal ants ti te nacal eꞌuque. Li antse ep ta velta a scꞌopon li jmeltsanejcꞌope, jech laj yalbe: “Avocoluc coltaun yuꞌun oy buchꞌu chiscontrain”, xut. bXi laj yalbe: ―Oy jun jmeltsanejcꞌop ta jun jteclum mu xichꞌ ta mucꞌ li Diose, mu xacꞌ ta venta nojtoc li crixchanoetique. |a sLi Jesuse laj yalbe ta loꞌil li yajchanbalajeltaque ti acꞌo me mu xlaj yoꞌonic ta stael ta naꞌel li Diose. A`{%Jech ijacꞌbat yuꞌun li yajchanbalajeltaque: ―Cajval, ¿bu ta xcꞌot ta pasel taje? ―xutic. Itacꞌav li Jesuse: ―Jech chac cꞌu chaꞌal mi oy cꞌusi chameme ta onoꞌox xlaj ta xulem, jaꞌ jech ta onoꞌox xtal tsots vocol ta stojolic li buchꞌutic ti mu xiyichꞌic ta muqꞌue ―xi._{$Mi oy chaꞌvoꞌ viniquetic ti coꞌol ta xꞌabtejic ta yabtelique, jun ta xquicꞌ ba, jun ta xcom ―xi li Jesuse. a^;#Mi oy chaꞌvoꞌ antsetic coꞌol ta xjuchꞌunique, jun ta xquicꞌ ba, jun ta xcom. ]"’Chacalbeic, mi ta acꞌubaltic chitale, mi oy chaꞌvoꞌ ta xvayic ta jun teme, jun ta xquicꞌ ba, jun ta xcom. V\%!Mi jaꞌ avacꞌojic tajmec ta venta li cꞌu sba chacuxiic liꞌ ta balumile, chachꞌayic o. Yan mi mu xavaqꞌuic más ta venta li cꞌu sba chacuxiic liꞌ ta balumile, jaꞌ chacuxiic o sbatel osil. W[' Naꞌic me li cꞌusi icꞌot ta pasel ta stojol li yajnil Lot ta voꞌonee. }Zs’Cꞌalal chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, mu me jaꞌuc noꞌox batem ta avoꞌonic li cꞌustic oy avuꞌunic liꞌ ta balumile. Li buchꞌutic ti te oyic ta sjol snaic ti pachꞌale, cꞌalal ta xyalic talele, mu xa me xꞌoch sloqꞌuesic li cꞌustic oy ta yut snaique. Li buchꞌutic ti te oyic ta yabtelique, mu xa me sutic talel ta snaic. uYcCꞌalal chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, jaꞌ jech ta spasic eꞌuc li crixchanoetique. XJaꞌ to ipajic li cꞌalal iyal talel cꞌocꞌ ta vinajel schiꞌuc azufree, ilocꞌ batel ta Sodoma li Lote yuꞌun icham scotolic. cW?Jaꞌ jech la spasic eꞌuc li crixchanoetic ta voꞌone li cꞌalal liꞌ toꞌox oy li Lote. Jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta saꞌ sveꞌelic, ta xmanolajic, ta xpꞌolmajic, ta xꞌovolajic, ta svaꞌan snaic. V9Cꞌalal muc toꞌox bu talem li nojelale, jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta saꞌel sveꞌelic schiꞌuc yuchꞌobic, ta xnupunic schiꞌuc ta xacꞌ ta malijel stseubic. Jaꞌ to ipajic li cꞌalal ital li nojelale schiꞌuc iꞌoch ta barco li Noee yuꞌun icham scotolic. hUIJech chac cꞌu chaꞌal la spasic li crixchanoetic ta voꞌone li cꞌalal liꞌ toꞌox oy li Noee, jaꞌ noꞌox jech ta spasic eꞌuc li cꞌalal ta sta scꞌacꞌalil chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. hTIPero persa baꞌi chquichꞌ ep vocol yuꞌun mu xiscꞌanic li jchiꞌiltactic ta israelale. MSYuꞌun jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li chauc ti xleblajet ta xquiltic ti butic xa oyutique, jaꞌ jech scotol crixchanoetic chiyilic cꞌalal chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. PRJech chlic yalic li crixchanoetique: “Liꞌ xa oy li Cajvaltique”, xayutic. Oy yan jech ta xalic: “Leꞌ xa oy li Cajvaltique”, xayutic. Mu me xachꞌunic, mu me xabatic li bu chayalbeique. UQ#Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Ta sta scꞌacꞌalil ti jech chavalique: “Taluc ta ora li Cajvaltique”, xachiic, pero mu to xuꞌ xital, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. hPIMuc buchꞌu xuꞌ jech chal: “Liꞌ xa ta spas mantal li Diose”, “Leꞌ xa ta spas mantal li Diose”, muc buchꞌu xuꞌ xi. Yuꞌun li ichꞌel ta venta yuꞌun li Diose liꞌ xa oy ta atojolique ―xi li Jesuse. >OuLi jfariseoetique la sjacꞌbeic Jesús cꞌu ora chtal ichꞌvanuc ta venta li Diose. Itacꞌav li Jesuse: ―Cꞌalal chlic ichꞌvanuc ta venta li Diose, muꞌyuc senyail. NLi Jesuse jech laj yalbe li vinique: ―Lican, batan. Yuꞌun la achꞌun ti oy juꞌele jaꞌ yuꞌun lacol ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti staoj yav ta spasic li cꞌu sba stalelic onoꞌox li crixchanoetic li cꞌalal ta xchaꞌtal li Cajvaltique bM=Jaꞌ noꞌox isut talel li jyanlumal vinic liꞌi, jaꞌ tal yalbe coliyal Dios ―xi. `L9Li Jesuse jech laj yalbe li buchꞌutic te schiꞌuque: ―Lajunvoꞌ ti la jcoltaic li ta schamelique. Qꞌuelavil, muc bu sutic xa talel li balunvoꞌ jchiꞌiltic ta israelale, muc bu xtal yalbeic coliyal Dios. &KELa spatan sba ta balumil ta stojol li Jesuse, jech laj yalbe: ―Colaval ti la acoltaune ―xut. Li vinic ti jech laj yale liquem talel ta Samaria balumil. %JCPero oy jun ti cꞌalal iyil ti icol xae, isut talel ta ora ta stojol li Jesuse. Tsots icꞌopoj talel, laj yalbe coliyal Dios ta sventa ti icol xae. 6IeCꞌalal iyil li viniquetic li Jesuse, jech laj yalbe: ―Batanic, ba acꞌ abaic ta ilel ta stojol li paleetique ―xut. La schꞌunic, ibatic. Jech icol o scotolic. gHG Tsots laj yaptaic li Jesuse: ―Jesús, jchanubtasvanej, avocoluc cꞌuxubinuncutic ―xiic. G/ Te iꞌoch ta jun colonia. Te italic ta be lajunvoꞌ viniquetic tsacbilic ta cꞌaꞌel chamel. Nom la svaꞌan sbaic li yoꞌ bu oy li Jesuse. F} Cꞌalal ibat ta Jerusalén li Jesuse, te ijelav ta stsꞌaquil li Galilea balumile schiꞌuc li Samaria balumile. &EE Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, mi la achꞌunic scotol li cꞌustic chayalbeic li Diose, mu me xatoy abaic yuꞌun mu cꞌusi xuꞌ avuꞌun apas atuquic. Jaꞌ noꞌox la apasic li cꞌusi avabtel yacꞌojboxuc li Diose. Ti laj yacꞌoxuc li Diose yuꞌun tscꞌan ti chatunic yuꞌune ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús lajunvoꞌ viniquetic ti tsacbilic ta cꞌaꞌel chamele D Cꞌalal mi la schꞌunbot la amantale, muc bu chavalbe coliyal ti la schꞌun la amantale yuꞌun jaꞌ yabtel o ti jech ta spase. C!Jech chavalbe: “Acꞌo smac achꞌut, meltsanbun talel jveꞌel. Jaꞌ to chaveꞌ eꞌuc mi ilaj coꞌon ta veꞌele”, xavut nojtoc. GB’Mi oy avajtunel ti iꞌay ta sloquel avosil, mi ta schabiel achij cꞌuxi, cꞌalal chjul ta anae, muc bu jech chavalbe: “Laꞌ me, laꞌ chotlan liꞌ ta mexae”, muc bu xavut. YA+Li Cajvaltique jech laj yalbe: ―Manchuc mi jutuc noꞌox achꞌunojic ti joꞌon chajcoltaique, mi jaꞌ noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal jpꞌej becꞌ mustasae, pero xuꞌ xa chapasic li cꞌustic tsots ta pasele. Jech chac cꞌu chaꞌal mi chavalbeic ti acꞌo buluc loqꞌuel li jtecꞌ higo liꞌi, ti acꞌo ba chꞌiuc ta nabe, jaꞌ ta xcꞌot ta pasel avuꞌunic. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti mu jtoy jbatic ta sventa li cꞌustic ta jpastique '@GLi yajtacbalaltaque jech laj yalbeic li Cajvaltique: ―Acꞌbun más ta jol ta coꞌoncutic ti ta jchꞌuncutic ti joꞌot chacoltauncutique ―xutic. e?CMi ta sta smul ta atojol ep ta velta ta jun noꞌox cꞌacꞌale, mi jech chtal yalulanbot jujun velta ti cꞌalal ta sta smule: “Muc xa bu ta jpas jech”, mi xayute, pasbo perton ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti tscꞌanic acꞌbeel más ta sjol ta yoꞌonic ti acꞌo schꞌunic ti chcoltaatic yuꞌun li Cajvaltic li yajchanbalajeltaque T>!’Pꞌijanic me. Mi oy ista smul ta atojol junuc li buchꞌu coꞌol avichꞌojicun ta muqꞌue, jaꞌ scꞌan ti chavalbe ti mu me spas jeche. Mi iyicta li cꞌusi chopol ta spase, pasbo perton. |=qJaꞌ lec acꞌo chucbatuc jun choꞌ ta snucꞌ, acꞌo jipeuc ochel ta nab, acꞌo chamuc o. Jech mu xa bu tsocbat yoꞌonic li buchꞌutic ti jech yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li unetic ti schꞌunojic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. )< MLi Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Scotol cꞌacꞌal oy buchꞌu ta scꞌan chasocboxuc avoꞌonic. Pero toj abol sba li buchꞌu ta socvane. ;%Li Abrahame jech laj yalbe: “Mi mu scꞌan schꞌunic li cꞌusi yalojic li Moisese schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, acꞌo mi chcꞌot cꞌoponaticuc yuꞌun li buchꞌu chaꞌcuxieme, mu schꞌunic nojtoc”, xut ―xi li Jesuse.n:UItacꞌav li vinique: “Tata, mu scꞌan schꞌunic. Pero ti oyuc jun buchꞌu xojtaquinic ti ta xchaꞌcuxi ti te chba cꞌoponaticuque, jaꞌ to ta schꞌunic o, jaꞌ to te chictaic o li cꞌustic chopol ta spasique”, xi. R9Li Abrahame jech laj yalbe: “Te onoꞌox yichꞌojbeic sjunic li Moisese schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Xuꞌ jaꞌ acꞌo schꞌunic li cꞌustic yalojique”, xut. 8)Yuꞌun oy to joꞌvoꞌ quitsꞌinab te comemic ta jna. Acꞌo ba yalbe ti mu me xtalic liꞌi yuꞌun toj tsots ichꞌ vocol liꞌi”, xi. w7g’Itacꞌav li jcꞌulej vinique: “Mi mu xuꞌ chtal scoltaune, avocoluc taco batel ta sna li jtote. ?6wMu xuꞌ xtal li Lázaroe yuꞌun oy mucꞌta xab ta oꞌlol. Muc buchꞌu xuꞌ ta xjelav batel te li yoꞌ bu oyote, jech muc buchꞌu xuꞌ ta xjelav talel liꞌi eꞌuc”, xi. n5ULi Abrahame jech laj yalbe: “Jmom, juleso ta ajol li cꞌu sba laꞌechꞌ ta balumile, ti lec jcꞌulejote. Li Lázaroe jaꞌ meꞌon tajmec, pero liꞌ xa oy ta lequilale, xmuybaj noꞌox. Li joꞌote te chavichꞌ o vocol. 4yLi jcꞌulej vinique tsots iyapta li Abrahame: “Tata, cꞌuxubinun. Taco talel li Lázaroe. Acꞌo stsꞌaj talel sbicꞌtal scꞌob ta joꞌ, acꞌo tal sicubtasbun li coqꞌue yuꞌun toj tsots ta xquichꞌ vocol liꞌ ta cꞌoqꞌue”, xi. j3MLi schꞌulele te ibat li yoꞌ bu oy li schꞌulelic li buchꞌutic muc bu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Cꞌalal te ta xichꞌ tsots vocole, la sqꞌuel batel ta nom li bu oy li Abrahame. Iyil ti te oy eꞌuc li Lázaroe. 2Icꞌot scꞌacꞌalil ti icham li jcꞌanolajele. Li schꞌulele iꞌicꞌbat batel yuꞌun li yajꞌangeltac li Diose. Te ba acꞌatuc li yoꞌ bu oy li Abrahame schiꞌuc li buchꞌutic coꞌol lec tucꞌ yoꞌonique. Icham eꞌuc li jcꞌulej vinique, imuque. C1Li Lázaroe chac sveꞌ li cꞌustic ta stsꞌuj yalel ta yolon smexa li jcꞌulej vinique, pero mu xꞌacꞌbat. Li bu cꞌaꞌem li sbecꞌtale te ta xlecꞌulanbat ta tsꞌiꞌetic. +0OOy jun vinic nojtoc, Lázaro sbi. Ep cꞌaꞌal chinetic ilocꞌ ta sbecꞌtal. Te chcꞌot schotan sba ta stiꞌ sna li jcꞌulej vinique yuꞌun chcꞌanolaj. >/uLi Jesuse jech laj yal nojtoc: ―Oy jun vinic lec jcꞌulej. Toj lequic scotol li scꞌuꞌ spacꞌale. Naca toyolic stojol. Scotol cꞌacꞌal naca lec cꞌustic ta slajes. w.g’Li buchꞌu chicta yajnile, mi chicꞌ yan antse, chmulivaj. Schiꞌuc nojtoc li buchꞌu chicꞌ li sutem antse chmulivaj nojtoc ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa jun jcꞌulej vinic schiꞌuc jun jcꞌanolajel, Lázaro sbi &-E’Acꞌo mi la sjel li cꞌusi laj yal li Diose pero ta onoꞌox xcꞌot ta pasel li cꞌusi baꞌi laj yale. Li cꞌustic yaloj li Diose mu xchꞌay scꞌoplal, ta onoꞌox xcꞌot ta pasel scotol. Jaꞌ xlaj to li vinajel balumile. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌu chicta yajnile ,’Cꞌalal muc toꞌox bu talem li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jaꞌ noꞌox avaꞌiic li cꞌusi yaloj Dios ti la stsꞌiba Moisés schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Tsꞌacal to laj yalboxuc li Juan ti ista xa scꞌacꞌalil chasventainic li Diose. Li avie oy xa ep li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic chacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose. + Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ta stojol li crixchanoetique chavaqꞌuic ta ilel ti tucꞌ avoꞌonic ti avalojique. Li Diose snaꞌ ti muc bu lec la avoꞌonique. Yuꞌun li buchꞌu ta xacꞌ sba ta ichꞌel ta mucꞌ ta stojol li crixchanoetique, jaꞌ muc bu lec ta xꞌile yuꞌun li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti mu xchꞌay scꞌoplal li cꞌustic yaloj li Diose *!Cꞌalal jech iyaꞌiic li jfariseoetique, la snaꞌleic li Jesuse yuꞌun stalelic ti xpichꞌet o yoꞌonic yuꞌun li taqꞌuine. f)E ’Jech chac cꞌu chaꞌal jun jtunel ti mu stacꞌ ti chaꞌvoꞌ yajvale. Ti chaꞌvoꞌuc yajvale, li june chopol chil; li june lec chil. Lec ta xtun yuꞌun li june; jaꞌ mu xtun yuꞌun li june. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, mu xuꞌ chatunic yuꞌun Dios mi jaꞌ noj batem ta avoꞌonic la ataqꞌuinique ―xi li Jesuse. r(] Yuꞌun li cꞌustic oy avuꞌunic liꞌ ta balumile naca noꞌox yacꞌoj achꞌamunic li Diose. Pero mi mu xavaqꞌuic tunuc yuꞌun li Diose, jech mu xayacꞌbeic li cꞌusi jaꞌ avuꞌunic atuquic ti jaꞌ sventa sbatel osile. D' Mi jech mu xachabiic li cꞌustic oy avuꞌunic ti jaꞌ noꞌox acꞌbiloxuc yuꞌun Dios sventa chapasic o li cꞌusi ta scꞌane, jech mu xayacꞌbeic li cꞌusi sventa sbatel osile. *&M ’Li buchꞌu lec ta schabi li cꞌusi ti jutuc noꞌox acꞌbil sventaine, jaꞌ noꞌox jech lec ta schabi mi ep li cꞌusi acꞌbil sventaine. Yan li buchꞌu mu schabi li cꞌusi acꞌbil sventain ti jutuc noꞌoxe, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc mu schabi mi acꞌbil sventain epe. C~~)}w|{zywvuts5rrfq\poNnm)llkkqjj~j9igfee$d~drc\b$a` _U^^O]\R[:ZYWVVVUTsT1SShQQQPONN9MKJ$IFHGGAFFEiDDBAA@q?>==<;::987776~6 5D443[250a//H.\-,++ **)-(Z'&%$#"p!5 O Qf"kzx& | U O 3 LNu+CdaA Te oyic li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Soquem sjolic ta stojol li Jesuse. Ta sloqꞌuel yoꞌonic la sticꞌbeic smul ta stojol li Herodese. ` Li Herodese lic sjacꞌulanbe li cꞌu sba xuꞌ yuꞌun chacꞌ ta ilel li stsatsal sjuꞌele. Li Jesuse mu jpꞌeluc bu itacꞌav. _Cꞌalal iyil Jesús li Herodese, xmuybaj xa. Yuꞌun voꞌone caj chac yojtaquin yuꞌun yaꞌiojbe scꞌoplal ti oy cꞌustic tspas li Jesuse. “Ti oy la bu chquil ti cꞌu sba chacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li Jesuse”, xi onoꞌox ta yoꞌon li Herodese. r^]Cꞌalal iyaꞌi ti te liquem talel ta Galilea li Jesuse, ijul ta sjol Pilato ti jaꞌ ichꞌbil ta venta yuꞌun li ajvalil Herodese. Jaꞌ yuꞌun la stac batel li yoꞌ bu oy li Herodese yuꞌun te talem ta paxyal ta Jerusalén. ']GCꞌalal iyaꞌi Pilato ti jaꞌ baꞌi te lic chanubtasvanuc ta Galilea li Jesuse, la sjacꞌbe li crixchanoetic mi jaꞌ te liquem talel ta Galileae. <\qJech tsots lic cꞌopojicuc nojtoc: ―Mu me xacolta batel yuꞌun jaꞌ ta soc li jchiꞌiltacutique. Ta xchanubtasvan ta scotol cosilalcutic liꞌ ta Judeae. Ta sliquebe te ichanubtasvan ta Galilea. Li avie liꞌ xa itale ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yiqꞌuic batel ta stojol Herodes li Jesuse [#Li Pilatoe jech lic yalbe li banquilal paleetique schiꞌuc scotol li crixchanoetique: ―Muc bu la jtabe smul li vinic liꞌi ―xi. !Z;Li Pilatoe la sjacꞌbe li Jesuse: ―¿Mi joꞌot ajvalilot yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale? ―xut. Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon ―xi. UY#Te lic sticꞌbeic smul. Jech laj yalic: ―Li vinic liꞌi ta xal ti mu xuꞌ ta xcacꞌbecutic jpatancutic li mucꞌta ajvalil Césare, yuꞌun ta xal ti jaꞌ ajvalil stuque. Ta xal ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainuncutique. Ta stsob svinictac yuꞌun ta scꞌan ta sliques cꞌop liꞌ ta cosilalcutique ―xiic. HX Ilic scotolic, laj yiqꞌuic batel ta stojol Pilato li Jesuse. W)GJech laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌu chaꞌal ta jsaꞌtic yan textico? Laj xa caꞌitic ti ta stoy sba ta stojol li Diose ―xut sbaic.VwFScotolic jech laj yalic: ―¿Mi joꞌot Snichꞌonot Dios apꞌisoj aba? ―xutic. ―Joꞌon ―xi li Jesuse. U%EJoꞌon li coꞌol crixchanoutique ista xa scꞌacꞌalil ti chba chotlucun ta sbatsꞌicꞌob li Diose. Jaꞌ te chlic jpas mantal ―xut. 9TmDMi oy cꞌusi chajacꞌbeique, mu xatacꞌavic. FSC―Albuncutic ta jamal mi joꞌot Cristoot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique ―xutic. Itacꞌav li Jesuse: ―Mi chacalbeic ti joꞌon li Cristoune, mu xachꞌunic. #R?BCꞌalal isacub osile, la stsob sbaic scotol li jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique, jaꞌ li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Laj yiqꞌuic batel Jesús li bu ta stsob sbaique. Jech laj yalbeic: &QEAEp la slabanic. Ep cꞌusi chopol laj yalbeic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yiqꞌuic batel Jesús ta stojol li jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique P}@La smacbeic sat ta pocꞌ. La slecꞌbeic ta majel xocon sat, jech laj yalbeic: ―Alo buchꞌu li la smajote ―xutic. YO+?Li jayvoꞌ li iꞌacꞌbat schabiic li Jesuse lic snaꞌleic, la smajic. mNS>Ilocꞌ batel li Pedroe, toj echꞌem laj yoqꞌuita sba. Jaꞌ scꞌoplal ti inaꞌleat li Jesuse ~Mu=Li Jesuse la sqꞌuelbe sat li Pedroe. Ijul ta sjol li Pedroe ti jech onoꞌox iꞌalbat yuꞌun li Cajvaltique: “Cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune”, xꞌute onoꞌox yuꞌun li Jesuse. jLM<Itacꞌav li Pedroe: ―Tata, mu jnaꞌ li cꞌusi chavale ―xi. Jaꞌ o iꞌocꞌ jcots. ;Ko;Oy xaꞌox nan ta jun ora oy buchꞌu yan jech iꞌalbat scꞌoplal li Pedroe: ―Ta melel jaꞌ schiꞌil li Jesuse yuꞌun jaꞌ te liquem talel ta Galilea eꞌuc ―xi. AJ{:Ta jliquel te iꞌojtaquine yuꞌun yan nojtoc. Jech iꞌalbat: ―Joꞌote jaꞌ achiꞌil eꞌuc li vinic leꞌe ―xꞌutat. Itacꞌav li Pedroe: ―Tata, mu joꞌcun ―xut. pIY9Li Pedroe laj yal ti mu xojtaquine. Jech laj yal: ―Mu xcojtaquin li vinic chavale, yaa ―xut. kHO8Oy jun criara iyil ti te chotol ta xcꞌatin li Pedroe. Yuꞌun lec tilem li cꞌoqꞌue jaꞌ yuꞌun iꞌile. La sqꞌuelbe lec sat, jech lic yal: ―Liꞌi jaꞌ schiꞌil sbaic schiꞌuc li buchꞌu leꞌ tsacbile ―xi. :Gm7Te la snopꞌic cꞌocꞌ ta yamaqꞌuil sna li más banquilal palee yuꞌun ta xcꞌatinic. Te ichotiic ta tiꞌ cꞌocꞌ. Li Pedroe te la schiꞌin ta chotlej li yanetique. F6Cꞌalal la stsaquic li Jesuse, laj yiqꞌuic batel ta sna li más banquilal palee. Li Pedroe nomnom tijil batel ta spat li Jesuse. _E75Yuꞌun scotol cꞌacꞌal te oyun ta atojolic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. ¿Cꞌu chaꞌal mu teuc noꞌox la atsaquicun? Ti jech la atsaquicune, yuꞌun iꞌacꞌbat yuꞌun Dios la avajvalique, jaꞌ li Satanás li sventainoj li mulile ―xut li jchucvanejetique. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal li Pedro ti mu xojtaquin li Jesuse AD{4Li Jesuse jech laj yalbe li jchucvanejetique, jaꞌ li banquilal paleetique, schiꞌuc li banquilal mayoletic ti schabiojic li smucꞌta chꞌulnaique, schiꞌuc li jꞌabteletique: ―¿Cꞌu chaꞌal tal atsaquicun jech chac cꞌu chaꞌal jun jꞌelecꞌ, tsꞌaclomoxuc xa talel ta amachitaic, ta ateꞌic? aC;3Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Mu me xapajesic li crixchanoetique. Acꞌo spasbecun li cꞌusi ta scꞌanique ―xut. Li Jesuse la spicbe li syaijemal schiquin li jtunele, lec xa icom schiquin. 3B_2Oy jun buchꞌu la sloqꞌues smachita. La sjaxbe ta bojel jun schiquin li yajtunel li más banquilal palee. Li schiquin li iboj loqꞌuele jaꞌ sbatsꞌichiquin. 3A_1Cꞌalal iyilic li yajchanbalajeltac Jesús ti jaꞌ tal stsaquic li Jesuse, jech lic yalbeic li Jesuse: ―Cajval, mi chacꞌane, chcacꞌbecutic machita ―xiic. K@0Li Jesuse jech laj yal: ―Judas, mu junuc avoꞌon ta jtojol ti chatsꞌutsꞌunune, jaꞌ noꞌox ta sventa li cꞌu sba chavacꞌun o ta cꞌabal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xut. k?O/Cꞌalal jaꞌ o yacal ta loꞌil li Jesuse, ital ep crixchanoetic. Jaꞌ sbabe talel li Judase, jaꞌ li yajchanbalajel toꞌox li Jesuse. Li Judase te icꞌot li yoꞌ bu oy li Jesuse, cꞌot stsꞌutsꞌun li Jesuse. ?>w.Jech cꞌot yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal chavayic? Jaꞌ lec licanic, taic ta naꞌel Dios yoꞌ jech mu xaspasic ta canal li pucuje ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti la stsaquic li Jesuse /=W-Cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel li Diose, isut talel li yoꞌ bu oyic li yajchanbalajeltaque. Vayalic cꞌot sta yuꞌun toj echꞌem chat yoꞌonic. 7<g,Yuꞌun mu xa xcuch chaꞌi li svocole jaꞌ yuꞌun ep ista ta naꞌel Dios. Ep ichiqꞌuin. Li schiqꞌue jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal chꞌichꞌ xpꞌajlajet ilocꞌ. v;e+Li Jesuse iyil jun chꞌul ángel tacbil talel. Tal acꞌbatuc stsatsal sbecꞌtal stacupal li Jesuse. F:*Jech laj yal: ―Tata, ti jech la xacꞌan ti mu xichame, lec chcaꞌi. Pero maꞌuc me xcꞌot ta pasel li cꞌusi ta jcꞌan jtuque. Jaꞌ acꞌo jpas li cꞌusi chacꞌan atuque ―xi. ,9Q)Li Jesuse ijelav batel jutuc. Jaꞌ jech snamal ibat jech chac cꞌu chaꞌal snamal chcꞌot xijtenobaj ta tone. Te la squejan sba, la sta ta naꞌel Dios. 8/(Cꞌalal icꞌotique, li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Taic ta naꞌel Dios yoꞌ jech mu xaspasic ta canal li pucuje ―xut. 7'Ilocꞌ batel li Jesuse, ibat ta vits Olivatic yuꞌun te onoꞌox ta xcꞌotilan. Ichiꞌine batel yuꞌun li yajchanbalajeltaque. 76g&Li yajchanbalajeltaque jech lic yalic: ―Cajval, liꞌ oy chib machitae ―xutic. Itacꞌav li Cajvaltique: ―Tequeꞌ ―xi. (Ti jech itacꞌav li Cajvaltique, yuꞌun iyaꞌi ti muc bu xaꞌibeic smelol li cꞌusi laj yale.) Jaꞌ scꞌoplal ti ba sta ta naꞌel Dios ta Getsemaní li Jesuse &5E%Yuꞌun persa ta xcꞌot ta pasel scotol ti jech onoꞌox tsꞌibabil jcꞌoplale: “Ta spꞌise ta jpasmulil”, xi onoꞌox tsꞌibabil ―xi li Jesuse. >4u$Li Jesuse jech laj yalbe: ―Jech chac cꞌu chaꞌal soltaroetic ti ta schapan sbaic lec yuꞌun ta scꞌan ta spasvanic ta canal ta cꞌope, ta xichꞌ batel staqꞌuinic schiꞌuc sveꞌelic. Mi muꞌyuc smachitae, ta schon spuychijic yoꞌ ta sman o li smachitae. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuc li avie, jaꞌ scꞌan ti chachꞌunic ti chascoltaic li Diose jech chcuch avuꞌunic li cꞌalal chavichꞌic contrainele. 3#Li Jesuse jech lic yalbe scotolic: ―Cꞌalal la jtacoxuc batel ta yalel li jcꞌope, muꞌyuc ataqꞌuinic, muꞌyuc aveꞌelic, muꞌyuc axonobic batel. ¿Mi oy cꞌusi muc xataic? ―xut. Itacꞌavic: ―Moꞌoj, la jtacutic scotol ―xiic. 2 "Itacꞌav li Jesuse: ―Pedro, chacalbe, tana cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat li yajchanbalajeltac Jesús li cꞌu sba xuꞌ chcuch yuꞌunic li contrainele 1!Li Pedroe jech laj yal: ―Cajval, acꞌo mi chistiqꞌuic ta chuquel, acꞌo mi chismilic, li joꞌone muc bu chaquicta ―xut. P0 Pero li joꞌote laj xa jcꞌoponbot Dios yoꞌ jech mu xchibaj o avoꞌon. Cꞌalal chlic asutes avoꞌon nojtoque, tsatsubtasbo yoꞌonic li buchꞌutic coꞌol chavichꞌicun ta muqꞌue ―xut. O/Li Cajvaltique jech laj yalbe li Simone: ―Simón, aꞌio, li Satanase a xa scꞌan ta stojol Dios ti ta sqꞌuelboxuc avoꞌonic li avie. Yuꞌun ta scꞌan ti acꞌo chibajuc avoꞌonique. _.7Jaꞌ yuꞌun chacacꞌbe avabtelic. Yuꞌun laj xa yacꞌbun cabtel li Jtotique ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta jpas mantal. Jaꞌ yuꞌun ta jchiꞌin jbatic ta pasmantal. Muybajanic noꞌox cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalile ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat yuꞌun Jesús li Pedroe: “Chaval ti mu xavojtaquinune”, xꞌutat -k,O’Li joꞌoxuque jun avoꞌonic la achiꞌinicun li cꞌalal laj quichꞌulan contrainele. [+/Nopic li cꞌu sba li buchꞌu banquilaletic liꞌ ta balumile ti naca noꞌox tspasic mantale, muc bu ch‐abtejic. Yan li joꞌone mu jechuc ta jpas. Yuꞌun joꞌon tal tuncun avuꞌunic liꞌ ta balumile. _*7Pero li joꞌoxuque mu me xapasic jech. Li buchꞌu junucal avuꞌunic ti tscꞌan chcom ta banquilal avuꞌunique, ti tscꞌan ichꞌbil ta muqꞌue, acꞌo sbicꞌtajes sba ta atojolic, acꞌo tunuc avuꞌunic. )Li Jesuse jech lic yalbe: ―Li ajvaliletic yuꞌun li jyanlum crixchanoetique jaꞌ noꞌox ta spasic mantal. Tstoy sbaic ta stojol li svinictaquique. Acꞌo mi jech tspasic, pero ta scꞌanic “lec ta xcꞌuxubinvanic leꞌe”, tscꞌanic ti xi scꞌoplalique. v(eLi yajchanbalajeltac li Jesuse la svulilan sbaic ta sventa buchꞌu chcom ta más banquilal yuꞌunic. h'ILi yajchanbalajeltaque lic sjacꞌbe sbaic buchꞌu junucal yuꞌunic ti ta xacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal “¿buchꞌu chcom ta más banquilal cuꞌuntic?” xut sbaic li yajchanbalajeltac li Jesuse %&CYuꞌun jech onoꞌox yaloj Dios ti chismilique, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Pero toj abol sba li buchꞌu chiyacꞌ ta cꞌabale ―xi li Jesuse. m%SChacalbeic, li buchꞌu chiyacꞌ ta cꞌabale, jaꞌ liꞌ coꞌol oyutic ta mexa jchiꞌuctique. P$Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta veꞌele, la stsac nojtoc li vasoe, jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Li yaꞌlel tsꞌusub li liꞌ chavuchꞌique, jaꞌ svinajeb ti mu xlaj scꞌoplal ti cꞌusi yaloj onoꞌox li Jtot ti ta sventa jchꞌichꞌel ta jꞌechꞌel ta xchꞌay o la amulique. Yuꞌun jtuc chcacꞌ jba ta milel, ta jmal jchꞌichꞌel, jaꞌ jech ta xtoj o la amulique. Jaꞌ yuꞌun mu xa cꞌusi chavaqꞌuic ta stojol li Diose. "#=La stam nojtoc jpꞌej pan, laj yalbe coliyal Dios, la xut li pane, laj yacꞌbe li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe: ―Liꞌi jaꞌ jbecꞌtal yuꞌun chcacꞌ jba ta milel ta acojic. Jech me xapasulanic yoꞌ jech chanaꞌic o ti joꞌoxuc ta acojic ti lichame ―xut. #"?Chacalbeic ti jaꞌ to chcuchꞌ nojtoc li yaꞌlel tsꞌusube ti cꞌalal te xa tsobolutic jcotoltic li yoꞌ bu ta jpas mantal yuꞌun li Diose ―xi. !/Li Jesuse la stsac jun vaso yaꞌlel tsꞌusub, laj yalbe coliyal Dios. Jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Ilo, uchꞌanic acotolic.  7Chacalbeic ti jaꞌ to ta jlajes nojtoc li chije ti cꞌalal te xa tsobolutic jcotoltic li yoꞌ bu ta jpas mantal yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. B}Li Jesuse jech lic yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Ta sloqꞌuel coꞌon liꞌ chajchiꞌinic ta slajesel li chij ta sventa li qꞌuin Coltael li cꞌalal muc toꞌox bu smilojicune. q[Cꞌalal yora xa chveꞌique, ital li Jesuse. Te ichoti ta mexa schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. 5c Ibatic li chaꞌvoꞌique. Jaꞌ jech istaic jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatic batel yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ te la smeltsanic li chij sventa li qꞌuin Coltaele. (I Te chacꞌ avilic jcꞌol sna ta schaꞌcojol sna ti lec jamal yute. Te xa schapanoj li cꞌustic ta xtun cuꞌuntique. Jaꞌ te xameltsanic li chije ―xut. oW Jech xcꞌot avalbeic li yajval nae: “Jech laj yal talel li Jchanubtasvaneje: ¿Bu jcꞌolucal ana li yoꞌ bu ta jtiꞌcutic chij ta sventa qꞌuin Coltael jchiꞌuc li cajchanbalajeltaque? xi laj yal talel”, utic cꞌotel. ]3 Itacꞌav li Jesuse: ―Chacalbeic. Cꞌalal chaꞌochic ta Jerusalene, te chanupic ta be jun vinic scuchoj jpꞌej qꞌuib yaꞌal. Jaꞌ te tijil xabatic, te xaꞌochic eꞌuc li ta na li bu ta xꞌoche. T! Jech laj sjaqꞌuic: ―¿Bu chacꞌan chba jmeltsancutic? ―xutic. 0YLi Jesuse la stac batel Pedro schiꞌuc li Juane. Jech laj yalbe batel: ―Batanic, ba meltsanic li chexel chij li ta jtiꞌtic ta sventa li qꞌuin Coltaele ―xut. J Ista scꞌacꞌalil ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile, schiꞌuc ta slajesic li chexel chijetic ta sventa qꞌuin Coltael jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌox li Diose. Cꞌalal iyaꞌi Judas li cꞌu yepal taqꞌuin ta xꞌacꞌbate, xmuybaj xa. Isnop cꞌu ora xuꞌ chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse yoꞌ jaꞌ mu xlic o cꞌop yuꞌunic li schiꞌiltac ta israelale. Jaꞌ scꞌoplal li snaꞌobil ti icham ta jcojtic li Cajvaltique kOCꞌalal iyaꞌiique, xmuybajic tajmec. Laj yalic cꞌu yepal taqꞌuin ta xacꞌbeic li Judase. a;Li Judase ba scꞌopon li banquilal paleetique schiꞌuc li banquilal mayoletic ti schabiojic li smucꞌta chꞌulnaic li te ta Jerusalene. Jaꞌ ba yalbe yaꞌiic ti ta spas trato ti chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. 5cLi Satanase, jaꞌ li banquilal pucuje, iꞌoch ta yoꞌon li Judase, jaꞌ li Iscariote iꞌacꞌbat yan sbie. Jaꞌ jun li lajchavoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse. #?Li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, la snopic li cꞌu sba xuꞌ tsmilic li Jesuse yuꞌun ta xiꞌic o li ta schiꞌiltaquique mi xꞌacꞌbatic ton, yuꞌun scotolic lec iyilic li cꞌustic tspas li Jesuse.  !Poꞌot xaꞌox qꞌuin yuꞌun li jꞌisraeletique cꞌalal ta sveꞌic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile. Jaꞌ qꞌuin Coltael sbi. &Ta jujun sob italic scotol li crixchanoetic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, yuꞌun chaꞌibeic scꞌop li Jesuse.>u%Li Jesuse ta cꞌacꞌaltic te ichanubtasvan ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene. Yan li ta jujun acꞌubale ilocꞌ batel, te ba vayuc ta vits Olivatic. nU$Pero li joꞌoxuque vicꞌluc me asatic, taic ta naꞌel Dios scotol cꞌacꞌal ti acꞌo cuchuc avuꞌunic li vocol li ta xtale. Jaꞌ muꞌyuc amulic chacꞌotic ta jtojol, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xi li Jesuse.  1"’Qꞌuelo me abaic, maꞌuc noj me batem ta avoꞌonic li cꞌustic oy liꞌ ta balumile, schiꞌuc li cꞌustic chacꞌan atuquique, schiꞌuc li cꞌu sba chacuxiic liꞌ ta balumile. Mi yuꞌun jaꞌ noꞌox te batem o avoꞌonique, chꞌayem avoꞌonic chjul jtaoxuc li cꞌalal chichaꞌtale. Jech chac cꞌu chaꞌal jcot tsꞌiꞌ ti mu sqꞌuel li bu ta xꞌechꞌe, cꞌalal ta xaꞌie ochem ta petsꞌ, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li crixchanoetique, mu snaꞌic cꞌu ora ta xtal li ichꞌ vocol ta spꞌejel balumile.  #~ u!Li cꞌustic caloje mu xchꞌay scꞌoplal, ta onoꞌox xcꞌot ta pasel scotol. Jaꞌ xlaj to li vinajel balumile. ! ; ’Melel chacalbeic, li buchꞌutic iyaꞌiic li cꞌu sba chlic li tsots vocol li laj calboxuc liꞌi, oy toꞌox cuxuloxuc li cꞌalal chlique. W 'Jaꞌ noꞌox jech li cꞌalal chavilic ti chcꞌot ta pasel scotol li cꞌusi laj cale, jaꞌ chanaꞌic o ti poꞌot xa scꞌacꞌalil chistacun talel li Diose yoꞌ chtal jpas mantal liꞌ ta balumile. U#Cꞌalal ta xꞌunenaje, jaꞌ chanaꞌic o ti poꞌot xa yora joꞌtique.  Laj yalbe yan loꞌil nojtoc: ―Naꞌic me li cꞌu sba ta xchꞌi li teꞌel higo schiꞌuc scotol li yan teꞌetique. MCꞌalal chavilic chlic cꞌotuc ta pasel scotol li cꞌustic laj calboxuque, muybajanic noꞌox me yuꞌun xanaꞌic ti poꞌot xa chacolic o sbatel osile ―xut li yajchanbalajeltac li Jesuse. $AJaꞌ xa o ta xilic scotol li crixchanoetique ti chiyal talel ta toc ta vinajel schiꞌuc jtsatsal schiꞌuc juꞌel, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Z-Li crixchanoetique muꞌyuc xa stsatsal yoꞌonic ta scoj li xiꞌele yuꞌun ta xiꞌic mi oy cꞌusi ta xcꞌot ta pasel liꞌ ta balumile. Yuꞌun scotol li cꞌustic te oy ta vinajele chlaj nicuc scotol. fE’Li cꞌalal poꞌot xaꞌox chichaꞌtale, oy cꞌusi ta xvinaj ta vinajel ti toj xiꞌel sba, toj labal sbae. Yuꞌun ta xcꞌataj li cꞌacꞌale, schiꞌuc li ue, schiꞌuc li cꞌanaletique. Jech nojtoc ta xjeltaj li cꞌu sba ta xnic li nabe. Más to tsots ta xyuqꞌuilan sba jech ta xiꞌic o li crixchanoetic ta spꞌejel balumile. {Oy noꞌox buchꞌu avuꞌunic chamileic ta machita. Oy noꞌox buchꞌu avuꞌunic chachuqueic, chaꞌiqꞌueic batel ta yosilal jyanlum crixchanoetic. Jech lachꞌayic o, joꞌoxuc ti liꞌ toꞌox nacaloxuc ta jteclum Jerusalene. Li jyanlum crixchanoetique iꞌoch xa ta sbaic li jteclume, jaꞌ xa ti cꞌusi tspasbeique. Jaꞌ to mi itsꞌaqui li cꞌu sjalil ta xꞌacꞌbat yichꞌic ta venta yuꞌun li Diose, jaꞌ to chjeltaj yajval. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba ta xchaꞌtal li Cajvaltique "=Toj abol sbaic li buchꞌutic schiꞌuc yolique schiꞌuc li buchꞌutic ta to xchuꞌun yolique yuꞌun toj tsots chavichꞌic vocol yuꞌun li Diose. /WYuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ti chavichꞌic vocol jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox comel yuꞌun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. ^5Acotolic ti liꞌ nacaloxuc ta Judea balumile, jatavanic batel ta anil ta vitstic. Li buchꞌutic liꞌ oy ta yut jteclume acꞌo loqꞌuicuc batel. Li buchꞌutic loqꞌuemic batele mu xa me xchaꞌochic talel. M~’Cꞌalal chavilic ti liꞌ joyolic yajsoltarotac li yan ajvalil ta spat xocon smacol li jteclum ti pasbil ta tone, naꞌic me ti yuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ jinesele. t}aLi buchꞌutic chcuch yuꞌun scotol li vocole, mi mu schibajes yoꞌonique, jaꞌ chcolic o sbatel osil. |Pero jaꞌ noꞌox mi scꞌan stuc Dios ti chasmilique, chasmilic. Mi mu jechuc ta scꞌan li Diose, mu cꞌusi xuꞌ chaspasbeic. R{Ep buchꞌutic chopol chayilic ta sventa ti avichꞌojicun ta muqꞌue. hzIOy atot ameꞌic noꞌox chayaqꞌuic ta cꞌabal, oy achiꞌiltaquic noꞌox ta voqꞌuel chayaqꞌuic ta cꞌabal, oy avutsꞌ avalalic noꞌox chayaqꞌuic ta cꞌabal. Oy jaꞌ noꞌox chayaqꞌuic ta cꞌabal li buchꞌutic lec chacꞌopon aba achiꞌuquique. Cꞌalal te xa oyoxuc ta scꞌobique, oy noꞌox buchꞌu chlaj ta milel avuꞌunic. y{Yuꞌun joꞌon chajcoltaic ta cꞌop. Chcacꞌ apꞌijilic jech mu xaspasic ta canal li buchꞌutic chascontrainique. Ax}Naꞌic me, mu me xal avoꞌonic li cꞌusi chavalique. ?wy Jaꞌ yuꞌun xuꞌ xavalic li jcꞌop ta stojolique. v ’Cꞌalal muc toꞌox bu chcꞌot ta pasele, chastsaquic, chasmajic, chayaqꞌuic ta scꞌob li buchꞌutic oy yabtelic ta chꞌulnaetique, chastiqꞌuic ta chuquel. Ta sventa ti avichꞌojicun ta muqꞌue, chayiqꞌuic batel ta stojol li ajvaliletique. Lu Schiꞌuc oy bu tsots ch‐echꞌ niquel ta balumil. Schiꞌuc oy bu tsots ch‐echꞌ viꞌnal schiꞌuc chamel. Chavilic ep senyail stsatsal sjuꞌel Dios ta vinajel, jaꞌ toj xiꞌelic sba. t Jech laj yal nojtoc: ―Chlic saꞌic cꞌop li crixchanoetic ta yantic o balumile. Chlic saꞌic cꞌop li ajvaliletic nojtoque. Bs} Cꞌalal chavaꞌiic ti oy cꞌop liꞌi schiꞌuc cꞌalal chavaꞌiic ti oy cꞌop ta nome, mu xaxiꞌic. Ta onoꞌox xcꞌot ta pasel pero maꞌuc toꞌox slajeb cꞌacꞌal ―xi. LrLi Jesuse itacꞌav: ―Qꞌuelo me abaic, mu me buchꞌu xasloꞌloic. Yuꞌun oy ep buchꞌutic chalic ti jaꞌ sbi li jbie, jech chalic: “Joꞌon Cristoun ti tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique”, xiic. Oy yan jech chalic: “Jaꞌ xa scꞌacꞌalil ta xtal li Cristoe”, xiic. Pero mu me xachꞌunic. {qoJech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, ¿cꞌu ora chcꞌot ta pasel ti chjinesat li mucꞌta chꞌulna li la avale? ¿Cꞌu sba chavacꞌbe svinajeb baꞌi ti yoꞌ chquilcutic o ti poꞌot xa chcꞌot ta pasele? ―xutic. 6peLi Jesuse jech laj yal: ―Li chꞌulna liꞌi ti toj cꞌupil sba ta xquiltic li avie, chcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ jinesel scotol. Mu jpꞌejuc ton latsal chcom, scotol ta xichꞌ jinesel ―xut. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌustic chcꞌot ta pasel li cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale o!Oy jayvoꞌic laj yalbeic Jesús ti toj cꞌupilic sba li stanal li mucꞌta chꞌulna, schiꞌuc li cꞌustic slocꞌtaojic li te snapꞌanojic ta cꞌal chꞌulna ti jaꞌ la stojic li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic tscꞌan chacꞌbeic smoton li Diose. 0nYYuꞌun naca scomenal xa staqꞌuinic laj yaqꞌuic. Yan li meꞌanal antse laj yacꞌ scotol li cꞌu yepal oy yuꞌun sventa ta toꞌox sman o li cꞌustic ta xtun yuꞌune ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti chcꞌot scꞌacꞌalil chichꞌ jinesel li mucꞌta chꞌulnae EmLi Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Melel chacalbeic, jaꞌ más ep laj yacꞌ li meꞌanal ants leꞌe. Jaꞌ mu sta jech yepal laj yaqꞌuic li yanetic ta xil li Diose. ylkIyil nojtoc ti te ital jun meꞌanal ants ti mu cꞌusi oy yuꞌune. Jaꞌ noꞌox chaꞌsep cinco la sticꞌ. k Li Jesuse te sqꞌueloj li cꞌalal la sticꞌbeic smoton Dios li ta scaxail li te ta mucꞌta chꞌulna li jcꞌulejetique. Gj/Jech nojtoc ta sloꞌlobeic li cꞌustic oy yuꞌun li meꞌanal antsetique. Jaꞌ yuꞌun altic ti jal ta staic ta naꞌel li Diose. Ta onoꞌox xichꞌic tsots vocol ―xi li Jesuse.i}.―Qꞌuelo me abaic yuꞌun chopol li cꞌusi tspasic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jaꞌ lec chaꞌiic ti nat scꞌuꞌic ta slapique. Lec chaꞌiic ti lequil cꞌoponbilic yuꞌun li jchiꞌiltactic li te ta chꞌivite. Lec chaꞌiic ti ta xchotiic li bu tꞌujbil chotlebal ta chꞌulnaetic schiꞌuc li ta jujun qꞌuine. {ho-Scotol li jꞌisraeletic li te tsobolique iyaꞌiic ti cꞌalal jech laj yalbe yajchanbalajeltac li Jesuse: 4ga,Li Davide “Cajval”, xut li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. ¿Cꞌu chaꞌal “Cajval”, xut mi jaꞌ snitilul noꞌoxe? ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti chopol li cꞌusi tspasic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose f*Yuꞌun li Davide jech la stsꞌibabe scꞌoplal ta sjunal Salmose:Li Cajvale jech iꞌalbat yuꞌun li Diose:“Chachoti ta jbatsꞌicꞌob, chapas mantal
jaꞌ to mi la jpas ta canal scotol la avajcontrataque”, xꞌutat li Cristoe, xi li Davide. e+"d=)Li Jesuse jech laj yal scꞌoplal stuc: ―¿Cꞌu chaꞌal ta xalic ti jaꞌ snitilul David li Cristo li tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane? 2c](Yan li jsaduceoetique mu xa cꞌusi yan la sjacꞌbeic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti maꞌuc noꞌox snitilul David li Cristoe yuꞌun “Cajval”, xi li Davide ]b3'Li buchꞌutic itacꞌavique jaꞌic jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jech laj yalbeic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, toj lec li cꞌusi la avale ―xutic. |aq&Ti lajemicuc o schiꞌuc schꞌulelic jech chac cꞌu chaꞌal chavalique, muꞌyuc Dios yuꞌunic yaꞌel. Li Diose jaꞌ Dios yuꞌunic li buchꞌutic cuxulic o sbatel osile. Jech ichꞌbil o ta mucꞌ sbatel osil li Diose ―xi li Jesuse. R`%Li Moisese iyal eꞌuc ti cuxulic li buchꞌutic voꞌone xa ichamique. Yuꞌun jaꞌ la stsꞌibabe comel scꞌoplal li cꞌalal iꞌalbat yuꞌun Dios li te yoꞌ bu itil li jtecꞌ biqꞌuit chꞌixe. Acꞌo mi voꞌone xa chamemic li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove, pero te to ch‐albat scꞌoplalic: “Joꞌon Diosun yuꞌun li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove, xi li Diose”, xi li Moisese yuꞌun cuxulic. $_A$Yuꞌun mu xa snaꞌ xchamic eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li chꞌul ángeletique. Snichꞌnab xa Dios o yuꞌun ichaꞌcuxesatic xa yuꞌun li Diose. B^#Li buchꞌutic ta xchaꞌcuxiique, mu xa bu ta xnupunic. r]]"Itacꞌav li Jesuse: ―Ti cꞌalal liꞌ to oyic ta balumile xuꞌ chnupunic li vinic antsetique. {\o!Cꞌalal ta xchaꞌcuxiique, ¿buchꞌu junucal ta xicꞌ o li antse yuꞌun scotolic laj yicꞌulanic? ―xiic. -[U Tsꞌacal to icham eꞌuc li antse. sZ_Jaꞌ jech la spasulan sjucvaꞌalic. Xcholet sjucvaꞌalic laj yiqꞌuic li antse yuꞌun laj chamicuc. uYcLi itsꞌinale laj yicꞌbe yajnil li ánima sbanquile pero icham nojtoc. Muꞌyuc snichꞌon icom eꞌuc. X%Oy jucvoꞌ jchiꞌiltic ta israelal sbanquil yitsꞌin noꞌox sbaic. Li banquilale la saꞌ yajnil, pero icham, muꞌyuc snichꞌon icom. rW]―Jchanubtasvanej, jech la stsꞌiba comel li Moisese: “Mi icham jun vinic, mi muꞌyuc snichꞌon ta xcome, li itsꞌinal ti muꞌyuc to yajnile, jaꞌ acꞌo yicꞌbe yajnil li ánima sbanquile. Cꞌalal ta xil schꞌamale, jaꞌ acꞌo yacꞌbe sbiinbe sbi li ánima sbanquile jaꞌ yoꞌ mu xchꞌay o li sbi li ánima sbanquile”, xi li Moisese. +VOTsꞌacal to italic ta stojol Jesús jayvoꞌ jsaduceoetic eꞌuc, jaꞌ li buchꞌutic ta xalic ti muꞌyuc chaꞌcuxesele. Jech la sjacꞌbeic li Jesuse: :UmAcꞌo mi chac saꞌbeic smul Jesús li te ta stojol li schiꞌiltaquique pero muc bu stabeic smul. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ti cꞌu sba itacꞌav li Jesuse, jech mu xa cꞌusi más la sjaqꞌuic. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjaqꞌuic li jsaduceoetic ta sventa ti chchaꞌcuxiic li ánimaetique LTIꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Scꞌan ta jpasbetic li yabtel ti chal li Césare yuꞌun jaꞌ mucꞌta ajvalil. Jech nojtoc scꞌan ta jpasbetic li cꞌusi chal li Diose ―xꞌutatic. S―Acꞌbecun quil junuc li taqꞌuin sventa ta jtojtic o jpatantique ―xut. Laj yacꞌbeic. Cꞌalal iyil li Jesuse, jech laj sjacꞌbe: ―¿Buchꞌu slocꞌol liꞌi? ¿Buchꞌu sbi liꞌi? ―xꞌutatic. Itacꞌavic: ―Jaꞌ César ―xiic. _R7Li Jesuse snaꞌoj ti yuꞌun noꞌox chqꞌuelbat yoꞌone, jech la stacꞌbe: jQMAlo caꞌicutic mi lec chil Dios ti ta jtojbecutic jpatancutic li Césare, mi moꞌoj ―xutic. dPAJech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, jnaꞌojcutic ti melel scotol li cꞌusi chavale, ti jamal chaval li cꞌusi tscꞌan Dios ti acꞌo jpascutique, ti mu tꞌujbiluc chachaꞌle li buchꞌu chavalbee. O3Jaꞌ noꞌox la smalaic mi oy cꞌu ora xocol li Jesuse. Cꞌalal iyilic ti xocol xae, la staquic batel ta ora jayvoꞌ li buchꞌutic jun yoꞌonic ta stojol Jesús yilele yuꞌun oy cꞌusi chba sjacꞌbeic. Mi muc bu lec chtacꞌav li Jesuse, jaꞌ te tstabeic o smul ti yalojique, jech xuꞌ ta stsaquic, ta xiqꞌuic batel ta stojol li gobernadore. Te chcꞌot sticꞌbeic smul ti yalojique. NLi banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, taꞌox stsaquic ta ora li Jesuse yuꞌun ijul ta sjolic ti jaꞌ scꞌoplalique. Pero muc buchꞌu itsacvanic yuꞌun ixiꞌic o li schiꞌiltaquique. MLi buchꞌutic chopol chiyilique jaꞌ chopol chbatic o. Ta onoꞌox xquichꞌbe scꞌopic. Mi ical ti ta chꞌayel ta xbatique, ta xchꞌayic o sbatel osil ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjacꞌbeic Jesús mi xuꞌ ta stojbeic spatanic li Césare L'Li Jesuse la sqꞌuelbe sat li crixchanoetique, jech laj yalbe: ―Nopic mi mu jechuc xlocꞌ smelol ti jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Jech chac cꞌu chaꞌal li yajval na ti la stꞌuj jpꞌej ton sventa ta xacꞌ ta chiquin nae,
pero li svinictac ta vaꞌanejnae mu scꞌanic.Li ton li la spꞌajique jaꞌ onoꞌox iꞌoch ta chiquin na.Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, acꞌo mi mu xcꞌanee,
pero ta onoꞌox xꞌacꞌbat tsots yabtel, xi tsꞌibabil. fKEChacalbeic, li jchabiejtsꞌusubtique chlaj smilan. Yan xa o buchꞌutic ta xacꞌbe schabiic li tsꞌusubtique ―xi li Jesuse. Cꞌalal iyaꞌiic jeche, jech laj yalic: ―¿Mi jech nan chispasbutic li Diose? ―xiic. J9La sloqꞌuesic ta pat moc, te la smilic. Cꞌalal ta sut talel li yajval tsꞌusubtique, ¿cꞌusi chjul spasbe xanaꞌic li jchabiejtsꞌusubtique? IPero cꞌalal iyilic li jchabiejtsꞌusubtic ti jaꞌ xa snichꞌon li yajval osile, jech laj yalbe sbaic: “Leꞌe jaꞌ chichꞌbe comel li yosil li stote. Jaꞌ lec ta jmiltic yoꞌ jech joꞌotic chquichꞌbetic o comel li yosile”, xut sbaic. ^H5 ’Li yajval li osile jech la snop: “¿Cꞌusi ta jnop? Jaꞌ lec ta jtac batel li jnichꞌon ti toj cꞌux ta coꞌone. Mi iyilic ti jaꞌ jnichꞌone, jaꞌ to nan chaqꞌuic ta venta”, xi ta yoꞌon. .GU Li yajval li osile la stac batel yan yajtunel nojtoc. Jaꞌ yoxibal xa velta. Pero li jchabiejtsꞌusubtique la smajic nojtoc. La syaintasic, la snutsic loqꞌuel. F! Li yajval li osile la stac batel yan yajtunel nojtoc. Pero la smajic, laj yilbajinic nojtoc. Mu jsetꞌuc laj yacꞌbeic echꞌel nojtoc. ;Eo Cꞌalal ista yora ta xtaꞌaj li sat tsꞌusube, la stac batel jun yajtunel yuꞌun ba yichꞌ talel li cꞌu onoꞌox yepal yaloj chichꞌe. Cꞌot scꞌanbe li buchꞌutic ta schabiique. Pero li jchabiejtsꞌusubtique la stsaquic li yajtunel li yajval osile, la smajic. Mu cꞌusi xacꞌbeic echꞌel. ~/}|j{{dzz2ytyxwvvFtsrr0q,plornmlkjjpiihJgffDeddncc3b'``_~_-^5]\[YZZYXX!WVzV(U}TTRLQ%PP{PO_N[LLK\J}IHHGFFE{DDdCBA@@??X>>P=j=<;H:98176J5B44K322)110X//'..7-,,1++>*)'&%$$,##"s! ~x_\ ]  z =.4V~% Li joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal teꞌetic ti muc bu lec li sat chaqꞌue. Te xa metsel li yecꞌlal li ta yoque yuꞌun ta xa xichꞌ tsꞌetel. Ta xichꞌ chiqꞌuel ta cꞌocꞌ. i}K Mu me jechuc xanopic: “Jaꞌ jmucꞌta moltotcutic ta voꞌone li Abrahame, jaꞌ jech ta onoꞌox xijcolcutic”, mu me xachiic. Chacalbeic, li Diose xuꞌ yuꞌun ta scꞌatajesbe ta snitilul Abraham li tonetic liꞌi. c|?Pero scꞌan baꞌi xavaqꞌuic ta ilel mi avictaojic xa li cꞌustic chopol chapasique. v{eIyil li Juane ti te ta xtalic ep li buchꞌutic ochemic ta fariseoale schiꞌuc li buchꞌutic ochemic ta saduceoale. Tal scꞌanic yichꞌic joꞌ eꞌuc. Li Juane jech laj yalbe: ―Li joꞌoxuque jun chac stsꞌunbaloxuc li orachone. Li orachone ta xjatav loqꞌuel ta anil li cꞌalal mi iyaꞌi ti ta xa xtal cꞌoqꞌue. Jaꞌ jechoxuc li joꞌoxuque. ¿Mi yuꞌun avaꞌiic ti ta onoꞌox xavichꞌic vocol yuꞌun Dios ti latalic ta anile, yoꞌ tal acꞌanic avichꞌic joꞌe? ~zuScotol li buchꞌutic jamal iyalic smulique, iꞌacꞌbat yichꞌic joꞌ yuꞌun li Juan li te ta ucꞌum Jordane. tyaScotol li jchiꞌiltactic ta israelal li te nacalic ta Jerusalene ba yaꞌibeic scꞌop li Juane, schiꞌuc li buchꞌutic te nacalic ta spꞌejel li Judea balumile, schiꞌuc li buchꞌutic te nacalic ta nopol tiꞌ ucꞌum Jordane. xLi scꞌuꞌ li Juane jaꞌ jalbil tsotsil cameyo. Li schuc schꞌute, nucul. Li sveꞌele xcꞌajben schiꞌuc spom mucꞌta pom. 'wGYuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal li Juan yuꞌun li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal:Chlic jun jchiꞌiltic ta israelal, tsots ta xal ta taqui jamaltic ti ta xa xtal li Cajvaltique.Jaꞌ yuꞌun ta xal nojtoc:“Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique.Ichꞌbeic ta mucꞌ li scꞌope”, xi ta xalbe li jchiꞌiltactique, xi onoꞌox li Isaíase. vJech lic yal li Juane: ―Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique yuꞌun ista xa scꞌacꞌalil chasventainic li Diose ―xi. u 7Cꞌalal te to oy ta Nazaret li Jesuse, jaꞌ o te lic yal scꞌop Dios ta taqui jamaltic li ta Judea balumil li Juan ti chacꞌ ta ichꞌel joꞌe. =tsJaꞌ yuꞌun te ba nacluc ta jteclum Nazaret. Jech icꞌot ta pasel ti jech albil onoꞌox scꞌoplal Jesús yuꞌun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee: “Jaꞌ jnazaretal vinic, xi scꞌoplal li Jesús yuꞌun li crixchanoetique”, xiic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee.+sOYan xaꞌox o ajvalil ochem liꞌ ta Judea balumil li cꞌalal ijulique. Jaꞌ xa ochem li snichꞌon li ánima Herodese, Arquelao sbi. Cꞌalal iyaꞌi li Josee, ixiꞌ. Mu scꞌan xtal liꞌ ta Judea balumile. Iꞌalbat ta svaychil yuꞌun Dios ti acꞌo xba nacluc ta Galilea balumile. yrkIlic li Josee, laj yicꞌ sutel talel li unen schiꞌuc li smeꞌ li unene. Ijulic liꞌ ta cosilaltique. tqaJech laj yal li chꞌul ángele: ―Lican, icꞌo batel li unene schiꞌuc li smeꞌe. Sutan batel ta avosilalic li yoꞌ bu oy la achiꞌiltac ta israelale. Li buchꞌu chac toꞌox smil li unene icham xa ―xi li yajꞌangel Diose. pCꞌalal icham li Herodese, te toꞌox oy ta Egipto li Josee. Ivaychin. Icꞌoponat ta svaychil yuꞌun jun yajꞌangel Dios. GoTa yosilal Ramá chlic oqꞌuicuc li antsetic teye.Chlic yat yoꞌonic, choqꞌuita li yolique.Mu spas ta jun yoꞌonic yuꞌun imilbat li yolique, xi li Diose, xi li Jeremíase. 9nkJech icꞌot ta pasel ta yosilal Belén jech chac cꞌu chaꞌal icꞌot ta pasel ta yosilal Ramá ta voꞌone ti laj yal li Jeremías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee: GmCꞌalal iyaꞌi li Herodes ti iloꞌloat yuꞌun li pꞌijil viniquetique, toj echꞌem iꞌilin. Laj yal mantal ti acꞌo mileuc scotol li bicꞌtal queremutic li bu chib to jabil yichꞌojique, schiꞌuc li bu neneꞌic toe, li te oyic li cꞌu smucꞌul yosilal li Belene. Yuꞌun snaꞌoj Herodes li cꞌu ora laj yilic li cꞌanal li pꞌijil viniquetique, jaꞌ yuꞌun te capal laj yacꞌ ta milel li bu yichꞌojic xa chib jabile. wlgTe oyic cꞌalal to icham li Herodese. Jech icꞌot ta pasel li cꞌusi laj yal Dios li cꞌalal la schꞌamunbe ye li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee: “Ta Egipto balumil ta xquicꞌ echꞌel li Jnichꞌone, xi li Diose”, xi onoꞌox li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal mantal li Herodes ti acꞌo mileuc li unetique k+Ijulav li Josee, ilic ta ora. Laj yicꞌ batel li unene schiꞌuc li smeꞌ li unene. Ta acꞌubaltic iloqꞌuic batel, ibatic ta Egipto. xji Cꞌalal sutemic xaꞌox li pꞌijil viniquetique, ivaychin li Josee. Iyil ta svaychil jun yajꞌangel Dios. Jech iꞌalbat: ―Lican, icꞌo batel li unene schiꞌuc li smeꞌe. Batanic ta ora ta Egipto balumil. Te oyanic. Jaꞌ to mi laj calboxuc ti chasutic batele, jaꞌ to xuꞌ chasutic. Yuꞌun li Herodese tsaꞌ li unene yuꞌun chac smil ―xꞌutat. i) Li pꞌijil viniquetique iꞌalbatic ta svaychilic yuꞌun Dios ti mu xa me xjelavic li yoꞌ bu oy li Herodese. Ta yan xa o be ibatic li cꞌalal isutic batel ta yosilalique. Jaꞌ scꞌoplal ti ijatav batel ta Egipto li Josee, schiꞌuc li yajnile, schiꞌuc li unene yhk Iꞌochic li pꞌijil viniquetique. Iyilic li unene schiꞌuc li smeꞌe, jaꞌ li Maríae. La squejan sbaic ta stojol li unene, laj yichꞌic ta mucꞌ. Laj yacꞌbeic smoton; jaꞌ cꞌanal taqꞌuin, schiꞌuc pomriox, schiꞌuc mirra. Fg Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi iyal li ajvalil li pꞌijil viniquetique, ibatic. Jaꞌ sbabe batel yuꞌunic li cꞌanal li laj yilic ta sloqꞌueb cꞌacꞌale. Cꞌalal laj yilic ti ta to xanav batel li cꞌanale, xmuybajic noꞌox. Jaꞌ te tijilic batel. Te noꞌox ipaj ta stuqꞌuil na li yoꞌ bu oy li unene. f eItaqueic batel ta Belén. Jech laj yal li Herodese: ―Batanic ta Belén. Jaqꞌuic lec bu stuqꞌuil oy li unene. Cꞌalal mi la ataique, liꞌ xꞌechꞌ avalbecune yoꞌ chba quichꞌ ta mucꞌ eꞌuc ―xi li Herodese, pero yuꞌun noꞌox ta xloꞌlovan. }dsLi Herodese ta mucul laj yicꞌan talel li pꞌijil viniquetique. La sjacꞌbe cꞌu ora iyilic li cꞌanale. uccAcꞌo mi biqꞌuit noꞌox li jteclum Belén li te ta Judá balumile,
pero jaꞌ ichꞌbil ta mucꞌ.Yuꞌun jaꞌ te chlic talel jun ajvalil avuꞌunic.Jaꞌ chaspasic ta mantal, joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque, li tꞌujbiloxuc onoꞌox cuꞌune, xi li Diose, jech onoꞌox laj yal li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee ―xiic li paleetique. 8biJech laj yalic: ―Te chvocꞌ ta jteclum Belén li liꞌ ta Judea balumile. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil comel yuꞌun li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee: FaLi Herodese laj yicꞌan talel scotol li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, jaꞌ li jchiꞌiltic ta israelale. Cꞌalal tsobolic xaꞌox scotolique, la sjacꞌanbe bu chvocꞌ li Cristo li scꞌoplal ta xꞌoch ta mucꞌta ajvalil cuꞌuntique. `}Cꞌalal iyaꞌi li Herodese, icꞌopoj yoꞌonic schiꞌuc scotol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Jerusalene. Z_-Tal sjaqꞌuic: ―¿Bu oy li mucꞌta ajvalil avuꞌunic li ivocꞌ xae, joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque? Yuꞌun cꞌalal te oyuncutic ta jnacutic ta sloqꞌueb cꞌacꞌale, iquilcutic jpꞌej cꞌanal. Jaꞌ svinajeb ti voqꞌuem xa li buchꞌu ta xꞌoch ta ajvalilal avuꞌunique. Jaꞌ yuꞌun tal quichꞌcutic ta mucꞌ ―xiic. ^ Cꞌalal ivocꞌ Jesús li te ta jteclum Belén li ta Judea balumile, jaꞌ o ochem ta ajvalilal li Herodese. Cꞌalal voqꞌuem xaꞌox li Jesuse, italic ta Jerusalén jayvoꞌ pꞌijil viniquetic li liquemic talel ta nom li te ta sloqꞌueb cꞌacꞌale. ] {Pero muc bu la schiꞌin sbaic jaꞌ to cꞌalal ivocꞌ li sba yole. Li Josee Jesús laj yacꞌbe sbi li quereme. \ Cꞌalal ijulav li Josee, ischꞌun li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li chꞌul ángele. Laj yicꞌ sbaic schiꞌuc li Maríae. [  Ta schiꞌin yol jun tojol tseub.Querem ta xil.Emanuel ta xacꞌbe sbi.Dios jchiꞌuctic, xi smelol li sbie, xi. Z /Jech icꞌot ta pasel li cꞌusi laj yal Dios li cꞌalal la schꞌamunbe ye li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal: Y Ta xil jun querem. Jesús chavacꞌbe sbi yuꞌun jaꞌ chascoltaic ta amulic, joꞌoxuc ti tꞌujbiloxuc yuꞌun li Diose ―xi. @X {Cꞌalal jech snopoj li Josee, ivaychin. Li ta svaychile laj yil jun yajꞌangel Dios. Jech iꞌalbat yuꞌun li chꞌul ángele: ―José, joꞌot snitilulot li Davide, mu me xal avoꞌon, icꞌo li Maríae. Yuꞌun li yol li schiꞌuque maꞌuc snichꞌon vinic; jaꞌ acꞌbil yuꞌun li Chꞌul Espíritue. [W 1Toj lequil vinic li Josee, mu scꞌan sloꞌilta, mu scꞌan xacꞌ ta qꞌuexlal li scꞌubanbil antse, jaꞌ li Maríae. Taꞌox xicta ta mucul, jaꞌ to mi oy chaꞌvoꞌ yajtextico yoꞌ jech lec ta xcome. V Cꞌalal ivocꞌ li Jesucristoe, jaꞌ jech chac liꞌi. Li smeꞌe, jaꞌ li Maríae, macbil xaꞌox yuꞌun li Josee. Cꞌalal muc toꞌox bu yicꞌoj sbaique, schiꞌuc xaꞌox yol li Maríae. Li yole acꞌbil yuꞌun li Chꞌul Espíritue. U Jech iꞌechꞌ chanlajunchop totil meꞌiletic li ilic ta Abraham cꞌalal ta Davide. Jaꞌ snitilul stsacalulic li Abrahame. Jaꞌ jech nojtoc iꞌechꞌ chanlajunchop totil meꞌiletic ti ilic ta David cꞌalal to ichuqueic batel ta Babilonia balumil li jchiꞌiltactic ta israelale. Jaꞌ snitilul stsacalulic li Davide. Cꞌalal ichuqueic batel ta Babilonia balumil li jchiꞌiltactique, iꞌechꞌ to chanlajunchop totil meꞌiletic, jaꞌ o ivocꞌ li Cristoe. Jaꞌ scꞌoplal ti ivocꞌ li Jesucristoe KT Li snichꞌon li Jacove José sbi. Li Josee la saꞌ yajnil, María sbi. Li Maríae laj yil sba yol, jaꞌ li Jesuse, jaꞌ li Cristo li tꞌujbil onoꞌox yuꞌun Dios ti chtal sventainutique. wS iLi snichꞌon li Eliude Eleazar sbi. Li snichꞌon li Eleazare Matán sbi. Li snichꞌon li Matane Jacov sbi. rR _Li snichꞌon li Azore Sadoc sbi. Li snichꞌon li Sadoque Aquim sbi. Li snichꞌon li Aquime Eliud sbi. {Q q Li snichꞌon li Zorobabele Abiud sbi. Li snichꞌon li Abiude Eliaquim sbi. Li snichꞌon li Eliaquime Azor sbi. 7P i Batemic xaꞌox ta mozoil ta Babilonia balumil li jchiꞌiltactic li cꞌalal iꞌayan snichꞌon li Jeconíase, Salatiel sbi. Li snichꞌon li Salatiele Zorobabel sbi. HO   Li snichꞌon li Josíase Jeconías sbi. Li Jeconíase oy ep schiꞌiltac ta voqꞌuel. Jaꞌ o ista scꞌacꞌalil tal chuqueicuc batel ta Babilonia balumil li jchiꞌiltactic ta israelale. |N s Li snichꞌon li Ezequíase Manasés sbi. Li snichꞌon li Manasese Amón sbi. Li snichꞌon li Amone Josías sbi. uM e Li snichꞌon li Uzíase Jotam sbi. Li snichꞌon li Jotame Acaz sbi. Li snichꞌon li Acaze Ezequías sbi. uL eLi snichꞌon li Asae Josafat sbi. Li snichꞌon li Josafate Joram sbi. Li snichꞌon li Jorame Uzías sbi. {K qLi snichꞌon li Salomone Roboam sbi. Li snichꞌon li Roboame Abías sbi. Li snichꞌon li Abíase Asa sbi. /J YLi snichꞌon li Isaie David sbi, jaꞌ li iꞌoch ta mucꞌta ajvalile. Li snichꞌon li Davide Salomón sbi. Li smeꞌ li Salomone jaꞌ li yajnil toꞌox Uríase. )I MLi snichꞌon li Salmone Booz sbi. Li smeꞌ li Booze Rahab sbi. Li snichꞌon li Booze Obed sbi. Li smeꞌ li Obede Rut sbi. Li snichꞌon li Obede Isaí sbi. |H sLi snichꞌon li Arame Aminadab sbi. Li snichꞌon li Aminadabe Naasón sbi. Li snichꞌon li Naasone Salmón sbi. !G =Li snichꞌnab li Judae jaꞌ Fares schiꞌuc Zara sbiic. Tamar sbi li smeꞌique. Li snichꞌon li Farese Esrom sbi. Li snichꞌon li Esrome Aram sbi. $F CLi snichꞌon li Abrahame Isaac sbi. Li snichꞌon li Isaaque Jacov sbi. Li snichꞌon li Jacove Judá sbi. Li Judae oy ep schiꞌiltac ta voqꞌuel. HE Liꞌi jaꞌ sjunal sbiic li snitilultac li Jesucristoe. Li Abrahame jaꞌ snitilul li David ti iꞌoch ta mucꞌta ajvalile. Li Abrahame schiꞌuc li Davide jaꞌ to snitilul li Jesucristoe. *DM5Scotol cꞌacꞌal ibatic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene. Xmuybajic noꞌox laj yalbeic coliyal Dios ta sventa ti icoltaatic xae. C 4Cꞌalal iyilic ti imuy batel ta vinajele, más laj yichꞌic ta mucꞌ. Xmuybajic tajmec cꞌalal isutic batel ta Jerusalene. gBG3Cꞌalal yacal ta xacꞌ comel slequilal yutsilale, jaꞌ xa o imuy ba ta vinajel li Jesuse. A2Ta yan o cꞌacꞌal laj yicꞌ loqꞌuel ta Jerusalén li yajchanbalajeltac li Jesuse. Jaꞌ te ibatic ta sbelel jteclum Betania. Cꞌalal icꞌotic ta nopol Betaniae, la stoy schibal scꞌob li Jesuse yuꞌun iyacꞌ comel slequilal yutsilal. o@W1Aꞌiic, chajtacbeic yalel li Chꞌul Espíritu ti yaloj onoꞌox Jtot ti chayacꞌbeique. Liꞌ to me oyanic ta Jerusalén jaꞌ to mi ital li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ ta xꞌoch ta avoꞌonic jech ta xꞌayan o stsatsal avoꞌonic, jaꞌ xuꞌ o avuꞌunic chapuquic batel li jcꞌope ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti imuy batel ta vinajel li Jesuse q?[0Joꞌoxuc texticooxuc yuꞌun joꞌoxuc avilic ti laj quichꞌ vocole schiꞌuc ti chaꞌcuxiemun xae. >{/Schiꞌuc ti ta onoꞌox xꞌalbatic scotol crixchanoetic ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasique, ti acꞌo schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, jech ta spasbatic perton yuꞌun smulic. Jaꞌ baꞌi ta xꞌalbatic li buchꞌutic liꞌ nacalic ta Jerusalene. Tsꞌacal to chlic albaticuc scotol li crixchanoetic ta spꞌejel balumile, xi onoꞌox tsꞌibabil. u=c.Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Tsꞌibabil ta scꞌop Dios nojtoc ti ta onoꞌox xquichꞌ vocol schiꞌuc chimile, joꞌon ti scꞌoplal onoꞌox chtal ventainvancune, schiꞌuc ti ta onoꞌox xichaꞌcuxi ta yoxibal cꞌacꞌale. <#-Te iꞌacꞌbat spꞌijilic yuꞌun li Jesuse yoꞌ jech ta schꞌunic o ti jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop li Diose. B;},Jech lic albaticuc: ―Cꞌalal jchiꞌucoxuc toꞌoxe, laj onoꞌox calboxuc ti persa ta xcꞌot ta pasel scotol li cꞌu sba tsꞌibabil comel jcꞌoplal ta sjun Moisés, schiꞌuc ta sjunic li yan li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, schiꞌuc ta sjunal Salmoetic ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. q:[+Scotolic te sqꞌuelojic li cꞌalal la stsac li veꞌlil li Jesuse, schiꞌuc li cꞌalal la slajese. e9C*Laj yacꞌbeic jsetꞌ vobil choy schiꞌuc laj yacꞌbeic jsetꞌ spom mucꞌta pom. b8=)Cꞌalal iyilique, toj echꞌem xmuybajic xa. Pero mu snaꞌic lec mi ta melel ti chaꞌcuxiem xae yuꞌun ichꞌay yoꞌonic. Ijacꞌbatic yuꞌun li Jesuse: ―¿Mi oy jsetꞌuc veꞌlil avichꞌojic talel? ―xi. c7?(Cꞌalal laj yal jech li Jesuse, laj yacꞌ ta ilel li scꞌobe schiꞌuc li yoque. 65'Qꞌuelavilic li jcꞌob schiꞌuc li coque. Joꞌon. Laꞌ picbecun. Ti chꞌulelalucune, muꞌyuc jbecꞌtal, muꞌyuc jbaquil ti jechuque ―xi. o5W&Li Jesuse jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal chaxiꞌic? ¿Cꞌu chaꞌal chanopic ti mu joꞌcune? 74i%Ixiꞌic tajmec. Iyalic ti chꞌulelale. 3'$Cꞌalal jaꞌ o te chloꞌilajic scotolique, te vaꞌal ijul ta ora ta stojolic li Jesuse. Jech laj yal: ―Junuc me avoꞌonic ―xi. <2q#Li chaꞌvoꞌique lic yalic eꞌuc li cꞌu sba iloꞌilajic batel ta be schiꞌuc li Jesuse, schiꞌuc ti muc bu xojtaquinique, ti jaꞌ to laj yojtaquinic li cꞌalal la xut li pane. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol li yajchanbalajeltac li cꞌalal chaꞌcuxiem xaꞌoxe ;1o"Jech iꞌalbatic yuꞌun li schiꞌiltaquic li te ta Jerusalene: ―Ta melel chaꞌcuxiem xa li Cajvaltique. Laj xa yacꞌ sba ta ilel ta stojol li Simón Pedroe ―xꞌutatic. t0a!Isutic batel ta ora ta Jerusalén, ba yalbeic li schiꞌiltaquic li coꞌol yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Te tsobolic cꞌot staic li buluchvoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse schiꞌuc oy yan schiꞌiltaquic li te oyique. J/  Jech laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌu chaꞌal muc bu jnaꞌtic mi jaꞌ li Cajvaltique yuꞌun toj lec laj caꞌitic li cꞌalal laj yalbutic talel ta be li smelol li scꞌop Diose? ―xut sbaic. .yCꞌalal jech la spas li Jesuse, te lic acꞌbatuc yojtaquinic yuꞌun Dios. Pero ta ora te isac‐chꞌay li Jesuse. -Cꞌalal te schiꞌuquic ta chotlej ta mexae, la stam jpꞌej pan li Jesuse, laj yalbe coliyal Dios, la xut li pane, laj yacꞌanbe. ,7Li chaꞌvoꞌ viniquetique la spajesic. Jech laj yalbeic: ―Pajan liꞌi, och chiꞌinuncutic yuꞌun icꞌ xa osil ―xutic. Ischꞌun li Jesuse. a+;Cꞌalal icꞌotic ta Emáuse, li Jesuse jꞌechꞌel ox ch‐echꞌ batel yilel. *{Li Jesuse iꞌalbat yaꞌiic scotol li bu tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop li Diose. Jaꞌ baꞌi laj yal li bu la stsꞌiba comel li Moisese, xchapet laj yal li cꞌusi la stsꞌibaic li yan li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. )¿Mi mu jechuc tsꞌibabil ti ta persa baꞌi ta xichꞌ vocol li Cristoe, ti tsꞌacal to ta xꞌoch ta ajvalilale? ―xi li Jesuse. )(KJech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Muc bu pꞌijoxuc. Vocol chachꞌunic scotol li cꞌustic yalojic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. V'%Ibatic jayvoꞌ jchiꞌiltac eꞌuc, a sqꞌuelbeic li smuquenale. Li cꞌu sba laj yalic li antsetique jaꞌ jech iyilic eꞌuc. Pero muc bu xilic eꞌuc li Jesuse ―xutic li Jesús li chaꞌvoꞌique. W&'Pero muc xa bu te oy istaic li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. Cꞌalal iyilic ti muc xa bu te oye, isutic batel, ba yalbuncutic. Te la iyilic chꞌul ángeletic ti laj yalic ti chaꞌcuxiem xa li Cristoe. [%/Pero oy cꞌusi yan icaꞌicutic sob nax. Toj chꞌayel o coꞌoncutic ta sventa li cꞌusi laj yalbuncutic li antsetic li coꞌol la jchiꞌincutic li Jesuse. Yuꞌun iꞌayic sob nax ta smuquenal li Jesuse. %$CLi joꞌoncutique jpatoj coꞌoncutic ti jaꞌ ta xꞌoch ta ajvalilal cuꞌuntique, joꞌotic li jꞌisraelutique. Pero yoxibal xa cꞌacꞌal ti imilee. \#1Jaꞌ noꞌox li banquilal paleetic schiꞌuc li jmeltsanejcꞌopetic cuꞌuntique iꞌacꞌvanic ta cꞌabal. Ta stojol li ajvalile imeltsaj scꞌoplal yuꞌunic ti ta persa ta xchame. La sjocꞌanic ta cruz. r"]Itacꞌav li Jesuse: ―¿Cꞌusi icꞌot ta pasel? ―xi. Itacꞌavic: ―Yuꞌun la smilic li Jesús li liquem talel ta Nazarete. Jaꞌ li buchꞌu iyal scꞌop Diose. Lec icoltaat yuꞌun Dios jech iyacꞌulan ta ilel stsatsal sjuꞌel. Schiꞌuc lec ichanubtasvan, icꞌot ta coꞌoncutic li scꞌope. Lec iꞌile yuꞌun jchiꞌiltactic ta israelal. !yItacꞌav li june, jaꞌ Cléofas sbi: ―Li jchiꞌiltactic li te talemic ta qꞌuelqꞌuin ta Jerusalene iyaꞌiic scotolic li cꞌusi jaꞌ to noꞌox icꞌot ta pasel li te ta Jerusalene. ¿Cꞌu chaꞌal muc bu xavaꞌi li joꞌote? ―xut.  5Jech ijacꞌbatic yuꞌun li Jesuse: ―¿Cꞌusi li yacal chavalique? ―xꞌutatic. Te ipajic. Li Jesuse iyil ti toj echꞌem ta xat yoꞌonique. wgPero imacbat satic yuꞌun li Diose jech muc bu xojtaquinic mi jaꞌ Jesús li te schiꞌuquic batel ta bee. fECꞌalal jaꞌ o tslabanique, te ital ta spatic li Jesuse. Te schiꞌuquic batel ta xanbal. >wTe tslabanic batel li cꞌu sba la smilic li Jesuse. #? Ta scꞌacꞌalil cꞌalal ichaꞌcuxi loqꞌuel ta chꞌen li Cajvaltique, ta mal cꞌacꞌal oy chaꞌvoꞌ ti yichꞌojic ta mucꞌ li Jesuse, iloqꞌuic batel ta Jerusalén, te ibatic ta sbelel li colonia Emáus sbie. Oy nan chibuc reva xil sbaic schiꞌuc li Jerusalene. C Yan li Pedroe ta ora ibat ta anil ta smuquenal li Jesuse. Cꞌalal icꞌote, la snachꞌta ochel li yut chꞌene. Iyil ti jaꞌ xa noꞌox te oy li saquil pocꞌ li la spixbeic o sbecꞌtal stacupal li Cajvaltique. Mu xa bu te oy li sbecꞌtal stacupale. Jech ep icꞌopoj batel yoꞌon li cꞌalal isut batele. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol chaꞌvoꞌic li cꞌalal te ta xanavic batel ta sbelel Emáuse } Li jtacbalaletique la snopic ti altic li cꞌusi ta xalic li antsetique, jech muc bu schꞌunic li cꞌusi laj yalique. `9 Li antsetic li ba yalbeic li yajtacbalaltac li Jesuse, jaꞌ li María li liquem talel ta Magdalae, schiꞌuc Juana, schiꞌuc otro jun María, jaꞌ li smeꞌ Jacoboe, schiꞌuc yan antsetic li te schiꞌuquique. 'G Iloqꞌuic ta yut li chꞌene, isutic batel. Li cꞌustic iꞌalbatique ba yalbe yaꞌiic li buluchvoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse schiꞌuc li yanetique. OLi antsetique ijul ta sjolic ta ora ti jech onoꞌox albilique. #Jech laj yal: “Ta persa chiꞌaqꞌue ta scꞌob jpasmuliletic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Chisjocꞌanic ta cruz, te chismilic. Chismuquic, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal”, xayutic onoꞌox ―xꞌutatic li antsetique.  Muc xa bu liꞌi, ichaꞌcuxi xa loqꞌuel. Naꞌic me ti jech onoꞌox laj yalboxuc li cꞌalal te toꞌox oyoxuc ta Galileae. <qIxiꞌic tajmec li antsetique, la squejan sbaic. Jech iꞌalbatic yuꞌun li viniquetique: ―¿Cꞌu chaꞌal tal aqꞌuelic liꞌ ta muquenal li buchꞌu cuxul o sbatel osile? 7gCꞌalal te ta xcꞌopoj yoꞌonique, te vaꞌalic iyilic ta stsꞌelic chaꞌvoꞌ coꞌol schiꞌuc viniquetic yilel. Toj sac li scꞌuꞌique ta xtupꞌ o tajmec jsatic. oWIꞌochic ta yut li chꞌene pero muc xa bu te oy istaic li sbecꞌtal stacupal li Cajvaltic Jesuse. {oCꞌalal icꞌotique, tselelinbil xaꞌox loqꞌuel cꞌot staic li mucꞌta ton li macbil o stiꞌ li chꞌene. I Ta sba scꞌacꞌalil li xemanae, jaꞌ li romincoe, ibatic ta muquenal li antsetique. Scꞌan toꞌox sacub osil li cꞌalal ibatique. Yichꞌojic batel li muil vomoletic li la smeltsanique. %8Cꞌalal iyilique, isutic batel ta snaic. Cꞌalal icꞌotic ta snaique, la smeltsanic ta ora muil vomoletic yuꞌun jaꞌ chba yacꞌbeic ta sbecꞌtal stacupal li Cajvaltique yoꞌ jech mu xtuib o ta ora. Yuꞌun jaꞌ jech stalelic o li jꞌisraeletique. Pero muc bu xba yaqꞌuic ta ora yuꞌun jaꞌ xa scꞌacꞌalil ta xcuxic jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li mantaletic yuꞌunique.1[7Li antsetic li liquemic talel ta Galilea li la schiꞌinic talel li Jesuse, ibatic ta muquenal eꞌuc. Iyilic bu la smucbeic comel sbecꞌtal stacupal li Jesuse.  6Mal xaꞌox cꞌacꞌal ti la smuquique. Jaꞌ xa o scꞌacꞌalil ta schapan sbaic sventa ta xcuxic mi ichꞌay cꞌacꞌale. t a5Li Pilatoe laj yal mantal ti acꞌo yacꞌbeel batele. Li Josee ba syalesbe ta cruz li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. La spix ta saquil pocꞌ, te ba smuc ta jombil chꞌut chꞌen. Achꞌ chꞌen to, muꞌyuc to buchꞌu mucbil tey. N 4Ba scꞌopon Pilato, ba scꞌanbe li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. K 2Te oy jun vinic, José sbi, liquem talel ta jteclum Arimatea ta Judea balumil. Jaꞌ jmeltsanejcꞌop li te ta mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene. Jaꞌ lequil vinic. Smalaoj chtal ventainaticuc yuꞌun li Diose. Lec tucꞌ yoꞌon, muc bu la sticꞌ sba li cꞌalal la saꞌbeic smul Jesús li yan jmeltsanejcꞌopetique.  3E1Scotol li buchꞌutic lec la scꞌopon sbaic schiꞌuc li Cajvaltique, schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Cajvaltique, schiꞌuc li antsetic li liquemic talel ta Galilea li la schiꞌinic talel li Jesuse, nomnom vaꞌalic la sqꞌuelic scotol li cꞌustic icꞌot ta pasele. Jaꞌ scꞌoplal ti la smuquic li Jesuse  0Scotol li crixchanoetic li te tsobolique cꞌalal iyilic scotol li cꞌustic icꞌot ta pasele, isutic batel ta snaic. La smajulan batel stiꞌ yoꞌonic yuꞌun ixiꞌic mi ch‐acꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun Dios ta scoj ti la smilic li Jesuse. .U/Cꞌalal iyil li banquilal soltaro li cꞌustic icꞌot ta pasele, iyichꞌ ta mucꞌ li Diose, jech laj yal: ―Ta melel muꞌyuc smul li vinic liꞌi ―xi. .Li Jesuse tsots icꞌopoj, jech laj yal: ―Tata, chcacꞌ ta acꞌob li jchꞌulele ―xi. Jaꞌ xa o ilocꞌ schꞌulel. -Imac sat li cꞌacꞌale. Li mucꞌta pocꞌ li te lichꞌil ta yut li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene ijat ta oꞌlol. 0Y,Cꞌalal jech laj yal li Jesuse, oꞌlol xaꞌox cꞌacꞌal. Jaꞌ o icom ta icꞌal acꞌubal ta spꞌejel balumil cꞌalal to ta oxib ora ta mal cꞌacꞌal. '+Itacꞌav li Jesuse: ―Melel chacalbe, li avie chachiꞌinun batel ta vinajel ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti ilocꞌ schꞌulel li Jesuse /*Li vinic ti la spajes li schiꞌile jech laj yalbe li Jesuse: ―Cajval, naꞌun me ti cꞌalal chtal apas mantal liꞌ ta balumile ―xut. B})Li joꞌotique oy jmultic jaꞌ yuꞌun ta xquichꞌtic vocol. Yuꞌun jaꞌ chijꞌacꞌbat jtojtic li cꞌustic chopol la jpastique. Li vinic liꞌi mu cꞌusi chopol spasoj ―xut. 3(Li june la spajes li schiꞌile, jech laj yalbe: ―¿Mi mu xaxiꞌ li Dios ti chatoy aba ta stojol li vinic li liꞌ coꞌol chijmileutique? ~/'Li viniquetic ti tsots smulic li te coꞌol jocꞌolic ta cruz schiꞌuc li Jesuse, jun la stoy sba ta stojol li Jesuse, jech laj yal: ―Mi melel ti joꞌot Cristoot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique, colta aba atuc. Jech coltauncutic eꞌuc ―xut. }&Oy jpech teꞌ te bajbil ta sjol scruzal li Jesuse tsꞌibabil ta griego cꞌop, schiꞌuc ta latin cꞌop, schiꞌuc ta hebreo cꞌop. Jech chal: “Liꞌi jaꞌ li mucꞌta ajvalil yuꞌun li jꞌisraeletique”, xi tsꞌibabil li ta teꞌe. |%Jech laj yalbeic: ―Mi melel ti joꞌot mucꞌta ajvalilot yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale, colta aba atuc ―xutic. {1$Li soltaroetique ti naca jromail viniquetique ilabanvanic eꞌuc. Inopojic talel, laj yacꞌbeic yuchꞌ pajal yaꞌlel tsꞌusub li Jesuse. 3z_#Li crixchanoetic li te vaꞌalic ta xqꞌuelvanique, la snaꞌleic li Jesuse. Te vaꞌalic eꞌuc li jmeltsanejcꞌopetique, la snaꞌleic eꞌuc li Jesuse. Jech laj yalic: ―La scoltaan li crixchanoetique. Mi melel ti tꞌujbil yuꞌun Dios ti chisventainutique, acꞌo scolta sba stuc ―xiic. y "Li Jesuse lic scꞌoponbe Dios li crixchanoetique: ―Tata, pasanbo perton yuꞌun mu snaꞌic li cꞌusi tspasique ―xi. Li soltaroetique la spasic canal tajimol yoꞌ jech chilic bu jlicucal li scꞌuꞌ spacꞌaltac Jesús ti ta xichꞌbeic jujunique. kxO!Cꞌalal icꞌotic li yoꞌ bu Baquil Jolil sbi li balumile, te la sjocꞌanic ta cruz li Jesuse schiꞌuc li chaꞌvoꞌ viniquetic ti tsots smulique. Jun cruz ta sbatsꞌicꞌob, jun ta stsꞌetcꞌob li scruzal li Jesuse. !w; Oy chaꞌvoꞌ jꞌisraelal viniquetic iꞌiqꞌueic batel eꞌuc ti tsots smulique, coꞌol ba yichꞌic jocꞌanel ta cruz schiꞌuc li Jesuse. vveLi joꞌone ta jchꞌun scotol li cꞌustic yaloj li Diose pero ep chiyacꞌbeic quichꞌ vocol. Li joꞌoxuc li mu xachꞌunic li cꞌustic yaloj li Diose, ¡cꞌuxi ta xcuch avuꞌunic li vocol ta xtal ta atojolique! ―xi li Jesuse. Oy ep viniquetic schiꞌuc ep antsetic la schiꞌinic batel li Jesuse. Li antsetique toj echꞌem laj yoqꞌuitaic li Jesuse. Toj echꞌem iyat yoꞌonic. ^q5Li soltaroetique laj yiqꞌuic batel li Jesuse. Cꞌalal sqꞌuechoj xa batel scruzal li Jesuse, te la snupic ta be jun jꞌisraelal vinic, Simón sbi. Cirene sbi li slumale. Te ta xꞌoch batel ta Jerusalén. La stsaquic, iyacꞌbeic echꞌel sqꞌuechbeel scruzal li Jesuse. Jaꞌ sbabe batel li Jesuse, jaꞌ tijil batel li Simone. PpJaꞌ la scolta batel li buchꞌu la scꞌanbeic scolele, jaꞌ li itiqꞌue ta chuquel ta scoj ti la stsob svinictac yuꞌun la scontrain li ajvalile, schiꞌuc ti imilvan nojtoque. Li Pilatoe laj yacꞌ ta cꞌabal li Jesuse yoꞌ acꞌo spasbeic li cꞌusi ta scꞌanique. Jaꞌ scꞌoplal ti ijocꞌanat ta cruz li Jesuse ~ouLi Pilatoe laj yal mantal ti acꞌo ba jocꞌanatuc ta cruz li Jesuse yuꞌun jech la scꞌanic li crixchanoetique. QnPero más to tsots icꞌopojic: ―¡Jocꞌano ta cruz! ―xiic. Cꞌalal jech la sujic Pilato li crixchanoetique schiꞌuc li banquilal paleetic yuꞌunique, ichꞌunbatic li cꞌusi iyalique. tmaLi Pilatoe jech la schaꞌjacꞌbe yoxibal velta li crixchanoetique: ―Pero ¿cꞌusi smul avuꞌunic? Li joꞌone muc bu jtabe smul ti ta xmilee. Jaꞌ noꞌox chcal ti acꞌo yichꞌ tsitsel ta nucule, ta jcolta batel ―xut. ylkTsots lic cꞌopojicuc nojtoc li crixchanoetique: ―¡Jocꞌano ta cruz! ¡Jocꞌano ta cruz! ―xiic tajmec. ak;Li Pilatoe la schaꞌcꞌopon li jꞌisraeletique yuꞌun chac scolta batel li Jesuse. :jm(Li Barrabase itiqꞌue ta chuquel ta scoj ti la stsob svinictac yuꞌun la scontrain li ajvalil li te ta Jerusalene, schiꞌuc imilvan nojtoc. Jaꞌ jꞌisraelal vinic.) i-Jech scotol li crixchanoetique tsots lic cꞌopojicuc: ―Leꞌe acꞌo ba yichꞌ jocꞌanel ta cruz. Jaꞌ acꞌo coluc li Barrabase ―xiic. hLi Pilatoe ta persa ta scolta batel jun jchuquel ta jujun qꞌuin Coltael li bu junucal tscꞌanbeic scolel li jꞌisraeletique. QgJaꞌ noꞌox chcal ti acꞌo yichꞌ tsitsele, ta jcolta batel ―xi. .fUJech nojtoc li Herodese muc bu stabe smul eꞌuc. Ti lauc stabe smule, muc bu stac sutel liꞌ ta jtojol ti jechuque. Jech muꞌyuc smul ti chavaqꞌuic ta milele. eJech laj yalbe: ―La achiꞌilic liꞌi la avalic ti jaꞌ ta soc scotol la achiꞌiltaquique, jaꞌ yuꞌun la aviqꞌuic talel liꞌ ta jtojole. Pero laj xa quichꞌbe scꞌop liꞌ ta atojolique. Mu jsetꞌuc la jtabe smul. Mu meleluc li cꞌusi la avalique. ,dQ Li Pilatoe laj yicꞌan talel scotol li banquilal paleetique, schiꞌuc li jꞌabteletic yuꞌunic li jꞌisraeletique, schiꞌuc scotol li crixchanoetique. Pc Li Pilatoe scontrainoj sbaic toꞌox schiꞌuc li Herodese, pero cꞌalal la stac batel ta stojol Herodes li Jesuse, te ilaj o yoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal ti imeltsaj scꞌoplal ti chmile li Jesuse ybk Li Herodese schiꞌuc li yajsoltarotaque muc bu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse. Jaꞌ noꞌox la slabanic, la slapbeic natil cꞌuꞌil sventa ajvaliletic. Tsꞌacal to la staquic sutel ta stojol li Pilatoe, te slapoj batel li cꞌuꞌile. 8}{zzy=x9wvv(u0tQsrqzponn mllUk6j6hgffwdd-b`_^^J]\\\[[ZkYYXbWTSRQPP NLL>*<’Oy ep buchꞌutic jech chalic: “Cajval, Cajval”, xiyutic, pero mu scotoluc ch‐ochic li yoꞌ bu ta jpas mantale. Jaꞌ noꞌox ch‐ochic li buchꞌutic tspasic li cꞌusi tscꞌan li Jtot ta vinajele. A{Jech ta sventa ti chopol li cꞌustic tspasique, jaꞌ chanaꞌic o ti jaꞌ jloꞌlovanejetique. Jaꞌ scꞌoplal ti mu scotoluc crixchanoetic ch‐ochic li bu tspas mantal li Diose c?Li teꞌ li bu chopol sate ta xichꞌ tsꞌetel, ta xtiqꞌue ta cꞌocꞌ. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti chalic li scꞌop Diose, ta xichꞌic vocol ta mucꞌta cꞌocꞌ sbatel osil. (ILi bu lequil teꞌe naca lec li sat chaqꞌue. Li bu chopol li teꞌe naca chopol li sat chaqꞌue. Mu xuꞌ tscap sbaic li bu leque schiꞌuc li bu chopole. Li teꞌ li bu lec onoꞌoxe, lec li sat chaqꞌue. Li teꞌ li bu chopol onoꞌoxe, jaꞌ noꞌox jech chopol li sat chaqꞌue. 'Ti cꞌusi tspasique jaꞌ te chavilic o. Jech chac cꞌu chaꞌal muc bu chataic sat tsꞌusub ta jtecꞌ chꞌix, schiꞌuc mu bu chataic sat higo ta chꞌix, jaꞌ jechic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti chalic li scꞌop Diose, mu cꞌusi chataic o lec yuꞌunic. ’Pꞌijanic me, mu me xasloꞌloic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti chalic li scꞌop Diose. Yuꞌun te chtalic li yoꞌ bu oyoxuque lec yoꞌonic yilel jech chac cꞌu chaꞌal chij. Pero li yoꞌonique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li jtiꞌaval bolome. 4~a ’Tamic batel li biqꞌuit bee, jaꞌ li sbelel li cuxlejal sventa sbatel osile. Li sbelel chꞌayel sventa sbatel osile jaꞌ más jamal. Ep li buchꞌutic ta stamique, yuꞌun jaꞌ mu vocluc ta tamel batel yuꞌun lec jamal li bee. Jaꞌ biqꞌuit li sbelel li cuxlejal sventa sbatel osile. Biqꞌuit li bu ta svocꞌ sba echꞌele. Atbil noꞌox li buchꞌutic ta stamic batele. Jaꞌ noꞌox xuꞌ ta stamic batel li buchꞌutic ta sbicꞌtajes sbaic ta stojol li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba chquiltic o li buchꞌutic jloꞌlovanejetique }K| ’Mi chacꞌan ti lec li cꞌusi chaspasbeic li crixchanoetique, scꞌan ti jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuque. Yuꞌun jaꞌ jech chal li scꞌop Dios ti stsꞌibaojic comel Moisés schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jaꞌ scꞌoplal ti biqꞌuit li sbelel li cuxlejal sventa sbatel osile O{ Li joꞌoxuque chopoloxuc onoꞌox pero xanaꞌic li cꞌusi lec chavacꞌbeic la anichꞌnabique. Li Jtotic Dios ta vinajele jaꞌ snaꞌoj lec li cꞌusi chacꞌbe li buchꞌutic ta xcꞌanbate. Jz  Mi chascꞌanbeic choy stiꞌe, mu chonuc chavacꞌbeic stiꞌ. nyU ’Li joꞌoxuque, mi chascꞌanbeic vaj sveꞌ anichꞌonique, mu tonuc chavacꞌbeic slajes. Ax}Scotol li buchꞌutic tscꞌanbeique ta xꞌacꞌbatic. 9wm’Cꞌanbeic li Diose jech chayacꞌbeic. v3’Li buchꞌutic toj tsots yoꞌonique ti mu scꞌan xichꞌic ta mucꞌ li scꞌop Diose, jaꞌ lec mu xa me xachaꞌalbeic li scꞌop Dios ti jaꞌ sventa chijcuxiutic o sbatel osile. Yuꞌun jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal jcot tsꞌiꞌ li bu mu xaꞌi pajesel cꞌalal ta xtiꞌvane. Jaꞌ jechic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal li chitom mi ch‐echꞌ spechꞌ ta teqꞌuel li natsꞌil ti bu toyol stojol ti lec cꞌupil sbae. Jaꞌ scꞌoplal ti ta xacꞌ Dios li cꞌustic chcꞌanbat yuꞌun li snichꞌnabe 3u_Apꞌisoj abaic ti mu cꞌusi chopol avuꞌunique. Jaꞌ scꞌan ti baꞌi chavictaic spasel li cꞌustic chopole, tsꞌacal to xuꞌ chapꞌijubtasic la achiꞌilique. 5tcJech chavalbe la achiꞌilique: “Mu me xapas jech”, xavutic. Pero ¿cꞌu sba chapꞌijubtasic la achiꞌilic mi joꞌoxuc más to toj chopol li cꞌustic chapasique? =ssAcꞌo mi jutuc noꞌox ti cꞌusi chopol ta spas la achiꞌilique, pero jaꞌ te batem o asatic. Pero mu xavaꞌi abaic ti más to toj chopol li cꞌusi chapasic li joꞌoxuque. :rmYuꞌun mi chopol chavil la achiꞌilique, jaꞌ noꞌox jech chopol chayilic eꞌuc li Diose. Mi lec chavil la achiꞌilique, jaꞌ noꞌox jech lec chayilic eꞌuc li Diose. q !Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Mu me chopluc xavil achiꞌilic yoꞌ jech mu xcꞌot avichꞌic ichꞌbeel acꞌopic yuꞌun li Diose. Sp"Mu me xcꞌopoj avoꞌonic ta sventa li ocꞌobe yuꞌun mu xanaꞌic li cꞌusi chcꞌot ta pasele. Ti cꞌu sba avocolic jujun cꞌacꞌale, taꞌlouc o me. Mu me xasaꞌic más ―xi li Jesuse.;oo!Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti baꞌi chavacꞌ abaic ta scꞌob li Diose, schiꞌuc ti chapasic li cꞌustic tscꞌane, jech chayacꞌboxuc scotol li cꞌustic scꞌan avuꞌunique. 1n[ Li buchꞌutic mu to xojtaquinic li Diose jaꞌ jech chcꞌopoj yoꞌonic. Pero li Jtotic Dios ta vinajele jaꞌ snaꞌoj stuc scotol li cꞌustic chtun avuꞌunique. pmYMu me xcꞌopoj avoꞌonic ti cꞌusi chalajesic, ti cꞌusi chavuchꞌic, ti bu chata acꞌuꞌique. hlILi tsꞌiꞌleletique lec cꞌupil sba syaxal, pero ta schibal yoxibal cꞌacꞌale taquinic xaꞌox. Jaꞌ noꞌox sventa ta stsajubtasic o sjornoal pan. Acꞌo mi muc bu jal ta xchꞌi li tsꞌiꞌlele pero lec cꞌupil sba syaxal acꞌbil yuꞌun li Diose. Li joꞌoxuque más to chayacꞌboxuc acꞌuꞌic li Diose pero mu xcꞌot ta avoꞌonic. /kWChacalbeic, li Salomón ta voꞌonee toj jcꞌulej, lec cꞌupil sba li scꞌuꞌ spacꞌale, pero mu xcoꞌolaj schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li nichimetique. j’¿Cꞌu chaꞌal chcꞌopoj avoꞌonic ta sventa ti bu chata acꞌuꞌ apacꞌalique? Qꞌuelavilic li nichimetic li chchꞌiic ta yaxaltique. Muꞌyuc yoc scꞌobic. Mu snaꞌ xꞌabtejic, mu snaꞌ spasel scꞌuꞌic, pero lec cꞌupil sbaic. iAltic ti chcꞌopoj avoꞌonique, maꞌuc me chnatub o acꞌacꞌalilic avorailic liꞌ ta balumil ti jech chcꞌopoj avoꞌonique. h{Qꞌuelavilic li mutetique, mu snaꞌic abtel. Mu snaꞌ xꞌovolajic, mu snaꞌ xcꞌajavic, muꞌyuc snail li sveꞌelique. Macꞌlanbilic noꞌox yuꞌun li Jtotic Dios ta vinajele. Pero li joꞌoxuque más to chascꞌuxubinic li Jtotic Diose. ?gw’Jaꞌ yuꞌun chacalbeic. Mu me xcꞌopoj avoꞌonic ti cꞌusi chacuxiic o liꞌ ta balumile, jaꞌ ti bu chata aveꞌel avuchꞌobique, schiꞌuc nojtoc ti bu chata acꞌuꞌ apacꞌalique. Yuꞌun jaꞌ laj yacꞌboxuc abecꞌtalic acuxlejalic li Diose, jech nojtoc chacꞌ aveꞌelic acꞌuꞌic. [f/’Mu stacꞌ ti mi chaꞌvoꞌ avajvalique jech chac cꞌu chaꞌal jun jtunel ti mu stacꞌ ti chaꞌvoꞌ yajvale. Ti chaꞌvoꞌuc yajvale, li june chopol chil; li june lec chil. Lec chtun yuꞌun li june, jaꞌ mu xtun yuꞌun li june. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, mu xuꞌ chatunic yuꞌun Dios mi jaꞌ batem ta avoꞌonic la ataqꞌuinique. Jaꞌ scꞌoplal ti chijyacꞌbutic Dios scotol li cꞌustic scꞌan cuꞌuntic liꞌ ta balumile QeMi mu xacꞌuxubinvanique, jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li lámpara ti mu xtil leque yuꞌun oy bu soquem. Mi jaꞌ jech avoꞌonique, mu xuꞌ chatunic yuꞌun li Diose yuꞌun jaꞌ noꞌox chacꞌanic ti lec oyoxuc atuquique. Jaꞌ ta xchꞌay o ta avoꞌonic li scꞌop Dios li achꞌunojic toꞌoxe. Jech más chopol chcom o la avoꞌonique. Jaꞌ scꞌoplal ti mu xuꞌ chijtunutic yuꞌun Dios mi jaꞌ batem ta coꞌontic li taqꞌuine &dE’Mi chacꞌuxubinvanique, jech chatunic o yuꞌun li Diose. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li lámpara mi lec chtile, lec chquiltic o osil. pcYYuꞌun mi te oy acꞌulejalique, jaꞌ te batem o avoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal ti chijcꞌuxubinvane EbJaꞌ lec acꞌo tunuc yuꞌun Dios li cꞌustic oy avuꞌunique jech oy acꞌulejalic te ta vinajel, yuꞌun jaꞌ mu xlaj ta chil, schiꞌuc mu xcuxin, schiꞌuc mu xbat ta elcꞌanel. "a=’Mu me xbat avoꞌonic ta saꞌulanel acꞌulejalic liꞌ ta balumile yuꞌun chlaj ta chil, schiꞌuc ta xcuxin, schiꞌuc chbat ta elcꞌanel. $`AJech muc buchꞌu chil ti avictaoj aviximique. Jaꞌ noꞌox chil stuc li Jtotic Diose. Mi jech chapasique, más chayacꞌboxuc slequilal yutsilal. Li slequilal yutsilal Dios ti chayacꞌbeique chil scotol crixchano. Jaꞌ scꞌoplal ti acꞌo oyuc jcꞌulejaltic li te ta vinajele 9_kLi joꞌoxuque mu me jechuc avoꞌonic ti chavaqꞌuic ta ilel ti cꞌalal avictaoj aviximique. Tus ajolic, poc asatic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌu sba cuxuloxuc onoꞌoxe. ^1’Ti mi chavicta aviximic li cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose, mu me xapasic jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti yichꞌojic xa ta mucꞌ li Diose. Tsbon satic ta tan yoꞌ chaqꞌuic ta ilel ti yictaoj yiximique. Melel li cꞌusi chacalbeique, altic ti jech tspasique yuꞌun jaꞌ noꞌox lec scꞌoplalic li ta schiꞌilique, mu cꞌu chtun o chil li Diose. X])Mi mu xapasbeic perton li buchꞌu oy smul avuꞌunique, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc muc bu chaspasbeic perton li Jtotic ta vinajele. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba ta pasel li cꞌalal ta xquicta quiximtique \’Mi chapasbeic perton li buchꞌu oy smul avuꞌunique, jech chaspasbeic perton yuꞌun amulic eꞌuc li Jtotic ta vinajele. Q[ Mu me xavacꞌuncutic ta pasel ta canal li ta mulile.Coltauncutic me.Yuꞌun joꞌot atuc chapas mantal sbatel osil.Echꞌem atsatsal ajuꞌel.Joꞌot chaquichꞌcutic ta mucꞌ sbatel osil.Jaꞌ jech acꞌo cꞌotuc ta pasel ta jtojolcutic, xachi xacꞌopojic li cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose. Z Pasbuncutic perton yuꞌun li jmulcutique jech chac cꞌu chaꞌal ta jpasbecutic perton li buchꞌutic oy smul cuꞌuncutique. FY Acꞌbuncutic talel jveꞌelcutic li avi cꞌacꞌale. NX Acꞌo me cꞌotuc scꞌacꞌalil chtal apas mantal atuc liꞌ ta balumile.Acꞌo me jaꞌuc jpascutic li cꞌusi chacꞌan liꞌ ta balumile jech chac cꞌu chaꞌal li te ta vinajele. AW{ Li cꞌalal chataic ta naꞌel Dios li joꞌoxuque, xi xacꞌopojique:Jtotic Dios ti te oyot ta vinajele, acꞌo me quichꞌotcutic ta mucꞌ jcotolcutic liꞌ ta balumile. V5Li joꞌoxuque mu me jechuc xapasic. Yuꞌun li Jtotic Diose snaꞌoj onoꞌox li cꞌustic chtun avuꞌunic li cꞌalal muc to bu acꞌanojbeique. lUQ’Cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose, mu me jechuc xacꞌoponic jech chac cꞌu chaꞌal tscꞌoponic li yajrioxic li jyanlumal crixchanoetic ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Yuꞌun jaꞌ noꞌox ta schaꞌalulanic li cꞌusi chalic li cꞌalal tscꞌoponic li yajrioxique, yuꞌun chalic ti jaꞌ to jech ta xꞌaꞌibatic o li scꞌopique. kTOLi joꞌoxuque mu me jechuc avoꞌonic ti chavaqꞌuic ta ilel li cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose. Vocꞌ abaic atuquic li cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose. Acꞌo mi ta mucul chataic ta naꞌel pero li Jtotic Diose sqꞌueloj scotol. Más chayacꞌboxuc slequilal yutsilal. Li slequilal yutsilal Dios ti chayacꞌbeique chil scotol crixchano. oSW’Cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose, mu me jechuc xapasic jech chac cꞌu chaꞌal tspasic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti chichꞌic ta mucꞌ li Diose. Yuꞌun mu xichꞌ smelolic. Chvaꞌiic ta schꞌulnaic schiꞌuc ta chiquin cayaetic li cꞌalal ta staic ta naꞌel li Diose yoꞌ lec xꞌileic yuꞌun li schiꞌilique. Melel li cꞌusi chacalbeique, altic ti jech tspasique yuꞌun jaꞌ noꞌox lec scꞌoplalic li ta schiꞌilique, mu cꞌu chtun o chil li Diose. yRkAcꞌo mi ta mucul chavaqꞌuic pero li Jtotic Diose sqꞌueloj scotol. Más chayacꞌboxuc slequilal yutsilal. Li slequilal yutsilal Dios ti chayacꞌbeique chil scotol crixchano. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba ta tael ta naꞌel li Diose uQcLi joꞌoxuque mu me jechuc avoꞌonic ti chavaqꞌuic ta ilel li cꞌalal chavacꞌ slequil avoꞌonique. PCꞌalal mi oy buchꞌu chavacꞌbe slequil avoꞌone, maꞌuc me xaloꞌet xa o jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti chichꞌic ta mucꞌ li Diose. Yuꞌun mu xichꞌ smelolic. Te xloꞌetic ta schꞌulnaic, mi ta chꞌivit cꞌuxi, li cꞌalal ta xacꞌ slequil yoꞌonique. Yuꞌun jaꞌ tscꞌanic ti lec ta xꞌileic yuꞌun li schiꞌilique. Melel li cꞌusi chacalbeique, altic ti jech tspasique yuꞌun jaꞌ noꞌox lec scꞌoplalic li ta schiꞌilique, mu cꞌu chtun o chil li Diose. O Jech laj yalbuncutic nojtoc li Jesuse: ―Qꞌuelo me abaic li cꞌalal chapasic li cꞌustic tscꞌan li Diose. Mu me xapasic ta sventa chacꞌanic ichꞌel ta mucꞌ. Yuꞌun mi jech chapasique, altic. Muc bu chayacꞌbeic amotonic li Jtotic Dios ta vinajele. N70Li joꞌoxuque scꞌan ti oy slequil avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal oy slequil yoꞌon li Jtotic Dios ta vinajele ―xijyutcutic li Jesuse.tMa/Mi jaꞌ noꞌox lec chacꞌoponic li buchꞌutic lec xavojtaquin aba achiꞌuquique, mu xvinaj o mi más lec la avoꞌonique. Yuꞌun jaꞌ noꞌox jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. OL.Mi jaꞌ noꞌox oy ta avoꞌonic li buchꞌutic lec xavil aba achiꞌuquique, mu xvinaj o mi más lec la avoꞌonique. Yuꞌun jaꞌ noꞌox jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li jtsobpatanetique. K-Mi jaꞌ jech chapasique, jaꞌ chvinaj o ti snichꞌnaboxuc li Jtotic Dios ta vinajele. Yuꞌun li Diose coꞌolcoꞌol ta xacꞌbe talel joꞌ ta stojolic li buchꞌutic lec yoꞌonique schiꞌuc li buchꞌutic chopol yoꞌonique. Jmoj ta xacꞌ qꞌuepuc ta stojol li buchꞌutic chopolique schiꞌuc li buchꞌutic lequique. Coꞌolcoꞌol ta xacꞌbe slequilal yutsilal li Diose. LJ,Pero joꞌon chacalbeic, cꞌuxubino la avajcontraique. Cꞌanbeic Dios ti acꞌo yacꞌbe li cꞌustic lec li buchꞌutic chopol chcꞌopojic ta atojolique. Lec xacꞌoponic li buchꞌutic chayiltaique, jaꞌ chvinaj o ti jeltajem xa la avoꞌonique. Cꞌoponbeic Dios li buchꞌutic chayilbajinique yuꞌun mu snaꞌic. &IE+’Avaꞌiojic nojtoc ti jech iꞌalbatic comel ta voꞌonee: “Cꞌuxubinano la achiꞌiltaquique, pero la avajcontraique contrainic”, xꞌutatic. SH*Mi oy buchꞌu chascꞌanbeic li cꞌusi oy avuꞌunique, acꞌbeic. Mi oy cꞌusi chaschꞌamunbeique, mu me xajalanic. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ta jcꞌuxubintic li buchꞌutic chiscontrainutique XG))Mi oy buchꞌu chasujoxuc ta icatsil junuc revae, cuchbeic batel chibuc reva. AF{(Mi oy buchꞌu ta jech noꞌox chasaꞌboxuc amulic ta stojol li jꞌabteletique, mi chac spojboxuc batel acꞌuꞌique, acꞌo yichꞌ batel. Acꞌo yichꞌ batel apuychijic nojtoc. 4Ea'Pero joꞌon chacalbeic, mu me xapacbeic sutel li buchꞌu chopol li cꞌusi chaspasbeique. Mi oy buchꞌu chasmajbeic jot xocon asatique, acꞌo smajboxuc schaꞌjotol. -DS&’Avaꞌiojic onoꞌox ti jech iꞌalbatic comel ta voꞌonee: “Mi chasocbeic jpꞌej sat la achiꞌilique, ta me xavichꞌic socbeel jpꞌej asatic eꞌuc. Mi chacꞌocbeic jpꞌej stanal ye la achiꞌilique, ta me xavichꞌic cꞌocbeel jpꞌej stanal aveic eꞌuc”, xꞌutatic. LC%Meleluc me li cꞌustic chavalique. Ti mi muc bu jeche, mu me xavalic. Yuꞌun mi chavalique, jaꞌ mulil. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me jpacbetic sutel li buchꞌu chopol li cꞌusi chispasbutique ?Bw$Mu me xavalic ti jaꞌ avajtexticoic la ajolique yuꞌun jaꞌ spasoj li Diose. Yuꞌun li stsotsil ajolique mu stacꞌ chacꞌatajesic ta sac, mu stacꞌ chacꞌatajesic ta icꞌ. fAE#Mu me xavalic ti jaꞌ avajtexticoic li balumile yuꞌun jaꞌ sventainoj li Diose. Mu me xavalic ti jaꞌ avajtexticoic li Jerusalene yuꞌun jaꞌ li jteclum ti tꞌujbil yuꞌun li banquilal ajvalile, jaꞌ li Diose. @y"Pero joꞌon chacalbeic, mu me xavalic ti jaꞌ avajtexticoic li vinajele, yuꞌun te chotol ta spas mantal li Diose. 0?Y!’Avaꞌiojic nojtoc ti jech iꞌalbatic comel ta voꞌonee: “Mi chavalic ti jaꞌ avajtexticoic li Diose, persa chapasic li cꞌusi avalique”, xꞌutatic. />W Pero joꞌon chacalbeic, li buchꞌu ta xicta yajnile, mi muc bu mulivajem schiꞌuc yan vinic ti jech ta xictae, coꞌol schiꞌuc mulivajem yaꞌel li yajnile yuꞌun la sutes. Li buchꞌu ta xicꞌ li sutem antse, chmulivaj nojtoc. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan melel li cꞌustic chcaltique =}’Avaꞌiojic nojtoc ti jech iꞌalbatic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee: “Li buchꞌu chicta yajnile, acꞌo smeltsanbe sjunal ti yictaoj xa sbaique, acꞌo yacꞌbe ta scꞌob li yajnile, jaꞌ to jech xuꞌ chicta sbaic”, xꞌutatic. <Jech nojtoc mi ta scoj noꞌox acꞌobic ti chata o amulique, muc bu lec. Scꞌan ti chapajese jech chaꞌochic o ta vinajel. Abol abaic mi ta scoj noꞌox acꞌobic ti chabatic o ta mucꞌta cꞌocꞌ sbatel osile. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌu ta xicta yajnile _;7’Mi ta scoj noꞌox asatic ti chata o amulique, muc bu lec. Scꞌan ti chapajes abaique jech chaꞌochic o ta vinajel. Abol abaic mi ta scoj noꞌox asatic ti chabatic o ta mucꞌta cꞌocꞌ sbatel osile. 8:iPero joꞌon chacalbeic, li buchꞌutic ta spichꞌ o yoꞌonic li antse, schiꞌuc li buchꞌutic ta spichꞌ o yoꞌonic li vinique, coꞌol schiꞌuc imulivaj xa yaꞌel. /9W’Avaꞌiojic onoꞌox ti jech iꞌalbatic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee: “Mu me xasaꞌic avantsic. Li antsetique mu me saꞌ svinicalic”, xꞌutatic. D8Melel li cꞌusi chacalbeique, mi mu xapasic jech chac cꞌu chaꞌal laj calboxuque, scotol chayacꞌbeic atojic li jꞌabteletique. Jaꞌ scꞌoplal ti mu xuꞌ jcꞌupintic yan antse #7?’Mi oy ata amulic ta stojol la achiꞌilique, jaꞌ scꞌan ti chameltsanbeic scꞌoplal ta orae. Yuꞌun mi muc bu smeltsaj la acꞌopique, chayacꞌ ta scꞌob li jꞌabteletique. Li jꞌabteletique chayacꞌ ta scꞌob mayoletic. Li mayoletique chastiqꞌuic ta chuquel. 6’Jaꞌ scꞌan ti lec chavil aba achiꞌuc la achiꞌiltaque. Mi chba avacꞌbeic smoton Dios li bu scajlebe, mi te ijul ta ajol ti oy amul ta stojol la achiꞌile, jaꞌ lec ictao te ta stsꞌel scajleb smoton Dios li cꞌusi avichꞌoj batele. Ba meltsanbano acꞌopic achiꞌuc li buchꞌu oy amul ta stojole. Mi imeltsaj avuꞌunique, jaꞌ to xuꞌ chtal avacꞌbe smoton li Diose. 5'4GPero joꞌon chacalbeic, li buchꞌu chilta li schiꞌile, schiꞌuc li buchꞌu chopol chil li schiꞌile, schiꞌuc li buchꞌu chopol li cꞌusi chalbe ta sat li schiꞌile, coꞌol schiꞌuc jmilvanej yaꞌel. Coꞌol te chbatic ta mucꞌta cꞌocꞌ schiꞌuc li jmilvanejetique. 93k’Avaꞌiojic onoꞌox ti jech iꞌalbatic comel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee: “Mu me xamilvanic. Li buchꞌu chmilvane ta me xichꞌ milel eꞌuc”, xꞌutatic. 02YChacalbeic, li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc li jfariseoetique, ta spꞌis sbaic ti oy slequil yoꞌonique. Pero li joꞌoxuque scꞌan ti ta melel oy slequil avoꞌonique. Yuꞌun mi jaꞌ noꞌox jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li jfariseoetique, mu xuꞌ chaꞌochic eꞌuc li yoꞌ bu tspas mantal li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me xquiltatic li jchiꞌiltactique o1WLi buchꞌu jpꞌel xa noꞌox mu xacꞌ ta venta li smantaltac li Diose, mi jech chalbe yaꞌiic eꞌuc li crixchanoetique, jaꞌ itsꞌinal chcꞌot li yoꞌ bu tspas mantal li Diose. Li buchꞌu chacꞌ ta venta scotol li smantaltac li Diose, mi jech chalbe yaꞌiic eꞌuc li crixchanoetique, jaꞌ banquilal chcꞌot li yoꞌ bu tspas mantal li Diose. =0sMelel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal muc toꞌox bu lajem li vinajel balumile, mu jpꞌeluc ta xchꞌay scꞌoplal li cꞌustic yaloj li Diose, persa chcꞌot ta pasel scotol. t/a’Mu me xanopic ti tal jchꞌaybe scꞌoplal li smantaltac li Diose schiꞌuc li cꞌustic laj yal li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Muc bu tal jchꞌaybe scꞌoplal li smantaltac li Diose; jaꞌ tal jpas scotol. .Li joꞌoxuque jaꞌ jech scꞌan chavaqꞌuic ta ilel ti tuqꞌuibem xa la avoꞌonique. Jaꞌ ta xilic o li crixchanoetique, jech chlic yichꞌic ta mucꞌ li Jtotic ta vinajele. Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu chlaj scꞌoplal li cꞌustic yaloj li Diose #-?Jech nojtoc mi ta jtsan jcantiltique, muc bu ta jnujmaquitic ta moch. Ta jcuxantic ta scuxanobil. Jech ta xacꞌ o xojobal ta spꞌejel li yut jnatique. _,7’Li joꞌoxuque coꞌol schiꞌuc xojobaloxuc cꞌocꞌ yaꞌel sventa ta xil o li crixchanoetique. Yuꞌun joꞌoxuc chavaqꞌuic ta ilel ti oy slequil avoꞌonique. Jech chac cꞌu chaꞌal mi oy jun mucꞌta jteclum ta jolvitse, lec xvinaj. Mu stacꞌ muquel, scotol cꞌacꞌal lec xvinaj o. Jaꞌ jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque. *+M ’Li joꞌoxuque coꞌol schiꞌuc atsꞌamoxuc yaꞌel yuꞌun joꞌoxuc ta aventaic ta xtuqꞌuibic li crixchanoetique. Mi lec li cꞌustic chapasique, lec chatunic liꞌ ta balumile. Yan mi chopol li cꞌustic chapasique, mu cꞌusi xatunic o. Jech chac cꞌu chaꞌal li atsꞌam ti mi muc xa bu chiꞌe, mu xa cꞌusi xtun o, ta xichꞌ jipel batel. Te chlaj ta pechꞌulanel ta teqꞌuel yuꞌun li crixchanoetique. Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌ yaꞌel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique B*} Muybajanic noꞌox me, patetuc me avoꞌonic yuꞌun toj lec li cꞌusi chcꞌot avichꞌic li te ta vinajele. Jech onoꞌox laj yichꞌic ilbajinel eꞌuc li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌol schiꞌuc atsꞌam yaꞌel li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique )7 ’Li joꞌoxuque muybajanic noꞌox mi ta jventa joꞌon ti chopol chayilic li crixchanoetique, mi chayilbajinique, mi chasaꞌboxuc amulique. $(A ’Li buchꞌutic chichꞌic ilbajinel ta sventa ti lec li cꞌustic tspasique, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun chventainatic yuꞌun li Diose. :'m ’Li buchꞌutic ta slajesbe yoꞌonic li buchꞌutic tscontrain sbaique, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun “jaꞌ jnichꞌnab”, xi scꞌoplalic yuꞌun li Diose. ,&Q’Li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic tscꞌan tspasic li cꞌustic ta scꞌan li Diose, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun chba yojtaquinic li Diose. %’Li buchꞌutic chcꞌuxubinvanique, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun chcꞌuxubinatic eꞌuc yuꞌun li Diose. 4$a’Li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic tscꞌanic ti acꞌo tuqꞌuibuc yoꞌonique, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun chtuqꞌuib yoꞌonic yuꞌun li Diose. # ’Li buchꞌutic mu snaꞌ stoy sbaique, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun jaꞌ ta schiꞌinic ta pasmantal li Diose. "’Li buchꞌutic ch‐oqꞌuic ta scoj ti oy smulique, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun chpatbat yoꞌonic yuꞌun li Diose. G!―Li buchꞌutic tscꞌanic coltaele yuꞌun snaꞌic ti muꞌyuc onoꞌox slequil yoꞌonic li stuquic noꞌoxe, chilic ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun chventainatic yuꞌun li Diose. 5 eLic chanubtasvanuc li Jesuse. Jech laj yal: ! =Cꞌalal iyil Jesús ti toj ep te tsobolic li jchiꞌiltactic ta israelale, imuy ba jutuc ta vits li Jesuse. Te ichoti. Te lijbatcutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Ibatic eꞌuc li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic tscꞌan chaꞌibeic scꞌop li Jesuse. NToj ep crixchanoetic la schiꞌinic batel li Jesuse. Jaꞌ li buchꞌutic te nacalic ta Galilea balumile, schiꞌuc ta Decápolis balumil li yoꞌ bu oy lajuneb jteclumetique, schiꞌuc ta jteclum Jerusalén, schiꞌuc ta yan jteclumetic li ta Judea balumile. Schiꞌuc li buchꞌutic te nacalic ta jot ucꞌum Jordane.W'Ta spꞌejel Siria balumile ivinaj scꞌoplal ti la scoltaan ep jchamelajeletic li Jesuse. Butic iꞌechꞌ li Jesuse te laj yiqꞌuic talel ta stojol ep jchamelajeletic. Ep ta chop chamel ta xaꞌiic. Laj talanuc li buchꞌutic oy cꞌustic cꞌux ta xaꞌiique, schiꞌuc li buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique, schiꞌuc li buchꞌutic snupojic tupꞌ‐iqꞌue, schiꞌuc li buchꞌutic muꞌyuc yipal jun yoc scꞌobique. Scotol icol yuꞌun li Jesuse. U#Li Jesuse la xan spꞌejel Galilea balumil schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Te ichanubtasvan ta jupꞌej chꞌulnaetic yuꞌun li jchiꞌiltactic ta israelale. Laj yalbe yaꞌiic ti ista xa scꞌacꞌalil ti chventainatic yuꞌun li Diose. La scoltaan nojtoc ep jchamelajeletic, cꞌusiuc noꞌox chamelal ti ip chaꞌiique. )KTe laj yictaic ta ora li stotique schiꞌuc li scanavaique, jaꞌ la schiꞌinic batel li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la schanubtas ep crixchanoetic li Jesuse +Cꞌalal ijelavic batel li Jesuse schiꞌuc li chaꞌvoꞌ jchiꞌiltique, te iyil yan chaꞌvoꞌ jchiꞌiltic. Jaꞌ sbanquil yitsꞌin noꞌox sbaic nojtoc. Jaꞌ snichꞌnab Zebedeo. Jacobo sbi li banquilale, Juan sbi li itsꞌinale. Te tiqꞌuilic ta yut canava schiꞌuc li stotique, yuꞌun yacal ta slutꞌilanic snutiꞌic stsacobchoyic yuꞌun jatem. Iꞌiqꞌueic yuꞌun li Jesuse. QLaj yictaic ta ora li yabtelique, la schiꞌinic batel li Jesuse. 5cLi Jesuse jech laj yalanbe: ―Laꞌ chiꞌinicun batel, chajeltabeic la avabtelique. Chajchanubtasic li cꞌu sba chba asaꞌbecun talel crixchanoetique ―xi li Jesuse. c?Li Jesuse ixanav batel ta tiꞌtiꞌnab li te ta Galilea balumile. Te iyil chaꞌvoꞌ jchiꞌiltic ta israelal, jaꞌ sbanquil yitsꞌin sbaic. Li june Simón sbi, Pedro li schaꞌmojol sbie. Andrés sbi li itsꞌinale. Te yaquic tstiqꞌuel ochel snutiꞌic ta nab li stsacobil schoyique yuꞌun ta stsaquic choy. Yuꞌun jaꞌ yabtelic. GCꞌalal ba nacluc ta jteclum Capernaum li Jesuse, jaꞌ o lic spas li yabtele. Laj yalanbe li jchiꞌiltactique: ―Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique yuꞌun ista xa scꞌacꞌalil chasventainic li Diose ―xi. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yicꞌ ta yajchanbalajeltac chanvoꞌ jtsac‐choyetic li Jesuse |qScotol li jchiꞌiltactic ta israelal ti ta tsꞌacal to chnaquiic teye, chichꞌic ep vocol.Tsꞌacal to chilic ti xmuybajique yuꞌun jaꞌ te chcꞌot ta stojolic li buchꞌu acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose, xi onoꞌox li Isaíase. /Li yosilic li snitilultac li ánima Zabulone, schiꞌuc li yosilic li snitilultac li ánima Neftalí, li te oy ta nopol tiꞌ mucꞌta nabe schiꞌuc cꞌalal ta tiꞌ ucꞌum Jordane,
jaꞌ Galilea ta sbiin yuꞌunic li jyanlum crixchanoetic li te ta xnaquiique. q[Jech icꞌot ta pasel li cꞌusi iyal li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal: T! Laj yicta li jteclum Nazaret li bu ichꞌie, te ba nacluc ta jteclum Capernaum. Li Capernaume te oy ta tiꞌnab li ta yosilic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ li Zabulone schiꞌuc li Neftalíe. gG Cꞌalal iyaꞌi Jesús ti ochem xa ta chuquel li Juane, isut batel ta Galilea balumil. [/ Cꞌalal iyil li banquilal pucuj ti muc spas ta canal li Jesuse, ibat. Italic ta ora yajꞌangeltac li Diose, tal scoltaic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti te la sliques yabtel ta Galilea balumil li Jesuse  Itacꞌav li Jesuse: ―Batan, Satanás, mu jchꞌun li cꞌusi chavalbune. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Jaꞌ noꞌox xavichꞌic ta mucꞌ stuc li Cajvaltic Diose. Jaꞌ noꞌox xapasic li cꞌusi tscꞌane”, xi tsꞌibabil ―xut. 9 Jech laj yal li banquilal pucuje: ―Scotol li cꞌusi chavile, jaꞌ avuꞌun scotol mi chavichꞌun ta muqꞌue, mi chaquejan aba ta jtojole ―xi. U #Li banquilal pucuje laj yicꞌ batel ta jun toyol vits nojtoc li Jesuse. Ta sjuꞌel noꞌox iyacꞌbe yil spꞌejel balumil ta ora noꞌox schiꞌuc li cꞌu sba ta spasic mantal li ajvaliletique.  {Itacꞌav li Jesuse: ―Pero jech tsꞌibabil ta scꞌop li Dios nojtoque: “Mu me xaqꞌuelbeic yoꞌon li Cajvaltic Diose”, xi tsꞌibabil. Mi ta jip jba yalele, yuꞌun ta jqꞌuelbe yoꞌon Dios mi ta melel chiscoltae ―xi li Jesuse. M Jech iyal li banquilal pucuje: ―Mi joꞌot Snichꞌonot li Diose, jip aba yalel liꞌi. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Dios chastacbe yalel yajꞌangeltac, jaꞌ chaschabi.Jaꞌ chastsac ba ta scꞌobic li chꞌul ángeletique yoꞌ jech mu xamaj aba ta ton, xi tsꞌibabil ―xꞌutat li Jesuse. ~ uLi banquilal pucuje laj yicꞌ batel ta Jerusalén li Jesuse. Laj yicꞌ muyel ta sjol li mucꞌta chꞌulnae. [ /Itacꞌav li Jesuse: ―Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Mu ta vajuc noꞌox chijcuxiutic. Jaꞌ scꞌan ta jchꞌunbetic nojtoc li cꞌustic chijyalbutic li Diose”, xi tsꞌibabil ―xi li Jesuse. taCꞌalal ta xviꞌnaj tajmec li Jesuse, ital li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase. Tal sloꞌlo Jesús ti yaloje. Jech laj yalbe: ―Mi joꞌot Snichꞌonot li Diose, albo li tonetic liꞌi ti acꞌo cꞌatajuc ta vaje ―xꞌutat. 'GCꞌalal te oy ta taqui jamaltic li Jesuse, muc bu xveꞌ chaꞌvinic cꞌacꞌal schiꞌuc chaꞌvinic acꞌubal, jaꞌ yuꞌun ital viꞌnal iyaꞌi. G Cꞌalal laj yichꞌ xa joꞌ li Jesuse, iꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti acꞌo batuc ta taqui jamaltique, yoꞌ acꞌo qꞌuelbatuc yoꞌon yuꞌun li banquilal pucuje. 'Li Diose icꞌopoj talel ta vinajel, jech laj yal: ―Liꞌi jaꞌ Jnichꞌon ti toj cꞌux ta coꞌone. Ximuybaj noꞌox yuꞌun ―xi.yCꞌalal laj yichꞌ xa joꞌ li Jesuse, ilocꞌ ta ucꞌum. Iyil ta ora ti ijam li vinajele, ti iyal talel ta sba li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose. Coꞌol schiꞌuc jcot jculajteꞌ yilel. Jech iyichꞌ o li Chꞌul Espíritue. MItacꞌav li Jesuse: ―Jaꞌ lec acꞌbun quichꞌ joꞌ yoꞌ acꞌo jpastic scotol li cꞌusi tscꞌan li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ yuꞌun laj yacꞌbe yichꞌ joꞌ Jesús li Juane. ^5Li Juane mu scꞌan xacꞌbe yichꞌ joꞌ li Jesuse. Jech laj yalbe Jesús li Juane: ―Joꞌot chavacꞌbun quichꞌ joꞌ ti jechuque. Mu jechuc o smelol ti joꞌon chacacꞌbe avichꞌ joꞌe ―xi li Juane. oW Cꞌalal yacal ta xacꞌanbe yichꞌ joꞌ li crixchanoetic li Juane, jaꞌ o ilocꞌ talel ta Galilea balumil li Jesuse, te icꞌot ta ucꞌum Jordán yuꞌun tscꞌan ti acꞌo xꞌacꞌbat yichꞌ joꞌ yuꞌun li Juane. q[ Li buchꞌutic tscꞌan loqꞌuesbeel li cꞌustic chopol ta yoꞌonique, jaꞌ ta xꞌiqꞌueic o sbatel osil. Yan li buchꞌutic mu scꞌan loqꞌuesbeele jaꞌ chbatic o ta cꞌocꞌ li yoꞌ bu mu onoꞌox xtupꞌe. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xicꞌa strigoe, mi ilaj yoꞌon ta yicꞌaele, ta stsob scotol li strigoe, ta sticꞌ ochel ta snail. Scotol li steꞌele schiꞌuc li solile tschicꞌ ta cꞌocꞌ ―xi li Juane. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yichꞌ jo li Jesuse $A Li joꞌone jaꞌ noꞌox cabtel ta xcacꞌbe yichꞌic joꞌ li buchꞌutic ta xictaic li cꞌustic chopol ta spasique. Pero oy to buchꞌu tsꞌacal ta xtal, jaꞌ más tsots yabtel yichꞌoj. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jcolta o. Acꞌo mi yetꞌesbeel xonob, mu xuꞌ chcaꞌi yuꞌun mu cꞌusi xitun o. Yan li buchꞌu tsꞌacal chtale, jaꞌ chayacꞌbeic avichꞌic li Chꞌul Espíritu ti coꞌol schiꞌuc cꞌoqꞌue yuꞌun ta sloqꞌues scotol li cꞌustic chopol ta avoꞌonique. q ~}m||{SzyyQxEwv.ukttsrqpo]nommkjjKihgff>=;:Z987655432o200//.-,*))+(J''[&%$$"" ! <4s3 ;r} c @CYqdA Li Jesuse laj yal cꞌu sba scꞌoplalic li jchiꞌiltactic ta israelal li te ta jteclumetic li bu laj yacꞌulan ta ilel stsatsal sjuꞌele, jaꞌ ti muc bu xictaic li cꞌustic chopol ta spasique. Jech laj yal: fE Cꞌalal lital, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, la jchiꞌinoxuc ta veꞌel. Pero jaꞌ jech sba la avalic nojtoc: “Qꞌuelavil toj echꞌem xveꞌ, toj echꞌem xuchꞌ yaꞌlel tsꞌusub. Lec xil sbaic nojtoc schiꞌuc li buchꞌutic chopol cꞌustic tspasic jech chac cꞌu chaꞌal li jtsobpatanetique schiꞌuc li yan jpasmuliletique”, xachiic. Ti acꞌbiluc apꞌijilic yuꞌun li Diose, la avichꞌicuncutic ta mucꞌ schiꞌuc li Juan ti jechuque. Jaꞌ xanaꞌic o ti acꞌbil jpꞌijilcutic yuꞌun Dios ti la jpascutic li cꞌustic la jpascutique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ta onoꞌox xichꞌic tsots vocol li buchꞌutic muc bu xichꞌic ta mucꞌ Jesús li cꞌalal laj yilbeic li stsatsal sjuꞌele  Yuꞌun cꞌalal ital li Juane, muc bu xaschiꞌinic ta veꞌel. Jaꞌ jech sba la avalic: “Ochem pucuj ta yoꞌon”, xachiic. s_ “La jupancutic amay sventa nupunel pero muc bu xaꞌacꞌotajic. Cꞌalal xijuetcutic ta oqꞌuel ta scoj ti oy buchꞌu icham cuꞌuncutique, muc bu xaꞌoqꞌuic nojtoc. Mu cꞌusi xacꞌanic”, xut li schiꞌiltac ta tajimole. N ’Chacalbeic li cꞌu sba atalelic li liꞌ oyoxuc ta balumile. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal li unetic ti te chotolic ta xtajinic ta chꞌivite, jech chalanbeic li schiꞌilique: M Li joꞌoxuc ti avaꞌiic li cꞌusi laj cale, nopbeic lec smelol.  ! Mi chachꞌunic ti ista xa scꞌacꞌalil ti chventainvan li Diose, jech chanaꞌic o ti jaꞌ sqꞌuexol Elías li Juan li liꞌ xa oye. 8 i Cꞌalal muc toꞌox bu talem li Juane, jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios yuꞌun scotol li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌone ti jech ta xcꞌot ta pasele.  7 ’Cꞌalal la stsac yabtel li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, cꞌalal tana, oy buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic chacꞌ sbaic ta ventainel yuꞌun li Diose. Li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic ta scꞌanic ventainele ta onoꞌox xventainatic yuꞌun li Diose. x i Melel li cꞌusi chacalbeique, ta scotol li crixchanoetique muc buchꞌu jech yichꞌoj tsots yabtel jech chac cꞌu chaꞌal yichꞌoj li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Pero li buchꞌu ta xacꞌ sba ta scꞌob li Diose, acꞌo mi muc bu yichꞌoj tsots yabtel, jaꞌ más ta xꞌacꞌbat yil li cꞌu sba sjuꞌel li Diose. Li Juane jaꞌ jutuc noꞌox iyil.  1 Li Juane jaꞌ onoꞌox ti tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Dios ti baꞌi ta xtal cuꞌune. Jech tsꞌibabil:Baꞌi ta jtac batel li cajtacbalale.Jaꞌ ta xalbe crixchanoetic ti chabate yoꞌ jech chayichꞌic ta mucꞌ, xiyut li Jtote, xi onoꞌox tsꞌibabil. eC Cꞌalal a aqꞌuelique, xanaꞌic xa onoꞌox ti jaꞌ li buchꞌu laj yal li scꞌop Diose. Melel chacalbeic, li Juan li a aqꞌuelique, jaꞌ más banquilal yuꞌunic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee.  Avilic ti muꞌyuc lec scꞌuꞌe. Yuꞌun li buchꞌutic ti toj lec scꞌuꞌique, jaꞌ li buchꞌutic te oyic ta sna ajvaliletique. mS Cꞌalal yuꞌun xaꞌox chbatic li yajchanbalajeltac li Juane, li Jesuse lic yalbe li epal crixchanoetic li cꞌu sba scꞌoplal li Juane. Jech laj yal: ―Li buchꞌu a aqꞌuelic li te ta taqui jamaltique, xanaꞌic xa onoꞌox ti ta yav oy li cꞌu sba ichanubtasvane, ti maꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal jtecꞌ aj ti chbat ta jujot ta iqꞌue. %C Mu me xchibaj yoꞌon ta jtojol li Juane, acꞌo muybajuc noꞌox, xijyutcutic talel li Jesuse”, utic cꞌotel li Juane ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. fE “Li maꞌsatetic toꞌoxe xilic xa osil. Li coxoetic toꞌoxe lec xa chanavic. Icolic xa li buchꞌutic tsacbilic toꞌox ta cꞌaꞌel chamele. Ijam xa schiquinic li buchꞌutic macal toꞌox schiquinique. Li buchꞌutic telelic xaꞌoxe ichaꞌcuxiic xa cuꞌun. Li meꞌonetique iꞌalbatic xa yaꞌiic ti ta xcꞌuxubinatic yuꞌun li Diose.  Itacꞌav li Jesuse: ―Ba albeic Juan scotol li cꞌustic avaꞌiic ti laj cale schiꞌuc li cꞌustic avilic ti yacun spasele. Y+ Jech cꞌot sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Mi joꞌot Cristoot ti scꞌoplal onoꞌox chtal sventainuncutique, mi ta to jmalacutic yan? utic cꞌotel”, xijyutcutic talel li Juane ―xutic cꞌotel li Jesuse. ) Li Juan li te tiqꞌuil ta chuquele, laj yaꞌi li cꞌustic ta spas li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun la stac batel jayvoꞌ yajchanbalajeltac. ` ; Cꞌalal laj yalbuncutic mantal li Jesuse, joꞌoncutic li lajchavoꞌuncutic li yajchanbalajeltacuncutique, lijlocꞌcutic batel. Ba chanubtasvanuc li Jesuse, ba yal scꞌop Dios ta jteclumetic ta Galilea balumil. q[ *Li buchꞌutic ti jaꞌ noꞌox chayacꞌbeic jbochuc yoxoꞌ avuchꞌic yuꞌun chilic ti chatunic cuꞌune, melel chacalbeic ti chichꞌ smotonic eꞌuc ta sventa ti laj yacꞌ yoxoꞌ avuchꞌique ―xijyutcutic li Jesúse.P~ )Li buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ jun li buchꞌu chal scꞌop Diose, yuꞌun snaꞌic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose, coꞌol ta xichꞌ smotonic schiꞌuc li buchꞌu iyal scꞌop Diose. Li buchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ jun vinic yuꞌun snaꞌic ti tucꞌ yoꞌone, coꞌol ta xichꞌ smotonic schiꞌuc. M} (’Li buchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ li jcꞌop ti chavalique, joꞌon chiyichꞌic ta mucꞌ. Mi chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ ch‐ichꞌe ta mucꞌ li Jtot yaꞌele ti listac talele. | 'Li buchꞌu tscꞌuxubin li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu scꞌan xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xchꞌay o sbatel osil. Yan li buchꞌu mu xichꞌ ta cꞌux li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu sventauc mi te ta xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xcuxi o sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti chichꞌ smotonic li buchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ li yajtuneltac li Diose { &Li buchꞌu mu scꞌan xichꞌ vocol jech chac cꞌu chaꞌal ta xquichꞌ vocol li joꞌone, mu xuꞌ xcacꞌ ta jcꞌob. z %’Li buchꞌu mu scꞌan xiyichꞌ ta mucꞌ ta scoj ti ta xiꞌ mi ch‐iltae yuꞌun stot smeꞌe, mu xuꞌ xcacꞌ ta jcꞌob. Li buchꞌu mu scꞌan xiyichꞌ ta mucꞌ ta scoj ti ta xiꞌ mi ch‐ilin li snichꞌnabe, mu xuꞌ xcacꞌ ta jcꞌob nojtoc. =yu $Ta jventa joꞌon ta scontrain sbaic jchop jnaclej. =xs #Ta jventa joꞌon chlic scontrain sbaic jun vinic schiꞌuc stot. Jech nojtoc li tseube ta scontrain li smeꞌe. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li alibale ta scontrain li smeꞌalibe. ?ww "’Mu me xanopic ti tal jpasbeic ta jmoj yoꞌonic li crixchanoetic liꞌ ta balumile. Moꞌoj, muc bu tal jpasbeic ta jmoj yoꞌonic. Ta jventa joꞌon chlic scontrain sbaic. !v; !Yan li buchꞌutic ti mu jamluc ta xalic ta stojol li crixchanoetic ti yichꞌojicun ta muqꞌue, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc, ta xcalbe Jtot ti muc bu yichꞌojicun ta muqꞌue. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Ta jventa joꞌon chlic scontrain sbaic jchop jnaclej”, xi _u7 ’Li buchꞌutic ti jamal ta xalic ta stojol li crixchanoetic ti yichꞌojicun ta muqꞌue, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, jamal chcal ta stojol Jtot ta vinajel ti melel yichꞌojicun ta muqꞌue. mtS Jaꞌ yuꞌun mu me xaxiꞌic. Yuꞌun más to cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Diose; jaꞌ jutuc noꞌox cꞌuxubinbilic li bicꞌtal mutetique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti jamal chcaltic ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique Is  Li joꞌoxuque atbil scotol ti jaypꞌej li stsotsil ajolique. -rS ’Xanaꞌic ti mu cꞌusi bal o stojol ta chaꞌcot li bicꞌtal mutetique. Pero mu jcotuc ta stsꞌuj yalel ta balumil mi mu jechuc ta scꞌan li Jtotique. fqE Mu me xasibtes abaic yuꞌun li buchꞌutic chac smiloxuque yuꞌun mu snaꞌ xcham la achꞌulelique. Jaꞌ me xaxiꞌic li Diose yuꞌun jaꞌ xuꞌ yuꞌun chasticꞌoxuc ta mucꞌta cꞌocꞌ schiꞌuc achꞌulelic. 3pa Jaꞌ avabtelic ti jamal chavalic batele. oy ’Mu me xasibtes abaic yuꞌun li crixchanoetique yuꞌun persa ta xaꞌiic onoꞌox li cꞌustic calojboxuque. qn[ Ta onoꞌox xavichꞌic contrainel jech chac cꞌu chaꞌal ta xquichꞌ contrainel, joꞌon ti Avajchanubtasvanejicune, joꞌon ti Avajvalicune. Jech chalic jcꞌoplal li crixchanoetic ti pucujune. Jaꞌ xaval li joꞌoxuque ti jnichꞌnaboxuque, más to chayalbeic ti pucujoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús: “Jaꞌ me xaxiꞌic o li Diose”, xi m# ’Joꞌoxuc li cajchanbalajeltacoxuque, joꞌoxuc ti chatunic cuꞌune, mu me xanopic ti lec chaꞌileic yuꞌun li crixchanoetique. !l; Mi oy bu chataic ilbajinel majel ta jun jteclume, batanic ta yan o jteclum. Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal chichaꞌtal nojtoque, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, muc toꞌox bu lajem avalojbeic jcꞌop li jchiꞌiltactic ta scotol jteclumetic liꞌ ta cosilaltique. Bk} Ta sventa ti avichꞌojicun ta muqꞌue ti chascontrainic li crixchanoetique. Li buchꞌutic chcuch yuꞌun scotol li vocole, mi mu schibajes yoꞌonique, jaꞌ chcolic o sbatel osil. Mj ’Oy buchꞌutic chaqꞌuic ta milel yitsꞌinic mi sbanquilic. Oy buchꞌutic chaqꞌuic ta milel li snichꞌonique. Oy buchꞌutic tscontrainic stot smeꞌic, chaqꞌuic ta milel nojtoc. ci? Yuꞌun jaꞌ tsjules ta ajolic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Jtotic Diose. h Cꞌalal chaꞌaqꞌueic ta cꞌabale, mu me xal avoꞌonic li cꞌusi chavalique, schiꞌuc li cꞌu sba chatacꞌavique. ]g3 Ta sventa ti avichꞌojicun ta muqꞌue chayiqꞌuic batel ta stojol li ajvaliletique, jaꞌ yuꞌun xuꞌ xavalic li jcꞌop ta stojolique, schiꞌuc ta stojol li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. f) Pꞌijanic me yuꞌun oy buchꞌu mu xascꞌanic. Chayaqꞌuic ta scꞌob li buchꞌutic oy yabtelic li te ta schꞌulnaique, te chastsitsic. 4ea ’Chajtaquic batel jech chac cꞌu chaꞌal chijetic ti chcꞌot staic oqꞌuiletique, yuꞌun te chcꞌot ataic jchiꞌiltactic ti chac smiloxuque. Jaꞌ scꞌan ti pꞌijoxuc me jech chac cꞌu chaꞌal li orachon ti lec pꞌije. Pero lecuc me avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li stsue. 'dG Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ más tsots vocol ta xichꞌic li jchiꞌiltactic li te ta jteclum li bu muc bu xayotesique. Li vocol ta xichꞌic li crixchanoetic li te ta jteclum Sodoma schiꞌuc li ta jteclum Gomorra ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti ta onoꞌox staic contrainel li yajchanbalajeltaque Fc Li buchꞌutic mu xayotesic ta snaique, ti mu scꞌan xaꞌiic acꞌopique, lilinic comel spucucal la avoquique. Jaꞌ noj jech nojtoc cꞌalal mi laloqꞌuic batel ta slumalique, lilinic comel spucucal avoquic nojtoc. Jaꞌ senyail ti icom xa ta sba stuquic ti muc bu xichꞌic ta mucꞌ li jcꞌop li la avalique. b+ Mi chayichꞌic ta mucꞌ ti cajchanbalajeltacoxuque, chilic ti jun yoꞌonique. Mi mu xayichꞌic ta muqꞌue, mu xilic o ti jun yoꞌonique. zam Cꞌalal chaꞌochic ta snae, jech xavalbeic: “Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li Diose”, utic cꞌotel. D` ’Buyuc noꞌox chaꞌochic, mi ta jteclumetic, mi ta coloniaetic, jaqꞌuic me li buchꞌu lec scꞌoplale. Jaꞌ te xachꞌamunbeic sna jaꞌ to mi laloqꞌuic ta slumalic teye. O_ Mu me xavichꞌic batel aveꞌelic. Mu me xavichꞌic batel chaꞌlic acꞌuꞌic, schiꞌuc axonobic, schiꞌuc anamteꞌic. Yuꞌun li buchꞌutic ta xꞌabtejique te ta xꞌacꞌbat sveꞌelic. 7^i ’Mu me xavichꞌic batel ataqꞌuinic. 4]a Coltaanic li buchꞌutic tsacbilic ta chamele. Chaꞌcuxesic ánimaetic. Coltaanbeic schamelic li buchꞌutic tsacbilic ta cꞌaꞌel chamele. Loqꞌuesic pucujetic ta yoꞌonic li crixchanoetique. La atsatsal ajuꞌelic li laj cacꞌboxuque jaꞌ amotonic. Jech ta matanal me xacoltavanic eꞌuc. Q\ Ba albeic ti ista xa scꞌacꞌalil ti chventainatic yuꞌun li Diose. $[A Jaꞌ noꞌox te xabatic li yoꞌ bu oyic li jchiꞌiltactic ta israelale, yuꞌun chꞌayemic jech chac cꞌu chaꞌal li chijetique. Yan o be stamojic. Z Li Jesuse la stacuncutic batel, joꞌoncutic li lajchavoꞌuncutique. Lec lischanubtasuncutic batel, jech laj yalbuncutic: ―Mu me xabatic ta yosilalic li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale schiꞌuc ta yosilalic li jsamariaetique. vYe Schiꞌuc Simón ti la schiꞌin toꞌox li jcananeoetique. Schiꞌuc Judas Iscariote li buchꞌu tsꞌacal to iyacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti itaqueic batel ta yalel scꞌop Jesús li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque ]X3 Schiꞌuc Felipe, schiꞌuc Bartolomé, schiꞌuc Tomás, schiꞌuc joꞌon li Mateoun ti jtsobpatanun toꞌoxe. Schiꞌuc li otro jun Jacobo, jaꞌ snichꞌon Alfeo. Schiꞌuc Lebeo li Tadeo schaꞌmojol sbie. lWQ Jaꞌ jbicutic liꞌi: Li buchꞌu baꞌi itꞌujee jaꞌ Simón li Pedro schaꞌmojol sbie. Schiꞌuc Andrés, jaꞌ yitsꞌin li Pedroe. Schiꞌuc Jacobo schiꞌuc yitsꞌin li Juan sbie, jaꞌ snichꞌnab li Zebedeoe. V { Li lajchavoꞌuncutic ti yicꞌojuncutic ta yajchanbalajel li Jesuse, laj yacꞌbun jtsatsal juꞌelcutic eꞌuc ti ta jloqꞌuesbecutic pucujetic ta yoꞌonic li crixchanoetique, schiꞌuc ti ta jcoltabecutic ti cꞌustic noꞌox ip chaꞌiique. "U= &Jaꞌ yuꞌun cꞌanbeic Dios ti acꞌo stac batel li buchꞌutic chba yalbeic li scꞌope yuꞌun jaꞌ Yajval li abtele ―xijyutcutic li Jesuse.T% %Jech laj yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: ―Melel oy ep li buchꞌutic chac yaꞌiic li scꞌop Diose pero jaꞌ muc bu ep li buchꞌutic chal li scꞌop Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal mi ep li cꞌajoje pero jaꞌ muc bu ep li jcꞌajavile. )SK $Cꞌalal iyil Jesús ti ep crixchanoetic te tsobolique, toj abol sbaic iyil. Yuꞌun jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal chij ti muꞌyuc yajchabivanejique. HR  #Li Jesuse ixanav batel ta scotol jteclumetic schiꞌuc ta coloniaetic. Te ichanubtasvan ta jupꞌej schꞌulnaic. Laj yalbe yaꞌiic li lequil cꞌope, jaꞌ ti ista xa scꞌacꞌalil ti chventainatic yuꞌun li Diose. Li Jesuse la scoltaanbe nojtoc li cꞌusiuc noꞌox chamelal ip chaꞌiic li crixchanoetique. \Q1 "Cꞌalal iyilic li jfariseoetic li te oyique, jech laj yalbe sbaic: ―Li vinic liꞌi ta sjuꞌel banquilal pucuj ta sloqꞌues li pucujetic li ochem ta yoꞌonic li crixchanoetique ―xi la snaꞌleic. Jaꞌ scꞌoplal ti abol sba iyil li crixchanoetic ta Galilea balumil li Jesuse yuꞌun muc buchꞌu ta xꞌalbatic scꞌop Dios yPk !Li Jesuse la sloqꞌuesbe li pucuj li ochem ta yoꞌon li vinique. Lic cꞌopojuc li vinique. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li epal crixchanoetique. Jech laj yalic: ―¡Muc bu quilojtic jech tspas junuc jchiꞌiltic li a sbae! ―xiic. HO  Cꞌalal muc toꞌox bu sutemic batel li chaꞌvoꞌ maꞌsatetique, te icꞌbil talel ta stojol Jesús jun umaꞌ vinic, jaꞌ jchiꞌiltic ta israelal nojtoc. Ochem pucuj ta yoꞌon. N- Pero cꞌalal isutique, la spuquinbeic scꞌoplal Jesús ta spꞌejel cosilaltic. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun umaꞌ vinic M  Ijam ta ora li satique. Li Jesuse tsots laj yalbe: ―Mu me buchꞌu xavalbeic ti la jamboxuc la asatique ―xꞌutatic. 8Li Li Jesuse la spicanbe sat li chaꞌvoꞌ maꞌsatetique. Jech laj yalbe: ―Ti achꞌunojic ti xuꞌ cuꞌun chajamboxuc la asatique, jech acꞌo jamuc ―xi li Jesuse. K Cꞌalal iꞌoch ta na li Jesuse, te italic ta stojol Jesús li chaꞌvoꞌ maꞌsatetique. Li Jesuse jech la sjacꞌbe: ―¿Mi chachꞌunic ti xuꞌ cuꞌun chajamboxuc la asatique? ―xut. ―Ta jchꞌuncutic, Cajval ―xi itacꞌavic li maꞌsatetique. PJ Ixanav batel nojtoc li Jesuse. Te jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te tijilic batel chaꞌvoꞌ jchiꞌiltic ta israelal naca maꞌsatetic. Tsots laj yaptaic li Jesuse: ―Joꞌot snitilulot David ti scꞌoplal onoꞌox chaꞌoch ta ajvalilal cuꞌuncutique, ¡cꞌuxubinuncutic! ―xiic. "I= Ipuc scꞌoplal ta ora ta scotol cosilaltic ti la schaꞌcuxes li tseub li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjambe sat chaꞌvoꞌ maꞌsatetic li Jesuse +HO Li Jesuse la stacan loqꞌuel scotol li jchiꞌiltactique, iꞌoch li yoꞌ bu telel li ánimae. La stsacbe scꞌob li ánima tseube, ichaꞌcuxi ta ora, itots. iGK Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Locꞌanic to batel. Muc bu chamem li tseube, yuꞌun noꞌox chvay ―xi. Cꞌalal jech iyaꞌiic li jchiꞌiltactique, la stseꞌinic li Jesuse yuꞌun snaꞌic ti chamem li tseube. F5 Li Jesuse te icꞌot ta sna li jmeltsanejcꞌope, iꞌoch. Laj yil ti te oy jtijꞌamayetique. Te xꞌavetic ta oqꞌuel li jchiꞌiltactique. ,EQ Li Jesuse ijoypꞌij sqꞌuel li antse, jech laj yalbe: ―Jnichꞌon, junuc avoꞌon. Yuꞌun achꞌun ti oy juꞌele, jech chacol ―xut. Icol ta ora li antse. {Do Jech la snop ta yoꞌon: “Acꞌo mi jaꞌ noꞌox ta jpicbe li spuychije, chicol o”, xi ta yoꞌon li antse. C{ Oy jun ants oy xa slajchaebal jabil ti mu xmac li schamele. Inopoj batel ta spat li Jesuse, la spicbe stiꞌ spuychij. B{ Li Jesuse la schiꞌin batel li jmeltsanejcꞌope. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique lijbatcutic eꞌuc. %AC Cꞌalal yacal ta loꞌil li Jesuse, te ital jun jchiꞌiltic ta israelal, jaꞌ jmeltsanejcꞌop ta jun chꞌulna. Tal squejan sba ta stojol li Jesuse, jech cꞌot yalbe: ―Naca to icham jtseub. ¿Mi mu xaꞌabolaj xba avacꞌ acꞌob ta sba yoꞌ jech ta xchaꞌcuxi? ―xi. G@ Jech nojtoc li achꞌ yaꞌlel tsꞌusub ti ta xa xpajube, muc buchꞌu ta schꞌol ta poco yav li pasbil ta nucule. Mi jech ta spasique, cꞌalal ta xvocan stuc li yaꞌlel tsꞌusube, chtꞌom li yave. Altic chmal scotol li yaꞌlel tsꞌusube. Li yave altic ta xchꞌay. Li achꞌ yaꞌlel tsꞌusub ti ta xa xpajube, jaꞌ scꞌan ti ta achꞌ yav chichꞌ chꞌolele. Jech lec chcom o schiꞌuc yav li yaꞌlel tsꞌusub li pajubem xae ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌcuxesbe stseub Jairo li Jesuse schiꞌuc icol jun ants ti ipicbat spuychij li Jesuse o?W ’Li buchꞌu ta schꞌun li cꞌusi chcale, persa chicta li cꞌusi schꞌunoj toꞌox ti jech chcol o ti yaloje. Persa ta sloqꞌuel yoꞌon ta schꞌun li cꞌusi chcale yoꞌ jech chcol o. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xpacꞌomaje, mu spacꞌ ta achꞌ pocꞌ ti muc toꞌox bu mutseme, yuꞌun mi imutse ta xjat más li poco poqꞌue. f>E Itacꞌav li Jesuse: ―Cꞌalal yacal nupunele, te oy li jnupunel quereme, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ta xat yoꞌonic li yutsꞌ yalaltac li jnupunel quereme yuꞌun te to schiꞌuquic. Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li cajchanbalajeltaque, mu jechuc o smelol ti ta xicta yiximique, ti ta xat yoꞌonique, yuꞌun liꞌ to jchiꞌuquique. Jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil ti chismilic li buchꞌutic chiscontrainique, jaꞌ to xuꞌ ta xicta yiximic li cajchanbalajeltaque. 1=[ Li yajchanbalajeltac li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe te italic ta stojol Jesús. Jech tal sjacꞌbeic li Jesuse: ―Li jfariseoetique ep ta velta ta xicta yiximic. Jaꞌ noꞌox jechuncutic eꞌuc li joꞌoncutique. ¿Cꞌu chaꞌal mu xicta yiximic la avajchanbalajeltaque? ―xiic. "<= Ba nopic li cꞌusi smelol ti jech yaloj li Diose: “Jaꞌ ta jcꞌan ti chacꞌuxubinvanique, maꞌuc noꞌox ti chamilbecun jmotone”, xi li Diose. Li joꞌone maꞌuc tal jsaꞌ li buchꞌutic muꞌyuc smulic ti yalojique; jaꞌ tal jsaꞌ li jpasmuliletique yoꞌ jech chictaic o li smulique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ijacꞌbat Jesús cꞌu chaꞌal mu xicta yiximic li yajchanbalajeltaque 4;a Li Jesuse iyaꞌi li cꞌusi iyalique, jech itacꞌav: ―Li buchꞌutic muc bu ipique mu scꞌanic poxtael. Jaꞌ noꞌox tscꞌanic poxtael li buchꞌutic ipique. N: Cꞌalal iyilic li jfariseoetic ti te oyique, jech la sjacꞌbuncutic: ―¿Cꞌu chaꞌal ta xveꞌ schiꞌuc jtsobpatanetic schiꞌuc li jpasmuliletic la avajchanubtasvanejique? ―xijyutcutic. 9{ Ta tsꞌacale ba veꞌuc li Jesuse. Istsob sbaic talel ep jtsobpatanetic schiꞌuc li buchꞌutic ti toj chopol cuxulique. Tal schiꞌinuncutic ta chotlej ta mexa. Te oyuncutic jcotolcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. l8Q Cꞌalal ijelav batel jutuc li Jesuse, iyil ti te chotolun ta jchotleb li yoꞌ bu ta stoj spatanic li crixchanoetique. Mateo jbi. Jech laj yalbun li Jesuse: ―Laꞌ chiꞌinun batel ―xiyut. La jchiꞌin batel ta ora. a7; Cꞌalal iyilic li epal crixchanoetique, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Laj yalic coliyal Dios ta sventa ti jech yacꞌojbe sjuꞌel jun vinique. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌiqꞌue ta yajchanbalajel Jesús li Mateoe 86k Ilic ta ora li jchamelajele, ibat ta sna. q5[ Joꞌone laj cal xa ti pasbil xa perton yuꞌun li smul li vinique. Qꞌuelic me li cꞌusi ta jpas li avie yoꞌ jech chanaꞌic o ti joꞌon noꞌox ta jpasbe perton yuꞌun smulic li crixchanoetic liꞌ ta balumile, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xut. Li Jesuse jech laj yalbe li jchamelajele: ―Lican, ichꞌo batel la apope, batan ta ana ―xut. 4) Ta melel buchꞌuuc noꞌox xuꞌ ta xal: “Pasbilot xa perton yuꞌun amul” ti xie, yuꞌun mu vocluc ta alel. Jech nojtoc mu vocluc ta alel: “Lican, xanavan” ti xijchie. Pero jaꞌ scꞌan chaqꞌuelic mi melel chcꞌot ta pasel yuꞌun li buchꞌu jech chale. 3 Li Jesuse sqꞌueloj li cꞌusi la snop ta yoꞌonique, jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal ti muc bu lec li cꞌusi chanopique? [2/ Te oy chaꞌoxvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jech la snop ta yoꞌonic: “Li vinic liꞌi ta stoy sba yuꞌun ta spꞌis sba ta Dios”, xi ta yoꞌonic. 1% Te iqꞌueche talel ta stojol Jesús jun jchiꞌiltic ta israelal ti muꞌyuc yipal jun yoc scꞌobe. Cꞌalal iyil Jesús ti schꞌunojic ti oy sjuꞌele, jech laj yalbe li jchamelajele: ―Jnichꞌon, mu xavat avoꞌon. Pasbilot xa perton yuꞌun scotol amul ―xi. 0  Ta tsꞌacale iꞌoch ta canava schiꞌuc yajchanbalajeltac li Jesuse, isut batel ta jteclum Capernaum, jaꞌ li bu nacale. 8/i"Scotol li crixchanoetic li te nacalic ta jteclume iloqꞌuic batel, ba staic li Jesuse. Cꞌalal icꞌotique, laj yalbeic Jesús ti acꞌo locꞌuc ba te ta yosilalique..!Li jchabiejchitometique ixiꞌic, ibatic ta anil ta jteclum. Ba yalbeic scotol crixchanoetic li cꞌusi icꞌot ta pasele. Ba yalbeic ti icham scotol li chitometique schiꞌuc ti icolic xa li chaꞌvoꞌ schiꞌilic ti ochem toꞌox pucujetic ta yoꞌonique. - ―Locꞌanic batel ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Iloqꞌuic ta ora ta yoꞌon li chaꞌvoꞌ viniquetique, ba ochicuc li ta chitometique. Li chitometique iloqꞌuic ta anil scotol, iyalic ta yalebaltic. Itsꞌujic ochel ta nab, te ijicꞌav scotolic. C,Li pucujetique la scꞌanbeic vocol li Jesuse, jech laj yalbeic: ―Mi chaloqꞌuesuncutic li ta yoꞌonic li viniquetic liꞌi, acꞌo xba ochcuncutic li ta chitometic leꞌe ―xiic. Q+Li bu vaꞌal li Jesuse te noꞌox nopol chveꞌ epal chitometic. Z*-Li chaꞌvoꞌique tsots laj yaptaic li Jesuse: ―Jesús, joꞌot Snichꞌonot Dios, ¿cꞌu chaꞌal tal aticꞌ aba ta jtojolcutic? Muc to bu cꞌotem scꞌacꞌalil chavacꞌ quichꞌcutic vocol ―xiic. P)Icꞌotic ta jot nab ta yosilalic li jgadaraetique, te ilocꞌ ta canava schiꞌuc li yajchanbalajeltaque li Jesuse, ixanavic batel. Te isnupic ta be chaꞌvoꞌ viniquetic ti ochem pucuj ta yoꞌonique. Iloqꞌuic talel ta muquenal yuꞌun jaꞌ xa snainojic li jombil chꞌenetic li bu ta xmuqueic li ánimaetique. Li chaꞌvoꞌique toj xiꞌel sbaic. Muc xa buchꞌu ta xꞌechꞌic li te ta bee yuꞌun xiꞌemic o li chaꞌvoꞌ viniquetique. (9Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li yajchanbalajeltaque, jech laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌu nan chaꞌal li vinic liꞌi ti jliquel ipaj yuꞌun li iqꞌue schiꞌuc li nabe? ―xut sbaic. Jaꞌ scꞌoplal ti iloqꞌuesbat pucujetic ta yoꞌonic chaꞌvoꞌ jgadarail viniquetique B'}Itacꞌav li Jesuse: ―Ta scoj ti mu xachꞌunic ti oy juꞌele, jaꞌ yuꞌun chaxiꞌic ―xi. Ilic li Jesuse, la spajes li iqꞌue schiꞌuc li nabe, jliquel ichꞌab ta ora. &)Li yajchanbalajeltaque la stijic ta ora li Jesuse. Jech laj yalbeic: ―Cajval, coltauncutic yuꞌun liꞌ xa chijcham ta nabe ―xutic. [%/Cꞌalal yaquic ta xanbal ta ba nabe, ital ta ora tsots icꞌ, tsots la syuqꞌuilan li nabe. Iꞌoch ep joꞌ ta yut li canavae, yuꞌun xaꞌox ta xmuquij yalel ta yut nab. Li Jesuse te vayal ta yut canava. {$oIꞌoch ta canava li Jesuse, te iꞌochic eꞌuc li yajchanbalajeltaque yuꞌun chjelavic batel ta jot nab. }#sItacꞌav li Jesuse: ―Batic, chiꞌinun batel. Li buchꞌutic ti mu xiyichꞌic ta muqꞌue, coꞌol schiꞌuc chamemic yaꞌel. Te acꞌo smuc sba stuquic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ipaj yuꞌun icꞌ schiꞌuc nab li Jesuse x"iTe ital jun li buchꞌutic ti te onoꞌox schiꞌuquic scotol cꞌacꞌal eꞌuc li Cajvaltique. Jech laj yalbe: ―Cajval, chavacꞌ xibat yuꞌun chba jchiꞌin li jtote. Mi ichame, ta jmuc comel, jaꞌ to chba jchiꞌinot ―xut. T!!Itacꞌav li Jesuse: ―Li vete jaꞌ oy to schꞌen, li mute jaꞌ oy to stas yaꞌel. Joꞌon li coꞌol crixchanoutique muꞌyuc jna. Nopo lec mi chacꞌan chachiꞌinun batele ―xi li Jesuse. 8 iTal scꞌopon Jesús jun li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jech laj yalbe: ―Cajval, chajchiꞌin batel ti butic chabate ―xi. Cꞌalal iyil Jesús ti joybil ta epal crixchanoetique, jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Batic ta jot nab ―xutan. Jech icꞌot o ta pasel li cꞌusi iyal Isaías ta voꞌonee. Jech laj yal: “Jaꞌ chtal scoltabutic li cꞌusiuc noꞌox chamelal ip chcaꞌitique”, xi onoꞌox li Isaíase. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌutic tscꞌan tschiꞌinic batel li Jesuse 4aCꞌalal xtupꞌet xaꞌox li osile, laj yiqꞌuic talel ta stojol Jesús ep buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonic. Li Jesuse ta jupꞌel noꞌox ye la sloqꞌuesan li pucujetic li ochem ta yoꞌonic li crixchanoetique, schiꞌuc icol yuꞌun scotol li jchamelajeletic li te yicꞌojic talele. (ILi Jesuse la spicbe scꞌob. Itupꞌ ta ora li scꞌacꞌale. Ilic ta stem, lic macꞌlanvanuc. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús ep ta chop chameletic %CLi Jesuse iꞌochic ta sna Pedro schiꞌuc li yan yajchanbalajeltaque. Iyil ti te puchꞌul ta stem li smeꞌniꞌ li Pedroe yuꞌun ip ta cꞌocꞌ. jM Li Jesuse jech laj yalbe li banquilal soltaroe: ―Batan. Li cꞌusi achꞌunoje chcꞌot ta pasel ―xut. Icol ta ora li yajtunel li banquilal soltaroe. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús li smeꞌniꞌ li Pedroe Z- Yan li buchꞌutic jech chalique: “Jaꞌ jmoltotic ta voꞌone li Abrahame, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xijꞌochutic li yoꞌ bu tspas mantal li Diose”, mi xiique, pero mu xꞌochic. Jaꞌ te chteneic batel ta icꞌal acꞌubal. Te xꞌoqꞌueletic o, te xcꞌuxuxet o yeic ta scoj ti tsots li vocol ti chichꞌique ―xi li Jesuse. %C Chacalbeic nojtoc. Chcꞌot scꞌacꞌalil ti chtalic ep crixchanoetic ta spꞌejel balumil ti maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale. Chba schiꞌinic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, jaꞌ li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove, li te yoꞌ bu ta spas mantal li Diose. {o Cꞌalal iyaꞌi jech li Jesuse, xmuybaj o. Jech laj yalbe li buchꞌutic te schiꞌuque: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, muc to bu jech jtaoj junuc jchiꞌiltic ta israelal ti jech tschꞌun jech chac cꞌu chaꞌal li vinic liꞌi. kO Li joꞌone ta mantal noj oyun ti ta jpas ta mantal li soltaroetique. “Batan”, mi xcut li june, chbat. “Laꞌ liꞌi”, mi xcut li yane, chtal. “Paso jech”, mi xcut li cajtunele, tspas ―xi li banquilal soltaroe. /WItacꞌav li banquilal soltaroe: ―Cajval, mu tsotsuc cabtel ti acꞌo joꞌot chabat ta jnae. Jaꞌ noꞌox alo jpꞌeluc mantal jech ta xcol o li cajtunele. I Itacꞌav li Jesuse: ―Chba jcoltabe li schamele ―xut. %Jech laj yalbe: ―Cajval, ip li cajtunele. Te puchꞌul ta stem ta jna yuꞌun muꞌyuc yipal jun yoc scꞌob. Toj cꞌux ta xaꞌi ―xi. ?wCꞌalal iꞌoch ta jteclum Capernaum schiꞌuc yajchanbalajeltac li Jesuse, te ital ta stojol jun jyanlumal vinic, jaꞌ banquilal soltaro. Yuꞌun tal yalbe vocol li Jesuse. |qLi Jesuse jech laj yalbe nojtoc: ―Mu me buchꞌu xavalbe ti la jcoltaote. Jaꞌ noꞌox ba acꞌ aba ta ilel ta stojol li palee. Acꞌbo li smoton Dios jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌox li Moisés ta voꞌonee, jech tsnaꞌic o li jchiꞌiltactic ti icol xa la achamele ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti la scoltabe schamel li yajtunel jun banquilal soltaro li Jesuse Li Jesuse laj yacꞌbe scꞌob ta sba li jchamelajele, jech laj yalbe: ―Ta jcolta la achamele. Colan chaꞌa ―xut. Icol ta ora.  La snupic ta be jun vinic ti tsacbil ta cꞌaꞌel chamele, jaꞌ jchiꞌiltic ta israelal. Tal squejan sba ta stojol li Jesuse. Jech laj yalbe: ―Cajval, mi xacꞌan xacoltabun li jchamele, coltaun. Jnaꞌoj ti scotol xuꞌ avuꞌune ―xi li vinique. { qCꞌalal iyal talel ta yoc vits schiꞌuc yajchanbalajeltac li Jesuse, toj ep crixchanoetic la schiꞌinic batel. e CToj lec ichanubtasvan yuꞌun lec snaꞌ li cꞌusi tscꞌan li Diose. Muc bu jech ichanubtasvan jech chac cꞌu chaꞌal li jchiꞌiltactic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. 'Cꞌalal ilaj yoꞌon ta loꞌil li Jesuse, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li jchiꞌiltactique ta sventa ti cꞌu sba ichanubtasvane. ) KItal tsots joꞌ. Inoj ta joꞌ scotol li spat xocon li snae. Tsots iꞌechꞌ icꞌ li yoꞌ bu oy sna li vinique. Toj jinel noꞌox li snae ―xi li Jesuse. 1 [Li buchꞌu chiyaꞌibe li cꞌusi chcale, mi mu schꞌune, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic ti muc bu pꞌije, ti ta ba jiꞌtic noꞌox la svaꞌan li snae. 4 aItal tsots joꞌ. Inoj ta joꞌ scotol li spat xocon li snae. Tsots iꞌechꞌ icꞌ li yoꞌ bu oy sna li vinique pero muc bu xjin li snae yuꞌun ta ba ton svaꞌanoj. 3’Li buchꞌu chiyaꞌibe li cꞌusi chcale, mi tschꞌune, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun pꞌijil vinic ti la svaꞌan sna ta ba tone. zmPero joꞌone jaꞌ jech sba ta jtacꞌbeic: “Maꞌuc jnichꞌnaboxuc. Batanic, mu xajcꞌanic yuꞌun jaꞌ la achꞌunbeic smantal li pucuje”, xichi ta jtacꞌbeic. Jaꞌ svinajeb ti la svaꞌan snaic yaꞌel chaꞌvoꞌ viniquetique pYOy ep buchꞌu jech chiyalbeic li ta slajeb cꞌacꞌale: “Cajval, ta aventa joꞌot laj calcutic acꞌop. Joꞌot ta ajuꞌel la jloqꞌuescutic pucujetic. Ta aventa joꞌot ti ep laj cacꞌcutic ta ilel ajuꞌele”, xiyutic. "}|Pzy8ww^utt"sxrqqpomlkkwjriihg=ff/edd*cbgaW`__]]\[mYYkX1VU;TnSRQPOUN8L%IHGEE DxDgBLAA)@@+??`>>=BItacꞌav li Jesuse: ―Ichꞌic talel ―xijyutcutic. 5La jtacꞌbecutic: ―Mu cꞌusi oy cuꞌuncutic. Jaꞌ noꞌox joꞌpꞌej pan schiꞌuc chaꞌcot choy liꞌ quichꞌojcutique ―xcutcutic. hIItacꞌav li Jesuse: ―Mu persauc bu xbatic. Macꞌlanic li joꞌoxuque ―xijyutcutic. -Cꞌalal xtupꞌet xaꞌox osile, la jcꞌoponcutic Jesús, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jech laj calbecutic: ―Liꞌi taqui jamaltic. Ibat xa li cꞌacꞌale. Jaꞌ lec tacano me batel li crixchanoetique, acꞌo ba sman sveꞌelic ta naetic ―xcutcutic. +Cꞌalal lijlocꞌcutic ta canavae, ep te tsobolic ijtacutic. Li Jesuse la scꞌuxubinan, la scoltaan li jchamelajeletic ti te capal italique. ?w Li Jesuse iyaꞌi ti ipꞌise ta Juan yuꞌun li Herodese, iꞌoch ta canava, ibat ta taqui jamaltic. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Cꞌalal iyaꞌiic li jchiꞌiltactic ta israelal ti ibat li Jesuse, oy jayib ta jteclum bu iloqꞌuic batel yuꞌun ba staic li Jesuse. F Italic li yajchanbalajeltac li Juane, laj yichꞌbeic batel li sbecꞌtal stacupale, ba smuquic. Ba yalbeic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la smacꞌlan joꞌmil viniquetic li Jesuse r] La spachbeic talel sjol Juan ta jun pulatu, laj yacꞌbeic li tseube. Li tseube ba yacꞌbe li smeꞌe. zm La stac batel ta ora yajsoltarotac yoꞌ acꞌo ba stuchꞌbeic talel sjol li Juan li te tiqꞌuil ta chuquele. mS Cꞌalal iyaꞌi li Herodese, chopol iyaꞌi. Pero ta scoj ti la stꞌabbe sbi li Diose schiꞌuc ti laj yaꞌiic eꞌuc li buchꞌutic te coꞌol iveꞌic ta mexae, jaꞌ yuꞌun iyal ti xuꞌ ta xichꞌbe sjol li Juane. Li tseube la sjacꞌbe smeꞌ ti cꞌusi acꞌo scꞌanbe li Herodese, jech iꞌalbat yuꞌun smeꞌ ti cꞌusi acꞌo scꞌanbee. Li tseube jech ba yalbe li Herodese: ―Acꞌbun talel ta pulatu sjol li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe ―xut. kOJech laj yalbe li tseube: ―Cꞌanbun ti cꞌusi chacꞌane. Yiloj Dios ti chacacꞌbee ―xut. J Más to tsꞌacal li cꞌalal ilocꞌ ta sjabilal li Herodese la spas sqꞌuinal. Li stseub li Herodíase iꞌacꞌotaj ta satic scotol li buchꞌutic te oyique. Li Herodese toj lec sba iyil. = sJaꞌ yuꞌun li Herodese chac toꞌox yacꞌ ta milel li Juane pero ixiꞌ o li ta jchiꞌiltactic ta israelale yuꞌun schꞌunojic ti jaꞌ chal li scꞌop Dios li Juane. ' GTi la sticꞌ ta chuquel Juan li Herodese, yuꞌun chopol iyaꞌi ti jech iꞌalbate: “Mu lecuc chil Dios ti apojbe yajnil la avitsꞌine”, xi li Juane. o WYuꞌun li Herodese jaꞌ onoꞌox la stac ta tsaquel li Juane, la spas mantal ti acꞌo chuqueuc ta carena ta yut chucvanab ta scoj li Herodíase, jaꞌ li yajnil toꞌox li yitsꞌin li Herodese. Felipe sbi li yitsꞌine. H  Jaꞌ yuꞌun laj yalbe li yajꞌabteltaque: ―Taje jaꞌ li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Yuꞌun ichaꞌcuxi, jaꞌ yuꞌun oy sjuꞌel yoꞌ tspas li cꞌustic lec ta spase ―xi. b  ?Li ajvalil ta Galilea balumile, jaꞌ li Herodese, iyaꞌi li cꞌustic tspas li Jesuse. 5c :Jech muc bu ep iyacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li te ta jteclum li yoꞌ bu ichꞌi li Jesuse, yuꞌun mu schꞌunic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose.3_ 9Jaꞌ yuꞌun muc bu schꞌunic ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose. Li Jesuse jech laj yalbe li crixchanoetique: ―Li butic chcꞌotic li buchꞌutic ta xalic li scꞌop Diose jaꞌ acꞌbilic ta venta. Pero ta yosilal stuquique schiꞌuc ta snaique mu xꞌaqꞌueic ta venta ―xut. ve 8Jaꞌ yixleltac nojtoc li liꞌ jchiꞌuctic ta nacleje. ¿Bu ischan scotol ti jech ta spase? ―xut sbaic. !; 7Jaꞌ snichꞌon li carpinteroe. Jaꞌ yol li Maríae. Li yitsꞌinabe jaꞌ li Jacoboe, schiꞌuc li Josee, schiꞌuc li Simone, schiꞌuc li Judase. |q 6Isut batel ta jteclum Nazaret li yoꞌ bu ichꞌie. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te ichanubtasvan ta schꞌulnaic li jchiꞌiltactic ta israelale. Li buchꞌutic iyaꞌiique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Jech laj yalbe sbaic: ―¿Bu iyichꞌ spꞌijil li jchiꞌiltic liꞌi? ¿Bu ista stsatsal sjuꞌel ti scotol xuꞌ yuꞌune? J  5Cꞌalal ilaj yoꞌon ta loꞌil li Jesuse, ilocꞌ batel. jM 4Jech laj yalbuncutic nojtoc: ―Lec ti avaꞌibeic li smelole. Yuꞌun li joꞌoxuque avaꞌiojic onoꞌox li cꞌustic iꞌalbatic yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Li avie avaꞌiic xa eꞌuc ti cꞌu sba chasventainic li Diose. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal jun yajval na ti oy scotol li cꞌustic ta xtun yuꞌune. Yuꞌun jaꞌ yichꞌojbe comel li cꞌustic toꞌox yuꞌun li ánima stote, schiꞌuc oy cꞌustic yuꞌun stuc. Te xa yichꞌoj scotol li cꞌustic ta xtun yuꞌune ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu xꞌichꞌe ta mucꞌ li te ta Nazaret li Jesuse .U 3Li Jesuse jech la sjacꞌbuncutic: ―¿Mi avaꞌibeic smelol scotol li cꞌustic laj cale? ―xi. La jtacꞌbecutic: ―Laj caꞌicutic, Cajval ―xcutcutic. 7g 2Ta xjipeic ochel ta mucꞌta cꞌocꞌ li buchꞌutic chopol yoꞌonique. Te xꞌoqꞌueletic o, te xcꞌuxuxet o yeic ta scoj ti tsots li vocol ti ta xichꞌique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti yaꞌiojic xa scotol li cꞌusi ta scꞌan Dios li yajchanbalajeltac li Jesuse jech xuꞌ ta xtuneic G 1Jaꞌ jech ta xcꞌot ta pasel ta slajeb cꞌacꞌal. Chtal li yajꞌangeltac li Diose, jaꞌ chtal svoqꞌuelic li buchꞌutic chopol yoꞌonique schiꞌuc li buchꞌutic lec yoꞌonique. 2~] 0Cꞌalal mi inoj li snutiꞌique, ta sloqꞌuesic ba ta tiꞌnab. Te chba chotlicuc stꞌujel li bu lequique, ta stiqꞌuic ta moch. Yan li bu chopolique ta sjipic ba. Q} /Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Li cꞌu sba ta spas mantal li Diose, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jtsac‐choyetic ti tstiqꞌuic ochel snutiꞌic ta nabe. Te ch‐och ep ta chop choyetic. M| .Cꞌalal ista li natsꞌil li bu toj toyol stojole, ba schon scotol li cꞌustic oy yuꞌune, yuꞌun jaꞌ chac sman li jpꞌej natsꞌile ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa jtsac‐choyetic H{  -Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Li cꞌu sba ta xventainvan li Diose, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jpꞌej natsꞌil li bu toj toyol stojole ti jaꞌ tsaꞌ li buchꞌu chmanolaje. /zW ,Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Li cꞌu sba ta xventainvan li Diose, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li meꞌtaqꞌuin ti te mucul ta lum ta jsetꞌ osile. Oy jun vinic ista, te la schaꞌmuc comel nojtoc. Xmuybaj tajmec, jech ba schon scotol li cꞌustic oy yuꞌune, yuꞌun jaꞌ chac sman li jsetꞌ osil li bu ista li meꞌtaqꞌuine. Jaꞌ noꞌox jech li joꞌoxuque, scꞌan ti jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌonic ti chacꞌanic ventainel yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa jpꞌej natsꞌil li bu toj toyol stojole by= +Yan li buchꞌutic tucꞌ yoꞌonique ch‐acꞌbat xojobalic li cꞌalal te xa oyic li yoꞌ bu ta spas mantal li Jtotique yuꞌun jaꞌ snichꞌnab. Li xojobalique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li xojobal li cꞌacꞌale. Li joꞌoxuc ti avaꞌiic li cꞌusi laj cale, nopbeic lec smelol ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa meꞌtaqꞌuin x *Jaꞌ ta sjipic ochel ta cꞌocꞌ. Te xꞌoqꞌueletic o, te xcꞌuxuxet o yeic ta scoj ti tsots li vocol chichꞌique. Ow )Joꞌon li coꞌol crixchanoutique ta jtac talel cajꞌangeltac. Jaꞌ chtal stsobic scotol li buchꞌutic ta socbe yoꞌon li schiꞌilique schiꞌuc li buchꞌutic chopol li cꞌustic tspasique. v  (Jech chac cꞌu chaꞌal la stsobic li lobol tꞌul ti la schiqꞌuique, jaꞌ jech ta xcꞌot ta pasel ta slajeb cꞌacꞌal. Fu 'Li cajcontra ti la svaj li lobol tꞌule, jaꞌ li banquilal pucuje. Li yorail ta xichꞌ tuchꞌele jaꞌ li slajeb cꞌacꞌale. Li jtuchꞌtrigoetique jaꞌ li yajꞌangeltac li Diose. Dt &Li cosile jaꞌ spꞌejel li balumile. Li trigoe jaꞌ li buchꞌutic ta xacꞌ sbaic ta ventainel yuꞌun li Diose. Li lobol tꞌule jaꞌ li buchꞌutic chopol li cꞌustic tspasique. qs[ %Jech laj yalbuncutic li Jesuse: ―Li trigoe joꞌon la jvaj, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. r! $Li Jesuse la scꞌopon comel li jchiꞌiltactique, iꞌoch ta yut na. La jchiꞌincutic ochel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jech la jacꞌbecutic: ―Albun caꞌicutic li cꞌusi smelol li loꞌil li sventa lobol tꞌul li la avale ―xcutcutic. q+ #Yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi laj yal li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yalic:Naca ta loꞌil ta xalanbe li crixchanoetique.Jaꞌ ta xal li cꞌustic muc bu yaꞌiojic ti cꞌalal ismeltsan balumil li Diose, xi tsꞌibabil ta scꞌop Dios. Jaꞌ scꞌoplal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic ti cꞌusi smelol li trigo li capal ta lobol tꞌule xpi "Li Jesuse naca ta loꞌil noꞌox laj yalanbe li jchiꞌiltactique pero oy smelol li cꞌustic laj yale. o !Laj yal yan loꞌil li Jesuse. Jech laj yal: ―Chacalbeic li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose. Oy lec stsatsal jech chac cꞌu chaꞌal svochesobil pan. Li jucub cuartia harinae, manchuc mi jutuc noꞌox chacꞌbe scap li antse, pero lec ta xvoch o spꞌejel ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu chaꞌal ta loꞌil laj yalanbe crixchanoetic li Jesuse %nC Li becꞌ mustasae toj biqꞌuitic, pero mi ichꞌie, toyol chbat. Jaꞌ mu sta jech smucꞌul li yan tsꞌunubiletic li biqꞌuitic sbecꞌ eꞌuque. Li mustasae chacꞌ ep scꞌob. Ta xtal mutetic, ta spas stasic ta scꞌobtac ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa svochesobil pan [m/ Laj yal yan loꞌil li Jesuse, jech laj yalbe li jchiꞌiltactique: ―Chacalbeic nojtoc li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose. Acꞌo mi muc bu ep li buchꞌutic ta xventainatic li avie pero ta tsꞌacale ta xꞌepaj. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li becꞌ mustasa ti la stsꞌun ta yosil jun vinique ti toyol ibate. l- Acꞌo chꞌiuc schaꞌchopol jaꞌ to mi ista yora ta xichꞌ tuchꞌele. Cꞌalal ta xa xichꞌ tuchꞌele, jech chcalbeic li cajtuchꞌtrigoetique: Tꞌujic loqꞌuel lec baꞌi li lobol tꞌule, chuquic ta juchuc yuꞌun ta xichꞌ chiqꞌuel. Tsꞌacal to xatsobic li jtrigoe, xatiqꞌuic ochel ta snail jtrigo, xcutic”, xi li yajval osile ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa becꞌ mustasa {ko Itacꞌav li yajval osile: “Moꞌoj, mu xba abulic li lobol tꞌule naca me te capal xbul loqꞌuel li trigoe. =js Itacꞌav li yajval osile: “Jaꞌ la svaj li cajcontrae”, xi. Li yajtuneltaque jech iyalic: “Mi chacꞌane, chba jbulcutic loqꞌuel li lobol tꞌule”, xut li yajvalique. Di Li yajtuneltac li yajval osile jech la sjacꞌbeic: “Cajval, ¿mi mu naca trigouc li la avaj ta avosile? Li avie iquilcutic ti capal schiꞌuc lobol tꞌule”, xiic li yajtuneltaque. Sh Cꞌalal ichꞌi li trigoe, isatin. Jaꞌ to te ivinaj li lobol tꞌule. ]g3 Cꞌalal vayalic xaꞌox scotolique, ital ta acꞌubaltic li yajcontrae. Tal svajbe sbecꞌ lobol tꞌul li yoꞌ bu vajbil xaꞌox li trigoe. Cꞌalal la svaj li sbecꞌ lobol tꞌul li yajcontrae, isut batel. \f1 Li Jesuse laj yal loꞌil nojtoc. Jech laj yal: ―Chacalbeic ti cꞌu sba chventainatic li buchꞌutic chichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic ti ba svaj strigo ta yosile. ae; Li becꞌ trigo li icꞌot ta lequil balumile, ti iyacꞌ joꞌvinic ta jpꞌej sbeqꞌue, schiꞌuc ti iyacꞌ oxvinic ta pꞌej sbeqꞌue, schiꞌuc ti iyacꞌ lajuneb schaꞌvinic ta pꞌej sbeqꞌue, jaꞌ senyail li buchꞌutic chacꞌ ta yoꞌonic li scꞌop Diose, ti lec chaꞌibeic li smelole. Ta satin ta yoꞌonic yaꞌel li scꞌop Diose. Acꞌo mi ta xichꞌic vocol, mu xchibaj o yoꞌonic ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa trigo schiꞌuc lobol tꞌul Pd Li becꞌ trigo li icꞌot ta yolon chꞌixtique, jaꞌ senyail li buchꞌutic yaꞌiojic li scꞌop Diose, ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Jaꞌ te loꞌlobilic o yuꞌun li cꞌustic ta scꞌanique. Te netꞌbil icom o yaꞌel li scꞌop Dios li laj yaꞌiique, jech muc schꞌunic o. c Pero mu ta sloqꞌueluc yoꞌonic la schꞌunic, jech cꞌalal ta xichꞌic vocol cꞌalal schꞌunojique, ta xchibaj yoꞌonic ta ora. (bI Li becꞌ trigo li icꞌot ta tontique, jaꞌ senyail li buchꞌutic li cꞌalal ta xaꞌiic li scꞌop Diose, ta ora noꞌox tschꞌunic, xmuybajic noꞌox. a  Oy buchꞌutic li cꞌalal chaꞌiic ti tscꞌan tsventain crixchanoetic li Diose, mu xaꞌibeic smelol. Jech chtal ta ora li pucuje, chtal chꞌaybatuc ta sjolic ta ora li scꞌop Dios ti iyaꞌiique. Jaꞌ jech smelol li becꞌ trigo li icꞌot ta bee. Z`- ’Aꞌibeic me smelol li loꞌil li laj calboxuc ta sventa li jvajtrigoe. f_E Melel li cꞌusi chacalbeique, ep li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee schiꞌuc ep li buchꞌutic ti tucꞌ yoꞌonic ta voꞌonee, chac ox sqꞌuelic eꞌuc li cꞌusi ta jpase, pero muc xa xilic. Chac ox yaꞌiic eꞌuc li cꞌusi ta xcale, pero muc xa xaꞌiic. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic smelol li loꞌil sventa li jvajtrigoe 4^a ’Joꞌoxuc li cajchanbalajeltacoxuque la scꞌuxubinoxuc xa li Diose jaꞌ yuꞌun chacꞌan chavaꞌibeic smelol li cꞌusi chcale schiꞌuc li cꞌusi ta jpase. V]% Yuꞌun toj tsots avoꞌonic jech mu xuꞌ chachꞌunic o.Yuꞌun mu onoꞌox xachꞌunic li cꞌusi chavaꞌiique schiꞌuc li cꞌusi chavilique,
jech mu xavaꞌibeic o smelol.Yuꞌun mu onoꞌox xacꞌan xavictaic li cꞌustic chopol chapasique,
jech mu xacolic o cuꞌun, xi li Diose, xi onoꞌox li Isaíase. @\y Jech icꞌot ta pasel li cꞌusi la stsꞌiba li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee:Ep xa ta velta avaꞌiic avilic
pero mu xavaꞌibeic smelol, mu xachꞌunic. z[m Jaꞌ yuꞌun ta loꞌil noꞌox chcalbeic. Yuꞌun altic noꞌox ti iyilic xa ti scotol xuꞌ cuꞌune yuꞌun muc xacꞌ ta yoꞌonic. Altic ti iyaꞌiic xa li cꞌusi laj cale, muc xaꞌibeic smelol yuꞌun mu onoꞌox scꞌan xaꞌiic. uZc Yuꞌun li buchꞌutic jutuc to schꞌunojique, más to chcoltaatic yuꞌun Dios ti acꞌo schꞌunic leque, yuꞌun chacꞌ ta yoꞌonic. Li buchꞌutic mu scꞌan schꞌunique, li cꞌu yepal snaꞌique ta xpojbatic ta jꞌechꞌel. +YO Itacꞌav li Jesuse: ―Li joꞌoxuque acꞌbiloxuc anaꞌic li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose, pero li yanetique mu xꞌacꞌbat snaꞌic. OX Cꞌalal jtuccutic xa jchiꞌucutic li Jesuse, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, jech la jacꞌbecutic: ―¿Cꞌu chaꞌal ti muc jamal chavalbe li jchiꞌiltactique? ―xcutcutic. JW  Li joꞌoxuc ti avaꞌiic li cꞌusi laj cale, nopbeic lec smelol ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu chaꞌal ta loꞌil noꞌox laj yalanbe li crixchanoetic li Jesuse EV Oy jaypꞌej icꞌot ta lequil balumil. Lec ichꞌi, lec isatin. Oy iyacꞌ joꞌvinic (100) ta pꞌej, oy iyacꞌ oxvinic (60) ta pꞌej, oy iyacꞌ lajuneb schaꞌvinic (30) ta pꞌej. U Oy jaypꞌej icꞌot ta yolon chꞌixtic. Cꞌalal ichꞌi li chꞌixe, inetꞌe comel, jaꞌ icꞌoxib o, muc bu satin. YT+ Cꞌalal iqꞌuepe, icꞌanub ta ora, itaquij o yuꞌun muc bu yacꞌoj yibel. lSQ Oy jaypꞌej icꞌot ta tontic ti bu muꞌyuc lec slumale. Ijav ta ora yuꞌun muc bu pim slumal. fRE Cꞌalal la svaj li strigoe, oy jaypꞌej icꞌot ta be. Ital mutetic, la stam sbicꞌanic. Q Li Jesuse lic scꞌopon li crixchanoetique. Oy ep cꞌusi laj yal ta loꞌil. Jech laj yal: ―Oy jun vinic ilocꞌ batel ta vajtrigo. P5 Toj ep jchiꞌiltactic la stsob sbaic talel jech iꞌoch ta canava te ta ba nab li Jesuse, te ichoti. Li jchiꞌiltactique te tsobolic ta tiꞌnab. ~O w Li Jesuse ilocꞌ ta na, te ba chotluc ta tiꞌnab. Jchiꞌucutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. N' 0Itacꞌav li Jesuse: ―Melel jaꞌ jmeꞌ, jaꞌ quitsꞌinab li te oyique. Pero li buchꞌutic ta spasic li cꞌusi ta scꞌan li Jtot ta vinajele, jaꞌ coꞌol schiꞌuc jmeꞌ yaꞌel. Jaꞌ coꞌol schiꞌuc jchiꞌiltac ta voqꞌuel yaꞌel ―xut. Li Jesuse la syeꞌ scꞌob ta jtojolcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jech laj yal: ―Qꞌuelavilic li jayvoꞌic ti liꞌ oyique, jaꞌ coꞌol schiꞌuc jmeꞌ yaꞌel. Jaꞌ coꞌol schiꞌuc jchiꞌiltac ta voqꞌuel yaꞌel ―xi li Jesuse.M 2L /Oy buchꞌu tal albatuc ta ora li Jesuse: ―Te oyic ta amacꞌ ameꞌ schiꞌuc la avitsꞌinabe yuꞌun chac scꞌoponicot ―xi. 0KY .Cꞌalal te yac ta loꞌil li Jesuse, jaꞌ o te icꞌotic ta amacꞌ li smeꞌ li Jesuse schiꞌuc li yitsꞌinab li Jesuse yuꞌun chac scꞌoponic li Jesuse. CJ -Jaꞌ jech li pucuje ba saꞌ talel jucvoꞌ schiꞌiltac ta pucujal, jaꞌ li bu toj echꞌem chopolique. Tal ochicuc ta yoꞌon li vinique. Te inaquiic o. Li vinique más to isoc o tajmec. Jaꞌ noꞌox jech chapasbatic eꞌuc, joꞌoxuc ti liꞌ chavaꞌibecun li jcꞌope, yuꞌun mu xavichꞌicun ta mucꞌ ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti chac cꞌoponatuc yuꞌun smeꞌ li Jesuse schiꞌuc li schiꞌiltac ta voqꞌuel li Jesuse Iy ,Jech iyal ta yoꞌon: “Jaꞌ lec chichaꞌsut batel nojtoc ta yoꞌon li vinique”, xi. Cꞌalal icꞌote, xocol cꞌot sta li bu toꞌox oye, yuꞌun li vinique muc bu yacꞌoj sba ta scꞌob li Diose. Stuc noꞌox stuqꞌuibtasoj sba jutuc. H# +’Joꞌoxuc ti liꞌ chavaꞌibecun li jcꞌope, más to chasoquic o ta scoj ti mu xavichꞌicun ta muqꞌue. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic ti ilocꞌ pucuj ta yoꞌone. Li pucuje ibat ta taqui jamaltic, ba saꞌ bu ta xcux yoꞌon, pero muc bu sta. Gw *Oy toꞌox jun ants ta voꞌone ti ochem ta ajvalilal ta jun balumil ta xocon vinajel ta sur. Cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ más tsots chavichꞌic vocol li joꞌoxuc ti liꞌ to oyoxuc ta balumile. Li vocol ta xichꞌ li meꞌajvalile, jaꞌ mu sta jech. Yuꞌun li antse nom ital, tal yaꞌibe scꞌop li mucꞌta ajvalil Salomone yuꞌun iyaꞌi ti lec pꞌije. Pero li Salomone mu tsotsuc yabtel laj yichꞌ. Joꞌon ti liꞌ oyun ta atojolique, más to joꞌon jnaꞌ, pero mu xavichꞌicun ta mucꞌ. Jaꞌ scꞌoplal ti ta soquic o li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse F )Cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ más tsots chavichꞌic vocol li joꞌoxuc ti liꞌ to oyoxuc ta balumile. Li vocol ti ta xichꞌic li crixchanoetic ta Nínive ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech. Yuꞌun cꞌalal a yalbe scꞌop Dios li crixchanoetic ta Nínive li Jonase, laj yictaic ta ora li cꞌustic chopol tspasique. Li Jonase mu tsotsuc yabtel laj yichꞌ. Joꞌon ti liꞌ oyun ta atojolique, tsots cabtel quichꞌoj, pero mu xavaqꞌuic ta venta li cꞌusi chacalbeique. E+ (Jech chac cꞌu chaꞌal te tiqꞌuil ta yut schꞌut mucꞌta choy oxib cꞌacꞌal schiꞌuc oxib acꞌubal li Jonase, jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, li cꞌalal chimilee, oxib cꞌacꞌal schiꞌuc oxib acꞌubal muculun, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. @Dy 'Itacꞌav li Jesuse: ―Li buchꞌutic chopol yoꞌonic ti mu junuc yoꞌonic ta stojol li Diose, tscꞌan tsqꞌuelic li juꞌele pero muc bu chcacꞌbe yilic. Jaꞌ noꞌox chcacꞌbe yilic jech chac cꞌu chaꞌal icꞌot ta pasel ta stojol li Jonase, jaꞌ li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. 1C[ &Te oyic jayvoꞌ jfariseoetic schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jech laj yalbeic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, acꞌbun quilcutic ta vinajel la atsatsal ajuꞌele yoꞌ jech ta jnaꞌcutic o ti acꞌbilot yuꞌun Dios la avabtele ―xiic. B- %Mi lec li cꞌu sba lacꞌopojic liꞌ ta balumile, jech lec chayilic li Diose. Mi chopol li cꞌu sba lacꞌopojique, jech chavichꞌic o vocol ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti buchꞌutic chopol yoꞌonique ti jaꞌ noꞌox tscꞌan tsqꞌuelbeic sjuꞌel li Jesuse :Am $Chacalbeic nojtoc, li cꞌu yepal la asaꞌbeic smul la achiꞌilique ta onoꞌox xaꞌichꞌbat acꞌopic li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ cꞌop li Diose. @@y #Li buchꞌu lec yoꞌone jaꞌ noꞌox jech lec li cꞌu sba ta xcꞌopoje yuꞌun lec li cꞌusi snopoje. Li buchꞌu chopol li cꞌusi ta snope, jaꞌ ta xal li cꞌu sba snopoje. I?  "Li joꞌoxuque jaꞌ achiꞌilic li orachone yuꞌun chopol avoꞌonic. Jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ti lec chacꞌopojique. Yuꞌun li cꞌu sba chal ta avoꞌonique jaꞌ jech chlocꞌ ta aveic. z>m !Jech laj yalbe nojtoc li Jesuse: ―Ti cꞌu sba sat li teꞌe, jaꞌ ta xquiltic o mi lec, mi chopol. Li teꞌ li bu lec onoꞌoxe, lec li sat ta xaqꞌue. Li teꞌ li bu chopol onoꞌoxe, jaꞌ noꞌox jech chopol li sat ta xaqꞌue. Jaꞌ yuꞌun nopic lec ti cꞌu sba la atsꞌunbalic ta scoj ti mu lecuc chavilicune, yuꞌun naca lec li cꞌustic ta jpase. t=a Li buchꞌutic chopol ta xcꞌopojic ta jtojol, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, ta to spasbatic perton yuꞌun Dios ti mi tscꞌanbeique. Jaꞌ noꞌox li buchꞌutic chopol ta xcꞌopojic ta stojol li Chꞌul Espíritue, muc xa bu ta spasbatic o perton sbatel osil ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba chal ta coꞌontique jaꞌ jech chijcꞌopoj 6<e ’Chacalbeic, li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique, schiꞌuc mi chopol ta xcꞌopojic ta stojol li Diose, ta to spasbatic perton yuꞌun Dios ti mi tscꞌanbeique. Yan li buchꞌutic chopol ta xcꞌopojic ta stojol li Chꞌul Espíritue, muc xa bu ta spasbatic o perton sbatel osil. Y;+ ’Li buchꞌu muc bu lec chil li cꞌusi ta jpase, jaꞌ chiscontrain o. ":= ’Li buchꞌu tscꞌan ch‐och ta sna jun tsatsal vinique yoꞌ chelcꞌanbe li cꞌustic oy yuꞌune, scꞌan ta schuc baꞌi li tsatsal vinique, jaꞌ to jech xuꞌ chelcꞌanbe batel li cꞌustic oy yuꞌune. Li Satanase jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li tsatsal vinique yuꞌun jaꞌ sventainoj li crixchanoetique. Pero la jpas xa ta canal yuꞌun la jpojbe li vinic li te toꞌox oy ta scꞌobe. 9% Li joꞌone ta sventa li Chꞌul Espíritu ta jloqꞌues li pucujetique, jaꞌ ta xvinaj o ti liꞌ xa ta spas mantal ta atojolic li Diose. 8 Li joꞌoxuque chavalic ti ta sjuꞌel banquilal pucuj ta jloqꞌues li pucujetique. Ti meleluque, ¿buchꞌu ta sventa ta sloqꞌuesic pucujetic eꞌuc la avajchanbalajeltaquique? La avajchanbalajeltaquique xuꞌ ta xalic ti mu meleluc li cꞌusi chavalique. :7m Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase, mi ta sloqꞌues schiꞌil ta pucujal ta yoꞌonic li crixchanoetique, mu xuꞌ spas mantal mi jech ta spase. (6I Li Jesuse sqꞌueloj li cꞌusi iyal ta yoꞌonique. Jech laj yalbe: ―Mi ta scontrain sbaic jun ajvalil schiꞌuc schiꞌiltac ta abtele, ta soquic o. Mi ta scontrain sbaic ta jpꞌej noꞌox snailique, schiꞌuc mi ta scontrain sbaic yajvaltac jun jteclume, ta soquic o nojtoc. A5{ Cꞌalal iyaꞌiic li jfariseoetique, jech laj yalic: ―Li vinic liꞌi ta sjuꞌel banquilal pucuj ta sloqꞌues li pucujetic li ochem ta yoꞌonic li crixchanoetique ―xiic. =4s Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li epal crixchanoetique. Jech laj yalbe sbaic: ―Jaꞌ nan li snitilul David ti scꞌoplal onoꞌox ta xꞌoch ta ajvalilal cuꞌuntique ―xiic. J3  Te yichꞌojic talel ta stojol Jesús jun jchiꞌiltic ochem pucuj ta yoꞌon. Maꞌsat schiꞌuc umaꞌ nojtoc li vinique. Li Jesuse la scolta, jech icꞌopoj ta ora schiꞌuc ijam sat. 2 Li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique jaꞌ ta xilic o ti xuꞌ ta xcolic eꞌuc ta sventa li buchꞌu cacꞌojbe yabtele, xi li Diose, xi onoꞌox li Isaíase. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalic ti ta sjuꞌel banquilal pucuj ta sloqꞌues pucujetic li Jesuse M1 Mu schibajesbe yoꞌonic li buchꞌutic ti mu cꞌusi xtun o chaꞌiic, ti jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal jpꞌej aj ti bu vochꞌeme,
schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal cantil ti bu mu xtil leque.Jaꞌ noꞌox yabtel ta scoltaan yoꞌ jech ta xcuxiic o sbatel osil.Jech mu xba yichꞌic o vocol. o0W Mu sliques cꞌop, mu snaꞌ ti stoyoj noꞌox sba chcꞌopoj yoꞌ ta xꞌichꞌe ta muqꞌue. 6/e Qꞌuelavil li buchꞌu cacꞌojbe yabtele, jaꞌ ti tꞌujbil onoꞌox cuꞌune.Toj cꞌux ta coꞌon.Ximuybaj noꞌox yuꞌun.Chcacꞌbe yichꞌ li Chꞌul Espíritu cuꞌune.Cacꞌojbe yabtel sventa xuꞌ ta xcolic o eꞌuc li jyanlum crixchanoetic ta spꞌejel balumile. G. Jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech onoꞌox laj yal Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌone ti jaꞌ ta xcoltavan li Jesuse. Yuꞌun ichꞌamunbat ye yuꞌun li Diose, jech laj yal: Z-- Tsots laj yalanbe li jchamelajeletique: ―Mu me xapuquic ba jcꞌoplal ―xut. -,S Li Jesuse snaꞌoj li cꞌusi tsnopique, jaꞌ yuꞌun la svocꞌ sba batel. Te ichiꞌinat batel yuꞌun ep jchamelajeletic. La scoltabe schamelic scotolic. X+) Iloqꞌuic batel li jfariseoetique, ba snopbeic scꞌoplal Jesús ti cꞌu sba xuꞌ tsmilique. Jaꞌ scꞌoplal ti icꞌot ta pasel ti ta xcoltavan li Jesuse jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌoxe f*E Li Jesuse jech laj yalbe li vinique: ―Tuqꞌuibtasano li sbicꞌtaltac acꞌobe ―xut. La stuqꞌuibtasan li sbicꞌtaltac scꞌobe, icol ta ora li scꞌobe. Lec xa icom jech chac cꞌu chaꞌal li jun scꞌobe. :)m Pero li jcot chije muꞌyuc más sbalil. Jaꞌ más ta xtun li jun crixchanoe. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ ta jpastic li cꞌusi lec li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique ―xi li Jesuse. -(S Itacꞌav li Jesuse: ―Li joꞌoxuque, mi oy bu itsꞌuj ta chꞌen jcotuc achijic ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique, ¿mi muc chba aloqꞌuesic talel yaꞌel? '{ Te oy jun jchiꞌiltic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac jun scꞌobe. Te oyic eꞌuc jayvoꞌ jfariseoetic jech la sjacꞌbeic li Jesúse: ―¿Mi xu chijcoltavan ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique? ―xiic, yuꞌun tscꞌan tsaꞌbeic smul li Jesuse. l&Q Ibat li Jesuse. Te lijꞌochcutic schiꞌuc ta schꞌulnaic li jchiꞌiltactic ta israelale. }%s Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, joꞌon yajvalun li scꞌacꞌalil ti ta jcuxtique. Joꞌon chcal li cꞌustic xuꞌ ta pasele ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac jun scꞌobe $ Mu xavaꞌibeic smelol li cꞌusi laj yal li Diose. Jech laj yal: “Jaꞌ ta jcꞌan ti chacꞌuxubinvanique, maꞌuc noꞌox ti chamilbecun jmotone”, xi. Ti avaꞌibecuc smelole, muc xaticꞌbeic smulic li buchꞌutic muꞌyuc smulic ti jechuque. "#= Li paleetique xuꞌ ta xꞌabtejic ta chꞌulna li cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxtique. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc xuꞌ ta scꞌas scꞌuxic jaychexuc trigo li cajchanbalajeltaque. Yuꞌun li joꞌone tsots cabtel quichꞌoj; jaꞌ mu tsotsuc yabtel iyichꞌ li Moisese. n"U Joꞌoxuque aqꞌuelojic li scꞌop Dios li la stsꞌiba Moisés ta voꞌonee. Ta xal ti ta onoꞌox xꞌabtejic te ta chꞌulna li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtic li paleetique. Pero muc bu ta sta smulic ti jech ta xꞌabtejique. ! Te icꞌotic ta chꞌulna. Li Davide la sveꞌ li pan li te oy ta mexa ta sventa smoton li Diose. Acꞌo mi yaloj Dios ti jaꞌ noꞌox xuꞌ ta sveꞌic li paleetique, pero la sveꞌic schiꞌuc li schiꞌiltac li Davide. Pero muc bu sta o smul ti jech la spase.  5 Itacꞌav li Jesuse: ―Aqꞌuelojic ta scꞌop Dios li cꞌusi la spas li David li cꞌalal iviꞌnajic schiꞌuc li schiꞌiltac ta xanbale. E Lijyiluncutic jayvoꞌ jfariseoetic, jech laj yalbeic li Jesuse: ―Qꞌuelavil, la avajchanbalajeltaque ta spasic li cꞌusi mu xuꞌ jpastic li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique ―xutic. k Q Ta yan o cꞌacꞌal te lijelavcutic ta be ta trigotic schiꞌuc li Jesuse. Jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxtic. Lijviꞌnajcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. La jcꞌascutic jaychex trigo la juꞌ jcꞌuxcutic. &E Ti laj calboxuc ti chavacꞌ abaic ta jcꞌobe, mu tsotsuc ta pasel. Schiꞌuc li cꞌustic ta jcꞌane mu vocluc ta pasel chavaꞌiic ―xi li Jesuse.W' Acꞌ abaic ta jcꞌob. Jaꞌ ichꞌic li cꞌu sba li coꞌone yuꞌun toj lec coꞌon, mu jnaꞌ jtoy jba. Mi jech chapasique, chataic li scuxob avoꞌonique yuꞌun chanaꞌic ti lec chayilic li Diose. %C Laꞌic ta jtojol acotolic, joꞌoxuc ti lubemoxuc ta saꞌel li cꞌu sba lec chaꞌileic yuꞌun li Diose. Joꞌon chacacꞌbeic li scuxob avoꞌonique. 4a Li Jesuse xi lic yalanbe li crixchanoetique: ―Scotol yacꞌojbun ta jcꞌob li Jtote. Joꞌon li Snichꞌonune muc buchꞌu snaꞌ li cꞌu sba li coꞌone. Jaꞌ noꞌox stuc Jtot snaꞌoj li cꞌu sba li coꞌone. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Jtote, muc buchꞌu snaꞌbe li cꞌu sba yoꞌone. Joꞌon noꞌox jnaꞌojbe li cꞌu sba yoꞌon li Jtote, schiꞌuc snaꞌic eꞌuc li buchꞌutic chcacꞌbe snaꞌique. 8k Tata, lec ti jech la acꞌane ―xi li Jesuse. / Jech lic scꞌopon Stot li Jesuse: ―Tata, joꞌot yajvalot li vinajel balumile. Colaval ti muc bu xavacꞌbe yaꞌibeic smelol li cꞌusi laj cal schiꞌuc li cꞌusi la jpas li buchꞌutic pꞌijique schiꞌuc li buchꞌutic lec snaꞌic ti yalojique. Jaꞌ noꞌox la avacꞌbe yaꞌibeic smelol li buchꞌutic ta scꞌanic coltaele jech chac cꞌu chaꞌal ta scꞌanic coltael li unetique. b= Chacalbeic, cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ tsots ta xichꞌic vocol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Capernaum li avie. Li vocol ti ta xichꞌic li crixchanoetic li ta Sodoma ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech ―xut li jchiꞌiltactic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti chacꞌ scuxob coꞌontic li Jesuse .U Li jchiꞌiltactic li te nacalic ta jteclum Capernaume ta snopic ti jaꞌ ep ta xichꞌbeic slequilal yutsilal li Diose, pero altic. Jaꞌ tsots ta xichꞌic vocol yuꞌun iyilic jayib velta ti oy jtsatsal juꞌele pero muc bu xiyichꞌic ta mucꞌ. Li crixchanoetic li te nacalic ta jteclum Sodoma ta voꞌonee muc bu xiyilbeic li jtsatsal juꞌele. Ti iyilicuque, cꞌalal tana te to oy li jteclum Sodoma ti jechuque. C Chacalbeic, cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ tsots ta xichꞌic vocol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta Corazín schiꞌuc ta Betsáida li avie. Li vocol ti ta xichꞌic li jyanlumal crixchanoetic li te nacalic ta Tiro schiꞌuc ta Sidón ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech. eC ―Ta onoꞌox xichꞌic tsots vocol li jchiꞌiltactic li te nacalic ta jteclum Corazine schiꞌuc li jchiꞌiltactic li te nacalic ta jteclum Betsáidae, yuꞌun iyilic jayib velta ti oy jtsatsal juꞌele pero muc bu xiyichꞌic ta mucꞌ. Li jyanlumal crixchanoetie li te nacalic ta jteclum Tiro schiꞌuc ta jteclum Sidón ta voꞌonee, muc bu xiyilbeic li jtsatsal juꞌele. Ti iyilicuque, la slapic jalbil tsotsil tentsun ti chꞌixaltic ta lapele, schiꞌuc la sbon sbaic ta tanil cꞌocꞌ ti jechuque. Jaꞌ senyail ti ta xat o yoꞌonic li cꞌustic chopol spasojique, jech ta xictaic o. ~~}X|{{-zyyaxxDwvvuu(tKsrq\poon8mmHll kvjihh(ggVff!e d`bb a.`` _]]B\ZlYXxWWvVqUUcTSRQOO(NMML]KJI:HIFFpEDDB|A@$?>=<;:99 8R7755d5 4321004/..h-.,,)) (H'C&<$#"!! 9}#93N)|&&  ) y  5}05YItacꞌav li Jesuse: ―Jaꞌ ta scoj ti toj tsots yoꞌonic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone ti jech laj yal mantal li Moisese. Ta sliqueb balumile muc bu jech. $4ALa sjacꞌbeic nojtoc li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal jech laj yal mantal li Moisés ta voꞌonee: “Li buchꞌu chicta yajnile, acꞌo smeltsanbe sjunal ti yictaoj xa sbaique, acꞌo yacꞌbe ta scꞌob li yajnile, jaꞌ to jech xuꞌ chicta sbaic”, xi li Moisese? ―xiic. 3Jaꞌ yuꞌun mu xa chaꞌvoꞌicuc, junic xa. Li buchꞌutic junic xa yuꞌun li Diose, mu xuꞌ ta xicta sbaic ―xi li Jesuse. @2ySchiꞌuc aqꞌuelojic ti jech yaloj Dios: “Li queremutique ta svocꞌ sbaic schiꞌuc stot smeꞌic li cꞌalal tsaꞌ li yajnilique. Li chaꞌvoꞌique jun xa chcꞌotic”, xi. '1GItacꞌav li Jesuse: ―Aqꞌuelojic xa ta scꞌop Dios li bu ta xal li cꞌalal ipase yuꞌun Dios li sba vinique, jun vinic schiꞌuc jun ants ipase. o0WTe italic ta stojol Jesús jayvoꞌ jfariseoetic yuꞌun tal sqꞌuelbeic yoꞌon li cꞌu sba chtacꞌav li Jesuse. Jech la sjacꞌbeic: ―¿Mi xuꞌ ta xquictacutic o cajnilcutic ti cꞌusiuc noꞌox smul tstae? ―xiic. x/iEp jchiꞌiltactic te tijilic batel schiꞌuc ep jchamelajeletic. Li Jesuse la scoltaanbe schamelic scotolic. b. ?Cꞌalal ilaj yoꞌon ta scꞌoponeluncutic li Jesuse, ilocꞌ batel ta Galilea balumil. La jchiꞌincutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te lijcꞌotcutic ta Judea balumil ta jot ucꞌum Jordán. =-s#’Li joꞌoxuque jaꞌ noꞌox jech chaspasbeic eꞌuc li Jtot ta vinajele mi mu ta sloqꞌueluc avoꞌonic chapasbeic perton la achiꞌilique ―xijyutcutic li Jesuse.P,"Iꞌilin o li ajvalile. Laj yacꞌbe ta scꞌob li buchꞌutic ta xchucvanique. Jech laj yalbe: “Jaꞌ to xaloqꞌuesic batel mi la sutesbun scotol li sqꞌuexe”, xut comel li jchucvanejetique. u+c!¿Cꞌu chaꞌal muc xacꞌuxubin eꞌuc la achiꞌile jech chac cꞌu chaꞌal la jcꞌuxubinote?” xut. 1*[ Li ajvalile la stac ta iqꞌuel li buchꞌu ep toꞌox yile, jech laj yalbe: “Toj chopolot. Li joꞌote la acꞌanbun vocol jech la jchꞌaybot scotol la aqꞌuexe. ;)oCꞌalal iyilic li yan schiꞌiltac ta abtel ti la sticꞌ ta chuquel li schiꞌile, chopol iyilic. Ba yalbeic ta ora li ajvalil li cꞌusi la spas li buchꞌu ep toꞌox yile. ,(QPero mu xa smala. Ba sticꞌ ta chuquel. Jech laj yalbe comel li jchabiejchucvanabe: “Jaꞌ to xaloqꞌuesbun mi la sutesbun scotol li sqꞌuexe”, xut comel. 'Li schiꞌil ta abtele la squejan sba ta stojol, jech laj yalbe: “Avocoluc malabun to li jqꞌuexe, chajsutesbe scotol”, xut. h&IIlocꞌ batel li vinique. Te isnup ta be jun schiꞌil ta abtel. Oy qꞌuexbil joꞌvinic (100) staqꞌuin eꞌuc. La stsac li schiꞌile, la smichꞌbe ta snucꞌ, jech laj yalbe: “Sutesbun ta ora la aqꞌuexe”, xut. ^%5Icꞌuxubinat yuꞌun li ajvalile, ichꞌaybat scotol li sqꞌuexe, icoltaat batel. &$ECꞌalal iyaꞌi li vinique, la squejan sba ta stojol li ajvalile, jech laj yalbe: “Ajvalil, avocoluc malabun to li jqꞌuexe. Chajsutesbe scotol”, xi. l#QLi vinique mu xa sut yuꞌun. Jaꞌ yuꞌun li ajvalile laj yal mantal ti acꞌo choneuc ta jtunel scotolic schiꞌuc yajnil schiꞌuc snichꞌnabe, schiꞌuc scotol li cꞌustic oy yuꞌune, yoꞌ jaꞌ chtoj o li sqꞌuexe. h"ICꞌalal lic scꞌoponan li buchꞌutic oy sqꞌuexe, ital li buchꞌu oy lajunmil sqꞌuexe. !'’Chacalbeic cꞌu sba ta spas mantal li Diose. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun ajvalil ti oy qꞌuexbil staqꞌuin yuꞌun li yajꞌabteltaque. Pero li ajvalile tscꞌan ti acꞌo sutesbatuque, jaꞌ yuꞌun la stacan ta iqꞌuel li buchꞌutic oy sqꞌuexe. | qItacꞌav li Jesuse: ―Muc bu chacalbe mi jucten noꞌox. Mu atbiluc noꞌox ti jayten scꞌan chapasbe pertone. Jaꞌ scꞌan ti scotol cꞌacꞌal chapasbe pertone. Jaꞌ loꞌil sventa jun vinic ti muc bu spasbe perton li schiꞌile /WLi Pedroe jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―Cajval, ¿jayten scꞌan ta jpasbe perton mi oy la sta smul ta jtojol jun jchiꞌile? ¿Mi jucten noꞌox nan? ―xi. 7Yuꞌun mi oy atsoboj abaic chaꞌvoꞌ oxvoꞌuc, joꞌoxuc ti avichꞌojicun ta muqꞌue, te oyun ta oꞌlol li yoꞌ bu oyoxuque ―xi li Jesuse. )K’Chacalbeic nojtoc, mi oy chaꞌvoꞌoxuc ti jmoj avoꞌonic chataic ta naꞌel li Jtot ta vinajele, scotol li cꞌustic chacꞌanbeique chayacꞌbeic. !;’Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ti mu xictaic li cꞌustic chopol tspasique, albeic ti oy smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose. Pero li buchꞌutic ti laj xa yictaic li cꞌustic chopol tspasique, albeic ti muꞌyuc xa smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose. LMi mu xacꞌbe ta venta nojtoc li scꞌopique, albo ta stojol scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li cꞌalal chatsob abaique. Mi mu schꞌun li cꞌusi chavalic acotolique, acꞌo comuc jech chac cꞌu chaꞌal yan crixchano, jech chac cꞌu chaꞌal li jtsobpatanetic ti muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. Mi mu xacꞌ ta venta la acꞌope, icꞌo batel jun chaꞌvoꞌuc achiꞌil yuꞌun jaꞌ avajtextico ta sventa li cꞌusi chavalique. 2]’Mi oy ista smul ta atojol jun li buchꞌu coꞌol avichꞌojicun ta muqꞌue, ba meltsano acꞌopic atuquic. Mi chacꞌ ta ventae, jech lec chacomic schiꞌuc. X)Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Jtot ta vinajele, mu scꞌan ti ta xchꞌay junuc li unetic li laj cale. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ta jmeltsan jcꞌoptic jchiꞌuctic li buchꞌutic ista smul ta jtojoltique q[ Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal mi la sta li jcote, xmuybaj xa yuꞌun tsꞌacal xa li schije. fE ’¿Cꞌusi chanopic? Mi oy jun vinic ti oy joꞌvinic (100) ta cot schije, pero mi ichꞌay comel jcotuque, ¿mi mu teuc lamal chicta li balunlajuneb yoꞌvinic (99) ta cote yoꞌ chba saꞌ li jcot ti ichꞌaye? dA Yuꞌun joꞌon li coꞌol crixchanoutique tal jcoltaoxuc acotolic yuꞌun chꞌayemoxuc. |q ’Qꞌuelo me abaic, mu me xapꞌajic junuc li unetic ti laj cale yuꞌun chabibilic yuꞌun li yajꞌangeltac Diose. Melel li cꞌusi chacalbeique, li ángeletic li ta xchabivanique scotol ora chcꞌot scꞌoponic li Jtot ta vinajele.   Jech nojtoc mi ta scoj noꞌox asatic ti chata o amulique, muc bu lec. Scꞌan ti chapajes abaique jech chaꞌochic o ta vinajel. Abol abaic mi ta scoj noꞌox asatic ti chabatic o ta mucꞌta cꞌocꞌ sbatel osile. Jaꞌ loꞌil sventa jchꞌayel chij hI’Mi ta scoj noꞌox avoc acꞌobic ti chata o amulique, muc bu lec. Scꞌan ti chapajese jech chaꞌochic o ta vinajel. Abol abaic mi ta scoj noꞌox avoc acꞌobic ti chabatic o ta mucꞌta cꞌocꞌ sbatel osile. wgJoꞌoxuc li liꞌ to oyoxuc ta balumile, abol abaic yuꞌun oy ep buchꞌutic tscꞌan chasocboxuc avoꞌonic. Ta melel ta onoꞌox xavaꞌiic ti xuꞌ ta soc avoꞌonic ta scojique. Pero toj abol sbaic li buchꞌutic jech ta spasique. Pero li buchꞌu ta socbe yoꞌon junuc li buchꞌutic ti jech yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li unetic ti schꞌunojic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, jaꞌ lec acꞌo chucbatuc jun choꞌ ta snucꞌ, acꞌo jipeuc ochel ta nab, acꞌo chamuc o. 0YLi buchꞌutic ti ta jventa joꞌon chichꞌic ta mucꞌ li buchꞌu ti jech yoꞌon jech chac cꞌu chaꞌal li unen liꞌi, joꞌon chiyichꞌic ta mucꞌ yaꞌel. 'Li buchꞌutic lec chaꞌiic pasel ta mantal jech chac cꞌu chaꞌal li unen liꞌi, jaꞌ banquilal ta xcomic li yoꞌ bu ta jpas mantale. 5 cJech laj yalbuncutic: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, mi mu xacoꞌoltajes abaic jech chac cꞌu chaꞌal li unetique, mu xuꞌ chaꞌochic li yoꞌ bu ta jpas mantale. m SLi Jesuse iyicꞌ talel jun biqꞌuit querem. La svaꞌan ta oꞌlol li yoꞌ bu oyuncutique. 1  ]La jacꞌbecutic Jesús, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: ―¿Buchꞌu más banquilal ta xcom cuꞌuncutic ti cꞌalal chaꞌoch ta ajvalile? ―xcutcutic. C Pero yoꞌ mu soc o sjolic ta jtojole, jaꞌ lec batan ta nab, ticꞌo ochel li tsacob choye ta yut nab. Li sba choy chanit loqꞌuele jachꞌbo ye. Te chata jsep estatero taqꞌuin. Ichꞌo talel, acꞌbo li buchꞌutic ta stsobe. Jaꞌ jventa jtaqꞌuintic jchaꞌvaꞌaltic ti chavaqꞌue ―xi li Jesuse.e CItacꞌav li Pedroe: ―Jaꞌ ta scꞌanbe li yan crixchanoetique ―xi. Jech iꞌalbat nojtoc: ―Jech colem ta xcomic li snichꞌnabtaque. Jaꞌ noꞌox jechun eꞌuc li joꞌone, mu persauc ta jtoj ti jechuque. V%Itacꞌav li Pedroe: ―Ta xacꞌ ―xi. Cꞌalal iꞌoch ta yut na li Pedroe, jaꞌ baꞌi icꞌoponat yuꞌun Jesús. Jech ijacꞌbat: ―¿Cꞌusi chanop, Simón? ¿Buchꞌu ta scꞌanbe taqꞌuin li mucꞌtic ajvaliletic liꞌ ta balumile? ¿Mi jaꞌ ta scꞌanbe li snichꞌnabe, mi yan crixchanoetic ta scꞌanbe? ―xi. Cꞌalal lijcꞌotcutic ta jteclum Capernaume, te italic jayvoꞌ jtsobtaqꞌuinetic sventa ta xtun li ta mucꞌta chꞌulnae. Jech ijacꞌbat li Pedroe: ―¿Mi ta xacꞌ eꞌuc li chib dracma taqꞌuin la Avajchanubtasvanejique? ―xꞌutat. {Chismilic, chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xijyutcutic. Cꞌalal icaꞌicutic jeche, toj echꞌem icat coꞌoncutic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ taqꞌuin li ta xtun ta mucꞌta chꞌulna li Jesuse @yCꞌalal te toꞌox chijxanavcutic ta Galilea balumil schiꞌuc li Jesuse, jech laj yalbuncutic: ―Joꞌon li coꞌol crixchanoutique ta xiꞌaqꞌue ta scꞌob crixchanoetic. Y+Pero li jchop ta pucujetic li la jloqꞌuese, jaꞌ to ta xlocꞌ mi chataic ta naꞌel li Diose schiꞌuc mi chavicta aviximique ―xijyutcutic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌal Jesús ti chmilee .UItacꞌav li Jesuse: ―Yuꞌun muc to bu achꞌunojic lec ti joꞌon chajcoltaic ta spasel scotole. Melel li cꞌusi chacalbeique, manchuc mi jutuc noꞌox achꞌunojic ti joꞌon chajcoltaique, mi jaꞌ noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal jpꞌej becꞌ mustasae, pero xuꞌ xa chapasic li cꞌustic tsots ta pasele. Jech chac cꞌu chaꞌal mi chavalbeic ti acꞌo locꞌuc li vits liꞌi, jaꞌ chcꞌot ta pasel avuꞌunic. Acꞌo mi jutuc noꞌox achꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal jpꞌej becꞌ mustasae, scotol xa xuꞌ avuꞌunic o. *MLi joꞌoncutique tsꞌacal to la jacꞌbecutic Jesús ti cꞌalal jtuccutic xae: ―¿Cꞌu chaꞌal ti muc xlocꞌ cuꞌuncutic li pucuje? ―xcutcutic. b=Li Jesuse la stac loqꞌuel li pucuje, ilocꞌ ta yoꞌon li quereme, icol ta ora. 6eLi Jesuse jech laj yalbuncutic schiꞌuc li jchiꞌiltactique: ―Toj tsots avoꞌonic, mu xacꞌan xachꞌunic. Oy xa scꞌacꞌalil liꞌ jchiꞌucoxuque, pero muc to bu chcꞌot ta avoꞌonic. Oy xa scꞌacꞌalil la jtsꞌicboxuc li cꞌu abaique. Iqꞌuic talel li quereme ―xi li Jesuse. kOLaj quicꞌ talel ta stojol la avajchanbalajeltaque pero mu xcol yuꞌunic li jnichꞌone ―xi. ,~Q―Cajval, cꞌuxubinbun jnichꞌon yuꞌun snupoj tupꞌ icꞌ. Toj echꞌem chichꞌ vocol. Ep ta velta ta xyal ta cꞌocꞌ schiꞌuc ta xyal ta ucꞌum. *}MCꞌalal lijcꞌotcutic li yoꞌ bu tsobolic li crixchanoetique, te ital jun jchiꞌiltic ta israelal, la squejan sba ta stojol li Jesuse. Jech laj yalbe: ;|o Jech la jnaꞌcutic o ti jaꞌ scꞌoplal Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌ li laj yal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la sloqꞌuesbe pucuj ta yoꞌon jun querem li Jesuse y{k Joꞌon chacalbeic ti iꞌay xa li Elíase pero muc bu xojtaquinic. Li crixchanoetique la spasbeic li cꞌusi ta scꞌan yoꞌon stuquique, la smilic. Jaꞌ noꞌox jech chismilic eꞌuc, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xijyutcutic. Qz Itacꞌav li Jesuse: ―Ta melel jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti jaꞌ baꞌi ta xtal li Elíase. Yuꞌun chtal yalanbe ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasic li jchiꞌiltactique. uyc Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech la jacꞌbecutic li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal ta xalic li jchanubtasvanejetic ta smantaltac Dios ti persa baꞌi ta xtal li Elíase, ti tsꞌacal to chatal joꞌote? ―xcutcutic. pxY Cꞌalal iyalic talel ta jolvitse, jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Muc to me buchꞌu xavalbeic li cꞌusi la avilique jaꞌ to mi lichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xꞌutatic. Vw%Cꞌalal la stoy satique, stuc xa noꞌox te vaꞌal iyilic li Jesuse. Vv%Li Jesuse la stijan liquel, jech laj yalbe: ―Licanic, mu xaxiꞌic ―xut uCꞌalal iyaꞌiic li oxvoꞌ jchiꞌiltacutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, la spatan sbaic ta balumil. Ixiꞌic tajmec. t'Cꞌalal yac toꞌox ta loꞌil li Pedroe, ital toc, imaquic ta toc scotolic. Iyacꞌ xojobal li toque. Iyaꞌiic icꞌopoj ta yut toc li Diose, jech laj yal: ―Liꞌi jaꞌ Jnichꞌon ti toj cꞌux ta coꞌone. Ximuybaj noꞌox yuꞌun. Aꞌibeic scꞌop ―xi. QsLi Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: ―Cajval, lec ti liꞌ oyutique. Mi chacꞌane, ta jpascutic oxpꞌej yaxna liꞌi; jpꞌej avuꞌun, jpꞌej yuꞌun Moisés, jpꞌej yuꞌun li Elíase ―xut. lrQJaꞌ o iyilic te Moisés schiꞌuc Elías, te la schiꞌin sbaic ta loꞌil schiꞌuc li Jesuse. 6qeLi Jesuse iyacꞌ xojobal sat ta stojol li oxvoꞌique. Li xojobal sate jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li xojobal cꞌacꞌale. Xleblun tajmec saquil nojtoc li scꞌuꞌe. 3p aCꞌalal jech laj yal li Jesuse, ta svaquibal to cꞌacꞌal laj yicꞌ batel Pedro, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan, jaꞌ li yitsꞌin Jacoboe, ta jpꞌej toyol vits. Xo)Melel li cꞌusi chacalbeique, oy jayvoꞌoxuc liꞌi ti muc to bu chachamique jaꞌ to mi la avilic ti ta jventainan xa li crixchanoetique, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xijyutcutic li Jesuse.uncTa xcꞌot scꞌacꞌalil ti chital schiꞌuc stsatsal sjuꞌel li Jtote, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Chischiꞌinic talel li yajꞌangeltaque. Chtal cacꞌanbe stojolic ta jujuntal li cꞌu sba la spasique, mi lec, mi chopol. m%Acꞌo mi oy buchꞌu ti chal ti tsbain scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile, pero mu cꞌusi ta xtun o li scꞌulejal li cꞌalal ta xchame. Yuꞌun maꞌuc ta sta o scuxlejal sbatel osil li scꞌulejale, yuꞌun mu stacꞌ sman li scuxlejal sventa sbatel osile. !l;Li buchꞌu tscꞌuxubin li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu scꞌan xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xchꞌay o sbatel osil. Yan li buchꞌu mu xichꞌ ta cꞌux li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu sventauc mi te ta xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xcuxi o sbatel osil. 5kcLi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Li buchꞌu tscꞌan chtal ta jtojole mu me scꞌuxubin sba. Acꞌo cuchuc yuꞌun vocol jech chac cꞌu chaꞌal chcuch cuꞌune. ljQLi Jesuse la sqꞌuelbe sat li Pedroe, laj yalbe: ―Satanás, locꞌan ta jtojol yuꞌun chac amacun. Maꞌuc chanop li cꞌusi tscꞌan li Diose. Jaꞌ noꞌox chanop li cꞌusi tscꞌan li crixchanoetique ―xꞌutat. i9Li Pedroe laj yicꞌ loqꞌuel jutuc li Jesuse, jech laj yalbe: ―Cajval, acꞌo scꞌuxubinot li Diose, mu jechuc o smelol ti chamilee ―xut. hLi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Persa chibat ta Jerusalén yuꞌun jaꞌ te chcꞌot quichꞌ vocol. Chiꞌaqꞌue ta scꞌob li jꞌabteletique, schiꞌuc li banquilal paleetique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Chiyaqꞌuic ta milel, chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xijyutcutic. CgLi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Mu to me buchꞌu xavalbeic ti joꞌon tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique ―xijyutcutic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti chmilee fTa xcom ta aventa ti chavalbe yaꞌiic li crixchanoetic ti cꞌu sba xuꞌ ta xcꞌotic ta stojol li Diose. Li buchꞌutic ti mu xictaic li cꞌustic chopol tspasique, albo ti oy smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose. Pero li buchꞌutic ti laj xa yictaic li cꞌustic chopol tspasique, albo ti muꞌyuc xa smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose ―xꞌutat yuꞌun Jesús li Pedroe. keOJech chacalbe eꞌuc. Joꞌot Pedroot, joꞌot ta aventa ep buchꞌutic ta schꞌunic ti joꞌon Yajcoltavanejicune. Ta persa ta xcꞌot ta pasel. Acꞌo mi tscꞌan ta schꞌaybun jcꞌoplal li pucuje pero mu xuꞌ yuꞌun. SdItacꞌav li Jesuse: ―Lec ta smelol latacꞌav, Simón, joꞌot snichꞌonot Jonás. Maꞌuc crixchano laj yacꞌbot anaꞌ ti cꞌusi cabtele. Jaꞌ laj yacꞌbot anaꞌ li Jtotic ta vinajele. c7Itacꞌav li Simón Pedroe: ―Joꞌot Cristoot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique. Joꞌot Snichꞌonot li cuxul Diose ―xut. ybkJech la sjacꞌbuncutic nojtoc: ―Li joꞌoxuque, ¿cꞌusi cabtel ti avalojic eꞌuque? ―xijyutcutic. Ya+La jtacꞌbecutic: ―Oy buchꞌutic ta xalic ti joꞌot Juanot li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌ toꞌoxe. Oy yan ta xalic ti joꞌot Elíasote. Oy buchꞌutic ta xalic ti joꞌot Jeremíasote. Oy yan ta xalic ti joꞌot jun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ti yuꞌun nan ichaꞌcuxie ―xijchicutic lijtacꞌavcutic. m`S Cꞌalal lijcꞌotcutic schiꞌuc Jesús ta nopol jteclum Cesarea Filipoe, jtuccutic te la sjacꞌbuncutic li Jesuse: ―¿Cꞌusi la cabtel ta xalic li jchiꞌiltactic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique? ―xijyutcutic. %_C Jech laj caꞌibecutic o smelol ti maꞌuc ta sventa li batsꞌi svochesobil pane. Jaꞌ noꞌox laj yalbuncutic ti acꞌo jqꞌuel jbacutic ta sventa li cꞌu sba ta xchanubtasvanic li jfariseoetic schiꞌuc li jsaduceoetique. Yuꞌun chalic ti mu persauc ta jchꞌuntic scotol li cꞌustic yaloj li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti jamal laj yal Pedro ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li Jesuse [^/ ¿Mi muc xavaꞌibeic smelol ti maꞌuc ta sventa pan ti jech laj calboxuque: “Qꞌuelo me abaic ta sventa svochesobil spanic li jfariseoetique schiꞌuc li jsaduceoetique”, ti xacutique? ―xi li Jesuse. ]' ¿Mi ichꞌay xa avaꞌiic nojtoc ti ta jucpꞌej pan noꞌox iveꞌic o li chanmil viniquetique schiꞌuc ti jaymoch scomenal la atsobique? 0\Y Mu to xcꞌot ta avoꞌonic. ¿Mi ichꞌay xa avaꞌiic ti ta joꞌpꞌej pan noꞌox iveꞌic o li joꞌmil viniquetique schiꞌuc ti jaymoch scomenal la atsobique? a[;Li Jesuse iyil cꞌu sba coꞌoncutic, jech laj yalbuncutic: ―¿Cꞌu chaꞌal jaꞌ chanopic ta sventa ti muc bu xavichꞌic talel jpantique? Yuꞌun muc to bu achꞌunojic chaꞌa ti scotol xuꞌ cuꞌune. Z#Li joꞌoncutique jech laj calbe jbacutic: ―Jaꞌ nan chijyalbutic yuꞌun muc bu xquichꞌtic talel li jpantique ―xcut jbacutic. Y#Laj yalbuncutic li Jesuse: ―Qꞌuelo me abaic ta sventa svochesobil spanic li jfariseoetique schiꞌuc li jsaduceoetique ―xijyutcutic. X7Lijcꞌotcutic ta jot nab schiꞌuc li Jesuse. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique muc bu xjul ta jolcutic chquichꞌcutic ba jpancutic. iWKLi buchꞌutic chopol yoꞌonic ti mu junuc yoꞌonic ta stojol li Diose, tscꞌanic ti chcacꞌulan ta ilel li jtsatsal juꞌele. Pero mu xꞌacꞌbat yilic. Jaꞌ noꞌox ta xꞌacꞌbat yilic jech chac cꞌu chaꞌal icꞌot ta pasel ta stojol li Jonase, jaꞌ li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee ―xut. Li Jesuse laj yicta comel li crixchanoetique, lijlocꞌcutic batel. Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu jech li cꞌu sba ichanubtasvanic li jfariseoetic schiꞌuc li jsaduceoetique 8ViTa sobe jaꞌ noꞌox jech chavalic nojtoc: “Ta xtal joꞌ tana yuꞌun toj tsoj li vinajele schiꞌuc oy ep toc”, xachiic. Jloꞌlovanejoxuc. Xanaꞌic sqꞌuelel li cꞌu sba ta vinajele pero jaꞌ mu xanaꞌic sqꞌuelel ti avalojic li cꞌustic lec ti cꞌotem xa ta pasel ta atojolic li avie. U5Itacꞌav li Jesuse: ―Cꞌalal ichꞌay xaꞌox cꞌacꞌale, jech chavalic: “Ocꞌobe lec qꞌuepel yuꞌun tsoj li vinajele”, xachiic. T Italic jayvoꞌ jfariseoetic schiꞌuc jsaduceoetic yuꞌun chac sqꞌuelic li cꞌu sba chtacꞌav li Jesuse. Jech cꞌot yalic: ―Acꞌbun quilcutic ta vinajel la atsatsal ajuꞌele yoꞌ jech ta jnaꞌcutic o ti acꞌbilot yuꞌun Dios la avabtele ―xutic. 6Se'Li Jesuse la scꞌopon comel li jchiꞌiltactique, laj yalanbe ti acꞌo baticuque. Lijꞌochcutic ta canava schiꞌuc li Jesuse. Lijbatcutic ta nopol jteclum Magdala.R&Ti cꞌu yepal iveꞌique jaꞌ chanmil li viniquetique. Jaꞌ slecoj li antsetique schiꞌuc li unetique, muc bu xꞌochic ta atel. xQi%Iveꞌ scotolic, inojic o lec. La jtsobbecutic scomenal li pane schiꞌuc li scomenal li choye, inoj jucmoch. P{$La stsac li jucpꞌej pane schiꞌuc li bicꞌtal choye, laj yalbe coliyal Dios. La xutilan li pane schiꞌuc la stuchꞌilan li bicꞌtal chove, laj yacꞌbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. La jpucbecutic li jchiꞌiltactique. JO #Li Jesuse laj yalbe jchiꞌiltactic ti acꞌo chotlicuque. 1N["La sjacꞌbuncutic li Jesuse: ―¿Jaypꞌej pan oy avuꞌunic? ―xijyutcutic. Lijtacꞌavcutic: ―Jucpꞌej schiꞌuc chaꞌoxcot bicꞌtal choy ―xcutcutic. M/!Jech la jtacꞌbecutic: ―¿Bu ta jtacutic epal pan liꞌ ta taqui jamaltic sventa ta jmacꞌlantascutic o yuꞌun toj epic? ―xcutcutic. QL Li Jesuse la stsobuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, jech laj yalbuncutic: ―Toj abol sbaic li jchiꞌiltactic liꞌi, yuꞌun yoxibal xa cꞌacꞌal liꞌ tsobolic ta jtojole, chꞌabal xa cꞌusi tslajesic. Mu jcꞌan ta jtaquic batel ta snaic cꞌalal chviꞌnajique naca me lubtsajicuc ta be ―xi. ,KQLi jchiꞌiltactique toj chꞌayel yoꞌonic li cꞌalal iyilic ti ijam ye li umaꞌetique, schiꞌuc ti imeltsaj xa lec scꞌobic li buchꞌutic ti muc onoꞌox bu lec scꞌobique, schiꞌuc ti lec xa chanavic li coxoetique, schiꞌuc ti ijam xa satic li maꞌsatetic toꞌoxe. Jech lec ibat scꞌoplal li Dios cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique. Jaꞌ scꞌoplal ti la smacꞌlan chanmil viniquetic li Jesuse "J=La stsob sbaic talel ta stojol Jesús ep jchiꞌiltactic. Laj yicꞌanic talel coxoetic, schiꞌuc maꞌsatetic, schiꞌuc umaꞌetic, schiꞌuc buchꞌutic muꞌyuc scꞌobic, schiꞌuc yan jchamelajeletic. Te cꞌot yaqꞌuic ta stojol li Jesuse. Icol yuꞌun scotol li Jesuse. I/Li Jesuse ilocꞌ batel, ibat ta tiꞌnab ta Galilea balumil. La jchiꞌincutic batel. Lijmuycutic batel ta vits, te cꞌot chotlucuncutic. !H;Li Jesuse jech la stacꞌbe: ―Chquil ti ta sloqꞌuel avoꞌon achꞌunoj ti joꞌon Jcoltavanejune. Jech acꞌo cꞌotuc ta pasel li cꞌusi chacꞌanbune ―xut. Ilocꞌ ta ora li pucuj ta yoꞌon li stseube. Jaꞌ scꞌoplal ti la scoltaan ep jchamelajeletic li Jesuse GItacꞌav li antse: ―Jnaꞌoj, tata. Pero oy onoꞌox ta stsꞌuj yalel schꞌuchꞌulil yotic ta yolon smexaic li nichꞌoniletique. Jaꞌ ta stsob sveꞌic li tsꞌiꞌetique. Jaꞌ jechun li joꞌone, abolajan cꞌuxubinun ―xi li antse. 4FaItacꞌav li Jesuse: ―Muc bu lec mi ta jpojbetic yot li nichꞌoniletique sventa ta xcacꞌbetic sveꞌic li tsꞌiꞌetique ―xut, yuꞌun chqꞌuelbat yoꞌon. fEELi antse tal squejan sba ta stojol li Jesuse, jech laj yalbe: ―Tata, coltaun ―xut. [D/Li Jesuse jech la stacꞌbe li antse: ―Joꞌone jaꞌ noꞌox tacbilun talel ta sventa li jchiꞌiltac ta israelale yuꞌun chꞌayemic jech chac cꞌu chaꞌal li chijetique. Yan o be stamojic ―xut. LCLi Jesuse mu jpꞌeluc itacꞌav. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech laj calbecutic li Jesuse: ―Avocoluc taco ba li antse yuꞌun toj tsots chijyaptautic talel ―xcutcutic. BwTe ilocꞌ talel jun ants, jaꞌ snitilul li buchꞌutic li te toꞌox nacalic ta Canaán balumil ta voꞌonee. Acꞌo mi mu onoꞌox xquilcutic ta lec li buchꞌutic ti maꞌuc jchiꞌiltic ta israelale, pero li antse laj yapta li Jesuse: ―Tata, joꞌot snitilulot li Davide, cꞌuxubinbun li jtseube yuꞌun ochem pucuj ta yoꞌon. Toj echꞌem ta xichꞌ vocol ―xi. )AKIlocꞌ batel li Jesuse, la jchiꞌincutic batel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Te lijbatcutic ta nopol chib jteclum Tiro schiꞌuc Sidón. @Ta scoj li cꞌustic chopol tspasique, jaꞌ chopol ta xꞌileic o yuꞌun li Diose. Mi jaꞌ noꞌox muc bu jal chapoc acꞌobic li cꞌalal chaveꞌique, maꞌuc chopol chayilic o li Diose ―xijyutcutic. Jaꞌ scꞌoplal ti lec schꞌunoj jun jyanlumal antse C?Yuꞌun ta yoꞌonic li crixchanoetique chlic talel li cꞌustic chopol ta snopique, mi chmilvanic, mi chmulivajic, mi ch‐elcꞌajic, mi tsjutic cꞌop, mi tsloꞌiltaan schiꞌilic. k>OYan li cꞌustic chlocꞌ ta aveique ta avoꞌonic chlic talel, jech chopol chayilic o li Diose. n=U¿Mi mu xanaꞌic li cꞌustic chalajesique ta achꞌutic ta xcꞌot, echꞌel noꞌox ch‐echꞌ? ^<5Itacꞌav li Jesuse: ―¿Mi muc bu xavaꞌibeic smelol eꞌuc li joꞌoxuque? [;/Jech laj yal li Pedroe: ―Albuncutic li smelol li loꞌil la avale ―xut. :Jech mu me xcꞌopoj o avoꞌonic. Yuꞌun jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li maꞌsatetic ti tscꞌan chacꞌbeic yil be li schiꞌilic ta maꞌsatile. Pero mi coꞌol maꞌsatetique, jech coꞌol ta stsꞌujic yalel ta lom chꞌen ―xijyutcutic li Jesuse. 9{ Itacꞌav li Jesuse: ―Li jfariseoetique ta xchanubtasvanic ti mu persauc chachꞌunic scotol li cꞌusi yaloj li Jtot ta vinajele. Jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xlaj scꞌoplalic jech chac cꞌu chaꞌal ta xichꞌ bulel li tsꞌiꞌleletique. P8 Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique lijnopojcutic batel ta stojol li Jesuse, jech laj calbecutic: ―¿Mi xanaꞌ ti mu lecuc iyaꞌiic li jfariseoetic ti jech la avalbee? ―xcutcutic. 7 Muc bu chopol chayilic Dios ta sventa li cꞌustic chalajesique. Jaꞌ noꞌox chopol chayilic o li cꞌustic chlocꞌ ta aveique ―xi. 6 Li Jesuse lic scꞌoponan scotol li jchiꞌiltactique. Jech laj yalbe: ―Aꞌibeic lec smelol li cꞌusi chacalbeique. ,5Q Jaꞌ smantal noꞌox crixchanoetic ti ta xchanubtasvanic oe.Maꞌuc jcꞌop ti chaqꞌuic ta chanele, xi li Diose, xi onoꞌox li Isaíase ―xi li Jesuse. i4KLa achiꞌiltaque ta ye noꞌox chiyichꞌic ta mucꞌ,
mu ta sloqꞌueluc yoꞌonic. 3yJloꞌlovanejoxuc. Jaꞌ acꞌoplalic ti jech iꞌalbat yuꞌun Dios li Isaías ta voꞌonee. Jech la stsꞌiba: '2GPero li joꞌoxuque lec chavaꞌiic mi jech ta xalbeic li stot smeꞌique: “Li cꞌu yepal ta jtae laj xa cal ti chcacꞌ ta sventa smoton li Diose”, mi xutic li stot smeꞌique, li joꞌoxuque lec chavaꞌiic ti jech chalique. Chavalbeic ti xuꞌ xa mu scꞌuxubin li stot smeꞌique. Jaꞌ jech chavictabeic o li smantaltac Dios ta scoj ti jaꞌ avichꞌojbeic li stalelic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. 130_Yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Diose: “Ichꞌo ta mucꞌ atot ameꞌ”, xi. “Li buchꞌu ta xalbe stot smeꞌ ti acꞌo lajuc chamuque, jaꞌ acꞌo mileuc”, xi. 2/]Itacꞌav li Jesuse: ―Li joꞌoxuque muc bu avichꞌojic ta mucꞌ li smantaltac li Diose. Jaꞌ noꞌox avichꞌojbeic stalel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. s._―¿Cꞌu chaꞌal mu jechuc ta spasic la avajchanbalajeltac jech chac cꞌu chaꞌal li stalelic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee? Yuꞌun muc bu jal ta spoc scꞌobic li cꞌalal chveꞌic la avajchanbalajeltaque. Yan li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee jal la spoc scꞌobic li cꞌalal iveꞌique, yoꞌ jech lec ta xꞌileic o yuꞌun li Diose ―xiic. A- }Tal scꞌoponic Jesús jayvoꞌ jfariseoetic schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac Dios ti liquemic talel ta Jerusalene. Jech laj yalbeic: /,W$Oy buchꞌutic iyalbeic vocol Jesús ti jaꞌ noꞌox acꞌo yacꞌ ta piquel li stiꞌ spuychije. Li buchꞌutic la spicbeic li stiꞌ spuychije icolic eꞌuc.Y++#Li jchiꞌiltactic ta israelal ti te nacalique iyojtaquinic ti jaꞌ Jesús li te icꞌote. Ba yalic ta ora ta spꞌejel Genesaret ti ital li Jesuse. Laj yiqꞌuic talel ta stojol Jesús ep jchamelajeletic. f*E"Cꞌalal lijcꞌotcutic ta jot nabe, te lijlocꞌcutic ta canava ta Genesaret balumil. ){!Joꞌoncutic li te oyuncutic ta yut canavae la jquejan jbacutic, laj quichꞌcutic ta mucꞌ li Jesuse. Laj calbecutic: ―Melel joꞌot Snichꞌonot li Diose ―xcutcutic. Jaꞌ scꞌoplal ti la scoltaan ep jchamelajeletic ta Genesaret li Jesuse R( Cꞌalal iꞌochic xaꞌox ta yut canavae, ipaj ta ora li iqꞌue. '9Li Jesuse ta ora la stsacbe scꞌob li Pedroe, laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal chaxiꞌ? ¿Mi muc to bu achꞌunoj ti joꞌon chajcoltae? ―xut. 1&[Pero cꞌalal iyaꞌi ti toj tsots li iqꞌue, ixiꞌ. Yuꞌun xaꞌox ta xmuquij yalel ta yut nab, laj yapta Jesús li Pedroe: ―¡Coltaun, Cajval! ―xi li Pedroe. % Itacꞌav li Jesuse: ―Laꞌ me ―xi. Ilocꞌ ta canava li Pedroe, ixanav batel ta ba nab yuꞌun chba snup li Jesuse. $Itacꞌav li Pedroe: ―Cajval, mi melel ti joꞌote, alo ti xuꞌ chixanav talel ta ba nab eꞌuc yoꞌ chtal jnupot ―xut. #Icꞌopoj ta ora li Jesuse, jech lijyalbuncutic: ―Mu me xaxiꞌic, joꞌon Jesusun. Tsatsubtaso avoꞌonic ―xijyutcutic. 6"eCꞌalal iquilcutic ti yac ta xanbal talel ta ba nabe, lijxiꞌcutic tajmec. La jnopcutic ti jaꞌ chꞌulelale. Xijꞌavetcutic tajmec yuꞌun toj echꞌem lijxiꞌcutic. !wCꞌalal poꞌot xaꞌox tsacube, ital Jesús li yoꞌ bu oyuncutique. Iquilcutic ti yac ta xanbal talel ta ba nabe. I  Li joꞌoncutique ta oꞌlol nab xaꞌox xijꞌechꞌcutic. Toj tsots li iqꞌue, xyucꞌlajet tajmec li nabe. Toj vocol ta xanav batel li canavae yuꞌun ta snup sbaic schiꞌuc li iqꞌue. 5Cꞌalal ilaj yoꞌon ta scꞌoponel comele, imuy batel ta vits, ba sta ta naꞌel Dios. Cꞌalal iꞌoch acꞌubale, stuc te oy ta vits li Jesuse. 8iLi Jesuse laj yalbuncutic ti acꞌo ochcuncutic ta ora ta canavae ti baꞌi chijelavcutic ta jot nabe. Li Jesuse stuc xa te icom, iscꞌoponan comel li crixchanoetique. +OTi cꞌu yepal iveꞌique, oy nan joꞌmiluc viniquetic. Jaꞌ slecoj li antsetique schiꞌuc li unetique. Jaꞌ scꞌoplal ti ixanav ta yoc ta ba nab li Jesuse {oIveꞌ scotolic, inojic o lec. La jtsobbecutic scomenal li pane schiꞌuc li scomenal li choye, inoj lajchamoch. wgLi Jesuse laj yalanbe li jchiꞌiltactic ti acꞌo chotlicuc ta yaxaltique. Li Jesuse la stsac li joꞌpꞌej pane schiꞌuc li chaꞌcot choye. La sqꞌuel muyel ta vinajel, laj yalbe coliyal Dios. La xutilan li pane schiꞌuc la stuchꞌilan li choye. Laj yacꞌbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. La jpucbecutic scotol li crixchanoetique.  ~~@}x{zyyx@wIvquu.t@ss%r/q=pVoomlk|jj iohhgAfe]ddXcbb)aa!_m^]\'[YXWWBVV U)SShRFQPPP&OfNN MhL8KKRJI>HGdEEDC AA@w?>=―Li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc li jfariseoetique, jaꞌ icom ta sbaic li smantaltac Diose ti laj yal li Moisese. J /Li Jesuse lic scꞌoponuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, schiꞌuc li jchiꞌiltactic li te tsobolique. Jech laj yalbuncutic: SI.Mu junuc buchꞌu itacꞌavic. Jech mu cꞌusi la sjaqꞌuic o.+HO-Li Davide “Cajval”, xut li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. ¿Cꞌu chaꞌal “Cajval”, xut mi jaꞌ snitilul noꞌoxe? ―xi li Jesuse. HG ,Li Cajvale xi iꞌalbat yuꞌun li Diose:“Chachoti ta jbatsꞌicꞌob, chapas mantal
jaꞌ to mi la jpas ta canal scotol la avajcontrataque”, xꞌutat li Cristoe, xi li Davide. KF+Li Jesuse jech la sjacꞌbe nojtoc: ―Mi jaꞌ mucꞌta moltotil li Davide, ¿cꞌu chaꞌal “Cajval”, xi li Davide? Ta sventa li Chꞌul Espíritue jech la stsꞌiba li Davide: IE *―¿Cꞌusi chanopic? ¿Buchꞌu ti smucꞌta moltot ta voꞌone li Cristo li tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane? ―xut. Itacꞌavic: ―Jaꞌ smucꞌta moltot li Davide ―xiic. _D7)Cꞌalal te tsobolic li jfariseoetique, li Jesuse jech laj yal scꞌoplal stuc: C(Li chib mantal liꞌi jaꞌ smacoj scotol li yan smantaltac li Diose schiꞌuc li cꞌustic laj yalic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti maꞌuc noꞌox snitilul David li Cristoe yuꞌun “Cajval”, xi li Davide B3'Li schibale jaꞌ noꞌox jech tsots nojtoc. Jech chal: “Cꞌuxubino me achiꞌilic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque”, xi. &AG&Leꞌe jaꞌ li más tsotse. B@}%Itacꞌav li Jesuse: ―“Sloqꞌueluc me avoꞌonic cꞌanic me li Dios cuꞌuntique. Acꞌbo sventain avoꞌonic schiꞌuc apꞌijilic. Acꞌo tunuc yuꞌun”, xi li mantale. ?$―Jchanubtasvanej, ta scotol smantaltac li Dios ti laj yal comel li Moisés ta voꞌonee, ¿cꞌusi junucal ti más tsotse? ―xi. >-#Te oy jun jfariseo ti spꞌisoj sba ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. La sjacꞌbe li Jesuse yuꞌun ta sqꞌuel cꞌu sba chtacꞌav: v=e"Cꞌalal iyaꞌiic li jfariseoetic ti muc bu xtojobic ta staqꞌuel li jsaduceoetique, la stsob sbaic. </!Cꞌalal iyaꞌiic li jchiꞌiltactic ti jech laj yal li Jesuse, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal li mantal ti más tsotse =;s “Joꞌon Diosun yuꞌun li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove”, xi li Diose yuꞌun cuxulic. Ti lajemicuc o schiꞌuc schꞌulelic jech chac cꞌu chaꞌal chavalique, muꞌyuc Dios yuꞌunic yaꞌel. Li Diose jaꞌ Dios yuꞌunic li buchꞌutic cuxulic o sbatel osile ―xi li Jesuse. : Ti jech muc bu achꞌunojic ti ta xchaꞌcuxiic li ánimaetique, ¿mi yuꞌun muc bu aqꞌuelojic li cꞌusi laj yal Dios ta sventa li Abrahame, schiꞌuc li Isaaque, schiꞌuc li Jacove? Acꞌo mi voꞌone xa chamemic, pero te to ch‐albat scꞌoplalic: :9mCꞌalal ta xchaꞌcuxiique, muꞌyuc xa yajnil li viniquetique, muꞌyuc xa smalal li antsetique. Jaꞌ xa jechic jech chac cꞌu chaꞌal li yajꞌangeltac Dios ta vinajele. 8Itacꞌav li Jesuse: ―Mu xanaꞌic li cꞌusi chal li scꞌop Diose. Mu xanaꞌic li cꞌu sba sjuꞌel li Diose. {7oCꞌalal ta xchaꞌcuxiique, ¿buchꞌu junucal ta xicꞌ o li antse yuꞌun scotolic laj yicꞌulanic? ―xiic. 6+Jaꞌ jech la spasulanic sjucvaꞌalic. Xcholet sjucvaꞌalic laj yiqꞌuic li antse yuꞌun laj chamicuc. Tsꞌacal to icham eꞌuc li antse. 5N4Oy jucvoꞌ jchiꞌiltic ta israelal sbanquil yitsꞌin noꞌox sbaic. Li banquilale la saꞌ yajnil, pero icham, muꞌyuc snichꞌon icom. Li itsꞌinale laj yicꞌbe yajnil li ánima sbanquile. ~3u―Jchanubtasvanej, jech la stsꞌiba comel li Moisés ta voꞌonee: “Mi icham jun vinic, mi muꞌyuc snichꞌon chcome, li itsꞌinal ti muꞌyuc to yajnile, jaꞌ acꞌo yicꞌbe yajnil li ánima sbanquile. Cꞌalal ta xil schꞌamale, jaꞌ acꞌo yacꞌbe sbiinbe sbi li ánima sbanquile, jaꞌ yoꞌ mu xchꞌay o li sbi li ánima sbanquile”, xi li Moisese. 2/Ta jliquel oe italic jayvoꞌ jsaduceoetic eꞌuc, jaꞌ li buchꞌutic ta xalic ti muꞌyuc chaꞌcuxesele. Jech la sjacꞌbeic li Jesuse: Q1Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌu sba itacꞌav li Jesuse, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Isutic batel. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjaqꞌuic li jsaduceoetic ta sventa ti chchaꞌcuxiic li ánimaetique {0oItacꞌavic: ―Jaꞌ César ―xiic. Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Scꞌan ta jpasbetic li yabtel ti ta xal li Césare yuꞌun jaꞌ mucꞌta ajvalil. Jech nojtoc scꞌan ta jpasbetic li cꞌusi ta xal li Diose ―xꞌutatic. u/cJech ijacꞌbatic yuꞌun li Jesuse: ―¿Buchꞌu slocꞌol liꞌi? ¿Buchꞌu sbi liꞌi? ―xꞌutatic. .Ichꞌic talel junuc li taqꞌuin sventa ta jtojtic o jpatantique ―xꞌutatic. Ba yichꞌbeic talel jun denario taqꞌuin. !-;Li Jesuse snaꞌoj ti yuꞌun noꞌox chqꞌuelbat yoꞌone, jech la stacꞌbe: ―¿Cꞌu chaꞌal tal aqꞌuelbecun coꞌon? Jloꞌlovanejoxuc. ,yAlo caꞌicutic li cꞌusi chanope. ¿Mi lec chil Dios ti ta jtojbecutic jpatancutic li Césare, mi moꞌoj? ―xiic. ,+QLa staquic batel yajchanbalajeltaquic schiꞌuc svinictac li Herodese. Jech tal sjacꞌbeic li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, jnaꞌojcutic ti melel scotol li cꞌusi chavale, ti jamal chaval li cꞌusi tscꞌan Dios ti acꞌo jpascutique, ti mu tꞌujbiluc chachaꞌle li buchꞌu chavalbee. **MLi jfariseoetique ba snopic li cꞌusi tsjacꞌbeic li Jesuse yoꞌ jech chaꞌiic li cꞌu sba chtacꞌave, yoꞌ cꞌuxi ta stabeic o smul ti yalojique. )Jaꞌ svinajeb ti scotol icꞌbilic yuꞌun li Diose pero jutuc noꞌox li buchꞌutic tꞌujbilique, yuꞌun jutuc noꞌox li buchꞌutic ta scꞌanic ventainele ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjacꞌbeic Jesús mi xuꞌ ta stojbeic spatanic li Césare `(9 Li ajvalile jech laj yalbe li yajtuneltaque: “Chucbeic yoc scꞌob li vinique. Jipic batel ta icꞌal acꞌubal. Te xꞌoqꞌuelet o, te xcꞌuxuxet o ye ta scoj ti tsots li vocol ta xichꞌe”, xi li ajvalile. 8'i Jech laj yalbe: “Joꞌote, ¿cꞌuxi laꞌoch talel liꞌi yuꞌun maꞌuc alapoj li cꞌuꞌil sventa nupunel ti cacꞌoj chalapique?” xut. Muc bu xtacꞌav li vinique. $&A ’Li ajvalile och scꞌoponan li buchꞌutic la stacan ta iqꞌuele. Te iyil jun vinic ti maꞌuc slapoj li cꞌuꞌil ti yacꞌoj sventa nupunele. % Iloqꞌuic batel li yajtuneltaque, ibatic ta bebetic. Laj yiqꞌuic talel scotol li buchꞌutic la staanic ta bee. Te capal italic li buchꞌutic chopolique schiꞌuc li buchꞌutic lequique. Noj icꞌot ta crixchano li na li bu ta spasic li qꞌuine. ${ Batanic ta bebetic. Iqꞌuic talel li buchꞌutic chataique, acꞌo xtal sqꞌuelic li qꞌuin nupunele”, xut batel. O#Li ajvalile jech laj yalbe nojtoc li yan yajtuneltaque: “Chapal xa scotol li cꞌustic ta xtun ta sventa li qꞌuin nupunele, pero li buchꞌutic jtacanoj ta iqꞌuele muc bu xaqꞌuic ta venta. D"Cꞌalal iyaꞌi li ajvalil ti jech ispasique, iꞌilin tajmec. La stac batel yajsoltarotac yoꞌ acꞌo ba mileicuc li buchꞌutic imilvanique. La schicꞌbeic nojtoc li steclumalique. U!#Li yanetique la stsaquic li yajtuneltac li ajvalile, la smajic, la smilic. j MPero li buchꞌutic icꞌbilique muc bu schꞌunic. Muc bu xaqꞌuic ta venta ti jech iꞌalbatique. Solel jaꞌ ba spasic li cꞌusi tscꞌan stuquique. Li june ba sqꞌuel li cꞌustic stsꞌunoje. Li june ba pꞌolmajuc. _7La stac batel yan yajtuneltac nojtoc. Jech laj yalbe batel: “Jech xavalbeic li buchꞌutic calojbe xa onoꞌox ti acꞌo talicuque: Batanic la, meltsanbil xa scotol li veꞌlile, milbil xa li vacaxetique schiꞌuc li yan stsꞌunubtac ti lec jupꞌemique. Ba la qꞌuelic li qꞌuin nupunele, utic cꞌotel”, xut batel li yajtuneltaque. #?La stac batel yajtuneltac, ba yicꞌanic talel li buchꞌutic yalojbe xa onoꞌox ti acꞌo xtal sqꞌuelic li qꞌuin nupunele. Pero mu scꞌan xtalic. "=―Chacalbeic li cꞌu sba ta spas mantal li Diose. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun ajvalil ti la spas qꞌuin sventa ta xnupun li snichꞌone. T #Li Jesuse laj yalbe yan loꞌil nojtoc li jchiꞌiltactique. Jech laj yal: %C.La snopic cꞌuxi xuꞌ ta stsaquic li Jesuse. Pero ixiꞌic o li ta jchiꞌiltactique yuꞌun schꞌunojic ti jaꞌ ta xal li scꞌop Dios li Jesuse.%C-Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌusi laj yal ta loꞌil li Jesús li banquilal paleetic schiꞌuc li jfariseoetique, ijul ta sjolic ti jaꞌ scꞌoplalique. 7g,Li buchꞌutic chopol chiyilique, jaꞌ chopol chbatic o. Ta onoꞌox xquichꞌbe scꞌopic. Mi ical ti ta chꞌayel chbatique, ta xchꞌayic o sbatel osil ―xi li Jesuse. 'G+Chacalbeic, li joꞌoxuque ilaj xa scꞌoplal ti chasventainic li Diose. Jaꞌ xa ta xventainatic li buchꞌutic ta spasic li cꞌustic ta scꞌan li Diose. }*Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc: ―Aqꞌuelojic li cꞌusi chal li scꞌop Diose:Jech chac cꞌu chaꞌal li yajval na ti la stꞌuj jpꞌej ton sventa ta xacꞌ ta chiquin nae,
pero li svinictac ta vaꞌanejnae mu scꞌanic.Li ton li la spꞌajique jaꞌ onoꞌox iꞌoch ta chiquin na.Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, acꞌo mi mu xcꞌanee,
pero ta onoꞌox xꞌacꞌbat tsots yabtel.Toj lec ti jech ta spas li Diose, xi tsꞌibabil. ta)Itacꞌavic: ―Ta xmileic yuꞌun toj chopol li cꞌusi la spasique. Li yajval osile yan xa o buchꞌutic chacꞌbe schabiic li tsꞌusubtique. Jaꞌ ta saꞌ li buchꞌutic lec chaqꞌuic ta cꞌabal li sat tsꞌusube ―xiic. +(Cꞌalal ta sut talel li yajval tsꞌusubtique, ¿cꞌusi chjul spasbe xanaꞌic li jchabiejtsꞌusubtique? ―xut li jꞌabteletic li Jesuse. @{'La stsaquic, la sloqꞌuesic ta pat moc, te la smilic. &Pero cꞌalal iyilic li jchabiejtsꞌusubtic ti jaꞌ xa snichꞌon li yajval osile, jech laj yalbe sbaic: “Leꞌe jaꞌ chichꞌbe comel li yosil li stote. Jaꞌ lec ta jmiltic yoꞌ jech joꞌotic chquichꞌbetic o comel li yosile”, xut sbaic. #%’Tsꞌacal to la stac batel li snichꞌone. Jech la snop li yajval osile: “Jaꞌ nan ch‐aqꞌue ta venta li jnichꞌone”, xi. W'$Li yajval osile la stac batel yan yajtuneltac nojtoc, jaꞌ to más ep la stac batel. Pero jaꞌ noꞌox jech la spasbeic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal la spasbeic li buchꞌutic baꞌi itaqueic batele. '#Pero li jchabiejtsꞌusubtique la stsaquic li yajtuneltac li yajval osile. Li june la smajic, li june la smilic, li june laj yacꞌbeic ton. S"’Cꞌalal ista yora ta xtaꞌaj li sat tsꞌusube, la stac batel yajtuneltac yuꞌun ba yichꞌic talel li cꞌu onoꞌox yepal yaloj chichꞌe. Cꞌot scꞌanbeic li buchꞌutic ta schabiique. O!’Aꞌiic yan loꞌil ti chacalbeique. Oy jun vinic la stsꞌun ep tsꞌusub ta yosil. La sjoy ta moc li tsꞌusubtique. La sjom ton jaꞌ yav sventa spitsꞌobil yaꞌlel li sat tsꞌusube. La spas jun toyol sqꞌuelobil osil. La saꞌbe comel yajval buchꞌutic ta schabiic li tsꞌusubtique. Ibat ta nom li yajvale. R  Ti ital ta atojolic li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe, jaꞌ tal yalboxuc li cꞌusi scꞌan ti chapasique, pero muc bu xachꞌunic. Yan li jtsobpatanetique schiꞌuc li jmulivajel antsetique, jaꞌ ischꞌunic, laj yictaic li cꞌustic chopol tspasique. Cꞌalal avilic ti laj yictaic spasel li cꞌustic chopole, muc bu xavictaic eꞌuc li joꞌoxuque. Muc bu xachꞌunic o. Jaꞌ loꞌil sventa jchabiejtsꞌusubtic ti chopol li cꞌusi la spasique ` 9Li joꞌoxuque ¿cꞌusi chanopic? Li chaꞌvoꞌ queremutique ¿buchꞌu junucal la schꞌunbe smantal li stotique? ―xut. Itacꞌavic: ―Jaꞌ li buchꞌu baꞌi iꞌalbate ―xiic. Li Jesuse jech laj yal: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic ti chavalic ti mu schꞌunbeic smantaltac li Diose, jaꞌ li jtsobpatanetique schiꞌuc li jmulivajel antsetique, jaꞌ chacꞌ xa sbaic ta scꞌob li Diose. Li joꞌoxuque mu xacꞌanic ventainel yuꞌun Dios. ; oLa scꞌopon li jun snichꞌone. Jaꞌ noꞌox jech iyalbe jech chac cꞌu chaꞌal iyalbe li june. Itacꞌav li snichꞌone: “Xuꞌuc, tata, chibat”, xi. Pero muc bu xbat. k OItacꞌav li snichꞌone: “Mu jcꞌan xibat”, xi. Pero tsꞌacal to isnop ti ta xbate, ibat.  1¿Cꞌusi chanopic? Oy jun vinic oy chaꞌvoꞌ snichꞌnab. Li june jech laj yalbe: “Jnichꞌon, batan ta abtel li ta jtsꞌusubtique”, xut. H Jech la stacꞌbeic li Jesuse: ―Mu jnaꞌcutic ―xiic. Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Jaꞌ jechun eꞌuc, muc bu chacalbeic ti buchꞌu liyacꞌbe juꞌel ti jech ta jpase. 9kMi icaltic ti iꞌacꞌbat yuꞌun crixchanoe, pero chijxiꞌutic yuꞌun li jchiꞌiltactique yuꞌun scotolic schꞌunojic ti jaꞌ iyal scꞌop Dios li Juane ―xut sbaic. QLi ichꞌ joꞌ ti iyacꞌ li Juane, ¿buchꞌu iꞌacꞌbat yabtel ti jech la spase? ¿Mi jaꞌ Dios iꞌacꞌbat, mi crixchano noꞌox iꞌacꞌbat? ―xut. Te lic yalulanbe sbaic: ―Mi chcaltic ti jaꞌ iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun li Diose, jech chijyalbutic: “¿Cꞌu chaꞌal muc bu xachꞌunic chaꞌa?” xijyututic. 6eItacꞌav li Jesuse: ―Oy cꞌusi chajacꞌbeic eꞌuc. Mi chavalbecun li cꞌusi chajacꞌbeique, chacalbeic eꞌuc ti buchꞌu liyacꞌbe juꞌel ti jech ta jpase. KCꞌalal lijcꞌotcutic ta mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalene, lic chanubtasvanuc ta yamaqꞌuil mucꞌta chꞌulna li Jesuse. Te italic eꞌuc li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique. Jech la sjacꞌbeic: ―¿Buchꞌu laj yacꞌbot ajuꞌel yoꞌ chapas li cꞌustic chapase? ―xutic. KScotol li cꞌusi chacꞌanbeic li Diose, chꞌunic ti chayacꞌbeique, jech chataic o scotol ―xijyutcutic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ijacꞌbat Jesús ti buchꞌu iꞌacꞌbat sjuꞌele 7Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, mi chachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, maꞌuc noꞌox xuꞌ chapasic jech chac cꞌu chaꞌal la jpasbe li jtecꞌ higoe, jaꞌ chapasic li cꞌustic vocol ta pasel ti mu xuꞌ avuꞌunic atuquique. Jech chac cꞌu chaꞌal mi chavalbeic li vits liꞌi ti acꞌo qꞌuejuque, ti acꞌo sjip sba ochel ta nabe, ta spas avuꞌunic. J Cꞌalal iquilcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, toj chꞌayel noꞌox coꞌoncutic. Jech laj calcutic: ―¿Cꞌu chaꞌal ti itaquij ta ora li teꞌel higoe? ―xijchicutic. nUIyil ti oy jtecꞌ higo ta nopol tiꞌbee. Ba sqꞌuel mi oy sat. Pero muꞌyuc sat ista, jaꞌ noꞌox oy yanal. Li Jesuse jech laj yalbe comel li teꞌel higoe: ―Muc xa bu chasatin o ―xut. Itaquij ta ora li teꞌel higoe. -Sob ta yocꞌomal lijchaꞌbatcutic nojtoc li ta Jerusalén schiꞌuc li Jesuse. Cꞌalal te xijbatcutic ta bee, ilic sviꞌnal li Jesuse. #~?Ilocꞌ batel li Jesuse. Lijbatcutic ta biqꞌuit jteclum Betania. Jaꞌ te vayal lijcꞌotcutic. Jaꞌ scꞌoplal li teꞌel higo ti muꞌyuc sate K}Jech tal sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Mi chavaꞌi li cꞌusi chalic li bicꞌtal queremutique? ―xutic. Itacꞌav li Jesuse: ―Xcabin. Aqꞌuelojic ti jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Li unetique jaꞌ más lec ta xalic acꞌoplal, xi onoꞌox tsꞌibabil. Jaꞌ yuꞌun jech icꞌot ta pasel ―xi li Jesuse. t|aTe oyic jayvoꞌ banquilal paleetic schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Iyilic li cꞌustic la spas li Jesuse, schiꞌuc iyaꞌiic ti tsots chcꞌopojic li bicꞌtal queremutique ti jech chalulanique: “Acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ li snitilul David li tal ochuc ta ajvalilal cuꞌuntique”, xiic. Iꞌilinic o. {Li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae italic ta stojol Jesús maꞌsatetic schiꞌuc coxoetic. Icol yuꞌun scotol li Jesuse. Iz  Jech laj yalbe: ―Jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Li jnae jaꞌ snail li bu chataicun ta naꞌele”, xi li Diose. Pero li joꞌoxuque apasic xa ta snailchꞌen jꞌeleqꞌuetic ―xi. yyk Li Jesuse te icꞌot ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta Jerusalene. Te jchiꞌucutic cꞌotel, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. La snutsan loqꞌuel scotol li jpꞌolmaletic schiꞌuc li jmanolajeletic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. La svalcꞌunbe smexaic li jeltaqꞌuinetique. La sbutqꞌuinbe xilaic li jchon jculajteꞌetique. .xU Itacꞌavic li jchiꞌiltactic ti schiꞌuquic talel li Jesuse: ―Jaꞌ Jesús. Jaꞌ li buchꞌu ta xal scꞌop Dios li te liquem talel ta Nazaret ta Galilea balumile ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti la snutsan loqꞌuel jpꞌolmaletic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li Jesuse $wA Cꞌalal iꞌoch batel ta Jerusalén li Jesuse, xꞌupꞌetic tajmec scotol li jchiꞌiltactique. Jech la sjaqꞌuic: ―¿Buchꞌu leꞌe? ―xiic. Tv! Li buchꞌutic sbabe batele schiꞌuc li buchꞌutic tijilic talele, tsots icꞌopojic scotolic, jech laj yalic: ―¡Acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ li snitilul li David ti tal ochuc ta ajvalilal cuꞌuntique! ¡Toj lec li buchꞌu tacbil talel yuꞌun li Cajvaltic Diose! ¡Acꞌo acꞌbatuc más slequilal yutsilal Dios! ―xiic. 8uiEp buchꞌutic la sqꞌuianic spuychijic ta be li bu ch‐echꞌ ba li Jesuse. Oy yanetic la scꞌasic yanal teꞌ, la slamanic ta be yuꞌun chichꞌic ta mucꞌ li Jesuse. ztmLa snitic talel schiꞌuc yol li meꞌburroe. Laj yacꞌbeic spuychijic sventa staspat. La scajlebin li Jesuse. fsEIbatic li chaꞌvoꞌique, jaꞌ ischꞌunic li cꞌusi iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse. ,rQAlbo li buchꞌutic ti jaꞌ steclumalic li Jerusalene:“Ta xtal li ajvalil avuꞌunique.Lec noꞌox yoꞌon, mu snaꞌ stoy sba.Cajal ta burro chtal, jaꞌ yol jꞌicatsnom meꞌburro”, uto, xiyut li Diose, xi onoꞌox laj yal li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. q3Scotol jech icꞌot ta pasel yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi laj yal li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee. Jech laj yal: MpMi oy buchꞌu chasjacꞌbeic ti cꞌu chaꞌal chajitunic li burroe, albeic: “Yuꞌun ta xtun yuꞌun li Cajvaltique”, utic, jech chayacꞌboxuc talel ―xꞌutatic batel yuꞌun li Jesuse. o Laj yalbe echꞌel: ―Batanic leꞌ ta coloniae. Te chucul chataic jcot meꞌburro schiꞌuc jcot yol. Jitunic, nitic talel. Li Jesuse la scꞌuxubinan, la spicanbe satic. Ijam ta ora li satique. La schiꞌinic batel li Jesuse.Ol!Itacꞌavic: ―Cajval, avocoluc jambun li jsatcutique ―xiic. k Ivaꞌi li Jesuse. Iꞌalbatic ti acꞌo talicuc ta stojole. Jech la sjacꞌbe: ―¿Cꞌusi chacꞌanic chajpasbeic? ―xut. Pero li yan jchiꞌiltactique la spajesic. ―¡Anchanic! ―xutic. Pero más to tsots icꞌopojic: ―¡Cajval, joꞌot snitilulot David, ichꞌuncutic ta cꞌux! ―xiic. i5Te chotolic ta tiꞌbe chaꞌvoꞌ jchiꞌiltic ta israelal, jaꞌ maꞌsatetic. Cꞌalal iyaꞌiic ti te ch‐echꞌ li Jesuse, laj yaptaic: ―¡Cajval, joꞌot snitilulot David ti scꞌoplal onoꞌox chaꞌoch ta ajvalilal cuꞌuncutique, ichꞌuncutic ta cꞌux! ―xiic. zhmCꞌalal lijlocꞌcutic batel ta jteclum Jericó schiꞌuc li Jesuse, te tijilic batel ep jchiꞌiltactic. @gyJech chac cꞌu chaꞌal joꞌon li coꞌol crixchanoutique, muc bu tal pasvancun ta mantal. Ti litale, yuꞌun tal tuncun yuꞌun scotol li crixchanoetique. Tal cacꞌ jba ta milel ta scojic yoꞌ jech chcolic o sbatel osil ―xijyutcutic. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjambe sat chaꞌvoꞌ maꞌsatetic li Jesuse _f7Pero li joꞌoxuque mu me xapasic jech. Li buchꞌu junucal avuꞌunic ti tscꞌan chcom ta banquilal avuꞌunique, ti tscꞌan ichꞌbil ta muqꞌue, acꞌo sbicꞌtajes sba ta atojolic, acꞌo tunuc avuꞌunic. e&dELi Jesuse laj yicꞌuncutic jcotolcutic, jech laj yalbuncutic: ―Xanaꞌic cꞌu sba ta spasic li ajvaliletic yuꞌunic li jyanlumal crixchanoetique. Jaꞌ noꞌox ta spasic mantal. Jech nojtoc li buchꞌutic acꞌbil yabtelic yuꞌun li ajvalile jaꞌ noꞌox ta sujvanic ta abtel. c Cꞌalal laj caꞌicutic li cꞌusi laj yalic li chaꞌvoꞌ jchiꞌilcutique, li lajunvoꞌuncutique chopol icaꞌicutic. b-Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Melel chavichꞌic vocol jech chac cꞌu chaꞌal ta xquichꞌe. Pero ti chacꞌan chachotiic jun ta jbatsꞌicꞌobe, jun ta jtsꞌete, joꞌone mu xuꞌ chacalbeic. Jaꞌ ta xal stuc li Jtot ti buchꞌutic te ta xchotiique ―xut. aItacꞌav li Jesuse: ―Mu xanaꞌic cꞌu sba svocolal li cꞌusi chacꞌanbecune. ¿Mi xcuch avuꞌunic li at‐oꞌone, li vocole, li milele, jech chac cꞌu chaꞌal ta xquichꞌe? ―xi li Jesuse. Itacꞌavic: ―Xuꞌ cuꞌuncutic ―xiic. `7Jech ijacꞌbat yuꞌun li Jesuse: ―¿Cꞌusi chacꞌan? ―xut. Itacꞌav li meꞌile: ―Alo jpꞌeluc amantal ti coꞌol chachotiic schiꞌuc li chaꞌvoꞌ cole, jun ta abatsꞌicꞌob, jun ta atsꞌet, li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti chtal apas mantale ―xut. _ Italic ta stojol Jesús schiꞌuc smeꞌic li chaꞌvoꞌ jchiꞌiltacutic ta yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ li Jacobo schiꞌuc li Juane. Zebedeo sbi li stotique. Li smeꞌique la squejan sba ta stojol li Jesuse yuꞌun oy cꞌusi ta scꞌanbe. Y^+Chiyaqꞌuic ta scꞌob li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale. Chisnaꞌleic, chistsitsic. Ta tsꞌacale chisjocꞌanic ta cruz, te chicham. Chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xijyutcutic. Jaꞌ scꞌoplal ti oy cꞌusi la scꞌanbe Jesús li smeꞌic Jacobo schiꞌuc li Juane ]!―Xanaꞌic ti te chijbat ta Jerusalene. Joꞌon li coꞌol crixchanoutique te chiꞌaqꞌue ta scꞌob li banquilal paleetique schiꞌuc ta scꞌob li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Te chalic ti chiyaqꞌuic ta milele. M\Cꞌalal te yacuncutic ta xanbal batel ta sbelel Jerusalén schiꞌuc Jesús, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, laj yicꞌuncutic loqꞌuel jutuc ta tiꞌbe, jech laj yalbuncutic: 0[YLi cꞌu sba la spasbe li svinictac ta abtele, jaꞌ noꞌox jech ta spasbatic eꞌuc li buchꞌutic ta xꞌabtejic cuꞌun liꞌ ta balumile. Li buchꞌutic itsꞌinal ta xꞌileic li avie, jaꞌ banquilal chcomic yuꞌun la sbicꞌtajes sbaic. Li buchꞌutic banquilal spꞌisoj sbaic li avie jaꞌ itsꞌinal chcomic yuꞌun la stoy sbaic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti yoxibal xa velta laj yal Jesús ti chmilee Z+Xuꞌ ta jpas li cꞌusi ta jcꞌan schiꞌuc li cꞌusi oy cuꞌune. Mu me xtiꞌetuc o avoꞌonic ta sventa li cꞌusi lec la jpase”, xut. hYIIchꞌo batel la atojolique, batanic. Yuꞌun jech la jcꞌan ti parejo chajtojic acotolique. #X? Itacꞌav li yajval abtele: “Muc bu chopol li cꞌusi la jpasboxuque. Yuꞌun baꞌi laj caltic ti ta jun denario taqꞌuin chajtojic ta cꞌacꞌale. W  Jech laj yalbeic li yajval abtele: “Jun xa noꞌox ora iꞌabtejic li buchꞌutic tsꞌacal xa italique, pero parejo la atojuncutic. Li joꞌoncutique sjunul cꞌacꞌal lijꞌabtejcutic. Toj cꞌux cꞌacꞌal icaꞌicutic. Lijlubcutic tajmec”, xiic. wVg Cꞌalal laj yichꞌ stojolic li buchꞌutic sob iꞌochic ta abtele, iꞌilinic ta stojol li yajval abtele. U Cꞌalal ital li buchꞌutic baꞌi la stsac yabtelique, la snopic ti jaꞌ más ta xtojeique pero parejo itojeic scotolic. xTi Jaꞌ baꞌi italic li buchꞌutic ta joꞌob xa ora la stsac yabtelique. Ta jujun denario taqꞌuin itojeic. #S?Cꞌalal ibat xaꞌox cꞌacꞌale, jech laj yalbe li yajqꞌuelꞌabtele: “Icꞌano sutel talel scotol li jvinictac ta abtele, acꞌbo stojolic. Jaꞌ baꞌi xlaj atojan li buchꞌutic tsꞌacal italique. Tsꞌacal to xavacꞌanbe stojol li buchꞌutic baꞌi italique”, xut. 9RkItacꞌavic: “Yuꞌun muc buchꞌu xijyicꞌuncutic ta abtel”, xiic. Jech laj yalbe: “Batanic ta cabtel te ta tsꞌusubtic. Chajtojic ti cꞌu yepal chapasique”, xut. BQ}Ilocꞌ batel nojtoc ta joꞌob ora ta mal cꞌacꞌal. Te la sta viniquetic ti muꞌyuc yabtelique. Jech laj yalbe: “¿Cꞌu chaꞌal liꞌ xavaꞌetic sjunul cꞌacꞌale?” xut. @PyIchaꞌlocꞌ batel nojtoc ta oꞌlol cꞌacꞌal yuꞌun ba saꞌ talel yan svinictac ta abtel. Ilocꞌ nojtoc ta oxib ora ta mal cꞌacꞌal. Jaꞌ noꞌox jech ispas jujun velta. O9Jech laj yalbe: “Batanic ta cabtel te ta tsꞌusubtic. Chajtojic ti cꞌu yepal chapasique”, xut. Li viniquetique la schꞌunic, ibatic ta abtel. N'Cꞌalal ista baluneb orae, ilocꞌ batel nojtoc li yajval tsꞌusubtique. Te vaꞌalic ista viniquetic ta chꞌivit ti muꞌyuc yabtelique. M Cꞌalal la sta li svinictaque, laj yalbe ti ta stoj jun denario taqꞌuin ta cꞌacꞌale. La stac batel li ta tsꞌusubtique. `L ;Li Jesuse jech laj yalbuncutic nojtoc: ―Chacalbeic li cꞌu sba ta spas mantal li Diose. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic ti stsꞌunoj ep tsꞌusube. Sob ilocꞌ batel, ba saꞌ talel svinictac ta abtel. QKPero li buchꞌutic banquilal spꞌisoj sbaic li avie jaꞌ itsꞌinal chcomic yuꞌun la stoy sbaic. Yan li buchꞌutic itsꞌinal ta xꞌileic li avie jaꞌ banquilal chcomic yuꞌun la sbicꞌtajes sbaic. Ep li buchꞌutic itsꞌinal ta xcomique; ep nojtoc li buchꞌutic banquilal ta xcomique ―xijyutcutic li Jesuse.J3Li buchꞌutic laj xa yicta snaique, mi sbanquiltac, mi yitsꞌinabtac, mi svixobtac, mi yixleltac, mi smucobtac, mi stot, mi smeꞌ, mi snichꞌnab, mi yosil, ta jventa joꞌone, ta stabe más sqꞌuexol li cꞌustic oy toꞌox yuꞌune. Schiꞌuc ta xcuxiic o sbatel osil. yIkLi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta jtuqꞌuibtas li balumile, te chjul chotlucun ta jmucꞌta chotleb yuꞌun joꞌon ta jpas ta mantal scotol, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Scotol crixchanoetic chiyichꞌic ta mucꞌ. Joꞌoxuc ti la achiꞌinicune ta jchiꞌin jbatic ta pasmantal. cH?Li Pedroe la stacꞌbe li Jesuse: ―Li joꞌoncutique laj xa quictacutic scotol li cꞌustic oy toꞌox cuꞌuncutique. Liꞌ xa jchiꞌucotcutique. ¿Cꞌusi ta xquichꞌcutic li joꞌoncutique chaꞌa? ―xi. cG?Li Jesuse isqꞌuel jsatcutic. Jech laj yalbuncutic: ―Li crixchanoetique mu xuꞌ ta scolta sba stuquic sventa sbatel osil. Jaꞌ noꞌox xuꞌ ta xcolic ta sventa li Diose, yuꞌun scotol xuꞌ yuꞌun ―xi. nFUCꞌalal jech laj caꞌicutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, toj chꞌayel noꞌox coꞌoncutic. Jech laj calcutic: ―Mi mu xcolic li jcꞌulejetique, ¿buchꞌu ma ti chcol yaꞌele chaꞌa? ―xijchicutic. rE]Chacalbeic nojtoc, jech chac cꞌu chaꞌal mu xjelav jcot cameyo ta chac acuxae, jaꞌ noꞌox jech mu xuꞌ ta xꞌoch li yoꞌ bu ta spas mantal Dios li buchꞌutic jaꞌ noj batem ta yoꞌonic li scꞌulejalique ―xijyutcutic. DLi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, li jcꞌulejetique toj vocol chacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose. C}Cꞌalal iyaꞌi jech li vinique, iyat tajmec yoꞌon li cꞌalal isut batele yuꞌun toj ep cꞌustic oy yuꞌun. jBMItacꞌav li Jesuse: ―Mi chacꞌan ti lec chayil li Diose, ba chono scotol li cꞌustic oy avuꞌune. Li stojole qꞌuelananbo li meꞌonetique jaꞌ oy o acꞌulejal ta vinajel. Tsꞌacal to xtal achiꞌinun ―xut. A!Itacꞌav li vinique: ―Scotol li cꞌustic la avale ta jbicꞌtal onoꞌox lic jchꞌun. ¿Cꞌusi yan scꞌan ta jchꞌun? ―xi. '@GIchꞌo ta mucꞌ atot ameꞌ. Cꞌuxubino achiꞌiltac jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque”, xi li mantale ―xꞌute yuꞌun li Jesuse. T?!Jech la sjacꞌ li vinique: ―¿Cꞌustic mantalil ti scꞌan ta jchꞌune? ―xi. Itacꞌav li Jesuse: ―“Mu me xamilvan. Mu me xamulivaj. Mu me xaꞌelcꞌaj. Mu me xasaꞌbe smul achiꞌil. s>_Itacꞌav li Jesuse: ―Muc buchꞌu junuc lec, jaꞌ noꞌox li Diose. Jaꞌ yuꞌun ¿cꞌu chaꞌal chavalbun ti lequil jchanubtasvanejune? Mi chacꞌan chacuxi sbatel osile, scꞌan chachꞌun li smantaltac li Diose ―xut. U=#Oy jun vinic tal scꞌopon li Jesuse, jaꞌ jchiꞌiltic ta israelal. Jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―Lequil jchanubtasvanej, ¿cꞌusi ti lec ta jpase ti yoꞌ jech chicuxi o sbatel osile? ―xut. 3<_Cꞌalal laj yacꞌanbe o scꞌob ta sjolic li unetic li Jesuse, lijlocꞌcutic batel jchiꞌucutic. Jaꞌ scꞌoplal ti tal scꞌopon Jesús jun jcꞌulej vinique t;aPero li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Acꞌo talicuc ta jtojol li unetique, mu me xapajesic. Yuꞌun li buchꞌutic jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li unetique lec to chaꞌiic pasel ta mantal yuꞌun li Diose ―xijyutcutic. :# Iꞌicꞌbat talel unetic ta stojol li Jesuse yoꞌ acꞌo yacꞌanbe scꞌob ta sjolic schiꞌuc acꞌo scꞌoponbe Dios ta stojolic. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique chopol icaꞌicutic. La jpajescutic li buchꞌutic laj yiqꞌuic talel li unetique. 9 Oy viniquetic ti stalelic onoꞌox ti jech yoꞌonic ti mu saꞌ yajnilique. Oy viniquetic ti pasbilic ta capone. Oy viniquetic ti mu saꞌ yajnilique yoꞌ jech más xuꞌ ta spasic li cꞌustic tscꞌan li Diose. Li buchꞌutic jech tsnopique, mi chaꞌiic ti jech ta scꞌan li Diose, acꞌo me spasic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la scꞌoponbe Diose ta stojol li unetic li Jesuse D8 Itacꞌav li Jesuse: ―Mu acotolicuc xcuch avuꞌunic ti muc bu chasaꞌ avajnilique. Jaꞌ noꞌox ta xcuch yuꞌunic li buchꞌutic jech ch‐acꞌbat snaꞌic yuꞌun li Diose. :7m Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique jech laj calbecutic li Jesuse: ―Mi jech scꞌoplal li buchꞌu oy yajnile, jaꞌ lec ti mu jsaꞌ cajnilcutique ―xcutcutic. ~6u Pero joꞌon chacalbeic, li buchꞌu ta xicta yajnile, mi maꞌuc ta scoj ti la saꞌ svinical ti chicta oe, mi chicꞌ yan antse, chmulivaj. Schiꞌuc nojtoc li buchꞌu chicꞌ li sutem antse chmulivaj nojtoc ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. D~}}8|={{zyxwusrqppBool:ki^hff;dccbaY_^]\?[ZZXVVUUT/TS,RcR QQPGP6NNMM0LKKAJYHHGFEDCBBvAA@?>>=*<Itacꞌav li Jesuse: ―Jaꞌ li buchꞌu ti jun jpulatucutic chijveꞌcutic jchiꞌuque jaꞌ chiyacꞌ ta cꞌabal. g+Cꞌalal icaꞌicutique, icat coꞌoncutic jcotolcutic. Ta jujuntal la jacꞌbecutic li Jesuse: ―¿Mi joꞌon nan? Cajval ―xcutcutic. +fOCꞌalal yacuncutic ta veꞌele, jech laj yalbuncutic li Jesuse: ―Melel chacalbeic, oy junoxuc li joꞌoxuque ti jaꞌ chiyacꞌ ta cꞌabale ―xi li Jesuse. feECꞌalal iꞌoch acꞌubale, te lijchoticutic jcotolcutic ta mexa schiꞌuc li Jesuse. "d=Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique la jchꞌuncutic li cꞌusi laj yalbuncutic li Jesuse, la jmeltsancutic li veꞌlil sventa li qꞌuine. 5ccItacꞌav li Jesuse: ―Batanic ta Jerusalén. Te chcꞌot ataic li jun vinic ti lec xcojtaquine. Jech xavalbeic: “Jutuc xa scꞌan sta yorail chimile. Liꞌ chtal jlajescutic ta ana li chij sventa li qꞌuin Coltaele, xi li cajchanubtasvanejtique”, utic cꞌotel ―xijyutcutic li Jesuse. b#Ta sliqueb qꞌuin cꞌalal ta jveꞌtic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile, jech ba jacꞌbecutic Jesús, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: ―¿Bu chacꞌan chba jmeltsancutic li chexel chij ti chalajes ta sventa li qꞌuin Coltaele? ―xcutcutic. 'aGLi Judase jaꞌ xa noꞌox smalaoj cꞌu ora tspas ta canal chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li snaꞌobil ti icham ta jcojtic li Cajvaltique `7Jech laj yalbe: ―¿Cꞌu yepal chavacꞌbecun mi chcacꞌ ta acꞌobic li Jesuse? ―xut. Iꞌacꞌbat lajuneb schaꞌvinic (30) saquil taqꞌuin. !_;Oy jununcutic ti lajchavoꞌuncutic ti yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse, jaꞌ Judas Iscariote sbi. Jaꞌ ba scꞌopon li banquilal paleetique. ?^w Melel li cꞌusi chacalbeique, ti buyuc noꞌox chichꞌ alel ta spꞌejel balumil ti jaꞌ noꞌox chcolic ta jventae, te chalic nojtoc li cꞌusi laj yacꞌbun li antse. Jech ta snaꞌic o scotol crixchanoetic ―xijyutcutic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ispas trato Judas ti chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse V]% Ti jech la smalbun muil vomol li antse, jaꞌ sventa li cꞌalal chimuquee. \ Li meꞌonetique scotol cꞌacꞌal liꞌ achiꞌuquique. Yan li joꞌone mu scotoluc cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque. 5[c Li Jesuse snaꞌoj li cꞌusi la jnopcutique, jech laj yalbuncutic: ―¿Cꞌu chaꞌal chavaqꞌuic xcꞌopoj yoꞌon li antse yuꞌun lec li cꞌusi la yacꞌbune? Z Jaꞌ lec ti lauc schone yuꞌun toyol stojol. Li stojole xuꞌ jaꞌ ta xꞌacꞌbatic li meꞌonetique ―xijchicutic. -YSCꞌalal laj quilcutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique, lijꞌilincutic o. Jech laj calcutic: ―¿Cꞌu chaꞌal jech noꞌox ta xlaj li muil vomole? BX}Te ital jun ants, yichꞌoj talel slimeta pasbil ta alabastro ton ti noj ta muil vomole. Toj toyol stojol li muil vomole. La smalbe ta sjol Jesús li cꞌalal te chotol ta tiꞌmexae. W#Lijbatcutic ta Betania schiꞌuc li Jesuse. Te lijcꞌotcutic ta sna Simón, jaꞌ li buchꞌu tsacbil toꞌox ta cꞌaꞌel chamele. PVJech laj yalbe sbaic: ―Jaꞌ lec mu jtsactic ta qꞌuin yuꞌun naca me sliquesic cꞌop li jchiꞌiltactique ―xut sbaic. Jaꞌ scꞌoplal ti imalbat muil vomol ta sjol Jesús li te ta Betaniae RULa snopic cꞌu sba xuꞌ ta stsaquic ta mucul li Jesuse yoꞌ tsmilic. jTMLi banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique, la stsob sbaic ta yamacꞌ li más banquilal palee, jaꞌ li Caifase. =Ss―Xanaꞌic ti chib xa cꞌacꞌal scꞌan li qꞌuin Coltaele. Jaꞌo chiꞌaqꞌue ta cꞌabal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Chisjocꞌanic ta cruz ―xijyutcutic. ~R wCꞌalal ilaj yoꞌon ta loꞌil li Jesuse, jech laj yalbuncutic nojtoc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique: Q%.Jech chba yichꞌic o vocol sbatel osil. Yan li buchꞌutic tucꞌ yoꞌonique jaꞌ ta xcuxiic o sbatel osil ―xijyutcutic li Jesuse.XP)-Jech ta jtacꞌbeic: “Melel li cꞌusi chacalbeique, yuꞌun muc bu xacꞌuxubinic junuc li buchꞌu muc bu acꞌbil ta ventae, coꞌol schiꞌuc joꞌon muc bu xacꞌuxubinicun”, xichi ta jtacꞌbeic. O{,Jech ta xtacꞌavic eꞌuc: “Cajval, pero ¿cꞌu ora laj quilcutic ti laviꞌnaje, ti itaquij atiꞌe, ti muc bu xacojtaquincutique, ti tꞌanalote, ti ipote, ti tiqꞌuilot ta chuquele ti muc bu xajcꞌuxubincutic chavale?” xi chtacꞌavic. |Nq+Cꞌalal licꞌot ta anaique, avalic ti mu xavojtaquinicune, jech muc bu xavotesicun. Cꞌalal tꞌanalune, muc bu xavacꞌbecun jcꞌuꞌ. Cꞌalal ipune schiꞌuc cꞌalal tiqꞌuilun ta chuquele, muc bu a aqꞌuelicun”, xichi chcalbeic. M *Yuꞌun cꞌalal liviꞌnaje, muc bu xavacꞌbecun jveꞌel. Cꞌalal itaquij coꞌone, muc bu xavacꞌbecun yoxoꞌ cuchꞌ. 9Lk)’Joꞌon li mucꞌta ajvalilune jech chcalbe li buchꞌutic te oyic ta jtsꞌetcꞌobe: “Vocꞌ abaic ta jtojol yuꞌun mu xatunic. Batanic ta mucꞌta cꞌocꞌ sbatel osil, jaꞌ li cꞌocꞌ ti meltsanbil xa cuꞌun sventa te ch‐och li banquilal pucuj schiꞌuc li itsꞌinal pucujetique. K (Joꞌon li mucꞌta ajvalilune jech ta jtacꞌbe: “Melel li cꞌusi chacalbeique, ti jech la acꞌuxubinic jun li buchꞌu yichꞌojun ta mucꞌ ti muc bu acꞌbil ta ventae, coꞌol schiꞌuc joꞌon la acꞌuxubinicun yaꞌel”, xichi ta jtacꞌbeic. #J?'¿Cꞌu ora iquilcutic ti ipote ti a jqꞌuelotcutique? ¿Cꞌu ora iquilcutic ti te tiqꞌuilot ta chuquele ti a jqꞌuelotcutique?” xi chtacꞌavic. I&¿Cꞌu ora laj cotesotcutic ta jnacutic ti mu xacojtaquincutique? ¿Cꞌu ora iquilcutic ti tꞌanalote ti laj cacꞌcutic acꞌuꞌe? jHM%Jech ta xtacꞌavic li buchꞌutic tucꞌ yoꞌonique: “Cajval, ¿pero cꞌu ora laj quilcutic ti laviꞌnaje ti laj cacꞌcutic aveꞌele? ¿Cꞌu ora laj quilcutic ti taquin atiꞌe ti laj cacꞌcutic yoxoꞌ avuchꞌe? !G;$Cꞌalal tꞌanalune, la avacꞌbecun jcꞌuꞌ. Cꞌalal ipune, a aqꞌuelicun. Cꞌalal tiqꞌuilun ta chuquele, a aqꞌuelicun”, xichi chcalbeic. 3F_#Yuꞌun cꞌalal liviꞌnaje, la avacꞌbecun jveꞌel. Cꞌalal itaquij jtiꞌe, la avacꞌbecun yoxoꞌ cuchꞌ. Acꞌo mi mu xavojtaquinicun, la avotesicun ta anaic. E"Joꞌon li mucꞌta ajvalilune jech chcalbe li buchꞌutic te oyic ta jbatsꞌicꞌobe; “Laꞌic yuꞌun tuqꞌuibtasbiloxuc xa yuꞌun li Jtote. Ochcutic ta pasmantal yuꞌun jech onoꞌox yaloj ta voꞌone li Jtot li cꞌalal la spas li balumile. D3!Scotol li crixchanoetic ti lequique jaꞌ chlaj cacꞌan ta jbatsꞌicꞌob. Yan li chopol crixchanoetique jaꞌ ta jtsꞌetcꞌob chlaj cacꞌan. HC  Ta jtsob talel ta jtojol scotol li crixchanoetique. Cꞌalal te xa tsobolic ta jtojole, chlic jvocꞌan jech chac cꞌu chaꞌal li jchabiejchij ti tsvocꞌ li schij schiꞌuc li stentsune. eBCJech laj yalbuncutic li Jesuse: ―Cꞌalal chtal ochcun ta ajvalilale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, chischiꞌinic yalel talel scotol li ángeletique. Jaꞌ o chlaj quichꞌanbe scꞌop li crixchanoetique. jAMLi chꞌajil jtunel liꞌi jipo batel ta icꞌal acꞌubal. Te xꞌoqꞌuelet o, te xcꞌuxuxet o ye ta scoj ti tsots li vocol ta xichꞌe ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti chtal svocꞌan li crixchanoetic li Cajvaltique @}Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li buchꞌu ta xacꞌ tunuc yuꞌun Dios li cꞌu yepal iꞌacꞌbate, ch‐acꞌbat más yuꞌun li Diose jech mu cꞌu snaꞌ o. Yan li buchꞌu mu xacꞌ xtun yuꞌun Dios li cꞌu yepal iꞌacꞌbate ta xpojbat sutel. $?ALi yajvale jech laj yalbe li yan yajtunele: “Pojbeic li jmil taqꞌuin ti cacꞌojbee, jaꞌ acꞌbeic li buchꞌu laj yichꞌ talel lajunmile”, xut. >Jaꞌ lec ti avacꞌbeuc li buchꞌu snaꞌ sjolintasel taqꞌuine. Cꞌalal litale, iquichꞌ sutel schiꞌuc sjol ti jechuque”, xut. 7=gJech iꞌalbat yuꞌun li yajvale: “Mu xatun, chꞌajil jtunelot. Chaval ti joꞌon ta xquichꞌ li bu mu joꞌcun la jtsꞌune schiꞌuc li bu mu joꞌcun laj quicꞌae. <%Jaꞌ yuꞌun lixiꞌ mi xchꞌay cuꞌun la ataqꞌuine, jaꞌ yuꞌun la jmuc ta balumil. Ichꞌo sutel yuꞌun avuꞌun onoꞌox”, xi. ;%Ital eꞌuc li buchꞌu jmil noꞌox yichꞌoje, jech cꞌot yalbe li yajvale: “Cajval, jnaꞌoj onoꞌox ti toj tsots avoꞌone. Jaꞌ jechot jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta scꞌaj li bu maꞌuc la stsꞌune, schiꞌuc ta stsob li bu maꞌuc laj yicꞌae. $:AJech iꞌalbat yuꞌun li yajvale: “Stacꞌ jtsac. Lequil cajtunelot yuꞌun jun avoꞌon laꞌabtej ta jventa. Jutuc noꞌox laj cacꞌbot, pero li avie chacacꞌbe más ti cꞌusticuque. Laꞌ jchiꞌin jbatic o jech xijmuybajutic o sbatel osil”, xꞌutat yuꞌun li yajvale. L9Ital eꞌuc li buchꞌu yichꞌoj chaꞌmile, jech cꞌot yalbe li yajvale: “Cajval, liꞌ oy li chaꞌmil ataqꞌuin ti la avacꞌbun comele schiꞌuc li chaꞌmil ti ijolin cuꞌune”, xi. $8AJech iꞌalbat yuꞌun li yajvale: “Stacꞌ jtsac. Lequil cajtunelot yuꞌun jun avoꞌon laꞌabtej ta jventa. Jutuc noꞌox laj cacꞌbot, pero li avie chacacꞌbe más ti cꞌusticuque. Laꞌ jchiꞌin jbatic o jech xijmuybajutic o sbatel osil”, xꞌutat yuꞌun li yajvale. 7Jaꞌ baꞌi ital li buchꞌu yichꞌoj comel joꞌmile, te yichꞌojbe talel li joꞌmil sjol nojtoque. Jech cꞌot yalbe li yajvale: “Cajval, liꞌ oy li joꞌmil ataqꞌuin ti la avacꞌbun comele schiꞌuc li joꞌmil ti ijolin cuꞌune”, xi. 76g’Cꞌalal voꞌone xaꞌox sbatel li yajvalique, ichaꞌsut talel. La stacan ta iqꞌuel li yajtuneltaque, la sjacꞌanbe cꞌu yepal ijolin yuꞌunic li taqꞌuine. u5cYan li buchꞌu jmil noꞌox iꞌacꞌbate la snacꞌbe noꞌox staqꞌuin li yajvale, la smuc ta balumil. z4mJaꞌ noꞌox jech la spas eꞌuc li buchꞌu chaꞌmil noꞌox iꞌacꞌbate. Ijolin yuꞌun chaꞌmil eꞌuc. ~3uLi buchꞌu iꞌacꞌbat joꞌmile lic sman spꞌolmal yoꞌ chjolin o li taqꞌuine. Jech ijolin yuꞌun joꞌmil. 22]Li june laj yacꞌbe comel joꞌmil, li schaꞌvaꞌale laj yacꞌbe comel chaꞌmil, li yoxvaꞌale laj yacꞌbe comel jmil. Li buchꞌu lec pꞌije jaꞌ ep iꞌacꞌbat. Yan li buchꞌu mu snaꞌ leque jutuc noꞌox iꞌacꞌbat. Cꞌalal laj yacꞌ comel li staqꞌuine, jaꞌ o ibat ta nom. 81iLaj yalbuncutic yan loꞌil nojtoc li Jesuse: ―Chacalbeic li cꞌu sba ta xcꞌot ta pasel li cꞌalal chtal jpas mantale. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic ti chbat ta nome. Cꞌalal muc toꞌox bu bateme, laj yicꞌan talel li yajtuneltaque. Laj yacꞌbe sventain comel li staqꞌuine. Y0+ ’Jaꞌ jech li joꞌoxuque, scꞌan ti vicꞌluc asatique yuꞌun mu xanaꞌic cꞌu ora chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Mi ta sob, mi ta mal cꞌacꞌal, mi ta acꞌubaltic, mu xanaꞌic ―xijyutcutic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti jun coꞌontic acꞌo jpastic li cꞌusi tscꞌan li Cajvaltique /  Jech itacꞌbatic: “Melel li cꞌusi chacalbeique, muc bu chajambeic stiꞌ jna yuꞌun mu jmojuc coꞌontic”, xꞌutatic. . Tsꞌacal to italic li yan tsebetique. Jech laj yalic: “Cajval, Cajval, jambuncutic li stiꞌ anae, otesuncutic”, xiic cꞌotel. I-  Cꞌalal jaꞌ o batemic o ta smanele, jaꞌ o ital li jnupunel quereme. Li tsebetic ti lec chapalique iꞌochic li yoꞌ bu ta spasic li qꞌuin nupunele. Li yajval nae la smac li tiꞌnae. ,9 Itacꞌavic li buchꞌutic pꞌijique: “Mu xuꞌ. Oy yicꞌal mu xlocꞌ o cuꞌuncutic eꞌuc. Jaꞌ lec ba manic talel li bu ta xchonee”, xiic. .+ULi tsebetic ti muc bu pꞌijique jech laj yalbeic li buchꞌutic pꞌijique: “Acꞌbuncutic jsetꞌuc avaseteic yuꞌun ta xtupꞌ xa li jcantilcutique”, xiic. j*MIjulavic ta ora li tsebetique. La schꞌolbeic más yaseteil li scantilique, la smeltsanic lec. ))Ta oꞌlol acꞌubal iyaꞌiic ti jech iꞌaptaatique: “Chtal xa li jnupunel quereme. Locꞌanic batel ta ora, ba nupic talel ta be”, xi. R(Li jnupunel quereme muc bu xtal ta ora. Li tsebetique iꞌoch svayelic. p'YYan li tsebetic ti lec pꞌijique la snojesic ba scantilic, iyichꞌic ba más yaseteil ta yan o yav. &Li tsebetic li muc bu pꞌijique jaꞌ noꞌox laj yichꞌic batel scantilic, muc bu laj yichꞌbeic batel más yaseteil. T%!Li joꞌvoꞌique lec pꞌijic. Li joꞌvoꞌic nojtoque muc bu pꞌijic. $ Li Jesuse jech lijyalbuncutic yan loꞌil: ―Chacalbeic li cꞌu sba ta xcꞌot ta pasel li cꞌalal chtal jpas mantale. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal lajunvoꞌ tojol tsebetic ti laj yichꞌic batel scantilic yuꞌun ba snupic ta be li jnupunel quereme. b#=3Chjul acꞌbatuc yichꞌ tsots vocol yuꞌun li yajvale. Coꞌol ta xichꞌ vocol schiꞌuc li jloꞌlovanejetique. Te xꞌoqꞌuelet o, te xcꞌuxuxet o ye ta scoj ti tsots li vocol ta xichꞌe ―xi li Jesuse.,"Q2Li yajvale jaꞌ o chjul talel li cꞌalal chꞌayal yoꞌon ti cꞌusiuc noꞌox ta spasbe li schiꞌiltaque yuꞌun mu schꞌun ti poꞌot xa chtal li yajvale. !+1Jech chlic yutan chlic smajan li schiꞌiltac ta abtel ti acꞌbil sventaine. Jaꞌ chba schiꞌinan ta veꞌel li buchꞌutic jyacubeletique. a ;0Pero mi chopol li jtunele jech chlic snop: “Mu to nan xtal ta ora li cajvale”, xi. %/Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌu ti jun yoꞌon ta xꞌabteje ta xꞌacꞌbat sventain scotol li cꞌustic oy yuꞌun li yajvale. a;.Xmuybaj noꞌox li jtunel ti jun yoꞌon yacal spasel chjul taatuc yuꞌun li yajvale. s_-’Li buchꞌu lequil jtunele jun yoꞌon ta xꞌabtej ta stojol li yajvale. Yuꞌun pꞌij ta xꞌile yuꞌun li yajvale, ta xꞌacꞌbat yabtel ti jaꞌ ta smacꞌlan schiꞌiltac ta abtel li cꞌalal ta sta yora chveꞌique. 1[,Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, scꞌan ti vicꞌluc asatic chamalaicune. Yuꞌun mu xanaꞌic li cꞌu ora chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Mu me chꞌayluc avoꞌonic chjul jtaoxuc. Jaꞌ scꞌoplal li buchꞌu lequil jtunel schiꞌuc li buchꞌu chopol jtunele P+Naꞌic me jech chac cꞌu chaꞌal li yajval na ti mu snaꞌ mi chtal jun jꞌelecꞌ ta acꞌubaltique. Ti snaꞌojuque, mu xꞌoch svayel ti jechuque. Mu cꞌusi ta xchꞌay yuꞌun ti jechuque. }s*’Vicꞌluc noꞌox me asatic chaꞌa, yuꞌun mu xanaꞌic cꞌu ora chichaꞌtal, joꞌon la Avajvalicune. a;)Mi oy chaꞌvoꞌ antsetic coꞌol ta xjuchꞌunique, jun ta xquicꞌ ba, jun ta xcom. q[(Mi oy chaꞌvoꞌ viniquetic ti coꞌol ta xꞌabtejic ta yabtelique, jun ta xquicꞌ ba, jun ta xcom. b='Muc onoꞌox bu ischꞌunic ti chtal nojelale. Jaꞌ to ischꞌunic li cꞌalal itale, pero muc xa bu xcolic, ilaj scotolic. Jaꞌ jech chcꞌot ta pasel li cꞌalal chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Q&Cꞌalal muc toꞌox bu talem li nojelale, jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta saꞌel sveꞌelic, ta xnupunic, schiꞌuc ta xacꞌ ta malijel stseubic. Jaꞌ to ipajic li cꞌalal ital li nojelale. s_%’Jech chac cꞌu chaꞌal la spasic li crixchanoetic ta voꞌone li cꞌalal liꞌ toꞌox oy li Noee, jaꞌ noꞌox jech ta spasic eꞌuc li cꞌalal ta sta scꞌacꞌalil ti chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. .U$’Li cꞌu ora chichaꞌtale muc buchꞌu snaꞌ, mi jaꞌuc li ángeletic ta vinajele, mi joꞌcun li Nichꞌonilune. Jaꞌ noꞌox snaꞌ stuc li Jtotique. ~u#Li cꞌustic caloje mu xchꞌay scꞌoplal, ta onoꞌox xcꞌot ta pasel scotol. Jaꞌ xlaj to li vinajel balumile. +"Melel chacalbeic, li buchꞌutic iyaꞌiic li cꞌu sba chlic li tsots vocol li laj calboxuc liꞌi, oy toꞌox cuxuloxuc li cꞌalal chlique. F!Jaꞌ noꞌox jech li cꞌalal chavilic ti chcꞌot ta pasel scotol li cꞌusi laj cale, jaꞌ chanaꞌic o ti poꞌot xa scꞌacꞌalil chichaꞌtale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. yk ’Naꞌic me ti cꞌalal ch‐unenaj li teꞌel higoe, jaꞌ chanaꞌic o ti poꞌot xa yora joꞌtique. +OTsots chjupanat oqꞌues nojtoc, jech chyal talel li cajꞌangeltaque. Jaꞌ chtal tsobeicuc scotol li buchꞌutic tꞌujbilic cuꞌun ta spꞌejel li balumile. 2]Jaꞌ chilic o scotol crixchanoetic li cꞌu sba chichaꞌtale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Scotol crixchanoetic ta spꞌejel balumil ta xꞌoqꞌuic ta scoj xiꞌel. Yuꞌun chilic ti oy jtsatsal oy juꞌel li cꞌalal chiyal talel ta toc ta vinajel, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. t a’Cꞌalal mi iꞌechꞌ scotol li vocol li laj calboxuque, jaꞌ o chmac sat li cꞌacꞌale. Mi jaꞌuc li ue mu xacꞌ xojobal nojtoc. Li cꞌanaletique ta stsꞌujan yalel nojtoc. Ta xnic scotol li cꞌustic oy ta vinajele. z mTa onoꞌox xtal tsots vocol ta stojolic li buchꞌutic ti mu xiyichꞌic ta muqꞌue, jech chac cꞌu chaꞌal mi oy cꞌusi chameme, ta onoꞌox stsob sbaic talel li xulemetique. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba ta xchaꞌtal li Cajvaltique M Yuꞌun jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li chauc ti xleblajet ta xquiltic ti butic xa oyutique, jaꞌ jech scotol crixchaneotic chiyilic cꞌalal chichaꞌtal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. ^ 5Mi oy buchꞌu jech chayalbeic: “Te xa oy ta taqui jamaltic li Cristoe”, mi xayutique, mu me xba aqꞌuelic. Mi oy buchꞌu yan nojtoc jech chayalbeic: “Te xa oy ta yut na”, mi xiique, mu me xachꞌunic. \ 1Qꞌuelo me abaic li joꞌoxuque, jaꞌ me yuꞌun cac noꞌox chacalbeic scotol. veYuꞌun chtalic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti jaꞌ tꞌujbilic yuꞌun Dios ti chasventainique, schiꞌuc spꞌisoj sbaic ti jaꞌ chalic li scꞌop Diose, pero altic chalic. Chaqꞌuic ta ilel ti oy sjuꞌelique yoꞌ jech chloꞌloj o li crixchanoetique. Tscꞌan tsloꞌloic eꞌuc li buchꞌutic tꞌujbilic yuꞌun li Diose, pero mu xloꞌloj yuꞌunic. dA’Mi oy buchꞌu jech chayalbeic: “Liꞌ xa oy li Cristoe”, mi xayutique, mu me xachꞌunic. Mi oy buchꞌu yan nojtoc jech chayalbeic: “Leꞌ xa oy li Cristoe”, mi xayutique, mu me xavaqꞌuic ta venta. )KTi manchuc tspajes li vocol li Diose, mu junuc buchꞌu chcol avuꞌunic ti jechuque. Pero ta sventa li buchꞌutic tꞌujbilique, li Diose tspajes li vocole. B}Yuꞌun toj tsots li vocol li chtal ta slajebe. Muc onoꞌox bu jech echꞌem li cꞌalal ilic li balumile schiꞌuc cꞌalal tana. Mi iꞌechꞌ li tsots vocol taje, muc xa bu chtal. ykTaic ta naꞌel Dios ti mu me ta yora sictic, mi ta scꞌacꞌalil chacux avoꞌonic li cꞌalal chajatavique. lQToj abol sbaic li buchꞌutic schiꞌuc yolique schiꞌuc li buchꞌutic ta to xchuꞌun yolique. xiLi buchꞌutic ti te oyic ta yabtelique, mu xa me sutic talel ta snaic yoꞌ chtal yichꞌic li spuychijique. -Li buchꞌutic ti te oyic ta sjol snaic ti pachꞌale, cꞌalal ta xyalic talele, mu xa me xꞌoch sloqꞌuesic li cꞌustic oy ta yut snaique. zmLi cꞌusi chajtsꞌibaboxuc batel liꞌi, nopbeic lec li smelole yuꞌun jech onoꞌox laj yalbuncutic li Jesuse: ―Li cꞌalal chavilic ti te vaꞌanbil ta yut li mucꞌta chꞌulna li cꞌusi chopol chil li Diose jech chac cꞌu chaꞌal laj yal Daniel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee, jatavanic batel ta anil ta vitstic, joꞌoxuc li liꞌ nacaloxuc ta Judeae. H~ Pero ta persa baꞌi ta xichꞌ alel ta spꞌejel balumil ti ista xa scꞌacꞌalil ti chventainatic yuꞌun li Diose. Jaꞌ o ta sta yorail li slajeb cꞌacꞌale ―xijyutcutic li Jesuse. y}k Pero li buchꞌutic chcuch yuꞌun scotol li vocole, mi mu schibajes yoꞌonique, jaꞌ chcolic o sbatel osil. {|o Toj echꞌem ta xpꞌol li cꞌusi chopole jech ep buchꞌutic mu xa cꞌuxuc ta yoꞌonic li schiꞌiltaquique. S{ Ta xlocꞌ ep jloꞌlovanejetic. Ep buchꞌutic ta schꞌunic loꞌloel. Ez Oy ep buchꞌutic ta xchibaj o yoꞌonic. Li buchꞌutic ta xchibaj yoꞌonique chopol chilic li buchꞌutic mu xchibaj yoꞌonique. Jamal chalic ti bu nacalique yoꞌ acꞌo tsaqueicuc. Sy ’Chaꞌaqꞌueic ta scꞌob jꞌabteletic yoꞌ jech chavichꞌic vocol, oy noꞌox buchꞌu chlaj ta milel avuꞌunic. Ep crixchanoetic chopol chayilic ta sventa ti avichꞌojicun ta muqꞌue. )xMPero taje sliqueb to li vocole. PwChlic saꞌic cꞌop li crixchanoetic ta yantic o balumile. Chlic saꞌic cꞌop li ajvaliletic nojtoque. Chtal tsots viꞌnal schiꞌuc chamel. Schiꞌuc oy bu tsots ch‐echꞌ niquel ta balumil. =vsCꞌalal chavaꞌiic ti oy cꞌop liꞌi, schiꞌuc cꞌalal chavaꞌiic ti oy cꞌop ta nome, mu xaxiꞌic. Ta onoꞌox xcꞌot ta pasel pero maꞌuc toꞌox slajeb cꞌacꞌal. NuYuꞌun oy ep buchꞌutic chalic ti jaꞌ sbi li jbie. Jech chalic: “Joꞌon Cristoun li tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique”, xiic. Jaꞌ jech ep buchꞌutic ta schꞌunic loꞌloel. Wt'Itacꞌav li Jesuse: ―Qꞌuelo me abaic, mu me buchꞌu xasloꞌloic. QsLi Jesuse ibat ta vits Olivatic, te ichoti. Te lijbatcutic eꞌuc, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique. Jech la jacꞌbecutic li Jesuse: ―Alo caꞌicutic cꞌu ora chcꞌot ta pasel ti chjinesat li mucꞌta chꞌulna li la avale. ¿Cꞌu sba chavacꞌbe svinajeb baꞌi ti yoꞌ chquilcutic o ti poꞌot xa chachaꞌtale? ¿Cꞌu sba chavacꞌbe svinajeb baꞌi ti yoꞌ chquilcutic o nojtoc ti poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale? ―xcutcutic. =rsLi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Laj xa avilic scotol liꞌi. Melel li cꞌusi chacalbeique, chcꞌot scꞌacꞌalil ti mu jpꞌejuc ton latsal chcome yuꞌun chtal sjinesic jyanlumal crixchanoetic ―xijyutcutic. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌustic chcꞌot ta pasel li cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale bq ?Cꞌalal yuꞌun xaꞌox chijlocꞌcutic ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulna li te ta Jerusalén schiꞌuc li Jesuse, laj cacꞌbecutic yil ti toj cꞌupil sba meltsanbil li chꞌulnae schiꞌuc li naetic li teye. ypk'Jech chacalbeic, muc xa bu chavilicun. Jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil ti jech chavalique: “Toj lec li buchꞌu tacbil talel yuꞌun li Cajvaltic Diose”, mi xachiique, jaꞌ to chavilicun nojtoc ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse.So&Aꞌiic, toj abol abaic chacomic. Muc xa bu liꞌ achiꞌuquic li Diose. Sn%’Joꞌoxuc li liꞌ nacaloxuc ta Jerusalene, atalelic o ti chamilic li buchꞌutic chalic li scꞌop Diose. Chavacꞌbeic ton li buchꞌutic tacbilic talel yuꞌun Dios liꞌ ta atojolique. Pero ep xa ta velta la jcꞌan jtsoboxuc jech chac cꞌu chaꞌal ta stsob yol ta yolon xicꞌ li meꞌcaxlane, pero mu xacꞌanic. mw$Melel li cꞌusi chacalbeique, joꞌoxuc ti liꞌ to oyoxuc ta balumile chacuchbeic scotol li svocolic la atot ameꞌic ti imilvanique. Jaꞌ scꞌoplal ti iyat yoꞌon Jesús ta scoj ti muc bu schꞌunic li buchꞌutic te nacalic ta Jerusalene ]l3#Jaꞌ yuꞌun joꞌoxuc ta xcom ta abaic ti imileic scotol li buchꞌutic tucꞌ yoꞌonique. Cꞌalal imile li Abele, jaꞌ li tuqꞌuil vinique, ti cꞌalal to icꞌot ta lajel li Zacaríase, jaꞌ li snichꞌon Berequíase, ti imile ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta nopol scajleb smoton li Diose, joꞌoxuc icom ta abaic scotol. [k/"Chajtacboxuc to talel buchꞌutic ta xal scꞌop Dios ti lec pꞌijique, ti lec snaꞌ xchanubtasvanic ta sventa li cꞌusi tscꞌan li Diose. Oy noꞌox buchꞌu chamilic, oy noꞌox buchꞌu chajocꞌanic ta cruz, oy noꞌox buchꞌu chatsitsic ta yut achꞌulnaic schiꞌuc chanutsic loqꞌuel ta jujun jteclum li te ta avosilalique. (jI!’La atot ameꞌique jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li orachone. Jaꞌ noꞌox jechoxuc eꞌuc li joꞌoxuque, yuꞌun coꞌol avoꞌonic achiꞌuquic la atot ameꞌique. Mu xuꞌ avuꞌunic chapoj abaic, persa onoꞌox chba avichꞌic vocol li te ta mucꞌta cꞌoqꞌue. i  Joꞌoxuc to chatsꞌacubtasic li cꞌusi la spasic la atot ameꞌic ta voꞌonee yuꞌun poꞌot xa chapasbecun jech eꞌuc. hJaꞌ chvinaj o ti coꞌol avoꞌonic achiꞌuquic la atot ameꞌic ti la smilanic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. ugcAltic ti jech chavalbeic li crixchanoetique: “Ti oyucuncutic xaꞌox li cꞌalal iꞌechꞌic ta balumil li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee, muc bu jticꞌ jbacutic ta smilel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ti jechuque”, xavutic. f/’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Yuꞌun joꞌoxuc chachaꞌachꞌubtasbeic schiꞌuc chachaꞌbonbeic lec smuquenal li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌone ti lec tucꞌ yoꞌonique, pero mu xachꞌunic li cꞌustic laj yalic ta jventae. )eKJaꞌ jechoxuc li joꞌoxuque. Tucꞌ la avoꞌonic yilel ta stojol li crixchanoetique, pero altic. Naca loꞌlovanej anopojic schiꞌuc li cꞌustic chopole. d/’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal chꞌenal ánima ti lec bonbil spat xocon ta tane, ti lec cꞌupil sba ta qꞌuelele, pero ta yute noj ta baquil ánimaetic schiꞌuc scotol li cꞌustic te cꞌaꞌemique. ScJoꞌoxuc li jfariseooxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal jun maꞌsat. Jaꞌ lec acꞌo ta poquel baꞌi la avoꞌonique jech chatuqꞌuibic o, jech lec nojtoc scotol li cꞌusi chapasique. Ob’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Jech chac cꞌu chaꞌal ti buchꞌu jaꞌ noꞌox ta spocbe spat xocon li vasoe schiꞌuc li pulatue, yan li yute muc bu tsuqꞌuic, noj ta icꞌubal. Jaꞌ noꞌox jechoxuc li joꞌoxuque. Lecoxuc yilel pero jaꞌ noꞌox batem ta avoꞌonic scꞌupinel li cꞌustic oy yuꞌun la achiꞌilique. Chavalbeic ti acꞌo yaqꞌuic ta smoton li Diose pero joꞌoxuc noꞌox chavichꞌic atuquic. aAltic ti chachanubtasvanique yuꞌun jaꞌ noꞌox chachꞌunic li bu mu tsotsuque. Yan li bu tsotse jaꞌ mu xachꞌunic. E`’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Yuꞌun jaꞌ noꞌox chanopic ti persa chavatic ta lajlajuneb li cꞌustic atsꞌunojique, jaꞌ li tulnichime, schiꞌuc li anise, schiꞌuc li cominoe. Chaloqꞌuesic jujun li ta lajlajuneb ta sventa smoton li Diose. Pero jaꞌ mu xacꞌan xapasic li bu persa scꞌan pasel li smantaltac li Dios ti laj yal comel li Moisese. Mu xavaqꞌuic ta venta ti scꞌan ti lec chameltsanic cꞌope, ti chacꞌuxubinvanique, ti melel li cꞌustic chavalique. Jaꞌ lec ti lauc apasic nojtoc ti bu persa scꞌan pasele. _)Li buchꞌu chal ti jaꞌ yajtextico li vinajele jaꞌ xa yajtextico cꞌalal ta smucꞌta chotleb li Diose, schiꞌuc li Dios li te chotole. ^7Jech nojtoc li buchꞌu chal ti jaꞌ yajtextico li mucꞌta chꞌulnae, jaꞌ xa yajtextico nojtoc li Diose yuꞌun jaꞌ te yacꞌoj sba li Diose. ] Li buchꞌu chal ti jaꞌ yajtextico li scajleb smoton li Diose, jaꞌ xa yajtextico cꞌalal ta smoton Dios li te cajanbile. `\9Mu xanaꞌic snopel. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal jun maꞌsat. Yuꞌun mu másuc ichꞌbil ta mucꞌ li smoton li Diose; jaꞌ más ichꞌbil ta mucꞌ li yoꞌ bu cajal chcꞌacꞌ li smoton li Diose. [Jech chavalic nojtoc: “Buchꞌu chal ti jaꞌ yajtextico li scajleb smoton li Diose, mu persauc tspas li cꞌusi chale. Yan li buchꞌu chal ti jaꞌ yajtextico ti milbil smoton Dios li te cajanbile, jaꞌ persa tspas li cꞌusi chale”, xachiic. "Z=Mu xanaꞌic snopel. Jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal jun maꞌsat. Yuꞌun mu másuc ichꞌbil ta mucꞌ li cꞌanal taqꞌuine; jaꞌ más ichꞌbil ta mucꞌ li mucꞌta chꞌulna li yoꞌ bu tiqꞌuil li cꞌanal taqꞌuine yuꞌun jaꞌ te ta xmilbat smoton li Diose. )YK’Joꞌoxuque jaꞌ jechoxuc jech chac cꞌu chaꞌal jun maꞌsat. Chavichꞌic tsots vocol yuꞌun apꞌisoj abaic ti chavaqꞌuic ta ilel bee. Yuꞌun jech chavalic: “Li buchꞌu chal ti jaꞌ yajtextico li mucꞌta chꞌulnae, mu persauc tspas li cꞌusi chale. Yan li buchꞌu chal ti jaꞌ yajtextico li cꞌanal taqꞌuin li te ta mucꞌta chꞌulnae, jaꞌ persa tspas li cꞌusi chale”, xachiic. X ’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Chalubtsan abaic ta saꞌel mi oy bu xataic junuc avajchanbalajelic. Mi la ataique, más to ta soc o avuꞌunic. Jaꞌ yuꞌun joꞌoxuc ta acojic ti chba yichꞌ vocol ta mucꞌta cꞌoqꞌue. pWY’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Altic ti jal chataic ta naꞌel li Diose, yuꞌun ta to xaloꞌlobeic li cꞌustic oy yuꞌun li meꞌanal antsetique. Jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. XV) ’Joꞌoxuc ti apꞌisoj abaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc joꞌoxuc li jfariseooxuque, jloꞌlovanejoxuc, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xavichꞌic tsots vocol. Yuꞌun jaꞌ li chapajesic li buchꞌutic ta scꞌanic ventainel yuꞌun li Diose, pero li joꞌoxuque mu xacꞌanic ventainel yuꞌun li Diose. YU+ Li buchꞌu junucal ta stoy sba ta atojolique jaꞌ ta xbicꞌtajese yuꞌun li Diose. Yan li buchꞌu junucal ta sbicꞌtajes sba ta atojolique, jaꞌ ta xꞌaqꞌue ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun li Diose. RT Li buchꞌu banquilal avuꞌunique acꞌo sbicꞌtajes sba ta atojolic. S7 Mu me xacꞌanic ti “Cajval” xaꞌutatique yuꞌun jun noꞌox la Avajvalique, jaꞌ li joꞌone ti tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique. {Ro Mu me buchꞌu xapꞌis ta atotic liꞌ ta balumile, yuꞌun jun noꞌox li Jtotique, jaꞌ li Dios ta vinajele. wQg’Pero li joꞌoxuque mu me xacꞌanic ti “jchanubtasvanej” xaꞌutatique yuꞌun jun noꞌox la Avajchanubtasvanejique, jaꞌ li joꞌone ti tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique. Li joꞌoxuque achiꞌil noꞌox abaic. ==[<::99877 6$5a443Y22:11e00&/G.-++**E)('';%%E$N#Z"s!!g LTh R>J   K wTX +Cꞌalal ijelavic batel jutuc li Jesuse schiꞌuc li chaꞌvoꞌique, iyil te oy yan chaꞌvoꞌ jchiꞌilcutic, Jacobo schiꞌuc li yitsꞌine, jaꞌ li Juan sbie. Jaꞌ snichꞌnab li Zebedeoe. Te tiqꞌuilic ta yut canava schiꞌuc li stotique yuꞌun yacal ta slutꞌilanic li snutiꞌic li stsacobil schoyique yuꞌun jatem. P Laj yictaic ta ora li yabtelique, la schiꞌinic batel li Jesuse. ) MLi Jesuse jech laj yalbe: ―Laꞌ chiꞌinicun batel, chajeltabeic la avabtelique. Chajchanubtasic li cꞌu sba chba asaꞌbecun talel crixchanoetique ―xut. # ALi Jesuse ixanav batel ta tiꞌtiꞌnab li te ta Galilea balumile. Iyil te chaꞌvoꞌ jchiꞌilcutic ta israelal, Simón schiꞌuc yitsꞌin, li Andrés sbie. Te yaquic tstiqꞌuel ochel snutiꞌic li stsacobil schoyic ta nab yuꞌun ta stsaquic choy, yuꞌun jaꞌ yabtelic.  Jech laj yal: ―Ista xa scꞌacꞌalil chasventainic li Diose. Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique, chꞌunic li lequil achꞌ cꞌop ti laj cale ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yicꞌ ta yajchanbalajeltac chanvoꞌ jtsac‐choyetic li Jesuse ' ICꞌalal ochem xaꞌox ta chuquel li Juane, li Jesuse ibat ta Galilea balumil. Ba yalbe yaꞌiic li jchiꞌilcutic ta israelal li lequil achꞌ cꞌope. H   Chaꞌvinic cꞌacꞌal te ijocꞌtsaj ta taqui jamaltic. Jaꞌ noꞌox te oy teꞌtical chonetic. Li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase, tal sloꞌlo Jesús ti yaloje, pero li Jesuse icoltaat yuꞌun li yajꞌangeltac Dios ti cꞌu sjalil te oye. Jaꞌ scꞌoplal ti te la sliques yabtel ta Galilea balumil li Jesuse ~  Cꞌalal laj xaꞌox yichꞌ joꞌ li Jesuse, iꞌacꞌbat snaꞌ yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti acꞌo batuc ta taqui jamaltique. P}  Li Diose icꞌopoj talel ta vinajel, jech laj yal: ―Joꞌot Jnichꞌonot, toj cꞌuxot ta coꞌon. Ximuybaj noꞌox avuꞌun ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti taꞌox sloꞌlo Jesús li banquilal pucuje P|  Cꞌalal ilocꞌ ta ucꞌum li Jesuse, iyil ta ora ti ijam li vinajele. Iyil iyal talel ta sba li Chꞌul Espíritue, coꞌol schiꞌuc jcot jculajteꞌ yilel. Jech iyichꞌ o li Chꞌul Espíritue. s{ a Cꞌalal yacal ta xacꞌanbe yichꞌ joꞌ li jchiꞌiltac li Juane, jaꞌ o ilocꞌ batel ta jteclum Nazaret li ta Galilea balumil li Jesuse. Te icꞌot ta ucꞌum Jordán, te iꞌacꞌbat yichꞌ joꞌ eꞌuc yuꞌun li Juane. Oz Li joꞌone jaꞌ noꞌox laj cacꞌboxuc avichꞌic joꞌ. Yan li buchꞌu tsꞌacal ta xtale jaꞌ chacꞌ avichꞌic li Chꞌul Espíritue ―xut. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yichꞌ joꞌ li Jesuse #y ALi Juane jech iyalbe li jchiꞌilcutic ta israelale: ―Oy to buchꞌu tsꞌacal ta xtal, jaꞌ más tsots yabtel yichꞌoj. Li joꞌone muc bu tsots cabtel quichꞌoj. Mu cꞌusi xuꞌ cuꞌun ta jcolta o. Acꞌo mi slocꞌbeel xonob, mu xuꞌ chcaꞌi yuꞌun mu cꞌusi xitun o. x Li scꞌuꞌ li Juane jaꞌ jalbil tsotsil cameyo. Li schuc schꞌute nucul. Li sveꞌele xcꞌajben schiꞌuc spom mucꞌta pom. 0w [Ba yaꞌibeic scꞌop Juan scotol li jchiꞌilcutic ta israelale li te nacalic ta Judea balumile, schiꞌuc li buchꞌutic te nacalic ta jteclum Jerusalene. Li buchꞌutic jamal iyalic ta stojol Juan li cꞌu sba smulique, iꞌacꞌbat yichꞌic joꞌ yuꞌun li Juane li te ta ucꞌum Jordane. Xv +Jaꞌ yuꞌun li Juan li te ta taqui jamaltique lic yal ti ta xacꞌbe yichꞌic joꞌ li buchꞌutic chictaic li cꞌustic chopol ta spasique yoꞌ jech ta spasbatic perton yuꞌun smulic yuꞌun li Diose. 1u ]Jaꞌ yuꞌun chlic jun jchiꞌiltic ta israelal.Tsots chal ta taqui jamaltic ti chtal li Cajvaltique.Jaꞌ yuꞌun ta xal nojtoc:“Ictaic scotol li cꞌustic chopol chapasique.Ichꞌbeic ta mucꞌ li scꞌope”, xi chalbe li jchiꞌiltactique, xi la stsꞌiba li Isaíase. ]t 5Jaꞌ la stsꞌiba comel Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌone, ti baꞌi ta xtal jun yajtacbalal li Diose ti ta xalbe scꞌoplal ti ta xtal li Cajvaltique. Jech tsꞌibabil:“Baꞌi ta jtac batel li cajtacbalale.Jaꞌ ta xalbe crixchanoetic ti chabate yoꞌ jech chayichꞌic ta mucꞌ”, xut Snichꞌon li Diose. s Jaꞌ jech ilic li lequil achꞌ cꞌope, jaꞌ ti chijcolutic ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Snichꞌon Diose. traChanubtasic jech chac cꞌu chaꞌal la jchanubtasoxuque yoꞌ jech ta schꞌunic eꞌuc scotol li cꞌustic laj calboxuque. Naꞌic me ti jchiꞌucoxuc scotol cꞌacꞌal cꞌalal ta slajeb cꞌacꞌale ―xijyutcutic li Jesuse.nqUJaꞌ yuꞌun batanic ta spꞌejel balumil, ba albeic jcꞌop scotol li crixchanoetique. Acꞌbeic yil ti jventainojoxuc xae, jech ta xacꞌ sbaic ti acꞌo jventainic eꞌuque. Acꞌbo yichꞌic joꞌ ta sventa li Jtote, schiꞌuc ta jventa joꞌon li Nichꞌonilune, schiꞌuc ta sventa li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ senyail ti yichꞌojicun ta muqꞌue. |pqLi Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Joꞌon liꞌacꞌbat xa jventain scotol, schiꞌuc vinajel schiꞌuc balumil. oCꞌalal iquilcutic li Jesuse, la jquejan jbacutic ta stojol. Pero oy chaꞌoxvoꞌuncutic ti muc bu jchꞌuncutic ti jaꞌ li Jesuse. 6neJoꞌoncutic li buluchvoꞌuncutic ta yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse, te lijbatcutic ta Galilea. Te lijcꞌotcutic ta vits li bu yalojbuncutic onoꞌox li Jesuse. Xm)Li soltaroetique la schꞌamic li taqꞌuine, jaꞌ jech laj yalic li cꞌu sba iꞌalbatique. Jaꞌ jech scꞌoplal cꞌalal tana ta stojol scotol li jchiꞌiltactic ta israelale ti muc bu chaꞌcuxiem li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic comel li buluchvoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse ti acꞌo spucbeic ba li scꞌope ulcMi iyaꞌi li gobernadore, joꞌoncutic chba jmeltsancutic la acꞌoplalique yoꞌ mu xamileic o ―xutic. Yk+ Jech iꞌalbatic yuꞌun li banquilal paleetique: ―Jech me xavalic: “Ta acꞌubal cꞌalal jaꞌ o ochem jvayelcutique, a sloqꞌuesbeic sbecꞌtal stacupal Jesús li yajchanbalajeltaque”, chianic me. Sj Li banquilal paleetique la stsob sbaic ta ora scotolic schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique. Coꞌol la smeltsanbeic scꞌoplal li cꞌusi ta spasique. Iꞌacꞌbatic ep taqꞌuin li soltaroetique. tia Cꞌalal naca toꞌox isutic batel li antsetique, jaꞌ o icꞌotic ta jteclum jayvoꞌ li soltaroetic li la schabibeic li smuquenal li Jesuse. Ba yalbeic li banquilal paleetic scotol li cꞌustic icꞌot ta pasel ta stojolique. Lh Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Mu xaxiꞌic. Ba albeic li quermanotactic ti acꞌo baticuc ta Galileae, jaꞌ li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Jtotic Diose. Te chcꞌot staicun ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi iyalic li soltaroetic li la schabibeic smuquenal li Jesuse Ng Cꞌalal yaquic talel ta xanbale, te isnupic ta be li Jesuse. ―¿Bu chabatic? ―xꞌutatic. Li antsetique la squejan sbaic ta stojol li Jesuse, la smeybeic yoc yuꞌun laj yichꞌic ta mucꞌ. "f=Li antsetique ixiꞌic loqꞌuel li ta chꞌene, italic ta anil. Xmuybajic xa tal yalbuncutic, joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse. teaBatanic ta ora, ba albeic li yajchanbalajeltaque ti chaꞌcuxiem xae. Albeic ti jaꞌ baꞌi ta xcꞌot ta Galilea li Jesuse. Te chcꞌot staic, te chilbeic sat. Jaꞌ noꞌox jech chacalbeic ―xꞌutatic yuꞌun li chꞌul ángele. d Mu xa bu liꞌi; ichaꞌcuxi xa jech chac cꞌu chaꞌal yalojboxuc onoꞌoxe. Laꞌ qꞌuelavilic li bu toꞌox la stelanique. c Li chꞌul ángele jech laj yalbe li antsetique: ―Mu xaxiꞌic. Jnaꞌoj ti jaꞌ chasaꞌic li Jesús ti te icham ta cruze. bCꞌalal iyilic li chꞌul ángel li soltaroetic ti la schabiic li chꞌene, iniquic tajmec ta xiꞌel, chamem icomic yilel. ~auLi chꞌul ángele oy xojobal jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li slebuel chauque. Batsꞌi sac tajmec li scꞌuꞌe. c`?Cꞌalal muc toꞌox bu batemique, tsots inic li balumile yuꞌun iyal talel ta vinajel jun yajꞌangel li Cajvaltic Diose. Te jul stselelin loqꞌuel li mucꞌta ton li macbil o stiꞌ li chꞌene, te ichoti ta sba. p_ [Cꞌalal echꞌem xaꞌox li scꞌacꞌalil ta jcuxtique, poꞌot xaꞌox sacub ta sba cꞌacꞌal ta xemana, jaꞌ li romincoe, ba sqꞌuelbeic smuquenal Jesús li María li liquem talel ta Magdalae schiꞌuc li otro jun Maríae. s^_BJech ibatic, ba smacbeic lec li stiꞌ smuquenale. La spaqꞌuic comel li spat xocon li mucꞌta ton li macbil o stiꞌ li chꞌene. Laj yacꞌbeic seyoal li bu pacꞌbile. Te laj yacꞌbeic comel schabiic li soltaroetique.]AItacꞌav li Pilatoe: ―Te oy soltaroetic, iqꞌuic batel. Ba pasic li cꞌu sba xanaꞌic schabiele ―xꞌutatic. j\M@Alo mantal ti acꞌo ba yichꞌ chabiel oxibuc cꞌacꞌal li smuquenale naca me xtal loqꞌuesbatuc sbecꞌtal stacupal ta acꞌubaltic yuꞌun li yajchanbalajeltaque. Naca me jech ta xalbeic li crixchanoetique: “Ichaꞌcuxi xa loqꞌuel ta smuquenal”, naca me xiic, jech más to echꞌem ta xloꞌloatic o li crixchanoetique ―xutic li Pilatoe. @[y?Jech cꞌot yalbeic: ―Ajvalil, jnaꞌojcutic ti jech yaloj li jloꞌlovanej li cꞌalal cuxul toꞌoxe: “Ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal”, xi iyal. ^Z5>Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox li scꞌacꞌalil ta jchapan jbatic sventa ta jcuxtic ta savaroe, la stsob sbaic talel scotol li banquilal paleetique schiꞌuc li jfariseoetique. Te italic ta stojol li Pilatoe. @Yy=Li María li liquem talel ta Magdalae schiꞌuc li otro jun Maríae, te chotol icomic ta stuqꞌuil tiꞌchꞌen. Jaꞌ scꞌoplal ti la schabibeic smuquenal Jesús li soltaroetique X1~Tu8Te oy li María li liquem talel ta Magdalae, schiꞌuc otro jun María, jaꞌ li smeꞌic Jacobo schiꞌuc li Josee. Te oy nojtoc li smeꞌic li snichꞌnab Zebedeoe, jaꞌ li Jacobo schiꞌuc li Juane. Jaꞌ scꞌoplal ti la smuquic li Jesuse S7Cꞌalal jocꞌol xaꞌox ta cruz li Jesuse, te oy ep antsetic nomnom tsqꞌuelic talel. Jaꞌ li antsetic li la schiꞌinic ta xanbal li Jesús li ta Galilea balumile, schiꞌuc ti la smacꞌlanique. Jaꞌ la schiꞌinic talel cꞌalal ta Judea balumil. 0RY6Li banquilal soltaro schiꞌuc li yajsoltarotac li te ta xchabiic li Jesuse, toj xiꞌelic noꞌox li cꞌalal iyaꞌiic inic li balumile schiꞌuc cꞌalal iyilic scotol li cꞌustic icꞌot ta pasele. Jech laj yalbe sbaic: ―Ta melel jaꞌ snichꞌon Dios li vinic liꞌi ―xut sbaic. [Q/5Iloqꞌuic ta smuquenalic pero muc bu xꞌochic ba ta ora ta Jerusalén. Jaꞌ to iꞌochic li cꞌalal ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal li Jesuse. Te iꞌileic yuꞌun ep crixchanoetic li te ta Jerusalene. wPg4Ep muquenaletic laj jamuc. Ichaꞌcuxiic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Dios li cꞌalal ichamique. AO{3Li mucꞌta pocꞌ li te lichꞌil ta yut li mucꞌta chꞌulnae, ijat ta oꞌlol. Ijat yalel cꞌalal olon. Tsots inic li balumile. Li mucꞌtic tonetique laj vocꞌanuc ta oꞌlol. LN2Li Jesuse tsots to icꞌopoj, jaꞌ xa o ilocꞌ schꞌulel. M}1Jech iꞌalbat yuꞌun li yanetique: ―Jmalatic, jqꞌueltiquic mi chtal yalesatuc ta cruz yuꞌun li Elíase ―xiic. 2L]0Ibat ta anil jun vinic, ba stsac talel jpꞌej li cꞌusi cꞌunputsane. La stsꞌaj ta pajal yaꞌlel tsꞌusub, la xoj ta aj, laj yacꞌbe stsꞌuꞌ li Jesuse. fKE/Oy jayvoꞌ buchꞌutic iyaꞌiic, jech laj yalic: ―Jaꞌ chapta li Elíase ―xiic. AJ{.Ta oxib ora ta mal cꞌacꞌale tsots icꞌopoj li Jesuse: ―Elí, Elí ¿lama sabactani? ―xi. “Dios cuꞌun, Dios cuꞌun, ¿cꞌu chaꞌal la atenun ta avoꞌon?” xi smelol. I+-Cꞌalal oꞌlol xaꞌox cꞌacꞌale, imac sat li cꞌacꞌale, icom ta icꞌal acꞌubal. Jaꞌ to ta oxib ora ta mal cꞌacꞌal ijam. "H=,Jaꞌ jech inaꞌlevanic eꞌuc li chaꞌvoꞌ jꞌeleqꞌuetic li te jocꞌajtic ta cruz schiꞌuc li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icham li Jesuse ?Gw+Laj yal ti ta xcoltaat yuꞌun li Diose, jech acꞌo coltaatuc ta ora mi melel ti lec ta xꞌile yuꞌun li Diose. Yuꞌun yaloj onoꞌox ti jaꞌ Snichꞌon li Diose ―xut sbaic. bF=*―La scoltaan li crixchanoetique pero li stuc juꞌune, mu xuꞌ tscolta sba. Mi melel ti jaꞌ mucꞌta ajvalil cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique, acꞌo yaluc ta ora ta cruz. Jaꞌ to ta jchꞌuntic. UE#)Jaꞌ jech inaꞌlevanic eꞌuc li banquilal paleetique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique. Jech laj yalic: RD(Jech laj yalic: ―Ti aval chajines li mucꞌta chꞌulnae, ti ta oxib noꞌox cꞌacꞌal chachaꞌvaꞌan chavale, colta aba atuc. Mi melel ti joꞌot Snichꞌonot li Diose, yalan ta cruz ―xutic. SC'Li buchꞌutic te iꞌechꞌique inaꞌlevanic eꞌuc, isjimulan sjolic. ,BQ&Oy chaꞌvoꞌ jꞌeleqꞌuetic coꞌol la sjocꞌanic ta cruz schiꞌuc li Jesuse, jun cruz ta sbatsꞌicꞌob, jun ta stsꞌetcꞌob li scruzal li Jesuse. bA=%La sbajbeic jpech teꞌ ta sjol scruzal li Jesuse, jaꞌ li bu tsꞌibabil ti cꞌusi smul ti la smilique. Jech chal: “Liꞌi jaꞌ Jesús, jaꞌ li mucꞌta ajvalil yuꞌun li jꞌisraeletique”, xi tsꞌibabil. G@$Te la schotan sbaic li soltaroetique, la schabiic li Jesuse. ?-#Li soltaroetique la sjocꞌanic ta cruz li Jesuse. Ta tsꞌacale la spasic canal tajimol yoꞌ jech chilic bu jlicucal li scꞌuꞌ spacꞌaltac Jesús ti chichꞌbeic jujunique. Jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech onoꞌox laj yal li buchꞌu iyal scꞌop Dios to voꞌonee: “Ta spasic canal tajimol yoꞌ jech chilic bu jlicucal li jcꞌuꞌ jpacꞌaltac ti chichꞌic jujunique”, xi onoꞌox. J> "Te laj yacꞌbeic yuchꞌ pajal yaꞌlel tsꞌusub capal ta chꞌail vomol. Taꞌox xuchꞌ li Jesuse pero muc bu xuchꞌ yuꞌun iyaꞌi ti jaꞌ smacobil scꞌuxul li svocol ti ta xichꞌe. \=1!Te icꞌotic li yoꞌ bu Gólgota sbie, jaꞌ “Baquil Jolil”, xi smelol. W<' Cꞌalal iloqꞌuic batel li soltaroetic schiꞌuc li Jesuse, te la snupic ta be jun jchiꞌiltic ta israelal, Simón sbi. Cirene sbi li slumale. Iyacꞌbeic echꞌel sqꞌuechbeel scruzal li Jesuse. [;/Cꞌalal ilaj yoꞌonic ta snaꞌleele, la slocꞌbeic li tsajal cꞌuꞌile, la slapbeic li scꞌuꞌ onoꞌoxe. Laj yiqꞌuic batel, ba sjocꞌanic ta cruz. Jaꞌ scꞌoplal ti ijocꞌanat ta cruz li Jesuse E:La stubtaic. La spojbeic li aje, la sjisbeic ta sjol. 9%La xotic chꞌix, la xojbeic ta sjol sventa scorona. Laj yacꞌbeic jtel aj ta sbatsꞌicꞌob sventa svaxton. La squejan sbaic ta stojol yuꞌun ta snaꞌleic. Jech laj yalbeic: ―¡Toj lec mucꞌta ajvalilot avaꞌuc yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale! ―xutic. M8La slocꞌbeic scꞌuꞌ li Jesuse, la slapbeic tsajal cꞌuꞌil. 7Li yajsoltarotac li gobernadore laj yiqꞌuic ochel ta yut cavilto li Jesuse. La stsob sbaic scotol li soltaroetique. :6mLi Pilatoe la sloqꞌues ta chuquel li Barrabase. Pero li Jesuse iꞌaqꞌue ta scꞌob soltaroetic yoꞌ acꞌo stsitsic ta nucul, tsꞌacal to chba sjocꞌanic ta cruz. }5sJech itacꞌavic scotolic: ―Acꞌo comuc ta jbacutic jchiꞌuc calab jnichꞌnabcutic ti ta xmilee ―xiic. 41Cꞌalal laj yil Pilato ti muꞌyuc ta ventae, ti toj echꞌem chcꞌopojic ch‐avanic li jchiꞌiltactique, la stsac joꞌ, la spoc scꞌob ta stojol li jchiꞌiltactique. Jech laj yalbe: ―Mu ta jmuluc mi ta xmile li lequil vinic liꞌi; joꞌoxuc ta amulic ―xi. 3!Li Pilatoe jech laj yal: ―Pero ¿cꞌusi smul avuꞌunic? ―xi. Tsots itacꞌav scotolic: ―¡Jocꞌano ta cruz! ―xiic tajmec. T2!Jech laj yal nojtoc li Pilatoe: ―¿Cꞌusi chacꞌanic ta jpasbe li Jesús ti yaloj ti ja tꞌujbil yuꞌun Dios ti chasventainique? ―xi. Itacꞌavic scotolic: ―¡Jocꞌano ta cruz! ―xiic. 31_Li Pilatoe la sjacꞌbe nojtoc li crixchanoetique: ―¿Buchꞌu junucal chacꞌanic ti chajcoltabeique? ―xut. Itacꞌavic: ―Jaꞌ coltao li Barrabase ―xiic. ]03Li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique la schanubtasic li crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox acꞌo scꞌanbeic scolel li Barrabase, pero li Jesuse: ―Alic ti acꞌo mileuque ―xiic. R/Cꞌalal te chotol li Pilato li yoꞌ bu ta xal ti cꞌu sba chcom scꞌoplal li buchꞌu ta smeltsanbe scꞌoplale, la stac talel mantal li yajnile, jech laj yal talel: “Pꞌijan me, mu me cꞌusi chopol xapasbe li lequil vinique. Yuꞌun la jvaychin samel li vinique. Toj echꞌem icat coꞌon yuꞌun”, xi li antse. .7Yuꞌun snaꞌoj onoꞌox li Pilato ti ta scoj ti xtiꞌet noꞌox yoꞌonic li banquilal paleetic ti jech laj yaqꞌuic ta cꞌabal li Jesuse. +-OCꞌalal te tsobolic scotol li jchiꞌiltactique, jech la sjacꞌ li Pilatoe: ―¿Buchꞌu junucal chacꞌanic ti ta jcoltae? ¿Mi jaꞌ chacꞌanic ti ta jcolta li Barrabase, mi jaꞌ chacꞌanic ti ta jcolta li Jesús ti yaloj ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chasventainique? ―xi. t,aTe tiqꞌuil ta chuquel jun jchiꞌiltic ta israelal ti vinajem scꞌoplal ti toj chopole, Barrabás sbi. +1Li Pilatoe jech stalel onoꞌox ti ta jujun qꞌuin Coltael ta scolta jun jchuquel li bu junucal ta scꞌanbeic scolel li jchiꞌiltactique. O*Mu jpꞌeluc bu itacꞌav li Jesuse. Li Pilatoe toj chꞌayel noꞌox yoꞌon ti cꞌalal iyaꞌi ti muc spac scꞌoplal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti imeltsaj scꞌoplal ti chmile li Jesuse m)S Li Pilatoe jech laj yalbe li Jesuse: ―¿Mi muc xavaꞌi li cꞌu sba a stiqꞌuic amule? ―xut. ( Li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique la saꞌbeic smul li Jesuse, pero mu jpꞌeluc itacꞌav li Jesuse. ?'w Li Jesuse te oy ta stojol Pilato. Jech ijacꞌbat: ―¿Mi joꞌot mucꞌta ajvalilot yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale? ―xꞌutat. Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon ―xi. *&M Jaꞌ ta smanbeic o yosil li jpatpꞌine jech chac cꞌu chaꞌal laj yalbun li Diose”, xi onoꞌox. Jaꞌ scꞌoplal ti te xa oy ta scꞌob Pilato li Jesuse z%m Jech icꞌot ta pasel li cꞌusi laj yal li Jeremías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee: “Ta stsobic li lajuneb schaꞌvinic (30) saquil taqꞌuine, jaꞌ stojol li jchiꞌiltic ti mu xcꞌane yuꞌun li jchiꞌiltactic ti chventainvane. Y$+Li osile Yosil Chꞌichꞌ la sbiin yuꞌunic. Jaꞌ jech sbi o cꞌalal tana. #%La snopic ti ta smanic o jsetꞌuc osil sventa smuquenalic li buchꞌutic nom talemic ti yan o slumalique. Jaꞌ yosil li jpatpꞌine. K"Li banquilal paleetique la stsobic li taqꞌuine. Jech la snopic: ―Mu lecuc mi ta jcaptic ta smoton Dios li taqꞌuin liꞌi, yuꞌun jaꞌ stojol schꞌichꞌel jun vinic ―xut sbaic. !#Li Judase la sjip ochel ta yut mucꞌta chꞌulna li taqꞌuine, ilocꞌ batel, ba schuc snucꞌ ta chꞌojon, jech la smil sba stuc. K Jech cꞌot yalbe li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletique: ―Ijta xa jmul yuꞌun laj cacꞌ ta cꞌabal li buchꞌu muꞌyuc smule ―xi cꞌotel li Judase. Itacꞌavic li banquilal paleetic schiꞌuc li jꞌabteletique: ―Mu xa cꞌu jventacutic o li joꞌoncutique. Joꞌot xa ta aba atuc ―xiic. 5Li Judase, jaꞌ li buchꞌu laj yacꞌ ta cꞌabal li Jesuse, cꞌalal iyil ti imeltsaj xa scꞌoplal ti ta xmile li Jesuse, lic snop ti ta sutes li lajuneb schaꞌvinic (30) saquil taqꞌuin li iꞌacꞌbat yuꞌun li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletique. )Chucul iyiqꞌuic batel, cꞌot yacꞌbeic ta scꞌob li gobernadore, jaꞌ li Poncio Pilatoe. Jaꞌ scꞌoplal ti la smil sba stuc li Judase > wCꞌalal isacube, scotol li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique, la spasic ta jmoj scꞌopic ti cꞌu sba ta smilic li Jesuse. KIjul ta sjol li Pedro ti jech onoꞌox iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: “Cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune”, xꞌute onoꞌox yuꞌun li Jesuse. Ilocꞌ batel li Pedroe, toj echꞌem laj yoqꞌuita sba.-JLic chopolcꞌopojuc li Pedroe, la stꞌabbe sbi Dios nojtoc: ―Xilchox mu xcojtaquin li vinic chavalique ―xi. Jaꞌ o iꞌocꞌ jcots. 'GITa jliquel tal cꞌoponatuc yuꞌun yanetic li Pedroe, jech laj yalbeic: ―Ta melel jaꞌ achiꞌil li Jesuse yuꞌun jaꞌ jech acꞌopojel ―xutic. xiHLi Pedroe la stꞌabbe sbi Dios li cꞌalal jech iyale: ―Xilchox mu xcojtaquin li vinic chavale ―xi. LGTe ibat ta tiꞌmoc li Pedroe. Te iꞌojtaquine yuꞌun yan criara. Li criarae laj yalbe li buchꞌutic te oyique: ―Leꞌe jaꞌ la schiꞌin li Jesús li liquem talel ta Nazarete ―xi. wgFLi Pedroe laj yal ta stojol scotolic ti mu xojtaquin li Jesuse: ―Mu jnaꞌ li cꞌusi chavale ―xut. 2]ELi Pedroe te chotol ta amacꞌ. Tal cꞌoponatuc yuꞌun jun criara: ―Joꞌote jaꞌ achiꞌin eꞌuc li Jesús li liquem talel ta Galilea balumile ―xꞌutat. 3DJech laj yalbeic: ―Joꞌot ti Cristoot chavale, alo buchꞌu li la smajote ―xutic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pedro ti mu xojtaquin li Jesuse fECLic stubtabeic sat li Jesuse, la smajic. Oy yanetic la slecꞌbeic ta majel xocon sat. ~uB¿Cꞌusi chanopic eꞌuc? ―xut li schiꞌiltac ta abtele. Itacꞌavic: ―Acꞌo chamuc ta jꞌechꞌel ―xiic. ALi más banquilal palee la sjat scꞌuꞌ yuꞌun la snop ti istabe xa tsots smul li Jesuse. Jech laj yal: ―Avaꞌiic xa ti ta spꞌis sba ta Diose. ¿Cꞌu chaꞌal ta jsaꞌtic yan textico? La avaꞌiic xa ti ta stoy sba ta stojol li Diose.  @Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon ―xi―. Chacalbeic nojtoc, joꞌon li coꞌol crixchanoutique chavilic chlic jventainan crixchanoetic ta stsatsal sjuꞌel Dios. Tsꞌacal to chilic scotol crixchanoetic ti chital ta toc ta vinajele ―xi li Jesuse. 9?Mu jpꞌeluc bu itacꞌav li Jesuse. Li más banquilal palee la sjacꞌbe nojtoc li Jesuse: ―Ta xaꞌi li cuxul Dios ti jech chajacꞌbote. Albun ta jamal mi joꞌot Cristoot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique. ¿Mi joꞌot Snichꞌonot li Diose? ―xut. '>Li más banquilal palee ivaꞌi, jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal mu xatacꞌav? ¿Mi melel li cꞌusi chalique? ―xi. (I=Jech laj yalic: ―Li vinic liꞌi yaloj ti xuꞌ yuꞌun ta sjines li smucꞌta chꞌulna li Diose. Ta oxib la cꞌacꞌal ta schaꞌvaꞌan nojtoc ―xiic. 8 iLi banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique lic saꞌic chaꞌvoꞌ schiꞌiltaquic ta abtel ti coꞌol li cꞌusi chalique yoꞌ ta saꞌbeic o smul li Jesuse, yuꞌun tscꞌanic ti acꞌo chamuque.  :Li Pedroe nomnom tijil batel ta spat Jesús cꞌalal to icꞌotic ta yamacꞌ li más banquilal palee. Iꞌoch batel, la schiꞌin ta chotlej li yajmayoltac li banquilal palee yuꞌun chac sqꞌuel cꞌu sba ta xichꞌ meltsanbeel scꞌoplal li Jesuse. t a9Cꞌalal la stsaquic li Jesuse, laj yiqꞌuic batel ta stojol Caifás, jaꞌ li más banquilal palee. Te tsobolic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntique. Y +8Ti jech la atsaquicune, jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech tsꞌibabil onoꞌox yuꞌun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xi li Jesuse. Joꞌoncutic li yajchanbalajeltacuncutique lijatavcutic batel jcotolcutic, stuc te laj quictacutic li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yiqꞌuic batel Jesús ta stojol li jꞌabteletique c?7Li Jesuse la scꞌopon scotol li crixchanoetique, jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal tal atsaquicun jech chac cꞌu chaꞌal jun jꞌelecꞌ, tsꞌaclomoxuc xa talel ta amachitaic, ta ateꞌic? Yuꞌun scotol cꞌacꞌal te chotolun ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, te lichanubtasvan. ¿Cꞌu chaꞌal mu teuc noꞌox la atsaquicun? @y6Pero maꞌuc jech ta jpas yuꞌun persa ta xcꞌot ta pasel li cꞌusi tsꞌibabil ta scꞌop Dios ta voꞌone ti yaloj onoꞌox ti chcꞌot ta pasele ―xꞌutat yuꞌun li Jesuse. !;5¿Mi mu xanaꞌ ti xuꞌ ta jta ta naꞌel ta ora li Jtote jech chistacbe talel más ta oxvinic ta mil (60,000) yajꞌangeltac yoꞌ chtal scoltaicun?  4Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ticꞌo ta sna la amachitae. Li buchꞌu ta xacꞌ machitae jaꞌ noꞌox jech ta machita ta xlaj. !;3Oy jununcutic li yajchanbalajeltacuncutic li Jesuse, la sloqꞌues smachita, la sjaxbe ta bojel jun schiquin li yajtunel li más banquilal palee. 0Y2Li Jesuse jech laj yalbe: ―¿Mi jaꞌ xa tal apas li cꞌusi anopoje? ―xut. Jaꞌ o inopojic talel ta ora li crixchanoetique, la stsaquic li Jesuse, la schuquic. y1Li Judase inopoj batel ta ora ta stojol li Jesuse, jech laj yalbe: ―Jchanubtasvanej ―xut. La stsꞌutsꞌun. yk0Li Judase, jaꞌ li jꞌacꞌvanej ta cꞌabale, yaloj xa onoꞌox cꞌu sba chacꞌ ta ilel ti buchꞌu junucal li Jesuse: ―Li buchꞌu ta jtsꞌutsꞌune, yuꞌun xa onoꞌox me jaꞌ li Jesuse. Jaꞌ o me xba atsaquic ―xi onoꞌox. T!/Cꞌalal jaꞌ o yacal ta loꞌil li Jesuse, ital li Judase, jaꞌ jun jchiꞌilcutic toꞌox ti lajchavoꞌuncutique. Ep crixchanoetic schiꞌuc talel, yichꞌojic talel smachitaic schiꞌuc steꞌic. Jaꞌ tacbilic talel yuꞌun li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique. .Licanic, batic. Qꞌuelavilic, leꞌ xa xtal li buchꞌu chiyacꞌ ta cꞌabale ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ichuque li Jesuse i~K-Ital ta yoxibal velta li Jesuse, jaꞌ jech iyalbe li oxvoꞌ jchiꞌiltaque: ―¿Mi yoquel to vayaloxuc? ¿Mi mu xviqꞌuej asatic? Ista xa yora chiꞌaqꞌue ta scꞌob jpasmuliletic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. 3}_,Te icomic nojtoc yuꞌun ba sta ta naꞌel Dios yoxibal velta. Jaꞌ noꞌox jech la schaꞌal jech chac cꞌu chaꞌal iyal li cꞌalal la sta ta naꞌel Dios baꞌie. n|U+Isut talel schibal velta li Jesuse. Vayalic cꞌot sta nojtoc yuꞌun mu xvicꞌ satic tajmec. {3*Ba sta ta naꞌel Dios schibal velta li Jesuse: ―Tata, yuꞌun avaloj ti chichame, xuꞌ chicham jech chac cꞌu chaꞌal chacꞌane ―xi. bz=)Jaꞌ lec julavanic, taic ta naꞌel Dios yoꞌ jech mu xaspasic ta canal li pucuje. Ta melel chacꞌan chataic ta naꞌel Dios pero jaꞌ noꞌox chaschꞌayic la abecꞌtalique. Naca vayel chasmilic ―xꞌutatic. y(Cꞌalal ilaj yoꞌon ta stael ta naꞌel Dios li Jesuse, isut talel li yoꞌ bu oyic li oxvoꞌ jchiꞌiltaque. Vayalic cꞌot sta. Li Jesuse jech laj yalbe li Pedroe: ―¿Mi mu xuꞌ avuꞌunic acoltaicun ta stael ta naꞌel Dios jliqueluc? x'Ibat xi snamal li Jesuse. La spatan sba ta lumtic, la sta ta naꞌel Dios: ―Tata, ti jech la chacꞌan ti mu xichame, lec chcaꞌi. Pero maꞌuc me xcꞌot ta pasel li cꞌusi ta jcꞌan jtuque. Jaꞌ acꞌo jpas li cꞌusi chacꞌan atuque ―xi li Jesuse. {wo&Jech laj yalbe li oxvoꞌique: ―Toj echꞌem ta xcat coꞌon, jun chac chicham chcaꞌi. Comanic liꞌi. Mu me xꞌoch avayelic, taic ta naꞌel Dios jech chac cꞌu chaꞌal ta jta ta naꞌele ―xꞌutatic yuꞌun Jesús li oxvoꞌique. 0vY%Li Jesuse laj yicꞌ echꞌel Pedro schiꞌuc li chaꞌvoꞌ snichꞌnab Zebedeoe. Lic yat tajmec yoꞌon li Jesuse. Jech xa noꞌox toj chopol yoꞌon chaꞌi. Au{$Te lijcꞌotcutic schiꞌuc Jesús li yoꞌ bu Getsemaní sbie. Jech laj yalbuncutic li Jesuse: ―Chotlanic comel liꞌi yuꞌun chba jta ta naꞌel Dios leꞌe ―xijyutcutic. St#Itacꞌav li Pedroe: ―Acꞌo mi coꞌol chijmile, pero jamal chcal ti xacojtaquine ―xi. Jaꞌ noꞌox jech icalcutic eꞌuc. Jaꞌ scꞌoplal ti ba sta ta naꞌel Dios ta Getsemaní li Jesuse ,sQ"Li Jesuse jech laj yalbe: ―Melel li cꞌusi chacalbee, tana cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune ―xi. jrM!Itacꞌav li Pedroe: ―Acꞌo mi chayictaic scotolic, li joꞌone muc bu chaquicta ―xi. q Cꞌalal chaꞌcuxiemun xaꞌoxe, joꞌon baꞌi chibat ta Galilea balumil, tsꞌacal to chabatic. Te chcꞌot ataicun ―xijyutcutic. rp]Li Jesuse jech laj yalbuncutic: ―Tanae chavictaicun acotolic. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Chcacꞌ ta milel li buchꞌu cacꞌojbe yabtel ti chasventainique. Cꞌalal mi imilee, ta spuc sbaic batel li schiꞌiltaque jech chac cꞌu chaꞌal ta spuc sbaic batel li chijetic mi imile li yajchabivanejique”, xi onoꞌox tsꞌibabil. voeCꞌalal la jqꞌueojintacutic jun sqꞌueoj Dios, lijlocꞌcutic batel, lijbatcutic ta vits Olivatic. nChacalbeic ti jaꞌ to chcuchꞌ nojtoc li yaꞌlel tsꞌusube ti cꞌalal te xa tsobolutic jcotoltic li yoꞌ bu ta jpas mantal yuꞌun li Jtote ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat yuꞌun Jesús li Pedroe: “Chaval ti mu xavojtaquinune”, xꞌutat 7mgLiꞌi jaꞌ jchꞌichꞌel, jaꞌ senyail ti mu xlaj scꞌoplal ti cꞌusi iyal ta tsꞌacal li Jtot sventa chacolic oe. Yuꞌun jtuc chcacꞌ jba ta milel, ta jmal jchꞌichꞌel, jaꞌ jech ta xtoj o smulic scotol li crixchanoetique. Jech oy ep buchꞌutic tspasbatic o perton yuꞌun li smulique. lLa stsac nojtoc jun vaso yaꞌlel tsꞌusub, laj yalbe coliyal Dios, laj yacꞌbuncutic. Jech laj yal: ―Uchꞌanic acotolic. bk=Cꞌalal yacaluncutic ta veꞌele, la stam jpꞌej pan li Jesuse, laj yalbe coliyal Dios, la xut li pane, laj yacꞌbuncutic jcotolcutic. Jech laj yal: ―Ilo, veꞌanic. Liꞌi jaꞌ jbecꞌtal ―xijyutcutic. MjLi Judase, jaꞌ li buchꞌu snopoj xa onoꞌox ta xacꞌ ta cꞌabal li Jesuse, jech la sjacꞌbe eꞌuc: ―¿Mi joꞌon nan? Jchanubtasvanej ―xi. Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌot ―xi. ]i3Ta melel joꞌon li coꞌol crixchanoutique chimile jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox ta scꞌop li Diose. Toj abol sba li buchꞌu chiyacꞌ ta cꞌabale. Jaꞌ lec ti muꞌyucuque ―xi li Jesuse. z~~?||{izzJyJxx wvvutLssvsrpoo"onmlkkkj|ichh7gfedd+b~a`_]\BZZYWUfTSS-QQPjOONM_LK-JpI)HGFF&EE.DDBAA@{?>X==<<:t998R766433^3$22L11i0//+.V,, +**4))(*&;%$$y#"f! aJ%upq< #W H  ' {b c=U< z*7$Te xabin li Jesuse, jech lic yalbe li jmeltsanejcꞌope: ―Mu xavat avoꞌon. Jaꞌ noꞌox chꞌuno ti scotol xuꞌ ta jpase ―xi li Jesuse. j)M#Cꞌalal jaꞌ o yacal ta loꞌil li Jesuse, icꞌot jayvoꞌ li iliquic talel ta sna li Jairoe. Jech cꞌot albatuc li Jairoe: ―Icham xa la atseube. Altic xa chba yacꞌ svocol avuꞌun li Jchanubtasvaneje ―xutic. &(E"Li Jesuse jech laj yalbe: ―Jnichꞌon, yuꞌun la achꞌun ti oy juꞌele, jaꞌ yuꞌun lacol. Junuc avoꞌon batan, yuꞌun icol xa la achamele ―xut. '!Li antse ta xnic ta xiꞌel yuꞌun snaꞌoj ti jaꞌ icole. La squejan sba ta stojol li Jesuse, jamal laj yalbe scotol. V&% Li Jesuse la sqꞌuel ta jujot xocon ti buchꞌu ipicbat li spuychije. <%qItacꞌavic li yajchanbalajeltaque: ―Toj netꞌnetꞌ jbatic jchiꞌuctic li crixchanoetic chavile. ¿Cꞌu chaꞌal chajacꞌ ti buchꞌu la spicbot apuychije? ―xutic. ($ILi Jesuse iyaꞌi ta ora ti oy buchꞌu icol ta sjuꞌele. Ijoypꞌij sqꞌuel li crixchanoetique, jech la sjacꞌbe: ―¿Buchꞌu lispicbe jpuychij? ―xi. 9#mImac ta ora li schamele, iyaꞌi ti lec xa oye. x"iYuꞌun jech la snop: “Acꞌo mi jaꞌ noꞌox ta jpicbe li spuychije, chicol o”, xi ta yoꞌon li antse. '!GIyaꞌi ti xuꞌ yuꞌun chcoltavan li Jesuse, te tijil ibat ta spat li epal crixchanoetique. La spitsꞌ sba jelavel, la sta ta picbeel spuychij li Jesuse. 9 kEp la saꞌ jpoxtavanejetic pero jaꞌ noꞌox yan sba iyichꞌ o vocol, schiꞌuc ilaj scotol li cꞌustic oy yuꞌune. Pero muc bu xcol o li ta svomolique, más iꞌipaj o. ?yOy jun ants lajchaeb xa jabil ti mu xmac li schamele. Li Jesuse la schiꞌin batel. Stsoboj sbaic echꞌel ta spat xocon Jesús li crixchanoetique yuꞌun toj epic la schiꞌinic batel. wJech laj yalbe: ―Ta xcham xa li cunen tseube. Avocoluc ba acꞌ acꞌob ta sba, acꞌo coluc, acꞌo cuxiuc ―xi. (ITe ital ta stojol jun jchiꞌilcutic, Jairo sbi. Jaꞌ jmeltsanejcꞌop ta jun chꞌulna. Cꞌalal iyil Jesús li Jairoe, tal spatan sba ta stojol li Jesuse. }Cꞌalal isut batel ta jot nab li Jesuse, toj ep jchiꞌilcutic la stsob sbaic talel ta stojol li te ta tiꞌnabe. V%Ibat li vinique, laj yal batel ta yosilal ti icoltaat yuꞌun li Jesuse. Decápolis sbi li yosilale yuꞌun oy lajuneb jteclumetic li teye. Cꞌalal iyaꞌiic li crixchanoetique, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌcuxesbe stseub Jairo li Jesuse schiꞌuc icol jun ants li ipicbat spuychij li Jesuse 'Itacꞌav li Jesuse: ―Mu xba achiꞌinun. Batan ta ana, ba albo achiꞌiltac ti laj xa scoltaot li Diose, ti laj xa scꞌuxubinote ―xut. "=Cꞌalal iꞌoch ta canava li Jesuse, li vinic li ochem toꞌox pucujetic ta yoꞌone la scꞌanbe vocol Jesús ti acꞌo xuꞌ tschiꞌin batele. OScotolic laj yalbeic li Jesuse: ―Avocoluc locꞌan batel ―xutic. 9kLi buchꞌutic iyilic li cꞌu sba icol li vinic li ochem toꞌox pucujetic ta yoꞌone, schiꞌuc cꞌu sba icham li chitometique, laj yalbeic li buchꞌutic te icꞌotique. H Te icꞌotic li yoꞌ bu oy li Jesuse. Iyilic ti te chotol li vinic li ochem toꞌox pucujetic ta yoꞌone. Slapoj xa scꞌuꞌ, meltsajem xa, tuqꞌuibem xa. Li crixchanoetique ixiꞌic o. U#Li jchabiejchitometique ixiꞌic batel. Ba yalbeic scotol crixchanoetic li ta jteclum schiꞌuc li buchꞌu te nopol nacalique. Jaꞌ yuꞌun li crixchanoetique tal sqꞌuelic li cꞌusi ispasique.   Li Jesuse iyal ti te acꞌo baticuque. Iloqꞌuic ta yoꞌon li vinic li pucujetique, ba ochicuc li ta chitometique. Li chitometique oy nan chaꞌmiluc. Iloqꞌuic ta anil scotol, iyalic ta yalebaltic, itsꞌujic ochel ta nab, te ijicꞌav scotolic. *M Li pucujetique laj yalbeic li Jesuse: ―Mi chaloqꞌuesuncutique, tacuncutic batel li yoꞌ bu oy li chitometique, te chba ochcuncutic ―xiic li pucujetique. B Te ta chꞌut vits oy ep chitometic ta saꞌ sveꞌelic.  Li pucujetique ta sloqꞌuel yoꞌonic laj yalbeic Jesús ti mu me xtaqueic loqꞌuel ta yosilal li jgadáraetique. 5c Li Jesuse jech la sjacꞌbe li vinique: ―¿Cꞌusi abi? ―xut. ―Legionuncutic yuꞌun ep ta mil liꞌ ochemuncutic ta yoꞌon li vinique ―xiic li pucujetique. U#Li Jesuse jech laj yalbe li pucuje: ―Pucuj, locꞌan ta yoꞌon li vinique ―xut. Cꞌalal jech iyal li Jesuse, tsots icꞌopoj li vinique: ―Jesús, joꞌot Snichꞌonot Dios ta vinajel, ¿cꞌu chaꞌal tal aticꞌ aba ta jtojol? Li Diose chaꞌi ti jech chacalbee. Avocoluc mu me xavacꞌbun quichꞌ vocol ―xi li pucuje. U #Li vinique nom noj iyil li Jesuse, ital ta anil, la squejan sba ta stojol. u cCꞌacꞌal acꞌubal te xꞌavet batel ta vitstic schiꞌuc ta muquenal. Ta stsac ton, ta syaintas o sba. u cEp ta velta ichucbat yoc scꞌob ta carena pero la stuchꞌ li carenae. Muc buchꞌu xuꞌ tspas ta manxo.  Yuꞌun jaꞌ sna li jombil chꞌenetic li bu chmuqueic li ánimaetique. Muc buchꞌu xchuc yuꞌun acꞌo mi ta carena. /Cꞌalal iloqꞌuic ta canava schiꞌuc yajchanbalajeltac li Jesuse, te ital ta ora jun vinic ochem pucuj ta yoꞌon. Te ilic talel ta muquenal. c ALi Jesuse ibat ta jot nab li ta yosilal li jgadáraetic schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. ,Q)Pero más to ixiꞌic. Jech laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌu nan chaꞌal li vinic liꞌi ti jliquel ipaj yuꞌun li iqꞌue schiꞌuc li nabe? ―xut sbaic. (Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Ta scoj ti mu xachꞌunic ti oy juꞌele jaꞌ yuꞌun chaxiꞌic ―xut. `9'Ilic li Jesuse, la spajes li iqꞌue schiꞌuc li nabe, jliquel ichꞌab ta ora. ^5&Li Jesuse te vayal ta chac canava yacꞌoj xon sjol. Itije yuꞌun li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbeic: ―Jchanubtasvanej, ¿mi yuꞌun mu xavaꞌi ti yuꞌun xa chijmuquijutic yalel ta yut nabe? ―xutic. %Ital ta ora tsots icꞌ, tsots la syuqꞌuilan li nabe. Iꞌoch ep joꞌ ta yut li canavae, yuꞌun xaꞌox ta xmuquij yalel ta yut nab. 9k$Li yajchanbalajeltaque la scꞌoponic comel li crixchanoetic li te schiꞌuquique, la schiꞌinic batel Jesús li ta yut canavae. Oy yan canavaetic la schiꞌinic batel. #Cꞌalal xtupꞌet xaꞌox osile, jech laj yalbe li yajchanbalajeltac li Jesuse: ―Jelavcutic ba ta jot nab ―xut. b="Naca ta loꞌil noꞌox laj yalanbe. Cꞌalal stuquic xa schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, laj yalbe li cꞌu sba smelol li loꞌil li laj yale. Jaꞌ scꞌoplal ti ipaj yuꞌun icꞌ schiꞌuc nab li Jesuse %~C!Li Jesuse ta loꞌil noꞌox laj yalbe li jchiꞌiltac ti cꞌu sba ta spas mantal li Diose. Jaꞌ noꞌox laj yal li cꞌu yepal xaꞌibeic smelole. W}' Mi ichꞌie, toyol chbat. Jaꞌ mu sta jech smucꞌul li yan tsꞌunubiletic li biqꞌuitic sbecꞌ eꞌuque. Li mustasae toyol chbat schiꞌuc ep chacꞌ scꞌob. Ta xtal mutetic, ta spas stasic ta scꞌobtac yuꞌun oy lec yaxinal ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti naca ta loꞌil noꞌox laj yalanbe li crixchanoetic li Jesuse `|9Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal becꞌ mustasa ti ta jtsꞌuntic ti toj biqꞌuitique. Q{Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Chacalbeic nojtoc li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose. Acꞌo mi muc bu ep li buchꞌutic ta xventainatic li avie pero ta tsꞌacale ta xꞌepaj. z Cꞌalal mi yij xa li sate, chba stuchꞌic yuꞌun yora xa ta tuchꞌel ―xi li Jesuse. Jaꞌ loꞌil sventa becꞌ mustasa lyQYuꞌun te chchꞌi stuc. Baꞌi ta xlocꞌ yanal, ta xacꞌ sat, tsꞌacal to ta xyijub li sate. $xALi vinique jun yoꞌon ta xvay ta acꞌubaltic, ta xlic ta cꞌacꞌaltic. Jaꞌ noꞌox ti iyil ti ijav xa li strigoe pero mu snaꞌ li cꞌu sba ijave. KwJech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Chacalbeic li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose. Stuc snaꞌ cꞌu sba tspas jech chac cꞌu chaꞌal trigo ti la svaj ta yosil jun vinique. MvYuꞌun li buchꞌutic jutuc to schꞌunojique, más to chcoltaatic yuꞌun Dios ti acꞌo schꞌunic leque, yuꞌun chacꞌ ta yoꞌonic. Li buchꞌutic mu scꞌan schꞌunique, li cꞌu yepal snaꞌique, ta xpojbatic ta jꞌechꞌel ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti snaꞌoj stuc li cꞌu sba ta xventainvan li Diose >uuJech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Aꞌibeic lec smelol li cꞌustic chacalbeique. Li cꞌu yepal chachꞌunic li cꞌusi laj calboxuque, más to ep chacꞌ anaꞌic li Diose. mtSLi joꞌoxuc ti avaꞌiic li cꞌusi laj cale, nopbeic lec smelol ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. $sAJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, li cꞌustic la jchanubtasoxuc o liꞌi, mu me xamuquic. Jaꞌ avabtelic ti jamal chavalic batel ti cꞌu orae. &rEJech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Mi ta jtsan jcantiltique, muc bu ta jnujmaquitic, muc bu ta jmuctic ta yolon tem nojtoc. Ta jcuxantic ta scuxanobil. kqOLi becꞌ trigo li icꞌot ta lequil balumile, ti iyacꞌ lajuneb schaꞌvinic (30) ta pꞌej sbeqꞌue, schiꞌuc ti iyacꞌ oxvinic (60) ta pꞌej sbeqꞌue, schiꞌuc ti iyacꞌ joꞌvinic (100) ta pꞌej sbeqꞌue, jaꞌ senyail li buchꞌutic ta xacꞌ ta yoꞌonic li scꞌop Diose. Ta satin ta yoꞌonic yaꞌel li scꞌop Diose. Acꞌo mi ta xichꞌic vocol, mu xchibaj o yoꞌonic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan jamal ta xcaltic ba li scꞌop li Cajvaltique {poLi becꞌ trigo li icꞌot ta yolon chꞌixtique, jaꞌ senyail li buchꞌutic yaꞌiojic li scꞌop Diose, ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic li cꞌustic oy liꞌ ta balumile. Jaꞌ te loꞌlobilic o yuꞌun li cꞌustic ta scꞌanique. Cꞌusiuc noꞌox ta spichꞌ o yoꞌonic. Te netꞌbil icom o yaꞌel li scꞌop Dios li laj yaꞌiique, jech muc schꞌunic o. o|nqPero muꞌyuc stsatsal yoꞌonic. Cꞌalal chichꞌic vocol cꞌalal schꞌunojique, ta xchibaj yoꞌonic ta ora. 'mGLi becꞌ trigo li icꞌot ta tontique, jaꞌ senyail li buchꞌutic li cꞌalal ta xaꞌiic li scꞌop Diose ta ora noꞌox tschꞌunic, xmuybajic noꞌox. dlALi becꞌ trigo li icꞌot ta bee, jaꞌ senyail li buchꞌutic yaꞌiojic xa li scꞌop Diose, pero mu xaqꞌuic ta venta. Ta xtal ta ora li pucuje, chtal chꞌaybatuc ta sjolic ta ora li scꞌop Dios ti iyaꞌiique. BkLi jvajtrigoe jaꞌ li buchꞌu ta xal li scꞌop Diose. 4ja Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Mi muc bu xavaꞌibeic smelol eꞌuc li loꞌil li laj cale, ¿cꞌu sba xuꞌ chavaꞌibeic smelol li yan loꞌil ti ta to xcale? i Yuꞌun altic noꞌox ti iyilic xa ti scotol xuꞌ cuꞌune, yuꞌun muc xacꞌ ta yoꞌonic. Altic ti iyaꞌiic xa li cꞌusi laj cale, muc xaꞌibeic smelol yuꞌun mu onoꞌox scꞌan xaꞌiic. Yuꞌun mu scꞌan xictaic li cꞌustic chopol tspasique, jech mu spasbatic perton yuꞌun li smulique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic smelol li loꞌil sventa li jvajtrigoe Qh Li Jesuse jech laj yalbe: ―Li joꞌoxuque acꞌbiloxuc anaꞌic li cꞌu sba ta sventainan crixchanoetic li Diose, pero li yanetique mu xꞌacꞌbat snaꞌic. Jaꞌ noꞌox ta xcalbeic ta loꞌil. Pg Cꞌalal stuquic xa te oyic schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, schiꞌuc li buchꞌutic scotol cꞌacꞌal ta xchiꞌinvanique, la sjacꞌbeic Jesús cꞌusi smelol li loꞌil laj yale. *fM Li joꞌoxuc ti avaꞌiic li cꞌusi laj cale, nopbeic lec smelol ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu chaꞌal laj yal loꞌil li Jesuse 8eiOy jaypꞌej icꞌot ta lequil balumil. Lec isatin. Oy iyacꞌ lajuneb schaꞌvinic (30) ta pꞌej, oy iyacꞌ oxvinic (60) ta pꞌej, oy iyacꞌ joꞌvinic (100) ta pꞌej. dOy jaypꞌej icꞌot ta yolon chꞌixtic. Cꞌalal ichꞌi li chꞌixe, inetꞌe comel, jaꞌ icꞌoxib o, muc bu satin. Yc+Cꞌalal iqꞌuepe, icꞌanub ta ora, itaquij o yuꞌun muc bu yacꞌoj yibel. lbQOy jaypꞌej icꞌot ta tontic ti bu muꞌyuc lec slumale. Ijav ta ora yuꞌun muc bu pim slumal. faECꞌalal la svaj li strigoe, oy jaypꞌej icꞌot ta be. Ital mutetic, la stam sbicꞌanic. 7`i―Aꞌiic. Ilocꞌ batel jun jvajtrigo. \_1Cꞌalal ichanubtasvan li Jesuse, oy ep cꞌusi laj yal ta loꞌil. Jech laj yal: ^ Li Jesuse ibat ta tiꞌnab schiꞌuc li yajchanbalajeltaque, te ichanubtasvan nojtoc. Toj ep jchiꞌilcutic la stsob sbaic talel li yoꞌ bu oy li Jesuse, jaꞌ yuꞌun iꞌoch ta canava ta ba nab li Jesuse, te ichoti. Li crixchanoetique te oyic ta tiꞌnab. ]!Itacꞌav li Jesuse: ―Melel jaꞌ jmeꞌ, jaꞌ quitsꞌinab li te oyique. Pero li buchꞌutic ti liꞌ oyique ti ta spasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose, jaꞌ coꞌol schiꞌuc jmeꞌ yaꞌel. Jaꞌ coꞌol schiꞌuc jchiꞌiltac ta voqꞌuel yaꞌel ―xi li Jesuse. La sqꞌuel li buchꞌutic li te nopol chotolique, jech laj yal: ―Qꞌuelavilic li jayvoꞌic ti liꞌ oyique, jaꞌ coꞌol schiꞌuc jmeꞌ yaꞌel. Jaꞌ coꞌol schiꞌuc jchiꞌiltac ta voqꞌuel yaꞌel ―xi li Jesuse.\#6[e Ep buchꞌutic te chotolic ta jujot xocon li Jesuse. Jech iꞌalbat li Jesuse: ―Te oyic ta amacꞌ ameꞌ schiꞌuc la avitsꞌinabe yuꞌun chac scꞌoponicot ―xutic. /ZWTe icꞌotic li yitsꞌinab li Jesuse schiꞌuc li smeꞌique yuꞌun jaꞌ ba scꞌoponic li Jesuse. Te vaꞌalic ta amacꞌ la staquic ta iqꞌuel li Jesuse. IY Ti jech iꞌalbatique yuꞌun iyalic ti ochem pucuj ta yoꞌon li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti chac cꞌoponatuc yuꞌun smeꞌ li Jesuse schiꞌuc li schiꞌiltac ta voqꞌuel li Jesuse X Yan li buchꞌutic chopol ta xcꞌopojic ta stojol li Chꞌul Espíritue, muc xa bu ta spasbatic o perton sbatel osil ―xut. EW’Melel chacalbeic, li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique, schiꞌuc mi chopol ta xcꞌopojic ta stojol li Diose, ta to spasbatic perton yuꞌun Dios ti mi tscꞌanbeique. "V=’Li buchꞌu tscꞌan ch‐och ta sna jun tsatsal vinique yoꞌ chelcꞌanbe li cꞌustic oy yuꞌune, scꞌan ta schuc baꞌi li tsatsal vinique, jaꞌ to jech xuꞌ chelcꞌanbe batel li cꞌustic oy yuꞌune. Li Satanase jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li tsatsal vinique yuꞌun jaꞌ sventainoj li crixchanoetique. Pero la jpas xa ta canal yuꞌun la jpojbe li vinic ti te toꞌox oy ta scꞌobe. U7Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Satanase, mi ta sloqꞌues schiꞌil ta pucujal ta yoꞌonic li crixchanoetique, mu xuꞌ spas mantal mi jech ta spase. RTMi ta scontrain sbaic ta jpꞌej noꞌox snailique, ta soquic o nojtoc. tSaJech chac cꞌu chaꞌal mi ta scontrain sbaic jun ajvalil schiꞌuc schiꞌiltac ta abtele, ta soquic o. KRLi Jesuse laj yapta li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jech laj yal ta loꞌil: ―¿Cꞌu sba xuꞌ ta sloqꞌues schiꞌil ta pucujal li Satanase? gQGTe oy jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, jaꞌ jchiꞌilcutic ta israelal. Te liquemic talel ta Jerusalén. Jech laj yalic: ―Li vinic liꞌi ochem banquilal pucuj ta yoꞌon, jaꞌ yuꞌun ta sjuꞌel banquilal pucuj ta sloqꞌues li pucujetic li ochem ta yoꞌonic li crixchanoetique ―xiic. 4PaCꞌalal iyaꞌiic li yutsꞌ yalaltac Jesús ti te tsinil ep crixchanoetic ta schꞌomnae, taꞌox scꞌan xiqꞌuic loqꞌuel li Jesuse yuꞌun iyalic ti chjovi sjole. O!La stsob sbaic batel nojtoc li crixchanoetique. La stsin sbaic tajmec. Mu xtal yutsil chveꞌic schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Tsꞌacal to imuy batel ta vits li Jesuse. Laj yicꞌ batel li buchꞌutic tscꞌan chicꞌ batel stuc li Jesuse. ,GQ Li Jesuse tsots laj yalbe li pucujetique ti mu me xalic ti jaꞌ Snichꞌon li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti la stꞌuj lajchavoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse F} Cꞌalal laj yilic Jesús li pucujetic li ochemic ta yoꞌonic li crixchanoetique, jliquel laj quejiuc yuꞌun ta stojol Jesús li crixchanoetic ti bu ochemic ta yoꞌonique. Tsots icꞌopojic, jech laj yalic: ―Joꞌot Snichꞌonot Dios ―xiic. #E? Yuꞌun ep xa crixchanoetic icolic yuꞌun li Jesuse, jaꞌ yuꞌun scotol jchamelajeletic ta xnetꞌvanic yuꞌun ta scꞌan ta spiquic li Jesuse. "D= Li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Nopojesic talel junuc canava, te chiꞌoch cꞌalal mi chisnetꞌic li epal crixchanoetique ―xut. CCOy buchꞌutic liquemic talel ta jteclum Jerusalén schiꞌuc ta Idumea balumil. Schiꞌuc oy buchꞌutic liquemic talel ta jot ucꞌum Jordán, schiꞌuc ta yosilal li chib jteclum, Tiro schiꞌuc Sidón. Yuꞌun iyaꞌiic ti oy ep cꞌustic la spas li Jesuse, jaꞌ yuꞌun toj ep crixchanoetic tal sqꞌuelic. 9BkLi Jesuse ibat ta tiꞌnab schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Pero te tijil ibatic epal crixchanoetic li liquemic talel ta Galilea balumil schiꞌuc li ta Judea balumile. _A7Iloqꞌuic batel li jfariseoetique. Ba scꞌoponbeic li svinictac li Herodese yuꞌun ta snopbeic scꞌoplal Jesús ti cꞌu sba xuꞌ tsmilique. Jaꞌ scꞌoplal ti la stsob sbaic epal crixchanoetic ta tiꞌnabe K@Li Jesuse iꞌilin ta stojolic li jfariseoetic li te oyic ta jujot xocone, yuꞌun chopol iyaꞌi ti toj tsots li yoꞌonique. Jech laj yalbe li vinic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac jun scꞌobe: ―Tuqꞌuibtasano li sbicꞌtaltac acꞌobe ―xut. La stuqꞌuibtasan li sbicꞌtaltac scꞌobe, icol ta ora li scꞌobe. $?ALi Jesuse jech la sjacꞌbe li jfariseoetic li te oyique: ―Li scꞌacꞌalil ta jcuxtique, ¿cꞌusi yaloj Dios ti acꞌo jpastique? ¿Mi xuꞌ ta jpastic li cꞌusi leque, mi jaꞌ ta jpastic li cꞌusi chopole? ¿Mi chijcoltavan, mi chijmilvan? ―xut. Muc bu xtacꞌavic. >Li Jesuse jech laj yalbe li vinic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac jun scꞌobe: ―Laꞌ vaꞌlan liꞌ ta oꞌlole ―xut. =3Te oyic eꞌuc jayvoꞌ jfariseoetic. Te sqꞌuelojic mi ta xcoltavan Jesús li ta scꞌacꞌalil ta jcuxcutique yuꞌun tscꞌan tsaꞌbeic smul. 4< cIꞌoch Jesús schiꞌuc li yajchanbalajeltac ta jun schꞌulnaic li jchiꞌiltacutic ta israelale. Te oy jun jchiꞌilcutic ti smochꞌoj sba sbicꞌtaltac jun scꞌobe. ";=Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, joꞌon yajvalun li scꞌacꞌalil ti ta jcuxtique. Joꞌon chcal li cꞌustic xuꞌ ta pasele ―xi li Jesuse.8:iJech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Li Diose laj yacꞌbutic jun cꞌacꞌal sventa ta jcuxtic. Maꞌuc laj yacꞌ ta sventa ti chucbilutic o ta schabiel li cꞌacꞌale. ]93Te icꞌotic ta chꞌulna li cꞌalal jaꞌ o ochem ta banquilal pale li Abiatare. Li Davide la sveꞌ li pan li te oy ta ba mexa ta sventa smoton li Diose. Acꞌo mi yaloj Dios ti jaꞌ noꞌon xuꞌ ta sveꞌic li paleetique, pero la sveꞌic schiꞌuc li schiꞌiltac li Davide. Pero muc bu sta o smul ti jech la spase ―xi li Jesuse. 85Itacꞌav li Jesuse: ―Aqꞌuelojic ta scꞌop Dios li cꞌusi la spas li David li cꞌalal iviꞌnajic schiꞌuc li schiꞌiltac ta xanbale. W7'Iꞌileic yuꞌun jayvoꞌ jfariseoetic, jech iꞌalbat li Jesuse: ―Qꞌuelavil. ¿Cꞌu chaꞌal ta spasic la avajchanbalajeltac li cꞌusi mu xuꞌ jpastic li ta scꞌacꞌalil ta jcuxtique? ―xutic. 86iCꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxtique, te ijelavic ta be ta trigotic schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Li yajchanbalajeltaque la scꞌasic jaychex trigo. 53Jech nojtoc li achꞌ yaꞌlel tsꞌusub ti ta xa xpajube, muc buchꞌu ta schꞌol ta poco yav li pasbil ta nucule. Mi jech ta spasique, cꞌalal ta xvocan stuc li yaꞌlel tsꞌusube, ta xtꞌom li yave. Altic ta xmal scotol li yaꞌlel tsꞌusube. Li yave altic ta xchꞌay. Li achꞌ yaꞌlel tsꞌusub ti ta xa xpajube, jaꞌ scꞌan ti ta achꞌ yav ta xichꞌ chꞌolele ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti isaꞌbat smulic li yajchanbalajeltac Jesús ta scoj ti la scꞌasic jaychex trigo li ta scꞌacꞌalil ta xcuxique z4m’Li buchꞌu ta schꞌun li cꞌusi ta xcale, persa ta xicta li cꞌusi schꞌunoj toꞌox ti jech ta xcol o ti yaloje. Persa ta sloqꞌuel yoꞌon ta schꞌun li cꞌusi ta xcale yoꞌ jech ta xcol o. Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta xpacꞌomaje, mu spacꞌ ta achꞌ pocꞌ ti muc toꞌox bu mutseme, yuꞌun mi imutse, ta xjat más li poco poqꞌue. 3Jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc li cajchanbalajeltaque, mu jechuc o smelol ti ta xicta yiximique yuꞌun liꞌ to jchiꞌuquique. Jaꞌ to mi icꞌot scꞌacꞌalil ti chismilic li buchꞌutic chiscontrainique, jaꞌ to xuꞌ ta xicta yiximic li cajchanbalajeltaque. G2Itacꞌav li Jesuse: ―Cꞌalal yacal nupunele, te oy li jnupunel quereme, jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ta xicta yiximic li yutsꞌ yalaltac li jnupunel quereme yuꞌun te to schiꞌuquic. Y1+Cꞌalal jaꞌ o yictaoj yiximic li yajchanbalajeltac li Juane schiꞌuc li yajchanbalajeltac li jfariseoetique, oy buchꞌutic tal sjacꞌbeic li Jesuse: ―Yictaoj yiximic li yajchanbalajeltac li Juane schiꞌuc li yajchanbalajeltac li jfariseoetique. ¿Cꞌu chaꞌal mu xicta yiximic eꞌuc la avajchanbalajeltaque? ―xutic. 0!Li Jesuse iyaꞌi li cꞌusi iyalique, jech itacꞌav: ―Li buchꞌutic muc bu ipique mu scꞌanic poxtael. Jaꞌ noꞌox ta scꞌanic poxtael li buchꞌutic ipique. Li joꞌone maꞌuc tal jsaꞌ li buchꞌutic muꞌyuc smulic ti yalojique. Jaꞌ tal jsaꞌ li jpasmuliletique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ijacꞌbat Jesús cꞌu chaꞌal mu xicta yiximic li yajchanbalajeltaque #/?Te oyic nojtoc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc jayvoꞌ jfariseoetic. Iyilic ti coꞌol ta xveꞌ Jesús schiꞌuc li jtsobpatanetique schiꞌuc li jpasmuliletique. Jaꞌ yuꞌun laj yalbeic li yajchanbalajeltac li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal ta schiꞌin ta veꞌel li jtsobpatanetic schiꞌuc li jpasmuliletic la avajchanubtasvanejique? ―xutic. F.Tsꞌacal to cꞌalal te ta xveꞌ ta mexa ta sna Leví li Jesuse, te oy nojtoc ep jtsobpatanetic schiꞌuc li buchꞌutic ti toj chopol cuxulique, yuꞌun te schiꞌuquic talel li Jesuse schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Te coꞌol la schiꞌinic ta chotlej ta mexa li Jesuse schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. -Cꞌalal ijelav batel li Jesuse, te iyil Leví, jaꞌ snichꞌon Alfeo. Te chotol ta schotleb li yoꞌ bu ta stoj spatanic li crixchanoetique. Jech iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: ―Laꞌ chiꞌinun batel ―xut. Li Levie la schiꞌin batel li Jesuse. ',G Ichaꞌbat nojtoc ta tiꞌnab schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Toj ep crixchanoetic la stsob sbaic ta stojol li Jesuse. Te lic chanubtasvanuc. )+K Ilic ta ora li jchamelajele, laj yichꞌ batel li spope, ilocꞌ batel ta stojol scotolic. Cꞌalal iyilic li crixchanoetique, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Laj yalic coliyal Dios ta sventa ti jech yacꞌojbe sjuꞌel jun vinique. Jech laj yalbe sbaic: ―Muc bu quilojtic ti oy buchꞌu jech sjuꞌele ―xiic. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌiqꞌue ta yajchanbalajel Jesús li Levie, jaꞌ li Mateo sbi nojtoque X*) ―Joꞌon chacalbe, lican, ichꞌo batel la apope, batan ta ana ―xut. C) Joꞌone laj cal xa ti pasbil xa perton yuꞌun li smul li vinique. Qꞌuelic me li cꞌusi ta jpas li avie yoꞌ jech chanaꞌic o ti joꞌon noꞌox ta jpasbe perton yuꞌun smulic li crixchanoetic liꞌ ta balumile, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xi li Jesuse. Li Jesuse jech laj yalbe li jchamelajele: (5 Ta melel buchꞌuuc noꞌox xuꞌ ta xal: “Pasbilot xa perton yuꞌun amul”, ti xie, yuꞌun mu vocluc ta alel. Jech nojtoc mu vocluc ta alel: “Lican, xanavan”, ti xijchie. Pero jaꞌ scꞌan chaqꞌuelic mi melel ta xcꞌot ta pasel yuꞌun li buchꞌu jech ta xale. 'Li Jesuse sqꞌueloj li cꞌusi la snop ta yoꞌonique, jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal ti chanopic jeche? ―xi li Jesuse―. 3&_“¿Cꞌu chaꞌal jech ta xal li vinique? Ta spꞌis sba ta Dios. Muc buchꞌu xuꞌ chispasbutic perton yuꞌun jmultic, jaꞌ noꞌox Dios stuc”, xi ta yoꞌonic. % Te chotolic jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jech la snop ta yoꞌonic: $/Cꞌalal iyil Jesús ti schꞌunojic ti oy sjuꞌele, jech laj yalbe li jchamelajele: ―Jnichꞌon, pasbilot xa perton yuꞌun la amule ―xut. ##Mu xuꞌ xꞌochic li yoꞌ bu oy li Jesuse yuꞌun stsinoj sbaic tajmec ochel li crixchanoetique. Te imuyic ta jolna yuꞌun pachꞌal li jolnae. La sjomic jutuc li jolnae yoꞌ xuꞌ ta schechic yalel li jchamelajele. Te icꞌot yuꞌunic li yoꞌ bu oy li Jesuse. "Te qꞌuechbil talel ta stojol Jesús jun vinic ti muꞌyuc yipal jun yoc scꞌobe. Chanvoꞌ yajval la sqꞌuechic talel. !7La stsob sbaic batel ta ora li yoꞌ bu oy li Jesuse. Mu xa xꞌochic o ta yut na, tsinilic cꞌalal ta tiꞌna. Li Jesuse laj yal li scꞌop Diose. ?  yCꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox jayib cꞌacꞌale, isut batel ta Capernaum li Jesús schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Li crixchanoetique iyaꞌiic ti te oy li ta schꞌomna li Jesuse. ; q-Ilocꞌ li vinique pero lic spuquin batel ti icoltaat yuꞌun li Jesuse. Ta scoj ti ipuquij scꞌoplal ti icoltavan li Jesuse, jaꞌ yuꞌun ta mucul xa ta xꞌoch ba li ta jteclumetique. Te noj oy li bu muꞌyuc crixchanoe. Pero ep crixchanoetic ba staic li Jesuse, buyuc noꞌox liquemic talel. ,―Mu me buchꞌu xavalbe ti la jcoltaote. Jaꞌ noꞌox ba acꞌ aba ta ilel ta stojol li palee. Acꞌbo li smoton Dios jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌox li Moisés ta voꞌonee, jaꞌ ta snaꞌic o li jchiꞌiltactic ti icol xa la achamele ―xut. F +Li Jesuse tsots laj yalbe mantal li vinique, jech laj yalbe:  1*Icol ta ora.  %)Li Jesuse la scꞌuxubin li jchamelajele. Laj yacꞌbe scꞌob ta sba, jech laj yalbe: ―Ta jcolta la achamele. Colan chaꞌa ―xut.  (Ital ta stojol Jesús jun jchiꞌilcutic ta israelal tsacbil ta cꞌaꞌel chamel. La squejan sba ta stojol li Jesuse. Ta sloqꞌuel yoꞌon jech laj yalbe: ―Mi xacꞌan xacoltabun li jchamele, coltaun. Jnaꞌoj ti scotol xuꞌ avuꞌune ―xi li vinique. C 'Ibat schiꞌuc li yajchanbalajeltac ta scotol chꞌulnaetic ta Galilea balumile. Ba yal ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose. La sloqꞌuesan nojtoc li pucujetic li ochem ta yoꞌonic li crixchanoetique. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic ti tsacbil ta cꞌaꞌel chamele y m&Itacꞌav li Jesuse: ―Batic li ta jujun jteclum li liꞌ noꞌox nopole. Yuꞌun chba calbe yaꞌiic li jchiꞌiltactic ti ista xa scꞌacꞌalil ta xventainatic yuꞌun li Diose, yuꞌun jaꞌ cabtel ti tacbilun talel liꞌi ―xi. ` ;%Cꞌalal istaique, jech laj yalbeic: ―Chasaꞌic scotol li crixchanoetique ―xutic. E $Li Simón schiꞌuc li schiꞌiltaque ba saꞌic li Jesuse.  #Ta yocꞌomal icꞌ to ilic li Jesuse, ilocꞌ batel, ibat li yoꞌ bu muꞌyuc crixchanoetique. Te ba sta ta naꞌel Dios.  "Li Jesuse la scoltaan li jchamelajeletique. Cꞌusiuc noꞌox chamelal ip chaꞌiique laj coluc yuꞌun scotol. Schiꞌuc la sloqꞌuesan scotol li pucujetic li ochem ta yoꞌonic li crixchanoetique. Mu xꞌaqꞌue cꞌopojicuc yuꞌun Jesús li pucujetique yuꞌun snaꞌojic ti jaꞌ li Snichꞌon li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal scꞌop Dios ta Galilea balumil li Jesuse C !Te tsobol icꞌotic ta tiꞌna scotol li crixchanoetique. # A Cꞌalal xtupꞌet xaꞌox li osile, laj yiqꞌuic talel ta stojol Jesús ep jchamelajeletic schiꞌuc ep li buchꞌutic ochem pucuj ta yoꞌonique. L Li Jesuse inopoj ba ta stem li jchamelajele, la stsacbe scꞌob, la snit liquel. Itupꞌ ta ora li scꞌacꞌale, lic macꞌlanvanuc. Jaꞌ scꞌoplal ti la scoltaan ep jchamelajeletic li Jesuse  Li smeꞌniꞌ li Simone te puchꞌul ta stem yuꞌun ip ta cꞌocꞌ. Laj yalbeic Jesús li cꞌusi ip chaꞌi li jchamelajele.  }Cꞌalal ilocꞌ ta chꞌulna li Jesús schiꞌuc Jacobo schiꞌuc Juan, ibatic ta snaic Simón schiꞌuc Andrés. ! =Li cꞌusi la spas li Jesuse ipuc scꞌoplal ta ora ta spꞌejel Galilea balumil. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús li smeꞌniꞌ li Pedroe |  sToj chꞌayel noꞌox yoꞌonic scotol li crixchanoetique. Jech laj yalbe sbaic: ―¿Buchꞌu ti liꞌ taleme? Muc bacꞌne xquiltic li a sba la spase. Oy sjuꞌel. Xuꞌ yuꞌun ta sloqꞌues li pucujetique, chꞌunbil smantal ―xut sbaic. w  iLi pucujetique la stupꞌbeic yicꞌ li vinique. Toj tsots iꞌavanic, iloqꞌuic ta yoꞌon li vinique. !  =Li Jesuse la spajes li pucujetic ti te schꞌamunojbeic ye li vinique, jech laj yalbe: ―Anchanic, locꞌanic batel ta yoꞌon li vinique ―xut.   !―Jesús, joꞌot li liquemot talel ta Nazarete, ¿cꞌu chaꞌal tal aticꞌ aba ta jtojolcutic? ¿Mi yuꞌun tal atacuncutic batel li yoꞌ bu chquichꞌcutic o vocole? Xacojtaquin buchꞌuot. Joꞌot Snichꞌonot li Diose, joꞌot ti muꞌyuc amule ―xut. z  oTe oy jun jchiꞌilcutic ta chꞌulna ti ochem pucujetic ta yoꞌone. Tsots icꞌopoj, jech laj yalbe li Jesuse: > wLi jchiꞌiltacutique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ta sventa ti cꞌu sba ichanubtasvane. Toj lec ichanubtasvan yuꞌun lec snaꞌ li cꞌusi ta scꞌan li Diose. Muc bu jech ichanubtasvan jech chac cꞌu chaꞌal li jchiꞌilcutic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. & GIcꞌotic ta jteclum Capernaum. Li ta scꞌacꞌalil ta jcuxcutique, iꞌoch Jesús ta schꞌulnaic li jchiꞌiltacutic ta israelale, te ichanubtasvan.  !Iꞌiqꞌueic yuꞌun li Jesuse. Te laj yictaic ta ora li stotique schiꞌuc li scanavaique, jaꞌ la schiꞌinic batel li Jesuse. Li totile te icom ta canava schiꞌuc li svinictaque. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic ti ochem pucujetic ta yoꞌone U~~||C{zz}xwvvut"s]rr9ooFnmXlbkjXii ggedxcbbaa `R_^^]\([[Z&Y+XX9VVVVUTTSSRRQPOOkNNLL KJ2I2GFFE D>C{BB:Ap@@4??>m==<;C:39P87y65443Y2j110//.e--2,,+6**C))($&%%^$## "!!NbrlO\t ^D3)=W ^ | Y 3q'xFi Buyuc noꞌox chlic ilbajinatuc yuꞌun li pucuje. Ta xjipe ta lum, ta xvocan ye, ta xcꞌux sba ye, ta steꞌ sba yoc scꞌob. Laj calbeic vocol la avajchanbalajeltac ti acꞌo sloqꞌuesique, pero mu xlocꞌ yuꞌunic ―xi li vinique. Itacꞌav jun li buchꞌutic te tsobolique: ―Jchanubtasvanej, liꞌ quicꞌoj talel ta atojol li jquereme yuꞌun ochem pucuj ta yoꞌon. Jaꞌ yuꞌun pasem o ta umaꞌ. D{ Jech ijacꞌbatic yuꞌun li Jesuse: ―¿Cꞌusi chajacꞌbe abaic schiꞌuc li cajchanbalajeltaque? ―xi li Jesuse. nCU Cꞌalal iyilic Jesús li crixchanoetique, toj chꞌayal noꞌox yoꞌonic, ba scꞌoponic ta anil. B/ Cꞌalal icꞌotic li yoꞌ bu oyic li yan yajchanbalajeltaque, iyilic ti te tsobol epal crixchanoetique. Te oy jayvoꞌic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, jaꞌ o te ta svulilan sbaic schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. TA! Chacalbeic ti iꞌay xa li Elíase, jaꞌ li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Pero li crixchanoetique la spasbeic li cꞌusi ta scꞌan yoꞌon stuquique, la smilic. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal li Juane ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la sloqꞌuesbe pucuj ta yoꞌon jun querem li Jesuse ^@5 Itacꞌav li Jesuse: ―Ta melel jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti jaꞌ baꞌi ta xtal li Elíase, yuꞌun chtal yalanbe ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasic li jchiꞌiltactique. Schiꞌuc tsꞌibabil onoꞌox jcꞌoplal eꞌuc ti ta persa ta xquichꞌ vocol, joꞌon li coꞌol crixchanoutique, yuꞌun mu xiscꞌanic. >?u Jech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal ta xalic li jchanubtasvanejetic ta smantaltac Dios ti persa baꞌi ta xtal li Elíase, ti tsꞌacal to chatal joꞌote? ―xiic. =>s Jaꞌ yuꞌun muc buchꞌu laj yalbeic, ta yoꞌon noꞌox stuquic. Jaꞌ noꞌox iloꞌilaj stuquic ta sventa li cꞌu sba smelol ti ta xchaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenale. m=S Cꞌalal yacal ta xyalic talel ta vitse, jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Mu to me buchꞌu xavalbeic li cꞌusi la avilique jaꞌ to mi lichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique ―xi. q<[ Cꞌalal ijam li toque, la sqꞌuelic ta jujot, pero stuc xa noꞌox te vaꞌal iyilic li Jesuse. C; Ital toc, imaquic ta toc scotolic. Iyaꞌiic icꞌopoj ta yut toc li Diose, jech laj yal: ―Liꞌi jaꞌ Jnichꞌon ti toj cꞌux ta coꞌone. Aꞌibeic li cꞌusi ta xale ―xi. Y:+ Yuꞌun muc xnop yuꞌun lec li cꞌusi laj yale yuꞌun ixiꞌic tajmec. ^95 Li Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, lec ti liꞌ oyutique. Jaꞌ lec ta jpascutic oxpꞌej yaxna liꞌi; jpꞌej avuꞌun, jpꞌej yuꞌun Moisés, jpꞌej yuꞌun li Elíase ―xi li Pedroe. &8E Jaꞌ o iyilic te ivinaj chaꞌvoꞌ viniquetic ti chloꞌilajic schiꞌuc li Jesuse. Jaꞌic Elías schiꞌuc Moisés li iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. t7a Li scꞌuꞌ Jesuse isacub tajmec. Muc buchꞌu snaꞌ xchucꞌomaj ta spꞌejel balumil ti jech saquile. T6! Cꞌalal jech laj yal li Jesuse, ta svaquibal to cꞌacꞌal laj yicꞌ batel Pedro, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan ta jpꞌej toyol vits. Li Jesuse iyacꞌ xojobal sat ta stojol li oxvoꞌique. W5 ) Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, oy jayvoꞌoxuc liꞌi ti muc to bu chachamique jaꞌ to mi avilic ti ta sventainan xa crixchanoetic li Diose, jaꞌ li ta xjeltabat yoꞌonic ta stsatsal li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iyacꞌ xojobal sat Jesús ta stojol li oxvoꞌ yajchanbalajeltaque 4&Li buchꞌu ta xqꞌuexav ta schꞌunel li jcꞌop ta stojol li crixchanoetic li avie, ti mu junuc yoꞌon ta stojol li Diose, schiꞌuc ti chopol li cꞌustic ta spase, “maꞌuc jnichꞌon”, xichi li cꞌalal chichaꞌtale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. Schiꞌuc xa stsatsal sjuꞌel li Jtot chitale, schiꞌuc chischiꞌinic talel li ángeletique ―xi li Jesuse.\31$Acꞌo mi oy buchꞌu ti chal ti tsbain scotol li cꞌustic oy liꞌ ta balumile, pero mu cꞌusi ta xtun o li scꞌulejal li cꞌalal ta xchame. Yuꞌun maꞌuc ta sta o scuxlejal sbatel osil li scꞌulejale. 2%1#Li buchꞌu tscꞌuxubin li scuxlejal liꞌ ta balumile, ti mu scꞌan xcham ta jventa joꞌone, jaꞌ ta xchꞌay o sbatel osil. Yan li buchꞌu mu sventauc mi te ta xcham ta jventa joꞌone ti ta spuc batel li jcꞌope, jaꞌ ta xcuxi o sbatel osil. 0"Li Jesuse laj yicꞌ li epal crixchanoetique schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe: ―Li buchꞌu tscꞌan chtal ta jtojole mu me scꞌuxubin sba. Acꞌo cuchuc yuꞌun vocol jech chac cꞌu chaꞌal ta xcuch cuꞌune, acꞌo mi te ta xcham. /%!Ijoypꞌij li Jesuse, la sqꞌuel li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe li Pedroe: ―Satanás, locꞌan ta jtojol yuꞌun chac amacun. Maꞌuc chanop li cꞌusi ta scꞌan li Diose. Jaꞌ noꞌox chanop li cꞌusi ta scꞌan li crixchanoetique ―xi li Jesuse. *.M Li Jesuse jamal laj yal ti ta xmilee. Li Pedroe laj yicꞌ loqꞌuel li Jesuse, jech laj yalbe: ―Cajval, mu jechuc o smelol ti chamilee ―xi li Pedroe. +-OLi Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, jnaꞌoj ti ta onoꞌox xquichꞌ ep vocole yuꞌun mu xiyilic ta lec li jꞌabteletique, schiꞌuc li banquilal paleetique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Chiyaqꞌuic ta milel, chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xi li Jesuse. 5,cLi Jesuse laj yalbe li yajchanbalajeltac ti mu to me buchꞌu xalbeic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti chmilee d+AIjacꞌbatic yuꞌun li Jesuse: ―Li joꞌoxuque ¿cꞌusi cabtel ti avalojic eꞌuque? ―xꞌutatic. Itacꞌav li Pedroe: ―Joꞌot Cristoot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique ―xi li Pedroe. o*WItacꞌavic: ―Oy buchꞌutic ta xalic ti joꞌot Juanot li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌ toꞌoxe. Oy yan ta xalic ti joꞌot Elíasote. Oy yan ta xalic ti joꞌot jun li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xutic. )+Li Jesuse ibat schiꞌuc li yajchanbalajeltac li ta scotol colonia li te ta nopol mucꞌta jteclum Cesarea Filipoe. Cꞌalal ta xanavic batel ta bee, la sjacꞌbe li yajchanbalajeltac li Jesuse: ―¿Cꞌusi la cabtel ta xalic li jchiꞌiltactique? ―xi li Jesuse. (}Li Jesuse la stac sutel ta sna li vinique, jech laj yalbe: ―Mu me xaꞌoch ta yut jteclum, mu me buchꞌu xavalbe ti ijam xa asate ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti jamal laj yal Pedro ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li Jesuse `'9Li Jesuse la schaꞌpicbe nojtoc li sate, ijam o lec li sate, lec xa xil o osil. & Li vinique la sqꞌuel osil jech laj yal: ―Chquil chanavic li crixchanoetique pero coꞌol schiꞌuc teꞌetic chquil ―xi. /%WLi Jesuse la stsacbe scꞌob li maꞌsate, la snit loqꞌuel ta tiꞌ jteclum. La stubtabe li sate, la spicbe ta schibal scꞌob. La sjacꞌbe mi xil xa jutuc osil. _$7Te icꞌotic ta jteclum Betsáida schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Te snitojic talel ta stojol Jesús jun jchiꞌilcutic ta israelal yuꞌun maꞌsat. Laj yalbeic vocol Jesús ti acꞌo sjambe sate. R#Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―¿Mi muc xavaꞌibeic smelol ti jaꞌ ta sventa li cꞌu sba ta xchanubtasvanic li jfariseoetic ti “qꞌuelo me abaic ta sventa li svochesobil spanic li jfariseoetique” ti xacutique? ―xꞌutatic. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjambe sat jun maꞌsat vinic li te ta Betsáida li Jesuse "―Li cꞌalal la jxutilan jucpꞌej pan sventa li chanmile, ¿jaymoch li scomenal la atsobique? ―xꞌutatic. ―Jucmoch ―xiic. +!OCꞌalal la jxutilan joꞌpꞌej pan sventa la jmacꞌlantastic joꞌmil viniquetique, ¿jaymoch li scomenal la atsobique? ―xꞌutatic. ―Lajchamoch ―xiic. u cOy asatic pero muc xavilic. Oy achiquinic pero muc xavaꞌiic. ¿Mi mu xjul ta ajolic li cꞌusi la jpase? nULi Jesuse iyil cꞌu sba yoꞌonic, jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal jaꞌ chanopic ta sventa ti muc bu xavichꞌic talel jpantique? Yuꞌun muc to bu achꞌunojic chaꞌa ti scotol xuꞌ cuꞌune. Toj tsots avoꞌonic. Li yajchanbalajeltaque jech laj yalbe sbaic: ―Jaꞌ nan chijyalbutic yuꞌun muc bu xquichꞌtic talel li jpantique ―xut sbaic. ELi Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Qꞌuelo me abaic ta sventa svochesobil spanic li jfariseoetique schiꞌuc svochesobil span li Herodese ―xut li yajchanbalajeltaque. Li yajchanbalajeltac li Jesuse muc bu xjul ta sjolic chichꞌ ba spanic. Jpꞌej noꞌox pan te yichꞌojic batel ta canava. L Li Jesuse laj yicta li jfariseoetique, iꞌoch ta canava schiꞌuc li yajchanbalajeltaque, ibatic ta jot nab. Jaꞌ scꞌoplal ti muc bu jech li cꞌu sba ichanubtasvanic li jfariseoetique b= Li Jesuse la sjicꞌ yoꞌon yuꞌun toj chopol iyaꞌi ti mu schꞌunique. Jech laj yalbe: ―¿Cꞌu chaꞌal chacꞌanic ti acꞌo cacꞌ ta ilel ta vinajel li juꞌele, joꞌoxuc ti liꞌ to oyoxuc ta balumile? Yuꞌun ep xa ta velta laj cacꞌ avilic ti scotol xuꞌ cuꞌune. Melel chacalbeic, mu xa bu chcacꞌ avilic yan ―xꞌutatic. hI Tal scꞌoponic Jesús jayvoꞌ jfariseoetic yuꞌun tsqꞌuelic cꞌuxi tstabeic smul. Laj yalbeic ti acꞌo yacꞌ ta ilel ta vinajel li sjuꞌele yoꞌ jech ta snaꞌic o ti jaꞌ acꞌbil yabtel yuꞌun li Diose. 6e Li Jesuse iꞌoch ta ora ta canava schiꞌuc li yajchanbalajeltaque, ibatic ta Dalmanuta balumil. Jaꞌ scꞌoplal ti chqꞌuelbat yoꞌon Jesús yuꞌun li jfariseoetique ve Li cꞌu yepal iveꞌique oy nan chanmiluc. Cꞌalal iveꞌique, itaqueic sutel ta snaic yuꞌun li Jesuse. RIveꞌ scotolic, inojic o lec. La stsobbeic li scomenale, inoj jucmoch. -Oy jaycot bicꞌtal choy nojtoc. Laj yalbe coliyal Dios nojtoc li Jesuse. Laj yalbe li yajchanbalajeltac ti acꞌo spucbeic li crixchanoetique. [/Li Jesuse laj yalbe li crixchanoetic ti acꞌo chotlicuque. La stsac li jucpꞌej pane, laj yalbe coliyal Dios. La xutilan li pane, laj yacꞌbe li yajchanbalajeltaque. La spuquic li yajchanbalajeltaque. Ijacꞌbatic yuꞌun li Jesuse: ―¿Jaypꞌej pan oy avuꞌunic? ―xꞌutatic. Itacꞌavic: ―Jucpꞌej ―xiic. Itacꞌavic li yajchanbalajeltaque: ―¿Bu ta jtacutic epal pan liꞌ ta taqui jamaltic sventa ta jmacꞌlantascutic oe? ―xiic. !Ti mi muc veꞌemic ta jtac sutel ta snaique, oy yicꞌal tslubtsajic ta be yuꞌun oy jayvoꞌic ti nom liquemic talele ―xi li Jesuse. '―Toj abol sbaic chquil li jchiꞌiltactic liꞌi yuꞌun yoxibal xa cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌuctique, chꞌabal xa cꞌusi tslajesic.  9Toj ep jchiꞌiltacutic la stsob sbaic nojtoc ta stojol li Jesuse, mu cꞌusi tslajesic. Li Jesuse laj yicꞌ li yajchanbalajeltaque, jech laj yalbe: iK%Yuꞌun toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li cꞌalal laj yilique. Jech laj yalic: ―Toj lec li cꞌustic ta spas li Jesuse. Acꞌo mi umaꞌ schiꞌuc macal schiquin, yuꞌun ta xcol yuꞌun ―xiic li crixchanoetique.N $Li Jesuse laj yalbe li crixchanoetic ti mu me spuquinic echꞌel li cꞌusi la spase, pero muc bu schꞌunic. Acꞌo mi ep ta velta iꞌalbatic ti mu me spuquinic echꞌele, más to la spuquinic. J  #Ijam ta ora li schiquine schiꞌuc li yee, lic cꞌopojuc.  "Li Jesuse la sqꞌuel muyel ta vinajel, la sjicꞌ yoꞌon, jech laj yalbe li vinique: ―Efata ―xut. “Acꞌo jamuc”, xi smelol. = s!Li Jesuse slecoj laj yicꞌ loqꞌuel stuc li vinique, la sticꞌ ochel sbicꞌtal scꞌob ta jujun schiquin li vinique. Schiꞌuc la stubta scꞌob, la spicbe yocꞌ li vinique. k O Te iyiqꞌuic talel ta stojol Jesús jun jchiꞌilcutic ta israelal, jaꞌ umaꞌ, schiꞌuc macal schiquin nojtoc, mu xaꞌi cꞌoponel. La scꞌanbeic Jesús ti acꞌo yacꞌbe scꞌob ta sba li vinique yoꞌ acꞌo coluc. 3_Li Jesuse ilocꞌ batel ta yosilal jtiroetic, ijelav batel li ta yosilal jsidonetic schiꞌuc ta yosilal li Decápolise. Te icꞌot ta tiꞌnab ta Galilea balumil. iKIbat li antse. Cꞌalal icꞌot ta snae, puchꞌul xa ta stem cꞌot sta li stseube yuꞌun loqꞌuem xa li pucuj li ochem ta yoꞌone. Jaꞌ scꞌoplal ti icol yuꞌun Jesús jun vinic umaꞌ schiꞌuc macal schiquin #Li Jesuse jech laj yalbe: ―Ta sventa ti jech la avale, loqꞌuem xa li pucuj li ta yoꞌon la atseube, jech xuꞌ xa chabat ―xut. Itacꞌav li antse: ―Jnaꞌoj, tata. Pero oy onoꞌox ta stsꞌuj yalel schꞌuchꞌulil yotic ta yolon smexaic li nichꞌoniletique. Jaꞌ ta stsob sveꞌic li tsꞌiꞌetique. Jaꞌ jechun li joꞌone, abolajan cꞌuxubinun ―xi li antse. X)Jech iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: ―Acꞌo nojicuc baꞌi li nichꞌoniletique. Muc bu lec mi ta jpojbetic li yotique sventa ta xcacꞌbetic sveꞌic li tsꞌiꞌetique ―xi yuꞌun chqꞌuelbat yoꞌon. <qLi antse maꞌuc jchiꞌilcutic ta israelal, jaꞌ liquem talel ta Sirofenícia balumil. Acꞌo mi mu onoꞌox xquilcutic ta lec li buchꞌutic ti maꞌuc jchiꞌilcutic ta israelale, pero li antse ta sloqꞌuel yoꞌon la scꞌanbe Jesús ti acꞌo loqꞌuesbatuc li pucuj li ochem ta yoꞌon li stseube. Yuꞌun te oy jun ants ochem pucuj ta yoꞌon li stseube. Iyaꞌi ti te xa oy li Jesuse. Ital ta ora, la spatan sba ta stojol li Jesuse. _7Ilocꞌ batel schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Ibatic ta yosilal chib jteclum Tiro schiꞌuc Sidón. Te iꞌochic ta jun na. Li Jesuse mu scꞌan ti acꞌo yaꞌiic ti bu oye, pero iyaꞌiic ta ora. Scotol li cꞌustic chopol liꞌi jaꞌ ta xlic talel ta yoꞌonic li crixchanoetique, jaꞌ chopol ta xꞌileic o yuꞌun li Diose ―xut li yajchanbalajeltac li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti lec schꞌunoj jun jyanlumal ants ti liquem talel ta Sirofeníciae 0YYuꞌun ta yoꞌonic li crixchanoetique ta xlic talel li cꞌustic chopol ta snopique, mi ta xmulivajic, mi ta xmilvanic, mi ta xꞌelcꞌajic, mi ta spichꞌ o yoꞌonic li cꞌustic oy yuꞌun li schiꞌilique, mi ta xcontrainvanic, mi ta xloꞌlovanic, mi mu xqꞌuexavic ta spasel li cꞌustic chopole, mi xtiꞌet noꞌox yoꞌonic, mi ta sloꞌiltaan schiꞌilic, mi ta stoy sbaic, mi mu xichꞌ smelol xcꞌopojic. ~#}?Jech laj yalbe nojtoc li yajchanbalajeltaque: ―Li cꞌusi chopol ta snop ta yoꞌonic li crixchanoetique jaꞌ chopol ta xꞌileic o yuꞌun li Diose. ?|wYuꞌun li cꞌusi chalajesique ta achꞌutic ta xcꞌot, echꞌel noꞌox ch‐echꞌ ―xꞌutatic. Li smelol li cꞌusi laj yal li Jesuse, jaꞌ ti naca lec scotol li veꞌlile. .{UItacꞌav li Jesuse: ―¿Mi mu xavaꞌibeic smelol eꞌuc li joꞌoxuque? ¿Mi mu xanaꞌic ti muc bu chopol chayilic li Dios ta sventa li cꞌustic chalajesique? !z;Li Jesuse te laj yicta li crixchanoetique, iꞌoch li ta schꞌomnae. Lic jacꞌbatuc yuꞌun li yajchanbalajeltac li smelol li cꞌusi laj yale. mySLi joꞌoxuc ti avaꞌiic li cꞌusi laj cale, nopbeic lec smelol ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. x3Muc bu chopol chayilic li Dios ta sventa li cꞌustic chalajesique. Ti chopol chayilic li Diose, jaꞌ ta scoj li cꞌustic chopol chanopilanique. w'Li Jesuse la schaꞌicꞌ ta stojol li jchiꞌiltacutique, jech laj yalbe: ―Aꞌiic me li cꞌusi chacalbeique. Aꞌibeic lec smelol. Fv Jaꞌ jech chavictabeic o li smantaltac Dios ta scoj ti jaꞌ avichꞌojbeic li stalelic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Oy ep cꞌusi yan jech chapasic ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Du Chavalbeic ti xuꞌ xa mu scꞌuxubin li stot smeꞌique. vte Pero li joꞌoxuque lec chavaꞌiic mi jech ta xalbeic li stot smeꞌique: “Li cꞌu yepal ta jtae laj xa cal ti ta xcacꞌ ta sventa smoton li Diose”, mi xutic li stot smeꞌique, li joꞌoxuque lec chavaꞌiic ti jech ta xalique. ?sw Yuꞌun jech yaloj li Moisese: “Ichꞌo ta mucꞌ atot ameꞌ”, xi. Jech yaloj nojtoc: “Li buchꞌu ta xalbe stot smeꞌ ti acꞌo lajuc chamuque, jaꞌ acꞌo mileuc”, xi. Ir  Jech laj yalbe nojtoc: ―Pꞌijoxuc ta snopel li cꞌu sba chavalique yoꞌ chavictabeic li smantaltac li Diose ta scoj ti jaꞌ avichꞌojbeic stalel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. qYuꞌun li joꞌoxuque jaꞌ avictaojic li smantal li Diose. Jaꞌ avichꞌojbeic li cꞌu sba stalel li crixchanoetique. Jaꞌ li cꞌu sba chasuqꞌuic la axaluique schiꞌuc la abochique, schiꞌuc li cꞌustic yan chapasique ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. NpAltic ta xalic ti chiyichꞌic ta muqꞌue.Jaꞌ smantal noꞌox crixchanoetic li ta xchanubtasvanic oe;
maꞌuc jcꞌop ti ta xaqꞌuic ta chanele, xi li Diose, xi onoꞌox li Isaíase. yokItacꞌav li Jesuse: ―Jloꞌlovanejoxuc. Jaꞌ acꞌoplalic ti jech iꞌalbat yuꞌun Dios li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee:La achiꞌiltaque ta ye noꞌox chiyichꞌic ta mucꞌ, mu ta sloqꞌueluc yoꞌonic. @nyLi jfariseoetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, jech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal muc bu yichꞌojbeic stalel li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone la avajchanbalajeltaque? Yuꞌun muc bu jal ta spoc scꞌobic li cꞌalal ta xveꞌique ―xiic. |mqCꞌalal ta sutic talel ta chꞌivite, muc bu ta xveꞌic mi muc bu jal ta spoc li scꞌobique. Oy ep cꞌusi yan schꞌunojic, jaꞌ ti cꞌu sba ta sucꞌ sbochique, schiꞌuc ta sucꞌ xaluic schiꞌuc spꞌinic, schiꞌuc ta spoc stemic. OlYuꞌun li jfariseoetique schiꞌuc scotol li jchiꞌiltacutic ta israelale jaꞌ yichꞌojbeic stalelic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Mi muc bu jal ta spoc li scꞌobique, muc bu ta xveꞌic. k}Iyilic ti oy jayvoꞌ yajchanbalajeltac Jesús ti muc bu jal la spoc scꞌobic li cꞌalal iveꞌique. Li jfariseoetique ta xalic ti muc bu lec ta xꞌileic o yuꞌun Dios li buchꞌutic ti muc bu jal ta spoc li scꞌobique. Jech isaꞌbat smulic. 7j iTe italic ta stojol Jesús jayvoꞌ jfariseoetic schiꞌuc jayvoꞌ li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose ti liquemic talel ta Jerusalene. Ri8Buyuc noꞌox iꞌoch li Jesuse, mi ta bicꞌtal jteclum, mi ta mucꞌta jteclum, mi ta coloniaetic, te tal spuchꞌanic ta tiꞌtiꞌbe li jchamelajeletique. Oy jchamelajeletic iyalbeic vocol Jesús ti jaꞌ noꞌox acꞌo yacꞌ ta piquel li stiꞌ spuychije. Li buchꞌutic la spicbeic li stiꞌ spuychije icolic eꞌuc.Yh+7Ba yalic ta ora ta scotol Genesaret ti te xa oy ta yosilalic li Jesuse. Cꞌalal iyaꞌiic ti bu oy li Jesuse, la sqꞌuechic talel ta ora li yajchamelajeletique. Te laj yiqꞌuic talel ta stojol li Jesuse. ogW6Cꞌalal ilocꞌ ta canava li Jesuse, iꞌojtaquine ta ora yuꞌun li jchiꞌiltacutic ta israelale. ~fu5Cꞌalal icꞌotic ta jot nabe, te iloqꞌuic ta canava ta Genesaret balumil. Te la schuquic comel li canavae. Qe4Mu snaꞌic nojtoc ti jaꞌ ta sjuꞌel Jesús ipꞌol li pane yuꞌun mu toꞌox schꞌunic ti xuꞌ yuꞌun tspas scotole. Jaꞌ scꞌoplal ti la scoltaan ep jchamelajeletic ta Genesaret li Jesuse Fd3Cꞌalal och schiꞌin ta canava li yajchanbalajeltaque, ipaj ta ora li iqꞌue. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic li yajchanbalajeltaque yuꞌun mu snaꞌic cꞌu sba ipaj li iqꞌue. cy2Jech iꞌalbatic ta ora yuꞌun li Jesuse: ―Mu me xaxiꞌic, joꞌon Jesusun. Tsatsubtaso avoꞌonic ―xꞌutatic. /bW1Cꞌalal iyilic li yajchanbalajeltac ti ta xanav batel ta yoc ta ba nab li Jesuse, la snopic ti jaꞌ chꞌulelale. Xꞌavetic tajmec yuꞌun toj echꞌem ixiꞌic. ay0Li Jesuse iyil ti lubemic xa ta xanubtasel li canavae yuꞌun ta snup sbaic schiꞌuc li iqꞌue. Cꞌalal poꞌot xaꞌox tsacube, ibat Jesús li yoꞌ bu oyic li yajchanbalajeltaque. Ixanav batel ta yoc ta ba nab. Tucꞌ ta xjelav batel yilel. ` /Cꞌalal iꞌoch acꞌubale, ta oꞌlol nab xaꞌox xꞌechꞌic li yajchanbalajeltaque. Li Jesuse te toꞌox oy stuc ta vits. g_G.Cꞌalal ilaj yoꞌon ta scꞌoponel comele, ibat ta vits li Jesuse, ba sta ta naꞌel Dios. j^M-Li Jesuse laj yalbe li yajchanbalajeltac ti acꞌo ochicuc ta ora ta canavae, yoꞌ acꞌo jelavicuc batel ta jot nab li te ta jteclum Betsáidae. Te to icom li Jesuse. Stuc xa la scꞌopon comel li jchiꞌiltacutique. ']G,Ti cꞌu yepal iveꞌique jaꞌ joꞌmil viniquetic. Jaꞌ slecoj li antsetique schiꞌuc li unetique. Jaꞌ scꞌoplal ti ixanav ta yoc ta ba nab li Jesuse Z\-+La stsobic li scomenal li pane schiꞌuc li scomenal li choye, inoj lajchamoch. ([K*Iveꞌ scotolic, inojic o lec. WZ')Li Jesuse la stsac li joꞌpꞌej pane schiꞌuc li chaꞌcot choye. La sqꞌuel muyel ta vinajel, laj yalbe coliyal Dios. La xutilan li pane, laj yacꞌbe li yajchanbalajeltaque. Li yajchanbalajeltaque la spucbeic li crixchanoetique. Li Jesuse la stuchꞌilan nojtoc li chaꞌcot choye, laj yacꞌbe spuquic li yajchanbalajeltaque. hYI(Ichotiic ta jutsob. La stsob sbaic ta joꞌvinic (100) schiꞌuc ta lajlajuneb yoxvinic (50). X'Li Jesuse laj yalbe li crixchanoetic ti acꞌo stsob sbaic ta jutsobe, schiꞌuc ti acꞌo chotlicuc ta yaxaltique. wWg&Itacꞌav li Jesuse: ―¿Jaypꞌej pan avichꞌojic talel? Qꞌuelic ―xꞌutatic. Cꞌalal iyilic li cꞌu yepale, laj yalbeic li Jesuse: ―Jaꞌ noꞌox joꞌpꞌej pan schiꞌuc chaꞌcot choy liꞌ quichꞌojcutique ―xiic. \V1%Itacꞌav li Jesuse: ―Macꞌlanic li joꞌoxuque ―xꞌutatic. Itacꞌavic: ―¿Bu ta jtacutic chib ciento denario taqꞌuin sventa ta jmancutic o pan ti chcacꞌbecutic sveꞌique? ―xi itacꞌavic. U$Jaꞌ lec tacano me batel li crixchanoetique acꞌo ba sman sveꞌelic ta coloniaetic li liꞌ noꞌox nopolique ―xiic. T%#Cꞌalal mal xaꞌox cꞌacꞌale, jech iꞌalbat yuꞌun li yajchanbalajeltac li Jesuse: ―Toj mal xa cꞌacꞌal, taqui jamaltic liꞌi. WS'"Cꞌalal ilocꞌ ta canava li Jesuse, ep te tsobolic ista. Laj yichꞌan ta cꞌux yuꞌun jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal chij ti muꞌyuc yajchabivanejique. Lic schanubtas. Ep cꞌustic laj yalbe. R)!Ep buchꞌutic iyilic ti cꞌalal ibatique. Laj yojtaquinic ti te oy li Jesuse jech ibat ta yoquic ta anil ta tiꞌtiꞌnab. Ep ta jteclum ti bu iliquic batele. Jaꞌ baꞌi icꞌotic ta taqui jamaltic, tsꞌacal to icꞌotic li Jesuse schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. ^Q5 Iꞌochic ta canava, stuquic noꞌox la svocꞌ sbaic batel ta taqui jamaltic. P Ta scoj ti te xtal xbat tajmec li crixchanoetique jech mu xtal yutsil xveꞌic. Jaꞌ yuꞌun jech laj yalbe li yajchanbalajeltac li Jesuse: ―Laꞌic, batic, jvocꞌ jbatic batel ta taqui jamaltic yoꞌ jech xuꞌ te chacuxic jliqueluc ―xi li Jesuse. AO{Li lajchavoꞌ li itaqueic batel yuꞌun Jesús isutic talel ta stojol li Jesuse. Cꞌot yalbeic Jesús scotol li cꞌustic la spasique schiꞌuc li cꞌu sba ichanubtasvanique. 5NcCꞌalal iyaꞌiic li yajchanbalajeltac li Juane, a yichꞌbeic li sbecꞌtal stacupale, ba smucbeic. Jaꞌ scꞌoplal ti la smacꞌlan joꞌmil viniquetic li Jesuse M!Ibat li soltaroe, ba stuchꞌbe li sjol li Juane. La spach talel ta jun pulatu, laj yacꞌbe li tseube. Li tseube ba yacꞌbe li smeꞌe. ^L5La stac batel ta ora jun yajsoltaro yoꞌ acꞌo ba stuchꞌbe talel sjol li Juane. SKLi Herodese iyat tajmec yoꞌon. Pero ta scoj ti la stꞌabbe sbi li Diose schiꞌuc ti laj yaꞌiic nojtoc li buchꞌutic te schiꞌuque, jaꞌ yuꞌun isnop ti mu xa xuꞌ ta sutes li scꞌope. CJIbat ta anil li tseube, iꞌoch li yoꞌ bu oy li Herodese. Jech laj yalbe: ―Jaꞌ ta jcꞌan ti chavacꞌbun ta ora ta pulatu sjol li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe ―xut. RILocꞌ sjacꞌbe smeꞌ li tseube: ―¿Cꞌusi nan ta jcꞌan xanaꞌ? ―xut li smeꞌe. Itacꞌav li smeꞌe: ―Jaꞌ xacꞌanbe sjol li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe ―xut li stseube. HYiloj Dios ti chacacꞌbee. Manchuc mi chacꞌan oꞌloluc ti bu cꞌalal jmacoj li balumile, chacacꞌbe ―xut li tseube. JG Li cꞌalal ilocꞌ ta sjabilal li Herodese, la spas sqꞌuinal. Laj yicꞌan scotol li buchꞌutic yacꞌanojbe yabtele, jaꞌ li jꞌabteletique, schiꞌuc li banquilal soltaroetique, schiꞌuc li buchꞌutic ichꞌbilic ta mucꞌ li te ta Galilea balumile. Yuꞌun tscꞌan tschiꞌin ta veꞌel ta qꞌuin. Li Herodíase snaꞌ ti jaꞌ xa yorail ti xuꞌ chacꞌ ta milel li Juane. Jaꞌ yuꞌun och acꞌotajuc li stseub li Herodíase. Li Herodese schiꞌuc li buchꞌutic te coꞌol chveꞌic ta mexa schiꞌuque, toj lec iyilic li cꞌu sba iꞌacꞌotaj li tseube. Cꞌalal ilaj yoꞌon ta acꞌot li tseube, jech laj yalbe li tseub li Herodese: ―Cꞌanbun ti cꞌusi chacꞌane, chacacꞌbe. F-ESLi Herodese iyichꞌ ta mucꞌ li Juane yuꞌun snaꞌoj ti jaꞌ lequil vinique, ti mu cꞌusi chopol tspase. Jaꞌ yuꞌun laj yacꞌ ta chabiel yoꞌ mu xmile. Acꞌo mi muc bu xaꞌibe smelol li cꞌusi laj yal li Juane, pero lec la schiquinta li cꞌalal ichanubtasat yuꞌun li Juane. D3Li Herodíase chopol iyaꞌi eꞌuc ti jech laj yal li Juane jaꞌ yuꞌun chac smil. Pero mu to xuꞌ tsmil yuꞌun chabibil ta soltaroetic. &CETi la sticꞌ ta chuquel Juan li Herodese, yuꞌun chopol iyaꞌi ti jech iꞌalbate: ―Mu lecuc chil Dios ti apojbe yajnil la avitsꞌine ―xi li Juane. /BWYuꞌun li Herodese jaꞌ onoꞌox la stac ta tsaquel li Juane. La spas mantal ti acꞌo chuqueuc ta carena ta yut chucvanab ta scoj li Herodíase, jaꞌ li yajnil toꞌox li yitsꞌin li Herodese. Felipe sbi li yitsꞌine. Yuꞌun li Herodese la spojbe yajnil li yitsꞌine, laj yicꞌ. SACꞌalal iyaꞌi Herodes li cꞌusi iyalic li crixchanoetique, jech laj yal: ―Jaꞌ Juan ti laj cacꞌ ta tuchꞌbeel li sjole, yuꞌun nan ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal ―xi li Herodese. r@]Oy yanetic jech laj yalic: ―Jaꞌ Elías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee ―xiic. Oy yanetic jech laj yalic: ―Jaꞌ jech chal scꞌop Dios jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xiic. .?ULi ajvalil Herodese iyaꞌi ti ep li cꞌustic tspas li Jesuse yuꞌun scotol crixchanoetic yaꞌiojic. Li Herodese jech laj yal: ―Taje jaꞌ li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe. Yuꞌun ichaꞌcuxi, jaꞌ yuꞌun oy sjuꞌel yoꞌ tspas li cꞌustic lec ta spase ―xi li Herodese. 8>i La sloqꞌuesanbeic ep pucuj ta yoꞌonic. Laj yacꞌbeic asete ta sjol ep jchamelajeletic, icolic. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba imile li Juan li iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe s=_ Ibatic, ba yalbeic li jchiꞌiltacutic ta israelal ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol tspasique. y<k Mi oy buchꞌu mu xayotesic ta snae, mi mu scꞌan xaꞌi acꞌopique, locꞌanic batel li ta slumalique. Cꞌalal chaloqꞌuic batele, lilinic comel spucucal la avoquique. Jaꞌ senyail ti jaꞌ xa icom ta sba stuquic ti muc bu xichꞌic ta mucꞌ li cꞌusi la avalbeique. Melel li cꞌusi chacalbeique, cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Diose, jaꞌ más tsots vocol ta xichꞌic li jchiꞌiltactic li te ta jteclum li bu mu xayotesique. Li vocol ta xichꞌic li crixchanoetic li te ta jteclum Sodoma schiꞌuc li ta jteclum Gomorra ta voꞌonee, jaꞌ mu sta jech ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. ,;Q Jech laj yalbe nojtoc: ―Ti bu chcꞌot achꞌamunic nae, te me oyanic o. Jaꞌ to mi chabatic ta yan jteclume, jaꞌ to xaloqꞌuic batel li ta achꞌomnaique. q:[ Jaꞌ noꞌox iꞌalbatic ti acꞌo slap batel xonobique, ti mu me slap batel chaꞌlom scꞌuꞌique. A9{Laj yalbe ti mu me cꞌusi xichꞌic batele. Jaꞌ noꞌox acꞌo yichꞌic batel snamteꞌic. Mu me xichꞌic batel sveꞌelic, mi snutiꞌic, mi staqꞌuinic schiꞌuc cꞌusi yan. ]83Li Jesuse la stsob li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque. Ta chaꞌchaꞌvoꞌ la stac batel. Laj yacꞌanbe stsatsal sjuꞌelic ti ta sloqꞌuesanbeic pucujetic ta yoꞌonic li jchiꞌiltacutic ta israelale. 7 Li Jesuse ichꞌay o yoꞌon ta scoj ti mu schꞌunique. Jaꞌ yuꞌun ibat ta scotol coloniaetic ti te noꞌox nopolic li ta jteclum Nazarete, te ichanubtasvan. Jaꞌ scꞌoplal ti itaqueic batel ta yalel scꞌop Jesús li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque A6{Jech muc bu ep iyacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel li bu ichꞌi li Jesuse. Jaꞌ noꞌox oy jayvoꞌ jchamelajeletic icolic yuꞌun ti cꞌalal laj yacꞌanbe scꞌob ta sbaique. 5 Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Li butic chcꞌotic li buchꞌutic ta xalic li scꞌop Diose jaꞌ acꞌbilic ta venta. Pero ta yosilalic stuquique schiꞌuc ta snaique, schiꞌuc ta stojol yutsꞌ yalaltaquique, mu xꞌaqꞌueic ta venta ―xut. 4!Yuꞌun jaꞌ li carpinteroe, jaꞌ yol li Maríae. Jaꞌ yitsꞌinab li Jacoboe, schiꞌuc li Josee, schiꞌuc li Judase, schiꞌuc li Simone. Jaꞌ yixleltac nojtoc li liꞌ jchiꞌuctic ta nacleje ―xut sbaic. Jaꞌ yuꞌun muc bu xichꞌic ta mucꞌ li Jesuse. 3wCꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jcuxcutique, li Jesuse ibat ta schꞌulnaic li jchiꞌiltacutic ta israelale. Te cꞌot chanubtasvanuc. Ep buchꞌutic laj yaꞌibeic scꞌop li Jesuse. Toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Jech laj yalbe sbaic: ―¿Bu iyichꞌ spꞌijil li jchiꞌiltic liꞌi? Toj lec li cꞌusi chale. Schiꞌuc oy sjuꞌel, xuꞌ yuꞌun ta spas scotol. r2 _Li Jesuse isut batel ta jteclum Nazaret li yoꞌ bu ichꞌie. La schiꞌin batel li yajchanbalajeltaque. 17+Li Jesuse tsots laj yalbe mantal li stot smeꞌ li tseube ti mu me buchꞌu xalbeique. Laj yalbe nojtoc ti acꞌo yacꞌbeic sveꞌel li tseube.*0M*Ichaꞌcuxi ta ora, itots li tseube. Ixanav batel yuꞌun lajchaeb xa jabil yichꞌoj. Scotol li buchꞌutic ti te oyique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. / )Li Jesuse la stsacbe scꞌob li ánima tseube, jech laj yalbe: ―Talita cumi ―xut. “Tseub, lican chacalbe”, xi smelol. E.(Cꞌalal jech iyaꞌiic li jchiꞌiltacutique, la stseꞌinic li Jesuse yuꞌun snaꞌic ti chamem li tseube. Li Jesuse la stacan loqꞌuel scotol li buchꞌutic te oyique. Jaꞌ noꞌox icom li stot smeꞌ li tseube schiꞌuc li oxvoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse. Te iꞌochic li yoꞌ bu telel li ánimae. !-;'Li Jesuse iꞌoch ta yut na. Jech la sjacꞌbe: ―¿Cꞌu chaꞌal ti xaꞌavetic ta oqꞌuele? Muc bu chamem li tseube, yuꞌun noꞌox chvay ―xi. ,!&Cꞌalal icꞌotic ta sna li jmeltsanejcꞌope, li Jesuse iyil ti oy ep buchꞌutic te xꞌupꞌetic, ti xꞌavetic noꞌox ta oqꞌuele. '+G%Li Jesuse mu scꞌan ti ep buchꞌutic ta schiꞌin batele. Jaꞌ noꞌox laj yicꞌ batel Pedro, schiꞌuc Jacobo schiꞌuc yitsꞌin, jaꞌ li Juane. ~~%}f||){zUyyPxowvut|ssrq\onn*mlwkMjnji=hggfe=d0cecb1aw``]__^^]\[[!ZgYuXWW_VUTSRQQ PPP?MLQK IHGGWFEE DJCBBA@o?e>z=<Itacꞌav li vinique: ―Jchanubtasvanej, melel li cꞌusi avale. Ta melel jun noꞌox Dios oy, muꞌyuc yan. YZ+ Li schibale jaꞌ noꞌox jech tsots nojtoc. Jech chal: “Cꞌuxubino me achiꞌilic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque”, xi. Li chib mantal liꞌi jaꞌ li más tsotse ―xi li Jesuse. VY% Sloqꞌueluc me avoꞌonic cꞌanic me li Dios cuꞌuntique. Acꞌbo sventain avoꞌonic, schiꞌuc apꞌijilic, schiꞌuc atsatsalic. Acꞌo tunuc yuꞌun”, xi li mantale. Leꞌe jaꞌ li más tsotse. LX Itacꞌav li Jesuse: ―Li smantal Dios ti más tsotse jaꞌ liꞌi: “Aꞌiic me, jchiꞌiltac, joꞌotic li jꞌisraelutique. Jun noꞌox li Cajvaltic Diose, jaꞌ li Dios cuꞌuntique. yWk Te inopoj talel jun li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose yuꞌun iyaꞌi ti te chloꞌilajic Jesús schiꞌuc li jsaduceoetique. Cꞌalal iyaꞌi ti lec itacꞌbatic yuꞌun li Jesuse, jech la sjacꞌbe eꞌuc: ―Ta scotol smantaltac li Dios ti laj yal comel li Moisés ta voꞌonee, ¿cꞌusi junucal ti más tsotse? ―xi. V3 Ti lajemicuc o schiꞌuc schꞌulelic jech chac cꞌu chaꞌal chavalique, muꞌyuc Dios yuꞌunic yaꞌel. Li Diose jaꞌ Dios yuꞌunic li buchꞌutic cuxulic o sbatel osile. Mu to xanaꞌic tajmec ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li mantal ti más tsotse Itacꞌav li Jesuse: ―Mu xanaꞌic li cꞌusi chal li scꞌop Diose. Mu xanaꞌic li cꞌu sba sjuꞌel li Diose. {Ro Cꞌalal ta xchaꞌcuxiique, ¿buchꞌu junucal ta xicꞌ o li antse yuꞌun scotolic laj yicꞌulanic? ―xiic. gQG Muc bu icom snichꞌon sjucvaꞌalic cꞌalal ichamique. Tsꞌacal to icham eꞌuc li antse. iPK Li itsꞌinale laj yicꞌbe yajnil li ánima sbanquile. Tsꞌacal to icham eꞌuc. Muꞌyuc snichꞌon icom nojtoc. Jaꞌ jech la spasulanic sjucvaꞌalic. Xcholet sjucvaꞌalic laj yiqꞌuic li antse yuꞌun laj chamicuc. $OA Oy jucvoꞌ jchiꞌiltic ta israelal sbanquil yitsꞌin noꞌox sbaic. Li banquilale la saꞌ yajnil, pero icham li banquilale, muꞌyuc snichꞌon icom. xNi ―Jchanubtasvanej, jech la stsꞌiba comel li Moisés ta voꞌonee: “Mi icham jun vinic, mi muꞌyuc snichꞌon chcome, li itsꞌinal ti muꞌyuc to yajnile, acꞌo yicꞌbe yajnil li ánima sbanquile. Cꞌalal ta xil schꞌamale, jaꞌ acꞌo yacꞌbe sbiinbe sbi li ánima sbanquile, jaꞌ yoꞌ mu xchꞌay o li sbi li ánima sbanquile”, xi li Moisese. M- Italic ta stojol Jesús jayvoꞌ li jsaduceoetique, jaꞌ li buchꞌutic chalic ti muꞌyuc chaꞌcuxesele. Jech la sjacꞌbeic li Jesuse: Ly Iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Scꞌan ta jpasbetic li yabtel ti chal li Césare yuꞌun jaꞌ mucꞌta ajvalil. Jech nojtoc scꞌan ta jpasbetic li cꞌusi chal li Diose ―xꞌutatic. Cꞌalal iyaꞌiic li cꞌu sba itacꞌav li Jesuse, toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjaqꞌuic li jsaduceoetic ta sventa ti chchaꞌcuxiic li ánimaetique 2K] Laj yichꞌbeic talel. Ijacꞌbatic yuꞌun li Jesuse: ―¿Buchꞌu slocꞌol liꞌi? ¿Buchꞌu sbi liꞌi? ―xꞌutatic. Itacꞌavic: ―Jaꞌ César ―xiic. lJQ Li Jesuse snaꞌoj ti yuꞌun noꞌox chqꞌuelbat yoꞌone, jech la stacꞌbe: ―¿Cꞌu chaꞌal tal aqꞌuelbecun coꞌon? Ichꞌic talel junuc li taqꞌuin sventa ta jtojtic o jpatantique, ta jqꞌuel ―xꞌutatic. uIc Cꞌalal icꞌotic ta stojol li Jesuse, jech laj yalbeic: ―Jchanubtasvanej, jnaꞌojcutic ti melel scotol li cꞌusi chavale, ti jamal chaval li cꞌusi tscꞌan Dios ti acꞌo jpascutique, ti mu tꞌujbiluc chachaꞌle li buchꞌu chavalbee. Alo caꞌicutic li cꞌusi chanope. ¿Mi lec chil Dios ti ta jtojbecutic jpatancutic li Césare, mi moꞌoj? ―xiic. SH Ta tsꞌacale la staquic talel ta stojol Jesús jayvoꞌ jfariseoetic schiꞌuc jayvoꞌ svinictac li Herodese yuꞌun oy cꞌusi tsjacꞌbeic li Jesuse, jaꞌ yoꞌ tstabeic o smul ti yalojique. $GA Li banquilal paleetique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jꞌabteletique, taꞌox stsaquic li Jesuse yuꞌun snaꞌic ti jaꞌ scꞌoplal stuquic li laj yal ta loꞌile. Pero ixiꞌic yuꞌun li crixchanoetique jech muc bu stsaquic. Te laj yictaic, ibatic. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjacꞌbeic Jesús mi xuꞌ ta stojbeic spatanic li Césare JF  Toj lec ti jech tspas li Diose, xi tsꞌibabil ―xi li Jesuse. 1E[ ’Aqꞌuelojic li cꞌusi chal li scꞌop Diose:Jech chac cꞌu chaꞌal li yajval na ti la stꞌuj jpꞌej ton sventa ta xacꞌ ta chiquin nae,
pero li svinictac ta vaꞌanejnae mu scꞌanic.Li ton li la spꞌajique jaꞌ onoꞌox iꞌoch ta chiquin na.Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc, li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun li Diose, acꞌo mi mu xcꞌanee,
pero ta onoꞌox xꞌacꞌbat tsots yabtel. ID  ’Cꞌalal ta sut talel li yajval tsꞌusubtique, ¿cꞌusi chjul spasbe xanaꞌic li jchabiejtsꞌusubtique? Chlaj smilan. Yan xa o buchꞌutic ta xacꞌbe schabiic li tsꞌusubtique. =Cu La stsaquic, la smilic, la sloqꞌuesic ta pat moc. B Pero cꞌalal iyilic li jchabiejtsꞌusubtic ti jaꞌ xa snichꞌon li yajval osile, jech laj yalbe sbaic: “Leꞌe jaꞌ chichꞌbe comel li yosil li stote. Jaꞌ lec ta jmiltic yoꞌ jech joꞌotic chquichꞌbetic o comel li yosile”, xut sbaic. CA ’Oy jun snichꞌon li yajval osile, toj cꞌux ta yoꞌon. Jaꞌ slajeb xa la stac batel. Jech la snop li yajval osile: “Jaꞌ nan ch‐aqꞌue ta venta li jnichꞌone”, xi. F@ La stac batel yan yajtunel nojtoc li yajval osile pero la smilic. Ep yan yajtuneltac la stac batel pero jaꞌ noꞌox jech la spasbeic. Oy jꞌoꞌlol la smajic, oy jꞌoꞌlol la smilic. ? Li yajval li osile la stac batel yan yajtunel nojtoc. Pero laj yacꞌbeic ton, iyaij sjol. Toj echꞌem iyilbajinic batel. ~>u Pero li jchabiejtsꞌusubtique la stsaquic li jtunele, la smajic, la staquic sutel. Mu cꞌusi xacꞌbeic echꞌel. P= ’Cꞌalal ista yora ta xtaꞌaj li sat tsꞌusube, la stac batel jun yajtunel yuꞌun ba yichꞌ talel li cꞌu onoꞌox yepal yaloj chichꞌe. Cꞌot scꞌanbe li buchꞌutic ta schabiique. o< Y Li Jesuse lic yalbe jun loꞌil li jchiꞌiltacutic ta israelale. Jech laj yalbe: ―Oy jun vinic la stsꞌun ep tsꞌusub ta yosil. La sjoy ta moc li tsꞌusubtique. La sjom ton jaꞌ yav sventa spitsꞌobil yaꞌlel li sat tsꞌusube. La spas jun toyol sqꞌuelobil osil. La saꞌbe comel buchꞌutic ta schabiic li tsꞌusubtique. Ibat ta nom li yajvale. S; !Jaꞌ yuꞌun jech itacꞌavic: ―Mu jnaꞌcutic ―xiic. Iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Jaꞌ jechun eꞌuc, muc bu chacalbeic ti buchꞌu liyacꞌbe juꞌel ti jech ta jpase ―xi li Jesuse.y:k Mi icaltic ti jaꞌ iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun crixchano li Juane, pero muc bu lec chaꞌi li jchiꞌiltactique ―xut sbaic. Ti jech laj yalbe sbaique, yuꞌun scotol jchiꞌiltacutic schꞌunojic ti melel laj yal scꞌop Dios li Juane. 79g Te lic yalulanbe sbaic: ―Mi chcaltic ti jaꞌ iꞌacꞌbat yabtel yuꞌun li Diose, jech chijyalbutic: “¿Cꞌu chaꞌal muc bu xachꞌunic chaꞌa?” xijyututic. 18[ ¿Buchꞌu iꞌacꞌbat yabtel li Juan ti iyacꞌ ta ichꞌel joꞌe? ¿Mi jaꞌ Dios iꞌacꞌbat, mi crixchano noꞌox iꞌacꞌbat? Albecun caꞌi ―xi li Jesuse. 67e Itacꞌav li Jesuse: ―Oy cꞌusi chajacꞌbeic eꞌuc. Mi chavalbecun li cꞌusi chajacꞌbeique, chacalbeic eꞌuc ti buchꞌu liyacꞌbe juꞌel ti jech ta jpase. {6o Jech la sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Buchꞌu laj yacꞌbot ajuꞌel yoꞌ chapas li cꞌustic chapase? ―xutic. F5 Icꞌotic nojtoc ta Jerusalén schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse. Cꞌalal te chanav Jesús ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, te tal cꞌoponatuc yuꞌun li banquilal paleetic schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc jayvoꞌ li jꞌabteletique. [4/ Yan mi mu xapasbeic perton la achiꞌilique, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc muc bu chaspasbeic perton li Jtotic ta vinajele ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ijacꞌbat Jesús ti buchꞌu iꞌacꞌbat sjuꞌele =3s Cꞌalal chataic ta naꞌel li Diose, mi chjul ta ajolic ti oy buchꞌu oy smul avuꞌunique, pasbeic perton. Jech chaspasbeic perton eꞌuc yuꞌun amulic li Jtotic ta vinajele. 2 Jech chacalbeic, scotol li cꞌusi chacꞌanbeic li Diose, chꞌunic ti chaꞌacꞌbatique jech ta onoꞌox xavichꞌic. q1[ Melel li cꞌusi chacalbeique, mi chachꞌunic ti joꞌon chajcoltaique, mi mu xanopic ti mu xuꞌe, mi achꞌunojic ti ta onoꞌox xapasbatic li cꞌusi chavalique, ta onoꞌox xcꞌot ta pasel li cꞌusi chavalique. Jech chac cꞌu chaꞌal mi chavalbeic ti acꞌo locꞌuc li vits liꞌi, ti acꞌo sjip sba ochel ta nabe, ta onoꞌox xaspasbeic li Diose. S0 Itacꞌav li Jesuse: ―Chꞌunic ti scotol xuꞌ yuꞌun li Diose. I/  Ijul ta sjol Pedro li cꞌusi laj yalbe li teꞌel higo li Jesuse. Laj yalbe li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, qꞌuelavil li teꞌel higo li lavalbe ti muc xa bu ta satin oe, itaquij o ―xut. .# Ta sob ta yocꞌomale te ichaꞌechꞌic nojtoc li yoꞌ bu li teꞌel higoe. Iyilic ti taquin xa cꞌalal ta yibel li teꞌel higoe. =-s Cꞌalal xtupꞌet xaꞌox osile, iloqꞌuic batel ta Jerusalén li Jesuse schiꞌuc li yajchanbalajeltaque, isutic batel ta Betania. Jaꞌ scꞌoplal ti itaquij li teꞌel higoe ,  Iyaꞌiic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose schiꞌuc li banquilal paleetique. Chopol iyaꞌiic, jech lic snopic ti cꞌu sba xuꞌ tsmilic li Jesuse yuꞌun ixiꞌic mi te chba schiꞌinic Jesús scotol li jchiꞌiltacutique. Yuꞌun ep li jchiꞌiltacutique labal iyaꞌiic li cꞌu sba ichanubtasvan li Jesuse yuꞌun toj lec iyaꞌiic. =+s Te lic chanubtasvanuc li Jesuse, jech laj yal: ―Avilojic ti jech tsꞌibabil comel ta scꞌop li Diose: “Li jnae jaꞌ snail li bu chistaic ta naꞌel li crixchanoetic ta spꞌejel balumile”, xi li Diose. Pero li joꞌoxuque apasic xa ta snailchꞌen jꞌeleqꞌuetic ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. y*k Schiꞌuc mu xacꞌ ti oy buchꞌu ta xꞌechꞌ schiꞌuc yicats li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. c)? Cꞌalal icꞌotic ta Jerusalene, te ibatic schiꞌuc yajchanbalajeltac ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li Jesuse. La snutsan loqꞌuel scotol li jpꞌolmaletique, schiꞌuc li jmanolajeletic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. La svalcꞌunbe smexaic li jeltaqꞌuinetique. La sbutqꞌuinbe xilaic li jchonjculajteꞌetique. y(k Li Jesuse jech laj yalbe comel li teꞌel higoe: ―Muc xa bu chasatin o ―xut. Iyaꞌiic li yajchanbalajeltac ti jech laj yale. Jaꞌ scꞌoplal ti la snutsan loqꞌuel jpꞌolmaletic li te ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna li Jesuse '9 Iyil ta nom jtecꞌ higo. Oy yanal jech ba sqꞌuel mi oy sat. Pero muꞌyuc sat ista, jaꞌ noꞌox oy yanal, yuꞌun maꞌuc toꞌox yora ta satin. &5 Ta yocꞌomal iloqꞌuic ta Betania nojtoc li Jesús schiꞌuc li yajchanbalajeltaque yuꞌun chbatic ta Jerusalén. Li Jesuse ilic sviꞌnal. R% Jaꞌ jech iꞌoch ta Jerusalén li Jesuse. Te icꞌot ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. La sqꞌuel li buchꞌutic te oyic ta yamaqꞌuil li chꞌulnae. Iloqꞌuic batel, ibatic ta Betania schiꞌuc li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque yuꞌun mal xaꞌox cꞌacꞌal. Jaꞌ scꞌoplal li teꞌel higo ti muꞌyuc sate W$' ¡Acꞌo quichꞌtic ta mucꞌ li buchꞌu tal spasutic ta mantal jech chac cꞌu chaꞌal la spas mantal li jtotic jmeꞌtic David ta voꞌonee! ¡Acꞌo acꞌbatuc más slequilal yutsilal Dios! ―xiic. ;#o Li buchꞌutic sbabe batele schiꞌuc li buchꞌutic tijilic talele, tsots icꞌopojic scotolic. Jech laj yalic: ―¡Coliyal Dios toj lec li buchꞌu la stacbutic talele! 4"a Ep buchꞌu la sqꞌuianic spuychijic ta be li bu ch‐echꞌ ba li Jesuse. Oy yanetic la scꞌasic yanalteꞌ, la slamanic ta be yuꞌun chichꞌic ta mucꞌ li Jesuse. l!Q La snitic talel li burroe. Laj yacꞌbeic spuychijic sventa staspat, la scajlebin li Jesuse. | q Laj yalbeic jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatic batel yuꞌun li Jesuse, jech iꞌacꞌbat yiqꞌuic batel. y Oy jayvoꞌ crixchanoetic te vaꞌalic, jech laj yalic: ―¿Cꞌu chaꞌal chajitunic li burroe? ―xꞌutatic. dA Ibatic. Te chucul ta tiꞌbe ta nopol tiꞌna istaic jcot chexel burro. La sjitunic. H  Mi oy buchꞌu chasjacꞌbeic ti cꞌu chaꞌal chajitunic li burroe, albeic: “Yuꞌun ta xtun yuꞌun li Cajvaltique. Ta stac sutel ta ora”, utic ―xꞌutatic batel yuꞌun li Jesuse. !; Jech laj yalbe: ―Batanic leꞌ ta coloniae. Cꞌalal chaꞌochique, te chucul chataic jcot chexel burro muc to bu cajlebinbil. Jitunic, nitic talel.  { Cꞌalal nopol xaꞌox xbatic ta Jerusalén schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, te icꞌotic ta colonia Betfajé schiꞌuc li biqꞌuit jteclum Betaniae, li te ta yoc vits Olivatique. Li Jesuse la stac jelavel chaꞌvoꞌ yajchanbalajeltac. *M 4Itacꞌav li Jesuse: ―Batan, ijam xa la asate yuꞌun la achꞌun ti oy juꞌele ―xi li Jesuse. Ijam ta ora li sate, la schiꞌin batel li Jesuse.'G 3Jech iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: ―¿Cꞌusi chacꞌan chajpasbe? ―xꞌutat. Itacꞌav li maꞌsate: ―Jchanubtasvanej, avocoluc jambun li jsate ―xi. gG 2La sjip comel ta ora li spuychij li maꞌsate, itots ta anil, ital ta stojol li Jesuse. :m 1Ivaꞌi li Jesuse, laj yalbe crixchanoetic ti acꞌo yiqꞌuic talele. Jech laj yalbeic li maꞌsate: ―Mu xavat avoꞌon. Lican, chastac ta iqꞌuel li Jesuse ―xutic. lQ 0Li epal crixchanoetic li te schiꞌuquic echꞌel li Jesuse, laj yutic la spajesic li maꞌsate: ―¡Anchan! ―xutic. Pero más to tsots icꞌopoj li maꞌsate: ―¡Joꞌot snitilulot David, ichꞌun ta cꞌux! ―xi. gG /Cꞌalal iyaꞌi li maꞌsat ti te ch‐echꞌ Jesús li liquem talel ta Nazarete, laj yapta: ―¡Jesús, joꞌot snitilulot David ti scꞌoplal onoꞌox chaꞌoch ta ajvalilal cuꞌuncutique, ichꞌun ta cꞌux! ―xi.  .Icꞌotic ta jteclum Jericó. Tsꞌacal to cꞌalal iloqꞌuic batel schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, toj ep jchiꞌiltacutic tijilic batel. Te chotol ta tiꞌbe istaic jun maꞌsat, Bartimeo sbi. Jaꞌ snichꞌon Timeo. Te chcꞌanolaj. A{ -Jech chac cꞌu chaꞌal joꞌon li coꞌol crixchanoutique, muc bu tal pasvancun ta mantal. Ti litale, yuꞌun tal tuncun yuꞌun scotol li crixchanoetique. Tal cacꞌ jba ta milel ta scojic yoꞌ jech chcolic o sbatel osil ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la sjambe sat Bartimeo li Jesuse S +Pero li joꞌoxuque mu me xapasic jech. Li buchꞌu junucal avuꞌunic ti tscꞌan chcom ta banquilale, ti tscꞌan ichꞌbil ta muqꞌue, acꞌo sbicꞌtajes sba ta atojolic, acꞌo tunuc avuꞌunic.  ,$A *Li Jesuse laj yicꞌ li lajchavoꞌique, jech laj yalbe: ―Xanaꞌic li cꞌu sba ta spasic li ajvaliletic yuꞌunic li jyanlumal crixchanoetique. Jaꞌ noꞌox ta spasic mantal. Jech nojtoc li buchꞌutic acꞌbil yabtelic yuꞌun li ajvalile, jaꞌ noꞌox ta sujvanic ta abtel.  )Li lajunvoꞌique chopol iyaꞌiic li cꞌusi iyalic li chaꞌvoꞌique. Jaꞌ yuꞌun iꞌiltaatic li chaꞌvoꞌique. =s (Pero ti chacꞌan chachotiic jun ta jbatsꞌicꞌob, jun ta jtsꞌete, joꞌone mu xuꞌ chacacꞌbeic. Jaꞌ ta xal stuc li Jtot ti buchꞌutic te ta xchotiique ―xi li Jesuse. B } 'Itacꞌavic: ―Xuꞌ cuꞌuncutic ―xiic. Iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Melel ta onoꞌox xavichꞌic vocol jech chac cꞌu chaꞌal chquichꞌe. Chavichꞌic milel nojtoc. i K &Itacꞌav li Jesuse: ―Mu xanaꞌic cꞌu sba svocolal li cꞌusi chacꞌanbecune. ¿Mi xcuch avuꞌunic li at‐oꞌone, li vocole, li milele, jech chac cꞌu chaꞌal ta xquichꞌe? ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse.  # %Itacꞌav li chaꞌvoꞌique: ―Cꞌalal chtal apas mantale, acꞌo chotlucuncutic jun ta abatsꞌicꞌob, jun ta atsꞌet ―xutic. V % $Itacꞌav li Jesuse: ―¿Cꞌusi chacꞌanic ti chajpasbeique? ―xi. a ; #Li Jacobo schiꞌuc li Juane, jaꞌ li snichꞌnab li Zebedeoe, inopojic talel ta stojol li Jesuse. Jech laj yalbeic: ―Jchanubtasvanej, ta jcꞌan ti chavacꞌbuncutic li cꞌusi chajcꞌanbecutique ―xiic.   "Chislabanic, chistsitsic ta nucul, chistubtabeic jsat. Chismilic, chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti oy cꞌusi la scꞌanbeic Jesús li Jacobo schiꞌuc li Juane b= !―Xanaꞌic ti te chijbat ta Jerusalene. Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, te chiꞌaqꞌue ta scꞌob li banquilal paleetique schiꞌuc ta scꞌob li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Te chalic ti chiyaqꞌuic ta milele. Chiyaqꞌuic ta scꞌob li buchꞌutic maꞌuc jchiꞌiltactic ta israelale. D Cꞌalal yacalic ta xanbale yuꞌun chbatic ta Jerusalén schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, jaꞌ sbabe batel li Jesuse. Li yajchanbalajeltaque ichꞌay yoꞌonic ti ta xjelav batele, ixiꞌic. Li Jesuse laj yicꞌ li lajchavoꞌique, laj yalbe li cꞌusi tspasbat li cꞌalal chcꞌot ta Jerusalene:  Pero li buchꞌutic banquilal spꞌisoj sbaic li avie, jaꞌ itsꞌinal chcomic yuꞌun la stoy sbaic. Yan li buchꞌutic itsꞌinal ta xꞌileic li avie, jaꞌ banquilal chcomic yuꞌun la sbicꞌtajes sbaic. Ep li buchꞌutic itsꞌinal ta xcomique; ep nojtoc li buchꞌutic banquilal ta xcomique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti yoxibal xa velta laj yal Jesús ti chmilee a; Itacꞌav li Jesuse: ―Melel li cꞌusi chacalbeique, li buchꞌutic laj xa yicta snaique, mi sbanquiltac, mi yitsꞌinabtac, mi svixobtac, mi yixleltac, mi smucobtac, mi stot, mi smeꞌ, mi snichꞌnabtac, mi yalabtac, mi yosil ta jventa joꞌon yoꞌ ta spuquic batel li jcꞌope, ta stabe más sqꞌuexol li cꞌustic oy toꞌox yuꞌune. Mi sna, mi sbanquiltac, mi yitsꞌinabtac, mi svixobtac, mi smucobtac, mi yixleltac, mi smeꞌ, mi snichꞌnabtac, mi yalabtac, mi yosil, scotol ta xꞌacꞌbat. Ta xichꞌ contrainel nojtoc. Tsꞌacal to ta xcuxiic o sbatel osil li te ta achꞌ balumile.  7g Li Pedroe jech laj yalbe li Jesuse: ―Li joꞌoncutique laj xa quictacutic scotol li cꞌustic oy toꞌox cuꞌuncutique. Liꞌ xa jchiꞌucotcutique ―xi li Pedroe. pY Li Jesuse isqꞌuelbe sat li yajchanbalajeltaque, jech laj yalbe: ―Li crixchanoetique mu xuꞌ ta scolta sba stuquic sventa sbatel osil. Jaꞌ noꞌox xuꞌ ta xcolic ta sventa li Diose, yuꞌun scotol xuꞌ yuꞌun ―xi. Y+ Cꞌalal jech iyaꞌiic li yajchanbalajeltaque, más to toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic. Jech laj yalbe sbaic: ―Mi mu xcolic li jcꞌulejetique, ¿buchꞌu ma ti chcol yaꞌele chaꞌa? ―xut sbaic. X) Jech chac cꞌu chaꞌal mu xjelav jcot cameyo ta chac acuxae, jaꞌ jech mu xuꞌ xꞌoch li yoꞌ bu ta spas mantal Dios li buchꞌutic ti jaꞌ noj batem ta yoꞌonic li scꞌulejalique ―xi li Jesuse. ~w Li yajchanbalajeltaque toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ta sventa ti jech iyale. Li Jesuse jech laj yalbe nojtoc: ―Jnichꞌnabtac, li buchꞌutic jaꞌ noj batem ta yoꞌonic li scꞌulejalique toj vocol chacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose. J}  Li Jesuse la sqꞌuel li crixchanoetic li te oy ta jujot xocone. Jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Li jcꞌulejetique toj vocol chacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose ―xi li Jesuse. | Cꞌalal iyaꞌi jech li vinique, toj chibajel noꞌox yoꞌon. Chat tajmec yoꞌon ibat yuꞌun toj ep cꞌustic oy yuꞌun. A{{ Li Jesuse la sqꞌuelbe sat li vinique, toj cꞌux ta yoꞌon iyil. Jech laj yalbe: ―Pero oy to cꞌusi scꞌan chapas. Ba chono scotol li cꞌustic oy avuꞌune. Li stojole qꞌuelananbo li meꞌonetique, jaꞌ oy o acꞌulejal ta vinajel. Tsꞌacal to xtal achiꞌinun ta ichꞌ vocol ―xi li Jesuse. z' Itacꞌav li vinique: ―Jchanubtasvanej, scotol li cꞌustic la avale, ta jbicꞌtal onoꞌox lic jchꞌun ―xi li jcꞌulej vinique. _y7 Xanaꞌ ti jech chal li mantaletique: “Mu me xamulivaj, mu me xamilvan, mu me xaꞌelcꞌaj, mu me xasaꞌbe smul achiꞌil, mu me xaloꞌlovan, ichꞌo ta mucꞌ atot ameꞌ”, xi tsꞌibabil ―xi li Jesuse. x! Itacꞌav li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal chavalbun ti lequil jchanubtasvanejune? Yuꞌun jaꞌ noꞌox jun ti leque, jaꞌ li Diose. nwU Cꞌalal ilocꞌ xaꞌox batel li Jesuse, ital ta anil jun jchiꞌilcutic ta israelal. La squejan sba ta stojol li Jesuse, jech la sjacꞌbe: ―Lequil jchanubtasvanej, ¿cꞌusi ta jpas yoꞌ chicuxi o sbatel osil? ―xi. 6ve La spet li unetic li Jesuse, laj yacꞌanbe scꞌob ta sjolic, schiꞌuc laj yacꞌbe slequil yutsilal. Jaꞌ scꞌoplal ti tal scꞌopon Jesús jun jcꞌulej vinique &uE Melel chacalbeic, li buchꞌutic mu scoꞌoltajes sbaic jech chac cꞌu chaꞌal li unetique, mu xuꞌ xꞌochic li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose ―xi. t9 Cꞌalal iyil Jesús ti ta xpajesvanic li yajchanbalajeltaque, chopol iyaꞌi. Jech laj yalbe: ―Acꞌo talicuc ta jtojol li unetique, mu me xapajesic. Yuꞌun li buchꞌutic jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal li unetique, lec to chaꞌiic pasel ta mantal yuꞌun li Diose. Os Li jchiꞌiltacutique iyiqꞌuic talel unetic ta stojol li Jesuse yoꞌ acꞌo yacꞌanbe scꞌob ta sjolic. Li yajchanbalajeltaque la spajesic li buchꞌutic laj yiqꞌuic talel li unetique. Lr Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li antse, mi chicta li smalale, mi tsmalin yan vinique, chmulivaj ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌbe slequil yutsilal Jesús li unetique dqA Li Jesuse jech laj yalbe: ―Li buchꞌu chicta yajnile, mi chicꞌ yan antse, chmulivaj. p- Tsꞌacal to cꞌalal te xaꞌox oy ta schꞌomna li Jesuse, ijacꞌbat yuꞌun li yajchanbalajeltac li cꞌu sba smelol li cꞌusi iyale. Zo- Li buchꞌutic junic xa yuꞌun li Diose, mu xuꞌ xicta sbaic ―xi li Jesuse. fnE Li chaꞌvoꞌique jun xa chcꞌotic”, xi. Jaꞌ yuꞌun mu xa chaꞌvoꞌicuc, junic xa. m Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Li queremutique ta svocꞌ sbaic schiꞌuc stot smeꞌic li cꞌalal tsaꞌ yajnilique. l Pero ta sliqueb balumile cꞌalal la spas scotol li cꞌustic oy li Diose, jun vinic schiꞌuc jun ants noꞌox la spas. 6ke Itacꞌav li Jesuse: ―Jaꞌ ta scoj ti toj tsots yoꞌonic li jtotic jmeꞌtic ta voꞌone ti jech laj yal mantal li Moisese. Jaꞌ yuꞌun jech la stsꞌiba comel. [j/ Itacꞌavic li jfariseoetique: ―Li Moisese laj yal mantal ti xuꞌ ta smeltsanbe sjunal ti cꞌalal chicta sbaique, jech acꞌo yacꞌbe ta scꞌob li yajnile, jaꞌ to jech xuꞌ chicta sbaic ―xiic. Ri Itacꞌav li Jesuse: ―¿Cꞌusi mantal yaloj comel li Moisese? ―xi. Gh Te italic ta stojol Jesús jayvoꞌ jfariseoetic yuꞌun oy cꞌusi tsjacꞌbeic, yuꞌun tsqꞌuel mi tstabeic o smul li Jesuse. La sjacꞌbeic mi xuꞌ ta xicta yajnilic li viniquetique. g  Iloqꞌuic ta Capernaum schiꞌuc yajchanbalajeltac li Jesuse, ibatic ta Judea balumil, schiꞌuc ta jot ucꞌum Jordán. Toj ep jchiꞌiltacutic la stsob sbaic nojtoc ta stojol li Jesuse. Li Jesuse lic schanubtas jech chac cꞌu chaꞌal tspas onoꞌoxe. Sf 2Li atsꞌame ta xtun, pero mi ichꞌay xa schiꞌil li atsꞌame, mu xa cꞌusi xtun o yuꞌun mu xa xchaꞌchiꞌub nojtoc. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque, scꞌan ti chcuch avuꞌunic li vocole, schiꞌuc scꞌan ti jun avoꞌonic acotolique jech chatuneic yuꞌun li Diose ―xut li yajchanbalajeltac li Jesuse.weg 1’Li buchꞌu tscꞌan chtune yuꞌun li Diose persa ta stsꞌic vocol yoꞌ jech lec ta xꞌile yuꞌun li Diose. Jech chac cꞌu chaꞌal ti ta persa iꞌacꞌbat yatsꞌmel smoton Dios ta voꞌonee yoꞌ jech lec iyil li Diose. \d1 0Li te ta mucꞌta cꞌoqꞌue mu xꞌechꞌ li vocole, mu xtupꞌ li cꞌoqꞌue. lcQ /Jech nojtoc mi ta scoj noꞌox asatic chata o amulique, muc bu lec. Scꞌan ti chapajes abaique jech chaꞌochic li yoꞌ bu ta spas mantal li Diose. Abol abaic mi ta scoj noꞌox asatic ti chabatic o ta mucꞌta cꞌoqꞌue. \b1 .Li te ta mucꞌta cꞌoqꞌue mu xꞌechꞌ li vocole, mu xtupꞌ li cꞌoqꞌue. Na -Jech nojtoc mi ta scoj noꞌox avoquic chata o amulique, muc bu lec. Scꞌan ti chapajese jech chaꞌochic ta vinajel. Abol abaic mi ta scoj noꞌox avoquic ti chabatic o ta mucꞌta cꞌoqꞌue. \`1 ,Li te ta mucꞌta cꞌoqꞌue mu xꞌechꞌ li vocole, mu xtupꞌ li cꞌoqꞌue. [_/ +Mi ta scoj noꞌox acꞌobic ti chata o amulique, muc bu lec. Scꞌan ti chapajese jech chaꞌochic o ta vinajel. Abol abaic mi ta scoj noꞌox acꞌobic ti chabatic o ta mucꞌta cꞌocꞌ li bu mu xtupꞌe. &^E *Jech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Li buchꞌu ta socbe yoꞌon junuc li buchꞌutic ti jech yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li unetic ti schꞌunojic ti joꞌon Yajcoltavanejicune, jaꞌ lec acꞌo chucbatuc jun choꞌ ta snucꞌ, acꞌo jipeuc ochel ta nab, acꞌo chamuc o. 2]] )Li buchꞌu ti jaꞌ noꞌox chayacꞌbeic jbochuc yoxoꞌ avuchꞌic yuꞌun chil ti chatunic cuꞌune, joꞌon li Cristoune, melel chacalbeic ti ta xichꞌ smoton eꞌuc ta sventa ti laj yacꞌ yoxoꞌ avuchꞌique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me jsocbetic yoꞌon li jchiꞌiltique z\m (Li buchꞌu ta sloqꞌues pucuj jech chac cꞌu chaꞌal ta jloqꞌuestique, jaꞌ coꞌol cabtel jchiꞌuctic. 5[c 'Itacꞌav li Jesuse: ―Mu me xapajesic. Yuꞌun li buchꞌu chacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel Dios ta jventa joꞌone, mu tsꞌacluc to chopol chcꞌopoj ta jtojol. Z &Li Juane jech laj yalbe li Jesuse: ―Jchanubtasvanej, oy buchꞌu iquilcutic ta sloqꞌuesbe pucujetic ta yoꞌonic li crixchanoetique. Ta xal abi li cꞌalal ta sloqꞌuese. Pero la jpajescutic yuꞌun mu bacꞌne jchiꞌintic ―xi li Juane. mYS %―Li buchꞌutic ti ta jventa joꞌon chichꞌic ta mucꞌ li buchꞌu jech yoꞌon jech chac cꞌu chaꞌal li unen liꞌi, joꞌon chiyichꞌic ta mucꞌ yaꞌel. Mi chiyichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ ch‐ichꞌe ta mucꞌ li Jtot yaꞌele ti listac talele ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba li buchꞌutic coꞌol cabtel jchiꞌuctique %XC $Iyicꞌ talel jun biqꞌuit querem li Jesuse. La svaꞌan ta oꞌlol li yoꞌ bu oyique, tsꞌacal to la spet. Jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: yWk #Ichoti li Jesuse, laj yalbe ti acꞌo nopojicuc talel li lajchavoꞌique, jech laj yalbe: ―Li buchꞌu tscꞌan chcom ta banquilal avuꞌunique, acꞌo sbicꞌtajes sba ta atojolic, acꞌo tunuc avuꞌunic ―xut li yajchanbalajeltaque. V "Muc bu xtacꞌavic yuꞌun li ta bee te xjovilvulajetic o talel ti buchꞌu junucal ta xcom ta banquilal yuꞌunique. mUS !Li Jesuse isutic batel ta Capernaum schiꞌuc li yajchanbalajeltaque. Cꞌalal ochemic xaꞌox ta schꞌomna li Jesuse, jech la sjacꞌbe li yajchanbalajeltaque: ―¿Cꞌusi la avalbe abaic talel ta bee? ―xi li Jesuse. T+ Li yajchanbalajeltaque muc bu xaꞌibeic smelol li cꞌusi laj yal li Jesuse. Pero muc bu sjacꞌbeic li Jesuse yuꞌun chal yoꞌonic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yalbe sbaic li yajchanbalajeltac li Jesuse: “¿Buchꞌu nan chcom ta banquilal cuꞌuntic?” xut sbaic S Yuꞌun tscꞌan tschanubtas li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe: ―Joꞌon li coꞌol crixchanoutique chiꞌaqꞌue ta scꞌob crixchanoetic. Chismilic. Chimuque, pero ta yoxibal cꞌacꞌal chichaꞌcuxi loqꞌuel ta jmuquenal ―xi li Jesuse. ^R5 Li Jesuse ilocꞌ batel ta Capernaum schiꞌuc li yajchanbalajeltaque, te iꞌechꞌic ta yan jteclumetic ta Galilea balumil. Pero li Jesuse mu scꞌan ti ta xaꞌiic li crixchanoetic ti te ch‐echꞌique. hQI Itacꞌav li Jesuse: ―Li jchop ta pucujetic li la jloqꞌuese, jaꞌ to ta xlocꞌ mi chataic ta naꞌel li Diose schiꞌuc mi chavicta aviximique ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la schaꞌal Jesús ti chmilee ]P3 Tsꞌacal to cꞌalal te xaꞌox oyic ta na li yoꞌ bu onoꞌox schꞌomna li Jesuse, jech ijacꞌbat yuꞌun li yajchanbalajeltaque: ―¿Cꞌu chaꞌal ti muc bu xlocꞌ cuꞌuncutic li pucuje? ―xiic. QO Li Jesuse la stsacbe scꞌob li quereme, la snit liquel, itots ta ora. -NS Tsots iꞌavan li pucuje, la stupꞌbe comel yicꞌ li quereme, jaꞌ o ilocꞌ batel. Li quereme chamem icom yilel. Ep buchꞌutic laj yalic ti icham xa oe. KM Cꞌalal iyil Jesús ti ta stsob sbaic talel ta anil ep crixchanoetique, la sloqꞌues ta ora li pucuje. Jech laj yalbe: ―Pucuj, joꞌot ta acoj ti jech pasem ta umaꞌ li quereme schiꞌuc ti macal schiquine. Joꞌon chajtac loqꞌuel. Locꞌan ta yoꞌon li quereme. Mu xa me xachaꞌoch nojtoc ―xi li Jesuse. L{ Tsots icꞌopoj ta ora li stot li quereme: ―Ta jchꞌun. Coltaun ti mi oy to cꞌusi mu jchꞌun chavile ―xi. K Li Jesuse jech laj yalbe: ―Mi chachꞌune, ta xcol. Yuꞌun scotol li buchꞌu tschꞌune ta spasbat scotol ―xi. 1J[ Ep ta velta ijipe ta cꞌocꞌ, ijipe ta ucꞌum yoꞌ ta xmile yuꞌun li pucuje. Pero mi xuꞌ avuꞌune, abolajan cꞌuxubinbun, coltabun ―xi li stot li quereme. ;Io Li Jesuse jech la sjacꞌbe stot li quereme: ―¿Cꞌu xa ora liquem ti jech ta spase? ―xi li Jesuse. Itacꞌav: ―Voꞌone xa. Biqꞌuit toꞌox li cꞌalal ilic yuꞌune. QH Laj yiqꞌuic talel li quereme. Li pucuj ti ochem ta yoꞌon li quereme, cꞌalal iyil li Jesuse, jaꞌ o la stupꞌbe yicꞌ li quereme, jech iyal ta lum. Te xbalet ta lumtic, ilocꞌ svoc ye. G} Itacꞌav li Jesuse: ―Toj tsots avoꞌonic, mu xachꞌunic. Oy xa scꞌacꞌalil liꞌ jchiꞌucoxuque pero muc to bu chcꞌot ta avoꞌonic. Oy xa scꞌacꞌalil la jtsꞌicboxuc li cꞌu abaique. Iqꞌuic talel li quereme ―xi li Jesuse. V~)}{zyDwwLvFu+tss qponnmm l,jyiihUgf ekddd-coba``__-^^ ]h\\"[[ZRYXWWWUTSnRR$QPP[O!NjMTLK'JIZHHG2FEE%DNCBA@?i>>d=<;;+::958776m5;43)2110}/..4-n,++)))A(2''W&p%z$$0#;"!!! )c_' u&xf^qT; z 0 X   &aX0AVg}G)Jaꞌ li antsetic ti la schiꞌinic ta xanbal Jesús li te ta Galilea balumil ti la smacꞌlanique. Te oyic nojtoc ep yan antsetic ti la schiꞌinic talel ta Jerusalén li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la smuquic li Jesuse k|O(Te oy nojtoc jayvoꞌ antsetic nomnom tsqꞌuelic talel. Jaꞌ te oy li María li liquem talel ta Magdalae, schiꞌuc Salome, schiꞌuc yan María, jaꞌ smeꞌ li Josee schiꞌuc li biqꞌuit Jacobo sbi cuꞌuncutique. *{M'Te vaꞌal ta stuqꞌuil Jesús li banquilal soltaroe. Cꞌalal iyil ti icham li Jesuse, jech laj yal: ―Ta melel jaꞌ snichꞌon Dios li vinic liꞌi ―xi. wzg&Li mucꞌta pocꞌ li te lichꞌil ta yut li mucꞌta chꞌulnae, ijat ta oꞌlol. Ijat yalel cꞌalal olon. Ly%Li Jesuse tsots to icꞌopoj, jaꞌ xa o ilocꞌ schꞌulel. @xy$Ibat ta anil jun vinic, ba stsac talel jpꞌej li cꞌusi cꞌunputsane. La stsꞌaj ta pajal yaꞌlel tsꞌusub, la xoj ta aj, laj yetꞌesbe muyel, laj yacꞌbe stsꞌuꞌ li Jesuse. Jech iꞌalbat yuꞌun li yanetique: ―Jmalatic, jqꞌueltiquic mi chtal yalesatuc ta cruz yuꞌun li Elíase ―xiic. sw_#Oy jayvoꞌic buchꞌutic iyaꞌiic, jech laj yalic: ―Avaꞌiic, jaꞌ chapta li Elíase ―xiic. Av{"Ta oxib ora ta mal cꞌacꞌal tsots icꞌopoj li Jesuse: ―Eloi, Eloi, ¿lama sabactani? ―xi. “Dios cuꞌun, Dios cuꞌun, ¿cꞌu chaꞌal la atenun ta avoꞌon?” xi smelol. u!Cꞌalal oꞌlol xaꞌox cꞌacꞌale, imac sat li cꞌacꞌale. Jaꞌ to ta oxib ora ta mal cꞌacꞌal ijam sat li cꞌacꞌale. 5tc Mi melel ti jaꞌ Cristoe, ti jaꞌ mucꞌta ajvalil cuꞌuntique, acꞌo yaluc ta ora ta cruz. Jaꞌ to te chquiltic o, jaꞌ to ta jchꞌuntic ―xiic. Jaꞌ jech ilabanvanic eꞌuc li chaꞌvoꞌ jꞌeleqꞌuetic li te jocꞌajtic ta cruz schiꞌuc li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti icham li Jesuse ~suJaꞌ jech inaꞌlevanic eꞌuc li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jech laj yalbe sbaic: ―La scoltaan li crixchanoetique pero li stuc juꞌune mu xuꞌ scolta sba. r Li buchꞌutic te iꞌechꞌique inaꞌlevanic eꞌuc. Isjimulan sjolic, jech laj yalic: ―¡Qꞌuelavil juꞌun! Ti aval chajines li mucꞌta chꞌulnae schiꞌuc ti chachaꞌvaꞌan ta oxib noꞌox cꞌacꞌale, colta aba atuc. Yalan ta cruz ―xutic. qp!Jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal ta scꞌop Diose: “Ta spꞌise ta jpasmulil”, xi onoꞌox tsꞌibabil. 'oGOy chaꞌvoꞌ jꞌeleqꞌuetic coꞌol la sjocꞌanic ta cruz schiꞌuc li Jesuse, jun cruz ta sbatsꞌicꞌob, jun ta stsꞌetcꞌob li scruzal li Jesuse. Tn!La sbajbeic jpech teꞌ ta sjol scruzal li Jesuse, jaꞌ li bu tsꞌibabil ti cꞌusi smul ti la smilique. Jech chal: “Liꞌi jaꞌ li mucꞌta ajvalil yuꞌun li jꞌisraeletique”, xi tsꞌibabil. GmTa baluneb ora ta sob la sjocꞌanic ta cruz li Jesuse. =lsLi soltaroetique la sjocꞌanic ta cruz li Jesuse. Ta tsꞌacale la spasic canal tajimol yoꞌ jech chilic bu jlicucal li scꞌuꞌ spacꞌaltac Jesús ti chichꞌbeic jujunique. +kOTe laj yacꞌbeic yuchꞌ pajal yaꞌlel tsꞌusub capal ta chꞌail vomol, mirra sbi. Li mirrae jaꞌ sventa smacobil scꞌuxul, pero li Jesuse muc bu xuchꞌ. gjGTe laj yiqꞌuic batel Jesús li yoꞌ bu Gólgota sbie. Jaꞌ Baquil Jolil, xi smelol. i+Cꞌalal iloqꞌuic batel li soltaroetic schiꞌuc li Jesuse, te la snupic ta be jun jchiꞌilcutic ta israelal, Simón sbi. Oy chaꞌvoꞌ snichꞌnab, jaꞌ li Alejandro schiꞌuc Rufoe. Cirene sbi li slumale. Iyacꞌbeic echꞌel sqꞌuechbeel scruzal li Jesuse. ihKCꞌalal ilaj yoꞌonic ta snaꞌleele, la slocꞌbeic li icꞌpocꞌan tsajal cꞌuꞌile, la slapbeic li scꞌuꞌ onoꞌoxe. Laj yiqꞌuic batel, ba sjocꞌanic ta cruz. Jaꞌ scꞌoplal ti ijocꞌanat ta cruz li Jesuse |gqLa sjisbeic aj ta sjol. La stubtaic. La squejan sbaic, la snijan sbaic ta stojol Jesús yuꞌun tsnaꞌleic. fLic snaꞌleic, jech laj yalbeic: ―¡Toj lec mucꞌta ajvalilot avaꞌuc yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale! ―xutic. re]La slapbeic icꞌpocꞌan tsajal cꞌuꞌil li Jesuse. La slapbeic scoronail sjol jaꞌ xotbil chꞌix. d+Li yajsoltarotac li gobernadore laj yiqꞌuic ochel ta yut cavilto li Jesuse. Te la stsob sbaic scotol li yan schiꞌiltac ta soltaroile. cLi Pilatoe jaꞌ tscꞌan ti lec ch‐ile yuꞌun li crixchanoetique, jaꞌ yuꞌun la spas li cꞌusi iꞌalbate. La scolta li Barrabase. Pero li Jesuse iꞌaqꞌue ta scꞌob soltaroetic yoꞌ acꞌo stsitsic ta nucul, tsꞌacal to chba sjocꞌanic ta cruz. b―¿Pero cꞌusi smul avuꞌunic? ―xi li Pilatoe. Pero más to tsots itacꞌav scotolic: ―¡Jocꞌano ta cruz! ―xiic tajmec. La Tsots itacꞌavic scotolic: ―¡Jocꞌano ta cruz! ―xiic. ` Li Pilatoe la sjacꞌ nojtoc: ―¿Cꞌusi chacꞌanic ta jpasbe li buchꞌu spꞌisoj sba ta ajvalil avuꞌunic ti avalojique? ―xi. |_q Li banquilal paleetique la schanubtasic li crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox acꞌo scꞌanbeic scolel li Barrabase. ^- Yuꞌun snaꞌoj onoꞌox li Pilato ti ta scoj ti xtiꞌet noꞌox yoꞌonic li banquilal paleetic ti laj yaqꞌuic ta cꞌabal li Jesuse. s]_ Jech la sjacꞌ li Pilatoe: ―¿Mi jaꞌ chacꞌanic ta jcolta li mucꞌta ajvalil avuꞌunique? ―xi. >\uCꞌalal te tsobolic scotol li jchiꞌiltacutic ta israelale, lic yalbeic Pilato ti acꞌo scolta jun jchuquel jech chac cꞌu chaꞌal ta spas onoꞌox ta jujun qꞌuin Coltaele. :[mTe tiqꞌuil ta chuquel jun jchiꞌilcutic, Barrabás sbi. Te tiqꞌuilic ta chuquel schiꞌuc schiꞌiltac ta milvanej. Yuꞌun la stsob sbaic, la scontrainic li gobernadore. Z/Li Pilatoe jech stalel onoꞌox ti ta jujun qꞌuin Coltael ta scolta jun jchuquel li bu junucal tscꞌanbeic scolel li jchiꞌiltacutique. RYMu jpꞌeluc bu itacꞌav li Jesuse. Li Pilatoe toj chꞌayel noꞌox yoꞌon ti cꞌalal iyaꞌi ti muc bu spac scꞌoplal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti imeltsaj scꞌoplal ti chmile li Jesuse XLi Pilatoe jech la sjacꞌbe nojtoc li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal mu xatacꞌav? Qꞌuelavil, ep ta saꞌic amul ―xi. GWLi banquilal paleetique ep la saꞌbeic smul li Jesuse. *VMLi Pilatoe jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―¿Mi joꞌot mucꞌta ajvalilot yuꞌun la achiꞌiltac ta israelale? ―xut. Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon ―xi. U ;Cꞌalal isacube, la stsob sbaic scotol li buchꞌutic oy yabtelique, jaꞌ li banquilal paleetique, schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuncutic, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. La spasic ta jmoj scꞌopic ti cꞌu sba ta smilic li Jesuse. La schuquic echꞌel, laj yacꞌbeic ta scꞌob li gobernadore, jaꞌ li Pilatoe. pTYHJaꞌ o iꞌocꞌ schaꞌoqꞌuelal jcots. Ijul ta sjol li Pedro ti jech onoꞌox iꞌalbat yuꞌun li Jesuse: “Cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem schaꞌoqꞌuelal jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune”, xꞌute onoꞌox yuꞌun li Jesuse. Cꞌalal ijul ta sjol li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun Jesús li Pedroe, laj yoqꞌuita sba.zSmGLic chopolcꞌopojuc li Pedroe, la stꞌabbe sbi Dios: ―Xilchox mu xcojtaquin li vinic chavalique ―xi. `R9FLi Pedroe laj yal nojtoc ti mu xojtaquine. Ta jliquel nojtoque iꞌalbat yuꞌun li buchꞌutic te oyique: ―Ta melel jaꞌ achiꞌil yuꞌun xvinaj ti jgalileal vinicote yuꞌun jaꞌ jech acꞌop ―xutic. QELi criarae ischaꞌil li Pedroe. Jech laj yalbe li buchꞌutic te oyique: ―Li vinic leꞌe jaꞌ schiꞌil li Jesuse ―xi li criarae. *PMDLi Pedroe laj yal ti mu xojtaquin li Jesuse: ―Mu xcojtaquin. Mu jnaꞌ li cꞌusi chavale ―xi. Te ibat ta tiꞌmoc li Pedroe. Jaꞌ o iꞌocꞌ jcots. 3O_CIyil ti te chcꞌatin li Pedroe. La sqꞌuel lec, jech laj yalbe: ―Joꞌote jaꞌ achiꞌin eꞌuc li Jesús li liquem talel ta jteclum Nazarete ―xꞌute li Pedroe. 1N[BLi Jesuse te icꞌbil muyel ta schaꞌcojol na. Li Pedroe te chotol icom ta yamaqꞌuil sna li más banquilal palee. Te ital jun scriara li más banquilal palee. qM[ALic stubtabeic sat li Jesuse. La smacbeic sat, la smajic, jech la sjacꞌbeic: ―Alo buchꞌu li la smajote ―xutic. Li yajmayoltac li paleetique imajvanic eꞌuc. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pedro ti mu xojtaquin li Jesuse L-@La avaꞌiic xa ti ta spꞌis sba ta Diose. ¿Cꞌusi chanopic eꞌuc? ―xut li schiꞌiltac ta abtele. Itacꞌav scotolic ti acꞌo chamuque. (KI?Li más banquilal palee la sjat scꞌuꞌ yuꞌun la snop ti istabe xa tsots smul li Jesuse. Jech laj yal: ―¿Cꞌu chaꞌal ta jsaꞌtic yan textico? rJ]>Itacꞌav li Jesuse: ―Joꞌon ―xi―. Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, chavilic chlic jventainan crixchanoetic ta stsatsal li Diose. Tsꞌacal to chilic scotol crixchanoetic ti chital ta toc ta vinajele ―xi li Jesuse. cI?=Mu jpꞌeluc bu itacꞌav li Jesuse. Li más banquilal palee la sjacꞌbe nojtoc li Jesuse: ―¿Mi joꞌot Cristoot ti tꞌujbilot yuꞌun Dios ti chaventainuncutique? ¿Mi joꞌot Snichꞌonot li Diose? ―xi. "H=<Ivaꞌi ta oꞌlol li más banquilal palee. Jech la sjacꞌbe li Jesuse: ―¿Cꞌu chaꞌal mu xatacꞌav? ¿Mi melel li cꞌusi chalique? ―xi. 2G_;Pero mu coꞌoluc scꞌopic nojtoc. F:―Li vinic liꞌi laj caꞌicutic ti jech laj yale: “Ta jines li mucꞌta chꞌulna liꞌi li pasbil ta cꞌabale. Ta oxib noꞌox cꞌacꞌal ta jchaꞌvaꞌan ta achꞌ, mu xa pasbiluc yuꞌun li crixchanoetique”, xi ―xiic li jutcꞌopetique. =Eu9Ivaꞌiic yan jutcꞌopetic nojtoc, jech laj yalic: ^D58Altic ti ep la sjutic cꞌop ta stojol li Jesuse, mu coꞌoluc li cꞌusi chalique. ,CQ7Li banquilal paleetique schiꞌuc li jꞌabteletic cuꞌuncutique, lic saꞌic chaꞌvoꞌ schiꞌiltaquic ta abtel ti coꞌol li cꞌusi chalique yoꞌ ta saꞌbeic o smul li Jesuse, yuꞌun tscꞌanic ti acꞌo chamuque. Pero muc bu staic chaꞌvoꞌ ti coꞌol li cꞌusi chalique. NB6Li Pedroe nomnom tijil batel ta spat Jesús cꞌalal to icꞌotic ta yamacꞌ li más banquilal palee. Te la schiꞌin ta chotlej li yajmayoltac li más banquilal palee, te icꞌatinic schiꞌuc. jAM5Laj yiqꞌuic batel Jesús ta stojol li más banquilal palee. Te la stsob sbaic li banquilal paleetique, schiꞌuc li jꞌabteletique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. @)4Pero li quereme la scolta comel li schije, tꞌanal ijatav batel. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yiqꞌuic batel Jesús ta stojol li jꞌabteletique B?}3Oy jun svaꞌlej querem te tijil ibat ta spat li Jesuse. Muc bu slapoj scꞌuꞌ li quereme, jaꞌ noꞌox stsꞌotoj o sba ta jlic schij. Taꞌox stsaque yuꞌun li mayoletique. [>/2Li yajchanbalajeltac li Jesuse ijatavic batel scotolic, iyictaic li Jesuse. =51Yuꞌun scotol cꞌacꞌal te lichanubtasvan ta atojolic ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. ¿Cꞌu chaꞌal mu teuc noꞌox la atsaquicun? Ti jech la atsaquicune, jaꞌ icꞌot ta pasel ti jech onoꞌox tsꞌibabil comel ta scꞌop Diose ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. E<0Li Jesuse jech laj yalbe li crixchanoetic li te italique: ―¿Cꞌu chaꞌal tal atsaquicun jech chac cꞌu chaꞌal jun jꞌelecꞌ, tsꞌaclomoxuc xa talel ta amachitaic, ta ateꞌic? ;/Oy jun li yajchanbalajeltac li Jesuse la sloqꞌues smachita, la sjaxbe ta bojel jun schiquin li yajtunel li más banquilal palee. i:K.Jaꞌ o inopojic talel li crixchanoetique, la stsaquic ta ora li Jesuse, la schucbeic scꞌob. 9-Cꞌalal icꞌotique, inopoj talel ta ora ta stojol Jesús li Judase. Jech laj yalbe: ―Jchanubtasvanej ―xut. La stsꞌutsꞌun. 8,Li Judase, jaꞌ li jꞌacꞌvanej ta cꞌabale, yaloj xa onoꞌox cꞌu sba chacꞌ ta ilel ti buchꞌu junucal li Jesuse: ―Li buchꞌu ta jtsꞌutsꞌune, yuꞌun xa onoꞌox me jaꞌ li Jesuse. Jaꞌ o me xba atsaquic. Chuquic me lec batel ―xi onoꞌox. u7c+Cꞌalal jaꞌ o yacal ta loꞌil li Jesuse, ital li Judase, jaꞌ jun li lajchavoꞌ yajchanbalajeltaque. Ep crixchanoetic schiꞌuc talel, yichꞌojic talel smachitaic schiꞌuc steꞌic. Jaꞌ tacbilic talel yuꞌun li banquilal paleetique, schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, schiꞌuc li jꞌabteletique. 6#*Licanic, batic. Qꞌuelavilic, leꞌ xa xtal li buchꞌu chiyacꞌ ta cꞌabale ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti la stsaquic li Jesuse .5U)Ba sta ta naꞌel Dios yoxibal velta nojtoc li Jesuse. Cꞌalal isut talele, vayalic cꞌot sta nojtoc. Jech laj yalbe: ―¿Mi yoquel to vayaloxuc? ¿Mi mu xviqꞌuej la asatique? Taꞌluc o li vayele, ista xa yora chiꞌaqꞌue ta scꞌob jpasmuliletic, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. )4K(Cꞌalal isut talel nojtoc li Jesuse, vayalic cꞌot sta nojtoc li oxvoꞌique yuꞌun mu xvicꞌ satic. Jech xa noꞌox mu snaꞌic cꞌu sba ta xtacꞌavic. 3y'Ba sta ta naꞌel Dios nojtoc li Jesuse. Jaꞌ noꞌox jech laj yal jech chac cꞌu chaꞌal laj yal ta baꞌie. ]23&Mu me xavayic, taic ta naꞌel Dios yoꞌ jech mu xaspasic ta canal li pucuje. Ta melel chacꞌan chataic ta naꞌel Dios, pero jaꞌ noꞌox chaschꞌayic la abecꞌtalique. Naca vayel chasmilic ―xꞌutatic. 21]%Isut talel li Jesuse. Vayalic cꞌot sta li oxvoꞌique. Li Jesuse jech laj yalbe li Pedroe: ―Simón, ¿mi vayalot? ¿Mi mu xuꞌ ti vicꞌluc asat jliqueluque? U0#$Jech laj yal: ―Tata, scotol xuꞌ avuꞌun. Xuꞌ avuꞌun mi chajeltaune. Pero maꞌuc me xcꞌot ta pasel li cꞌusi ta jcꞌan jtuque, jaꞌ acꞌo jpas li cꞌusi chacꞌan atuque ―xi li Jesuse. }/s#Ibat xi snamal li Jesuse. La spatan sba ta lumtic, la sta ta naꞌel Dios, la scꞌanbe ti xuꞌuc mu xchame. .+"Jech laj yalbe li oxvoꞌique: ―Toj echꞌem chcat coꞌon, jun chac chicham chcaꞌi. Comanic liꞌi, mu me xꞌoch avayelic ―xꞌutatic. $-A!Li Jesuse laj yicꞌ echꞌel Pedro, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan. Lic yat tajmec yoꞌon li Jesuse. Jech xa noꞌox toj chopol yoꞌon chaꞌi. V,% Te icꞌotic Jesús schiꞌuc yajchanbalajeltac li yoꞌ bu Getsemaní sbie. Jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Chotlanic comel liꞌi yuꞌun chba jta ta naꞌel Dios leꞌe ―xi li Jesuse. g+GItacꞌav li Pedroe: ―Acꞌo mi coꞌol chijmile, pero jamal chcal ti xacojtaquine ―xi tajmec. Jaꞌ noꞌox jech laj yalic eꞌuc li yanetique. Jaꞌ scꞌoplal ti ba sta ta naꞌel Dios ta Getsemaní li Jesuse H* Li Jesuse jech laj yalbe: ―Melel li cꞌusi chacalbee, tana cꞌalal muc toꞌox bu oqꞌuem schaꞌoqꞌuelal jcotse, oxib xaꞌox velta avaloj ti mu xavojtaquinune ―xi li Jesuse. t)aItacꞌav li Pedroe: ―Acꞌo mi chayictaic scotolic, li joꞌone muc bu chaquicta ―xi li Pedroe. ( Cꞌalal chaꞌcuxiemun xaꞌoxe, joꞌon baꞌi chibat ta Galilea, tsꞌacal to chabatic. Te chcꞌot ataicun ―xi li Jesuse. 'wLi Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Tanae chavictaicun acotolic. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Chcacꞌ ta milel li buchꞌu cacꞌojbe yabtel ti chasventainique. Cꞌalal mi imilee, tspuc sbaic batel li schiꞌiltaque jech chac cꞌu chaꞌal tspuc sbaic batel li chijetic mi imile li yajchabivanejique”, xi onoꞌox tsꞌibabil. &Cꞌalal la sqꞌueojintaic jun sqꞌueoj Dios, iloqꞌuic batel schiꞌuc li yajchanbalajeltac li Jesuse, ibatic ta vits Olivatic. %#Melel chacalbeic, jaꞌ to chcuchꞌ nojtoc li yaꞌlel tsꞌusube ti cꞌalal te xa tsobolutic jcotoltic li yoꞌ bu ta jpas mantal yuꞌun li Diose ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat yuꞌun Jesús li Pedroe: “Chaval ti mu xavojtaquinune”, xꞌutat $Jech laj yal li Jesuse: ―Liꞌi jaꞌ jchꞌichꞌel, jaꞌ senyail ti mu xlaj scꞌoplal ti cꞌusi iyal ta tsꞌacal li Jtot sventa chacolic oe. Yuꞌun jtuc chcacꞌ jba ta milel, ta jmal jchꞌichꞌel, jaꞌ jech ta xtoj o smulic scotol li crixchanoetique. #)La stsac nojtoc jun vaso yaꞌlel tsꞌusub, laj yalbe coliyal Dios, laj yacꞌbe nojtoc li yajchanbalajeltaque. Laj yuchꞌic scotolic. S"Cꞌalal chveꞌique, la stam jpꞌej pan li Jesuse, laj yalbe coliyal Dios, la xut li pane, laj yacꞌbe li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe: ―Ilo, veꞌanic. Liꞌi jaꞌ jbecꞌtal ―xi. U!#Joꞌon li coꞌol crixchanoutique, chimile jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox ta scꞌop li Diose. Toj abol sba li buchꞌu chiyacꞌ ta cꞌabale. Jaꞌ lec ti muꞌyucuque ―xi li Jesuse. * MItacꞌav li Jesuse: ―Jaꞌ jun li lajchavoꞌoxuc liꞌi. Jaꞌ li buchꞌu ti jun jpulatucutic chijveꞌcutic jchiꞌuque jaꞌ chiyacꞌ ta cꞌabal. }Cꞌalal iyaꞌiique, iyat yoꞌonic scotolic. Ta jujuntal la sjacꞌbeic li Jesuse: ―¿Mi joꞌon nan? ―xiic. _7Cꞌalal te xa ta xveꞌic ta mexae, li Jesuse jech laj yalbe li yajchanbalajeltaque: ―Melel chacalbeic, oy junoxuc li joꞌoxuque li liꞌ coꞌol chijveꞌutic ti jaꞌ chiyacꞌ ta cꞌabale ―xi li Jesuse. wgCꞌalal xtupꞌet xaꞌox osile, ibatic li ta na schiꞌuc li lajchavoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse. GIbatic li chaꞌvoꞌique, iꞌochic ta yut jteclum. Jaꞌ jech istaic li cꞌu sba iꞌalbatic batel yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ te la smeltsanic li veꞌlil sventa li qꞌuin Coltaele. :mTe chacꞌ avilic jcꞌol sna ta schaꞌcojol sna ti lec jamal yute, chꞌubabil xa lec. Jaꞌ te xameltsanic li jveꞌeltique ―xut batel li chaꞌvoꞌ yajchanbalajeltaque. Xcꞌot acꞌoponic li yajval na li bu ta xꞌoche. Jech xavalbeic: “Jech laj yal li jchanubtasvaneje: ¿Bu jcꞌolucal ana li yoꞌ bu ta jlajescutic li chij sventa li qꞌuin Coltael jchiꞌuc li cajchanbalajeltaque? xi laj yal talel”, utic cꞌotel. U# Li Jesuse la stac batel chaꞌvo li yajchanbalajeltaque. Jech laj yalbe batel: ―Batanic ta Jerusalén. Te chataic ta be jun vinic scuchoj jpꞌej qꞌuib yaꞌal. Jaꞌ te tijlanic batel ta spat. P Ta sliqueb qꞌuin cꞌalal ta jveꞌcutic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile, schiꞌuc cꞌalal ta jmilcutic li chexel chijetic ta sventa qꞌuin Coltaele, jech ijacꞌbat yuꞌun li yajchanbalajeltac li Jesuse: ―¿Bu chacꞌan chba jmeltsancutic li chexel chij ti chalajes ta sventa li qꞌuin Coltaele? ―xutic.  Cꞌalal iyaꞌiic li banquilal paleetique, xmuybajic tajmec. Laj yalbeic Judas ti chacꞌbeic taqꞌuine. Li Judase jaꞌ xa noꞌox smalaoj cꞌu ora tspas ta canal chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li snaꞌobil ti icham ta jcojtic li Cajvaltique 3_ Li Judas Iscariotee, jaꞌ jun li lajchavoꞌ yajchanbalajeltac li Jesuse, ba scꞌopon li banquilal paleetique yoꞌ tspas trato ti chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse. 6e Melel li cꞌusi chacalbeique, ti buyuc noꞌox chichꞌ alel ta spꞌejel balumil ti jaꞌ noꞌox chcolic ta jventae, te chalic nojtoc li cꞌusi laj yacꞌbun li antse. Jech ta snaꞌic o scotol crixchanoetic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti ispas trato Judas ti chacꞌ ta cꞌabal li Jesuse Li antse laj xa spas li cꞌusi xuꞌ yuꞌune. Ti jech la smalbun li muil vomole, jaꞌ ta sventa li cꞌalal chimuquee. 4aLi meꞌonetique scotol cꞌacꞌal liꞌ achiꞌuquique jech cꞌusiuc noꞌox ora xuꞌ chacꞌuxubinic. Yan li joꞌone mu scotoluc cꞌacꞌal liꞌ jchiꞌucoxuque. Li Jesuse jech laj yalbe: ―Mu xavutic li antse. Mu me xavaqꞌuic xcꞌopoj yoꞌon. Lec li cꞌusi laj yacꞌbune. RJaꞌ lec ti lauc schone yuꞌun más ta oxib ciento denario taqꞌuin ilocꞌ stojol ti jechuque. Li stojole xuꞌ jaꞌ ta xꞌacꞌbatic li meꞌonetique ―xiic. Jaꞌ yuꞌun laj yutic li antse. q[Oy jayvoꞌ iꞌilinic, jech laj yalbe sbaic: ―¿Cꞌu chaꞌal jech noꞌox ta xlaj li muil vomole? OCꞌalal te oy ta Betania li Jesuse, te oy ta sna li Simón ti tsacbil toꞌox ta cꞌaꞌel chamele. Cꞌalal te chveꞌ ta mexa li Jesuse, ital jun ants yichꞌoj talel slimeta pasbil ta alabastro ton. Noj ta muil vomol, nardo sbi. Toj toyol stojol. La scꞌasbe snucꞌ li limetae, la smalbe ta sjol Jesús li sbele. PJech laj yalbe sbaic: ―Jaꞌ lec mu jtsactic ta qꞌuin yuꞌun naca me sliquesic cꞌop li jchiꞌiltactique ―xut sbaic. Jaꞌ scꞌoplal ti imalbat muil vomol ta sjol Jesús li te ta Betaniae x  kScꞌan toꞌox chib cꞌacꞌal li qꞌuin Coltael cuꞌuncutique, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique. Jaꞌ li qꞌuin li cꞌalal ta jveꞌcutic pan ti muc bu yichꞌoj svochesobile. Li banquilal paleetique schiꞌuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose, la snopic cꞌu sba xuꞌ ta stsaquic ta mucul li Jesuse yoꞌ tsmilic.  ' %Joꞌoxuque laj xa calboxuc ti scꞌan ti vicꞌluc asatique. Scꞌan ti acꞌo jechic eꞌuc scotol li crixchanoetique ―xi li Jesuse.4 c $Mu me chꞌayluc avoꞌonic chjul jtaoxuc. l Q #Jech li joꞌoxuque vicꞌluc noꞌox me asatic chamalaicun yuꞌun mu xanaꞌic cꞌu ora chichaꞌtal, joꞌon la Avajvalicune, mi ta yochel acꞌubal, mi ta oꞌlol acꞌubal, mi ta sba oqꞌuelal jcots, mi ta sob cꞌuxi. s _ "Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jun vinic cꞌalal chbat ta nome, chacꞌbe comel ta scꞌob yajtuneltac li snae. Chacꞌbe comel yabtel jujunic. Li buchꞌu jaꞌ yabtel ta schabi tiꞌnae, chalbe comel ti vicꞌluc noꞌox me sate.  !’Qꞌuelo me abaic, vicꞌluc noꞌox me asatic, taic ta naꞌel Dios yuꞌun mu xanaꞌic cꞌu ora chichaꞌtal. .U ’Li cꞌu ora chichaꞌtale muc buchꞌu snaꞌ, mi jaꞌuc li ángeletic ta vinajele, mi joꞌcun li Nichꞌonilune. Jaꞌ noꞌox snaꞌ stuc li Jtotique. ~u Li cꞌustic caloje mu xchꞌay scꞌoplal, ta onoꞌox xcꞌot ta pasel scotol. Jaꞌ xlaj to li vinajel balumile. + Melel chacalbeic, li buchꞌutic iyaꞌiic li cꞌu sba chlic li tsots vocol ti laj calboxuc liꞌi, oy toꞌox cuxuloxuc li cꞌalal chlique. F Jaꞌ noꞌox jech li cꞌalal chavilic ti chcꞌot ta pasel scotol li cꞌusi laj cale, jaꞌ chanaꞌic o ti poꞌot xa scꞌacꞌalil chichaꞌtale, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. yk ’Naꞌic me li cꞌalal ch‐unenaj li teꞌel higoe, jaꞌ chanaꞌic o ti poꞌot xa yora joꞌtique. 5 Ta jtac yalel talel li cajꞌangeltaque yoꞌ acꞌo stsobic scotol li buchꞌutic tꞌujbilic cuꞌun li buyuc noꞌox oyic ta spꞌejel balumile. 8i Jaꞌ xa o ta xilic scotol li crixchanoetique ti chiyal talel ta toc ta vinajel schiꞌuc jtsatsal, schiꞌuc juꞌel, schiꞌuc xojobal, joꞌon li coꞌol crixchanoutique. dA Li cꞌanaletique ta stsꞌujan yalel nojtoc. Ta xnic scotol li cꞌustic oy ta vinajele. ! ’Cꞌalal mi iꞌechꞌ scotol li vocol li laj calboxuque, jaꞌ o chmac sat li cꞌacꞌale. Mi jaꞌuc li ue, mu xacꞌ xojobal. ~' Qꞌuelo me abaic li joꞌoxuque, jaꞌ me yuꞌun cac noꞌox chacalbeic scotol. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba ta xchaꞌtal li Cajvaltique v}e Yuꞌun chtalic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti jaꞌ tꞌujbilic yuꞌun Dios ti chasventainique, schiꞌuc spꞌisoj sbaic ti jaꞌ chalic li scꞌop Diose, pero altic chalic. Chaqꞌuic ta ilel ti oy sjuꞌelique yoꞌ jech chloꞌloj o li crixchanoetique. Tscꞌan tsloꞌloic eꞌuc li buchꞌutic tꞌujbilic yuꞌun li Diose, pero mu xloꞌloj yuꞌunic. d|A ’Mi oy buchꞌu jech chayalbeic: “Liꞌ xa oy li Cristoe”, mi xayutique, mu me xachꞌunic. Mi oy buchꞌu yan nojtoc jech chayalbeic: “Leꞌ xa oy li Cristoe”, mi xayutique, mu me xavaqꞌuic ta venta. ){K Ti manchuc tspajes li vocol li Diose, mu junuc buchꞌu chcol avuꞌunic ti jechuque. Pero ta sventa li buchꞌutic tꞌujbilique, li Diose tspajes li vocole. :zm Yuꞌun toj tsots li vocol li ta xtale. Muc onoꞌox bu jech echꞌem li cꞌalal ilic li balumile, schiꞌuc cꞌalal tana. Mi iꞌechꞌ li tsots vocol taje, mu xa bu chtal. Qy Taic ta naꞌel Dios ti mu me ta yora sictic li cꞌalal chajatavique. lxQ Toj abol sbaic li buchꞌutic schiꞌuc yolique schiꞌuc li buchꞌutic ta to xchuꞌun yolique. xwi Li buchꞌutic ti te oyic ta yabtelique, mu xa me sutic talel ta snaic yoꞌ chtal yichꞌic li spuychijique. v- Li buchꞌutic ti te oyic ta sjol snaic ti pachꞌale, cꞌalal ta xyalic talele, mu xa me xꞌoch sloqꞌuesic li cꞌustic oy ta yut snaique. su_ Li cꞌusi chajtsꞌibabeic batel liꞌi, nopbeic lec li smelole yuꞌun jech onoꞌox laj yal li Jesuse: ―Li cꞌalal chavilic ti te vaꞌanbil ta yut mucꞌta chꞌulna li cꞌusi chopol chil li Diose jech chac cꞌu chaꞌal laj yal Daniel li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee, jatavanic batel ta anil ta vitstic, joꞌoxuc li liꞌ nacaloxuc ta Judeae. Qt Ep buchꞌutic chopol chayilic ta sventa ti avichꞌojicun ta muqꞌue. Pero li buchꞌutic chcuch yuꞌun scotol li vocole, mi mu schibajes yoꞌonique, jaꞌ chcolic o sbatel osil ―xi li Jesuse. ?sw Oy buchꞌutic chaqꞌuic ta milel yitsꞌinic, mi sbanquilic. Oy buchꞌutic chaqꞌuic ta milel li snichꞌonique. Oy buchꞌutic tscontrainic stot smeꞌic, chaqꞌuic ta milel. Xr) Cꞌalal chba yacꞌoxuc ta cꞌabale, mu me xal avoꞌonic li cꞌusi chavalique schiꞌuc li cꞌu sba chatacꞌavique. Yuꞌun jaꞌ tsjules ta ajolic li Chꞌul Espíritue li cꞌu sba chatacꞌavique. q{ Yuꞌun persa baꞌi ta xꞌalbatic li crixchanoetic ta spꞌejel balumil ti jaꞌ noꞌox chcolic ta jventa joꞌone. /pW ’Pero li joꞌoxuque qꞌuelo me abaic. Yuꞌun li jchiꞌiltactic ta israelale oy buchꞌutic chayacꞌ ta scꞌob jꞌabteletic li te ta mucꞌta chꞌulnae. Oy buchꞌutic chastsitsic ta nucul li te ta chꞌulnaetique. Ta sventa ti avichꞌojicun ta muqꞌue, chayiqꞌuic batel ta stojol li gobernadoretique schiꞌuc ta stojol li mucꞌtic ajvaliletique. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ xavalic li jcꞌop ta stojolique. Yo+ Chlic saꞌic cꞌop li crixchanoetic ta yantic o balumile. Chlic saꞌic cꞌop li ajvaliletic nojtoque. Schiꞌuc oy bu ch‐echꞌ niquel ta balumil. Chtal tsots viꞌnal. Pero taje sliqueb to li vocole. En ’Cꞌalal chavaꞌiic ti oy cꞌop liꞌi, schiꞌuc cꞌalal chavaꞌiic ti oy cꞌop ta nome, mu xaxiꞌic. Ta onoꞌox xcꞌot ta pasel pero maꞌuc toꞌox slajeb cꞌacꞌal. Nm Yuꞌun oy ep buchꞌutic chalic ti jaꞌ sbi li jbie, jech chalic: “Joꞌon Cristoun li tꞌujbilun yuꞌun Dios ti chajventainique”, xiic. Jaꞌ jech ep buchꞌutic ta schꞌunic loꞌloel. Wl' Itacꞌav li Jesuse: ―Qꞌuelo me abaic, mu me buchꞌu xasloꞌloic. Xk) ―Alo caꞌicutic cꞌu ora chcꞌot ta pasel ti chjinesat li mucꞌta chꞌulna li la avale. ¿Cꞌu sba chavacꞌbe svinajeb baꞌi ti yoꞌ chquilcutic o ti poꞌot xa chcꞌot ta pasele? ―xiic. fjE Li Jesuse te ba chotluc ta vits Olivatic schiꞌuc li yajchanbalajeltaque ta stuqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae. Li Pedro, schiꞌuc Jacobo, schiꞌuc Juan, schiꞌuc Andrés, stuquic jech laj sjacꞌbeic li Jesuse: %iC Itacꞌav li Jesuse: ―Toj cꞌupil sba chavilic li avie, pero chcꞌot scꞌacꞌalil ti mu jpꞌejuc ton latsal chcome, yuꞌun chtal sjinesic jyanlumal crixchanoetic ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌustic chcꞌot ta pasel li cꞌalal poꞌot xa slajeb cꞌacꞌale h 3 Cꞌalal yuꞌun xaꞌox chloqꞌuic ta stiꞌ smacol li mucꞌta chꞌulna li Jesús schiꞌuc li yajchanbalajeltaque, jech iꞌalbat yuꞌun jun li yajchanbalajele: ―Jchanubtasvanej, qꞌuelavil, toj cꞌupil sba li stanal li chꞌulnae schiꞌuc li naetic liꞌi ―xi. Jg  ,Yuꞌun naca scomenal xa staqꞌuinic laj yaqꞌuic. Yan li meꞌanal antse laj yacꞌ scotol li cꞌu yepal oy yuꞌun ti ta toꞌox sman o li cꞌustic ta xtun yuꞌune ―xi li Jesuse.Qf +Li Jesuse laj yicꞌ li yajchanbalajeltaque, jech laj yalbe: ―Melel chacalbeic, jaꞌ más ep laj yacꞌ li meꞌanal ants leꞌe, jaꞌ mu sta jech yepal laj yaqꞌuic li yanetic ta xil li Diose. xei *Te ital jun meꞌanal ants ti mu cꞌusi xꞌayan yuꞌune. Jaꞌ noꞌox chaꞌsep cinco la sticꞌ ta caxa. d' )Li Jesuse ichoti ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulna ta stuqꞌuil scaxail taqꞌuin li yoꞌ bu ta sticꞌbeic smoton Dios li jchiꞌiltacutic ta israelale. Iyil ti te ta stiqꞌuic smoton Dios li jchiꞌiltacutique. Ep jcꞌulejetic la stiqꞌuic ep taqꞌuin. c} (Schiꞌuc ta sloꞌlobeic li cꞌustic oy yuꞌun li meꞌanal antsetique. Jaꞌ yuꞌun altic ti jal ta staic ta naꞌel li Diose. Ta onoꞌox xichꞌic tsots vocol ―xi li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌbe smoton Dios jun meꞌanal antse b 'Lec chaꞌiic nojtoc ti ta xchotiic li bu tꞌujbil chotlebal ta chꞌulnaetique. Jech tspasic nojtoc li ta jujun qꞌuine. jaM &Jech laj yal cꞌalal ichanubtasvan li Jesuse: ―Qꞌuelo me abaic, mu me xasloꞌlooxuc li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose. Jaꞌ lec chaꞌiic ti ta slapic nat scꞌuꞌic li cꞌalal ta xloqꞌuic ta xanbale, schiꞌuc lec chaꞌiic ti lequil cꞌoponbilic yuꞌun li jchiꞌiltactic li te ta chꞌivite. ` %Li Davide laj yal ti jaꞌ yajval li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane, jech maꞌuc noꞌox snitilul David li Cristoe ―xi li Jesuse. Li epal crixchanoetic li te tsobolique ta sloqꞌuel yoꞌonic laj yaꞌibeic scꞌop li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Jesús ti chopol li cꞌustic tspasic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ta jchanubtasvanej ta smantaltac li Diose _ $Yuꞌun li Davide ta sventa li Chꞌul Espíritue jech laj yal:Li Cajvale jech iꞌalbat yuꞌun li Diose:“Chachoti ta jbatsꞌicꞌob, chapas mantal
jaꞌ to mi la jpas ta canal scotol la avajcontrataque”, xꞌutat li Cristoe, xi li Davide. ^1 #Cꞌalal ichanubtasvan Jesús ta yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae, jech laj yal scꞌoplal stuc: ―¿Cꞌu chaꞌal chalic li jchanubtasvanejetic ta smantaltac li Diose ti snitilul noꞌox David li Cristoe, jaꞌ li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvane? ]5 "Cꞌalal iyaꞌi Jesús ti lec itacꞌav li jchanubtasvaneje, jech laj yalbe: ―Jutuc xa scꞌan chavacꞌ aba ta scꞌob li Diose ―xut. Mu xa buchꞌu junucal isjacꞌbe. Jaꞌ scꞌoplal ti maꞌuc noꞌox snitilul David li Cristoe yuꞌun “Cajval” xi li Davide S\ !Melel jaꞌ scꞌan ti acꞌo jcꞌantic ta sloqꞌuel coꞌontic li Dios cuꞌuntique, ti acꞌo cacꞌbetic sventain li coꞌontic, schiꞌuc jpꞌijiltic, schiꞌuc li jtsatsaltique, ti acꞌo tunuc yuꞌun li Diose. Schiꞌuc scꞌan nojtoc ti acꞌo jcꞌuxubintic jchiꞌiltic jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chcaꞌi jba jtuctique. Jaꞌ li más tsotse. Jaꞌ mu tsotsuc scꞌoplal li smoton Dios ti ta jchicꞌtique schiꞌuc ti ta jmiltique ―xi. C~||R{qzyyMxx@wvutssr%q]pmonmlkkihgff\edhcVbNa``'_^]]m\[PZZ(Y}XX1WWVTSS=S2RQWPsOO+NvMiLxKJJHGFEDVDKC"BAA;?>>6==;;j::v99w88654V33&3100/..e-,,0+**)=('&%|$#"!? E`|'X l  0kVC:Lec oy li cꞌu yepal la atacbecun talel schiꞌuc li Epafroditoe, mu xa cꞌusi scꞌan yan cuꞌun. Lec xaꞌi Dios ti jech la apasique. Jech chac cꞌu chaꞌal lec iyaꞌi Dios li smoton li ichicꞌbat ta voꞌonee, jaꞌ jech lec xaꞌi ti la acoltaicune. :Mu yuꞌunuc ta jcꞌan jmoton ti jech chcale. Jaꞌ ta jcꞌan ti acꞌo xavichꞌic slequilal yutsilal li Diose li joꞌoxuque. 3_:Schiꞌuc joꞌoxuc noꞌox la acoltaicun li cꞌalal te toꞌox oyun ta jteclum Tesalónicae li te ta avosilalique. La atacbecun batel jmoton taqꞌuin jun chib velta. !;:Joꞌoxuc li te nacaloxuc ta Filipose, xanaꞌic ti muꞌyuc buchꞌutic yan ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic ti liscoltaic li cꞌalal lilocꞌ ta avosilalic li te ta Macedonia balumil cꞌalal sba toꞌox a calboxuc li scꞌop Diose. Joꞌoxuc noꞌox la acoltaicun. =u:Pero lec ti acoltaicune, ti anaꞌic ti oy jvocole. f E: Jaꞌ ta sventa Cristo ta jpas ta canal scotol yuꞌun jaꞌ chiyacꞌbun stsatsal coꞌon. A {: Mi muꞌyuc cꞌusi ta jlajese, xuꞌ mu xiveꞌ. Mi oy ep cꞌusi ta jlajese, xuꞌ ta jpajes jba. Mu cꞌusi chispas ta canal yuꞌun jnaꞌoj xa cꞌu sba ta jpas ta canal scotol. 6 e: Mu yuꞌunuc abol jba chcaꞌi ti jech chacalbeique. Acꞌo mi oy cꞌusi oy cuꞌun, mi mu cꞌusi oy cuꞌun, yuꞌun icaꞌibe xa smelol ti acꞌo jpas ta jun coꞌone. [ /: Ximuybaj noꞌox avuꞌunic ta stojol li Cajvaltic ti la acoltaicun nojtoque. Jnaꞌoj ti mu yuꞌunuc chꞌayemun ta avoꞌonique ti jaꞌ to la acoltaicune, jaꞌ noꞌox yuꞌun ti mu cꞌu xavutique. F : Scotol li cꞌustic la jchanubtasoxuc oe, schiꞌuc li cꞌustic la avaꞌiic li laj cale, schiꞌuc li cꞌustic la avilic la jpase, jaꞌ me xapasic. Jaꞌ chaspasbe ta jun avoꞌonic li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti icoltaat li Pabloe yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Filipose yk:Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ slajeb xa chacalbeic batel ti scꞌan ti jaꞌ noꞌox xanopic li cꞌustic melele, schiꞌuc li cꞌustic leque, schiꞌuc ti tucꞌuc chbat avuꞌunic li cꞌustic chapasique, schiꞌuc li cꞌustic jaꞌ sventa chatuqꞌuibic oe, schiꞌuc li cꞌustic jaꞌ sventa xamuybajic noꞌox o acotolique, schiꞌuc li cꞌustic avaꞌiojbeic scꞌoplal ti lec ta pasele. Scotol li cꞌustic leque jaꞌ noꞌox me xanopic. &E:Yuꞌun mi achꞌunojic ti chayacꞌbeic li Dios li cꞌustic ta xtun avuꞌunic ta sventa ti avichꞌojic ta mucꞌ li Jesucristoe, jaꞌ tspas ta jun avoꞌonic. Mi jun avoꞌonique, toj lec yuꞌun mu xa cꞌusi chal avoꞌonic, mu xa cꞌusi chanopilanic. Yuꞌun xanaꞌic ti ta onoꞌox xataic li cꞌusi scꞌan avuꞌunique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti jaꞌ noꞌox acꞌo jnoptic li cꞌustic leque .U:Mu me cꞌusi xal avoꞌonic. Mi oy cꞌusi scꞌan avuꞌunique, cꞌanbeic li Diose. Yuꞌun xanaꞌic ti ta onoꞌox xayacꞌbeique, albeic coliyal nojtoc. /:Acꞌbeic yil scotol li crixchanoetic ti oy xa slequil avoꞌonique, ti chcuch avuꞌunic scotole yuꞌun poꞌot xa chchaꞌtal li Cajvaltique. ta:Muybajanic me ta jꞌechꞌel acotolic ta sventa li Cajvaltique. Chacalbeic nojtoc, muybajanic o me. !:Oy cꞌusi chacalbe eꞌuc, quermano, joꞌot li coꞌol jun coꞌontic chijtunutic yuꞌun li Cajvaltique. Avocoluc coltao me li chaꞌvoꞌ antsetic li laj cale. Yuꞌun jaꞌ coꞌol icuch cuꞌuncutic vocol ta yalel ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique, schiꞌuc li quermanotic Clementee, schiꞌuc oy to yan jchiꞌiltac. Te xa tsꞌibabil sbiic sventa cuxlejal sbatel osil. E:Chacalbeic eꞌuc, quermana Evodia, quermana Síntique, avocolicuc mu me xacontrain abaic. Coꞌoluc me avoꞌonic ta sventa li Cajvaltique. Jmojuc me xanopic li cꞌusi chanopique. . W:Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, chac ba jqꞌueloxuc yuꞌun ximuybaj tajmec avuꞌunic. Yuꞌun joꞌoxuc ta aventaic ti chvinaj ti oy cabtele. Junuc o me avoꞌonic ta stojol li Cajvaltique, joꞌoxuc ti toj cꞌuxoxuc ta coꞌone. ?w:Cꞌalal mi itale, chisjeltabutic li jbecꞌtaltic li liꞌ quichꞌojtique, chquichꞌ cachꞌbecꞌtaltic yoꞌ jech lec xa jbecꞌtaltic jchiꞌuctic. Chiscoꞌoltajesutic jech chac cꞌu chaꞌal li stuque. Xuꞌ yuꞌun chisjeltabutic li jbecꞌtaltique yuꞌun oy stsatsal, jaꞌ sventainoj scotol.)K:Pero li joꞌotique jaꞌ xa jlumaltic li vinajele. Jaꞌ xa noꞌox ta jmalatic chtal yicꞌutic batel li Cajcoltavanejtique, jaꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. <~q:Yuꞌun ep xa ta velta calojboxuc ti oy ep buchꞌutic ti spꞌisoj sbaic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, ti mu xictaic li stalelique. Chiꞌocꞌ o li chacalbeic batele yuꞌun ta xchꞌayic o sbatel osil. Yuꞌun jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasic li cꞌustic tscꞌan stuquique. Ta stoy sbaic o, muꞌyuc qꞌuexlal chaꞌiic. Jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta snopel li cꞌustic sventa noꞌox osil balumile. }:t|a:Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, jechuc me avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li coꞌone. Qꞌuelo me avilic cꞌu sba li buchꞌutic jech xa yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li coꞌoncutique. [{/:Jaꞌ scꞌan ti acꞌo jpastic li cꞌusi yacꞌoj xa caꞌitic li jujunutique. 5zc:Joꞌotic li oy xa stsatsal coꞌontic ta stojol li Diose, jech me acꞌo jnoptic jcotoltic. Pero mi yan o cꞌusi chanopique, Dios chacꞌ anaꞌic, chacꞌ avilic. y):Yuꞌun ta jcꞌan ti chiyicꞌ batel li Dios ta sventa ti quichꞌoj ta mucꞌ li Jesucristoe. Jaꞌ jtojol yaꞌel ti te chibat ta stojole. `x9: Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, mu me yuꞌunuc pasem xa cuꞌun. Li cꞌusi ta jpase, jaꞌ ta jchꞌay ta coꞌon li cꞌusi jpasoj xae. Jaꞌ ta jnop li cꞌusi muc to bu jtaoje. 9wk: Pero mu yuꞌunuc chcal ti pasem xa scotol cuꞌune, ti mu xa cꞌusi chopolun oe. Pero jaꞌ ta jcꞌan ti acꞌo pasuc cuꞌune yuꞌun laj xa yicꞌun li Jesucristoe. *vM: Jaꞌ yuꞌun jaꞌ xa noꞌox ta jcꞌan ta xcaꞌibe más li cꞌu sba yoꞌon li Cajcoltavanejtic ti echꞌem sjuꞌele, ti ichaꞌcuxie. Ta jcꞌan ti acꞌo xiscolta ta spasel ta canal scotol li cꞌustic chismac liꞌ ta balumile jech chac cꞌu chaꞌal pasbil ta canal scotol yuꞌune. Schiꞌuc ta jcꞌan ti mu jcꞌuxubin jba jech chac cꞌu chaꞌal muc bu scꞌuxubin sba cꞌalal icham ta cruz ta jcojtique, yoꞌ jech chcuch cuꞌun scotol li cꞌusiuc noꞌox chipasbat jech chac cꞌu chaꞌal icuch yuꞌun li Cristoe, yoꞌ jaꞌ chicuxi o sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti “jaꞌ noꞌox batem ta coꞌon ti chibat ta stojol li Diose”, xi li Pabloe u: }ts: Yuꞌun la xa jnaꞌ ti jaꞌ noꞌox xuꞌ yuꞌun chiscoltae. Muc xa bu ta jnop ti jaꞌ chicol o ta sventa li smantaltac li Diose. Yuꞌun jnaꞌ xa ti muꞌyuc jmul chiyil li Dios ta sventa ti jchꞌunoj ti jaꞌ Cajcoltavanej li Cristoe. jw:Mi icꞌot li yoꞌ bu oyoxuque, muybajanic noꞌox, ichꞌic me ta mucꞌ. Albeic coliyal li Cajvaltic ti isut to batel ta atojolique. Yuꞌun li buchꞌutic jech yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li Epafroditoe scꞌan xavichꞌic ta mucꞌ. i9:Jaꞌ yuꞌun persa ta jtac batel ta ora yoꞌ jech xamuybajic noꞌox ti cꞌalal chavilbeic sat nojtoque, jech mu xa másuc ta xcat coꞌon eꞌuc. \h1:Ta melel tsots iꞌipaj, ta xaꞌox xcham, pero icꞌuxubinat yuꞌun li Diose. Mu stucuc noꞌox icꞌuxubinat; liscꞌuxubin eꞌuc li Diose yuꞌun muc bu xcham. Ti ichamuque, más icat coꞌon ti jechuque. g:Yuꞌun ta sloqꞌuel yoꞌon tscꞌan chba sqꞌueloxuc acotolic, yuꞌun chat yoꞌon ta scoj ti avaꞌiic ti iꞌipaje. f':La jnop nojtoc ti jaꞌ lec chajtacbeic sutel li Epafroditoe, jaꞌ li la ataquic talel sventa chiscoltae, schiꞌuc ti laj yichꞌbun talel li jmoton ti la atsobique. Lec la jchiꞌin jbacutic ta abtel jchiꞌuc yuꞌun coꞌol icuch cuꞌuncutic li contrainele. leQ:Pero jpatoj coꞌon ti chiscolta li Cajvaltique yoꞌ jech xuꞌ chba jqꞌueloxuc ta ora eꞌuc. ad;:Mi chquil ti mu xismeltsanbecun jcꞌoplal ta orae, jaꞌ ta jtac jelavel li Timoteoe. 7cg:Joꞌoxuque xanaꞌic lec li cꞌu sba yoꞌon li Timoteoe. Yuꞌun avilic ti lec liscolta ta yalel ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique, jech coꞌol schiꞌuc jnichꞌon chcaꞌi. Jech chac cꞌu chaꞌal nichꞌonil ti lec ta scolta ta abtel li stote, jaꞌ jech liscolta li Timoteoe. b:Scotol li yanetique jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic li cꞌusi tscꞌan stuquique, jaꞌ mu spasic li cꞌusi tscꞌan li Jesucristoe. a :Muc buchꞌu jech yoꞌon jech chac cꞌu chaꞌal li Timoteoe. Yuꞌun ta sloqꞌuel yoꞌon chascoltaic yoꞌ lec oyoxuc oe. `:Mi scꞌan li Cajvaltic Jesuse, ta jtac batel ta ora li Timoteo li yoꞌ bu oyoxuque, chcaꞌi cꞌu xaꞌelanic, jech ximuybaj o. $_A:Mi jech icꞌot ta pasel ti chilaje, scꞌan ti xamuybajic noꞌox eꞌuque. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌu sba yoꞌonic li Timoteoe schiꞌuc li Epafroditoe t^a:Ta sventa ti lec achꞌunojic ti jaꞌ chascoltaic li Diose, jaꞌ yuꞌun la atacbecun talel jmoton. Jaꞌ ta sventa Dios laj avaqꞌuic. Acꞌo mi vocol ataic pero xamuybajic noꞌox ti itsob avuꞌunique. Jaꞌ yuꞌun ximuybaj noꞌox eꞌuc. Ti mi jech isnop li Diose ti tscꞌan oy cꞌusi chcacꞌbe eꞌuque, jech te mi joꞌon lilaje, ximuybaj noꞌox. n]U:Jech muc buchꞌu xuꞌ tsaꞌ amulic. Jech li buchꞌutic chopol yoꞌonique chilic ti joꞌoxuc snichꞌnaboxuc li Diose. Coꞌol schiꞌuc xojobaloxuc cꞌocꞌ yaꞌel ta stojolic yuꞌun chavaqꞌuic ta ilel ti ta melel chiscoltautic li Diose. Jech ximuybaj noꞌox avuꞌunic cꞌalal chtal li Cristoe yuꞌun mu alticuc ti liꞌabtej ta atojolique. \:W[':Scotol li cꞌustic chapasique, mu me ta schibaluc avoꞌonic chapasic. RZ: Yuꞌun jaꞌ te ch‐abtej ta avoꞌonic li Diose, jaꞌ yuꞌun tspas avuꞌunic li cꞌustic tscꞌane. Ta yutsil yoꞌon chascoltaic yoꞌ jech xuꞌ o avuꞌunic chapasic li cꞌustic lec chile. RY: Joꞌoxuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone, lec la achꞌunic li cꞌusi yaloj Dios li cꞌalal te jchiꞌucoxuque. Pero jech me xapasic o li cꞌalal muc bu te jchiꞌucoxuque. Aqꞌuic ta ilel ti naca lec li cꞌustic chapasique, schiꞌuc ti ta onoꞌox xacolique. Bicꞌtajes abaic. Jaꞌ me cꞌanic ti chascoltaic li Diose. ?Xw: Jcotoltic chcaltic ti jaꞌ Ajvalil cuꞌuntic li Jesucristoe. Ti jech chcaltique, Dios iquichꞌtic ta mucꞌ yaꞌel yuꞌun jaꞌ laj yacꞌbe yabtel li Snichꞌone. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan chcacꞌtic ta ilel ti naca lec li cꞌustic ta jpastic, joꞌotic li quichꞌojtic xa ta mucꞌ li Cajvaltique W: Yuꞌun chcꞌot scꞌacꞌalil ti ta jquejan jbatic jcotoltic ta stojol li Jesucristoe, joꞌotic li liꞌ to oyutic ta balumile, schiꞌuc li buchꞌutic te xa oyic ta vinajele, schiꞌuc li buchꞌutic te oyic ta cꞌatinbaque, schiꞌuc cꞌalal ta pucujetic. V: Jaꞌ yuꞌun más echꞌem iꞌaqꞌue ta ichꞌel ta mucꞌ yuꞌun li Diose. Muc buchꞌu yan jech ichꞌbil ta mucꞌ. eUC:Ipas ta crixchano, pero más to echꞌem la sbicꞌtajes sba jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique, yuꞌun la schꞌun ti laj yacꞌ sba ta milele. Más to chopol li cꞌu sba imilee, yuꞌun ta cruz iyichꞌ milel. lTQ:La sbicꞌtajes sba, ischꞌun mantal. Laj yichꞌ sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic. S:Yuꞌun li stuque jmojic schiꞌuc li Jtotic Diose, pero maꞌuc yuꞌun stoyoj noj sba ti jech jmojic schiꞌuc li Jtotic Diose. UR#:Jechuc me avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal yoꞌon li Jesucristoe. Q):Mu me jaꞌuc noꞌox xapasic ti yoꞌ lec oyoxuc o atuquique. Pasic me ti yoꞌ cꞌuxi lec oyic o eꞌuc la achiꞌilique, coltao me abaic. P:Mu me jaꞌ xapasic ti chacꞌanic ichꞌel ta mucꞌ, ti chatoy abaique. Bicꞌtajes abaic li jujunoxuque. Ichꞌ abaic ta mucꞌ. #O A:Ximuybaj noꞌox avuꞌunic yuꞌun jaꞌ chapasic li cꞌusi tscꞌan li Cristoe, yuꞌun laj xa spas ta jun avoꞌonic. Avichꞌojic xa li Chꞌul Espíritue jaꞌ yuꞌun chacꞌuxubinvanic. Pero ta jcꞌan ti ta jꞌechꞌel ximuybaj avuꞌunique. Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌan ti jmojuc avoꞌonic acotolique. Cꞌuxubinano me abaic. Jmojuc me avoꞌonic pasic li cꞌustic scꞌan pasel ta sventa li Cristoe. N:M :Jcotoltic chquichꞌtic vocol. Anaꞌojic xa ti cꞌu sba chquichꞌulan vocole. Cꞌalal tana yacun ta ichꞌ vocol..L W:Yuꞌun maꞌuc noꞌox la stꞌujoxuc Dios yoꞌ acꞌo xavichꞌic ta mucꞌ li Cristoe; la stꞌujoxuc yoꞌ acꞌo cuchuc avuꞌunic vocol ta sventa li Cristoe. eK E:Schiꞌuc mi mu xaxiꞌic yuꞌun li buchꞌutic chascontrainique. Yuꞌun mi mu xaxiꞌique, jaꞌ ta xꞌacꞌbat snaꞌic yuꞌun Dios ti chacolic o sbatel osile schiꞌuc ti ta xchꞌayic o sbatel osil li stuquique. fJ G:Scꞌan ti lec scotol li cꞌustic chapasique yuꞌun achꞌunojic xa ti chacolic ta sventa li Cristoe. Mi lilocꞌ ta chuquele, chba jqꞌueloxuc. Pero mi muc xiloqꞌue, ta jcꞌan chcaꞌi mi oy stsatsal avoꞌonic ta stojol Dios, mi jmoj avoꞌonic, mi coꞌol chavacꞌbeic yipal spuquel ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. I  :Jech cꞌalal mi te xa oyun ta atojolic nojtoque, más chavalbeic coliyal li Jesucristoe ta sventa ti lilocꞌ xa ta chuquele. H :Ta sventa ti mu to xuꞌ avuꞌunic atuquique, ti liꞌ to cuxulune, jaꞌ yuꞌun jnaꞌoj yoꞌ jech xuꞌ chajcoltaic, jech más chatsatsubic o ta stojol li Diose. Jaꞌ yuꞌun xamuybajic noꞌox mi más achꞌunic ti jaꞌ chascoltaic li Diose. QG :Pero ta sventa ti mu to xuꞌ avuꞌunic atuquique, lec ti cuxulun toe. %F E:Pero mi liꞌ to cuxulune, oy to buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal chcalbeic li scꞌop Diose. Jaꞌ yuꞌun mu jnaꞌ bu ti leque yuꞌun lec schaꞌchopol chcaꞌi. Ta jcꞌan chicham yoꞌ chba jchiꞌin li Cristoe, yuꞌun jaꞌ toj lec li yoꞌ bu oye. E :=D u:Yuꞌun cꞌalal cuxulun to liꞌ ta balumile, jaꞌ noꞌox chcacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Cristoe. Pero mi lichame, jaꞌ más toj lec yuꞌun xa chba jchiꞌin o li Cristoe. uC e:Jaꞌ yuꞌun ximuybaj noꞌox ta jmala chibat ta stojol li ajvalile. Yuꞌun jchꞌunoj ti chiscolta li Cristoe, jaꞌ yuꞌun jnaꞌoj ti mu xixiꞌ mu xiqꞌuexav ta stojolic li ajvaliletique. Xuꞌ jamal chcalbeic li scꞌop li Cristoe jech chac cꞌu chaꞌal ta jpas onoꞌoxe. Jech ta xꞌichꞌe o ta mucꞌ ta jventa li Cristoe acꞌo mi te xilaj xicham. B +:Ximuybaj nojtoc yuꞌun jnaꞌoj ti oy onoꞌox buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ li Cristoe ta jventa joꞌon ti liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele, yuꞌun chacꞌoponbecun Dios ta jtojol. Jnaꞌoj nojtoc ti chiscolta li Chꞌul Espíritu li la scolta li Jesucristoe. ~A w:Leꞌe mu jventauc o. Mi ta yutsil yoꞌonic tspuquic ba, mi moꞌoj, jaꞌ noꞌox tsots scꞌoplal chcaꞌi ti acꞌo pucbatuc scꞌop li Cristoe. Mu xcat o coꞌon ti jech tspasique. Jaꞌ ximuybaj o ti chichꞌ puquel li scꞌop li Cristoe. @ 3:Oy buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic chalic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cristoe yuꞌun cꞌuxun ta yoꞌonic. Yuꞌun snaꞌojic ti jaꞌ ta sventa Cristo ti liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele yoꞌ jech xuꞌ liꞌ chcal ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Pero oy buchꞌutic ti mu ta slequil yutsiluc yoꞌonic ta spuquic li scꞌop Cristoe yuꞌun xtiꞌet noꞌox yoꞌonic ta jtojol. Jaꞌ noꞌox chaqꞌuic ta ilel ti xuꞌ yuꞌunic ti yalojique yuꞌun tscꞌanic ti acꞌo cat o coꞌone. ? :`> ;:Ta sventa ti ximuybaj cꞌalal liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele, ep xa itsatsub yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun mu xiꞌic ta yalel li scꞌop Diose, jamal ta xalic eꞌuc. 2= _: Scotol li yajsoltarotac li mucꞌta ajvalil liꞌi, yaꞌiojic xa ti jaꞌ ta sventa Cristo ti liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele. Ep xa buchꞌutic yan laj yaꞌiic nojtoc. m< U: Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta jcꞌan ti acꞌo xanaꞌic ti ta sventa ti liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele ep xa buchꞌu laj calbeic ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. ;  : Jaꞌ ta sventa li Jesucristo ti xuꞌ avuꞌunic chapasic li cꞌustic leque, jech ta xꞌichꞌe ta mucꞌ ta aventaic li Diose. Lec chbat scꞌoplal avuꞌunic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yal Pablo ti jaꞌ noꞌox chacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ li Cristoe 1: ]: Jaꞌ chanaꞌic o li cꞌusi más lec ta pasele. Jaꞌ lec chayilic o li Jesucristo li cꞌalal chtal yicꞌutique yuꞌun muc buchꞌu chchibaj yoꞌonic avuꞌunic. C9 : Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌopon Dios ta atojolic yoꞌ jech xuꞌ más chacꞌuxubinvanic, schiꞌuc acꞌo yacꞌboxuc apꞌijilic yoꞌ jech chanaꞌic li cꞌu sba xuꞌ chacolta abaique. ~8 w:Li Diose sqꞌueloj ti toj cꞌuxoxuc ta coꞌone jech chac cꞌu chaꞌal toj cꞌuxutic ta yoꞌon li Jesucristoe. `7 ;:Jech jchꞌunoj yuꞌun chquil ti mu xichꞌay ta avoꞌonic cꞌalal liꞌ tiqꞌuilun ta chuquele. Schiꞌuc chquil ti coꞌol coltabilutic yuꞌun Dios ta yalel ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. ,6 S:Li Diose la sliques xa li yabtel li ta avoꞌonique, jaꞌ yuꞌun jchꞌunoj ti jaꞌ to chlaj yoꞌon ch‐abtej ta avoꞌonic mi tal yicꞌutic li Jesucristoe. '5 I:Ximuybaj noꞌox ta jcꞌopon Dios ta atojolic yuꞌun coꞌol ta jcolta jbatic ta yalel ti jaꞌ noꞌox chijcol ta sventa li Cajvaltique. Jech chac cꞌu chaꞌal ta sloqꞌuel avoꞌonic la acoltaicun cꞌalal lic achꞌunbeic scꞌop li Cajvaltique, jaꞌ jechoxuc o cꞌalal tana. 4 :w3 i:Cꞌalal chajulic ta jol jujun veltae, chcalbe coliyal Dios ta sventa ti la achꞌunbeic xa li scꞌope. 02 [:Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi laj yal Pablo li cꞌalal la scꞌoponbe Dios ta stojolic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Filipose =1 w:Joꞌon Pablun, joꞌon yajtuneluncutic li Jesucristoe jchiꞌuc li Timoteoe. Chajcꞌoponotcutic batel ta carta acotolic, joꞌoxuc li te nacaloxuc ta jteclum Filipose li achꞌunojic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. Schiꞌuc joꞌoxuc li yajchabivanejoxuc li buchꞌutic te yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, schiꞌuc joꞌoxuc ti aventainojic li cꞌustic chaqꞌuic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. R0 Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Cajvaltic Jesucristoe.5/ eChabanucot la xalic eꞌuc li Marcose, schiꞌuc li Aristárcoe, schiꞌuc li Demase, schiꞌuc li Lucase, yuꞌun jaꞌ liꞌ chiscoltaic ta yabtel Dios schanvaꞌalique. t. cChabanucot la xal li Epáfrase, jaꞌ li liꞌ tal schiꞌinun ta chucvanab ta sventa li Jesucristoe. ?- yChꞌubabun jcꞌoluc ana nojtoc, yuꞌun chcal ti ta onoꞌox xilocꞌ ta chuquele yuꞌun chacꞌoponbecun Dios ta jtojol, xuꞌ chba jqꞌueloxuc. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe , Li cꞌusi la jtsꞌibabote jnaꞌoj onoꞌox ti chachꞌune. Jnaꞌoj ti ta chapas ta máse li cꞌu sba laj calbote. '+ IFilemón, ta sventa ti avichꞌoj xa ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun patbun coꞌon eꞌuc ta sventa li Cajvaltique. Chꞌamo la avajtunel Onésimoe. N* Joꞌon Pabloun la jtsꞌiba ta jcꞌob jtuc ti melel joꞌon chajtojbe li yile. Li joꞌone muꞌyuc avil ta jtojol chcaꞌi ta sventa ti joꞌon laj calbot li scꞌop Dios li cꞌalal achꞌune. S) !Mi oy cꞌusi chopol spasojbote, mi oy yil ta atojole, joꞌon ta jtojbe. 0( [Mi melel ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, chꞌamo la avajtunel Onésimoe. Cꞌalal mi achꞌame, coꞌol schiꞌuc joꞌon achꞌamun yaꞌel. e' EMaꞌuc xa noꞌox avajtunel yaꞌel ti chachꞌame, jaꞌ xa jchiꞌiltic ta schꞌunbeel scꞌop li Cajvaltique jech chac cꞌu chaꞌal li yanetic ti cꞌux ta coꞌontique. Yuꞌun toj cꞌux ta coꞌon li Onésimoe. Jech li joꞌote más to cꞌux ta avoꞌon yuꞌun jaꞌ avajtunel. Li avie coꞌol xa avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. & Acꞌo mi voꞌone xa jatavem loqꞌuel ta anae, yuꞌun nan jech la scꞌan li Diose yoꞌ jech chba achiꞌin o abaic sbatel osil. A% }Pero mu jcꞌan jnop jtuc ti liꞌ chischiꞌin oe. Mu jcꞌan ti sujbilot chavacꞌbun ti acꞌo xiscoltae. Jaꞌ más lec mi ta slequil yutsil avoꞌon atuc chavacꞌbun jchiꞌine. $   Ti manchuc la avajtunel ti amanoje, ta jcꞌan ti liꞌ ta jchiꞌin o ti jechuque. Jech coꞌol schiꞌuc joꞌot liꞌ chacoltaun yaꞌele li cꞌalal liꞌ tiqꞌuilun ta chuquel ta sventa ti chcal ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. S# ! Jech chajtacbe sutel. Avocoluc chꞌambun, yuꞌun toj cꞌux ta coꞌon. "  Jaꞌ onoꞌox avajtunel, manbil avuꞌun, pero muc bu xtun lec avuꞌun. Li avie coꞌol xa ta xtun cuꞌuntic jchaꞌvaꞌaltic. E!  Chacalbe ti acꞌo xacꞌuxubinbun la avajtunel Onésimoe, yuꞌun coꞌol schiꞌuc jnichꞌon ta sventa ti joꞌon laj calbe scꞌop Dios li liꞌ ta chucvanabe, yuꞌun la schꞌunbun. E   Pero muc bu chajpas ta mantal. Jaꞌ noꞌox chacalbe yuꞌun jnaꞌoj ti cꞌuxun ta avoꞌone, joꞌon li Pabloun ti molun xae, li liꞌ tiqꞌuilun ta chuquel ta sventa li Jesucristoe.  Ta sventa ti cꞌux ta avoꞌon scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Diose, chaꞌabolaj chavaꞌibun li cꞌusi chacalbee. Ta sventa ti yacꞌojbun cabtel li Cristoe xuꞌ chacalbe ti acꞌo me xapase yuꞌun jech ta scꞌan li Diose.  Ximuybaj noꞌox ta sventa ti lec chacꞌuxubinvane. Yuꞌun joꞌot ta aventa ti xmuybajic li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Dios li te coꞌol chatsob abaic ta anae. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Filemón ti acꞌo schaꞌchꞌam nojtoc li yajtunele ! =Ta jcꞌanbe Dios ti acꞌo tsatsubuc yoꞌonic li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Diose ta sventa ti chilic ti lec achꞌunoj ti jaꞌ chascolta li Cajvaltique. Jech joꞌot ta aventa ti chilic ta sqꞌuelic ti xuꞌ chijtuqꞌuibutic jcotoltic ta sventa li Jesucristoe. K Yuꞌun icaꞌi acꞌoplal ti oy ta avoꞌon li Cajvaltic Jesuse, schiꞌuc achꞌunoj ti jaꞌ chascoltae, schiꞌuc cꞌux ta avoꞌon scotol li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Diose.  Li jujun velta li cꞌalal ta jcꞌopon Dios ta atojole, ta xcalbe coliyal Dios ta sventa ti avichꞌoj xa ta muqꞌue.  Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti lec ta xcꞌuxubinvan li Filemone schiꞌuc schꞌunoj ti jaꞌ Jcoltavanej li Cajvaltique y mChajcꞌoponic batel achiꞌuc la avajnil Apiae, schiꞌuc la anichꞌon Arquipo ti te to spasoj persa ta yalel li scꞌop Cajvaltique, schiꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te coꞌol chatsob abaic ta anae. f IFilemón, joꞌot ti cꞌuxot ta coꞌoncutique, ti coꞌol yajtunelutic li Diose, chajcꞌoponcutic batel ta carta jchiꞌuc li Timoteoe, joꞌon Pabloun, joꞌon li liꞌ tiqꞌuilun ta chuquel ta sventa li Jesucristoe. @yLi yajchanbalajeltaque ba yalic ta spꞌejel balumil ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cajvaltique. Te schiꞌuc sbaic ta abtel schiꞌuc li Cajvaltique. Iꞌacꞌbat yaqꞌuic ta ilel li stsatsal sjuꞌel li Cajvaltique yoꞌ acꞌo vinajuc ti ta melel jaꞌ scꞌop li Cajvaltic li ta spuquique.<qCꞌalal ilaj yoꞌon ta scꞌoponel li yajchanbalajeltac li Cajvaltique, jaꞌ o imuy ba ta vinajel. Cꞌot chotluc ta sbatsꞌicꞌob li Diose, te tspas mantal schiꞌuc. /Acꞌo mi chtiꞌatic ta quiletan chonetic, acꞌo mi ch‐acꞌbat yuchꞌic chamebal vomol, mu cꞌusi tspasbatic. Chacꞌanbeic scꞌobic ta sbaic li jchamelajeletique, chcol yuꞌunic ―xꞌutatic yuꞌun li Jesuse. Jaꞌ scꞌoplal ti imuy batel ta vinajel li Jesuse 8iLi buchꞌutic ta schꞌunique chaqꞌuic ta ilel li juꞌele. Ta sloqꞌuesic pucujetic ta yoꞌon crixchanoetic ta juꞌel. Chcꞌopojic ta ora noꞌox ta yantic o cꞌop. GScotol buchꞌutic ta schꞌunic ti chcolic ta jventae schiꞌuc ti chichꞌic joꞌe, jaꞌ chcolic. Yan li buchꞌutic mu schꞌunique jaꞌ ch‐acꞌbat yichꞌic vocol ta scoj smulic. #Jech iꞌalbatic yuꞌun li Jesuse: ―Batanic ta spꞌejel balumil. Albeic scotol li crixchanoetic ti jaꞌ noꞌox ta xcolic ta jventae. PTa más tsꞌacale laj yacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol li buluchvoꞌ yajchanbalajeltac li cꞌalal jaꞌ o chveꞌique. Tsots itꞌabbatic yuꞌun Jesús ta scoj ti mu schꞌunique schiꞌuc ti toj tsots yoꞌonique. Yuꞌun muc bu schꞌunic li cꞌusi laj yalic li buchꞌutic iyilic ti chaꞌcuxiem xa li Jesuse. lQ Li chaꞌvoꞌique isutic ta Jerusalén, ba yalbeic li yanetic ti iyilic li Jesuse, pero muc bu xchꞌunbatic eꞌuc. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbatic comel yuꞌun Jesús li cꞌusi yabtelic li buluchvoꞌ yajchanbalajeltaque D Tsꞌacal to laj yacꞌ sba ta ilel Jesús te ta be ta stojol chaꞌvoꞌ jchiꞌilcutic ti yichꞌojic ta mucꞌ eꞌuque. Syanijesoj sat li Jesuse jech muc bu xojtaquinic ta ora. \1 Cꞌalal iyaꞌiic ti chaꞌcuxiem xa li Jesuse schiꞌuc ti laj yil li Maríae, muc bu schꞌunic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol chaꞌvoꞌ viniquetic li yichꞌojic ta muqꞌue 8 i Ibat li Maríae, ba yalbe li yajchanbalajeltac ti ichaꞌcuxi xa li Jesuse. Li yajchanbalajeltac li Jesuse chat yoꞌonic, yaquic ta oqꞌuel li cꞌalal icꞌot li Maríae. c ? Cꞌalal ichaꞌcuxi Jesús ta sob ta sba cꞌacꞌal ta xemanae, jaꞌ li romincoe, baꞌi laj yacꞌ sba ta ilel ta stojol li María li liquem talel ta Magdalae, jaꞌ li iloqꞌuesbat jucub pucuj ta yoꞌone.  Li antsetique ixiꞌic loqꞌuel li ta chꞌene, ibatic ta anil. Xtꞌelajetic batel ta xiꞌel. Muc buchꞌu laj yalbeic ta be yuꞌun ixiꞌic. Jaꞌ scꞌoplal ti laj yacꞌ sba ta ilel Jesús ta stojol li María li liquem talel ta Magdalae c ?Ba albeic li Pedro schiꞌuc li yan yajchanbalajeltac ti jaꞌ baꞌi chcꞌot ta Galilea li Jesuse. Te chcꞌot staic jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbatic onoꞌox yuꞌun li Jesuse ―xꞌutatic batel li antsetque. o WLi vinique jech laj yalbe li antsetique: ―Mu xaxiꞌic. Jnaꞌoj ti jaꞌ chasaꞌic li Jesús li liquem talel ta Nazarete, ti te icham ta cruze. Pero ichaꞌcuxi xa. Mu xa bu liꞌi. Qꞌuelavilic li bu toꞌox la stelanique. 3_Cꞌalal iꞌochic ta yut chꞌene, te iyilic jun vinic yilel. Te chotol ta stuqꞌuil sbatsꞌicꞌobic. Tolen saquil cꞌuꞌil slapoj. Ixiꞌic tajmec li antsetique.  Cꞌalal icꞌotique, jaꞌ to iyilic ti tselelinbil xa loqꞌuel li mucꞌta ton li macbil toꞌox o stiꞌ li chꞌene. }sJech laj yalbe sbaic: ―¿Buchꞌu chistselelinbutic loqꞌuel tana li ton li te ta tiꞌ chꞌene? ―xut sbaic. Ta sob ta sba cꞌacꞌal ta xemanae, jaꞌ li romincoe, ibatic li yoꞌ bu mucbil li Jesuse. Loqꞌuem xaꞌox li cꞌacꞌale.  Cꞌalal iꞌechꞌ xaꞌox li scꞌacꞌalil ta jcuxcutique, la smanic muil vomol li María li liquem talel ta Magdalae, schiꞌuc li Salomee, schiꞌuc li otro jun María li smeꞌ Jacoboe, yuꞌun chba yacꞌbeic ta sbecꞌtal stacupal li Jesuse.  /Li María li liquem talel ta Magdalae schiꞌuc li otro jun Maríae, jaꞌ li smeꞌ Josee, iyilic bu la smuquic li Jesuse.]3.Li Josee la sman jlic saquil pocꞌ. La syales ta cruz li Jesuse, la spix li ta saquil poqꞌue, ba smuc ta jombil chꞌut chꞌen. La stselelin talel jpech mucꞌta ton, jaꞌ la smac o comel li tiꞌchꞌene. 9-Cꞌalal iꞌalbat yuꞌun li banquilal soltaro ti chamem xa li Jesuse, laj yal mantal ti acꞌo yichꞌbe batel sbecꞌtal stacupal Jesús li Josee. %,Li Pilatoe toj chꞌayel noꞌox yoꞌon cꞌalal iyaꞌi ti chamem xa li Jesuse, yuꞌun mu bacꞌne xil ti chchamic ta ora li buchꞌutic chjocꞌanatic ta cruze. Jaꞌ yuꞌun la stac ta iqꞌuel li banquilal soltaroe, la sjacꞌbe mi melel ti chamem xa li Jesuse. [/*Cꞌalal jech icꞌot ta pasele, jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jchapan jbacutic sventa ta jcuxcutic ta yocꞌomal. Te oy jun jchiꞌilcutic ta israelal, José sbi, liquem talel ta jteclum Arimatea. Li Josee yichꞌoj yabtel li te ta mucꞌta chꞌulnae. Schiꞌuc ichꞌbil ta mucꞌ. Smalaoj eꞌuc scꞌacꞌalil chtal ventainvanuc li Diose. Cꞌalal mal xaꞌox cꞌacꞌale, li Josee tsots yoꞌon ibat ta sna Pilato, ba scꞌanbe li sbecꞌtal stacupal li Jesuse. ~+ l4~}||{8zyLw&utds qonml{kjiihLg7fdciaa^`_G^r\[MYX'VpUNSQQ&PMKJIH}G:EqDMCBAK@?==P<:982655322)0/C. ,Y+*g(( '&X%k$m#"! SB1{  - > 05o~WLi chexel chije la stuchꞌ nojtoc li schanibal spacꞌ li june. Cꞌalal la stuchꞌe, icaꞌi icꞌopoj li jun li chanvoꞌique, jaꞌ li jech chac cꞌu chaꞌal xic ti xvilete. Oy buchꞌu laj yapta: ―¡Laꞌ! ―xut. }Icaꞌi oy buchꞌu ta xcꞌopoj li te ta oꞌlol li chanvoꞌique, jech laj yalbe li buchꞌu cajal ta caaꞌe: ―Ba soco li trigoe schiꞌuc li cebadae yoꞌ jech mu xacꞌ lec sat, jech ta xtoy stojol. Li jun kilo trigoe jaꞌ jech stojol chcꞌot jech chac cꞌu chaꞌal tojolil ta jun cꞌacꞌal abtel. Yan li cebadae jaꞌ oxib kilo xtoj o ta jun cꞌacꞌal abtel. Yan li teꞌel olivae schiꞌuc li teꞌel tsꞌusube mu me xasoc yoꞌ jech mu xtoy stojol li asete schiꞌuc li yaꞌlel tsꞌusube ―xut. _|7Li chexel chije la stuchꞌ nojtoc li yoxibal spacꞌ li june. Cꞌalal la stuchꞌe, icaꞌi icꞌopoj jun li chanvoꞌique, jaꞌ li coꞌol schiꞌuc sat crixchanoe. Oy buchꞌu laj yapta: ―¡Laꞌ! ―xut. La jqꞌuel li buchꞌu jech iꞌaptaate, scajlebinoj jcot icꞌal caaꞌ. Te schechoj slibra sventa oy cꞌusi ta spꞌis. w{gLa jqꞌuel li buchꞌu jech iꞌaptaate, scajlebinoj jcot tsajal caaꞌ. Jaꞌ yabtel socbeel sjol li crixchanoetic li liꞌ ta balumile yoꞌ jech chlic scontrain sbaic, chlic smil sbaic. Iꞌacꞌbat batel jun smucꞌta machita. [z/Li chexel chije la stuchꞌ nojtoc li schibal spacꞌ li june. Cꞌalal la stuchꞌe, icaꞌi icꞌopoj jun li chanvoꞌique, jaꞌ li coꞌol schiꞌuc vacaxe. Oy buchꞌu laj yapta: ―¡Laꞌ! ―xut. yLa jqꞌuel li buchꞌu jech iꞌaptaate, scajlebinoj jcot saquil caaꞌ yichꞌoj jun syolob. Iquil nojtoc iꞌacꞌbat scorona, jaꞌ senyail ti chichꞌ ta venta li crixchanoetique. Xmuybaj noꞌox ilocꞌ batel, ba sloꞌlo li crixchanoetique. x ;Li chexel chije iquil la stuchꞌbe jun spacꞌ li balbil june. Cꞌalal la stuchꞌe, icaꞌi icꞌopoj jun li chanvoꞌique, jaꞌ li coꞌol schiꞌuc jtiꞌaval bolome. Li scꞌopojele jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal xꞌavan chauc. Oy buchꞌu laj yapta: ―¡Laꞌ! ―xut. kwOLi chanvoꞌique jech laj yalic eꞌuc: ―Toj lec ti jech ta xcꞌot ta pasele ―xiic. Li chanib schaꞌvinic banquilaletique la spatan sbaic ta stuqꞌuil li Dios li cuxul o sbatel osile, laj yichꞌic ta mucꞌ.evC Icaꞌi nojtoc icꞌopoj scotol li buchꞌutic te oyic ta vinajele, schiꞌuc scotol li buchꞌutic liꞌ oyic ta balumile, schiꞌuc scotol li buchꞌutic ichamic ta balumile schiꞌuc ta nabe li te oyic ta cꞌatinbac li yoꞌ bu ta smalaic ichꞌbeel scꞌopique. Scotolic jech laj yalic:Toj echꞌem slequilal li Dios li te chotol ta mucꞌta chotlebale schiꞌuc li chexel chije.Sbatel osil ichꞌbil ta mucꞌ.Sbatel osil ta spas mantal stuc, xiic. /uW Tsots icꞌopojic scotolic, jech laj yalic:Li chexel chij li imilee naca lec li cꞌusi la spase,
jaꞌ yuꞌun iꞌacꞌbat tsots yabtel yuꞌun ispas ta canal scotol.Jaꞌ ta spas ta mantal scotol.Jaꞌ yuꞌun xa scotol li cꞌustic oye.Toj echꞌem schꞌulpꞌijil, scotol xuꞌ yuꞌun ta spas.Ichꞌbil ta mucꞌ.Stuc noꞌox ta xꞌalbat coliyal, xiic ta stojol li chexel chije. qt[ Cꞌalal jqꞌueloje, icaꞌi chcꞌopoj ep chꞌul ángeletic ti te joyolic ta stojol Dios schiꞌuc li chanvoꞌique, schiꞌuc li chanib schaꞌvinic banquilaletique. Ep ta millón li chꞌul ángeletique, mu xlaj ta atel. ]s3 Laj xa aval ti coꞌol chapasic mantal achiꞌuque,
schiꞌuc laj xa avacꞌbe yabtelic ta stojol Dios jech chac cꞌu chaꞌal yabtel li paleetique.Te ta spasic mantal ta balumil, xi li sqꞌueojique. {ro La sqꞌueojintaic jun achꞌ qꞌueoj. Jech chal:Joꞌot noꞌox atuc ti naca lec li cꞌusi la apase
jech ijuꞌ avuꞌun la avichꞌ li june,
schiꞌuc xuꞌ avuꞌun chatuchꞌbe li spaqꞌue.Yuꞌun joꞌot la avacꞌ aba ta milel.Ta achꞌichꞌel la aman li buchꞌutic ta xtuneic yuꞌun Dios ti butic xa oyic ta spꞌejel balumile. q Cꞌalal istsac li jun li chexel chije, li chanvoꞌique schiꞌuc li chanib schaꞌvinic banquilaletique la spatan sbaic ta stojol. Li chanib schaꞌvinic banquilaletique yichꞌanoj jujun yarpaic schiꞌuc jujun boch pasbilic ta cꞌanal taqꞌuin, noj ta pomriox. Li pomrioxe jaꞌ senyail ti ta staic ta naꞌel Dios li buchꞌutic snichꞌnabtac Dios li liꞌ oyic ta balumile. MpLi chexel chije ba stsac li jun li te ta sbatsꞌicꞌob li Diose. |oqIquil te cotol jcot chexel chij ta oꞌlol li yoꞌ bu oy li Diose, schiꞌuc li chanvoꞌique, schiꞌuc li chanib schaꞌvinic banquilaletique. Li chexel chije oy yav ta sbecꞌtal ti imilee pero ichaꞌcuxi. Jaꞌ svinajeb ti jaꞌ li Cajvaltique. Oy jucub xulub schiꞌuc jucpꞌej sat, jaꞌ senyail li Chꞌul Espíritu ti itaque talel ta spꞌejel balumile. 2n]Jech liyalbe jun li chanib schaꞌvinic banquilaletique: ―Mu xaꞌocꞌ. Oy buchꞌu echꞌem stsatsal jech chac cꞌu chaꞌal li jtiꞌaval bolome. Jaꞌ jun achiꞌilic ta israelal, jaꞌ snitilul li Judá ta voꞌonee. Schiꞌuc li mucꞌta ajvalil David ta voꞌonee, jaꞌ snitilultac. Jaꞌ ispas ta canal scotol, jaꞌ yuꞌun xuꞌ ta sjilchꞌun li june. Xuꞌ yuꞌun ta stuchꞌbe li jucub spaqꞌue ―xiyut. m#Te lic ocꞌcun yuꞌun muc buchꞌu ti lec li cꞌusi spasoje ti xuꞌ ta sjilchꞌun li june, ti xuꞌ ta xapta li cꞌusi tsꞌibabile. l/Pero muc buchꞌu xuꞌ yuꞌun ta sjilchꞌun li june, mi jaꞌuc li buchꞌutic li te oyic ta vinajele, mi jaꞌuc li buchꞌutic liꞌ oyic ta balumile, mi jaꞌuc li buchꞌutic chamemic xae. Jaꞌ yuꞌun muc buchꞌu xuꞌ ta sqꞌuel li cꞌusi ta xal li june. ^k5Iquil nojtoc jun chꞌul ángel echꞌem stsatsal, tsots icꞌopoj, jech laj yal: ―¿Buchꞌu ti naca lec cꞌusi spasoje ti xuꞌ yuꞌun ta stuchꞌbe li spacꞌ li june, yoꞌ jech ta xjilchꞌuj oe? ―xi. 3j aLi Dios li te chotol ta mucꞌta chotlebale, iquil te stsacoj ta sbatsꞌicꞌob jlic balbil jun tsꞌibabil schaꞌjotol. Acꞌbil jucub spacꞌ yoꞌ mu xjilchꞌuj o. #i? Joꞌot Cajvalotcutic, joꞌot Diosot cuꞌuncutic,
joꞌot noꞌox atuc ti echꞌem alequilal avutsilale,
ti ichꞌbilot ta muqꞌue, ti oy ajuꞌel oy atsatsale.Joꞌot la apas scotol li cꞌustic oye
yuꞌun jech la acꞌan ti oye, xiic ta stojol li Diose.h# Cꞌalal ta xalic ti toj echꞌem slequilal li cuxul Dios ti jaꞌ ta spas mantal sbatel osile, schiꞌuc ti chichꞌic ta muqꞌue, schiꞌuc ti chalbeic coliyale, jaꞌ o chlic spatan sbaic ta stuqꞌuil Dios li chanib schaꞌvinic banquilaletique. Chichꞌic ta mucꞌ. Ta sloqꞌuic li scoronaique, te chaqꞌuic ta stuqꞌuil li bu chotol li Dios ti cuxul o sbatel osile. Jech chalic: g f1Li jujunique oy vaquib xiqꞌuic. Schiꞌuc oy satic ta sjunul sbecꞌtalic, schiꞌuc ta jujun xiqꞌuic. Oy sat ta yolon xiqꞌuic, schiꞌuc ta sba xiqꞌuic. Cꞌacꞌal acꞌubal jech chalic:Tucꞌ yoꞌon li Cajvaltic Diose.Oy sjuꞌel, scotol yichꞌoj ta venta.Te onoꞌox oy ta voꞌone, schiꞌuc liꞌ oy cꞌalal tana, schiꞌuc te oy o sbatel osil, xiic ta stojol li Diose. 5ecLi june coꞌol schiꞌuc jtiꞌaval bolom. Li june coꞌol schiꞌuc chexel tot vacax. Li june coꞌol schiꞌuc sat crixchano. Li june coꞌol schiꞌuc xic ti xvilete. ydkTa stuqꞌuil li bu chotol li Diose oy cꞌusi te coꞌol schiꞌuc nab yilel, xlebebet tajmec jech chac cꞌu chaꞌal nen. Ta spat xocon li mucꞌta chotlebale oy chanvoꞌ te vaꞌalic, ep ta pꞌej satic. Oy sat ta spat sjolic nojtoc. c#Li bu chotol li Diose te xlebluj chlocꞌ chauc, schiꞌuc tsots iꞌavan li chauque, schiꞌuc oy cꞌustic tsots inic. Li ta stuqꞌuil li bu chotol li Diose te tsanal jucub cantil. Li jucub cantile jaꞌ senyail li Chꞌul Espíritu li te oy li ta jucub jteclume. mbSLi sjoyobal li mucꞌta chotlebale, iquil ti oy chanib schaꞌvinic (24) chotlebal li teye. Jaꞌ te chotolic chanib schaꞌvinic banquilaletic. Naca sac scꞌuꞌic, schiꞌuc oy scoronail sjolic pasbil ta cꞌanal taqꞌuin. a}Li Diose oy xojobal jech chac cꞌu chaꞌal li xojobal jaspe‐ton schiꞌuc li cornalina‐tone, yox schiꞌuc tsoj li xojobale. Li mucꞌta chotlebale joybil ta vacnebal, pero naca yox li xojobale. Coꞌol schiꞌuc xojobal li esmeralda‐tone. 0`YTa sventa li Chꞌul Espíritue ta ora te vaꞌalun ta vinajel icaꞌi. Te iquil jun mucꞌta chotlebal lec meltsanbil. Jaꞌ te chotol ta spas mantal li Diose. z_ oTa tsꞌacale iquil jamal tiꞌna ta vinajel. Li Cajvaltic ti baꞌi liscꞌopon li coꞌol schiꞌuc xꞌocꞌ oqꞌues li scꞌopojele, xi liyalbe: ―Muyan talel liꞌi. Chcacꞌ avil scotol li cꞌustic ta to xcꞌot ta pasele ―xiyut. i^KLi Chꞌul Espíritue jaꞌ jech ch‐acꞌbat snaꞌic scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li butic oyique, acꞌo snopic mi jech tspasic eꞌuc, xayutic li Cajvaltique”, xi xatsꞌibabe echꞌel ―xiyut.9]kLi buchꞌutic ta spas ta canal scotole, jaꞌ chischiꞌinic ta pasmantal jech chac cꞌu chaꞌal liꞌ xa jchiꞌuc ta pasmantal li Jtote yuꞌun ijpas xa ta canal scotol. q\[Ta stiꞌ noꞌox avoꞌonic oyun yaꞌel yuꞌun muc to bu avacꞌoj abaic lec ta jcꞌob yaꞌel. Li buchꞌu ta xaꞌi li cꞌalal ta jcꞌopone, mi chacꞌ sba ti acꞌo jventaine, te ta jchiꞌin o, jech ximuybaj o jchiꞌuc. k[OLi buchꞌutic cꞌuxic ta coꞌone ta jpas ta mantal. Mi mu schꞌune, ta xcacꞌbe yichꞌ vocol. Jaꞌ yuꞌun cꞌalal chajpasic ta mantale, ta sloqꞌueluc me avoꞌonic chꞌunic. Ictaic li cꞌustic chopol chapasique. jZMJaꞌ yuꞌun chacalbeic, laꞌic me ta jtojol. Chacacꞌbeic ti jun avoꞌonique jech jcꞌulejoxuc chaquilic o ta jtojol. Ta jtuqꞌuibtasboxuc avoꞌonic jech lec sac acꞌuꞌic yaꞌel chquil. Jaꞌ yuꞌun mu xa bu chaqꞌuexavic yuꞌun muc xa bu tꞌanaloxuc yaꞌel. Ta jpoxta la asatic yaꞌele yoꞌ jech chavilic ti cꞌusi lec chapasique. YwYuꞌun jech chavalic: Joꞌone lec quichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique. Mu xa cꞌusi palta cuꞌun yuꞌun jnaꞌoj xa scotol, xachiic, pero mu xanaꞌic ti abol abaic chaquilic ta scoj ti mu junuc avoꞌonic ta jtojole. Tꞌanaloxuc nojtoc chaquilic ta scoj ti muc bu lec avoꞌonique. Maꞌsatoxuc chaquilic nojtoc yuꞌun mu xavilic ti chopol li cꞌustic chapasique. lXQTa scoj ti schibal noꞌox avoꞌonique xcoꞌolaj schiꞌuc chajloqꞌuesic o ta jtojol yaꞌel. 0WYJoꞌon jnaꞌoj jtuc scotol li cꞌustic chapasique. Jqꞌueloj ti mu ta sloqꞌueluc avoꞌonic avichꞌojicun ta muqꞌue. Jaꞌ noꞌox ti yuꞌun mu xacoꞌolajic achiꞌuquic li buchꞌutic muc bu yichꞌojicun ta mucꞌ ta jꞌechꞌele. Mi chavichꞌicun ta muqꞌue, jaꞌ scꞌan ti ta sloqꞌueluc avoꞌonic chavichꞌicun o ta muqꞌue. Mi schibal avoꞌonique, xlocꞌ venta ti mu xavichꞌicun ta muqꞌue. 2V]Jech liyalbe nojtoc li Cajvaltique: ―Tsꞌibabo carta li buchꞌu sventainoj li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li te ta jteclum Laodicéae. Xi xatsꞌibabe echꞌele: “Li Cajvaltic ti jaꞌ melel scotol li cꞌusi ta xale, ti jaꞌ la spas scotol li cꞌustic oye, jech chayalbeic: [U/ Li Chꞌul Espíritue jaꞌ jech ch‐acꞌbat snaꞌic scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li butic oyique, acꞌo snopic mi jech tspasic eꞌuc, xayutic li Cajvaltique”, xi xatsꞌibabe echꞌel ―xiyut. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi iꞌalbatic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Laodicéae T Li buchꞌutic ta spas ta canal scotole jaꞌ chba schiꞌinic o sbatel osil li Dios cuꞌun li te ta vinajele. Mu xloqꞌuic o. Ta jtsꞌibabe ta stiꞌbaic li sbi li Dios cuꞌune schiꞌuc li sbi li jteclum yuꞌun li Diose, jaꞌ li achꞌ Jerusalén li ta xlic talel ta vinajel li yoꞌ bu oy li Dios cuꞌune. Schiꞌuc ta jtsꞌibabe ta stiꞌbaic nojtoc li cachꞌbie. wSg Poꞌot xa chital. Junuc me avoꞌonic o ta jtojol yoꞌ jech mu xbat ta yan la amotonic ti chacacꞌbeique. DR Ta sventa ti muc bu xchibaj avoꞌonic li cꞌalal avichꞌic vocol ta jventae, jaꞌ yuꞌun mu xcacꞌ xavichꞌic vocol li cꞌalal chcꞌot scꞌacꞌalil ta xcacꞌbe yichꞌic vocol scotol crixchanoetic ta spꞌejel li balumile yuꞌun ta jqꞌuelbe cꞌu sba yoꞌonic. Yuꞌun toj tsots li vocol ta xtale. Q+ Oy jꞌisraeletic ti chalic ti tꞌujbilic cuꞌune pero jaꞌ noꞌox ta sjutic cꞌop yuꞌun jaꞌ stotic li Satanase. Yuꞌun chascontrainic. Pero chcacꞌ ti chayichꞌic ta mucꞌ yoꞌ chlic yilic ti ta melel jnichꞌnaboxuque schiꞌuc ti cꞌuxoxuc ta coꞌone. )PKJoꞌon jnaꞌoj jtuc scotol li cꞌustic chapasique. Acꞌo mi muc bu epoxuc, pero avichꞌojicun o ta mucꞌ. Jamal chavalic ti joꞌon chajcoltaique. Jaꞌ yuꞌun chacacꞌbeic ti acꞌo xapucbeic batel li jcꞌop li buchꞌutic tscꞌan chaꞌiique. Muc buchꞌu xuꞌ chaspajesic. yOkJech liyalbe nojtoc li Cajvaltique: ―Tsꞌibabo me carta li buchꞌu sventainoj li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li te ta jteclum Filadélfiae. Xi xatsꞌibabe echꞌele: “Li Cajvaltique tucꞌ yoꞌon, melel scotol li cꞌusi ta xale. Jaꞌ sventainoj li buchꞌutic tꞌujbilic yuꞌun Dios jech chac cꞌu chaꞌal li mucꞌta ajvalil David ta voꞌonee. Li Cajvaltique jaꞌ chal li buchꞌutic ta xꞌochic schiꞌuc li buchꞌutic mu xꞌochic ta vinajele. Jech chayalbeic: _N7Li Chꞌul Espíritue jaꞌ jech ch‐acꞌbat snaꞌic scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li butic oyique, acꞌo snopic mi jech ta spasic eꞌuc, xayutic li Cajvaltique”, xi xatsꞌibabe echꞌel ―xiyut. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi iꞌalbatic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Filadélfiae VM%Li buchꞌutic ta spas ta canal scotole ta xꞌacꞌbat slap lec sac scꞌuꞌic, jaꞌ svinajeb ti tucꞌ o yoꞌonic sbatel osile. Muc bu ta jtupꞌbe sbiic ta jun li bu tsꞌibabil sbiic scotol li buchꞌutic ta xcuxiic o sbatel osile. Jamal ta xcal ta stojol Jtot schiꞌuc ta stojol li yajꞌangeltac ti jaꞌ jnichꞌnabique. L5Acꞌo mi oy amulic chquil pero oy jayvoꞌ li te achiꞌuquic ta Sardis ti muꞌyuc yicꞌubal scꞌuꞌic yaꞌel chquile yuꞌun mu snaꞌ saꞌ smulic. Jaꞌ chischiꞌinic o sbatel osil. Ta xcacꞌbe lec sac scꞌuꞌic jaꞌ svinajeb ti tucꞌ o yoꞌonic sbatel osile. ;KoJaꞌ me xajules ta ajolic ti cꞌu sba laꞌalbatic ta baꞌie. Jaꞌ me xachꞌunic. Ictaic li cꞌustic chopol chapasique. Mi mu xavictaique, chacacꞌbe avichꞌic vocol. Pero mu xanaꞌic cꞌu ora chtal cacꞌ avichꞌic vocol jech chac cꞌu chaꞌal mu xanaꞌic cꞌu ora chtal li jꞌeleqꞌue. (JIJaꞌ yuꞌun qꞌuelo me abaic. Lecuc me li cꞌustic chapasique naca me chꞌayanic o. Yuꞌun muc bu lec ta xquil la avabtelic ta stojol li Dios cuꞌune. MI Jech liyalbe nojtoc li Cajvaltique: ―Tsꞌibabo me carta li buchꞌu sventainoj li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li ta jteclum Sardise. Xi xatsꞌibabe echꞌele: “Li Cajvaltic ti la stac batel ta jucub jteclum li Chꞌul Espíritue, schiꞌuc li stsacoj jucpꞌej cꞌanale, xi chayalbeic: Joꞌon jnaꞌoj jtuc scotol li cꞌustic chapasique. Lec achꞌunojic ti avalojique pero muc bu jech. Yuꞌun coꞌol schiꞌuc chamemoxuc chaquilic. iHKLi Chꞌul Espíritue jaꞌ jech ch‐acꞌbat snaꞌic scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li butic oyique, acꞌo snopic mi jech tspasic eꞌuc, xayutic li Cajvaltique”, xi xatsꞌibabe echꞌel ―xiyut. GLi buchꞌutic tsots yabtel ta xcacꞌbeique ta xcaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ jech chac cꞌu chaꞌal ichꞌbilun ta muqꞌue. qF[Jech chac cꞌu chaꞌal tsots cabtel quichꞌoj ti yacꞌojbun li Jtote, jaꞌ jech tsots yabtel ta xcacꞌbeic eꞌuc. Jaꞌ tspasic ta mantal scotol crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. Chꞌunbil o smantalic. Li crixchanoetique mu xa cꞌusi xuꞌ yuꞌunic o jech chac cꞌu chaꞌal pꞌin ti toj lilijel noꞌox mi chichꞌ voqꞌuel ta taqꞌuine. E9Li buchꞌutic ta spasic ta canal scotole, ti jaꞌ ta spasulanic o li cꞌustic lec ta xquil cꞌalal ta slajeb cꞌacꞌale, ta xcacꞌbeic lec yabtelic. Jaꞌ chichꞌic ta venta scotol crixchanoetic ta spꞌejel li balumile, jaꞌ li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue. fDEJunuc noj me avoꞌonic o ta jtojol. Staojuc o me yav avoꞌonic cꞌalal to chichaꞌtale. C9Joꞌoxuc li te oyoxuc ta Tiatírae ti muc bu achꞌunojic li cꞌusi chal li antse, schiꞌuc ti muc bu achꞌunojic nojtoc ti chalic ti scꞌan chavaꞌiic li cꞌu sba yoꞌon li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase, lec ti jechoxuque jech muꞌyuc xa cꞌusi yan chacalbeic. EBYan li buchꞌutic schꞌunojic o li cꞌusi chal li antse ta jmilan. Jaꞌ chilic o scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta muqꞌue ti xcabin scotol li cꞌustic chanopique, schiꞌuc ti jqꞌueloj li cꞌu sba avoꞌonique. Ti cꞌu sba chapasic jujunoxuque jaꞌ jech atojol chacacꞌbeic. Mi lec li cꞌustic la apasique, lec atojolic chacacꞌbeic. Mi chopol li cꞌustic la apasique, jaꞌ atojolic li vocol ti chacacꞌbe avichꞌique. ?AwChacalbeic, li antse chcal ti acꞌo tsaqueuc ta chamele jech ta xtaꞌi o. Jaꞌ jech ta xichꞌ vocol ta scoj ti chopol li cꞌusi ta spase. Li buchꞌutic jaꞌ noꞌox la schꞌunic loꞌloel yuꞌun li antse, mi mu xictaic li cꞌustic chopol ta spasic eꞌuque, tsots chcacꞌbe yichꞌic vocol eꞌuc. @Laj xa jmala mi chicta li cꞌustic chopol ta spase, pero mu xicta yuꞌun jaꞌ yoꞌoninoj spasel li cꞌustic chopole. ?1Pero oy to cꞌusi chopol chapasic. Yuꞌun chavaqꞌuic chchanubtasvan li ants ti spꞌisoj sba ta yalel li jcꞌope. Pero mu meleluc li cꞌusi chale. Yuꞌun jaꞌ jech tspas jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Jezabel ta voꞌonee, jaꞌ tsloꞌloan li buchꞌutic ta spasic li cꞌustic ta jcꞌane. Ta scoj ti tschꞌunic loꞌloele chlic mulivajicuc, schiꞌuc chlic slajesbeic smoton rioxetic. ">=Joꞌone jnaꞌoj jtuc scotol li cꞌustic chapasique. Jnaꞌoj ti chacꞌuxubinvanique, schiꞌuc ti achꞌunojic ti joꞌon chajcoltaique, schiꞌuc chacoltavanic, schiꞌuc chcuch avuꞌunic vocol, schiꞌuc más chaꞌabtejic cuꞌun li avie, baꞌi muc bu jech laꞌabtejic. B=}Jech liyalbe nojtoc li Cajvaltique: ―Tsꞌibabo me carta li buchꞌu sventainoj li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li te ta jteclum Tiatírae. Xi xatsꞌibabe echꞌele: “Li Snichꞌon Dios li iquil xleblun tajmec jupꞌej sat jech chac cꞌu chaꞌal yat cꞌoqꞌue, schiꞌuc ti stsꞌaytsꞌun tajmec li yoque jech chac cꞌu chaꞌal stsꞌaytsꞌun li cꞌanal taqꞌuin mi cꞌaqꞌuem xa li yicꞌubale, xi chayalbeic: t<aLi Chꞌul Espíritue jaꞌ jech ch‐acꞌbat snaꞌic scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li butic oyique, acꞌo snopic mi jech tspasic eꞌuc. Li buchꞌutic ta spas ta canal scotole jaꞌ chcacꞌbe sveꞌic li manavaj li te ta vinajel ti muc buchꞌu xojtaquine, jech mu cꞌusi yan ta scꞌanic o sbatel osil. Ta xcacꞌbeic nojtoc jupꞌej saquil ton. Li ton ta xcacꞌbeique te tsꞌibabil yachꞌbiic muc buchꞌu yan xojtaquin. Jaꞌ noꞌox stuc xojtaquin li buchꞌutic chcacꞌbee yoꞌ jech ta snaꞌic ti jaꞌ jnichꞌnabic o sbatel osile, xayutic li Cajvaltique”, xi xatsꞌibabe echꞌel ―xiyut. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi iꞌalbatic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Tiatírae ;+Chꞌaco loqꞌuel ta atojolic. Mi mu xaloqꞌuesique chital ta ora ta atojolic. Chtal jpas cꞌop schiꞌuc li machita li ta xlocꞌ ta quee. U:#Jech nojtoc te to achiꞌuquic li buchꞌutic jech ta schꞌunic jech chac cꞌu chaꞌal schꞌunojic li jnicolaítaetic li chopol chquile. Yuꞌun chayalbeic ti xuꞌ to chapasic li cꞌustic chopole. )9KPero oy to cꞌusi chopol chapasic chquil. Yuꞌun te to achiꞌuquic li buchꞌutic jech ta spasic jech chac cꞌu chaꞌal la spas li Balaame. Li Balaame jaꞌ la schanubtas li ajvalil Balac ta voꞌonee ti acꞌo stac batel buchꞌutic chba schanubtasic ta spasel li cꞌustic chopol li jꞌisraeletique. Li jꞌisraeletique lic slajesbeic smoton srioxic li jyanlumal crixchanoetique, schiꞌuc lic mulivajicuc. 85 Joꞌone jnaꞌoj jtuc scotol li cꞌustic chapasique. Schiꞌuc jnaꞌoj ti te nacaloxuc li yoꞌ bu ep ta schꞌunbeic smantal li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase. Manchuc mi chavichꞌic vocol pero avichꞌojicun o ta mucꞌ. Muc bu xchibaj avoꞌonic li cꞌalal imile li Antípas li ta sloqꞌuel yoꞌon lispucbe jcꞌop li yoꞌ bu oyoxuque, jaꞌ li bu ep ta schꞌunbeic smantal li Satanase. 75 Jech liyalbe nojtoc li Cajvaltique: ―Tsꞌibabo me carta li buchꞌu sventainoj li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li te ta jteclum Pérgamoe. Xi xatsꞌibabe echꞌele: “Li Cajvaltic li iquil ilocꞌ machita ta yee ti lec juxbil schaꞌjotol yee, xi chayalbeic: 36_ Li Chꞌul Espíritue jaꞌ jech ch‐acꞌbat snaꞌic scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li butic oyique, acꞌo snopic mi jech tspasic eꞌuc. Li buchꞌutic tspas ta canal scotole muc bu chba yichꞌic vocol cꞌalal mi ichamique, xayutic li Cajvaltique”, xi xatsꞌibabe echꞌel ―xiyut. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi iꞌalbatic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Pérgamoe 5 Mu me xaxiꞌic yuꞌun li vocol li ta xtal ta atojolique. Jaꞌ yabtel li pucuje ti chastiqꞌuic ta chuquele yuꞌun chasqꞌuelbeic avoꞌonic mi ta melel achꞌunojic ti joꞌon Avajcoltavanejicune. Pero atbil noꞌox ti jayib cꞌacꞌal chavichꞌic vocole. Junuc me avoꞌonic o ta jtojol acꞌo mi chasmilic, yuꞌun chcacꞌ amotonic, jaꞌ ti chacuxiic o sbatel osile. 4+ Joꞌone jnaꞌoj jtuc scotol li cꞌustic chapasique. Jnaꞌoj ti abol abaic ta scoj li vocole, ti mu xa cꞌusi oy avuꞌunique. Pero ta jtojole jcꞌulejoxuc chquil. Jnaꞌoj nojtoc ti chopol ta xcꞌopoj ta atojolic jayvoꞌ li jꞌisraeletic ti tꞌujbilic cuꞌun ti yalojique. Pero mu meleluc ti tꞌujbilic cuꞌune, yuꞌun mu schꞌunic ti joꞌon ta jcoltaique. Jaꞌ stotic li Satanase. <3qJech liyalbe nojtoc li Cajvaltique: ―Tsꞌibabo me carta li buchꞌu sventainoj li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li te ta jteclum Esmirnae. Xi xatsꞌibabe echꞌele: “Li Cajvaltic ti jaꞌ la sliques scotole schiꞌuc ti jaꞌ ta sneles scotole, jaꞌ li icham ichaꞌcuxie, xi chayalbeic: a2;Li Chꞌul Espíritue jaꞌ jech ch‐acꞌbat snaꞌic scotol li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li butic oyique, acꞌo snopic mi jech tspasic eꞌuc. Li buchꞌutic ta spas ta canal scotole ta xcacꞌbe sloꞌic li sat teꞌ li sventa cuxlejal sbatel osile, jaꞌ li te oy ta vinajele, xayutic li Cajvaltique”, xi xatsꞌibabe echꞌel ―xiyut. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi iꞌalbatic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jteclum Esmirnae Q1Pero oy to cꞌusi lec chapasic chquil. Yuꞌun chopol chavilic li cꞌustic ta spasic li jnicolaítaetique, jaꞌ li chayalbeic ti xuꞌ to chapasic li cꞌusi chopole. Jech chopol ta xquil eꞌuc. t0aJuleso me ta ajolic li cꞌu sba cꞌuxun toꞌox ta avoꞌonic ta baꞌie. Ictaic me li a sba chapasique; jaꞌ me jech xapasic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal la apasic ta baꞌie. Mi mu xavictaic li cꞌusi chopol chapasique, chital ta ora, chtal jloqꞌues li scuxanobil cantela avuꞌunique, jech ta xchꞌay o, ta xtupꞌ li jcꞌop li te ta avosilalique. //Pero oy to cꞌusi chopol avuꞌunic chquil yuꞌun mu ta sloqꞌueluc xa avoꞌonic cꞌuxun ta avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal ta baꞌie. . Cꞌalal avichꞌic vocol ta jventae, jun avoꞌonic icuch avuꞌunic. Tsots laꞌabtejic cuꞌun, muc bu xchibaj avoꞌonic. {-oJoꞌone jnaꞌoj jtuc scotol li cꞌustic chapasique. Jnaꞌ ti tsots chaꞌabtejic cuꞌune schiꞌuc ti chcuch avuꞌunic scotol li vocole. Schiꞌuc ti mu xa xachiꞌinic li buchꞌutic chopol yoꞌonique. Yuꞌun laj xa aqꞌuelbeic li cꞌu sba yoꞌonic li buchꞌutic spꞌisoj sbaic ti ta spuquic jcꞌope, jech anaꞌic xa ti jaꞌ noꞌox ta sjutic cꞌope. C, Jech liyalbe nojtoc li Cajvaltique: ―Tsꞌibabo carta li buchꞌu sventainoj li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li te ta jteclum Efesoe. Xi xatsꞌibabe echꞌele: “Li Cajvaltic li stsacoj ta sbatsꞌicꞌob li jucpꞌej cꞌanal iquile, li te ta xanav ta oꞌlol li jucub cuxanob cantelae, xi chayalbeic: a+ =Li jucpꞌej cꞌanal li jtsacoj ta jbatsꞌicꞌob avile schiꞌuc li jucub cuxanob cantela li pasbil ta cꞌanal taqꞌuin avile, chacalbe li cꞌusi sventae yuꞌun mu xanaꞌ. Li jucpꞌej cꞌanale jaꞌ senyail li jucvoꞌ viniquetic li sventainojc li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li te ta jucub jteclum li ta Asia balumile. Li jucub cuxanob cantelae jaꞌ senyail li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li ta jucub jteclumetique ―xiyut li Cajvaltique.* 7Li cꞌustic avilanoj xae schiꞌuc li cꞌustic liꞌ yacal chaqꞌuele, schiꞌuc li cꞌustic ta to xavil ta tsꞌacale, tsꞌibao ta jun scotol. ) Joꞌon ti jtalel cuxulun oe. Licham pero lichaꞌcuxi nojtoc. Jech cuxulun o sbatel osil. Joꞌon jventainoj scotol. Joꞌon chcal li buchꞌutic ta xchamique. Joꞌon chcal nojtoc li buchꞌutic ta xcolique schiꞌuc li buchꞌutic ta xchꞌayic o sbatel osile. G(  Cꞌalal iquile, liyal ta lum ta stuqꞌuil, chamem licom. La stijun ta sbatsꞌicꞌob, jech liyalbe: ―Mu xaxiꞌ. Joꞌon la jliques scotol, jaꞌ yuꞌun joꞌon ta jneles scotol. Z' /Te stsacoj ta sbatsꞌicꞌob jucpꞌej cꞌanal schiꞌuc ta xlocꞌ machita ta ye. Chaꞌjot ye pasbil li machitae, lec juxbil schaꞌjotol. Li sate xojobian tajmec jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌacꞌale. j& OLi yoque stsꞌaytsꞌun tajmec jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌanal taqꞌuin mi cꞌaqꞌuem xa li yicꞌubale. Cꞌalal chcꞌopoje, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal mucꞌtic yalemoꞌ ti xpomomet tajmec chyal li ucꞌume. 4% cLi stsotsil sjole sac tajmec jech chac cꞌu chaꞌal saquil tsots. Coꞌol schiꞌuc taiv nojtoc. Li jupꞌej sate xleblun tajmec jech chac cꞌu chaꞌal yat cꞌocꞌ. \$ 3 Ta oꞌlol li jucub cuxanob cantelae iquil ti oy buchꞌu te vaꞌal coꞌol schiꞌuc crixchano yilel. Tolen cꞌuꞌil slapoj, schiꞌuc oy schuc coꞌol schiꞌuc cꞌanal taqꞌuin chucul ta stiꞌ yoꞌon. #  Lijoypꞌij, la jqꞌuel li buchꞌu chiscꞌopone. Te iquil jucub cuxanob cantela li pasbil ta cꞌanal taqꞌuine. 6" g Jech liyalbe: ―Joꞌon la jliques scotol, jaꞌ yuꞌun joꞌon ta jneles scotol. Li cꞌustic chacacꞌbe avil liꞌi tsꞌibao ta jun chatacbe echꞌel li buchꞌutic yichꞌojicun ta mucꞌ li ta jucub jteclum li te ta Asia balumile. Jaꞌ li te oyic ta jteclumetic Efesoe, schiꞌuc ta Esmirna, schiꞌuc ta Pérgamo, schiꞌuc ta Tiatíra, schiꞌuc ta Sárdis, schiꞌuc ta Filadélfia, schiꞌuc ta Laodicéae ―xiyut. e! E Cꞌalal jaꞌ o scꞌacꞌalil ta jtsob jbatic ta sventa li Cajvaltique, ta sventa li Chꞌul Espíritu icaꞌi ti oy buchꞌu icꞌopoj ta jpat. Tsots icꞌopoj jech chac cꞌu chaꞌal tsots ta jupantic li oqꞌuese. q  ] Joꞌon Juanun, quermano jbatic yuꞌun coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, schiꞌuc coꞌol chquichꞌtic vocol ta sventa li Jesucristoe, schiꞌuc coꞌol yichꞌojutic ta venta. Coꞌol chijyacꞌbutic stsatsal coꞌontic yoꞌ jech mu xchibaj coꞌontic ta smalael ti cꞌu ora chijcole. Li joꞌone te a yaqꞌuicun ta jun biqꞌuit balumil cacal ta nab, Patmos sbi. Te a schuquicun ta sventa ti la jpuc li scꞌop Diose, jaꞌ ti chijcol ta sventa li Jesucristoe. n WLi Dios ti oy sjuꞌel ti jaꞌ sventainoj scotole, jaꞌ li te onoꞌox oy cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile, schiꞌuc li te oy cꞌalal tana, schiꞌuc li te oy o sbatel osile, jech chal: “Joꞌon la jliques scotol, jaꞌ yuꞌun joꞌon ta jneles scotol”, xi. Jaꞌ scꞌoplal ti coꞌol schiꞌuc crixchano iyil li Cajvaltic li Juane T #Li Cajvaltique ta xtal ta toc. Scotol crixchanoetic chilic schiꞌuc li buchꞌutic jmoj yoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic la smilic li Cajvaltique. Ta xꞌoqꞌuic ta scoj xiꞌel li cꞌalal chilic ta xtal li Cajvaltique yuꞌun snaꞌic ti ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocole. Ta melel jech chcꞌot ta pasel. ^ 7Schiꞌuc laj xa yacꞌbutic ti coꞌol ta jpastic mantal jchiꞌuctique. Schiꞌuc laj xa yacꞌbutic cabteltic ta stojol Dios, jaꞌ li Stote, jech chac cꞌu chaꞌal li yabtel li paleetique. Jaꞌ yuꞌun acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ sbatel osil li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ ta spas mantal sbatel osil. Toj lec ti jech chcꞌot ta pasele. \ 3Schiꞌuc ta sventa li Jesucristo ti jaꞌ melel scotol li cꞌusi laj yalbutique, ti jaꞌ baꞌi ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal sventa sbatel osile, schiꞌuc ti jaꞌ sventainoj scotol li ajvaliletic li liꞌ ta balumile. Jaꞌ ti toj cꞌuxutic ta yoꞌone, laj yacꞌ sba ta milel ta jcojtic yoꞌ jech lischꞌaybutic o jmultic. " ?Joꞌon Juanun, chajcꞌoponic batel ta carta, joꞌoxuc li chavichꞌic ta mucꞌ Cajvaltic li te ta jucub jteclum ta Asia balumile. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Dios li te onoꞌox oy cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile, schiꞌuc li te oy cꞌalal tanae, schiꞌuc li te oy o sbatel osile. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Ti jech chaꞌacꞌbatic slequilal yutsilale, jaꞌ ta sventa eꞌuc li Chꞌul Espíritu li te oy ta stojol li Dios li coꞌol schiꞌuc jucub cantil iquile. K Xmuybajic noꞌox li buchꞌu ta xapta schiꞌuc li buchꞌutic ta xaꞌiic li cꞌustic yaloj Dios liꞌi ti mi tschꞌunic li cꞌustic liꞌ tsꞌibabile yuꞌun poꞌot xa chcꞌot ta pasel. Jaꞌ scꞌoplal ti lic scꞌopon ta carta li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li ta jucub jteclum li Juane  -Chacalbeic ti ta melel ti jech liꞌacꞌbat quil scotole, schiꞌuc ti melel ti jech laj yal li Diose, yuꞌun jech laj yalbun li Jesucristoe. Y /Li jun liꞌi jaꞌ li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun Dios li Jesucristoe ti poꞌot xa chcꞌot ta pasele. Ti jech iꞌalbate, yuꞌun jaꞌ chijyalbutic eꞌuc, joꞌotic ti ta jpasbetic li cꞌustic tscꞌane. Jaꞌ yuꞌun la stac talel li yajꞌangele, tal scꞌoponun, joꞌon li Juanune, joꞌon li ta jpasbe li cꞌustic tscꞌane. \1:Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal acotolic li Cajvaltic Jesucristoe.Z-:Chabanucoxuc la xalic eꞌuc scotol li buchꞌutic ochemic xa ta scꞌob Cristo liꞌi. Chabanucoxuc la xalic scotol li yajtuneltac li mucꞌta ajvalil César li ochemic xa ta scꞌob li Jesucristo eꞌuque. A{:Chabanuc xavalbe scotol li buchꞌutic ochemic xa ta scꞌob li Jesucristoe. Chabanucoxuc la xalic scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li liꞌ jchiꞌuque. +:Acꞌo ichꞌeuc ta mucꞌ sbatel osil li Dios cuꞌuntique, jaꞌ li Jtotique. Jech acꞌo cꞌotuc ta pasel. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe H :Jaꞌ yuꞌun chayacꞌbeic scotol li cꞌustic ta xtun avuꞌunic li Dios cuꞌuntique yuꞌun avichꞌojic xa ta mucꞌ li Jesucristoe. Jaꞌ yuꞌun mu xa cꞌusi yan scꞌan avuꞌunic. ~6}|r{yxx7wwvu-tsrlq\pongmBkjihgfeuddlcUbbB`X_k]]#[ZZXXVUTSSRQ3POvNMMEL2KJJ IHaFEE^CC_BVA@??z?n=<;::3968E665"32 0/.-,++)V('%2#""]! ~cX89 W  dk,6r|] Li buchꞌutic pꞌijubemic xa ta sventa li Diose jaꞌ noꞌox xuꞌ chaꞌibeic smelol li snumeroal li jtiꞌaval bolome. Yuꞌun snumero noꞌox crixchano. Jaꞌ vaquib ciento schiꞌuc vaquib schanvinic (666) li snumeroale.;{o Jaꞌ noꞌox xuꞌ ta xmanolajic ta xchonolajic li buchꞌutic yichꞌojbeic senyail li baꞌi jtiꞌaval bolome. Yan li buchꞌutic mu scꞌan xichꞌique, mu xuꞌ ta xchonolajic schiꞌuc mu xuꞌ ta xmanolajic. Li senyail ta xichꞌique jaꞌ sbi li baꞌi jtiꞌaval bolome, mi jaꞌ li snumeroale. z5 Schiꞌuc laj yal ti acꞌo ichꞌbatuc senyail yuꞌun scotol crixchanoetic. Acꞌo mi mucꞌ, mi biqꞌuit, mi jcꞌulej, mi mu cꞌusi oy yuꞌun, mi ochem ta jtunel, mi muc bu ochem ta jtunel, persa ta xichꞌ scotolic ta sbatsꞌicꞌobic, mi ta stiꞌbaic, li senyaile. y  Li schaꞌcotol jtiꞌaval bolome iꞌacꞌbat sjuꞌel yuꞌun Dios ti acꞌo yal ti acꞌo cuxiuc li slocꞌol li baꞌi jtiꞌaval bolome ti acꞌo cꞌopojuc, jech xuꞌ ta xal mantal ti acꞌo mileicuc scotol li buchꞌutic mu xichꞌic ta muqꞌue. Xx) Ti iꞌacꞌbat yacꞌ ta ilel sjuꞌel li te ta stojol li baꞌi jtiꞌaval bolome, jaꞌ la sloꞌloan o li crixchanoetic ta balumil ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ yuꞌun cꞌalal laj yalbe ti acꞌo spasbeic slocꞌol li baꞌi jtiꞌaval bolom ti acꞌbil machita ta jpꞌej sjole, ti icham ichaꞌcuxie, ischꞌunic. w  Schiꞌuc ijuꞌ yuꞌun laj yacꞌ ta ilel sjuꞌel. Ta sjuꞌel iyal talel cꞌocꞌ ta vinajel ta stojol li crixchanoetique. v/ Tsots yabtel acꞌbil eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li baꞌi jtiꞌaval bolome. Jaꞌ lic spas ta mantal scotol li buchꞌutic liꞌ nacalic ta balumile ti jaꞌ acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li baꞌi jtiꞌaval bolome, jaꞌ li oy slutꞌmal jpꞌej sjole, ti colem xae. =us Tsꞌacal iquil ilocꞌ talel ta yut balumil otro jcot jtiꞌaval bolom. Chib xulub jech chac cꞌu chaꞌal chij. Tstoy sba eꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal li tsajal chone. 'tG Mi oy buchꞌu avuꞌunic ti ta xtiqꞌue ta chuquele, acꞌo ochuc. Mi oy buchꞌu avuꞌunic ti ta xmile ta machitae acꞌo mileuc, te acꞌo lajuc. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti oy stsatsal avoꞌonic, joꞌoxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ li Dios ti liꞌ to oyoxuc ta balumile, yoꞌ jech ta xcuch avuꞌunic mi ista scꞌacꞌalil ti chtal li vocole. Scꞌan ti chachꞌunic ti ta onoꞌox xacolic o sbatel osile. Es Acotolic aꞌibeic me smelol li cꞌusi chacalbeique. 8ri Li jtiꞌaval bolome iꞌichꞌe ta mucꞌ yuꞌun li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile, jaꞌ li buchꞌutic ti muc onoꞌox bu tsꞌibabil sbiic ta jun sventa chcuxiic sbatel osil li cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajel balumile. Jaꞌ li jun li te yichꞌoj li Cajvaltic ti icham ichaꞌcuxie. q# Iꞌacꞌbat spasic cꞌop schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ Dios li liꞌ to oyic ta balumile. Iꞌaqꞌue yuꞌun Dios ti ipaseic ta canal yuꞌun li jtiꞌaval bolome, schiꞌuc iꞌacꞌbat yichꞌ ta venta scotol crixchanoetic ta spꞌejel balumil. Up# Jaꞌ yuꞌun lic cꞌopojuc li jtiꞌaval bolome. Chopol laj yalbe scꞌoplal li Diose. La snaꞌlebe li sbie, schiꞌuc li mucꞌta chꞌulna yuꞌune, schiꞌuc li buchꞌutic te xa oyic ta vinajele. 0oY Li Diose iyacꞌ icꞌopoj li jtiꞌaval bolome ti acꞌo stoy sbae, ti acꞌo yal ti jaꞌ Dios stuque. Li Diose iyacꞌbe spas mantal oꞌlol schanibal jabil. Sn Li crixchanoetique laj yichꞌic ta mucꞌ li tsajal chone ta sventa ti jaꞌ laj yacꞌbe tsots yabtel li jtiꞌaval bolome. Laj yichꞌic ta mucꞌ eꞌuc li jtiꞌaval bolome. Jech laj yalic: ―Muc buchꞌu jech tsots yabtel acꞌbil jech chac cꞌu chaꞌal li jtiꞌaval bolom liꞌi. Muc buchꞌu tspase ta canal ―xiic. "m= Li jtiꞌaval bolome oy slutꞌmal jpꞌej sjol ti lajem ta machitae, ti icham li jpꞌej sjole. Icol li jpꞌej sjole, ichaꞌcuxi. Jaꞌ yuꞌun scotol li crixchanoetique toj chꞌayel noꞌox yoꞌonic ti ichaꞌcuxi li jpꞌej sjole. Jaꞌ la stijletaic li jtiꞌaval bolome. ;lo Li yoc scꞌobe coꞌol schiꞌuc yoc scꞌob oso. Li yee jaꞌ onoꞌox jech chac cꞌu chaꞌal ye jtiꞌaval bolom. Li tsajal chone laj yacꞌbe sjuꞌel jech chac cꞌu chaꞌal li sjuꞌel stuque. Laj yacꞌbe spas mantal jech chac cꞌu chaꞌal ta spas mantal li stuque. Tsots yabtel laj yacꞌbe. ?k y Te vaꞌalun ta jiꞌtic ta tiꞌnab iquil ilocꞌ talel ta nab coꞌol schiꞌuc jtiꞌaval bolom. Pero toj xiꞌel sba. Jucpꞌej sjol schiꞌuc lajuneb xulub. Li jujun xulube oy jujun scoronail. Schiꞌuc tsꞌibabil sbi ta jupꞌej sjol. Li cꞌusi tsꞌibabile jaꞌ ti stoyoj noj sba ta stojol li Diose. j1 Li tsajal chone iꞌilin ta stojol li antse, jaꞌ yuꞌun ba spas cꞌop schiꞌuc li yalabtac li antse. Jaꞌ li buchꞌutic ta sloqꞌuel yoꞌonic schꞌunojbeic li smantaltac li Diose schiꞌuc ti jun yoꞌonic schꞌunojic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesucristoe. i  Li antse icol yuꞌun ijav li balumile, te iꞌoch batel li joꞌ li ilocꞌ ta ye li tsajal chone. Jech icol o batel li antse. >hu Cꞌalal iyil li tsajal chon ti chjatav xa batel li antse, lic sloqꞌues ep joꞌ ta ye yoꞌ acꞌo cucheuc batel li antse. Coꞌol schiꞌuc ucꞌum li joꞌ li ilocꞌ ta yee. %gC Jaꞌ yuꞌun ijatav batel ta taqui jamaltic li antse. Iꞌacꞌbat chib xicꞌ yuꞌun li Diose jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal xicꞌ xic, jech ivil o loqꞌuel li ta stojol li tsajal chone. Ibat ta taqui jamaltic li yoꞌ bu chmacꞌlanat oꞌlol schanibal jabil yuꞌun li Diose. f Cꞌalal iyil li tsajal chon ti ta jꞌechꞌel ijipe o yalel ta balumile, jaꞌ yuꞌun lic yilbajin li ants ti iyil quereme. e' Jaꞌ yuꞌun muybajcutic noꞌox li cꞌu quepaltic liꞌ oyutic ta vinajele. Jaꞌ abol sbaic li crixchanoetic ta spꞌejel balumile yuꞌun ta jꞌechꞌel iyal o batel ta balumil li banquilal pucuje. Soquem sjol yuꞌun snaꞌoj ti mu xa jaluc ta xꞌabteje ―xi. 8di Li quermanotactique tspasic ta canal li pucuj li ijipe yalele. Ti tspasic ta canale, jaꞌ ta sventa ti schꞌunojic ti icham ta scojic li Cajvaltique, schiꞌuc ta sventa ti jamal chalic ti jaꞌ Yajcoltavanejique. Acꞌo mi albilic ti chmileique, mu xiꞌic. Muc bu xaqꞌuic ta venta ti chmileique. Fc Icaꞌi oy buchꞌu tsots icꞌopoj ta vinajel, jech laj yal: ―Poꞌot xa chtuqꞌuib scotol. Yuꞌun li Dios cuꞌuntic li echꞌem stsatsal sjuꞌele, la sjip xa yalel li Satanás ti cꞌacꞌal acꞌubal ta sticꞌulanbe smulic ta stojol Dios cuꞌuntic scotol li buchꞌutic coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ Dios li te to oyic ta balumile. Poꞌot xa ta sticꞌ ta pasmantal li buchꞌu tꞌujbil onoꞌox yuꞌune, jaꞌ li Cristoe. b Li tsajal chon schiꞌuc li schiꞌiltaque ijipeic o yalel talel liꞌ ta balumile. Li tsajal chone jaꞌ onoꞌox li chon ta voꞌonee, jaꞌ li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanás sbie. Jaꞌ li ta sloꞌlo scotol li crixchanoetic liꞌ ta balumile. ra] Li tsajal chon schiꞌuc li schiꞌiltaque muc bu spasic canal, jaꞌ yuꞌun muc xcomic te ta vinajel. ` Iquil nojtoc oy cꞌop ta vinajel. Li banquilal chꞌul ángel Miguele schiꞌuc li itsꞌinal chꞌul ángeletic ti jaꞌ ta spaseic ta mantal yuꞌun li Miguele, jaꞌ tspasic cꞌop schiꞌuquic li tsajal chone schiꞌuc li schiꞌiltac li tsajal chone. _ Yan li antse ijatav batel ta taqui jamaltic li yoꞌ bu smeltsanoj Dios ti xuꞌ ta xnaquie. Te chmacꞌlanat oꞌlol schanibal jabil. v^e Ivocꞌ li yol li antse, querem. Jaꞌ ta xꞌacꞌbat spas ta mantal scotol crixchanoetic ta spꞌejel balumil, ta xchꞌunbat o smantal. Li unene ta ora iꞌiqꞌue muyel ta vinajel ta stojol Dios li te chotol ta mucꞌta chotlebale. ]- Li tsajal chone la sjip yalel ta sne li cꞌanaletic li te oy ta vinajele. Jutuc xa muc stsꞌuj yalel oꞌlol ta balumil li cꞌanaletique. Li tsajal chone te cotol ta xocon li ants li ta xa xcuxe yuꞌun jaꞌ ta smala chvocꞌ li unene yuꞌun tscꞌan tstiꞌ ta ora. \# Ta ora ivinaj yan senyail nojtoc ta vinajel. Te cotol jcot tsajal chon, jucpꞌej sjol, lajuneb xulub. Oy scoronail sjucpꞌejel li sjole. \[1 Li antse schiꞌuc yol, pero liquem xa yipal li yole yuꞌun jaꞌ xa yora chcux. /Z Y Te iquil jun mucꞌta senyail ta vinajel ti toj tsots scꞌoplale. Jaꞌ jun ants ti oy xojobal jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌacꞌale, coꞌol schiꞌuc jaꞌ slapoj yilel li cꞌacꞌale. Jaꞌ stecꞌanoj o yoc li ue. Oy scoronail sjol. Li ta scoronail sjole oy lajchapꞌej cꞌanaletic. ?Yw Ta ora iquil ijam li chꞌulna yuꞌun Dios li ta vinajele. Iquil li scaxail smantal Dios li te oy ta yut li chꞌulnae. Schiꞌuc xleblajet noꞌox chauc. Schiꞌuc oy cꞌustic yan tsots inic. Schiꞌuc iꞌavan chauc. Schiꞌuc tsots inic scotol li cꞌustic oye. Schiꞌuc ital ep mucꞌtic bot.Xw Scotol li buchꞌutic ti chopol laj yilicote, icꞌot xa scꞌacꞌalil chavacꞌbe yichꞌic vocol.Icꞌot xa scꞌacꞌalil chavichꞌbe scꞌopic li buchꞌutic chamemic ti muc xayichꞌic ta muqꞌue.Icꞌot xa scꞌacꞌalil chavacꞌbe smotonic la avajtuneltaque, jaꞌ li buchꞌutic iyalic acꞌope schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojicot ta muqꞌue.Acꞌo mi ichꞌbil ta mucꞌ, mi muc bu ichꞌbil ta mucꞌ te ta balumil, scotolic chavacꞌbe smotonic.Icꞌot xa scꞌacꞌalil ta xchꞌayic o sbatel osil li buchꞌutic la socbeic yoꞌonic li crixchanoetic ta balumile, xiic ta stojol li Diose. xWi Jech laj yalic:Cajval, Jchꞌultot, echꞌem atsatsal ajuꞌel, scotol xuꞌ avuꞌun.Atalel ti cuxulot o sbatel osile.Colaval ti joꞌot xa noꞌox atuc chapas mantale.Atuc xa noꞌox avichꞌoj ta venta scotol. !V; Li chanib schaꞌvinic banquilaletic li te chotolic ta schotlebic ta stojol li Diose, la spatan sbaic ta stuqꞌuil li Diose. Laj yichꞌic ta mucꞌ. ,UQ Li sjucvaꞌal chꞌul ángele la sjupan eꞌuc li yoqꞌuese. Cꞌalal la sjupane, oy buchꞌutic tsots icꞌopojic ta vinajel. Jech laj yalic:Icꞌot xa scꞌacꞌalil chloqꞌuic ta pasmantal li mucꞌtic ajvaliletic ta balumile.Jaꞌ xa ch‐och ta pasmantal li Diose schiꞌuc li buchꞌu tꞌujbil yuꞌun ti albil onoꞌox scꞌoplal ti chventainvane.Jaꞌ ta spas mantal sbatel osil, xiic. >Tu Jaꞌ jech li schibal vocole. Pero poꞌot xa ta xtal li yoxibale. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi icꞌot ta pasel li cꞌalal la sjupan yoqꞌues li sjucvaꞌal chꞌul ángele 1S[ Ta ora tsots inic li balumile. Ep ilom li naetic ta Jerusalene. Mi oy lajunmil ta pꞌej li naetique, jmil ta pꞌej ilom, balunmil icom. Li crixchanoetique jucmil ichamic ta scoj li niquele. Li yan ti muc bu xchamique ixiꞌic tajmec, laj yalic ti echꞌem schꞌuljuꞌel li Dios ta vinajele. iRK Li chaꞌvoꞌique iyaꞌiic buchꞌu icꞌopoj ta vinajel, jech iꞌalbatic: ―Muyanic talel liꞌi ―xꞌutatic. Volbil ta toc imuyic batel ta vinajel. Cꞌalal imuyic batele, iꞌileic yuꞌun scotol li yajcontraique. BQ} Cꞌalal iꞌechꞌ oꞌlol schanibal cꞌacꞌale, iquil ichaꞌcuxesatic yuꞌun Dios li chaꞌvoꞌique, itotsic. Scotol li buchꞌutic iyilic ichaꞌcuxiique ixiꞌic tajmec. 8Pi Li crixchanoetic ta spꞌejel balumile xmuybajic xa cꞌalal chilic ti icham li chaꞌvoꞌique, jaꞌ yuꞌun ta spasbeic sqꞌuinal. Ta xacꞌbe sbaic matanal scotolic. Yuꞌun li cꞌalal cuxulic toꞌoxe, chopol iyaꞌiic li cꞌusi laj yalique, schiꞌuc chopol iyaꞌiic ti itsaqueic ta chamele. >Ou Li chaꞌvoꞌique oꞌlol schanibal cꞌacꞌal te ta xqꞌueleic yuꞌun scotol li crixchanoetic ta spꞌejel balumil ti bu telelique. Li crixchanoetique mu xaqꞌuic ta muquel. WN' Li sbecꞌtal stacupalique te telel chcomic ta scayail Jerusalén, jaꞌ li jteclum li bu imile li yajvalique, jaꞌ li Jesuse. Li jchiꞌiltactic li te nacalique, chopol ta xꞌileic yuꞌun Dios jech chac cꞌu chaꞌal li crixchanoetic ta Sodoma schiꞌuc ta Egipto ta voꞌonee, yuꞌun coꞌol naca chopol li cꞌusi tspasique. M Cꞌalal mi inel li yabtelic li chaꞌvoꞌique, jaꞌ o ta xlocꞌ talel ta xab li jtiꞌaval bolome. Jaꞌ chlic spasic cꞌop schiꞌuc li chaꞌvoꞌique. Jaꞌ tspaseic ta canal li chaꞌvoꞌique, ta xmileic yuꞌun li jtiꞌaval bolome. L Li chaꞌvoꞌique acꞌbil sjuꞌelic jech xuꞌ yuꞌunic ta spajesic li joꞌ ta vinajele yoꞌ jech mu xacꞌ o joꞌ li cꞌalal jaꞌ o chalic li cꞌusi albilic yuꞌun li Diose. Schiꞌuc acꞌbil sjuꞌelic jech xuꞌ yuꞌunic ta scꞌatajesic ta chꞌichꞌ li ucꞌumetique. Schiꞌuc xuꞌ yuꞌunic chacꞌ tsaqueicuc ta chamel li crixchanoetique, cꞌusiuc noꞌox chamelal xuꞌ chacꞌ tsaqueicuc o. Ti jayib velta tscꞌan chacꞌ ti acꞌo tsaqueicuc ta chamel li crixchanoetique xuꞌ yuꞌunic. ^K5 Mi oy buchꞌu ta scꞌan ta xꞌilbajinatic li chaꞌvoꞌique, ta xlocꞌ cꞌocꞌ ta yeic jech xuꞌ yuꞌunic ta schiqꞌuic li yajcontraique. Te noꞌox chlajic ta ora li buchꞌutic ta xꞌilbajinvanique. [J/ Li chaꞌtecꞌ oliva schiꞌuc li chib cuxanobil cantela li te oy ta stojol li Diose ti jaꞌ sventainoj spꞌejel balumile, jaꞌ senyail li chaꞌvoꞌic ti chalic li cꞌusi albilic yuꞌun li Diose. ^I5 Jaꞌ o ta jtac ba chaꞌvoꞌ, jaꞌ chba yalic li cꞌusi ta xcalbeique. Oꞌlol schanibal jabil te ch‐albatic la achiꞌiltac ta israelale. Li chaꞌvoꞌ li ta jtac batele jalbil tsotsil tentsun ta slapic ti chꞌixaltic ta lapele. Jaꞌ svinajeb ti acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ta spasic la achiꞌiltac ta israelale ―xiyut. mHS Li yamaqꞌuil li mucꞌta chꞌulnae mu me xatsac ta pꞌisel yuꞌun cacꞌojbe xa ta sbaic li buchꞌutic maꞌuc achiꞌilic ta israelale. Oꞌlol schanibal jabil te chtal naquiicuc. Ta soquic scotol li jteclum Jerusalene. yG m Liꞌacꞌbat jtel aj sventa cꞌusi ta jpꞌistic o. Jech liyalbe li Diose: ―Ba pꞌiso cꞌu smucꞌul li mucꞌta chꞌulna cuꞌun li te ta Jerusalene, schiꞌuc li scajleb jmotone. Ato nojtoc ti jayvoꞌ te chiyichꞌic ta muqꞌue. HF  Jech liꞌalbat: ―Li jun li abiqꞌue jaꞌ svinajeb ti chaval ti ta xichꞌic ep vocol scotol li crixchanoetic li ta spꞌejel balumile schiꞌuc li ajvaliletic yuꞌunique ―xiyut.LE La jtsac li biqꞌuit balbil jun li te stsacoj li chꞌul ángele, la jbicꞌ. Ta melel chiꞌ icaꞌi jech chac cꞌu chaꞌal spom mucꞌta pom. Pero ta tsꞌacale ichꞌaub ta jchꞌut. uDc Ba jcꞌopon li chꞌul ángele, la jcꞌanbe li biqꞌuit balbil june. Jech liyalbe: ―Ilo, bicꞌan. Cꞌalal chabiqꞌue, chiꞌ chavaꞌi jech chac chaꞌal spom mucꞌta pom. Ta tsꞌacale ta xchꞌaub ta achꞌut ―xiyut. C Li Cajvaltic ti liscꞌopon talel ta vinajele, liscꞌopon nojtoc, jech liyalbe: ―Ba tsaco li biqꞌuit balbil jun li muc bu yichꞌoj spaqꞌue, jaꞌ li te stsacoj li chꞌul ángel li stecꞌanoj yoc ta nab schiꞌuc ta balumile ―xiyut. B/ Jech laj yal ta stojol li cuxul Diose, jaꞌ li la spas vinajel balumile, schiꞌuc nab, schiꞌuc scotol li cꞌustic oye: ―Cꞌalal chlic sjupan yoqꞌues li sjucvaꞌal jchiꞌile, jaꞌ chcꞌot ta pasel ta ora li cꞌusi snopoj onoꞌox Dios ta voꞌone ti muc snaꞌic li crixchanoetique, jaꞌ li iyalbe onoꞌox li yajtuneltaque, jaꞌ li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xi. A j@M Li chꞌul ángel li stecꞌanoj yoc ta nab schiꞌuc ta balumile la stoy sbatsꞌicꞌob. ? Cꞌalal laj cꞌopojicuque, taꞌox jtsꞌiba ta jun li cꞌustic laj yalique. Pero liscꞌopon talel ta vinajel li Cajvaltique, jech liyalbe: ―Mu me xaval, mu me xatsꞌiba ta jun li cꞌustic laj yalic li coꞌol schiꞌuc jucub chauque ―xiyut. ,>Q Tsots iꞌavan jech chac cꞌu chaꞌal xꞌavan jtiꞌaval bolom. Cꞌalal iꞌavane, jaꞌ o oy buchꞌutic icꞌopojic coꞌol schiꞌuc xꞌavan jucub chauc. 1=[ Te stsacoj jun biqꞌuit balbil jun, pero muc bu yichꞌoj spacꞌ. La sjet li yoque. Li sbatsꞌi oque la stecꞌan ta nab, li stsꞌet oque la stecꞌan ta balumil. <  Iquil iyal talel ta balumil otro jun chꞌul ángel ti oy stsatsale. Volbil ta toc iyal talel, schiꞌuc oy vacnebal ta sjol. Schiꞌuc oy xojobal sat jech chac cꞌu chaꞌal xojobal li cꞌacꞌale. Li yoque chtil jech chac cꞌu chaꞌal cꞌocꞌ. ;  Pero mi jaꞌuc muc bu xictaic o li milvaneje, schiꞌuc li qꞌuelvaneje, schiꞌuc li mulivajele, schiꞌuc li eleqꞌue.m:S Pero li crixchanoetic li cꞌu yepal cuxul icomique muc bu xictaic ta spasel li cꞌustic chopole. Muc bu xictaic ta yichꞌel ta mucꞌ li pucujetique, schiꞌuc li rioxetic ti pasbilic ta cꞌanal taqꞌuine, mi ta saquil taqꞌuin, mi ta ton, mi ta teꞌ cꞌuxi, ti mu cuxulicuque, ti mu xilic osile, ti mu xaꞌiic cꞌoponele, ti mu xanavique. 91 Yuꞌun li caaꞌetique chmilvanic ta yeic schiꞌuc ta sneic. Li sneique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jtiꞌaval chon, oy sjol chtiꞌvanic o. 68e Li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile jutuc xa muc xlaj oꞌlol ta scoj li cꞌoqꞌue, schiꞌuc li chꞌaile, schiꞌuc li azufre ti ilocꞌ ta yeic li caaꞌetique. %7C Li caaꞌetique schiꞌuc li buchꞌutic cajalic ti iquile, chacalbeic cꞌu sba. Li buchꞌutic cajalique oy smac stiꞌ yoꞌonic tsoj jech chac cꞌu chaꞌal cꞌocꞌ, schiꞌuc yox jech chac cꞌu chaꞌal zafiro‐ton, schiꞌuc cꞌon jech chac cꞌu chaꞌal azufre. Li sjol scaaꞌique coꞌol schiꞌuc sjol jtiꞌaval bolom. Li ta yeique chlocꞌ cꞌocꞌ schiꞌuc chꞌail schiꞌuc azufre. 63 Li chanvoꞌique oy yajsoltaroic naca cajajtic ta caaꞌ. Icaꞌi cꞌu yepal li yajsoltaroique, jaꞌ lajunvinic millón (200,000,000) ta scotol. 5- Icoltaatic li chanvoꞌ chꞌul ángeletic li te chuculique, yuꞌun jaꞌ yichꞌoj scꞌoplalic tsmilic ep crixchanoetic ta spꞌejel balumil. Yuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ti chba milvanicuque. Li crixchanoetic ta spꞌejel balumile jutuc muc chlajic oꞌlol. ;4o Jech iꞌalbat li svacvaꞌal chꞌul ángel li yichꞌoj yoqꞌuese: ―Ba coltao li chanvoꞌ achiꞌiltac li te chuculic ta nopol li mucꞌta ucꞌum Eufrátese ―xꞌutat. p3Y Li svacvaꞌal chꞌul ángele la sjupan eꞌuc li yoqꞌuese. Cꞌalal la sjupane, icaꞌi buchꞌu icꞌopoj li te ta oꞌlol li chanib xulub scajleb smoton Dios li pasbil ta cꞌanal taqꞌuin li te oy ta stojol li Diose. \21 Jaꞌ jech li sba velta vocol ti ta xichꞌique. Pero scꞌan to chib velta. 1 Li cꞌulubetique oy jun ajvalil yuꞌunic, jaꞌ chꞌul ángel toꞌox, pero jaꞌ xa yichꞌoj ta venta li xab ti muꞌyuc spajebe. Li ajvalil yuꞌunique jaꞌ Abadón sbi ta hebreo cꞌop. Apolión sbi ta griego cꞌop. Jaꞌ jmilvanej, xi smelol li sbie. 01 Li sneique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal sne stsec ti chtiꞌvan oe. Jaꞌ yuꞌun xuꞌ yuꞌunic chilbe svocolic joꞌob u li crixchanoetique. d/A Schiꞌuc oy smac sjunul sbecꞌtalic coꞌol schiꞌuc tsatsal taqꞌuin yilel. Li xiqꞌuique jaꞌ jech chnic jech chac cꞌu chaꞌal epal carretaetic ti nitbil ta anil ta caaꞌ li cꞌalal chbatic ta pascꞌope. %.C Oy stsotsil sjolic, natic jech chac cꞌu chaꞌal stsotsil sjol antsetic. Li stanal yeique toj tsots jech chac cꞌu chaꞌal stanal ye jtiꞌaval bolom. L- Li cꞌulubetique jaꞌ jechic jech chac cꞌu chaꞌal caaꞌ pero oy smaquic jech chac cꞌu chaꞌal oy smac li caaꞌ li cꞌalal chbatic ta pascꞌop schiꞌuc li yajvale. Ta sjolique oy cꞌusi te coꞌol schiꞌuc corona yilel pasbil ta cꞌanal taqꞌuin. Li satique jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal sat vinic. j,M Cꞌalal jech chcꞌot ta pasele, li crixchanoetique tscꞌan slajel schamelic pero mu xchamic. Y++ Iꞌalbatic nojtoc ti mu me smilic li crixchanoetique, jaꞌ noꞌox acꞌo yilbeic svocolic joꞌob u. Cꞌalal chtiꞌvanique, jaꞌ jech scꞌuxul jech chac cꞌu chaꞌal scꞌuxul xtiꞌvan li stseque. {*o Pero iꞌalbatic mantal ti mu me sloꞌic li tsꞌiꞌleletique, schiꞌuc li cꞌustic lec yoxique, schiꞌuc li teꞌetique. Jaꞌ noꞌox yabtelic acꞌo yilbeic svocolic li buchꞌutic ti muc bu yichꞌojic li seyo Dios ta stiꞌbaique. S) Li cꞌalal chlocꞌ li chꞌaile te ilocꞌ epal cꞌulub. La spuc sbaic ta spꞌejel balumil. Li epal cꞌulubetique iꞌacꞌbat yabtelic chtiꞌvanic jech chac cꞌu chaꞌal xtiꞌvan li stseque. $(A Cꞌalal la sjam li xabe, ilocꞌ talel ep chꞌail jech chac cꞌu chaꞌal schꞌailal teꞌlal. Iꞌicꞌub spꞌejel li balumil ta scoj li chꞌaile. w' i Li yoꞌvaꞌal chꞌul ángele la sjupan eꞌuc li yoqꞌuese. Cꞌalal la sjupane, iquil itsꞌuj yalel ta balumil coꞌol schiꞌuc jpꞌej cꞌanal, pero jaꞌ chꞌul ángel. Jaꞌ iꞌacꞌbat li syaveal li xab ti muꞌyuc spajebe. &9 Ta tsꞌacal iquil te xvilet ta oꞌlol vinajel jun chꞌul ángel. Tsots icꞌopoj, jech laj yal: ―Li buchꞌutic te nacalic ta balumile toj abol sbaic li cꞌalal ta sjupan yoqꞌuesic li otro oxvoꞌ jchiꞌiltaque, yuꞌun más to tsots li vocol ti chtale ―xi.i%K Li schanvaꞌal chꞌul ángele la sjupan eꞌuc li yoqꞌuese. Jaꞌ o imac li cꞌacꞌale, schiꞌuc li ue, schiꞌuc li cꞌanaletique. Jutuc muc xmac oꞌlol li xojobalique. Li cꞌacꞌale muc bu xacꞌ lec xojobal ta cꞌacꞌaltic. Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li ue schiꞌuc li cꞌanaletique, muc bu xacꞌ lec xojobalic ta acꞌubaltic. C$ Li cꞌanale chꞌail pox sbi. Li bu cꞌalal icꞌote laj chꞌaubuc li ucꞌumetique schiꞌuc li nioꞌetique. Jaꞌ yuꞌun ep crixchanoetic ichamic ta scoj li schꞌail li joꞌe. 6#e Li yoxvaꞌal chꞌul ángele la sjupan eꞌuc li yoqꞌuese. Jaꞌ o itsꞌuj yalel jpꞌej mucꞌta cꞌanal xloclun scꞌacꞌal jech chac cꞌu chaꞌal toj. Icꞌot ta ucꞌumetic schiꞌuc ta nioꞌetic. Li bu cꞌalal icꞌote jutuc mu oꞌloluc li ucꞌumetic schiꞌuc li nioꞌetique. ""= Li bu cꞌalal icꞌataj ta chꞌichꞌ li nabe, laj chamuc scotol li cꞌustic te oy ta nabe. Jech nojtoc li barcoetique jutuc xa muc xvocꞌ oꞌlol. d!ALi schaꞌvaꞌal chꞌul ángele la sjupan eꞌuc li yoqꞌuese. Jaꞌ o ijipe ochel ta nab coꞌol schiꞌuc jun mucꞌta vits, xloclun ochel scꞌacꞌal. Jutuc xa muc xcꞌataj ta chꞌichꞌ oꞌlol li nabe. v eCꞌalal la sjupan yoqꞌues li jun chꞌul ángele, jaꞌ o ital ep bot ta balumil schiꞌuc cꞌocꞌ, tsoj jech chac cꞌu chaꞌal chꞌichꞌ. Li bu cꞌalal icꞌote icꞌacꞌ li balumile, schiꞌuc li teꞌetique, schiꞌuc li tsꞌiꞌleletique. Jutuc xa muc xcꞌacꞌ oꞌlol li balumile, schiꞌuc li teꞌetique, schiꞌuc li tsꞌiꞌleletique.  Li jucvoꞌ chꞌul ángeletic ti yichꞌojic yoqꞌuesique la schapan sbaic yuꞌun ta xa xlic sjupanic li yoqꞌuesique. 6eLi chꞌul ángele la snojes ta acꞌal li schicꞌobpome. Li acꞌale te la stsac ta scajleb smoton Dios. Li schicꞌobpome la sjip yalel liꞌ ta balumile. Cꞌalal jech la spase, ep iꞌavan chauc, schiꞌuc oy cꞌustic yan inic, schiꞌuc xleblajet tajmec li chauque, schiꞌuc tsots inic li balumile. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌustic vocol ital ta balumil li cꞌalal la sjupanic yoqꞌuesic li jucvoꞌ chꞌul ángeletique iKLi schꞌailal li pomriox li la schicꞌ li chꞌul ángele tucꞌ imuy ta stojol li Diose. Te capal imuy schiꞌuc li scꞌop li buchꞌutic snichꞌnabtac Dios ti jun yoꞌonic ta staic ta naꞌel Dios liꞌ ta balumile. fETa tsꞌacale tal svaꞌan sba otro jun chꞌul ángel te ta stuqꞌuil scajleb smoton li Diose, yichꞌoj chicꞌobpom pasbil ta cꞌanal taqꞌuin. Li scajleb smoton li Diose pasbil ta cꞌanal taqꞌuin eꞌuc. Te oy ta stuqꞌuil li yoꞌ bu chotol li Diose. Li chꞌul ángele iꞌacꞌbat ep pomriox yoꞌ ta scapbe ta scꞌopic li buchꞌutic snichꞌnabtac Dios ti jun yoꞌonic ta staic ta naꞌel Dios li liꞌ ta balumile. Te ba sjuchan ta scajleb smoton li Diose. ykIquil iꞌacꞌbat yoqꞌuesic li jucvoꞌ chꞌul ángeletic ti scotol ora te vaꞌalic o ta stojol li Diose.  !Li chexel chije la stuchꞌ li sjucubal spacꞌ li june. Cꞌalal la stuchꞌe, oꞌlol nan ora muc buchꞌu xcꞌopoj li te ta vinajele. Yuꞌun jaꞌ chabibilic o yuꞌun li chexel chij li te oy ta oꞌlol li yoꞌ bu chotol li Diose, jech xmuybajic noꞌox sbatel osil yuꞌun acꞌbilic xa scotol. Ta scusbat yaꞌlel satic yuꞌun li Diose jech mu xa xꞌoqꞌuic o ―xiyut li jun banquilale.q[Mu xa xviꞌnajic, mu xa xtaquij stiꞌic, muꞌyuc xa cꞌacꞌal chaꞌiic, mu xa bu chchiqꞌuinic. Jech liꞌ oyic o ta stojol li Diose. Cꞌacꞌal acꞌubal liꞌ ta xtuneic yuꞌun li Diose. Jaꞌ chiꞌinbilic o yuꞌun li Diose. dALa jtacꞌbe: ―Tata, mu jnaꞌ. Joꞌot xanaꞌ atuc ―xcut. Jech liyalbe nojtoc: ―Leꞌe jaꞌ li buchꞌutic ti imileic ta scoj li ep cꞌustic chopol li liquem li te ta balumile. Yuꞌun ischꞌunic ti jaꞌ ichꞌaybat o smulic yuꞌun li chexel chije, jaꞌ yuꞌun muꞌyuc xa smulic o. Jaꞌ senyail ti sac scꞌuꞌ slapojique. .U Jech lisjacꞌbe jun li banquilaletique: ―¿Mi xanaꞌ buchꞌutic li liꞌ oyic li naca sac scꞌuꞌ slapojique? ¿Mi xanaꞌ bu liquemic talel? ―xiyut. H  Xi laj yalic:Toj lec ti jech icꞌot ta pasele.Jaꞌ jcꞌuxubinvanej li Diose.Toj echꞌem slequilal, echꞌem schꞌulpꞌijil.Stuc noꞌox ta xꞌalbat coliyal.Ichꞌbil ta mucꞌ.Echꞌem stsatsal.Jaꞌ ta spas mantal sbatel osil.Toj lec ti jech ta xcꞌot ta pasele, xiic. a; Scotol li chꞌul ángeletic li te joyolic ta stojol li Diose, schiꞌuc li chanib schaꞌvinic banquilaletique, schiꞌuc li chanvoꞌique, la spatan sbaic ta stojol li Dios li te chotole, laj yichꞌic ta mucꞌ. B} Scotolic tsots icꞌopojic, xi laj yalic:Ti lijcolutic xae, jaꞌ ta sventa li Dios cuꞌuntic li liꞌ chotol ta mucꞌ ta chotlebale, schiꞌuc ta sventa li chexel chije, xiic. C Ta tsꞌacal iquil epal crixchanoetic ti liquemic ta ep ta chop crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. Mu xlaj ta atel. Te vaꞌalic ta stojol Dios schiꞌuc ta stojol li chexel chije. Naca sac scꞌuꞌic slapoj scotolic, jaꞌ svinajeb ti tucꞌ o yoꞌonic sbatel osile. Schiꞌuc stsacanojic yanal xan. q[Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Zabulón ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic José ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Benjamín ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Jaꞌ scꞌoplal li ep ta chop crixchanoetic tucꞌ yoꞌonic iyil li Juane !;Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Simeón ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Leví ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Isacar ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. #?Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Aser ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Neftalí ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Manasés ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. & ELi jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Judá ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌ seyoal stiꞌbaic. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Rubén ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. Li jchop li liquemic ta jtot jmeꞌcutic Gad ta voꞌonee lajchamil laj yichꞌic eꞌuc. 9Icaꞌi ti cꞌu yepal iꞌacꞌbatic seyoal li stiꞌbaique, jaꞌ chanib svaxacvinic ta mil (144,000). Naca jchiꞌiltac ta israelal scotolic. Jech laj yalbe: ―Mu to me xasoquic li balumile, schiꞌuc li nabe, schiꞌuc li teꞌetique. Jaꞌ to mi laj cacꞌbe seyoal stiꞌbaic scotolic li buchꞌutic ta spasic li cꞌustic ta scꞌan li Dios cuꞌuntique, jaꞌ to xuꞌ chasoquic ―xꞌutatic. * MIquil ilocꞌ talel ta sloqꞌueb cꞌacꞌal otro jun chꞌul ángel, jaꞌ yichꞌoj li seyo yuꞌun li cuxul Diose. Tsots laj yapta li chanvoꞌ schiꞌiltac li te vaꞌalic ta schanjotol schiquin li balumile, ti acꞌbil tsots yabtelic yoꞌ ta soquesic li balumil schiꞌuc li nabe.   Ta tsꞌacal iquil chanvoꞌ chꞌul ángeletic te vaꞌalic ta schanjotol schiquin li balumile. Jaꞌ spajesojic li icꞌ ta schanjotol schiquin li balumile yoꞌ jech mu xtal icꞌ liꞌ ta balumile schiꞌuc li ta nabe. Schiꞌuc maꞌuc jtecꞌ teꞌ chnic. }sYuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ti chacꞌ quichꞌcutic tsots vocol ti muc buchꞌu xcuch yuꞌune ―xiic.gGScotolic jech laj yalbeic li vitsetique schiꞌuc li tonetique: ―Jinanic talel ta jbacutic yoꞌ jech mu xa xcaꞌicutic li vocol ti chijyacꞌbuncutic li Diose schiꞌuc li chexel chije, yuꞌun ilinem ta jtojolcutic. [/Li ajvaliletic li liꞌ ta balumile schiꞌuc li yajcoltaobtaquique, schiꞌuc li jcꞌulejetique, schiꞌuc li banquilal soltaroetique, schiꞌuc li tsatsal viniquetique, schiꞌuc li buchꞌutic ochemic ta jtunele, schiꞌuc scotol li crixchanoetique, iquil la smuc sbaic ta yut nail chꞌenetic schiꞌuc ta yolon tonetic ta vitstic. <qLi vinajele la sbal sba jech chac cꞌu chaꞌal ta jbaltic jun, isac‐chꞌay o batel. Scotol li vitsetique schiꞌuc li bicꞌtal balumil li cacalic ta nabe laj jeltajuc yav.  Li cꞌanaletique laj tsꞌujanuc yalel ta balumil jech chac cꞌu chaꞌal ta xlilij ta tsatsal icꞌ li yunenal sat li teꞌel higoe.  Li chexel chije la stuchꞌ nojtoc li svaquibal spacꞌ li june. Cꞌalal la stuchꞌe, iquil tsots inic li balumile. Li cꞌacꞌale iꞌicꞌub, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal icꞌal pocꞌ. Li ue itsajub jech chac cꞌu chaꞌal chꞌichꞌ. %C Iquil iꞌacꞌbatic saquil cꞌuꞌiletic, jaꞌ svinajeb ti tucꞌ o yoꞌonic sbatel osile. Schiꞌuc iꞌalbatic ti acꞌo smalaic to jutuque. Jech iꞌalbatic: ―Jaꞌ to mi itsꞌaqui li cꞌu yepal caloj ti chmileic la avermanotaquic jech chac cꞌu chaꞌal lamileique, jaꞌ li buchꞌutic ta xtunic cuꞌun eꞌuque, jaꞌ to ta xquichꞌbe scꞌopic li buchꞌutic la smiloxuque ―xꞌutatic. oW Tsots icꞌopojic, jech laj yalic: ―Cajval, joꞌot ti tucꞌ avoꞌone, ti scotol chcꞌot ta pasel ti cꞌustic avaloje, ¿baqꞌuin to chavichꞌbe scꞌopic li buchꞌutic la smiluncutic li te to oyic ta balumile? ―xiic.  Li chexel chije la stuchꞌ nojtoc li yoꞌobal spacꞌ li june. Cꞌalal la stuchꞌe, iquil ti te oy schꞌulelic ta yolon scajleb smoton Dios te ta vinajel li buchꞌutic ilajic ta milel ta sventa ti jamal laj yalic li scꞌop Dios li schꞌunojique. ykLa jqꞌuel li buchꞌu jech iꞌaptaate, scajlebinoj jcot cꞌanal caaꞌ. Jaꞌ jmilvanej sbi. Oy yan buchꞌu te tijil talel ta spat, jaꞌ cꞌatinbac sbi. Jaꞌ senyail ti ta cꞌatinbac chbatic li buchꞌutic chlajic ta milele. Jaꞌ iꞌacꞌbat yichꞌ ta venta scotol crixchanoetic li liꞌ ta balumile. Li cꞌu yepal oy crixchanoetic ta spꞌejel balumile, mi oy chanmil crixchano ta jun jteclume, chlajic jmil, chcom oxmil. Jech chcꞌot ta pasel ta spꞌejel balumil. Oy ta xchamic ta scoj cꞌop, oy ta xchamic ta scoj viꞌnal, oy ta xchamic ta scoj chamel, oy ta xlajic ta tiꞌel ta jtiꞌaval bolom. q~~1|{zyxwvusrpzonnQmlVlEj0i8gedccbar`G_%]\\ \Z"Y;XfWwWfUTSRVP%ONMLKJIHrGEECBA?>=<;;9876v55 32.00W/.,+<*2)r&%$#i! Ho0jK  W RDm Ta tsꞌacale iquil ilocꞌ talel ta vinajel jun chꞌul ángel, iyal talel ta balumil. Yichꞌoj talel syaveal li xab ti muꞌyuc spajebe schiꞌuc yichꞌoj talel jlic mucꞌta carena. tlaYan li crixchanoetic ti la schiꞌinic li jtiꞌaval bolome schiꞌuc li jloꞌlovaneje, imileic ta machita li ta xlocꞌ ta ye li buchꞌu Cꞌop sbi li cajal ta caaꞌe. Ilajic ta xulem scotolic, lec inoj scotol li xulemetique.Yk+Li baꞌi jtiꞌaval bolome coꞌol itsaqueic schiꞌuc li otro jcot jtiꞌaval bolom li jloꞌlovanej sbie. Jaꞌ li laj yacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌel ta stojol li baꞌi jtiꞌaval bolome, jaꞌ la sloꞌlo o scotol li buchꞌutic yichꞌojbeic senyail li baꞌi jtiꞌaval bolome, schiꞌuc ti laj yichꞌbeic ta mucꞌ li slocꞌole. Li baꞌi jtiꞌaval bolome schiꞌuc li jloꞌlovaneje cuxulic ijipeic ochel ta mucꞌta cꞌocꞌ ti tsanal ta azufree. jIquil te li baꞌi jtiꞌaval bolome schiꞌuc te oy li mucꞌtic ajvaliletic ta spꞌejel balumil schiꞌuc yajsoltarotaquic. Te stsoboj sbaic yuꞌun jaꞌ ta spasic cꞌop schiꞌuc li buchꞌu Cꞌop sbi li cajal ta caaꞌe schiꞌuc li schiꞌiltaque. [i/Yuꞌun jaꞌ chatiꞌbeic sbecꞌtalic li mucꞌtic ajvaliletique, schiꞌuc li banquilal soltaroetique, schiꞌuc li buchꞌutic tsots yoꞌonic ti mu xiꞌic ta pascꞌope. Schiꞌuc chatiꞌbeic sbecꞌtal caaꞌetic schiꞌuc li buchꞌutic la scajlebinique, schiꞌuc sbecꞌtal scotol li buchꞌutic ta scontrainic li Diose, manchuc mi ochemic ta jtunel, mi muc bu ochemic ta jtunel, manchuc mi ichꞌbilic ta mucꞌ, mi muc bu ichꞌbilic ta mucꞌ ―xut. 0hYIquil jun chꞌul ángel te vaꞌal ta cꞌacꞌal. Tsots laj yapta scotol li xulemetique: ―Tsobo abaic acotolic yuꞌun chayacꞌbeic ep aveꞌelic li Diose. +gOTsꞌibabil sbi ta scꞌuꞌ schiꞌuc ta yoꞌ, xi ta xal: “Jaꞌ banquilal ajvalil stuc. Jaꞌ ta spas ta mantal scotol li ajvaliletique”, xi tsꞌibabil. zfmLi buchꞌu Cꞌop sbie ta xlocꞌ machita ta ye, ti lec juxbile, jaꞌ li scꞌope. Jaꞌ ta smil o scotol li yajcontrataque. Tsꞌacal to ta xacꞌbe yichꞌic tsots vocol, yuꞌun ilinem yuꞌunic li Dios ti echꞌem stsatsal sjuꞌele. @eyIchiꞌine batel yuꞌun li yajtuneltac ti te xa oyic ta vinajele. Li scꞌuꞌ slapojique naca lequil pocꞌ. Lec sac, muꞌyuc yicꞌubal. Naca saquil caaꞌ scajlebinoj scotolic. d Li scꞌuꞌ slapoje tsꞌajbil ta chꞌichꞌ. Li sbie jaꞌ Cꞌop, jaꞌ li buchꞌu a yalbutic cꞌu sba yoꞌon li Jtotic Diose. Iquil ijam li vinajele. Te iquil jcot saquil caaꞌ. Li buchꞌu scajlebinoje jaꞌ ti albil onoꞌox scꞌoplal ti jaꞌ melel scotol li cꞌusi ta xale. Tucꞌ ta xichꞌ cꞌop, mu jechuc noꞌox ta xacꞌ ichꞌ vocol. a La jquejan jba ta stojol li chꞌul ángele yuꞌun ta xquichꞌ ta mucꞌ. Jech liyalbe: ―Mu me xapas jech, yuꞌun coꞌol yajtunelutic Dios jech chac cꞌu chaꞌal la avermanotac ti jun yoꞌonic jamal ta xalbeic scꞌoplal li Jesuse. Jaꞌ ichꞌo ta mucꞌ stuc li Diose. Li joꞌone coꞌol jamal ta xcalbetic scꞌoplal li Jesuse, jech coꞌol yajtunelutic Dios schiꞌuc li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee ―xiyut. Jaꞌ scꞌoplal ti ta spas ta canal scotol li yajcontratac li Cajvaltique (`I Li chꞌul ángele jech liyalbe: ―Jech xatsꞌiba ta jun: “Xmuybajic noꞌox li buchꞌutic ta xꞌiqꞌueic ta sqꞌuelel qꞌuin li cꞌalal ta xnupun li Cajvaltique”, xi xatsꞌiba ―xiyut. Jech liyalbe nojtoc: ―Liꞌi jaꞌ melel yuꞌun jech yaloj li Diose ―xiyut. M_Li scꞌuꞌ acꞌbile jaꞌ lequil pocꞌ.Toj sac xojobal ta qꞌuelel, xiic. Li lequil poqꞌue jaꞌ svinajeb li cꞌustic tucꞌ la spasic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. ^1Muybajcutic noꞌox quichꞌtic ta mucꞌ yuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ta xnupun li Cajvaltique.Lec xa smeltsanoj sba li ajnilale. 4]aIcaꞌi oy ep buchꞌutic ta xcꞌopojic coꞌol schiꞌuc scꞌopojel epal crixchanoetic, coꞌol schiꞌuc xpomomet yalemoꞌ, coꞌol schiꞌuc xꞌavan chauc. Jech laj yalic:Coliyalbutic li Cajvaltic Diose yuꞌun jaꞌ xa stuc chlic spas mantal.Echꞌem stsatsal sjuꞌel. r\]Icaꞌi oy buchꞌu icꞌopoj talel li ta mucꞌta chotlebale. Jech laj yal:Albeic coliyal Dios, joꞌoxuc ti yajtuneloxuc ti avichꞌojic ta mucꞌ li Diose.Albeic coliyal Dios acꞌo mi ichꞌbiloxuc ta mucꞌ, mi muc bu ichꞌbiloxuc ta mucꞌ, xi. Jaꞌ scꞌoplal ti ta jchiꞌintic o sbatel osil li Cajvaltic ti toj cꞌuxutic ta yoꞌone [!Li chanib schaꞌvinic banquilaletique schiꞌuc li chanvoꞌic ti yantic o sat jujunique la spatan sbaic, laj yichꞌic ta mucꞌ li Dios li te chotol ta mucꞌta chotlebale. Jech laj yalic: ―Toj lec ti jech icꞌot ta pasele. Coliyalbutic li Diose ―xiic. yZkJech laj yalic nojtoc: ―Coliyalbutic li Diose yuꞌun ta jꞌechꞌel ichꞌayic o sbatel osil ―xiic. Y -Ta tsꞌacale icaꞌi tsots ta xcꞌopoj epal crixchanoetic ta vinajel. Jech laj yalic:Coliyalbutic li Dios cuꞌuntique yuꞌun lijcolutic xa yuꞌun.Echꞌem stsatsal sjuꞌel.Jaꞌ noꞌox stuc ichꞌbil ta mucꞌ yuꞌun tucꞌ ta xichꞌ cꞌop.Laj yacꞌbe xa yichꞌic vocol ta scoj smulic li jbabiloniaetic ti ichꞌbilic toꞌox ta muqꞌue.Yuꞌun jaꞌ la soc scotol li crixchanoetique jech chac cꞌu chaꞌal ta socvan jun jmulivajel ants.Yuꞌun jaꞌ ta scojic ti muc bu xichꞌic ta mucꞌ Dios li crixchanoetique.Schiꞌuc laj yacꞌbe yichꞌic vocol ta scoj ti la smilic li yajtuneltac li Diose, xiic. X]W3Ti jech iquil ti tsots vocol iꞌacꞌbat yichꞌic li jbabiloniaetique, yuꞌun jaꞌ la smilic li buchꞌutic iyalic scꞌop Diose schiꞌuc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ Dios ti butic oyique.9VkMuc buchꞌu ta stsan cantil, muꞌyuc sqꞌuinal nupunel. Acꞌo mi toj echꞌem ichꞌbilic ta mucꞌ toꞌox li jmanolajeletic schiꞌuc li jchonolajeletic teye, pero ta xlajic scotolic, yuꞌun jaꞌ noꞌox ta sloꞌloanic scotol li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile ―xi li chꞌul ángele. cU?Jech muc buchꞌu ta stij arpa, muc buchꞌu ta sjupan amay, muc buchꞌu ta sjupan oqꞌues, mu cꞌusi chcaꞌitic ta xnic teye. Muc buchꞌu ta xꞌabtej ta cꞌusiuc noꞌox abtelal, muc buchꞌu ta xjuchꞌunic. :TmOy jun chꞌul ángel ti echꞌem stsatsale la stam jpꞌej ton, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal mucꞌta choꞌ. La sjip ochel ta nab. Jech laj yal: ―Li ton li la jip ochel ta nabe ibat o ta jꞌechꞌel. Jaꞌ jech ta jꞌechꞌel chlajic o li jbabiloniaetic schiꞌuc li smucꞌta teclumalique. BS}’Joꞌoxuc ti jun avoꞌonic ta stojol li Diose, joꞌoxuc ti yajtacbalaloxuc li Diose, ti chavalic li scꞌop Diose, muybajanic noꞌox acotolic yuꞌun liꞌ xaꞌox oyoxuc ta vinajel li cꞌalal jech chcꞌot ta pasele. Li Diose ta xacꞌbe stoj li buchꞌutic laj yilbajinoxuque ―xi li Cajvaltique. ;Ro’Chlic yacꞌ pucuc ta sjolic yuꞌun toj echꞌem ta xat yoꞌonic, ta xꞌoqꞌuic, ta xꞌavanic. Jech chalic: “¡Toj abol sbaic ti ilajic scotol li jbabiloniaetique! Yuꞌun joꞌotic ti oy jbarcotique jaꞌ ta sventaic ti ep la jpastic canale. Pero jliquel noꞌox ilajic scotolic”, xiic. UQ#Yuꞌun chilic ti yan sba schꞌailal chcꞌacꞌ li mucꞌta jteclum Babiloniae. Tsots ta xcꞌopojic, jech chalic: “Muꞌyuc yan jteclum jech chac cꞌu chaꞌal li jteclum li icꞌaqꞌue”, xiic. 7PgPero jliquel noꞌox ilajic schiꞌuc li scꞌulejalique”, xiic. ’Scotol li yajval barcoetique, schiꞌuc li jchonolajeletic li te tiqꞌuilic ta barcoe, schiꞌuc li jxanubtasej barcoetique, schiꞌuc scotol li buchꞌutic ta xꞌabtejic ta nab schiꞌuc li sbarcoique, nom vaꞌal sqꞌuelojic. bO=Jech chalic: “¡Toj abol sbaic ti ilajic scotol li jbabiloniaetique! Yuꞌun li steclumalique jaꞌ toꞌox jech chac cꞌu chaꞌal jun ants ti lec smeltsanoj sbae, ti naca lequil pocꞌ slapoje. Jaꞌ li icꞌpocꞌan tsajal poqꞌue schiꞌuc li tsajal poqꞌue. Schiꞌuc oy lec snatsꞌ pasbil ta cꞌanal taqꞌuin, schiꞌuc ton ti toyol stojole, schiꞌuc perlaetic. Jaꞌ toꞌox jech yaꞌel li steclumalique yuꞌun te oy scotol li cꞌustic ta jcꞌantique. ON’Li jchonolajeletique ti ep la spasic o canal ta sventa li jbabiloniaetique, nom vaꞌal sqꞌuelojic yuꞌun xiꞌel sba chilic li tsots vocol ti iꞌacꞌbat yichꞌic li jbabiloniaetique. Ta xꞌoqꞌuic, ta xat yoꞌonic. Yuꞌun scotol li cꞌustic ta schonique jaꞌ toj lec toꞌox tsmanic li jbabiloniaetique. rM]Li jchonolajeletique jech chalbeic scꞌoplal li jbabiloniaetique: “Ti cuxulicuc toe, ta to smanic scotol li cꞌustic toj cꞌupil sba ta xilique. Pero mu xa jechuc, yuꞌun ilajic o schiꞌuc scotol li scꞌulejalique”, xiic. DL Ta schonic nojtoc canela, schiꞌuc pimenta, schiꞌuc pomriox, schiꞌuc muil vomol, schiꞌuc vino, schiꞌuc asete, schiꞌuc harina, schiꞌuc trigo. Schiꞌuc ta schonic vacax, schiꞌuc chij, schiꞌuc caaꞌ, schiꞌuc carreta ti nitbil ta caaꞌe. Schiꞌuc ta schonic crixchanoetic ti chbatic ta jtunele. tKa Li cꞌustic ta schonique, jaꞌ cꞌanal taqꞌuin schiꞌuc saquil taqꞌuin. Ta schonic nojtoc ton ti toyolic stojole yuꞌun toj cꞌupilic sba, schiꞌuc perlaetic. Schiꞌuc naca lequil pocꞌ ta schonic ti toyolic stojole, schiꞌuc xela pocꞌ, schiꞌuc pocꞌ li icꞌpocꞌan stsajale, schiꞌuc tsajal pocꞌ. Ta schonic nojtoc muiquil teꞌ, schiꞌuc oy cꞌustic pasbilic ta stanal ye elefante, schiꞌuc oy cꞌustic pasbilic ta teꞌ ti cꞌupilic sbae ti toyolic stojole, schiꞌuc oy pasbilic ta cꞌanal taqꞌuin, schiꞌuc oy pasbilic ta tsatsal taqꞌuin, schiꞌuc oy pasbilic ta marmol‐ton. ’Li jchonolajeletic ta balumile ta xat yoꞌonic, ta xꞌoqꞌuic eꞌuc ta scoj ti ilajic xa li jbabiloniaetique, yuꞌun mu xa buchꞌu tsman li cꞌustic ta schonique. I Nom vaꞌal sqꞌuelojic yuꞌun xiꞌel sba chilic ti tsots vocol ta xꞌacꞌbat yichꞌic li jbabiloniaetique. Jech chalic: “¡Toj abol sbaic li jbabiloniaetique yuꞌun ilajic ta ora! Yuꞌun toj lequic, toj echꞌem stsatsalic toꞌox”, xiic. NH ’Li ajvaliletic ta spꞌejel balumil ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, ti jaꞌ tspasic li cꞌustic ta scꞌan stuquic schiꞌuc li cꞌustic oy yuꞌunic jech chac cꞌu chaꞌal li jbabiloniaetique, ta xꞌoqꞌuic ta xat yoꞌonic li cꞌalal ta xilic ti yan sba schꞌailal li steclumalic li jbabiloniaetique. qG[Pero stoyoj noj sbaic, jaꞌ yuꞌun ta xtal tsots vocol ta stojolic. Oy buchꞌutic ta xchamic, oy yan chat yoꞌonic ta xꞌoqꞌuic ta scoj ti icham li schiꞌilique, chtal viꞌnal nojtoc. Li steclumalique chlaj ta cꞌocꞌ scotol. Ti jech ta xcꞌot ta pasele, yuꞌun echꞌem stsatsal sjuꞌel li Cajvaltic Diose, jaꞌ li chacꞌ ta ichꞌel vocole. WF'Ti jayib velta la stoy sbaique, ti la spasic li cꞌustic ta scꞌan stuquic schiꞌuc li cꞌustic oy yuꞌunique, jaꞌ jech yepal chichꞌic vocol. Jaꞌ yuꞌun ta xꞌoqꞌuic. Yuꞌun jech chal ta yoꞌonic: “Li joꞌotique lec ichꞌbilutic ta mucꞌ yuꞌun scotol crixchanoetic jech chac cꞌu chaꞌal lec ichꞌbil ta mucꞌ jun meꞌajvalil. Muc bu jechutic jech chac cꞌu chaꞌal jun meꞌanal ants yuꞌun muc bu chquichꞌtic vocol”, xiic. vEeLi cꞌu sba iꞌilbajinvanique jaꞌ jech chichꞌic vocol. Lec tsꞌacal ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol. nDUYuꞌun toj ep li smulique. Li Diose mu xchꞌay ta yoꞌon scotol li cꞌustic chopol ta spasique. bC=Icaꞌi icꞌopoj talel ta vinajel li Cajvaltique. Jech laj yal: ―Joꞌoxuc ti tꞌujbiloxuc onoꞌox cuꞌune, vocꞌo me abaic ta stojol li jbabiloniaetique yuꞌun jaꞌ jechic chquil jech chac cꞌu chaꞌal li jmulivajel antse. Mu me xapasic jech chac cꞌu chaꞌal ta spasique, yoꞌ jech mu teuc chavichꞌic vocol schiꞌuquic. JB Yuꞌun li jbabiloniaetique jaꞌ la schanubtasic ta spasel li cꞌustic chopol scotol li crixchanoetic ta spꞌejel balumile. Jaꞌ ta scojic ti ep cꞌustic laj yichꞌic ta muqꞌue. Li ajvaliletique jaꞌ la schanic li cꞌustic la spasic li jbabiloniaetique. Li jbabiloniaetique ipasic ta jcꞌulej yuꞌunic li jchonolajeletic ta spꞌejel balumile yuꞌun la scꞌupinic ta manel scotol li cꞌustic oy ta balumile ―xi li chꞌul ángele. A Tsots icꞌopoj, jech laj yal: ―Ta xa xlaj li mucꞌta jteclum Babiloniae. Ta xlajic xa li crixchanoetic ti ichꞌbilic onoꞌox ta muqꞌue. Li yav steclumalique sna xa pucujetic chcom. Schiꞌuc te chba stsob sbaic li jlabtavanej mutetic ti chalique. !@ =Tsꞌacal to iquil iyal talel ta balumil jun banquilal chꞌul ángel. Tsots yabtel acꞌbil. Oy xojobal, jech isacub ta xojobal spꞌejel li balumile. D?Li ants la avile jaꞌ svinajeb li crixchanoetic ta jun mucꞌta jteclum ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun scotol li ajvaliletic ta spꞌejel li balumile ―xiyut li chꞌul ángele.>Ti jech jmoj yoꞌonic schiꞌuc li jtiꞌaval bolom li mucꞌtic ajvaliletique, ti jaꞌ ta xacꞌ sbaic ta ventainel yuꞌune, yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Diose. Jaꞌ jech ta spasic jaꞌ to mi icꞌot ta pasel scotol li cꞌustic yaloj li Diose. =Li lajunvoꞌ ajvaliletique schiꞌuc li jtiꞌaval bolom ti oy lajuneb xulub la avile, chlic scontrainic li jmulivajel antse. Abol sba ta xcom yuꞌunic yuꞌun ta stꞌananic yaꞌel. Chlic stiꞌbeic sbecꞌtal yaꞌel, chlic schiqꞌuic ta cꞌocꞌ yaꞌel. k<OJech liyalbe nojtoc li chꞌul ángele: ―Li nab li yoꞌ bu chotol li jmulivajel ants la avile, jaꞌ svinajeb li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile, yuꞌun jaꞌ ta spaseic ta mantal yuꞌun li jmulivajel antse. ;Ta spasic cꞌop schiꞌuc li Cajvaltique, pero jaꞌ tspas canal li Cajvaltique yuꞌun jaꞌ banquilal yuꞌunic scotol ajvaliletic ta spꞌejel balumil. Jaꞌ ta spas ta mantal scotol li ajvaliletique. Li Cajvaltique jaꞌ coꞌol ta spasic canal schiꞌuc li buchꞌutic yicꞌoj ta stojol ti tꞌujbilic onoꞌox yuꞌune, ti jun yoꞌonic ta stojole ―xiyut li chꞌul ángele. ;:o Li lajunvoꞌ ajvaliletique jmoj yoꞌonic schiꞌuc li jtiꞌaval bolome. Jaꞌ ta xacꞌ sbaic ta ventainel yuꞌun li jtiꞌaval bolome, jaꞌ ta schꞌunbeic o li smantale. h9I ’Li lajuneb xulub la avile jaꞌ svinajeb lajunvoꞌ ajvaliletic ti muc to bu ochemic ta ajvalilale. Pero ta to xꞌochic ta ajvalilal jun chibuc cꞌacꞌal, jaꞌ ta schiꞌinic ta pasmantal li jtiꞌaval bolome. 8 Li jtiꞌaval bolom ti xuꞌ toꞌox yuꞌun chventainvane, ti mu xa xuꞌ yuꞌun li avie, jaꞌ svinajeb svaxacvaꞌal ajvalil. Jaꞌ schiꞌil sbaic schiꞌuc li jucvoꞌique, jaꞌ li albil onoꞌox scꞌoplal ti chba yichꞌ vocol sbatel osile. v7e Schiꞌuc jaꞌ svinajeb jucvoꞌ mucꞌtic ajvaliletic. Joꞌvoꞌ li mucꞌtic ajvaliletic ti echꞌemic xae, june jaꞌ to te tiqꞌuil ta ajvalil, june muc to bu ochem ta ajvalilal. Cꞌalal mi iꞌoche, mu xa jaluc ta spas mantal. c6? ’Liꞌi jaꞌ noꞌox xuꞌ chaꞌibeic smelol li buchꞌutic pꞌijubemic xa ta sventa li Diose. Li jucpꞌej sjol li jtiꞌaval bolome jaꞌ svinajeb ti oy jucpꞌej vits li yoꞌ bu ta spas mantal li antse. 65eLi jtiꞌaval bolome li scajlebinoj li antse, jaꞌ ti xuꞌ toꞌox yuꞌun chventainvane, li avie mu xa xuꞌ yuꞌun. Pero ta to xchaꞌayan stsatsal sjuꞌel, ta xlocꞌ talel ta xab. Tsꞌacal to chba yichꞌ vocol sbatel osil. Li crixchanoetic liꞌ ta balumil ti muc onoꞌox bu tsꞌibabil sbiic ta jun sventa cuxlejal sbatel osil ti cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumile, labal chaꞌiic ti cꞌalal chilic ta xchaꞌayan stsatsal sjuꞌel li bolom ti xuꞌ toꞌox yuꞌun chventainvane, yuꞌun snaꞌojic ti mu xa onoꞌox xuꞌ yuꞌune. }4sLi chꞌul ángele jech lisjacꞌbe: ―¿Cꞌu chaꞌal ti toj chꞌayel noꞌox avoꞌone? Chacalbe li cꞌusi smelol li antse schiꞌuc li jtiꞌaval bolom li scajlebinoje li jucpꞌej sjole, li lajuneb xulube, yuꞌun muc to bu avaꞌioj. k3OLi antse xmuybaj noꞌox tajmec yuꞌun ep la smil li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ li buchꞌutic jamal laj yalic ti schꞌunojbeic scꞌop li Jesuse. Cꞌalal jech iquile, toj chꞌayel noꞌox coꞌon. .2USchiꞌuc tsꞌibabil sbi ta stiꞌba. Ti cꞌusi tsꞌibabile mu aꞌibaj smelol. Jech tsꞌibabil: “Joꞌone jaꞌ jechun jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic te nacalic ta mucꞌta jteclum Babilonia ti ichꞌbilic ta mucꞌ yuꞌun scotol li crixchanoetique. Joꞌon smeꞌun scotolic li buchꞌutic ep li cꞌustic yichꞌojic ta muqꞌue schiꞌuc ti toj chopol li cꞌustic ta spasique”, xi ta xal li sbie. =1sLi antse slapoj lec scꞌuꞌ, icꞌpocꞌan stsajal. Schiꞌuc oy lec snatsꞌ pasbil ta cꞌanal taqꞌuin, schiꞌuc ton li toyolic stojole, schiꞌuc perlaetic. Jech lec cꞌupil o sba schiꞌuc. Te slechoj jun boch pasbil ta cꞌanal taqꞌuin. Jaꞌ ta xacꞌbe yil li crixchanoetique yoꞌ acꞌo spichꞌ o yoꞌonic. Li sbel sboche naca chopol ta xil li Diose yuꞌun naca te oy scotol li cꞌustic lec chaꞌi stuc li antse. )0KTa sventa li Chꞌul Espíritu nojtoc icaꞌi liyicꞌ batel ta taqui jamaltic li chꞌul ángele. Te iquil jun ants cajal ta jcot tsajal jtiꞌaval bolom. Oy ep sbi ta sjunul sbecꞌtal li bolome, jaꞌ ti stoyoj noj sba ta stojol li Diose. Jucpꞌej sjol schiꞌuc lajuneb xulub. d/ALi mucꞌtic ajvaliletic ta balumile coꞌol schiꞌuc imulivajic yaꞌel schiꞌuc li jmulivajel antse yuꞌun jaꞌ laj yichꞌic ta mucꞌ, jaꞌ muc bu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ yuꞌun isoc o scotol li crixchanoetic ta scoj li jmulivajel antse. Coꞌol schiꞌuc jyacubeletic ta xꞌileic yuꞌun Dios li crixchanoetique ―xiyut. q. ]Jun li jucvoꞌ chꞌul ángeletic ti iꞌacꞌbatic jujun sbochique tal scꞌoponun. Jech liyalbe: ―Batic, chcacꞌ avil li cꞌu sba ta xꞌacꞌbat yichꞌ vocol li jmulivajel ants li te chotol ta ba nab ti puquem scꞌoplale. d-ASchiꞌuc itsꞌuj yalel mucꞌtic bot ta balumil. Chaꞌvinic kilo yalal jupꞌej. Li crixchanoetique ichopolcꞌopojic ta stojol Dios ta scoj ti ital li bote. Yuꞌun más toj tsots li vocol li iꞌacꞌbatique.Q,Li bicꞌtal balumil li cacalic ta nabe mu vinaj bu laj batanuc yuꞌun te noꞌox laj sac‐chꞌayanuc. Li vitsetic liꞌ ta balumile laj jinuc yalel scotol, jech naca stenlej xa icom li balumile. a+;Li mucꞌta jteclum ti lec chilic scotol li crixchanoetique ijav, ipas ta oxjov. Li mucꞌtic jteclumetic ta spꞌejel balumile laj jinanuc nojtoc. Li Diose mu schꞌay xaꞌi li cꞌustic chopol la spasic li crixchanoetic li te ta mucꞌta jteclum Babiloniae, jaꞌ yuꞌun más tsots vocol laj yacꞌbe yichꞌic yuꞌun ilinem ta stojolic. X*)Xleblajet noꞌox liquel li chauque, schiꞌuc oy cꞌusi tsots inic, schiꞌuc tsots iꞌavan chauc. Schiꞌuc tsots inic spꞌejel li balumile. Muc bacꞌne onoꞌox jech stsatsal chnic li balumile. Y)+Li sjucvaꞌal chꞌul ángele la smal ta icꞌ li vocol li acꞌbile. Tsots icꞌopoj li Dios li te chotol ta mucꞌta chotlebal ta yut chꞌulna ta vinajele: ―Jaꞌ slajeb xa li vocol liꞌi ―xi. x(iLi pucujetique la stsobic talel scotol li ajvaliletic li bu Armagedón sbi ta hebreo cꞌop li balumile. -'SLi Cajvaltique jech ta xalbe li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li liꞌ to oyic ta balumile: ―Mu xanaꞌic cꞌu ora chtal jpas mantal jech chac cꞌu chaꞌal mu xanaꞌic cꞌu ora ta xtal li jꞌeleqꞌue. Mi viqꞌuil asatique, mi jun avoꞌonic achꞌunojic o ti chajcoltaique, xamuybajic noꞌox chjul jtaoxuc. Yan li buchꞌu ta xchibaj yoꞌon ta scoj li vocole, ta xiꞌ ta xqꞌuexav li cꞌalal chitale yuꞌun coꞌol schiꞌuc tꞌanal yaꞌel, jech ta xacꞌ sba ta qꞌuexlal ta scoj ti mu xcuch yuꞌun li vocole ―xut. 8&iLi pucujetic li ilocꞌ ta yeique xuꞌ yuꞌunic chacꞌ ta ilel stsatsal sjuꞌelic. Jaꞌ ta stsobic talel scotol li ajvaliletic ta spꞌejel balumile yoꞌ acꞌo tal spasic cꞌop schiꞌuc li Dios li echꞌem stsatsal sjuꞌele. Yuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ti jech yaloj onoꞌox li Diose. %7 Tsꞌacal to iquil ilocꞌ jujun pucuj ta yeic li tsajal chone, schiꞌuc li jtiꞌaval bolome, schiꞌuc li otro jcot jtiꞌaval bolome. Coꞌol schiꞌuc xchꞌuchꞌ yilel ti ilocꞌ ta yeique. Li otro jcot jtiꞌaval bolome oy yan sbi nojtoc, jaꞌ jloꞌlovanej sbi. r$] Li svacvaꞌal chꞌul ángele ba smal li ta mucꞌta ucꞌum Eufrátes li vocol li acꞌbile, jaꞌ yuꞌun iꞌul li ucꞌume. Jech xuꞌ xa chjelavic ta pascꞌop li ajvaliletic ti chliquic talel ta sloqꞌueb cꞌacꞌale. 7#g Li yoꞌvaꞌal chꞌul ángele ba smal li yoꞌ bu oy li jtiꞌaval bolom li vocol li acꞌbile. Jaꞌ yuꞌun icom ta icꞌal acꞌubal ta spꞌejel balumil yuꞌun jaꞌ liꞌ ta spas mantal li jtiꞌaval bolome. Li crixchanoetic ti ep cꞌux iyaꞌiic li chinetic ti ichꞌi ta sbecꞌtalique, lic stiꞌ yoqꞌuic. Jech más ichopolcꞌopojic ta stojol li Dios ta vinajele. Muc bu xictaic o li cꞌustic chopol ta spasique. " k!O Li cꞌalal chcꞌacꞌ chaꞌiic li crixchanoetique, más to ichopolcꞌopojic ta stojol li Dios ti jaꞌ sventainoj scotol li vocole. Muc bu xictaic o li cꞌustic chopol ta spasique, muc bu xichꞌic o ta mucꞌ li Diose. Q Li schanvaꞌal chꞌul ángele la smalbe ta sba li cꞌacꞌale li vocol li acꞌbile. Jaꞌ yuꞌun más iqꞌuixnaj o li cꞌacꞌale, jaꞌ yuꞌun chcꞌacꞌ chaꞌiic li crixchanoetique. c?Icaꞌi nojtoc oy buchꞌu chcꞌopoj te ta scajleb smoton li Diose. Jech laj yal: ―Ta melel tucꞌ chavichꞌ cꞌop, Cajval. Echꞌem atsatsal ajuꞌel, ta xcꞌot ta pasel scotol li cꞌustic avaloje ―xi. Z-Icaꞌi icꞌopoj li chꞌul ángel ti sventainoj li joꞌe, jech laj yal: ―Joꞌote, Cajval, tucꞌ avoꞌon. Atalel ti cuxulot oe. Liꞌ oyot li avie, schiꞌuc te oyot onoꞌox ta voꞌone. Jaꞌ yuꞌun tucꞌ laj avichꞌbe scꞌopic scotol li buchꞌutic la smilic la smalbeic schꞌichꞌel la anichꞌnabtaque schiꞌuc li buchꞌutic iyalic acꞌop ta voꞌonee. Jaꞌ yuꞌun la acꞌatajes ta chꞌichꞌ li joꞌe yoꞌ jaꞌ acꞌo yuchꞌic ―xi. >uItal li yoxvaꞌal chꞌul ángele, tal smal ta scotol ucꞌumetic schiꞌuc ta scotol nioꞌetic li vocol li acꞌbile. Jaꞌ yuꞌun icꞌataj ta chꞌichꞌ scotol nojtoc. Ital eꞌuc li schaꞌvaꞌal chꞌul ángele, tal smal ta nab li vocol li acꞌbile. Jaꞌ yuꞌun icꞌataj ta chꞌichꞌ scotol li joꞌ ta nabetique. Coꞌol schiꞌuc schꞌichꞌel ánima icꞌot. Icham scotol li cꞌustic te oy ta nabe. KItal jun li chꞌul ángeletique, tal smal ta balumil li vocol li acꞌbile. Jaꞌ yuꞌun ilic ep chin ta sbecꞌtalic scotolic li buchꞌutic yichꞌojbeic senyail li jtiꞌaval bolome, schiꞌuc ti laj yichꞌbeic ta mucꞌ li slocꞌole. Ituib li sbecꞌtalic ta scoj li chinetique. Yan sba scꞌuxul iyaꞌiic.  7Icaꞌi ti buchꞌu tsots chcꞌopoj li te ta chꞌulna ta vinajele. Jech laj yalbe li jucvoꞌ chꞌul ángeletique: ―Ba malic ta balumil li juc‐chop vocol li te ta abochic li avichꞌojique. Jaꞌ li juc‐chop vocol ti chacꞌbe li crixchanoetic li Diose ―xꞌutatic. 'GLi yut li chꞌulnae inoj ta chꞌail. Jaꞌ senyail ti echꞌem stsatsal sjuꞌel li Diose. Jaꞌ yuꞌun mu xa buchꞌu xuꞌ ta xꞌoch li ta chꞌulnae. Jaꞌ to mi laj yaqꞌuic o li jucub vocol ti iꞌacꞌbatic li jucvoꞌ chꞌul ángeletique, jaꞌ to xuꞌ ta xꞌochic.0YIquil jun li chanvoꞌic ti yantic o satic jujunique, jaꞌ laj yacꞌbe jujun sbochic li jucvoꞌ chꞌul ángele. Li sbochique pasbilic ta cꞌanal taqꞌuin, jaꞌ noj ta tsatsal vocol ti ta xꞌacꞌbat yichꞌic li crixchanoetique yuꞌun ilinem yuꞌunic li Dios li cuxul o sbatel osile. Li jucvoꞌ chꞌul ángeletic ti ta xꞌacꞌbat yaqꞌuic li juc‐chop vocole, te iloqꞌuic talel ta yut chꞌulna. Naca lec scꞌuꞌ slapojic. Sac tajmec, oy xojobal. Oy schuquic nojtoc pasbil ta cꞌanal taqꞌuin, chucul ta stiꞌ yoꞌonic. 1[Cꞌalal jech iquile, tsꞌacal to iquil la sjamic li chꞌulna li te ta vinajele, jaꞌ li batsꞌi chꞌul cuarto li yoꞌ bu tiqꞌuil li smantaltac li Diose. +Cajval, scotolic chiꞌic ta atojol.Chlic yalic ti joꞌot noꞌox atuc ichꞌbilot ta muqꞌue.Yuꞌun atuc noꞌox tucꞌ avoꞌon.Scotolic chlic yalic ti joꞌot noꞌox atuc ajvalilot yuꞌunique,
yuꞌun chilic ti tucꞌ chavichꞌ cꞌope, xiic. c?La sqꞌueojintaic ti echꞌem stsatsal sjuꞌel li Cajvaltique. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal la sqꞌueojintabeic stsatsal sjuꞌel Dios li Moisese schiꞌuc li schiꞌiltac ta voꞌonee. Li Moisese jaꞌ li yajtunel Dios ti la sloqꞌues talel ta jtunel li schiꞌiltac li ta Egipto balumile. Jech laj yalic:Cajvaltic Dios, toj lec scotol li cꞌustic apase.Echꞌem atsatsal ajuꞌel, scotol xuꞌ avuꞌun.Tucꞌ scotol li cꞌustic chapase.Jaꞌ sventa jlequilalcutic scotol.Joꞌot noꞌox atuc ajvalilot yuꞌun scotol li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. MIquil nojtoc nab coꞌol schiꞌuc nen capal ta cꞌocꞌ. Li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li jtiꞌaval bolome schiꞌuc li slocꞌole, schiꞌuc ti muc bu xichꞌbeic senyaile, jaꞌ li snumeroale, mi jaꞌ li sbie, te vaꞌalic scotolic ta ba nab. Te yichꞌanoj yarpaic ti acꞌbilic yuꞌun li Diose. t cIquil otro jun tsots svinajeb ta vinajel ta xchꞌay o coꞌontic yuꞌun. Te oy jucvoꞌ chꞌul ángeletic, jaꞌ ch‐acꞌbat yaqꞌuic li slajeb juc‐chop vocol ti chacꞌ li Diose yuꞌun ilinem xa ta stojol li crixchanoetique. Li chꞌul ángele la stuchꞌ ta sluc scotol li tsꞌusub liꞌ ta balumile. La stsob scotol, la sticꞌ ta yav spitsꞌobil. Li spitsꞌobile te oy ta pat smacol Jerusalén ti pasbil ta tone. Lic spitsꞌic li tsꞌusube, pero maꞌuc yaꞌlel tsꞌusub ilocꞌ, naca chꞌichꞌ ilocꞌ. Jaꞌ svinajeb li vocol ti ta xꞌacꞌbat yichꞌic yuꞌun Dios ti ta smil sbaic ta pascꞌop li crixchanoetique. Li chꞌichꞌe ista cꞌalal ta sprenoal ye scaaꞌic. Oxib ciento kilómetro ibein batel li chꞌichꞌe.ucTa tsꞌacale ilocꞌ talel otro jun chꞌul ángel li te ta scajleb smoton Dios ta vinajel. Jaꞌ acꞌbil yabtel ta sventain li cꞌocꞌ li te ta scajleb smoton li Diose. Tsots laj yapta li buchꞌu yichꞌoj sluc ti oy lec yee, jech laj yalbe: ―Tuchꞌo ta aluc li tsꞌusub ta balumile yuꞌun yora xa ta xichꞌ tuchꞌel, icꞌ xa scotol li sate ―xut.  wOy otro jun chꞌul ángel nojtoc ilocꞌ talel ta chꞌulna ta vinajel yichꞌoj talel sluc eꞌuc, oy lec ye. v eLi buchꞌu te chotol ta ba toque la stuchꞌ li trigo li liꞌ ta balumile, yuꞌun taquin xa scotol. ] 3Iquil ilocꞌ talel ta chꞌulna ta vinajel jun chꞌul ángel. Tsots laj yapta li buchꞌu te chotol ta ba toque: ―Tuchꞌo ta aluc li trigo ta balumile yuꞌun yora xa ta tuchꞌel, yuꞌun taquin xa ―xi. K Iquil te jun saquil toc. Oy buchꞌu te chotol ta sba li saquil toque coꞌol schiꞌuc crixchano yilel. Oy scoronail sjol pasbil ta cꞌanal taqꞌuin. Schiꞌuc stsacoj sluc, oy lec ye. V % Icaꞌi cꞌopojel ta vinajel, jech liyalbe: ―Jech xatsꞌiba ta jun: “Xmuybajic noꞌox sbatel osil li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ Dios li cꞌalal ta xchamique”, xi xatsꞌiba. Jech chal eꞌuc li Chꞌul Espíritue: “Melel ti xmuybajic noꞌoxe yuꞌun muꞌyuc xa svocolic li te ta vinajele. Chichꞌ stojolic yuꞌun inel xa li yabtelique”, xi li Chꞌul Espíritue ―xiyut li buchꞌu liscꞌopone. Jaꞌ scꞌoplal ti ta stsob batel scotol snichꞌnabtac li Diose schiꞌuc ep ta smil sbaic ta pascꞌop, jaꞌ li buchꞌutic muc xichꞌic ta mucꞌ li Diose  Li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ Dios li liꞌ to oyic ta balumile, scꞌan me ti acꞌo oyuc stsatsal yoꞌonique. Mu me schibajes yoꞌonic ta schꞌunel li smantaltac li Diose schiꞌuc ti jun yoꞌonic schꞌunojic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse. ,Q Sbatel osil ta xlocꞌ schꞌailal li bu ta xichꞌic tsots vocole. Cꞌacꞌal acꞌubal muꞌyuc cux oꞌon yuꞌunic ta ichꞌ vocol ta scoj ti jaꞌ laj yichꞌic ta mucꞌ li jtiꞌaval bolome schiꞌuc li slocꞌole, schiꞌuc ti laj yichꞌbeic li senyaile ―xi li chꞌul ángele. W' Ital eꞌuc li yoxvaꞌal chꞌul ángele, tsots icꞌopoj, jech laj yal: ―Li buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ li jtiꞌaval bolome schiꞌuc li slocꞌole, mi ta xichꞌbeic senyail ta stiꞌbaic, mi ta scꞌobique, ta persa ta xꞌacꞌbat yichꞌic tsots vocol yuꞌun li Diose, yuꞌun ilinem ta stojolic. Joꞌoncutic li yajꞌangeltacuncutic li Diose, te jqꞌuelojcutic schiꞌuc Cajvaltic ti ta xichꞌic ep vocol ta cꞌocꞌ li tsanal ta azufree.  Ital otro jun chꞌul ángel, jech laj yal: ―Icꞌot xa scꞌacꞌalil ta xlajic scotol li jbabiloniaetique yuꞌun toj pꞌijic ti yalojique. Jaꞌ ta scojic ti isoc o li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. Yuꞌun ep cꞌustic lic yichꞌic ta mucꞌ. Jaꞌ muc xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ yuꞌun coꞌol schiꞌuc jyacubeletic ta xꞌileic yuꞌun li Diose ―xi. 1[Tsots icꞌopoj, jech laj yal: ―Xiꞌanic me yuꞌun li Diose. Albeic slequil yutsilal yuꞌun icꞌot xa scꞌacꞌalil ch‐ichꞌbat scꞌopic scotol li crixchanoetique. Ichꞌic me ta mucꞌ yuꞌun jaꞌ la spas vinajel balumil, schiꞌuc nabetic, schiꞌuc scotol li nioꞌetique ―xi. Iquil te xvilet jun chꞌul ángel ta oꞌlol vinajel. Jaꞌ yichꞌoj ta venta yalel li lequil achꞌ cꞌop ti jaꞌ noꞌox chijcolutic o sbatel osil ta sventa li Cajvaltique. Jaꞌ yabtel ta xalbe li ep ta chop crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. GMuc bu sjutic cꞌop, naca melel li cꞌustic laj yalique. Jaꞌ yuꞌun muꞌyuc smulic icꞌotic ta stojol li Diose. Jaꞌ scꞌoplal li cꞌusi laj yalic li oxvoꞌ chꞌul ángeletique ,QJaꞌ li buchꞌutic li muc bu xmulivajique yuꞌun jun yoꞌonic o ta stojol li Diose. Jun yoꞌonic la spasic o li cꞌusi tscꞌan li Cajvaltique. Jaꞌ yuꞌun icoltaatic loqꞌuel ta stojol li crixchanoetique jech snichꞌnabtac Dios schiꞌuc snichꞌnabtac li Cajvaltic icꞌotic o. T!Jaꞌ ta xqꞌueojinic li chanib svaxacvinic ta mil ti icolic xa loqꞌuel liꞌ ta balumile. Jaꞌ la sqꞌueojintaic jun achꞌ qꞌueoj li te ta stojol li Diose, schiꞌuc ta stojol li chanvoꞌique, schiꞌuc ta stojol li chanib schaꞌvinic banquilaletique. Muc buchꞌu yan snaꞌ li qꞌueoje, jaꞌ noꞌox stuc snaꞌic. ;~oLi te ta vinajele icaꞌi coꞌol schiꞌuc xpomomet nojelal, schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal tsots ta xꞌavan chauc, schiꞌuc jech chac cꞌu chaꞌal ep jtijꞌarpaetic. } Ta tsꞌacale iquil te vaꞌal ta jol vits li Cajvaltic li coꞌol schiꞌuc chexel chije. Sión sbi li vitse. Jaꞌ te schiꞌuc chanib svaxacvinic ta mil (144,000) crixchanoetic, jaꞌ li tsꞌibabil ta stiꞌbaic sbi li Cajvaltique schiꞌuc sbi li Stote. e~C|J{Kyy[xCvutytmp+on^mlwkj itghfeqdccbua`__][ZZ;YXX5WmV=UTASSJR$POO.N ML)KKJII9GKEyCBiAA,@u?>>t=g= ;:h99!8765j4310G/.--W,+@)(''4%$##! aLN9ux4>k  9 { P bPWm'Ti jaꞌuc melel li cꞌusi ta xalique, xuꞌ ta jut cꞌop eꞌuc ti jechuque yoꞌ jech más ta xvinaj o ti tucꞌ yoꞌon li Diose. Ti jaꞌuc melele, mu xuꞌ ta xal ti oy jmul mi ta jut cꞌope. lPero muc bu jech. Ti meleluque, muc bu chichꞌ jcꞌoptic li Dios ti jechuque, yuꞌun coꞌol schiꞌuc lec ta xil mulil yaꞌel. k)Li Diose ta melel muꞌyuc smul. Pero oy jchiꞌiltactic jech chalic: “Mi joꞌotic ta jsaꞌtic jmultique, jaꞌ jech más ta xvinaj ti lec tucꞌ li Diose. Jaꞌ yuꞌun mu xijyacꞌbutic quichꞌtic vocol ta scoj ti jech ta jpastique, yuꞌun jaꞌ sventa icacꞌtic o ta ilel ti lec tucꞌ li stuque. Pero mi chijyacꞌbutic quichꞌtic vocole, maꞌuc lequil jꞌichꞌcꞌop”, xiic. rj]Mu xuꞌ ta xlaj scꞌoplal yuꞌun melel scotol li cꞌusi yaloj li Diose, mu snaꞌ sjut cꞌop. Li joꞌotique jtaleltic ti jutcꞌoputic onoꞌoxe. ¿Mi mu xanaꞌic ti jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplal li Dios ta voꞌone?Ta onoꞌox xvinaj ti tucꞌ scotol li cꞌusi chavale.Mu xuꞌ saꞌ amul li crixchanoetique, xi onoꞌox tsꞌibabil. yikAcꞌo mi oy jchiꞌiltactic ti muc bu schꞌunique, pero mu jechuc noꞌox chlaj scꞌoplal ti chijcolutique. (h KMi oy buchꞌu junucal chal avuꞌunic ti altic chcaltic ti joꞌotic más lec chijyilutic li Diose, joꞌotic li jꞌisraelutique, schiꞌuc ti altic ti quichꞌojtic li circuncisione, pero mu alticuc. Yuꞌun joꞌotic li jꞌisraelutique baꞌi onoꞌox lijyalbutic scꞌop li Diose. g'fGJaꞌ to snichꞌnabutic o Dios mi cacꞌoj jbatic ta scꞌobe. Jech acꞌo mi muc bu lec chijyilutic li crixchanoetique, pero li Diose lec chijyilutic. eMaꞌuc to snichꞌnabutic o Dios ti scotol cꞌusi chꞌunbil cuꞌuntique. Maꞌuc to persa mi quichꞌojtic li circuncisione. 'dGLi buchꞌu muc bu yichꞌoj li circuncisione, pero mi jaꞌ ta schꞌunbe smantaltac li Diose, xuꞌ chal ti oy jmultic mi joꞌotic mu jchꞌunbetic smantaltac li Diose. Yuꞌun oy ta coc ta jcꞌobtic li sjunal smantaltac li Diose schiꞌuc quichꞌojtic li circuncisión nojtoque. :cmLi buchꞌu muc bu yichꞌoj li circuncisione, pero mi jaꞌ ta spas jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantaltac li Diose, coꞌol schiꞌuc yichꞌoj circuncisión yaꞌel. ab;Li circuncisión ti quichꞌojtic, joꞌotic li jꞌisraelutique, oy stu mi ta jchꞌuntic li smantaltac Dios ti iyal Moisés ta voꞌonee. Pero mi mu jchꞌuntique, xlocꞌ venta muc bu quichꞌojtic yaꞌel. Ba}Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplalic ta voꞌone: “Joꞌoxuc ta acojic ti chopol chalic jcꞌoplal li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique, xi li Diose”, xi tsꞌibabil. 6`eAltic ta snopic ti lequic ta sventa ti yaꞌiojbeic smantaltac li Diose. Jaꞌ noꞌox chopol chbat scꞌoplal li Dios ta scojique yuꞌun mu schꞌunbeic li smantaltaque. I_ Chalic ti acꞌo mu xijmulivajutique, pero ta xmulivajic li stuquique. Chopol ta xilic li buchꞌutic oy yajrioxique, pero jaꞌ noꞌox jechic eꞌuc, mu junuc yoꞌonic ta stojol li Diose. O^Mi jaꞌ jchanubtasvanejetique, ¿cꞌu chaꞌal mu snaꞌic li cꞌusi lec ta pasele? Cꞌalal ta xchanubtasvanique, chalic ti acꞌo mu xijꞌelcꞌajutique, pero ta xꞌelcꞌajic li stuquique. R]Snaꞌic schanubtasel ti yalojic li buchꞌutic muc bu lec li cꞌusi ta spasique. Yuꞌun jaꞌ yaꞌiojbeic li smantaltac Dios ti chijpꞌijubutic o yuꞌune, jaꞌ jchanubtasvanej spꞌisoj sbaic. \1Jech ta snopic ti xuꞌ ta xacꞌbeic yil li cꞌusi lec ta pasel ti yalojic li buchꞌutic chopol li cꞌusi ta spasique. Coꞌol schiꞌuc xojobal cꞌocꞌ spꞌisoj sbaic ta stojol li buchꞌutic ta icꞌal acꞌubal oyic yaꞌele ta scoj li cꞌusi chopol ta spasique. a[;Ta xalic ti jaꞌ más snaꞌic li cꞌusi ta scꞌan li Diose, schiꞌuc ti más snaꞌic li cꞌusi ta xal li smantaltac li Diose. Jech ta xalic ti snaꞌic li cꞌusi más lec ti scꞌan ta jpastic ti yalojique. =ZsLi jchiꞌiltactic, joꞌotic li jꞌisraelutique, ta snopic ti lec ta xꞌileic o yuꞌun Dios ta sventa ti tꞌujbilic onoꞌoxe schiꞌuc ti yaꞌiojbeic li smantaltaque. Y-Pero ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta xꞌichꞌbat scꞌopic scotol li crixchanoetic yuꞌun li Jesucristoe, ti cꞌu chaꞌal jech ispasic, ti cꞌu chaꞌal jech isnopique. Yaloj Dios ti jech yabtel yacꞌojbe li Jesucristoe. Jaꞌ jech ta xal li scꞌop Dios ti ta xcale. Jaꞌ scꞌoplal ti oy smul ta xꞌileic yuꞌun Dios li buchꞌutic yaꞌiojbeic smantaltac Dios ti mu xchꞌun yuꞌunique 8XiTa sventa li cꞌustic ta spasique ta xvinaj o ti oy lequil mantal ta yoꞌonique. Snaꞌic li cꞌusi leque, snaꞌic li cꞌusi chopole. Yuꞌun ti mi oy cꞌusi chopol la spasic ti muc bu xvinaje, te oy ta yoꞌonic ti oy smulique. Pero mi ijutbat smulique, ta spac scꞌoplalic yuꞌun mu meleluc. =WsLi crixchanoetic ti muc bu yaꞌiojbeic li smantaltac Diose, oy buchꞌutic ta spasic jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantaltac Diose. Yuꞌun jcotoltic xojbil jchꞌuleltic. @Vy Muc bu lec ta xꞌileic yuꞌun Dios mi jaꞌ noꞌox ta xaꞌibeic li smantaltaque. Mi ta spasic jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li smantaltaque, lec ta xꞌileic yuꞌun li Diose. eUC Li buchꞌutic ta saꞌ smulic ti muc bu yaꞌiojbeic smantaltac Dios li laj yal li Moisese, maꞌuc ta sventa mantal ta xchꞌayic o sbatel osil. Pero li buchꞌutic ta saꞌ smulic ti yaꞌiojbeic li smantaltac Diose, jaꞌ ta xchꞌayic sbatel osil ta sventa li smantaltac Diose, yuꞌun muc bu la schꞌunic li cꞌusi ta xal li smantaltaque. MT Li Diose jmoj ta xichꞌbe scꞌop scotol li crixchanoetique. S Pero scotol li buchꞌutic lec li cꞌustic ta spasique, lec ta xꞌileic yuꞌun li Diose, jech ta staic o lequilal. Jun yoꞌonic o sbatel osil. Joꞌotic li jꞌisraelutique ta onoꞌox jtatic. Ta onoꞌox xataic eꞌuc, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. CR Scotol li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique, ch‐acꞌbat yichꞌic vocol. Li joꞌotic li jꞌisraelutique, jaꞌ más ta xichꞌic vocol li jchiꞌiltactique yuꞌun voꞌone onoꞌox caꞌiojtic li scꞌop Diose. Jech ta xichꞌic vocol eꞌuc la achiꞌilic, joꞌoxuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque. zQmPero li buchꞌutic jaꞌ noꞌox ta scꞌanic ti lec scꞌoplalic stuquique, ti mu schꞌunic ti jaꞌ melel li cꞌustic yaloj li Diose, ti jaꞌ noꞌox ta spasulanic li cꞌustic chopole, ch‐acꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li Diose. PLi buchꞌutic jaꞌ ta spasulanic o li cꞌustic leque, yuꞌun jaꞌ ta scꞌanic ti lec ch‐ilatic yuꞌun li Diose, schiꞌuc ti tscꞌan tstaic li lequilale, schiꞌuc ti tscꞌan chcuxiic o sbatel osile, jaꞌ ch‐acꞌbat scuxlejalic sventa sbatel osil. hOIJcotoltic chquichꞌtic jtojoltic li cꞌu sba chijꞌechꞌ liꞌ ta balumil li jujunutique. N}Ta scoj ti toj tsots yoꞌonique mu scꞌan xictaic li cꞌustic chopol ti tspasique. Jaꞌ noꞌox yac tsaꞌel más svocolic li ta xichꞌic li cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Diose. Lec tucꞌ ta xichꞌ cꞌop li Diose. MyTa sventa ti chcꞌuxubinvan li Diose, schiꞌuc ti oy slequil yutsil yoꞌone, jech ta snopic ti ta stsꞌicbatic scotol li cꞌustic chopol ta spasique. Mu snaꞌic ti yuꞌun chmalaatic yoꞌ acꞌo yictaic li cꞌustic chopol ti ta spasique. LLi buchꞌutic ta xalic ti ta onoꞌox xꞌacꞌbat yichꞌic vocol li yanetic ti chopol li cꞌustic ta spasique, pero mu xaꞌi sbaic ti chopol li cꞌustic ta spasic stuquic eꞌuque. Tsnopic ti jaꞌ chcolique, ti muc chichꞌic vocol ti yalojique. .KUJnaꞌojtic ti tucꞌ ta xichꞌ cꞌop li Diose, jech jnaꞌtic ti ta onoꞌox xꞌacꞌbat yichꞌic vocol scotol li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique. nJ WPero mi oy buchꞌu jech ta xal: “Li buchꞌutic avaꞌi sba ti toj chopol li cꞌustic ta spasique, ta onoꞌox xꞌacꞌbat yichꞌic vocol”, mi xie, jaꞌ muꞌyuc smul chaꞌi sba ti yaloje. Li buchꞌu jech ta xale jaꞌ noꞌox jech chopol li cꞌustic ta spas eꞌuque jech chac cꞌu chaꞌal ta spasic li buchꞌutic jech ta xalbe scꞌoplale. SI ! Acꞌo mi snaꞌic ti yaloj Dios ti ta xchꞌayic o sbatel osil li buchꞌutic jech ta spasique, pero jaꞌ noꞌox ta spasulanic o. Más toj lec ta xaꞌiic mi oy buchꞌu ta spasic jech eꞌuque.eH EMu scꞌan xaqꞌuic ta venta li cꞌusi leque. Mu xcꞌot xcꞌopojic. Muꞌyuc scꞌuxul ta yoꞌonic, muꞌyuc perton yuꞌunic ta stojol li schiꞌilique. Muꞌyuc scꞌuxul ta yoꞌonic li buchꞌutic abol sbaique. 2G _Ta xchopolcꞌopojic ta stojol li schiꞌilique, chopol ta xilic li Diose. Mu schꞌunic mantal, stuc noꞌox xuꞌ yuꞌun chaꞌi sbaic. Jaꞌ noꞌox stoyoj o sbaic li cꞌustic ta xalique. Jaꞌ noꞌox ta snopilanic li cꞌustic yan chopol ta spasique. Mu schꞌunbeic smantal stot smeꞌic. 5F eJaꞌ ibat ta yoꞌonic ta spasel mi mulivajel, mi chopol cꞌop, mi xpichꞌet o yoꞌonic li cꞌustic oy sqꞌuelojique. Scotol li cꞌustic chopole jech ispasic o. Xtiꞌet noꞌox yoꞌon cuxulic, ta xmilvanic, ta saꞌic cꞌop, ta xloꞌlovanic, ta xnaꞌlevanic, ta sloꞌiltaan schiꞌilic. qE ]Ti muc xichꞌic ta mucꞌ li Diose, jech iꞌacꞌbat snopic o yuꞌun Dios li cꞌustic chopole. D 7Jaꞌ noꞌox jech ispasic eꞌuc li viniquetique, maꞌuc xa ischiꞌin sbaic schiꞌuc li yajnilique. Solel xa schiꞌil ta vinical imulivajic eꞌuc. Jech isnupanic o chamel ta scoj ti jech ispasique. Yuꞌun noj isaꞌ svocolic ta scoj ti muc xichꞌic ta mucꞌ li Diose. C 1Ta scoj ti jech ispasique, jaꞌ yuꞌun iꞌacꞌbat spasic o yuꞌun Dios li cꞌustic toj qꞌuexlal sba ta pasele. Cꞌalal ta antsetic ipasic o ta chopol tajmec. Maꞌuc xa ischiꞌin sbaic schiꞌuc li smalalique, solel xa schiꞌil ta antsil imulivaj schiꞌuc. SB !Maꞌuc iyichꞌic ta mucꞌ li Diose; jaꞌ iyichꞌic ta mucꞌ li cꞌustic yacꞌoj talel li Diose. Jaꞌ la staic ta naꞌel. Maꞌuc iyichꞌic ta mucꞌ li buchꞌu ispas scotol li cꞌustic oye, jaꞌ li Dios li ta onoꞌox xꞌichꞌe ta mucꞌ sbatel osile. Jaꞌ toj lec ti jaꞌuc ch‐ichꞌe ta mucꞌ sbatel osile. SA !Ta scoj ti jech ispasique, jaꞌ yuꞌun iꞌacꞌbat spasic o yuꞌun Dios li cꞌustic chopol ta scꞌan stuquique. Muc bu scꞌuxubin li sbecꞌtalique yuꞌun naca chopol li cꞌusi ispasique. <@ sMaꞌuc laj yichꞌic ta mucꞌ li batsꞌi cuxul Diose; la spasbeic slocꞌol crixchano ti snaꞌ noꞌox xchame, jaꞌ iyichꞌic ta mucꞌ. Schiꞌuc iyichꞌic ta mucꞌ slocꞌol mut, schiꞌuc slocꞌol li cꞌustic xcotlajet ta balumile, schiꞌuc slocꞌol chonetic li xquiletic chanav ta balumile. 7? kLec snaꞌ ti chalique pero más ichꞌayic o. n> WAcꞌo mi snaꞌic ti oy li Diose pero muc bu xichꞌic ta mucꞌ. Muc bu xalbeic coliyal ta sventa li cꞌustic spasoje schiꞌuc li cꞌustic yacꞌoje. Mu cꞌusi itun o li cꞌustic isnopilanique, jaꞌ noꞌox ichꞌayic o. D= Acꞌo mi mu xquiltic ta jsatic li Diose, pero li cꞌustic spasoje jqꞌuelojtic. Cꞌalal ilic li balumile cꞌalal tana, ta xquiltic ti oy sjuꞌel oy stsatsal li Diose. Chquiltic ti jaꞌ noꞌox Dios stuque. Jech li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose, mu xuꞌ ta xalic ti mu snaꞌic mi oy li Diose. y< mMu yuꞌunuc mu snaꞌic, yuꞌun li Diose yacꞌoj ta ilel cꞌu sba xuꞌ ta xilic scotol li crixchanoetique. Q; Li Diose ta xacꞌ quiltic ti chopol ta xil scotol li buchꞌutic ti mu scꞌan xichꞌic ta muqꞌue, ti chopol li cꞌustic ta spasique, yuꞌun más ta xchꞌayic o. Ti jech más ta xchꞌayic oe, yuꞌun jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasel li cꞌustic chopole yoꞌ jech mu xvinaj o ti snaꞌic ti oy li Diose. y: mYuꞌun yaloj Dios ti lec chijyilutic ti mi jchꞌunojtic ti jaꞌ chiscoltautique. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Li buchꞌu lec ta xquile, jaꞌ li buchꞌu schꞌunoj ti joꞌon Yajcoltavanejune, jech ta xcuxi o sbatel osil”, xi li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti oy smulic ta xꞌileic yuꞌun Dios li buchꞌutic mu xichꞌic ta muqꞌue %9 EMu xixiꞌ xiqꞌuexav ta yalel ti jaꞌ noꞌox chijcolutic yuꞌun li Cajvaltique, yuꞌun jech yaloj Dios. Scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti jech yaloj li Diose, jaꞌ ta xjeltabat o yoꞌonic, jech ta xcolic o sbatel osil. Baꞌi laj caꞌitic, joꞌotic li jꞌisraelutique, yuꞌun tꞌujbilutic onoꞌox yuꞌun li Diose. Tsꞌacal to avaꞌiic eꞌuc, li joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. $8 CJaꞌ yuꞌun ta jcꞌan chba calboxuc eꞌuc, joꞌoxuc li te nacaloxuc ta Romae. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ noꞌox oy coltael ta sventa li scꞌop Diose $7 CYuꞌun acꞌbil cabtel ta sventa ta xcalbe scꞌop Dios scotol li crixchanoetique. Parejo chcalbe echꞌel scotolic, muc un tꞌujbil noꞌox chcacꞌbe. ]6 5 Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta jcꞌan ti chavaꞌiic ti ep xa ta velta chac ba jqꞌueloxuque pero jech noj mu xuꞌ cuꞌun. Yuꞌun mu jayuc caꞌi, yuꞌun buyuc noꞌox batcun. Yuꞌun chac ba calboxuc más li scꞌop Diose jech chac cꞌu chaꞌal más laj calbeic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li liꞌ nacalique ti achiꞌil abaic ta jyanlume, yoꞌ jech más chatsatsubic ta sventa li Cajvaltique. 05 [ Jech ximuybaj noꞌox mi iquil ti yoquel to chavichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jech xamuybajic eꞌuc yuꞌun chavilic li cꞌu sba quichꞌoj ta mucꞌ eꞌuque. w4 i Ti chac ba jqꞌueloxuque, yuꞌun chac ba jcoltaoxuc yoꞌ más ta stsatsub o avoꞌonic ta stojol li Diose. 3 y Scotol cꞌacꞌal ta jcꞌanbe Dios mi tscꞌan ti chba jqꞌueloxuque. Yuꞌun ep xa ta velta chac ba jqꞌueloxuc. A2 } Scotol cꞌacꞌal ta jcꞌopon Dios ta atojolic, jaꞌ li Dios li ta xcalbe scꞌoplal li Snichꞌone, jaꞌ li Cajcoltavanejtique. Snaꞌoj Dios ti muc bu chꞌayemoxuc ta coꞌone. &1 GBaꞌi ta xcalbe coliyal Dios ta sventa ti lec avichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Jaꞌ ta sventa li Cajvaltic ti chaꞌi jcꞌop li Jtotic Diose. Ti jech ta xcalbe coliyal li Jtotic Diose, yuꞌun puquem ta spꞌejel balumil ti lec achꞌunojbeic scꞌop li Diose. v0 gChajcꞌoponic liꞌ ta cartae, joꞌoxuc li te nacaloxuc ta jteclum Roma li toj cꞌuxoxuc ta yoꞌon li Diose. Laj yicꞌoxuc ti acꞌo xapasic li cꞌusi ta scꞌane. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonic li jujunoxuque. Jaꞌ scꞌoplal ti chac batuc ta Roma li Pabloe X/ +Li joꞌoxuque laj xa yicꞌoxuc eꞌuc li Cajvaltique jech snichꞌonoxuc xa. .  Laj yacꞌbuncutic cabtelcutic li Jesucristoe ti chcalcutic li scꞌope. Toj lec ti jech la stacuncutic batele yuꞌun oy buchꞌutic ta schꞌunic ta spꞌejel balumil ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. Jech ta xichꞌic o ta mucꞌ li Cajvaltique. {- qPero ivinaj ta melel ti jaꞌ Snichꞌon li Diose, ti muꞌyuc smule, yuꞌun ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal. 9, mJaꞌ scꞌoplal li Snichꞌon Dios, jaꞌ li Cajvaltic Jesucristoe, ti ivocꞌ ta jun ants jech chac cꞌu chaꞌal li joꞌotique. Jaꞌ snitilul li mucꞌta ajvalil Davide. B+ Li Diose laj yalbe onoꞌox li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌone ti ta stac talel li Cajcoltavanejtique. La stsꞌibaic ta jun, jaꞌ li scꞌop Dios li quichꞌojtique. 3* cJoꞌon Pabloun, joꞌon yajtunelun o li Jesucristoe. Jaꞌ laj yacꞌbun cabtel li Diose ti chba cal ti yaloj Dios ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Jesucristoe. \)1Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal acotolic li Cajvaltic Jesucristoe.Z(-Jech chal li Cajvaltic ti liyalbe scotol li cꞌustic laj cale: ―Ta melel poꞌot xa chichaꞌtal ―xi li Cajvaltique. Toj lec ti jech chcꞌot ta pasele. “Laꞌ me ta ora, Cajval Jesús”, xichi. 'Jech nojtoc mi oy buchꞌu mu xichꞌ ta mucꞌ scotol li cꞌop ti liꞌ tsꞌibabil ta jun ti chal li cꞌustic chcꞌot ta pasele, mi mu jamluc ta xal li cꞌu yepal tsꞌibabile, mu xuꞌ ch‐och li ta mucꞌta jteclum ti mu xa cꞌusi chopol teye. Muc chba sloꞌbe o sat li teꞌ li sventa cuxlejal sbatel osil jech chac cꞌu chaꞌal ti liꞌ tsꞌibabil ta june ―xi li Jesuse. y&kJech laj yal nojtoc li Jesuse: ―Li buchꞌutic chaꞌiic li cꞌop ti liꞌ tsꞌibabil ta june, jaꞌ li cꞌustic poꞌot xa chcꞌot ta pasele, ta xcalbeic mantal ti mu me sjeltabeic li smelol li cꞌop liꞌi. Yuꞌun mi ta sjeltabeic li smelole, jaꞌ jech yepal vocol ta xꞌacꞌbatic yuꞌun Dios jech chac cꞌu chaꞌal ti liꞌ tsꞌibabil ta june. N%Li Chꞌul Espíritu schiꞌuc joꞌotic ti yajnilutic li Cajvaltique, “Laꞌ me ta ora”, xcutic li Cajvaltique. Li buchꞌutic chaꞌiic li cꞌop ti liꞌ tsꞌibabile, “Laꞌ me ta ora”, acꞌo yutic eꞌuc. Li buchꞌutic chtaquij stiꞌic yaꞌele ta sventa ti tscꞌan chac tuqꞌuibuque, acꞌo talicuc ta stojol li Jesuse. Acꞌo yichꞌic li slequil yoꞌonic ti ta smotonic noꞌox ch‐acꞌbatique jech chcuxiic o sbatel osil. j$MJech liyalbe li Jesuse: ―Joꞌon Jesusun, la jtac talel cajꞌangel, laj xa yalboxuc li cꞌustic ta xcꞌot ta pasel, joꞌoxuc li avichꞌojicun ta muqꞌue. Joꞌon li snitilulun li Davide. Joꞌon sqꞌuexolun yuꞌun joꞌon chlic jpas mantal sbatel osil. Cꞌalal chavilic chitale, chanaꞌic ti iꞌechꞌ xa avuꞌunic scotol li vocole, jech chac cꞌu chaꞌal chavilic ta xlocꞌ talel li mucꞌta cꞌanale, xanaꞌic ti yuꞌun sac xa osile ―xiyut li Jesuse. #Yan li buchꞌutic chopol yoꞌonique, schiꞌuc li jꞌilvanejetique, schiꞌuc li jmulivajeletique, schiꞌuc li jmilvanejetique, schiꞌuc li buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ li cꞌustic oye, schiꞌuc scotol li jutcꞌopetique, mu xuꞌ ta xꞌochic. Q"Xmuybajic noꞌox li buchꞌutic chacꞌulanic ta poquel yoꞌonic yuꞌun li Cajvaltique. Chba sloꞌbeic sat li teꞌ sventa cuxlejal sbatel osile. Xuꞌ ta xꞌochic li ta mucꞌta jteclume. i!K Joꞌon la jliques scotol, jaꞌ yuꞌun joꞌon ta jneles scotol. Jtalel ti cuxulun oe ―xi.  / Jech chal li Jesuse: ―Poꞌot xa chital, chtal quichꞌbe scꞌop scotolic. Li cꞌu sba la spasic jujune jaꞌ jech stojol ta xichꞌic. V% Li buchꞌutic chopol yoꞌonique, mi mu scꞌan schꞌunic li cꞌusi liꞌ tsꞌibabile, jaꞌ acꞌo spasulanic o li cꞌustic chopol ta scꞌanique. Yan li buchꞌutic tuqꞌuibtasbilic xa yuꞌun li Diose, jaꞌ acꞌo spasic o li cꞌustic leque, mu xa me spasic li cꞌustic ta scꞌan stuquique ―xiyut li chꞌul ángele.  Jech liyalbe nojtoc: ―Li cꞌustic liꞌ tsꞌibabil ta june jamal me xaval yuꞌun poꞌot xa chcꞌot ta pasel. 9 Xi liyalbe: ―Mu xapas jech, yuꞌun coꞌol chijtun yuꞌun Dios jech chac cꞌu chaꞌal la avermanotac, jaꞌ li iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, schiꞌuc li buchꞌutic ta schꞌunic li cꞌop ti liꞌ tsꞌibabil ta june. Jaꞌ ichꞌo ta mucꞌ stuc li Diose ―xiyut. >uJoꞌon li Juanune icaꞌi iquil scotol. Cꞌalal icaꞌi iquil scotole, la jquejan jba ta stojol li chꞌul ángel ti liyacꞌbe quil scotole yuꞌun ta xquichꞌ ta mucꞌ. >u’Li Cajvaltique poꞌot xa la chchaꞌtal. Li buchꞌutic ta schꞌunic li cꞌustic tsꞌibabil liꞌ ta june ti poꞌot xa chcꞌot ta pasele, xmuybajic noꞌox ―xiyut. nUJech liyalbe nojtoc li chꞌul ángele: ―Li cꞌustic laj calbote chcꞌot ta pasel scotol. Li Cajvaltic Dios ti la sventainbe yoꞌonic li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee, jaꞌ listac talel, joꞌon li yajꞌangelune, yoꞌ chcal avaꞌiic scotol li cꞌustic ti poꞌot xa chcꞌot ta pasele, joꞌoxuc ti chatunic yuꞌun eꞌuque. "=Li te ta jteclume muꞌyuc xa acꞌubal. Mu xa xtun yuꞌunic cantil, mu xa xtun yuꞌunic xojobal cꞌacꞌal, yuꞌun ta xojobal xa noꞌox stuc li Cajvaltic Dios ti sacjaman oe. Coꞌolic xa schiꞌuc Dios sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti poꞌot xa chchaꞌtal li Cajvaltique T!Te xa sqꞌuelojbeic sat li Diose. Te tsꞌibabil sbi Dios ta stiꞌbaic. 1Mu xa cꞌusi chopol tey yuꞌun jaꞌ te ta spas mantal stuc li Diose schiꞌuc li Cajvaltique. Scotolic li teye te ta xtuneic yuꞌun li Diose. =sLi ucꞌume jaꞌ te ta xbein ta oꞌlol li smucꞌta cayail li jteclume. Ta jujot tiꞌucꞌume te chꞌiemic teꞌetic sventa cuxlejal sbatel osil. Lajchachop tsatin ta jun jabil. Juchop tsatin ta jujun u. Li yanale jaꞌ sventa ti ta jꞌechꞌel icolic o ta chamel scotol li crixchanoetic li te oyique. 7 iLi chꞌul ángele laj yacꞌbun quil ucꞌum sventa cuxlejal sbatel osil. Xleblun jech chac cꞌu chaꞌal nen. Te chlocꞌ talel ta schotleb Dios schiꞌuc li Cajvaltique. ,QMu cꞌusi chopol ta xꞌoch, schiꞌuc mu xꞌochic li buchꞌutic ti chopol li cꞌustic tspasique, schiꞌuc li jutcꞌopetique. Jaꞌ noꞌox xuꞌ ch‐ochic li buchꞌutic te tsꞌibabil sbiic ta jun li sventa cuxlejal sbatel osil li yichꞌoj li Cajvaltic ti icham ta jcojtique.DLi crixchanoetic ti jaychop oy ta spꞌejel balumil ti lec itun yuꞌun Dios li spꞌijilic ti iꞌacꞌbatic yuꞌun li Cajvaltique, jaꞌ te ta xvinaj scotol li cꞌustic la spasique. ^5Li tiꞌmoc yuꞌun li jteclume mu xa persauc macbil yuꞌun muꞌyuc xa acꞌubal. q[Li crixchanoetic ta spꞌejel balumil ti icolic xae, ta xojobal xa noꞌox Dios chanavic. Te oyic nojtoc li ajvaliletique, ta xalbeic coliyal Dios ta sventa li cꞌustic ijuꞌ yuꞌunic li cꞌalal liꞌ toꞌox oyic ta balumile. ,QLi te ta jteclume mu xa persauc xojobal cꞌacꞌal schiꞌuc xojobal u yuꞌun ta xojobal xa noꞌox Dios schiꞌuc ta xojobal noꞌox Cajvaltic ti sacjaman oe. 'GLi te ta jteclume muꞌyuc xa chꞌulna iquil, yuꞌun jaꞌ xa te oy stuc li Dios ti echꞌem stsatsale, schiꞌuc li Cajvaltic ti icham ta jcojtique. 4aLi lajchaeb stiꞌ moque yichꞌoj jupꞌej saquil perla. Li cayaetique naca ta cꞌanal taqꞌuin pasbil o, jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal nen ti xvinaj o saquil osile. > uLi yoꞌcojole jaꞌ sac schiꞌuc tsoj li ton pasbil oe, oníce sbi. Li svaccojole jaꞌ ta tsajal ton pasbil o, cornalina sbi. Li sjuccojole jaꞌ ta cꞌanal ton pasbil o, crisólito sbi. Li svaxaccojole jaꞌ cꞌoncꞌontic sba syaxal li ton pasbil oe, berílo sbi. Li sbaluncojole jaꞌ cꞌoncꞌontic sba li ton pasbil oe, topácio sbi. Li slajuncojole jaꞌ cꞌon schiꞌuc yox li ton pasbil oe, crisopráso sbi. Li sbuluchcojole jaꞌ ta yaxꞌelan ton pasbil o, jacinto sbi. Li slajchacojole jaꞌ yaxꞌelantic sba li ton li pasbil oe, amatísta sbi. + OLi yoc moque naca lec sba ton pasbil o. Li jcoje jaꞌ ta saquil ton pasbil o, jaspe sbi. Li schaꞌcojole jaꞌ ta yaxꞌelan ton pasbil o, zafiro sbi. Li yoxcojole jaꞌ ep ta chop sbon li ton li pasbil oe, ágata sbi. Li schancojole jaꞌ ta batsꞌi yaxal ton pasbil o, esmeralda sbi. : mLi moc yuꞌun li jteclume ta saquil jaspe‐ton pasbil. Li jteclume jaꞌ pasbil ta cꞌanal taqꞌuin, pero jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal nen ti xvinaj o saquil osile. j MLa spꞌis nojtoc cꞌu spimil li moc yuꞌun li jteclume, jaꞌ chanib schanvinic (64) metro ilocꞌ ta pꞌisel. Li cꞌu sba la spꞌis li chꞌul ángele jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal cꞌusi ta jpꞌistic joꞌotique. ^ 5Li chꞌul ángele la spꞌis li jteclume. Jaꞌ chaꞌmil schiꞌuc lajunvinic kilómetro (2200) ilocꞌ ta pꞌisel ta setom. Li snatile, schiꞌuc li sjamleje, schiꞌuc li stayleje, jmoj ilocꞌ ta pꞌisel. T!Li chꞌul ángel li liscꞌopone yichꞌoj jtel spꞌisob pasbil ta cꞌanal taqꞌuin jaꞌ sventa ta spꞌis o li jteclume, schiꞌuc ta spꞌis li jujun stiꞌe, schiꞌuc ta spꞌis li moque.  Li moque lajchacoj yoc. Ta jucoje te tsꞌibabil jbicutic jujununcutic li lajchavoꞌ yajchanbalajeltacuncutic li Cajvaltique. :m Ta stuqꞌuil sloqꞌueb cꞌacꞌale oy oxib stiꞌ li moque. Oy oxib stiꞌ nojtoc ta stuqꞌuil jujot xocon vinajel. Ta stuqꞌuil maleb cꞌacꞌale oy oxib stiꞌ nojtoc. Y+ Li jteclume joybil ta moc pasbil ta ton. Toyol li moque. Oy lajchaeb stiꞌ. Li ta jujun stiꞌe te oy jujun chꞌul ángel, schiꞌuc te tsꞌibabil juchop jbitic, joꞌotic li lajchachop jꞌisraelutique. P Li jteclume yichꞌojbe xojobal Dios. Xojobian noꞌox jech chac cꞌu chaꞌal ton ti toyol stojole. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal jaspe‐ton ti xleblun xojobal jech chac cꞌu chaꞌal li nene. % Ta sventa li Chꞌul Espíritue icaꞌi liyicꞌ batel ta jun mucꞌta toyol vits li chꞌul ángele. Jaꞌ te laj yacꞌbun quil li mucꞌta jteclum ti chyal talele, jaꞌ li achꞌ Jerusalén ti mu cꞌusi chopol teye, ti ilic talel ta stojol Dios ta vinajele. Y+ Jun li jucvoꞌic li chꞌul ángeletic ti iꞌacꞌbatic jujun boch ti noj ta slajeb vocole, tal scꞌoponun. Xi liyalbe: ―Batic, chcacꞌ avil bu ta xnaqui schiꞌuc yajnil li Cajvaltique ―xiyut.  Yan li buchꞌutic ta xiꞌique, schiꞌuc li buchꞌutic mu xiyichꞌic ta muqꞌue, schiꞌuc li buchꞌutic toj chopol li cꞌustic tspasique, schiꞌuc li jmilvanejetique, schiꞌuc li jmulivajeletique, schiꞌuc li jꞌilvanejetique, schiꞌuc li buchꞌutic ta xichꞌic ta mucꞌ li cꞌustic oye, schiꞌuc scotol li jutcꞌopetique, jaꞌ ta xjipeic ochel ta mucꞌta cꞌocꞌ ti tsanal ta azufree. Taje jaꞌ schibal xa velta lajel yuꞌunic ―xiyut li Diose. Jaꞌ scꞌoplal li achꞌ Jerusalene !Li buchꞌu ta spas ta canal scotole ta xcacꞌbe sventain li achꞌ vinajel balumile, jech joꞌon sDiosun o. Jaꞌ jnichꞌon o eꞌuc. r]Jech liyalbe nojtoc: ―Laj xa cacꞌ avil scotol. Joꞌon la jliques scotol, jaꞌ yuꞌun joꞌon ta jneles scotol. Li buchꞌu chtaquij stiꞌ yaꞌel ta sventa ti chac tuqꞌuibuque, joꞌon ta jtuqꞌuibtasbe yoꞌon. Ta smoton noꞌox chcacꞌbe. Li slequil yoꞌone muꞌyuc slajeb sbatel osil jech chac cꞌu chaꞌal nioꞌ ti mu snaꞌ xꞌule. q~[Li Dios li te chotol ta mucꞌta chotlebale, jech laj yal: ―Li cꞌustic oye ta jpas ta achꞌ scotol ―xi. Jech liyalbe: ―Tsꞌibao ta jun scotol yuꞌun melel li cꞌustic avaꞌie, ta xcꞌot ta pasel scotol ―xiyut. }Li Diose ta schꞌay scotol li cꞌustic chopole, jech mu xa buchꞌu chcham, mu xa buchꞌu chat yoꞌon, mu xa buchꞌu ch‐ocꞌ, mu xa buchꞌu cꞌusi cꞌux chaꞌi. Yuꞌun ilaj xa scꞌoplal scotol ti jech toꞌox oye ―xi li buchꞌu icꞌopoje. T|!Icaꞌi tsots cꞌopojel ta vinajel, jech laj yal: ―Li Diose ta xa schiꞌin ta naclej li crixchanoetique. Li crixchanoetique jaꞌ xa ta xventainatic o yuꞌun li Diose. Jaꞌ sDiosic o sbatel osil. :{mJoꞌon li Juanune iquil iyal talel jun mucꞌta jteclum, jaꞌ li achꞌ Jerusalén ti mu xa cꞌusi chopol teye. Te ilic talel ta stojol Dios ta vinajel. Lec meltsanbil iyal talel jech chac cꞌu chaꞌal lec smeltsanoj sba jun tseub li cꞌalal yuꞌun xa ta xicꞌ sbaic schiꞌuc li slecom vinique. z Ta tsꞌacale iquil achꞌ vinajel balumil, yuꞌun li poco vinajel balumile isac‐chꞌay xa batel. Muꞌyuc xa nabetic nojtoc. >yu Iquil te vaꞌalic ta stojol li Cajvaltic scotol li buchꞌutic muc bu schꞌunojic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li cꞌalal ichamique. Te oyic scotolic manchuc mi tsots toꞌox yabtelic, mi muc bu tsots yabtelic. Li buchꞌutic ichamic ta nabe schiꞌuc li buchꞌutic liꞌ imuquic ta balumile ichaꞌcuxiic scotolic. Li schꞌulelique ilocꞌ talel li yoꞌ bu smalaojbeic scꞌacꞌalil ta xꞌichꞌbat scꞌopic yuꞌun li Cajvaltique. Te cꞌot svaꞌan sbaic scotolic ta stojol li Cajvaltique. Li Cajvaltique la sjam li junetique. Oy yan jun la sjam nojtoc, jaꞌ li bu tsꞌibabil sbiic li buchꞌutic ta xcuxiic o sbatel osile. Li buchꞌutic te vaꞌalic ta stojol li Cajvaltique muc bu te tsꞌibabil sbiic, jaꞌ yuꞌun iꞌichꞌbat scꞌopic ta sventa li cꞌusi tsꞌibabil ta yan junetique, jaꞌ li cꞌu sba iꞌechꞌic ta balumile. Jaꞌ yuꞌun scotolic ijipeic ochel ta mucꞌta cꞌocꞌ. Ilaj o scꞌoplal ti oy buchꞌu ta xchame. Sbatel osil te ta xichꞌic o vocol ta cꞌocꞌ. Taje jaꞌ schibal xa velta lajel yuꞌun ta jꞌechꞌel ibatic o. xw Te oy jun mucꞌta saquil chotlebal. Jaꞌ te chotol li Cajvaltique. Li vinajel balumile ta ora noꞌox isac‐chꞌay ta stojol. Iv  Li banquilal pucuj ti la sloꞌlo scotol li crixchanoetic ta spꞌejel balumile, ijipe ochel ta mucꞌta cꞌocꞌ ti tsanal ta azufree, jaꞌ te li yoꞌ bu tiqꞌuilic xa li baꞌi jtiꞌaval bolome schiꞌuc li jloꞌlovaneje. Cꞌacꞌal acꞌubal te ta xichꞌic o vocol sbatel osil. Jaꞌ scꞌoplal ti te chotol ta mucꞌta saquil chotlebal li Cajvaltic ti ta xichꞌbe scꞌopic li buchꞌutic muc bu schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejique duA La sjoyic li mucꞌta jteclum Jerusalén li yoꞌ bu nacalic li snichꞌnabtac li Diose, jaꞌ li jun jteclum ti lec chil li Diose. Yuꞌun ta scꞌan ta schꞌaybeic scꞌoplal li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Diose. Pero li Diose laj yacꞌ yalel talel cꞌocꞌ ta balumil jech ichamic o scotolic li buchꞌutic scontrainojic li Diose. t!Ba schaꞌloꞌlo nojtoc scotol li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. Jaꞌ Gog schiꞌuc Magog sbiic scotol li crixchanoetique. La stsob sbaic tal scotolic yuꞌun ta spasic cꞌop. Ep tajmec italic, mu xlaj ta atel jech chac cꞌu chaꞌal jiꞌ ta tiꞌnab. ksOCꞌalal itsꞌaqui li jmil jabile, jaꞌ o iloqꞌuesat talel ta mucꞌta xab li Satanase. ~ruXmuybajic noꞌox yuꞌun te xa schiꞌuquic o li Diose. Yuꞌun laj xa spasic ta canal ti chꞌayel toꞌox chbatique. Jaꞌ xa ta xtuneic o yuꞌun li Diose schiꞌuc li Cristoe jech chac cꞌu chaꞌal ituneic yuꞌun Dios li paleetic ta voꞌonee. Jmil jabil coꞌol ta spasic mantal schiꞌuc li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌoplal ti ibatsꞌibat o ta cꞌocꞌ li pucuje {qoLi yanetic ti muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal ichamique, jaꞌ to ichaꞌcuxiic li cꞌalal itsꞌaqui li jmil jabile. Jaꞌ baꞌi ichaꞌcuxiic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li cꞌalal ichamique. upcIquil epal chotlebaletic. Te chotolic li jꞌichꞌcꞌopetique. Te iquilbe schꞌulelic nojtoc li buchꞌutic ilajic ta milel ta sventa ti la spuquic li scꞌop Diose schiꞌuc ti jamal laj yalic li scꞌop li Jesuse. Jaꞌ li muc bu xichꞌic ta mucꞌ li baꞌi jtiꞌaval bolome schiꞌuc li slocꞌole, schiꞌuc ti muc bu xichꞌbeic sbie, mi snumeroale, ta stiꞌbaic, mi ta scꞌobic. Iquil ti ichaꞌcuxiic scotolique. Jmil jabil coꞌol la spasic mantal schiꞌuc li Cristoe. o5La sjip ochel li ta mucꞌta xab ti muꞌyuc spajebe, la smacbe lec stiꞌ. La spacꞌbe sjoyobal li stiꞌe. Jech jmil jabil muc bu tsloꞌlo crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. Jaꞌ to mi itsꞌaqui li jmil jabile, jaꞌ to ta xloqꞌuesat, pero mu xa toj jaluc chcol. n'Ba stsac li tsajal chone, jaꞌ li chon ta voꞌonee, jaꞌ li banquilal pucuje, jaꞌ li Satanase. La schuc ta carena, jmil jabil chucul o. '~}}_}|pzziyyy\ywvPv?tzt$sqqZpoo3n#mPlkjighgg6fe[dcbD`_^\[ZY X>/>#Li cꞌu yepal vocol ta xquichꞌtic li avie, jnaꞌojtic ti mu xcoꞌolaj schiꞌuc li cꞌu yepal lequilal ta jtatic ta tsꞌacale. MtTa sventa ti snichꞌnabutic xa li Diose, ta onoꞌox xcꞌot scꞌacꞌalil chiscoꞌoltajesutic schiꞌuc li Cristo mi icuch cuꞌuntic vocol jech chac cꞌu chaꞌal icuch yuꞌun li Cristoe. Ts!Li Chꞌul Espíritue ta xacꞌ jnaꞌtic ti snichꞌnabutic xa li Diose. ryTi laj quichꞌtic li Chꞌul Espíritue, maꞌuc ta sventa ti oy xiꞌel ta xcaꞌitic nojtoque, jech chac cꞌu chaꞌal ta voꞌone li cꞌalal oyutic toꞌox ta at‐oꞌon ta xiꞌel yuꞌun lijxiꞌ mi chijchꞌayutic o sbatel osile. Ti laj quichꞌtic li Chꞌul Espíritue, jaꞌ ta sventa ti snichꞌnabutic xa li Diose, jaꞌ yuꞌun “Tata”, xijchi ta stojol. !q;Scotol li buchꞌutic ta xtuqꞌuibtaseic ta xpꞌijubtaseic yuꞌun li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose, jaꞌ snichꞌnabtac Dios. Op Yuꞌun mi jaꞌ ta jpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, jaꞌ chijchꞌayutic o sbatel osil. Pero mi chcacꞌbetic sjelta coꞌontic li Chꞌul Espíritue, jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil. o% Jaꞌ yuꞌun scꞌan ta jpastic li cꞌustic ta scꞌan li Chꞌul Espíritue. Mu me jaꞌuc jpastic li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique. an; Li Diose la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Jesuse, jech ta onoꞌox xischaꞌcuxesutic eꞌuc, jaꞌ li stalel onoꞌox ta xlaj li jbecꞌtal jtacupaltique, yuꞌun te xa oy ta coꞌontic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose. Ti jech chischaꞌcuxesutique, jaꞌ ta sventa li Chꞌul Espíritu ti laj yacꞌbutic li Diose. fmE Yuꞌun te xa oy ta coꞌontic li Cristoe jech chijcuxiutic o sbatel osil. Acꞌo mi xijchamutic, yuꞌun jech onoꞌox comem tscoj li mulile, ta onoꞌox xijchaꞌcuxiutic yuꞌun muꞌyuc jmultic chijyilutic li Diose. Ul# Pero yuꞌun te xa oy ta coꞌontic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose, maꞌuc xa ta jpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, yuꞌun jaꞌ xa ta jpastic li cꞌustic ta scꞌan li Chꞌul Espíritue. Li buchꞌu muc bu yichꞌoj li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Cristoe, maꞌuc snichꞌon Cristo. kJaꞌ yuꞌun li buchꞌutic ti jaꞌ noꞌox ta spasic li cꞌustic ta scꞌan stuquique, muc bu lec ch‐ileic o yuꞌun li Diose. _j7Li buchꞌutic jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasel li cꞌustic ta scꞌan stuquique, yuꞌun jaꞌ tspꞌajic li Diose. Yuꞌun maꞌuc ta spasic li cꞌusi ta scꞌan li Diose, yuꞌun mu spas yuꞌunic. i3Mi jaꞌ noꞌox batem ta coꞌontic ta spasel li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, jaꞌ chijchꞌayutic o sbatel osil ta scoj. Yan mi jaꞌ cacꞌoj ta coꞌontic li cꞌustic ta scꞌan li Chꞌul Espíritue, chijcuxiutic o sbatel osil, schiꞌuc ta spas ta jun coꞌontic. whgLi buchꞌutic jaꞌ lec chaꞌiic spasel li cꞌustic ta scꞌan stuquique, jaꞌ batem ta yoꞌonic ta spasel. Yan li buchꞌutic jaꞌ ta spasic li cꞌustic ta scꞌan li Chꞌul Espíritue, yuꞌun jaꞌ yacꞌoj ta yoꞌonic. igKJaꞌ jech la spas yoꞌ xuꞌ ta jpastic jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li mantaletique; maꞌuc xa ta jpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique. Yuꞌun jaꞌ xa ta jpastic li cꞌustic ta scꞌan li Chꞌul Espíritue. xfiTa scoj ti ta jpastic li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique, jaꞌ mu spas o cuꞌuntic li mantaletique, jaꞌ yuꞌun mu xijcuxiutic ta sventa li mantaletique. Jaꞌ yuꞌun la stac talel Snichꞌon li Diose. Laj yichꞌ sbecꞌtal jech chac cꞌu chaꞌal joꞌotic ti jpasmulilutique. Li Diose laj yacꞌbe yichꞌ vocol ta jcojtic li Snichꞌone, jaꞌ jech lijcol o. geGTa sventa ti oyutic xa ta scꞌob li Jesucristoe sventainojutic xa li Chꞌul Espíritue, jaꞌ chijcuxiutic o sbatel osil. Maꞌuc xa ta mantal oyutic yuꞌun li cꞌustic chopol ti jaꞌ chijchꞌayutic o sbatel osile. d yLi avie jaꞌ sventainojutic xa li Jesucristoe, jech mu xa xijyacꞌbutic quichꞌtic vocol ta scoj jmultic li Diose. [c/¡Toj abol jbatic! Jaꞌ noꞌox chijchꞌayutic o sbatel osil ta scoj li cꞌustic ta jpastique acꞌo mi chac jchꞌunbetic li smantaltac li Diose. Pero ¿buchꞌu xuꞌ chiscoltautic ta spasel ta canal yoꞌ cꞌuxi mu xijchꞌayutic o sbatel osile? Batsꞌi coliyalbutic li Diose ti jaꞌ chiscoltautic li Cajvaltic Jesucristoe.bra]Pero oy cꞌusi yan ti lec ta xcaꞌitic nojtoque, jaꞌ li mulile. Jaꞌ ta xmacvan yuꞌun mu xacꞌ jchꞌuntic li smantaltac Dios ti ta sloqꞌuel coꞌontic ta jcꞌan ta jchꞌuntique. Jaꞌ smacojutic o li cꞌustic chopole. ;`qPisile, lec ta xcaꞌitic li smantaltac li Diose. n_UChac jpastic li cꞌustic leque pero mu xuꞌ, yuꞌun jaꞌ chismacutic li cꞌustic chopole. ^Ti ta jpastic li cꞌusi mu jcꞌan jpastique, jaꞌ ta scoj ti chisujbutic coꞌontic li cꞌustic chopole, jaꞌ chisloꞌloutic. ]Maꞌuc ta jpastic li cꞌustic leque ti jaꞌ ta jcꞌan ta jpastique; jaꞌ ta jpasulantic li cꞌustic chopol ti mu xuꞌ ta pasele. \1Jech ta xquiltic ti mu cꞌusi lec spas cuꞌuntic jtuctique. Acꞌo mi chac jpastic li cꞌustic leque, pero mu spas cuꞌuntic jtuctic noꞌox. L[Ta scoj ti chisujutic li cꞌustic chopole jaꞌ chisloꞌloutic. ZZ-Pero mu yuꞌunuc jaꞌ chopol li mantaletique, yuꞌun mu scꞌan jech eꞌuc. IY Yuꞌun naca chopol li cꞌustic ta xcꞌot ta pasel cuꞌuntique. Acꞌo mi chac jpastic li cꞌustic leque, pero mu spas cuꞌuntic. Li cꞌusi mu xuꞌ ta pasele yuꞌun jaꞌ ta jpastic. 7XgJnaꞌojtic ti muc bu chopol li mantaletique yuꞌun jaꞌ yacꞌoj li Diose. Pero li joꞌotique naca chopol li cꞌusi ta jcꞌan ta jpastique, jaꞌ yajtunelutic o. HW  Pero ¿mi ta xcaltic ti jaꞌ chijchꞌayutic o ta scoj li cꞌusi leque? Muc bu jech. Jaꞌ ta scoj mulil ti chijchꞌayutic o sbatel osile. Yuꞌun cꞌalal icaꞌitic li mantal ti mu me jpichꞌ coꞌontique, más ijpichꞌ o coꞌontic. Jech ta sventa mantal ivinaj o ti naca chopol li cꞌusi oy ta coꞌontique. V1 Li smantaltac Diose lec, yuꞌun chal caꞌitic ti mu xuꞌ ta jpastic li cꞌustic chopole. Toj lec ti jech chal caꞌitic li mantaletique. )UK Yuꞌun cꞌalal ta xcaꞌitic li mantaletique, más chisloꞌlobutic coꞌontic li cꞌustic chopole. Jaꞌ te chquiltic o ti chijchꞌayutic o sbatel osile. )TK Li mantaletique chijcuxiutic o sbatel osil mi ijchꞌuntique. Pero ta scoj ti mu xchꞌun cuꞌuntique, jaꞌ yuꞌun ta mantal chijchꞌayutic o sbatel osil. YS+ Cꞌalal muc toꞌox bu caꞌiojtic li mantaletique, icaltic ti muꞌyuc jmultique. Pero cꞌalal icaꞌitique, jaꞌ to iquiltic o ti ep li jmultique, ti mu xijcolutique, ti chijchꞌayutic o sbatel osile. RCꞌalal icaꞌitic li mantal ti mu me jpichꞌ coꞌontique, más ijpichꞌ o coꞌontic li cꞌustic oy yuꞌunic li jchiꞌiltactique, yuꞌun jaꞌ ti chopol onoꞌox li coꞌontique. Ti manchuc icaꞌitic li mantale, muc bu jpichꞌ o coꞌontic ti jechuque. Q#Ti jech más ijpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctic li cꞌalal icaꞌitic li smantaltac li Diose, mu yuꞌunuc jaꞌ ta sujvan ta mulil li smantaltac li Diose. Ti manchuc oy li smantaltac li Diose, mu jnaꞌtic mi oy jmultic ti jechuque. Ti manchuc chal caꞌitic li mantaletic ti mu jpichꞌ o coꞌontic li cꞌustic oy yuꞌun li jchiꞌiltactique, mu jnaꞌtic mi mulil ti jechuque. YP+Li avie mu xa bu chisujutic li mantaletique yuꞌun jaꞌ xa iquichꞌtic ta mucꞌ li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun ta yutsil xa noꞌox coꞌontic chijtune yuꞌun li Diose yuꞌun lisjeltabutic xa coꞌontic li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ scꞌoplal ti mu xuꞌ cuꞌuntic ta jpastic li cꞌustic lec mi yajtunelutic to li cꞌustic chopole SOYuꞌun cꞌalal la jpastic toꞌox li cꞌu sba li jtaleltique, cꞌalal icaꞌitic li smantaltac Diose, más ta jpastic li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique. Pero jaꞌ noꞌox chijchꞌay o sbatel osil. FNJaꞌ jechutic yaꞌel eꞌuc, quermanotac. Cꞌalal la jchꞌuntic ti icham ta jcojtic li Cristoe, jaꞌ xa iquictatic li mantaletique yuꞌun mu xa jchꞌuntic ti jaꞌ chijcol oe. Jaꞌ sventainojutic xa li Cristoe, jaꞌ li ichaꞌcuxesate, jaꞌ yoꞌ xuꞌ xa ta jpastic li cꞌustic ta scꞌan li Diose. MMi ta saꞌ yan smalal li cꞌalal cuxul li smalale, jaꞌ mulil. Mi icham li smalale, xuꞌ ta xchaꞌmalij ta yan. Maꞌuc xa mulil. vLeJech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌutic ta xnupunic ta sventa li smantal li ajvalile, ta xal li mantale ti persa yicꞌoj o sbaic ti jayib cꞌacꞌal cuxulique. Pero mi icham li smalal li antse, jech xa noꞌox colem ta xcom li antse. aK =Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, xanaꞌic cꞌu sba li smantal ajvalil liꞌ ta balumile. Xanaꞌic ti jcotoltic ta mantal oyutic yuꞌun li ajvalile ti jayib cꞌacꞌal cuxulutique. JYuꞌun li buchꞌutic ti jaꞌ noꞌox ta spasulanic li cꞌustic chopole, ta onoꞌox sta stojolic, jaꞌ ti ta chꞌayel chbatic o sbatel osile. Pero li buchꞌutic ta xacꞌ sbaic ta scꞌob li Diose, ta onoꞌox sta smoton‐cꞌacꞌalic, jaꞌ ti ta xcuxiic o sbatel osil ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe. Li matanale ta slequil noꞌox yoꞌon ta xacꞌ li Diose.WI'Pero li avie lijlocꞌutic xa ta yajtunel li cꞌustic chopole, lijꞌochutic xa ta yajtunel li Diose. Jaꞌ yuꞌun iquiltic xa lequilal yuꞌun ituqꞌuib xa coꞌontic, jech chijcuxiutic o sbatel osil. ZH-Pero mu cꞌusi ijtatic o ta sventa li cꞌustic la jpastic ta voꞌonee. Li avie qꞌuexlal xa sba ta xcaꞌitic yuꞌun jaꞌ noꞌox sventa chijchꞌayutic o sbatel osil ta scoj li cꞌustic la jpastique. GYuꞌun cꞌalal jaꞌ toꞌox yajtunelutic li cꞌustic chopole, muc bu jnoptic mi lec, mi chopol, li cꞌustic la jpastique. zFmTi jech chacalbeique, yoꞌ jaꞌ xavaꞌibeic o smelol li cꞌu sba scꞌan ti chapasique. Jech chac cꞌu chaꞌal avacꞌojbeic toꞌox sventain abecꞌtal atacupalic li cꞌustic chopole jech más lachꞌayic o, jaꞌ noꞌox jech li avie, scꞌan ti chavacꞌbeic sventain abecꞌtal atacupalic li cꞌustic leque, yoꞌ más chatuqꞌuibic o ta stojol li Diose. ~EuTa jꞌechꞌel laloqꞌuic o ta yajtunel li cꞌustic chopole; jaꞌ xa laꞌochic ta yajtunel li cꞌustic leque. D'Coliyal Dios ti ta sloqꞌuel avoꞌonic achꞌunojic li scꞌop Dios ti laꞌalbatique acꞌo mi yajtuneloxuc toꞌox li cꞌustic chopole. Ta sventa ti mu xa bu sujbilutic yuꞌun li mantale, ti jchꞌunojtic xa ti ta slequil noꞌox yoꞌon li Dios ti lec chijyilutique, ¿cꞌusi ta jpastic chaꞌa? ¿Mi jaꞌ lec ti ta to jsaꞌtic más jmultique? Pero moꞌoj, muc bu lec. VA%Mu xa xuꞌ chasventainic li cꞌustic chopole, yuꞌun maꞌuc xa achꞌunojic ti ta sventa mantal ti lec chayilic li Diose. Jaꞌ achꞌunojic xa ti ta slequil noꞌox yoꞌon Dios ti lec chayilique. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti jaꞌ acꞌo tuncutic yuꞌun li Diose yuꞌun lijlocꞌ xa ta jtunel yuꞌun li cꞌustic chopole u@c Mu xa me xavacꞌ aba ta jtunel yuꞌun li cꞌusi chopole. Jaꞌ scꞌan chavacꞌ abaic ta ventainel yuꞌun li Diose. Scꞌan chavacꞌ tunuc yuꞌun Dios la abecꞌtalique yoꞌ jech naca lec li cꞌustic chapasique. Joꞌoxuc ti coꞌol schiꞌuc chamemoxuc toꞌox layilic Dios ta scoj ti naca chopol li cꞌustic la apasique, lachaꞌcuxesatic xa yaꞌel. ?  Jaꞌ yuꞌun mu xa me xapasic li cꞌusi chopol ta scꞌan la abecꞌtalique yuꞌun ta onoꞌox xlaj li jbecꞌtaltique. Q> Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li joꞌoxuque ti oyoxuc xa ta scꞌob li Jesucristoe, scꞌan ti ta jꞌechꞌel ichꞌay o la atalelique, ti jaꞌ xa chapasic o li cꞌustic ta scꞌan li Dios eꞌuque. (=I Ti icham li Cristoe, jaꞌ ta scoj jmultic. Jꞌechꞌel noꞌox la stojbutic o li jmultique. Li avie cuxul xa, jaꞌ ta spas li cꞌusi ta scꞌan li Diose. k<O Jnaꞌojtic ti mu xchaꞌcham li Cristoe yuꞌun ichaꞌcuxesat. Ilaj o scꞌoplal ti ta xchame. O;Mi mu xa jpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique, yuꞌun jaꞌ xa ta jpastic li cꞌustic ta scꞌan li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun ta jnaꞌtic ti coꞌol chijcuxiutic o sbatel osil jchiꞌuctique. c:?Jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu chamem xae, mu xa bu ta sujun li cꞌustic chopole. q9[Yuꞌun jnaꞌtic ti jaꞌ ta sventa ti oyutic xa ta scꞌob li Cristo ti mu xa bu chisujutic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique. Jaꞌ yuꞌun mu xispasutic xa ta canal. Jaꞌ yuꞌun lijlocꞌ xa ta yajtunel li cꞌustic chopole. p8YYuꞌun ichꞌay o li jtaleltic li cꞌalal iquichꞌtic ta mucꞌ li Cristoe, jaꞌ yuꞌun mu xa jcꞌan jpastic li cꞌustic chopole. Pero iquichꞌtic xa li achꞌ cuxlej nojtoque, jaꞌ xa ta jpastic li cꞌustic leque. 47aYuꞌun xanaꞌic ti jayvoꞌutic iquichꞌtic joꞌ ta sventa li Jesucristoe, jaꞌ svinajeb ti oyutic xa ta scꞌob li Cristoe. Coꞌol schiꞌuc icham yaꞌel li jtaleltique, yuꞌun mu xa jpastic li cꞌustic ta jcꞌan jtuctique. Jech lec xa li cꞌustic ta jpastique yuꞌun iquichꞌtic xa li achꞌ cuxlej ta sventa stsatsal sjuꞌel Dios, jech chac cꞌu chaꞌal ichaꞌcuxesat ta stsatsal sjuꞌel Dios li Cristoe. 6~5uMuc bu lec mi jech ta jpastique. Yuꞌun mi mu xa jpastic li cꞌustic chopole, mu xba jsaꞌtic más li jmultique. 84 kTa sventa ti oyutic xa ta scꞌob li Diose, ¿cꞌusi ta jpastic chaꞌa? ¿Mi jaꞌ lec ti ta jsaꞌtic más jmultic yoꞌ acꞌo jech más to chiscꞌuxubinutic o li Diose? t3aJech chac cꞌu chaꞌal oyutic toꞌox ta mulile jech albil onoꞌox ti chijchꞌayutic o sbatel osile, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc, oyutic xa ta scꞌob li Diose yuꞌun lec yoꞌon ta jtojoltic, jech chacꞌ jcuxlejaltic sbatel osil. Ti jech oyutic xa ta scꞌob li Diose, yuꞌun muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Dios ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe.?2wLijyalbutic mantaletic li Diose ti jaꞌ acꞌo quiltic o ti ep jmultique. Pero acꞌo mi ep li jmultique, la scꞌuxubinutic li Diose yuꞌun ep slequil yoꞌon ta jtojoltic. H1 Ta scoj ti muc bu schꞌun li Adán li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun jpasmulilutic jcotoltic ti crixchanoutique. Ta sventa ti ischꞌun li Jesucristo li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun li Diose, li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejique, maꞌuc xa jpasmuliletic ta xꞌileic yuꞌun Dios. P0Ta scoj ti ista smul li Adane, albil onoꞌox ti scotol crixchanoetic ta xichꞌic vocol ta scoj li smulique. Ta sventa ti icham ta jcojtic li buchꞌu muꞌyuc smule, jaꞌ li Cristoe, li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cristoe, muꞌyuc smulic ta xꞌileic yuꞌun Dios. Ta xcuxiic o sbatel osil. w/gTa scoj ti ista smul li Adane, jaꞌ yuꞌun lijꞌoch ta mulil jcotoltic. Albil onoꞌox ti jcotoltic chijchꞌayutic o sbatel osile. Pero ta sventa li Jesucristoe ijpastic ta canal scotol, jech chba jchiꞌintic o sbatel osil li Diose. Yuꞌun jchꞌunojtic ti oy ep slequil yoꞌon ta jtojoltique, jech ta jmotontic noꞌox ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutique. L.Manchuc mi jpꞌel xa noꞌox ti mantale ti muc bu schꞌun ta sliqueb li jun vinic Adane, pero albil onoꞌox ti ta xquichꞌtic vocol jcotoltic ta scoj li jmultic eꞌuque. Pero li avie, acꞌo mi ep li jmultique, pero jcotoltic xuꞌ muꞌyuc jmultic chijyilutic Dios ta sventa li Jesucristoe, yuꞌun istoj xa scotol. -Ta scoj ti ista smul li jun vinic Adane, jaꞌ yuꞌun jpasmulilutic xa jcotoltic, jaꞌ yuꞌun albil onoꞌox ti chijchꞌayutic o sbatel osile. Pero ta sventa ti oy slequil yoꞌon li Dios ta jtojoltique, ta jmotontic noꞌox ti muꞌyuc jmultic chijyilutic ta sventa li jun vinic Jesucristoe. Yuꞌun jaꞌ iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic, jech chijcuxiutic o sbatel osil ta sventa. ^,5Chvinaj ti jpasmuliletique yuꞌun icham li Adane, schiꞌuc scotol crixchanoetic ichamic eꞌuc li cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuem li Moisese, acꞌo mi muc bu jech smulic jech chac cꞌu chaꞌal li smul li Adane. Jaꞌ yuꞌun jaꞌ banquilal cuꞌuntic jcotoltic li Adane. Jech nojtoc li Cristoe jaꞌ banquilal cuꞌuntic jcotoltic. {+o Li crixchanoetic ta voꞌone cꞌalal muꞌyuc toꞌox li smantaltac li Dios li iyal li Moisese, jpasmuliletic onoꞌox eꞌuc. Ti jech jpasmuliletique, yuꞌun la spꞌajic mantal eꞌuc. Ti muꞌyucuc mantale, muꞌyuc smulic ti jechuque. 2*] Ta scoj ti ispas smul li sba vinique jech ilic o li mulile, jaꞌ yuꞌun jpasmulilutic o jcotoltic. Ta scoj ti jpasmulilutique, jaꞌ yuꞌun jcotoltic chijcham. r)] Li avie ti liꞌ to oyutic ta balumile, xijmuybajutic noꞌox nojtoc yuꞌun jnaꞌtic ti lec xa oyutic ta stojol li Dios ta sventa ti quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltic Jesucristoe. Jaꞌ scꞌoplal li Adán schiꞌuc li Cristoe j(M Ta voꞌonee jaꞌ la jpastic li cꞌusi muc bu lec chil li Diose. Pero ta sventa ti la jchꞌuntic ti iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic li Snichꞌone, jaꞌ yuꞌun ilecub o yoꞌon ta jtojoltic. Ti ilecub o yoꞌon ta sventa ti icham ta jcojtic li Snichꞌone, jaꞌ yuꞌun ta onoꞌox xiscoltautic o sventa sbatel osil yuꞌun cuxul li Snichꞌone. %'C Pero ta sventa ti la jchꞌuntic ti iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic li Cristoe, lec xa chijyilutic li Diose. Ta sventa ti lec xa chijyilutique, ta onoꞌox xcꞌot ta pasel ti chijcolutic o sbatel osil ta sventa li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun mu xa bu chacꞌ quichꞌtic vocol li Diose. &-Pero li Diose iyacꞌ ta ilel ti toj cꞌuxutic ta yoꞌone, yuꞌun iyacꞌ ta milel ta jcojtic li Cristoe, joꞌotic ti chopolutic onoꞌoxe. %Muc buchꞌu ta xacꞌ sba ta milel sventa sqꞌuexol jun schiꞌil. Manchuc mi toj lec vinic li schiꞌile, pero mu xacꞌ o sba ta milel ta scoj. Jaꞌ xa noꞌox mi toj lec icꞌuxubinat yuꞌun li jun schiꞌile, oy nan yicꞌal mi xacꞌ sba ta milel ta scoj. i$KLi Diose snaꞌoj onoꞌox ti mu xuꞌ cuꞌuntic jtuctic jpoj jbatique, jaꞌ yuꞌun ista scꞌacꞌalil iyacꞌ sba ta milel ta scoj jmultic li Cristoe. Jaꞌ yuꞌun colemutic o, joꞌotic li chopolutic onoꞌoxe. %#CMu alticuc ti jech ta jchꞌuntique. Yuꞌun li Diose laj xa yacꞌ jnaꞌtic ta sventa li Chꞌul Espíritu li yacꞌojbutique ti cꞌuxutic ta yoꞌone. N"Mi más itsatsub coꞌontique, jech jun coꞌontic o ta xquichꞌtic ta mucꞌ li Diose. Mi jun coꞌontic o ta xquichꞌtic ta mucꞌ li Diose, jech jnaꞌtic ti ta onoꞌox xba jchiꞌintic oe. w!gPero maꞌuc noꞌox xijmuybajutic ti chba jchiꞌintic o li Diose. Jaꞌ noꞌox jech nojtoc mu cꞌu chal o coꞌontic manchuc mi ta xquichꞌtic vocol, yuꞌun jnaꞌtic ti más ta stsatsub o coꞌontic mi icuch cuꞌuntic li vocole. D  Jaꞌ yuꞌun muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Dios ta sventa ti la jchꞌuntic ti la scoltautic li Cajvaltic Jesucristoe. Jech lec xa oyutic ta stojol li Dios ta sventa li Cajvaltique. Ta sventa ti jech icꞌot ta pasele, xijmuybajutic noꞌox ta jmalatic li cꞌu ora chba jchiꞌintic li Dios li ta lequilale. H Jaꞌ li iꞌaqꞌue ta milel ta scoj li jmultique, pero ichaꞌcuxesat yoꞌ lec chijyilutic li Diose. Yuꞌun jaꞌ ta sventa li Cajvaltic ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Diose.,QJaꞌ jcꞌoplaltic eꞌuc, yuꞌun lec chijyilutic jcotoltic li Diose mi jchꞌunojtic ti jaꞌ la schaꞌcuxes loqꞌuel ta smuquenal li Cajvaltic Jesucristoe. hIPero maꞌuc noꞌox scꞌoplal stuc li Abraham ti jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose. EJaꞌ yuꞌun lec iꞌile yuꞌun Dios ti jech ischꞌune. RIschꞌun ti xuꞌ yuꞌun Dios ta spas scotol li cꞌustic iꞌalbate. `9Iyacꞌ ta yoꞌon ti ta onoꞌox xcꞌot ta pasel scotol li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun li Diose. Ta sventa ti iyacꞌ ta yoꞌone, jaꞌ yuꞌun más itsatsub yoꞌon ta stojol li Diose, más iyichꞌ ta mucꞌ. veLi Abrahame ischꞌun ta jꞌechꞌel ti ta xil schꞌamale, acꞌo mi jutuc xa scꞌan xlocꞌ ta joꞌvinic (100) jabil. Acꞌo mi muc onoꞌox bu yiloj yol nojtoc li yajnile, jaꞌ li Sarae, pero mu cꞌusi iyal yoꞌon li Abrahame. {Acꞌo mi yaloj ti mu xa xil schꞌamal li Abrahame, pero ischꞌun ti jaꞌ totil meꞌil ta xcꞌot yuꞌun ep ta chop crixchanoetique jech chac cꞌu chaꞌal iꞌalbat yuꞌun li Diose: “Ep ta xpꞌol anitilultac”, xꞌutat onoꞌox. 1[Yuꞌun jech tsꞌibabil icom scꞌoplal li Abrahame: “Ta jventa joꞌon ti joꞌot stotot chquil ep ta chop crixchanoetic”, xꞌutat yuꞌun li Diose, xi tsꞌibabil. Jech icꞌot ta pasel ti jaꞌ jtotic jcotoltic li Abraham ta xil li Diose yuꞌun iyichꞌ ta mucꞌ li Diose, jaꞌ li Dios li xuꞌ ta schaꞌcuxes li ánimaetique, schiꞌuc ta onoꞌox xcꞌot ta pasel yuꞌun li cꞌustic muc to bu quilojtique. 8iJaꞌ yuꞌun li Diose ta slequil noꞌox yoꞌon ta xacꞌbe sventainic li balumil scotol li buchꞌutic coꞌol schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li Abrahame. Jech maꞌuc noꞌox joꞌotic ti caꞌiojtic li smantaltac li Diose ti ta jventaintic li balumile. Buchꞌuuc noꞌox ta sventain ti mi jech schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li Abrahame yuꞌun jaꞌ jtotic jcotoltic ta xil li Diose. Yuꞌun li smantaltac li Diose muc buchꞌu xchꞌun yuꞌun. Ta scoj ti mu xchꞌun cuꞌuntique jaꞌ yuꞌun oy jmultic. Jaꞌ yuꞌun albil ti chquichꞌtic vocole. Ti manchuc oy li mantaletique, muꞌyuc jmultic schiꞌuc muꞌyuc ichꞌ vocol ti jechuque. -SJaꞌ noꞌox jechutic eꞌuc, maꞌuc ta sventa ta jchꞌuntic mantal ti jech chijyacꞌbutic jventaintic li balumil li Diose. Ti jaꞌuc ta sventa ta jchꞌuntic mantal ti chijyacꞌbutic jventaintic li balumil li Diose, altic ti jchꞌunojtic ti ta matanal chijyacꞌbutic jventaintique. kO Jech onoꞌox iꞌalbat Abraham yuꞌun li Diose ti ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xꞌacꞌbat sventainic spꞌejel balumil schiꞌuc li buchꞌutic coꞌol schꞌunojic schiꞌuque. Ti jech iꞌalbat li Abrahame, maꞌuc ta sventa ti ischꞌun mantale. Jaꞌ noꞌox ta sventa ti iyacꞌ ta yoꞌon ti ta xcꞌot ta pasel li cꞌusi iyal li Diose. H  Joꞌotic li quichꞌojtic circuncisione, jaꞌ jtotic yaꞌel eꞌuc li Abrahame mi jchꞌunojtic jech chac cꞌu chaꞌal schꞌunoj li Abraham li cꞌalal muc toꞌox bu yichꞌoj li circuncisione. Jaꞌ scꞌoplal ti iyacꞌ ta yoꞌon ti ta onoꞌox xcꞌot ta pasel li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun Dios li Abrahame R Tsꞌacal to iꞌalbat yuꞌun Dios ti acꞌo yichꞌ senyail ta sbecꞌtal ti lec ta xꞌile yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun laj yichꞌ li circuncisione. Jech li buchꞌutic muc bu yichꞌojic circuncisione, mi schꞌunojic jech chac cꞌu chaꞌal li Abrahame, jaꞌ stotic yaꞌel. Lec ta xꞌileic eꞌuc yuꞌun li Diose. r] Jnaꞌojtic ti muc toꞌox bu yichꞌoj circuncisión li cꞌalal lec iꞌile yuꞌun Dios li Abrahame. mS Maꞌuc noꞌox xijmuybajutic o, joꞌotic li jꞌisraelutic ti quichꞌojtic li circuncisione. Jaꞌ jech xamuybajic o eꞌuc, joꞌoxuc li jyanlum crixchanooxuc ti muc bu avichꞌojic li circuncisione. Yuꞌun ta xcaꞌibetic scꞌoplal Abraham ta scꞌop Dios ti jaꞌ noꞌox ta sventa ti la schꞌun ti ta xcoltaat yuꞌun Dios ti lec iꞌilee. g GXmuybajic noꞌox yuꞌun mu xa bu ch‐acꞌbat stoj smulic yuꞌun li Diose, xi li Davide. ; oJech laj yal onoꞌox li Davide:Xmuybajic noꞌox li buchꞌutic ipasbatic xa perton yuꞌun li smulique
yuꞌun muꞌyuc xa smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose.  5Li David ta voꞌonee laj yal onoꞌox ti lec xmuybaj li buchꞌu mu snop ti persa oy cꞌusi ta spas yoꞌ jech lec ta xꞌile o yuꞌun li Diose. L Pero li buchꞌu ta schꞌun ti mu cꞌusi xuꞌ ta spas sventa ta xcol oe, ti jaꞌ noꞌox ta schꞌun ti ta smoton noꞌox ti muꞌyuc smul ta xꞌile yuꞌun li Diose, jaꞌ lec ta xꞌile. } sJaꞌ noꞌox jech eꞌuc li avie, jmotontic noꞌox yuꞌun Dios ti lec chijyilutique. Pero li buchꞌutic jaꞌ noꞌox ta snopic tspasic li cꞌusi leque yoꞌ jech lec ta xꞌileic yuꞌun li Diose, ta xꞌacꞌbat stojolic, maꞌuc smotonic. Jech chac cꞌu chaꞌal buchꞌu chijꞌabtej yuꞌune, ta xquichꞌtic jtojoltic, maꞌuc jmotontic ti chijyacꞌbutique. lQYuꞌun jech tsꞌibabil icom scꞌoplal li Abraham li ta scꞌop Diose: “Li Abrahame la schꞌun ti ta xcꞌot ta pasel scotol li cꞌustic iꞌalbat yuꞌun li Diose, jaꞌ yuꞌun lec iꞌile”, xi onoꞌox tsꞌibabil. hITi jaꞌuc ta sventa ti la schꞌun mantal ti jech lec iꞌile yuꞌun li Diose, xuꞌ tstoy sba ti jechuque. Pero muc bu jech. Jaꞌ noꞌox ta sventa ti la schꞌun ti jaꞌ ta xcoltaat yuꞌun li Diose ti lec iꞌilee.  Li jtotic jmeꞌtic Abraham ta voꞌonee maꞌuc ta sventa ti la schꞌunbe smantal Dios ti jech lec iꞌile yuꞌun li Diose. OTi jech jchꞌunojtic ti jaꞌ chijcolutic ta sventa li Cajvaltique, mu me jnoptic ti muꞌyuc sbalil li smantaltac li Diose. Jaꞌ to jech jchꞌuntic o, yuꞌun chiscoltautic li Cajvaltique. Jun noꞌox Dios cuꞌuntic jcotoltic. Scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique, jaꞌ muꞌyuc xa smulic ta xꞌileic o yuꞌun li Diose, acꞌo mi yichꞌojic circuncisión, acꞌo mi muc bu yichꞌojic li circuncisione. "=Li Diose maꞌuc noꞌox jtuc Dios cuꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique; jaꞌ Dios yuꞌunic eꞌuc li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraelutique. ?wYuꞌun jnaꞌojtic ti jaꞌ noꞌox lec ta xꞌileic yuꞌun Dios li buchꞌutic jech schꞌunojique. Maꞌuc ta sventa mi la schꞌunic li smantaltac Diose, mi muc bu schꞌunic. :mJaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ta jtoy jbatic yuꞌun mu jtucuc la jpoj jbatic. Jaꞌ noꞌox venta mi jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cajvaltique jaꞌ chijcolutic o. oWJech li avie muꞌyuc smulic ta xil li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse. FLi Diose yaloj onoꞌox ti chtojbat smulic scotol crixchanoetic yuꞌun li Snichꞌone, yoꞌ jech muꞌyuc smul ta xꞌileic li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse. Ta sventa ti jech yaloje, jaꞌ yuꞌun la spasbe perton li buchꞌutic ischꞌunic ta voꞌone li cꞌalal muc toꞌox bu chamem li Snichꞌone. Jaꞌ yuꞌun cꞌalal icham ta cruz li Snichꞌone, li Diose iyacꞌ ta ilel ti tucꞌ li cꞌusi tspase. ~ Pero li Diose toj lec yoꞌon, jech jmotontic ti muꞌyuc jmultic chijyilutic ta sventa ti la stojbutic jmultic li Jesucristoe. S}Yuꞌun jcotoltic jpasmulilutic. Mu jtabetic cꞌu sba yoꞌon li Diose. A|{Li avie jnaꞌojtic xa ti maꞌuc ta sventa li mantaletic ti lec chijyilutic li Diose. Lec chijyilutic o mi ta jchꞌuntic ti jaꞌ icham ta jcojtic li Cajvaltic Jesucristoe. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta sjunic li Moisese schiꞌuc li buchꞌutic yan iyalic scꞌop Dios eꞌuc ta voꞌonee. Scotol li buchꞌutic jaꞌ ta schꞌunique lec ta xꞌileic yuꞌun li Diose. Jaꞌ noꞌox jech ta xcolic o scotolic li crixchanoetique. { z Yuꞌun mu junuc buchꞌu spas yuꞌun jech chac cꞌu chaꞌal ta xal li mantaletique, jech maꞌuc ta sventa mantal ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Diose. Ti laj yacꞌbutic li mantaletic li Diose, jaꞌ noꞌox sventa acꞌo jnaꞌtic o ti oy jmultique. Jaꞌ scꞌoplal ti muꞌyuc smul ta xꞌileic yuꞌun Dios li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Jesuse 6yeJnaꞌojtic ti jaꞌ jcꞌoplaltic eꞌuc, joꞌotic li jꞌisraelutique, yuꞌun muc bu onoꞌox chꞌunem cuꞌuntic li smantaltac li Dios li quichꞌojtique. Jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ ta jpoj jbatic ta stojol li Diose yuꞌun oy jmultic jcotoltic. Scotol crixchano oy smulic ta stojol li Diose. Ax}Yuꞌun mu jxiꞌtic li Diose, xi onoꞌox tsꞌibabil. 3waYuꞌun mu pajesbaj li coꞌontique. evCBuyuc batcutic ta jsocbetic sjol yoꞌon li crixchanoetique, ta jsaꞌbetic svocolic. luQTi cꞌusi jutuc chopol chcaꞌitique, mu xcuch cuꞌuntic, xuꞌ xa noj xijmilvan o ta ora. ntUNaca chopol li cꞌusi chcaltique jech ta xvinaj o ti xtiꞌet noꞌox coꞌontic cuxulutique. s Mu junuc buchꞌu lec li cꞌusi chale.Li quetique tu yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal li muquenal mi muc bu macbil leque.Li cocꞌtique yuꞌun jaꞌ chijyacꞌutic ta vocol.Jaꞌ tsloqꞌues scotol li cꞌustic chopolique.Oy chamebal ta quetic yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal schial ye li chone.Yuꞌun chijmilvanutic yaꞌel ta scoj li cꞌustic chcaltique. r Naca chopol li cꞌustic ta jpastique,
nom oyutic ta stojol li Diose.Mu junuc buchꞌu spas yuꞌun li cꞌusi leque. Zq- Mu junuc buchꞌu pꞌij,
mu junuc buchꞌu saꞌ cuꞌuntic li Diose. gpG Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Mu junuc crixchano ti leque. Ro Mu xuꞌ cꞌu xcaltic. Mu joꞌcutic más lecutic, joꞌotic li jꞌisraelutique. Ical xa ti coꞌol jpasmulilutic ta balumil jcotoltic cꞌalal ta joꞌoxuc eꞌuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. ]n3Ti jechuc jchꞌunojtique, ¿cꞌu chaꞌal mu jpastic li cꞌusi chopole ti yoꞌ jaꞌ más lec chijyilutic o li Diose? Oy buchꞌutic ta xalic ti jaꞌ jech chijchanubtasvancutique pero yuꞌun noꞌox ta saꞌ jmulcutic. Li buchꞌutic jech ta xalique ta onoꞌox xichꞌic vocol. Jaꞌ scꞌoplal ti oy smul scotol li crixchanoetique w~|{{ z3yxxLwuWt'sqppo=o1jihggfftdBccUba``_^6^%[YXWVTSRPvNNMwL;KsJyJmHG]FEDCBAA&?=2<6;398D7f665320/k. ,,,+N*B&$i"" ]L] `',_C p u  e 2N8tM'rG Li joꞌoxuc li cꞌuxoxuc ta coꞌone, mu me xapacbeic sutel li buchꞌu chopol li cꞌusi chaspasbeique. Qꞌuelo noꞌox te ch‐acꞌbat yichꞌ vocol yuꞌun li Diose. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios: “Joꞌon jtuc ta xcacꞌbe yichꞌ vocol”, xi li Cajvaltic Diose. eqC Mu me joꞌoxuc xaliquesic li cꞌope; yuꞌun me joꞌoxuc chapajesic ti bu xlic cꞌope. p1 Scotol cꞌacꞌal pasic cꞌusi lec ta stojol li crixchanoetique. Mi oy buchꞌu ti chopol li cꞌusi chaspasbeique, mu me xapacbeic sutel. o Jmojuc me avoꞌonic acotolic. Mu me xatoy abaic, bicꞌtajes abaic. Mu me buchꞌu toj lec chaꞌi sba avuꞌunic. @ny Mi oy buchꞌu xmuybaj noꞌox ta sventa ti oy cꞌusi lec icꞌot ta pasel ta stojole, junuc me avoꞌonic eꞌuc. Mi oy buchꞌu oy svocole, paso me avocolic scoltael eꞌuc. m Mi oy buchꞌu chayilbajinique, mu me xaval ti acꞌo chamuque. Jaꞌ noꞌox xacꞌanbeic slequilal yutsilal Dios ta stojol. l{ Coltaic me li quermanotactic mi mu cꞌusi oy yuꞌunique, acꞌbeic. Li buchꞌu chcꞌot ta anaique, otesic me. k3 Muybajanic me yuꞌun ta melel ti chacolique. Cuchuc me avuꞌunic li ilbajinele li vocole. Scotoluc me cꞌacꞌal taic ta naꞌel li Diose. j Acꞌbeic yipal ta spasel li cꞌusi ta scꞌan li Cajvaltique, mu me xachꞌajubic. Ta sloqꞌueluc me avoꞌonic xapasic o. .iU Jaꞌ scꞌan ti chacꞌuxubin abaique yuꞌun avermano xa abaic ta sventa li Cristoe. Mu me buchꞌu tstoy sba avuꞌunic. Jaꞌ scꞌan ti chavil abaic ta leque. ah; Cꞌuxubinano me abaic ta melel, mu me alticuc noꞌox xavalic ti cꞌux chavaꞌi abaique. Jaꞌ me chꞌayo ta avoꞌonic li cꞌustic chopole; jaꞌ me ta sloqꞌueluc avoꞌonic xapasic li cꞌustic leque. Jg  Mi jaꞌ acꞌbilot yuꞌun Dios ti chatsatsubtasbe yoꞌon li yane, scꞌan ti jaꞌ chapase. Mi jaꞌ acꞌbilot yuꞌun Dios ti chaqꞌuelan li cꞌustic oy avuꞌune, sloqꞌueluc me avoꞌon xavacꞌ. Mi jaꞌ acꞌbilot yuꞌun Dios ti chaventain li cꞌusi ta spasic ta sventa Dios li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, sloqꞌueluc me avoꞌon xapas. Mi jaꞌ acꞌbilot yuꞌun Dios ti chacolta li buchꞌu ta xichꞌ vocole, ta slequilaluc me avoꞌon xapas. Jaꞌ scꞌoplal ti naca lec cꞌusi ta jpastic, joꞌotic ti oyutic xa ta scꞌob li Diose *fM Mi jaꞌ acꞌbilot yuꞌun Dios ti chamacꞌlanvane, scꞌan ti jaꞌ chapase. Mi jaꞌ acꞌbilot yuꞌun Dios ti chachanubtasvane, scꞌan ti jaꞌ chapase. ^e5 Li jujunutique yantic o li cꞌusi xuꞌ cuꞌuntic lijyacꞌbutic jpastic li Diose, jaꞌ li cꞌu sba isnop stuc chacꞌ jpastic li jujunutique. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti acꞌo jpastic li cꞌusi chijyacꞌbutic jnaꞌtique. Mi jaꞌ acꞌbilot yuꞌun Dios ti chavalbe li scꞌope, jaꞌ me jech xaval ti cꞌu sba jchꞌunojtique. d Jaꞌ noꞌox jech li joꞌotique, manchuc mi eputic pero junutic noꞌox ta stojol li Cristoe. Pero yantic o cabteltic yacꞌojbutic. cc? Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal oy jbecꞌtaltic pero oy coc jcꞌobtic, yantic o yabtel. 4ba Yuꞌun yacꞌojbun cabtel li Diose ti chcalbe li scꞌope, jaꞌ yuꞌun jech chacalbeic acotolic. Mu me xanop ti atuc noꞌox chabain tspasel scotol li yabtel li Diose yuꞌun me mu jtabetic yipal. Scꞌan chanopic lec li cꞌusi ta xacꞌ anaꞌic li Dios ti xuꞌ chapasic li jujunoxuque. ]a3 Mu xa me xanopic jech chac cꞌu chaꞌal ta snopic li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li Diose. Jaꞌ me scꞌan ti naca lec li cꞌustic chanopique, jaꞌ chanaꞌic o li cꞌustic ta scꞌan li Diose. Jaꞌ li cꞌustic leque, ti jaꞌ tscꞌan Dios ta jpastique, schiꞌuc ti jaꞌ sventa ti chijtuqꞌuibutic oe, chijlecubutic oe. 6` g Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta sventa ti ep slequil yoꞌon ta atojolic li Diose, jaꞌ scꞌan ti ta jꞌechꞌel chavacꞌ abaic ta scꞌob ti jayib cꞌacꞌal cuxulutic liꞌ ta balumile, jech snichꞌonoxuc xa o ta jꞌechꞌel. Jaꞌ lec chayilic o li Diose. '_G $Li cꞌustic oye jaꞌ spasoj scotol. Jaꞌ schabioj scotol. Jaꞌ noꞌox stuc ichꞌbil ta mucꞌ sbatel osil. Jaꞌ lec ti jech ta xcꞌot ta pasele.n^U #Jech nojtoc muc buchꞌu baꞌi laj yacꞌbe smoton yoꞌ jech ta spac sutele”, xi onoꞌox iyal. I]  "Jech chac cꞌu chaꞌal iyal onoꞌox li buchꞌu iyal scꞌop Dios ta voꞌonee: “Muc buchꞌu snaꞌ cuꞌuntic li cꞌu sba snopoj li Cajvaltic Diose. Muc buchꞌu xuꞌ ta schanubtas. w\g !Li Diose toj echꞌem slequil yoꞌon ta jtojoltic. Echꞌem schꞌulpꞌijil nojtoc yuꞌun li stuque scotol snaꞌoj. Muc buchꞌu snaꞌ cuꞌuntic li cꞌusi snopoje. Muc buchꞌu spas yuꞌun jech chac cꞌu chaꞌal ta spase. [ Yuꞌun jcotoltic chopol lijyilutic onoꞌox li Diose, jech jcotoltic liscꞌuxubinutic jech chac cꞌu chaꞌal yaloj onoꞌoxe. fZE Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li jchiꞌiltac li avie mu schꞌunic, pero chcꞌot scꞌacꞌalil chlic cꞌuxubinaticuc yuꞌun Dios li jnitilultaccutic jech chac cꞌu chaꞌal chacꞌuxubinatic xa li avie li joꞌoxuque. ;Yo La achiꞌiltaquic ta voꞌonee muc bu schꞌunic. Pero li avie li joꞌoxuque lacꞌuxubinatic xa yuꞌun li Diose, jaꞌ ti muc onoꞌox xchꞌun yuꞌunic li jchiꞌiltaque. )XK Yuꞌun li Diose yacꞌojbuncutic ep slequilal yutsilal. Jaꞌ yuꞌun ta to xicꞌ li jnitilultaccutique yuꞌun yaloj onoꞌox ti tꞌujbiluncutic yuꞌune. LW Li jchiꞌiltac ti mu schꞌunic ti jaꞌ ta xcolic ta sventa li Jesuse, jaꞌ yuꞌun pꞌajbilic xa o ta Dios. Ti jech pꞌajbilique yoꞌ acꞌo xachꞌunic li joꞌoxuque. Pero li jnitilultaccutique chlic cꞌuxubinaticuc yuꞌun Dios, yuꞌun jech albilic onoꞌox yuꞌun Dios li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. UV# Yuꞌun caloj onoꞌox ti ta jchꞌayboxuc amulique, xi onoꞌox li Diose. U Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, ta jcꞌan ti acꞌo xavaꞌibeic smelol li cꞌusi yaloj Dios ti ta spase yoꞌ jech mu xatoy abaic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Li avie ep jchiꞌiltac tsatsubem yoꞌonic. Pero jaꞌ noꞌox mi itsꞌaqui li jayvoꞌoxuc ti albil chaꞌiqꞌueic yuꞌun li Diose, jaꞌ xa o chacꞌ sbaic ta scꞌob Cajvaltic scotol li jchiꞌiltac li jayvoꞌ tꞌujbiluncutic onoꞌox chijcolcutic sbatel osile. Yuꞌun jech onoꞌox yaloj li Dios ta voꞌonee:La Avajcoltavanejique te ta xlic ta atojolic.Jaꞌ ta sjeltaboxuc avoꞌonic, joꞌoxuc li jꞌisraeloxuque. T S Ti jech latsꞌaqueic ta scꞌob li tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌel, li joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, más to xuꞌ ta stsꞌaqueic li jchiꞌiltac ti jaꞌ onoꞌox scꞌob li tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌele. Jaꞌ scꞌoplal ti chcꞌot scꞌacꞌalil chcolic scotol li jꞌisraeletic ti cꞌu yepal tꞌujbilic onoꞌox ta schꞌunic ti jaꞌ chcolic ta sventa li Cajvaltique R Pero cꞌalal ta schꞌunic li jnitilultaccutique, ta stsꞌaqueic yaꞌel. Li Diose xuꞌ yuꞌun ta stsꞌac yuꞌun oy stsatsal. Q Qꞌuelavilic, toj lec yoꞌon li Diose, pero chacꞌ quichꞌtic vocol nojtoc. Yuꞌun iyacꞌbe yichꞌic vocol li buchꞌutic muc bu xichꞌic ta muqꞌue, jaꞌ svocolic yaꞌel ti iꞌictaatic yuꞌun li Diose. Li joꞌoxuque lec chascꞌuxubinic mi chavacꞌ ta avoꞌonic ti jaꞌ chascoltaique. Mi mu xavacꞌ ta avoꞌonique, jaꞌ noꞌox jech chajequeic loqꞌuel yaꞌel eꞌuc. bP= Li jchiꞌiltac ta israelal ti jaꞌ scꞌob li tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌele, iꞌilbat svocolic yuꞌun Dios li cꞌalal istoy sbaique. Li joꞌoxuque, mi chatoy abaic eꞌuque, jech chacꞌ avocolic li Diose. O+ Ti ijequeic loqꞌuele, jaꞌ ta scoj ti muc schꞌunic ti jaꞌ noꞌox ta sventa li Cajvaltic ti xuꞌ ta xcolique. Yan li joꞌoxuque la achꞌunic xa. Jaꞌ yuꞌun te latsꞌaqueic, pero mu joꞌcoxuc mero scꞌoboxuc. Jaꞌ yuꞌun mu me xatoy abaic, xiꞌanic me. SN Pero mi oy buchꞌu jech chal avuꞌunic: “Ti ijequeic loqꞌuel li scꞌob li tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌele, yuꞌun joꞌotic onoꞌox scꞌoplal te chijtsꞌaque”, mi xachiique, melel. rM] Pero mu me xatoy abaic ta sventa ti joꞌoxuc latsꞌaqueic ta scꞌob li tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌele. Mi chatoy abaique, naꞌic me ti maꞌuc ta aventaic ti jech iyichꞌic cꞌuxubinel li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee. Jaꞌ ta sventa li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee ti chavichꞌic xa cꞌuxubinel li avie, yuꞌun jaꞌ xa avibelic yaꞌel eꞌuc. &LE Li yan jchiꞌiltac ti jaꞌ scꞌob li tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌele, ijequeic loqꞌuel yaꞌel ta scoj muc schꞌunic ti jaꞌ ta xcolic ta sventa li Cajvaltique. Li yav li bu ijequeic loqꞌuel yaꞌele, jaꞌ te latsꞌaqueic joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuc, li coꞌol schiꞌuc scꞌob toꞌox teꞌtical olivaoxuc yaꞌele. Jaꞌ xa quibeltic jcotoltic li tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌele. +KO Li jayvoꞌuncutic ti tꞌujbiluncutic onoꞌox yuꞌun Dios ti albil onoꞌox chijcolcutique, muc bu yictaojuncutic o. Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li jpꞌej pisbil harina ti ta xacꞌbeic ta smoton Dios li jchiꞌiltaque. Acꞌo mi jsetꞌ noꞌox ta xacꞌbeic Dios li paleetique pero jaꞌ yuꞌun o scotol chil li Diose. Li jsetꞌe jaꞌ svinajeb li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee yuꞌun muc bu epic ti itꞌujeique. Pero ta xcꞌot scꞌacꞌalil yuꞌun Dios ti ta xicꞌ scotol li cꞌu quepalcutic tꞌujbiluncutic onoꞌox ti ta jchꞌuncutic ti jech noꞌox chijcolcutic yuꞌune. Jech ta spas ta jpꞌej yaꞌel li pisbil harinae. Li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee jaꞌ jechic nojtoc jech chac cꞌu chaꞌal jtecꞌ tsꞌunbil teꞌel oliva yaꞌel. Jaꞌ quibelcutic yaꞌel yuꞌun jaꞌ baꞌi itꞌujeic yuꞌun Dios. Joꞌoncutic ti jchꞌunojcutic ti jaꞌ Jcoltavanej li Jesucristoe jaꞌ scꞌobuncutic li teꞌel oliva yaꞌele. Jaꞌ yuꞌun muc bu yictaojuncutic li Diose li cꞌu quepalcutic tꞌujbiluncutic onoꞌox yuꞌune. J  Ti iꞌictaatic yuꞌun Dios li jchiꞌiltaque, jaꞌ iꞌiqꞌueic yuꞌun Dios ep crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. Pero jaꞌ más to toj lec cꞌalal mi icꞌot scꞌacꞌalil ti ta schꞌunic li jnitilultaccutic ti albil onoꞌox ta xcolique. ZI- Ti jech persa scꞌan ti ta jpas chcaꞌie, yuꞌun ta jcꞌan ti acꞌo spichꞌ o yoꞌonic jayvoꞌuc li jchiꞌiltac ta israelal ta sventa ti joꞌoxuc chacꞌuxubinatique, yoꞌ jech ta xcolic o eꞌuc. +HO Li Diose liyacꞌbe cabtel ti chacalbeic li scꞌope, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jaꞌ yuꞌun persa scꞌan ti ta jpas li cabtel yacꞌojbune. ,GQ Avi ti mu schꞌunic li jchiꞌiltac juꞌne, oy xa cꞌusi lec icꞌot ta pasel yuꞌun jaꞌ xa ta xcꞌuxubinatic li crixchanoetic ta spꞌejel li balumile. Pero jaꞌ más to toj lec cꞌalal mi icꞌot scꞌacꞌalil ti ta schꞌunic li jnitilultaccutic ti albil onoꞌox ta xcolique. \F1 Joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, mi chavalic ti muc bu chcolic jchiꞌiltac ta scoj ti mu schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cristoe, pero muc bu jech. Ti jech mu schꞌunic li jchiꞌiltaque, yuꞌun jaꞌ yorail ti chacolic eꞌuc, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, jech acꞌo spichꞌ yoꞌonic li jchiꞌiltaque. FE Yuꞌun ta jꞌechꞌel chmacbat o satic, jech mu xilic o ti jaꞌ noꞌox oy coltael yuꞌun li Diose.Jech ch‐acꞌbat yichꞌic tsots vocol sbatel osil, xi onoꞌox li Davide, xi onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti cꞌu sba iꞌiqꞌueic yuꞌun Dios li jyanlumal crixchanoetique D  Jech onoꞌox laj yal eꞌuc li Davide:Li jchiꞌiltactic li tsatsubem xa yoꞌonique ta snopic ti lec xa oyic ta sventa ti jaꞌ batem ta yoꞌonic ta schꞌunel li smantaltac li Diose.Pero jaꞌ noꞌox sloꞌlooj o sbaic yuꞌun mu xchꞌun yuꞌunic.Ta sta scꞌacꞌalil ti jaꞌ svocolic o chcꞌot li cꞌustic ta spasique.Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li cꞌusi ta xꞌoch ta petsꞌe yuꞌun jaꞌ ta xloꞌloat o yuꞌun li cꞌusi toj lec te sqꞌueloje, jaꞌ ta xcham o. iCK Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil scꞌoplalic ta voꞌone ta scꞌop li Diose: “Ta xchꞌaybat yoꞌonic yuꞌun li Diose yoꞌ jech mu xa schꞌunic o. Jech mu xa xuꞌ xaꞌiic, mu xa xuꞌ xilic o”, xi tsꞌibabil. lBQ Jaꞌ yuꞌun jaꞌ noꞌox lec ta x‐ileic o yuꞌun Dios li buchꞌutic ti ta slequil noꞌox yoꞌon la stꞌuje. Li yan jchiꞌiltac ti chalic ti jaꞌ to lec ta x‐ileic yuꞌun Dios ta sventa li cꞌustic ta spas stuquique, itsatsubtasbat yoꞌonic yuꞌun Dios, jaꞌ yuꞌun mu xa schꞌunic o ti jaꞌ ta xcolic ta sventa li Cajvaltique. _A7 Ta slequil noꞌox yoꞌon Dios ti jech itꞌujeique, maꞌuc ta sventa li cꞌusi ispas stuquique. Ti jaꞌuc ta sventa li cꞌusi ispas stuquique, jaꞌ mu cꞌusi xtun o li slequil yoꞌon li Dios ti jechuque. 1@[ Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li avie, oy jchiꞌiltac ti yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltique ti tꞌujbilic onoꞌox ti ta xcolic ta sventa slequil yoꞌon li Diose. +?O Pero xanaꞌic ti jech itacꞌbat yuꞌun li Diose: “Mu atucuc. Oy to jucmil achiꞌiltac ti muc bu squejanoj sbaic ta stojol li santo Baal sbie”, xꞌutat. Z>- “Cajval, li jchiꞌiltaque laj xa smilic scotol li buchꞌutic ta xalic acꞌope, laj xa sjinesic scotol li scajleb amotone. Jtuc xa noꞌox liꞌ chcal acꞌop, pero chac smilicun eꞌuc”, xut li Diose. s=_ Li Diose snaꞌoj onoꞌox li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ noꞌox ta sventa li Cajvaltic ta xcolique. Jaꞌ yuꞌun muc bu ictabiluncutic o yuꞌun li Diose. ¿Mi mu xanaꞌic chaꞌa li cꞌusi iyal li Elías li cꞌalal ista ta naꞌel Dios ta voꞌonee? Isnop ti stuc xa noꞌoxe jech iyalbe li Dios li cꞌusi smulic li jchiꞌiltactique. Jech iyal: t< c Ta sventa li joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque cꞌuxoxuc xa ta yoꞌon li Diose, pero mu me xanopic ti ictabiluncutic o, joꞌoncutic li jꞌisraeluncutic li tꞌujbiluncutic onoꞌox yuꞌun li Diose. Yuꞌun li joꞌone jꞌisraelun eꞌuc. Joꞌon snitilulun eꞌuc li Abrahame. Jaꞌ te lilic talel ta jun snichꞌon li Israele, jaꞌ li Benjamín sbie. ;w Yan li joꞌotic li jꞌisraelutique jech iꞌalbat jcꞌoplaltic yuꞌun Dios li Isaíase: “La achiꞌiltaque scotol cꞌacꞌal chcalbe ti acꞌo talicuc ta jtojole pero mu schꞌunic. Jaꞌ noꞌox ta stoy sbaic ta jtojol”, xꞌutat.x:i Li Isaíase más jamal iꞌalbat yuꞌun li Diose:Li buchꞌutic muc bu chisaꞌique jaꞌ chistaic.Yuꞌun jtuc ta xcacꞌ jba ta ilel ta stojolic li buchꞌutic muꞌyucun ta yoꞌon chisaꞌique, xi li Diose, xi li Isaíase. 9) Pero mi oy buchꞌu jech chal avuꞌunic: “¿Mi yuꞌun nan muc bu yaꞌiojic li jchiꞌiltactic ti jaꞌ chlaj yicꞌan li jyanlumal crixchanoetic li Diose mi mu jchꞌuntic, joꞌotic li jꞌisraelutique?” mi xachiique, yaꞌiojic onoꞌox. Yuꞌun baꞌi onoꞌox iꞌalbatic yuꞌun Moisés li cꞌusi iyal li Diose. Jech iyal:Chlic quicꞌan ep ta chop jyanlumal crixchanoetic li muc bu tꞌujbilic cuꞌun chavalique,
jech itꞌix chaꞌiic la anitilultaque.Jech ta xꞌilinic ta scoj ti jaꞌ xa ta xquicꞌan li snitilultac li buchꞌutic muc bu xiyichꞌic ta mucꞌ onoꞌox ta voꞌonee, xi li Diose, xi onoꞌox li Moisese. T8! Mi oy buchꞌu jech chal avuꞌunic: “¿Mi yuꞌun nan muc to bu yaꞌiojbeic scꞌop li Cristo li jchiꞌiltactique?” mi xachiique, yaꞌiojic xa. Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios ti
ta onoꞌox xpuc batel ta spꞌejel balumil li scꞌope.Ta onoꞌox xaꞌiic scotol li crixchanoetique, xi tsꞌibabil. {7o Pero scꞌan ta xichꞌic albeel lec yoꞌ tschꞌunic. Li cꞌusi scꞌan albeele, jaꞌ li scꞌop li Cristoe. o6W Pero li jchiꞌiltactique mu scotolicuc ta schꞌunic ti jaꞌ chijcol ta sventa li Cajvaltique. Jech chac cꞌu chaꞌal iyal li Isaías ta voꞌonee: “Cajval, muc buchꞌu tschꞌun lec la acꞌop li icalcutique”, xi. 5 Li buchꞌutic chba yalique, ¿cꞌuxi xuꞌ yuꞌunic mi mu tacbilicuc batel yuꞌun li Diose? Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Lec ch‐aꞌibat scꞌopic li buchꞌutic chba yalic ti oy coltael ta sventa li Cajvaltique”, xi tsꞌibabil. )4K Pero ¿cꞌuxi xuꞌ tscꞌan scolelic mi muc bu schꞌunojic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique? Schiꞌuc ¿cꞌuxi xuꞌ nojtoc ta schꞌunic ti jaꞌ Jcoltavanej mi muc bu yaꞌiojbeic scꞌoplale? ¿Cꞌuxi xuꞌ chaꞌibeic scꞌoplal mi muc buchꞌu ta xꞌalbat yaꞌiique? 03Y Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Scotol li buchꞌutic ta scꞌan scolelic ta stojol li Cajvaltique jaꞌ ta xcolic o sbatel osil”, xi tsꞌibabil. v2e Muꞌyuc scꞌoplal mi jꞌisraelutic, mi maꞌuc jꞌisraelutic, yuꞌun jun noꞌox ajvalil cuꞌuntic jcotoltic, jaꞌ li Diose. Coꞌolcoꞌol chiscoltautic jcotoltic mi ta jcꞌan jcoleltique yuꞌun mu xlaj yoꞌon ta coltavanej. W1' Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop li Diose: “Scotol li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ chcolic ta sventa li buchꞌu tꞌujbil cuꞌune, mu xlajic ta loꞌloel”, xi li Diose, xi tsꞌibabil. "0= Mi jech jchꞌunojtique, muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Diose. Schiꞌuc mi jamal chcaltic ti jaꞌ xa sventainojutique, chijcolutic o sbatel osil. f/E Yan li joꞌotic ti muꞌyuc xa jmultic chijyilutic li Dios ta sventa ti jchꞌunojtic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristoe, mu me xuꞌ chcaltic: “¿Buchꞌu xuꞌ ta xyal talel ta vinajel yoꞌ chiscoltautic? ¿Buchꞌu xuꞌ ta xchaꞌcuxi yoꞌ chiscoltautic?” mu me xuꞌ xijchi. Yuꞌun a xa chamuc ta jcojtic liꞌ ta balumil li Cristoe, pero ichaꞌcuxi. Jaꞌ jech chal li cꞌop ti chcale, jaꞌ chꞌunic. Yuꞌun mi jamal ta xcaltic ti jaꞌ tꞌujbil yuꞌun Dios ti chventainvan li Jesuse, schiꞌuc mi jchꞌunojtic ti ichaꞌcuxesat yuꞌun li Diose, jaꞌ chijcolutic o sbatel osil. . v-e Li buchꞌutic ta xalic ti ta sventa mantal lec ch‐ileic yuꞌun li Diose, jaꞌ to jech xuꞌ muꞌyuc smul ch‐ileic mi ta schꞌunbeic scotol smantaltac li Diose jech chac cꞌu chaꞌal la stsꞌiba li Moisés ta voꞌonee. D, Yuꞌun li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cristoe, muꞌyuc smulic ta xꞌileic o yuꞌun li Diose. Jaꞌ ta xvinaj o ti mu xijcol yuꞌun li smantaltac li Diose. 8+i Yuꞌun mu xaꞌibeic smelol ti cꞌu sba ti muꞌyuc jmultic chijyilutic li Diose. Ta xalic noꞌox ti jaꞌ ta sventa li cꞌusi ta spasic stuquic ti muꞌyuc smulic ta xꞌileic o yuꞌun li Diose. Mu schꞌunic ti yaloj Dios ti jaꞌ ta sventa li Cristo ti muꞌyuc jmultic chijyilutic o li Diose. * Ta sloqꞌuel yoꞌonic yichꞌojic ta mucꞌ Dios ti yalojique, pero altic. Yuꞌun mu jechuc smelol ta ichꞌel ta mucꞌ. ) + Ti oyuc cꞌuxi xcolic li jchiꞌiltac ta israelale, jaꞌ ximuybaj o. Scotol cꞌacꞌal ta jcꞌoponbe Dios ta stojolic ti acꞌo colicuque. T(! !Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Li buchꞌu tꞌujbil cuꞌun ti chventainvane, te ta xcꞌot ta jteclum Jerusalene.Li buchꞌu mu xichꞌ ta mucꞌ li buchꞌu tꞌujbil cuꞌune, ta onoꞌox xba yichꞌic vocol.Jaꞌ jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta spꞌosi yoc ta ton ta xyal ta lume.Yan li buchꞌutic ta schꞌunic ti jaꞌ ta xcolic ta sventae, mu xlajic ta loꞌloel, xi li Diose, xi tsꞌibabil.l'Q Ti jech oy o smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose, jaꞌ ta scoj ti mu schꞌunic ti jaꞌ ta sventa li Cajvaltic ti muꞌyuc jmultic chijyilutic o li Diose. Jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasel li cꞌusi lec ti yalojic yuꞌun ta snopic ti jaꞌ muꞌyuc smulic ta xꞌileic o yuꞌun li Diose. Jaꞌ jechic yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu ta spꞌosi yoc ta ton ta xyal ta lum ta scoj ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌon li bu ta xbate. Ta scoj ti muc schꞌunic ti jaꞌ noꞌox ta sventa li Cajvaltic ti muꞌyuc jmultic chijyilutic o li Diose, jaꞌ te cꞌot spꞌosi o yoquic yaꞌel. `&9 Yan li jchiꞌiltactic ta israelal ti jaꞌ ibat ta yoꞌonic ta schꞌunel li mantaletique yuꞌun jaꞌ tsnopic ti jaꞌ lec ta xꞌileic o yuꞌun li Diose, pero jaꞌ oy o smulic ta xꞌileic yuꞌun li Diose. m%S Jaꞌ ta xquiltic o ti jaꞌ lec ta xꞌileic yuꞌun Dios li jyanlumal crixchanoetic ti muc bu jaꞌ isaꞌic cꞌu sba lec ta xꞌileic o yuꞌun li Diose, yuꞌun ischꞌunic xa ti jaꞌ Yajcoltavanejic li Cajvaltique. n$U Li Isaíase jech laj yal jcꞌoplaltic nojtoc, joꞌotic li jꞌisraelutique:Ti manchuc oy jayvoꞌutic chiscꞌuxubinutic li Cajvaltic Dios ti jaꞌ sventainoj scotole,
ta jꞌechꞌel chijlaj o jcotoltic ti jechuque,
jech chac cꞌu chaꞌal ta jꞌechꞌel ilajic o yuꞌun Dios scotol li crixchanoetic ta jteclum Sodoma schiꞌuc ta jteclum Gomorra ta voꞌonee, xi. Jaꞌ scꞌoplal ti muc schꞌunic ti jaꞌ noꞌox chcolic ta sventa Cajvaltic li jꞌisraeletique #- Yuꞌun cꞌalal ta xcꞌot scꞌacꞌalil ta xichꞌ cꞌop li Diose, ta xcꞌot ta pasel ti yaloj onoꞌox ti ta xacꞌbe yichꞌic vocol li buchꞌutic mu schꞌunique. Pero muc bu chacꞌbe yichꞌic vocol li buchꞌutic albil onoꞌox ta xcolique”, xi li Isaíase. " Li Isaíase jech onoꞌox iyal jcꞌoplaltic, joꞌotic li jꞌisraelutique: “Joꞌotic li snitilulutic Israele, jaꞌ jech quepaltic chijcꞌot jech chac cꞌu chaꞌal jiꞌ ta tiꞌnab ti mu xlaj ta atele. Acꞌo mi eputic pero mu jcotolticuc chijcol. P! Li buchꞌutic maꞌuc jnichꞌnab li avie, ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti joꞌoxuc jnichꞌnaboxuc, joꞌon li cuxul Diosune, xcut li snitilultaque, xi li Diose, xi onoꞌox la stsꞌiba li Osease. R  Yuꞌun jech onoꞌox la stsꞌiba ta scꞌop Dios li Oseas ti iyal scꞌop Dios ta voꞌonee:Li buchꞌutic maꞌuc jnichꞌnab li avie, ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti jaꞌ jnichꞌnab li snitilultaque.Li buchꞌutic mu cꞌuxuc ta coꞌon li avie, ta xcꞌot scꞌacꞌalil ti ta jcꞌuxubinan li snitilultaque. 3 Jaꞌ noꞌox jech eꞌuc li Diose, xuꞌ yuꞌun tspasbe cꞌusi ta scꞌan li buchꞌu pasbil yuꞌune. Mi ta scꞌan ta xacꞌbe yichꞌic vocol ta ora li buchꞌutic albil onoꞌox scꞌoplal ti ta xchꞌayic o sbatel osile jech acꞌo vinajuc ti oy sjuꞌele, xuꞌ yuꞌun ta spas. Pero mi ta scꞌan ti muc to bu ta xacꞌbe yichꞌic vocol yuꞌun jaꞌ ta scꞌuxubin scotol li buchꞌutic tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun ti albil scꞌoplal chba schiꞌinic ta lequilale, xuꞌ yuꞌun nojtoc. Xuꞌ yuꞌun chijyacꞌbutic slequil coꞌontic, jaꞌ jech scotolic ta xilic ti chijtuqꞌuibutic, joꞌotic ti albil onoꞌox chijcolutique yuꞌun laj xa yicꞌutic. Pero maꞌuc noꞌox joꞌoncutic li jꞌisraeluncutique; cꞌalal ta joꞌoxuc eꞌuc ti maꞌuc jꞌisraeloxuque.  c? Li jpatpꞌine xuꞌ ta spas ti cꞌu sba scꞌan yoꞌon stuque. Cꞌalal mi la svotsꞌ o li slume, xuꞌ ta spat jpꞌej pꞌin ti ta scꞌuxubine, schiꞌuc nojtoc xuꞌ ta spat jpꞌej nojtoc ti mu scꞌuxubine.  Pero mi oy buchꞌu jech ta xal: “Li Diose mu xuꞌ ta xal ti oy jmule yuꞌun stuc la stsatsubtasbun li coꞌone”, mi xie, ¿cꞌu chaꞌal ti jech tstacꞌbe li Diose? Qꞌuelavilic li pꞌine chaꞌa. Ti xuꞌuc xcꞌopoj yoꞌ jech ta xalbe li jpatpꞌine: “¿Cꞌu chaꞌal jech la apatun?” ti xuꞌuc xute, ¿mi smelol xanaꞌic ti jech ta xalbe ti buchꞌu tsmeltsanune?  S Jech ta xvinaj ti jaꞌ ta spas li cꞌusi ta scꞌan stuc li Diose. Xuꞌ ta scꞌuxubin jun crixchano ti mi scꞌan yoꞌone, xuꞌ ta schꞌaybe yoꞌon jun crixchano nojtoc yoꞌ mu xa schꞌun o. w Yuꞌun jech tsꞌibabil ta scꞌop Dios li cꞌusi iꞌalbat yuꞌun Dios li mucꞌta ajvalil ta Egipto balumil ta voꞌonee: “Laj cacꞌbot avabtel yoꞌ joꞌot ta aventa ta xvinaj ta spꞌejel balumil ti oy jtsatsal juꞌele”, xꞌutat. 9k Jech maꞌuc ta sventa mi ta scꞌan stuc li buchꞌu ta xcꞌuxubinate, schiꞌuc maꞌuc ta sventa mi lec li cꞌusi ta spase, jaꞌ noꞌox ti jech iscꞌan stuc li Diose.  Yuꞌun li Diose jech onoꞌox laj yalbe li Moisés ta voꞌonee: “Li buchꞌu ta jcꞌan ta jcꞌuxubine ta jcꞌuxubin”, xut. X) Mi chcaltic ti muc bu lec li cꞌusi ta spas li Diose, pero muc bu jech. .U Pero cꞌalal muc toꞌox bu voqꞌuem li unetique, mu toꞌox naꞌbiluc mi lec, mi chopol li cꞌustic ta spasique, pero li Diose jech iꞌalbat li Rebecae: “La abanquilalꞌole jaꞌ ta spase ta mantal yuꞌun li yitsꞌine”, xꞌutat onoꞌox. Ta más tsꞌacal jech iyal li Diose: “Jaꞌ lec iquil li Jacove, jaꞌ muc bu lec iquil li Esaue”, xi tsꞌibabil. Jech ta xvinaj ti ta stꞌuj bu junucal ta scꞌan stuc li Diose. Maꞌuc ta sventa mi lec li cꞌusi ispas ti la stꞌuj li june. Jaꞌ noꞌox ti jech la snop stuc li Diose.   Maꞌuc noꞌox Isaac ti jech itꞌuje yuꞌun li Diose. Cꞌalal oy xaꞌox yajnil li Isaaque, jaꞌ li Rebecae, vach iyil. %C Yuꞌun li Abrahame ischꞌun ti cꞌalal jech iꞌalbat yuꞌun Diose: “Cꞌalal ilocꞌ jabile, oy xaꞌox yol li Sarae, querem”, xꞌutat onoꞌox. r] Jaꞌ ta xquiltic o ti maꞌuc ta sventa bu liquem talel jtsꞌunbaltic ta voꞌone ti snichꞌnabutic li Diose. Jaꞌ noꞌox venta mi jchꞌunojtic ti jaꞌ melel cꞌusi yaloj Dios jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li Abrahame. E Pisile, jcotoltic coꞌol snitilulutic li Abrahame, pero mu jcotolticuc jech ta jchꞌuntic jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌune. Yuꞌun li Abrahame jech onoꞌox iꞌalbat yuꞌun li Diose: “Li snitilultac Isaaque jaꞌ anitilultac ta xquil. Yan li snitilultac Ismaele maꞌuc anitilultac ta xquil”, xꞌutat. lQ Ti jech mu jcotolticuc ta jchꞌuntique, mu yuꞌunuc mu xcꞌot xcꞌopoj li Diose. Jaꞌ noꞌox yuꞌun ti mu jcotolticuc jech ta jchꞌuntic jech chac cꞌu chaꞌal ischꞌun li jtotic jmeꞌtic Israel ta voꞌonee. E Yuꞌun jaꞌ jchiꞌiltic ta israelal, coꞌol tꞌujbilutic yuꞌun Dios. Yuꞌun jaꞌ coꞌol jtotic jmeꞌtic ti iloqꞌuesatic talel ta Egipto balumil ta voꞌonee schiꞌuc li iꞌacꞌbatic talel xojobal Dios ta stojolic li cꞌalal ixanavic talel ta bee. Schiꞌuc ti iꞌalbatic ti ta xcoltaatic yuꞌun li Diose. Schiꞌuc li iꞌacꞌbatic li smantaltaque. Schiꞌuc li iꞌalbatic yuꞌun Dios ti cꞌu sba ta spasic li chꞌulna li meltsanbil jech chac cꞌu chaꞌal carpae li yoꞌ bu chichꞌic ta mucꞌ li Diose. Schiꞌuc ep ta velta iꞌalbatic ti cꞌu sba chiscoltautic cꞌalal mi ital li Jcoltavanej ti ta stac talele. Leꞌe jaꞌ coꞌol jtotic jmeꞌtic jchiꞌuctic li jchiꞌiltactic ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Cristoe. Li Cristoe acꞌbil yabtel yuꞌun Dios ti chiscoltautique, jaꞌ jchiꞌiltic ta israelal. Pero sventainoj scotol li cꞌustic oye yuꞌun Dios eꞌuc. Stuc ichꞌbil ta mucꞌ sbatel osil. Jaꞌ lec ti jech ta xcꞌot ta pasele. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ noꞌox ta xcolic li buchꞌutic chichꞌic cꞌuxubinel yuꞌun li Diose    ) Li joꞌone oyun xa ta scꞌob li Cristoe, jaꞌ yuꞌun ta xcat o coꞌon ta scoj ti mu xichꞌic ta mucꞌ li Cristo li jchiꞌiltactic ta israelale. Scotol cꞌacꞌal ta xcat o coꞌon ta scojic. Melel ti jech ta xcale. Sqꞌueloj li Chꞌul Espíritu ti jech coꞌone. Ti oyuc cꞌuxi xuꞌ ta jel jbacutique, xuꞌ joꞌon chilocꞌ chcaꞌi ta scꞌob li Cristoe yoꞌ jaꞌ acꞌo ochicuc.  r ]'Mu cꞌusi pasbil yuꞌun Dios, mi ta vinajel, mi liꞌ ta balumile, ti xuꞌ ta spajesvan ti jech mu xa cꞌuxutic o ta yoꞌon li Diose. Yuꞌun ta jꞌechꞌel cꞌuxutic o ta yoꞌon Dios ta sventa li Cajvaltic Jesucristoe.T !&Jech jchꞌunoj o ti mu cꞌusi xuꞌ ta xcꞌot ta pasel ta jtojoltic ti jech mu xa cꞌuxutic o ta yoꞌon li Diose. Acꞌo mi xijcham, acꞌo mi cuxulutic to, cꞌuxutic o ta yoꞌon. Muc buchꞌu xuꞌ ta spajes ti jech mu xa cꞌuxutic o ta yoꞌone. Mi jaꞌ li yajꞌangeltac li Diose, mi pucuj cꞌuxi, mu xuꞌ yuꞌunic. Acꞌo mi oy cꞌusi ta xcꞌot ta pasel ta jtojoltic li avie, acꞌo mi jaꞌ to cꞌu ora, cꞌuxutic o ta yoꞌon li Diose. r]%Scotol li vocol ti ta xquichꞌtique ta jpastic ta canal ta sventa li Cristo ti cꞌuxutic ta yoꞌone. ,Q$Jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox ta scꞌop li Diose:Cajval, joꞌot ta aventa ti scotol cꞌacꞌal oy jcꞌoplalcutic ti chijlajcutic ta milele.Nopbil xa jcꞌoplalcutic jech chac cꞌu chaꞌal li chij ti nopbil xa scꞌoplal ti ta xichꞌ milele, xi tsꞌibabil. ;o#Mu xuꞌ cꞌusi ta xcꞌot ta pasel ta jtojoltic ti jech mu xa cꞌuxutic o ta yoꞌon li Cristoe. Ta jꞌechꞌel cꞌuxutic o ta yoꞌon. Acꞌo mi ta xquichꞌtic vocol, acꞌo mi ta xquichꞌtic ilbajinel, acꞌo mi ta xquichꞌtic contrainel, acꞌo mi ta xquichꞌtic vocol ta viꞌnal, acꞌo mi muꞌyuc lec jcꞌuꞌtic, acꞌo mi nopbil xa jcꞌoplaltic ti ta xquichꞌtic milele, pero cꞌuxutic o ta yoꞌon li Cristoe. 2]"Muc buchꞌu xuꞌ chal ti chijchꞌayutic o sbatel osile yuꞌun jaꞌ icham ta scoj jmultic li Cristoe. Pero ichaꞌcuxi loqꞌuel ta smuquenal, te xa oy ta sbatsꞌicꞌob Dios. Jaꞌ te chiscoltautic ta stojol li Diose. Jaꞌ ta sventa Cristo ti chispasbutic perton yuꞌun jmultic li Diose. )!Muc buchꞌu xuꞌ chisaꞌbutic jmultic, joꞌotic ti tꞌujbilutic yuꞌun li Diose, yuꞌun jaꞌ iyal stuc Dios ti muꞌyuc xa jmultique. 7g Li Diose muc bu isjalan li Schꞌulnichꞌone, iyacꞌ ta milel ta jcojtic. Ta sventa ti jech ispase, ta onoꞌox xijyacꞌbutic eꞌuc scotol li cꞌustic ta jcꞌantique. Jaꞌ yuꞌun mu xa cꞌu chal o coꞌontic cꞌalal mi oy buchꞌu chiscontrainutique yuꞌun snichꞌonutic xa o li Diose. V%Ta sventa ti jech onoꞌox snopoj li Diose lijyicꞌutic. Cꞌalal iquichꞌtic ta muqꞌue, muꞌyuc xa jmultic lijyilutic. Ta sventa ti muꞌyuc xa jmultic lijyilutique, jaꞌ yuꞌun snichꞌonutic o. ^5Li Diose snaꞌoj onoꞌox li buchꞌutic ta xacꞌ sbaic ta scꞌobe, schiꞌuc snopoj onoꞌox ti chiscoꞌoltajesutic schiꞌuc li Snichꞌone. Jaꞌ banquilal li Snichꞌone, joꞌotic tsꞌacalutic yuꞌun. GJoꞌotic ti oy ta coꞌontic li Diose, jnaꞌojtic ti scotol li cꞌustic chacꞌ xtal ta jtojoltique jaꞌ sventa jlequilaltic. Yuꞌun oy cꞌusi snopoj li Dios ti lijyicꞌutique. Z~-Li Dios ti snaꞌoj cꞌu sba li coꞌontique, snaꞌ cꞌusi ta xcꞌanbat yuꞌun li Chꞌul Espíritue. Yuꞌun li Chꞌul Espíritue ta scꞌanbe jech chac cꞌu chaꞌal ta scꞌan li Diose. Chiscꞌoponbutic Dios ta jtojoltic yuꞌun snichꞌnabutic xa li Diose. Jaꞌ scꞌoplal ti jaꞌ jlequilaltic li vocol li chquichꞌtique v}eJech nojtoc li Chꞌul Espíritue jaꞌ chiscoltautic yuꞌun mu jnaꞌtic cꞌu sba ta jtatic ta naꞌel Dios li cꞌalal oy cꞌusi ta xcꞌot ta jtojoltique. Mu jnaꞌtic cꞌusi ti lec ta jcꞌanbetique, jaꞌ yuꞌun ta jicꞌ coꞌontic. Pero li Chꞌul Espíritue chiscꞌoponbutic Dios yuꞌun jaꞌ ta scꞌanbe li cꞌusi mu jnaꞌtic scꞌanbeele. k|OJaꞌ ta jmalatic li cꞌusi muc to bu quilojtique, jaꞌ yuꞌun mu xlaj coꞌontic ta smalael. ! ~~}{zyyCx vuFtsqp2oon mljjhagg fxed}cba`V_^]]o\>[ZZXWWGUTSSRPQiONzML3K J9IxGGQGEDCBAA@@2?c>=s=;:998766,6 43g22>1x0/..0-M,+k* ('&&^%$#!!8~/l ,O w .|!q#v Ti toj cꞌuxutic ta yoꞌon li Diose, jech scꞌan ti acꞌo xquictatic li cꞌustic chopole schiꞌuc li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique ti jaꞌ sventa noꞌox osil balumile. Jaꞌ scꞌan ti acꞌo jnoptic lec li cꞌusi ta jpastique. Jaꞌ scꞌan ti ta melel ti cꞌusi chcaltique, ti jun coꞌontic acꞌo jpastic li cꞌusi ta scꞌan Dios ti jayib cꞌacꞌal cuxulutic liꞌ ta balumile. ~puv Jaꞌ jech scꞌan ta xcacꞌtic ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose yuꞌun laj xa yacꞌ ta ilel ti toj cꞌuxutic ta yoꞌone. Yuꞌun laj yacꞌ ta milel li Snichꞌone yoꞌ jech xuꞌ ta jtatic coltael jcotoltic ta spꞌejel li balumile. toav Schiꞌuc ti mu me xelcꞌanbeic li cꞌustic oy yuꞌun li yajvalique. Acꞌo yaqꞌuic ta ilel ta stojol li yajvalic ti ta stuqꞌuil noꞌox cuxulique, jech ta xaqꞌuic ta ichꞌel ta mucꞌ li Diose, jaꞌ li Cajcoltavanejtique. jnMv Albo li cꞌusi lec ta pasel nojtoc li buchꞌutic chonbilic ta jtunele ti acꞌo schꞌunbeic smantal li yajvalique. Albo ti acꞌo schꞌunic li cꞌusi ta xꞌalbatic yuꞌun li yajvalique, ti mu me stacꞌulanique. Vm%vMi lec scotol li cꞌusi chavale schiꞌuc li cꞌusi chachanubtasvan oe, jech muc buchꞌu xuꞌ tsaꞌ amul. Mi jech ta jpastique, ta xqꞌuexavic o, ta xal yoꞌonic li buchꞌutic chiscontrainutique. .lUvJaꞌ acꞌo ta ilel ti naca lec li cꞌustic chapase yoꞌ jech ta schanic eꞌuc li viniquetique. Lecuc me xachanubtasvan, oyuc me lec smelol li cꞌusi chavale. Zk-vAlbo nojtoc li viniquetique ti acꞌo snopic lec li cꞌustic ta spasique. j vAcꞌo yalanbe ti acꞌo snopic lec li cꞌustic ta spasique, ti mu me jaꞌuc snopic li cꞌustic chopole. Acꞌo me schanubtasan lec li cꞌustic abtelal oy ta snaique yoꞌ jech ta xpꞌijubic o. Acꞌo yalanbe ti acꞌo lecuc me yoꞌonique, ti acꞌo schꞌunbeic smantal li smalalique. Ti mi jaꞌ tspasique, muc buchꞌu xuꞌ chopol ta xcꞌopoj ta sventa li scꞌop Diose. i'vLi yayailetique acꞌo me yalanbe li tsebal antsetique ti acꞌo me scꞌanojuc lec li smalalique, ti acꞌo scꞌuxubinan lec li yalabique. hvAlbo yaꞌiic nojtoc li yayailetique ti acꞌo spasic li cꞌustic leque, ti oyuc noj me lec smelol li cꞌustic ta xalique, ti mu me saꞌbeic smul li schiꞌiltaquique, ti mu xa me xyacubique. Jaꞌ acꞌo yaqꞌuic ta ilel li cꞌusi lec ta pasele. 7ggvAlbo yaꞌiic li moletique ti mu xa me xyacubique, ti jaꞌ acꞌo yaqꞌuic ta ilel li cꞌusi lec ta pasele, ti jaꞌ acꞌo schꞌunic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele, ti acꞌo cꞌuxubinvanicuque. Acꞌo oyuc lec stsatsal yoꞌonic yoꞌ jech chcuch yuꞌunic li cꞌustic ta xtal ta stojolique. }f uvLi joꞌote jaꞌ noꞌox me xaval li cꞌusi lec ta pasel ti bu coꞌol xlocꞌ smelol schiꞌuc li scꞌop Diose. e 'vChalic ti yichꞌojic ta mucꞌ li Diose pero mu meleluc, yuꞌun chopol li cꞌustic ta spasique. Jech muc bu lec ta xꞌileic yuꞌun li Diose yuꞌun mu scꞌan schꞌunic li cꞌusi yaloj li Diose. Jaꞌ yuꞌun mu xuꞌ yuꞌunic ta spasic li cꞌustic leque.:d ovYuꞌun li joꞌotique tuqꞌuibem xa coꞌontic, jaꞌ yuꞌun lec ta xquiltic scotol li cꞌustic veꞌlilal yacꞌojbutic li Diose. Mu cꞌusi jchopucal veꞌlil ta soc o coꞌontic. Yan li buchꞌutic chopol onoꞌox yoꞌonique, ti mu scꞌan schꞌunique, jech chopol chilic nojtoc li cꞌustic oye. Ta scoj ti chopol onoꞌox yoꞌonique jech mu snaꞌic mi chopol li cꞌustic chalique schiꞌuc li cꞌustic tspasique. Yc -vAlbo yaꞌiic ti mu me schꞌunic li loꞌiletic ti chalic li jchiꞌiltac ta israelale, schiꞌuc ti mu me schꞌunic li cꞌusi chalic li buchꞌutic ti muc bu schꞌunojic li scꞌop Dios ti jaꞌ melele. *b Ov Melel li cꞌusi laj yale. Jaꞌ yuꞌun pajeso me li buchꞌutic jech to ta spasique yoꞌ acꞌo schꞌunic li cꞌusi melel, jaꞌ li scꞌop li Cajvaltique. -a Uv Oy toꞌox jun vinic li te ta Creta balumil ta voꞌone ti lec pꞌije. Jech laj yal: “Joꞌotic li liꞌ nacalutic ta Creta balumile, naca jutcꞌoputic yuꞌun toj chopol cuxulutic. Jaꞌ noꞌox ta jcꞌantic ti jech noꞌox chijveꞌutique yuꞌun toj chꞌajutic ta abtel”, xi. m` Uv Pero scꞌan pajeselic, yuꞌun ta schibajesbe yoꞌonic spꞌejelic ta na li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Yuꞌun mu lecuc li cꞌusi chaqꞌuic ta chanele. Yuꞌun noꞌox ta scꞌanic tojel ta taqꞌuin. _ /v Scꞌan ti jaꞌ jech chatꞌuje yuꞌun oy ep buchꞌutic mu scꞌan schꞌunic li cꞌusi ta scꞌan li Diose. Cꞌusiuc noꞌox ta sjovilꞌalic, muꞌyuc stuqꞌuil li cꞌusi chalique. Yuꞌun noꞌox ta xloꞌlovanic. Jaꞌ jech ta spasic li jchiꞌiltac ta israelale, li buchꞌutic ta xalic ti persa scꞌan ta xichꞌic circuncisión li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. V^ 'v Jaꞌ me scꞌan ti ta jꞌechꞌel yacꞌojic o ta yoꞌonic li scꞌop Dios li cꞌu sba ichanubtaseique. Ti mi jaꞌ noj ta spasique, ta stsatsubic o ta stojol Dios li yanetique ta sventa ti lec tucꞌ ta xalic li scꞌop Diose. Jaꞌ noꞌox jech nojtoc ta xpaj o yuꞌunic li buchꞌutic toj echꞌem chaꞌi sbaic ta loꞌile. t] cvJaꞌ scꞌan ti oy slequil yoꞌonique, ti ta xꞌotesvanic ta snaique, ti ta xmacꞌlanvanique. Jaꞌ me scꞌan ti naca lec li cꞌustic tsnopique. Jaꞌ me lec mi jaꞌ chatꞌuj li buchꞌutic snaꞌic snopele. Jaꞌ me scꞌan ti jaꞌ noꞌox batem ta yoꞌonic ta spasel li cꞌustic ta scꞌan li Diose, ti spajesoj sbaic ta spasel li cꞌustic chopole. ?\ yvYuꞌun li buchꞌutic ta xichꞌ yabtelic sventa ta schabiic li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, jaꞌ ta spasbeic yabtel li Diose. Jaꞌ scꞌan ti lec li cꞌustic ta spasique yoꞌ jech mu saꞌbat smulic. Jaꞌ scꞌan ti mu stoy sbaic ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ scꞌan ti mu xꞌilinique, ti mu xyacubique, ti mu sliquesic cꞌope, ti mu spichꞌ yoꞌonic ta taqꞌuine. K[ vJaꞌ me xatꞌuj li buchꞌutic ti naca lec scotol li cꞌustic ta spasique, schiꞌuc ti mu chopluc scꞌoplalique, ti jun yoꞌonic schiꞌuc li yajnilique, ti lec yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic schiꞌuc li snichꞌnabe, ti mu chopluc scꞌoplalic li snichꞌnabe, ti lec ta schꞌunbe smantal li stot smeꞌique. xZ kvTi te laj quictaot ta Creta balumile, yuꞌun jaꞌ avabtel chavalbe li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti bu scꞌan to chaꞌibeic smelole. Jaꞌ avabtel nojtoc chatꞌuj li buchꞌutic ta xꞌoch ta jchabivanejetic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta jujun jteclume, jech chac cꞌu chaꞌal laj calbot comele. >Y wvJech chajcꞌoponot batel ta carta, Tito, joꞌot li coꞌol schiꞌuc jnichꞌonote yuꞌun achꞌun li scꞌop Dios li cꞌalal laj calbote. Acꞌo yacꞌbot slequilal yutsilal li Jtotic Diose schiꞌuc li Cajvaltic Jesucristoe. Acꞌo scꞌuxubinot, acꞌo spasbot ta jun avoꞌon. Jaꞌ scꞌoplal ti scꞌan ti tꞌujbil lec li buchꞌutic ta xꞌochic ta jchabivanejetic yuꞌun li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique X vLi Diose snaꞌoj onoꞌox cꞌu ora chacꞌ ta aꞌiel li scꞌope. Cꞌalal icꞌot scꞌacꞌalil yuꞌune, lic yichꞌ puquel li scꞌope. Jaꞌ liyacꞌbe cabtel li Diose, jaꞌ li Cajcoltavanejtique, yuꞌun joꞌon ta jpucbe batel li scꞌope. [W 1vJech ta snaꞌic o ti ta xcuxiic o sbatel osile. Yuꞌun cꞌalal muꞌyuc toꞌox li vinajele li balumile, jech onoꞌox yaloj Dios ti chijcuxiutic o sbatel osile. Jaꞌ melel. Li Diose mu snaꞌ sjut cꞌop. V vJoꞌon Pabloun, joꞌon yajtunelun li Diose. Joꞌon ta jpucbe batel li scꞌop li Jesucristoe. Jaꞌ laj yacꞌbun cabtel sventa ta xcalbe li buchꞌutic tꞌujbilic onoꞌox yuꞌun Dios ta voꞌone ti chcolique yoꞌ acꞌo schꞌunic. Schiꞌuc acꞌo snaꞌic li cꞌusi yaloj li Diose ti jaꞌ melele. Yuꞌun jaꞌ sventa li scꞌop Diose ti ta jnaꞌtic o li cꞌustic lec ta pasele. U Li Dios li toj lec inop yuꞌune, acꞌo ichꞌbiluc ta mucꞌ sbatel osil ta sventa ti a scoltautic li Jesucristoe.HT Li avie ivinaj xa, yuꞌun icaꞌibetic xa smelol ti jech la stsꞌibaic comel li buchꞌutic iyalic scꞌop Dios ta voꞌonee. Li avie laj xa yichꞌic albeel li crixchanoetic ta spꞌejel balumil, yuꞌun jaꞌ jech smantal li cuxul Diose, yoꞌ jech acꞌo schꞌunic o ti jaꞌ chcolic o ta sventa li Jesucristoe. vSeLi Diose oy stsatsal sjuꞌel jech xuꞌ yuꞌun ta stsatsubtasboxuc avoꞌonic jech chac cꞌu chaꞌal chal li lequil cꞌop ti chcal batele, jaꞌ li scꞌop li Jesucristoe. Yuꞌun jech onoꞌox snopoj ta voꞌone li Dios li cꞌalal muꞌyuc toꞌox vinajel balumil ti chacolic eꞌuc, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Pero muc toꞌox bu vinajem. RyAcꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal acotolic li Cajvaltic Jesucristoe. Jechuc. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe LQChabanucoxuc la xal li Gayoe, jaꞌ li liꞌ oyun ta snae, joꞌon li Pabloune, schiꞌuc ti jaꞌ yacꞌoj sna yuꞌun liꞌ ta jtsob jbacutic schiꞌuc scotol li quermanotactique. Chabanucoxuc la xal eꞌuc li Erastoe, jaꞌ li ochem ta jtsobtaqꞌuin liꞌ ta jteclume. Chabanucoxuc la xal li quermanotic Cuartoe. P Joꞌon Tercioun, joꞌon li la jtsꞌiba li scarta Pablo liꞌi. Chabanucoxuc chacalbeic eꞌuc ta sventa li Cajvaltique. \O1Chabanucoxuc la xal li Timoteoe, jaꞌ li jchiꞌil ta spasbeel yabtel li Cristoe. Chabanucoxuc la xal li oxvoꞌ jchiꞌiltac ta israelale, jaꞌ li Lucioe, schiꞌuc li Jasone, schiꞌuc li Sosípatere. N1Li Dios ti chispasbutic ta jun coꞌontique, jaꞌ ta spasboxuc ta canal ta ora li buchꞌutic ti chac soc avoꞌonique, jech jun o avoꞌonic. Yuꞌun li buchꞌutic jech tspasique, jaꞌ svinictac li pucuje. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Cajvaltic Jesucristoe. 0MYLi joꞌoxuque vinajem acꞌoplalic ta stojol crixchanoetic ti lec achꞌunojic li cꞌusi yaloj li Cajvaltique, jaꞌ yuꞌun ximuybaj noꞌox avuꞌunic. Pero pꞌijanic me, mu me cꞌusiuc noꞌox xachꞌunic. Jaꞌ me xachꞌunic li cꞌusi leque. Yan li cꞌusi chopole mu me xachꞌunic. GLYuꞌun li buchꞌutic ti jech ta spasique, maꞌuc yabtel li Cajvaltic Jesucristo ti ta spasbeique. Jaꞌ ta spasic li cꞌusi ta scꞌan stuquique yuꞌun ta scꞌanic ichꞌel ta mucꞌ. Yuꞌun jaꞌ tsloꞌloic li buchꞌutic tschꞌun noꞌox ta ora yuꞌunique, yuꞌun naca lec yaꞌel li cꞌustic chalique. (KIQuermanotac, oy cꞌusi chacalbeic. Qꞌuelo me abaic mi oy buchꞌutic te achiꞌuquic ti jaꞌ noꞌox chasocoxuque, ti ta schibajes avoꞌonique. Yuꞌun li buchꞌutic jech ta spasique, maꞌuc ta spasic jech chac cꞌu chaꞌal lachanubtaseique. Vocꞌo me abaic ta stojolic. 2J]Tsacbo aba acꞌobic, jaꞌ chvinaj o ti cꞌux chavaꞌi abaique. Chabanucoxuc la xal scotol li quermanotactic li buchꞌutic ta stsob sbaic ta jujun chꞌulnae. _I7Chabanuc xavalbeic li Filólogoe schiꞌuc li quermanatic ants Juliae, schiꞌuc li Néreoe schiꞌuc li svixe, schiꞌuc li Olímpase, schiꞌuc scotol li quermanotactic li te jmoj ta stsob sbaic schiꞌuquique. AH{Chabanuc xavalbeic li Asíncritoe, schiꞌuc li Flegóntee, schiꞌuc li Hermase, schiꞌuc li Patróbase, schiꞌuc li Hermese, schiꞌuc li yan quermanotactic li te schiꞌuquique. G Chabanuc xavalbeic li Rufoe schiꞌuc li smeꞌe li lec yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Jaꞌ jmeꞌ yaꞌel yuꞌun liscolta. DF Chabanuc xavalbeic li chaꞌvoꞌ antsetic, jaꞌ li Trifénae schiꞌuc li Trifósae, jaꞌ li coꞌol ta xꞌabtejic ta sventa li Cajvaltique. Chabanuc xavalbeic li quermanatic ants li Pérsida sbie, jaꞌ li coꞌol toj cꞌux chcaꞌi jba jchiꞌuctic jcotoltique, li ep xa iꞌabtej ta sventa li Cajvaltique. $EA Chabanuc xavalbeic li jun jchiꞌil li Herodión sbie. Chabanuc xavalbeic li jayvoꞌ te oyic ta sna li Narcisoe li yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. BD} Chabanuc xavalbeic li Apélese, jaꞌ li iyacꞌ ta ilel ti ta sloqꞌuel yoꞌon yichꞌoj ta mucꞌ li Cajvaltique. Chabanuc xavalbeic li buchꞌutic te oyic ta sna li Aristóbuloe. 3C_ Chabanuc xavalbeic li Urbánoe, jaꞌ li jmoj ta jpasbecutic yabtel li Cajvaltic Jesucristoe. Chabanuc xavalbeic li Estáquise, jaꞌ li toj cꞌux chcaꞌi jbacutique. oBWChabanuc xavalbeic li Ampliase, jaꞌ li toj cꞌux chcaꞌi jbacutic ta sventa li Cajvaltique. 'AGChabanuc xavalbeic li chaꞌvoꞌ jchiꞌiltac li coꞌol lijꞌochcutic ta chuquele, jaꞌ li Andrónicoe schiꞌuc li Júniase. Vinajem scꞌoplalic ti ta spuquic batel li scꞌop Diose. Jaꞌ baꞌi iyichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique, tsꞌacal to iquichꞌ ta mucꞌ li joꞌone. @ Chabanuc xavalbeic eꞌuc scotol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li te coꞌol chatsob abaic ta sna li Aquílae. Chabanuc xavalbeic li Epenetoe, jaꞌ li toj cꞌux chcaꞌi jbacutic jchiꞌuque, jaꞌ li baꞌi laj yichꞌ ta mucꞌ li Cajvaltic liꞌ ta Acaya balumile. Chabanuc xavalbeic li Maríae, jaꞌ li ep xa iꞌabtej li te ta atojolic ta sventa li Diose. ?K>Yuꞌun jutuc mu ilajic ta milel ta jcoj ti a spojicun ti taꞌox xismilique. Coliyalic ti la spojicune. Li joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque jnaꞌoj ti xamuybajic eꞌuc ti la spojicune. =Chabanuc xavalbe li Priscilae schiꞌuc li smalale, jaꞌ li Aquílae, yuꞌun jaꞌ coꞌol chijtuncutic yuꞌun li Jesucristoe. <Ichꞌic me ta lec ta sventa li Cajvaltique. Yuꞌun jaꞌ jech scꞌan ta jpasbe jbatic, joꞌotic li quichꞌojtic xa ta mucꞌ li Cajvaltique. Scꞌan ti chacoltaic ta sventa li cꞌusi scꞌan yuꞌune yuꞌun ep xa icoltavan, schiꞌuc liscolta eꞌuc. b; ?Ichꞌbecun ta lec li quermanatic ants li Febe sbie. Jaꞌ chayichꞌbeic batel li jcarta liꞌi. Li Febee jaꞌ liꞌ ta xtun ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li liꞌ ta jteclum Cencreae. e:C!Dios acꞌo schiꞌinoxuc ti jaꞌ chispasbutic ta jun coꞌontic jcotoltique. Jechuc.,9Q Mi scꞌan Dios ti mu cꞌusi jpase, ximuybaj noꞌox li cꞌalal chibat li yoꞌ bu oyoxuque. Jaꞌ to te xcuxet coꞌon chcaꞌi cꞌalal chicꞌot ta anaique. 98kJaꞌ me xavalbeic li Diose ti mu me xismilic li jchiꞌiltac ta Judea balumil li buchꞌutic muc bu yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique. Schiꞌuc ti acꞌo lec noꞌox tschꞌamic li smoton taqꞌuin li ta xquichꞌbeic batel li buchꞌutic yichꞌojic xa ta mucꞌ li Cajvaltic li te ta Jerusalene. #7?Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, oy cꞌusi chacalbeic yuꞌun jmoj xa oyutic ta scꞌob li Cajvaltic Jesucristoe, schiꞌuc cꞌux xa chcaꞌi jbatic ta sventa li Chꞌul Espíritue. Mu me xichꞌay ta avoꞌonic, cꞌoponic me Dios ta jtojol. n6UJnaꞌoj ti chiscolta li Cristo mi licꞌot li yoꞌ bu oyoxuque yoꞌ más ta stsatsub avoꞌonic. 5 Mi icacꞌbeic comel li taqꞌuin li la stsobic li quermanotactique, te ch‐echꞌ jqꞌueloxuc cꞌalal mi libat ta Españae. ^45Ta sloqꞌuel yoꞌonic la stsobic li taqꞌuine yuꞌun snaꞌojic ti ipasbatic lequilal eꞌuque. Yuꞌun jaꞌ ta sventa li jchiꞌiltac ti laꞌalbat avaꞌiic ti oy coltael sventa sbatel osil ta sventa li Cristoe, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jaꞌ lec mi chacoltaic li jchiꞌiltac ta sventa li cꞌusi scꞌan yuꞌunique. K3Yuꞌun la stsobic taqꞌuin li quermanotactic li te ta Macedonia balumile schiꞌuc li liꞌ ta Acaya balumile, ti tscoltaic li quermanotactic li te ta Jerusalén li buchꞌutic abol sbaique. z2mLi avie chibat ta Jerusalén, chba cacꞌbe comel jutuc li cꞌusi ta xtun yuꞌunic li quermanotactic li teye. *1MPero li avie ilaj xa li cabtel liꞌi, jech cꞌalal mi libat ta Españae, te ch‐echꞌ jqꞌueloxuc chib oxibuc cꞌacꞌal. Yuꞌun voꞌone xa onoꞌox chac ba jqꞌueloxuc. Cꞌalal mi icojtaquin xa jbatique, ta jcꞌan ti chacoltaicun ba ta sventa jbe cꞌalal chibat ta Españae. 0A/{Ta sventa ti yacun yalbeel li buchꞌutic muc bu yaꞌiojbeic scꞌop li Cristoe, jaꞌ yuꞌun muc xuꞌ cuꞌun ba jqꞌueloxuc ta ora. Oy xa jayib velta chac ba jqꞌueloxuc. B.}Jaꞌ la jpas jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox ta scꞌop Dios ta voꞌonee:Li buchꞌutic muc onoꞌox bu yaꞌiojbeic scꞌop li Cajvaltique,
jaꞌ ta xꞌalbat yaꞌiic.Jaꞌ ta xichꞌic ta mucꞌ li Cajvaltique, xi tsꞌibabil. Jaꞌ scꞌoplal ti la snop chbat ta Roma li Pabloe -yLaj cacꞌbe yipal yalbeel yaꞌiic scꞌop Cristo li buchꞌutic muc onoꞌox bu yaꞌiojique. Muc bu xba jticꞌ jba ta yalbeel li scꞌop Cristo li buchꞌutic yaꞌiojic xae yuꞌun mu jcꞌan jpojbe yabtel li buchꞌu te yac yalel eꞌuque. I, Pero jaꞌ noꞌox chacalbeic jutuc li cꞌusi la jpas ta sventa ti la scoltaun li Cristoe. Jaꞌ ti laj calbe yaꞌiic la achiꞌiltaquic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Cristoe. Schiꞌuc laj cacꞌbe ta ilel stsatsal sjuꞌel li Diose, schiꞌuc iꞌabtej ta yoꞌonic ep achiꞌiltaquic li Chꞌul Espíritu ti junic schiꞌuc li Diose, jaꞌ yuꞌun ischꞌunic. Li cꞌalal lic cal ti jaꞌ noꞌox chijcolutic ta sventa li Cristoe, jaꞌ baꞌi te lic cal ta Jerusalén. Parejo ical batel cꞌalal to licꞌot ta Ilírico balumil. +g*GLi joꞌone ta sventa li Jesucristoe ijuꞌ cuꞌun ti ep xa la jpasbe yabtel li Diose. 9)kAcꞌbil cabtel ti chitun ta atojolic, joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Jaꞌ cabtel chacalbeic li scꞌop li Jesucristoe. Jaꞌ jech sba cabtel yaꞌel jech chac cꞌu chaꞌal li pale ta voꞌonee ti jaꞌ yabtel ta xacꞌbe smoton li Diose. Li smoton Dios li ta xcacꞌbe li joꞌone, jaꞌ li joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque. Yuꞌun lec xa chayilic li Diose yuꞌun latuqꞌuibic xa yuꞌun li Chꞌul Espíritue. =(sPero la jtsꞌibaboxuc li ta carta liꞌi li bu scꞌan ti chapasique yoꞌ jech mu xchꞌay ta avoꞌonic. Yuꞌun yacꞌojbun cabtel li Diose, jaꞌ yuꞌun jamal laj calboxuc. L'Li joꞌoxuc li coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique, jnaꞌoj ti oy xa slequil yutsil avoꞌonique. Xanaꞌic xa li cꞌusi lec ta pasele, jaꞌ yuꞌun xuꞌ xa chavalbe abaic. &&E Ti achꞌunojic xa ti chascoltaic li Diose, ta jcꞌanbe Dios ti acꞌo yacꞌboxuc ti acꞌo xamuybajic noꞌoxe, schiꞌuc ti acꞌo spasboxuc ta jun avoꞌonique. Ta sventa li Chꞌul Espíritue chavaqꞌuic ta ilel ti jloqꞌuel avoꞌonic amalaojic ti cꞌu ora chacolique. J%  Jech la stsꞌiba eꞌuc li Isaías li iyal scꞌop Dios ta voꞌonee:Chlic jun jchiꞌiltic jaꞌ snitilul Isaí.Jaꞌ ta xꞌacꞌbat yabtel ti jaꞌ tsventain nojtoc li jyanlumal crixchanoetique.Ta schꞌunic eꞌuc ti jaꞌ Yajcoltavanejique, xi onoꞌox li Isaíase. Jaꞌ scꞌoplal li Cajvaltique. u$c Jech tsꞌibabil nojtoc ta scꞌop li Diose:Li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique chlic yalbeic slequilal li Diose.Ep crixchanoetic ta spꞌejel balumil chlic yalic ti toj echꞌem slequil yoꞌon li Diose, xi tsꞌibabil. # Jech tsꞌibabil nojtoc ta scꞌop li Diose:Li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique ta sta scꞌacꞌalil ti xmuybajic ta stojol li Diose
jech chac cꞌu chaꞌal xijmuybajutic,
joꞌotic li tꞌujbilutic onoꞌox yuꞌun li Diose, xi tsꞌibabil. X") Li joꞌoxuc li maꞌuc jꞌisraeloxuque, jaꞌ ta aventaic eꞌuc ti a scoltauncutic li Cristoe jech joꞌoncutic ta jventacutic eꞌuc ti lacolique. Jaꞌ yuꞌun lec ti chavalbeic ba scꞌoplal li Diose ta sventa ti laj xa scꞌuxubinoxuc eꞌuque. Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop Dios:Joꞌon chacacꞌ ta ichꞌel ta mucꞌ ta stojol li buchꞌutic maꞌuc jꞌisraeletique.Ximuybaj noꞌox chcal acꞌoplal, xi onoꞌox tsꞌibabil. c!?Li Cristoe a scoltautic, joꞌotic li jꞌisraelutique, yuꞌun jaꞌ icꞌot ta pasel li cꞌusi albilic onoꞌox yuꞌun Dios li jtotic jmeꞌtic ta voꞌonee. Iquiltic xa ti jaꞌ melel li cꞌusi ta xal li Diose. ; oJaꞌ yuꞌun scꞌan ti coꞌolcoꞌol lec chavil abaic acotolic jech chac cꞌu chaꞌal lec lijyilutic jcotoltic li Cristoe ti lec chbat scꞌoplal avuꞌunic li Diose. Z-Jech jmoj avoꞌonic acotolic, jech lec chbat scꞌoplal avuꞌunic li Dios yuꞌun li Cajvaltic Jesucristoe, jaꞌ li Stote. Jaꞌ scꞌoplal ti ep xa jyanlumal crixchanoetic ischꞌunic ta sventa li Pabloe ]3Jaꞌ Dios ti chijyacꞌbutic stsatsal coꞌontique yoꞌ jech ta stsꞌic cuꞌuntic li vocole. Jaꞌ yuꞌun acꞌo scoltaoxuc li Diose ti chacꞌuxubin abaique jech chac cꞌu chaꞌal ta scꞌan li Cristoe. 1Scotol li cꞌustic tsꞌibabil comel ta scꞌop Dios ta voꞌonee jaꞌ ta sventa chijpꞌijubutic o schiꞌuc ta stsatsub o coꞌontic, jech mu xchibaj coꞌontic cꞌalal mi ta xquichꞌtic vocole yuꞌun jnaꞌtic ti ta onoꞌox xcꞌot scꞌacꞌalil ti chijcolutique. U#Yuꞌun li Cristoe maꞌuc ispas li cꞌusi iscꞌan stuque. Icuch yuꞌun scotol li vocole. Jaꞌ icꞌot ta pasel jech chac cꞌu chaꞌal tsꞌibabil onoꞌox ta scꞌop Dios li cꞌusi laj yalbe li Stote: “Li buchꞌutic chascontrainique, chiscontrain eꞌuc yuꞌun joꞌot avabtel ta jpas”, xut li Stote, xi tsꞌibabil. Li jujunutique cacꞌtic me ta venta li quermanotactique. Jaꞌ me acꞌo jpastic li cꞌusi ta stsatsub o li yoꞌonic cuꞌuntique. P Joꞌotic ti oy xa stsatsal coꞌontic ta stojol li Diose, acꞌo me jpajes jbatic ta spasel li cꞌusi ta jcꞌan jtuctique ti mi jaꞌ muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic chquiltic li quermanotactique. jMPero mi oy buchꞌu ta suj sba ta slajesel li cꞌusi ti schꞌunoj onoꞌox ti jaꞌ ta sta o smul ta stojol li Diose mi ta slajese, ta onoꞌox sta o smul ta stojol li Diose. Yuꞌun mi maꞌuc noꞌox ta jpastic li cꞌusi jchꞌunojtique, mi ta jsuj jbatic ta spasel li cꞌusi jchꞌunojtic ti mu xuꞌ ta jpastique, jaꞌ jmultic o chcꞌot.9kMi achꞌunojic ti scotol veꞌlil leque, lec, mu me yuꞌunuc chopol. Pero scꞌan chanaꞌic mi jech tscꞌan Dios ti chalajesic scotole. Mu me oyuc buchꞌu ta xchibaj o yoꞌon ta acojic. Muybajcutic noꞌox, maꞌuc to me tsꞌacal chjul ta joltic li cꞌusi la jnoptique, li cꞌusi la jpastique. `9Jaꞌ lec mu xatiꞌic beqꞌuet, mu xavuchꞌic li pajubtasbil yaꞌlel tsꞌusube, mu cꞌusi yan xapasic mi jaꞌ ta xchibaj o yoꞌonic avuꞌunic li yan quermanotactic li muc to bu tsotsic ta stojol li Diose. -SMu me ta scojuc noꞌox aveꞌelic ti ta soc o avuꞌunic li yabtel li Diose. Scotol veꞌlil lec, pero jaꞌ chopol mi ta scoj noꞌox ti scotol cꞌustic chalajesique ti chlic chibajuc yoꞌonic, ti jaꞌ tsta o smul chaꞌiique, li yan quermanotactic li muꞌyuc to stsatsal yoꞌonique. Jaꞌ yuꞌun acꞌo jpastic li cꞌu sba ta spas ta jmoj coꞌontic jcotoltique, jech ta xtuqꞌuib coꞌon jcotoltic. $ALi buchꞌu jech ta spase yuꞌun jaꞌ chichꞌ ta mucꞌ li Cristoe, lec ta xꞌile yuꞌun li Diose. Lec ta xꞌile eꞌuc yuꞌun li crixchanoetique. ?wYuꞌun li joꞌotique yichꞌojutic xa ta venta li Diose, jaꞌ yuꞌun jaꞌ me stacꞌ to ictael li jveꞌeltique schiꞌuc li cꞌusi ta xcuchꞌtique. Jaꞌ noꞌox me acꞌo cacꞌ ta coꞌontic ti lec chijyilutic li Diose, ti jun coꞌontique, ti xijmuybajutic noꞌox ta sventa li Chꞌul Espíritue. nUMu me jaꞌuc noj ta scoj ti scotol xa xuꞌ cꞌusi chalajesic ti chopol ta xbat o acꞌoplalique. s_Joꞌoxuc ti achꞌunojic ti scotol xuꞌ chalajesique, mi ta scoj noꞌox cꞌustic chalajesic ti ta xchibaj o yoꞌon avuꞌunic li yan quermanotactique, jaꞌ lec mu me xalajesic. Mi mu xapajes abaique, yuꞌun muꞌyuc scꞌuxul ta avoꞌonic li quermanotactique. Pero li Cajvaltique cꞌuxutic ta yoꞌon jcotoltic yuꞌun iyacꞌ sba ta milel ta jcojtic. fELi joꞌone liyacꞌbe xa quil li Cajvaltic Jesuse ti mu jchopuc veꞌlil chopole. Pero mi oy buchꞌu ta snop ti jaꞌ ta sta o smul mi ta slajese, jaꞌ lec mu me slajes. Yuꞌun mi ta slajese, ta onoꞌox sta o smul. xi Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti mu jsaꞌbe jba jmultique. Scꞌan ti jaꞌ noꞌox acꞌo jpastic li cꞌustic leque yoꞌ mu xchibaj o yoꞌonic cuꞌuntic li quermanotactique. Mu me joꞌcutic ta jcojtic ti tspasic li cꞌustic chopole. F Jech ta jujuntal chcꞌot caltic ta stojol li Dios li cꞌu sba lijꞌechꞌ liꞌ ta balumile. Jaꞌ scꞌoplal ti mu me joꞌcutic ta jcojtic ti ta xchibaj yoꞌonic li quermanotactique ~ u Yuꞌun jech onoꞌox tsꞌibabil ta scꞌop li Diose:Joꞌon Diosun li cuxulun onoꞌox sbatel osile, scotol crixchanoetic ta squejan sbaic ta jtojol.Scotolic ta xalic ti joꞌon Diosun jtuque, xi li Cajvaltic Diose, xi tsꞌibabil. u c Jaꞌ yuꞌun ¿cꞌu chaꞌal ta jsaꞌbetic smul li quermanotactique? ¿Cꞌu chaꞌal ta jpꞌajtic? Yuꞌun ta jujuntal chcꞌot jvaꞌan jbatic ta stojol li Cristoe yuꞌun ta xichꞌ jcꞌoptic li cꞌu sba lijtun yuꞌune.   Yuꞌun li Cristoe icham ichaꞌcuxi jaꞌ yuꞌun Ajvalil o cuꞌuntic jcotoltic, acꞌo mi chamemutic xa, acꞌo mi cuxulutic to. e CJaꞌ ta sventa stuc li Cajvaltic ti cuxulutique yuꞌun jaꞌ yichꞌojutic ta venta. Schiꞌuc jaꞌ snaꞌoj stuc li Cajvaltic ti cꞌu ora chijchame. Mi cuxulutic, mi chamemutic, jaꞌ snaꞌoj stuc li Cajvaltique. k OLi joꞌotique maꞌuc ta jventatic ti liꞌ cuxulutique, schiꞌuc ti cꞌu ora chijchame. zmLi quermanotactic ti ta snopic ti persa ta schabiic cꞌacꞌale, yuꞌun schꞌunojic ti jaꞌ ta scꞌan li Cajvaltic ti jech ta spasique. Yan li quermanotactic ti ta snopic ti mu persauc ta schabiic cꞌacꞌale, yuꞌun schꞌunojic ti jaꞌ jech ta scꞌan li Cajvaltique. Li quermanotactic ti schꞌunojic ti xuꞌ ta slajesic scotole, yuꞌun schꞌunojic ti jaꞌ ta scꞌan li Cajvaltic ti jech ta spasique. Li quermanotactic ti schꞌunojic ti mu scotoluc xuꞌ ta slajesique, yuꞌun schꞌunojic ti jaꞌ jech ta scꞌan li Cajvaltique. Pero coꞌol ta xalbeic coliyal Dios ta sventa li cꞌustic ta slajesique. Oy jchiꞌiltactic ti coꞌol quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique ta snopic ti persa ta schabiic cꞌacꞌale jech chac cꞌu chaꞌal la schabiic li totil meꞌil ta voꞌonee. Pero oy yan quermanotactic ti ta snopic ti mu persauc ta schabiic cꞌacꞌale, coꞌol noꞌox chaꞌiic li jujun cꞌacꞌale. Jaꞌ scꞌan ti acꞌo snopic jujuntal li cꞌu sba ta spasique. -¿Mi yuꞌun joꞌot yajvalot ti chaval jeche? Dios chal stuc mi oy smule yuꞌun jaꞌ yajval. Xuꞌ yuꞌun ta scolta yoꞌ cꞌuxi lec oy o. }sPero li buchꞌu ta slajes scotole mu me spꞌaj li schiꞌil li buchꞌu mu slajese. Jech eꞌuc li buchꞌu mu scotoluc ta slajese, mu me saꞌbe smul li buchꞌu scotol cꞌusi tslajese. Yuꞌun coꞌol cꞌuxoxuc ta yoꞌon Dios acotolic. Yuꞌun oy achꞌunojic xa ti xuꞌ ta jlajestic cꞌusticuc veꞌlilale. Pero li buchꞌutic muꞌyuc to stsatsal yoꞌonique, tꞌujbil noꞌox li cꞌusi ta slajesique. Jaꞌ noꞌox ta sloꞌic itaj schiꞌuc cꞌustic yan ta xchꞌi ta balumil. } uLi quermanotactic ti muꞌyuc to stsatsal yoꞌonic ta stojol li Diose, cꞌuxuc me ta avoꞌonic. Mu me xalabanic. 3 Jaꞌ acꞌo xasventainic o li Cajvaltic Jesucristoe jech chapasic li cꞌustic leque. Maꞌuc xa me xapasic li cꞌustic chacꞌan atuquique.\1 Scꞌan ti naca lec li cꞌustic ta jpastic jech chac cꞌu chaꞌal li buchꞌu lec li cꞌusi ta spas ti mu chopluque, ti mu qꞌuexlaluc sbae. Jaꞌ scꞌan ti mu xayacubique. Yuꞌun mi chijyacubutique, cꞌusiuc noꞌox ta jovilpastic ta jovilꞌaltic. Mu me xamulivajic, mu me xasaꞌic cꞌop, mu me xtiꞌetuc noꞌox avoꞌonic.  Jech chac cꞌu chaꞌal poꞌot xa tsacub osile, yuꞌun xa ta scajtsaj talel li cꞌacꞌale, jaꞌ noꞌox jech eꞌuc, poꞌot xa ta xcom scotol li jvocoltique yuꞌun chijcolutic xa o. Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti acꞌo quictatic ta jꞌechꞌel li cꞌustic chopol ta jpastique; jaꞌ acꞌo jpastic li cꞌustic leque. Jaꞌ to jech ta jpastic ta canal li cꞌustic chopole. s_ Naꞌic me ti maꞌuc xa yorail ti vayalutic yaꞌele yuꞌun maꞌuc xa ta jpastic li cꞌustic chopole. Jaꞌ xa yorail viqꞌuil jsatic yaꞌel yuꞌun jaꞌ xa ta jpastic li cꞌustic leque. Yuꞌun li cꞌalal lic jchꞌunbetic scꞌop li Cajvaltique, scꞌan toꞌox sta scꞌacꞌalil ti chijcolutique. Yan li avie poꞌot xa ta sta scꞌacꞌalil. 0~Y Li buchꞌu cꞌux ta yoꞌon li schiꞌile mu cꞌusi chopol ta spasbe. Jaꞌ yuꞌun mi ta jcꞌuxubin jbatique, laj xa jchꞌunbetic o scotol li smantal li Diose. }3 Yuꞌun mi cꞌux ta coꞌontic li jchiꞌiltactique, mu xijmulivajutic schiꞌuc yajnil, mu jmiltic, mu xquelcꞌanbetic cꞌusi oy yuꞌunic, mu jsaꞌbetic smulic, mu jpichꞌ o coꞌontic li cꞌustic oy yuꞌunique, mu cꞌusi chopol ta jpasbetic. Yuꞌun jech yaloj mantal li Diose: “Cꞌuxuc me ta avoꞌon la achiꞌile jech chac cꞌu chaꞌal cꞌux chavaꞌi aba atuque”, xi tsꞌibabil. |7 Mu me oyuc avilic, tojic me scotol jech chlaj scꞌoplal. Yan ti chijcꞌuxubinvane jaꞌ mu xlaj scꞌoplal yuꞌun scotol cꞌacꞌal scꞌan ti chijcꞌuxubinvane. Yuꞌun mi cꞌux ta coꞌontic li jchiꞌiltactique, laj xa jchꞌunbetic o scotol li smantal li Diose. 5{c Acꞌbeic me li cꞌustic chascꞌanbeic li buchꞌutic oy yabtelique. Li buchꞌutic ta scꞌanic patane, acꞌbeic. Mi chascꞌanbeic taqꞌuine, acꞌbeic ti mi oy smelol cꞌu chaꞌal chascꞌanbeique. Ichꞌic me ta lec li ajvaliletique, yuꞌun jaꞌ acꞌbil yabtelic yuꞌun li Diose. |zq Jech nojtoc scꞌan ta jtojbetic li jpatantique yoꞌ xuꞌ tspasic o li yabtelic li acꞌbilic yuꞌun li Diose. Jy  Jaꞌ yuꞌun scꞌan ti chachꞌunbeic li smantale. Maꞌuc noꞌox ta sventa ti chaxiꞌic yuꞌun li vocole, pero jaꞌ jech ta scꞌan Dios ti chapasique, yuꞌun jaꞌ yacꞌojbe yabtel. 8xi Yuꞌun jaꞌ yajtunel Dios sventa yoꞌ cꞌuxi lec oyoxuc o. Mi chopol li cꞌusi chapasique, xiꞌanic me yuꞌun mu alticuc ti oy yabtele, xuꞌ chayacꞌbeic avichꞌic vocol. Yuꞌun jech acꞌbil yabtel yuꞌun Dios ti ta xacꞌbe yichꞌic vocol li buchꞌutic chopol li cꞌustic ta spasique. 0wY Li ajvaliletique maꞌuc ta sventa acꞌo xiꞌicuc o li buchꞌutic lec li cꞌusi ta spasique; jaꞌ ta sventa acꞌo xiꞌicuc o li buchꞌutic chopol li cꞌusi ta spasique. Mi chacꞌan ti muc bu chaxiꞌic ta stojol li ajvalile, jaꞌ me xapasic li cꞌustic leque, jaꞌ lec chayilic o. v Li buchꞌutic mu xichꞌic ta mucꞌ li ajvaliletique, jaꞌ mu xichꞌic ta mucꞌ li Dios yaꞌele yuꞌun jaꞌ acꞌbatem yabtelic yuꞌun Dios li ajvaliletique. Li buchꞌutic mu schꞌunbeic li smantale ta xꞌacꞌbat yichꞌic vocol yuꞌun li ajvalile. u  Acotolic scꞌan chachꞌunbeic smantal li ajvaliletique yuꞌun Dios la scꞌan ti oy li ajvaliletique. Acꞌbil yabtelic yuꞌun Dios. ]t3 Mu me xaspasic ta canal li cꞌustic chopole. Jaꞌ me saꞌic ba ti bu leque.qs[ Jech tsꞌibabil nojtoc: “Mi ta xviꞌnaj li buchꞌu chascontraine, acꞌbo sveꞌel. Mi ta xtaquij stiꞌe, acꞌbo joꞌ yuchꞌ. Ti mi jech chapase, ta xlaj yoꞌon. Jaꞌ te chil o ti jaꞌ chopol stuque”, xi tsꞌibabil. m~|{zxxw0vutsgrqip5onm  vChabanucot la xalic scotol li buchꞌutic liꞌ jchiꞌuque. Chabanuc xavalbe eꞌuc li buchꞌutic cꞌuxuncutic ta yoꞌonic ta sventa ti coꞌol xa quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique. Acꞌo yacꞌboxuc slequilal yutsilal li Jtotic Diose. vJech nojtoc li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltic li teye, albo me ti acꞌo spasic eꞌuc li cꞌusi leque. Albo ti acꞌo scoltaic li buchꞌutic mu cꞌusi oy yuꞌunique. Jech lec ta xtuneic yuꞌun li Diose. Jaꞌ stsutseb scarta li Pabloe wv Cꞌalal ta xloqꞌuic batel li Apolose schiꞌuc li Zenas li jꞌetꞌesejcꞌope, coltao me batel ta sventa sbeic. 0Yv Oy buchꞌu ta jtac batel, te ta jnop mi jaꞌ ta jtac batel li Artémase, mi jaꞌ ta jtac batel li Tíquicoe. Mi icꞌot te li yoꞌ bu oyote, jaꞌ chcom ta aqꞌuexol. Chaꞌabolaj ba jchiꞌin jbatic li te ta jteclum Nicópolise. Yuꞌun la jnop ti te ta xquetꞌes li yora sictique. -v Yuꞌun li buchꞌu jech tspase, naꞌo me ti chopol onoꞌox li yoꞌone. Yuꞌun mi mu scꞌan pasel ta mantale, jaꞌ ta xvinaj o ti jech onoꞌox yoꞌon ti jaꞌ tspas li cꞌusi chopole. Jaꞌ scꞌoplal ti iꞌalbat Tito ti chba schiꞌin sbaic schiꞌuc li Pabloe \~1v Mi oy buchꞌu jech chlic spas ta stojol li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique, albo junuc chibuc velta ti mu xtun ti jech tspase. Mi mu schꞌun li cꞌusi chavalbee, mu xa me xachiꞌinic. M}v Pero joꞌote mu me xavacꞌ ta venta li cꞌusi jech noꞌox jovil loꞌile li chalic li jchiꞌiltac ta israelale, schiꞌuc ti ta snopilanic li cꞌu sba li stalelic li jtot jmeꞌcutic ta voꞌonee, schiꞌuc ti chitꞌixan sbaic ta yalbeel smelol li smantaltac li Dios li laj yal li Moisese. Yuꞌun mu jechuc smelol. |'vJaꞌ melel li cꞌusi laj calbote. Jaꞌ yuꞌun ta jcꞌan ti chavalbe li buchꞌutic oyic xa ta scꞌob li Diose yoꞌ jech ta xacꞌbeic yipal ta spasel li cꞌustic leque. Mi jaꞌ ta spasulanic li cꞌustic leque, oy stu ta sventa scotol li crixchanoetique. 0{YvTa sventa li slequil yoꞌon li Diose jech muꞌyuc jmultic chijyilutic. Jaꞌ xa noꞌox ta jmalatic ti chcꞌot scꞌacꞌalil ti chba jchiꞌintic o sbatel osile. %zCvYuꞌun li Diose ta jꞌechꞌel laj yacꞌbutic quichꞌtic o li Chꞌul Espíritue ta sventa ti la jchꞌuntic ti jaꞌ Cajcoltavanejtic li Jesucristoe. y-vPero li Dios ti jaꞌ Cajcoltavanejtique laj yacꞌbutic quiltic ti ep slequil yoꞌone; la scꞌuxubinutic, la scoltautic yuꞌun li jmultique. Pero maꞌuc ta sventa ti oy cꞌusi lec la jpastique; ta slequil noꞌox yoꞌon stuc ti la scꞌuxubinutique. La spocbutic coꞌontic jech lijchaꞌvocꞌutic ta achꞌ yaꞌel ta sventa li Chꞌul Espíritue. Jaꞌ yuꞌun jeltajem xa li jcuxlejtique. xv_w7vYuꞌun jaꞌ toꞌox jech ta jpastic li cꞌalal muc toꞌox bu quichꞌojtic ta mucꞌ li Cajvaltique. Toj chopolutic toꞌox, mu jchꞌuntic mantal, chꞌayemutic lijyilutic li Diose. Jaꞌ ijpastic li cꞌusiuc noꞌox tscꞌan coꞌontic jtuctique. Jaꞌ batem ta coꞌontic toꞌox ta scꞌupinel li cꞌustic chopole. Chopol iquiltic li jchiꞌiltactique, xtiꞌet noꞌox coꞌontic yuꞌunic. Chopol lijyilutic eꞌuc, coꞌolcoꞌol laj quilinta jbatic. ~vuvAlbo nojtoc ti mu me buchꞌu xchopolcꞌopojic ta stojole, ti mu me sliquesic cꞌope. Scꞌan ti lecuc noꞌox yoꞌonique, ti acꞌo sbicꞌtajes sbaic ta stojol li schiꞌiltaque. Mu me tꞌujbiluc noꞌox li buchꞌu chichꞌic ta ventae. u /vAlbo mantal li buchꞌutic yichꞌojic ta mucꞌ li Cajvaltique ti acꞌo yichꞌic ta mucꞌ li ajvaliletique schiꞌuc li jꞌabteletique, ti acꞌo schꞌunbeic smantale. Ta slequiluc me yoꞌonic acꞌo spasic ti cꞌusiuc noꞌox lequil abtelal ta scꞌanic pasbeele. =tsvJaꞌ scꞌan ti jech chachanubtasvane, ti jech chatsatsubtasbe li yoꞌonique. Mi oy buchꞌu mu scꞌan schꞌun li cꞌusi chavale, albo lec smelol yuꞌun acꞌbilot avabtel yuꞌun Dios ti xuꞌ chaval mantale. Acꞌo snaꞌic scotolic ti jech ta scꞌan Dios li cꞌustic chachanubtasvan oe.osWvJaꞌ li laj yacꞌ sba ta milel ta jcojtic yoꞌ jech mu xispasutic ta canal li cꞌusi chopole. La stuqꞌuibtasbutic coꞌontic jech snichꞌnabutic xa o, yoꞌ jech ta sloqꞌuel coꞌontic acꞌo jpastic li cꞌustic leque. krOv Jech jun coꞌontic ta jmalatic li cꞌu ora ta xtal li Dios cuꞌuntique, jaꞌ li Jesucristo li Cajcoltavanejtique. Oy stsatsal sjuꞌel li cꞌalal ta xtale. Xijmuybajutic noꞌox yuꞌun ta xquilbetic xa li schꞌulsate. 2t}rg\QF;0%~~~~~~~~~~~~w~k~_~S~G~;~/~#~~ }}}}}}}}}}}}|}p}d}X}L}@}4}(}}}||||||||||||u|i|]|Q|E|9|-|!|| {{{{{{{{{{{{z{n{b{V{J{>{2{&{{{zzzzzzzzzzz~zrzfzZzNzBz6z*zzzyyyyyyyyyyyywyky_ySyGy;y/y#yy xxxxxxxxxxxx{xoxcxWxKx?x3x'xxxwwwwwwwwwwwwtwhw\wPwDw8w,w wwvvvvvvvvvvvvyvmvavUvIv=v1v%vv vuuuuuuuuuuu}uqueuYuMuAu5u)uuuttttttttttttvtjt^tRtFt:t.t"tt sssssssssssszsnsbsVsKs?s3s'sssrrrrrrrrrrrrsrgr[rOrCr7r+rrrqqqqqqqqqqqqwqkq_qTqHqk2k&kkkjjjjjjjjjjjjsjgj[jOjCj7j+jjjiiiiiiiiiiiiwiki_iSiGi^2^&^^^]]]]]]]]]]]]s]g][]O]C]7]+]]]\\\\\\\\\\\\w\k\_\S\G\;\/\#\\ [[[[[[[[[[[[|[p[d[X[L[@[4[([[[ZZZZZZZZZZZZtZhZ\ZPZDZ8Z,Z ZZ YYYYYYYYYYYYyYmYaYUYIY=Y1Y%YY YXXXXXXXXXXX}XqXeXYXMXAX5X)XXXWWWWWWWWWWWWvWjW^WRWFW:W.W"WW VVVVVVVVVVVVzVnVbVVVJV>V2V&VVVUUUUUUUUUUUUsUgU[UOUCU7U+UUUTTTTTTTTTTTTwTkT_TSTGT;T/T#TT SSSSSSSSSSSS{SoScSWSKS?S3S'SSSRRRRRRRRRRRRsRgR[RORCR7R+RRRQQQQQQQQQQQQxQlQ`QTQHQH2H&HHHGGGGGGGGGGG~GrGfGZGNGCG7G+GGGFFFFFFFFFFFFwFkF_FSFGF;F/F#FF EEEEEEEEEEEE{EoEcEWEKE@E4E(EEEDDDDDDDDDDDDtDhD\DPDDD8D,D DDCCCCCCCCCCCCxClC`CTCHC@2@&@@@???????????~?r?f?Z?N?B?6?*???>>>>>>>>>>>>w>k>_>S>G>;>/>#>> ============{=o=c=W=K=?=3='===<<<<<<<<<<<828&88877777777777~7r7f7Z7N7B767*777666666666666w6k6_6S6G6;6/6#66 555555555555{5o5c5W5K5?535'555444444444444t4h4\4P4D484,4 44333333333333x3l3`3T3H3<303$33 322222222222|2p2d2X2L2@242(222111111111111u1i1]1Q1E191-1!11 000000000000y0m0a0U0I0=010%00 0///////////}/r/f/Z/N/B/6/*///............y.n.c.X.M.B.7.,.!.. .------------|-q-f-[-P-E-:-/-$---,,,,,,,,,,,,,t,i,^,S,H,=,2,',,,+++++++++++++w+l+a+V+K+@+5+*+++************v*j*^*R*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)>)2)&)))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%t%h%\%P%D%8%,% %%$$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########}#q#e#Y#M#A#5#)###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!z!n!b!V!J!>!2!&!!!  s g [ O C 7 +   wk_SG;/# {pdXL@4(th\PD8, xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! ymaUI=1% ~rfZNB6*vj^RF:." {ocWK?3'sg[OC7+wl`TH<0$ |pdXL@4(t  +&  *%  )$  (#  '"  &!  %  $  #  "  !                                                                   6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _   ^ 8] 7\ 6[ 5Z 4Y 3X 2W 1V 0U /T .S -R ,Q +P *O )N (M 'L &K %J $I #H "G !F  E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3  2  1  0  /  . - , + * ) ( '  & 2% 1$ 0# /" .! - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        ' & % $ # " !                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                   ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p &o %n $m #l "k !j  i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W  V  U  T  S  R Q P O N M L J  K 4I 3H 2G 1F 0E /D .C -B ,A +@ *? )> (= '< &; %: $9 #7 "8 !6  5 3 4 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ #  "  !                 P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                             / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                         %  $  #  "  !                    ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i   h  ,g  +f  *e  )d  (c  'b  &a  %`  $_  #^  "]  !\  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  !;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !               4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                  & % $ # " !                                        % $ # " !            ~  } | { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j 8i 7h 6g 5f 4e 3d 2c 1b 0a /` ._ -^ ,] +\ *[ )Z (Y 'X &W %V $U #T "S !R  Q P O N M L K J I H F G E D C B A @ ?  >  =  <  ;  : 9 8 7 6 5 4 3  2 +1 *0 )/ (. '- &, %+ $* #) "( !'  & % $ # " !                                 ) ( ' & % $ # " !                                        # !                                                                           -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                             ~   }   |   {  z  y  x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k  j  i  h  g f e d c b a `  _ B^ A] @\ ?[ >Z =Y <X ;W :U 9V 8T 7S 6R 5Q 4P 3O 2N 1M 0L /K .J -I ,H +G *F )E (D 'C &B %A $@ #? "> !=  < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + *  )  (  '  &  % $ # " !      K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                    ~  }  |  {  z  y x w v u t s r  q 'p &o %n $m #l "k !j  i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W  V  U  T  S  R Q P O N M L K  J .I -H ,G +F *E )D (C 'B &A %@ $? #> "= !<  ; : 9 8 7 5 6 4 3 2 1 0 / . - , + * )  (  '  &  %  $ # " !       . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        " !                                                                            # " !                                                    ~ }  |  {  z  y  x w v u t s r q  p o n m l k j i h g f e d c b a  `  _  ^  ]  \ [ Z Y X W V U  T 'S &R %Q $P #O "N !M  L K J I H G F E D C B A @ ? > = < ; :  9  8  7  6  5 4 3 1 2 0 / .  - $, #+ "* !)  ( ' & % $ # " !                                :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                   2  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                *  )~  (}  '|  &{  %z  $y  #x  "w  !v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W   V  &U  %T  $S  #R  "Q  !P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1   0 "/ !.  - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             " !                                        0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                                                  ~  } | { z y x w v  u t s r q p o n m l k  j  i  h  f  g e d c b a ` _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T  S  R   Q   P   O   N   M  L  K  J  I  H  G  F  E -l|pdXL@5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|N|B|6|*|||{{{{{{{{{{{{w{k{_{S{G{;{/{#{{ zzzzzzzzzzzz{zpzdzXzLz@z4z(zzzyyyyyyyyyyyytyhy\yPyDy8y,y yyxxxxxxxxxxxxyxmxaxUxIx=x1x%xx xwwwwwwwwwww}wqwewYwMwBw6w*wwwvvvvvvvvvvvvvvjv^vRvFv:v.v"vv uuuuuuuuuuuuzunubuVuJu?u3u'uuuttttttttttttstgt[tOtCt7t+tttsssssssssssswsks_sSsGs;s/s#ss srrrrrrrrrrr|rprdrXrLr@r4r(rrrqqqqqqqqqqqqtqhq\qPqDq8q,q qqppppppppppppypmpapUpIp=p1p%pp pooooooooooo}oqoeoYoMoAo5o)ooonnnnnnnnnnnnvnjn^nRnFn:n.n"nn mmmmmmmmmmmmzmnmbmVmJm>m2m&mmmlllllllllll~lrlflZlNlBl6l*lllkkkkkkkkkkkkwkkk_kSkGk;k/k#kk jjjjjjjjjjjj{jojcjWjKj?j3j'jjjiiiiiiiiiiiisigi[iOiCi7i+iiihhhhhhhhhhhhxhlh`hThHhc2c&cccbbbbbbbbbbb~brbfbZbNbBb6b*bbbaaaaaaaaaaaawaka_aSaGa;a/a#aa ````````````{`o`c`W`K`?`3`'```____________s_g_[_O_C_7_+___^^^^^^^^^^^^x^l^`^T^H^<^0^$^^ ^]]]]]]]]]]]|]p]d]X]L]@]4](]]]\\\\\\\\\\\\u\i\]\Q\E\9\-\!\\ [[[[[[[[[[[[y[m[a[U[I[=[1[%[[ [ZZZZZZZZZZZ}ZqZeZYZMZAZ5Z)ZZZYYYYYYYYYYYYvYjY^YRYFY:Y.Y"YY XXXXXXXXXXXXzXnXbXVXJX>X2X&XXXWWWWWWWWWWW~WrWfWZWNWBW6W*WWWVVVVVVVVVVVVwVkV_VSVGV;V/V#VV UUUUUUUUUUUU{UoUcUWUKU?U3U'UUUTTTTTTTTTTTTsTgT[TOTDT8T,T TTSSSSSSSSSSSSxSlS`STSHSP2P&PPPOOOOOOOOOOO~OrOfOZONOBO6O*OOONNNNNNNNNNNNvNjN^NRNFN:N.N"NN MMMMMMMMMMMM{MoMcMWMKM?M3M'MMMLLLLLLLLLLLLsLgL[LOLCL7L+LLLKKKKKKKKKKKKwKkK`KTKHK>>>>>>>>>>>x>l>`>T>H><>0>$>> >============w=l=a=V=K=@=5=*=== <<<<<<<<<<<<121&11100000000000~0r0f0Z0N0B060*000////////////w/k/_/S/G/;///#// ............{.o.c.W.K.?.3.'...------------t-h-\-P-D-8-,- --,,,,,,,,,,,,x,l,`,T,H,<,0,$,, ,+++++++++++}+q+e+Y+M+A+5+)+++************u*j*^*R*F*:*.*"** ))))))))))))z)n)b)V)J)?)3)')))((((((((((((s(g([(O(C(7(+(((''''''''''''w'k'_'S'G';'/'#'' &&&&&&&&&&&&|&p&d&X&L&@&4&(&&&%%%%%%%%%%%%u%i%]%Q%E%9%-%!%% $$$$$$$$$$$$y$m$a$U$I$=$1$%$$ $###########~#r#f#Z#N#B#6#*###""""""""""""v"j"^"R"F":"."""" !!!!!!!!!!!!{!o!c!W!K!?!3!'!!!  s g [ O C 7 +  xl`TH<0$ }qeYMA5)ui]QE9-! znbVJ>2&~rfZNB6*wk_SG;/# {ocWK@4(th\PD8, ymaUI=1% }qeYMA6*vj^RF:." {ocWK?3'th\PD8, xl                                                                                                 } ~  | #z "{ !y  x w v u t s r q p o n m l k j i h g f  e  d  c  b  a ` _ ^ ] \ [ Z  Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H  G  F  E  D  C B A @ ? > = <  ; (: '9 &8 %7 $6 #5 "4 !3  2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                     & % $ # " !                                        ) ( ' & % $ # " !                                                                          " !                                        ( ' & % $ # " !~  } | { z y x w v u t s r q p o n m l k  j  i  h  g  f e d c b a ` _  ^ )] (\ '[ &Z %Y $X #W "V !U  T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B  A  @  ?  >  = < ; : 9 8 7 6  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' &  %  $  #  "  !           4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                   0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                 ~  +}  *|  ){  (z  'y  &x  %w  $v  #u  "t  !s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y  X  W  V  U  T   S (R 'Q &P %O $N #M "L !K  J I H G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8  7  6  5  4  3 2 1 0 / . - ,  + <* ;) :( 9' 8& 7% 6$ 5" 4# 3! 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                                             * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                               ~ } | { z y x  w /v .u -t ,s +r *q )p (o 'n &m %l $k #i "j !h  g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W V U  T  S  R  Q  P O N M L K J I  H  G  E  F  D  B  C  A  @  ?  >  =  <  ;   :   9   8   7   6  5  4  3  2  1  0  /  .                                                            ~ } | { z y x  w *v )u (t 's &r %q $p #o "n !m  l k j i h g f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z  Y  X  W  V  U T S R Q P O N  M (L 'K &J %I $H #G "F !E  D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2  1  0  /  .  - , + * ) ( ' &  % $ # " !                             !                                                                                                               &  %  $  #  "  !                                                                   2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '~  &}  %|  ${  #z  "y  !x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  h  i  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [  Z  Y   X  9W  8V  7U  6T  5S  4R  3Q  2P  1O  0N  /M  .L  -K  ,J  +I  *H  )G  (F  'E  &D  %C  $B  #A  "@  !?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  #  $  "  !       *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                               )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                           ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $  # ~ " } ! |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]   \ G [ F Z E Y D X C W B V A U @ T ? S > R = Q < P ; O : N 9 M 8 L 7 K 6 J 5 I 4 H 3 G 2 F 1 E 0 D / C . B - A , @ + ? * > ) = ( < ' ; & : % 9 $ 8 # 7 " 6 ! 5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  *  +  )  (  '  &  %  $  #  "  !                         /  .  -  ,  +  *  )  ( ' & % $ #  "  !                                        6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                  $ # " !                                                 ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t   s  3 r  2 q  1 p  0 o  / n  . m  - l  , k  + j  * i  ) h  ( g  ' f  & e  % d  $ c  # b  " a  ! `   _   ^   ]   \   [   Z   Y   X   W   V   U   T   S   R   Q   P   O   N   M   L   K   J   I   H   G   F   E   D   C   B   A   @ 5D 4C 3B 2A 1@ 0? /> .= -< ,; +: *9 )8 (7 '6 &5 %4 $3 #2 "1 !0  / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                        8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        G F E D C B A @ ? > = < ; : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !                                        & % $ # " !              ~ } | { z y x  w  v  u  t  s r q p o n m l  k /j .i -h ,g +e *f )d (c 'b &a %` $_ #^ "] !\  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  < 0; /: .9 -8 ,7 +6 *5 )4 (3 '2 &1 %0 $/ #. "- !,  + * ) ( ' & % $ # ! "                            + * ) ( ' & % $ # " !                                        % $ # " !                                                                                                                 ~  } #| "{ !z  y x w v u t s r q p o n m l k j i h g  f  e  d  c  b a ` _ ^ ] \ [  Z  #Y  "X  !W  V  U  T  R  S  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8   7  ;6  :5  94  83  72  61  50  4/  3.  2-  1,  0+  /*  .)  -(   I}qeYMA5)~~~~~~~~~~~~u~i~]~Q~E~9~-~!~~ }}}}}}}}}}}}z}n}b}V}J}>}2}&}}}|||||||||||~|r|f|Z|P|E|:|/|$|||{{{{{{{{{{{{{t{i{^{S{H{={2{'{{{zzzzzzzzzzzzxzlz`zTzHzw2w&wwwvvvvvvvvvvvvsvgv[vOvCv7v+vvvuuuuuuuuuuuuxulu`uTuHur2r&rrrqqqqqqqqqqqqsqgq[qOqCq7q+qqqppppppppppppxplp`pTpHpm2m&mmmllllllllllllslgl[lPlDl8l,l llkkkkkkkkkkkkxklk`kTkHk=k1k%kk kjjjjjjjjjjj}jqjejYjMjAj5j)jjjiiiiiiiiiiiiviji^iRiFi:i.i"ii hhhhhhhhhhhhzhqhhh^hThJh@h6h,h"hhhggggggggggggggxgngdgZgPgFgP2P'PPPOOOOOOOOOOOOsOgO[OPODO8O,O OONNNNNNNNNNNNyNmNaNUNIN=N1N%NN NMMMMMMMMMMM}MrMfMZMNMBM6M*MMMLLLLLLLLLLLLwLkL_LSLGL;L/L#LL KKKKKKKKKKKK|KpKdKXKLK@K4K(KKKJJJJJJJJJJJJtJhJ]JQJEJ9J-J!JJ IIIIIIIIIIIIyImIbIVIJI>I2I&IIIHHHHHHHHHHHHzHoHdHYHNHCH8H-H"HH HGGGGGGGGGGGGxGlG`GTGHGD2D&DDDCCCCCCCCCCCCsCgC[COCCC7C+CCCBBBBBBBBBBBBxBlB`BTBHB?2?&???>>>>>>>>>>>>s>g>[>O>C>7>+>>>============w=l=`=T=H=<=0=$== =<<<<<<<<<<<|+3+(+++************{*o*c*W*K*?*3*(***))))))))))))t)i)])Q)E)9)-)!)) ((((((((((((z(n(b(V(J(>(2(&(((''''''''''''s'g'['O'C'7'+'''&&&&&&&&&&&&z&o&d&Y&N&C&8&-&"&& &%%%%%%%%%%%%w%k%_%S%G%;%/%#%% $$$$$$$$$$$$|$p$d$X$L$@$4$($$$############u#i#]#Q#E#9#-#!## """""""""""""u"j"_"T"I">"3"("""!!!!!!!!!!!!w!k!_!T!H!  =  <  ;   :   9   8   7   6   5   4   3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '   &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                           0  /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %   $   #   "   !                    v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v v v v  v  v  v  v  v v v v v v v  v  v  v  v  v   v   v   v   v   v  v  v  v  v  v  v  v l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l l l l l l l l l l l l l l l  l  l  l  l  l l l l l l l  l  l  l  l  l  l  l   l   l   l   l   l  l  l  l  l  l  l  l bQ bP bO bN bM bL bK bJ b I b H b G b F b E bD bC bB b@ bA b? b>  b= b< b; b: b9 b8 b7 b6 b5 b4 b3 b2 b1 b 0 b / b . b - b , b+ b* b) b( b' b& b%  b$ b# b" b! b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b b b b  b  b  b  b  b b b b b b b  b  b  b  b  b  b  b  b  b   b   b   b   b   b  b  b  b  b  b  b  b X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X X X X X X  X  X  X  X  X X X X X X X  X  X   X   X   X   X  X  X  X  X  X  X  X N N N N N N N N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N N N N N N N N N  N  N  N  N  N N N N N N N  N  N   N   N  N  N  N  N  N  N  N D { D z D y D x D w D v D u D t D s D r D q D p D o D n D m D l D k  D j D i D h D g D f D e D d D c D b D a D ` D _ D ^ D ] D \ D [ D Z D Y D X D W D V D U D T D S D R  D Q D P D O D M D N D L D K D J D I D H D G D F D E D D D C D B D A D @ D ? D > D = D < D ;  D :  D 9  D 8  D 7  D 6  D 5  D 4  D 3  D 2  D 1  D 0  D /  D .  D -  D ,  D +  D *  D )  D (  D '  D &  D %  D $  D #  D "  D !  D  D   D   D  : : : : : : : : : : :  :  :  :  :  : : : : : : :  : : : :} :~ :| :{ :z :y : x : w : u : v : t :s :r :q :p :o :n :m  :l :k :j :i :h :g :f :e :d :c :b :a :` :_ :^ :\ :] :[ : Z : Y : X : W : V :U :T :S :R :Q :P :N  :O  :M  :L  :K  :J  :I  :H  :G  :E  :F  :D  :C  :B  :A  :?  :@  :>  : =  : <  : ;  : :  : 9  :8  :7  :6  :4  :5  :3  :2  :1 0  0  0  0  0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0 0! 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0  0   0 ~  0 }  0 | & & & & & & & & & & & & & & & & &  & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &  & ~ & } & | & {  & z & y & x & w & v & u & t & r & s & q & p & o & n & m & l & k & j & i & h & g & f & e & d & c & b & a & ` & ^ & _ & \  & ] & [ & Z & Y & X & W & V & U & T & S & R & Q & P & O & N & M & L & K & J & I & H & G & F & E & D & C & B & A & @  & ? & > & = & < & ; & : & 9 & 8 & 7 & 6 & 5 & 4 & 3 & 2 & 1 & 0 & / & . & - & , & +  & *  & )  & (  & '  & &  & %  & $  & #  & "  &  & !  &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   &   R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F   E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  2  3  1   0  !/  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                                                                                                                                                                                                                                            ~ } |  { z y x w  v  u  t  s  r q p o n m l k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  `  a  ^   _   ]   \   [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R                               : 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 / . - , + * ) ( ' & % $ # " !       ~ } | { z y x w v u t s r q  p  o  n  m  l k j i h g f e  d (c 'b &a %` $_ #^ "\ !]  [ Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I  H  G  F  E  D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0   /  .  -  ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !                                     "  !                                                             !                                                                                                                          ( ' & % $ # " !                               ~  } | { z y x w v  u  t  s  q  r p o n m l k j  i  g  h  f  e  d c b a ` _ ^ ]  \ [ Z Y X W V U T  S  R  Q  P  O N M L K J I H  G F E D C B A @ ? > =  <  ;  :  9  8 7 5 6 4 3 2 1  0 / . -  ,  +  *  )  ( ' & % $ # " !                                                                                                 !                                                                              ~  }  |  {  z  y  x  w  v   u  t  s  r  q  p  o  n  m  l  k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a   `  $_  #^  "]  !\  [  Z  Y  X  W  V  T  U  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =   <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  .  /  -  ,  +  *   )  !(  '  &  %  $  #  "  !                                              ' & % $ # " !                                                                                                                                                                     ~ } { | z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i g  h f e d c b a ` _ ^ ] \ [ Z Y X W  V  U  T  S  R Q P O N M L K  J   I  H  G  F  E  D  C  B  A  @  ?  >  =  <  ;  :  9  8  7   6   5   4   3   2  1  0  /  .  -  ,  +  *                                                        , + * ) ( ' & % $ # " !                                           XX|pdXL@4(~~~~~~~~~~~~~u~j~_~T~I~>~3~(~~~}}}}}}}}}}}}}}q}e}Y}M}A}5})}}}||||||||||||v|j|^|R|F|:|.|"|| {{{{{{{{{{{{{{o{c{W{K{?{3{'{{{zzzzzzzzzzzztzhz\zPzDz8z,z zzyyyyyyyyyyyyyzyoydyYyNyCy8y-y"yy yxxxxxxxxxxxxsxgx[xOxCx7x+xxxwwwwwwwwwwwwxwlw`wTwHwq2q&qqqppppppppppppspgp[pOpCp7p+pppooooooooooooxolo`oToHoa2a&aaa````````````s`g`[`O`C`7`+```____________x_l_a_U_I_=_1_%__ _^^^^^^^^^^^}^q^f^Z^N^B^6^*^^^]]]]]]]]]]]]w]k]_]S]G];]/]#]] \\\\\\\\\\\\{\p\d\X\L\@\4\(\\\[[[[[[[[[[[[u[i[][Q[E[9[-[![[ ZZZZZZZZZZZZzZnZbZVZJZ>Z2Z&ZZZYYYYYYYYYYYYsYgY[YOYCY7Y+YYYXXXXXXXX ) ( ' & % $ # "  !                                                                                                                                                                                                                 ~  }  |  {  z  y  x  w  v  u  t  s  r  q  p  o  n  m  l   k  j  i  h  g  f  e  d  c  b  a  `  _  ^  ]  \  [   Z  Y  X  W  V  U  T  S  R  Q  P  O  N  M  L  K  J  I  H   G  F  E  D  C  A  B  @  ?  >  =   <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -  ,  +  *  )  (   '  &  %  $  #  " !                                                                                                                                                                                                                                                              -  ,   +   *   )   (   '  &  %  $  #  "  !       _   ^   ]   \   [  Z  Y  X  W  V  U  T  S                                                                                                                                                                                      ~  } | { z y x w v  u  t  s  r  q  p  o  n  m   l   k   j   i   h  g  f  e  d  c  b  a  `               ~ } | {  z y x w v u t  s  r  q  p  o n m l k j i h  g f e c d b a ` _ ^  ]  \  [  Z  Y X W V U T S R  Q P O N M L K J I H G F E  D  C  B  A  @ ? > = < ; 9 :  8  7  6  5  4  2  3  1  0  /  .  -  ,   +   *   (   )   '  &  %  $  #  "  !      >  ?  =  <  ;  :  9  8  7  6  5  4  3  2  1  0  /  .  -   ,  +  *  )  (  '  &  %  $  #  "  !